ISSN 2286-8844
H R D I
HIGHLAND RESEARCH AND DEVELOPMENT INSTITUTE (PUBLIC ORGANIZATION)
Free copy E-book
www.hrdi.or.th
สถาบัันวิิจััยและพััฒนาพั้�นที่่�สูง
วารสาร ปีีที่่�
(องค์์การมหาชน)
13 ฉบัับัที่่� 1 พ.ศ. 2566
สวพส.
ผ่ปฏิิบั้ตบัริหารงานของแผ่่นดิิน จึึง ต้องทาคืวามีเข้าใจึถึึงคืวามีสำำาคื้ญ ในหน้าทและคืวามีร้บัผ่ดิชอบัของตนใหถึ่องแท แล้วร่ว
พระราโชวาท พระบาทสมเด็็จพระปรเมนทรรามาธิิบด็ีศรสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่่�หัว พระราชทานแก่่ข้้าราชก่ารพลเรือน เนื�องในวัันข้้าราชก่ารพลเรือน ประจำำาป 2560 วัันท 1 เมษายน 2560 “งานราชการ น น คืืองานของแผ่่นดิิน มี ผ่ ลเ ก ยวเนื�องโดิ ยตรง ถึึงประโยช น์ของประเทศชา ติและประชาชน ทุก คื น ดิ้ ง น น ข้าราชการ
มีก้นคืดิร่ว มีก้น ทา ดิ้วย คื วา มีอุต สำ าหะ เ สำ ย สำ ละ และ ดิ้วย คื วา มีสำ จึร ิต จึร ิงใจึ โ ดิ ย ถึือ ประโยชนทจึะเกดิจึากงานเป็นหล้กใหญ งานของแผ่่นดิินทุกสำ่วน จึ้กไดิ ดิา เ นิน ก้าวห น้าไปพ ร ้อ มีก้ นและสำำา เ ร จึ ประโยช น ท พึงประ สำ ง คื คืือ ย้ ง คื วา มี เจึร ิญ มี้ น คื งใ ห้เ ก ดิ แ ก่ประเทศชา ติและประชาชนไ ดิ้แ ท จึร ิงและ ย้งยืนตลอดิไป”
ทปรกษา นายวรตน ปราบทกข นางสาวทนรตน พทกษพงศเจรญ บรรณาธการ นายพทธพทธ พลอยสงศร นางปฏภาณ อะมง กองบรรณาธการ นางสาวทพยสดา ธนญชย นางสาวพชญากานต หนอแกวมล นายอดเรก ปญญาลอ นางสาวจไรรตน ฝอยถาวร ดร สมาล เมนสน นางสาววรมด ภาคสนธ สวพส. Update 2 ความรวมมอกบหนวยงานภาค 16 องคความรกบการแกปญหาพนทสง 21 • ใครวารอนแลง...จะเลวรายทคลองลาน 21 • นอยหนา ไมผลทนแลง ไมผลทางเลอก 23 ความสำเรจของการพฒนาพนทสง 25 • ถอดรหสบานแมวาก จดการนำทำการเกษตรบนพนทสง 25 เกษตรกรยคใหม ตนแบบการพฒนา 27 • นายวรเวศ แชด 27 • นายสพจน หวยซอก 28 • นายเกาชง แซกง 29 หองเรยนในสวน @อทยานหลวงราชพฤกษ 30 • โครงการฝกอบรมการเกษตรตามรอยเกษตรทฤษฎใหม 30 ภาพสวย...บนดอยสง 31 ของดพนทสง 32 สารบญ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ISSN 2286-8844 จดทำโดย สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) Highland Research and Development Institute (Public Organization) 65 หม 1 ถนนสเทพ ตำบลสเทพ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200 65 Moo 1 Suthep Road Muang Chiang Mai 50200 โทรศพท 0 5332 8496-8 โทรสาร 0 5332 8494 Tel : +66 5332 8496-8 Fax : +66 5332 8494 www.hrdi.or.th www.facebook.com/hrdi.or.th ปท 13 ฉบบท 1 พ.ศ. 2566
เรอง การจดการศตร แบบผสมผสานและการใชสารชวภณฑ โดยการจดการศตรพชแบบ
สกสว. ตดตามผลการขบเคลอนการพฒนาพนทสงดวยงานวจย สวพส. ถายทอดองคความรการผลตไมผลบนพนทสงจากงานวจย เพอเพมองคความรแกเกษตรกร (7-8 ม ค. 66) นายวรตน ปราบทกข ผอำนวยการสถาบนวจย และพฒนาพนทสง พร อมด วยห วหน าสถาน เกษตรหลวงอ นทนนท นกวจยและนกพฒนาของ สวพส ใหการตอนรบคณะจาก สำนกงาน คณะกรรมการส งเสร มว ทยาศาสตร ว จ ยและนว ตกรรม ( สกสว .) ในการต ดตามผลการข บเคล อนการพ ฒนาพ นท ส งด วยงานว จ ย ณ สถาน เกษตรหลวงอ นทนนท อำเภอจอมทอง จ งหว ดเช ยงใหม โครงการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงแม มะลอ และโครงการ พฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงปางหนฝน อำเภอแมแจม จงหวด เชยงใหม ในการน ผอำนวยการสถาบนวจยและพฒนาพนทสง ไดนำเสนอ ภาพรวม แนวทางการดำเนนงานวจยและงานพฒนา ของสถาบนวจย และพฒนาพนทสง พรอมทงลงพนทหนวยวจยขนหวยแหง
ลน ธ โครงการหลวงและ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง ทเนนวจยเพอปรบปรงพนธใหสามารถ ปลกไดในสภาพทราบและอณหภมสงขน มตนทนโรงเรอนตำ โดยใหปลก ไดในโรงเร อนปกต ท ม ค ณภาพและม เปอร เซ นต เส นใยส ง นำไปใช สงเสรมใหเกษตรกรปลกเพอใชประโยชนจากเสนใยคณภาพปอนให อตสาหกรรมสงทอ โดยภายในงานมกจกรรมบรรยายพเศษ
ผสมผสาน Integrated Pest Management (IPM) โดย นางสาวธรนาฎ ศกดปรชากล นกวจย สำนกวจย และการบรรยายพเศษ เรอง การปลก อง นไชน ม สแคทค ณภาพและเทคน คการผล ตอง นพ นธ ไชน ม สแคท ไร เมล ด โดยใช สารควบค มการเจร ญเต บโตของพ ชให ถ กต องและ เหมาะสมก บระยะการเจร ญเต บโตของช อดอกและช อผลอง น และ ปล กภายใต ระบบการปล กอง นแบบโครงการหลวงท จ ดการง าย ใหผลผลตสง มคณภาพ และลดการใชสารเคม โดย นางสาวปณชพฒน แจมเกด นกวจย สำนกวจย 2
เพอดกจกรรม และความเช อมโยงการดำเน นงานของม
ม ค. 66) นายชวลต ชขจร ประธานคณะกรรมการ
(24 ม ค. 66) สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) หรอ สวพส โดย สำนกยทธศาสตรและแผน ดำเนนการ จ ดประช มเช งปฏ บ ต การแลกเปล
ciency Economy Philosophy: SEP)
(RPF Model) ซงเปน ตนแบบ “แนวปฏบตทดของการพฒนาทางเลอกบนพนทสง” ทมความสอดคลองกบวาระการพฒนาทยงยน (Agenda 2030) มาเปน กรอบแนวคดในการวเคราะหเชอมโยงการดำเนนงานตามภารกจ สวพส เพอสนบสนนและขยายผลความสำเรจงานโครงการหลวง
“Highland’s SDGs Festival”
โดยภายในงานมกจกรรม Workshop world café เพอสราง ความรความเขาใจ SDGs ตามมตการพฒนาทยงยน 5 Ps: 1) People 2) Prosperity 3) Planet 4) Peace 5) Partnership และกจกรรม WORKSHOP กำหนด SDGs รายพนท
กำหนดเปาหมายการขบเคลอนงานในระดบพนทสการพฒนาพนทสง อยางยงยน ภายใตโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงทงหมด
3 ประธานคณะกรรมการสถาบ นว จ ยและพ ฒนาพ นท ส ง ลงพ นท ต ดตามงานข บเคล อนการพ ฒนา ในพนทโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงแมสลอง และวาว (ลมนาโขงเหนอ) ประชมเชงปฏบตการแลกเปลยนการดาเนนงานตามแนวทาง Sustainable Development Goals: SDGs สการปฏบต (10-11
สถาบนวจยและพฒนาพนทสง พรอมทงนายชาญวทย อเนกสมพนธ อนกรรมการพฒนา และนายวรตน ปราบทกข ผอำนวยการสถาบนวจย และพ ฒนาพ นท ส ง ต ดตามงานในพ นท โครงการพ ฒนาพ นท ส ง แบบโครงการหลวงวาว และโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง แมสลอง เพอตดตามผลการดำเนนงาน และหาแนวทางการขบเคลอน การพ ฒนาพ นท ส งภายใต แผนปฏ บ ต การพ ฒนาพ นท ส งอย างย งย น (2566-2570) โดยความรวมมอกบ อบต และหนวยงานตางๆ รวมทง ไดรวมแลกเปล ยนและหาร อความรวมม อก บผ บร หารสำน กงาน พ ฒนาการว จ ยการเกษตร ( องค การมหาชน ) ในการว จ ยและ พฒนาพนทสง โดยเฉพาะพชเศรษฐกจสำคญ คอ กาแฟ และชา
ยนการดำเน นงานตามแนวทาง Sustainable Development Goals: SDGs ส การปฏ บ ต ซ งม ว ตถ ประสงคในการเสร มสรางความเขาใจหล กการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงตามเปาหมายการพ ฒนาท ย งย น โดยนำ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (Suf
และโครงการหลวงโมเดล
fi
ภายใตธมงาน
44 แหง ซงจะเปนการพฒนาศกยภาพใหบคลากร สวพส สามารถ นำความรไปประยกตใชในการยกระดบคณภาพการทำงาน และสราง การม ส วนร วมข บเคล อนงานตามแผนปฏ บ ต การพ ฒนาพ นท ส ง อย างย งย น ระยะ 5 ป ( พ ศ . 2566-2570) ให บรรล เป าหมาย ย ทธศาสตร ชาต 20 ป ของประเทศไทยและเป าหมายการพ ฒนา ทยงยนขององคการสหประชาชาต (United Nation) วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
โดยการฝกปฏบตการออกแบบ
สวพส ประสบความสำเรจในการดำเนนงานในพนทบานปางแดงใน ในดานการแกไขปญหาความยากจนและหนสนของชาวบาน โดยการสงเสรมอาชพเพอสรางรายไดทเพยงพอตอการดำรงชพและเปนมตรตอสงแวดลอมตามแนวทางโครงการหลวง และยดหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง นำผลงานนวตกรรมจากงานวจยปรบวธการปลกขาวโพดเหลอมดวยพชตระกลถว และจดทำแผนทดน
รายแปลงรวมกบการปรบระบบเกษตรทเหมาะสมใหกบเกษตรกร
ทำให เกษตรกรมแหลงนำสำหรบใชในการอปโภคบรโภค และใชในการทำเกษตร มความมนคงทางอาหาร มรายไดทเพยงพอตอการดำรงชวต สามารถอยรวมกบสงแวดลอมไดอยางยงยน
4
จากพนทปลกขาวโพด ในป 2549 จำนวน 907.79 ไร รวม 164 แปลง เปลยนเปนพนทปลกพชทางเลอกใหม รวม 816 ไร คดเปน 89.89% และเหลอพนทปลกขาวโพดเพยง 97.79 ไร คดเปน 10.11% สรางผลตอบแทนใหกบเกษตรกรไดอยางมนคงและยงยน โดยตงแตป พ ศ. 2549-2564 เกษตรกรทเขารวมโครงการมรายไดจาก การปรบระบบการปลกพชรวม 85.87 ลานบาท และสามารถปลดหนสนนอกระบบทงหมดของทกครวเรอนไดในป 2555 นอกจากน “เปลยนปาขาวโพด สภเขาสเขยว” หมบานตนแบบลดหมอกควน สวพส. พฒนาแหลงนาขนาดเลก สรางปา สรางรายได ลดหมอกควน แกจนคนบนพนทสง การปร บระบบการเกษตร ทำให ช มชนบ านปางแดงในไม ม ป ญหา การเผา 100% โดยได รางว ล “ ต นแบบหม บ านปลอดการเผา ” จากกรมควบคมมลพษ เมอป 2555 ปจจบนชมชนบานปางแดงใน เป นแหล งเร ยนร การปร บระบบการปล กพ ชท ย งย น โดยช มชน มเกษตรกรผนำรวม 15 ราย ทชวยทำหนาทเปนกระบอกเสยงสำคญ รวมขบเคลอนงานพฒนากบ สวพส รวมถงการเปนวทยากรถายทอด องคความรการปลกพชชนดตางๆ สเกษตรกรรายอนๆ มแปลงเรยนร การปรบระบบการปลกพชของเกษตรกร ทงน บานปางแดงใน ไดรบรางวลการบรหารราชการแบบมสวนรวม ประเภทเลองลอขยายผล (Participation Expanded) ระดบดเดน ประจำป 2565 ชอผลงาน เลองลอขยายงาน บานปางแดงใน ตนแบบ ตอยอด Towards SDGs นายว ร ตน ปราบท กข ผ อำนวยการสถาบ นว จ ยและพ ฒนาพ นท ส ง เป ดเผยว า เพ อแก ป ญหาการขาดแคลนน ำของช มชน บนพนทสงอยางเรงดวน สวพส ไดดำเนนโครงการพฒนาแหลงนำและระบบกระจายนำขนาดเลกเพอแกไขปญหาภยแลงขน
การพฒนาแหลงนำขนาดเลกเพอบรรเทาความเดอดรอน และแก ไขป ญหาภ ยแล งของช มชน ถ อเป นป จจ ยพ นฐาน ท สำค ญต อการดำรงช ว ต เม อช มชนม น ำ ย อมก อให เก ด การต อยอดการพ ฒนาได อย างม ประโยชน ส งส ดครบท กม ต ทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยการมสวนรวม จากชมชนและหนวยงานภาคเครอขายทกภาคสวน และชมชน ในการพฒนาบรการมการกระจายการพฒนาททวถงในพนท ดำเน นงานของ สวพส และเก ดผลล พธ อย างเป นร ปธรรม ในแต ละด าน ด านการพ ฒนาช มชนม ส วนร วมดำเน นการ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
10-12 กมภาพนธ 2566 ในวนถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมของโครงการหลวง สการพฒนาชมชนอยางยงยน ทโครงการหลวงจดขนในครงน
จงเปนกจกรรมเพอการแลกเปลยนเรยนร สรางเสรมประสบการณ เปนประโยชนใหแกเกษตรกรและผสนใจ โดยภายในงานไดม
การแสดงผลงาน และตวอยางของความสำเรจในการวจยพนธ
5 แมแฮ จดงานถายทอดเทคโนโลยการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง พ ฒนาแหล งน ำ 12,225 ราย 359 ช มชน ทำให ม แหล งน ำ 523 แหง เปนแหลงนำในการอปโภคบรโภคอยางเพยงพอ 42 แหง และแหล งน ำเพ อการเกษตร 481 แห ง ด านแก จนคนบนพ นท ส ง พ ฒนาต อยอดด านเศรษฐก จ ช มชนม แหล งน ำเพ อใช ในการเกษตร 481 แหง ผไดรบประโยชน 12,225 ราย พนทรบประโยชน 32,653 ไร สรางรายไดทพอเพยง ดานฟนฟปา กำหนดเขตการใชประโยชนทดน แบงแยกพนทปาและททำกน ปองกนการบกรกปา 440 ชมชน อนรกษ ฟ นฟ ป าต นน ำลำธาร 1,104,038 ไร ม อ ตราการเก ดจ ด Hotspot ในพ นท น อยกว าพ นท ไม ได ร บการพ ฒนา คนอย ร วมก บป าได อย าง มนคงและยงยน (10 ก พ. 2566) พลเอก กมปนาท รดดษฐ องคมนตร ประธานกรรมการบรหารมลนธโครงการหลวง เปนประธาน เปดงาน “วนถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมของโครงการหลวง สการพฒนาชมชนอยางยงยน” ณ ศนยพฒนาโครงการหลวง แม แฮ ตำบลแม นาจร อำเภอแม แจ ม จ งหว ดเช ยงใหม ซงกำหนดจดขนระหวางวนท
พช
อาท สตรอวเบอรร
89 กะหลำดอกขาว โอคลฟ เคล ถวลนเตาหวาน แรดช บทรท รปแบบการทำคางฟกทอง ท เหมาะสมก บสภาพพ นท การปล กพ ชแบบประณ ตภายใต โรงเรอน การพฒนาชวภณฑและการใชสารชวภณฑในพนทสง การประยกตใชระบบการใหนำแบบอจฉรยะ Smart Farming บนพนทสง การผลตวสดเพาะกลา ปยไสเดอน เครองเพาะกลา การปลกสตรอวเบอรร ในระบบ Smart Farm การแปรรป ผล ตภ ณฑ พล บ เคพก สเบอร ร เป นต น โดยศ นย พ ฒนา โครงการหลวงแม แฮ เป นหน งในพ นท สำค ญท เกษตรกร เปนตวอยางของการพงพาตนเอง องคความร และนวตกรรม จากการว จ ยและพ ฒนา ได ยกยกระด บช ว ตความเป นอย สงผลไปถงเศรษฐกจภาพรวมของประเทศ วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
พชผกทสงเสรมเกษตรกร และเทคโนโลยการผลตพช
พนธพระราชทาน
6 (12 ก พ . 66) พระบาทสมเด จพระเจ าอย ห ว และสมเด จ พระนางเจาฯ พระบรมราชน เสดจพระราชดำเนนไปทรงเปดศนยวจย และพฒนาการเกษตรโครงการหลวง ชนกาธเบศรดำร ตำบลแมเหยะ อำเภอเม อง จ งหว ดเช ยงใหม โดย พลเอก ประย ทธ จ นทร โอชา นายกรฐมนตร พลเอก สรยทธ จลานนท ประธานองคมนตร พลเรอเอก พงษเทพ หนเทพ นายอำพน กตตอำพน องคมนตร นายจรลธาดา กรรณส ต องคมนตร ประธานกรรมการม ลน ธ โครงการหลวง พลเอก กมปนาท รดดษฐ องคมนตร ประธานกรรมการบรหารมลนธ โครงการหลวง คณะกรรมการมลนธโครงการหลวง
บรหารมลนธโครงการหลวง
ราษฎรชาวไทยภเขา และประชาชนทวไป เฝาทลละอองธลพระบาท รบเสดจ ในการน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลา โปรดกระหม อมให จ ดต งข นบนเน อท 21 ไร 9 ตารางวา เพ อเป น สถานท สำหร บการว จ ยและพ ฒนางานบนพ นท ส ง ท งย งจะเป น ศ นย กลางการว จ ย การบ กเบ กองค ความร ใหม เพ อถ ายทอด ประสบการณ ให งานโครงการหลวงเก ดประโยชน ต อประชาชนและ ประเทศชาตอยางตอเนองและยงยน ไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน ภาครฐ รฐวสาหกจ และเอกชน เรมสรางป 2563 แลวเสรจป 2565 พระราชทานนามวา “ชนกาธเบศรดำร” มความหมายวา เปนศนยรวม การว จ ยและพ ฒนาพ นท ส ง ส บสาน ร กษา และต อยอด ตามแนว พระราชดำร ของพระบาทสมเด จพระบรมชนกาธ เบศร มหาภ ม พล อด ลยเดชมหาราช บรมนาถบพ ตร ท จะสร างประโยชน ท งแก ประชาชนบนพ นท ส ง ประชาชนในพ นท โดยรอบและประชาชน โดยรวมของประเทศ ในหลวง เปดศนยวจยและพฒนาการเกษตรโครงการหลวง
ชนกาธเบศรดาร” สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
คณะกรรมการ
ขาราชการ บคลากรของมลนธโครงการหลวง
“
7 สวพส. รวมจดแสดงนทรรศการงานถายทอดเทคโนโลย ภาคเหนอตอนบน ขบเคลอนงานวจยสงานพฒนา ตอยอดงานโครงการหลวง (15 ก . พ . 66) นายระพ ภ ทร จ นทรศร วงศ อธ บด กรมว ชาการเกษตร เป นประธานในพ ธ เป ดงาน “ ว นถ ายทอดเทคโนโลย การผล ตพ ชภาคเหน อตอนบน นว ตกรรมพ ชพร อมใช พ ฒนาเกษตรกรไทยย งย น ” โดย นางอาณดา น ร นตรายก ล ผ อำนวยการ อทยานหลวงราชพฤกษ นางสาวอจฉรา ภาวศทธ ผอำนวยการสำนกวจย และนางสาวสรนรตน ผยอดยง หวหนากลมวชาการและ สนบสนนงานพฒนา เปนตวแทนของ สวพส เขารวมเปดงาน ณ อทยานหลวงราชพฤกษ ตำบลแมเหยะ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ระหวางวนท 15-16 กมภาพนธ 2566 (11 ก.พ. 66) นายธรภทร ประยรสทธ และ นางณฐา โพธาภรณ กรรมการและประธานคณะอน กรรมการว จ ย เข าเย ยมชมพ นท ดำเนนงานของ สวพส ในพนทโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง หวยเปา และโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงปางแดงใน โดยนางสาวอจฉรา ภาวศทธ ผอำนวยการสำนกวจย และนายอดเรก อ นต ะฟองคำ ร กษาการแทนผ อำนวยการสำน กพ ฒนา ได นำเสนอ ภาพรวมของงานว จ ยและพ ฒนาในพ นท และเข าเย ยมชมพ นท ดำเนนงานในการนำผลงานว จ ยไปใช ประโยชน ต อยอดส การพ ฒนา ในพนทสงเสรม แปลงปลกผกอนทรย/GAP ในพนทโครงการพฒนา พนทสงแบบโครงการหลวงหวยเปา และโครงการพฒนาพนทสงแบบ โครงการหลวงปางแดงใน โดยเยยมชมผลงานวจยทนำไปใชประโยชน ในการสนบสนนการพฒนาอาชพใหกบเกษตรกรดานการเกษตรและ หตถกรรม ภายในบ ธน ทรรศการของ สวพส ม การถ ายทอดผลงานว จ ย อาท กาแฟอะราบกาสายพนธใหมโครงการหลวง สายพนธ RPF-C3 จากแหล งพ นธ อ างขาง และ RPF-C4 จากแหล งพ นธ อ นทนนท เป นสายพ นธ กาแฟคาต มอร ได ร บการร บรองพ นธ จากกรมว ชาการ เกษตร ค ณล กษณะเด น ค อ ทนทานต อโรคราสน ม ช วยเกษตรกร เพ มผลผล ต เพ มรายได ให แก เกษตรกร ผล ตภ ณฑ จากผลงานว จ ย สำหรบใชทดแทนสารเคม การใชชวภณฑ/สารชวภาพ และฟโรโมน สำหรบควบคมแมลงศตรพชผลจากงานวจย ทเปนอกทางเลอกหนง สำหรบเกษตรกร เพอลดอนตรายจากการใชสารเคม และเพมความ เชอมนในการบรโภคผลตผลทมคณภาพ และผลงานวจยและพฒนา ก ญชง การใช ประโยชน จากเส นใยก ญชงเพ อผล ตเป นเคร องน งห ม เปนอาหาร และเวชสำอาง ถอเปนพชเศรษฐกจใหมทมอนาคต และ ป จจ บ นเกษตรกรย งสามารถปล ก แปรร ป และจำหน ายผล ตภ ณฑ จากกญชง ไดอยางถกตองตามกฎหมาย วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
หรอ สวพส พรอมดวยคณะผบรหาร และบคลากร เขาตดตามงานและเยยมชมแปลงปลกอะโวคาโดสายพนธแฮส ในพนท ศนยพฒนาโครงการหลวงปางอง อำเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม นายแปน กาว ย ง และนายนภา ถ งเง น เกษตรกรรายแรกๆ ท ได
8 (25 ก . พ . 66) สวพส ร วมสานพล งทำก จกรรมจ ตอาสา ทำแนวกนไฟปาตามจดเสยงของ สวพส และอทยานหลวงราชพฤกษ เพ อป องก นไฟป าและลดป ญหาหมอกคว น โดยบ คลากร สวพส . ไดรวมกนทำแนวกนไฟบรเวณรอบ ภายใตแนวเขตอทยานแหงชาต ดอยส เทพ - ป ย รวมท งรณรงค สร างจ ตสำน กหย ดพฤต กรรมการเผา ใหแกบคลากรใหตระหนกถงความสำคญและปญหาของการเกดไฟปา ท ส งผลกระทบต อทร พยากรธรรมชาต ส งแวดล อม และมลพ ษ ทางอากาศทสงผลตอสขภาพของประชาชน จากการท สวพส ได ตระหน กถ งความสำค ญของการรณรงค ป องก นไฟป าเพ อป องก นควบค มไม ให เก ดไฟป าและหมอกคว น ดวยการจดกจกรรมอยางตอเนอง ทำใหในป พ.ศ. 2565 ทผานมา ไมพบจดความรอน Hotspot ในพนทรอบ สวพส และอทยานหลวง ราชพฤกษ
ปย
อะโวคาโดพนธแฮส (hass) ในไทย (27 ก.พ. 66) นายวรตน ปราบทกข ผอำนวยการสถาบนวจย และพฒนาพนทสง
ปร บเปล ยนร ปแบบการทำเกษตรแบบด งเด ม ห นมาเร มเร ยนร และปลกอะโวคาโดสายพนธแฮส
ททางอาจารย จากโครงการหลวงนำเขามาสงเสรม ไดเรยนร ลองผดลองถกมากมาย ลมลกคลกคลานรวมกบโครงการ จนปจจบนประสบผลสำเรจ จากเดม ปลกไมกตน ปจจบนมอะโวคาโดสายพนธแฮส มากกวา 5,000 ตน และสามารถสรางผลผลตใหปละกวา 20 ตน” ปจจบน สวนอะโวคาโดสายพนธแฮสขนาดใหญแหงนไดสงตอ จากรนพอสรนลก เมอลกทมความรผานการเลาเรยนและศกษา ทำให สามารถบร หารการจ ดการแปลงอะโวคาโดแห งน ให ม ประส ทธ ภาพ มากย งข น เพ มช องทางการค าการขาย จากเด มขายส งให ม ลน ธ โครงการหลวงอยางเดยว ปจจบนกสามารถทำการขายในระบบออนไลน สรางมลคาเพมใหกบผลผลต สรางรายไดใหกบตนเองและครอบครว ทกวนนแปลงอะโวคาโดของนายแปน กาวยง และนายนภา ถงเงน กลายเป นแปลงเร ยนร เร องการปล กอะโวคาโดสายพ นธ แฮส และม ผคนจากหลากหลายจงหวดเขามาศกษาดงานเปนจำนวนมาก สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
จตอาสาทาแนวกนไฟปาภายใตแนวเขตอทยานแหงชาตดอยสเทพ-
จากไรเลอนลอย ส
รวมกบศนยพฒนาโครงการหลวง ปางอง เลาใหฟงวา “ไดลองปลกอะโวคาโดพนธแฮส
เกยวกบโครงการเพอแกไขปญหาความยากจนพนทเฉพาะบานหนองเขยว
(Low Emission Support Scheme: LESS)
9 “แกทปาก ไดทปา” บานหนองเขยว ชมชนรกษาปา ลดกาซเรอนกระจกบนพนทสง จากปญหาการพฒนาทไมตอเนอง สวพส. ไดเขารวมปฏบตงาน ในพนทบานหนองเขยว รวมกบจงหวดแมฮองสอน โดยใชรปแบบการ ปฏ บ ต งานแบบโครงการร กษ น ำเพ อพระแม ของแผ นด น เราจ งเร ม เข าไปสำรวจพ นท เพ อว เคราะห สภาพป ญหา ข บเคล อนการพ ฒนา โดยใชรปแบบการพฒนาแบบโครงการหลวงมาเปนโมเดลในการแกไข ปญหาเชงพนทของบานหนองเขยว เนนการใชพนทใหเกดประโยชน ส งส ด สร างรายได ด วยอาช พทางเล อกท เป นม ตรก บส งแวดล อม ทำน อยได มาก พ ฒนาแหล งน ำเพ อการเกษตร สร างการรวมกล ม สถาบนเกษตรกร การมชมชนทเขมแขง การปองกนการพงทลายของ หนาดน มการจดทำ “Master Plan” จดเนน “ปรบระบบเกษตร ลดการทำไรหมนเวยน เพมพนทสเขยว” ซงจากการประชมหนวยงาน และจงหวดจะรวมกนพฒนาโดยใชขอมลจากแผนทดนรายแปลง และ Master Plan น ในการข บเคล อนพ ฒนาบ านหนองเข ยวเพ อแก ไข ปากทอง และความยากจนของชาวบาน อกทงจะพฒนาใหเปนแหลง เรยนรเพอขยายรปแบบการพฒนาสชมชนอนๆ (9 ม ค . 66) นางสาวเพชรดา อย ส ข รองผ อำนวยการ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง ดานการพฒนา ใหการตอนรบผแทน จากบรษท HOYA Corporation นำโดย Mr. Takemi Miyamoto ตำแหนง Leader, XR Project และนางสาวสมถวล จนทราช ทปรกษา โครงการ เข าเย ยมชมพ นท ช มชนบ านปางมะกล วย อำเภอแม แตง จงหวดเชยงใหม ทงนบานปางมะกลวยไดขบเคลอนกจกรรมเกยวกบ การดแลรกษาปา และการลดกาซเรอนกระจกบนพนทสง ผานกจกรรม ลดกาซเรอนกระจก
โครงการธนาคารตนไม สงผลใหชมชนมการดแลรกษาตนไมในพนท ปาชมชน 982 ไร ซงสามารถรวมปรมาณกาซเรอนกระจกทกกเกบได 29,877 tCO2eq (ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา) อยางไรกตาม โครงการน ม งเน นให ช มชนร วมก จกรรมลดการปล อยหร อเพ มการ กกเกบกาซเรอนกระจกสาเหตการเกดภาวะโลกรอนเทานน (28 ก.พ. 66) สวพส พรอมดวยคณะผบรหาร และบคลากร เขาตดตามงาน และประชมบรณาการรวมกบหนวยงานในพนท
ตำบลหวยโปง อำเภอเมองแมฮองสอน จงหวดแมฮองสอน ความรวมมอครงนเกดขนระหวาง สวพส และจงหวดแมฮองสอน โดยม นายประเสรฐ จตตพลชพ รองผวาราชการจงหวดแมฮองสอน เขารวมประชมและรวมแกไขปญหาในพนทบานหนองเขยว วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
T-CERs (Thailand Certified Emission Reduction) ตามแนวทางและกลไกการบร หารจ ดการ คารบอนเครดตทเหนชอบโดยคณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศแหงชาต (9 ม.ค. 66) คณะผเขารวมฝกอบรมหลกสตรวทยาการเกษตร ระด บส ง ( วกส .) ร นท 3 นำโดย ม ลน ธ เกษตราธ
บการยอมร บว าเป น แนวทางทสามารถแกปญหาความยากจน และสงแวดลอมบนพนทสง
10 ผแทนจากบรษท HOYA Corporation ไดแนะนำธรกจในเครอ แบงเปน (1) ผลตภณฑเพอสขภาพ เชน เลนสแวนตา คอนแทคเลนส เลนสตา กลองเอนโดสโคป และ (2) ผลตภณฑอเลกทรอนกส เชน แผงจอแอลซด ดสกแกวสำหรบฮารดดสกไดรฟ เลนสกลองดจตอล และสมารทโฟน ตามดวยการชแจงโครงการ XR และกจกรรมดาน ความร บผ ดชอบต อส งคมและส งแวดล อม (Corporate Social Responsibility: CSR) โดยเฉพาะการชดเชยการปลอยกาซเรอนกระจก ทเกดขนจากกจกรรมภายในองคกร เบองตนบรษท HOYA ประมาณการ ค าคาร บอนเครด ตเพ อนำไปชดเชย ระยะท 1 จำนวน 16,000 tCO2eq และระยะท 2 จำนวน 500,000 tCO2eq ทงน การซอขาย คารบอนเครดตตองสอดคลองกบมาตรการขององคการบรหารจดการ ก าซเร อนกระจก ( องค การมหาชน ) ซ งม ภารก จข บเคล อนประเทศ ให บรรล เป าหมายความเป นกลางทางคาร บอนและการปล อยก าซ เรอนกระจกสทธเปนศนย ดวยเหตนทประชมจงมมตให สวพส ศกษา รายละเอยดกจกรรมชดเชยคารบอน (Carbon Offsetting Program:
รวมถงขอกำหนดการซอขายคารบอนเครดตจาก 2 มาตรฐาน ไดแก • มาตรฐานภายในประเทศ ผานโครงการ T-VER
มาตรฐานสากล ผานโครงการ
การ สำน กงาน พ ฒนาการว จ ยการเกษตร ( องค การมหาชน ) กระทรวงเกษตรและ สหกรณ และผ บร หารระด บส งจากหน วยงานภาคร ฐและเอกชน กวา 120 ทาน เขาเรยนรงานพฒนาพนทสงอยางยงยนตามแนวทาง การพ ฒนาร ปแบบโครงการหลวงโมเดล ท ได ร
ได ณ ศนยวจยและพฒนาการเกษตรโครงการหลวงชนกาธเบศรดำร และอทยานหลวงราชพฤกษ จงหวดเชยงใหม ทงน พลเอก กมปนาท รดดษฐ องคมนตร ประธานกรรมการ บร หารม ลน ธ โครงการหลวง ได ให เก ยรต บรรยาย ในห วข อเร อง “การดำเนนงานของโครงการหลวง เพอการพฒนาทสงอยางยงยน” ซงโครงการหลวงไดนอมนำแนวทางพระราชทานของพระบาทสมเดจ วกส. รน 3 เรยนรงานพฒนาพนทสงอยางยงยนแบบโครงการหลวง สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
T-COP)
•
11 ดอยปย ตนแบบการพฒนาพนทสงอยางยงยน สนานาชาต พระบรมชนกาธเบศร มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร เพอพฒนาชวตและความเปนอยของคนบนพนทสง นำรองการแกไข ปญหาบนพนทสง เปนตนแบบการดำเนนงานใหแกรฐบาล สบสาน ร กษา และต อยอดมาตลอดระยะเวลา 54 ป เพ อประโยชน ส ข ของประชาชน นายว ร ตน ปราบท กข ผ อำนวยการสถาบ นว จ ยและพ ฒนา พนทสง ไดเลาเรองงานพฒนาชมชนบนพนทสง ท สวพส ทำลงมอทำ โดยต อยอดจากม ลน ธ โครงการหลวง เพ อแก ป ญหาความยากจน ลดความเหลอมลำ สรางอาชพทเปนมตรกบสงแวดลอม และสรางคน ดแลปา เพมพนทสเขยวใหกบประเทศ โดย สวพส. รวมมอพฒนา ชมชนกบหนวยงานบรณาการกวา 30 หนวยงาน และเนนพฒนาและ ขยายองค ความร ร ปแบบการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวง สผนำชมชน และองคกรปกครองสวนทองถน ผานหลกสตรนกพฒนา พนทสงอยางยงยนแบบโครงการหลวง หรอ นพส เพอใหหนวยงาน และผนำชมชนสามารถนำองคความรทไดกลบไปพฒนาพนทสงของ ตนเองไดอยางมประสทธภาพ สรางความอยดมสขใหกบคนบนพนทสง ภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (10 ม.ค. 66) มหาวทยาลยฮองกง นำคณะนกศกษาเขาเรยนร ในพนทโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงดอยปย จากเดม ช มชนดอยป ยเป นพ นท ท ชาวเขาได ทำการปล กฝ น เพ อสร างรายได หาเลยงครอบครว ตอมามลนธโครงการหลวง ไดเขาพนทและชวยแกไข ปญหาความยากจนของพนองชาวเขา โดยหาพชทดแทนการปลกฝน โดยใชพชผก และไมผลเมองหนาว ทมรายไดสงและเหมาะกบภมประเทศ เขาสงของดอยปย
เมอชาวบานมรายไดทพอเพยง กไมบกรกปา และยงมเวลาชวยกน ดแลพนทปาทเปนแหลงตนนำของคนไทยทงประเทศ โดย นายสามารถ เดยะ เจาหนาทโครงการพฒนาพนทสงแบบ โครงการหลวงดอยปย และนายไพรทพย ยงยศมงคลแสน เกษตรกร ผนำ เลาวา สวพส เขามาในพนทดอยปยเพอสบสาน รกษา ตอยอด โดยนำเอาองคความรของโครงการหลวงมาขยายตอในพนทดอยปย เปล ยนจากการปล กฝ น ทำไร เล อนลอย เป นการปล กพ ชและไม ผล ท ม ม ลค า และใช พ นท น อย เช น พ ช พล บ กาแฟ สตรอว เบอร ร อะโวคาโด พชผกเมองหนาว และไมดอก โดยนำแผนทการใชประโยชน ทดนรายแปลง มาเปนเครองมอในการวางแผนพฒนา ทงดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และโครงสรางพนฐาน ทำใหปจจบนบานดอยปย กลายเปน 1 ในตนแบบการพฒนาชมชนบนพนทสงอยางยงยน วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
และจดทำระบบเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม
(15 ม ค. 66) สวพส ภายใตโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงวาว รวมกบศนยวจยและพฒนาการเกษตรทสงเชยงราย (กรมวชาการเกษตร) จดกจกรรมวนถายทอดเทคโนโลยการเกษตรเพอเพมประสทธภาพการผลตกาแฟอะราบกา บนพนทสงสความยงยน
ผอำนวยการสำนกวจยและพฒนาการเกษตร
12
เขตท 1 พรอมดวย นายสทศน บญเปง หวหนาโครงการพฒนา พนทสงแบบโครงการหลวงวาว รวมเปดงาน ณ หองประชมศนยวจยและพฒนาการเกษตรทสงเชยงราย การจดกจกรรมในครงนเพอเปนการสงตอองคความรจากงานวจยของทง 2 หนวยงาน ไปสเกษตรกรโดยมงเปาบรรเทาเบาบาง ปญหาทเกดขน กจกรรมภายในงานประกอบดวย 1. การบรรยายใหความร เรอง กาแฟสายพนธใหม เชยงราย 1 และเชยงราย 2 2. ฐานปฏบตการเรยนร เรอง การจดการธาตอาหารกาแฟ ฐานการทำปยหมกและการตรวจวดธาตอาหารพชในดนอยางงาย ฐานการต ดแต งและไม ร มเงาในสวนกาแฟ ฐานการผล ตเช อราบ ววาเร ยส ตรใหม เพ อกำจ ดมอดเจาะผลกาแฟ และฐานการจ ดการ นำเหลอทงจากกระบวนการแปรรปกาแฟ ถายทอดเทคโนโลยการเกษตรเพอเพมประสทธภาพการผลตกาแฟอะราบกา บนพนทสงสความยงยน สวพส. รวมตานการทจรต “ไมทา ไมทน และไมเพกเฉยตอการทจรตทกรปแบบ” 3. การมอบตนกลากาแฟสายพนธใหม เชยงราย 1 และ เช ยงราย 2 ให แก เกษตรกรนำไปเพาะปล กเพ อขยายพ นธ ในพ นท จำนวน 6,000 ต น และกล าพ นธ มะคาเดเม ยร เพอปลกเปนไมรมเงาในสวนกาแฟ จำนวน 1,000 ตน นายสทศน บญเปง หวหนาโครงการพฒนาพนทสงแบบ โครงการหลวงวาว กล าวท งท ายว า เกษตรกรสามารถนำ องคความรในครงนไปปฏบตในแปลงปลกใหครบถวนทกขนตอน จะนำมาซงการเพมประสทธภาพของผลผลตใหไดมาตรฐาน เกษตรกรม รายได เพ มมากข นและสร างความย งย นให แก การผลตกาแฟอะราบกาบนพนทสงได (20 ม.ค. 66) นางสาวรนทพย ตอปญญาเรอง หวหนากลมงานกฎหมาย พรอมดวยเจาหนาทกลมงานกฎหมาย ผแทนผอำนวยการ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง เขารวมพธเปดโครงการกระทรวงเกษตรและสหกรณ รวมตานการทจรตทกรปแบบ (MOAC Zero tolerance) จดโดยศนยปฏบตการตอตานการทจรต กระทรวงเกษตรและสหกรณ (ศปท กษ.) ณ หองประชมกระทรวงเกษตรและสหกรณ 115 นายประยร อนสกล ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กลาววา กระทรวงเกษตรและสหกรณไดใหความสำคญกบการขบเคลอน และการดำเนนงานในการปองกนและตอตานการทจรตมาอยางตอเนอง รวมถงการประเมน ITA และนโยบาย No Gift Policy พรอมกนน เพอเปนการแสดงพลงการตอตานการทจรตอยางจรงจง จงมนโยบายใหทกหนวยงานในสงกดถอปฏบตตามอยางเครงครด ดงน 1. ผ บร หารต องให ความสำค ญก บการป องก นการท จร ตและ ประพฤตมชอบ สรางความโปรงใส 2. การเตร ยมความพร อมของบ คลากร และพ ฒนาศ กยภาพ การปฏบตงาน เพอลดความเสยงทจะกอใหเกดการทจรต เรงสรางการ ตระหนกถงความสำคญของการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ รวมถงโทษของการกระทำความผดฐานทจรต สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
โดย นางสาวจงรก อมใจ
3. สรางการรบร การสอสารทงภายในและภายนอกหนวยงาน
รวมถงการสอสารดานพฒนาองคกรใหเกดความโปรงใส และปลอดการ
ทจรตดวย
นอกจากน ภายในงานยงไดมการมอบเกยรตบตรองคกรคณธรรม ประจำปงบประมาณ พ.ศ. 2565 ใหแกหนวยงานในสงกดกระทรวง
มาตรา 19 โครงการพฒนาปาไมพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง
13
ลงพนทขบเคลอนงานสวถเกษตรตามแนวทางโครงการหลวง
เกษตรและสหกรณ
ระดบคณธรรม ตนแบบ จำนวน 7 หนวยงาน ระดบคณธรรม จำนวน 6 หนวย และ ระดบสงเสรมคณธรรม จำนวน 8 หนวยงาน ซงสถาบนวจยและพฒนา พนทสง (องคการมหาชน) ไดรบเกยรตบตรในระดบ “คณธรรม” (22 ม.ค. 66) นายชวลต ชขจร ประธานกรรมการสถาบนวจย และพ ฒนาพ นท ส ง นำคณะอน กรรมการข บเคล อนนโยบาย และ ท ปร กษาคณะกรรมการ นายปต พงศ พ งบ ญ ณ อย ธยา ลงพ นท ตรวจเยยมการดำเนนงานพนทโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง แมจรม และบานศรบญเรอง อำเภอสนตสข จงหวดนาน ท งน คณะได เป ดเวท แลกเปล ยนพ ดค ยถ งประเด นป ญหาและ แนวทางแก ไขของชาวบ านในพ นท โดยม ต วแทนหน วยงานภาคร ฐ เอกชน และเกษตรกร รวมถ งผ นำช มชน ในการพ ดค ยคร งน และ ไดเยยมชมแปลงเกษตรตวอยาง จำนวน 2 ราย ทปรบเปลยนการ ทำเกษตรแบบเด ม ส การทำเกษตรท เป นม ตรก บส งแวดล อม และ การพฒนาระบบโรงเรอนปลกผกดวยการนำเทคโนโลย ระบบ IOT มารวมในการดแลและจดการระบบเพาะปลกผกในโรงเรอน ท งน คณะอน กรรมการข บเคล อนนโยบาย และท ปร กษาคณะ กรรมการได ให ข อเสนอแนะในด านการร วมบ รณาการก บแผนงาน จงหวดในการสนบสนนงบประมาณเพอพฒนาชมชนในพนท และให สวพส เปนตวกลางในการสอสารเรองการใชประโยชนพนทดน และ การพฒนาโครงสรางพนฐานทจำเปน ตามแนวทางการดำเนนงานตาม
จงหวดนาน กบหนวยงานปาไมในพนททงในระดบจงหวดและภมภาค ต อมาคณะได เด นทางไปศ กษาด งานและเย ยมชมผลการ ดำเน นงานของบ านศร บ ญเร อง ภายใต การดำเน นโครงการพ ฒนา พนทสงโครงการหลวงโปงคำ ตำบลพงษ อำเภอสนตสข จงหวดนาน ซงไดรบรางวลชนะเลศชมชนปลอดขยะ (Zero waste) กาวสการเปน ช มชนต นแบบเร องการบร หารจ ดการช มชนอย างย งย น โดดเด น ในเรองการบรหารจดการขยะในชมชน เพราะมแผนการจดการขยะ ท ช ดเจน จนกระท งช มชนได ร บการยอมร บจากหน วยงานต างๆ เปนพนทปลอดขยะภายในป 2565 วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
ซงประกอบดวย 3 ระดบ ไดแก
14 (20-24 ม.ค. 66) สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) จดอบรมหลกสตร “นกพฒนาพนทสงอยางยงยนแบบ โครงการหลวง รนท 2 หรอ นพส. 2” ณ โรงแรมนานกรนเลคววรสอรท จงหวดนาน นายวรตน ปราบทกข ผอำนวยการสถาบนวจยและพฒนาพนทสง กลาววา ภารกจสำคญในการสงเสรม สนบสนนงานโครงการหลวง ขยายผลสำเร จของโครงการหลวงไปย งพ นท ส งในประเทศ และดำเน นงานว จ ยเพ อพ ฒนาช มชนบนพ นท ส ง โดยความร วมม อ กบหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ตลอดจนรวมมอกบนานาประเทศในการแลกเปลยนองคความรดานการวจยและพฒนาพนทสง ตามแบบโครงการหลวงอยางยงยน โดยตลอดการดำเนนงานทผานมาหลายป สวพส มบทเรยนกระบวนการวเคราะหทเปนองคความร ขอมล พรอมทจะถายทอด ถอดบทเรยนออกมา เปนหลกสตร “นกพฒนาพนทสงอยางยงยนแบบโครงการหลวง” สวพส. ดนองคกรภาครฐพฒนาพนทสง เรยนรหลกสตร นพส. ปจจบน สวพส. ไดจดฝกอบรม หลกสตร “นกพฒนา พนทสงอยางยงยนแบบโครงการหลวงรนท 2 หรอ นพส. 2” โดยมวตถประสงคเพอถอดบทเรยนกระบวนการวเคราะหและ วางแผนพฒนาชมชนบนพนทสงแบบเฉพาะเจาะจงและแมนยำ ด วยข อม ล องค ความร ท ม และการม ส วนร วมของช มชน โดยสำนกพฒนาพนทสงลงพนทจงหวดนาน เพอศกษาดงาน และแลกเปลยนเรยนร ในชมชนแมจรมทมวธการลดการเผา
จนทำใหโครงการ
จงหวดนาน สามารถ ควารางวลเลศรฐ สาขาบรหารราชการแบบมสวนรวม ประเภท สมฤทธผลประชาชนมสวนรวม ระดบด ในป 2562 และรางวล การบรหารราชการแบบมสวนรวม ประเภทเลองลอขยายผล ระด บด เด น ในป 2565 และพ นท การดำเน นงานโครงการ พ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงบ อเกล อ บ านห วยโทน ได ร บรางว ลการบร หารราชการแบบม ส วนร วม ประเภท ส มฤทธ ผลประชาชนม ส วนร วม และประเภทผ นำห นส วน ความรวมมอ ระดบดเดน ในป 2565 เพอถอดบทเรยนการ ปรบระบบเกษตรดวยองคความร นวตกรรม และผลงานวจย ท งด านการบร หารจ ดการตลาดส นค าเกษตรบนพ นท ส ง การพฒนาอาชพภายใตระบบเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม และเกษตรม ลค าส ง รวมท งถอดบทเร ยนการแก ไขป ญหา อน ร กษ และฟ นฟ ทร พยากรธรรมชาต และส งแวดล อม บนพนทสง การบรหารจดการนำบนพนทสง และการบรหาร จ ดการว สาหก จช มชนเพ อให เก ดการพ ฒนาอย างย งย น โดยบทเร ยนท งหมดเพ อขยายผลอ นเป นประโยชน ในการ เสรมสรางศกยภาพบคลากรของทกหนวยงานทมบทบาทสำคญ ในการบ รณาการและข บเคล อนงานพ ฒนาพ นท ส งร วมก บ สวพส สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
ดวยวถเกษตรตามแนวทางโครงการหลวง
พฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงแมจรม
15 การสมมนาเชงปฏบตการนานาชาตเพอถายทอดนวตกรรมการผลตคนวบนพนทสง (29 ม . ค . 66) พลเอก ก มปนาท ร ดด ษฐ องคมนตร ประธานกรรมการบร หารม ลน ธ โครงการหลวงเป นประธานเป ดงาน “The International Workshop on Royal Project Highland Quinoa Production and Knowledge Exchange” การสมมนา เชงปฏบตการนานาชาตเพอถายทอดนวตกรรมการผลตคนวบนพนทสง ของมลนธโครงการหลวง ณ หองประชมอาคารปฏบตการ 1 ศนยวจย และพฒนาการเกษตรโครงการหลวง ชนกาธเบศรดำร อำเภอเมอง จ งหว ดเช ยงใหม ร วมก บการส มมนาผ านส ออ เล กทรอน กส มผรวมประชมประกอบดวย อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ อครราชทต ณ กรงเฮลซงก รองอธการบดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร รองผ ว าราชการจ งหว ดเช ยงใหม คณะทำงานอาสาสม คร ห วหน า สถานเกษตรหลวง หวหนาศนยพฒนาโครงการหลวง นกวชาการของ มลนธโครงการหลวง และสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการ มหาชน ) รวมถ งผ แทนจากหน วยงานท เก ยวข อง โดยม น กว ชาการ น กการตลาดในกล มประเทศใกล เค ยง ท ง ประเทศไทย เม ยนมา ภฏาน และชล เขารวมสมมนาเชงปฏบตการครงน และในวนท 30 มนาคม 2566 มลนธโครงการหลวง โดย สถาน เกษตรกรหลวงปางดะ ร วมก บ สถาบ นว จ ยและพ ฒนาพ นท ส ง (องคการมหาชน) หรอ สวพส. และหนวยงานสนบสนนโครงการหลวง จดกจกรรมวนถายทอดนวตกรรมการผลตคนวบนพนทสง เพอเผยแพร องค ความร และนว ตกรรมการผล ตค น วของม ลน ธ โครงการหลวง ใหกบเกษตรกรผสนใจในพนทโครงการหลวงและโครงการพฒนาพนทสง แบบโครงการหลวง รวมท ง น กว จ ย น กว ชาการ ผ สนใจท วไป ไดแลกเปลยนความรดานการวจยและพฒนาคนว เพอตอยอดขยาย ชองทางการตลาด ภายในกจกรรมมฐานเรยนรตางๆ ไดแก ฐานการวจย และพ ฒนาพ นธ ค น ว ฐานความร เทคโนโลย ในระบบการปล กพ ชไร แปลงสาธ ตระบบการปล กและการจ ดการหล งการเก บเก ยวค น ว ทเหมาะสม แปลงสาธตการปลกพชไรชนดตางๆ อาท งาหอม งาดำ ถวอะซก ถวเหลองผวดำ ถวแดงหลวง และถวเหลอง เปนตน รวมทง แนะนำช วภ ณฑ และสารปลอดภ ยในการป องก นกำจ ดศ ตร พ ชของ ม ลน ธ โครงการหลวง ฐานการแปรร ปผล ตภ ณฑ จากค น ว ซ งได ร บ เก ยรต จากเชฟจ ตอาสา เชฟภพธร ว ฒ น นท และเชฟนพเกล า เกงคมพล มารงสรรคเมนจากคนวใหผเขารวมงานไดทดลองชม อาท เมน บเซตตา หมนโถทอดครมชสคนว สลดมนฝรงบด คนวสลดคนว อะโวคาโด ค น วก บส นคอหม ย างซอสพะแนง รวมท งขนมจ น แกงเขยวหวานปลากรายคนว และเมนของหวาน ไดแก คนวจกรพรรด และสาคเปยกคนว วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
ในการขอรบการสนบสนนดานโครงสรางพนฐานดานแหลงนำ Water Plan โดยประสานเลขานการสำนกงานจงหวดกำแพงเพชร เพอเสนอโครงการในพนท และสรางความรวมมอในการเชอมโยงขอมลสนบสนนการดำเนนงานรวมกนทงขอมล TPMAP และขอมล
อบจ เพอใหเกดการดำเนนงานอยางตอเนองในการแกไขปญหาพนทสงตอไป
ความรวมมอกบหนวยงานภาค (19 ม ค. 66) สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) และมหาวทยาลยแมโจ รวมมอทางวชาการ เพอสงเสรมและสนบสนน การวจย และพฒนาดานปศสตว งานบรการวชาการ และกจกรรม อ นๆ ท เก ยวข องเพ อพ ฒนาอาช พการเล ยงส ตว ให ก บประชาชน ในเขตพนทสง โดยมนายวรตน ปราบทกข ผอำนวยการสถาบนวจย และพ ฒนาพ นท ส ง และ รองศาสตราจารย ดร ว ระพล ทองมา อธการบดมหาวทยาลยแมโจ รวมถงคณะผบรหารทง 2 หนวยงาน รวมลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอทางวชาการ สวพส. จบมอ ม.แมโจ หนนการพฒนาปศสตวบนพนทสง จดประชมทาแผนปฏบตงานแบบบรณาการโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง คลองลาน จงหวดกาแพงเพชร ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2566 (7 ก พ . 66) สวพส จ ดประช มทำแผนปฏ
บ รณาการโครงการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงคลองลาน จงหวดกำแพงเพชร ประจำปงบประมาณ พ ศ. 2566 ณ หองเยาวมาลย โรงแรมชากงราว อำเภอเมอง จงหวดกำแพงเพชร โดยม นางสาว นชรนทรภทร ธระบญยะ วฒนธรรมจงหวดกำแพงเพชร เปนผแทน ผวาราชการจงหวดกำแพงเพชร เปดการประชมพรอมทงดำเนนการ ประชมตามวาระ โดยมหนวยงานบรณาการเขารวมกวา 41 หนวยงาน ท งน นางสาวท นร ตน พ ท กษ พงศ เจร ญ รองผ อำนวยการสถาบ นฯ ด านบร หารจ ดการ ได ช แจงแผนปฏ บ ต การด านการพ ฒนาพ นท ส ง อยางยงยน ระยะ 5 ป (พ ศ. 2566-2570) สระดบตำบลในพนท และ ผลกดนสระบบงบประมาณแบบแผนงานบรณาการ เพอเรงแกปญหา บนพนทสง สงเสรมใหชมชนบนพนทสงมความเปนอยทดขน ปรบระบบ เกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมดแลผนปาทเปนแหลงตนนำ ลำธารของประเทศ จากการประช มคร งน ม ข อค ดเห นและข อเสนอแนะเน นการ ดำเนนงานรวมกนกบโครงการตางๆ ในพนท และเนนเตรยมความพรอม
ทเกยวของของ
16
บ ต งานแบบ
พนทอยอาศย และใชเปนเครองมอในการทำแผนพฒนารวมกบหนวยงานบรณาการ
17 MOU อบต.เขกนอย รวมประสานงานจงหวดเพชรบรณ หนวยงานสงกดกระทรวงเกษตรฯ รวมหาแนวทางการพฒนาพนทสง (9 ก.พ. 66) สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอ กบองคการบรหารสวนตำบล เขกนอย เพอพฒนาและยกระดบการดำเนนงานบนพนทสงมงส “การพฒนาทยงยน” แกไขความจนแบบพงเปา สรางโอกาสและความ เสมอภาคทางสงคม ลดความเหลอมลำ สรางความเปนธรรมในทกมตภายใตเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) โดยไดรบเกยรตจาก นายสเมธ ธรนต รองผวาราชการจงหวดเพชรบรณ เปนประธานในพธลงนามในครงน ซงจดขน ณ ศาลากลางจงหวดเพชรบรณ จากการประช มคร งน ม ข อค ดเห นและข อเสนอแนะเน นการ ดำเน นงานร วมก นก บโครงการในพ นท และเน นเตร ยมความพร อม ในการขอรบการสนบสนนในดานตางๆ โดยเฉพาะปญหาทจำเปนตอง ร วมก นแก ไข เช น การพ ฒนาแหล งน ำ และการพ ฒนาพ นท ให เป น แหลงทองเทยว ทสามารถสรางรายไดใหกบชมชน พรอมทงพฒนา อาชพของเกษตรกรบนพนทสงใหมรายไดทเพยงพอ โดยควบคไปกบ การดแลปาตนนำ การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (15-17 ก พ. 66) สวพส ใหการตอนรบคณะจากหนวยงาน ในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ นำโดย นายครองศกด สงรกษา รองอธบดกรมสงเสรมการเกษตร เพอรวมกนหารอแนวทางสรางเสรม ความรวมมอการบรณาการการทำงานร วมกน และการศ กษาดงาน ด านการพ ฒนาพ นท ส งอย างย งย นตามแนวทางโครงการหลวงของ หนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ณ พนทดำเนนงาน ของมลนธโครงการหลวง และโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง จงหวดเชยงใหม สวพส ไดนำเสนอรปแบบการดำเนนงานของสถาบนวจยและ พฒนาพนทสง โดยใชรปแบบการพฒนาทยงยนของโครงการหลวง ดำเนนการพฒนาเรมจากการแบงแยกพนทอยอาศย และพนท ทำการเกษตรออกจากพนทปา ใหถกตองตามกฎหมาย ภายใตการมสวนรวมของประชาชน และหนวยงานตางๆ วางแผนการพฒนา ใหตรงตามปญหา ความตองการ และภมสงคมของแตละชมชน แกไขปญหาความยากจน ทำใหประชาชนอยดกนด ดวยการเกษตร ทใหผลตอบแทนสง ภายใตการใชทรพยากรอยางจำกดและไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม ดวยการใชองคความร การมสวนรวม ของประชาชน และการบรณาการ รวมกบหนวยงานกวา 33 หนวยงานในการพฒนาพนทสง โดยใชหลกการพฒนาแบบโครงการหลวง ขยายองคความรไปส 44 พนท 616 หมบาน และโครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดน โดยเนนการพฒนาจากฐานราก แกปญหา ความยากจน การปรบระบบเกษตร ปรบวธคด เปลยนวธทำ สงเสรมการทำการเกษตรทใชพนทนอย แตไดรายไดทเพยงพอ จดทำ แผนทดนรายแปลงเพอแยกพนทปาออกจากพนททำกน
ในทกมต โดยยดหลกความเขาใจ เขาถง พฒนา ตามรปแบบโครงการหลวง หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และนำเสนอตวอยาง ความสำเรจของพนทตางๆ ทประสบผลสำเรจไดรบรางวลเลศรฐ และไดรบการยอมรบจากหนวยงานตางๆ ใหเปนพนทตนแบบในการ ศกษาเพอเปนแหลงเรยนร วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
19 โครงการพฒนาปาไมพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง
(สจป.3 สาขาแพร) และการขบเคลอน พฒนาตามแนวทาง คทช. (มต ครม วนท 26 พฤศจกายน 2561) โดย นายมานะ จตฤทธ ผอำนวยการสวนจดการทดนปาไม (สจป.3 สาขาแพร)
จากการประชมในครงน แตละหนวยงานไดเกดการเชอมโยง กำหนดแนวทาง และวางแผนการบรณาการฐานขอมล แผนงาน
18 (16 ก.พ. 66) สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) รวมกบ สำนกจดการทรพยากรปาไมท 3 สาขาแพร กรมปาไม องค กรปกครองส วนท องถ น และหน วยงานร วมบ รณาการในพ นท จ งหว ดน าน ได ดำเน นการประช มเช งปฏ บ ต การ “ แนวทาง การดำเนนงานตามมาตรา
ของหนวยงานรวมบรณาการในพนทปาสงวน แหงชาต และขบเคลอนการพฒนาพนท คทช จงหวดนาน” ณ โรงแรมนานกรนเลคววรสอรท ตำบลไชยสถาน อำเภอเมองนาน จงหวดนาน สวพส. จบมอ ปาไม ขบเคลอนพนท “นาน” ตามมาตรา 19 จบมอ นตฯ มช. เลงเปดคลนกใหคาปรกษากฎหมายบนพนทสง ในการ ประชมครงนมการบรรยายพเศษใหความรเกยวกบ แนวทางดำเนนโครงการรวมตามมาตรา 19 “โครงการพฒนาปาไม พฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง” โดย นายประสงค วงศวนารตน นกวชาการปาไมชำนาญการ
และการดำเน
สวนทองถน สามารถขบเคลอนการพฒนาตามแผนการดำเนนงาน บรณาการรวมกนของหนวยงานตามแผนแมบท ภาคเครอขาย และ ชมชน ในการสงเสรมและพฒนาชมชนเชงพนทในพนทโครงการ พฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงทง 11 แหง ในจงหวดนาน และ จ งหว ดแพร ในเขตป าสงวนแห งชาต แห งชาต ให เป นไปอย าง ถ กต องเหมาะสม ไม ข ดต อระเบ ยบกฎหมาย โดยม การจ ดการ เช งพ นท ภายใต การจ ดทำข อตกลงร วมก บช มชนท องถ นในการ อนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนตอไป (20 ม.ค. 66) วพส และคณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม รวมมอทางวชาการ เพอสราง ความรวมมอในดานการเสรมสรางและพฒนาบคลากร ใหมความร ความเขาใจในดานกฎหมาย รวมถง การให คำปร กษาด านกฎหมายเช งคล น ก (Clinical Legal Education) และพ ฒนาทางว ชาการ ทเกยวของกบความเปนธรรมทางสงคม กระบวนการยตธรรมในรปแบบตางๆ ภายใตกรอบการสงเสรม หล กน ต ธรรมและการพ ฒนาท ย งย น เพ อส งเสร มกระบวนการย ต ธรรมอย างสอดร บก บการเจร ญ เตบโตของสงคมดจทล โดย นางอาณดา นรนตรายกล ผอำนวยการอทยานหลวงราชพฤกษ รกษาการ ผอำนวยการสถาบนวจยและพฒนาพนทสง นางสาวรนทพย ตอปญญาเรอง หวหนากลมงานกฎหมาย พรอมดวยเจาหนาทกลมงานกฎหมาย สถาบนวจยและพฒนาพนทสง และมหาวทยาลยเชยงใหม นำโดย ผ ช วยศาสตราจารย ดร น ทมน คงเจร ญ คณบด คณะน ต ศาสตร มหาว ทยาล ยเช ยงใหม ผ ช วยศาสตราจารย ส ธาส น ส ภา ห วหน าศ นย บร การว ชาการทางกฎหมาย ได ร วมลงนามบ นท ก ขอตกลงความรวมมอทางวชาการ ณ คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
นงานพ ฒนาเช งพ นท ร วมก บองค กรปกครอง
3 นาน จำนวน 12 แหง ประกอบดวย องคการบรหารสวนตำบลทงชาง องคการบรหารสวนตำบลนาไรหลวง องคการบรหารสวนตำบลชนแดน องคการบรหารสวนตำบลผาทอง
รองผวาราชการจงหวดนาน ใหเกยรตเปนประธานเปดงานพธลงนามบนทก
ณ อยธยา ทปรกษาคณะกรรมการสถาบนวจยและพฒนาพนทสง นายชวลต ชขจร ประธานกรรมการสถาบนวจยและพฒนาพนทสง นายสมคด จนทมฤก รองปลดกระทรวงมหาดไทย คณะกรรมการสถาบนวจย และพฒนาพนทสง และผบรหารสวนราชการจงหวดนาน
(MOU) และม
19 สวพส. รวมกบ 12 อปท. ใน จ.นาน เดนหนาพฒนาพนทสง การลงนามความร วมม อในคร งน เป นการสร างความ รวมมอและสนบสนนการดำเนนงานทางวชาการ โดยเฉพาะ อย างย งการอบรมเร องการให คำปร กษากฎหมายเช งคล น ก ซงสามารถชวยใหเกดการพฒนาระบบยตธรรมไดอยางยงยน และเก ดผลอย างเป นร ปธรรม รวมท งการตอบสนองต อการ ใหบรการประชาชน โดยเฉพาะประชาชนบนพนทสง ในพนท การดำเนนงานของ สวพส ใหเกดความเขาใจในดานกฎหมาย และการเขาถงกระบวนการยตธรรม (23 ม ค . 66) สวพส ลงนามบ นท กข อตกลงความร วมม อ (MOU) เพ อพ ฒนาและยกระด บการดำเน นงานบนพ นท ส ง รวมกบองคกรปกครองสวนทองถนในพนทโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงกลม
องค การบร
หารส วนตำบลข นน าน องค การบร หารส วนตำบลดงพญา องค การบร หารส วนตำบล บอเกลอเหนอ องคการบรหารสวนตำบลภคา องคการบรหารสวนตำบลพงษ องคการบรหารสวนตำบลดพงษ และองคการบรหาร สวนตำบลแมจรม โดยม นายกฤชเพชร เพชระบรณน
รวมเปนเกยรตในการลงนาม ณ โรงแรมนานกรนเลควว รสอรท อำเภอเมอง จงหวดนาน ทงนการลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอ (MOU) ในครงน เป นความร วมม อก นในการข บเคล อนการพ ฒนาพ นท ส งในพ นท จงหวดนานตามยทธศาสตรชาต 20 ป ใหครอบคลมทกมต ทงดาน เศรษฐก จ ด านการพ ฒนาค ณภาพช ว ต ด านการอน ร กษ และฟ นฟ ทร พยากรธรรมชาต ส งแวดล อม และด านโครงสร างป จจ ยพ นฐาน ท จำเปน โดยการนำองคความรตามแนวทางโครงการหลวงภายใต หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชพฒนาตอยอดใหเกดประโยชน ต อประชาชนในพ นท จ งหว ดน าน รวมถ งการร วมม อก นสน บสน น ก จกรรมและงบประมาณในการพ ฒนาช มชนให ม ค ณภาพช ว ตและ ความเป นอย ท ด ข น ด วยการส งเสร มพ ฒนาอาช พท เป นม ตรต อ สงแวดลอม การพฒนาดานโครงสรางพนฐานทจำเปนตอการดำรงชวต รวมท งเสร มสร างกระบวนการม ส วนร วมของช มชนในการบร หาร จ ดการและบำร งร กษาโครงสร างพ นฐาน ตลอดจนร วมก นกำหนด ขอบเขตพนทปาและพนททำกน และจดทำผงชมชนอยางมสวนรวม เปนไปตามระเบยบและกฎหมาย วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
หารส วนตำบลผาตอ องค การบร
ขอตกลงความรวมมอ
นายปตพงศ พงบญ
20 (24 ม . ค . 66) สวพส จ ดประช มคณะกรรมการอำนวยการ โครงการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงในพ นท จ งหว ดเช ยงใหม ครงท 1/2566 ประจำปงบประมาณ พ.ศ. 2566 ณ หองประชม 3 ช น 3 ศาลากลางจ งหว ดเช ยงใหม อำเภอเม อง จ งหว ดเช ยงใหม โดยม นายช ชวาลย ป ญญา รองผ ว าราชการจ งหว ดเช ยงใหม เป นผ แทนผ ว าราชการจ งหว ดเช ยงใหม เป ดการประช มพร อมท ง ดำเน นการประช มตามวาระ โดยม หน วยงานบ รณาการเข าร วมกว า 37 หนวยงาน นางสาวเพชรดา อย ส ข รองผ อำนวยการสถาบ นฯ ด านการ พฒนา สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ไดกลาวถง แนวทางการดำเนนงานภายใตแผนปฏบตการดานการพฒนาพนทสง อยางยงยน ระยะ 5 ป (
.
สระดบตำบลในพนท และ ผลกดนสระบบงบประมาณแบบแผนงานบรณาการ เพอเรงแกปญหา บนพนทสง สงเสรมใหชมชนบนพนทสงมความเปนอยทดขน ปรบระบบ เกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมดแลผนปาทเปนแหลงตนนำ ลำธารของประเทศ ต อมาได นำเสนอความก าวหน าการขอใช ประโยชน พ นท โครงการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงในจ งหว ดเช ยงใหม เพอดำเนนการพฒนาพนทสงรวมกบหนวยงานบรณาการ กรมปาไม จงไดมการจดทำโครงการพฒนาปาไมพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง และนำเสนอแผนปฏ บ ต การและงบประมาณประจำป
2 ของโครงการพฒนาพนทสง แบบโครงการหลวงในจงหวดเชยงใหม ประชมคณะกรรมการพฒนาพนทสงจงหวดเชยงใหม ครงท 1 สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
พ ศ
2566-2570)
พ ศ . 2566 และความกาวหนาการดำเนนงานไตรมาส
ทำใหลงโบและเพอนบานจำตองยงชพดวยการปลกมนสำปะหลงและขาวโพดเลยงสตว แตผลผลตทไดไมสามารถสรางรายไดทเพยงพอตอการดำรงชพของครวเรอน หลายครอบครวจงอพยพยายถนฐาน หรอรบจางนอกพนท เพอหารายไดมาจนเจอครอบครว แตลงโบกลบคดตางมองวาทดนผนนคอบาน เปนทนทมอยแลว หากออกไปทอนตองเรมตนใหม ถามความขยน อดทน และอยอยางพอเพยง ยอมดำรงชพไดอยางไมขดสน
ในพนทจดสรร
2 ไร จำนวน 220 ตน และทดสอบเลยงหมหลม ในป พ ศ. 2561-2566
องคความรกบการแกปญหาพนทสง นายโบ สงหคำ เกษตรกรหมท 11 บานปางมะนาว ตำบลปางมะคา อำเภอขาณวรลกษบร จ งหว ดกำแพงเพชร ป จจ บ นอาศ ยอย ร วมก บภรรยาและหลานชาย ในพ นท ท ได ร บการจ ดสรรจากกรมป าไม หล งอพยพออกจากอ ทยานแห งชาต แม วงก ในป พ ศ . 2529 ประกอบด วยพ นท อย อาศ ย 1 งาน และพ นท การเกษตร 5 ไร จากสภาพอากาศทรอน แหงแลง ดนรวนปนทรายปะปนดวยหนลกรงและหนกลมมนขนาดเลก เปนกรดจดถงกรดปานกลาง และ มความอดมสมบรณตำ
ลงโบจงยนหยดทำการเกษตรในพนทจดสรร 5 ไร และ เช าพ นท เพ ม 24 ไร เพ อปล กม นสำปะหล งและข าวโพดเล ยงส ตว รายได เฉล ย 75,000 บาทต อป เล ยงส กรไว จำหน ายในช มชน รายไดเฉลย 40,000 บาทตอป และลดคาใชจายของครวเรอนดวยการปลกขาวนา เลยงไกและปลาไวบรโภค ใครวารอนแลง...จะเลวรายทคลองลาน เขยน/เรยบเรยงเรองโดย: กชพร สขจตภญโญ และ อภชาต เนองนตย ลงโบ วย 66 ป เกษตรกรผนาในโครงการ งโบ พฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงคลองลาน ฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงคลองลาน ตนแบบการดารงชพทเพยงพอกพอเพยง นแบบการดารงชพทเพยงพอกพอเพยง เม ออาย มากข น เร ยวแรงในการปล กม นสำปะหล งและ ขาวโพดเลยงสตวในพนทขนาดใหญใหมรายไดเพยงพอตอการดำรง ชพเหมอนแตกอนลดลง ทำใหลงโบตองการปรบเปลยนวถชวต ในป พ ศ . 2560 ล งโบได เข าร วมก จกรรมส งเสร มของโครงการพ ฒนา พ นท ส งแบบโครงการหลวงคลองลาน ปร บเปล ยนจากการปล ก มนสำปะหลงเปนไมผล คอ มะมวงนำดอกไมสทอง
อาศยนำฝนในการเกษตร
ล งโบได เข าร วมการว จ ยเพ อสน บสน นการพ ฒนาระบบเกษตร ในพ นท เขตร อนแบบม ส วนร วม ต งแต การว เคราะห สภาพพ นท การคดเลอก ทดสอบพชและสตวทางเลอกในแปลงของตนเอง รายไดภาคการเกษตร รายไดนอกภาคการเกษตร ปลกมนสาปะหลง/ขาวโพดเลยงสตว พนทจดสรร 5 ไร และนอกโครงการ 24 ไร รายได 75,000 บาท/ป เลยงไกและปลาไวบรโภค คดเปนมลคา 6,000 บาท/ป เบยยงชพผสงอาย 600 บาท/เดอน หรอ 7,200 บาท/ป บตรสวสดการแหงรฐ 2 คน 400 บาท/เดอน หรอ 4,800 บาท/ป เลยงสกรไวจาหนาย รายได 40,000 บาท/ป ปลกขาวนอกพนทจดสรรไวบรโภค คดเปนมลคา 16,900 บาท/ป 21
สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
เจรญเตบโตไดในดนทมสภาพ
ของเศรษฐกจพอเพยง ทใหความสำคญกบความสมดลของระบบ นเวศ และการใชวสดเกษตรแบบหมนเวยนภายในฟารมเชอมโยง กนจนเปนหวงโซ (Circular Agriculture) อนนำไปสการพฒนา
22 ลงโบไดเขารวมการทดสอบปลกนอยหนาพนธเพชรปากชอง ซงเปนไมผลทนแลง ดแลรกษางาย
เป นกรด ในพ นท จ ดสรร 1 ไร จำนวน 100 ต น ม อ ตราการ รอดตายของตนนอยหนาอาย 12 เดอน 93% ความสงตนเฉลย 102.72 เซนต เมตร ขนาดเส นรอบวงเฉล ย 6.30 เซนต เมตร ซ งเป นแนวโน มทดของการเจรญเตบโตในระยะแรก โดยคาดวา จะเรมใหผลผลตในปท 3 แตการเจรญเตบโตของตนพชในสภาวะ ร อนแล งเช นน ต องเก ดจาก ความเอาใจใสและการปฏ บ ต ตาม คำแนะนำของเจาหนาทอยางเครงครด โดยการใสปยคอกบำรงดน การคล มบร เวณโคนต นและการปล กหญ าแฝก จะช วยร กษา ความชนและลดการชะลางพงทลายของหนาดนได การทดสอบเล ยงส กรแบบโครงการหลวง เพ อยกระด บ การเล ยงส กรให ได มาตรฐาน โดยการนำส กรล กผสมสายพ นธ โครงการหลวงท รวมล กษณะด ของส กรสามสายพ นธ ไว (25% เปยแตรง, 50% พนเมอง, 25% เหมยซาน) มอตราการเจรญเตบโต ด ใหลกดก เลยงลกเกง มาทดสอบเลยงโดยเปรยบเทยบกบวธการ เล ยงส กรแบบเด มท เล ยงบนพ นซ เมนต และการใช อาหารหม ก ทมสวนผสมของมนสำปะหลงและหยวกกลวยรวมกบสตรอาหาร สำเรจรปในอตราสวน 50:50 พบวา สกรลกผสมอาย 4 เดอน มอตราการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) เทากบ 0.5 กโลกรม ส งกว าส กรพ นธ พ นเม อง 20% และการใช อาหารหม กร วมก
อาหารสำเรจรป
78% ของนำหนกมชวต ส งกว าส กรพ นธ พ นเม องท ม น ำหน กซาก 68% และความหนา ไขมนสนหลง 3 จดของสกรลกผสม นอยกวาความหนาไขมนสกร พ นเม อง 39% ซ งล งโบไดนำปยคอกท ไดจากการเล ยงหม หล ม ไปบำร งด นในแปลงไม ผล และสามารถนำความร ท ได ร บจาก การเข าร วมงานว จ ยไปถ ายทอดให แก ล กหลานและผ ท สนใจ ในชมชนได …ใครวารอนแลง จะเลวราย ทคลองลาน… การว จ ยน ไม เพ ยงแต สร างความร ใหม และรายได แก เกษตรกรในอนาคต แตเปนการวจยทเกดจากการเรยนรรวมกน ระหวางนกวจย นกพฒนา และเกษตรกร เพอพฒนาระบบเกษตร ในชมชน เปนการสรางตนแบบของการดำรงชพตามหลกปรชญา
บ
ชวยลดตนทนคาอาหารสกรได 36% ในสวนของ คณภาพซากสกรลกผสมมนำหนกซาก
ระบบเศรษฐกจฐานรากไดอยางยงยน
ของประเทศไทย พนธนอยหนาในประเทศไทยแบ งเป นพ นธ พ นเม อง หรอพนธฝาย (นอยหนาฝายเขยว ฝายครง) และพนธนอยหนาหนง (นอยหนาหนงเขยว หนงทอง หนงครง) แตพนธทเปนพนธการคาหลก
23 นอยหนา ไมผลทนแลง...ไมผลทางเลอก เขยน/เรยบเรยงเรองโดย: ดร อจฉรา ภาวศทธ นางสาวปญชพฒน แจมเกด และ นายคมสนต อตมา นอยหนา ไมผลสรางอาชพ น อยหน าเป นไม ผลเขตร อน ม ถ นกำเน ดในประเทศแถบ อเมรกากลาง ชอบอากาศรอนแหง อากาศไมหนาวจด ปรมาณ นำฝน 800-1,300 มลลเมตร/ป มแสงแดดจด และปลกไดในพนท ทมระดบความสงไมเกน 1,000 เมตรจากระดบนำทะเลปานกลาง น อยหน าจะสามารถให ผลได เม อม อาย ประมาณ 2-3 ป ข นไป สามารถต ดแต งเพ อบ งค บให ผลผล ตออกตามช วงเวลาท ตลาด ตองการได เมอแตกกงใหมจะมชอดอกออกมาดวย ปกตถาตดแตง ก งในเด อนมกราคมจะเก บเก ยวได ในเด อนม ถ นายนถ งส งหาคม ถ าเล อนต ดแต งก งไปเป นเด อนเมษายนจะเก บเก ยวได ในเด อน กนยายนถงพฤศจกายน ซงเปนชวงทไมคอยมผลไมอน จะทำให ขายไดราคาด นอยหนาเปนพชทนตอสภาพแลง แตการมแหลงนำ จะทำใหสามารถผลตนอยหนาไดตลอดปและมคณภาพมากยงขน นอยหนา Custard Apple หรอ Sugar Apple เปนผลไม ทเรารจกกนด ปลกงาย เจรญเตบโตไดดกบสภาพภมอากาศในพนท
อ
เพชรปากช
เก บเก ยว 135-145 ว นหล งดอกบาน ผลผล ตม ค ณภาพ ผลโต เน อมาก และตลาดมความตองการสง นอกจากนยงมพนธ ใหมคอ ฝายเขยว เกษตร 2 เปนพนธทโตเรว ทนแลง ใหผลผลตเรว (110-120 วน หลงดอกบาน) และบงคบใหออกดอกตดผลไดงาย วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
ค
พ นธ
อง ซ งเป นพ นธ ล กผสม ม อาย
24 นอยหนา ชวยเพมพนทสเขยว นอยหนาสามารถปรบตวไดดในพนทความสงไมเกน 1,000 เมตร อณหภม 10-40 องศาเซลเซยส เจรญเตบโตและใหผลผลตไดทกสภาพดน ทงดนทอดมสมบรณ และดนเลว เชน ดนรวนปนทราย และดนรวนเหนยว แตตองมการระบายนำด นำไมทวมขง รวมถง ในสภาพแหงแลงทมนำหรอฝนนอย ในการปลกควรเลอกตนทสมบรณแขงแรง หากมนำ หร อฝนตกจะช วยให ต นม โอกาสรอดตายมากข น ในช วงป แรกควรม การพรางแสงช วย หลงการปลกจนตนกลาเรมตงตวได นอกจากนการปลกไมบงลมจะชวยปองกนพายฤดรอน ใหกบตนนอยหนาได โดยเลอกไมทปรบตวไดดกบพนท เชน กระถนณรงค และมะมวง เปนตน
ดนเลว สามารถสราง อาช พให ช มชนและต อยอดสร างรายได จากการขยายพ นธ ต นกล าจำหน าย นอกจากน นอยหนายงเปนไมผลยนตนทชวยฟนฟปาและเปนการเพมพนทสเขยวใหกบบนดอยสงได ระบคาสาคญ หรอ hashtag: นอยหนา ไมผลทางเลอก พชทนแลง เอกสารอางอง: ฉลองชย แบบประเสรฐ. 2536. การเลอนฤดกาลเกบเกยวผลนอยหนาโดยการตดแตงกง ใน นทรรศการวชาการ 50 ป มก ธรรมชาต เทคโนโลยและชวต มหาวทยาลย เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ หนา 31. เรองศกด กมขนทด และกวศร วานชกล สถานวจยปากชอง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร สมเกยรต บตรบารง เทคโนโลยชาวบาน https://www.technologychaoban.com/agricultural-technology/article_39272. น อยหน าเป นพ ชท ทนแล ง ปล กในพ นท อาศ ยน ำฝนหร อไม ม แหล งน ำได เช น บานปางแดงใน อำเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม เปนชมชนดาราอง (ปะหลอง) ซงเปน พนทภายใตโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงปางแดงใน เกษตรกรจะเรมตดแตงกง และเด ดใบออกท งต นในช วงปลายเด อนม นาคม - ต นเด อนเมษายน หล งการต ดแต งก ง เมอตนไดรบความชนหรอนำแลว ดอกของนอยหนาจะแทงออกเปนกลม กลมละ 2-5 ดอก ในบรเวณจดเดยวกน หนงตนจะออกดอก 1,000-1,500 ดอก ดอกจะบานนาน 3-4 วน การบานของดอกจะบานมากหรอนอยขนอยกบความชน หากมความชนสงดอกจะบานมาก และอณหภมตำดอกจะบานไดดกวาอณหภมสง แตหากไมไดรบนำหรอฝนไมตก ดอกจะรวง และไม ต ดผล ช วงการเก บเก ยวผลผล ตท บ านปางแดงในจะเก บเก ยวประมาณเด อน กนยายน-ตลาคม ซงเปนชวงทตลาดไมมผลผลต จงเปนโอกาสทางการตลาดทำใหสามารถ จำหน ายได ในราคา 40-50 บาทต อก โลกร ม ซ งเป นราคาท ส งกว าฤด กาลปกต ท งน การจดการตนนอยหนาขนกบบรบทของพนท สภาพอากาศ ดน นำฝน การตดแตงกงทเรว หร อช าเก นไปจะม ผลต อการให ผลผล ต ปร มาณและค ณภาพของผลน อยหน า น อยหน า จงเปนไมผลทางเลอกทจะเปนพชเศรษฐกจหลกหรอเสรมรายได โดยเฉพาะพนทขาดนำ และมพชทางเลอกไมมาก สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
นอยหนาจงเปนไมผลทางเลอกโดยเฉพาะในพนททแหงแลง
ความสาเรจของการพฒนาพนทสง
จดทำขอบเขตพนทปาไมและพนท ทำก น (Zoning) กระบวนการเก บข อม ล การนำข
ประสบป ญหา ขาดแหลงนำเพอการเกษตรอยางรนแรง จนกระทงป 2557 สวพส โดยโครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวงแมมะลอ รวมกบ ชมชนบานแมวาก และองคการบรหารสวนตำบลแมนาจร ไดจดทำ แผนช มชนเพ อร บฟ งความค ดเห นของช มชน ทบทวนป ญหา
รวมถงขบเคลอนการพฒนาใหเปนไปตามหลก วชาการโดยใชเครองมอ GPS ใหเกษตรกรเดนรอบแปลงททำกน ของตวเอง และบนทกขอมลการใชประโยชนพนทและตรวจเชก ความถกตอง แบงปนการใชขอมลรวมกนในชมชน เกดเปนแผนท การใช ประโยชน ท ด นรายแปลงของเกษตรกรบ านแม
ถอดรหสบานแมวาก จดการนาทาการเกษตรบนพนทสง ชมชนตนแบบบานแมวาก อำเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม ม การบร หารจ ดการด เล ศ ท การ นต ด วยรางว ลเล ศร ฐ ประเภท ส มฤทธ ผลประชาชนม ส วนร วม (Effective Change) ถ อเป น ช มชนต นแบบ ซ งต งอย หม ท 6 ตำบลแม นาจร อำเภอแม แจ ม จ งหว ดเช ยงใหม ม ประชากรท งหมด 327 คน 102 คร วเร อน เกษตรโดยสวนใหญปลกพชเชงเดยวในชวงฤดฝนเปนหลก มพนท ในการปล กข าวโพดเล ยงส ตว 1,506.54 ไร แต
ความตองการของชมชน วเคราะหปญหาและสาเหต และกำหนด ทศทางการพฒนารวมกน พบวา ชมชนไมมแหลงตนนำของตนเอง ไม สามารถปล กพ ชทางเล อกอ นนอกจากข าวโพดเล ยงส ตว จงตองการพฒนาแหลงนำบนพนท “สนดอยยาว” ในเนอทกวา 600 ไร ซงชมชนไมสามารถจดการและแกไขปญหาไดเพยงลำพง นายว ร ตน ปราบท กข ผ อำนวยการสถาบ นว จ ยและ พ ฒนาพ นท ส ง ( สวพส .) กล าวว า ก อนท จะเข าดำเน นการ ตามความต องการของช มชนบ านแม วาก ม การถอดบท เร ยน กระบวนการเร ยนร เพ อวางแผนงานร วมก บช มชนในการจ ดหา แหล งน ำเพ อการเกษตร วางแผนการพ ฒนาเช งพ นท ให ม ความ ยงยน พรอมๆ กบการปรบเปลยนพนทจากการปลกพชเชงเดยว มาเปนปลกไมผลในระบบอนรกษดนและนำ ทเนนการทำงานแบบ มสวนรวม การจดทำแผนชมชน รวมกนวเคราะหปญหาสำคญของ ชมชนในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และโครงสรางพนฐาน รวมท งความต องการของช มชนท แท จร ง ประเม นศ กยภาพของ ชมชน โอกาส ภยคกคาม จดแขง จดออน และขอจำกดตางๆ รวมท ง การจ ดทำแผนการใช ประโยชน ท ด นรายแปลง ในการสำรวจจดทำฐานขอมลของชมชน ขอมลการใชประโยชน ทดนรายแปลงของเกษตรกร
อม ลไปใช ประโยชนในดานการวางแผนตามความตองการของชมชน ไดแก ด านโครงสร
านส
และ
วากข น ซงเปนเครองมอสำคญททำใหชมชนและหนวยงานเหนภาพบรบท ชมชนรวมกน เกดการรวมวเคราะห และวางแผนในการพฒนา ไดตรงกบปญหาทแทจรง ตลอดหลายปทผานมา การบรหารจดการระบบนาบนพนทสง เพอการเกษตรทยงยน ถอวามความทาทายเปนอยางมาก จากสภาพความเปนอยของเกษตรกรในพนทสวนใหญ ม งปล กพ ชเช งเด ยว และอาศ ยนาในช วงฤด ฝน ทาให พ นท ประสบป ญหาขาดแคลนนา อย างร นแรง จนกระท งสถาบ นว จ ยและพ ฒนาพ นท ส ง ( สวพส .) นาโครงการเข าไป ชวยเหลอและสนบสนนทเนนการทางานแบบมสวนรวมนบตงแตป 2557 ะ ร น า ม ว บ ง น ง 25
างพ นฐาน ด านอาช พเศรษฐก จ ด
งคม
ดานสงแวดลอม
(3) สรางพนทสเขยว ในแปลงเกษตรและพ นทปาของชมชน (4) สรางปาสรางรายได
• จดทาขอมลแผนการใชทดนทเหมาะสมในพนท ตามโครงการจดทดนทากนใหชมชนตามนโยบาย รฐบาล (คทช.)
• สนบสนนกลาไมตามโครงการสรางปารายได
• สงเสรมองคความร : ไมผลยนตน ในระบบอนรกษฯ
• ทาปยหมก
• ระบบนาภายในแปลงของเกษตรกร
ทกวนนบานแมวากเกดการปรบเปลยนพนทจาก การปลกพชเชงเดยวกลายเปนพนทปลกไมผลในระบบอนรกษดน
• วางทอระบบสงนา (2,200 เมตร)
• ปรบแตงบอพรอมปนพลาสตก
•
• จดทาระบบอนรกษดนและนา 250 ไร
• สนบสนนการปลกหญาแฝก
• การทาปยหมกจากเศษวสดเหลอใช ทางการเกษตร (ตนขาวโพด)
• สนบสนนแปลงเรยนรการปลกไมผล
•
26 ในขณะเดยวกน สวพส รวมคดวเคราะห รวมจดทำแผน บรณาการ กำหนดเปาหมาย แผนงาน โครงการ กจกรรมทเหมาะสม ก บพ นท ซ งพบว า ช มชนให ความสำค ญในการพ ฒนาแหล งน ำ เพ อการเกษตร เป นอ นด บท 1 ช มชนจะได ม น ำในการผล ต พชทางเลอกในการทำอาชพการเกษตรมากขน พรอมทงกำหนด เปาหมายรวมกน ประกอบดวย (1) สรางรายไดรายวน รายเดอน รายป (2)
(5) ลดปญหาหมอกควน โดย สวพส. สนบสนนเจาหนาทประจำพนท งบประมาณ ในการดำเน นงาน เคร องม อแผนท ต างๆ ท ใช ในการวางแผน การพฒนา และเปนหนวยงานหลกในการประสานงานระหวางชมชน และหนวยงานตางๆ ทงการขบเคลอนการดำเนนโครงการในพนท แตละภาคสวนไดเขามามสวนรวมในแตละระยะของการดำเนนงาน ตงแตเรมแรกจนถงปจจบน ประสานงบประมาณ จากภาคเอกชน
ปลกพชทเปนมตรกบสงแวดลอม
• สนบสนนงบประมาณจดตง ศนยเรยนรการเผาถานชวมวล แบบไรควน • สนบสนนพลาสตก • ระบบสงนา เชอมระหวางบอ ระยะทาง 2,674 เมตร
ขบเคลอนการพฒนา เชงพนท
สนบสนนองคความรและการเสยบยอดกลาพนธมะมวง สนบสนนเครองจกร/รถขนดน สนบสนนงบประมาณในการตอยอด การจดทาระบบนาเพอการเกษตร ภายใต โครงการแมแจมโมเดล อบต. แมนาจร สวพส ปาสงวน าสงวน แหงชาต ปาแมแจม าแมแจ พฒนาทดน ฒนาท อาเภอแมแจม าเภอแมแจม สานกงาน านกงาน เกษตรอาเภอ แมแจม แมแจ ชมชน มชน บานแมวาก านแมวาก บรษท บร ปนซเมนต นซเมนต ไทยจากด ไทยจาก มลนธ ลน ฮกเมองแจม กเมองแจ มลนธอนใจ ลน นใจ เครอเจรญ โภคภณฑ ความสำเร จของบ านแม วาก เก ดข นจากการแลกเปล ยน เรยนร การรวมดำเนนงานทกภาคสวน ผานกจกรรมสำคญๆ คอ การใช แผนท ในการวางแผนการพ ฒนาร วมก น (one map) ท ช วยสร างความเข าใจ ร วมตกลงวางแผนและต ดส นใจ ช มชน ร บทราบข อม ลท แท จร ง ทำให ลดความข ดแย งเร องท ด นทำก น การพฒนาผนำดานทกษะและถายทอดองคความรทางวชาการ ดานการบรหารจดการพนทของชมชน การถอดบทเรยนจากการ ทำงานทผานมา รวมกบผแทนหนวยงานตางๆ โดยชมชนแมวาก ไดรบการยกยองวาเปน “หมบานเรยนรเรองการบรหารจดการนำ” ใหกบชมชนรอบขางเขามาเรยนร ปจจบนชมชนบานแมวากมแหลงนำเพอการเกษตร จำนวน 7 บ อ ปร มาณน ำท งหมด 3,600 ล กบาศก เมตร พ นท ได ร บ ประโยชน 624.42 ไร เกษตรกรผ ได ร บประโยชน 66 ราย จำนวน 72 แปลง และมแผนการพฒนาเชงพนท เกดรปแบบการ ดำเน นงานเป น “ แม วากโมเดล ” เพ อดำเน นการต อยอดการ พฒนาเชงพนท
ำ การปล กไผ ผสมผสาน ไม ผล ไม ม ค า กว า 58 ชน ด
)
และน
เพอเพมพนทสเขยวของชมชนและความสมบรณของพนปา สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน
900 บาท เพราะไมมความรวาอายผกเทาไรทสามารถตดได
เกษตรกรยคใหม ตนแบบการพฒนา นายวรเวศ แชด นายวรเวศ แชด ( พ โต ) อาย 34 ป ผ นำเกษตรกรบ านดอยช าง โครงการพ ฒนาพ นท ส ง แบบโครงการหลวงวาว ตำบลแมสรวย อำเภอวาว จงหวดเชยงราย จากคนทตอตาน สวพส และไมเชอวาการใชพนทปลกนอยจะไดผลผลตทมาก ซงกอนหนาน แฟนเขารวมกบโครงการฯ วาว แตตวเองยงมความคดทวามนทำไดจรงเหรอ? การปลกทใชพนทนอยๆ ซงเทยบกบเมอกอนปลกพรก มะเขอเทศ กะหลำปล ใชพนท 20 ไร มรายได 2-3 หมนบาทตอป ทงราคาผลผลตทไมแนนอน ทำใหมหนสนจำนวนมาก และใชสารเคมเปนหลก ตรวจสารพษตกคาง ในเลอดกไมเคยผาน จงเรมศกษาขอมลจากอนเทอรเนตวา สวพส คออะไร? เหนคลปเกษตรกรทเปลยนจากการใช สารเคม ปรบมาเปนอนทรย ใชพนทนอยแตไดผลผลตมาก
จงไปศกษาดทกท และสรางโรงเรอนโรงแรกขนาด
ทำใหมรายไดปแรก
ทำใหผลผลตเสยหาย จงลองปลกอกรอบ พรอมกบเขาหาเจาหนาทบอยกวาเดม และไปศกษาแปลงนายสรรภกรณ พมพพวง (พจม) จากนนมกรายไดจาก 7,000 บาท ถง 20,000 บาท ปจจบนปลกผกตระกลสลด (คะนา เบบฮองเต เรดโอค กรนโอค คอส) จำนวน 8 โรงเรอน โรงเร อนขนาด 18 × 30 เมตร รายได จากผ กเฉล ยต อเด อน 4-5 หม นบาท ม รายได จากกาแฟ 200,000 บาทตอป มะมวงพนธมหาชนก รายได 10,000 บาทตอป จดเปลยนทมาปลกผกอนทรย 1. ปลอดภยกบสขภาพและรางกาย 2. ปลอดภยตอผบรโภค 3. ลกสามารถวงเลน
ทำใหตอนนมรายไดเฉลยตอป
สามารถปลดหนสนไดเพราะผก
ของผม ตอชวตของผม
27
ตอนนนตวเองไมมความรเรองการสรางโรงเรอน
9 × 27 เมตร เจาหนาท สวพส กเขามาใหความร
และเกบกนผกทปลกในแปลงได
4.
ผลผลตมราคาทสง
5-7 แสนบาท
“ผกคอลมหายใจ
”
25 วน กปลกไดแลว)
ผกอะไรปลกแปบเดยวกเกบขายไดแลว พอกลบมาไดเรมสรางโรงเรอนแบบไมไผ
28 HRDI HRDI นายสพจน หวยซอก สวสดครบ วนนแอดมนจะพาไปทำความรจกกบ พสพจน หวยซอก ผนำเกษตรกรอกหนงทาน ของโครงการพ ฒนาพ นท ส งแบบโครงการหลวงแม สลอง ผ เปล ยนว ถ การทำเกษตรแบบด งเด ม เปน “ปลกผกอนทรย” พสพจน หวยซอก ผนำเกษตรกรบานปาคาสขใจ เลาใหฟงวา เมอกอนปลกขาวโพด ถวแดง กะหลำปล ยงมการเผาพช เผาไร เพอชวยในการทำการเกษตร แตปจจบน ไดเปลยนวถมาปลกผกอนทรยในโรงเรอน โดยปลกผกจำพวกเบบคอส คะนาฮองกง ผกกาดเขยวปล ผกช โดยขายสงใหกบบรษท ขายปลกทตลาดเชาบนดอยแมสลอง และถนนคนเดน อำเภอแมจน จดเปลยนททำใหพสพจนเปลยนจากการปลกพชแบบดงเดม กเนองมาจากเจาหนาท สวพส ทอยทโครงการพฒนาพนทสงแบบ โครงการหลวงแม สลอง ช กชวนให มาปล กพ ชผ กในโรงเร อน ทใชพนทนอย แตไดผลผลตทมาก โดยไดไปศกษาดงานทศนยพฒนา โครงการหลวงแมโถ เรองการปลกผกสลดในโรงเรอน (ตอนนนยง ไมรจกผกสลดเลยวามอะไรบาง
ดงานวานคอ ผกเบบฮองเต ใชเวลาปลกแค
ผมแทบไมเชอ
และทดลองปลกผก เบบ ฮองเตเปนพ ชชน ดแรก ซ งใชเวลาปลกแค 25 วนกสามารถ เกบผลผลตไดจรง ตอมากเรมปลกผกเบบคอส เบบฮองเต สลบกนไป ตอจากนนจงปรบเปลยนโรงเรอนไมไผมาเปนโรงเรอนแบบเหลก เพอความคงทนตอการใชงาน โดยช วงแรกปล กผ กในโรงเร อนในระบบมาตรฐานเกษตร ปลอดภ ย GAP แต ป จจ บ นได ห นมาปล กผกในระบบมาตรฐาน อ นทร ย ซ งทำใหลดตนท นจากการใชสารเคม และขายไดราคา ทดกวา เปรยบเทยบสมยกอน 1 โรงเรอน ไดเงน 5,000-7,000 บาท พอเปล ยนมาเป นปล กผ กในระบบมาตรฐานอ นทร ย ได รายได โรงเรอนละ 10,000-13,000 บาท นอกจากน ย งทำป ยหม กไว ใช เอง เพ อลดต นท น โดยใช เปลอกกาแฟ เปลอกขาวโพด ขหม และขวว และยงปลกไมผล เช น อะโวคาโด ล นจ เพ อสร างรายได อ กทางหน ง และย งเป น การเพมพนทสเขยวอกดวย ป จจ บ นพ ส พจน ม รายได กว า 500,000 บาทต อป และ เป นผ นำเกษตรกรท คอยเป นท ปร กษา ให ความช วยเหล อ และถ ายทอดความร ส งต อให ก บเกษตรกรรายใหม ๆ ในพ นท ดอยแมสลองอกดวย สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)
เจาหนาทโครงการหลวงบอกตอนไป
• โรงเรอนเพาะเหดนางฟาภฐาน 1 โรงเรอน
•
29 HRDI HRDI นายเกาชง แซกง “จากพนกงานบรษทเอกชน สเกษตรกร” วนนพาไปรจกเกษตรผนำ อกหนงทาน นายเกาชง แซกง อาย 42 ป ผนำเกษตรกรบานเลาชกวย โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง หวยกางปลา ตำบลปาตง อำเภอแมจน จงหวดเชยงราย อดต จากพนกงานบรษท ทมรายได 360,000 บาทตอป หกคาใชจายในชวตประจำวน ไมเหลอ เงนเกบ จงตดสนใจกลบบานมาทำการเกษตร โดยเลอกปลกผกอนทรย เปนหวงสขภาพ ตอนนนคนใน หมบานไมมใครปลก ปลกแบบไมใชสารเคม และมตลาด นอกจากนน สวพส ยงมาชวยใหความรเรอง การปลก การดแล การใชชวภณฑ ตลอดจนการเกบเกยวและขอรบรองมาตรฐาน ปจจบน พเกาชงทำเกษตรแบบผสมผสาน ในพนท 3 ไร • ปลกผกอนทรยตระกลสลด (กรนโอค เรดโอค คอส เบบฮองเต ผกกาดหอม และคะนา
) จำนวน 5 โรงเรอน
ซงสามารถนำมลสตวทไดจากหม ไก มาทำปยหมก เพอลดตนทนในการผลตผกอนทรย มรายไดจากผกอนทรย 270,000 บาทตอป มรายไดจากการจำหนายลกหม 370,000 บาทตอป วารสาร สวพส ปท 13 ฉบบท 1 พ ศ. 2566
เลยงหมดำสายพนธดรอค แมพนธ และเพาะพนธลกหมจำหนาย • เลยงไกไข ไกพนเมอง และปลา
หองเรยนในสวน @อทยานหลวงราชพฤกษ
)
รนท 5/2566 จดอบรมวนท 18-22 กนยายน 2566 (เปดรบสมครตนเดอนกนยายน)
สมครเขารวมโครงการไดท: https://forms.gle/ThBsHNwJmHgzvYJy6
• คณสมบตผสมคร:
1. ผสมครเขารวมการอบรม จะตองเปนผท มอาย 18 ปขนไป
2. ผ ผ านการค ดเล อกเข าร วมโครงการ
จะได ร บการต ดต อแจ งผลการสม คร ทางโทรศพทตามเบอรทแจงไว
3. ในการเขารวมอบรม ควรสวมหนากาก อนาม ย
• จดฝกอบรมเดอนละ 1 ครง ครงละ 5 วน (
.) ระหวางเดอนพฤษภาคม-กนยายน 2566 • รบสมครผเขาอบรมทงหมด 5 รน รนละ 10
(เลอกอบรมไดคนละ 1 รนเทานน) รนท 1/2566 จดอบรมวนท 22-26 พฤษภาคม 2566 (เปดรบสมครตนเดอนพฤษภาคม) รนท 2/2566 จดอบรมวนท 19-23 มถนายน 2566 (เปดรบสมครตนเดอนมถนายน) รนท 3/2566 จดอบรมวนท 17-21 กรกฎาคม 2566 (เปดรบสมครตนเดอนกรกฎาคม) รนท 4/2566 จดอบรมวนท 21-25 สงหาคม 2566 (เปดรบสมครตนเดอนสงหาคม
ว นจ นทร ถ งว นศ กร เวลา 09.00-16.00 น
คน
/ หน ากากผ า และร กษาส ขภาพ ใหแขงแรง • ผเขารบการอบรม จะตองนาอาหารกลางวน และขวดนาดมสวนตวมาเอง • สอบถามรายละเอยดเพมเตม: โทรศพท 0 5311 4110-2 ตอ 5207 (ในวนและเวลาราชการ) อทยานหลวงราชพฤกษ สถาบนวจยและพฒนา พนทสง (องคการมหาชน) ขอเชญประชาชนผสนใจ ด านการเกษตร สม ครเข าร วมโครงการฝ กอบรม การเกษตรตามรอยเกษตรทฤษฎใหม “การทาเกษตร ตามรอยเกษตรทฤษฎ ใหม เพ อความย งย น ” ประจา ปงบประมาณ พ ศ. 2566 เพอพฒนาฝกทกษะวชาชพ เร ยนร เก ยวก บการทาเกษตรทฤษฎ ใหม ตามหล ก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เรยนรการทาเกษตร ประณ ตเพ อให ได พ ชผ ก ไม ผลท ปลอดภ ยไว บร โภค และได นาไปประย กต ใช ต อท บ าน ณ อ ทยานหลวง ราชพฤกษ จงหวดเชยงใหม โครงการฝกอบรมการเกษตรตามรอยเกษตรทฤษฎใหม 30
กญชงเหลอมขาวโพด สขลาไมเหลอมลา (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง พบพระ)
เกษตรปลอดภยสรอยยมแหงความสข (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ขนสถาน)
กญชง ยมหวาน (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง แมมะลอ)
เขนหนอยๆ คอยๆ ปลก (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ผปานเหนอ)
ความสขบนความพอเพยง (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ขนสถาน)
จดเรมตนความสาเรจ หวยนาใสโมเดล (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง สบเมย)
ทาไป ยมไป (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง นาแปง)
พชทางเลอกรนแรก กยมออกแลว (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง คลองลาน)
เกษตรสขใจ สรายไดทยงยน (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ปางยาง) ดอกเหดแกมแดง (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง หวยกางปลา)
ขนสถาน)
แปลงปรบระบบอนรกษดนในทลาดชน ดวยครบนาขอบเขาในแปลงอะโวคาโด (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง หวยฮะ)
ภาพสวย
เกษตรกร กบรอยยมแหงความสข แปลงแหงความสข กระทอมนอย คอยแลกเปลยน (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ผปานเหนอ) การเกษตรดตลอดมา ทองฟาสดใสตลอดไป (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง
...บนดอยสง
แปลงพรกหวาน พชสรางรายไดใหกบเกษตรกร (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง นาแปง)
ปนยมได ปหนาชางมน (โครงการพฒนาพนทสงแบบโครงการหลวง ผปานเหนอ) 31
?
ระบบการใหบรการและถายทอดองคความร ผานทางแอปพลเคชนไลน
เมน “องคความรบนพนทสง”
เมน “MEHigh ภมอากาศบนพนทสง”
เมน “เกษตรกรผนา”
เมน “ขอมลขาวสาร”
เมน “ลงทะเบยน”
มาเปนเพอนกนกบ
โดยสถาบ นว จยและพ ฒนาพ นท ส ง (องคการมหาชน ) ได พ ฒนาเครองมอสาหรบการบรการเผยแพรขอมลขาวสาร องคความรของสถาบน ประกอบดวยเมน ดงน แนะนาแอปพลเคชน ของดพนทสง วาแต… ของดพนทสง มนคออะไรละ
ของด กนเถอะ !! พนทสง @hrdi 32
