Ενημερωτικό Δελτίο Eλληνικη Γαστρεντερολογικη Εταιρεια
Τευχος 33 ιουλιοσ - Σεπτεμβριοσ 2006
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
Πρόεδρος: Ιωάννης Τριανταφυλλίδης
Α’ Αντιπρόεδρος: Ελευθέριος Γιαννούλης
Β’ Αντιπρόεδρος: Θεόδωρος Ροκκάς
Γενικός Γραμματέας: Σωτήριος Γεωργόπουλος
Ειδικός Γραμματέας: Αναστάσιος Ηλίας
Ταμίας: Δημήτριος Ταμπακόπουλος
Μέλη: Χρήστος Δερβένης Ιωάννης Κουντουράς Χαράλαμπος Μπαρμπατζάς
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Πρόεδρος: Ιωάννης Καραγιάννης Μέλη:
Αναστάσιος Ηλίας Θεόδωρος Ροκκάς Δημήτριος Ταμπακόπουλος Γεώργιος Τασιάς
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ: Ιωάννης Τριανταφυλλίδης (Πρόεδρος ΕΓΕ)
Γραμματεία: Κωνσταντίνα Ντζόγια
Διεύθυνση αλληλογραφίας: Λεωφ. Δημοκρατίας 67, 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλ. 210-6727531-3 Fax: 210-6727535 e-mail: hsg@hol.gr
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας, θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2006 και ώρα 14:15 έως 15:30 στην αίθουσα ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ του Μεγάρου Μουσικής, κατά τη διάρκεια του 26ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γαστρεντερολογίας.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο 1. Δελακίδης Στέργιος 2. Καραγιάννης Ιωάννης 3. Κοτζάμπαση Κατερίνα 4. Ρώμα Ελευθερία 5. Τζιλβές Δημήτριος
Στην Τακτική Γενική Συνέλευση θα γίνουν: 1. Εκλογή Νέων Μελών 2. Απολογισμός απερχομένου Διοικητικού Συμβουλίου 3. Οικονομικός απολογισμός απερχόμενου Διοικητικού Συμβουλίου 4. Διενέργεια αρχαιρεσιών για την εκλογή: • Τριών (3) Τακτικών Μελών για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Γ.Ε. • Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Ενδοσκοπικού Τμήματος της Ε.Γ.Ε. • Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Παγκρεατολογικού Τμήματος της Ε.Γ.Ε. • Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Ογκολογικού Τμήματος της Ε.Γ.Ε. • Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Πρωκτολογικού Τμήματος της Ε.Γ.Ε. και • Τριών (3) Μελών για την Επιτροπή Δοκίμων της Ε.Γ.Ε.
Για το Ενδοσκοπικό Τμήμα 1. Γκοβόσδης Βασίλειος 2. Μάρκογλου Κωνσταντίνος 3. Πανάγου Εμμανουήλ 4. Παρασκευά Κωνσταντίνα
Υποψήφιοι είναι (αλφαβητικά):
Για το Παγκρεατολογικό Τμήμα 1. Κασαπίδης Παναγιώτης 2. Οικονόμου Μιχάλης 3. Τσαλής Κωνσταντίνος Για το Ογκολογικό Τμήμα 1. Κητής Γεώργιος 2. Ταρπάγκος Ανέστης Για το Πρωκτολογικό Τμήμα Δεν υπήρξαν υποψηφιότητες Για την Επιτροπή Δοκίμων Μελών 1. Κούσουλας Βασίλειος 2. Τασσιάς Γεώργιος Για το Τμήμα Βορείου Ελλάδος «Μακεδονία» Δεν υπήρξαν υποψηφιότητες
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η Επιτροπή Εκπαίδευσης της Ε.Γ.Ε. έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα των Ετήσιων Μετεκπαιδευτικών Φροντιστηριακών Μαθημάτων της Εταιρείας για την εκπαιδευτική περίοδο 2006-2007, με γνωστικό αντικείμενο
«Νοσήματα οισοφάγου – στομάχου». Τα μαθήματα είναι μηνιαία, απογευματικά, τρίωρης διάρκειας (17.00-20.00). Η νέα σειρά Μετεκπαιδευτικών Φροντιστηριακών Μαθημάτων έχει μοριοδοτηθεί από την αρμόδια Επιτροπή του Π.Ι.Σ. με μόρια συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης (CME-C.P.D.).
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τρίτη 17 Οκτωβρίου 2006 Δυσφαγία Α. Μαντίδης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2006 Αιμορραγία ανώτερου πεπτικού Δ.Γ. Καραμανώλης Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2007 ΓΟΠΝ Σ. Λαδάς Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2007 Νεοπλάσματα οισοφάγου Ε. Παρασκευάς Τρίτη 13 Μαρτίου 2007 Νεοπλάσματα στομάχου Β. Τζιάς Τρίτη 17 Απριλίου 2007 Επείγοντα προβλήματα από το ανώτερο πεπτικό Ν. Σκανδάλης Τρίτη 15 Μαΐου 2007 Συζήτηση περιστατικών
27ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ 4-7 Oκτωβρίου 2007 Λιμάνι Θεσσαλονίκης Αγαπητές και Αγαπητοί Συνάδελφοι, Εκ μέρους του Δ.Σ. της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας έχω την ιδιαίτερη τιμή και χαρά να σας προσκαλέσω στο 27ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας που θα πραγματοποιηθεί στο φιλόξενο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, από την Πέμπτη 4/10/2007 ως και την Κυριακή 7/10/2007. Το 27ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας αποτελεί συνέχεια του επιτυχούς και αδιάλειπτου θεσμού των ετήσιων συνεδρίων που σηματοδοτούν την ανοδική πορεία του γνωστικού αντικειμένου της Γαστρεντερολογίας σε ερευνητικό, εκπαιδευτικό και κλινικό επίπεδο στη χώρα μας. Το πεπτικό σύστημα αποτελεί, από παθοφυσιολογική σκοπιά, την αιτία ή το επίκεντρο διαταραχών που οφείλουν να επιλύσουν οι ιατροί της πλειοψηφίας των ειδικοτήτων, η δε Γαστρεντερολογία διαθέτει ένα ουσιώδες πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων ειδικοτήτων: την ταχεία διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των πολυσυνθέτων προβλημάτων του ασθενή, λόγω της εμπειρίας της προσπέλασης και της σχετικής έρευνας, σε συνδυασμό με την εφαρμογή της προοδευτικά αυξανόμενης φαρέτρας του παρακλινικού ενδοσκοπικού ή των άλλων τεχνικών ελέγχου που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των αναδυομένων ιατρικών προβλημάτων του κοινωνικού περιβάλλοντος και στους οικονομικούς περιορισμούς. Για τη βέλτιστη επίτευξη των σκοπών αυτών, το 27ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας θα εφαρμόσει τη διεξαγωγή βήματος ερευνητή και βράβευση εκείνων που πληρούν ορισμένα διεθνώς καθιερωμένα κριτήρια. Επίσης, προσκαλεί, ως επίσημους ομιλητές, αποκλειστικά Έλληνες ερευνητές που διαπρέπουν στο Εξωτερικό, ώστε η επικοινωνία με το εκλεκτό επιστημονικό δυναμικό των Ελλήνων συνέδρων να είναι περισσότερο οικεία και αποτελεσματική. Ειδικότερα, η βράβευση των ειδικευομένων στην Γαστρεντερολογία στοχεύει στην πρόοδο της έρευνας και του θεσμού της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης στον τόπο μας. Στα πλαίσια αυτού του θεσμού η Εταιρεία μας έχει το καθήκον και την ευθύνη της αδιάλειπτης υποστήριξης της μοναδικής ειδικότητας που συνδυάζει έρευνα, κλινικό και επεμβατικό έργο κατά τρόπο δημιουργικό και ωφέλιμο για τον ασθενή, αλλά και της ενεργού συνδρομής στις ανάγκες των γαστρεντερολόγων και των ιατρών όλων των συναφών ειδικοτήτων. Η Οργανωτική Επιτροπή φιλοδοξεί το Συνέδριο αυτό να αποτελέσει σταθμό για μια εποικοδομητική επιστημονική συνάντηση και να ενισχύσει τις δυνατότητες του ιατρικού ανθρώπινου δυναμικού να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του σήμερα για ανοδική γνώση και για βέλτιστη προσφορά στον ασθενή. Για το σκοπό αυτό, στο καταπληκτικό περιβάλλον του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης που προκαλεί με την όψη του σήμερα, η Οργανωτική Επιτροπή του
Συνεδρίου και ο υποσημειούμενος, σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε ενεργά όλοι σας στις επιστημονικές και κοινωνικές εκδηλώσεις του Συνεδρίου που ευελπιστούμε να μείνουν αξέχαστες. Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Καθηγητής Ιωάννης Κ. Κουντουράς Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Ι. Κουντουράς Αντιπρόεδρος: Δ.Γ. Καραμανώλης Γεν. Γραμματέας: Ν. Νικολαΐδης Ειδ. Γραμματείς: Α. Ηλίας Π. Κατσινέλος Π. Μπούρα Ταμίας: Δ. Τζιλβές Μέλη: Γ. Γερμανίδης Γ. Κουκλάκης Χ. Μπαρμπατζάς Ι. Σιδηρόπουλος Ε. Χατζηθεόκλητος Δ. Χατζόπουλος ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Ι. Κουντουράς Μέλη: Ε. Ζουμπούλη-Βαφειάδη Σ. Δελακίδης Ν. Ευγενίδης Α. Ζερβακάκης Ν. Καλαντζής Γ. Κητής Η. Κουρούμαλης Χ. Μαυρογιάννης Β. Νικολοπούλου Β. Ντελής Ε. Παρασκευάς Μ. Ραπτοπούλου-Γιγή Γ. Τασσιάς Ι. Τριανταφυλλίδης Ε. Τσιάνος Επιστημονική Γραμματεία Καθηγητής Ιωάννης Κουντουράς, Β' Παθολογική Κλινική Α.Π.Θ. «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο, Κωνσταντινουπόλεως 49, 549 42 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310/992798-892238, Fax: 2310/992794, e-mail: jannis@ med.auth.gr
Γραμματεία Συνεδρίου ΔΙΑΣΤΑΣΗ TRAVEL Κων. Καραμανλή 24, 54639 Θεσσαλονίκη, Τηλ.: 2310/889244-45, Fax: 2310/889246 Ιστοσελίδα: www.diastasitravel.gr, e-mail: diastasi@diastasitravel.gr
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ANNALS OF GASTROENTEROLOGY Αγαπητοί Συνάδελφοι, Ευρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω ότι εδώ και λίγες ημέρες το περιοδικό της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας εκδίδεται και σε πλήρως ηλεκτρονική μορφή. Συγκεκριμένα, προς τα τέλη Ιουλίου υπεγράφη σύμβαση με την Εταιρεία InterOptics στην οποία ανατέθηκε η κατασκευή και συντήρηση της ιστοσελίδας μας. Τα σύγχρονα ηλεκτρονικά περιοδικά, στηρίζονται σε ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης και δημοσίευσης του περιεχομένου τους. Ένα τέτοιο σύστημα είναι το O.J.S. (Open Journal System). Το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται ευρέως από πολλά πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες στο εξωτερικό και ήδη χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα. Σκοπός του είναι η βοήθεια του εκδότη σε όλα τα στάδια της διαδικασίας δημοσίευσης σε ένα περιοδικό, από την καταχώρηση της εργασίας μέχρι τη δημοσίευσή του στην ιστοσελίδα. Μέσω του O.J.S. υλοποιείται μια σωστή βάση καταχώρησης των εργασιών για την περαιτέρω αναζήτησή τους. Αρχικά ο συγγραφέας, με την είσοδό του στο σύστημα και χρησιμοποιώντας τους κωδικούς που του έχουν δοθεί, έχει τη δυνατότητα να «φορτώσει» το άρθρο του (upload) και να περιμένει την έγκριση. Μέσω σελίδας καταχώρησης ο συγγραφέας συμπληρώνει μια ηλεκτρονική φόρμα με πληροφορίες για το άρθρο που θέλει να δημοσιεύσει (τίτλο, συγγραφείς, περίληψη και το περιεχόμενο του άρθρου) φορτώνοντάς το είτε με μορφή html είτε με μορφή pdf. Στη συνέχεια πρέπει να δοθεί η έγκριση από τον εκδότη. Μπαίνοντας στο σύστημα ο εκδότης ενημερώνεται αυτομάτως για την ύπαρξη ενός νέου άρθρου σε αναμονή για έγκριση. Η ενημέρωση αυτή μπορεί να γίνει και με αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος (e-mail). Σας καλούμε να επισκεφθείτε τον δικτυακό μας τόπο στη διεύθυνση www.annalsgastro.gr και περιμένουμε κάθε τυχόν σχόλιο ή παρατήρηση για βελτίωση της όλης προσπάθειας την οποία ξεκινήσαμε. Μια επιπλέον δυνατότητα της ιστοσελίδας μας είναι ότι με τη χρήση κατάλληλων λέξεων-κλειδιά μπορείτε να ανατρέχετε σε κάθε άρθρο που έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό μας και το οποίο σχετίζεται με τη λέξη κλειδί την οποία έχετε προσδιορίσει. Στην επίπονη προσπάθεια ένταξης του περιοδικού μας σε υψηλού κύρους διεθνείς βάσεις δεδομένων (π.χ. MEDLINE, CURRENT CONTENTS, PUBMED, κ.ά.) θα θέλαμε να σας παρακαλέσουμε θερμά, σε όλες τις εργασίες τις οποίες τυχόν αποστέλλετε σε διεθνή περιοδικά, στη βιβλιογραφία να αναφέρετε και κάθε τυχόν άρθρο το οποίο έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό μας και που σχετίζεται, λιγότερο ή περισσότερο, με το άρθρο το οποίο υποβάλλετε. Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Ι.Κ. Τριανταφυλλίδης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΗΜΕΡΙΔΕΣ Υπό την αιγίδα της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας θα πραγματοποιηθούν:
EXPLORING THE SPECTRUM OF GERD Η Φαρμακευτική Εταιρεία ALTANA PHARMA θα πραγματοποιήσει, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Γαστρεντε-
ρολογικής Εταιρείας στις 25 και 26 Νοεμβρίου 2006 μια υψηλοτάτου επιπέδου συνάντηση περίπου 80 κορυφαίων Γαστρεντερολόγων απ’ όλον τον κόσμο, στην Αθήνα στον Αστέρα Βουλιαγμένης – Ναυσικά. Σκοπός είναι η ανάλυση των μέχρι τώρα δεδομένων και η παραγωγή υλικού προς δημοσίευση σε διάσημο περιοδικό.
ALTANA Pharma GI Educational Meeting November 2006 Exploring the Spectrum of GERD Chairman: Professor Eamonn M Quigley, National University of Ireland, Cork Co-Chairs: Professor Robert Heading and Professor Hubert Mönnikes Day 1
CME-accredited Scientific Programme
Time
Session
Speaker
09.00 – 9.10
Welcome and overview of the programme
EM Quigley
Defining the Spectrum of GERD 09.10 – 09.30 GERD 2006: What do we know – exploring myths and realities?
R Heading, UK
09.30 – 09.50 The uncertainties of GERD: what we still need to know
M Vaezi, USA
Functional gastrointestinal disorders: a single entity or differential diagnoses?
N Talley, USA
• Critical review of areas of uncertainty and controversy (extra-esophageal symptoms, atypical manifestations, sleep disturbance)
09.50 –10.10
• The nature and extent of overlap of GERD, IBS and FD • The underlying pathophysiological mechanisms • Implications for diagnosis and management • Does co-morbidity affect treatment outcome? • Recognition and management of psychological/psychiatric issues
10.10 – 10.40 Panel Discussion 10.40 – 11.00
Faculty Coffee
The Diagnosis and Assessment of GERD 11.00 – 11.20 Understanding GERD symptoms: assessment and interpretation
H Mönnikes, Germany
11.20 – 11.40 The role of endoscopy: current status and trends
T Rösch, Germany
11.40 – 12.00 Technological insight – novel techniques in GERD diagnosis and assessment
A Smout, The Netherlands or M Fried, Germany
12.00 – 12.20 Panel Discussion
Faculty
• Instruments for symptom assessment, including ReQuest™ • Sensitivity and specificity to various symptoms • Intercultural pitfalls
• Diagnosis and follow-up • Measuring and assessing disease progression • New endoscopic modalities
• pH Monitoring, impedance, Bilitec, high resolution motility • Role in initial assessment and follow-up • Role in non-responders
12.30 – 13.20
Lunch ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Day 1 (cont.) Time
Session
Speaker
The Management of GERD 13.20 – 13.40
Measures of success: critical therapeutic endpoints in GERD
• Symptom resolution, QoL, patient satisfaction, endoscopic healing
JP Galmiche, France
13.40 – 14.00
Beyond acid suppressive therapy: where do we go from here? R Fass, USA
14.00 – 14.20
What does the future hold for the GERD patient?
E Quigley, Ireland
14.20 – 14.50
Panel Discussion
Faculty
• Pharmacological, endoscopic, and surgical alternatives • What is their predictive role in future? • Does GERD progress or regress? • NERD, ERD, Barrett’s esophagus, adenocarcinoma • Implications for diagnosis and management
14.50 – 15.05 15.05 – 17.05
Coffee Communication Masterclass
Training consultants
• Plenary session • Breakout session
Summary and closing remarks
17.05 – 17.15 Day 2 Time
Session
Speaker
09.00 – 09.10
Welcome and overview of programme
EM Quigley
The Challenges for Medical Education in Gastroenterology 09.10 – 09.35
Industry–Academic relationships: where are we going?
TBC
09.35 – 10.00
The limitations of evidence-based medicine
P Moayyedi, Canada
10.00 – 10.20
Panel discussion: Looking to the future in medical education?
Panel
Workshops Introduction
10.20 – 10.30 10.30 – 12.30
Workshops: Tackling the complexities of GERD Using the ‘Spectrum of GERD’ slide kit to develop powerful presentations
5 groups
• Suggested topics: 1 Argue for the clinical management of uncomplicated GERD based solely on symptom assessment 2 Support the statement “GERD is more than heartburn” 3 Design a presentation for primary care physicians highlighting the relationship between QoL, symptom severity and patient satisfaction, and what this means for clinical practice
12.30 – 13.30
Lunch
13.30 – 14.20
Workshop feedback session
Representative from each group
14.20 – 15.00
Case Studies: From Theory to Practice
R Heading, UK and EM Quigley, Ireland Panel
• 10 minutes per group
• Presentation of 2–3 case studies in which issues of assessment, diagnosis and treatment that were presented on Day 1 are discussed within the clinical context • Includes audience participation through interactive voting
15.00 – 15.20 15.20 – 15.50
Coffee Panel Discussion: Where do we go from here?
15.50 – 16.00
Summary and closing remarks
16.00
Departures
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Expert panel
8o ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ των δύο πρώτων κύκλων, όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν για πρώτη φορά και τέλος όσοι έχουν περατώσει επιτυχώς τους πρώτους κύκλους, αλλά επιθυμούν να επαναλάβουν τα μαθήματα. Όπως και στα προηγούμενα σεμινάρια, μετά το πέρας των εργασιών θα διενεργηθούν εξετάσεις με το σύστημα πολλαπλών απαντήσεων. Πιστοποιητικό επιτυχούς παρακολούθησης θα χορηγηθεί σε όσους κατορθώσουν βαθμολογία στις εξετάσεις μεγαλύτερη του 75% της καλύτερης επίδοσης. Το Σεμινάριο θα μοριοδοτηθεί από τον ΠΙΣ με επτά μόρια CMΕ. Η Φαρμακευτική Εταιρεία Janssen-Cilag θεσμοθετεί και φέτος τη χρηματική χορηγία των 6.000 Euro για κάλυψη εξόδων μετεκπαίδευσης στο εξωτερικό αποκλειστικώς στον τομέα της κινητικότητας του πεπτικού. Επίσης, η Φαρμακευτική Εταιρεία Janssen-Cilag έχει την ευγενή καλοσύνη να καλύψει τα έξοδα μετάβασης και διαμονής και συμμετοχής στο Σεμινάριο, όσων λάβουν μέρος.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΜΠΤΗ 30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2006 ΕΝΟΤΗΤΑ: ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ 09.00-09.20 Στοιχεία λειτουργικής ανατομικής στομάχου, λεπτού εντέρου και χοληφόρων. Γ. Ζαχαριουδάκης Με το 8ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Κινητικότητας στην Γαστρεντερική Κινητικόητα θα εστιάσει τις εργασίες του στην ενότητα «Στόμαχος-Λεπτό Έντερο-Χοληφόρα» και θα λάβει χώρα στο Ξενοδοχείο «Γαλήνη» στα Καμένα Βούρλα, από τις 30 Νοεμβρίου έως και τις 2 Δεκεμβρίου 2006. Για πρώτη φορά θα συμπεριληφθεί στα Σεμινάρια η λειτουργία των χοληφόρων. Η δομή του Σεμιναρίου παραμένει η ίδια, δηλαδή κατά σειρά θα συζητηθούν η λειτουργική ανατομία, η φυσιολογία, οι μέθοδοι μελέτης, τα λειτουργικά κλινικά σύνδρομα και θα ολοκληρωθεί με τη συζήτηση περιστατικών και την αξιολόγηση του Σεμιναρίου. Για να υλοποιηθούν οι στόχοι στην περιορισμένη από πολλούς παράγοντες χρονική διάρκεια του Σεμιναρίου, το πρόγραμμα θα είναι και πάλι αρκετά εντατικό. Η παρουσίαση των εισηγήσεων και των ομιλιών θα γίνει με τον πλέον εποπτικό τρόπο και θα περιλαμβάνει εκτεταμένη συζήτηση περιστατικών. Ο αριθμός των συμμετεχόντων θα είναι αυστηρώς περιορισμένος και δεν θα υπερβαίνει τους 56. Προτεραιότητα θα έχουν κατά σειρά όσοι έχουν αρχίσει τον τρίτο κύκλο μαθημάτων ή απέτυχαν στην γραπτή δοκιμασία στην αντίστοιχη ενότητα
09.20-10.00 Ηλεκτρική και μηχανική συνιστώσα της κινητικότητας στομάχου και λεπτού εντέρου Α. Μαντίδης 10.00-10.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 10.30-11.15 Κινητική δραστηριότητα στομάχου, γαστρική κένωση, γαστροδωδεκαδακτυλικός συντονισμός, κινητική δραστηριότητα του λεπτού εντέρου Ε. Ξυνός, Γ. Πεχλιβανίδης 11.15-11.45 Κινητική δραστηριότητα και αισθητικότητα χοληδόχου κύστης και χοληφόρων Ι. Τσιαούσης 11.45-12.30 Ενδογενής-εξωγενής έλεγχος και φαρμακολογία της γαστρεντερικής κινητικότητας Σ. Σγούρος 12.30-14.00 ΓΕΥΜΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 14.00-14.30 Ηλεκτρομυογραφία στομάχου-λεπτού εντέρου, διαδερμική ηλεκτρογαστρογραφία Σ. Σγούρος 14.30-15.00 Μανομετρία στομάχου-λεπτού εντέρου Α. Μαντίδης 15.00-15.45 Σπινθηρογραφικές μέθοδοι μελέτης: γαστρικής κένωσης, διάβασης λεπτού εντέρου, εντερογαστρικής παλινδρόμησης, κένωσης χοληδόχου κύστης και χοληφόρων Ι. Τσιαούσης 15.45-16.15 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 16.15-17.00 Δοκιμασίες αναπνοής για τη μέτρηση της γαστρικής κένωσης και χρόνου διάβασης του λεπτού εντέρου Γ. Καραμανώλης 17.00-17.20 Υπερηχοτομογραφική – απεικονιστική μέτρηση γαστρικής κένωσης Μ. Γλυνός 17.20-18.00 Γαστρικός βαροστάτης και άλλες λειτουργικές δοκιμασίες της γαστρικής λειτουργίας Α. Μαντίδης, Γ. Καραμανώλης
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 Δεκεμβριου 2006 ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ-Α 08.00-08.10 Ταξινόμηση κινητικών συνδρόμων στομάχουλεπτού εντέρου Ε. Ξυνός 08.10-09.15 Λειτουργική δυσπεψία: παθοφυσιολογία Α. Μαντίδης 09.15-09.50 Λειτουργική δυσπεψία: διαγνωστικός χειρισμός, θεραπεία Α. Κογεβίνας
09.50-10.30 Γαστροπάρεση: αιτιολογία, παθοφυσιολογία, διάγνωση, θεραπεία. Ι. Δανιηλίδης 10.30-10.45 Γαστρική βηματοδότηση Σ. Σγούρος 10.45-11.30 Δυσκινησία των χοληφόρων Γ. Στεφανίδης, Ι. Τσιαούσης 11.30-12.45 Κινητικές διαταραχές μετά από γαστρικές εγχειρήσεις: - σύνδρομο dumping – σύνδρομο εντερογαστρικής παλινδρόμησης – σύνδρομο βραδείας γαστρικής κένωσης – μεικτές κινητικές διαταραχές – σύνδρομο Roux Η. Αθανασάκης 13.00-14.30 ΓΕΥΜΑ 14.30-15.45 Εντερική ψευδοαπόφραξη Α. Μαντίδης 15.45-16.30 Λοιπές κινητικές και λειτουργικές διαταραχές στομάχου – λεπτού εντέρου Α. Μαντίδης 16.30-17.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 17.00-18.00 Μεταβολές της γαστρεντερικής κινητικότητας μετά από βαριατρικές επεμβάσεις και εγχειρήσεις για καρκίνο Γ. Ζαχαριουδάκης
ΔΕΙΠΝΟ
ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2006 08.30-10.30 ΕΝΟΤΗΤΑ: Συζήτηση περιπτώσεων Α 10.30-11.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 11.00-13.30 ΕΝΟΤΗΤΑ: Συζήτηση περιπτώσεων Β 13.30-15.00 ΓΕΥΜΑ 15.00-16.30 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
1ο ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ (με ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπικών πράξεων) Το Σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί στις 8 και 9 Δεκεμβρίου 2006, στην Αθήνα στο Πολεμικό Μουσείο και οργανώνεται από τις ενδοσκοπικές μονάδες: 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Ναυτικού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Νοσοκομείου Αθηνών και 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. Στόχος του Σεμιναρίου θα είναι η ενημέρωση αυτών που θα το παρακολουθήσουν για την τυποποίηση της
18.30-20.00 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Α. Αρχιμανδρίτης Σχολιαστές: Σ. Μιχόπουλος, Δ. Ταμπακόπουλος, Π. Κωστόπουλος, Σ. Μανωλακόπουλος
ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2006 09.00-10.30 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Ε. Ξυνός Σχολιαστές: Ι. Κιουλάνης, Η. Σκοτεινιώτης, Ι. Καρούμπαλης, Γ. Καραμανώλης
Ομιλία: S. Perreira Ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία: ποιες οι ενδείξεις; Ποια η πραγματική προσφορά της μεθόδου; Προεδρείο: Σ. Σγούρος
11.00-11.30 Διάλειμμα – καφές 11.30-13.00 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Ι. Τριανταφυλλίδης Σχολιαστές: Γ. Κητής, Γ. Μάντζαρης, Ν. Παπαδημητρίου, Α. Αρμόνης 13.30-13.30 Ομιλία: R. Chuttani Τεχνική του pre-cutting Προεδρείο: Ν. Ευγενίδης αξιολόγησης και κλινικής αξιοποίησης των ενδοσκοπικών ευρημάτων σε συνήθεις και δύσκολες περιπτώσεις ασθενών, τις εξελίξεις στις ενδοσκοπικές τεχνικές, στα ενδοσκόπια, στις άλλες συσκευές και στα αναλώσιμα υλικά. Επιπλέον χαρακτηριστικά του Σεμιναρίου θα είναι η άμεση ζωντανή επικοινωνία και συμμετοχή ενδοσκόπου, σχολιαστών και ακροατηρίου στη διάρκεια κάθε ενδοσκοπικής πράξης, η πρακτική εφαρμογή από ειδικευόμενους κάποιων τεχνικών σε στομάχια χοίρων και ενδοσκοπικό quiz με δελεαστικό βραβείο για τον νικητή.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2006 16.30-18.00 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Σ. Λαδάς Σχολιαστές: Χ. Φερέτης, Β. Ντελής, Κ. Γκούμας, Ν. Βιάζης 18.00-18.30 Διάλειμμα – καφές 10
13.30-15.00 Γεύμα – επίσκεψη εκθεσιακού χώρου – πρακτική εφαρμογή κάποιων τεχνικών σε στομάχια χοίρων 15.00-16.30 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Ι. Δανιηλίδης Σχολιαστές: Χ. Τζάθας, Α. Κογεβίνας, Κ. Μάρκογλου, Ν. Μάθου 16.30-17.0
Διάλειμμα – καφές
17.00-17.30 Ομιλία: D. Pleskow Τοποθέτηση ενδοπροσθέσεων στο πεπτικό, παρόν και μέλλον Προεδρείο: Γ. Στεφανίδης 17.30-19.00 Ζωντανή μετάδοση ενδοσκοπήσεων Συντονιστής: Χ. Μαυρογιάννης Σχολιαστές: Π. Σεχόπουλος, Γ. Παπαθεοδωρίδης, Ε. Καλαφάτης, Ι. Βλαχογιαννάκος 19.00-19.30 Ενδοσκοπικό Quiz Επιμέλεια: Α. Αρμόνης – Α. Κουγιουμτζάν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Εγγραφές Χαιρετισμός Στρογγύλη τράπεζα: Οισοφάγος Barrett Συντονιστές: Θ. Ροκκάς – Κατερίνα Κοτζάμπαση Εισηγήσεις: • Επιδημιολογία Β. Γκοβόσδης • Ιστολογία Αντιγόνη Καρακώστα • O ρόλος της κυτταρομετρίας ροής σε ασθενείς με οισοφάγο Barrett Ε. Μανιουδάκη • Είναι ο οισοφάγος Barrett αναστρέψιμη κατάσταση? Ευστάθιος Παπαβασιλείου • Πρωτογενής ή δευτερογενής πρόληψη? Φίλιππος Γεωργόπουλος • Οισοφάγος Barrett χωρίς δυσπλασία ή με χαμηλόβαθμη δυσπλασία: Τι πρέπει να γίνει? • Ενδοσκοπική αντιμετώπιση υψηλόβαθμης δυσπλασίας: Τι νεότερο? Μάριος Πάνος 10.30-11.30 Στρογγύλη τράπεζα: Μοριακή βιολογία οισοφαγικού καρκίνου Συντονιστές: A. Γιατρομανωλάκη – Α. Παπαλόης Εισηγήσεις: • Cox και αγγειογένεση στον οισοφάγο Barrett και στο αδενοκαρκίνωμα σε έδαφος Barrett: Β. Τζιάς • Ο ρόλος των μορίων προσκόλλησης στον οισοφαγικό καρκίνο Ειρήνη Παπαδοπούλου • Ρυθμιστικές πρωτείνες του κυτταρικού κύκλου στον καρκίνο του οισοφάγου Σαρηγιάννη Ζωή-Ανδρομάχη • Υπερέκφραση κυκλίνης D1, p53, ΝFκΒ, Ε-cadherin Μ. Γκαζούλη • Μηχανισμοί απορρύθμισης αυξητικών παραγόντων στην καρκινογένεση του οισοφάγου Ε. Τσιάμπας 08.00-08.45 08.45-09.00 09.00-10.30
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
11.30-12.00 Διάλειμμα – καφές 12.00-13.30 Στρογγύλη τράπεζα: Διάγνωση οισοφαγικού καρκίνου Συντονιστές: Γ. Μάντζαρης – Α. Μαντίδης Εισηγήσεις: • Ιστοπαθολογία οισοφαγικής νεοπλασίας Καλυψώ Μπαρμπάτη • Αuto-fluorescence, χρωμοενδοσκόπηση και μεγεθυντική ενδοσκόπηση Γ. Αναγνωστόπουλος • Αποτελεί η ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία το “gold standard” στην σταδιοποίηση και επανασταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου? Ι. Καρούμπαλης • Η σημασία της Positron Emission Tomography στη διάγνωση και εκτίμηση του θεραπευτικού αποτελέσματος στον καρκίνο του οισοφάγου Λύδα Γώγου 13.30-14.00 Γεύμα
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 14.00-16.00 Στρογγύλη τράπεζα: Πρόοδοι στη θεραπευτική αντιμετώπιση του οισοφαγικού καρκίνου Συντονιστές: Π. Κοσμίδης – Γ. Σκάρλος Εισηγήσεις: • Πρόοδοι στη χειρουργική αντιμετώπιση Ι. Λουκόπουλος • Adjuvant και Neoadjuvant θεραπεία Ελένη Λινάρδου • Ακτινοθεραπεία Βαϊος Κουκουλιάς • Συστηματική χημειοθεραπεία Π. Παπακώστας • Στοχευμένη μοριακή θεραπεία Κ. Συρίγος • Φωτοδυναμική θεραπεία Χ.Ν. Φορούλης • Ενδοσκοπικές στρατηγικές στην παρηγορητική αντιμετώπιση του οισοφαγικού καρκίνου B. Ντελής • Ποιότητα ζωής μετά οισοφαγεκτομή για καρκίνο του οισοφάγου Ι. Μουζάς 00.00-16.00 Συμπεράσματα – Λήξη συνεδρίου 11
ANTIΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΓΟΝΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΜΕ ΕΝΔΟΓΑΣΤΡΙΚΟ ΜΠΑΛΟΝΙ H παχυσαρκία εξελίσσεται προοδευτικά σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας στον ανεπτυγμένο κόσμο. Σχετίζεται με την διατροφή και ιδιαίτερα με την υπερβολική κατανάλωση τροφής, αλλά και την ποιοτική της αναλογία, η οποία εξαρτάται άμεσα από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Πρόσφατα έχει υπολογισθεί ότι 1.1 δις ατόμων είναι παχύσαρκοι, αριθμός μεγαλύτερος από αυτόν των υποσιτισμένων.1 H παχυσαρκία παρουσιάζει υψηλή συχνότητα νοσηρότητας και θνητότητας, γιατί συνδέεται με το επονομαζόμενο «μεταβολικό σύνδρομο», που περιλαμβάνει παθήσεις όπως: σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, στεφανιαία νόσο, καρδιακή ή αναπνευστική ανεπάρκεια, σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο και πολλές άλλες.1,2 Ως παχυσαρκία ορίζεται η υπερβολή στην αύξηση βάρους, και ιδίως λίπους, και εκφράζεται με το δείκτη μάζας σώματος [BMI]. H βαρειά παχυσαρκία αναφέρεται σε ΒΜΙ μεταξύ 30 και 39 και η νοσογόνος σε ΒΜΙ >40. Η πρώτη επιλογή αντιμετώπισης για την απώλεια βάρους είναι ασφαλώς η δίαιτα και η φυσική άσκηση, ενώ ακολουθούν η φαρμακευτική και η ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Όταν και αυτά αποτύχουν, απαιτείται διαφορετική αντιμετώπιση, και ιδίως όταν συνυπάρχουν κάποιες από τις προαναφερθείσες παθολογικές καταστάσεις, που αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνητότητα. Η αρχική ιδέα τοποθέτησης στον στόμαχο συσκευών που λειτουργούν όπως τα πιλήματα, περιορίζοντας τη χωρητικότητά του και προκαλώντας εμέτους που θεωρητικά περιορίζουν την πρόσληψη τροφής, υπήρξε το 1982. Από τότε δοκιμάσθηκαν διάφορες κατασκευές, κυρίως μπαλόνια, για βραχύ ή και για μακρύτερο χρονικό διάστημα. Το πρώτο μπαλόνι που κατασκευάσθηκε ήταν η γαστρική φυσαλίδα Garren-Edwards. Επρόκειτο για έναν κύλινδρο από πολυουρεθάνη που γέμιζε με 220mL αέρα, πριν η αυτόματη βαλβίδα του κλείσει αεροστεγώς. Έλαβε άδεια χρήσης από το FDA το 1985, ως βοήθημα στη δίαιτα, την άσκηση και τη θεραπεία συμπεριφοράς. Αποσύρθηκε το 1988, αφού χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 25000 τεμάχια, η χρήση των οποίων έδειξε ότι δεν είναι περισσότερο επιτυχές από τη δίαιτα και την αλλαγή τρόπου διατροφής για την απώλεια βάρους. Επιπλέον αναφέρθηκαν σημαντικές επιπλοκές,3,4,5 όπως γαστρικές διαβρώσεις, έλκη, εντερική απόφραξη, σύνδρομο Mallory-Weiss και ρήξη οισοφάγου.3,4,5 Παρά την κακή πρώτη εμπειρία που αποδόθηκε στον μικρό όγκο και το ακατάλληλο υλικό κατασκευής, δοκιμάσθηκαν -σε μικρότερες σειρές ασθενών- αρκετές τροποποιήσεις: Το μπαλόνι Taylor κατασκευάσθηκε από σιλικόνη, είχε σχήμα αχλαδιού και γέμιζε με 550mL 12
φυσιολογικού ορού. Μια μικρή προοπτική πολυκεντρική μελέτη έδειξε ότι μπορούσε να μειώσει κατά 11.4% τον ΒΜΙ σε 16 εβδομάδες, αλλά δεν υπήρξε περαιτέρω παρακολούθηση των ασθενών.6 Το μπαλόνι Ballobes ήταν μια άλλη παραλλαγή που γέμιζε με 475mL αέρα, η οποία όμως δεν μπόρεσε να αποδείξει τα πλεονεκτήματά της σε μια διπλή τυφλή μελέτη με 28 ασθενείς με εξαιρετικά βαριά νοσογόνο παχυσαρκία.7 Υπήρξαν ακόμη αρκετές άλλες παραλλαγές μπαλονιών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών από πολυουρεθάνη ή σιλικόνη που παρέμεναν στη θέση τους με έναν ρινογαστρικό σωλήνα προσηλωμένο στη μύτη του ασθενούς.8,9,10 Σήμερα, η τοποθέτηση ενδογαστρικού μπαλονιού για την απώλεια σωματικού βάρους είναι πλέον μια ευρέως αποδεκτή, μη εγχειρητική μέθοδος που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τους ασθενείς να συμμορφωθούν σε δίαιτα-θεραπεία, η οποία στηρίζεται σε μείωση των προσλαμβανομένων θερμίδων, αφού δρα μηχανικά, δημιουργώντας το αίσθημα γαστρικής πληρότητας. Αυτό το αίσθημα οδηγεί έμμεσα στη μείωση της ανάγκης για πρόσληψη μεγάλου όγκου τροφής, ενώ συγχρόνως το άτομο αισθάνεται ικανοποιημένο. Σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία θεωρείται η εκπαίδευση στον τρόπο διατροφής, δηλαδή μείωση του όγκου της τροφής και της ποσότητας των προσλαμβανομένων θερμίδων. Η ενέργεια αυτή υποβοηθείται και από την παράλληλη σταδιακή μείωση του όγκου των εκκρινομένων πεπτικών ενζύμων, η οποία με τη σειρά της συντελεί στην τροποποίηση της συμπεριφοράς και στην αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών και εν τέλει του μεταβολισμού των παχύσαρκων ατόμων. Το μπαλόνι που χρησιμοποιείται σήμερα είναι της εταιρείας Inamed Corporation [Santa Barbara, CA] και ονομάζεται BioEnterics®. Είναι κατασκευασμένο από ανθεκτική σιλικόνη, με λεία και στιλπνή επιφάνεια που θεωρητικά δεν ερεθίζει το γαστρικό βλεννογόνο και φέρει ακτινοσκιερή βαλβίδα η οποία σφραγίζει όταν εφαρμοσθεί αρνητική πίεση επί αυτής. Πληρούται με φυσιολογικό ορό και ο μέγιστος συνιστώμενος χρόνος παραμονής του είναι 6 μήνες, αφού θεωρείται ότι μετά αυξάνουν οι πιθανότητες να κενωθεί αυτόματα. Ενδείξεις τοποθέτησης Η εφαρμογή του ενδείκνυται σε άτομα με ΒΜI 30-39, και κίνδυνο νοσηρότητας που σχετίζεται με την παχυσαρκία, όπως και σε περιπτώσεις με BMI>40 και άρνηση ή αντένδειξη για χειρουργική επέμβαση. Ενδείκνυται ακόμη, ως προετοιμασία, σε άτομα υποψήφια για βαριατρική ή άλλη επέμβαση με στόχο τη μείωση του κινδύνου των διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Αντενδείξεις τοποθέτησης Προηγούμενη γαστρική χειρουργική επέμβαση, ευμεγέθης διαφραγματοκήλη, σοβαρές πνευμονικές, ηπατικές και νεφρικές παθήσεις, ενεργό πεπτικό έλκος, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες, θεραπεία με στεροειδή, εθισμός σε ναρκωτικά ή αλκοόλ, εγκυμοσύνη, καθώς και απροθυμία του υποψήφιου να εφαρμόσει τα διαιτητικά προγράμματα τα οποία είναι απαραίτητα για την επιτυχία της θεραπείας. Προϋποθέσεις τοποθέτησης Ο υποψήφιος πρέπει να είναι ενήλικας και κυρίως να είναι έτοιμος να συμμορφωθεί με το προτεινόμενο διαιτολογικό πρόγραμμα. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη κατ΄αρχήν η δοκιμασία του υποψηφίου με συνέντευξη, για να φανεί αν είναι αποφασισμένος ή απλώς αντιμετωπίζει την προσπάθεια ως μια ακόμη από τις πολλές, αποτυχημένες, που δοκίμασε. Επίσης, είναι απαραίτητη η στενή μηνιαία παρακολούθησή του, η οποία περιλαμβάνει διαιτητική υποστήριξη, ζύγιση, λιπομέτρηση και θερμιδομέτρηση. Ακόμη, για τον ελληνικό χώρο, όπου δεν υπάρχει εξοικείωση με την έννοια του ψυχιάτρουψυχοθεραπευτή, είναι απαραίτητη η στενή επαφή και η δυνατότητα ανοιχτής επικοινωνίας με το θεράποντα ιατρό. Η ψυχολογική υποστήριξη φαίνεται ότι αποβαίνει εξαιρετικά χρήσιμη, τόσο για τη μείωση του αριθμού των ατόμων που λόγω δυσκολιών στην προσαρμογή [έμετοι κλπ] ζητούν την πρώιμη αφαίρεση του μπαλονιού, όσο και για την μεγαλύτερη επιτυχία απώλειας βάρους. Τεχνική τοποθέτησης Μετά την έγγραφη συγκατάθεση, το άτομο υποβάλλεται σε τοπική αναισθησία του φάρυγγα με ξυλοκαΐνη, τοποθετείται σε πλάγια αριστερή θέση, λαμβάνει ελαφρά ενδοφλέβια καταστολή με μιδαζολάμη και γίνεται διαγνωστική γαστροσκόπηση για τον αποκλεισμό παθολογικών καταστάσεων [έλκη, διαβρώσεις κλπ]. Το γαστροσκόπιο αποσύρεται και εισάγεται από του στόματος ο καθετήρας επάνω στον οποίο είναι προσαρμοσμένο το μπαλόνι. Μετά την προώθησή του στον στόμαχο εισέρχεται παράλληλα το γαστροσκόπιο για την επιβεβαίωση της σωστής θέσης τοποθέτησης, στο θόλο του στομάχου, οπότε και αρχίζει η πλήρωσή του με φυσιολογικό ορό υπό ενδοσκοπική επιτήρηση. Ο όγκος του υγρού που χρησιμοποιείται κυμαίνεται από 400-700ml ανάλογα με το βάρος του ασθενή. Ορισμένοι χρωματίζουν το φυσιολογικό ορό με κυανό του μεθυλενίου, ώστε σε περίπτωση που το μπαλόνι σπάσει να το αντιληφθεί έγκαιρα ο ασθενής. Μετά την πλήρωσή του η βαλβίδα σφραγίζεται με αρνητική πίεση και ο καθετήρας αποσπάται με έλξη και αφαιρείται αφήνοντας το μπαλόνι στον στόμαχο. Η διαδικασία αυτή διαρκεί λιγότερο από 10min, αλλά το άτομο εν συνεχεία παραμένει για λόγους ασφαλείας κλινήρης για 1 ως 2 ώρες, λόγω της ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
καταστολής που έλαβε. Συνιστάται αποφυγή έντονης φυσικής δραστηριότητας το πρώτο 24ωρο και υδρική δίαιτα για το πρώτο τριήμερο, ενώ συνταγογραφούνται αντιεμετικά, σπασμολυτικά και κατά περίπτωση PPI's. Ακολουθεί βαθμιαία μετάβαση σε ημίρρευστες-πολτώδεις τροφές και τελικά προσαρμογή σε ένα σχετικά ελεύθερης βούλησης διαιτολόγιο [800-1000 Kcal], με συστάσεις αποφυγής των εξαιρετικά θερμιδογόνων τροφών, ενώ παράλληλα υποδεικνύεται η αναγκαιότητα της φυσικής άσκησης. Τεχνική αφαίρεσης Το ενδογαστρικό μπαλόνι, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως μπορεί να παραμείνει με ασφάλεια στη θέση του για 6 μήνες. Πέραν αυτού του χρονικού διαστήματος αυξάνουν οι πιθανότητες διαρροής από το τοίχωμά του -λόγω αλλοίωσης του υλικού κατασκευής του- και ο κίνδυνος να κενωθεί εντελώς, με απρόβλεπτες ενίοτε συνέπειες. Για την αφαίρεσή του απαιτείται βαθιά ενδοφλέβια καταστολή, γι αυτό και η παρουσία έμπειρου αναισθησιολόγου είναι απαραίτητη. Αρκετοί χρησιμοποιούν γενική αναισθησία με διασωλήνωση της τραχείας, γιατί πάντα είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ανάρροιας και εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου ή και απόφραξης του αεραγωγού, αν το μπαλόνι αποσπασθεί από τη λαβίδα σύλληψης στο ύψος του φάρυγγα. Για τον κίνδυνο της εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου συστήνεται και αυστηρά υδρική δίαιτα επί 48 ώρες πριν από την εξαγωγή του. Η αφαίρεση γίνεται με ενδοσκοπική λαβίδα σύλληψης με μακριά σκέλη, αφού πρώτα παρακεντηθεί το τοίχωμά του με ειδικό καθετήρα με βελόνη και αναρροφηθεί πλήρως όλο το περιεχόμενό του. Αναφερόμενες επιπλοκές και παρενέργειες Η κυριότερη σοβαρή επιπλοκή είναι η διάβρωση του τοιχώματος του μπαλονιού, η κένωσή του και το πέρασμα στο έντερο, όπου θεωρητικά μπορεί να προκαλέσει οξεία εντερική απόφραξη και να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση. Συνήθως όμως διέρχεται και αποβάλλεται ανεμπόδιστα δια της φυσιολογικής οδού. Στις μικρότερες, αλλά συχνότερες, επιπλοκές αναφέρονται δυσανεξία [7.4%], γαστρικά έλκη [0.5%], γαστρικές διαβρώσεις [0.8%]. Στις παρενέργειες κύρια θέση έχουν οι έμετοι, στο 90% των ασθενών για 1εβδομάδα και σε περίπου 18% ως και 3 εβδομάδες. Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, μη προϋπάρχουσα, αναφέρεται σε ποσοστό 11.5% και κοιλιακά άλγη στο 12.5%,11,12 ενώ τέλος αναφέρονται διεθνώς ελάχιστες περιπτώσεις διατρήσεων του στομάχου. Διεθνής εμπειρία και μακροχρόνια αποτελέσματα Αν και το ενδογαστρικό μπαλόνι χρησιμοποιείται 13
ευρέως για περισσότερα από 6 χρόνια, δεν υπάρχουν πολλές μελέτες, όχι μόνο διπλές τυφλές για να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητά του, αλλά ούτε καν μελέτες με ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό περιστατικών, όπως και μελέτες που να αποδεικνύουν τη μακροχρόνια διατήρηση της απώλειας βάρους μετά την αφαίρεσή του. Οι διπλές τυφλές μελέτες είναι δύο, με μικρό αριθμό ασθενών, οι οποίοι είχαν ή δεν είχαν μπαλόνι επί 3μηνο, διασταυρούμενα. Στην πρώτη,13 με 43 ασθενείς, δεν υπήρξε διαφορά στην τελική απώλεια βάρους μεταξύ των ομάδων, ενώ στη δεύτερη14 σημειώθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά υπέρ της ομάδας που ξεκίνησε με το ενδογαστρικό μπαλόνι. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της χρήσης
έτος
Aναφορά
n
ΒΜΙ
2001
Evans [15]
69
46.3
126
37.7
2001 Totte [16]
του, η διεθνής εμπειρία συνοψίζεται στον Πίνακα 1.11,12,15-23 Επίσης στον Πίνακα 2 αναφέρονται τα αποτελέσματα παρακολούθησης των ασθενών 12 ως 18 μήνες, μετά την αφαίρεσή του, σε όσες μελέτες11,19,21,22 υπάρχει αυτή η παράμετρος της παρακολούθησης και επανελέγχου. Εκείνο που πρέπει να τονισθεί επίσης είναι ότι με την απώλεια έστω και 10Kg φαίνεται ότι μειώνεται σημαντικά η σχετιζόμενη με την παχυσαρκία νοσηρότητα, και ιδίως σε παθήσεις όπως το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση και η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια.11,21 Γενικά όμως, όλοι θεωρούν ότι είναι απόλυτα απαραίτητη η καλή συνεργασία του ασθενούς με την
EW%
% EWL
32.2
15
50.8
15.4
87
2003 Carbonelli [18]
20
2004 Sallet [19]
323
2004 Doldi [11]
303
42
2004 Roman [12]
176
31
Genco [20]
2515
44.7
59.5±29.8
33.9±18.7
2005 Herve [21]
100
34.03
32.9
39.8
2006 Melissas [22]
140
42.3
240
44±8
2005
2006
Προσωπική εμπειρία [23]
Απώλεια Kg
16.4 - 18.7
2001 Loffredo [17]
23.5
5.3
14.3
6±2
15±5
48.3±28.1
5.3±3.4
15±10
18.2
4.8
13.9
26-61
62.3
Μείωση ΒΜΙ
38 ως 48.8
Με όγκο 500 ή 600mL 4.9±12.7
>25 48.5±9.3
28.5±19.4
σχόλια
Επιτυχία στο 71.4% 38.4±8.3
n: αριθμός ασθενών ΕW%: Υπερβάλλον βάρος% EWL%: απώλεια υπερβάλλοντος βάρους % Τ: χρόνος παραμονής του μπαλονιού σε μήνες
έτος
Aναφορά
n
διάρκεια
Επανέλεγχος
2004
Sallet [19 ]
323
12
85/323 είχαν %EWL 50.9±28.8%
2004
Doldi [11]
303
18
Διατήρηση βάρους μέχρι 1 χρόνο. Στους 18 μήνες υποτροπές
2005
Herve [21]
100
12
Σε 12μ. περαιτέρω απώλεια 8.6kg, %EWL 26.8%
2006
Melissas [22]
140
18
31.4% υποτροπή
2006
Προσωπική εμπειρία [23]
96 72
6 12
Διατήρηση βάρους 81% Διατήρηση βάρους 62%
14
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ιατρική ομάδα [ιατρός, διαιτολόγος, ψυχολόγος (;)] και η απόφασή του να χάσει βάρος.11,17,18,21 Σχετικά με τα μακροχρόνια αποτελέσματα η γενική πεποίθηση είναι ότι αλλάζει ο τρόπος ζωής και σκέψης, δυστυχώς όμως δεν συμβαίνει αυτό σε όλους τους παχύσαρκους. Άλλα μπαλόνια 'Ενας άλλος τύπος μπαλονιού που επίσης χρησιμοποιείται και σχετικά πρόσφατα έχει εμφανισθεί και στην ελληνική αγορά είναι το μπαλόνι με αέρα. Σύμφωνα με τον κατασκευαστή του είναι καλύτερα ανεκτό από τον φέροντα, γιατί προκαλεί λιγότερα επεισόδια επιγαστρικής δυσφορίας και εμέτων, ενώ έχει την ίδια αποτελεσματικότητα ως προς την απώλεια βάρους, σε σχέση με το κλασσικό μπαλόνι. Ωστόσο δεν υπάρχει ακόμη ικανοποιητική διεθνής εμπειρία, ούτε καμιά δημοσιευμένη μελέτη αποτελεσμάτων από τη χρήση του. Συμπερασματικά, το ενδογαστρικό μπαλόνι, πάντοτε υπό αυστηρές προϋποθέσεις, με σαφείς ενδείξεις τοποθέτησης και σε καλά οργανωμένες μονάδες που εξασφαλίζουν τόσο την συστηματική υποστήριξη και παρακολούθηση, όσο και την άμεση επέμβαση αποτελεί μια ικανοποιητική μέθοδο απώλειας σωματικού βάρους σε ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Gardner G, Halweil B. Underfed and overfed: the global epidemic of malnutrition. Washington DC; Worldwatch Institute, 2000. 2. O'Brien PE, Dixon JB. The extent of the problem of obesity. Am J Surg 2002; 184:4S-8S. 3. Benjamin SB, Maher KA, Cattau EL Jr, Collen MJ, Fleischer DE, Lewis JH, Ciarleglio CA, Earll JM, Schaffer S, Mirkin K, et al. Double-blind controlled trial of the Garren-Edwards gastric bubble: an adjunctive treatment for exogenous obesity. Gastroenterology 1988; 95:581588. 4. Benjamin SB. Small bowel obstruction and the GarrenEdwards gastric bubble: an iatrogenic bezoar. Gastrointest Endosc 1988; 34:463-467. 5. Ulicny KS Jr, Goldberg SJ, Harper WJ, Korelitz JL, Podore PC, Fegelman RH. Surgical complications of the Garren-Edwards Gastric Bubble. Surg Gynecol Obstet 1988; 166:535-540. 6. Marshall JB, Schreiber H, Kolozsi W, Vasudeva R, Bacon BR, McCullough AJ, Holt S. A prospective, multi-center clinical trial of the Taylor intragastric balloon for the treatment of morbid obesity. Am J Gastroenterol 1990; 85:833837. 7. Mathus-Vliegen EM, Tytgat GN, Veldhuyzen-Offermans EA. Intragastric balloon in the treatment of super-morbid obesity. Double-blind, sham-controlled, crossover evaluation of 500-milliliter balloon. Gastroenterology 1990; 99:362369. 8. Geliebter A, Melton PM, Gage D, McCray RS, Hashim SA. Gastric balloon to treat obesity: a double-blind study in non-dieting subjects. Am J Clin Nutr 1990; 51:584-588. 9. Mathus-Vliegen EM, Tytgat GN. Intragastric balloons for
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
morbid obesity: results, patient tolerance and balloon life span. Br J Surg 1990; 77:76-79. 10. Geliebter A, Melton PM, McCray RS, Gage D, Heymsfield SB, Abiri M, Hashim SA. Clinical trial of silicone-rubber gastric balloon to treat obesity. Int J Obes 1991;15:259-266. 11. Doldi SB, Micheletto G, Perrini MN, Rapetti R. Intragastric balloon: another option for treatment of obesity and morbid obesity. HepatoGastroenterology 2004; 51:294-297. 12. Roman S, Napoleon B, Mion F, Bory RM, Guyot P, D'Orazio H, Benchetrit S. Intragastric balloon for "non-morbid" obesity: a retrospective evaluation of tolerance and efficacy. Obes Surg 2004; 14:539-544. 13. Mathus-Vliegen EM, Tytgat GN. Intragastric balloon for treatment-resistant obesity. Gastrointest Endosc 2005; 61:19-27. 14. Genco A, Cipriano M, Bacci V, Cuzzolaro M, Materia A, Raparelli L, Docimo C, Lorenzo M, Basso N. BioEnterics Intragastric Balloon (BIB): a short-term, double-blind, randomised, controlled, crossover study on weight reduction in morbidly obese patients. Int J Obes 2006; 30: 129–133. 15. Evans JD, Scott MH. Intragastric balloon in the treatment of patients with morbid obesity. Br J Surg 2001; 88:12451248. 16. Totte E, Hendrickx L, Pauwels M, Van Hee R. Weight reduction by means of intragastric device: experience with the bioenterics intragastric balloon. Obes Surg 2001; 11:519523. 17. Loffredo A, Cappuccio M, De Luca M, de Werra C, Galloro G, Naddeo M, Forestieri P. Three years experience with the new intragastric balloon, and a preoperative test for success with restrictive surgery. Obes Surg 2001; 11:330–333. 18. Carbonelli MG, Fusco MA, Cannistra F, Andreoli A, De Lorenzo A. Body composition modification in obese patients treated with intragastric balloon. Acta Diabetol. 2003; 40 Suppl 1:S261-2. 19. Sallet JA, Marchesini JB, Paiva DS, Komoto K, Pizani CE, Ribeiro MLB, Miguel P, Ferraz AM, Sallet PC. Brazilian multicenter study of the intragastric balloon. Obes Surg 2004; 14:991-998. 20. Genco A, Bruni T, Doldi SB, Forestieri P, Marino M, Busetto L, Giardiello C, Angrisani L, Pecchioli L, Stornelli P, Puglisi F, Alkilani M, Nigri A, Di Lorenzo N, Furbetta F, Cascardo A, Cipriano M, Lorenzo M, Basso N. BioEnterics Intragastric Balloon: The Italian Experience with 2,515 Patients. Obes Surg 2005; 15:1161-1164. 21. Herve J, Wahlen CH, Schaeken A, Dallemagne B, Dewandre JM, Markiewicz S, Monami B, Weerts J, Jehaes C. What becomes of patients one year after the intragastric balloon has been removed? Obes Surg 2005; 15:864-870. 22. Melissas J, Mouzas J, Filis D, Daskalakis M, Matrella E, Papadakis JA, Sevrisarianos N, Charalambides D. The intragastric balloon - smoothing the path to bariatric surgery. Obes Surg. 2006; 16:897-902. 23. Kotzampassi K, Eleftheriadis E. Intragastric balloon as an alternative restrictive procedure for morbid obesity. Annals of Gastroenterology 2006; [in press]
Κ. Κοτζάμπαση, Ε. Ελευθεριάδης Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρικό Τμήμα Α.Π.Θ. 15
16
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ