Ευρωπαϊκή ένωση μια επισκόπηση

ΠΕΙΡΑΜΑΣΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙ΢ΣΗΜΙΟΤ ΠΑΣΡΩΝ

Μάθε τους Θεσμούς και τις Δομές της ΕΕ σε λίγα λεπτά!

Teachers4Europe Χιωτζλθσ Ιωάννθσ 29/4/2016

Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (ΕΕ) αποτελεί ζναν μοναδικό ςχθματιςμό οικονομικισ και πολιτικισ ςυνεργαςίασ ανάμεςα ςε 28 ευρωπαϊκζσ χϊρεσ, που όλεσ μαηί καλφπτουν ζνα μεγάλο μζροσ τθσ ευρωπαϊκισ θπείρου. Θ ΕΕ δθμιουργικθκε μετά τον Δεφτερο Ραγκόςμιο Ρόλεμο. Ρρϊτοσ τθσ ςτόχοσ ιταν θ ενίςχυςθ τθσ οικονομικισ ςυνεργαςίασ, με το ςκεπτικό ότι οι χϊρεσ που ςυνδζονται με εμπορικζσ ςυναλλαγζσ δθμιουργοφν μεταξφ τουσ οικονομικζσ αλλθλεξαρτιςεισ, γεγονόσ που ελαχιςτοποιεί το ενδεχόμενο ςυγκροφςεων. Ρόςο καλά όμωσ ξζρεισ τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ;

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Περιεχόμενα H EE με λίγα λόγια ................................................................................................................. 5 Από τθν οικονομικι ςτθν πολιτικι ζνωςθ ........................................................................ 5 Κινθτικότθτα, ανάπτυξθ, ςτακερότθτα και ενιαίο νόμιςμα ............................................. 5 Ιςότθτα και ανκρϊπινα δικαιϊματα ................................................................................. 6 Διαφάνεια και δθμοκρατικοί κεςμοί ................................................................................ 6 Τα οικονομικά τθσ ΕΕ ............................................................................................................ 6 Ρϊσ χρθματοδοτείται θ ΕΕ; ............................................................................................... 6 Ρϊσ διατίκεται ο προχπολογιςμόσ τθσ ΕΕ;....................................................................... 6 Το ευρϊ ............................................................................................................................. 7 Θ οικονομικι και δθμοςιονομικι κρίςθ ........................................................................... 7 Στοιχεία και αρικμοί.............................................................................................................. 7 Θ ηωι ςτθν ΕΕ .................................................................................................................... 7 Θ οικονομία ....................................................................................................................... 7 Διοικθτικζσ υπθρεςίεσ τθσ ΕΕ - Ρροςωπικό, γλϊςςεσ και γραφεία ................................. 7 Οι πρόεδροι τθσ ΕΕ – ποιοσ κάνει τι;..................................................................................... 8 Ρροεδρία του Συμβουλίου τθσ ΕΕ ..................................................................................... 8 Ρροεδρία του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου .......................................................................... 8 Ρροεδρία του Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ.............................................................................. 9 Ρροεδρία του Συμβουλίου τθσ ΕΕ ..................................................................................... 9 Ευρωπαϊκι Ζνωςθ ................................................................................................................... 10 Ιςτορία ................................................................................................................................. 11 1945 - 1958 ...................................................................................................................... 11 1958 - 1973 ...................................................................................................................... 11 1973 - 1993 ...................................................................................................................... 12 1993 - 2002 ...................................................................................................................... 12 2002 - ςιμερα ................................................................................................................. 12 Συμβολιςμοί και επιρροζσ .................................................................................................. 13 Οι Συνκικεσ ......................................................................................................................... 14 Κράτθ μζλθ .......................................................................................................................... 14 Γεωγραφία........................................................................................................................... 16 Ρολιτικι διάςταςθ .............................................................................................................. 17 Συνταγματικόσ χαρακτιρασ τθσ Ζνωςθσ ......................................................................... 17 Νομοκετικζσ πράξεισ ....................................................................................................... 18 1

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Νομικι διάςταςθ............................................................................................................. 18 Δικαςτικό ςφςτθμα ............................................................................................................. 18 Αςτυνομικι και Δικαςτικι ςυνεργαςία .......................................................................... 19 Θεμελιϊδθ δικαιϊματα .................................................................................................. 19 Διακυβζρνθςθ ................................................................................................................. 20 Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο ........................................................................................................ 20 Ευρωπαϊκι Επιτροπι (Κομιςιόν) ........................................................................................ 21 Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο ..................................................................................................... 21 Συμβοφλιο τθσ ΕΕ ................................................................................................................ 22 Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο .......................................................................................... 22 Λοιπζσ αρμοδιότθτεσ ...................................................................................................... 22 Εξωτερικι Ρολιτικι ............................................................................................................. 23 Κοινι Εξωτερικι Ρολιτικι και Ρολιτικι Αςφαλείασ ....................................................... 23 Αμυντικι και ςτρατιωτικι Ρολιτικι .................................................................................... 23 Ευρωπαϊκι Ρολιτικι Γειτονίασ............................................................................................ 24 Οικονομία ............................................................................................................................ 24 Ενιαία Ευρωπαϊκι Αγορά .................................................................................................... 25 Δίκαιο ανταγωνιςμοφ.......................................................................................................... 26 Νομιςματικι ζνωςθ (Ευρωηϊνθ) ........................................................................................ 27 Ενζργεια .............................................................................................................................. 28 Υποδομζσ ............................................................................................................................. 29 Γεωργικι πολιτικι ............................................................................................................... 29 Δθμογραφικά ςτοιχεία ........................................................................................................ 30 Ρλθκυςμόσ ...................................................................................................................... 30 Μετανάςτευςθ .................................................................................................................... 31 Γλϊςςεσ ............................................................................................................................... 32 Θρθςκείεσ ............................................................................................................................ 32 Εκπαίδευςθ και επιςτιμεσ .................................................................................................. 33 Ροιότθτα ηωισ ..................................................................................................................... 33 Υγεία ................................................................................................................................ 33 Πργανα και οργανιςμοί τθσ ΕΕ................................................................................................ 34 Τα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ με λίγα λόγια ........................................................................... 34 Κακοριςμόσ τθσ ατηζντασ ................................................................................................ 35 Θζςπιςθ τθσ νομοκεςίασ ................................................................................................ 35 2

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο ..................................................................................................... 36 Τι κάνει το Κοινοβοφλιο .................................................................................................. 36 Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο ........................................................................................................ 37 Τι κάνει το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο .................................................................................. 37 Για κάκε ηιτθμα, το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο μπορεί: ...................................................... 38 Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ ................................................................................... 38 Τι κάνει το Συμβοφλιο ..................................................................................................... 38 Ευρωπαϊκι Επιτροπι .......................................................................................................... 39 Τι κάνει θ Επιτροπι ......................................................................................................... 39 Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ (ΔΕΕ)......................................................................... 40 Τι κάνει το ΔΕΕ................................................................................................................. 40 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 41 Ρϊσ λειτουργεί το ΔΕΕ .................................................................................................... 42 Το ΔΕΕ και εςείσ .............................................................................................................. 42 Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα (ΕΚΤ) ................................................................................... 43 Τι κάνει θ ΕΚΤ .................................................................................................................. 43 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 43 Ρϊσ λειτουργεί θ ΕΚΤ ...................................................................................................... 44 Οι αρμοδιότθτεσ των διοικθτικϊν οργάνων ................................................................... 44 Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο (ΕΕΣ) ................................................................................. 45 Τι κάνει το ΕΕΣ ................................................................................................................. 45 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 46 Ρϊσ λειτουργεί το ΕΕΣ ..................................................................................................... 46 Το Ελεγκτικό Συνζδριο και εςείσ ..................................................................................... 47 Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Εξωτερικισ Δράςθσ (ΕΥΕΔ) .............................................................. 47 Τι κάνει θ ΕΥΕΔ ................................................................................................................ 47 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 48 Ρϊσ λειτουργεί θ ΕΥΕΔ .................................................................................................... 48 Θ ΕΥΕΔ κι εςείσ ................................................................................................................ 48 Ευρωπαϊκι Οικονομικι και Κοινωνικι Επιτροπι (ΕΟΚΕ) ................................................... 49 Τι κάνει θ ΟΚΕ.................................................................................................................. 49 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 49 Ρϊσ λειτουργεί θ ΕΟΚΕ ................................................................................................... 50 Θ ΕΟΚΕ και εςείσ.............................................................................................................. 50 3

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Επιτροπι των Ρεριφερειϊν ................................................................................................ 51 Τι κάνει θ ΕτΡ .................................................................................................................. 51 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 51 Ρϊσ λειτουργεί θ ΕτΡ ...................................................................................................... 52 Θ ΕτΡ και εςείσ ................................................................................................................ 52 Ευρωπαϊκι Τράπεηα Επενδφςεων (ΕΤΕ) ............................................................................. 53 Τι ακριβϊσ κάνει θ ΕΤΕ .................................................................................................... 53 Σφνκεςθ ........................................................................................................................... 54 Ρϊσ λειτουργεί θ ΕΤΕ ...................................................................................................... 54 Θ Ευρωπαϊκι Τράπεηα Επενδφςεων και εςείσ ............................................................... 55 Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβθτισ .............................................................................................. 55 Τι κάνει ο Διαμεςολαβθτισ ............................................................................................. 55 Ρϊσ επιλζγεται ο Διαμεςολαβθτισ ................................................................................ 56 Ρϊσ λειτουργεί ο Διαμεςολαβθτισ ................................................................................ 56 Ο Διαμεςολαβθτισ και εςείσ .......................................................................................... 56 Ευρωπαίοσ Επόπτθσ Ρροςταςίασ Δεδομζνων (ΕΕΡΔ) ........................................................ 57 Τι κάνει ο ΕΕΡΔ ................................................................................................................ 57 Ρϊσ λειτουργεί ο ΕΕΡΔ ................................................................................................... 57 Ο ΕΕΡΔ και εςείσ ............................................................................................................. 58 Διοργανικζσ υπθρεςίεσ ....................................................................................................... 59 Θ Υπθρεςία Εκδόςεων..................................................................................................... 59 Θ Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Επιλογισ Ρροςωπικοφ ............................................................. 59 Ευρωπαϊκι Σχολι Δθμόςιασ Διοίκθςθσ .......................................................................... 59 Ομάδα αντιμετϊπιςθσ ζκτακτων αναγκϊν ςτθν πλθροφορικι (CERT) .......................... 59 Βιβλιογραφία ...................................................................................................................... 60

4

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

H EE με λίγα λόγια Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (ΕΕ) αποτελεί ζναν μοναδικό ςχθματιςμό οικονομικισ και πολιτικισ ςυνεργαςίασ ανάμεςα ςε 28 ευρωπαϊκζσ χϊρεσ, που όλεσ μαηί καλφπτουν ζνα μεγάλο μζροσ τθσ ευρωπαϊκισ θπείρου. Θ ΕΕ δθμιουργικθκε μετά τον Δεφτερο Ραγκόςμιο Ρόλεμο. Ρρϊτοσ τθσ ςτόχοσ ιταν θ ενίςχυςθ τθσ οικονομικισ ςυνεργαςίασ, με το ςκεπτικό ότι οι χϊρεσ που ςυνδζονται με εμπορικζσ ςυναλλαγζσ δθμιουργοφν μεταξφ τουσ οικονομικζσ αλλθλεξαρτιςεισ, γεγονόσ που ελαχιςτοποιεί το ενδεχόμενο ςυγκροφςεων. Ζτςι λοιπόν το 1958 δθμιουργικθκε θ Ευρωπαϊκι Οικονομικι Κοινότθτα (ΕΟΚ) που αρχικά ςτόχευε ςτθν προϊκθςθ τθσ οικονομικισ ςυνεργαςίασ ανάμεςα ςε ζξι χϊρεσ: το Βζλγιο, τθ Γερμανία, τθ Γαλλία, τθν Ιταλία, το Λουξεμβοφργο και τισ Κάτω Χϊρεσ. Στθ ςυνζχεια, δθμιουργικθκε μια μεγάλθ ενιαία αγορά, θ οποία εξακολουκεί να αναπτφςςεται δυναμικά. Από την οικονομική ςτην πολιτική ένωςη

Αυτό που αρχικά ξεκίνθςε ςαν μια κακαρά οικονομικι ζνωςθ μετεξελίχκθκε ςε ζναν οργανιςμό που δραςτθριοποιείται ςε ποικίλουσ τομείσ πολιτικισ, από τθν αναπτυξιακι βοικεια μζχρι το περιβάλλον. Θ μετεξζλιξθ αυτι αντικατοπτρίηεται και ςτθν αλλαγι τθσ ονομαςίασ το 1993, από ΕΟΚ ςε Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (ΕΕ). Θ ΕΕ ςτθρίηεται ςτο κράτοσ δικαίου: αυτό ςθμαίνει ότι όλεσ οι ενζργειζσ τθσ βαςίηονται ςτισ Συνκικεσ, τισ οποίεσ όλα τα κράτθ μζλθ ζχουν εγκρίνει αυτοβοφλωσ και δθμοκρατικά. Οι δεςμευτικζσ αυτζσ ςυμφωνίεσ κακορίηουν τουσ ςτόχουσ τθσ ΕΕ ςτουσ διάφορουσ τομείσ δραςτθριότθτάσ τθσ. Κινητικότητα, ανάπτυξη, ςταθερότητα και ενιαίο νόμιςμα

Ωσ παράγοντασ ειρινθσ, ςτακερότθτασ και ευθμερίασ ςτθν περιοχι για μιςό αιϊνα, θ ΕΕ ςυνζβαλε ςτθν άνοδο του βιοτικοφ επιπζδου των Ευρωπαίων και κζςπιςε ζνα ενιαίο ευρωπαϊκό νόμιςμα, το ευρϊ. Χάρθ ςτθν κατάργθςθ των ςυνοριακϊν ελζγχων μεταξφ των χωρϊν τθσ ΕΕ, μποροφμε ςιμερα να κυκλοφοροφμε ελεφκερα ςε όλθ ςχεδόν τθν ιπειρο. Επίςθσ, είναι πολφ πιο εφκολο να ταξιδζψουμε, να ηιςουμε και να εργαςτοφμε ςε άλλθ ευρωπαϊκι χϊρα. Θ ενιαία ι «εςωτερικι» αγορά, εντόσ τθσ οποίασ μποροφν να κυκλοφοροφν ελεφκερα τα περιςςότερα προϊόντα, υπθρεςίεσ, κεφάλαια και άτομα, αποτελεί τον κφριο μοχλό τθσ ευρωπαϊκισ οικονομίασ. Ζνασ άλλοσ κφριοσ ςτόχοσ τθσ ΕΕ είναι θ ανάπτυξθ αυτοφ του τεράςτιου πλουτοπαραγωγικοφ πόρου, ϊςτε οι Ευρωπαίοι να μποροφν να αντλοφν τα περιςςότερα δυνατά οφζλθ.

5

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ιςότητα και ανθρώπινα δικαιώματα

Ζνασ από τουσ κφριουσ ςτόχουσ τθσ ΕΕ είναι θ προαγωγι των ανκρωπίνων δικαιωμάτων, τόςο ςτο εςωτερικό τθσ όςο και ςτον υπόλοιπο κόςμο. Θ ανκρϊπινθ αξιοπρζπεια, θ ελευκερία, θ δθμοκρατία, θ ιςότθτα, το κράτοσ δικαίου και ο ςεβαςμόσ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων αποτελοφν τισ κεμελιϊδεισ αξίεσ τθσ ΕΕ. Από τθν ζναρξθ ιςχφοσ τθσ Συνκικθσ τθσ Λιςαβόνασ το 2009, όλα αυτά τα δικαιϊματα περιλαμβάνονται ςε ζνα ενιαίο ζγγραφο, τον Χάρτθ των Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων τθσ ΕΕ. Τα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ ζχουν τθ νομικι υποχρζωςθ να ςζβονται τα δικαιϊματα αυτά, όπωσ και τα κράτθ μζλθ κατά τθν εφαρμογι του δικαίου τθσ ΕΕ. Διαφάνεια και δημοκρατικοί θεςμοί

Θ ΕΕ, κακϊσ διευρφνεται ςυνεχϊσ, παραμζνει προςθλωμζνθ ςτον ςτόχο τθσ διαφάνειασ και δθμοκρατικότθτασ των κεςμικϊν τθσ οργάνων. Ζτςι, ανατίκενται περιςςότερεσ εξουςίεσ ςτο άμεςα εκλεγμζνο Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, ενϊ ενιςχφκθκε ο ρόλοσ των εκνικϊν κοινοβουλίων, τα οποία ςυνεργάηονται με τα ευρωπαϊκά όργανα. Τζλοσ, οι Ευρωπαίοι πολίτεσ διακζτουν ολοζνα και περιςςότερα μζςα για να ςυμμετζχουν ςτθ διαδικαςία χάραξθσ πολιτικϊν.

Τα οικονομικά τησ ΕΕ Ο προχπολογιςμόσ τθσ ΕΕ χρθματοδοτείται από διάφορουσ πόρουσ, περιλαμβανομζνου και ενόσ ποςοςτοφ του ακακάριςτου εκνικοφ ειςοδιματοσ κάκε κράτουσ μζλουσ. Τα κονδφλια του προχπολογιςμοφ διατίκενται για πλθκϊρα ςκοπϊν, όπωσ θ βελτίωςθ του βιοτικοφ επιπζδου ςτισ φτωχότερεσ περιφζρειεσ και θ επιςιτιςτικι αςφάλεια. Το ευρϊ είναι το κοινό νόμιςμα των περιςςοτζρων κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ. Πώσ χρηματοδοτείται η ΕΕ;

Τα ζςοδα τθσ ΕΕ προζρχονται από τισ ςυνειςφορζσ των κρατϊν μελϊν, αλλά και από τουσ δαςμοφσ που επιβάλλονται ςτα προϊόντα που ειςάγονται από τρίτεσ χϊρεσ κακϊσ και από ζνα ποςοςτό του φόρου προςτικεμζνθσ αξίασ που ειςπράττει κάκε χϊρα. Πώσ διατίθεται ο προώπολογιςμόσ τησ ΕΕ;

Ο προχπολογιςμόσ τθσ ΕΕ χρθματοδοτεί ευρφ φάςμα δραςτθριοτιτων, από τθν αγροτικι ανάπτυξθ και τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ μζχρι τθν προςταςία των εξωτερικϊν ςυνόρων και τθν προαγωγι των ανκρωπίνων δικαιωμάτων. Πλα τα όργανα, δθλ. θ Eπιτροπι, το Συμβοφλιο και το Κοινοβοφλιο, ζχουν λόγο ςτο μζγεκοσ και τθν κατάρτιςθ του προχπολογιςμοφ. Ωςτόςο, τθν ευκφνθ για τον τρόπο διάκεςθσ των κονδυλίων ζχουν θ Επιτροπι και οι χϊρεσ τθσ ΕΕ.

6

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το ευρώ

Το ευρϊ, το νόμιςμα που χρθςιμοποιοφν κακθμερινά γφρω ςτα 338,6 εκατομμφρια Ευρωπαίοι, είναι θ πιο χειροπιαςτι απόδειξθ ςυνεργαςίασ μεταξφ των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ. Τα πλεονεκτιματά του γίνονται αμζςωσ αντιλθπτά από οποιονδιποτε ταξιδεφει ςτο εξωτερικό ι πραγματοποιεί θλεκτρονικζσ αγορζσ από ιςτότοπουσ άλλθσ χϊρασ τθσ ΕΕ. Η οικονομική και δημοςιονομική κρίςη

Αφότου ξζςπαςε παγκοςμίωσ το 2008, θ οικονομικι κρίςθ προκάλεςε τθν άμεςθ και ζντονθ αντίδραςθ των εκνικϊν κυβερνιςεων των χωρϊν μελϊν, τθσ Ευρωπαϊκισ Κεντρικισ Τράπεηασ και τθσ Επιτροπισ. Πλα τα μζρθ ςυνεργάςτθκαν ςτενά για τθν τόνωςθ τθσ ανάπτυξθσ και τθσ απαςχόλθςθσ, τθν προςταςία των κατακζςεων, τθ διατιρθςθ των δυνατοτιτων προςιτοφ δανειςμοφ για τισ επιχειριςεισ και τα νοικοκυριά, τθ διαςφάλιςθ δθμοςιονομικισ ςτακερότθτασ και τθν εφαρμογι ενόσ ςυςτιματοσ καλφτερθσ διακυβζρνθςθσ ςτο μζλλον.

Στοιχεία και αριθμοί Βαςικά ςτοιχεία ςχετικά με τα κεςμικά όργανα, τισ χϊρεσ μζλθ και τθν οικονομία τθσ ΕΕ. Η ζωή ςτην ΕΕ

Τα αρικμθτικά ςτοιχεία ςχετικά με τα επίπεδα ευθμερίασ, τθ ςυμπεριφορά, τισ δαπάνεσ για τθν παιδεία και τθν εκμάκθςθ γλωςςϊν αποκαλφπτουν οριςμζνεσ από τισ ομοιότθτεσ και τισ διαφορζσ μεταξφ των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ. Η οικονομία

Θ δθμιουργία τθσ ενιαίασ αγοράσ και θ αντίςτοιχθ αφξθςθ των εμπορικϊν και των γενικϊν οικονομικϊν δραςτθριοτιτων μεταμόρφωςαν τθν ΕΕ ςε ςθμαντικι εμπορικι δφναμθ. Θ ΕΕ προςπακεί να επιτφχει βιϊςιμθ οικονομικι ανάπτυξθ επενδφοντασ ςτισ μεταφορζσ, τθν ενζργεια και τθν ζρευνα, επιδιϊκοντασ όμωσ ταυτόχρονα να ελαχιςτοποιιςει τισ περιβαλλοντικζσ επιπτϊςεισ τθσ περαιτζρω οικονομικισ ανάπτυξθσ. Διοικητικέσ υπηρεςίεσ τησ ΕΕ - Προςωπικό, γλώςςεσ και γραφεία

Θ ΕΕ ξοδεφει το 6% περίπου του ετιςιου προχπολογιςμοφ τθσ για αμοιβζσ του προςωπικοφ τθσ, διοικθτικά ζξοδα και ζξοδα ςυντιρθςθσ των κτθρίων τθσ.

7

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Οι πρόεδροι τησ ΕΕ – ποιοσ κάνει τι; Επικεφαλισ κακενόσ από τα 3 βαςικά όργανα τθσ ΕΕ είναι ζνασ πρόεδροσ: Ο πρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου Ο πρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου Ο πρόεδροσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ

Προεδρία του Συμβουλίου τησ ΕΕ

Ο πρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτσ Διάρκεια κθτείασ: Αφγουςτοσ 2014 - Ιανουάριοσ 2017 Εξελζγθ από: τα μζλθ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου ΢όλοσ: Διαςφαλίηει τθν ορκι εφαρμογι των κοινοβουλευτικϊν διαδικαςιϊν Εποπτεφει τισ διάφορεσ δραςτθριότθτεσ και επιτροπζσ του Κοινοβουλίου Εκπροςωπεί το Κοινοβοφλιο ςε όλεσ τισ νομικζσ υποκζςεισ και ςτισ διεκνείσ ςχζςεισ του Δίνει τθν τελικι ζγκριςθ για τον προχπολογιςμό τθσ ΕΕ

Προεδρία του Ευρωπαΰκού Συμβουλίου Ο πρόεδροσ του Ντόναλντ Τουςκ Διάρκεια κθτείασ: Δεκζμβριοσ 2014 – Μάιοσ 2017 Διορίςτθκε από: τουσ θγζτεσ των κρατϊν μελϊν (αρχθγοί κρατϊν και κυβερνιςεων των χωρϊν τθσ ΕΕ). ΢όλοσ: Θγείται των εργαςιϊν του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου για τον κακοριςμό των γενικϊν πολιτικϊν κατευκφνςεων και προτεραιοτιτων τθσ ΕΕ - ςε ςυνεργαςία με τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι Ρροάγει τθ ςυνοχι και τθ ςυναίνεςθ εντόσ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου Εκπροςωπεί τθν ΕΕ ςτθ διεκνι ςκθνι για κζματα εξωτερικισ πολιτικισ και πολιτικισ αςφαλείασ

8

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Προεδρία του Ευρωπαΰκήσ Επιτροπήσ

Ο πρόεδροσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ Jean-Claude Juncker Διάρκεια κθτείασ: Νοζμβριοσ 2014 - Οκτϊβριοσ 2019 Διορίςτθκε από: τουσ θγζτεσ των κρατϊν μελϊν (αρχθγοί κρατϊν και κυβερνιςεων των χωρϊν τθσ ΕΕ), με τθν ζγκριςθ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου. ΢όλοσ: Ραρζχει πολιτικι κακοδιγθςθ ςτθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι Συγκαλεί και προεδρεφει των ςυνεδριάςεων του ςϊματοσ των επιτρόπων Θγείται τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ κατά τθν υλοποίθςθ των πολιτικϊν τθσ ΕΕ Συμμετζχει ςτισ ςυνόδουσ τθσ ομάδασ χωρϊν G7 Ραίρνει μζροσ ςε ςθμαντικζσ ςυηθτιςεισ που διεξάγονται τόςο ςτο Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο όςο και μεταξφ των κυβερνιςεων των χωρϊν τθσ ΕΕ ςτο Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ

Προεδρία του Συμβουλίου τησ ΕΕ

Το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ - ςτο οποίο οι υπουργοί των κρατϊν μελϊν ςυηθτοφν τθν ευρωπαϊκι νομοκεςία - δεν ζχει μόνιμο πρόεδρο. Επικεφαλισ του ζργου του είναι θ χϊρα που αςκεί τθν εκ περιτροπισ εξαμθνιαία προεδρία του Συμβουλίου. Για παράδειγμα, κακικοντα προζδρου ςτισ ςυνεδριάςεισ του αςκοφν εκπρόςωποι τθσ προεδρεφουςασ χϊρασ.

9

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκή Ένωςη Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ε.Ε.) αποτελεί μια οικονομικι και πολιτικι ζνωςθ είκοςι οκτϊ ευρωπαϊκϊν κρατϊν. Ιδρφκθκε τθν 1θ Νοεμβρίου 1993 με τθ κζςθ ςε ιςχφ τθσ Συνκικθσ για τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (υπογραφι 7.2.1992), γνωςτότερθσ ωσ Συνκικθ του Μάαςτριχτ, βαςιηόμενθ ςτισ τότε Ευρωπαϊκζσ Κοινότθτεσ (Ευρωπαϊκι Κοινότθτα Εικόνα 1: Θ ςθμαία τθσ Άνκρακα και Χάλυβα, Ευρωπαϊκι Οικονομικι Κοινότθτα, Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Ευρωπαϊκι Κοινότθτα Ατομικισ Ενζργειασ) τισ οποίεσ και αντικατζςτθςε. Το 1993, θ Ζνωςθ αρικμοφςε 12 μζλθ. Από τότε νζεσ τροποποιθτικζσ ςυνκικεσ ζχουν επεκτείνει τισ αρμοδιότθτζσ τθσ και ςταδιακζσ διευρφνςεισ ζχουν αυξιςει τον αρικμό των κρατϊν-μελϊν τθσ . Θεωρείται ωσ θ ιςχυρότερθ ζνωςθ κρατϊν μζχρι ςιμερα ςτθν παγκόςμια ιςτορία, με επιδιϊξεισ οικονομικοφ, πολιτικοφ, κοινωνικοφ και πολιτιςτικοφ περιεχομζνου. Θ ΕΕ αποτελεί το τρζχον ςτάδιο μιασ ανοιχτισ διαδικαςίασ ευρωπαϊκισ ολοκλιρωςθσ.

Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ είναι μια από τισ μεγαλφτερεσ οικονομικζσ και πολιτικζσ οντότθτεσ ςτον κόςμο, με περιςςότερουσ από 500 εκατομμφρια κατοίκουσ ι 7,3% του παγκόςμιου πλθκυςμοφ και ςυνδυαςμζνο ονομαςτικό ΑΕΡ περίπου 16,06 τριςεκατομμφρια ευρϊ το 2014. Ζχει δθμιουργιςει μια εςωτερικι αγορά με ελεφκερθ κυκλοφορία εμπορευμάτων, προςϊπων, υπθρεςιϊν και κεφαλαίων, διακζτει κοινι αγροτικι και αλιευτικι πολιτικι, κοινι εμπορικι πολιτικι προσ τισ τρίτεσ χϊρεσ, όπωσ επίςθσ και περιφερειακι πολιτικι για τθν υποςτιριξθ των φτωχότερων περιφερειϊν τθσ. Επιδιϊκει να αποτελζςει ζνα Χϊρο Ελευκερίασ, Εικόνα 2: Θ κζςθ μασ ςτον κόςμο Αςφάλειασ και Δικαιοςφνθσ, μζςα ςτον οποίο τα κράτθ μζλθ τθσ ςυνεργάηονται ςτενά ςχετικά με τισ γενικζσ πολιτικζσ, τουσ ελζγχουσ ςτα ςφνορα (εςωτερικά και εξωτερικά), το άςυλο, τθ μετανάςτευςθ, τθ δικαςτικι ςυνεργαςία ςε αςτικζσ και ποινικζσ υποκζςεισ και τθν αςτυνομικι ςυνεργαςία. Επίςθσ προωκεί μια κοινι εξωτερικι πολιτικι και πολιτικι αςφαλείασ, προσ το παρόν ςε διακυβερνθτικό επίπεδο. Στο πλαίςιο τθσ Οικονομικισ και Νομιςματικισ Ζνωςθσ ειςιγαγε ενιαίο νόμιςμα, το ευρϊ, που ζχει υιοκετθκεί από δεκαεννζα κράτθ μζλθ μζχρι ςιμερα. Τα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο, το Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι, το Δικαςτιριο

10

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, τθν Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο. Με τθν ίδρυςθ τθσ θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, ειςιγαγε για πρϊτθ φορά τθν ζννοια τθσ Ευρωπαϊκισ Ικαγζνειασ: oι πολίτεσ των κρατϊν μελϊν είναι παράλλθλα και πολίτεσ τθσ Ζνωςθσ, δθλαδι μποροφν, μεταξφ άλλων, να κυκλοφοροφν και να διαμζνουν ελεφκερα ςτο ζδαφόσ των κρατϊν μελϊν και να εκλζγουν ι/και να εκλζγονται μια φορά κάκε πζντε ζτθ ςτισ εκλογζσ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου (όπωσ και ςτισ εκνικζσ εκλογζσ τθσ χϊρασ τουσ). Ραράλλθλα οι ζλεγχοι διαβατθρίων ςτα εςωτερικά τθσ ςφνορα καταργικθκαν με τθ Συμφωνία του Σζνγκεν (Schengen).

H EE τιμικθκε με Νόμπελ Ειρινθσ το 2012.

Ιςτορία 1945 - 1958 Μετά το τζλοσ του Βϋ Ραγκοςμίου Ρολζμου το πολιτικό κλίμα ιταν πιο ϊριμο από ποτζ για μια ενδεχόμενθ ενοποίθςθ τθσ Ευρϊπθσ. Θ ενότθτα κεωρικθκε από πολλοφσ ωσ θ μοναδικι λφςθ για τθν αποφυγι μελλοντικϊν πολεμικϊν ςυγκροφςεων μεταξφ των ευρωπαϊκϊν κρατϊν και τθν απομόνωςθ των ακραίων μορφϊν εκνικιςμοφ, οι οποίεσ ιταν υπεφκυνεσ για τθ πρόςφατθ καταςτροφι τθσ ευρωπαϊκισ θπείρου . Το ζναυςμα ζδωςε ο Ουίνςτον Τςϊρτςιλ με το λόγο που εκφϊνθςε ςτο Ρανεπιςτιμιο τθσ Ηυρίχθσ το 1946, ςτον οποίο προτείνει τθν ανάπτυξθ μιασ ευρωπαϊκισ οικογζνειασ ςε κλίμα ειρινθσ, αςφάλειασ και ελευκερίασ. Στισ 9 Μαΐου 1950 ο Γάλλοσ υπουργόσ Εξωτερικϊν ΢ομπζρ Σουμάν (Robert Schuman) υπζβαλε μια πρόταςθ για κοινι διαχείριςθ από τθ Γαλλία και τθ Δυτικι Γερμανία των βιομθχανιϊν του άνκρακα και του χάλυβα. Θ πρόταςθ, γνωςτι ωσ Διακιρυξθ Σουμάν, περιζγραφε το ςχζδιο ωσ "το πρϊτο ςυγκεκριμζνο βιμα προσ μια Ευρωπαϊκι Ομοςπονδία". Θ πρόταςθ οδιγθςε ςτο ςχθματιςμό τθσ Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ Άνκρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) από τθ Δυτικι Γερμανία, το Βζλγιο, τθ Γαλλία, τθν Ιταλία, το Λουξεμβοφργο και τισ Κάτω Χϊρεσ. Στουσ δθμιουργοφσ και υποςτθρικτζσ ςυγκαταλζγονται οι Ηαν Μοννζ (Jean Monnet), ΢ομπζρ Σουμάν, Ράουλ Χζνρι Σπάακ (Paul Henri Spaak) και Αλτςίντε ντε Γκάςπερι (Alcide De Gasperi). Θ Κοινότθτα ιδρφκθκε με τθ Συνκικθ των Ραριςίων (υπογραφι 18.4.1951) ςτισ 23 Ιουλίου 1952 και κεωρείται θ απαρχι τθσ δθμιουργίασ τθσ ςθμερινισ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ.

1958 - 1973 Τθν 1θ Ιανουαρίου 1958 με τισ Συνκικεσ τθσ ΢ϊμθσ (υπογραφι 25.3.1957) δθμιουργικθκαν δφο νζεσ Κοινότθτεσ: θ Ευρωπαϊκι Οικονομικι Κοινότθτα (ΕΟΚ), που κακιζρωςε για πρϊτθ φορά πλιρθ τελωνειακι ζνωςθ, και θ Ευρωπαϊκι Κοινότθτα Ατομικισ Ενζργειασ (ΕΥ΢ΑΤΟΜ) για ςυνεργαςία ςε κζματα χριςθσ πυρθνικισ ενζργειασ. Με μία ιδιαίτερθ Σφμβαςθ, που υπογράφθκε και τζκθκε ςε ιςχφ μαηί με τισ άλλεσ δφο Συνκικεσ, οι τρεισ Κοινότθτεσ αποκτοφςαν για πρϊτθ φορά τρία κοινά όργανα: τθ Συνζλευςθ (μετζπειτα Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο), το Δικαςτιριο και τθν Οικονομικι και Κοινωνικι Επιτροπι. Σε κάκε περίπτωςθ και οι τρεισ διατθροφςαν τθν αυτονομία τουσ από νομικισ απόψεcgvl;m/mωσ ωσ διακριτοί διεκνείσ οργανιςμοί. Οι νζεσ Κοινότθτεσ ςχθμάτιςαν δφο διαφορετικζσ 11

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Επιτροπζσ, ςε αντίκεςθ με τθν παλαιότερθ "Ανωτάτθ Αρχι" τθσ ΕΚΑΧ. Θ Επιτροπι τθσ ΕΟΚ είχε επικεφαλισ το Ουϊλτερ Χάλςταιν (Walter Hallstein) και θ Επιτροπι τθσ ΕΚΑΕ τον Λουί Αρμάντ (Louis Armand) τον οποίο διαδζχκθκε ο Ετιζν Χίρσ (Etienne Hirsch). Τθν 1θ Ιουλίου 1967 με τθ Συνκικθ Συγχϊνευςθσ (υπογραφι, 8.4.1965) οι τρεισ Κοινότθτεσ απζκτθςαν μία ενιαία, ολοκλθρωμζνθ κεςμικι δομι, ςυγχωνεφοντασ τα Συμβοφλια Υπουργϊν, τισ Επιτροπζσ και τθν Ανωτάτθ Αρχι, ςε ζνα ενιαίο Συμβοφλιο των Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων και μία ενιαία Επιτροπι των Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων αντίςτοιχα. Ραρόλα αυτά παρζμειναν νομικά ανεξάρτθτεσ, αν και ςτο εξισ ζγιναν γνωςτζσ ςτο ςφνολό τουσ ωσ Ευρωπαϊκζσ Κοινότθτεσ.

1973 - 1993 Τθν 1θ Ιανουαρίου 1973 οι Κοινότθτεσ διευρφνκθκαν ζτςι ϊςτε να ςυμπεριλάβουν τθ Δανία (ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ Γροιλανδίασ, θ οποία αποχϊρθςε το 1985), τθν Ιρλανδία και το Θνωμζνο Βαςίλειο. Θ Νορβθγία είχε επίςθσ υπογράψει ςυμφωνία προςχϊρθςθσ ςτισ Ευρωπαϊκζσ Κοινότθτεσ, θ οποία ωςτόςο δεν επικυρϊκθκε ποτζ λόγω του αρνθτικοφ αποτελζςματοσ του ςχετικοφ δθμοψθφίςματοσ που είχε διεξαχκεί ςτθ χϊρα.Το 1979 πραγματοποιικθκαν οι πρϊτεσ άμεςεσ, δθμοκρατικζσ εκλογζσ για το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο. Τθ δεκαετία του '80 προςχϊρθςαν θ Ελλάδα (1.1.1981), θ Ιςπανία και θ Ρορτογαλία (1.1.1986). Το 1985 ςυνιφκθ μεταξφ πζντε ευρωπαϊκϊν κρατϊν (Βζλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβοφργο, Κάτω Χϊρεσ) θ Συμφωνία του Σζνγκεν, που επζτρεψε τθ ςταδιακι κατάργθςθ των ςυςτθματικϊν ςυνοριακϊν ελζγχων μεταξφ των ςυμμετεχουςϊν χωρϊν. Το 1986 υιοκετικθκε θ ευρωπαϊκι ςθμαία, ενϊ υπεγράφθ και θ Ενιαία Ευρωπαϊκι Ρράξθ, θ οποία προωκοφςε τθν δθμιουργία μιασ ενιαίασ αγοράσ. Μετά τθ πτϊςθ του Τείχουσ (1989), θ Ανατολικι Γερμανία ειςιλκε ςτθν Κοινότθτα το 1990, ωσ τμιμα τθσ διευρυμζνθσ Γερμανίασ.

1993 - 2002 Κακϊσ θ διεφρυνςθ προσ τθν Ανατολικι Ευρϊπθ ιταν προ των πυλϊν, αποφαςίςτθκαν από κοινοφ τα Κριτιρια τθσ Κοπεγχάγθσ (Ιοφνιοσ 1993), μια ςειρά από κανονιςμοφσ τουσ οποίουσ ζπρεπε να πλθροί από εδϊ και ςτο εξισ οποιοδιποτε κράτοσ επικυμοφςε τθ προςχϊρθςθ. Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ ιδρφκθκε επίςθμα τθν 1θ Νοεμβρίου 1993 με τθν εφαρμογι τθσ Συνκικθσ του Μάαςτριχτ. Εμπνευςτζσ και αρχιτζκτονεσ τθσ, κεωροφνται οι Χζλμουτ Κολ και Φρανςουά Μιτεράν. Τθν 1θ Ιανουαρίου 1995 θ Αυςτρία, θ Φινλανδία και θ Σουθδία προςχϊρθςαν ςτθν πρόςφατα ιδρυκείςα Ζνωςθ. Θ πρϊτθ ευρεία τροποποίθςθ υπογράφθκε ςτο Άμςτερνταμ το 1997, με τθν ομϊνυμθ ςυνκικθ, και τζκθκε ςε ιςχφ τθν 1θ Μαΐου 1999. Τθν ίδια χρονιά το ενιαίο νόμιςμα τθσ Ζνωςθσ, το ευρϊ, αντικατζςτθςε για πρϊτθ φορά τα εκνικά νομίςματα, ςε λογιςτικι μορφι, ςε ζντεκα κράτθ μζλθ, τθ λεγόμενθ Ευρωηϊνθ. Το 2001 προςχϊρθςε ςε αυτιν και θ Ελλάδα, ενϊ το 2002 το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμιςμα κυκλοφόρθςε και ςε φυςικι μορφι ςε ολόκλθρθ τθν Ευρωηϊνθ.

2002 - ςήμερα Με τθν εφαρμογι τθσ τροποποιθτικισ Συνκικθσ τθσ Νίκαιασ τθν 1θ Φεβρουαρίου 2003, δθμιουργικθκαν οι προχποκζςεισ για τθν εφρυκμθ λειτουργία των κεςμικϊν οργάνων τθσ Ζνωςθσ λόγω τθσ επικείμενθσ διεφρυνςθσ τθσ ςε 25 κράτθ-μζλθ, τθ μεγαλφτερθ διεφρυνςθ 12

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

ςτθν ιςτορία τθσ. Ζτςι, τθν 1θ Μαΐου 2004 δζκα νζεσ χϊρεσ προςχϊρθςαν ςτθν ΕΕ, οκτϊ εκ των οποίων τθσ Ανατολικισ Ευρϊπθσ : Εςκονία, Κφπροσ, Λετονία, Λικουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Ρολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τςεχία. Στισ 29 Οκτωβρίου 2004 υπογράφθκε ςτθ ΢ϊμθ θ Συνκικθ για τθ κζςπιςθ Συντάγματοσ τθσ Ευρϊπθσ, που φιλοδοξοφςε να αντικαταςτιςει όλο το κεςμικό οικοδόμθμα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ - Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων με μία απλοφςτερθ και ςυνεκτικότερθ δομι, δίνοντασ ςτθ νζα Ευρωπαϊκι Ζνωςθ διευρυμζνεσ αρμοδιότθτεσ. Θ ςυνκικθ δεν τζκθκε ποτζ ςε ιςχφ κακϊσ περιείχε πολλά αμφιλεγόμενα εδάφια, κακϊσ θ επικφρωςι τθσ απορρίφκθκε το 2005 από το γαλλικό και ολλανδικό λαό ςε αντίςτοιχα δθμοψθφίςματα. Μετά τθν εγκατάλειψθ του "Συντάγματοσ τθσ Ευρϊπθσ", ςυμφωνικθκε αφενόσ να διαςωκοφν και αφετζρου να τροποποιθκοφν οριςμζνα τμιματά του, ζτςι ϊςτε μια νζα ςυνκικθ να τροποποιιςει τισ ιδθ υπάρχουςεσ, όπωσ παραδοςιακά μζχρι τότε ςυνθκιηόταν, χωρίσ να τισ αντικαταςτιςει. Ζτςι, υπογράφθκε θ Συνκικθ τθσ Λιςαβόνασ (13.12.2007), θ οποία τζκθκε ςε ιςχφ τθν 1θ Δεκεμβρίου 2009. Θ ςυνκικθ αυτι τροποποίθςε ολόκλθρθ τθ δομι τθσ Ζνωςθσ, ςυγχωνεφοντασ πλιρωσ τουσ Τρείσ Ρυλϊνεσ τθσ ςε μια ενιαία νομικι οντότθτα. Επίςθσ, κζςπιςε επίςθμα πια τον κεςμό του μόνιμου Ρροζδρου του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου με κθτεία 2,5 ετϊν, ενϊ ζδωςε αυξθμζνεσ αρμοδιότθτεσ ςτον Φπατο Εκπρόςωπο τθσ Ζνωςθσ. Τθν 1θ Ιανουαρίου 2007, θ Βουλγαρία και θ ΢ουμανία διεφρυναν τα κράτθ μζλθ τθσ ΕΕ ςε 27. Τθν ίδια χρονιά το ευρϊ υιοκετικθκε από τθ Σλοβενία, το 2008 από τθν Κφπρο και τθ Μάλτα, ενϊ το 2009 από τθ Σλοβακία. Τθν 1θ Ιανουαρίου 2015, θ Λικουανία ζγινε το 19ο μζλοσ τθσ Ευρωηϊνθσ, μετά τισ Λετονία (1/1/2014) και Εςκονία (1/1/2011). Το 2012 θ ΕΕ βραβεφτθκε με το Νόμπελ Ειρινθσ για τθν ςυνειςφορά τθσ ςτθν προϊκθςθ τθσ ειρινθσ, τθσ ςυμφιλίωςθσ, τθσ δθμοκρατίασ και τθσ προςταςίασ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων ςτθν Ευρϊπθ. Θ τελευταία χϊρα, μζχρι ςτιγμισ, που εντάχκθκε ςτθν ευρωπαϊκι οικογζνεια είναι θ Κροατία (1/7/2013), αποτελϊντασ το 28ο μζλοσ τθσ.

Συμβολιςμοί και επιρροέσ Ππωσ ολόκλθρθ θ ευρωπαϊκι ιπειροσ ζτςι και θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ ζχει δεχκεί επιρροζσ από τον ελλθνικό πολιτιςμό και τθ μυκολογία του. Θ μυκολογικι φιγοφρα τθσ Ευρϊπθσ ζχει ςυνυφανκεί με τθ προςωποποίθςθ τθσ ίδιασ τθσ θπείρου (θ οποία άλλωςτε ζχει πάρει το όνομά τθσ από αυτιν) και εςχάτωσ τθσ Ζνωςθσ. Αγάλματα και πίνακεσ ηωγραφικισ τθσ αρπαγισ τθσ Ευρϊπθσ από τον Δία, κοςμοφν πολλοφσ χϊρουσ και κτιρια τθσ Ζνωςθσ Εικόνα 3: Θ Αρπαγι τθσ Ευρϊπθσ από το Δία ενϊ ςυναντάται επίςθσ και ςτο ελλθνικό νόμιςμα των 2 ευρϊ. Θ δεφτερθ ζκδοςθ των τραπεηογραμματίων του ευρϊ ζχει πάρει το όνομα Σειρά "Ευρϊπθ", ςτα οποία ζχει τοποκετθκεί το πορτραίτο τθσ Ευρϊπθσ.

13

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Θ ςθμαία τθσ ζνωςθσ αποτελείται από ζναν κφκλο 12 χρυςϊν αςτζρων ςε μπλε φόντο. Το "μπλε" ςυμβολίηει τθ δφςθ ενϊ τα 12 χρυςά αςτζρια με τθ τοποκζτθςι τουσ ςε κφκλο ςυμβολίηουν τθν αλλθλεγγφθ, τθν αρμονία και τθν τελειότθτα. Θ ςθμαία είχε ςχεδιαςκεί αρχικά το 1955 για το Συμβοφλιο τθσ Ευρϊπθσ, υιοκετικθκε ωσ επίςθμθ ςθμαία τθσ ΕΟΚ το 1985 και κλθρονομικθκε από τθν ΕΕ. Τθν ίδια χρονιά υιοκετικθκε και ο επίςθμοσ φμνοσ τθσ Ζνωςθσ ο οποίοσ είναι το πρελοφδιο τθσ Ωδισ ςτθ Χαρά, τμιμα τθσ 9θσ Συμφωνίασ του Μπετόβεν, ςε ορχθςτρικι ζκδοςθ. Θ 9θ Μαΐου ζχει κθρυχτεί ωσ Θμζρα τθσ Ευρϊπθσ και είναι θ επζτειοσ τθσ Διακιρυξθσ Σουμάν (9/5/1950), τθσ απαρχισ τθσ ςφγχρονθσ ευρωπαϊκισ ιδζασ.

Οι Συνθήκεσ

Εικόνα 4: Οι Συνκικεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ

Κράτη μέλη Στισ 23 Ιουλίου 1952 ζξι ευρωπαϊκά κράτθ ίδρυςαν τθν Ευρωπαϊκι Κοινότθτα Άνκρακα και Χάλυβα και τθν 1θ Ιανουαρίου 1958 τα ίδια ςυμμετείχαν ςτθ δθμιουργία τθσ Ευρωπαϊκισ Οικονομικισ Κοινότθτασ και τθσ Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ Ατομικισ Ενζργειασ, οι οποίεσ αποτζλεςαν τα πρϊτα ςτάδια εξζλιξθσ τθσ ςθμερινισ ΕE. Από τότε είκοςι δφο χϊρεσ προςχϊρθςαν ςε διαδοχικά κφματα διεφρυνςθσ. Το Μονακό, ο Άγιοσ Μαρίνοσ και το Βατικανό, αν και δεν είναι μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, ζχουν ςυνάψει ειδικζσ ςυμφωνίεσ με αυτιν ςχετικά με τθ χριςθ του ευρϊ ωσ εκνικοφ τουσ νομίςματοσ. Θ Ανδόρα δεν ζχει υπογράψει ακόμα τζτοια ειδικι ςυμφωνία για το ευρϊ, παρόλο που αυτό γίνεται δεκτό ςτισ ςυναλλαγζσ. Επιπλζον, το ζδαφοσ του Μονακό ςυμπεριλαμβάνεται ςτο τελωνειακό ζδαφοσ τθσ Ζνωςθσ. Ρροκειμζνου να προςχωριςει ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, ζνα κράτοσ πρζπει να τθριςει οικονομικοφσ και πολιτικοφσ όρουσ, γνωςτοφσ ωσ Κριτιρια τθσ Κοπεγχάγθσ (μετά από τθ ςφνοδο κορυφισ τθσ Κοπεγχάγθσ τον Ιοφνιο του 1993). Αυτό βαςικά απαιτεί μια κοςμικι, δθμοκρατικι κυβζρνθςθ, κράτοσ δικαίου και αντίςτοιχεσ κοινωνικζσ και κεςμικζσ ελευκερίεσ. Σφμφωνα με τθ Συνκικθ για τθν ΕΕ, κάκε κράτοσ-μζλοσ αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο πρζπει να ςυμφωνιςουν ομόφωνα με οποιαδιποτε διεφρυνςθ. Αυτιν τθν περίοδο υπάρχουν ζξι υποψιφιεσ χϊρεσ προσ ζνταξθ: το Μαυροβοφνιο, θ πρϊθν Γιουγκοςλαβικι Δθμοκρατία τθσ Μακεδονίασ, θ Σερβία, θ Τουρκία και θ Αλβανία. Επιπλζον,

14

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

οι βαλκανικζσ χϊρεσ Βοςνία-Ερηεγοβίνθ και Κόςοβο αναγνωρίηονται ωσ δυνάμει υποψιφιεσ.

Εικόνα 5: Ιςτορία τθσ διεφρυνςθσ

Εικόνα 6:Θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ των 28 κρατϊν-μελϊν και οι υποψιφιεσ για ζνταξθ

15

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Γεωγραφία Το ζδαφοσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ διαμορφϊνεται από τα εδάφθ των κρατϊν μελϊν τθσ και επεκτείνεται με τθν προςχϊρθςθ των νζων. Καλφπτει ζναν τομζα 4.381.376 τετραγωνικϊν χιλιομζτρων με ζκταςθ βορειοανατολικά ωσ τθ Φινλανδία, βορειοδυτικά ωσ τθν Ιρλανδία, νοτιοανατολικά ωσ τθν Κφπρο και νοτιοδυτικά ωσ τθν Ρορτογαλία. Αντιπροςωπεφει τθν ζβδομθ μεγαλφτερθ περιοχι ςτον κόςμο ςε ζκταςθ ενϊ υπολογίηεται ότι θ ακτογραμμι τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ είναι περίπου 65.992 km. Υψθλότερθ κορυφι είναι το Λευκό Προσ των Άλπεων με φψοσ 4.810 μζτρα.

Εικόνα 7: Γεωγραφικά ςτοιχεία των κρατϊν-μελϊν

Θ ΕΕ δεν ταυτίηεται με τθν Ευρϊπθ. Σθμαντικά κράτθ τθσ θπείρου όπωσ θ Ελβετία, θ Λευκορωςία, θ Ουκρανία, θ Νορβθγία, θ ΢ωςία, και θ Αρμενία είναι εκτόσ τθσ ΕΕ. Θ ΕΕ ςυνορεφει με 16 κράτθ ςτθν ευρωπαϊκι ιπειρο. Διάφορα υπερπόντια και εξαρτϊμενα εδάφθ των διάφορων κρατϊν μελϊν είναι επίςθσ μζροσ τθσ ΕΕ (π.χ. οι Αηόρεσ, θ Μαδζρα, οι Κανάριοι Νιςοι, θ Γαλλικι Γουιάνα, θ Μαρτινίκα, θ Γουαδελοφπθ, θ ΢εχνιόν), ενϊ ςε 16

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

άλλεσ περιπτϊςεισ τα εδάφθ που ςυνδζονται με τα κράτθ μζλθ δεν είναι μζροσ τθσ ΕΕ (π.χ. θ Γροιλανδία, οι Νιςοι Φερόεσ, οι Ολλανδικζσ Αντίλλεσ, θ Νζα Καλθδονία και τα περιςςότερα εδάφθ που ςυνδζονται με το Θνωμζνο Βαςίλειο). Αν ςυμπεριλθφκοφν και τα υπερπόντια εδάφθ των κρατϊν μελϊν, θ ΕΕ περιλαμβάνει τουσ περιςςότερουσ τφπουσ κλιμάτων από αρκτικό μζχρι τροπικό. Επομζνωσ, οι μετεωρολογικοί μζςοι όροι για τθν ΕΕ ςυνολικά δεν είναι επαρκείσ για ςυμπεράςματα. Θ πλειοψθφία του πλθκυςμοφ ηει είτε ςε περιοχζσ με μεςογειακό κλίμα (νότια Ευρϊπθ) είτε ςε ζνα ιπιο καλάςςιο κλίμα (δυτικι Ευρϊπθ) ι ςε ζνα κερμό κατά το κζροσ θπειρωτικό κλίμα (ςτα ανατολικά κράτθ μζλθ).

Πολιτική διάςταςη Θ ΕΕ λειτουργεί ςτο πλαίςιο των αρμοδιοτιτων που τθσ ανατίκενται από τισ υφιςτάμενεσ Συνκικεσ και ςφμφωνα με τθν αρχι τθσ επικουρικότθτασ (θ οποία υπαγορεφει ότι «θ ΕΕ ςτο ςφνολό τθσ μπορεί να προβεί ςε ενζργειεσ, μόνο όταν ζνασ ςυγκεκριμζνοσ ςτόχοσ δεν μπορεί να επιτευχκεί επαρκϊσ από τα κράτθ μζλθ»). Οι ευρωπαϊκοί νόμοι κεςπίηονται ποικιλοτρόπωσ. Μιλϊντασ γενικά, μποροφν να χωριςκοφν ςε δυο μεγάλεσ κατθγορίεσ: Νόμοι οι οποίοι κεςπίηονται χωρίσ τθν ανάγκθ λιψθσ επιμζρουσ εκνικϊν μζτρων, για τθν εφαρμογι τουσ Νόμοι οι οποίοι κεςπίηονται αφοφ λθφκοφν μζτρα για τθν εφαρμογισ ςε κάκε επιμζρουσ κράτοσ-μζλοσ. Συνταγματικόσ χαρακτήρασ τησ Ένωςησ

Θ ςαφισ πολιτικι κατθγοριοποίθςθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ με βάςθ τουσ νόμουσ που τθ διζπουν (δθλαδι γα το αν πρόκειται για ζνα ςυνταγματικό ι ζνα υπερεκνικό όργανο) ζχει αποτελζςει αντικείμενο ζντονων ςυηθτιςεων και αντιπαρακζςεων. Ιςτορικϊσ τουλάχιςτον, θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ αποτελεί ζναν υπερεκνικό, διεκνι οργανιςμό ενϊ αν λθφκοφν υπ’ όψιν οριςμζνα κριτιρια κα μποροφςε να κεωρθκεί και ωσ μια Συνομοςπονδία. Ωςτόςο, ζχοντασ αρκετά χαρακτθριςτικά ενόσ ομόςπονδου οργάνου, κεωρείται από πολλοφσ ωσ ντε φάκτο ομοςπονδία ανεξάρτθτων κρατϊν. Για τον λόγο αυτό, τθσ ζχει αποδοκεί και ο όροσ sui generis (που ςθμαίνει, “μοναδικό ςτο είδοσ του”) παρ’ όλο που τα τελευταία χρόνια ζχει αρχίςει να αμφιςβθτείται κακϊσ αρχίηουν και κεςπίηονται νόμοι που υπονοοφν ότι αποτελεί ενιαία κρατικι οντότθτα. Οι δυςκολίεσ κατθγοριοποίθςθσ ζγκεινται ςτθν ίδια τθ φφςθ των εκνικϊν και των διεκνϊν νόμων, κακϊσ το Ευρωπαϊκό Δίκαιο αποτελείται από ςυνδυαςμοφσ και των δυο κατθγοριϊν. Πςον αφορά όμωσ τθν κακαρά ςυνταγματικι ορολογία και το Διεκνζσ Δίκαιο, ο όροσ “ομοςπονδία” προςδιορίηει ζνα ανεξάρτθτο κυρίαρχο κράτοσ το οποίο ςυγκροτείται από τθ ςυνζνωςθ επιμζρουσ κρατϊν-μελϊν, βάςει ςυνταγματικϊν διατάξεων. Ζχοντασ αυτό κατά νου, θ ΕΕ δε μπορεί να χαρακτθριςτεί ωσ ομοςπονδιακό κράτοσ, χωρίσ να ζχει κατοχυρωκεί ςυνταγματικϊσ κάτι τζτοιο, παρ όλο που θ φφςθ τθσ είναι ομοςπονδιακι. Ρολιτικοί αναλυτζσ υποςτθρίηουν ότι κάτι τζτοιο δε πρόκειται να ςυμβεί (τουλάχιςτον ςτο άμεςο μζλλον) κακϊσ κα απαιτοφςε τθν κατάργθςθ των ςυνταγμάτων των κρατϊν μελϊν.

17

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Νομοθετικέσ πράξεισ

Οι νομοκετικζσ πράξεισ ςτισ οποίεσ μπορεί να προβεί θ ΕΕ είναι τριϊν ειδϊν. Κανονιςμοί: Με τθν ζναρξθ τθσ ιςχφοσ τουσ εφαρμόηονται ωσ νόμοι ςε όλα τα κράτθμζλθ ταυτόχρονα, χωρίσ τθν ανάγκθ επιπρόςκετων μζτρων από αυτά. Επίςθσ, υπεριςχφουν αυτομάτωσ όλων των αντικρουόμενων διατάξεων του εςωτερικοφ δικαίου των κρατϊνμελϊν. Οδθγίεσ: Απαιτοφν τθν επίτευξθ ςυγκεκριμζνων ςτόχων από τα κράτθ-μζλθ, μζςα ςε ζνα οριςμζνο χρονοδιάγραμμα, αφινοντασ ςτθ διακριτικι τουσ ευχζρεια τα μζςα με τα οποία κα τουσ πετφχουν. Αν εκπνεφςουν τα χρονικά περικϊρια για τθν εφαρμογι τουσ, τότε τα κράτθ-μζλθ ενδζχεται, υπό οριςμζνεσ ςυνκικεσ, να υποςτοφν άμεςεσ κυρϊςεισ. Αποφάςεισ: Αποτελοφν ζνα εναλλακτικό είδοσ νομοκετικισ ενζργειασ, κακϊσ εκδίδονται και εφαρμόηονται μόνο ςε ςυγκεκριμζνα άτομα, εταιρείεσ ι ςε ζνα ςυγκεκριμζνο κράτοσμζλοσ. Θ πιο ςυνθκιςμζνθ χριςθ τουσ είναι ςτο δίκαιο του ανταγωνιςμοφ ι για τθ χοριγθςθ κρατικϊν ενιςχφςεων. Επίςθσ ςυχνά, χρθςιμοποιοφνται και για ποικίλα διαδικαςτικά και διοικθτικά κζματα των κεςμικϊν οργάνων. Νομική διάςταςη Θ ΕΕ ζχει νομικι υπόςταςθ και προςωπικότθτα από ιδρφςεϊσ τθσ, με δικαίωμα να υπογράφει διεκνείσ ςυνκικεσ και ςυμφωνίεσ. Οι ςυνκικεσ πάνω ςτισ οποίεσ βαςίςτθκε το ευρωπαϊκό οικοδόμθμα είναι αυτζσ που κατοχυρϊνουν τθ νομικι τθσ εξουςία, τουσ απαραίτθτουσ κεςμοφσ για τθν άςκθςι τθσ και τουσ ευρφτερουσ ςτόχουσ τθσ Ζνωςθσ. Σφμφωνα με τθν αρχι τθσ υπεροχισ του ευρωπαϊκοφ δικαίου, τα εκνικά δικαςτιρια οφείλουν να επιβάλουν τισ ςυνκικεσ που τα κράτθ-μζλθ τουσ ζχουν επικυρϊςει και να εφαρμόςουν τουσ νόμουσ που εκδόκθκαν βάςει αυτϊν, ακόμθ και αν κάτι τζτοιο ζρχεται ςε αντίκεςθ με το εκνικό δίκαιο των κρατϊν μελϊν.

Δικαςτικό ςύςτημα Το δικαςτικό ςφςτθμα τθσ ΕΕ διαςφαλίηει τθν ομοιόμορφθ ερμθνεία και εφαρμογι του δικαίου τθσ Ζνωςθσ. Θ δικαςτικι τθσ διάρκρωςθ - που αποκαλείται ςτο ςφνολό τθσ ωσ Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ - αποτελείται από τρία επιμζρουσ δικαςτιρια: το κακεαυτό Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο, το Γενικό Δικαςτιριο και το Δικαςτιριο Δθμόςιασ Διοίκθςθσ.

Εικόνα 8: Το Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο, με ζδρα το Λουξεμβοφργο.

Το Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο αςχολείται κυρίωσ με υποκζςεισ που αφοροφν τα ίδια τα κράτθ μζλθ, τα κεςμικά όργανα κακϊσ και με υποκζςεισ των εκνικϊν δικαςτθρίων των κρατϊν μελϊν μετά από παραπομπι τουσ ςε αυτό.

18

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το Γενικό Δικαςτιριο αναλαμβάνει υποκζςεισ που αφοροφν ιδιϊτεσ, επιχειριςεισ και εταιρείεσ, ενϊ το Δικαςτιριο Δθμόςιασ Διοίκθςθσ αποφαίνεται ςε διενζξεισ μεταξφ τθσ ΕΕ και του προςωπικοφ διοίκθςισ τθσ. Οι αποφάςεισ του Γενικοφ Δικαςτθρίου είναι εφζςιμεσ, μζχρι ενόσ ςθμείου, ςτο Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο. Τζλοσ, το ειδικό Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων που όμωσ δεν ζχει άμεςθ ςχζςθ με τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ κακϊσ αποτελεί όργανο του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ ζχει ωσ ζργο του τον ζλεγχο τθσ εφαρμογισ τθσ Ευρωπαϊκισ Σφμβαςθσ για τα Δικαιϊματα του Ανκρϊπου και τθν εκδίκαςθ προςφυγϊν από τουσ πολίτεσ με κζμα τθν παραβίαςθ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων από τα κράτθ μζλθ. Αςτυνομική και Δικαςτική ςυνεργαςία Θ ΕΕ αςκεί τισ αρμοδιότθτζσ τθσ ςε ζναν ενιαίο χϊρο Ελευκερίασ, Αςφάλειασ και Δικαιοςφνθσ, πολφτιμων για τθ δθμοκρατικι τθσ λειτουργία. Για τθ διατιρθςι τθσ, ζχουν κεςμοκετθκεί τα κατάλλθλα όργανα, τα οποία είναι τα εξισ: θ Ευρωπόλ (Europol), θ ευρωπαϊκι αςτυνομία για τον εφρυκμο ςυντονιςμό των επιμζρουσ αςτυνομικϊν δυνάμεων των μελϊν τθσ Ζνωςθσ, θ Μονάδα Δικαςτικισ Συνεργαςίασ τθσ ΕΕ (Eurojust), για τθ ςυνεργαςία μεταξφ των ειςαγγελικϊν αρχϊν, και θ Φρόντεξ (Frontex), για τθν αποτελεςματικι ςυνεργαςία των ςυνοριακϊν αρχϊν ελζγχου ζτςι ϊςτε να προςτατεφονται τα εξωτερικά ςφνορα τθσ Ζνωςθσ από απειλζσ όπωσ θ παράνομθ μετανάςτευςθ, θ παράνομθ διακίνθςθ και εμπορία αγακϊν και ανκρϊπων και θ διείςδυςθ τθσ τρομοκρατίασ. Επίςθσ, πολφτιμο εργαλείο για τθν ομαλι λειτουργία του χϊρου αςφάλειασ, αποτελεί το Σφςτθμα Ρλθροφοριϊν Σζνγκεν, το οποίο εντάςςεται ςτα πλαίςια τθσ Συνκικθσ Σζνγκεν και παρζχει μια ενιαία βάςθ δεδομζνων για τθ διευκόλυνςθ του ζργου των αςτυνομικϊν και μεταναςτευτικϊν αρχϊν. Θεμελιώδη δικαιώματα H Ζνωςθ ςζβεται τα κεμελιϊδθ δικαιϊματα, όπωσ κατοχυρϊνονται με τθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ για τθν Ρροςταςία των Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου και των Θεμελιωδϊν Ελευκεριϊν και όπωσ προκφπτουν από τισ κοινζσ ςυνταγματικζσ παραδόςεισ των κρατϊν μελϊν, ωσ γενικζσ αρχζσ του κοινοτικοφ δικαίου. Θ ζναρξθ τθσ ιςχφοσ τθσ Συνκικθσ τθσ Λιςαβόνασ το 2009, ζδωςε νομικι ιςχφ ςτον Χάρτθ των Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Ο Χάρτθσ αυτόσ είναι ζνασ κωδικοποιθμζνοσ κατάλογοσ των κεμελιωδϊν δικαιωμάτων με βάςθ τισ οποίεσ μποροφν να κρικοφν νομικά οι πράξεισ τθσ ΕΕ. Θ αποδοχι του, αποτελεί βαςικι προχπόκεςθ προςχϊρθςθσ ςτθν ΕΕ.

19

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Διακυβέρνηςη Τα κεςμικά όργανα τθσ Ε.Ε. είναι επτά, τα οποία είναι τα εξισ: 1) το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο 2) το Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ 3) θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι (Κομιςιόν) 4) το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο 5) το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο 6) το Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ 7) θ Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα (ΕΚΤ) Οι αρμοδιότθτεσ τροποποίθςθσ και ελζγχου τθσ νομοκεςίασ, κατανζμονται μεταξφ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τθσ ΕΕ. Θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι αςκεί εκτελεςτικά κακικοντα από κοινοφ με το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο (ζχοντασ πιο περιοριςμζνα κακικοντα). Θ νομιςματικι πολιτικι τθσ ευρωηϊνθσ, ςτθν οποία ςυμμετζχουν τα περιςςότερα κράτθ τθσ Ζνωςθσ, εκπορεφεται από τθν ΕΚΤ, ενϊ ο οικονομικόσ προχπολογιςμόσ τθσ Ζνωςθσ, ελζγχεται από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο. Θ ερμθνεία και θ εφαρμογι του ευρωπαϊκοφ δικαίου κακϊσ και των Συνκθκϊν που ζχουν υπογραφεί (ι κα υπογραφοφν ςτο μζλλον) ελζγχονται και εξαςφαλίηονται από Δικαςτιριο τθσ ΕΕ. Επίςθσ, υπάρχει και ζνα πλικοσ βοθκθτικϊν οργάνων που λειτουργοφν ςυμβουλευτικά προσ τθν ΕΕ ενϊ οριςμζνα από αυτά εξειδικεφονται ςε ςυγκεκριμζνουσ τομείσ.

Ευρωπαΰκό Συμβούλιο Το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο λειτουργεί ωσ κακοδθγθτισ τθσ ΕΕ. Κακορίηει τθ γενικι πολιτικι και τισ ςτρατθγικζσ που ακολουκοφνται από τθν ΕΕ ενϊ ςυμμετζχει ενεργά ςε οποιεςδιποτε τροποποιιςεισ των υφιςτάμενων ςυνκθκϊν, γι ‘αυτό και ζχει χαρακτθριςτεί από πολλοφσ ωσ θ “υπζρτατθ πολιτικι εξουςία” τθσ Ζνωςθσ. Συνεδριάηει τζςςερισ φορζσ το χρόνο, αποτελοφμενο από τον Ρρόεδρο του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου ωσ επικεφαλισ, τον Ρρόεδρο τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ και τουσ αντιπροςϊπουσ των κρατϊν μελϊν (ζνασ για κάκε κράτοσ-μζλοσ). Το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο αςκεί τον θγετικό του ρόλο για Εικόνα 9: Ο Πρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου, τθν επίλυςθ οποιωνδιποτε διαφορϊν μεταξφ των κρατϊνΝτόναλντ Τουςκ μελϊν και των υπόλοιπων κεςμικϊν οργάνων, όπωσ επίςθσ και για τθν επίλυςθ των πολιτικϊν κρίςεων και των διαφωνιϊν, όςον αφορά αμφιλεγόμενα

20

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

κζματα και πολιτικζσ. Εξωτερικά, ενεργεί ςυλλογικά ωσ “αρχθγόσ κράτουσ” επικυρϊνοντασ ςθμαντικά ζγγραφα (όπωσ πχ, διεκνείσ ςυμφωνίεσ και ςυνκικεσ). Ωσ επικεφαλισ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου, ο Ρρόεδροσ είναι υπεφκυνοσ για τθν διαςφάλιςθ τθσ εξωτερικισ εκπροςϊπθςθσ τθσ ΕΕ και τθ προϊκθςθ τθσ ςυναίνεςθσ μεταξφ των μελϊν τθσ, τόςο κατά τθ διάρκεια των ςυνεδριάςεων όςο και ςτισ χρονικζσ περιόδουσ ανάμεςά τουσ. Ο Ρρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου ζχει κθτεία δυόμιςθ χρόνων, με δικαίωμα ανανζωςθσ κακθκόντων για μία επιπλζον κθτεία. Ο ρόλοσ του κατοχυρϊκθκε νομικά και κεςμικά με τθν εφαρμογι τθσ Συνκικθσ τθσ Λιςαβϊνασ, ςτισ 1 Δεκεμβρίου 2009. Ο πρϊτοσ Ρρόεδροσ που ανζλαβε κακικοντα ιταν ο Χζρμαν βαν ΢ομπζι το 2009, ενϊ ςθμερινόσ Ρρόεδροσ είναι ο Ντόναλντ Τουςκ.

Ευρωπαΰκή Επιτροπή (Κομιςιόν) Θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι αποτελεί το ανϊτατο εκτελεςτικό όργανο τθσ ΕΕ. Ζχει νομοκετικζσ αρμοδιότθτεσ και είναι υπεφκυνθ για τθν εν γζνει εφρυκμθ λειτουργία τθσ Ζνωςθσ. Κάκε κράτοσ-μζλοσ εκπροςωπείται από ζνα μζλοσ ςτθν Επιτροπι, ο οποίοσ ονομάηεται Επίτροποσ. Κάκε Επίτροποσ ζχει ευρωπαϊκό ρόλο και εκπροςωπεί τα ενδιαφζροντα τθσ Ζνωςθσ, χωρίσ υποδείξεισ από εκνικζσ κυβερνιςεισ και οργανιςμοφσ. Κεφαλι τθσ Επιτροπισ είναι ο Ρρόεδρόσ τθσ, ο οποίοσ διορίηεται από το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο. Δεφτεροσ τθ τάξει, είναι ο Φπατοσ Εκπρόςωποσ τθσ Ζνωςθσ για κζματα Εξωτερικισ Ρολιτικισ και Ρολιτικισ Αςφαλείασ, ο οποίοσ Εικόνα 10: Ο ςθμερινόσ Πρόεδροσ τθσ Κομιςιόν, Ηανκεωρείται ωσ αντιπρόεδροσ και επιλζγεται επίςθσ από το Κλοντ Γιοφνκερ. Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο. Οι υπόλοιποι Επίτροποι διορίηονται από το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ (γνωςτό και ωσ Συμβοφλιο των Υπουργϊν) μετά από ςυμφωνία με τον διοριςκζντα Ρρόεδρο. Ο ςυνολικόσ αρικμόσ των μελϊν τθσ Επιτροπισ είναι 28, ενεργοφν ωσ ενιαίο ςϊμα και υπόκεινται ςε ψιφο εμπιςτοςφνθσ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο.

Ευρωπαΰκό Κοινοβούλιο Το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο αποτελεί το άνω τμιμα του δικάλαμου νομοκετικοφ ςϊματοσ τθσ ΕΕ (το κάτω τμιμα, είναι το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ). Αποτελείται από 751 βουλευτζσ, οι οποίοι εκλζγονται άμεςα από τουσ πολίτεσ τθσ ΕΕ κάκε πζντε χρόνια, φςτερα από τισ αντίςτοιχεσ εκλογζσ ςε κάκε κράτοσμζλοσ. Κάκε χϊρα ζχει ςυγκεκριμζνο αρικμό εδρϊν και οι βουλευτζσ που εκλζγονται εδράηονται ςτθ βουλι ανάλογα με τθ κομματικι ι ιδεολογικι τουσ προτίμθςθ.

Εικόνα 11: O πρόεδροσ του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σοφλτσ.

21

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το Κοινοβοφλιο, από κοινοφ με το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ, περνά νομοκεςίεσ ςε όλουσ ςχεδόν τουσ τομείσ ςφμφωνα με τθ ςυνικθ νομοκετικι διαδικαςία. Θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι είναι υπόλογθ ςτο Κοινοβοφλιο. Απαιτεί τθν ζγκριςι του για να αναλάβει κακικοντα, υποβάλει εκκζςεισ ςε τακτά χρονικά διαςτιματα ςε αυτό και υπόκειται ςε προτάςεισ μομφισ από αυτό. Ο Ρρόεδροσ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου, αποτελεί τον κεντρικό ομιλθτι τθσ βουλισ, είναι το πρόςωπο που τθν εκπροςωπεί και εκλζγεται κάκε δυόμιςθ χρόνια από τουσ βουλευτζσ.

Συμβούλιο τησ ΕΕ

Εικόνα 12: Θ αίκουςα του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου, με ζδρα τισ Βρυξζλεσ.

Το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ αποτελεί το κάτω τμιμα του δικάλαμου νομοκετικοφ ςϊματοσ τθσ ΕΕ. Σε αυτό ςυμμετζχει ζνασ υπουργόσ από τθ κυβζρνθςθ κάκε κράτουσ-μζλουσ, ανάλογα με το κζμα προσ ςυηιτθςθ. Θεωρείται ότι αποτελεί ενιαίο ςϊμα, ανεξαρτιτωσ τθσ ςφνκεςισ του. Εκτόσ από νομοκετικά κακικοντα, το Συμβοφλιο αςκεί επίςθσ εκτελεςτικά κακικοντα ςε κζματα που αφοροφν τθ κοινι εξωτερικι πολιτικι και τθν πολιτικι αςφαλείασ.

Ευρωπαΰκό Ελεγκτικό Συνέδριο Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο ελζγχει τθν ορκότθτα του προχπολογιςμοφ τθσ Ζνωςθσ. Διατυπϊνει τισ απόψεισ και τισ προτάςεισ του για τθ βελτίωςθ τθσ χρθματοπιςτωτικισ νομοκεςίασ και τθ καταπολζμθςθ τθσ απάτθσ. Επίςθσ, υποβάλει ετιςιεσ εκκζςεισ, τόςο ςτο Συμβοφλιο όςο και ςτο Κοινοβοφλιο τθσ ΕΕ, για κάκε οικονομικό ζτοσ. Σφμφωνα με αυτζσ τισ εκκζςεισ, το Κοινοβοφλιο εγκρίνει ι όχι τουσ χειριςμοφσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ, θ οποία είναι υπεφκυνθ για τθ ςωςτι διαχείριςθ του προχπολογιςμοφ. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο ζχει τθ νομικι υποχρζωςθ να παράςχει, τόςο ςτο Συμβοφλιο όςο και ςτο Κοινοβοφλιο τθσ ΕΕ, ετιςια διλωςθ που επιβεβαιϊνει τθν αξιοπιςτία των λογαριαςμϊν, τθ νομιμότθτα και τθ κανονικότθτα των υποκείμενων ςε αυτιν πράξεων. Θ υποχρζωςθ αυτι κατοχυρϊκθκε νομικά το 1993. Λοιπέσ αρμοδιότητεσ

Τα κράτθ μζλθ τθσ ΕΕ διατθροφν όλεσ τισ εξουςίεσ και τισ αρμοδιότθτεσ, οι οποίεσ δεν ζρχονται ςε αντίκεςθ με όςεσ ζχουν παραχωρθκεί ρθτϊσ ςτθν ΕΕ. Στισ υπόλοιπεσ περιπτϊςεισ, κάκε κράτοσ-μζλοσ αποποιείται τθσ ικανότθτάσ του να νομοκετεί μονομερϊσ ςε κζματα που άπτονται τθσ αρμοδιότθτασ τθσ ΕΕ, ενϊ ζχει δικαίωμα να το κάνει μόνο ςε περιπτϊςεισ που θ ςυλλογικι νομοκετικι ικανότθτα τθσ ΕΕ δεν το επιτρζπει.

22

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Εξωτερική Πολιτική Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Αςφαλείασ

Θ ςυνεργαςία των κρατϊν-μελϊν ωσ προσ τθν κακιζρωςθ μιασ κοινισ εξωτερικισ πολιτικισ χρονολογείται ιδθ από το 1957 (με τθν ίδρυςθ τθσ τότε Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ), υπό τθ μορφι τθσ Κοινισ Εμπορικισ Ρολιτικισ με τον υπόλοιπο κόςμο. Οι πρϊτεσ όμωσ ςτοχευμζνεσ ενζργειεσ για τθ κακιζρωςθ μιασ κοινισ εξωτερικισ πολιτικισ, ξεκίνθςαν το 1970 με τθν ίδρυςθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ρολιτικισ Συνεργαςίασ. Θ ςυνεργαςία αυτι είχε το χαρακτιρα μιασ άτυπθσ ςυνεδρίαςθσ και διαβοφλευςθσ με ςτόχο τον ςχθματιςμό κοινϊν πολιτικϊν προσ τισ Εικόνα 13: Θ Ύπατοσ Εκπρόςωποσ τθσ Ζνωςθσ για κζματα τρίτεσ χϊρεσ. Το άτυπο αυτό όργανο επιςθμοποιικθκε Εξωτερικισ Πολιτικισ και πολφ αργότερα, με τθν εφαρμογι τθσ Ενιαίασ Πολιτικισ Αςφαλείασ, Φεντερίκα Μογκερίνι. Ευρωπαϊκισ Ρράξθσ το 1987. Θ Ευρωπαϊκι Ρολιτικι Συνεργαςία αντικαταςτάκθκε από τθ Συμφωνία για τθ Κοινι Εξωτερικι Ρολιτικι και Ρολιτικι Αςφαλείασ (ΚΕΡΡΑ), όπωσ ορίςτθκε ςτθ Συνκικθ του Μάαςτριχτ . Στόχοι τθσ ΚΕΡΡΑ είναι θ προϊκθςθ των ςυμφερόντων τθσ ίδιασ ΕΕ αλλά και τθσ διεκνοφσ κοινότθτασ που βρίςκεται από πίςω τθσ, ςε κζματα που αφοροφν τθν αναβάκμιςθ τθσ διεκνοφσ ςυνεργαςίασ, τον ςεβαςμό των ανκρωπίνων δικαιωμάτων και τθσ δθμοκρατίασ κακϊσ και τθν τιρθςθ του υφιςτάμενου δικαίου. Θ ΚΕΡΡΑ απαιτεί ομόφωνεσ αποφάςεισ μεταξφ των κρατϊν μελϊν ςχετικά με τθν πολιτικι πρόκειται να ακολουκθκεί για κάκε ςυγκεκριμζνο κζμα. Με τθ Συνκικθ τθσ Λιςαβόνασ, θ ΚΕΡΡΑ περιλαμβάνεται πλζον ςτο ευρφτερο τμιμα τθσ Ευρωπαϊκισ Υπθρεςίασ Εξωτερικισ Δράςθσ (ΕΥΕΔ), το οποίο αποτελεί ςτθν ουςία το υπουργείο εξωτερικϊν τθσ Ζνωςθσ. Θ Συνκικθ τθσ Λιςαβόνασ ενιςχφει τθν αποτελεςματικότθτα τθσ ΚΕΡΡΑ ανακζτοντασ ςτον Φπατο Εκπρόςωπο τθν υλοποίθςθ των ςτρατθγικϊν και των αποφάςεων που λαμβάνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο και το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ ςτον τομζα τθσ. O Φπατοσ Εκπρόςωποσ αποτελεί επίςθσ το κεςμικό όργανο που ομιλεί εκ μζρουσ τθσ ΕΕ, ςε κζματα εξωτερικισ πολιτικισ και άμυνασ και ζχει το κακικον τθσ εναρμόνιςθσ των κζςεων των κρατϊν μελϊν ςε αυτά τα κζματα.

Αμυντική και ςτρατιωτική Πολιτική Τόςο θ ΕΕ όςο και οι προκάτοχοί τθσ, δεν ςχεδιάςκθκαν ϊςτε να αποτελζςουν κάποιο είδοσ ςτρατιωτικισ ςυμμαχίασ. Σφμφωνα με τθ Συνκικθ του Εικόνα 14: Το αεροςκάφοσ Eurofighter Typhoon και το ελικόπτερο23 Eurocopter Tiger καταςκευάηονται από κοινοπραξίεσ εταιρειϊν εντόσ τθσ ΕΕ

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Άμςτερνταμ (1997), θ εδαφικι υπεράςπιςθ τθσ ΕΕ είχε ανατεκεί ςτο ΝΑΤΟ. Ωςτόςο, μετά τον πόλεμο ςτο Κόςςοβο το 1999, το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο αποφάςιςε ότι θ θ Ζνωςθ κα πρζπει να ζχει τθν ικανότθτα αυτόνομθσ δράςθσ ζτςι ϊςτε να ανταποκρίνεται κατάλλθλα ςε διεκνείσ κρίςεισ, χωρίσ να προκαταλαμβάνεται από τισ αποφάςεισ του ΝΑΤΟ. Ζτςι, ξεκίνθςαν να λαμβάνονται πρωτοβουλίεσ με ςκοπό τθν αφξθςθ τθσ ςτρατιωτικισ ικανότθτασ τθσ ΕΕ, με απϊτερο ςκοπό τθν ςφςταςθ ολοκλθρωμζνθσ ςτρατιωτικισ δφναμθσ ζτςι ϊςτε να διαςφαλίηεται θ εδαφικι τθσ ακεραιότθτα ενάντια ςε εξωτερικοφσ κινδφνουσ περνϊντασ παράλλθλα και ζνα μινυμα ότι δε πρόκειται να ξεςπάςει ποτζ ξανά πόλεμοσ μεταξφ των χωρϊν τθσ Ζνωςθσ. Μετά από μια ςειρά διαβουλεφςεων, δθμιουργικθκαν οι Μάχιμεσ Μονάδεσ Άμεςθσ Αντίδραςθσ τθσ Ε.Ε.. Θ κάκε μια απ' αυτζσ ςτελεχϊνεται ςυνικωσ από 1500 ςτρατιϊτεσ, με δφο από αυτζσ να μποροφν να αναπτφςςονται ανά πάςα ςτιγμι ςε περιόδουσ κρίςθσ. Ουςιαςτικά, θ απρόςκοπτθ ςυνεργαςία των μεγάλων δυνάμεων τθσ Ζνωςθσ (Μεγάλθ Βρετανία, Γαλλία) είναι αυτι που εγγυάται τθν ευρφτερθ αμυντικι και ςτρατιωτικι ςυνεργαςία. Οι ςτρατιωτικζσ επιχειριςεισ τθσ ΕΕ υποςτθρίηονται από το Στρατιωτικό Επιτελείο τθσ Ε.Ε., τον Ευρωπαϊκό Οργανιςμό Άμυνασ και το Δορυφορικό Κζντρο τθσ Ε.Ε..

Ευρωπαΰκή Πολιτική Γειτονίασ Στα πλαίςια τθσ γενικότερθσ εξωτερικισ πολιτικισ τθσ Ζνωςθσ περιλαμβάνονται μεταξφ άλλων και οι ςχζςεισ τθσ με τισ γείτονεσ χϊρεσ (δθλαδι με αυτζσ που ζχει χερςαία ι καλάςςια ςφνορα), οι οποίεσ είτε αποτελοφν εν δυνάμει υποψιφιεσ προσ ζνταξθ είτε απολαμβάνουν προνόμια που τισ κακιςτοφν μζλθ ωσ ζναν βακμό. Θ ΕΕ ζχει ωσ ςτόχο τθν διεφρυνςθ των ςτενϊν τθσ ςχζςεων με τισ χϊρεσ αυτζσ μζςω τθσ Ευρωπαϊκισ Ρολιτικισ Γειτονίασ (ΕΡΓ). Θ ΕΡΓ κακορίηει τον πολιτικό ςυντονιςμό και προάγει τθ βακφτερθ οικονομικι ολοκλιρωςθ με τα ςυμβεβλθμζνα κράτθ, βάςει αμοιβαίων δεςμεφςεων που πθγάηουν από τισ γενικζσ αξίεσ τθσ ΕΕ. Θ ΕΡΓ παραμζνει διαχωριςμζνθ από τθ διαδικαςία τθσ διεφρυνςθσ, αν και δεν προδικάηει τον τρόπο με τον οποίο ενδζχεται να αναπτυχκοφν ςτο μζλλον οι ςχζςεισ τθσ ΕΕ με τουσ γείτονζσ τθσ. Θ ΕΡΓ μπορεί να ερμθνευκεί και ωσ φιλοδοξία τθσ ΕΕ για τθν επζκταςθ των ςυνόρων τθσ ςτο άμεςο μζλλον. Συμπλθρωματικά μζςα αλλθλεπίδραςθσ τθσ ΕΕ με τισ γειτονικζσ τθσ χϊρεσ μζςα ςτα πλαίςια τθσ ΕΡΓ, είναι θ Μεςογειακι Ζνωςθ (θ οποία απαρτίηεται από τισ χϊρεσ που βρζχονται από τθ Μεςόγειο κάλαςςα) και θ Ανατολικι Εταιρικι Σχζςθ (θ οποία περιλαμβάνει χϊρεσ τθσ πρϊθν ΕΣΣΔ).

Οικονομία Θ ΕΕ δθμιουργικθκε πρωτίςτωσ ωσ οικονομικι ζνωςθ το 1958, με τθν ίδρυςθ τθσ τότε ΕΟΚ. Επίςθσ, από τότε δθμιουργικθκε και διατθρείται μζχρι ςιμερα θ Ενιαία Ευρωπαϊκι Αγορά, θ οποία εξαςφαλίηει τθν ελεφκερθ κυκλοφορία ανκρϊπων, εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπθρεςιϊν. Θ ςυνδυαςμζνθ ενιαία αγορά τθσ ΕΕ αποτελεί τθ μεγαλφτερθ οικονομία ςτον κόςμο, με κατ' εκτίμθςθ ονομαςτικό ΑΕΡ 16,073 τρισ. δολάρια το 2012. Θ ΕΕ είναι ο μεγαλφτεροσ εξαγωγζασ ςτον κόςμο, ο δεφτεροσ μεγαλφτεροσ ειςαγωγζασ, ενϊ αποτελεί ζναν από τουσ μεγαλφτερουσ εμπορικοφσ εταίρουσ ςε χϊρεσ όπωσ θ Κίνα και θ Ινδία.

24

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Σφμφωνα με τισ εκτιμιςεισ ελβετικϊν ιδρυμάτων, θ ΕΕ διατθρεί το 30% του παγκόςμιου κακαροφ πλοφτου (ο οποίοσ εκτιμάται ςτα 223 τρισ. δολάρια για το 2012). Σφμφωνα με τθ ετιςια λίςτα του επιχειρθματικοφ περιοδικοφ Fortune, περίπου οι 161 από τισ 500 μεγαλφτερεσ επιχειριςεισ ςτον πλανιτθ ζχουν τθν ζδρα τουσ εντόσ τθσ ΕΕ. Μάλιςτα, 4 από αυτζσ βρίςκονται μζςα ςτισ 10 πρϊτεσ. Τα επίπεδα τθσ ανεργίασ ςτθν ΕΕ των 28, ςφμφωνα με τθν Ευρωπαϊκι Στατιςτικι Υπθρεςία (Eurostat), κυμάνκθκαν κατά μζςο όρο γφρω ςτο 10% για το 2014, με τθν Ελλάδα και τθν Ιςπανία να ζχουν τθν αρνθτικι πρωτιά (25.8% και 23.8% αντίςτοιχα). Το μζςο κατά κεφαλιν ειςόδθμα ανά κάτοικο, εμφανίηει πάρα πολφ μεγάλεσ αποκλίςεισ ανάμεςα ςτα άκρα τθσ ΕΕ. Οι πλουςιότεροι κάτοικοι με βάςθ το μζςο ετιςιο κατά κεφαλιν ειςόδθμα εντοπίηονται ςτο κζντρο του Λονδίνου (78.000 €/κάτοικο), το Λουξεμβοφργο (62.500 €/κάτοικο) και τισ Βρυξζλεσ (52.500 €/κάτοικο) ενϊ οι φτωχότεροι ςτισ βορειοανατολικζσ επαρχίεσ τθσ ΢ουμανίασ (6.900 €/κάτοικο) και ςτισ βορειοανατολικζσ και νότιεσ επαρχίεσ τθσ Βουλγαρίασ (6.900-7.200 €/κάτοικο). Θ οικονομικι ανάπτυξθ των υποανάπτυκτων περιοχϊν τθσ Ζνωςθσ όπωσ επίςθσ και θ γενικότερθ ανάπτυξθ των υποδομϊν ςτο ςφνολο τθσ, υποςτθρίηονται από τα ευρωπαϊκά Διαρκρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχισ. Επίςθσ, ζχουν ςυςτακεί μια ςειρά από ειδικά ταμεία (Phare, Ρροενταξιακό Διαρκρωτικό Μζςο (ΡΔΜ), Μζςο Ρροενταξιακισ Γεωργικισ Ρολιτικισ (SAPARD)) τα οποία παρζχουν επείγουςα βοικεια ςτα κράτθ-μζλθ που το ζχουν ανάγκθ κακϊσ και υποςτιριξθ για τα υποψιφια κράτθ ζτςι ϊςτε να μπορζςουν να ςυμμορφωκοφν με τισ απαραίτθτεσ προχποκζςεισ για τθν ζνταξι τουσ.

Ενιαία Ευρωπαΰκή Αγορά Δφο από τουσ κυριότερουσ ςτόχουσ τθσ πρϊθν ΕΟΚ, τουσ οποίουσ επίςθσ κλθρονόμθςε θ ΕΕ με αποςτολι τθν ολοκλιρωςι τουσ, ιταν θ εγκακίδρυςθ μιασ ενιαίασ αγοράσ για τα μζλθ τθσ κακϊσ και θ πλιρθσ τελωνειακι τουσ ζνωςθ. Θ ενιαία αγορά εξαςφαλίηει τθν ελεφκερθ κυκλοφορία ανκρϊπων, εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπθρεςιϊν εντόσ τθσ ΕΕ ενϊ με τθν τελωνειακι ζνωςθ όλα τα κράτθ-μζλθ οφείλουν να υιοκετιςουν ενιαίουσ τελωνειακοφσ δαςμοφσ για τα εξωτερικά προϊόντα που ειςζρχονται ςτθν ενιαία αγορά. Θ Ιςλανδία, το Λίχτενςταϊν, θ Νορβθγία και θ Ελβετία, αν και εκτόσ ΕΕ ςυμμετζχουν επίςθσ ςτθν ενιαία αγορά ωσ μζλθ τθσ ΕΗΕΣ, αλλά όχι και ςτθν τελωνειακι ζνωςθ.

Θ ελεφκερθ κυκλοφορία κεφαλαίων είναι απαραίτθτθ για τθν ενίςχυςθ των επενδφςεων εντόσ τθσ ΕΕ, όπωσ πχ. θ αγορά ακινιτων και μετοχϊν. Θ Συνκικθ του Μάαςτριχτ κακϊσ και θ ίδρυςθ τθσ νομιςματικισ ζνωςθσ (Ευρωηϊνθ) ενίςχυςαν και προϊκθςαν ςθμαντικά αυτό το προνόμιο, το οποίο είναι το μοναδικό που μπορεί να χορθγθκεί ςε κράτθ-μζλθ και εταιρείεσ εκτόσ ΕΕ, για τθν εξωτερικι προςζλκυςθ επενδφςεων. Με τθν ίδρυςθ τθσ ΕΕ το 1993 κεςπίςτθκε επιςιμωσ θ ευρωπαϊκι ικαγζνεια, θ οποία ςυμπλθρϊνει τθν εκνικι ικαγζνεια των κρατϊν-μελϊν τθσ. Θ κζςπιςθ μιασ κοινισ ικαγζνειασ κρίκθκε απαραίτθτθ για τθν προϊκθςθ τθσ ελεφκερθσ μετακίνθςθσ των 25

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

ανκρϊπων που τθν κατζχουν, εντόσ τθσ ΕΕ. Ζτςι, οι κάτοχοι τθσ ευρωπαϊκισ ικαγζνειασ μποροφν ελεφκερα να μετακινοφνται εντόσ τθσ Ζνωςθσ για εργαςία, ςπουδζσ, μόνιμθ κατοίκθςθ ι ακόμα και να ςυνταξιοδοτθκοφν ςε κάποια άλλθ χϊρα. Επίςθσ, ςυμφωνικθκε θ πλιρθσ αναγνϊριςθ των επαγγελματικϊν προςόντων ωσ απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τα παραπάνω προνόμια. Θ ελευκερία δθμιουργίασ και διακίνθςθσ υπθρεςιϊν επιτρζπει ςε ιδιϊτεσ επιχειρθματίεσ τθν απρόςκοπτθ παροχι υπθρεςιϊν ςε προςωρινι ι και μόνιμθ βάςθ, εντόσ τθσ κοινισ αγοράσ. Ραρ' όλο που θ παροχι υπθρεςιϊν απαρτίηει το 60 - 70% του ΑΕΡ, θ νομοκεςία ιταν ελλιπισ ςε αυτόν τον τομζα μζχρι προςφάτωσ. Το νομοκετικό αυτό κενό καλφφκθκε με τθν ΟΔΘΓΙΑ 2006/123/ΕΚ ςχετικά με τισ υπθρεςίεσ ςτθν εςωτερικι αγορά, θ οποία τζκθκε ςε πλιρθ εφαρμογι ςτισ 28 Δεκεμβρίου 2009.

Δίκαιο ανταγωνιςμού Θ ΕΕ εξαςφαλίηει τον ανόκευτο ανταγωνιςμό εντόσ τθσ ενιαίασ τθσ αγοράσ. Θ Κομιςιόν, ωσ ρυκμιςτικι αρχι του δίκαιου του ανταγωνιςμοφ, εργάηεται για τθν φιλελευκεροποίθςθ τθσ αγοράσ και τθν πάταξθ των οικονομικϊν καρτζλ ενϊ επίςθσ είναι υπεφκυνθ για τθν επιβολι κυρϊςεων ςε περιπτϊςεισ μονοπωλιακισ ςυμπεριφοράσ και τθν ζγκριςθ ςυγχωνεφςεων. Ζχουν υπάρξει διάφορεσ περιπτϊςεισ, μεγάλθσ δθμοςιότθτασ, όπου ο Επίτροποσ ανταγωνιςμοφ ζχει επιβάλει πρόςτιμα ι ζχει απορρίψει ςυγχωνεφςεισ εταιρειϊν κολοςςϊν. Μια από αυτζσ ιταν θ επιβολι προςτίμου ςτθ Microsoft, το 2007, ςυνολικοφ φψουσ 777 εκατομμυρίων ευρϊ για τθν κατάχρθςθ τθσ δεςπόηουςασ κζςθσ τθσ ςτθν αγορά και τθν επιβολι ακζμιτων πρακτικϊν αδειοδότθςθσ των προϊόντων τθσ. Ζνα ακόμα πιο βαρφ και πρωτοφανζσ πρόςτιμο επιβλικθκε ςτθν ίδια εταιρεία το 2013, φψουσ 561 δις. ευρϊ, για τθν μθ τιρθςθ εκελοντικοφ ςυμφϊνου.

26

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Νομιςματική ένωςη (Ευρωζώνη) Θ κζςπιςθ μιασ κοινισ ςυναλλαγματικισ μονάδασ είχε αποτελζςει επίςθμα ςτόχο τθσ ΕΟΚ, ιδθ από το 1969. Δζκα χρόνια αργότερα, κεςπίςτθκε θ Ευρωπαϊκι λογιςτικι μονάδα θ οποία αποτελοφςε μια κοινι ςυναλλαγματικι ςυνιςταμζνθ μεταξφ των χωρϊν των Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων. Με τθν υπογραφι τθσ Συνκικθσ του Μάαςτριχτ το 1992, εκτόσ από τθν ίδρυςθ τθσ ΕΕ, κεςπίςτθκαν επίςθσ νομικά θ δομι τθσ νομιςματικισ ζνωςθσ και τα κριτιρια πλθρότθτασ ενόσ κράτουσ για τθν επιτυχι προςχϊρθςι του ςε αυτι. Το κοινό νόμιςμα τθσ Ζνωςθσ πιρε το όνομα Ευρϊ και θ νομιςματικι ζνωςθ επικράτθςε να αποκαλείται ϊσ Ευρωηϊνθ. Για τθν προςχϊρθςι του ςτθν Ευρωηϊνθ, ζνα κράτοσ κα πρζπει να αποτελεί επίςθσ και μζλοσ τθσ ΕΕ. Εικόνα 15: Θ ζδρα τθσ ΕΚΤ ςτθ Φρανκφοφρτθ.

Θ νομιςματικι ζνωςθ ξεκίνθςε το 1999, με 11 χϊρεσ να λαμβάνουν μζροσ αρχικϊσ. Το ευρϊ ζκανε επίςθσ τθν πρϊτθ του επίςθμθ εμφάνιςθ τότε, αλλά μόνο ςε λογιςτικι μορφι. Θ φυςικι του ζκδοςθ και διάκεςθ ςτισ χϊρεσ τθσ ευρωηϊνθσ (ςυμπεριλαμβανομζνθσ και τθσ Ελλάδασ), ξεκίνθςε τθ 1θ Ιανουαρίου 2002. Από τότε και ςτο εξισ, καταργικθκαν τα εκνικά νομίςματα των κρατϊν τθσ ευρωηϊνθσ, θ οποία Εικόνα 16: Τα τραπεηογραμμάτια ευρϊ τθσ ςιμερα αρικμεί 19 μζλθ. πρϊτθσ ζκδοςθσ. Το ευρϊ αντικατζςτθςε τα εκνικά νομίςματα 19 κρατϊν, με τελευταία τθν Λικουανία (2015).

Το ευρϊ αποτελεί ςιμερα το δεφτερο ιςχυρότερο αποκεματικό νόμιςμα ςτον πλανιτθ, κακϊσ περίπου το 1/4 των αποκεματικϊν των διεκνϊν χρθματιςτθρίων είναι ςε ευρϊ. Ο ζλεγχοσ του κοινοφ νομίςματοσ και των πολιτικϊν τθσ νομιςματικισ ζνωςθσ, εκπορεφεται από τθν Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα (ΕΚΤ). Θ ΕΚΤ βρίςκεται ςτο επίκεντρο του Ευρωπαϊκοφ Συςτιματοσ Κεντρικϊν Τραπεηϊν (το οποίο περιλαμβάνει όλεσ τισ εκνικζσ τράπεηεσ των μελϊν τθσ ΕΕ) και ελζγχεται από το Γενικό Συμβοφλιό τθσ, το οποίο περιλαμβάνεται από τον Ρρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο τθσ ΕΚΤ και τουσ διοικθτζσ των κεντρικϊν εκνικϊν τραπεηϊν των 28 μελϊν τθσ ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Σφςτθμα Χρθματοπιςτωτικισ Εποπτείασ (ESFS) αποτελεί το κεςμοκετθμζνο οικονομικό ςφςτθμα εποπτείασ τθσ ΕΕ για τθν διαςφάλιςθ τθσ οικονομικισ τθσ ςτακερότθτασ.

Aποτελείται από τρείσ επιμζρουσ αρχζσ: τθν

Εικόνα 17: Το ανανεωμζνο τραπεηογραμμάτιο των 10 ευρϊ από τθν νζα ςειρά "Ευρϊπθ".

27

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαϊκι Αρχι Τραπεηϊν (ΕΑΤ), τθν Ευρωπαϊκι Αρχι Αςφαλίςεων και Επαγγελματικϊν Συντάξεων και τθν Ευρωπαϊκι Αρχι Κινθτϊν Αξιϊν και Αγορϊν. Οι αρχζσ αυτζσ ςυμπλθρϊνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο Συςτθμικϊν Κινδφνων το οποίο τελεί υπό τθν άμεςθ εποπτεία τθσ ΕΚΤ. Πλα τα κράτθ που επικυμοφν να γίνουν μζλοσ τθσ Ευρωηϊνθσ, δεςμεφονται από τθ Συνκικθ του Μάαςτριχτ για τθ λιψθ ςθμαντικϊν οικονομικϊν μζτρων, που αφοροφν κυρίωσ τθν αποφυγι υπερβολικϊν δθμοςιονομικϊν ελλειμμάτων και τθν βιωςιμότθτα του δθμόςιου χρζουσ τουσ. Ωσ απόρροια τθσ Ραγκόςμιασ οικονομικισ φφεςθσ του 2008, ξζςπαςε και θ οικονομικι κρίςθσ τθσ Ευρωηϊνθσ ςτισ αρχζσ του 2009. Θ απόκλιςθ από τουσ δθμοςιονομικοφσ ςτόχουσ του Μάαςτριχτ ςε ςυνδυαςμό με τθν ευρωπαϊκι κρίςθ χρζουσ, ζκανε πολφ δφςκολο ι ακόμα και αδφνατο για κάποιεσ χϊρεσ τθσ Ευρωηϊνθσ να εξοφλιςουν ι να αναχρθματοδοτιςουν το δθμόςιο χρζοσ τουσ. Οι χϊρεσ που επθρεάςτθκαν περιςςότερο ιταν θ Ελλάδα, θ Ιρλανδία, θ Ιςπανία, θ Κφπροσ και θ Ρορτογαλία. Θ Συνκικθ του Μάαςτριχτ απαγόρευε κράτθ τθσ Ευρωηϊνθσ να αναλάβουν τθν χρθματοδότθςθ των χρεϊν των άλλων κρατϊν. Ραρ’ όλα αυτά, βρζκθκαν νομικζσ δικλείδεσ για τθ ςφςταςθ διάφορων ταμείων διάςωςθσ των ςυγκεκριμζνων κρατϊν, ζτςι ϊςτε να μπορζςουν να ανταποκρικοφν ςτισ οικονομικζσ τουσ υποχρεϊςεισ ςε πρϊτθ φάςθ και να μπορζςουν να κερδίςουν πλιρωσ τθν χαμζνθ αξιοπιςτία και ανταγωνιςτικότθτά τουσ ςε ςφντομο χρονικό διάςτθμα.

Ενέργεια Θ ΕΕ είναι μια παραδοςιακι δφναμθ ςτον τομζα τθσ ενεργειακισ πολιτικισ για πολλά ζτθ, μια παράδοςθ που ξεκίνθςε και εξελίςςεται από τθν εποχι τθσ Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ Άνκρακα και Χάλυβα. Θ ειςαγωγι μιασ υποχρεωτικισ και περιεκτικισ ευρωπαϊκισ ενεργειακισ πολιτικισ εγκρίκθκε ςτθ ςυνεδρίαςθ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου τον Οκτϊβριο του 2005 και δθμοςιεφκθκε τον Ιανουάριο του 2007. Θ ενεργειακι πολιτικι τθσ ΕΕ κζτει πζντε ςτόχουσ: Αφξθςθ του ενεργειακοφ ανταγωνιςμοφ ςτθν ενιαία τθσ αγορά. Άυξθςθ τθσ χρθματοδότθςθσ για τθν ανάπτυξθ ςυςτθμάτων νζων μορφϊν ενζργειασ. Ενκάρυνςθ των ενεργειακϊν επενδφςεων και τθν ενίςχυςθ τθσ διαςφνδεςθσ των δικτφων θλεκτρικισ ενζργειασ. Διαφοροποίθςθ των υφιςτάμενων ενεργειακϊν πόρων με εναλλακτικζσ μορφζσ ενζργειασ Θζςπιςθ ενόσ νζου ενεργειακοφ πλαιςίου για τθν αποτελεςματικι ςυνεργαςία με τθ ΢ωςία και τθ βελτίωςθ των ςχζςεων με ενεργειακά πλοφςια κράτθ τθσ Κεντρικισ Αςίασ και τθσ Βόρειασ Αφρικισ.

28

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Θ ΕΕ ειςάγει 82% του πετρελαίου και 57% του αερίου που καταναλϊνει κακϊσ και το 97,5% των απαιτιςεων τθσ ςε ουράνιο, παραμζνοντασ ο κφριοσ παγκόςμιοσ ειςαγωγζασ αυτϊν. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν ακόμα ανθςυχίεσ ότι θ ενεργειακι επάρκεια τθσ ΕΕ εξαρτάται κατά ζνα μεγάλο μζροσ από τθ ΢ωςία. Αυτι θ ανθςυχία ζχει γίνει ιδιαίτερα οξεία μετά από μια ςειρά διαφωνιϊν μεταξφ ΢ωςίασ και γειτονικϊν κρατϊν, όταν θ ΢ωςία αφξθςε τθν τιμι του εξαγωγικοφ ενεργειακοφ τθσ πλοφτου. Ωσ αποτζλεςμα θ ΕΕ προςπακεί να διαφοροποιιςει τθν ενεργειακι τθσ πολιτικι ςχετικά με τον ανεφοδιαςμό τθσ.

Υποδομέσ Θ ΕΕ εργάηεται για τθ ςυνεχι βελτίωςθ και αναβάκμιςθ των διαςυνοριακϊν υποδομϊν τθσ, μζςω του Διευρωπαϊκοφ Δικτφου Υποδομϊν (ΔΔΥ). Υπό τθν αιγίδα του δθμιουργικθκαν τα μεγαλφτερα ζργα ςτθν ΕΕ, όπωσ είναι θ ςιραγγα τθσ Μάγχθσ, ο ευρωπαϊκόσ αυτοκινθτόδρομοσ ταχείασ κυκλοφορίασ Ραρίςι – Μόναχο, θ γζφυρα τθσ Μεςςινθσ, θ γζφυρα Oresund μεταξφ Δανίασ – Σουθδίασ κ.α. . Ζνα πολφ μεγάλο εγχείρθμα ςτα πλαίςια τθσ ανάπτυξθσ των υποδομϊν τθσ ΕΕ, είναι το "Ρρόγραμμα Galileo", προχπολογιςμοφ 5 δισ ευρϊ. Ο "Γαλιλαίοσ" είναι ζνα προτεινόμενο παγκόςμιο δορυφορικό ςφςτθμα εντοπιςμοφ κζςεωσ, που καταςκευάηεται από τθν ΕΕ, με τθ ςυμμετοχι και βοικεια τθσ Ευρωπαϊκισ Διαςτθμικισ Υπθρεςίασ (ESA). Δθμιουργικθκε για να ανταγωνιςκεί τα ιδθ υπάρχοντα ςυςτιματα τθσ Αμερικισ και τθσ ΢ωςίασ (GPS και GLONASS αντίςτοιχα), ενϊ ζχει δεχκεί αρκετζσ επικρίςεισ κατά καιροφσ λόγω των υπζρογκων δαπανϊν εν μζςω κρίςθσ, των κακυςτεριςεων και τθσ γενικότερθσ αντίλθψθσ ότι είναι περιττό λόγω του υπάρχοντοσ ςυςτιματοσ GPS. Στθν Ελλάδα, θ ςυμβολι των Διευρωπαϊκϊν δικτφων ςε ςυνδυαςμό με τα προγράμματα του ΕΣΡΑ υπιρξε κακοριςτικόσ παράγοντασ ςτθν ανάπτυξθ των υποδομϊν τθσ. Κςωσ το μεγαλφτερο αναπτυξιακό ζργο τθσ τελευταίασ δεκαπενταετίασ αποτζλεςε θ καταςκευι τθσ Εγνατίασ Οδοφ, θ οποία αποτελεί τμιμα τθσ ςυνολικισ Ευρωπαϊκισ Οδοφ Ε90. Ο ςυνολικόσ προχπολογιςμόσ του ζργου, ςυνολικοφ μικουσ 670 χλμ (βαςικόσ άξονασ Θγουμενίτςα – Κιποι Ζβρου), ανιλκε ςτα 6 δισ ευρϊ ςθμαντικό μζροσ του οποίου προιλκε από κοινοτικά κονδφλια. Θ καταςκευι του δικτφου μετρό Ακθνϊν, το οποίο ςυνεχίηει να επεκτείνεται μζχρι και ςιμερα, αποτζλεςε επίςθσ ζνα από τα μεγαλφτερα ζργα που υλοποίθςε ποτζ θ χϊρα, κάτι που κα ιταν πολφ δφςκολο χωρίσ τθ ςυμβολι των ευρωπαϊκϊν αναπτυξιακϊν προγραμμάτων. Τα μεγαλφτερα ζργα που βρίςκονται αυτι τθ ςτιγμι υπό καταςκευι και ςτα οποία ςθμαντικό μερίδιο του κόςτουσ ςυνειςφζρεται από τα ταμεία των δικτφων υποδομϊν τθσ ΕΕ, είναι θ καταςκευι του δικτφου μετρό τθσ Θεςςαλονίκθσ και ο εκςυγχρονιςμόσ του ςιδθροδρομικοφ άξονα Ρ.Α.ΘΕ.Ρ. (Ράτρα-Ακινα-Θες/νίκθΡρομαχϊνασ) με πλιρθ θλεκτροκίνθςθ.

Γεωργική πολιτική Θ Κοινι Αγροτικι Ρολιτικι (ΚΑΡ) είναι μια από τισ παλαιότερεσ και ςθμαντικότερεσ πολιτικζσ τθσ Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ. Θ πολιτικι ζχει ωσ ςτόχουσ, τθν αυξανόμενθ γεωργικι παραγωγι παρζχοντασ βζβαιθ αυτάρκεια ςτισ προμικειεσ τροφίμων και τθν εξαςφάλιςθ υψθλισ ποιότθτασ ηωισ για τουσ αγρότεσ ςτακεροποιϊντασ τισ αγορζσ και 29

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

εξαςφαλίηοντασ λογικζσ τιμζσ για τουσ καταναλωτζσ. Μζχρι προςφάτωσ θ πολιτικι αυτι λειτουργοφςε μζςω ενόσ ςυςτιματοσ γεωργικϊν επιχορθγιςεων και παρεμβάςεων ςτθν αγορά. Θ άςκθςθ όμωσ τθσ παραπάνω πολιτικισ, οδιγθςε ςε ςθμαντικι υπερπαραγωγι. Θ πλεονάηουςα παραγωγι αγοράηονταν από τθν Κοινότθτα θ οποία τθν προωκοφςε ςτισ διεκνείσ αγορζσ ςε τιμζσ ςθμαντικά μειωμζνεσ από αυτζσ που εγγυόταν για τουσ αγρότεσ θ ίδια θ Κοινότθτα. Στουσ αγρότεσ προςφζρκθκαν επιδοτιςεισ, ίςεσ με τθ διαφορά τιμϊν ανάμεςα ςε αυτζσ που εγγυόταν θ Κοινότθτα και ςτισ διεκνείσ τιμζσ, ζτςι ϊςτε να εξάγουν τα προϊόντα τουσ εκτόσ τθσ Κοινότθτασ. Το ςφςτθμα αυτό δζχκθκε δριμεία κριτικι με τθ κατθγορία τθσ υπονόμευςθσ του ανταγωνιςμοφ των αγροτϊν εκτόσ Ευρϊπθσ, και ιδιαίτερα του αναπτυςςόμενου κόςμου. Θ ϊκθςθ αυτι προσ τθν υπζρογκθ παραγωγι κατθγορικθκε και για τθν ενκάρρυνςθ μεκόδων καλλιζργειασ εχκρικϊν για το περιβάλλον. Οι υποςτθρικτζσ τθσ ΚΑΡ υπεραςπίηονταν το ςφςτθμα των τακτικϊν επιχορθγιςεων με το επιχείρθμα ότι ζτςι εξαςφαλίηονταν ζνα άριςτο βιοτικό επίπεδο για το ςφνολο των αγροτϊν. Στθ πραγματικότθτα ωςτόςο, μόλισ το 8% του ςυνόλου των επιχορθγιςεων ζφκανε ςτουσ μικροφσ τοπικοφσ αγρότεσ. Με βάςθ αυτά τα δεδομζνα, θ Κοινι Γεωργικι Ρολιτικι υποβλικθκε ςε μια ςειρά μεταρρυκμίςεων. Οι γεωργικζσ δαπάνεσ τθσ Ζνωςθσ κινικθκαν μακριά από το κατεςτθμζνο ςφςτθμα των τακτικϊν επιχορθγιςεων, το οποίο μεταςχθματίςτθκε ςε ζνα ςφςτθμα άμεςθσ χρθματοδότθςθσ των καλλιεργειϊν με βάςθ το μζγεκόσ τουσ. Αυτό ζχει ωσ ςτόχο να μπορεί θ ίδια θ αγορά να κακορίηει τα επικυμθτά επίπεδα παραγωγισ, διατθρϊντασ παράλλθλα τα επίπεδα των αγροτικϊν ειςοδθμάτων.

Δημογραφικά ςτοιχεία Πληθυςμόσ

Ο πλθκυςμόσ τθσ ΕΕ των 28, εκτιμικθκε τθ 1θ Ιανουαρίου 2014 γφρω ςτα 507,4 εκατομμφρια (με το νοφμερο αυτό να υπόκειται ςε οριςμζνεσ αποκλίςεισ). Ρρόκειται για τον τρίτο μεγαλφτερο πλθκυςμό ςτον κόςμο μετά τθν Κίνα και τθν Ινδία. Ο πλθκυςμόσ τθσ ΕΕ δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμθμζνοσ ςτθν ευρωπαϊκι ιπειρο κακϊσ οριςμζνεσ χϊρεσ (και περιοχζσ μζςα ςε αυτζσ) είναι πιο πυκνοκατοικθμζνεσ ςε ςχζςθ με άλλεσ. Ρολυπλθκζςτερθ χϊρα τθσ ΕΕ είναι θ Γερμανία με 82 εκατομμφρια κατοίκουσ. Τθν πρϊτθ πεντάδα ςυμπλθρϊνουν θ Γαλλία (64,1 εκατ.), το Θνωμζνο Βαςίλειο (61,1 εκατ.), θ Ιταλία (60 εκατ.) και θ Ιςπανία (45,85). Θ Ελλάδα ςυγκαταλζγεται 10θ με πλθκυςμό 10,8 εκατομμφρια κατοίκουσ, ςφμφωνα με τθν επίςθμθ απογραφι του 2011. Θ χϊρα με τον μικρότερο πλθκυςμό ςτθν ΕΕ είναι θ Μάλτα με μόλισ 0,4 εκατ. κατοίκουσ. Θ μεγαλφτερθ πόλθ τθσ ΕΕ είναι το Λονδίνο, με τον πλθκυςμό του ςυνολικοφ μθτροπολιτικοφ ςυγκροτιματοσ να ξεπερνά τα 13,6 εκατομμφρια. Εκτόσ όμωσ από τισ πολυάρικμεσ μεγάλεσ πόλεισ, ςε αρκετζσ χϊρεσ ζχουν δθμιουργθκεί ευρφτερεσ μθτροπολιτικζσ περιοχζσ χωρίσ κάποιο διακριτό πυρινα-κζντρο, οι οποίεσ δθμιουργικθκαν από τθ ςταδιακι ςυνζνωςθ κοντινϊν πόλεων. Οι μεγαλφτερεσ είναι, θ Κοιλάδα του ΢ουρ 30

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

(Ζςςεν - Μπόχουμ - Ντόρτμουντ και λογίηεται ωσ ζνα ενιαίο πολεοδομικό ςυγκρότθμα), το ΢άντςταντ (Άμςτερνταμ, ΢ότερνταμ, Χάγθ, Ουτρζχτθ), θ Μθτροπολιτικι Ρεριοχι τθσ Κεντρικισ ΢θνανίασ-Φρανκφοφρτθσ (Φρανκφοφρτθ, Μάιντη, Βίημπαντεν, Πφενμπαχ), θ Μθτροπολιτικι Ρεριοχι τθσ Άνω Σιλεςίασ (Κατόβιτςε, Οςτράβα) και θ περιοχι Πρεςουντ (Κοπεγχάγθ-Μάλμε, θ μοναδικι που απλϊνεται ανάμεςα ςε δφο χϊρεσ).

Εικόνα 18: Ο πίνακασ με τισ 10 μεγαλφτερεσ πόλεισ τθσ ΕΕ

Μετανάςτευςη Θ αυξανόμενθ τάςθ του πλθκυςμοφ τθσ Ευρϊπθσ ζρχεται ωσ αποτζλεςμα του ςυνδυαςμοφ φυςικισ αφξθςθσ (ο αρικμόσ των γεννιςεων υπερβαίνει τον αρικμό των κανάτων) και κακαρισ μετανάςτευςθσ (ο αρικμόσ των ατόμων που εγκακίςτανται ςτθν ΕΕ υπερβαίνει τον αρικμό εκείνων που τθν εγκαταλείπουν). Σιμερα θ αφξθςθ του πλθκυςμοφ τθσ ΕΕ οφείλεται κυρίωσ ςτθν κακαρι μετανάςτευςθ. Θ Ευρϊπθ αποτζλεςε επί ςειρά ετϊν, εςτία φιλοξενίασ και παροχισ αςφλου ςε οικονομικοφσ μετανάςτεσ και ανκρϊπουσ που προςπακοφν να ξεφφγουν από τον πόλεμο ι τισ πολιτικζσ διϊξεισ ςε περιοχζσ του κόςμου όπου υπάρχουν ςυγκροφςεισ. Ο αρικμόσ εκείνων που ηθτοφν άςυλο αυξάνεται ςε περιόδουσ πολζμου, όπωσ ςτθ διάρκεια των ςυγκροφςεων ςτα Βαλκάνια ςτισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του 1990. Από τότε, ο αρικμόσ των αιτιςεων αςφλου ςτθν ΕΕ μειϊκθκε και το 2006 ιταν χαμθλότεροσ από οποιοδιποτε άλλο διάςτθμα των τελευταίων 15 ετϊν. Ωςτόςο, μείηον ηιτθμα ςε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί θ ςυςτθματικι παράνομθ μετανάςτευςθ και θ αντιμετϊπιςι τθσ, με κφριεσ πφλεσ ειςόδου τισ νότιεσ-νοτιοανατολικζσ χϊρεσ (Ιταλία, Ελλάδα, Βουλγαρία) και κυρίωσ τθν Ελλάδα θ οποία βρίςκεται ςτο ςταυροδρόμι των θπείρων. Σφμφωνα με εκτιμιςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ ςιμερα υπάρχουν τουλάχιςτον 4,5 εκατομμφρια παράνομοι μετανάςτεσ ςτα κράτθ-μζλθ τθσ Ζνωςθσ, αρικμόσ ο οποίοσ αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Οι περιςςότεροι από αυτοφσ βρίςκονται εγκατεςτθμζνοι ςτθ Γερμανία, τθν Ιςπανία, το Θνωμζνο Βαςίλειο, τθ Γαλλία και τθν Ιταλία. Οι περιςςότεροι προζρχονται από το Ιράν, το Ιράκ, τθ Συρία, τθν Τουρκία, το Αφγανιςτάν και τθν Κίνα, αλλά και από χϊρεσ τθσ Αφρικισ, τθσ Αςίασ, τθσ πρϊθν Σοβιετικισ Ζνωςθσ και χϊρεσ τθσ Κεντρικισ και Ανατολικισ Ευρϊπθσ. Ζνα μεγάλο ποςοςτό των παράνομων μεταναςτϊν που ςυλλαμβάνονται, κρατείται ςε ειδικά διαμορφωμζνουσ 31

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

χϊρουσ φιλοξενίασ με ςκοπό να απελακοφν ςτισ χϊρεσ καταγωγισ τουσ ι να επαναπροωκθκοφν ςτθ χϊρα μζςω τθσ οποίασ ειςιλκαν ςτθν ΕΕ.

Γλώςςεσ Οι επίςθμεσ γλϊςςεσ τθσ Ε.Ε είναι 24: Αγγλικά, Βουλγαρικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Δανικά, Ελλθνικά, Εςκονικά, Ιρλανδικά, Ιςπανικά, Ιταλικά, Κροατικά, Λετονικά, Λικουανικά, Μαλτεηικά, Ολλανδικά, Ουγγρικά, Ρολωνικά, Ρορτογαλικά, ΢ουμανικά, Σλοβακικά, Σλοβενικά, Σουθδικά, Τςεχικά και Φινλανδικά. Πλα τα ςθμαντικά ζγγραφα που εκδίδονται (όπωσ πχ ευρωπαϊκά κοινοβουλευτικά πρακτικά, νομοκετικά διατάγματα, Συνκικεσ κλπ) μεταφράηονται ςε όλεσ τισ επίςθμεσ γλϊςςεσ τθσ Ζνωςθσ. Εκτόσ των 24 επίςθμων γλωςςϊν, υπολογίηεται ότι πάνω από 50 εκατομμφρια άνκρωποι εντόσ τθσ ΕΕ ομιλοφν περίπου 150 περιφερειακζσ και μειονοτικζσ γλϊςςεσ. Από αυτζσ, ζχουν αναγνωριςκεί για τθν χριςθ με τθν ευρωπαϊκοφσ κεςμοφσ, μόνο οι 3 ιςπανικζσ περιφερειακζσ (Καταλανικά, Γαλικιανά, Βαςκικά), θ Σκωτικι Γαελικι και τα Ουαλικά. Θ διατιρθςθ των τοπικϊν γλωςςικϊν ιδιαιτεροτιτων αποτελεί αποκλειςτικό ηιτθμα κάκε κράτουσ ξεχωριςτά, ωςτόςο προωκείται ανελλιπϊσ θ εκμάκθςθ τουλάχιςτον των περιςςότερο ομιλοφμενων γλωςςϊν τθσ ΕΕ. Ρερίπου το 56% των ευρωπαίων πολιτϊν μποροφν να ςυηθτιςουν και να ςυνεννοθκοφν ςε γλϊςςεσ πζραν τθσ μθτρικισ τουσ. Τα Αγγλικά είναι θ περιςςότερο ομιλοφμενθ γλϊςςα ςτθν ΕΕ με ποςοςτό 51% επί των κατοίκων (13% ωσ μθτρικι και 38% ωσ επίκτθτθ). Λαμβάνοντασ υπόψθ μόνο τισ μθτρικζσ γλϊςςεσ, θ Γερμανικι ζρχεται πρϊτθ με ποςοςτό 16%. Οι περιςςότερεσ επίςθμεσ γλϊςςεσ ανικουν ςτθν Ινδοευρωπαϊκι οικογζνεια. Εξαίρεςθ αποτελοφν τα Εςκονικά, Φινλανδικά και Ουγγρικά που ανικουν ςτθν Ουραλικι οικογζνεια και τα Μαλτζηικα που ανικουν ςτθν Σθμιτικι. Το αλφάβθτο που χρθςιμοποιεί θ πλειοψθφία των χωρϊν είναι το Λατινικό, με εξαίρεςθ τθν Ελλάδα που χρθςιμοποιεί το Ελλθνικό αλφάβθτο. Και τα δφο αποτελοφν επίςθμα αλφάβθτα τθσ ΕΕ, ενϊ με τθν ζνταξθ τθσ Βουλγαρίασ το 2007 προςτζκθκε και το Κυριλλικό.

Θρηςκείεσ Θ ΕΕ αποτελεί ζνα κοςμικιςτικό ςϊμα χωρίσ να ςυνδζεται επίςθμα με καμιάσ μορφισ κρθςκεία. Ωςτόςο, το Άρκρο 17 τθσ Συνκικθσ για τθ Λειτουργία τθσ ΕΕ ορίηει ότι θ Ζνωςθ ςζβεται και δεν κίγει το κακεςτϊσ που ζχουν ςφμφωνα με το εκνικό δίκαιο οι εκκλθςίεσ και οι κρθςκευτικζσ ενϊςεισ ι κοινότθτεσ ςτα κράτθ μζλθ. Σφμφωνα με δθμοςκοπικά ςτοιχεία του Ευρωβαρόμετρου το 2012, θ πιο διαδεδομζνθ κρθςκεία τθσ ΕΕ είναι ο Χριςτιανιςμόσ απαρτίηοντασ το 72% του πλθκυςμοφ (48% Κακολικοί, 12% Ρροτεςτάντεσ, 8% Ορκόδοξοι και 4% άλλεσ μορφζσ χριςτιανιςμοφ). Ο Μουςουλμανιςμόσ απαρτίηει μόλισ το 2%, ενϊ ζνα ςυνολικό ποςοςτό του 3% ςυγκεντρϊνουν άλλεσ κρθςκείεσ, όπωσ ο Βουδιςμόσ, ο Ινδουϊςμόσ, ο Σιχιςμόσ και ο Ιουδαϊςμόσ. Το υπόλοιπο 23% του πλθκυςμοφ δθλϊνει άκεοσ ι Αγνωςτικιςτισ.

32

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το γεγονόσ ότι ο Χριςτιανιςμόσ αποτελεί πυλϊνα τθσ Ευρϊπθσ αποτελεί θ διλωςθ του Ρροζδρου τθσ Δθμοκρατίασ Ρροκόπθ Ραυλόπουλου τον Σεπτζμβρθ του 2015, ο οποίοσ ανζφερε ςχετικά: «Το αζτωμα τθσ ΕΕ ςτθρίηεται ςε τρεισ πυλϊνεσ: ςτθν αρχαία Ελλάδα, με το πνεφμα και τθν ελευκερία, ςτθ ΢ϊμθ που αποτελεί τθ βάςθ του κρατικοφ οικοδομιματοσ, και ςτο χριςτιανιςμό που είναι θ βάςθ τθσ αλλθλεγγφθσ».

Εκπαίδευςη και επιςτήμεσ Ο ρόλοσ τθσ ΕΕ ςτον τομζα τθσ εκπαίδευςθσ είναι περιοριςμζνοσ ςτθν υποςτιριξθ και ενκάρρυνςθ των πολιτικϊν που αςκοφν οι εκνικζσ κυβερνιςεισ. Ωςτόςο ςτον τομζα τθσ ανϊτατθσ (πανεπιςτθμιακισ) εκπαίδευςθσ, θ ΕΕ ζχει αναλάβει πρωτοβουλίεσ με τον καταρτιςμό προγραμμάτων για τθν προϊκθςθ και τθν ενίςχυςθ τθσ κινθτικότθτασ μεταξφ των φοιτθτϊν των διαφόρων ακαδθμαϊκϊν ιδρυμάτων. Τα προγράμματα αυτά ζχουν ςχεδιαςτεί ςτοχεφοντασ ςτθν ευρφτερθ γνωριμία με τθν κουλτοφρα και το εκπαιδευτικοφ ςφςτθμα των άλλων χωρϊν, κακϊσ και ςτθ διάδοςθ των ορκϊν πρακτικϊν εκπαίδευςθσ και κατάρτιςθσ. Το πιο διαδεδομζνο από αυτά είναι το Ρρόγραμμα Erasmus, ζνα ευρωπαϊκό ςφςτθμα ανταλλαγισ φοιτθτϊν το οποίο ξεκίνθςε το 1987. Το πρόγραμμα αυτό αποτζλεςε ςυνϊνυμο τθσ φοιτθτικισ ηωισ με εκατομμφρια ακαδθμαϊκοφσ και κολεγιακοφσ φοιτθτζσ να παίρνουν μζροσ από τότε. Θ ΕΕ υποςτθρίηει και ςυντονίηει τθν επιςτθμονικι και τεχνολογικι ζρευνα και ανάπτυξθ, μζςω πολλϊν αναπτυξιακϊν προγραμμάτων. Το ανεξάρτθτο Ευρωπαϊκό Ερευνθτικό Συμβοφλιο διαχειρίηεται τα προγράμματα αυτά και κατανζμει τα κονδφλια τθσ ΕΕ ςε ευρωπαϊκά ι εκνικά ερευνθτικά κζντρα.

Ποιότητα ζωήσ Υγεία

Θ υγειονομικι και ιατροφαρμακευτικι περίκαλψθ ςτθν ΕΕ παρζχεται κυρίωσ από τα πολυάρικμα ςυςτιματα υγείασ που λειτουργοφν ςτα κράτθ-μζλθ. Τα ςυςτιματα αυτά είναι κυρίωσ δθμόςια, χρθματοδοτοφμενα μζςω αντίςτοιχθσ φορολογίασ ενϊ εξίςου ιςχυρι είναι και θ παρουςία του ιδιωτικοφ τομζα ο οποίοσ εξαρτάται εξ' ολοκλιρου από ιδιωτικά κεφάλαια. Μζςα ςτο γενικότερο πλαίςιο ςυνεργαςίασ ςτο οποίο λειτουργεί θ ΕΕ και ςυναιςκανόμενθ τθν απαραίτθτθ παροχι βαςικισ ιατροφαρμακευτικισ περίκαλψθσ, προςφζρει το δικαίωμα δωρεάν ζκδοςθσ τθσ Ευρωπαϊκισ Κάρτασ Αςφάλιςθσ Αςκενείασ ςε όλουσ τουσ πολίτεσ τθσ. Θ κάρτα αυτι παρζχει βαςικι αςφάλιςθ υγείασ ςτουσ πολίτεσ που επιςκζπτονται άλλεσ χϊρεσ τθσ Ζνωςθσ. Ζτςι εξαςφαλίηεται θ άμεςθ ιατροφαρμακευτικι φροντίδα και κεραπεία ςε επείγουςεσ καταςτάςεισ.

33

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Όργανα και οργανιςμοί τησ ΕΕ Τα θεςμικά όργανα τησ ΕΕ με λίγα λόγια Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Ευρωπαϊκι Επιτροπι Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ (ΔΕΕ) Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα (ΕΚΤ) Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο (ΕΕΣ) Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Εξωτερικισ Δράςθσ (ΕΥΕΔ) Ευρωπαϊκι Οικονομικι και Κοινωνικι Επιτροπι (ΕΟΚΕ) Επιτροπι των Ρεριφερειϊν Ευρωπαϊκι Τράπεηα Επενδφςεων (ΕΤΕ) Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβθτισ Ευρωπαίοσ Επόπτθσ Ρροςταςίασ Δεδομζνων (ΕΕΡΔ) Διοργανικζσ υπθρεςίεσ

Το κεςμικό ςφςτθμα τθσ ΕΕ είναι μοναδικό:

το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο, όπου ςυνεδριάηουν οι θγζτεσ ςε εκνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, κζτει τισ γενικζσ προτεραιότθτεσ τθσ ΕΕ ςτο Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο οι άμεςα εκλεγμζνοι ευρωβουλευτζσ εκπροςωποφν τουσ ευρωπαίουσ πολίτεσ θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι, τθσ οποίασ τα μζλθ διορίηονται από τισ εκνικζσ κυβερνιςεισ, προωκεί τα ςυμφζροντα τθσ ΕΕ ωσ ςυνόλου ςτο Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ οι κυβερνιςεισ προαςπίηουν τα εκνικά ςυμφζροντα των χωρϊν τουσ.

34

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Καθοριςμόσ τησ ατζέντασ

Το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο κακορίηει τισ γενικζσ πολιτικζσ κατευκφνςεισ τθσ ΕΕ – δεν ζχει όμωσ νομοκετικι εξουςία. Με επικεφαλισ τον πρόεδρό του – επί του παρόντοσ τον Ντόναλντ Τουςκ – και αποτελοφμενο από τουσ αρχθγοφσ κρατϊν και κυβερνιςεων και τον πρόεδρο τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ, ςυνεδριάηει για λίγεσ θμζρεσ κάκε φορά, τουλάχιςτον δφο φορζσ κάκε 6 μινεσ. Θέςπιςη τησ νομοθεςίασ

Τρία κφρια όργανα ςυμμετζχουν ςτθ κζςπιςθ τθσ νομοκεςίασ τθσ ΕΕ:

το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, το οποίο αντιπροςωπεφει τουσ πολίτεσ τθσ ΕΕ και εκλζγεται άμεςα από αυτοφσ το Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, το οποίο αντιπροςωπεφει τισ κυβερνιςεισ των κρατϊν μελϊν. Τθν προεδρία του Συμβουλίου αςκοφν εκ περιτροπισ τα κράτθ μζλθ. θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι, θ οποία προαςπίηει τα ςυμφζροντα τθσ Ζνωςθσ ςυνολικά.

Τα τρία αυτά κεςμικά όργανα παράγουν μαηί μζςω τθσ λεγόμενθσ "Συνικουσ Νομοκετικισ Διαδικαςίασ" (πρϊθν "ςυναπόφαςθ") τισ πολιτικζσ και τουσ νόμουσ που τίκενται ςε εφαρμογι ςε όλθ τθν ΕΕ. Κατά κανόνα, θ Επιτροπι προτείνει νζουσ νόμουσ και το Κοινοβοφλιο και το Συμβοφλιο τουσ εγκρίνουν. Στθ ςυνζχεια, οι νομοκετικζσ αυτζσ πράξεισ τίκενται ςε εφαρμογι από τα κράτθ μζλθ και τθν Επιτροπι θ οποία μεριμνά και για τθν ορκι εφαρμογι των νόμων.

Λιψθ αποφάςεων ςτθν ΕΕ – περιςςότερα ςχετικά με τισ νομοκετικζσ διαδικαςίεσ τθσ ΕΕ

35

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκό Κοινοβούλιο ΢όλοσ: Άμεςα εκλεγόμενο ςϊμα τθσ ΕΕ με νομοκετικι, εποπτικι και δθμοςιονομικι αρμοδιότθτα Μζλθ: 751 βουλευτζσ (Μζλθ Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου) Ρρόεδροσ: Μάρτιν Σουλτη Ζτοσ ίδρυςθσ: 1952, ωσ Κοινι Συνζλευςθ τθσ Ευρωπαϊκισ Κοινότθτασ Άνκρακα και Χάλυβα, 1962 ωσ Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, πρϊτεσ άμεςεσ εκλογζσ το 1979 Τόποσ: Στραςβοφργο (Γαλλία), Βρυξζλλεσ (Βζλγιο), Λουξεμβοφργο Το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο είναι το νομοκετικό ςϊμα τθσ ΕΕ. Εκλζγεται άμεςα από τουσ πολίτεσ τθσ ΕΕ κάκε 5 χρόνια. Οι τελευταίεσ εκλογζσ ζγιναν τον Μάιο 2014. Τι κάνει το Κοινοβούλιο Το Κοινοβοφλιο ζχει 3 κφριεσ αρμοδιότθτεσ: Νομοκετικζσ Εγκρίνει νομοκετικζσ πράξεισ τθσ ΕΕ, μαηί με το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ, με βάςθ προτάςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ Αποφαςίηει για διεκνείσ ςυμφωνίεσ Αποφαςίηει για κζματα διεφρυνςθσ Εξετάηει το πρόγραμμα εργαςίασ τθσ Επιτροπισ και τθσ ηθτά να υποβάλλει νομοκετικζσ προτάςεισ Εποπτικζσ Αςκεί δθμοκρατικό ζλεγχο ςε όλα τα όργανα τθσ ΕΕ Εκλζγει τον πρόεδρο τθσ Επιτροπισ και εγκρίνει τθν Επιτροπι ωσ ςϊμα. Ζχει τθ δυνατότθτα να κατακζςει «πρόταςθ μομφισ», υποχρεϊνοντασ τθν Επιτροπι ςε παραίτθςθ Χορθγεί απαλλαγι, δθλαδι τελικι ζγκριςθ για τον τρόπο με τον οποίο εκτελζςτθκε ο προχπολογιςμόσ τθσ ΕΕ Εξετάηει αναφορζσ πολιτϊν και ςυγκροτεί εξεταςτικζσ επιτροπζσ Συηθτά τθ νομιςματικι πολιτικι με τθν Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα Υποβάλει ερωτιςεισ ςτθν Επιτροπι και το Συμβοφλιο Εκτελεί χρζθ παρατθρθτι ςε εκλογικζσ διαδικαςίεσ

36

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Δθμοςιονομικζσ Καταρτίηει τον προχπολογιςμό τθσ ΕΕ, μαηί με το Συμβοφλιο Εγκρίνει τον μακροπρόκεςμο προχπολογιςμό τθσ ΕΕ, δθλαδι το «Ρολυετζσ Δθμοςιονομικό Ρλαίςιο»

Ευρωπαΰκό Συμβούλιο ΢όλοσ: κακορίηει τισ γενικζσ πολιτικζσ κατευκφνςεισ και προτεραιότθτεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Μζλθ: οι αρχθγοί κρατϊν και κυβερνιςεων των χωρϊν τθσ ΕΕ, ο πρόεδροσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ, ο Φπατοσ Εκπρόςωποσ για κζματα Εξωτερικισ Ρολιτικισ και Ρολιτικισ Αςφαλείασ Ρρόεδροσ: Ντόναλντ Τουςκ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1974 (ανεπίςθμο φόρουμ), 1992 (επίςθμο κακεςτϊσ), 2009 (επίςθμο κεςμικό όργανο τθσ ΕΕ) Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο) Οι θγζτεσ τθσ ΕΕ ςυνεδριάηουν ςτο πλαίςιο του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου για να κακορίςουν τθν ευρωπαϊκι πολιτικι ατηζντα. Το όργανο αυτό αντιπροςωπεφει το υψθλότερο επίπεδο πολιτικισ ςυνεργαςίασ μεταξφ των χωρϊν τθσ ΕΕ. Είναι ζνα από τα 7 επίςθμα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ. Οι ςυνεδριάςεισ του (ςυνικωσ κάκε τρεισ μινεσ) ζχουν τθ μορφι ςυνόδων κορυφισ ανάμεςα ςτουσ θγζτεσ των χωρϊν τθσ ΕΕ, υπό τθν προεδρία μονίμου προζδρου. Τι κάνει το Ευρωπαΰκό Συμβούλιο Κακορίηει τισ γενικζσ κατευκφνςεισ και πολιτικζσ προτεραιότθτεσ τθσ ΕΕ – δεν κεςπίηει όμωσ νομοκεςία. Αςχολείται με ςφνκετα ι ευαίςκθτα κζματα που δεν μποροφν να επιλυκοφν ςε χαμθλότερο επίπεδο διακυβερνθτικισ ςυνεργαςίασ. Κακορίηει τθν Κοινι Εξωτερικι Ρολιτικι και Ρολιτικι Αςφάλειασ, λαμβάνοντασ υπόψθ τα ςτρατθγικά ςυμφζροντα τθσ ΕΕ κακϊσ και κζματα άμυνασ. Επιλζγει και ορίηει τουσ υποψθφίουσ για οριςμζνα υψθλά αξιϊματα τθσ ΕΕ, όπωσ του προζδρου τθσ Ευρωπαϊκισ Κεντρικισ Τράπεηασ και τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ.

37

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Για κάθε ζήτημα, το Ευρωπαΰκό Συμβούλιο μπορεί: να ηθτιςει από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι να υποβάλει πρόταςθ για τθν αντιμετϊπιςι του. να παραπζμψει το ηιτθμα ςτο Συμβοφλιο τθσ ΕΕ.

Συμβούλιο τησ Ευρωπαΰκήσ Ένωςησ ΢όλοσ: θ φωνι των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ· κεςπίηει τθ νομοκεςία τθσ ΕΕ και ςυντονίηει τισ πολιτικζσ τθσ Μζλθ: υπουργοί από κάκε χϊρα τθσ ΕΕ, ανάλογα με τον προσ ςυηιτθςθ τομζα πολιτικισ Ρρόεδροσ: κάκε χϊρα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ αςκεί εκ περιτροπισ τθν προεδρία για ζξι μινεσ Ζτοσ ίδρυςθσ: το 1958 (ωσ Συμβοφλιο τθσ Ευρωπαϊκισ Οικονομικισ Κοινότθτασ) Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο) Στο Συμβοφλιο, ςυνεδριάηουν οι υπουργοί όλων των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ για να ςυηθτιςουν, να τροποποιιςουν και να κεςπίςουν νομοκετικζσ πράξεισ και να ςυντονίςουν πολιτικζσ. Οι υπουργοί ζχουν τθν εξουςία να δεςμεφουν τισ κυβερνιςεισ τουσ να αναλάβουν τισ δράςεισ που ςυμφωνικθκαν ςτισ ςυνεδριάςεισ. Το Συμβοφλιο, από κοινοφ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, είναι το βαςικό όργανο λιψθσ αποφάςεων τθσ ΕΕ. Το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ δεν πρζπει να ςυγχζεται με: το Ευρωπαϊκό Συμβοφλιο - όπου οι θγζτεσ των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ ςυνεδριάηουν τζςςερισ φορζσ τον χρόνο για να κακορίςουν τισ γενικζσ κατευκφνςεισ τθσ χάραξθσ των πολιτικϊν τθσ ΕΕ το Συμβοφλιο τθσ Ευρϊπθσ- το οποίο δεν αποτελεί όργανο τθσ ΕΕ. Τι κάνει το Συμβούλιο Διαπραγματεφεται και κεςπίηει τθ νομοκεςία τθσ ΕΕ, από κοινοφ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, με βάςθ τισ προτάςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ Συντονίηει τισ πολιτικζσ των χωρϊν τθσ ΕΕ Χαράςςει τθν εξωτερικι πολιτικι και πολιτικι αςφαλείασ τθσ ΕΕ, με βάςθ τισ κατευκυντιριεσ γραμμζσ του Ευρωπαϊκοφ Συμβουλίου Συνάπτει ςυμφωνίεσ μεταξφ τθσ ΕΕ και άλλων χωρϊν ι διεκνϊν οργανιςμϊν Εγκρίνει τον ετιςιο προχπολογιςμό τθσ ΕΕ - από κοινοφ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο.

38

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκή Επιτροπή ΢όλοσ: προάγει το γενικό ςυμφζρον τθσ ΕΕ προτείνοντασ και επιβάλλοντασ νομοκεςία, κακϊσ και εφαρμόηοντασ πολιτικζσ και τον προχπολογιςμό τθσ ΕΕ Μζλθ: ομάδα ι «Σϊμα» επιτρόπων, 1 από κάκε κράτοσ μζλοσ τθσ ΕΕ Ρρόεδροσ: Ηαν-Κλοντ Γιοφνκερ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1958 Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο) Ιςτότοποσ: Ευρωπαϊκι Επιτροπι Θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι είναι το πολιτικά ανεξάρτθτο εκτελεςτικό όργανο τθσ ΕΕ. Είναι το μόνο αρμόδιο όργανο για τθν κατάρτιςθ προτάςεων για νζα ευρωπαϊκι νομοκεςία, και εφαρμόηει τισ αποφάςεισ του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τθσ ΕΕ. Τι κάνει η Επιτροπή Ρροτείνει νζουσ νόμουσ Θ Επιτροπι είναι το μόνο όργανο τθσ ΕΕ το οποίο υποβάλλει νομοκετικζσ προτάςεισ για ζγκριςθ από το Κοινοβοφλιο και το Συμβοφλιο, και το οποίο: προςτατεφει τα ςυμφζροντα τθσ ΕΕ και των πολιτϊν τθσ ςε ηθτιματα που δεν μποροφν να αντιμετωπιςτοφν αποτελεςματικά ςε εκνικό επίπεδο· αποςαφθνίηει τεχνικζσ λεπτομζρειεσ, αφοφ ςυμβουλευτεί εμπειρογνϊμονεσ και το κοινό. Διαχειρίηεται τισ πολιτικζσ τθσ ΕΕ και κατανζμει τουσ χρθματοδοτικοφσ πόρουσ τθσ ΕΕ Κακορίηει τισ προτεραιότθτεσ δαπανϊν τθσ ΕΕ, από κοινοφ με το Συμβοφλιο και το Κοινοβοφλιο. Καταρτίηει τουσ ετιςιουσ προχπολογιςμοφσ και τουσ υποβάλλει προσ ζγκριςθ ςτο Κοινοβοφλιο και το Συμβοφλιο. Εποπτεφει το πϊσ δαπανϊνται τα χριματα τθσ ΕΕ, μζςω εξονυχιςτικοφ ελζγχου που πραγματοποιεί το Ελεγκτικό Συνζδριο. Επιβάλλει τθν εφαρμογι του δικαίου τθσ ΕΕ Μαηί με το Δικαςτιριο, διαςφαλίηει ότι το δίκαιο τθσ ΕΕ εφαρμόηεται ορκά ςε όλα τα κράτθ μζλθ. Εκπροςωπεί τθν ΕΕ ςτθ διεκνι ςκθνι Ομιλεί εξ ονόματοσ όλων των χωρϊν τθσ ΕΕ ςε διεκνείσ οργανιςμοφσ, ειδικότερα ςτουσ τομείσ τθσ εμπορικισ πολιτικισ και τθσ ανκρωπιςτικισ βοικειασ. Διαπραγματεφεται διεκνείσ ςυμφωνίεσ εξ ονόματοσ τθσ ΕΕ.

39

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Δικαςτήριο τησ Ευρωπαΰκήσ Ένωςησ (ΔΕΕ) ΢όλοσ: μεριμνά για τθν ομοιόμορφθ ερμθνεία και εφαρμογι του δικαίου τθσ ΕΕ ςε όλα τα κράτθ μζλθ· εξαςφαλίηει ότι τα κράτθ μζλθ και τα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ ςυμμορφϊνονται με το δίκαιο τθσ ΕΕ Μζλθ: Δικαςτιριο: 1 δικαςτισ από κάκε χϊρα τθσ ΕΕ, ςυν 11 γενικοί ειςαγγελείσ Γενικό Δικαςτιριο: 1 δικαςτισ από κάκε κράτοσ μζλοσ Δικαςτιριο Δθμόςιασ Διοίκθςθσ: 7 δικαςτζσ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1952 Τόποσ: Λουξεμβοφργο

Το Δικαςτιριο ερμθνεφει το δίκαιο τθσ ΕΕ ϊςτε να εξαςφαλίηει τθν ομοιόμορφθ εφαρμογι τουσ ςε όλα τα κράτθ μζλθ, και διευκετεί νομικζσ διαφορζσ ανάμεςα ςτισ εκνικζσ κυβερνιςεισ και τα όργανα τθσ ΕΕ.

Σε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, μποροφν επίςθσ να προςφφγουν ςε αυτό ιδιϊτεσ, επιχειριςεισ ι οργανιςμοί κατά κεςμικοφ οργάνου τθσ ΕΕ εάν κεωροφν ότι αυτό ζχει με κάποιο τρόπο παραβιάςει τα δικαιϊματά τουσ. Τι κάνει το ΔΕΕ

Το Δικαςτιριο εκδίδει αποφάςεισ για τισ υποκζςεισ που υποβάλλονται ενϊπιόν του. Οι τζςςερισ ςυνθκζςτεροι τφποι υποκζςεων είναι:

ερμθνεία τθσ ευρωπαϊκισ νομοκεςίασ (προδικαςτικζσ αποφάςεισ): τα εκνικά δικαςτιρια των κρατϊν μελϊν οφείλουν να μεριμνοφν για τθ ςωςτι εφαρμογι του ευρωπαϊκοφ δικαίου, αλλά τα δικαςτιρια διαφορετικϊν χωρϊν μπορεί να ερμθνεφουν τισ διατάξεισ του διαφορετικά. Αν ζνα εκνικό δικαςτιριο ζχει κάποια αμφιβολία ςχετικά με τθν ερμθνεία ι το κφροσ κάποιου ευρωπαϊκοφ νόμου, ζχει τθ δυνατότθτα, και οριςμζνεσ φορζσ τθν υποχρζωςθ, να ηθτιςει τθ ςυμβουλι του Δικαςτθρίου. Ο ίδιοσ μθχανιςμόσ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί για να προςδιοριςτεί κατά πόςον μια εκνικι νομοκεςία ι πρακτικι είναι ςυμβατι με το δίκαιο τθσ ΕΕ. εφαρμογι τθσ νομοκεςίασ (διαδικαςίεσ επί παραβάςει): περιπτϊςεισ προςφυγϊν κατά εκνικϊν κυβερνιςεων για μθ ςυμμόρφωςθ με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Τζτοιου είδουσ 40

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

υποκζςεισ μποροφν να υποβάλλονται από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι ι άλλα κράτθ μζλθ. Τα κράτθ μζλθ που διαπιςτϊνεται ότι ζχουν παραβεί τισ υποχρεϊςεισ τουσ, οφείλουν να τερματίςουν αμζςωσ τθν παράβαςθ, ειδάλλωσ κινδυνεφουν να αςκθκεί εναντίον τουσ δεφτερθ προςφυγι, που μπορεί να οδθγιςει ςτθν επιβολι προςτίμου. ακφρωςθ νομικϊν πράξεων τθσ ΕΕ (προςφυγζσ ακφρωςθσ): εάν μια νομικι πράξθ τθσ ΕΕ κεωρείται ότι παραβιάηει τισ Συνκικεσ τθσ ΕΕ ι τα κεμελιϊδθ δικαιϊματα των πολιτϊν τθσ, τα κράτθ μζλθ, το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ, θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι ι (ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ) το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο μποροφν να ηθτιςουν από το Δικαςτιριο να τθν ακυρϊςει. Οι ιδιϊτεσ μποροφν επίςθσ να ηθτιςουν από το Δικαςτιριο να ακυρϊςει μια πράξθ τθσ ΕΕ που τουσ αφορά άμεςα. εξαςφάλιςθ τθσ ανάλθψθσ δράςθσ από τθν ΕΕ (προςφυγζσ επί παραλείψει): το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ και θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι οφείλουν υπό οριςμζνεσ ςυνκικεσ να λαμβάνουν οριςμζνεσ αποφάςεισ. Αν δεν το πράξουν, τα κράτθ μζλθ, τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κεςμικά όργανα και (υπό οριςμζνεσ προχποκζςεισ) ιδιϊτεσ ι εταιρείεσ μποροφν να υποβάλουν καταγγελία ςτο Δικαςτιριο. επιβολι κυρϊςεων ςε όργανα τθσ ΕΕ (αγωγζσ αποηθμίωςθσ): κάκε πρόςωπο ι επιχείρθςθ του οποίου τα ςυμφζροντα εκίγθςαν ωσ αποτζλεςμα δράςθσ ι αδράνειασ τθσ ΕΕ ι του προςωπικοφ τθσ μπορεί να προςφφγει ςτο Δικαςτιριο.

Σύνθεςη

Το Δικαςτιριο αποτελείται από 3 ςϊματα:

το Δικαςτιριο επιλαμβάνεται των αιτθμάτων εκνικϊν δικαςτθρίων για ζκδοςθ προδικαςτικϊν αποφάςεων, οριςμζνων προςφυγϊν για ακφρωςθ και εφζςεων. το Γενικό Δικαςτιριο αποφαςίηει επί προςφυγϊν για ακφρωςθ που υποβάλλουν ιδιϊτεσ, επιχειριςεισ και, ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, κυβερνιςεισ των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ. Στθν πράξθ, αυτό ςθμαίνει ότι το εν λόγω δικαςτιριο αςχολείται κυρίωσ με το δίκαιο του ανταγωνιςμοφ, τισ κρατικζσ ενιςχφςεισ, το εμπόριο, τθ γεωργία, τα εμπορικά ςιματα. το Δικαςτιριο Δθμόςιασ Διοίκθςθσ αποφαςίηει για διαφορζσ μεταξφ τθσ ΕΕ και του προςωπικοφ τθσ.

Κάκε δικαςτισ και γενικόσ ειςαγγελζασ διορίηεται για 6ετι ανανεϊςιμθ κθτεία με κοινι απόφαςθ των εκνικϊν κυβερνιςεων. Σε κάκε Δικαςτιριο, οι δικαςτζσ επιλζγουν ζναν Ρρόεδρο με ανανεϊςιμθ 3ετι κθτεία.

41

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Πώσ λειτουργεί το ΔΕΕ Κάκε υπόκεςθ ανατίκεται ςε 1 δικαςτι («ειςθγθτι δικαςτι») και 1 γενικό ειςαγγελζα. Οι υποκζςεισ διεκπεραιϊνονται ςε 2 ςτάδια: Ζγγραφο ςτάδιο τα μζρθ παρζχουν γραπτζσ δθλϊςεισ ςτο Δικαςτιριο — παρατθριςεισ μποροφν επίςθσ να υποβλθκοφν από τισ εκνικζσ αρχζσ, τα κεςμικά όργανα τθσ ΕΕ και, ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, ιδιϊτεσ. Πλα αυτά ςυνοψίηονται από τον ειςθγθτι δικαςτι και, ςτθ ςυνζχεια, ςυηθτϊνται κατά τθ γενικι ςυνεδρίαςθ του Δικαςτθρίου, ςτθν οποία αποφαςίηεται: πόςοι δικαςτζσ κα αςχολθκοφν με τθν υπόκεςθ (3, 5 ι 15 δικαςτζσ (ολόκλθρο το Δικαςτιριο), ανάλογα με τθ ςθμαςία και τθν πολυπλοκότθτα τθσ υπόκεςθσ). Οι περιςςότερεσ υποκζςεισ εξετάηονται από 5 δικαςτζσ, και είναι πολφ ςπάνιο ολόκλθρο το Δικαςτιριο να εκδικάηει τθν υπόκεςθ. αν είναι απαραίτθτο να πραγματοποιθκεί ακρόαςθ (προφορικό ςτάδιο) και κατά πόςον είναι αναγκαία θ επίςθμθ γνϊμθ του γενικοφ ειςαγγελζα. Ρροφορικι διαδικαςία – δθμόςια ακρόαςθ. Οι δικθγόροι των διαδίκων μποροφν να προβάλλουν τα επιχειριματά τουσ ενϊπιον των δικαςτϊν και του γενικοφ ειςαγγελζα, οι οποίοι μποροφν να τουσ υποβάλλουν ερωτιςεισ. Εάν το Δικαςτιριο αποφαςίςει ότι είναι απαραίτθτθ θ γνϊμθ του γενικοφ ειςαγγελζα, θ γνϊμθ αυτι εκδίδεται μερικζσ εβδομάδεσ μετά τθν επ’ ακροατθρίου ςυηιτθςθ. Στθ ςυνζχεια, οι δικαςτζσ διαςκζπτονται και εκδίδουν τθν απόφαςι τουσ. Ραρόμοια διαδικαςία ακολουκείται ςτο Γενικό Δικαςτιριο, με εξαίρεςθ το γεγονόσ ότι οι υποκζςεισ εκδικάηονται από 3 δικαςτζσ και δεν υπάρχουν γενικοί ειςαγγελείσ. Το ΔΕΕ και εςείσ Αν, είτε ωσ ιδιϊτθσ είτε ωσ επιχείρθςθ, ζχετε υποςτεί ηθμία εξαιτίασ δράςθσ ι αδράνειασ ενόσ οργάνου τθσ ΕΕ ι του προςωπικοφ τθσ, μπορείτε να προςφφγετε ςτο Δικαςτιριο με 2 τρόπουσ: ζμμεςα μζςω εκνικοφ δικαςτθρίου (το οποίο μπορεί να αποφαςίςει να παραπζμψει τθν υπόκεςθ ςτο Δικαςτιριο τθσ ΕΕ) άμεςα ενϊπιον του Γενικοφ Δικαςτθρίου – εάν μια απόφαςθ οργάνου τθσ ΕΕ ςασ κίγει άμεςα και ατομικά. Εάν κεωρείτε ότι οι αρχζσ οποιαςδιποτε χϊρασ ζχουν παραβιάςει το δίκαιο τθσ ΕΕ, πρζπει να ακολουκιςετε τθν επίςθμθ διαδικαςία υποβολισ καταγγελίασ.

42

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ΢όλοσ: Διαχείριςθ του ευρϊ, διατιρθςθ τθσ ςτακερότθτασ των τιμϊν και άςκθςθ τθσ οικονομικισ και νομιςματικισ πολιτικισ τθσ ΕΕ Ρρόεδροσ: Μάριο Ντράγκι Μζλθ: ο πρόεδροσ και ο αντιπρόεδρο τθσ ΕΚΤ και οι διοικθτζσ των κεντρικϊν τραπεηϊν όλων των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1998 Τόποσ: Φρανκφοφρτθ, Γερμανία

Θ Ευρωπαϊκι Κεντρικι Τράπεηα (ΕΚΤ) είναι αρμόδια για τθ διαχείριςθ του ευρϊ και για τθ χάραξθ και εφαρμογι τθσ οικονομικισ και νομιςματικισ πολιτικισ τθσ ΕΕ. Βαςικόσ τθσ ςτόχοσ είναι να διατθρεί ςτακερζσ τισ τιμζσ, ςτθρίηοντασ ζτςι τθν οικονομικι ανάπτυξθ και τθ δθμιουργία κζςεων εργαςίασ. Τι κάνει η ΕΚΤ

Κακορίηει τα επιτόκια επιτόκια με τα οποία δανείηει τισ εμπορικζσ τράπεηεσ ςτθν Ευρωηϊνθ (γνωςτι επίςθσ ωσ ηϊνθ του ευρϊ), ελζγχοντασ ζτςι τθν προςφορά χριματοσ και τον πλθκωριςμό Διαχειρίηεται τα ςυναλλαγματικά αποκζματα τθσ Ευρωηϊνθσ και τθν αγορά ι πϊλθςθ νομιςμάτων, ϊςτε να διατθρείται θ ιςοτιμία των ςυναλλαγματικϊν ιςοτιμιϊν Διαςφαλίηει τθν κατάλλθλθ εποπτεία των χρθματοπιςτωτικϊν αγορϊν και ιδρυμάτων από τισ εκνικζσ αρχζσ, κακϊσ και τθν ομαλι λειτουργία των ςυςτθμάτων πλθρωμϊν Μεριμνά για τθν αςφάλεια και τθν ευρωςτία του ευρωπαϊκοφ τραπεηικοφ ςυςτιματοσ Εξουςιοδοτεί τισ χϊρεσ τθσ Ευρωηϊνθσ να εκδίδουν χαρτονομίςματα ευρϊ Ραρακολουκεί τισ τάςεισ των τιμϊν και αξιολογεί τουσ κινδφνουσ που προκφπτουν για τθ ςτακερότθτα των τιμϊν.

Ρλιρθσ κατάλογοσ των κακθκόντων τθσ ΕΚΤ Σύνθεςη

Ο πρόεδροσ τθσ ΕΚΤ τθν εκπροςωπεί ςε υψθλοφ επιπζδου ευρωπαϊκζσ αι διεκνείσ ςυνεδριάςεισ. Θ ΕΚΤ διακζτει τα ακόλουκα τρία όργανα λιψθσ αποφάςεων: 43

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

το Διοικθτικό Συμβοφλιο – το κφριο όργανο λιψθσ αποφάςεων. Απαρτίηεται από τθν Εκτελεςτικι Επιτροπι (βλ. κατωτζρω) και από τουσ διοικθτζσ των κεντρικϊν τραπεηϊν των χωρϊν τθσ Ευρωηϊνθσ. τθν Εκτελεςτικι Επιτροπι – αςχολείται με τθν κακθμερινι λειτουργία τθσ ΕΚΤ. Απαρτίηεται από τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο τθσ ΕΚΤ και τζςςερα άλλα μζλθ που διορίηονται για 8 χρόνια από τουσ θγζτεσ των χωρϊν τθσ Ευρωηϊνθσ. το Γενικό Συμβοφλιο – ζχει περιςςότερο ζναν ςυμβουλευτικό και ςυντονιςτικό ρόλο. Απαρτίηεται από τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο τθσ ΕΚΤ και τουσ διοικθτζσ των κεντρικϊν τραπεηϊν όλων των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ.

Πώσ λειτουργεί η ΕΚΤ

Θ ΕΚΤ ςυνεργάηεται με τισ κεντρικζσ τράπεηεσ όλων των χωρϊν τθσ ΕΕ. Μαηί αποτελοφν το Ευρωπαϊκό Σφςτθμα Κεντρικϊν Τραπεηϊν.

Θγείται τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των κεντρικϊν τραπεηϊν ςτθν Ευρωηϊνθ. Θ ςυνεργαςία αυτι αποκαλείται Ευρωςφςτθμα.

Οι αρμοδιότητεσ των διοικητικών οργάνων

Διοικθτικό Συμβοφλιο: αξιολογεί τισ οικονομικζσ και νομιςματικζσ εξελίξεισ, διαμορφϊνει τθ νομιςματικι πολιτικι τθσ Ευρωηϊνθσ και κακορίηει τα επιτόκια δανειςμοφ που επιβάλλει θ Κεντρικι Τράπεηα ςτισ εμπορικζσ τράπεηεσ.

Εκτελεςτικι Επιτροπι: εφαρμόηει τθ νομιςματικι πολιτικι, διαχειρίηεται τισ τρζχουςεσ υποκζςεισ, προετοιμάηει τισ ςυνεδριάςεισ του Διοικθτικοφ Συμβουλίου και αςκεί εξουςίεσ που τθσ ζχει ανακζςει το Διοικθτικό Συμβοφλιο.

Γενικό Συμβοφλιο: ςυμμετζχει ςτο ςυμβουλευτικό και ςυντονιςτικό ζργο και βοθκά ςτθν προετοιμαςία τθσ προςχϊρθςθσ νζων χωρϊν ςτθν Ευρωηϊνθ.

44

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) ΢όλοσ: να ελζγχει αν τα κονδφλια τθσ ΕΕ ςυλλζγονται και χρθςιμοποιοφνται ςωςτά, και να ςυμβάλλει ςτθ βελτίωςθ τθσ δθμοςιονομικισ διαχείριςθσ τθσ ΕΕ Ρρόεδροσ: Vítor Manuel da Silva Caldeira Μζλθ: ζνα από κάκε χϊρα τθσ ΕΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1977 Τόποσ: Λουξεμβοφργο

Ωσ ανεξάρτθτθ εξωτερικι ελεγκτικι αρχι τθσ ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνζδριο (ΕΕΣ) μεριμνά για τα ςυμφζροντα των Ευρωπαίων φορολογουμζνων. Ραρόλο που δεν διακζτει νομικζσ εξουςίεσ, ζχει ωσ αποςτολι τθ βελτίωςθ τθσ διαχείριςθσ του προχπολογιςμοφ τθσ ΕΕ από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι και τθν κατάρτιςθ εκκζςεων για τα οικονομικά τθσ ΕΕ. Τι κάνει το ΕΕΣ

Ελζγχει τα ζςοδα και τισ δαπάνεσ τθσ ΕΕ για να εξακριβϊςει αν οι πόροι τθσ ΕΕ ςυλλζγονται και δαπανϊνται ςωςτά, και αν αξιοποιοφνται με τον καλφτερο δυνατό τρόπο και με τθν απαιτοφμενθ λογοδοςία. Ελζγχει κάκε πρόςωπο ι φορζα που διαχειρίηεται ευρωπαϊκά κονδφλια – π.χ. με επιτόπιουσ ελζγχουσ ςτα όργανα τθσ ΕΕ (ιδίωσ ςτθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι), ςτισ χϊρεσ τθσ ΕΕ και τισ χϊρεσ που λαμβάνουν βοικεια από τθν ΕΕ. Στο πλαίςιο των εκκζςεων ελζγχου, διατυπϊνει πορίςματα και ςυςτάςεισ που απευκφνονται ςτθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι και τισ κυβερνιςεισ των κρατϊν μελϊν. Αναφζρει κάκε υπόνοια ςχετικι με απάτθ, διαφκορά ι άλλθ παράνομθ δραςτθριότθτα ςτθν Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Καταπολζμθςθσ τθσ Απάτθσ (OLAF) Συντάςςει ετιςια ζκκεςθ για το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο και το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ, τθν οποία το ΕΚ εξετάηει προτοφ αποφαςίςει αν κα εγκρίνει τθ διαχείριςθ του προχπολογιςμοφ τθσ ΕΕ από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι. Διαβιβάηει τισ γνωμοδοτιςεισ των εμπειρογνωμόνων του ςτουσ πολιτικοφσ ικφνοντεσ τθσ ΕΕ, ϊςτε να τουσ βοθκά να διαχειρίηονται καλφτερα τα κονδφλια τθσ ΕΕ και να λογοδοτοφν ςτουσ πολίτεσ τθσ.

45

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Δθμοςιεφει επίςθσ γνϊμεσ για τισ προπαραςκευαςτικζσ νομοκετικζσ πράξεισ που ζχουν αντίκτυπο ςτθ δθμοςιονομικι διαχείριςθ τθσ ΕΕ, κακϊσ και ζγγραφα κζςεων, αναλφςεισ και άλλεσ δθμοςιεφςεισ για τα δθμόςια οικονομικά τθσ ΕΕ.

Για να είναι αποτελεςματικό, το Ελεγκτικό Συνζδριο πρζπει να είναι ανεξάρτθτο από τα όργανα και τουσ οργανιςμοφσ που ελζγχει. Συνεπϊσ, είναι ελεφκερο να αποφαςίηει:

τι κα ελζγξει πϊσ κα το ελζγξει πϊσ και πότε κα υποβάλει τα πορίςματά του

Οι ζλεγχοι του Ελεγκτικοφ Συνεδρίου ςτοχεφουν κυρίωσ τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι - το κφριο όργανο που είναι αρμόδιο για τθν εκτζλεςθ του προχπολογιςμοφ τθσ ΕΕ. Ραράλλθλα όμωσ ςυνεργάηεται ςτενά με τισ εκνικζσ αρχζσ, δεδομζνου ότι θ Επιτροπι διαχειρίηεται τα περιςςότερα κονδφλια τθσ ΕΕ (περίπου το 80%) από κοινοφ με τισ αρχζσ αυτζσ. Σύνθεςη

Τα μζλθ του Ελεγκτικοφ Συνεδρίου διορίηονται από το Συμβοφλιο, μετά από διαβοφλευςθ με το Κοινοβοφλιο, για εξαετι κθτεία θ οποία είναι ανανεϊςιμθ. Από τα μζλθ αυτά επιλζγεται πρόεδροσ για τριετι κθτεία, επίςθσ ανανεϊςιμθ. Πώσ λειτουργεί το ΕΕΣ

Το ΕΕΣ διενεργεί 3 είδθ ελζγχου:

Δθμοςιονομικό ζλεγχο - ελζγχει κατά πόςον οι λογαριαςμοί δείχνουν επακριβϊσ τθ χρθματοοικονομικι κατάςταςθ, τα αποτελζςματα και τθν ταμειακι ροι του οικονομικοφ ζτουσ. Ζλεγχο ςυμμόρφωςθσ - ελζγχει κατά πόςον οι οικονομικζσ ςυναλλαγζσ γίνονται ςφμφωνα με τουσ κανόνεσ. Ζλεγχο απόδοςθσ - ελζγχει κατά πόςον τα ευρωπαϊκά ταμεία επιτυγχάνουν τουσ ςτόχουσ τουσ με τουσ λιγότερουσ δυνατοφσ πόρουσ και τον πιο οικονομικό τρόπο.

46

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το Ελεγκτικό Συνζδριο περιλαμβάνει ομάδεσ ελζγχου, τα λεγόμενα «τμιματα». Οι ομάδεσ αυτζσ προετοιμάηουν τισ εκκζςεισ και τισ γνωμοδοτιςεισ, τισ οποίεσ εγκρίνουν τα μζλθ του Ελεγκτικοφ Συνεδρίου ϊςτε να γίνουν επίςθμεσ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο και εςείσ

Το Ελεγκτικό Συνζδριο προςφζρει περιόδουσ πρακτικισ άςκθςθσ.

Κάκε 2 χρόνια, το Ελεγκτικό Συνζδριο απονζμει βραβείο για πανεπιςτθμιακι ζρευνα ςχετικά με τον ζλεγχο ςτον δθμόςιο τομζα. Μπορείτε και εςείσ να υποβάλετε υποψθφιότθτα!

Ευρωπαΰκή Υπηρεςία Εξωτερικήσ Δράςησ (ΕΥΕΔ) ΢όλοσ: Διαχειρίηεται τισ διπλωματικζσ ςχζςεισ τθσ ΕΕ με τρίτεσ χϊρεσ και αςκεί τθν εξωτερικι πολιτικι και πολιτικι αςφαλείασ τθσ ΕΕ Φπατθ Εκπρόςωποσ για κζματα Εξωτερικισ Ρολιτικισ και Ρολιτικισ Αςφαλείασ: Φεντερίκα Μογκερίνι Ζτοσ ίδρυςθσ: 2011 Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο)

Θ Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Εξωτερικισ Δράςθσ (ΕΥΕΔ) είναι θ διπλωματικι υπθρεςία τθσ ΕΕ. Στοχεφει ςτθ ςυνεκτικότερθ και αποτελεςματικότερθ άςκθςθ τθσ εξωτερικισ πολιτικισ τθσ ΕΕ, ϊςτε να ενιςχυκεί θ κζςθ τθσ Ευρϊπθσ ςτθν παγκόςμια ςκθνι. Τι κάνει η ΕΥΕΔ

Στθρίηει τθν Φπατθ Εκπρόςωπο τθσ ΕΕ κατά τθν άςκθςθ τθσ εξωτερικισ πολιτικισ και τθσ πολιτικισ αςφαλείασ τθσ ΕΕ Διαχειρίηεται τισ διπλωματικζσ ςχζςεισ και τισ ςτρατθγικζσ ςυμπράξεισ με χϊρεσ εκτόσ ΕΕ Συνεργάηεται με τισ εκνικζσ διπλωματικζσ υπθρεςίεσ των χωρϊν τθσ ΕΕ, με τα ΘΕ και άλλεσ θγζτιδεσ δυνάμεισ.

47

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Μερικά παραδείγματα: Οικοδόμθςθ τθσ ειρινθσ – μζςω πολιτικισ, οικονομικισ και πρακτικισ ςτιριξθσ Εγγφθςθ τθσ αςφάλειασ – ςτο πλαίςιο τθσ Κοινισ Ρολιτικισ Αςφάλειασ και Άμυνασ Διατιρθςθ καλϊν ςχζςεων με τουσ άμεςουσ γείτονεσ τθσ ΕΕ μζςω τθσ Ευρωπαϊκισ Ρολιτικισ Γειτονίασ Αναπτυξιακι και ανκρωπιςτικι βοικεια και αντιμετϊπιςθ κρίςεων Αντιμετϊπιςθ ηθτθμάτων κλιματικισ αλλαγισ και ανκρωπίνων δικαιωμάτων. Σύνθεςη Θ Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Εξωτερικισ Δράςθσ διοικείται από τθν επικεφαλισ των εξωτερικϊν υποκζςεων τθσ ΕΕ – γνωςτι και ωσ Φπατθ Εκπρόςωπο τθσ ΕΕ για Θζματα Εξωτερικισ Ρολιτικισ και Ρολιτικισ Αςφάλειασ. Αποτελείται: ςτισ Βρυξζλλεσ – από εξειδικευμζνο προςωπικό που προζρχονται από το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ, τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι και τισ διπλωματικζσ υπθρεςίεσ των χωρϊν τθσ ΕΕ ςτον κόςμο – από ζνα δίκτυο "πρεςβειϊν" τθσ ΕΕ (αντιπροςωπείεσ). Πώσ λειτουργεί η ΕΥΕΔ Θ Φπατθ Εκπρόςωποσ είναι επίςθσ αντιπρόεδροσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ. Εκπροςωπεί τθν εξωτερικι πολιτικι και τθν πολιτικι αςφαλείασ τθσ ΕΕ ςε όλον τον κόςμο, ςυντονίηει τισ εργαςίεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ ςε κζματα εξωτερικϊν ςχζςεων και προεδρεφει των ςυνεδριάςεων των υπουργϊν Εξωτερικϊν, Άμυνασ και Ανάπτυξθσ τθσ ΕΕ. Θ Φπατθ Εκπρόςωποσ/αντιπρόεδροσ εφαρμόηει τθν εξωτερικι πολιτικι και πολιτικι αςφαλείασ τθσ ΕΕ από κοινοφ με τισ χϊρεσ τθσ ΕΕ, χρθςιμοποιϊντασ εκνικοφσ και ενωςιακοφσ πόρουσ. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ςυνζπεια ςτθν άςκθςθ τθσ ευρωπαϊκισ εξωτερικισ πολιτικισ. Εκτόσ των ςυνόρων τθσ, θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ αντιπροςωπεφεται από γραφεία ςτισ διάφορεσ χϊρεσ – τισ λεγόμενεσ αντιπροςωπείεσ τθσ ΕΕ – των οποίων ο ρόλοσ μοιάηει με αυτόν των πρεςβειϊν. Η ΕΥΕΔ κι εςείσ Οι πολιτικζσ και τα προγράμματα τθσ ΕΕ ςτον τομζα των εξωτερικϊν υποκζςεων ςυμβάλλουν ςτθν προςταςία ςασ – ωσ πολίτθ τθσ ΕΕ – εκτόσ των ςυνόρων τθσ ΕΕ και παράλλθλα προςφζρουν δυνατότθτεσ εκπαίδευςθσ και ςταδιοδρομίασ. Μπορείτε να ςυνομιλιςετε με τθν ΕΥΕΔ: υποβάλλοντασ μια αναφορά για κζματα εξωτερικισ πολιτικισ λαμβάνοντασ μζροσ ςε δθμόςιεσ διαβουλεφςεισ ςχετικά με τθν εξωτερικι πολιτικι ηθτϊντασ με email πλθροφορίεσ για τθν ΕΥΕΔ.

48

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) ΢όλοσ: ςυμβουλευτικό όργανο που εκπροςωπεί τισ οργανϊςεισ εργαηομζνων και εργοδοτϊν και άλλεσ ομάδεσ ςυμφερόντων Ρρόεδροσ: Γιϊργοσ Ντάςθσ Μζλθ: 350 από όλεσ τισ χϊρεσ τθσ ΕΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1957 Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο)

Θ Ευρωπαϊκι Οικονομικι και Κοινωνικι Επιτροπι (EΟΚΕ) είναι ζνα ςυμβουλευτικό όργανο τθσ ΕΕ, το οποίο απαρτίηεται από εκπροςϊπουσ οργανϊςεων εργοδοτϊν και εργαηομζνων κακϊσ και άλλων ομάδων ςυμφερόντων. Γνωμοδοτεί πάνω ςε κζματα τθσ ΕΕ για τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι, το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, λειτουργϊντασ ωσ γζφυρα ανάμεςα ςτα όργανα λιψθσ αποφάςεων τθσ ΕΕ και τουσ πολίτεσ τθσ. Τι κάνει η ΟΚΕ

Δίνει ςτισ ομάδεσ ςυμφερόντων τθ δυνατότθτα να εκφράηουν τισ απόψεισ τουσ ςχετικά με τισ νομοκετικζσ προτάςεισ τθσ ΕΕ. Ζχει 3 βαςικζσ αποςτολζσ:

να μεριμνά ϊςτε θ πολιτικι και θ νομοκεςία τθσ ΕΕ να ςυνάδουν με τισ εκάςτοτε οικονομικζσ και κοινωνικζσ ςυνκικεσ, επιδιϊκοντασ ςυναίνεςθ για το κοινό όφελοσ να ενκαρρφνει τθν ανάπτυξθ μιασ ςυμμετοχικισ ΕΕ δίνοντασ τθ δυνατότθτα ςτισ οργανϊςεισ εργαηομζνων και εργοδοτϊν και άλλεσ ομάδεσ ςυμφερόντων να εκφράηουν τισ απόψεισ τουσ, και εξαςφαλίηοντασ ζναν διάλογο μαηί τουσ να προωκεί τισ αξίεσ τθσ ευρωπαϊκισ ενοποίθςθσ, τθ ςυμμετοχικι δθμοκρατία και τον ρόλο των οργανϊςεων τθσ κοινωνίασ των πολιτϊν.

Σύνθεςη

Τα μζλθ τθσ ΕΟΚΕ μζλθ τθσ ΕΟΚΕ εκπροςωποφν τισ οργανϊςεισ εργοδοτϊν και εργαηομζνων κακϊσ και τισ ομάδεσ κοινωνικϊν ςυμφερόντων τθσ Ευρϊπθσ. Ορίηονται από τισ εκνικζσ κυβερνιςεισ και διορίηονται από το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ για ανανεϊςιμθ 5ετι κθτεία. Ο αρικμόσ των μελϊν ανά χϊρα εξαρτάται από το μζγεκοσ του πλθκυςμοφ τθσ εκάςτοτε χϊρασ.

49

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Θ ΕΟΚΕ εκλζγει πρόεδρο και 2 αντιπροζδρουσ για μια κθτεία δυόμιςθ ετϊν. Τα μζλθ τθσ ανικουν ςε μία από τισ ακόλουκεσ 3 ομάδεσ 3 ομάδεσ:

εργοδότεσ εργαηόμενοι άλλεσ ομάδεσ ςυμφερόντων (π.χ. αγρότεσ, καταναλωτζσ).

Πώσ λειτουργεί η ΕΟΚΕ

Θ ΕΟΚΕ καλείται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ και τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι να γνωμοδοτιςει για διάφορα κζματα. Μπορεί επίςθσ να γνωμοδοτεί με δικι τθσ πρωτοβουλία.

Τα μζλθ τθσ εργάηονται για τθν ΕΕ, ανεξάρτθτα από τισ κυβερνιςεισ τουσ. Συνεδριάηουν 9 φορζσ τον χρόνο. Οι γνωμοδοτιςεισ εγκρίνονται με απλι πλειοψθφία.

Θ προετοιμαςία των ςυνεδριάςεων γίνεται από τα ειδικά τμιματα και τθ Συμβουλευτικι Επιτροπι Βιομθχανικϊν Μεταλλαγϊν τθσ ΕΟΚΕ ειδικά τμιματα και τθ Συμβουλευτικι Επιτροπι Βιομθχανικϊν Μεταλλαγϊν τθσ ΕΟΚΕ. Οι ομάδεσ εμπειρογνωμόνων τθσ ΕΟΚΕ (γνωςτζσ ωσ «παρατθρθτιρια παρατθρθτιρια») και θ ςυντονιςτικι επιτροπι «Ευρϊπθ 2020» παρακολουκοφν τθν πρόοδο υλοποίθςθσ των ςτρατθγικϊν τθσ ΕΕ.

Θ ΕΟΚΕ βρίςκεται ςε ςυνεχι επαφι με τα περιφερειακά και εκνικά οικονομικά και κοινωνικά ςυμβοφλια ςε όλθ τθν ΕΕ - κυρίωσ για να ανταλλάςςει πλθροφορίεσ και να ςυηθτά ειδικά κζματα. Η ΕΟΚΕ και εςείσ

Θ ΕΟΚΕ διοργανϊνει διάφορεσ καλλιτεχνικζσ εκδθλϊςεισ, εκδθλϊςεισ για νζουσ κ.λπ. καλλιτεχνικζσ εκδθλϊςεισ, εκδθλϊςεισ για νζουσ κ.λπ. για να φζρνει τθν ΕΕ πλθςιζςτερα ςτουσ πολίτεσ τθσ.

50

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Επιτροπή των Περιφερειών ΢όλοσ: ςυμβουλευτικό όργανο που εκπροςωπεί τισ περιφερειακζσ και τοπικζσ αρχζσ τθσ Ευρϊπθσ Ρρόεδροσ: ο κ. Markku Markkula (FI/EPP), δθμοτικόσ ςφμβουλοσ τθσ πόλθσ Ζςποο ςτθ Φινλανδία Μζλθ: 350 από όλεσ τισ χϊρεσ τθσ ΕΕ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1994 Τόποσ: Βρυξζλλεσ, Βζλγιο Θ Επιτροπι των Ρεριφερειϊν (ΕτΡ) είναι ζνα ςυμβουλευτικό όργανο τθσ ΕΕ αποτελοφμενο από τοπικοφσ και περιφερειακοφσ εκλεγμζνουσ εκπροςϊπουσ και από τα 28 κράτθ μζλθ. Μζςω τθσ ΕτΡ, οι εκπρόςωποι αυτοί μποροφν να διατυπϊνουν τθ γνϊμθ τουσ ςχετικά με τθ νομοκεςία τθσ ΕΕ που ζχει άμεςο αντίκτυπο ςτισ περιφζρειεσ και τισ πόλεισ. Τι κάνει η ΕτΠ Θ ΕτΡ δίνει ςτισ περιφζρειεσ και τισ πόλεισ τθ δυνατότθτα να διατυπϊνουν επίςθμα τθ γνϊμθ τουσ κατά τθ νομοκετικι διαδικαςία τθσ ΕΕ, μεριμνϊντασ ϊςτε να λαμβάνονται υπόψθ οι απόψεισ και οι ανάγκεσ των περιφερειακϊν και τοπικϊν αρχϊν. Θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι, το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο οφείλουν να ηθτοφν τθ γνϊμθ τθσ ΕτΡ κατά τθν κατάρτιςθ νομοκεςίασ για κζματα που αφοροφν τθν τοπικι και περιφερειακι αυτοδιοίκθςθ, όπωσ θ υγεία, θ εκπαίδευςθ, θ απαςχόλθςθ, θ κοινωνικι πολιτικι, θ οικονομικι και κοινωνικι ςυνοχι, οι μεταφορζσ, θ ενζργεια και θ κλιματικι αλλαγι. Σε περίπτωςθ που αυτό δεν γίνει, θ ΕτΡ μπορεί να προςφφγει ςτο Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο. Μόλισ θ ΕτΡ λάβει μια νομοκετικι πρόταςθ, καταρτίηει και εκδίδει γνωμοδότθςθ τθν οποία διαβιβάηει ςτα αρμόδια όργανα τθσ ΕΕ. Θ ΕτΡ εκδίδει επίςθσ γνωμοδοτιςεισ με δικι τθσ πρωτοβουλία. Σύνθεςη Τα μζλθ τθσ ΕτΡ είναι εκλεγμζνοι εκπρόςωποι τοπικϊν ι περιφερειακϊν αρχϊν. Κάκε χϊρα ορίηει μζλθ τθσ επιλογισ τθσ, τα οποία διορίηονται για ανανεϊςιμθ κθτεία πζντε ετϊν από το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ. Ο αρικμόσ των μελϊν ανά χϊρα εξαρτάται από το μζγεκοσ του πλθκυςμοφ τθσ χϊρασ. Τα μζλθ από μια χϊρα αποτελοφν τθν εκνικι αντιπροςωπεία θ οποία αντικατοπτρίηει τθν πολιτικι, γεωγραφικι, περιφερειακι και τοπικι ιςορροπία αυτισ τθσ χϊρασ. Κάκε μζλοσ μπορεί επίςθσ να επιλζξει να ανικει ςε μια πολιτικι ομάδα τθσ ΕτΡ. Σιμερα υπάρχουν πζντε πολιτικζσ ομάδεσ που εκφράηουν ζνα φάςμα πολιτικϊν πεποικιςεων: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), το Ευρωπαϊκό Σοςιαλιςτικό Κόμμα (ΕΣΚ), θ Συμμαχία των 51

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Φιλελεφκερων και Δθμοκρατϊν για τθν Ευρϊπθ (ALDE), θ Ομάδα τθσ Ευρωπαϊκισ Συμμαχίασ θ Ομάδα τθσ Ευρωπαϊκισ Συμμαχίασ (EΣ) και θ Ομάδα των Ευρωπαίων Συντθρθτικϊν και Μεταρρυκμιςτϊν Ομάδα των Ευρωπαίων Συντθρθτικϊν και Μεταρρυκμιςτϊν (ΕΣΜ). Τα μζλθ μποροφν επίςθσ να επιλζξουν να μθν ανικουν ςε ζνα πολιτικό κόμμα αν το επικυμοφν (αδζςμευτοι). Θ ΕτΡ διορίηει πρόεδρο από τα μζλθ τθσ για κθτεία δυόμιςι ετϊν. Πώσ λειτουργεί η ΕτΠ Θ ΕτΡ διορίηει ζναν ειςθγθτι (μεταξφ των μελϊν τθσ) ο οποίοσ διαβουλεφεται με τουσ ενδιαφερομζνουσ και προετοιμάηει τθ γνωμοδότθςθ. Το ςχετικό κείμενο ςυηθτείται και εγκρίνεται από τθν επιτροπι τθσ ΕτΡ που είναι αρμόδια για τον ςυγκεκριμζνο τομζα πολιτικισ. Στθ ςυνζχεια, θ γνωμοδότθςθ υποβάλλεται ςε όλα τα μζλθ τα οποία ψθφίηουν ςε ςυνεδρίαςθ ολομζλειασ για τθν τροποποίθςθ ι τθν ζγκριςι τθσ. Τζλοσ, θ γνωμοδότθςθ κοινοποιείται ςε όλα τα αρμόδια όργανα τθσ ΕΕ. Διοργανϊνονται ζωσ 6 ςφνοδοι τθσ ολομζλειασ κάκε χρόνο, κατά τισ οποίεσ εκδίδονται αποφάςεισ για 50 ζωσ 80 νομοκετικά ςχζδια τθσ ΕΕ. Η ΕτΠ και εςείσ

Θ ΕτΡ ενκαρρφνει τθ ςυμμετοχι ςε όλα τα επίπεδα, από τισ περιφερειακζσ και τοπικζσ αρχζσ ζωσ τουσ μεμονωμζνουσ πολίτεσ. Ρεριφερειακζσ και τοπικζσ αρχζσ, ενϊςεισ, ΜΚΟ, εμπειρογνϊμονεσ και πανεπιςτθμιακοί μποροφν να ςυμμετζχουν ςε διαδικτυακζσ ζρευνεσ, διαβουλεφςεισ και εκδθλϊςεισ. Τα βραβεία για τθν Ευρωπαϊκι Επιχειρθματικι Ρεριφζρεια απευκφνονται ςε όλεσ τισ περιφζρειεσ με πολιτικζσ αρμοδιότθτεσ, ενϊ οι διαγωνιςμοί διδακτορικϊν διατριβϊν απευκφνονται ςε πανεπιςτθμιακοφσ.

Θ ΕτΡ ζχει ςυγκροτιςει διάφορα δίκτυα για να δϊςει τθ δυνατότθτα ςε όλεσ τισ περιφζρειεσ και τισ πόλεισ τθσ ΕΕ να ανταλλάςςουν βζλτιςτεσ πρακτικζσ, να ςυνεργάηονται και να ςυμβάλλουν ςτον διάλογο τθσ ΕΕ για διάφορα κζματα, όπωσ θ ανάπτυξθ και θ απαςχόλθςθ, θ καταπολζμθςθ τθσ κλιματικισ αλλαγισ, θ διαςυνοριακι ςυνεργαςία, θ ανάπτυξθ και θ επικουρικότθτα.

Οι τοπικζσ και περιφερειακζσ αρχζσ μποροφν επίςθσ να υπογράψουν τον Χάρτθ για τθν Ρολυεπίπεδθ Διακυβζρνθςθ ςτθν Ευρϊπθ, ο οποίοσ ςυμβάλλει ςτθν ευρφτερθ προβολι τθσ νομιμότθτασ και τθσ ευκφνθσ των πόλεων και των περιφερειϊν ςτθ διαδικαςία εφαρμογισ των δθμόςιων πολιτικϊν τθσ ΕΕ.

52

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαΰκή Τράπεζα Επενδύςεων (ΕΤΕ) ΢όλοσ: χρθματοδότθςθ ςχεδίων που ςυμβάλλουν ςτθν επίτευξθ των ςτόχων τθσ ΕΕ, τόςο εντόσ όςο και εκτόσ τθσ ΕΕ Ρρόεδροσ: Βζρνερ Χόγιερ Συμβοφλιο Διοικθτϊν: απαρτίηεται από ζνα μζλοσ ανά χϊρα τθσ ΕΕ και ζναν εκπρόςωπο τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ Ζτοσ ίδρυςθσ: 1958 Τόποσ: Λουξεμβοφργο Θ Ευρωπαϊκι Τράπεηα Επενδφςεων (ΕΤΕ) ανικει από κοινοφ ςτα κράτθ μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Οι ςτόχοι τθσ ςυνίςτανται ςτα εξισ:

τόνωςθ του δυναμικοφ τθσ Ευρϊπθσ ςε κζςεισ εργαςίασ και ανάπτυξθ ςτιριξθ δράςεων για τθν καταπολζμθςθ τθσ κλιματικισ αλλαγισ προϊκθςθ των ευρωπαϊκϊν πολιτικϊν και εκτόσ των ςυνόρων τθσ Ζνωςθσ.

Τι ακριβώσ κάνει η ΕΤΕ

Θ Ευρωπαϊκι Τράπεηα Επενδφςεων δανείηεται χριματα από τισ κεφαλαιαγορζσ και ςτθ ςυνζχεια τα διακζτει με τθ μορφι δανείων υπό ευνοϊκοφσ όρουσ ςε ςχζδια που ςυμβάλλουν ςτθν επίτευξθ των ςτόχων τθσ ΕΕ. Ρερίπου το 90% των δανείων χορθγοφνται εντόσ τθσ ΕΕ. Κανζνα μζροσ των χρθμάτων δεν προζρχεται από τον προχπολογιςμό τθσ ΕΕ.

Θ ΕΤΕ παρζχει 3 κφρια είδθ προϊόντων και υπθρεςιϊν: Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου

Χοριγθςθ δανείων: τουλάχιςτον το 90% των ςυνολικϊν χρθματοοικονομικϊν δεςμεφςεϊν τθσ. Θ ΕΤΕ χορθγεί δάνεια ςε πελάτεσ όλων των μεγεκϊν με ςτόχο τθν ανάπτυξθ και τθ δθμιουργία κζςεων εργαςίασ, και θ ςτιριξθ αυτι ςυχνά ςυμβάλλει ςτθν προςζλκυςθ άλλων επενδυτϊν. «Συνδυαςτικι πόρων»: επιτρζπει ςτουσ πελάτεσ τθσ να ςυνδυάςουν τθ χρθματοδότθςθ από τθν ΕΤΕ με άλλεσ επενδυτικζσ πθγζσ.

53

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ραροχι ςυμβουλϊν και τεχνικι υποςτιριξθ: για τθ μεγιςτοποίθςθ τθσ αποδοτικότθτασ των πόρων.

Θ ίδια θ ΕΤΕ χορθγεί δάνεια άνω των 25 εκατ. ευρϊ. Πταν πρόκειται για μικρότερα δάνεια, ανοίγει πιςτωτικζσ γραμμζσ για χρθματοπιςτωτικά ιδρφματα τα οποία ςτθ ςυνζχεια χορθγοφν δάνεια ςε πιςτωτζσ. Σύνθεςη

Πλα τα κράτθ μζλθ τθσ ΕΕ είναι μζτοχοι Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου τθσ ΕΤΕ. Οι αποφάςεισ λαμβάνονται από τα εξισ όργανα:

το Συμβοφλιο Διοικθτϊν Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, το οποίο αποτελείται από υπουργοφσ (ςυνικωσ τουσ υπουργοφσ Οικονομικϊν) όλων των κρατϊν μελϊν. Ορίηει τισ γενικζσ κατευκφνςεισ τθσ πιςτωτικισ πολιτικισ. το Διοικθτικό Συμβοφλιο Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, με επικεφαλισ των πρόεδρο τθσ ΕΤΕ, αποτελείται από 28 μζλθ τα οποία ορίηονται από τα κράτθ μζλθ τθσ ΕΕ και ζνα μζλοσ που ορίηεται από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι. Αποφαςίηει για τον δανειςμό τθσ Τράπεηασ και τθ χοριγθςθ δανείων ςε τρίτουσ. θ Διευκφνουςα Επιτροπι Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, το εκτελεςτικό όργανο τθσ Τράπεηασ, θ οποία διαχειρίηεται τισ κακθμερινζσ υποκζςεισ.

Θ Επιτροπι Ελζγχου Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου εξετάηει κατά πόςο οι εργαςίεσ τθσ ΕΤΕ διεξάγονται κατά τον ενδεδειγμζνο τρόπο.

Τα τμιματα Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου τθσ Τράπεηασ εφαρμόηουν τισ διοικθτικζσ αποφάςεισ. Πώσ λειτουργεί η ΕΤΕ

Λαμβάνει δανειολθπτικζσ και δανειοδοτικζσ αποφάςεισ, με βάςθ τα πλεονεκτιματα κάκε ςχεδίου Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου και τισ δυνατότθτεσ που προςφζρουν οι χρθματοοικονομικζσ αγορζσ. Εντόσ τθσ ΕΕ Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, ζχει ςυγκεκριμζνεσ δανειοδοτικζσ προτεραιότθτεσ Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου. Εκτόσ τθσ ΕΕ Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, ςτθρίηει τισ ευρωπαϊκζσ πολιτικζσ ανάπτυξθσ και ςυνεργαςίασ ανά τον κόςμο.

54

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ωσ ανεξάρτθτο ςϊμα, θ Τράπεηα λαμβάνει θ ίδια τισ αποφάςεισ τθσ για λιψθ και χοριγθςθ δανείων. Συνεργάηεται με άλλα όργανα τθσ ΕΕ, ιδίωσ τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, και το Συμβοφλιο τθσ ΕΕ. Η Ευρωπαΰκή Τράπεζα Επενδύςεων και εςείσ

Εάν ζχετε επιχείρθςθ ι εργάηεςτε ςτον δθμόςιο τομζα και ζχετε ζνα ςχζδιο που κα μποροφςε να ςυμβάλει ςτθν επίτευξθ των ςτόχων μιασ πολιτικισ τθσ ΕΕ, μπορεί να είςτε επιλζξιμοι για λιψθ δανείου από τθν ΕΤΕ. Για να υποβάλετε αίτθςθ Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, επικοινωνιςτε με τθν ΕΤΕ ςτζλνοντασ e-mail, ςυμπλθρϊνοντασ ςχετικό θλεκτρονικό δελτίο Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου ι απευκυνκείτε ςε κάποιο από τα γραφεία τθσ Επιλζξτε μεταφράςεισ του προθγοφμενου ςυνδζςμου, παρζχοντασ επαρκείσ πλθροφορίεσ ϊςτε να μπορεί να αξιολογθκεί κατά πόςο το προτεινόμενο ςχζδιο πλθροί τα κριτιρια δανειοδότθςθσ και βαςίηεται ςε καλά μελετθμζνο επιχειρθματικό ςχζδιο.

Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβητήσ ΢όλοσ: Ο Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβθτισ διερευνά καταγγελίεσ κατά οργάνων, υπθρεςιϊν και οργανιςμϊν τθσ ΕΕ. Διαμεςολαβθτισ: Ζμιλυ Ο ΢άιλι Ζτοσ ίδρυςθσ: 1995 Τόποσ: Στραςβοφργο (Γαλλία) Ο Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβθτισ διερευνά καταγγελίεσ για κακοδιοίκθςθ από πλευράσ οργάνων ι άλλων υπθρεςιϊν τθσ ΕΕ. Τισ καταγγελίεσ αυτζσ μποροφν να υποβάλλουν πολίτεσ ι μόνιμοι κάτοικοι χωρϊν τθσ ΕΕ, ι ακόμα ενϊςεισ ι επιχειριςεισ που ζχουν τθν ζδρα τουσ ςτθν ΕΕ . Τι κάνει ο Διαμεςολαβητήσ Ο Διαμεςολαβθτισ διερευνά διάφορα είδθ κακοδιοίκθςθσ, όπωσ: ακζμιτεσ ενζργειεσ διακριτικι μεταχείριςθ κατάχρθςθ εξουςίασ απουςία ι άρνθςθ ενθμζρωςθσ αδικαιολόγθτεσ κακυςτεριςεισ παράτυπεσ διαδικαςίεσ.

55

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Πώσ επιλέγεται ο Διαμεςολαβητήσ

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο εκλζγει τον Διαμεςολαβθτι για μια 5ετι κθτεία ανανεϊςιμθ. Αυτό είναι ζνα από τα πρϊτα κακικοντα του ΕΚ μόλισ εκλεγεί. Πώσ λειτουργεί ο Διαμεςολαβητήσ

Το γραφείο του Διαμεςολαβθτι διενεργεί ζρευνα είτε μόλισ λάβει καταγγελία είτε με δικι του πρωτοβουλία. Ωσ αμερόλθπτθ υπθρεςία, δεν λαμβάνει εντολζσ από καμία κυβζρνθςθ ι άλλον φορζα. Υποβάλλει δε ετιςια ζκκεςθ δραςτθριοτιτων ςτο Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο.

Σε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, ο Διαμεςολαβθτισ μπορεί να λφςει το πρόβλθμά ςασ απλά ενθμερϊνοντασ το αρμόδιο όργανο. Αν χρειαςτοφν περαιτζρω ενζργειεσ, καταβάλλεται κάκε δυνατι προςπάκεια για τθν εξεφρεςθ ςυναινετικισ λφςθσ που κα αποκαταςτιςει τα πράγματα. Αν αυτό αποτφχει, ο Διαμεςολαβθτισ μπορεί να κάνει ςυςτάςεισ προσ το ςυγκεκριμζνο όργανο. Αν οι ςυςτάςεισ αυτζσ δεν γίνουν δεκτζσ, ο Διαμεςολαβθτισ μπορεί να ςυντάξει ειδικι αναφορά προσ το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, το οποίο οφείλει να προβεί ςτθ λιψθ κατάλλθλων μζτρων. Ο Διαμεςολαβητήσ και εςείσ

Αν δεν είςτε ικανοποιθμζνοι από τθ λειτουργία ενόσ κεςμικοφ οργάνου, οργανιςμοφ ι υπθρεςίασ τθσ ΕΕ, κα πρζπει πρϊτα να του δϊςετε τθν ευκαιρία να αποκαταςτιςει τα πράγματα. Αν αυτό αποτφχει, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία ςτον Ευρωπαίο Διαμεςολαβθτι.

Θ καταγγελία ςασ πρζπει να υποβλθκεί μζςα ςε 2 χρόνια από τθν θμερομθνία που διαπιςτϊςατε το πρόβλθμα. Ρρζπει να δθλϊςετε ςαφϊσ ποιοσ είςτε, ποιο είναι το κεςμικό όργανο ι ο οργανιςμόσ τον οποίον αφορά θ καταγγελία, κακϊσ και τον λόγο υποβολισ τθσ. Μπορείτε επίςθσ να ηθτιςετε θ καταγγελία ςασ να παραμείνει εμπιςτευτικι.

Αν ο Διαμεςολαβθτισ δεν μπορεί να αςχολθκεί με τθν καταγγελία ςασ, κα ςασ υποδείξει άλλουσ φορείσ που ενδεχομζνωσ μποροφν να ςασ βοθκιςουν.

56

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Ευρωπαίοσ Επόπτησ Προςταςίασ Δεδομένων (ΕΕΠΔ) ΢όλοσ: Διαςφαλίηει ότι κατά τθν επεξεργαςία προςωπικϊν δεδομζνων, τα όργανα και οι οργανιςμοί τθσ ΕΕ ςζβονται το δικαίωμα των πολιτϊν για προςταςία τθσ ιδιωτικισ ηωισ Επόπτθσ: Τηοβάνι Μπουταρζλι Βοθκόσ επόπτθ: Βόηκιεχ Βιεβιορόβςκι Ζτοσ ίδρυςθσ: 2004 Τόποσ: Βρυξζλλεσ (Βζλγιο)

Οριςμζνεσ φορζσ, τα όργανα και οργανιςμοί τθσ ΕΕ επεξεργάηονται τα προςωπικά δεδομζνα των πολιτϊν - ςε θλεκτρονικι, γραπτι ι οπτικι μορφι - κατά τθ διεκπεραίωςθ των εργαςιϊν τουσ. Θ επεξεργαςία περιλαμβάνει τθ ςυλλογι, τθν καταγραφι, τθν αποκικευςθ, τθν ανάκτθςθ, τθν αποςτολι, το κλείδωμα ι τθ διαγραφι δεδομζνων. Είναι κακικον του Ευρωπαίου Επόπτθ Ρροςταςίασ Δεδομζνων να τθρεί τουσ αυςτθροφσ κανόνεσ περί προςταςίασ τθσ ιδιωτικισ ηωισ οι οποίοι διζπουν τισ δραςτθριότθτεσ αυτζσ. Τι κάνει ο ΕΕΠΔ

Εποπτεφει τθν επεξεργαςία προςωπικϊν δεδομζνων που πραγματοποιοφν οι υπθρεςίεσ τθσ ΕΕ, ϊςτε να διαςφαλίηει τθ ςυμμόρφωςθ με τουσ κανόνεσ περί προςταςίασ τθσ ιδιωτικισ ηωισ Συμβουλεφει τα όργανα και τουσ οργανιςμοφσ τθσ ΕΕ για όλα τα κζματα επεξεργαςίασ προςωπικϊν δεδομζνων, των ςυναφϊν πολιτικϊν και τθσ νομοκεςίασ Διεκπεραιϊνει καταγγελίεσ και διενεργεί ζρευνεσ Συνεργάηεται με τισ εκνικζσ αρχζσ των χωρϊν τθσ ΕΕ με ςτόχο τθ ςυνεπι προςταςία των δεδομζνων Ραρακολουκεί νζεσ τεχνολογίεσ που κα μποροφςαν να ζχουν επιπτϊςεισ ςτθν προςταςία των δεδομζνων.

Πώσ λειτουργεί ο ΕΕΠΔ

Ο Επόπτθσ και ο Βοθκόσ επόπτθ διορίηονται για 5ετι ανανεϊςιμθ κθτεία. Για τθν κακθμερινι διαχείριςθ των υποκζςεων, ο ΕΕΡΔ λειτουργεί με 2 κφρια τμιματα:

57

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Το τμιμα Εποπτείασ και Επιβολισ, Εποπτείασ και Επιβολισ, το οποίο αξιολογεί τθν εφαρμογι των κανόνων προςταςίασ δεδομζνων από τα όργανα και τουσ οργανιςμοφσ τθσ ΕΕ. Το τμιμα Ρολιτικισ και Διαβοφλευςθσ, Ρολιτικισ και Διαβοφλευςθσ, το οποίο ςυμβουλεφει τουσ νομοκζτεσ τθσ ΕΕ για κζματα προςταςίασ δεδομζνων που άπτονται τομζων πολιτικισ και νζων νομοκετικϊν προτάςεων.

Ο ΕΕΠΔ και εςείσ Τα όργανα και οι οργανιςμοί τθσ ΕΕ απαγορεφεται να επεξεργάηονται προςωπικά ςασ δεδομζνα που αφοροφν φυλετικι ι εκνοτικι καταγωγι πολιτικά φρονιματα κρθςκευτικζσ ι φιλοςοφικζσ πεποικιςεισ ςυμμετοχι ςε ςυνδικαλιςτικζσ οργανϊςεισ. Δεν μποροφν επίςθσ να επεξεργάηονται δεδομζνα για τθν υγεία ι τον ςεξουαλικό προςανατολιςμό ςασ, εκτόσ αν αυτά χρειάηονται για λόγουσ υγειονομικισ περίκαλψθσ. Ακόμθ και ςτθν περίπτωςθ αυτι, θ επεξεργαςία τζτοιων δεδομζνων πρζπει να γίνεται από επαγγελματία του κλάδου τθσ υγείασ ι άλλο πρόςωπο που δεςμεφεται από το επαγγελματικό απόρρθτο. Αν πιςτεφετε ότι το δικαίωμά ςασ ςτθν ιδιωτικι ηωι ζχει παραβιαςτεί από όργανο ι οργανιςμό τθσ ΕΕ, πρζπει πρϊτα να ενθμερϊςετε τα μζλθ του προςωπικοφ τθσ ΕΕ που είναι αρμόδια για τθν επεξεργαςία των δεδομζνων ςασ ςτο όργανο ι τον οργανιςμό όπου κεωρείτε ότι διαπράχκθκε θ παραβίαςθ. Αν δεν ςασ ικανοποιιςει το αποτζλεςμα, επικοινωνιςτε με τον υπεφκυνο προςταςίασ δεδομζνων υπεφκυνο προςταςίασ δεδομζνων του οργάνου ι του οργανιςμοφ τθσ ΕΕ που κατά τθ γνϊμθ ςασ ζχει διαπράξει τθν παραβίαςθ. Αν και αυτι θ ενζργεια δεν αποδϊςει, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία ςτον ΕΕΔΡ ςυμπλθρϊνοντασ ζνα ζντυπο υποβολισ καταγγελίασ. Ο Ευρωπαίοσ Επόπτθσ Ρροςταςίασ Δεδομζνων κα ερευνιςει τθν υπόκεςθ και κα ςασ γνωςτοποιιςει κατά πόςο ςυμφωνεί με τθν καταγγελία ςασ και, αν ναι, πϊσ μπορεί να διορκωκεί θ κατάςταςθ.

Αν διαφωνείτε με τθν απόφαςθ του ΕΕΡΔ, μπορείτε να παραπζμψετε τθν υπόκεςθ ςτο Δικαςτιριο τθσ ΕΕ.

58

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Διοργανικέσ υπηρεςίεσ Η Υπηρεςία Εκδόςεων

Θ πλιρθσ ονομαςία του εν λόγω οργανιςμοφ είναι Υπθρεςία Εκδόςεων τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Αςκεί κακικοντα εκδοτικοφ οίκου για τα όργανα τθσ Ζνωςθσ παράγοντασ και διανζμοντασ όλεσ τισ επίςθμεσ δθμοςιεφςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, ςε χαρτί και ςε ψθφιακι μορφι. Η Ευρωπαΰκή Υπηρεςία Επιλογήσ Προςωπικού

Θ Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Επιλογισ Ρροςωπικοφ (ΕΥΕΡ) άρχιςε να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2003. Ζργο τθσ είναι να διοργανϊνει εξετάςεισ για τθν πρόςλθψθ προςωπικοφ που κα εργαςτεί ςε όλα τα όργανα τθσ Ζνωςθσ. Αυτι θ διαδικαςία είναι αποτελεςματικότερθ από τθ διοργάνωςθ διαγωνιςμϊν πρόςλθψθσ από κάκε όργανο χωριςτά. Ο ετιςιοσ προχπολογιςμόσ τθσ ΕΥΕΡ φψουσ περίπου 21 εκατομμυρίων ευρϊ είναι κατά 11% χαμθλότεροσ από τα ποςά που τα όργανα τθσ Ζνωςθσ δαπανοφςαν παλαιότερα για τθν πρόςλθψθ υπαλλιλων. Ευρωπαΰκή Σχολή Δημόςιασ Διοίκηςησ

Θ Ευρωπαϊκι Σχολι Δθμόςιασ Διοίκθςθσ άρχιςε να λειτουργεί ςτισ 10 Φεβρουαρίου 2005. Αποςτολι τθσ είναι θ παροχι κατάρτιςθσ ςε μζλθ του προςωπικοφ τθσ ΕΕ επί μιασ ςειράσ εξειδικευμζνων κεμάτων. Κφριο γνϊριςμά τθσ είναι ότι ςτα μακιματα που δίδονται ςε αυτιν μπορεί να ςυμμετζχει το προςωπικό όλων των κεςμικϊν οργάνων τθσ ΕΕ, πράγμα που ςυντελεί ςτθ διάδοςθ κοινϊν αξιϊν, ςτθν προϊκθςθ τθσ καλφτερθσ κατανόθςθσ μεταξφ των υπαλλιλων των οργάνων και ςτθν επίτευξθ οικονομιϊν κλίμακασ. Θ Σχολι ςυνεργάηεται ςτενά με τισ υπθρεςίεσ κατάρτιςθσ όλων των κεςμικϊν οργάνων, προκειμζνου να αποφεφγεται οποιαδιποτε αλλθλεπικάλυψθ κατά τθν εκπλιρωςθ τθσ αποςτολισ τουσ. Ομάδα αντιμετώπιςησ έκτακτων αναγκών ςτην πληροφορική (CERT)

Αποςτολι τθσ CERT είναι να ςυμβάλλει ςτθ διαχείριςθ των απειλϊν κατά των ςυςτθμάτων πλθροφορικισ των οργάνων τθσ ΕΕ, ςυνεργαηόμενθ, αφενόσ, με τισ ομάδεσ αςφάλειασ ΤΡ κάκε οργάνου τθσ ΕΕ και, αφετζρου, με αντίςτοιχουσ δθμόςιουσ φορείσ ςτισ χϊρεσ τθσ ΕΕ.

Θ CERT ςυςτικθκε τθν 1θ Ιουνίου 2011 και κα λειτουργεί πειραματικά για τον πρϊτο χρόνο. Από τα αποτελζςματα τθσ πειραματικισ τθσ λειτουργίασ κα κρικεί αν κα τεκεί ςε πλιρθ λειτουργία το 2012.

59

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

Βιβλιογραφία "Εurostat, Υπουργείο Ρροςταςίασ του Ρολίτθ" «Accession of the European Union to the Convention».

«European Union reaches 500 Million through Combination of Accessions, Migration and Natural Growth». Vienna Institute of Demography.

«First demographic estimates for 2009». 11 December 2009. Ανακτικθκε ςτισ 3 February 2010. «άρκρο 33 τθσ Συνκικθσ τθσ ΢ϊμθσ». «Ενοποιθμζνθ απόδοςθ τθσ Συνκικθσ για τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ και τθσ Συνκικθσ για τθ λειτουργία τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ». «Επίςθμθ ιςτοςελίδα τθσ ΕΑΤ». «Επίςθμθ ιςτοςελίδα του ΕΣΣΚ». «Θ Ενιαία Ευρωπαϊκι Ρράξθ». http://europa.eu. «Κατανομι πλθκυςμοφ των ευρωπαϊκϊν πόλεων». «ςφμφωνα με τα επίςθμα ςτοιχεία τθσ Eurostat.» «Κοινι εμπορικι πολιτικι». ec.europa.eu. «Μζςοσ όροσ του επίπεδου τθσ ανεργίασ ςτθν ΕΕ ανά χϊρα και ςτο ςφνολο.». Eurostat, *1+. «ΟΔΘΓΙΑ 2006/123/ΕΚ ςχετικά με τισ υπθρεςίεσ ςτθν εςωτερικι αγορά,». «12 Δεκεμβρίου 2006» «Ραράνομθ μετανάςτευςθ ςτθν Ελλάδα: Εκνικό ι ευρωπαϊκό ηιτθμα;». «Ρλθκυςμόσ ΕΕ». «ςφμφωνα με τα επίςθμα ςτοιχεία τθσ Eurostat.» «Ρλθροφορίεσ για τθν Ευρωπαϊκι Υπθρεςία Εξωτερικισ Δράςθσ». http://europa.eu. «Ρλθροφορίεσ για το ESFS». «Ρλθροφορίεσ για το Δικαςτιριο τθσ ΕΕ». europa.eu. «Σφμβαςθ για τθν Ρροςταςία των Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου και των Θεμελιωδϊν Ελευκεριϊν». «Συμβοφλιο τθσ Ευρϊπθσ». «Συνκικθ για τθ Λειτουργία τθσ ΕΕ». eur-lex.europa.eu. «Μζροσ Ζκτο, Άρκρο 287» «Συνκικθ του Άμςτερνταμ». http://europa.eu. «Μζροσ 1ο, Άρκρο 1.7, παρ.1» 60

Μάκε τουσ Θεςμοφσ και τισ Δομζσ τθσ ΕΕ ςε λίγα λεπτά!

Χιωτζλθσ Ιωάννθσ

«Συνκικθ του Μάαςτριχτ». eur-lex.europa.eu. «I. Κοινζσ διατάξεισ, Άρκρο ΣΤ, παραγρ. 2» «Συνκικθ του Μάαςτριχτ». http://eur-lex.europa.eu. «ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΘΝ ΚΟΙΝΘ ΕΞΩΤΕ΢ΙΚΘ ΡΟΛΙΤΙΚΘ ΚΑΙ ΡΟΛΙΤΙΚΘ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ,ςελ. 58» «Χάρτθσ των Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων τθσ ΕΕ.». eur-lex.europa.eu.

European Union CIA World Factbook Interactive, Pegasus. «Επαφζσ Αβραμόπουλου ςτθν Ακινα». ethnos.gr. Ανακτικθκε ςτισ 2015-09-19. Βαριά “καμπάνα” τθσ ΕΕ ςτθ Microsoft | euronews, europa όταν θ Ανατολικι Γερμανία ενϊκθκε με τθν Δυτικι Γερμανία, αυτομάτωσ θ προαναφερόμενθ ζγινε μζλοσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Σφςτθμα πλθροφoριϊν Σζνγκεν II

61