شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
40
39
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
38
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
یک منهتن جدید بعد از یازده سپتامبر مایکل بلومبرگ ویژه نامه روزنامه یواس تودی ترجمه محبوبه حسین زاده
وقت��ی که به گذش��ته نگاه م��ی کنیم و به زندگ��ی فکر می کنیم ،در زندگی همه مان لحظات خاصی وجود دارد -فارغ التحصیلی ه��ا ،ازدواج ها ،تولدها و خاکس��پاری ها .همه ما این لحظات خاص را در مراح��ل مختلف زندگی مان تجربه می کنیم .ولی به ندرت تمام یک کشور چنین لحظه ای را با هم تجربه می کند ،همه با هم .این یکش��نبه ،ما این لحظه را تجربه خواهیم کرد. ما به گذش��ته نگاه می کنیم و وحش��ت و ش��جاعت یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱را به یاد می آوریم .ما به یاد می آوریم شوک، غم و خش��می را که آن روز احس��اس کردیم .و مخصوصا به ی��اد می آوریم زندگانی را که از دس��ت دادی��م -مردمی که می ش��ناختیم ،داستان هایی که ش��نیدیم ،چهره هایی که دیدیم .امسال در مقر مرکز تجارت جهانی ،به لطف حمایت های فراوانی که از مردم سراسر کشور و دنیا دریافت کردیم، بنای یادبودی زیبا و الهام بخ��ش برای همه قربانیان افتتاح می کنیم :کس��انی که در مرکز تجارت جهانی در پنتاگون و شنکسویل مردند -و همین طور کس��انی که در بمبگذاری مرکز تجارت جهانی در سال ۱۹۹۳کشته شدند. \ما می دانیم که بعد از این حمالت نمی توانیم کسانی را که از دس��ت دادیم ،دوباره برگردانیم ولی م��ی توانیم با احیای شهرمان از زندگی آنها تقدیر کنیم -و با دستیابی به رسالتی که ما را از غم رهایی می بخشد ،تجلی عزم و اراده مان برای به مبارزه طلبیدن تروریست ها و انعکاسی از میهن پرستی مان.
من کمت��ر از دوماه بعد از این حمالت و وقتی که هنوز خرابه های منطقه «گراندزیرو» خاکس��تر می ش��دند ،به عنوان شهردار نیویورک انتخاب ش��دم .عقل می گفت که دهه ها زمان می برد تا ش��هر نیویورک و بخص��وص بخش جنوبی منهت��ن به حالت عادی برگردند -البت��ه اگر به حالت عادی برمی گشتند .تجارت و کسب و کار از رونق می افتاد ،توریست ها دیگر به این ش��هر نمی آمدند و س��اکنان این مناطق در جستجوی پناهگاه در حاشیه های شهر بودند و یا این منطقه را کامال تخلیه می کردند .این طور فرض می شد که این پایان منطقه جنوبی منهتن(دانتوان) باشد ،منهتن آنطوری که ما می ش��ناختیم -و آن طوری که بود ،ولی نه به ش��یوه ای که پیش بینی زیادی در موردش شده بود. جن��وب منهتن ب��رای چندین ده��ه ،منطق��ه ای تجاری و پایتخت اقتصادی بود ولی چندان محل سکونت نبود .ساعت ۶بعدازظهر مغازه ها تعطیل می شدند ،مردم ناپدید می شدند و این منطقه شبیه شهر ارواح می شد .بسیاری از نیویورکی ها نمی خواستند در جنوب منهتن زندگی کنند چون فروشگاه ها ،رستوران ها ،سوپرمارکت ها ،مدارس و پارک های خیلی کمی در این منطقه وجود داشت. در س��ال ،۲۰۰۲کارمان را ش��روع کردیم تا همه این موارد را مطابق تصورها و نقش��ه های جدیدی که در مورد تبدیل جنوب منهتن به محله مس��کونی داش��تیم ،تغییر دهیم و سرمایه گذاری هایی صورت گرفت تا نیویورکی ها بپذیرند که به این منطقه حیات دهند.
در ده سال گذش��ته ،جمعیت جنوب منهتن تقریبا دوبرابر شده است .بیشتر از ۱۵هزار خانه ساخته شده است از جمله بلندترین مجتمع مس��کونی در نیمکره غربی زمین که یک برج ۷۶طبقه در کنار پل بروکلین است .هشت باب مدرسه باز شده است .بیشتر از ۳۰جریب پارک احداث و یا به زودی احداث می شود .سالن های جدید تئاتر و هنرهای نمایشی باز شده اند .سرویس های عبور رودخانه ای اضافه شده اند .هتل های جدید افتتاح شده اند .و هم اکنون شرکت های تجارتی جدید بیشتری نس��بت به قبل از حمالت یازده سپتامبر در جنوب منهتن در حال فعالیت هستند. در خ��ود محوطه ای که در یازده س��پتامبر مورد حمله قرار گرفت ،هفت مرکز تجارت جهانی بازسازی شده است و هم اکنون برای تجارت باز است؛ مرکز تجارت جهانی اول هفتاد طبقه و در مس��یر رسیدن به ۱۰۵طبقه است؛ مرکز تجارت جهانی چهارم ۴۰ ،طبقه است و هر روز هم ارتفاعش بیشتر می شود .این برج ها ،پیمان عزم و قدرت ملت ما هستند. بگذارید این یکشنبه همان طور که به انعکاس تاریک ترین روز ملت مان می پردازیم ،دهه ای را هم به خاطر بیاوریم که این گونه دنبال شد -چگونه نپذیرفتیم تا در برابر وحشت و تعصب خم ش��ویم ،چگونه متحد شدیم تا دوباره شهرمان و کشور را احیا کنیم و چگونه همانطور که اسامه بن الدن مرده است ،جنوب منهتن زنده تر از همیشه است. *مایکل بلومبرگ ،شهردار کنونی نیویورک است.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
37
ما زیر سؤال می برند». منطق ساده
فقط یک چیز قطعی بود :حمله انگیزۀ مذهبی داش��ت .چنین م��ی نمود که ناگه��ان در نیویورک ب��ه هرکس که فوری پرچم آمریکا را به اهتزاز درنیاورد و تابلوی « خدا آمری��کا را حفظ کند» را از پنچره آوی��زان نکرد ظنین بودند. درفرودگاه ه��ای اروپا ،طب��ق مطالعه های انجام ش��ده ۷۵درص��د اروپایی های غ ربی ،وقتی مسافری را با ریش و عمامه می دیدند ،ظرف سه ثانیه دست کم یک باربه واژۀ « تروریس��ت » فکر می کردند
جن��گ های انگیزه یافته از دین درتاریخ بش��ر بس��یار بوده ندارد که صفحه های اول یادداش��ت های کوتاهی که رئیس حاکم س��یکون بنا بر تصمیم اتحادیۀ جمهورسابق آمریکا جورج بوش هر روزاز پنتاگون دریافت اس��ت .کالیس�� ِتنِس ِ آمفیکتیون��ی به اصطالح اولین جنگ مق��دس را انجام داد .می کرد نقل قول هایی از انجیل داشت. دش��من ،شهرکریسا بود که از زائران برای رفتن به دلفی باج می خواس��ت .جنگ هشت سال طول کش��ید قبل ازاینکه ظاهرا این یادداشت ها در دوران وزیر دفاع دانالد رامسفلد با نقل قول های��ی ازانجیل تزیین می یافت تا به رئیس جمهو ِر کریسا درسال ۵۹۲پیش از میالد فتح ونابود شود. ازآن به بعد دین هم��واره کاتالیزور بحران ها بود یا به عنوان معتق��د جرأت دهد «.بدان که به تو امرکردم که بی نگرانی و بهانه از آن س��وء استفاده شد .منطق ساده می گوید هرکس خرسند باشی .نگران نباش ونترس؛ زیرا خداوند درهرآنچه با ش��یطان می جنگد الج��رم خدا طرف اوس��ت .و تعجبی خواهی کرد با توست».
این آیات از قراردر یادداشتی بوده و در یاداشت دیگری روی عکسی از سه سرباز نوشته شده بود « :پیکان های آنها تیزاست و کمان هایشان کش��یده .نعل های اسبانشان چون صخره است و چرخ های ارابه هایشان مانند توفان». ِ مخالفت مشترک بنابراین دولت آمریکا به افراط گرایی تروریس��ت ها با نوعی اف��راط گرایی واکنش نش��ان داد .دربارۀ ق��رآن به گونه ای صحبت ش��د که گویی مقدمه ای است برای جنگ و ساخت بمب – و درنقطۀ مقابل انجیل ارائه ش��د که گویی رونوشت بهشت در زمین است. این امربه پرسشی منجر می شود که آیا دین واقع ٌا ریشۀ همۀ بدبختی هاست – یا آیا انسان ها ،اگر دین نبود ،دلیل دیگری پیدا می کردند تا بر سرهم بکوبند .مطالعه های چندی نشان می دهد که در ۲۰سال گذشته دقیق ٌا به همان تعداد عملیلت انتحاری غیر مذهبی وجود داش��ته که مذهبی .تنها ش��ش درصد تمامی عملیات تروریستی درسال های بین ۱۹۹۸و ۲۰۰۴انگیزۀ مذهبی داشتند. متفکرفرانسوی ولتر روزگاری نوشت « :خداناباوری نیست که درگیری های خونین را باعث می شود بلکه افراط گرایی». باید این جمل��ه را گس��ترش داد :نه خداناب��اوری ونه دین درگیری های خونین را باعث نمی شوند بلکه افراط گرایی. پیروان ادی��ان باید باهم زندگی کنند ن��ه در کنارهم و البته نه علیه ه��م .ازاین رو جنگ مقدس قرن ۲۱نباید بین ادیان انجام شود – بیشتر نیاز به مخالفت مشترک همۀ دین ها علیه کسانی است که از دین سوء استفاده می کنند. * نویسنده پنج سال در بارۀ دین های مختلف مطالعه کرده و کتاب « می خواهم به بهش�ت بروم – یا به عنوان گاوی خوشبخت دوباره زاده شوم » را نوشته است.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
36
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
ایمان و بذرِ بدی؛ ده سال یازده سپتامبر و دین یورگن اشمیدر دویچه تسایتونگ /سپتامبر 2011 ترجمه ح.پدرام از آلمانی تلویزیون انگلیس درسال ۲۰۰۶مجموعۀ مستندی پخش کرد .نام این مجموعه « ریش��ۀ هم��ۀ بدبختی ها » و مجری آن منتق ِد دین ریچارد داوکینز بود .در رس��انه های انگلیس تبلیغ آن را کرده بودند ،دراین تبلیغ سراسرنمایی از َمن َهتن دیده می شد که زیرآن نوشته شده بود « :تصورکنید دنیایی داشته باشیم بدون دین! » مردم مجبورنبودند خیلی قوۀ تخیل خود را به کار بیندازند زیرا می شد دراین تصویربرج های مرکزتجارت جهانی را به آشکاری دید. دنیا دراین یازدهم س��پتامبر س��ال ۲۰۰۱ت��کان خورد – ازس��ویی به دلیل اتفاق های چنان وحشتناکی که کسی تا آن زمان تصورش را هم نمی توانست بکند .ازدگرسو اما زیرا چنین می نمود که دش��من را نمی توان گرفت .سازمان سیا بعدها در یادداشتی این مقایس��ه را کرد که در دوران جنگ سرد با دایناسوری طرف بودند – و اینک درجنگل درحفره ای ژرف با حیوان های خطرناک افتاده اند. فقط یک چیز قطعی بود :حمله انگیزۀ مذهبی داشت .چنین می نم��ود که ناگهان در نیویورک به هرکس که فوری پرچم آمریکا را به اهتزاز درنی��اورد و تابلوی « خدا آمریکا را حفظ کند» را از پنچره آویزان نکرد ظنین بودند .درفرودگاه های اروپا ،طبق مطالعه های انجام ش��ده ۷۵درصد اروپایی های غربی ،وقتی مسافری را با ریش و عمامه می دیدند ،ظرف سه ثانیه دست کم یک باربه واژۀ « تروریست » فکر می کردند. ترس ازترورتبدیل به ترس ازاس�لام شد ،سوء ظنی عمومی ایجاد گشت – ابتدا نس��بت به اسالم ،بعد نیز نسبت به دین های دیگر .کارشناس تروریس��م بروس هوفمان درکتابش به نام « تروریس��م – جنگ اعالم نش��ده » تش��ریح کرد که اقدام های خصمانه در زم��ان حاضرنیز محدود به دین های
داالیی الم��ا درکتابش به ن��ام « کتاب انس��انیت » م��ی نویس��د « :درتاریخ طوالنی ما همیش��ه اینگونه بوده است که دین ها ازجمله عام��ل های اصلی بح ران ها ب��وده اند .حتی امروز با نفاق مذهبی و نفرت انسان ها را می کشند و شهرها را وی ران می کنند و جوامع را از تعادل به درمی آورند .ازاین رو تعجب ندارد که بسیاری از مردم اهمیت دین را درجامعۀ ما زیر سؤال می برن
درمتروی توکیوگاز اعصاب منفجرکردند ،وازهندوهایی که درس��ال ۱۹۹۰به معبدی در ایودیا یورش بردند که دراین خاصی نیست. ماجرا بی��ش از ۲۰۰۰نفرجان باختند .همۀ اینها الجرم این پرسش را مطرح می کند :دنیا بهتر و آرام تر نمی بود اگر دینی » عامل های اصلی بحران« وجود نمی داشت؟ آیا دین چیز بدی است و آنگونه که ریچارد به گفت��ۀ هوفمان نه تنها تروریس��ت های اس�لامی بلکه « داوکینز می خواهد باید کنار گذاشته شود؟ تروریسم یهودی» هم وجود دارد که درمنفجرکردن خانه ها خود را نشان می دهد .درکتابش دربارۀ تصویر وحشتناک « حتی داالیی الم��ا درکتابش به نام « کتاب انس��انیت » می میهن پرستان مسیحی» می نویسد که برتری نژاد سفید را نویس��د « :درتاریخ طوالنی ما همیشه اینگونه بوده است که تبلیغ می کنند و درس��ال ۱۹۹۵ساختمانی را دراوکالهاما دین ه��ا ازجمله عامل های اصلی بحران ه��ا بوده اند .حتی امروز با نفاق مذهبی و نفرت انسان ها را می کشند و شهرها منفجرکردند. را ویران می کنن��د و جوامع را از تعادل به درمی آورند .ازاین وی از فرق��ۀ بودای��ی آئوم گ��زارش می دهد ک��ه اعضایش رو تعجب ندارد که بسیاری از مردم اهمیت دین را درجامعۀ
35
اینها شکس��ت های سنگین وپرهزینه ای هس��تند ،برای آمریکا و برای بقیۀ جهان .طبق ارزیابی محتاطانۀ دانشگاه ب��راون تقریب�� ٌا ۱۴۰هزارغی��ر نظامی درافغانس��تان وع راق ق ربانی شده اند. وعملیات انتقامیِ سنگین بیش از سه بیلیون دالرهزینه بر م��ی دارد ،اکنون دربدهی های آمری��کا و درجیب مردم جای هردالرخالی است جمهورفعلی باراک اوباما اس��ت ،وی مجبورهم هس��ت این مطلب را بگوید .زیرا درکشور اتحاد نادری شکل گرفته است، ازچپی ها افراطی و راست های افراطی.
کش��ور بیش از پیش دچارتشتت اس��ت ،با کنگره ای که که درآن راس��ت ه��ای افراطی و چپ های افراط��ی به تلخی با یکدیگر درگیرند – و حتی اگرخطر ورشکس��تگی حکومت تهدید می کند حاضرنیستند با هم حرف بزنند. ای��االت متحده ،که عظمت خود را مدی��ون باز بودن آغوش این کشور به روی همه اس��ت وازاین نظر شیبه هیچ کشور دیگری نیس��ت ،بدگمان ترو ترسوتر شده و بیشتردر موضع دفاعی قرارگرفته– درمقابل مسلمانان ،درمقابل خارجیان، درمقاب��ل بیگانگان .آمریکا با اس��تفاده ازنیروی غیرنظامی مهاجران غیرقانونی راتعقیب می کند و رئیس جمهورسیاه رادرکاخ سفیدهنوز خیلی ها بر نمی تابند. وضعیت استثنایی آمریکا همیشه برگ برندۀ این کشور بود. نامزدان تازه برای کاخ سفید هنوز درمبارزه های انتخاباتی برآن تأکید می کنند ،اما چ��ون وردی بی محتوا طنین می افکند ،مانند یک��ی از دروغ های مبارزه های انتخاباتی که به هیچ رو نباید در بارۀ آنها سؤال کرد. زیرا بعد ممکن است معلوم شود که بسیاری ازچیزها درآمریکا
آنها می خواهند آمریکا را تبدیل به یک ابرقدرت خس��یس بکنند .فقط یک چیز م��ی خواهند :نیروهای آمریکایی باید استثنایی است زیرا بسیارمنفی است .بدترین آماربهداشتی به خانه برگردند ،دیگرکش��ورها هم باید بدانند آنها کجا می با وجود یکی ازگران ترین نظام ه��ای خدمات درمانی دنیا .مانند .آخرهر چه باش��د ،انزواطلبان اینگونه اس��تدالل می بودجه های آموزشی که به هدر رفته اند .دیوانگی تسلیحاتی کنند ،کشورهای دیگر اصو ٌال آمریکا را نمی فهمند. که باعث می شود آمریکا برای تانک وموشک به همان میزان آمری��کا ازبقی��ۀ جه��ان بیگانه ش��ده اس��ت .تقصیربا خود هزینه کند که تقریب ٌا دیگرکشورهای جهان با هم. آمریکاس��ت ،اما بقیۀ جهان هم تقصیردارد – زیرا خیلی ها و حفظ یک نظام مالی که قمارب��ازی را پاداش می دهد – و آمریکا را درهمه جا عامل می بینند ونه دیگرقربانی. مستعدترین جوانان را نه به اختراع وابداع که به انجام معامله های پرخطرمالی تش��ویق می کند .همۀ اینها درحالی است این واقعی��ت آن روزی که به محل اقامت اوس��امه بن الدن که چین ودیگر کش��ورهای درحال توسعه می توانند توجه حمله کردند واو را کشتند کام ٌ ال آشکار شد .آمریکایی ها وقتی خبر را ش��نیدند خود جوش درخیابان ها شادی کردند .اما خود را متمرکز رونق اقتصادی خود کنند. بسیاری دردیگر کشورهای جهان مایل نبودند در این شادی همراهی کنند .آنها به شادی علنی از مرگ یک تروریست با آمریکا – بیگانه از بقیۀ جهان ناباوری واکنش نش��ان دادند .ناباوری دیگران اغلب همراه با آمری��کای منحصر به ف��رد به کج��ا م��ی رود؟ « نیویورک خودپسندی ودادن درس به آمریکایی ها بود. ماگازین» خالصه می کند «:رابطۀ مثبت ما با سرمایه داری پیچیده ترش��ده اس��ت ،تحرک اجتماعی ما دیگرکمترامن اما این نش��ان می دهد :نه دیگرقربانیان این حادثه هستند که در مرکز توجه قراردارند .به جای آن گناهان قربانیان اول است ،مهاجران و تنوع ما کمترمنحصر به فرد است». کانون توجه واقع گردیده اس��ت – گناهان آمریکا .ابرقدرت حتی درسیاس��ت خارجی آمریکای ابرق��درت دیگر خود را باید این موضوع را تا حد زی��ادی تقصیرخود بداند .اما با این سرمش��ق جهان نمی بیند« .هدایت ازپشت » شعار رئیس وجود غمبار است.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
34
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
سرزمی ِن قربانیان سرزمین عامالن ِگ ِرگور پِتِراشمیتس اشپیگل آنالین /سپتامبر 2011 ترجمه ح.پدرام از آلمانی درحالیکه هنوزازبرج های مرکزتجارت جهانی دود بلند می ش��د ریچارد آرمیتاژ معاون وزیردفاع آمریکا چند روزی بعد از یازدهم سپتامبراین جمله را گفت « :تاریخ امروز آغازمی شود» – به دیگرس��خن حرف او به این معنا بود :امروز تاریخ از نو آغاز می شود. دهۀ بعدی نش��ان داد که پیش گویی آرمیتاژ درست از آب درآمد .فقط اینکه وی نتوانست پیش بینی کند که تاریخ بعد از این نقطۀ عطف چه غمگین خواهد گذاشت. صحبت ازماجرای افول ابرقدرتِ آمریکاست. مجری تلویزونی جو اسکاربُورو امروز با تعجب به یاد می آورد درشکوفایی تمام بود ،همانند روم که قبل ازاین حادثه کشور ِ در بهترین دوران خود. بوش جمهوری خواه ازبیل کلینتون دمکرات برای ج��ورج ِ ِ مازاد بودجۀ چربی رسیده بود .کوتاه زمانی قبل ازآن آمریکا درکوزوو به اروپایی ها نشان داده بود که حتی درحیاط خلوت آنها به عنوان « ملتی بی جانشین» ( مادلین البرایت) توانست بحران را حل کن��د .بیل گیت ومایکروس��افت هنوزهمه را خوش می آمدند. بعد هواپیماها آمدند ،هدایت شده به دست یاران اوسامه بن الدن – و ب��رای لحظه ای کوتاه چنین می نمود که ابرقدرت بازهم قوی ترمی شود .رهبرفلس��طینی ها یاسرعرفات داد که از اوهنگام اعط��ای خون برای قربانی��ان عکس بگیرند، حتی فرانس��وی ها همه به یکباره می خواس��تند آمریکایی همبستگی باش��ند ،صدراعظم آلمان گرهارد شرودرقول « ِ نامحدود» داد. آنچه در پی آمد س��وء تفاهمی بود نامح��دود .بن الدن امید داش��ت آمریکایی ها را درجنگ های خونی��ن درگیر کند. حتی خودش نمی تونست حدس بزند که چه خوب مؤفق به
مجری تلویزونی جو اسکارب ُورو امروز با تعجب به یاد می آورد که قبل ازاین حادثه کشور درش��کوفاییِ تمام بود، همانن��د روم در بهتری��ن دوران خود. از بیل کلینت� ِ �ون دمک رات ب رای جورج ِ بوش جمهوری خواه مازاد بودجۀ چ ربی رس��یده بود .کوت��اه زمانی قب��ل ازآن آمری��کا درکوزوو به اروپایی ها نش��ان داده بود که حتی درحیاط خلوت آنها به عنوان « ملتی بی جانشین» ( مادلین الب رایت) توانس��ت بح ران را حل کند. بیل گیت ومایکروسافت هنوزهمه را خوش می آمدند این کارخواهد شد. غمبار بوش میراث ِ آمریکا مدتها درعراق گرفتار بود ،سرزمینی که به مدتی بسیار طوالنی آمریکا رادرحسرت پیروزی نگاه داشت و پیروزی به دس��ت آمده واقعی نبود .آمریکا درافغانستان گرفتاراست، سرزمینی که پیروزی درآن دیگر ممکن نمی نماید .و آمریکا
گرفتارمتحد خود پاکستان است که دیگر به آن کشورنه می تواند اعتماد کند ونه با این وجود آن را رها – رابطۀ دوستانه ای که برنده درآن پیش بینی نشده است. اینها شکست های سنگین وپرهزینه ای هستند ،برای آمریکا و برای بقیۀ جهان .طبق ارزیابی محتاطانۀ دانش��گاه براون تقریب ٌا ۱۴۰هزارغیر نظامی درافغانستان وعراق قربانی شده انتقامی سنگین بیش از سه بیلیون دالرهزینه اند .وعملیات ِ بر می دارد ،اکنون دربدهی های آمریکا و درجیب مردم جای هردالرخالی است. این درحالی اس��ت ک��ه بعد ازماج��رای یازدهم س��پتامبر کش��وربرای مدت کوتاه��ی متحد می نم��ود ،آمریکایی ها یکدیگر را درآغوش می گرفتند ،حتی نیویورک که اغلب سرد می نماید به ناگهان خونگرم شده بود .اما بوش به جای وحدت دنبال بهانه بود ،آن بهانه ای که به افغانس��تان و عراق لشکر بکشد .این میراث غمباراوست :اینکه آمریکا حتی نمی تواند آنچنان که باید وشایدغم قربانیان را بخورد .زیرا مدتهاست آمریکا را عامل می دانند و نه دیگرقربانی. این درحالی است که دهۀ ترورآمریکایی ها را واقع ٌا به وحشت انداخت و ازآنان قربانی ساخت – حتی آنهایی را که این حمله را تنها از تلویزیون دیدند. بدگمان ،ترسیده ،درموضع دفاعی ای��االت متحده امروز بع��د از همۀ کاهش ه��ای مالیاتی در زمان بوش کشوری است که ازنظراجتماعی دچار دوپارگی شدیدی است .فاصلۀ فقر وغنا تقریب ٌا آنقدر زیاد است که در زمان صاحبان صنایع نف��ت و فوالد درقرن نوزدهم بود .پنج درصد آمریکای��ی ها تقریب ٌا ۴۰درص��د کاالهای مصرفی را مصرف می کنند.
33
پس از یازده سپتامبر یک همبستگی جهانی با ایاالت متحده به وجود آمد. روزنامه چ پ‌گ رای ف رانسوی لوموند در صفحه اول خود با تیتر درشت نوشت: «م��ا هم��ه امریکای��ی هس��تیم!» اما اکنون که ۱۰سال از این رویداد فاصله گرفته‌ایم ،پرس��ش‌های جدی‌تری در ارتب��اط به ی��ازده س��پتامبر و واکنش حکومت جورج بوش مطرح م ی‌گردد هدف خود قرار داده تا از بین شان هسته های خفته ی ترور ردیابی و از بین برده شوند. جورج بوش طی سخنرانی ای در سنای امریکا هشدار داد که شبکه های ترور در سرتاسر نقاط جهان را از بین خواهد برد .باید گفت که رییس جمهور امریکا در زمانی این گونه غرورآمیز نسبت به دشمنان حقیر خود حرف می زد که امریکا یک دهه موفقیت در جهان تک قطبی را پشت سر می گذراند؛ نشانه ای از رکود اقتصادی و بازار کساد کار دیده نمی شد؛ امریکا نه تنها با کسری بودجه که مازاد آن مواجه بود ،و هنوز امریکایی ها بشکه نفت را نه ۱۱۵که ۲۸دالر امریکایی از خاورمیانه می خریدند. پس از یک دهه ،جانشین جورج بوش از خطرات جدید تروریستی سخن می گوید .پس امریکا در جنگ با ترور موفقیتی به دست نیاورده است .درست است که شبکهی القاعده رهبر قدرتمند خود را در اسالم آباد از دست داد. ولی پس از حمله امریکا به عراق ،اکنون القاعده تنها یکی از سازمانهای تروریستی در جهان است .دهها سازمان دیگر با الهام گرفتن از موفقیت ها و جسارت القاعده ،ایجاد شدهاند. حکومت بوش تصور میکرد که با حمله به افغانستان پایگاه القاعده نابود شده و در منطقه نیز متحدین امریکا رد این گروه را گرفته و در نهایت القاعده را از پای در خواهند آورد .اما چه کسی می توانست تصور نماید که متحدین امریکا در منطقه، خود از شورشیان و تروریست های سنی و شیعه در رقابت های سیاسی استفاده می نمایند .ایران جنگ جویان شیعه عراقی را حمایت می کرد و عربستان جنگ جویان سنی را. در اوج اشغال عراق که روزانه ده ها عراقی و سرباز امریکایی در این کشور از بین می رفتند ۴۰ ،درصد جنگ جویان سنی از خاک عربستان سعودی وارد عراق می شدند تا در نبرد با جنگجویان شیعه نفوذ ایران در آنجا را محدود نمایند.
در قدم اول ،القاعده ،از یک گروه ایدیولوژیک نظامی ،به یک اش در سال ۲۰۰۲میالدی واضح ساخت :وعده هژمونی و جنبش الهام بخش مبدل گردید و افراط گرایی اسالمی در اقتدار دایمی ایاالت متحده ،در پیش گرفتن دکترین جنگ پیشگیرانه و کنارگذاشتن قید و بند چندجانبه گرایی و قالب مقاومت در برابر امریکا در عراق جان تازهای گرفت. عمل کردن یک جانبه ،چه با متحدان اروپایی و چه بی آنها. در حقیقت ،سیاست نظامی امریکا علیه تروریسم پایه های اجتماعی گروههای افراطی و تروریستی را در خاورمیانه ایاالت متحده می خواست که خاورمیانه را بدون دولتهای وسیع تر ساخت و ایدیولوژی افراطی دینی در درون غرب سرکش ،به تعبیر حکومت بوش ،تحت نفوذ خود در آورد. جای خود را باز کرد .با این که تعدادی در امریکا تالش می سقوط طالبان اعتماد به نفس شدید را به اداره آن کشور داد ورزیدند که رشد افراط گرایی اسالمی را ریشه در مذهب و و شاید احتمال می داد که به خاطر منفور بودن صدام حسین نفرت اسالم از زندگی غربی جستجو نمایند ،ولی رشد اسالم این پیروزی شیرین در عراق و بعدا در ایران تکرار گردد .اما گرایی نظامی را بدون حمله امریکا به عراق نمیتوان نادیده بلندپروازی جمهوری خواهان در عراق شکست خفت باری گرفت .در حقیقت ،امریکا به محبوبیت القاعده با حمله از دست گروه های جنگ جوی شیعه و سنی خورد. نامشروع به عراق کمک کرد تا افراط گرایی و جنگ جویی به اکنون شما میتوانید چهرهای افتادهتر و متواضعتر از امریکا یک وظیفه دینی در برابر «اشغالگران» تبدیل شود. را در جهان امروز ببینید .باراک اوباما به متحدان اروپایی روند رشد افراطیت و جنگ جویی مذهبی در خاورمیانه خود تکیه می نماید .در جنگ لیبی نقش اصلی را به فرانسه متوقف نشده است بلکه دارد قلب جوامع اسالمی را در و بریتانیا داد و خود در عقب صحنه به تالشهایش ادامه داد. کشورهای غربی هدف می گیرد .احتمال می رود که در امریکا باید تا ۴تریلیون دالر از کسری بودجه خود کم نماید خاورمیانه طغیان های مردمی یا بهار عربی ،جای هویت و به شدت با رکود اقتصادی و کساد بازار کار مبارزه نماید. امریکایی ها تا مرز انزوا از حکومت خود میخواهند که مساعی های سیاسی افراطی-مذهبی را بگیرند. اش را در درون مرزهای کشور برای بهبود وضعیت اقتصادی متمرکز نماید. فرصت ها در درون بحران و شوک البته کسی به این گمان ساده نیست که امریکا دو جنگ بزرگ ،افغانستان و عراق ،را تنها با تصور «جنگ با ترور» آغاز کرد .امریکا از فردای یازده سپتامبر به خاورمیانه ارزش ژیوپولیتیک نداد بلکه با شناختی که از تیم جمهوریخواهان، مانند پاول ولفوویتس ،طراحی سیاست حمله به عراق ،داریم میدانیم که در همان دهه نود در پی طراحی قرن جدید برای ایاالت متحده بود .فلیپ استیفنز ،سرمقاله نویس ارشد روزنامه بریتانیایی فایننشیل تایمز ،در مورد میراث یازده سپتامبر نوشت که از نظر اداره بوش ،خاورمیانه می بایست که بر اساس ارزشهای لیبرال دموکراسی دوبارهسازی گردد.
بدون شک ،اشتباه «بوش» در حمله به عراق نقطه عطف در قدرتگیری تروریسم در خاورمیانه و شمال افریقا بازی کرد .واشنگتن این رویکرد خود را در استراتژی امنیت ملی
یازده سپتامبر ،امریکای مغرور و پیروز جنگ سرد را به سوی خیالپردازی وحشیانه در مورد طراحی قرن جدید امریکایی کشانید ،ولی دو جنگ پرهزینه و بدنام بیشتر از سه هزار میلیارد دالر را بر این کشور تحمیل کرد .این دو جنگ محدودیت نظامی ،سیاسی و اقتصادی امریکا را به نمایش گذاشت .به تعبیر سرمقاله نویس فایننشیل تایمز ،راکت های کروز در برابر مین های کنار جاده در عراق و افغانستان کاری از پیش نبردند. * این یادداشت توسط روزنامهنگار افغانی ضیا زیرک نوشته و در تاریخ شنبه « ۱۹سنبله »۱۳۹۰ابتدا در نشریه «هشت صبح»( )www.8am.afافغانستان منتشر شد.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
32
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
چه کسی صدا زد جورج بوش؟ میراث یازدهم سپتامبر ضیا زیرک روزنامه «هشت صبح» افغانستان 4 /نوامبر 2011
با نزدیک شدن دهمین سالگرد فروپاشی برج های جهانی در سال ۲۰۰۱میالدی ،ایاالت متحده خود را برای گرامیداشت رسمی از قربانیان این روز آماده میکند .هفته نامه بریتانیایی «نیواستیت مِن» گزارش می دهد که امریکایی ها در آستانه دهمین سال حمالت تروریستی یازده سپتامبر ،درگیر مشکالت عمیقی چون رکود اقتصادی ،بیکاری و بازار مسکن اند .همین چند روز پیش طوفان سهمگین ...نیویورک را در نوردید .آنها واقعا به خاطر این فاجعه نگران بودند. گزارشگر این هفته نامه باور دارد که مشکالت فوق موجب شده است که یازده سپتامبر اهمیت اولیه خود را برای امریکایی ها از دست بدهد .آنها از دو جنگ عراق و افغانستان که پس از این رویداد رقم خورد ،خسته اند و می خواهند به وضعیت عادی پیش از یازده سپتامبر برگردند و حکومت باراک اوباما تمام توجه خود را متمرکز به وضعیت داخلی امریکا نماید .اما ،سیاستمداران امریکایی می گویند که دیگر بازگشت به روزهای عادی و بدون دلهره از تروریسم و رادیکالیسم اسالمی دشوار است .ژنرال پتریوس که اکنون مسوولیت استخبارات مرکزی امریکا ،سیا ،را به عهده دارد، می گوید شاید نسل بعدی امریکایی ها نیز با موضوع تهدید تروریسم دست و پنجه نرم کنند. پیش از او ،جان کری ،سناتور امریکایی ،در سال ۲۰۰۴ میالدی در جریان کمپین انتخابات ریاست جمهوری خویش گفته بود که تهدید افراط گرایی و تروریسم دیگر در امریکا از بین رفته نمیتواند .مثل این است که بگوییم جرایمی مانند قتل و یا فحشا در این کشور از بین برود .شاید امریکا بتواند در نرخ این جرایم کاهش به وجود آورد ،اما آن را از بین برده نمی تواند. طارق علی ،روشنفکر و داستاننویس بریتانیایی ،در سایت «کونترپنچ» نوشت که با این استدالل ها ما وارد یک وضعیت دایمی جنگی و اضطرار شده ایم؛ زیرا رهبران امریکا و اروپا از این رویداد برای شکل دادن نظم جدید استفاده کرده اند تا در آن ،آن عده از دولتهایی که همراه نیستند ،تنبیه و توبیخ شوند .طارق علی می گوید دشمنان در این نظم جدید ،در این جنگ بی پایان ،هر روز تغییر نام می دهند .یک روز صدام حسین ،روز دیگر معمرقذافی .آنها دولت ها را سرنگون می کنند ،تروریستها را می کشند تا به ما بگویند که جهان در نبود این ها امن تر می گردد .آیا ما این افسانه ها را باور کنیم؟ اکنون سوال مهم تر این است که آیا در «جنگ با ترور» ،به
طارق علی ،روشنفکر و داستاننویس بریتانیای��ی ،در س��ایت «کونترپنچ» نوش��ت که با این اس��تدالل‌ها ما وارد یک وضعیت دایمی جنگی و اضطرار ش��ده‌ایم؛ زی��را رهب ران امری��کا و اروپا از این روی��داد ب رای ش��کل دادن نظم جدید اس��تفاده کردهاند تا در آن ،آن عده از دولتهایی که هم راه نیس��تند، تنبی��ه و توبی��خ ش��وند .ط��ارق علی م ی‌گوید دش��منان در این نظم جدید، در این جنگ ب ی‌پای��ان ،هر روز تغییر نام م ی‌دهند .یک روز صدام حس��ین، روز دیگر معمرقذاف��ی .آنها دولت‌ها را س��رنگون م ی‌کنند ،تروریس ت‌ها را م ی‌کشند تا به ما بگویند که جهان در نبود اینها امن‌تر م ی‌گردد .آیا ما این افسانه‌ها را باور کنیم؟ ویژه با حمله نظامی به القاعده و گروه های افراطی ،جهان پس از یازده سپتامبر برای امریکا و اروپا مصوون تر شده است؟ لیون پانه تا ،وزیر دفاع امریکا می گوید که هنوز احتمال یک حمله تروریستی دیگر وجود دارد. وقتی کمپیوترهای اسامه بن الدن که از ابیت آباد پاکستان به دست آمد ،بررسی شد ،رهبر مقتول القاعده برنامه ای برای حمله تروریستی به امریکا در اجندای خود داشت. سرآغاز شکست ها
یازده سپتامبر ،با واکنش شدید جورج بوش و حمله به افغانستان ،جهان سیاست و روابط بینالملل را به شدت دگرگون ساخت .امریکا حق داشت که نسبت به کشته شدن سه هزار شهروند بی گناه خود توسط سازمان القاعده ،واکنش نشان داده و مسببان این حمله را توبیخ نماید و عدالت را به گونه مشروع و قانونی تطبیق نماید .آنانی هم که می کوشند با استفاده از تیوری های توطیه ،یازده سپتامبر را به دسیسه داخلی حکومت امریکا ارتباط بدهند ،قربانیان بیگناه و عزای مردم امریکا به خاطر این فاجعه را نادیده میگیرند .این کار به لحاظ اخالقی محکوم است .وظیفه انسانی ما همدردی با قربانیان یازده سپتامبر است نه انکار آن به دالیل ضدیت با حکومت امریکا. پس از یازده سپتامبر یک همبستگی جهانی با ایاالت متحده به وجود آمد .روزنامه چپگرای فرانسوی لوموند در صفحه اول خود با تیتر درشت نوشت« :ما همه امریکایی هستیم!» اما اکنون که ۱۰سال از این رویداد فاصله گرفته ایم ،پرسش های جدی تری در ارتباط به یازده سپتامبر و واکنش حکومت جورج بوش مطرح میگردد .تقریبا میشود گفت که امریکا با خشونت شدید با القاعده به عنوان طراح حادثه برخورد کرد و با نگاه نظامی خواست که به عمر تروریسم در خاورمیانه و شمال افریقا اختتام بخشد .این رویکرد باعث شد که امریکا وارد عصری از سیاست های جنگی و ترتیبات امنیتی گردد که برای این کشور ،به تخمین دانشگاه امریکایی براون ،بین سه تا چهار هزار میلیارد دالر هزینه برداشته است .اکنون بعضی از منتقدان از خود می پرسند که چنین واکنش پرهزینه زیرنام جنگ با ترور متناسب و منطقی بوده است؟ البته ایاالت متحده پس از این حادثه توانست که با خطر تروریسم به گونه ای برخورد نماید که دیگر القاعده قادر به طرح ریزی یک حمله دیگر نشود .ولی هیچ نظرسنجی در امریکا نشان نمی دهد که اکثریت امریکایی ها با وجود ترتیبات و تدابیر شدید امنیتی و ضد تروریستی احساس امنیت نمایند .آنها هنوز فکر می کنند که خطر یک حمله دیگر وجود دارد .اما در مقابل دستکم ساالنه نزدیک به ۷۰ میلیارد دالر خرج این تدابیر و سیستم های امنیتی در امریکا می گردد .بر اساس گزارش تحقیقی مجله «مادر جونز»، پولیس فدرال امریکا «اف.بی.آی» ۱۵هزار خبرچین و جاسوس دارد که معموال اجتماعات مسلمانان امریکایی را
31
در تمام اين مدت حواس��م به صفحه تلويزيون بود .پوستم مورمور مي شد. مي خواس��تم آنجا رو ترك كنم ببينم چه اتفاقي در حال مي افتادن است اما درگير تعارفات شده بودم .نشد بپرسم «سناتور برج ها چي شدن؟» شايد مي ترس��يد اگر روي اتفاق��ات روز تمركز كنيم من شروع به گريه كنم دولتي اصلي ديگر در واشنگتن كاخ سفيد ارتفاع كمي دارد. يه ساختمان سه طبقه است كه در جهت شيب رودخانه پوتومك بنا شده است .وقتي كاخ سفيد براي اولين بار ساخته شد بازديد كنندگان از بوي بد رودخانه و زمين مردابي نزديك كاخ شكايت مي كردند .از ارتفاع باال ديدن كاخ سفيد مشكل است .هواپيما دور كاخ چرخيده و نتوانسته بود راهي براي برخورد به آن پيدا كند .اين چيزي بود كه لين چيني درباره اتفاقات صبح كمي بعد از ساعت ۹:۳۰به من گفت قبل از آنكه پرواز ۷۷از رودخانه عبور کند و به پنتاگون برخورد کند. ساعت ۷:۱۰آن شب جرج از طريق يك ويدئو كنفرانس امن از پايگاه آفوت اير فرس در نبراسكا به همراه مديران سيا و اف بي آي جلسه اي برقرار كرد و رئيس ستاد مشترك ارتش و معاون رئيس جمهور هم در بحث در مورد دستورالعمل ها و آخرين اطالعات شركت داشتند .برغم مخالفت سرويس مخفي جرج بر بازگشت به خانه اصرار داشت .با خانواده چيني كمي صحبت كردم .بعد سرويس مخفي به ما گفت كه شب را آنجا بمانيم .تخت خواب را به ما نشان دادند به نظر مي رسيد زمان رياست جمهوري FDRدرست شده بود .من و جرج به آن خيره شديم و هردو گفتيم نه ،جرج اضافه كرد «ما اين پايين نمي خوابيم .ما مي رويم باال و شما اگر اتفاقي پست مي داد .من خوابم برد مي توانستم حس كنم جرج به افتاد كمك مان كنيد ما بايد روي تخت خودمان بخوابيم ».تاريكي پشت سر من خيره شده است .ناگهان صداي مردي را شنيدم كه فرياد مي زد و مي دويد»آقاي رئيس جمهور بايد جرج در حال آماده شدن بود تا از دفتر كارش براي مردم بيدار شويد ،آقاي رئيس جمهور بايد بيدار شويد كاخ سفيد صحبت كند ،تا همه را مطمئن كند که رئيس جمهور به در خطر حمله است» بيدار شديم من دمپاييم را پا كردم اما عينكم را نزدم .جرج بارني رو برداشت منم كيتي رو .به واشنگتن برگشته و آماده پاسخگويي هست. ساعت ۷:۳۰داشتيم به محل اقامت مان مي رفتيم .يادم طرف PEOCرفتيم .جرج مي خواست سوار آسانسور شود نمي آمد چيزي خورده باشم .جرج شايد در هواپيما چيزي اما مامورين گفتند شايد امن نباشد .از پله ها پايين رفتيم. خورده بود .سعي كرد تا باال رسيديم به دختران زنگ بزند دست جرج را گرفته بودم چون جايي را نمي ديدم .قلبم به اما موفق نبود .باربرا خودش نزديك ساعت ۸زنگ زد .و بعد تندي مي زد فقط مي توانستم پله ها را بشمارم تا بدانم چند طبقه ديگر بايد برويم پايين .وقتي به PEOCرسيديم يك جرج براي سخنراني رفت. آن شب سرانجام به تخت خواب مان رفتيم خسته بوديم و نيروي ارتشي داشت يك مخفيگاه قديمي را نشان مي داد در احساسات مان تحليل رفته بود .بيرون اتاق سرويس مخفي آن لحظه مامور ديگري دويد و گفت «هواپيما از خودمونه».
تا ماه ها بعد صداي جت هاي نظامي را مي شنيديم كه با سرعت زيادشان زمين را مي لرزاندند .از باالي سر ما عبور مي كردند و ۵دقيقه بعد باز به ما مي رسيدند .با صداي جت ها به خواب مي رفتم و ياد جمله هواپيما خوديه مي افتادم. خوابيدن زير اين جت ها هم امنيت چنداني نداشت. فردا صبح قبل از اينكه چشمانم رو باز كنم حس مي كردم اتفاق وحشتناكي افتاده كه قابل درك نيست .كمي فكر مي كردم شايد يك رويا باشد .بعد جرج را ديدم و مي دانستم وقايع ديروز با ما خواهد بود براي هر روز ،براي همه روزهاي ما در آينده. * بخش‌هایی از کتاب خاطرات لورا بوش است که به نقل از سایت شبکه آن بی سی
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
30
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
در حال گذراندن خيابان پنس��يلوانيا بوديم كه ش��نيديم به برج جنوبي هم حمله شده است .سكوت ف راگير شد. م��ا در بهت و ناباوري ف��رو رفتيم .يك هواپيما ممكن اس��ت حادثه اي باشد عجيب اما برخ��ورد دو هواپيما به برج ها قطعا حمله اي آش��كار بود .به جرج فكرميكردمكهممكناستسرويس مخفي او را با «اير فرس وان» (هواپیمای نیروی هوایی) به خانه بازگردانند فرو ريخته بود ۱۵۰۰نفر جلوي چشمم جان خود را از دست دادند و ۱۱۰طبقه از گچ و بتن فرو ريخت.
به فكر كردن به همه افرادي كه آنجا بودند مثل باب ويليام روحاني آنجا .گزارش ديگري درباره حمله به مزرعه مان در كوفورد رسيد .همه چيز خيلي سريع اتفاق مي افتاد .هر آن منتظر حمله ديگري بوديم .همه ما در آن اتاق كنفرانس در زيرزمين و خيلي از افراد سرويس مخفي به شايعه ها و اخبار تلويزيون اتكا مي كردند .وقتي گزارش هايي از هدف هاي ديگري مي آمد باورنكردن آنها غير ممكن بود.
خيلي اتفاق هاي ناگوار در آن ساعت ها در منهتن اتفاق افتاد .آن روز صبح وقتي كاركنان برج ها پايين مي آمدند براي بعضي ترس عمده غرق شدن افراد در آبي بود كه از آب پاش ها زير ساختمان جمع شده بود ۲۰۰ .نفر براي فرار از دود و آتش به بيرون پريده بودند .به من گفته شد كه مايكل جاج رئيس آتش نشان نيويورك به وسيله كسي كه خود را جرج سعي كرده بود از «اير فرس وان» به من زنگ بزند. شگفت انگيز بود كه پيشرفته ترين ابزار ارتباطي ما امكان از برج ها بيرون پرتاب كرده بود كشته شده است. برقراري ارتباط او با مركز سرويس مخفي و يا من را نمي داد. انتظار اوليه تعداد زياد كشته شدگان بود .تمام بيمارستان در دومين تماس من از خط امن كه سومين تماس تلفني ما ها از منهتن گرفته تا تكزاس منتظر رسيدن افراد مصدوم به بود موفق شدم كه با هواپيما تماس را برقرار كنم كمي قبل كمك حمل هوايي بودند .پنجاه هزار نفر در داخل برج ها از ساعت ۱۲ظهر .از اينكه مي توانستم صداي جرج را بشنوم كار مي كردند و ۸۰هزار توريست از طبقه ۱۰۷برج جنوبي خوشحال بودم اينكه مي دانستم او حالش خوب است و مي ديدن مي كنند .اگر هواپيماهاي ربوده شده ۴۰يا ۵۰دقيقه توانستم به او بگویم که حال دخترهای مان هم خوب است. دیرتر به برج ها مي خوردند خسارت نهايي به ده ها هزار از نحوه صحبت كردنش مي شد موقعيت رياست جمهوري او را درك كرد. نفر مي رسيد. در ساختمان مركزي سرويس مخفي من از كارمندانم خواستم به خانواده هايشان زنگ بزنند و من به دخترهایم ما براي ساعت ها در آن اتاق كنفرانس دلگير مانديم و نهايتا زنگ زدم كه با ماموران سرويس مخفي به مكان امني منتقل تلويزيون را كه تصاوير تكراري از وقايع وحشتناك روز نشان شده بودند .در آستين جنا با صداي در زدن يك مامور بيدار مي داد خاموش كرديم .حس غم انگيزي كه هيچ وقت نمي شده بود و باربرا در ييل با صداي داد و فرياد يكي از دانش شناختم مرا فرا گرفته بود. آموزان متوجه اين حادثه شده بود .به مادرم زنگ زدم تا هم چند بلوك آن طرف تر در دفتر كريسلر نزديك پنسيلوانيا گروهي از كاركنان كاخ سفيد جمع شده بودند .بعد از تخليه از سالمت من مطمئن شود و هم صدايش را بشنوم. بعضي از آنها كه تازه به واشنگتن آمده بودند با نگراني در سعي كردم به جرج زنگ بزنم اما نشد .جان مير قول داد پارك ليفايت جمع شده بودند .اواسط بعدازظهر هفتاد نفر كه سعي كند اين تماس را برقرار كند .مي دانستم كه جرج از كاركنان در اين دفتر جمع شده بودند تا به كارشان ادامه با «اير فرس وان» از فلوريدا رفته است .مي دانستم جاي دهند و سرويس مخفي مانع ورود افراد بدون كارت عبور دختران و مادرم امن است .اما همه چيز به همراه آشوب بود .كاخ سفيد مي شد .كاركنان رئيس جمهور و اعضاي تيم به من گفتند باربرا السون همسر معاون دادستان كل مسافر امنيت ملي به همراه معاون رئيس جمهور چيني همچنان هواپيمايي بوده كه به پنتاگون برخورد کرد .در مقطعي خبر در زيرزمين كاخ سفيد تحت حفاظت بودند. رسيد كه به كمپ ديويد هم حمله شده است .شروع كردم بعد از آرام شدن آسمان و خيابان ها بحث بر سر من و جرج
بود .سرويس مخفي نظرش اين بود كه من حداقل تا چند روز واشنگتن را ترك كنم .پيشكار من سارا ماس براي آوردن لباس هايم به كاخ سفيد رفت .جان مير او ،بارني و كيتي را مشايعت مي كرد. بعدا خبر رسيد كه رئيس جمهور قصد بازگشت به واشنگتن را دارد .عصر دوباره با جرج صحبت كردم .ساعت ۶:۳۰ما با تيم سرويس مخفي وارد كاخ سفيد شديم .از پنجره شهر، رها شده به نظر مي آمد آفتاب در حال تابش بود اما خيابان ها ترك شده بودند .نه عابر پياده اي بود و نه ماشيني .تنها صداي چرخ هاي ماشين ما در خيابان شنيده مي شد .با تمام سرعت ماشين به طرف دروازه خروج رفتيم و دروازه باز شد. قبل از خروج از ماشين يكي از مامورانم ديو ساندرز گفت «خانم بوش متاسفم ،متاسفم» .با احساسات و نگراني اين جمله را گفت او مي دانست اين روز چه معني براي ما دارد. به طبقه پايين اسكورت شدم و از دري فلزي گذشتيم در حالي كه به شدت مورد محافظت بودم .االن داخل يكي از راهروهاي ناتمام زير كاخ سفيد بودم به طرف PEOCمي رفتيم ،مركز عمليات اضطراري رئيس جمهوري ،كه در زمان جنگ جهاني دوم براي فرانكلين روزولت ساخته شده بود. PEOCبراي يك مركز فرماندهي در مواقع اضطرار بنا شده بود و داراي تلويزيون ،تلفن و امكانات ارتباطي بود. وارد اتاق كنفرانس كه مجاور مركز PEOCبود شدم .اتاق كوچكي بود با يك ميز بزرگ .مشاور امنيت ملي كانليزا رايس ،مشاور رئيس جمهور كارن هاگز ،معاون رئيس دفتر رئيس جمهور جاش بولتن ،ديك و لين چيني هم از صبح آنجا بودند .لين كه ماموران او را بعد از اولين حمله به آنجا آورده بودند جلو آمد و مرا در آغوش گرفت .آرام در گوش من گفت« ،هواپيمايي كه به پنتاگون خورد ابتدا باالي سر كاخ سفيد مي چرخيد». دردي را در ستون فقراتم حس كردم .بر خالف بناهاي
29
من لباسم را پوشيدم و متن سخن راني را در ذهنم مرور كردم .از سخن راني مقابل كميته سنا و تمركز دوربين هاي خبري عصبي بودم .تلويزيون روشن بود و من اولين گزارش برخورد يك هواپيما به برج شمالي مركز تجارت جهاني را در حال وارد شدن به آسانسور شنيدم مكانيزم دفاعي بود بعد از تمامي تراژدي هاي زندگي او -مرگ برادر بزرگش در جنگ جهاني دوم ،ترور برادرانش جك و رابرت و مرگ برادر زاده هايش از جمله جك جر -ديگر نمي توانست شاهد تراژدي ديگري باشد. ساعت ۹:۴۵بعد از سخنراني جرج براي مردم كه ما آن را از طريق تلويزيوني كه روي ميز پذيرش قرار گرفته بود ديديم تد كندي ،جود گرگ و من بيرون رفتيم تا به خبرنگاران بگوييم جلسه به تعويق افتاده است .من گفتم همانطور كه امروز صبح از رئيس جمهور شنيديد سناتور كندي ،سناتور گرگ و من هم به پيروي از گفته رئيس جمهور اعالم مي كنيم كه قلب و دعاي ما همراه جان باختگان اين اقدام تروريستي است و حمايت ما از مامورين نجات خواهد بود و دعاي ما با همه افرادي است كه االن در محل حادثه هستند. زمان خروج لورنش مك كوئيلن از روزنامهUSA TODAY از من پرسيد»خانوم بوش كودكان هم از اين حادثه آسيب ديده اند آيا شما پيامي براي « ...قبل از اينكه سوال او تمام شود گفتم والدين بايد كودكان را مطمئن كنند كه هرجايي كه هستند امن است. در حالي كه از اتاق پرسش و پاسخ خارج مي شديم تلفن همراه جان مير از افراد برجسته من زنگ زد .دوستي به او گفت CNNخبر برخورد هواپيمايي را به پنتاگون اعالم كرده و تا چند دقيقه دیگر دستور تخليه كاخ سفيد و ساختمان كنگره صادر خواهد شد. به دفتر سناتور كندي برگشتم و سريع خودم را به پله ها
رساندم تا سوار ماشين شوم و به كاخ سفيد برگردم .ناگهان بزرگ هم مقاوم شده بود .از پنجره ماشين مي شد خيابان مسوول سرويس مخفي به من و كاركنانم گفت بايد سريع هاي شهر را ديد كه پر بود از مردمي كه محل كار خود را ترك به سمت زيرزمين برويم شروع به دويدن كرديم .جودگرگ مي كردند و مي خواستند به خانه برگردند. اتاق شخصي خودش كه در طبقه پايين بود را پيشنهاد كرد. سرويس مخفی به جان گفت آنها منتظر تيم حفاظتي زماني كه به تيم اسكورت رسيده بودم پرواز ۹۳به محوطه ساختمان كنگره هستند .تيم حفاظتي من را مي برند و پنسيلوانيا برخورد كرده بود و قسمت غربي پنتاگون شروع كاركنان با من نخواهند آمد .وقتي اين موضوع را شنيدم به ريزش كرده بود .جود گرگ تنهايي به پاركينگ سناتور گفتم نه همه بايد بيايند .وارد دفتر جود شديم .من سعي آمد و ماشينش را بررسي كرد .آخرين ماشيني كه آنجا باقي كردم به باربرا و جنا زنگ بزنم و جود سعي مي كرد به دخترش مانده بود .ماشين را از پاركينگ بيرون آورد و به طرف خانه كه در نيويورك بود زنگ بزند .سپس نشستيم و آرام درباره رفت .در خيابان ۱۴و بعد از پنتاگون كه در دود و آتش بود. نگراني مان براي خانواده هايمان و اين شك صحبت كرديم .جود ،من و خيلي هاي ديگر در اين سال ها فكر مي كرديم اگر پرواز ۹۳با اجبار مسافرانش در محوطه خالي فرود كمي بعد از ساعت ۱۰وقتي كه ساختمان كنگره در حال نيامده بود هواپيما بعد از ساعت ۱۰به ساختمان كنگره تخليه شدن بود كاركنان كاخ سفيد با پاي برهنه و صداي برخورد مي كرد. داد و فرياد داشتند از كاخ سفيد خارج مي شدند و ماموران سرويس مخفي فرياد مي زدند بدويد ،بدويد .مامورها دور ما از طريق ورودي زيرزمين به ساختمان سرويس مخفي من را گرفته بودند آنها االن شامل ماموران سرويس مخفي رسيديم ابتدا به دفتر مدير اسكورت شديم و سپس به زير و تيم ويژه بودند در لباس هاي سياه با تفنگ مثل نيروهاي زمين رفتيم داخل اتاق كنفرانس شديم كه بدون پنجره بود و يك ميز زرد در آن قرار داشت .يك صفحه بزرگ تلويزيون .SWAT بيشتر يكي از ديوارها را اشغال كرده بود .هنگام عبور از هال وقتي از راهرو ساختمان راسل عبور مي كرديم كارمندان شماره كمك اضطراري ۹-۱-۱را ديدم .با خودم فكر كردم اتاق هايشان را تخليه مي كردند تيم ERTفرياد زد برگرديد آيا تروريست ها اين تاريخ را از اين شماره گرفته بودند كه و با تفنگ از من محافظت مي كردند .به ورودي پاركينگ موقعيت اضطراري به اين بزرگي را ترتيب دادند؟ رسيديم سوار بر اسكورت شديم و با سرعت خارج شديم. سرويس مخفي تصميم گرفته بود من را به طور موقت به براي مدتي به آرامي تصاوير تلويزيون را نگاه مي كردم .تكرار مركز خودشان چند ساختمان دورتر از كاخ سفيد ببرند .بعد ريزش برج جنوبي ساختمان تجارت جهاني را مي ديدم و از از بمب گذاري اوكلوهوما ساختمان آنها در برابر انفجارهاي خدا براي جان باختگان طلب آمرزش مي كردم .برج شمالي
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
28
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
خاطرات لورا بوش از واقعه ۱۱سپتامبر لورا بوش خاطرات لورا بوش به نقل از سایت شبکه آن بی سی ترجمه داوود ایرانی عکس ها از روزبه میرابراهیمی
صبح سه شنبه ۱۱سپتامبر هوا آفتابي و گرم بود و آسمان آبي .روز قبل من ميزبان جنت هووارد همسر نخست وزير استراليا بودم براي ناهار و جرج با همسر او جان مالقات داشت .دوستان من كه براي جشنواره ملي كتاب آمده بودند جملگي به خانه خود بازگشته بودند و جرج هم براي ديدار مدرسه اي به فلوريدا رفته بود. Gorge.H.wو Barشب را با من بودند اما ساعت ۷براي رسيدن به پرواز منزل را ترك كرده بودند و من همه چيزي كه براي يك برنامه ريزي خوب روزانه نياز است داشتم .من تنظيم كرده بودم ساعت ۹:۱۵به ساختمان كنگره بروم براي توضيحاتي به كميته تحصيالت مجلس سنا به رياست ادوارد كندي پيرامون دستاوردهاي كنفرانس كودك كه در ماه جوالي برگزار شده بود .بعدازظهر ما به مناسبت پيك نيك كنگره ميزبان همه اعضاي كنگره و خانواده هايشان بوديم. حياط جنوبي كاخ سفيد پر بود از ميزهاي پذيرايي و سفره هايي كه با باد تكان مي خوردند.
رفتيم .اندي بال كه در حال حاضر هم رئيس دفتر من است در كاخ سفيد رئیس دفترم بود ،مارگرت اسپلينگ مشاور امور داخلي و من داشتيم به اين فكر مي كرديم كه چه اتفاقي ممكن است افتاده باشد .يك هواپيماي كوچك ممكن است به يكي از آن برج هاي بزرگ برخورد كرده باشد .فكر كرديم ممكن است هيالري كلينتون به جلسه كميته نيايد چون ساختمان تجارت جهاني در نيويورك بود. در حال گذراندن خيابان پنسيلوانيا بوديم كه شنيديم به برج جنوبي هم حمله شده است .سكوت فراگير شد .ما در بهت و ناباوري فرو رفتيم .يك هواپيما ممكن است حادثه اي باشد عجيب اما برخورد دو هواپيما به برج ها قطعا حمله اي آشكار بود .به جرج فكر مي كردم كه ممكن است سرويس مخفي او را با «اير فرس وان» (هواپیمای نیروی هوایی) به خانه بازگردانند.
يك تلويزيون قديمي گوشه اتاق روشن بود و من با يك نگاه تصاويري از دود كه از برج هاي دوقلو بلند مي شد را مي ديدم. سناتور كندي به تلويزيون نگاه نمي كرد او قسمت هاي مختلف اتاقش را به من نشان داد .عكس ها ،يادبودها و حتي يادداشتي قاب شده از برادرش جك كه در زمان كودكي براي مادرش فرستاده بود و نوشته بود»تدي داره چاق ميشه». سناتور كه ۴۰سال بعد از مرگ برادرش زندگي كرده بود به نوشته خنديد و آن را به من نشان داد .هنوز براي او ديدن اين يادداشت سرگرم كننده بود. در تمام اين مدت حواسم به صفحه تلويزيون بود .پوستم مورمور مي شد .مي خواستم آنجا رو ترك كنم ببينم چه اتفاقي در حال مي افتادن است اما درگير تعارفات شده بودم. نشد بپرسم «سناتور برج ها چي شدن؟» شايد مي ترسيد اگر روي اتفاقات روز تمركز كنيم من شروع به گريه كنم. قرار بود سناتور جود گرگ از ايالت نيوهمپشاير هم من را تا اتاق كميته همراهي كند و درست زمان پايان تور ما به اتاق سناتور كندي رسيد .سناتور كندي ما را دعوت به نشستن كرد و شروع به صحبت كردن درباره هرچيزي به جز تصاوير وحشتناكي كه از تلويزيون اتاق ديده مي شد کردیم .از كنار شانه هاي او مي شد قسمت كوچكي از صفحه تلويزيون را ديد .و من سعي مي كردم صحبت هاي او را هم دنبال كنم .نشستن در آن اتاق در زمان وقوع آن تراژدي كامال غير واقعي بود.
ساعت ۹:۱۶صبح ما به ورودي ساختمان راسل رسيديم. سرگرمي ما رقص و موسيقس تكزاسي با گروه موسيقي در اين فاصله دو مايل بين كاخ سفيد و كنگره دنيايي كه من مي شناختم به طور قطع تغيير كرده بود. كالسيك ري بنسون بود. من لباسم را پوشيدم و متن سخنراني را در ذهنم مرور كردم. از سخنراني مقابل كميته سنا و تمركز دوربين هاي خبري سناتور كندي منتظر خوش آمد گويي به من بود .ما مي عصبي بودم .تلويزيون روشن بود و من اولين گزارش برخورد دانستيم كه به برج ها حمله شده و بدون اينكه حرفي زده يك هواپيما به برج شمالي مركز تجارت جهاني را در حال شود مي دانستيم كه امروز جلسه پرسش و پاسخي نخواهد وارد شدن به آسانسور شنيدم .رئيس سرويس مخفي ران بود .با هم به دفترش رفتيم او هديه اي به من داد كه نقاشي اسپرينكل اين خبر را زماني كه من داشتم داخل ماشين مي يك گلدان گل نرگس بود در اصل كپي از نقاشي بود كه به شدم چند دقيقه بعد از ساعت ۹در گوش من گفت .ما داشتيم همسرش در روز عروسي داده بود .روي آن اسم من و تاريخ هميشه فكر مي كنم صحبت هاي آن روز تد كندي يك با ماشين به ساختمان اداره سنا جنب ساختمان كنگره مي ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱نوشته شده بود.
27
ده سال پس از ۱۱سپتامبر
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
26
بر صفحه رسانه ها
ایران ،در سراشیبی نا امیدی فرید ذکریا منتشر شده در واشنگتن پُست 7 /ژانويه 2012 ترجمه فائقه اشکوری از انگلیسی
توانایی های ایران این روزه��ا همه جا موضوع بحث محافل است .میت رامنی جمهوری خواه پیشگام ،از ایران به عنوان «بزرگ ترین تهدید جهان در خالل ده س��ال آینده» نام می برد .وی و دیگران تحت تاثیر آزمایش های موش��کی ایران و همچنین گفته های اخی��ر مقاماتش درباره ظرفیت های هسته ای این کشور قرار گرفته اند و نیوت گینگریچ ،چالش های مربوط به ایران را به ظهور هیتلر در آلمان شبیه می داند. مفسران بیشتری نیز هر روز توجه شان به نفوذ و قدرت ایران در سراسر خاورمیانه بیش تر جلب می شود. ولی در واقع داس��تان از این قرار است که ایران ضعیف است و هر روز نیز ضعیف تر می ش��ود .تحریم ه��ا اقتصاد ایران را به ورطه سقوط کش��انده اند .نظام سیاسی در حال گسست و فروپاش��ی است .در خارج از کشور نیز تقریبا تنها پشتیبان ایران ،س��وریه ،خود رو به زوال است .شیخ نشین های حوزه خلیج فارس علیه ایران با هم متحد شده اند و با واشنگتن در یک س��و صف آرایی کرده اند .هفته پیش عربستان سعودی بزرگ تری��ن قرارداد خرید جنگ افزار خود از ایاالت متحده را به انجام رساند .در این میان اروپا نیز در پی تصویب تحریم هایی به مراتب شدیدتر در برابر تهران است. ساده ترین معیار سنجش ایران ،ارز این کشور است .هنگامی که باراک اوباما رییس جمهور شد ،یک دالر ۹۷۰۰ریال بود. از آن زمان تاکنون دالر به نس��بت ری��ال ۶۰درصد افزایش قیمت داش��ته است و این یعنی ش��ما با دالری که در دست داش��تید اکنون می توانید ۱۵۶۰۰۰ریال ایران خریداری کنید .رییس جمهور ایران ،محم��ود احمدی نژاد به تازگی به مجلس گفته اس��ت که تازه ترین دور تحریم ها وسیع تر از همیش��ه بوده اس��ت و از آن به عنوان بزرگ ترین یورش اقتصادی علیه ی��ک ملت در طول تاریخ نام برد .هر روز تمام فعالیت های بانکی و توافقنامه های بازرگانی زیر ذره بین می روند و مسدود می شوند .به گزارش این هفته رویترز ،قیمت اقالم اساس��ی غذایی در طول چند ماه گذشته در ایران ۴۰ درصد افزایش داشته است. چشم انداز تحریم بر صادرات نفت این کشور تاثیر می گذارد و واکنش تهران از ناامی��دی حکایت دارد .در روزهای اخیر، معاون رییس جمهور ای��ران -صاحب منصبی بی اقتدار -به همراه یکی از افس��ران نیروی دریایی اش تهدید کردند که تنگه هرمز را مس��دود خواهند کرد و ب��ا بهره گیری از گفتار معروف فارس��ی اعالم کرد که «چنین کاری (برای ایران) به آسانی آب خوردن است».
ساده ترین معیار سنجش ای ران ،ارز این کشور است .هنگامی که باراک اوباما رییس جمهور ش��د ،ی��ک دالر ۹۷۰۰ ریال ب��ود .از آن زم��ان تاکنون دالر به نس��بت ریال ۶۰درصد افزایش قیمت داشته اس��ت و این یعنی شما با دالری که در دست داشتید اکنون می توانید ۱۵۶۰۰۰ریال ای��ران خریداری کنید. رییس جمهور ای��ران ،محمود احمدی نژاد به تازگی به مجلس گفته اس��ت که تازه ترین دور تحریم ها وس��یع تر از همیش��ه بوده است و از آن به عنوان بزرگ ترین یورش اقتصادی علیه یک ملت در طول تاریخ نام برد ولی یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقالب اسالمی- منبع حیاتی اقتدار ایران -به سرعت از این موضع عقب نشینی کرد و توضیح داد که تهران به هیچ عنوان قصد مسدود کردن تنگه ای را ندارد .چنین کاری دیوانگی است زیرا ایران بیش از هر کش��ور دیگری آسیب خواهد دید .مسدود کردن تنگه به معنای تعطیلی کل صادرات و واردات ایران خواهد بود .و با اقتصاد ایران که بیش از ۶۰درصد به صادرات نفت وابسته است این امر به مفهوم تعطیلی کل دولت است. چنین اختالفات عمومی بخشی از آشفتگی دستگاه سیاسی ایران را تش��کیل می دهد .دقیقا دو سال پیش ،احمدی نژاد با رهبر عالی کشور (ولی فقیه) آیت اله علی خامنه ای متحد دشمن یکدیگرند .جناح اصالح طلب ،از بود .اکنون این دو، ِ جمله میرحسین موسوی ،نامزد ریاست جمهوری و محمد خاتمی ،رییس جمهور پیشین نیز مخالف احمدی نژادند .در
میان روحانیون نیز چند دستگی دیده می شود و اقتدارشان رفته رفته از دس��ت می رود .و در صدر آنان ،سپاه پاسداران که ایران را از حکومتی دین س��االر به سوی دیکتاتوری شبه نظام��ی می برد و هی��چ یک از این جریانات نش��انی از ثبات سیاسی و یا اقتدار در طبقه حاکم را ندارد. در همی��ن حال برنامه هس��ته ای ایران پیش��رفت می کند و چنی��ن چیزی اجتناب ناپذیر اس��ت :فناوری هس��ته ای پیشینه ای ۷۰ساله دارد و ایران از جامعه علمی اندیشمندی برخوردار است که انرژی اتمی را به عنوان نمادی از امنیت و غرور ملی می داند .اما آیا ما کره ش��مالی را نیز به خاطر چند دستگاه خام هس��ته ای قدرتمند می بینیم؟ (این در ضمن پاسخ به کسانی اس��ت چون گینگریچ که تغییر رژیم را «راه حل» می دانند؛ که موس��وی و دیگر رهبران جنبش سبز به شدت از برنامه هسته ای ایران پشتیبانی می کنند و احمدی نژاد را به خاط��ر اتالف بیش از اندازه وقت بر س��ر مذاکرات هسته ای با غرب به انتقاد می گیرند). دولت اوباما از جبهه های مختلف فشار فوق العاده ای به ایران آورده است ،فشاری به مراتب بیش از توانایی دولت بوش در جلب آرا برای ا ِعمال این گونه فش��ارها .چنین برنامه ای به این دلیل امکان پذیر شده که بخشی از این فشارها در صورت امکان به وسیله دولت های دیگر در برابر ایران به اجرا نهاده می شود .ایاالت متحده از ایران نفت نمی خرد .ولی کشورهای اروپایی ،ژاپن و کره جنوبی به خرید خود ادامه می دهند و اگر قرار باش��د با دور تازه تحریم همراه شوند ایران با چشم انداز واقعی «سقوط آزاد» اقتصادش روبرو خواهد بود. به نظر می رس��د دولت اوباما به این نتیجه رس��یده که رژیم ایران توانایی ایجاد آشتی راهبردی (استراتژیک) با غرب را ندارد .حکومت بیش از اندازه گسسته است و خامنه ای ،مقام اصلی قدرت ،از دید جهان بینی (ایدئولوژیک) بیش از اندازه سرسخت است .بنابر این در حال حاضر واشینگتن با این امید بر ایران فش��ار می آورد که حکومت ای��ران را در نقطه ای به گفتگوهای جدی وادار کند. هرچند چنین راهبردی قابل درک اس��ت ولی ممکن است به نوبه خود زمینه ساز خطر باشد -با پیامدهای انفجاری به دنب��ال آن .در دوره رکود جهانی ،قیم��ت نفت تنها به دلیل همین خطرات سیاسی در حال افزایش است .بدون راهبردی دقیق ،بس��تر چنین خطراتی فراهم خواهد شد .کشورهای ضعیفی که حکومت هایشان با فشار روبرو می شوند گاهی از کشورهای قوی تر مشکالت بیشتری می آفرینند.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
25
گام هایی به سوی تصویب کنترل پوشش در ایران توماس اردبرینک منتشر شده در واشنگتن پُست 28 /دسامبر 2011 ترجمه فائقه اشکوری از انگلیسی
تهران -جمهوری اسالمی ایران از زنان انتظار دارد که موها و تمام بدن خود را هنگام حضور در اجتماع بپوش��انند .ولی چگونگی پیاده س��ازی این دس��تور به عهده خود زنهاست. چنین چیزی پریشانی سماجت باری را در خیابان به ارمغان آورده است. با این که روحانیون مسلمان ش��یعه که سکان رهبری را در دست دارند زنان را نصیحت می کنند که پوششی عمدتا سیاه و سرتاپا شبیه ش��نل ،به نام چادر به سر بگذارند ،مدگرایان شهری روپوش های تنگ و روسری های کوتاه را هر روز بیش تر از پیش می پسندند.
اکنون رییس جمهور محمود احمدی نژاد س��ر به ناس��ازگاری نه��اده و می خواهد اختالفات را با ترویج پوش��اک مصوب دولت برای زن��ان حل و فصل کند .پوش��اک مصوبی که قرار است مجموعه ای از لب��اس هایی را معرفی کند که در عین اسالمی بودن زیبا هم به نظر بیایند
اکنون رییس جمهور محمود احمدی نژاد سر به ناسازگاری نهاده و می خواهد اختالفات را با ترویج پوشاک مصوب دولت برای زنان حل و فصل کند .پوش��اک مصوبی که قرار اس��ت مجموعه ای از لباس هایی را معرفی کند که در عین اسالمی مسابقه بهترین پوشش اسالمی با هم به رقابت بپردازند. گروهی از قضات که بیشترشان مرد اند دورتادور سالن حلقه بودن زیبا هم به نظر بیایند. زنده اند و به کارایی ،طرح و اس�لامی بودن مانتوها نمره می ولی تندروها از چنین ماجرایی خشنود نیستند .می گویند دهند .دوربین های تلویزیون از آن ها استقبال می کنند. لباس های جدی��د ارزش های غربی را تروی��ج می کند .در نمایش اخیر مد لباسی که دولت ترتیب داده بود ،زنان جوان ع.پور به مس��ابقه عالقه ای نش��ان نمی دهد ،با توضیح این و مادرانشان به مانکن های پالستیکی که روپوش و روسری که اگر دس��ت خودش بود به جای چادر ،چیزی شبیه همان های جدید را به نمایش گذاش��ته بودند با دی��ده تایید نگاه ط��رح بته جقه را به تن می کرد که ب��ه جز صورت همه جا را می پوشاند. می کردند. شکوفه ع.پور ۲۳ ،ساله« ،مانتو» بنفش به تن دارد .در ایران لف��ظ «مانتو» به جای «کت زنان��ه» ،از کلمه همان مانتو در «چادر به سر می کنم چون خانواده ام از من چنین انتظاری زبان فرانسوی گرته برداری شده است .نام طرح روی لباس دارند ».ع.پور ادامه داد« :متاسفانه در مقایسه با دیگر ملیت ع.پور طاووسی (بته جقه-م) است و زمین تا آسمان با چادر ها ما در انتخاب پوشش خود با محدودیت روبرو هستیم». به هر حال تندورها از صمیم قلب خواستار چنین محدودیت سیاهی که به دور خود پیچیده تفاوت دارد. هایی هستند و از آن پشتیبانی می کنند. ع.پور که دانش��جوی طراحی لباس است می گوید« :عاشق این طرح هس��تم» .دور تا دور وی زنان دیگری از لباس های تندروهایی که می گویند «فرهنگ» پوشیدگی زنان آنان را مجموعه ۱۱۰عکس می گیرند .طرح هایی که قرار است در از تبدیل شدن به ابزار جنسی محافظت می کند .آنان اغلب
تبلیغات غرب را با عنوان س��وء اس��تفاده از ب��دن زنان برای فروش محصوالت محکوم می کنند. با این که عمده جمعیت ایران را جوانان تشکیل می دهند و نزدیک ۷۰درصد جمعی��ت ۷۲میلیون نفری ایران زیر ۳۵ سال س��ن دارند ولی محافظه کاران مذهبی کارزار بی امانی را ترتیب داده اند که زنان جوان ش��هری را از پوشش دلخواه خود باز دارند و حتا در چهارچوب قوانینی که مانتو و روسری را برای زنان ضروری می داند اعمال نظر کنند. تغییر و مقاومت با جمعیتی که تغییرات سریعی را در جامعه ایرانی تغذیه می کند بسیاری از زنان امروز ،حتا زنان محافظه کار ،ویدیوهای غرب��ی را تماش��ا می کنند ،اف��کار خود را در فی��س بوک به اشتراک می گذارند و در تعطیالت به سواحل ترکیه و دوبی، امارات متحده عربی سفر می کنند. اگر یک روز از خیابان های تهران عبور کنید طیف وسیعی از پوشش های مختلف را می توانید ببینید؛ ترکیبی از روپوش های باز ،آرایش های سنگین و موهای رنگ شده بلوند روشن، گیره موهایی بس��یار بزرگ ،زیر روسری های رنگ روشن و بسیار کوچک .از دید کارشناسانه ،با این که مقررات پوشش زیر پا گذاشته نشده ولی هنوز احتمال دستگیری هست. تندورهای مذهبی در پاسخ به چنین تغییراتی تالش کرده اند که مقررات پوشش را هر چه شدیدتر به اجرا بگذارند. عالوه بر صف آرایی پلیس امنیت اخالقی ایران ،که با صدای بلند نطق امر به معروف و نهی از منکر را در خیابان تکرار می کنند و گاه زنانی را که پوشش��ان را ناپس��ند تلقی کرده اند دس��تگیر می کنند ،نزدیک ۷۰طراح مد نی��ز در ماه نوامبر (ماه پیش) جمع و بیش از ۴۰۰لباس فروشی به خاطر فروش پوشش نامناسب بسته شدند.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
24
االن بیرمان منتشر شده در فوربس4 /نوامبر 2011
بر صفحه رسانه ها
چرا گفتگو با ایران هنوز گزینه بدی است
ترجمه فائقه اشکوری از انگلیسی گاهی بعید به نظر می رس��د که واشنگتن را بتوان بدون ایده های چرند تصور کرد :گویی یک پای بدیهیات است که ایده های مذخرف هیچ گاه از واش��نگتن رخت ب��ر نبندند بلکه در پستو بمانند تا در نامناس��ب ترین لحظات قد علم کنند. سیاست امریکا در قبال ایران نیز یکی از همین موردهاست: سیاس��تی که در ماه های اخیر در گیروپیچ باب تازه گشوده ناآرامی های «بهار عرب» و عقبگرد های ایران و کارکشتگی روزافزونش در تالش های اتمی به در و دیوار خورده اس��ت و مرکز سیاستگذاری واشنگتن را به این فکر انداخته که بار دیگر با این ایده وصف العیش کند که شاید بتوان با جمهوری اسالمی به گونه ای از روابط دیپلماتیک و حسنه دست یافت. آخرین پرچمدار بازگش��ت به گزینه «گفتگو» کسی نیست جز جناب آقای فرید ذکریا ،که شش دانگ سیاست خارجی س��ی ان ان را به نام تمثال مبارکش س��ند زده اند؛ سر مقاله نویس عمده تایمز .وی به تازگی در ستونی از واشنگتن پست، اوباما را بر آن داش��ت که به س��ال ۲۰۰۸بازگردد؛ به زمانی که ایده گفتگوی بی قید و شرط با ایران گزینه خوبی به نظر می رس��ید .ذکریا چنین پیشنها کرد« :اوباما باید به رویکرد حقیقی خود بازگردد و ایران را آزمایش کند ،ش��اید دری از گفتگو و توافق گشوده باشد». خوب ،نظر بدی نیس��ت .ولی اگر حتا ایاالت متحده چنین گفتگویی بخواهد ،چه پیش آمده که ایران که عمال در همان آغا ِز دولت اوباما دست دوستی و پیشنهاد واشنگتن را رد کرد، پس از سه سال بخواهد این فرصت را مثال همین امروز مغتنم بش��مرد؟ تازه بگذریم که ایاالت متحده امروز نسبت به سه س��ال پیش در منطقه از موضع ضعیف تری برخوردار است. با خروج امریکا از عراق و وضعیتی مشابه در افغانستان برای س��ال پیش رو ،ایران متقاعد شده که امریکا آهنگ خروج از خاور میانه را دارد .در نتیجه باید دید چه منافع ملموس��ی از «واشنگتن ِ رخت بازگشت بر بسته» دستگیر تهران گفتگو با ِ می ش��ود؟ چرا به س��ادگی نباید گمان کنیم که تهران می تواند باز هم صبر کند؟ به هر حال تهران خود را به خاطر این ناسازگاری با تهدید خاص و یا قریب الوقوعی روبرو نمی بیند. در حال��ی که مقامات دولت همچنان آیه «گزینه و دس��تور کار روی میز» را برای ایران ب��از می خوانند ،برای تهران نیز چون همگان مثل روز روشن اس��ت که چنین اورادی روی همان میز باقی می ماند و به این زودی ها رنگ حمله نظامی به برنامه اتم��ی ایران را به خود نمی گیرد .فش��ار اقتصادی
آخرین پرچمدار بازگش��ت به گزینه «گفتگو» کس��ی نیس��ت ج��ز جناب آق��ای فرید ذکری��ا ،که ش��ش دانگ سیاس��ت خارجی س��ی ان ان را به نام تمثال مبارکش سند زده اند؛ سر مقاله نوی��س عمده تایمز .وی ب��ه تازگی در ستونی از واش��نگتن پست ،اوباما را بر آن داشت که به سال ۲۰۰۸بازگردد؛ به زمانی که ایده گفتگوی بی قید و شرط با ای ران گزینه خوبی به نظر می رسید. ذکریا چنین پیشنها کرد« :اوباما باید به رویکرد حقیقی خود بازگردد و ای ران را آزمایش کند ،شاید دری از گفتگو و توافق گشوده باشد». داستانی متفاوت است ،اما اگرچه نیش برنامه تحریم انرژی مصوب پارسال -دیگر دردآور ش��ده ولی چنین برنامه ایطبیعتا کارایی مختصری دارد و در مرحله ابتدایی باقی می ماند .تنها شرکت های خارجی انگشت شماری تا به امروز (به خاطر داد و ستد با ایران) مشمول تحریم شده اند و کاخ سفید خود را با کشورهایی مثل چین درگیر نمی کند؛ کشورهایی که پیوس��ته ایران را در فعالیت های هسته ای تشجیع کرده و کمک های الزم را رسانده اند .عالوه بر این با گذشت زمان از تعهد و شدت چنین اقداماتی در منطقه کاسته می شود و آزادی عمل ایران نیز افزایش می یابد .تمامی این ها مس��یر گفتگوی م��داوم را تیره می کند و ایران را از پذیرش مذاکره نیز باز می دارد. ولی ش��اید بزرگ ترین دلیل این که چرا نباید با ایران به داد و ستد نشس��ت خود ایرانی ها باش��ند .مقامات دولت ایران
به تازگی لعاب خوش بینانه ای ب��ر ناآرامی های خاورمیانه و جه��ان عرب م��ی بینند و ادعا م��ی کنند ک��ه نظام های قدرتمندی که در تونس ،مصر و لیبی در حال شکل گیری اند در نهایت به نتایجی چون جمهوری اسالمی منجر می شوند. با این که چنین پیش بینی ممکن است به واقعیت بینجامد ولی به جرات می توان گفت فعل و انفعاالت سیاسی کنونی در منطقه از تونس و در زمس��تان سال پیش آغاز نشد ،بلکه از ایران و تابستان ۲۰۰۹شروع شد ،یعنی زمانی که محمود احمدی نژاد با تقلب در انتخابات دوباره رییس جمهور شد و جبهه مخالفانی را روبروی حکومت ایران بنا کرد. جنبش هوادار مردمس��االری به نام «جنبش س��بز» که به عنوان نتیجه یک نارضایتی عمومی بروز کرد شاید اکنون به دلیل فشارها و س��رکوب های گسترده به حاشیه رانده شده باشد ولی شرایط داخل ایران از افزایش تورم گرفته تا بیکاری گس��ترده و رکود اقتصادی نشان می دهد که داستان تهران هم می تواند به تونس ،قاهره و ترابلس بینجامد .با چنین پس زمینه ای «تعامل» با حکومت ایران نه تنها بیهوده نیس��ت بلکه می تواند تیش��ه به ریشه چش��م انداز واقعی تغییرهای خودجوش مردمی در داخل ایران بزند. ذکریا نیز چنین چیزی را خوب درک می کند .به همین دلیل اس��ت که بحث خود را با یادداشتی نپذیرفتنی و نامعقول به پایان می رساند و می گوید «هر چند «تعامل استراتژیک» با ایران امکان پذیر نباشد با این همه باید در این راه تمام تالش خود را به خرج داد». اگر چنین سیاس��ت ظریفی به نظر شکننده می رسد بیخود نیست ،چون در واقع چنین این سیاست واقعا شکننده هست. واشنگتن در واقع نیاز مبرمی دارد که درباره گام های بعدی سیاست درباره ایران ،عمیق بیندیشد .به ویژه باید درک کند که چگونه می توان حلقه تحریم را تنگ تر کرد و چه تحریم های تازه ای می تواند موثر واقع شود؛ چگونه می توان ایران را از هر دو جبهه هسته ای و هم از فعالیت در جاهایی چون عراق و افغانستان بر حذر داشت؛ و شاید از همه مهم تر چگونه می توان تغییری اساسی در درون جمهوری اسالمی را پرورش داد و تشویق کرد. ولی بازگشت به همان شیوه شکست خورده که معرفِ دو سال اول دولت پرزیدنت اوباماس��ت ،پیشرفت به شمار نمی رود؛ دو سال وقت تلف کردن که به دولت ایران زمان با ارزشی داد تا به تالش های هسته ای خود بپردازد .ادامه چنین دیوانگی خطرناک خواهد بود.
23
اسرائیل چه میزان اس��ت .برد این جنگنده ها بستگی به نوع سالح و ارتقاع پرواز و میزان سوخت دارد .پنج هواپیمای تانکر قادرند به جنگنده ها در هوا س��وخت برسانند – اما در آسمان کدام کشور؟ عربستان رسم ٌا به اسرائیل اجازۀ عبور از آسمان هوایی این کشور را نخواهد داد ،اما احتمال دارد که پادشاهی عربستان چش��مان خود را هم بگذارد زیرا موضوع مربوط به درگیری با رقیبان شیعه بر سر سلطه برمنطقه است .نظامیان نس��بت به خسارت های احتمالی هشدار می دهند ،گفته می شود گرچه دفاع ضد هوایی ایران قدیمی است اما به این دلیل بی خطر نیست. مقابلخطرها،احتمالمؤفقیتمحدودیوجوددارد.برنامۀ در ِ اتمیایرانآنقدرپراکندهوبعض ٌادرزیرزمیناستکهتنهابایک
رئی��س جدید ارتش بن��ی گانتس نیز به هیچ رو از حرف حملۀ پیش��گی رانه خشنود نیست .جانشین داگان یعنی تامیر پ��اردو و رئیس جدید س��ازمان امنی��ت داخلی یورام کوه��ن و رئیس س��ازمان اطالعت نظامی نیز به ب رنامه ه��ای حملۀ نظامی به دیده ش��ک می نگ رند .تصمیم دس��ت آخر با نخست وزیر اس��ت .اما قراینی وجود دارد که ناتانیاهو در مورد ای ران نه تنها سنجیده عمل می کند بلکه می خواهد از پس این مسئولیت مهم هم برآید که منافع ملت اس رائیل را به هر طریق حفظ کند حمل��ۀ هوایی نمی توان آنها را نابود کرد -گرچه از قرار ایاالت متحدهبعدازمدتهاتعلل ۵۵موشکضدپناهگا ِه جیبییو۲۸ که با لیزر هدایت می شود به اسرائیل داده است .در این صورت اس��رائیلی ها می باید مهمترین هدف ها را برای خود در نظر بگیرندودربهترینحالتمیتوانندبرایچندسالبرنامۀاتمی رابهتعویقبیندازند.نیرویهواییاسرائیلدرسالهایگذشته همواره موشک ها دور پرواز را آزمایش کرده است ،آخرین بار در هفتۀ گذشته مش��ترک ٌا با هواپیماهای ایتالیایی و آلمانی و ایتالیایی ساردنی. هلندی در پایگاه دسیمومانو در جزیرۀ ِ اما در مورد پیامدهای احتمالی چنین حمله ای مشکل بتوان
خود را آماده کرد .چندین موش��ک گراد در آخرهفتۀ گذشته از نوار غزه پرتاب ش��د و منطقۀ جنوبی اس��رائیل را به ترس و وحش��ت انداخت .در صورت وقوع جنگ ،چند موشک میان برد از ایران که به آسانی می توان آنها را رهگیری کرد احتما ٌال کمترین تهدید هستند .هم متحدان ایران در غزه و هم حزب اهلل در لبنان احتما ٌال با این در خواست تهران مواجه می شوند که برشدت حمله به اسرائیل بیفزایند .صدها موشک می تواند بخ��ش بزرگی از اس��رائیل را تقریب ٌا غیر قابل س��کونت کند و اسرائیلمجبورمیشودهمزماندرسهجبههبجنگند.مشکل بتوان گفت که لبنان و اسرائیل در چنین وضعیتی چه واکنش نشان می دهند .جنگی منطقه ای تصور شدنی است. به احتمال از اینرو رئیس س��ابق موس��اد میردگان – که واقع ٌا نمی توان گفت صلح دوس��ت چپ گراست – کوتاه زمانی بعد از رفتنش از موس��اد در س��ال جاری اعالم کرد حمله به ایران «احمقانه ترین حرفی است که تا به حال شنیده» .وی بعدها گفت به این علت به صراحت این حرف را زده که نگران اس��ت دیگر کس��ی وجود ندارد که بتواند جل��وی ناتانیاهو وباراک را بگیرد – چراکه عالوه بر او رئیس ستاد ارتش اشکنازی و رئیس س��ازمان امنیت داخلی یووال دیس��کین هم دیگر در سمت های خود نیستند .به گفتۀ وی اینها با هم می توانستند جلوی «هرگونه ماجراجویی خطرناک را» بگیرند .به نظر می رسد وی خود را خیلی دس��ت باال می گیرد و می خواهد خودی نشان دهد .در واقع ارزیابی حملۀ نظام��ی در بین اطرافیان ناتایاهو تغییر زیادی نکرده است. اما رئیس جدید ارتش بنی گانتس نیز به هیچ رو از حرف حملۀ پیشگیرانه خشنود نیست .از قرار جانشین داگان یعنی تامیر پاردو و رئیس جدید س��ازمان امنیت داخل��ی یورام کوهن و رئیس سازمان اطالعت نظامی نیز به برنامه های حملۀ نظامی به دیده ش��ک می نگرند .تصمیم دس��ت آخر با نخست وزیر است .اما قراینی وجود دارد که نشان می دهد ناتانیاهو در مورد ایران نه تنها س��نجیده عمل می کند بلکه می خواهد از پس این مس��ئولیت مهم هم برآید که منافع ملت اسرائیل را به هر طریق حفظ کند.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
22
بر صفحه رسانه ها
حمله به ایران؟ میشائل بُورگ ا ِشتِده
منتشر شده در دی ولت 6 /نوامبر 2011 ترجمه ح.پدرام از آلمانی
البته که اتفاق بود ،اما چه اتفاق غریبی .در حالیکه مشترکان روزنامۀ اس��رائیلی «ها آرتص» می توانس��تند در صفحۀ اول بخوانند که نخس��ت وزیر بنیامین ناتانیاهو و وزیردفاع ایهود باراک تالش می کنند نظر اکثریت کابینه را برای حملۀ نظامی به برنامۀ اتمی ایران جلب کنند ،از پایگاه هوایی پالماخین در نزدیکی تل آویو موشکی بالستیک ش��لیک شد .به زودی در رسانه ها آمد موشکی دور پرواز ،به احتمال شکل توسعه یافتۀ موشک قاره پیمای یریخو ،بوده است. وزارت دفاع توضیح داد فقط آزمایشی که از مدتها قبل برنامه آن ریخته ش��ده بوده با مؤفقیت انجام گرفته است .اما در حال حاضر در اسرائیل زیاد گمانه زنی می شود .چند روزی است که در کشور کمتر موضوعی جز احتمال حمله به ایران وجود دارد: روزنامه نگار سرشناس ناخوم بارنا به گفتۀ خود از تالش های گستردۀ آمریکا در سازمان ملل شنیده که می خواهد شورای امنیت را به اقدام شدیدتر علیه دشمن قسم خورده اش ایران وادارد .به گفتۀ این روزنامه نگار دلیل این کار نگرانی آمریکا از اقدام یکجانبۀ نظامی اس��رائیل نیز هست – بویژه اگر گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در ۸نوامبر نتایج نگران کننده ای در برداشته باشد. هرکلمه ای را خوب می سنجند :یعنی چه که باراک در مجلس اسرائیل گفت اس��رائیل باید از «منافع حیاتی» خود احتما ٌال به تنهایی دفاع کند؟ وزیرکش��ور اِلی ییش��ای ،پر رمز و راز از تصمیم های مهمی صحبت کرد که خواب شب را از او گرفته اند .و ناتانیاهو واقع ٌا منظورش حملۀ موش��کی به نوار غزه بوده وقتیگفتفلسفۀامنیتینمیتواند«منحصرا ٌبهدفاع»بسنده کند؟ به گفتۀ او به همان میزان «توانایی های تهاجمی» مهم هس��تند .ناتانیاهو در ادامه گفته که از این رو یکی از اصل های کلی او این دس��تور تلمود است« :اگر کس��ی آمد تو را بکشد برخیز و او را بکش». داخلی قدرت بس��یاری از این صحبت علنی که به در محافل ِ باور آنها اصو ٌال نباید وجود داش��ته باش��د خیلی ناخرسندند. وزیرخارجه آویگدور لیبرمان گفت ۹۹ ،درصد از این شایعه ها واقعیتندارد،بهباوراواینخبرها«ضررهایپیشبینیناپذیر»
هرکلمه ای را خوب می سنجند :یعنی چه که باراک در مجلس اس رائیل گفت اس��رائیل باید از «منافع حیاتی» خود احتماالٌبه تنهایی دفاع کند؟ وزیرکشور اِلی ییش��ای ،پ��ر رم��ز و راز از تصمیم ه��ای مهمی صحبت ک��رد که خواب شب را از او گرفته اند .و ناتانیاهو واقع ٌا منظورش حملۀ موش��کی به نوار غزه بوده وقتی گفت فلس��فۀ امنیتی نمی تواند «منحص را ٌ به دفاع» بسنده کند؟ به گفتۀ او به همان میزان «توانایی های تهاجمی» مهم هستند دارد .وزیر دیگر یعنی بنی بگین از تبلیغاتی غیرمسئوالنه و بی مباالت صحبت کرد ،معاون ناتانیاهو دان مریدور این ماجرا را «کمتر از رس��وایی» نمی داند .و در واقع هم این صحبت ها از اسرائیل به ایران رسیده اس��ت .رئیس ستاد نیروهای مسلح این کشور حس��ن فیروز آبادی اعالم کرد اگر اسرائیل چنین «اشتباهی» بکند ایران با «مجازاتی غافلگیر کننده» واکنش نش��ان خواهد داد .وی همچنین گفت احتم��ال حمله را کم می داند. اگر چنین ش��ود ،این اقدام اولین حملۀ پیش��گیرانۀ اسرائیل به تأسیس��ات اتمی یک کش��ور منطقه نخواهد بود :در ژوئن ۱۹۸۱نخست وزیر مناخیم بگین دستور داد یک رآکتور ر ادر شرق عراق نابود کنند .برنامۀ اتمی عراق هیچگاه نتوانست این
خسارت را جبران کند .در این فاصله هم معلوم شده که بمب افکن های اسرائیلی در س��پتامبر ۲۰۰۷مخفیانه تأسیسات اتمیسوریهراکهبهکمککرۀشمالیبرپاشدهبودنابودکردند. باوجوداینمؤفقیتهادستبرقضادرارتشاسرائیلنسبتبه حملهبهایرانتریدیزیادیوجوددارد.کارشناساننظامیمی گویندتنهاباموشکهایدورپروازنمیتوانآنچنانکهشایدو باید برنامۀ اتمی را ضعیف کرد .گرچه برد موشک ها کافی است اما نمی توان آن ها را از این فاصله به اندازۀ الزم مسلح کرد و در نتیجه قدرت تخریبی آنها کم خواهد بود .بنابراین تأسیساتی که در فاصلۀ ۱۵۰۰تا ۲۰۰۰کیلومت��ری قرار گرفته اند باید با هواپیماه��ای جنگنده مورد حمله ق��رار گیرند .هیچکس دقیق نمی داند ش��عاع عملیاتی جنگنده های اف ۱۵و اف ۱۶
21
را برای ساخت ۷۵۰۰اسکانیا در سال افتتاح کرد. شرکت های متوسط جای شرکت های بزرگ را میگیرند شرکت های متوس��ط آلمانی نیز خالء یی را پر می کنند که ش��رکت های یزرگ برجا می گذارند .برای نمونه ش��رکت سازندۀ لولۀ ب ِرگ ُرور با ش��رکت های دولتی ایران در بخش انرژی معامله می کند؛ نمایندۀ این شرکت در تهران به عنوان عضو هیئت مدیرۀ اتاق بازرگانی آلمان و ایران مخالف تحریم های بازرگانی اس��ت .و شرکت خانوادگی اش��تاینر تا پایان سال ۲۰۱۰س��ه تأسیس��ات فن آوری گاز طبیعی به ایران فروخ��ت – یک معاملۀ قانونی ک��ه ادارۀ صدراعظمی اجازۀ آن را داده است.
حکومت روحانیون نمی دهد. وابستگی شرکت بُوش به بازار آمریکا ش��رکت بوش نیز از تابستان ۲۰۱۰معامله با ایران را کاهش داد .برای نمونه ش��رکتی وابسته به بوش که در کارفن آوری امنیتی و نظارتی اس��ت دیگر چیزی به ایران نمی فروشد و اجازۀ فروش محصوالت خود را توس��ط ش��رکت های دیگر هم نمی دهد .تنها لوازم یدکی خودرو یا محصوالت خانگی به ایران صادر می ش��وند ،به ارزش ح��دود ۵۰میلیون یورو در سال – ۱/۰درصد از کل میزان معامالت شرکت درسال. یک سخنگوی این شرکت می گوید « :طبیعت ٌا برای ما بسیار مهمتر است در بازار آمریکا بمانیم تا اینکه برای خود گوشۀ ایران را حفظ کنیم ».معامله با آمریکا در س��ال برای بوش ۵ میلیارد یورو به همراه می آورد – تقریب ٌا ده درصد کل میزان معامالت این شرکت.
سال معامله انجام شده باشد. اِم آ اِن خود را کنار میکشد
به مدد شرکت های متوس��ط میزان صادرات آلمان به ایران آنچن��ان که انتظار می رفت کاهش نیافته اس��ت .درس��ال ۲۰۰۵میزان صادرات رسمی به ایران ۴/۴میلیارد یورو بود؛ در سال ۲۰۱۱طبق برآورده های اولیه به سه میلیارد رسیده اس��ت .و این آمار و ارقام نشان دهندۀ وضعیت واقعی نیست. زیرا بسیاری از محصوالت از راه های دیگر به ایران می روند. احتما ٌال شرکت های آلمانی در س��ال ۲۰۱۱تنها به امارات متحدۀ عربی کاال به میزان ش��ش میلیارد یورو تحویل داده اند – بوی��ژه فرآورده های پتروش��یمی و فلزات و تجهیزات الکترونیکی و ماش��ین آالت و خودرو .این امیرنش��ین تنها بخش کوچکی از این کاالها را نگه می دارد و بیشتر آنها صادر می شود ،به ایران نیز.
برعکس ،خودروس��ازی ا ِم آ ا ِن در مارس ۲۰۱۰تأکید کرد در م��ورد معاله با ایران « برنامه ای برای تغییر وجود ندارد». ا ِم آ ا ِن ماشین های س��نگین و اتوبوس و موتورهای دیزل و دستگاه های حفاری نفت به ایران می داد .اما طبق اطالعات « ولت اَم زونتاگ» هیئت مدیره چند ماه بعد خروجش را از بازار ایران اعالم کرد .یک سخنگوی شرکت تأکید کرد « :ما البته ای��ن راه های تج��ارت بین المللی به ش��رکت یکنفرۀ هیچ معاملۀ جدیدی با ایران نمی کنیم .قراردادهای قدیمی تورستن بلوم کمکی نمی کند .بعد از آنکه دویچه بانک حساب او را بس��ت دیگر بانک ها هم همینکه بلوم گفت می خواهد به استثنای یکی همه انجام شده است». با ایران معامله کند نپذیرفتند که برای او حساب باز کنند. فردی مطلع توضیح می دهد چرا ا ِم آ ا ِن که اکنون به فولکس گرچه ایس��تگاه های اندازه گی��ری و دیگر دس��تگاه ها در واگن متعلق است معامله با ایران را پایان داد « :خودروهای هیچگونه فهرست تحریمی قرار ندارند و صادرات آنها اجازه ا ِم آ ا ِن را آماده تحویل نمی دهند – اینجاس��ت که می توان نمی خواهد شرکت هایی که به بلوم کاال می فروشند نیز در هرکاری با این خودروها کرد و از آنها برای هدف های نظامی این فاصل��ه از او « تأییدنامه» می خواهند – تأیید گمرک یا ادارۀ فدرال اقتصاد و نظارت برصادرات. استفاده برد».
��چه در آوریل ۲۰۱۰خروج این مدیرعامل دایمل ِر دیترتسِ ِ کارخانۀ خودروسازی را از بازار ایران اعالم کرد .دوماه بعد این شرکت تحویل ماشین های سنگین و خودروی سواری را به همین گرفتاری را دایملر داش��ت که نیروهای نظامی ایران ایران متوقف کرد .یک سخنگوی این شرکت گفت مرسدس ماش��ین های سنگین مرس��دس را تبدیل به سکوی پرتاب بنز « به مناسبات تجاری با وزارت خارجۀ ایران و نیز فروش موشک کردند. به سفارت خانه های این کشور» هم پایان داده است. خالء ه��ای به وجود آمده برای ایران بس��یار س��ریع پرمی در آخرهای مارس ۲۰۱۱دایملر دفتر خود را در تهران بست؛ ش��ود – برای نمونه در مورد خروج ا ِم آ ا ِن به دس��ت شرکت از این گذشته این شرکت از اتاق بازرگانی آلمان و ایران خارج اس��کانیا که آن هم به فولکس واگِن تعلق دارد .در نیمۀ اول شد .وعدۀ تسِ ِچه نیز مبنی بر اینکه سهام دایملر را در شرکت سال ۲۰۱۰سوئدی ها تقریب ٌا ۱۶۰۰ماشین سنگین به ایران کامیون سازی« ایران دیزل» بفروشد تا حدود زیادی انجام فروختند – ۱۵۰درصد بیش از آنچه در سال قرار بوده است. شده است .سهامدار اصلی ،ایران خودرو دیزل ،سهام دایملر در این فاصله اسکانیا دیگر جزئیات را اعالم نمی کند .اما در را که یک س��وم است می خرد – قرار اس��ت تا پایان روزآخر ابتدای ژوئیۀ ۲۰۱۱وزیر وقت صنایع ایران کارخانۀ جدیدی
اتاق بازرگانی و صنایع ایران اعالم کرد « :بخش عمدۀ واردات از امارات صادرات مجدد از کشورهای ثالث است ،نیز از آلمان و چین ».تولیدات آلمان می توانند از راه ترکیه و روس��یه یا مالزی هم به ایران برسند.
چنین تأیید نامه ای اما تا ش��ش ماه طول می کش��د .حتی وقتی بلوم قبل از کریس��مس می خواست تنها یک کتابچۀ دس��تورالعمل ب��ه تهران بفرس��تد بای��د ب��ه ادارۀ گمرگ دوسلدورف مراجعه می کرد .بلوم می گوید « :وقتی صحبت از ایران است کارمندان آلمانی بسیار دستپاچه هستند». بلوم مقص��ر را برلین می داند « :یا من صاحب یک ش��رکت آلمانی هستم که معامله های قانونی انجام می دهد – پس از نهاده��ا و بانک های آلمانی انتظار دارم به من کمک کنند .یا اینکه دولت آلمان هرگونه معامله با ایران را غیرقانونی اعالم می کند .اما وضعیت فعلی برای یک صاحب ش��رکت تحمل ناپذیر است».
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
20
بر صفحه رسانه ها
ضرر باالیآلمان از تحریم ایران فلوریان هاسِ ل منتشر شده در دی ِولت 31 /دسامبر 2011 ترجمه ح.پدرام از آلمانی با فشار ایاالت متحده شرکت های بزرگ آلمانی از تجارت با ایران دست می کشند .شرکت های متوسط جای خالی را پر می کنند .اما مانع ها پیوسته بلندترمی شوند. تورستِن بلوم که صندوق پستیش را باز می کرد انتظار چیز خاصی نداشت .اما نامۀ بانکش حامل خبر بدی بود « .جناب آقای بلوم ،ما طبق دستورالعمل های تجاریِ خود حق داریم مناس��بات کاری را هرزمان و بدون ذکر دلیل پایان دهیم .از این حق خود استفاده می کنیم». بدین ترتیب دویچه بانک حس��اب شخصی و حساب کاری تورستن بلوم را بست .وی که شیمیدان و اهل شهر راتینگن است و از تقریب ٌا سه دهۀ پیش فن آوری اندازه گیری به خارج می فروش��د می گوید « :برای ای��ن کار تنها یک دلیل وجود دارد – منظورم معامله با ایران است». این درحالی است که دس��تگاه های بلوم نه به کار نیروهای نظامی ایران می آید و نه برنامۀ اتمی این کشور .ایستگاه های اندازه گیری که قیمتش��ان هرکدام تا یکصد هزار یورو است تنه��ا برای اندازه گیری آلودگی ه��وا و آب از جمله د رکالن شهر تهران مورد مصرف دارد. بلو ِم هفتاد س��اله می گوید « :ایستگاه های اندازه گیری من تعیین می کنند که کجا وضعیت آلودگی برای مردم خیلی خطرناک است .نتیجه اندازه گیری ها منجر به این شدند که خیابان های فرعی و قطار زیرزمینی ساخته شدند .تمام داد و ستد من قانونی اس��ت .و با این وجود بانکم مرا بعد از چهل سال بی هیچگونه تشریفاتی بیرون می کند».
تهدیده��ای مش��تریان بلوم ب��رای او فاجع��ه ب��ار ش��دند .سالهاس��ت که روحانی��ون برس��ر ب رنامۀ اتم��ی ای ران ب��ازی درمی آورن��د و ب��ه تهدیدهای ایاالت متحده و اتحادیۀ اروپا و سازمان ملل تهاجمی واکنش نشان می دهند. همین تازگ��ی یک نظام��ی بلند پایه تهدید ک��رده ای ران تنگ��ۀ هرمز را که بین این کش��ور و عمان واقع است می بندد – و بدین ترتیب دنیا را از یک سوم نفت که با کشتی از این تنگه عبور می کند محروم می سازد بین المللی دست کم می خواهد زمان بدست بیاورد .و این کار را فقط با تحریم صادرات فن آوری باال انجام نمی دهد :جلوی صنعت نفت وگاز ایران نیز – که نیمی از بودجۀ دولتی ایران را تأمین می کند – گرفته می شود ،کارهای بانکی سخت تر می شوند.قوانین ایاالت متحده تقریب ٌا هرگونه معامله ای را ممنوع می کنندصحنه چرخان ایاالت متحده است.
تهدیدهای مشتریان بلوم برای او فاجعه بار شدند .سالهاست که روحانیون برس��ر برنامۀ اتمی ایران بازی درمی آورند و به تهدیده��ای ایاالت متح��ده و اتحادیۀ اروپا و س��ازمان ملل تهاجمی واکنش نشان می دهند .همین تازگی یک نظامی بلند پایه تهدید کرده ایران تنگۀ هرمز را که بین این کشور و عمان واقع است می بندد – و بدین ترتیب دنیا را از یک سوم نفت که با کشتی از این تنگه عبور می کند محروم می سازد. بداقبالی بلوم :هرچه تحریم ها تش��دید می ش��وند به همان ِ نس��بت تجارت قانونی نیز دشوارتر می ش��ود .گرچه حتی کارشناسان آمریکایی تردید دارند که تحریم های اقتصادی در دراز م��دت بتوانند جلوی بمب ایران را بگیرند .اما جامعۀ بر روی کاغذ تحریم ها تاکنون به معامله با برخی از شرکت ها گرچه قوانین آمریکا که تقریب�� ٌا هرگونه معاملۀ بزرگی را با ایران ممنوع می کنند برروی کاغذ تنها برای ش��رکت های آمریکایی صادقند .اما در عمل کاخ سفید تیغ برنده ای دارد تا شرکت های خارجی را هم به ِ ترک بازار ایران ترغیب کند: هر ش��رکتی که با ایران داد و س��تدی انجام دهد که مخالف نظر واشینگتن اس��ت دیگر در این کشور هیچگونه قرارداد دولتی نمی گیرد و باید جریمه های سنگین بپردازد یا حتی دسترسی به بازار آمریکا را از دست می دهد.
و اشخاص حقیقی ایرانی مربوط می شوند ،برای نمونه اعضای سپاه و شرکت های دستاندرکار انرژی که در برنامۀ اتمی این کش��ور دخالت دارند .اما در عمل مقررات تحریم ها به گونه ای است که ش��رکت های غربی حتی معامله های قانونی را هم متوقف می کنند. دولت آمریکا تازگی با خوش��حالی خبر داد تاکنون هش��تاد بانک به معامل��ه با ایران پایان داده ان��د .دویچۀ بانک که در آمریکا بسیار فعال است از ژوئیۀ ۲۰۷حساب مشتری های ایرانی را بست .و این بانک حلقه را تنگ تر می کند ،همانطور که نمونۀ تورستن بلوم نشان می دهد. در ابتدای سال ۲۰۱۰دولت اوباما تحریم های ایران را سخت تر کرد .درعین حال ش��رکت های خارجی که اعالم کردند از بازار ایران خارج می ش��وند از تحریم ها در آمریکا مصون ش��دند .البته همۀ شرکت ها تمامی معامالت خود را با ایران متوقف نکردند. بایر و ِب آ اِس اِف با میزان کم معامله برای نمونه بایر به گفتۀ یک س��خنگوی این شرکت هنوز در ایران « معامله به ارزش س��الیانه حدود ۱۰۰میلیون یورو» دارد .البته فرآورده های فروخته ش��ده از این شرکت کاربرد نظامی ندارد و خشم واشینگتن را برنمی انگیزد .در مورد بِ آ ا ِس ا ِف هم همینگونه است :محصوالتی که این غول شیمیایی در نزدیکی تهران تولید می کند از نظر نظامی بی خطراست. شرکت های دیگر برای احتیاط حتی معامله های قانونی خود را پایان می دهند :برای نمونه توسِ ��ن کروپ که فوالد تولید می کند ،سازندۀ تأسیسات گازیِ لینده ،آلیانتس یا زیمنس. شرکت زیمنس در سال ۲۰۰۸توجه آمریکا را به خود جلب کرد .در آن سال یک کامپیوتر این شرکت در دوبی پیدا شد، این کامپیوتر را یک خریدار چینی می خواست – بدون اطالع زیمنس -به ایران بفروشد. سیاستمداران آمریکایی تصریح کردند اگر قرار باشد چنین معامله هایی انجام ش��ود زیمنس باید قراردادهای بزرگ را در آمریکا فراموش کند .زیمنس به جز دادوس��تد در بخش بهداش��ت که برای ش��رکت های آمریکایی هم مجاز است س��فارش دیگری از ایران قبول نمی کند و به ش��رکت های همکار و وابس��ته اجازۀ ف��روش محص��والت زیمنس را به
19
بر صفحه رسانه ها
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
18
به راه انداخته اند .ولی مسابقه ماه پیش در اردن تنها مورد ستیزه میان فیفا و مقامات فوتبال ایران نبوده است .در طول بازی های ۲۰۱۰المپیک جوانان در سنگاپور تیم زنان ایران از همان ابتدا ،پیش از ا ِعمال تغییرات بر «یونیفرم» از بازی محروم شد. کریمی می گوید« :ما کنار آمده ایم ،حاال نوبت فیفاست که کنار بیاید .کشور ما مذهبی است و خیلی برایشان سخت است که یونیفرم اصالح شده فیفا را بپذیرند ».فیفا اوایل امسال به تیم ایران اجازه داد که برای دور اول در لباس توافقی خودشان بازی کنند .به همین دلیل رد صالحیت ماه پیش اینچنین همه را شوکه کرد .اردالن می گوید: «فیفا ادعا می کند که فوتبال به همه تعلق دارد .ولی چنین حرکتی این پرسش را برای ما به وجود می آورد که آیا فوتبال واقعا بر روی زنان مسلمان نیز باز است؟» مقامات فوتبال ایران مولفه های دیگری را در بازی دخیل می بینند :علی کفاشیان رییس فدراسیون فوتبال ایران ادعا می کند که یک بحرینی عضو هیات برگزار کنندگان رقابت ها تالش داشت که به دالیل سیاسی ،یعنی به دلیل حمایت ایران از جنبش اعتراضی بحرین ،تیم ایران را تضعیف کند. روزنامه ها و وبالگ ها در ایران به دسیسه بحرینی تاخته اند ولی اعضای تیم می گویند که وی با صداقت تمام همدردی می کرد و و از هیچ کمکی دریغ نکرد. بسیاری از شاهدان می گویند که ستیزه بر سر «یونیفرم»
فوتبال زنان ایران
اردالن ۲۵ ،س��اله که به طور گسترده او را بهترین فوتبالیس��ت زن در ای ران می شناس��ند در محیط فوتبال رش��د کرده اس��ت .پ��درش دروازه ب��ان تیم ملی فوتبال م��ردان بود و اکنون م ربی است .اردالن در ۱۴سالگی با فوتسال ش��روع کرد ،فوتبال سالنی .می گوید: «فوتبال در خانواده ما ریش��ه دارد ».و ادامه می دهد« :نمی توانم خودم را در کار دیگری مجسم کنم». زنان از باال نشات می گیرد و به سِ پ بالتر ،رییس مستعد رسوایی فیفا اشاره می کنند .او در گذشته نظرات شهوت پرستانه ای در باره لباس فرم داده بود و مثال گفته بود که زنان «لباس های زنانه تر» و «شلوارک های تنگ تری» بپوشند. به نظر می رسد که چنین اظهاراتی تنها اتهام جنسیت پرستی که مدت ها گریبانگیر این سازمان بود را تایید
می کند. مقامات فیفا این مسئله را بی اهمیت جلوه داده اند ولی روشن است که پر و بالشان قیچی شده است .یکی از سخنگویان فیفا که نخواست در رابطه با این موضوع نامش فاش شود می گوید« :این مسئله ای بسیار حساس است». طنز ماجرا در این است که درست قبل از جام جهانی زنان که در نوع خود مهم ترین رویداد ورزشی است ،این مسئله در اوج حساسیت خود مورد بحث قرار گرفت. هر بار که بازی پیش می آید کریمی ،هافبک هم به تلویزیون سنجاق شده است .او که هوادار دو تیم برزیل و آلمان است که هر دو از دور رقابت ها حذف شدند -امید دارد که دراین تیم ها توپ بزند .می گوید« :آرزو دارم که می توانستم با لباس های اسالمی بروم و نشان دهم که بازی در این یونیفرم مشکل ساز نیست». امروز برای این ستیزه هنوز راه حل روشنی پیدا نشده است. فدراسیون فوتبال ایران به محدوده های حجاب باز نمی گردند و به نظر هم نمی رسد که فیفا کوتاه بیاید .اردالن نیز مانند هم تیمی هایش عمیقا ناامید است که نتوانسته به فرصت رقابت های المپیک دست یابد .ولی وی تالش می کند که در این رد صالحیت نکته ای مثبت بیابد و خاطر نشان می کند که این ماجرا در داخل ایران جنجال آفریده و چهره تیم را در ایران مطرح کرده است .می گوید« :دست کم اکنون مردان ایران فهمیده اند که زنان هم می توانند فوتبال بازی کنند».
17
لباس دست و پا گیرفوتبال کنفدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) :مقنعه فوتبال زنان خطرآفرین است بابک دهقان پیشه منتشر شده در مجله نیوزویک 17/جوالی 2011 ترجمه فائقه اشکوری
پس از هشت ماه تمرین سخت ،تیم فوتبال زنان ایران برای دیداری کلیدی به اردوی عمان در اردن پا گذاشت .این تیم روی المپیک ۲۰۱۲تمرکز کرده بود و دیدار سوم ژوئن (۱۳ خرداد) برای صعود بازی بسیار حساسی به شمار می رفت. بازیکنان «یونیفرم» های محافظه کارانه ای بر اساس سنت مسلمانان پوشیده بودند :پیراهن و شلوار بلند و سرپوشی شبیه مقنعه. سرود ملی دو کشور نواخته شد .سپس ناگهان اعالم غیرمنتظره ای از سوی داور :تیم ایران به دلیل عدم تطابق «یونیفرم» با مقررات فیفا اجازه ندارد در مسابقه شرکت کند .چندین بازیکن ایران از شدت ناباوری به زانو افتادند و گریستند .این عدم شایستگی رویای المپیک آنان را در هم کوبیده بود .کاپیتان تیم ،نیلوفر اردالن به نیوزویک گفت: «نمی توانستیم ناامیدی خود را پنهان کنیم». در ماه های اخیر بحث پیرامون فیفا کم نبوده است .داستان کثیف رشوه خواری در رای گیری برای انتخاب رییس سازمان و تقلب در انتخاب قطر برای جام جهانی ۲۰۲۲در اخبار جای گرفت و نقل محافل شد .ولی پژواک ستیزه بر سر «یونیفرم اسالمی » ،مرزهای دنیای فوتبال را درنوردید و بازتابی گسترده تر یافت .منتقدان ،مقامات فیفا را به نژاد پرستی و جنسیت پرستی متهم کردند .این ممنوعیت نه تنها به تیم ایران صدمه زد ،که بالقوه می تواند ده ها بازیکن مسلمان را در داخل و خارج از خاورمیانه رد صالحیت کند. مسئولین فیفا با ادعای این که مقنعه خطر انسداد تنفس در بر دارد به سهم خود از این تصمیم دفاع کردند.
سرود ملی دو کشور نواخته شد .سپس ناگهان اعالم غیرمنتظره ای از س��وی داور :تی��م ای ران به دلیل ع��دم تطابق «یونیفرم» با مقررات فیفا اجازه ندارد درمسابقهشرکتکند.چندینبازیکن ای ران از شدت ناباوری به زانو افتادند و گریستند .این عدم شایستگی رویای المپیک آن��ان را در ه��م کوبیده بود. کاپیتان تیم ،نیلوفر اردالن به نیوزویک گفت« :نمی توانستیم ناامیدی خود را پنهان کنیم» . اردوی فوتبال نیز از این قاعده مستثنا نیست .محافظه کاران مذهبی ایران به مدت طوالنی در برابر ورزش زنان در مالء عام مخالفت کرده و حتا از حضور آنان در مسابقات فوتبال در کنار ورزشکاران مرد جلوگیری کرده اند .این محدودیت ها در سال ۲۰۰۶دستمایه ساخت فیلمی شد به نام آفساید، به کارگردانی جعفر پناهی .پس از سال ها رایزنی زنان ورزشکاران ،سرانجام در سال ۲۰۰۵تیم فوتبال زنان شکل گرفت؛ هرچند که تماشاگران مرد از حضور در مسابقات و تماشا منع شدند.
آوردن ورزشکاران زن مایه حقارت است .با وجود تمامی این موانع ،زنان ورزشکار پشتکار خود را نشان داده اند .اردالن، ۲۵ساله که به طور گسترده او را بهترین فوتبالیست زن در ایران می شناسند در محیط فوتبال رشد کرده است .پدرش دروازه بان تیم ملی فوتبال مردان بود و اکنون مربی است. اردالن در ۱۴سالگی با فوتسال شروع کرد ،فوتبال سالنی. می گوید« :فوتبال در خانواده ما ریشه دارد ».و ادامه می دهد: «نمی توانم خودم را در کار دیگری مجسم کنم». مدت زیادی نمی گذرد که جویندگان استعدادهای ناب، استعداد خدادادی او را کشف کرده اند .در سال ۲۰۰۹تیمی در ابوظبی به اردالن پیشنهاد قراردا ِد گردن کلفت سالیانه ۱۵۰هزار دالری برای بازی در این تیم را داد :مبلغی درشت برای بازیکنان زن در منطقه و پرشی بزرگ برای اردالن، نسبت به حقوق باشگاهی اش در ایران .با نهایت شگفتی وی این پیشنهاد را رد کرد .نکته اصلی اختالف ،مثل ماجرای مشاجره اخیر فیفا بر سر حجاب بود .تیم ابوظبی خواسته بود که وی بدون مقنعه بازی کند ،که این ماجرا به خودی خود برای بازی در تیم ملی باعث رد صالحیت وی می شد. فرشته کریمی ،بازیکن برجسته دیگر ایران با زمینه ای کامال متفاوت بزرگ شده است .می گوید« :خانواده ام بیشتر اهل فرهنگ و هنرند تا ورزش ».و ادامه می دهد« :تنها کسی که خالف عادت خانواده رفتار کرد من بودم ».کریمی نیز قبل از آن که هافبک تیم ملی زنان شود بازی را از نوجوانی با فوتسال آغاز کرد .وی نیز رد خود را بر زمین نهاد :در مسابقات ۲۰۰۹ پاکستان از مجموع چهار بازی ،سه گل را با سه ترفند سر -آن هم در یک بازی -به ثمر رساند.
تیم زنان ایران بالقوه با مشکالت زیادی در راه خود به سوی المپیک روبروست :زنان ایران مطابق قانون مجبورند که منتقدان محافظه کار نیز پیاپی به زنان ورزشکار می تازند .اردالن و کریمی هر دو از منتقدان صریح ممنوعیت اخیر فیفا موها ،گردن ،بازو ،و پاهای خود را از دیده ها مخفی کنند .سال پیش ،آیت اله العظمی صافی گلپایگانی گفت که مدال بوده اند و در داخل ایران همهمه بسیاری بر سر این جریان
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
16
فوتبال زنان ایران
فدراسیون بین المللی فوتبال ناشی می شود .سپ بالتر تا به حال چندب��اری اظهارنظرهایی جنجال آفرین درباره لباس زنان فوتبالیست کرده است .او خواهان آن شده است که زنان اینبار ،ع��دم مخالفت فیف��ا با همان فوتبالیست «لباس های زنانه تر» و «شلوارکهایی تنگ تر» بر تن کنند ،اظهارنظری که جنجال آفرین شد و رئیس فیفا پوشش��ی که جنجال‌آفرین شده بود، را به «سکسیم» و «توهین جنسیتی» متهم کرد .سپ بالتر ش��ایع ه کهنه ای را دامن زد که بحرین مجبور شد بابت این اظهارنظر عذرخواهی کند و مدعی شد که ناظر ب��ازی بی��ن اردن و ای ران بود، که از صحبت های او برداشت نادرستی شده است. صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران که بعد از محرومیت تیم فوتبال زنان از ادام��ه رقابتهای مقدماتی المپیک ،برای نه به دلیل پوش��ش زن��ان که به خاطر اولین بار در چرخش��ی ناگهانی به فوتب��ال زنان توجه کرد .مشکالتسیاسیکشورشباجمهوری برای اولین بار پ��ای بازیکنان و مس��ئوالن تیم ملی فوتبال زنان به تلویزیون باز شد ،اما فقط به اعالن یک خطی از خبر اسالمی ای ران از بازی ملی پوشان ای رانی نایب قهرمانی تیم ملی فوتبال ایران در مسابقات غرب آسیا جلوگیری به عمل آورده است اکتفا کرد. صداوسیمای جمهوری اسالمی ایران حتا از پخش صحنه گل های تیم ملی فوتب��ال زنان ایران نیز خودداری کرد و حاضر به جنجال های پوش��ش و مخالفت مراجع و مقامات نیست. نشد همین پوشش موردتایید فدراسیون فوتبال ایران را از در شرایطی که ملی پوشان فوتبال مردان ایران غالبا در زمره پردرآمدترین افراد هستند ،حقوق دریافتی زنان فوتبالیست صفحه تلویزیون نشان دهد. ایرانی ،آنقدر ناچیز اس��ت که به قول وحیده ایثاری ،یکی از ملی پوشان فوتبال ایران «خجالت آور و رقت انگیز» است. دغدغه های مالی ملی پوشان ایرانی ملی پوش��ان ایرانی م��ی گویند حقوق دریافت��ی آنها برای هفت خوان حضور زنان فوتبالیس��ت ایرانی اما فقط محدود حضور در تیم ملی «کمتر از یک میلیون و پانصدهزار تومان
در سال» است .رقمی که با اس��تاندارد قوانین کار ایران نیز بس��یار ناچیز و پایین تر از حداقل تعیین شده محسوب می شود .در س��ال ۲۰۱۰مریم ارژنگی ،یکی از ستاره های تیم ملی فوتبال زنان ایران به دلی��ل عدم حضور در یک بازی به شش ماه محرومیت و پرداخت ۲میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شد .زنان فوتبالیست ایرانی می پرسند چطور وقتی درآمد یک س��ال آنها از حضور در اردو تیم ملی به ۲میلیون تومان نمی رسد ،فدراسیون آنها را به دلیل یک اشتباه جریمه های میلیونی میکند؟ نابرابری تنها در دس��تمزد پرداختی بین ملی پوش��ان زن و مرد به چش��م نمی خورد ،زنان فوتبالیس��ت ایرانی اغلب با مینی بوس های معمولی برای مس��ابقات س��فر می کنند، در زمین هایی غیراس��تاندارد تمرین می کنند و به ش��کلی مداوم با تذکرهای منکرانی مس��ئوالن فدراس��یون فوتبال مواجه هستند. فوتبال زنان ایران در سال ،۲۰۱۱یک تصویر ماندگار دیگر هم داشت :نگاه مضطرب دختران فوتبالیست که چند روز بعد از محرومیت و بازگش��ت از اردن ،پشت در بسته فدراسیون در انتظار و دلهره تجمع کردهاند تا شاید مسئولی بیرون آمده و پاسخگوی رویای برباد رفته و ماه ها تمرین آنها برای حضور در بازیهای المپیک ۲۰۱۲لندن باشد.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
15
تصویر گریان سالی که بر تیم ملی فوتبال زنان ایران گذشت فرناز سیفی
هر واقعه خب��ری ،یک تصویر وی��ژه ماندگار خب��ری دارد. تصویر سالی که بر تیم ملی فوتبال زنان ایران گذشت ،ردیف دخت��ران ملی پوش فوتبال ایران اس��ت ک��ه در زمین بازی ورزشگاهی در اردن ،وقتی خبر محرومیت تیم ملی فوتبال زنان ای��ران از حضور در ادامه رقابتها را میش��نوند ،زانو زده، روی چمن سبز ورزشگاه نشسته و گریه می کنند .تصویری که شاتر دوربین «علی جارکجی» ثبت کرد و در خبرگزاری «رویترز» منتشر شد. بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان ایران قرار بود روز جمعه ،سوم ژوئن ۲۰۱۱در دور دوم رقابتهای مقدماتی المپیک ۲۰۱۲ لندن ،با تیم ملی اردن مسابقه دهند .تنها چند دقیقه قبل از شروع بازی ،نماینده بحرینی فدراسیون بین المللی فوتبال که ناظر این مس��ابقه بود ،از شرکت بازیکنان تیم ملی ایران جلوگیری کرد و ش��رط ش��روع بازی را تعویض لباس زنان فوتبالیست ایرانی اعالم کرد. زنان ملی پوش ایرانی که می دانس��تند مقامات فدراسیون فوتبال ایران به تعویض لباس آنه��ا تن نخواهند داد ،همان جا روی چمن س��بز ورزش��گاه زانو زده و گریه کردند و تیم ملی اردن با کسب س��ه امتیاز این مسابقه ،برنده بازی انجام نشده اعالم شد. کاله های جنجالی پوش��ش زنان ملی پوش فوتبال ایران از همان س��ال ۲۰۰۵ که تیم ملی زنان تشکیل شد ،س��وژه بحث و جنجال است. فدراس��یون بین المللی فوتبال در س��الهای اخی��ر بارها با مسئوالن فوتبال ایران جلسه برگزار کرده و به پوشش اسالمی زنان ملی پوش ایرانی اعتراض کرده اس��ت .فیفا مقنعه های از پشت بس��ته شده بازیکنان ایران را مغایر با اصول و قوانین فیفا ،دس��ت وپاگیر و خطرناک برای ایمنی بازیکن توصیف کرده بود.
فدراس��یون بی ن‌الملل��ی فوتب��ال در سالهای اخیر بارها با مسئوالن فوتبال ای ران جلس��ه برگزار کرده و به پوشش اسالمی زنان مل ی‌پوش ای رانی اعت راض کرده اس��ت .فیفا مقنع ه‌های از پشت بسته‌ش��ده بازیکنان ایران را مغایر با اص��ول و قوانین فیفا ،دس��ت‌وپاگیر و خط رناک ب رای ایمنی بازیکن توصیف کرده بود بعد از جلسات متعدد ،مسئوالن فدراسیون بین المللی فوتبال ایران در نهای��ت موافقت کردند که مقنعه های جنجالی را با کاله جایگزی��ن کنند ،کالههایی که بنا ب��ه قوانین فیفا «از گوش پایینتر نیاید و گردن را نپوش��اند ».فیفا با این پوشش تازه مخالفتی نکرد و به نظر میرسید هفت خوان حضور زنان ایرانی در رقابتهای جهانی فوتبال ،به سرانجام خوشی رسیده اس��ت .هفت خوانی که یک سویش مخالفت فیفا بود ،سوی دیگر مخالفتهای بعضی مرجع تقلیدهای شهر قم که نه تنها بازی فوتب��ال را برای زنان «حرام» توصیف میکنند ،که حتا با حضور زنان در ورزشگاهها نیز مخالفند.
فدراسیون فوتبال ایران و پذیرش قوانین از سوی آنها ،زنان مل��ی پوش ایرانی باز با کالهی وارد زمین ش��ده اند که مرز و قاعده تعیین شده از سوی فیفا را رعایت نکرده است. اما علی کفاشیان ،رئيس فدراسیون فوتبال ایران مدعی است که فیفا حرف خود را زیرپا گذاشته و درحالی از ادامه حضور زنان ملی پوش ایرانی ممانعت به عمل آورد که پوشش تازه زنان بازیکن را تایید کرده ب��ود .بالفاصله بعد از محرومیت، کفاش��یان اعالم کرد که فدراس��یون فوتبال ای��ران از فیفا شکایت خواهد کرد .کفاشیان گفته بود« :مگر ما میتوانیم یک ش��به لباس هایی را که بعد ماهها مذاکره تصویب شده است عوض کنیم؟ آن هم وقتی با همین لباس ها در دور مقدماتی مسابقات حاضر شده ،مسابقه داده و صعود کرده ایم». نایب قهرمانی مسابقات غرب آسیا کمتر از ۲ماه بعد از محرومیت تیم ملی فوتبال زنان ایران از ادامه رقابتهای مقدماتی المپیک لندن ،تیم ملی فوتبال زنان ایران عنوان نایب قهرمانی رقابتهای غرب آسیا در سال ۲۰۱۱ را از آن خود کرد .بعد از همه جنجال های مربوط به پوشش زنان ملی پ��وش و محرومیت ،این بار هم زنان فوتبالیس��ت ایرانی با همان پوش��ش وارد زمین ش��دند و فیف��ا این بار با پوشش زنان ملی پوش مخالفت جدی نکرد. این بار ،عدم مخالفت فیفا با همان پوششی که جنجال آفرین شده بود ،شایعه کهنه ای را دامن زد که بحرین که ناظر بازی بی��ن اردن و ایران بود ،نه به دلیل پوش��ش زنان که به خاطر مشکالت سیاسی کشورش با جمهوری اسالمی ایران از بازی ملی پوشان ایرانی جلوگیری به عمل آورده است.
فدراسیون بین المللی فوتبال اما بعدتر پوشش تازه زنان ملی پ��وش فوتبال ایران را یک بار دیگر مغای��ر با قوانین این نهاد اعالم کرد .کاله های تازه هم در پش��ت گردن گره می خورد عدهای دیگر از ناظران و کارشناس��ان ه��م در همان زمان و ه��م از گوش پایین ت��ر بود .فیفا اعالم کرد آنها «ش��وکه» مدعی شدند که مخالفت با پوشش زنان فوتبالیست ایرانی، شدهاند که دیده اند علیرغم توضیح دقیق آنها به مسئوالن از باالترین مراجع رس��می فیفا و ش��خص سپ بالتر ،رئیس
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
14
فوتبال زنان ایران عکس از مریم مجد
13
شهروندان باید فقط به نامزد حزب خود رای بدهند. این روند بسیار پیچیده به نوعی غربال نامزدها هم هست و در طول این مراحل آنکه باقی می ماند ،نامزدی است که از شم و توانایی و ویژگی های سیاسی بهتری برخوردار است. اما تصمیم نهایی در مورد برگزیده شدن نامزد اصلی هر حزب را کنگره ملی یا همان کنوانسیون ملی احزاب خواهند گرفت که در تابستان پیش رو تشکیل خواهد شد. کنوانسیون ملی حزب جمهوری خواه در هفته ۲۷آگوست ۲۰۱۲و در شهر «تامپا» ایالت فلوریدا برگزار خواهد شد و کنوانسیون ملی حزب دموکرات در شهر «چارلوت» ایالت کالرولینیای شمالی از ۳تا ۶سپتامبر برگزار می شود .امتیازات و نتایج و دستاوردهای نامزدهای هر یک از احزاب در پروسه انتخابات مقدماتی ،تاثیر خود را در همین کنوانسیون ملی نشان خواهد داد.
آروزهایش باشد که برای تحقق شان تالش می کند. نگاهی گذرا به سیستم انتخاباتی امریکا: هر چهار سال یکبار ،در اولین دوشنبه بعد از اولین سه شنبه ماه نوامبر ،شهروندان امریکایی پای صندوق های رای می روند تا رئیس جمهورری(والبته معاون رئیس جمهوری) را برگزینند تا وی برای چهار سال راهی کاخ سفید در واشینگتن شود. اما این تاریخ شاید «تیتراژ» پایانی یک مبارزه واقعی «گالدیاتورها» باشد .اما تا آن روز ،مسیر انتخابات ریاست حمهوری در امریکا ،بسیار طوالنی و در نوع خود بسیار پیچیده است. هر چند از مدت ها پیش تر کسانی که قصد رقابت دارند ،با تشکیل تیم ها و آغاز کمپین های خود بازی را آغاز می کنند اما رقابت اصلی به شکل معمول از یک سال و نیم قبل از تاریخ انتخابات عمومی آغاز می شود. انتخابات مقدماتی و انجمن های حزبی ،مسیری هستند که نامزدها برای رساندن خود به راس حزب باید «تن به آب» دهند .رقابتی سخت و فرسایشی که توان باالی مالی و تیم مشاوران قدرتمندی را برای ماندن تا به انتها می طلبد. از سوم ژانویه تا سوم ژوئن (جون) در همه ایالت های امریکا، شهروندان صاحب رای حزبی ،رای خود را اعالم می کنند. منظور از رای حزبی این است که برای انتخابات مقدماتی افرادی که عضو یا طرفدار یکی از دو حزب جمهوریخواه یا دموکرات هستند و از قبل برای رای دادن ثبت نام می کنند می توانند به یکی از نامزدها حاضر در رقابت رای دهند.البته این موضوع نیز در دو حزب می تواند متفاوت باشد و بستگی به اصول حزب و حتی به تصمیم های ایالتی احزاب دارد.
هر چند برای هر کدام از این دو حزب نیز فرمول های ویژه ای طراحی شده است تا به کاندیدای مطلوب برسند .چگونگی محاسبه تعداد کرسی های هر ایالت در کنگره ملی حزب ،بر اساس عواملی مانند جمعیت ایالت ،میزان اهمیت آن ایالت برای حزب مربوطه و تعداد مقام های حزبی انتخاب شده در این ایالت محاسبه می شود .در همان کنگره ملی هر حزب است که نامزد اصلی برای انتخابات ریاست جمهوری ،معاون خود را نیز معرفی خواهد کرد.
جمه��وری خواه��ان معم��والً معتقد به «دول��ت کوچ��ک» در داخ��ل (در مورد مس��ایل اجتماع��ی و اقتصادی و …) هس��تند اما زمانی که به سیاست خارجی م ی‌رسند عم ً ال حامی «دولت ب��زرگ» هس��تند .دولتی ک��ه بودجه بسیاری ب رای س��یطره آمریکا در نقاط مختلف دنیا مصرف می کند. از همی��ن نظ��ر ران پاول ی��ک وصله ناچسب برای جمهوری خواهان است که در سیاس��ت خارجی ه��م «دولت کوچک» را تبلیغ می کند برای مثال ،انتخابات برای تعیین نامزدهای نهایی هر حزب ،در برخی ایالت ها به صورت انجمن حزبی ( ، )**CAUCUSیعنی تجمع هواداران حزب ،و در برخی ایالت ها به صورت انتخابات مقدماتی ،با رای مستقیم شهروندان برگزار می شود. همچنین در برخی از ایالت ها ،این انتخابات به صورت «مقدماتی آزاد» و «مقدماتی بسته» برگزار می شود .در مقدماتی آزاد هر فردی می تواند به نامزد مورد عالقه خود از هر حزبی رای دهد ،ولی در انتخابات مقدماتی بسته
بر اساس بررسی های انجام شده ،تحلیل گران ۵۰ایالت امریکا را با سه رنگ دسته بندی کرده اند که برآمده از تحلیل آرای شهروندان در دوره های مختلف است. مناطق قرمز که به طور سنتی نامزدهای جمهوری خواه در آن امکان کسب آرای الکترا (در انتخابات ریاست جمهوری بسیار تاثیرگذار است) را دارند .مناطق آبی که دموکرات ها در آن تاثیرگذار ترند و منطقه سفید که شامل ایالت هایی است که اکثریت اش گرایش حزبی ندارند و معموال در لحظات و فضاهای انتخاباتی حاکم تصمیم می گیرند. اما این دسته بندی نیز در برخی مواقع با تغییراتی مواجه شده اند اما با کمی اغماض قابل اتکا برای بررسی است .این دوره از انتخابات چند رویداد بر ویژگی های آن افزوده است. پیش از همه باید یادآور شوم که مسایل مالی در انتخابات امریکا از شفافیت برخوردار است و اصوال چون در چنین رقابتی هیچ رقیبی رحمی به دیگری ندارد ،اگر این شفافیت نبود شاید ماجراهای بگونه دیگری بود. البته سناتور مک کین که دوره قبل گزینه جمهوری خواهان برای حضور در انتخابات ماه نوامبر بود ،از جمله افرادی است که در تصویب این قانون که به شفافیت مالی نامزدها می انجامید نقش اساسی داشته است .کمک به نامزدها در سیستم کنونی به شدت محدود است و از طرق مختلف اطالعاتش در اختیار عموم قرار می گیرد. نامزدها یا باید از امکانات مالی شخصی خود بهره ببرند یا از طرق مختلف به جمع آوری کمک مالی از طرفداران خود اقدام کنند که در مسیر مبارزات انتخاباتی و میزان توانایی در جمع آوری این کمک در ادامه مسیر نامزدها تعیین کننده است.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
12
انتخاباتآمریکا
اقدام نظامی رییس جمهوری بدون الزام کنگره» مردود باید در برانداختن رژیم ایران «فعاالنه مداخله» داشته باشد. است .وی در جریان مناظره تلویزیونی در ۱۲نوامبر۲۰۱۱ در این زمینه گفت« :تو( به عنوان رییس جمهوری) باید بروی جان هانسمن و ایران: به کنگره و پیدا کنی امنیت ملی ما مورد تهدید است یا نه .نه اینکه خودت به این تصمیم برسی». این نامزد جمهوری خواه همچنین فضای روانی ماه های سفیر سابق امریکا در چین در جریان مبارزات انتخاباتی خود انتهایی سال ۲۰۱۱علیه ایران را «جنگی» نامید و این شیوه گفت که در صورت انتخاب به عنوان رئیس جمهوری«،چین را مردود دانست و گفت « :من می ترسم انچه در حال حاضر را تحت فشار می گذارد تا از تحریم های امریکا علیه ایران در جریان است شبیه تبلیغاتی باشد که در آستانه جنگ با پشتیبانی کند ».اما به عنوان یک نامزد ریاست جمهوری جمهوری خواه باور ندارد که تحریم ها می تواند جلو برنامه عراق روی داد». با وجود این کمتر کسی یافت میشود که او را نامزد نهایی هسته ای ایران را بگیرد .وی در مصاحبه ای با «پییرمورگان» حزب جمهوریخواه برای رویارویی با باراک اوباما در نوامبر در تلویزیون «سی ان ان» در نوامبر ۲۰۱۱گفت که «تحریم ها تاثیر زیادی ندارند» و گزینه نظامی را تنها راه نهایی متوقف ۲۰۱۲بداند. کردن ایران دانسته بود .هانسمن همچنین در ماه اکتبر در سخنرانی خود که به سیاست خارجی اختصاص داشت در ریک سانتروم و ایران: مورد استفاده از گزینه نظامی در مورد ایران سخن گفته بود سناتور سابق از ایالت پنسلوانیا در جریان مبارزات انتخاباتی و تاکید داشت« :من نمی توانم با وجود دست های مجهز ایران درون حزبی حزب جمهوری خواه گفت که «امریکا باید با به بمب هسته ای زندگی کنم .اگر شما یک نمونه می خواهید اسراییل برای ضربه زدن به تاسسیات هسته ایران همکاری که من چه زمانی از نیروی نظامی امریکا استفاده خواهم کرد کند همانند کاری که اسراییل در سوریه و عراق کرد ».وی آن همان زمان است». نیز خواستار اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران و پشتیبانی میشل باکمن و ایران: از معترضان و مخالفان حکومت ایران شد. وی در نوامبر ۲۰۱۱در «کمپین» خود در ایالت «ایووا» دانشمندان هسته ای ایران را «جنگجویان دشمن» نامید میشل باکمن نماینده مجلس نمایندگان آمریکا که ماه که «مانند طالبان و القاعده» پتانسیل ترور شان وجود دارد .های زیادی برای کسب نامزد نهایی حزب جمهوری خواه تالش کرد نیز در مورد ایران «خواستار افزایش فعالیت های سرویس های امنیتی برای تاثرگذار تر کردن تحریم ها شد». ریک پری و ایران: وی همچنین گفته بود که اماده است تا برای متوقف کردن ریک پری فرماندار تکزاس و یکی از نامزدهایی که برای نامزد برنامه هسته ای ایران به جنگ با این کشور برود« .پنتاگون نهایی حزب جمهوریخواه شدن تالش می کرد از کاخ سفید باید برنامه حمله نظامی را طراحی و خودش را اماده نگه دارد خواسته بود که «بانک مرکزی ایران را برای تاخیر انداختن تا به عنوان راه حل نهایی استفاده شود ».باکمن همچنین به در توانایی های ایران در پروسه برنامه هسته ای تحریم کند ».نفوذ ایران در منطقه اعتراض داشت و احمدی نژاد را «مرد وی در ماه نوامبر ۲۰۱۱در برنامه کریستین امانپور در دیوانه» خواند. تلویزیون «ای بی سی» گفت که وی عالقه ای به برداشتن گزینه نظامی از روی میز ندارد .فرماندار تکزاس تاکید کرده هر چند هنوز ماه های زیادی تا مشخص شدن نامزد نهایی حزب جمهوریخواه در انتخابات نوامبر ۲۰۱۲مانده است اما بود که «امریکا در مواجه با ایران تنها گزینه بد را دارد». وی نیز همچون رامنی و گینگریج حامی سیاست «تغییر صاحب نظران آمریکایی باور دارند که از میان میت رامنی رژیم» در ایران است و معتقد است اوباما فرصت تابستان و نیوت گینگریچ و ریک سانتروم که جدی ترین نامزدهای ۲۰۰۹را از دست داده است .ریک پری باور دارد که امریکا کنونی در جریان انتخابات دورن حزبی ایالت های مختلف
ران پاول بشدت مواضع «ضد جنگ» را نمایندگی م ی‌کند و از همین رو پدیده نویی در این حزب بوده اس��ت .تأکید او ب��ر اینگونه نکات «آرای بخش��ی از جوان��ان» و فعاالن «ض��د جنگ» را به خ��ود جلب ک��رده اس��ت .ایده ای که چندان با نگ��رش کالن جمهوری خواهان در مس��ایل سیاست خارجی همخوانی ندارد بودهاند میت رامنی در کنار گینگریچ شانس باالتری برای نامزد نهایی بودن حزب دارند .هر چند ران پاول نیز نامزد غیرقابل انکاری است اما تحلیل گران سیاسی آمریکا برگزیده شدن نهایی وی به عنوان نماینده حزب در انتخابات سراسری را چندان واقعی نمی دانند. جمهوری خواهان معمو الً معتقد به «دولت کوچک» در داخل (در مورد مسایل اجتماعی و اقتصادی و …) هستند اما زمانی که به سیاست خارجی میرسند عم ً ال حامی «دولت بزرگ» هستند .دولتی که بودجه بسیاری برای سیطره آمریکا در نقاط مختلف دنیا مصرف می کند .از همین نظر ران پاول یک وصله ناچسب برای جمهوری خواهان است که در سیاست خارجی هم «دولت کوچک» را تبلیغ می کند. با وجود این همچنان باید در انتظار پیشرفت مراحل تعیین نامزد نهایی حزب جمهوریخواه نشست تا در دوران مبارزات انتخاباتی دو حزب رویکردهای متفاوت در تقابل با هم شفافتر شود .اما آنچه همچنان موضوعی مورد مناقشه خواهد ماند «ایران» و برنامه هسته ای اش است. باید دید آیا در نهایت باراک اوباما خواهد توانست علیرغم همه مشکالت داخلی و خارجی دومین دموکراتی باشد که صندلی ریاست جمهوری را حفظ می کند یا باید به مانند جیمی کارتر شاهد ناکامی در انتخابات و بر باد رفتن رؤیاها و
11
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
10
انتخاباتآمریکا
«گینگریچ» استفاده از گزینه نظامی را آخرین راه حل این مسیر نامیده است و گفته «اگر ما(آمریکا) به جایی رسیدیم ک��ه نظامیان به این باور رس��یدند که آنها(ایرانی ها) در آس��تانه رسیدن به بمب هس��ته ای هستند من عالقمندم خودم را برای استفاده از حمله نظامی آماده کن��م ».وی همچنی��ن خواهان «تغییر رژیم» در ای ران است و دیپلماتیک و در صورت نیاز نظامی» برای «متوقف کردن ایران» بهره گیرد .او که از منتقدان سرسخت باراک اوباما است معتقد است که « اگر ما(آمریکا) دوباره اوباما را انتخاب کنیم ایران بمب هسته ای خواهد داشت ».وی این ادعا را در جریان مناظره ماه نوامبر بیان کرد و افزود« :اگر شما مرا به عنوان رییس جمهوری اینده بخواهید ایران بمب هسته ای نخواهد داشت».
طرف معامله جمهوری اسالمی اعمال کرد. در ابتدای سال ۲۰۱۲نیز هرچند با فشار کنگره امریکا اما سرانجام با امضای شخص باراک اوباما تحریم بانک مرکزی ایران رسمی شد و او برای چندمین بار تاکید کرد که گزینه نظامی همچنان بر روی میز گزینه ها قرار دارد. اما داستان «ایران» در مبارزات انتخاباتی جمهوری خواهان نیز گرمای خود را دارد. میت رامنی و ایران: فرماندار سابق ماساچوست که صاحب نظران وی را جدی ترین گزینه احتمالی برای انتخاب به عنوان نامزد نهایی جمهوری خواهان میدانند در چندین موضع گیری خود تأکید کرد که «داشتن بمب توسط ایران غیرقابل قبول است». «میت رامنی» عالقمند است که در صورت انتخاب به عنوان رئیس جمهوری آمریکا از «سنگین ترین فشارهای اقتصادی
وی همچنین خواهان «تغییر رژیم» در ایران است .سخنگوی سابق مجلس نمایندگان امریکا گفت که «اگر رییس جمهوری شود منابع مالی را تأمین خواهد کرد تا به کمک گروه های مبارز ایرانی بیاید و این نیروها بتوانند خود را بازسازی کنند ».این نامزد دور مقدماتی جمهوری خواه «قطع کردن گازویین و منابع سوختی ایران» تا زمانی که «اقتصاد رژیم آنقدر ضعیف شود که رژیم بشکند» را از اهداف خود در صورت رسیدن به سمت ریاست جمهوری آمریکا اعالم کرده است.
این نامزد جمهوری خواه همچنین خواستار تحریم های بیشتر و همکاری با مخالفان حکومت ایران برای «تغییر ران پاول و ایران: رژیم» در ایران است .میت رامنی در جریان مناظره ها در دور مقدماتی درون حزبی هم گفت که اوباما باید در جریان اعتراضات ۲۰۰۹در ایران به تظاهر کنندگان می گفت که ران پاول نماینده تگزاس در مجلس نمایندگان آمریکا از نامزدهایی است که با استفاده از حمله نظامی در مورد «امریکا با شماست». «تهدید ایران » بشدت مخالف است .بسیاری از صاحب نظرانی که با آنها به گفت و گو نشستم باور داشتند که «پاول» و دیدگاه هایش در چارچوب فکری و سیاسی حزب جمهوری نیوت گینگریچ و ایران: خواه یک مقوله «غیرمعمول» است .آنها تأکید دارند که این سخنگوی سابق مجلس نمایندگان آمریکا که جزو نامزدهای حزب تاکنون چنین نمونهای را در خود نداشته است .این پیش رو در انتخابات درون حزبی حزب جمهوری خواه است صاحب نظران معتقدند بسیاری از ایدههای «ران پاول» در مواضع سرسختانه ای در مورد برنامه هسته ای ایران دارد .این انتخابات مبتنی بر یک سری «ایده های امریکای قدیم» وی در این باره گفته است «که برای مختل کردن برنامه است .ایدههایی که آن را ایدههای «توماس جفرسون» می هسته ایران از شیوه های مختلفی از جمله عملیات های نامند .ایدههایی همچون «امریکا نباید در مسایل دنیا دخالت مخفی و یا خارج کردن دانشمندان هسته ای و جنگ کند و باید تمرکز و توجه اش به مسایل درون باشد ».ران پاول سایبری و ...استفاده خواهد کرد ».گینگریچ استفاده از بشدت مواضع «ضد جنگ» را نمایندگی میکند و از همین رو گزینه نظامی را آخرین راه حل این مسیر نامیده است و گفته پدیده نویی در این حزب بوده است .تأکید او بر اینگونه نکات «اگر ما(آمریکا) به جایی رسیدیم که نظامیان به این باور «آرای بخشی از جوانان» و فعاالن «ضد جنگ» را به خود رسیدند که آنها(ایرانی ها) در آستانه رسیدن به بمب هسته جلب کرده است .ایده ای که چندان با نگرش کالن جمهوری ای هستند من عالقمندم خودم را برای استفاده از حمله خواهان در مسایل سیاست خارجی همخوانی ندارد. نظامی آماده کنم». ران پاول از جمله نامزدهایی است که معتقد است «هر گونه
9
آنچه از هم اکنون مشخص است حضور باراک حسین اوباما در یک سوی رقابت انتخاباتی در نوامبر سال ۲۰۱۲است. شاید بی مناسبت نباشد تا پیش از آنکه به سراغ مرور مواضع نامزدهای جمهوریخواه در جریان مبارزات درون حزبی برویم به مرور سیاستهای اوباما در سه سال گذشته در مورد ایران بپردازیم. باراک اوباما و ایران: سیاست گفت و گو و تعامل با ایران آن هم «بدون پیش شرط» از جمله سیاست هایی بود که باراک اوباما در دوران مبارزات انتخاباتی خود بارها بر آن تأکید داشت .وی رویکرد «تغییر رژیم» دولت های پیشین و از جمله جورج بوش در مورد ایران را ناکارآمد میدانست و معتقد بود پس از سی سال باید شیوههای گذشته در روبرو شدن با مساله ایران را تغییر داد. بر همین مبنا او پس از رفتن به کاخ سفید و آغاز دوران ریاست جمهوری اش شیوه نویی را در مورد ایران در پیش گرفت .وی در اقدامی بی سابقه در مارس ۲۰۰۹در پیام نوروزی خود خطاب به «رهبران ایران» گفت که آماده است براساس صداقت و احترام متقابل با آنها به تعامل بپردازد و در مورد منافع مشترک سخن بگوید .در این بین حداقل دونامه محرمانه نیز از سوی اوباما به آیت اهلل علی خامنه ای ارسال شد.
«می��ت رامن��ی» عالقمند اس��ت که در ص��ورت انتخاب به عن��وان رئیس جمه��وری آمریکا از «س��نگین ترین فش��ارهای اقتص��ادی و دیپلماتیک و در صورت نیاز نظامی» برای «متوقف ک��ردن ای��ران» به��ره گی��رد .او که از منتقدان سرسخت باراک اوباما است معتقد است که « اگر ما(آمریکا) دوباره اوباما را انتخاب کنیم ای ران بمب هسته ای خواهد داشت». اما انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم در ایران که به حوادث خشونت باری انجامید بسیاری از برنامهریزی ها را دگرگون کرد. در انتخابات( ۲۰۰۹ )۱۳۸۸و حوادث پس از آن اوباما که در چند روز اول سکوت کامل اختیار کرده بود پس از مدتی «بسیار محتاطانه» به موضع گیری پرداخت .اما سرکوب
حکومت ایران علیه مردم معترض به نتایج انتخابات روند دیپلماسی را با مشکل مواجه کرد .به گونه ای که حتی اوباما تالش کرد برای ایجاد تعادل در موضع گیری هایش بر حقوق بشر و خواسته های جهان شمول تاکید کند و بطور مستقیم از هیچ جریانی حمایت نکند. در پرونده هسته ای ایران هم دولت اوباما از راهکارهای پیشنهادی آژانس که پیشنهاد داده بود تا ایران پس از جلب «اعتماد جامعه جهانی از صلح امیز بودن برنامه هسته اش کمک قدرتهای پیشرفته را دریافت خواهد کرد» پشتیبانی کرد .اما عدم همکاری دولت ایران سبب شد تا آمریکا و متحدان اروپایی اش بتوانند چندین دور تحریم های بین المللی را از طریق شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسالمی اعمال کنند .به گونهای که این حجم تحریم تاکنون در جمهوری اسالمی بی سابقه بوده و تا آستانه تحریم خرید نفت ایران نیز پیش رفته است. با این حال و پس از گذشت نزدیک به سه سال دولت ایران همچنان به سرکوب نیروهای مخالف ادامه داده است و گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی هم همچنان نگرانی های جدی در مورد برنامه هسته ایران را گزارش می دهد .سیاست های امریکا تا پایان سال ۲۰۱۰با همین رویه پیش رفت تا اینکه از ابتدای ۲۰۱۱اوباما تمرکز خود را بر منزوی کردن بیشتر ایران گذاشت و پیگیر تحریم های شدید اقتصادی و مالی شد .در کنار تحریم های بینالمللی ،آمریکا خود نیز تحریم های مجزایی را علیه ایران و شرکت های
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
8
مصاحبه ،تاکید کرد که «چنانچه همسرش دستور بمباران تهران را در آن زمان داده بود ،برای چهار سال دیگر رئیس جمهوری آمریکا باقی میماند». اما کارتر تاکید میکند که« :افراد زیادی عقیده داشتند که باید به تهران حمله کنیم اما این اقدام احتماال به مرگ هزاران بیگناه منجر میشد و عالوه بر آن کشته شدن کارکنان سفارت آمریکا را نیز رقم میزد». کارتر هنوز هم پس از سالها میگوید« :آرزو داشتم برای بار دوم رئیس جمهوری آمریکا شوم تا با انعقاد معاهده صلح میان فلسطینیها و اسرائیلیها ،معاهده کمپ دیوید را تقویت کنم .اما من کنار رفتم و چیزهای زیادی تغییر کرد .اگر من رئیس جمهور میماندم تصور میکنم ما سیاستگذاریهای بسیار موفقی در زمینه انرژی در آمریکا و حتی در سراسر جهان داشتیم». آروزهای او با شکست در انتخابات برباد رفت هر چند تالشهای او پس از سالها همچنان ادامه داشت .وی بخاطر تالش هایش در سال ۲۰۰۲برنده جایزه صلح نوبل شد. عنوانی که در همان سال اول ریاست جمهوری به باراک اوباما هم تعلق گرفت.
کارتر در کنار همه مشکالت داخلی و نارضایتی های عمومی در زمینه اقتصاد با مقوله ای بی ن‌المللی بش��دت درگیر ش��ده بود .س��الهای آغازین ریاست جمه��وری وی که با تح��والت ای ران و اوج گیری انقالب علیه نظام سلطنتی محمدرضا پهلوی هم راه بود در ۱۴ماه آخر دوران وی به بح رانی عمیق تبدیل شد«.بح ران گروگان گیری» دیپلمات های آمریکایی در س��فارتخانه آمریکا در ته ران توسط دانشجویان «خط امام»
زمانی که باراک اوباما در سال ۲۰۰۸با موجی بی سابقه به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد پیام آور «تغییر» و «امید» بود .رؤیاهای بسیاری از مردم را زنده کرده بود .چشم انداز فرداها روشنتر بود اما درگیر شدن وی در مشکالت داخلی جمع زیادی از حامیان وی را ناامید کرد .وی نیز با مشکالتی مشابه کارتر در آستانه دور دوم انتخاباتی اش روبرو است .اوباما نیز با بحران اقتصادی و نرخ باالی بیکاری و کسری بودجه عظیمی روبروست .اقتصاد همچنان اولویت اول مبارزات انتخاباتی است و اما نکته جالب دیگر اینکه اینبار نیز به مانند دوره کارتر «ایران» موضوع داغی است .این بار نه بحران «گروگانگیری» که بحران «برنامه هسته ای» ایران. بحرانی که در محافل سیاسی و بینالمللی تا کلید زدن حمله گذاری در آرا نبوده است .البته بی تأثیر هم نبوده است. صاحب نظران آمریکایی تنها چند نمونه از تأثیر موضوعات نظامی هم پیش رفته است. سیاست خارجی در سرنوشت انتخابات را به یاد می آورند. اما وقتی به مرور دوره های متفاوت انتخابات ریاست جنگ در بوسنی در دهه نود میالدی و بعدها انتخابات دوره جمهوری آمریکا می نگریم به این واقعیت پی میبریم که دوم جورج بوش پس از ۱۱سپتامبر از مواردی است که با تقریباً در هیچ دوره ای سیاست خارجی محور اصلی تأثیر اغماض می توان تأثیر مسایل خارجی را در چالش های
انتخاباتی دید .و البته پیش از آن نیز در دوره دوم «کارتر» و بحران گروگانگیری در تهران که پیشتر به آن اشاره شد و تأثیر شگرفی که در ناکامی کارتر برای باقی ماندن در کاخ سفید داشت. با این همه اقتصاد و مسایل داخلی همواره اصلیترین موضوع تعیین کننده در انتخابات امریکاست .این قاعده در انتخابات پیش روی آمریکا نیز حکم فرماست .با این تفاوت که مانند دوران کارتر «ایران» و «برنامه هسته اش» یک سوژه داغ و شاید تاثیرگذار در ماه های آینده باشد. در بیشتر تحلیلهای کارشناسان خارجی و رسانههای معتبر بینالمللی ایران یکی از موضوعات بااهمیت سال جاری میالدی نامیده شده است .نگرانیهای بینالمللی از احتمال دستیابی جمهوری اسالمی به «سالح هسته ای» و تهدیدهای گاه و بی گاه مقامات رسمی ایران علیه اسراییل خوراک خوبی برای دمیدن بر آتش این موضوع تهیه کرده است .آخرین گزارش های آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز که تاکنون حاضر به تأیید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران نشده مزید بر علت شده تا همچنان ایران موضوعی مورد توجه باشد. این توجه به ایران و همزمانی آن با آغاز مبارزات انتخاباتی درون حزبی حزب جمهوری خواه سبب شده تا نامزدها به رویکردهای خود در برخورد با این مساله در فرصت های رسانه ای و نشست های انتخاباتی بپردازند.
7
از جه��ات مختلفی ش��باهت‌هایی در مقایس��ه دوران جیمی کارتر و دوران ب��اراک اوبام��ا جلب توجه م��ی کند. جیمی کارتر نیز از همان ابتدای دوران زمامداری اش مجبور ش��ده بود برای اج رای ب رنام��ه هایش با کنگره آمریکا وارد ی��ک مبارزه نفس گیر ش��ود .در زمان کارتر نی��ز نارضایتی عمومی از ت��ورم اقتصادی و نرخ بی��کاری و البته بحران س��وخت و صف ه��ای طوالنی مقابل پمپ بنزین‌ها در حد باالیی بود. دسته و پنجه نرم کرده است. از جهات مختلفی شباهتهایی در مقایسه دوران جیمی کارتر و دوران باراک اوباما جلب توجه می کند .جیمی کارتر نیز از همان ابتدای دوران زمامداری اش مجبور شده بود برای اجرای برنامه هایش با کنگره آمریکا وارد یک مبارزه نفس گیر شود .در زمان کارتر نیز نارضایتی عمومی از تورم اقتصادی و نرخ بیکاری و البته بحران سوخت و صف های طوالنی مقابل پمپ بنزین ها در حد باالیی بود. کارتر نیز دفاع از حقوق بشر را یکی از دغدغه های خود قرار داده بود و به مانند اوباما در زمینه کنترل تسلیحات اتمی -پیمان محدودیت سالح های هستهای «سالتدو» را با اتحاد جماهیر شوروی -فعالیت گسترده ای را در کارنامه خود به ثبت رسانده بود .در زمینه سیاست خارجی تالش «کارتر» برای برقراری صلح میان فلسطینی ها و اسراییلی ها به «پیمان کمپ دیوید» میان مصر و اسراییل انجامید و همچنین روابط آمریکا با چین با انعقاد قراردادی عادی سازی شد. کارتر هرچند با ایجاد هشت میلیون شغل ،کاهش کسری بودجه ،اتخاذ سیاست ملی انرژی و انجام اصالحات در ادارات دولتی توانسته بود دستاوردهایی در زمینه مسایل داخلی داشته باشد اما همه اینها برای ماندگاری اش در کاخ سفید کافی نبود. کارتر در کنار همه مشکالت داخلی و نارضایتی های عمومی در زمینه اقتصاد با مقوله ای بینالمللی بشدت درگیر شده بود.
تنشها تا حد بروز جنگ پیش رفت .هرچند آمریکا در طبس تالشی نظامی را انجام داد اما توفیقی در آن نداشت و بحران گروگانگیری ۴۴۴روز بطول انجامید.
سالهای آغازین ریاست جمهوری وی که با تحوالت ایران و اوج گیری انقالب علیه نظام سلطنتی محمدرضا پهلوی همراه بود در ۱۴ماه آخر دوران وی به بحرانی عمیق تبدیل شد«.بحران گروگان گیری» دیپلمات های آمریکایی در سفارتخانه آمریکا در تهران توسط دانشجویان «خط امام». اقدامی که منتهی به قطع کامل روابط دو کشور و تشدید
درگیر شدن جیمی کارتر با بحران «گروگانگیری» و تبدیل شدن آن به موضوعی در مبارزات انتخاباتی عم ً ال سرنوشت کارتر را تغییر داد .تا جایی که وی تا آخرین ساعتهای حضور خود در کاخ سفید هم نتوانست پایان دهنده این بحران باشد .بحرانی که بعد ها با انتشار اسناد تاریخی مشخص شد که تبدیل به باج گیری و باج خواهی هایی در مبارزات انتخاباتی شده بود« .رونالد ریگان» نامزد حزب جمهوری خواه پیروز انتخاباتی شد که کارتر در آن سخت مورد تاخت و تاز رقیبش قرار گرفته بود .هم به بهانه مسایل داخلی و هم به دلیل عدم توانایی در حل «بحرانی ملی» در مواجه با ایران. جیمی کارتر سالها بعد هم در گفتگو با روزنامه گاردین از خودداری کردن از حمله نظامی به ایران در آن بحران دفاع کرد .با وجود این روزالین ،همسر جیمی کارتر که در همان
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
6
انتخاباتآمریکا
جنگ «گالدیاتورها» ایران در مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
روزبه میرابراهیمی عکس ها از کوربیس
ماجرا وقتی جدی میشود که بدانیم ماندن در سمت ریاست جمهوری در آمریکا به اندازه رسیدن به آن دشوار و پر از اما و اگر است .چهار سال به سرعت برق و بادی سپری میشود و دوباره روز از نو و روزی از نو .و البته ماجرا از این همه جدیتر میشود وقتی که بدانیم در طول پنجاه و پنج سال اخیر آمریکا تنها سه دموکرات را در کاخ سفید دیده که از میان آنها فقط بیل کلینتون در دوره دوم نیز این سمت را حفظ کرده است. با چنین پیشینه ای امسال شهروندان آمریکایی به استقبال انتخاباتی دیگر میروند تا چهل و پنجمین رئیس جمهوری خود را انتخاب کنند .اما این ماه ها و هفتهها چه تصاویری را به ذهن متبادر می کنند؟ باید کمی به گذشته بازگردیم. او دانش آموخته رشته فیزیک از آکادمی نیروی دریایی آمریکا بود .در یکم اکتبر ۱۹۲۴میالدی در شهر «پلینز» در ایالت «جورجیا» به دنیا آمد .دغدغه اصلی سالهای رشد او کشت بادام زمینی و شرکت در گفتگوهای سیاسی بود .او که در سال ۱۹۴۶از آکادمی علوم دریایی«آناپولیس» ایالت «مریلند» فارغ التحصیل شده بود هفت سال از عمر خود را به عنوان افسر نیروی دریایی ( )۱۹۵۳-۱۹۴۶مشغول به خدمت شد .پس از آن به شهر خود بازگشت و پس از چند سال به عرصه عملی سیاست وارد شد .وی از سال -۱۹۶۳ ۱۹۶۶سناتور ایالت «جورجیا» بود و چند سال بعد از آن نیز برای دوره ای فرماندار ( )۱۹۷۴-۱۹۷۱ایالتی که محل تولدش بود شد .اما این پایان بلندپروازی های وی نبود .او که با فعالیتهایش در زمینه «محیط زیست و کارامدی دولت و تالش برای رفع موانع نژادی» کارنامه ای جالب توجه به عنوان فرماندار از خود بجا گذاشته بود پا به میدان مبارزات ریاست جمهوری نهاد. وی در سال ۱۹۷۶به عنوان نامزدحزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ایاالت متحده آمریکا شرکت کرد و جرالد رودولف فورد رئیس جمهوری وقت آمریکا را از ادامه راه و دومین حضور در کاخ سفید بازداشت .احتماالً متوجه شده اید که از چه کسی یاد می کنم .بله! جیمز کارتر معروف به جیمی کارتر.
در طول پنجاه و پنج سال اخیر آمریکا تنها سه دموک رات را در کاخ سفید دیده که از میان آنها فقط بیل کلینتون در دوره دوم نیز این س��مت را حفظ کرده است
برای هر کجای دنیا این نام در یادها کمرنگ شده باشد برای ایرانیها همچنان پررنگ است .برخی به نیکی و برخی به تلخی .برخی او را مسبب عقب گرد ایران میدانند و طیفی هم نقش او و سیاست هایش را مفید برای تحوالت ایران زمان وی می شمرند. اما از منظر یک آمریکایی دوران وی دوران درخشانی نیست. کمتر آمریکایی را دیدهام که از «جیمی کارتر» به نیکی یاد کند و یا عمل کرد وی را الگو قرار دهد .اگر به مبارزات انتخاباتی در آمریکا در همین ۱۵- ۱۰سال اخیر هم نگاه کنید متوجه خواهید شد که کسی یادی از «کارتر» نمی کند .طیف وسیعی از جمهوری خواهان که در «رویایی ریگان» هستند و از وی سمبل سازی میکنند و آخرین رئیس جمهوری دموکرات (رئیس جمهوری کنونی -باراک اوباما) هم که مسحور «آبراهام لینکن» است که البته یک رئیس جمهوری «جمهوری خواه» محسوب می شود. این موضوع روی خوب ماجرا است چون کارتر مصداقی شده است که بسیاری از سیاستمداران و نامزدهای انتخاباتی از اینکه با وی مقایسه شوند متنفرند .اما گاهی چارهای نمی ماند بخصوص وقتی ایرانی باشی و بخواهی از انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری آمریکا بنویسی! باراک حسین اوباما که دانش آموخته حقوق از دانشگاه هاروارد است در ۴آگوست ۱۹۶۱در شهر «هانالولوی»
ایالت «هاوایی» بدنیا آمد .یعنی وقتی که جیمی کارتر ۳۷ساله بود و از خدمت نیروی دریایی بازگشته و در مسیر سناتوری قرار داشت .مسیری که باراک اوباما پس از فارغ التحصیلی و تدریس در دانشگاه شیکاگو و کسب تجربه وکالت آغاز کرد و در سال ۲۰۰۴به سمت سناتوری از ایالت «الینویز» رسید.البته وی پیش از رفتن به سنای آمریکا از سال ۱۹۹۷تا ۲۰۰۴سناتور منطقه خود در سنای ایالتی بود .چهار سال بعد از حضور در سنای امریکا و در حالی که هنوز اولین دوره سناتوری این وکیل آفریقایی تبار به پایان نرسیده بود او به عنوان چهل و چهارمین رئیس جمهوری ایاالت متحده آمریکا انتخاب شد .در حالی که «جیمی کارتر» سی و نهمین رئیس جمهوری ایاالت متحده آمریکا در آستانه ۸۵سالگی قرار داشت. تاریخچه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همواره شاهد تلخی ها و شیرینی های بسیاری بوده است .روسای جمهوری که هر دوره می توانست آخرین دوره حضورشان در این سمت باشد .در آمریکا هر دوره چهارساله ریاست جمهوری میتواند دوره دومی نداشته باشد .در این بین سهم دموکرات ها همواره در ناکامی بیش از جمهوری خواهان بوده است .بگونه ای که در طول پنجاه و پنج سال اخیر و پس از لیندون جانسون ،امریکا تنها سه رئیس جمهور دموکرات را به خود دیده که پیش از باراک اوباما ،اولی جیمی کارتر و دومی هم بیل کلینتون بود .و در ظرف این مدت نیز تنها دموکراتی که دوبار پی در پی انتخاب شد ،بیل کلینتون بود. سال جاری میالدی ( )۲۰۱۲برای آمریکایی ها سال بر گز ید ن چهل و پنجمین ر ئیس جمهو ر ی تا ر یخ امریکاست .در حال حاضر یک دموکرات در کاخ سفید حضور دارد و در سه سال گذشته با چالش های بسیاری برای پیشبرد اهداف و برنامه هایش روبرو بوده است. بحران اقتصادی آمریکا و نرخ باالی بیکاری و درگیریهای سیاسی و بین حزبی بر سر برنامههای بیمه درمانی و یا مالیات و طرح های مرتبط با اشتغال از جمله مشکالتی بوده که نخستین رئیس جمهور رنگین پوست آمریکا با آن
5
انتخابات آمریکا
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
4
آمدیم با تأخیر روزبه میرابراهیمی Roozbeh.Mirebrahimi@Hotmail.com
از شماره پیشین تا این شماره به دلیل مش��کالت مالی که همچنان پابرجاست با تأخیر در انتشار مرتب مجله روبرو شدیم .مجموعه همکاران نشریه تالش بسیاری کردند تا فاصله زیادی ایجاد نشود .اما بهرحال فعالیت داوطلبانه آنهم در شرایط نچندان مناسب اقتصادی انتظارها را محدود می کند .در این مدت یک بار تا آستانه انتشار ویژه نامه‌ای به مناسبت ۱۱ سپتامبر هم پیش رفتیم اما در به پایان رساندنش توفیق نیافتیم. با وجود این برخود الزم می‌دانم که از همراهی دلس��وزانه همکارانم با وجود کاستی های مالی تشکر کنم .متأسفانه با وجود چندبار فراخوان برای جمع آوری کمک‌های هرچند اندک مالی جامعه ایرانی خارج از کشور چندان همراهی نداشت .نکته جالب توجه نتایج نظرسنجی ما در س��ایت نشریه در مورد سنجش میزان همراهی ایرانیان برای تأمین هزینه‌های نسخه چاپی مجله بود که باید اعتراف کنم ناامید کننده بود. اکثریت مطلق پاس��خ دهندگان خواستار دریافت نسخه چاپی نشریه به طور «رایگان» بودند و حاضر نبودند ماهی کمتر از ۵دالر هم برای استمرار این نشریه که اکنون در ششمین سال انتشارش بسر می‌برد هزینه کنند. شاید هرکس جای من بود در طول شش سال گذشته که نزدیک به نصف این مدت بدون هیچ پشتیبانی مالی نشریه را سرپا نگهداشته بودیم عطای این کار را به لقایش می بخشید.
اما این نشریه برای من مانند فرزندی میماند که نمی‌توانستم به راحتی از آن دل بکنم .و البته باید این نکته را هم یادآور شوم که همکارانی در این مدت داشتم که احساس مشابهی به این مجموعه داشتند و با همت و همراهی همه آنها تاکنون چراغ این خانه را روشن نگاه داشتم. بهرحال با همه سختی‌ها یک شماره دیگر هم آماده کردیم و اینک پیش روی شماست .از این شماره تغییرات اندکی هم در شکل و محتوای نشریه اعمال کرده‌ایم تا بتوانیم در محصول نهایی نواقص کمتری داشته باشیم و گستره وسیع‌تری را تجربه کنیم .تالش خواهیم کرد تا بین ترجمه و گزارش نویسی تعادلی را به مرور زمان برقرار کنیم .مجله «ایران در جهان» میتواند خانه‌ای برای «ایرانیان» در اقصا نقاط «جهان» باشد .اگر موضوع یا رویدادی مرتبط با ایران در محل اقامت تان جلب توجه کرد برای پوش��ش آن در نش��ریه با ما تماس بگیرید. اگر در زمینه گزارش نویس��ی هم عالقه‌مند به همکاری هستید مجموعه «ایران در جهان» از همراهی شما استقبال خواهد کرد. در گزارش اصلی این ش��ماره نش��ریه تالش کردیم تا خوانندگان فارس��ی زبان مان را با تحوالت رو به اوج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آشنا سازیم .مواضع نامزدهای ریاست جمه��وری در مورد ایران را زیر ذره‌بین بردیم و ت�لاش کردیم تا تصویری از آنچه در میدان سیاس��ت آمریکا در مورد ایران می‌گذرد را به شما منتقل کنیم .با این امید که حاصل کسب رضایت شما را در پی داشته باشد.
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
3
مجری موسسه غیرانتفاعی دفتر مرکزی نیویورک – ایاالت متحده امریکا Non-Stop Media, INC
ماهنامه ایران در جهان بازتاب خبرهای ایران در رسانه های دنیا تاسیس بهار ۲۰۰۶
www.Non-StopMedia.com
www.IranDarJahan.net
info@Non-StopMedia.org
info@IranDarJahan.net
زیر نظر شورای مترجمان صاحب امتیاز و سردبیر روزبه میرابراهیمی
ISSN 2159 - 4716
فهرست
آمدیم با تأخیر
۴
تصویر گریان
15
جنگ «گالدیاتورها» لباس دست و پا گیرفوتبال
ضرر باالی آلمان از تحریم ایران حمله به ایران؟
چرا گفتگو با ایران هنوز گزینه بدی است
گام هایی به سوی تصویب کنترل پوشش در ایران ایران ،در سراشیبی نا امیدی
6
17 20 22 24 25 26
خاطرات لورا بوش از واقعه ۱۱سپتامبر
28
سرزمینِ قربانیان سرزمین عامالن
34
چه کسی صدا زد جورج بوش؟
ایمان و بذ ِر بدی؛ ده سال یازده سپتامبر و دین یک منهتن جدید بعد از یازده سپتامبر
32 36 38
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید
2
1
شماره شانز دهم سال هفتم دوره جدید