Sichus qanwan wakcha runamanpas qolqeta prestanki chayqa, manan usureq hinachu kanki, amataqmi usuratapas qonkichu. Éxodo 22:25 Amataq wakcha runataqa paypa ruwasqanpi qhawarinkichu. Éxodo 23:3 Wakchaykipa juzgasqantaqa amam paypa ruwasqanpi waqllichinkichu. Qanchis kaq watapiñataqmi ichaqa samaykachinki, hinaspa mana kuyurispa puñunanta saqenki. Llaqtaykipi wakcha runakuna mikhunankupaq, puchuq animalkunapas mikhunqaku, nispa. Chaynallataqmi uvas chakraykitapas, aceitunas chakraykitapas ruwanki. Éxodo 23:6,11 Manataqmi uvas chakraykitaqa pallankichu, manataqmi uvas chakraykipipas llapa uvastapas pallankichu. wakchakunapaq, wak llaqtayuqkunapaq ima, chaykunataqa saqinkichik: Ñuqa Tayta Diosniykichismi kani, nispa. Manan juzgaspaqa mana chanintaqa ruwankichischu, manan wakcha runataqa respetankichischu, manataqmi atiyniyoq runatapas respetankichischu, aswanpas runamasiykitan chanin-kaypi juzgankichis. Levítico 19:10,15 Hallp'aykichispi cosechata cosechaspaykichisqa, cosechaspaykichisqa manan chakraykichispa k'uchunkunatapas ch'uyanchankichu, manataqmi cosechaykichistapas huñunkichischu, wakchakunamanpas wak llaqtayoqkunamanpas saqenkichischu: I Señor Diosniykichismi kani. Levítico 23:22 Sichus wawqeyki wakchaña kapunman, hinaspa wakin kaqninkunata vendespa, mayqen ayllunpas kutichipunanpaq hamunman chayqa, wawqenpa vendesqantan kutichipunqa, nispa. Wawqeyki wakchaña kaspa qanwan kuska ismuspa urmaykuqtinqa, nispa. chaymantaqa samarinki, ari, wak llaqtayoqña, wak llaqtayoqña kaspapas; Qanwan kawsananpaq. Qanpa qayllaykipi tiyaq wawqeyki wakchaña kaspataq vendesqa kapunman chayqa, nispa. ama kamachita hinachu kamachinki, aswanpas contratasqa kamachi hina, wak llaqtayoq runa hina, qanwan kanqa, jubile watakamataq servisunki, chaymantataq qanmanta t'aqakunqa, paypas paypapas wawankuna paywan kuska, kikin ayllunman kutipunqa, taytanpa hallp'anman kutipunqa. Sichus huk llaqtayoq runa otaq wak llaqtayoq runa qanwan qhapaqyapunman, wawqeykitaq wakchaman tukupunman, hinaspataq wak llaqtayoqman otaq wak llaqtayoqman otaq wak llaqtayoq runaman otaq wak llaqtayoqpa ayllunkunaman vendekunman chayqa, vendesqaña kaqtinqa kacharichisqan kanman musuqmanta; huknin wawqenmi kacharichinman: Tiyunpas, tionpa churinpas kacharichinmanmi, otaq ayllunmanta ayllunpa qayllanpi kaqpas kacharichinman; otaq atispaqa, pay kikinta kacharichiyta atin. Levítico 25:25,35,39-41,47 Sapa qanchis wata tukukuptinmi kacharichinki. Kaymi kacharichiy: Sapa manukuq runamasinman imatapas manukuqqa kacharinqa; manan runamasinmantachu nitaq wawqenmantapas mañakunqachu; Señor Diospa kacharichisqan nispa sutichasqa kasqanrayku. Wak llaqtayoq runamantan hukmanta mañakuwaq, wawqeykiwan kaqmi ichaqa kacharinki. Qankuna ukhupi mana wakcha kaqtinqa; Señor Diosqa anchatan saminchasunkichis chay hallp'ata hap'inaykipaq, Diosniyki Señor Diospa herencianpaq qosusqayki hallp'api, Diosniykichis Señor Diospa kunkanta allinta uyarispaykiqa, kay kamachisqay llapa kamachikuykunata hunt'anaykipaq, nispa punchaw. Diosniykichis Señor Diosmi prometesusqaykiman hina saminchasunki, askha suyukunamanmi manukunki, ichaqa manan manukunkichu. Askha suyukunapin kamachikunki, paykunan ichaqa mana kamachikunqakuchu. 7Diosniykichis Señor Diospa qosusqayki hallp'aykipi mayqen wawqeykichismanta wakcha runapas kanman chayqa, ama sonqoykichista rumiyachinkichu, manataqmi wakcha wawqeykichismanta makiykichistapas wisq'ankichu makinta mast'ariychis, munasqanman hinataq manukunqa. Cuidakuy, millay sonqoykipi ama ima piensaypas kachun: Qanchis kaq wata, kacharisqa wataqa qayllaykamushanmi, nispa. ñawiykitaq wakcha wawqeyki contra millay kachun, manataqmi imatapas qonkichu; Hinaspan Señor Diosta qan contra qaparisunki, chaymi huchayki kanqa, nispa. Paytaqa qonkipunin, manataqmi sonqoykipas llakisqachu kanqa, nispa Payman qoqtiykiqa, chayraykun Diosniyki Señor Diosqa saminchasunki tukuy ruwasqaykikunapi, llapa makiykita churasqaykipipas, nispa. Wakchakunaqa manan
hayk'aqpas hallp'amanta lloqsinqachu, chayraykun kamachiyki: Makiykita kicharinki wawqeykiman, wakchakunaman, wakchakunaman, wakchakunamanpas, hallp'aykipi, nispa. Deuteronomio 15:1-11 textopi Wakcha kaqtinqa, ama prendawan puñunkichu, Imaynaña kaqtinpas inti chinkaykuqtinmi prendata qonki, pay kikin p'achanwan puñuspa saminchasunki, chaninmi kanqa Apu Señor Diosniykiq ñawpaqenpi. Wakcha, wakcha, wakcha, wakcha, wakcha, wakcha, wakcha runata, wawqeykikunamanta, wak llaqtaykikunamanta, punkuyki ukhupi jallp'aykipi tiyaq wakjinamantaña, wakcha runata, p'unchawpi qullqita qunki, manataq inti chinkaykunqachu, nispa chayta; Wakcha kasqanraykum sunqunta churan, mana chayqa Tayta Diospa contraykipi qaparisunkiman, hinaspa huchayki kanman, nispa. Deuteronomio 24:12-15 Señor Diosqa wakchatan ruwan, qhapaqyachintaqmi, pisichaspa hoqarin. Wakchakunata hallp'amanta hatarichin, mañakuqtataq wanumanta hoqarin, kamachikuqkunapa chawpinpi churananpaq, hatun kamachikuy tiyananta chaskinanpaq, kay pachapi sach'akunaqa Señor Diospaqmi, paymi churarqan kay pacha paykunapa hawanpi. 1 Samuel 2:7-8 Imaynan judío runakuna awqankumanta samarisqanku p'unchaykuna, llakikuymanta kusikuyman, llakikuymanta allin p'unchayman t'ikrakusqan p'unchaykuna hina , wakchakunaman quykunatapas. Ester 9:22 Wakchakunatan ichaqa espadamanta, siminmanta, atiyniyoq runakunaq makinmantawan qespichin. Wakchaqa suyakuyniyoqmi, mana allin ruwaytaq siminta hark'an. Qhawariy, kusisamiyoqmi Diospa corregisqan runaqa, chayrayku ama pisichaychu Tukuyatiyniyoq Diospa castigasqanta. Job 5:15-18 Wakchakunata sarunchasqanrayku, saqerparisqanrayku; mana hatarichisqan wasita sinchita qechusqanrayku; Cheqaqtapunin wiksanpi ch’in kaytaqa mana sientenqachu, manan ima munasqantapas qespichinqachu. Job 20:19-20 Ninri uyariwaptinmi, chaymanta saminchawarqa; Ñawi rikuwaspataq, sut'inchawarqan: Wakcha waqaqkunata, mana tayta-mamakunata, mana pipas yanapaqninkunatapas qespichisqayrayku, nispa. Wañunanpaqña kashaqpa saminchayninmi ñoqaman hamurqan, chaymi viudaq sonqonta kusikuymanta takichirqani. Chanin kawsaytan churakurqani, chaymi p'achachiwarqan, juzgasqayqa p'acha hina, diadema hinan karqan. Ñawsakunapaq ñawin karqani, wist'ukunapaqtaq chaki karqani. Wakchakunapa taytanmi karqani, mana yachasqaytam maskarqani. Hinaspan millay runaq q'ochunta p'akirqani, q'otusqantataq kirunmanta horqorqani. Job 29:11-17 Qhawariychis, Diosqa atiyniyoqmi, manan pitapas pisichanchu. Payqa manan millay runakunaq kawsaynintachu waqaychan, aswanpas wakchakunamanmi derechota qon. Chanin runakunamantaqa manan ñawinta t'aqakunchu, reykunawanmi ichaqa kamachikuy tiyanapi kashanku. ari, wiñaypaqmi paykunata takyachin, hatunchasqataqmi kanku. Waqrakunawan watasqa kaspanku, ñak'arinankupaq waskhakunawan watasqa kaspankuqa. Hinaspan paykunaman willan ima ruwasqankutapas, huchallikusqankutapas. Hinaspan paykunaq ninrinkutapas kicharin wanachiyta, kamachintaqmi huchankumanta kutipunankupaq. Payta kasukuspa servispankuqa, allin kawsaypim punchawninkuta pasanqaku, kusirikuykunapiñataqmi watankutapas pasanqaku. Ichaqa mana kasukuspankuqa, chaywanmi wañunqaku espadawan, mana yachaspataq wañunqaku. Ichaqa sonqonkupi iskay uya runakunan phiñakuyta huñunku. Wayna-sipasllaraqmi wañunku, kawsayninkupas qhelli kaqkuna ukhupin kashan. Wakchakunata ñak'ariypi qespichin, ñak'ariypitaq ninrinkuta kicharin. Job 36:5-15 Wakchakunaqa manan qonqasqapunichu kanqa, wakcha runakunaq suyakuyninqa manan wiñaypaqchu chinkanqa. Salmos 9:18 Señor Diosníy, ¿imanaqtintaq karullapi sayashanki? ¿Imanasqataq sasachakuypi pakakunki? Millay runaqa hatunchakuyninwanmi wakchakunata qatiykachan, yuyaykusqankuman hina hap'isqa
kachunku. Millay runaqa sonqonpa munasqanmantan alabakun, Señor Diospa millakusqan munapayaqkunatataq saminchan. Millay runaqa, uyanpa hatunchakuyninwan, manan Diosta maskhanqachu: Diosqa manan llapan yuyaykusqanpichu kashan. Paypa ñanninqa llakichiqpunim; Juzgasqaykikunaqa aswan hatunmi, llapan awqankunamantapas paykunamanmi alabakun. Paymi sonqonpi niran: “Manan kuyurisaqchu, manan hayk'aqpas sasachakuypi tarikusaqchu”, nispa. Simin hunt'a kashan ñakaywan, q'otuywan, q'otuywan ima, qallunpa uranpitaqmi kashan mana allin ruwaypas, yanqa ruwaypas. Llaqtakunapi pakasqa cheqaskunapin tiyashan, pakasqa cheqaskunapin mana huchayoq runakunata wañuchin, wakchakunatan pakallapi qhawan. Payqa pakallapin kashan leon hina t'oqopi, wakchakunata hap'inanpaq, wakchakunata hap'in, llikanman aysaspa. Payqa k'umuykukuspan huch'uyyaykukun, wakcha runakuna kallpasapakunaq ladonpi urmananpaq. Paymi sonqonpi niran: Diosmi qonqapun, uyanta pakakun, nispa. mana hayk'aqpas rikunqachu. Señor Diosníy, sayariy; Diosníy, makiykita hoqariy, ama qonqaychu huch'uyyaykukuqkunata. ¿Imanaqtintaq millay runaqa Diosta pisichashan? sonqonpin niran: “Manan mañakuwaqchu”, nispa. Qanmi rikurqanki; mana allin ruwaykunata, phiñakuytapas makiykiwan kutichipunaykipaqmi rikunki. mana tayta-mamakunapa yanapaqninmi kanki. Millay runaq, millay runaq makinta p'akiy, millay ruwayninta maskhay mana tarinaykikama. Señor Diosqa wiñay-wiñaypaqmi Rey, suyunmanta mana judío runakuna chinkapun. Señor Diosníy, huch'uyyaykukuq runakunaq munaynintan uyarirqanki, sonqonkutan wakichinki, ninriykitapas uyarichinki, mana tayta-mamayoqkunatapas sarunchasqakunatapas juzganaykipaq, kay pachapi runa manaña sarunchananpaq. Salmos 10 Wakchakunata sarunchasqankumanta, wakchakunata suspirasqankumanta, kunanmi hatarisaq, nispas nin Señor Diosqa. Payta mana manchakuspam churasaq, nispa. Salmos 12:5 Wakcha runakunapa yuyaynintam p'enqachirqankichik, Diosmi paypa pakakunan kasqanrayku. Salmos 14:6
Llapa tulluykunam niwanqa: ¡Señor, ¿pitaq qam hina kanman, wakchata llumpay kallpayuq runamanta, wakchatapas, wakchatapas, suwakuqmanta? Salmos 35:10 Millay runakunaqa espadata horqospanku arconkuta k'umuykachirqanku wakchakunata, wakchakunatawan urmachinankupaq, chanin runakunata wañuchinankupaq. Salmos 37:14 Ichaqa wakcha, pisichikuqmi kani; chaywanpas Wiraqochaqa ñoqapin yuyaykushan, qanmi kanki yanapawaqniy, qespichiqniypas; Diosnilláy, ama qepakuychu. Salmos 40:17 Kusisamiyoqmi wakchata qhawariq runaqa, Sasachakuy tiempopin Señor Diosqa qespichinqa. Salmos 41:1 Huñunakuyniykiqa chaypi tiyarqan, Diosníy, wakchakunapaq allin kasqaykitan wakichirqanki. Salmos 68:10 Ichaqa wakcha, llakisqataqmi kani, Diosníy, qespichiwasqaykiqa altoman sayarichiway. Señor Diosqa wakcha runakunatan uyarin, manataqmi presokunatapas pisichanchu. Salmos 69:29,33 Ñoqan ichaqa wakcha, mana imayoqpas kani, Diosníy, usqhaylla hamuway, qanmi kanki yanapaqniy, qespichiwaqniypas. Señor Diosníy, ama qhepakuychu. Salmos 70:5 juzganqa,
wakcha
Wakchakunatapas, mana tayta-mamayuqkunatapas defiendeychik, ñakariqkunatapas, mana tayta-mamayuqkunatapas chaninchaychik. Wakchakunata, wakchakunatawan qespichiy, millay runakunaq makinmanta qespichiy. Salmos 82:3-4 Señor Diosníy, ninriykita k'umuykuway, uyariway, wakcha, wakcha kani, nispa. Salmos 86:1 Chaywanpas wakchakunatan ñak'ariymanta altoman churan, oveja hinataq ayllukunaman tukuchin. Salmos 107:41 Wakcha, mana imayoqmi kani, sonqoypas k'irisqa kashan. Llantuy pisiyaqtin hinan chinkapushani, langosta hina wichayman urayman wikch'uykusqa kani. Qunqurniykunaqa pisi kallpayuqmi ayunaspa; Aychayqa wirayapunmi. Ñoqaqa paykunaq k'amisqanmi kapurqani, qhawariwaspankutaq umankuta chhaphchikurqanku. Diosniy Señor Diosníy, yanapaykuway, khuyapayakuyniykiman hina qespichiway, kay makiyki kasqanta yachanankupaq; Señor Dios, chayta ruwasqaykita. Ñakakuchunku, qantaq saminchasunkichis, hatarispanku p'enqakuchunku. Kamachiyki ichaqa kusikuchun, nispa. Awqaykuna p'enqaypi p'achasqa kachunku, p'achawan p'achasqa kachunku. Simiywanmi Señor Diosta anchata yupaychasaq; ari, askha runakuna ukhupi payta yupaychasaq. Wakchapa paña ladonpin sayanqa, almanta huchachaqkunamanta qespichinanpaq. Salmos 109:22-31 Paymi ch'eqerirqan, wakchakunamanmi qorqan; chanin kayninqa wiñaypaqmi; waqranpas hatunchasqa kanqa. Salmos 112:9
Tayta
Kay wakcha runaqa qaparispanmi Tayta Dios uyarispan tukuy sasachakuyninmanta qespichirqan. Salmos 34:6
Llaqtaykitan chanin-kaywan taripaywan. Salmos 72:2
¡Ama tortugaykiq almanta qoychu askha millay runakunaman, ama wiñaypaq qonqaychu wakchaykikunaq huñunakuyninta. Sarunchasqakunaqa ama p'enqakuspa kutimuchunku, wakchakunapas, pisichikuqkunapas sutiykita yupaychachunku. Salmos 74:19,21
runakunatataq
Paymi runakunapa wakcha runakunata juzganqa, wakcha runakunata qespichinqa, sarunchakuqtapas pakirunqam. Waqaykuspan wakchakunata qespichinqa. Wakchakunapas, mana yanapaqniyoqpas. Paymi wakchakunata, wakchakunatawan khuyapayachinqa, wakchakunatapas qespichinqa. Salmos 72:4,12-13
Paymi wakchakunata hallp'amanta hatarichin, wakchakunatataq wanumanta hoqarin. Salmos 113:7 Mikhunanta anchata saminchasaq, wakchakunataqa t'antawanmi saksachisaq. Salmos 132:15 Yachanim Tayta Diosqa ñakariqkunapa huchanta, wakchakunapa derechuntapas waqaychanantaqa. Salmos 140:12 Riy ankaman, qhella runa; Qhawariychis, allin yuyayniyoq kaychis, mana pusaqniyoq, mana qhawaqniyoq, mana kamachikuq kaspanmi, chiri tiempopi mikhunata qon, cosecha tiempopitaq mikhunanta huñun. ¿Hayk'aqkamataq puñunki qilla? ¿Hayk'aqmi puñuyniykimanta hatarinki? Chaywanpas pisi puñuy, pisi puñuy, makiykita k'uyukuy puñuy: Chhaynatan wakcha kayniyki hamunqa puriq runa hina, pisichikuyniykitaq armasqa runa hina. Proverbios 6:6-11 Payqa wakchamanmi tukupun, mana allin makiwan ruwaq runaqa, kallpachakuqpa makinmi ichaqa qhapaqyachin. Qhapaq runaq qhapaq kayninmi kallpasapa llaqtan: wakcha runakunaq thuñiyninmi wakcha kayninku. Proverbios 10:4,15 Kanmi ch'eqeriq, chaywanpas yapakun; kantaqmi aswan askhata hark'aq, ichaqa wakcha kaymanmi atin. Proverbios 11:24 Kanmi qhapaqyakuq, ichaqa mana imayoqpas, kanmi wakchaman tukuq, ichaqa askha qhapaq kayniyoq. Runaq vidanmanta kacharichisqanqa qhapaq kayninmi, wakcha runaqa manan anyayta uyarinchu. Wakcha kaypas, p'enqaypas kanqa yachachiyta mana munaqqa, qaqchasqa kayta qhawaqmi ichaqa hatunchasqa kanqa. Wakchakunapa chakranpim achka mikuyqa kachkan, ichaqa kanmi mana allin yuyaywan chinkachisqa. Proverbios 13:7-8,18,23 Wakchataqa runamasinpas cheqnikunmi, qhapaq runaqa askha amigoyoqmi. Pipas runamasinta pisichaqqa huchallikun, wakchakunata khuyapayaqqa kusisamiyoqmi. Wakchata sarunchaqqa Ruwaqnintan k'amikun, payta hatunchaqmi ichaqa wakchata khuyapayan. Proverbios 14:20-21,31
Pipas wakchamanta burlakuqqa Ruwaqninta k'amikun, mana allinkunapi kusikuqpas manan mana muchuchisqachu kanqa. Proverbios 17:5
espada hina, quijada kirunkuna cuchillo hina, kay pachamanta wakchakunata, runakunamanta wakchakunata mikhunanpaq. Proverbios 30:7-9,14
Wakcha runakunaqa rimanakuykunatan utilizanku; runakunan ichaqa k'arakta kutichin. Proverbios 18:23
Simiykita kichariy, chaninpi juzgay, wakchakunata, wakchakunata, mana allin runakunatawan rimariy. Wakchakunamanmi makinta haywarin; ari, makinkunata haywarin mana imayoqkunaman. Proverbios 31:9,20
Qhapaq
Aswan allinmi wakcha runaqa hunt'aq sonqowan puriq, mana yuyayniyoq runamantaqa. Qhapaq kayqa askha amigokunatan ruwan; wakcha runan ichaqa runamasinmanta t'aqasqa kashan. Llapa wakcha wawqenkunan payta cheqnikunku, ¿hayk'araqtaq amigonkuna paymanta karunchakunku? rimaykunawanmi qatipakun, chaywanpas paykunan pisichashanku. Wakchata khuyapayaqqa Tayta Diosmanmi manukun. Chay qosqantapas kutichipunqa, nispa. Runapa munayninqa sumaq sonqo kayninmi, wakcha runaqa llulla runamantaqa aswan allinmi. Proverbios 19:1,4,7,17,22 Ama puñuyta munakuychu, wakcha kayman mana chayamunaykipaq; Ñawiykita kichariy, hinaspa t'antawan saksasqa kanki, nispa. Proverbios 20:13 Pipas wakchapa qapariyninta uyarispan mana uyariqqa, pay kikinpas qaparinqam, ichaqa manam uyarisqachu kanqa. Kusikuy munaqqa wakcha runan kanqa, vinotapas aceitetapas munakuqqa manan qhapaqchu kanqa. Proverbios 21:13,17 Qhapaqkunapas wakchakunapas huñunakunku, Señor Diosmi llapanta ruwaq. Qhapaq runaqa wakchakunata kamachin, manukuqtaq manukuqpa kamachin. Achka ñawiyuqqa saminchasqam kanqa. Wakchakunamanmi t'antanmanta qon, nispa. Wakchakunata sarunchaqqa qhapaq kayninta yapananpaq, qhapaqkunaman qoqpas pisichapunqa. Wakchataqa ama qechuychu, wakcha kasqanrayku, amataq punkupi ñak'ariqtapas sarunchaychischu: Proverbios 22:2,7,9,16,22 Ama vino tomaqkuna ukhupi kaychu. aycha mikhuq ch'aqwaq runakuna ukhupi: Machaqpas mikhuqpas wakchamanmi tukupunqa, puñuypas p'achawanmi p'achachinqa. Proverbios 23:20-21 Qella runakunaq chakranta, mana yuyayniyoq runaq uvas chakrantawan rirqani. Hinaptinmi, llapallan kichkakunawan wiñasqa. Uyantataq ortigakuna tapaykusqa, rumi perqapas thuñisqaña kasqa. Hinan rikurqani, allintataq qhawarirqani: qhawarispaymi yachachikuyta chaskirqani. Chaywanpas pisi puñuy, pisi puñuy, makiykita k'uyukuy puñuy: Chhaynatan wakcha kayniyki hamunqa puriq runa hina; armasqa runa hina pisichikuyniykitapas. Proverbios 24:30-34 Wakcha runata sarunchaqqa, mana mikhunata saqeq para hinan. Aswan allinmi chanin kayninpi puriq wakcha runaqa, qhapaqña kashaspapas mana allin puriq runamantaqa. Pipas usuraywan, mana chanin ganaywan ima kaqninkunata yapaqqa, wakchakunata khuyapayaqpaqmi huñunqa. Qhapaq runaqa yachayniyoqmi hatunchakuyninpi; Wakcha yuyayniyoqmi ichaqa payta maskhashan. qapariq leon hina, karuman puriq oso hina; chaynam wakcha runakunapa hawanpi millay kamachikuqpas. Allpanta tarpuqqa askha t'antayoqmi kanqa, yanqa runakunata qatikuqmi ichaqa wakcha kapunqa. Pipas usqhaylla qhapaq kayta munaqqa millay ñawiyoqmi, manataqmi yuyaykunchu wakcha kay payman chayamunanta. Wakchaman qoq runaqa manan pisinqachu, ñawinta pakaqmi ichaqa askha ñakasqa kanqa. Proverbios 28:3,6,8,11,15,19,22,27 Chanin runaqa wakcha runakunaq ruwaynintan qhawarin, millay runan ichaqa mana yachayta munanchu. Wakchapas q'otukuqpas huñunakunku, Señor Diosmi iskayninku ñawinkuta k'ancharichin. Wakchakunata hunt'aq sonqowan juzgaq reyqa wiñaypaqmi takyasqa kanqa. Proverbios 29:7,13-14 Iskay imaymanatan qanmanta mañakurqani; ama negawaychu manaraq wañushaqtiy: Yanqa kayta, llullakuytapas karunchaway: ama wakcha kayta nitaq qhapaq kayta qowaychu; mikuchiway mikuykunata mikuchiway, ama saksasqa kaspa negaspa nisaq: ¿Pitaq Señor Diosqa? Manataq wakcha kaspa suwakuspay, Diosniypa sutinta yanqapaq hap'iyman, nispa. Kanmi huk miray, kirunkuna
Wakcha, yachaysapa wawaqa aswan allinmi yuyaq, mana yuyayniyoq reymantaqa, manañan anyasqañachu kanqa. Carcelmanta hamunmi rey kananpaq. Gobiernonpi naceqmi ichaqa wakchaman tukupun. Eclesiastés 4:13-14 textopi Sichus huk provinciapi wakcha runakunaq sarunchasqa kasqankuta, juzgayta, chanin kaymantawan sinchita t'ikrayta rikunki chayqa, ama admirakuychu chay asuntomanta, aswan hatun runaqa allinpaqmi qhawarin. Paykunamanta aswan hatuntaqmi kanman. Eclesiastés 5:8 textopi ¿Imataq yachaysapa runaqa mana yuyayniyoq runamantaqa? ¿Imataq wakcha runa, kawsaqpa ñawpaqenpi puriyta yachaq? Eclesiastés 6:8 textopi Kay yachaytapas intipa uranpipas rikurqanim, ancha hatunmi rikchakuwarqa: Huch'uy llaqtachallam karqa, chaypa ukunpim aslla runakunapas karqa. huk hatun reymi chaypa contranpi hamuspa muyuykurqorqan, hatun hark'akunatataq sayarichirqan: Kunantaq chaypi huk wakcha yachaysapa runata tarirqanku, yachayninwantaq llaqtata qespichirqan; chaywanpas manan pipas chay wakcha runataqa yuyarirqanchu. Hinan nirqani: Yachayqa aswan allinmi kallpamantaqa, chaywanpas wakcha runaq yachayninqa pisichasqan, rimasqanpas manan uyarisqachu, nispa. Mana yuyayniyoq runakuna ukhupi kamachikuqpa qapariyninmantaqa, yachaysapa runakunaq rimasqanmi ch'inlla uyarikun. Yachayqa aswan allinmi guerrapaq armakunamantaqa, huk huchasapallam ichaqa achka allinkunata chinkachin. Eclesiastés 9:13-18 textopi Señor Diosmi juzgananpaq haykunqa llaqtanpi ñawpaq runakunawan, kamachikuqninkunawan ima, uvas chakrata mikhusqaykichisrayku. wakchakunapa qechusqanmi wasiykichispi kashan. ¿Ima niwaqchistaq llaqtayta maqaspa wakcha runakunaq uyanta ñut'uspa? ninmi Tukuy-atiyniyoq Señor Diosqa. Isaias 3:14-15 Ay, mana chanin kamachikuykunata kamachiqkuna, kamachikusqanku llakikuykunata qelqaqkunapas. ¡Wayka runakunata juzgaymanta t'aqanaypaq, llaqtaypa wakchakunamanta derechonta qechunaypaq, viudakuna hap'inankupaq, mana taytamamayoqkunatapas suwanankupaq! Isaias 10:2 Wakchakunatan chanin-kaywan juzganqa, kay pachapi llamp'u sonqo runakunatataq chanin-kaywan anyanqa, kay pachata siminpa k'aspinwan waqachinqa, siminpa samayninwantaq millay runakunata wañuchinqa. Isaias 11:4 Wakcha runakunapa phiwi churinkunam mikunqaku, wakchakunapas mana imamanta manchakuspam puñunqaku, saphiykitam yarqaywan wañuchisaq, puchuqnikikunatapas wañuchinqam. Hinaptinqa, ¿imatataq huk runa kutichinqa nacionpa kachaqninkunaman? Señor Diosmi Sionta teqsicharqan, llaqtanpi wakchakunapas chaypi hap'ipakunqaku. Isaias 14:30,32 Señor Diosníy, qanmi kanki Diosniy; Hatunchasqaykim, sutiykitam yupaychasqayki; musphana ruwaykunatan ruwarqanki; ñawpa yuyaychasqaykikunaqa hunt'aq kaymi, cheqaq kaymi. Llaqtamantan huk montonasqata ruwarqanki. defiendesqa llaqtaq thunisqa: mana llaqtayoq runakunaq palacion mana llaqta kananpaq; mana hayk'aqpas hatarichisqachu kanqa. Chayraykun kallpasapa runakuna hatunchasunki, manchay suyukunaq llaqtan manchachisunki. Wakchakunapaq kallpan karqanki, llakipi pisichasqakunapaq kallpa, wayra-paramanta pakakuna, ruphaymanta llanthun, manchay runakunaq phawaynin perqaman wayra-para hina kashaqtin. Isaias 25:1-4
Wiñaypaq Señor Diospi hap'ipakuychis, Señor Señor Diospin wiñay atiyqa kan, paymi hanaq pachapi tiyaqkunata uraykachin. alto-alto llaqtata, paymi pampaman churan; pampakamaraqmi churan; ñut'u allpamanraqmi apamun. Chakillanmi saruykunqa, wakchakunapa chakinpas, mana allin runakunapa chakinpas. Isaias 26:4-6 Llamp'u sonqo runakunapas astawanmi Señor Dioswan kusikunqaku, wakchakunapas Israelpa Ch'uya Diosninwanmi kusikunqaku. Isaias 29:19 Churlpa instrumentonkunapas millaymi, millay toqllakunatam yuyaymanan llulla rimaykunawan wakchakunata chinkachinanpaq, wakchakunata allinta rimaptinpas. Isaias 32:7 Wakchakunapas, wakchakunapas unuta maskhaqtinku, mana yaku kaqtin, qallunkupas ch'akiymanta pisiyaqtinqa, ñoqa Señor Diosmi paykunata uyarisaq, ñoqa Israelpa Diosninmi mana saqesaqchu. Isaias 41:17 ¿Manachu kay akllasqay ayuno? Millaypa wasankunata kacharinaykichispaq, llasa q'epikunata qechunaykichispaq, sarunchasqa runakunata kacharichimunaykichispaq, sapa yugota p'akinaykichispaq? ¿Manachu yarqasqakunaman t'antaykita rakinaykipaq, wakchakunata wasiykiman pusamunaykipaqchu? q'alata rikuspayki, chayta tapaykunki; ¿Manachu aychaykimanta pakakunki? Chaypachan k'anchayniykiqa tutamanta hina p'akikunqa, qhali kayniykitaq usqhaylla wiñanqa, chanin kayniykitaq ñawpaqeykipi purinqa. Señor Diospa k'anchariyninmi kutichipusqayki kanqa. Isaias 58:6-8 Señor Diosmi nin: “Tukuy imaymanakunatan makiywan ruwarqani, tukuy imaymanakunatapas ruwaranmi”, nispa. Isaias 66:2 Pakaykipipas tarikunmi wakcha mana huchayoq runakunaq almanpa yawarnin, manan pakallapi maskhaspachu tarirqani, aswanpas llapan kaykunapin. Jeremías 2:34 Chayraykun nirqani: Cheqaqtapunin kay runakunaqa wakcha kanku; paykunaqa mana yuyayniyoqmi kanku, manan yachankuchu Señor Diospa ñanninta, nitaq Diosninkuq juzgasqantapas. Jeremías 5:4 Señor Diosta takiychis, Señor Diosta yupaychaychis, paymi wakcha runakunata mana allin ruwaqkunaq makinmanta qespichirqan. Jeremías 20:13 Wakchakunapa, wakchakunapa, mana llakichishkakunapak llakita juzgarka; chaymantaqa allinmi karqan paywan: ¿manachu kayqa reqsiwananpaq? nin Tayta Diosmi. Jeremías 22:16 Hinan guardiakunaq umallin Nabuzaradán Babilonia llaqtaman preso aparqan llaqtapi puchuq runakunata, wañupuq runakunatawan, wakin puchuq runakunatawan. Ichaqa guardiakunaq umallin Nabuzaradán, mana imayoq wakcha runakunata Judá suyupi saqerparispa, uvas chakrakunata, chakrakunatapas qorqan. Jeremías 39:9-10 Qhawariy, kaymi karqan panayki Sodoma huchallikusqan, hatunchakuy, hunt'a t'anta, askha mana ima ruwaypas paypi ususinkunapiwan karqan, manataqmi wakchakunaq, wakchakunaq makintapas kallpacharqanchu. Ezequiel 16:49 Sichus suwa, yawar hich'aq qhari wawata paqarichimun, chay hinatataq mayqentapas ruwanman, manataq mayqentapas chay ruwaykunata ruwanchu, aswanpas orqokunapi mikhuspa runamasinpa warminta qhellicharqan chayqa, nispa. Wakchakunata, wakchakunatapas saruncharqan, maqanakuywan suwarqan, manataqmi prendatapas kutichirqanchu, idolokunamanpas ñawinta hoqarirqan, millay millay ruwaykunata ruwarqan, usuriyta qorqan, mirachirqan, ¿kawsanqachu? mana kawsanqachu, paymi tukuy kay millay millay ruwaykunata ruwarqan; wañunqapunin; yawarninmi pay patapi kanqa. Kunantaq, sichus huk qhari wawata wachakun, taytanpa llapa huchankunata rikuspa, manataq chay hinatachu ruwan chayqa, orqokunapi mana mikhuq, manataq wasi idolokunaman qhawariqchu, nispa Israelmanta, runamasinpa warminta mana qhellicharqanchu, Nitaq pitapas saruncharqanchu, manataqmi prendatapas hark'arqanchu, manataqmi maqanakuywan suwarqanchu,
aswanpas yarqasqakunamanmi t'antanta qorqan, q'alatapas p'achawanmi p'acharqan, Paypa p'achantapas horqorqan wakchakunamanta maki, mana usuriyta chaskiq, mana mirachiq, kamachiyniykunata hunt'aq, kamachikuyniykunapi puriq. manataqmi taytanpa mana allin ruwasqanmanta wañunqachu, kawsanqapunim. Ezequiel 18:10-17 Chay hallp'api runakunaqa saruncharqankun, suwakuspankutaq wakchakunata, wakchakunatawan ñak'arichirqanku. Ezequiel 22:29 Chhaynaqa, rey, yuyaychasqay allin kachun, chanin kaywan huchaykikunata p'akikuy, wakchakunata khuyapayakuspa huchaykikunata t'aqay. sichus thak kayniykiq largoyachiynin kanman chayqa. Daniel 4:27 Tayta Diosmi kaynata nin: Israelpa kinsa huchallikusqanmanta, tawa huchallikusqanmantawan, manataqmi muchuchiyta saqesaqchu. Chanin runakunata qolqewan vendesqankurayku, wakchakunatataq huk zapatowan vendesqankurayku. Wakcha runakunaq umanpi hallp'a hallp'a qatiykuspa, llamp'u sonqo runakunaq ñanninta t'aqaspa, huk runa taytanwan kuska sirvientaman haykunqaku ch'uya sutiyta qhellichanankupaq: Amos 2:6-7 Samaria orqopi kaq Basán wakakuna, wakchakunata sarunchaq, wakchakunata ñut'uq, patronninkuta ninku: “Apamuychis, ukyasun”, nispa. Apu Señor Diosmi jurarqan ch'uya kayninmanta, p'unchaykuna chayamusunkichis, ganchokunawan, mirayniykichistataq challwawan apasunkichis, nispa. Amos 4:1-2 Chay hinaqa, wakchakunata saruspaykichis, trigomanta q'epikunata qechunkichis. Sumaq uvas chakrakunatan tarpurqankichis, ichaqa manan vinota ukyankichischu. Yachanin imaymana huchaykichiskunata, hatun huchaykichiskunatapas, chanin runakunata ñak'arichinku, sobornotapas chaskinku, punkupi wakchakunatapas pañankumanta t'aqanku. Amos 5:11-12 Kayta uyariychis, wakchakunata millp'uq runakuna, kay hallp'api wakchakunata chinkachinaykichispaq: ¿Hayk'aqmi mosoq killa chinkapunqa, sarata vendenanchispaq? Samana p'unchawpitaq trigota urqhunanchispaq, efata, siclotawan hatunyachispa, q'otuspa balanzakunata llullachispa? Wakchakunata qolqewan rantinanchispaq, pisichaqkunatataq huk zapatowan rantinanchispaq; ari, hinaspa trigopa q'opanta rantikuy? Amós 8:4-6 Llaqtankunaq umantan k'aspikunawan waqarqanki, wayra hinan lloqsimurqanku ch'eqechiwanankupaq, kusikusqankuqa wakchakunata pakallapi mikhunankupaq hinan karqan. Habacuc 3:14 Qanpa chawpinpipas saqesaqmi ñak'arisqa wakcha llaqtata, paykunataq Señor Diospa sutinpi hap'ipakunqaku. Sofonías 3:12 Amataq viudatapas, mana tayta-mamayoqtapas, wak llaqtayoqtapas, wakchatapas sarunchankichu. Amataq mayqenniykichispas sonqoykichispi wawqen contra mana allinta yuyaykuychischu. Zacarías 7:10 Wakcha ovejakunatan michisaq, qankuna, wakcha ovejakuna. Hinan iskay k'aspikunata hap'irqani. huknintataq Sumaq kay nispa suticharqani, huknintataq Bandas nispa suticharqani; Hinan ovejakunata mikhuchirqani. Chay p'unchaymi p'akikurqan, hinan suyawaqniy ovejakunamanta wakchakunaqa yacharqanku Señor Diospa simin kasqanta. Zacarías 11:7,11 Kusisamiyoqmi espiritupi wakchakunaqa, paykunaqmi hanaq pacha qhapaqsuyunqa. Mateo 5:3 Ñawsakunañataqmi rikunku, wist'ukunapas purinku, lepra onqoyniyoq runakunapas ch'uyanchasqan, mana uyariqkunapas uyarinku, wañusqakunapas kawsarimpusqa, wakchakunamanmi allin willakuykunata willanku. Mateo 11:5 Jesustaq payta nirqan: –Huk hunt'asqa kayta munaspaqa riy kapuqniykita vendespa wakchakunaman qoy, hanaq pachapi qhapaq kayniyoq kanki. Mateo 19:21
Jesusqa lepra onqoyniyoq Simonpa wasinpi Betania llaqtapi kashaqtinmi, huk warmi alabastro cajapi ancha valorniyoq q'apayniyoq q'apayniyoq hamuspa umanman hich'aykusqa mikhunata mikhushaspa. Chayta rikuspataq discipulonkunaqa sinchita phiñakuspa nirqanku: –¿Imapaqtaq kay usuchisqa? Kay q'apaq q'apaq q'apaq q'apayqa askha qolqepaqmi vendesqa kanman karqan, wakchakunamanpas qosqa kanman karqan. Chayta entiendespataq Jesusqa paykunata nirqan: –¿Imanaqtintaq warmita llakichinkichis? Paymi allin ruwayta ruwawarqan, nispa. Wakchakunaqa sapa kutillanmi qankunawan kashanku. Ñoqataq ichaqa mana sapa kutichu. Kay q'apay q'apaytapas cuerpoyman hich'aykuspanmi p'ampasqayta ruwawarqan. Cheqaqtapunin niykichis: Maypichus kay allin willakuy llapanpi willasqa kanqa, nispa kay pacha, chaypitaqmi kay, kay warmiq ruwasqan, willasqa kanqa payta yuyarinapaq. Mateo 26:6-13 Hinaqtinmi Jesusqa payta rikuspa munakuspa nirqan: –Hukllan pisichisunki: riy, ima kapuqniykitapas vendespa wakchakunaman qoy, hanaq pachapi qhapaq kayniyoq kanki, hinaspa hamuy, cruzta hap'ispa qatiy, nispa ñuqa. Marcos 10:21 Huk wakcha viudataq hamurqan, iskay qolqeta wikch'uykusqa. Jesustaq discipulonkunata waqyaspa nirqan: –Cheqaqtapunin niykichis, kay wakcha viudaqa aswan askhatan qolqeta churarqan qolqe waqaychanaman wikch'uqkunamantaqa. Ichaqa pisi kayninmantan llapa kaqninkunata wikch'uykurqan, llapan kawsasqankunatapas. Marcos 12:42-44 Wiraqochaq Espiritun ñoqapi kashan, wakchakunaman allin willakuykunata willanaypaq akllawasqanrayku. paymi kachamuwarqan p’akisqa sonqoyoq runakunata qhaliyachinaypaq, presokunaman kacharichisqa kaymanta willanaypaq, ñawsakunamanpas allinta qhawarinaypaq, k’irisqakunata kacharichinaypaq, Lucas 4:18 Hinaspan discipulonkunata qhawarispa nirqan: –Wakcha saminchasqa kaychis, Diospa qhapaqsuyunqa qankunaqmi, nispa. Lucas 6:20 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Riychis, hinaspa Juanman willamuychis ima rikusqaykichista uyarisqaykichistawan. imaynatachus ñawsakuna rikunku, wist'ukuna purinku, lepra onqoyniyoq runakuna ch'uyanchanku, mana uyariqkuna uyarinku, wañusqakuna kawsarimpunku, wakchakunaman allin willakuykunata willanku. Lucas 7:22 Fiestata ruwaspaykiqa wakchakunata, mana puriy atiqkunata, wist'ukunata, ñawsakunata waqyay. Paykunaqa manan kutichipusunkimanchu, chanin runakunaq kawsarimpuqtinmi kutichisqa kanki, nispa. Hinaqtinmi chay kamachiqa hamuspa patronninman kaykunata willaran. Hinaqtinmi wasiyoq runaqa phiñakuspa kamachinta nirqan: –Usqhaylla lloqsiy llaqta callekunaman, ñankunaman, hinaspa kayman pusamuy wakchakunata, mana puriy atiqkunata, sayaq runakunata, ñawsakunatapas, nispa. Lucas 14:13,21 Chaykunata uyarispan Jesusqa payta nirqan: –Hukllaraqmi pisichisunki, llapan kapuqniykikunata vendespa wakchakunaman rakiy, hanaq pachapi qhapaq kayniyoq kanki, hinaspa hamuy qatiway, nispa. Lucas 18:22 Zaqueotaq sayarispa Señorta nirqan: Qhawariy, Señor, kapuqniypa kuskannintan wakchakunaman qoni; Pimantapas llullakuspay imatapas qechurqani chayqa, tawa kutitan kutichipusaq. Lucas 19:8 Rikurqantaqmi huk wakcha viuda warmita iskay qolqeta chayman wikch'uykushaqta. Paytaq nirqan: –Cheqaqtapunin niykichis, kay wakcha viuda warmiqa llapanmantapas aswan askhatan churarqan, llapankutaqmi askha qolqenkumanta Diospa ofrendankunaman wikch'uykurqanku, wakcha viudataqmi ichaqa llapa kawsaqkunata wikch'uykurqan, nispa chayta payqa chaskirqanmi. Lucas 21:2-4 Wakchakunaqa sapa kutillanmi qankunawan kashankichis. Ñoqataq ichaqa mana sapa kutichu. Juan 12:8
Macedoniapi, Acayapiwan, Jerusalén llaqtapi wakcha ch'uya runakunapaq huk qolqeta qoyta munarqanku. Romanos 15:26 Wakchakunata mikhuchinaypaq llapan kapuqniykunata qoqtiypas, cuerpoyta ruphachinaypaq qoqtiypas, mana munakuyniyoqña kaspapas, manan imapaqpas valenmanchu. 1 Corintios 13:3 Llakisqa hina, ichaqa sapa kuti kusikuq hina; wakcha hina, chaywanpas askha runakunata qhapaqyachiq; Mana imayoq kaspapas tukuy imayoq kashaq hina. 2 Corintios 6:10 Wawqe-panaykuna, Macedoniapi iglesiakunaman Diospa khuyapayakuyninmanta willaykichismi. Imaynatataq hatun ñak’ariy pruebapi kusikuyninkupas, sinchi wakcha kayninkupas askhayarqan, qoykukuyninkuq qhapaq kayninkuman. Qankunaqa yachankichismi Señorninchis Jesucristopa khuyapayakuyninta, qhapaqña kashaspapas qankunarayku wakcha kapurqan, wakcha kayninwan qhapaq kanaykichispaq. 2 Corintios 8:1-2,9 (Qelqapi nisqanman hinaqa: Ch'eqerirqanmi, wakchakunamanmi qorqan, chanin kayninqa wiñaypaqmi qhepan. 2 Corintios 9:9 Paykunallam munarqaku wakchakunata yuyarinanchikta; chay kikintan ñoqapas suyakurqani ruwanaypaq. Gálatas 2:10 Wawqe-panaykuna, amayá Señorninchis Jesucristopi iñiychischu, payqa k'ancharishaq Señorninchismi. Sichus huk qori anilloyoq, sumaq p'achasqa p'achayoq, huk wakcha runapas huñunasqaykichisman hamunman chayqa. Qankunaqa respetankichismi gay p'achawan p'achasqata, hinaspa ninkichis: Kaypi tiyaykuy, allin cheqaspi, nispa. Wakchakunatataq ninki: Sayariy, otaq kaypi chaki sayanaypa uranpi tiyay: ¿Manachu qankuna kikiykichista piensankichis, mana allin yuyaykunapitaq juzgasqa kankichis? Munakusqay wawqeykuna, uyariychis, ¿manachu Diosqa kay pachapi wakchakunata akllarqan iñiyninkupi qhapaq runakunata, munakuqkunaman prometesqan qhapaq suyuta chaskinankupaq? Santiago 2:2-5 Laodicea llaqtapi iglesiaq angelninman qelqay. Kaykunatan nin Amen, hunt'aq cheqaq testigo, Diospa kamasqanpa qallariynin. Yachanim rurasqaykikunata, manam chiripas nitaq rupaypaschu kasqaykita. Chay hinaqa, q'oñi, mana chiripas, mana rupaypas kasqaykirayku, simiymanta chhuqrisqayki, nispa. Qanmi ninki: Ñoqaqa qhapaqmi kani, kapuqniyoqmi kani, manataqmi imatapas necesitasaqchu, nispa. manataqmi yachankichu llakisqa, llakisqa, wakcha, ñawsa, q’ala ima kasqaykita: yuyaychaykimanmi ninapi ch’uyanchasqa qorita rantinaypaq, qhapaq kanaykipaq; yuraq p'achawan p'achasqa kanaykipaq, q'ala kasqayki p'enqaypas mana rikhurimunanpaq; Ñawiykita hampiwan hawiy, chaynapi qawanaykipaq, nispa. Munakuqniy runakunatan anyani, castigani ima. Qhawariy, punkupi sayaykuspaymi takani, pipas kunkayta uyarispa punkuta kichaykusaq chayqa, paymanmi haykusaq, paywantaq cenasaq, paytaq ñoqawan kuska. Pipas atipaqmanmi noqawan kuska kamachikuy tiyanaypi tiyaykusaq, imaynan ñoqapas atiparqani hinata, hinallataq Yayaywan kuska kamachikuy tiyananpi tiyaykuni hinata. Ninriyoq runaqa uyarichun Espirituq iglesiakunaman nisqanta. Apocalipsis 3:14-22 Hinaqtinmi Jesusqa khaynata niran: –¡Qankuna, may sinchi kallpayoqmi vinoqa! chaymi llapa runakunata pantachin chayta ukyaq: Reypa, mana tayta-mamayoq wawaq yuyaynintapas hukllamanmi tukuchin; esclavomanta, libre runamanta, wakchamanta, qhapaqkunamantawan: 1 Esdras 3:18-19 Viudaman allinta ruway, mana tayta-mamayoqkunapaq juzgay, wakchakunaman qoy, mana tayta-mamayoqta defiendey, q’alata p’achachay, P’akisqakunata pisi kallpatawan qhaliyachiy, ama wist’umanta asikuychu pisichananpaq, mana atiq runakunata defiendey, ñawsatapas haykuchun sut’i kasqayta rikuy. 2 Esdras 2:20-21 Askha mikhunata rikuspataq churiyta nirqani: Riy, Señor Diosmanta yuyariq wawqenchiskunamanta ima wakcha runatachus tarinki chayta apamuy, nispa. Qanraykutaq qhepakushani, nispa. Tobit 2:2
Kapuqniykimanta limosnata qoy; limosna qoqtiykipas, ama ñawiyki envidiakuchunchu, amataq mayqen wakchamantapas uyaykita kutirichiychu, manataqmi Diospa uyanqa karunchasunkichu. Tobit 4:7 Waway, ama manchakuychu wakchayasqa kasqanchista, askha qhapaq kayniyoqmi kanki, Diosta manchakuspa tukuy huchamanta t'aqakuspa, paypa munasqanman hina ruwaspaqa. Tobit 4:21 Wakcha kashaspaykiqa ama Señor Dios manchakuypi confiaychu, amataq iskay sonqowan payman hamuychu. Eclesiastico 1:28 textopi Waway, ama wakchakunata q'otuychu, amataq pisichasqa ñawikunata unayta suyachiychu. Ama ñak'ariq runakunaq rogakuynintaqa wikch'uychischu; amataq wakcha runamantaqa uyaykita t'aqaychu, nispa. Wakchaman rinriykita k'umuykukuspa, llamp'u sunquwan amistadwan kutichiyqa ama llakichisunkichu. Eclesiastico 4:1,4,8 Wakchakunaman makiykita haywariy, saminchayniyki hunt'asqa kananpaq. Eclesiastico 7:32 textopi Qhapaqña, allin qhawarisqaña, wakchaña kanman chaypas, paykunaq hatunchayninqa Señorta manchakuymi. Manan allinchu yuyayniyoq wakcha runata pisichayqa; manataqmi allinchu huchasapa runata hatunchayqa. Eclesiastico 10:22-23 textopi Wakcha runaqa allin ruwasqanmantan hatunchasqa, qhapaq runapas qhapaq kayninmanta hatunchasqa. Wakcha kaypi hatunchasqa runaqa, ¿hayk'araqtaq qhapaq kaypiqa? Qhapaq kayninpi pisichasqa runaqa, wakcha kaypitaq astawanraq? Eclesiastico 10:30-31 textopi Kanmi llank'aq, nanaykunata hap'iq, usqhaylla puriq, aswan qhepapi kaq. Yapamanta, kanmi hukpas, pisilla, hinaspa yanapayta necesitan, mana atiyniyoq, wakcha kaywan hunt’a; chaywanpas Wiraqochaq ñawinqa allinpaqmi qhawarirqan, pisi kayninmantataq sayarichirqan, Llakikuymantataq umantapas hoqarirqan; Chayta rikuq askha runakunan payta admirakurqanku. Allin kawsaypas, sasachakuypas, kawsaypas wañuypas, wakcha kaypas, qhapaq kaypas, Wiraqochamantan hamun. Yachaypas, yachaypas, kamachikuy simita entiendeypas, Señor Diosmantan, munakuypas, allin ruwaykunapas paymantan hamun. Ama admirakuychikchu huchasapakunapa rurasqanmantaqa; Aswanpas Wiraqochapi hap'ipakuy, llank'asqaykipitaq takyay, wakcha runata qonqayllamanta qhapaqyachiyqa Wiraqochaq qayllanpiqa facilmi. Eclesiastico 11:11-15,21 Qhapaq runaqa mana allintan ruwarqan, chaywanpas manchachikunmi, wakchataqa mana allintan ruwan, paypas rogakunanmi. ¿Ima acuerdopitaq hienawan allquwan? ¿Ima thak kaytaq qhapaqkunawan wakchakunawan? Imaynan sallqa asnopas ch'inneqpi leonpa mikhusqan hina, chay hinallataqmi qhapaq runakunapas wakchakunata mikhunku. Imaynan hatunchakuq runakunaqa huch'uyyaykukuq kayta cheqnikunku, chay hinallataqmi qhapaqkunapas wakchakunata millakunku. Urmayta qallariq qhapaq runataqa amigonkunan hoqarinku, wakcha runatataqmi ichaqa amigonkuna wikch’upunku. Qhapaq runa urmaykuqtinqa askha yanapaqninkunan kan, mana rimanapaq hinatan riman, chaywanpas runakunan chaninpaq qhawarinku, wakcha runaqa llik'ikurqan, chaywanpas paykunapas anyarqankun; allin yuyaywanmi rimarqan, manataqmi maypipas kayta atirqanchu. Qhapaq runa rimaqtinqa sapankankun qallunta hap'inku, hinaspa qhawariychis, imachus nisqanta phuyukama hatunchanku. urmaykuptinqa, urmachinankupaqmi yanapanqaku. Qhapaq kayqa allinmi mana huchayoqpaqqa, wakcha kayqa mana allinpaqmi. Eclesiastico 13:3,18-24 Kapuqtiykiqa yuyariy yarqay tiempota, qhapaqña kaspataq wakcha kaypi, pisichikuypipas yuyaykuy. Eclesiastico 18:25 textopi Wakcha runaq siminmanta mañakuyqa Diospa ninrinmanmi chayan, juzgasqanpas usqhayllan chayan. Eclesiastico 21:5 textopi Wakcha kayninpi runamasiykiwan hunt'aq kay, allin kayninpi kusikunaykipaq, sasachakuyninpipas allinta takyay, paywan kuska
herenciata chaskinaykipaq. nitaqmi mana yuyayniyoq qhapaq runakunapas admirasqa kanankupaq. Eclesiastico 22:23 textopi Kimsa rikchaq runakunatam almayqa chiqnikun, paykunapa kawsayninmantam llumpayta piñakuruni: wakcha hatunchakuq runa, llulla runa, llulla wasanchaq machu runapas. Eclesiastico 25:2 textopi Qhapaqña wakchaña kaspapas, Señor Diospaq allin sonqoyoq kaspaqa, tukuy tiempon kusikunqa kusisqa uyawan. Iskay imakunam sunquyta llakichin; Kimsa kaqtaq phiñachiwan: wakcha kaypi ñak'ariq maqanakuq runa. mana churasqa yuyayniyoq runakunapas; chanin kaymanta huchaman kutiqtaq; Wiraqochataq chhayna runata espadapaq wakichin. Eclesiastico 26:4,28 Chaywanpas pacienciakuy wakcha kapuq runata, amataq qhepakuychu khuyapayanaykipaq. Kamachikuyrayku wakchakunata yanapay, wakcha kasqanrayku ama kutirichiychischu. Aswan allinmi wakcha runaq kawsaynin huk millay wasichapi, huk runaq wasinpi delicado pasajemantaqa. Eclesiastico 29:8-9,22 Aswan allinmi wakcha runaqa, allin, hatun kamachikuy simipi kallpasapa, cuerponpi ñak'ariq qhapaq runamantaqa. Eclesiastico 30:14 textopi Wakchaqa wakcha kaqninpi llamkan; pisichallaraqmi kashan. Eclesiastico 31:4 textopi
saqerpariqtinpas,
Wakchapa kaqninkunamanta ofrendata apamuqqa, taytanpa qayllanpi churinta wañuchiq hinam ruwan. Eclesiastico 34:20 textopi Manam pitapas wakcha runapa contranpi chaskinqachu, aswanmi sarunchasqa runakunapa mañakuyninta uyarinqa. Eclesiastico 35:13 textopi Ñak'ariypipas llakikuymi qhepan, wakcha runakunaq kawsayninqa sonqoq ñakayninmi. Eclesiastico 38:19 textopi Wiraqochataq phiñakurqan kaymanta hinallataq Sodoma llaqtakunaq llapa ruwayninkunamanta, askha mikhuyniyoq kasqankurayku, paykuna ukhupi thak kayniyoq kasqankurayku, kunankamapas manan wakchakunata, wakchakunatawan yanapayta munarqankuchu, chay p’unchaykunapitaq millay ruwasqankuta, hinallataq Wiraqochaq ñawpaqenpi huchakunaqa hatunmi kapurqan. Hinan Señor Diosqa Abrahampa wasinman hamuq iskay angelkunata waqyachimurqan, Sodoma llaqtatawan wañuchinankupaq. Jaser 19:44-45 Hinaqtinmi Joseqa caballopi sillaykukuspa hanaq pachata qhawarispa qaparispa nirqan: –Wakcha runataqa hallp'amanta hatarichin, wakchata wanumanta hoqarin, nispa. Tukuy-atiyniyoq Señor Diosníy, kusisqan qanpi confiaq runaqa. Jaser 49:30 Saminchasqa, wiñaypaq k’ancharishaq Virgen María, Davidpa reypa ayllunmanta, ayllunmanta paqarimuq, Nazaret llaqtapi paqarirqan, Jerusalén llaqtapitaq yachaqarqan, Wiraqochaq yupaychana wasinpi. Taytanpa sutinmi karqa Joachim, mamanpataq Ana. Paypa ayllun taytanqa Galileamanta hinaspa Nazaret llaqtamantam karqa. Mamanpa ayllunqa Belén llaqtamantam karqa. Kawsayninkuqa sut’i, chaninmi karqan Wiraqochaq ñawpaqenpi, Dios sonqo, mana pantayniyoq runakunaq ñawpaqenpi. Llapa kaqninkunatan kinsaman t'aqarqanku: Huknintan Dios yupaychana wasiman, yupaychana wasipi kamachiqkunamanwan t'aqarqanku. huknintataq mana reqsisqa runakunaman, wakcha runakunamanpas rakirqanku; kimsa kaqtaq kikinkupaq, kikin ayllunkupaq ima waqaycharqanku. Mariaq nacesqanmanta Evangelio 1:1-4 Ichaqa Trifinaqa askha qolqetan Pabloman apachisqa, hinallataq Theclaq makinmanta p’achakunatapas, wakchakunata yanapananpaq. Hechos de Pablo y Tecla 10:5 Qhapaq runaqa wakcha runakunaq necesitasqanman hina rakichun, wakchataq Diosta saminchachun, paymi hukta qorqan, paywantaq pisichikusqanta hunt'achinqa. Clementepa Corintiosman ñawpaq kaq cartan 17:35
Chuya Davidmi nin: “Señormanmi willasaq, waqrayoq waqrayoq toromantapas aswan allintan kusichinqa”, nispa. Wakchakuna rikuchun, kusikuchun. Clementepa Corintiosman ñawpaq kaq cartan 22:8 Ichaqa noqaykumanmi kay hinata niwanchis. ¿Manachu kay ayuno akllasqay, millay k’aspikunata kacharinaypaq, llasa q’epikunata qechunaypaq, sarunchasqakunata kacharichinaypaqpas; ¿Sapa yugota p'akinaykichispaqtaq? ¿Manachu yarqasqakunaman t'antaykita rakinaykipaq, wakchakunata wasiykiman pusamunaykipaqchu? Q'alata rikuspaykiqa qatakunki, manataq kikin aychaykimanta pakakunkichu, nispa. Hinan k'anchayniykiqa tutamanta hina p'akikunqa, qhali kayniykitaq usqhaylla paqarimunqa; Chanin kayniykitaq ñawpaqeykipi rinqa, Wiraqochaq k'anchariyninmi premioyki kanqa. Bernabepa Cartan General 2:16-18 Makiykiwanpas llank'anki wakchakunaman qonaykipaq, huchaykikuna pampachasqa kanaykipaq. Amataqmi yuyaykunkichu qonaykipaqchus icha manachus chayta. Bernabepa Cartan General 14:20 Yapamantataq, saminchasqa kanku wakchakunapas, chanin kayrayku qatiykachasqakunapas; Diospa qhapaqsuyunqa paykunaqmi. Policarpopa Filipos runakunaman qillqasqan carta 1:11 Kurak runakunataq llapa runakunata khuyapayakuchunku, khuyapayachunku; pantasqankumanta kutirichispa; pisi kallpa kaqkunata maskhaspa; mana qonqaspa viudakunata, mana taytamamakunata, wakchakunatapas; Aswanpas Diospa ñawpaqenpipas, runaq ñawpaqenpipas allin kaqta qospapuni. Policarpopa Filipos runakunaman qillqasqan carta 2:15 Pipas machuyaspaqa, pisi kallpa kasqanrayku, wakcha kasqanrayku ima, pay kikinmanta hukmanyapun, manataqmi imatapas suyanchu, aswanpas kawsayninpa qhepa p’unchaynintallan. Hermaspa michiqnin 3:124 Runaq kawsayninpiqa manan imapas kaykunamanta aswan allinqa kanchu; paykunan kawsayninkupi kaykunata waqaychanqaku, ruwanqaku ima. Uyariy qatiqninpi imakuna qatiqninpi kaykunata. Viudakunata servinankupaq; mana tayta-mamakunata, wakchakunatapas mana pisichanapaq; Diospa kamachinkunata necesidadmanta kacharichinapaq; samaykachikuq kay; (aswan chaskikuypiqa mayninpiqa hatun rurun kan) ama ch'aqwaychu, aswanpas ch'inlla kay. Hermaspa Iskay kaq Qelqan 8:9-10 Chakraman purishaqtiy, olmota, uvas sach’ata qhawarishaqtiy, rurunkumanta yuyaykushaqtiy, huk angel rikhurimuwarqan, hinaspa niwarqan; ¿Imapitaq chayna unayta yuyachkanki? Hinan payta nirqani: Wiraqocha, kay uvas sach'amanta, kay olmo sach'amantawanmi yuyaykuni, rurunkuna sumaqllaña kasqanrayku, nispa. Paytaq niwarqan; Kay iskay sach'akunaqa Diospa kamachinkunapaq huk rikch'anachiypaqmi churasqa kachkan. Hinan payta nirqani: Wiraqocha, yachayta munani kay rimasqayki sach'akunaq rikch'aynin imayna kashasqanmanta, nispa. Uyariychis, ninmi; kay uvas sach'ata, kay olmotapas rikunkichu; Señor, nirqani, paykunata rikuni, Kay uvas sach'aqa, ninmi, rurun, olmotaq ichaqa mana ruruq sach'a. Chaywanpas kay uvas sach’a mana kay olmowan churasqa kaqtin, chaywantaq sayachisqa kaqtinqa, manan anchatachu rurunman karqan; ichaqa hallp’a patapi sirisqa kaspaqa, mana allin rurullatan rurunman karqan, olmopi mana warkusqanrayku; ichaqa, olmo patapi sayachisqa kaspanmi, kikinpaqpas chaypaqpas rurun. Chayrayku, qhawariy imaynatas olmoqa mana pisitachu qon, aswanpas aswan askha rurukunatan qon, uvas sach’amantaqa. ¿Imaynataq, wiraqocha, nirqani, uvas sach’amanta aswanta rurun? Imaraykuchus, nispas nin, uvas sach’a olmo patapi sayachisqa kasqanqa askhatan rurun, allintaqmi rurunpas; ichaqa, pampapi puñuspaqa pisillatan aguantanman, chaypas sinchi onqoqmi. Chhaynaqa, kay rikch’anachiyqa, Diospa kamachinkunamanmi churasqa kashan; hinaspapas qhapaq runata, wakcha runatawan representan. Ñoqataq kutichirqani: Wiraqocha, kayta sut'inchaway, nispa. Uyariychik, nispas nin; qhapaq runaqa qhapaqmi; ichaqa Wiraqochamanmi wakcha; payqa 1 qhapaq kayninmantan hoqarisqa kashan, pisillatan Wiraqochamanta mañakun; mañakusqankunapas
qella, mana kallpayoqmi. Chhaynaqa, qhapaq runa wakchakunaman ima munasqankunata haywariqtin, wakcha runaqa Wiraqochamanta mañakun qhapaqkunapaq; Diostaq qhapaq runaman tukuy allin kaqkunata qon, wakcha runa mañakuypi qhapaq kasqanrayku; Mañakuyninkunataq Wiraqochawan ancha atiyniyoq. Hinan qhapaq runaqa wakchakunaman tukuy imata servin, Señorpa uyarisqanta reparasqanrayku, aswan munaspa mana iskayrayaspataq munasqanman hina qon, mana imapas pisinanpaqmi cuidan. Wakcha runaqa qhapaq runakunamantan Wiraqochaman graciasta qon; Wiraqochamanta iskaynin llank'ayninkuta ruwasqankurayku. Runakunawanqa chayraykun olmoqa mana ima rurutapas qonanpaqchu yuyaykukun; manataqmi yachankuchu nitaq entiendenkuchu uvas sach’aman compañian yapakusqanmanta, uvas sach’aqa iskay kutita yapakusqanmanta, pay kikinpaqpas olmopaqpas. Chaynallataqmi wakchakunapas apu runakunarayku Tayta Diosmanta mañakuspanku, paypa uyarisqan kanku; qhapaq kayninkutaqmi yapakun, qhapaq kayninkupi wakchakunata servisqankurayku. Chaymi iskayninku allin ruwayninkupi yanapanakunku. Chhaynaqa, pipas kaykunata ruwaqqa manan Wiraqochan saqerparisqanchu kanqa, aswanpas kawsay qelqapin qelqasqa kanqa. Kusisqam kanku apu runakuna, hinaspa mirasqa kasqankuta qawaqkunaqa, kayta musyakuq runaqa hukkunata serviyta atinmanmi. Hermaspa kimsa kaq qillqan 2 Chhaynaqa chhaynata ruway. Ñawpa qelqasqata ruwaspaykiqa, ayunasqayki p'unchayqa manan imatapas mallinkichu, aswanpas t'antata unullatan. Huk p'unchawkunapi hayk'a mikhunatachus mikhunki chayta yupaspa, chay p'unchawpi gastoykita huk ladoman churaspa viudakunaman, mana tayta-mamakunaman, wakchakunamanpas qonki. Hermaspa kimsa kaq qillqan 5:30 Señor, nirqani, yachayman, ima clase nanaykunataq sapankanku pasanku? Uyariychik, nispas nin; Askha nanaykuna, ñak’ariykuna ima, kunan kawsayninkupi sapa p’unchay runakunaq pasasqanmi. Wakinqa chinkachiykunatan muchunku; wakintaq wakcha kay; wakintaq divers unquykuna. Wakinqa mana thakchu kashanku; wakintaq mana allin kaqkunamanta k’irisqa kanku; wakintaq askha pruebakunapi, mana allinkunapi ima urmaykunku. Hermaspa kimsa kaq qillqan 6:22 Chaymantataq aswan pisi ministeriokunaq hawanpi churasqa kaqkuna; wakchakunata, viudakunatapas amacharqankun; Sapa kutinmi ch'uya rimayta waqaychanku, chayraykun paykunapas Señorpa amachasqan kanku. Hermaspa kimsa kaq qillqan 9:231 Wakchakunaman makiykita haywariy kallpaykiman hina. Ama kay pachapi qullqiykita pakaychu. Ñak'ariypi hunt'aq runata yanapay, ñak'ariyqa manan tarisunkichu sasachakuyniykipi. Enocpa pakasqa willakuyninkuna 51:1-3 Runa q’alata p’achachispa yarqasqakunata hunt’achiqtinqa, Diosmantan premiota tarinqa. Ichaqa sonqon rimapakun chayqa, iskay millaytan ruwan: pay kikinta, qosqankunatapas thunipun. Paypaqqa manan chayrayku premio tariypas kanqachu. Sichus sonqon hunt'aykunqa mikhunanwan, aychanpas p'achanwan hunt'aykusqa kaqtinqa pisichakunmi, wakcha kaypa tukuy aguantaynintapas chinkachin, manataqmi allin ruwasqanmanta premiota tarinqachu. Llapa hatunchakuq, hatun rimaq runan Señorta cheqnikun, llapa llulla rimaykunatapas, mana cheqaq kaqwan p’achasqa; wañuy espadawan kuchusqa, ninaman wikch'usqa, wiñaypaqtaq rawrasqa kanqa, nispa. Enocpa pakasqa kayninkunamanta libro 63 Señor Diosníy, kusikuywanmi sutiykita yupaychasaq, Chanin taripayniykikunata reqsiqkunaq chawpinpi. Qanqa allin khuyapayakuqmi kanki, wakcha runakunaq pakakunan; Qanman waqaptiyqa, ama upallallachu mana kaqpaqpas hapiwaychu. Manan pipas atiyniyoq runamantaqa qechusqanta qechunchu. Hinaptinqa, ¿pitaq imapas ruwasqaykimanta hapinman, mana qam kikiyki qusqaykimanta? Runapas rakiyninpas ñawpaqeykipin kashan balanzapi; Manan yapayta atinmanchu, hatunyachinanpaq, Qanpa kamachisqaykiman... Pisqukunata challwakunatapas mikhuchinki, Chaypin parata qonki estepakunaman q’omer pastokuna wiñananpaq, Chay hinapin estepapi mikhunata wakichinki llapa kawsaqkunapaq ; Yarqaymantataq, Qanmanmi uyanku hoqarinku. Reykunatapas,
kamachiqkunatapas, llaqtakunatapas Qanmi mikuchinki, Diosníy; Hinaspa, ¿pitaq wakchakunapa, wakchakunapa yanapaynin, mana Qamchu, Apu? Uyarinkitaqmi--pitaq allin llampu sunqu, qamllaqa? Humilde runakunaq almanta kusichiy khuyapayakuywan makiykita kicharispa... Salmos de Salomón 5 ...Hinaspa Dios sonqo runakunaqa runakunaq huñunakuyninpi graciasta qonqaku; Wakchakunatataq Diosqa khuyapayanqa Israelpa kusikuynillanpi. Diosqa allin khuyapayakuqmi wiñaypaq, Israel llaqtapi huñunasqakunan Señor Diospa sutinta hatunchanqaku... Salomón Salmokuna 10 Sasachakuypi kashaqtiymi Wiraqochaq sutinta waqyakurqani, Jacobpa Diosninpa yanapayninta suyakuspaymi qespichisqa karqani; Wakchakunapa suyakuyninpas, pakakunanpas Qam kanki, Dios Taytalláy... Salmos de Salomón 15 ...Mana kallpata qonkichu chayqa, ¿Pitaq wakcha kaywan muchuchiyta aguantanman? Runa waqllisqanwan anyasqa kaqtinqa, payta pruebasqaykiqa aychapi, wakcha kay ñak’ariypi ima... Salomón Salmos 16 Señor, khuyapayakuyniykiqa wiñaypaqmi makiykiq ruwasqankunamanta; Sumaq kayniykiqa qhapaq qokuywanmi Israel llaqta patapi kashan. Ñawiykiqa paykunatan qhawan, manataqmi mayqenninkupas pisichankuchu; Ninriykikuna uyariy wakchakunapa suyakuywan mañakusqankuta... Salmos de Salomón 18 ¡Yaw churiy! qhapaq runa mach'aqwayta mikhuqtinqa ninku:-"Yachayninwanmi", wakcha runa mikhuqtintaq runakunaqa ninku: "Yarqaymanta". ¡Yaw churiy! wawaykitapas, kamachiykitapas pruebaman churay, manaraq imaykikunatapas paykunaman qoshaspa, ama paykunaman qoshaspa, nispa paykunawan karuman; imaraykuchus hunt’a makiyoq runaqa yachayniyoqmi, mana yuyayniyoqña, mana yachaqña kanman chaypas, ch’usaq makiyoqñataq wakcha, mana yachaq, yachaysapakunaq umalliqninña kanman chaypas. ¡Yaw churiy! Huk colocintota mikhurqani, áloetapas millp'urqani, wakcha kayta, pisiyaymanta ima aswan k'arakta tarirqani. ¡Yaw churiy! wawaykita yachachiy qolqeta pisiyachiyta, yarqaymantawan, wasinta allinta ruwananpaq. ¡Ya wawallay! makiykipi kaq sapopa piernanmi aswan allin runamasiykipa mankapi gansomanta; qayllaykipi kaq ovejapas aswan allinmi karu toromantapas. Makiykipi kaq gorriónpas aswan allinmi waranqa gorrión phalaqkunamantaqa. Huñuq wakcha kayqa aswan allinmi askha mikhunata ch’eqechiymantaqa; hinaspapas kawsaq atuqqa aswan allinmi wañusqa leonmantaqa; huk libra millmapas aswan allinmi huk libra qhapaq kaymantaqa, niyta munani qorimanta qolqemantawan; Qoripas qolqepas pakasqa, hallp'a ukhupi pakasqa kashan, manataqmi rikusqachu. ichaqa millwaqa qhatukunapi qhepakun, chaymi rikukun, chaywan churakuqpaqqa sumaqmi. ¡Yaw churiy! huk huch’uy qhapaq kayqa aswan allinmi ch’eqesqa qhapaq kaymantaqa. ¡Yaw churiy! kawsaq allquqa wañusqa wakcha runamantaqa aswan allinmi. ¡Yaw churiy! allin ruwaq wakcha runaqa aswan allinmi huchakunapi wañusqa qhapaq runamantaqa. ¡Yaw churiy! wakchakunata watukuy ñak’ariyninpi, hinaspa Sultanpa qayllanpi paymanta rimay, hinaspa kallpachakuyniykita ruway leonpa siminmanta qespichinaykipaq. Tawa imakunapin mana reypa nitaq ejercitonpas seguro kayta atinkuchu: visirpa sarunchasqan, mana allin gobiernopas, munayta waqllichiypas, sujetomanta tiranía nisqapas; Tawa mana pakasqa kaqkunamantapas: allin yuyayniyoq, mana yuyayniyoq, qhapaq, wakcha ima. Ahicarpa willakuynin 2:17,39-41,49-52,57,67 Askha runakunan qhelli huchapi puriyta chinkachirqanku. imaraykuchus, huk runa machuña otaq allin qhawarisqaña, qhapaqña otaq wakchaña kanman chaypas, runaq churinkunawanmi k’amiyta apamun, Beliarwantaq burlakun. Rubenpa testamenton 2:8 Diospa angelninmi rikuchiwarqan warmikuna wiñaypaq kamachikusqankuta, mañakuqtapas. Reymantataqmi qechunku hatunchakuyninta, kallpasapa runamantapas kallpantapas, mañakuqmantataq wakcha kayninmanta pisi kallpata qechunku. Judá Diospa testamenton 3:22-23
Llakisqa wañuqkunapas kusikuywanmi hatarinqaku, Wiraqocharayku wakcha kaqkunapas qhapaqyachisqa kanqaku, Wiraqocharayku wañusqakunapas kawsarimunqaku. Judá Diospa testamenton 4:31 Llapa wakchakunaman, sarunchasqakunamanmi kay pachapi allin kaqkunata qorqani sapallay sonqoypi. Chhaynaqa, wawayllaykuna, Diospa kamachikuyninta waqaychaspa, soltero kaychis, mana q’otukuspa puriychis, ama runamasiykichispa negocionwan ocupasqa runawan pukllaspa, aswanpas Señorta runamasiykichistawan munakuychis, wakchakunatapas pisi kallpakunatapas khuyapayaychis. Isacarpa Testamenton 1:31,38 Pipas llakipi kaqtinqa suspirasqaytan paypa suspiranwan huñuq kani, Wakchakunawantaq t’antaytapas rakiq kani. Isacarpa Testamenton 2:11-12 Wakcha runaqa, mana envidiakuspa tukuy imapi Wiraqochata kusichiptinqa, llapan runakunamanta aswan saminchasqam, mana yanqa runakunapa ñakariynin kasqanrayku. Chhaynaqa, almaykichismanta envidiakuyta saqeychis, chanin sonqowantaq munanakuychis. Testamento de Gad 2:15-16 Hukninñataqmi suwakun, mana chaninta ruwan, suwakun, engañan, wakchakunatataq khuyapayachin, kaypas iskaymanmi bañakun, llapanmi ichaqa millay. Pipas runamasinta engañaqqa Diostan phiñachin. Ancha Hatun Diospa contranpin llullakuspa jurakun, chaywanpas wakchakunata khuyapayan, kamachikuy simita kamachikuq Wiraqochataqa manan imatapas ruwanchu, phiñachintaqmi, chaywanpas wakchakunatan samarichin. Aserpa Testamenton 1:14-15 Wiraqochay wasimanta karunchakuptinqa, manam vinota tomarqanichu. nitaqmi kinsa p'unchaypas mikhunayta aparqanichu, aswanpas wakchakunaman, onqoqkunamanmi qorqani. Josepa Testamenton 1:30 Pipas hatunchasqa kaqtinqa manan envidiakunchu. pipas qhapaqyachisqa kaqtinqa manan envidiakunchu; pipas valorniyoq kaqtinqa, paytan alaban; allin ruwaq runatan alaban; wakcha runata khuyapayakun; pisi kallpayoqkunatan khuyapayakun; Diosta yupaychaspa takikun. Benjaminpa Testamenton 1:26