Ikar 9/169/2017

99

9/169/2017 9/169/2017 1731-4704 ISSN ISSN 1731-4704

WRZESIEŃ/2017 WRZESIEŃ/2017

Ogromnie nam miło być z Państwem już od 14 lat i wciąż czuć się potrzebnym! Dziękujemy, że w czasach, gdy kultura bywa spychana na margines, nasi Czytelnicy potwierdzają, iż to niezbędny składnik życia. Zaangażowanie w tę sferę wynika zapewne również z tego, że Toruń jest miastem, w którym kultura nie zamyka się wyłącznie w miejscach ściśle dla niej przeznaczonych, lecz wychyla się niemal zza każdego rogu. Tak będzie także we wrześniu, m.in. za sprawą Międzynarodowego Festiwalu Sztuki na Bilbordach Art Moves (prace artystów obecne będą nawet na przystankach autobusowych) oraz wielkiego widowiska plenerowego, które zaplanowano na obchody 20-lecia wpisania toruńskiego zespołu staromiejskiego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zestawienie miejsc kulturalnie nieoczywistych dopełniają nowoczesne kościoły na Rubinkowie, gdzie rozbrzmiewać będzie w tym miesiącu muzyka sakralna podczas festiwalu Musica Vera, zaś w sześciu lokalizacjach w centrum zbierać się będą miłośnicy fantastyki na festiwalu Copernicon.

Kulturalny toruński wrzesień to również inauguracja sezonów w Toruńskiej Orkiestrze Symfonicznej oraz teatrach. Tak się składa, że dla dwóch placówek: Domu Mikołaja Kopernika (oddziału Muzeum Okręgowego) oraz Kujawsko-Pomorskiego Impresaryjnego Teatru Muzycznego, z końcem lata nastaje czas remontów i przeprowadzek.

Z okazji przypadającego w tym roku 35-lecia toruńskiej formacji Nocna Zmiana Bluesa w tym numerze rozmawiamy z jej liderem Sławkiem Wierzcholskim i to właśnie jego portret stworzył Marcin Treichel.

Redaktor prowadząca Magdalena Kujawa

Uwaga! Informator redagowany jest z wyprzedzeniem, mogą więc nastąpić zmiany w programach niektórych imprez.

Ikar w wersji elektronicznej: www.torun.pl, zakładka Ikar; www.facebook.com/ikartorun Wydawca: Urząd Miasta Torunia, Wały gen. Sikorskiego 8 Redaktor prowadzący: Magdalena Kujawa (tel. 56 611-86-82, e-mail: m.kujawa@um.torun.pl, www.torun.pl/ikar) Zdjęcie na okładce: Tomasz Sobecki Skład i przygotowanie: Marcin Treichel (608-59-00-71, www.treichel.pl) Korekta: Andrzej Dembowski Druk: Print Management, ul. Świętopełka 38/13, 87 - 100 Toruń, tel. 56 649 68 87 Naklad: 3000 egz.

Projekt szaty graficznej i logo: Rafał Drzycimski

Świat jest nasz Światowa starówka Dźwięki do nieba Skok w fantazję

Nowe wystawy 7 Multimiasta

Sezon na muzykę 8-9 Klasyczny róg obfitości

Toruńskie ulice 10 Róże czy rumaki?

Repertuar na wrzesień 11-34 Programy instytucji kultury

Kultura w remoncie 35-37

WRZESIEŃ/2017

Wydarzenie miesiąca 2-6

9

Muzyka na walizkach Muzeum zmian

Rozmowa miesiąca 38-41

Blues mieszka tu - wywiad ze Sławkiem Wierzcholskim

Kulturalne lato w obiektywie 42-43 Fotograficzny przegląd wydarzeń

Lektury z górnej półki 44

Dystans mistrza

9/WRZESIEŃ/2017

Wydarzenie miesiąca

Świat jest nasz „Zaangażowanie i odpowiedzialność.

Czy każdy z nas może współtworzyć lepszy świat?” – tak brzmi hasło przewodnie tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Sztuki na Bilbordach „Art Moves”, który rozpocznie się 8 września. Toruńscy artyści z Galerii Rusz już po raz dziesiąty będą skłaniać przechodniów do refleksji na temat ważnych problemów współczesności.

Od dekady Joanna Górska i Rafał Góralski zapraszają artystów z całego świata do wypowiedzi na ważne społecznie tematy. Umiejscowienie artystycznego przekazu na nośnikach zwykle służących reklamie – bilbordach, citylightach oraz ekranach ledowych – powoduje, że ze sztuką i jej przesłaniem stykają się osoby przypadkowe, które być może nigdy nie trafiłyby do galerii. Dlatego właśnie twórcy z całego świata coraz chętniej sięgają po taką formę kontaktu z odbiorcami.

- Ludzie funkcjonują teraz często w bańkach informacyjnych - opowiada Rafał Góralski - nie wychodzą poza wąski krąg zainteresowań.

Bilbord działa w egalitarnej przestrzeni, zatem dociera do bardzo różnych osób, bo wszyscy przecież czasem muszą wyjść z domu. Dlatego jest prodemokratyczny.

Warto wspomnieć, że Art Moves jest jedynym na świecie festiwalem sztuki na bilbordach, a nawiązane przez dekadę liczne kontakty międzynarodowe z pewnością mają swój udział we wzroście zainteresowania tą dziedziną. Dziś sztukę w miejscach przeznaczonych na reklamy spotkamy w takich miastach, jak Los Angeles, Nowy Jork czy Paryż, zaś Toruń był w tej dziedzinie jednym z pionierów.

9/WRZESIEŃ/2017

2

Sprawczość i bezsilność Jak zawsze na festiwal składa się część konkursowa oraz prezentacja zaproszonych przez kuratorów artystów. Do rywalizacji o najlepsze zilustrowanie hasła przewodniego stanęło w tym roku 442 artystów z 61 krajów świata (m.in. z Ukrainy, Tajwanu, USA, Filipin, Rosji, Kuby, Wielkiej Brytanii i Iranu), którzy nadesłali w sumie 797 prac.

Jak podkreślają organizatorzy, interpretacje hasła były bardzo różne. Część ilustracji nawiązywała do bieżącej polityki, sporo też odnosiło się do ekologii. Twórcy z Galerii Rusz zwracają jednak uwagę, że temat zaangażowania i odpowiedzialności ma bardzo szerokie konotacje.

- Żyjemy w chaosie informacyjnym i przez to zasady rządzące światem stają się dla nas niezrozumiałe – podkreśla Rafał Góralski. - Coraz więcej jest propagandy, nie wiemy już, gdzie leży prawda. Żyjąc w takiej magmie czujemy się bezradni. Myślimy, że nie naprawimy całego świata, więc często nie robimy nic.

Marcos Ramirez Erre

Wydarzenie miesiąca Takie właśnie uniwersalne przesłanie niesie nagrodzona w konkursie praca Alessandra Di Sessa z Włoch.

- Jest oszczędna i wymowna, podkreśla aspekt sprawczości i bezsilności – uzasadnia werdykt Joanna Górska. - Możemy uważać, że pojedynczy człowiek nie ma wpływu na świat, bo wpływ mają rządy i korporacje. Ta praca zmienia perspektywę – świat jest nasz, więc liczą się nawet małe działania w kręgu rodziny czy pracy. To pozytywna wizja wzięcia odpowiedzialności za siebie i najbliższych.

W sumie do prezentacji na bilbordach przy pl. Rapackiego jury wybrało dziesięć prac artystów z różnych stron świata.

Artyści 10-lecia Z okazji jubileuszu kuratorzy przygotowali retrospektywę dzieł najbardziej znaczących twórców, którzy przewinęli się przez festiwal w ciągu ostatniej dekady. Część prac publiczność miała okazję oglądać w minionych latach, niektóre jednak uległy odświeżeniu. Wybór padł na te obrazy, które wpisują się w przesłanie tegorocznej edycji. Ponownie więc będziemy mogli spotkać się z twórczością Marka

Alessandro Di Sessa

Titchnera z Wielkiej Brytanii, Marcosa Ramireza Erre z Meksyku i Christine Wong Jap. Prace prezentowane będą na citylihtach na przystankach komunikacji miejskiej w różnych punktach miasta oraz ekranach ledowych. Tam zobaczymy również wielkoformatowe obrazy Seana Harta z Francji, Cheryl Pope i WRDSMTH z USA. Nie zabraknie oczywiście prezentacji samych gospodarzy.

- Pokażemy paradoks związany z angażowaniem się w różne sprawy – zapowiada Joanna Górska. - Mimo że nigdy nie będziemy pewni wyniku naszych działań, więcej: nawet jeśli nie osiągniemy celu, wartością według nas jest sama droga. (mak)

9/WRZESIEŃ/2017

3

Wydarzenie miesiąca

Światowa starówka Dwadzieścia lat temu, 4 grudnia 1997 r. toruński zespół staromiejski został wpisany na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Obchody rocznicy odbędą się już we wrześniu.

Na listę wpisywane są obiekty dziedzictwa kulturalnego i naturalnego „o wyjątkowej powszechnej wartości”. Toruńska starówka stanowi jeden z najcenniejszych skarbów architektury europejskiej i światowej ze wzglądu na to, że zgromadzone tu zabytki gotyckie, ale też renesansowe, manierystyczne, barokowe, klasycystyczne i secesyjne w ciągu wieków uległy niewielkim tylko zniszczeniom. W przeciwieństwie do wielu miast, których centra po zawirowaniach historycznych w znacznej części musiały być rekonstruowane, Toruń może się poszczycić obiektami stojącymi tu niezmiennie od wieków.

Jubileusz hucznie obchodzić będziemy 23 i 24 września. Jako że w herbie Torunia znajduje się anioł, którego pomoc być może uratowała miasto od niszczących kataklizmów, w sobotni wieczór zgromadzonym na rynku mieszkańcom i turystom zaprezentowane zostanie niezwykłe, poetyckie widowisko „Place des Anges” w wykonaniu francuskiej grupy Gratte Ciel. Nad głowami widzów pojawią się anioły, które wykonując podniebne akrobacje, sypać będą na patrzących zwiewny puch. Liny zawieszone pomiędzy zabytkami Rynku Staromiejskiego sprawią, że architektura będzie nie tylko scenografią, ale także ważnym bohaterem spektaklu.

Całości dopełnią iluminacje oraz nastrojowa muzyka.

9/WRZESIEŃ/2017

4

Drugim ważnym elementem obchodów rocznicy będzie 24 września o godz. 17.00 koncert Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus” pod dyrekcją Anny Duczmal-Mróz.

W związku z tym, że stanowi on element cyklu Siły Natury: Ziemia – Planety – Gwiazdy, repertuar zostanie dopasowany do tematu. Zabrzmią: „Sonata księżycowa” Ludwiga van Beethovena, Etiuda b-moll Karola Szymanowskiego, „Concerto-Notturno” Mikołaja Góreckiego, „Jesień w Albanii” z „Four World Seasons” Roxanny Panufnik i kwartet smyczkowy „Amerykański” Antonina Dvořáka. Solistą będzie skrzypek Jarosław Żołnierczyk. Na koncert obowiązują bezpłatne wejściówki, które odbierać można w kasie CKK Jordanki od 12 września.

Preludium obchodów stanowić będzie 9 września IV Toruńska Noc Muzealna związana z Europejskimi Dniami Dziedzictwa.

Od godz. 18.00 do 22.00 za darmo będzie można zwiedzić ekspozycje w Ratuszu Staromiejskim, Muzeum Historii Torunia i Kamienicy pod Gwiazdą. Jak zawsze atrakcji nie zabraknie. (mak)

Dźwięki do nieba Prezentacja różnych odcieni muzyki sakralnej we współczesnych toruńskich kościołach to założenia Festiwalu Musica Vera. Od 16 września do 14 października w soboty i jedną niedzielę odbędzie się siedem spotkań z dźwiękami przenoszącymi słuchaczy w duchową rzeczywistość.

Jak podkreślają organizatorzy, powołany do życia w ubiegłym roku festiwal ma prezentować muzykę prawdziwą, czyli „dotykającą najsubtelniejszych i najgłębszych sfer życia człowieka” i „traktującą samą siebie na serio – bez igrania z odbiorcą, bez stwarzania pozorów”. Umiejscowienie koncertów w nowoczesnych świątyniach ma z kolei zwrócić uwagę na ciekawą architekturę i pozwala na wyjście z kulturą poza eksploatowane na co dzień centrum.

Polski Chór Kameralny Fot. Michał Mazurkiewicz

Wydarzenie miesiąca

Propozycje tegorocznego festiwalu, choć skupione wokół jednego tematu, będą bardzo różnorodne. Usłyszymy muzykę od dawnej po współczesną, będą koncerty kameralne i przeznaczone na duży aparat wykonawczy. Na darmowe spotkania z muzyką organizatorzy, parafia pw. Świętego Maksymiliana Kolbego, zapraszają do siebie na Skarpę, ale też do kościoła pw. Ciała i Krwi Chrystusa na II Rubinkowie, MB Królowej Polski na I Rubinkowie, MB Nieustającej Pomocy na Bielawach oraz NMP Częstochowskiej u ojców paulinów na Skarpie. „Pokój Tobie, Polsko” – to tytuł inaugurującego festiwal koncertu, którego najważniejszą częścią będzie monumentalny utwór „Msza za Ojczyznę”. Jej kompozytor Paweł Łukaszewski to pierwszoplanowa postać polskiej muzyki sakralnej. Jest m.in. wielokrotnym zdobywcą prestiżowych Fryderyków. Usłyszymy Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, Orkiestrę Koncertową Wojska Polskiego oraz toruńskich śpiewaków: sopranistkę Magdę Annę Aniszkiewicz i kontratenora Karola Bartosińskiego.

Muzykę chóralną na najwyższym poziomie usłyszeć będzie można 23 września. Utwory dedykowane Matce Boskiej wykona światowej klasy Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis pod dyrekcją Jana Łukaszewskiego. Zbiorowego śpiewu będzie podczas festiwalu szczególnie dużo, gdyż na zakończenie Musica Vera odbędzie się konkurs chórów z koncertem laureatów.

Tego samego dnia, podczas mszy w intencji papieża Benedykta XVI z okazji jego 90. urodzin, zabrzmi też chorał gregoriański w wykonaniu Scholi Cantorum Thorunensis oraz kantorów ks. Piotra Mizery i ks. Mariusza Klimka. Festiwal ma również propozycję dla miłośników muzyki dawnej. 7 października w koncercie „Iuxta crucem” wśród tradycyjnych instrumentów barokowych pojawi się unikatowy pozytyw będący własnością Polskiego Chóru Kameralnego.

Dopełnieniem festiwalowego programu będzie 30 września koncert upamiętniający kompozytora i organistę Mariana Sawę.

Na organach zagra Paweł Głowiński, a wokalnie towarzyszyć mu będzie kantor ks. Maciej Kępczyński. Młodych 8 października z pewnością przyciągnie wspólne śpiewanie pieśni i kanonów z Taizé prowadzone przez Scholę Psallite Sapienter z udziałem harfistki Doroty Krauz. Szczegóły: www.musicavera.pl (mak) 9/WRZESIEŃ/2017

5

Wydarzenie miesiąca

C

Skok w fantazję Alternatywne światy po raz ósmy opanują Toruń. 22-24 września odbędzie się

kolejna edycja Festiwalu Copernicon.

Gotycka starówka zdaje się wymarzonym miejscem do snucia fantazji o równoległej rzeczywistości i bohaterach obdarzonych niezwykłymi mocami. Dowodem na to są choćby książki mieszkającej w naszym mieście Anety Jadowskiej, stałej bywalczyni festiwalu. Także w tym roku Copernicon nie obejdzie się bez spotkania z autorką „Złodzieja dusz”. Lista gości oraz atrakcji festiwalowych jest naprawdę długa. Początkowo niewielka impreza, z edycji na edycję rozrastała się, by w zeszłym roku gościć ponad 3000 miłośników gier, fantastyki, literatury i nauki. W tym roku czeka na nich szesnaście bloków tematycznych. Jak zawsze przygotowano prelekcje, panele dyskusyjne, pokazy, turnieje i konkursy. W zależności od zamiłowań można będzie skorzystać z gier planszowych, konsolowych lub komputerowych. Niezwykłe stroje zaprezentowane zostaną w ramach pokazu Cosplay, a chętni do rywalizacji w tej dziedzinie mogą wziąć udział w konkursie.

Nowością będzie konkurs Larpowe Laury (dla niezorientowanych: larp - gra, podczas której uczestnicy odgrywają różnego rodzaju scenariusze). Niezwykłą atmosferę zbuduje z pewnością pokaz fire show. Imprezy odbywać się będą w sześciu różnych miejscach toruńskiej starówki.

Oprócz Anety Jadowskiej odwiedzający Copernicon spotkają się m.in. z pisarzami: Agnieszką Hałas, Pawłem Majką, Simonem Zackiem, ilustratorami: Katarzyną Babis vel Kiciputek, Iloną Myszkowską i Witoldem Vargasem, twórcami internetowymi: Pawłem Opydo, Szymonem Adamusem i Michałem Kowalem. Każdego z nich zresztą trudno zaklasyfikować do jednej dziedziny, działają 9/WRZESIEŃ/2017

6

bowiem na wielu polach. Z pewnością jednak zamiłowanie do fantastyki w różnych jej przejawach jest tym, co ich łączy.

Organizatorzy zapewniają, że kierują swój festiwal nie tylko do tych, którzy od lat lewitują pomiędzy realnym a wyobrażonym. „Poza atrakcjami dla fanów konkretnych zagadnień, impreza oferuje setki godzin programu zahaczającego o dziesiątki tematyk i ciekawostek współczesnego świata. Gwarantujemy, że na Coperniconie każdy znajdzie coś dla siebie” – zachęcają twórcy imprezy. Szczegóły dotyczące festiwalowych atrakcji na www.copernicon.pl. (mak)

Nowe wystawy

Multimiasta Na okładce wrześniowego „Ikara” widnieje fotografia Torunia autorstwa Tomasza Sobeckiego z cyklu „Dynamika miasta”. Całą serię, prezentującą zdjęcia różnych miejsc na świecie w nietypowej, bo zmultiplikowanej formie, oglądać będzie można od 8 września do 2 października w Galerii Muz przy ul. Podmurnej. „Celem realizacji najpierw pojedynczych zdjęć, a następnie rozbudowanego przedsięwzięcia artystycznego jest zaprezentowanie fenomenu miasta, przy wykorzystaniu szczególnych możliwości fotografii tradycyjnej, polegających na wielokrotnej ekspozycji kliszy fotograficznej” – pisze autor. Artysta postanowił w ten nietypowy sposób pokazać natłok wrażeń, jakie wiązały się z jego wizytami w różnych miejscach na świecie. Nałożone na jedno zdjęcie klatki (dwie do czterech) przenikają się ze sobą, tworząc nieco odrealnione, wieloznaczne obrazy takich miast, jak Sydney (od niego w 2014 r. cykl został zapoczątkowany), Hajdarabad, Wenecja, Warszawa, Łódź, Gdańsk i rodzinny Toruń. Efekt, jaki łatwo można by osiągnąć stosując techniki cyfrowe, w wypadku tradycyjnej fotografii wiązał się z wieloma trudnościami i niewiadomymi. Autor, naświetlając wielokrotnie tę samą kliszę, nie mógł od razu sprawdzić efektu swoich działań, zatem wykonywanie zdjęć i ich wywoływanie zakładało element zaskoczenia. Nałożone na siebie obrazy wykonywane były z zastosowaniem różnych obiektywów i perspektyw.

zostały wydrukowane. Przezroczyste plexi potęguje jeszcze wrażenie odrealnienia obrazów fotografowanych miast. Większość z 37 pokazanych na wystawie ma format 70 x 100 cm. „To bardzo nowoczesne i wyzywające podejście do funkcji współczesnej fotografii. Pozwala odkrywać nieprzeniknioną, chociaż transparentnie podaną, gęstwinę ludzkich figur, sylwet i ciał, a także pojazdów współtworzących meandry i labirynty ulic, traktów oraz placów, różnorodność stylów architektonicznych i rozwiązań urbanistycznych” – pisał o cyklu „Dynamika miasta” prof. Wiesław Smużny, zaś prof. Aleksander Błoński zauważał: „Zwiedzając różne miasta często odczuwamy niedosyt: To tylko tak wygląda? Tomasz Sobecki proponuje zagęszczenie miejskich substancji, wychodząc naprzeciw naszym marzeniom. Kto wie, czy to nie jest najważniejsza rola fotografii”. (mak)

Oczywiście w zdjęciach Tomasza Sobeckiego obecna jest również nowoczesna technika. Autor opisuje: „Kolejnym etapem kreacji obrazów, już w kameralnych warunkach studia, było zastosowanie komputerowych narzędzi graficznych, takich jak: transformacja koloru, solaryzacja barwna, wprowadzenie liniowego konturu zamiast plamy i inne”. Ciekawy efekt zapewnia również materiał, na którym zdjęcia 9/WRZESIEŃ/2017

7

Sezon na muzykę

Klasyczny róg obfitości Kiedy rok temu dyrekcję Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej obejmowali Marek Czekała wraz z Mariuszem Smolijem, zapowiadali, że dopiero sezon 2017/18 pozwoli im zrealizować w pełni autorski program. Przyjrzyjmy się zatem, na jakie atrakcje od września mogą liczyć toruńscy melomani.

- Ten sezon będzie bardziej zróżnicowany od poprzednich – zapowiada dyrektor Marek Czekała. - Będziemy wracać do muzyki klasycznej, ale chcemy ją prezentować w sposób ciekawy i kolorowy.

9/WRZESIEŃ/2017

8

Orkiestra Amadeus Fot. K. Babka

Przyciągnięciu publiczności służyć mają festiwale czy może raczej cykle muzyczne, które skupią się wokół określonych tematów.

Pierwszy z nich zapoczątkowany zostanie już we wrześniu. Siły Natury to przewidziana na trzy sezony seria koncertów łączących muzykę z opowieściami o świecie, a nawet wszechświecie, bowiem tegoroczna nosi podtytuł „Ziemia – Planety – Gwiazdy”.

Dźwięki kosmosu Cykl złożony z dwudziestu koncertów, które oprócz Torunia obywać się mają również w mniejszych miejscowościach województwa, rozpocznie się 22 września wykonaniem „Planet” Holsta. Toruńska orkiestra pod dyrekcją Mariusza Smolija wystąpi z chórem Astrolabium, a muzyce towarzyszyć będzie multimedialna prezentacja przygotowana przez pasjonatów astronomii – dziennikarza Piotra Majewskiego oraz Jerzego Rafalskiego z Planetarium.

- Będzie można porównać obraz z dźwiękiem i sprawdzić, czy kompozytor dobrze sobie wyobraził daną planetę – zapowiada Marek Czekała.

Sezon na muzykę Oprócz tego podczas koncertu zabrzmią także suity z filmu „E.T.” oraz „Gwiezdne wojny” J. Williamsa i utwór „Planetoida Toruń 12999” toruńskiej kompozytorki Magdaleny Cynk.

Kolejny koncert cyklu to „Recital księżycowy” z udziałem jednego z najwybitniejszych polskich pianistów Krzysztofa Jabłońskiego.

W jego wykonaniu 29 września usłyszymy sonatę „Księżycową” L. van Beethovena, „Gaspard de la nuit” M. Ravela oraz „Obrazki z wystawy” M. Mussorgskiego. Pianistę, tym razem z orkiestrą, usłyszymy również 1 października w koncercie „Symfoniczne pejzaże” z okazji Międzynarodowego Dnia Muzyki. Zabrzmią: tańce góralskie z „Halki” Moniuszki, poemat symfoniczny „Step” Noskowskiego, „Noce w ogrodach Hiszpanii” de Falli oraz poemat symfoniczny „Aus aller Herren Länder” Moszkowskiego. I tym razem muzyka zilustrowana zostanie zdjęciami. W ramach cyklu odbędzie się też koncert rodzinny „Na nieboskłonie”, zaplanowano projekcję odświeżonego filmu „The Space Concert” z udziałem reżysera. Będą też wykłady i panele dyskusyjne, z których dowiemy się, w jaki sposób kompozytorów inspirowały ziemia i planety.

Połączeniem Sił Natury i obchodów 20-lecia UNESCO będzie 24 września koncert orkiestry Amadeus, o czym szczegółowo piszemy na str. 4. Swój epilog Siły Natury będą miały dopiero 27 kwietnia 2018 r., kiedy wykonana zostanie „Grand Canyon Suite” amerykańskiego kompozytora Ferde’a Grofé’a z towarzyszeniem prezentacji multimedialnej ukazującej na kilku tysiącach zdjęć niezwykłe piękno Wielkiego Kanionu. Tego wieczoru usłyszymy też „Addagietto” z V symfonii Mahlera.

Dla wymagających To niejedyny cykl muzyczny zaplanowany na ten sezon. W lutym „Carmen” Bizeta zapoczątkuje serię Opera w Przekroju.

- Można to nazwać operą w miniaturze. Na scenie pojawi się kilku artystów ubranych w kostiumy, będą elementy scenografii i inscenizacji – wyjaśnia dyrektor TOS. Orkiestra nie zapomni także o prezentacji rodzimej muzyki współczesnej.

We współpracy z Magdaleną Cynk powstał cykl Polskie Głosy.

- To dla nas duże wyzwanie, bo muzyką współczesną trudno jest zainteresować słuchaczy, ale liczę, że przełamiemy ten opór – stwierdza Marek Czekała.

Jednym z gości będzie laureat Konkursu Chopinowskiego oraz Konkursu im. Paderewskiego Michał Szymanowski, który wykona koncert fortepianowy Panufnika. Orkiestra kontynuować będzie również zapoczątkowany w ubiegłym sezonie cykl dla najmłodszych „Symfonika familijna”.

Wśród wykonawców zaproszonych w tym sezonie do Torunia będą takie postacie, jak skrzypaczka, laureatka konkursu im. Wieniawskiego Agata Szymczewska, świetny pianista Marek Bracha, który przyjedzie wraz z Jerzym Maksymiukiem, by wykonać utwory Wojciecha Kilara, wybitny tenor Krystian Adam Krzeszowiak oraz pedagog i pianista amerykański James Dick, który zagra utwory Gershwina. Orkiestrą dyrygować będzie m.in. znakomity maltański artysta Brian Schembri. W sezonie usłyszymy takie hity klasyczne, jak „Requiem” Mozarta, IX Symfonię Dvoraka, „Sen nocy letniej” (narratorem będzie Daniel Olbrychski) i V symfonię Reformacyjną Mendelssohna, symfonię Pastoralną Beethovena, zaś na zakończenie zabrzmi „Carmina Burana” Orffa.

Świąteczne odskocznie

Agata Szymczewska

Nie zabraknie oczywiście w ciągu najbliższych miesięcy koncertów o lżejszym charakterze. Te związane będą przede wszystkim ze szczególnymi momentami w roku, jak andrzejki, mikołajki, sylwester, Nowy Rok, walentynki, Dzień Kobiet czy Dzień Matki. To okazje do posłuchania muzyki filmowej lub operetkowej. Muzycy orkiestry zagrają też ze świetnym pienistą jazzowym Leszkiem Możdżerem oraz wykonają utwory Grzegorza Ciechowskiego w aranżacjach Krzysztofa Herdzina, zaś z zespołem Żuki zagrają największe przeboje grupy The Beatles. (mak) 9/WRZESIEŃ/2017

9

Toruńskie ulice

Róże czy rumaki?

Większość nazw ulic toruńskiej starówki nawiązuje do topografii miasta lub zawodów żyjących tutaj niegdyś mieszkańców.

Tylko jedna – Różana – przywołuje na myśl piękne i wonne kwiaty.

Podróż w czasie do średniowiecznej rzeczywistości ulicy Różanej mogłaby nas bardzo zaskoczyć. Zamiast wazonów z kwiatami natknęlibyśmy się na wiadra z wodą i worki z owsem, zamiast ogrodników spotkalibyśmy mieszkających w pobliskich domach kowali, rymarzy oraz zatrzymujących się w tym miejscu woźniców, a zamiast zapachu róż… Cóż, wystarczy powiedzieć, że Rossengasse nie była w średniowieczu ulicą Różaną, a Końską – od niemieckiego słowa „Ross” oznaczającego rumaka. Właśnie tu podkuwano konie i produkowano dla nich uprzęże oraz wozy. Jeśli dodać do tego fakt, że krzyżujący się z Różaną odcinek ulicy Piekary nosił w średniowieczu nazwę ulicy Koziej, to wizja lokalnej historii od razu nabiera zupełnie innej, bynajmniej nie różanej, woni.

Różana to zresztą niejedyna ulica na toruńskiej starówce, której nazwa zmieniła diametralnie swoje znaczenie na przestrzeni czasu.

Trzynastowieczna Ceglarska stała się jeszcze w średniowieczu Żeglarską, a dawna Rabengasse, którą po polsku jeszcze w XVI w. słusznie nazywano Kruczą, od gromadzących się nad spichlerzami ptaków (niem. Rabe – kruk), przekształciła się z czasem w ulicę Arabską (Arabengasse) i współczesną, nic nikomu niemówiącą – Rabiańską. Kto wie, może i za naszych czasów coraz mniej rozumiana nazwa ulicy Garbary zmieni się w Garbatą lub Gerberową, a Szewska, na której od dawna nie ma już ani jednego szewskiego warsztatu – w Kebabową?

Mogłoby się wydawać, że ulicę nazwano tak z powodu istniejących tu niegdyś różanych ogrodów lub przynajmniej ozdobionych różami okien czy klombów. Rzeczywistość była jednak zupełnie inna, zwłaszcza jeśli chodzi o zapach.

9/WRZESIEŃ/2017

10

K

dr Michał Targowski

KONKURS

Skąd wzięła się nazwa położonego w pobliżu ulicy Różanej tzw. Łuku Cezara?

Z rozwiązaniem prosimy do nas dzwonić 15 września o godz. 11.00 pod nr tel. 56 611-86-82. Pierwsza osoba, która się do nas dodzwoni, otrzyma gadżety promocyjne miasta. Odpowiedź na pytanie z ubiegłego miesiąca: Struga Toruńska przez obszar toruńskiej starówki przebiega pod ulicami Strumykową i Przedzamcze.

Nagroda trafia do Pana Łukasza Szaflika.

KALENDARIUM IMPREZ TORUŃSKICH

WRZESIEŃ/2017

9

Repertuar

CENTRA KULTURY CENTRUM KULTURALNO-KONGRESOWE JORDANKI al. Solidarności 1-3, tel. kasa biletowa: 56 642-43-79 www.jordanki.torun.pl Spektakl taneczny „Romeo i Julia”, 10.09. (niedziela), godz. 18.00 Organizator: Studio Tańca Best Crew Michał Urbaniak & Urbanator, 14.09. (czwartek), godz. 19.00 Organizator: Worldliness Agency Nadchodzące wydarzenia: Lura - koncert, 2.10. (poniedziałek), godz. 19.00 Życie jest piosenką – Jacek Cygan i Goście 4.10. (środa), godz. 19.00 Och-Teatr z Warszawy: Lekcje stepowania 9-10.10. (poniedziałek-wtorek), godz. 19.00 Andrzej Sikorowski i Maja Sikorowska z zespołem 12.10. (czwartek), godz. 19.00 (koncerty Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej w dziale TOS, Impresaryjnego Teatru Muzycznego w dziale Teatry, inne w dziale Inni organizatorzy)

CENTRUM KULTURY DWÓR ARTUSA Rynek Staromiejski 6, tel. 56 655-49-39 www.artus.torun.pl Ciao Ciao Bambina - najsłynniejsze piosenki włoskie 10.09. (niedziela), godz. 18.00 Musicalowy aktor z Rzymu i jego zespół zabiorą torunian w muzyczną podróż przez historię włoskiej piosenki. Będzie to wyprawa z Marino Marinim przez trzy dekady XX wieku. Zabrzmią m.in. „Tu vuo fa l’americano”, „L’Italiano”, „Azzurro”, „Marina”, „O’sole mio”, „Quando, quando quando”, „Ciao, Ciao Bambina”. Bilety: 35 zł ulgowy, 40 zł normalny Sztuka w Artusie – Erotyka w sztuce dawnej, 12.09. (wtorek), godz. 18.30 Poruszymy problem seksualności i jej obecności w sztuce dawnej. Od zawsze do „tych” spraw podchodzono bardzo różnie. W zależności od kultury i religii traktowano je naturalnie lub były one źródłem wstydu, bowiem miały wieść do zła i grzechu. Wykład skupi się na prześledzeniu obecności motywów seksualnych w sztuce od czasów antycznych po początek wieku XIX. Wstęp wolny. Tylko dla osób pełnoletnich! Świat i okolice – Egzotyczna Islandia, 13.09. (środa), godz. 18.30 Islandia, często nazywana krainą ognia i lodu, to paradoksalnie jedno z najbardziej egzotycznych miejsc w Europie. Tysiące wodospadów, lodowe laguny, czarne plaże, soczysta zieleń pagórków, wszędobylskie owce, ale i czynne wulkany i magmowe krajobrazy. O wyprawie opowie Karolina Finc i Mirek Manelski, którzy podróżowali autostopem wzdłuż południowego wybrzeża. Bilet: 2 zł. Emeryci, renciści, uczniowie, studenci, niepełnosprawni - wstęp wolny Tyle słońca w naszym mieście – Sara Pach śpiewa piosenki Anny Jantar, 14.09. (czwartek), godz. 19.00

Sara Pach – toruńska wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów – zmierzy się z legendą polskiej sceny muzycznej. Zabrzmią takie hity, jak: „Nic nie może wiecznie trwać”, „Tyle słońca w naszym mieście”, „Najtrudniejszy pierwszy krok” i „Staruszek świat”. Nie zabraknie też kilku utworów z repertuaru wokalistki, które znajdą się na przygotowywanej obecnie debiutanckiej płycie.

Bilety: 30 zł ulgowy, 35 zł normalny XXV Koncert Towarzyski – Wirtuozi Klasyki, 21.09. (czw.), godz. 19.00 Podczas koncertu współorganizowanego przez Pomorskie Towarzystwo Muzyczne usłyszymy Magdalenę Stopińską oraz Lecha i Agnieszkę Bałaban. Wykonają oni utwory na fortepian, altówkę i wiolonczele stworzone przez XIX i XX-wiecznych kompozytorów: Astora Piazzollę Ewę Fabiańską-Jelińską, Magdę Cynk i Ernesta Blocha. Wstęp wolny Zwiedzanie Dworu Artusa, 26.09. (wtorek), godz. 16.30 Raz w miesiącu, pod okiem przewodnikana obejrzeć niedostępne na co dzień zakamarki budynku, posłuchać historii, opowieści i legend związanych z Dworem Artusa. Bilety: 4 zł ulgowy, 6 zł normalny Grupa Teraz – Los Pokojos dé là Dziennas – spektakl improwizowany 26.09. (wtorek), godz. 19.00 Publiczność mówi słowo, a improwizatorzy rzucają się w wir dyskusji, w której pełno skojarzeń, sensów i bezsensów. To one są podstawą historii, które tworzą i nigdy nie są takie same. Bilety: 10 zł ulgowy, 15 zł normalny Kobiety opery – najpiękniejsze kobiece arie operowe 27.09. (środa), godz. 19.00 Autorska wizja najpiękniejszych operowych arii wykonywanych przez kobiety i o kobietach. Utwory Mieczysława Karłowicza, Giuseppe Verdiego, Georgesa Bizeta (słynna aria Carmen) i Giacomo Pucciniego.

Możemy spodziewać się też kilku nieoczywistych wyborów, które zaskoczą nawet miłośników opery. Wykonawcami będą uznane solistki Martyna Kasprzyk-Peralta i Klaudia Korzeniewska. Bilety: 25 zł ulgowy, 30 zł normalny Bodo – musical, 28.09. (czwartek), godz. 19.00 Historia legendarnego polskiego artysty Eugeniusza Bodo stała się inspiracją do stworzenia musicalu, w którym tytułową rolę gra Dariusz Kordek. Aktorowi towarzyszą tancerze, ale dodatkową atrakcją są projekcje multimedialne, stworzone na potrzeby spektaklu. Jednak najważniejszym i punktem musicalu są przeboje przedwojennego amanta: „Umówiłem się z nią na dziewiątą”, „Całuję twoją dłoń madame”, „Już taki jestem zimny drań”. Bilety: 55 zł ulgowy, 60 zł normalny Filmowe poniedziałki 4.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30 Dramat. Losy kilkorga nieznajomych ludzi łączą się na kilka dni przed świętami Bożego Narodzenia w dzisiejszym Los Angeles. Wszyscy w ciągu 36 godzin zostają wystawieni na próbę, której nie wiedzą jak sprostać.

11.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30 Komediodramat. Bohater wiedzie spokojne i szczęśliwe życie w małym miasteczku na wyspie, u boku uroczej żony. Pewnego dnia dowiaduje się, że od urodzenia jest bohaterem transmitowanego przez całą dobę widowiska telewizyjnego. Reżyser programu nie przewidział jednak, że jego zabawka się zbuntuje.

18.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30 Dramat wojenny. Schyłek II wojny światowej. Armia amerykańska toczy ciężkie walki z Japończykami o każdy skrawek lądu na Pacyfiku.

Wśród setek tysięcy amerykańskich żołnierzy trafia tu pewien, sanitariusz, który ze względu na przekonania odmówił noszenia broni. Traktowany z nieufnością, oskarżany o tchórzostwo, wkrótce udowodni jak bardzo się wobec niego mylono.

Wstęp wolny. Ilość miejsc ograniczona. Bezpłatne wejściówki do odbioru pół godziny przed seansem. Jednej osobie przysługują 2 wejściówki. Brak możliwości rezerwacji wejściówek.

Galeria Artus

Szukając ciszy, szukając wytchnienia – wstawa malarstwa Aleksandry Kuc-Potockiej, 5.09. (wtorek), godz. 18.30, do 1.10.

Stojąc twarzą w twarz z pięknem natury, czujemy onieśmielenie i naszą znikomość. Wystawa prac Aleksandry Kuc-Potockiej jest właśnie malarskim hołdem oddanym transcendentalnej potędze przyrody. Na obrazach artystki można zauważyć podział na trzy części, choć równocześnie widać, iż dąży w nich do zatracenia streficznej budowy. Poprzez łagodność krajobrazu oddaje symbiozę, współistnienie żywiołów. Wstęp wolny

CENTRUM NOWOCZESNOŚCI „MŁYN WIEDZY” ul. Władysława Łokietka 5, tel. 56 690-49-90 mlynwiedzy.org.pl Wystawy: O obrotach, Rzeka, przeŻYCIE, przeBUDOWA!, Idee, …To takie proste!, Poruszyć wyobraźnię, Toruń niewidzialny, Wystawa czasowa poświęcona pszczołom Centrum czynne: do 10.09. wtorek-piątek: godz. 10.00-16.00, sobota-niedziela: godz. 11.00-17.00 od 12.09. wtorek-piątek: godz. 9.00-15.00, sobota-niedziela: godz. 11.00-17.00 Bilety: Zwiedzanie wystaw: 17 zł, ulgowy 12 zł, rodzinny 37 zł, grupowy 11 zł (grupa min. 10 osobowa) Zajęcia warsztatowe: 14 zł, ulgowy 12 zł, rodzinny 33 zł, grupowy 11 zł (grupa min. 10 osobowa) ścieżka tematyczna: 12 zł (grupa 10-40 os.)

Warsztaty dla przedszkoli: 16 zł (grupa 20-30 os.)

Zajęcia w pracowniach biologicznej/fizycznej: 13 zł/60 min + 16 zł/120 min. (grupa 20-36 os.)

Pracownia multimedialna (szkoły): 16 zł (grupa 20-30 os.)

Zwiedzanie z przewodnikiem: 16 zł (grupa 10-30 os.)

Możliwość zwiedzania wystaw z przewodnikiem. W ramach jednej tury mogą być oprowadzone 4 grupy po max. 15 osób. Bilet na zwiedzanie z przewodnikiem: grupowy 16 zł CNMW honoruje Toruńską Kartę Seniora. Bilet na zwiedzanie wystaw: 9 zł

Wydarzenia: Piknik popularnonaukowy, 19-21.09. (wtorek-czw.), godz. 9.00-15.00 W ramach Działalności Upowszechniającej Naukę. Stanowiska dostępne w namiocie przed budynkiem CNMW. Wstęp bezpłatny Spotkanie „Profilaktycznie o…zdrowiu”, 28.09. (czwartek), godz. 17.30 Temat: opieka długoterminowa. Wstęp bezpłatny Toruńska Noc Naukowców, 29.09. (piątek), godz. 18.00-24.00 Zwiedzanie interaktywnych wystaw CNMW w turach: 18.00-20.00, 20.00-22.00, 22.00-24.00. Wstęp na podstawie wejściówek do odebrania na 30 min. Przed rozpoczęciem każdej z tur. Przed budynkiem CNMW stanowiska przygotowane przez UMK i uczelnie regionu.

Warsztaty do 10.09.: wtorki-piątki, godz. 10.00 i 13.00 soboty-niedziele: godz. 11.00-14.00

Wytwórnia zabawek, wtorki, gr. wiekowa: bo Na wyspę, teraz!, środy, gr. wiekowa: b/o Życie motyli, czwartki, gr. wiekowa: b/o Bzyczące na łące, piątki, gr. wiekowa: b/o Nie bądź kozak, chodź na gąski, sobota, gr. wiekowa: b/o Pracownia eksponatów, niedziela, gr. wiekowa: 8+ od 12.09.: Przedszkole: - Wyprawa do zoo, wtorki, godz. 9.00-11.00 (3-4 lata i 5-6 lat) - Mali architekci - szlakiem zabytków z Torunia, środy, godz. godz. 9.0011.00 - Odkrywamy planetę, czwartki, godz. 9.00-11.00 (3-4 lata i 5-6 lat) - Mały naukowiec, piątki, godz. godz. 9.00-10.00, 11.00-12.00 Szkoła podstawowa: Warsztaty odbywają się od wtorku do piątku o godz. 9.00 i 11.00.

Zajęcia w pracowni biologicznej odbywają się od wtorku do czwartku w godz.

9.00-10.00 i 11.00-12.00, a także w piątki w godz. 9.00-11.00, kl. 4-7 Zajęcia w pracowni fizycznej odbywają się od środy do piątku w godz. 9.0010.00 i 11.00-12.00, a także we wtorki w godz. 9.00-11.00, kl. 4-7 Zajęcia w pracowni multimedialnej odbywają się we wtorki w godz. 9.0012.00, kl. 7-8 i w czwartki w godz. 9.00-12.00 , kl. 1-6 Zwiedzanie wystaw jest możliwe od wtorku do piątku w godz. 9.00-12.00 i 12.00-15.00 Warsztaty: - Jak pracują nasze kości?, wtorki, Zajęcia dla uczniów kl. 1-6.

- Leśni super bohaterowie!, środy, Zajęcia dla uczniów kl. 4-6.

- Pomaluj mój świat, czwartki, Zajęcia dla uczniów kl. 7 Pracownia biologiczna: - Sztuka fermentacji (60 min.)

- Fotosynteza bez tajemnic (120 min., kl. 7) - Izolacja i rozdział elektroforetyczny genomowego DNA (120 min., kl. 7) Pracownia fizyczna: - Co pływa, a tonąć powinno (60 min.)

-Archiwum kryminalne (120 min., kl. 7) Pracownia multimedialna: - Krótka piłka marsjańska, czyli błyskawiczny kurs programowania łazika, wtorki (kl. 7-8) - Jak myślą roboty? Algorytmy dla najmłodszych, czwartki (kl. 1-6) - Rzeczna ścieżka zwiedzania (kl. 2-8) Gimnazjum Warsztaty odbywają we czwartki w godz. 9.00-10.00 i 11.00-12.00 Zajęcia w pracowni biologicznej odbywają się od wtorku do czwartku w godz. 9.00-10.00 i 11.00-12.00, a także w piątki w godz. 9.00-11.00 Zajęcia w pracowni fizycznej odbywają się od środy do piątku w godz. 9.0010.00 i 11.00-12.00, a także we wtorki w godz. 9.00-11.00 Zajęcia w pracowni multimedialnej odbywają się we wtorki w godz. 9.0012.00 Zwiedzanie wystaw jest możliwe od wtorku do piątku w godz. 9.00-12.00 i 12.00-15.00 Warsztaty - Pomaluj mój świat, czwartki - Zajęcia dla uczniów kl. 2-3 Pracownie j.w.

T

Szkoła ponadgimnazjalna Zajęcia w pracowni biologicznej - piątki w godz. 9.00-11.00 Zajęcia w pracowni fizycznej - wtorki w godz. 9.00-11.00 Zwiedzanie wystaw jest możliwe od wtorku do piątku w godz.

9.00-12.00 i 12.00-15.00 Pracownia biologiczna: - Fotosynteza bez tajemnic (120 min.)

- Izolacja i rozdział elektroforetyczny genomowego DNA (120 min.)

Pracownia fizyczna: - Archiwum kryminalne (120 min.)

Rzeczna ścieżka zwiedzania

CENTRUM KULTURY ZAMEK KRZYŻACKI ul. Przedzamcze 3, tel. 56 621-08-89 www.ckzamek.torun.pl Turniej Średniowieczny - X Toruńskie Medievalia 16.09. (sobota), godz. 19.30-21.30 Specjalnie w tym roku przygotowaną atrakcją będzie Wieczorny Pokaz Turniejowy w świetle pochodni. W fosie zamku krzyżackiego wyrośnie jak zawsze średniowieczne obozowisko z namiotami. Formuła Średniowiecznego Turnieju Konnego oraz pokazy walk rycerzy na kopie, będzie nawiązywała do średniowiecznych turniejów rycerskich, które odbywały się w naszym mieście. Plac turniejowy będzie podświetlony punktowymi reflektorami oraz pochodniami, co dodatkowo spotęguje wrażenia z pobytu między średniowiecznymi murami zamku. Dla widzów największą atrakcją będzie pokaz „Joustingu”, czyli rycerzy konnych walczących na kopie. Rycerze prezentujący tę trudną i niebezpieczną technikę, posiadają doświadczenie w występach na terenie całej Polski, a także Europy. Wstęp wolny IX Turniej rycerski uczniów szkół średnich Miasta Torunia o Przechodni Płaszcz Komtura, 22.09. (pt), godz. 10.00-14.00 Impreza przyjmie formę średniowiecznej zabawy, w sposób przystępny zaprezentuje młodzieży dzieje rycerstwa, sposoby walki, współzawodnictwa, etyki oraz historię zamku krzyżackiego w Toruniu. Turniej przeznaczony jest dla młodzieży szkół średnich Torunia zarówno dziewcząt jak chłopców. Główną nagrodą jest Przechodni Płaszcz Komtura. Wstęp wolny Nieznana bitwa pewnej wojny - widowisko teatralne 23.09. (sobota), godz. 19.00 Widowisko opowiadające o przybyciu zakonu krzyżackiego na Ziemię Chełmińską, założeniu Torunia oraz pierwszych latach panowania Krzyżaków w mieście. Spektakl przekaże w sposób ciekawy, łatwy i zabawny dla widza znaną i nieznaną historię naszego miasta. W widowisku nie zabraknie pojedynków i walk rycerskich, a atmosferę tamtych czasów odda ciekawa choreografia wsparta światłem pochodni i kaganków. Wstęp 6 zł (w tym poczęstunek) Święto ulicy Przedzamcze, 30.09. (sobota), godz. 15.00-18.00 Partacze na Przedzamcze – warsztaty rzemiosła dawnego, festyn rodzinny. W programie: prezentacja dawnych warsztatów, koncerty zespołów MDK, prezentacja warsztatów organizowanych w MDK, zabawy plebejskie. Wstęp wolny Jarmark regionalny „Pożegnanie lata”, 30.09. (sobota), godz. 10.00-18.00 Wstęp wolny

TOS

TORUŃSKA ORKIESTRA SYMFONICZNA siedziba – Centrum Kulturalno-Kongresowe „Jordanki” al. Solidarności 1-3, tel. 56 622-88-05, www.tos.art.pl Nova Muzyka i Architektura: Od La Scali do Broadway’u, 2.09. (sob.), godz. 20.00 Wykonawcy: Karen Slack (USA) – sopran, Richard Rosenberg (USA) – dyrygent, Toruńska Orkiestra Symfoniczna. W programie: fragmenty wokalne i instrumentalne z najsłynniejszych oper i musicali takich kompozytorów jak: G. Puccini, G. Bizet, G. Gershwin, R. Wagner, G. Rossini, L. Bernstein oraz opracowania symfoniczne Negro Spirituals. Bilety: 60 zł/50 zł Inauguracja Sezonu – Śródziemnomorski czar, 15.09. (pt), godz. 19.00 Wykonawcy: Agata Szymczewska (skrzypce), Mariusz Smolij (dyrygent), Toruńska Orkiestra Symfoniczna. W programie: G. Verdi - Uwertura z opery La Forza del Destino, E. Chausson - Poeme, M. Ravel – Tzigane, G. Giménez - Intermezzo zarzueli La Boda de Luis Alonso, O. Respighi - Pinie Rzymskie. Bilety: 40 zł/30 zł Symfonika familijna – Na słowiańską nutę, 17.09. (niedz.), godz. 12.00 Wykonawcy: Monika Skruszewicz (skrzypce), Anna Łęcka (sopran), Mariusz Smolij (dyrygent). W programie: F. Chopin, H. Wieniawski, A. Dvořak, B. Smetana, P. Czajkowski. Miejsce: Aula UMK. Bilety: 20 zł/15 zł Festiwal Siły Natury – Ziemia, Planety, Gwiazdy 22.09. (piątek) Inauguracja Festiwalu • godz. 18.00 Wernisaż wystawy „Planety – album rodzinny”, foyer • godz. 19.00 Koncert – Ziemia, planety, gwiazdy: muzyka i multimedia Wykonawcy: Chór żeński Astrolabium, Mariusz Smolij (dyrygent), Toruńska Orkiestra Symfoniczna. Piotr Majewski, Jerzy Rafalski - multimedia, narracja.

W programie: J. Williams - Adventures on Earth - suita z filmu E.T., M. Cynk Planetoida Toruń 12999, J. Williams - Suita z filmu Gwiezdne Wojny, G. Holst Planety (z multimedialną prezentacją). Bilety: 60 zł/50 zł 23.09. (sobota) • godz. 16.00, 17.15 Chodź gwiazdeczko zabawimy się w kółeczko, czyli koncert na nieboskłonie. Miejsce: Sala Prób. Bilety: 40 zł/20 zł/10 zł • Chopin - The Space Concert 2018 – proj. filmowa, reż. A. Ustynowicz Miejsce: Planetarium. Wstęp wolny (wejściówki w kasie Planetarium od 12.09.)

24.09. (niedziela), godz. 17.00 Koncert Orkiestry Kameralnej PR Amadeus Wykonawcy: Anna Duczmal-Mróz (dyrygent), Jarosław Żołnierczyk (skrzypce), Orkiestra Kameralna PR Amadeus. W programie: Karol Szymanowski – Etiuda b-moll, Mikołaj Górecki – Concerto-Notturno na skrzypce i orkiestrę smyczkową, Roxanna Panufnik – „Jesień w Albanii” z “Four World Seasons”, Ludwig van Beethoven – Sonata „księżycowa”. Antonin Dvořák – Kwartet smyczkowy „Amerykański”. Wstęp wolny (wejściówki do odbioru w Kasie CKK Jordanki od 12.09.)

25.09.-1.10. Wystawa „Planety – album rodzinny” Miejsce: Galeria Atrium Copernicus. Wstęp wolny 28.09., godz. 19.00 Wykład „Harmonia sfer”, Collegium Maximum. Wstęp wolny 29.09. (piątek), godz. 19.00 Recital Księżycowy Wykonawcy: Krzysztof Jabłoński (fortepian). W programie: L. van Beethoven - Sonata „Księżycowa” op. 27 nr 2, M. Ravel - Gaspard de la nuit, M. Mussorgski - Obrazki z wystawy. Miejsce: Dwór Artusa Zakończenie Festiwalu 1.10.

Bilety do nabycia w Kasie CKK Jordanki od wtorku do soboty w godz. 13.00-19.00 oraz na stronie www.tos.art.pl

D

DOMY KULTURY

DOM MUZ ul. Podmurna 1/3, tel. 56 621-05-81 www.dommuz.pl Galeria Muz

Dynamika miasta – wystawa fotografii Tomasza Sobeckiego 8.09. (piątek), godz. 18.00, do 2.10.

Dr Tomasz Sobecki (ur. 1952 r.). Absolwent IV LO oraz UMK. Jego mistrzem i mentorem pierwszych zagranicznych wystaw był Władysław Hasior. Wpływ na kształtowanie postawy artystycznej miały kontakty z wieloma wybitnymi artystami polskimi m.in. Tadeuszem Brzozowskim, Jackiem Sienickim, Stanisławem Rodzińskim oraz ich sztuką.

W czerwcu 2013 broniąc pracę „Idea piramid” uzyskał stopień doktora sztuki w zakresie fotografii na Wydziale Operatorskim łódzkiej Filmówki – PWSFTviT. Prezentował swoje prace wystawach w prestiżowych polskich oraz zagranicznych galeriach artystycznych i fotograficznych, jak również w nietypowych przestrzeniach publicznych, np. Coventry Cathedral (1983), Carski Dworzec Kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim (2006); także na licznych wystawach indywidualnych za granicą. Inspiracją dla działań artystycznych autora jest zarówno przyroda, jak i kultura z uwzględnieniem dokonań wybranych artystów różnych dziedzin sztuki.

FotoGaleria

Robert Wilk - Portrety gwiazd rocka i muzyki jazzowej, do 8.09.

Wystawa fotografii koncertowej towarzysząca festiwalowi Harmonica Bridge. Na zdjęciach prezentowani są znani artyści rocka, bluesa i jazzu, m.in. Sting, Steven Tyler, Mike Portnoy, Ozzy Osborne i inni.

Owady w obiektywie Agnieszki Ulatowskiej i Mirosława Radciniewskiego, 14.09. (czwartek), godz. 18.00, do 30.09.

Autorzy wystawy są absolwentami Uniwersytetu Techniczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Agnieszka Ulatowska przyrodą interesowała się od zawsze. Jej konikiem są owady, zwłaszcza motyle i chrząszcze.

Od kilku lat jest także uczestniczką zajęć fotograficznych w toruńskim WOAK-u. Mirosław Radciniewski: Aparat towarzyszy mu od 18 roku życia. Ukierunkowanie spojrzenia na fotografię artystyczną, zwłaszcza przyrodniczą nastąpiło na studiach w Bydgoszczy i pod wpływem pleneru fotograficznego „Piktorializm” w 2008 roku oraz zajęć fotograficznych w toruńskim WOAK-u. Na warsztatach Akademii Nikona zafascynował się makrofotografią.

Na wystawy wstęp wolny Imprezy: Ośmiorniczki dla wcześniaków – wieczór rękodzieła 13.09. (środa), godz. 16.30 Nowy sezon rozpoczniemy od wsparcia ogólnopolskiej akcji „Ośmiorniczki dla wcześniaków” prowadzonej przez Fundację Małych Serc.

W czasie zajęć przygotujemy szydełkowe ośmiorniczki, którymi obdarujemy wcześniaki. Zgłoszenia: podmurna@dommuz.pl, wstęp: 10 zł

Dzień Tajlandzki, 15.09. (piątek), godz. 17.00 W programie film niespodzianka. Wstęp wolny Warsztaty improwizacyjne „Tak, zróbmy to!”, 21.09. (czw.), godz. 18.00 Propozycja zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, którzy chcieliby rozwijać spontaniczność i pewność siebie. Przy pomocy prostych, teatralnych zadań będziemy uczyć się słuchania drugiego człowieka, szybkiej reakcji i improwizowania w nieoczekiwanych dla nas sytuacjach... Zapisy i informacje: podmurna@dommuz.pl, wstęp: 10 zł Lingolatorium – Laboratorium wymierających słów, 1.09.-20.11.

Celem projektu jest rozwój kompetencji językowych oraz promowanie refleksyjnej postawy wśród młodych użytkowników języka polskiego.

Grupa toruńskich licealistów weźmie udział w kreatywnych warsztatach, podczas których będzie badać współczesny język, a następnie zajmie się stworzeniem lingolatorium, czyli laboratorium wymierających słów.

Tworzeniu lingolatorium będą towarzyszyć interdyscyplinarne działania z pogranicza nauki i sztuki. Współorganizator: Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych Tartak

DOM MUZ, ul. Poznańska 52, tel. 56 664-49-12 Wystawy: Świat widziany oczami dzieci, 5.09. (wtorek), godz. 17.00, do 31.09.

Wystawa prac dzieci uczęszczających na zajęcia „Gry i zabawy plastyczne, ruchowe itp.” oraz „Trening kreatywności”. Podczas wernisażu zostaną zacytowane wypowiedzi dzieci, które potrafią często zaskoczyć swoim świeżym spojrzeniem na otaczającą je rzeczywistość.

All Along The Watertower – Wystawa w ramach projektu Aquapresja 15.09. (piątek), godz. 18.00, do 31.09.

Historie wież ciśnień, które znajdują się na lewym brzegu Wisły. Zostaną zaprezentowane fotografie artystyczne oraz dokumentalne koncentrujące się na architekturze obiektów. Pojawią się też prace w metaforyczny sposób odnoszące się do zagadnienia wież ciśnień, architektury przemysłowej, wody i rzeki Wisły. Autorami projektu jest Grupa Pinata w składzie: Alicja Wieczorek, Katarzyna Wendland, Grzegorz Wawrzyńczak oraz toruńscy artyści poruszający się w szerokim obszarze sztuk wizualnych.

Współorganizator: Fundacja Pinata Narodowe czytanie „Wesela” Wyspiańskiego, 2.09. (sob.), godz. 12.00 Fragmenty czytać będą między innymi: Tomasz Grzeszkowiak – dyrektor Domu Muz, Joanna Łagan - reżyser Teatru Amorficznego i animator kultury. Spotkanie otworzy występ Zespołu Podgórski Walczyk. Wstęp wolny Wędrująca ławeczka, 9.09. (sobota), godz. 11.00-14.00 Projekt odwołujący się do tradycji ławek, które stawiano przed domem jako zaproszenie do spotkania, ale i wspólnego działania. Nasza ławeczka wędruje po lewobrzeżnej stronie Wisły z Rudaka na Podgórz. Wokół ławeczek są prowadzone warsztaty rękodzieła i inne działania animacyjne.

Organizatorzy: Stowarzyszenie Tartak, Dom Muz. Wstęp wolny Podgórska sobota – ożywiamy podgórskie podwórka 9.09. (sobota), godz. 11.00 Na podwórkach między blokami i przed Domem Muz będą odbywały się różnego rodzaju wydarzenia, m.in. pokazy, inscenizacje, animacje i zabawy dla dzieci, warsztaty cyrkowe i artystyczne. Na podwórkach będziemy działać kulinarnie. Wstęp wolny Gadające miesiące – spotkanie z Izą Niewiadmoską-Labiak 28.09. (czwartek), godz. 11.00

Spotkanie dotyczące najnowszej książki „Gadające miesiące”, podczas którego dzieci zapoznają się z wierszykami o miesiącach. Przeprowadzone zostaną również warsztaty literackie, muzyczne i plastyczne. Wstęp wolny

DOM MUZ, ul. Okólna 169, tel. (56) 654-84-56 Kolorowy plan, 11.09. (poniedziałek), godz. 16.00 Na warsztatach wykonamy ozdobne plany zajęć na nowy rok szkolny w różnorodnych technikach plastycznych. Wstęp wolny Tworzenie biżuterii - filc, 26.09. (wtorek), godz. 11.00 Uczestnicy poznają metodę filcowania na sucho i wykonają ozdobne broszki. Warsztaty dla grup zorganizowanych. Wstęp: 5 zł Teatr – reaktywacja. Warsztaty dla dzieci (7-12 lat) 26.09. (wtorek), godz. 16.30 Czas na teatralną reaktywację po wakacjach. Zapraszamy młodszych sympatyków działań na scenie do udziału w warsztatach otwierających nowy sezon pracy z grupą teatralną w Domu Muz na Rudaku. Wstęp wolny Zapisy na zajęcia stałe (1-30.09.)

Dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Zajęcia ruszają od początku października. Ceny za miesiąc.

Dom Muz, ul. Podmurna 1/3 - zapisy: 56 621-05-81, podmurna@dommuz.pl

Międzypokoleniowa grupa teatralna, czwartki, godz. 17.00-18.30, Wieczory rękodzieła, środy, godz. 17.00-18.30, Nauka gry na gitarze, zajęcia indywidualne, Tańce folkowe, wtorki, godz. 18.30-20.00 Dom Muz, ul. Poznańska 52 - zapisy 56 66-44-912, poznanska@dommuz.pl

Dla dzieci i młodzieży: Gry i zabawy plastyczno-ruchowe (5-7 lat), poniedziałki, godz. 16.30-18.00, Zajęcia rytmiczno-umuzykalniające, środy, godz. 16.00-16.45(3-5 lat), godz. 17.00-17.45(5-7 lat) , Zajęcia plastyczne z Panem Zbyszkiem (7-13 lat), wtorki, godz. 16.00-17.30, Pracownia ceramiczna (od 7 lat, od 3 lat z rodzicem), środy, godz. 17.00-19.00, Spotkania ze sztuką (7-12 lat), wtorki, godz. 16.00-17.00, Nauka gry na gitarze, zajęcia indywidualne, Teatr Amorficzny (grupa młodsza), wtorki, godz. 16.3018.00, Teatr Amorfczny (licealiści, studenci), wtorki, godz. 18.00-19.30 Dla dorosłych: Zumba, poniedziałki, godz. 20.00-21.00; czwartki, godz.

20.00-21.00, Joga, środy, godz. 19.00-20.00 Dom Muz, ul. Okólna 169 - zapisy: tel. 56 654-84-56, okolna@dommuz.pl

Zajęcia rytmiczno-umuzykalniające (3-6 lat), czwartki, godz. 16.30-17.15, Warsztaty tworzenia biżuterii i sztuki użytkowej (9-12 lat), wtorki, godz.

16.00-17.00, Zajęcia plastyczne z Panem Zbyszkiem (7-13 lat), środy, godz. 16.00-17.30, Nauka gry na gitarze (12-18 lat), środy, godz. 15.3016.30 (grupa początkująca), czwartki, godz. 15.30-16.30 (grupa zaawansowana), Warsztaty teatralne (7-13 lat), wtorek, godz. 16.30-18.00

MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY ul. Przedzamcze 11/15, tel. 56 622-14-77 www.mdktorun.pl Otwarcie wystawy fotograficznej zespołu Psotki i Śmieszki z okazji 25-lecia zespołu, 5.09. (wtorek) Nowa Scena Muzyczna: Volodymir Gajdiczuk i Iwan Gajdiczuk 9.09. (sobota), godz. 17.00 Podczas koncertu wystąpi znany w Toruniu duet akordeonowy w nowym repertuarze. Wejściówki: 15 zł, rezerwacja w portierni MDK lub u organizatora koncertu Iwony Ziemińskiej-Bącal 502-93-23-73

Festiwal Pasji, 15-16.09. (piątek-sobota), godz. 7.00-23.00 Festiwal odbędzie się po raz pierwszy. Jego celem jest rozbudzenie w młodzieży (w wieku około 13-18 lat) pasji w zakresie pięciu dziedzin: fizyka, sport, sztuka, historia i oratorstwo. Będzie on również pokazywał emocje związane z rozwijaniem się i odnoszeniem sukcesów.

OGNISKO PRACY POZASZKOLNEJ DOM HARCERZA Rynek Staromiejski 7, tel. 56 622-39-50 www.domharcerza.torun.pl Wakacyjne plenery - wystawa, 11.09. (poniedziałek) Drzwi otwarte OPPDH: Noc w Pałacu Meissnerów pod hasłem „Leczymy z nudy”, 16.09. (sobota), godz. 18.00-21.00 Ognisko zamieni się w klinikę, a wszystkie pracownie w odziały leczące małych pacjentów z nudy pod okiem uzdolnionych nauczycieli. Będzie trochę strasznie, bardziej zabawnie, a przede wszystkim twórczo. Zapraszamy wychowanków obecnych, przyszłych i tych jeszcze niezdecydowanych.

Konferencja Dobrych Praktyk, 28.09. (czwartek), godz. 14.30-16.00 Konferencja w ramach programu „Profilaktyka a Ty” organizowana przez grupę PaTPORTU ZS nr 8 w Toruniu we współpracy z Wydziałem Edukacji UMT, Stowarzyszeniem na Rzecz Edukacji i Profilaktyki „SymPaTycy” i OPP Dom Harcerza.

Plac zabaw Piernikowe Miasteczko, ul. Podmurna 62/68 Pożegnanie wakacji, 2.09. (sobota), godz. 15.00-18.00 Impreza skierowana nie tylko do dzieci, ale też całych rodzin. Zapraszamy na występy artystyczne grup Ogniska Pracy Pozaszkolnej Dom Harcerza, warsztaty m.in. plastyczne i taneczne prowadzone przez naszych nauczycieli, zabawy, konkursy wiele innych atrakcji!

WOJEWÓDZKI OŚRODEK ANIMACJI KULTURY ul. Szpitalna 8, tel. 56 652-27-55 www.woak.torun.pl Artyści fotografii skandynawskiej 20.09. (środa), godz. 17.00 Wykład Stanisława Jasińskiego z cyklu Historia fotografii. Wstęp wolny Przegląd filmów z Warszawskiej Szkoły Filmowej 20.09. (środa), godz. 17.00 Spotkanie filmoznawcze z cyklu W pierwszym rzędzie. Wstęp wolny!

Toruń, Wisła, morze. Spotkanie z kapitanem Benedyktem Bogdanem Grabowskim, 22.09. (piątek), godz. 17.00 Benedykt Bogdan Grabowski - prezes honorowy Toruńskiego Towarzystwa Tradycji Morskich. Spotkanie odbywa się w ramach obchodów Erupejskich Dni Dziedzictwa 2017. Kapitan opowie o średniowiecznym porcie morskim w Toruniu, tradycjach kupieckich i handlowych oraz militarnych związkach Torunia z morzem począwszy od XIII wieku po czasy II Rzeczpospolitej. Wstęp wolny Warsztaty Teatr amatorski w walizce, 30.09.-1.10.

Zajęcia prowadzi Radosław Garncarek, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 15.09.

M MUZEA

MUZEUM OKRĘGOWE Ratusz Staromiejski Rynek Staromiejski 1, tel. 56 660-56-12 www.muzeum.torun.pl Malarstwo i rzeźba polska od 1945 do 2010 roku w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu Galeria sztuki gotyckiej Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne 1233-1793 Sala Mieszczańska z galerią portretu mieszczańskiego XVI-XVIII w.

Sala Królewska. Poczet królów polskich Galeria malarstwa polskiego od końca XVIII wieku do 1939 roku Skarb ze Skrwilna i Nieszawy Złotnictwo świeckie polskie i obce Mennice i monety toruńskie 1233/1238 – 1765

Wystawy czasowe: • Szkło i ceramika współczesna ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu, do 24.09.

• Reformacja w Toruniu. 500 rocznica wystąpienia Marcina Lutra, do 16.10.

• Wiślanym szlakiem. Nadwiślańskie krajobrazy, do 8.09.

• Moja Przygoda w Muzeum. XXXIX Międzynarodowe spotkania artystyczne dla dzieci i młodzieży – wystawa pokonkursowa. 15.09. (piątek), godz. 12.00, do 23.11.

• Mikołaj Kopernik, 29.09.-15.06.

• Wystawa fotografii Andrzeja Kamińskiego, 9.09-31.10.

Wieża Ratuszowa Ratusz Staromiejski w Toruniu – arcydzieło architektury europejskiej czynna codziennie, w godz. 10.00-20.00 Bilety: Sale ekspozycyjne - 13 zł normalny; 10 zł ulgowy. Wieża - 13 zł normalny; 9 zł ulgowy Sale ekspozycyjne + wieża 21 zł normalny; 16 zł ulgowy

Kamienica pod Gwiazdą, Rynek Staromiejski 35 Świat Orientu

Wystawy czasowe: Edward hr. Mycielski-Trojanowski – podróżnik i kolekcjoner, do 8.10.

Bilety: Sale ekspozycyjne - 10 zł normalny; 7 zł ulgowy

Dom Mikołaja Kopernika, ul. Kopernika 15/17 Zamknięty od 3.09. Planowane otwarcie - czerwiec 2018 r.

Muzeum Historii Torunia, ul. Łazienna 16 Toruń i jego historia: Od pradziejów do współczesności Księga Toruń 3D – pokaz makiety historycznej Torunia

Wystawy czasowe: Miasto – Ludzie – Muzeum. Kultowe Osiedla. Historia Rubinkowa i osiedla „Na Skarpie”, do 22.10.

Bilety: Sale ekspozycyjne - 10 zł normalny; 7zł ulgowy. Film „Księga Toruń” 3D - 10 zł normalny; 6 zł ulgowy. Sale ekspozycyjne + film 3D - „Księga Toruń” 15 zł normalny; 11 zł ulgowy

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika ul. Franciszkańska 9/11 Pasja podróżowania

Wystawy czasowe: • Zabawki w kulturach świata, do 10.09.

• Wśród Indian kolumbijskiej selwy. Kolekcje etnograficzne Borysa Malkina ,22.09. (piątek), godz. 17.00, do 26.11.

Wystawa z okazji 100. rocznicy urodzin Borysa Malkina Bilety: Sale ekspozycyjne 10 zł normalny; 7 zł ulgowy

Muzeum Toruńskiego Piernika, ul. Strumykowa 4 Ekspozycja prezentująca historię toruńskiego piernikarstwa, warsztaty wypieku pierników, biesiady piernikowe

Wystawy czasowe: • Weź miodu praśnego… Dawne i współczesne przepisy piernikarskie, do 3.09.

Bilety: Interaktywna wystawa 10 zł normalny; 7 zł ulgowy. Warsztaty wypieku: 8 zł normalny; 6 zł ulgowy. Interaktywna wystawa + warsztaty wypieku 13 zł normalny; 9 zł ulgowy

Imprezy: IV Toruńska Noc Muzealna związana z Europejskimi Dniami Dziedzictwa, 9.09. (sobota), godz. 18.00 do 22.00 Noc muzealna zorganizowana przy okazji 20. rocznicy wpisania zabytkowego zespołu staromiejskiego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Muzeum bezpłatnie udostępni swoje oddziały.

Ratusz Staromiejski: • Ratusz Staromiejski w Toruniu – historia i współczesność, oprowadzanie, godz.18.30, 20.30 (A. Kroplewska-Gajewska) • Z czego słynie Toruń – gotyk na dotyk, godz. 19.00, 21.00, Galeria Sztuki Gotyckiej (M. Kurkowski) • Spotkanie przy wystawie „Toruń w obiektywie fotoreportera”, godz.

18.30, 20.00, dziedziniec (A. Mierzejewska) • Nocna panorama Torunia – warsztat plastyczny tworzenia panoramy miasta w technice kolażu – godz. 18.30-21.00, Sala Mieszczańska (K. Kudzewicz-Kosakowska) Muzeum Historii Torunia: • Zanim powstał Toruń – z opowieści archeologa, godz. 18.30, 20.00, parter (R. Uziembło) • Skarby toruńskiej architektury na dawnych panoramach miasta – wykład z prezentacją, godz. 19.00, 20.30, antresola, I p. (A. Rissmann) • Wewnątrz średniowiecznych murów. Rozwój przestrzenny najstarszej części Torunia, godz. 19.30, 21.00, Sala za kratą, II p. (R. Żytkowicz)

Kamienica pod Gwiazdą: •P okaz mody japońskiej, godz. 18.30, 19.30, 20.30 (M. Gessek) •Z Azji do Torunia.1970 – pierwsza w Polsce wystawą sztuki Azji, godz.

19.00, 21.00, Sala wystaw czasowych, II p. (K. Paczuska) Wieża Ratusza Staromiejskiego: Wstęp: bilet ulgowy 13 zł, bilet normalny 9 zł

MUZEUM ETNOGRAFICZNE Wały Gen. W. Sikorskiego 19, tel. 56 622-80-91 www.etnomuzeum.pl Park Etnograficzny - ekspozycja budownictwa ludowego z terenu Pomorza i Kujaw Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950) Salonik Prof. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej – Arsenał

Wystawa czasowa: • Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych, do 15.10. godziny otwarcia: wtorek, czwartek, sobota, niedziela: 10.00–18.00, środa, piątek: 9.00–16.00 15.08. muzeum nieczynne Bilety: do Parku Etnograficznego: normalny 9 zł, ulgowy 6 zł, grupowy 5 zł, rodzinny 18 zł , na wystawę stałą Tajemnice codzienności...: normalny 5 zł, ulgowy 3 zł, rodzinny 10 zł, na ekspozycje czasowe: normalny 5 zł, ulgowy 3 zł, rodzinny 10 zł, na wystawę „Salonik prof. Marii Znamierowskiej-Prűfferowej”: 2 zł, Opłaty za oprowadzanie:, po Parku Etnograficznym: 30 zł , po wystawie stałej Tajemnice codzienności…: 30 zł , po Parku Etnograficznym i wystawie stałej Tajemnice codzienności…: 50 zł, W każdą środę wstęp bezpłatny na ekspozycje stałe

Imprezy: Z tamtej strony wody, 13.09. (środa), godz. 18.00 32. spotkanie z cyklu Żywot pieśni, pieśni żywota. Przywołujemy tradycję wspólnego śpiewu ludowych pieśni związanych z ważnymi momentami życia i kalendarza obrzędowego. Tym razem – z okazji Roku Rzeki Wisły – w scenerii wystawy „Dla żeglowania bezpiecznego…” przypomnimy folklor flisaków oraz pieśni i przyśpiewki z wątkami wodnymi. Do udziału zapraszamy młodzież i osoby dorosłe. Nie tworzymy stałej grupy, nie są wymagane wcześniejsze doświadczenia ani umiejętności wokalne. W trakcie imprezy zaprezentowane zostaną archiwalne nagrania wiejskich śpiewaków i śpiewaczek. Prowadzenie: Marta Domachowska.

Bilety: 1 zł Harcerskie gawędy, 28.09. (czwartek), godz. 12.00 66. spotkanie z cyklu Muzeum-panaceum dla osób z grupy wiekowej 55+ z udziałem toruńskich harcerzy-seniorów przy okolicznościowej wystawie zorganizowanej przez Komendę Hufca ZHP w Toruniu w Muzeum z okazji 100-lecia harcerstwa w Toruniu. Bilet: 3 zł/os.

Oil City. Gorączka czarnego złota (termin do uzgodnienia) Niebanalne roz(g)rywki muzealne w grę planszową. Zabawa i integracja połączona z kształtowaniem umiejętności myślenia biznesowego, postawy przedsiębiorczości, a także poznawanie mechanizmów powstawania nafciarskich fortun na polskich ziemiach na przełomie XIX i XX wieku.

Do udziału zapraszamy uczniów z gimnazjów i szkół średnich, członków kół zainteresowań, klubów i stowarzyszeń, seniorów, harcerzy, nauczycieli, grupy pracownicze i towarzyskie. Proponujemy rozgrywki jako atrakcyjną, niebanalną formę rozrywki np. w ramach programu imienin, urodzin i innych spotkań okazjonalnych. Liczba graczy: 9-30, wiek: 13+, czas rozgrywki: 90-120 minut. Rozgrywki należy zamawiać z co najmniej

2-tygodniowym wyprzedzeniem: Dział Edukacji, tel.: 56 622-89-43, edukacja@etnomuzeum.pl. Bilety: 3 zł/os.

EDUKACJA Upiecz się nam chlebie - Zajęcia w Parku Etnograficznym. Uczestnicy poznają podstawowe rodzaje zbóż, tradycyjne sposoby pozyskiwania i obróbki ziarna oraz zwyczaje ludowe towarzyszące wypiekowi chleba, a także bajkę, przysłowia i zagadki z tym związane. Zajęcia kończy degustacja chleba. Co to jest siewka, cep i żarna? Z jakiej mąki pieczony był wiejski chleb? Dlaczego dzieży nie można było pożyczać? Święci Patroni znad Wisły - dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na wystawie Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych. Lekcja z zakresu regionalizmu lub religii.

W dawnej szkole wiejskiej - Zajęcia na wystawie Tajemnice codzienności… w części zaaranżowanej na izbę szkolną. Uczestnicy poznają sytuację ucznia i nauczyciela w szkółce wiejskiej w czasach zaborów i w okresie międzywojennym, spróbują pisania piórem ze stalówką i atramentem, liczenia na liczydle, przymierzą ośle uszy. Jak wyglądała szkolna wyprawka? Na czym polegała zsypka? Jakie były metody utrzymywania dyscypliny w klasie?

W to mi graj! - Zajęcia umuzykalniające. Uczestnicy poszukują dźwięków i wątków muzycznych na wystawach, poznają tradycyjne piosenki i zabawy dziecięce, próbują gry na instrumentach ludowych. Co słychać na wsi? Skąd się biorą rytm i melodia? Czy można grać bez instrumentów?

Wspólnie udowodnimy, że aby muzykować nie trzeba być profesjonalistą.

Bilety: 5 zł/os. Jednorazowo grupa może liczyć do 25 os. Opiekunowie ponoszą odpowiedzialność za przestrzeganie regulaminu zwiedzania wystaw i Parku Etnograficznego przez podopiecznych. Informacje i zapisy z dwutygodniowym wyprzedzeniem: Dział Edukacji, tel. 56 622 89 43.

Więcej tematów i szczegółów: www.etnomuzeum.pl/edukacja Oil City. Gorączka czarnego złota – niebanalne roz(g)rywki muzealne także dla szkół!

FUNDACJA ELŻBIETY ZAWACKIEJ ul. Podmurna 93, tel. 56 652-21-86, www.zawacka.pl Minęło 100 lat... Kilka obrazów z życia gen. Elżbiety Zawackiej (1909-2009)

Czynne: pon-pt, godz. 9.00-14.00. Bilety: dzieci i młodzież z opiekunami – wstęp wolny; dorośli – 2 zł, grupy dorosłych powyżej 10 osób – 15 zł

MUZEUM UNIWERSYTECKIE Collegium Maximum, plac Rapackiego 1 Skarby Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Ekspozycja prezentuje najcenniejsze zbiory będące własnością UMK: od dawnej broni i średniowiecznej ceramiki, poprzez kolekcję malarstwa europejskiego od XVI do XVIII w. (m. in. obrazy z warsztatu Jana Brueghela Starszego) po dzieła kultur pozaeuropejskich z XVII-XIX w.

Gabinet reprezentacyjny JM Rektora UMK Możliwość zwiedzenia pomieszczeń, w których przyjmowani są najważniejsi goście uniwersyteccy.

Wystawa czasowa: Władysław Raczkiewicz 1885-1947: biografia polityczna, do 18.09.

Wystawa realizowana w ramach wojewódzkich obchodów Roku Władysława Raczkiewicza, poświęcona jednemu z najwybitniejszych żołnierzy i mężów stanu Niepodległej Rzeczypospolitej.

MUZEUM DIECEZJALNE ul. Żeglarska 7, tel. 56 622-11-15 facebook.com/muzeumdiecezjalnetorun Wysokiej klasy artystycznej dzieła sztuki sakralnej od gotyckich po XIX-wieczne, stanowiące część dziedzictwa kulturowego Pomorza, w tym depozyty przechowywane do tej pory w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Są to, m.in. bogato zdobione gotyckie kielichy mszalne, monstrancja, rzeźby polichromowane oraz obrazy, z których najmłodszy to słynne dzieło Jerzego Kossaka „Cud nad Wisłą”. Ciekawy jest również sam budynek. Na jego ścianach znajdują się odrestaurowane fragmenty gotyckiej i renesansowej polichromii. Atrakcją dla zwiedzających są także elementy dawnego wystroju funkcjonalnego kamienicy, takie jak przeszklona winda umieszczona w gotyckim, okopconym przewodzie kominowym, zachowana gotycka umywalka czy bogato dekorowany drewniany strop.

Lekcje muzealne: wtorek-piątek, godz. 10.00-15.30 Diecezja toruńska - szkoła podstawowa, gimnazjum W herbach zaklęte - szkoła podstawowa Tajemnice kamienicy mieszczańskiej - gimnazjum, liceum Proszę, dziękuję, przepraszam – magiczne słowa dawniej, a dziś - szkoła podstawowa Czy but to atrybut? Czyli Święci odgadnięci! - szkoła podstawowa Maksymalna ilość uczniów to 25 osób, czas trwania – 60 min. Rezerwacja zajęć: osobiście lub telefonicznie (tel. 505-507-044) z tygodniowym wyprzedzeniem. Opłata: 2 zł od ucznia, opiekunowie - wstęp wolny

ŻYWE MUZEUM PIERNIKA, ul. Rabiańska 9 tel. 56 663-66-17, www.muzeumpiernika.pl Muzeum, w którym można samemu wykonać piernik: od zebrania składników, przez wyrabianie ciasta, wykrawanie formy, po włożenie do pieca na 50 zdrowasiek.

Bilety: 7.50 zł – dzieci i młodzież ucząca się, 9.50 – dorośli, 11 zł – pokazy w języku obcym Czynne codziennie w godz. 9.00-18.00

MUZEUM ZABAWEK I BAJEK ul. Ducha Św. 12, tel. 500-891-079 www.muzeumzabawekibajek.pl Muzeum zabawek z XIX i pierwszych dekad XX wieku; oferujące nie tylko kolekcję lalek, misiów, wózków, kolejek, samochodów, klocków, gier planszowych i innych zabawek, ale również wystawę starych fotografii dokumentujących szczęśliwe dzieciństwo z minionych lat, projekcję starych bajek na dawnych projektorach oraz warsztaty artystyczne i literackie dla dzieci i młodzieży inspirowane prezentowaną kolekcją.

Muzeum czynne codziennie oprócz środy w godz. 10.00 -17.00

MUZEUM PIŚMIENNICTWA I DRUKARSTWA ul. Szkolna 31, 87-122 Grębocin k. Torunia tel. 56 674-92-00 www.muzeum.grebocin.pl Muzeum czynne: pon.-pt. godz. 8.00-16.00 Warsztaty muzealne - zabawa z papierem i drukiem Poziom warsztatów dostosowany jest do wieku uczestników. Grupy zorganizowane - do 60 osób, indywidualni zwiedzający. Czas trwania – 1-1,5 godz. Cena - 16 zł/os., w soboty 18 zł/os.

Wiek - 3-103 lat. Rezerwacja: tel. 56 674-92-00, edukacja@grebocin.pl

P

Organizatorzy wystawy: UMK, Województwo Kujawsko-Pomorskie, Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Senat RP, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Muzeum czynne: wtorki i środy w godz. 10.00-15.00, czwartki i piątki w godz. 10.00-18.00

PLANETARIUM

PLANETARIUM ul. Franciszkańska 15/21, tel. 56 622-60-66 www.planetarium.torun.pl Cudowna podróż (dla dzieci) W trakcie seansu przedstawiamy podstawowe gwiazdozbiory na niebie oraz związane z nimi greckie mity. Udajemy się także w podróż po Układzie Słonecznym, lądując na powierzchni Księżyca i Marsa.

Pokazujemy dzieciom, jak wyglądają z bliska pierścienie Saturna oraz chmury na Jowiszu. Poznajemy Słońce jako jedną z gwiazd oraz sprawdzamy, czy w kosmosie można spotkać ufoludki... „Cudowna podróż” to wesoła i dynamiczna opowieść o kosmosie przeznaczona dla młodych widzów wieku 7 – 10 lat.

Meteoplanet To opowieść o niezwykłościach pogody w Układzie Słonecznym. Wsłuchamy się w legendy i metody dawnych sposobów przewidywania pogody na podstawie wyglądu nieba i odwiedzimy najstarszą w Toruniu stację meteorologiczną. Sprawdzimy pogodę jaką zastaną przyszli mieszkańcy baz na Księżycu i Marsie. Poszukamy miejsc z ekstremalnym wiatrem, ciśnieniem, wyładowaniami, czy opadem, a nawet zanurzymy się w gradzie diamentów. Seans dla uczniów klas V-VI szkół podstawowych, gimnazjów, szkół średnich i osób dorosłych.

Pozostałe seanse w ofercie: dla dzieci Astropies Łajka, Mój kumpel Niko, a także popularnonaukowe: Lato pod gwiazdami (do 22 września), Wirująca Ziemia, W poszukiwaniu życia i Ziemia – planeta Kopernika” Godziny projekcji: od wtorku do piątku: 9.00, 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.15, w soboty: 11.30, 12.30, 13.30, 14.30, 15.30, 16.45, 18.00, w niedziele: 11.30, 12.30, 13.30, 14.30, 15.30, 16.45 Bilety: grupowy szkolny 8 zł; ulgowy 10 zł; normalny 12 zł z wersją w języku angielskim, niemieckim, hiszpańskim lub rosyjskim: 15 zł / 17 zł w weekendy i święta zapraszamy całe rodziny - dla wszystkich widzów bilet ulgowy

wystawa interaktywna GEODIUM

Wystawa poświęcona Ziemi jako planecie. Jej centralnym elementem jest obracający się i odpowiednio oświetlony model kuli ziemskiej o średnicy 2,15 m. Dzięki grze świateł w łatwy sposób będzie można obserwować i przekonać się, dlaczego mamy cztery pory roku, a po dniu następuje noc. Interaktywne stanowiska poprzez samodzielne eksperymenty wyjaśniają m.in. pole magnetyczne, płyty litosferyczne i trzęsienia Ziemi, tęczę, cyklon, a także powstawanie wydm, konwekcję, czy źródła energii odnawialnej. Są tu też 2 stanowiska z kolekcją skał i minerałów. W czterech narożnikach wystawy przygotowano plastyczne instalacje pokazujące, jak na przestrzeni dziejów zmieniała się nasza planeta. Odwiedzający znajdą tam wybuchający wulkan, będący kolebką życia ocean, monumentalny lodowiec, czy wreszcie makietę cywilizacji człowieka.

Godziny wejść: od wtorku do piątku: 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, w soboty wejścia o godz. 12.30, 13.30, 14.30, 15.30, 16.30, 17.45; w niedziele wejścia o godz. 12.30, 13.30, 14.30, 15.30, 16.30 Bilety: grupowy szkolny 6 zł, ulgowy 7 zł; normalny 9 zł w weekendy i święta zapraszamy całe rodziny - dla wszystkich odwiedzających bilet ulgowy

Uwaga!

Rozkład na okres 1-3 i 12-15.09. dostępny na www. 4-11.09.

Planetarium nieczynne.

S

GALERIE

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ „ ZNAKI CZASU” Wały gen. Sikorskiego 13, tel. 56 657-62-00 www.csw.torun.pl Natalia LL - Sum ergo sum, do 1.10.

Wystawa ma charakter retrospektywny. Podejmuje próbę uporządkowania oraz podsumowania dorobku artystki – od początków twórczości w latach 60. XX wieku do najnowszych prac z 2017 r. W ramach wystawy, poza pracami, które przeszły już do kanonu polskiej sztuki współczesnej, prezentujemy dzieła artystki nieznane dotychczas szerokiej publiczności. Miejsce prezentacji – Toruń, jest także symboliczne.

Tu właśnie, na samym początku swojej kariery, a więc w roku 1962, artystka zdobyła pierwszą nagrodę w Ogólnopolskim Festiwalu Fotografii Studenckiej.

Andrzej Syska, Iluminacja 3 (z cyklu Światłosfery) – instalacja świetlna, do 17.09.

W multimedialnych instalacjach Syski światło jest podstawowym środkiem artystycznym budującym strukturę prac, które często funkcjonują w sposób przypadkowy, umożliwiają interaktywną grę z widzem. Stosowane przez artystę czujniki ruchu i temperatury sprawiają, że prace „ożywają” dopiero w zetknięciu z odbiorcą. Ważnym elementem realizacji staje się wobec tego przypadek i oparty na nim proces przemiany.

NURT. Park form efemerycznych Rzeźba plenerowa z wikliny, bezpieczna i wygodna do siedzenia lub leżenia. Inspiracją był nurt wody w rzece. Woda ma kontekst historyczny związany z miejscem położenia CSW w Toruniu. Przed obecną siedzibą, w czasach, gdy istniały mury miejskie, była fosa chroniąca miasto. Nad konstrukcją instalacji pracowali doświadczeni już w tworzeniu rzeźb w wiklinie studenci Architektury Wnętrz z UTP w Bydgoszczy. Instalacja wpisuje się w Obchody Roku Rzeki Wisły.

Carolina Khouri, Wojciech Antoni Sobczyński – PromienioTwórczość 8.09. (piątek), godz. 19.00, do 22.10.

Dzieła Caroliny Khouri i Wojciecha Sobczyńskiego to przede wszystkim wzajemne oddziaływanie i przenikanie, zarówno w ich pracach indywidualnych, jak i razem tworzonych kompozycjach, powstających od lat we wspólnej przestrzeni życiowej i artystycznej – w harmonii pomiędzy ideami i poszukiwaniami. Toruńska wystawa jest pierwszą w Polsce manifestacją ich twórczości ze specjalnie stworzonym w okresie ostatnich kilku miesięcy 2017 roku kolektywnym dziełem – stanowiącym centralny punkt wystawy. Prezentacja inauguruje cykl wystaw polskiej sztuki na emigracji „Sztuka w poczekalni”, pod opieką naukową prof. dr. hab.

Jana Wiktora Sienkiewicza.

Biało-czerwono-biali. Współczesna sztuka białoruska 15.09. (piątek), godz. 19.00, do 3.12.

Otwarciu wystawy będzie towarzyszył performans Victora Petrova.

Niezależna sztuka białoruska, rozwijająca się poza obiegiem oficjalnym, charakteryzuje się wysoką jakością artystyczną i oryginalnością. Artyści odnoszą się do korzeni awangard lat 20. XX wieku, rodzących się na ich

terenach, jak i współczesnych światowych tendencji. Pokażemy prace siedemnastu artystów, zarówno mieszkających na Białorusi, jak i w Unii Europejskiej, głównie w Niemczech.

Wystawie towarzyszy spotkanie z artystami (15.09.) i oprowadzanie kuratorskie (16.09.)

ArtNoble 2016, 22.09. (piątek), godz. 19.00, do 12.10.

Zaprezentujemy prace artystyczne czworga laureatów konkursu ArtNoble 2016. Jest to konkurs dla wyróżniających się osobowości twórczych z publicznych uczelni artystycznych, a nagrody przyznawane są za najlepsze prace dyplomowe w kategorii Plastyka. Zdobywcą głównej nagrody ArtNoble Plastyka 2016 został Przemysław Jeżmirski z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, a wyróżnienia otrzymali: Dawid Marszewski z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, Ewelina Maksimiuk z Akademii Sztuki w Szczecinie i Dariusz Nowak z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. godziny otwarcia: wtorek-czwartek, godz. 10.00-18.00 piątek, godz. 10.00-20.00, sobota-niedziela, godz. 12.00-18.00 Bilety: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł, rodzinny (2 dorosłych i 2 dzieci) 20 zł, czwartki – wstęp wolny

Wydarzenia: Oprowadzanie z przewodnikiem po wystawie „Sum ergo sum” Natalii LL, 7.09. (czwartek), godz. 16.30 Oprowadza Mateusz Kozieradzki.

Zbiórka przy recepcji, wstęp bezpłatny, bez zapisów.

Spotkanie z artystami prezentującymi prace na wystawie „Białoczerwono-biali. Współczesna sztuka białoruska” 15.09. (piątek), godz. 18.00 Czytelnia. Wstęp bezpłatny, bez zapisów Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Biało-czerwono-biali.

Współczesna sztuka białoruska”, 16.09. (sobota), godz. 12.00 Oprowadza kurator Krzysztof Stanisławski. Oprowadzanie w cenie biletu na wystawę.

Dzień na plus: warsztaty i wykłady dla seniorów 27.09. (środa), godz. 12.00 Spotkanie I Podczas pierwszego po wakacjach spotkania, zapoznamy obecnych i przyszłych uczestników cyklu „Dzień na plus” z nową ofertą edukacyjną na sezon 2017/2018. Labsen, wstęp bezpłatny, bez zapisów.

Kino Dla Seniora – cykl filmoznawczy dla dorosłych 13.09. (środa), godz. 12.00 Pokaz filmu „McImperium”, reż. John Lee Hancock, USA 2016. Prelekcja i dyskusja – dr Radosław Osiński. Bilety: 10 zł Wydarzenia dla dzieci: Bajki z rzutnika, 2.09. (sobota), godz. 12.00 Kontynuacja cyklu w ramach projektu „Patriotyzm jutra”. Zaczynamy od bajki-legendy pt. „Lech, Czech i Rus”. Legenda wprowadzi dzieci w klimat bardzo odległych dziejów, kiedy powstawało państwo polskie.

Dzieci postarają się znaleźć odpowiedź na pytanie, któremu z plemion Słowian zawdzięczamy nazwę Polska. W części drugiej stworzą mapę, złożoną z kilku warstw, które przygotują zgodnie z tym, co zapamiętały z legendy. W ten sposób powstanie wielowarstwowa mapa, która po nałożeniu na siebie wszystkich warstw da obraz zbliżony do współczesnej mapy Polski. Wstęp wolny. Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl Wyprawa w głąb sztuki, 30.09. (sobota), godz. 12.00 Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie „Biało-czerwono-biali.

Współczesna sztuka białoruska”. Wystawa prac artystów pochodzących z Białorusi zainspiruje nas do twórczych zabaw.

Dla dzieci w wieku 7–10 lat z opiekunami. Wstęp: 8 zł/os., zapisy: edukacje@csw.torun.pl lub 56 610 97 16.

Zmysłoteka grupa I – wtorki, godz. 17.15–18.15, grupa II – środy, godz. 17.15–18.15 Zajęcia dla dzieci w wieku 2–5 lat wraz z opiekunami.

12.09., 13.09. – Czołem!: Dzień dobry, witam Was, po wakacjach na zajęcia wrócić czas. Wakacje powspominamy i przy okazji się poznamy.

19.09., 20.09. – Guzik: Duży, mały, kolorowy. Na co dzień go spotykamy i nawet nie wiemy, że wyczarować z nim cuda możemy.

26.09., 27.09. – Owoc i warzywo: Są smaczne, kolorowe, bardzo zdrowe i do zabawy z nami gotowe.

Wstęp: 10 zł/os., zapisy: zmysloteka@csw.torun.pl Kosze Edukacyjne

Zapraszamy na wspólne familijne spacery po wystawach ze specjalnie wyposażonym Koszem. Kosze wypełnione są kartami z zadaniami, kolorowankami i propozycjami działań związanych m.in. z aktualnymi wystawami oraz zawierają zestaw materiałów plastycznych przydatnych w zabawie.

Kosze wraz z zawartością wypożyczane są bezpłatnie w recepcji.

Centrum Literatury CSW Letnie spacery tematyczne, 16.09. (sobota), godz. 12.00 Modernizm Spacer poprowadzi Michał Pszczółkowski, który zaprasza do spaceru śladami międzywojennego modernizmu toruńskiego. W czasie spaceru dowiemy się, jak na przestrzeni niespełna dwudziestu lat zmieniał się krajobraz ówczesnej stolicy województwa pomorskiego. Na przykładzie najważniejszych gmachów publicznych i budynków mieszkaniowych poznamy różne zasady projektowania u progu i u kresu lat międzywojennych, przemiany stylistyczne i zróżnicowane odmiany architektury modernistycznej.

23.09. (sob.), godz. 12.00 Słoneczniki, czyli zegary słoneczne w Toruniu Zegary słoneczne – najprostsze konstrukcje umożliwiające pomiar czasu, są do dziś obecne w różnych miejscach Torunia. Skąd się wzięły, jak działają i jaka jest ich historia – o tym opowie dr Krzysztof Przegiętka.

30.09. (sob.), godz. 12.00 Sport i rozrywki na Bydgoskim Przedmieściu Gdzie bawili się Torunianie na Bydgoskim, czy jogging w parku to coś nowego? O rozrywkach i sporcie na Bydgoskim Przedmieściu opowie Katarzyna Kluczwajd.

Bilet: 1 zł. Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl Graficzny wymiar muzyki. Wykład Jerzego Brukwickiego 13.09. (środa), godz. 18.00 Po wakacyjnej przerwie wracamy do cyklu „(Nie)codzienne dzieła sztuki”.

Koliste jeziora Białorusi - potkanie z Mateuszem Marczewskim 19.09. (wtorek), godz. 18.00 Autor wędruje po kraju żyjącym na granicy jawy i snu i niczym kronikarz zapisuje świat, który znika. Porozmawiamy o kraju, ludziach i sztuce – wszystko w nawiązaniu do wystawy sztuki białoruskiej, która ma miejsce w CSW. Wstęp wolny Spotkanie psychoanalizy z picturebookiem, 20.09. (środa), godz. 18.15 Pierwsze powakacyjne spotkanie z Iwoną Chmielewską, autorką książek obrazowych i Jolantą Liczkowską-Czakyrową, psychoterapeutą psychoanalitycznym. Tym razem punktem wyjścia do dyskusji będzie książka Iwony Chmielewskiej „Oczy”. Wstęp wolny Wieczór Scrabblowy, 25.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Zapraszamy wszystkich fanów Scrabble do Czytelni na pierwsze powakacyjne rozgrywki! Dla wytrawnych graczy to okazja, żeby zmierzyć się

z innymi pasjonatami w tzw. realu, a nie przed ekranem komputera, a dla początkujących – początek wspaniałej przygody z najpopularniejszą i najbardziej uzależniającą grą słowną na świecie. Wstęp wolny

Centrum Sztuki Filmowej Wydarzenia: Kino Dla Seniora, 13.09. (środa), godz. 12.00 Pokaz filmu „McImperium”, reż. John Lee Hancock, USA 2016 Prelekcja i dyskusja – dr Radosław Osiński. Bilet: 10 zł II Festiwal Kawy CoffeeFest – program filmowy, 8-10.09. (piątek-niedziela) W programie filmowym festiwalu planujemy m.in. „Desert Coffee”, sceny kawowe z „Miasteczka Twin Peaks” i quiz wiedzy o serialu. Wstęp wolny Komediowa środa – nowy cykl, 27.09. (środa), godz. 12.00 Więcej informacji na www.csw.torun.pl Uroczysty pokaz filmu dokumentalnego „Z dala od orkiestry” 29.09. (piątek), godz. 18.00 Film o Zygmuncie Lubiczu-Zaleskim, spotkanie z reżyserem, Rafaelem Lewandowskim i wnuczką bohatera, Helene Zaleski Pokaz filmu przyrodniczego „Wisła – od źródeł do ujścia. Wzdłuż dawnego szlaku łososia” Seans i spotkanie z reżyserem, Paolo Volponim – wstęp wolny Warsztaty animacji z dr Joanną Polak – wstęp wolny Więcej informacji na www.csw.torun.pl Repertuar: Bracia Lumière, reż. Thierry Frémaux, Francja, 2016 W 1895 roku Louis i Auguste Lumière wymyślili kinematograf i nakręcili pierwsze w historii filmy. Spośród nakręconych przez nich ponad 1400 produkcji, Thierry Frémaux wybrał 114 obrazów, wśród których znalazły się klasyczne arcydzieła, jak i zaskakujące, nieznane dotychczas filmowe odkrycia. One wszystkie – zrekonstruowane cyfrowo – zostały zebrane dla uczczenia wspaniałego dziedzictwa braci Lumière.

Ciao Italia!, reż. Pierfrancesco „Pif” Diliberto, Włochy, 2016 Arturo musi wrócić w rodzinne strony, aby nie dopuścić do małżeństwa ukochanej z bossem mafii. W tym celu wstępuje w szeregi amerykańskiej armii, która przygotowuje się do lądowania na Sycylii.

Konstytucja, reż. Rajko Grlić, Chorwacja, 2016 W jednym budynku mieszkają sąsiedzi, którzy unikają się nawzajem, bo żyją inaczej, wierzą w co innego i pochodzą z różnych miejsc. Prawdopodobnie nigdy nie zamieniliby ze sobą ani słowa, gdyby nie przypadek, który zbliży ich do siebie. Losy bohaterów splatają się w taki sposób, że zakwestionowaniu ulegną najgłębsze przekonania i uprzedzenia dotyczące statusu materialnego, orientacji seksualnej, narodowości i religii.

Maudie, reż. Aisling Walsh, Irlandia/Kanada, 2016 Opowieść o romansie pomiędzy samotnikiem, a kruchą, ale pełną energii kobietą, uważaną za jedną z najważniejszych kanadyjskich malarek. „Maudie” to wzruszająca opowieść oparta na życiu malarki Maud Lewis.

Ptaki śpiewają w Kigali, reż. Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze, Polska, 2017 Jest rok 1994. Po tym, jak w Kigali zestrzelono samolot prezydenta Rwandy, trwają rozruchy między plemionami Tutsi i Hutu. W ciągu trwających 100 dni czystek z rąk ekstremistów ginie około miliona ludzi. Świadkiem

tych wydarzeń jest Anna – polska ornitolog, która przyjechała do Afryki, aby prowadzić badania nad spadkiem populacji sępów w Rwandzie. Gdy zaczyna się ludobójstwo, Polka ratuje przed śmiercią młodą dziewczynę z plemienia Tutsi – Claudine.

Tanna, reż. Martin Butler, Bentley Dean, Australia/Vanatu, 2015 Historia oparta na prawdziwych wydarzeniach, opowiedziana z udziałem rdzennej ludności Yakel. Tanna to jedna z wielu wysp Oceanii, zamieszkana przez plemiona żyjące według tzw. Kastom, lokalnego prawa przodków. Młoda Wawa zakochuje się we wnuku wodza, Dainie. Niebawem jednak starszyzna decyduje, aby zamążpójściem dziewczyny przypieczętować rozejm ze zwaśnionym plemieniem Imedinów.

Tarapaty, reż. Marta Karwowska, Polska, 2017 Przyjaźń to wcale nie jest taka prosta sprawa i Julka dobrze o tym wie.

Ma 12 lat, chodzi do szkoły z internatem i jeszcze nigdy nie miała prawdziwej przyjaciółki. Zaczynają się wakacje, a razem z nimi kłopoty. Julka zamiast do rodziców w Kanadzie, trafia do ciotki w Warszawie. W tej samej kamienicy mieszka Olek. Kiedy dzieciakom wpada w ręce plan prowadzący do skarbu, zaczyna się przygoda.

The Square, reż. Ruben Östlund, Dania, 2017 Christian ma wszystko pod kontrolą. Jest atrakcyjnym mężczyzną o wielkim uroku osobistym. Na co dzień Christian jest dyrektorem prestiżowego muzeum sztuki nowoczesnej, co daje mu władzę i idealną pozycję społeczną. Jednak podczas przygotowań do premiery instalacji „The Square” utrzymanie starannie pielęgnowanego wizerunku okaże się dla niego nie lada wyzwaniem.

GALERIA SZTUKI WOZOWNIA ul. Rabiańska 20 wejście do sal wystawowych od ul. Ducha Św. 6 tel. 56 622-63-39, www.wozownia.pl Anka Leśniak: Inne, do 24.09.

Wystawa stanowi podsumowanie projektu „Invisible inVisible / Niewidzialne Widzialnego”. Zainicjowany został on w roku 2012 i składa się z kilku realizacji w przestrzeni publicznej, opartych na biografiach kobiet „nieumiejscowionych” w historii. Ankę Leśniak interesują postacie niejednoznaczne – takie, którym z jednej strony udało się czegoś dokonać, zaistnieć w historii miasta, dzielnicy, regionu, a z drugiej – posiadają na biografii „rysę”, nie pozwalającą jednoznacznie zakwalifikować ich do grona bohaterek, którym stawia się pomniki. Artystka zwraca także uwagę na postacie trudne do interpretacji: tajemnicze, pozostające na marginesie, których losy wydają się ważne z perspektywy współczesnych dyskursów kultury, a także problemów inności, tożsamości, wykluczenia. Anka Leśniak – zajmuje się rolą kobiet w historii i historii sztuki.

Ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Łódzkim (2003) oraz Wydział Edukacji Wizualnej (obecnie Wydział Sztuk Wizualnych) Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi (z wyróżnieniem, 2004). W 2016 roku obroniła doktorat na Wydziale Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Brała udział w ponad 80 wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą.

Katarzyna Tretyn-Zečević: Dzień, którego nie było, do 24.09.

W projektach zrealizowanych na przestrzeni ostatnich dwóch lat Katarzyna Tretyn-Zečević łączy sztukę z inspiracjami płynącymi z obszaru

nauk ścisłych, a najistotniejszym punktem odniesienia jest dla artystki astronomia. Jej praktyka rozwija się w oparciu o przekonanie, że możliwe jest zacieranie granic między humanistyką, sztuką a naukami ścisłymi.

Cykle Voyager (2016), Penumbra (2016) czy Jestem (2016) nie tyle jednak zwracają uwagę na metodologię badań astronomicznych oraz możliwości, jakie ona daje – są raczej próbą wyzyskania z nich metafor, które umożliwią opisanie procesów kształtujących tożsamość współczesnego człowieka i zjawisk, określających jego miejsce w(e) (wszech)świecie.

Katarzyna Tretyn-Zečević (1983) – absolwentka malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Tworzy obrazy bez użycia farby – podstawowymi narzędziami, jakimi się posługuje są płótno, nici i igły. Od 2010 roku dominującym kolorem w jej twórczości jest biel.

Persona 2017: Kazumasa Nagai, 29.09 (piątek), godz. 18.00, do 29.10.

Wystawy pod nazwą Persona są organizowane przez toruńską Wozownię od 2000 r. we współpracy z Galerią Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu. Prezentują wybitne osobowości światowej sztuki plakatu, których działalność wywarła duży wpływ na kształt dzisiejszego projektowania. Do tegorocznej edycji Persony został zaproszony światowej sławy klasyk japońskiego designu. Na wystawie zaprezentowanych zostanie około 100 oryginalnych plakatów jego autorstwa, drukowanych w większości techniką sitodruku; będą to zarówno prace z połowy lat 60.

XX wieku, jak i najnowsze plakaty z ostatnich lat. Pozwoli to zaobserwować proces ewoluowania projektów artysty – od form geometrycznych i abstrakcyjnych do przedstawiających, zwierzęcych. Serie „Life” lub „Design Life” to autorskie prace, w których grafik, często stosując odręczny rysunek, zespolił ze sobą sferę projektowania z potrzebą kreacji nowych obrazów. Anna Grabowska-Konwent Kazumasa Nagai – ur. 1929. Grafik i projektant, wybitna indywidualność w świecie japońskiego plakatu. W 1951 roku rezygnuje ze studiów na Wydziale Rzeźby na Uniwersytecie Sztuk Pięknych i Muzyki w Tokio, rozpoczyna pracę w dziale reklamy firmy Yamato Boseki. W 1959 roku zakłada wspólnie z I. Tanaką, Y. Kamekurą, R. Yamashiro grupę „Graphic 21”. W 1960 roku uczestniczy w formowaniu studia projektowego Nippon Design Center; w latach 1975–1986 pełni funkcję prezydenta, a obecnie funkcje doradcze jako Senior Executive Advisor. Przez wiele lat projektuje plakaty do wystaw dla Museum of Modern Art w Toyamie.

Beata Ewa Białecka - Akupiktury, 29.09 (pt), godz. 18.00, do 29.10.

Zestaw prac olejnych na płótnie z lat 2012–2017; wcześniejszy okres twórczości Beaty Białeckiej był prezentowany na wystawie „Album” w 2009 roku. Artystka w całym swoim dorobku kreuje wizerunek kobiety w nieustannym dialogu zarówno z tradycyjną ikonografią chrześcijańską, jak i z ikonosferą kultury popularnej czy światem reklamy.

W większości prac autorka rozszerza malarstwo o element haftu. Beata Ewa Białecka – urodzona w 1966 r. w Mikołowie. Studia na Wydziale Malarstwa Sztalugowego ASP w Krakowie. Dyplom w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego. Laureatka wielu nagród i wyróżnień, stypendystka Ministra Kultury i Sztuki. Nominowana do Paszportu Polityki i Sovereign European Art Prize. Prace znajdują się w wielu polskich i zagranicznych kolekcjach. Brała udział w wielu wystawach w kraju i za granicą (Szwecja, Niemcy, Wlk. Brytania, Francja, Macedonia, Japonia, Ukraina, Rosja, Estonia, USA, Chorwacja).

Dominika Krechowicz - Błękit Szadółek, 29.09 (pt), godz. 18.00, do 5.11.

Wysypisko w Szadółkach to gigantyczna hałda. Co pewien czas przyjeżdżają ciężarówki i dodają kolejne tony śmieci. W powietrzu unoszą

się tumany kurzu. Pojawiają się ptaki, które fruwają w poszukiwaniu pożywienia. Kilka lat temu byli także ludzie – zbieracze, którzy przeszukiwali śmieci. Na wysypisku wieje silny wiatr. Góra stanowi dobry punkt widokowy na Gdańsk. Fascynująca hałda złożona jest z różnobarwnych elementów, które jeszcze niedawno były potrzebnymi rzeczami. Mieszanina śmieci i ziemi tworzy niejednorodną szarość. Wewnątrz spiętrzonej masy pojawia się mocny akcent koloru. Ten intensywny błękit to kolor worków na śmieci. Wielka hałda złożona z odpadów wygląda jak instalacja. (Dominika Krechowicz) Dominika Krechowicz – studiowała na Wydziale Malarstwa i Grafiki PWSSP w Gdańsku. Dyplom uzyskała w pracowni prof. Kazimierza Ostrowskiego w 1988 r. Od 1996 r. pracuje w Katedrze Sztuk Wizualnych na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, od 2000 r. na stanowisku adiunkta. W latach 1995–2003 współtworzyła galerię Koło w Gdańsku. Jest autorką prac malarskich: Flagi, Alians znaków oraz fotograficznych: Działki, Double time, Błękit Szadółek. Brała udział w wielu wystawach w Polsce i za granicą.

Galeria czynna: wtorek, godz. 12.00-20.00, środa-niedziela, godz. 11.00-18.00 Bilety: 5 zł, ulgowy 3 zł, grupowy (5-15 osób) 15 zł, wtorek, niedziela - wstęp wolny

Wydarzenia: Warsztaty dla dzieci z Fundacją Aleksandra Jabłońskiego 9.09. (sobota), godz. 12.00 Soczewkowo-obrazowo Warsztaty optyczne, wykorzystujące różnego rodzaju soczewki do obserwowania świata. Uczestnicy dowiedzą się, jak biegnie światło, jak można sterować jego biegiem oraz jak tworzą się obrazy. Wyjaśnimy, w jaki sposób działa nasz narząd wzroku i jak można go oszukać. Warsztaty towarzyszą wystawie Katarzyny Tretyn-Zečević „Dzień, którego nie było”.

23.09. (sobota), godz. 12.00 Oscylacje Drgania i oscylacje to ważny element codziennego życia. Dzięki falom widzimy, słyszymy i przekazujemy sobie informacje. Podczas warsztatów uczestnicy będą mieli szansę zobaczyć, w jaki sposób poruszają się cząsteczki wprawione w oscylacje i jakie obrazy można za ich pomocą tworzyć. Wyjaśnimy, na czym polega zjawisko rozchodzenia się dźwięku i w jaki sposób wykorzystać fale do tworzenia piaskowych obrazów.

Warsztaty towarzyszą wystawie Katarzyny Tretyn-Zečević „Dzień, którego nie było”. Zajęcia dla dzieci w wieku 6-10 lat. Zapisy: info@wozownia.pl. Wstęp w cenie biletu na wystawę: 3 zł. Prowadzenie: Agnieszka Górska-Pukownik i Rafał Pukownik (Fundacja Aleksandra Jabłońskiego).

Czas trwania zajęć: 45-60 min Oprowadzanie po aktualnych wystawach 24.09. (niedziela), godz. 12.00 Wstęp wolny

GALERIA ZPAP, ul. Ducha Świętego 8 Czterdziestolecie, 13.09. (środa), godz. 17.00, do 23.09., godz. 17.00 Wystawa towarzysząca spotkaniu, jakie odbędzie się w tym roku w Toruniu. Spotkaniu absolwentów Wydziału Sztuk Pięknych kierunku artystyczno-pedagogicznego UMK, którzy dyplom uzyskali w roku 1977 (czyli czterdzieści lat temu). Po studiach rozjechaliśmy się w różne strony.

Pierwsze wspólne spotkanie po latach odbyło się 2007 roku i od tego czasu raz w roku spędzamy razem kilka dni. Wszystko to brzmi banalnie,

jednak jest to jedyny taki rok spotykających się absolwentów Wydziału Sztuk Pięknych. Uczestnicy wystawy: Eleonora Berent-Benedyk (Dobrcz), Anna Chybicka-Pothin (Avignon), Czesława Gucz (Toruń), Marta Kempińska-Mielnicka (Szczecin), Ewa Plichta-Lubieniecka (Olsztyn), Marta Prewysz-Kwinto (Katowice), Leszek Sokoll (Purda), Krystyna Stankiewicz (Bydgoszcz), Maciej Szczepanowski (Filadelfia), Maria Szurmiej (Toruń), Anna Szyło-Trojanowska (Warszawa), Bożena Tchorzewska-Dąbrowska (Warszawa), Michał Träger (Toruń), Kazimierz Twardowski (Podegrodzie), Hanka Tylżanowska-Dębowska (Baniocha), Krzysztof Walczewski (Włocławek), Dorota Zielińska-Białas (Ustka), Ewa Żuk-Michalak (Olsztyn),Krzysztof Pituła (Toruń). Prace, jakie zostaną zaprezentowane, są jeszcze zagadką dla organizatorów. (Michał Träger) Galeria czynna od poniedziałku do piątku w godz. 11.00-16.00

Galeria ZPAP Nurt Paweł Łyjak - Prawda w oczy kole 6.09. (środa), godz. 19.00, do 22.09.

Malarstwo, obiekty. Paweł Łyjak - grafik, malarz, autor obiektów i instalacji. W 2008 r. ukończył studia na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Krzsztof Kula - Pies na grafikę 25.09. (poniedziałek), godz. 19.00, do 8.10.

Obiekty graficzne. Krzysztof Kula - profesor nadzwyczajny w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, kierownik Zakładu Rysunku.

Zajmuje się grafiką, performance i sztuką obiektu.

MAŁA GALERIA FOTOGRAFII ZPAF, ul. Różana 1 Kinga Eliasz - Kod obrazu Autorka o wystawie: Przedmiotem rozważań podjętych przeze mnie w cyklu barwnych kolaży był obraz hybrydalny – intermedialny – polikodowy, zawierający wiele wątków, technik i stylów. W komunikacie tym krzyżują się sprzeczności i zróżnicowania nie tylko w kontrastowej formie, ale i w przekraczaniu granic czystości obrazu i przyjętej konwencji na rzecz hybrydy związanej z nadmiarem i brakiem jednolitości i czystości formy, w której na jednej płaszczyźnie dochodzi do zetknięcia wielu kodów (znaków). Różnego rodzaju kody tworzą szczególną, zintegrowaną i wieloaspektową plastyczną jednostkę ekspresji. W każdym przypadku sposób kształtowania kompozycji i przekazywania informacji oparty jest na kontraście form, a na płaszczyźnie obrazu, odbywa się scalenie znaków wielu kodów. (..) Na płaszczyźnie poszukiwań technicznych wykorzystane zostały obrazy, wykonane w technice fotografii bezkamerowej m.in. chemigrafii, fotogramu, bodyprint, które powstały bez użycia aparatu fotograficznego i stanowią zapis procesu naświetlania. Fotografie połączone zostały z obrazem generowanym komputerowo, który w samym warsztacie plastycznym i w oparciu o okresowość powstawania pracy przypomina bardziej obraz malarski.

GALERIA I OŚRODEK PLASTYCZNEJ TWÓRCZOŚCI DZIECKA Rynek Nowomiejski 17, tel. 56 622-75-34 www.galeriadziecka.com

Egzotycznie. Prace dzieci z krajów Dalekiego Wschodu, do 12.09.

Ta niezwykle barwna, słoneczna, bardzo wakacyjna wystawa jest prezentacją ponad dwustu prac pochodzących z Japonii, Korei Południowej, Wietnamu, Hongkongu, Tajlandii i Indonezji. Ich kilku i kilkunastoletni autorzy w swoich rysunkach, grafikach i pracach malarskich opowiadają nam o dobrze znanym im, a dla nas egzotycznych miejscach, o ważnych dla siebie sprawach. Pulsująca życiem, rozmaitością tematów, bogactwem kolorów wystawa zachwyca dojrzałością prac, wyobraźnią i wrażliwością młodych artystów.

Wystawa malarstwa stypendystki krajowego Funduszu na Rzecz dzieci – Anny Kompy, 15.09.–14.10.

Anna Kompa (ur. 1999 w Łodzi) od 2014 roku jest stypendystką Funduszu na Rzecz Dzieci, została wyróżniona za osiągnięcia malarskie. Swoje zainteresowania plastyczne rozwija w pracowni Mariusza Korczaka w Łodzi. Jest osobą o wszechstronnych zainteresowaniach (plastycznych oraz muzycznych). Prace, które będzie można zobaczyć na wystawie są odpowiedzią na postawione przez pana Korczaka zagadnienie z dziedziny kompozycji. Szczególną uwagę zwraca w jej obrazach kolor. W przyszłości chciałaby połączyć swoje zainteresowania dźwiękiem oraz obrazem i podjąć studia na wydziale animacji w Łódzkiej Szkole Filmowej. galeria czynna: poniedziałek – piątek, godz. 8.00-18.00, sobota, godz. 10.00-14.00

Filia przy ul. Kościuszki 41/47 Wyczarowane w przestrzeni. Wystawa rzeźby ze zbiorów galerii, do 5.09.

Na prezentację złożyło się kilkadziesiąt niewielkich form przestrzennych, których tworzywem jest przeważnie glina, czasem tylko wypalona, surowa w swoim pięknie, czasem wzbogacona kolorem, błyszcząca glazurą. Wystawę uzupełnia kolekcja ceramicznych płaskorzeźb. Wszystkie prezentowane prace nadesłane zostały na organizowane przez toruńską Galerię międzynarodowe konkursy plastyczne dla dzieci i młodzieży.

Wystawa uczestników XI Ogólnopolskich Plenerowych Spotkań Fotografików - Kotlina Kłodzka 2017 8.09.–10.10.

W wystawie bierze udział 15 twórców z całego kraju, prezentujących na 82 pracach różne zakątki Kotliny Kłodzkiej. Są to zdjęcia Gór Stołowych, Kłodzka, Dusznik-Zdrój, Polanicy-Zdrój, Kudowy-Zdrój, jak i otaczającej te miasta przyrody. Wystawa w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa.

Za rok motywem przewodnim będzie Transylwania. filia czynna: poniedziałek-piątek, godz. 8.00-16.00

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ SZTUKI – U TEOLOGÓW Wydział Teologiczny UMK, ul. Gagarina 37 Urszula Rychlińska - Mężczyzną i niewiastą stworzył ich Wystawa dedykowana św. Janowi Pawłowi II 17.09. (niedziela), godz. 17.00, do 10.10.

Urszula Rychlińska – artysta grafik. Urodzona w 1976 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Krakowie – malarstwo; dyplom w Katedrze Projektowania Książki i Typografii pod

kierunkiem Romana Banaszewskiego. Prezentowała swoje prace na wystawach indywidualnych w kraju i za granicą, m.in.: w Domu Polskim w Budapeszcie, Muzeach Archidiecezjalnych w Poznaniu i Lublinie oraz w Muzeum Archidiecezjalnym Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie. Stała ekspozycja prac artystki z cyklu „Mężczyzną i niewiastą stworzył ich” znajduje się w Muzeum Archidiecezjalnym Ojca Świętego Jana Pawła II w Krakowie. Prace wystawiane w akademickiej Przestrzeni Sztuki UMK – U Teologów są kontynuacją tego cyklu. „W swoich pracach przedstawia człowieka jako kobietę i mężczyznę stworzonych na podobieństwo Boga (…) Nawiązuje w ten sposób do myśli przewodniej nauczania św. Jana Pawła II, skierowanego do małżeństw i rodzin. Obrazy opatruje cytatami z przemówień i dokumentów Świętego Jana Pawła II – Papieża Bożego Miłosierdzia, Patrona rodzin chrześcijańskich, Obrońcy życia ludzkiego” Galeria czynna codziennie w godz. od 8.00 do 20.00

GALERIA RUSZ Billboard przy Szosie Chełmińskiej i Bulwarze Sztuki przy CSW tel. 604-967-852 www.galeriarusz.art.pl 10. Międzynarodowy Festiwal Sztuki na Bilbordach Art Moves 8.09. (piątek), godz. 12.00, do 8.10.

Hasło tegorocznej edycji: „Zaangażowanie i odpowiedzialność. Czy każdy z nas może współtworzyć lepszy świat?”. Prace na konkurs nadesłało 442 artystów z 61 krajów świata (m.in. z Ukrainy, Tajwanu, USA, Filipin, Rosji, Kuby, Wielkiej Brytanii i Iranu) - w sumie 797 prac. Pokazane zostaną na pl. Rapackiego. Z okazji jubileuszu kuratorzy przygotowali retrospektywę dzieł najbardziej znaczących twórców, którzy przewinęli się przez festiwal w ciągu ostatniej dekady. Ponownie będziemy mogli spotkać się z twórczością Marka Titchnera z Wielkiej Brytanii, Marcosa Ramireza Erre z Meksyku i Christine Wong Jap. Prace prezentowane będą na citylihtach na przystankach komunikacji miejskiej w różnych punktach miasta oraz ekranach ledowych. Tam zobaczymy również wielkoformatowe obrazy Seana Harta z Francji, Cheryl Pope i WRDSMTH z USA. Nie zabraknie oczywiście prezentacji samych gospodarzy. Wstęp wolny.

Więcej: www.artmovesfestival.org Galeria Rusz to grupa artystyczna (w składzie Joanna Górska i Rafał Góralski), która od 16 lat zajmuje się sztuką, którą można by uznać za artystyczną, alternatywną reklamę. Grupa wykorzystuje bilbordy, by „reklamować” wolne myślenie wśród szerokich rzesz społeczeństwa.

T TEATRY

TEATR IM. WILAMA HORZYCY pl. Teatralny 1, tel. 56 622-55-97, www.teatr.torun.pl DUŻA SCENA Roberto Zucco, reż. Lena Frankiewicz 17.09. (niedziela), godz. 19.00 19-20.09. (wtorek-środa), godz. 19.00 Świat stanął na krawędzi – jeszcze chwila i nastąpi godzina zero: koniec świata takiego, jakim go znamy. Przewodnikiem po tym świecie Koltès czyni Roberto Zucco, mordercę bez powodu. Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł Poskromienie złośnicy, reż. Justyna Celeda 26-28.09.2017 (wtorek-czwartek), godz. 19.00 Piękna i otoczona wianuszkiem wielbicieli Bianka nie wyjdzie za mąż, dopóki jej siostra Katarzyna, określana mianem piekła wcielonego, nie stanie na ślubnym kobiercu. Gdy na horyzoncie pojawia się jedyny odważny kandydat na męża dla złośnicy, jedno jest pewne – z tego spotkania rozpęta się prawdziwa burza. Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22 zł SCENA NA ZAPLECZU Napis, reż. Paweł Paszta 10.09. (niedziela), godz. 19.00 12-14.09. (wtorek-czwartek), godz. 19.00 W pewnym domu, zamieszkałym przez porządne i kulturalne małżeństwa, ludzi otwartych i poprawnych politycznie, świadomych obywateli Europy, któregoś dnia nieoczekiwanie pojawia się w windzie obelżywy napis. Niepozorne zdarzenie burzy spokój mieszkańców. Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł Cyber Cyrano, reż. Ula Kijak 21.09. (czwartek), godz. 18.00 22.09. (piątek), godz. 11.00 23-24.09. (sobota-niedziela), godz. 18.00 Trójka nastolatków: Zsuzsi, Mati i Heni, którzy – podobnie jak ich rówieśnicy – żyją w dwóch równoległych światach – realnym i wirtualnym. Jednak w internecie – jak w realu – miłość, przyjaźń, potrzeba akceptacji i zaufanie są wystawiane na takie same, jeśli nie cięższe próby, ponieważ możliwości kłamstwa i manipulacji jest o wiele więcej. Bilety: 30 zł, ulgowy 22 zł, szkolny 20 zł Reykjavík ‘74, reż. Katarzyna Kalwat 30.09. (sobota), godz. 18.00 (TiR) Rok 1974. W Islandii w tajemniczych okolicznościach ginie dwóch mężczyzn.

Ich ciał nigdy nie odnaleziono, a w wyniku budzącego wiele kontrowersji śledztwa do morderstw przyznaje się sześć młodych osób, które później wielokrotnie odwołują swoje zeznania. Twórcy spektaklu podejmują temat ludzkiego umysłu i pamięci, w którym fikcja i wyobrażenia mieszają się z rzeczywistością.

Bilety: 30 zł, ulgowy 22 zł, szkolny 20 zł FOYER Pięć róż dla Jennifer, reż. Maria Spiss 21-24.09. (czwartek-niedziela), godz. 19.00 Akcja sztuki rozgrywa w mieszkaniu transwestyty Jennifer, która od trzech miesięcy czeka na telefon od Franca, inżyniera z Genui, którego poznała w jednym z nocnych lokali. Telefony na osiedlu uległy jednak dziwnej awarii i wszystkie połączenia kierowane są do Jennifer. Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł

TEATR BAJ POMORSKI ul. Piernikarska 9, tel. 56 652-20-29 www.bajpomorski.art.pl Narodowe Czytanie: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego 2.09. (sobota), godz. 16.00 Odczytamy fragmenty dramatu. W wydarzeniu wezmą udział Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski oraz aktorzy teatru. (repertuar teatru na www)

KUJAWSKO-POMORSKI IMPRESARYJNY TEATR MUZYCZNY tel. 512-982-813 www.teatrmuzyczny.torun.pl Uwaga! Z powodu remontu siedziby, zmiana lokalizacji: wszystkie spektakle i imprezy, oprócz tych dla najmłodszych: Fundacja Tumult, Rynek Nowomiejski 28 spektakle dla maluchów (Rosnę i Afrykańska Przygoda): byłe Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, ul. Sienkiewicza 38 Biuro obsługi widza i kasa: ul. Kopernika 4 Na Dużym Ekranie, czyli Kino w Teatrze 7.09. (czwartek), godz. 19.00 Wstęp wolny. Miejsce: siedziba Fundacji Tumult Joao de Sousa & Fado Polaco – koncert muzyki fado 9.09. (sobota), godz. 19.00 João de Sousa to wokalista, gitarzysta i kompozytor pochodzący z Porto w Portugalii. Od 12 roku życia związany z muzyką, a od kilku lat również z Polską. Finalista IV edycji programu X-Factor. Jego koncerty to żywiołowa kombinacja południowego temperamentu i poetyckiej wrażliwości wprowadzająca w intymny świat pełen melancholii i nostalgii. Artyście akompaniować będzie Dominik Gawroński na trąbce. Bilety: 25 zł. Miejsce: siedziba Fundacji Tumult Rosnę 15.09. (piątek), godz. 9.30 i 11.00 16.09. (sobota), godz. 12.00 Opowieść dla najmłodszych o opiekuńczych aniołach i małej dziewczynce, która „rośnie” na oczach publiczności.

Miejsce: sala na ul. Sienkiewicza 38 Siostry Parry 15.09. (piątek), godz. 19.00 17.09. (niedziela), godz. 18.00 Historia dwóch sióstr Pegelman, które, wiedzione marzeniami o lepszym życiu, wyruszyły z małego galicyjskiego miasteczka wprost do Nowego Jorku. Miejsce: siedziba Fundacji Tumult Jacek i Placek na tropie księżyca 26-27.09. (wtorek-środa), godz. 9.30 i 12.00 Oparta na motywach powieści O dwóch takich co ukradli księżyc Kornela Makuszyńskiego oraz piosenkach Lady Pank, familijna opowieści o dojrzewaniu i o tym, że poszukując szczęścia możemy nie dostrzec go tuż obok. Miejsce: siedziba Fundacji Tumult

U

Kolacja na cztery ręce 29.09. (piątek), godz. 19.00 – premiera 30.09. (sobota), godz. 19.00 1.10. (niedziela), godz. 18.00 Akcja opiera się na fikcyjnym spotkaniu kompozytorów Haendla i Bacha w 1747 roku w Lipsku. Bach - kantor w lipskim kościele, żyjący w nędzy geniusz, Haendel - sława londyńskich teatrów, ulubieniec królów.

Obaj przekonani o słuszności swojej drogi życiowej. To gorzka komedia o sztuce życia w wielkim świecie i o życiu w świecie wielkiej sztuki.

Miejsce: siedziba Fundacji Tumult

TEATR IMPRESARYJNY AFISZ tel. 56 690-43-47, www.teatrafisz.pl Ludziom na pocieszenie 3.09. (niedziela), godz. 17.00 Kabaretowy recital piosenek starej Warszawy, który opisuje kobiety: będące w podróży, poszukujące od wiek wieków miłości, radości, spełnienia, bezpieczeństwa. Kobiety femme fatale i wesołe szansonistki, zakochane i wzgardzone, niewinne i te jakże towarzyskie… wszystkie zebrane w jedną Annę Katarzynę Chudek. Muzycznie wyznaczą cel tej podróży Krzysztof Zaremba i Michał Hajduczenia. W programie piosenki: A. Własta, J. Tuwima, W. Szlengela do muzyki: F. Spilmana, S. Weissa, H. Warsa, A. Golda i wielu innych. Miejsce: amfiteatr w Parku Miejskim na Bydgoskim Przedmieściu. Wstęp wolny Sztuka narodowa, 10.09. (niedziela), godz. 17.00 Czy to STUKA panie w sufit Goździkowa?

Czy to raczej SZTUKA będzie NARODOWA? tego nie wiem, ale wiedzą ci z urzędu.

Z ministerstwa Dyrektory. Ci bez błędu wam powiedzą co jest co, a co tym nie jest.

Nadto, włożą to w ustawę, stworzą rejestr.

I tą sztuką, narodowo aż moralną, detonację wywołają kulturalną.

A gdy komuś przez tę salwę braknie „dechu” niech pamięta, że to tylko salwa śmiechu!

Miejsce: Hotel Bulwar Bilety: indywidualny 28 zł, grupowy (od 9 osób) 18 zł.

Rezerwacja: 513-020-033, 733-333-440, biuro@teatrafisz.pl, sprzedaż: interticket.pl, groupon.pl, kasa przed spektaklem

TEATR MUZYCZNY MAŁA REWIA www.malarewia.pl 25-lecie Małej Rewii 10.09. (niedziela), godz. 18.00 Jubileuszowy koncert musicalowy z udziałem artystów polskich scen muzycznych Edyty Krzemień, Damiana Aleksandra, Małgorzaty i Roberta Kampa.

Bilety do nabycia: sklep pamiątkarski w Ratuszu Staromiejskim przy flisaku Miejsce: Aula UMK

KLUBY

KLUB NRD, ul. Browarna 6, tel. 785-934-718 www.facebook.com/enerdeclub Ładni ludzie tańczą w NRD! 1.09. (piątek) Lista FB wstęp wolny Zawody Master Musztarda Jam #13, 2.09. (sobota) godz. 12.00-13.00 Zapisy, godz. 13.00 Przejazdy eliminacyjne, godz.

15.00 Best trick na jump boxie, godz. 18.00 Finały, godz. 21.00 Start Afterparty Zagrają - Zawody: Ponk, Main Stage: Cook/E ( 1/2 TheCompressJah), Fullarity. Wstęp na Afterparty: Lista Fb wstęp wolny, pozostali 10 zł Instytut #przesył w. DUSS + Anja Kraft, 8.09. (piątek) Wstęp: 10 zł Coffeefest Afterparty w NRD! 9.09. (sobota) Lista FB wstęp wolny House Every weekend! 15.09. (piątek) Lista FB wstęp wolny Gorączka Sobotniej Nocy! 16.09. (sobota) Lista FB wstęp wolny Koncert: Popsysze + Lastryko, 17.09. (niedziela) Festiwal Transgresje, www.transgresje.com.pl Transgresje powracają z muzyką emocjonalnego niepokoju. W przestrzeni miejskiej rozlokowane zostaną instalacje dźwiękowe autorstwa Huberta i Moniki Wińczyk, Agaty Babalskiej i Kuby Kopczyńskiego.

21.09. (czwartek) Klub NRD: Otwarcie festiwalu, oprowadzanie po instalacjach dźwiękowych. Koncert: Úlfur Úlfur 22.09. (piątek) Tumult: Arturas Bumsteinas, The Pau, Jesień + goście - koncert specjalny Klub NRD: Blank Banshee 23.09. (sobota) Tumult: Super Besse, Krzysztof Zalewski, Furia. Klub NRD: Afterparty 24.09. (niedziela) Tumult: Koncert specjalny „Furia”: Pro8l3m, Niechęć, Nervy, Islam Chipsy Karnety: 49 zł (I pula) oraz 69 zł (II pula) do nabycia na biletomat.pl Festiwal NADA #6: Jarboe + Father Murphy / Afterparty Trzaski!

29.09. (piątek) Bilety: 20 zł / 25 zł w dniu koncertu. Afterparty: dla uczestników koncertu i lista fb wstęp wolny, pozostali 10 zł Hałas! 30.09. (sobota) Lista FB wstęp wolny

HARD ROCK PUB PAMELA ul. Legionów 36, www.pubpamela.pl Mark Olbrich Blues Eternity, 11.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Koncert i premiera płyty. Wstęp wolny.

The Membranes 13.09. (środa), godz. 19.00 Koncert - zapowiedź Festiwalu L 36. Wstęp wolny.

Kolelu, 25.09.(poniedziałek), godz. 19.00 Nowy zespół Wojtka Konikiewicza. Wstęp wolny.

Jacek Dewódzki Trio, 29.09.(piątek), godz. 19.00 Koncert i wernisaż wystawy grafiki Jacka Dewódzkiego. Wstęp wolny.

B

BIBLIOTEKI

WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA KSIĄŻNICA KOPERNIKAŃSKA ul. Słowackiego 8, www.ksiaznica.torun.pl Narodowe czytanie: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego 2.09. (sobota), godz. 12.00-14.00 Razem z całą Polską czytamy „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W programie: prelekcja dr. hab. Radosława Siomy z Instytutu Literatury Polskiej UMK (postać i twórczość Stanisława Wyspiańskiego, znane i mniej znane ciekawostki na temat jego największego dzieła); wspólna lektura „Wesela” przy specjalnie na tę okazję przystrojonym stole weselnym; gry i zabawy ludowe, i na koniec pyszny poczęstunek. Przynieś ze sobą „Wesele” i czytaj z nami!

Gramy w bilard indyjski, 4, 11, 18, 25.09., godz. 17.00-19.00 Bilard indyjski (inaczej Carrom) to połączenie bilardu, snookera i gry w… kapsle. Carrom uczy koncentracji, precyzji i taktycznego myślenia. W Carrom można grać jeden na jeden lub w parach (debel). Do Waszej dyspozycji będą 4 stoły. Udział jest bezpłatny. We współpracy z Toruńskim Klubem Carrom.

Eliminacje do Mistrzostw Polski w Carcassonne 16.09. (sobota), godz. 10.00-13.00 Eliminacje do VII Mistrzostw Polski, które organizuje Centrum Gier Bard. Zgłoszenia: m.pitulski@ksiaznica.torun.pl Liczba miejsc jest ograniczona. Carcassonne to strategiczna gra planszowa dla 2-6 graczy. W Carcassonne nie ma klasycznej planszy. Zamiast tego gracze kolejno losują i wykładają na stół kwadratowe karty (zwane kafelkami). Każda karta to fragment terenu - łąki, drogi, rzeki, miasta. Rozgrywka trwa od 30 do 90 minut. Zwycięża osoba, która zdobyła najwięcej punktów.

Filia nr 1, ul. Jęczmienna 23 Spotkanie z Hubertem Klimko-Dobrzanieckim, 5.09. (wtorek), godz. 18.30 Klimko-Dobrzaniecki to niespokojny duch. Zanim zajął się pisarstwem, imał się różnych zajęć; był skubaczem indyków, mimem, świniopasem, robotnikiem rolnym, przemytnikiem diamentów, handlował kawiorem i dziełami sztuki. Studiował teologię, filozofię i filologię islandzką (na Islandii spędził 10 lat). Obecnie mieszka w Wiedniu. Rozgłos przyniosły mu dwie nowele wydane w jednym tomie: „Dom Róży. Krýsuvík”. Za ten zbiór otrzymał nominację do Nagrody Nike. Oprócz tego był wymieniany wśród kandydatów do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz do Nagrody Mediów Publicznych Cogito. W 2007 r. znalazł się wśród nominowanych do Paszportu „Polityki”.

W 2013 za twórczość literacką został nagrodzony Złotą Sową Polonii. Do Torunia przywiezie swoją najnowszą książkę „Zostawić Islandię”. Wstęp wolny

Filia nr 5, ul. Lubicka 45C Przygoda na łące, 27.09. (środa), godz. 15.15 Cykliczne zajęcia dla dzieci w wieku 2-3 lat (wraz z opiekunami). Mile widziane maluchy, które nie uczęszczają do żłobka i przedszkola. Spotykamy się w każdą ostatnią środę miesiąca. Przygotujcie się na przygodę na łące - nie tylko

dzieci zaprosimy do zabawy, również opiekunowie wezmą w niej aktywny udział. Zapisy: 56 655-31-82.

Filia nr 6, ul. Lelewela 3 Na Chełmionce. Spotkanie autorskie z Ryszardem Kowalskim i Małgorzatą Iwanowską-Ludwińską 18.09. (poniedziałek), godz. 17.00 Gośćmi biblioteki będą torunianie opiewający urodę swojej małej miejskiej ojczyzny. Porozmawiamy z nimi o dzielnicy, która w ostatnim czasie zmieniła swoje oblicze; Ryszard Kowalski i Małgorzata Iwanowska-Ludwińska opowiedzą o małych domkach z pruskiego muru, o specyficznej gwarze, zwyczajach, sporcie, ogrodach i mieszkańcach Chełmionki. Kanwą spotkania będą książki naszych gości „Cztery pory życia Na Chełmionce” Ryszarda Kowalskiego i „Toruń w słońcu” i „Chełmionka i inne wiersze” Małgorzaty IwanowskiejLudwińskiej. Wstęp wolny

Filia nr 11, ul. Żwirki i Wigury 39/41 Kiermasz taniej książki, 4-8.09. (poniedziałek-piątek) Wyprzedaż tytułów wycofanych z bibliotecznego księgozbioru.

Biblioteka wystawi na sprzedaż 1500 książek, przede wszystkim literaturę piękną, ale będą również książki popularnonaukowe oraz spory wybór tytułów dla dzieci i młodzieży. Większość tytułów za 2 złote. Ostatniego dnia będzie jeszcze taniej - wszystko za złotówkę. Kiermasz czynny w godzinach otwarcia biblioteki: poniedziałek, wtorek i czwartek 12.00-18.00, środa 11.00-15.00, piątek 8.3016.00. Kontakt: (56) 652-90 -82

Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych ul. Szczytna 13 Prace Alicji Popławskiej, 14.09. (czwartek), godz. 14.00, do 2.10.

Jest to kolejna wystawa z cyklu „W moim świecie” ukazująca wybrane prace z dorobku twórczego Alicji Popławskiej, która jest uczestnikiem zajęć terapeutycznych w Pracowni Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych w Toruniu od ponad 20 lat. Do tej pory prezentowaliśmy prace, m.in. Sławomira Czapli, Żanety Lewandowskiej, Jacka Miszewskiego, Pauliny Poczyńskiej, Piotra Mrozińskiego, Tomasza Lewandowskiego i Krzysztofa Chyzińskiego. Pracownia od ok. 35 lat stwarza warunki dla aktywności twórczej osób z niepełnosprawnością intelektualną i trudnościami psychicznymi.

Z Wisły do Cieszyna, 18.09. (poniedziałek), godz. 10.00 Prelekcja - dr Edward Świtalski Dyskusyjny Klub Książki, 25.09. (poniedziałek), godz. 10.00 Dyskusja nad książką Jaume Cabre „Wyznaję”. Spotkanie poprowadzi Magdalena Gogulska-Dębska

B KINA

CINEMA CITY Czerwona Droga 1-6, tel. 56 664-64-64 Toruń Plaza, ul. Broniewskiego 90 www.cinema-city.pl The Square premiera: 15.09. dramat, Dania, Francja, Niemcy, Szwecja 2017 reżyseria: Ruben Ostlund, występują: Claes Bang, Elisabeth Moss Christian ma wszystko pod kontrolą. Jest atrakcyjnym mężczyzną o wielkim uroku osobistym. Niedawno się rozwiódł i lubi wdawać się w niezobowiązujące romanse, a młoda amerykańska dziennikarka może okazać się jego nowym trofeum.

Tarapaty premiera: 15.09. familijny, przygodowy, Polska 2017 reżyseria: Marta Karwowska, występują: Hanna Hryniewicka, Jakub Janota-Bzowski Przyjaźń to wcale nie jest taka prosta sprawa i Julka dobrze o tym wie.

Ma 12 lat, chodzi do szkoły z internatem i jeszcze nigdy nie miała prawdziwej przyjaciółki. Zaczynają się wakacje, a razem z nimi kłopoty. Julka zamiast do rodziców w Kanadzie, trafia do ciotki w Warszawie. W tej samej kamienicy mieszka Olek. Kiedy dzieciakom wpada w ręce plan prowadzący do skarbu zaczyna się przygoda.

Kingsman: Złoty krąg premiera: 22.09. komedia, akcja, Wielka Brytania, USA 2017 reżyseria: Matthew Vaughn, występują: Colin Firth, Julianne Moore Po ataku na siedzibę Kingsman Eggsy i Merlin udają się do Ameryki, by z pomocą siostrzanej organizacji Statesman schwytać sprawców zamachu.

Mięso premiera: 22.09. horror, Belgia, Francja, Włochy 2016 reżyseria: Julia Ducournau, występują: Garnce Marillier, Ela Rumpf Zmuszona do skosztowania surowego mięsa wegetarianka niepohamowanie zmienia się w kanibalkę.

Lego Ninjago: Film premiera: 22.09. animacja, Dania, USA 2017 reżyseria: Charlie Bean W pełnometrażowym filmie do walki o Ninjago City staną: młody Lloyd, zwany również Zielonym Ninją, oraz jego przyjaciele – tajni wojownicy i Master Builderzy LEGO. Grupie przewodzi mistrz kung fu, Wu, równie mądry, co dowcipny. Bohaterowie filmu muszą pokonać złego lorda

Garmadona, Najgorszego Gościa Wszech Czasów — i jednocześnie ojca samego Lloyda.

Ptaki śpiewają w Kigali premiera: 22.09. dramat społeczny, Polska 2017 reżyseria: Krzysztof Krauze, występują: Jowita Budnik, Eliane Umuhire Jest rok 1994. Po tym, jak w Kigali zestrzelono samolot prezydenta Rwandy, trwają rozruchy między plemionami Tutsi i Hutu. W ciągu trwających 100 dni czystek z rąk ekstremistów ginie około miliona ludzi. Świadkiem tych wydarzeń jest Anna (Jowita Budnik) – polska ornitolog, która przyjechała do Afryki, aby prowadzić badania nad spadkiem populacji sępów w Rwandzie. Gdy zaczyna się ludobójstwo, Polka ratuje przed śmiercią młodą dziewczynę z plemienia Tutsi – Claudine. Anna umożliwia ocalonej ucieczkę do Polski. Po przylocie do kraju kobiety próbują otrząsnąć się z koszmarnych przeżyć, ale nie są w stanie wpisać się w rutynę codziennego życia.

Botoks premiera: 29.09. thriller, Polska 2017 reżyseria: Patryk Vega, występują: Olga Bołądź, Agnieszka Dygant Losy czterech kobiet pracujących w służbie medycznej, splatają się w szpitalu, gdzie dochodzi do wielu nielegalnych przedsięwzięć.

Ciao Italia! premiera: 29.09. dramat, komedia, wojenny, Włochy 2016 reżyseria: Pif, występują: Pif, Miriam Leone Arturo musi wrócić w rodzinne strony, aby nie dopuścić do małżeństwa ukochanej z bossem mafii. W tym celu wstępuje w szeregi amerykańskiej armii, która przygotowuje się do lądowania na Sycylii.

Linia życia premiera: 29.09. horror, sci-fi, USA 2017 reżyseria: Niels Arden Oplev, występują: Ellen Page, Diego Luna Grupa studentów medycyny prowadzi niebezpieczne eksperymenty ze śmiercią kliniczną. Nie wiedzą, że ich działania będą miały o wiele większe konsekwencje, zagrażające ich życiu.

Maudie premiera: 29.09. romans, Irlandia, Kanada 2016 reżyseria: Aisling Walsh, występują: Sally Hawkins, Ethan Hawke Opowieść o romansie pomiędzy samotnikiem, a kruchą, ale pełną energii kobietą - Maud Lewis - uważaną za jedną z najważniejszych kanadyjskich malarek.

(Repertuar Kina Centrum w dziale Galerie – CSW, Kina Niebieski Kocyk w dziale Centra Kultury – Od Nowa)

I

INNI ORGANIZATORZY

URZĄD MIASTA TORUNIA, www.torun.pl Obchody 20-lecia wpisania zespołu staromiejskiego na listę UNESCO 23.09. (sobota) Gratte Ciel (Francja) - spektakl „Place des Anges” Nad głowami widzów pojawią się anioły, które wykonując podniebne akrobacje, sypać będą na patrzących zwiewny puch. Liny zawieszone pomiędzy zabytkami Rynku Staromiejskiego sprawią, że architektura będzie nie tylko scenografią, ale także ważnym bohaterem spektaklu. Całości dopełnią iluminacje oraz nastrojowa muzyka.

Miejsce: Rynek Staromiejski. Wstęp wolny 24.09. (niedziela), godz. 17.00 koncert Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus” Wstęp wolny za okazaniem wejściówek do odbioru w kasie CKK Jordanki od 12.09. (szczegóły w dziele TOS)

PARAFIA PW. ŚWIĘTEGO MAKSYMILIANA KOLBEGO www.musicavera.pl II Festiwal Muzyki Sakralnej Musica Vera „Muzyka Nowych Świątyń” • 16.09. (sobota), godz. 19.30 Pokój Tobie, Polsko - koncert inauguracyjny Magda Anna Aniszkiewicz — sopran, Karol Bartosiński — kontratenor, Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, Dariusz Maćkowiak — dyrygent, Irina Bogdanovich — przygotowanie zespołu, Orkiestra Koncertowa Wojska Polskiego, Grzegorz Mielimąka — dyrygent Miejsce: kościół pw. Świętego Maksymiliana Marii Kolbego, ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9 • 23.09. (sobota), godz. 19.30 Ave Maria - koncert ku czci Matki Bożej Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis, Jan Łukaszewski — dyrygent. Miejsce: kościół pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, ul. Tymona Niesiołowskiego 21 • 30.09. (sobota), godz. 19.30 Marian Sawa in memoriam - koncert z czynnym udziałem publiczności ks. Maciej Kępczyński — kantor, Paweł Głowiński — organy Miejsce: Kościół Matki Bożej Królowej Polski, ul. Ludwika Rydygiera 21 • 7.10. (sobota), godz. 19.30 Iuxta crucem - koncert muzyki dawnej Ewelina Głowińska — sopran, Karol Bartosiński — kontratenor, Intemperata: Agnieszka Mazur (obój barokowy), Michał Marcinkowski (skrzypce barokowe), Marcin Tarnawski (skrzypce barokowe), Michał Juszczak (altowka barokowa), Ewa Witczak (wiolonczela barokowa), Dorota Zimna (dyrygent, klawesyn); Rafał Gumiela — pozytyw organowy Miejsce: kościół pw. MB Nieustającej Pomocy, ul. Szczecińska 38 • 8.10. (niedziela), godz. 19.30 O usłysz mój głos - pieśni i kanony z Taizé Schola Psallite Sapienter, Dorota Krauz — harfa Miejsce: kościół pw. NMP Częstochowskiej, ul. Konstytucji 3 maja 3c • 14.10. (sobota) Konkurs chóralny godz. 10.00-14.00 Przesłuchania konkursowe godz. 18.00 Msza w intencji Papieża Benedykta XVI z okazji 90. urodzin ks. Piotr Mizera – kantor, ks. Mariusz Klimek – kantor, Schola Cantorum Thorunensis, Paweł Głowiński - dyrygent

godz. 19.30 Gala wręczenia nagród godz. 20.00 Koncert laureatów Miejsce: kościół pw. Św. Maksymiliana Marii Kolbego, ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9

ANDRZEJ ZIÓŁKOWSKI, www.copernicon.pl 8. Festiwal Copernicon, 22-24.09.

Copernicon jest wydarzeniem skierowanym do miłośników gier, fantastyki, literatury i nauki w każdej postaci. W tym roku odbywać się będzie w sześciu przestronnych lokalizacjach w centrum Torunia. Festiwal oferuje setki godzin programu podanego uczestnikom w najróżniejszych formach, takich jak prelekcje, panele dyskusyjne, pokazy, turnieje, konkursy, spotkania ze znanymi osobistościami ze świata literatury, popkultury czy gamedevu. Fireshow, pokazy tańca, setki gier planszowych, komputerowych i konsolowych czy pokaz Cosplay to tylko przykłady atrakcji jakie czekają na uczestników Coperniconu. W tym roku organizatorzy przygotowali dla uczestników aż 16 różnorodnych bloków programowych.

Miejsce: starówka - 6 budynków oraz hala wystawców (na Rynku Nowomiejskim) i punkt akredytacyjny (na placu Rapackiego)

TOWARZYSTWO BACHOWSKIE, www.js-bach.pl VII Festiwal Cichej Muzyki: Arie kantatowe we włoskim stylu 24.09. (niedziela), godz. 17.00 Koncert włoskiej muzyki barokowej, a także tej, która się nią inspiruje.

Również arie niemieckich mistrzów będą nawiązaniem do twórczości ich włoskich kolegów po fachu. Towarzystwo Bachowskie po raz kolejny zaprezentuje publiczności nowy nabytek, którym jest przywrócona niedawno do życia kopia barokowego pozytywu. Ten - przez wiele lat uszkodzony i nieczynny instrument - spełni rolę basso continuo dla kreacji wokalnej. Właśnie dlatego Towarzystwo podjęło się kilka lat temu ratowania tego instrumentu. Dla śpiewu. Wykonawcy: Andrzej Zawisza - pozytyw, klawesyn, Dawid Biwo - bas. Repertuar: Francesco Mancini, Antonio Caldara, Maurizio Cazzati, Georg Friedrich Händel, Johann Sebastian Bach.

Słowo: Jakub Burzyński. Miejsce: Ratusz Staromiejski. Wstęp wolny

FUNDACJA STUDIO M6 www.facebook.com/fundacjastudiom6 PERS, czyli 1. Nocny Targ, 16.09. (sobota), godz. 21.00 Fundacja postanowiła wyciągnąć stare, nieużywane dywany i dać im nowe życie na podwórku przy Mostowej 6. Zaprosiliśmy również swoich przyjaciół, żeby wystawili się tej nocy. Jeżeli kochasz sztukę, ciuchy w stylu vintage, food trucki, lemoniadę czy tatuaże - wpadaj. Na targu pokażą się: Vintage ciuchy - marka Love me again; Urchynn - designerskie torby i plecaki (Od Dechy Do Dechy); połączenie antykwariatu, kawiarni, baru i sklepu winylowego; Tropikalna - stoisko gadżeciarko-modowe Kasi Kosmos; Toruńska Giełda Winylowa i Sklep Szafa Gra - Jacek Król Winyl Chmielewski wraz ze swoimi czarnymi płytami; Bodyfikacje - tatuaż, porady, gadżety; Widelec - food truck; NRD Klub; Not Store and Cafe – trendy ubrania oraz hipster lemoniady; Kulturhauz - bufet z wege jedzeniem; Cafe pARTer; Browar Deer Bear; Marcel Woźniak - słowozmian – książki.

Nie zabraknie również muzyki granej na żywo przez: DJs z Thecompressjah - dziewczyny z Gramy Damy; Dj Mikee Rejs oraz kilku innych niespodzianek. Miejsce: ul. Mostowa 6

BIURO TORUŃSKIEGO CENTRUM MIASTA Wały gen. Sikorskiego 8, tel. 56 611-87-36 9. Święto Ulic Szerokiej i Królowej Jadwigi 2.09. (sobota), godz. 14.00-19.00 Głównym punktem programu będzie pokaz mody zorganizowany przy współpracy ze staromiejskimi sklepami. W rolę modeli i modelek wcielą się mieszkańcy Torunia, którzy wzięli udział w zorganizowanym w tym celu castingu. Natomiast między godz. 14.00 a 16.00 w przestrzeni wokół zegara przy EMPiKu będą animacje dla dzieci, a na scenie występy artystyczne (piosenka i taniec). Pokaz rozpocznie się o godz. 16.00.

Wstęp wolny

STOWARZYSZENIE WĘDKA IM. KAŻDEGO CZŁOWIEKA I Święto Rynku Nowomiejskiego, 2.09. (sobota) Temat tegorocznej imprezy to szeroko rozumiany STREET (street art, streetdance, murale, parkour). W planach między innymi: pokaz parkour, warsztaty taneczne, animacje dla dzieci, pokaz parzenia kaw alternatywnych warsztaty chemiczne, kiermasz, warsztaty bębniarskie

STOWARZYSZENIE INICJATYW KULTURALNYCH „TARTAK” Warsztatownia Tartaku, ul. Podmurna 50/2 www.stowarzyszenie-tartak.pl Pracownia Archipelag - ​kreatywne warsztaty rozwoju osobistego ​poniedziałki, godz. 18.30-20.30 Pracownia jest miejscem spotkań stworzonym z myślą o ludziach, którzy chcą rozwijać się na drodze twórczych eksperymentów - nie tylko z zaangażowaniem intelektu, ale przede wszystkim wyobraźni i manualnej kreatywności. W czasie każdego spotkania pracujemy w małej grupie (do 10 osób) nad jednym, wybranym tematem z wykorzystaniem technik twórczych. Pracujemy z różnymi materiałami - od papieru po sznurek, od słowa do myśli, od kartki papieru po przestrzeń. Nasza praca nie kończy się tylko na rozmowie i wymianie myśli, ale pozostawia materialny ślad, który uczestnicy zabierają ze sobą. Każdej sesji towarzyszy krótka przerwa na herbatę lub kawę. Harmonogram spotkań i tematy: 4.09. marzenia, 11.09. zakręty, 18.09. dom, 25.09. granica Koszt uczestnictwa w jednych warsztatach: 15 zł (w tym materiały warsztatowe i ciepły/zimny napój), karnet (4 spotkania) – 50 zł. Zapisy: stowarzyszenie.tartak@gmail.com (w tytule wiadomości proszę napisać: Archipelag oraz temat spotkania)

FUNDACJA YOUHAVEIT, www.youhaveit.pl Warsztaty w ramach projektu „Na linii słowa. Twórcze poznawanie relacji słowa i obrazu”, 9.09. (sobota), godz. 12.00 Uczestnicy przyjrzą się bliżej informacjom tworzonym, przechowywa-

nym i przekazywanym za pomocą różnych kodów. Dzięki temu stworzą oni swoje własne komunikaty lub przetworzą informacje już zastane w przestrzeni, zaburzając dotychczasowy umowny porządek. Warsztaty poprowadzi Dagmara Pochyła – artystka posługująca się mediami video, performansu i instalacji.

Warsztaty dla młodzieży 15-20 lat - wstęp bezpłatny (zapisy pod nr 603-221812). Miejsce: Dom Kultury Bydgoskie Przedmieście

KOŁO NAUKOWE ARABISTÓW „ZAHRA AS-SAHRA” Orient Express: Przystanek sztuka i język, 22.09. (piątek), godz. 17.00 Swietłana Czerwonnaja - Meczet – zwierciadło islamu Sumaya Al-Hawary - „Sezamie, otwórz się!” – warsztaty językowe Spotkania rozłożone na cały rok, poświęcone kulturze muzułmańskiej. Podstawowym celem jest działanie na rzecz poznania i lepszego zrozumienia kultury arabsko-muzułmańskiej przez Polaków.

Miejsce: Centrum Sztuki Współczesnej – Czytelnia. Wstęp wolny

MIĘDZYNARODOWE CENTRUM SPOTKAŃ MŁODZIEŻY ul. Łokietka 3, tel. 56 656-70-20, www.mcsm.torun.pl Ewa Świokła-Cienkowska - Harmonia Sfer Niebieskich Ewa Świokła-Cienkowska ma 27 lat, jest artystką - malarką i wokalistką klasyczną. W wieku 9 lat zaczęła chorować na nowotwór kości prawego ramienia, choroba nawracała dwukrotnie. Jeszcze przed 16. urodzinami musiała zdecydować o amputacji całej ręki. Wówczas już pasjonowała się malarstwem. Obecnie zbiera fundusze na nową protezę prawej ręki, koszt całkowity to 43 000 zł.

14.09. (czwartek) •g odz. 18.00 koncert muzyki filmowej •g odz.19.00 finisaż wystawy (podsumowanie akcji) Rezerwacja biletów: 793-006-654 email: improclassic@gmail.com

KLUB SENIORA „ZACISZE”, ul. Bema 38a, tel. 698-194-471 Klub prowadzi działalność kulturalno-oświatową głównie dla mieszkańców osiedli Spółdzielni Mieszkaniowej „Kopernik”. Na wszystkie spotkanie obowiązuje telefoniczna rezerwacja miejsc.

Uroczyste rozpoczęcie nowego sezonu kulturalno-oświatowego 21.09. (czwartek), godz. 16.00 Prezentacja programu działalności, sprawy organizacyjne, poczęstunek.

Kolejowa Izba Tradycji – zwiedzanie, 28.09. (czwartek), godz. 15.00 Zapisy pod nr tel. 698-194-471. Ilość miejsc ograniczona.

FORT IV, ul. Chrobrego 86, tel. 56 655-82-36 www.fort.torun.pl Dyżury przewodnickie w Forcie IV codziennie w Forcie IV, godz. 21.00 Cena: 8 zł/os Nie jest wymagana wcześniejsza rezerwacja. Parking bezpłatny na terenie Fortu IV. Na miejscu można kupić pochodnie: 6,5zł/sztukę (lub zabrać ze sobą latarki).

Bilety wstępu: Zwiedzanie indywidualne codziennie w godz. 8.00-20.00: ulgowy 5 zł (uczniowie, studenci, emeryci), normalny 8 zł, Zwiedzanie grupowe (grupy od 10 osób): ulgowy 4 zł (uczniowie, studenci, emeryci) + opłata za przewodnika, normalny 7 zł + opłata za przewodnika; opiekunowie, piloci gratis, Grupy nocujące w Forcie IV - gratis Zwiedzanie Fortu IV z przewodnikiem: dla grupy do 10 osób 35 zł + koszt pochodni, dla grupy do 45 osób 60 zł + koszt pochodni, z przewodnikiem w stroju historycznym - mundurze żołnierza pruskiego dla grupy do 45 osób – 100 zł + koszt pochodni, Zwiedzanie z duchami dla grupy do 30 osób (dorośli) lub grupy do 45 osób (dzieci i młodzież) – 500 zł, Zwiedzanie w języku obcym - koszt podwójny: grupy do 10 osób – 70 zł, z przewodnikiem – 120 zł, z przewodnikiem w mundurze -200 zł, Do kosztu przewodnika doliczany jest koszt biletów wstępu (dla grup, które nie nocują w Forcie IV)

Weekend tata + córka, 8-10.09. (piątek-niedziela) Na co dzień często brakuje nam czasu, aby budować wspólną relację, ten czas poświęcony dziecku jest bardzo ważny, zarówno dla ojca, jak i dla córki. Weekend ten jest przeznaczony dla integracji, budowania relacji w ciekawy sposób, dostosowany do potrzeb ojców, jak i córek.

Zapisy: otojestem.mpp@gmail.com lub biuro@fort.torun.pl.

Koszt: 260 zł/dwie osoby + 100 zł za każde kolejne dziecko Oferta dla szkół. Proponujemy szereg specjalnie przygotowanych pakietów integracyjnych, dzięki którym każda nowa grupa stanie się zgraną paczką znajomych. Terminy oraz ceny pakietów na stronie www

GRUPA N OBROTÓW, www.nobrotow.pl Rozpotańc - bal szeptem, 30.09. (sobota) • godz. 19.00 Taneczne zajęcia dla dzieci • godz. 20.00 Potańc Zabawa taneczna z repertuarem muzyczno-tanecznym wywodzącym się z dawniejszej tradycji polskiej wsi, ale również z kultury szwedzkiej, francuskiej i różnych zakątków Europy. W repertuarze tradycyjne tańce w parach, kole czy korowodzie. Tańce polskie, szwedzkie, portugalskie, węgierskie, bretoński fest-noz i francuski balfolk. W programie przewidziane są koncerty agregandado oraz muzykantów sesyjnych grających do tańca. Wstęp na potańc dowolny, dobrowolny.

Scena otwarta - grajlista do tańca: Zapraszamy muzyków i śpiewaków do udziału w grajliście do tańca w ramach otwartej sceny! Jeśli potrafisz wykonać utwory do tańca, to serdecznie zapraszamy! Prosimy o wypełnienie krótkiego formularza zgłoszeniowego na stronie wydarzenia.

Miejsce: Wejściówka, pl. Teatralny 1 Sesje Melodii Tanecznych Tradycyjnie 4, 11, 18, 25.09. (poniedziałki), godz. 20.00 Wspólne praktykowanie grania utworów do tańca. Tradycyjny repertuar tańców polskich i szwedzkich, jak również balfolk. Spotkania dla muzyków zarówno doświadczonych, jak i początkujących w wygrywaniu melodii rytmicznych. Bardzo mile widziani są na sesji tancerze.

Miejsce: Wejściówka, Plac Teatralny 1 N-obrotowe zajęcia taneczne, 6, 13, 20, 27.09. (środy), godz. 20.00 Spotkania poświęcone nauce tańców, którymi stoją europejskie tradycyjne zabawy taneczne. W programie każdego spotkania podstawy taneczne oraz wybrane składniki zaawansowane kilku tańców tradycyjnych. Na taneczny repertuar składają się tańce z grupy polsk (ze Skandynawii), mazurkowych oraz tańce francuskie, portugalskie i węgierskie. Spotkania prowadzone są w sposób przystępny dla początkujących tancerzy. Warsztaty płatne. Miejsce: Toruń, Studio DFNS, Rynek Nowomiejski 27

FUNDACJA TERAPII TANGIEM COTANGO www.cotango.pl, tel. 604-219-184 Ostatnie tango w Toruniu. Festiwal Tan(GO)tyk Maraton. 31.08.-4.09.

Dwustu tancerzy tanga z różnych zakątków świata przyjedzie Torunia. Przez kilka dni odbywać się będą milongi, w których wezmą udział zarejestrowani tancerze z Polski i wielu innych krajów Europy. W sumie zaplanowano aż 35 godzin tańca. Udział w milongach w MDK wymaga rejestracji, ale pojawią się również punkty programu otwarte dla publiczności. 2.09. w godz. 13.0014.00 przed Teatrem im. Wilama Horzycy odbędzie się flash-mob. Międzynarodowe grono tangueras i tangueros zaprezentuje wtedy najpiękniejsze tanga. Wstęp wolny jest również na towarzyszący festiwalowi koncert organowy w Kościele Akademickim p.w. Ducha Świętego, który będzie miał miejsce w sobotę 2.09. w godz. 14.30-15.00. W programie m.in. J.S.Bach i…. tango.

Na organach zagra znany toruński organista Marcin Łęcki. Szczegółowe informacje www.tangotyk.cotango.pl oraz www.cotango.pl Zapraszamy do tanga Lekcje otwarte, warsztaty, kursy, to spotkania z tangiem dla tych, którzy marzą o tangu, których tango zafascynowało, ale także tych, którzy się nie zetknęli z tangiem i będzie to ich pierwsze spotkanie.

Zgłoszenia poprzez stronę www.cotango.pl lub na e-mail: kursy@cotango.pl. Zapraszamy do współpracy instytucje, osoby fizyczne oraz placówki kultury.

Regularne praktyki: czwartki, godz. 19.30-21.30 Miejsce: Dom Muz, ul. Okólna 169

DOM LEGEND TORUŃSKICH ul. Szeroka 35, tel. 56 621-07-14, www.domlegend.pl Każdy przyjeżdżający do Torunia słyszał zapewne legendę o flisaku, który ocalił miasto przed plagą żab, historię o przyczynie przechylenia się Krzywej Wieży, opowieść o powstaniu toruńskich pierników. Ale to nie wszystkie ciekawe podania związane z miastem. Dom Legend Toruńskich to połączenie interaktywnego muzeum i teatru. Miejsce, które pozwoli przenieść się w świat magicznych opowieści o mieście i jego historii.

Czynne codziennie w godz. 10.00-18.00. Pokazy rozpoczynają się o każdej pełnej godzinie, ostatni o 17.00. Dla odbiorców indywidualnych pokazy odbywają się, gdy zbierze się grupa min. 5-osobowa.

Maksymalna wielkość grupy to 50 osób.

Bilety: dla dzieci od lat 3: 9 zł, dla dorosłych: 10 zł, dla dzieci niepełnosprawnych: 5 zł, dla dorosłych niepełnosprawnych: 8,5 zł

TORUŃSKA PIERNIKARNIA MISTRZA BOGUMIŁA ul. Królowej Jadwigi 24, tel. 56 678-18-00, 725-011-050 www.piernikarniatorun.pl Miejsce, w którym odbywają się warsztaty wyrobu pierników pamiątkowych, w którym barwnej historii pierników towarzyszy aromat przypraw korzennych, blask świec i muzyka średniowiecza. W oryginalnych wnętrzach organizujemy również urodzinki pachnące piernikami, a dla dorosłych piernikowe biesiady i spotkania integracyjne.

TORUŃSKI SERWIS TURYSTYCZNY, www.turystyka.torun.pl Weekendowe zwiedzanie regularne 2, 16.09. godz. 11.45, 30.09. godz. 11.15 Średniowieczne Stare Miasto, 3 godz., koszt: 17 zł 9, 23.09. godz. 11.15 Toruń UNESCO: Toruńskie Hity, 4 godz., koszt: 20 zł Pierwszeństwo mają osoby, które dokonają wcześniejszego zgłoszenia.

Miejsce rozpoczęcia wycieczki: Centrum Przewodnickie Toruńskiego Serwisu Turystycznego, ul. Bankowa 14/16/16

DZIEŃ PO DNIU

WRZESIEŃ 2017

9

2.09. (sobota) g odz. 12.00-14.00 Narodowe czytanie: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, K siążnica Kopernikańska, ul. Słowackiego 8 g arodowe czytanie „Wesela” Wyspiańskiego, D om Muz, odz. 12.00 N ul. Poznańska g odz. 12.00 B ajki z rzutnika, C SW g lub NRD odz. 13.00–20.00 Z awody Master Musztarda Jam #13, K g odz. 13.00–14.00 T an(GO)tyk: Tangowy flash-mob, przed T eatrem im. Wilama Horzycy g odz. 14.30–15.00 Tan(GO)tyk: koncert organowy w kościele pw. Ducha Świętego g odz. 15.00–18.00 P ożegnanie wakacji, P lac zabaw Piernikowe Miasteczko g arodowe Czytanie: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, T eatr odz. 16.00 N Baj Pomorski g d La Scali do Broadway’u – Finał Festiwalu Nova Muzyka odz. 20.00 O i Architektura, koncert TOS, s ala na Jordankach I Święto R ynku Nowomiejskiego

3.09. (niedziela) g odz. 17.00 L udziom na pocieszenie – recital, a mfiteatr w Parku Miejskim na Bydgoskim Przedmieściu

4.09. (poniedziałek) iermasz taniej książki, do 8.09., F ilia nr 11 Książnicy Kopernikańskiej, K ul. Żwirki i Wigury 39/41

5.09. (wtorek) g odz. 17.00 Ś wiat widziany oczami dzieci, do 31.09., D om Muz, ul. Poznańska g odz. 18.30 Spotkanie z Hubertem Klimko-Dobrzanieckim, Filia nr 1 Książnicy Kopernikańskiej, ul. Jęczmienna 23 g odz. 18.30 S zukając ciszy, szukając wytchnienia – wstawa malarstwa Aleksandry Kuc-Potockiej, do 1.10., D wór Artusa O twarcie wystawy fotograficznej zespołu Psotki i Śmieszki z okazji 25-lecia zespołu, M DK

6.09. (środa) g aleria ZPAP Nurt odz. 19.00 P aweł Łyjak - Prawda w oczy kole, do 22.09., G

7.09. (czwartek) g prowadzanie z przewodnikiem po wystawie „Sum ergo sum” odz. 16.30 O Natalii LL, C SW g a Dużym Ekranie, czyli Kino w Teatrze, s iedziba Fundacji Tumult odz. 19.00 N g odz. 19.30 Festiwal Musica Vera: Iuxta crucem - koncert muzyki dawnej, kościół pw. MB Nieustającej Pomocy

8.09. (piątek) g odz. 12.00 10. Międzynarodowy Festiwal Sztuki na Bilbordach Art Moves, do 8.10., p l. Rapackiego oraz przystanki autobusowe i ekrany led

g ynamika miasta – wystawa fotografii Tomasza Sobeckiego, odz. 18.00 D do 2.10., D om Muz, ul. Podmurna g odz. 19.00 Carolina Khouri, Wojciech Antoni Sobczyński – PromienioTwórczość, do 22.10., C SW I I Festiwal Kawy CoffeeFest – program filmowy, do 10.09., C SW W ystawa uczestników XI Ogólnopolskich Plenerowych Spotkań Fotografików - Kotlina Kłodzka, do 10.10., G aleria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka, ul. Kościuszki 41/47 W eekend tata + córka, do 10.09., F ort IV I nstytut #przesył w. DUSS + Anja Kraft, K lub NRD

9.09. (sobota) g ędrująca ławeczka, D om Muz, ul. Poznańska odz. 11.00–14.00 W g odz. 11.00 Podgórska sobota – ożywiamy podgórskie podwórka, Dom Muz, ul. Poznańska g odz. 12.00 Warsztaty dla dzieci z Fundacją Aleksandra Jabłońskiego, także 23.09., G aleria Wozownia arsztaty w ramach projektu „Na linii słowa. Twórcze pozna godz. 12.00 W wanie relacji słowa i obrazu”, D om Kultury Bydgoskie Przedmieście owa Scena Muzyczna: Volodymir Gajdiczuk i Iwan Gajdiczuk, godz. 17.00 N MDK godz. 18.00–22.00 I V Toruńska Noc Muzealna związana z Europejskimi Dniami Dziedzictwa, o ddziały Muzeum Okręgowego g odz. 19.00 Joao de Sousa & Fado Polaco – koncert muzyki fado, siedziba Fundacji Tumult W ystawa fotografii Andrzeja Kamińskiego, do 31.10., R atusz Staromiejski

10.09. (niedziela) g otel Bulwar odz. 17.00 S ztuka narodowa – spektakl, H g odz. 18.00 S pektakl taneczny „Romeo i Julia”, s ala na Jordankach g odz. 18.00 C iao Ciao Bambina - najsłynniejsze piosenki włoskie, D wór Artusa godz. 18.00 2 5-lecie Małej Rewii, A ula UMK

11.09. (poniedziałek) g odz. 16.00 K olorowy plan, D om Muz, ul. Okólna W PP Dom Harcerza akacyjne plenery - wystawa, O

12.09. (wtorek) g odz. 18.30 S ztuka w Artusie – Erotyka w sztuce dawnej, D wór Artusa

13.09. (środa) g odz. 12.00 K ino Dla Seniora – cykl filmoznawczy dla dorosłych, C SW g śmiorniczki dla wcześniaków – wieczór rękodzieła, D om Muz, odz. 16.30 O ul. Podmurna g aleria ZPAP odz. 17.00 C zterdziestolecie, do 23.09., G g raficzny wymiar muzyki. Wykład Jerzego Brukwickiego, C SW odz. 18.00 G g uzeum Etnograficzne odz. 18.00 Z tamtej strony wody, M g odz. 18.30 Ś wiat i okolice – Egzotyczna Islandia, D wór Artusa

14.09. (czwartek) g środek Czytelnictwa odz. 14.00 P race Alicji Popławskiej, do 2.10., O Chorych i Niepełnosprawnych g lic Szerokiej i Królowej Jadwigi odz. 14.00–19.00 9 . Święto U

g wady w obiektywie Agnieszki Ulatowskiej i Mirosława Radci odz. 18.00 O niewskiego, do 30.09., Dom Muz, ul. Podmurna g odz. 18.00 koncert muzyki filmowej, godz. 19.00 finisaż wystawy Ewa Świokła-Cienkowska - Harmonia Sfer Niebieskich, M iędzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży g ichał Urbaniak & Urbanator, s ala na Jordankach odz. 19.00 M g odz. 19.00 Tyle słońca w naszym mieście – Sara Pach śpiewa piosenki Anny Jantar, D wór Artusa

15.09. (piątek) g DK odz. 7.00-23.00 F estiwal Pasji, do 16.09., M g oja Przygoda w Muzeum – wystawa pokonkursowa., do 23.11., odz. 12.00 M Ratusz Staromiejski g zień Tajlandzki, D om Muz, ul. Podmurna odz. 17.00 D g odz. 18.00 A ll Along The Watertower – wystawa, do 31.09., D om Muz, ul. Poznańska g odz. 18.00 Spotkanie z artystami prezentującymi prace na wystawie „Biało-czerwono-biali. Współczesna sztuka białoruska”, C SW g odz. 19.00 B iało-czerwono-biali. Współczesna sztuka białoruska, do 3.12., CSW g odz. 19.00 Inauguracja Sezonu TOS – Śródziemnomorski czar, sala na Jordankach W ystawa malarstwa Anny Kompy, do 14.10., Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka

16.09. (sobota) g siążni odz. 10.00–13.00 E liminacje do Mistrzostw Polski w Carcassonne, K ca Kopernikańska, ul. Słowackiego 8 g prowadzanie kuratorskie po wystawie „Biało-czerwono-biali. odz. 12.00 O Współczesna sztuka białoruska”, C SW g odz. 12.00 L etnie spacery tematyczne: Modernizm, C SW g rzwi otwarte OPPDH: Noc w Pałacu Meissnerów pod ha odz. 18.00–21.00 D słem „Leczymy z nudy”, O PP Dom Harcerza g odz. 19.30–21.30 T urniej Średniowieczny - X Toruńskie Medievalia, Z amek Krzyżacki g odz. 19.30 F estiwal Musica Vera: Pokój Tobie, Polsko - koncert inauguracyjny, k ościół pw. Świętego Maksymiliana Marii Kolbego g odz. 21.00 P ERS, czyli 1. Nocny Targ, u l. Mostowa 6

17.09. (niedziela) g odz. 12.00 Symfonika familijna – Na słowiańską nutę, koncert TOS, Aula UMK g rszula Rychlińska - Mężczyzną i niewiastą stworzył ich, odz. 17.00 U do 10.10., A kademicka Przestrzeń Sztuki – U Teologów K lub NRD oncert: Popsysze + Lastryko, K

18.09. (poniedziałek) g odz. 10.00 Z Wisły do Cieszyna - prelekcja, Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych g a Chełmionce. Spotkanie autorskie z Ryszardem Kowalskim odz. 17.00 N i Małgorzatą Iwanowską-Ludwińską, F ilia nr 6 Książnicy Kopernikańskiej, ul. Lelewela 3

19.09. (wtorek) g odz. 9.00–15.00 P iknik popularnonaukowy, do 21.09., C N „Młyn Wiedzy” g odz. 18.00 Koliste jeziora Białorusi - potkanie z Mateuszem Marczewskim, CSW

20.09. (środa) g OAK odz. 17.00 A rtyści fotografii skandynawskiej, W g OAK odz. 17.00 P rzegląd filmów z Warszawskiej Szkoły Filmowej, W g odz. 18.15 S potkanie psychoanalizy z picturebookiem, C SW

21.09. (czwartek) g roczyste rozpoczęcie nowego sezonu kulturalno-oświatowe odz. 16.00 U go, K lub Seniora „Zacisze” g arsztaty improwizacyjne „Tak, zróbmy to!”, D om Muz, odz. 18.00 W ul. Podmurna g odz. 19.00 X XV Koncert Towarzyski – Wirtuozi Klasyki, D wór Artusa F estiwal Transgresje, do 24.09., K lub NRD, Tumult

22.09. (piątek) g odz. 10.00–14.00 I X Turniej rycerski uczniów szkół średnich Miasta Torunia o Przechodni Płaszcz Komtura, Z amek Krzyżacki g śród Indian kolumbijskiej selwy. Kolekcje etnograficzne odz. 17.00 W Borysa Malkina, do 26.11., M uzeum Podróżników g odz. 17.00 T oruń, Wisła, morze. Spotkanie z kapitanem Benedyktem Bogdanem Grabowskim, W OAK g rient Express: Przystanek sztuka i język, C SW odz. 17.00 O g odz. 18.00 TOS: Inauguracja Festiwalu Siły Natury – Ziemia, Planety, Gwiazdy, s ala na Jordankach g odz. 19.00 A rtNoble 2016, do 12.10., C SW 8 . Festiwal Copernicon, do 24.09., r óżne miejsca na starówce

23.09. (sobota) g odz. 12.00 L etnie spacery tematyczne: Słoneczniki, czyli zegary słoneczne w Toruniu, C SW g odz. 16.00, 17.15 F estiwal Siły Natury: Chodź gwiazdeczko zabawimy się w kółeczko, koncert TOS, s ala na Jordankach g odz. 19.00 Nieznana bitwa pewnej wojny - widowisko teatralne, Zamek Krzyżacki g odz. 19.30 Festiwal Musica Vera: Ave Maria - koncert ku czci Matki Bożej, kościół pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa 2 0-lecie wpisania zespołu staromiejskiego na listę UNESCO: Gratte Ciel (Francja) - spektakl „Place des Anges”, R ynek Staromiejski F estiwal Siły Natury: Chopin - The Space Concert 2018, P lanetarium

24.09. (niedziela) g prowadzanie po aktualnych wystawach, G aleria Wozownia odz. 12.00 O g odz. 17.00 VII Festiwal Cichej Muzyki: Arie kantatowe we włoskim stylu, Ratusz Staromiejski g odz. 17.00 F estiwal Siły Natury: Koncert Orkiestry Kameralnej PR Amadeus, s ala na Jordankach

25.09. (poniedziałek) g yskusyjny Klub Książki, O środek Czytelnictwa Chorych odz. 10.00 D i Niepełnosprawnych g ieczór Scrabblowy, C SW odz. 19.00 W g aleria ZPAP Nurt odz. 19.00 K rzsztof Kula - Pies na grafikę, do 8.10., G F estiwal Siły Natury: Wystawa „Planety – album rodzinny”, do 1.10., Galeria Atrium Copernicus

26.09. (wtorek) g odz. 11.00 T worzenie biżuterii - filc, D om Muz, ul. Okólna g odz. 16.30 Z wiedzanie Dworu Artusa, D wór Artusa g odz. 16.30 T eatr – reaktywacja - warsztaty dla dzieci, D om Muz, ul. Okólna g rupa Teraz – Los Pokojos dé là Dziennas – spektakl im odz. 19.00 G prowizowany, D wór Artusa

27.09. (środa) g zień na plus: warsztaty i wykłady dla seniorów, C SW odz. 12.00 D g odz. 12.00 K omediowa środa – nowy cykl w Kinie Centrum, CSW g odz. 15.15 Przygoda na łące, Filia nr v Książnicy Kopernikańskiej, ul. Lubicka 45C g odz. 19.00 K obiety opery – najpiękniejsze kobiece arie operowe, Dwór Artusa

t

28.09. (czwartek) g adające miesiące – spotkanie z Izą Niewiadmoską-La odz. 11.00 G biak, D om Muz, ul. Poznańska g arcerskie gawędy, M uzeum Etnograficzne odz. 12.00 H g PP Dom Harcerza odz. 14.30–16.00 K onferencja Dobrych Praktyk, O g odz. 17.30 S potkanie „Profilaktycznie o…zdrowiu”, C N „Młyn Wiedzy” g odz. 19.00 B odo – musical, D wór Artusa g odz. 19.00 Festiwal Siły Natury: Wykład „Harmonia sfer”, Collegium Maximum

29.09. (piątek) g odz. 18.00–24.00 T oruńska Noc Naukowców, C N „Młyn Wiedzy” g roczysty pokaz filmu dokumentalnego „Z dala od orkie odz. 18.00 U stry”, C SW g odz. 18.00 P ersona 2017: Kazumasa Nagai, Beata Ewa Białecka Akupiktury, do 29.10.; Dominika Krechowicz – Błękit Szadółek, do 5.11., G aleria Wozownia g odz. 19.00 Kolacja na cztery ręce – premiera Impresaryjnego Teatru Muzycznego, s iedziba Fundacji Tumult g odz. 19.00 F estiwal Siły Natury: Recital Księżycowy, D wór Artusa F estiwal NADA #6: Jarboe + Father Murphy / Afterparty Trzaski!, K lub NRD W ystawa Mikołaj Kopernik, do 15.06.2018, R atusz Staromiejski

30.09. (sobota) g odz. 10.00–18.00 J armark regionalny „Pożegnanie lata”, Z amek Krzyżacki g yprawa w głąb sztuki, C SW odz. 12.00 W g odz. 15.00–18.00 Ś więto ulicy Przedzamcze, Z amek Krzyżacki g odz. 12.00 Letnie spacery tematyczne: Sport i rozrywki na Bydgoskim Przedmieściu, C SW g ejściówka odz. 19.00 R ozpotańc - bal szeptem, W g odz. 19.30 Festiwal Musica Vera: Marian Sawa in memoriam - koncert z czynnym udziałem publiczności, k ościół Matki Bożej Królowej Polski

Ciekawe strony internetowe o Toruniu: www.torun.pl www.facebook.com/MiastoTorun www.torun.pl/ikar www.facebook.com/IKARTorun www.tak.torun.pl www.it.torun.pl www.kulturalnytorun.pl www.orbitorun.pl www.spodkopca.pl www.ddtorun.pl

Niezbędne adresy: Toruńska Agenda Kulturalna ul. Pod Krzywą Wieżą 1, tel. 56 621-03-33 Ośrodek Informacji Turystycznej Rynek Staromiejski 25, tel. 56 621-09-31 Punkty Informacyjne Urzędu Miasta Torunia:

Centrum - Wały gen. Sikorskiego 8, tel. 56 611-87-77, -56 Grudziądzka - ul. Grudziądzka 126b, tel. 56 611-85-80 Podgórz - ul. Poznańska 52, tel. 56 658-86-70, -71, -72 Rubinkowo - ul. Dziewulskiego 38 (pętla autobusowa), tel. 56 622-83-59

Wydział Kultury Urzędu Miasta Torunia Wały gen. Sikorskiego 10, tel. 56 611-87-67 Wydział Edukacji Urzędu Miasta Torunia ul. Fałata 39, tel. 56 611-88-20 Centrum Informacji Młodzieży MDK ul. Przedzamcze 11/15, tel. 56 654-04-58

Kultura w remoncie

Muzyka na walizkach Sympatycy Impresaryjnego Teatru Muzycznego będą musieli w tym sezonie podjąć wysiłek szukania miejsc prezentacji spektakli.

Remonty dotychczasowej oraz docelowej siedziby spowodowały, że zarówno biura, jak i artyści musieli skorzystać z gościnnych sal.

Nie znaczy to, że teatr zwalnia tempa.

Jeśli wszystko pójdzie dobrze, za rok Teatr Muzyczny zaprosi do nowej, stałej siedziby przy ul. Warszawskiej. Na potrzeby sceny zaadaptowany zostanie budynek dawnego Kinoteatru Grunwald, od lat niezagospodarowany. To jeden z niewielu przykładów architektury modernistycznej w naszym mieście i zewnętrzna bryła budynku ma ten charakter zachować. Gmach zostanie jednak rozbudowany.

- Chcemy połączyć nowoczesność z pięknem modernizmu – deklaruje dyrektor teatru Anna Wołek. - Od strony ul. Warszawskiej przywrócimy oryginalny balkon. Jeśli chodzi o wnętrze, chcemy zachować jak najwięcej z tego, co tam jeszcze ocalało: fragment klatki schodowej, lastrico, żeliwne słupy, suwane wieszaki w szatni.

Nowoczesne będzie z kolei wyposażenie sceny i widowni (na ok. 400 miejsc). Te elementy w krótkim czasie będzie można dowolnie ustawić, dostosowując do potrzeb poszczególnych spektakli. W budynku nie zabraknie punktu gastronomicznego, wielofunkcyjnej sali multimedialnej, galerii, pomieszczeń warsztatowych, pokoi gościnnych oraz studia nagrań. Przystosowanie nowej siedziby zbiegło się w czasie z remontem dotychczasowej – Pałacu Dąmbskich. Dlatego większość spektakli w tym sezonie odbywać się będzie w siedzibie Fundacji Tumult na Rynku Nowomiejskim, zaś przedstawienia dla najmłodszych mają być pokazywane w dawnym kolegium językowym przy ul. Sienkiewicza. Sporo spektakli będzie też granych w regionie. Kasa i biura mieścić się mają przy ul. Kopernika 4.

Wizualizacja budynku teatru przy ul. Warszawskiej

Mimo trudnych warunków na sezon szykuje się kilka premier.

Z Wrocławskiego Teatru Komedia przeniesiony i nieco zmodyfikowany zostanie spektakl „Kolacja na cztery ręce” (toruńska premiera 29 września), opowiadający o spotkaniu wybitnych kompozytorów Bacha i Haendla. Warto wspomnieć, że do takiej konfrontacji nigdy nie doszło. W październiku teatr zaprosi na spektakl dokumentalny dla szkół opowiadający o dawnym wojewodzie pomorskim i prezydencie polskiego rządu na uchodźstwie Władysławie Raczkiewiczu. Miłośnicy kryminału chętnie zapewne obejrzą także „Niebezpieczną grę” w reżyserii Mariusza Bonaszewskiego z nim i Dorotą Landowską w rolach głównych.

W karnawale zobaczymy kolejny spektakl ze znanymi nazwiskami w obsadzie (dyrekcja nie zdradza jeszcze szczegółów), zaś wiosną 2018 r. w koprodukcji z Teatrem Lubuskim w Zielonej Górze przygotowane zostanie przedstawienie z muzyką na żywo w reż. Roberta Czechowskiego. Odbędzie się też kolejna edycja przeglądu egzaminów i dyplomów muzycznych wyższych szkół artystycznych Przygrywka, która odtąd zawsze przypadać będzie na ostatni weekend przed długim majowym weekendem. (mak) 9/WRZESIEŃ/2017

35

Kultura w remoncie

Muzeum zmian Otwarcie wystaw: prac dziecięcych z Polski i zagranicy, fotografii Torunia i eksponatów związanych z kulturą Indian kolumbijskich oraz rozpoczęcie remontu w Domu Mikołaja Kopernika – tak pracowity wrzesień czeka Muzeum Okręgowe.

Zła wiadomość jest taka, że na prawie rok zamknięty zostanie jeden z najbardziej obleganych oddziałów muzeum - Dom Mikołaja Kopernika.

Nie ma jednak tego złego, co by na dobre nie wyszło, celem bowiem jest gruntowny remont i modernizacja dwóch kamienic, a następnie stworzenie tam nowoczesnej wystawy poświęconej toruńskiemu astronomowi, jego czasom i dziedzictwu. Remont przeprowadzony zostanie z zachowaniem zabytkowej substancji, jednak placówka spełniać ma wszystkie standardy nowoczesnego muzeum.

- Chcemy m.in. pokazać to, co najpiękniejsze i najważniejsze w tej kamienicy, a więc oryginalną XVI-wieczną więźbę dachową – opowiada dyrektor muzeum Marek Rubnikowicz. - Efekt ten osiągniemy dzięki wybudowaniu przeszklonej, klimatyzowanej klatki.

9/WRZESIEŃ/2017

36

Nowoczesne rozwiązania zastosowane zostaną również w samej ekspozycji. Dotychczasowa stworzona została w latach 70.

XX w. Od tego czasu całkowicie zmieniły się tendencje w wystawiennictwie, co po części związane jest z postępem technicznym, jaki w tym czasie się dokonał. Niedawne doświadczenia zdobyte bądź w tworzonych od podstaw, bądź modernizowanych oddziałach Muzeum Okręgowego (Muzeum Historii Torunia, Muzeum Podróżników, Muzeum Toruńskiego Piernika) okazały się bardzo pomocne przy opracowywaniu koncepcji multimedialnej i interaktywnej wystawy kopernikańskiej.

- Kopernik to nie tylko jedna z głównych ikon Torunia, ale to dobro uniwersalne ludzkości – podkreśla Marek Rubnikowicz.

- Dlatego naszą rolą jest pokazanie go tak, aby przy okazji opowiedzieć również historię astronomii.

Wystawa, podobnie jak dotychczasowa, opowie o astronomii czasów przed- i pokopernikańskich, przedstawi Kopernika także jako reformatora pieniądza, medyka i zarządcę dóbr oraz opowie o życiu w czasach mu współczesnych. Towarzyszące eksponatom multimedia pozwolą na pogłębienie pewnych tematów i uatrakcyjnią przekaz.

Kultura w remoncie O wszystkich ciekawostkach nowej ekspozycji będziemy z pewnością jeszcze informować. Na razie uspokajamy tych, którzy mogli pomyśleć, że przez rok w ogóle nie będzie w muzeum wystawy kopernikańskiej.

Na czas remontu część eksponatów przeniesiona zostanie do Piwnicy Gdańskiej Ratusza Staromiejskiego. Wystawa „Mikołaj Kopernik. Opowieść o życiu i dziele” czynna będzie od 29 września.

Przygoda z eksponatami O tym, że muzeum jest miejscem żywym i pełnym niespodzianek, świadczą od prawie 40 lat prace plastyczne nadsyłane na Międzynarodowe Spotkania Artystyczne dla Dzieci i Młodzieży „Moja Przygoda w Muzeum”. Słowo „spotkania” w nazwie zastąpiło od tego roku dotychczasowe - „konkurs”. „Organizatorzy dążyli do tego, aby formuła projektu w jak najmniejszym stopniu zawierała elementy rywalizacji. Zależało nam, aby przyznawane nagrody i wyróżnienia były równorzędne, a ich liczba jak największa” – pisze kuratorka wystawy Magda Sokołowska. Do Torunia przysłano w tym roku 1614 dziecięcych impresji. Nadeszły z Bułgarii, Chin, Łotwy, Ukrainy i oczywiście z Polski. Na ekspozycji zobaczymy prace ok. 250 uczniów. Są tu m.in. twórcze interpretacje znanych dzieł sztuki, przedstawienia budynków muzealnych lub scen z wizyt w różnych placówkach. Od tego roku osobno oceniana jest bardzo licznie reprezentowana i szczególnie wdzięczna twórczość najmłodszych artystów - w wieku 5-6 lat. Plon konkursu oglądać będzie można w Ratuszu Staromiejskim od 15 września.

W czasie i przestrzeni Kilka dni wcześniej, od 9 września, także w ratuszu, będzie można się przenieść w czasie i zobaczyć, jak wyglądał Toruń nawet pół wieku temu.

Wszystko za sprawą zdjęć Andrzeja Kamińskiego, emerytowanego fotoreportera toruńskiego dziennika „Nowości”, który przez wiele lat doku-

mentował życie miasta. Z kilkudziesięciu tysięcy zdjęć wybrano te, dzięki którym możemy dostrzec, jak zmieniało się miasto przez ostatnie dekady. Muzeum Okręgowe przygotowało również album, by każdy mógł taką sentymentalną podróż odbyć we własnym domu. Pierwsze zdjęcia wykonane zostały w latach 60. XX w., ostatnie ok. 2000 roku. Zarówno wystawa, jak i album stanowić będą spacer po mieście - od pl. Rapackiego, przez Łuk Cezara, ul. Różaną w kierunku Rynku Staromiejskiego i Szerokiej.

Przejdziemy się też Wałami gen. Sikorskiego i placem św. Katarzyny, zobaczymy skrzyżowanie ul. Odrodzenia z Szosą Chełmińską. Zajrzymy też na Bydgoskie Przedmieście.

- Tam, gdzie dziś stoi hotel Mecure i Książnica Kopernikańska, było kiedyś gospodarstwo ogrodnicze – wspomina kuratorka wystawy Aleksandra Mierzejewska. - Mając trzy czy cztery lata, chodziłam tam z babcią. Na wystawie jest zdjęcie budujących się przy ul. Kraszewskiego wieżowców, a jeszcze nie ma hotelu. To fantastycznie pokazuje, jak zmieniło się miasto. Ono jest na tych zdjęciach trochę prowincjonalne, momentami smutne, a momentami zabawne.

Fotografie Andrzeja Kamińskiego uświadamiają też zmiany, jakie zaszły na toruńskiej starówce. Zobaczymy tu tramwaj mknący Szeroką, a także puste miejsce po zbombardowanej w czasie wojny kamienicy przy ul. Żeglarskiej, które dziś zajmuje Zajazd Staropolski.

– Pan Andrzej snuje swoją opowieść poprzez miejsca, ale też przez pojawiające się tam osoby – podkreśla Aleksandra Mierzejewska. – On wyraźnie lubi ludzi. To jest widoczne w książce i będzie widoczne na wystawie.

Wrześniowe ekspozycje muzealne z lokalnego podwórka wywiodą nas także w daleki świat. Na odbycie wyprawy do kolumbijskich Indian żyjących w lasach tropikalnych zwanych selwą zaprosi Muzeum Podróżników. Z okazji 100. rocznicy urodzin antropologa i etnologa Borysa Malkina od 23 września oglądać tam będzie można kolekcje etnograficzne tego wybitnego znawcy południowoamerykańskich kultur. (mak)

Wizualizacja wystaw w Domu Kopernika

9/WRZESIEŃ/2017

37

Rozmowa miesiąca

Blues mieszka tu Rozmowa z jednym z najbardziej znanych polskich bluesmanów, wirtuozem harmonijki ustnej, torunianinem SŁAWKIEM WIERZCHOLSKIM. Założony przez niego zespół Nocna Zmiana Bluesa obchodzi w tym roku 35-lecie działalności.

pism branżowych. Jeździłem do Warszawy do ambasady amerykańskiej, żeby z biblioteki pożyczać jakieś materiały źródłowe.

Ażeby je zrozumieć, musiałem się uczyć angielskiego naprawdę solidnie. Zacząłem się też interesować kulturą amerykańską. Czytałem Scotta Fitzgeralda, Johna Steinbecka, Johna Dos Passosa.

Nie było tam nic o bluesie, ale wszystko, co związane z Ameryką, zaczęło mnie fascynować.

Czym dla 20-latka zza żelaznej kurtyny był wyjazd do USA kolebki bluesa?

Kiedy dopadła Cię bluesowa choroba?

W moim najbardziej znanym utworze, koncertowym przeboju „Chory na bluesa”, śpiewam: „Czternasty października / siedemdziesiąty rok / w radiu ta muzyka / to był prawdziwy szok”. Rzeczywiście, po raz pierwszy usłyszałem bluesa i harmonijkę w Programie III Polskiego Radia w audycji świętej pamięci Marii Jurkowskiej, którą notabene po latach zastąpiłem na antenie jako specjalista od bluesa. Tak naprawdę jednak wcale nie był to rok 1970. Taki stary nie jestem. To była mniej więcej połowa lat 70. Nie był to też 14 października. To tylko licentia poetica.

Miłość do bluesa i harmonijki wybuchła w tym samym momencie?

Zdecydowanie tak.

Jakie były pierwsze objawy choroby?

Poważne. Zanim usłyszałam duet Sonny Terry & Brownie McGhee, który tak mnie poruszył, interesowałem się muzyką tak, jak wszyscy moi koledzy. Uważałem po prostu, że to jeden z istotnych elementów życia młodego człowieka. Wtedy były modne zespoły hardrockowe: Deep Purple, Led Zeppelin albo Sweet i Slade. Cechowała je niesamowita ekspresja, ale brakowało tej finezji, która urzekła mnie w bluesie.

A kiedy już wiedziałem, że istnieje coś takiego jak blues, zacząłem na poważnie uczyć się języka angielskiego. No bo jak inaczej można było w latach 70. dotrzeć do źródeł? Nie było nie tylko Internetu, ale nawet 9/WRZESIEŃ/2017

38

To było więcej, niż można było się spodziewać.

Wyjechałeś jednak nie z powodu bluesa…

To był przypadek. Chcąc doskonalić znajomość angielskiego, podjąłem pracę jako opiekun amerykańskiej grupy. Tam poznałem pewną osobę i zaiskrzyło. Na szczęście na krótko, bo byłoby to zawracanie głowy, niemniej pojechałem do Stanów. Większość czasu spędziłem w Chicago, które było światową stolicą bluesa.

Wszystkie wolne chwile spędzałem w klubach, w których grano bluesa. Nie dorobiłem się tak jak inni, którzy spędzili rok w Stanach, bo wydawałem pieniądze na własną edukację (Wierzcholski był wolnym słuchaczem z historii jazzu na Uniwersytecie Indiana w Bloomington w USA – przyp. red.), ale chyba było warto.

Czy już wtedy zacząłeś grać bluesa?

Na harmonijce zacząłem rzeczywiście grać w Stanach. Podpatrywałem muzyków w klubach, nawet występowałem tam na jam sessions. Z perspektywy myślę, że było na to za wcześnie. Harmonijka wciągnęła mnie tak bardzo, że po latach napisałem dwa podręczniki gry na tym instrumencie – jeden dla początkujących, drugi dla zaawansowanych, co najlepiej świadczy o mojej miłości do tego instrumentu. A wszystko oczywiście przez pryzmat bluesa.

Chęć prezentowania innych gatunków muzycznych z udziałem

Rozmowa miesiąca harmonijki, co robię teraz na festiwalu Harmonica Bridge, przyszła później. Wcześniej nie interesowało mnie nic poza bluesem.

Czy na początku w Polsce było się od kogo uczyć?

Nie bardzo. Było bardzo niewiele wytwórni płytowych, wiec kontakt z tą muzyką był mocno utrudniony, a prawie niemożliwe było znalezienie kogoś, kto by udzielił lekcji. Jestem samoukiem, ale nie nieukiem, bo wszedłem w ten temat bardzo głęboko. Starałem się uczyć od kogo mogłem. Jeśli więc taki muzyk toruński jak Bogdan Hołownia znalazł dla mnie czas i coś mi tłumaczył o harmonii, chłonąłem to całym sobą.

Blues to muzyka, która świetnie brzmi po angielsku. Czemu, znając język, ostatecznie zdecydowałeś się na śpiewanie po polsku?

Fot. Przemysław Szatkowski

Historia bluesa to sinusoida. Teraz jest dołek, ale mam nadzieję, że wkrótce przyjdą tłuste lata. Mimo to gramy od 35 lat bez przerwy. Zmieniają się pokolenia, a ciągle są tacy, którzy chcą słuchać tej muzyki, choć prawie nie ma jej w mediach.

Jak większość ludzi zafascynowanych bluesem starałem się najpierw zbliżyć do moich mistrzów. Na tym etapie nie ma się ambicji tworzenia czegoś osobistego. Przeciwnie. Chce się grać jak mistrz.

Ale kiedy się dojrzeje i osiągnie jakiś warsztat, naśladowanie przestaje wystarczać i chciałoby się tworzyć coś bardziej osobistego.

Tak było też w moim przypadku. Napisałem wiele tekstów po angielsku, ale uważałem, że jeśli chcę śpiewać o sprawach dla mnie istotnych, muszę to robić w języku ojczystym. Fakt, język angielski jest przypisany do bluesa nie tylko z powodu przekazu, ale też ze względu na jego melodykę. Blues po prostu brzmi dobrze po angielsku, a kiedy jest śpiewany w innym języku, brzmi dziwnie.

Kiedyś zbierałem płyty wykonawców śpiewających bluesa w swoich językach: po francusku, niemiecku, czesku. To brzmi prześmiesznie. Zdaję sobie sprawę, że w uszach nie-Polaków blues po polsku też może brzmieć dziwnie. Pierwsze teksty polskie pisał dla mnie Rafał Bryndal, ale niestety nie był zbyt sumienny, więc z konieczności zacząłem robić to sam. Opublikowałem drukiem cztery zbiorki moich tłumaczeń z angielskiego. Dochodziłem do tego dość długo i mozolnie. Moim wielkim mistrzem i guru jest Bogdan Loebl, który pisał teksty dla Tadeusza Nalepy. Dla mnie też kilka napisał, ale Bogdan ma zupełnie inne postrzeganie świata niż ja. Ja jestem optymistą.

Muzyka i teksty bluesowe kojarzą się z opowiadaniem o niewesołych sprawach.

Na takie postrzeganie bluesa wpłynął niezwykle silny przekaz Loebla i Nalepy.

9/WRZESIEŃ/2017

39

Rozmowa miesiąca

Amerykański blues też taki w dużej mierze jest.

Nie zawsze. Weźmy zespół The Blues Brothers. To jest czysta energia i radość. Odpowiada mi takie podejście: jeśli ktoś jest smutny – rozweselmy go. Blues i wczesny rock’n’roll mają bardzo podobną energię. W bluesie jest więc szał i ten typ ekspresji mi bardzo odpowiada. To optymistyczne, energetyczne oblicze bluesa było mi zawsze bliższe. Poza tym nie chciałem kopiować klimatu i stylistyki Loebla, więc starałem się, żeby moje teksty były inne. Te wczesne były nawet wesołkowate. Nie jestem dziś z nich zadowolony. Ale zdarzały mi się i takie, jak „Hotelowy blues”, który śpiewał Rysiek Riedel, a który ma już z dwudziestu pięciu różnych wykonawców na YouTube. To był poważny, życiowy tekst.

W jednym z największych swoich przebojów śpiewasz: „Blues mieszka w Polsce / to żaden cud / warunki świetne / ma przecież tu”. Jak to jest z tymi warunkami dla bluesa dziś i wtedy, kiedy powstała ta piosenka?

W latach 90., w czasie transformacji, niektórym było bardzo ciężko – ten tekst nawiązuje do tego okresu. Zawsze bardzo ważna była dla mnie polskość, choć może nie rozumiana dosłownie. W innym moim utworze, „Polski blues”, który nagrałem na płycie z Wojciechem Karolakiem, tytułowy polski blues jest synonimem nostalgii, tęsknoty za ojczyzną, mówi bowiem o Polakach mieszkających na obczyźnie. To także jeden z tekstów, które uważam za bardziej udane. Choć teraz sobie trochę sam zaprzeczam, bo przecież mówiłem, że postrzegam bluesa jako źródło radości i energii.

Wróćmy jednak do warunków, jakie blues ma w Polsce. Kiedy zaczynałeś, był muzyką bardzo popularną, dziś jest raczej w niszy.

Historia bluesa to sinusoida. Powstał na przełomie XIX i XX w. Na marginesie – nie jest to muzyka niewolników, bo wtedy już niewolnictwa nie było. W 1900 r. C.C. Kennedy usłyszał utwór, który był pierwszym bluesem zapisanym w nutach. To były początki. Blues był znany tylko na wąskim obszarze delty Missisipi. W latach 20. ta sinusoida poszła do góry. „Crazy Blues”, utwór autorstwa Mamie Smith, sprzedał się w kilkuset tysiącach egzemplarzy. Zważywszy na to, jak mało było szaf grających i gramofonów, można powiedzieć, że to tak, jakby dziś sprzedał się w milionach.

Potem zaczął się spadek i dopiero w latach 60. pojawienie się bluesa chicagowskiego i elektryfikacja bluesa spowodowały niesamowity szał. Potem wchodzi rock’n’roll i dopiero w latach 80., wraz z pojawieniem się Steviego Ray’a Vaughana i The Blues Brothers, następuje znowu zwyżka. W Polsce mamy z kolei Elżbietę Mielczarek. Popularność bluesa utrzymuje się do lat 90. Teraz jest znowu dołek, ale mam nadzieję, że wkrótce znów przyjdą 9/WRZESIEŃ/2017

40

w 2011 roku Sławek Wierzcholski odsłonił swoją katarzynkę w Piernikowej Alei Gwiazd.

tłuste lata. Mimo tego dołka my ciągle mamy publiczność, gramy od 35 lat bez przerwy, nie było żadnego załamania, zwieszenia publiczności. Zmieniają się pokolenia, a ciągle są tacy, którzy chcą słuchać tej muzyki, choć prawie nie ma jej w mediach.

Opowiadałeś o pobycie w Stanach, gdzie chodziłeś do klubów i słuchałeś mistrzów. Po latach zdarzało Ci się z tymi mistrzami grać. Które z tych spotkań były dla Ciebie najważniejsze?

Było ich zbyt wiele, by wyróżnić jedno. Na pewno ważnym przeżyciem było nagranie płyty z Louisiana Redem, nieżyjącym już czarnoskórym amerykańskim mistrzem slide guitar. On usłyszał naszą muzykę, zapałał chęcią przyjazdu do Polski i nagraliśmy wspólnie tę płytę. Na mojej płycie „Chory na bluesa” zagrał w kilku utworach Charlie Musselwhite. W świecie harmonijki jest tym, kim w świecie gitary bluesowej B.B. King. Przed B.B. Kingiem graliśmy koncert w Sali Kongresowej w Warszawie i… bisowaliśmy. Chciałem zejść ze sceny, bo jak tu bisować przed mistrzem, ale organizator kazał nam grać. Kiedy B.B. King składał mi wielki autograf na gitarze, kręcił głową i mówił, że nikt przed jego występem nigdy nie bisował. Graliśmy też przed The Blues Brothers. Wtedy John Belushi już nie żył (to było w 1989 r. w Norymberdze), ale praktycznie cały skład z filmu „Blues Brothers” jeszcze wtedy grał. I też bisowaliśmy. A przecież zwykle suport jest do odstrzału. Kilku mistrzów harmonijki i bluesa grało na moich płytach, zresztą nie tylko bluesowych. Nagrałem też

Rozmowa miesiąca

Nocna Zmiana Bluesa to pięcioosobowy zespół o bardzo konkretnym profilu stylistycznym, więc jeśli nagrywam płytę z orkiestrą, trudno to nazwać Nocną Zmianą Bluesa. Stworzenie tej płyty sprawiło mi wielką radość, bo nie było wcześniej płyty symfonicznej z bluesem. Kiedy to, co się miało najpierw w głowie, przenosi się do studia i zaczyna to mieć ręce i nogi, a potem jest nagrane i zmiksowane - to ogromna satysfakcja. A jeśli na dodatek docenią to inni – jest super.

Oprócz działalności głównej – solowej i w zespole – są jeszcze takie Twoje aktywności, jak prowadzenie audycji radiowych, tworzenie muzyki do spektakli.

płytę w duecie z Wojciechem Karolakiem, w tym roku ukazała się płyta z Krystyną Prońko.

No właśnie, bo od czasu do czasu robisz skoki w bok od bluesa.

Co Ci to daje?

To jest istota sztuki – stworzyć coś, czego jeszcze nie było. Namalować obraz, jakiego jeszcze nie było, a nie najpiękniejszą kopię „Słoneczników” van Gogha. Stworzenie muzyki, jakiej jeszcze nie było, jest oczywiście bardzo trudne i nie twierdzę, że coś takiego zrobiłem, ale po okresie, kiedy klęczałem na kolanach przed moimi mistrzami i chciałem być jak oni, zacząłem kombinować. Tym kombinowaniem było m.in. wykonywanie bluesa po polsku. Płyta „Polski blues”, z wykorzystaniem instrumentów ludowych, była bardzo wysoko oceniona w Stanach w kilku poważnych czasopismach muzycznych. Płyta z orkiestrą symfoniczną oceniana już była różnie, ale uważam, że jest na niej kilka świetnych utworów. Na 30-lecie mieliśmy serię koncertów z jazzowym big bandem (blisko 20 instrumentów dętych). Niestety nie zarejestrowano ich na płycie, ale można nas posłuchać w internecie. Poza Nocną Zmianą Bluesa pierwszą moją poważną płytą był krążek z zespołem Dżem, który w latach 90. był już zespołem kultowym. To utwierdziło mnie w słuszności obranej drogi.

Z eksperymentami wiąże się również to, że część Twoich produkcji powstała pod szyldem Nocnej Zmiany Bluesa, a część pod własnym nazwiskiem. Skąd ta potrzeba?

Muzyka do spektaklu „Tajemnica Tomka Sawyera” wykonywana w Kujawsko-Pomorskim Impresaryjnym Teatrze Muzycznym, była dużym wyzwaniem. To nie są kompozycje bluesowe. Raczej nawiązują do folku lub hillbilly - amerykańskiej muzyki ludowej z XIX w.

W radiu prowadzę audycje od 30 lat. Przez 12 lat byłem w Programie III PR. To było dla mnie duże osiągnięcie, że chłopak z Torunia mógł prowadzić audycje na ogólnopolskiej antenie. Obecnie jestem w Programie II PR. Przygotowywanie audycji muzycznych wymaga przesłuchiwania ogromnej ilości płyt. Czasem trafiam na takie, które są dla mnie inspiracją. Ale najczęściej słuchanie muzyki jest po prostu przyjemnością. A że jestem z natury gadułą, to lubię o tym opowiadać. Jeśli są tacy, którzy chcą tego słuchać, to czegóż chcieć więcej? Więc rzeczywiście tych różnych działalności jest sporo. Wśród nich jest oczywiście festiwal Harmonica Bridge, który zorganizowałem już po raz siedemnasty.

Jedna z Twoich najnowszych piosenek, nagrana z Wandą Kwietniewską, nosi tytuł „My się nie damy”. To Twoje credo na dziś?

To taki żartobliwy i przekorny utwór, a jednocześnie trochę zaklinający rzeczywistość. „Czas nas nie dotyczy / choć się śmieje z nas” – śpiewamy z Wandą Kwietniewską. Dotyczy, niestety dotyczy. Tyle że nie biadolimy na to, że nas boli tu i tam, bo jeśli nawet jakieś problemy wiążą się z wiekiem średnim, to po co biadolić? Trzeba podchodzić do życia pozytywnie i tę pozytywną energię przekazywać.

Rozmawiała Magdalena Kujawa 9/WRZESIEŃ/2017

41

Kulturalne lato w obiektywie

To było naprawdę gorące od wydarzeń lato.

Dlatego zamiast zbędnych słów, posłużymy się większą niż zwykle ilością obrazów. Powspominajmy wakacje w Toruniu!

Koncerty pod Gwiazdami – Hey

Festiwal Teatrów Ulicznych – Worldbeaters Music (Wlk. Brytania) „Spark”

Bella Skyway Festival – Mariano Light „Renaissance Palace” (Włochy)

Fot. Wojtek Szabelski

Fot. Wojtek Szabelski

Song of Songs Festival - Maleo Reggae Rockers

Fot. Wojtek Szabelski

Bella Skyway Festival i KASJO „Spectral” (Polska)

Fot. Adam Zakrzewski

9/WRZESIEŃ/2017

42

Fot. Wojtek_Szabelski

Festiwal Wisły

Fot. Adam Zakrzewski

Plenerowy spektakl Teatru Studio Buffo, „Romeo i Julia 3D”

Święto Piernika

Fot. Wojtek Szabelski

Festiwal Toruń Harmonica Bridge – Joan Pau Cumellas / Valentin Moya (Hiszpania)

Fot. Wojtek Szabelski

Festiwal Nova Muzyka i Architektura – koncert „Taniec, Taniec!!! W 80 min. dookoła świata Fot. Wojtek Szabelski

Festiwal Wizje

Fot. Wojtek Szabelski

Fot. Wojtek Szabelski

9/WRZESIEŃ/2017

43

Lektury z górnej półki

Dystans mistrza Czy czytając fascynującą książkę, zastanawiają się Państwo czasem, skąd pisarz czerpał do niej pomysły, jak wygląda praca nad fabułą i co w ogóle sprawia, że ktoś zaczyna pisać? Rąbka tajemnicy swojego warsztatu postanowił uchylić najbardziej poczytny pisarz japoński Haruki Murakami w tomie esejów „Zawód: powieściopisarz”. Książkę polecamy wraz z Książnicą Kopernikańską i wydawnictwem Muza.

Rzadko udziela wywiadów i źle się czuje w tłumie. Nie jest literackim celebrytą, dlatego na ulicy zwykle nie jest zaczepiany. O jego prywatnym życiu czytelnicy wiedzą raczej niewiele. Jednak wyobraźnia literacka Murakamiego sprawiła, że jego wielowymiarową prozę pokochali czytelnicy na całym świecie. Do najważniejszych dokonań twórcy zaliczyć należy powieści „Kronika ptaka nakręcacza”, „Norwegian Wood”, „Koniec świata i Hard-boiled Wonderland”, „Przygoda z owcą” i „1Q84”. Warto też sięgnąć po tomy opowiadań „Zniknięcie słonia” czy „Ślepa wierzba i śpiąca kobieta”. „Mam wrażenie, że pisanie powieści nie jest zajęciem dla ludzi błyskotliwych. (…) A to dlatego, że pisanie – czy raczej snucie opowieści – jest czynnością dość powolną, wykonywaną na niskim biegu” – pisze twórca w najnowszym tomie. Takich przewrotnych 9/WRZESIEŃ/2017

44

tez jest w książce znacznie więcej. Na przykład Murakami zadaje kłam stereotypowym opiniom o mękach tworzenia. „Gdyby mi to nie sprawiało przyjemności, pisanie nie miałoby w ogóle sensu – stwierdza w innym miejscu. - Nie mogę się pogodzić z ideą pisania jako ciężkiej pracy. Według mnie powieść to coś, co w zasadzie powinno samo łatwo się narodzić”. Z książki dowiemy się też m.in. jak tężyzna fizyczna pomaga pisaniu, dlaczego słowa Zbigniewa Herberta dodały mu odwagi i jakie znaczenie mają dla niego nagrody literackie. Poznamy też kilka faktów z dzieciństwa, młodości i lat studenckich autora „Kafki nad morzem”. A wszystko opisane z dystansem do siebie i środowiska oraz poczuciem humoru wysokiej próby. (mak)

K

KONKURS

Dla Czytelników mamy wraz z Książnicą Kopernikańską od wydawnictwa Muza egzemplarz książki „Zawód: powieściopisarz”. Aby ją otrzymać, należy poprawnie odpowiedzieć na pytanie: Jaki tytuł nosi wydany w Polsce w 2010 r. tom esejów Murakamiego poświęconych bieganiu?

Z rozwiązaniem prosimy do nas dzwonić 15 września o godz. 12.00 pod nr tel.

56 611-86-82. Pierwsza osoba, która się do nas dodzwoni, otrzyma książkę.

TORUŃSKA STARÓWKA

20 lat na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO