ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ 1. ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΣΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Σο παλαιότερο και ςθμαντικότερο άκλθμα των Ολυμπιακϊν Αγϊνων είναι ο δρόμοσ των 100 μζτρων. Σο αγϊνιςμα εμφανίηεται ιδθ από τθν πρϊτθ Ολυμπιάδα τθσ αρχαιότθτασ. Ειςθγθτζσ του αγωνίςματοσ κεωροφνται διάφορα μυκικά πρόςωπα. Ανάμεςά τουσ ο γνωςτόσ ιρωασ Θρακλισ και οι αδερφοί του οι Κουριτεσ. τθν αρχαιότθτα το αντίςτοιχο αγϊνιςμα των ςφγχρονων 100 μζτρων ιταν το ςτάδιο, δρόμοσ ταχφτθτασ ενόσ ςταδίου, δθλαδι 600 ποδιϊν (περίπου 200 μ.). Σο μικοσ του ςταδίου τθσ Ολυμπίασ μεταξφ των δφο βαλβίδων είναι 192,28 μ. Ωσ τθ 13θ Ολυμπιάδα (728 π. Χ.) το ςτάδιο ιταν το μοναδικό αγϊνιςμα ςτθν Αρχαία Ολυμπία. Μετά τθν αναβίωςθ των Ολυμπιακϊν αγϊνων ο δρόμοσ των 100 μζτρων πλζον κακιερϊνεται ωσ ζνα από τα 12 κλαςικά αγωνίςματα του ςτίβου και κα περιλαμβάνεται ςυνεχϊσ ςτο πρόγραμμα των αγϊνων από τθν Αϋ Ολυμπιάδα του 1896 τθσ Ακινασ μζχρι ςιμερα. Σο αντίςτοιχο γυναικείο αγϊνιςμα ειςάγεται το 1928, ςτθν Ολυμπιάδα του Άμςτερνταμ. Θ επιςτιμθ πλζον ζχει ςτρζψει το ενδιαφζρον τθσ ςτθ μελζτθ των 100 μζτρων, δίνοντασ νζα διάςταςθ. Ποια είναι θ διακφμανςθ τθσ ταχφτθτασ ενόσ ακλθτι; Ποια είναι θ κατάλλθλθ κλίςθ του βατιρα εκκίνθςθσ; Πόςοι οι διαςκελιςμοί ανά αγϊνα, ενόσ ακλθτι; Ποια θ ςυχνότθτα πατθμάτων των ακλθτϊν ςτο ζδαφοσ; Ποια θ κλίςθ του άξονα των ακλθτϊν; Ο ακλθτιςμόσ γίνεται επιςτιμθ. Θα μελετιςουμε όλεσ αυτζσ τισ διαςτάςεισ προςπακϊντασ να κατανοιςουμε τον «Βαςιλιά» του κλαςικοφ ακλθτιςμοφ.
1.1. Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου «Ιςτορία και Επιςτιμθ του Δρόμου των 100 Μζτρων» 1.2. Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ Φυςικι αγωγι, αγϊνασ δρόμου 100 μζτρων, κινθματικι, μθχανικι, ανκρωπολογία.
1.3. Σάξεισ ςτισ οποίεσ μπορεί να απευθφνεται Αϋ, Βϋ και Γϋ Γυμναςίου: Φυςικι αγωγι, Φυςικι και Βιολογία.
1.4 υμβατότητα με το Α.Π.. και το Δ.Ε.Π.Π.. Πλιρθσ ςυμβατότθτα με τθν φλθ των μακθμάτων τθσ Φυςικισ Αγωγισ Αϋ, Βϋ και Γϋ Γυμναςίου και με τθν φλθ τθσ Φυςικισ Αϋ, Βϋ και Γϋ Γυμναςίου. Ειδικά ςτθν Αϋ Γυμναςίου οι μακθτζσ διδάςκονται τθν ερευνθτικι-πειραματικι μζκοδο. τθ Βϋ Γυμναςίου διδάςκονται τθν κινθματικι και τθ δυναμικι, ενϊ οι μακθτζσ τθσ Γϋ Γυμναςίου ολοκλθρϊνουν τθν φλθ τθσ Φυςικισ, οπότε ζχουν ςφαιρικι άποψθ.
1.5. Οργάνωςη τησ διδαςκαλίασ & απαιτοφμενη υλικοτεχνική υποδομή Οργάνωςη τησ Διδαςκαλίασ Οι μακθτζσ κα προςεγγίςουν το κζμα αρχικά από βιβλιογραφικι άποψθ. Θα αναηθτιςουν πλθροφορίεσ ςχετικά με τθ ιςτορία των Ολυμπιακϊν αγϊνων ςτθν αρχαιότθτα και ςιμερα. Για να πραγματοποιιςουν τθ μελζτθ τουσ αυτι τουσ προτείνουμε τθν θλεκτρονικι βιβλιοκικθ Wikipedia, εγκυκλοπαίδειεσ και βιβλία από τθ ςχολικι βιβλιοκικθ, αλλά και το ιςτολόγιο του κακθγθτι κ. Χιωτζλθ με τίτλο: «Θ Κακθμερινότθτα των Ακλθτϊν των Αρχαίων Ολυμπιακϊν Αγϊνων»
Θα επικεντρωκοφμε ςτθν ιςτορία του δρόμου των 100 μζτρων το αρχαιότερο και ςθμαντικότερο αγϊνιςμα των Ολυμπιακϊν αγϊνων. Θα αναηθτιςουμε πλθροφορίεσ ςχετικά με τα χαρακτθριςτικά (μικοσ ςτίβου από τθν αρχαιότθτα ωσ ςιμερα, παρουςία ακλθτϊν κτλ), για τα ρεκόρ και τθν εξζλιξθ του ακλιματοσ διαχρονικά. τθ ςυνζχεια κα προςεγγίςουμε το αγϊνιςμα από τθν πλευρά τθσ Επιςτιμθσ. Θα μελετιςουμε τθ διακφμανςθ τθσ ταχφτθτασ των ακλθτϊν των 100 μζτρων. Θα εξετάςουμε τθν ιδανικι κλίςθ των βατιρων εκκίνθςθσ των ακλθτϊν. Θα μετριςουμε τον αρικμό των διαςκελιςμϊν των ακλθτϊν και κα υπολογίςουμε τθν αντίςτοιχθ ςυχνότθτα. Από το διάγραμμα τθσ διακφμανςθσ τθσ ταχφτθτασ ςε ςχζςθ με το χρόνο μποροφμε να υπολογίςουμε το ρυκμό μεταβολισ τθσ ταχφτθτασ και τθ δφναμθ με τθν οποία ωκείται ο ακλθτισ προσ τα εμπρόσ. Ουςιαςτικά μποροφμε να προςεγγίςουμε τθ δφναμθ που αςκείται ςτα πζλματα των ακλθτϊν. Παράλλθλα, κζλουμε να μελετιςουμε τθν κίνθςθ των ακλθτϊν κακ’ όλθ τθ διάρκεια του αγωνίςματοσ. Αυτό κα το πετφχουμε με βιντεοςκόπθςθ τθσ κίνθςθσ του ακλθτι από το πλάι και από μπροςτά και ανάλυςθ τθσ κίνθςθσ καρζ – καρζ. τθν ανάλυςθ του βίντεο κα μελετθκεί και θ κλίςθ του οβελιαίου άξονα του ακλθτι κατά τθν κίνθςθ του ςτα 100 μζτρα. Γνωςτικά Προαπαιτούμενα Οι μακθτζσ κα πρζπει να γνωρίηουν βαςικζσ ζννοιεσ τθσ φυςικισ, όπωσ ο χρόνοσ και θ μζτρθςι του, θ κζςθ και θ μετατόπιςθ και θ ταχφτθτα. Επίςθσ, κα πρζπει να μποροφν να ςχεδιάηουν γραφικζσ παραςτάςεισ. Θ φλθ αυτι καλφπτεται ιδθ από τθν Αϋ Γυμναςίου. Απαιτούμενη Υλικοτεχνική Υποδομή Χρονόμετρα, μετροταινίεσ, βιντεοκάμερα, φωτογραφικι μθχανι, υπολογιςτισ (μπορεί να γίνει χριςθ του Εργαςτθρίου Θ/Τ και του Εργαςτθρίου Φυςικϊν Επιςτθμϊν)
1.6 Διδακτικοί τόχοι Α. Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο Μελζτθ τθσ διακφμανςθσ τθσ ταχφτθτασ με το χρόνο και τθν απόςταςθ. Να κατανοιςουν οι μακθτζσ ότι θ ταχφτθτα μεταβάλλεται κατά τθ διάρκεια του αγϊνα. Αυξάνεται προοδευτικά μζχρι μια μζγιςτθ τιμι και μετά ελαττϊνεται μερικϊσ. Επίςθσ, να αντιλθφκοφν τθ ςπουδαιότθτα τθσ ιδανικισ κλίςθσ του βατιρα εκκίνθςθσ, ϊςτε ο ακλθτισ να επιτυγχάνει τθ μζγιςτθ δφναμθ εκκίνθςθσ. Να ςυςχετίςουν τον αρικμό των διαςκελιςμϊν των ακλθτϊν με τθν ταχφτθτα των ακλθτϊν. Να παρατθριςουν τθν αλλαγι γωνίασ του κατακόρυφου άξονα των ακλθτϊν κατά τθ διάρκεια του αγϊνα. Σζλοσ, να γνωρίςουν τισ χρονικζσ ςτιγμζσ άςκθςθσ δυνάμεων ςτα πζλματα των ακλθτϊν και τθ διακφμανςθ αυτϊν των δυνάμεων. Β. Ωσ προσ τη χρήςη των νζων τεχνολογιών Οι μακθτζσ κα κάνουν χριςθ τεχνικϊν βιντεοςκόπθςθσ, ϊςτε να καταγράψουν τθν πλιρθ κίνθςθ των ακλθτϊν ςτουσ αγϊνεσ των 100 μζτρων. Επίςθσ, κα επεξεργαςτοφν τα βιντεοςκοπθμζνα αρχεία εξάγοντασ ςτοιχεία για τον αρικμό των διαςκελιςμϊν, τθ ςυχνότθτα και τθν διακφμανςθ τθσ ταχφτθτασ. Γ. Ωσ προσ τη μαθηςιακή διαδικαςία Οι μακθτζσ κα κατανοιςουν ότι οι επιςτιμεσ δε διαχωρίηονται, αλλά υπάρχει μεταξφ τουσ ϊςμωςθ. Θ Επιςτιμθ τθσ Φυςικισ Αγωγισ δανείηεται ςτοιχεία από τισ Φυςικζσ Επιςτιμεσ και αντίςτροφα οι Φυςικζσ Επιςτιμεσ αναηθτοφν ρεαλιςτικά δεδομζνα από τθ φυςικι άςκθςθ και εκγφμναςθ. Οι μακθτζσ κατανοοφν τθ διακεματικότθτα και αντιμετωπίηουν μια προβλθματικι από διαφορετικζσ οπτικζσ γωνίεσ. Σζλοσ, ενίοτε αφθρθμζνεσ ιδζεσ όπωσ ταχφτθτα, δφναμθ, μεταβολι τθσ ταχφτθτασ λαμβάνουν πρακτικι ςθμαςία και υπόςταςθ.
1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια Θ εκτιμϊμενθ διάρκεια είναι 3 μινεσ.
2. Διδακτική προςζγγιςη Θεωρητική προςζγγιςη Θ προςζγγιςθ τθσ φυςικισ κίνθςθσ με νόμουσ τθσ φυςικισ είναι εξαιρετικά δφςκολθ. Σα ζμβια όντα και τα βιολογικά ςυςτιματα ςυμπεριφζρονται με πολφ ςφνκετουσ τρόπουσ. Ωςτόςο, προςπακοφμε από πειραματικά δεδομζνα και παρατθριςεισ να εξθγιςουμε τθ ςυμπεριφορά αυτϊν των ςυςτθμάτων. Θ Επιςτιμθ τθσ Φυςικισ και ειδικότερα θ κινθματικι και θ μθχανικι ςτθρίηονται ςε δφο μετριςεισ. τθ μζτρθςθ τθσ κζςθσ και του χρόνου. Αυτό κα επιχειριςουμε να κάνουμε και ςτθ μελζτθ μασ. Θ καταγραφι τθσ κζςθσ κάκε χρονικι ςτιγμι κα μασ δϊςει τθ τιμι τθσ ταχφτθτασ κάκε χρονικι ςτιγμι μζςω του τφπου . τθ ςυνζχεια μζςω του τφπου μποροφμε να υπολογίςουμε τθν επιτάχυνςθ κάκε χρονικι ςτιγμι του ακλθτι και αν γνωρίηουμε τθ μάηα του ακλθτι να βροφμε τθ δφναμθ που αςκείται κάκε χρονικι ςτιγμι μζςω του τφπου F=mα. Είναι ςθμαντικι θ γνϊςθ τθσ δφναμθσ γιατί ουςιαςτικά μασ δίνει τθ δφναμθ ϊκθςθσ του ακλθτι προσ τα εμπρόσ.
Επίςθσ, θ εκκίνθςθ των ακλθτϊν είναι ςθμαντικι και πρζπει να αςκθκεί πάνω ςτο ςϊμα του ακλθτι θ μζγιςτθ δφναμθ. Οι βατιρεσ εκκίνθςθσ πρζπει να τοποκετθκοφν ςτθν κατάλλθλθ κζςθ, υπό κατάλλθλθ γωνία. Οι γωνίεσ των βατιρων και οι αποςτάςεισ ςχετίηονται με το φψοσ του ακλθτι και με τθ ςωματοδομι του. Σζλοσ, θ ιςορροπία του ακλθτι και θ ευςτάκεια του ςχετίηονται με τθν κλίςθ του κατακόρυφου άξονα, του οβελιαίου. Θ κλίςθ του οβελιαίου άξονα του ςϊματοσ του ακλθτι ςχετίηεται με τθν ευςτάκεια του και τθ μζγιςτθ απόδοςθ. Μεθοδολογική προςζγγιςη Θ μεκοδολογικι προςζγγιςθ που κα ακολουκιςουμε κινείται ςε δφο άξονεσ. Σον ιςτορικό και τον επιςτθμονικό. Ακολουκϊντασ τον ιςτορικό άξονα προςεγγίςουμε τθν ιςτορία του αγωνίςματοσ των 100 μζτρων από τθν αρχαιότθτα μζχρι και ςιμερα. Παράλλθλα, ακολουκϊντασ τον επιςτθμονικό άξονα, κα καταγράψουμε τθν κίνθςθ ενόσ ακλθτι (κα είναι μακθτζσ) αγωνιηόμενου ςτο δρόμο των 100 μζτρων. Θα βιντεοςκοπιςουμε τθν κίνθσ και κα τθν αναλφςουμε καρζ – καρζ. Επίςθσ, κα φωτογραφθκοφν ακλθτζσ – μακθτζσ ςτουσ βατιρεσ και κατά τθν εκκίνθςι τουσ, ϊςτε να αποτυπωκοφν οι γωνίεσ του ςϊματοσ. Σαυτόχρονα, οι μακθτζσ κα παρακολουκιςουν κοφρςεσ 100 μζτρων ςε αργι κίνθςθ ϊςτε να μετριςουν τουσ διαςκελιςμοφσ των ακλθτϊν. Σο ίδιο κα επιχειριςουμε να εφαρμόςουμε και ςτουσ μακθτζσ – ακλθτζσ. Οι μακθτζσ κα εργαςτοφν ςε ομάδεσ ςτθριηόμενοι ςτισ αρχζσ τθσ ομαδοςυνεργατικισ μεκόδου και ακολουκϊντασ τα ςτάδια τθσ διερευνθτικισ μάκθςθσ.
2.1 Διδακτική προςζγγιςη με ΣΠΕ Θ χριςθ ΣΠΕ αφορά αφενόσ τθ καταγραφι δεδομζνων, αφετζρου τθν ανάλυςθ. Για τθν καταγραφι κα χρθςιμοποιιςουμε βιντεοκάμερα, φωτογραφικι μθχανι, αλλά και τθ βοικεια ειδικοφ κινθματογραφιςτι του κ. Αργυρόπουλου. Θα κινθματογραφιςουμε ακλθτζσ - μακθτζσ από δφο κφριεσ οπτικζσ γωνίεσ: από το πλάι και από μπροςτά. Για τθν ανάλυςθ κα χρθςιμοποιιςουμε αντίςτοιχο λογιςμικό ανάλυςθσ των εικόνων που ζχουμε βιντεοςκοπιςει. Βεβαίωσ, θ ςουίτα των office κα είναι απαραίτθτο εργαλείο.
2.2 Σο προτεινόμενο ςενάριο Σο προτεινόμενο ςενάριο ξεκινάει από τθν ιςτορικι αναδρομι του αγϊνα των 100 μζτρων από τθν αρχαιότθτα μζχρι ςιμερα. Αγγίηει το δρόμο των 100 μζτρων των ςφγχρονων Ολυμπιακϊν Αγϊνων και προεκτείνεται ςτθ Φυςικι που περιλαμβάνει το αγϊνιςμα. Μελετοφμε τθ διακφμανςθ τθσ ταχφτθτασ, τθν εκκίνθςθ του αγωνίςματοσ, τισ κλίςεισ του ςϊματοσ των ακλθτϊν, τουσ διαςκελιςμοφσ, τισ δυνάμεισ και τισ ςυχνότθτεσ.
ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ Α. 1η διδακτική ενότητα Παρουςιάηονται ςτουσ μακθτζσ το 7λεπτο βίντεο με τίτλο «Olympic Century -The history of the 100-metres race» και το 3λεπτο βίντεο με τίτλο: «One Race, Every Medalist Ever» του Πανεπιςτθμίου Columbia. Σο πρϊτο βίντεο εξιςτορεί τθν ιςτορία του δρόμου των 100 μζτρων από τθν αρχαιότθτα μζχρι ςιμερα. Σο δεφτερο βίντεο αφορά τθν εξζλιξθ των ρεκόρ του ακλιματοσ τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ. Οι μακθτζσ καλοφνται να προβλθματιςτοφν και να ςχολιάςουν τισ πλθροφορίεσ του οπτικοακουςτικοφ υλικοφ. τθ ςυνζχεια καλοφνται να αναηθτιςουν πλθροφορίεσ ςε διαδικτυακι εγκυκλοπαίδεια και να ςυγκεντρϊςουν τα δικά τουσ ιςτορικά ςτοιχεία. Β. 2η διδακτική ενότητα Με τθ βοικεια του πρϊτου Φφλλου Εργαςίασ γίνεται καταγραφι ανά 10 μζτρα του χρόνου κίνθςθσ του ακλθτι. υμπλθρϊνονται οι αντίςτοιχοι πίνακεσ, υπολογίηονται οι αντίςτοιχεσ ταχφτθτεσ και επιταχφνςεισ του ακλθτι των 100 μζτρων. Ηυγίηουμε τον ακλθτι και υπολογίηουμε τθ δφναμθ που αςκείται ςε τακτά χρονικά
διαςτιματα. χεδιάηουμε τισ αντίςτοιχεσ γραφικζσ παραςτάςεισ. Οι μακθτζσ καλοφνται να ςχολιάςουν τισ παρατθροφμενεσ διακυμάνςεισ και μεταβολζσ. Γ. 3η διδακτική ενότητα Με τθ βοικεια του δευτζρου Φφλλου Εργαςίασ βιντεοςκοποφμε μακθτζσ – ακλθτζσ των 100 μζτρων και αναλφουμε τθν κίνθςθ τουσ. Βιντεοςκοποφμε από μπροςτά και από το πλάι τουσ ακλθτζσ και παρατθροφμε τθν κίνθςθ του ςϊματόσ τουσ, τουσ διαςκελιςμοφσ, τθν κλίςθ του οβελιαίου άξονα. Καλοφμε τουσ μακθτζσ να παρακολουκιςουν το βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=Z3gKkq6jjss να μετριςουν τουσ διαςκελιςμοφσ των ακλθτϊν και να εξάγουν ςυμπεράςματα. Δ. 4η διδακτική ενότητα Με τθ βοικεια του τρίτου Φφλλου Εργαςίασ ηθτάμε από τουσ μακθτζσ να μελετιςουν τθν κλίςθ του οβελιαίου άξονα των δρομζων των 100 μζτρων.
Παράλλθλα κα αναηθτιςουν τθ βζλτιςτθ γωνία των βατιρων εκκίνθςθσ. Θ μελζτθ μπορεί να γίνει με τθ βοικεια του βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=Og3DahGtKXU. Ε. 5η διδακτική ενότητα Με τθ βοικεια του τετάρτου Φφλλου Εργαςίασ οι μακθτζσ καλοφνται να μελετιςουν τισ αςκοφμενεσ δυνάμεισ από τουσ ακλθτζσ ςτο ςτίβο και το χρόνο επαφισ των πελμάτων. Επίςθσ, τισ ταχφτθτεσ και τισ επιταχφνςεισ των ακλθτϊν. Οι μακθτζσ κα αντλιςουν χριςιμεσ πλθροφορίεσ από το βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=lHo9e-fdAbM
2.3 Αξιολόγηςη Θ αξιολόγθςθ των γνϊςεων των μακθτϊν κα γίνει με τθ βοικεια τθσ φόρμασ αξιολόγθςθσ που κα δθμιουργθκεί για το ςκοπό αυτό. Θ φόρμα κα αφορά τισ κεκτθμζνεσ γνϊςεισ αλλά και τθ διακεματικότθτα. Θζλουμε να «δοφμε» αν οι μακθτζσ κατανόθςαν ότι τα φαινόμενα ςτθ φφςθ αντιμετωπίηονται διεπιςτθμονικά. Θ φόρμα κα αναρτθκεί ςτο διαδίκτυο με τίτλο και οι μακθτζσ κα κλθκοφν να επιςκεφκοφν τθ ςυγκεκριμζνθ φόρμα και να τθ ςυμπλθρϊςουν. Σζλοσ, τα παραδοτζα κα αναρτθκοφν ςτο διαδίκτυο και θ επιςκεψιμότθτα κα είναι επίςθσ κριτιριο αξιολόγθςθσ.
2.4 Επζκταςη Θ πειραματικι διαδικαςία, θ μεκοδολογία και οι τεχνικζσ μποροφν επίςθσ να χρθςιμοποιθκοφν για τθ μελζτθ αγϊνων δρόμου μεγαλφτερων αποςτάςεων, όπωσ τα 400 μζτρα. Κάποια από τα ςυμπεράςματα μποροφν να ζχουν εφαρμογι γενικότερα ςε αγωνίςματα. Σζλοσ, ο ακλθτιςμόσ ςτθν εφθβεία μπορεί να αποτελζςει τομζα επζκταςθσ τθσ μελζτθσ μασ.
3. Βιβλιογραφία 1. Hugh D. Young, Πανεπιςτθμιακι Φυςικι, Σόμοσ Αϋ 1994, Εκδόςεισ Παπαηιςθ. 2. Serway, Physics for Scientists and Engineers, Σόμοσ Ι, 1990, Απόδοςθ ςτα ελλθνικά: Λεωνίδα Κ. Ρεςβάνθ. 3. Κ.Δ. Αλεξόπουλοσ, Δ.Ι. Μαρίνοσ, Μθχανικι, Γενικι Φυςικι, Σόμοσ Πρϊτοσ, Εκδόςεισ Ολυμπία, Ακινα, 1995. 4. Φυςικι του ανκρωπίνου ςϊματοσ John R. Cameron, James G. Skofronick, Roderick M. Grant, Επιμζλεια Ελλθνικισ Ζκδοςθσ: Γεωργίου Ε., Γιακουμάκθσ Ε., Κόττου ., Ντάλλεσ Κ., ερζφογλου Α., κυλλάκου-Λουίηθ Α.) 5. Φυςικι Θετικισ και Σεχνολογικισ κατεφκυνςθσ Γϋ Σάξθ Γενικοφ Λυκείου. 6. Βιολογία Σθσ Άςκθςθσ, τεργιοφλασ Α., ISBN 978-960-266-153-6, 2012, Εκδόςεισ υμμετρία. 7. Παιδαγωγικι Θεμελίωςθ τθσ Φυςικισ Αγωγισ, Χατηθχαρίςτοσ Δ., 2012 Εκδόςεισ υμμετρία. 8. Προπόνθςθ για Καλι Φυςικι Κατάςταςθ και Ενδυνάμωςθ, Mark Vella, 2008, Εκδόςεισ Π.Χ. Παςχαλίδθσ. 9. Προπόνθςθ Σαχφτθτασ, Leigh Brandon, 2010, Εκδόςεισ Π.Χ. Παςχαλίδθσ. 10. The Physics of Sports, Angelo Jr. Armenti, American Inst. of Physics, 1996. 11. The Engineering of Sport, M. Hubbard, R. D. Mehta, Jani Macari Pallis, International Sports Engineering Association, 2004. 12. Physics of the Human Body, Irving P. Herman, Springer, 2007. 13. Gold Medal Physics: The Science of Sports John Eric Goff, JHU Press, 2010. 14. Biomechanics: Motion, Flow, Stress, and Growth, Y.C. Fung, Springer, 1990. 15. Biomedical Engineering Principles in Sports, George K. Hung, Jani Macari Pallis, Springer, 2004. 16. Sports Science: 40 Goal-Scoring, High-Flying, Medal-Winning Experiments for Kids, Jim Wiese, 2002