zoek de 10 verschillen Verhalen verzameld door leerlingen van het Goese Lyceum, over het verschil tussen nu jong zijn en vroeger.
introductie Moest je vroeger echt op zaterdag naar school? En hoe kon je elkaar bereiken zonder mobiele telefoons? Zijn er eigenlijk nog wel dingen hetzelfde als vroeger of was echt alles anders? Om daarachter te komen gingen leerlingen van het Goese Lyceum in gesprek met Zeeuwse senioren. Ze liepen door een dag ('hoe laat stond u vroeger op?'), zochten naar verschillen en vroegen de vertellers over waar zij met trots op terugkijken. Deze gesprekken vormden Deel 1 van MDT Cultuur en Kunst. Bij dit programma oefenen jongeren om meer te leren van mensen dan je van tevoren verwacht. Hiervoor gingen de jongeren allereerst in gesprek met senioren (die wij vertellers noemen) om te speuren naar niet voor de hand liggende kennis en verhalen. Na het gesprek volgde de helft van de klas een schrijfworkshop waarin zij creatieve teksten schreven, waaronder raps! Stel je er dus, tijdens het lezen ervan, ook een beat bij voor :) De andere helft van de klas kreeg een workshop van een fotografe. Zij maakten een beeld voor bij het verhaal. In dit magazine zie je het resultaat! Er komt nog meer. Tijdens Deel 2 van het programma gaan de jongeren namelijk korte films maken over de verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat en zien uit naar de eindpresentatie waar ook weer alle vertellers voor worden uitgenodigd. Maar voordat het zover is... zoek de 10 verschillen!
Joan verheij
Het was een er waren het was een kinder het was toen
arme tijd veel ziektes ziekte niet best
maar nu
wel
Het gaat
goed nu
maar vroeger Maar we gingen
niet gwn plezier maken
kikker visjes
vangen
en ook gewoon
vissen
en gewoon
na school
ook misschien nog naar de
snackbar
doen wat we wilden
eten
als een man die
wilde
en bro we
gilden
geschreven als rap
DOOR LUUK & MEES
Piet Nieuwenhuize Melkboer, Toen 17-jarige Het was zaterdagmorgen. Het was vroeg, namelijk 6 uur en hij moest nu opstaan. Hij ging eten en op de fiets naar de melkboer. Want hij ging werken. Eenmaal aan het werk moest hij met een melkwagen melk bezorgen. Het was zwaar maar leuk werk en om 9 uur had hij een uurtje pauze. Toen moest hij weer bezorgen tot 12:00 Daarna was hij klaar met bezorgen, maar hij mocht nog niet weg, want hij moest de auto nog schoonmaken. Maar eerst lekker friet eten. Toen was hij echt helemaal klaar en ging hij naar huis. Als hij thuis is heeft hij niet veel tijd. Want dan is het al 2 uur en gaat hij zich omkleden en naar het voetbal in Yerseke kijken. Hij had geluk want hij woonde er maar een paar straten vandaan. Hij keek soms wel een paar wedstrijden voetbal achter elkaar. Zelf voetbalde hij niet. Toen was het alweer 5 uur en ging hij naar huis. Om 6 uur ging hij boterhammen eten (avondeten). Toen om 7 uur ging hij op zijn brommer, met vrienden stappen. Naar de kroeg, bier drinken tot 10 uur. Toen ging hij naar huis en om 11 uur slapen. Met dank aan Piet Niewenhuize.
DOOR LIMAR & MART
HENK van splunter Vroeger kon je al vanaf je dertiende altijd en overal bier drinken als je dan kijkt naar de tijd nu moet je net zo oud zijn als een koe ik denk ik ga ff een jointje opstoken
nee
want het is verboden ik wil ff film kijken
nee want er zijn maar drie zenders vroeger deed je alles op papier vergeleken met de tijd van hier nu doe je alles op de laptop dat vinden wij heel erg top toen had je veel menselijk contact nu doen we bijna alles via het stopcontact als je dan terug kijkt naar toen wat vind je nou echt leuk om te doen vroeger gingen we met de blokken spelen hey leuk lekker gamen vroeger gingen we altijd naar de wc
'Ik had niet verwacht dat het zo leuk was toen.'
nu doen we bijna alles met z'n twee
DOOR BRITT & ILENA
geschreven als rap
Jan van de Velde Om 10 uur ging ik slapen als ik niet stiekem aan het lezen was. Toen ik ouder was werd ik leraar, terwijl ik verwacht had dat ik, net zoals mijn vader, timmerman werd.
11 10
Ik werd wakker geroepen om 7 uur ‘s morgens. Ik maakte me klaar voor school en vertrok om half 8. Ik wachtte op het groepje vrienden en fietste naar school. We hadden nog geen fiets met versnellingen dus waren meestal één uur onderweg. Half 9 begon school maar we deden geen praktijkvakken.
'Het was super gezellig om te doen.'
Om 7 uur ging ik trainen voor voetbal of korfbal. Ik trainde tot half 9 en ging daarna naar huis om te leren, ik vond het leren makkelijk en leuk om te doen.
DOOR JAMAYA & KYRA
9 8 7
Om 12 uur hadden we pauze, maar op school was geen kantine. Dus gingen we bij het Leger des Heils onze boterhammen eten. Om 1 uur gingen wij weer terug naar school.
12
1
school
2 3
school
4 6
5
We hadden les tot 4 uur en als we geluk hadden waren we om 3 uur al uit.
Om 5 uur maakte ik mijn huiswerk. Om 6 uur gingen wij eten, We luisterden naar de radio, ik at warm, maar de rest van het gezin at koud.
Marijke van de Velde Het leven van mijn oma Toen mijn oma, Marijke van de Velde, kind was, had ze geen huissleutel nodig. Ze kon zo via een touwtje in de brievenbus naar binnen. Bij ons is de deur altijd dicht en heb je een sleutel nodig om naar binnen te komen. Ook speelde mijn oma veel buiten en ik speel eigenlijk nooit buiten. Als ik naar buiten ga is het ook niet meer spelen, maar gewoon chillen. Mijn oma moest ook naar school toe lopen of op de fiets want auto’s waren er bijna niet. Nu kan ik veel makkelijker naar school. Ik ga gewoon met de bus, de auto, de trein, of de elektrische fiets kan ook, maar die heb ik zelf niet. Mijn oma kon eigenlijk ook bijna nooit tv kijken. Wel heel soms, want dan kon ze bij iemand anders tv kijken, want die hadden wel een tv. Maar dat kon ook niet altijd. Nu kan ik als ik me verveel makkelijk gewoon even tv gaan kijken. Oma zat soms ook wel eens te zeuren om dingen, bijvoorbeeld dat ze graag meer zakgeld wou. Ik krijg nu €10 per week, daar ben ik ook gewoon best tevreden mee. Voor de rest vond ze niet zoveel vervelend. Advies geven aan haar jongere zelf kon ze daarom ook niet echt. Verder zat mijn oma ook nog op turnen. Veel daarvan vond ze niet moeilijk om te doen, behalve een dislock maken in de ringen. Ze dacht dat ze het niet kon omdat je er heel lenig voor moet zijn en omdat het erg ingewikkeld is. Toch is ze blijven oefenen en toen is het uiteindelijk wel gelukt.
DOOR FEN & FLEUR
Klaas terlage Vroeger Vroeger hadden ze geen internet Oftewel, ze waren meer buiten. En gebruikten woordenboeken En nu kan je het opzoeken op google. Nu kunnen wij honderden zenders kijken En vroeger hadden ze maar twee zenders. Wij hebben gelukkig minder strenge scholen maar vroeger was dat heel anders. Ze deden vroeger roken in de klas En als je dat nu doet Dan wordt de leerling of leraar geschorst. Vroeger hadden ze niet elektrisch fietsen Dus je moest eerder vertrekken. Ze hadden minder keuze in eten vroeger Er was ook minder verkeer omdat een auto duur was.
'Ik had niet verwacht dat je vroeger tussen de pauze naar huis kon.'
DOOR ARJAN & JIMMIE
thomas de klerk Toen hadden ze gewone fietsen en nu zie je veel elektrische fietsen. Toen hadden ze geen tv, nu wel tv. Toen hadden ze actie 's avonds, nu chillen. Toen gingen ze naar de bioscoop, nu Netflix. Toen hadden ze geen internet Toen hadden ze minder verkeer Toen was het op school rustig Meer buiten Bordspel Hij vond het niet leuk als het regende, maar zette door. Maar op school was het leuk. Het was elke dag druk op school en hij moest tot vier uur op school zitten.
'Ik neem van wat meneer vertelde mee dat je moet doorzetten.'
DOOR BJÖRN & TYGO
Lianne de keijzer Mevrouw De Keijzer stond vroeg op anders kreeg ze op haar kop. Op school om acht tot één uur nu is alles duur. Toen was buiten echt heel vet nu is gamen dolle pret. Nu is er veel vervoer vroeger moest je liften bij de boer In de bunkers chillen kon toen nog nu alleen maar zand. Jammer man. Pianoles omdat het moet want voor je opvoeding is dat goed. Nu werk je op school en heb je veel lol.
'Het gesprek ging goed, we kwamen zelfs wat tijd tekort.'
DOOR BO & SIMON
Marjo de kunder Vond u weleens iets lastig toen u onze leeftijd had, zo ja, wat? Dat haar moeder vaak ziek was. Hoe ging u daarmee om? Je past je aan. Wat voor advies zou u uzelf nu hebben gegeven? Ik zou hetzelfde hebben gedaan. Heeft u weleens iets gedaan waarvan u eerst dacht dat u dat niet zou kunnen? Wedstrijdzwemmen. Waarom dacht u dat u dat niet zou kunnen? Ik hoorde niet bij de besten. En waarom lukte het uiteindelijk wel? Het lukte helaas niet.
TOEN Geen auto`s Geen huistelefoon Geen koelkast Geen tv Geen vaatwasser Solex
DOOR AIK & SVEN
NU wel auto`s wel huistelefoon nu wel een koelkast wel een tv wel een vaatwasser en nu elektrische fiets
Gert Kruitbosch Deel 1 Een doordeweekse dag 8.00 uit bed, aankleden, tanden poetsen en ontbijten. 9.00 Naar school fietsen door weer en wind en dan weer m'n vrienden zien. 14.00 Na een lange schooldag weer naar huis fietsen en gelijk huiswerk maken. 16.00 Huiswerk afronden en nog ff tv kijken voordat we gaan eten. 18.00 Gezellig met heel de familie eten en na het eten klaarmaken om naar werk te gaan. 19.00 fietsen naar het werk en kijken wat voor klus er nu op me staat te wachten als timmerman. 22.00 Na heel de avond werken naar huis fietsen en klaarmaken om naar bed te gaan.
Deel 2 Vroegen wisten de mensen ook minder, nu kan je het opzoeken op Google. Ook als je nu ziek wordt, hebben ze bijna overal wel medicijnen voor. Maar vroeger waren al die medicijnen er niet. Vroeger als je de TV aanzette, dan had je maar drie zenders. En nu veel meer.
Deel 3 Hij had toen hij jong was een heel goed leven, maar er was nog een ding dat 'ie anders wilde doen. En dat was dat hij toen eigenlijk nog een instrument wilde bespelen.
DOOR JACK & SIEP
leerkracht Marieke In mijn werk als dramadocent op het vmbo kom ik steeds meer uit op het volgende: de creatieve vakken geven leerlingen de ruimte om vertrouwen te krijgen in hun eigen observaties en hun eigen ideeën. Het valt soms niet mee om je eigen ideeën met overtuiging neer te zetten. Ergens voor gaan staan. Gaan staan voor wie je bent. Wat we daarom doen is een klimaat creëren waar ontmoetingen plaatsvinden. Een grappige scène spelen, een gemeenschappelijk doel nastreven, ieder op zijn eigen manier. Door stil te staan bij elkaars verhalen verbetert de samenwerking en het zelfvertrouwen. Ik was dan ook heel erg enthousiast toen dit project werd aangeboden. In gesprek gaan met ‘oude’ mensen en daar zelf verhalen van maken. Die verhalen worden ook nog verfilmd! Na de gesprekken met de vertellers begon het schrijfproces en zijn er leuke foto’s gemaakt door de leerlingen. Dit magazine is het eerste resultaat en is heel leuk, en dat terwijl de groep nog maar net is gestart op deze school. De medewerkers van Old-School hebben de teksten prachtig vormgegeven. Ik wil graag iedereen bedanken voor hun mooie verhalen en de gezellige ontmoeting! Marieke van Dijk
x
colofon Zoek de 10 verschillen presenteert de gesprekken die leerlingen van het Goese Lyceum hebben gevoerd met senioren. Zij deden dit als onderdeel van hun deelname aan Old-School Zeeland, dat georganiseerd wordt als Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma. In de periode van 2021 tot en met 2022 vond dit Old-School Zeeland programma plaats. Inmiddels is het overgegaan in het MDT Cultuur en Kunst programma.
Ontwerp, redactie en lay-out> HUMINT Solutions Graag bedanken we alle vertellers voor het delen van hun verhalen en leerkracht Marieke voor de leuke samenwerking. Meer weten> www.mdtcultuurenkunst.nl Copyright © 2022 HUMINT Solutions