Dit is een commerciĂŤle bijlage bij NRC Handelsblad
fundatie
OPEN! 1 juni
pieter henket jeroen krabbÉ the way i see it
dum vivimus vivamus
Dans op de vulkaan kunst en leven in de
van turner tot appel
republiek van weimar
Uitgave van Museum de Fundatie Zwolle - mei 2013
Gino Severini, Stilleven met luit, 1920, tempera op doek, 63 x 99 cm
Auguste Herbin, Le Canigou, 1913, olieverf op doek, 84 x 100 cm
Francis Picabia, Papillons, 1929, olieverf op doek, 115 x 88 cm
van turner
tot appel
ARTCLOUD
De eigen collectie van Museum de Fundatie kent vele grote namen uit meer dan vier eeuwen kunstgeschiedenis. Begin 2010 was het museum wereldnieuws met de ontdekking in de eigen collectie van het schilderij De molen ‘Le blute-fin’ van Vincent van Gogh. Onder de titel ‘Van Turner
‘Het OOG’, of ‘de Wolk’, dat is hoe Museum de Fundatie zelf de ellipsvormige opbouw op het dak noemt. Maar nu al circuleren er tal van andere bijnamen: ‘het ei’, ‘de ufo’, ‘de zeppelin’ of ‘het ruimteschip’. Prinses Beatrix heropent op 31 mei het uitgebreide Museum de Fundatie in Zwolle. De uitbreiding biedt plaats aan twee tentoonstellingszalen met een gezamenlijk oppervlak van bijna 1000m . Een groot ovaal raam geeft uitzicht op de historische 2
binnenstad. Ter gelegenheid van de opening zijn er drie exposities: hedendaagse fotografie van Pieter Henket, Duitse avant-garde kunst van begin 20e eeuw en een nieuwe serie schilderijen van Jeroen Krabbé. Een selectie topwerken uit de eigen collectie wordt gepresenteerd onder de titel ‘Van Turner tot Appel’.
Claude Monet, Falaises près de Pourville, 1882, olieverf op doek, 60,4 x 80,9 cm (Collectie Rijksmuseum Twenthe, Enschede)
Contrasten Als één van de meest extraverte gebouwen van Europa is het vernieuwde Museum de Fundatie ook in architectonische zin een belevenis geworden, een confrontatie van oud en nieuw die de collecties en tentoonstellingen weerspiegelt. De uitbreiding bovenop het voormalig gerechtsgebouw is in 2010 ontworpen door Hubert-Jan Henket (Bierman Henket architecten). De opbouw is net als de oorspronkelijke onderbouw in twee richtingen symmetrisch, maar heeft een vorm die enigszins lijkt op een rugbybal. Samen vormen de twee totaal verschillende volumes een nieuw stedenbouwkundig geheel. Ook in het interieur contrasteren twee opvattingen: de klassieke aaneenschakeling van rechthoekige museumzalen beneden, versus de vloeiende open ruimtes in het ellipsvormige volume erboven.
Vanuit een spectaculair atrium over de hele hoogte van het gebouw, stijgt de bezoeker op naar de 21e-eeuwse ‘wolk’ met zijn twee grote ovale zalen. Nergens zijn rechte wanden om iets aan op te hangen en dat is voor een museum heel bijzonder. Het vraagt om onconventionele tentoonstellingsconcepten. De opbouw is beplakt met 55.000 wit-blauwe tegeltjes in een amorfe structuur. Het zorgt voor een diffuus spel van licht en kleur. De ovaal speelt een spel met de lucht en lijkt boven het oude 19e-eeuwse pand te zweven.
Franz Marc, De schepping van de paarden, 1913, aquarel op papier, 45 x 40 cm
Paul Citroen, Zelfportret, 1914, olieverf op doek, 140,5 x 70,5 cm
tot Appel’ is ter gelegenheid van de heropening een presentatie van topstukken uit de eigen collectie samengesteld, met werken van schilders
Ossip Zadkine, Diana, 1939, iepenhout, h. 105 cm
als William Turner, Charles-François Daubigny, Vincent van Gogh,
Marino Marini, Portret van Igor Strawinsky, ca. 1951, brons, h. 30 cm
Isaac Israëls, Piet Mondriaan, Francis Picabia, Franz Marc,
Vincent van Gogh, De molen ‘Le blute-fin’, 1886, olieverf op doek, 55,2 x 38 cm
Constant Permeke, Gino Severini, Karel Appel en vele anderen.
Uit de beeldhouwkunstcollectie is werk te zien van onder meer Edgar Degas, Charles Despiau, Alexander Archipenko, John Rädecker, Ossip Zadkine, Marino Marini en Lynn Chadwick. De collectie werd grotendeels bijeengebracht door voormalig Boijmans-directeur Dirk Hannema (1895-1984). Hannema ging in 1958 wonen op Kasteel het Nijenhuis, tussen Heino en Wijhe, en stelde daar zijn kunstcollectie open voor publiek. In 2005 kwam het museum in Zwolle erbij.
Tegenwoordig beheert de Fundatie ook de kunstcollectie van de Provincie Overijssel, met daarin de grootste verzameling werken ter wereld van Bauhaus-leerling en meesterportrettist Paul Citroen. De collectie van Museum de Fundatie wordt voortdurend uitgebreid. Recente aanwinsten zijn Devant la maison au toit jaune van Marc Chagall en Tafel voor de Ridders van de Wanhoop (VERZET) van Jan Fabre.
Karel Appel, Koning en de hofnar, 1962, olieverf op doek, 114 x 146 cm
Charles-François Daubigny, Landschap bij maanlicht, ca.1875, olieverf op paneel, 34 x 55,5 cm
William Turner, Wolken en water, ca. 1840, olieverf op doek, 32,2 x 49,1 cm
Pieter Henket
The way
I see it
Pieter Henket, Saint Fabrizio, New York City, 2012.
Käthe Kollwitz, Gedenkblatt für Karl Liebknecht, 1919/20, houtsnede, 44,2 x 57,2 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Dans op de
1 juni t/m 17 noVember 2013
vulkaan
Fotograaf Pieter Henket vertrok als 19-jarige naar New York en verwierf in 2008 wereldwijd faam met zijn foto voor de cover van het debuutalbum van Lady Gaga. Inmiddels is hij een veelgevraagde fotograaf met werk in Harper’s Bazaar,
Kunst en leven in de Republiek van Weimar
Esquire en Vogue. In Museum de Fundatie krijgt hij zijn eerste solotentoonstelling, nadat afzonderlijke werken eerder werden getoond in onder andere het Metropolitan
1 juni t/m 15 september 2013
Museum in New York.
John Heartfield, Die Rationalisierung marschiert, Maschinenmensch im Eilmarsch, 1926/27, fotomontage, 32 x 23,5 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Pieter Henket, Pierre Hotel, New York City, 2007.
De Republiek van Weimar, gemarkeerd door enerzijds het einde
Pieter Henket, Mau Mau, New York City, 2009.
Pieter Henket, Louis (left), Louis (right), 2011.
Henket wordt wel vergeleken met Anton Corbijn. Niet zozeer vanwege de foto’s zelf, die een heel andere sfeer ademen, als wel vanwege de beeldbepalende betekenis van zijn werk voor de tijd van nu. Zoals Corbijn met zijn beroemde foto’s van U2 en andere sterren de essentie van de jaren negentig wist te vangen, zo creëert Henket het typerende tijdsbeeld van de huidige celebrities. Door de stilering van zijn onderwerpen, gecombineerd met de manier waarop hij in zijn foto’s licht en kleur mengt, beweegt Henket zich tegelijkertijd op het gebied van de schilderkunst. Hij refereert daarmee op subtiele wijze aan de Hollandse meesters uit de 17e eeuw, die hij als geboren Nederlander zo goed kent. In een tijd dat elke telefoon ook een fotocamera is, waarmee het leven met een simpele druk op de knop kan worden vastgelegd, heeft Henket zich juist toegelegd op de manipulatie van de werkelijkheid. Henket regisseert en ensceneert. Op de tentoonstelling in Museum de Fundatie wordt dit gegeven geïllustreerd aan de hand van zijn ‘Interrogation Project’ en ‘The Wait’. Het ‘Interogation Project‘ is een serie foto’s waarvoor hij bekende acteurs en actrices voor zijn camera haalde en hen zogenaamd beschuldigde van een
misdaad die ze niet hadden begaan. De verschillende reacties op de beschuldiging werden een staalkaart van menselijke emotie. Met ‘The Wait’, speciaal gemaakt voor deze tentoon stelling, vertaalde hij datzelfde gegeven naar het bewegende beeld van de film. Vanuit een vast camerastandpunt filmde hij acht Nederlandse topacteurs, onder wie Halina Reijn, Tygo Gernandt en Arjan Ederveen, die in een kale en kille politiecel twee uur lang wachten op de terugkeer van hun ondervragers. Courtesy Flatland Gallery Amsterdam/Parijs
Pieter Henket, The Fame, New York City, 2008.
van de Eerste Wereldoorlog in 1918 en anderzijds de machts overname door Adolf Hitler in 1933, kent twee gezichten. De periode geldt als een hoogtepunt van kunst en cultuur in Duitsland, maar was ook een tijd van felle politieke strijd en economisch verval. De tentoonstelling ‘Dans op de vulkaan’, een samenwerkingsproject met de Akademie der Künste in Berlijn, laat zien hoe Duitse kunstenaars deze merkwaardige tegenstelling verbeeldden en becommentarieerden.
Terwijl Berlijn het toneel was van hevige straatgevechten tussen de verschillende politieke kampen, werd in 1919 in het betrekkelijk rustige Weimar de basis gelegd voor de eerste democratische regering in de geschiedenis van Duitsland. In de jaren erna stuwde de avant-garde in het bruisende Berlijn het modernisme in al haar vormen op. Achter de façades woonde echter een volk dat gedesillusioneerd en ontworteld van de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog was teruggekeerd. Bij het witte licht van de schijnwerpers kleurden de schaduwen diep zwart. ‘Dans op de Vulkaan’ toont topstukken van onder anderen Käthe Kollwitz, Lovis Corinth, Max Beckmann, Otto Dix en George Grosz. Drie hoofdthema’s vertellen het indringende verhaal van een land in verwarring. ‘Het grauwe
naoorlogse bestaan versus de golden twenties’ brengt de ongekende uitbarsting aan vormen en stijlen in beeld, waarmee de avant-garde probeerde de trauma’s van de recente geschiedenis te verwerken en vat te krijgen op het optimistische en bruisende moderne leven met al zijn beloftes voor een betere toekomst. ‘Het grotestadsleven in Berlijn’ gaat over het dagelijkse leven in de metropool Berlijn, waar de pijnlijke spagaat van het Duitse volk het meest zichtbaar en voelbaar was. ‘Een blik vooruit en terug’ maakt de onvermijdelijke doorwerking van de verloren oorlog duidelijk, waarbij de droom van een ideale wereld omsloeg in zijn tegendeel. De harde realiteit van het nietsontziende nazisme van Hitler en de zijnen betekende feitelijk het einde van de republiek en stelde een nieuw drama in het verschiet.
Klaus Wittkugel, Waschkaue, 1931, foto, 30 x 24 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
Gerd Arntz, Drei Figuren, 1931, olieverf op doek, 100 x 80 cm, collectie Von der Heydt-Museum, Wuppertal
George Grosz, Walzertraum, 1921, blad XIII uit de map: ECCE HOMO, Malik-Verlag Berlijn, 1922/23, offset, 35 x 26 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn
George Grosz, Der Agitator, 1928, olieverf op doek, 108 x 81 cm, collectie Stedelijk Museum, Amsterdam
Kasteel het Nijenhuis en de beeldentuin
Jeroen
Krabbé
Op nog geen vijftien kilometer van Zwolle ligt het Kasteel het Nijenhuis, een havezate die tot 1984 werd bewoond door Dirk
‘Dum Vivimus Vivamus’
Hannema, de grondlegger van Museum de Fundatie en voormalig directeur van het Rotterdamse Museum Boijmans. Naast het paleis in Zwolle is het kasteel de tweede locatie van Museum
1 juni t/m 17 noVember 2013
de Fundatie. Het toont delen van de collectie en wisselexposities in een volstrekt unieke en sfeervolle setting. In het voorjaar van 2012 werd hier de nieuwe beeldentuin van het kasteel geopend, één van de grootste en meest bijzondere beeldentuinen van Nederland.
De tekeningen die Jeroen Krabbé als kind tussen 1947 en 1958 maakte, werden door zijn vader zorgvuldig bewaard. Meer dan een halve eeuw later gebruikte Krabbé de kindertekeningen als uitgangspunt van een serie zeer persoonlijke schilderijen. Hij combineerde de ongebreidelde fantasie van toen met de volwassen visie van nu. De doeken vertellen op caleidoscopische wijze het verhaal van een onvermijdelijk kunstenaarschap.
Jeroen Krabbé, Papa - 23.11.1948, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm
‘Dum Vivimus Vivamus’, oftewel ‘Laat ons leven zolang we leven’, was de spreuk die Jeroen Krabbé van zijn ouders meekreeg en die onder zijn geboorteaankondiging staat. Het (van oorsprong Epicurische) motto mag gezien worden als een aansporing om iets van het leven te maken en er tegelijkertijd van te genieten. Als tekenleraar en geboren didacticus hechtte Maarten Krabbé grote waarde aan de verbeeldingskracht van kinderen, die juist in die jaren ook door de Cobra-kunstenaars werd gepropageerd. Met zijn zelfbedachte lesmethode, gestoeld op vrijheid, fantasie en experimenteer lust was Krabbé sr. een vernieuwer van het naoorlogse tekenonderwijs in Nederland en vormde hij en passant de artistieke persoonlijkheid van zijn zoon, die zich maar al te graag opwierp als proefkonijn. Voor zijn recente serie schilderijen greep Krabbé deels terug op de experimentele technieken die hij leerde van zijn vader, maar die hij sinds zijn kinderjaren eigenlijk nooit meer had toegepast. In sommige Jeroen Krabbé - Chagall-vis - 1955, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm
gevallen werkte de techniek echter niet in olieverf en moest hij het effect ervan op een andere manier zien te bereiken. Zo werd de schilder, opgeleid aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam, geprikkeld om opnieuw het experiment aan te gaan. Tijdens dit proces van terugkijken en herontdekken werd Krabbé overvallen door emotie: het in essentie beklemmende gevoel van alleen te zijn en de sensatie dat door de kracht van de verbeelding dat isolement kan worden doorbroken.
Ruim 60.000 mensen brachten inmiddels een bezoek aan de volledig vernieuwde beeldentuin. Speciaal voor de heropening werd de collectie beelden van Museum de Fundatie en de Provincie Overijssel uitgebreid met een genereus bruikleen van ruim veertig werken uit de collectie van Beelden aan Zee in Scheveningen. In deze door Theo en Lida Scholten bijeengebrachte collectie staat het ‘mensbeeld’ centraal. De presentatie rond het Nijenhuis geeft een boeiende doorsnede van de moderne beeldhouwkunst uit de 20e en 21e eeuw. Er is werk te zien van beeldhouwers als
Andreu Alfaro, Karel Appel, Kenneth Armitage, Frode Bolhuis, Jan Bronner, Pino Castagna, Tom Claassen, Eugène Dodeigne, Pjotr Müller, Mario Negri, Charlotte van Pallandt, Han Wezelaar en de Zhou Brothers. Echte blikvangers zijn de metershoge beelden van Heringa/Van Kalsbeek, Ronald A. Westerhuis en David Bade, die werden aangekocht in samenwerking met Mojo Concerts. Elk jaar verhuist één of meer van deze beelden tijdelijk naar het bekende Lowlands Festival in Biddinghuizen. Kasteel het Nijenhuis heeft met Hannema’s een uitstekend museumcafé en de honderd witte zwerfstoeltjes maken de beeldentuin bovendien dé plek voor een zomerse picknick. Tot en met 25 augustus is in Kasteel het Nijenhuis de tentoonstelling ‘Hieron Pessers – Dolce Vita’ te zien. Met 24 monumentale werken wordt voor het eerst een overzicht gepresenteerd van het oeuvre van de in 2004 overleden kunstenaar Hieron Pessers.
Afgebeeld vlnr werk van Hieron Pessers, Bé Thoden van Velzen, Steef Roothaan, Pino Castagna en David Bade.
Co lo fo n Redactie Museum de Fundatie | Fotografie Pedro Sluiter, Hans Westerink, R. Klein Gotink, Benno Slijkhuis, Museum de Fundatie | Ontwerp STUNNED Communicatie en Vorm | Met dank aan Zwolle Marketing Van de werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn de publicatierechten geregeld met Pictoright te Amsterdam, © c/o Pictoright Amsterdam 2013. Museum de Fundatie heeft er naar gestreefd de rechten van de illustraties volgens wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot ons wenden.
Museum de Fundatie
Kasteel het Nijenhuis
Paleis a/d Blijmarkt
‘t Nijenhuis 10, 8131 RD Heino/Wijhe
Blijmarkt 20
T: 0572-388188
8011 NE Zwolle
info@museumdefundatie.nl
T: 0572-388188
www.museumdefundatie.nl
Deze bijlage is een uitgave van Museum de Fundatie. De inhoud van deze bijlage valt niet onder redactionele verantwoordelijkheid van NRC Handelsblad.
Museum de Fundatie wordt ondersteund door:
Jeroen Krabbé, Uilenboom - februari 1955, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm
O.DE LEEUW GROEP
fundatie
OPEN! 1 juni
ZWOLLE, DYNAMISCHE NIEUWE HANZESTAD Een prachtige middeleeuwse binnenstad met een ruim winkelaanbod, uitstekende hotels, restaurants en internationaal aansprekende culturele voorzieningen. Zwolle heeft alles wat je van een eigentijdse stad verwacht, zonder dat de intimiteit van het verleden verloren is gegaan. De historische Hanzestad ademt een en al sfeer uit. De karakteristieke gevels, de verdedigingsmuur, de Sassenpoort, de Peperbus en de stervormige stadsgracht zijn de publiekstrekkers bij uitstek. De vele straten en steegjes met verrassend leuke winkels zorgen er voor dat je altijd slaagt tijdens een dagje shoppen. De stad Zwolle biedt je verder een veelzijdig en hoogstaand culinair aanbod. Met een verscheidenheid aan internationale keukens en
maar liefst 5 Michelinsterren binnen haar stadsgrenzen is Zwolle met recht een culinaire hotspot te noemen. Dit alles gecombineerd met een levendig cultureel- en evenementenaanbod. Naast de heropening van het spectaculair uitgebreide Museum de Fundatie opent medio juli ‘Waanders in de Broeren’ in de 15e eeuwse Broerenkerk; ruim 1500 m2 aan boeken, muziek, kunst en andere artikelen. Onder de noemer Zwolle Unlimited biedt de stad in het weekend van 31 mei t/m 2 juni een scala aan culturele activiteiten: straattheater, verhalenvertellers, boekenmarkt, een wijnfestival en veel meer. Aanvullende informatie: www.vvvzwolle.nl