THUYÊN TẮC HUYẾT KHỐI TĨNH MẠCH TRONG THAI KỲ VÀ HẬU SẢN
ThS. BS.
HUỲNH VĂN ÂN
Trưởng khoa ICU, BV NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Phó CT Hội Hồi Sức Cấp Cứu TPHCM
Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (Venous thromboembolism – VTE) gồm 2 bệnh cảnh: Huyết khối tĩnh mạch sâu (Deep Venous Thrombosis – DVT) Thuyên tắc phổi (Pulmonary Embolism – PE)
Con đường diệt vong… Pulmonary Embolism (PE)
Hàng năm có 2,000,000 người Mỹ được xác định Huyết khối tĩnh mạch sâu
Gần 1/3 số bệnh nhân đó bị Thuyên tắc phổi Dẫn đến 60,000 tử vong hàng năm Hirsh J, Hoak J. Management of deep vein thrombosis and pulmonary embolism. Circulation 1996;93:2212-45
VTE trong Thai kỳ • ½ xảy ra trong thai kỳ, ½ trong thời
kỳ hậu sản • Thai phụ có nguy cơ VTE cao gấp 4-5 lần phụ nữ không có thai • Nguy cơ ở Tam Cá Nguyệt thứ 3 cao hơn thứ 1 và 2 • DVT thường ở chân trái
Thay đổi sinh lý và GPH ở Thai kỳ làm tăng nguy cơ VTE • Tình trạng tăng đông • Ứ máu TM tăng • Máu TM lưu thông chậm • Đè ép TMC dưới và TM chậu do tử cung to • Giảm vận động
Epidemiology of Pregnancy-associated Thrombosis • Nguy cơ VTE ở Hậu sản cao hơn trong Thai kỳ • Trong 6 tuần đầu hậu sản,
nguy cơ cao hơn 20-80 lần • Trong 1 tuần đầu hậu sản, nguy cơ cao hơn 100 lần
Andra H. James. Pregnancy-associated thrombosis. Hematology 2009; 277-285
Andra H. James. Pregnancy-associated thrombosis. Hematology 2009; 277-285
VTE ở hậu sản
Marik PE. Venous thromboembolism in pregnancy. Clin Chest Med. 2010;31(4):731-740
Nguy cơ VTE khi không dự phòng Tỷ lệ mắc (%) BN nội khoa
10–20
BN PT tổng quát
15–40
BN đại PT phụ khoa
15–40
BN ICU
10–80
BN ung thư
10–15
Geerts et al. Chest. 2004;126(suppl):338S-400S. Hillen. Ann Oncol. 2000;11(suppl 3):273-276.
Chọn lựa Dự phòng Cơ học: giảm ứ đọng tĩnh mạch Thuốc kháng đông: ngăn ngừa thành lập cục máu đông Chi phí, lợi ích, nguy cơ và tính khả thi của mỗi phương pháp nên được cân nhắc trong việc xác định dự phòng thích hợp cho mỗi bệnh nhân
Kháng đông trong Thai kỳ: Heparin • UFH và LMWH không qua nhau thai An toàn • Trong Thai kỳ: UFH và LMWH có
Thời gian bán hủy ngắn hơn Nồng độ đỉnh trong huyết tương thấp hơn dùng liều cao hơn và khoảng cách liều ngắn hơn • Khi Dị ứng da nặng hoặc Giảm Tiểu cầu do Heparin trong thai kỳ, có thể chọn Fondaparinux (không đủ dử liệu để sử dụng thường quy như enoxaparin trong thai kỳ)
Kháng đông trong Thai kỳ
Andra H. James. Pregnancy-associated thrombosis. Hematology 2009; 277-285
Tóm lại Tại sao phải phòng ngừa VTE? • Các yếu tố nguy cơ VTE thường thấy ở
BN nằm viện Nội, Ngoại và Sản Phụ khoa • DVT sâu thường gặp ở BN nằm viện • Khó tiên đoán ai sẽ mắc phải DVT/PE vì đa số BN có diễn tiến lâm sàng yên lặng • Tình trạng bệnh, tỷ lệ tử vong và chi phí cao
CHÂN THÀNH CÁM ƠN SỰ LẮNG NGHE CỦA QÚY VỊ