2012 Jaarbeeld
jA ArbeelD 2012
2
2012 Jaarbeeld
Voorwoord
De HAS werkt “Vóórop in ontwikkeling!”
349
HAS-studenten kregen hun diploma
20%
meer eerstejaars studenten verwelkomd
3e
plaats nationale Studentenenquëte
2e
vestiging in Venlo geopend
240
bedrijfsprojecten uitgevoerd
3 jA ArbeelD 2012
Met dit jaarbeeld wil HAS Hogeschool laten zien wat er het afgelopen jaar allemaal is gebeurd. laten zien aan al die partners die op de één of andere manier bij de HAS betrokken zijn. per slot van rekening hebben we ook met elkaar vorm gegeven aan 2012: de HAS kan alleen maar HAS zijn in samenwerking met studenten, docenten, bedrijven, collega- instellingen, overheden en tal van andere partners.
Studenten en opleidingen
Samenwerking met bedrijven
Het afgelopen jaar hebben we een mooi studiejaar afgerond. toch is ook zo’n afronding altijd wel weer indrukwekkend: 349 HAS-studenten kregen hun diploma en vinden daarmee hun weg naar een mooie plaats op de arbeidsmarkt. op 1 augustus 2012 zijn we gestart met twee nieuwe opleidingen: international Food and Agribusiness als engelstalige bachelor opleiding, gericht op de internationale food en agri business én de opleiding geo Media & Design. beide opleidingen zijn vormgegeven in nauw overleg met partners uit het bedrijfsleven en kenden een goede start, met elk zo’n 25 studenten.
Voor de HAS is de samenwerking met het bedrijfsleven essentieel. Daarmee houden we onze studenten en docenten praktijkgericht en brengt het ontwikkeling en innovatie voor de bedrijven waar we mee samenwerken.
De start van het studiejaar 2012/2013 was spannend: we mochten zo’n 800 eerstejaars studenten verwelkomen, 20% meer dan vorig jaar. een ontwikkeling waar we blij mee zijn – de arbeidsmarkt zit te springen om meer HAS’ers – maar wel een forse stap.
In 2012 hebben we 240 projecten met bedrijven gedaan en waren 400 cursisten actief in cursussen en trainingen van de HAS, professioneel vormgeven door onze KennisTransfer organisatie. op onze website is een selectie van deze activiteiten te zien.
regionale verankering
externe blik in de nationale Studentenquête (nSe) scoorden we dit jaar opnieuw de derde plaats bij de middelgrote hogescholen. een consolidatie na de beweging vorig jaar van een 5e naar de 3e plaats, maar in punten wel een duidelijke beweging vooruit: van 65 naar 70 punten dit jaar. naast de nSe beoordeelde de zogenaamde Commissie van Vught de inhoudelijke profielen en onderwijsprestaties van hogescholen en universiteiten. we scoorden daarin ‘zeer goed’, met voor het onderdeel ambitie en realiteitszin’ de hoogst haalbare score. Uiteraard waren er ook weer opleidingsvisitaties: Milieukunde had een positieve visitatie. een mooie aanvulling op de vier positieve visitaties in 2011 van bedrijfskunde en Agribusiness, Voedingsmiddelentechnologie, Food Design & innovation en plattelandsvernieuwing.
De HAS zoekt meer-en-meer de regio op. Samen met de regiogemeentes, provincie, Zlto, rabobanken, Stichting ondernemerslift hebben we het afgelopen jaar gewerkt aan de totstandkoming van het zogenaamde Valorisatieplan, een plan gericht op vergroting van het aantal startende ondernemers in noord-oost brabant. Aansluitend bij onze succesvolle topklas ondernemen. breder zijn we in noord-oost brabant actief in de discussie over de economische agenda voor die regio de komende jaren. in noord limburg hebben we samen met de regiogemeentes, de provincie limburg en ondersteunt door het ministerie van eZ de stoute schoenen aangetrokken: we starten in 2013 met een 2e vestiging in Venlo. De afgelopen jaren waren we al actief in die regio in de
VoorwoorD
samenwerking met bedrijven en het afgelopen jaar hebben we actief meegedacht in de Agenda Duurzame innovatieve intensieve Veehouderij van de provincie en de lltb.
jA ArbeelD 2012
4
Midden en west brabant en Zeeland: we doen daar al veel activiteiten met bedrijven, maar zullen de komende jaren ook daar nadrukkelijk ons gezicht laten zien daar waar het gaat om regionaal economische ontwikkelingen.
De HAS werkt “voorop in ontwikkeling” aan talenten en de implementatie van innovaties in het domein van agro, food en groene ruimte; De HAS werkt ondernemend, innovatief en resultaatgericht: docenten, studenten en
Voorop in ontwikkeling
nationale en internationale beroepspraktijk
De komende jaren willen we deze actieve ontwikkelingen verder uitbouwen: talentgericht, scherp op kwaliteit, oog voor de kwantitatieve behoefte in de arbeidsmarkt – en dus groei in studentenaantallen - , maar ook duidelijk vernieuwend: vóórop in ontwikkeling!
(de trias van de HAS);
onze 11 lectoraten en de Centres of expertise (Coe) moeten de stuwende kracht achter deze ontwikkeling worden. in 2011 zijn we gestart met het Coe biobased, samen met wageningen Universiteit en de andere groene Hogescholen, in 2012 sloot AVAnS ook aan; in 2012 is het Coe greenports vormgegeven en in 2013 volgen de Coe’s Food; Dier; Duurzaam ondernemen en produceren; open teelten; natuur, landschap en Stadslandbouw/-ontwikkeling. in al die Coe’s werken we als groene Hogescholen actief samen met het bedrijfsleven. Daarmee bouwen we verder aan ons profiel:
De HAS realiseert zo impact op een duurzame economische en maatschappelijke ontwikkeling, wereldvoedselvoorziening en gezonde leefomgeving
Zo hebben we het afgelopen jaar weer veel mogen realiseren en in gang mogen zetten. bewegingen die we nadrukkelijk met elkaar maken. binnen de HAS met studenten en docenten én als HAS samen met onze partners bij bedrijven, kennisinstellingen en de overheid. Die samenwerking is ons erg dierbaar, die maakt
dat we plezier hebben in ons werk en dat we iedere dag weer professioneel en vol passie aan de slag gaan. Veel dank aan al die partners die ons zo’n fijne werkomgeving weten te bieden.
we leven in een tijd waarin veel dingen lijken te veranderen en onzeker zijn. juist dan is het enorm inspirerend te mogen werken aan de toekomst van de volgende generatie. Het is onze wens dat, dat perspectief ons allemaal mag stimuleren de komende jaren samen aan de slag te gaan.
College van bestuur HAS Hogeschool Dick pouwels Frederike praasterink jan Denissen
VoorwoorD
5 jA ArbeelD 2012
er was in 2012 ook veel verdriet, intens verdriet. Collega’s en studenten verloren dierbaren, jong en oud, maar altijd een afscheid. Diep geraakt zijn wij door het verlies in 2012 van drie dierbare collega’s: gerard van Sonsbeek, koen Verhoeven en leo timmermans. Actief, gedreven, met veel passie voor de HAS en onze studenten. in dankbaarheid zullen goede herinneringen aan hen voortleven.
jA ArbeelD 2012
6
Missie en visie HAS Hogeschool is een van de vijf instellingen in nederland voor hoger onderwijs op de gebieden van agro, food en natuurlijke omgeving. De instelling heeft op deze gebieden een vooraanstaande en gespecialiseerde positie. Met ruim 350 medewerkers en ruim 2.300 studenten (dit betekent een groei van bijna 10% ten opzichte van 2011) wordt voortdurend gebouwd aan goed onderwijs en toegepast onderzoek. Als bouwstenen worden daarvoor mensen met ambitie en kennis ingezet. HAS kennistransfer heeft in het jaar 2012 weer een belangrijke bijdrage geleverd aan de instelling. er zijn 180 bedrijfsopdrachten (met 360 studenten) uitgevoerd, 60 adviestrajecten ingegaan en 400 cursisten hebben deel genomen aan een van de opleidingen (18 in-company-opleidingen en 30 open inschrijvingscursussen).
Opleidings-en expertisecentrum
HAS kenniStrAnSFer
18
in-company-opleidingen
30
open inschrijvingscurssusen
400
cursisten hebben deelgenomen
60
adviestrajecten
180
bedrijfsopdrachten uitgevoerd
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
jA ArbeelD 2012
HAS Hogeschool
7
Missie HAS Hogeschool is hét hoger beroepsopleidings- en expertisecentrum in Zuid nederland in het domein van Agro, Food en groene ruimte, dat:
jA ArbeelD 2012
8
» voorziet in de behoefte van studenten vanuit specialistische en brede opleidingen;
» voorziet in de behoefte aan toepassingsgericht onderzoek en advies voor het bedrijfsleven;
» voorziet in de behoefte van ‘t beroepenveld door voldoende hoogwaardig opgeleide Hbo-professionals;
» voorziet in de behoefte aan praktijkgerichte trainingen en cursussen voor (werkenden in) het bedrijfsleven.
we bouwen door op ons fundament: » een ondernemende top1 hogeschool breed in agro, food en groene ruimte, een zelfstandige hogeschool, actief verbonden met het bedrijfsleven in haar omgeving; » ons onderwijsconcept gaat over ondernemend leren in een sterke wisselwerking met de beroepspraktijk. een wisselwerking die we professioneel vormgeven via de activiteiten van HAS kennistransfer: real life experience voor onze studenten en docenten, maar ook een stevige support voor de beroepspraktijk in innovatie, ontwikkeling en leven-lang-leren; » De (organisatie van de) HAS staat stevig:
+ dankzij gemotiveerde teams, ondernemende professionals, met veel eigen ruimte en een sterke eigen verantwoordelijkheid; + dankzij integriteit: kwaliteit van het onderwijs en respect voor studenten, staan hoog in het vaandel en staan daarmee niet ter discussie; + dankzij een platte en fitte organisatie met een sterke cultuur: iedereen is gericht op het realiseren van de doelstelling van de HAS. » Financieel hebben we een gezonde en solide basis: dat geeft ons ruimte om te ondernemen en onze eigen ontwikkeling te initiëren.
1 ‘Top’ betekent een top-3 positie in NSE voor instelling én voor individuele opleidingen (groen) nr. 1 of 2; visitatie op niveau ‘goed’, interne studentenevaluaties op 3,8 of hoger. Die meetlat stuurt ook onze organisatie
Vis
we versterken ons profiel de komende jaren door in te spelen op ontwikkelingen in onze omgeving:
» Actieve verbinding en interactie in de
driehoek tussen onderwijs, kennistransfer en kennisontwikkeling borgt deze positie, alle opleidingen van de HAS zijn in die driehoek verankerd. » De ontwikkelingen in ons domein vragen om versterking van vaardigheden en houding van studenten: ondernemerschap / ondernemendheid; ‘open minded’; internationaal; duurzaam; talent gericht horen ongeacht de opleiding tot de bagage van de afgestudeerde HAS’er. » we verbinden door middel van ‘cross overs’, verankeren ons regionaal en zorgen voor een internationale ambiance in onze activiteiten.
sie De versterking van ons profiel heeft gevolgen voor onze medewerkers, studenten, opdrachtgevers en onderwijs: » Voor studenten betekent dat dat we aansluiting zoeken bij hun talenten, ambities en interesses en hen verder stimuleren in hun ondernemendheid: ze nemen zelf verantwoordelijkheid voor hun leerproces; » Voor medewerkers betekent dit: ruimte voor initiatief en creativiteit; professionele verantwoordelijkheid; respect voor ieders inzichten, kennis en talenten; » we gaan nadrukkelijk op zoek naar voorlopers in het bedrijfsleven, omdat vernieuwende principes voor productie en maatschappelijke inpassing juist daar worden ontwikkeld; » onze studenten en medewerkers zijn samen met het beroepenveld continue bezig zich te ontwikkelen via een actieve verbinding en interactie in de driehoek tussen onderwijs, kennistransfer en kennisontwikkeling;
» Voor studenten en medewerkers is daarbij een ‘open mind’ van groot belang: het geeft een breed zicht op ontwikkelingen om ons heen en verhoogt daardoor innovativiteit en creativiteit; daarnaast betekent een ‘open mind’ dat we bij al onze activiteiten de ethische discussie opzoeken: wie ben ik en wat vind ik; wie zijn en wat vinden anderen; wat zijn (gedeelde) feiten en wat zijn individuele waarden. we gaan de onderlinge discussie daarover aan en ontwikkelen de kwaliteiten om die discussie blijvend te kunnen voeren; » Voor ons onderwijs betekent dit dat alle opleidingen vormgeven aan een basishouding van iedere student: ondernemend, duurzaam, internationaal, ‘open minded’.
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
9 jA ArbeelD 2012
» De HAS werkt nadrukkelijk voorop in ont wikkeling in het domein van agro, food en groene ruimte. ondernemend, innovatief en resultaat gericht werken op de HAS studenten, docenten, medewerkers, collega-instellingen en de nationale en internationale beroepspraktijk samen aan hun ontwikkeling en daarmee aan implementatie van de nieuwste ont wikkelingen in ons domein. De HAS realiseert zo impact op duurzame, economische en sociale ontwikkelingen, wereldvoedselvoorziening en een gezonde leefomgeving;
jA ArbeelD 2012
10
juridische structuur en interne organisatie De opleidingen zijn ondergebracht in de Stichting HAS Den bosch2 (kvk oost brabant nr. 410 84 408) en de kennistransfer activiteiten in Stichting HAS kennistransfer3 (kvk oost brabant nr. 410 86 19). Het bestuur van beide stichtingen wordt gevormd door het College van bestuur van HAS Den bosch. De raad van toezicht van Stichting HAS Den bosch is tevens raad van toezicht van Stichting HAS kennistransfer. De resultaten van Stichting HAS kennistransfer worden geconsolideerd binnen Stichting HAS Den bosch
bestuur en Directie HAS Hogeschool College van bestuur, Directie en raad van toezicht werken nauw samen om de positie van HAS Hogeschool als kenniscentrum te versterken. De stijl is mensgericht, open, direct en flexibel. ieder heeft een eigen verantwoordelijkheid, er is veel ruimte voor innovatie en initiatief. Dit maakt HAS Hogeschool als gespecialiseerde hogeschool succesvol. De financiële middelen worden efficiënt ingezet en zo is er ruimte om te investeren in onderwijs en dienstverlening aan bedrijven.
College VAn beStUUr: Drs. Dick pouwels
Voorzitter; kennistransfer, financiën, communicatie, Venlo
ir. jan Denissen
onderwijs, HrM, iCt, Huisvesting en facilitaire ontwikkeling (vanaf 1 april 2012)
ir. Frederike praasterink
kennisontwikkeling, internationalisering, praktijkfaciliteiten (vanaf 1 april 2012)
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
11 jA ArbeelD 2012
DireCtie ir. jan Denissen
Sector Dier, biologie & Milieu (tot 1 april 2012)
Dr. patricia de Cocq
opleidingen Milieukunde en toegepaste biologie (vanaf 1 oktober 2012)
Mr. joris Fiers
opleidingen bedrijfskunde en Agribusiness en Dier- en veehouderij (vanaf 1 juni 2012)
ir. toine Hattink
opleidingen international Food & Agribusiness en tuinbouw en akkerbouw
ing. irma van den tillaart
opleidingen geo Media & Design en plattelandsvernieuwing (vanaf 1 juni 2012)
ir. evert-jan Ulrich
opleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Food Design & innovation (tot 1 november 2012)
Harry van Delft
opleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Food Design & innovation (waarnemend vanaf 1 november 2012)
Frans van leijden, Vestiging Venlo
opleidingen toegepaste biologie en bedrijfskunde en agribusiness
Drs. godfried Hijl
HAS kennistransfer
2 In verband met de naamswijziging van de instelling naar HAS Hogeschool worden in 2013 de statuten en de namen van de Stichting aangepast in Stichting HAS Opleidingen 3 In verband met de naamswijziging van de instelling naar HAS Hogeschool worden in 2013 de statuten en de namen van de Stichting aangepast in Stichting HAS Kennistransfer en bedrijfsopleidingen.
jA ArbeelD 2012
12 raad van toezicht HAS Hogeschool De raad van toezicht van HAS Hogeschool bestaat uit:.
Voorzitter ing. Antoon Vermeer
ondernemer, oud-voorzitter Zlto
Vicevoorzitter: ing. Anton van Doornmalen
Voorzitter raad van Advies rijk Zwaan b.V.
Leden: Dr. ellen de brabander
wereldwijd eindverantwoordelijk voor r&D Merial ltd. lid executive team SAnoFi r&D
Agnes gunnewijk
Voorzitter lto-noord berkelland
Hans Huijbers
Voorzitter Zlto
ir. noud janssen
Voorzitter lltb
Drs. Han polman
burgemeester bergen op Zoom (vanaf 1 maart 2013 Commissaris van de Koning van de provincie Zeeland)
overzicht van functies, nevenfuncties, benoemingstermijn en renumeratierapport is terug te vinden op de website van HAS Hogeschool www.hashogeschool.nl/nl/organisatie onder “downloads”.
De belAngrijkSte AgenDApUnten in
De belAngrijkSte beSlUiten Die in 2012
rAAD VAn toeZiCHt wAren in 2012:
genoMen Zijn:
» ontwikkelingen in de sector, de uitdagingen voor HAS Hogeschool;
» goedkeuring begroting 2012;
» ontwikkeling instroom; » huisvesting; » organisatieontwikkeling; » kwaliteit van het onderwijs; » onderzoek naar de mogelijkheden voor het opzetten van HAS limburg; » onderzoek naar de mogelijkheden voor nieuwe opleidingen geo Media & Design en international Food & Agribusiness, gestart per 1 september 2012.
» goedkeuring jaarverslag 2011; » goedkeuring jaarrekening 2011; » benoeming nieuwe leden van het College van bestuur Voor een uitgebreid verslag van de raad van toezicht: www.hashogeschool.nl/nl/organisatie
13 HAS kennistransfer
binnen de wettelijke en financiĂŤle kaders is HAS Hogeschool dynamisch en ondernemend. De raad van toezicht begeleidt en controleert dit intensief. HAS Hogeschool volgt daarbij de governance Code van het Hbo.
HAS kennistransfer voert alle zakelijke, marktgerichte activiteiten op het gebied van kennisoverdracht naar het bedrijfsleven uit: opleidingen, trainingen, advies en onderzoek. HAS kennistransfer verzorgt de acquisitie en coĂśrdineert de begeleiding van bedrijfsopdrachten als afstudeerproject.
De raad van toezicht stelde vast dat HAS Hogeschool zich actief en op een succesvolle manier heeft weten te ontwikkelen. Dit deed de instelling steeds correct binnen het doel en de voorwaarden van het rijksbeleid en aansluitend bij de vraagstukken van de samenleving. Voor meer informatie verwijzen wij u naar onze website: www.hashogeschool.nl/nl/organisatie HAS Hogeschool is in Zuid nederland een instelling gericht op het opleiden van jongeren tot professionals en een actieve ondersteuning van het bedrijfsleven in het domein van agro, food en groene ruimte. Deze activiteiten worden in nauwe onderlinge samenhang vormgegeven, daarmee worden vraagstukken direct uit de beroepspraktijk onderdeel van het leerproces van studenten, houden docenten voeling met de beroepspraktijk en wordt de beroepspraktijk adequaat ondersteund in haar ontwikkeling. De (contract)activiteiten ten behoeve van en bekostigd door de beroepspraktijk worden uitgevoerd binnen de Stichting HAS kennistransfer en bedrijfsopleidingen, de (publiek bekostigde) Hbo-dagopleidingen worden uitgevoerd binnen de Stichting HAS opleidingen.
De directeur is drs. godfried Hijl. Meer over HAS kennistransfer op de website www.haskennistransfer.nl
Anton jurgens institute Vanaf 2012 zijn de activiteiten van het Anton jurgens institute ondergebracht bij HAS kennistransfer, de directie wordt gevoerd door drs. godfried Hijl. De ontwikkeling van het Anton jurgens institute werd ondersteund door wageningen Ur, Unilever, Cargill, Vion Food group en biox biosciences.
Door middel van eenheid in toezicht en bestuur wordt de onderlinge strategische verankering van de activiteiten in beide stichtingen gewaarborgd.
opleidingen De reguliere Hbo-opleidingen, conform de wet op het Hoger en wetenschappelijk onderwijs (wHw), worden uitgevoerd binnen tien opleidingsteams (bedrijfskunde en Agribusiness en Dier- en veehouderij, Food Design and innovation en Voedingsmiddelentechnologie, geo Media & Design en plattelandsvernieuwing, international Food & Agribusiness en tuinbouw en Akkerbouw, Milieukunde en toegepaste biologie). De zakelijke dienstverlening, activiteiten die niet krachtens de wHw worden bekostigd, worden uitgevoerd binnen de Stichting HAS kennistransfer en bedrijfsopleidingen. Meer hierover op de website van HAS Hogeschool www.hashogeschool.nl/opleidingen
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
jA ArbeelD 2012
good governance
HAS limburg / greenport Venlo in 2010 heeft de provincie limburg, de Stichting greenport Venlo én het Ministerie van el&i (nu eZ) HAS Hogeschool gevraagd in de greenport Venlo groene opleidingen te gaan verzorgen en daarnaast samen met Fontys gecombineerde opleidingen aan te gaan bieden.
jA ArbeelD 2012
14
Het College van bestuur heeft ingestemd met de start van een vestiging in limburg. naar verwachting zullen de eerste studenten in augustus 2013 met hun opleiding in Venlo beginnen. inmiddels is een stevig netwerk met bedrijven opgebouwd in limburg; daarnaast is samen met het Citaverde College en Fontys Hogescholen de greenportkennistransfer ‘greenbrains’ ingericht. Meer hierover kunt u vinden op onze website www.hashogeschool.nl/limblog
15 jA ArbeelD 2012
belangrijke ontwikkelingen in het jaar 2012 hebben de HAS-opleidingen en de opleidingen van HAS kennistransfer wederom een mooie groei doorgemaakt. De instroom is flink gestegen (18%) ten opzichte van 2010/2011. Hetzelfde beeld is te zien over het gehele HAo (stijging van 3,2%); de instroom in het totale Hbo daalt ten opzichte van 2011 met bijna 2%. De groene opleidingen blijven in het centrum van de maatschappelijke belangstelling staan; de kwaliteit is zeer aansprekend. De instroom van de opleiding toegepaste biologie stabiliseert zich naar het gewenste aantal. De opleiding Milieukunde blijft qua instroom gelijk, tuinbouw en akkerbouw en Voedingsmiddelentechnologie laten een flinke stijging van respectievelijk 41% (18 studenten) en 23% (15 studenten) zien, voor de continuïteit in aanbod van verschillende vakonderdelen is een groei in de toekomst van groot
belang. ook vanuit de bedrijven is de vraag naar deze afgestudeerden zeer groot. Met de acties die we hebben ondernomen in 2012 om meer aspirant-studenten voor deze opleidingen te interesseren, lijken we een goede weg te zijn ingeslagen. De opbouw van de instelling is daardoor tegelijkertijd vernieuwd én evenwichtig gebleven. Het aandeel van het HAo komt uit op 2,3% van het totale Hbo. Voor de onderliggende instroomcijfers, cijfers rond propedeuserendementen, aantallen afgestudeerden enzovoort, zie de bijlage kengetallen. wilt u meer weten over de landelijke cijfers van het Hbo, kijk dan op www.vereniginghogescholen.nl/hbo-raad/feiten-en-cijfers
kwaliteitszorg De kwaliteit van de instelling is terug te vinden in goede opleidingsplannen, tevreden klanten (studenten, externe contacten en medewerkers), goede externe kwaliteitsbeoordelingen van het onderwijs, een krachtige, stimulerende leeromgeving en de financiën die op orde zijn. we hebben hiervoor binnen HAS Hogeschool de kwaliteitszorg geheel geïntegreerd in het managementbeleid en jaarlijks wordt de kwaliteit op verschillende gebieden gemeten. Veel aandacht wordt besteed aan het verkrijgen van feedback vanuit het beroepenveld (diepte-interviews met afgestudeerden en hun leidinggevenden), studenten (via de opleidingscommissie en een jaarlijkse enquête), medewerkers (informatie vanuit functionerings- en beoordelingsgesprekken) en van onze externe opdrachtgevers (via enquêtes). Verbeterpunten worden daar waar mogelijk meegenomen. in 2012 is de accreditatie voor de opleiding Milieukunde afgerond met een goede beoordeling.
Met enige trots mag gezegd worden: HAS Hogeschool doet het goed. in de nationale Studentenenquête 2012 scoort HAS Hogeschool op 12 van de 15 onderdelen hoger dan landelijk gemiddelde, op twee onderdelen nipt onder het landelijk gemiddelde en op één onderdeel scoort de instelling onder het landelijke gemiddelde: studiefaciliteiten. De oorzaak ligt in de grote toename van de instroom en er wordt gewerkt aan oplossingen voor dit probleem. HAS Hogeschool staat met 88,9% op de tweede plaats in de top tien hoger onderwijsinstellingen ten aanzien van internationale studiepuntmobiliteit; op de eerste plaats staat de Haagse Hotelschool. in de ‘gebruikerstoets studeren met een handicap 2012’ staan we op een mooie tweede plek met een score van 7,32 (t.o.v. 6,92 in 2011); op de eerste plaats staat Hogeschool Helicon met een score van 7,44. Het landelijk gemiddelde is 6,34.
wilt u de beoordelingen nalezen, kijk dan op de website van de nVAo www.nvao.nl
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
ontwikkelingen in samenwerkingsverbanden HAS Hogeschool heeft met allerlei bedrijven intensieve contacten, zowel via HAS kennistransfer als via medewerkers van de verschillende opleidingen. Via HAS Facilities lopen ook veel contacten met bedrijven. Deze bedrijven maken voor eigen onderzoek gebruik van de technologische en hoogwaardige voorzieningen van HAS Hogeschool.
jA ArbeelD 2012
16
organisatieontwikkeling De aanhoudend groeiende belangstelling voor HAS-opleidingen en HAS kennistransfer vertaalt zich ook in een groeiende organisatie. Meer studenten betekenen meer medewerkers. in het verlengde van het project organisatieontwikkeling is gekozen voor een verdere aanpassing van de organisatie welke in 2012 zijn beslag heeft gekregen. Het College van bestuur bestaat vanaf 2012 uit drie leden, de aandachtsgebieden zijn onderverdeeld in: onderwijs, kennistransfer en kennisontwikkeling. in april 2012 zijn de nieuwe leden van het College van bestuur benoemd: ir. jan Denissen (onderwijs) en ir. Frederike praasterink (kennisontwikkeling). Daarnaast is het aantal onderwijssectoren uitgebreid van 3 naar 5 en is ‘limburg’ als zesde sector toegevoegd. Daarmee houden we overzichtelijke eenheden en kan dynamiek en ontwikkeling binnen de HAS de boventoon blijven voeren. op 27 maart 2012 hebben we tijdens een fantastische bijeenkomst afscheid genomen van mr. Stef Valk. De heer Valk was sinds 1988 in dienst als lid van het College van bestuur. Hij kan gezien worden als bouwpastoor van het huidige gebouw. waardoor alle onderwijsactiviteiten op één locatie werden gesitueerd. Daarnaast heeft hij zich zeer verdienstelijk gemaakt in het financieel beleid van de HAS en heeft hij een stevig personeelsbeleid weten te realiseren. wij zijn hem zeer erkentelijk! Zie voor de actuele bestuursstructuur onze website www.hashogeschool.nl/nl/organisatie
enkele van die bedrijven zijn gehuisvest in het naast de HAS Hogeschool gelegen westertoren innovation Centre. Deze medegebruikers zijn bedrijven waarmee de HAS een klik heeft en waar onze studenten welkom zijn om te leren van de activiteiten die zij daar ontplooien.
De laatste jaren profileert HAS Hogeschool zich sterk in twee regio’s: Limburg en Noord-Oost Brabant. In het samenwerkingsverband GreenBrains werken we samen met Fontys Hogescholen Venlo en het Citaverde College aan de vragen die in de markt spelen. Deze samenwerking is vooral gericht op kennistransfer. in noord-oost brabant is gewerkt aan een regionale economische agenda. De HAS participeerde in het triple-helix Strategisch beraad dat de grondslag heeft gelegd voor die agenda. op allerlei gebieden werkt HAS Hogeschool samen met (agrarische) onderwijsinstellingen. een belangrijk samenwerkingsverband is de groene kennis Coöperatie, een innovatieplatform waar groene onderwijs- en onderzoeksinstellingen samen met bedrijfsleven werken aan kenniscirculatie.
De intensieve banden met de Zuidelijke land- en tuinbouw organisatie (Zlto) zijn verder aangehaald, vooral de medewerkersonderling leggen steeds makkelijker contact met elkaar. regelmatig worden er netwerkbijeenkomsten georganiseerd door medewerkers van zowel Zlto als van HAS Hogeschool.
Het jaar 2012 zijn veel oude contacten hernieuwd en zijn nieuwe contacten aangegaan. Met het besluit een vestiging te starten in limburg, is de focus naar het zuiden uitgebreid.
Al zijn ze niet onze directe buren, we voelen ons ook sterk verbonden met de limburgse land- en tuinbouwbond (lltb). er lopen allerlei verbindingen tussen bestuur, medewerkers en studenten. Als instelling zijn we bestuurlijk actief in de innovatieagenda duurzame veehouderij. tijdens het jaarcongres van 21 september 2012 in de Floriade te Venlo is door de voorzitter veel aandacht besteed aan de nieuwe vestiging van de HAS in Venlo.
Met de komst van de nieuwe leden van het College van bestuur kwamen ook tal van nieuwe contacten op gang, enkele voorbeelden:
»» Aantrekken van de contacten met de AoC’s Zuid nederland (Citaverde College, edudelta onderwijsgroep, Helicon opleidingen en prinsentuin/roC west brabant);
»» Met de HAo-instellingen is gewerkt aan het Sectorplan HAo en de ontwikkeling van de Center of expertises, bijv. Center of expertise biobased economy en Center of expertise greenport.
»» onze betrokkenheid in innovatie platforms als het Feed Design lab in limburg rondom de diervoederindustrie, en het insect Centre rondom de teelt en verwerking van insecten voor feed, food en farma.
»» HAS participatie in de bpoC, een coöperatie van kruidentelers en –verwerkers voor biobased productontwikkeling.
»» De start van een nieuw lectoraat Duurzame Veehouderijketens dat zich verbindt met de agenda van het “Verbond van Den bosch” gericht op verduurzaming van de veehouderij. en eind 2012 de oprichting van het lectoraat innovatie & ontwikkeling. Dit lectoraat brengt het totaal aantal lectoraten in 2012 op 11.
Voor een terugblik zie: www.lltb.nl/nieuwsberichten/website/ lltb-jaarsymposium-groot-succes binnen Fhealinc, een samenwerkingsverband tussen het jeroen bosch Ziekenhuis, HAS Hogeschool, de Zlto en gemeente ’s-Hertogenbosch zijn we actief in een aantal projecten op het gebied van overgewicht, voeding, afweer en allergie en de relatie tussen dierlijke en humane gezondheid. Deze projecten worden tevens mogelijk gemaakt door de 5-Sterrenregio. Voor die innovaties op het grensvlak van voeding en gezondheid ontstaat rondom HAS Hogeschool een unieke infrastructuur: een netwerk van instellingen en bedrijven met gespecialiseerde onderzoeksfaciliteiten die samenwerken op dit vlak. in de willemspoort, de nieuwe westelijke stads- entree van ‘s-Hertogenbosch, bevinden de partners van Fhealinc zich op loopafstand van elkaar. een situatie die zich nergens anders in nederland voordoet. Voor meer informatie zie: www.fhealinc.nl
»» Uitbreiding van het internationale projectenportfolio gericht op international business development en capaciteitsopbouw, met name in ontwikkelingslanden.
»» Het opzetten van een limburgs bedrijvennetwerk; een eerste “businessmeeting” staat gepland voor medio maart 2013.
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
17 jA ArbeelD 2012
in 2012 zijn de groene kennisinstellingen een ontwikkelproces gestart gericht op een directere en meer strategische vorm van samenwerking tussen de groene kennisinstellingen, het bedrijfsleven en het ministerie van eZ. in 2013 zal de structuur van de groene kenniskolom daarom worden aangepast.
jA ArbeelD 2012
18
personeelsbeleid in 2012 heeft het accent op het gebied van het HrM beleid gelegen op: groei VAn De orgAniSAtie
Met ingang van het collegejaar 2012/2013 waren vier van de zes sectordirecteuren nieuw in functie. Allen HAS collega’s. eén vacature is tot begin 2013 open blijven staan en is per 15 april ingevuld met een externe kandidaat: Hans Hilbrands start dan als directeur van de opleidingen Food Design & innovation en Voedingsmiddelentechnologie. De sectordirecteuren zijn goed op stoom met het verder inrichten van hun opleidingen/ activiteiten. p&o ondersteunt hen waar nodig/gewenst. totaal is de HAS met maar liefst 41 medewerkers gegroeid in 2012. Het grootste deel nieuwe docenten en een paar kleine uitbreidingen in de ondersteunende functie. ook voor 2013 wordt verdere groei verwacht door de nog altijd toenemende
De HAS heeft ervoor gekozen vooral nadruk te leggen op preventie van verzuim en uitval, door de invoering van de functie van vitaliteitscoach. Het betreft een onafhankelijke functie met de nadruk op vitaliteit met als doel dat medewerkers en leidinggevenden eerder binnenlopen waardoor (langdurig) verzuim vaker kan worden voorkomen. Daarnaast is veel geïnvesteerd in persoonlijke coaching in 2012. en er worden per blok vacatures gesteld om de werklast voor de zittende collega’s beheersbaar te houden. werkplekSCAnS
Met nieuwe medewerkers en op verzoek van zittende medewerkers wordt een werkplekscan uitgevoerd. in 2013 wordt de werkplekscan geïntegreerd in het introductiegesprek voor nieuwe medewerkers.
ontwikkeling VAn De p&o AFDeling
ook de afdeling p&o heeft te maken met de groei die de organisatie doormaakt. naast een check op effectiviteit en efficiëntie is binnen de afdeling een herverdeling gemaakt van taken en verantwoordelijkheden. tevens is een start gemaakt met het projectmatig werken, een tendens die binnen de gehele organisatie te zien is. p&o-proCeSSen en SeleCtie HrM-SySteeM
in 2012 is gekozen voor de aanschaf van een nieuw HrM-systeem. De bestaande processen zijn op effectiviteit, efficiëntie en aansluiting op andere processen beoordeeld om zodoende een goede basis voor het verdere invoeringstraject van het nieuwe HrM systeem in 2013 te creëren. VerZUiM/begeleiDing
Het verzuim binnen de organisatie lag in 2012 op 3,25%. een verlaging ten opzichte van eerdere jaren. De nieuwe functie van vitaliteitscoach in 2012 lijkt zijn vruchten af te werpen.
introDUCtiekoken
Als onderdeel van de introductie van nieuw personeel worden nieuwe medewerkers uitgenodigd voor het zogenaamde introductiekoken. onder de bezielende leiding van de medewerkers van de afdeling p&o kokkerellen nieuwe medewerkers samen om zodoende informeel kennis met elkaar en de leidinggevenden te maken. in 2012 is het kookfestijn drie keer georganiseerd en hebben ruim 30 medewerkers deelgenomen. De feedback op deze manier van kennismaken is altijd lovend. FUnCtieMix
in het lokale overleg zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van het landelijke convenant Actieplan leerkracht. Uit de rapportage, met behulp van het rekenmodel van de Hbo-raad, blijkt dat de convenantgelden voor 2012 volledig zijn benut. De organisatie heeft de voor 2012 gestelde streefcijfers gehaald.
Afhandeling van klachten
iCt: van aanbodgericht naar vraaggestuurd
De klachtencommissie van HAS Hogeschool bestaat uit: de heer mr. ing. Ad Vugts (externe voorzitter), mevrouw ir. nicola Duijnhouwer en de heer ing. rob Heijs.
De in 2011 ingezette actie onder de naam “Fit it” om de basis van de iCt dienstverlening te verstevigen tot een solide iCt-fundament is in 2012 voltooid. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om uitbreiding van het netwerk, vernieuwing van het draadloze netwerk, vernieuwing van de kantoorautomatisering, een beveiligde internetomgeving en het ontwikkelen van een HAS-brede iCt-visie met het vizier op 2015.
Studenten en medewerkers kunnen voor klachten ten aanzien van ongewenst gedrag terecht bij de Vertrouwenscommissie, die bestaat uit: de heer ir. Sjaak van den Aarssen, mevrouw Annemarie kerkhof, mevrouw Maartje koot - van kol en de heer patrick Sengers. tijdens het verslagjaar zijn geen klachten ingediend.
Drie studenten hebben een uitgesteld advies ontvangen. Van de overige 12 studenten is het bezwaarschrift niet gegrond verklaard. eén student is tegen het besluit van het College van bestuur in beroep gegaan bij de Commissie van beroep; het beroep is ongegrond verklaard.
Huisvesting en materieel in 2012 is de C-vleugel waarin voorheen de StoAS Hogeschool was gehuisvest, aangepast voor het onderwijs van de HAS Hogeschool en voor werkplekken zoals voor de huisvesting van de medewerkers van de afdeling Facilitair en de afdeling Communicatie en internationalisering. De drukkerij en winkel voor dictaten, boeken etcetera is verplaatst. De winkel ligt nu centraler en vanuit de winkel is er mooi zicht op de milieuhal en de voedingsmiddelenhal. Met deze verplaatsing is er ruimte gemaakt voor de verhuizing van techniekhal. De verbouwing voor en de verhuizing van de techniekruimte is in 2012 voltooid. in dezelfde periode is ook het nieuwe geo lab voltooid.
»» Het iCt-beheer moet efficiënt, betrouwbaar en veilig geregeld zijn, zodat indirect maar ook direct de dienstverlening aan medewerkers en studenten verbetert en daarmee het onderwijs, de kennisoverdracht en de kennisontwikkeling effectief worden ondersteund.
»» iCt moet bijdragen aan een kwalitatief hoogwaardige werkomgeving. onze keuze daarbij is niet te investeren in m² maar in de kwaliteit, dus met name “Any time, Any place en met Any Device” je werk/studie kunnen doen.
»» we geven onze professionals de ruimte en ondersteunen hen vooral met advies en scholing. we stimuleren het gebruik van onderwijskundige en vakinhoudelijke iCttoepassingen. we geven daarbij ruimte aan de creativiteit van onze professionals zonder dat onze iCt- afdeling er veel extra organisatorische en technische energie in hoeft te stoppen. Dat is op de schaal van de HAS namelijk niet bij te houden en de ontwikkelingen en impact daarvan zijn moeilijk te voorspellen. we stimuleren dus nadrukkelijk het actief benutten van mogelijkheden buiten de HAS.
»» onze primaire processen onderwijs, kennistransfer en kennisontwikkeling zijn leidend bij het optimaliseren van ons applicatielandschap. Daarbij sturen we op meer samenhang en integratie en voor een meer efficiënte ondersteuning van onze (proces)ketens.
In 2012 is een energie-efficiëntieplan opgesteld. De uitvoering daarvan moet de komende jaren minimaal 10% energiebesparing (gas en elektriciteit) opleveren. Een belangrijk deel (circa 8%) daarvan gaat behaald worden via de in 2012 ingevoerde Weather Forecast Controle; regeling op basis van weervoorspellingsinformatie. De HAS loopt hiermee voorop in Nederland. tevens is in 2012 het project fit for use gestart om binnen de huidige bebouwde oppervlakte van het hoofdgebouw en kas tot uitbreiding en verbouwing te komen om daarmee de groei van de HAS op te vangen en het open multifuncioneel gebruik van het gebouw te verbeteren. Het project beoogt ook de klimaatsbeheersing - temperatuur en ventilatie - te verbeteren. Duurzaamheid speelt daarbij een belangrijke rol. Mede via uitgebreid onderzoek onder de gebruikers is daartoe een eerste plan ontwikkeld.
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
19 jA ArbeelD 2012
in 2012 hebben 16 studenten bij het College van bestuur bezwaar gemaakt tegen het afgeven van een negatief studie advies door de verschillende examencommissies. eén bezwaar is gehonoreerd en het negatief advies is daarmee ingetrokken.
Deze visie is in 2012 beschreven, de projecten en het bijbehorend tijdspad zijn vastgesteld, om te werken aan de volgende uitgangspunten:
toelatingsbeleid en toegankelijkheid van de instelling
jA ArbeelD 2012
20
in het toelatingsbeleid worden de landelijke regels gevolgd. in 2012 is gestart met twee nieuwe opleidingen: geo Media & Design en international Food & Agribusiness. evenals in het verleden bij de opleiding toegepaste biologie het geval was, blijkt dat met deze opleidingen een nieuwe doelgroep is aangesproken. HAS Hogeschool gaat ervan uit dat elke student die een passie heeft voor een vakgebied, aan de basiseisen voldoet en hard wil werken, ook toegelaten wordt tot onze opleidingen. De vraag van de arbeidsmarkt om geschikte mensen is nog steeds groter dan het aantal gediplomeerde ingenieurs, dat jaarlijks uitstroomt. er is grote belangstelling voor HASingenieurs, zij doen het goed op de arbeidsmarkt en hebben geen moeite met het vinden van een passende baan. er is aan de instroom van onze succesvolle opleidingen geen limiet gesteld, maar de studenten moeten zich in principe wel voor een bepaalde datum aanmelden. Zo kan HAS Hogeschool adequaat op de groei reageren en toch de kwaliteit op peil houden. informatie over de herkomst van nieuwe studenten is te vinden in de bijlage kengetallen. een heel ander aspect van het toelatingsbeleid zijn de voorzieningen die de organisatie biedt om studeren met een handicap mogelijk te maken. HAS Hogeschool voert hierin een actief beleid. iedereen met een passie en die gemotiveerd is om hard te werken, verdient een maximale kans. in de landelijke monitor van de organisatie ‘Handicap en Studie 2012’ staat HAS Hogeschool op een tweede plaats. Meer informatie is terug te vinden op onze website www.hashogeschool.nl/nl/organisatie onder Feiten en cijfers.
overleg binnen HAS Hogeschool bestaan een aantal overlegsituaties: opleidingscommissies, opleidingsbijeenkomsten, overleg met alumni over onderwijsaanbod, overleg met klanten van HAS kennistransfer, en overleg met de studentenverenigingen (ksv gremio Unio en Alpha) en studieverenigingen. Het overleg met de Hogeschoolraad verloopt naar wens; zes maal per jaar vindt overleg plaats met de leden van het College van bestuur; daarnaast hebben de leden een regulier overleg, gemiddeld om de zes weken. Het overleg met studenten verloopt volgens de formele lijnen via opleidingscommissies en via de Hogeschoolraad en daarnaast staat de deur van het College van bestuur altijd open voor studenten. tevens is er regelmatig overleg met het bestuur van ClubHAS, de vereniging voor afgestudeerden. Meer informatie over gremio Unio is te vinden op: www.gremiounio.nl
21
in 2012 heeft de afdeling Communicatie & internationalisering diverse mijlpalen bereikt. er is een grote stap gemaakt in de ontwikkeling van de corporate communicatiestrategie van de HAS Hogeschool. 2012 stond in het teken van identiteit en merkontwikkeling. onze doelstellingen op het gebied van studenteninstroom zijn bereikt, een groei van bijna 20%. we mogen concluderen dat de HAS en haar opleidingen aansprekend zijn voor scholieren, zowel nationaal als internationaal, en dat de manier waarop wij communiceren met onze doelgroepen succesvol is.
dat we onze naam hebben veranderd van Hogeschool HAS Den bosch in HAS Hogeschool. in 2012 is gewerkt aan een huisstijlwijziging die doorloopt tot in 2013. Half 2013 zal de volledige nieuwe huisstijl zijn doorgevoerd. Hierbij vallen alle activiteiten –onderwijs, kennistransfer, kennisontwikkeling- voortaan onder één merknaam: HAS Hogeschool. Door zo sterk vast te houden aan eigen identiteit zijn we in staat een krachtig merk neer te zetten, zowel nationaal als internationaal.
MerkStrAtegie
internAtionAliSeringSbeleiD
in navolging op de nieuw geformuleerde ambities van het directieteam, is in 2012 de basis gelegd voor een nieuwe richting in de corporate communicatie van de HAS. onze identiteit en geschiedenis zijn de basis voor onze corporate story. De HAS is een hogeschool voor agro, food en groene ruimte met drie kernactiviteiten: onderwijs (hbo), kennistransfer en kennisontwikkeling. onze kernwaarden: innovatief, ondernemend, resultaatgericht, bevlogen en eigenwijs. Dit is de kern van het verhaal, mogelijk gemaakt door gepassioneerde HAS-sers: onze studenten en medewerkers en onze relaties.
in 2012 is de basis gelegd voor de nieuwe koers die we gaan varen op het terrein van internationalisering. in april 2012 hebben de international Days plaats gevonden, waar naast een tal van leuke activiteiten en het aanhalen van onze internationale relaties, de discussie is gestart rondom ‘Hoe vullen we internationalisering zo doelgericht en efficiënt mogelijk in?’. we zijn gestart met een expertisemarktkring internationalisering waarin verschillende medewerkers uit alle gelederen van de organisatie betrokken waren. Hier is een begin gemaakt met het formuleren van internationaal projectenbeleid.
Daarnaast heeft bovenstaande in combinatie met het voornemen om uit te breiden naar Venlo in 2013 ertoe geleid
Dit nieuwe beleid vormt de ingang voor verdere internationaliseringsactiviteiten voor de HAS en zal in 2013 verder vorm krijgen.
oVerige ACtiViteiten
Verder hebben in 2012 tal van activiteiten plaatsgevonden die bijgedragen hebben aan het verder uitbouwen van HAS Hogeschool, een kleine greep:
» we hebben deelgenomen aan de Floriade in het nederland bloeit paviljoen, een grote bijdrage aan de profilering en naamsbekendheid van HAS Hogeschool;
» we hebben de werving ingezet voor twee nieuwe opleidingen international Food & Agribusiness en geo Media & Design, die succesvol startte in september 2012;
» we hebben voor de eerste keer het HAS year event georganiseerd met als doel onze relaties in ‘the picture’ te zetten. Awards zijn uitgereikt in drie categorieën: beste bedrijfsopdracht, beste praktijkonderwijs en jong talent. Meer info zie www.hashogeschool.nl/hasawards
» we hebben sterk ingezet op online marketing en social media. HAS Hogeschool werd in 2012 als beste beoordeeld op social media in de Hoger onderwijs-benchmark van webkwaliteit; » we hebben deelgenomen aan de grüne woche in berlijn waar we HAS Hogeschool internationaal op de kaart hebben gezet bij (internationaal) bedrijfsleven en overheid;
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
jA ArbeelD 2012
Communicatie & internationalisering
jA ArbeelD 2012
22
onderzoek Aansluitend bij de wet Hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek vindt HAS Hogeschool praktijkgericht onderzoek een primaire taak van het Hbo. Door naast onderwijs en kennistransfer het domein kennisontwikkeling op te nemen als primair proces heeft de HAS de ambitie het praktijkgerichte onderzoek verder vorm te geven, onder meer via lectoraten en Centres of expertise. Daartoe wordt momenteel een onderzoeksbeleid ontwikkeld. in grote lijnen richt dit beleid zich op:
»» Het aanleren van onderzoeksvaardigheden door alle studenten; »» Het actief en innovatief werken aan kennisontwikkeling/praktijkgericht onderzoek in samenwerking met de beroepspraktijk. in het onderwijs gaat het om een onderzoekende attitude en vaardigheden om onderzoek te kunnen opzetten, uitvoeren en evalueren. Daarnaast moeten studenten wetenschappelijk onderzoek kunnen lezen en in staat zijn de vertaalslag naar de praktijktoepassing te maken. Dit geldt voor alle opleidingen. Daarnaast is een aantal opleidingen specifiek onderzoeksgericht, bijvoorbeeld toegepaste biologie. Hier –maar ook in een aantal andere opleidingen- zijn enkele gepromoveerde docent-onderzoekers in dienst die het onderzoek, en vooral de onderzoeksmethodieken, vormgeven ten behoeve van de verankering van onderzoek in het onderwijs. in 2009 is HAS Hogeschool op haar terrein, in samenwerking met plantlab, gestart met de bouw van uitermate geavanceerde klimaatkamers met behulp van leD-technologie. Studenten worden betrokken bij plantfysiologisch onderzoek, onderzoek naar meerlagenteelt en bij de vertaling van de resultaten naar de praktijk.
4 Veelal wordt er gesproken over ‘toegepast onderzoek’; het past meer bij de HAS om te spreken over het toepassen van onderzoek. Het gaat daarbij om het in praktijk en tot waarde brengen van de kennis uit onderzoek. Kennis van uitgevoerd onderzoek én kennis van de daadwerkelijke beroepspraktijk zijn daarvoor onontbeerlijk. Geassocieerde termen zijn: kennisontsluiting, kennistoepassing, kennisvalorisatie.
lectoraten
lectoraten hebben vier algemene doelstellingen:
»» Versterking van de externe oriëntatie; »» onderwijsvernieuwing; »» professionalisering van docenten; »» Versterking van kennisontwikkeling en kenniscirculatie. De lectoraten bieden de HAS de mogelijkheid om specifieke, economisch en maatschappelijk relevante thema’s te agenderen en het praktijkgerichte onderzoek4 steviger vorm te kunnen geven door op specifieke thema’s de verbinding met wetenschap en beroepspraktijk verder invulling te geven. lectoraten voeden en verbinden: Voeden door op hun specifieke domein diepgang te brengen in de kennis door uitkomsten van (wetenschappelijk) onderzoek te ontsluiten voor, maar vooral in samenwerking met, docenten en studenten van de HAS en de beroepspraktijk. Verbinden door binnen hun kenniskring en daarbuiten onderzoek daadwerkelijk toe te passen, maar ook toepassing in development vraagstukken van het bedrijfsleven, maar ook in curriculumvernieuwing van het reguliere onderwijs. Verbinden ook door hun netwerk te koppelen aan de HAS, en de HAS steviger extern te profileren als kennisinstelling. overigens zijn niet al onze lectoren q.q. onderzoekers. lectoren geven invulling aan bovengenoemde doelstellingen, maar accenten verschillen per lector. Aan HAS Hogeschool zijn 11 lectoren verbonden, hieronder een overzicht van de lectoraten.
»» AgroFoodMarketing ( Harry van Delft) »» biobased productontwikkeling (dr. ir. gert-jan van Delft) »» Diergezondheid en dierenwelzijn (dr. paul overgaauw) »» Duurzame Veehouderijketens (dr.ir. Han Swinkels) »» Duurzame wereldvoedselvoorziening (ir. Frederike praasterink) »» netwerk- en ketenkunde (prof. dr. nic Douben) »» nieuwe teeltsystemen (ir. jasper den besten) »» innovatief ondernemen in de paardenhouderij (drs. joep bartels) »» technologie en ingrediënten (ir. Albert Zwijgers) »» Voeding en gezondheid (dr. Annet roodenburg) »» innovatie en ontwikkeling (ir. evert-jan Ulrich) Meer informatie over onze lectoraten is te vinden op: www.hashogeschool.nl/nl/lectoraten
opleiDingS- en expertiSeCentrUM HAS HogeSCHool
23 jA ArbeelD 2012
begin 21ste eeuw deden de lectoraten hun intrede in het Hoger onderwijs. een ontwikkeling die HAS Hogeschool met beide handen heeft aangegrepen. lectoraten zijn kennisgroepen die op relevante domeinen de verbinding leggen tussen het onderwijs, de beroepspraktijk en praktijkgericht onderzoek. een lectoraat wordt gevormd door een kenniskring, dat is een groep docenten en docent-onderzoekers onder leiding van een lector.
HASÂťHogeschool
Opleidingen
en haar
jA ArbeelD 2012
24
10 regUliere HboopleiDingen en 2 MASterS
BA
34866 **
DV FD
34869
MK TB PV
34335
TA VM IFA
34868
*
bachelor bedrijfskunde en Agribusiness
bachelor Dier- en Veehouderij
34122
bachelor Food Design and innovation
bachelor Milieukunde
30009
bachelor toegepaste biologie
34859
bachelor plattelandsvernieuwing
bachelor tuinbouw en Akkerbouw
34856
bachelor Voedingsmiddelentechnologie
39281
bachelor international Food & Agribusiness5
GMD nvt
bachelor geo Media & Design6
* Afkorting
** Crohonummer
5 Begin 2013 positief gevisiteerd. 4 Begin 2013 positief gevisiteerd.
25 jA ArbeelD 2012
topklas ondernemen HAS Hogeschool biedt tien bachelors en studies aan. binnen die opleidingen kunnen studenten kiezen voor verschillende afstudeerrichtingen. Vanuit iedere bacheloropleiding kunnen studenten kiezen voor het bijzondere afstudeerjaar topklas ondernemen.
Dit geeft studenten de kans om tijdens hun laatste jaar hun eigen onderneming op te zetten. Zij worden daarbij begeleid door docenten en ondernemers uit de praktijk. Als ondernemer in wording leren de studenten hoe je een win-winsituatie creëert en ze onderzoeken hoe levensvatbaar hun idee is.
Daarnaast ontwikkelen ze een visie en werken ze planmatig hun strategie uit. Ze staan er niet alleen voor, samen met medestudenten zetten ze hun eerste stappen in het ondernemerschap. Het doel? Hun eigen zakelijke passie volgen, inclusief Hbo-diploma en eigen bedrijf.
Sectoren De tien bachelors en studies en zijn intern onderverdeeld in vijf sectoren. in de sector Bedrijfskunde» en» Agribusiness» en» Dier-» en» Veehouderij worden de nederlandstalige bacheloropleidingen bedrijfskunde en Agribusiness en Dier- en Veehouderij gegeven. Mr. joris Fiers is sinds 1 juni 2012 directeur van deze sector. binnen de sector Milieukunde»en»Toegepaste»Biologie worden de nederlandse bacheloropleidingen Milieukunde en toegepaste biologie aangeboden. Sinds juni 2012 is dr. patricia de Cocq directeur van deze sector. Sector»International»Food»&»Agribusiness»en»Tuinbouw»en» akkerbouw wordt geleid door de heer ir. toine Hattink; binnen deze sector wordt enerzijds de bacheloropleiding tuinbouw en akkerbouw aangeboden, waarbinnen studenten vanaf het studiejaar 2011-2012 kunnen kiezen uit twee studies: tuinbouw en akkerbouw en Horticulture & business Management, de laatste engelstalig. De instroom voor de studie Floral Design & business Management stopt met ingang van 2012-2013.
Anderzijds wordt binnen deze sector de opleiding international Food & Agribusiness aangeboden, waarvoor in 2013 een CroHo-registratie verkregen zal worden. Sector Geo» Media» &» Design» en» Plattelandsvernieuwing, ing irma van den tillaart geeft leiding aan deze sector en is daarbij verantwoordelijk voor de bacheloropleiding plattelandsvernieuwing, waarbinnen drie studies zijn ondergebracht: Stad en streekontwikkeling, tuin- en landschapsmanagement en landscape Design, en de nieuwe bachelor geo Media & Design die per augustus 2012 is gestart. De CroHo-registratie staat gepland voor 2013. De sector Food voert de bacheloropleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Food Design and innovation uit. Sectordirecteur is Harry van Delft (a.i. ), per 14 april 2013 is de heer ir. Hans Hilbrands benoemd tot directeur van deze sector.
HAS HogeSCHool en HAAr opleiDingen
bedrijfskunde en Agribusiness
jA ArbeelD 2012
26
in 2012 kreeg de opleiding bedrijfskunde en Agribusiness een positieve beoordeling van de nVAo. enkele kreten uit het rapport: “Studenten zijn zeer te spreken over de persoonlijke benadering en betrokkenheid”, “Studenten roemen de sfeer” en ”De opleiding besteedt veel aandacht aan visievorming wat leidt tot jonge professionals met een duidelijk beeld over de toekomst van de internationale food- en agribusiness.” Zo’n beoordeling vervult ons met trots, maar er blijft uiteraard genoeg werk aan de winkel. en dat
werk wordt, mede vanwege de groei in studenten aantallen, gedaan in een andere en grotere samenstelling. Drie nieuwe medewerkers zijn in 2012 bij bedrijfskunde en Agribusiness begonnen, de nieuwe lector AgroFoodMarketing Harry van Delft die met veel enthousiasme stappen maakt, en daarnaast is een compleet nieuw managementteam aan de slag gegaan. we danken voormalig directeur evert-jan Ulrich voor zijn inzet de afgelopen jaren en wensen hem veel succes in zijn nieuwe rol als lector.
international Food & Agribusiness in 2012 is de nieuwe opleiding international Food & Agribusiness (iFA) gestart. een groep van 15 zeer gemotiveerde medewerkers uit diverse opleidingen heeft hier met veel energie de schouders onder gezet. De opleiding gaat studenten opleiden die direct hun deskundigheid gaan inzetten ten behoeve van de mondiale voedselzekerheid en de verduurzaming van agrofood-ketens. er is sterke vraag naar afgestudeerden die een internationale oriëntatie, een brede kijk op duurzame ontwikkeling van de agro-sector in opkomende economieën en ontwikkelingslanden combineren met vakmanschap op een van de agrodomeinen (food, plantaardige productie, veehouderij of biobased). De engelstalige opleiding startte in september met 26 studenten, een mooi aantal, waaronder 8 van buitenlandse afkomst. Voor 2013 wordt ingezet op 50 nieuwe studenten, van wie de helft uit
het buitenland. overigens is de opleiding bij het uitkomen van dit jaarverslag ook formeel geaccrediteerd. in 2012 werd een HAS-voorstel voor de opleiding als ‘doelmatig’ beoordeeld door het Ministerie van el&i (nu eZ), en begin 2013 volgde een positief verlopen visitatie door de nVAo, de formele accreditatie-instantie. Daarmee is de HAS de eerste en voorlopig de enige die deze opleiding in nederland aanbiedt. De laatste jaren voert de HAS ook steeds meer projecten in het buitenland uit. De afgelopen jaren liepen o.a. projecten in rusland, kenia, Afghanistan en indonesië ten behoeve van het ontwikkelen van een duurzame ontwikkeling van de agrosector aldaar. HAS Hogeschool voelt het ook expliciet als haar opdracht om op deze manier haar bijdrage te leveren aan de verduurzaming van het food-systeem. De opleiding iFA is hier uitdrukkelijk bij betrokken.
Dier- en Veehouderij een managementteam dat op enkele plaatsen is veranderd, de lectoren Han Swinkels en joep bartels die hun weg steeds beter weten te vinden in de opleiding (en ook daar buiten) en een drietal nieuwe medewerkers. bij deze willen we voormalig directeur jan Denissen danken voor alle goede zorgen de afgelopen jaren en we wensen hem veel succes in het College van bestuur.
Food Design & innovation De opleiding Food Design & innovation heeft een sterke ontwikkeling doorgemaakt, zowel kwalitatief als kwantitatief. Met een groeiend aantal studenten-inschrijvingen, een sterke groei van het aantal docenten en een verdere inhoudelijke professionalisering zit de opleiding goed in de lift. ook uit reacties van het werkveld zien we een toenemende erkenning van de toegevoegde waarde
van de student op het gebied van Food-knowhow, Food-marketing en Food-innovatie. De Food Design experience van februari 2012 was wederom een groot succes, met bijna 500 enthousiaste bezoekers. Hier was te zien waartoe studenten in staat zijn: Food-innovaties bedenken, maken en vermarkten!
HAS HogeSCHool en HAAr opleiDingen
27 jA ArbeelD 2012
Vorig jaar was een jaar van uitersten voor de opleiding Dier- en veehouderij. twee sterfgevallen in één jaar, gerard van Sonsbeek en koen Verhoeven, hebben het team erg geraakt. Dat leert relativeren. Het meedoen met twee teams aan Alpe d’Huzes bracht tranen, maar ook saamhorigheid en vreugde. een absoluut hoogtepunt vorig jaar, het heeft de club nog dichter bij elkaar gebracht. ook hier veel wisselingen aan de wacht.
jA ArbeelD 2012
28
geo Media & Design in 2012 werd een HAS-voorstel voor de opleiding geo Media & Design als “doelmatig” beoordeeld door het Ministerie van el&i (nu eZ). begin 2013 verwachten we dat de opleiding positief wordt beoordeeld door de nVAo. Daarmee wordt geo Media & Design aan de HAS een unieke opleiding in nederland. een team van inmiddels al 8 docenten draagt deze nieuwe opleiding en een groep van ruim 20 studenten die al op de HAS studeren gaat voor een diploma van deze nieuwe opleiding. Hen staat daarbij het geheel nieuwe geo Media & Design Centre ter beschikking.
Milieukunde in 2012 heeft de visitatie van de opleiding Milieukunde plaatsgevonden. De visitatiecommissie zag een duidelijke verbinding tussen de technische kant van milieukunde en de advieskant (soft skills) en sprak haar waardering uit over de vakinhoud, praktijkgerichtheid, enthousiasme en betrokkenheid van het docententeam. De verdere ontwikkeling van de opleiding binnen het project ‘Milieukunde – the next generation’ zorgt voor een nog nadrukkelijkere verbinding tussen milieutechnologie en milieumanagement en -beleid. Daarnaast sluit het nieuwe curriculum beter aan bij de belangstelling en leerstijl van aspirant-studenten. in 2013 zal gestart worden met het vernieuwde opleidingsprogramma. De betrokkenheid van het werkveld bij de opleiding Milieukunde is goed en wordt nog verder uitgebouwd. Hierbij is de focus verlegd naar lang- jarige samenwerking binnen het domein van agro, food en groene ruimte. een voorbeeld hiervan is de samenwerking met Sre. tweedejaars studenten Milieukunde zijn begonnen met een praktijkproject gericht op de procestechnologische aspecten van pyrolyse van mest. Aan het eind van het project presenteren ze hun resultaten waarbij ze aangeven welke verwerkingsroute het meest logisch is: vergisting, pyrolyse of een combinatie van beide technieken. ten slotte doen ze aanbevelingen voor het integreren van pyrolyse op boerderijschaal. Daarnaast gaan twee derdejaars studenten op stage naar Harper Adams, de landbouwuniversiteit in engeland. Daar is een proefinstallatie ontwikkeld die de studenten met eigen ogen gaan bekijken en de werking ervan gaan onderzoeken. op basis van stageonderzoek en het resultaat van de studentengroep wordt in nauwe samenwerking tussen Sre en HAS een echte businesscase pyrolyse van mest op boerderijschaal uitgewerkt.
29 jA ArbeelD 2012
plattelandsvernieuwing plattelandsvernieuwing bevat drie studies: Stad en streekontwikkeling, tuin en landschapsmanagement en landscape Design. gezien de overlap tussen deze studies is in 2012 gestart met een traject om ze organisatorisch en inhoudelijk meer op elkaar af te stemmen. in het steeds grotere belang dat maatschappelijk en daarmee ook politiek wordt gehecht aan het ondernemen met natuur en landschap, wil de opleiding een voorlopersrol vervullen. er komen steeds meer projecten
op dit gebied waarbij de HAS wordt gevraagd het voortouw te nemen. Alle reden om meer studenten te interesseren voor deze studies. De aanpassingen in het curriculum met versterking van de samenwerking met het beroepenveld gaan dan ook uitdrukkelijk gepaard met extra inspanning om meer studenten voor de opleidingen te werven.
toegepaste biologie in 2012 zijn de eerste toegepaste biologen afgestudeerd. opvallend is de grote vraag van toegepaste biologen binnen de plantenveredelingssector. in maart had de eerste toegepaste bioloog, Mitch leijen, al een baan bemachtigd bij groenteveredelaar rijk Zwaan. bijna de helft van de afgestudeerden koos voor een vervolgopleiding aan een universiteit. Met name de masters van wageningen University zijn populair bij de alumni. ook uit de interesse voor het volgen van een masteropleiding, blijkt het inspirerende karakter van de opleiding toegepaste biologie.
in vijf jaar tijd heeft toegepaste biologie zich ontwikkeld tot een voorloper op het gebied van toegepast onderzoek op hbo-niveau. De belangstelling voor de opleiding blijft groot. De instroom groeide van 66 in het eerste jaar naar een stabiel niveau van circa 130 studenten. gedurende de gehele opleiding wordt nauw samengewerkt met het werkveld in diverse ‘reallife’ onderzoeksprojecten. De waardering hiervan is hoog en de belangstelling om met de opleiding samen te werken blijft groeien.
HAS HogeSCHool en HAAr opleiDingen
jA ArbeelD 2012
30
tuinbouw en akkerbouw De opleiding tuinbouw en akkerbouw werd in 2012 verrast met een instroom van maar liefst 65 nieuwe studenten. Dat was veel meer dan de jaren daarvoor, jaren waarin de aantallen overigens wel een stijging te zien gaven van 40 richting 50 studenten. Voor het bereiken van deze groei is overigens wel hard gewerkt: contacten met het MAo zijn weer verder aangehaald, en de opleiding laat zich vaker zien op beurzen, gewasdagen en regionale events in de sector. De engelstalige tegenhanger (de opleiding Horticulture & business Management) gaf helaas een daling te zien van de instroom. Daar wordt dan ook vanaf nu versterkt op ingezet. inhoudelijk werkt het team van de opleiding aan een vernieuwd leerplan. Vanaf volgend jaar gaat de nieuwe lichting studenten studeren in een programma dat grotendeels hernieuwd is. Het programma kent een versterkte basis in plantbiologie in het eerste jaar, en veel aandacht voor de markt in alle jaren. een module rond inhoudsstoffen en biobased wordt toegevoegd. Het derde jaar zal meer ruimte geven voor studeren in het buitenland of keuze-modulen op de HAS. Verder draagt de opleiding bij aan de ontwikkeling van het Center of expertise greenports, en coÜrdineren we activiteiten in landelijk verband met collegainstellingen: gezamenlijke opleidingsbeschrijving en collegiale onderlinge beoordeling. Veel van de collega’s zijn betrokken geweest bij de activiteiten van de lectoraten nieuwe teelstsystemen (jasper den besten) en biobased productontwikkeling (gertjan van Delft), en de inspanningen van bert van Sonsbeek op het gebied van precisie-landbouw. tenslotte is vermeldenswaard de ontvangst van twee lichtingen oud-studenten, die hun ogen uitkeken op de faciliteiten, waaronder de nieuwe tuin die in 2012 gereed kwam en er fantastisch uitziet.
Voedingsmiddelentechnologie De opleiding Voedingsmiddelentechnologie is continue in beweging en actief om haar kwaliteitspositie waar te blijven maken. De studentenaantallen zijn groeiend en sluiten goed aan bij de grote vraag naar goed opgeleide levensmiddelentechnologen in de markt. De opleiding wordt structureel door externen kwalitatief zeer goed beoordeeld. om die positie te blijven waarmaken is het beleid van de opleiding erop gericht maximaal aan te blijven sluiten bij het werkveld. en als de omgeving verandert, verandert de opleiding mee. Daarbij hoort ook een open opstelling en samenwerking met andere partijen, zoals bijvoorbeeld met niZo in wageningen, om de opleiding verder te professionaliseren.
31 j aa r b e e l d 2 0 1 2
H A S H o g e sch o o l e n haa r o p l e i d i n g e n
Kengetallen
jA ArbeelD 2012
32
Studenten
Studentenaantallen per provincie per 1 oktober 2012
27+3+2110196489A
33 jA ArbeelD 2012
Zuid-Holland (6,9%)
Brabant (46,4%)
Zeeland (5%)
Utrecht (5,5%)
totalen in %
Overijssel (1,8%)
Buitenland (0,8%)
Drenthe (0,4%)
Noord-Holland (3,0%)
Flevoland (0,4%) Friesland (0,2%)
Gelderland (9,9%)
Limburg (19,4%)
Groningen (0,3%)
totalen per provincie per opleiding PrOVIncIe
BA
VM
DV
MK
PV
TA
FD
TB
TOTAAL
brabant
180
105
203
56
185
54
129
163
1075
4
3
1
2
6
2
1
19
3
2
2
1
10
2
2
2
9
2
2
4
38
52
229
2
1
6
buitenland Drenthe Flevoland
2 1
1
1
Friesland gelderland
40
29
groningen
35
12
2
15
8
1
limburg
96
44
71
26
55
40
40
78
450
noord Holland
8
11
3
1
7
13
11
16
70
overijsel
3
4
6
1
4
4
7
12
41
Utrecht
12
23
18
5
17
6
28
19
128
Zeeland
13
8
21
2
10
36
13
13
116
Zuid-Holland
22
24
30
4
8
18
22
31
159
379
254
390
108
307
189
298
391
2316
Totaal
k e n g e tA l l e n St U D e n t e n
nieuwe instroom 1ste jaar 2012 TB
IFA
TOTAAL
VM
DV
MK
PV
TA
2000-2001
71
60
145
30
22
63
391
34
2001-2002
48
54
149
24
28
64
367
jA ArbeelD 2012
FD
GMD
BA
2002-2003
67
45
135
41
64
44
396
2003-2004
95
43
154
26
51
37
406
2004-2005
85
44
126
26
83
30
394
2005-2006
85
37
144
18
80
25
389
2006-2007
95
43
139
25
72
33
407
2007-2008
65
46
117
28
67
29
51
2008-2009
72
47
151
26
71
40
51
59
517
2009-2010
85
51
137
42
86
41
82
87
611
2010-2011
94
64
120
35
88
43
87
126
657
2011-2012
102
65
96
35
101
44
86
119
648
2012-2013
108
80
115
34
86
62
112
123
403
25
24
769
totalen per opleiding TB
IFA
TOTAAL
VM
DV
MK
PV
TA
2000-2001
288
298
489
114
23
242
1454
2001-2002
225
264
483
116
46
268
1402
2002-2003
229
229
463
123
106
236
1386
2003-2004
254
213
501
121
147
204
1440
2004-2005
264
203
464
103
204
185
1423
2005-2006
305
174
492
105
216
148
1440
2006-2007
318
166
470
95
227
140
1416
2007-2008
293
175
437
99
236
128
51
2008-2009
289
189
460
94
224
124
91
66
1537
2009-2010
291
194
452
99
252
128
147
140
1703
2010-2011
288
230
441
107
259
155
208
257
1945
2011-2012
320
238
403
113
287
165
245
341
2112
2012-2013
379
254
390
108
307
189
298
391
* = ondergebracht bij TA ** = ondergebracht bij BA
FD
GMD
BA
1419
*
**
2316
35 jA ArbeelD 2012
k e n g e tA l l e n St U D e n t e n
jA ArbeelD 2012
36
Vooropleiding nieuwe instroom studiejaar 2012 - 2013
67+14+910A VWO 9,8%
MBO (8.6%)
totalen in %
MAS (13,9%)
Havo (67,8%)
OPLeIDInG
TOTAAL
HAVO
MAS
MBO
VWO
bedrijfskunde en Agribusiness
73
34
15
11
133
Dier- en veehouderij
76
23
5
11
115
Food Design & innovation
70
1
26
16
112
Milieukunde
27
3
1
3
34
plattelandsvernieuwing
71
22
6
11
110
toegepaste biologie
107
12
2
2
123
tuinbouw en akkerbouw
41
8
4
9
62
Voedingsmiddelentechnologie
56
5
7
12
80
Totaal
521
107
66
75
769
37
OPLeIDInG
AAnTAL»DIPLOMA'S
<=»4»JAAr
5»JAAr»
>»5»JAAr
bA
48
40
5
3
VM
29
23
3
3
DV
94
62
22
10
Mk
18
13
3
2
pV
45
34
8
3
tA
23
17
3
3
FD
21
16
4
1
tb
33
28
5
overig
38
38
Totaal
349
271
53
jA ArbeelD 2012
Aantal uitgereikte ingenieurs-diploma’s 2011 - 2012
25
Aantal negatieve studieadviezen 1ste jaar studiejaar 2011 – 2012 OPLeIDInG
AAnTAL»2010-2011»
AAnTAL»2011-2012
bA
19
7
VM
11
15
DV
21
18
Mk
7
4
pV
8
17
tA
0
6
FD
9
13
tb
18
31
Totaal
93
111
perCentAge V.D. inStrooM:
14.2%
k e n g e tA l l e n St U D e n t e n
2010 - 2011
17.1% 2011 - 2012
j aa r b e e l d 2 0 1 2
38
totaal
Aantal mannen / vrouwen, studiejaar 2012 â&#x20AC;&#x201C; 2013
Vrouw Man
39
23,2%
379
88
13%
291
Bedrijfskunde
bA
& Agribusiness
254 135
390 233
119
a+100+4060 Voedingsmid-
VM
delentechnologie
108
157
DV
Dier- en
14
Milieukunde
94
Mk
veehouderij
59,7% Mannen 1383
100% totaal 3216
40,3% Vrouwen 933
100+22+78 100+9+91 100+67+33 100+46+54 67,8%
45,5%
21.5%
9%
307
66
Plattelandsvernieuwing
241
pV
189
17
Tuinbouw en Akkerbouw
298 202
172
tA
Food Design & Innovation
k e n g e tA l l e n St U D e n t e n
96
FD
391
178
Toegepaste Biologie
213
tb
jA ArbeelD 2012
100+23+77 100+53+47 100+60+40 100+13+87 59.7%
53.1%
Kengetallen
jA ArbeelD 2012
40
Medewerkers peildatum 31 dec 2012
leeftijdscategorie LeeFTIJD» cATeGOrIe
OnDerWIJSPerSOneeL
ALGeMeen»OnDerSTeunenD» en»BeHeerSPerSOneeL
HAS»KennISTrAnSFer
TOTAAL
41
Man
Vrouw
Man
Vrouw
Man
19 – 24 jaar
0
0
7
1
1
2
11
25 – 34 jaar
34
18
21
3
2
13
91
35 – 44 jaar
33
21
11
7
3
4
79
45 – 54 jaar
22
41
21
11
5
4
104
55 jaar en ouder
6
35
10
7
2
0
60
Totaal
95
115
70
29
13
23
345
Aantal personeelsleden OnDerWIJSPerSOneeL
ALGeMeen»OnDerSTeunenD» en»BeHeerSPerSOneeL
HAS»KennISTrAnSFer
TOTAAL
Medewerkers
210
99
36
345
Mannen
115
29
23
167
Vrouwen
95
70
13
178
183,09
82,62
30,2
295,91
AAnTAL
Fte
opleidingsachtergrond OnDerWIJSPerSOneeL
AAnTAL
wetenschappelijk geschoold
97
gepromoveerd
23
bezig met promotie onderzoek
4
begeleidingstraject startend docent afgerond
10
Ziekteverzuim
3,25% HAS Hogeschool 2012
4.2% landelijk Hbo 2011
3,8% HAS Hogeschool 2011
k e n g e tA l l e n M e D e w e r k e r S
jA ArbeelD 2012
Vrouw
Lijst
Afkortingen
jA ArbeelD 2012
42
van
AoC
Agrarisch opleidingsCentrum
Aw
Animal welfare and biology
bA
bedrijfskunde en Agribusiness
Cbbe
Center of bio based economy
DCA-Vet DV el&i FD
Dutch Committee for Afghanistan â&#x20AC;&#x201C; Veterinary programmes Dier- en veehouderij economie, landbouw & innovatie (Ministerie) Food Design & innovation
FAo
Food and Agricultural organisation
Fte
Fulltime equivalent
ggD
gemeentelijke geneeskundige Dienst
gMD
geo Media & Design
HAo
Hoger Agrarisch onderwijs
Hbo
Hoger beroepsonderwijs
iCt
informatie en Communicatie technologie
iFA
international Food & Agribusiness
kvk
kamer van koophandel
ksv
katholieke studentenvereniging
lltb
limburgse land- en tuinbouwbouw
lto
land- en tuinbouw organisatie
MAS
Middelbaar Agrarisch onderwijs
43 jA ArbeelD 2012
MAS
Middelbaar Agrarisch onderwijs
Mbo
Middelbaar beroeps onderwijs
Mk
Milieukunde
Mâ&#x201A;Ź
Miljoen euro
ngoâ&#x20AC;&#x2122;s
non-governmental organizations
nVg
nederlandse Vereniging van golfaccommodaties
ngF
nederlandse golf Federatie
ngA
nederlandse greenkeepers Associatie
nUFFiC nVAo p&o
netherlands Universities Foundation for international Cooperation nederlands-Vlaamse Accreditatie organisatie personeel & organisatie
pr
public relations
pV
plattelandsvernieuwing
r&D
research & Development
roC
regionaal opleidingsCentrum
tA
tuinbouw en akkerbouw
tb
toegepaste biologie
Ur
Universiteit & research (wageningen Ur)
VM
Voedingsmiddelentechnologie
wHw
wet Hoger en wetenschappelijk onderwijs
Zlto
Zuidelijke land- en tuinbouw organisatie
l ij St VA n A F ko r t i n g e n