BÀN ĂN

GALATEO: CÁC QUY TẮC SẮP XẾP VÀ ỨNG XỬ TRÊN BÀN ĂN

Vào thế kỷ XVI, Galeazzo Florimonte - một vị giám mục tại làng Sessa Aurunca (miền Nam nước Ý), đã đưa ra quy tắc ứng xử lịch sự trên bàn ăn. Ông gọi nó là “Galateo de ‘Costumi”, và mặc dù thuật ngữ “Galateo” ban đầu có nghĩa chỉ một tính từ đặc trưng liên quan đến Galeazzo, thuật ngữ này hiện được sử dụng ở Ý để chỉ một bộ các quy tắc cần tuân theo trên bàn ăn. Tất cả các quy tắc này cùng nhau định hướng một cách hành xử cực kỳ trang trọng và thậm chí rất cao quý, nhưng không tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc này không có nghĩa là bạn thiếu lịch sự. Tuy nhiên, về tổng thể, các quy tắc này đã được điều chỉnh cho phù hợp với thói quen phổ biến, phù hợp với các tình huống trang trọng và hiện vẫn đang được áp dụng cho đến ngày nay. Hơn nữa, Galateo cũng đề cập đến các hướng dẫn về việc chuẩn bị bàn ăn. Các quy tắc này hiện vẫn đang được áp dụng trong các sự kiện sang trọng như sự

kiện tại khách sạn cao cấp hay tại các bữa tiệc với những vị khách đặc biệt.

Trước tiên, bàn ăn cần được sắp xếp như sau. Nĩa nên được đặt ở phía bên trái đĩa, đầu nĩa hướng vào giữa bàn. Ngược lại, dao nên được đặt ở bên phải đĩa và lưỡi dao quay vào phía chiếc đĩa. Dao nĩa dùng cho món tráng miệng phải được đặt giữa đĩa và ly theo chiều ngang, và tay cầm phải hướng về phía mà người đó sẽ sử dụng –bên trái đối với nĩa và bên phải đối với thìa và dao. Cuối cùng, trên bàn chỉ nên sử dụng tối đa 5 ly: ly lớn nhất dành cho nước lọc, xếp theo kích cỡ bé dần là ly dành cho vang đỏ và vang trắng. Các ly này sẽ được đặt ở phía trên bên phải của đĩa. Thông thường, ly dành cho đồ tráng miệng sẽ có kích cỡ nhỏ hơn vì chúng được dùng cho vang cường hóa, đây là loại vang có nồng độ cồn cao nên mọi người sẽ chỉ dùng một lượng nhỏ. Loại vang này sẽ không được mang ra bàn ngay từ đầu mà chỉ được phục 06

GALATEO: CÁC QUY TẮC SẮP XẾP VÀ ỨNG XỬ TRÊN BÀN ĂN

vụ khi bắt đầu món tráng miệng. Về cách ứng xử, quy tắc đầu tiên và có thể là điều mọi người ít ngờ đến nhất đó là không được nói “Buon Appetito!”, một lời chúc kiểu như “Chúc ngon miệng!”. Trên thực tế, bữa ăn được coi là dịp để mọi người trò chuyện, và đồ ăn chỉ là một cái cớ mà thôi. Vì vậy, việc chúc ăn ngon miệng trước mỗi bữa ăn có thể khiến mọi người hiểu sai ý nghĩa thực sự của hoạt động này và cho rằng đồ ăn quan trọng hơn việc trò chuyện, kết nối với nhau. Điều thứ hai cần lưu ý là khi mọi người quây quần tại bàn ăn, người đầu tiên dùng bữa phải là chủ nhà hoặc người tổ chức buổi tiệc. Khi ăn, khăn ăn phải được đặt trên đầu gối hoặc trên bàn, và không đặt khuỷu tay trên bàn. Khi ai đó muốn tạm dừng ăn, người đó cần đặt dao nĩa trên đĩa chéo nhau như chiều kim đồng hồ chỉ lúc 4:20. Khi ai đó muốn kết thúc bữa ăn, dao nĩa nên được đặt song song theo chiều ngang và đặt trên đĩa. Có một quan niệm tuy nổi tiếng nhưng lại hoàn toàn sai về văn hóa dùng bữa của người Ý đó là: người Ý thường kết thúc bữa ăn bằng “Scarpetta” - dùng tay hoặc nĩa xiên qua mẩu bánh mì để lấy sạch phần nước sốt còn sót lại trên đĩa. Với những phép tắc quý tộc và lễ nghi hoàng gia này, có thể giờ bạn sẽ cảm thấy không được thoải mái khi ngồi vào bàn ăn kiểu Ý, dường như mọi ánh mắt của các vị khách khác đều đổ dồn về phía bạn để xem bạn có đang hành xử đúng mực hay không. Tuy nhiên, ở Ý cũng như ở những nơi khác, ăn uống là khoảnh khắc thư giãn và thoải mái, chúng tôi hy vọng bạn có thể thưởng thức bữa ăn của mình một cách an yên!