Epistolau Paul yr Apostol at Seneca, gyda Seneca at Paul PENNOD 1 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Tybiaf, Paul, eich bod wedi cael gwybod am yr ymddiddan hwnnw, yr hwn a aeth ddoe rhyngof fi a'm Lucilius, ynghylch rhagrith a phynciau eraill; canys yr oedd rhai o'th ddysgyblion yng nghwmni ni ; 2 Canys wedi i ni ymneillduo i'r gerddi Salwstiaidd, y rhai yr oeddynt hwythau yn myned trwyddynt, ac y buasent wedi myned ffordd arall, trwy ein hargyhoeddiad ni y cydunasant â ni. 3 Dymunaf i chwi gredu, ein bod yn dymuno yn fawr am eich ymddiddan: 4 Yr oeddem wrth ein bodd â'ch llyfr o lawer o Epistolau, y rhai a ysgrifenasoch at rai dinasoedd, a phrif drefydd y taleithiau, ac yn cynnwys cyfarwyddiadau hyfryd ar gyfer ymddygiad moesol: 5 Y fath deimladau, fel y tybiwn nad oeddech yn awdwr, ond yn unig yr offeryn cyfleu, er weithiau yr awdwr a'r offeryn. 6 Canys cyfryw yw arucheledd yr athrawiaethau hynny, a'u mawredd, fel y tybiaf fod oedran dyn yn brin yn ddigonol i'w hyfforddi a'i berffeithio yn eu gwybodaeth. Dymunaf eich lles, fy mrawd. Ffarwel. PENNOD 2 Paul i Gyfarch Seneca. 1 Derbyniais eich llythyr ddoe yn bleserus: ac y gallwn ar unwaith ysgrifennu ateb iddo, pe bai’r llanc gartref, yr hwn y bwriadais ei anfon atoch: 2 Canys chwi a wyddoch pa bryd, a chan bwy, ar ba dymhorau, ac i bwy y rhoddaf bob peth a anfonaf. 3 Gan hynny yr wyf yn dymuno na fyddech yn fy nghyhuddo ag esgeulustod, os byddaf yn aros am berson priodol. 4 Yr wyf yn ystyried fy hun yn falch iawn o gael barn rhywun mor werthfawr, fel yr ydych yn ymhyfrydu yn fy Epistolau: 5 Canys ni buasit yn cyfrif yn sensro, yn athronydd, nac yn ddysgawdwr i dywysog mor fawr, ac yn feistr ar bob peth, oni bait yn ddidwyll. Dymunaf ffyniant parhaol ichi. PENNOD 3 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Cwblheais rai cyfrolau, a rhannais hwynt i'w rhanau priodol. 2 Yr wyf yn benderfynol o'u darllen i Cæsar, ac os digwydd unrhyw gyfle ffafriol, byddwch chwithau yn bresennol pan ddarllenir hwynt; 3 Ond os na all hynny fod, byddaf yn penodi ac yn rhoi rhybudd i chi am ddiwrnod, pan fyddwn gyda'n gilydd yn darllen dros y perfformiad. 4 Yr oeddwn wedi penderfynu, pe gallwn yn ddiogel, yn gyntaf gael eich barn am dano, cyn i mi ei chyhoeddi i Cæsar, i chwi gael eich argyhoeddi o'm hoffter tuag atoch. Ffarwel, Paul anwylaf. PENNOD 4 Paul i Gyfarch Seneca. 1 Mor aml ag yr wyf yn darllen eich llythyrau, Dychmygaf eich bod yn bresennol gyda mi; ac yn wir nid wyf yn meddwl dim arall, na'ch bod gyda ni bob amser.
2 Felly cyn gynted ag y byddwch yn dechrau dod, byddwn yn awr yn gweld ein gilydd. Rwy'n dymuno ffyniant i chi i gyd. PENNOD 5 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Yr ydym yn bryderus iawn am eich absenoldeb rhy hir oddi wrthym. 2 Beth, neu beth, sy'n rhwystro dy ddyfodiad? 3 Os ofnwch ddigofaint Cæsar, am i chwi gefnu ar eich crefydd gynt, a gwneuthur proselytiaid hefyd gan eraill, hyn sydd gennyt i ymbil, na ddarfu i'ch gweithred- oedd felly fyned oddi wrth anghysondeb, ond o farn. Ffarwel. PENNOD 6 Paul i Seneca a Lucilius Cyfarch. 1 Am y pethau hynny yr ysgrifenasoch ataf, nid yw yn briodol i mi grybwyll dim yn ysgrifenedig â phen ac inc: y naill yn gadael olion, a'r llall yn amlwg yn datgan pethau. 2 Yn enwedig gan fy mod yn gwybod fod yn agos atoch chi, yn ogystal â mi, y rhai a fydd yn deall fy ystyr. 3 Mae parch i'w dalu i bob dyn, a chymaint mwy, fel y maent yn fwy tebygol o gymryd achlysuron o ffraeo. 4 Ac os dangoswn dymer ymostyngol, ni a orchfygwn yn effeithiol ym mhob peth, os felly y rhai, y rhai a fedrant weled a chydnabod eu hunain yn y cam. Ffarwel. PENNOD 7 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Yr wyf yn proffesu fy hun yn hynod o falch o ddarllen eich llythyrau at y Galatiaid, y Corinthiaid, a phobl Achaia. 2 Canys yr Yspryd Glân a draddododd ynddynt trwoch chwi y teimladau hynny sy'n uchel iawn, yn aruchel, yn haeddu pob parch, a thu hwnt i'ch dyfais eich hun. 3 Gallaswn ddymuno gan hyny, pan yr ydych yn ysgrifenu pethau mor hynod, efallai na byddo eisiau ceinder ymadrodd yn gymmwys i'w mawrhydi. 4 Ac y mae yn rhaid i mi berchenogi fy mrawd, rhag i mi ar unwaith gelu dim yn anonest oddi wrthych, a bod yn anffyddlon i'm cydwybod fy hun, fod yr ymherawdwr yn hynod o falch o deimladau eich Epistolau; 5 Canys pan glybu efe eu dechreuad hwynt yn darllen, efe a ddywedodd, Ei fod yn synnu wrth ganfod y fath syniadau mewn person, nad oedd wedi cael addysg reolaidd. 6 I'r hyn yr attebais, Fod y Duwiau weithiau yn gwneuthur defnydd o bersonau diniwed cymedrig i lefaru wrthynt, ac a roddasant iddo enghraifft o hyn mewn gwladwr cymwynasgar, o'r enw Vatienus, yr hwn, pan oedd efe yng ngwlad Reate, a ymddangosodd ddau ddyn. iddo, a elwid Castor a Pollux, ac a dderbyniasant ddatguddiad gan y duwiau. Ffarwel. PENNOD 8 Paul i Gyfarch Seneca. 1 Er fy mod yn gwybod bod yr ymerawdwr yn edmygydd ac yn ffafriwr i'n crefydd, eto rhowch ganiatâd i mi eich cynghori rhag dioddef unrhyw niwed, trwy ddangos ffafr i ni. 2 Yr wyf yn meddwl yn wir i chwi anturio ar ymdrech beryglus iawn, pan y byddech yn datgan i'r ymerawdwr yr hyn sydd mor groes i'w grefydd, a'i ddull addoli; gan ei fod yn addolwr y duwiau cenhedloedd. 3 Ni wn beth oedd gennych yn arbennig mewn golwg, pan ddywedasoch hyn wrtho; ond yr wyf yn tybied i chwi ei wneuthur o ormod o barch i mi. 4 Ond yr wyf yn dymuno na fyddech yn gwneud hynny yn y dyfodol; canys yr oedd yn rhaid iti fod yn ofalus, rhag i ti, trwy ddangos dy serch tuag ataf, droseddu dy feistr:
5 Ei ddig yn wir ni wna niwed i ni, os parha efe yn genhedloedd; ac ni fydd ei ddigio ef o unrhyw wasanaeth i ni: 6 Ac os gweithred yr ymerodres yn deilwng o'i chymmeriad, ni ddigia hi; ond os gweithreda hi fel gwraig, fe'i gwaradwyddir. Ffarwel. PENNOD 9 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Mi a wn nad yw fy llythyr, yn yr hwn y'ch cydnabuais, a ddarllenais i'r Ymerawdwr eich Epistolau, yn effeithio cymaint ar natur y pethau sydd ynddynt, 2 Y rhai sydd mor rymus yn gwyro meddwl dynion oddi wrth eu moesau a'u harferion blaenorol, fel y'm synnwyd erioed, ac y'm llwyr argyhoeddwyd ohono gan lawer o ddadleuon o'r blaen. 3 Dechreuwn gan hynny o'r newydd ; ac os bu unrhyw beth o'r blaen yn annoeth, a ydych yn maddau. 4 Dw i wedi anfon llyfr de copia verborum atoch chi. Ffarwel, Paul anwylaf. PENNOD 10 Paul i Gyfarch Seneca. 1 Mor aml ag yr wyf yn ysgrifennu atoch, ac yn gosod fy enw o flaen eich un chi, yr wyf yn gwneud y ddau beth annymunol i mi fy hun; ac yn groes i'n crefydd ni: 2 Canys mi a ddylwn, fel y dywedais yn aml, ddod yn bob peth i bob dyn, a bod â golwg ar eich ansawdd, y mae'r gyfraith Rufeinig wedi anrhydeddu pob seneddwr ag ef; sef, rhoddi fy enw yn olaf yn desgrifiad yr Epistol, fel na byddo i mi yn faith, gydag anesmwythder a chywilydd, fy ngorfodi i wneuthur yr hyn yr oeddwn bob amser yn awydd i'w wneuthur. Ffarwel, meistr parchusaf. Dyddiedig y pumed o galendrau Gorphenaf, ym mhedwaredd gonswliaeth Nero, a Messala. PENNOD 11 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Pob hapusrwydd i ti, Paul anwylaf. 2 Os daw rhywun mor fawr, a phob ffordd hyfryd a thithau, nid yn unig yn gyfaill cyffredin, ond yn gyfaill mynwesol i mi, mor ddedwydd fydd achos Seneca! 3 Chwychwi gan hynny, yr hwn sydd mor amlwg, ac mor ddyrchafedig uwchlaw pawb, hyd yn oed y mwyaf, nad ydych yn meddwl eich hunain yn anaddas i gael eich enwi yn gyntaf yn yr arysgrif o Epistol; 4 Rhag i mi ammheu nad wyt yn bwriadu cymaint i'm profi, ag i'm cellwair; oherwydd gwyddoch eich bod yn ddinesydd Rhufeinig. 5 Ac mi a allwn ddymuno bod yn yr amgylchiad neu'r orsaf honno yr ydych, a'ch bod yn yr un peth ag ydwyf fi. Ffarwel, Paul anwylaf. Dyddiedig y xfed o galendrau Ebrill, yn ymgynghoriaeth Aprianus a Capito. PENNOD 12 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Pob hapusrwydd i ti, Paul anwylaf. Onid ydych yn tybied fy mod yn hynod bryderus a gofidus am i'ch diniweidrwydd eich dwyn i ddyoddefiadau ? 2 Ac i'r holl bobl dybied chwi yn Gristionogion mor droseddol, a dychmygu yr holl anffodion a ddigwyddo i'r ddinas, i gael eu hachosi gennych chwi? 3 Ond gadewch i ni ddwyn y cyhuddiad gyda thymer amyneddgar, gan apelio am ein diniweidrwydd i'r llys uchod, yr hwn yw'r unig un y bydd ein cymhelliad caled yn caniatáu inni fynd iddo, hyd nes y bydd ein hanffodion yn dod i ben mewn hapusrwydd digyfnewid.
4 Yr oesoedd gynt a gynhyrchodd ormes Alecsander fab Philip, a Dionysius; ein un ni hefyd wedi cynyrchu Caius Cæsar ; a'i dueddiadau oedd eu hunig ddeddfau. 5 Am aml losgiadau dinas Rhufain, Amlygir yr achos ; a phe caniateid i berson yn fy amgylchiadau cymedrig lefaru, ac y gallai rhywun ddatgan y pethau tywyll hyn yn ddiberygl, dylasai pob un weled y cwbl o'r mater. 6 Yn wir, y mae Cristionogion a'r Iuddewon yn cael eu cospi yn gyffredin am y trosedd o losgi y ddinas ; ond mae'r drwgdybiwr diamheuol hwnnw, sy'n ymhyfrydu mewn llofruddiaethau a chigyddiaethau, ac yn cuddio ei ddihirod â chelwyddau, yn cael ei benodi i'w amser priodol, neu ei gadw hyd at hynny. 7 Ac fel yr aberthir einioes pob person rhagorol yn awr yn lle yr un hwnnw sydd yn awdwr y drygioni, felly yr hwn a aberthir dros lawer, ac efe a ymroddir i'w losgi â thân yn lle pawb. 8 Cant tri deg a dau o dai, a phedwar sgwâr neu ynys gyfan a losgwyd mewn chwe diwrnod: y seithfed a roddodd derfyn ar y llosgi. Rwy'n dymuno hapusrwydd i chi i gyd. 9 Wedi ei ddyddio y pumed o galendrau Ebrill, yn ymgynghoriaeth Frigius a Bassus. PENNOD 13 Annæus Seneca i Gyfarch Paul. 1 Pob hapusrwydd i ti, Paul anwylaf. 2 Yr ydych wedi ysgrifennu llawer o gyfrolau mewn arddull alegorïaidd a chyfriniol, ac felly, gan fod y fath faterion a busnes cedyrn wedi'u hymrwymo i chi, nid oes angen eu gwthio i ffwrdd ag unrhyw lewyrchiadau rhethregol ymadrodd, ond yn unig gyda pheth coethder priodol. 3 Yr wyf yn cofio eich bod yn dywedyd yn fynych, fod llawer trwy effeithio y fath arddull yn gwneyd niwed i'w deiliaid, ac yn colli grym y materion y maent yn ymdrin â hwynt. 4 Ond yn hyn yr wyf am i chwi fy ystyried i, sef parch i wir Ladin, a dewis geiriau cyfiawn, er mwyn i chwi reoli'n well yr ymddiriedaeth fonheddig a roddwyd ynoch. 5 Ffarwel. Dyddiedig vth enwau July, Leo a Savinus consuls. PENNOD 14 Paul i Gyfarch Seneca. 1 Yr oedd eich ystyriaeth ddifrifol yn ddyledus i'r darganfyddiadau hyn, nad yw'r Bod Dwyfol wedi eu caniatáu ond i ychydig. 2 Sicrheir fi gan hynny fy mod yn hau yr hedyn cryfaf mewn pridd ffrwythlon, nid dim materol, sydd ddarostyngedig i lygredigaeth, ond gair gwydn Duw, yr hwn a gynydda ac a ddwg ffrwyth i dragywyddoldeb. 3 Yr hyn a gefaist trwy dy ddoethineb, a bery yn ddi-nam byth. 4 Credwch y dylech osgoi ofergoelion Iddewon a Chenhedloedd. 5 Y pethau yr ydych wedi eu cyrraedd mewn rhyw fesur, gwnewch yn ddarbodus i'r ymerawdwr, i'w deulu, ac i gyfeillion ffyddlon; 6 Ac er y bydd eich teimladau chwi yn ymddangos yn anghynnes, ac heb eu hamgyffred ganddynt, gan na fydd y rhan fwyaf ohonynt yn ystyried eich ymddiddanion, eto bydd Gair Duw unwaith wedi ei drwytho ynddynt, yn eu gwneud yn hir yn ddynion newydd, yn dyheu am Dduw. 7 Ffarwel Seneca, yr hon wyt anwylaf i ni. Dyddiedig ar y Calends o Awst, yn ymgynghorai Leo a Savinus.