HAS Beats hogeschoolgeluiden by HAS green academy

hogeschoolgeluiden 5 jaar!

INAUGURELE REDE Harry van Delft Managementteam: INTERVIEW IRMA VAN DEN TILLAART Joep Bartels presenteert: HIPPISCHE ONDERNEMERSMONITOR OPENING STUDIEJAAR 2012-2013

oktober 2012 jaargang 5, nummer 2 1

inhoudsopgave Inaugurele rede Harry van Delft

6-7-8

Horse Event Eerste hippische ondernemersmonitor

10-11

Sporten Samenwerking met Sportiom

Energiegebruik Aan de slag met energiezorgsysteem

14-15

Merkstrategie Uitkomsten merkenonderzoek

18-19

Samenwerken Kennismakingsbezoek NIZO Food Research

22-23

Verbinding Samenwerken aan gezondheid en duurzaamheid

28-29

Managentteam

Internationaal Gedreven IFA-studenten bouwen aan netwerk

Interview met Irma van den Tillaart

rubrieken

20-21

Opening studiejaar

editiorial nieuws & agenda marc & perry heartbeat verslag in beeld estafettecolumn ICT Beats Limblog nieuw gezicht

3 4-5 9 13 16-17 19 24 25 31

Elevator pitch door directeuren

26-27 fsc-logo 2

Tekst: Florieke Koers Foto: Margriet Hoffmans

editorial

roene smoothies voor meer power

We zijn weer druk in de weer met z’n allen. Het studiejaar is recent ofﬁcieel geopend (zie pagina 26-27) en dus is het over met de zomerpret en het luie leven. De dagen worden al korter, de eerste herfstbuien zijn gevallen en nog even en alle blaadjes vallen weer van de bomen. Mooie tijd, de herfst, maar ook verraderlijk, want met de herfst komen de verkoudheden, griepjes en najaarsdips om de hoek kijken. Oppassen dus! Goed eten, op tijd naar bed en lekker bewegen (dan kunnen we nu goedkoop bij Sportiom, zie pagina 13) zijn extra belangrijk. En niet te veel stressen. Relax! En heb je toch een belabberd energieniveau? Neem eens een groene smoothie voor meer power. Iedere groene smoothie bestaat uit drie basis-ingrediënten. Vul je blender met ca. 60% fruit naar volume, 40% bladgroente naar volume en twee glazen

water. Meng de ingrediënten goed door elkaar, en voeg eventueel extra water of fruit toe om de smoothie zoeter of drinkbaarder te maken. Kiwi Ervaring 4 rijpe kiwi’s 1 rijpe banaan 3 stokken bleekselderij 2 glazen water

Aardbeienveld 2 handen aardbeien 2 bananen halve bos Romeinse sla 2 glazen water

Minty Thrill 4 rijpe peren 5 bladeren verse boerenkool halve bos verse munt 2 glazen water

Meer weten over groene smoothies? www.groenesmoothies.nl

Harry van Delft hield op 25 september zijn inaugurele rede waarin waardecreatie centraal stond. Lees op pagina 6-7-8 het hele verslag. Foto: Margriet Hoffmans

has beats hogeschoolgeluiden • jaargang 5 • nummer 2 • oktober 2012 Colofon HAS Beats hogeschoolgeluiden is het personeelsmagazine van HAS Hogeschool. Het verschijnt negen keer per jaar. Hoofdredacteur Florieke Koers Aan dit nummer werkten mee Marieke Ellenbroek, Margarita Millenaar, Annika Dossow, Henny Willems, Esther Mauriks, Erik Weijschedé, Klaske van der Horst, Marloes Bakker, Lindsay Kemps-Saitch, Marc Maas, Perry van Kerkhoven, Roeland Uijtdewilligen, Frans van Leijden en Mariska van Driel Fotograﬁe Margriet Hoffmans en Annemarie Kerkhof Tekstcorrectie Marijke Wolfs Vormgeving Yell & Yonkers Drukwerk Drukkerij Tielen Vragen en/of opmerkingen? hasbeats@hasdb.nl 3

nieuws & agenda

NEWS BEATS

Wil je goed op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om HAS Hogeschool? Kijk regelmatig op intranet en de website en lees het nieuws als eerste! Of hou ons in de gaten op Twitter en Facebook: @HASHogeschool en facebook.com/hashogeschool

Klankbordgroep spuit ideeën over huisvesting

Stoas krijgt samen met CAH gezamenlijke naam

Donderdagavond 20 september kwamen zo’n 60 medewerkers van HAS Hogeschool samen in het Paviljoen om met elkaar te praten en te brainstormen over de huisvestingsplannen van HAS Hogeschool. De input van deze sessie wordt volgens Joost Veltman, facilitair manager van HAS Hogeschool, gebruikt door drie werkgroepen om in november een advies uit te brengen aan het College van Bestuur over waar behoefte aan is met betrekking tot huisvesting. Het College van Bestuur bepaalt vervolgens wat er daadwerkelijk aangepakt gaat worden in het gebouw. Ook de kas wordt hierin meegenomen.

De Christelijke Agrarische Hogescholen in Dronten en Almere en de Stoas in Wageningen gaan samen verder als Vilentum Hogeschool. CAH en Stoas houden als zelfstandige faculteiten ieder ook hun eigen naam. Op 1 juli van dit jaar zijn de beide hogescholen binnen de Aeres Groep, de CAH in Dronten en Almere en Stoas in Wageningen, institutioneel gefuseerd. Stoas gaat heten: Stoas Wageningen, Vilentum Hogeschool. CAH Dronten en Almere gaan voor een constructie van een voor- en achternaam: CAH Vilentum. In de nieuwe Vilentum Hogeschool zullen CAH Vilentum en Stoas Wageningen, Vilentum Hogeschool zichtbaar blijven als zelfstandige faculteiten met een eigen missie en identiteit, eigen onderwijs, onderzoek en innovatieruimte en positionering.

>>> Lees het hele bericht op intranet

>>> Bron: www.nieuweoogst.nu

Kruisbestuiving onder studenten op zesde HBO Intro Festival Voor de zesde keer werd afgelopen week het HBOIntro Festival gehouden: een Bosch festival speciaal voor studenten van HAS Hogeschool, Avans Hogeschool en Fontys Hogescholen. Eerstejaars studenten kunnen elkaar op dit jaarlijkse festival beter leren kennen en álle studenten vieren er de aftrap van het nieuwe studiejaar. Bovendien is er sprake van een leuke kruisbestuiving: studenten van de verschillende hogescholen treffen elkaar op één centrale plek en komen zo makkelijk met elkaar in contact. Er kwamen bijna 3000 studenten op het festival af, dat dit jaar voor het eerst op de Onderwijsboulevard werd gehouden. Een goede keus, want nooit eerder werd een dergelijk bezoekersaantal gehaald.

Nieuw lectoraat Innovatie en Ontwikkeling HAS Hogeschool benoemt met ingang van 1 november 2012 Evert-Jan Ulrich tot lector Innovatie en Ontwikkeling. Het nieuwe lectoraat is gericht op innovatie en creativiteit en heeft twee belangrijke speerpunten: onderwijsinnovatie en organisatieinnovatie. Binnen het speerpunt onderwijsinnovatie is een aantal doelen gedeﬁnieerd. HAS Hogeschool zal een Innnovatieklas ontwikkelen op basis van de principes talentbased learning en out of the school box onder leiding van het nieuwe lectoraat. Daarnaast zullen een zestal Design & Innovatiecentra worden gerealiseerd. Doel is uiteindelijk om creatief en innovatief denken en handelen integraal onderdeel te doen uitmaken van alle opleidingen aan HAS Hogeschool. >>> Lees het hele bericht op intranet 4

>>> www.hbointro.nl

HAS IN HET NIEUWS

nieuws & agenda

HAS Hogeschool komt regelmatig in het nieuws. In deze rubriek lichten we er een paar artikelen uit.

“Strengere regels nodig voor import van zielige honden” Nederland moet met import van honden uit buitenland net zo streng worden als Engeland, vinden dierenartsen en hondenbeschermers. Op de import van honden uit het buitenland is veel te weinig zicht. Ook zijn er binnen de EU amper regels die import van honden reguleren. Dat moet veranderen, vindt Paul Overgaauw, dierenarts en microbioloog aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Met de buitenlandse honden komen ook steeds meer dierziektes het land in. “Die zijn niet alleen vervelend voor de dieren zelf en hun soortgenoten voor wie ze besmettelijk zijn, ook voor mensen.” Van: Metronieuws.nl, 13 september 2012

a d n e g A

kels Swin Han e d le re gure Inau t k o 11 tie akan rfstv e H t ok ie ditat 15-20 ccre a s g tellin t Ins 4 ok enlo 23-2 ng V stigi e v ag en d v Op o n Café 0 1 end nem r e d h S On Bosc v HA Den 15 no g n i estig ag v en d p O v 17 no ijt tontb Kers c e 20 d

@HASHogesschool Dalco ontwikkelt Brabantse bonenburger Dalco Food uit Oss gaat samen met de ZLTO en HAS Hogeschool een ‘hybride vleesproduct’ ontwikkelen uit de eigen streek. Deze Brabantse bonenburger bestaat uit vlees en bonen. Dalco krijgt van de 5-sterrenregio Noordoost Brabant, De Kracht van Oss en Den Bosch een subsidie van 30.000 euro voor de ontwikkeling van de ‘Brabantse bonenburger’. Het gaat om een zogenaamd hybride vleesproduct, dat bestaat uit vlees en vleesvervangende producten die afkomstig zijn uit de regio. Van: Brabants Dagblad.nl, 7 september 2012

Forse groeispurt HAS Hogeschool Na een korte adempauze van twee jaar heeft HAS Hogeschool opnieuw te maken met een sterke stijging van het aantal inschrijvingen. Tot nu meldden zich ongeveer 800 nieuwe studenten, tegenover 650 vorig jaar. Een groei van 23 procent. De stijging is opvallender in vergelijking met de landelijke cijfers. In het hele hbo neemt het aantal inschrijvingen slechts met bijna 1 procent toe. De agrarische opleidingen als geheel bijna 10 procent.

@meidenvﬂeuren #hashogeschool komt naar Venlo. Gezellig. Gastcollege? Sept 21 @Jorisvandeloo Super voor HAS-studenten! ENTREPRENEURSHIP TEAM CHALLENGE. Wordt mede-eigenaar van een High Tech startup, http://bit.ly/Q16if7 #hashogeschool Sept 21 @svenrobins Hoop moeilijke woorden, maar zo moeilijk is ‘t gelukkig nog niet, haha #hashogeschool Sept 18 @addyi92 De maandag zit er al weer op ;) Vanavond maar uns werken aan buitenlandse stage.. #hashogeschool Sept 17

Van: Onderwijsinbrabant.nl, 6 september 2012 5

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

Inaugurele rede Waardecreatie centraal in inaugurele rede Harry van Delft

ij had niet echt verwacht dat hij ooit lector zou worden, maar voelt zich desondanks als een vis in het water in die functie. Lector Agrofoodmarketing Harry van Delft hield op 25 september bij HAS Hogeschool voor zo’n 200 mensen uit het bedrijfsleven en onderwijs zijn inaugurele rede. Centraal in de rede stond het begrip waardecreatie.

Voordat Harry zijn rede uitsprak, stonden er nog andere dingen op het programma. Frederike Praasterink, lid van het College van Bestuur van HAS Hogeschool, gaf de inleiding. “Een inaugurele rede is een hoogtepunt bij HAS Hogeschool. Professionaliteit en verbinden staan daarbij centraal. Een lector is een verbinder: hij of zij werkt op professionele basis in de praktijk aan innovatie. Recent is binnen HAS Hogeschool kennisontwikkeling als actieve pijler toegevoegd aan de andere pijlers van onze hogeschool: kennistransfer en onderwijs. Kennisontwikkeling was altijd al een onderdeel van onze instelling, maar nu hebben we het tot een speerpunt gemaakt. We willen voorop lopen in innovatie en ondernemerschap, daarnaast willen we resultaatgericht zijn. Kennis betekent

Harry van Delft met vrouw en dochter. 6

niets als het niet is toegepast in onderwijs en beroepspraktijk. Sommige lectoraten binnen HAS Hogeschool werken vakspecialistisch, andere overkoepelend. Deze laatste groep richt zich op het integreren van vakgebieden. Dat is ook wat Harry doet: hij focust zich op het versterken van mensgerichtheid. Dat vergt een ander manier van denken en doen. En daar heb je helden voor nodig.”

Helden De bijeenkomst was doorspekt met ﬁlmpjes van leden van het lectoraatteam. Frits Sissing, een oud collega van Harry én oud food marketeer, interviewde de vijf teamleden over hun helden. Manon de Kort, Margit van den Anker, Antien Zuidberg, Maaike de Vries en Domingo Loth

vertelden in de ﬁlmpjes enthousiast over wat hun functie is bij HAS Hogeschool en wie zij in de sector als held zien. Hun helden kwamen van de bedrijven Rondeel Eieren, Beeter, C2B, Tasty Tom en Willem & Drees. Deze ondernemers kenmerkten zich door hun innovativiteit, ondernemerslust, de waarde die ze hechten aan samenwerken, de manier waarop zij hun verhaal vertellen en klanten betrekken bij hun producten.

Forse uitdagingen Toen het moment daar was, beklom Harry zelfverzekerd het podium en sprak tot het publiek alsof hij dit dagelijks doet. “De agrofoodsector staat voor een aantal forse uitdagingen en fundamentele veranderingen in relatie tot een sterk groeiende wereldbevolking, de noodzaak tot verduurzaming en ‘opdrogende’ hulpbronnen”, stelde Harry. “Ook eisen van afnemers en de externe omgeving ontwikkelen zich snel. Het verdienmodel staat ter discussie, want marges in delen van de food-keten zijn te laag. Naast de route van efﬁciency en schaalgrootte wordt een andere marsroute naar de toekomst steeds belangrijker: die waarin de klant en het creëren van waarde centraal staan. Dat vraagt om een sterke externe oriëntatie, om continue innovatie en een echte bereidheid samen te werken. In deze ontwikkeling speelt marketing een belangrijke rol.” Volgens Harry is de marketeer bij uitstek geschikt de kansen en uitdagingen van de markt te verbinden met de kracht en sterkte van de onderneming. En wel zo dat de klant en zijn omgeving belangrijker worden dan de prijs. “Dit toekomstbeeld vraagt om mensen met competenties waarmee we als sector in staat zijn het roer om te gooien. We hebben mensen nodig die ondernemen met het gezicht naar de markt, die goed kunnen samenwerken, die de creativiteit en het lef hebben om te innoveren. Dát zijn onze nieuwe helden. Aan het opleiden en inspireren van deze mensen draagt het lectoraat AgroFoodMarketing van HAS Hogeschool actief bij.”

De consument als nieuwe held Naast Harry sprak Prof. Dr. Will Reijnders, hoogleraar marketing aan Tilburg University, over de rol van de consument in het ontwikkelingsproces van producten en hoe zij betrokken kunnen worden bij waardecreatie. “Ik ken Harry al heel lang”, verklapte hij aan het begin van zijn verhaal. “We hebben gezamenlijk stageprojecten begeleid. Hij vanuit bedrijfsleven en ik vanuit universiteit. Ik wilde dan ook graag hier aanwezig zijn om iets te vertellen over de consument als nieuwe held. Een klant kent waarde toe aan een product door de voor- en nadelen op een rij te zetten. Daarbij is niet alleen het product zelf belangrijk, maar vooral het proces eromheen. De klant sterker betrekken bij dit proces kan de waarde van een product verhogen. De consument wordt door de producent uitgenodigd om zelf waarde te creëren. De consument kan bijvoorbeeld de producent inzicht verschaffen

over wat hij van het product en het proces daaromheen vindt, bijvoorbeeld door een enquête te doen. Maar het gaat verder. Je ziet dat bedrijven steeds meer maatwerk gaan leveren. Bijvoorbeeld bij Ikea: de klant kan zelf via hun website zijn keuken ontwerpen. Of klanten gebruiken

“We hebben mensen nodig die ondernemen met het gezicht naar de markt” als ideeëngenerator: bijvoorbeeld de ontwerpwedstrijd van Lays. De best ontworpen chips komt echt in het schap terecht. En wat dacht je van co-creatie: via Nike+ bouwt de klant zelf z’n hardloopaccount op, inclusief gpsroutes, vrienden en bestel de hardloopschoen zoals jij ‘m wilt. Controleerbaarheid van het proces door de organisatie wordt hierdoor lager, en daar hebben organisaties het moeilijk mee. Ze moeten hun perspectief omgooien: van transactiegericht naar relatiegericht. Hieraan bijdragen ligt de focus van het lectoraat AgroFoodmarketing.”

Helden van morgen Antien Zuidberg introduceerde tussen de bedrijven door nog een aantal helden van morgen: drie studenten die net zijn afgestudeerd. Dominique van Bree werkte in haar afstudeerjaar een marketingvraagstuk uit en bedacht een eigen bakmix voor honden. “Mijn hondje had veel last van allergieën en ik kon maar niet de juiste voeding voor haar vinden. Toen ben ik het zelf gaan bedenken.” Inmiddels is haar hondje helaas overleden, maar de bakmix verkoopt ze via haar eigen webshop. “De bakmix is graanvrij, er is niets vergelijkends op de markt.” Bethany Burgzorg en Lidewij van den Broeck deden voor hun afstuderen een bedrijfsopdracht voor het lectoraat AgroFoodMarketing. Zij onderzochten de koopmotieven van jongeren tot achttien jaar om te kiezen voor gezonde duurzame voeding. “Dit kan een bedrijf helpen hun doelgroep beter in kaart te brengen en hun producten daarop aan te passen.”

Tevreden Harry is achteraf erg tevreden over de bijeenkomst. “Ik ben erg positief over de vele reacties na aﬂoop van deze middag. Mijn oproep om nóg meer marketing in het groene onderwijs te introduceren kreeg veel bijval. Zowel van mensen uit het onderwijs, als uit het bedrijfsleven. De HAS draagt graag aan bij aan het opleiden van de agrofoodmarketeers van de toekomst. Helden, die met het gezicht naar de markt en de klant ondernemen. Zodat we als de agrofoodsector ook in de toekomst onze toonaangevende rol in de nationale economie en de rest van de wereld kunnen behouden, versterken en uitbouwen.” 7

fotocollage

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Margriet Hoffmans

INAUGURELE REDE

Tekst: Perry van Kerkhoven en Marc Maas Foto: Margriet Hoffmans

marc & perry

Volgzame sukkels

Hoi Perry, Mag Politiek, Perry? “De meeste problemen zijn terug te brengen tot taalproblemen”, zei Ludwig Wittgenstein. “Taal behekst ons verstand.” Hier zit wat in. Want we praten wat af. Maar wij als docenten niet alleen. Populisme wint terrein. De werkelijkheid wordt niet meer zo nauw genomen. Lekker roepen wat in je op komt, is de trend. Het gaat om de beeldvorming. Al gaat het goed met de integratie en daalt de criminaliteit, dan nog willen we dit niet geloven. Een beeldvorming die anderen creëren door te roepen dat het vroeger beter was. De wereld verandert. Een antwoord op de snel op elkaar volgende ontwikkelingen is moeilijk te geven. Vandaar dat we er voor weglopen of generaliseren. Ook ik. Komt het uiteindelijk de democratie ten goede, met mijn stijl van ‘leidinggeven’? “Want het zijn niet de demonische breinen die een democratie om zeep helpen, maar juist de volgzame sukkels zonder scherp eigen oordeel, die braaf doen wat hen wordt opgedragen”, zei Hannah Arendt ooit. Ik wil natuurlijk niet zo’n sukkel zijn, maar ben ik net zo sterk als de mensen in Syrië? En leiden wij onze studenten niet op als volgzame sukkels?

Marc

Vriend Marc, Volgens mij proberen wij hier de student als individueel mens centraal te stellen. We hoeven ze niet op te leiden tot guerrillastrijder, maar ik heb toch het idee dat we ze na laten denken over keuzes. We bieden nieuwe technieken en inzichten aan. We nodigen gastsprekers uit die motiveren. Als het goed is, spelen de lectoren hun rol. We leren studenten dat iedere nieuwe generatie leert van de vorige generatie, maar niet kopieert van de vorige. Populisten zijn sukkels, verliezers, lelijk, stinken en verven hun haar. Wij moeten mensen opleiden die daar doorheen prikken. Vroeger was niet beter. Mooie tijd, toen kon je nog polio krijgen, toen gingen we nog naar de kerk, toen vertelden anderen wat we moesten denken. The future will be ours. Politiek is uiterst belangrijk. Pluriform denken en handelen hoort daarbij. Durf te doen. En wij stimuleren en gaan niet als een anker tegenhouden. Slimme mensen moeten hun horizon verbreden. Naar het buitenland, kijk maar rond. Minstens een dag reizen van huis, en dus niet naar Maldegem, Aachen of Turnhout. Wij leiden de politici van morgen op. Giet de schreeuwers in beton, verf je haar groen, alle neuzen alle kanten op, stort de parkeerplaats vol met speeltoestellen. Durf. Denk Doe.

Groet, Perry

fotocollage

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Margriet Hoffmans1

HORSE EVENT 2012

Tekst: Klaske van der Horst Foto: Annemarie Kerkhof

horse event

Lector Joep Bartels presenteert ondernemersmonitor op Horse Event

ector Joep Bartels van HAS Hogeschool presenteerde op het ondernemerscongres van Horse Event op vrijdag 7 september aan ruim 600 hippische ondernemers en paardenprofessionals de eerste hippische ondernemersmonitor. De monitor is het resultaat van een samenwerking tussen de hogeschool en de ZLTO, FNRS, NHB-Deurne en het NHK. Studenten en docenten van HAS Hogeschool hebben hard aan de monitor gewerkt.

De ondernemersmonitor schetst de nieuwste ontwikkelingen, trends en kengetallen in de paardensector. Zo zijn bijvoorbeeld de 25 procent hippische bedrijven met het hoogste resultaat per stallingsplaats vergeleken met het gemiddelde. De beste bedrijven vragen hogere lesprijzen, hebben minder stallingsplaatsen per fte en lagere rentekosten met hogere afschrijvingen. De individuele variatie in bedrijfsvoering op hippische bedrijven is groot. Dat uit zich bijvoorbeeld in grote verschillen in omzet, strooisel- en ruwvoergebruik. Ook vertellen in de monitor de winnaars van de verkiezing ‘Hippisch Ondernemer van het jaar’ wat succesvol ondernemen is. De monitor beschrijft dat 70 procent van de ruiters recreatief rijdt. De vergrijzing is ook in de paardensport merkbaar. En ondanks de crisis stijgt de populariteit van de paardensport.

30.000 bezoekers Horse Event werd georganiseerd door Academy Bartels en van 7 tot en met 9 september gehouden in het Nederlands Hippisch Centrum in Deurne. Het was een ge-

slaagd weekend met prachtig weer. Ruim 30.000 mensen kwamen af op het jaarlijkse evenement dat alweer voor de elfde keer werd gehouden. HAS Hogeschool was ook dit jaar weer met een stand op het evenement aanwezig en ook gaven medewerkers van de HAS demonstraties en workshops. In de HAS-stand konden ondernemers een ondernemersscan invullen die inzicht gaf in de kwaliteiten en ontwikkelpunten van het ondernemerschap. De online-versie van de scan vind je op www.has-enquete.nl/ ondernemersscan. Studievereniging HAS Hippique zorgde voor voldoende studenten die in de stand konden staan.

Enquête ideale pensionstal of manege Bijna 400 bezoekers bezochten de HAS-stand en vulden de enquête in over hun ideale pensionstal of manege. Studenten van de hogeschool onderzoeken voor hun afstudeerproject wat de behoeften en wensen zijn van manegeklanten en paardeneigenaren. De resultaten gaan naar hippische ondernemers. Deze kunnen zo hun bedrijfsvoering beter afstemmen op hun klanten.

Joep Bartels presenteert de eerste hippische ondernemersmonitor.

Tekst: Margarita Millenaar Foto: Sportiom

sporten

HAS Hogeschool start samenwerking met Sportiom

anaf het huidige studiejaar is het mogelijk om op het Sportiom verschillende sporten te beoefenen voor een vriendelijk prijsje. Deze sportcard geldt voor zowel de studenten als voor de medewerkers. HAS Hogeschool tekende, samen met Fontys Hogeschool en Avans Hogeschool, op 29 augustus een samenwerkingsovereenkomst met Sportiom. Dit gezamenlijke initiatief maakt Den Bosch nog aantrekkelijker als sportieve studentenstad.

Op 29 augustus werd de samenwerkingsovereenkomst ondertekend door Jan Denissen (HAS Hogeschool), Marja Kamsma (Avans Hogeschool), José Theulen (Fontys Hogescholen) en Niels de Wildt (Sportiom). Bij de ondertekening was ook Huib van Olden, Wethouder van Sport en Recreatie aanwezig. Met zijn aanwezigheid liet hij zien dat de gemeente ’s-Hertogenbosch dit gezamenlijke initiatief ondersteunt. Jan Denissen, lid College van Bestuur HAS Hogeschool, beaamt het belang van een goede geestelijke en lichamelijke gezondheid. “Een gezonde geest en een gezond lichaam horen bij elkaar en sporten kan daaraan bijdragen. Sporten biedt ook de mogelijkheid om samen met collega’s en medestudenten aan iets anders bezig te zijn naast de studie/ het werk. Dat geeft verbondenheid en verzet de gedachten. Kortom, sporten draagt bij aan het welbevinden van ons allemaal en daarmee aan de vitale organisatie die we als HAS Hogeschool willen zijn.” Het contract is in eerste instantie getekend voor een jaar met de intentie tot verlenging.

Nationale Studenten Enquete Uit de Nationale Studenten Enquête 2012 blijkt dat studenten sportfaciliteiten in hun studentenstad belangrijk vinden. De Bossche hogescholen hebben hier een speerpunt van gemaakt. Vandaar dat ze hebben gekozen voor een samenwerking met Sportiom. Daar kunnen de ruim 13.000 studenten en medewerkers van HAS Hogeschool, Fontys Hogeschool en Avans Hogeschool ’s-Hertogenbosch vanaf dit schooljaar tegen een zeer gereduceerd tarief sporten en ontspannen.

Het sportabonnement Er zijn twee abonnementen ter beschikking voor medewerkers en studenten: het basisabonnement kost € 139,per jaar en het Plus-abonnement € 199,- per jaar. Met een abonnement kun je onder andere ﬁtnessen, groepslessen volgen, zwemmen, schaatsen en gebruik maken van de uitgebreide wellness-faciliteiten, zoals twee sauna’s en een Turks stoombad.

V.l.n.r. José Theulen, Huib van Olden, Niels de Wildt, Marja Kamsma en Jan Denissen. 12

Tekst: Esther Mauriks, Henny Willems, Erik Weijschedé en Annika Dossow Foto: Margriet Hoffmans

heartbeat

hart

Waar klopt het van kamer 1C 08 sneller van?

V.l.n.r. Hennie Willems, Erik Weijschedé, Esther Mauriks en Annika Dossow.

n onze rubriek Heartbeat vragen wij aan medewerkers van HAS Hogeschool waar ze voor leven, wat hun passie is. Deze keer vroegen wij aan kamer 1C 11: “Waar gaat jouw hart sneller van kloppen?”

Hennie Willems (mobility coördinator):

Erik Weijschedé (online marketeer):

“Mijn hart gaat sneller kloppen van Spanje. Ik heb er twee jaar gewoond en gestudeerd. Ik kom er nog steeds graag. Ik hou van reizen en onderweg zijn, kijken hoe mensen in een andere cultuur hun leven leiden. Ook in mijn werk ben ik geïnteresseerd in het doen en laten van mensen. Het is altijd leuk om te zien wat een internationale stage met de student doet. Vaak komen ze vol energie terug, een hele ervaring rijker.”

“Mijn hart gaat sneller kloppen als ik terugdenk aan de fantastische wereldreis die ik vorig jaar heb gemaakt. Het is geweldig om te zien hoe mensen in andere culturen in het leven staan. De goede dingen daaruit probeer ik toe te passen in mijn eigen leven. Bij de HAS gaat mijn hart sneller kloppen van de positieve energie op onze afdeling. Er bloeien een paar mooie projecten op waar de hele HAS komende jaren veel plezier van gaat hebben!”

Esther Mauriks (beleidsadviseur internationalisering):

Annika Dossow (communicatieadviseur internationaal):

“Ik word heel erg blij van creatief bezig zijn. In mijn vrije tijd ben ik altijd bezig nieuwe dingen te creëren of bestaande objecten te ‘re-stylen’. Schilderen, tekenen, decoreren, collages maken, fotograferen, oude kledingstukken pimpen en naaien… van al die dingen kan ik echt genieten. Inspiratie doe ik overal op, ook op de HAS. De bruisende dynamiek en positieve ﬂow in het gebouw bijvoorbeeld of de bijzondere creaties van onze studenten... de HAS is één grote inspiratiebron!”

“Mijn hart klopt sneller als in september de internationale studenten aankomen. Daar werk ik een jaar lang naartoe. Maar ook word ik blij als ik onze HAS-studenten enthousiast hoor vertellen over hun vak: hun passie is echt inspirerend. Privé klopt mijn hart sneller van hockey... en niet alleen van het rennen. Samen als één team presenteren, je best doen voor je teamgenoot, dat vind ik gewoon heel mooi. En als je dan nog scoort, is het helemaal top!” 13

energiegebruik

Tekst: Marloes Bakker Foto: Annika Dossow

HAS Hogeschool aan de slag met energiezorgsysteem

ls groene school besteedt HAS Hogeschool doorlopend aandacht aan haar energiegebruik. Het deelnemen aan het convenant ‘Meerjarenafspraak energie-efﬁciëntie’ (MJA3) was de aanleiding om een volledig op maat gemaakt energiezorgsysteem te ontwikkelen. Dit systeem is een geheel aan procedures en maatregelen gericht op de structurele prestatieverbetering van energiegebruik binnen de HAS, vastgelegd in een handboek energiezorg.

Geert-Jan van Schijndel en Jasper Flink borgen eigenhandig het energiegebruik. 14

Student Jasper Flink van Milieukunde kreeg vanuit Facilitaire Diensten de mogelijkheid zijn bedrijfsopdracht in te vullen met de ontwikkeling van dit energiezorgsysteem. “Een MJA3-convenant klinkt ingewikkeld”, vertelt Jasper, “maar het is simpelweg een overeenkomst tussen de overheid en instellingen over het effectiever en efﬁciënter inzetten van energie. Door middel van een stappenplan wordt, in samenwerking met het Agentschap NL, de status van het energiegebruik bekeken. Vervolgens wordt een besparingsplan gemaakt voor de jaren 2013-2016. En om deze besparingen te kunnen realiseren, wordt een handboek samengesteld.”

Nulmeting Voordat dit handboek kon worden geschreven, moest Jasper eerst binnen de HAS een zogenaamde nulmeting

uitvoeren die inventariseerde wat de uitgangspositie was voor energiebeheersing en – besparing. “Van het Agentschap ontvingen we een checklist met drieëndertig vragen. Als die vragen allemaal met ‘ja’ beantwoord kon-

“Besparen is een continu proces” den worden, was er sprake van een volwaardig energiesysteem. Om deze vragen te beantwoorden moest ik behoorlijk wat onderzoek doen en in eerste instantie was de conclusie verassend. Het bleek dat binnen de HAS al veel initiatieven zijn op het gebied van energie-efﬁcientie, maar niets was structureel vastgelegd. De eerste keer dat ik de lijst had doorgenomen, kwam ik tot de conclusie dat we weinig vragen positief konden beantwoorden. Ik heb veel deskresearch gedaan en gesprekken gevoerd met medewerkers zoals bijvoorbeeld Tonny Nijholt van de conciërgerie. Daarnaast hebben Lotte van Stoppelenburg en Geert-Jan van Schijndel me geholpen met het nader bekijken van de vragen en het maken van een actieplan.” Inmiddels kan de HAS de meerderheid van de checklistvragen wél positief beantwoorden. Het Agentschap heeft ook het besparingsplan goedgekeurd met daarin adviezen over verbeteringen de komende jaren. “Het handboek zal daarvoor de leidraad zijn”, zegt Jasper. “Met bijlagen waarin staat omschreven wat voor werkzaamheden moeten plaatsvinden die bijdragen aan het monitoren en reduceren van het energiegebruik. Natuurlijk moet dit wel ieder jaar weer worden aangescherpt, want besparen is een continu proces!”

Doelstellingen energiezorg HAS Hogeschool • De HAS gaat efﬁciënter en duurzamer om met haar energie door te besparen op energiegebruik en/of het duurzaam op te wekken in de periode 2005-2020 • De HAS probeert alle verantwoorde maatregelen om haar energiegebruik te reduceren of te beheersen • Een energiebesparing draagt bij aan een reductie op de uitstoot van CO2 • Een reductie op de uitstoot aan CO2 leidt tot een kleinere bijdrage aan het broeikaseffect en klimaatverandering • Bovendien bespaart de HAS op haar energiekosten, zij wordt minder afhankelijk van fossiele brandstoffen

de schooltuin – een jaar later

r de studiejaa g van het 00 m2 in 0 n 3 e . p rd o e e tijdens d epresente Helicon en g rd e in w u r lt o a o Vorig ja hte sch mst van e heringeric door de ko e schop. Zo ligt d compleet rdwijnen d p ve o st t e e o le p m m in o u c lt o in scho hooltu ing de sc ij! daarom g r later – b a ja n e e – u n r e in tu

In de nieuwe tuin is een biologisch perceel aa ngelegd waar nu onder meer aardbeien staan. “We wilden op verschillende manieren telen: gangbaar , bio logisch en op water. Zo kunnen we versch lende teelttechnieken ilgoed met elkaar vergel ijken.”

Theo iets bijzonders. n volgens Martijn en Alle seizoenen hebbe te loopt alles uit, in de fst zijn mooi: in de len “Vooral de lente en her op de bomen in de rijp , ens uw verkleuren. Tro herfst begint alles te s in volle bloei.” alle en in de zomer staat winter is ook prachtig

“Het lector aat vijvers”, vert Nieuwe Teelsystemen ellen Martijn heeft in de tuin een aa Bekkers en hier sla op nta water. Voor Theo van d delen: er is er Burght. “W l teeltuitspoeling geen grond e telen van meststo nodig en er ffen naar d is geen e bodem.”

tjes. bloemen, bijvoorbeeld Afrikaan In de tuin staan de prachtigste es aaltj n tege goed en werk tie: ze “De Afrikaantjes hebben een func in de grond.”

Ook de bone n doen het go ed. “We hebb wat betreft he en een supe t weer. Een tu r zomer geha in doet het al van zon en re d tijd goed op gen en een ho een combina ge temperatu tie ur.”

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

VERSLAG IN BEELD

in in de tu plekken eel last van.” re e rd p mee ment v staan o het mo llonnen ebben we op a tb s e “Deze fe vogels. Daar h e tegen d

Het tuin te het pla am is blij m et n den. Sin heeft groten de tuin. “Het deels o was ev ds ma pgelev e art doe foto de erd wa n wennen, m n we a kruide t we ve aar lweer o ntuin. rw ns reg uliere w acht haderk.” O p de

in Het tuinteam is ook trots op hun perceel vaste planten. “Ze zijn periode e komend De bij.” mooi er staan ze en gegroeid hard korte tijd en worden de Ecosystemen van Toegepaste Biologie aangelegd staat de herinrichting van de Floral Design-hoek op de rol.

n compleet de tuin: je kunt ee ndeld worden in nten, wa pla ge r ste ke Va . lek len n rce Er ka langs allerlei pe bomen mt n, ko nte Je n. pla ke ter rondje ma n, kruiden, wa nte oe gr n, me loe éénjarigen, snijb ere pergola. en deze bijzond

Er zijn altijd w el mensen te vinden in de dagen. Ze ko tuin, vooral op men graag ki mooie jken hoe de tu vorige foto za in erbij ligt. O g je al studen p de ten, maar oo graag te vind k medewerke en. rs zijn er

Het tuinteam is tevreden met all e positieve reac gekregen de afge ties die ze hebb lopen maanden. en “Het hele tuinteam voor het onderw ijs het beste uit werkt hard om de tui mooi visitekaartje n te halen. De tui n is ook een en we hebben al veel complimen ten gekregen.”

Tekst: Lindsay Kemps-Saitch

merkstrategie

Uitkomsten merkenonderzoek HAS

n de HAS Beats (uitgave juni 2012) die net voor de vakantie verscheen, heb je kunnen lezen over de aanpassing in ons merkenbeleid. Dit artikel is daar een vervolg op, we presenteren je hier de belangrijkste uitkomsten van het nieuwe merkenbeleid van de HAS.

Uit het onderzoek van merkenbureau Gadﬂy zijn verschillende resultaten gekomen. Het belangrijkste resultaat is het feit dat we kunnen concluderen dat we één HAS zijn. Formeel voeren we twee organisatieonderdelen: stichting HAS Den Bosch en stichting HAS KennisTransfer.

In de kern zijn we één HAS, een hogeschool met drie kernactiviteiten: onderwijs, kennistransfer, kennisontwikkeling. Dit willen we uitdragen, daarom is gekozen voor één naam – HAS Hogeschool – en één beeldmerk. De huidige logo’s HAS Den Bosch en HAS KennisTransfer verdwijnen en worden vervangen door dit ene logo. HAS KennisTransfer blijft daarbij natuurlijk een belangrijk onderdeel, het is één van de drie kernactiviteiten van de HAS. Dit onderdeel wordt per 1 januari 2013 benoemd tot Kennistransfer & Bedrijfsopleidingen.

Kernactiviteiten Onze drie kernactiviteiten gaan we stevig neerzetten in

estafettecolumn

Tekst en foto: Roeland Uijtdewilligen

etten van wind en water

de communicatie. Daarom is gekozen om elke activiteit aan te duiden met ‘een eigen kleur’. Activiteiten in het kader van kennistransfer worden voorzien van de donkere kleur blauw uit ons logo. Voor onderwijs wordt de lichte

“In de kern zijn we één HAS, een hogeschool met drie kernactiviteiten: onderwijs, kennistransfer, kennisontwikkeling” kleur blauw gebruikt en groen is gekozen voor kennisontwikkeling. In uitingen zal dit straks terug te zien zijn. Denk bijvoorbeeld aan opleidingsbrochures voor professionals (donkerblauw), een lectorale uitgave (groen) of een ﬂyer voor scholieren (lichtblauw). De kracht van de communicatie van de HAS blijft daarbij onveranderd: onze doelgroep staat centraal, we werken met échte verhalen van onze studenten, klanten en medewerkers en we gebruiken alleen eigen beeldmateriaal. Tot slot kiest de directie in oktober een pay-off die kernachtig omschrijft wie wij zijn, wat we doen en waar we voor staan.

Invoering huisstijl Het proces van onderzoek en uitwerking is bijna afgerond. De komende maand wordt gebruikt om de huisstijl verder vorm te geven (denk aan briefpapier, enveloppen, een huisstijlhandboek) en op alle plekken waar nu het logo HAS Den Bosch staat te vervangen door het logo HAS Hogeschool. Alle uitingen van HAS KennisTransfer gaan per 1 januari 2013 over in HAS Hogeschool, de uitwerking hiervoor wordt de komende maanden verder vormgegeven.

Vakantie. Tijd om het ritme van mijn werk los te laten en me mee te laten sleuren met mijn zeilende dertig-voeter door wetten van wind en water. Na jaren spreek ik weer eens af met mijn oud-studiegenoot Martijn om gebroederlijk voor anker te gaan liggen voor Stavoren. De volgende ochtend word ik wakker van luid geschreeuw en hevig geschommel. Ik blijk tegen het wedstrijdveld van de Open Friese kampioensschappen Skûtsjesilen (IFKS) te liggen. Twintig meter lange tjalken varen rakelings langs me heen. Ik wrijf de slaap uit mijn ogen en zie dat Martijn inmiddels fokkenist op een van de skûtsjes genaamd ‘De Eenvoud’ is. Van start tot ﬁnish strijden ze met ongeveer zestig skûtsjes om de eer van dorp of stad. De windvlagen zes duwen de zeilen zowat horizontaal op het water. Sommigen waaghalzen met te veel aan zeil slaan zelfs helemaal om. Huizenhoge met naaldhout gelamineerde masten breken als luciferhoutjes. Voorrangsregels als stuurboord gaat voor bakboord en loef wijkt voor lei, gaan eerder op dan de belangrijkste regel op het water namelijk: ‘goed zeemanschap’ (wanneer je een ongeluk kunt voorkomen, ben je verplicht dit te doen ongeacht de voorrangsregels), met als gevolg dat de stalen schepen elkaar rammen als botsauto’s. Het metalen geluid wordt vervolgt door gevloek en getier van schippers. Elke avond wordt dan ook onder begeleiding van een jury de protesten volgens een reglement beoordeeld en klassementen beslist. Helaas laat ‘De Eenvoud’ zich de volgende dagen door de concurrentie gek maken. Ze halen elkaars wind uit de zeilen, vertragen en eindigen uiteindelijk onderaan het klassement. “Zet je zeilen eens wat ruimer en vaar je eigen koers”, merkt Martijn op. Wat volgt is dat ‘De Eenvoud’ los komt van de rest, de wind vol in de zeilen krijgt, versneld en wint! Later die avond eens een keer geen gevloek en getier, geen protesten, maar louter complimenten. Ik verruil wat onwennig het water voor land en denk aan het nieuwe schooljaar. Fijn, met vertrouwde en nieuwe HAS-collega’s dezelfde kant op. Of gooien we het over een andere boeg, Leon van Kouwen

Meer weten? Mail L.Kemps@hasdb.nl

V.l.n.r. Eveline Heynen, Lizanne Jeninga en Elize Kleijbeuker. 19

managementteam

Tekst: Florieke Koers Foto: Margriet Hoffmans

Irma van den Tillaart: opleidingsdirecteur Plattelandsvernieuwing

it studiejaar in de HAS Beats een serie interviews met het managementteam van HAS Hogeschool. Wat is hun visie op het werk en wat zijn hun drijfveren? Maar ook: wat is hun achtergrond? De tweede in deze serie is Irma van den Tillaart-Schouten (34), de nieuwe directeur van de opleidingen Plattelandsvernieuwing en Geo Media & Design.

Per 1 augustus is Irma ofﬁcieel in dienst als opleidingsdirecteur, maar zij werkt al veel langer bij HAS Hogeschool. Sterker nog, ze studeerde zelfs aan de HAS: in 1996 begon ze aan de opleiding Tuinbouw en akkerbouw. “Ik ben Tuinbouw en akkerbouw gaan studeren met het idee om de voorlichting in te gaan”, vertelt Irma. “In het derde jaar deed ik een marketingstage en kwam in contact met ondernemerschap, streekproducten en het vermarkten daarvan. Dat vond ik heel erg interessant.” Irma leerde ook wat er in het buitengebied gebeurt. ”Ik weet nog dat ik op een briefje had geschreven wat de HAS daar allemaal mee kon doen. De HAS ontwikkelde ondertussen de opleiding Plattelandsvernieuwing. Dat paste heel goed bij mijn interesses en ik heb bij het opleidingsteam aangeklopt voor een bedrijfsopdracht over netwerkontwikkeling en voorlichting. Na afronding van mijn opleiding kreeg ik van de HAS de vraag of ik nog een tijdje wilde blijven. Dit werd een jaar en daarna vroeg toenmalig sectordirecteur Tjeu Foppele me of ik deﬁnitief wilde blijven en mijn onderwijsbevoegdheid wilde halen.”

Blauwdruk Irma werkte mee aan de verdere ontwikkeling van Plattelandsvernieuwing. Dit was toen wat nu de studie Stad en streekontwikkeling heet. Daarnaast gaf ze les aan eerstejaars. “In de loop der jaren kwamen Tuin- en landschapsmanagement en Landscape Design bij Plattelandsvernieuwing. Mensen vragen wel eens of je die drie studies niet afzonderlijk kunt laten accrediteren, maar dit is vooralsnog niet haalbaar. Er ligt een duidelijke gemeenschappelijke basis onder de studies, met name rondom de thema’s natuur, landschap en water. Door deze basis kunnen we als relatief kleine opleiding toch drie verschillende studies in stand houden. Allemaal goede redenen om het zo te laten zoals het nu is.” Irma is altijd bij Plattelandsvernieuwing betrokken gebleven, als docent en ontwikkelaar en later als coördinator en beleidsmedewerker. “Maar gelukkig heb ik via externe projecten ook de kans gehad om buiten de deur te kijken. Die externe blik is altijd een speerpunt van de opleiding geweest. Met 20

PV 2020 zijn we vorig jaar op zoek gegaan naar een manier om de drie studies nog beter te laten samenwerken. De komende tijd gaan we aan de slag met het maken van een blauwdruk van de opleiding. Centraal staat daar-

bij het met elkaar verbinden van verschillende groepen, werkvormen en toetsing en nóg betere kansen scheppen voor individuen om zich te ontwikkelen. Dit heeft wat verschuivingen in het leerplan tot gevolg.”

De drie i’s Toen bekend werd dat de interne structuur van de sectoren zou veranderen en er een vacature opleidingsdirecteur voor Plattelandsvernieuwing en Geo Media & Design ontstond, besloot Irma te solliciteren. “Het leek me een heel leuke baan en ik heb natuurlijk afﬁniteit met Plattelandsvernieuwing. Maar ook Geo Media & Design vind ik interessant: ik ben benieuwd hoe deze opleiding zich gaat ontwikkelen.” Irma kreeg de baan en kreeg daarmee ook de ruimte om een werkende moeder te zijn. “Het grootste deel van mijn werktijd werk ik op de HAS maar een deel vul ik ook van huis uit in. Erg prettig dat de HAS hierin meegaat. Ik ben natuurlijk pas begonnen en de komende tijd ga ik ervaren hoe het is om deze functie te hebben.” Er is een uitgebreide sollicitatieprocedure

geweest waarin Irma onder meer haar visie op HAS Hogeschool uiteen moest zetten. “Mijn visie is gestoeld op de drie i’s: innovatie, interactie en inspiratie.” Ze lacht. “En de vierde i ben ik zelf! Innovatie: het is nodig om nieuwe dingen op te pakken en daar moet ruimte voor gemaakt worden. Dit is iets wat te organiseren is. Het Geo-lab is hier een sprekend voorbeeld van. Interactie: ik vind dat je moet stimuleren dat mensen elkaar opzoeken. Menselijk contact hoort bij de HAS. Het is belangrijk om je heen te blijven kijken. Inspiratie: be good and tell it to the world. We hebben elkaar nodig en kunnen elkaar inspireren. En dus moeten we elkaar vertellen wat we doen. We zijn soms wat te bescheiden bij de HAS.” Irma heeft veel positieve reacties ontvangen op het feit dat zij de functie heeft gekregen. “Erg leuk! De komende tijd moet ik het waar gaan maken!” Irma is getrouwd met Arno en heeft twee kinderen: Ties van zes en Daniek van drie. “Ik woon in Boxtel aan de kant van de Kampina in een langgevelboerderij, waar de kofﬁe voor een HAS-genoot altijd klaar staat!”

Irma van den Tillaart-Schouten 21

samenwerken

Tekst: Marieke Ellenbroek Foto’s: NIZO

Geslaagd kennismakingsbezoek bij NIZO Food Research

e ‘foodies’ van HAS Hogeschool (medewerkers van zowel de opleidingen, technologiehal als kennistransfer) waren 11 september uitgenodigd voor een kennismakingsbezoek bij NIZO Food Research in Ede. Het idee voor dit bezoek ontstond na gesprekken tussen het College van Bestuur van de HAS en het management van NIZO waarin de ambitie werd uitgesproken om in de toekomst meer en structureler smet elkaar samen te werken. Veel raakvlakken

NIZO Food Research is een toegepast onderzoekinstituut voor voedingsproducten. De afkorting NIZO komt oorspronkelijk van het Nederlands Instituut voor Zuivelonderzoek, maar die naam dekt de lading al lang niet meer. In 1992 werd het instituut verzelfstandigd en ontwikkeld tot een commerciële contractresearchorganisatie die onderzoeksopdrachten uitvoert in opdracht van de voedingsmiddelenindustrie. NIZO werkt inmiddels op veel meer terreinen en voor veel meer sectoren dan alleen de zuivel. Het instituut doet al bijna 65 jaar onderzoek naar de kwaliteit van voedselproducten en ingrediënten. Net als de HAS voert NIZO projecten uit in opdracht van bedrijven uit de foodsector. Het NIZO werkt aan maatwerkoplossingen en streeft ernaar om voor haar klanten een kennispartner op lange termijn te zijn. Het instituut beschikt over veel expertise en een indrukwekkende hoeveelheid faciliteiten voor food-technologisch onderzoek.

Het bezoek van de HAS’ers was niet alleen informatief, maar ook gericht op kennismaking en interactie. Na een algemene presentatie door business manager Koos Oosterhagen, werd de groep opgedeeld en rondgeleid langs diverse proefopstellingen en faciliteiten. Het werd al snel duidelijk dat er veel raakvlakken zijn tussen de werelden van NIZO en HAS. HAS en NIZO kunnen vooral complementair aan elkaar zijn. “NIZO kan onze kennis aanvullen op het gebied van bijvoorbeeld specialistisch onderzoek en onze projecten ondersteunen met hun geavanceerde faciliteiten. Omgekeerd kan de HAS NIZO ondersteunen als het gaat om trainingen en opleidingsvragen van foodbedrijven”, aldus Domingo Loth, de aanjager van dit project. Vanuit beide kanten werd het ervaren als een zeer geslaagd bezoek. Er was veel enthousiasme te bespeuren tijdens de speeddating sessies, die volgden na de rondleiding. De verwachting is dan ook dat de eerste concrete invulling vast niet lang op zich zal laten wachten.

De groep HAS’ers werd rondgeleid langs diverse faciliteiten van NIZO. 22

Tekst: Florieke Koers

ict beats

FIT-IT loopt ten einde: de ICT-afdeling heeft het geﬁkst!

et afgelopen jaar heeft de ICT-afdeling heel hard gewerkt aan het uitvoeren van het ICT-actieplan FIT-IT om een grote inhaalslag te doen op ICT-gebied. Over de verschillende projecten die uitgevoerd werden, kon je in de HAS Beats de afgelopen maanden al lezen. En nu is de deadline van 1 oktober daar. Hoe staat het nu met dit actieplan? En wat zijn de vervolgstappen?

“De ICT-afdeling heeft inderdaad keihard gewerkt en we kunnen zeggen: we hebben het geﬁkst!” Marianne Poodt, hoofd van de afdeling ICT is in haar nopjes, want de deadline van 1 oktober is gehaald. “Er is een ﬂinke inhaalslag gemaakt en het plan FIT-IT is voltooid. Het begin van het nieuwe studiejaar is meteen een goede graadmeter gebleken. Over het algemeen is de start van het nieuwe jaar vlekkeloos verlopen. Dat was vorig jaar wel anders: toen stapelden de problemen zich in rap tempo op. Dit jaar moesten ook nog eens veel afdelingen verhuizen. De ICT-afdeling is daar de hele zomer druk mee geweest.

Na de vakantie kwamen alle medewerkers terug en alles werkte. Een knappe prestatie waar ik trots op ben.” Gerealiseerde projecten zijn onder meer het vervangen van de multifunctionals, de vernieuwing van het draadloze netwerk, het zorgen voor een sneller netwerk met minder verstoringen en de overgang naar Windows 7 en Microsoft Ofﬁce 2010. “Op dit moment zijn we nog aan de slag met de ﬁnetuning, een proces waar we de gebruikers hard bij nodig hebben. We willen immers de systemen zoveel mogelijk naar de wensen van de gebruikers inrichten.”

De basis is er “In het verleden was de basis niet op orde”, stelt Marianne. “We bleven maar brandjes blussen en kwamen nooit toe aan de onderliggende problemen. Nu is die basis er wel en vanuit deze basis kunnen we ons de komende jaren verder gaan ontwikkelen. Afgelopen jaar hebben we gewerkt aan de ontwikkeling van een HAS-breed informatiebeleidsplan dat de komende jaren leidend zal zijn. Dit sluit nauw aan op de ambities van de HAS en de behoeften van de verschillende gebruikersgroepen.” Marianne heeft genoeg voorbeelden van concrete toekomstplannen. “Er liggen nog allerlei projecten op ons te wachten: ‘any time, any place’ bijvoorbeeld. Dit betekent dat je overal en op elk willekeurig tijdstip toegang hebt tot het netwerk met je PC of mobiele device (laptop, tablet, smartphone). Een ander voorbeeld is een nieuwe digitale samenwerkingsomgeving voor alle medewerkers en studenten. De komende maanden zullen we in de ICT Beats een aantal van die projecten bespreken.” In oktober wordt het beleidsplan besproken in het directieoverleg. Het College van Bestuur neemt uiteindelijk een besluit over welke ontwikkelingen wanneer prioriteit hebben en hoeveel geld daarvoor beschikbaar komt. “We zullen nooit alles in één keer kunnen aanpakken, maar stap voor stap ontwikkelen we verder en sluiten we de ICT steeds beter aan op de behoeften in het onderwijs en de bedrijfsvoering. ICT gaat dus mee voor op de golf.” 24

Tekst: Frans van Leijden Foto: Margriet Hoffmans

PROJECTGROEP HOUDT JE OP DE HOOGTE VIA DE

HAS limburg

LIMBLOG

Docentendag in de Innovatoren door brand voortijdig afgebroken

inds een jaar is de projectgroep HAS Limburg actief bezig te onderzoeken hoe de nieuwe vestiging van HAS Hogeschool in Limburg eruit moet komen te zien. Om iedereen op de hoogte te houden van de vorderingen, houdt opleidingsdirecteur Frans van Leijden de Limblog bij op intranet. In de HAS Beats iedere uitgave fragmenten uit de blog. 20 september 2012

Financieringsvraagstuk

Wat een gedenkwaardige week in de aanloop naar de start van de HAS in Limburg is dit… In de vorige blog kondigde ik aan dat vandaag de eerste promotionele activiteit zou zijn in de Innovatoren op het terrein van de Floriade, namelijk een ontvangst van docenten biologie en economie uit het voortgezet onderwijs. We waren nog maar net een half uurtje bezig toen de hele Floriade ontruimd werd vanwege de rookontwikkeling door een brand op een naastgelegen recyclingsbedrijf. Dus ook

Ook werd deze week een belangrijke stap gezet in het ﬁnancieringsvraagstuk. Zowel de Provincie Limburg als de zes gemeenten van Regio Venlo hebben zich bereid verklaard een substantiële bijdrage te leveren aan de realisatie van de vestiging van HAS Hogeschool in Limburg. En er zijn meer wapenfeiten: de brochure is klaar en beschikbaar, de webpagina is online, we zijn bijna rond met de huisvesting, Willeke is begonnen als projectmedewerker Toegepaste Biologie en het concept leerplan voor Bedrijfskunde en agribusiness Limburg is in de grondverf gezet. Er zullen nog velen dingen volgen, daarover later meer.

“De hele Floriade werd ontruimd” de Innovatoren. De veiligheidsregio Limburg-Noord sprak al vrij snel van een grote brand. Het ging om een opslag van oude printervullingen. De brandweerkorpsen van Venlo, Maasbree en Horst rukten met groot materieel uit om de brand te bestrijden. Publiek werd opgeroepen om niet naar de brand te komen kijken. Vanwege de brand werd nagenoeg de gehele Floriade inclusief de Innovatoren op het terrein ontruimd. Alleen de themavelden 1 en 2 bleven open. Ook de kabelbaan werd stilgezet. Dat de aankondiging dat de HAS naar Limburg komt zo’n impact zou hebben, hadden we niet gedacht. De docenten die we nog wel hebben kunnen spreken waren stuk voor stuk enthousiast en zijn nu ambassadeurs voor HAS Limburg!

De rookontwikkeling is in de verre omtrek te zien. 25

opening studiejaar

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

Elevator pitch door directeuren tijdens opening studiejaar

“H

AS Hogeschool vóórop in ontwikkeling, dat is waar we ons de komende jaren op gaan richten.” Met deze kernboodschap opende collegevoorzitter Dick Pouwels dinsdag 11 september het studiejaar 2012-2013. “HAS Hogeschool is graag een voorloper op het gebied van ontwikkelingen en innovaties in de sector. Dit is al jaren een van de pijlers van onze instelling, maar we willen het voortaan nóg meer laten zien aan de buitenwereld.” “De instroom nieuwe studenten is dit jaar weer ﬂink hoger: ongeveer 800 tegenover 650 vorig jaar”, vervolgde hij. “We zijn blij verrast dat deze instroom goed verdeeld is over alle opleidingen. Ook de nieuwe opleidingen, International Food & Agribusiness en Geo Media & Design, doen het goed. Komende weken werken we hard aan het opnemen van deze studenten in de HAS-cultuur en zorgen we ervoor dat ze lekker aan de slag kunnen.” Ook wees hij op de vestiging in Venlo, die steeds meer vorm begint te krijgen. Op 10 november houdt de HAS in Limburg voor het eerst een open dag in theater de

Maaspoort. Vanaf september 2013 kunnen studenten daar aan de slag bij twee opleidingen: Bedrijfskunde en agribusiness en Toegepaste Biologie. In het verlengde daarvan vertelde hij tot slot over de nieuwe naam HAS Hogeschool, die gekozen is omdat het lastig is in Venlo de naam HAS Den Bosch te gebruiken. “Wij zijn de enige hogeschool waarvan de afgestudeerden zich naar de eigennaam noemen: HAS’ers Daarom zijn we met de nieuwe naam ook weer dichtbij het woord HAS gebleven, want dat is wie we zijn.”

Toine Hattink, Patricia de Cocq en Frans van Leijden tijdens hun elevator pitch. 26

Joris Fiers in gesprek met collega’s.

Managementteam stelt zich voor

Chocolade verbindt!

Aangezien het managementteam de afgelopen tijd bijna volledig is vernieuwd, kregen alle medewerkers tijdens de opening de kans om met hen een gesprek aan te knopen. Ook stelde ieder van hen zich via een elevator pitch nog eens ofﬁcieel voor, inclusief korte visie op HAS Hogeschool. “Brabanders houden dingen simpel en dat doe ik ook”, zei Toine Hattink. “Het draait bij de HAS om onze tien opleidingen en daarnaast om samenwerken met bedrijven en om kennisontwikkeling. Ik zet me graag in om die drie-eenheid de gevraagde prestaties te laten leveren.” Patricia de Cocq vulde aan: “Talent is een woord waar ik iets mee heb. Talent heb je nodig om die prestaties waar Toine het over heeft neer te kunnen zetten. Met talent kun je aan de slag.” Ze wees de aanwezigen erop dat ze directeur is van de opleidingen Milieukunde en Toegepaste Biologie. “Mijn roots liggen echter ergens anders: in de dieren veehouderij. Een hele verandering dus, maar dat past mij. Ik pak graag nieuwe dingen aan.”

Irma van den Tillaart-Schouten vertelde dat ze al toe is aan haar vierde huisstijl, derde kamer en tweede schooltuin. Ze is er dus al een tijdje en heeft de HAS de afgelo-

Twee man personeel Frans van Leijden: “Ik zie veel gezichten die ik niet ken, dit zegt iets over de fase waar we nu in zitten. We groeien en dat betekent dat er dingen veranderen, zoals dat je niet meer iedereen kent. Stef Valk heeft mij aangestoken in zijn enthousiasme over het starten van een vestiging in Limburg. Ik dacht eerst: waar beginnen we aan? En nu gaan we het gewoon doen! Ik heb nog maar twee man personeel, dus in die zin heb ik het makkelijk als opleidingsdirecteur. Daarentegen moet al het ándere nog ontwikkeld worden!” Joris Fiers omschreef zichzelf als een echter teamspeler. “Ik geloof in werken in een team”, stelde hij. “Met een team kun je meer dan alleen. En de beste resultaten behaal je in een team waarin je je op je gemak voelt. Daar heb ik graag aandacht voor, want iedereen moet met plezier aan het werk zijn.”

“Wij zijn de enige hogeschool waarvan de afgestudeerden zich naar de eigennaam noemen” pen jaren zien groeien. “HAS Hogeschool is op weg om een volledige versie van zichzelf te worden. Eén van de vragen die we als voorbereiding op deze elevator pitch moesten beantwoorden, was die waar je ons midden in de nacht voor wakker kunt maken. Nou, mij kun je wakker maken voor chocolade. Agrarische ondernemers produceren de cacaobonen, voedingsmiddelentechnologen maken er chocoladerepen van, milieukundigen letten op of dit wel duurzaam gebeurt en marketeers vinden een manier om de repen aan de man te brengen. Chocolade verbindt!” Godfried Hijl maakte een slimme keuze voor de elevator pitch. “Ik kies voor de HAS-lift boven de parkeergarage, die gaat het langzaamst naar boven en met een beetje geluk ook nog eerst naar beneden. Dan heb ik iets langer de tijd om mijn pitch te doen! Ik heb een topbaan. Projecten waarin samengewerkt wordt tussen verschillende partijen vind ik kicken. En dat is precies wat we bij HAS KennisTransfer doen en wat een zo belangrijk fundament is voor de HAS. Daarmee kunnen we ons onderscheiden.” 27

Tekst: Marloes Bakker Foto: Annemarie Kerkhof

verbinding

Samenwerken aan gezondheid en duurzaamheid

én van de speerpunten van HAS Hogeschool is het leggen van verbindingen binnen, maar ook tussen opleidingen. ’n Duurzame en Gezonde Horeca in ’s-Hertogenbosch was een bijzondere bedrijfsopdracht waarin studenten Milieukunde en Foods Design & Innovation met hun begeleiders samenwerkten als een multidisciplinair team.

In 2050 wil ’s-Hertogenbosch klimaatneutraal zijn en bovendien bekend staan als dynamisch centrum van duurzame omgang met voedselbronnen. Deze ambitie staat of valt met de betrokkenheid van het MKB. Kloosterhuis Adviseurs en gemeente Den Bosch zochten daarom de samenwerking op met HAS KennisTransfer en

“We maken gebruik van elkaars expertise” Fhealinc. In deze bedrijfsopdracht werkten Jody Mekes, Felicia Fransen (studenten Food Design & Innovation) en Lyke Frederiks (studente Milieukunde) met hun begeleiders samen van februari tot juni 2012. Hun eindrapport geeft op collectief en individueel niveau goed weer wat de huidige stand van zaken is binnen de Bossche horeca. De duurzaamheidsdoelstelling werd opgepakt door Lyke, die bij vierentwintig horecaondernemers in en nabij het centrum duurzaamheidscans uitvoerde. Ze controleerde de panden, apparatuur en processen op het gebied van duurzaamheid. Dit gebeurde zowel in de keuken als in het restaurant. Jody en Felicia ontwikkelden een gezondheidsscan, die als adviesinstrument rond voeding en gezondheid werd gebruikt.

Doelgroepsgericht Samenwerken met studenten van andere opleidingen binnen één project was nieuw voor de dames. Positief aan de samenwerking vinden de projectleden de mogelijkheid gebruik te maken van elkaars expertise. Op de vraag wat de toegevoegde waarde was van juist deze opleidingscombinatie zegt Lyke: “Ik denk dat dankzij deze samenwerking de eindresultaten en aanbevelingen heel gericht zijn afgesteld op de doelgroep. Wanneer ik met alleen met een student Milieukunde had samengewerkt,

waren de aanbevelingen misschien te wetenschappelijk geworden. Nu hebben we steeds gedacht aan de doelgroep ‘horecaondernemers’ en de toegankelijkheid van de producten. De dames van Food Design hebben me hier zeker bij aangemoedigd creatiever te denken.” Jody: “Zonder een koppeling met Milieukunde hadden we deze opdracht niet kunnen uitvoeren, omdat het de expertise nodig heeft van een milieukundestudent. De afwisseling, het van elkaar leren en ‘overleggen’ of onderhandelen over de strategie waren voor mij hele positieve kanten binnen de opdracht.”

Planmatig werken Hoewel ze erg trots zijn op het adviesrapport dat gezamenlijk tot stand is gekomen, plaatsen zowel Lyke als Jody wel kanttekeningen bij de manier waarop de opleidingen qua aanpak van projecten en processen verschillen. Lyke: ”Het was aanvankelijk even wennen. Studenten van Food Design hadden nog niet eerder een plan van aanpak (volgens Gritt) opgesteld en dat was in ons project wel nodig. Het verschil is wel logisch, aangezien bij hun projecten vaak een concreet product of een concept ontwikkeld wordt. Bij de opleiding Milieukunde komt er veelal een adviesrapport uit. Ik vind het wel jammer dat zij dit nog niet eerder in hun studie konden oefenen en toch meteen in deze bedrijfsopdracht terechtkwamen. Want in plaats van direct te kunnen focussen op de diepgang van de materie, moesten zij eerst nog enkele projectmethodieken aanleren.” Jody vult hierop aan: “Vanuit de opleidingen moet worden gezorgd dat we op een zelfde niveau zitten wat betreft plan van aanpak en planmatig werken. Misschien door eerder al gecombineerde opdrachten aan te bieden?” In november wordt gestart met fase twee van het project, waarbij studenten de ondernemers actief ondersteunen bij het doorvoeren van veranderingen die uit het rapport naar voren zijn gekomen.

Tekst: Annika Dossow Foto: Margriet Hoffmans

internationaal

Gedreven IFA-studenten bouwen vlot aan netwerk

indelijk, het is zover: de nieuwe Engelstalige opleiding International Food & Agribusiness is van start gegaan. Het ontwikkelingsteam heeft lang naar dit moment uitgekeken. En ze werden niet teleurgesteld, want met een groep van zesentwintig eerstejaars, waarvan vijf uit het buitenland, kunnen ze erg tevreden zijn. Maar wat vinden ze er zelf tot nu toe van?

Lisa Otten (20) uit Nettetal, Duitsland:

Max Willems (22) uit Tilburg:

“Een beetje zenuwachtig was ik wel, maar mijn eerste week hier was echt super. Mijn medestudenten zijn erg aardig en de introductie was goed georganiseerd. Vooral het teambuildingsuitje was leuk: we zijn bij de IJzeren Man een vlot gaan bouwen om zo letterlijk aan ons netwerk te bouwen. Wat mij bijzonder aantrekt aan International Food & Agribusiness is dat het een studie is waarmee je echt iets kunt betekenen voor de wereld en de maatschappij. Duurzaamheid vind ik heel belangrijk. Daar ben ik achter gekomen toen ik tijdens mijn zomervakantie bij een biologische blauwbessenteler in Engeland ging werken. Daarna ben ik op zoek gegaan naar een studie op dat gebied en toen kwam ik al snel bij de HAS uit. Ik vind het leuk dat de opleiding internationaal georiënteerd is en het hele programma in het Engels wordt aangeboden. Zo bouw je namelijk al tijdens je studie een netwerk in binnen- én buitenland op.”

“Nieuwe talen leren gaat mij heel makkelijk af. Daarom heb ik er bewust voor gekozen om een Engelstalige opleiding te gaan doen. Na de oriëntatiedag van International Food & Agribusiness was ik ervan overtuigd dat dit de juiste opleiding voor mij is. En ik wil tijdens mijn studie ook zeker nog Spaans en Portugees leren. Ik was echt eager om aan mijn studie te beginnen. Eigenlijk zat ik meteen op mijn plek. Op de HAS is echt alles tip-top geregeld. Ik leerde mijn medestudenten al snel kennen, ook die uit het buitenland komen. Al tijdens de introductie zaten we samen op het terras: eentje uit Nigeria, eentje uit Ghana, eentje uit Duitsland… In de les praat iedereen Engels met elkaar, zelfs Nederlanders onderling en dat vind ik leuk. Ik vind het ﬁjn dat er ook wat oudere studenten bij zitten.”

Lisa Otten (linksvoor met gescheurde broek) en Max Willems (zwart shirt met gele jas) 30

Tekst: Mariska van Driel Foto: Margriet Hoffmans

nieuw gezicht

Mariska van Driel wil studenten inspireren

n de rubriek Nieuw gezicht zetten we iedere uitgave een nieuwe medewerker in de spotlight. Deze keer is het de beurt aan Mariska van Driel uit Drunen, sinds 15 augustus 2012 in dienst bij HAS Hogeschool als docent productontwikkeling bij Food Design & Innovation.

Wat heb je gedaan voordat je bij de HAS kwam werken? “Als levensmiddelentechnoloog uit Wageningen heb ik vijf jaar onderwijservaring in het hbo (Fontys Hogeschool Eindhoven) en mbo (Helicon Den Bosch). Tevens heb ik als consultant kwaliteitszorg gewerkt.”

Wat breng je naar de HAS? Hoe ga je de HAS versterken? “Met mijn passie voor voeding hoop ik als docent productontwikkeling de studenten bij Food Design & Innovation te inspireren, zowel voor de klas als tijdens het begeleiden van projecten, stages enzovoort.”

Welk HAS-woord past bij jou… • ambitieus • down-to-earth • innovatief • inspirerend • ondernemend • internationaal

• betrokken • bevlogen • eigenwijs • veelzijdig • ongedwongen

Waar gaat jouw hart sneller van kloppen? “Ik ben gek op chocolade, vooral slagroombonbons en na een tip van een collega nu ook Tony’s Chocolonely.”

Hoe ziet jouw ideale vakantie er uit? “Mijn ideale vakantie is een combinatie van lekker relaxen in de zon, afgewisseld met actieve uitjes en steden bezoeken, samen met mijn vriend en onze twee dochtertjes.”

Als je tien miljoen euro had dan... “Dan zou ik verre reizen maken, een mooie auto kopen, huis en tuin naar wens maken, delen met familie en goede vrienden, wat naar het goede doel en verder lekker blijven doen wat ik nu al doe.”

De HAS is een groene school. Waarin ben jij zelf ‘groen’ bezig? “In onze tuin hebben we een mini-moestuin met aardbeien, frambozen, bramen, nectarines en cherrytomaatjes. Leuk om samen met m’n dochtertjes zelf fruit te plukken en lekker op te eten.”

… en waarom? “Met twee kleine kinderen, een nieuwe baan en verschillende hobby’s waaronder koken, sporten en creatief bezig zijn, heb ik een lekker veelzijdig bestaan.”

Volgende keer in de HAS Beats

hogeschoolgeluiden

Kinderkunsttentoonstelling bij HAS KennisTransfer • Inaugurele rede Han Swinkels • Interview managementteam: Joris Fiers • Studium Generale over Global Food Supply 31

Kom langs! • 10 november Open Dag HAS Hogeschool Venlo • 17 november Open Dag HAS Hogeschool Den Bosch