Rynek Turystyczny 12'2015

Rynek Turystyczny

SSN 1230-2716

INDEKS 345709

nr 12 (363) grudzień 2015

PISMO

BIZNESU

CENA 12 ZŁ (w tym 5% VAT)

TURYSTYCZNEGO UKAZUJE SIĘ OD 1992 ROKU

PIt

25 lat branży

2016

Jaki będzie dla turystyki?

a j c e szw Wywiad

 Zakończnie 21 projektów O nadzorowaniu i rozliczaniu 138 mln euro mówią wicedyrektorzy Departamentu Funduszy Europejskich POT Anna ZabłockaSztyber i Marcin Krauzowicz

a e-turystyk

 Ochrona danych klientów Utrata wrażliwych danych oznacza dla firmy duże straty, ale zagrożenie to można przekształcić w szansę handlową dzięki skutecznej ochronie – wynika z analizy sporządzonej przez firmę Amadeus

raport

 z plastikiem na urlopie Coraz chętniej płacimy kartami.

W czasie minionych wakacji wydaliśmy w ten sposób prawie 300 mln  więcej imprez incentive Rynek wyjazdów dla biznesu rozwija się bardzo dynamicznie, w tempie 12-15 proc. rocznie

Spis treści

Analiza nr 12 (363) grudzień 2015

30 Ceny wycieczek na początku sprzedaży Andrzej Betlej Turcja tanieje, Grecja i Wyspy Kanaryjskie – wręcz przeciwnie

36 Jaki może być rok 2016 w naszej turystyce

wyjazdowej?

Andrzej Betlej

Kończący się rok był mimo turbulencji udany

Raport

20

prezentacje Szwecja

Kalejdoskop

33 Z plastikiem na urlopie Andrzej Jarczewski Coraz chętniej płacimy kartami na wakacjach

39 Coraz więcej imprez incentive Andrzej Jarczewski Rynek wyjazdów incentive jest naprawdę duży

5 …Wiadomości z szeroko rozumianej branży

49 Travel Trends Polska 2015 Dokąd i na jak długo latamy

Targi, imprezy

Prawo

turystycznej

14 Relacje z imprez branżowych

Prezentacje 20 Szwecja – kierunek na przyszłość Zbigniew Adamów-Bielkowicz Czy będziemy chętniej jeździć do północnego sąsiada?

24 Województwo pogranicza Zbigniew Adamów-Bielkowicz

40 Prowadzenie szkoleń na czarterowanych jachtach Agnieszka Jezierska-Markocka

Czy taki wyjazd jest usługą turystyczną?

e-turystyka 42 Ochrona danych to większe przychody Andrzej Jarczewski Utrata danych klientów oznacza dla firm duże straty

Podkarpackie – góry, historyczne miasta i klimat pogranicza

Świat branży 28 Rok 2015 w turystyce Zbigniew Adamów-Bielkowicz

Transport 46 Cena bezpiecznych lotów Andrzej Jarczewski Potrzebna zmiana w polityce bezpieczeństwa

Najważniejsze wydarzenia Ponadregionalne projekty o unikatowym charakterze O nadzorowaniu i rozliczaniu 21 projektów dofinansowania mówią wicedyrektorzy Departamentu Funduszy Europejskich POT Anna Zabłocka-Sztyber oraz Marcin Krauzowicz

44 Wywiad Chcemy być rodzajem asystenta w podróży Z mojej perspektywy internet jest przyszłością branży – mówi Vera Pershina, dyrektor regionalny Kayaka na Polskę i Rosję

47 Ułatwienia wizowe potrzebne gospodarce Zbigniew Adamów-Bielkowicz Apel ETC o reformę polityki wizowej

4 Rynek Turystyczny grudzień 2015

24

prezentacje Podkarpacie

FOT. na okładce: henrik_trygg-skeppsbron

34 Wywiad

kalejdoskop

Nowe władze

w ministerstwie Po nowym ministrze sportu i turystyki Witoldzie Bańce, o którego nominacji pisaliśmy w poprzednim numerze, nastąpiły zmiany na stanowiskach podsekretarzy odpowiedzialnych za poszczególne dziedziny.

Mijający rok był burzliwy, ale nie tragiczny dla branży. Jak zawsze pod koniec roku zrobiliśmy małe podsumowanie i jak się okazuje dominują w nim wydarzenia dramatyczne.

Niestety chyba trzeba się pogodzić z faktem, ze w najbliższym czasie to takie właśnie wydarzenia będą zdarzały się regularnie. Z drugiej strony, ten trudny rok na swój sposób pokazał, że profesjonalizm i siła biur zajmujących się turystyką wyjazdową w Polsce jest duża. W tak niesprzyjających warunkach nie tylko nie było spektakularnych bankructw spowodowanych wstrząsami w chętnie odwiedzanych przez Polaków krajach (sprawa Alfa Star miała przede wszystkim podłoże wewnętrzne), ale nawet udało się osiągnąć imponujące wyniki.

Myślę, że jest to dowód na to, że branża okrzepła, co nie znaczy, ze nie ulega i nie będzie ulegać przekształceniom.

Są podstawy do tego, by przyszły rok również był bardzo dobry, choć oczywiście ogromny wpływ na mapę turystyczną świata mają wydarzenia polityczne, które trudno przewidzieć, o czym zresztą piszemy w tym numerze.

Nowe władze w Ministerstwie Sportu i Turystyki stanęły przed pilnym i poważnym wyzwaniem stworzenia nowych regulacji, zgodnych z przegłosowaną w Parlamencie Europejskim nową dyrektywą.

Na pewno nie będzie to łatwe, ale pomyślne doprowadzenie nich do finału znacznie poprawi warunki działania naszej branży.

Zbigniew Adamów-Bielkowicz

FOT. materiały prasowe

Od redakcji

Podsekretarzem stanu i szefową Departamentu Turystyki została Dorota Dulińska. Nowa zwierzchniczka resortu turystyki urodziła się w 1977 roku. Ukończyła Turystykę i Rekreację na Académie de Paris (2000 r.), a także uzyskała dyplom Języka i Cywilizacji Francuskiej na Uniwersytecie La Sorbonne.

Jak głosi oficjalna notka biograficzna, jej zawodowa aktywność jest od lat związana z branżą turystyczną, pracowała we Francji m.in. w Novotel Paris Porte d’Orléans, Résidence de la Tour (Paryż), Stade de France, a także przez ponad 9 lat w Polsce w Grupie AcPodsekretarz stanu i szefowa cor i Orbis SA, gdzie zajDepartamentu Turystyki mowała się sprzedażą usług Dorota Dulińska hotelarskich sieci hoteli ibis, odpowiadając m.in. za kontakty handlowe z biurami podróży, firmami, przedstawicielstwami dyplomatycznymi i handlowymi. W latach 2004-2011 przeszła kompleksowy zakres szkoleń ze sprzedaży, marketingu, zarządzania i systemów informatycznych dla branży turystycznej organizowanych przez Académie Accor z siedzibą w Evry (Francja). Biegle posługuje się językiem francuskim i angielskim. Prywatnie lubi podróże, tenis, narty, pływanie oraz fitness.

Przed panią minister stoi sporo wyzwań i pilnej pracy. Na czoło wysuwają się dwa duże zadania. Na pewno jak najszybciej trzeba będzie rozpocząć prace nad nową ustawą regulująca działanie rynku turystycznego. I to nie tylko z tego powodu, że obecna ustawa o usługach turystycznych po licznych nowelizacjach nie nadaje się już do kolejnych poprawek, ale przede wszystkim dlatego, że musimy zharmonizować nasze przepisy z nową unijną dyrektywą turystyczną. Z uwagi na skomplikowanie materii o dotychczasowe doświadczenia będzie to trwało dość długo.

Druga kwestia to kwestia Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego.

Jest ona oczywiście powiązana z ewentualnym powstaniem nowej ustawy. Tu również należy jak najszybciej podjąć jakieś decyzje i związane z tym działania. Skarb Państwa przegrywa kolejne sprawy i bez wzmocnienia zabezpieczeń, prędzej czy później po kolejnym bankructwie podobne sprawy znów trafią do sądu. Zwłaszcza, ze według nowych unijnych przepisów gwarancje powinni mieć również agenci sprzedający pakiety a nawet firmy prowadzące taką sprzedaż w internecie. 

Rynek Turystyczny grudzień 2015 5

kalejdoskop Kampania ma poprawić wizerunek

Nowa strona

Paryża

Rainbow

Atout France jest jednym z „ambasadorów” kampanii, której celem jest poprawa wizerunku Paryża po zamachach z 13 listopada.

Touroperator uruchomił zupełnie nową, znacznie nowocześniejszą stronę internetową. W projekcie postawiono na prostotę, estetykę, a co najważniejsze zastosowano zupełnie nowe podejście do wyszukiwania ofert.

Paryż chce odzyskać dobry wizerunek

6 Rynek Turystyczny grudzień 2015

100 mln

turystów chce przyjąć, pomimo kłopotów, Paryż w roku 2020

425 mln zł

przekroczyły obroty Rainbow w pierwszym półroczu

5

proc.

tyle wynosi zaliczka w promocji First Minute TUI

Nowości w TUI TUI Poland jako pierwszy touroperator w Polsce rozpoczął sprzedaż oferty Egzotyka 2016/17 First Minute.

Oferta obejmuje wyloty od listopada 2016 roku do końca marca 2017. Oprócz sprawdzonych kierunków egotycznych, biuro jako nowość proponuje Jamajkę. Ponadto na klientów z południa Polski czekają bezpośrednie połączenia z Katowic do Dominikany. Wszystkie loty odbywają się bezpośrednio i realizowane są samolotami szerokokadłubowymi linii lotniczej TUIfly.

Touroperator oferuje wyloty w standardowej długości na 7, 14 dni oraz na 10-11 dni.

Klientom, którzy zdecydują się na rezerwację we wczesnym okresie sprzedaży first minute, TUI oferuje wiele zniżek i przywilejów takich jak rabaty czy zaliczkę w wysokości zaledwie 5 proc. wartości wycieczki, a płatność reszty kwoty na 35 dni przed wylotem.

Centralną i najważniejszą częścią serwisu jest autorska szybka wyszukiwarka, której zasada działania jest podobna do tej znanej z Google’a. Wystarczy wpisać dowolną frazę, a system podpowie dalszy ciąg zdania i po chwili wyświetli najbardziej odpowiednie wyniki wyszukiwania.

– Korzystając z tradycyjnych wyszukiwarek i szukając ofert np. na Krecie, zwykle dostajemy wyniki w postaci długiej listy hoteli, terminów i cen, a takiej mnogości informacji klient nie jest w stanie ani przeczytać, ani tym bardziej dokładnie przeanalizować. Priorytetem zatem dla nas było stworzenie takiego mechanizmu, który jak najefektywniej i w jak najkrótszy sposób pozwoli klientowi na precyzyjne dotarcie do takiej oferty, jakiej potrzebuje.

I tak działa nasza wyszukiwarka, która jest w stanie obsłużyć nawet bardzo złożone zapytanie typu „Kreta hotel 4 gwiazdki all inclusive ze SPA w sierpniu na plaży”, a odpowiedzią na takie pytanie będą hotele spełniające takie właśnie kryteria wraz z podanymi cenami na wyjazdy w sierpniu – mówi Grzegorz Baszczyński, prezes zarządu Rainbow. – Ponadto jeśli klient chciałby zobaczyć jakąś konkretną atrakcję, a nie wie gdzie ona się znajduje ani jak tam się dostać, wpisuje po prostu nazwę np.

Camp Nou i serwis zaproponuje mu kilka różnych ofert ściśle powiązanych z daną atrakcją, np. pobyty na Costa Brava czy wycieczki objazdowe 

FOT. xpixabay, mat. pras.pixabay

Dramatyczne wydarzenia, które miały miejsce 13 listopada w regionie Ile-de-France, dotknęły kraj na wielu płaszczyznach. Miały również duży wpływ na gospodarkę i turystykę. Aby stawić czoła zaistniałej sytuacji, ruszyła wielka instytucjonalna kampania solidarności mająca na celu zapewnienie o bezpieczeństwie i wzmocnienie atrakcyjności Paryża, zarówno wśród samych paryżan, jak i Francuzów oraz turystów zagranicznych. Hasłem przewodnim kampanii jest hashtag #ParisWeLoveYou, z głównym przesłaniem „Paryż zawsze będzie Paryżem”. Z tej okazji stworzona została strona internetowa Parisweloveyou. fr, która zachęca internautów do dzielenia się zdjęciami pokazującymi przywiązanie do Paryża. Dzięki ogromnej sile mediów społecznościowych inicjatywa ta stanie się szeroko zakrojoną akcją. Zbiorowa mobilizacja będzie wspomagana również przez fizyczne pojawienie się hashtagu #ParisWeLoveYou w symbolicznym miejscu Paryża kilka tygodni po rozpoczęciu kampanii.

Będzie on pokryty zdjęciami internautów uczestniczących w akcji. Atout France wspiera kampanię poprzez działania promocyjne na swoich stronach internetowych i w kanałach społecznościowych we Francji i za granicą. Podczas gdy Francja dąży do przyjęcia 100 milionów turystów w 2020 roku, kampania solidarności przypomina, że Paryż, brama do Francji, pozostanie tym, czym był zawsze: miastem, które kochamy za to, że przyjmuje świat.

S MILE S MILE MILES

kalejdoskop

3 lata

trwała kampania promocyjna na rynkach azjatyckich

Ceny hoteli w grudniu Wyszukiwarka hoteli trivago.pl sprawdziła ceny noclegów w grudniu w wybranych miejscach Europy.

Jak kształtują się średnie ceny za nocleg w ciepłych kierunkach w Europie? W większości europejskich metropolii w grudniu zapłacimy mniej niż listopadzie. Ceny najbardziej spadły w Oslo (597 zł) i Amsterdamie (606 zł); w obu kierunkach za nocleg dla dwóch osób zapłacimy średnio o 10 proc. mniej niż w listopadzie.

W Brukseli średnia cena za nocleg dwuosobowy wynosi 508

POT

Krajowa branża turystyczna zamierza w przyszłym roku skoncentrować się na promocji na rynkach amerykańskim i azjatyckim.

Część kampanii na dalekich rynkach będzie prowadzona wspólnie z innymi państwami regionu Europy ŚrodkowoWschodniej. Polska Organizacja Turystyczna chce silnie promować turystykę medyczną, SPA i wellness. W I półroczu Polskę odwiedziło prawie 5 proc. zagranicznych turystów więcej. – Poza rynkami azjatyckimi, które były objęte dużą trzyletnią kampanią, prowadzimy obecnie działania promocyjne daleko od Polski, głównie z naszymi partnerami z Grupy Wyszehradzkiej, między innymi w Ameryce Południowej – mówi agencji Newseria Biznes Elżbieta Wąsowicz-Zaborek, wiceprezes Polskiej Organizacji Turystycznej (POT). – W przyszłym roku trochę więcej działań będzie dotyczyć rynku Ameryki Północnej. Cały czas POT skupia się na rynkach europejskich, bo to stąd pochodzi najwięcej turystów. Jak wynika z danych przedstawianych przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, w I półroczu odnotowano prawie 38 mln przyjazdów cudzoziemców. Liczbę turystów oszacowano na blisko 7,8 mln, z czego ponad 5,5 mln stanowili turyści z 27 krajów UE. Szczególnie widoczni są odwiedzający z Niemiec (2,8 mln) i Skandynawii. – Mały Ruch Przygraniczny spowodował, że obserwujemy ruch stricte turystyczny z Rosji czy z Ukrainy.

Niestety z różnych powodów ten ruch trochę nam spadł, ale co jest ważne, spadki ruchu turystycznego z Rosji do Polski są mniejsze do innych krajów europejskich. Ciągle jesteśmy bardzo istotną destynacją dla turystów właśnie ze Wschodu. To ważne, ponieważ to bardzo wymagający, ale także bardzo bogaty turysta – mówi Elżbieta Wąsowicz-Zaborek. W I połowie roku z sąsiadujących z Polską państw spoza strefy Schengen przyjechało do nas ponad 1,4 mln turystów. W przypadku Ukrainy liczba odwiedzających wzrosła o 15 proc. rok do roku, a w przypadku Rosji zanotowano ponad 7-proc. spadek. 

8 Rynek Turystyczny grudzień 2015

zł (-1 proc.), w Helsinkach 538 zł (-9 proc.), w Berlinie 414 zł (-1 proc.), w Rzymie 469 zł (-3 proc.). Drożej niż w listopadzie wyniesie nas nocleg w Pradze (27 proc. drożej), Wiedniu (12 proc. więcej) i w Edynburgu (7 proc. drożej).

Jeśli chodzi o Polskę, to największy skok zanotowano w Zakopanem, gdzie cena z listopada (247 zł) do grudnia (299 zł) wzrosła o 21 proc. W Sopocie i Krakowie zapłacimy o 2 proc. więcej niż w ubiegłym miesiącu. W pozostałych większych miastach Polski zauważamy spadek cen. W Warszawie średnia cena za nocleg dla dwóch osób w tym miesiącu wynosi 260 zł (-7 proc.), w Gdańsku 248 zł (- 1 proc.), we Wrocławiu 239 zł (-2 proc.), w Poznaniu 235 zł (-3 proc.). Najtaniej jest w Łodzi i Katowicach, gdzie średnia cena dla dwóch osób kształtuje się kolejno na poziomie 201 zł i 196 zł. 

Narodowy

na plusie

1,5 mln zł – to prognozowany zysk spółki PL.2012+, operatora PGE Narodowego na koniec 2015 roku.

To oznacza, że arena wybudowana na Euro 2012 po raz pierwszy w historii na poziomie operacyjnym osiągnie dodatni wyniki finansowy. Cel ten zrealizowano już w czwartym roku działalności stadionu. 2015 rok jest przełomowym dla PGE Narodowego. Dzięki konsekwentnie realizowanej strategii stadion znalazł się na operacyjnym plusie. Podkreślmy, że PL.2012+ nie pobiera żadnych dotacji z budżetu państwa. Przypomnijmy już w 2014 roku spółka PL.2012+ była samofinansującym się przedsięwzięciem. Działalność stadionu opiera się na trzech głównych liniach biznesowych: wydarzeniach całostadionowych, działalności biznesowej (eventy biznesowe, partnerstwa korporacyjne, loże VIP) oraz wynajmie powierzchni. Każda z tych linii jest równie ważna w kontekście wyniku finansowego. Dzięki zdywersyfikowanym źródłom przychodu do kasy operatora w 2015 roku wpłynęło 46 mln zł. 

FOT. Pixabay

sięga po nowe rynki

kalejdoskop

Nagroda KE dla

Amadeusa

W swoim dorocznym raporcie EU Industrial R&D Investment Scoreboard Komisja Europejska wyróżniła firmę Amadeus pierwszym miejscem w rankingu firm z branży podróży i turystyki, które najwięcej inwestują w badania i rozwój.

Wydatki turystów W okresie świąteczno-sylwestrowym zazwyczaj wydajemy więcej niż w innych miesiącach. Nie dotyczy to tylko Polaków, ale także obcokrajowców odwiedzających nasz kraj.

Według danych GUS turyści z innych krajów wydają w Polsce coraz więcej – w pierwszej połowie 2015 roku ich wydatki

10 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Travelport

nabywa Locomote

Firma poinformowała, że zwiększyła do 55 proc. swój udział w australijskim Locomote, spółce z branży technologii do obsługi podróży służbowych, stając się w ten sposób jej większościowym udziałowcem.

Inwestycja Travelport stanowi integralną część jej strategii zakładającej przekształcanie branży turystycznej w odpowiedzi na niezaspokojone dotąd potrzeby – w tym przypadku poprzez dostarczanie nowoczesnych technologii dla osób podróżujących służbowo, również na urządzenia mobilne. Po zwiększeniu liczby udziałów przedstawiciele firmy Travelport oraz Philip Weinman, inwestor-założyciel i dyrektor generalny Locomote wspólnie mianowali Sandrę McLeod nowym dyrektorem generalnym Locomote, natomiast Weinman objął stanowisko wiceprezesa. Prezes i dyrektor generalny Travelport Gordon Wilson powiedział, że po początkowej inwestycji Travelport w firmę Locomote w 2013 roku nabycie większości udziałów wpisuje się w dalsze dążenie Travelport do opracowywania nowych usług cyfrowych i funkcji mobilnych dla branży turystycznej.

Locomote to jedna z najszybciej rozwijających się australijskich firm technologicznych. Od wprowadzenia swojego pierwszego produktu na rynek w 2014 roku zdobyła ona dużych australijskich klientów korporacyjnych z wielu branż, m.in. ANZ Bank, Allen and Overy, Medibank i WorldVision. 

w naszym kraju wyniosły 18,3 mld złotych, czyli ponad 5 proc. więcej niż rok wcześniej. Obcokrajowców najbardziej przyciągają niskie ceny, dobre jedzenie oraz piękne krajobrazy. Turyści bardzo chętnie robią także w Polsce zakupy. Wielu odwiedzających z innych państw europejskich często przyjeżdża w tym celu na jeden lub dwa dni. Badania POT pokazały, że wydatki na ubrania, biżuterię czy sprzęt elektroniczny zazwyczaj przewyższają wydatki na atrakcje. Polscy sprzedawcy starają się ułatwić klientom zagranicznym płatności oferując rozwiązania takie jak dynamiczne przeli-

czanie walut. Korzystając z DCC klient sam decyduje czy woli zapłacić w swojej rodzimej walucie, czy w polskich złotych.

– Przeanalizowaliśmy kwoty transakcji przy użyciu kart płatniczych w sezonie świątecznym. Z naszych obserwacji wynika, że w tym okresie ożywia się wiele branż, z przypadkami wzrostu obrotu nawet do 55 proc. Z doświadczenia wiemy też, że klienci preferują opcję zapłaty w swojej rodzimej walucie i chętnie korzystają z tej możliwości – mówi Agnieszka Gerusel, specjalista ds. marketingu i rozwoju produktu w PaySquare. 

FOT.pixaby, mat. pras.

Tym samym Amadeus pokonał wszystkie pozostałe spółki, zarówno europejskie, jak i globalne, które zostały ujęte w raporcie. Firma angażuje się w zwiększanie satysfakcji podróżujących przez inwestycje w innowacyjne systemy i rozwiązania technologiczne, co zostało docenione przez Komisję Europejską. Ambicją firmy jest łączyć kluczowych graczy z branży turystycznej, takich jak biura podróży, korporacje, linie i porty lotnicze, hotele czy przewoźnicy kolejowi, aby kształtować pozytywne doświadczenia setek milionów podróżnych, którzy co roku mają styczność z rozwiązaniami Amadeus. Innowacja i rozwój technologii stanowią siłę napędową firmy. Stąd tak znaczące zaangażowanie Amadeus w inwestycje w badania i rozwój, których wartość wyniosła w 2014 r. 568,4 mln euro.

Technologia Amadeus pomaga firmom z branży łączyć się z globalnym ekosystemem turystycznym, efektywniej zarządzać operacjami oraz dostarczać podróżnym usługi wyższej jakości niż kiedykolwiek przedtem. Firma pomaga podróżującym pokonać stres związany z zakłóceniami w rozkładach lotów dzięki Amadeus Personal Disruption Companion. Ponadto tworzy całkowicie nową generację systemów rezerwacji hotelowych, które będą stanowić standard dla całej branży, a także zapewnia niezawodne i bardziej efektywne rozwiązania IT dla portów lotniczych. 

kalejdoskop

Samolotem w słowackie Tatry Od 15 grudnia funkcjonuje połączenie lotnicze z Warszawy do Popradu.

Przewoźnikiem obsługującym trasę są łotewskie linie lotnicze Air Baltic.

Połączenie to jest skierowane przede wszystkim do miłośników białego szaleństwa, którzy chcą szybko, komfortowo i atrakcyjnie cenowo dotrzeć w słowackie Tatry. Rejsy wykonywa-

PLL LOT w T7 na JFK Airport Pasażerowie LOT-u od 4 stycznia na lotnisku im. John F. Kennedy’ego w Nowym Jorku odprawiać się będą w terminalu T7.

Przeniesienie operacji lotniczych z dotychczasowego terminala T1 do terminala T7 na lotnisku JFK to kolejny krok, przez który LOT podnosi standary obsługi i wprowadza kolejne ułatwienia dla pasażera. Terminal 7 zostanie zmodyfikowany, zmodernizowane zostaną stanowiska odpraw, strefa kontroli bezpieczeństwa zostanie poszerzona, a pasażerowie statusowi będą mogli skorzystać z usługi Fast Track. Dodatkowo ogromną korzyścią płynącą z przeniesienia operacji lotniczych polskiego przewoźnika na terminal T7 jest skrócenie czasu kołowania samolotów do bramki i na pas startowy nawet do 10 minut. Obecnie rejsy do Nowego Jorku odbywają się w sezonie zimowym pięć razy w tygodniu, a latem 11 razy w tygodniu. Od przyszłego roku połączeń będzie jeszcze więcej. Już w sezonie letnim LOT zwiększy częstotliwość nowych lotów na trasie Warszawa-Nowy Jork JFK do 12 rejsów w tygodniu. 

12 Rynek Turystyczny grudzień 2015

wane). Lotnisko Poprad-Tatry znajduje się na wysokości 718 m n.p.m. i należy do najwyżej położonych lotnisk dla samolotów transportowych w Europie Środkowej. Usytuowane jest około 200 m od węzła autostradowego łączącego Poprad i Wysokie Tatry z Niskimi Tatrami (Jasna-Chopok). Odległość z lotniska Poprad-Tatry do najpopularniejszych słowackich ośrodków narciarskich wynosi kilkanaście kilometrów. Podróż samochodem z lotniska do Tatrzańskiej Łomnicy trwa 15 minut, na Strbske Pleso 30 minut, a do Jasnej pod Chopokiem w Niskich Tatrach około 45 minut. 

Częściej z Bydgoszczy do Frankfurtu W letnim rozkładzie rejsów Lufthansy w 2016 roku linia zaoferuje dodatkowe połączenie na trasie z Bydgoszczy do Frankfurtu, zwiększające tym samym liczbę połączeń z tego miasta do pięciu tygodniowo.

Nowoczesny i wydajny Bombardier CRJ-900 oferujący konfiguracje klasy biznes i ekonomicznej startować będzie turystów w Toruniu stanowią z Frankfurtu we wtorki o godz.

Niemcy 10.40, a lądowanie w Bydgoszczy nastąpi o godz. 12.10.

Samolot w drogę powrotną wystartuje z Bydgoszczy o godz. 13.40, a lądowanie we Frankfurcie planowane jest na godz. 15.10. Lotnisko przesiadkowe we Frankfurcie jest jednym z najważniejszych portów lotniczych w Europie, położonym w drugim pod względem wielkości obszarze metropolitalnym w Niemczech i w jednym z najsilniejszych europejskich regionów ekonomicznych. W zimowym rozkładzie, obowiązującym od 25 października, linie Lufthansa Group oferują swoim klientom jedną siatkę obejmującą ponad 20,3 tys. rejsów tygodniowo. Tej zimy, włączając rejsy bezpośrednie oraz poprzez porty przesiadkowe we Frankfurcie, Monachium, Zurychu, Wiedniu i Brukseli, linie należące do Lufthansa Group oferują 261 destynacji w 101 krajach (poprzedni rok: 260 destynacji w 100 krajach). Lufthansa bardzo mocno koncentruje się na potencjale biznesowym, jaki oferuje region kujawsko-pomorski.

Dzięki programowi Partner Plus Benefit Lufthansa oferuje doskonały system lojalnościowy dla wszystkich firm w regionie. Na terenie województwa działa ponad 1,7 tys. zagranicznych firm, także światowe koncerny i korporacje z listy Top 500 „Polityki”. Toruń, położony 30 minut jazdy od Bydgoszczy, jest ważnym kulturalnie, naukowo, gospodarczo i turystycznie miastem Polski – każdego roku odwiedza go 1,7 mln turystów, z których ponad 40 proc. stanowią Niemcy. 

40 %

FOT.pll lot, airBaltic

Lotnisko w Popradzie leży u stóp Tatr

ne będą samolotami Boeing 737-300 dwa razy w tygodniu. Czas przelotu z Warszawy do Popradu wynosić będzie maksymalnie 65 minut. Ceny biletów w jedną stronę zaczynają się od 150 zł. W cenie biletu każdy pasażer może przewieźć do 8 kg bagażu podręcznego dodatkowo. Grupy zorganizowane (sześcioosobowe i większe) są zwolnione z opłat za bagaż rejestrowany (do 20 kg).

Narty i snowboardy można przewozić bezpłatnie. Bilety sprzedawane są przez stronę internetową www.airbaltic.com lub przez Generalnego Agenta airBaltic w Polsce firmę Intair (grupy zorganizo-

Rynek Turystyczny

Pamiętaj o przedłużeniu prenumeraty „rynku turystycznego” na rok 2016 Aby złożyć zamówienie, wypełnij formularz na www.rynek-turystyczny.pl lub zadzwoń do nas pod numer 22 333 88 26

targi, imprezy

25 lat Polskiej Izby Turystyki U

roczyste obchody odbyły się 8 grudnia w Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Zjechali na nie przedstawiciele najważniejszych organizacji i instytucji związanych z turystyką. Oczywiście zjawili się również dotychczasowi prezesi Izby.

– To jest święto całego rynku turystycznego, który w ciągu tych 25 lat przeżył niezwykły rozkwit, przede wszystkim w zakresie standardu i jakości usług – mówił w przemówieniu inaugurującym uroczystość prezes PIT Paweł Niewiadomski. – Wraz z rynkiem zmienia się izba, która dziś jest dojrzałą organizacją, a członkostwo w niej wiąże się z dużym prestiżem.

Podczas uroczystości głos zabrał także gość honorowy obchodów, sekretarz generalny ECTAA Michel de Blust, który podkreślił rolę PIT na arenie międzynarodowej. Przypomniał, że izba jest bardzo aktywnym członkiem ECTAA i odgrywa dużą rolę przy kształtowaniu turystycznego prawa na szczeblu europejskim. Dziękował imiennie wszystkim działaczom, którzy angażują się w pracę w stowarzyszeniu. Nowo mianowana

14 Rynek Turystyczny grudzień 2015

podsekretarz stanu w Departamencie Turystyki MSiT Dorota Dulińska podkreśliła, jak ważna jest rola samorządu

Polska Izba Turystyki jest największą ogólnopolską organizacją samorządu gospodarczego przemysłu turystycznego, której dwudziestopięcioletnia działalność to okres starań o nowy kształt biznesu turystycznego w Polsce. Jest pełnoprawnym członkiem Europejskiej Organizacji Związków Biur Podróży Unii Europejskiej (ECTAA). Polska Izba Turystyki ma przedstawicielstwa w Białymstoku, Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Gdańsku, Warszawie, Szczecinie, Wrocławiu i Krakowie

turystycznego jako partnera dla władz państwa i zadeklarowała chęć nawiązania dobrej współpracy z PIT. Następnie przyszedł czas na dyplomy i odznaczenia dla partnerów i członków Polskiej Izby Turystyki.

Okolicznościowe statuetki od PIT otrzymały Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Polska Organizacja Turystyczna i Krajowa Izba Gospodarcza.

Z okazji 25-lecia PIT Minister Sportu i Turystyki przyznał zasłużonym działaczom odznaczenia resortowe Za Zasługi dla Turystyki. Dorota Dulińska wręczyła odznaki Michelowi de Blustowi, Violetcie Hamerskiej, Eugeniuszowi Ławreniukowi, Tadeuszowi Milikowi, Tadeuszowi Olszewskiemu, Małgorzacie Karwat, Małgorzacie Kogut, Leszkowi Szyczewskiemu, Jerzemu Świątkowi, Adamowi Zielińskiemu, a także firmom Częstochowa Cargo & Travel Agency, PZM Travel Warszawa, Biuro Turystyczne Bial-Tur Białystok, Biuro Podróży Harctur, Mazurkas Travel. Po zakończeniu części oficjalnej goście bawili się podczas bankietu, przy muzyce grającego na żywo zespołu Singin’ Birds.

FOT. mat. pras.

Już ćwierć wieku działa największa izba samorządu gospodarczego w Polsce.

Jej jubileusz to tak naprawdę jubileusz całej branży, która wystartowała wówczas w nową rzeczywistość.

targi, imprezy

Panorama Grecka w Warszawie O atrakcyjności Grecji dla polskich turystów nikogo nie trzeba przekonywać. Widać ją w statystykach wyjazdów, gdzie Hellada od kilku lat jest w ścisłej czołówce. Nic więc dziwnego, że imprezy promujące ten kraj cieszą się zainteresowaniem publiczności.

FOT. mat. pras.

O

rganizowanie targów turystycznych jest ostatnio dość ryzykowne, zważywszy, że nawet imprezy z długą tradycją muszą poważnie walczyć o przetrwanie. Tymczasem ryzyko podjęte przez organizatora – firmę NorthEvents opłaciło się. 12-13 grudnia na warszawskim Torwarze zaprezentowało swoją ofertę około 100 firm i organizacji reprezentujących przede wszystkim branżę turystyczną, ale byli również dystrybutorzy i producenci żywności i – co dzisiaj stosunkowo rzadkie na takich imprezach – polscy touroperatorzy. Przedstawili oni swoją ofertę wyjazdów do Grecji.

Dla potencjalnych turystów zachętą na pewno były rabaty przygotowane specjalnie na tę imprezę. Do tego dobra lokalizacja. Taka mieszanka spowodowała, że halę Torwaru w ciągu weekendu odwiedziło kilka tysięcy osób.

To naprawdę dobry wynik, zwłaszcza że okres jest niesprzyjający myśleniu o przyszłorocznych wakacjach.

Zainteresowanie kuchnią i wypoczynkiem w Grecji w Polsce nie maleje

Z drugiej strony wyjazdy sprzedawane w trybie first minute w przypadku Grecji, której na ten moment raczej nic nie grozi, mogą znaleźć swoich amatorów.

Poza promocją Grecji, impreza pokazała, że można w Warszawie organizować z powodzeniem targi stricte konsumenckie, co w ostatnich latach nie było oczywiste. Okazało się również, że można na taką imprezę sprowadzić touroperatorów. Czy

takie przedsięwzięcie powiodłoby się w przypadku innych destynacji?

Trudno powiedzieć. Na pewno fakt ogromnej i stale rosnącej popularności Grecji oraz wypadania z rynku lub przynajmniej osłabiania innych graczy, nie był tu bez znaczenia.

Do tego Grecka Panorama potwierdziła dość zgodne przewidywania, że w przyszłym roku w turystyce wyjazdowej Grecja jeszcze umocni swoja pozycję.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 15

targi, imprezy

Hotel & Tourism Trends

2015

W

ydarzenie,którego partnerami strategicznymi byli Grupa Orbis i Samsung, zgromadziło ponad 350 uczestników, którzy wzięli udział w 19 sesjach tematycznych prowadzonych przez najlepszych ekspertów z Polski i całej Europy. Podczas konferencji ogłoszono także plany budowy nowych markowych hoteli w Polsce – AC

by Marriott we Wrocławiu i Hampon by Hilton w Łodzi.

Obecność wielu polskich i międzynarodowych ekspertów była znakomitą szansą na wymianę doświadczeń oraz rzeczową

16 Rynek Turystyczny grudzień 2015

dyskusję o kluczowych trendach, które pojawiają się w hotelarstwie na całym świecie i mają lub wkrótce będą miały wpływ na rynek polski.

Wyzwania hotelarstwa Pierwszy dzień konferencji otwierały trzy prezentacje: Christiana de Barrin, dyrektora generalnego HOTREC, Bartłomieja Walasa, wiceprezesa Polskiej Organizacji Turystycznej oraz Sarah Duignan, dyrektor działu Account Management w STR Global. Eksperci przedstawiali bieżące i przyszłe trendy, a także kluczowe wyzwania, które stoją przed branżą na całym świecie. W dalszej części konferencji

dyskusja moderowana przez Krzysztofa Szadurskiego, prezesa zarządu Hoteli Warszawskich Syrena, toczyła się m.in. wokół wpływu social mediów i shareconomy na zachowania konsumenckie, ale skupiła się przede wszystkim na kwestii parytetów cenowych w kontekście stanowiska UOKiK oraz Macron Law (ustawy, która weszła w życie we Francji 6 sierpnia 2015 r., prawnej regulacji stosunków hoteli z OTAs). Uczestnicy panelu prowadzonego przez Prezesa Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego Ireneusza Węgłowskiego zastanawiali się nad potencjałem soft brandów oraz czynnikami napędzającymi rozwój sieci międzynarodowych w Polsce,

FOT. piotr gilarski

W dniach 24-25 listopada w hotelu Sofitel Victoria w Warszawie odbyła się trzecia edycja organizowanej przez „Hotelarza” i Horwath HTL konferencji Hotel & Tourism Trends – najważniejszego forum branży hotelarskiej w Europie Środkowej.

targi, imprezy

natomiast paneliści dyskusji prowadzonej przez Jamesa Chappella z Horwath HTL Global rozmawiali o teraźniejszości i przyszłości marek luksusowych w Polsce.

Tego samego dnia eksperci uczestniczący w panelu Hotel jako produkt inwestycyjny, prowadzonym przez Patricka J. Saade, wiceprezesa JLL's Hotels & Hospitality Group, wymieniali spostrzeżenia dotyczące czynników wpływających na wycenę hotelu, szczególnie w kontekście pozyskania finansowania na inwestycję. Ostatnia tego dnia dyskusja panelowa, prowadzona przez partnera z DPPA Legal Piotra Grzonka, skupiła dyskusję ekspercką wokół czynników, które mogą pomóc rozwinąć się sieciom w Polsce i CEE oraz wyborów form zarządzania i ich konsekwencji.

Drugi dzień konferencji, zorganizowany w formie warsztatów dla polskich hotelarzy i inwestorów, składał się z trzech, tym razem równoległych sesji poświęconych: zarządzaniu ceną w hotelu & e-commerce, personelowi w hotelu oraz inwestycjom od fazy planowania po wykonanie.

Hotelarz roku W trakcie kończącej pierwszy dzień uroczystej gali w hotelu Sofitel Warsaw Victoria zostali ogłoszeni laureaci drugiej

edycji konkursu Hotelarz Roku. W konkursie organizowanym przez „Hotelarza” i Horwath HTL wybrano zwycięzców w siedmiu kategoriach. Prowadzący galę Rafał Szubstarski, redaktor naczelny "Hotelarza" oraz Dariusz Futoma, dyrektor w firmie doradczej Horwath HTL podkreślali, że celem konkursu jest promowanie ludzi – najlepszych profesjonalistów i wyróżnianie ich dokonań najbardziej prestiżową nagrodą w polskiej branży hotelarskiej.

Pracom 22 członków Kapituły przewodniczył Rafał Szubstarski, redaktor naczelny „Hotelarza”. Analizie poddane były zgłoszenia kilkudziesięciu kandydatów, a każdy z jurorów mógł oddać po jednym głosie w każdej z 7 kategorii.

Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach zostali: • Osobowość Roku – Gilles Clavie, dyrektor generalny Orbis SA • Dyrektor Generalny Hotelu Sieciowego – Anna Olszyńska, general manager andel's Hotel Łódź • Dyrektor Generalny w Hotelach Niezależnych – Elżbieta Nitsze, dyrektor generalny Airport Hotel Okęcie • Dyrektor Sprzedaży Hotelu Siecio-

wego – Tymoteusz Skuza, dyrektor sprzedaży w Puro Hotels • Dyrektor Sprzedaży i Marketingu w Hotelach Niezależnych – Kamil Lipski, dyrektor sprzedaży w Mera Spa Hotel • Hotelarz do 35 Roku Życia – Radosław Fischbach, dyrektor gastronomii Hotelu Arłamów • Revenue Manager Roku – Rafał Burski, dyrektor ds. e-commerce w Satoria Group.

– O sukcesie projektów hotelowych, przeprowadzanych zarówno przez sieci jak i hotele niezrzeszone, decydują w dużym stopniu ludzie. Ich zaangażowanie, umiejętności zarządcze, wiedza branżowa.

Polska kadra menedżerska jest kreatywna, zmotywowana i ma coraz lepszą wiedzę oraz doświadczenia. Jej atutem jest znajomość lokalnego rynku i oczekiwań jego uczestników, na które coraz szybciej reaguje z wyprzedzeniem – mówi Dariusz Futoma, dyrektor w Horwath HTL. – Świetnie radzą sobie w polskich hotelach niezależnych, ale też coraz więcej sieci międzynarodowych przekonuje się, że można zaufać polskim hotelarzom i „oddać” im swoją markę. 

Rynek Turystyczny grudzień 2015 17

targi, imprezy

Branża po raz 23.w Warszawie Tegoroczne TT Warsaw może napawać optymizmem. Wystawców nie brakowało, a atmosfera pomimo geopolitycznych kłopotów była optymistyczna.

18 Rynek Turystyczny grudzień 2015

FOT. zab

T

argi są dobrym wskaźnikiem tego, kto chce przyjmować polskich klientów. Obecnie z powodu zamachów i niepewności politycznej część krajów popularnych wśród Polaków jest trudno sprzedawalna.

A jako że przyroda (a tym bardziej biznes) nie znosi pustki, pojawili się chętni do przyjęcia polskich turystów. Na tegorocznych targach TT Warsaw bardzo duże stoiska postawiły między innymi Turcja i Włochy. Kraje te niewątpliwie mogą liczyć na uwagę naszych turystów. Na obu stoiskach było wielu podwystawców, którzy chętnie prowadzili rozmowy z polską branżą. Był to więc swoisty barometr trendów turystycznych.

Ogólnie dobrze wróży również powrót niektórych krajów na targi. Duże stoisko z licznymi podwystawcami i ciekawym programem miała Słowacja. Uwagę zwracało oryginalne i duże stoisko Łotwy, która też najwyraźniej zabiega o względy gości z Polski. Kolejnym krajem, który zawitał do Warszawy, jest Słowenia. Wystawiła ona swoje stoisko, co w połączeniu z poprzednimi działaniami tego kraju wskazuje na chęć zaistnienia na turystycznej mapie Polaków.

Nie brakowało stoisk bardziej egzotycznych krajów, od Japonii po karaibską Dominikanę.

Krajem partnerskim tegorocznych targów była Palestyna. Jej stoisko prezentowało się imponująco, a muzyka, barwne stroje i choreografia tancerzy przyciągały widownię, która z zainteresowaniem śledziła kolejne pokazy. Podczas konferencji prasowej Rula Ma’ayah, minister turystyki i starożytności Palestyny, zapraszała Polaków do odwiedzenia Ziemi Świętej.

– Nasza oferta to nie tylko pielgrzymki.

Stanowiska archeologiczne to marzenie archeologów, raj dla odkrywców, a pa-

targi, imprezy 23. Międzynarodowe Targi Turystyczne TT Warsaw Impreza odbyła się dniach 26-28 listopada. Uczestniczyło w niej ponad 450 wystawców z 47 krajów świata. W ciągu tych dni przez hale targowe przewinęło się ponad 18 tys. zwiedzających lestyńska kuchnia zapewnia kulinarne uniesienia. Inwestujemy miliony dolarów w rozwój sektora turystycznego – powiedziała.

Na konferencji omówiła również kluczowe inwestycje turystyczne ostatnich lat, a także dynamiczny rozwój turystyki alternatywnej.

Nie zabrakło również polskich stoisk. Były więc zarówno rodzime biura podróży, jak i miasta i regiony. Tradycyjnie duże stoisko wystawiło Mazowsze. Po raz kolejny pokazał się szlak rowerowy Green Velo ze swoim oryginalnym stoiskiem.

W konkursie Fair Play Turystyki Polskiej organizowanym przez MT Targi Polska oraz Polską Izbę Turystyki o Kryształowy Globus trofeum touroperatora wywalczyła Agencja Turystyczna Wonderlands.

W konkursie Tech.Travel Award, współorganizowanym przez Polską Organizację Turystyczną oraz MT Targi Polska, wyłoniono laureatów, których rozwiązania przeznaczone są dla branży.

W kategorii Serwis internetowy nagrodę główną zdobył serwis Kayak, a wyróżnienie – Holidayguru.pl. W kategorii Aplikacja mobilna nagrodę odebrała spółka RST za aplikację BedBooking, a wyróżnienie – za aplikację Touriser spółka Tituto. W kategorii Rozwiązanie innowacyjne lub niestandardowe przyznano wyróżnienie za urządzenie Vasco Traveler Solid, zgłoszone przez Compagnia Linguaza. Nagrodę główną otrzymała natomiast firma Appinspired za innowacyjne rozwiązanie Magello, które nagodzone zostało również Specjalną Nagrodą Ministra Sportu i Turystyki.

W konkursie Homo Turisticus na najbardziej oryginalne i profesjonalne stoisko targowe uznano projekt Ministerstwa Turystyki i Starożytności Państwa Palestyny. Drugie miejsce przypadło Tunezji, a trzecie Łotwie. Wyróżnienia otrzymali: województwo lubuskie, Japonia oraz Gruzja. 

Rynek Turystyczny grudzień 2015 19

PREZENTACJE

Statystyki Bezpośredni wpływ turystyki na szwedzką gospodarkę bada Tourism Satellite Account (TSA). Robi to agregując dane o konsumpcji w różnych działach gospodarki. Szwecja w swoich analizach stosuje definicję turystyki zalecaną przez ONZ oraz metody uznane przez Światową Organizację Turystyki oraz OECD i inne organizacje branżowe

20 Rynek Turystyczny grudzień 2015

PREZENTACJE

Szwecja

kierunek na przyszłość

FOT. f. Broman, H. Wahlman, A.lisenberg

Kraj naszych północnych sąsiadów nie oferuje wprawdzie upałów i ciepłego morza, ale ma za to inne atuty. Czy jest szansa, by dostrzegli je polscy turyści, tak jak dostrzegli inni?

S

zwecja, która znajduje się tak blisko naszego kraju, ma naprawdę interesującą ofertę turystyczną. Z punktu widzenia polskiego rynku wydaje się ona niedostatecznie wykorzystana. W ofercie dominują krótkie imprezy obejmujące głównie rejs promem i zwiedzanie miast, ze stołecznym Sztokholmem na czele. Na pewno ma na to wpływ fakt, że Szwecja, jak cała Skandynawia, jest relatywnie droga.

Jednak wraz ze wzrostem zamożności Polaków, rośnie również grupa osób, które stać na taki wydatek. Widać to zresztą po wyjazdach

Zbigniew Adamów-Bielkowicz do Norwegii, kraju, z którym Szwecja na wielu polach konkuruje. Do tego ogólny wzrost przyjazdów turystów zagranicznych do Szwecji wynika po części z niepewności co do bezpieczeństwa w niektórych krajach, będących celami wyjazdów turystycznych.

To zachęca klientów do szukania alternatywnych kierunków na wypoczynek.

Turystyka coraz mocniejsza Branża turystyczna w Szwecji działa dość prężnie. Udział turystyki w szwedzkim PKB od kilkunastu lat oscyluje pomiędzy 2,6 a 2,8 proc. PKB. W ubiegłym roku obrót

wygenerowany przez branżę turystyczną w Szwecji wyniósł około 268,5 mld koron szwedzkich, czyli ponad 126 mld zł i był to wzrost o 5,2 proc. w stosunku do roku 2013. Zagraniczny turysta przebywający w Szwecji wydaje średnio 800 koron (ok.

375 zł) dziennie. W sumie goście z zagranicy wydali w ubiegłym roku 96,5 mld koron (ponad 2 mld zł), natomiast krajowi – 172 mld koron (ponad 80 mld zł).

Oznaczało to wzrost w stosunku do roku 2013 o 1,4 proc dla turystyki krajowej i aż o 12,5 w przypadku wydatków turystów zagranicznych.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 21

PREZENTACJE

narty Narciarze mogą zaróno korzystać z ośrodków położonych na przedmieściach dużych miast (np. Sztokholmu), jak i w zupełnej dziczy. Największym ośrodkiem narciarskim jest Åre, gdzie wytyczono nie tylko zwykłe trasy narciarskie, ale również snowpark dla snowboardzistów. W sumie na narciarzy czeka niemal 50 różnej wielkości ośrodków

Dzięki takiej dynamice znaczenie turystyki na tamtejszym rynku pracy jest coraz większe w porównaniu do innych gałęzi gospodarki. Wartość eksportu w turystyce rośnie szybciej niż wartość eksportu Szwecji w ogóle. Dla porównania wartość eksportu żywności wyniosła w ubiegłym roku 58,9 mld koron, a żelaza i stali (dawniej sztandarowego produktu eksportowego naszych północnych sąsiadów) – 50,1 mld koron.

Tymczasem turystyka, jak wyżej podano, wyeksportowała usługi o wartości 96,5 mld koron. Wartość eksportu ogółem w Szwecji od 2000 roku wzrosła o 66 proc., natomiast wartość eksportu usług turystycznych wzrosła w tym samym czasie aż o 137,5 proc.

Taki wzrost spowodował, że w tym okresie udział turystyki w eksporcie wzrósł z 3,9 proc. w 2000 roku do 5,5 w roku ubiegłym.

Zamiast Alp? W ostatnich latach w europejskich stacjach narciarskich bywały kłopoty z naturalnym śniegiem. Ten problem praktycznie nie istnieje w Szwecji. Niewiele osób wie, że w tym kraju znajduje się około 200 ośrodków narciarskich, choć od czasów Ingemara Stenmarka fakt istnienia w Szwecji warunków do uprawiania narciarstwa alpejskiego nie powinien zaskakiwać. W tutejszych stacjach narciarskich nie znajdziemy wprawdzie wielu długich nartostrad, jednak te, które są,

22 Rynek Turystyczny grudzień 2015

dla większości narciarzy będą wystarczające, zwłaszcza że są wśród nich również takie, które wymagają sporych umiejętności, a więc będą wyzwaniem również dla zaawansowanych. Ośrodki są rozrzucone praktycznie po całym kraju. Od Centralnej Szwecji po Laponię znajdują się liczne, różnej wielkości miejsca, gdzie można jeździć na nartach. Najdalej na północy, za kołem polarnym znajduje się ośrodek w Riksgränsen. Podobnie jak inne położone za kręgiem polarnym ośrodki, oferuje on bardzo długi sezon i możliwość jazdy w świetle zorzy polarnej.

Dla odmiany ośrodki położone w południowej części kraju oferują wiosną szusowanie w promieniach słońca. Przykładem tego drugiego typu jest ośrodek Isaberg. To największy w południowej Szwecji resort, z doskonałą komunikacją zarówno drogową, jak i kolejową czy lotniczą. Oferuje jazdę na dziesięciu trasach, o łącznej długości 6 km, a do tego 18,5 km tras biegowych.

Najpopularniejsze trasy zjazdowe można znaleźć w Åre. Miejscowość ta znajduje się 660 km od Sztokholmu (godzinę lotu samolotem). Można tam jeździć zarówno w puchu poza trasami, jak i po dobrze przygotowanych trasach o różnym stopniu trudności.

Zimowa oferta nie ogranicza się oczywiście do ośrodków narciarstwa alpejskiego.

Surowy klimat umożliwia uprawianie licznych zimowych aktywności. Na czele listy oczywiście znajdują się te tradycyjne, jak

jazda saniami zaprzężonymi w renifery czy podróż psim zaprzęgiem. W wielu regionach znajdują się również przygotowane trasy dla narciarzy biegowych. Poza tym popularna jest oferta jazdy skuterami śnieżnymi np. po zamarzniętych rzekach.

Nie tylko narty Inną formą aktywności popularną w Skandynawii jest myślistwo. Choć u nas jest to hobby nieporównanie mniej popularne, jednak ma pewną grupę zwolenników.

Do tego często są to osoby o wyższych niż przeciętnie dochodach. To powoduje, że będą oni gotowi zapłacić za możliwość polowania na zwierzęta, które w Polsce objęte są całkowitą ochroną. Jednocześnie takie północne safari może być znacznie tańsze od np. polowania w Afryce.

Szacuje się, że pomiędzy 300 a 400 tys. łosi żyje w szwedzkich lasach. Ich populacja utrzymuje się na stałym poziomie pomimo tego, że około 100 tys. z nich pada co roku ofiarą polowań. W kraju liczącym niecałe 10 mln ludzi, około 250 tys. to aktywni myśliwi.

Kraj, w którym jest ponad 95 tys. jezior mających ponad 100 na 100 metrów, nie może być nudny. Nic dziwnego, że znajdą tam coś dla siebie nie tylko myśliwi, ale również wędkarze, których w Polsce jest znacznie więcej niż tych pierwszych.

Amplituda temperatur w poszczególnych okresach roku i regionach jest w Szwecji wyjątkowo duża. Najniższe notowane tem-

PREZENTACJE

FOT. N. vestefjell, s. ingmann

peratury zimą (w lutym) na dalekiej północy oscylują w okolicach -53 st. C. Najwyższe zaś, które notuje się w czerwcu w południowej części kraju, wynoszą około 38 st. C. Taka rozpiętość stwarza warunki do uprawiania niemal każdej dyscypliny sportu.

Chłodne przyjęcie Choć lodowe hotele stają się coraz bardziej popularne, to te najstarsze (czy raczej powstające, najbardziej od dawna) znajdują się właśnie w Skandynawii. W niewielkiej miejscowości Jukkasjärvi, położonej 200 km na północ od koła podbiegunowego znajduje się (czy raczej co roku jest budowany) lodowy hotel uchodzący za pierwszy taki obiekt udostępniony turystom. Pierwsze igloo (które nie było jeszcze hotelem) powstało w tym miejscu w 1989 roku jako miejsce na wystawę sztuki ludu Sami, zamieszkującego te tereny. Od tamtego czasu Icehotel art project-come-hotel (bo tak brzmi jego pełna nazwa), rozwinął się w wielkie przedsięwzięcie.

Co roku do tej niewielkiej miejscowości przyjeżdża kilkadziesiąt tysięcy turystów.

W projektowaniu i wykonaniu wnętrz bierze udział wielu artystów, dzięki czemu hotel ma niepowtarzalne aranżacje. Jest tu oczywiście wszystko, czego potrzebuje turysta, z lodowym barem włącznie. Mogą więc tu wpaść również turyści, których na nocleg w samym hotelu nie stać lub tacy, którzy uznają taki nocleg za zbyt ekstremalną przy-

godę. A ponieważ co roku wraz z nadejściem wiosny budowla po prostu się roztapia, za rok można przyjechać tu ponownie i zanocować w zupełnie nowym hotelu. W sumie przez ćwierć wieku funkcjonowania tego nietypowego obiektu projektowało go ponad 500 artystów z całego świata, w tym z krajów, gdzie śniegu nie ma wcale.

Na preferujących cieplejsze klimaty czeka inny oryginalny hotel. W położonym również na północy Harads znajduje się nadrzewny hotel Mirrorcube.

Jednak miasta?

Nie ma jednak wątpliwości, że w Szwedzkiej ofercie na Polskim rynku długo jeszcze dominować będzie city break. Wynika to zarówno z sieci połączeń (głównie promy i tanie linie do najważniejszych miast), jak i kosztów. Weekend w Sztokholmie jest w zasięgu finansowym znacznie większej grupy turystów niż wyprawa do lodowego hotelu w Laponii.

Choć Szwecja nie znajduje się na czele list krajów kojarzących się w Polsce z miej-

scem na zakupy, to okazuje się, że turyści z innych krajów mają odmienne zdanie.

Jak się okazuje, większość zagranicznych turystów podróżujących do tego kraju deklaruje jako jeden z głównych powodów zakupy. Do tego Szwedzkie miasta słyną z pereł architektury. W Malmö znajduje się mierzący 190 m wysokości „najbardziej skręcony wieżowiec na świecie”. Innym oryginalnym budynkiem jest Victoria Tower Wingårdhs w Kista. Budynek zdobył pierwszą nagrodę na World Architecture Festival.

Ma 117 metrów wysokości i powstał ze stali i szkła. Budowę zakończono w 2011 roku, jest to najwyższy hotel w Skandynawii.

Ruch turystyczny z Polski do Szwecji nie jest bardzo duży w stosunku do możliwości.

Atutem poza wspomnianą bogatą i różnorodną ofertą są stosunkowo dobre i, co ważne, różnego rodzaju połączenia. Do wyboru jest samolot i prom (a więc w grę wchodzi zarówno autokar, jak i własny samochód).

Wadą, poza wspomnianymi wcześniej wysokimi cenami, jest brak większej promocji ze strony Szwecji.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 23

PREZENTACJE

Województwo

pogranicza

24 Rynek Turystyczny grudzień 2015

PREZENTACJE

Dzikie, owiane legendą góry, historyczne miasta i klimat pogranicza. To rzeczy, które mogą przyciągnąć rzesze turystów.

Zbigniew Adamów-Bielkowicz

W

FOT. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

ojewództwo podkarpackie ma ogromny potencjał turystyczny. Jednak przez lata pozostawał on tylko potencjałem. Na szczęście w ostatnich latach dzięki licznym inwestycjom i działaniom, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i wojewódzkim, potencjał zamienił się w atrakcyjny produkt turystyczny.

Produkt pod nazwą Podkarpackie tak naprawdę składa się z wielu mniejszych, niezwykle różnorodnych elementów. Na turystów czeka tu bogata i dzika przyroda, malownicze góry czy zamki, pałace i kazamaty fortec. Wszystko to powoduje, że podróżując tylko po terenie województwa można tworzyć programy zarówno tematyczne, jak i różnorodne.

Jeśli chodzi o potencjał turystyczny, to województwo podkarpackie ma właściwie tylko atuty. Jedynie położenie w oddaleniu od dużych ośrodków może być traktowane jako pewien mankament, choć dla niektórych jest to zaleta. Faktem jest, że w ostatnich latach ten potencjał zyskał dobrą oprawę i zaczął być coraz lepiej wykorzystywany.

Bieszczady zawsze modne To pasmo górskie od dawna ma swoich zagorzałych zwolenników, których do odwiedzenia tego zakątka Polski nie trzeba przekonywać. Dawniej było to rzeczywiście miejsce tylko dla twardych, samodzielnych turystów, którzy nie bali się spartańskich warunków. Dziś owa dzicz jest już raczej oswojona, choć między innymi dzięki działającemu tu parkowi narodowemu przyroda jest tu nadal dzika i bogata. Jednak jeśli chodzi o turystykę naprawdę wiele się tu zmieniło. Skalę przemian widać doskonale w bieszczadzkiej Wetlinie. Miejscowość ta zawsze była doskonałym i popularnym punktem wypadowym, z którego można zwiedzać Bieszczadzki Park Narodowy.

20-25 lat temu było to miejsce dla osób 

Rynek Turystyczny grudzień 2015 25

PREZENTACJE

KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH IMPREZ W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

LIPIEC 2-3, Powojenne Targi Końskie, Lutowiska Impreza nawiązująca do przedwojennej tradycji organizowania jarmarków w Lutowiskach. Podczas targów organizowane są: parada koni, pokazy ścieżki huculskiej, jazdy w stylu west, użytkowania koni

LUTY 20-21, Jaśliska Alaska daleko… Podkarpackie tuż, tuż – W Krainie Źródeł Na wszystkich chętnych, którzy chcą przeżyć alaskańską przygodę, czekać będą przewodnicy, instruktorzy sportów terenowych i survivalu, szałas pasterski, watra, karpacka kuchnia i wiele innych atrakcji

Manewry Szwejkowskie Twierdzy, Przemyśl Manewry organizuje Przemyskie Stowarzyszenie Przyjaciół Dobrego Wojaka Szwejka.

MAJ Bike Town Przemyśl 2016 W scenerii historycznej i unikatowej architektury Przemyśla oraz sławnej Twierdzy Przemyśl już w po raz kolejny odbędą się zawody downtown, FMBA Dirt Contest, Maraton Twierdza Przemyśl, Pumptrack Challenge i Flatland Bike Town

Festiwal turystyczny w Beskidzie Niskim, Dukla Wydarzenie, którego ideą są karpackie spotkania ludzi drogi, w tym rzemieślników, muzyków, plastyków i tym podobnych, którzy poprzez swoją aktywność proturystyczną i artystyczną uatrakcyjniają kulturowy wizerunek Beskidu Niskiego

Muzyczny Festiwal w Łańcucie Impreza kulturalna w Łańcucie, koncentrująca się na muzyce kameralnej

Od Rusa do Jana, Zyndranowa Muzealne Święto Kultury i Tradycji Łemkowskich

27-28, Bieg Rzeźnika, Bieszczady Jedna z najbardziej znanych imprez biegowych w kraju, nagradzana jako najlepszy bieg górski w Polsce CZERWIEC Kresowa Osada w Baszni Dolnej k. Lubaczowa III edycja Kresowej OFFensywy Kulturowej, II edycja Transgranicznego Forum Turystyki Kulturowej Głównym punktem jest Międzynarodowy Turniej łucznictwa tradycyjnego. Zmaganiom towarzyszą inne atrakcje promujące turystykę aktywną i kulinarną: gotowanie w plenerze, rajdy rowerowe, geocaching, nordic walking, konkursy Militariada w Nowej Dębie Cykliczna impreza o charakterze militarno-muzycznym, skupiająca miłośników sprzętu wojskowego, broni oraz pojazdów militarnych

26 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Świet(l)ne Miasto, Krosno W rocznicę zapalenia pierwszej lampy naftowej przez Ignacego Łukasiewicza Krosno świętuje swoją wielką tradycję przemysłu naftowego SIERPIEŃ 13, II edycja FFoKi – Festiwalu Filmów o Karpatach. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku Festiwal promuje Karpaty poprzez filmy: reportaże, filmy długometrażowe dokumentalne i fabularne Rock Festiwal, Cieszanów Największy międzynarodowy festiwal rockowy w Polsce południowowschodniej, który na stałe wpisał się w kalendarz dużych imprez muzycznych w kraju. Impreza z udziałem największych zespołów muzycznych Karpacki Festiwal Archeologiczny Dwa Oblicza 2016, Trzcinica W ubiegłym roku obóz historyczny, stworzyło ponad 500 odtwórców

o niewielkich wymaganiach (zarówno mieszkańców, jak i turystów). Plecak, mielonka albo paprykarz szczeciński – i na szlak. Dziś pełno tu miejsc, w których można znaleźć nocleg na każdą kieszeń, również tę zasobniejszą. Zmęczeni wędrowcy nie muszą rozglądać się już za GS-em, ale mogą np. wstąpić do Chaty Wędrowca, gdzie znajdą między innymi pijalnię czeskich i słowackich piw. W menu pośród licznych potraw króluje „Naleśnik Gigant z Jagodami certyfikowany jako Bieszczadzki Produkt Lokalny, objęty ochroną prawną w Urzędzie Patentowym RP – nazwa, wygląd i receptura są zastrzeżone”. Jak widać, nawet w Bieszczadach można dorobić się unijnych certyfikatów.

Brak dużych ośrodków narciarskich, który dla wielu może być wadą, powoduje że tutejsza turystyka ma zupełnie inny charakter niż na przykład ta podhalańska.

Efektem małego zagęszczenia miejscowości i dużych obszarów leśnych w tej części kraju jest powstanie EU Sky Route – Europejskiego Szlaku Gwiezdnego Nieba. Wysoka jakość nocnego nieba w Bieszczadach oraz brak zanieczyszczenia sztucznym światłem pozwoliły na utworzenie na południowo-wschodnim krańcu Polski Parku Gwiezdnego Nieba Bieszczady, który obejmuje swym zasięgiem ponad 113 ha powierzchni.

Można tu bez teleskopu w bezchmurne i bezksiężycowe noce zobaczyć ponad 7 tys. gwiazd (dla porównania, na terenach wiejskich, gdzie jest tylko kilka lamp ulicznych, można zaobserwować jedynie 2,5 tys. gwiazd).

Aktywne Podkarpacie Warunki do uprawiania turystyki aktywnej są tu wyjątkowe. Oczywistym jest, że Bieszczady czy pogórze są doskonałymi miejscami do uprawiania nie tylko turystyki pieszej, ale również konnej czy rowerowej. Ta ostatnia zyskała ostatnio poprzez udział województwa podkarpackiego w projekcie Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo. Na terenie województwa biegnie on przez Horyniec-Zdrój, Przemyśl, Dynów, Rzeszów, Łańcut, Leżajsk, Ulanów, do granicy z województwem świętokrzyskim. Z niemal 2 tys. km tego szlaku 410 zostało poprowadzonych na terenie Podkarpacia. Niektóre z miejsc szczegól-

PREZENTACJE

nie nadających się do uprawiania sportu mają długą historię związaną z nietypowymi aktywnościami. Przykładem takiego miejsca jest Bezmiechowa. Już w okresie międzywojennym znajdował się tu ośrodek szybowcowy, w którym pierwsze zawody rozegrano już w roku 1929. Miejscem szczególnym jest oczywiście zalew soliński, który jest rzadkim u nas miejscem dającym możliwość uprawiania sportów wodnych z widokiem na góry (czy raczej pogórze).

i Rusinów (Ukraińców). W budynkach funkcjonują warsztaty oferujące rozmaite usługi (zegarmistrz, stolarz, szewc, poczmistrz) i produkty (pieczywo, wyroby z drewna). Są tu również trzy obiekty przeznaczone na cele wystawiennicze, edukacyjno-konferencyjne i recepcyjne, oraz trzy obiekty przeznaczone na pokoje gościnne. Nie są to oczywiście jedyne tego typu miejsca w województwie. Na gości czekają między innymi Szlak Architektury Drewnianej czy Szlak Naftowy.

Zamki i historia Choć pewnie pierwsze skojarzenie z Podkarpaciem osób mniej zorientowanych nie będzie dotyczyło pałaców, to jednak i tu województwo ma się czym pochwalić. To tutaj znajduje się jedna z najbardziej znanych i najlepiej zachowanych magnackich rezydencji w Polsce: zamek w Łańcucie. Niezwykły jest nie tylko sam zamek, ale również imponująca a kolekcja dzieł sztuki, które zostały w nim zgromadzone. Inną perłą architektury jest zamek w Krasiczynie, który nie bez powodu bywa nazywany perłą polskiego renesansu.

Miejscem, które swój sukces oparło na bogatej historii (w tym wypadku tej najdawniejszej) tych ziem jest Skansen Karpacka Troja położony w Trzcinicy k.

Jasła. Na terenie parku archeologicznego w miejscu odkrycia jednego z najstarszych grodzisk w Polsce zlokalizowane są rekonstrukcje wiosek: otomańskiej z początków epoki brązu oraz słowiańskiej z wczesnego średniowiecza. W sezonie odbywają się tu rozmaite imprezy i festyny archeologiczne przyciągające z roku na rok coraz więcej turystów.

Innym niezwykłym miejscem przypominającym nowsze dzieje tego regionu jest Galicyjski Rynek w skansenie w Sanoku. Odtworzono tu z pietyzmem wygląd typowego małego miasteczka z Galicji z przełomu XIX i XX wieku.

Znalazły się tu budynki karczmy z kręgielnią, poczty, urzędu gminy, apteki, remizy strażackiej, sklepu kolonialnego, domy żydowskie oraz warsztaty: stolarski, zegarmistrzowski, fryzjerski, krawiecki, szewski, piekarski i fotograficzny. Prezentują one zarówno rozbudowaną sferę społeczną miasteczka z jego rozlicznymi funkcjami, jak i narodowościową, tworzoną przez Polaków, Żydów

Przemysł i fortyfikacje Stosunkowo nowym obiektem jest Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie.

Jest to pierwszy w Polsce interaktywny obiekt turystyczno-kulturalny prezentujący tematykę związaną z hutnictwem szkła oraz szklaną twórczością artystyczną. Znaleźć tu można między innymi bogatą ofertę zajęć edukacyjnych, plastycznych, amatorskich i profesjonalnych kursów zdobienia i tworzenia w szkle różnymi technikami oraz wystaw czasowych i wydarzeń kulturalno-rozrywkowych. Centrum jest obiektem prezentującym przemysł szklany w zupełnie nowej formule i odsłonie – nowoczesnej, atrakcyjnej i przystępnej dla małego i dużego widza, dzięki czemu wielowymiarowy świat szkła staje się wyjątkowo bliski. Sposób prezentowania trudnej tematyki przemysłu szklarskiego doceniają turyści, których liczba od początku działalności Centrum przekroczyła 115 tys. osób. Przedsięwzięcie zostało docenione przez szereg ważnych kapituł konkursów o charakterze ogólnopolskim, w których uhonorowano je wieloma prestiżowymi nagrodami.

Miejscem niezwykłym dla pasjonatów fortyfikacji i historii wojskowości jest Przemyśl. Miasto, które było jedną z głównych twierdz C.K. Monarchii i jedną z największych w ówczesnej Europie, dziś wykorzystuje pozostałości potężnych fortyfikacji w celach turystycznych. Są tu organizowane rozmaite imprezy tematyczne i rekonstrukcyjne.

Również te związane z Dobrym Wojakiem Szwejkiem, który jak wiadomo również trafił do Przemyśla, choć w nieco niefortunnych okolicznościach.

Skoro tak znamienita postać zwiedzała Przemyśl, to na pewno znajdą tu coś dla siebie również inni, współcześni (i autentyczni) turyści.

Oferta turystyczna Podkarpacia w ostatnich latach znacznie się poprawiła. Wiele atrakcji istniejących tu od dawna zyskało nową oprawę.

Kilka innych stworzono czy znacznie rozwinięto. Ważną kwestią jest poprawa komunikacji z resztą kraju i zagranicą. To ostatnie możliwe jest dzięki rzeszowskiemu lotnisku, które może być doskonałą bramą do pokazania zagranicznym turystom tej części kraju. R

E

K

L

A

M

A

świat branży

Rok

2015 w turystyce

Nie był to rok spokojny, co niewątpliwie miało wpływ na branżę turystyczną. Firmy (zwłaszcza te zajmujące się turystyką wyjazdową) musiały mierzyć się z wyjątkowo poważnymi problemami.

Zbigniew Adamów-Bielkowicz

D

la turystyki wyjazdowej po raz kolejny największym zagrożeniem stały się wydarzenia polityczne. To niestety jest już pewną tradycją i można do takich sytuacji przywyknąć. „Przyjazdówka” miała lepszy klimat, co nie znaczy, że np. wahania kursów walut nie podnosiły ciśnienia właścicielom biur. Ostatecznie zmiany cen walut nie zmieniły istotnie konkurencyjności naszej oferty. Nie było też dodatkowych zysków z tytułu wyjątkowego osłabienia złotówki. Mimo poważnych wydarzeń wyjazdówka zakończyła rok z wyjątkowo dobrymi wynikami, co może świadczyć o jej dobrej kondycji i profesjonalizmie zarządzających. Dzięki niemu zdołano w porę dokonać zmian w strukturze rezerwacji i pomimo niespodziewanego wypadnięcia Tunezji i innych wydarzeń odstraszających turystów, uratować sezon. Jakie wydarzenia były kluczowe dla branży turystycznej w kończącym się roku? Niestety dominowały akty przemocy, które wpływały na decyzje turystów i powodowały załamanie wyjazdów do niektórych destynacji lub przynajmniej znaczny spadek ruchu turystycznego.

Poniżej kilka wydarzeń z kończącego się roku, naszym zdaniem najważniejszych, przedstawiliśmy poniżej w postaci krótkich haseł.

Alfa Star To duże biuro w tym roku ogłosiło upadłość. Choć doszło do tego pod koniec sezonu letniego, to była to pierwsza od dawna upadłość, w przypadku której bez problemu wystarczyło pieniędzy

28 Rynek Turystyczny grudzień 2015

nie tylko na sprowadzenie klientów, którzy w momencie bankructwa touroperatora przebywali za granicą, ale powinno również (procedury wciąż trwają) wystarczyć na zwrot wpłaconych pieniędzy na poczet imprez, które się nie odbyły.

Sama informacja została ogłoszona 29 sierpnia i duża część branży turystycznej została zaskoczona informacją o zgłoszeniu niewypłacalności biura podróży Alfa Star. Co prawda zła kondycja finansowa biura nie była tajemnicą, zwłaszcza po nieudanych planach wejścia na giełdę i uruchomienia własnych linii lotniczych, jednak spore nadzieje na kontynuację działalności organizatora wiązano z nowym właścicielem, czyli największą egipską firmą turystyczną Travco, która (za pośrednictwem spółki zależnej) w lipcu objęła ostatecznie prawie 80 procent akcji touroperatora. Wiązano je tym bardziej, że inwestor, postępując bardzo konsekwentnie i profesjonalnie, doprowadził do przejęcia pełnej kontroli operacyjnej i prawnej nad Alfa Star. Niestety nowy właściciel zdecydował się zakończyć działalność.

Dyrektywa Prace nad nową dyrektywą w tym roku znacznie przyspieszyły.

W efekcie powstał dokument, który zgodnie z oczekiwaniami skupił się na ochronie praw konsumentów.

Dyrektywa będzie miała charakter maksymalnej harmonizacji z kilkoma wyjątkami. Oznacza to, że żadne państwo, w tym Polska, nie może wprowadzić przepisów bardziej lub mniej surowych od

świat branży

należący do rosyjskich linii Metrojet lecący z Szarm el-Szejk do Petersburga, w 23 minucie lotu runął na ziemie. Zginęły wszystkie 224 osoby znajdujące się na pokładzie. W efekcie prezydent Putin wydał dekret zakazujący podróży lotniczych do Egiptu. Wyjątkiem mają być podróże służbowe. Z Egiptu ewakuowano około 80 tys. rosyjskich turystów. Swoich turystów (ale jedynie z Synaju) zabrali również Brytyjczycy.

FOT. pixabay

tych w dyrektywie. Ułatwi to przedsiębiorcom świadczenie usług w sposób transgraniczny. Z zakresu dyrektywy wyłączona zostanie turystyka biznesowa, a także imprezy organizowane sporadycznie: non-profit, dla ograniczonej liczby podróżnych i nie częściej niż okazjonalnie. Pakiety usług turystycznych (przelot, hotel, wynajem samochodu) zakupione przez internet za wspólną cenę lub za pośrednictwem powiązanych stron internetowych zostaną objęte taką samą ochroną konsumencką jak imprezy kupione w zwykłych biurach podróży – taką zmianę przyniosą zasady przyjęte przez posłów. Posłowie chcą ułatwić podróżnym odstąpienie od umowy i ustalenie, który przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za należyte wykonanie wszystkich usług turystycznych objętych umową. Dokument został przegłosowany w październiku po drugim czytaniu. Decyzja Parlamentu kończy unijną procedurę legislacyjną. Państwa członkowskie mają teraz dwa lata na włączenie nowych przepisów do prawa krajowego i kolejne sześć miesięcy na wprowadzenie ich w życie.

Lotnictwo Lotnictwo, pozostając najbezpieczniejszą formą transportu – przeżyło dwa wydarzenia, które w większym lub mniejszym stopniu dotknęły całej branży. Pierwsze z nich miało miejsce 24 marca. Tego dnia samolot Airbus A320-211 niemieckich linii Germawings rozbił się w Alpach francuskich. W wyniku katastrofy zginęło 150 osób (wszyscy będący na pokładzie). Okazało się, że katastrofę spowodował drugi pilot, który po wyjściu pierwszego pilota zatrzasnął się w kokpicie i rozbił samolot o zbocze góry.

Dochodzenie, wykazało, że sprawca katastrofy od dawna miał problemy psychiczne, które jednak nie zostały przez zatrudniające go linie lotnicze zauważone. Wydarzenie to wywołało dyskusję na temat zasad selekcji i kontroli pilotów pracujących w liniach lotniczych. Sprawą zajęła się nawet Komisja Europejska. Większość przewoźników po zdarzeniu zmieniła przepisy dotyczące bezpieczeństwa. Drugim wydarzeniem, które miało znaczenie dla branży lotniczej, była katastrofa rosyjskiego samolotu na półwyspie Synaj. W tym wypadku, jak wszystko (w tym rosyjski raport) wskazuje, był to zamach terrorystyczny. Samolot Airbus A321

Ministerstwo Sportu i Turystyki Po wyborach parlamentarnych nastąpiła zmiana władz w tym ministerstwie. Nowym ministrem został Witold Bańka, były lekkoatleta. Nową podsekretarz stanu odpowiedzialną za turystykę została mianowana Dorota Dulińska (szerzej piszemy o niej w Kalejdoskopie). Zmiana władz nastąpiła pod koniec roku, w związku z czym trudno jeszcze wyrokować, czy zmieni się coś w polityce i działaniach resortu.

Paryż Ataki, które miały miejsce w Paryżu i podparyskim Sant Denis 13 listopada, okazały się jednymi z najkrwawszych w ostatnim czasie. W wyniku ataków, jakich dokonano w sześciu miejscach, zginęło ponad 130 osób. Późna jesień powoduje, że w Paryżu przebywa znacznie mniej turystów niż w sezonie letnim. Jednak zanotowano znaczny spadek rezerwacji. O dziwo rezerwacje biletów lotniczych pozostały w zasadzie na nie zmienionym poziomie. O ile nie dojdzie do nowych zamachów, a ogłoszony po atakach stan wyjątkowy zostanie zniesiony, wiosną ruch ma szanse powrócić do normy.

Tunezja To niestety był rok zamachów. Do tego takich, które wyjątkowo mocno uderzały w turystykę.

Do pierwszego ataku doszło 18 marca w Tunisie. Uzbrojeni w karabiny napastnicy zaatakowali turystów zwiedzających muzeum Bardo. W wyniku ataku zginęły 23 osoby, w tym 20 obcokrajowców. Wśród zabitych było dwoje Polaków. Pomimo zamachu po pewnym czasie turyści zaczęli wracać do Tunezji. Organizowano nawet akcje, mające wspomóc ten kraj. Kiedy wydawało się, że sezon będzie uratowany, terroryści zaatakowali po raz kolejny. Tym razem do ataku doszło na plaży w okolicach Suzy. Napastnik na plaży i w pobliskim hotelu zastrzelił 38 osób. Po tym zamachu ruch turystyczny się załamał, a wielu touroperatorów wycofało Tunezję ze swojej oferty. Tunezyjskie ministerstwo turystyki niedługo po zamachu oszacowało straty, jakie w jego wyniku poniósł sektor turystyczny, na ponad 500 mln dolarów.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 29

Analiza

Ceny wycieczek

na początku sprzedaży Turcja tanieje, Grecja i Wyspy Kanaryjskie wręcz przeciwnie.

Tak wynika z porównania cen imprez first minute w tym roku w stosunku do poprzedniego.

Andrzej Betlej

W

październikowym wydaniu „Rynku Turystycznego” przedstawiliśmy po raz pierwszy porównanie średnich cen wyjazdów na najbardziej popularne kierunki letniego wypoczynku z lat 2014 i 2015. W połowie października (data sporządzenia zestawienia) dysponowaliśmy już taką liczbą zarówno ofert first minute, jak i organizatorów, która pozwoliła wstępnie, ale jednocześnie dość reprezentatywnie rozpoznać aktualne trendy w cenach wycieczek oraz dokonać stosownych komentarzy.

Poniższe zestawienie z 10 grudnia odzwierciedla już oferty wszystkich organizatorów i w ich uzupełnionych wersjach (poprzednio w niektórych przypadkach oferty były jeszcze niepełne), a więc pozwala na dokonanie porównań w sposób względnie obiektywny.

Tak jak było to w przypadkach porównań cen z ubiegłego sezonu letniego, na potrzeby zestawienia przyjęty został pierwszy tydzień sierpnia, czyli sam szczyt sezonu letnich wyjazdów wakacyjnych.

W zestawieniu ujęte są średnie ceny dla jednotygodniowych wyjazdów z wyżywieniem all inclusive, dla osoby w po-

30 Rynek Turystyczny grudzień 2015

koju dwuosobowym i w obiektach o kategorii czterech lub czterech i pół gwiazdki, czyli takich, które są najczęściej wybierane przez ogół polskich turystów.

Ceny na mniej bezpiecznych kierunkach relatywnie tanieją, na pozostałych odwrotnie Na analizowanych 15 kierunkach średnia cena pobytów rozpoczynających się w pierwszym tygodniu sierpnia 2016 była niższa od analogicznej średniej z roku

ubiegłego o 34 złote, a zatem była nadal niższa, ale już w mniejszym stopniu, niż w zestawieniu październikowym, gdy wyniosła 77 złotych. Nadal niższe średnie ceny w szerokim przekroju letnich destynacji mają związek przede wszystkim z ich obniżeniem na niektórych kierunkach spowodowanym spadkiem popytu mającym swe źródło w ich postrzeganiu jako chwilowo mniej bezpieczne dla turystów. Obniżka cen wycieczek na nich wyniosła średnio 101 złotych, podczas gdy na pozostałych, czyli bardziej bez-

Analiza

piecznych kierunkach, ceny wzrosły o 11 złotych. Nadal nie mają natomiast większego wpływu na ceny kolejne spadki kosztów paliwa lotniczego. Jego zniżka wobec okresu sprzed roku z niecałych 3 do 2,17 złotego za litr skutkuje wprawdzie obniżeniem przeciętnych kosztów zużytego paliwa w wysokości około 80-90 złotych na przeciętnego pasażera lotów czarterowych, ale jest to w przybliżeniu równoważone przez wzrost pozostałych kosztów związanych z przelotem, które w dużej części denominowane są w systematycznie drożejących dolarach amerykańskich.

mu oraz radykalnym odłamom organizacji kurdyjskich, co przekłada się na mniejszą stabilność w tym kraju, czego przykładem jest zamach w Ankarze 10 października, w którym zginęły 102 osoby, a kilkaset zostało rannych. Nie wiadomo również, czy zaskakujące rezultaty przedterminowych wyborów parlamentarnych z 1 listopada wpłyną w średnim terminie na uspokojenie sytuacji politycznej w Turcji, czy też może będzie odwrotnie.

Dodatkowym czynnikiem o charakterze ekonomicznym, który pozytywnie wpływa na teoretyczne możliwości ob-

Tunezja i Turcja tanieją najbardziej Spośród bardziej popularnych wśród Polaków kierunków letniego wypoczynku nadal liderami zniżek średnich cen wobec poprzedniego sezonu są Tunezja i Turcja, na których spadły one średnio o 246 i 165 złotych. Skala przeceny w Tunezji dość znacząco wzrosła z poprzednich 139 złotych, co może być skutkiem osłabienia szans tego kraju na skuteczny powrót do łask ogółu turystów po zamachu z 24 listopada na agentów ochrony prezydenta tego kraju, który pochłonął 15 ofiar śmiertelnych i powodował decyzje o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na okres 30 dni. W takiej sytuacji nie ma już innych argumentów oprócz obniżek cen, jakie mogą przekonać osoby o trzeźwym nastawieniu statystycznym, dla których prawdopodobieństwo zdarzenia się niebezpiecznego incydentu jest mniejsze niż znikome.

niżek cen tureckich wakacji, jest osłabienie miejscowej waluty, której kurs wobec euro w okresie ostatniego roku uległ osłabieniu o 15 procent. Wprawdzie jednocześnie inflacja wyniosła w Turcji już około 8 procent w skali rocznej, ale i tak daje to teoretyczną możliwość obniżenia cen usług hotelowych i innych usług o ponad 5 procent.

Spadek popytu i przecena tureckiej waluty sprzyjają niższym cenom W Turcji skala obniżki wobec roku ubiegłego nieco zmalała (z 214 do 165 złotych), ale należy pamiętać, że jest to drugi sezon spadku cen z rzędu. W obu tych przypadkach spadki średnich cen wycieczek wynikały ze spadku popytu, ale obecnie ma on podłoże związane z generalnym poczuciem obaw żywionych przez część polskich turystów wobec podróży do niektórych rejonów turystycznych spowodowanych przez niekorzystne zdarzenia o podłożu politycznym. Należą do nich podjęcie przez Turcję operacji wojskowych przeciw Państwu Islamskie-

Wysoka inflacja, drogi dolar i mniejsze programy utrudniają obniżki cen Egiptu Wzrost średniej ceny o 60 złotych wobec poprzedniego sezonu wystąpił na kierunkach egipskich, które w poprzednim zestawieniu sprzed dwóch miesięcy pokazywały jeszcze niewielki spadek o średnio 36 złotych. Sytuacja w tym zakresie jest nadal wypadkową dwóch przeciwstawnych tendencji. Z jednej strony Egipt już od kilku miesięcy cierpi na kłopoty wizerunkowe, do czego przyczynił się jeszcze zamach na rosyjski samolot czarterowy nad środkowym Synajem (31 października, 224 ofiary śmiertelne). To

Wzrost średniej ceny o 60 złotych wobec poprzedniego sezonu wystąpił na kierunkach egipskich, które w poprzednim zestawieniu sprzed dwóch miesięcy pokazywały jeszcze niewielki spadek o średnio 36 zł

wszystko wraz z pośrednim wpływem zamachów w Paryżu (13 listopada, 129 ofiar) spowodowało znaczny spadek popytu na wyjazdy do Egiptu, np. w listopadzie w Niemczech wystąpił spadek liczby rezerwacji o około 42 procent.

W takiej sytuacji należałoby zastosować zachęty dla turystów w postaci kolejnych znaczących obniżek cen hoteli, ale na przeszkodzie stoi nadal wysoki kurs dolara, dość silny egipski funt oraz wysoka inflacja, która ostatnio przekroczyła już 11 procent w skali rocznej. W naszej branży istotny wpływ ograniczający spadki cen mają również znaczne redukcje i łączenie programów czarterowych poczynione w jesienią przez wiodących polskich organizatorów.

Bezpieczne kierunki były tańsze – teraz są droższe niż przed rokiem Całkowicie odmienna sytuacja w zakresie zmian cen zapanowała na kierunkach kojarzonych obecnie przez turystów jako relatywnie bezpieczne. Grecja, która jeszcze przed dwoma miesiącami była średnio o 86 złotych tańsza niż przed rokiem, stała się w tym zestawieniu droższa o 50 złotych. Wydaje się, że na niski poziom ewentualnych obaw związanych z tym krajem malejący wpływ ma problem napływu uchodźców wojennych oraz migrantów ekonomicznych, bowiem wydaje się, że do wakacji 2016 roku zostanie on rozwiązany, a wzrost ryzyka ekonomicznego związanego z ponownym komplikowaniem się sytuacji finansowej tego kraju nie jest jeszcze wyraźny i dostatecznie znany. Na sytuację w zakresie cen wyjazdów do Grecji wpływ będzie w istotnym stopniu wywierała sytuacja w Turcji i w Egipcie, bowiem turyści ewentualnie rezygnujący z wypoczynku w tych krajach będą poszukiwali bezpiecznej i rozsądnej cenowo alternatywy, a do takich należy Grecja.

Zmiany cen Kanarów – takie jak w Grecji Bardzo podobna sytuacja jest na innym ważnym teraz kierunku, jakim są Wyspy Kanaryjskie. One również przed dwoma miesiącami były w podobnym stopniu (o średnio 76 złotych) tańsze niż przed rokiem, a obecnie ich ceny przewyższają o 57 złotych poziomy zeszłoroczne.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 31

Analiza

Należy przy tym także pamiętać, że na tym kierunku ponad dwukrotnie wzrosła podaż miejsc tanich linii Ryanair.

To pojawienie sie silnej konkurencji, niewątpliwie w jakimś stopniu wpływa na osłabienie wzrostowej dynamiki cen również w biurach podróży. Przy wzroście obaw związanych z możliwościami wystąpienia niebezpiecznych incydentów rola Kanarów w naszej turystyce wyjazdowej znacznie wzrosła kosztem innych kierunków uznanych za obciążone obecnie ryzykiem.

W tym sezonie zimowym zostaną one już wyraźnym numerem jeden w lotniczej turystyce wyjazdowej, a w ujęciu całorocznym zajmą najprawdopodobniej trzecie miejsce po Grecji i Turcji, a wyprzedając niedawnego jeszcze lidera, czyli Egipt.

Z pozostałych kierunków w zbliżonym stopniu niższe ceny jak w poprzednim zestawieniu prezentuje Bułgaria (spadek średniej ceny o 85 wobec 74 złotych).

Za to wyraźnie mniej kosztowne stało się kojarzone przez klientów z wyższym ryzykiem niż na przykład Bułgaria, Maroko (ostrzeżenie MSZ) , które jest R

E

K

L

A

M

A

teraz tańsze o średnio 152 złote wobec 92 złotych w poprzednim zestawieniu.

Znaczący spadek cen, a mianowicie o 180 złotych, wykazują ostatnio oferty na Majorkę (poprzednio drożały o 54 złote), ale

Rola Kanarów w naszej turystyce wyjazdowej znacznie wzrosła kosztem innych kierunków uznanych za obciążone obecnie ryzykiem, jak kraje Afryki Północnej czy Półwyspu Arabskiego

po pierwsze była ona o tej porze przed rokiem dość droga, a po drugie jej średnie ceny ofertowe wykazują ostatnio wahania wywołane rozszerzaniem oferty o nowe hotele i na ocenę tendencji cenowych na tym kierunku trzeba jeszcze nieco poczekać.

Terroryzm gra nadal dużą rolę w kształtowaniu turystyki Na zakończenie należy przypomnieć, że zarówno planowanie wielkości programów, jak też przewidywanie tendencji cenowych w nadchodzącym sezonie turystycznym, należą do zadań szczególnie trudnych na skutek praktycznie niemożliwych do przewidzenia zdarzeń o podłożu terrorystycznym, które w sposób bardzo istotny potrafią modyfikować popyt turystów polskich oraz z pozostałych krajów Europy na wyjazdy w poszczególne turystyczne destynacje. Świadkami takich właśnie zmian byliśmy w mijającym roku.

Należy zatem życzyć naszej i europejskiej turystyce wyjazdowej jak najmniejszej liczby takich zdarzeń i jak największej stabilności kierunków wakacyjnych wyjazdów turystów.

Jest to potrzebne nie tylko krajom, do których europejczycy jeżdżą na wakacje, ale również europejskiej branży turystycznej. Autor jest współwłaścicielem i analitykiem firmy TravelData

raport

Z plastikiem na urlopie Coraz chętniej płacimy kartami na wakacjach.

W czasie minionych wydaliśmy tym sposobem prawie 300 mln.

Głównie na hotele, paliwo oraz rozrywkę.

Andrzej Jarczewski

Z

FOT. Pixabay

danych Visa Europe obejmujących cztery miesiące od początku lipca do końca października br. wynika, że Polacy coraz częściej płacą swoimi kartami Visa za granicą. Liczba zagranicznych płatności dokonanych polskimi kartami Visa w analizowanym okresie wzrosła do poziomu 6,9 mln transakcji, tj. o 17 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Łączna kwota wydatków takimi kartami w ciągu tych czterech miesięcy sięgnęła niemal 293 mln euro i wzrosła o 6 proc. Polacy najczęściej płacili i najwięcej wydali kartami Visa w Niemczech.

Gdzie płacimy?

W stosunku do ubiegłego roku nie uległa zmianie czołówka krajów, w których polskimi kartami Visa wydaje się w analizowanym okresie najwięcej.

Na pierwszym miejscu pozostają Niemcy (39 mln euro), przed Włochami (32 mln euro), Francją (22 mln euro) i Stanami Zjednoczonymi (20 mln euro). Pod względem liczby transakcji na pierwszym miejscu również znalazły się Niemcy, w których Polacy zapłacili w ciągu czterech miesięcy 830 tys. razy, zaś kolejne kraje to Chorwacja (670 tys.), Wielka Brytania (504 tys.) oraz Włochy (492 tys.).

Wśród najszybciej rosnących kategorii wydatków opłacanych polskimi kartami Visa za granicą znalazły się supermarkety

– to w zagranicznych sklepach tego typu Polacy dokonali najwięcej zakupów (1,6 mln transakcji), tj. o 27 proc. więcej niż rok wcześniej. W ujęciu wartościowym wzrost wyniósł 21 proc.

– Wzrosty, zarówno liczby, jak i wartości transakcji, potwierdzają, że polscy turyści są coraz bardziej przekonani do bezpiecznych płatności bezgotówkowych podczas pobytu poza krajem. Jest to m.in. efekt przeprowadzonej w lipcu i sierpniu br. kampanii reklamowej, poprzez którą

Kartami Visa w ciągu trzech letnich miesięcy Polacy dokonali prawie 7 mln transakcji

staraliśmy się przekonać konsumentów do płacenia kartami Visa zamiast gotówką podczas podróży zagranicznych – komentuje Jakub Kiwior, dyrektor ds. rozwoju

karty w europie W Europie zostało wydanych ponad 500 milionów kart Visa, którymi jest już opłacane jedno na każde 6 euro wydawane w Europie na konsumpcję.

Całkowita wartość transakcji z użyciem kart Visa w całej Europie przekracza poziom 2 bilionów euro rocznie, z czego płatności w punktach handlowo-usługowych wynoszą 1,5 biliona euro. Organizacja Visa Europe jest niezależną firmą posiadającą wyłączną, nieodwołalną i nieograniczoną w czasie licencję na posługiwanie się marką Visa na obszarze Europy. Visa Europe współpracuje z Visa Inc. na rzecz wzajemnej globalnej akceptacji na obszarze ponad 200 krajów i terytoriów biznesu i marketingu w regionie Europy Środkowo-Wschodniej Visa Europe.

Za co płacimy?

W analizowanym okresie użytkownicy polskich kart Visa najwięcej wydali za granicą na hotele (74 mln euro), paliwo (44 mln euro), rozrywkę (32 mln euro), zakupy w supermarketach (30 mln euro) oraz ubrania (26 mln euro).

Według badań przeprowadzonych na zlecenie Visa Europe w marcu br. połowa podróżujących Polaków decyduje się dokonać wymiany waluty przed wyjazdem i zabrać ze sobą gotówkę, przy czym głównym tego powodem jest obawa o brak możliwości zapłacenia kartą w miejscu docelowym podróży. – Te obawy są całkowicie bezpodstawne, gdyż karty Visa są akceptowane w 38 milionach placówek w ponad 200 krajach świata, a korzystanie z karty płatniczej – także za granicą – jest wygodne i bezpieczne, szczególnie w porównaniu z popularną gotówką – dodaje Jakub Kiwior.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 33

świat branży

Ponadregionalne projekty o unikatowym charakterze

O nadzorowaniu 21 projektów i rozliczaniu dofinansowania 138 mln euro środków unijnych mówią wicedyrektorzy Departamentu Funduszy Europejskich POT Anna Zabłocka-Sztyber oraz Marcin Krauzowicz.

Jak wyglądał nabór wniosków do programu Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym?

Anna Zabłocka-Sztyber: Na etapie wstępnym sporządzano tak zwane fiszki projektowe, które następnie potencjalni beneficjenci, przedkładali do nas jako instytucji wdrażającej, nazywanej również pośredniczącą II stopnia. Później fiszki te poddawane były ocenie przez międzyresortowy zespół złożony z przedstawicieli ówczesnego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Ministerstwa Gospodarki oraz Polskiej Organizacji Turystycznej. Od 31 lipca 2010 roku oficjalnie funkcjonujemy jako pewien ewenement w systemie instytucjonalnym, ponieważ podlegamy bezpośrednio Ministerstwu Rozwoju, tj. instytucji zarządzającej.

34 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Czy nabór cieszył się dużym zainteresowaniem? Jak wielu było chętnych?

Marcin Krauzowicz: 175 zainteresowanych podmiotów złożyło swoje fiszki.

Wszystkie były oceniane przez zespół międzyresortowy, o którym wspominała pani dyrektor. Zespół sformułował swoją rekomendację, które z tych projektów powinny być finansowane, i przedłożył ją ministrowi rozwoju regionalnego do dalszego procedowania. Minister zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju przeprowadził konsultacje społeczne, również na stronie internetowej. Tam zbierał sugestie, opinie, głosy z całego kraju na temat tych projektów. Po przeprowadzeniu konsultacji społecznych opublikował własną listę projektów do dofinansowania, częściowo zbieżną, częściowo – nie, z opinią zespołu międzyresortowego. Oczywiście

Co najczęściej dyskwalifikowało projekty? Błędy formalne czy jakieś inne przyczyny?

M.K.: Kluczowy okazał się stan przygotowania projektów do wdrożenia deklarowany przez wnioskodawców. Zdecydowanie promowane były te projekty, które były już na takim etapie zaawansowania prac przygotowawczych, że umożliwiało to szybkie podpisanie umowy i przystąpienie do realizacji inwestycji. Poza tym część projektów nie miała unikatowego ponadregionalnego charakteru, który był oceniany przez zespół międzyresortowy i stanowił warunek przyznania dofinansowania. A w przypadku zakwalifikowania do wsparcia w ramach Działania 6.4 PO IG chodziło właśnie o największe, najbardziej markowe inwestycje, które będą kreowały wizerunek polskiej turystyki. Niestety część podmiotów przedstawiła propozycje, które miały charakter przedsięwzięć o bardziej lokalnym, regionalnym, a nie ogólnopolskim oraz unikatowym charakterze.

A.Z-S.: A poza tym bardzo istotne pozostawały także kwestie uzyskiwania decyzji administracyjnych przez projektodawców.

Kiedy już wyłoniono projekty, które miały otrzymać finansowanie, powstała

FOT. mat. pras.

miał do tego prawo, ponieważ zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia rozwoju polityki regionalnej, ostateczną decyzję, które projekty mają być dofinansowane, podejmuje właśnie minister.

A.Z-S.: Na tym etapie poza listą podstawową obowiązywała również lista rezerwowa.

świat branży

lista i ruszyła realizacja, co okazało się dla instytucji wdrażających największym problem?

A.Z-S.: Z mojego doświadczenia wynika, że poważny problem stanowiła rozbudowana formuła partnerstwa. Oczywiście nie stricte w rozumieniu Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Kluczowa była umowa partnerska, którą podpisywały podmioty zaangażowane i pojawiające się problemy z wyegzekwowaniem pewnych obowiązków, za które ostatecznie odpowiedzialność ponosił beneficjent jako strona zawartego z naszą instytucją kontraktu.

Umowę o dofinansowanie podpisywaliśmy tylko z liderem projektu i to on musiał uzgadniać działania wewnątrz grupy.

Poza tym istotny pozostawał stopień przygotowywania beneficjenta, który znalazł swoje odzwierciedlenie w jakości wniosków o płatności. Bywało to trudne szczególnie na początkowym etapie, kiedy dokumenty te były przez nas kilkakrotnie weryfikowane i zwracane projektodawcy do ponownej korekty zanim otrzymaliśmy poprawną wersję, którą można było zaakceptować i sporządzić dyspozycję płatności na rzecz tego podmiotu.

Czy pamiętają państwo jakieś niespodzianki, zarówno pozytywne, jak i negatywne, które były zaskoczeniem w trakcie realizacji?

M.K.: Na pewno więcej było niespodzianek negatywnych. Z taką niespodziewaną, a więc niemożliwą do przewidzenia sytuacją mieliśmy do czynienia na przykład w Zabrzu. W projekcie planowano, że w XIX-wiecznej głównej sztolni dziedzicznej w kopalni, która była zalana, miał się odbywać spływ łodziami.

Dawniej korzystano z niej, transportując podziemną drogą wodną węgiel. Trasa ta liczyła kilka kilometrów. Niestety okazało się, że po odkryciu tej sztolni, która była zasypana, jej profil techniczny jest taki, że woda płynie w innym kierunku niż zakładano. W tej sytuacji trzeba było przeformułować całe założenia projektowe przedsięwzięcia i wybudować przystań dla łodzi, z której mają korzystać turyści, w zupełnie innym miejscu niż pierwotnie planowano. To spowodowało konieczność rozpoczęcia na nowo prac projektowych, a także uzyskania kolejnych decyzji administracyjnych i w efekcie wydłużyło projekt niemal o 1,5 roku.

A.Z-S.: Problemy stanowiły również kwestie oceny oddziaływania na środowisko, które są niezmiernie istotne przy realizacji tak dużych projektów. W jednym z naszych przedsięwzięć to właśnie protesty w tym obszarze wstrzymały na rok realizację projektu. Chodziło o zbadanie wpływu na konkretny gatunek ptaków, które wymagało liczenia ich przez okres całego roku…

Który projekt był największy pod względem zaangażowanych środków, zarówno z dotacji, jak i własnych?

A.Z-S.: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku i Poznań – to dwa zdecydowanie największe projekty. Pierwszy z nich to Rewitalizacja Kanału Elbląskiego. Wartość tego projektu wyniosła 115 mln zł, w tym dofinansowanie wyniosło prawie 56 mln, z tego ponad 47,5 mln to dofinansowanie unijne. Natomiast drugi – Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu – kolebki państwowości i chrześcijaństwa w Polsce, wart był ponad 95,5 mln zł. Dofinansowanie, które uzyskał, wyniosło ponad 53,5 mln zł (w tymi unijne to niemal 45,5 mln zł).

Czy będą podobne działania w nowej perspektywie? Jak będzie wyglądała kwestia środków unijnych w obszarze turystyki?

A.Z-S.: Komisja Europejska niestety nie dostrzega zainteresowania w tym obszarze…

M.K.: …i w związku z tym nie przewidziano działań czy instrumentów fi-

nansowych tylko dla branży turystycznej.

Uznano że przedsiębiorcy turystyczni będą mogli na równi z innymi branżami ubiegać się o wsparcie w ramach instrumentów, które dotyczą wszystkich.

A.Z-S.: A jednocześnie trudno sobie wyobrazić sytuację, w której mały czy średni przedsiębiorca byłby w stanie sam zrealizować projekty na skalę tych, które powstały w ramach Działania 6.4. W mojej opinii istnieje duże ryzyko wystąpienia szeregu problemów, w szczególności finansowych, w tym zebrania wkładu własnego.

M.K.: W ostatniej perspektywie i w ramach przewidzianych w niej działań mieliśmy też do czynienia z dopuszczeniem jednostek samorządu terytorialnego do takich dużych inwestycji w infrastrukturę turystyczną.

W nowej perspektywie w ogóle nie przewidziano takich instrumentów, przynajmniej na poziomie krajowym. Jeżeli ktoś będzie się mógł ubiegać o środki na turystykę, to będą to wyłącznie przedsiębiorcy.

A.Z-S.: A ponadto jest jeszcze mapa pomocy. Podmioty takie jak małe i średnie przedsiębiorstwa, z założenia będą tworzyły produkty komercyjne, a zatem mogłyby otrzymać dofinansowanie na poziomie do około 50 proc.

M.K.: A pomoc publiczna oznacza, że poziom dofinansowania unijnego jest zawsze niższy niż w przypadku tych projektów, gdzie tej pomocy nie ma. rozmawiał Zbigniew Adamów-Bielkowicz

Rynek Turystyczny grudzień 2015 35

Analiza

Jaki może być

rok 2016 w naszej turystyce wyjazdowej?

Kończący się rok był mimo turbulencji udany. Czy w nadchodzącym padnie kolejny rekord w turystyce wyjazdowej na naszym rynku? Analizuje ekspert TravelData.

K

oniec roku kalendarzowego i początek następnego to w wielu branżach czas dokonywania podsumowań roku minionego i zadawania pytań o perspektywy nadchodzącego.

To samo dotyczy branży turystycznej, choć w niej często operuje się pojęciem roku turystycznego obejmującego sezon zimowy (listopad-marzec) oraz letni (kwiecień-październik). Niemniej jednak koniec roku kalendarzowego również jest dobrą okazją do analizy.

Liczne zmienne Turystyka tym też różni się od wielu innych „spokojniejszych” dziedzin, że występuje w niej zupełnie wyjątkowe nagromadzenie wszelkiego rodzaju ryzyk. Są to zarówno takie, które występują i wpływają na działalność większości pozostałych branż, jak przykładowo

36 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Andrzej Betlej ceny walut, surowców (w tym wypadku paliwa lotniczego), stopy procentowe, zmiany optymizmu konsumenckiego, ale również i takie, które gdzie indziej mają

W sezonie zimowym 2014/15 zarówno liczba wyjazdów, jak i przychody organizatorów ustanowiły historyczne rekordy wszechczasów, a lekkie przyhamowanie stało się odczuwalne dopiero w marcu

zupełnie marginalne lub tylko niewielkie znaczenie. Należą do nich katastrofy naturalne (wybuchy wulkanów, powodzie) w regionach turystycznych wyjazdów,

niepokoje społeczne lub polityczne tamże oraz kwestia, która szczególnie przybrała na znaczeniu w ostatnich miesiącach, czyli terroryzm. Tworzy on realne ryzyko wystąpienia niebezpiecznych dla życia turystów zdarzeń w miejscach ich przebywania i przez to wpływa w dużym stopniu na lokalną, a w pewnym stopniu i na globalną koniunkturę w turystyce wyjazdowej.

Zwłaszcza ten ostatni czynnik bardzo utrudnia snucie prognoz w branży turystycznej, jest on bowiem mało przewidywalny, a reakcje turystów na jego wystąpienie są równie mało przewidywalne i na dodatek często znacznie przesadzone.

Tym niemniej trudno się nie pokusić o próbę wstępnego podsumowania roku minionego oraz stworzenia wizji kolejnego sezonu, zastrzegając jednak, że z powodu rozległości tematu może to mieć miejsce jedynie w formie skrótu nawet bardziej niż telegraficznego.

Analiza

FOT. pixabay

Rekordowa dynamika wzrostu w ubiegłym sezonie zimowym Miniony rok w turystyce wyjazdowej rozpoczął się naprawdę wyśmienicie.

W sezonie zimowym 2014/15 zarówno liczba wyjazdów, jak i przychody organizatorów ustanowiły historyczne rekordy wszech czasów, a lekkie przyhamowanie imponującej dynamiki stało się odczuwalne dopiero w marcu. Tym niemniej liczba turystów w dominującym w polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej segmencie imprez czarterowych wzrosła o ponad 26 procent, a trzeba jeszcze pamiętać, że część zimowego rynku odebrały biurom podróży wyjazdy organizowane samodzielnie w oparciu o uruchomione po raz pierwszy tej zimy połączenia tanich linii na Wyspy Kanaryjskie (przez Ryanair i Norwegian). Uwzględniając również ich pasażerów, ogólna liczba klientów lotniczej turystyki wyjazdowej, czyli czarterów oraz tanich linii (LCC), wzrosła minionej zimy o imponujące 37 procent.

Stagnacja w sezonie letnim Niestety sezon letni przyniósł całkowitą zmianę obrazu turystycznego biznesu.

Kwiecień i maj okazały się miesiącami dużych spadków, które z najwyższym trudem zrekompensował stosunkowo dobry czerwiec, wyprowadzając w rezultacie II kwartał na bardzo niewielki, około półtoraprocentowy wzrost. Oficjalnych danych za dalsze miesiące jeszcze nie ma, ale cząstkowe dane z lotnisk wskazują na stabilizację w III kwartale (z tendencją zniżkową) i niewielkie spadki w mało istotnym już dla ogólnych rezultatów październiku.

W ten sposób łączna dynamika sprzedaży sezonu letniego w turystyce czarterowej znalazła się w granicach zera, a cały swój wzrost (około 4,5 procent) lotnicza turystyka wyjazdowa zawdzięcza wzrostowi liczby klientów tanich linii. Tak nagła zmiana dynamiki zakupu letnich wyjazdów turystycznych mogła zaskakiwać, tym bardziej, że nie miała ona żadnego oparcia w danych makroekonomicznych, ale o dziwo, była za to dość dobrze skorelowana z zahamowaniem dynamiki ogólnej sprzedaży detalicznej, która według GUS w pierwszych czte-

rech miesiącach spadła średnio niemal do zera. Zdecydowana poprawa w obu tych kwestiach nastąpiła dopiero w czerwcu.

Co ciekawe, dość podobnie przebiegała również dynamika rejestracji nowych samochodów.

Najpierw zaszkodziły wybory, a później zamachy Przyczyny takiego zupełnie nienaturalnego zachowania się popytu w Polsce (żadni nasi sąsiedzi nie doświadczyli takiego zjawiska) będą zapewne jeszcze przedmiotem rozmaitych analiz, ale wiele wskazuje na silny wpływ specyficznej retoryki wyborów prezydenckich, która chwilowo powstrzymała niektórych Polaków przed dokonywaniem większych konsumpcyjnych wydatków. Korelacja falowania popytu (na wycieczki i ogólnie detalicznego) oraz kalendarza wyborczego wykazuje związki wręcz modelowe.

Powyborczy czerwiec przyniósł silne, ale jedynie chwilowe odrodzenie się koniunktury w turystyce, albowiem pod koniec miesiąca nastąpił drugi zamach terrorystyczny w Tunezji, który niemal całkowicie wyeliminował ten kraj z grona celów wakacyjnych wyjazdów naszych rodaków. Pośrednio stracił też Egipt (około połowy liczby wyjazdów), a od sierpnia zaczęła spadać liczba wyjazdów do Turcji. Kraj ten po rozpoczęciu wojny na dwa fronty (z ISIS oraz z radykalnymi odłamami organizacji kurdyjskich) szybko zaczął kojarzyć się z podwyższonym ryzykiem zamachów terrorystycznych, co zresztą znalazło częściowe potwierdzenie w dalszym biegu wypadków.

Cały rok 2014/15 jednak rekordowy W rezultacie lato jako całość nie przyniosło turystyce czarterowej żadnego postępu, ale za to znacznie zmodyfikowało geografię wypoczynkowych wyjazdów Polaków niemal całkowicie eliminując z nich Tunezję, ugruntowując osłabienie Egiptu i stawiając znak zapytania przy Turcji. Znacznie zyskały na tym duże kierunki uważane za bezpieczne, czyli Grecja, Bułgaria oraz Hiszpania, w tym zwłaszcza Wyspy Kanaryjskie (również poprzez LCC). Cały rok 2014/15 zanotował jednak rekordową liczbę klientów i wielkość przychodów w branży, gdyż całościowy rezultat został uratowany

Ostrzeżenia Lista państw, które znalazły się na liście ostrzeżeń Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ostatnim roku znacznie się wydłużyła. Do tego w przypadku niektórych państw podniesiono lub doprecyzowano dotychczasowy poziom alertu.

Nowymi gośćmi na tej liście są państwa europejskie, z których dotychczas na liście ostrzeżeń umieszczane były tylko nieliczne i zwykle na krótki czas. W tej chwili znajduje się tam między innymi Francja.

Ostrzeżenie w przypadku tego kraju głosi: ostrzegamy przed podróżą. Można przypuszczać, że przynajmniej do czasu odwołania stanu nadzwyczajnego ostrzeżenie pozostanie na tym samym poziomie. Podobna sytuacja dotyczy Belgii: ostrzegamy przed podróżą. Podobnie jak w przypadku Francji ostrzeżenie będzie prawdopodobnie podtrzymane do czasu zmniejszenia poziomu alertu antyterrorystycznego.

Na stronie MSZ doprecyzowano ostrzeżenia: „: wzmożona czujność w miejscach koncentracji ludności takich jak centra handlowe, transport publiczny lub podczas imprez masowych, (...) ”. Natomiast w przypadku Tunezji od zamachów w Suzie wciąż utrzymywane jest ostrzeżenie: nie podróżuj.

przez wyśmienite wyniki sezonu zimowego.

W tym roku znaków zapytania jest więcej Rozpoczęty w listopadzie nowy sezon zimowy wskazuje niemal na pewno na definitywną zmianę kierunków wyjazdów Polaków, która bazuje na innym niż rok temu postrzeganiu ryzyka związanego z poszczególnymi krajami. Bardzo zyskają Wyspy Kanaryjskie, a w pewnym stopniu również egzotyka, a stracą przede wszystkim kierunki egipskie. Natomiast

Rynek Turystyczny grudzień 2015 37

Analiza

Straty finansowe po zamachach Każdy zamach przynosi większe lub mniejsze straty finansowe w turystyce kraju, w którym został dokonany.

W pierwszym okresie po zamachu następuje gwałtowny spadek rezerwacji. Trudno przewidywać jak długo po danym akcie terroru utrzymuje się mniejszy ruch turystyczny.

W przypadku zamachów na WTC w Nowym Jorku w 2001 ruch turystyczny w tym mieście powrócił do normalnego poziomu po około roku. Po zamach w Londynie w 2007 powrót do normy zajął około 8 miesięcy. Stolica Francji należy do najchętniej odwiedzanych miast w Europie. Co roku przyjeżdża tam około 30 mln. turystów. Zamachy na redakcję tygodnika Charlie Hebdo miały na turystykę niewielki wpływ. Natomiast straty po listopadowych zamachach w Paryżu spowodowały znacz­ny spadek rezerwacji.

Paryskie Biuro Turystyki wstępnie oszacowało spadek ruchu na 24 proc. Straty całej gospodarki kraju, spowodowane zamachami, szacowane są przez francuskie ministerstwo finansów na około 2 mld euro. Jednak ich realna wielkość zależeć będzie od tego jak długo część turystów będzie unikać Paryża.

Na pewno sytuacja nie unormuje się przed zniesieniem stanu wyjątkowego ogłoszonego we Francji na 3 miesiące.

Zaraz po zamachach spadły również giełdowe kursy firm związanych z turystyką, przede wszystkim hotelarskich. Dotyczyło to również warszawskiej giełdy i należącej do Accoru grupy Orbis. Jednak w przypadku giełd, notowania dość szybko wróciły do normy

38 Rynek Turystyczny grudzień 2015

ogólna liczba klientów imprez czarterowych najprawdopodobniej spadnie i wcale nie jest pewne, czy silne wzrosty w LCC wystarczą, aby całość lotniczej turystyki wyjazdowej wyprowadzić tej zimy na zero.

Odnośnie do głównego sezonu letniego należy wyraźnie stwierdzić, że ważne czynniki makroekonomiczne nadal sprzyjają wzrostom wydatków konsumpcyjnych wyższego rzędu. Będziemy najprawdopodobniej mieli kontynuację

Cały rok 2014/15 zanotował jednak rekordową liczbę klientów i wielkość przychodów w branży, gdyż całościowy rezultat został uratowany przez wyśmienite wyniki sezonu zimowegoc

wysokiej dynamiki wzrostu wynagrodzeń realnych, która będzie poprawiała ekonomiczną dostępność wycieczek, choć należy tutaj wspomnieć przynajmniej o dwóch istotnych czynnikach dodatkowych, które mają istotny wpływ na ceny wyjazdów.

Pierwszy z nich, o na razie korzystnym wpływie, to malejące ceny paliwa lotniczego. Wprawdzie są silne sygnały dramatycznego pogarszania się sytuacji eksporterów ropy, w tym Arabii Saudyjskiej, ale jest jeszcze raczej za wcześnie by zmusić je do rewizji swojej polityki wydobywczej, co mogłoby spowodować istotny wzrost cen ropy. Dość prawdopodobnym terminem takiej zmiany jest dopiero druga połowa 2016 roku (choć większość źródeł mówi na razie o latach), czyli nie powinna ona zakłócić pozytywnego wpływu niskich cen paliw na turystykę w letnim sezonie tego roku.

Drugi z nich, o na razie niekorzystnym wpływie, to słabnący złoty. Wprawdzie według dość zgodnej opinii światowych banków inwestycyjnych z fundamentalnego punktu widzenia złoty jest znacząco niedowartościowany, ale obecna koniunktura na rynkach walutowych nie sprzyja

tzw. gospodarkom wschodzącym, a do takich zalicza się Polska. Również i w tym wypadku jest mało prawdopodobne, aby złoty szybko się znacząco umocnił (ale też i osłabił, bo już jest bardzo słaby), a więc czynnik ten w tym sezonie nie powinien odegrać jakiejś przełomowej roli.

Największą niewiadomą sytuacja w Turcji W takim stanie rzeczy głównym pytaniem o obraz sezonu lato 2016 staje się pytanie o sytuację w Turcji. Ewentualne zdarzenia o gwałtownym charakterze w tym kraju musiałyby spowodować przesunięcie dużej liczby turystów na inne kierunki. Większość z nich jest jednak istotnie droższa od Turcji, a zwiększenie na nich popytu może spowodować jeszcze dodatkowy wzrost cen.

W rezultacie – pomimo wzrostu wynagrodzeń Polaków – dla części potencjalnych turystów nowa bariera cenowa może się okazać zbyt wysoka, co skłoni ich do wyboru w 2016 roku tańszych opcji (np. indywidualnych wyjazdów do Chorwacji). W ten sposób ogólna liczba turystów w turystyce czarterowej może się wbrew teoretycznym modelom nawet zmniejszyć, ponieważ zmieniona geografia wyjazdów podniesie średnie ceny w stopniu przewyższającym wzrost możliwości nabywczych polskich turystów (czyli ekonomiczna dostępność wycieczek spadnie, a nie wzrośnie).

Dlatego warto jest obserwować rozwój politycznej i społecznej sytuacji w Turcji, a także wokół tego kraju, bo może ona odegrać istotną role w kształtowaniu się sezonu lato 2016 w polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, a pośrednio i w całej turystyce wyjazdowej Polaków. Sytuacja zarówno wewnętrzna jak i w najbliższym otoczeniu Turcji jest bardzo dynamiczna i trudna do przewidzenia. Brak niekorzystnych zdarzeń w Turcji i ograniczona liczba nowych zdarzeń o podłożu terrorystycznym w krajach Północnej Afryki z dużym stopniem pewności pozwalają stwierdzić, że będzie to kolejny rekordowy rok w lotniczej turystyce wyjazdowej Polaków, tak jak mimo wszystko był nim rok 2014/15.  Autor jest współwłaścicielem i analitykiem firmy TravelData

Analiza Raport

Coraz więcej imprez incentive

Rynek wyjazdów incentive jest naprawdę duży. W Stanach Zjednoczonych jego wartość szacowana jest na ponad 22,5 mld dolarów. Nasz rodzimy to około 950 mln zł. I będzie większy.

R

ynek takich imprez rozwija się dynamicznie zarówno w Polsce, jak i na świecie. W naszym kraju potencjał do jego rozwoju jest naprawdę duży. W Stanach Zjednoczonych 46 proc. firm korzysta z imprez incentive. Wyjazdy incentive travel zdają się coraz bardziej popularne również wśród polskich firm.

Coraz więcej i dalej Rynek wyjazdów dla biznesu rozwija się bardzo dynamicznie, w tempie 12-15 proc. rocznie, a cena na osobę jest trzykrotnie wyższa (ok. 1,5-2 tys. euro) niż w przypadku klientów indywidualnych. Stąd duże zainteresowanie nowymi, coraz bardziej egzotycznymi kierunkami – potwierdza Michał Czerwiński, prezes agencji InDreams, która rozpoczęła bliską współpracę z władzami Seszeli. Archipelag postawił na polski biznes i chce zmienić swój wizerunek.

– Chcemy odmienić wizerunek Seszeli jako drogiego kierunku wypoczynkowego dla par. Nasze wyspy to doskonałe miejsce do organizacji unikatowego wyjazdu incentive oraz konferencji. Dziś 30 proc. przychodów stanowią klienci biznesowi i ten segment rośnie – podkreśla Karen Confait z Biura Turystyki Seszeli.

Potwierdzają to badania wśród przedstawicieli kadry zarządzającej. 80 proc. badanych uważa, że wyjazd, który jest motywatorem w programie wsparcia sprzedaży, jest zdecydowanie efektywniejszy i dłużej pamiętany niż premia finansowa. Aż 60 proc. respondentów uznało, że premia finansowa to zwykły składnik wynagrodzenia. Tymczasem wyjazd incentive przez 3/4 badanych odbierany jest jako bardzo

Andrzej Jarczewski pożądana i doceniana forma motywacji (na podstawie danych Incentive Federation Report). – Wyjazdy organizowane w ramach realizowanych przez nas programów wsparcia sprzedaży cieszą się dużym uznaniem i zainteresowaniem uczestników. Wyjazdy,

Ile warte jest motywowanie i nagradzanie?

Rynek wyjazdów incentive travel jest wart 950 mln złotych rocznie. To 14 proc. całego rynku wyjazdów zagranicznych Polaków (6,8 mld zł).

Rynek incentive travel w ponad 60 proc. stanowią wyjazdy motywacyjne, 30 proc. integracja dla pracowników za granicą, 10 proc. podróże dla pracowników w Polsce.

Czy taki sposób motywowanie ma sens? Jak wynika z badań prowadzonych w USA 85 proc. badanych firm uważa, że programy motywacyjne miały pozytywny wpływ na sprzedaż, a aż 48 proc. twierdzi, że był to wpływ bardzo duży

które są zwykle organizowane dla partnerów handlowych w egzotyczne miejsca, takie jak Seszele, są skutecznym narzędziem motywacyjnym oraz doskonałą okazją do wzmocnienia relacji biznesowych – dodaje Michał Czerwiński.

Nie tylko handlowcy Z analiz InDreams wynika, że 60 proc. firm stosuje incentive travel jako stały element polityki sprzedażowej firmy. Średnia cena na pracownika wyjazdów incentive to 3 tys. zł i ok. 6 tys. zł na wyjazdy, gdzie zapraszani są najważniejsi klienci czy dystrybutorzy.

Budżet jubileuszowych wyjazdów w dalsze zakątki świata wyceniany jest dwukrotnie wyżej (12 tys. zł). Średni wydatek polskiej firmy na wyjazd incentive dla partnerów handlowych wynosi ok.

300 tys. zł. Dla porównania w Stanach Zjednoczonych średni budżet wyjazdu na osobę wynosi ponad 3,3 tys. dol.

Wprawdzie egzotyczne i dalekie podróże są faktycznie kosztowne, ale warto wziąć pod uwagę dwie rzeczy. Po pierwsze: każdą wyprawę incentive, która organizowana jest w ramach szerszych działań motywacyjnych, należy traktować jako inwestycję. Praktyka wskazuje, że zyski osiągane dzięki umiejętnemu zastosowaniu narzędzia, jakim jest program aktywizujący sprzedaż, zwykle znacznie przewyższają poniesione nakłady. Po drugie: nasze działania zawsze dopasowujemy do budżetu i zakładanych celów sprzedażowych, dzięki czemu zleceniodawca może być pewien, że osiągnie zakładany rezultat, a cały program i realizacja wyjazdu będą bardzo dobrze odebrane przez uczestników, choćby ze względu na ich indywidualny charakter.

Każdy taki projekt jest bowiem szyty na miarę. 

Rynek Turystyczny grudzień 2015 39

prawo

Prowadzenie szkoleń na czarterowanych jachtach Organizowanie rejsu, który zawiera kilka usług turystycznych (m.in. wyżywienie, opieka kapitana, szkolenie żeglarskie, transport autokarowy i ubezpieczenie na żaglowcu, nocleg), tworzących jednolity program i obejmujących wspólną cenę, stanowi imprezę turystyczną w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych.

T

ak więc prowadzenie szkoleń na czarterowanych jachtach stanowić będzie w świetle tej ustawy działalność gospodarczą w zakresie organizowania imprez turystycznych.

Usługami turystycznymi są więc nie tylko usługi turystyczne w tradycyjnym znaczeniu, ale także usługi o charakterze np. sportowym, rekreacyjnym, kul-

40 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Agnieszka Jezierska-Markocka turalnym, handlowym czy edukacyjnym, które świadczone są turystom lub odwiedzającym. Ponadto ani w definicji usługi turystycznej, ani w definicji turysty nie mówi się o usługach hotelarskich, a o noclegu. Usługi hotelarskie to krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie w obrębie obiektu usług

z tym związanych. Wobec tego nie można stawiać znaku równości między noclegiem a usługami hotelarskimi.

Odpłatne udostępnianie jachtu a organizacja imprezy turystycznej Istnieje różnica między odpłatnym udostępnieniem jachtu (nawet z załogą) wyłącznie dla celów szkoleniowych, sportowych czy rekreacyjnych, a orga-

FOT. Pixabay

prawo

nizacją imprezy turystycznej ze wszystkimi jej elementami zawartymi w definicji ustawowej, tj. w ustawie o usługach turystycznych. Zgodnie z przepisami tej ustawy przyjmuje się, że usługami turystycznymi są usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym, w tym również rejs jachtem.

Nie ma więc znaczenia dla definicji usług turystycznych, czy rejs odbywa się jachtem komercyjnym, czy statkiem pasażerskim.

Odpłatne udostępnianie jachtu w celach sportowych i rekreacyjnych może zostać uznane za niestanowiące działalności gospodarczej w zakresie organizacji imprez turystycznych, o ile dojazd do miejsca przekazania jachtu oraz program turystyczny klienci będą realizować we własnym zakresie.

Ponadto w umowie o imprezę turystyczną nie jest konieczne wskazywanie obiektu hotelarskiego, a do uznania określonego zdarzenia za usługę turystyczną wystarczy jedynie wykazanie, że program przewiduje zmianę miejsca pobytu. Ustawa o bezpieczeństwie morskim nie wyłącza możliwości funkcjonowania części załogi statku stanowiącej uczestników rejsu jako klientów zawierających umowę o świadczenie usług turystycznych na rzecz swoją lub innej osoby.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w jednym z wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, w którym Trybunał stwierdził, że jeżeli oprócz przewozu podróż frachtowcem obejmowała w zamian za cenę ryczałtową również nocleg i przekraczała 24 godziny, to świadczenie takie spełnia warunki wymagane do uznania go za imprezę turystyczną w rozumieniu Dyrektywy w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek.

Okoliczność, że jacht jest uznany za komercyjny, nie ma wpływu na analizę, jak zakwalifikować daną działalność: czy tylko jako odpłatne udostępnianie jachtu, czy już organizację imprezy turystycznej, gdyż w świetle definicji jachtu morskiego określonej w ustawie o bezpieczeństwie morskim za jacht komercyjny należy rozumieć statek przeznaczony do celów sportowych lub rekreacyjnych, używany do przewozu nie więcej niż 12 pasażerów w ramach prowadzenia działalności polegającej na:

•odpłatnym przewozie osób, •odpłatnym wykonywaniu rejsów szkoleniowych, •odpłatnym udostępnianiu statku w celach połowu organizmów morskich na podstawie sportowego zezwolenia połowowego zgodnie z przepisami o rybołówstwie, •odpłatnym udostępnianiu statku obsadzonego załogą, •każdym innym odpłatnym udostępnianiu statku.

Z powyższej definicji jachtu komercyjnego nie wynika, że nie można organizować na nim imprez turystycznych, skoro wyraźnie kładzie się nacisk w tej definicji na cel jego przeznaczenia. Okoliczność, że podmiot świadczy także usługę rejsu szkoleniowego, nie może być decydująca dla wyłączenia zakwalifikowania takich rejsów jaka imprezy turystyczne, gdyż oferta skierowana do klientów obejmować może takie warunki (gdy uczestnicy nie zlecają podmiotowi tego rodzaju imprezy), a nadto wśród uczestników mogą być także pasażerowie.

Ponadto nie będzie wątpliwości, czy dany podmiot prowadzi działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych, jeśli zagraniczne wyjazdy o charakterze szkoleniowym (w tym przypadku rejsy) będą miały charakter zorganizowany i ciągły, a w ramach tych wyjazdów podmiot będzie oferował zwiedzanie miast, zabytków, parków krajobrazowych i innych obiektów.

Działalność regulowana Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu tej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej. Ta ogólna klauzula dotyczącą działalności regulowanej powtórzona jest w ustawie o usługach turystycznych, zgodnie z którą działalność gospodarcza w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działal-

ności gospodarczej i wymaga uzyskania wpisu w rejestrze organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

Brak wpisu do rejestru Konsekwencją stwierdzenia, że dany podmiot wykonywał działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych bez wpisu do rejestru działalności gospodarczej, jest obowiązek zastosowaImpreza turystyczna to co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu. Z kolei usługami turystycznymi są usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym. Za turystę uznaje się osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc.

Natomiast za odwiedzającego uznaje się osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości oraz niekorzystającą z noclegu

nia wobec niego sankcji przewidzianej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Według przepisów tej ustawy przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru działalności regulowanej, może uzyskać ponowny wpis do rejestru w tym samym zakresie działalności gospodarczej nie wcześniej niż po upływie trzech lat od dnia wydania decyzji o zakazie wykonywania przez tego przedsiębiorcę działalności objętej wpisem.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 41

e-turystyka

Ochrona danych

to większe przychody Utrata danych klientów oznacza dla firm duże straty. Tak wynika z analizy opublikowanej przez firmę Amadeus.

Andrzej Jarczewski

Rosnące ryzyko W miarę jak rośnie wykorzystanie internetu zarówno w naszym życiu zawodowym, jak i prywatnym, rośnie również ryzyko przejęcia konta lub tożsamości użytkowników. Według danych staysafeonline.org, firmy, które padły ofiarą cyberprzestępców, poniosły średnio koszty w wysokości 2,6 mln dolarów w przeliczeniu na jeden atak.

Główną rekomendacją zawartą w artykule jest przyjęcie całościowego podejścia do bezpieczeństwa danych.

– Aby uzyskać dodatkowe przychody, przedsiębiorstwo musi zadbać o to, by

42 Rynek Turystyczny grudzień 2015

ochrona danych nie była ograniczona do jednego działu, tylko obejmowała całą firmę, oraz by poszczególne działy ko-

IATA szacuje, że oszustwa internetowe przy zakupie biletów kosztują tradycyjnych przewoźników około 1 mld dolarów rocznie.

Koszty agentów i touroperatorów są nieco mniejsze

munikowały się ze sobą w tej dziedzinie – twierdzi Celia Pereiro, kierownik działu rozwiązań płatniczych dla branży turystycznej w firmie Amadeus.

Wiele elementów Środowisko informatyczne w turystyce należy do najbardziej złożonych i zintegrowanych. Firmy z tej branży operują na wielu różnych domenach i przetwarzają ogromne ilości danych.

To stanowi wyzwanie, ponieważ sprzedaż usług turystycznych wymusza akceptację rozmaitych form płatności i wymaga gromadzenia wielu informacji o klientach. Wymaga również transferów danych pomiędzy różnymi platformami i domenami należącymi do różnych firm.

O skali problemu mówią statystyki publikowane przez IATA. Wynika z nich, że oszustwa internetowe przy zakupie biletów kosztują tradycyjnych przewoźników około 1 mld dolarów rocznie. Koszty ponoszone przez agentów turystycznych i touroperatorów są nieco mniejsze, jednak trudne do oszacowania, ponieważ sprzedaż biletów lotniczych stanowi tylko część ich przychodów. Szacuje się, że linie lotnicze nie akceptują około 3,3 proc. transakcji, gdyż uznają je za podejrzane.

To również jest dodatkowym kosztem, ponieważ wśród tych operacji jest jakaś część uczciwych, które jednak z uwagi na trudności z weryfikacją nie zostaną zawarte.

Koszty, ale jakie?

Jak twierdzą twórcy raportu, każda firma musi indywidualnie podejść do

FOT. Pixabay

A

naliza Safeguarding information systems: A lever for revenue growth (Ochrona systemów informatycznych sposobem na wzrost przychodów) pokazuje również, że zagrożenie to można przekształcić w szansę handlową. Dzięki skutecznej ochronie wrażliwych firmy mogą bowiem usprawnić obsługę klienta, poprawić swoją reputację oraz zmniejszyć ryzyko, co przełoży się na lepsze wyniki finansowe.

e-turystyka

kwestii ochrony danych. Dotyczy to zarówno procedur, jak i kosztów. Te ostatnie trzeba dokładnie oszacować.

Pomocne w tym jest uwzględnienie kilku elementów.

Jednym z nich jest koszt rozbudowy infrastruktury IT w firmie. Chodzi o dodatkowy sprzęt, oprogramowanie szyfrujące, antywirusowe czy firewalle. Koszty generować będzie również ewentualna migracja do nowych, bezpieczniejszych systemów. Innym elementem podnoszącym koszty jest sprawa szkolenia personelu i ewentualnego dodatkowego czasu, jaki pracownicy będą musieli poświęcić na wdrażanie procedur bezpieczeństwa.

Badania prowadzone na brytyjskim rynku pokazują, że na straty związane z oszustwami w sieci składają się nienależne obciążenia, koszty związane z czasem pracy personelu, który musi wyjaśniać problemy, czy wreszcie koszty dokupowania zabezpieczeń.

Jak podkreśla Jarad Carleton, ekspert od spraw bezpieczeństwa w firmie Frost & Sullivan, obecnie ataki są o wiele groźniejsze niż kilkanaście lat temu. – Dziś praktycznie nie ma już

hakerów włamujących się z ciekawości i dla sprawdzenia własnych umiejętności. Cyberataki stały się domeną zorganizowanej przestępczości – dodaje Carleton. Zdaniem eksperta rozwiązania będą szły w kierunku fizycznego rozdzielania systemów zarządzających danymi klientów od tych, które odpowiadają za inne rzeczy. – Jeśli ktoś chce ukraść dane z kart kredytowych, może dostać się do bazy danych przez różne programy, jak choćby te zarządzające klimatyzacją.

Dlatego rozdział tych programów musi być nie tylko logiczny, ale wręcz fizyczny – podsumowuje ekspert.

Autorzy raportu zachęcają kadrę kierowniczą firm z branży turystycznej do rozszerzenia ochrony danych bez ograniczania się do spełniania wymogów regulacyjnych, a także do uczynienia z niej filaru obsługi klienta, co pomoże zwiększyć przychody.

Obecnie nadal wielu menadżerów traktuje poprawę bezpieczeństwa tylko jako dodatkowy koszt.

Stawiając na bezpieczeństwo, firmy turystyczne mogą nie tylko poprawić swoją reputację, ale również zwiększyć

lotniska i smartfony Lotnisko to zdaniem autorów raportu jedno z najmniej bezpiecznych miejsc, by płacić kartą. Dane karty są często nieszyfrowane i przechowywane przez sprzedawców. Do tego terminale muszą być dostosowane do obsługi różnych sposobów płatności i kart wystawianych przez różne banki. Dotychczas nie udało się znaleźć dobrego rozwiązania tego problemu. Choć wartość oszustw na lotniskach w porównaniu z innymi kanałami sprzedaży jest stosunkowo niewielka, to jednak szacuje się, że będzie rosła. Wynika to między innymi z tego, że linie lotnicze sprzedają coraz więcej usług na lotniskach, ponadto coraz lepsze zabezpieczenia w innych kanałach zmuszają przestępców do szukania nowych luk.

Innym słabym ogniwem okazują się smartfony.

Polska Komisja Nadzoru Finansowego po przeprowadzonych badaniach stwierdziła, że użytkownicy tych urządzeń mobilnych są bardziej narażeni na ataki hakerskie. Klienci bankowosci mobilnej dokonują całej operacji (razem z autoryzacją) w jednym urządzeniu. To w połączeniu z lukami, jakie mają niektóre systemy używane w smartfonach, zwiększa ryzyko sprzedaż przez swoje strony internetowe, a dzięki odpowiedniemu przechowywaniu danych o kartach swoich klientów mogą również usprawnić przepływ płatności.

Dlatego korzystanie z odpowiednich aplikacji i automatyzacja procesów bezpieczeństwa nie tylko zmniejsza ryzyko ataku hakerskiego, ale również zmniejsza koszty wdrażanych zabezpieczeń.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 43

świat branży

Chcemy być rodzajem asystenta w

podróży

Jaki model biznesowy przyjął Kayak? Jakie jest źródło przychodów firmy?

Obecnie nasze przychody generujemy między innymi z reklam. Warto jednak zauważyć, że Kayak nie sprzedaje niczego konsumentom, a zyski czerpie z przychodów od dostawców usług podróżnych oraz internetowych biur podróży (OTA). Naszym głównym celem jako metawyszukiwarki jest stawanie się coraz bardziej wszechstronnym.

Dlatego skupiamy się na rozwoju trafności wyszukiwań, ich dokładności oraz szybkości całego procesu.

Wszystko po to, by umożliwić podróżnym łatwe znalezienie lotów, hoteli, wynajmu samochodów czy całego pa-

44 Rynek Turystyczny grudzień 2015

kietu wakacyjnego, które odpowiadają ich potrzebom. Krótko mówiąc, ten model polega na połączeniu najlepszych technologii wykorzystywanych w biznesie turystycznym. Jesteśmy bardzo pewni swojego modelu biznesowego i tego, że ma on przed sobą przyszłość.

Jesteśmy dla naszych partnerów doskonałym źródłem, z którego docierają do nich ich klienci. Prowadzimy dla nich działania marketingowe, badamy ruch i z tego powodu chętnie z nami pracują.

Na jakich rynkach obecnie działa Kayak i które są dla was kluczowe?

Gdzie notujecie największe wzrosty?

Obecnie działamy na ponad 30 rynkach na całym świecie i widzimy ogromny potencjał tej branży, ponieważ dostrzegamy szansę na bycie wsparciem dla naszych użytkowników na każdym etapie podróży – od planowania do asystowania w trakcie wyjazdu. Segment mobile będzie więc nadal priorytetem dla nas. Ogólnie rzecz biorąc rozwijamy się praktycznie wszędzie. Natomiast szczególnie zafa-

FOT. mat pras.

Tradycyjna sprzedaż istnieje i są ludzie, którzy preferują ten sposób planowania podróży, ale to rynek wyszukiwarek online stale rośnie. Z mojej perspektywy mimo wszystko to internet jest przyszłością branży.

I to przyszłością, która dzieje się już dziś – mówi Vera Pershina, dyrektor regionalny Kayak-a na Polskę i Rosję.

świat branży

scynowani jesteśmy obserwacją tempa, w jakim rozwijają się rynki Ameryki Łacińskiej oraz Azji i Pacyfiku.

Jakie widzi pani główne trendy na rynku e-travel?

Oczywiście szczegółowe preferencje klientów zależą od konkretnego rynku. Jednak generalnie ludzie chcą planować wakacje z wyprzedzeniem i znajdować najlepsze oferty w zakresie wcześniej ustalonego budżetu.

Równie ważne jest dla nich poczucie, że dokonują właściwego wyboru. I my właśnie tym potrzebom wychodzimy naprzeciw. Próbujemy dać ludziom nie tyle konkretne propozycje, ale pełen wachlarz ofert do wyboru w zależności od tego, czego aktualnie szukają.

Jednocześnie decyzja, co do tego gdzie dokonają rezerwacji, wciąż należy do nich. Na tej filozofii opiera się nasz sposób działania.

Jak pani widzi przyszłość takich platform jak Kayak. Obecnie jest ich kilka. Gdy patrzy pani na swoich konkurentów, jakie są mocne strony Kayaka w porównaniu z nimi?

Chciałabym zaznaczyć, że postrzegamy Kayak jako firmę technologiczną na rynku metawyszukiwarek. Ponad 65 proc. zespołu tworzą osoby odpowiadające za technologie i innowacje.

To pokazuje, że stale pracujemy nad stworzeniem nowych rozwiązań oraz wzmacnianiem dotychczasowych, by wciąż się rozwijać i na bieżąco zaspokajać potrzeby naszych użytkowników. Chcemy pomagać ludziom nie tylko w dokonywaniu rezerwacji, przekierowując ich na strony naszych partnerów, ale udostępniamy także narzędzie do planowania i zarządzania podróżami.

Chcemy, by każdy mógł rozpocząć swoją podróż od szukania możliwych opcji na naszej stronie, a także użycia naszych narzędzi. Oferujemy funkcje, które powstały po to, by uczynić planowanie i zarządzanie podróżą prostszymi. Są to np. Trips, pomagająca podróżnym zorganizować i zarządzać swoją trasą; Explore, pokazująca wszystkie miejsca dostępne w ramach określonego budżetu; Prognozy cen, która przedstawia rekomendacje, czy

warto rezerwować bilet, czy lepiej zaczekać, aż jego cena spadnie..

W Polsce, ale nie tylko, jest przecież spora grupa osób, które pomimo możliwości rezerwacji online wolą pójść do agenta, wypytać go o wszystko i dopiero dokonać rezerwacji. Jak pani widzi w długiej perspektywie możliwości rozwoju platform takich ja Kayak?

Owszem, tradycyjna sprzedaż istnieje i są ludzie, którzy preferują ten sposób planowania podróży, ale to rynek wyszukiwarek online stale rośnie.

Z mojej perspektywy mimo wszystko to internet jest przyszłością branży. I to przyszłością, która dzieje się już dziś.

Na rynek wchodzą kolejne pokolenia, które są przyzwyczajone do korzystania z usług w internecie. Oni na co dzień używają urządzeń mobilnych i odpowiednich aplikacji do załatwiania wszelkich spraw, to dla nich naturalne.

Dlatego obecnie skupiamy się na rozwoju tego typu rozwiązań, dzięki którym użytkownicy będą mogli od początku do końca planować i zarządzać swoim wyjazdem z poziomu urządzenia mobilnego, niezależnie od tego, gdzie się znajdują.

Jak wygląda polski rynek z perspektywy Kayak?

Z naszych obserwacji wynika, że polscy klienci są bardzo uważni w przeglądaniu ofert. Chcą mieć pewność, że cena którą znaleźli jest rzeczywiście najlepszą ofertą z możliwych.

Przeszukują i porównują różne strony internetowe, fora itd., by sprawdzić wiele możliwości i znaleźć najlepszą okazję. Jestem pewna, że polscy użytkownicy będą coraz aktywniej korzystać z wyszukiwarek takich jak Kayak, ponieważ dostarczamy wyniki w kompleksowy i intuicyjny sposób.

Oczywiście rynek tradycyjnych agentów, oferujących pakiety turystyczne, wciąż będzie działał. Jednak to usługi takie jak nasze będą się rozwijały. Rynek tradycyjnych umów spisywanych na papierze będzie coraz mniejszy i mniejszy. Jego stopniowy zanik to kwestia czasu. Firmy działające online mają dostęp do większej liczby

Vera Pershina jest dyrektorem regionalnym Kayaka na Polskę i Rosję. Odpowiada za koordynację rozwoju biznesu i produktu oraz działania marketingowe.

Studiowała politykę regionalną na Moskiewskim Państwowym Uniwersytecie Ling­­wi­­­stycznym. Całe jej doświadczenie zawodowe skupia się na obszarze stosunków międzynarodowych.

Przed rozpoczęciem pracy w Kayaku pełniła funkcję Loyalty Program Managera w MasterCard. Odpowiedzialna była m.in. za procesy wdrażania programów lojalnościowych i systemów benefitów.

Specjalizuje się w zarządzaniu kampaniami, negocjacjach z partnerami oraz rozwiązywaniu problemów w obszarach rozwoju biznesu oraz integracji technicznych Kayak należy do The Priceline Group. Przeszukuje on inne strony turystyczne i umożliwia znalezienie ofert lotów, hoteli, wynajmu samochodów itp. Strona internetowa i aplikacja mobilna oferują również narzędzia do planowania i zarządzania podróżami. Strony Kayak dostępne są w 30 krajach i 18 językach danych. Ludzie coraz lepiej wiedzą, że działając online mogą zaoszczędzić dużo czasu, a także pieniędzy. Niektórzy mogą nadal obawiać się o bezpieczeństwo usług internetowych, co jest zrozumiałe. Jednak nie ma się czego bać, ponieważ istnieje wiele zabezpieczeń, które sprawiają, że rezerwacje i płatności online są w pełni pewne, a do tego pozwalają oszczędzić czas.

Wiemy, że bezpieczeństwo jest ważnym, a często kluczowym elementem, jeśli chodzi o rynek usług online. rozmawiał Zbigniew Adamów-Bielkowicz

Rynek Turystyczny grudzień 2015 45

transport

Cena bezpiecznych lotów Sprawa bezpieczeństwa od lat spędza sen z powiek liniom lotniczym i ich klientom. Kolejne obostrzenia wprowadzane na lotniskach w opinii wielu odstraszają pasażerów.

O

kazuje się jednak, że klienci zwracają uwagę na bezpieczeństwo i są gotowi za nie dopłacić. Tak przynajmniej twierdzą przedstawiciele linii lotniczej easyJet. Takie informacje przekazali linii agenci. Z ich wniosków wynika, że klienci chcą podwyższenia bezpieczeństwa na międzynarodowych lotniskach, nawet kosztem dodatkowych opłat.

Potrzebna zmiana Jak twierdzi Carolyn McCall, prezes brytyjskiego przewoźnika, nadszedł czas by przemyśleć politykę bezpieczeństwa na lotniskach. – O ile lotniska brytyjskie są dobrze zabezpieczone, to w niektórych portach lotniczych poziom bezpieczeństwa pozostawia wiele do życzenia – powiedziała McCall podczas rozmowy z brytyjskim ministrem spraw zagranicznych Philipem Hammondem. Miała ona miejsce w związku z katastrofą rosyjskiego samolotu nad półwyspem Synaj. Wiele wskazuje na to, ze była ona wynikiem zamachu, a ładunek wybuchowy trafił na pokład na lotnisku w Szarm-El-Szejk. McCall podkreśliła, że linie lotnicze korzystające z różnych lotnisk muszą wywierać nacisk na poprawę bezpieczeństwa tam, gdzie poziom zabezpieczeń nie jest wystarczający.

46 Rynek Turystyczny grudzień 2015

Kto, ile i czy zapłaci?

– Z potrzebą stworzenia nowej polityki bezpieczeństwa zgadzają się również inni przewoźnicy – oświadczyła szefowa easyJet. – Jest to problem globalny i wymaga takich rozwiązań. Problemy nie dotyczą tylko Egiptu czy lotnisk Afryki Północnej.

Podobnego zdania jest Neil Basnett, prezes Elite Travel Group. – Ostatnie wydarzenia ponownie zwróciły uwagę na kwestie bezpieczeństwa w transporcie lotniczym. Prawdopodobnie trzeba będzie wprowadzić dodatkowe środki bezpieczeństwa na lotniskach i podczas odprawy – stwierdził Basnett. Nie dodał, o jakie środki dokładnie chodzi, stwierdził natomiast, że koszty poprawy bezpieczeństwa zostaną najpierw przerzucone na linie lotnicze, a potem na pasażerów. Szacuje on dodatkowe koszty, jakie ewentualnie będą musieli ponieść klienci, na około 5 funtów. – Jeśli pasażerowie będą mieli wybór pomiędzy wydaniem 5 funtów a większym zagrożeniem, nie mam wątpliwości co wybiorą – podsumowuje prezes Elite Travel Group.

Klienci bardziej wrażliwi Zdaniem Andy Coopera, byłego dyrektora generalnego Związku Organizatorów Turystycznych, obecnie klienci są znacznie bardziej czuli na punkcie bezpieczeństwa. – Wydarzenia takie jak

katastrofa na Synaju mogą w krótkim terminie zniechęcić klientów, jednak w dłuższej perspektywie poskutkują podniesieniem procedur bezpieczeństwa – ocenia Cooper.

Zdaniem niektórych ekspertów podniesienie standardów bezpieczeństwa i tak było nieuniknione. Wydarzenia w Szarm tylko przyspieszą proces zmiany procedur. Katastrofa na Synaju spowodowała między innymi zawieszenie lotów nad tym regionem przez niektóre linie lotnicze. Część przewoźników w ogóle wstrzymała loty z i do Szarm-El-Szejk.

Taką decyzje podjęły między innymi władze linii Thomson Airways, należącej do Grupy TUI. Na razie loty wstrzymano do 25 listopada.

Swoich turystów ewakuowała z Egiptu Rosja. Prezydent Putin wydał dekret zakazujący przewozów pasażerskich do tego kraju. Rosyjskie organizacje turystyczne liczą, że zakaz ten potrwa trzy miesiące, a straty z tego tytułu wyniosą ponad 200 mln dolarów. Na razie zakaz ma trwać aż do wyjaśnienia przyczyn katastrofy. Jednak nikt nie jest w stanie powiedzieć, ile może to potrwać. Swoich turystów z Szarm-El-Szejk zabierają Brytyjczycy. Część polskich touroperatorów również postanowiła wycofać ten kurort z ofert.

FOT. pixabay

Andrzej Jarczewski

świat branży

Ułatwienia wizowe potrzebne gospodarce Europejska Komisja Turystyki (ETC), po raz kolejny wezwała do reformy europejskiej polityki wizowej. Zdaniem jej przedstawicieli zmiany w tej sferze mogą przynieść europie dodatkowe przychody i stworzyć ponad 600 tys. nowych miejsc pracy.

N

FOT. pixabay

a konferencji prasowej zorganizowanej przy okazji WTM w Londynie, prezes ETC Peter De Wilde powiedział, że Europa traci udział w ruchu turystycznym, a jedną z przyczyn tych strat jest system wydawania wiz.

De Wilde podkreślił, że zmiana reżimu wizowego jest obecnie niezbędna, aby Stary kontynent mógł mieć udział w rosnącym rynku podróży. Mamy możliwości, by zmienić tę sytuację i poprawić konkurencyjność europejskiej turystyki. Jest to szczególnie ważne w czasie gdy Europa potrzebuje nowych miejsc pracy, zwłaszcza dla młodych ludzi. Wszelkie inicjatywy sprzyjające rozwojowi turystyki mogą to zapewnić w stosunkowo krótkim czasie. podkreślił szef ETC. Zalecenia Według UNWTO europejskie systemy wizowe są jednymi z najbardziej restrykcyjnych na świecie. ETC szacuje, że 56 proc. turystów, którzy przybyli do Europy z rynków pozaeuropejskich, potrzebowali do tego wizy. Tymczasem goście z tych rynków uważani są za najcenniejszych, ponieważ w miejscach odwiedzanych przebywają średnio dłużej i wydają więcej pieniędzy na dzień pobytu niż turyści europejscy.

ETC przedstawiło kilka konkretnych propozycji mających poprawić działanie systemu wizowego. Najważniejsza z nich dotyczy przyjęcia najlepszych

Zbigniew Adamów-Bielkowicz praktyk zaczerpniętych z rozwiązań działających w poszczególnych krajach.

Najważniejsze działania mają zmierzać do uproszczenia procedur administracyjnych jakie musi przejść osoba ubiegająca się o wizę, obniżenia opłat i przedłużania

z krajów objętych obowiązkiem wizowym. Są to: Chiny, Rosja, Indie, Turcja, Indonezja, Białoruś, Tunezja, Arabia Saudyjska, RPA i Tajlandia.

Z zaprezentowanych analiz wynika, że tylko wprowadzenie „najlepszych praktyk wizowych” spowodowałoby zwiększenie liczby przyjazdów o 3,4 mln do roku 2020. Dałoby to po skumulowaniu kwotę 18,3 mld euro dodatkowych przychodów i 95 tys.

Państwa nowych miejsc pracy.

Schengen stosują Natomiast całkowite zniewspólne zasady wysienie wiz dla obywateli anadawania krótkoterminolizowanych spowodowałowych wiz Schengen, by 21,8 mln dodatkowych które są ważne przyjazdów do 2020 roku w całej strefie. Wizy te umożi wygenerowałoby dodatkoliwiają pobyt i podróżowe przychody w wysokości wanie po terytorium 114 mld euro oraz 615 tys. państw Schengen przez nowych miejsc pracy. okres nie dłuższy niż 90 dni w ciągu każdego Nie tylko Europa 180-dniowego Problem wiz, jako mechaokresu nizmu ograniczającego ruch

ważności wizy. Kolejna propozycja to zwiększanie znaczenia wiz elektronicznych oraz procedur umożliwiających przyznawanie ich na granicy. Trzeci punkt dotyczy zwiększania listy krajów uprawnionych do ruchu bezwizowego z UE. Badając ekonomiczne skutki wprowadzenia zaleceń ETC, analizowano 10 najważniejszych rynków, które generują ponad połowę (53 proc.) przyjazdów

turystyczny, choć szczególnie jaskrawy w Europie nie dotyczy tylko Unii. Eksperci WTTC analizowali potencjalne efekty reform i liberalizacji ruchu wizowego w gospodarkach krajów G20. Oceniono, ze mogłoby to umożliwić stworzenie 3,1 mln dodatkowych miejsc pracy związanych z turystyka i 5,1 mln wygenerowanych pośrednio poza tą branżą. Ruch turystyczny w tych krajach wzrósłby o 16 proc. a wpływy z turystyki o 21 proc. Przeliczając na konkretne podróże oznacza to 112 mln dodatkowych wizyt i 206 mld USD dodatkowych wydatków. A wszystko to w ciągu zaledwie trzech lat.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 47

Raport

Travel Trends Polska 2015 Wyszukiwarka lotów Skyscanner przez cały rok przygląda się zwyczajom podróżniczym Polaków. Na podstawie zebranych danych powstał coroczny raport Travel Trends, z którego można się dowiedzieć bardzo dużo na temat tego jak podróżujemy.

S

kyscanner wskazuje między innymi dokąd latamy najchętniej, ile czasu spędzamy na wakacjach i gdzie przebywamy najdłużej, a także jakie są najbardziej popularne terminy rezerwowania biletów lotniczych.

Dokąd Polacy podróżują najchętniej?

Czy najbardziej lubimy państwa, które już znamy? Taki wniosek można wysnuć na podstawie rankingu dziesięciu najbardziej popularnych krajów wśród Polaków rezerwujących loty dzięki Skyscanner.

Pierwsze trzy miejsca zajęły odpowiednio Wielka Brytania, Hiszpania i Włochy. Na czwartym miejscu znalazła się Polska (loty krajowe), a na piątym Stany Zjednoczone. Porównując zestawienie do roku 2014, nie widzimy jednak dużych zmian.

48 Rynek Turystyczny grudzień 2015

W rankingu o trzy miejsca spadły Stany Zjednoczone, a miejscami zamieniły się Grecja i Portugalia. Do pierwszej trójki awansowała natomiast słoneczna Italia, a o jedną pozycję awansowała Hiszpania. Żaden kraj nie podbił jednak serc Polaków na tyle, by wedrzeć się do pierwszej dziesiątki, jeśli wcześniej w niej nie był.

Skyscanner udostępnił również bardziej szczegółowe dane, z których dowiadujemy się, które miasta są najbardziej popularne wśród Polaków. W pierwszej dziesiątce znalazły się Londyn, Paryż, Nowy Jork, Bangkok, Rzym, Barcelona, Warszawa, Mediolan, Lizbona, Gdańsk.

Jak długo wypoczywamy?

Z badania Skyscanner dowiadujemy się również, ile czasu Polacy spędzają na urlopach. Najczęściej trwają one dokładnie tydzień, choć niewiele mniej

popularny jest wypoczynek trwający trzy dni. Podobnie jak w zeszłym roku, można założyć, że w tym przypadku chodzi o popularne city breaks, czyli krótkie wypady w jedno konkretne miejsce, do konkretnego miasta. Wskazuje na to popularność czterodniowych i dwudniowych urlopów, które uplasowały się odpowiednio na trzeciej i czwartej pozycji. Wielu z nas po prostu wykorzystuje weekendy na zwiedzanie lub, w sprzyjających okolicznościach (np. święta), przedłuża je o jeden dodatkowy dzień. Dopiero na piątym miejscu znalazł się wypoczynek trwający czternaście dni. Można więc założyć, że Polacy wolą rozbijać swoje wakacje na krótsze podróże, ale wyruszać w więcej różnych miejsc w ciągu roku.

Ciekawostką jest natomiast to, gdzie przebywamy najdłużej. Z raportu Travel Trends 2015 dowiadujemy się, że Po-

raport

Skyscanner jest wiodącą na świecie i najpopularniejszą w Europie bezpłatną wyszukiwarką podróży, pozwalającą na porównanie cen lotów, a także ofert hoteli i wypożyczalni samochodów. Posiada dziewięć biur na całym świecie – w Edynburgu, Glasgow, Miami, Singapurze, Pekinie, Shenzen, Sofii, Barcelonie oraz w Budapeszcie. Zatrudnia przy tym ponad 600 osób reprezentujących ponad 50 narodowości. Strona obecnie obsługuje 40 mln unikatowych użytkowników miesięcznie. Wyszukiwarka jest dostępna w ponad 30 językach, również w polskim latały stamtąd samoloty, by poważnie brać je pod uwagę.

Najkrócej przed lotem rezerwują więc klienci portu szczecińskiego, w przypadku których czas pomiędzy rezerwacją a lotem wynosił 39 dni.

Jeśli natomiast przyjrzymy się krajom popularnym wśród Polaków, to liczby prezentują się następująco:

FOT. pixabay

lacy najdłużej przebywają w Kanadzie (średnio 38 dni), Australii (36 dni) oraz Stanach Zjednoczonych (31 dni).

Wyraźnie widzimy, że liczba Polaków podróżujących na własną rękę i rezerwujących bilety w sieci w ostatnich miesiącach wzrasta w szybkim tempie. Każdy, kto choć raz zarezerwuje w ten sposób wakacje, przekonuje się, że daje mu to nieograniczony wybór, bezstronnie pokazane wyniki i bardzo dobre ceny – mówi Magdalena Greloff, marketing manager w Skyscanner Polska.

Z jakim wyprzedzeniem rezerwujemy bilety?

Doświadczony podróżnik wie, że bilety lotnicze najlepiej rezerwować z od-

powiednim wyprzedzeniem, by mieć dużą szansę na nabycie ich w dobrej cenie. Czy Polacy właśnie tak robią?

Wyniki raportu Travel Trends mówią że tak, choć liczba dni dzielących kupno biletu od daty wylotu różni się w przypadku większości dużych polskich miast.

Okazuje się, że najwcześniej rezerwują bilety podróżujący z lotniska Chopina na Warszawskim Okęciu. W tym przypadku rezerwacja wyprzedza podróż średnio o 63 dni.

Natomiast na ostatnią chwile czekają podróżni ruszający w drogę z lotniska w Radomiu. W tym przypadku ostatnia chwila to 36 dni. Jednak jeśli chodzi o radomskie lotnisko, to zbyt krótko

1.Wielka Brytania – średnio 45 dni przed wylotem 2.Hiszpania – średnio 66 dni przed wylotem 3.Włochy – średnio 57 dni przed wylotem 4.Stany Zjednoczone – średnio 79 dni przed wylotem 5.Francja – średnio 55 dni przed wylotem Samodzielne planowanie i organizowanie sobie podróży za pomocą rozmaitych platform i programów jest wyraźnym trendem. Oczywiście w przypadku portali takich jak Skyscanner cześć owych rezerwacji to podróże na trasie praca w UE-dom w Polsce.

Jednak nie zmienia to faktu, ze planowanie, zwłaszcza krótkich podróży do większych ośrodków, jest coraz łatwiejsze i prostsze, a co za tym idzie atrakcyjne dla coraz większej liczby turystów.

Rynek Turystyczny grudzień 2015 49

PRENUMERATA TO WYGODA I GWARANCJA regularnego OTRZYMYWANIA PISMA

Rynek Turystyczny PISMO

Oferta specjalna!!!

Redaktor Naczelny Zbigniew Adamów-Bielkowicz z.bielkowicz@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 17 Sekretarz Wydawnictwa Przemysław Bociąga p.bociaga@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 30

* Przy zamówieniu prenumeraty na dowolny okres rabat liczony jest od cen wyjściowych.

Oferta ważna po przesłaniu kopii dokumentu potwierdzającego członkostwo w organizacji lub kopii legitymacji studenckiej pod numer faksu +48 22 333 88 82.

Aby zamówić prenumeratę:  zadzwoń: +48 22 333 88 26, albo

 prześlij zamówienie faksem: +48 22 333 88 82, albo  prześlij zamówienie e-mailem: bok@pws-promedia.pl, albo  wypełnij formularz na stronie www.rynekturystyczny.pl/prenumerata, albo  wyślij zamówienie na adres: PWS PROMEDIA, ul. Paca 37, 04-386 Warszawa, Dział Prenumeraty Rynek Turystyczny

cena po rabacie

liczba zamawiam prenumerat od numeru

12 zł

1 egz.

1

półroczna roczna

6 12

10% rabatu 130 zł

studencka

12

30% rabatu 99 zł

prenumerata roczna liczba

po rabacie prenumerat

zamawiam od numeru

199 zł

na­zwa fir­my .................................................................................................................., uli­ca ........................................................................., nr .............................................. kod ......................... mia­sto .................................., NIP................................................

Da­ne do realizacji zamówienia: na­zwa fir­my ................................................................................................................., imię i na­zwi­sko osoby zamawiającej ...............................................................................

......................................................., stanowisko ........................................................., uli­ca ...................................................................... nr .........., kod .............................., mia­sto ........................................, tel. kontaktowy ........................................................, e-mail ..................................................................................................................... yrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych dla celów promocyjnych W i marketingowych przez PWS PROMEDIA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Paca 37, 04-386 Osoba udostępniająca swoje dane ma prawo do wglądu oraz poprawiania ich.

da­ta

Studio graficzne Dominika Adamczyk (dyrektor artystyczny) Elżbieta Grudzień

Polskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia Sp. z o.o. ul. Paca 37, 04-386 Warszawa biuro@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 00, +48 22 333 88 14 faks +48 22 333 88 82 Zarząd prezes zarządu – Małgorzata Windorbska członek zarządu – Helena Głuc członek zarządu – Krzysztof Gonciarek

Mirosława Włodarczyk m.wlodarczyk@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 04 Anna Januszewska a.januszewska@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 06 Katarzyna Chmal k.chmal@pws-promedia.pl tel. 606 858 767 International Sales: Mirek Kraczkowski mirek.kraczko@gmail.com tel. +48 22 401 70 01; mob. +48 600 344 881

Da­ne do wy­sta­wie­nia fak­tu­ry:

............................

Współpraca Agnieszka Jezierska, Weronika Pazdro, Katarzyna Podgórska, Marek Piotrowski, Andrzej Jarczewski

z-ca kierownika działu – Wioleta Wiater w.wiater@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 10

„Rynek Turystyczny” w pakiecie z miesięcznikiem „Hotelarz”:

Pakiet „Rynek Turystyczny” + „Hotelarz”

Redakcja internetowa Wiktor Kołakowski w.kolakowski@pws-promedia.pl

Reklama kierownik działu – Małgorzata Grenda m.grenda@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 02; faks +48 22 333 88 99

5% rabatu 68 zł

Ceny zawierają 5% VAT

Promocja!!!

TURYSTYCZNEGO UKAZUJE SIĘ OD 1992 ROKU

Ukazuje się od 1992 r. www.rynekturystyczny.pl rynekturystyczny@pws-promedia.pl

 prenumerata dla studentów – 30%* p renumerata dla członków Polskiej Izby Turystyki – 20%* p renumerata dla członków Stowarzyszenia „Polskie Hotele i Obiekty Historyczne – Wypoczynek w Zabytkach” – 20%* p renumerata dla biur zrzeszonych w TSS Polska Touristik Service System Sp. z o.o. – 20%*

prenumerata liczba

egzemplarzy

BIZNESU

....................................... pod­pis oso­by upo­waż­nio­nej

FAKTURY/KADRY Marzena Michalik kadry@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 14 PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Monika Sadowska-Kłakus prenumerata@pws-promedia.pl tel. +48 22 333 88 26; faks +48 22 333 88 82 Drukarnia JANTAR Nakład: 5000 egz.

Zamówienia na prenumeratę realizują także: Kolporter Sp. z o.o. S.K.A., Garmond Press S.A., GLM Sp. z.o.o., RUCH S.A. – zamówienia można składać na stronie www.prenumerata. ruch.com.pl, e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub tel.: 801 800 803, 22 717 59 59 – w godz. 7.00–18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Sprzedaż egzemplarzy archiwalnych w Dziale Dystrybucji tel. +48 22 333 88 26 Pu­bli­ka­cja jest chro­nio­na prze­pi­sa­mi pra­wa au­tor­skie­go.

Wy­ko­ny­wa­nie kse­ro­ko­pii lub po­wie­la­nie in­ną me­to­dą oraz roz­po­wszech­ nia­nie bez zgo­dy Wy­daw­cy w ca­łości lub części jest za­bro­nio­ne i pod­le­ga od­po­wie­dzial­no­ści kar­nej. Re­dak­cja za­strze­ga so­bie pra­wo skra­ca­nia i ad­iu­sta­cji tek­stów oraz zwro­tu ma­te­ria­łów za­mó­wio­nych, a nieza­twier­dzo­ nych do dru­ku. Ma­te­ria­łów nie­za­mó­wio­nych nie zwra­ca­my.

Nie po­no­si­my od­po­wie­dzial­no­ści za treść za­miesz­cza­nych re­klam.

Radosnych Świąt i Nowego Roku pełnego wspaniałych podróży po Polsce, dzięki planerowi podróży na narodowym portalu turystycznym www.polska.travel życzy Polska Organizacja Turystyczna.

www.polska.travel

Niezwykłe, magiczne i wciąż jeszcze nieodkryte miejsca w Polsce czekają!