518
Kronika Projektu
Magdalena Ujma Instytut Historii Uniwersytet Opolski
Sprawozdanie z kwerendy we Lwowie w dniach 07–29 VI 2013 r.* Celem pierwszej kwerendy w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie była penetracja jego zasobów oraz wyselekcjonowanie fondów (zespołów) zawierających plany i akta kasacyjne klasztorów położonych w zaborze austriackim (XVIII i XIX w.). Realizacja tego zamierzenia wymagała dokonania weryfikacji zgodności informacji znajdujących się w inwentarzach archiwalnych z rzeczywistą zawartością zespołów i jednostek. Wyselekcjonowanych zostało 10 fondów, z których dwa zostały stworzone specjalnie po to, aby umieścić w nich plany. Odnoszą się one do konwentów istniejących nie tylko we Lwowie, ale i w różnych miejscowościach galicyjskich. W trakcie kwerendy został sporządzony inwentarz zachowanych planów nieruchomości poklasztornych.
Zespoły archiwalne zawierające plany Pierwszym z zespołów zawierających plany jest fond nr 742, znany jako Kolekcja map i planów (1375–1952, 1981). Najstarsze z nich pochodzą z lat 80. XVIII w. Powstały przy okazji porządkowania centralnej części Lwowa. Inspiracją dla ich autorów było także rekonstruowanie, a po kasacie przebudowywanie klasztorów na szkoły, szpitale, wojskowe koszary, sądy i więzienia. Pod względem chronologicznym wyróżnia się tutaj polski szkic topograficzny sporządzony w 1691 r., w którym – mimo skromnej szaty graficznej – szczegółowo uwzględniono domy, place, łaźnie itd., na obszarze zajętym stopniowo przez kościół św. Piotra i Pawła oraz kolegium jezuickie1. Był on niewątpliwie pomocny w czasie dostosowywania skonfiskowanych budynków i działek do nowych potrzeb. Obecny inwentarz tego zespołu został udostępniony w 1984 roku. Jak ustalili archiwiści, kolekcja planów została założona już około 1787 r., ponieważ wtedy właśnie powstało Archiwum Miejskie przy lwowskim Magistracie2. Z czasem zbiór ten wszedł do zasobów Archiwum Akt Dawnych we Lwowie. Reorganizacji zbiorów, czyli inwentaryzacji i opracowywaniu na nowo zasobów archiwalnych, towarzyszyło wyłączanie planów z dotychczasowych zespołów i włączanie ich do f. 742. Praca została wykonana dość starannie, ale do dziś jeszcze można odszukać w aktach kasacyjnych przeoczone egzemplarze. Dokumenty związane z klasztorami znajdują się w dziale XI, Obiekty pamiątkowe kultu i architektury, w którym część 3 zawiera plany kościołów i klasztorów. Odnoszą się one do obiektów i terenów należących do klasztorów skasowanych, a także takich, które kasaty uniknęły. W tym ostatnim przypadku o powstaniu planu decydowały dwa różne powody. Jeśli zakonników pozostawia* Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016. Scientific work financed by the Ministry of Science and Higher Education under the name of the “National Programme for the Development of Humanities” in the years 2012–2016. 1 Fond (dalej: f.), 742, opis (dalej: op.) 1, nr 1513, k. 1. 2 Zob. Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie. Przewodnik po zasobie archiwalnym, oprac. A. Krochmal, Warszawa 2005, s. 395.