BOEKEN

tekst Liza van den Dijssel

In Nabij. De kunst van intimiteit onderzoekt moleculair bioloog en theaterschrijver

Giovanni Frazzetto

wat intimiteit is, hoe het wordt gecreëerd en wat er gebeurt als je het mist.

DOOR MIDDEL VAN verhalen over acht personen en hun relaties belicht Frazzetto aspecten van intimiteit: eenzaamheid (als je het mist), langdurig samenzijn, exclusiviteit, seks, hechting, herinnering, herkenning en lichamelijkheid. We ontmoeten onder anderen een vrouw die voor zichzelf (en haar ouders) een fantasiepartner verzint, een overspelig echtpaar, een lang en gelukkig getrouwd stel, een groep vrienden die vooral veel seks maar weinig intimiteit hebben en twee mannen met tegengestelde hechtingsproblemen. De een heeft een vermijdend karakter en vaart bij de adoratie van de ander; zijn vriend wil juist alles of niets en klampt zich mateloos aan zijn liefde vast, uit angst verlaten te worden. Deze protagonisten en hun verhalen dienen als kapstok voor een onderzoek naar de dimensies van intimiteit. En waarom het belangrijk is om het te (willen) hebben. Het missen van een betekenisvolle relatie met anderen kan dodelijk zijn, stelt de schrijver.

Grote ambities

Discipline

Bijna tussen de regels door geeft Frazzetto antwoord op de vraag wat een intieme relatie is: iemand hebben waar je van op aan kunt, een bondgenoot, rituelen en herinneringen delen. Intimiteit is waarachtig, een uitlaatklep, een “landingsplaats voor noodgevallen” of een knuffel. Het kan traumatische ervaringen genezen en sociale cohesie bevorderen. Maar voor sommigen is het een teleurstelling, een risico, een opoffering, de kans om gekwetst te worden. Het vraagt discipline om de ander te ontdekken en te accepteren. Frazzetto geeft duidelijke adviezen aan deze mensen: op meerdere plekken stelt hij dat zij niet moeten blijven vastzitten in oude gewoontes, dat zij hun schaamtes moeten delen, de hartstocht in een blijvende liefde moeten behouden, een opoffering moeten maken. Zij moeten “de illusie

van de perfecte partner loslaten en gewoon zorgen dat ze klaar voor een liefdesrelatie zijn”. Of, op een andere plek: “We kunnen niet altijd krijgen wat we willen, of misschien is liefde een hersen- schim.”

Mensenkennis

Frazzetto’s pleidooi voor het aan- gaan van intieme relaties in een wereld die steeds meer ingericht is op alleen zijn, is overtuigend. Wie wil er nou niet iemand heb- ben waar je van op aan kunt? De verschillende invalshoeken, situaties, relatievormen en han- delingen van de personen zijn breed gekozen en geven een mooi en volledig beeld van de diverse vormen waarin de mens van intimiteit kan genieten. Ook Frazzetto’s mensenkennis en psychologisch inzicht leveren interessante denkwijzen en pret- tige leesstof op. Maar deze ge- promoveerde moleculair bioloog heeft grotere ambities: hij wil in- timiteit en de voordelen daarvan ook wetenschappelijk verklaren. De levensverhalen van de perso- nages worden daarom constant doorspekt met bevindingen uit sociologisch, neurowetenschap- pelijk, endocrinologisch, ja zelfs sterrenkundig onderzoek. Tel- kens weer wordt de lezer heen en weer geslingerd van verhalend proza en lichte psychologie naar diep-wetenschappelijke ver- handelingen uit verschillende velden, waarbij de verhouding tussen ‘licht’ en ‘zwaar’ ongeveer gelijk op gaat. Met daarbij nog wat snufjes literatuur, poëtica, magische elementen en vele me- taforen. In het Engels is het boek onder twee titels uitgebracht: Together, Closer: The Art and Science of Inti- macy in Friendship, Love and Fa- mily en Together, Closer: Stories of Intimacy in Friendship, Love and Family. De Nederlandse uitgever heeft de wetenschappelijke én de verhalende aspecten uit de titel gelaten en gekozen voor Nabij: de kunst van intimiteit. Daarmee mist de Nederlandse titel de twee grootste pijlers van het boek: Nabij steunt volledig op deze ver uiteen liggende tekst- vormen. En dat maakt het boek verwarrend en rommelig. Voor de sterk in neurobiologie geïnte- resseerde lezer is die combinatie misschien geen probleem, maar voor de leek is het verschil tus- sen verhaal en wetenschap in inhoud en stijl erg groot.

Nabij. De kunst van intimiteit Giovanni Frazzetto

€ 21,50 Verkrijgbaar via bol.com