Jupasti sarakïnwa: —¿Kunsa lurtaxa? jilaman wilapan arupaw oraqet nayar art'itu —sasa. Jichhasti aka uraqit ñanqhachatätawa, uka uraqix lakap jist'arawayi, jilaman wilap amparamat katuqañataki. Génesis 4:10-11 liytʼañataki Ukampis janiw manq'apkätati, jañchimpi jakañampi, wilapäki uka wilampi. Ukat chiqpachapuniw jakäwiman wilamax mayirakï; taqe animalanakan amparapanjja, jaqen amparapanwa mayirakï; sapa mayni jilapan amparapampiw jaqin jakañap mayirakï. Khititix jaqin wilap wartki ukax jaqi tuqiw wilapax wartasini, Diosar uñtasitaw jaqir luratayna. Génesis 9:4-6 qillqatanxa Rubénsti jupanakarux sänwa: —Jan wila wartasipxamti, jan ukasti aka wasarankir p'iyaruw jaquntapxam, janirak ampar luqxatapxamti. ukhamat jupar amparanakapat apaqañataki, ukhamat awkipar wasitat katuyañataki. Judá markax jilanakaparux sänwa: —¿Kuna askis jiwasatix jilasar jiwayasin wilap imantañänixa? Ukatsti Josean isi apt'asisaw mä cabrito qallur jiwayapxäna, ukatsti uka isi wilaruw ch'allt'apxäna. Génesis 37:22,26,31 qillqatanaka Rubenasti jupanakarux sänwa: —Janiw nayax jumanakar sapksmati: ‘Jan wawa contra juchañchapxamti’ sasa. ¿Janit ist'añ munapkta? uqhämasti, uñjam, wilapasti mayt'asirakiwa. Génesis 42:22 qillqatanxa Judá markax mä león yuqall wawawa, manq'at awtjatatxa, wawaxay, jumax sarawayxtawa, qunqurt'asisaw qunt'asi, mä león uñtata, chuymankipstat leonar uñtata. ¿khitis jupar sartayani? Uka thujrusti janiw Judá uraqit jithiqtkaniti, janirakiw kamachi apsurix kayunakap taypit mistkaniti, Silo markan puriniñapkama. Juparuquiw jakenacan tantachasiwipajj utjani” sasa. Uva aliru, asno asnopar chinuntata, suma uva aliru; vinompiw isinak jariqäna, uva wilampiw isinak jariqäna, nayranakapasti vinompi wilaruw tukuni, kisunakapasti lechempi janq'uruw tukuni. Génesis 49:9-12 qillqatanxa Jupanakatix uka pä unañchanakar jan iyawsapkani, janirak arumarus ist'apkani ukaxa, jawir uma aptasin waña uraqiruw warantäta jawirax waña uraqin wilaruw tukuni. Éxodo 4:9 qillqatanxa Tatitux akham siwa: “Nayan Tatitütax yatipxätawa, jawir manqhankir umaruw amparajan utjki uka thujrumpi jawq'jä, uka umax wilaruw tukuni” sasa. Jawirankir chawllanakax jiwarapxani, jawirasti q'añuchatäniwa; egipcionakax jawir uma umañx walpun ch'amachasipxani. Tatitusti Moisesar sänwa: —Aaronar sasma: ‘T'ant'am apt'asim, Egipto markan umap patxaru, jawiranakaparu, jawiranakaparu, estanquenakaparu, taqpach uma phuch'unakaparu, amparam luqxatam, ukhamat jupanakar sarapxañapataki wilaruw tukuwayxi; Egipto markpachan wilax utjañapataki, lawat lurat vasonakansa, qalat lurat vasonakansa. Moisesampi Aaronampisti ukham lurapxäna, Tatitun arsutaparjama. Uka thujru aptasinsti, jawir jak'ankir umaruw ch'allt'äna, Faraonan nayraqatapansa, yanapirinakapan nayraqatapansa; Jawirankir taqpach umax wilaruw tukuwayxäna. Jawirankir chawllanakax jiwxapxänwa; Jawirasti q'aphinïxänwa, egipcionakax janiw jawir uma umañ puedipkänti; Egipto markpachan wilax purintäna. Éxodo 7:17-21 qillqatanxa Ukxarusti uka wila apt'asisinxa, uka wila masinakaparu, uka wila masinakaparu, uta punku pataru ch'uqt'apxani. Uka wilax kawkhantï jakapkta uka utanakan mä chimpupäniwa, wila
uñjasax jumanak patxaruw pasapxäma, Egipto uraqir nuwjañkamax janiw jumanakar t'unjañatak jan walt'äwix utjkaniti. Ukatsti hisopo ch'uqi apthapisinxa, wilaruw ch'allt'apxäta, ukatsti uka wilampiw ch'allt'apxäta, ukatsti pä lado postenakaparus ch'allt'apxäta. Jumanakat maynis alwakamaw utapan punkupar mistuñama. Tatitux egipcionakar nuwjañatakiw pasani; uqhamarac wila lip'ichiru, pä ladu poste patxan wila uñjani ukhaxa, Tatitux punku patxat pasani, janirakiw t'unjirix utanakamar mantaniñap munkaniti. Éxodo 12:7,13,22-23 qillqatanaka Mä lunthatatix p'akjasiskir jikxataschi, jiwañapkama jawq'jatäspa ukhaxa, janiw wilax wartatäkaniti. Intix jupar qhant'anixa, wilax jupa laykux wartasiniwa; kunatix jupax taqpach kutt’ayañapawa; janitix kuns utjkchixa, lunthatasitapat aljatäniwa. Éxodo 22:2-3 qillqatanxa Nayan sacrificio loqtataxan wilapxa janiw levaduran t'ant'ampi luqtapkätati; janirakiw nayan sacrificio loqtat lik'ipas alwakam qhiparkaniti. Éxodo 23:18 qillqatanxa Ukatsti Moisesax chikat wila apthapïna, ukatsti t'ant'anakaruw ucharakïna. ukatsti chikat wilapsti altararuw ch'allt'äna. Moisesasti uka wila aptasin jaqinakar ch'allt'äna, ukatsti sänwa: “Uñtapxam, Tatitux jumanakamp arust'äwin wilapawa, taqi uka arunak tuqi” sasa. Éxodo 24:6,8 qillqatanxa Ukatsti vaca qallun wilap aptasin amparamampiw altaran wajjranakapar uchäta, ukatsti altar manqharuw taqpach wila warxatäta. Ukatsti uka ovejaruw jiwayäta, ukatsti wilap aptasin altar muytaparuw ch'allt'äta. Ucatsti uca oveja jiwayäta, wilapsa aptasinjja, Aaronan kupi jiñchuparu, yoqanakapan kupi jinchu puntaparu, kupi amparapan ampar luk'anaparu, ch'iqa amparaparu uchäta jach'a kayu ch'iqa kayupampi, ukatsti wila altar muytaparu ch'allt'apxi. Altar patxan utjki uka wila, aceitempi ch'allt'at aceite aptasinxa, Aaronar, isinakaparu, yuqanakaparu, wawanakapan isinakaparuw ch'allt'äta , isinaksa, yuqanakapasa, yuqanakapan isipas jupamp chika. Éxodo 29:12,16,20-21 qillqatanaka Aaronax sapa maraw mä kuti jucha pampachañ waxranakar pampachañapa, juchat pampachañ wilampi, sapa mara mä kutikiw uka waxranakar pampachañapa, wiñay wawanakamataki, ukax Tatitutakix wali qullanawa. Éxodo 30:10 qillqatanxa Nayan sacrificio loqtat wilapjja, janiw levadurampi loqtätati; janirakiw Pascua fiestan sacrificio loqtañatakejj alwakamajj jaytatäkaniti. Éxodo 34:25 qillqatanxa Tatitun nayraqatapansti uka vacaruw jiwayani, sacerdotenakasti, Aaronan yuqanakapaw wilap apanipxani, ukatsti uka wilax Tatitump Jikisiñ Carpa punku jak'ankir altararuw muyuntapxani. Ucatsti Tatitun nayraqatapan alay toqenkir altar thiyaruw jiwayani, sacerdotenakajj Aaronan yoqanakapaw wilap altarar muyuntapjjani. Ukatsti sacerdotex altarar apanipxani, p'iqip ch'iyjasin altarar phichhantani. ukatsti wilapax altar thiyaruw ch'allt'asini: Levítico 1:5,11,15 Ucatsti amparapampiw sacrificio p'eqe patjjar loqjjatani, Tatitump Jikisiñ Carpa punkun jiwarayarakini, Aaronan sacerdotenakapajj uka wila altar muytaparu ch'allt'apjjarakiniwa. Ucatsti amparapampiw sacrificio p'eqe patjjar loqjjatani, Tatitump Jikisiñ Carpa nayraqatan jiwayapjjani, Aaronan yoqanakapasti uka wilap altar
muytaparuw ch'allt'apjjani. Ukatsti amparapampiw p'iqipar luqxatasin Tatitump Jikisiñ Carpa nayraqatan jiwayani, ukatsti Aaronan wawanakapax uka wilap altar muytaparuw ch'allt'apxani. Taqpach jakañ utanakaman wiñayatak mä kamachiwa, janirak lik'i, wila manq'apxamti. Levítico 3:2,8,13,17 qillqatanxa Ukxarusti sacerdotex uka vaca wilap aptasin Tatitump Jikisiñ Carparuw apanipxani, ukatsti sacerdotex amparapampiw uka wilamp ch'allt'ani, ukatsti paqallq kutiw uka wilax Tatitun nayraqatapar ch'allt'ani, vestido nayraqatan santuario ukanwa. Sacerdotesti Tatitun nayraqatapan muxsa incienso altaran wajjranakapar wilap uchani, uka altarax Tatitump Jikisiñ Carpankiwa. ukatsti vaca qallun taqpach wilapwa nakt'ayañ altar manqhar warxatapxani, ukax Tatitump Jikisiñ Carpa punkunkiwa. Levítico 4:5-7 qillqatanxa Ukxarusti sacerdotex vaca wilapwa Tatitump Jikisiñ Carpar apanipxani, ukatsti sacerdotex amparapampiw uka wilamp ch'allt'ani, ukatsti paqallq kutiw Tatitun nayraqatapar ch'allt'ani, vestido nayraqatan. Ukxarusti Tatitun nayraqatapankki uka altaran wajjranakaparuw mä wila uchani, uka altarax Tatitump Jikisiñ Carpankiwa, ukatsti taqi wilax nakt'ayat sacrificio altar manqharuw warxatani Tatitump Jikisiñ Carpan punkupa. Levítico 4:16-18 qillqatanxa Ukatsti sacerdotex juchat waxt'at wilap amparapampiw apthapxani, ukatsti nakt'ayat sacrificio altaran wajjranakaparuw uchani, ukatsti wilapxa nakt'ayat sacrificio altar manqharuw warxani. Sacerdotesti amparapampiw wilap apthapïna, ukatsti nakt'ayañ altaran wajjranakaparuw uchani, ukatsti taqi wilap altar manqharuw warxani. Ukat sacerdotex juchat waxt'at wilap amparapampiw apthapxani, ukatsti nakt'ayañ altaran wajjranakaparuw uchani, ukatsti taqi wilap altar manqharuw warxani: Levítico 4:25,30 ,34 Ucatsti jucha lurata wilañcha wilatjja, altar thiyaruw ch'allt'ani. Jilt'ir wilasti altar manqharuw ch'allt'atäni, juchar luqtañataki. Levítico 5:9 qillqatanxa Kunatix janchipar llamkt'kani ukax qullanäniwa, wilapax kuna isirus ch'allt'atäni ukkhax qullan chiqan jariqäta. Janirakiw juchat wilañchajj Tatitump Jikisiñ Carpar apankani uka wilañchajj qollan cheqan sumankthapiñatakejj manqʼatäñapäkiti. Levítico 6:27,30 qillqatanxa Kawkhantix nakt'ayat wilañcha jiwayapkani uka chiqanxa, jucha t'aqhisiñ waxt'äwi jiwayapxani, wilapsti altar muytaparuw ch'allt'ani. Uka waxt'at waxt'at mä wilañchaw Tatitur luqtatäni, ukatsti sacerdoten sumankthapiñ waxt'äwinakan wilap ch'allt'ani. Jumanakax janiw kuna wilarus manq'apxätati, jamach'inakatsa, uywanakatsa, kawkïr jakañ utanakamansa manq'apxätati. Kawkïr jaqitix kunayman wila manq'ki ukax markapat apaqatäniwa. Aaronan wawanakap taypinxa, khititix sumankthapiñ wilañcha wila, lik'i waxt'a luqtki ukaxa, ch'iqa amparapankiwa. Levítico 7:2,14,26,27,33 qillqatanaka Ucat jupajj jiwarayäna; Moisesasti uka wila aptasinxa, amparapampiw altar waxranakar muyuntayäna, ukatsti altar q'umachäna, ukatsti altar manqharuw wila warxatäna, ukatsti q'umacharakïna, ukhamat sumankthapiñataki. Ukatsti jiwayarakïnwa; Moisesasti uka wila altar muytaparuw ch'allt'äna. Ucat jupajj jiwarayäna; Moisesasti uka wilap apsusaw Aaronan ch'iqa jinchuparu, ch'iqa amparaparu, kupi kayupan jach'a kayupar uchäna. Ukatsti Aaronan
wawanakapar irpanïna, Moisesasti uka wilap kupi jinchuparu, ch'iqa amparanakaparu, ch'iqa kayu ch'akhanakaparuw uchäna, ukatsti Moisesax altar muytaparuw wila ch'allt'äna. Moisesasti altar patxan utjkäna uka aceitempi, wilampi aptasinxa, Aaronampiru, isinakaparu, yuqanakaparu, wawanakapan isinakaparuw ch'allt'äna. Aaronampi, isinakapampi, yuqanakapampi, yuqanakapan isinakapampi q'umacharakïna. Levítico 8:15,19,23,24,30 qillqatanxa Ucatsti Aaronan wawanakapajj wila apanipjjäna, jupasti amparapampiw wilampi chʼalljjtayasïna, ukatsti altaran wajjranakaparuw uchasïna, ukatsti altar manqharuw wila warjjatäna. Aaronan yuqanakapaw uka wilap Jesusar luqtapxäna, uka wilasti altar muytaparuw ch'allt'äna. Ukatsti, vaca ovejarus jiwayarakïnwa, sumankthapiñ waxt'añataki, uka wilañchax jaqinakataki, Aaronan yuqanakapasti wilapwa jupar luqtapxäna, uka wilax altar muytaparuw ch'allt'äna, Levítico 9:9,12,18 Jakir jamach'isti, cedro lawanaka, wila ch'uxña quqa, hisopo sat quqanak apt'asiniwa, ukatsti uka jamach'irus jawir uma patxaru jiwayat jamach'in wilaparuw ch'allt'ani jucha t'aqhisiñ wilañchat mä wila aptasinxa, sacerdotex q'umachat jaqin kupïr jinchuparu, ch'iqa ampar luk'anaparu, kupi kayupan jach'a kayupar uchani. Ukatsti sacerdotejj amparapan utjki uka aceitetjja, qʼomachatäñapäki uka jaqen kupi jinchup puntaparu, kupi amparapan amparaparu, kupi kayupan jachʼa kayu chʼakhaparu uchani. jucha t'aqhisiñ wilxaru: Jupasti jucha t'ant'a wilañcha corderoruw jiwayani, sacerdotesti jucha t'ant'at wilat mä juk'a aptasin q'umachatäñapäki uka jaqin kupi jinchup ch'uqt'ani , , ukatsti ch'iqa amparapan jach'a ampar khuchhuratap patjjar jach’a kayun ch’iqa kayup patxarusti, sacerdotesti amparapar uchat aceitempiw ch’iqa jinchupar uskt’ani, ukatsti q’umachatäñapawa, ukat uka . kupi amparapan ampar luk'anapa, kupi kayupan jach'a kayupa, jucha t'aqhisiñ wilax kawkhantï wilax churatäki uka chiqaru: Cedro lawa, hisopo, wila ch'uxña, jakkir jamach'i, ukat jiwayat jamach'in wilaparu, uma jalsur ch'allt'apxam, ukatsti paqallq kutiw utar ch'allt'apxäta: Ucatsti jamach'in wilapampi, jallu umampi, jakkir jamach'in wilapampiw uta q'umachañapa cedro lawampi, hisopompi, wila ch'akhampi: Levítico 14:6,14,17,25,28,51,52 Ukatsti vaca qallun wilap apsusinxa, amparapampiw khuyapayasiñ qunuñarux inti jalsu tuqir ch'allt'ani. Khuyapayasiñ qunuñ nayraqatansti paqallq kutiw amparapamp wila ch'allt'ani. Ukatsti juchat waxt'at cabrito jiwayatäni, uka cabritoxa, markachirinakataki, ukatsti wilapxa cortina manqhar apanipxani, ukatsti uka wilampixa, kunjämtix vaca wilampi lurkatayna ukhama, ukatsti khuyapayasiñ qunuñaru, nayraqatarusa ch'allt'ani khuyapayasiñ qunuña: Ucatsti Tatitun nayraqatapankki uka altararuw mistuni, ukatsti uka altar pampachañataki. ukatsti vaca qallun wilapa, cabrito wilap apthapisin altar muytapan wajjranakapar uchasini. Ucatsti paqallq kutiw amparapamp wila ch'allt'ani, q'umacharakini, israelitanakan jan wali luratanakapat q'umacharakini. Juchat waxt'at vaca qallu, jucha t'aqhisiyañatakix cabrito, wilapxa qullan chiqar pampachañatak apanipxani, uka vacaxa, campamentot anqäxaru apatäniwa. ukatsti ninampiw phichhantapxani, ñik'utanakapsa, janchinakapsa, wanunakapsa. Levítico 16:14,15,18,19,27 qillqatanaka Sacerdotesti Tatitun Tatitun altaraparuw Tatitump Jikisiñ Carpa punkun wilap ch'allt'ani, ukatsti lik'inak nakhantayarakiniwa Tatitun suma q'apkir q'aphinïñapataki.
Israelan utapat khititix jumanak taypin jakapki uka yaqha markankirinakax kunayman wilanak manq'apxi. Nayasti wila manq'ir jaqirux uñkataskäwa, ukatsti markap taypit jiwarayarakï. Jañchin jakañapax wilapankiwa, nayasti altar patxaruw churapxsma, jumanakam pampachañataki. Ukatwa nayajj israelitanakar sista: “Jumanakatjja janiw khitis wila manqʼapkaniti, janirakiw khitis yaqha markankir jaqejj wila manqʼankkaniti” sasa. Israelitanakatsa, jan ukax yaqha markankir jaqinakasa, khititix manq'at uywanaksa, jan ukax jamach'inakas katjki ukaxa; wilapsa wartani, laq'ampi imt'arakini. Taqi jaqin jakañapaxa; wilapax jakañ laykukiwa, ukatwa nayax israelitanakar sista: ‘Janiw kuna jañchin wilapsa manq'apkätati, taqi jañchin jakawipax wilapawa. Levítico 17:6,10-14 qillqatanxa Ucampis mä vacan jilïr wawapa, uwijan nayrïr wawapa, jan ukajj cabrito jilïr wawapa, janiw kutt'aykätati. qullanäpxiwa, wilap altarar ch'allt'apxäta, lik'ipxa nakhantayapxäta, nina nakt'ayat wilañcha, Tatitun suma q'apkir q'aphinïñapataki. Números 18:17 qillqatanxa Eleazar sacerdotesti amparapampiw wilap apsuni, ukatsti paqallq kutiw Tatitump Jikisiñ Carpa nayraqatan wilap ch'allt'ani. ñikʼutapasa, janchipasa, wilapasa, wanupampiw phichhantatäni: Números 19:4-5 Nakt'ayat wilañchanakxa, aychampi, wilapampi, Tatit Diosaman altaraparuw luqtapxäta, sacrificionakaman wilapsti Tatit Diosaman altaraparuw warxatapxäta, ukatsti aychap manq'antapxäta. Deuteronomio 12:27 qillqatanxa Ukhamaw vacanak jiwayapxäna, sacerdotenakax wila katuqapxäna, ukatsti altarar ch'allt'apxäna, ukhamarakiw ovejanakar jiwayañ tukuyasax uka wila altarar ch'allt'apxäna altar satawa. Ukatsti sacerdotenakax jupanakarux jiwayapxäna, wilapampiw altar patxan sumankthapipxäna, ukhamat taqpach Israel markar pampachañataki. 2 Crónicas 29:22,24 qillqatanxa Jupanakasti Diosan Moisesan kamachiparjamaw sayt'asipxäna. 2 Crónicas 30:16 liytʼañataki Ukatsti Pascua fiesta jiwayapxäna, sacerdotenakax amparanakapat wila ch'allt'apxäna, ukat levitanakax ñik'utap ch'uqt'apxäna. 2 Crónicas 35:11 liytʼañataki ¿Kuna amtampis walja sacrificionak nayar loqtasipkta? Tatitux siwa: “Nayax ovejanakan nakt'ayat waxt'äwinakampi, manq'at uywanakan lik'inakapamp phuqt'atätwa; vacanakan wilapsa, uwijanakan wilapsa, cabritonakan wilapsa janiw kusisiykti. Isaías 1:11 qillqatanxa Jupasti sarakituwa: “Jaqin Yoqapa, aka Tatitu Tatitux siwa; Ukanakax altar luratäkani uka urux nakt'ayat waxt'äwinak luqtañataki, wila ch'allt'añataki. Uka wilap aptasinsti pusi wajjranakaparu, ch'uqi ch'uqi pusi k'uchunakaparu, muytaparu uchäta. Ezequiel 43:18,20 qillqatanxa Ucampis levita sacerdotenacajja, Sadoc chachan yokapawa, jupanacaw nayan santuariojjan uñjapjjaraquïna, ucapachasti israelitanacajj nayat jitheqtjjapjjäna ucapachajja, nayar jak'achasipjjaniwa nayar serviri, ucat nayar nayar sayt'atäpjjaniwa, nayar wajjt'a churañataki lik'i wila, siwa: Ezequiel 44:15
Ukatsti sacerdotex juchat waxt'at wila apt'asisaw utan postenakaparu, altaran qunuñanakapan pusi esquinanakaparu, manqha patio punkun postenakapar uchani. Ezequiel 45:19 qillqatanxa Manq'asipkän ukkhasti, Jesusax t'ant'a aptasin bendicisa, p'akjasin discipulonakapar churäna, ukatsti sänwa: — Apthapipxam, manq'apxam; akax nayan janchixawa. Ukatsti uka copa aptasin yuspagaräna, ukatsti jupanakar churäna, akham sasa: “Taqini uk umapxam; Akax machaq arust'äwin wilajawa, uka wilax waljaniruw wartata juchanakapat pampachatäñataki. Mateo 26:26-28 qillqatanxa Manq'asipkän ukkhasti, Jesusax t'ant'a aptasin bendicisaw p'akjasin jupanakar churäna, ukatsti sänwa: —Apthapipxam, manq'apxam, akax nayan janchixawa —sasa. Ukatsti uka copa aptasin yuspagarañ tukuyasax jupanakar churäna. Jupanakar sarakïnwa: —Akax machaq arust'äwin wilaxawa, uka wilax waljaniruw wartatäni —sasa. Marcos 14:22-24 qillqatanxa Ukatsti t'ant'a aptasin yuspagaräna, p'akjasinsti jupanakar churäna: —Akax nayan janchixax jumanak layku churatawa. Ukhamarakiw manq'añ tukuyatat copax akham säna: “Aka copax machaq arust'äwiwa wilaxampi, jumanak layku wartata —sasa. Lucas 22:19-20 qillqatanxa Ukat Jesusax jupanakar säna: —Qhanak sapxsma, Jaqin Yuqapan janchip jan manq'apkäta, wilapsa jan umapxäta ukhaxa, janiw jakañax utjkaniti —sasa. Khititejj nayan jañchij manqʼki, wilajsa umki ukajja, wiñay jakañaniwa. ukatsti qhipa urun jaktayä —sasa. Janchixax chiqpachapuniw manq'awa, wilajasti chiqpachapuniw umañawa. Khititejj nayan jañchij manqʼki, wilajsa umki ukajja, nayamp chikaw jakasi, nayasti jupamp chikaw jakasi. Juan 6:53-56 qillqatanxa Jumanakax idolonakar luqtat manq'anakat jithiqtapxam, wilat jithiqtapxam, ch'uqi ch'uqitxa, wachuq jucha lurañanakatsa jithiqtapxam. Jumanakax wali sum sarnaqapxam. Hechos 15:29 qillqatanxa Mä wilampiw taqi markanakar tukuyi, taqi aka uraqin jakasipxañapataki, kuna pachanakas utjani uk amtaraki. Hechos 17:26 qillqatanxa Ucatwa jichhürojj jumanakar irpapjjsma, nayajj taqe jaqen wilapat qʼoma jaqëtwa” sasa. Janiw nayax Diosan taqi amtanakap jumanakar yatiyañat jithiqtkti. Ukhamasti, jumanaka pachparu, taqi ovejanakarusa, Qullan Ajayux uñjirinakjam utt'ayapxsma, Diosan iglesiapar manq'ayapxañamataki, uka tamanakarusti jupa pachpa wilapampiw alasitayna. Hechos 20:26-28 qillqatanxa Iyawsir jan judiöpki uka jaqenakatjja, janiw ukham lurapkiti, jan ukasti, idolonakar loqtat yänakatsa, wila masinakatsa, chʼajjwañanakatsa, qʼañu jucha lurañanakatsa jarkʼaqasiñakiw wakisi sasaw qellqanipjjta. Hechos 21:25 qillqatanxa Cristo Jesusan khuyapayasiñap laykuw chiqapar uñjatäpxtaxa, Diosax wilapar iyawsäwip tuqiw aski khuyapt'ayasiñatak utt'ayi, nayra juchanakapat pampachatäñapataki, Diosan pacienciap tuqi aski kankañap yatiyañataki. Jichha pachax chiqapar uñjatap yatiyañatakiw sista, ukhamat chiqapar uñjañapataki, Jesusar iyawsirin chiqapar uñjañapataki. Romanos 3:24-26 qillqatanxa
Ukhamasti, jichhajj wilap laykuw cheqapar uñjatäjjtanjja, jupa toqew colerasiñat qhespiyatäñäni. Romanos 5:9 qillqatanxa Bendicipktan uka bendicionan copasti, ¿janit Criston wilapamp mayachasiñapäki? T'ant'a t'ant'a t'ant'a t'ant'a, ¿janit Criston janchipamp chikt'atäñapa? 1 Corintios 10:16 liytʼañataki Uka pachparakiw manq'añ tukuyasax copa aptasin akham säna: —Aka copax wilajan machaq arust'äwipawa. Kunapachatix aka t'ant'a manq'apxäta, aka copa umapxtaxa, Tatitun jutañapkamaw jiwatap yatiyapxtaxa. Ukatpï khititix aka t'ant'a manq'kani, Tatitun copap jan askïki uk umkani ukaxa, Tatitun janchipata, wilapat juchañchatäniwa. 1 Corintios 11:25-27 liytʼañataki Jesucristo tuqi wawanakïñasataki, munañaparjama, Diosan khuyapayasiñapan jach'añchatäñasataki, munat masinakapan suma katuqatäñasataki. Jupan wilap tuqiw qhispiyasiñax utjistu, juchanakasat pampachatäñasa, khuyapayasiñapan qamir kankañapampi. Efesios 1:5-7 qillqatanxa Ukampis jichhax Cristo Jesusan mayakïpxtaxa, jumanakax awisax jayankapkäyät ukanakax Criston wilap laykuw jak'achasipxtaxa. Efesios 2:13 qillqatanxa Awkiru yuspagarapxam, jupaw qhanan qullan jaqinakan herenciap katuqañasatak yanapt'istu, jupaw ch'amakan ch'amapat qhispiyistu, munat Yuqapan reinopar katuyapxitu, Jupaw qhispiyasiñax utjistu wilap tuqiw juchanakapat pampachatäñapa: Colosenses 1:12-14 Ukatsti, cruzan wilap tuqi sumankthapiyäna, ukhamat taqi kuns jupa pachpa sumankthapiñapataki. Jupa tuqiw nayax sista, aka uraqin yänakapasa, jan ukax alaxpachankir yänakasa —sasa. Colosenses 1:20 qillqatanxa Wawanakax jañchin wilapankapxi, ukhamarakiw jupa pachpas uka wilamp chikachasi. jiwañampi jiwañampi ch'amanïki ukaru, mä arunxa, Supayar t'unjañataki; Hebreos 2:14 qillqatanxa Hebreos 9.1 1 Chiqpachansa nayrïr arust'äwinxa Diosar luqtañ kamachinaka, akapachan qullan utapaw utjarakïna. 2 Ukansti mä tabernáculo luraskäna; nayrïrix candelabrompi, mesampi, uñacht'ayañ t'ant'ampi; ukax qullan uta satawa. 3 Payïr velo qhepäjjarojja, Tabernáculo ukaw utjäna, uka carpajj taqe kunat sipansa jukʼamp qollanäniwa. 4 Ukansti qurit lurat incienso phukhumpi, arust'äwi arcampi, qurimpi ch'uqt'ata, quri manq'añ manq'aña, Aaronan ch'uxña thujrupasa, arust'äwin tablanakapas utjarakiwa. 5 Uka patxanxa, k'ajkir querubinanakax khuyapayasiñ asiento ch'iwxatapxi. ukat jichhax janiw jukʼamp parlksnati. 6 Ukanak uttʼayatäjjäna ukhajja, sacerdotenakajj Diosar serviñ tukuyasajj nayrïr carparuw mantapjjerïna. 7 Ucampis payïr sacerdotejj sapa mara mä kuti sapakiw mantasirïna, janiw wilap jan wilamp loqtaskänti. 8 Qullan Ajayux uk uñacht'ayi, nayrïr carpa sayt'atäskäna ukhakama, taqi kunat sipans juk'amp qullan chiqar mantañ thakix janïraw uñacht'ayatäkänti. 9 Uka tiemponjja, regalonaksa, sacrificionaksa churapjjerïna, ukampis janiw khitirutï Diosar servipkäna ukarjam jan juchar tukuykaspänti. 10 Jupanakasti manq'anaka, umañanaka, kunayman jariñanaka, jañchin wakichäwinakampikiw sayt'atäpxäna.
11 Cristox mä jach'a sacerdotjamaw jutañapäkän uka aski yänakan jach'a sacerdotepjama, mä jach'a, juk'amp suma carpa tuqi, janiw amparanakampi luratäkiti, mä arunxa, janiw aka utat luratäkiti. 12 Janirakiw cabritonakan wilapampi, vaca qallunakan wilap laykuki, jan ukasti pachpa wilapampiw qullan chiqar mantawayi, wiñay qhispiyasiñ katuqasa. 13 Vacanakan wilapasa, cabritonakan wilapasa, mä vaca qallun laq'upasa, q'añunak ch'allt'ir laq'apasa, janchipan q'umachatäñapatakiw qullanäspa. 14 ¿Khititix wiñay Ajay tuqi Diosar jan kuna q'añus luqtaskäna uka Criston wilapax juk'amp concienciam jiwat luräwinakat q'umachaspa, jakkir Diosar luqtañataki? 15 Ucat jupajj machaq arust'äwin chikachasiñapawa, jiwañampi, nayrïr arust'äwin jucha t'akhesiñat qhespiyatäñataqui, jawsatäpqui ucanacajj wiñay herencia katoqapjjañapataqui. 16 Kawkhantï mä testamentojj utjki ukanjja, testamento lurir jaqen jiwañapaw wakisiraki. 17 Jaqenakan jiwatapatjja, mä testamentojj chʼamaniwa, jan ukhamäkani ukhajja, testamento lurirejj jakaskaki ukhajj janiw chʼamanïkaspati. 18 Ucatsti janiw nayrïr arust'äwis jan wilampi katuyascänti. 19 Kunapachatix Moisesax taqi kamachinak taqi jaqinakar Leyirjam yatiyxäna, ukatsti vaca qallunakan wilapsa, cabritonakan wilap umampi, wila ñik'uta, hisopo ukamp ch'allt'äna, ukatsti librompiru, taqi jaqinakaru ch'allt'äna. 20 Ukat sapxänwa: —Akax Diosax jumanakar churapktam uka arust'äwin wilapawa —sasa. 21 Ukxarusti wilampiw ch'allt'äna Tabernáculo ukaru, ukhamarak taqi kunatï Diosar luqtañataki. 22 Kamachi tuqiw niya taqi kunas wilampi q'umachatäxi; jan wila wartasax janiw kuna pampachäwis utjkaspati. 23 Ukhamasti alaxpachan utjki uka uñachtʼäwinakampix qʼumachatäñapaw wakisïna; ukampis alaxpachankir yänakax jupanakat sipan juk'amp suma sacrificionakampi. 24 Cristox janiw amparanakampi lurat qullan chiqanakar mantawaykiti, uka qullan chiqanakax chiqpach jaqin uñnaqapawa. jan ukasti alaxpachar sarapxam, jichhax Diosan nayraqatapan jiwasanak layku uñstañapataki. 25 Janirakiw sapa kutix sacerdotex sapa mara qullan chiqar mayninakan wilapampi mantki ukhama. 26 Ukapachax akapachan qalltatapatxa, walja kutiw t'aqhisiñapäna, ukampis jichhax akapachan tukusiñapkamax mä kutikiw uñstawayi, juchar apanukuñataki, jupa pachpa sacrificio loqtasa. 27 Jaqenakatakix mä kutikiw jiwañapa, ukampis uka qhipatsti taripäwiw utjani. 28 Ukhamat Cristox mä kutix walja jaqinakan juchanakap apt'asiñapatakiw luqtatäna. Jupar suyt'irinakaruw qhispiyasiñatak jan juchani payïr kuti uñstani. Kunatix vacanakan wilapampi, cabritonakan wilapampix janiw juchanak apaqkaspati. Hebreos 10:4 qillqatanxa Ukhamasti, jilatanaka, Jesusan wilapampiw qullan chiqar mantañatakix jan axsart'asktanxa, Hebreos 10:19 Jumanakax amuyapxam, khititix Diosan Yuqapar kayump takxatki, uka arust'äwin wilapsa jan qullanjam uñjki, Ajayur jan wali lurir jaqisti khuyapayasiñatjja? Hebreos 10:29 qillqatanxa Iyawsäwip laykuw Pascua phunchhäwi, wila ch'allt'asiñamp phuqäna, ukhamat jilïr wawanakar jan llamkt'añapataki. Hebreos 11:28 qillqatanxa
Jumanakasti janïraw juchampi nuwasisajj wilamp atipjapktati. Hebreos 12:4 qillqatanxa Machaq arust'äwin chikachasir Jesusar, ch'allt'ir wilampi, Abel chachan wilapat sipansa juk'amp suma arunak parliri. Hebreos 12:24 qillqatanxa Jach'a sacerdotex jucha layku qullan utar apanki uka jach'a uywanakan janchinakapax campamento anqäxan phichhantatänwa. Ucatwa Jesusajj pachpa wilapamp marcar qʼomachañatakejj punku anqan tʼaqhesïna. Hebreos 13:11-12 qillqatanxa Jichhasti sumankañ churir Diosaw jiwatanak taypit jaktayäna Tatit Jesusasa, ovejanak awatiri jach'a wiñay arust'äwin wilap tuqi, Jumanakarux taqi aski luräwinakan phuqt'ayapxätam, munañap phuqhapxañamataki jupan nayraqatapanxa, Jesucristo tuqi; Juparu jach'añchatäpan wiñay wiñayataki. Amén. Hebreos 13:20-21 liytʼañataki Dios Awkin nayra yatiñaparjam ajllitäpxam, Ajayun qullanätap tuqi, Jesucriston wilap ist'apxañamataki, wilap ch'allt'apxañamataki: khuyapayasiñampi, sumankañampi, waljaptapxam. 1 Pedro 1:2 liytʼañataki
Alaxpach jist'arat uñjta, mä janq'u caballo uñjarakta. Khititejj jupar qontʼatäkäna ukajja, Chiqa chuymani, Cheqpach satäjjänwa, cheqapar sarnaqañampiw juzgaraki, nuwasirakiwa. Nayranakapasti nina nakhantayañjamarakïnwa, p'iqipansti walja coronanakaw utjäna; mä suti qillqatänwa, janiw khitis yatkänti, jan ukasti jupa pachpaw uñt'äna. Wilampi ch'allt'at isimpiw isthapita, sutipax Diosan Arup satawa. Alaxpachankir ejercitonakax janq'u caballonakan jupar arktapxäna, suma lino isimpi isthapt'ata, janq'u q'uma isimpi. Apocalipsis 19:11-14 qillqatanxa Criston wilap sum uñch'ukiñäni, ukat uñjañäni, Diosan nayraqatapan wilapax wali askipuniwa. 1 Clemente chachan Corintios 4:5 qillqatapa Ukatsti mä chimpu churapxäna, utapat wila wila soga warkt'añapataki. Tatitun wilapampiw taqi khitinakatix Diosar iyawsapki, suyt'apki ukanakatakix qhispiyasiñax utjañapa. Munat jilatanaka, uñjapxam, kunjämtix janiw iyawsañakix utjkänti, jan ukasti profecía arunak yatiyañas aka warmin utjarakïna. 1r Clemente chachan Corintios 6:10 qillqatapa Jesucristo Tatitusar respetañäni, wilapax jiwasanak layku churatawa. 1 Clemente chachan Corintios 10:6 qillqatapa
Jumanakax yatipxtawa, jan tukusir yänakampi, qullqimpi, qurimpi, nayra awkinakaman jan wali sarnaqawinakamat qhispiyatäpxatama. Ukampis Criston wali valorani wilapampi, mä cordero ukham jan kuna qʼañuni, jan kuna qʼañuni: 1 Pedro 1:18-19
Munasiña tuqiw Tatitux jupa pachpamp chikt’asiwayi; jiwasanakamp munasiñap laykusti, Jesucristo Tatitusan wilap jiwasanak layku churäna, Diosan munañaparjama; jupan jañchipax jiwasan jañchisatakiw; almapa, jiwasan almanakas layku. 1r Clemente chachan Corintios 21:7 qillqatapa
Jiwasatix qhanan sarnaqañäni, kunjämtix jupax qhanan sarnaqki ukhama, maynit maynikamaw mayacht'asipxta, Jesucristo Yuqapan wilapax taqi juchat q'umacharakistu. 1 Juan 1:7 liytʼañataki
Ukatpï Tatitusax janchip t'unjañatak arsüna, juchanakasat pampachatäñasataki; mä arunxa, wilap chʼalltʼasisaw chʼalltʼasi. Qellqatajj akham siwa: Jupajj juchanakasat usuchjatänwa, jan wali luratanakasat tʼaqhesiyatänwa, wilapampiw qollatätanjja. Jupajj mä uwijar uñtataw jiwayañatak irpatäna, kunjamtï mä ovejajj ñikʼut khuchhurinak nayraqatan amuktʼki ukhama, ukhamajj janiw lakap jistʼarkänti. Epístola General de Bernabé 4:1,3 qillqata
Umampi wilampi jutäna, jupasti Jesucristowa; janiw umampiki, jan ukasti umampi wilampiwa. Ajayuw qhanañchi, Ajayux chiqawa. Alaxpachanxa kimsaniw qhanañchapxi, Awki, Aru, Qullan Ajayu. Aka oraqenjja kimsaniw qhanañchapjje, Ajayu, uma, wila. Jiwasatix jaqinakan qhanañchäwip katuqañänixa, Diosan qhanañchäwipax juk'amp jach'awa, ukax Diosan qhanañchäwipawa, Yuqapat arsutapa. 1 Juan 5:6-9 liytʼañataki Jesucristox chiqa chuyman qhanañchiripawa, jiwatanakat nayrïr yuqapa, aka uraqin reyinakan p'iqinchiripawa. Khititix munaskistu, wilapampi juchanakasat jariqkistu, Dios Awkipan reyinakaru, sacerdotenakjam utt'ayistu; jupan jach'a kankañapampi, munañapampi wiñay wiñayataki. Amén. 1 Juan 1:5-6 liytʼañataki Ukatsti mä machaq q'uchu q'uchupxäna, akham sasa: “Jumaw uka libro aptasin sellonak jist'arañax wakisïta, jumax jiwayatätawa, wilamampiw Diosar qhispiyapxista taqi kasta jaqinakata, kunayman arunakasa, taqi jaqinakata, ukhamaraki marka; Apocalipsis 5:9 qillqatanxa Nayasti juparux saraktwa: —Tata, jumax yatisktawa —sasa. Jupasti sarakituwa: —Akanakax jach'a t'aqhisiñat mistunipxiwa, isinakap jariqapxi, Corderon wilapampiw janq'u tukuyapxi —sasa. Apocalipsis 7:14 qillqatanxa Corderon wilapampiw jupar atipjapxäna, ukhamarak arsutanakap tuqi. ucat jupanacajj janiw jiwañcamajj jakañap munasipcänti. Apocalipsis 12:11 qillqatanxa
Diosan arkiripäpkasasa, Criston wilapampi chʼamañchtʼasisa, jumanakajj kuntï jumanakajj nayrjamäpkäna uk sum phoqapjjtajja. Ignacio chachan Efesios 1:3 qillqatan qillqatapa Ignacio, khititix Teóforo satarakiwa, Asia tuqinkir Tralles markan qullan iglesiaru: Diosan munat Jesucriston Awkipa, ajllit ukhamarak Diosan askïki, jañchin wilap tuqi sumankañ utjañapataki, Jesucriston suyt'äwisan t'aqhisiñapampi, Jupan jaktäwipanxa, uka jaktäwirux phuqhat aruntt'araktwa, apostólico ukham sarantaskakiwa, taqi kusisiñampi, kusisiñampi. Ignacio chachan Trallianonakar qellqatapa 1:1 Ukhamasti llamp'u chuymampi isthapisipxam, iyawsañampi machaqar tukupxam, mä arunxa Tatitun jañchipan machaqar tukupxam. munasiñampi, mä arunxa, Jesucriston wilapampi. Ignacio chachan Trallianonakar qellqatapa 2:7 Nayasti Diosan t'ant'ap munta, uka t'ant'ax Jesucriston jañchipawa, Davidan wawanakapat jutiri. Uca umañax nayatakix wali munatawa, wilapawa, ukax jan tukuskir munasiñawa. Ignacio chachan Romanonakar qellqatapa 3:5 Ignacio, jupax Teóforo satarakiwa, Dios Awkin iglesiaparu, ukhamarak Jesucristo Tatitusaru, ukax Asia tuqin Filadelfia markankiwa; Jupanakasti khuyapt'ayasiñ katuqapxi, Diosan sumankthapitaparu, wiñayatakiw Tatitusan t'aqhisiñanakapat
kusisipxi, jaktäwip tuqiw taqi khuyapayasiñampi phuqt'asipxi kusisita; juk’ampirus obispompi, ukat jupamp chikäpki uka presbiteronakampi, Jesucriston amuyuparjama utt’ayat diácononakampi mayakïsipkchi ukhaxa; Juparojj munañaparjamaw Qullan Ajayupampi suma saytʼayaraki, Jesucristo Tatitusan mä sapa jañchipakiw utji. ukat mä copa wilapan mayachtʼatäñapataki; mä altar; Ignacio chachan Filadelfia markankirinakar qellqatapa 1:1,11 Nayasti uñjtwa jumanakax jan mayjt'ir iyawsäwin jakasipxatama, Jesucristo Tatitusan cruzan ch'akkatatäpkasma ukhama, jañchinsa, ajayunsa. Criston wilap tuqi munasiñampiw ch'amañcht'atäpxi; Tatitusan parlki ukanakat sum amuytʼasipjjta. Ignacio chachan Esmirnaonakar qillqkäna uka qillqata 1:3 Jan khitis jupa pachpa sallqjañapati; alaxpachan utjki ukanaksa, k'ajkir angelanakasa, p'iqinchirinakasa, uñjkaya jan ukax jan uñjkaya, Criston wilapar jan iyawsapkanixa, jupanakatakix juchañchatäñapawa. Ignacio chachan Esmirnaonakar qillqkäna uka qillqata 2:12 Nayax wali wakiskir obispomaruw aruntt’ta, ukhamarak jach’añchat presbiteriomarus aruntt’araktwa; diácononakamasti, nayan yanapiri masinakaja; taqi jumanakax taqpachani, sapa mayniw Jesucriston sutipxaru, ukhamarak jañchipan wilapampi; t’aqhisiñapan ukhamarak jaktäwipan jañchin ukhamarak ajay tuqin; Diosax jumanakamp mayakïñapataki. Ignacio chachan Esmirnaonakar qillqkäna uka qillqata 3:22 Juparuw taqi kunas apnaqatäxi, alaxpachankirinakasa, aka uraqinkirinakas; Juparuw taqi jakirinakax yupaychapxani; Juparakiw jakirinakan jiwatanakan taripiripatak jutani, Diosax jupar iyawsirinakat wilap mayini. Policarpo chachan Filipenses 1:7 qillqatan qillqatapa Ucampis khitinakatejj jan mandamientonakap phoqhapqui ucanacajja, jakañat jaltjjapjjewa, uñisirinakäpjjaraquiwa. Khitinakatix kamachinakapar jan ist'apki ukanakax jiwañaruw katuyasipxani, sapa mayniw wilapamp juchañchatäpxani. Hermas 10:13 qillqatan kimsïr libropa Ukatwa jupanakajj maynit maynikam amuytʼasipjjäna, ¿janit ukanak Pilator yatiyapjjañapäkänti. Uk amuyt'asipkän ukkhasti, alaxpachax wasitat jist'arataw uñjasi, mä jaqiw saraqasin sepulturar mantaraki. Uk uñjasasti, capitanampi, jupamp chik saririnakampixa, jank'akiw Pilaton ukar sarapxäna, ukatsti uñjapkäna uka sepulturat mistusaw taqi kuntix uñjapkäna uk yatiyapxäna, wali llakitaw sapxarakïna: “Chiqpachansa jupasti Diosan Yuqapawa” sasa Tata. Pilatosti sarakïnwa: —Diosan Yuqapan wilapat q'umatwa, ukampis jumanakaw uk amtapxtaxa —sasa. Ukatsti taqiniw jak'achasisin achikt'asipxäna, achikt'asipxäna, capitanaru, soldadonakaru, kuntix uñjapkatayna ukanak jan kuns arsupxañapataki, kunatix juk'amp askiwa, Dios nayraqatan jach'a juchat juchanïñasataki, ukat jan judionakan amparapar purt'asiñapataki, qalamp k'upjasiñapataki. Ukatwa Pilatojj capitanaru, soldadonakarus jan kuns arsupjjañapatak mayïna. Chhaqhat Evangelio Pedro 1:11 qillqatarjama Ucatsti Diosan Arupajj Adanaruw purinïna, juparojj sänwa: — Adán, kunjamtï jumajj wilam warjjatktajja, ukhamarakiw naya pachpa wilajja wartaskä, juman jathaman jañchipar tukusajj; Adan, kunjamtï jumax jiwktaxa, ukhamarakiw nayax jiwarakï —sasa. Kunjämtix jumax mä altar lurktaxa, ukhamarakiw aka
uraqin mä altar lurarakïma. kunjämtix jumax uka patxaru wilam luqtawayktaxa, ukhamarakiw nayax aka uraqin mä altar patxaru wilax luqtaskä. Kunjamtï jumax uka wila tuqi pampachatäñ mayisktaxa, ukhamarakiw nayax wilaxarux juchanakat pampachañ tukuyä, ukat uka wilax juchanaksa chhaqtayarakï. Adanampi Evampi Nayrïr Libro 24:4-5 Ukat, mayamp, Jakañ Uma thaqhapkta uka tuqitxa, janiw jichhürux churapkätamti; Ucampis nayan wilaj p'eqemar warjjatcä uka uruw Gólgota orakenjja. Nayan wilaxax jumatakix Jakañ Umakïniwa, uka pachaxa, janiw juma sapakikiti, jan ukasti taqi wawanakamaruw nayar iyawsapxani; wiñayataki samarañapäñapataki” sasa. Adanampi Evampi Nayrïr Libro 42:7-8 Diosajj Adanarojj jukʼamp sänwa: “Nayarojj ukhamarakiw aka oraqen pasani, kunapachatï nayarojj chʼiyjatäjjani, wilajj nayan ladojat wilampi umampiw jalluqani, cuerpojjaruw tʼijtjjani, ukajj cheqpach wajjtʼawa; Ucatsti altar patjjan mä suma wajjt'äwjam loqtatäniwa. Adanampi Evampi Nayrïr Libro 69:6 Taqpach pampax qalanakamp ch’uqt’atawa, kawkhantï utt’ayat chiqanakar puriñkamaw saraqapxi, ukhamat umax sacrificionakat wila jariqañataki, kunattix fiesta urunakanx walja waranq uywanakaw ukan sacrificiot luqtapxi. Altar manqhanjja walja jistʼarañanakaw utji, ukanakajj janiw taqenis uñjapkiti, jan ukasti khitinakatï luqtapki ukanakakiw uñjapjje, ukhamatwa walja sacrificionakan wilapajj walja apthapita, ukajj mä nayra chʼiptʼasaw jariqasi . Aristías chachan qillqatapa 4:12,17 Ukat uka jaqinakax Dios layku qullanäxasax janiw uka jach’añchäwik katuqapkiti, jan ukasti jach’añchäwip katuqapxaraki, jupanak tuqiw uñisirinakax markasar jan juk’amp ch’amanïxänti, ukat tiranox mutuyäwimp t’aqhisiyataw uñjasiwayi, ukat markasax q’umachatäxänwa, jupanakax markasan juchapat qhespiyatäkaspas ukhama; ukat uka aski jaqinakan wilapampi ukat jiwatapat pampachäwimpiw Diosan Providenciapax Israel markar qhispiyäna, nayrax jan wali achiktʼatäpkäna ukaru. Macabeos libron pusi libropa 8:15