ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่.........
แบบทดสอบก่อนเรียน 1. ในชีวิตจริงนั้นมีสารที่เป็นกรดเบสจานวนมากที่อยู่ในรูปของสารละลาย ถ้านักเรียนต้องการที่จะทดสอบความเป็นกรดเบส ของ น้ามะนาว และ สารละลายผงฟู สามารถทาได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นทดสอบด้วยกระดาษลิสมัต ชิมรส ทาปฏิกิริยากับสาร บางชนิด ซึ่งจะทาให้ได้คุณสมบัติของกรดเบส ดังนั้นให้เติมข้อความในช่องว่างให้สัมพันธ์กับคุณสมบัติความเป็นกรดเบสของ สาร น้ำมะนำว 1.1 เมื่อหยดน้ามะนาวลงบนกระดาษลิสมัต การเปลีย่ นสีกระดาษลิสมัต ..................................... 1.2 รสชาติ .................................. 1.3 ผลของการทาปฏิกิรยิ ากับโลหะบาง ชนิด เช่น Mg, Zn ................................................. 1.4 การเปลี่ยนสี Thymol blue เมื่อทา ปฏิกิริยากับ NaOH จะได้ ................................................. 1.5 สมบัติการนาไฟฟ้า .................................................
สำรละลำยผงฟู 1.6 เมื่อหยดสารละลายผงฟูลงบนกระดาษลิ สมัต จะเกิดการเปลี่ยนสีกระดาษลิสมัต ........................................ 1.7 รสชาติ.................................. 1.8 ผลของการทาปฏิกิรยิ ากับโลหะที่ อุณหภูมหิ ้อง ............................................... 1.9 การเปลี่ยนสี Bromthymol blue เมื่อทา ปฏิกิริยากับ HCl จะได้ ............................................... 1.10 สมบัติการนาไฟฟ้า ...............................................
2. สารทาความสะอาดสุขภัณฑ์ที่พบเห็นได้ในปัจจุบันนั้น เมื่อนาไปใช้ในการทาความสะอาดจะพบว่าทาให้คราบสิ่งสกปรก หลุดออกไปได้ ซึ่งเป็นผลมาจากปฏิกิริยาระหว่างกรดไฮโดรคลอริก (HCl) หรือกรดไนตริก (HNO3) กับแคลเซียมคาร์บอเนต (CaCO3) ส่วนสารที่ใช้ในการปรุงแต่งอาหารนั้นบางชนิดมีคุณสมบัติเป็นเบสไม่ว่าจะเป็นน้าปูนใส (Ca(OH)2) และน้าขี้เถ้า (NaOH) ให้นักเรียนเขียนสมการการแตกตัวของกรดและเบสเพื่อนิยามไอออนในสารละลายกรดและเบส เมื่อนากรดและเบส ชนิดต่างๆไปละลายน้า ...................................................................... ........................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. ยารักษาโรคสาหรับปัจจุบันนี้มีหลากหลายชนิด ทั้งที่มาจากธรรมชาติและจากสารเคมี ซึ่งล้วนแต่มีคุณสมบัติความเป็นกรด เบสทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหารที่ประกอบไปด้วย โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต (NaHCO3), แคลเซียม คาร์ บ อเนต (CaCO3), แมกนี เ ซี ย มไฮดรอกไซด์ (Mg(OH)2), อะลู มิ เ นี ย มออกไซด์ (Al2O3) และ แคลเซี ย มไฮดรอกไซด์ (Ca(OH)2) หรือสารทาความสะอาดและยาฆ่าเชื้อโรค เช่น ไฮโดรโบริก(H3BO3), แอมโมเนีย (NH3) และ ซิลเวอร์ไนเตรท (AgNO3) จากสารทั้งหมดให้นักเรียนระบุความเป็นกรดเบสและเขียนสมการแสดงให้เห็นความเป็นกรดเบสของสารตามทฤษฎี กรดเบส โดยใช้กรดเบสที่อยู่ในยาข้างต้นทฤษฎีและ 1 สาร และบอกข้อจากัดของทั้ง 3 ทฤษฎี 1
ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่......... ทฤษฎีของอาร์เรเนียส กรด....................................................................................................................................................................... เบส.......................................................................................................................................................................ข้อจากัด ................................................................................................................................................................ ทฤษฎีของบรอนสเตต-เลาว์รี กรด....................................................................................................................................................................... เบส.......................................................................................................................................................................ข้อจากัด ................................................................................................................................................................ ทฤษฎีของลิวอิส กรด....................................................................................................................................................................... เบส.......................................................................................................................................................................ข้อจากัด ................................................................................................................................................................ 4. ให้นักเรียนพิจารณาสมการที่กาหนดให้ว่าสารใดเป็นกรดหรือเบส ตามทฤษฎีของใคร โดยการเติมสารลงในช่องกรดหรือเบส และทาเครื่องหมายถูกในช่องทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง ทฤษฎีกรด-เบส
ลิวอิส
เบส
บรอนสเตตเลาว์รี
H2 O
HClO4 (l) →
กรด
อาร์เรเนียส
สมการเคมี
H+ (aq) + ClO4- (aq)
S + S2- S22NH3 (aq) + H2O (l) ⇌ OH– (aq) + NH4+ (aq) H2S (aq) + H2O (l) ⇌ HS– (aq) + H3O+ (aq)
2
ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่......... ทฤษฎีกรด-เบส
NH3
Cu2+ + 4NH3
→
ลิวอิส
BH3 +
H2 O
เบส
บรอนสเตตเลาว์รี
Ca(OH)2 (s)
กรด
อาร์เรเนียส
สมการเคมี
Ca2+ (aq) + 2OH- (aq)
BH3NH3 [Cu(NH3)4]2-
HSO4- + H2O ⇌ H3O+ + SO42H2 O
HCl (g) →
H+ (aq) + Cl- (aq)
SO3 + H3O+
H2SO4
CH3COO- (aq) + H2O (l) ⇌ OH– (aq) + CH3COOH (aq) 5. ให้นักเรียนอธิบายความหมายของคาต่อไปนี้ กรดแก่ คือ..................................................................................................................................................................................... ตัวอย่าง กรดแก่ (7 ชนิด) ได้แก่ ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... เบสแก่ คือ..................................................................................................................................................................................... ตัวอย่าง เบสแก่ (8 ชนิด) ได้แก่ ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... กรดอ่อน คือ ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... เบสอ่อน คือ ....................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 3
ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่......... 6.โพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ถือว่าสารที่อันตรายมาก เมื่อสารสัมผัสถูกผิวหนังทาให้ระคายเคืองโดยดูดซึมผ่านผิวหนังได้ การ กลืนกินทาให้ไอ มึนงง ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน คอหอยและหลอดอาหารอักเสบ และการสัมผัสถูกตาทาให้ระคายเคือง กาหนดให้ ในระบบนิเวศความเป็นพิษต่อปลามีค่าไม่เกิน 80 ppm โดยพิจารณาจากความเข้มข้นของโพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ (KOH) ถ้าเก็บสารละลายตัวอย่างน้าที่มี KOH จานวนหนึ่งละลายในน้า 1000 ลูกบาศก์เซนติเมตร สารละลายที่ได้มีความ เข้มข้นของ OH- 2x10-3 โมลต่อลิตร อยากทราบว่าสารละลายนี้มีความเป็นพิษต่อปลาในน้าหรือไม่ (K = 39, O = 16, H = 1) วิธีทา.............................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... 7. ในการผลิตสารละลายแอมโมเนียนั้น วิธีการหนึ่งที่สามารถทาได้คือการเตรียมจากการแตกตัวของแอมโมเนียมไฮดรอกไซด์ (NH4OH) ถ้าสารละลายนั้นเข้มข้น 0.5 โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร มีค่าคงที่การแตกตัวของเบสเท่ากับ 1.8x10-5 ถ้าสารละลาย แอมโมเนียที่จะทาการผลิตได้นั้นจะผ่านข้อกาหนดได้นั้นต้องมีปริมาณ 30 % อยากทราบว่าสารละลายแอมโมเนียที่ผลิตได้ใน ครั้งนี้ผ่านข้อกาหนดหรือไม่ วิธีทา.............................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... 8, บริสุทธิ์โดยทั่วไปสามารถแตกตัวเป็นไอออนได้น้อยมาก เมื่อแตกตัวแล้วจะได้ H3O+ กับ OH- ที่มีความเข้มข้นอย่างละ 1x10-7 โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร จงเขียนสมการการแตกตัวพร้อมกับคานวณค่าคงที่สมดุลการแตกตัวของน้า วิธีทา.............................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... 9. สารละลายของน้าส้มสายชูความเข้มข้น 0.012 โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร สามารถวัดความเข้มข้นของสารที่แสดงว่าเป็น กรดได้ 2.5x10-3 โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร นักเรียนคิดกรดในน้าส้มสายชูเป็นกรดแก่หรือกรดอ่อนโดยพิจารณาจากการแตก ตัวของกรดในน้าส้มสายชู (เขียนสมการแสดงการแตกตัว) และคานวณค่าคงที่การแตกตัวของกรด 4
ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่......... วิธีทา.............................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... 10. ให้นักเรียนระบุสารที่พบในชีวิตประจาวันที่มีช่วง pH ที่กาหนดให้ อย่างน้อยช่องละ 2 ชนิด 1-3
4-6
pH 7-8
9-11
12-14
11. นากาแฟชนิดหนึ่งมาทดสอบกับยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์ พบว่ามีค่า pH 5 จงเติมสีที่สังเกตพบเมื่อนาสารนี้ไปทดสอบกับ อินดิเคเตอร์ชนิดต่างๆ อินดิเคเตอร์ ช่วง pH ที่เปลี่ยนสี การเปลี่ยนสีของอินดิเคเตอร์ สีที่สังเกตพบ A 3.0 - 5.0 น้าเงิน – แดง ..................... B 3.8 – 5.4 เหลือง – น้าเงิน ..................... C 5.1 – 8.0 แดง – น้าเงิน ..................... D 6.0 – 7.6 เหลือง – น้าเงิน ..................... 12. ให้นักเรียนอธิบายพร้อมยกตัวอย่างประกอบคาอธิบาย ปฏิกิริยาการสะเทิน (Neutralization) หมายถึง
การไทเทรตกรด-เบส (Titration) คือ
จุดสมมูล (Equivalence point) และจุดยุติ (End point)
5
ชื่อ.........................................ชัน...........เลขที ้ ่......... 13. ในการไทเทรต HCl 0.100 mol/dm3 ปริ ม าตร 25.0 cm3 ด้ ว ยสารละลาย NaOH เข้ ม ข้ น 0.100 mol/dm3 ให้ ห า คานวณหา pH ของสารละลาย เมื่อเติม NaOH ลงไปเท่ากับ ก. 20.0 cm3 (ก่อนจุดสมมูล) ข. 25.0 cm3 (จุดสมมูล) ค. 25.10 cm3 (หลังจุดสมมูล) วิธีทา
14. ให้นักเรียนอธิบายพร้อมยกตัวอย่างประกอบคาอธิบาย 21.1 สารละลายบัฟเฟอร์ (Buffer solution) คือ
แบ่งเป็น 2 ชนิด ได้แก่ 1. สารละลายบัฟเฟอร์กรด คือ
2. สารละลายบัฟเฟอร์เบส คือ
6