Urszula Bończuk-Dawidziuk
Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Hereditas Monasteriorum vol. 3, 2013, s. 207–265
Wykaz zawartości Akt Büschinga z lat 1810–1812* Prezentujemy wykaz tzw. Akt Büschinga (Acta manualia die Uebernahme der Bibliotheken, Kunstsammlungen & Archive in den aufgehobenen Klöstern Schlesiens betreffend. Büsching) ze zbiorów Oddziału Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu (sygn. IV.F.267)1. Jest to zbiór archiwaliów dokumentujących przebieg części wydarzeń po wydaniu edyktu sekularyzacyjnego pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III z dnia 30 X 1810 r., za sprawą którego kasacie uległa większość instytucji kościelnych na Śląsku, zwłaszcza liczne klasztory. Akcją sekularyzacyjną kierowała Główna Komisja Sekularyzacyjna (Königliche Preuβische Haupt-Commission zur Aufhebung der Stifter und Klöster in Schlesien) z siedzibą we Wrocławiu, która została powołana królewskim rozkazem gabinetowym z dnia 12 XI 1810 r.2 Na czele sześcioosobowej komisji stał wiceprezydent kamery śląskiej Ewald Georg von Massow (1754–1820)3, a jej członkami byli: wiceprezydent prowincji śląskiej Friedrich Theodor von Merckel (1775–1846), radcy państwowi Christian August Heinrich Curt von Haugwitz (1752–1832) i Wilckens oraz radcy rządowi Schultz i Sack4. Merytoryczną pieczę nad przejmowaniem obiektów ruchomych mających walory naukowe, muzealne, biblioteczne lub archiwalne sprawował komisarz sekularyza-
* Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016. Scientific work financed by the Ministry of Science and Higher Education under the name of the “National Programme for the Development of Humanities” in the years 2012–2016. 1 U. Bończuk-Dawidziuk, Sprawozdanie z postępu prac nad wydaniem Akt Büschinga w dniach 30 X 2012–30 IV 2013 r., „Hereditas Monasteriorum”, 2, 2013, s. 514–515. 2 O. Linke, Friedrich Theodor von Merckel im Dienste fürs Vaterland. Teil II: Bis Januar 1813 (Darstellungen und Quellen zur schlesischen Geschichte, 10), Breslau 1910, s. 83. 3 R. Straubel, Biographisches Handbuch der Preussischen Verwaltungs- und Justizbeamten, 1740–1806/15, München 2009, s. 623. 4 G. Ploch, Säkularisation in Schlesien. Die Auflösung der Klöster und Stifte in Preussisch-Schlesien 1810. Ursachen, Verlauf und Folgen. Wissenschftlicher Aufsatz, publikacja elektroniczna 2011: http://www. grin.com/de/e-book/173843/saekularisation-in-schlesien-die-aufloesung-der-kloester-und-stiftein?partnerid=googlebooks lub http://www.hausarbeiten.de/faecher/vorschau/173843.html, s. 11. Autor zauważa, że w źródłach nie zostały wymienione imiona radców państwowych.