Toen werd alles anders Verhalen verzameld door leerlingen van het Harens Lyceum, over gebeurtenissen die het leven van senioren veranderden.
Toen werd alles anders... Iedereen maakt wel iets mee dat zijn of haar leven voorgoed verandert. Dat kan verwacht zijn of niet. Mooi of verdrietig. Senioren hebben al veel veranderingen meegemaakt in hun leven. Hoe kijken ze daarop terug? In de afgelopen weken gingen leerlingen van het Harens Lyceum in gesprek met senioren over een belangrijke verandering. Wat zorgde ervoor dat hun leven veranderde? Was dit het resultaat van een eigen keuze? En zouden ze nu nog iets willen veranderen? Deze gesprekken vormden Deel 1 van MDT Cultuur & Kunst. Bij dit programma oefenen jongeren om meer te leren van mensen dan je van tevoren verwacht. Hiervoor gingen de leerlingen allereerst in gesprek met senioren (die wij vertellers noemen) om te speuren naar niet voor de hand liggende kennis en verhalen. Na het gesprek hebben de leerlingen een schrijf- en fotografieworkshop gevolgd, om het verhaal mooi vast te leggen. In dit magazine vind je de verhalen die de jongeren op het spoor zijn gekomen en de beelden die ze daarbij gemaakt hebben. Er komt nog meer. Tijdens Deel 2 van het programma gaan de jongeren namelijk korte films maken over de verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat en zien uit naar de eindpresentatie waar ook weer alle vertellers voor worden uitgenodigd. Maar voordat het zover is...Toen werd alles anders!
Marlies van Gils 'Geniet van alles dat goed gaat.' Marlies van Gils, 82 jaar en geboren
Maar na dit alles ging ze toch voor
in Amstelveen, dat toen nog
haar hobby en heeft ze een
Nieuwer-Amstel heette.
opleiding gevolgd voor het maken en bespelen van bamboefluiten. Dat
Sinds haar 37ste maakt ze zelf
is een creatieve opleiding waar je
bamboefluiten en speelt erop. Hier
bamboefluiten maakt en erop leert
haalde ze haar troost uit vanwege
te spelen.
haar verleden. In 1964 ging Marlies trouwen met Marlies had nooit een echte baan,
Maarten. Ze waren heel gelukkig en
ze wou altijd al een arts worden,
kregen 4 kinderen (helaas is er een
maar haar moeder pushte haar
overleden). In 1976 werd Maarten
altijd waardoor ze het niet meer
professor in Groningen. Maar toen,
wou worden. Later ging ze
zonder dat iemand het zag
natuurkunde studeren, dat deed ze
aankomen, veranderde hun leven.
voor 4 jaar, daarna is ze gestopt. Ze
Marlies haar man kreeg dementie,
ging daarna een cursus volgen om
ze heeft alles moeten laten vallen.
les te mogen geven. Zij heeft dat
Ze moesten voor een diagnose
diploma behaald en ze gaf ook nog
strijden en de mantelzorg voor haar
eens bijles.
man was erg zwaar.
'Het was leuk en Ik heb geleerd over iemand anders haar verleden en om Betere verhalen te schrijven.'
Door DANIA & HUGO
Er werd een PET-scan gemaakt,
Ze had het er wel moeilijk mee,
maar de neuroloog wilde de
maar ze heeft nu geen last meer
diagnose niet stellen. Ze werden
van wat er allemaal is gebeurd.
doorverwezen naar het UMCG en daar werd het wel vastgesteld.
Met de jaren heeft Marlies haar hobby weer opgepakt (bamboe-
Al hun toekomstplannen waren
fluiten bespelen en maken).
veranderd. Ze hebben 4 jaar lang
Ze kwam zelfs in een orkestgroep
gestreden voor de diagnose van
waar de beste bamboemuzikanten
1994 t/m 1998. Het bleef maar de
van Nederland in zaten!
verkeerde kant op gaan. Haar man maakte een zooi van de
'Geniet van alles dat goed gaat.' Dat
belastingdienst en ze wist niet waar
zijn de woorden van Marlies
ze de administratie papieren
van Gils.
vandaan moest halen. Het zette het leven van Marlies helemaal op z'n kop. Haar man wou niks aannemen van Marlies. Hij luisterde steeds niet en snapte veel dingen niet meer. De laatste 4 jaren van zijn leven heeft haar man in een verpleeghuis gewoond. Na al die zware en moeilijke jaren overleed haar man in 2010 en was 74 jaar oud geworden.
'Geniet van alles dat goed gaat.' MEVR. van gils
Hugo: 'Ik heb deze foto gemaakt omdat het een foto van een pop is die alleen is, en zij is ook alleen.'
Karin Mennenga Kleurrijk pensioen. Karin Mennenga is 64 jaar, geniet
Ook gaf ze les Nederlands en was ze
van haar pensioen en is nog volop
coördinator van klas 1. Ze heeft nog
actief in haar woonplaats Roden. Ze
jaren lesgegeven op het Harens
heeft geen kinderen en geen
lyceum, maar toen de
partner.
coronapandemie uitbrak was het klaar! Het lesgeven via Teams vond
Karin is begonnen als juf op een
ze niet bevredigend en dat heeft
basisschool. Ze hield van werken
haar besluit om met pensioen te
met kinderen. 'Maar soms ben je
gaan een jaar vervroegd. 'Hoezeer ik
uitgekeken en moet je iets nieuws
ook van mijn werk hield en nog
proberen.' Dus werd ze directeur.
steeds houd.'
Toen ze dat een poos had gedaan
Het voelde alsof er een deel van
merkte ze dat ze het contact met
haar wegviel, al die tijd die ze
kinderen in het onderwijs onwijs
normaal in het klaslokaal zou
miste. Ze wou niet terug naar het
doorbrengen zou ze zeker missen.
basisschoolonderwijs, dus brak ze
Lachen met de klas om situaties die
weer een nieuw hoofdstuk in haar
bij interactie en omgaan met
leven aan en begon met lesgeven
jeugdigen voorkomen. 'Dan gaat
op de middelbare school.
het om zaken als elkaar verkeerd
Ze koos les te geven in het vak
begrijpen, dubbelzinnige
geschiedenis, omdat ze het
opmerkingen, versprekingen. Ook
verleden heel interessant vindt en
van mijn kant.'
het enorm leuk vindt om te praten: 'Hoe wordt iets zoals het is? Veel gebeurtenissen in de wereld kunnen vanuit het verleden verklaard worden.'
Door Eline & Suzanne
'Ik neem mee van deze ervaring Dat je voor veranderingen flexibel van geest moet zijn.'
Maar inmiddels geniet ze volop van al haar vrije tijd. Laat opstaan en ontbijten in bed met klassieke muziek op en geen bergen met toetsen die nagekeken moeten worden. Ook kookt ze eens in de 2/3 weken in een woonvorm met mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Ze heeft bovendien nog een leuke gewoonte die ze deelt met vrienden: 'happen en wegwezen'. Eens in de zoveel tijd komen ze bij elkaar langs, eten ze een heerlijk zelfgemaakt maal en verorberen ze dat met een vol glas wijn. Is het eten op, dan vertrek je weer en heb je nog de hele avond voor jezelf. Dit zijn maar een paar verhalen van haar kleurrijke pensioen en de rijke vriendengroep van Karin Mennenga.
'Hoe wordt iets zoals het is? Veel in de wereld kan vanuit het verleden verklaard worden.' MEVR. Mennenga
Suzanne : 'De persoon in de foto houdt een geschiedenisboek vast en de geïnterviewde persoon was een geschiedenisdocent, dus ik vond het wel passend.'
Alie Wouterse vroeger was beter dan nu Alie Wouterse is 63 jaar oud maar
Ik als interviewer kan mij daar goed
heeft nog steeds veel energie. Ze
in inleven, ik zou ook niet alles waar
woont in Roden in een knus huis
ik nu aan gewend ben willen
met haar hond en kat. Ze leeft mee
veranderen. Ze vindt dat alles
met de tijd maar vindt dat eigenlijk
eigenlijk terug moet naar hoe het
niet zo leuk, ze vertelt dat ze het
vroeger was. Ook vraagt ze zich af of
vroeger in haar jeugd veel leuker
Nederland minder vluchtelingen
had omdat ze veel meer dingen
zou moeten aannemen. Ze vindt
mocht doen. Tegenwoordig
het aardig dat we het doen, maar er
knutselt ze en ze maakt samen met
is gewoon niet genoeg ruimte voor
haar dochter een 'diamond
zoveel mensen. Al deze
painting' als leuke activiteit in haar
veranderingen zijn een dagelijks
vrije tijd. Ze houd van de jeugd en
praatje bij haar in de straat. Maar je
doet daarom mee aan dit interview.
loopt wel gewoon in één keer de
Vroeger deed ze andere dingen in
verandering in, je kunt je er niet
haar vrije tijd dan liep ze
echt op voorbereiden. Ze wil dat
bijvoorbeeld met haar vrienden een
alles terug wordt veranderd naar
weiland in en ging op jacht naar
vroeger want dat vond ze
wild, dat vindt ze leuk. Maar als je nu
simpelweg gewoon veel beter. Toen
een weiland inloopt dan is dat al iets
kon je ook veel meer kattenkwaad
wat niet mag. En dat vindt ze totaal
uithalen dan nu. In de toekomst wil
niet leuk, want ze houdt wel van het
ze niet zo strak in de schoenen
boerenleven. Maar zegt ze, je groeit
staan maar gewoon leuke dingen
er wel makkelijk in mee, het is
doen. Haar advies aan de jeugd:
alleen wel lastig aangezien de
'Wees blij, en blijf lachen.'
verandering in tijd niet altijd leuk is.
'IK neem van deze ervaring mee dat het leuk is om te schrijven.'
Door Mette, Nathan & sven
Nathan : 'Ik heb van de workshop geleerd om betere foto's te maken.'
Mary Ritsema Mooie verandering. Mary Ritsema (72): 'Ik beschouw
Zij waren gevlucht uit Azerbeidzjan.
hem als mijn kleinzoon. Ik zie hem
Ze kwamen op straat in gesprek
als familie.'
omdat Kenan en zijn ouders Russisch spraken, er was meteen
Wij, Julia Jamal en Anouk van Spijk,
een klik. Ze hadden steeds meer
gingen in gesprek met Mary
gesprekken en Kenan stelde zich
Ritsema, geboren in Leeuwarden en
meer open, hij vertelde Mary over
woont nu in Schipborg. Mary houdt
zijn leven. Wanneer Mary en haar
van artistieke dingen doen, zoals
man het gezin bezoeken in het AZC,
schilderen en theater bezoeken.
voelen ze veel medeleven met het
Mary heeft twee dochters, die 52 en
leven daar. Mary is een vrouw die de
48 zijn. Mary ging met ons in
problemen van anderen wil zien en
gesprek omdat het onderwerp
wanneer ze een band opbouwt met
'verandering in het leven' haar
de familie, besluit ze om te helpen.
aansprak.
Helpen met studeren, Nederlands leren, kosten en praten over
De ontmoeting
moeilijke dingen. Het vertrouwen
Mary en haar man hebben Russisch
dat ze hadden was niet normaal.
gestudeerd omdat Mary mede
Het ging heel snel zonder moeite, ze
initiator is van de stedenband
hadden gelijk een klik.
Groningen - Moermansk. Ze spreken beiden vlot Russisch. Ze hebben de toen 12-jarige Kenan en zijn ouders in 2002 ontmoet. Hij was toen net in Nederland met zijn ouders, oom, tante, neefje en grootouders .
Door Anouk & julia
'We vonden het leuk en interessant, en Ik Vond het verhelderend om het verhaal uit te schrijven.'
Hoe gaat het van een kleine ontmoeting naar iemand als kleinzoon beschouwen? Kenan vroeg zelf of ze zijn opa en oma wilden worden. Kenan heeft SPW gestudeerd en heeft bij het Nederlands Debat Instituut gewerkt. Helaas kan hij niet meer werken doordat hij MS heeft. Nu zien ze elkaar nog steeds vaak en hebben samen een stichting opgericht. Kenan wil graag korte filmpjes maken over maatschappelijke thema’s. Hij wil ertoe doen en Mary helpt hem daarbij. We vroegen haar hoe ze hierop terugkijkt? Ze zei: 'Met vreugde en liefde.' Haar zicht op de wereld en vluchtelingen is veranderd. Ze heeft er moeite mee dat vluchtelingen vaak zo slecht behandeld worden. We vroegen Mary of ze nog advies heeft voor de jongere generatie. Ze zei: 'Niet te snel over mensen oordelen en niet bang zijn voor verandering.' Het kan op een mooie manier eindigen. Het kan iedereen overkomen.
'oordeel Niet te snel over mensen en wees niet bang voor verandering.' MEVR. RITSEMA
Anouk: 'De roos is het lichtpuntje. De mevrouw vertelde dat er zomaar iets kan gebeuren wat je leven kan veranderen - en dan op een goede manier.'
Maria de Haan Ria’s grote verandering Wij hadden als opdracht gekregen
Zelf vond ze dit een positieve
om Ria (71) te interviewen en zo te
verandering die haar veel heeft
horen over de grote verandering in
geleerd in het leven. Ria heeft
haar leven. Hier stelden we een paar
praktisch gezien overal in
vragen over en kwamen zo meer te
Nederland gewoond, maar na een
weten over de hele verandering en
vaststelling van ziekte leek het de
de dingen eromheen. Op maandag
dokters een beter idee om terug te
26 september gingen wij langs bij
keren naar Groningen, dicht bij het
Maria de Haan om haar te
ziekenhuis. Ria is opgegroeid met
interviewen over haar ‘grote
een ontzettend grote familie en een
verandering’. Toen we daar
ongelofelijk aantal broers en zussen.
binnenkwamen kregen we gelijk al
Helaas heeft ze geen contact meer
de ‘op bezoek bij oma’ sfeer. Toen
met ze. Kortom, Ria heeft veel
we begonnen was het al vrij snel
meegemaakt in haar jonge jaren.
duidelijk dat haar ‘grote
Van vele verhuizingen tot een
verandering’ onverwachts kinderen
onverwachte zwangerschap, maar
krijgen was. Dokters hadden
uiteindelijk is alles goed afgelopen.
namelijk vastgesteld dat
Wij zouden Ria bij deze nogmaals
zwangerschap geen optie was voor
willen bedanken voor dit interview
haar. Toch kreeg ze wonder boven
en ook voor het ijsje dat we na die
wonder 2 zoons. Deze verandering
tijd kregen.
had veel invloed aangezien ze het niet aan zag komen.
'Ik vond het een unieke ervaring en ga dit zeker vaker doen.'
Door Anemone & Chaya
Chaya: 'Het leek mij een perfect beeld, aangezien het verhaal van onze verteller was dat ze onverwachts kinderen kreeg en dat dit een positieve invloed op haar leven had. De foto symboliseert het licht in haar leven dat de kinderen haar brachten.'
Annie & Japie Slapen met een knuppel onder je bed, hoe ver ga je voor je eigen veiligheid? Tijdens een burenruzie voelen
stukje van het hegje tussen hun
Annie (72) en Japie (73) zich niet
tuinen afknipte. De buurman was zo
meer veilig in hun eigen huis.
geobsedeerd met het krijgen van meer land, dat hij Japie en Annie
Voor de ruzie
ging bedreigen. Dit liep nog verder
Toen Annie en Japie 28 jaar geleden
uit de hand omdat Japie en Annie
hun huidige huis kochten, leek alles
'niet meewerkten'. Het escaleerde
nog normaal. De buren leken al wel
gelukkig niet, omdat de buurvrouw
apart, maar het was nog wel
de buurman kon tegenhouden.
gezellig. Ze gingen regelmatig bij
Toch bewaarde Annie voor de
elkaar op de koffie en daarbij waren
zekerheid een honkbalknuppel
nog geen opvallende dingen.
onder haar bed. Zij vonden het hebben van hun land niet extreem
Hoe het begon
belangrijk, maar het ging hun om
Het begon al bij de bouw van het
het principe.
huis van de buren. Ze hadden namelijk het huis op de erfgrens
De oplossing
gezet. Dit deden ze omdat de
Toen de buren uiteindelijk
buurman de gehele breedte van de
verhuisden vormde dat de
kavel wilde gebruiken. Ook had hij
oplossing voor hun problemen.
de regenpijp al op het terrein van
Achteraf vinden Japie en Annie niet
Annie en Japie bevestigd.
dat ze iets fout hebben gedaan en hebben ze geen spijt van hun acties.
Waardoor liep het uit de hand? Japie en Annie kwamen er uiteindelijk achter dat de buurman elke keer dat ze weg waren een
Door Amélie, Lyne & Zoë
'Ik HEB geleerd Dat je een betere tekst kan schrijven als je de tekst wat vaker doorleest.'
Gert Los groningen plus Wij hebben Gert Los geïnterviewd.
opleiding volgen, wat in die tijd niet
Gert is 76 jaar en woont in Haren.
zo vanzelfsprekend was.
Gert woonde in Bolnes bij
Na ongeveer drie jaar was de eerste
Rotterdam aan de rivier Nieuwe
woongroep afgelopen. Op een
Maas. Hij werd hier erg vrij
gegeven moment begon hij met
opgevoed en na school deed hij
een nieuwe woongroep. Wat ook
alles buiten. Je hoefde nergens op
eindigde na drie jaar.
te letten, want er reden niet zoveel
Tijdens de woongroepen had Gert
auto's in die tijd. Hij roeide al op
meerdere banen: in het onderwijs
jonge leeftijd met een vriend op de
en in het ouderenwerk. Op 60-jarige
rivier. 'In die tijd was dat normaal,'
leeftijd ging Gert met pensioen. Hij
zei hij. 'Nu wordt je altijd verteld dat
richtte samen met anderen een
je moet uitkijken en oppassen.'
organisatie van actieve ouderen op,
Hij kreeg drie dochters.
met de naam ‘Groningen Plus’.
Op 26-jarige leeftijd besloot hij in
Voor Gert was het zo dat het leven
een woongroep te wonen, met zijn
pas begon als je klaar bent met
familie en met 2 andere families.
school. Hopelijk is dat voor
Samen hadden ze vijf kinderen. De
scholieren van nu heel anders. En hij
kinderen werden erg vrij opgevoed.
vertelde ons: 'Ga ervoor!'
Ze hadden samen een grote speelkamer waar ze hun gang konden gaan, want die kon heel makkelijk schoongemaakt worden. Alle zes volwassenen, de mannen en de vrouwen, hadden een taak in de opvoeding van de kinderen en in de huishouding. Daardoor konden ook de vrouwen werken of een
Door Jule & Mirthe
'Ik Vond het Erg leuk en inspirerend.'
Jule: 'Deze quote van Gert was inspirerend voor Mirthe en mij.'
Frans Tijsterman Gepensioneerde vogelliefhebber blijft natuurman in hart en nieren Frans Tijsterman (75) gaat elke dag
Natuurstudie. Helaas mocht hij er
een stukje wandelen. Na al die jaren
niet bij.
is zijn liefde voor de natuur alleen maar sterker geworden. Maar
Rond zijn 12e kreeg hij het gevoel
waardoor is hij zo van de natuur
dat hij niet bij zijn
gaan houden? Frans kwam dinsdag
leeftijdsgenoten hoorde omdat
20 september bij ons langs in De
hij andere interesses had. Daarom
Biotoop. Enthousiast kwam hij
had hij weinig aansluiting. Hij
binnengelopen.
ging geneeskunde studeren en werd arts. Toen hij 22 was,
Frans heeft een vrouw en 3
ontmoette hij zijn vrouw op het ijs
kinderen: Fenna (47), Kieke (44) en
in de natuur.
Bart (40). Frans is Vogelaar en al snel begon hij vrolijk te vertellen
Nu is hij al een paar jaar met
over zijn grootste passie: Vogels en
pensioen en kan hij vogel-
de natuur. Jaren geleden ging hij
geluiden herkennen. Hij vindt de
mee op excursie met een
natuur en de vogels nog steeds
vogelringer: iemand die vogels een
geweldig en houdt van natuur-
ringetje met nummer geeft om ze
geweld. 'Dynamiek is leven,'
te volgen op hun vlucht en te tellen.
volgens hem. Hij vindt het fijn
De vogelringer was de vader van
om de meningen van deze
Hans, zijn vriend. Hij was zo onder
generatie te weten en hoopt
de indruk, dat hij bij de NJN wou; de
nog lang van de natuur te
Nederlandse Jeugdbond voor
kunnen genieten.
'Ik vond het heel leuk omdat ik zelf al veel met natuurfotografie doe.'
Door KATE, Lashawna & Roos
'Ik Vond het interessant om het verhaal uit te schrijven.'
'Dynamiek is leven.' dhr. tijsterman
Kate: 'Ik heb de foto gemaakt van een oude tennisbal in de natuur omdat de persoon die ik heb geïnterviewd zich heel erg bezighoudt met de natuur en de vervuiling ervan.'
Anne Hilhorst-Joosten Niet naar school 'Geloof in jezelf en wees voorbereid
Ze hield ervan om verhalen te horen
op teleurstellingen' -Anne Hilhorst-
van wat alle ouderen mee hadden
Joosten
gemaakt. Ze mocht graag naar de
Dit waren de prachtige woorden
levensverhalen luisteren. Ze vond
van Anne. Een sterke vrouw die heel
het belangrijk dat kinderen en
graag naar school wou om te leren.
ouderen contact met elkaar
Ze is geboren in Delft en 76 jaar. Als
hadden.
kind ging ze gewoon naar de lagere
Op haar 18e besloot ze dat ze toch
school, maar daarna moest ze naar
wilde studeren. Om de studie te
de huishoudschool, een school voor
bekostigen wilde ze weer thuis
alleen meisjes, waar je werd
gaan wonen, alleen haar vader zat
'klaargestoomd' voor het
daar niet zo op te wachten.
huishouden (meisjes gingen
Ze wou het te graag, dus ging ze
immers toch trouwen). Ze leerde er
dat doen. Ze ging studeren, iets wat
alleen koken en wassen etc. Dat
ze al heel graag wou. Ze wou geen
vond ze niet leuk. Ze ging liever,
huisvrouw zijn en heeft in haarzelf
zoals de jongens, naar school om
geloofd dat ze het kon veranderen.
echte dingen te leren en te gaan
Dat is haar gelukt.
studeren.
Haar plannen waren geslaagd en
Op haar 15e begon ze met werken.
tot op de dag van vandaag heeft ze
Ze werkte met ouderen, in een
nog steeds plannen. Niet de
bejaardenhuis. Ze woonde daar
grootste, zoals ze toen had. Maar ze
intern.
wil nog zeker dingen doen.
'Ik neem mee van het gesprek dat je gewoon moet doen wat goed voelt,' 'Anne heeft iets geweldigs en motiverends meegemaakt en het was leuk om dat verhaal uit te schrijven,'
Door Julia & khoshi
Julia: 'Ik heb deze foto gekozen omdat je er reflectie in ziet, en de verandering is een reflectie van iets.'
Francis Wijma Leef je leven en pak je kansen. Stel je voor: je moet alles
in de hoop dat je daar hetzelfde
achterlaten; je huis, je vrienden, je
vertrouwde gevoel gaat krijgen als
kinderen en kleinkinderen. Een
je oude thuis. Ze houdt van
moeilijke keuze. Haar man was na
avontuur, maar vond dit nog best
17 jaar huwelijk van het ene op het
wel spannend. 'Je kan je leven niet
andere moment vertrokken, naar
plannen, maar er wel een draai aan
het buitenland en zij werd kort
geven.'
daarna ernstig ziek. De kinderen waren 9 en 12 jaar oud destijds. Die
Francis kijkt positief terug op de
heeft ze alleen opgevoed. 15 jaar
verandering. 'Het moeilijkste
later ontmoette ze haar huidige
moment vond ik toen ik vertrok en
man waardoor ze besloot alles
mijn kleinzoon van 1 jaar achter te
achter zich te laten en te verhuizen
laten. Mijn katten zaten miauwend
naar een nieuwe plek, nieuwe baan
achterin en ik reed hier huilend
en samen verder te gaan!
naartoe.' Ze heeft hier nieuwe hobby’s ontdekt zoals lezen, zingen
Francis Wijma, 67 jaar. Woont nu in
en theater. De tip die ze ons
Bedum en heeft 2 zonen van 38 en
meegaf: 'Pak je kansen en wees niet
35 jaar. Ze heeft een grote
bang om een sprong in het diepe te
verandering meegemaakt.
maken, want je kan altijd terug.'
Ze kon zich er niet goed op voorbereiden. Verhuizen van je vertrouwde plek naar iets nieuws,
'het was een erg bijzonder verhaal dat erg veel invloed op mij heeft gehad.'
Door LOTTE JULIE, SOpHIE & Zahra
Sophie: 'Ik heb geleerd dat je met lichtinval hele mooie foto’s kan maken.'
Gerrit Heuvel 'Het begon met een epileptische aanval.' Gerrit Heuvel verloor zijn oudste
Na een tijdje zag Gerrit een meisje
dochter aan een hersentumor: 'Het
staan, hij besloot een gesprek aan
is nu eenmaal gebeurd, ik accepteer
te gaan. Ze hebben nu nog een
mijn verlies.'
gelukkig huwelijk.. Ze hadden 2 dochters en een zoon. Hun oudste
Wij hebben Gerrit Heuvel (76)
dochter kreeg op een dag een
geïnterviewd via FaceTime, hij nam
epileptische aanval en verloor 5
enthousiast op.
voortanden. Na onderzoek bleek ze een hersentumor te hebben. Na 3
'Kunt u ons wat vertellen over uw
operaties en 5 lange jaren is ze
jeugd?'
overleden.
Gerrit woonde met zijn moeder en
'Ze is nu in een betere plek, de
stiefvader in huis, zijn biologische
Hemel, in de handen van God.'
vader heeft hij nooit gekend. Hij is altijd naar een kostschool geweest, daarnaast heeft hij het super leuk gehad thuis. Gerrit ontmoette zijn vrouw tijdens carnaval. Hij was daar samen met een mooi meisje. Ze ging even weg en kwam terug met een grote lach op haar gezicht: 'Het is weer aan met mijn vriendje!'
'het was leuk en ik heb geleerd hoe ik een interview uitschrijf.'
Door Melody & Sanne
Sanne: 'Ik heb gekozen voor dit beeld, omdat hij gelooft in de hemel en dit is het licht daarnaartoe.'
Rob & Rolina Verschut 'Beleef alles en behoud het goede.' Wij spraken Rob Verschut via Face-
Na hun pensioen, konden ze nog
Time. Het viel ons op dat hij veel
meer reizen. Ze konden
over zijn vrouw (Rolina, 74 jaar)
bijvoorbeeld naar Rob’s
vertelde, waarmee hij al sinds 1970
geboortedorp, in Indonesië.
getrouwd is. Wij vroegen hem wat anderen Wij vroegen aan hem welke
zouden kunnen leren van hem met
verandering invloed had op zijn
de verandering. 'Beleef alles en
leven, waarop hij antwoordde: 'De
behoud het goede,' antwoordde hij
ontmoeting met mijn partner,
hierop. Hij gaf ook nog advies aan
omdat je op dat moment alles met
de jeugd. 'Je moet elkaar
een ander moet delen.'
respecteren. Je mág alles zeggen, maar je hóéft niet alles te zeggen.'
Voordat hij getrouwd was met Rolina, werkte hij als zeevaarder, waar je vaak alleen bent. Na het werken als zeevaarder werd hij politie te water. Rob vertelt ook dat hij en zijn vrouw samen veel reizen maken met hun vouwwagen. Ze vinden het vooral leuk om naar Curaçao te gaan.
'ik heb hiervan geleerd om meer aantekeningen te maken tijdens het gesprek.'
Door Indy & Maud
'het gesprek ging heel goed en het was heel leuk om te doen!'
Maud: 'Dit is een foto van mijn opa & oma in Indonesië.'
Rob Hanou Liever zwemmen dan schaatsen tijdens ijsvrij Toen wij Rob Hanou mochten
Toen zijn kinderen uit huis gingen
interviewen was hij een vrolijke
was hij begonnen met masters-
man. Rob is wedstrijdzwemmer en
zwemmen; zwemmen voor
wint nog steeds medailles op 78-
ouderen.
jarige leeftijd. In totaal heeft hij rond de 3000 medailles en 500 bekers.
Rob heeft grote veranderingen meegemaakt. Zijn 'zwemavontuur'
Rob vertelde dat hij vroeger naar
had hij nooit verwacht, maar zijn
het zwembad ging toen hij op een
echtscheiding zag hij wat meer
dag ijsvrij had. Iedereen ging
aankomen. Ondanks alles is Rob
schaatsen, maar Rob niet. In het
nog steeds zwemmer en een hele
zwembad kwam hij 1 jongen tegen.
aardige man.
Die vroeg hem of hij lid wou worden van een zwemclub. Toen Rob lid werd trainde hij gelijk mee op hoog niveau en het bleek dat hij veel talent had voor zwemmen. Rob heeft ook een echtscheiding meegemaakt waarbij zijn (ex)vrouw iemand anders had gevonden. Hun kinderen bleven bij Rob, dat leek hun het best.
'Ik neem mee van het gesprek Dat je van iets kleins heel groot kan worden.'
Door Annemarij & Elise
'Ik heb geleerd Hoe je kan spelen met licht en kleur.'
Elise: 'We hebben deze foto gekozen want Rob was gescheiden met zijn vrouw, dus we hebben een gouden en een zilveren ring omdat hij goud is, want hij was wereldkampioen en zij zilver want ze zijn gescheiden en passen niet bij elkaar. Daarom twee verschillende soorten ringen.'
Jake Roos De wereld ging voor hem open in Amerika Jake Roos, 80 jaar, woonde in een
Hij wil daarom als tip
gezin dat erg op zichzelf was. Hij
meegeven dat je na je
had niet veel kennissen en niet veel
schoolstudie niet altijd
vrienden. Naar Amerika gaan voor 1
hetzelfde moet blijven
jaar was daarom een grote
doen, maar ook
verandering. 'Het was erg spannend
andere dingen moet
om voor het eerst in een vliegtuig te
proberen in het leven.
stappen met mensen die je niet kent.'
Na zijn ervaringen in Amerika heeft hij nog
In Amerika keek Jake zijn ogen uit;
veel gereisd met zijn
binnenzwembaden, indoor
vrouw. Nu houdt hij
atletiekbaan, wat allemaal bij de
zich vooral bezig met
school hoorde. Het was erg leuk dat
timmeren in de tuin
hij een fotoboek liet zien van de tijd
en fietsen door de
in Amerika. In Amerika werd hij erg
noordelijke provincies.
hecht met zijn gastgezin, hij heeft
Verder doet hij nog
hun hele leven contact met hen
werk voor de
gehouden.
Dorpskerk.
Hij heeft er erg veel van geleerd en nieuwe dingen ontdekt.
'je kijkt nu heel anders op tegen ouderen, omdat de meeste veel dingen hebben meegemaakt.'
Door Kim & Melissa
'Het was erg spannend om voor het eerst in een vliegtuig te stappen met mensen die je niet kent.' dhr. Roos
Kim: 'Jake ging voor een jaar school naar Amerika. In mijn beeld heeft Amerika veel motoren en zo, dus leek het mij een passend beeld.'
Nico Herwig Nico (76 jaar) over de grote verandering in zijn leven. Nico heeft lang gewerkt bij de KPN.
Nu woont hij in Bedum. Nico houdt
Hij kwam steeds hoger in dienst,
van wandelen, fietsen en
maar door reorganisatie raakte hij
zwemmen. Hij helpt graag mensen.
zijn baan kwijt. Hij was toen
Zoals met dingen maken als
ongeveer 50 jaar. Nico wou niet
verlichting in de tuin. Dan zoekt hij
meer wachten op een volgende
uit hoe dat dan moet en zo. Hij
reorganisatie, dus hij begon voor
helpt ook een demente vrouw met
zichzelf. Hij heeft het verteltheater
haar financiën.
'de Vertelplantage' opgericht. Daar kreeg hij opdrachten en dan trad hij of een van de andere vertellers ergens op. Hij werd een professioneel verteller. Hij vond het super leuk om te doen, maar hij verdiende er niet veel aan. Ook na zijn pensionering gaf hij leiding aan de theatergroep. Momenteel heeft hij een theaterimprovisatiegroep en is hij buurtbemiddelaar. Nico is geboren in Den Haag. Daarna woonde hij in Scheveningen.
'ik weet nu: het is niet ongemakkelijk om met een vreemde te praten.' 'Ik heb van de fotografie workshop geleerd Hoe je dingen positioneert.'
Door IRIS & TESSA
Tessa: 'Nico werd ZZP'er, dus hij loopt in de foto naar de vrijheid.'
Hanny Geerlings Hanny‘s grote verandering. Met onze KCM groep op school
Ze is hier ook sterker van geworden
doen we mee aan MDT Cultuur &
en zit er niet veel meer mee, wat
Kunst. Na de introductie-workshop
natuurlijk hartstikke fijn is.
kregen we in de les te horen aan welke verteller wij gekoppeld
Voordat ze iets met muziek ging
waren. In ons geval was dat
doen had ze nog een andere baan,
mevrouw Geerlings (67 jaar). Zij
maar haar passie ligt bij muziek. In
woont in Haren en deed mee vanuit
haar vrije tijd houdt ze ook van TV
huis. Dus wij gingen er op de fiets
kijken en ze leest ook veel boeken.
naartoe. We hebben haar nog gevraagd of Hanny's man is overleden op jonge
ze nog iets mee te geven had aan
leeftijd aan een ziekte. Ze heeft ook
ons en ze zei: 'Ook al gaat het wat
een zoon, die is nu 28 en was 2 jaar
minder, blijf altijd sterk en geef niet
toen zijn vader overleed. Ze zit nu bij
te snel op.'
het koor en leerde als muziekleraar
Dit was het einde.
mensen een instrument bespelen, en werd koordirigent. Toen haar man overleed had ze het natuurlijk zwaar. Ze was toen een alleenstaande moeder, maar had ook veel mensen om haar heen om haar te steunen en te helpen.
Door zahra & sophie
Hanny leest in haar vrije tijd graag boeken.
Wim Veerman 'Een goed boek, drinken en blijven bewegen helpt.' Wij hebben Wim Veerman
Een andere grote verandering was
geïnterviewd. Wim is 78 jaar,
het trouwen met zijn vrouw. Hij
geboren in Gouda en woont
vond het ingewikkeld, 'want je kan
momenteel in Tiel. Hij heeft een
je er niet op voorbereiden'. Wim en
zoon en een dochter, die inmiddels
zijn vrouw zijn getrouwd in de kerk.
al lang uit huis zijn. Hij is
Ze waren er zenuwachtig voor. Zijn
opgegroeid met vier broers,
vrouw zei te vroeg 'ja', waarna
waarvan de drie oudste inmiddels
iedereen begon te lachen en alle
zijn overleden.
spanning wegviel. Ze zijn inmiddels
Wim heeft mulo A en B gedaan en
52 jaar getrouwd. Er was nooit een
daarna de Rijksarchiefschool. Hij is
lastig moment. Ze hebben zich op
directeur/streekarchivaris van het
een natuurlijke manier aangepast.
Regionaal Archief Rivierenland
Het is soepel en geleidelijk gegaan.
geworden. Hij zorgde voor de oude
Als hij terug zou kunnen in de tijd
archieven in de stad. Zijn hobby is
zou hij opnieuw streekarchivaris
boekbinden.
worden. Hij zou veel boeken binden
Over het thema verandering heeft
en modelboten bouwen.
meneer gesproken over een huis
Wim leerde ons dat je dankbaar
kopen. Hij had er voor gespaard om
moet zijn voor de momenten, met
het te kunnen kopen. Het was in die
alle positieve en negatieve delen.
tijd niet lastig, hij had een goed
'Blijf optimistisch, de zon schijnt
inkomen. Het lastigste deel was het
achter de wolken. Een goed boek,
zoeken van een huis. Hij heeft het
drinken en blijven bewegen helpt.'
huis gekocht en opgeknapt. Hij vond het fijn om weg te gaan bij zijn ouders en een nieuw leven op te bouwen.
Door JulIet & LIESE
Liese: 'Wim is al heel lang getrouwd en daar was hij heel blij mee, en rozen staan voor trouwen.'
Leerkrachten KCM Kunst is verandering Twee jaar geleden veranderde het
mensen in aanraking en worden
rooster op het Harens Lyceum. We
uitgedaagd uit hun comfortzone te
kregen een nieuw kunstvak op
stappen. Wij vinden het nieuwe vak
school; Kunst, Cultuur en Media.
een toevoeging voor de leerlingen.
Een kunstvak dat verder gaat dan
De meerwaarde van KCM is dat de
alleen drama, muziek of beeldend.
leerlingen hun eigen talenten
Een vak dat gericht is op crossovers
kunnen ontwikkelen. Leerlingen
en projecten voor leerlingen die van
kiezen zelf vanuit welke discipline
kunst houden.
ze willen werken, en worden uitgedaagd om (voor hen) nieuwe
Wij vinden het als docenten mooi
kunstvormen te ontdekken.
om te zien dat onze eerste lichting KCM’ers een hechte groep is
De leerlingen inspireren ons als
geworden. Leerlingen geven aan
docenten ook ontzettend; er komen
hun creativiteit de vrije loop te
vaak verrassende kunstwerken tot
kunnen laten gaan. Precies waar
stand. Hopelijk gaat het vak zich de
KCM voor staat, en wat kunst zo
komende jaren nog verder vormen
mooi maakt.
zodat nog meer leerlingen talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen.
Vorig schooljaar hebben we,
En wie weet leiden de lessen KCM
grotendeels door de pandemie,
wel tot een nieuwe passie voor
helaas weinig met externen kunnen
kunst, en het begin van de
werken. Om te starten met dit
kunstprofessionals van de
mooie maatschappelijke project is
toekomst.
daarom fantastisch! De leerlingen komen met veel verschillende
Gea Koopman, Cesco Homminga & Kirsten Sterker
Schrijfster Christel (links op de foto) gaf de leerlingen een workshop voor het schrijven van de verhalen.
Toen werd alles anders is een publicatie van MDT Cultuur & Kunst. Deze uitgave presenteert de gesprekken die leerlingen van het Harens Lyceum hebben gevoerd met vertellers, als onderdeel van hun Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma.
Ontwerp, redactie en lay-out: HUMINT Solutions de foto op pagina 51 is gemaakt door Cecile Bok Met dank aan: Alle vertellers voor het delen van hun verhalen en leerkracht Kirsten voor de leuke samenwerking. . Meer weten? Ga naar www.mdtcultuurenkunst.nl
Copyright © 2022 HUMINT Solutions