Hectares 2020-01

Verschijnt 4 keer per jaar in januari – april – juli – oktober

L A N D B O U W M E C H A N I S A T I E

O P

Z ' N

B E S T !

HECTARES JAN 2020

#001

JUBILEUM: 25 JAAR VARIO RIJDEN MESTGASSEN gevaarlijker dan je denkt SOJA IN VLAANDEREN: Is teelt onder folie een mogelijkheid?

WERKEN IN HET BUITENLAND een droom achterna

It’s Fendt.

Met passie tractoren, machines, producten en diensten ontwikkelen zodat landbouwers en loonwerkers wereldwijd met dezelfde passie uitstekende kwaliteit kunnen produceren met maximale efficiëntie.

Dat is waar het bij Fendt al meer dan 90 jaar om draait.

It’s Fendt.

2

Omdat wij verstand van landbouw hebben.

I N H O U D

HECTARES

4 9

14

18

23 26

28

25 jaar Vario rijden Variabel rijden met de tractor is vandaag een gewoonte, in die mate zelfs dat fabrikanten volledig mechanische versnellingsbakken zo gaan ontwikkelen dat...

Mestgassen, gevaarlijker dan je denkt Vanaf half februari mag er opnieuw mengmest uitgereden worden, maar tot dan vullen de putten zich elke dag verder. Op tijd mixen zorgt voor een homogene mest...

Soja in Vlaanderen. Is teelt onder folie een mogelijkheid?

Soja is een vrij nieuwe teelt in onze streken. Bij het ILVO wordt, in samenwerking met o.a. Inagro en de KU Leuven, al enkele jaren onderzoek gedaan naar de teelt...

Werken in het buitenland, een droom achterna Velen dromen van de grote oogst op uitgestrekte Amerikaanse velden of veldwerk op gigantische akkers in...

Digitalisering in de werkplaats Digitalisering is traag onze leefwereld ingeslopen, maar heeft die de afgelopen jaren pijlsnel overgenomen. Van trage modems...

Vrouwen in de landbouw Al meer dan 32 jaar is Malengier W&F actief in de land- en tuinbouwmachines in Zonnebeke en omstreken. Het kleinschalig familiebedrijf, bestaande uit een team van...

Van concept tot productie Fabrikanten grijpen grote landbouwbeurzen als Agritechnica in Hannover of de Farm Progress Show in de Verenigde Staten graag aan om nieuwe concepten...

Colofon: HECTARES MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN AKA MEDIA COMMV - BEERNEMSTEENWEG 77 - 8750 WINGENE - 0471/70.60.70 VERANTWOORDELIJK UITGEVER: Antoon Vanderstraeten - Mollemstraat 18, 1785 Brussegem ADVERTENTIES: sales@hectares.be GRAFISCHE VORMGEVING Samuel Bauwens- sam@boenkerop.be - www.boenkerop.be HOOFDREDACTIE: Antoon Vanderstraeten - antoon@hectares.be EINDREDACTIE : Herman Vanderstraeten REDACTIE Antoon Vanderstraeten - Kim Schoukens HECTARES.be © AKA MEDIA Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze, zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de uitgever.

3

25 jaar Vario rijden Variabel rijden met de tractor is vandaag een gewoonte, in die mate zelfs dat fabrikanten volledig mechanische versnellingsbakken zo gaan ontwikkelen dat ze de karakteristieken hebben van een variabele transmissie. 25 jaar geleden had niemand die impact van de introductie van de Fendt Vario zo hoog durven inschatten. De basis voor de Vario-transmissie werd echter al veel vroeger gelegd.

Antoon Vanderstraeten Antoon Vanderstraeten, Luc Wittewrongel, AndrĂŠ Xhonneux, Kevin Vervoort, Fabrikant

4

HECTARES

Het verhaal van de Fendt Vario begint bij Hans Marshall, een vooruitstrevende ingenieur die in Marktoberdorf voor de fabriek werkte. Marshall speelde met het idee om een transmissie te ontwikkelen die het volledige vermogen van de motor kon overbrengen naar de wielen, zonder verlies en zonder onderbreking van het motorkoppel bij schakelen tussen versnellingen.

De nieuwe transmissie combineerde mechanische en hydraulische aandrijftechniek. Het idee evolueerde naar een lijvig dossier van 18 bladzijden waarin het werkingsprincipe van de nieuwe transmissie uitvoerig werd besproken. Het dossier resulteerde in brevet nummer 2335629 toegekend aan Fendt op 13 juli 1973.

10 jaar later, na veel sleutel- en testwerk, is een eerste prototype klaar. In 1986 wordt opgeschaald van prototypering naar een project op industriële schaal. Het project wordt geleid door Hans Marshall en Richard Heindl. De eerste werkende prototypes van de vario-transmissie worden ingebouwd in Favorit 600 trekkers. In dezelfde periode sterft de drager van het project, Hans Marshall…

De ontwikkeling van de nieuwe soort transmissie creëerde ook een nood aan nooit eerder ontwikkelde onderdelen. Dat zorgde in het begin voor problemen, want de toeleveranciers van Fendt hadden noch de kennis, noch de machines voor het fijne werk dat nodig was. Fendt investeerde zelf in de nodige machines en zocht ervaren techniekers

Doorheen de generaties behield de 900 reeks zijn stoer uiterlijk.

bij elkaar zodat de stukken in eigen huis konden gemaakt worden. Dit is één van de redenen waarom de Vario-transmissies nu nog altijd in de eigen fabriek worden gemaakt.

De eerste echte veldtesten van de vario-techniek gebeurde met een 824 Favorit die de nieuwe transmissie ingebouwd kreeg. De trekker ging aan de slag met onder meer een 7-schaar ploeg, een 6 meter brede maaier, een rotoreg en een kipper. De testen gingen dag en nacht door. Tijdens de wintermaanden die volgden hing de testtrekker aan een dumper in een mijn. Naar mate de tijd verstreek werd de transmissie fijner en fijner afgesteld. Eind 1993 werd de nieuwe techniek onderworpen aan een vergelijkende test. Een Fendt 824 Turboshift en een 824 Vario werden ingezet voor hetzelfde werk, in dezelfde omstandigheden en met dezelfde chauffeur. Het resultaat? Na 1000 hectare aan de ploeg had de Vario 3500 liter diesel minder verbruikt! Nadien volgden nog testen met verschillende uitvoeringen, in totaal goed voor bijna 40.000 uren op de teller.

Tijdens Agritechnica 1995 worden concurrenten en bezoekers eindelijk verrast door de onthulling van de Fendt 926 Vario!

926 Vario en ML200

Na de introductie in 1995 werd de Fendt 900 Vario reeks een jaar later gecommercialiseerd. De eerste 900-reeks bestond uit 4 modellen, met motorvermogens van 160

(Favorit 916) tot 260 pk (Favorit 926). Onder de kap zat een MAN D0826 zescilinder turbomotor met intercooler en een inhoud van 6,8 liter. De vario-transmissie had 2 rijbereiken, gaande van 0 tot 36 km/u in het eerste bereik en maximaal 50km/u in het 2de bereik. De elektronische aansturing van de transmissie maakte het mogelijk de versnellingspoken uit de cabine te halen en te vervangen door een joystick. Ook dit was een grote nieuwigheid waarmee Fendt de eerste was.

De eerste vario-transmissie kreeg het typenummer ML200 mee, als herinnering aan Hans Marshall. De bak is opgebouwd rond een gesplitte vermogenslijn, die via een planetair tandwielstel zowel het hydraulische als mechanische gedeelte van de transmissie van kracht voorziet. Het ringwiel zorgt voor de aandrijving van het hydraulische gedeelte, de satellietwielen zorgen voor de krachtoverbrenging naar het zonnewiel. Dit tandwiel voorziet op zijn beurt het mechanische gedeelte van de transmissie van kracht. De hydropomp, die door het ringwiel wordt aangedreven, heeft een maximale uitslag van 45° voor voorwaartse beweging en 30° voor achteruit rijden. 2 hydromotoren zorgen voor het in beweging brengen van de trekker vanuit stilstand.

Naar mate er sneller wordt gereden daalt het aandeel hydraulisch vermogen en stijgt het aandeel mechanisch vermogen. Bij maximale snelheid rijdt de trekker 100% mechanisch.

Oud, maar niet versleten. De eerste generatie Vario’s wordt nog altijd stevig ingezet!

5

2019

900-reeks Gen6 wordt

2017

De Fendt Vario is een geliefde trekker voor aan gronddumpers. Deze 926 Vario wordt nog dagelijks ingespannen.

De 1000ste Fendt 1000 wordt

voorgesteld

gebouwd

2016

Maar liefst 250.000 Vario transmissies zijn er ondertussen geproduceerd.

2005

2010

2012

2013

2015

Introductie van de 1000 Vario, waarmee Fendt de 500 pk grens doorbreekt.

Een jaar later volgen de nieuwe 800 en 900 reeks Vario Fendt lanceert 2 nieuwe Vario reeksen, de 300 Vario en 500 Vario Fendt 939 Vario komt op de markt.

Introductie van de 936 Vario, de krachtigste Fendt trekker op dat ogenblik.

1999

Met de slogan “Vario 2000” toont Fendt een volledige Vario reeks bestaande uit 11 modellen,

De aandrijving van de voorwielen gebeurde op de ML200 transmissie via een mechanische overbrenging die afgetakt werd van de achteras.

Tussen beide assen zat een koppeling die van uit de cabine in- en uitgeschakeld kon worden.

1998

van 86 tot 270 pk.

De Fendt 700 Vario reeks wordt

942 Vario en TA300

voorgesteld.

Met de lancering van de 926 Vario nam Fendt een gewaagde sprong, maar 25 jaar later bleek het absoluut risico waard. De nieuwste telg in de Vario familie is de nieuwe 900-reeks die in juli 2019 werd voorgesteld. Het topmodel, de 942 Vario, overtreft voor het eerst de 400-pk grens van de 900-reeks.

De hele reeks bestaat uit 5 modellen, beginnend met de 930 Vario met een vermogen van 296 pk en eindigend met de 942 Vario van 415 pk. Met de 1000-serie is er een kleine overlap, de 1038 Vario heeft 396 pk. Het VarioDrive concept, dat eerder al geïmplementeerd werd in de 1000-serie, wordt nu ook toegepast op de 900-reeks.

Met de VarioDrive wordt het vermogen van de motor verdeeld over de voor- en achteras. De basis van de VarioDrive TA300 transmissie is dezelfde als op de ML200. De MAN zescilinder motor met een inhoud van 9 liter drijft, via een planetair tandwielstel, de hydropomp aan die 2 hydromotoren van olie

1995

Voorstelling van de eerste Fendt 926 Vario op Agritechnica In de herfst wordt de 824 1993

Favorit Vario getest tegen een 824 Favorit Turboshift. De voordelen van de Vario-transmissie worden duidelijk!

1992

Eerste uitgebreide veldtesten met 824 Favorit voorzien van Vario-transmissie op

1986

Tsjechische velden.

Eerste transmissies worden ingebouwd in Favorit 600

1983

testtrekkers Eerste werkende prototype

1973

Brevet 2335629 voor werking principe van transmissie met mechanische en hydraulische aandrijftechniek.

6

voorziet. Deze hydromotoren drijven elk een as aan. Tussen de hydromotoren wordt de oliestroom gesplitst door middel van een T-stuk dat als eenvoudig differentieel fungeert. Bij snelheden lager dan 25 km/u wordt de 900 Vario permanent op de 4 wielen aangedreven. Wanneer de snelheid stijgt boven 10 km/u vermindert de aandrijving van de vooras en wordt meer vermogen naar de achteras gestuurd. Boven de 25 km/u wordt de aandrijving van de vooras volledig uitgeschakeld. Net zoals bij de ML200 transmissie stijgt het aandeel mechanische overbrenging naarmate de rijsnelheid toeneemt.

Naast de gesplitste aandrijving van de voor- en achteras zijn beide assen nog steeds verbonden door middel van een strikt mechanische overbrenging. Deze vangt slip op onder de noemer “Fendt Torque Distribution”. Wanneer het besturingssysteem van de transmissie vaststelt dat een wiel of beide wielen van een as doorslippen, wordt een mechanische koppeling tussen beide gesloten waardoor beide assen samen gaan trekken en de slip opgeheven wordt. De TA300 transmissie heeft 1 rijbereik dat traploos van 0 tot 60km/u gaat (in België gelimiteerd tot 40 km/u indien ingeschreven als categorie Ta).

HECTARES

Ook tijdens de grote demonstratie van Steeno dook al een nieuwe 942 op.

De nieuwste generatie ingezet tijdens een demonstratie bieten rooien bij Danneels SBA.

Deze Fendt 926 Vario was de eerste die in België geïmporteerd werd. Hij werd verkocht door Hervé Mylle aan een Waalse boer, en later ingeruild op een 936 Vario. Een trekker met een verhaal!

EEN ICOON De eerste Fendt Vario reeks kreeg dezelfde lijnen mee als de reeds bestaande 800 Favorit reeks. De rechte motorkap met klein knikje naar de neus gaf de trekkers een stoer en krachtig uiterlijk. De brede achterspatborden met afgeronde hoeken zorgde voor een indrukwekkend silhouet. Waar bij de 800 Favorit reeks de uitlaatbuis nog door de motorkap stak, was deze bij de eerste Vario’s verplaatst naar de rechter A-stijl van de cabine. Links voorzag Fendt een aanzuigbuis voor verse (stofvrije) lucht. De plaatsing van de in- en uitlaat droegen ook hun steentje bij tot het ruwe, stoere uiterlijk van de trekkers. Ook karakteristiek voor beide types was het motorgeluid. De combinatie van de zware motoren en het gefluit van de turbo is door kenners van ver te herkennen.

De combinatie van het stoere uiterlijk en het herkenbare motorgeluid maakte van beide types een icoon in hun klasse.

HTTPS://WWW.MYLLEH.BE/

Links de VarioDrive uit de laatste generatie, rechts de ML200 transmissie uit de eerste generatie Vario.

Type

926 Vario Gen1

942 Vario Gen6

Vermogen

256 pk

415 pk

Motor

MAN 6cilinder 6,8 l.

MAN 6cilinder 9 l.

Transmissie

ML200

TA300

Liftvermogen

9.180 kg

9.750 kg

Banden Voor

540/65 R34

IF 710/60 R 34

Banden Achter

710/70 R38

IF 900/60 R 42

Gewicht

8.250 kg

11.300 kg

• Een echte Fendt 926 Vario in actie zien? Dat kan HIER

7

Find us on

info@delvano.be +32 56 71 55 21

MADE BY PROFESSIONALS FOR PROFESSIONALS 8

HECTARES

Mestgassen

gevaarlijker dan je denkt

9

Vanaf half februari mag er opnieuw mengmest uitgereden worden, maar tot dan vullen de putten zich elke dag verder. Op tijd mixen zorgt voor een homogene mest om uit te rijden, maar brengt ook gevaren met zich mee. Behalve de gevaren eigen aan werken met machines is er het niet te onderschatten risico van mestgassen. Toch wordt er elk jaar opnieuw vastgesteld dat het risico niet correct wordt ingeschat en blijven er slachtoffers vallen door deze stille moordenaar. Maar wat is mestgas nu precies, waarom is het zo gevaarlijk en vooral: welke maatregelen kan je nemen?

Kim Schoukens Antoon Vanderstraeten, Brandweerzone Antwerpen

“Mannen bedwelmd door mestgassen”, “Boer overleden door inademen mestgassen”, “Mest is levensgevaarlijk”, “Boeren ‘beroepsblind’ voor dodelijke mestgassen”, “Jongen alsnog overleden na val in de mestput”,... Je moet maar even ‘mestgassen’ ingeven in de zoekmachine op je pc en de bloedstollende titels verschijnen één na één op je scherm.

Ieder jaar opnieuw raken mensen bedwelmd of vallen er doden door mestgassen. Tijdens de kerstperiode valt de kop “Steekvlam in koeienstal door gas uit mest” (Radio 2 Antwerpen) zelfs nog op.

Het is zo snel gebeurd: je smartphone valt in de mestput, je gaat even op in het werk, je wil wat tijd besparen door er ‘snel’ in te gaan. Elk verhaal van een slachtoffer begint met iets heel banaal. Maar in de mestput schuilt een dodelijk gevaar en de vraag is: is je smartphone je leven waard? Zijn die 5 gewonnen minuten zo belangrijk, dat je riskeert dat de tijd voor altijd stil staat?

Wat zijn mestgassen?

Niets zo onschuldig als mest, zou je denken. En nochtans, de stoffen die vrijkomen in de mestput zijn dat allesbehalve.

Door het opslaan van mest ontstaat een zuurstofarme omgeving waar fermentatie op gang komt. Die fermentatie produceert giftige en zeer licht ontvlambare gassen. We gaan even dieper in op wat er broeit in uw mestput.

De vijf gevaarlijkste en meest voorkomende mestgassen zijn: ammoniak (NH3), zwavelwaterstof (H2S), methaan (CH4), waterstofcyanide (HCN) en koolstofdioxide (CO2). Al deze stoffen kunnen ernstige gevolgen hebben in geval van blootstelling.

10

Ammoniak is een verbinding van stikstof en waterstof. Bij inademing ontstaat er irritatie aan de luchtwegen en prikkelende ogen. In grote hoeveelheden levert het inademen van de stof onherstelbare beschadiging van de longen op. In ernstige gevallen kan de dood optreden.

Goed om weten: ammoniak lost op in water.

Zwavelwaterstof of waterstofsulfide is een zwak anorganisch zuur, dat bij lage concentraties naar rotte eieren ruikt. Het ontstaat door rotting van organische resten. In gasvormige toestand is deze stof zwaarder dan lucht. Behalve het feit dat het giftig is, is het ook zeer explosief wanneer het zich met lucht vermengt.

Waterstofsulfide beïnvloedt het centrale zenuwstelstel. Gevolgen van het inademen zijn: oogirritatie en schade aan de ogen, verlammen van het reukorgaan waardoor je het gas niet meer kan waarnemen, bewusteloosheid en uitval van ademhaling. Bij hoge concentraties is één keer ademhalen genoeg voor een fatale afloop.

Methaan is een eenvoudige vorm van koolwaterstof en behoort tot de ‘alkanen’. Het ontstaat bij afbraak van organische stoffen door anaerobe bacteriën. Methaan is brandbaar en lichter dan lucht, waardoor het opstijgt naar de stallen en daar brand- of explosiegevaar kan veroorzaken Inademen van lage concentraties veroorzaakt reeds o.a. irritatie van ogen, neus en keel, duizeligheid, evenwichtsproblemen, ernstige ademhalingsproblemen en mogelijk longoedeem. Blootstelling aan een hoge concentratie veroorzaakt - reeds na enkele malen adem happen - snel bewustzijnverlies, stuipen en zelfs sterfte binnen enkele seconden tot 15 minuten. Bij een zeer hoge concentratie kan je van bij de

eerste ademteug het bewustzijn verliezen of meteen overlijden.

Over waterstofcyanide of blauwzuur (HCN) valt veel te vertellen.

Het is een anorganische verbinding van waterstof, koolstof en stikstof.

Dat deze zeer giftige stof tijdens de Tweede Wereldoorlog het leven kostte aan 1,2 miljoen mensen in de vernietigingskampen van AuschwitzBirkenau en Majdanek zegt alles. De stof kreeg haar lugubere bekendheid onder de naam ‘Zyklon B’. De effecten van blauwzuur hangen sterk af van de concentratie. Hoge concentraties zijn acuut dodelijk. Het wordt opgenomen via inademing en via de huid. Symptomen van een ernstige blootstelling zijn bewusteloosheid en ademstilstand. Wanneer de blootstelling aan hoge concentraties niet meteen leiden tot bewusteloosheid of overlijden, dan kunnen symptomen als braken, duizeligheid, hartritmestoortnissen en ademhalingsproblemen toch nog zorgen voor levensgevaarlijke situaties.

Koolstofdioxide is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof.

Dit geurloze gas is veelvoorkomend in de natuur en is zwaarder dan

Voer dat in de mestput terecht komt kan voor extra gasontwikkeling zorgen.

HECTARES

Het is duidelijk dat de mestput betreden heel gevaarlijk is, maar het gevaar loert niet alleen in de mestput lucht. In afgesloten ruimtes, zoals een mestput, vormt het ophopingen op de grond. Ook mensen produceren koolstofdioxide. De inademing van dit gas zorgt ervoor dat het transport van zuurstof in ons bloed verstoord wordt, doordat het zich verbindt met de hemoglobine in de rode bloedcellen. De gevolgen van een koolstofdioxidevergiftiging zijn dus te wijten aan een gebrek aan zuurstof. Symptomen zijn onder andere: hoofdpijn, misselijkheid, braken, hartkloppingen, en flauwvallen.

Bij inademing van een zeer hoge concentratie kan een onmiddellijke ademhalingsstilstand optreden.

Giftige gassen worden gemeten in ‘parts per million’ (ppm). Bij enkele tientallen ppm tijdens een korte tijd valt er geen blijvende schade te verwachten. Concentraties van 7001000 ppm H2S of waterstofsulfide zijn al binnen enkele minuten dodelijk.

Bij het mixen van mest kan er zoveel als een concentratie tot 20.000 ppm H2S vrijkomen! En je hebt niets in de gaten, weten ze bij de Brandweer Zone Antwerpen: “In lage concentraties stinkt het gas naar rotte eieren, maar bij een hoge concentratie (vanaf 100 ppm, red.) wordt het reukvermogen uitgeschakeld.” Je merkt dus niet of te laat op dat je in gevaar bent.

Als al deze stoffen apart al zo gevaarlijk zijn, kan je je voorstellen hoe dodelijk de combinatie ervan is. Eén ademteug kan genoeg zijn. Eén keer ademhalen maar, en alle hulp is mogelijk te laat. Meer nog: zelfs helpen kan levensgevaarlijk zijn.

Explosieve mix Het is duidelijk dat de mestput betreden – en het inademen van deze gassen – heel gevaarlijk is, maar het gevaar loert niet alleen in de mestput. Zelfs

Neem bij het mixen de nodige maatregelen. Hou er ook rekening mee dat gas kan binnen dringen in de cabine van de trekker.

zonder ze in te ademen kunnen deze stoffen grote schade aanrichten.

Vooral in de winter is het opletten geblazen voor ontploffingsgevaar in en rond de stal. De dieren staan binnen, waardoor er meer mest in de put valt. Maar die mag niet leeggemaakt worden vóór februari en kan zich dus goed vullen… en bijgevolg ook goed gaan gisten. Doorgaans staan er minder poorten open, waardoor er minder ventilatie is en de gassen zich dus kunnen opstapelen. Doe daar een paar zachte winterdagen bovenop en het hele proces gaat nog sneller. Een kleine vonk is dan genoeg om de stal in lichterlaaie te zetten.

Het spreekt voor zich dat je in de stal, en zeker tijdens de winterperiode, oplet met vuur en een open vlam en niet rookt in de stal. Maar als de omstandigheden goed zitten is er zelfs zoveel niet nodig: de vonk van de motor van een (slecht onderhouden) machine, losse electriciteitskabels, de statische elektriciteit van je warme kleding... Het kan allemaal genoeg zijn.

Veilig werken rond de mestput: do’s en don’ts De ongelukken loeren typisch bij het mixen van de drijfmest op het varkens- of melkveebedrijf. Wat kan je

nu doen om te vermijden dat je de onfortuinlijke hoofdrolspeler wordt in een tragisch verhaal? Er is al veel geschreven over de gevaren van mestgassen en de gepaste voorzorgsmaatregelen daarbij. De brochure die Fedagrim in samenwerking met Preventagri uitbracht, vatten alles wat je moet weten samen in een handig overzicht.

Vóór je begint Zorg ervoor dat je niemand in gevaar brengt tijdens de werkzaamheden.

Zet het werkgebied goed af zodat mensen die niets te zoeken hebben in de werkzone – en zich dikwijls niet bewust zijn van het gevaar – daar ook niet kunnen komen. Let bij het bepalen van de perimeter rond de werkzone op de windrichting. De perimeter moet groter zijn windafwaarts dan windopwaarts. Vermijd ook het betreden van de stal tijdens en tot 30 minuten na het mixen en controleer niet vanop de roosters of de mest goed stroomt! Het is net langs daar dat de gassen tijdens het mixen een weg naar buiten vinden, waardoor de concentratie mestgassen vlak boven de rooster het hoogste is.

Plan het werk grondig en neem de nodige voorzorgsmaatregelen. Zorg er onder andere voor dat er steeds een tweede persoon in

11

In een biogasinstallatie wordt zoveel mogelijk gas uit mest gerecupereerd. Digestaat mengen met mengmest in een opslag kan echter een verhoogde gasproductie veroorzaken!

Opletten met het mengen van verschillende partijen mest en digestaat dus.

de buurt is en overloop op voorhand de werk- en noodprocedures.

Zorg ervoor dat je werkt onder gunstige weersomstandigheden: vermijd mixen bij warm of onweerachtig weer, hou rekening met een minimum van 2-3 Bft wind en zet steeds het windbreekgaas open voor je begint.

Zorg voor maximale verluchting en ventilatie van de stal door alle poorten, deuren en windbreeknetten open te zetten en doe dit goed op voorhand.

Tijdens de werkzaamheden Verlaat de tractorcabine na het opstarten van de mixer. De cabine is een semi-afgesloten ruimte waar mestgassen snel en makkelijk kunnen opstapelen tot hoge concentraties. Vermijd ook het betreden van de cabine tot 30 minuten na het opstarten van de mixer.

Een sigaretje opsteken terwijl je wacht? Absoluut géén goed idee.

Laat het toegangsdeksel van de mestput zoveel mogelijk gesloten.

Vaak is het genoeg om 1 dekseldeel te openen om de aanzuigslang goed in te brengen. Als de stal uitgerust is met kunststof of betonnen aanzuigbuizen laat je het kelderdeksel steeds volledig gesloten.

Vermijd weinig of slecht verluchte

12

Ook bij het mest zuigen uit de put moet opgelet worden! Een zuigarm of zuigstation met trechter nemen een deel van het risico weg.

plaatsen in de stal, zoals het tanklokaal, tijdens en na de werkzaamheden.

Kom tijdens de werkzaamheden niet in de lager gelegen delen van de stal, zoals de melkput. Op zulke plaatsen kunnen de zwaardere gassen zich makkelijker opstapelen. De ventilatie is er bovendien niet voldoende. Als het kan, verwijder de dieren dan uit de stal. Lukt dat niet, zet ze dan vast aan het voederhek.

Door de ligging tegenover de poorten is de ventilatie er meestal voldoende en kunnen mestgassen niet door de roosters naar boven komen.

Het spreekt voor zich, maar toch gebeuren daar nog te vaak de ongelukken: betreed de mestput of mestsilo nooit, zelfs deels, zonder onafhankelijke ademlucht. Ook niet als de put al meerdere dagen openligt, als er geen zeil gespannen is, als hij bijna leeg is. Zelfs niet voor een korte tijd of controle, en zelfs niet door alleen maar je hoofd door het mangat te steken. ‘Heel even’, ‘de mangaten staan open’, ‘snel eens kijken’... Het zijn allemaal ‘famous last words’ en het is het gewoon niet waard.

Bij de dieren Wanneer je spuiwater, andere mest, melk, spoelwater van de melkinstallatie of digestaat bijmengt kan er verhoogde gasvrijstelling optreden.

Zelfs voeder dat per ongeluk in de

mestput terecht komt kan dit veroorzaken. Vermijd dit dus ten allen tijde en zorg voor een aparte opvang.

Het wordt extra gevaarlijk wanneer er plots grote hoeveelheden extra voedingsstoffen in de mestput terechtkomen door bijvoorbeeld een lekkende voersilo of doordat de boer melk(zuur) in de put loost. De mest kan hierdoor gaan schuimen en zo komen de dodelijke gassen vrij zonder dat er wordt gemixt. Deze gassen blijven in het bovenste deel van de schuimlaag hangen. Dieren die met hun kop vlak boven het schuim staan, kunnen zo snel sterven.

Zorg er bij varkens voor dat het debiet van de ventilatoren kleiner blijft dan het debiet van de inlaatopeningen bij gedwongen ventilatie, anders wordt de lucht uit de kelders opgezogen.

In geval van problemen Leg de werkzaamheden onmiddellijk stil om verdere gasvrijstelling te vermijden, ventileer zoveel mogelijk en maak gebruik van overdrukventilatoren. Los een verstopping op door de mest in de andere richting te pompen.

In geval van werkzaamheden of betredingen in de gevaarlijke zone Betreed de gevarenzones nooit

HECTARES

BRANDWEER ANTWERPEN Bij een ongeval in of rond de mestput komt de brandweer vaak pas in actie als er al een slachtoffer is gevallen. En zelfs de brandweerlieden die tussenkomen, lopen gevaar: het is genoeg om de extra ademlucht af te zetten zodra ze uit de mestput komen om zelf bedwelmd te raken door de gassen die nog in hun kledij hangen.

Via de woordvoerder van de Brandweer Zone kregen we nog een aantal tips mee: “Dit soort interventies zijn in onze stad en haven eerder beperkt, maar we kennen wel de aandachtspunten", klinkt het.

Wat kan je doen in geval van een ongeval met mestgassen?

zonder onafhankelijke ademlucht en, voor je je daar begeeft, meet de atmosfeer op zuurstof, gevaarlijke stoffen en ontploffingsgevaar.

Voorzie een levenslijn met harnas en driepoot en een tweede persoon met de nodige kennis en duidelijke instructies, die in géén geval de ruimte mag betreden. Zorg ervoor dat iemand een gsm met de noodnummers bij de hand heeft voor een snelle ingreep als het mis zou gaan en gebruik enkel explosievrij materiaal.

De brochure van Fedagrim en Preventagri kan gedownload worden via volgende link

Eerste hulp: • Zeker zelf geen actie ondernemen als je iemand bewusteloos ziet liggen. Eén ademteug is mogelijk al dodelijk. Geef ook zelf géén eerste hulp: ook bij mond-op-mond beademing krijg je de giftige gassen binnen en kan je zelf het slachtoffer worden.

• Bel zo snel mogelijk de hulpdiensten.

• De brandweer zal, voorzien van ademlucht, de slachtoffers uit het risicogebied halen. Die worden vervolgens verzorgd door de medische diensten.

In de stal: • Wanneer er vergiftigde dieren zijn is het belangrijk dat je snel en goed ventileert. Zet hierbij echter niet de vaste ventilatoren uit de stal aan! Deze trekken namelijk een deel van de lucht uit de mestput naar boven, wat zorgt voor nog meer giftige gassen in de stal.

Ventilatie door een ventilator helpt alleen als er een externe ventilator gebruikt wordt die verse lucht van buiten aanvoert (denk daarbij aan een overdrukventilator van de brandweer).

• Pas je werkprocessen aan: mix vaker waardoor de concentratie per keer verlaagt, zorg ten allen tijde voor een goede ventilatie en probeer te mixen op een dag wanneer het waait.

• Idealiter mix je met adembescherming op.

PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN Om jezelf te beschermen in gevaarlijke situaties kan je beroep doen op Persoonlijke BeschermingsMiddelen (afgekort PBM’s). In het geval van werken met mest en het gevaar op mestgassen zijn dit: (multi)gasmeters, beschermende kledij en ademhalingsapparatuur.

Een (multi)gasmeter is een apparaatje dat je aan je kledij kan bevestigen en dat continu de lucht rondom meet op aanwezigheid van gevaarlijke gassen. De meest frequent gemeten gassen zijn CO of CO², H2S (Zwavelwaterstof) en O². Daarnaast zijn de meeste apparaten ook voorzien om explosieve gassen zoals methaan te meten. Het toestelletje pikt al zeer lage concentraties van de stoffen op zodat je op tijd alarm krijgt en jezelf in veiligheid kan brengen.

De kledij die we dagelijks dragen is voldoende voor werkzaamheden als mixen of mest uitrijden. Wanneer er echter in de put of silo moet gewerkt worden, voldoet deze niet meer. Waterstofcyanide wordt ook opgenomen door de huid, dus moeten we de nodige beschermende kledij voorzien. Een luchtdicht pak en bijhorend masker is een goede start maar er zijn ook specifieke pakken voorzien voor het werken in mestputten en vergisters. Deze beschermen niet alleen de persoon maar ook de ademhalingsapparatuur.

Voor het werken in de put of silo volstaat een gewoon gasmasker niet. Men is enkel helemaal veilig indien er gebruik gemaakt wordt van perslucht. Bij het gebruik van perslucht is het best ook een kleine reservecilinder lucht te voorzien indien er problemen ontstaan met het persluchtsysteem tijdens de werkzaamheden.

13

Soja in Vlaanderen

Is teelt onder folie een mogelijkheid?

Soja is een vrij nieuwe teelt in onze streken. Bij het ILVO wordt, in samenwerking met o.a. Inagro en de KU Leuven, al enkele jaren onderzoek gedaan naar de teelt en de mogelijkheden in Vlaanderen, maar er gaan verhalen rond die vertellen over pioniers die al in jaren ’90 experimenteerden met de peulvrucht.

Antoon Vanderstraeten

Bij het onderzoek door het ILVO werd gekeken naar een geschikte teelttechniek waarbij bemesting, rij-afstand, inoculatieproducten, zaaitijdstip en nog vele andere praktische zaken onderzocht werden. Ook is er onderzocht welke soja-rassen het meest geschikt zijn voor een teelt onder Vlaamse/Belgische omstandigheden. Behalve het ILVO zijn er ook andere geïnteresseerden in de ontwikkeling van de nieuwe teelt aantrekken. VDD Agri, importeur van Samco voor België, is daar één van die partijen. Samco is gekend van het Samco-systeem, waarbij maïs en ook teelten als zonnebloemen, pompoenen of erwten onder folie worden gezaaid. Dit jaar experimenteerde VDD Agri ook met soja onder folie. Onder meer in Knokke en Lembeek werden percelen ingezaaid. Maar heeft de folie een positieve bijdrage tot de teelt?

Bodem en klimaat

Soja vraagt een luchtige bodem die snel opwarmt en voldoende

14

vocht vasthoudt. De zaden kiemen bij een bodemvochtgehalte van minimum 50% maar heeft vooral water nodig tijdens de bloei en de vruchtvorming. De bodem-pH bevindt zich best tussen 5,5 en 7.

Daarnaast is soja gevoelig voor een te hoog zoutgehalte. Wanneer dit het geval is kent de plant een slechte wortelontwikkeling, heeft hij risico op bladchlorose, verminderde groeikracht en volgt er een lagere opbrengst. Gronden die goede opbrengsten halen bij de teelt van korrelmaïs zijn goede gronden voor soja.

Soja heeft het graag warm, rond de 30°C is optimaal. Ook lange dagen, met daglengtes van 14u, dragen bij tot een goede teelt. Een optimaal groeiseizoen bestaat uit minimum 180 warme zonnige dagen. In Vlaanderen kunnen we echter maar rekenen op ongeveer 150 zonnige dagen. Soja kan echter al kiemen bij een bodemtemperatuur van 10°C en een omgevingstemperatuur van 13°C. Deze temperaturen liggen echter een stuk lager dan de

gewenste 30°C waardoor de groei vertraagd wordt. Soja is vrij vorstgevoelig, lichte vorst is voldoende om de zaailingen te laten afsterven.

Hierdoor ligt het zaaitijdstip later, van begin mei tot half mei. Zaaien gebeurt best in een voldoende opgewarmde bodem, zodat de opkomst geschat wordt vlak na de zogenaamde ‘ijsheiligen’.

Zaaien

In tegenstelling tot onze traditionele teelten (maïs en aardappelen op 75cm, bieten op 45 of 50cm,…) kent soja geen vaste rijafstand. Bij de testen op het ILVO werd geëxperimenteerd met rij-afstanden van 15 tot 40 cm, maar ook andere onderzoeksinstellingen, zoals de Iowa State University deden testen met rij-afstanden die varieerden tussen 20 en 50 cm. Uit deze testen bleek dat de rij-afstand vooral afhankelijk is van de gewenste dichtheid van de bovengrondse plantmassa en eigenschappen van het te zaaien ras, zoals vroegheid en resistentie tegen ziekten. Een hoge plantdichtheid en

HECTARES

Soja is een vrij nieuwe teelt in onze streken.

smalle rijen zorgen ervoor dat het gewas sneller dicht staat en dat onkruidgroei wordt voorkomen. Maar… het risico op schimmelaantasting verhoogt. Soja wordt 3 tot 5 cm diep gezaaid, de toplaag moet dus voldoende diep, los en fijngemaakt zijn.

Al van bij het zaaien kent soja meerdere gevaren. Zo houden kraaien en duiven ervan de zaden te komen uitpikken en zijn konijnen dol op de jonge plantjes.

Soja kent een trage jeugdgroei, een goede onkruidbestrijding is dus nodig. Vóór het uitzaaien van de teelt kan er een vals zaaibed aangelegd worden. Aanwezige onkruidzaden kunnen ontkiemen en bestreden worden, waarna het land effectief klaargelegd wordt. Chemische onkruidbestrijding behoort tot de mogelijkheden. Om te weten welke geschikte en toegelaten producten zijn, kan Fytoweb geraadpleegd worden.

ONTDEK OOK OP HECTARES.BE

Oogst

Wanneer de planten verdrogen, en het vochtgehalte van de bonen daalt tot rond de 14% kan er geoogst worden. Bedraagt het vochtpercentage meer dan 20%, dan wordt beter niet geoogst. In onze streken ligt het oogsttijdstip tussen half september en half oktober. Net zoals bij granen wordt best gewacht met oogsten tot wanneer de dauw opgedroogd is en er wordt gestopt met oogsten wanneer de dauw opnieuw valt. Oogsten kan met een gewone maaidorser. Wel moet het maaibord diep genoeg kunnen zakken, tussen 2,5 en 5 cm boven de grond, zodat ook de laagste peulen kunnen geoogst worden. Dit vereist enerzijds een zeer vlakke bodem, iets waarmee al van bij het voorbereiden van het zaaibed rekening moet gehouden worden. Anderzijds wordt best een maaibord gebruikt dat smal genoeg is om geen last te ondervinden van glooiende velden.

Kort samengevat kent de teelt van soja in onze streken enkele struikelblokken. Verder onderzoek naar geschikte rassen moet de meeste van deze struikelblokken wegnemen.

Maar ook technieken die al een tijdje gekend zijn kunnen de teelt helpen om zich verder te ontwikkelen in België. Eén van die technieken is het gebruik van folie bij het zaaien. Jo Van Der Donck, de Belgische importeur van Samco Systems, ging dit jaar aan de slag met soja onder folie.

Aangepaste machine

Het verhaal van Samco Systems begint bij maïs. Ondertussen is de fabrikant al ver geëvolueerd in de techniek en worden ook andere teelten onder folie gezaaid. Voor de teelt van soja liet VDD Agri een machine op maat maken. De rijafstand op de aangepaste machine bedraagt 37,5 cm. Per 5 rijen wordt een folie van 2,2 meter aangebracht.

De afstand tussen de eerste en de vijfde rij bedraagt 1,5 meter. Links

15

en rechts van de 5 gezaaide rijen wordt door de machine een kleine wal aangelegd waarover de folie gespannen wordt, zodat deze een kleine serre vormt over de gezaaide rijen. Daarnaast heeft de folie ook een afwerend effect op vogels en konijnen, maar toch kan het mogelijke wildschade niet helemaal voorkomen. De folie biedt ook een gedeeltelijke bescherming tegen nachtvorst. Bij strenge nachtvorst en zeker wanneer de plantjes tegen de folie drukken, kan toch vorstschade voorkomen.

Behalve de directe voordelen van het gebruik van de folie zijn er ook teelt-technische gevolgen aan het gebruik verbonden. Dankzij het serre-effect van de folie kent het gewas een gelijkmatigere opkomst, waardoor er kan gewerkt worden met een lagere zaaidichtheid. De betere jeugdontwikkeling van de plantjes geeft ze een voorsprong op kiemend onkruid, waardoor de soja minder concurrentie ondervindt.

De testpercelen onder folie kenden in 2019 ook een gelijkmatigere afrijping, een hoger eiwitgehalte en een algemeen hogere opbrengst.

Natuurlijk brengt soja zaaien onder folie een extra kost (ongeveer €300 per hectare) met zich mee voor het materiaal en het duurdere loonwerk. Maar er wordt wel bespaard op (loon)sproeien en zaad omdat er minstens 1 onkruidbestrijding achterwege kan gelaten worden en de gelijkmatigere en betere opkomst zorgt voor een besparing op zaad.

VDD Agri testte 4 rassen telkens onder folie en open gezaaid.

Daarnaast werden nog eens 4 rassen enkel onder folie gezaaid. Een eerste vaststelling is dat bij 3 van de 4 rassen die zowel onder folie als open gezaaid werden, de opbrengst in tonnage hoger ligt bij de zaai onder folie. Bij elk van de 4 rassen ligt ook de Ruwe Eiwit (RE) opbrengst (opmerkelijk) hoger. Het best presterende ras (ES Mentor) had een opbrengst van 4.750 kg bij 14% vocht en een RE

% van 40,04. De gemiddelde opbrengst over de jaren 2012-2018 bij een vochtpercentage van 15% en open gezaaid bedroeg 3,25 ton/hectare. De gemiddelde opbrengst voor alle rassen bij zaai onder folie voor 2019 bedroeg 3,78 ton/hectare bij 14% vocht.

Het was het eerste jaar dat er getest werd met soja onder folie. De beschikbare gegevens zijn dus eerder beperkt. Uit deze eerste cijfers blijkt wel dat het een interessante piste is om verder te onderzoeken. “Het was ons eerste jaar met deze nieuwe teelt, en de resultaten mogen er volgens mij al zeker zijn”, vertelt Jo van VDD Agri. “De voordelen van zaaien onder folie kennen we ondertussen.

We gingen er dus een beetje van uit dat ook soja zou profiteren van deze techniek. Nu wordt het voor ons finetunen. Zo zou ik graag de zaaimachine aanpassen om nog

De folie heeft een afwerend effect op vogels en konijnen, maar toch kan het mogelijke wildschade niet helemaal voorkomen.

Een maaibord met zwevende maaibalk, zoals de John Deere 735FD Hydraflex, is onontbeerlijk voor een goede soja-oogst. Ook in andere gewassen heeft een dergelijk maaibord zijn voordelen.

De folie vormt een miniatuurserre over de gezaaide rijen.

16

HECTARES

wat dichter te kunnen zaaien. We hebben ons ook geëngageerd in een onderzoeksproject bij het ILVO om de teelt van soja onder folie verder te gaan onderzoeken.”

Oogsten in Knokke

Naast de testpercelen in Lembeek werd er in Knokke 20,5 hectare soja onder folie gezaaid. Deze werd eind oktober geoogst met een John Deere S685i uitgerust met een 735FD maaibord. Voor het oogsten van soja werd de maaidorser niet aangepast, het maaibord was echter wel speciaal gekozen voor de teelt. Het 735FD Hydraflex maaibord is namelijk een FlexDraper. In tegenstelling tot vaste maaiborden kan een FlexDraper maaibord het mes ‘ontspannen’, waardoor dit over de bodem en eventuele obstakels glijdt. Hierdoor kan de plant kort tegen de bodem en onder de laagste peulen afgemaaid worden. Daarnaast is het maaibord voorzien van rollende tapijten die het gemaaide gewas naar het invoerkanaal brengen zonder dat het gedwongen wordt door een vijzel. Dit voorkomt opbrengstverlies door gebroken peulen door bijvoorbeeld de invoervijzel. Het maaibord is voorzien van hydraulisch ondersteunde armen die het mes vasthouden. De hydraulische ondersteuning zorgt voor een bodemvolgend effect, waardoor ook bij oneven velden kort kan geoogst worden. De hydraulische druk kan vanuit de cabine geregeld worden om in alle omstandigheden vlot te kunnen oogsten. Het mes zelf kan 19 cm vrij bewegen zodat oneffenheden in het veld geen probleem zijn. De 735FD Hydraflex heeft een werkbreedte van 10,6 meter.

Centraal is het maaibord voorzien van een afvoerbandje in de rijrichting die het gemaaide gewas richting de invoer brengt. Links en rechts van dit afvoerbandje is het maaibord voorzien van transportbanden die het gemaaide gewas aanbrengen.

Het is duidelijk dat er verder onderzoek naar soja (onder folie) nodig is. De resultaten van de eerste oogsten zijn veelbelovend, maar om een goed beeld te krijgen moeten cijfers van meerdere jaren vergeleken worden. Een tegemoetkoming onder de vorm van premie voor eiwithoudende gewassen zou de teelt een boost kunnen geven.

Voor de teelt van soja onder folie liet VDD Agri een machine op maat maken.

TOEPASSINGEN VAN SOJA Soja kent meerdere toepassingen. We kennen allemaal de vlootjes Alpro in het koelvak in de supermarkt, de verschillende vegetarische producten op soja-basis en het sojaschroot dat gevoerd wordt aan onze dieren. Voor toepassingen voor humane voeding wordt een zekere kwaliteit geëist, waarbij een hoog eiwitgehalte (42-46%) belangrijk is. De sojabonen worden gebroken, verhit en gewalst om hun olie los te laten.

Deze olie wordt gebruikt voor talloze toepassingen, zowel in voedingswaren als in bijvoorbeeld inkt voor printers en drukpersen, als drager voor insectenwerende stoffen etc. Het schroot dat overblijft na de persing wordt gebruik als aanvullend dierenvoer.

Wanneer het eiwitgehalte onvoldoende hoog is worden de sojabonen volledig gebruikt als dierenvoer. De bonen worden dan geroosterd en gemalen. Daarnaast kunnen de volledige sojaplanten ook gehakseld en ingekuild worden. Indien de keuze gemaakt wordt om de planten te hakselen, dient er vroeger geoogst te worden. Het ideale tijdstip om te hakselen is wanneer de peulen voor ongeveer 90% gevuld zijn en de planten nog groen zijn. Soja kan samen met maïs ingekuild worden, maar met een snede najaarsgras is het echter niet aan te raden. Het inkuilen van soja is echter enkel een noodoplossing wanneer bijvoorbeeld de soja niet meer rijp zal geraken of begint te legeren.

In streken waar de teelt reeds ingeburgerd is, worden percelen soja ook gebruikt als graasweide. De koeien eten zowel de bladeren als peulen.

Ook voor scharrelvarkens met uitloop is soja een verrijking van de scharrelweide. Deze praktijken zullen echter in onze streken niet direct een ingang vinden.

MEER INFORMATIE: ILVO: https://www.ilvo.vlaanderen.be/soja VDD Agri: https://www.facebook.com/VDDAGRI/ Ontdek soja: https://www.ontdeksoja.be/

17

Werken in het buitenland

een droom achterna

Velen dromen van de grote oogst op uitgestrekte Amerikaanse velden of veldwerk op gigantische akkers in AustraliĂŤ.

Er zijn er die hun droom ook omzetten naar de werkelijkheid. 2 zo’n mannen zijn Bas en Yorick.

Kim Schoukens Antoon Vanderstraeten, Bas De Rycke, Yorick Van Steirteghem

18

HECTARES

Bas vertrok 3 jaar geleden al eens voor een oogstseizoen naar Amerika, waar hij bij Beckley Harvesting met maaidorsers, overlaadwagens en trucks reed. Yorick spendeerde eerder al een zaai- en oogstseizoen in Canada bij Versluis Grain Farms. Beide heren vertrokken vorig jaar opnieuw voor een buitenlands avontuur. Bas ging opnieuw achter het stuur zitten bij Beckley Harvesting, Yorick trok naar Australië om te gaan zaaien bij Tropiano Farms en short term work op andere farms. Ondertussen zijn beide heren terug in het land, en wij namen de tijd om naar hun avonturen te luisteren.

HECTARES : Bas, jij bent sinds 3 december terug in het land. Yorick, jij sinds de zevende. Hoe gaat het met de jetlag?

Yorick: “Dat valt mee, ik vlieg met zon mee dus heb er geen last van.

In aankomen was het wel erg, zeker die eerste week.”

Bas: “Bij het aankomen in Amerika had ik er geen last mee, aangezien ik toen ook mee vloog met de zon.

Bij het terugkomen had ik er gedurende anderhalve week redelijk wat last van…”

HE: Bas, hoe lang ben je weggeweest?

Bas: “Acht maanden. Ik was de derde om aan te komen begin april, na twee Amerikanen die er al een paar weken waren. Eerst werden de combines in orde gezet. Camera's monteren, satellietradio plaatsen, dubbele wielen steken, controle van kettingen, leidingen, oliepeil, enz....

De combines waren splinternieuw.

Later arriveerden er nog werkkrachten, en was het zorgen dat iedereen slaagde voor zijn CDL (Commercial Driver's Licence), vergelijkbaar met het Europese CE-rijbewijs. Ons Europees rijbewijs wordt in Amerika niet herkend… (zucht). Eens alles was gecontroleerd en in orde gezet vertrokken we eind mei richting het zuiden.”

heel het middenstuk van Amerika gezien.”

HE: Yorick, ben jij direct beginnen zaaien?

Yorick: “Ik ben eind maart naar daar gevlogen, dan was het eerst een week kalk spreiden. Nadien hebben we de zaaimachine in orde gezet. Zwaar werk, want het was echt héél warm, 40°C. De machine was 18 meter breed dus dat was niet op een dag gedaan: de deepblade messen vervangen, nieuwe poten steken, olieleidingen en zaadbuizen vervangen,... Je steekt er veel tijd in en het is intensief, zo hele dagen in die warmte. Ik dronk 2 à 3 liter en moest maar één keer plassen op zo’n dagen (lacht).”

“Eigenlijk waren ze aan het wachten op regen om te zaaien, maar die kwam maar niet. Op een zaterdag hadden we geluk en was er een onverwacht onweer dat 20 mm regen mee bracht, net op ons land. ’s Maandags hebben we meteen de zaaier opgestart, alles gekalibreerd, ik kreeg nog enkele uren opleiding en dan begon ik meteen aan dag en nacht koolzaad zaaien. Bijna vijf weken aan een stuk hebben we gezaaid. Ik heb de nachtshift gedaan, van 18u tot 6u, maar goed: na het werk moet je nog alles smeren, tanken enzovoort, waardoor het snel 10 uur is tegen dat je in je bed ligt.

Het is ook opletten want je kent het land niet en er zijn daar veel hindernissen.”

Bas: “Bij ons waren het gelukkig allemaal rechte velden zonder obstakels. En bij velden onder beregening begonnen we in het midden en reden mooi mee met de pivot rond de mast.”

HE: Yorick, jij bent teruggekomen?

Yorick: “Ja, door het feit dat daar

geen werk was door de winter, en ook voor de vriendin. Acht maanden weg zijn is niet evident in een relatie. Ik heb wel meteen gezegd dat ik terug wilde voor de oogst, ik wilde gezien hebben hoe dat daar in zijn werk gaat.

De laatste week voor ik terugkwam is mijn vriendin overgekomen om een week mee te kijken en de boeren te ontmoeten. Dan zijn er twee vrienden overgekomen, waarmee we een beetje op ontdekking getrokken zijn. Zij wilden natuurlijk graag de steden zien en dat was mooi, maar ja, het waren steden hé. (lacht)” Bas: “Zo heb ik op een vorige reis ook eens in New York rondgelopen, in downtown Manhattan. Ik ben beginnen stappen en dacht geregeld “ah, Times Square is hier”, zag Trump Tower, passeerde eens langs Central Park. ’t Is leuk om gezien te hebben, maar persoonlijk had ik er niet veel aan.”

Yorick: “In juli ben ik dan even teruggekomen voor een paar weken, en in september vertrok ik terug.

Dat was weer 20u vliegen naar de andere kant van de wereld, gewoon om mijn droom na te streven.

Mensen vinden dat lang maar ik zie dat anders: eens je er bent kan je gewoon doen waarvan je gedroomd hebt! Op dezelfde manier heb ik al eens zeven maand aan een stuk in Saskatoon in Canada gezeten, ook bij een akkerbouwer. Helemaal van zaaien tot oogsten!”

HE: Was het dan nu de bedoeling om specifiek naar Australië te gaan?

Yorick: “Ja, dat was de volgende bestemming op de bucket list. De volgende keer wil ik eens naar Nieuw Zeeland, of misschien naar Amerika zoals Bas.”

HE: Ben je de volledige acht maanden aan het dorsen geweest?

Bas: “In totaal eigenlijk zo’n 5,5 maanden. We zijn met het team begonnen in Hobart, Oklahoma en zo via Spearman, Texas; Colby, Kansas; Harrold, South Dakota uiteindelijk tot in North Dakota gereden. Ik heb

19

Bas: “Ik heb nu het gevoel dat ik Amerika wel gezien heb en zou eerder kijken om ergens anders te gaan voor een volgende keer.”

HE: Bas, jij bent in 2016 al eens bij Beckley gaan rijden. Je wilde er graag terug heen?

Bas: “Ja, het kriebelde. Zelfs mijn vader zei ‘vertrek maar gauw hoor’ (lacht). Ik had heimwee en het was ook het ideale moment: ik woon nog thuis, heb geen vriendin, niks van afbetalingen. Dan houdt niets je tegen!”

HE: Wat zijn daar de verschillen?

Zijn de machines bijvoorbeeld veel groter dan hier?

Bas: “Op dat vlak denk ik niet dat we moeten onderdoen voor andere landen, we hebben hier ook mastodonten. De verschillen liggen elders.

Qua vermogen zijn de maaidorsers en vrachtwagens vergelijkbaar met die dat we hier kennen. De maaiborden zijn wel breder, tot 12m, en de opleggers zijn langer. Het toegelaten tonnage is wel vergelijkbaar met hier, maar daar verschilt de wetgeving van staat tot staat. De vrachtwagens zijn onbegrensd in snelheid, als je wil rij je tegen 130 km/u over de snelweg. De tractoren zijn dan wel weer groter dan bij ons, de 8R serie van John Deere is heel populair daar, en zit vaak boven de 300pk. Ook de overlaadwagens zijn ongelooflijk groot, daar gaat gemakkelijk meer dan 30 ton in. Deze wagens zijn trouwens ongeremd!”

Yorick: “Het zit ‘m vooral in de mentaliteit: de mensen ontvangen je met

20

open armen, iedereen is heel sociaal, je komt niks te kort en je voelt je meteen thuis. Ja, dat is zalig hé. Qua machines zijn er uitschieters, zoals de 40 tons overlaadwagens en de roadtrains, maar op gebied van maaidorsers zijn het dezelfde als hier. Bij het oogsten voor Harts Hills Farm in Esperance reed ik bijvoorbeeld met een Claas Lexion 770. De maaiborden zijn wel een pak breder, ik reed met een 12m. Roadtrains zijn vrachtwagencombinaties met 3 opleggers die gemakkelijk 65 à 70 ton graan transporteren. Die gaan ook vlot tegen 110km/u over de baan daar. Zaaien gebeurde met New Holland 9060 op triple tires, die zijn enorm hé. Ik moest begeleid worden op de baan met een auto 500 m voor mij om het verkeer opzij te laten gaan, en nog een auto erachter om het achterliggend verkeer te waarschuwen. De radio stond op de frequentie van de vrachtwagens om hen ook te waarschuwen voor oversized load op de baan. Zo zaaien op 18 m breedte duurt ook paar dagen voor je het in je vingers krijgt trouwens.”

HE: Yorick, we hebben de voorbije weken veel gezien over branden in Australië, heb jij daar ginder iets van gemerkt?

Yorick: “Het weer kan ginder heel snel veranderen, dus maakten we het beste van de goeie dagen. Dat wil zeggen dat we gemiddeld 15u per dag aan het dorsen waren, en als er niet teveel vocht was, dan reden we ’s nachts door.

Op warme dagen van 38 graden in combinatie met veel wind kregen de boeren in onze regio een oogstverbod omdat het risico op branden te groot was. Het ging zo ver dat er geen machine of jeep over het land mocht rijden, alles lag gewoon stil. Ook vrachtwagens mochten er niet geladen worden op het veld. Omdat we redelijk dicht bij zee zaten, op zo’n 20km, kon het weer snel omslaan. Daardoor duurde een dergelijk oogstverbod meestal maar enkele uren. Ook heeft elke boer een eigen brandweerwagen mee op het land staan zodat er direct kon ingegrepen worden moest er een machine in brand vliegen.

Iedereen kent iedereen in de outback, en staat dag en nacht klaar moest er iets gebeuren, dat was ook wel duidelijk.

BAS

HECTARES

YORICK

HE: De mensen waar jij ging werken, Yorick, stonden je op te wachten op de luchthaven. Vertel.

Yorick: “Ik ben eerst in Perth geland en heb daar moeten overnachten omdat de connectie pas de dag nadien was. ‘s Morgens om 7u stapte ik dan op een vliegtuig voor nog een vlucht van een uur, met toch wat stress. Ik had al gereisd maar nog niet naar daar, en je weet natuurlijk niet waar je gaat terecht komen.

Toen ik landde stond de boer me inderdaad op te wachten. Ik had hem nog nooit gezien maar kon hem niet missen: iedereen was er chique gekleed en dan kwam daar één persoon in shortje op me af, recht uit de outback. We reden om werkkleren, eten en drinken, spullen die ik nodig had, een Australische gsm en dan een uur naar de outback. Een uur waar je niks tegenkomt. Af en toe een huis maar verder enkel land, bomen en kangoeroes.”

HE: Bas, jij kwam terug bij de Beckleys. Was het een warm onthaal?

Bas: “Het was een beetje als thuiskomen daar, ja. Grootvader Dwayne en ook Josh’s broer Jacob waren intussen wel overleden. Vooral de dood van Jacob was een domper, ook omdat Jacob en Josh elk hun eigen team hadden. Een paar mannen die het al voor tweede of derde jaar deden hebben dan overgepakt.

Ik moest zelf een bankrekening en gsm regelen, en kon verder mijn plan trekken. Ik had ondertussen de ervaring! (lacht)” HE: Als je al die maanden daar bent geweest en je komt dan terug thuis, hoe hard moet je je dan aanpassen?

Bas: “De eerste keer in 2016 had ik een beetje moeite met mijn woorden vinden in het Nederlands. Dat viel nu veel beter mee.”

Yorick: “Bij mij was het omgekeerd: ik had het niet na Canada, want daar zat ik bij Nederlandse boeren, maar nu toch wel. De files en de mentaliteit ben je meteen terug gewoon.

Ieder voor zich is dat hier. Ga eens op een luchthaven in Canada of Australië staan, mensen zien dat je niet van daar bent en helpen je meteen, en ze zijn ook geïnteresseerd in jou. Hier is dat echt niet zo.”

ONTDEK OOK OP HECTARES.BE

Bas: ”Het eerste jaar vond ik die openheid en sociale houding ‘wauw’, maar nu de tweede keer begon het me eerlijk gezegd een beetje te irriteren. Zo constant “hi, how are you”... Toen ik in New York was zeiden ze zelfs dat dat vriendelijk zijn in het midwesten fake was.

Nu kennen ze er natuurlijk ook niets van landbouw.”

HE: Vul aan: in Australië/Amerika miste ik echt...

Yorick: “Belgische frieten! Zeker in Canada! Als ze dan foto’s doorsturen van frietjes van ’t frituur thuis, dan had ik het wel even moeilijk.”

Bas: “Anderzijds zijn de steaks in Amerika echt wel heel lekker. Maar zwijg me alsjeblieft van burgers!

In North Dakota moesten we onze eigen kok, de vrouw van Josh, een maand missen. Hierdoor moesten we ons eten gaan afhalen in de lokale diner. En wat kan je daar krijgen? Hamburgers met frieten. Alle dagen. Maar dus: in Amerika miste ik echt... groenten! Frieten ook wel, de Amerikaanse zijn echt heel dun en zout. En als je mayonnaise durft vragen voor erbij bekijken ze je raar.

Ketchup moet erop!”

HE: Zijn er zaken die je nu echt mist van daar?

Bas: “Zonder aarzelen de open ruimte.”

Yorick: “Ja, voila. En het verkeer van daar. Hier doe je overal zo lang over, je rijdt de ene file naar de andere.

Daar is dat zo vlot!”

HE: Wat ga je nooit meer vergeten?

Yorick: “Het avontuur. Dat gaan ze me nooit meer afpakken. Dat contact met die mensen ook. We spreken elkaar nog geregeld en ze zijn erg benieuwd naar hoe alles hier is.”

Bas: "Ook net als Yorick het avontuur in zijn geheel! De plaatsen die ik heb bezocht, de machines die ik heb bestuurd, de mensen die ik ontmoet heb, zowel de locals als mijn collega’s uit Nieuw-Zeeland, Ierland, Schotland, Finland, Italië, Colombia, Engeland, Canada!”

21

WWW.VERVAET.NL SALES@VERVAET.NL +31 (0) 115 48 17 20

Klik hier voor meer informatie:

vervaet.nl

AGRI STAR II INTRODUCTIE

DESIGNED TO DRIVE YOU FURTHER

Superieure Tractie

Excellent Rijcomfort

Lange Levensduur

STRATIFIED LAYER TECHNOLOGY * Aanvullende voorwaarden

AGRI STAR II – is de compleet nieuwe tractorband van Alliance.

Als de meest recente tractorband in de markt, AGRI STAR II met de unieke gelaagde nok opbouw (SLT, Stratified Layer Technology) staat garant voor beste tractie, ook bij gevorderde nokslijtage. www.agristarII.com

22

Snelheid D (65 km/u)

HECTARES

Digitalisering in de werkplaats

Digitalisering is traag onze leefwereld ingeslopen, maar heeft die de afgelopen jaren pijlsnel overgenomen. Van trage modems voor onze eerste stappen op het internet naar geconnecteerde koelkasten, smart-tv’s en computergestuurde landbouwmachines. In bijna alle aspecten van onze samenleving kennen we wel een vorm van (verregaande) digitalisering. Maar er zijn sommige plekken waar we vast blijven houden aan de oude manier van werken, zoals in de werkplaats of het magazijn. Toch kan eenvoudige digitalisering ons ook daar het leven gemakkelijker maken.

Antoon Vanderstraeten Antoon Vanderstraeten

Het is een gekende situatie. Het boodschappenlijstje voor de dealer wordt snel op een stukje papier geschreven, de bestelbon ligt verfrommeld op het dashboard en de uiteindelijk geleverde stukken slingeren ergens rond tot ze nodig zijn. De beitels voor de cultivator hangen samengebonden met een ijzerdraad aan een nagel in de muur, de bijhorende factuur ligt… tja, waar? Deze situatie is niet eigen aan de kleine boer of dealer… En omgekeerd, niet elke grote dealer of loonwerker heeft een piekfijn magazijn. Een eerste voorwaarde voor vlot werken in werkplaats en magazijn is voor iedereen duidelijk: orde.

Een tweede voorwaarde is kennis.

Kennis houdt in dat onderdelen logisch gestockeerd worden, maar ook dat geweten is welk stuk frequent nodig is en welk stuk minder.

Digitalisering van de werkplaats en het magazijn helpt bij het op punt stellen van die kennis.

Digitalisering houdt een aantal voordelen in. Het verbetert de workflow in een magazijn, versnelt het werk van de mekanieker,

ONTDEK OOK OP HECTARES.BE

voorkomt vergissingen bij bestellingen of vergeten onderdelen.

Daarnaast is het mogelijk om statistieken bij te houden. Uit statistieken kan veel geleerd worden, ze zijn niet alleen handig voor een dealer of zelfstandig mekanieker, maar ook als eigenaar van machines kan het u waardevolle gegevens opleveren.

Bij digitalisering wordt dikwijls gedacht aan uitgebreide computersystemen en automatische stockagesystemen. Maar zo drastisch hoeft het allemaal niet. Eenvoudige apps maken al veel mogelijk.

Sommige van die apps staan zelfs al op onze smartphone. Daarnaast zijn er ook leveranciers die zelf de stap zetten naar een eigen app om het vinden en bestellen van wisselstukken gemakkelijker te maken.

Dergelijke apps kunnen een eerste stap zijn naar een vlottere werking van magazijn en werkplaats. En dit zowel voor de kleine (hobby) boer of zelfstandig mekanieker als voor grotere loonwerkers of landbouwbedrijven.

23

Google Docs Google Docs bestaat ondertussen al meer dan 10 jaar. Het cloud-based softwarepakket van de internet-gigant Google maakt het mogelijk om met meerdere mensen op één document te werken, en dat zowel voor tekstverwerker als voor rekenbladen en presentaties. Op zich niet nieuw, maar ook niet meteen een mogelijkheid waar we aan denken wanneer het over digitalisering gaat. Toch kan een eenvoudig gedeeld document het bestellen van onderdelen en bijhouden van stocks vergemakkelijken. Gedeelde documenten zijn raadpleegbaar via pc en smartphone, van eender welke plek. Zo kan vanuit het veld een lijn toegevoegd worden zodat het thuisfront direct op de hoogte is.

Behalve het bijhouden van te bestellen onderdelen of slijtdelen kan een dergelijk document ook gebruikt worden om stock en historiek van slijtdelen of verbruiksgoederen op te volgen.

Beschikbaar voor: Android, iOS, PC/ MAC Kostprijs: Gratis

gezocht worden op basis van barcodes of herkenning op afbeelding.

Door machine-learning en input van gebruikers wordt de database waar de app gebruik van maakt elke dag verder aangevuld zodat de resultaten steeds accurater worden voor de gebruikers.

Beschikbaar voor: Android, PC/MAC Kostprijs: €2,89/maand of €26,99/ jaar Het gebruik van de app is eenvoudig. Het volstaat om een onderdeel te fotograferen, waarna de app mogelijke overeenkomstige onderdelen toont, samen met de kostprijs en een bestelknop. De app kan ook onderdelen met slijtage of breuken herkennen, zodat de juiste stukken vlot kunnen gevonden worden. De app is dus niet alleen handig om snel reserve-onderdelen terug te vinden in de catalogus, maar kan ook gebruikt worden bij breuk om het juiste stuk te vinden, en dit zelfs in het veld.

Daarnaast kan de app ook gebruikt worden om de Kramp-boxlabels te scannen zodat je direct weet wat er in de box zit. Daardoor verbetert en versnelt de stockopvolging.

Beschikbaar: op KRAMP

Kramp app Kramp lanceerde tijdens het voorbije Agritechnica hun nieuwe mobiele app, die dezelfde naam als het merk kreeg. De app maakt gebruik van Google-technologie om producten te herkennen. Dit maakt snel lokaliseren van goederen mogelijk, maar er kunnen ook producten

Behalve opzoeken via een foto kan via de Kramp app ook de catalogus doorbladerd worden.

Het opzoeken van wisselstukken verloopt vlot via de Kramp app.

24

voor analyses. De app maakt gebruik van de camera van de smartphone om barcodes en QR-codes te scannen. Deze kunnen nadien manueel verder aangevuld worden met naam, type of andere gegevens. In de uitgebreide versie kunnen ook databases geïmporteerd worden zodat dit manueel aanvullen niet meer nodig is. SIS heeft ook een webbased applicatie waardoor er eveneens via een gewone pc kan gewerkt worden. Ook een integratie met Google is voorzien zodat gegevens kunnen geëxporteerd worden naar Google Drive om verder bewerkt te worden in Google Docs.

Smart Inventory System van NonZeroApps Smart Inventory Systems (SIS) is een app voor Android smartphones dat eenvoudig stockbeheer toelaat. De data kan nadien gebruikt worden

XScanPet van DomusNatura XScanPet is een app voor Android en iOS dat kan gebruikt worden als losstaande app óf als WiFi barcode-scanner voor andere software.

De app maakt gebruik van Excel als database. Hierdoor is het ook mogelijk magazijnbeheer via de computer te doen. Ook kunnen de gegevens naar Google Drive geëxporteerd worden. De maker van de app voorzag een integratie met verschillende webshop-systemen zodat ook daar het stockbeheer automatisch verloopt.

Beschikbaar voor: Android Kostprijs: €2,19 De apps en systemen die hierboven worden genoemd zijn maar enkele voorbeelden van mogelijke, eenvoudige digitalisering. Er zijn natuurlijk nog meer mogelijkheden, en bijna elke oplossing zal een oplossing op maat zijn.

HECTARES

JAN DE GRAEVE Jan De Graeve heeft meer dan 20 jaar ervaring als magazijnier. Vanuit zijn ervaring is hij nu als zelfstandig adviseur actief om magazijnen van bedrijven te optimaliseren. Digitalisering is daar een onderdeel van.

Jan, welke trends zijn er op gebied van digitalisering? Kunnen we de automobielsector vergelijken met de landbouwsector?

Jan De Graeve: “Eigenlijk niet. In de automobielsector is er meer overleg tussen de importeurs en hun dealers over wisselstukken. De aantallen in de verkoop liggen hoger, maar het assortiment onderdelen is kleiner. Bij auto’s kennen we ook geen slijtdelen zoals we die in de landbouw kennen. In de autosector gaat de importeur meer bepalen wat er in het magazijn ligt. Dit is gelinkt aan de wagens die de garage in kwestie verkocht heeft. In de landbouwsector gaan sommige leveranciers nauw samenwerken met softwareontwikkelaars, maar dat vergt soms een extra handeling. Er moet dan gecontroleerd worden of een bepaald onderdeel van de leverancier in kwestie overeenkomt met het onderdeel van de fabrikant. Samenwerking van merken met softwareleveranciers en integratie van de verschillende systemen vereenvoudigen dit. Door het inladen van (prijs)lijsten van dergelijke leveranciers en deze te linken met de onderdelenlijsten van merken kan deze extra handeling vermeden worden.”

Hoe ver gaan dergelijke integraties?

JDG: “Integratie kan ver gaan. Zo kunnen de softwarepakketten van fabrikanten met verschillende onderdelenlijsten of technische tekeningen communiceren met de software van de dealer. De software van fabrikanten van onderdelen kunnen dan eventuele alternatieven geven voor stukken die niet op stock zijn. Integratie vergemakkelijkt ook analyses. Wanneer data uit een boekhoudpakket gekoppeld kan worden aan data uit een onderdelenpakket, dan krijgen we een overzicht van bijvoorbeeld kosten aan een trekker of machine. Die kosten kunnen dan opgesplitst worden in onderhoud, herstellingen of slijtdelen. Dit is interessant voor de klant/ gebruiker, maar heeft ook een aanzienlijke waarde voor de dealer bij eventuele overnames of bij doorverkoop van machines.

Zijn er voordelen bij digitalisering waar niet direct aan gedacht wordt?

JDG: “Behalve dat er een volledig overzicht mogelijk is van het magazijn houdt digitalisering ook in dat er gemakkelijk statistieken kunnen gemaakt worden. In statistieken kunnen we gegevens aflezen waar we eigenlijk anders geen zicht op hebben zoals verborgen kosten, onderdelen die weinig tot niet gevraagd worden of net onderdelen die heel dikwijls gevraagd worden. Er kunnen ook historieken gemaakt worden zodat je evoluties doorheen de seizoenen kunt opvolgen volgens type machine of soort tractor.”

Wat is het gevolg van digitalisering op personeel?

JDG: “Digitalisering houdt zeker niet in dat de magazijnier vervangen wordt door een computer. Het maakt het wel mogelijk dat een mekanieker zichzelf kan bedienen van kleine onderdelen of slijtdelen, maar wanneer het op minder courante onderdelen aan komt is de kennis van de magazijnier onontbeerlijk. De magazijnier gaat wel meer gegevens hebben om mee te werken, zodat bestellingen geoptimaliseerd kunnen worden. De magazijnier behoudt ook de eindcontrole over stock en bestellingen van onderdelen. Het grootste positieve gevolg is dat zowel magazijnier, als mekanieker en administratie vlotter kunnen (samen)werken.”

25

Vrouw in de landbouw

Rosa en Jana Malengier Al meer dan 32 jaar is Malengier W&F actief in de land- en tuinbouwmachines in Zonnebeke en omstreken. Het kleinschalig familiebedrijf, bestaande uit een team van 7 mensen, verdeelt Fendt en Iseki tractoren, Yamaha quads en landbouwmachines van Joskin en Lemken. Uitgerust met een eigen herstelatelier en prat gaande op een verregaande dienstverlening, bouwde het bedrijf van Willy en zoon Franky een uitstekende reputatie op. Een ontwikkeling die niet was mogelijk geweest zonder de ondersteuning van de straffe vrouwen van de familie. Hectares sprak met Rosa en Jana Malengier.

Kim Schoukens Antoon Vanderstraeten Ze zijn 71 en 23, grootmoeder en kleindochter, en ze zijn de drijvende kracht achter de firma van Willy en Franky. Marian, de moeder van Jana die eveneens achter de schermen van het bedrijf meewerkt, kon niet bij het interview aanwezig zijn. Rosa is al sinds de opstart de persoon die de ‘back office’ draaiende houdt, een rol die Jana stilaan van haar overneemt.

Maar Jana ziet het nog groter.

Hectares: Rosa, wanneer is Malengier begonnen?

Rosa: “Wij zijn in 1987 begonnen en hebben alles van nul opgebouwd.

Mijn man (Willy, red.) was al werkzaam in het herstel van machines en had altijd al het gevoel zelfstandig te willen worden. Hij wilde de stap naar een eigen bedrijf zetten en daar zette ik mee mijn schouders onder. Ik was 38 jaar oud en ben na 33 jaar nog steeds actief in de zaak, hoewel Jana me nu wel bijstaat.”

HE: Jana, hoe lang sta jij je grootmoeder al bij? Is het jouw bedoeling om mee de back office op jou te nemen?

Jana: “Ik ben al mee actief sinds het voltooien van mijn studies in 2017 en ben als dochter van Franky en Marian de derde generatie van het bedrijf.

Mijn ambitie gaat verder dan enkel het kantoorwerk: ik wil op termijn graag de zaak verder uitbouwen samen met mijn broer Joran en vriend Wout.”

26

HE: Wat zijn jullie taken op dit ogenblik?

R: “Alles wat een bedrijf draaiende houdt, eigenlijk. Dat gaat van facturatie naar bureauwerk en administratie, maar we zijn niet bang om bij te springen. Zo steekt Jana ook regelmatig een handje toe in het magazijn.

Zij wil de zaak verder uitbouwen, dus is het belangrijk dat ze alles kan.

J: “Op dit ogenblik sta ik inderdaad vooral mijn grootmoeder bij binnen het bedrijf. We leren van elkaar: zij leert me hoe het bedrijf werkt, en ik maak haar vertrouwd met de nieuwe technologie om de zaken nog efficiënter te kunnen runnen. Zo toon ik haar hoe ze de facturatie kan digitaliseren en introduceerde ik betalen met de kaart op het bedrijf.”

HE: Rosa, wat zijn voor jou memorabele momenten voor Malengier?

R: “Dat was toch die dag dat we, als allereerste, een Fendt 942 Vario afleverden. Hoewel onze demodag voor ons dertigjarig bestaan ook een dag was om nooit te vergeten.

HE: Jana, vertel ons over jouw ambities.

J: “Ik zei het al: ik wil de zaak graag verderzetten en uitbouwen. Momenteel is mijn broer nog aan het studeren, en hij wil er ook graag in stappen. Dus moet er wel nagedacht worden over hoe we alles gaan verdelen zodat

we gelijkwaardige partners worden.

We hebben samen al heel wat ideeen en plannen voor de toekomst; zo wordt de werkplaats stilletjes aan een beetje te klein. De machines worden immers altijd groter, en we moeten daarin meegaan. Uitbreiding zit er dus al zéker aan te komen.”

HE: Wat is jullie visie over de rol van de vrouw in de landbouw?.

R: “Vrouwen hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de landbouwsector. De mannen zijn dan misschien zichtbaarder, maar zij hebben altijd al kunnen terugvallen op de ondersteuning van de vrouwen. Vroeger bleef dat bij zorgen voor eten op het veld en kleine karweitjes op het erf, maar daar blijft het al lang niet meer bij. Ik heb bijvoorbeeld van in het begin de administratieve ondersteuning op mij genomen, en Jana zal nog veel meer op de voorgrond treden.”

J: “De vrouw zal in de toekomst alsmaar meer aanwezig zijn in de landbouw, en meer inspraak krijgen in de bedrijven. Vroeger werden die gerund door mannen en moest de vrouw volgen, maar die tijd is voorbij. Vrouwen staan steeds meer op hun strepen en maken integraal deel uit van de boerderij en de werkplaats, in plaats van enkel maar te zorgen voor het gezin.”

MALENGIER

HECTARES

UW MACHINE IN TOPCONDITIE? ONZE ZORG! NU STANDAARD 3 JAAR BLUE CARE+ BIJ AANKOOP VAN EEN NEW HOLLAND Met de nieuwe Blue Care+ bent u in alle omstandigheden volledig verzekerd tegen eventuele calamiteiten, zowel voor intern gebrek als ook Casco+. Vanaf 1 januari 2020 standaard 3 jaar of 7.500 uur zekerheid inclusief Casco+, uit te breiden tot 7 jaar*.

*Vraag naar de zeer gunstige voorwaarden en extra mogelijkheden bij uw New Holland dealer. Ontdek al onze acties op www.newholland.com

27

Van concept tot productie Fabrikanten grijpen grote landbouwbeurzen als Agritechnica in Hannover of de Farm Progress Show in de Verenigde Staten graag aan om nieuwe concepten aan de beursbezoekers te tonen. Met dergelijke ontwerpen tonen ze hun idee voor de toekomst of laten ze de bezoekers kennis maken met nieuwe technologieën. Maar wat gebeurt er na de beurs met die concepten?

Afgelopen november vond Agritechnica plaats. Zowel Massey Ferguson als Steyr stelden op de beurs hun benadering van de trekker van de toekomst voor. De trekker van de toekomst is iets wat vele mensen bezig houdt. Sommige merken houden een ‘design challenge’, andere zetten er een ontwerpbureau op of vragen input van het grote publiek. Zoals de technologie evolueert, evolueren de ontwerpen mee.

Doorheen de jaren zagen we heel futuristische ontwerpen, maar wat Massey Ferguson en Steyr toonden staat niet zo ver af van de trekkers die we in onze velden zien rijden.

Massey Ferguson ‘MF NEXT Concept’ Het MF NEXT Concept oogde

28

futuristisch, maar is vooral praktisch.

Technologische toepassingen zitten verweven in de trekker en maken zowel gedeeltelijk als geheel autonoom werken mogelijk. Zo is de tractor onder meer voorzien van gewassensoren en camera's voor real-time bijsturen van bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen of kunstmeststoffen. Dezelfde gegevens worden ook doorgestuurd naar de NEXT Generation Precision Farming software die naadloos aansluit op het reeds bestaande AGCO Fuse systeem.

In de cabine is geen stuurwiel meer te vinden. Twee joysticks geven de bestuurder alles in handen om de trekker te bedienen en besturen. In autonome modus krijgt de bestuurder (of moeten we passagier zeggen?) de mogelijkheid de trekker in te stellen via drie touchscreens, waarop ook alle informatie van de trekker te overzien is. Spiegels ontbreken, camera's met een breedhoeklens zorgen ervoor dat de chauffeur alles ziet wat moet gezien worden.

Steyr Konzept Steyr hield zich voor hun concept

aan de huiskleuren. Enkel de opvallende blauwe led-logo's van FPT in de wielen brengen wat extra kleur in het geheel. FPT is in het verhaal van de Steyr Konzept een belangrijke partner. Onder de motorkap van de concepttrekker zit een viercilinder motor van het merk als onderdeel van een modulaire hybride elektroaandrijving. De motor drijft een generator aan, die op zijn beurt energie levert aan vijf elektromotoren, één in elk wiel en één voor de aftakas en het hydraulische systeem.

Alle elektromotoren zijn in de Steyr Konzept zo met elkaar verbonden dat de kracht altijd daar wordt ingezet waar deze overeenkomstig de toepassing nodig is. Een eTorque-Boost, gevoed door een centrale batterij, levert bij vermogenspieken aanvullende energie. Het resultaat van dit systeem is een zeer efficiënte traploze elektroaandrijving. De elektrische aandrijving van de aftakas maakt zowel variabele toerentallen als achteruitrijden mogelijk. Voor geëlektrificeerde machines zijn 700V- en 48V-aansluitingen ter beschikking. Een ander voordeel van de elektromotoren is de mogelijkheid van terugwinning en opslag

HECTARES

van energie, bijvoorbeeld bij afdalingen. Het laden via de contactdoos is eveneens mogelijk. De Steyr Konzept krijgt een nieuwe, onafhankelijke ophanging per wiel en vierwielbesturing. Hierdoor heeft de trekker een zeer kleine draaicirkel en kan de stabiliteit van de trekker verhoogd worden door het zwaartepunt dichter bij de grond te brengen.

Ook met betrekking tot de uitrusting voor precisielandbouw is de Steyr Konzept van nieuwe oplossingen voorzien. Een met sensoren uitgeruste drone, die voor de tractor over het veld uitvliegt, levert gegevens in real-time.

Deze gegevens kunnen in de cabine direct verwerkt worden in wat Steyr een ‘digitaal landbouwkantoor’ noemt. Zo

is de Steyr Konzept bijvoorbeeld uitgerust met een geïntegreerd display in de rechter zijruit die door de chauffeur bediend kan worden. Een vooruit gericht head-up-display projecteert alle belangrijke voertuiggegevens in het zichtveld van de bestuurder.

Hoe ver staan concepten af van de werkelijkheid?

Wanneer designwedstrijden uitgeschreven worden, zoals de Valtra Design Challenge, dan krijgen we heel spectaculaire, aparte of

futuristische benaderingen te zien van landbouwmachines. De concepten die getoond worden op een beurs staan al wat dichter bij de werkelijkheid. Maar hoe dicht staan ze dan wel? Het MF NEXT Concept wordt bestuurd door middel van twee joysticks. Binnen de Agcogroep wordt de Ideal maaidorser al gecommercialiseerd met dat besturingsconcept, onder de naam IdealDrive. De geïntegreerde gewassensoren zijn nog niet terug te vinden in bestaande trekkers, voorlopig

Het blijft interessant, hoe fabrikanten de toekomst benaderen.

Het MF NEXT Concept wordt bestuurd door middel van twee joysticks.

Agco brengt dit al in werkelijkheid onder de naam IdealDrive.

29

worden deze nog opgebouwd op het dak of meegedragen in de fronthef. De stap naar integratie is echter klein. De drie touchscreens in de MF NEXT-trekker zien er zeer strak uit, maar zijn op zich ook niet nieuw. De bediening van allerhande trekkerfuncties loopt al langer via dergelijke schermen. Camera’s met breedhoeklenzen in plaats van buitenspiegels zien we op deze concepttrekker voor het eerst opduiken in de landbouw, maar onder meer Audi past het idee al toe op de E-Tron en MercedesBenz gebruikt deze camera’s op de nieuwe Actros-vrachtwagens onder de naam Mirrorcam.

De krachtbron van de Steyr Konzept is een module die kan vervangen worden.

Steyr integreert ook technieken uit andere sectoren in hun Konzepttrekker. De hybride aandrijving, waarbij een verbrandingsmotor een generator aandrijft, die op zijn beurt één of meerdere elektromotor(en) aandrijft, wordt al langer toegepast in de automobielsector. De extra stap die Steyr zet is de modulaire benadering van de hybride aandrijving.

De FPT dieselmotor kan ingewisseld worden voor een gasmotor, batterypack of een andere krachtbron.

De 700V en 48V aansluitingen voor machines die elektrisch aangedreven worden zagen we eerder bij andere merken, en bevestigen de trend naar elektrificatie van landbouwmachines. De onafhankelijke wielophanging van het concept zorgt voor een verhoogd comfort bij het rijden maar heeft ook voordelen op gebied van bodemvrijheid die kan verhoogd worden in moeilijke omstandigheden, of verlaagd worden voor transport om zo transport zuiniger te maken.

Steyr integreert geen gewassensoren, maar koppelt de trekker met een drone die voor de trekker uitvliegt en in real-time gegevens doorstuurt.

Tot nu toe moeten de gegevens van een drone eerst verwerkt worden tot leesbare taakkaarten. Een dergelijke integratie zou dus een grote stap zijn op gebied van gebruiksgemak. De HUD (Head Up Display) waarmee alle

30

belangrijke gegevens op de voorruit van de trekker geprojecteerd worden zien we al een tijdje in personenwagens geïntegreerd, maar er bestaan ook losse HUD-projectoren voor bvb navigatiesystemen die gegevens projecteren.

Zijn deze concepten nu minder waard omdat ze reeds bestaande technieken tonen? Zeker niet! Het blijft interessant hoe fabrikanten de toekomst benaderen. Dat ze daarbij gaan kijken bij andere sectoren hoeft niet te betekenen dat de landbouwsector achterop hinkt. Er zijn al verschillende technieken vanuit de landbouwsector ook naar andere sectoren overgezet. Ook de stap naar integratie van reeds bestaande technieken in een concepttrekker maakt deze projecten interessant.

Uit de reacties van het publiek kan de fabrikant opmaken of het een goed idee was en of verdere uitvoering moet bekeken worden. Ideeën waar beperkte of negatieve reacties op komen kunnen dan ook opgeborgen worden zonder een dure prototype-fase te moeten doorlopen.

Wat met concepten uit het verleden?

In een niet zo ver verleden, eind augustus 2016 om precies te zijn, toonde CNH op de Farm Progress Show in Boone, Iowa (VS) het Autonomous Tractor Concept. Bij New Holland stond een T8 op de stand, die behalve autonoom rijden ook kon bestuurd worden door een chauffeur.

De autonome trekker die bij Case IH stond, sprong meer in het oog door de vloeiende lijnen van de carrosserie, en vooral, door het ontbreken van een cabine. Geïntegreerde

camera’s, sensoren en locatiebepalingssystemen maakten het mogelijk dat de trekkers zonder tussenkomst van een chauffeur zelf hun weg vonden naar het veld en op dat veld de nodige werkzaamheden uitvoerden.

Veiligheden voorkwamen botsingen met andere voertuigen of obstakels in het veld. Verschillende technieken die in deze trekkers werden getest vonden hun weg naar de New Holland T8 Genesis en Case IH Magnum AFS Connect die het voorbije jaar werden voorgesteld. Zo waren de concepttrekkers bijvoorbeeld uitgerust met vier camera’s die in real-time konden opgeroepen worden via een desktop-pc of tablet. Dezelfde camera’s komen terug op de Magnum AFS Connect voor een verbeterde veiligheid. Ook de geavanceerde verlichting van de nieuwe Magnum is afgeleid van de autonome trekker. Daarnaast zijn veel sensoren en data-uitwisselingssystemen overgenomen nadat ze uitvoerig getest waren in de ATC. Concepten zijn dus niet alleen maar blikvangers tijdens een beurs.

Dikwijls zijn ze de voorbode van nieuwe trekkerlijnen of testcases voor nieuwe ontwikkelingen die in de jaren die volgen geïmplementeerd worden op bestaande trekkertypes.

De Steyr Konzept zet volledig in op elektrische aandrijving.

HECTARES

31

BEDANKT, U bent aan de laatste pagina gekomen van het eerste Hectares Magazine. We hopen dat u het de moeite vond!

Voortaan mag u elke 3 maand een nieuwe Hectares verwachten. Elke 3 maand gaan we op zoek naar interessante onderwerpen, waar u als (jonge) veehouder, akkerbouwer of loonwerker iets van kan op steken. Want dat is de bedoeling van Hectares: kennis verspreiden!

Onze sector is continu in beweging. Van op verschillende niveaus worden nieuwe regels opgelegd, vanuit verschillende streken komen nieuwe teelten en technieken onze kant op. Met Hectares willen we ons concentreren op deze vernieuwingen, maar we willen zeker onze afkomst niet verloochenen.

In dit eerste nummer kon u lezen over de geschiedenis van de Vario transmissie, de teelt van soja, werken in het buitenland, vrouwen in de landbouw en het gevaar van mestgassen. Daarmee zijn meteen alle thema’s die we met Hectares willen brengen gecoverd. Techniek, teelten, veiligheid en het verhaal van de mensen. Benieuwd naar meer?

Afspraak over 3 maand!

De volgende Hectares Magazine is te lezen vanaf 24 april 2020