hogeschoolgeluiden
THEMASERIE We DO IT: duurzaamheid in het onderwijs INTERVIEW MET: Huub Dormans en zijn team van Ondernemerslift+ ACHTERGROND Peter van Hulten deed een vrijwillige stage in Vietnam
februari 2014 jaargang 6, nummer 4 1
inhoudsopgave Interview
Het team van Ondernemerslift+
6-7
rubrieken Editiorial 3 Newsbeats & agenda 4-5 Marc & Perry 8 Hoe is het nu met... 16-17 HASgraphic 20 Even bellen met... 21 De dag dat ik... 21 HAS in het nieuws & tweets 22 Estafettecolumn 23
Themaserie We DO IT D van Duurzaamheid
9-13
Bij de grotere artikelen in de HAS Beats vind je een klokje. Hierop staat het
Mijn…
gemiddeld aantal minuten aangegeven
favoriete duurzame product
Zo weet je vanaf nu precies hoeveel tijd
dat je erover doet om het artikel te lezen. je kwijt bent aan een artikel.
14-15
De HAS Beats komt tot leven met Layar
Achtergrond
De HAS Beats hogeschoolgeluiden is op sommige pagina’s voorzien van
Peter van Hulten deed vrijwillige stage in Vietnam
digitale extra’s door middel van Layar,
18-19
pagina in het blad en vervolgens kun je
een augmented reality technologie. Layar is een app voor je smartphone of tablet. Met deze app scan je een op je telefoon of tablet bijvoorbeeld een video bekijken. Je herkent pagina’s die gelinkt zijn aan een digitale extra aan de toevoeging van het Layar-logo.
fsc-logo 2
Tekst: Florieke Koers Foto: Margriet Hoffmans
editorial
Passie voor de zorgboerderij Een paar weken terug had ik de eer om een paar uurtjes met Venlose eerstejaars studenten Bedrijfskunde en agribusiness mee op excursie te mogen. Omdat er in Venlo minder faciliteiten in huis zijn dan in Den Bosch, gaan de studenten vaak de boer op en deze ochtend gingen we naar Zorgboerderij Wienes in Hegelsom. Het was een wat druilerige dag en ik was niet helemaal fit, maar wat ik daar zag, maakte mijn dag meteen helemaal goed. Mede-eigenaresse Marieke Claessens-Saris vertelde vol passie over hoe zij van het legkippenbedrijf een goed draaiende zorgboerderij hebben gemaakt waar verstandelijk en lichamelijk beperkten en senioren invulling aan hun leven kunnen geven door de kippen en andere dieren te verzorgen en het bedrijf netjes te houden. Mijn vader werkt sinds een aantal jaren ook met verstan-
delijk beperkten in de tuin van de instelling waar zij wonen. Van hem hoor ik altijd prachtige verhalen over hoe zij de tuin bewerken, maar ook bijvoorbeeld hout hakken. In onze sector kunnen deze mensen duidelijk hun ei kwijt en kunnen ze helemaal zichzelf zijn. Marieke vertelde dat het aantal zorgboerderijen in Nederland stijgt. Makkelijk is het niet altijd, want het is hard werken en er zijn zoals bij iedere onderneming soms onzekere tijden. Tijdens de excursie zagen we op een gegeven moment de ‘hulpboeren’ zoals ze genoemd worden zo’n vijftien geiten naar buiten naar de wei laten rennen en ik zag dat zowel geiten als hulpboeren en begeleiders genieten. Het is meteen duidelijk waar het leven ook weer om draait en waar je passie volgen je kan brengen. Onzekere tijdens of niet. www.boerderijwienes.nl
Voor de derde keer alweer nam HAS Hogeschool deel aan de International Green Week Berlin, die van 17-26 januari 2014 plaatsvond in de Messe Berlin in Duitsland. In de stand van HAS Hogeschool in het Holland Paviljoen konden bezoekers innovaties en toegepast onderzoek bekijken en vooral beléven. Onder meer staatssecretaris Sharon Dijksma bezocht de stand. Meer weten over dit bezoek? http://nos.nl/artikel/598861-dijksma-insecten-eten-toestaan.html Foto: Annika Dossow
has beats hogeschoolgeluiden • jaargang 6 • nummer 4 • februari 2014 Colofon HAS Beats hogeschoolgeluiden is het personeelsmagazine van HAS Hogeschool. Het verschijnt acht keer per jaar. Hoofdredacteur Florieke Koers Aan deze uitgave werkten mee Esther Mauriks, Annika Dossow, Marc Maas, Perry van Kerkhoven, Cees Jansen, Marijke Wolfs, Margarita Millenaar, Kim van der Leegte, Annemarie Kerkhof en Margriet Hoffmans Vormgeving Yell & Yonkers Drukwerk Drukkerij Tielen Vragen en/of opmerkingen? hasbeats@has.nl 3
nieuws HAS BEATS ONLINE Wil je op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om HAS Hogeschool? Om de week sturen wij het nieuws naar je toe via de nieuwsbrief HAS Beats online. Meer nieuws kun je vinden op intranet en de website. En je kunt de HAS in de gaten houden op Twitter en Facebook: @HAShogeschool en Facebook.com/hashogeschool. In deze rubriek de highlights van het nieuws van de afgelopen tijd.
Symposium Food4Friends Dinsdagavond 21 januari kwam een gemêleerde groep van vijftig mensen op HAS Hogeschool bij elkaar voor het symposium Food4Friends. Ondernemers, bakkers, groenteboeren, slagers mensen van gemeenten, adviseurs, studenten en docenten hielden zich bezig met de vraag: hoe kunnen wij onze verse (streek)producten direct aan de consument leveren? Het was een inspirerende avond vol discussies en ideeën over food community.
4
Nieuw lectoraat: Groene Gezondheid
HAS zet verwarming graadje lager
HAS Hogeschool heeft per 1 december 2013 een nieuw lectoraat ingesteld: het lectoraat Groene Gezondheid met als lector dr. ir. Herman Peppelenbos. Het nieuwe lectoraat richt zich op het vergroten van de bijdrage van de tuinbouwsector aan het terugdringen van de zorgkosten. Het gaat om het vormen van slimme allianties met aandacht voor zowel de teelt van gezonde(re) tuinbouwgewassen als de consumptie van groente en fruit. Door bij te dragen aan gezonde eetpatronen wil dit lectoraat bijdragen zorgen voor impact op onze gezondheid en vitaliteit.
HAS Hogeschool deed op vrijdag 7 februari mee aan de Warme Truiendag. Tijdens de Warme Truiendag vond de aftrap van onze bewustwordingscampagne We DO IT Together plaats met het aanbieden van het Manifest van Morgen door studenten aan het College van Bestuur. Tevens kon iedereen komen genieten van een gratis kop duurzame chocolademelk van Tony’s Chocolonely. De instelling deed mee om aandacht te vragen voor energiebesparing en de duurzame bedrijfsvoering van de HAS.
nieuws & agenda
a d n e g A nce
perie
roe
ari G
bru 25 fe
e Ex uimt ne R
n ch e elun n i t val e erp arna ari S uis C u r h s b a e ) 27 f Br(H ie kant alsva v a n h car Bosc aart Den 3-7 m e i t a loc dag open t r a a 15 m dag tudie AS S H t r aa 13 m dag rrière rt Ca a o a Venl 19 m catie o l g da open aart m 2 2
Nieuw evenement: Groene Ruimte Experience Er is een nieuw evenement bij HAS Hogeschool dat zich specifiek richt op de groene ruimte: de Groene Ruimte Experience! Het evenement wordt gehouden op 25 februari op de locatie van de HAS in Den Bosch. Docenten, studenten en externen kunnen gedurende de dag allerlei workshops volgen en daarnaast is er een Groen Ondernemend Café, een stamppottenbuffet dat opgeluisterd wordt door prof. dr. ir. Hans Mommaas, het ‘Groene Vraagbaken’ en een doorlopende expo over studentenprojecten. Je kunt je nog aanmelden! >>> Kijk op www.hashogeschool.nl/de-groen-ruimte-experience
Succesvol eerste ketenfestijn Het Ketenfestijn, je moest er echt bij zijn! Op 21 januari vond dit door studenten georganiseerde evenement plaats bij HAS Hogeschool. Centraal stond het thema ‘ketendenken’. Er waren boeiende sprekers van De Tostifabriek en Willem & Drees en tussendoor konden de deelnemers meedoen aan zogenaamde ‘inspiration boosts’: korte presentaties of workshops van mensen die ketendenken hoog in het vaandel hebben staan. Uitsmijter was Erik Scherder van de Universiteit van Nederland met een humoristische verhandeling over ons brein. Het evenement vloeide voort uit een vruchtbare samenwerking tussen DV- en FD- studenten.
Studenten kiezen massaal voor het hbo Dit studiejaar (2013-2014) zijn ruim 106.000 studenten voor het eerst begonnen met een bachelor- of masterstudie in het hoger beroepsonderwijs (hbo). Dit is een stijging van bijna 6000 nieuwkomers (5,8%) ten opzichte van het studiejaar 2012-2013. In totaal volgen dit studiejaar ruim 440.000 hbo-studenten een studie aan één van de 37 publiek bekostigde hogescholen in ons land. Dit blijkt uit de definitieve studentenaantallen 2013-2014, die op 23 januari zijn gepubliceerd door de Vereniging Hogescholen. >>> Bron: vereniginghogescholen.nl
5
interview
Tekst: Esther Mauriks Foto: Annemarie Kerkhof
Team Ondernemerslift+ helpt starters met succesvol ondernemerschap
I
n 2013 startte Ondernemerslift+, een gezamenlijk initiatief van onderwijs-, overheids- en private partners in Noordoost-Brabant, om innovatieve starters in de agrofood- en farmaceutische sector te begeleiden op de weg naar succesvol ondernemerschap. We blikken terug én vooruit met de nieuwe directeur Huub Dormans en zijn teamleden Ted Kivits, Fenna Westerduin, Rob Stuart en Raymond van den Bos.
Wat doet Ondernemerslift+? Huub: “Ondernemerslift+ heeft een broedfunctie voor innovatieve starters. Deze regio heeft innovatieve starters hard nodig, maar het is erg moeilijk om een goed idee om te zetten in een winstgevende onderneming. Daarom bieden wij coaching, ondersteuning, begeleiding, advies, netwerk en eventueel een lening. Onze mission statement is: in Noord-Brabant groeit talent uit tot succesvol ondernemerschap!”
Waarvoor kunnen startende ondernemers nu precies bij Ondernemerslift+ terecht?
Fenna: “We zorgen ervoor dat de vragen die startende ondernemers hebben, beantwoord worden. Bijvoorbeeld door discussiegroepen te organiseren, door settings te creëren waarbinnen kennis gegenereerd en overgedragen wordt, maar ook beschermd kan worden.”
Ted: “Starters krijgen ondersteuning bij bijvoorbeeld de ontwikkeling van hun businessplan of de uitvoering van een marktonderzoek. In een volgende fase bestudeert het expertpanel van Ondernemerslift+ het business plan en stelt zeer kritische vragen, zodat de starter waar nodig zijn plan nog kan aanscherpen. Uiteindelijk kan er een investeringsbeslissing genomen worden, waardoor de starter desgewenst in aanmerking komt voor een lening. Tot op heden zijn er vier screenings geweest waarvan één van een ex-Topklas student van de HAS.”
Wat voor evenementen organiseert Ondernemerslift+?
Welke activiteiten staan er komend jaar op de agenda voor jullie?
Raymond: “Tijdens Picknick met een Klik verbinden we starters aan bewezen ondernemers. Dit is een unieke gelegenheid voor starters om de do’s en don’ts van het vak direct te leren van een ervaren topondernemer. Ook organiseren we de jaarlijkse Innovation Week: in vijf multidisciplinaire teams zetten studenten onder professionele begeleiding bestaande technieken om in een nieuw product. Het beste plan wordt na afloop verwezenlijkt.” Fenna: “Ook hebben we een inspiratiesessie georganiseerd voor HAS-studenten, ZLTO-bedrijfsopvolgers en overige geïnteresseerden. Doel van deze sessie was de aanwezigen te prikkelen tot het omzetten van obstakels in kansen. De opkomst was groot en de aanwezigen gingen direct al onderling verbindingen leggen!” Rob: “Een andere sessie was Kom Proeven: een informatieve middag voor studenten over ondernemerschap, waarbij diverse sprekers, workshops en een netwerkbijeenkomst op het
Ted: “Dat zijn er veel! Zo willen we starters meer tools kunnen bieden om hen op weg te helpen naar ondernemerschap. Steeds meer bedrijven melden zich bij Ondernemerslift+ om te worden betrokken bij de activiteiten. Wij kijken op welke wijze hun diensten kunnen worden aangewend ten behoeve van de starters.”
Waar zetten jullie je zoal voor in?
6
programma stonden. De middag werd mede mogelijk gemaakt door de Kamer van Koophandel en Stichting Jong Ondernemen. Er was een overweldigende opkomst!”
Tot slot: wat is de grootste uitdaging voor het welslagen van de doelstellingen van Ondernemerslift+? Huub: “We willen graag iets blijvends neerzetten. Daarom is het belangrijk om de bestaande samenwerking tussen alle partijen te laten uitgroeien tot een ‘levend mechanisme’ dat goed en continu samenwerkt. Met de huidige goede samenwerking moet dat zeker lukken!” Meer informatie op www.ondernemerslift.nl
“We willen graag iets blijvends neerzetten�
Staand v.l.n.r.: Ted Kivits (Projectleider Starterscentrum), Huub Dormans, (Directeur Ondernemerslift+), Rob Stuart (Projectleider Centrum voor Ondernemerschap) Zitten v.l.n.r.: Raymond van den Bos (Regioadviseur, projectleider en relatiebeheerder van Agrifood Capital), Corrie van Iersel (Managementassistente), Fenna Westerduin (Teamleider Competence Center) 7
marc & perry
Tekst: Perry van Kerkhoven en Marc Maas Foto’s: Florieke Koers
De volgende generatie
Beste Perry,
Het is zo ver. Mijn zoon is sterker dan ik. Het onafgebroken uitdagen dat er aan vooraf ging is voorbij. Hij oogt ook direct groter. Het lijkt wel of hij meer rechtop loopt, dat hij trotser is en dat hij meer zekerheid uitstraalt. Ik daarentegen, ben nu de oude leider die met gebogen schouders afdruipt en letterlijk zichzelf kleiner maakt. De wisseling van de macht heeft plaatsgevonden. Bijna achttien. Hij denk nu de hele wereld aan te kunnen. En, natuurlijk heeft hij gelijk. De nieuwe generatie heeft vertrouwen en er ligt letterlijk een wereld voor ze open. De vergrijzing zorgt voor de rest. Het is niet makkelijk om je rol te moeten overdragen aan de volgende generatie. Gelukkig denk ik nog dat ik wijzer ben. Die gedachte houdt me op de been. Het gaat tenslotte niet om fysieke kracht. Het gaat om de dialoog. Ik kan zijn coach zijn, alleen moet hij dan wel met zijn vragen naar me toekomen. Dat zal nog wel even duren denk ik. Gelukkig weet ik dat de uitspraak: “Papa, ik lijk steeds meer op jou …” waar is. Het komt allemaal goed.
Marc
n jij Hé Marc, ku duwen? die boom om
1
Va st w he el, ik el be ste rk n .
Oef… steun… zwaar…
zal Ik
Marcman,
Dan heb je zo’n groot gewei, was je de absolute heerser op de hoogvlakte, was jouw burlen al voldoende om de concurrent op de vlucht te laten slaan. Assad denkt nog steeds dat hij het baasje is, Wilders ook, en Hollande soms. Mannen over de helft: eenzame wolven. We likken onze wonden, we moeten onze plek afstaan. Maar doe dat dan ook. Zing de Blues. Geniet van zaken waar je vroeger alleen maar van droomde. Je kunt eindelijk ‘nee’ zeggen tegen stompzinnige excursies of beurzen, omdat je gewoon geen zin hebt. Trouwens, zonder bericht danken ze je af. Te oud, te veel vlekken, te krom. Maar ook te wijs, te veel kennis, te veel inzicht. Na je vijftigste moet je oogsten. Je loopt de berg af en besluit hier en daar eens te stoppen, te genieten van het uitzicht. Loop niet meer op je tenen, omdat je denkt dat je moet behagen of imponeren. Laat je zoon het werk overnemen. Hij heeft er blijkbaar het gewei voor en kan burlen als geen ander. Delegeer. Schuif af. Geniet.
Perry
Perry Marc & issante or en de fl ltuin, schoo deel 4
Hmm… misschien moeten we je zoon bellen?
Da t wo rdt nik s…
en. elp h l e je w
3 2 8
Tekst: Florieke Koers Foto: Krista van Noppen
: e i r e s a m e h t We DO IT
Themaserie over We DO IT
I
n het strategisch plan 2013-2016 van HAS Hogeschool staat dat we studenten binnen goede vakinhoudelijke opleidingen een breed profiel van houding, gedrag en vaardigheden willen aanleren met als doel om voorop te kunnen lopen in ons domein van agro, food en groene ruimte. Alle afgestudeerde HAS’ers zijn waardengericht, duurzaam, ondernemend, internationaal en ze kennen hun eigen talenten: We DO IT. Ze hebben zicht op de betekenis van die vijf aspecten voor hun actieve beroepsloopbaan en kunnen ze toepassen in hun dagelijks werk. Maar wat betekenen de letters We DO IT eigenlijk echt? Hoe zie je ze terug in de onderwijsprogramma’s? In deze en de komende uitgaves van de HAS Beats hogeschoolgeluiden zoomen we kort in op de verschillende thema’s. In deze uitgave de D van Duurzaam.
Studenten Milieukunde presenteren hun ideeën voor het verduurzamen van de organisatie HAS Hogeschool. 9
themaserie:
Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hofmans en Karin Jonkers
We DO IT
Duurzaam zijn moet bij studenten in de genen komen
N
adat we het in de vorige HAS Beats hogeschoolgeluiden uitgebreid hadden over waardengericht zijn, is het nu de beurt aan de D van Duurzaam. Duurzaamheid staat al een paar jaar hoog op de HAS-agenda. Was er een tijdje sprake van dat er een aparte opleiding zou komen waar duurzaamheid centraal stond, al gauw kwam het besef dat duurzaamheid in álle opleidingen verankerd moet zijn.
Vier jaar geleden startte HAS Hogeschool met het lectoraat Duurzame Wereldvoedselvoorziening. “Binnen het lectoraat werd het begrip duurzaamheid vanuit de internationale dimensie verkend”, vertelt CvB-lid en lector Frederike Praasterink. “We bekeken wat duurzaamheid nu eigenlijk is en wat je doet als je gaat verduurzamen. Vervolgens hebben we ons de vraag gesteld: wat doen we al in het onderwijs en hoe gaan we dat versterken? We startten bij de food-opleidingen. Er ontstond een discussie over of er een aparte opleiding of specialisatie moest komen óf dat we het in de opleidingen wilden integreren. Uiteindelijk hebben we voor dat laatste gekozen. Duurzaam moet geen doel op zich zijn, maar een vertrekpunt, de norm. Het lectoraat heeft een grote rol gespeeld in het op de agenda zetten van duurzaamheid en we hebben de afgelopen jaren een flinke ontwikkelslag gemaakt in de hele organisatie. Ook in het doorvertalen van MVO als opstap richting systeeminnovatie en transitie. Daar speelt ons lectoraat nu nog een sleutelrol in, bijvoorbeeld met de Masterclass Metropolitan Food Security vorig jaar en het Studium Generale op 29 januari over nieuwe businessmodellen. We hebben onze nek durven uitsteken om voor duurzaamheid als basis te kiezen. En dan gaat
De Food-opleidingen zijn momenteel bezig met de ontwikkeling van een nieuw curriculum. Het thema duurzaamheid komt ook hierin weer terug. 10
het niet alleen over het maatschappelijke stuk, maar ook over de businesscomponent. Daar ben ik trots op.”
Verdieping “Met We DO IT zetten we duurzaamheid nog eens stevig neer binnen de hele HAS”, vervolgt Frederike. “Duurzaamheid komt inmiddels in onderwijsprogramma’s van alle opleidingen terug en we hebben mensen in huis van wie duurzaamheid de expertise is. Duurzaamheid is niet statisch, maar iets dat zich blijft ontwikke-
“Duurzaamheid is geen doel op zich, het moet een vertrekpunt zijn” len. Het moet uiteindelijk echt in de genen komen van onze studenten.” Werkt het lectoraat Duurzame Wereldvoedselvoorziening HAS-breed, er bleek ook behoefte te zijn aan verdieping. Hier kwam onder meer het lectoraat Duurzame Veehouderijketens uit voort dat zich richt op de noodzakelijke totale omslag binnen de veehouderijketens naar duurzaam geproduceerde voedselproducten van dierlijke oorsprong. Het lectoraat, onder leiding van lector Han Swinkels, geeft vernieuwende impulsen aan het onderwijs en praktijkgericht onderzoek via het leggen van verbindingen met bedrijven en organisaties in de wereld van de veehouderijketens. De afgelopen weken werd vanuit het lectoraat voor studenten én het bedrijfsleven de Masterclass Dairy 2015 – Verantwoord Consumeren gehouden, waarbinnen thema’s aan bod kwamen die parallel liepen met de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij.
Duurzaamheid zit niet alleen in het onderwijs in Den Bosch verankerd, maar ook in Venlo.
Duurzaamheid in de food-curricula
Duurzaamheid in Venlo
“Het lectoraat Duurzame Wereldvoedselvoor-
Duurzaam denken als vaardigheid wordt natuur-
ziening heeft op de food-opleidingen zeker een
lijk niet alleen in Den Bosch in het onderwijs ge-
stempel gedrukt”, zegt ook Noor van Hapert,
integreerd, maar ook in Venlo. Vestigingsdirecteur
docente Voedingsmiddelentechnologie. “Nu het
Frans van Leijden: “De opleidingen Toegepaste
lectoraat binnenkort afloopt, hebben we een in-
Biologie en Bedrijfskunde en agribusiness wor-
ventarisatie gedaan om te kijken in welke mate
den in Venlo in een iets andere vorm aangebo-
duurzaamheid in de huidige curricula van de
den dan in Den Bosch, maar de inhoud is verder
opleidingen verankerd zit. We zijn nieuwe leer-
hetzelfde. Ook in Venlo is duurzaamheid dus een
plannen aan het ontwikkelen en met deze inven-
vast onderdeel van het onderwijsprogramma.
tarisatie willen we ons ervan verzekeren dat de
Toen we een jaar geleden op zoek gingen naar
duurzaamheidsprogramma’s
blijven.”
een plek in Venlo om de HAS te vestigen, hebben
Dat het begrip duurzaamheid zo goed doorver-
we bewust voor een bestaand gebouw gekozen.
taald is in de curricula, hangt volgens Noor nauw
Dit is veel duurzamer dan ergens een nieuw ge-
samen met het enthousiasme van een aantal do-
bouw neerzetten en past goed bij een instelling
centen voor het onderwerp. “Zij zorgen ervoor dat
die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. En
duurzaamheid hoog op de agenda blijft staan.
daarnaast kiezen we bij de inrichting ook voor le-
Het is belangrijk dat ook het managementteam
veranciers die duurzame keuzes maken. Positief
duurzaamheid in het vizier houdt, zodat mochten
is dat duurzaamheid tegenwoordig bijna bij iede-
deze docenten vertrekken, duurzaamheid niet uit
re ondernemer tussen de oren zit.”
overeind
de curricula verdwijnt.” 11
themaserie:
Tekst: Florieke Koers Foto: Krista van Noppen
We DO IT
De HAS verduurzaamt niet alleen het onderwijs maar ook zichzelf
O
ok de HAS als organisatie maakt stappen naar een duurzamere manier van werken. Want het gezegde is niet voor niets: practice what you teach. Geert-Jan van Schijndel is sinds een aantal maanden duurzaamheidscoördinator bij HAS Hogeschool. Hij werkt aan het verduurzamen van de bedrijfsvoering op het gebied van onder meer milieu (energie en afval), bedrijfsvoering (inkoop, renovatie en wet- en regelgeving) en bewustwording (communicatie en transparantie). Geert-Jan werkt regelmatig met studenten. De studenten zijn volgens Geert-Jan heel enthousiast. “Ze hebben een frisse blik en worden niet geremd door kennis en vooroordelen. Studenten kijken naar wat wél kan in plaats van naar wat niet kan. En ze vinden het leuk om een bijdrage te leveren aan het verduurzamen van het gebouw waar ze vier jaar studeren.” Geert-Jan heeft al een aantal stappen gezet binnen de organisatie. Zo heeft hij zich beziggehouden met energiebesparing, is hij betrokken geweest bij de invoering van een HAS-lunch met streekproducten en er komt nog meer aan. “Er ligt een idee om de catering groenten uit de kas en de tuin te laten gebruiken en ook ligt er een focus op mobiliteit. Er is een parkeerprobleem bij de HAS en dit probleem is van twee kanten aan te vliegen: aan de ene kant is het noodzakelijk het tekort aan parkeerplaatsen op te lossen, maar aan de andere kant is het beter voor het milieu om de CO2 die we met z’n allen uitstoten te verkleinen. En geldt een driedubbele benadering voor heel veel zaken: je moet een balans zien te vinden tussen people, planet en profit. Duurzaamheid is dan één van de afwegingskaders.”
aanbood. In dit manifest geven ze aan te willen werken aan een duurzame samenleving en de kennis te willen verwerven om dit voor elkaar te krijgen. Dat zegt eigenlijk al genoeg.”
“Studenten kijken naar wat wél kan in plaats van naar wat niet kan”
Manifest van Morgen Het uiteindelijke doel van dit alles is voor Geert-Jan zo klaar als een klontje: ervoor zorgen dat onze kinderen en kleinkinderen net zo’n fijn leven op aarde kunnen hebben als wij. Hij is het helemaal met Frederike Praasterink eens dat duurzaamheid bij de studenten in de genen moet komen en hij denkt dat de tijd er rijp voor is om dat voor elkaar te krijgen. “Duurzaamheid staat bij onze studenten op het netvlies, ze vinden het belangrijk. Dat zie je bijvoorbeeld aan het Manifest van Morgen voor Duurzaam Hoger Onderwijs dat een aantal studenten ondertekende en op de Warme Truiendag aan het College van Bestuur 12
Duurzaamheid is niet alleen in het onderwijs verankerd. Ook binnen de bedrijfsvoering is de HAS aan het verduurzamen.
De prijsuitreiking van de duurzaamheidswedstrijd die binnen het Milieukunde-module Duurzame Technologische Ontwikkeling werd gehouden.
Sustainabul “In blok 1 was ik opdrachtgever binnen de module Duurzame Technologische Ontwikkeling van de opleiding Milieukunde”, zegt Geert-Jan van Schijndel. “Zes groepjes studenten hadden de opdracht om met verduurzamingsideeën te komen. We maakten er een wedstrijd van: het idee van de winnaar zouden we serieus gaan onderzoeken. De basis hiervoor was de Sustainabul: een ranglijst van hoe goed hogescholen en universiteiten het als organisatie doen op het gebied van duurzaamheid. In 2013 stonden we op plaats negentien (als zesde hogeschool) en het doel voor dit jaar is wat plaatsjes te stijgen. Ik was aangenaam verrast door de ideeën waar de studenten mee kwamen: ze waren origineel en ook nog haalbaar. De winnaars hadden folie bedacht om het glazen dak mee te bedekken om zo de warmte buiten te houden. In de zomer zou je dan minder hoeven koelen en in de winter minder te stoken. Dit idee gaan we nu serieus onder de loep nemen.”
Duurzaamheidsscan De opleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Food Design & Innovation gebruiken in het onderwijs een duurzaamheidsscan. De scan is binnen een bedrijfsopdracht ontwikkeld onder toeziend oog van docente Annelies van Gunst en bedrijfsadviseur Pauline Rousseau. De scan geeft het bedrijf dat ‘m invult een impressie van waar het bedrijf staat en wat er nog verbeterd kan worden. De eerstejaars food-studenten gebruiken de scan tijdens hun oriëntatiestage. Docente Noor van Hapert: “Ze lopen vaak stage in een industrieel bedrijf of een fabriek en oriënteren zich daar op het vak en hun latere werkomgeving. De scan is voor hen een handige leidraad om vragen te stellen aan medewerkers, zo een organisatie te leren kennen en er meteen met een duurzaamheidsbril op naar te leren kijken. De scan kan ook geschikt gemaakt worden voor andere opleidingen om te gebruiken en wordt al ingezet bij Dier- en veehouderij. Duurzaamheid kan een verbindingsbrug zijn tussen verschillende opleidingen en het is een goed thema om te gebruiken in de HAS-brede module die nu ontwikkeld wordt voor het derde jaar.” Ook HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen gebruikt de scan. 13
Mijn…
Tekst: Florieke Koers Foto’s: diversen
... favoriete duurzame product Dit is de nieuwe rubriek ‘Mijn…’, waarbij je iedere uitgave over een bepaald thema een foto kunt insturen. Het thema voor deze uitgave was: fotografeer jouw favoriete duurzame product!
Lindsay Kemps-Saitch, hoofd Communicatie & Internationalisering “Ik eet het liefste biologisch en gebruik biologische verzorgingsproducten. Zo ook voor mijn baby die op komst is: biologische producten die ook nog eens milieuvriendelijk geproduceerd zijn, van het Deense merk Urtekram. ‘Pure ingrediënts, nothing else, acting responsible’ is het motto van dit merk. Nog een leuk weetje: Urtekram is in het Deens een ouderwetse term voor een handelsreiziger die handelde in specerijen, geneeskrachtige kruiden en medicijnen.”
14
Albert de Hollander, docent marketing opleiding Tuinbouw en Akkerbouw “Het product waar ik echt trots op ben is deze frambozensmoothie. Tot stand gekomen door de coöperatie Oregional uit Nijmegen en omgeving. Vooral de combinatie van ingrediënten die direct van de lokale tuinders komen in combinatie met de lokale verwerking maakt dit tot een uniek duurzaam product.”
Carla Schonenberg, docent sociale en economische vakken bij Dier- en veehouderij “Mijn favoriete duurzame product: mijn ‘cowboy’ laarzen. Ze zijn al bijna dertig! Ze passen goed bij me en zijn tijdloos. Die combi maakt ze duurzaam! Jammer dat ze nu echt op zijn. Ik teken voor nog zo’n paar. Door de spitse neuzen en halfhoge schacht lijken mijn kuiten langer, de hakhoogte is ideaal en de afwerking vind ik heel mooi.”
Ruud van Burgsteden, docent en adviseur foodmarketing bij Food Design & Innovation “Mijn favoriete duurzame product is een Siggtm fles voor water omdat… … deze gevuld kan worden met kraanwater (of an dere dranken;-) … voorkomt dat ik plastic flesjes water koop … schoongemaakt kan worden met kokend water … tegen een stootje kan en niet lekt in een tas die je bijvoorbeeld meeneemt in de trein tussen huis en werk”
Andor van Dijk, docent bij Milieukunde “In 2008 heb ik mijn huis uitgebouwd. Dit ging ten koste van een stuk van mijn kleine tuin. Ik vond dat ik iets terug moest geven aan de natuur. Een vegetatiedak vergroot de biodiversiteit. Er komen insecten op de bloemetjes af en dat trekt weer vogels aan. Daarnaast houdt het water vast, waardoor je minder pieken krijgt in afvoer van regenwater. Aangezien we steeds vaker korte hevige buien krijgen (klimaatverandering), hoeven we minder te investeren in uitbreiding rioolstelsels om wateroverlast te voorkomen. Ook draagt een vegetatiedak bij aan temperatuurverlaging in steden in de zomermaanden. Tevens vangt een vegetatiedak fijn stof op. Tot slot, voor mijn dak op de berging minder relevant, geeft een vegetatiedak een goede geluids- en warmte-isolatie op. Redenen genoeg om als HAS’er een vegetatiedak te hebben.” >>> Meer op http://energiemarkt.groenlinks.nl/node/24957
Wil jij met je foto in deze rubriek staan? Het thema voor de volgende uitgave is: Mijn… voorjaarsgevoel. Fotografeer jezelf met datgene waar jij een voorjaarsgevoel van krijgt en stuur je foto in via hasbeats@has.nl. Motiveer jouw keuze in maximaal 50 woorden. De deadline is 28 februari 2014. 15
hoe is het nu met...
Tekst: Margarita Millenaar Foto: Margriet Hoffmans
Rudy Gommans
H
AS Hogeschool wil studenten met een stevige basis de wereld insturen en zorgen dat ze hun eigen weg kunnen vinden op basis van hun talenten. In deze rubriek zoekt HAS Beats hogeschoolgeluiden afgestudeerde HAS-studenten op. Wat is er van ze geworden? En hoe kijken ze terug op hun opleiding aan HAS Hogeschool? Voor deze uitgave spraken we Rudy Gommans, in 1991 afgestudeerd aan de opleiding Bedrijfskunde en agribusiness.
“Toen ik geslaagd was voor mijn havo-diploma, wist ik niet wat ik wilde studeren”, vertelt Rudy Gommans. “Ik werkte vanaf mijn tiende in de tuinbouw bij het huidige Tom4Life (destijds maatschap Van Bree-Rijks) en daar had ik altijd veel plezier in. Dat heeft me doen overwegen om de open dag van de HAS te bezoeken. Ik had van het begin af aan al het gevoel dat ik hier niet op een opleiding zou komen, maar echt op een school. Informele sfeer, iedereen tutoyeren, etc. Ik had al direct een klik met de school, voordat ik überhaupt inhoudelijk wist wat de opleiding inhield.”
“Persoonlijk contact houdt het werk aantrekkelijk en uitdagend” De HAS “Ik heb gekozen voor Bedrijfskunde en agribusiness en heb het vanaf dag één direct naar mijn zin gehad. Vooral het hoge praktijkgehalte sprak me aan. Maar ook de diversiteit van de vakken. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik nu in de horeca werk. Want de kennis die ik op de HAS heb opgedaan, komt nog iedere dag van pas. Daarom verbaasd het mij ook niet dat studenten van Bedrijfskunde en agribusiness overal terechtkomen. Nu ben ik misschien wel een vreemde eend in de bijt met mijn horecagelegenheid, maar je bent gewoon heel breed opgeleid nadat je een opleiding aan de HAS heb gevolgd.”
De volgende stap “Ik ben heel pragmatisch ingesteld en na mijn afstuderen wilde ik verder studeren op een plek die aansloot op mijn HAS-studie. Na overleg met mijn decaan Gerard Snels heb ik gekozen om bij de Universiteit van Nijmegen bedrijfskunde te gaan studeren. Dat was een groot verschil 16
met de HAS, omdat het hele praktijkgedeelte verdwenen was en ik veel de boeken in moest duiken. Maar ook daar bleek dat de HAS een goede vooropleiding was, want ik ben er vooral gemakkelijk doorheen gerold omdat de studie veel raakvlakken had met vakken die ik op de HAS had gevolgd. Daarna ben ik een paar maanden door Australië gaan reizen en vervolgens ging ik op zoek naar een nieuwe baan. Ik heb een jaar gewerkt bij het tuinbouwbedrijf waar ik vanaf mijn tiende had gewerkt en daarna kon ik aan de slag als trainee bij de ING. Alles lag op schema.”
Nostalgie “En toen kwam Nostalgie, Eten en drinken. Dat kwam uit de lucht vallen want ik heb nooit de ambitie gehad om een eigen horecazaak te beginnen. Privé kende ik de mensen die hiervoor in dit pand hebben gezeten en ik heb me tijdens een feestje eens uitgelaten over mijn ideeën en gedachten voor het pand. Toen het bedrijf over de kop ging, kreeg ik een telefoontje dat het pand te koop kwam te staan. Mijn ouders en ik zagen die uitdaging wel zitten en hebben toen samen besloten om het te gaan doen. Dat is nu zeven jaar geleden. Nostalgie, de naam staat voor warme en mooie herinneringen, is te vinden in de keuze qua sfeer in de zaak, de kaart en de activiteiten die we aanbieden. Het is een restaurant met een bar, ook voor feesten en partijen. We koken voor het plaatselijke kinderdagverblijf en we organiseren activiteiten met onder andere TukTuks.”
Toekomstplannen “Er staan de nodige plannen op stapel met betrekking tot een nieuw horecapand. Echter kan ik daar nog niet veel over vertellen, omdat de zaken nog niet rond zijn. Maar we blijven hier voorlopig nog een aantal jaren met onze horecagelegenheid.” Voor meer informatie, bekijk de site: www.nostalgieetenendrinken.nl
Rudy Gommans 17
achtergrond
Tekst: Kim van der Leegte Foto’s: Peter van Hulten
Van meloenen in Colombia naar bloemen in Vietnam
I
edere student bij HAS Hogeschool gaat op stage naar het buitenland. De ene vindt het meteen fantastisch, de ander moet wel even wennen. Maar ze komen bijna allemaal enthousiast terug. En dan zijn er van die uitzonderlijke gevallen zoals Peter van Hulten (21). De vierdejaars student Tuinbouw en akkerbouw deed niet één maar twee buitenlandstages plus een extra vrijwillige opdracht. En dat hij ver weg wilde was vanaf het begin een feit. Het leverde de HAS ook nog een project op.
Dat wat Peter onder ‘het buitenland’ verstaat, moest anders zijn dan Nederland. “Studenten kiezen vaak landen als Australië en Canada of zelfs België, maar dat is voor mij niet spannend genoeg”, aldus Peter wiens ouders tot voor kort een aardbeienkwekerij runden. Zijn zoektocht naar een stageplek begon hij op de website van Eosta, distributeur van biologische groenten en fruit. Hier vond hij het bedrijf ‘Frutas organicas de Colombia’ wat fruit op biologische wijze teelt. Op Facebook werd het eerste contact gelegd, waarna zijn stageplek in Colombia al snel geregeld was.
wilde ik stagelopen bij een bedrijf dat biologisch teelt.” Zijn opdracht was om tien verschillende soorten meloenrassen biologisch te telen en te testen. Hierbij heeft hij geadviseerd in bemestings- en gewasbeschermingsprogramma’s. “Mijn mening nu over biologisch telen? Ik
Biologisch meloenen telen
denk dat het de toekomst is! Het klopt dat je minder teelt per m2, maar daar ligt volgens mij het probleem niet. Als je kijkt hoeveel goed voedsel er in de keten al verloren
Peter: “Er zijn voor- en tegenstanders van biologische landbouw. Zelf heb ik er geen ervaring mee en daarom
Peter van Hulten op zijn stageplek in Colombia. 18
“Ik vind dat we moeten zorgen voor de aarde”
Een onderdeel van het bedrijf in Vietnam waar Peter stageliep.
gaat, denk ik dat dat we dit eerst moeten aanpakken voordat we gaan praten over de opbrengst per m2. Mijn uitganspunt is dat we moeten zorgen voor de aarde. Dat is het belangrijkste goed dat we bezitten toch?”
Dalat Hasfarm en Fresh Studio Moeite om zijn tweede stageplek te vinden, heeft Peter niet gehad. Snel kon hij terecht bij Dalat Hasfarm in Vietnam, de grootste bloemenproducent in Azië. “In Vietnam spuiten ze gewasbeschermingsmiddelen op alle gewassen. Ik heb gekeken hoe we de gewasbescherming kunnen verduurzamen in de bloementeelt.” Toen Peter aan het einde van zijn stage liet vallen dat hij graag nog een extra opdracht wilde doen, kon dat bij Fresh Studio. Hier heeft hij gekeken hoe je biologische bestrijders (Koppert) voor paprikagewassen kon introduceren bij een Vietnamees tuinbouwbedrijf. Tijdens deze laatste periode heeft Tom van Muijlwijk, docent aan HAS Hogeschool voor TA en IFA, een bezoek gebracht aan Peter in Vietnam.
Belang internationale contacten Dergelijke opdrachten in het buitenland zijn belangrijk voor HAS Hogeschool. Dit beaamt ook Tom van Muijlwijk. “Voor de HAS is het belangrijk om een internationaal netwerk op te bouwen. Toen ik Peter opzocht in Vietnam hebben we samen boeren en bedrijven bezocht om mogelijkheden te bekijken voor toekomstige samenwerking.” Het leverde een project op: de HAS werkt nu samen met Fresh Studio om relaties met bedrijven en kennisinstellingen in Nederland en Vietnam te versterken.”
Stages in het buitenland bij HAS Hogeschool Een kleine 15 jaar is het nu voor studenten verplicht om minimaal één stage te lopen in het buitenland. Het is een mooie gelegenheid voor studenten om hun internationale netwerk op te bouwen en een andere cultuur te leren kennen. De studenten van de HAS kiezen fiftyfifty voor een stage binnen Europa en buiten Europa. Australië is daarbij het meest favoriete land voor studenten om op stage te gaan. Ook landen als Canada en Nieuw-Zeeland zijn populair. Relatief nieuwe landen die de laatste jaren regelmatig gekozen worden, zijn Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Maar niet iedereen wil ver weg op stage. Er zijn ook studenten die het dichterbij zoeken. Binnen Europa zijn België, Duitsland en Engeland erg in trek onder de studenten van de HAS. Of je nu een stage kiest ver weg of dichtbij de focus ligt op de stage en de stageopdracht, het leren kennen van een andere cultuur en het proeven aan het bedrijfsleven. Kortom het hebben van een leuke tijd!
19
HAS graphic
Tekst: Annika Dossow Grafieken: Erik Weijschede & Margarita Millenaar
HAS online Online communicatie is één van de belangrijkste kanalen om onze doelgroepen te bereiken. Online communicatie is daarnaast ook bijzonder efficiënt omdat het goed meetbaar is en vaak goedkoper dan het offline alternatief. We hebben voor jullie een aantal interessante inzichten op een rijtje gezet.
Gedurende het studiejaar zijn belangrijke keuzemomenten zoals de open dagen duidelijk terug te zien in de bezoekersaantallen. In 2013 bezochten in totaal 162.135 unieke bezoekers onze homepage.
De bezoekersaantallen op de homepage van HAS Kennis Transfer volgen een andere logica dan die op de homepage van HAS Hogeschool en dat is ook normaal aangezien het andere doelgroepen betreft. Interessant zijn de pieken door gerichte mailingsacties en de launch van de nieuwe homepage eind mei 2013. In 2013 bezochten in totaal 25.989 unieke bezoekers de homepage.
Onze Facebook-pagina is in de laatste twee jaar hard gegroeid. En onze fans zijn ook nog eens buitengewoon actief. Uit extern onderzoek blijkt dat de HAS één van de twee koplopers is op het gebied van Social Media beheer in het onderwijs. 20
Ook op Twitter is de HAS populair: we krijgen er per maand gemiddeld zo’n 65 nieuwe volgers bij. En de groei zet door! Zit je op Twitter en volg je de HAS nog niet? Zoek dan snel op @HAShogeschool.
Tekst en foto: Marijke Wolfs
even bellen met...
W
oensdag 15 januari 2014, 10.42 uur: Carnavalsliefhebbers opgelet! De Personeelsvereniging is druk bezig met de organisatie van een heus Br(H) as-Carnavals-Huis! Even bellen, dus met
Tjarda Smolders
“We hadden al langer het idee om een carnavalsfeestje op de HAS te houden. Dit jaar gaat het er eindelijk van komen. Na de jaarlijkse Serpentine-lunch gaan we vanaf 16.00 uur nog even gezellig door met een Br(H)as-Carnavals-Huis, compleet met snert en bitterballen! We toveren De Deel om tot een Carnavaleske ruimte en er wordt uiteraard Carnavalsmuziek gedraaid. Wil je zelf muziek maken? Neem gerust je instrument mee! Heb je een leuke act, of kun je goed tonpraoten? Meld je dan bij mij. De Personeelsvereniging verzorgt in elk geval een ludiek optreden. Benieuwd? Kom dan op donderdag 27 februari van 16.00 uur tot 20.00 uur naar het Br(H)as-Carnavals-Huis in De Deel (locatie Den Bosch). De HAS’er die het meest origineel verkleed komt, ontvangt een leuke prijs!”
Tekst: Marijke Wolfs Foto: Godfried Hijl
de dag dat ik...
... mee mocht helpen met het afstudeerproject van mijn zoon
I
n deze rubriek vragen we medewerkers naar een bijzondere dag in hun leven. Deze keer Godfried Hijl, directeur HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen.
“Mijn zoon Jorrit studeert dit jaar af op de TU in Eindhoven. In de kerstvakantie mocht ik hem in Juuka [Finland, red.] helpen met zijn afstudeerproject: de bouw van de ‘Pycretedome’, de grootste ijskoepel ter wereld. Na jaren van onderzoek mocht hij met zijn medestudent Roel deze unieke, duurzame koepel gaan realiseren. De koepel is maar liefst dertig meter doorsnee en tien meter hoog, maar kan door zijn vorm veel kracht opvangen. Daardoor kan het zelfs als evenementenhal gebruikt worden. Mijn taken varieerden van koken tot sneeuw scheppen, maar ook het opspuiten van pycrete op de koepel. Pycrete is een mengsel van water en houtvezel. We werkten in ploegen bij -120C dag en nacht door: iedereen had een grote drive om resultaat te boeken. Op de HAS heb ik ook veel te maken met afstudeerprojecten, maar nu stond ik er zelf middenin. Heel bijzonder om dit met mijn zoon mee te mogen maken!” >>> www.pykretedome.com
Middenachter Godfried Hijl, recht voor hem zijn afstuderende zoon Jorrit. 21
has in het nieuws HAS BEATS ONLINE HAS Hogeschool komt regelmatig in het nieuws. In deze rubriek lichten we er iedere uitgave een paar uit. Lees de volledige artikelen op intranet onder HAS Beats/HAS in het nieuws.
Nederland presenteert bedrijven op Grüne Woche Staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA) ontvangt vrijdag de Duitse minister van landbouw, Hans-Peter Friedrich (CSU), in het Nederlandse paviljoen op de Grüne Woche in Berlijn. De Grüne Woche, die donderdagavond officieel werd geopend, is de grootste landbouwbeurs ter wereld. Deelnemers aan de Nederlandse beursinzending zijn onder meer de telersvereniging Tasty Tom met zestig tomatensoorten, een aantal biologische bedrijven waaronder De Kleinste Soepfabriek, Blendin en de Bio Bandits en HAS Hogeschool uit Venlo, die onder meer insecten als alternatieve voedingsbron onder de aandacht wil brengen.
Kamp geeft steun aan truffelcoalitie De varkenshouders die in de Truffelcoalitie werken aan nieuwe topsegmenten in varkensvlees, krijgen ondersteuning van het ministerie van EZ. De komende vijftien maanden is maximaal 72.160 euro beschikbaar. Minister Henk Kamp (EZ) heeft dat laten weten aan het project Versnelling aan de Kop. Daarin werken de Truffelcoalitie (een onderdeel van Varkansen), HAS Hogeschool en Natuur en Milieu samen. Het project steunt koplopers in de varkenshouderij bij het realiseren van nieuwe duurzame producten. Het geld van de overheid mag worden gebruikt voor het geven van advies aan de ondernemers. Van: nieuweoogst.nu, 8 januari 2014
Van: nd.nl, 17 januari 2014
Paarden kunnen aan de sportdrank om beter te presteren
Scelta Mushrooms Partner van HAS Hogeschool Venlo
Brabantse bewegingswetenschappers hebben een sportdrank ontwikkeld voor paarden. De ‘Red Bull’ is ontwikkeld voor paarden die een topprestatie moeten leveren en weer snel moeten herstellen. Het drankje kan het verschil maken tussen niets of een gouden medaille, bijvoorbeeld bij de olympische dressuurwedstrijden in Rio 2016. De drank heet Healthy Horse Hydration en is de paardenvariant van bijvoorbeeld AA-drink, een watertje dat bijna iedereen gebruikt die een beetje sportief is. Het naar appels ruikende drankje is ontwikkeld door HAS Hogeschool, het NHB Deurne en Sports en Technology Eindhoven. Van: omroepbrabant.nl, 5 januari 2014
Met de ondertekening van een Partnership hebben HAS Hogeschool Venlo en Scelta Mushrooms hun samenwerking voor de komende jaren bekrachtigd. Als Partner van HAS Hogeschool zal Scelta Mushrooms zich in gaan zetten om de kwaliteit van het agrarisch onderwijs en innovatie in de regio Venlo te stimuleren. Van: agf.nl, 27 januari 2014
@HAShogeschool
@sceltamushrooms We proudly announce our partnership with HAS Hogeschool Venlo #partnership http://t.co/nUv3lIo2oD 24 januari @RobbertHijdra Nog een keer de grootwild-enquête invullen met docenten van #HAShogeschool. Leerzaam. http://t.co/J4pLmqLuoo 20 januari @JitseSchaafsma Food Experience bij #HAShogeschool. Fantastisch hoe Food wordt gepromoot. #VMT #HasDenBosch http://www.vmt.nl/ inspiratiesessies-tijdens-food-experiencehas.225742.lynkx 20 januari @Budelpack_BV #Copacker #Budelpack trekt de banden met #HAShogeschool aan; bedrijf ontmoet opleiding en vice versa; #kennistransfer 14 januari
22
Tekst en foto: Cees Jansen
estafettecolumn
P(h)assend onderwijs Van tijd tot tijd komt bij mij de vraag op: met welke benadering, zowel onderwijskundig als vakinhoudelijk, zullen studenten op termijn het meeste profijt hebben van hun HAS-opleiding? Wat is daarvoor passend onderwijs? Als eerste oriëntatie leek het me zinvol te kijken naar de herkomst van onze instroom, welke vooropleiding studenten genoten hebben en welke ‘bagage’ hen nu en in de toekomst van pas komt. Om daar een beter beeld van te krijgen, heb ik die vraag ook voorgelegd aan enkele vrienden en kennissen uit het basis- en voortgezet onderwijs. Die vraag, gesteld in minder dan één minuut, heeft een antwoord opgeleverd van enkele uren: ‘weer samen naar school’, Jena-plan, Dalton, Montessori, Vrije School, Remedial Teaching, visuele handicap, dyslexie, ADHD, Rugzakjes, PGB’s, dyscalculie, Leerling-Volg-Systeem, CITO-toetsen enz. Dit aangehoord hebbend, voel ik me op HAS Hogeschool zeer bevoorrecht met de basiskwaliteiten van onze HAS-studenten en de onderwijsfaciliteiten die ons ter beschikking staan. Wij maar ook studenten ervaren bijvoorbeeld probleemgestuurd onderwijs als zeer positief. Het belonen van deelprestaties met credits bij de diverse onderwijsprocessen scoort doorgaans goed. Wij kunnen bij het aanbieden van onderwijs probleemloos diverse leerstijlen toepassen, de meer of minder aanwezige zelfstandigheid stimuleren, actuele thema’s invlechten, zeer soepel projectgroepjes samenstellen, ze op pad sturen naar praktijkleerbedrijven, praktijkscholen, stagebedrijven in binnen- en buitenland en concrete afstudeerprojecten bij het bedrijfsleven in gang zetten en houden. Ik ervaar mijn HAS-taken als comfortabel en zeer plezierig samen met onze HAS-studenten en collega’s vanaf 1977 tot 2014. Dat geldt ook voor het werken met cursisten bij de HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen. Sterke elementen daarin zijn de flexibele vormen van samenwerken in kleine teams, vaak ook studierichtingoverstijgend, en de beschikbaarheid van moderne faciliteiten via diverse laboratoria, practica en schooltuin/ kas. Maar ook: duurzame contacten met het beroepenveld, gastsprekers, HAS-brede studiedagen, mogelijkheden voor permanente bijscholing , ruimte voor aanschaf van leermiddelen enz. Mij past het HAS-onderwijs al vele jaren en blijkbaar en gelukkig honderden afgestudeerden met mij. Op de HAS-website staat een prachtig palet aan deelgebieden PLANT-DIER-FOOD-BUSINESS-NATUUR-LANDSCHAPDESIGN met voor velen al jaren PASSEND onderwijsaanbod. En mijn opvolger is… Frans van Hintum.
Volgende keer in de HAS Beats
hogeschoolgeluiden
Themaspecial We DO IT: de O van Ondernemend • Interview met twee voorzitters van Gremio Unio • Achtergrondverhaal over het nieuwe programma Erasmus+ • Hoe is het nu met… Ton van der Velden 23