Ikar 11/195/2019

Jak na wielu z Państwa zapewne, listopad działa na nas nieco nostalgicznie. Wszystko wokół zdaje się skłaniać do myślenia o tym, co nieodwołalnie odeszło w przeszłość. Tak naprawdę jednak w Toruniu ten miesiąc to przede wszystkim czas powrotów. Po dwudziestu latach do kolebki wraca Festiwal EnergaCamerimage – wielkie święto autorów zdjęć filmowych. Wygląda na to, że tym razem impreza już u nas pozostanie. Kilka lat temu, również po wieloletniej przerwie, w Baju Pomorskim znów zadomowiły się Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora. Niezmiennie, bez przerwy od 30 lat, wraca jesienią do Od Nowy Toruń Blues Meeting. Swój cykliczny rytm przyspieszył nieco w tym roku festiwal Sztuka Natury, który pod koniec listopada czeka na odbiorców w odświeżonej formule.

Mamy nadzieję, że zarówno do wydarzeń powracających po latach, jak i tych goszczących u nas cyklicznie, wróci również licznie ich publiczność. W ten sposób może wspólnie uda się przełamać ciążące nad listopadem stereotypy i odtąd nie będziemy go nazywać miesiącem odchodzenia, lecz spełnionych oczekiwań.

Redaktorka prowadząca Magdalena Kujawa

Najpierw Nagroda Lindego, teraz Nagroda Nobla.

Więcej na str. 40-41

Uwaga! Informator redagowany jest z wyprzedzeniem, mogą więc nastąpić zmiany w programach niektórych imprez.

Ikar w wersji elektronicznej: www.torun.pl, zakładka Ikar; www.facebook.com/ikartorun Wydawca: Urząd Miasta Torunia, Wały gen. Sikorskiego 8 Redaktorka prowadząca: Magdalena Kujawa (tel. 56 611-86-82, e-mail: m.kujawa@um.torun.pl, www.torun.pl/ikar) Okładka: Grzegorz Wawrzyńczak Skład i przygotowanie: Marcin Treichel (608-59-00-71, www.treichel.pl) Korekta: Andrzej Dembowski Druk: Print Management, ul. Świętopełka 38/13, 87 - 100 Toruń, tel. 56 649 68 87 Naklad: 3000 egz.

Projekt szaty graficznej i logo: Rafał Drzycimski

Wydarzenie miesiąca 2-10 Trzydziestka bluesa Natchnienie z natury Światła na władzę Złote Żaby. Powrót

Repertuar na listopad 11-38 Programy instytucji kultury

Plastycy Torunia 39 Dłutem i pędzlem

Lektury z górnej półki 40-41

LISTOPAD/2019

11

Nasza Tokarczuk

Nowe wystawy 42-43

Do patrzenia i myślenia

Kulturalny październik w obiektywie 44-45 Fotograficzny przegląd wydarzeń

Rozmowa miesiąca 46-48

Poznawanie siebie - wywiad z Jakubem Gierszałem

11/LISTOPAD/2019

1

Wydarzenie miesiąca

Trzydziestka bluesa To jeden z trzech najstarszych festiwali prezentujących muzykę tego gatunku w Polsce oraz najstarsza organizowana cyklicznie i nieprzerwanie impreza w Toruniu.

22-23 listopada Klub Od Nowa zaprasza na jubileuszowy 30. Toruń Blues Meeting.

- Gdy zaczynaliśmy organizować festiwal, blues był w Polsce muzyką wręcz popularną – wspomina dyrektor Od Nowy Maurycy Męczekalski.

- Koncerty bluesowe pokazywane były w telewizji w najlepszym czasie antenowym, co dziś jest nie do pomyślenia. Przez te 30 lat blues znalazł się w niszy, ale pracujemy nad tym, żeby tę tendencję odwrócić.

Podczas dwudziestu dziewięciu edycji imprezy w toruńskim klubie wystąpili wszyscy najważniejsi polscy muzycy tego gatunku (m.in. Tadeusz Nalepa, Ireneusz Dudek, związany z Toruniem Jan Junou Janowski), a także szereg zagranicznych wykonawców. Gościliśmy takie gwiazdy, jak Johnny Winter, Sugar Blue oraz zespół Ten Year After. Jubileuszowy festiwal także będzie mógł się pochwalić obecnością artystów ogólnopolskiego i światowego formatu.

Tylko u nas Bezdyskusyjnie najważniejszym gościem tegorocznego spotkania będzie Walter Trout i – co ważne - to jego jedyny koncert w Polsce.

Artysta obecny jest na scenie od końca lat 60. Na początku lat 80. został gitarzystą blues-rockowego Canned Heat, a następnie grał w John Mayall’s Bluesbreakers. Założony pod koniec lat 80. jego własny Walter Trout Band zdobył ogromną popularność w Europie. Warto wspomnieć, że wśród gości na jego płytach znalazł się sam Eric Clapton. W tym roku ukazał się nowy krążek artysty. Tytuł „Survivor Blues” („Blues ocalonego”) nawiązuje do wcześniejszych problemów zdrowotnych Trouta.

11/LISTOPAD/2019

2

Juwana Jenkins

„12 utworów dowodzi, że Walter Trout nie tylko przetrwał życiowe burze, ale również zachował rewelacyjną formę” – pisał o płycie w „Polityce” Wojciech Mann.

To oczywiście niejedyny zagraniczny wykonawca na festiwalu.

Warto zwrócić uwagę na pochodzącą z Filadelfii czarnoskórą wokalistkę Juwanę Jenkins. Artystka od kilkunastu lat mieszka w Pradze i występuje z czeskimi muzykami. Soulowo-gospelowy śpiew w połączeniu z energetycznym graniem powoduje, że publiczność na ich koncertach nie jest w stanie usiedzieć na miejscach.

Muzycy wykonują zarówno standardy, jak i własne kompozycje.

Energetycznego gitarowego grania spodziewać się należy po Noah Wotherspoon Band, którego członkowie pochodzą z Ohio. Muzycy wydali właśnie swój drugi album i utwory z tej płyty zabrzmią podczas koncertu.

Wydarzenie miesiąca

W klimaty z lat 50. i 60. wprowadzi publiczność włosko-polska formacja Lovesick Duo + One. To rzadka okazja do posłuchania kobiety-kontrabasistki (Francesca Alinovi), której towarzyszyć będzie gitarzysta (Roberto Pianezza) oraz perkusista (Andrzej Kownacki, znany z Hot Lips i Fingerstyle Bob Trio). W ich wykonaniu usłyszymy mieszkankę rock’n’rolla, bluesa, country i americany.

Polska czołówka Wśród polskich wykonawców na festiwalu także nie zabraknie gwiazd. Niekwestionowaną pierwszą damą rodzimego bluesa jest Martyna Jakubowicz.

Od końca lat 70. po chwilę obecną artystka czaruje publiczność swoimi balladami, a jej wielki przebój „W domach z betonu” znają nie tylko miłośnicy tego gatunku. Od lat 90. na rynku muzycznym funkcjonuje grupa Cotton Wing, poruszająca się w klimatach rhythm & bluesa, rocka, soulu, funky i gospel. Ich występy zawsze gwarantują słuchaczom dobrą zabawę. Mniejszym stażem pochwalić się może pop-bluesowy Smooth Gentlemen, choć tworzą go doświadczeni muzycy związani z zespołem Boogie Boys. Swoją debiutancką płytę „New” artyści nagrali we współpracy z amerykańską wytwórnią i próbują podbijać kolebkę bluesa. Z sąsiedniej Bydgoszczy przyjedzie do nas działający od 2005 r. Doktor Blues. W utworach tej formacji usłyszymy domieszkę jazzu i folku. Chicagowską odmianę gatunku, niepozbawioną jednak autorskiego rysu, otrzymamy od grupy Outsider Blues.

Jej członkowie organizują w rodzinnym Przeworsku swój festiwal. W tym miejscu trzeba nadmienić, że i Toruń Blues Meeting być może nie zaistniałby, gdyby nie fakt, że szef Od Nowy Maurycy Męczekalski sam jest liderem zespołu grającego tę muzykę. Na jubileuszowym festiwalu nie zabraknie oczywiście występu toruńskiej Tortilli. (mak)

11/LISTOPAD/2019

3

Wydarzenie miesiąca

Natchnienie z natury Korekta nazwy sygnalizuje lekką modyfikację formuły. 28 listopada do 1 grudnia w Toruniu odbędzie się 12. Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych Inspirowanych Naturą „Sztuka Natury”.

To, co najcenniejsze w festiwalu, pozostaje niezmienne – możliwość obserwowania niezwykłych zjawisk przyrody, podpatrywania rzadkich gatunków zwierząt, podziwiania pięknych krajobrazów. Od lat natura inspiruje również artystów, dlatego organizatorzy postanowili zaprosić do współtworzenia festiwalu także Wydział Sztuk Pięknych UMK i powołali radę artystyczną.

- Zaproszenie do rady przyjęli artyści o ugruntowanej pozycji w świecie sztuki – mówi dyrektor festiwalu Adam Adamski. - Priorytetem stało się dalsze poszerzanie formuły imprezy o środki wyrazu sztuk wizualnych.

Nowa formuła objawi się na festiwalu m.in. poprzez wystawę zbiorową „Inspiracje 2019”, która prezentowana będzie w siedzibie Międzynarodowego Centrum Spotkań Młodzieży. Sześciu artystów przedstawi prace, które powstały pod wpływem przyrody. Zobaczymy dzieła torunianek Anny Koli i Pauliny Czeneckiej, Kalui Kryńskiej z Warszawy, Wojciecha Beszterdy z Piły, Piotra Grygorkiewicza z Bydgoszczy i Michała Jakubowicza z Wrocławia.

Nie zabraknie również inspiracji muzycznych. Mateusz Piesiak i Paweł Kreft połączyli pasje i w klubie Od Nowa zaprezentują „Dwa Światy” 11/LISTOPAD/2019

4

pokaz zdjęć dzikiej przyrody z improwizowaną muzyką na żywo.

Pojawią się też piosenki.

Obrazy wrażliwości Wystawy, projekcje oraz spotkania z fotografami i twórcami filmów przyrodniczych to esencja festiwalu. Jak zawsze zaplanowano prezentacje stanowiące plon organizowanych w ramach festiwalu konkursów. Ogród Zoobotaniczny ponownie zaprosił fotografów do konkursu „Kadry z Natury” oraz do ogólnopolskiego konkursu pokazów cyfrowych. Tradycyjnie zbiorową prezentację „Rytmy Natury” przygotowuje również Okręg Pomorsko-Kujawski Związku Polskich Fotografików Przyrody. To okazja obejrzenia prac aż siedemnastu twórców. „Za każdą z fotografii kryje się działanie jej autora, jak i mozolne przygotowanie oraz wielka wrażliwość. Dzięki temu powstają obrazy z niezwykłym klimatem, które w szczególny sposób odkrywają niezwyczajność obiektów czy miejsc zwyczajnych, znanych” – pisze Jolanta Orzłowska.

Nie zabraknie również wystaw prezentujących indywidualne spojrzenia na naturę. W Muzeum Podróżników do poszukiwania ciszy zaprosi Arkadiusz Pałasiński. Artysta specjalizuje się w fotografii czarno-białej, za pomocą której uwiecznia krajobrazy i relacjonuje swoje podróże. Ucieczki od hałasu świata szuka w górach. „Oglądając poszczególne kadry, możemy odkrywać niezwykłe formy skalne, rozkoszować się rozległymi przestrzeniami, podziwiać monumentalne szczyty sięgające nieba czy też z zapartym tchem obserwować z lotu ptaka najwyższy kanion w Europie” – czytamy w zapowiedzi wystawy. „Obary” to tytuł wystawy Grzegorza Szkutnika, którą zobaczymy w Od Nowie. Przeniesie nas ona do torfowisk

Wydarzenie miesiąca

Fot. Gustav Kiburg

Puszczy Solskiej, które autor dokumentuje regularnie od piętnastu lat. „Niezwykły charakter rozległego torfowiska z karłowatymi sosnami, snującymi się o świcie mgłami oraz całą paletą odgłosów dzikiej przyrody z klangorem żurawi na czele sprawiło, że Obary stały się jego oazą ciszy i spokoju, miejscem czerpania radości z pasji fotografowania przyrody” – piszą organizatorzy.

Biologię w Toruniu studiował Marek Noniewicz. Wystawę jego zdjęć zrealizowanych w technice cyjanotypii „Odpryski błękitu – obok natury” zobaczymy w kawiarni Wejściówka. „Natura, którą pokazuję, to świat przeobrażony przez cywilizację. Jej produktem jest również moja wyobraźnia” – pisze twórca. Sekretne życie żurawi podpatruje Piotr Dziełakowski w ramach projektu „Żuraw w lesie”, którego elementem jest streaming z gniazda tych pięknych ptaków. Do ich domów wkroczymy i my, odwiedzając wystawę w Domu Muz.

Z pięknem oko w oko Prócz wystaw czeka nas szereg spotkań ze znakomitymi twórcami, podczas których zaprezentują oni swoje dzieła. Gościem specjalnym Sztuki Natury będzie Gustav Kiburg – holenderski fotograf i podróżnik.

Jest perfekcjonistą, który stara się wyczekać na idealny moment, by jak

Graf. Paulina Czarnecka

najmniej ingerować w zdjęcia po ich wykonaniu. Ze swoim filmem „W trosce o bagna” przyjadą do Torunia Bożena i Jan Walencikowie – wybitni twórcy z olbrzymim dorobkiem (ponad 50 filmów). O ich najnowszym obrazie napisano, że jest „balladą filmową o przyrodzie i zżytych z nią ludziach, (…) o nieuchronnym przemijaniu i (…) o ludzkiej tęsknocie”. Tegorocznymi gośćmi festiwalu będą również: Paweł Vogelsinger - filmowiec i badacz polskich rzek, Paweł Wrona – fotograf dzikich zwierząt i roślin, doskonale znany bywalcom festiwalu fotograf i filmowiec Michał Ogrodowczyk (pokaże film „Ptaki”) oraz podróżnik i fotograf Mateusz Ściborski.

Jak co roku wręczona zostanie nagroda za znaczący wkład w rozwój fotografii i filmu przyrodniczego. Jej laureatem jest znakomity kompozytor Michał Lorenc.

Warto dodać, że zanim festiwal dotrze do Torunia, wydarzenia odbędą się także w Brodnicy (20.11.) i Bydgoszczy (22.11.).

Szczegóły na www.sztukanatury.pl. (mak)

11/LISTOPAD/2019

5

Światła na władzę Ważne tematy, świetna literatura, popisowe role, wybitni twórcy – te wszystkie elementy mieszczą się w kameralnej formule tego festiwalu. 22-24 listopada w Baju Pomorskim odbędą się 34. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora.

Tegoroczny festiwal w wielu odsłonach odnosić się będzie do historycznych wydarzeń i realnych postaci. Przedstawienia skupią się na analizie zjawisk związanych z władzą, pokażą jej wynaturzenia i ich dramatyczne skutki dla zwykłych ludzi. Niektóre spektakle pozwolą nam wszakże na te trudne kwestie spojrzeć z uśmiechem.

Despoci na scenie Brytyjski artysta Pip Utton pokaże w Toruniu dwa przedstawienia.

W pierwszym wcieli się w samego Adolfa Hitlera. Jak zapowiadają twórcy, nie będzie to parodia dyktatora, lecz analiza procesów

11/LISTOPAD/2019

6

zachodzących w świadomości społeczeństwa, które doprowadziły do przejęcia władzy przez nazistów. Na festiwalu w Edynburgu nazwano ten spektakl jednym z najbardziej ekscytujących monodramów ostatniej dekady. Oglądając „Grając Maggie” publiczność odbędzie z kolei audiencję u samej Margaret Thatcher, która w czasach sprawowania rządów w Wielkiej Brytanii miała tyluż zagorzałych zwolenników, co zaciekłych przeciwników. Warto dodać, że Pip Utton będzie też bohaterem kolejnej publikacji w poświęconej monodramistom serii „Czarna książeczka z Hamletem”, której promocja odbędzie się na festiwalu.

Kolejny despotyczny władca ożyje na scenie za sprawą Aleksandra Rubinkovasa z Litwy w spektaklu „Koba/Stalin”. Opowieść o jednej z najstraszliwszych postaci XX wieku snuć będzie w przedstawieniu przyjaciel Dżugaszwilego – Fudżi. Spektakl zagości w Toruniu po raz kolejny. W 2015 r. otrzymał on na festiwalu nagrodę dziennikarzy.

To nie koniec historycznych postaci, które przewiną się przez scenę Baja Pomorskiego w listopadowy weekend. Na inaugurację

festiwalu w ikonę światowego dziennikarstwa wcieli się świetna Ewa Błaszczyk. Bohaterka spektaklu „Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam” przeprowadziła wywiady m.in. Henrym Kissingerem, ajatollahem Chomeinim, Lechem Wałęsą, Muammarem al-Kadafim, Federico Fellinim, Jasirem Arafatem, Indirą Gandhi, Haile Selassie i Seanem Connerym. Z powodu swoich antyislamskich przekonań była przez środowiska lewicowe uznawana za rasistkę. Inni doceniali jej wnikliwe spojrzenie na rzeczywistość i dziennikarską odwagę. Twierdziła, że pisze o wojnie, bo ona odsłania to, co w ludziach prawdziwe.

Między fikcją a faktem Postacią realną, która znalazła swoje odzwierciedlenie w literaturze, jest Matka Makryna – żyjąca w XIX w. oszustka podająca się za zakonnicę.

Opowiadając o swoim rzekomym męczeństwie za wiarę, poruszyła m.in. serca naszych romantycznych wieszczów, a nawet samego papieża.

Spektakl na podstawie tekstów Juliusza Słowackiego oraz Jacka Dehnela przedstawi nestorka polskiego monodramu Irena Jun. Niezwykle ważną postacią jednoosobowego teatru jest także Wiesław Komasa. W przedstawieniu „Jak się wszystko dziwnie plecie”, które artysta przywiezie na festiwal, połączone zostały fragmenty opowiadań Brandstaettera „Ja jestem Żyd z Wesela” oraz „Wesela” i „Studium o Hamlecie” Wyspiańskiego. „Życie w opowiadaniu Romana Brandstaettera i kreatywność teatralna tego samego życia w Weselu Stanisława Wyspiańskiego budują smutny los bohatera mojego monodramu” – pisze Wiesław Komasa.

Szekspirowska fikcyjna postać kompana króla Henryka V będzie boha-

terem spektaklu „Fal/Staff” w wykonaniu Krzysztofa Gordona.

To poruszająca historia człowieka odtrąconego przez przyjaciela, gdy ten doszedł do władzy.

Zabawne opowiadania rosyjskiego mistrza satyry posłużyły Wojciechowi Kowalskiemu do stworzenia spektaklu „Homosovieticus, czyli o praźródłach naszego stanu, czyli ciągle aktualny opis obyczajów z czasów Michaiła Zaoszczenki”. Wspierając się dźwiękiem akordeonu i piosenkami, Kowalski będzie przekonywał, że komunizm wciąż jeszcze na dobre nie wyprowadził się z naszych głów. Portret Polaków na emigracji stworzy z kolei w „Pojedynku” Bartosz Rułka - laureat Festiwalu „Sam na Scenie” w Słupsku. Spektakl inspirowany jest „Transatlantykiem” Gombrowicza, ale - jak twierdzi twórca - to „indywidualna, groteskowa opowieść żyjąca własnym życiem”. Gorzkiego humoru nie zabraknie również w „Zgadze” na motywach powieści Nory Ephron w wykonaniu Doroty Stalińskiej. Artystka wcieli się w ciężarną autorkę książek kulinarnych, która właśnie odkryła, że jej drugi mąż ma romans z żoną pewnego dyplomaty.

Festiwalowi towarzyszyć będzie wystawa „Aktorzy w sztuce monodramu”, zaś Klub Krytyki Teatralnej zaproponuje debatę „Teatr jednego aktora wśród polityków”, którą prowadzi Tomasz Miłkowski. (mak)

11/LISTOPAD/2019

7

Wydarzenie miesiąca

Złote Żaby. Powrót Dwadzieścia lat po ostatniej toruńskiej edycji do naszego miasta wraca Międzynarodowy Festiwal Filmowy „EnergaCamerimage”.

Odbędzie się on 9-16 listopada i jest szansa, że teraz ulokuje się u nas na dłużej.

Międzynarodową, rozpoznawalną na świecie imprezę, kierującą uwagę przede wszystkim na sztukę operatorską, powołał do życia w 1993 r.

Marek Żydowicz, prezes Fundacji Tumult. Ostatnia toruńska edycja odbyła się w 1999 r. W kolejnych latach (2000-2009) festiwal przeniesiony został do Łodzi, a następnie (2010-2018) do Bydgoszczy. Powrót tego wydarzenia wiąże się także z planami budowy w Toruniu obiektu służącego jego potrzebom oraz powołania instytucji kultury pod nazwą Europejskie Centrum Filmowe Camerimage. Umowę w tej sprawie pod koniec września podpisali przedstawiciele Skarbu Państwa, Gminy Miasta Toruń oraz Fundacji Tumult, a następnie stosowną uchwałę pojęła rada miasta. W praktyce oznacza to, że festiwal na kolejne 20 lat ma się zakotwiczyć w Toruniu, zaś do 2025 r. na terenie Jordanek, w sąsiedztwie siedziby centrum kulturalno-kongresowego, ma powstać nowy gmach. Sama instytucja swoją działalność rozpocznie już w przyszłym roku. Oczywiście najważniejszym zadaniem centrum będzie organizacja festiwalu, ale działalność placówki ma być znacznie szersza. To m.in. aktywność o charakterze wystawienniczym, naukowym, kulturalnym i edukacyjnym w zakresie kinematografii i kultury audiowizualnej. Zanim jednak to wszystko nastąpi, przed nami 27. Festiwal EnergaCamerimage. Jak zawsze można się spodziewać przede wszystkim poruszających wizualnie filmów, a także wielu wspaniałych gości.

Wszystkie oblicza Greenawaya Nagrodę za Całokształt Twórczości dla Reżysera otrzyma w tym roku wielki brytyjski wizjoner kina Peter Greenaway. „Jest artystą, który 11/LISTOPAD/2019

8

myśli i oddycha obrazami, zarówno ruchomymi, jak i statycznymi, ponieważ jego pierwszą i do dziś najważniejszą miłością jest malarstwo” – piszą organizatorzy. Twórczość Petera Geenawaya zaprezentowana zostanie na festiwalu kompleksowo. Oprócz retrospektywy filmów, w Centrum Sztuki Współczesnej pokazana zostanie też przekrojowa wystawa, na której będzie można spotkać się z artystą oko w oko. Autorką koncepcji ekspozycji jest żona reżysera, także artystka multimedialna Saskia Boddeke. Wystawa „Artuum Mobile: Świat Saskii Boddeke & Petera Greenawaya” złoży się z trzech części. Pierwszym elementem będzie instalacja stworzona przez Boddeke, w skład której wejdą teksty, rzeźby i malarstwo Greenawaya, a całości towarzyszyć będzie muzyka Luki D’Alberto. Praca odnosić się będzie do biblijnego motywu czterech jeźdźców Apokalipsy.

- Żyjemy w czasach, w których apokalipsa może zdarzyć się w każdej chwili – mówił podczas konferencji prasowej dyrektor festiwalu oraz kurator programowy CSW Marek Żydowicz. - Od nas zależy, czy będziemy umieli znaleźć różnicę między chorobą a zarazą, złością a nienawiścią i wojną albo czy znajdziemy lekarstwo na to, co sami prowokujemy w otaczającej nas naturze. Ta instalacja w piękny, plastyczny sposób stawia pytania, które każdy z nas powinien sobie zadać.

Druga część wystawy wprowadzi nas do atelier artysty. Znajdziemy tu przedmioty, którymi otacza się on podczas pracy. Na trzy dni w zainscenizowanej pracowni zasiądzie sam Peter Greenaway, by stworzyć nowe kompozycje. Wszystko to zostanie udokumentowane, a po jego wyjeździe film będzie wyświetlany na stole służącym mu do pracy. W tej przestrzeni pojawi się także ok. 90 obrazów i rysunków Greenawaya, pochodzących z różnych cyklów powstałych w ciągu ostatniej dekady. Dopełnieniem wystawy będzie Nieme Kino, gdzie zwiedzający, zasiadłszy w wygodnych kanapach,

Wydarzenie miesiąca

obejrzą film dokumentalny „Alfabet Greenawaya”, opowiadający o artystycznym małżeństwie oraz ich córce Pip/Zoë.

Wystawa czynna będzie od 10 listopada aż do 1 marca przyszłego roku.

Oczywiście Peterowi Greenawayowi poświęcone będzie również specjalne pasmo festiwalowe, na które złoży się jedenaście filmów. Zobaczymy w nim nie tylko jego twórczość (m.in. „Kontrakt rysownika” i „Straż nocną”), ale także produkcje innych twórców inspirowane malarstwem (m.in. „Siódmą pieczęć” Bergmana, „Andrieja Rublova” Tarkowskiego i „Edvarda Muncha” Watkinsa). „Filmy Greenawaya nie posiadają często fabuł w tradycyjnym, literackim tego słowa znaczeniu, jednak jego erudycyjne projekty filtrują przez wyobraźnię reżysera rozmaite zagadnienia – od pojęcia darwinizmu w Zet i dwa zera po koncepcję odpowiedzialności artysty wobec sztuki w Brzuchu architekta” – piszą organizatorzy EnergaCamerimage.

Dorobek doceniony Znakomitych gości będzie na festiwalu oczywiście więcej. Nagrodę za Całokształt Twórczości odbierze amerykański operator, prezydent Amerykańskiej Akademii Filmowej w latach 2017-2019 John Bailey. Artysta odpowiada za zdjęcia do takich filmów, jak „Bulwarowe noce”, „Amerykański żigolak”, „Ludzie-koty”, Fot. Igor Mandic

11/LISTOPAD/2019

9

Wydarzenie Nowe wystawy miesiąca przyjęcia ich perspektyw” – piszą organizatorzy. Artystka wystąpi 7 listopada w Dworze Artusa z recitalem „Przeżyjmy to jeszcze raz”.

Najlepsi z najlepszych „Zwyczajni ludzie”, „Słodko-gorzka autostrada”, „Silverado” czy „Dzień świstaka”. Lista prestiżowych nagród, które zdobył za swoją pracę, jest imponująca.

Nagrodę im. Krzysztofa Kieślowskiego odbierze znakomity aktor Edward Norton. Artysta na dużym ekranie zadebiutował w „Lęku pierwotnym”. Świetne kreacje stworzył również m.in. w „Więźniu nienawiści”, „Podziemnym kręgu”, „25. godzinie”, „Malowanym welonie”, „Iluzjoniście”, „W cieniu chwały” i w „Birdmanie”. W 2000 r. stanął po obu stronach kamery, reżyserując i grając w komedii „Zakazany owoc”. Na festiwalu pokazany zostanie jego najnowszy film „Osierocony Brooklyn”. Artysta znany jest również ze swojej działalności charytatywnej.

Za wybitne osiągnięcia w filmie dokumentalnym nagrodzona zostanie czeska reporterka Helena Třeštíková. Artystka tworzy od ponad 50 lat.

Szczególnie ważnym tematem jej pracy są przemiany społeczne, jakie nastąpiły w jej kraju po aksamitnej rewolucji. Istotne miejsce w jej dorobku stanowi cykl „Marriage Stories”, w którym przez 35 lat śledziła ona losy małżeństw, tworząc znakomity portret ludzkich losów. Na festiwalu zobaczymy oczywiście kilka filmów Třeštíkovej.

Specjalną Nagrodę EnergaCamerimage dla Reżysera za „wytyczanie nowych ścieżek dla języka filmowego” otrzyma doskonale znany na świecie polski twórca Lech Majewski, częsty gość festiwalu. Artysta oprócz filmów tworzy także prace malarskie, komponuje, jest pisarzem i poetą. Do jego najbardziej znanych dzieł należy film „Młyn i krzyż”, w którym ożywił obraz Pietera Bruegla starszego. Na festiwalu pokazana zostanie jego najnowsza produkcja „Dolina Bogów”, nasycona symboliką, wizjonerska i wielowątkowa opowieść z Joshem Hartnettem i Johnem Malkovichem w rolach głównych.

Jak co roku nie zabraknie również Konkursu Etiud Studenckich.

Złota, Srebrna i Brązowa Kijanka wyłonione zostaną spośród 22 propozycji. Od 2010 roku w ramach festiwalu organizowany jest również Konkurs Debiutów Operatorskich (7 filmów, w tym „Słodki koniec dnia” Jacka Borcucha ze zdjęciami Michała Dymka) oraz Konkurs Debiutów Reżyserskich (9 filmów). W Konkursie Teledysków publiczność zobaczy m.in. produkcje dla takich wykonawców, jak Foals, Mark Ronson i Miley Cyrus, Rammstein, Jon Hopkins i The Chemical Brothers. W First Look ocenione zostaną piloty seriali telewizyjnych, m.in. „Czarnobyla”, „Genialnej przyjaciółki”, „MotherFatherSon” i „Homecoming”.

Wśród nagrodzonych znajdzie się także polska aktorka Ewa Dałkowska. Jej kreacje podziwialiśmy w filmach Wajdy, Majewskiego, Holland, Zanussiego, Barańskiego i Szumowskiej, a także licznych sztukach teatralnych. „Przez kolejne dekady Dałkowska wcielała się w cyganki, przestępczynie, prostytutki, kobiety fatalne oraz inne naznaczone trudami życia wyraziste bohaterki, ale poszukiwała też postaci introwertycznych, żyjących bez większego hałasu, zmuszając widza do próby

Poza licznymi pasmami filmowymi na tegorocznym EnergaCamerimage zaplanowano szereg spotkań z twórcami, seminaria i pokazy sprzętu. Centrum festiwalowe znajdzie się na Jordankach. Pokazy dokumentów odbędą się w Teatrze Horzycy. Pozostałe miejsca festiwalowe to: Cinema City, Kino Centrum w CSW oraz X LO, gdzie mieścić się będzie Centrum Warsztatów Filmowych. Szczegóły na www.camerimage.pl. (mak)

11/LISTOPAD/2019

10

Filmem otwarcia festiwalu będzie „Oficer i szpieg” najnowsze dzieło Romana Polańskiego (zdjęcia Paweł Edelman). Thriller na podstawie powieści Roberta Harrisa otrzymał na festiwalu w Wenecji Wielką Nagrodę Jury oraz nagrodę FIPRESCI. Trzon festiwalu stanowią oczywiście konkursy. W konkursie głównym o Złotą Żabę, gdzie nagradzane są filmy „których obraz spełnia szczególną rolę w opowiadaniu historii” powalczy trzynaście produkcji. Będą to: „Amundsen”, „Bolden”, „Dwóch papieży”, „Irlandczyk”, „Joker”, „The Last Black Man in San Francisco”, „Le Mans ’66”, „Malowany ptak”, „Obrazy bez autora”, „Obywatel Jones”, „Oficer i szpieg”, „Osierocony Brooklyn”, „Shadow”. W Konkursie Filmów Polskich zobaczymy: „Boże Ciało”, „Ikara. Legendę Mietka Kosza”, „Pana T.”, „Słodki koniec dnia”, „Ukrytą grę” oraz „Wszystko dla mojej matki”.

Tu nagrodę otrzyma zarówno autor zdjęć, jak i reżyser. Jedenaście filmów wyselekcjonowano do Konkursu Długometrażowych Filmów Dokumentalnych „Obraz Świata i Świat w Obrazach”, w którym docenieni zostaną najlepsi autorzy zdjęć. Komu non-fiction będzie mało, może też śledzić Konkurs Krótkometrażowych Filmów Dokumentalnych, w którym znajdzie się 16 produkcji.

CENTRA KULTURY CENTRUM KULTURALNO-KONGRESOWE JORDANKI al. Solidarności 1-3, tel. kasa biletowa: 56 642-43-79 www.jordanki.torun.pl Wspomnienie o Ryszardzie Riedlu: Sebastian Riedel & Cree 2.11. (sobota), godz. 19.00 W tym roku przypada 25. rocznica śmierci Ryszarda Riedla. Sebastian Riedel i zespół Cree postanowili uczcić twórczość legendarnego wokalisty zespołu Dżem serią koncertów. Zespół Cree został założony w 1993 r. Mottem zespołu są słowa często używane przez Sebastiana Riedla „Żeby żyć trzeba grać, żeby grać trzeba żyć”. Organizator: Adria Art. Bilety: 50-120 zł Michał Bajor - Kolor Cafe. Przeboje włoskie i francuskie 3.11. (niedziela), godz. 18.00 Artysta zaprezentuje nowy program, oparty na premierowym wydawnictwie płytowym. Organizator: Impresariat Artystyczny Impart. Bilety: 85, 105, 125 zł Nowy Jork. Prohibicja, 20.11. (środa), godz. 19.00 Muzyczna opowieść o narodzinach nowoczesnego świata, historia wielkiej amerykańskiej metropolii z lat 20. ubiegłego stulecia, którą rządziły jazz, mafia i prohibicja. W 20 songach poznajemy najważniejsze momenty historii Nowego Jorku w czasach prohibicji, odkrywamy świat nielegalnego biznesu i zanurzamy się do wnętrza miasta grzechu. Opowieść staje się przewrotnym, popkulturowym moralitetem, w którym pytamy o szanse ocalenia przed zagładą. Obsada: Katarzyna Zielińska, Ewa Konstancja Bułhak / Magdalena Smalara, Kacper Kuszewski, Rafał Królikowski / Marcin Przybylski

podąża własną drogą i jest wierny swoim pomysłom i estetyce. Kunsztownie skonstruowane teksty, bogactwo instrumentów, pasja i doskonałe aranżacje . Organizator: Adria Art. Bilety: 70-130 zł Mrozu – Aura Tour, 27.11. (środa), godz. 20.00 Producent muzyczny, kompozytor, który łączy bluesa, soul i rock and rolla. Jest zdobywcą wielu muzycznych nagród, szturmem podbił listy przebojów. Trzeci album „Rollercoaster” uzyskał status platynowej płyty. „Zew”, który był nominowany do Fryderyków i pokrył się złotem. Pod koniec lutego ukazał się singiel „Napad”, promujący najnowszy, piąty album „Aura”. Rok 2019 jest dla artysty wyjątkowy, również ze względu na okrągłą, dziesiątą rocznicę działalności na scenie.

Organizator: Adria Art. Bilety: 50-125 zł

Pawbeats Orchestra, 28.11. (czwartek), godz. 19.00 Pawbeats a właściwie Marcin Pawłowski to urodzony w Bydgoszczy kompozytor, producent muzyczny i multiinstrumentalista. Autor płyt „Utopia”, „Orchestra”,”Chakra” w duecie z Kalim, czy też wydanej w 2018 roku „OUT”. Pawbeats Orchestra to pierwszy w Polsce stale koncertujący projekt producencki związany z hip-hopem. Na jednej scenie w towarzystwie live bandu wystąpią wokaliści, raperzy, a także orkiestra smyczkowa. Organizator: Agencja Muzyczna Union: Bilety: 99 zł – 159 zł Kasia Kowalska, 30.11. (sobota), godz. 18.00 Jedna z najbardziej rozpoznawalnych artystek na polskiej scenie muzycznej. W swoim dorobku posiada wiele prestiżowych nagród: Fryderyki, Superjedynki, MTV European Music Awards, oraz ponad milion sprzedanych płyt. Każdy z jej albumów pokrył się kilkukrotną platyną.

W 2018 r. obchodziła jubileusz 25-lecia pracy artystycznej i wydała swój nowy album „Aya”, na który jej fani czekali aż 10 lat. Podczas koncertów Kasi Kowalskiej nie brakuje największych przebojów, a także utworów z najnowszej płyty. Organizator: Impresariat Artystyczny Impart. Bilety: 75-120 zł (koncerty Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej w dziale TOS, spektakle Impresaryjnego Teatru Muzycznego w dziale Teatry, innych w dziale Inni organizatorzy)

Organizator: Adria Art. Bilety: 80-150 zł

Coma – Game Over Tour, 21.11. (czwartek), godz. 19.00 Zespół znany przede wszystkim z energetycznych i widowiskowych koncertów, łączących w sobie elementy poezji, muzyki, teatru i filmu. Zespół zapowiedział zawieszenie działalności po 21 latach na scenie. Ostatnia trasa koncertowa nosi nazwę „Game Over”.

Jezioro Łabędzie, 24.11. (niedziela), godz. 19.00 Opowieść o walce dobra ze złem, o potędze miłości i uczuciu przekraczającym granice życia i śmierci. Na scenie wystąpi legendarny i najsłynniejszy rosyjski Balet Smirnova, poza granicami Rosji bardziej znany jako Moscow City Ballet. Ich występy charakteryzują olśniewające kostiumy, imponująca choreografia i urzekająca scenografia. Organizator: High Note Events. Bilety: 129-169 zł Nabucco, 25.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Dzieło Verdiego, które od momentu premiery wpisało się w stały repertuar największych scen operowych świata. Wzniosła i przepełniona emocjami muzyka wzrusza publiczność już od ponad 200 lat. W rolę tytułową wcieli się charyzmatyczny Giulio Boschetti o niepowtarzalnej barwie głosu. Obok niego wystąpią m. in.: Silvia Rampazzo (Abigaile), Aksana Yakushevich (Fenena), Damian Konieczek (Zaccaria), Monika Piechaczek (Anna), Jarosław Zawartko (Arcykapłan). Roncole Verdi Orchestra and Choir poprowadzi Jerzy Salwarowski. Agencja Artystyczna Pro Musica. Bilety: 95-170 zł Raz Dwa Trzy – Ważne Piosenki, 26.11. (wtorek), godz. 19.00 Podróż po świecie muzycznych inspiracji zespołu. Na ich tle Adam Nowak snuje opowieść o życiu, miłości i zakamarkach ludzkiej duszy. Zespół od lat

CENTRUM KULTURY DWÓR ARTUSA Rynek Staromiejski 6, tel. 56 655-49-39 www.artus.torun.pl Artus Festival 2019: Roma Gąsiorowska – spotkanie, 3.11. (niedziela), godz. 18.30 Nie tylko aktorka, ale także reżyserka, producentka, projektantka mody, założycielka szkoły aktorskiej, wykładowczyni Gdyńskiej Szkoły Filmowej, a także pomysłodawczyni i dyrektorka artystyczna W-arte!

Open Art Space. Wstęp wolny Agata Karczewska – koncert, 6.11 (środa), godz. 19.00 Wschodząca gwiazda indie folku i alternatywnego country. Swoją twórczość opiera na minimalistycznej warstwie dźwiękowej oraz szczerych tekstach. Jej płyta „I’m Not Good at Having Fun” była płytą tygodnia radiowej Trójki. Bilety: 25 zł ulgowy, 30 zł normalny Jacek Braciak – spotkanie, 18.11. (poniedziałek), godz. 18.30 Ma za sobą wiele ról filmowych, teatralnych oraz dubbingowych. Za jego najlepsze role uznaje się kreacje w filmach Wojtka Smarzowskiego. Za postać księdza Leszka Lisowskiego w „Klerze” otrzymał Orła w kategorii Najlepsza Główna Rola Męska na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Sam przyznaje: „Moje role to zlepek moich cech prywatnych i tego, co wynika ze scenariusza.” Wstęp wolny

11

Art-Lab – warsztaty dla rodzin z dziećmim 23.11. (sobota), godz. 13.00 Artystyczne laboratorium, które pozwala bez patosu oswoić się z różnymi gatunkami sztuki oraz przygotować do tego, by w przyszłości dzieci stały się jej świadomymi odbiorcami. W tym roku zajęcia muzyczno-artystyczne, podzielone na dwa moduły: granie na bananach oraz skreczowanie na gramofonach DJ-skich. Bezpłatne wejściówki do odbioru w kasie Dworu Artusa i na artus.torun.pl Koncerty showcase 23.11. (sobota), godz. 18.00 Myrra Rós i Samoaja Koncerty prezentują młodych, obiecujących artystów.

Myrra Rós jest jedną z najbardziej cenionych singer/songwriterek w Islandii. Artystka występowała już kilkakrotnie w Polsce. Jej muzyka chwyta ze serca prostotą i szczerością, a teksty niejednokrotnie wywołują uśmiech i łzy. Wraz z zespołem promować będzie trzeci album „Thought Spun”. Samoaja to alternatywny, folkowy zespół z Kokkola w Finlandii, który powstał w 2015 r. Muzyka łączy skandynawskie przestrzenie ze współczesnym songwriterskim folkiem, tworząc piękne i hipnotyzujące brzmienie.

24.11. (niedziela), godz. 18.00 Zagi i Chris Noah Zagi ma na swoim koncie trzy albumy. Jej piosenki opowiadają historie z życia artystki. Jest laureatką znaczących nagród – I miejsce na Konkursie Piosenki Poetyckiej w Gnieźnie, I miejsce w XXIII Zimowej Giełdzie Piosenki w Opolu, I miejsce w Konkursie Muzyki niePOPularnej. Chris Noah z Łotwy z powodzeniem łączy indie rocka z wyszukanym popem i chwytliwymi riffami. Ma jedwabiście gładką barwę głosu. W 2018 jego utwory grane były podczas największych lokalnych festiwali i wyprzedawanie solowych koncertów stało się normą. Pora na pierwszą wizytę w Polsce. Wstęp wolny Basia – koncert, 25.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Jedna z najsłynniejszych polskich wokalistek. Jedna z niewielu, które odniosły międzynarodowy sukces. W latach 80. podbiła listy przebojów piosenkami „Half a Minute” i „Get Out of Your Lazy Bed”. Publiczność na całym świecie doceniła jej unikatowy głos. W roku 2018 wydała „Butterflies”, piąty album w swoim dorobku. Artystce towarzyszyć jej będzie długoletni partner, klawiszowiec Danny White. Usłyszymy również znakomitych muzyków znanych z występów z najlepszymi (Simply Red, Tom Jones, Kylie Minogue).

Będą to: Giorgio Serci (gitara), Andres Lafone (bas), Ian Kirkham (saksofon/ klawisze) i Marc Parnell (perkusja). Miejsce: Aula UMK. Bilety: 119-179 zł, VIP 279 zł Tomasz Sekielski – spotkanie, 26.11. (wtorek), godz. 18.30 Dziennikarz telewizyjny i radiowy, który dał się poznać jako śledczy i demaskator, zajmujący się tematami trudnymi i często kontrowersyjnymi, również o charakterze politycznym. Tomasz Sekielski jest twórcą filmów dokumentalnych, reportaży telewizyjnych, a także autorem książek. Stworzył takie programy jak Teraz My!, Czarno na białym, czy Po prostu. W 2019 roku ukazał się dokument, którego jest współautorem, opowiadający o przypadkach pedofilii w polskim Kościele – „Tylko nie mów nikomu”. Wstęp wolny Sorry Boys - trasa Miłość 2019, 27.11. (środa), godz. 19.00 Jeden z najciekawszych zespołów polskiej sceny alternatywno-popowej zaprezentuje materiał ze świetnie przyjętego albumu „Miłość”. Zespół ma opinię grupy nowatorskiej i niebojącej się sięgać po nieoczywiste rozwiązania muzyczne. „Miłość” to pierwszy polskojęzyczny i najbardziej piosenkowy album Sorry Boys. Bilety: 40 zł ulgowy, 50 zł normalny Piotr Bukartyk i Ajagore – Raport z przesłuchania 28.11. (czwartek), godz. 19.00 Efekt spotkania wyjątkowych osobowości na polskiej scenie muzycznej: Piotra Bukartyka – znakomitego tekściarza, charakterystycznego wokalisty, wnikliwego obserwatora rzeczywistości i muzyków grupy Ajagore

12

– instrumentalistów, niedających się zamknąć w żadne stylistyczne ramy – od jazzu, rhythm n’ bluesa przez amerykański folk, country, aż po nasze rodzime tradycje ludowe. Bilety: 40 zł ulgowy, 45 zł normalny Inne wydarzenia Święto zmarłych, Halloween i Día de Muertos – czyli jak wspominamy zmarłych, 2.11. (sobota), godz. 14.30 Czym jest Día de Muertos? Co to są Dziady i Zaduszki? Oraz dlaczego Halloween kojarzy się z dynią? Na te i wiele innych pytań znajdziecie odpowiedź na warsztatach plastycznych. Nie zabraknie zdobienia tradycyjnych meksykańskich instrumentów muzycznych - marakasów.

Wykonamy również zwariowane halloweenowe origami - dynie, duchy i nietoperze, które pokolorujemy na fantazyjny kolor.

Dla dzieci z opiekunami, młodzieży oraz osób dorosłych. Bilety: 10 zł, 25zł bilet rodzinny (2+2)

Ostatnia wieczerza, 5.11. (wtorek) godz. 18.30, finisaż 27.11. godz. 18.00 wystawa Jerzego Murawskiego Wystawa będąca kroniką „żywych obrazów”, wzorowanych na fresku Leonarda da Vinci. W 2019 r. mija pięćsetna rocznica śmierci artysty. godz. 19.00 Wykład prof. Tadeusza Cegielskiego Wykład towarzyszy wystawie. Wystawa jest pretekstem, aby na nowo spojrzeć na dobrze znane tematy i odczytać z ich artystycznego zapisu coś więcej niż udawało się nam dotąd.

Wstęp wolny

Ewa Dałkowska - recital, 7.11. (czwartek), godz. 19.00 Występ w ramach 27. Festiwalu Energa Camerimage. Choć w życiu Ewy Dałkowskiej od filmu często ważniejszy był teatr, w którym święciła sukcesy już od początku lat 70., kino bardzo szybko doceniło jej nieprzeciętny talent. Dałkowska wystąpi z recitalem „Przeżyjmy to jeszcze raz” wraz z zespołem wspaniałych muzyków. Bilety: 30 zł, 20 zł ulgowy O Leonardo, dlaczego tak się trudzisz? - wykład 22.11. (piątek), godz. 18.30 Bohaterem wykładu Łukasza Wudarskiego jest Leonardo da Vinci.

Jeden z największych artystów w historii świata, geniusz renesansu, twórca uznawany za symbol wielowymiarowości. Wydarzenie jest dopełnieniem wystawy pt. „Ostatnia wieczerza”. Wstęp wolny Gala Operowo-Operetkowa – koncert Sonori Ensemble 8.11. (piątek), godz. 18.00 Przebojowy koncert, podczas którego zabrzmią czardasze, walce, toasty, miłosne arie i duety, sceny operowe i operetkowe, a także standardy jazzowe, pieśni neapolitańskie i popularne piosenki. W programie najsłynniejsze sceny z oper: Carmen, Opowieści Hoffmanna, Lakme, Don Giovanni i in., a także wiedeńskie przeboje operetkowe, jak Księżniczka Czardasza, Zemsta nietoperza, czy Wesoła wdówka.

Nie zabraknie wirtuozerskich popisów pianistycznych oraz słowa wiążącego. Bilety: 60 zł normalny Teatr Reset – spektakl improwizowany, 13.11. (środa), godz. 19.00 Grupa na żywo tworzy emocjonalne, pełne zaskoczeń historie. Bywa zabawnie, lirycznie, zawsze jest inaczej. Bilety: 10 zł ulgowy, 15 zł normalny Dyskusyjny Kobiecy Klub Filmowy „Szpulka” – Królowa Kier – pokaz filmu i dyskusja, 21.11. (czwartek), godz. 18.30 Połączenie kina psychologicznego z erotycznym dramatem, stworzone przez niezwykle utalentowane kobiece trio: reżyserkę May el-Toukhy, scenarzystkę Maren Louise Käehne i wybitną duńską aktorkę Trine Dyrholm („Komuna”, „Wesele w Sorrento”). Film pozwala spojrzeć

na pożądanie z kobiecego punktu widzenia. Po seansie rozmowa o filmie.

Dyskusję poprowadzą członkinie grupy Toruńskie Dziewuchy.

Bilety: 1 zł pół godziny przed seansem. Bezpłatna opieka dla dzieci od 3 roku życia

Cisza jak ta – koncert, 21.11. (czwartek), godz. 19.00 Jesienna trasa koncertowa zespołu obfitować będzie w dobre emocje, które zespół otrzymał latem podczas trasy Bieszczadzkiej. Było tam mnóstwo radości, wspólnego śpiewania, chwil magicznych, a wszystko pod bieszczadzkim niebem. Ciszaki zapowiadają że wszystko, czego tam doświadczyli, wplotą w jesienne koncerty. Bilety: 40 zł Zwiedzanie Dworu Artusa, 26.11. (wtorek), godz. 16.30

Po okiem przewodnika będzie można poznać wszystkie zakamarki budynku, wysłuchać prelekcji na temat jego historii, a także ciekawostek, których nie znajdzie się w przewodnikach turystycznych.

Bilety: 5 zł ulgowy, 10 zł normalny

Filmowe poniedziałki 4.11. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30

Bohaterem filmu jest uzależniony od alkoholu i narkotyków kapitan linii lotniczych. Podczas jednego z lotów maszyna, którą steruje, ulega awarii. W sprawie wypadku toczy się śledztwo. Kapitanowi nie pomaga fakt, że wykryto alkohol w jego próbkach krwi.

18.11. (poniedziałek), godz. 15.30

Historia trzech księży, którzy spotykają się w rocznicę katastrofy, którą przeżyli. Fabuła przedstawia upadek i zepsucie księży w polskim kościele katolickim.

Wstęp wolny. Ilość miejsc ograniczona. Bezpłatne wejściówki do odbioru pół godziny przed seansem. Jednej osobie przysługują 2 wejściówki. Brak możliwości rezerwacji wejściówek.

AKADEMICKIE CENTRUM KULTURY I SZTUKI „OD NOWA” ul. Gagarina 37a, tel. 56 611-22-66 www.odnowa.umk.pl Klub Od Nowa

Wieczór Podróżnika: Piotr Opacian – kajakiem przez dziki Oleniok 6.11. (środa), godz. 20.00 Piotr Opacian – podróżnik, kajakarz i fotograf przyrody, zainteresowany głównie Ameryką Południową, gdzie zorganizował już wiele wypraw. Za samotne przepłynięcie kajakiem Rio Madidi znajdującej się w Amazonii Boliwijskiej otrzymał statuetkę Kolosa 2005 i nagrodę dziennikarzy. Podróżował również do Afryki, w góry Ałtaju, na Syberię i na Spitsbergen. Instruktor kajakarstwa i członek Rady Kolosów w kategorii Wyczyn Roku. Opowie o rzece Oleniok – jednej z ostatnich wielkich i dzikich rzek na Ziemi.

Wstęp wolny

Koncert Happysad – 18+ Tour, gość: Noże, 7.11. (czw.), godz. 19.00 Jeden z najpopularniejszych rockowych zespołów w Polsce. Ma na koncie pięć złotych i dwie platynowe płyty. Mieszanka rocka alternatywnego i gitarowego. Grupa zagra numery z każdej płyty, przekrojowo, rzadko grane i te znane najbardziej. Jako gość formacja Noże. Bilety: 59 zł, 69 zł w dniu koncertu XXIV Colloquia Torunensia - Homo Novus – w poszukiwaniu nowego człowieka, 8.11. (piątek), godz. 17.00 Colloquia Torunensia nawiązują do tradycji historycznego wydarzenia: Colloquium Charitativum z 1645 roku, podczas którego zgromadzeni w Toruniu teolodzy katoliccy, luterańscy i kalwińscy podjęli wysiłek przywrócenia jedności między Kościołami, które reprezentowali. W 1995 r., w 350. rocznicę Colloquium Charitativum, Kuria Diecezjalna Toruńska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Urząd Miasta Torunia i Towarzystwo Naukowe w Toruniu podjęły inicjatywę wznowienia dialogu.

Program: • godz. 17.00 powitanie gości, wystąpienie JE Biskupa Wiesława Śmigla, chwila z poezją • godz. 17.30-19.00 dyskusja: „Drogi do nowego człowieka”, moderator prof. Marek Szulakiewicz. Uczestnicy: ks. prof. Henryk Paprocki „Nowy człowiek – perspektywa religijna”; prof. Zbigniew Strawrowski (UKSW) „Polityczne eksperymenty z człowiekiem”; prof. Piotr Duchliński (Ignatianum) „Ulepszanie człowieka – perspektywa filozoficzna”; prof. Tomasz Ciach (Politechnika Warszawska) „Nowe ciało z laboratorium inżynierii biomedycznej” • godz. 19.30-20.30 koncert: Kwartet Smyczkowy Arte Con Brio 23. Urodziny Radia Sfera – koncert Funkasanki, 9.11. (sob.), godz. 20.00 Wydarzenie rozpocznie się koncertem zespołu Funkasanki. Jest to duet powstały w 2015 roku, który tworzą Anna Kaptór i Przemysław Starachowski. Łączą muzykę elektroniczną, alternatywną i popową nie przejmując się gatunkami. W maju 2017 wydali debiutancki album „Funkasanki”. Wstęp wolny Stand Up – Marcin Zbigniew Wojciech, 10.11. (niedziela), godz. 20.00 Kwintesencja określenia „pozytywny wariat”. Komik, kabareciarz, stand-up’er. Występuje na scenie od 10 lat. Pracował w RMF FM. Występował w TVP2, Comedy Central oraz na Top Trendy.

Bilety: 25 zł, 30 zł – w dniu imprezy

Świat Od Nowa: Porządki po wyborach. Polska wciąż demokratyczna czy już miękko autorytarna? 13.11. (środa), godz. 20.00 Goście: dr Maria Wincławska, dr Wojciech Peszyński, WNPiB UMK. Prowadzący: prof. Marcin Czyżniewski. Za nami wybory samorządowe i parlamentarne, przed z kolei prezydenckie. O zmianach, które zaszły na scenie politycznej i w parlamencie, o tym czy PIS nie jest podgryzany przez swoich koalicjantów, czy utrzyma się pakt senacki, a także czy opozycja zdoła zewrzeć szyki w pracach Sejmu i w kampanii prezydenckiej opowiadać będą eksperci od wyborów. Wstęp wolny Koncert Fabrizio Walker, 14.11. (czwartek), godz. 20.00 Kostarykański artysta, który swoje muzyczne opowieści plecie, łącząc elementy tradycyjnych pieśni latynoamerykańskich, soulu, rocka, reggae, bolero, calypso oraz rapu. W 2010 roku dołączył do zespołu Infibeat – kolektywu inspirującego się jazzem, funkiem i brzmieniami karaibskimi. W 2016 roku zdecydował się na równoległą solową karierę nagrywając album „La Cola del Pescado”. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Elijah Brueggeman, z którym nagrał i wydał płyty „RitmosCimarronesVol.I” i „RitmosCimarronesVol. II” – obie nagrodzone w kategorii Best Latin Fusion Album. Kolejny solowy album „Leirundé” ukazał się w roku 2018, nagrany zaledwie w ciągu jednego dnia. Usłyszymy przekrój piosenek z dziesięciolecia jego muzycznej kariery. Wstęp wolny Koncert Paraliż Band, 15.11. (piątek), godz. 20.00 Paraliż Band powstał w 1996 roku. Od lat omijają nowe brzmienia i mody w muzyce jamajskiej. Ich utwory zbudowane są na klasycznym „marleyowskim” pulsie, pięknych melodiach, bogatym instrumentarium i ciekawych aranżacjach. Bilety: 20 zł Bielizna – koncert, 16.11. (sobota), godz. 20.00 Grupa założona w 1984 roku na czele z wokalistą i autorem tekstów Jarkiem Janiszewskim. Bielizna to niebanalne kompozycje z oryginalnym komentarzem do otaczającego świata. Bilety: 30 zł, 40 zł w dniu koncertu

13

Slam Poetycki, 18.11. (poniedziałek), godz. 20.00 Skrzyżowanie poezji i performance’u, stawiające na pierwszym miejscu kontakt poety z ludźmi. Słowo slam określa również imprezę, podczas której artyści przedstawiają swoje teksty, a publiczność ocenia na bieżąco treść wierszy i umiejętności oratorskie poety.

Spotkanie prowadzi Justyna Kłosińska. Wstęp wolny

Zakochaj się w języku francuskim! 19.11. (wtorek), godz. 18.00 Francuski jest językiem świata mody. O kanonach mody dyktowanych przez Wersal i kopiowanych niemal przez całą Europę opowie dr Krzysztof Trojanowski – adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa UMK, absolwent Instytutu Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego i studiów podyplomowych z zakresu XX-wiecznego dramatu, teatru i filmu w Studium Filologii Polskiej UMK oraz autor przekładów literackich i publikacji w języku polskim i francuskim z dziedziny kultury Francji i historii kina. Wstęp wolny 30. Toruń Blues Meeting Największy festiwal bluesowy w regionie i jeden z najstarszych festiwali bluesowych w Polsce 22.11. (piątek), godz. 19.00 Juwana Jenkins (USA/CZ/SK), Martyna Jakubowicz (PL), Noah Wotherspoon (USA), Doktor Blues (PL), Cotton Wing (PL) 23.11. (sobota), godz. 19.00 Walter Trout Band (USA), Smooth Gentlemen (PL), Lovesick Duo + One (IT/PL), Tortilla & Friends (PL), Outsider Blues (PL) Bilety: piątek 60 zł, sobota 140 zł; karnet 160 zł

Jazz Club: Tomasz Chyła Quintet, 27.11. (środa), godz. 20.00 Skład: Tomasz Chyła – skrzypce, Piotr Chęcki – saksofon, Szymon Burnos – fortepian, Konrad Żołnierek – kontrabas, Sławomir Koryzno – perkusja. Zespół wywodzący się z trójmiejskiego środowiska jazzowego, szturmujący przebojem polską scenę jazzową. Najważniejszym osiągnięciem grupy jest zdobycie Grand Prix 40. Międzynarodowego Festiwalu Jazz Juniors w Krakowie w grudniu 2016 roku.

Bilety: 10 zł studenci, absolwenci, 20 zł pozostałe osoby

Łukasz Drapała & Chevy – Potwory w trasie, 28.11. (czw.), godz. 20.00 Zespół powstał w 2017 r. w Szczecinie z inicjatywy wokalisty Łukasza Drapały i gitarzysty Tomka Jóźwiaka, którzy są również autorami wszystkich kompozycji. Od samego początku intensywnie koncertuje w Polsce i za granicą. Płyta „Potwory” to rodzaj autoterapii, rozliczenia ze słabościami i próba ujarzmienia złych duchów. Brzmienia od mocnych riffowych numerów, bezkompromisowych protest songów, po klimatyczne ballady. Bilety: 20 zł, 25 zł w dniu koncertu Kortez – trasa Przedpremierowo, 29.11. (piątek), godz. 20.00 Jeden z najbardziej charyzmatycznych i docenianych wokalistów na polskiej scenie muzycznej. Wielokrotnie nagradzany przez krytyków i publiczność. Debiutancka płyta Korteza „Bumerang” w 2019 roku pokryła się potrójną platyną. Kortez zagra przedpremierowo piosenki z nadchodzącej, nowej płyty. Koncert wyprzedany

Kino Niebieski Kocyk

14

Parasite, reż. Joon-ho Bong, Korea Południowa 2019, 4.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Thriller oraz czarna komedia w jednym, opowiadająca o ledwo wiążącej koniec z końcem rodzinie Ki-taek. W trafny sposób pokazuje, iż prawie każdy pragnie szansy na awans społeczny, lepsze życie oraz sukces finansowy, lecz tylko niektóre, bardzo często bezwzględne jednostki, są w stanie faktycznie tego dokonać.

(Nie)znajomi, reż. Tadeusz Śliwa, Polska 2019, 5.11. (wtorek), godz. 19.00 Debiut reżysera jest remakiem „Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie” z 2016 r. Opowiada o grupie przyjaciół, która podczas spotkania towarzyskiego decyduje się na pozornie niewinną grę, w której do końca jej trwania każdy z uczestników ma za zadanie odczytywać na głos każdą otrzymaną przez siebie wiadomość, a połączenia telefoniczne wykonywać w trybie głośnomówiącym. Z czasem jednak eksperyment zaczyna przybierać coraz bardziej dramatyczny obrót.

Downton Abbey, reż. Michael Engler, Wielka Brytania 2019, 6.11. (środa), godz. 19.00 Kontynuacja serialu, który opowiada o rodzinie szlacheckiej mieszkającej w dworze Downton Abbey. Akcja dzieje się rok później, w 1927 roku, kiedy mieszkańcy dworu dostają wiadomość o przyjeździe króla i królowej.

Czarny mercedes, reż. Janusz Majewski, Polska 2019, 12.11. (wtorek), godz. 19.00 Film na podstawie powieści pod tym samym tytułem. Akcja kryminału rozgrywa się w 1942 roku w Warszawie, gdzie nadkomisarz Rafał Król, próbuje rozwiązać tajemnicze morderstwo żony szanowanego adwokata. Wraz z rozwojem śledztwa na jaw wychodzą głęboko skrywane sekrety oraz powiązania z wysoko postawionym oficerem SS. Mowa ptaków, reż. Xawery Żuławski, Piotr Kielar, Polska 2019, 13.11. (środa), godz. 19.00 Jeden z najgłośniejszych tytułów tego roku, opowiada historie dwóch nauczycieli Mariana i Ludwika, którzy zostają wyrzuceni ze szkoły po tym, jak jeden z nich zagroził uczniom nożem. To dzieło pełne odważnych odniesień do historii oraz połączenia humoru z ostrym spojrzeniem na polską rzeczywistość.

Niebieski Kocyk dla dzieci: O Yeti!, reż. Jill Culton, Chiny USA 2019, 17.11. (niedz.), godz. 11.00 Film animowany. Historia nastoletniej Yi, która na dachu swojego apartamentowca spotyka młodego Yeti. Wraz ze swoimi przyjaciółmi dziewczynka organizuje niezwykłą, pełną przygód wyprawę, aby pomóc magicznemu stworzeniu powrócić do swojej rodziny.

Festiwal Kultury Buddyjskiej: Hannah, reż. Andrea Pallaoro, Belgia, Francja, Włochy 2017 18.11. (poniedziałek), godz. 17.00 Kameralny portret kobiety przechodzącej kryzys tożsamości. Nie jest w stanie stawić czoła rzeczywistości, dlatego pozostaje rozdarta między wypieraniem a wchodzeniem w relacje ze światem.

Mąż Hanny trafia do więzienia, ona zaś nie radzi sobie z samotnością i zaczyna tracić zmysły.

Wstęp wolny Portret kobiety w ogniu, reż. Céline Sciamma, Francja 2019 18.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Fabuła filmu rozgrywa się w XVIII-wiecznej Francji i opowiada historię malarki Marianne, która otrzymuje zlecenie namalowania portretu kobiety – Heloise. Arystokratka na początku nie jest z tego zadowolona, przez co Marienne musi malować portret bez jej wiedzy.

Boże Ciało, reż. Jan Komasa, Polska 2019, 19-20.11. (wtorek-środa), godz. 19.00 Historia 20-letniego Daniela, który podczas warunkowego zwolnienia z poprawczaka wyjeżdża na drugi koniec Polski aby pracować w stolarni. Zaprzyjaźnia się z proboszczem tamtejszej parafii.

Pod nieobecność duchownego, Daniel wykorzystuje sytuację i zaczyna udawać księdza. Jego metody ewangelizacji nie podobają się niektórym mieszkańcom, którzy jednak po pewnym czasie ulegają urokowi młodego duchownego.

Joker, reż. Todd Phillips, Kanada, USA 2019, 25-27.11. (poniedziałek- środa), godz. 19.00 Kolejna już filmowa interpretacja najsłynniejszego przeciwnika Batmana tym razem ukazuje Jokera jako strudzonego i nieradzącego sobie w relacjach z ludźmi komika Arthura. Z czasem otoczenie sprawia, iż mężczyzna nie może dłużej znieść swojej sytuacji życiowej i popada w obłęd.

Bilety: 12 zł studenci, 14 zł pozostałe osoby

Galeria 011

Siła KobieTY, do 11.11.

Pracownia Kurpiowska – wystawa plakatów 14.11. (czwartek), godz. 18.00, do 9.12.

Pracownia Kurpiowska to tak naprawdę małe biurko w mieszkaniu przy ul. Kurpiowskiej. Na tej niewielkiej przestrzeni wszystko tworzy się z pasji do fotografii i rękodzieła. W małym internetowym sklepiku można znaleźć kubeczki, torby, magnesy oraz fotografie w formie plakatów. Te ostatnie zagrają główną rolę na wystawie. Od fotografii botanicznych poprzez pejzaże, kolaże oraz grafiki. Autorką wszystkich prac jest Patrycja Dombrowska – założycielka Pracowni Kurpiowskiej i miłośniczka branży handmade.

Galeria Dworzec Zachodni

Wizytówka - wystawa końcoworoczna studentów kierunków artystycznych Wydziału Sztuk Pięknych UMK, do 4.11.

Malarstwo Łukasza Wodyńskiego - Total Chaos Imperium Upada 9.11. (sobota), godz. 18.00, do 27.11. Łukasz Wodyński – polski artysta wizualny, performer, ilustrator. Wykorzystuje klasyczne techniki rysunkowe i malarskie oraz techniki multimedialne. Jego twórczość skupia się wokół człowieka i jego egzystencji.

W 2010 roku obronił z wyróżnieniem dyplom z malarstwa w pracowni prof. Piotra Klugowskiego na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Wodyński poprzez obraz, dźwięk oraz tekst pragnie stworzyć radykalną przestrzeń

kontemplacji nad zagrożonym światem i istotą ludzką. Podczas otwarcia wystawy odbędzie się również performance.

Festiwal Sztuka Natury: fotografie Grzegorza Szkutnika - Obary 30.11. (sobota), godz. 11.00, do 15.12.

Wystawa z okazji zbliżającej się 45. rocznicy objęcia ochroną rezerwatową naturalnych fragmentów torfowisk przejściowych i wysokich typu subkontynentalnego, znajdujących się w zachodniej części kompleksu lasów Puszczy Solskiej. To wyjątkowe miejsce, jakim jest torfowiskowy rezerwat przyrody Obary, zafascynowało autora prac ponad 15 lat temu, gdy trafił w to miejsce po raz pierwszy. Na wystawie zaprezentowane zostaną wybrane fotografie przedstawiające charakterystyczne elementy krajobrazu rezerwatu przyrody, sfotografowane na przestrzeni czterech pór roku, wykonane w latach 2012-2019.

Na wystawy wstęp wolny Galerie czynne: poniedziałek-piątek w godz. 10.00-17.00, w dniu wernisażu godz. 18.00-21.00

Aula UMK, ul. Gagarina ul. Gagarina 11, tel. 56 611-42-74 Chińska Orkiestra Symfoniczna, 8.11. (piątek), godz. 19.00 Zespół tworzą utalentowani instrumentaliści, absolwenci renomowanych akademii muzycznych. Orkiestrze towarzyszyć będą znakomici chińscy soliści – śpiewacy operowi występujący na prestiżowych scenach międzynarodowych w Azji oraz w Europie. Są to laureaci wielu światowych konkursów. Od lat z powodzeniem łączą różne gatunki muzyczne. Łącznie na jednej scenie zobaczymy ponad 50 chińskich artystów, a w programie m.in. największe przeboje muzyki klasycznej, pieśni neapolitańskie oraz arie operowe i operetkowe, w tym kilka zaaranżowanych specjalnie na orkiestrę wyjątkowych arii chińskich. Zabrzmią m.in. takie przeboje jak: „Core ’ngrato”, „Musica proibita”, „No puede ser”, „Uwertura do Carmen”, „Quando men vo”, „Besamo Mucho”, „O Sole mio”, „Czardasz” i wiele, wiele innych. Ponadto podczas koncertu usłyszymy utwory Mozarta, Bizeta, Gounoda, ale również Chopina. Jedno z najsłynniejszych dzieł kompozytora wykona znakomita pianistka – Xuancen Guo. Bilety: 89-99 zł

Kabaret Młodych Panów, 9.11. (sobota), godz. 19.30 Premiera najnowszego programu kabaretu „To jest chore!”. Nowe pomysły, nowe skecze, nowi bohaterowie i nowe żarty! A oprócz tego? Powrót znajomych twarzy i ich dalsze perypetie. Nie zabraknie też śląskich akcentów. Bilety: 65-99 zł Spektakl: Berek, czyli upiór w moherze 2, 10.11. (niedz.), godz. 16.00 Anna i Paweł, para sąsiadów, których kiedyś połączyła nienawiść. Dziś, kiedy oboje odłożyli na bok swoje uprzedzenia, wzajemna niechęć zamieniła się w sympatię. Kiedy bezustanna, intensywna obecność Anny w życiu sąsiada doprowadza jego związek do rozpadu, Paweł postanawia coś z tym zrobić i znaleźć sąsiadce inne zajęcie. Co skutecznie odwróciłoby od niego uwagę starszej pani? Oczywiście mężczyzna! Problem w tym, że Anna, powodowana wyrzutami sumienia, wpada na niemal identyczny pomysł i rozpoczyna poszukiwania nowego partnera dla Pawła. Obsada: Ewa Kasprzyk, Maria Niklińska, Daniel Olbrychski, Antoni Pawlicki, Kamil Kula, Łukasz Płoszajski/Damian Kulec. Bilety: 75-110 zł Szlagiery z humorem, 11.11. (poniedziałek), godz. 17.00 Przedstawienie pełne muzyki i dobrego humoru. Wystąpią: Kola i Jula, Mariusz Kalaga, Krzysztof Hanke i Krzysztof Respondek czyli Kabaret Rak. Bilety: 60 zł

Spektakl: Kiedy kota nie ma… 17.11. (niedziela), godz. 15.30 Podróż poślubna do Saint Tropez? Tak! Ale w dwudziestą rocznicę ślubu ? Jak poradzą sobie z wzajemnymi uszczypliwościami dwa zabawne angielskie małżeństwa z 20-letnim stażem? Jak rozbudzić dziką namiętność w mężu fajtłapie? Jak zaimponować zmanierowanej zamożnej siostrze i nie zabić jej wędzonym łososiem? Obsada: Katarzyna Skrzynecka, Viola Arlak, Jacek Lenartowicz, Piotr Zelt, Wojciech Wysocki, Marta Wierzbicka, Aleksandra Grzelak. Bilety: 39-100 zł Teatr Piasku Tetiany Galitsyny - Królowa Śniegu, 21.11. (pt), godz. 18.30 Teatr Piasku zwyciężczyni programu „Mam Talent” zaprasza na rodzinną odsłonę tej ponadczasowej historii, opowiedzianej śniegiem, piaskiem i światłem. Spektakl polecany jest dla dorosłych oraz dzieci od 5. roku życia. Bilety: 25-85 zł Koncert: LemOn akustycznie, 22.11. (sobota), godz. 19.00 W aranżacjach akustycznych zabrzmią najpiękniejsze utwory zespołu ze wszystkich albumów studyjnych. Lider zespołu, Igor Herbut, opisał to, co zobaczymy na scenie: „Pianino. Fortepian. Gitara akustyczna. Większość, prawie wszystkie utwory LemON (a już na pewno wszystkie najlepsze, te najbliższe naszym sercom) narodziły się właśnie na tych instrumentach.

Zawsze wiedziałem, że kiedyś zagramy taką trasę. Staromodnie. Prosto.

Blisko Was. Czekałem na właściwy moment. I właśnie teraz nadszedł”.

Bilety: 89-119 zł

Tre Voci – koncert, 23.11. (niedziela), godz. 19.00 Trio w składzie Wojtek Soko, Mikołaj Adamczak i Mikołaj Gałaj to fuzja klasyki, młodości, elegancji, niezwykłych głosów i dużej dawki humoru.

Zespół crossoverowy mocno oklaskiwany w kraju i na całym świecie. Największe atuty zespołu to: pasja do śpiewu, spora dawka humoru, luz na scenie, nieustanny kontakt z publicznością oraz wyjątkowa swoboda w interpretacji najpopularniejszych hitów muzyki klasycznej i rozrywkowej.

Usłyszymy m.in. „Hallelujah”, „Besame Mucho”, czy „Show must go on”.

Bilety: 80-130 zł

Śląska Gala Andrzejkowa, 29.11. (piątek), godz. 19.00 Andrzejkowe show w wykonaniu artystów ze Śląska i nie tylko. Wystąpią: Paweł Gołecki –góral z krwi i kości. Kochany przez publiczność za romantyczne piosenki, które długo pozostają w pamięci; Blue Party – zespół złożony z trzech młodych, energicznych, kipiących od pomysłów i energii przyjaciół, którzy dla muzyki poświęcili całe swoje życie; Proskauer Echo – romantyczny, typowo śląski duet, który swoimi piosenkami trafi do waszych serc; Ryszard Sawicki – wrócił z emigracji do ojczyzny. Teraz podbija rynek muzyczny w Polsce. Bilety: 60-70 zł

CENTRUM NOWOCZESNOŚCI „MŁYN WIEDZY” ul. Władysława Łokietka 5, tel. 56 690-49-90 mlynwiedzy.org.pl Wystawy: O obrotach, Rzeka, przeŻYCIE, przeBUDOWA, Idee, Krajobrazy Antarktyki, Jadwiga i Marek Czarneccy - Wielki Makro Świat, …To takie proste!, Idee, Autostrada dźwięku, do 3.02.2020, Wahadło Foucaulta Centrum czynne: wtorek-piątek: godz. 9.00-12.00 i 12.00-15.00, sobota-niedziela: godz. 11.00-17.00 2-6.09. Centrum nieczynne Bilety: Zwiedzanie wystaw: 18 zł, ulgowy 13 zł, rodzinny 38 zł, grupowy 12 zł (grupa min. 10 osobowa) Warsztaty: 15 zł, ulgowy 13 zł, rodzinny 34 zł, grupowy 12 zł (grupa min. 10 osobowa) ścieżka tematyczna: 13 zł (grupa 10-40 os.)

Warsztaty dla przedszkoli: 17 zł (grupa 20-30 os.)

15

Zajęcia w pracowniach biologicznej/fizycznej: 14 zł/60 min + 17 zł/120 min. (grupa 20-36 os.)

Pracownia multimedialna (szkoły): 17 zł (grupa 20-30 os.)

Zwiedzanie z przewodnikiem: 17 zł (grupa 10-30 os.)

Możliwość zwiedzania wystaw z przewodnikiem. W ramach jednej tury mogą być oprowadzone 4 grupy po max. 15 osób. Bilet na zwiedzanie z przewodnikiem: grupowy 17 zł CNMW honoruje Toruńską Kartę Seniora. Bilet na zwiedzanie wystaw: 10 zł

Imprezy: Medyczna Środa • 6.11., godz. 18.00 120. urodziny aspiryny – dr hab. Alicja Nowaczyk, prof. UMK • 13.11., godz. 18.00 Co można znaleźć w suplementach diety? – dr hab. Bogumiła Kupcewicz, prof. UMK, mgr Agata Walkowiak • 20.11., godz. 18.00 Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) czy stanowi realne zagrożenie – przyszłość czy teraźniejszość? – dr Paweł Rajewski • 27.11., godz. 18.00 Czy istnieje „gejowski gen”? O genetycznych uwarunkowaniach homoseksualizmu i innych złożonych zachowaniach słów kilka – prof. dr Tomasz Grzybowski Odsłonięcie tablicy z nazwą „Plac im. Prof. Jana Czochralskiego” 8.11. (piątek), godz. 14.00 Spinday 2019, 10.11. (niedziela), godz. 11.00-17.00 Ogólnopolska akcja Stowarzyszenia Społeczeństwo i Nauka SPIN. Stanowiska edukacyjne dostępne w ramach zwiedzania Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy Wieczór dla dorosłych: Życie Eko, 14.11. (czwartek), godz. 18.00-21.00 Akcja Polska – zobacz więcej. Weekend za pół ceny 23-24.11. (sobota-niedziela), godz. 11.00-17.00 Zwiedzanie

wystaw za 9 zł

Warsztaty:

Weekendowe warsztaty „Jak rozmawiać trzeba z psem?”

9, 16, 23.11. (soboty), godz. 11.00-12.00 Zajęcia, na których dowiecie się jak rozmawiać z psem, poznacie podstawy „psiego języka” i w praktyce nauczycie się go wykorzystywać.

Zajęcia przeznaczone dla dzieci (min. wiek przedszkolny) wraz z opiekunami. Bilety: normalny: 15 zł, ulgowy: 13 zł, rodzinny: 34 zł do nabycia online oraz w kasach Centrum Dla przedszkoli: wtorki - Pojazdy do wesołej jazdy (3-4 lat) środy - 7 cudów świata (4-6 lat) czwartki - Planety (4-6 lat) piątki - Mini laboratorium (5-6 lat) Dla szkół: wtorki - Las wokół nas, kl. 1-5 SP środy - Laboratorium juniora, kl. 1-5 SP czwartki - Zmysłami poznaję świat, kl. 1-4 SP Pracownia Biologiczna wtorek-czwartek - Walka o przetrwania (60 min.), kl. 5-8 SP piątek - Osmoza bez tajemnic (120 min.), kl. 7-8 SP, szkoły ponadpodstawowe Pracownia Fizyczna środa-piątek - Ukryty magnetyzm (60 min.), kl. 6-8 SP piątek - Pod napięciem (120 min.), kl. 7-8 SP, szkoły ponadpodstawowe Ścieżka tematyczna na wystawie „O obrotach”, kl. 2-8 SP, szkoły ponadpodstawowe

16

PLANETARIUM PLANETARIUM ul. Franciszkańska 15/21, tel. 56 622-60-66 www.planetarium.torun.pl Cudowna podróż (dla dzieci) Podstawowe gwiazdozbiory na niebie oraz związane z nimi greckie mity. Udajemy się także w podróż po Układzie Słonecznym, lądując na powierzchni Księżyca i Marsa. Pokazujemy, jak wyglądają z bliska pierścienie Saturna oraz chmury na Jowiszu. Poznajemy Słońce jako jedną z gwiazd oraz sprawdzamy, czy w kosmosie można spotkać ufoludki... „Cudowna podróż” to wesoła i dynamiczna opowieść o kosmosie przeznaczona dla młodych widzów wieku 7-10 lat.

Poza horyzontem Gdy nocą patrzymy w niebo na gwiazdy nie widzimy Wszechświata, lecz tak naprawdę obserwujemy upływający czas. Odbieramy echa przeszłości, obraz minionego Kosmosu. Ale czy możemy zobaczyć więcej? Czy jesteśmy w stanie zajrzeć poza horyzont, jaki wyznacza nam kopuła nieba, by zrozumieć takie pojęcia, jak czas i przestrzeń?

Pozostałe seanse w ofercie: dla dzieci „Astropies Łajka” i „Mój kumpel Niko” a także popularnonaukowe „Makrokosmos”, „Meteoplanet”, „Wirująca Ziemia”, „W poszukiwaniu życia” oraz „Ziemia – planeta Kopernika”.

Godziny projekcji: od wtorku do piątku: 9.00, 10.15, 11.30, 12.45, 14.00, 15.15; w soboty: 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00, 17.00; w niedziele: 11.30, 13.00, 14.30, 16.00; poniedziałki (za wyjątkiem 11 listopada) – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 10 zł, ulgowy 12 zł; normalny 15 zł z wersją w języku angielskim, niemieckim, hiszpańskim lub rosyjskim: 17/20 zł

multimedialna wystawa interaktywna Baza MARS#17

Interaktywna przestrzeń zaaranżowana w formie bazy kosmicznej, gdzie odwiedzający niczym członkowie załogi będą mieli do wykonania określone czynności, niezbędne do tego, by przeżyć poza Ziemią i wykonać powierzone im zadania. Ich misją będzie nie tylko monitorowanie stanu Bazy, ale także usuwanie drobnych awarii, badanie próbek gruntu „Czerwonej Planety” czy właściwe gospodarowanie energią.

Baza MARS#17 to nowoczesna i multimedialna przestrzeń, która nie tylko uczy, inspiruje, rozwija umiejętności i pobudza kreatywność, ale też zapewnia dobrą zabawę!

Godziny wejść: od wtorku do piątku: informacja o godzinach wejść dla osób indywidualnych w kasie biletowej; w soboty: 11.15, 12.15, 13.15, 14.15, 15.15, 16.15; w niedziele: 12.15, 13.45, 15.15; poniedziałki (za wyjątkiem 11 listopada) – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 8 zł, ulgowy 10 zł; normalny 12 zł

wystawa interaktywna GEODIUM

Wystawa poświęcona Ziemi jako planecie. Jej centralnym elementem jest obracający się i odpowiednio oświetlony model kuli ziemskiej o średnicy 2,15 m. Dzięki grze świateł w łatwy sposób będzie można obserwować i przekonać się, dlaczego mamy cztery pory roku, a po dniu następuje noc. Interaktywne stanowiska poprzez samodzielne eksperymenty wyjaśniają m.in. pole magnetyczne, płyty litosferyczne i trzęsienia Ziemi, efekt Coriolisa, cyklon, lepkość cieczy, spłaszczenie planet, zorze polarne, a także start rakiety, konwekcję, czy źródła energii odnawialnej. Są tu też 2 stanowiska z kolekcją skał i minerałów.

W czterech narożnikach wystawy przygotowano plastyczne instalacje pokazujące, jak na przestrzeni dziejów zmieniała się nasza planeta. Odwiedzający znajdą tam wybuchający wulkan, będący kolebką życia ocean, monumentalny lodowiec, czy wreszcie makietę cywilizacji człowieka.

Godziny wejść: od wtorku do piątku: informacja o godzinach wejść dla osób indywidualnych w kasie biletowej; w soboty: godz. 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00; w niedziele: 12.30, 14.00, 15.30; poniedziałki (za wyjątkiem 11 listopada) – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 6 zł ulgowy 8 zł; normalny 10 zł 1.11. Planetarium nieczynne; 9-11 listopada zmiana repertuaru – szczegóły na www

D

DOMY KULTURY

DOM MUZ ul. Podmurna 1/3, tel. 56 621-05-81, www.dommuz.pl Galeria Muz

Grafika Niny Marszałek, do 11.11.

Laureatka Nagrody Dydaktycznej Kierunku Grafika im. prof. Edmunda Piotrowicza za wyjątkowe osiągnięcia artystyczne w roku akademickim 2018/2019. Nina Marszałek jest studentką IV roku WSzP UMK. Sprawnie i z wyczuciem posługuje się techniką litografii. Jej kompozycje wykonane są z zastosowaniem wielu mediów litograficznych: kredki, tuszu, asfaltu, przedruku, a także elementów linorytu.

Obraz Człowieka - ogólnopolska wystawa zbiorowa 15.11. (piątek), godz. 17.00, do 20.12.

Już po raz trzeci Dom Muz oraz Galeria Omega organizują wystawę malarstwa i rysunku o zasięgu ogólnopolskim. Tematem przewodnim tegorocznej ekspozycji jest Obraz Człowieka. Organizatorzy chcą przedstawić złożoność ludzkiej natury oraz jak bardzo różnorodne jest postrzeganie człowieka przez artystów.

Fotogaleria Domu Muz

Iwona Stępień – Dialog - rysunki, 2.11. (sobota), godz. 18.00, do 22.11.

Prawdziwy dialog zawsze jest wielkim wydarzeniem, wymagającym obecności obu stron i niosącym ze sobą możliwość zmian. Podczas swojego dialogu posługuję się charakterystycznymi dla moich prac elementami.

Są nimi m.in. lustrzane pismo, motyw szachownicy i kreska. (Iwona Stępień). Artystka jest torunianką od 2 lat. Studiowała na Politechnice Poznańskiej. Uczestniczyła w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.

Wystawa Fotograficzna w ramach Festiwalu „Sztuka Natury” 28.11. (czwartek), godz. 17.00, do 20.12.

Na wystawy wstęp wolny

Wydarzenia: Zaduszki Jazzowe: L.A. Trio oraz Sunny Side, 2.11. (sob.), godz. 19.00 L.A. Trio w składzie: Bogdan Hołownia - pianino, Andrzej Bruner Gulczyński - bas, Józef Eliasz – perkusja; Sunny Side w składzie Adam Jędrzejowski – perkusja , Andrzej Bruner Gulczyński - bas, Mirosław Lewandowski – saksofon tenorowy, Piotr Pokutycki - gitara Bilety: 45 zł do nabycia w Domu Muz Bieganie z aparatem – jestem na TAK, 5.11. (wtorek), godz. 8.15 Ostatnie spotkanie w tym roku poświęcone sportowi i sztuce. Zaczynamy rano, zabieramy ze sobą aparaty. Wystawa zdjęć powstałych podczas cyklu 26.11. na Poznańskiej. Informacje: okolna@dommuz.pl lub tel. 56 654-84-56. Wstęp wolny Aser(ty)wność – projekt teatralny, 5.11. (środa), godz. 16.30 Zapraszamy każdego, kto szuka nie tylko przestrzeni do aktorskiego rozwoju, ale przede wszystkim twórczego spotkania z ludźmi w różnym wieku. Przez trzy miesiące pracujemy nad wybranym tematem poruszającym ważne dla nas sprawy na płaszczyźnie aktorskiej, jak i rozwoju osobistego. Od listopada nowy projekt „Asertywność”.

Wieczory rękodzieła – czapki, szaliki, rękawiczki 12 i 19.11. (środy), godz. 17.30 Rozpoczniemy przygotowania do zimy. W programie ciekawe wzory, schematy i inspiracje na zimowy sezon. Wstęp: 10 zł. Informacje: podmurna@dommuz.pl Koncert Bulwar i Baader-Meinhof, 22.11. (piątek), godz. 19.00 Koncert z muzyką rockowo-punkową, Wstęp: 10 zł Klub Młodych Muz – zabawy teatralne dla całej rodziny 23.11. (sobota), godz. 10.00 Rozwijamy wyobraźnię i kreatywność, a przy okazji uczymy się twórczo spędzać czas z rodziną. Listopadowe spotkanie poświęcone będzie czarowaniu światłem i cieniem. Wstęp: 15 zł (bilet rodzinny). Zapisy: podmurna@dommuz.pl Koncert Celtic Tree, 30.11. (sobota), godz. 18.00 Zespół zaprezentuje dorobek z dwóch płyt: „Listki” (2014), „Wiatr i Deszcz” (2017) oraz materiał przygotowywany na kolejną płytę o tematyce zimowo-świątecznej. Muzycy czerpią z rdzennej muzyki celtyckiej, grając akustycznie na tradycyjnych instrumentach jak whistle, bodhran, irish bouzouki, dudy irlandzkie, skrzypce, gitara. Zespół wyróżnia się również wielogłosową harmonią wokalną, bo piosenki to główna część ich twórczości. Bilety 25 zł, w dniu koncertu 30 zł. Zapisy: celtusie@gmail.com

DOM MUZ, ul. Poznańska 52, tel. 56 664-49-12

Wystawy: Grafika Natalii Kwiatkowskiej - The Gathering 8.11. (piątek), godz. 18.00, do 15.11.

Grafiki, które powstały w ciągu ostatnich trzech lat akademickich. Głównymi motywami, które poruszam w swoich grafikach, jest ciało ludzkie oraz szeroko rozumiany portret. Buduję własną wizję portretowanej osoby, przy użyciu charakterystycznych dla technik metalowych środków wyrazu - przerysowań, przetworzeń czy nawet deformacji, wykorzystując głębokie trawienia, suchoryt i różnorodność faktur. Wstęp wolny Ulotny wernisaż... czyli drugie życie liści, traw i kwiatów 19.11. (wtorek), godz. 17.30, do 25.11.

Prace powstałe podczas warsztatów plastycznych, w których wykorzystywane są zasuszone rośliny do opowiadania świata oraz kreowania nowej rzeczywistości. W poprzednich edycjach pojawiały się liściaste pejzaże, baśniowe stwory, pojazdy, budowle, a nawet karuzele, motyle i pawie itp.

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych. Wstęp wolny Wystawa zdjęć uczestników spotkań Bieganie z aparatem – jestem na TAK, 26.11. (wtorek), godz. 17.30, do 18.11.

Od lutego 2019 r. organizowane są spotkania: Bieganie z Aparatem Jestem na TAK. Celem spotkań było nastawienie ludzi pozytywnie do otoczenia, wyjście z domów i nowym „okiem” spojrzenie na rzeczywistość która nas otacza. Wstęp wolny Wydarzenia: Sylwia Lipka. Wbrew Pozorom. Tour - Toruń 2.11. (sobota), godz. 15.00-19.30 Trasa powiązana jest z premierą płyty Sylwii „Wbrew pozorom”, na której młoda wokalistka zaprezentuje kompozycje, w których wybrzmiewać będzie znany styl piosenkarki w odświeżonym wydaniu. Bilety: sylwialipka.goingapp.pl

Prowadzenie: instruktor teatralny i coach Elżbieta Chrulska. Wstęp: 35 zł/miesiąc

17

Wyjdź z domu - kreatywna środa malucha, 6.11. (śr), godz. 11.00-12.00 Zapraszamy mamy i tatusiów z maluchami (1-5 lat) na zajęcia kreatywne.

Będziemy robili wielką sensoryczną piaskownicę, dotykali różnych faktur, bawili się kolorową chustą oraz sami zrobimy kolorowe ciasto-plasto.

Rodzinny pchli targ, 24.11. (niedziela), godz. 10.00 Każdy może wymienić się lub wystawić na sprzedaż swoje rzeczy. Dzieci same mogą sprzedawać swoje zabawki, a rodzice znaleźć coś dla siebie i dobić targu. Wstęp: wolny/ 5 zł opłata za wystawienie się.

Wstęp: 20 zł (dziecko + opiekun). Prowadzenie: Agnieszka Dąbrowska

Zapisy dla wystawców: okolna@dommuz.pl, tel. 56 654-84-56.

Warsztaty Liściakowe, 14.11. (czwartek), godz. 17.45 Warsztaty bazujące na technice kompozycji z zasuszonych liści i kwiatów. Biletem wstępu są suche kwiaty, liście, trawy – Dom Muz także udostępnia swoje zbiory. Zapraszamy wszystkich od lat 5 do 100. Najciekawsze prace zostaną zaprezentowane na wystawie. Otwarcie 19.11.

Świetlica dla dzieci (7-13 lat), poniedziałek-piątek, godz. 15.30-17.30 Uczęszczające do świetlicy dzieci pod kierunkiem prowadzących odrabiają lekcje i uzupełniają zaległości w nauce. Dzieci uczestniczą w różnorodnych zajęciach rozwijających kreatywność, w pracach organizacyjnych i porządkowych, wykonują dekoracje i prace plastyczne związane z konkursami itp. Jednocześnie dzieci uczestniczą w przedsięwzięciach kulturalnych organizowanych przez Dom Muz przy ul. Okólnej 169 i Poznańskiej 52 a także bywają w miejscach rekreacji i edukacji, takich jak basen, kino, teatr, muzeum. Wstęp wolny.

Prowadząca: Joanna Łagan. Wstęp: 10 zł

Rekwizytornia Drzew: Kolagrafia- wklęsłodruk 14.11. (czwartek), godz. 10.00 Na gotowych matrycach przygotowanych przez uczestniczki warsztatów ETNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej wykonamy własne kompozycje kolorystyczne i przeniesiemy je na przygotowany papier.

Zapisy: poznanska@dommuz.pl, nr tel. 56 664-49-12. Prowadzenie: Anna Pilewicz. Wstęp wolny

Poranek teatralny: Teatr Magmowcy - Emocjonalne Stworki 16.11. (sobota), godz. 11.00 Tym razem teatr opowie o stworkach - Emocjach. Gniew, Radość, Smutek i Strach często dopadają nas w różnych sytuacjach. Jak sobie z nimi radzić? Gdzie szukać pomocy? Po spektaklu warsztaty kreatywne. Wstęp 10 zł ETNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej: Zasmakuj – rodzinne warsztaty kulinarne, 17.11. (niedziela), godz. 12.00 Będziemy dzielić się przepisami kulinarnymi i przyrządzimy coś smacznego dla najmłodszych uczestników. Do tego legendy i przysłowia.

Zapisy: poznanska@dommuz.pl, nr tel. 56 664-49-12. Prowadzenie: Agnieszka Dąbrowska.

Wstęp wolny

Wokół Sztuki, 21.11. (piątek), godz. 8.45 Zajęcia dla grupy dzieci niepełnosprawnych. Zrobimy jesienne ozdoby do dziecięcych pokoi. Prowadzenie: A. Dąbrowska. Wstęp: 10 zł (dla grup zorganizowanych) Nie najeżajmy się! - warsztaty ruchowo-plastyczne 27.11. (środa), godz. 18.00 Ruch i kreatywne poszukiwania sposobów na „oswojenie jeża” w sobie (i w świecie). Dokonamy wyboru, czy skupić się bardziej na ruchowych poszukiwaniach, czy plastycznych. Zapraszamy od lat 7 do 100.

Prowadząca: Joanna Łagan (współpraca: członkowie Teatru Amorficznego). Istnieje możliwość zapisów dla grup zorganizowanych (56 664-49-12) na czwartek 28.11, godz. 12.00. Wstęp: 10 zł

MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY ul. Przedzamcze 11/15, tel. 56 622-14-77 www.mdktorun.pl Ogłoszenie konkursu plastycznego „Upragniona niepodległość” listopad 2019 Konkurs z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości Polski. Finał 18.01.2020

Fortepian Chopina, 9.11. (sobota), godz. 18.00 Przebojowy rockowy koncert do słów poematu jednego z największych polskich poetów i patriotów – Cypriana Kamila Norwida „Fortepian Chopina” z muzyką skomponowaną przez Witka Łukaszewskiego. Wystąpią: Witek Łukaszewski (wokal, gitary, flety) - trzykrotnie wybrany najlepszym polskim gitarzystą flamenco, kompozytor i autor tekstów, obecnie znany przede wszystkim jako autor nowej płyty Maryli Rodowicz „Ach, świecie...”; Sambor Dudziński (wokal, instrumenty klawiszowe, saksofon, duduk) - aktor-performer, multiinstrumentalista, dwukrotny laureat Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu; Mariusz Bobkowski (perkusja) - perkusista legendarnej grupy rockowej Turbo. Współorganizacja: Stowarzyszenie Okno na Kulturę w Poznaniu.

Międzynarodowy Dzień Diabetyka 14.11. (czwartek), godz. 10.00-15.00 Organizator: Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Oddział w Toruniu.

DOM MUZ, ul. Okólna 169, tel. (56) 654-84-56

Wstęp do architektury – warsztaty dla dzieci wieku szkolnym 6.11. (środa), godz. 16.00 Wyjaśnienie zagadnień związanych z architekturą w sposób plastyczny.

Pobawimy się skalą i miarą używając gliny.

Zapisy: okolna@dommuz.pl/ tel. 56 654-84-56. Wstęp: 10 zł. Prowadzenie: Aleksandra Strzelec

Kreatywnie w świetlicy – jesień, 20.11. (środa), godz. 15.30 Warsztaty manualne dla dzieci w wieku 6-13 lat. Na zakończenie poczęstunek. Prowadzenie: Aleksandra Strzelec. Wstęp wolny ETNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej: Florystycznie – dekoracje adwentowe, 23.11. (sobota), godz. 12.00 Promocja publikacji z projektu ETNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej. Stworzymy stroik, który będzie nam towarzyszył, odmierzając dni do Świąt. Dekoracje tworzyć będziemy z gałązek, szyszek, mchu, żołędzi, cynamonu i innych dodatków florystycznych. Od 4 do 100 lat.

Prowadzenie: Aleksandra Strzelec. Zapisy: okolna@dommuz.pl, tel. 56 654-84-56. Wstęp wolny

18

Jesienny Przegląd Piosenki Dziecięcej 15.11. (piątek), godz. 10.00-14.00 Współorganizacja: Towarzystwo Przyjaciół Dzieci

Finał konkursu plastycznego „Inspirowane Poezją Patriotyczną” 19.11. (wtorek), do 13.12.

Impreza organizowana w związku z Jubileuszem 100-lecia odzyskania nieodległości Polski. Rozdanie nagród i wernisaż wystawy. Tematem jest ilustracja plastyczna wybranego przez siebie wiersza o charakterze patriotycznym.

Andrzejki dla dzieci ze świetlicy środowiskowej 27.11. (środa) Organizator: Klub Ośmiu Wspaniałych Wystawa poplenerowa „Górzno 2019”, do 14.11.

Wystawa prac plastycznych uczestników obozu organizowanego przez Fundację PAIDEIA dla dzieci i młodzieży w czasie wakacji 2019.

Nowa Scena Muzyczna: DuoA&T, 23.11. (sobota), godz. 18.00 Aniela Załęska-Szczypińska – gitara, śpiew, Tadeusz Piecyszyn – gitara, śpiew.

OGNISKO PRACY POZASZKOLNEJ DOM HARCERZA Rynek Staromiejski 7, tel. 56 622-39-50 www.domharcerza.torun.pl Miejski Konkurs plastyczny - Niepodległa, wolna, modna, do grudnia Ogłoszenie konkursu dla szkół podstawowych i ponad podstawowych

Ptasi gaj, do 30.11 Wystawa malarstwa wychowanków A. Oberlan-Stefańskiej Ulotność pejzażu - Wystawa uczestników pleneru wakacyjnego wychowanków D. Ciechanowskiej Wrzuć pluszaka dla dzieciaka, do grudnia - Zbieramy niekoniecznie nowe, ale w dobrym stanie maskotki, zabawki artykuły szkolne Piosenki niezapomniane, 8.11. (piątek), godz. 17.00-18.30 Występ dzieci z zespołu wokalnego D-mollka oraz Małęgo Broadwayu i Vocal Arts. Repertuar – piosenki artystów, którzy odeszli II Runda Otwartego Turnieju Szachowego , 9.11. (sob.), godz. 10.00-15.00 W cyklu Grand Prix Torunia w Szachach Szybkich 2019/2020 Zero Waste , 16.11. (sobota), godz. 11.00-13.00 Warsztaty rodzinne promujące ideę recyklingu Bal Andrzejkowy, 29.11. (piątek), godz. 17.00-19.00 Zapisy: tel. 56 622-39-50

WOJEWÓDZKI OŚRODEK ANIMACJI KULTURY ul. Szpitalna 8, tel. 56 652-27-55, www.woak.torun.pl Warsztaty:

Sztuka pisania wniosków, 8.11.

Zajęcia prowadzi Michał Pawlęga, warsztaty bezpłatne, informacje dot. zgłoszeń na www Teatr – Muzyka – Ruch, 8-10.11. - Zajęcia prowadzą: Magdalena Jasińska, Erwin Regosz i Krystian Wieczyński, cena: 100 zł, informacje dot. zgłoszeń na www Organizacja imprez dla małej i dużej grupy, 15-17.11.

Zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 100 zł, termin zgłoszeń: 8.11.

Jak pracować z młodym recytatorem? (I część), 23.11. - Zajęcia prowadzi Anna Chudek, warsztaty bezpłatne – zgłoszenia do 15.11., kontynuacja warsztatów 18.01.2020 Warsztaty recytatorskie dla uczestników OKR (I część), 23.11. - Zajęcia prowadzi Tomasz Mycan, warsztaty bezpłatne – zgłoszenia do 15.11., kontynuacja warsztatów 18.01.2020 Komu piosenkę? Warsztaty dla tekściarzy i kompozytorów, 23-24.11. - Zajęcia prowadzą: Aleksandra Bacińska, Artur Grudziński i Erwin Regosz, cena: 200 zł, termin zgłoszeń: 15.11.

Wystawy, spotkania i wykłady Jubileusz 40-lecia Zespołu Rękodzieła Artystycznego Klub Supełek i wernisaż wystawy, 12.11. (wtorek), godz. 12.00, do 31.12.

Toruń polskim centrum frywolitki – takie motto towarzyszy wystawie prac rękodzielniczych. Otwarcie wystawy towarzyszy uroczystości, podczas której będzie okazja do wspomnień, prezentacji dorobku artystycznego i edukacyjnego Supełka. Zespół powstał z inicjatywy Wandy Malczewskiej w 1979 r. przy ówczesnym Wojewódzkim Domu Kultury. Twórcy skupieni w Supełku prezentowali swoje realizacje na wystawach zbiorowych i indywidualnych, uczestniczyli z sukcesami w konkursach ogólnopolskich i międzynarodowych, przeglądach twórczości ludowej i rękodzieła artystycznego. Miejsce: Muzeum Etnograficzne Zakończenie projektu Dziękuję, dziękuję bardzo!, 16.11. (sob.), godz. 11.00 Wdzięczność i inteligencja emocjonalna ogniskują uwagę dzieci, młodzieży, seniorów i kadr kultury uczestniczących w realizowanym przez WOAK w r. 2019 projekcie. Przez blisko pół roku uczestnicy projektu podejmowali różne wyzwania artystyczne, doskonaląc się m.in. w dziedzinach

teatru, literatury, fotografii, filmu czy komunikacji medialnej. Owoce działań zaprezentowane zostaną podczas zakończenia projektu.

Miejsce: Teatr Baj Pomorski. Wstęp wolny

Wybitne Postacie Historii Fotografii: Tomasz Machciński – życie i twórczość, 20.11. (środa), godz. 16.45 Kolejny „nowo odkryty” przez świat sztuki współczesnej twórca. Jego twórczość istotnie odróżnia się od fotografii najczęściej pokazywanych w przestrzeniach wystawienniczych, artysta wyspecjalizował się bowiem w autoportrecie. Przebiera się za celebrytów (i celebrytki!), parodiuje, trawestuje czy interpretuje najbardziej znane, ikoniczne portrety obecne zarówno w kulturze masowej, jak i sztuce wysokiej. Dotąd powstało ponad 20 tysięcy zdjęć. Wykład wygłosi Stanisław Jasiński – fotografik i instruktor fotografii, członek ZPAF, specjalista ds. fotografii WOAK. Wstęp wolny

W Pierwszym Rzędzie: Znaki – projekcja filmu dokumentalnego Wojciecha Klimali, 27.11. (środa), godz. 18.00 Najnowszy dokument Wojciecha Klimali można potraktować jak współczesną wersję baśni o Kopciuszku. Film jest sensualną opowieścią o utalentowanej, głuchej dziewczynie w świecie słyszących. Jej życie diametralnie zmienia się, gdy została Miss Świata Głuchych 2016. Blask fleszy, liczne obowiązki miss, podróże, udział w talent show, walka o prawa niesłyszących – a w tym wszystkim niespodziewanie rodzi się miłość… Jaką cenę przyjdzie zapłacić bohaterce za życie w bajce? Wstęp wolny Zajęcia edukacyjne

Konsultacje fotograficzne, 8, 22.11. (piątek), godz. 15.30-18.00 Zajęcia prowadzi Stanisław Jasiński – indywidualne zajęcia warsztatowe dla osób amatorsko uprawiających fotografię artystyczną. Udział bezpłatny Teatralny rozruch, 9.11. (sobota), godz. 9.00 Comiesięczne zajęcia dla dzieci dla dzieci w wieku 7-10 lat, prowadząca: Agnieszka Zakrzewska, cena 5 zł. Zgłoszenia do 6.11.

Poranne figle, psoty i żarty 9.11. (sobota), godz. 11.00 (I grupa) i 12.15 (II grupa) Comiesięczne zajęcia dla dzieci dla dzieci w wieku 4-6 lat z opiekunami, prowadząca: Agnieszka Zakrzewska, cena 5 zł (opiekun bezpłatnie). Zgłoszenia do 6.11.

DOMKULTURY! SPOŁECZNY DOM KULTURY NA BYDGOSKIM PRZEDMIEŚCIU ul. Sienkiewicza 11/2, tel. 501-069-816 www.dkbydgoskie.wordpress.com 9.11. (sobota) godz. 12.00 Spacerologia #4: Orłów i gryfów dawnych wspomnienie

Początek trasy: ul. Mickiewicza 9, przed Dyrekcją Lasów Państwowych. Prowadzenie: Katarzyna Kluczwajd - projekt Zielnik świętowań polskich

godz. 20.00 Spotkanie i poczęstunek - podsumowanie działania Ruta, rozmaryn i łyżka dziegciu godz. 21.00 Kust - koncert w Kulturhauz (więcej w dziale Inni organizatorzy) Wstęp wolny

Gra miejska Toruń 1920 11.11. (poniedziałek), godz. 12.00-18.00

Gra przeznaczona jest dla max. 4-osobowych zespołów (np. dorosły i trójka dzieci, lub dwoje dorosłych i dwójka dzieci) i odbywać się będzie w obrębie Starówki i Bydgoskiego Przedmieścia.

Zapisy: utu.fundacja@gmail.com, w tytule maila podaj „Gra miejska”, w treści liczbę członków grupy (max. 4), imiona oraz wiek, imię i nazwisko oraz telefon kontaktowy osoby zgłaszającej.

Udział nieodpłatny

19

M MUZEA

MUZEUM OKRĘGOWE Ratusz Staromiejski Rynek Staromiejski 1, tel. 56 660-56-12 www.muzeum.torun.pl Wystawy stałe: Malarstwo i rzeźba polska od 1945 do 2010 roku w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu Galeria sztuki gotyckiej Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne 1233-1793 Sala Mieszczańska z galerią portretu mieszczańskiego XVI-XVIII w.

Sala Królewska. Poczet królów polskich Galeria malarstwa polskiego od końca XVIII wieku do 1939 roku Skarb ze Skrwilna i Nieszawy Złotnictwo świeckie polskie i obce Mennice i monety toruńskie 1233/1238-1765 Wystawy czasowe:

• 100 prac japońskich kaligrafów, 8.11. (pt), godz. 18.00, do 5.01.2020 • Ekonomiczna historia Zakonu Krzyżackiego, do 2.02.2020 Spotkania: Wokół dziedzictwa – przeszłość i przyszłość 7-8.11. (czwartek-piątek), godz. 10.00

Historycy sztuki, muzealnicy i konserwatorzy w 40. rocznicę śmierci prof. Jerzego Remera

Wieża Ratuszowa

Ratusz Staromiejski w Toruniu – arcydzieło architektury europejskiej czynna codziennie, w godz. 10.00-16.00 Bilety: Sale ekspozycyjne 15 zł, 10 zł ulgowy, Wieża 15 zł, 10 zł ulgowy Sale ekspozycyjne + wieża 25 zł, 18 zł ulgowy

Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą, Rynek Staromiejski 35 Wystawa stała: Świat Orientu Wystawa czasowa: Futami

Shoichi. Akwaforty, do 24.11.

Bilety: Sale ekspozycyjne 12 zł normalny; 9 zł ulgowy

Dom Mikołaja Kopernika, ul. Kopernika 15/17 Interaktywna wystawa stała, łącząca elementy tradycyjne z multimedialnymi. Wśród atrakcji hologramy, projekcje rozgwieżdżonego nieba i kino 4D. Zwiedzanie odbywa się w grupach maksymalnie 40-osobowych co 20 minut od godziny 10.00. Bilet jest ważny tylko na daną godzinę.

Wystawa czasowa: Przy stole z Kopernikiem. Realia konsumpcji i przygotowywania posiłków na przełomie XV i XVI wieku, do 3.05.2020 Filmy 4D: Mikołaj Kopernik w Toruniu, godz. 10.20, 12.20, 14.20; Wszechświat, godz. 11.00, 13.00, 15.00; Mikołaj Kopernik – poprzednicy i następcy, godz. 11.40, 13.40, 15.40 Bilety: interaktywna wystawa 15 zł, ulgowy 11 zł, 1 film w technice 4D - 15 zł, ulgowy 11 zł

20

Muzeum Historii Torunia w Domu Eskenów, ul. Łazienna 16 Wystawy stałe: Toruń i jego historia: Od pradziejów do współczesności Księga Toruń 3D – pokaz makiety historycznej Torunia

Spotkania: Dawniej też do Torunia płynęła woda w wodociągach 20.11. (środa), godz. 17.00

Spotkanie poprowadzą p. Robert Kola i Leszek Kotlewski z Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Oddział Terenowy w Toruniu. Wstęp wolny Bilety: sale ekspozycyjne: 12 zł, 9 zł ulgowy, film „Księga Toruń” 3D 12 zł, 8 zł ulgowy sale ekspozycyjne + film 3D „Księga Toruń” 19 zł, 14 zł ulgowy

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika ul. Franciszkańska 9/11 Wystawa stała: Pasja podróżowania Wystawy czasowe:

• Oman – nowoczesność w cieniu tradycji, do 22.11.

• W poszukiwaniu ciszy. Góry Europy w obiektywie Arkadiusza Palasińskiego, 29.11. (piątek), godz. 16.30, do 16.02.2020 Pierwsza wystawa z cyklu „Odcienie Europy”. Artysta fotografik zajmujący się fotografią przyrodniczą i krajobrazową sięga po temat bliski współczesnemu człowiekowi – ciszy, a właściwie jej deficytu.

Spotkanie: Oman na bambusowych rowerach, 21.11. (czwartek) Spotkanie z Dorotą Chojnowską i Selimem Saffarini. Opowieść o wyprawie do Krainy baśni Tysiąca i jednej nocy, o kulturze, zabytkach, smakach i zapachach. Wyprawa nominowana przez National Geographic Polska do nagrody Travelera w kategorii „Podróż roku”. Wstęp wolny Bilety: Sale ekspozycyjne 12 zł, 9 zł ulgowy

Muzeum Toruńskiego Piernika, ul. Strumykowa 4 Ekspozycja prezentująca historię toruńskiego piernikarstwa, warsztaty wypieku pierników, biesiady piernikowe

Wystawa czasowa: Z serca fabryki. Historia fabryki Kopernik 1951-1982 22.11. (piątek), godz. 17.00, do 31.05.2020 Wystawa prezentować będzie działalność fabryki w czasach PRL-u.

Ukazane zostanie również rzemiosło artystyczne toruńskiej spółdzielni RZUT i jej wyroby inspirowane historycznymi formami piernikarskimi.

Spotkania: Festyn Święta Katarzyna wypiek rozpoczyna, 23.11. (sobota) • godz. 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 warsztaty wypieku pierników dekoracyjnych • godz. 11.00, 13.00, 15.00 gra terenowa Poszukiwacze pierników • godz. 15.50 Piernikowe iluminacje na fasadzie Muzeum • godz. 15.55 Piernikowe opowieści światłem malowane – projekcja świetlno – dźwiękowa na fasadzie Spotkania w ramach projektu Katalogu form piernikarskich • godz. 10.00 Kolekcja form piernikarskich w Muzeum Okręgowym w Toruniu - Małgorzata Mikulska-Wernerowicz z Działu Historii MTP

• godz. 11.00 Z historii producenta pierników – Fabryka Cukiernicza „Kopernik” S.A. – prelekcja dr Aleksandry Kleśty-Nawrockiej z Działu Historii MTP • godz. 12.00 Śląskie rzemiosło snycerskie – warsztat snycerski Tomasza Karamona • godz. 14.00 Fabryka Pierników Gustawa Weese – prelekcja Krzysztofa Lewndowskiego z Działu Historii MTP Ponadto premiera limitowanej edycji toruńskich katarzynek • godz. 16.00 spotkanie połączone z promocją książki Tomasza Betchera „Szczęście z piernika”. Tuż przed świętami Bożego Narodzenia przecinają się ścieżki trojga ludzi. Klimatyczna piernikarnia i jeden z najbardziej tradycyjnych polskich przysmaków – piernik – narobią niezłego zamieszania w życiu bohaterów. Spotkanie zakończy się warsztatami wypieku pierników Wszystkie Katarzyny wstęp bezpłatny

Bilety: interaktywna wystawa 12 zł, 9 zł ulgowy warsztaty wypieku: 12 zł, 9 zł ulgowy Interaktywna wystawa + warsztaty wypieku 16 zł, 11 zł ulgowy

Wydarzenia: Niepodległościowy weekend „2 za 1”, 9-10.11. (sobota-niedziela)

Z okazji 101. rocznicy odzyskania Niepodległości każdy gość, przy zakupie dowolnego biletu do jednego z sześciu oddziałów, drugi do wybranego przez siebie oddziału, jednego z trzech – Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą, Muzeum Historii Torunia lub Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika – otrzyma gratis

Polska zobacz więcej. Weekend za pół ceny, 23-24.11. (sob.-niedz.)

Zapraszamy do czterech oddziałów w promocyjnych cenach: Muzeum Toruńskiego Piernika, Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą, Muzeum Podróżników oraz Muzeum Historii Torunia.

MUZEUM ETNOGRAFICZNE Wały Gen. W. Sikorskiego 19, tel. 56 622-80-91 www.etnomuzeum.pl Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950) Salonik Prof. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej

Wystawy czasowe: Twórcze fascynacje IV, do 3.11.

Prace są efektem warsztatów malarskich dla artystów amatorów organizowanych pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Etnograficznego. Całoroczne warsztaty realizowane są od października 2013 r.

Ekspozycję oglądać można po wcześniejszym umówieniu tel. 56 622-89-43. Bilety: 2 zł

Tradycje stołu polskiego, 15.11.-1.12.

Wystawa prac plastycznych - plon wojewódzkiego konkursu zorganizowanego przez Środowiskowy Dom Samopomocy - Pracownia Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych w Toruniu Godziny otwarcia: wtorek-piątek: 9.00-16.00, sobota, niedziela: 10.00-16.00 1, 11.11. nieczynne 22-24.11. akcja Polska zobacz więcej – weekend za pół ceny

Parki Etnograficzne:

Park Etnograficzny w centrum Torunia (godziny otwarcia j.w.)

Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce Godziny otwarcia: wtorek-piątek: 9.00-16.00, sobota-niedziela: 10.00-16.00 Bilety: www.etnomuzeum.pl/dla-zwiedzajacych. W każdą środę wstęp wolny na ekspozycje stałe

Imprezy: Etnowyprawka Malucha: Kapusta!

6.11. (środa), godz. 11.00 (edycja dla dzieci od 6 do 20 m-cy) 7.11. (czwartek), godz. 10.00 (edycja dla dzieci od 21 m-cy do 3 lat) Zajęcia dla małych dzieci i ich opiekunów. Jednym z głównych składników dawnego wiejskiego menu była kapusta. Dlatego ruszymy tropem tego warzywa. Poznamy barwy i kształty kapuścianych główek. Będziemy je turlać, odrywać ich liście i sprawdzać co mają w środku. Zbadamy czym się różnią kapusta surowa, gotowana i kiszona. Nie zabraknie elementów wokalnych. Prowadzenie: dr Olga Kwiatkowska. Bilety: 25 zł/1,5 godz. (dziecko + 1 opiekun),

zapisy do 4.11.: edukacja@etnomuzeum.pl z dopiskiem: etnowyprawka

Etnoigraszki: Grunt to rodzinka, 17.11. (niedziela), godz. 12.00 Rodzinna impreza umuzykalniająca. Tematem muzycznych aktywności będzie rodzina. Będzie można o niej posłuchać, z nią pośpiewać, potańczyć i popracować. Pobawimy się także w dawne zabawy dzieci wiejskich.

Prowadzenie: Marta Domachowska. Brak ograniczeń wiekowych. Bilet: 10 zł os. dorosła, 5 zł dziecko, 25 zł rodzina (2+2). Przedsprzedaż biletów od 12.11.

Szalupa przyjaciół 55+, 21.11. (czwartek), godz. 12.00 100. spotkanie z cyklu Muzeum-panaceum dla osób 55 +. W tym roku Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Etnograficznego świętuje 55-lecie działalności, dlatego chcemy przybliżyć temat przyjaźni między instytucją i organizacją pozarządową, dla których wspólnym celem jest upowszechnianie wartości kultury w jej etnograficznym ujęciu. Gośćmi spotkania będą prezes Teresa Okoniewska oraz inni członkowie Zarządu Towarzystwa, którzy opowiedzą historię i rolę organizacji, przypomną zasłużonych członków, ważne osiągnięcia i plany na najbliższą przyszłość a wszystko będzie ilustrowane zdjęciami, przeplatane tradycyjną pieśnią, ludowym humorem i anegdotami z muzealnego podwórka. Prowadzenie: Maria Pokrzywnicka. Bilety 3 zł Dzień kultury Csango z zespołem Szépszerével, 29.11. (piątek) godz. 11.00 Warsztaty tańców Csángó godz. 18.30 Koncert z prezentacją kultury Csángó ok. godz. 20.00 Potańcówka z muzyką na żywo Csángó to mniejszość węgierska osiadła przed wiekami na terenie dzisiejszej Mołdawii i Gimeszu, regionów, które leżą po obu stronach Karpat Wschodnich, na terenie obecnej Rumunii, a kiedyś Królestwa Węgierskiego. Tradycja Csángó zachowała wiele cech archaicznej kultury węgierskiej, ale także wzbogaciła się wchłaniając elementy kultur sąsiednich: rumuńskiej, południowosłowiańskiej i tureckiej. Muzycy grupy Szépszerével to uczniowie wiejskich muzykantów. Większość tańców Csángó tańczy się w kręgu, więc nie trzeba mieć partnera lub partnerki, a kroki są proste, choć żywiołowe tempo może przyprawić o zawrót głowy.

Wstęp na warsztaty i potańcówkę wolny, bilety na koncert: 15 zł, ulgowy 10 zł, rodzinny (2+2) 30 zł do nabycia od 26.11. i w dniu imprezy.

Edukacja:

Dla przedszkoli: Tradycja w małym paluszku Warsztaty dla dzieci powyżej 4 lat. W programie elementy kultury ludowej w działaniach twórczych, a także tradycyjne piosenki i zabawy dzieci wiejskich. W listopadzie dzieci poznają świat lnu. Bilety: 9 zł/os. Jednorazowo grupa może liczyć do 25 os. Informacje i zapisy (z dwutygodniowym wyprzedzeniem): Dział Edukacji, tel. 56 622-89-43 Dla szkół: O lnie, płótnie i koszuli (do 15.11.)

Uczestnicy obejrzą wyroby z lnianego płótna i dowiedzą się jak powstały. Poznają tradycyjne metody uprawy lnu i spróbują swoich sił w pracy za pomocą dawnych narzędzi do jego obróbki, a także w tkaniu na krosienkach.

Tradycje wróżb andrzejkowych (termin do wyboru w dn. 26-27.11., godz. 10.00) Spotkania interaktywne dla młodzieży 13+ na temat tradycji wróżb matrymonialnych w różnych regionach Polski.

Bilety: 5 zł/os. Jednorazowo grupa może liczyć do 25 os.

Informacje i zapisy: Dział Edukacji, tel. 56 622-89-43.

21

FUNDACJA GENERAŁ ELŻBIETY ZAWACKIEJ ul. Podmurna 93, tel. 56 652-21-86, www.zawacka.pl Wystawy stałe: Minęło 100 lat... Kilka obrazów z życia gen. Elżbiety Zawackiej (1909-2009) Bezpłatne prelekcje dla dzieci, młodzieży i seniorów Spacery tematyczne: Walka o niepodległość w cieniu toruńskich kamienic. Spacery śladami działań niepodległościowych na toruńskim starym i nowym mieście w latach 1918-1945 oraz ich miejsc pamięci Czynne: pon.-pt., godz. 9.00-14.00 Bilety: dzieci i młodzież - 5 zł, dorośli - 10 zł

29. sesja naukowa „Rozstrzelana niepodległość. Ofiary zbrodni pomorskiej 1939”, 22.11. (piątek), godz. 9.30 Po części wykładowej przewidziany jest pokaz filmu „Szpręgawsk 1939” w reżyserii Sebastiana Bartkowskiego z Instytutu Filmowego Unisławskiego Towarzystwa Historycznego. Podczas konferencji prowadzone będą warsztaty historyczne dla młodzieży i studentów. Zapisy na początku listopada.

Organizatorzy: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej oraz IPN - Delegatura w Bydgoszczy.

Miejsce: Dwór Artusa. Wstęp wolny

MUZEUM UNIWERSYTECKIE Collegium Maximum, plac Rapackiego 1 www.muzeum.umk.pl Sztuka polska w Wielkiej Brytanii Insygnia i portrety Rektorów UMK Wystawa czasowa:

Dostojeństwo Uniwersytetu Stefana Batorego. W 100-lecie odrodzenia Uniwersytetu w Wilnie 1919-2019, 11.11. (poniedziałek), godz. 9.00 Obchody 100-lecia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Głównym wydarzeniem będzie polsko-litewska konferencja naukowa. Wśród uczestników wybitny historyk litewski, autor pomnikowej historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, prof. Alfredas Bumblauskas, z odczytem po polsku na temat dzielenia pamięci o dziejach Uniwersytetu między Polską i Litwą.

Częścią uroczystości będzie także wernisaż wystawy. Po raz pierwszy Uniwersytet Wileński zgodził się wypożyczyć portrety rektorów USB oraz insygnia rektorskie i dziekańskie z lat 1919-1939. Ekspozycja uzupełniona o togi i dyplomy doktorskie absolwentów USB i pracowników UMK. Muzeum czynne: wtorek-piątek w godz. 10.00-16.00

MUZEUM DIECEZJALNE ul. Żeglarska 7, tel. 56 622-11-15 facebook.com/muzeumdiecezjalnetorun Wysokiej klasy artystycznej dzieła sztuki sakralnej od gotyckich po XIX-wieczne, stanowiące część dziedzictwa kulturowego Pomorza, w tym depozyty przechowywane do tej pory w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Ciekawy jest również sam budynek. Na jego ścianach znajdują się odrestaurowane fragmenty gotyckiej i renesansowej polichromii.

Bilety: 5 zł normalny, 3 zł ulgowy, 30 zł grupowy (min. 10 osób), przewodnik w języku polskim 20 zł, przewodnik w języku angielskim - 40 zł

22

ŻYWE MUZEUM PIERNIKA ul. Rabiańska 9, tel. 56 663-66-17 www.muzeumpiernika.pl Muzeum, w którym można samemu wykonać piernik: od zebrania składników, przez wyrabianie ciasta, wykrawanie formy, po włożenie do pieca na 50 zdrowasiek.

Bilety: 12 zł dzieci i młodzież ucząca się, 17 zł dorośli Czynne codziennie w godz. 10.00-18.00

MUZEUM ZABAWEK I BAJEK ul. Ducha Św. 12, tel. 500-891-079 www.muzeumzabawekibajek.pl Muzeum zabawek z XIX i pierwszych dekad XX wieku; oferujące nie tylko kolekcję lalek, misiów, wózków, kolejek, samochodów, klocków, gier planszowych i innych zabawek, ale również wystawę starych fotografii dokumentujących szczęśliwe dzieciństwo z minionych lat, projekcję starych bajek na dawnych projektorach oraz warsztaty artystyczne i literackie dla dzieci i młodzieży inspirowane prezentowaną kolekcją.

Muzeum czynne codziennie w godz. 10.00 -17.00

GWIEZDNE MUZEUM TORUŃ Rynek Nowomiejski 13, tel. 691-461-314 Najobszerniejsza, unikatowa kolekcja eksponatów związanych z „Gwiezdnymi wojnami” w Polsce.

Gościom oferujemy przygodę po całym uniwersum Star Wars. Dajemy możliwość obcowania ze światem z odległej galaktyki oraz spotkania najsłynniejszych bohaterów kosmicznej sagi tj. Lord Vader, Mistrz Yoda, R2-D2, C-3PO oraz wielu wielu innych. Odwiedzających czeka profesjonalne oprowadzanie oraz możliwość wykonania niezapomnianych fotografii z naszymi eksponatami oraz gadżetami. Zwiedzającym towarzyszy oryginalna, filmowa ścieżka dźwiękowa. Najmłodszym oferujemy warsztaty plastyczne i manualne. Organizujemy również wydarzenia okolicznościowe: urodziny, imieniny a także eventy dla miłośników Gwiezdnych Wojen.

Bilety: dzieci i osoby uczące się 5 zł, dorośli 10 zł Czynne codziennie w godz. 11.00-19.00

MUZEUM PIŚMIENNICTWA I DRUKARSTWA ul. Szkolna 31, 87-122 Grębocin k. Torunia tel. 56 674-92-00 www.muzeum.grebocin.pl Muzeum czynne: pon.-pt. godz. 8.00-16.00 Warsztaty muzealne z zakresu historii papiernictwa, drukarstwa i kaligrafii na wesoło. Poziom warsztatów dostosowany do wieku uczestników. Grupy zorganizowane - do 60 osób, indywidualni zwiedzający. Czas trwania – 1-1,5 godz. Cena: 20 zł/os. Wiek: 3-103 lat.

Rezerwacja: tel. 56 674-92-00, edukacja@grebocin.pl Tajna drukarnia Solidarności Mobilna ekspozycja, prezentująca przeniesioną z prywatnego domu podziemną drukarnię toruńskiego środowiska Solidarności, której nigdy nie udało się namierzyć i zlikwidować peerelowskim służbom bezpieczeństwa.

Bilety: grupy zorganizowane oraz turyści indywidualni zwiedzanie z przewodnikiem (warsztaty, oprowadzanie): pon.-pt.: 20 zł/os, sob.: 22 zł/os przedszkolaki, os. niepełnosprawne (za okazaniem legitymacji): pon.-pt.: 18 zł/os, sob.: 20 zł/os dzieci do lat 3, nauczyciele i opiekunowie grup (1 op. na 15 os): wstęp wolny

S

GALERIE

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ „ ZNAKI CZASU” Wały gen. Sikorskiego 13, tel. 56 610-97-18 www.csw.torun.pl Wystawy: Piotr Krzymowski - Homo cellularis, do 5.01.2020 Artysta odnosi się do badań na temat naszych zachowań w mediach społecznościowych oraz użytkowania urządzeń elektronicznych. Skupia się na symbolach, takich jak hasztag czy emotikony, aby poddać je analizie i wydobyć z nich nowe znaczenia. Bilety: 5/8 zł Artuum mobile: świat Saskii Boddeke & Petera Greenawaya 10.11. (niedziela), godz. 18.00, do 1.03.2020 Wystawa towarzysząca 27. edycji Festiwalu Filmowego EnergaCamerimage. Wraz z Fundacją Tumult zapraszamy na wystawę zbudowaną wokół twórczości pary artystów sztuk wizualnych, Saskii Boddeke i Petera Greenawaya. Autorką koncepcji wystawy jest uznana artystka multimedialna i reżyserka, Saskia Boddeke. Pierwsza część ekspozycji to multimedialna instalacja jej autorstwa, stanowiąca interpretację motywu czterech jeźdźców Apokalipsy. W drugiej części zaprosimy zwiedzających do „Atelier Greenawaya” – specjalnie zaaranżowanej przestrzeni, w której artysta będzie przez trzy dni tworzył na oczach widzów nowe kompozycje artystyczne. Projektowi będzie towarzyszyć część filmowa – planowany przegląd filmów Petera Greenawaya oraz innych twórców europejskich, inspirujących się w swojej twórczości malarstwem. W połączeniu z przeglądem filmowym, instalacja będzie niezwykłą i jedyną w swoim rodzaju artystyczną całością.

Wydarzenia: Oprowadzanie z przewodnikiem po aktualnych wystawach 7.11. (czwartek), godz. 16.30 Wstęp: 1 zł, zbiórka przy recepcji, bez zapisów

Wydarzenia dla dzieci: Wyprawa w głąb sztuki, 16.11. (sobota), godz. 12.00 Towarzyszyć nam będą obrazy Jakuba Elwertowskiego z cyklu „Minimalizm”. Przyjrzymy się z bliska nie tylko pracom malarskim, ale także samemu pojęciu minimalizmu i zobaczymy, że fragment rzeczywistości może być bramą do wielkiej plastycznej przygody. Tak jak w powiedzeniu – mniej znaczy więcej. Dla dzieci w wieku 6-12 lat wraz z opiekunami.

Wstęp: 10 zł/os., zapisy: eduakcje@csw.torun.pl lub 56 610-97-16

Zmysłoteka

grupa I – wtorki, godz. 16.30–17.30, grupa II – środy, godz. 16.30–17.30 Zajęcia dla dzieci w wieku 2–7 lat wraz z opiekunami.

5.11, 6.11.; 12.11, 13.11.; 19.11, 20.11.; 26.11, 27.11.

Wstęp: 80 zł karnet na miesiąc (dziecko + rodzic/opiekun) lub 11 zł/os. na pojedyncze zajęcia (w miarę dostępności miejsc). Zapisy: zmysloteka@csw.torun.pl, tel. 698-074-506, 56 610-97-18

Dzień na plus: warsztaty i wykłady dla seniorów: Kino dla seniora – cykl filmoznawczy, 6.11. (środa), godz. 12.00 Pokaz filmu „Łazuka… dzieckiem podszyty”, reż. Andrzej Sapija, 2018

Wtorki ze sztuką, 19.11. (wtorek), godz. 12.00 Działania do aktualnych wystaw. Wstęp: 1 zł, zapisy w recepcji CSW. Spacer po aktualnych wystawach, 20.11. (środa), godz. 12.00 Oprowadza: Mateusz Kozieradzki. Wstęp: 1 zł, bez zapisów

Seniorskie ujęcia, 27.11. (środa), godz. 12.00 Warsztaty filmowe dla seniorów. Wstęp wolny, bez zapisów Komputer krok po kroku, 28.11. (czwartek), godz. 12.00

Prowadzenie: Paweł Falkowski. Wstęp: 1 zł, zapisy: bibilioteka@csw.torun.pl lub 56 610 97 24.

Centrum Literatury

Spacery Tematyczne: Toruńska typografia, czyli szyldy i napisy, 9.11. (sobota), godz. 12.00 Typograficzne detale w przestrzeni miasta będą tematem spaceru, który prowadzi ulicami Starego Miasta do Nowego Rynku. Uczestnicy będą mogli poznać zarówno przykłady starego rzemiosła w tradycyjnych formach szyldów, jak i napisy z początku XX wieku, które zostały wydobyte na światło dzienne. Prowadzenie: Szymon Spandowski, Kamil Snochowski Nadajemy z Torunia! Historia i współczesność toruńskiego radia 16.11. (sobota), godz. 10.00 Spacer w ramach cyklu „Bohaterowie codzienności”, szlakiem toruńskich rozgłośni, od radia przedwojennego, które swoją siedzibę miało na Stawkach, po współcześnie działające radio PiK i Radio Maryja. Dotrzemy także do Piwnic, gdzie poznamy historię podziemnego radia, które działało w PRL-u. Uczestnicy spaceru będą korzystali z autobusu, początek w siedzibie CSW,

czas trwania: ok. 4h. Prowadzenie: Marcin Orłowski

Silna, bo odrodzona, 24.11. (niedziela), godz. 10.00 Rewolucja niepodległości i szczególne znaczenie kultury, nowi bohaterowie i symbole (pomniki pamięci i niepamięci). Będzie to spacer śladami istniejących i nieistniejących pomników Torunia w ramach cyklu: „Spacer z kulturą. Gawędy o sztuce i historii Torunia”. Prowadzenie: Marcin Orłowski Wstęp wolny. Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl

Kurs kaligrafii: minuskuła karolińska, 17.11. (niedziela), godz. 12.00 Warsztatowe spotkania z kaligrafią, do których można dołączyć w każdej chwili. Prowadzenie: Aleksandra Ćwikowska. Bilety: 30 zł / warsztat (pakiet dziesięciu warsztatów: 250 zł, pakiet pięciu warsztatów: 140 zł). Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl

Historia mody: bielizna, 19.11. (wtorek), godz. 18.00 Kolejne spotkanie z cyklu, podczas którego omówiony zostanie nieodłączny element naszego codziennego stroju. Opowiemy o historii i ewolucji stylu damskiej bielizny. Prowadzenie: Anna Straszewska. Wstęp wolny Spotkanie psychoanalizy z picturebookiem, 20.10. (środa), godz. 18.15 Kolejne spotkanie z Iwoną Chmielewską i Jolantą Liczkowską-Czakyrową.

Tym razem inspiracja do rozmowy będzie książka Iwony Chmielewskiej „Gdzie jest moja córka”. Wstęp wolny Orient Express: Sztuka kreowania smaku. Kuchnia arabska: w kręgu aromatycznych przypraw i orientalnych smaków 21.11. (czwartek), godz. 17.00 (opis w dziale Inni organizatorzy) Prowadzenie: Chaimae Ahtatbi. Wstęp wolny

Wykłady w Czytelni: perły z kolekcji Muzeum Okręgowego w Toruniu 27.11. (środa), godz. 18.00 Pierwszy z cyklu wykładów towarzyszących wystawie Saskii Boddeke & Petera Greenawaya. Celem jest zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów naszego regionu. Cykl rozpoczyna wykład o zbiorach toruńskich, w których podziwiać można dzieła Marcelego Bacciarellego czy Albrechta Dürera. Prowadzenie: Anna Kroplewska-Gajewska. Wstęp wolny

Prelekcja i dyskusja: dr Radosław Osiński. Bilety: 10 zł

23

Centrum Sztuki Filmowej

Pokazy filmowe i spotkania towarzyszące wystawie Saskii Boddeke & Petera Greenawaya Szczegółowe informacje na www Kino dla seniora, 6.11. (środa), godz. 12.00 „Łazuka... dzieckiem podszyty”, reż. Andrzej Sapija, Polska, 2018. Bilety: 10 zł Z Organkiem o filmach, 19.11. (wtorek), godz. 18.00 Cykl spotkań i dyskusji, którego stałym gościem jest Tomasz Organek.

Pokaz filmu „Ikar. Legenda Mietka Kosza”, reż. Maciej Pieprzyca, Polska, 2019. Bilety na film: 12/14 zł, wstęp na spotkanie wolny Seniorskie ujęcia II, 27.11. (środa), godz. 12.00 Warsztaty filmowe dla seniorów. Wstęp wolny

GALERIA SZTUKI WOZOWNIA ul. Rabiańska 20, wejście od ul. Ducha Św. 6 tel. 56 622-63-39, www.wozownia.pl 11. Triennale Małych Form Malarskich – wystawa pokonkursowa, do 3.11.

Cykliczny ogólnopolski konkurs zwieńczony wystawą, prezentujący poszukiwania artystów w dziedzinie kameralnej twórczości malarskiej we wszystkich jej odmianach.

Justyna Olszewska - Efemerydy, do 10.11.

Justyna Olszewska skupia się na szeroko pojętym procesie znikania: zarówno jako zjawisku fizycznym, naukowym, astronomicznym, jak i związanym z życiem codziennym – odchodzeniu, przemijaniu.

Agnieszka Rożnowska - Levitas, do 10.11.

Cykl „Levitas“ ukazuje swobodnie zawieszone, oderwane od ziemi obiekty, działające wbrew prawom fizyki, wbrew grawitacji. Te lewitujące postacie to bezdomni oraz miejsca, w których przebywają, śpią, jedzą. Rejestrowani przeze mnie w trakcie podróży, pochodzący z różnych miejsc: z Warszawy, Poznania, Paryża, Berlina, Wiednia... – pisze autorka.

Diana Fiedler - Missing, 22.11. (piątek), godz. 18.00, do 22.12.

Człowiek zawsze ma przesadne wyobrażenie o tym, czego nie zna „Obcy” - Albert Camus. Prace Diany Fiedler oscylują wokół procesu sondowania i rozpoznawania „obcego”. Dotykają problematyki szeroko pojmowanej obcości, inności i alienacji, a także różnego rodzaju głębokich lęków oraz niejednoznacznych tożsamości. Fiedler gra z naszymi przesadnymi wyobrażeniami o tym, czego nie znamy, budując mikroświat, w ramach którego nieledwie czujemy na plecach oddech owego niezidentyfikowanego „obcego” czy wdychamy jego dziwny zapach – raz nieprzyjemny odór gumy, innym razem miłą woń trawy cytrynowej.

Aleksandra Sojak-Borodo - Podniebniki 22.11. (piątek), godz. 18.00, do 22.12. „Podniebniki” to synonim terminu „wieżowce”, który nie wszedł jednak na stałe do języka polskiego i dziś brzmi nieco enigmatycznie i egzotycznie. Jak podkreśla artystka: „Wieżowce zawsze fascynowały mnie jako miejsca, gdzie równocześnie rozgrywa się wiele historii – w dzieciństwie marzyłam o tym, by zamieszkać w wieżowcu, najlepiej na najwyższym piętrze, blisko nieba. Z czasem bloki stały się dla mnie ciekawymi obiektami, które przy okazji różnych moich realizacji „odrysowuję” za pomocą rozmaitych mediów. Podniebniki to dla mnie punkt wyjścia i tytuł wystawy, na której chcę zderzyć ze soba dwie rzeczywistości – bloki i niebo – i opowiedzieć o tym, jak w codzienności i szarości można stworzyć sobie raj skrojony na własną miarę”. Aleksandra Sojak-Borodo – w 2005 roku

24

ukończyła Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu na kierunku grafika ze specjalnością rysunek, w 2011 roku obroniła doktorat w dziedzinie sztuk plastycznych „Przestrzenie bieli”. Pracuje w Zakładzie Rysunku UMK. Tworzy instalacje, obiekty, rysunki, performance. Jest kuratorką Międzynarodowej Wystawy Rysunku Studenckiego.

Galeria czynna: wtorek, godz. 12.00-20.00, środa-niedziela, godz. 11.00-18.00

Wydarzenia: Wykład Katarzyny Paczuskiej w ramach cyklu „Projekt dla…”

19.11. (wtorek), godz. 18.00 Katarzyna Paczuska – kustosz Zbiorów Sztuki Dalekiego Wschodu w Dziale Kultur Pozaeuropejskich Muzeum Okręgowego w Toruniu.

Polska – zobacz więcej, 22-24.11 (pt.-niedz.), godz. 11.00-18.00 W ramach akcji wstęp wolny na wszystkie wystawy

Oprowadzanie po aktualnych wystawach, 1.12. (niedz.), godz. 12.00 Wstęp wolny

GALERIA ZPAP, ul. Ducha Świętego 8 Konstelacje - Poza horyzont, do 8.11.

I ogólnopolska wystawa pokomskursowa. Także w Galerii Nurt Magdalena Gryska - Skupienie i nerwowe układanki – malarstwo 14.11. (czwartek), godz. 18.00, do 27.11.

Artystka jest wykładowcą Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego XIII Festiwal Performance Koło Czasu w ramach wystawy „Konstelacje Poza horyzont”, 28.11. (czwartek), godz. 17.00, do 1.12.

Otwarcie Festiwalu Koło Czasu, finisaż wystawy „Z innej perspektywy” Mariana Stępaka w Galerii ZPAP Nurt, następnie od godz. 18.00 pokaz wybranych dokumentacji z minionych edycji Koła Czasu wraz z omówieniem kuratora festiwalu. Działania w ramach Festiwalu Performance: 29.11. od godz. 17.00, 30.11. od godz. 14.00

Galeria ZPAP Nurt (piwnica) Marian Stępak - Z innej perspektywy - obiekty 14.11. (czwartek), godz. 18.30, finisaż 28.11. godz. 17.00 Wstęp wolny. Galeria czynna codziennie w godz. 11.00-16.00. Wejście przez Muzeum Zabawek, ul. Ducha Św. 10

MAŁA GALERIA ZPAF, ul. Różana 1 Anna Kola - Fotografia i szkło naturalnie, do 10.11.

Stanisław Jasiński - wyOBRAŻenia, 15.11. (piątek), godz. 18.00 Autor o wystawie: Fotograf ujawnia własną wyobraźnię poprzez jej wytwory. Te wytwory wyobraźni nazywam wyOBRAŻeniami, wskazując na ich fantastyczny, intuicyjny i obrazowy rodowód jednocześnie. Rdzeniem słowa wyOBRAŻenia jest obraz. (…) Ponieważ ilość bodźców wizualnych stale się zwiększa, nasz mózg broni się przed chaosem, wywoływanym wszechobecnym „uśmiechniętym ścierwem reklamy” (Oliviero Toscani).

Z tego odruchu obronnego rodzi się moja refleksja nad przebiegłymi sposobami tworzenia wyOBRAŻeń konsumpcji globalnej. Proces uzyskiwania dystansu do jej chwytów nastąpi i fascynacja rytuałami plemiennymi

możliwymi dzięki technologii cyfrowej minie, na korzyść głębszego wykorzystania możliwości sztuk wizualnych dla bardziej zrównoważonego rozwoju przyszłych pokoleń. Najważniejszym problemem współczesności jest zanikająca umiejętność zachowywania w strukturach umysłu ponadczasowych wyOBRAŻeń – głębokiej natury ludzkiej.

Wstęp wolny

Galeria czynna: środa, czwartek, piątek godz. 12.00-18.00, sobota godz. 12.00-16.00

GALERIA I OŚRODEK PLASTYCZNEJ TWÓRCZOŚCI DZIECKA Rynek Nowomiejski 17, tel. 56 622-75-34 www.galeriadziecka.com

nas, byśmy z pewnym oporem i zdumieniem porzucili dotychczasowe przyzwyczajenia i percepcyjne oczekiwania...” (prof. Jan Pręgowski) Galeria czynna codziennie oprócz niedziel w godz. od 8.00 do 20.00

U TEOLOGÓW - AKADEMICKA PRZESTRZEŃ SZTUKI UMK Wydział Teologiczny UMK, ul. Gagarina 37 Akademicka Przestrzeń Sztuki UMK - U Teologów

XX Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży „Zawsze Zielono, Zawsze Niebiesko”, do 7.12.

Na wystawie prezentowanej w obu budynkach Galerii można obejrzeć ponad 1000, wybranych spośród 11409 nadesłanych z 49 krajów prac malarskich, rysunków, grafik, fotografii i małych form rzeźbiarskich. Wystawa jest przeglądem najciekawszych, najbardziej oryginalnych prac plastycznych dzieci i młodzieży z różnych stron świata oraz promuje prężnie działające ośrodki, w których odbywają się interesujące zajęcia plastyczne. Temat tegorocznego konkursu: „Ogród”

Artur Majka - Kardiogramy tożsamości – Camino (malarstwo, grafika i rysunek), 20.11. (poniedziałek), godz. 18.00, do 24.02.2020 Artur Majka - urodzony w Tarnowie. Studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej oraz Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu (Ēcole Nationale Superieure des Beaux-Arts de Paris). Obecnie mieszka i pracuje w Paryżu. Swoje obrazy pokazuje na wystawach indywidualnych i zbiorowych w Europie, szczególnie we Francji i w Polsce oraz w USA. Artysta nigdy nie ukrywał, że hołduje sztuce, „która swą formę bierze z linii samego życia”. Z różnorakich archetypów biorą się jego tematyczne cykle bądź serie: Chrystus, Existences, głowy, Homo anonymus, Krzesła, Miasto, On i ona, czy Schody do nieba. Konsekwentnie przetwarza je i nadaje im nowy, głębszy sens. Wszystko ma swój egzystencjalny, emocjonalny a zarazem wizualny wymiar… (Anna Sobolewska)

Galeria czynna: poniedziałek – piątek, godz. 8.00-18.00, sobota, godz. 10.00-14.00

Galeria czynna codziennie oprócz niedziel w godz. od 8.00 do 20.00

Filia na ul. Kościuszki 41/47 „Zawsze Zielono, Zawsze Niebiesko”, do 7.12.

Filia czynna: poniedziałek-piątek, godz. 8.00-16.00

GALERIA FORUM WYDZIAŁU SZTUK PIĘKNYCH UMK ul. Gagarina 30/32 Paulina Sylwestrowicz – Protomateria, do 10.11.

Autorka o wystawie: „Zarówno w rzeźbie jak i w rysunku przedstawiam postać człowieka, gdzie jego materialność jest pretekstem do podejrzenia obrazu jego psychiki. Ciało staje się tu parafrazą tego, co wewnętrzne i niematerialne. Deformacja i fragmentacja w tych pracach ujawnia emocjonalny stan podmiotu poprzez wykorzystanie anatomicznego braku.

To gra z istniejącą w umyśle idealną mapą człowieka, przemieszaniem się elementów mapy fizycznej i emocjonalnej.”

Iwona Szpak-Pawłowska - Wielopłaszczyznowość kompozycyjna I 14.11. (czwartek), godz. 13.00, do 8.12. „Twórczość Iwony Szpak-Pawłowskiej od najwcześniejszych poszukiwań artystycznych oscyluje wokół problematyki światła i koloru. Naczelną zasadą obiektów, instalacji i prac malarskich tworzonych przez artystkę jest badanie granicy między płynną zmiennością światła naturalnego, a zaskakującą i kapryśną rytmiką sztucznych efektów świetlnych; przede wszystkim tych, które generowane są przez lampy ultrafioletowe. Relacja pomiędzy jednym a drugim obszarem doświadczeń wizualnych polega na paradoksie: z jednej strony się uzupełniają, z drugiej zaś wzajemnie unieważniają. Światło dzienne wydobywa barwy z ciemności, nadając im ton, jasność i nasycenie. Z kolei światło ultrafioletowe oplata barwy tajemniczym woalem, odwraca je, ukazując jak gdyby od podszewki, zmuszając

GALERIA OMEGA im. Marka Hoffmanna ul. Przedzamcze 12/4, tel. 693-922-371 www.omega.civitaschristiana-torun.pl Obraz Człowieka - wystawa zbiorowa 15.11. (piątek), godz. 17.00 – wernisaż w Domu Muz, do 6.12.

W Galerii Omega ekspozycja będzie dostępna do zwiedzania od godz.

16.00. Więcej informacji w dziale Domy Kultury - Dom Muz, ul. Podmurna Wstęp wolny

Zwiedzanie galerii poza wernisażem po uprzednim kontakcie telefonicznym, od poniedziałku do piątku w godz. 11.00-15.00, domofon nr 6

GALERIA RUSZ Billboard przy Szosie Chełmińskiej i Bulwarze Sztuki przy CSW, tel. 604-967-852, www.galeriarusz.art.pl Galeria Rusz to grupa artystyczna (w składzie Joanna Górska i Rafał Góralski), która od 16 lat zajmuje się sztuką, którą można by uznać za artystyczną, alternatywną reklamę. Grupa wykorzystuje bilbordy, by „reklamować” wolne myślenie wśród szerokich rzesz społeczeństwa.

GALERIA AUTORSKA WOJCIECHA KOZIOŁA I JOANNY DĄBKIEWICZ-LUŚCIŃSKIEJ, MALARSTWO I WITRAŻ ul. Rabiańska 24, tel. 507-195-703, 728-865-758 W galerii znajdują się obrazy, witraże współczesnych twórców oraz unikatowa sztuka użytkowa.

Cyklicznie odbywają się wystawy artystów z różnych zakątków Europy.

(Repertuar Galerii Muz i Fotogalerii w dziale Domy Kultury, Galerii 011, Dworzec Zachodni i Galerii Artus w dziale Centra Kultury)

25

T TEATRY

TEATR IM. WILAMA HORZYCY pl. Teatralny 1, tel. 56 622-55-97 www.teatr.torun.pl Duża scena

Hamlet 5.11. (wtorek), godz. 18.25, 6.11. (środa), godz. 11.55, 18.25 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22 zł

Krzyżacy 20.11. (środa), godz. 18.00 21-22 (czwartek-piątek), godz. 11.00 23.11. (sobota), godz. 18.00 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22 zł

Koncert marzeń 27.11. (środa), godz. 19.00, 30.11. (sobota), godz. 18.00 Bilety: 45 zł, ulgowy 35 zł, szkolny 30 zł Scena na Zapleczu

#ciemność 8-10.11. (piątek-niedziela), godz. 18.00, 10.11. pożegnanie tytułu Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł

Aktorzy prowincjonalni, 14-15.11. (czwartek-piątek), godz. 19.00 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22 zł

Zbiórka przed głównym wejściem do Teatru. Bilety: 12 zł

Teatralna Akademia Seniora, 18.11. (poniedziałek), godz. 14.00-16.00 Cykl spotkań, podczas których uczestnicy poznają kulisy teatru i sekrety pracy twórców teatralnych, a także dyskutują i mogą spróbować swoich sił w działaniach artystycznych. Spotkanie poprowadzi Barbara Poczwardowska, mistrz pracowni plastycznej/rekwizytorni.

Bilety: 8 zł w Biurze Obsługi Widzów od 4.11. Zbiórka przed głównym wejściem.

Niedziela w Teatrze, 24.11. (niedziela), godz. 11.00-13.00 Śniadanie przygotowane przez Kawiarnię Wejściówka. Dla dzieci warsztaty artystyczne, które rozwijają kreatywne myślenie.

Bilety: 20 zł, dla dziecka do 12 roku życia 5 zł, ulgowy 15 zł. W cenę wliczone śniadanie.

Edukacja w Horzycy:

Zachęcamy do rezerwowania miejsc i uczestnictwa m.in. w warsztatach do spektakli, zwiedzaniu teatru w ramach cyklu „Poznaj teatr”, lekcjach teatralnych oraz warsztatach dla nauczycielek i nauczycieli. Szczegółowy program działań edukacyjnych oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie Teatru oraz w żółtych książeczkach dostępnych w Teatrze. Więcej: edukacja@teatr.torun.pl

TEATR BAJ POMORSKI ul. Piernikarska 9, tel. 56 652-20-29 www.bajpomorski.art.pl

Antygona w Nowym Jorku, 22-23.11. (piątek-sobota), godz. 19.00

Słowik, 3.11. (niedziela), godz. 12.00 Bal Dyniowy

Napis, 29.11. (piątek), godz. 11.00

Wschód i zachód słonia 5-8.11. (wtorek-piątek), godz. 9.30, 12.00 9.11. (sobota), godz. 12.00, 14.00

Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł

Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł Foyer II piętra

Pięć róż dla Jennifer, 2-3.11. (sobota-niedziela), godz. 19.00 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 25 zł

9 x John L. 24.11. (niedziela), godz. 19.00, 28.11. (czwartek), godz. 19.00 Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł Kawiarnia Wejściówka

Kabaret literacki Loża Kopernika, 22, 29.11. (piątki), godz. 21.00 Bilety: 30 zł, ulgowy 25 zł

Mazagan. Miasto 14.11. (czwartek), godz. 19.00 Biblioteka WPiA, ul. W. Bojarskiego 3 (premiera stu-

dencka z debatą)

16.11. (sobota), godz. 19.00 Salon Biała Optyka, ul. Szewska 21 17.11. (niedziela), godz. 19.00 ul. Warszawska 10-12 Imprezy Premiera studencka z debatą, 14.11. (czwartek), godz. 19.00 Premiera studencka spektaklu „Mazagan. Miasto” w reż. Judyty Berłowskiej, po której odbędzie się debata „Obcy w domu. Gość czy najeźdźca?”. Zainspirowani wątkami spektaklu chcemy zapytać o zjawisko emigracji. Co sprawia, że ludzie decydują się porzucić swój dom i zbudować go na nowo w innym miejscu? Jak postrzegamy emigrantów? Kiedy stajemy się kolonizatorami? I czy prawo do domu jest prawem człowieka?

26

Poznaj Teatr – zwiedzanie teatru dla widzów indywidualnych 18.11. (poniedziałek), godz. 18.00 Spacer performatywny po Teatrze Horzycy, podczas którego przybliżymy historię gmachu, zdradzimy teatralne ciekawostki oraz oprowadzimy po miejscach na co dzień niedostępnych dla widzów.

Miejsce: Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji UMK, ul. W Bojarskiego 3 Studenci posiadający ważną legitymację mogą kupić bilety w promocyjnej cenie 15 zł

Bilety: 30 zł

Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł, w weekendy brak biletów ulgowych

Pan Lampa 10.11. (niedziela), godz. 12.00 15.11. (piątek), godz. 9.30, 12.00 19-21.11. (wtorek-czwartek), godz. 9.30, 12.00 Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł, w weekendy brak biletów ulgowych

Brzdęk i dźwięk 12-14.11. (wtorek-czwartek), godz. 9.30, 11.30 24.11. (niedziela), godz. 12.00, 14.00 Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł, w weekendy brak biletów ulgowych

Gwiazdeczka 17.11. (niedziela), godz. 14.00, 16.30 - premiera 26-29.11. (wtorek-piątek), godz. 9.30, 11.30 30.11. (niedziela), godz. 12.00, 14.00 Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora 22.11. (piątek) •g odz. 18.00 Uroczyste otwarcie 34. Toruńskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora, Ewa Błaszczyk - Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam •g odz. 20.00 Irena Jun – Matka Makryna 23.11. (sobota) •g odz.11.00 Warsztaty teatralno-edukacyjne •g odz. 15.45 Bartosz Rułka – Pojedynek – laureat Festiwalu 16. „Sam na Scenie” w Słupsku

• godz. 16.30 Wojciech Kowalski – Homosovieticus, czyli o praźródłach naszego stanu, czyli ciągle aktualny opis obyczajów z czasów Michaiła Zaoszczenki • godz. 18.00 Pip Utton – Adolf (Anglia) • godz. 19.00 Mono Aktor Pip Utton – promocja 18. tomu z serii „Czarna książeczka z Hamletem” – Nick Awde, Tomasz Miłkowski, Pip Utton i jego maski • godz. 19.30 Aleksander Rubinkovas – Koba/Stalin (Litwa) 24.11. (niedziela) • godz. 12.00 Klub Krytyki Teatralnej, „Teatr jednego aktora wśród polityków” prowadzi Tomasz Miłkowski • godz. 16.00 Wiesław Komasa, Jak się wszystko dziwnie plecie • godz. 17.15 Krzysztof Gordon – Fal/Staff • godz. 18.30 Pip Utton – Grając Maggie • godz. 19.30 Mono Aktor Pip Utton – promocja 18. tomu z serii „Czarna książeczka z Hamletem” – Nick Awde, Tomasz Miłkowski, Pip Utton i jego maski • godz. 20.00 Dorota Stalińska – Zgaga • godz. 21.30 Uroczyste zakończenie Spotkań Ponadto: • Wystawa „Aktorzy w sztuce monodramu”

KUJAWSKO-POMORSKI IMPRESARYJNY TEATR MUZYCZNY ul. Żeglarska 8, kasa biletowa ul. Kopernika 4 tel. 56 678-75-18 lub 512-982-813 www.teatrmuzyczny.torun.pl Dzień, w którym porwano papieża 8-9.11 (piątek-sobota), godz. 19.00 Bilety: 45 zł, 40 zł ulgowy

Jacek i Placek na tropie księżyca 13-14.11. (środa-czwartek), godz. 9.00 i 12.00 Bilety: 30 zł, 25 zł ulgowy, na 13.11. brak biletów

Niebezpieczna gra 19.11. (wtorek), godz. 19.00 - premiera 20.11. (środa), godz. 19.00 Rick i Jane spotykają się przez przypadek. Mężczyzna zaprasza ją do domu.

Początkową przyjazną rozmowę zastępuje nieoczekiwanie wyznanie Ricka: to nie jego dom, a spotkanie nie jest przypadkowe. Rick wie także zaskakująco dużo o mężu Jane – brutalnym i niebezpiecznym typie. Z nieznanych kobiecie powodów pragnie jego śmierci. Nieszczęśliwa w małżeństwie Jane z ochotą godzi się na plan… morderstwa. Jednak ona także nie jest tą, za którą się podaje. W obsadzie Maria Seweryn i Mirosław Zbrojewicz.

Bilety: 65 zł, 60 zł ulgowy

Najlepsze przyjaciółki 23-24.11. (sobota-niedziela), godz. 19.00 Bilety: 40 zł, 35 zł ulgowy

Zadyma. Dymny - rock/kabaret 29-30.11. (piątek-sobota), godz. 19.00 Bilety: 45 zł, 40 zł ulgowy

Miejsce: Pałac Dąmbskich, ul. Żeglarska 8

O TOS

TORUŃSKA ORKIESTRA SYMFONICZNA siedziba – Centrum Kulturalno-Kongresowe „Jordanki” al. Solidarności 1-3, tel. 56 622-88-05 www.tos.art.pl Toruńska Orkiestra Symfoniczna – Halka filmowa 15.11. (piątek), godz. 19.00 „Halka” to najpopularniejsza opera Stanisława Moniuszki. Należy do najczęściej wystawianych polskich dzieł, uważana zresztą za pierwszą operę narodową. Toruńska Orkiestra Symfoniczna przygotowała specjalną wersję tej opery. Na scenie pojawią się znakomici soliści a za wykonawcami pojawi się ekran, na którym wyświetlana będzie filmowa niema wersja „Halki” z 1929/32 roku. Film co prawda nie jest wiernym odzwierciedleniem libretta Włodzimierza Wolskiego, ale wykorzystuje jego główny motyw.

Wystąpią: Marcelina Beucher – sopran, Mariusz Godlewski – baryton, Rafał Bartmiński – tenor, Adam Banaszak – dyrygent, Toruńska Orkiestra Symfoniczna. Bilety: 45 zł, 35 zł ulgowy. Miejsce: Aula UMK Symfonika Familijna: Pojedynak rodzinny instrumentów 17.11. (niedziela), godz. 17.00 Wystąpią zespoły: smyczkowy, dęty, perkusyjny,Adriana Wdziękońska - prowadzenie. W programie: przeboje muzyki klasycznej i nie tylko Bilety: 25 zł dorosły, 15 zł dziecko, 55 zł rodzinny (2+1). Miejsce: CSW

Komeda symfonicznie, 22.11. (piątek), godz. 19.00 Projekt jest realizowany przy współpracy z wybitnymi muzykami polskiej i europejskiej sceny jazzowej. Podczas koncertu w 50. rocznicę śmierci Krzysztofa Komedy usłyszymy największe przeboje kompozytora w symfonicznych aranżacjach Leszka Kułakowskiego. Bilety: 45 zł, 35 zł ulgowy Czas Dla Nas: W deszczowym rytmie, 24.11. (niedziela), godz.

16.00 i 17.00 Podczas wesołego spotkania poznamy sympatycznych artystów grających w kwartecie smyczkowym. Dowiemy się, jak wyglądają i brzmią ich instrumenty, zapytamy też, czy w deszczowe dni noszą parasol i kalosze? Dla dzieci do 6 lat. Bilety: 25 zł dorosły, 15 zł dziecko, 55

zł rodzinny (2+1)

Jimi Hedrix symfonicznie, 29.11. (piątek), godz. 19.00 Przeboje Jimiego Hendrixa zabrzmią w zupełnie nowych aranżacjach. Usłyszymy znane hity: Foxy Lady, Voodoo Child, czy Hey Joe w wykonaniu: Jorgosa Skoliasa (wokal), Łukasza Łyczkowskiego (wokal, finalista Voice of Poland) oraz autora projektu Leszka Cichońskiego, który zaśpiewa i zagra na gitarze. Toruńską Orkiestrę Symfoniczną poprowadzi Jerzy Kosek. Bilety: 59-89 zł Bilety w Kasie CKK Jordanki od wtorku do soboty w godz. 13.00-19.00, na stronie www.tos.art.pl oraz na godzinę przed koncertami w miejscu, gdzie się odbywają.

Bezpłatne wejściówki do odbioru w Kasie CKK Jordanki

27

KLUBY KLUB NRD, ul. Browarna 6, tel. 785-934-718 www.facebook.com/enerdeclub Urban Legend w. Dj Funktion & Łowka, 1.11. (piątek) Koncert: Jesień / Afterparty Palmiarnia Disko!, 2.11. (sobota) Koncert R.O x Konoba (Belgia), 7.11. (czwartek) All My Friends Are Criminalz 13, 8.11. (piątek) Kwadratura 21, 9.11. (sobota) Lana wóda vol. 16!, 10.11. (niedziela) Standupowa Fala w. Borkowski & Kutek, 11.11. (poniedziałek) Koncert: Blauka, 14.11. (czwartek) Koncert: Materia, Fleshcold, Drown my day, 15.11. (piątek) Flawless, 16.11. (sobota) Koncert: Mery Spolsky, 21.11. (czwartek) Koncert: Żabson / Afterparty: We are all ravers #1, 22.11. (piątek) Prodigy Night, 23.11. (sobota) Koncert: KAMP, 28.11. (czwartek) Koncert: Nightrun87, Diuna, 29.11. (piątek) Koncert: Król, 30.11. (sobota)

HARD ROCK PUB PAMELA ul. Legionów 36, www.pubpamela.pl Romek Puchowski (PL) & Keith Dunn (USA) 4.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Wieczór otworzą: Bartosz Wójcik (PL) & Gabriel Fleszar (PL) Bilety: do 3.11. 30 zł, w dniu koncertu 40 zł

Plexsound Festival 2019, 18.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Wystąpią: Transparent Human Creatures, The Membranes, Medusa Wstęp wolny

Killer King Tour 2019, 25.11. (poniedziałek), godz. 19.00 Wystąpią: The Sixpounder, support: Infliction. Bilety 20/35 zł

LIZARD KING TORUŃ ul. Kopernika 3, www.lizardking-torun.pl Natalia Przybysz, 3.11. (niedziela), godz. 20.00 Dezerter, 7.11. (czwartek), godz. 19.00 Tides From Nebula, 10.11. (niedziela), godz. 19.00 Czaqu, 13.11. (środa), godz. 20.00 Tribute to George Michael, 14.11. (czwartek), godz. 20.00 Wrocławski wokalista i gitarzysta, Mateusz Kowalczyk wraz z zespołem, zaprezentuje największe przeboje brytyjskiej legendy muzyki pop. Bilety:

35 zł, w dniu koncertu 45 zł

Zaduszki Soul Behind vol. 9, 26.11. (wtorek), godz. 20.00 Zaduszki jazzowo-soulowe. Zespół w składzie: Asia Czajkowska (głos), Adam Lemańczyk (klawisze), Nikodem Wróbel (gitary), Michał Rybka (bas), Waldemar Franczyk (perkusja) w towarzystwie gości specjalnych zaprezentuje dzieła nieodżałowanych artystów, których piosenki do dziś

28

grają w naszych sercach. W odświeżonych aranżacjach usłyszymy najpiękniejsze standardy jazzowe Billy’ego Strayhorna, Joao Gilberto, wybitnych trębaczy: Roya Hargroove’a, Clifforda Browna, a także polskich kompozytorów: Kurylewicza, Komedy, Wasowskiego. Jak zawsze będziemy mieli okazję wysłuchać poetyckich tekstów (Osieckiej, Młynarskiego), pięknych i niezapomnianych melodii (m.in. Zbigniewa Wodeckiego), a wyjątkowe kobiece głosy przypomną się w piosenkach z repertuaru Niny Simone, Minnie Ripperton, Elli Fitzgerald, Etty James, Wandy Warskiej czy Evy Cassidy. Asia Czajkowska – wokalistka, autorka tekstów i muzyki, z wykształcenia filolog-językoznawca, z pasji i zawodu – trener głosu. Laureatka wielu festiwali, m.in. 40. Międzynarodowych Spotkań Wokalistów Jazzowych w Zamościu. Od niemal 18 lat chórzystka Astrolabium.

Bilety: 30 zł online lub 35 zl w dniu występu

Coldplay Night, 28.11. (czwartek), godz. 20.00 Wieczór poświęcony twórczości brytyjskiej grupy. Wojtek Kiełbasa – gitarzysta i wokalista młodego pokolenia z zespołem w składzie: Paweł Wygas – bas, Marek Niedzielski – perkusja, Mateusz Kowalczyk – gitara, Piotr Paduszyński – instrumenty klawiszowe. Bilety: 35 zł, w dniu koncertu 45 zł

GALERIA I KAWIARNIA TEATRALNA WEJŚCIÓWKA pl. Teatralny 1, tel. 512-221-900 www.facebook.com/wejsciowka/ Witold Bargiel - Portrety uchwycone, obrazy utajone - fotografie Fotograficzne Pogaduchy, 7.11. (czwartek), godz. 18.00 Temat: stylówka, prowadzenie Wojtek Szabelski Wstęp wolny Potańc n-obrotowy 7.11. (czwartek), godz. 20.30, 30.11. (sobota), godz. 21.00 Wstęp wolny. Szczegóły w dziale Inni organizatorzy

Koncert Marka Andrzejewskiego, 8.11. (piątek) Bilety: paskudofonia.pl 25 zł, w kawiarni 30 zł w dniu koncertu

44.Tan: Dla urody, 14.11. (czwartek), godz. 19.30-22.30 Organizator: Grupa Bez Nazwy. Wstęp wolny

Koncert Grzegorza Paczkowskiego 17.11. (niedziela), godz. 19.00 Bilety w kawiarni Toruńskie Śpiewanki Turystyczne, 21.11. (czw.), godz. 19.00 Wieczór ze śpiewem przy gitarach. Wstęp wolny

Kabaret Loża Kopernika, 22.11. (piątek), godz. 21.00 Bilety BOW i kasa Teatru Teatr i Rodzina, 23.11. (sobota), godz. 19.00-20.30 Bezpłatne zajęcia dla dzieci podczas pobytu rodziców na spektaklu „ Krzyżacy”; informacje i rezerwacje w BOW i kasie Teatru

Spotkania muzyczne z węgierską kulturą Csango 28.11. (czwartek), godz. 17.00 i 20.15 Kabaret Loża Kopernika, 29.11. (piątek), godz. 21.00 Bilety BOW i kasa Teatru Marek Noniewicz - Odpryski błękitu – obok natury - wystawa fotograficzna, 30.11. (sobota), godz. 19.00 W ramach Festiwalu Sztuka Natury

BRANDO’S MUSIC, ul. Żeglarska 25 Patrycjusz Gruszecki - All the time 20.11. (środa), godz. 20.00 Nowy projekt i najnowsza płyta trębacza Patrycjusza Gruszeckiego.

Skład: Patrycjusz Gruszecki - trąbka, wokal, Paweł Nienadowski - bas, Hubert Łachacz – piano, Szymon Justyński - gitara

B BIBLIOTEKI

WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA KSIĄŻNICA KOPERNIKAŃSKA ul. Słowackiego 8, tel. 56 622-66-42 www.ksiaznica.torun.pl Filozofowie w Książnicy: David Hume. O rozumie, uczuciach i melancholii, 7.11. (czwartek), godz. 18.00 Gościem będzie prof. dr hab. Adam Grzeliński z Instytutu Filozofii UMK. Odczyt, który wygłosi w ramach działalności Toruńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, stanowi popularne wprowadzenie do filozofii Davida Hume’a, a zarazem ukazuje ją jako sposób na ukształtowanie postawy życiowej, pozwalającej wydobyć się ze spleenu, pesymizmu i spowodowanej przez czarną żółć rozpaczy. David Hume (1711– 1776) – jeden z najważniejszych filozofów nowożytności, przedstawiciel szkockiego Oświecenia, zwolennik empiryzmu, sam siebie uznający za umiarkowanego sceptyka. Wstęp wolny Kino, czyli Kinematografia w Nowej Odsłonie. Wieczory z polskim filmem fabularnym, 8.11. (piątek), godz. 17.00 Projekcja znakomitej komedii sensacyjnej „Gangsterzy i filantropii” w reż. Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego. W rolach głównych Gustaw Holoubek i Wiesław Michnikowski. Wstęp wolny Finał konkursu literackiego Nowa legenda toruńska 15.11. (piątek), godz. 18.00 W programie imprezy: rozstrzygnięcie konkursu, wręczenie nagród, oficjalnie podsumowanie. Wstęp wolny Gramy w bangery! 16.11. (sobota), godz. 18.00-23.00 Planszówki dla prawdziwych twardzieli. Będą to: Blackout Hongkong, Klany Kaledonii, Great Western Trail, Star Wars: Rebelia, Escape Plan, Food Chain Magnate. Zapisy na wydarzeniu na Facebooku. Święta Wyobraźni. Cyberpunkowy dzień z science-fiction 16.11. (sobota), godz. 12.00-16.00 Kolejne spotkanie z fantastyką. Tym razem tematem przewodnim będzie cyberpunk. Znawcy zagadnienia opowiedzą między innymi o rozwoju sztucznej inteligencji, cyberprzestrzeni oraz o możliwych zagrożeniach, wynikających z postępu technologicznego. Dla bardziej aktywnych będą gry planszowe, w tym turniej z nagrodami w Hack Trick, sesje RPG prowadzone przez doświadczonych Mistrzów z HipeRPeG i tajemnicza gra terenowa „Kryptonim H-B 13”. Już teraz w filiach Książnicy weź udział w fantastycznym konkursie z nagrodami. Do wzięcia cyberpunkowe bestsellery. Wyniki podczas imprezy. Wstęp wolny Popołudnie z polskimi bajkami animowanymi, 16.11. (sob.), godz. 16.00 Wspólne oglądanie polskich bajek. Tym razem „Zaczarowany ołówek” najfajniejsze odcinki z przygodami Piotrka i psa Pimpka. Oprócz bajek gry i zabawy. Kolejne spotkanie 14.12. („Bolek i Lolek”). Wstęp wolny Obserwatoria astronomiczne w Chile, 21.11. (czwartek), godz. 18.00 Chile oferuje najlepsze warunki do obserwacji astronomicznych, których nie znajdziemy w żadnym innym miejscu na świecie. To sprawia, że kluczowe obserwatoria oraz teleskopy astronomiczne znajdują się właśnie

w tym kraju. 21 listopada opowie o nich Marcin Gładkowski, astronom i popularyzator nauki, pomysłodawca i twórca Internetowego Portalu Astronomicznego AstroVisioN.pl oraz Toruńskiego Zlotu Miłośników Astronomii. Wstęp wolny. Organizatorzy: Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział Toruński, Książnica Kopernikańska

Promocja 4. tomu Słownika biograficznego powiatu toruńskiego 25.11. (poniedziałek), godz. 17.00 4. tom ma charakter okolicznościowy. Zgromadzono w nim biogramy mieszkańców powiatu toruńskiego, którzy czynnie włączyli się w odzyskanie niepodległości Polski. Publikacja pod redakcją Macieja Krotofila i Waldemara Rozynkowskiego stanowi kontynuację trzech poprzednich tomów wydanych w latach 2010-2017 przez Starostwo Powiatowe w Toruniu. Promocję uświetni występ uczniów ze Szkoły Muzycznej I stopnia w Chełmży.

Wstęp wolny. Organizatorzy: Starostwo Powiatowe w Toruniu, Książnica Kopernikańska

Rodzinny piknik drukarski, 30.11. (sobota), godz. 11.00-14.00 Impreza w 450. rocznicę pierwszego druku toruńskiego (1569). Zaproponujemy podróż w czasie od Erazma Glicznera po toruńskie druki solidarnościowe.

Zajęcia edukacyjne: • godz. 11.00 Od skryptora do introligatora. Prezentujemy bogato zdobione wydawnictwa faksymilowe średniowiecznych rękopisów oraz starych druków. Zapoznajemy z najdawniejszą historią książki.

• godz. 12.00 Wynalazek Gutenberga i pierwsze książki drukowane. Prezentujemy faksymile Biblii Gutenberga, omawiamy metodę drukowania z wykorzystaniem ruchomych czcionek.

• godz. 13.00 O toruńskich drukach słów kilka. Omawiamy sztukę drukarską w Toruniu – jakie czynniki wpłynęły na jej rozwój, jakie książki drukowano, kto zlecał druk książek, z którego roku pochodzi najstarszy druk. Prezentujemy wydania faksymilowe druków toruńskich.

Wykłady: • godz. 11.30 prof. Iwona Imańska, Erazm Gliczner a początki sztuki drukarskiej w Toruniu. Pierwszy druk toruński z 1569.

• godz. 12.30 dr Katarzyna Tomkowiak, Rodzina Buszczyńskich - zasłużeni toruńscy drukarze.

• godz. 13.30 dr Dariusz Subocz, Drukarstwo w walce o niepodległość.

Opowieść o solidarnościowej toruńskiej drukarni i drukach w niej tłoczonych.

Ponadto: • godz. 11.00-14.00 warsztaty interaktywne przy maszynie drukarskiej z wykorzystaniem eksponatów z Muzeum Grębocinie w historycznych pomieszczeniach, w których działała Oficyna Książnicy Miejskiej Zygfryda Gardzielewskiego, m.in. możliwość wydrukowania z matrycy podobizny J. Piłsudskiego i napisów charakterystycznych dla druków solidarnościowych.

• godz. 11.00-14.00 Koło Fortuny i inne zabawy z nagrodami dla najmłodszych i nie tylko.

Organizatorzy: Towarzystwo Miłośników Torunia, Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa w Grębocinie, Książnica Kopernikańska

Filia nr 1, ul. Jęczmienna 23

Kolorowe impresje: prace Ireny Czuk, Alicji Jankowskiej i Marianny Zając 7.11. (czwartek), godz. 17.00, do 26.11.

Cykl wystaw przygotowywanych przez Henrykę Piekarską, przewodniczącą grupy plastycznej Toruńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i Małgorzatę Rosińską z Książnicy Kopernikańskiej. Co miesiąc prezentujemy

29

prace artystów nieprofesjonalnych, uczęszczających na zajęcia prowadzone w ramach TUTW przez Marię Serwińską-Guttweld. Irena Czuk jest emerytowaną nauczycielką (przedmioty humanistyczne). Malować zaczęła po przejściu na emeryturę. Jej ulubione techniki to rysunek węglem i ołówkiem, maluje również farbami wodnymi i olejnymi. Najczęstsze tematy: pejzaże, martwa natura, kwiaty oraz koty. Alicja Jankowska od kilku lat realizuje swoje pasje artystyczne, przy okazji poznając historię sztuki i dzieła wielkich mistrzów. Ma na koncie wyróżnienie w wojewódzkim konkursie plastycznym zorganizowanym przez CK Zamek Krzyżacki.

Marianna Zając jest członkiem grupy plastycznej TUTW od 15 lat. Stosuje zwykle farby akrylowe. Najbardziej lubi malować kwiaty i leśne pejzaże.

Filia nr 4, ul. Poznańska 52

Podgórz sprzed lat. Kolejowo: z dworca Toruń Główny na towarowy i do nowej lokomotywowni 4.11. (poniedziałek), godz. 18.00 W listopadzie przypada święto patronki kolejarzy – św. Katarzyny – i z tej okazji spotkanie z cyklu poświęcimy zagadnieniom kolejowym. Opowiemy o głównym dworcu kolejowym Torunia we wsi Piaski Wielkie. Będzie też mowa o przystanku kolejowym Kluczyki i o ogrodzie wycieczkowym, miejscu rozrywek podgórzan i torunian, które było tam wcześniej. Prelekcja przygotowana przez Katarzynę Kluczwajd w oparciu o jej własną książkę „Podgórz. Toruńskie przedmieścia sprzed lat”.

Następne spotkanie 2.12.. Temat: Podgórskie szkoły: problemy lokalowe i planowane inwestycje.

Filia nr 6, ul. Lelewela 3, tel. 56 655-18-48

Tydzień baśni z teatrzykiem Kamishibai 4-8.11. (poniedziałek-piątek), godz. 17.00 Teatralny tydzień z baśniami braci Grimm. Spektakle w estetyce japońskiego teatru obrazkowego Kamishibai. Pokażemy m.in. „Królową pszczół”, „Brata i siostrę”, „Trzy świnki” oraz „Lisa i konia”.

5, 6 i 8.11. przedstawienia zamknięte - dla grup. 4 i 7.11. przestawienia otwarte - wstęp wolny

Filia nr 12, ul. Fałata 35, tel. 56 652-09-80

Klub Kreatywnych „Katarzynki” 7.11. (czwartek), godz. 16.30 Utkajmy coś razem Czy wiecie, do czego można wykorzystać grzebień, karton albo zwyczajne patyki? Okazuje się, że tkać może każdy, a krosna można zrobić z materiałów dostępnych w domu. Utkamy bransoletkę lub ozdobę na ścianę.

21.11. (czwartek), godz. 16.30 Zróbmy sobie domowe kosmetyki Samodzielne wykonanie kuli musującej czy soli do kąpieli ze składników dostępnych w naszych domach. Wstęp wolny Kiermasz taniej książki, 18-22.11. (poniedziałek-piątek) W ofercie tytuły wycofane w bibliotecznego księgozbioru: literatura dla dorosłych, dzieci i młodzieży; albumy (sztuka), poradniki kucharskie, książki podróżnicze i sporo lektur szkolnych. Ceny od 1 do 5 zł. Droższe tylko albumy i wydawnictwa wielotomowe. Ostatniego dnia wyprzedaży duże rabaty. Dzień później bookcrossing.

Kiermasz czynny w godzinach otwarcia biblioteki: poniedziałek, wtorek i czwartek od 12.00 do 19.00; w środę od 11.00 do 15.00; w piątek od 8.30 do 16.00. W sobotę biblioteka czynna od 9.00 do 13.00.

30

Filia nr 14, ul. Łyskowskiego 29/35

Kiermasz taniej książki, 4-8.11. (poniedziałek-piątek) Wyprzedaż tytułów wycofanych z bibliotecznego księgozbioru. W ofercie: literatura piękna (polska i obca), powieści obyczajowe, kryminały, fantastyka, klasyka. Będą wydawnictwa encyklopedyczne i albumy oraz książki dla dzieci. Łącznie ok. 2000 tytułów. Ceny: od 2 zł; albumy, encyklopedie, słowniki i leksykony – od 5zł. Ostatniego dnia wszystkie książki po 50 groszy, a w południe biblioteka uwolni tytuły, które się nie sprzedały (odda je za uśmiech).

Kiermasz czynny w godzinach otwarcia biblioteki: poniedziałek, wtorek i czwartek od 12.00 do 19.00; w środę od 11.00 do 15.00; w piątek od 8.30 do 16.00.

Filia nr 16, ul. Raszei 1, tel. 56 610-67-59

Tato, a po co? Tato, a dlaczego? 6.11. (środa), godz. 17.00 Zajęcia dla ojców i dzieci prowadzone w formie prostych eksperymentów. 6.11. zabawy chemiczne.

Go i inne gry logiczne, 9 i 23.11. (soboty), godz. 10.00 Zajęcia dla dzieci w wieku 8+ we współpracy z Toruńskim Klubem Go Akai Ryuu. Wstęp wolny Teatrzyk Kamishibai, 13.11. (środa), godz. 17.00 Przedstawienie z cyklu „Klasyka literatury dla najmłodszych” dla dzieci w wieku przedszkolnym. Spektakl w estetyce japońskiego teatru obrazkowego Kamishibai. Obejrzymy „Bajkę o Ciepłym i Puchatym”. Wstęp wolny Klub Kreatywnego Malucha, 14.11. (czwartek), godz. 10.00 Dla 2- 4-latków. Tym razem spotkanie z Żabką, bohaterką książki Przemysława Wechterowicza i Emilii Dziubak „Uśmiech dla Żabki”.

Zajęcia bezpłatne. Zapisy: 56 610-67-59

Bajki ze ścianki, 20.11. (środa), godz. 17.00 Spotkanie z bajkami wyświetlanymi za pomocą rzutnika Ania.

Kobiece Inspiracje: Lampiony z recyklingu 22.11. (piątek), godz. 16.30 Jak z plastikowej butelki stworzyć przepiękne lampiony, inspirowane żeliwnymi latarniami w stylu scandinavian design. Na warsztaty przynieś: litrową plastikową butelkę z tzw. dzióbkiem niekapkiem, nakrętki po słoiku o średnicy odpowiadającej średnicy dołu butelki, ozdobne perełki i koraliki na taśmie, nóż do tapet.

Cosplay w mediatece: Makijaż oczu w stylu anime 23.11. (sobota), godz. 11.00-12.30 Poznacie różne techniki charakteryzacji, a także sposoby tworzenia niezbędnych atrybutów naśladowanych postaci. Na zajęcia zabierzcie: stojące lusterko, czarny eyliner, białą kredkę do oczu, sztuczne rzęsy, jasny i ciemny cień do powiek. kolorowe soczewki do oczu.

Guzik z pętelką, 27.11. (środa), godz. 17.00 Zajęcia krawieckie dla dzieci w wieku 7-12 lat. W trakcie zajęć uszyjemy: poduszkę na szpilki, zawieszkę do plecaka, zakładkę do książki, maskotkę, pacynkę, piórnik. Nauczymy się przyszywać guziki, cekiny i koraliki. Zajęcia bezpłatne

Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych ul. Szczytna 13, tel. 56 622-87-14

Tatarzy w II Rzeczypospolitej. Prelekcja Adama Imiałka 4.11. (poniedziałek), godz. 10.00 Podczas spotkania dowiecie się m.in: skąd wzięli się muzułmanie na ziemiach polskich, gdzie mieszkali, czym zajmowali się na co dzień, jaki był udział Tatarów w odrodzeniu państwa polskiego. Wstęp wolny

Tajemnice łódzkich podwórek – między tradycją a współczesnością 18.11. (poniedziałek), godz. 10.00 Skąd oglądał rewolucyjne zamieszki przyszły autor „Kwiatów polskich”, co łączyło Brunona Schulza z Łodzią, jak mieszkańcy pewnego podwórka wbrew zakazowi PRL-owskich władz postawili pomnik milenijny, jaki miał związek skład soli z synagogą… O podwórkowych historiach i reliktach wielokulturowej przeszłości ukrytych za fasadami łódzkich kamienic opowie Paulina Jakubanis, pasjonatka Łodzi, miłośniczka turystyki sentymentalnej i łowczyni genius loci. Wstęp wolny W moim świecie: prace Małgorzaty Zamorowskiej i Arkadiusza Wasilewskiego, do 8.11.

Artyści są podopiecznymi Środowiskowego Domu Samopomocy „Pracownia Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych” Katolickiego Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych Diecezji Toruńskiej im. Wandy Szuman.

Moja pasja. Wystawa prac Janiny Voit 28.11. (czwartek), godz. 11.00, do 10.01.2020 Torunianka, nauczycielka plastyki i techniki, rysowniczka; autorka wierszy, opowiadań i artykułów; uczestniczka warsztatów pisarskich oraz konkursów poetyckich; aktorka – to tylko niektóre z określeń, którymi można opisać Janinę Voit. Na wystawie zaprezentuje przede wszystkim prace plastyczne: rysunek (pastelami olejnymi i ołówkiem), rzeźbę oraz rękodzieło, a także twórczość literacką.

Centrum Dialogu - Biblioteka Diecezjalna pl. bł. Stefana W. Frelichowskiego 1

10. konferencja Zabytki Toruńskie Młodszego Pokolenia Torunia przestrzeń wspólna: wielokulturowe miasto z cezurą i bez cezury 1920 roku 23.11. (sobota), godz. 9.00-16.00 Podczas obrad zaakcentujemy 100. rocznicę – pomorską – odzyskania niepodległości, stąd cezura pamiętnego roku 1920.

Program: godz. 9.00 • Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski, Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, sprawcy „młodszego pokolenia”, Młodszego pokolenia 10. edycji (2015-2019): podsumowanie i refleksje • Maria Lewicka, UMK, Pamięć wielokulturowej przeszłości miejsca a tożsamość lokalna • Tomasz Krzemiński, IH PAN, Miasto pograniczne – Toruń polski i niemiecki w XIX i XX wieku • Dyskusja godz. 10.45 • Katarzyna Kluczwajd, Książnica Kopernikańska, Państwowe orły w przestrzeni wspólnej Torunia czasów polskich i pruskich • Katarzyna Pągowska, Teatr im. Wilama Horzycy, Dom a tożsamość lokalna na przykładzie opowieści mieszkańców i mieszkanek Bydgoskiego Przedmieścia • Dyskusja godz. 12.30 • Marcin Orłowski, Od prowizorki po pompatyczność, czyli toruńskie pomniki patriotyczne w latach 1920-1939: próba analizy i syntezy • Jan Wyrowiński, Dlaczego wojewoda pomorski Stefan Łaszewski powrócił do Torunia?

• Katarzyna Kluczwajd, Książnica Kopernikańska, Toruński Łuk Cäsara – Ulatowskiego – Tłoczka, czyli „nowa brama Bydgoska” jako przykład zmiany tego, co dzieli, na to, co łączy • Bartosz Drzewiecki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Katarzyna Pękacka-Falkowska, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Restauracja w Parku Cegielnia przed i po 1920 roku: ciągłość czy zmiana?

• Adam Kowalkowski, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Adaptacja dawnych koszar bramy Chełmińskiej na cele muzealne • Dyskusja godz. 15.30 • Małgorzata Kos, Toruńskie Spacery Fotograficzne, Challenge Toruńskich Spacerów Fotograficznych „100 razy Toruń na stulecie niepodległości” • Stowarzyszenie Toruńskie Spacery Fotograficzne, Prezentacja fotografii ze spaceru Bydgoskie Przedmieście: granice światów/czasów godz. 16.00 • Finał, podsumowanie Organizatorzy: Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Biblioteka Diecezjalna, Książnica Kopernikańska

BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA ul. Gagarina 13, tel. 56 611-43-99, www.bu.umk.pl Malarstwo Mirosława Rusinka - Ab Oriente Lux, do 8.11.

Mirosław Rusinek ukończył Liceum Plastyczne w Rzeszowie z dyplomem snycerstwa. W 2003 r. uzyskał dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Malarstwa w pracowni prof. Leszka Misiaka. Do 2004 roku tworzy głównie monumentalne formy abstrakcyjne. W późniejszym okresie mniejsze kompozycje aktów wpisanych w różnorodne tła oraz pejzaże. Początkowo mniejsze struktury zyskują z czasem majestatyczne rozmiary oraz wyjątkową i rozpoznawalną formę. Ma to związek z fascynacją malarstwem materii, którym zajmował się autor jeszcze na studiach. Właśnie te doświadczenia, w połączeniu z tematami nieabstrakcyjnymi w treści, dały rezultat szczególnych możliwości fakturalnych w jego malarstwie. Rusinek chętnie przyznaje się do związku ze spuścizną koloryzmu polskiego i rozwija ten nurt u siebie, poszerzając go o nowe formalne i ideowe treści.

Mieszka i tworzy w Rzeszowie, gdzie zajmuje się również pracą pedagogiczną jako nauczyciel malarstwa i rysunku w Zespole Szkół Plastycznych. Brał udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych.

Jego prace znajdują się w zbiorach państwowych i prywatnych w kraju oraz we Włoszech, USA, Brazylii, Meksyku, Niemczech, Luksemburgu, Australii, Japonii, Francji, Czechach. W 2012 r. został laureatem nagrody fundacji Lamia w Rumunii.

31

K

KINA

CINEMA CITY Czerwona Droga 1-6, tel. 56 664-64-64 Toruń Plaza, ul. Broniewskiego 90 www.cinema-city.pl Nieplanowane, premiera: 1.11.

dramat USA 2019 reżyseria: Chuck Konzelman, Cary Solomon, występują: Ashley Bratcher, Brooks Ryan

Terminator: Mroczne przeznaczenie, premiera: 8.11.

akcja, sci-fi, Chiny, USA 2019 reżyseria: Tim Miller, występują: Linda Hamilton, Arnold Schwarzenegger

Ukryta gra, premiera: 8.11.

thriller Polska 2019, reżyseria: Łukasz Kośmicki, występują: Bill Pullman, Robert Więckiewicz

Midway, premiera: 8.11.

dramat, wojenny, Chiny, USA, 2019 reżyseria: Roland Emmerich, występują: Ed Skrein, Patrick Wilson

Baranek Shaun Film. Farmageddon, premiera: 8.11. animacja, komedia, przygodowy Francja, USA, Wielka Brytania 2019 reżyseria: Will Becher, Richard Phelan

Stan wyjątkowy, premiera: 8.11.

komedia, Chorwacja, Polska, Serbia 2018 reżyseria: Vinko Brešan, występują: Krešimir Mikić, Lazar Ristovski, Daniel Olbrychski

Salma w krainie dusz, premiera: 8.11.

animacja, familijny, fantasy, Meksyk 2019, reżyseria: Carlos Gutiérrez Medrano

Doktor Sen, premiera: 15.11.

horror, USA 2019, reżyseria: Mike Flanagan, występują: Ewan McGregor, Rebecca Ferguson

Proceder, premiera: 15.11.

biograficzny, Polska 2019 reżyseria: Michał Węgrzyn, występują: Piotr Witkowski, Agnieszka Więdłocha

1800 gramów, premiera: 15.11.

dramat obyczajowy, Polska 2019 reżyseria: Marcin Głowacki, występują: Magdalena Różczka, Piotr Głowacki

Kraina lodu II, premiera: 22.11.

animacja, przygodowy, USA 2019, reżyseria: Jennifer Lee, Chris Buck

Le Mans ‚66, premiera: 22.11.

biograficzny, dramat, sportowy, USA 2019 reżyseria: James Mangold, występują: Matt Damon, Christian Bale

Supernova, premiera: 22.11.

thriller, Polska 2019, reżyseria: Bartosz Kruhlik, występują: Marek Braun, Marcin Hycnar

Żelazny most, premiera: 22.11.

dramat Polska 2019, reżyseria: Monika Jordan-Młodzianowska, występują: Julia Kijowska, Łukasz Simlat, Bartłomiej Topa

Kult. Film, premiera: 22.11.

dokumentalny Polska 2019, reżyseria: Olga Bieniek

Na noże, premiera: 29.11.

kryminał, USA 2019, reżyseria: Rian Johnson, występują: Daniel Craig, Chris Evans

Last Christmas, premiera: 29.11.

INNI ORGANIZATORZY

FUNDACJA TUMULT Rynek Nowomiejski 28, tel. 56 621-00-19, 56 652-21-79 www.camerimage.pl 27. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „EnergaCamerimage 2019”, 9-16.11.

Największy i najbardziej znany festiwal poświęcony sztuce autorów zdjęć filmowych. Formuła skupia uwagę na walorach obrazu filmowego i jego adekwatności do przesłania zawartego w fabule filmu. Przyznawane nagrody są wyrazem uznania dla najznakomitszych dokonań w dziedzinie zdjęć filmowych. To forum nie tylko dla prezentacji, ale i dyskusji na temat przyszłości sztuki filmowej. Poza Głównym Konkursem Festiwal obejmuje m.in. także Konkurs Etiud Studenckich, Konkurs Filmów Polskich, Konkurs Debiutów Filmowych, Konkurs Wideoklipów, Konkurs Pilotów Seriali TV, EnergaCAMERIMAGE Market, EnergaCAMERIMAGE Forum, pokazy specjalne, premiery, różnego rodzaju przeglądy kina i retrospektywy, spotkania a także imprezy towarzyszące takie jak wystawy czy koncerty. Nagrodę za Całokształt Twórczości dla Reżysera otrzyma w tym roku wielki brytyjski wizjoner kina Peter Greenaway. Oprócz retrospektywy jego filmów, w Centrum Sztuki Współczesnej pokazana zostanie też przekrojowa wystawa, na której będzie można spotkać się z artystą oko w oko.

Nagrodę za Całokształt Twórczości odbierze amerykański operator, prezydent Amerykańskiej Akademii Filmowej w latach 2017-2019 John Bailey. Za wybitne osiągnięcia w filmie dokumentalnym na festiwalu nagrodzona zostanie czeska reporterka Helena Třeštíková. Specjalną Nagrodę EnergaCamerimage dla Reżysera za „wytyczanie nowych ścieżek dla języka filmowego” otrzyma także doskonale znany na świecie polski twórca Lech Majewski, częsty gość festiwalu.

Wśród nagrodzonych znajdzie się także polska aktorka Ewa Dałkowska.

Filmem otwarcia festiwalu będzie „Oficer i szpieg” najnowsze dzieło Romana Polańskiego (zdjęcia Paweł Edelman).

Miejsce: Jordanki, Cinema City, Kino Centrum w CSW

WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE WYDZIAŁ ŚRODOWISKA I ZIELENI UMT POLSKIE ZRZESZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW SANITARNYCH ODDZIAŁ TORUŃ WYDZIAŁ SZTUK PIĘKNYCH UMK www.sztukanatury.pl 12. Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych Inspirowanych Naturą „Sztuka Natury”.

28.11. (czwartek) •g odz. 17.00 wernisaż wystawy „Żuraw w lesie” Piotra Dziełakowskiego.

Miejsce: Dom Muz ul. Podmurna

komedia rom., USA, Wielka Brytania 2019 reżyseria: Paul Feig, występują: Emilia Clarke, Henry Golding

• godz. 19.00 wernisaż wystawy zbiorowej „Inspiracje 2019”.

Jak poślubić milionera, premiera: 29.11.

29.11. (piątek) • godz. 12.00 wernisaż wystawy „Rytmy Natury” Okręgu Pomorsko – Kujawskiego ZPFP*. Miejsce: Ogród Zoobotaniczny • godz. 16.30 wernisaż wystawy „W poszukiwaniu ciszy” Arkadiusza Pałasińskiego. Miejsce: Muzeum Podróżników

komedia rom., Polska 2019 reżyseria: Filip Zylber, występują: Małgorzata Socha, Małgorzata Foremniak

32

I

(Repertuar Kina Centrum w dziale Galerie – CSW, Kina Niebieski Kocyk w dziale Centra Kultury – Od Nowa)

Miejsce: Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży, ul Łokietka

• godz. 18.00 Uroczyste otwarcie Festiwalu. Miejsce: Dwór Artusa Rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego oraz pokazów multimedialnych oraz wręczenie nagród w konkursach. Wręczenie Nagrody Specjalnej za znaczący wkład w rozwój polskiej fotografii i filmu przyrodniczego. Goście Specjalni Festiwalu Bożena i Jan Walencik - projekcja filmu „W trosce o bagna”. Wernisaż wystawy pokonkursowej „Kadry z Natury”.

30.11. (sobota) • godz. 11.00 Wernisaż wystawy „Obary” Grzegorza Szkutnika • godz. 11.30 Spotkanie z Grzegorzem Szkutnikiem „Moje fascynacje o urokach Puszczy Solskiej i nie tylko” • godz. 12.30 Spotkanie z Mateuszem Ściborskim „Islandia: kraj z ognia i lodu” • godz. 13.30 Spotkanie z Pawłem Vogelsingerem „Sekrety rzek” • godz. 14.30 Spotkanie z Gustavem Kiburgiem „Kolory Natury” Miejsce: Od Nowa

• godz. 19.00 wernisaż wystawy „Odpryski błękitu – obok natury” Marka Noniewicza. Miejsce: Wejściówka, pl. Teatralny 1.12. (niedziela) • godz. 11.00 Spotkanie z Michałem Ogrodowczykiem - film „Ptaki” • godz. 12.00 Spotkanie z Pawłem Wroną „Pośród pól i lasów” • godz. 13.00 Spotkanie z Arkadiuszem Pałasińskim „Krajobraz w czerni i bieli - kiedy świadomie zrezygnować z koloru” • godz. 14.00 Uroczyste festiwalu, koncert „Dwa Światy” Mateusza Piesiaka i Pawła Krefta Miejsce: Od Nowa

TOWARZYSTWO BACHOWSKIE, www.js-bach.pl IX Festiwal Cichej Muzyki: Aux Champs-Elysées 17.11. (niedziela), godz. 17.00 Festiwal zaprasza słuchaczy na muzyczny spacer po Polach Elizejskich.

W świat dawnego Paryża zaprowadzi nas trio: Justyna Młynarczyk - viola da gamba, Piotr Młynarczyk - viola da gamba i Maurycy Raczyński na klawesynie. Mimo jesiennej pory i historycznego brzmienia dawnych francuskich mistrzów przekonamy się, że ludzie i klimat takich miejsc niewiele się zmieniają. Repertuar: Monsieur de Sainte-Colombe (ca. 1630 – ca. 1701) - Concert à deux violes esgales „Tombeau les Regrets”, Manuskrypt z Bauyn - Pièces de clavecin, Marin Marais (1656-1728) - Suite en Sol majeur à deux violes et basso continuo - Premier Livre de Pièces de viole Słowo: Jakub Burzyński. Miejsce: Ratusz Staromiejski. Wstęp wolny

POMORSKIE TOWARZYSTWO MUZYCZNE 38. Koncert Towarzyski: Franciszek Woźniak in memoriam 7.11. (czwartek), godz. 18.00 Koncert poświęcony pamięci zmarłego 10 lat temu wybitnego kompozytora związanego z naszym regionem. Będzie można usłyszeć utwory jego studentów, a także dzieła jego autorstwa, m. in. Symfonię Perkusyjną czy Słowo Kopernika na chór. Wykonawcami będą wykładowcy i studenci z AM z Bydgoszczy oraz artyści toruńscy związani ze szkołą muzyczną: Małgorzata Furche-Jurczyk, Mateusz Grochowski, Marcin Kopczyński, Robert Matusiak, Katarzyna Rajs, Paulino Taica Frias, Rafał Tworek, Paweł Witulski, Jiaoyang Zhang, studencki zespół perkusyjny z Akademii Muzycznej w Bydgoszczy pod kier. prof. Grzegorza Jurczyka i Waldemara

Franczyka, Chór Młodzieżowy Semper Iuvenes ZSM w Toruniu pod kier.

Renaty Szerafin-Wójtowicz Prowadzenie: Magdalena Cynk, Małgorzata Królak-Radziejewska Miejsce: Sala Koncertowa Zespołu Szkół Muzycznych. Wstęp wolny

ARENA TORUŃ ul. Bema 73-89, tel. 56 665-00-00, www.tis.torun.pl Tribute to… 2.11. (sobota), godz. 20.00 Dziesięcioro polskich wokalistów odda hołd nieżyjącym artystom takim jak: Michael Jackson, Elvis Presley, Whitney Houston, Joe Cocker, James Brown, Dolores O’Riordan (The Cranberries), Chester Bennington (Linkin Park), Freddie Mercure (Queen) oraz Kora (Maanam). Na scenie wystąpi 100-osobowa Polska Orkiestra Muzyki Filmowej pod batutą Jarosława Barowa, 50-osobowy chór oraz 10 wokalistów: Justyna Steczkowska, Kasia Kowalska, Anna Wyszkoni, Kasia Cerekwicka, Halina Mlynkova, Kasia Moś, Igor Herbut, Krzysztof Cugowski, Andrzej Piaseczny. Janusz Radek. Zatańczy Grupa Taneczna Next w choreografii Tomasza Barańskiego. Koncerty poprowadzi Gabi Drzewiecka oraz Piotr Polk. Bilety: 99-299 zł, pakiet VIP 999 zł Lady Pank, 9.11. (sobota), godz. 18.30 „Mniej niż zero”, „Kryzysowa narzeczona”, „Zawsze tam gdzie ty” – bez tych przebojów trudno wyobrazić sobie koncert jednego z najpopularniejszych zespołów w historii polskiego rocka. W 2018 roku grupa świętowała 35-lecie wydania debiutanckiego albumu, który okazał się prawdziwą kopalnią przebojów i dzięki któremu Lady Pank zyskał status gwiazdy. Rocznicę zespół uczcił wydaniem niezwykłej płyty. Jan Borysewicz i Janusz Panasewicz ponownie nagrali utwory z kultowego debiutu w nowych wersjach z udziałem gwiazd polskiego rocka (i nie tylko). Bilety: Empik i internetowe sieci sprzedaży.

Back & Forth 5.0 Euforia Festivals, 23-24.11. (sob.-niedz.), godz. 18.30 Zagrają: Alex (Classics set), Alex Di Stefano, Alex M.O.R.P.H. b2b, Woody van Eyden (Classics set), Captain Hook, Dj W (Classics set), Joachim Garraud (Classics set), Jorn van Deynhoven, Khomha, Mark Sixma, onTune b2b Blue silence, Rafuss

KSIĘGARNIA KAFKA I SPÓŁKA ul. Szewska 2, tel. 512-545-956 Tęsknota za potworem. O nostalgicznym wymiarze horroru 7.11. (czwartek), godz. 18.00 Prelekcja kulturoznawcy Dariusza Brzostka. Czy potwór w horrorze wciąż jeszcze straszy, czy może tylko wywołuje łezkę wzruszenia, przyzywając wspomnienia dawnych seansów filmowych i młodzieńczych lektur? Czy sięgamy po horrory, by się bać, czy po to, by się wzruszyć, przypominając sobie dawne lęki przeżywane na kanapie pod kocem lub w mroku kinowej sali? Na czym polega fenomen nieśmiertelności potwora, który nieustannie wraca po latach w kolejnych odsłonach literackich i filmowych opowieści?

Bajkowa sobota z grozą, 9.11. (sobota), godz. 12.00 Spotkanie z Mortynką, Warrenem XIII, Skrzynką Potworów i innymi bohaterami literatury grozy dla dzieci. Światura – Klasyka Literatury, 10.11. (niedziela), godz. 14.00 Dyskusyjny Klub Książki Okonia w Sieci. Omawiany tytuł: „Frankenstein” Mary Shelley.

33

Toruńskie Dziewuchy Pytają, 13.11. (środa), godz. 18.00 Spotkanie z Martą Abramowicz wokół książki „Dzieci księży. Nasza wspólna tajemnica”. Prowadzenie: Katarzyna Klejna i Dorota Nijaki-Bujnarowska Okno Na Świat, 15.11. (piątek), godz. 19.00 Cykl spotkań podróżniczych, współorganizowanych z Fundacją Verda.

Prelekcja Agnieszki Doberschuetz o misji humanitarnej na Filipinach „Okulary dla Filipin”.

Tajfuny z wizytą u Kafkan, 23.11. (sobota), godz. 13.00 Spotkanie z wydawczynią Karoliną Bednarz i księgarką Anną Wołcyrz.

Promocja najnowszych tytułów Wydawnictwa Tajfuny: „Gąsienica” Ranpo Edogawa oraz „Niedźwiedzi bóg” Hiromi Kawakami.

Spotkanie nie do końca autorskie z Robertem Małeckim i Marcelem Woźniakiem, 29.11. (piątek), godz. 18.00 Spotkanie promujące zbiór opowiadań kryminalnych „Balladyna”

KOŁO NAUKOWE ARABISTÓW „ZAHRA AS-SAHRA” Orient Express: Przystanek sztuka kreowania smaku Chaimae Ahtatbi - Kuchnia arabska: w kręgu aromatycznych przypraw i orientalnych smaków, 21.10. (czwartek), godz. 17.00 Koło działające przy Pracowni Języka i Kultury Arabskiej na Wydziale Filologicznym UMK zaprasza do kolejnej edycji Orient Expressu, poświęconej sztuce świata islamu. Spotkanie poświęcone będzie tajnikom kuchni arabskiej, w które wprowadzi nas mieszkająca w Ciechocinku, a pochodząca z Rabatu – stolicy Królestwa Maroka, Chaimae Ahtatbi.

Choć wszyscy posługują się terminem „kuchnia arabska”, warto pamiętać, że obejmuje ona potrawy i zasady kulinariów wszystkich krajów świata arabskiego, w tym Arabskiego Zachodu – Maghrebu i Arabskiego Wschodu – Mashreku, i w każdym z tych regionów znacznie się różni. Wspólne dla kuchni arabskiej elementy można sprowadzić do szczególnego upodobania do warzyw, owoców, wreszcie aromatycznych ziół i przypraw. Kuchnia krajów pustynnych opiera się na daniach z baraniny, zaś śródziemnomorskich – na warzywach, rybach i owocach, ich niezbędnym uzupełnieniem jest pieczywo pita.

Wstęp wolny. Miejsce: CSW

POLSKIE TOWARZYSTWO GEOGRAFICZNE ODDZIAŁ W TORUNIU Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK ul. Lwowska 1, sala 104; tel. 56 611-25-55 www.ptg.geo.umk.pl Dr Zdzisław Preisner - Islandia w kolorach tęczy 27.11. (środa), godz. 18.00 Islandia jest wyspą o pow. 104 tys. km2 położoną w obszarze płn.

Atlantyku, tuż na południe od kręgu polarnego. Wszystkie siły natury, które kształtowały lub kształtują nadal oblicze naszej planety tutaj na Islandii są ciągle bardzo aktywne. Ścierają się siły sobie przeciwne takie jak ogień, woda, lód. Wyspa jest prawdziwym elementarzem różnorodnych procesów i zjawisk kształtujących formy i osady, takich jak wulkany, zjawiska geotermalne, lodowce, wodospady. Kreują one wyjątkowe krajobrazy pełne niezwykłych barw, zadziwiających kon-

34

trastów, czarującego piękna. O tym wszystkim opowie w czasie prelekcji bogato ilustrowanej zdjęciami geograf, podróżnik i fotograf Zdzisław Preisner, wykładowca WSB, członek The Explorers Club w Nowym Yorku i The Royal Geographical Society w Londynie. Wstęp wolny

KULTURHAUZ ul. Poniatowskiego 5/2, www.kulturhauz.com KUST - koncert, 9.11. (sobota), godz. 21.00 Muzyka zespołu oparta jest na słowiańskich pieśniach obrzędowych, głównie tych rejestrowanych podczas badań terenowych, prowadzonych przez członków grupy na terenie Dolnego Śląska, Łęczyckiego czy Polesia Ukraińskiego i Białoruskiego. Są to pieśni weselne, pogrzebowe, wiosenne, przesilenia letniego, żniwne czy kolędy zimowe. Zespół dąży do tego, aby muzyczna warstwa tworzona na bazie pieśni oddawała charakter i atmosferę konkretnych rytuałów. Instrumentaliści poruszają się w gatunkach: industrial, drone, noise, ambient. Skupiają się na dynamice i teksturze dźwięku, atonalności. Oprócz standardowego instrumentarium (bas, gitara, wiolonczela, synth) używają instrumentów wykorzystywanych w danych rytach: gongów, piszczałek, rogów, dzwonków, kołatek.

Wstęp wolny

MAGAZYN INTERNETOWY GRAFMAG, www.grafconf.pl 3. konferencja GrafConf, 23.11. (sobota) Konferencja dla projektantów. Uczestnicy będą mieli okazję skupić się na praktycznych zagadnieniach związanych z tworzeniem identyfikacji wizualnej, projektowaniem UX/UI oraz ilustracją. Prelegenci i prowadzący warsztaty omawiać będą także problemy i wyzwania związane z codziennością pracy w branży - komunikacją z klientem czy prowadzeniem własnego biznesu. Prelegenci: Wojtek Mierowski, Beata Śliwińska (Barrakuz), Jacek Kłosiński, Michał Mazur, Michał Olszewski, Magda Furmańczuk, Agnieszka Szóstek. Oprócz wykładów organizatorzy przygotowali dla uczestników darmowe warsztaty (obowiązują dodatkowe zapisy), konsultacje ze specjalistami, wystawę i stoiska sprzedażowe. Organizatorzy wraz ze Stowarzyszeniem Twórców Grafiki Użytkowej zapraszają na galę Projekt Roku – konkursu podsumowującego polskie projektowanie organizowanego przez STGU. Miejsce: Jordanki

GRUPA N OBROTÓW, www.nobrotow.pl Potańc listopadowy, 7.11. (czwartek), godz. 20.30 Potańc Kołysarz, 30. 11. (czwartek), godz. 21.00 Zabawa taneczna w stylu trad & balfolk przy muzyce czerpiącej ze starodawnych wzorców, a jednocześnie brzmiącej atrakcyjnie i nowocześnie.

Repertuar muzyczno-taneczny wywodzi się z dawniejszej tradycji polskiej wsi, ale również z kultur nam pokrewnych: szwedzkiej, francuskiej i różnych zakątków Europy. Bezmiar tradycyjnych tanecznych doznań tego wieczoru odszukać będzie można w parach, kole czy korowodzie, po polsku, szwedzku, francusku, portugalsku i bretońsku.

Miejsce: Wejściówka, Plac Teatralny 1

Warsztaty tradycyjnych pieśni i melodii tanecznych z kultury Csángó 28.11. (czwartek), godz. 17.00 i 20.15 Nauka śpiewów tradycyjnych oraz do wspólne granie z zespołem Szépszerével. Miejsce: Wejściówka, Plac Teatralny 1

Sesje Melodii Tanecznych Tradycyjnie, 4, 11, 18, 25.11. (poniedziałki), godz. 19.30 Wspólne praktykowanie grania utworów do tańca. Tradycyjny repertuar tańców polskich i szwedzkich, jak również balfolk. Spotkania dla muzyków zarówno doświadczonych, jak i początkujących w wygrywaniu melodii tanecznych. Mile widziani na sesji są również i tancerze.

Miejsce: Wejściówka, Plac Teatralny 1 N-obrotowe zajęcia taneczne, 6, 13, 20, 27.11 (środy), godz. 19.00 Spotkania poświęcone nauce tańców, którymi stoją europejskie tradycyjne zabawy taneczne.

W programie każdego spotkania podstawy taneczne oraz wybrane składniki zaawansowane kilku tańców tradycyjnych. Na taneczny repertuar składają się tańce z grupy polsk (ze Skandynawii), mazurkowych oraz tańce francuskie, portugalskie i węgierskie.

Miejsce: ul. Długa 25. Zajęcia płatne

KLUB SENIORA „ZACISZE”, ul. Bema 38a, tel. 698-194-471 Klub prowadzi działalność kulturalno-oświatową głównie dla mieszkańców osiedli Spółdzielni Mieszkaniowej „Kopernik”. Na wszystkie spotkanie obowiązuje telefoniczna rezerwacja miejsc.

Spotkanie związane ze Świętem Niepodległości 7.11. (czwartek), godz. 16.00 Wieczór pieśni patriotycznych Testament i darowizna – spotkanie, 14.11. (czwartek), godz. 16.00 Spotkanie z prawnikiem. Będzie można zasięgnąć osobistej rady.

Wieczór andrzejkowy, 28.11. (czwartek), godz. 16.00 Spotkanie biesiadne, dowcipy, lanie wosku, wróżby, przysłowia, tańce.

Poczęstunek we własnym zakresie.

PSZCZELE CUDA Rynek Staromiejski 18, tel. 503-133-116 Mleczko pszczele i jad pszczeli, 5.11. (wtorek), godz. 16.00 Co to jest mleczko pszczele? Cenne właściwości mleczka pszczelego. Co należy zrobić gdy użądli nas pszczoła?

Miód i inne produkty pszczele w kosmetykach 12.11. (wtorek), godz. 16.00 Kosmetyki z propolisem jako remedium na problemy skórne. Ochronne właściwości wosku pszczelego. Mleczko pszczele i jego właściwości przeciwstarzeniowe.

Spotkania dla dorosłych i seniorów. Każde trwa około godziny. Bilety: 10 zł

RESTAURACJA G132, ul. Grudziądzka 132 Prace Aleksandry Nadolskiej, 4.11.-31.12.

Czasami to sama materia inspiruje i pobudza do działań twórczych, bez wcześniejszego dumania. To po prostu impuls, olśnienie. Autorka obrazów z guzików nie zastanawiała się długo nad tym, co zrobi z pokaźnym, rodzinnym zbiorem tych, wydawałoby się, prozaicznych elementów naszej garderoby. Wstęp wolny

FORT IV ul. Chrobrego 86, tel. 56 655-82-36 www.fort.torun.pl

Zwiedzanie grupowe (grupy od 10 osób): ulgowy 4 zł (uczniowie, studenci, emeryci) + opłata za przewodnika, normalny 7 zł + opłata za przewodnika; opiekunowie, piloci gratis Grupy nocujące w Forcie IV - gratis Zwiedzanie Fortu IV z przewodnikiem dla grupy do 10 osób 43 zł + koszt pochodni, dla grupy do 45 osób 74 zł + koszt pochodni z przewodnikiem w stroju historycznym - mundurze żołnierza pruskiego dla grupy do 45 osób – 123 zł + koszt pochodni Zwiedzanie z duchami dla grupy do 30 osób (dorośli) lub grupy do 45 osób (dzieci i młodzież) – 550 zł Zwiedzanie w języku obcym - koszt podwójny: grupy do 10 osób – 86 zł, z przewodnikiem – 148 zł, z przewodnikiem w mundurze -246 zł Do kosztu przewodnika doliczany jest koszt biletów wstępu (dla grup, które nie nocują w Forcie IV)

Impreza Andrzejkowa w Forcie IV, 30.11. (sobota), godz. 20.00-2.30 Forteczne sale wypełni zapach menu oraz muzyka grana przez DJ-a. Jak przystało na Andrzejki będziemy wróżyli, lejąc wosk i spróbujemy spojrzeć w przyszłość, wykorzystując pozostałe andrzejkowe tradycje.

Bilety: 90 zł. Rezerwacje: 56 655-82-36 lub biuro@fort.torun.pl

FUNDACJA TERAPII TANGIEM COTANGO www.cotango.pl, tel. 604-219-184 Zapraszamy do tanga Zgłoszenia poprzez stronę www.cotango.pl lub na e-mail: kursy@cotango.pl. Zapraszamy do współpracy instytucje, osoby fizyczne oraz placówki kultury.

Regularne praktyki: czwartki, godz. 19.30-21.30 Miejsce: Dom Muz, ul. Okólna 169

DOM LEGEND TORUŃSKICH ul. Szeroka 35, tel. 56 621-07-14 www.domlegend.pl Muzeum i teatr w jednym. Autorski scenariusz interaktywnego pokazu pozwoli przenieść się w czasie i zasmakować przygód w dawnym Toruniu. Staniecie się bohaterami sześciu najsłynniejszych opowieści. Poczujecie losy królów, rycerzy, rzezimieszków, flisaków na własnej skórze.

Utalentowani bajarze nie tylko zaczarują Was słowem, ale i zaproszą do licznych scen, zadań i wyzwań. Edukacja przenika się z zabawą, a emocje i humor powodują, że wizyta w Domu Legend na długo zapada w pamięć.

Czynne w godz. 10.00-18.00. Pokazy rozpoczynają się o pełnych godzinach, ostatni o 17.00.

Zapraszamy grupy liczące od 5 do 50 osób.

Bilety dla dzieci od lat 3: 10 zł, dla dorosłych: 14 zł, dla dzieci niepełnosprawnych: 1 zł, dla dorosłych niepełnosprawnych: 10 zł. Pokaz trwa ok. 45 minut.

TORUŃSKA PIERNIKARNIA MISTRZA BOGUMIŁA ul. Królowej Jadwigi 24, tel. 56 678-18-00, 725-011-050 www.piernikarniatorun.pl Miejsce, w którym odbywają się warsztaty wyrobu pierników pamiątkowych, w którym barwnej historii pierników towarzyszy aromat przypraw korzennych, blask świec i muzyka średniowiecza.

W oryginalnych wnętrzach organizujemy również urodzinki pachnące piernikami, a dla dorosłych piernikowe biesiady i spotkania integracyjne.

Dyżury przewodnickie w Forcie IV: piątki i soboty, godz. 20.00. Cena: 8 zł/os Nie jest wymagana wcześniejsza rezerwacja. Parking bezpłatny na terenie Fortu IV. Na miejscu można kupić pochodnie: 6,5zł/sztukę (lub zabrać ze sobą latarki).

Bilety wstępu: Zwiedzanie indywidualne codziennie w godz. 8.00-20.00: ulgowy 5 zł (uczniowie, studenci, emeryci), normalny 8 zł

35

DZIEŃ PO DNIU

LISTOPAD 2019

11

2.11. (sobota) g odz. 14.30 Ś więto zmarłych, Halloween i Día de Muertos, D wór Artusa godz. 15.00-19.30 S ylwia Lipka. Wbrew Pozorom, D om Muz, ul. Poznańska godz. 18.00 I wona Stępień – Dialog, do 22.11., D om Muz, ul. Podmurna godz. 19.00 S ebastian Riedel & Cree, C KK Jordanki godz. 19.00 Z aduszki Jazzowe: L.A. Trio, Sunny Side, D om Muz, ul. Podmurna g odz. 20.00 T ribute to…, A rena Toruń K lub NRD oncert: Jesień, K

3.11. (niedziela) g ichał Bajor - Kolor Cafe, C KK Jordanki odz. 18.00 M g odz. 18.30 A rtus Festival: Roma Gąsiorowska – spotkanie, D wór Artusa g atalia Przybysz, L izard King Toruń odz. 20.00 N

4.11. (poniedziałek) godz. 10.00 Tatarzy w II Rzeczypospolitej. Prelekcja Adama Imiałka, Ośrodek

Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych g odz. 17.00 Tydzień baśni z teatrzykiem Kamishibai, do 8.11., Książnica, Filia nr 6, ul. Lelewela g siążnica, Filia nr 4, ul. Poznańska odz. 18.00 P odgórz sprzed lat. Kolejowo, K g RP Pamela odz. 19.00 R omek Puchowski (PL) & Keith Dunn (USA), H K iermasz taniej książki, do 8.11., Książnica, F ilia nr 14, ul. Łyskowskiego P race Aleksandry Nadolskiej, do 31.12., R estauracja G132

5.11. (wtorek) g leczko pszczele i jad pszczeli, P szczele Cuda odz. 16.00 M g odz. 16.30 A ser(ty)wność – projekt teatralny, D om Muz, ul. Podmurna g odz. 18.30 Ostatnia wieczerza – wystawa Jerzego Murawskiego (finisaż 27.11.) oraz wykład prof. Tadeusza Cegielskiego, D wór Artusa

6.11 (środa) g odz. 11.00-12.00 K reatywna środa malucha, D om Muz, ul. Poznańska g uzeum Etnograficzne odz. 11.00 E tnowyprawka Malucha, także 7.11., M g odz. 12.00 K ino dla seniora – cykl filmoznawczy, C SW g odz. 16.00 Wstęp do architektury – warsztaty dla dzieci, Dom Muz, ul. Okólna g odz. 19.00 A rtus Festival: Agata Karczewska – koncert, D wór Artusa g ieczór Podróżnika: Piotr Opacian, O d Nowa odz. 20.00 W

7.11. (czwartek) g okół dziedzictwa – przeszłość i przyszłość, także 8.11., R atusz odz. 10.00 W Staromiejski g lub Seniora „Zacisze” odz. 16.00 S potkanie na Święto Niepodległości, K g prowadzanie z przewodnikiem po aktualnych wystawach, C SW odz. 16.30 O g odz. 17.00 Kolorowe impresje: prace Ireny Czuk, Alicji Jankowskiej i Marianny Zając, do 26.11., K siążnica Kopernikańska, Filia nr 1, ul. Jęczmienna g siążnica, ul. Słowackiego odz. 18.00 F ilozofowie w Książnicy: David Hume, K g odz. 18.00 3 8. Koncert Towarzyski: Franciszek Woźniak in memoriam, S ala Koncertowa Zespołu Szkół Muzycznych g nostalgicznym wymiarze horroru, K sięgarnia Kafka i Spółka odz. 18.00 O g odz. 18.00 F otograficzne Pogaduchy, Wejściówka g d Nowa odz. 19.00 K oncert Happysad – 18+ Tour, gość: Noże, O g odz. 19.00 E wa Dałkowska – recital, D wór Artusa

36

g ezerter, L izard King Toruń odz. 19.00 D g ejściówka odz. 20.30 P otańc listopadowy, W K lub NRD oncert R.O x Konoba (Belgia), K

8.11. (piątek) g dsłonięcie tablicy z nazwą „plac im. Prof. Jana Czochralskie odz. 14.00 O go”, C N Młyn Wiedzy g siążnica odz. 17.00 K ino, czyli Kinematografia w Nowej Odsłonie, K Kopernikańska, ul. Słowackiego g PP Dom Harcerza odz. 17.00-18.30 P iosenki niezapomniane, O g d Nowa odz. 17.00 X XIV Colloquia Torunensia - Homo Novus, O g ala Operowo-Operetkowa Sonori Ensemble, D wór Artusa odz. 18.00 G g rafika Natalii Kwiatkowskiej, do 15.11., D om Muz, odz. 18.00 G ul. Poznańska g odz. 18.00 1 00 prac japońskich kaligrafów, do 5.01., R atusz Staromiejski g odz. 19.00 C hińska Orkiestra Symfoniczna, A ula UMK K ejściówka oncert Marka Andrzejewskiego, W

9.11. (sobota) g twarty Turniej Szachowy, O PP Dom Harcerza odz. 10.00-15.00 O g odz. 12.00 Spacerologia 4: Orłów i gryfów dawnych wspomnienie, p oczątek trasy: ul. Mickiewicza 9 g odz. 12.00 S pacery Tematyczne: Toruńska typografia, czyli szyldy i napisy, C SW g sięgarnia Kafka i Spółka odz. 12.00 B ajkowa sobota z grozą, K g alarstwo Łukasza Wodyńskiego, do 27.11., O d Nowa odz. 18.00 M g DK odz. 18.00 F ortepian Chopina – koncert, M g odz. 18.30 L ady Pank, A rena Toruń g odz. 19.30 K abaret Młodych Panów, A ula UMK g d Nowa odz. 20.00 2 3. Urodziny Radia Sfera – koncert Funkasanki, O g odz. 20.00 P odsumowanie działania Ruta, rozmaryn i łyżka dziegciu, DomKultury! Bydgoskie Przedmieście g ulturhauz odz. 21.00 K ust – koncert, K 2 7. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „EnergaCamerimage 2019”, do 16.11., J ordanki, Cinema City, CSW

10.11. (niedziela) g odz. 11.00-17.00 S pinday 2019, C N Młyn Wiedzy g sięgarnia Kafka i Spółka odz. 14.00 Ś wiatura – Klasyka Literatury, K g odz. 16.00 S pektakl: Berek, czyli upiór w moherze 2, A ula UMK g odz. 18.00 Artuum mobile: świat Saskii Boddeke & Petera Greenawaya, do 1.03.2020, C SW g odz. 19.00 T ides From Nebula, L izard King Toruń g d Nowa odz. 20.00 S tand Up – Marcin Zbigniew Wojciech, O

11.11. (poniedziałek) g ostojeństwo Uniwersytetu Stefana Batorego - wystawa, odz. 9.00 D Muzeum Uniwersyteckie g ra miejska Toruń 1920, D omKultury! na Bydgoskim odz. 12.00-18.00 G Przedmieściu g odz. 17.00 S zlagiery z humorem, A ula UMK

12.11. (wtorek) g odz. 12.00 4 0-lecie Zespołu Rękodzieła Artystycznego Klub Supełek, wystawa do 31.12., M uzeum Etnograficzne g iód i inne produkty pszczele w kosmetykach, P szczele Cuda odz. 16.00 M

13.11. (środa) g siążnica, Filia nr 16, ul. Raszei odz. 17.00 T eatrzyk Kamishibai, K g sięgarnia Kafka i Spółka odz. 18.00 T oruńskie Dziewuchy Pytają, K g odz. 19.00 T eatr Reset – spektakl improwizowany, D wór Artusa g d Nowa odz. 20.00 Ś wiat Od Nowa: Porządki po wyborach, O g odz. 20.00 C zaqu, L izard King Toruń

14.11. (czwartek) g odz. 10.00 R ekwizytornia Drzew: Kolagrafia- wklęsłodruk, D om Muz, ul. Poznańska g odz. 13.00 Iwona Szpak-Pawłowska - Wielopłaszczyznowość kompozycyjna I, do 8.12., G aleria Forum g lub Seniora „Zacisze” odz. 16.00 T estament i darowizna – spotkanie, K g odz. 17.45 Warsztaty Liściakowe, D om Muz, ul. Poznańska g d Nowa odz. 18.00 P racownia Kurpiowska – Wystawa Plakatów, do 9.12., O g agdalena Gryska - malarstwo, do 27.11., G aleria ZPAP odz. 18.00 M g ieczór dla dorosłych: Życie Eko, C N Młyn Wiedzy odz. 18.00-21.00 W g odz. 18.30 Marian Stępak - Z innej perspektywy, finisaż 28.11. godz. 17.00, Galeria ZPAP Nurt g azagan. Miasto. Premiera studencka z debatą, B iblioteka Wy odz. 19.00 M działu Prawa i Administracji UMK g ejściówka odz. 19.30-22.30 4 4.Tan: Dla urody, W g d Nowa odz. 20.00 K oncert Fabrizio Walker, O g odz. 20.00 T ribute to George Michael, L izard King Toruń K lub NRD oncert: Blauka, K

15.11. (piątek) godz. 10.00-14.00 J esienny Przegląd Piosenki Dziecięcej, M DK godz. 17.00 Obraz Człowieka - ogólnopolska wystawa zbiorowa, do 20.12., Dom Muz, ul. Podmurna godz. 18.00 F inał konkursu Nowa legenda toruńska, K siążnica, ul. Słowackiego g ała Galeria ZPAF odz. 18.00 S tanisław Jasiński – wyobrażenia, M g kno Na Świat, K sięgarnia Kafka i Spółka odz. 19.00 O g odz. 19.00 T oruńska Orkiestra Symfoniczna – Halka filmowa, A ula UMK g d Nowa odz. 20.00 K oncert Paraliż Band, O K lub NRD oncert: Materia, Fleshcold, Drown my day, K T radycje stołu polskiego, wystawa do 1.12., M uzeum Etnograficzne

16.11. (sobota) g odz. 10.00 Spacery Tematyczne: Historia i współczesność toruńskiego radia, CSW godz. 11.00 Z akończenie projektu Dziękuję, dziękuję bardzo!, B aj Pomorski PP Dom Harcerza godz. 11.00-13.00 Z ero Waste - warsztaty, O g odz. 11.00 P oranek teatralny: Teatr Magmowcy, D om Muz, ul. Poznańska godz. 12.00-16.00 Ś więta Wyobraźni. Cyberpunkowy dzień z science-fiction, Książnica, ul. Słowackiego yprawa w głąb sztuki, C SW godz. 12.00 W godz. 16.00 Popołudnie z polskimi bajkami animowanymi, Książnica Kopernikańska, ul. Słowackiego ramy w bangery!, K opernikańska, ul. Słowackiego godz. 18.00-23.00 G d Nowa godz. 20.00 B ielizna – koncert, O

17.11. (niedziela) g odz. 12.00 E TNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej – rodzinne warsztaty kulinarne, Dom Muz, ul. Poznańska

g odz. 12.00 E tnoigraszki: Grunt to rodzinka, Muzeum Etnograficzne g odz. 12.00 K urs kaligrafii: minuskuła karolińska, C SW g wiazdeczka - premiera, T eatr Baj Pomorski odz. 14.00, 16.30 G g odz. 15.30 S pektakl: Kiedy kota nie ma…, A ula UMK g odz. 17.00 F estiwal Cichej Muzyki: Aux Champs-Elysées, R atusz Staromiejski g odz. 17.00 Symfonika Familijna: Pojedynak rodzinny instrumentów, koncert TOS, Jordanki g ejściówka odz. 19.00 K oncert Grzegorza Paczkowskiego, W

18.11. (poniedziałek) g odz. 10.00 T ajemnice łódzkich podwórek – między tradycją a współczesnością, O środek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych g odz. 14.00-16.00 T eatralna Akademia Seniora, T eatr Horzycy g odz. 18.00 P oznaj Teatr – zwiedzanie teatru, T eatr Horzycy g odz. 18.30 A rtus Festival: Jacek Braciak – spotkanie, D wór Artusa g RP Pamela odz. 19.00 P lexsound Festival 2019, H g d Nowa odz. 20.00 S lam Poetycki, O K siążnica, Filia nr 12, ul. Fałata iermasz taniej książki, do 22.11., K

19.11. (wtorek) g torki ze sztuką, C SW odz. 12.00 W g lotny wernisaż, do 25.11., D om Muz, ul. Poznańska odz. 17.30 U g ykład Katarzyny Paczuskiej, G aleria Wozownia odz. 18.00 W g d Nowa odz. 18.00 Z akochaj się w języku francuskim!, O g istoria mody: bielizna, C SW odz. 18.00 H g odz. 18.00 Z Organkiem o filmach, C SW g iebezpieczna gra – premiera, I mpresaryjny Teatr Muzyczny odz. 19.00 N F inał konkursu „Inspirowane Poezją Patriotyczną”, do 13.12., M DK

20.11. (środa) godz. 12.00 S pacer po aktualnych wystawach, C SW g odz. 15.30 K reatywnie w świetlicy – jesień, D om Muz, ul. Okólna g odz. 16.45 Wybitne Postacie Historii Fotografii: Tomasz Machciński – życie i twórczość, W OAK g siążnica, Filia nr 16, ul. Raszei odz. 17.00 B ajki ze ścianki, K g odz. 17.00 Dawniej też do Torunia płynęła woda w wodociągach, Muzeum Historii Torunia godz. 18.00 A rtur Majka - Kardiogramy tożsamości – Camino (malarstwo, grafika i rysunek), do 24.02.2020, G aleria U Teologów g odz. 18.15 S potkanie psychoanalizy z picturebookiem, C SW g owy Jork. Prohibicja, C KK Jordanki odz. 19.00 N g odz. 20.00 P atrycjusz Gruszecki - All the time, B rando’s Music

21.11. (czwartek) g uzeum Etnograficzne odz. 12.00 Szalupa przyjaciół 55+, M g rient Express: Sztuka kreowania smaku. Kuchnia arabska, C SW odz. 17.00 O g bserwatoria astronomiczne w Chile, K siążnica, ul. Słowackiego odz. 18.00 O g KKF „Szpulka” – Królowa Kier – film i dyskusja, D wór Artusa odz. 18.30 D g odz. 18.30 T eatr Piasku Tetiany Galitsyny - Królowa Śniegu, A ula UMK g odz. 19.00 C oma – Game Over Tour, C KK Jordanki g odz. 19.00 C isza jak ta – koncert, D wór Artusa g ejściówka odz. 19.00 T oruńskie Śpiewanki Turystyczne, W O uzeum Podróżników man na bambusowych rowerach, M K lub NRD oncert: Mery Spolsky, K

37

22.11. (piątek) godz. 9.30 S esja: Rozstrzelana niepodległość. Ofiary zbrodni pomorskiej

1939, D wór Artusa siążnica, Filia nr 16, ul. Raszei godz. 16.30 K obiece Inspiracje, K godz. 17.00 Z serca fabryki. Historia fabryki Kopernik 1951-1982, do 31.05.2020, M uzeum Toruńskiego Piernika godz. 18.00 Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, do 24.11. , T eatr Baj Pomorski g iana Fiedler – Missing, Aleksandra Sojak-Borodo - Podniebni odz. 18.00 D ki, wystawy do 22.12., G aleria Wozownia Leonardo, dlaczego tak się trudzisz? - wykład, D wór Artusa godz. 18.30 O d Nowa godz. 19.00 3 0. Toruń Blues Meeting, do 23.11., O g odz. 19.00 K oncert: LemOn akustycznie, A ula UMK g odz. 19.00 K oncert Bulwar i Baader-Meinhof, D om Muz, ul. Podmurna godz. 19.00 K omeda symfonicznie, koncert TOS, J ordanki lub NRD Koncert: Żabson / Afterparty: We are all ravers #1, K

23.11. (sobota) g odz. 9.00-16.00 Konferencja Zabytki Toruńskie Młodszego Pokolenia, Centrum Dialogu uzeum od godz. 10.00 F estyn Święta Katarzyna wypiek rozpoczyna, M Toruńskiego Piernika godz. 10.00 Z abawy teatralne dla całej rodziny, D om Muz, ul. Podmurna g siążnica Kopernikańska, Filia odz. 11.00-12.30 C osplay w mediatece, K nr 16, ul. Raszei godz. 12.00 ETNO spiżarnia Ziemi Dobrzyńskiej – dekoracje adwentowe, Dom Muz, ul. Okólna godz. 13.00 A rtus Festival: Art-Lab – warsztaty, D wór Artusa g sięgarnia Kafka i Spółka odz. 13.00 T ajfuny z wizytą u Kafkan, K godz. 18.00 Artus Festival: Koncerty showcase - Myrra Rós i Samoaja, D wór Artusa g owa Scena Muzyczna: DuoA&T, M DK odz. 18.00 N g odz. 18.30 B ack & Forth 5.0 Euforia Festivals, do 24.11., A rena Toruń g odz. 19.00 T re Voci – koncert, A ula UMK 3 . Konferencja GrafConf, J ordanki

24.11. (niedziela) g odz. 10.00 R odzinny pchli targ, D om Muz, ul. Okólna g odz. 10.00 S pacery Tematyczne: Silna, bo odrodzona, C SW g iedziela w Teatrze, T eatr Horzycy odz. 11.00-13.00 N g odz. 16.00 i 17.00 C zas Dla Nas, koncert TOS, J ordanki g odz. 18.00 A rtus Festival: Koncerty showcase - Zagi i Chris Noah, D wór Artusa g odz. 19.00 J ezioro Łabędzie, C KK Jordanki

25.11. (poniedziałek) g odz. 17.00 Promocja 4. tomu Słownika biograficznego powiatu toruńskiego, K siążnica Kopernikańska, ul. Słowackiego g abucco, C KK Jordanki odz. 19.00 N g odz. 19.00 A rtus Festival: Basia – koncert, A ula UMK g RP Pamela odz. 19.00 K iller King Tour 2019, H

26.11. (wtorek)

38

g odz. 16.30 Z wiedzanie Dworu Artusa, D wór Artusa g ystawa zdjęć uczestników spotkań Bieganie z aparatem odz. 17.30 W – jestem na TAK, do 18.11., D om Muz, ul. Poznańska

g odz. 18.30 A rtus Festival: Tomasz Sekielski – spotkanie, D wór Artusa g odz. 19.00 R az Dwa Trzy – Ważne Piosenki, C KK Jordanki godz. 20.00 Z aduszki Soul Behind vol. 9, L izard King Toruń

27.11. (środa) godz. 12.00 S eniorskie ujęcia, C SW g ie najeżajmy się! - warsztaty, D om Muz, ul. Poznańska odz. 18.00 N g odz. 18.00 W Pierwszym Rzędzie: Znaki – dokument Wojciecha Klimali, WOAK g odz. 18.00 P erły z kolekcji Muzeum Okręgowego w Toruniu, C SW g r Zdzisław Preisner - Islandia w kolorach tęczy, Wydział Nauk odz. 18.00 D o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK g odz. 19.00 A rtus Festival: Sorry Boys - trasa Miłość 2019, D wór Artusa g rozu – Aura Tour, C KK Jordanki odz. 20.00 M g d Nowa odz. 20.00 J azz Club: Tomasz Chyła Quintet, O

28.11. (czwartek) g oja pasja. Prace Janiny Voit, do 10.01.2020, Ośrodek Czytel odz. 11.00 M nictwa Chorych i Niepełnosprawnych g ieczór andrzejkowy, K lub Seniora „Zacisze” odz. 16.00 W g odz. 17.00 1 2. Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych Inspirowanych Naturą „Sztuka Natury”, do 1.12., D wór Artusa, Od Nowa i inne miejsca g odz. 17.00 X III Festiwal Performance Koło Czasu, do 1.12., Galeria ZPAP g arsztaty tradycyjnych pieśni i melodii tanecznych odz. 17.00 i 20.15 W z kultury Csángó, W ejściówka g odz. 19.00 P awbeats Orchestra, C KK Jordanki g odz. 19.00 Artus Festival: Piotr Bukartyk i Ajagore – Raport z przesłuchania, Dwór Artusa g d Nowa odz. 20.00 Ł ukasz Drapała & Chevy – Potwory w trasie, O g odz. 20.00 C oldplay Night, Lizard King Toruń K lub NRD oncert: KAMP, K

29.11. (piątek) g zień kultury Csango z zespołem Szépszerével, M uzeum odz. 11.00, 18.30 D Etnograficzne g poszukiwaniu ciszy. Góry Europy w obiektywie Arkadiusza odz. 16.30 W Palasińskiego, do 16.02.2020, M uzeum Podróżników g PP Dom Harcerza odz. 17.00-19.00 B al Andrzejkowy, O g odz. 18.00 Spotkanie nie do końca autorskie z Robertem Małeckim i Marcelem Woźniakiem, K sięgarnia Kafka i Spółka g odz. 19.00 Ś ląska Gala Andrzejkowa, A ula UMK g odz. 19.00 J imi Hedrix symfonicznie, koncert TOS, J ordanki g d Nowa odz. 20.00 Kortez – trasa Przedpremierowo, O K lub NRD oncert: Nightrun87, Diuna, K

30.11. (sobota) g siążnica Kopernikańska, odz. 11.00-14.00 R odzinny piknik drukarski, K ul. Słowackiego g odz. 11.00 Festiwal Sztuka Natury: fotografie Grzegorza Szkutnika - Obary, do 15.12., O d Nowa g odz. 18.00 K asia Kowalska, C KK Jordanki g odz. 18.00 K oncert Celtic Tree, Dom Muz, ul. Podmurna g arek Noniewicz - wystawa fotograficzna, W ejściówka odz. 19.00 M g odz. 20.00-2.30 I mpreza Andrzejkowa w Forcie IV g ejściówka odz. 21.00 P otańc Kołysarz, W K lub NRD oncert: Król, K

Plastycy Torunia

Dłutem i pędzlem Zygmunt Kotlarczyk (1917 Charków – 1996 Toruń) od 1936 r. mieszkał w Wilnie, jednak po II wojnie światowej wraz z rodzicami i młodszym bratem Józefem w ramach repatriacji przybył do Torunia.

Zygmunt natychmiast rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK (malarstwo u Tymona Niesiołowskiego i grafika u Edwarda Kuczyńskiego), które ukończył w 1951 r. Jeszcze jako student rozpoczął pracę pedagogiczną w Liceum Technik Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy (1948-1961).

Następnie, od 1960 do 1993 r., wykładał na WSP UMK, ciesząc się opinią wspaniałego pedagoga. Brał niezwykle czynny udział w życiu artystycznym miasta i regionu. Należał m.in. do Grupy Toruńskiej od chwili jej powstania w 1958 r.

Kotlarczyka. Za pomocą delikatnej, rozwibrowanej kreski umiejętnie łączył w nich przyrodę z wytworami kultury. O jednym z linorytów – „Lokomotywie” (1968) pisał: „ustroiłem np. tę sponiewieraną a jeszcze żyjącą już na bocznym torze odrzuconą lokomotywę. A dziwny, może nawet intrygujący ornament różnych chwastów, krzewów, narośli daje temu po odejściu atmosferę prawdy i piękna, które jest w każdym czasie i przedmiocie”.

Początkowo wspólnie z bratem Józefem – również absolwentem WSP UMK – zajmował się ilustracją i jednocześnie tworzył małe formy graficzne w technice drzeworytu. W wielu z nich – np. w „Kataryniarzu” (1959) i „Czarnym domu” (1962) – geometryzował kształty i schematyzował dekoracyjnie nieco odrealnione tło. Udało się artyście uzyskać w nich także poetycki nastrój dzięki połączeniu wyrafinowanej linii z intensywną, płasko budowaną plamą. Jednak to linoryty staną się na wiele lat wizytówką twórczości

Nieco później, w latach 70., artysta silnie zminimalizował formę tworzonych przez siebie grafik. Był to także czas, gdy to malarstwo zdominowało jego twórczość. W wielu obrazach, np. „Taniec” (1963) i „Błotniak” (1965), nakładał na płótno cienkie, przezroczyste plamy wysublimowanych barw, którymi budował wiele planów ujawniających konstrukcję przetworzonej przez jego wyobraźnię przyrody. Ujmował tę przyrodę w wyjątkowy, indywidualny sposób.

K

KONKURS

Prosimy w jednym zdaniu przedstawić swoją ocenę twórczości Zygmunta Kotlarczyka. Najciekawsza wypowiedź zostanie nagrodzona.

Wypowiedzi prosimy nadsyłać do 20 listopada na adres m.kujawa@um.torun.pl.

Zwycięzca otrzyma ufundowaną przez Muzeum Okręgowe publikację „Zygmunt Kotlarczyk (1917-1996) – malarstwo, grafika, rysunek”, katalog wystawy, red. Michał Woźniak, Toruń 1998 oraz gadżety promocyjne miasta. Odpowiedź na pytanie z ubiegłego miesiąca: W Ratuszu Staromiejskim eksponowanych jest 5 dzieł Stanisława Borysowskiego.

Uwaga! Informujemy, że osoby, które zwyciężyły w naszym konkursie, mogą wziąć w nim ponownie udział najszybciej po upływie 3 miesięcy.

Kataryniarz, 1959, linoryt na papierze

Kotlarczyk starał się przekazać swoją fascynację światem, który go otaczał i zmuszał „do zadumy nad tym, co było i co jeszcze będzie”. Efektem tej fascynacji jest jego bogate w barwy i faktury oraz pełne liryzmu i nastrojowości malarstwo, które nie tylko oddaje piękno tego świata, lecz także jego skomplikowaną strukturę i wszelkie nieoczywistości.

Anna Kroplewska-Gajewska kustosz Muzeum Okręgowego w Toruniu 11/LISTOPAD/2019

39

Nasza Tokarczuk Wydarzenie rangi światowej, jakim jest Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk, ma także swój wydźwięk lokalny. W Toruniu doceniliśmy pisarkę dużo wcześniej, przyznając jej już w 2008 r. Nagrodę Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego.

Tym większa nasza radość i duma.

11/LISTOPAD/2019

40

Najważniejsze na świecie literackie wyróżnienie poprzedziły inne prestiżowe nagrody dla pisarki: The Man Booker International Prize 2018 za „Biegunów” (Flights) oraz dwukrotnie przyznana Nagroda Nike za „Biegunów” (2008) i „Księgi Jakubowe” (2015). W tym roku Tokarczuk znalazła się także na krótkiej liście nominowanych do międzynarodowego Bookera za „Prowadź swój pług przez kości umarłych”. „Wierzę w literaturę, która łączy ludzi i pokazuje, jak bardzo jesteśmy podobni, która uzmysławia nam, że wszyscy jesteśmy powiązani niewidzialnymi sieciami. Która opowiada świat tak, jakby był żywą, nieustannie stającą się na naszych oczach jednością,

Lektury z górnej półki a my jego jednocześnie małą i potężną częścią” – powiedziała po otrzymaniu informacji o Nagrodzie Nobla pisarka.

Autorka „Domu dziennego, domu nocnego” gościła w Toruniu wielokrotnie, zawsze w Dworze Artusa, zwykle podczas Toruńskiego Festiwalu Książki. Spotykała się z publicznością wypełniającą po brzegi największą salę budynku, zatem jesteśmy pewni, że w naszym mieście czytelników jej książek nie brakuje. Gdyby jednak ktoś do tej pory nie sięgnął po jej wspaniałe powieści, niech zachętą będzie kilka cytatów:

Kto raz widział granice świata, ten najboleśniej doświadczać będzie swego uwięzienia.

Prawiek i inne czasy

Wszystko przeminie. Mądry Człowiek wie o tym od samego początku i niczego nie żałuje.

Prowadź swój pług przez kości umarłych

Celem pielgrzymki jest drugi pielgrzym.

Bieguni

K KONKURS

Dla naszych Czytelników mamy audiobook z jedną z najważniejszych powieści Olgi Tokarczuk „Dom dzienny, dom nocny” (czyta sama autorka!). „Ta pełna melancholijnego smutku (a miejscami i okrucieństwa) książka oferuje nam w finale wspaniały, optymistyczny koncept. Otwiera nas na poznanie życia, doświadczanie naszego istnienia w jego wielowymiarowej postaci” - pisał w „Gazecie Wyborczej” Jarosław Klejnocki.

Jesteśmy różni, ale nie wiemy, jak bardzo.

Optymistycznie zakładamy, że trochę.

Ostatnie historie

Nie sądzę, żebym w życiu powiedziała coś naprawdę ważnego. Na najważniejsze rzeczy i tak brakuje słów.

Dom dzienny, dom nocny

Prawdziwa mądrość to sztuka łączenia wszystkiego ze wszystkim, wtedy wyłania się właściwy kształt rzeczy.

Księgi Jakubowe

Nieważne, gdzie jestem, wszystko jedno, gdzie jestem. Jestem.

Bieguni

Aby powalczyć o książkę, należy poprawnie odpowiedzieć na pytanie: Którą z powieści Olgi Tokarczuk przeniosła na ekran Agnieszka Holland?

Z rozwiązaniem prosimy do nas dzwonić 15 listopada o godz. 12.00 pod nr tel.

56 611-86-82. Osoba, która dodzwoni się jako pierwsza, otrzyma płytę z książką. Odpowiedź na pytanie z poprzedniego miesiąca: Debiutancka książka Filipa Springera z 2011 r. to „Miedzianka. Historia znikania”.

Uwaga! Informujemy, że osoby, które zwyciężyły w naszym konkursie, mogą wziąć w nim ponownie udział najszybciej po upływie 3 miesięcy.

Pani Olgo, dziękujemy, że Pani jest, gratulujemy z całego serca, czekamy na kolejne powieści i na następne spotkania w Toruniu!

11/LISTOPAD/2019

41

Nowe wystawy

Do patrzenia i myślenia Listopadowe długie wieczory sprzyjają niespiesznym refleksjom. Impulsem do nich mogą być wizyty w toruńskich salach wystawowych.

By zachęcić do tej aktywności, przedstawiamy przegląd wybranych propozycji, jakie ma dla nas Muzeum Okręgowe, Galeria Wozownia i Dwór Artusa.

Niezwykle wysmakowaną można nazwać wystawę czynną w Domu Mikołaja Kopernika. Dzięki niej zasiadamy do stołu z astronomem i dowiadujemy się, co i jak jadano w jego czasach. A ponieważ wielki odkrywca mieszkał w różnych rejonach Polski (oprócz Torunia to Olsztyn, Frombork, a także Kraków) oraz podróżował do Włoch, właśnie realia związane z podawaniem do stołu w tych miejscach poznajemy na wystawie. „Zarówno młodość astronoma w mieście hanzeatyckim, mającym rozległe kontakty handlowe (…), jak i późniejsze podróże Mikołaja do renesansowego Krakowa, wizyty na dworze królewskim, wyjazdy do Bolonii, Padwy i Ferrary otworzyły podniebienie torunianina na nowe smaki. Również życie na Warmii i administrowanie stołem kanoników dawało nowe możliwości do zasiadania przy wciąż inaczej wyglądającym stole” – pisze kuratorka wystawy Alicja Marika Lubowicka.

Ekspozycja „Przy stole z Kopernikiem. Realia konsumpcji i przygotowywania posiłków na przełomie XV i XVI wieku” czynna będzie aż do 3 maja przyszłego roku.

Historia naszego miasta nierozerwalnie zawiązana jest z zakonem krzyżackim. O tym jak państwo stworzone przez Krzyżaków doszło do 11/LISTOPAD/2019

42

Przy stole z Kopernikiem

swojej potęgi ekonomicznej, opowiada czynna w Ratuszu Staromiejskim wystawa. „Obejmuje ona okres od roku 1226 – symbolicznej daty nadania ziemi chełmińskiej Krzyżakom przez Konrada Mazowieckiego – do roku 1525, kiedy to Albrecht Hohenzollern dokonał sekularyzacji zakonu i przeszedł na luteranizm, likwidując państwo krzyżackie w Prusach” – pisze kurator Robert Żytkowicz.

Wszystko to opowiedziane jest za pomocą dokumentów, przedmiotów (broń, wyroby z bursztynu, monety), a także grafik portretujących wielkich mistrzów i władców polskich oraz zamki i miasta krzyżackie. Wystawę można zwiedzać do 2 lutego.

Z okazji 100-lecia stosunków dyplomatycznych Polski z Japonią w Ratuszu Staromiejskim od 9 listopada do 5 stycznia zobaczyć będzie można sto prac japońskich kaligrafów. Warto dodać, że właśnie mija 10 lat od czasu, gdy Muzeum Okręgowe rozpoczęło współpracę z członkami AIACC – Association International

Nowe wystawy Advancement of Calligraphic Cultur, co owocowało wieloma prezentacjami. „Wystawa to kolejny krok do budowy w muzeum odrębnej kolekcji japońskiej kaligrafii oraz do gromadzenia doświadczeń w celu realizacji warsztatów i innych działań popularyzujących tę dziedzinę sztuki” – pisze kuratorka Katarzyna Paczuska.

O raju i obcych Z Muzeum Okręgowego przenieśmy się do Galerii Wozownia, w której 22 listopada otwarte zostaną dwie wystawy. „Podniebniki” Aleksandry Sojak-Borodo oraz prezentowana równolegle w bydgoskim BWA ekspozycja toruńskiej artystki „Mrówkowiec nad Balatonem” opowiadają o przestrzeniach miast. Tytuł wystawy w Wozowni to synonim słowa „wieżowce”, który jednak nie przyjął się w polszczyźnie, a znakomicie oddaje dziecięce marzenie artystki o zamieszkaniu na najwyższym piętrze – bliżej nieba. „Chcę zderzyć ze sobą dwie rzeczywistości – bloki i niebo – i opowiedzieć o tym, jak w codzienności i szarości można stworzyć sobie raj skrojony na własną miarę” – pisze Aleksandra Sojak-Borodo.

Aleksandra Sojak-Borodo „Podniebniki”

Tematu obcości, inności i alienacji dotknie z kolei wystawa Diany Fiedler „Missing”. „Fiedler gra z naszymi przesadnymi wyobrażeniami o tym, czego nie znamy, budując mikroświat, w ramach którego nieledwie czujemy na plecach oddech owego niezidentyfikowanego „obcego” lub wdychamy jego dziwny zapach – raz nieprzyjemny odór gumy, innym razem miłą woń trawy cytrynowej” – pisze kuratorka Marta Smolińska. Obie ekspozycje będą czynne do 22 grudnia.

Dziesięć lat z Leonardem W tym roku mija 500 lat od śmierci Leonarda da Vinci. Przez ostatnią dekadę mieszkający obecnie w Toruniu artysta, scenograf teatralny

Jerzy Michał Murawski „Dziennik podróży z Ostatnią Wieczerzą”

i filmowy Jerzy Michał Murawski prowadził projekt „Dziennik podróży z Ostatnią wieczerzą”. W wielu miejscach (m.in. Amsterdamie, Gorlicach, Wołowcu i Toruniu) autor zapraszał do udziału w tworzeniu żywego obrazu na podstawie „Ostatniej wieczerzy” Leonarda da Vinci. Sam uszył kostiumy i stworzył scenografię. Integralnym elementem projektu jest dokumentacja fotograficzna, filmowa i dźwiękowa tych zdarzeń. „Umieszczając stół z Apostołami i Chrystusem w różnorodnej przestrzeni publicznej, podkreślającej kontrast pomiędzy tą wielką ikoną chrześcijaństwa i ludzkości a realiami współczesnego świata, zadaję pytanie o potrzebę wartości duchowych człowieka. Człowieka pochłoniętego materialną codziennością. Człowieka pośród zgiełku codzienności, zwykłych czynności w poszukiwaniu chleba powszedniego” – pisze artysta. Jerzy Murawski podkreśla także, że w jego projekcie wywołanie doznań estetycznych nie jest najważniejsze. Na pierwszym planie stawia on emocje i refleksje uczestników. 5 listopada o godz. 18.30 w Dworze Artusa projekt będzie miał swój finał. Na wystawie pokazane zostaną fotogramy dokumentujące wcześniejsze działania, będą też instalacje – scenograficzna i malarska. To również okazja do zaprezentowania albumu podsumowującego 10 lat artystycznych działań. Ponadto tego wieczoru wykład „Ostatnia wieczerza inaczej” wygłosi historyk z Uniwersytetu Warszawskiego prof.

Tadeusz Cegielski, zaś 22 listopada historyk sztuki, dyrektor CK Dwór Artusa Łukasz Wudarski w prelekcji z cyklu Sztuka w Artusie zada pytanie „O Leonardo, dlaczego tak się trudzisz?”. Finisaż wystawy odbędzie się 27 listopada o godz. 18.00. (mak) 11/LISTOPAD/2019

43

Kulturalny październik w obiektywie

Elias David Moncado z Niemiec (na zdjęciu) zdobył Grand Prix 5. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Karola Lipińskiego. II miejsce przypadło jedynemu Polakowi w konkursie Robertowi Laguniakowi. Laureatką III nagrody została Japonka Yumiko Yumiba. Konkurs jak zawsze stanowił część festiwalu, w ramach którego mogliśmy usłyszeć m.in. takie gwiazdy, jak Elizabeth Pitkairn, Ilya Kaler, Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof i Jakub Jakowiczowie.

Fot. Sławomir Kowalski

Rok temu, kiedy odbywał się pokaz jego filmów, ukraiński reżyser Oleg Sencow siedział jeszcze w rosyjskim więzieniu, do którego trafił oskarżony o rzekome przygotowywanie ataku terrorystycznego na Krymie. O jego uwolnienie zabiegała międzynarodowa społeczność.

W tym roku twórca – już wolny – przyjechał na Tofifest i odebrał Złotego Anioła za Niepokorność Twórczą. Na długiej liście gości tegorocznego festiwalu znaleźli się również m.in. Maja Ostaszewska, Agnieszka Holland i Paweł Pawlikowski.

Fot. Magdalena Kujawa

Piętnaście spektakli konkursowych, teatry animacji z Polski, Holandii, Białorusi, Litwy i Rosji, przegląd teatrów osób niepełnosprawnych Innym Okiem i prezentacje szkół lalkarskich – to wszystko złożyło się na 26. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Spotkania”. Grand Prix festiwalu otrzymało przedstawienie „Don Kichot” w reżyserii Teatru Pinokio z Łodzi i Grupy Coincidentia. Spektakl doceniono również za reżyserię, scenografię, zaś za wcielenie się tytułową postać nagrodę aktorską otrzymał Paweł Chomczyk. Fot. Magdalena Kujawa

11/LISTOPAD/2019

44

Koncerty, spotkania i wystawy składają się na Artus Festiwal.

Za nami już m.in. wieczory muzyczne z udziałem kwintetu Wojtka Mazolewskiego, Aleksandra Dębicza oraz Soley. Publiczność zobaczyła też legendarny spektakl „Kwartet” Bogusława Schaeffera z popisowymi rolami Jana Frycza, Andrzeja i Mikołaja Grabowskich oraz Jana Peszka (na zdjęciu). W listopadzie wystąpi m.in. Basia Trzetrzelewska oraz odbędą się spotkania z Romą Gąsiorowską, Jackiem Braciakiem i Tomaszem Sekielskim.

Fot. Dwór Artusa

Ogród był tematem jubileuszowego 20. Międzynarodowego Konkursu Plastycznego „Zawsze Zielono, Zawsze Niebiesko”, organizowanego przez Galerię i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka. W tym roku jury do wystawy czynnej w obu budynkach galerii wybrało 1004 prace spośród 11 409 nadesłanych z 49 krajów.

Fot. Sławomir Kowalski

Koncerty, spotkania i wystawy złożyły się na program odbywających się pod koniec września Anielskich Spotkań w Toruniu. Wydarzenie od lat stara się promować ideę wolontariatu. W Dworze Artusa podczas koncertu galowego wręczono statuetki Toruńskich Aniołów za działalność na rzecz drugiego człowieka. Piosenki Wojciecha Młynarskiego zaśpiewał Jacek Beszczyński.

Fot. Wojtek Szabelski

11/LISTOPAD/2019

45

Rozmowa miesiąca

Poznawanie siebie Rozmowa z JAKUBEM GIERSZAŁEM, aktorem młodego pokolenia, znanym m.in. z filmów „Sala samobójców”, „Yuma”, „Najlepszy”. Jego talent wielokrotnie doceniano, m.in. przyznając mu tytuł Shooting Star. Artysta związany jest z Toruniem – tu mieszkał od 11 roku życia do matury. Uczęszczał do Gimnazjum nr 11, a następnie do V LO. W czerwcu, wraz z toruńskimi żużlowcami, odsłonił katarzynkę w Piernikowej Alei Gwiazd.

Pana tata to aktor i reżyser teatralny. Czy zatem zainteresowanie tym zawodem pojawiło się u Pana już w latach dziecięcych?

Na pewno miało to znaczenie, bo to, czym zajmują się nasi rodzice, w pewnym stopniu nas kształtuje i wpływa na nasz rozwój.

Do 11 roku życia mieszkał Pan w Hamburgu, potem przeprowadził się do Torunia. O którym z tych miejsc myśli Pan, jako o miejscu pochodzenia?

U mnie jest to sprawa złożona, bo urodziłem się w Krakowie, mieszkałem w Niemczech, potem przyjechałem do Torunia. Ale generalnie, kiedy ludzie mnie pytają, skąd jestem, to albo odpowiadam, że to skomplikowane, albo że z Torunia. Odpowiem więc tak: jestem z tego powodu szczęśliwy, że odsłaniam swoją tablicę w Toruniu, bo w ten sposób mówię, że stąd pochodzę.

To doświadczenie polskości i niemieckości zaowocowało jakoś w Pana karierze?

11/LISTOPAD/2019

46

To oczywiste, że takie doświadczenia w jakimś stopniu determinują nasze życie. Każda podróż tak działa, a co dopiero mieszkanie gdzieś dłużej. Tak jak podróże poszerzają horyzonty, tak mieszkanie za granicą mnie też otworzyło.

Wystartował Pan znakomicie: jeszcze przed dyplomem znacząca rola we „Wszystko co kocham”, na dyplomie Hamlet w spektaklu Jana Peszka, rok później główna rola w nagrodzonej w Gdyni „Sali samobójców”. Miał Pan już wtedy poczucie, że na tle kolegów z roku jakoś się wyróżnia?

Nigdy nie miałem poczucia swojej wyjątkowości.

Co z teatrem? Czy kino definitywnie zwyciężyło w Pana życiu zawodowym? Bo jak już Pan gra w teatrze, to u samego Krystiana Lupy.

Teatr wymaga stałej obecności, bycia w jednym miejscu.

To z kolei uniemożliwia udział w projektach filmowych. Z drugiej strony bardzo chciałbym pracować w teatrze, brakuje mi tego doświadczenia. Jednak realia tego zawodu są takie, że teatr wymaga postawienia go na pierwszym miejscu, bo jest dyrektor, zespół, repertuar. Z kolei film wymaga dostosowania do niego swojego życia - musisz być tam, gdzie jest plan zdjęciowy i na czas zdjęć zaangażować się na sto procent. Opowiadam się za filmem, bo to medium zawsze interesowało mnie najbardziej, gdyż daje możliwość skakania po różnych światach.

A teatr cechuje się powtarzalnością.

Tak. Poza tym niektórzy aktorzy teatr traktują trochę jak dom.

Można więc powiedzieć, że w teatrze się nie zadomowiłem. „Sala samobójców” to był pierwszy polski film o zagubieniu dzieciaka pomiędzy światem wirtualnym a rzeczywistością.

Miał Pan poczucie, że mówi w tym filmie coś ważnego o swoim pokoleniu?

Aktorstwo to zawód, który wywodzi się z człowieka, dlatego wierzę, że jakim się jest człowiekiem, takim też jest się aktorem.

Chcieliśmy wtedy z reżyserem dotrzeć do młodzieży, ale też do rodziców. Chcieliśmy pokazać, że uzależnienie od internetu to zagrożenie i że może mieć realne skutki dla zdrowia psychicznego dzieciaków.

Większość scen była wzięta z życia. Na przykład zjawisko hikikomori, czyli zamykania się w domu i odcinania od relacji społecznych.

Niedawno słyszałem, że ktoś w ten sposób zamknął się w szafie i nie chciał z niej wyjść. Ten temat miał więc swoich konkretnych adresatów. Chodziło o zwrócenie uwagi na takie problemy. Przystępując do takiego projektu nigdy nie widomo, czy to się uda. Czasem można pracować, starać się, a czy na końcu poruszy to ludzi na tyle, żeby się przejęli bohaterem i jego historią, to już jest inna rzecz. Tu się udało.

Absolutnie nie daje się Pan zaszufladkować. Wystarczy porównać role w „Sali samobójców”, „Yumie” i „Córkach dancingu”. Dba Pan o to, żeby nie przyjmować podobnych ról?

Jeśli chodzi o moje wybory, to zwracam uwagę, żeby sprawdzać się w różnych gatunkach i środowiskach twórczych. Takie zresztą jest zadanie aktora, żeby próbował funkcjonować na różnych płaszczyznach. Ten zawód wymaga ciągłego rozwoju. Gdybym tak nie robił, czułbym, że nie sprawdzam się wystarczająco. Próbuję się więc odnaleźć a to w komedii, a to w filmie sensacyjnym. To bardzo kształtuje. Zwłaszcza jeśli nie pracuje się w teatrze i trzeba zadbać, żeby to doświadczenie zdobyć samemu. A tylko realna praca jest w stanie nas rozwijać jako twórców. Gdy aktor nie pracuje, ten zawód robi się bardzo nieprzyjemny.

Czy któreś gatunki wkręciły Pana szczególnie?

Najlepiej czuję się chyba we współczesnym świecie, w produkcjach opowiadających o naszym tu i teraz. Próbowałem oczywiście innych rzeczy, ale opowiadanie o sprawach bliskich naszej rzeczywistości 11/LISTOPAD/2019

47

Rozmowa miesiąca

g

sprawia, że uruchamia się moja wyobraźnia, a jednocześnie mogę się odnieść do własnych obserwacji. Kiedy muszę się przenieść do przeszłości, brakuje mi punktu odniesienia, nie mogę czerpać z własnych doświadczeń, bo nie żyłem w latach 70. czy jeszcze wcześniej. Wtedy próbuję się raczej dopasować do formy filmu.

Pojawił się Pan także w kilku amerykańskich produkcjach: „Drakula: historia nieznana” i komedii „Morris from America”. Mówi się o Panu jako głównym polskim kandydacie do kariery międzynarodowej.

Jak Pan na to patrzy?

Jak wyjdzie, tak będzie. Zobaczymy, co życie przyniesie.

Jakie są różnice między pracą na amerykańskim planie filmowym a polskim? Oczywiście poza tym, że to całkiem inne budżety.

Pieniądze to pierwsza różnica, która pociąga za sobą wszystkie inne. „Dracula” miał budżet 70 mln dolarów, może nawet więcej. W Polsce wysokobudżetowy film to maksymalnie 4-5 mln dolarów. Dalej nie trzeba tego komentować.

Udział w „Draculi” to był epizod, ale czy to otworzyło Panu kolejne drzwi?

To była przygoda. Postanowiłem wyjechać na chwilę i zobaczyć, jak wygląda taki plan. Sama praca nie była jednak dla mnie szczególnie interesująca, więc jeśli chodzi o podobne przedsięwzięcia w przyszłości, zastanawiałbym się, czy dalej iść w tę stronę. Myślę, że ważniejsze jest sprawdzanie siebie na różnych płaszczyznach, w czym czuję się najlepiej lub co sprawia, że się rozwijam. Rozwój niekoniecznie związany jest z pieniędzmi albo z tzw. karierą. Najważniejsze jest poznawanie siebie i zadawanie sobie pytania, co chciałoby się robić. A czy chciałbym robić „Draculę 2”, nawet z większą rolą? Nie wiem. Ale byłem tam, sprawdziłem, zrobiłem, co było do zrobienia i to jest część mojego życia.

Powiedział Pan o sprawdzaniu się w różnych gatunkach, a ja ciekawa jestem, jak wchodzi Pan w postać. Agnieszka Smoczyńska, reżyserka „Córek dancingu” powiedziała o Panu: „Jego metoda pracy wydaje mi się bardzo amerykańska. On wchodzi w rolę na sto procent. Nigdy nie widziałam, żeby coś przegrał, w takim sensie, żeby czegoś było za dużo”.

Mam powiedzieć o metodach? Nie, wie pani, to jest tajemnica zawodowa. Konkurencja nie śpi, więc nie mogę zdradzać za wiele (śmiech).

Nie mnie oceniać, jak to jest z tym moim aktorstwem.

11/LISTOPAD/2019

48

Krytycy podkreślają na przykład Pana znakomitą pracę ciałem, zarówno, gdy jest ono skurczone, zwinięte, jak w „Sali samobójców”, jak i poddawane morderczym treningom, jak w „Najlepszym”.

Ciało jest po prostu jednym z narzędzi, jakie aktor ma do dyspozycji. Jan Peszek w szkole teatralnej zawsze nas namawiał do docierania do prawdy na scenie także poprzez ciało. On raczej używał słowa „fizyczność”. Rzeczywiście, w tym zawodzie bardzo ważne jest, żeby to ciało mieć pod kontrolą i świadomie go używać. Takie mocne zaangażowanie ciała jest zapewne możliwe do pewnego wieku. Ta szkoła Peszka została mi w głowie. Bo różne rzeczy, które mamy w środku, przenoszą się przecież na naszą cielesność, na to, jak się zachowujemy. Kiedy pracuję nad rolą, staram się to w sobie znaleźć, zastanawiam się, jak jakiś stan emocjonalny mógłby się wyrazić w ciele.

Mówi Pan o sobie, że jest raczej zamknięty, introwertyczny.

Aktorstwo to dobry zawód dla introwertyka?

Trzeba zacząć od tego, że nie wiem, czy aktorstwo to w ogóle dobry zawód. Bardzo bym uważał ze stwierdzeniem, że jest. To zawód, który wywodzi się z człowieka, dlatego wierzę, że jakim się jest człowiekiem, takim też jest się aktorem. Jedni są tacy, inni tacy. Znam też świetnych aktorów ekstrawertyków. A jeśli chodzi o granice przełamania wstydu, to rzeczywiście introwertykowi może być trochę trudniej i pewnie kosztuje go to więcej, ale ja nie czuję się w tej kwestii wyznacznikiem. Trzeba by pewnie przeprowadzić jakąś ankietę wśród aktorów, żeby stwierdzić, jak to jest.

Co się Panu kojarzy z Toruniem? Jakieś miejsca, ludzie?

Cała moja rodzina pochodzi z Torunia. Większość z nich mieszka tutaj do dziś. Tu kończyłem gimnazjum i liceum, a to bardzo ważny czas w życiu. Moi najbliżsi przyjaciele, z którymi do dziś mam kontakt, stąd pochodzą. Dlatego to dla mnie wyjątkowe i ważne, że jestem z tym miastem kojarzony. Odsłonięcie katarzynek jest istotne dla mnie i dla żużlowców, z którymi zostałem wyróżniony, ale również dla naszych rodzin. Nie wiem, czy znalazłoby się wiele miast w Polsce, które podejmują podobne inicjatywy. Więc nawet jeśli z tym moim pochodzeniem sprawa jest skomplikowana, to tak jak mówiłem na początku, czuję, że jestem stąd.

Rozmawiała Magdalena Kujawa