Ikar 9/193/2019 by Toruński Informator Kulturalno-Artystyczny "Ikar"

9/193/2019

Koniec laby! Siadamy w ławkach, otwieramy zeszyty i piszemy: „Lekcja 1. Temat: Wrześniowa kultura w Toruniu”. Zadanie: samodzielna lektura „Ikara”. Bierzemy do ręki zakreślacz i zaznaczamy ważne daty, nazwiska, wydarzenia i miejsca akcji. Sporządzamy notatki, bo w obfitości postaci i wydarzeń łatwo można się pogubić. Zadanie domowe: wybrać możliwie dużo propozycji i w nich uczestniczyć. Aby zdobyć szóstkę z kulturoznawstwa, należy poświęcić co najmniej kilka wieczorów na koncerty, wystawy, spotkania i spektakle. Uwaga! Wiedza i umiejętności zostaną sprawdzone!

skłoniły nas do refleksji, jak wiele się uczymy, uczestnicząc w kulturze. W tym miesiącu tę naukę (a do tego mnóstwo frajdy) czerpać można m.in. podczas festiwali muzycznych NADA i Musica Vera, interdyscyplinarnych Anielskich Spotkań, z oglądania bilbordów na Art Moves i wystaw w muzeach oraz salach prezentujących sztukę współczesną, a także zaglądając do toruńskich teatrów, gdzie przygotowano nowe spektakle. Dla lubiących stać mocno na ziemi mamy Festiwal Sztuki Faktu, zaś ci, których ponosi fantazja, z pewnością zechcą zajrzeć na Copernicon.

Dosyć żartów. Czasy, gdy surowy belfer stał nad uczniami z linijką w ręce, używając jej do dyscyplinowania tych bardziej niesfornych, dawno należą do przeszłości. Mówiąc całkiem poważnie, okładka „Ikara” zaprojektowana przez Rafała Drzycimskiego oraz 16. urodziny naszego pisma (pierwszy numer ukazał się 1 września 2003 r.)

Podsumowując: toruńscy animatorzy kultury przygotowali się na nowy sezon celująco - teraz czas na odbiorców. Redaktorka prowadząca Magdalena Kujawa

Uwaga! Informator redagowany jest z wyprzedzeniem, mogą więc nastąpić zmiany w programach niektórych imprez.

Ikar w wersji elektronicznej: www.torun.pl, zakładka Ikar; www.facebook.com/ikartorun Wydawca: Urząd Miasta Torunia, Wały gen. Sikorskiego 8 Redaktor prowadzący: Magdalena Kujawa (tel. 56 611-86-82, e-mail: m.kujawa@um.torun.pl, www.torun.pl/ikar) Okładka: Rafał Drzycimski Skład i przygotowanie: Marcin Treichel (608-59-00-71, www.treichel.pl) Korekta: Andrzej Dembowski Druk: Print Management, ul. Świętopełka 38/13, 87 - 100 Toruń, tel. 56 649 68 87 Naklad: 3000 egz. Projekt szaty graficznej i logo: Rafał Drzycimski

Muzyka do odkrycia Przyszłość jest już Peryferia z duchem Spadli nam z nieba

Krótko o kulturze 8-9 Zlot fantastycznych Architektura w apce Reporterzy na medal

Premiera teatralna 10 Wszystkie jego demony

Repertuar na wrzesień 11-38 Programy instytucji kultury

Plastycy Torunia 31

WRZESIEŃ/2019

Wydarzenie miesiąca 2-7

Od linii do konturu

W salach wystawowych 32-35 Blisko sztuki Pasjonaci przeszłości

Kulturalne lato w obiektywie 36-37 Fotograficzny przegląd wydarzeń

Rozmowa miesiąca 38-40

Daleko poza sztukę - wywiad z Krystyną Jandą

9/WRZESIEŃ/2019

Wydarzenie miesiąca

Muzyka do odkrycia Jedni należą do głównego nurtu muzycznego, inni z powodzeniem zagospodarowują nisze. Są wśród nich artyści o ugruntowanej pozycji oraz twórcy stawiający pierwsze kroki. Łączą ich artystyczne poszukiwania oraz to, że 12-14 września spotkają się na piątym Festiwalu NADA, organizowanym przez toruńską Fundację Nie.Art. - Festiwal jest prezentacją artystów, których nie da się zamknąć w ramach gatunkowych – opowiada szef Fundacji Nie.Art Krzysztof Kris Wachowiak. – Wszyscy zapraszani przez nas wykonawcy cały czas tworzą nowe projekty – czasem bardzo ambitne, a czasami mainstreamowe - ale zawsze jest to po prostu dobra muzyka. W poszukiwaniu ciekawych zjawisk Krzysztof Wachowiak jeździ na polskie i zagraniczne festiwale, a o jego talencie do wyłuskiwania ciekawych zjawisk świadczą wcześniejsze edycje festiwalu.

W roli magnesu Gwiazdami tegorocznej edycji będą zespoły, które odniosły ogólnopolskie sukcesy - Organek i The Dumplings. Związki Organka z Toruniem są oczywiste, ale warto przypomnieć, że obie formacje to laureaci przyznawanej przez nasze miasto Nagrody Artystycznej im. Grzegorza Ciechowskiego. Miłośników mocnego gitarowego grania i elektropopu do przyjścia na te koncerty zapewne namawiać nie trzeba, ale gdyby ktoś się wahał, przypominamy, że po bardzo intensywnych latach koncertowania artyści planują w przyszłym roku odpoczynek, zatem to jedna z ostatnich okazji do posłuchania ich na żywo przed dłuższą przerwą. 9/WRZESIEŃ/2019

Festiwal otworzy 12 września koncert Hani Rani, znakomitej kompozytorki i pianistki, która jako połowa duetu Tęskno także otrzymała Nagrodę Ciechowskiego. Twórca Republiki jest dla niej ważną postacią, o czym świadczy stworzony kilka lat temu wraz z Dobrawą Czocher projekt „Ciechowski klasycznie”. Na festiwalu Hania Rani przedstawi swój debiutancki solowy projekt „Esja”, którym zachwyciła publiczność i krytyków w Polsce i za granicą. „Esja jest kameralna, ale równocześnie bezkompromisowa. (…) Rani ma dar układania barwnych kompozycji, hipnotycznie pięknych i prostych” - pisał w recenzji Maciek Saskowski. - Kiedy w lutym usłyszałem ten materiał, od razu wiedziałem, że chcę zrobić otwarcie festiwalu w Teatrze Horzycy, a Hania Rani idealnie tam pasuje – podkreśla Krzysztof Wachowiak. - Wtedy nie miałem jeszcze pojęcia, że kariera tej artystki tak wystrzeli. Jej trasa to kilkadziesiąt koncertów w Europie i na świecie.

Pierwszy raz u nas Debiutów, w różnym znaczeniu tego słowa, będzie na festiwalu więcej. Organizatorzy dbają, by co roku na NADA występowali artyści, którzy osiągnęli już sukces, ale nie gościli jeszcze w naszym regionie. Po raz pierwszy usłyszymy więc w Toruniu jazzową formację EABS (Electro Acoustic Beat Session), która zadebiutowała dwa lata temu znakomitym „Repetitions (Letters to Komeda)”. - Rok temu EABS zebrał wszystkie możliwe nagrody jazzowe przyznawane przez branżowe czasopisma, zachwycały się nim magazyny na całym świecie – podkreśla Krzysztof Wachowiak. - Byłem świadkiem ich dwóch koncertów zagranicznych. W Budapeszcie publiczność oniemiała z zachwytu. W piątek zespół zagra w Toruniu, a już w sobotę leci na trasę do Izraela. To pokazuje rozmach ich kariery.

Wydarzenie miesiąca

Hania Rani

The Dumplings

Bardziej znana za granicą niż w Polsce jest Resina, klasycznie wykształcona wiolonczelistka, której znakiem rozpoznawczym jest eksperyment. Recenzując jej debiutancki album, Grzegorz Bryk pisał: „to niezwykle atmosferyczna impresja formą, zbliżona do klimatów ambientowych, sączących się niespiesznie i tworzących gęste plamy obrazowych, niepokojących dźwięków”. Świetny debiut na najważniejszych polskich festiwalach (m.in. Opener, Spring Break, OFF Festival) ma za sobą zielonogórska grupa Niemoc. Ich elektroniczno-gitarowe brzmienia nawiązują stylistycznie do lat 80. i 90. Muzyków usłyszymy trzeciego dnia festiwalu.

Światowo i klubowo NADA to również prezentacje artystów zagranicznych. Jedną z dziesięciu nadziei muzyki alternatywnej w Niemczech ogłoszono w tym roku łączący indie rocka z bluesem i psychodelią lat 70. zespół HYMMJ. Z Litwy przyjedzie cieszący się w tym kraju sporym uznaniem folkowy Kabloonak. Połączenie spowolnionego electro/techno z głębokimi brzmieniami basowymi i elementami industrialnymi otrzymamy w wykonaniu rosyjskiego Perforated Cerebral Party.

Organek

Niewątpliwą gwiazdą sceny klubowej będzie Zamilska. Usłyszymy również akustyczny Pejzaż i blackmetalową Furię. Wystąpi też zespół techno Foolish Swami oraz Dj Kruszytop. Organizatorzy poszukują dla festiwalowych prezentacji miejsc nieoczywistych. Poza koncertem Hani Rani w Teatrze Horzycy, kolejne będą miały miejsce w budynku Tumultu, zaś scena klubowa mieścić się będzie w NRD na ul. Browarnej. - Dzięki temu, że zapraszam artystów mainstreamowych, ludzie posłuchają też pozostałych zespołów. Na koncerty tych mniej znanych wykonawców prawdopodobnie nie kupiliby biletu, a dzięki festiwalowi poznają ich muzykę i być może będzie to dla nich jakieś nowe doświadczenie, odkrycie, które zostanie z nimi na długo – stwierdza Kris Wachowiak. (mak)

9/WRZESIEŃ/2019

Wydarzenie miesiąca

Przyszłość jest już Pojawiające się ostatnio schyłkowe nastroje skłoniły twórców obchodzącej właśnie 20-lecie Galerii Rusz do postawienia pytania: „Nadciągająca katastrofa czy szansa, by uratować siebie i świat?”. Skierowali je do artystów, którzy nadesłali swoje odpowiedzi w postaci wielkoformatowych prac na Międzynarodowy Festiwal Sztuki na Bilbordach „Art Moves”. Otwarcie 6 września na pl. Rapackiego. Dwie dekady temu twórcy Galerii Rusz Joanna Górska i Rafał Góralski wyszli ze sztuką w przestrzeń publiczną. Swoje prace zaczęli umieszczać na bilbordach, na których zwykle goszczą reklamy. Zamiast namawiać do kupowania produktów, skłaniają odbiorców do refleksji na ważne tematy. - Z założenia tak konstruujemy nasze prace, żeby były otwarte na różne interpretacje, zdarzało się jednak, że pewne komunikaty odbierano zbyt 9/WRZESIEŃ/2019

dosłownie i osobiście – opowiada Rafał Góralski. - Niektórzy traktowali te prace jak lustro i mieli pretensje, że coś się w tym lustrze odbiło. Z reguły jednak odbiór prac jest bardzo pozytywny. Obecnie Galeria Rusz działa na dwóch bilbordach w Toruniu (na każdym prezentowany jest inny obraz), zaś w Warszawie na trzech powierzchniach pokazywany jest ten sam projekt. W sumie przez dwadzieścia lat autorzy przygotowali ponad 500 prac.

Ze świata – o świecie We wrześniu po raz dwunasty Galeria Rusz organizuje festiwal Art Moves. Na towarzyszący mu konkurs wpłynęło prawie 1000 prac, nadesłanych przez 539 artystów z 68 krajów świata. Wszyscy przedstawili interpretację tematu przewodniego. - Inspiracją dla tegorocznego hasła były nastroje wywołane doniesieniami o czekającej nas globalnej katastrofie, ociepleniu klimatu – stwierdza Joanna Górska. - Słuchając podobnych

Wydarzenie miesiąca komunikatów, można tak nasiąknąć pesymizmem, żeby chcieć jedynie przygotować sobie schron, zestaw do przetrwania i czekać na najgorsze. To powoduje poczucie osaczenia. - Oczywiście tych ostrzeżeń nie należy lekceważyć – dodaje Rafał Góralski. - Problem w tym, że albo nas sparaliżuje lęk i nic nie zrobimy, albo weźmiemy się do roboty. A każdy z nas powinien robić coś, żeby kryzys próbować rozładować. W tym roku organizatorzy zauważyli znaczny wzrost liczby artystycznych wypowiedzi z Chin i Indii. Do konkursu stanęli również twórcy m.in. z Rosji, USA, Macedonii, Azerbejdżanu, Wielkiej Brytanii i Iranu. Pokrewny charakter tych propozycji świadczy o tym, że ludzie na całym świecie myślą podobnie, a globalizacja sprzyja zbliżeniu przekazów. Z obfitości nadesłanych prac wyróżniono dziesięć obrazów, które od 6 września do początku października będą pokazywane na pl. Rapackiego. Wiele projektów odnosiło się do kwestii ekologicznych. Sporo opierało się też na grze słów. Taki właśnie charakter ma obraz nagrodzony przez jury, którego autorem jest Polak Dawid Celek. - Praca wykorzystuje hasło punkowe z lat 80. „No future” (Nie ma przyszłości), które tu zostało zamienione na „Now! Future” (Teraz! Przyszłość). Artysta pokazuje, że właśnie teraz możemy pracować na rzecz przyszłości – opowiada Joanna Górska.

Dać nadzieję Oprócz bilbordów konkursowych od początku września na przystankach autobusowych pojawią się prace zaproszonych przez organizatorów artystów, którzy również odniosą się do hasła przewodniego. Zobaczymy m.in. dzieła laureatów z poprzednich lat, w tym Ying Hsiu, Chen i Hsiang Ying, Chen z Tajwanu oraz znakomitego plakacisty Lexa Drewińskiego. Na przystankach i ekranach LED swoje prace zamieszczą również gospodarze – Galeria Rusz. - Odniesiemy się nie tyle do ekologii, co do sfery psychicznej człowieka – zapowiada Joanna Górska. - Skupiliśmy się bardziej na drugim członie hasła: „uratować siebie i świat”. Bo żeby uratować świat, trzeba najpierw uratować siebie, zacząć od zmiany sposobu myślenia. - Chcielibyśmy zachęcić ludzi, żeby jednak szukać w sobie nadziei. Jesteśmy zanurzeni w negatywnej energii. To nie jest dobre ani dla jednostek, ani dla społeczeństw i może prowadzić do tragedii - stwierdza Rafał Góralski. (mak)

Zwycięska praca w konkursie, autor Dawid Celek

9/WRZESIEŃ/2019

Wydarzenie miesiąca

Peryferia z duchem Gospel, muzyka liturgiczna, barokowa i renesansowa, chorał gregoriański – tak zróżnicowana jest oferta tegorocznego festiwalu Musica Vera, który odbędzie się między 28 września a 26 października. Wszystkie koncerty łączy religijny charakter, a zgodnie z hasłem „Muzyka nowych świątyń” odbywają się one w wybudowanych współcześnie kościołach. Większość wydarzeń kulturalnych opisywanych w „Ikarze” ma miejsce w centrum miasta. Organizatorzy Musica Vera chcą docierać ze swoimi propozycjami na peryferia. Mocnym akcentem festiwal rozpocznie się 28 września w położonym na lewobrzeżnych Stawkach kościele Niepokalanego poczęcia NMP. „Będzie coś dla ducha i coś dla ciała, bo z pewnością przy tej muzyce publiczność nie wysiedzi w ławkach” – pisze dyrektor festiwalu Paweł Głowiński. Pieśni pełne energii i radości wykona zespół Gospel Joy, któremu towarzyszyć będzie świetny wokalista Mietek Szcześniak. Usłyszymy największe przeboje muzyki gospel, w tym oczywiście słynne „Oh Happy Day”. Tydzień później przeniesiemy się do kościoła św. Michała Archanioła na Rybakach, by wieczorową porą wysłuchać „Leçons de ténèbres” (Ciemne jutrznie) Francoisa Couperina. Utwór nawiązuje do wielkotygodniowego nabożeństwa śpiewania psalmów w kościele rozświetlonym jedynie blaskiem świec. Ten niezwykle rzadko prezentowany utwór wykonają wokalistki Magda Anna Aniszkiewicz i Ewelina Głowińska, którym na organach towarzyszyć będzie dyrektor Musica Vera Paweł Głowiński. 9/WRZESIEŃ/2019

H W kolejną sobotę muzyka zabrzmi w kościele św. Antoniego na Wrzosach. Dzieła niemieckiego kompozytora epoki baroku Johanna Hermanna Scheina wykona zespół wokalny Simultaneo z Gdyni. Zabrzmią motety ze zbioru „Israelsbrünnlein” oraz koncerty „Opella Nova”. Program koncertu 18 października (wyjątkowo w piątek) zdominuje renesansowa muzyka angielska. Wykonawcą będzie bydgoski zespół wokalny Exploratori Vocal Ensamble, który powstał w tym roku. Tworzą go w większości absolwenci Akademii Muzycznej, których połączyła pasja do muzyki dawnej. Na ten wieczór muzyczny udamy się do kościoła św. Józefa na Bielanach. Na finał 26 października zaplanowano koncert łączący dwa wydawałoby się odległe od siebie światy: chorał gregoriański i brzmienie harmonijki ustnej. W kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Bielawach wystąpi toruńska Schola Sacerdotum (w jej skład wchodzą księża z diecezji) oraz Jan Kieszkowski, który na harmonijce zaczął grać po sześćdziesiątce. (mak) Fot. Wojtek Szabelski

Wydarzenie miesiąca

Spadli nam z nieba Trudno znaleźć festiwal, który byłby wizerunkowo bliższy Toruniowi, niż Anielskie Spotkania, gdyż w herbie naszego miasta widnieje postać anioła. Impreza poświęcona jest tym, którzy swój czas i pracę oddają potrzebującym. Od 23-30 września odbędzie się szereg wydarzeń w ramach czternastej edycji spotkań związanych z ideą wolontariatu.

Aby zwrócić uwagę na działalność wolontariacką w Toruniu, zorganizowano liczne wydarzenia kulturalne. Podczas 14. Anielskich Spotkań przeniesiemy się w klimat przed- i powojennych, romantycznych, a zarazem żartobliwych ballad. Usłyszymy mistrzowskie teksty Agnieszki Osieckiej, utwory ikony kabaretu literackiego Wojciecha Młynarskiego, interpretacje twórczości międzynarodowej gwiazdy Anny German oraz dzieła współtwórcy telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów Jeremiego Przybory. Poza tym w programie znajdą się warsztaty dla dzieci oraz wystawa „Prowincja sakralnie”. Koncertową część festiwalu rozpoczniemy w środę przy „Kawiarnianych delicjach” w wykonaniu zespołu pod kierunkiem Leszka Milińskiego. Następnego dnia przyjrzymy się bliżej polskiej poezji śpiewanej z zespołem Bez Idola. Dla podopiecznych Fundacji „Światło” zaśpiewają w piątek dzieci i młodzież z toruńskich grup muzycznych. Oprócz klasyki polskiej będzie można posmakować

trochę kultury zachodniej w trakcie koncertu Jacka Beszczyńskiego „Najpiękniejsze ballady francuskie o miłości” na Zamku Krzyżackim. Miłośników repertuaru Osieckiej, Młynarskiego czy Przybory zapraszamy w sobotę na koncert Klementyny Umer, a utwory Anny German zabrzmią w poniedziałek na kończącym część muzyczną Anielskich Spotkań występie Leszka Milińskiego. Idea wolontariatu promowana będzie również w trakcie warsztatów artystycznych i muzycznych 23-25 września. Dzieci w wieku szkolnym poznają nietypowe techniki, takie jak malowanie na jedwabiu, tworzenie drewnianych mozaik czy rzeźbienie w glinie - wszystko z motywem festiwalowego anioła. Anielską aurę poczuć będzie można także 28 września podczas wernisażu wystawy „Prowincja sakralnie”, prezentującej prace członków Stowarzyszenia Artystycznego Prowincja z Siedliszcz. Dzieła są efektem działań grupy, która zainspirowała się terenami wschodniego pogranicza. Z historycznego punktu widzenia to ziemia niespokojna, gdzie przez wiele lat Wschód spotykał się z Zachodem. Tę zależność widać na wystawie w różnorodności technik, formy czy też w odwołaniach do bogatej tradycji i symboliki regionu. Anielskie Spotkania zwieńczy koncert galowy „Piosenki Wojciecha Młynarskiego”, na którym jak co roku wręczone zostaną statuetki Toruńskiego Anioła najbardziej zasłużonym dla idei wolontariatu. Dla publiczności zagrają artyści scen warszawskich, w tym: Antoni Muracki, Andrzej Ozga i Marek Majewski. Organizatorem festiwalu jest Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”.

Natalia Przytarska

9/WRZESIEŃ/2019

Krótko o kulturze

Zlot fantastycznych Tu fantazja nie zna granic. Szerokim strumieniem wlewa się w świat realny i wypełnia go niezwykłymi postaciami oraz zaskakującymi przygodami. W taką rzeczywistość wprowadzi widzów festiwal Copernicon, który odbędzie się już po raz dziesiąty. Hasło tegorocznej edycji: „Wszyscy jesteśmy fantastyczni!”. Z niewielkiej imprezy dla pasjonatów fantasy przez dekadę festiwal wyrósł na wydarzenie, które oferuje ok. 1000 godzin atrakcji: prelekcje, pokazy, warsztaty, konkursy, koncerty, seanse filmowe i spotkania z gośćmi. Tych ostatnich w ubiegłym roku było aż sześćdziesięciu, zaś w wydarzeniach brało udział 3,5 tys. odbiorców. Trzydniowy przebogaty program podzielony jest na szereg bloków tematycznych: literacki, popularnonaukowy, popkulturowy, kinowy, RPG, LARP, gier planszowych, bitewnych, karcianych, elektronicznych, muzycznych i konsolowych, Star Wars/Star Trek, azjatycki i dziecięco-edukacyjny. Wśród gości tegorocznego festiwalu pojawią się m.in. członkowie Grupy Filmowej Darwin, twórcy serii filmowych na You Tube „Wielkie konflikty” 9/WRZESIEŃ/2019

i „Wielkie teorie Darwina”; pisarze: Katarzyna Berenika Miszczuk, Katarzyna Rupiewicz, Aneta Jadowska (i współpracująca z nią ilustratorka Magdalena Babińska), Cezary Zbierzchowski, Michał Bergel, Michał Gołkowski, Robert Wegner, Arkady Saulski; lektor Tomasz Knapik oraz znawca technik filmowych Stanisław Mąderek. Jednym z ważniejszych punktów programu Coperniconu jest parada i konkurs cosplay. Uczestnicy wcielają się w ulubione postaci z książek, filmów i gier, a do tworzenia kostiumów używają niekiedy niezwykle wymyślnych materiałów. Konkursów na festiwalu jest więcej: literacki „Pióro Metatrona”, turnieje i eliminacje do Mistrzostw Polski w grach planszowych i komputerowych, turniej Mistrzów RPG oraz Geek Fight - Starcie Geeków. Wydarzenia festiwalowe odbywają się m.in. w budynkach wydziałów UMK: Collegium Maximum, Collegium Minus, Wydział Matematyki i Informatyki. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Miłośników Gier i Fantastyki „Thorn”. Szczegóły na www.copernicon.pl

Krótko o kulturze

Reporterzy na medal Architektura w apce „You’re my heart, you’re my soul” (jesteś moim sercem, jesteś moją duszą) śpiewał w latach 80. duet Modern Talking. Sercem i duszą Torunia są zabytki – najstarsze i trochę nowsze. Do tych ostatnich odniesie się gra miejska „Modern(izm) Talking”, którą 7 września organizuje Książnica Kopernikańska. Uczestnicy gry staną się przewodnikami XIV-wiecznego architekta z Chełmna, który we śnie został przeniesiony przez wiedźmę do przyszłości, by nauczył się projektować piękne i praktyczne budynki. Zadaniem graczy będzie odszukanie i pokazanie Joahannowi dziesięciu toruńskich przykładów modernizmu. W działaniach pomoże im aplikacja, dzięki której poznają architektów, budowniczych i właścicieli tych budynków. Dzięki przygotowanym przez twórców zadaniom będzie można sprawdzić swoją wiedzę z takich dziedzin, jak historia, sztuka, architektura i geometria. Na najlepszych czekają nagrody. Chętni do gry mogą po prostu stawić się ze swoimi smartfonami 7 września w południe przed budynkiem Urzędu Marszałkowskiego (sztandarowy przykład architektury modernistycznej w naszym mieście). Skanując dostępny tam QR kod pobiorą aplikację, która poprowadzi ich przez kolejne etapy. Grze towarzyszyć będą imprezy w Książnicy Kopernikańskiej: warsztaty projektowania gadżetów z Bydgoskiego Przedmieścia oraz prelekcja Katarzyny Kluczwajd na temat architektury modernistycznej. Wydarzenie odbywa się w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa.

Sport będzie tematem wiodącym 7. Festiwalu Sztuki Faktu, na który tym razem organizatorzy zapraszają 26-28 września. Motto tegorocznej imprezy zaczerpnięte zostało z wiersza Kazimierza Wierzyńskiego i brzmi: „…laur olimpijski, znak nasz…”. Jak zawsze festiwal będzie okazją do obejrzenia najciekawszych reportaży i dokumentów, a także opartych na faktach fabuł, zarówno tych powstałych w ostatnim czasie, jak i wydobytych z telewizyjnych archiwów. Część z nich stanowić będzie plon konkursu na reportaż telewizyjny, odpowiadający tematowi przewodniemu. Dziennikarstwu sportowemu w dużym stopniu poświęcone będą również stałe festiwalowe wydarzenia: spotkania w ramach Nocy Komentatorów, panele tematyczne, w które włączy się szczególnie TVP Sport i TVP Historia, panele dyskusyjne i rozmowy z twórcami filmów dokumentalnych oraz otwarte spotkania z gwiazdami i twórcami telewizyjnymi. Festiwalowi towarzyszyć będzie również wystawa „Sport polski na dawnej fotografii w trójwymiarze”. Ponadto zaplanowano panel „Autoportrety” przygotowany przez Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną w Łodzi oraz warsztaty edukacyjne „Młodzi dokumentaliści w Kujawsko-Pomorskiem”. Podczas Gali Zamknięcia jak zawsze wręczone zostaną festiwalowe wyróżnienia, zarówno dla laureatów konkursu, jak i dla zasłużonych dziennikarzy i twórców dokumentów. Na poszczególne wydarzenia dostępne będą bezpłatne wejściówki. Organizatorami imprezy są Toruńska Agenda Kulturalna i Miasto Toruń, zaś partnerzy to: Województwo Kujawsko-Pomorskie, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych oraz TVP Sport, TVP Historia i TVP Bydgoszcz. Szczegóły na www.sztukafaktu.pl (mak) 9/WRZESIEŃ/2019

Nowe Premiera wystawy teatralna

Wszystkie jego demony „Nie są to bestie straszne ani tysiącgłowe, lecz stokroć są straszniejsze od wielkich straszydeł” – pisał Wiesław Dymny. KujawskoPomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny przygotowuje spektakl „Dymny: siedem bestii moich”. Premiera 13 września w Od Nowie.

- Podchodziłem do tych utworów oczywiście z wielkim szacunkiem, ale lubię też trochę zadziwić odbiorców – opowiada muzyk. - Wspólnie z przyjaciółmi z zespołu stwierdziliśmy, że trzeba iść w mocne rockowe brzmienie i zastąpić nim nutę liryczno-cyrkową, zawartą w oryginalnych przekazach piosenkowych. Ola świetnie się w tym sprawdza.

Był jedną z najważniejszych postaci krakowskiej Piwnicy pod Baranami. Literat, scenograf, happener. Nieobliczalny, zaskakujący, niezwykle utalentowany. Zmarł nagle w wieku 42 lat. Jego żona, aktorka Anna Dymna, przez lata bezskutecznie starała się wyjaśnić okoliczności jego śmierci. Pozostawił po sobie wspaniałe teksty, do których muzykę, jeszcze w „piwnicznych” czasach, napisał znakomity jazzman Janusz Grzywacz.

Warto dodać, że grający na żywo zespół nie ograniczy się wyłącznie do wykonywania muzyki, ale będzie integralnym elementem przedstawienia, mającym wpływ na to, co zadzieje się na scenie. Twórcy określają nową propozycję teatru mianem „koncert, performance, spektakl”. Nic dziwnego, że nie da się tego zdarzenia jasno sklasyfikować, skoro jego bohaterem jest człowiek wymykający się wszystkim klasyfikacjom.

Właśnie te piosenki stały się kanwą toruńskiego spektaklu, reżyserowanego przez Agnieszkę Płoszajską. Zaśpiewa je Aleksandra Lis, znana publiczności m.in. z monodramu „Jutro będzie za późno”, inspirowanego losami Wiery Gran. Aktorka uosobi tytułowych siedem bestii.

- U Dymnego jest smutek i pustka, jest dziwny romantyzm, umiłowanie wolności, walka z systemem, ale i rubaszny humor. To wszystko zawiera się w tej postaci, dlatego jest ona tak wielopłaszczyznowa – podkreśla Michał Rybka.

- Czerpiemy z materiałów dokumentalnych, opowieści o Dymnym i jego życiu, przeszukujemy różne źródła, żeby znaleźć elementy dla niego charakterystyczne – mówi Radosław Smużny, który wcieli się w postać artysty.

„A gdybym chciał uwolnić się od nich, gdzieżbym poszedł, tylko w koło bym szedł, żeby przyjść na to samo miejsce” – pisał o swoich bestiach Wiesław Dymny. (mak)

Oprócz piosenek znanych wielbicielom krakowskich kabaretów pojawią się w spektaklu również utwory premierowe. Specjalnie do przed9/WRZESIEŃ/2019

stawienia Janusz Grzywacz napisał muzykę do kilku niewykonywanych wcześniej wierszy Dymnego. Nowe aranżacje przygotował współpracujący z teatrem Michał Rybka.

Repertuar na wrzesień Zwiedzanie Dworu Artusa, 17.09. (wtorek), godz. 16.30

CENTRA KULTURY CENTRUM KULTURALNO-KONGRESOWE JORDANKI al. Solidarności 1-3, tel. kasa biletowa: 56 642-43-79 www.jordanki.torun.pl Please, stand up tour 2019, 12.09. (czwartek), godz. 19.30 Organizator: Kosmos sp. z o.o.

Ucho Prezesa, 16.09. (poniedziałek), godz. 17.00, 19.00 Organizator: Impresariat Artystyczny Adria

Mazolewski & Porter, 20.09. (piątek), godz. 20.00 Another Pink Floyd - the Wall, 21.09. (sobota), godz. 19.00 Organizator: Modicon

Gala Zamknięcia Festiwalu Sztuki Faktu, 28.09. (sobota), godz. 19.00 Organizator: Toruńska Agenda Kulturalna

(koncerty Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej w dziale TOS, spektakle Impresaryjnego Teatru Muzycznego w dziale Teatry)

CENTRUM KULTURY DWÓR ARTUSA Rynek Staromiejski 6, tel. 56 655-49-39 www.artus.torun.pl Italo Disco – spektakl muzyczny, 6.09. (piątek), godz. 18.00 Powrót do lat 80. i rytmów Italo Disco, czyli największych włoskich przebojów tamtego okresu. Wokalista Nicola Palladini zabierze nas w muzyczną podróż przez okres PRL, gdzie na dyskotekach królowały: „Vamos a la playa/No tengo dinero”, „Flames of Love”, „Sara’ perche’ ti amo”, „Acapulco”, „Mamma Maria”, „Buona Sera Ciao Ciao” i wiele innych przebojów. Bilety: 35 zł ulgowy, 40 zł normalny

Los Colores Del Flamenco – Danza del Fuego, 7.09. (sobota), godz. 19.00 Grupa zaprezentuje tradycyjne i znane formy flamenco, jak również własne kompozycje i aranżacje. Wysłuchamy najbardziej sztandarowych przykładów muzyki flamenco, ale także będziemy mogli podziwiać kunszt tańca jaki zaprezentuje Dorota Dzięcioł, tancerka, wokalistka i członkini zespołu. Bilety: 35 zł

W magicznej krainie – bajka improwizowana, 8.09. (niedz.), godz. 16.00 Sale Dworu Artusa zmienią się w magiczną krainę, gdzie wszystko się może zdarzyć! Stanie się to za sprawą duetu Bujdy i Bajania oraz Trzy Słowa. Dzieci będą mogły włączyć się do spektaklu i zdecydować, co wydarzy się na scenie, kto w niej wystąpi oraz jak się zakończy. Bajkowy spektakl improwizacyjny. Bilety: 15 zł normalny, rodzinny 50 zł (4 osoby, w tym min. 1 osoba dorosła). Spektakl

przeznaczony dla dzieci 4-11 lat.

Wirtuozi Klasyki – koncert, 11.09. (środa), godz. 18.00 Kolejny z cyklu Koncertów Towarzyskich . Na Sali Wielkiej będą rozbrzmiewać utwory współczesnych kompozytorów, jak Theobald Böhm, Franz Doppler, Astor Piazzolla, a także polskich autorów. Z wykonaniem dzieł zmierzą się utalentowani muzycy: Monika Nowacka-Sekuła (flet), Maria Peradzyńska –Filip (flet), Marzena Frankiewicz -Stępień (fortepian). Wstęp wolny

W murach Dworu Artusa zamknięta jest historia. Zwiedzający pod okiem przewodnika mogą poznać liczne zakamarki budynku, wysłuchać prelekcji na temat jego historii, a także ciekawostek, których próżno szukać w przewodniku turystycznym. Bilety: 5 zł ulgowy, 10 zł normalny

Dyskusyjny Kobiecy Klub Filmowy „Szpulka” – „The 34th” – pokaz filmu i dyskusja, 19.09. (czwartek), godz. 18.30 DKKF „Szpulka” wraz z Marszem Równości w Toruniu zaprasza na kolejny seans. Tym razem będzie to dokument „The 34th” w reżyserii Lindy Cullen i Vanessy Gildei. Film przybliża problem walki o równe prawa mniejszości seksualnych w Irlandii. Wydarzenie odbywa się w ramach Festiwalu Marszu Równości w Toruniu. Bilety: 1 zł (przedaż pół godziny przed seansem). Bezpłatna opieka dla dzieci od 3 roku życia

Muzyka w Ciemności – Koncert 5 zmysłów – Michał Zator 20.09. (piątek), godz. 19.00 Będziecie mogli w ciemności posłuchać niezwykłej muzyki, ale także zachwycić się zjawiskowym głosem Michała Zatora. Zabrzmią nie tylko utwory autorskie, ale i tradycyjna muzyka folkowa. Bilety: 30 zł ulgowy, 35 zł normalny Wysocki, Okudżawa – Najwięksi bardowie XX wieku – Piramidy 22.09. (niedziela), godz. 18.00 Usłyszymy piosenki największych bardów XX wieku: Włodzimierza Wysockiego i Bułata Okudżawy. Wykonywać je będą Piotr Kajetan Matczuk, Tomasz Imienowski, Artur Chyb – muzycy zespołu Piramidy. Koncert przesycony nostalgią, naznaczony odrobiną filozoficznej zadumy, ale niepozbawiony humoru i nutki satyry. Bilety: 25 zł ulgowy, 35 zł normalny AD-renalina – czyli reklamy budzące emocje, 24.09. (wt.), godz. 18.30 Drugie spotkanie z cyklu. Tym razem odbędzie się ono pod hasłem PRIDEvertising - przyjrzymy się kampaniom z całego świata, które podejmują temat równości i praw związków jednopłciowych. Wydarzenie jest imprezą towarzyszącą Festiwalu Marsz Równości w Toruniu. Wstęp wolny

Sztuka w Artusie – Wymarsz strzelców, czyli krótka historia arcydzieła Rembrandta, 26.09. (czwartek), godz. 18.30 Jesienna edycja skupi się na postaci Rembrandta van Rijna, jednego z najważniejszych artystów w dziejach sztuki. Żeby jednak nie ugrzęznąć w meandrach biografii i setek dzieł, jakie zostawił po sobie ten wybitny holenderski twórca, postanowiliśmy skupić się na jednym z jego najsłynniejszych malowideł. Obrazie kanonicznym, który znany jest pod tytułem „Wymarsz strzelców”. Wykład poprowadzi historyk sztuki, popularyzator malarstwa Łukasz Wudarski. Wstęp wolny

Artus Cinema

Filmowe poniedziałki, 9.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30

Dramat biograficzny, którego zasadnicza część akcji rozgrywa się podczas II wojny światowej. Naziści triumfują nad aliantami. Ich tajną bronią jest Enigma. To właśnie poprzez ów nierozszyfrowany kod hitlerowcy nadają rozkazy. By wygrać wojnę rząd zbiera grupę najlepszych naukowców, których zadaniem jest złamać szyfr.

23.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30

Dramat. Główny bohater jest podstarzałym pisarzem, który cierpi na brak weny. Prowadzi on hulaszczy tryb życia, zadaje się z artystyczną elitą Wiecznego Miasta, jednak nie jest zadowolony ze swojego życia. Bohater analizuje swoje życie, zastanawia się nad jego sensem, a także nad przemijalnością i śmiercią. Film jest swoistym portretem człowieka, który przechodzi głęboki kryzys tożsamości.

30.09. (poniedziałek), godz. 15.30 i 18.30

Film fantasy opowiadający historię niemej kobiety, która pracuje jako woźna w centrum badawczym. Pewnego razu do laboratorium przywożą dziwne, niespotkane wcześniej stworzenie. Pracownica zaprzyjaźnia się z nim potajemnie. Gdy naukowcy wydają wyrok śmierci na jej nowym przyjacielu, postanawia pomóc mu w ucieczce. Wstęp wolny. Ilość miejsc ograniczona. Bezpłatne wejściówki do odbioru pół godziny przed seansem. Jednej osobie przysługują 2 wejściówki. Brak możliwości rezerwacji wejściówek.

CENTRUM NOWOCZESNOŚCI „MŁYN WIEDZY” ul. Władysława Łokietka 5, tel. 56 690-49-90 mlynwiedzy.org.pl Wystawy:

O obrotach, Rzeka, przeŻYCIE, przeBUDOWA, Idee, Krajobrazy Antarktyki, Jadwiga i Marek Czarneccy - Wielki Makro Świat, …To takie proste!, Idee, Autostrada dźwięku, do 3.02.2020, Wahadło Foucaulta Centrum czynne: wtorek-piątek: godz. 9.00-12.00 i 12.00-15.00, sobota-niedziela: godz. 11.00-17.00 2-6.09. Centrum nieczynne Bilety: Zwiedzanie wystaw: 18 zł, ulgowy 13 zł, rodzinny 38 zł, grupowy 12 zł (grupa min. 10 osobowa) Warsztaty: 15 zł, ulgowy 13 zł, rodzinny 34 zł, grupowy 12 zł (grupa min. 10 osobowa) ścieżka tematyczna: 13 zł (grupa 10-40 os.) Warsztaty dla przedszkoli: 17 zł (grupa 20-30 os.) Zajęcia w pracowniach biologicznej/fizycznej: 14 zł/60 min + 17 zł/120 min. (grupa 20-36 os.) Pracownia multimedialna (szkoły): 17 zł (grupa 20-30 os.) Zwiedzanie z przewodnikiem: 17 zł (grupa 10-30 os.) Możliwość zwiedzania wystaw z przewodnikiem. W ramach jednej tury mogą być oprowadzone 4 grupy po max. 15 osób. Bilet na zwiedzanie z przewodnikiem: grupowy 17 zł CNMW honoruje Toruńską Kartę Seniora. Bilet na zwiedzanie wystaw: 10 zł

Imprezy: Toruńska Noc Naukowców, 27.09. (piątek), godz. 18.00-24.00 Szczegóły na stronie www

Warsztaty:

Dla przedszkoli: wtorki - Pojazdy do wesołej jazdy (3-4 lat) środy - 7 cudów świata (4-6 lat) czwartki - Planety (4-6 lat) piątki - Mini laboratorium (5-6 lat) Dla szkół: wtorki - Las wokół nas, kl. 1-5 SP środy - Laboratorium juniora, kl. 1-5 SP czwartki - Zmysłami poznaję świat, kl. 1-4 SP Pracownia Biologiczna wtorek-czwartek - Walka o przetrwania (60 min.), kl. 5-8 SP piątek - Osmoza bez tajemnic (120 min.), kl. 7-8 SP, szkoły ponadpodstawowe Pracownia Fizyczna środa-piątek - Ukryty magnetyzm (60 min.), kl. 6-8 SP piątek - Pod napięciem (120 min.), kl. 7-8 SP, szkoły ponadpodstawowe Ścieżka tematyczna na wystawie „O obrotach”, kl. 2-8 SP, szkoły ponadpodstawowe

CENTRUM KULTURY „ZAMEK KRZYŻACKI” ul. Przedzamcze 3, tel. 56 621-08-89 www.ckzamek.torun.pl IV kujawsko-pomorskie podróże historyczne: wiek X-XV, 1.09. Konkurs plastyczny dla szkół Torunia i powiatu toruńskiego - ogłoszenie konkursu XII Toruńskie Medievalia, 7.09. (sobota), godz. 11.00-21.00 Występ teatru jarmarcznego, konkurs przecinania kapusty, konkurs strzelania z łuku, konkurs na Błędnego Rycerza Turnieju. Wstęp wolny Zwiedzanie zamku krzyżackiego nocą, 7, 28.09. (sob.), godz. 20.30 Wstęp biletowany

Teatr Historyczny - Zemsta braci zakonnych 14.09. (sobota), godz. 20.00 Wstęp biletowany wg cennika zwiedzania ruin Za fosą - spotkanie z fotografem wojennym Maciejem Moskwą 17.09. (wtorek), godz. 18.00 Wstęp wolny Komturiada II – IV Potyczki Rycerskie Rodzin - turniej rodzinny 21.08. (sobota), godz. 18.00 Wstęp wolny Dni Dziedzictwa Narodowego: Święto Zamku i ulicy Przedzamcze 27.09. (piątek), godz. 18.00-20.00 28.09. (sobota), godz. 15.00-18.00 Historia w różnych odsłonach – muzyka, teatr, taniec – spektakl historyczny

Dożynki na zamku – Dary natury – jarmark regionalny 27-29.09. (piątek-niedziela), godz. 10.00-18.00 Wstęp wolny

TAK TORUŃSKA AGENDA KULTURALNA ul. Marii Konopnickiej 13, tel. 662-072-661 www.tak.torun.pl 5. Festiwal Teatrów Ulicznych, www.festiwalteatrowulicznych.pl 6.09. (piątek), godz. 20.30 ITAN Integracyjny Teatr Aktora Niewidomego: Kot w Butach Komedia adresowana przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Podobnie jak w klasycznej wersji baśni polski parobek staje się wpływowym szlachcicem, poślubia królewnę, zdobywa bogactwo i władzę nad królestwem. Pomaga mu w tym mówiący kot, który w interpretacji Dziurmana okazuje się być jednak… byłym aktorem filmowym. Pełna nadziei opowieść o nieoczekiwanym i ogromnym szczęściu. 7.09. (sobota), godz. 20.00 Cyrkowa Events - Piraci Widowisko łączy świat teatru i sztuki cyrkowej. Spektakl rozpocznie się barwną paradą ulicami miasta wraz z łodzią, która na końcu trasy zacumuje, tworząc nieodłączny element spektaklu. Miejsce: Rynek Staromiejski. Wstęp wolny

7. Festiwal Sztuki Faktu, www.sztukafaktu.pl, 26-28.09. (czw.-sob.) Festiwal poświęcony gatunkom wyrastającym ze sztuki faktu w filmie, telewizji i teatrze. Mottem tegorocznej edycji będą słowa wiersza Kazimierza Wierzyńskiego „…laur olimpijski, znak nasz…”, a tym samym wydarzenie poruszać będzie tematykę związaną ze sportem. W programie między innymi: konkurs na reportaż telewizyjny, pokazy filmów konkursowych, panel „Autoportrety” PWSFTviT, pokazy filmów fabularnych opartych na faktach, warsztaty edukacyjne „Młodzi dokumentaliści w kujawsko-pomorskim”, wręczenie nagrody specjalnej, spotkania w ramach Nocy Komentatorów, panele tematyczne TVP Sport i TVP Historia, panele dyskusyjne i rozmowy z twórcami filmów dokumentalnych, otwarte spotkania z gwiazdami i twórcami TVP, wystawa „Sport polski na dawnej fotografii w trójwymiarze”, Gala Zamknięcia, na której zostaną wręczone najważniejsze festiwalowe wyróżnienia. Wstęp: bezpłatne wejściówki do zarezerwowania na www.sztukafaktu.pl

DOMY KULTURY

DOM MUZ ul. Podmurna 1/3, tel. 56 621-05-81, www.dommuz.pl Galerie Domu Muz Zdzisław Mackiewicz - Idea – Pamięć Kuba 13.09. (piątek), godz. 18.00, finisaż: 11.10., godz. 18.00 32 obrazy o wymiarach 70x100 cm. Każdy obraz składa się z 100 paskowych fragmentów zdjęć. Są to fotografie z rodzinnego albumu poświęconego mojemu synowi - Kubie. „Kuba I” to obraz, który powstał w 2007 r., natomiast „Kuba II” w 2017 r. Całość jest metaforą upływu czasu, odwołuje się do pamięci, określa liniowość czasu i przestrzeni. Zdzisław Mackiewicz – studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Dyplom z grafiki w 1988 r. Od 1991 r. pracuje w Instytucie Artystycznym (Zakład Grafiki) na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Dr habilitowany, prof. UMK. Grupa Fotograficzna Stara Remiza z Włocławka - Pomiędzy # światłem a cieniem, 26.09. (czwartek), godz. 18.00 Grupa jest częścią zespołu fotografów-amatorów działających od czterech lat w CK Browar B we Włocławku. Głównym tematem zainteresowania Grupy jest szeroko pojęty portret w rożnych jego aspektach. Na wystawy wstęp wolny

Wydarzenia: Bieganie z aparatem – jestem na TAK, 3.09. (wtorek), godz. 8.15 Spotkania w pierwszy wtorek miesiąca, poświęcone są sportowi i sztuce. Informacje: okolna@dommuz.pl lub tel. 56 654-84-56. Wstęp wolny

Wieczory rękodzieła - szkolna wyprawka, 4,18.09. (środa), godz. 17.00 Pierwsze spotkania po wakacjach. W programie szydełkowe zakładki, etui na kubki i inne drobiazgi na pierwszy dzień szkoły i nie tylko. Wstęp: 5 zł Przedstawienia Fundacji Dorotkowo 20.09. (piątek), godz. 11.00 i 13.00, 21.09. (sobota), godz. 17.00 Więcej informacji: tel. 784-695-050, sekretariat@dorotkowo.pl

DOM MUZ, ul. Poznańska 52, tel. 56 664-49-12 Galeria na Podgórzu: Świat widziany oczami dzieci, do 15.09. Kontynuacja wystawy uczestników zajęć „Gry i zabawy plastyczne, ruchowe itp.” dla dzieci od 5 do 7 lat prowadzonych przez Joannę Łagan. Wystawie towarzyszą wybrane cytaty z wypowiedzi dzieci. Wstęp wolny Wydarzenia: Pożegnanie lata... 14.09. (sobota), godz. 11.00 Piknik w parku przed Domem Muz. W programie: zabawy, konkursy, warsztaty i inne cuda. Prowadzące: Joanna Łagan i Agnieszka Dąbrowska. Wstęp wolny Wrzosowe warsztaty... 16.09. (poniedziałek), godz. 17.45 Uczestnicy będą wykonywać m.in. kompozycje z wrzosów, ozdabiać motywem tych roślin nietypowe naczynia (można przynieść własne „dziwne naczynie”). Prowadząca: Joanna Łagan. Wstęp: 10 zł (warto zapisać się telefonicznie) Wokół Sztuki, 18.09. (środa), godz. 10.00 Zajęcia dla grupy dzieci niepełnosprawnych. Uczestnicy wykonają różnego rodzaju ozdoby związane z końcem lata i wspomnieniami z nim związanymi. Prowadzenie: Agnieszka Dąbrowska. Wstęp: 10 zł (dla grup zorganizowanych)

Słodycze, słodycze - rodzinne warsztaty kulinarne dla całych rodzin 28.09. (sobota), godz. 15.00 Wykonamy różnego rodzaju zdrowe słodycze z użyciem naturalnych produktów. Prowadzenie: Agnieszka Dąbrowska. Wstęp 20 zł

DOM MUZ, ul. Okólna 169, tel. (56) 654-84-56 Miniaturowe ogródki – warsztaty rodzinne 21.09. (sobota), godz. 11.00-13.00 Warsztaty projektowania krajobrazu. Są one wprowadzeniem do nowych zajęć stałych na Rudaku – projektowanie krajobrazu. Zapisy: okolna@dommuz.pl, tel. 56 654-84-56. Wstęp: 15 zł. Prowadzenie: Aleksandra Strzelec

Kreatywnie w świetlicy – wyprawka szkolna, 25.09. (środa), godz. 15.30 Zapraszamy dzieci w wieku 6-13 lat na warsztaty manualne. Tematem będzie wyprawka szkolna, będziemy tworzyć i ozdabiać materiały przydatne do codziennego życia w szkole. Na zakończenie przewidziany jest poczęstunek. Prowadzenie: Aleksandra Strzelec. Wstęp wolny Zapisy na zajęcia stałe

Są jeszcze wolne miejsca na zajęciach prowadzonych w Domu Muz. Informacje o zajęciach stałych są dostępne na stronie www. Zapisy prowadzone są: Dom Muz, ul. Podmurna 1/3, tel. 509-696-050, sekretariat@dommuz.pl. Zajęcia zaczynają się w połowie września i na początku października. Liczba miejsc ograniczona

MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY ul. Przedzamcze 11/15, tel. 56 622-14-77 www.mdktorun.pl Wystawa Zoom na Toruń. Detal w architekturze miasta cały wrzesień w godz.10.00-21.30 Anielskie Spotkania 25.09. (środa), godz.18.00 Koncert „Kawiarniane Delicje” Koncert skierowany do Pań, mówiący o kobietach, miłości i relacjach damsko-męskich. Na scenie zaprezentują się grupy wokalne z MDK 26.09. (czwartek), godz.18.00 Przegląd Piosenki Polskiej. Zespół „Bez Idola” 27.09. (piątek), godz. 18.00 Najpiękniejsze ballady francuskie o miłości Na scenie usłyszymy Katarzynę Majchrzak, Jacka Beszczyńskiego, Leszka Milińskiego, Krzysztofa Kwiatkowskiego oraz Tomasza Gumowskiego. 28.09. (sobota), godz.18.00 Piosenki Anny German Na scenie zaprezentują się Agata Maciołek, Tomasz Gumowski, Krzysztof Kwiatkowski, Leszek Miliński oraz Grzegorz Weręgowski. Nabór na zajęcia. Oferta na stronie www

OGNISKO PRACY POZASZKOLNEJ DOM HARCERZA Rynek Staromiejski 7, tel. 56 622-39-50 www.domharcerza.torun.pl Warsztaty malarskie podczas Wielkiego Śniadania nad Wisłą 7.09. (sobota), godz. 10.00-13.00 Miejsce: Martówka

WOJEWÓDZKI OŚRODEK ANIMACJI KULTURY ul. Szpitalna 8, tel. 56 652-27-55, www.woak.torun.pl Warsztaty: 28.09. warsztaty teatralne Budowanie zespołu i praca z grupą nie tylko teatralną Prowadzi Agnieszka Zakrzewska, cena: 60 zł, termin zgłoszeń: do 20.09. Konkursy:

Trwają Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR Teatr. Zgłoszenia przyjmowane są do 19.10. Udział bezpłatny. Zgłoszenie za pośrednictwem formularza na stronie www oraz przesłać na nośniku fizycznym albo udostępnić wirtualnie nagranie całego spektaklu lub jego próby. Na podstawie nadesłanych nagrań wyłonione zostaną spektakle do finałowej prezentacji.

Wystawy, spotkania i wykłady: W Pierwszym Rzędzie, 25.09. (środa), godz. 18.00 Przegląd filmów z Warszawskiej Szkoły Filmowej vol. 2 oraz spotkanie z absolwentami Szkoły w ramach cyklu comiesięcznych spotkań filmoznawczych. Po projekcjach z publicznością spotkają się absolwenci Warszawskiej Szkoły Filmowej: reżyserka W sieci i Jadłowstrętu Katarzyna Babicz oraz autor zdjęć obu filmów Mateusz Klimek. Wstęp wolny Warsztaty dla twórczych seniorów w ramach akcji 60+ Kultura 27.09. (piątek) • godz.10.00-11.30 Jak mnie widzą? Warsztaty autoprezentacji. • godz.11.45-13.15 Muzyka i ruch czyli muzyczne poruszenie Ćwiczenia w rytmie energetyzującej muzyki. • godz. 11.45-13.15 Filmowe wędrówki na niespokojny sen Warsztaty filmoznawcze. • godz.13.30-15.00 Super Senior = superbohater z mocą! Warsztaty teatralne wzbudzające nowe pasje twórcze. • godz. 13.30-15.30 Warsztaty fotografii cyfrowej Krótki wykład z historii fotografii oraz praktyczne działania. 28.09. (sobota) • godz.10.00-11.30 Gromkie śpiewy wielkim głosem Warsztaty z elementami emisji głosu, ze szczególnym uwzględnieniem siły głosu, z czym wielu seniorów ma kłopoty. • godz.11.45-12.45 Efektywna komunikacja w praktyce Warsztaty poszerzające kompetencje interpersonalne. 29.09. (niedziela) • godz. 10.00-11.30 Spacer teatralny Podczas spotkania przy kawie, herbacie oraz ciachu stworzymy mapę z ulubionymi punktami Starego Miasta. Poznamy nasze ciekawe historie związane z tymi miejscami i pójdziemy na spacer.

PLANETARIUM ul. Franciszkańska 15/21, tel. 56 622-60-66 www.planetarium.torun.pl Astropies Łajka” (dla dzieci) Bajkowa opowieść dla najmłodszych, przedstawiająca najodważniejszego psa w historii, który jako pierwszy zobaczył Ziemię z kosmosu. Jego oczyma poznajemy dzień i noc, zachwycamy się tęczą i przeżywamy burzę. Razem z Łajką szukamy wśród gwiazd psich konstelacji, by w końcu wziąć udział w próbach wytrzymałościowych, zdając test na kosmonautę. Seans dla dzieci w wieku 5-7 lat. Meteoplanet Opowieść o niezwykłościach pogody w Układzie Słonecznym. Wsłuchamy się w legendy i dawne sposoby przewidywania pogody na podstawie wyglądu nieba i odwiedzimy najstarszą w Toruniu stację meteorologiczną. Sprawdzimy pogodę, jaką zastaną przyszli mieszkańcy baz na Księżycu i Marsie. Poszukamy miejsc z ekstremalnym wiatrem, ciśnieniem, wyładowaniami, czy opadem, a nawet zanurzymy się w gradzie diamentów. Seans dla młodzieży i osób dorosłych. Pozostałe seanse: dla dzieci „Cudowna podróż” i „Mój kumpel Niko”, popularnonaukowe „Makrokosmos”, „Poza horyzontem”, „Wirująca Ziemia”, „W poszukiwaniu życia”, „Ziemia – planeta Kopernika”. Godziny projekcji: od wtorku do piątku: 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00; w soboty: 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00, 17.00, 18.00; w niedziele: 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00; poniedziałki – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 10 zł, ulgowy 12 zł; normalny 15 zł z wersją w języku angielskim, niemieckim, hiszpańskim lub rosyjskim: 17 zł / 20 zł

multimedialna wystawa interaktywna Baza MARS#17

Interaktywna przestrzeń zaaranżowana w formie bazy kosmicznej, gdzie odwiedzający niczym członkowie załogi będą mieli do wykonania określone czynności, niezbędne do tego, by przeżyć poza Ziemią i wykonać powierzone im zadania.

Rezerwacja miejsca: tel. 56 652-27-55 lub woak@woak.torun.pl do 20.09. do godz. 15.00

Godziny wejść: od wtorku do piątku: informacja o godzinach wejść dla osób indywidualnych w kasie biletowej; w soboty wejścia o godz. 11.15, 12.15, 13.15, 14.15, 15.15, 16.15, 17.15; w niedziele wejścia o godz. 11.15, 12.15, 13.15, 14.15, 15.15; poniedziałki – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 8 zł, ulgowy 10 zł; normalny 12 zł

Zajęcia Edukacyjne:

wystawa interaktywna GEODIUM

• 13, 27.09. (piątek), godz. 15.30-18.00 Konsultacje fotograficzne Zajęcia prowadzi Stanisław Jasiński – indywidualne zajęcia warsztatowe dla osób amatorsko uprawiających fotografię artystyczną. Wstęp wolny • 21.09. (sobota), godz. 9.00 Teatralny rozruch Comiesięczne zajęcia dla dzieci dla dzieci w wieku 7-10 lat, prowadząca: Agnieszka Zakrzewska, cena 5 zł. Zgłoszenia do 18.09. • 21.09. (sobota), godz. 11.00 (I grupa) i 12.30 (II grupa) Poranne figle, psoty i żarty Comiesięczne zajęcia dla dzieci dla dzieci w wieku 4-6 lat, prowadząca: Agnieszka Zakrzewska, cena 5 zł/dziecko (opiekun bezpłatnie). Zgłoszenia do 18.09. • Każdy wtorek i czwartek września – próby cyrku dziecięcego Cool-Kids połączone z zapisami nowych osób do grupy. Udział bezpłatny. Próby cyrku odbywają się na Rubinkowie (Klub Rubin oraz Szkoła Podstawowa nr 16), zajęcia prowadzone są w dwóch grupach wiekowych: 7-14 i 15-18 lat.

PLANETARIUM

Wystawa poświęcona Ziemi jako planecie. Jej centralnym elementem jest obracający się i odpowiednio oświetlony model kuli ziemskiej o średnicy 2,15 m. Są tu też 2 stanowiska z kolekcją skał i minerałów. W czterech narożnikach wystawy przygotowano plastyczne instalacje pokazujące, jak na przestrzeni dziejów zmieniała się nasza planeta. Godziny wejść: od wtorku do piątku: informacja o godzinach wejść dla osób indywidualnych w kasie biletowej; w soboty wejścia o godz. 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00, 17.00; w niedziele wejścia o godz. 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00; poniedziałki – nieczynne Bilety: grupowy szkolny 6 zł,ulgowy 8 zł; normalny 10 zł Uwaga! 2-9 września Planetarium nieczynne

M MUZEA

MUZEUM OKRĘGOWE Ratusz Staromiejski Rynek Staromiejski 1, tel. 56 660-56-12 www.muzeum.torun.pl Wystawy stałe: Malarstwo i rzeźba polska od 1945 do 2010 roku w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu Galeria sztuki gotyckiej Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne 1233-1793 Sala Mieszczańska z galerią portretu mieszczańskiego XVI-XVIII w. Sala Królewska. Poczet królów polskich Galeria malarstwa polskiego od końca XVIII wieku do 1939 roku Skarb ze Skrwilna i Nieszawy Złotnictwo świeckie polskie i obce Mennice i monety toruńskie 1233/1238-1765 Wystawy czasowe:

Moja przygoda w Muzeum 3.09. (wtorek), godz. 10.00, do 3.11. XLI Międzynarodowe Spotkania Artystyczne dla Dzieci i Młodzieży. Do Torunia przysyłane zostały prace z różnorodnych ośrodków w Polsce: z muzeów, szkół, domów kultury, ognisk artystycznych, ośrodków wychowawczych. Równocześnie napływają prace z różnych stron świata. Specjaliści z zakresu sztuki, muzealnictwa i pedagogiki 8 lipca wyłonili około 150 najlepszych dzieł, które zostaną udostępnione na wystawie. Wydarzenia: OBRAZowo Rzecz Ujmując: 5.09. (czwartek), godz. 16.00 Władysław Hasior 19.09. (czwartek), godz. 16.00 Tadeusz Kantor Kolejne spotkania z cyklu wykładów prowadzonych przez kustosz Annę Kroplewską-Gajewską. 10 spotkań przybliżających życie i twórczość czołowych artystów polskich, których dzieła znajdują się w Muzeum Okręgowym. Wstęp po wcześniejszej rezerwacji: 15 i 10 zł

Wieża Ratuszowa

Ratusz Staromiejski w Toruniu – arcydzieło architektury europejskiej czynna codziennie, w godz. 10.00-16.00 Bilety: Sale ekspozycyjne 15 zł, 10 zł ulgowy Wieża 15 zł, 10 zł ulgowy Sale ekspozycyjne + wieża 25 zł, 18 zł ulgowy

Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą, Rynek Staromiejski 35

Dom Mikołaja Kopernika, ul. Kopernika 15/17 Interaktywna wystawa stała, łącząca elementy tradycyjne z multimedialnymi. Wśród atrakcji hologramy, projekcje rozgwieżdżonego nieba, a także kino 4D. Zwiedzanie odbywa się w grupach maksymalnie 40-osobowych co 20 minut od godziny 10.00. Bilet jest ważny tylko na daną godzinę. Filmy 4D: Mikołaj Kopernik w Toruniu, godz. 10.20, 12.20, 14.20 Wszechświat, godz. 11.00, 13.00, 15.00 Mikołaj Kopernik – poprzednicy i następcy, godz. 11.40, 13.40, 15.40 Bilety: interaktywna wystawa 15 zł, ulgowy 11 zł, 1 film w technice 4D - 15 zł, ulgowy 11 zł

Muzeum Historii Torunia w Domu Eskenów ul. Łazienna 16 Wystawy stałe: Toruń i jego historia: Od pradziejów do współczesności Księga Toruń 3D – pokaz makiety historycznej Torunia Wystawa czasowa:

Królowie Polscy a wolność w Toruniu!, do 15.09. Wystawa zorganizowana w ramach II edycji międzymuzealnego projektu Miasto – Ludzie – Muzeum (Wolność) – sylwetki czterech królów polskich i ich działania na rzecz rozwoju i wolności Torunia. Bilety: sale ekspozycyjne: 12 zł, 9 zł ulgowy, film „Księga Toruń” 3D 12 zł, 8 zł ulgowy sale ekspozycyjne + film 3D „Księga Toruń” 19 zł, 14 zł ulgowy

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika ul. Franciszkańska 9/11 Wystawa stała: Pasja podróżowania Wystawy czasowe:

Zapatrzeni w niebo. Dogonowie i ich sztuka, do 15.09. Wystawa poświęcona Dogonom – ludowi zamieszkującemu masyw Bandiagary w południowo-centralnej Afryce, zwanym „mistrzami drewna”, ich religii, sztuce, wiedzy kosmogonicznej i mitologii. Oman – nowoczesność w cieniu tradycji 20.09. (piątek), godz. 17.00, do 17.11. Wystawa prezentująca fotografie z podróży po Omanie. Jak pisze autorka zdjęć, Dorota Chojnowska „Senny i tradycyjny Oman obudził się do życia w 1970 roku. Wówczas na tron wstępuje sułtan Qaboz i wprowadza rewolucyjne reformy. Przede wszystkim kobiety otrzymują prawa obywatelskie, mogą się uczyć i studiować. Zmiany zachodzą również w całym kraju. Rozwija się sieć dróg, służba zdrowia. Stopniowo Omańczycy opuszczają gliniane miasta i wprowadzają się do komfortowych murowanych domów. Zmienia się ich życie ale również zmienia się ich kultura”. Dorota Chojnowska jest antropologiem kultury, dziennikarką i podróżniczką, która od wielu lat zwiedza najodleglejsze zakątki świata. Celem jej podróży jest obcowanie z ludźmi. Poznaje ich życie, kulturę materialną i obyczaje. Bilety: Sale ekspozycyjne 12 zł, 9 zł ulgowy

Wystawa stała: Świat Orientu Wystawa czasowa:

Wystawa Papier, drewno i bambus – design po japońsku, do 29.09. Bilety: Sale ekspozycyjne 12 zł normalny; 9 zł ulgowy

Muzeum Toruńskiego Piernika, ul. Strumykowa 4 Wystawa stała: Ekspozycja prezentująca historię toruńskiego piernikarstwa, warsztaty wypieku pierników, biesiady piernikowe Bilety: interaktywna wystawa 12 zł, 9 zł ulgowy warsztaty wypieku: 12 zł, 9 zł ulgowy Interaktywna wystawa + warsztaty wypieku 16 zł, 11 zł ulgowy

Wydarzenia: III Toruńska Noc Muzealna 7.09. (sobota), godz. 18.00-22.00 Wydarzenie związane z obchodami 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej Ratusz Staromiejski: • godz. 18.30, 20.30 Edukacja w okupowanym Toruniu – prelekcja z pokazem • godz. 18.30, 20.00 Reminiscencje II wojny światowej w sztuce polskiej – prelekcja przy wystawie „Malarstwo i Rzeźba Polska od 1945 do 2010 roku” • godz. 19.00, 21.00 Sztuka w obliczu wojny – prelekcja z pokazem Dziedziniec Ratusza Staromiejskiego: Wystawa „Biało-czarne. Toruń w cieniu swastyki (1939–1945). W 80. rocznice wybuchu II wojny światowej” Muzeum Historii Torunia: • godz. 19.00, 21.00 Garnizon Toruń 1920-1939 – prelekcja z pokazem • godz. 20.30, 21.30 W 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Historia okupowanego miasta (1939-1945) – spotkanie przy wystawie stałej „Toruń i jego historia” • „Księga Toruń” 3D – pokazy multimedialne dla grup maksimum 20-osobowych, godz.18.00, 19.00, godz. 20.00, 21.00; rezerwacja wejścia tel. 56 660 56 19 (w przypadku wolnych miejsc - wstęp bez rezerwacji) Wstęp wolny Wieża Ratusza Staromiejskiego: Wstęp: bilet ulgowy 10 zł, bilet normalny 15 zł

MUZEUM ETNOGRAFICZNE Wały Gen. W. Sikorskiego 19, tel. 56 622-80-91 www.etnomuzeum.pl Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950) Salonik Prof. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej Wystawy czasowe:

Polesie w fotografii z lat 20. i 30. XX wieku. Kontrasty, głębie, powiększenia, do 31.10. Wystawa jest próbą przedstawienia kulturowego krajobrazu Polesia na podstawie wybranych prac polskich fotografów działających w okresie dwudziestolecia międzywojennego. To dzięki tej szczęśliwie zachowanej ikonografii mamy możliwość szerokiego spojrzenia na krainę, która stanowiła bardzo osobliwą dzielnicę kresów II Rzeczypospolitej. Ekspozycja stanowi panoramiczne ujęcie regionu w czterech podstawowych odsłonach: Krajobraz, Wieś, Miasto i Dwór. godziny otwarcia: wtorek, czwartek, piątek: 9.00-17.00, środa: 9.00-16.00, sobota, niedziela: 10.00-18.00 Parki Etnograficzne: Park Etnograficzny w centrum Torunia (godziny otwarcia j.w.) Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce Godziny otwarcia: wtorek-piątek: 9.00-16.00, sobota-niedziela: 10.00-16.00 Bilety: www.etnomuzeum.pl/dla-zwiedzajacych. W każdą środę wstęp bezpłatny na ekspozycje stałe

Imprezy: Etnowyprawka Malucha: Ziarenka! 5.09. (czwartek), godz. 10.00 (dla dzieci od 6 do 20 m-cy) 6.09. (piątek), godz. 10.00 (dla dzieci od 21 m-cy do 3 lat)

Zajęcia z cyklu adresowanego do małych dzieci i ich opiekunów. We wrześniu ruszymy tropem ziaren zbóż, poznamy ich kształty, kolory, zapach, a także dźwięki, jakie wydają, kiedy są przesypywane. Sprawdzimy co z nich powstaje. Zobaczymy również jak wyglądała kaszka, którą warzyła sroczka. Nie zabraknie elementów wokalnych.

Prowadzenie: dr Olga Kwiatkowska. Bilety: 25 zł/1,5 godz. (dziecko + 1 opiekun), zapisy (do 3.09., e-mail:edukacja@etnomuzeum.pl z dopiskiem: etnowyprawka)

Jarmark żywności ekologicznej, 7.09. (sobota), godz. 10.00-14.00 Organizator: Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Producentów Ekologicznych Ekołan.

Szlakami i bezdrożami Polesia, 26.09. (czwartek), godz. 12.00 94. spotkanie z cyklu Muzeum-panaceum dla osób z grupy wiekowej 55+. W spichlerzu, w scenerii wystawy „Polesie w fotografii z lat 20. i 30. XX wieku. Kontrasty, głębie, powiększenia” odbędzie się spotkanie autorskie z dr. Arturem Trapszycem. Autor odsłoni wybrane aspekty skomplikowanych dziejów Polesia, przybliży biografie autorów zdjęć oraz historie osób i miejsc utrwalonych na kliszach. Bilet: 3 zł/os. Dla zorganizowanych grup seniorów (10-30 os.) możliwość realizacji odrębnych spotkań. Zgłoszenia grup: tel. 56 622-89-43

Etnoigraszki: Czytanki pani Janki, 29.09. (niedziela), godz. 12.00 Kolejna z cyklu rodzinnych imprez umuzykalniających – tym razem inspirowana 130. rocznicą urodzin Janiny Porazińskiej, autorki pisanych wierszem i prozą utworów dla dzieci i młodzieży. Będzie można posłuchać głośnego czytania i udźwiękowionych opowieści. Prowadzenie: Marta Domachowska. Brak ograniczeń wiekowych. Bilet: 10 zł os. dorosła, 5 zł dziecko, 25 zł rodzina (2+2). Przedsprzedaż od 24.09.

Esperanto łączy ludzi, ubarwia życie - kurs esperanta dla początkujących część II 30.09. i 7, 14, 21, 28.10. (poniedziałki), godz. 17.00-18.30

Czas trwania kursu: 10 godzin lekcyjnych, 5 zajęć, 1 x w tygodniu. Prowadzenie: Maria Pokrzywnicka. Koszt udziału: 100 zł/os. Wpłaty w dniu rozpoczęcia kursu w kasie Muzeum od godz. 16.30. Kurs odbędzie się, gdy zbierze się min. 10 osób. Zgłoszenia do 27.09. Dział Edukacji, tel. 56 622-89-43; e-mail: edukacja@etnomuzeum.pl

Edukacja:

Dla przedszkoli: • Tradycja w małym paluszku (dzieci powyżej 4 lat) W programie elementy kultury ludowej w zabawach i działaniach plastycznych, muzycznych lub parateatralnych. We wrześniu dzieci poznają tradycyjne zajęcia związane z pozyskiwaniem i przetwarzaniem ziaren zbóż, poznają smak wiejskiego chleba i wykonają figurkę z masy solnej. Bilety: 9 zł/os. Jednorazowo grupa może liczyć do 25 os. Informacje i zapisy (z dwutygodniowym wyprzedzeniem): Dział Edukacji, tel. 56 622-89-43. Dla szkół: • W to mi graj! Co słychać na wsi? Skąd się biorą rytm i melodia? Czy można grać bez instrumentów? Zajęcia umuzykalniające. Uczestnicy poszukają dźwięków i wątków muzycznych na wystawach, poznają tradycyjne piosenki i zabawy dziecięce, spróbują gry na instrumentach ludowych. Wspólnie udowodnimy, że aby muzykować nie trzeba być profesjonalistą. • Polesie - kresowy tygiel kulturowy Zajęcia edukacyjne dla szkół średnich przy wystawie Polesie w fotografii lat 20. i 30. XX wieku • Upiecz się nam chlebie (od 17.09.) zajęcia w Parku Etnograficznym. Uczestnicy poznają podstawowe rodzaje zbóż, tradycyjne sposoby pozyskiwania i obróbki ziarna oraz zwyczaje ludowe towarzyszące wypiekowi chleba, a także bajkę, przysłowia i zagadki z tym związane. Zajęcia kończy degustacja chleba. • W dawnej szkole wiejskiej Zajęcia na wystawie Tajemnice codzienności… w części zaaranżowanej na izbę szkolną. • Historia glinianego garnka Zajęcia w Parku Etnograficznym. Uczestnicy poznają tajniki rzemiosła garncarza, lepią ręcznie naczynia i toczą garnki na kole nożnym. Bilet: 5 zł/os. Jednorazowo grupa może liczyć do 25 os. Informacje i zapisy: Dział Edukacji, tel. 56 622-89-43

FUNDACJA GENERAŁ ELŻBIETY ZAWACKIEJ ul. Podmurna 93, tel. 56 652-21-86, www.zawacka.pl Wystawy stałe: Minęło 100 lat... Kilka obrazów z życia gen. Elżbiety Zawackiej (1909-2009) Bezpłatne prelekcje dla dzieci, młodzieży i seniorów Spacery tematyczne: Walka o niepodległość w cieniu toruńskich kamienic. Spacery śladami działań niepodległościowych na toruńskim starym i nowym mieście w latach 1918-1945 oraz ich miejsc pamięci Czynne: pon.-pt., godz. 9.00-14.00. Bilety: dzieci i młodzież - 5 zł, dorośli - 10 zł

Wydarzenia: Spotkanie autorskie z Sylwią Dullin, 11.09. (środa), godz. 18.00 Spotkanie z autorką książki „Toruńskie Nowe Miasto i jego mieszkańcy we wspomnieniach (XIX-XXI wiek)”. Autorka od 88 lat mieszka w Toruniu przy Rynku Nowomiejskim 1. Swoją narrację rozpoczyna od pierwszych lat XX w., w czasach, gdy Toruń znajdował się pod panowaniem pruskim. Tło historyczne stanowi dla autorki bazę do własnych obserwacji. Wprowadza czytelników w klimat życia rodzinnego i przenosi ich do historycznego Torunia. Za wstęp do wspomnień oraz opatrzenie przypisami odpowiada dr hab. Sylwia Grochowina. Wstęp wolny

MUZEUM UNIWERSYTECKIE Collegium Maximum, plac Rapackiego 1 www.muzeum.umk.pl Sztuka polska w Wielkiej Brytanii Insygnia i portrety Rektorów UMK Wystawa czasowa:

9 wspaniałych: Sztuka polska w Wielkiej Brytanii w XX wieku Muzeum czynne: wtorek-piątek w godz. 10.00-16.00

MUZEUM DIECEZJALNE, ul. Żeglarska 7, tel. 56 622-11-15 facebook.com/muzeumdiecezjalnetorun Wysokiej klasy artystycznej dzieła sztuki sakralnej od gotyckich po XIX-wieczne, stanowiące część dziedzictwa kulturowego Pomorza, w tym depozyty przechowywane do tej pory w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Są to, m.in. bogato zdobione gotyckie kielichy mszalne, monstrancja, rzeźby polichromowane oraz obrazy, z których najmłodszy to słynne dzieło Jerzego Kossaka „Cud nad Wisłą”. Ciekawy jest również sam budynek. Na jego ścianach znajdują się odrestaurowane fragmenty gotyckiej i renesansowej polichromii. Atrakcją dla zwiedzających są także elementy dawnego wystroju funkcjonalnego kamienicy, takie jak przeszklona winda umieszczona w gotyckim, okopconym przewodzie kominowym, zachowana gotycka umywalka czy bogato dekorowany drewniany strop.

ŻYWE MUZEUM PIERNIKA ul. Rabiańska 9, tel. 56 663-66-17, www.muzeumpiernika.pl Muzeum, w którym można samemu wykonać piernik: od zebrania składników, przez wyrabianie ciasta, wykrawanie formy, po włożenie do pieca na 50 zdrowasiek. Bilety: 12 zł – dzieci i młodzież ucząca się, 17 – dorośli Czynne codziennie w godz. 10.00-18.00

MUZEUM ZABAWEK I BAJEK, ul. Ducha Św. 12 tel. 500-891-079, www.muzeumzabawekibajek.pl Muzeum zabawek z XIX i pierwszych dekad XX wieku; oferujące nie tylko kolekcję lalek, misiów, wózków, kolejek, samochodów, klocków, gier planszowych i innych zabawek, ale również wystawę starych fotografii dokumentujących szczęśliwe dzieciństwo z minionych lat, projekcję starych bajek na dawnych projektorach oraz warsztaty artystyczne i literackie dla dzieci i młodzieży inspirowane prezentowaną kolekcją. Muzeum czynne codziennie w godz. 10.00 -17.00

GWIEZDNE MUZEUM TORUŃ Rynek Nowomiejski 13, tel. 691-461-314 Najobszerniejsza, unikatowa kolekcja eksponatów związanych z „Gwiezdnymi wojnami” w Polsce. Gościom oferujemy przygodę po całym uniwersum Star Wars. Dajemy możliwość obcowania ze światem z odległej galaktyki oraz spotkania najsłynniejszych bohaterów kosmicznej sagi tj. Lord Vader, Mistrz Yoda, R2-D2, C-3PO oraz wielu wielu innych. Odwiedzających czeka profesjonalne oprowadzanie oraz możliwość wykonania niezapomnianych fotografii z naszymi eksponatami oraz gadżetami. Zwiedzającym towarzyszy oryginalna, filmowa ścieżka dźwiękowa. Najmłodszym oferujemy warsztaty plastyczne i manualne. Organizujemy również wydarzenia okolicznościowe: urodziny, imieniny a także eventy dla miłośników Gwiezdnych Wojen. Bilety: dzieci i osoby uczące się 5 zł, dorośli 10 zł. Czynne codziennie w godz. 11.00-19.00

MUZEUM PIŚMIENNICTWA I DRUKARSTWA ul. Szkolna 31, 87-122 Grębocin k. Torunia tel. 56 674-92-00, www.muzeum.grebocin.pl Muzeum czynne: pon.-pt. godz. 8.00-16.00

Wydarzenia: Druk-Fest 2019, 7.09. (sobota), godz. 11.00-13.30 Przeniesiemy się do czasów toruńskiego drukarskiego podziemia zwiedzając odtworzoną 1:1 prawdziwą, nielegalną w czasach PRL-u drukarnię, z której w latach 80. wychodziły ulotki i niezależne gazety dodające ducha mieszkańcom regionu. Obejrzymy wystawę oryginalnych szablonów opozycyjnych ze zbiorów Muzeum Plakatu w Wilanowie oraz wystawę komiksu Jacka Fedorowicza znanego wszystkim aktora, rysownika, satyryka, publicysty. Nie zapomnieliśmy przy okazji druku o Narodowym czytaniu a także o drukarskich atrakcjach dla dzieci, a dla chcących nieco odpocząć proponujemy grę kolejkową „Pan tu nie stał”. Program: godz. 11.00 rozpoczęcie imprezy godz. 11.15 narodowe czytanie - cz. 1 godz. 11.30 drukarskie stoiska edukacyjne godz. 11.45 narodowe czytanie - cz. 2 godz. 12.00 uroczyste otwarcie wystaw: Drukarnia podziemna Solidarności, Wystawa szablonów z kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie, Jacek Fedorowicz w solidarnościowym podziemiu – wystawa komiksu autorstwa Jacka Fedorowicza godz. 12.45 narodowe czytanie - cz. 3 godz. 13.15narodowe czytanie - cz. 4 Wstęp wolny

Warsztaty muzealne - zabawa z papierem i drukiem Poziom warsztatów dostosowany jest do wieku uczestników. Grupy zorganizowane - do 60 osób, indywidualni zwiedzający. Czas trwania – 1-1,5 godz. Cena - 16 zł/os., w soboty 18 zł/os. Wiek - 3-103 lat. Rezerwacja: tel. 56 674-92-00, edukacja@grebocin.pl

GALERIE

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ „ ZNAKI CZASU” Wały gen. Sikorskiego 13, tel. 56 610-97-18 www.csw.torun.pl Wystawy: Światło/cienie - prezentacja towarzysząca Bella Skyway Festival, do 22.09. CSW prezentuje prace ze swojej Kolekcji sztuki: „Dwa reflektory naprzeciwko” Jana Berdyszaka, „Mesures à prendre” Piotra Kowalskiego oraz „Skanowanie” Joachima Fleischera. Obiekty są ściśle związane z otoczeniem, w którym funkcjonują, a światło, jako główny element prezentowanych prac, działa na przestrzeń w szerokim, często pełnym sprzeczności zakresie. Bilety: 5 zł / 8 zł Jerzy Brzuskiewicz- BOXer – układy odniesienia, do 6.10. Wystawa ma charakter przeglądu najważniejszych dokonań Jerzego Brzuskiewicza. Prezentujemy ponad 300 prac – rysunków, obrazów, instalacji, obiektów, fotografii z około 50 lat działalności artysty. Najstarsze dzieła to prace malarskie powstałe pod wpływem Paula Cézanne’a czy miniatur indyjskich. Zestawione zostaną z pracami o charakterze konceptualnym czy neodadaistycznym z późniejszego okresu. Bilety: 5 zł / 8 zł Katarzyna Ewa Legendź - Szajs. The Gentle Art of Death Cleaning 13.09. (piątek), godz. 19.00, do 13.10. Wystawa laureatki konkursu fotograficznego „Wystaw się w CSW 2018”, której przewodzą słowa francuskiego filozofa Jeana Baudrillarda: „Dzisiaj to my jesteśmy świadkami narodzin, dojrzewania i śmierci przedmiotów”. „Szajs” to fotograficzna opowieść o odrzutach, odpadach i marginesach, o rozprawianiu się z nimi na wizualnym, społecznym i osobistym poziomie, a także o niekończącej się renegocjacji ich statusu. Bilety: 5 zł / 8 zł Sport polski na dawnej fotografii w 3D Wystawa towarzysząca 7. edycji Festiwalu Sztuki Faktu 26.09. (czwartek), godz. 11.00, do 28.09. Nietypowa wystawa zdjęć z lat 1884–1924 udostępnionych Toruńskiej Agendzie Kulturalnej przez Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Aranżacja wystawy w 3D ma na celu pokazanie historycznych zdjęć we współczesnej technice wizualizacji. Wydarzenia: Oprowadzanie z przewodnikiem po aktualnych wystawach 5.09. (czwartek), godz. 16.30 Wstęp: 1 zł, zbiórka przy recepcji, bez zapisów Dla dzieci Wyprawa w głąb sztuki, 28.09. (sobota), godz. 12.00 Warsztaty rodzinne towarzyszące wystawie Jerzego Brzuskiewicza Dla dzieci w wieku 6–12 lat wraz z opiekunami. Wstęp: 10 zł/os., zapisy: eduakcje@csw.torun.pl lub 56 610-97-16

Zmysłoteka

grupa I – wtorki, godz. 16.30–17.30, grupa II – środy, godz. 16.30–17.30 Zajęcia dla dzieci w wieku 2-7 lat wraz z opiekunami. 3.09, 4.09.; 10.09, 11.09.; 17.09, 18.09.; 24.09, 25.09. Wstęp: 80 zł karnet na miesiąc (dziecko + rodzic/opiekun) lub 11 zł/os. na pojedyncze zajęcia (w miarę dostępności miejsc). Zapisy: zmysloteka@csw.torun.pl, tel. 698-074-506. 56 610-97-18

Dzień na plus: warsztaty i wykłady dla seniorów Spotkanie organizacyjne, 26.09. (czwartek), godz. 12.00 Zapoznamy obecnych i przyszłych uczestników cyklu z nową ofertą edukacyjną na sezon 2019/2020. wstęp wolny, bez zapisów

Centrum Literatury

Spacery Tematyczne: 7.09. (sobota), godz. 9.15 Rok 1939. Walka i okupacja w Toruniu Spacer szlakiem okupacyjnego Torunia. Dokładnie 80 lat temu 7 września 1939 roku, po siedmiu dniach bombardowań hitlerowcy zajęli miasto. Spacer szlakiem miejsc walki i budynków, które mieściły ważne, choć często traumatyczne dla Polaków instytucje. Prowadzenie: Marcin Orłowski 14.09. (sobota), godz. 10.00 Śladami żydowskich mieszkańców Torunia Oficjalnie dopiero początek XIX w. był momentem osiedlania się tej mniejszości, ale jak wynika z przekazów źródłowych pierwsi kupcy żydowscy pojawili się w Toruniu już w XII wieku. Jakie były losy rodzin wyznania mojżeszowego, dlaczego po odzyskaniu niepodległości aż 80% z nich wyjechało i jakie budynki pozostały po czasach ich pobytu. Prowadzenie: Marcin Orłowski 21.09. (sobota), godz. 12.00 Śladami artystów W 1920 r. z inicjatywy malarza J. Fałata i pisarza, krytyka literackiego A. Górskiego powstała Konfraternia Artystów – zrzeszenie twórców i działaczy kulturalnych. Spacer będzie okazją do poznania miejsc związanych z życiem artystycznym ówczesnego miasta. Prowadzenie: Katarzyna Kluczwajd 27.09. (piątek), godz. 17.30 Secesyjne piękno miasta Pierwsza część spaceru przekona uczestników, że secesja ma w Toruniu wiele ciekawych przykładów, nie tylko w obrębie Bydgoskiego Przedmieścia, ale także na Starym Mieście. Spacer będzie prowadził szlakiem pięknych willi i kamienic z tego okresu. Prowadzenie: Piotr Kożurno

Wstęp wolny. Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl

Spotkanie psychoanalizy z picturebookiem, 18.09. (środa), godz. 18.15 Kolejne spotkanie z Iwoną Chmielewską i Jolantą Liczkowską-Czakyrową. Tym razem inspiracją do rozmowy będzie książka Iwony Chmielewskiej „Czarownica”. Wstęp wolny Kurs kaligrafii, 20.09. (piątek), godz. 18.00 Regularne spotkania z kaligrafią, które będą odbywać się raz w miesiącu od września do czerwca. Dziesięć spotkań warsztatowych (2,5 h każde) pozwoli zaznajomić się z podstawowymi narzędziami i rodzajami tuszu i atramentu. Każde spotkanie poświęcone będzie innym krojom pisma kaligraficznego, można wiec dołączyć w dowolnym momencie kursu. Prowadzenie kursu: Aleksandra Ćwikowska. Bilety: 30 zł / jedne warsztaty (pakiet dziesięciu warsztatów: 250 zł, pakiet pięciu warsztatów: 140 zł). Zapisy: biblioteka@csw.torun.pl

Centrum Sztuki Filmowej

Kino dla seniora, 11.09. (środa), godz. 12.00 Rocketman, reż. Dexter Fletcher, Kanada/USA/Wielka Brytania. Bilety: 10 zł Kino Dzieci 2019 21-22.09. (sobota-niedziela) i 28-29.09 (sobota-niedziela) Pokazy filmów dla dzieci i młodzieży. Bilety: 12 zł Pokazy etiud Przedszkola Wajdy – Ewa Ślusarczyk i goście 21.09. (sobota), godz. 18.00 Wstęp wolny Kino Jazz. Wieczór z dokumentami o jazzie, 22.09. (niedziela) • godz. 18.00 Blue Note Records. Beyond the Notes, reż. Sophie Huber, • godz. 20.00 Chasing Trane. Historia Johna Coltrane’a, reż. John Scheinfeld Bilety: 12/14 zł

Pokaz dokumentu „Wojna Gwiazd”, reż. Radosław Salamończyk 24.09. (wtorek), godz. 18.00 Po seansie potkanie z twórcami Bilety: 10 zł

GALERIA SZTUKI WOZOWNIA ul. Rabiańska 20, wejście od ul. Ducha Św. 6 tel. 56 622-63-39, www.wozownia.pl 11. Triennale Małych Form Malarskich – wystawa pokonkursowa 6.09. (piątek), godz. 18.00 - otwarcie i wręczenie nagród, do 3.11. Ogólnopolski konkurs organizowany przez Wozownię, zwieńczony wystawą, prezentujący poszukiwania artystów w dziedzinie kameralnej twórczości malarskiej. Jest skierowany do profesjonalnych twórców, w szczególności zaś do absolwentów i studentów wyższych uczelni artystycznych. Organizatorzy pozostawiają malarzom pełną swobodę w wyborze techniki i tematu. Jedyne ograniczenie stanowią wymiary pracy – jej format nie może przekraczać 600 cm2. Spośród 1497 prac 580 autorów zgłoszonych do 11. Triennale jury do wystawy zakwalifikowało 302 prace 165 artystów. Ryszard Gieryszewski - Właściwy wybór 6.09. (piątek), godz. 18.00, do 6.10. Zbiór prac graficznych – linorytów i drzeworytów powstałych na przestrzeni ostatnich trzech dekad. Odnajdziemy w nich wszystkie najbardziej charakterystyczne cechy twórczości artysty, który z powodzeniem łączy dwa, z pozoru sprzeczne języki formalne – abstrakcję geometryczną i abstrakcję organiczną. Gieryszewski konsekwentnie stosuje formę linii, która w jego kompozycjach odgrywa niezwykle istotną rolę. Drugą ważną jakością jest dla artysty światło zespolone z akcentami barwnymi, którymi Gieryszewski operuje z mistrzowską wrażliwością. Ryszard Gieryszewski – ur. 1936 w Warszawie. W latach 1959–1964 studiował w warszawskiej ASP. Był członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON w Szwajcarii. Miał ponad 30 wystaw indywidualnych oraz ponad 300 zbiorowych. Prace Ryszarda Gieryszewskiego znajdują się w muzeach w kraju i za granicą. Jerzy Grochocki - Linie Czterowymiarowych Pojęć 6.09. (piątek), godz. 18.00, do 6.10. Sztuka Jerzego Grochockiego wymyka się jednoznacznym kategoryzacjom. Na pierwszym miejscu artysta stawia precyzję i wskazuje punkty odniesienia dla swojej twórczości w konstruktywizmie, minimalizmie i sztuce konkretnej. Obiekty przestrzenne, malarskie i reliefowe oraz geometryczne kompozycje oparte są zawsze na matematycznych regułach i uproszczonej, klarownej formie. Jerzy Grochocki – absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1963-1968 pozostawał pod wpływem malarstwa kolorystycznego. W 1967 r. zorganizował malarską grupę artystyczną Grupa 7. Pod koniec lat 60. XX w. matematyczno-geometryczne fascynacje zaprowadziły Grochockiego w kierunku sztuki konstruktywistycznej. Grochocki brał udział w przeszło stu wystawach grupowych i indywidualnych w Europie i w USA. Jego prace znajdują się w muzeach i w prywatnych kolekcjach. Paulina Broma - Spacer ze ścianą / Walk with Wall 6.09. (piątek), godz. 18.00, do 6.10. Projekt #Ściana to trwający kilka miesięcy cykl działań o charakterze performatywnym oraz wydarzeń warsztatowych w Toruniu i Bydgoszczy. Tytułowa „ściana” – mobilna konstrukcja – jest swego rodzaju manifestem,

autorską wypowiedzią publiczną, próbą konfrontacji z odbiorcą, użytkownikiem przestrzeni publicznej, przypadkowym przechodniem. Niesione przez nią treści i przekaz wizualny mają na celu wzbudzić zainteresowanie oraz skłonić do refleksji i interakcji. Na wystawie można obejrzeć wyniki czterech zrealizowanych przez artystkę działań. Paulina Broma – absolwentka edukacji artystycznej w zakresie sztuk plastycznych (specjalność: media rysunkowe) na UMK w Toruniu. W 2018 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem oraz medal im. Janusza Boguckiego za pracę #Ściana. Twórczyni instagramowych projektów fotograficznych, m.in. daily_trzepak oraz writing.torun. Galeria czynna: wtorek, godz. 12.00-20.00, środa-niedziela, godz. 11.00-18.00

Wydarzenia: 60+kultura – weekend seniora 27-29.09. (piątek-niedziela), godz. 11.00-18.00 Wstęp wolny na wystawy dla osób 60+

Hakujemy marki – warsztaty rodzinne, 28.09 (sobota), godz. 12.00 W czasie warsztatów tworzyć będziemy unikatowe znaki graficzne w formie szablonu, bazując przy tym na przerabianiu logotypów firm już istniejących na rynku (np. Adidas, Puma, Nike). Szukać będziemy ich nowego potencjału znaczeniowego, rodzącego się w momencie zmiany kontekstu, włączenia w inne konfiguracje, połączenia z tekstem itp. Każdy z uczestników stworzy swój własny znak-szablon, który będzie mógł nanieść na ubranie lub torbę. Powstałe w czasie warsztatów szablony, posłużą również do stworzenia muralu – kolażu tagów uczestników zajęć, który powstanie na specjalnie przygotowanej przenośnej ściance. Warsztaty zamknie minisesja zdjęciowa w konwencji fotografii modowej, zrealizowana za pomocą aparatu natychmiastowego INSTAX. Prowadzenie: Paulina Broma Wstęp bezpłatny, zapisy: info@wozownia.pl lub 56 622-63-39 (Natalia Cieślak)

Oprowadzanie po aktualnych wystawach 29.09. (niedziela), godz. 12.00 Wstęp wolny

GALERIA ZPAP, ul. Ducha Świętego 8 Władysław Kozioł - wystawa jubileuszowa i benefis z okazji 90. urodzin artysty, 12.09. (czwartek), godz. 17.00, do 5.10. Władysław Kozioł urodził się w 1929 r. w Szczucinie niedaleko Tarnowa. Po uzyskaniu matury w 1951 r. rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Jego nauczycielami byli m.in. Tymon Niesiołowski i Stanisław Borysowski. W 1964 r. objął stanowisko kierownika w pracowni witrażownictwa w toruńskiej Pracowni Konserwacji Zabytków, a po jej likwidacji założył własną pracownię, którą prowadzi, wspólnie z synem Wojciechem, po dzień dzisiejszy. Wstęp wolny. Galeria czynna codziennie w godz. 11.00-16.00. Wejście przez Muzeum Zabawek, ul. Ducha Św. 10

MAŁA GALERIA ZPAF, ul. Różana 1 Fotografia „autor anonimowy”, 6.09. (piątek), godz. 18.00, do 30.09. Autor pragnie pozostać anonimowy. Jego fotografie to artystyczna podróż do miejsc istniejących w jego wyobraźni. Rzeczywistość, którą oglądamy, jest zbudowana albo bardziej stworzona z połączenia wielu spersonifikowanych elementów, skojarzeń, iluzji. Wstęp wolny

GALERIA I OŚRODEK PLASTYCZNEJ TWÓRCZOŚCI DZIECKA Rynek Nowomiejski 17, tel. 56 622-75-34 www.galeriadziecka.com Sowy, sówki, sóweczki, do 10.09. Przygotowana w oparciu o zbiory własne wystawa zorganizowana została z okazji przypadającego 4 sierpnia International Owl Awareness Day, czyli Dnia Sowy. Prawie 200 pochodzących z 26 krajów prac malarskich, rysunkowych i graficznych tworzy bogatą mozaikę ptasich konterfektów, które świadczą, że sowy są ważnym źródłem plastycznej inspiracji dla dzieci na całym świecie. Wystawa malarstwa Petra i Arkadija Martyniuków, 13.09.-10.10. Bracia Petro i Arkadii Martyniuk urodzili się na południu Ukrainy, w portowym mieście Mikołajew, gdzie ukończyli gimnazjum i dziecięcą szkołę sztuk pięknych. Są absolwentami Liceum Plastycznego im. Wojciecha Gersona w Warszawie, stypendystami Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. W roku 2019 rozpoczynają studia na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Galeria czynna: poniedziałek – piątek, godz. 8.00-18.00, sobota, godz. 10.00-14.00

Filia na ul. Kościuszki 41/47 Śródziemnomorskie impresje, do 3.09. Ta utrzymana w wakacyjnym klimacie wystawa jest pierwszą w toruńskiej galerii tak dużą prezentacją twórczości plastycznej dzieci i młodzieży z Włoch, Grecji i Cypru. Pozyskane głównie dzięki konkursom prace malarskie, rysunki, grafiki i kolaże z cypryjskiej Nikozji, greckiego Chalkis, włoskiego Rimini oraz wielu innych, często bardzo niewielkich ośrodków są nie tylko opowieścią o przebogatym śródziemnomorskim świecie widzianym oczami najmłodszych, ale też świadectwem wspólnego, antycznego dziedzictwa tych miejsc. XIII Ogólnopolskie Plenerowe Spotkania Fotografików – Transylwania 2019, 6.09.-8.10. Już kolejny raz fotografowano obszar Rumuńskiej Transylwanii. Tym razem były to tereny województwa Hunedoara, czyli część północno-zachodnia. Jest to diametralnie inna część Transylwanii. Nie odczuwa się tutaj, tak jak na zeszłorocznym plenerze, wszechobecnego ducha Vlada Draculi. W zamian oczom fotografików ukazała się wspaniała kraina leżąca w górach, obfitująca w przepiękne krajobrazy ze stadami pasących się owiec i szumiącymi wodospadami oraz strumieniami. Na tym terenie dominują zamki, cytadele, jaskinie i piękne górskie pejzaże, np. śliczny zamek w Hunedoarze, cytadela w Devie, monastyr w Prislop, dużo cerkwi oraz rezerwat żubrów. Tak jak w całej Rumunii i tu ludzie są bardzo mili, życzliwi i uczynni, mimo bariery językowej. Wystawa poplenerowa obejmuje 192 prace 10 autorów. Udział w prezentacji biorą: Paweł Gawroński z Warszawy, Dorota i Marek Grausz z Torunia, Bogusław Kolanowski z Inowrocławia, Arletta Mierzywiak z Warszawy, Włodzimierz Tyczyński z Radomska, Monika i Wojciech Wesołowscy z Warszawy oraz Małgorzata i Krzysztof Wojciechowscy z Łodzi. Filia czynna: poniedziałek-piątek, godz. 8.00-16.00

U TEOLOGÓW - AKADEMICKA PRZESTRZEŃ SZTUKI UMK Wydział Teologiczny UMK, ul. Gagarina 37 Grażyna Zielińska - Maska - Twarz prawdy bł. ks. „Wicka”, do 31.10. W 20. rocznicę beatyfikacji bł. Ks. S. W. Frelichowskiego. Inspiracją do prac malarskich jest pośmiertna maska beatyfikowanego 7 czerwca 1999 r. w Toruniu przez Jan Pawła II bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego. Odlew maski z twarzy ks. Wincentego wykonał w Dachau w 1945 r. więzień obozu koncentracyjnego Stanisław Bieńka. Na prośbę bp-a Czaplińskiego, również więźnia obozu, w masce zostały zalane gipsem kostki palca ks. „Wicka”. W ten sposób pośmiertna maska stała się relikwiarzem. Grażyna Zielińska - urodziła się w 1951 w Toruniu. Studiowała Konserwację i Restaurację Dzieł Sztuki na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Artysta malarz i konserwator dzieł sztuki. Uczestniczyła w wielu warsztatach i szkoleniach specjalistycznych dotyczących dramy. W 1998 uzyskała tytuł pedagoga dramy. Od 1997 roku pracowała w Bibliotece Uniwersyteckiej UMK. W 2008 r. uzyskała stopień doktorski na Wydziale Humanistycznym UMK. Galeria czynna codziennie oprócz niedziel w godz. od 8.00 do 20.00

GALERIA OMEGA im. M. Hoffmanna, ul. Przedzamcze 12/4 tel. 693 922 371, www.omega.civitaschristiana-torun.pl ROK – Refleksja o Kapelańskim, 12.09. (czw.), godz. 18.00, do 25.09. Minął rok od śmierci dr. Wojciecha Kapelańskiego - malarza, rysownika, pedagoga. Pochodzący z Gniewkowa artysta kształcił się w PWSSP w Gdańsku, a następnie we Wrocławiu. W latach 1971-84 był pedagogiem w macierzystej uczelni na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Na przełomie lat 70. i 80. Samodzielnie prowadził kształcenie w dyplomującej Pracowni Projektowania Malarstwa w Architekturze i Urbanistyce. W latach 1985-1993 przebywał w Kanadzie. Po powrocie związał się z Toruniem. Wystawa jest zbiorową prezentacją refleksji 28 artystów, głównie z Wrocławia i Torunia, ale też z Berlina, Ciechocinka, Elbląga, Lublina, Poznania, Warszawy, Włocławka czy Zagnańska, związanych w różny sposób na różnych etapach, o artyście, refleksji, które wyrażone zostały w formie obrazu malarskiego. Prowincja Sakralnie, 28.09. (sobota), godz. 16.00, do 15.10. Wystawa zorganizowana w ramach XIV Anielskich Spotkań w Toruniu prezentuje prace członków Stowarzyszenia Artystycznego Prowincja, związanych z miejscowością Siedliszcze k. Chełma. Nazwa tej grupy twórczej, kieruje naszą uwagę ku wschodniemu pograniczu. Owo pogranicze, jak pokazuje historia, to ziemia niespokojna, przez którą od zarania przetaczały się dziejowe niepokoje i konflikty. Przyjęcie chrześcijaństwa, najważniejsze wydarzenie w ponad tysiącletniej historii tej krainy, sprawiło, że przez kolejne stulecia spotykał się tutaj Wschód z Zachodem – wschodni mistycyzm z racjonalną myślą filozoficzną. „Prace są z jednej strony bardzo emocjonalne, intuicyjne, z drugiej – przemyślane i racjonalne; odwołania do bogatej tradycji i symboliki chrześcijańskiej oraz hymny na cześć natury i codzienności. Zauważam wielką różnorodność technik – od akwareli, przez olej, akryl, na technikach własnych skończywszy; dużą różnorodność formy – od realizmu, przez rozmaite stylizacje, po abstrakcję geometryczną” (Dominika Leszczyńska). Wstęp wolny Zwiedzanie galerii poza wernisażem po uprzednim kontakcie telefonicznym, od poniedziałku do piątku w godz. 11.00-15.00, domofon nr 6

GALERIA RUSZ Billboard przy Szosie Chełmińskiej i Bulwarze Sztuki przy CSW, tel. 604-967-852, www.galeriarusz.art.pl Galeria Rusz to grupa artystyczna (w składzie Joanna Górska i Rafał Góralski), która od 16 lat zajmuje się sztuką, którą można by uznać za artystyczną, alternatywną reklamę. Grupa wykorzystuje bilbordy, by „reklamować” wolne myślenie wśród szerokich rzesz społeczeństwa.

Międzynarodowy Festiwal Sztuki na Bilbordach Art Moves 1.09.-4.10., otwarcie 6.09. (piątek), godz. 12.00 Jedyny na świecie festiwal sztuki bilbordowej, który od 12 lat prezentuje i promuje tę kategorię sztuki publicznej. W ramach festiwalu w przestrzeni miasta Torunia prezentowane są prace artystów z całego świata, poruszające ważne, aktualne tematy. W tym roku na bilbordach, citylightach i ekranach LED zaprezentowane zostaną prace odnoszące się do tematu przewodniego całej imprezy: „Nadciągająca katastrofa czy szansa by uratować siebie i świat?”. Jednym z głównych elementów festiwalu jest corocznie organizowany, międzynarodowy konkurs na najlepszą pracę bilbordową. Do wystawy konkursowej wybierane są najciekawsze prace, nadesłane przez utalentowanych artystów z całego świata. Na tegoroczny konkurs wpłynęło niemal 1000 prac, nadesłanych przez 539 artystów z 68 krajów świata. Jury wyróżniło 10 prac, które zostaną pokazane na bilbordach. Autorzy to: Dawid Celek (Polska) – nagroda główna, Marek Maciejczyk (Polska), Patrick Baumann (Szwajcaria), Cristian Brinza (Mołdawia), Salma Abbassi (Tunezja), Paweł Miszewski (Polska), Łukasz Dukowicz (Polska), Mario Estevez (Meksyk), Wei Su (Kanada), Michael Mayevsky (Ukraina) Więcej: www.artmovesfestival.org Miejsce: pl. Rapackiego, citylighty i ekrany LED w różnych miejscach miasta

GALERIA AUTORSKA WOJCIECHA KOZIOŁA I JOANNY DĄBKIEWICZ-LUŚCIŃSKIEJ MALARSTWO I WITRAŻ ul. Rabiańska 24, tel. 507-195-703, 728-865-758 W galerii znajdują się obrazy, witraże współczesnych twórców oraz unikatowa sztuka użytkowa. Cyklicznie odbywają się wystawy artystów z różnych zakątków Europy. (Repertuar Galerii Muz i Fotogalerii w dziale Domy Kultury, Galerii 011, Dworzec Zachodni i Galerii Artus w dziale Centra Kultury)

Wydarzenie: Człowiek w centrum uwagi - o mistrzach malarstwa renesansowego 30.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Wykład, który wygłosi historyk sztuki Katarzyna Wójcik jest częścią projektu VI Tygodnia Refleksji nad Kulturą Duchową (30.09.-5.10), którego tegoroczna edycja podejmuje zagadnienie duchowego wymiaru cielesności. Zostaną podjęte tematy związane z twórczością malarzy, których dzieła zachwycają do dziś, wzbogacone o prezentację multimedialną.

TOS

TORUŃSKA ORKIESTRA SYMFONICZNA siedziba – Centrum Kulturalno-Kongresowe „Jordanki”, al. Solidarności 1-3 tel. 56 622-88-05, www.tos.art.pl Finał 23. Międzynarodowego Festiwalu „Nova Muzyka i Architektura”, Brawo Broadway, Hurra Hollywood! 7.09. (sobota), godz. 18.00 Marcelina Wierzbicka – sopran, Toruńska Orkiestra Symfoniczna, Mariusz Smolij – dyrygent W programie: B. Krogstad – Kurtyna w górę!, arr. C. Custer – Salute to the Big Apple, G. Gershwin – Summertime, I Got Rhythm, American in Paris, J. Williams – Overture z filmu „The Cowboys”, M. Steiner/Riedel - temat z filmu „Przeminęło z wiatrem”, J. Horner/Moss – Hollywood Blockbusters, J. Williams – Marsz z filmu „The Patriot”, Eugene Zador – Elegia (europejska premiera), J. Berry/Custer – Temat z filmu „Somewhere in Time”, M. Rozsa/Riedel – Muzyka z filmu „Ben Hur” Miejsce: CKK Jordanki. Bilety: 40 zł Inauguracja 41. sezonu Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej, 13.09. (piątek), godz. 19.00 Wystąpią: Leo De María – fortepian, Dainius Pavilionis – dyrygent, Toruńska Orkiestra Symfoniczna W programie: M. Bałenkowski - Hommage à Lipiński (prapremiera) - utwór z programu IMiT „Zamówienia kompozytorskie”, P. Czajkowski – I Koncert fortepianowy b-moll op. 23, J. Brahms – I Symfonia c-moll op. 68 Maciej Bałenkowski (ur. 1993) - kompozytor, absolwent klasy kompozycji dr. hab. Roberta Kurdybachy w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu (dyplom z wyróżnieniem oraz honorowy dyplom „Primus inter pares” w 2017 r.). Laureat i finalista ponad 20 międzynarodowych i krajowych konkursów kompozytorskich. Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł Piazzola/Czajkowski, 22.09. (niedziela), godz. 18.00 Wystąpią: Klaudiusz Baran – akordeon, Marek Wroniszewski – dyrygent, Toruńska Orkiestra Symfoniczna W programie: A. Piazzolla, P. Czajkowski - V Symfonia e-moll op. 64 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł Bilety w Kasie CKK Jordanki od wtorku do soboty w godz. 13.00-19.00, na stronie www.tos.art.pl oraz na godzinę przed koncertami w miejscu, gdzie się odbywają. Bezpłatne wejściówki do odbioru w Kasie CKK Jordanki

T TEATRY

TEATR IM. WILAMA HORZYCY pl. Teatralny 1, tel. 56 622-55-97, www.teatr.torun.pl Duża scena

Wróg się rodzi, 20-22.09. (piątek-niedziela), godz. 18.00 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22 zł

Koncert marzeń 26-27.09. (czwartek-piątek), godz. 19.00 29.09. (niedziela), godz. 18.00 Bilety: 45 zł, ulgowy 35 zł, szkolny 30 zł Foyer II pietra

9 x John L., 14-15.09. (sobota-niedziela), godz. 19.00 Bilety: 35 zł, ulgowy 25 zł, szkolny 20 zł Scena na Zapleczu

Aktorzy prowincjonalni 7-8.09. (sobota-niedziela), 10.09. (wtorek), godz. 19.00 Bilety: 40 zł, ulgowy 30 zł, szkolny 22zł

Antygona w Nowym Jorku 28.09. (sobota), godz. 19.00 – premiera, 29.09. (niedz.), godz. 19.00 Sezon teatralny otwieramy premierą znakomitej sztuki Janusza Głowackiego w reżyserii Macieja Marczewskiego. Park na dolnym Manhattanie w Nowym Jorku to przestrzeń życiowych rozbitków, samotnych bezdomnych i ludzi wyrzuconych na margines jednego z najbogatszych miast świata. Są wśród nich emigranci, którym nie udało się spełnić amerykańskiego snu – Portorykanka Anita, Polak Pchełka i Rosjanin Sasza. Za czym tęsknią? O czym marzą? I dlaczego my, których rytm życia często wyznacza spłata kredytów, możemy w nich ujrzeć samego siebie? Kim są dla nas imigranci? Mazagan. Miasto 17.09. (wtorek), godz. 19.00, ul. Bluszczowa 36a 18.09. (śrdoa), godz. 19.00, ul. Szosa Lubicka 6 Wydarzenia Czytanie. Dramat, 22.09. (niedziela), godz. 15.00 Czytanie performatywne, którym włączamy się w Festiwal Marsz Równości w Toruniu. Tekst będzie dotyczył tematyki różnorodności i akceptacji. Współorganizator: Marsz Równości w Toruniu 2019 Wejściówki: 1 zł w Biurze Obsługi Widzów od 16.09.

Spacer po Bydgoskim Przedmieściu i premiera aplikacji 21.09. (sobota), godz. 16.00

Finałem projektu Mazagan-inspiracje, który realizujemy razem z mieszkańcami Bydgoskiego Przedmieścia oraz toruńskimi artystami i animatorami, będzie nietypowy wernisaż. Przybierze on formę spaceru po dzielnicy, którego trasę wyznaczy nam powstała w ramach wspólnych działań aplikacja mobilna - archiwum osobistych historii mieszkańców. Aplikacja umożliwi każdemu użytkownikowi spacer po Bydgoskim oczami jego mieszkańców i mieszkanek. Szczególnymi punktami na mapie będą trzy podwórka, na których artyści i mieszkańcy stworzą instalacje będące nośnikiem ich historii. Spacer zakończymy poczęstunkiem i rozmowami w Domu Kultury Bydgoskie Przedmieście. Partnerem projektu jest Dom Kultury Bydgoskie Przedmieście oraz ZGM Toruń. Start pod głównym wejściem do teatru

Edukacja w Horzycy:

Zachęcamy do rezerwowania miejsc i uczestnictwa m.in. w warsztatach do spektakli, zwiedzaniu teatru w ramach cyklu „Poznaj teatr”, lekcjach teatralnych oraz warsztatach dla nauczycielek i nauczycieli. Szczegółowy program działań edukacyjnych oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie Teatru oraz w żółtych książeczkach dostępnych w Teatrze. Więcej: edukacja@teatr.torun.pl

TEATR BAJ POMORSKI ul. Piernikarska 9, tel. 56 652-20-29 www.bajpomorski.art.pl Literkowo 1.09. (niedziela), godz. 12.00 i 14.00 8.09 (niedziela), godz. 12.00 i 14.00 Bilety: 22 zł

Przytulaki 10.09. (wtorek), godz. 10.00 12.09. (czwartek), godz. 10.00 Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł

Brzydkie kaczątko 15.09. (niedziela), godz. 12.00 17-20.09. (wtorek-c piątek), godz. 10.00 22.09. (niedziela), godz. 12.00

Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł, w weekendy brak biletów ulgowych

Na Arce o ósmej 25-27.09. (środa-piątek), godz. 10.00 29.09. (niedziela), godz. 12.00

Bilety: 22 zł, ulgowy 18 zł, w weekendy brak biletów ulgowych

Wydarzenia: Narodowe Czytanie: nowele polskie, 7.09. (sobota), godz. 12.00-14.00 Udział wezmą aktorzy teatru oraz przedstawiciele władz miasta. Miejsce: dziedziniec Ratusza Staromiejskiego. Wstęp wolny

KUJAWSKO-POMORSKI IMPRESARYJNY TEATR MUZYCZNY ul. Żeglarska8, kasa biletowa ul. Kopernika 4 tel. 56 678-75-18 lub 512-982-813 www.teatrmuzyczny.torun.pl Dymny: Siedem bestii moich 13.09. (piątek), godz. 19.00 – premiera 14.09. (sobota), godz. 19.00 Koncert, performance, spektakl. Ona (Aleksandra Lis) – aktorka z bogatą przeszłością, ale wciąż niespełniona i On (Radosław Smużny) – artysta totalny, uroczy, fascynujący, niebezpieczny. Oboje uzależnieni. Od sceny, od publiczności, od wolności twórczej. Kierowani tęsknotą za chwilą porozumienia między artystą a widzem. Choć nigdy nie mieli szansy się spotkać – wszak kiedy ona się rodziła, jego już od kilku lat nie było na tym łez padole – my spróbujemy zaaranżować ich wspólny wieczór. Towarzyszyć im będą grajkowie uliczni, chociaż wykształceni akademicko i z dodatkowymi fakultetami z aktorstwa: Michał Rybka, Nikodem Wróbel, Szymon Łukowski i Mateusz Gruszkowski. A teksty Wiesława Dymnego do muzyki Janusza Grzywacza stworzą niezwykle aktualny kolaż inteligentnego poczucia humoru z diagnozą absurdów otaczającej nas rzeczywistości. Miejsce: Klub Od Nowa Pan Kleks. Powrót 29.09. (niedziela), godz. 16.00 30.09. (poniedziałek), godz. 9.00 i 12.00 Miejsce: CKK Jordanki. Bilety: 40 zł, 27 zł szkolny

KLUBY KLUB NRD, ul. Browarna 6, tel. 785-934-718 www.facebook.com/enerdeclub Openair - Piątek na Patio!, 6.09. (piątek) Full a Vibe- Xqlusiv edition, 7.09. (sobota) Festiwal NADA: Pejzaż, Furia, 13.09. (piątek) Festiwal NADA: Zamilska, Kruszytop, Foolish Swami, 14.09. (sobota) All My Friends Are Criminalz [12], 20.09. (piątek) 4 to the floor - Mia Twin, GiGi, Kruszytop, 21.09. (sobota) Flawless 2, 27.09. (piątek) Gorączka (Sobotniej Nocy!), 28.09. (sobota) Co wtorek - We love Beats, co środę - Palmiarnia

HARD ROCK PUB PAMELA ul. Legionów 36, www.pubpamela.pl L 36 Festival: Wayne Hussey, Ashton Nyte, Half Light, Eklektik 9.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Wydarzenie mające na celu prezentację najciekawszych wykonawców sceny alternatywnej na świecie. Stwarza też możliwość występów z gwiazdami dla lokalnych zespołów. Wystąpią: Wayne Hussey - ex Sisters of Mercy, założyciel The Mission. Artysta koncertem będzie promował swoją książkę Ashton Nyte - artysta z Południowej Afryki, od wielu lat mieszkający i nagrywający w USA. Przylgnął do niego przydomek „Bowie z Johannesburga”. Z gotyckim zespołem The Awakening nagrał 9 albumów. Pozostali wykonawcy: Half Light - występ z okazji 10. lecia zespołu; Eklektik - zespół byłych muzyków T. Love, Kobranocki, Rejestracji, Bikini) - występ z okazji premiery debiutanckiego albumu Kolekcjonerskie wejściówki: do 8.09. - 30 zł, w dniu koncertu - 40 zł. Bilety do nabycia w HRP Pamela. Rezerwacje: hrppamela@gmail.com (po uprzedniej wpłacie na konto bilety do odebrania przed koncertem)

HRPP Festival, 16.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Wykonawcy w kolejności występów: Bartosz Wójcik & Liam MacMhurri, Zagadka, Apostolis Anthimos Quartet. Wstęp wolny Smogs, Chelsea - koncert, 23.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Bilety: do 1.09. 20 zł, do 22.09. 30 zł, w dniu koncertu: 40 zł

Spektakl muzyczny: Sufit i podłoga, 30.09. (poniedziałek), godz. 19.00 Przedstawienie o strukturze dramatyczno-muzycznej stanowi fuzję aktorstwa, wokalu i muzyki, eksponowanych w sposób równoważny. Poezja i proza Tadeusza Różewicza, Cypriana Kamila Norwida, buduje warstwę literacką, choć nie sytuuje go w kategorii impresji poetyckich. Ujęcie scenariusza w dramaturgię poprzez sylwetkę bohatera, precyzję przebiegu akcji, tworzy historię z życia… Zmultiplikowanie postaci następuje w przekazie wokalno-aktorskim i muzycznym. Trzech artystów kreuje wielowymiarowość świata protagonisty, jego alter ego, emocje, odczucia. Muzyka z pogranicza jazzu i eksperymentu, warsztat wokalny i aktorski wykonawców, kontrują liryzm całości nie pozbawiając jej sfery szczególnego nastroju, niezwykłej siły oddziaływania.

W przedstawieniu udział biorą – wirtuoz gitary basowej, legenda polskiego jazzu, kompozytor – Krzysztof Ścierański; znany, m. in. widowni telewizyjnej, doskonały wokalista jazzowo-rozrywkowy – Marcin Jajkiewicz oraz Igor Obłoza, absolwent warszawskiej Akademii Teatralnej, aktor teatralny i filmowy. Wstęp wolny

LIZARD KING TORUŃ ul. Kopernika 3, www.lizardking-torun.pl Spektakl Demakijaż 1, 22.09. (niedziela), godz. 17.00 Tribute to The Rolling Stones, 26.09. (czw.), godz. 20.00 Bilety 35/45 zł

GALERIA I KAWIARNIA TEATRALNA WEJŚCIÓWKA pl. Teatralny 1, tel. 512-221-900, fb/wejsciowka Fotograficzne pogaduchy, 5.09. (czwartek), godz. 18.00 Temat: koniec. Prowadzenie Wojtek Szabelski. Wstęp wolny Wernisaż wystawy fotograficznej Zbigniewa Furmana - Męskie rozmowy 13.09. (piątek), godz. 18.00

KINA CINEMA CITY, Czerwona Droga 1-6, tel. 56 664-64-64 Toruń Plaza, ul. Broniewskiego 90, www.cinema-city.pl Polityka, premiera: 4.09. dramat, Polska 2019

reżyseria: Patryk Vega. występują: Andrzej Grabowski, Iwona Bielska

To: Rozdział 2., premiera: 6.09. horror, USA 2019

reżyseria: Andres Muschietti,występują: Jessica Chastain, Bill Skarsgård

Sztuka ścigania się w deszczu, premiera: 6.09. dramat, komedia, USA 2019 reżyseria: Simon Curtis, występują: Milo Ventimiglia, Amanda Seyfried

Piłsudski, premiera: 13.09. dramat historyczny Polska 2019 reżyseria: Michał Rosa, występują: Borys Szyc, Magdalena Boczarska

Downton Abbey, premiera: 13.09. dramat, kostiumowy, Wielka Brytania 2019

reżyseria: Michael Engler, występują: Hugh Bonneville, Maggie Smith

Ad Astra, premiera: 20.09. thriller, sci-fi Brazylia, USA 2019 reżyseria: James Gray, występują: Brad Pitt, Tommy Lee Jones

Parasite, premiera: 20.09. dramat Korea Południowa 2019

reżyseria: Joon-ho Bong, występują: Kang-ho Song, Seon-gyun Lee

Rambo: Ostatnia krew, premiera: 20.09. akcja, USA 2019 reżyseria: Adrian Grunberg, występują: Sylvester Stallone, Paz Vega

Angry Birds Film 2, premiera: 20.09. animacja, komedia Finlandia, USA 2019

reżyseria: Thurop Van Orman, występują: Kamil Kula, Sebastian Fabijański

Dzięki Bogu, premiera: 20.09. dramat, Belgia, Francja 2019 reżyseria: François Ozon, występują: Melvil Poupaud, Denis Ménochet Legiony, premiera: 20.09. dramat historyczny Polska 2019 reżyseria: Dariusz Gajewski, występują: Sebastian Fabijański, Bartosz Gelner Mowa ptaków, premiera: 27.09. dramat, Polska 2019

reżyseria: Xawery Żuławski, występują: Sebastian Fabijański, Eryk Kulm jr

(Nie)znajomi, premiera: 27.09. dramat, komedia, Polska 2019

reżyseria: Tadeusz Śliwa, występują: Maja Ostaszewska, Łukasz Simlat

(Repertuar Kina Centrum w dziale Galerie – CSW, Kina Niebieski Kocyk w dziale Centra Kultury – Od Nowa)

B BIBLIOTEKI

WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA KSIĄŻNICA KOPERNIKAŃSKA ul. Słowackiego 8, tel. 56 622-66-42 www.ksiaznica.torun.pl Gramy w bilard indyjski 2, 9, 16, 23, 30.09. (poniedziałki), godz. 17.00-19.00 Udział bezpłatny. We współpracy z Toruńskim Klubem Carrom

Europejskie Dni Dziedzictwa: Moder(nizm) Talking. Miejska gra mobilna 7.09. (sobota), godz. 12.00 Znajdź 10 pereł toruńskiego modernizmu i wygraj atrakcyjne nagrody. Jest połowa XIV wieku. Joahann, młody architekt z Chełmna stara się o pracę w Toruniu. Przed wyruszeniem do Torunia udaje się do wiedźmy Ciechosławy. Przede wszystkim, chce się dowiedzieć, jak budować pięknie i praktycznie. Za sprawą Ciechosławy Joahann zapada w sen, a jego duch przenosi się w przyszłość - do XXI-wiecznego Torunia. Tutaj ma szukać odpowiedzi na swoje pytanie. Wróci, jeśli odwiedzi wszystkie miejsca oznaczone na mapie, którą dała mu wiedźma. Jednak bez Twojej pomocy nigdy nie wróci do domu. Zostań jego przewodnikiem. W wyprawie pomoże Ci specjalna aplikacja. Dzięki niej poznasz architektów, budowniczych i właścicieli budynków, które w swoim czasie wyznaczały standardy nowoczesności, a dziś uznawane są za perły modernistycznej architektury. Start: przed wejściem do Urzędu Marszałkowskiego, plac Teatralny 2 Imprezy towarzyszące: • godz. 13.00-15.00 Obudźmy Niedźwiedzie! Projektowanie gadżetów z Bydgoskiego Przedmieścia. Warsztaty modernistyczne dr Aleksandry Sojak-Borodo. Złożysz model kamienicy z ul. Słowackiego 41, wykonasz pocztówkę lub płócienną torbę (według szablonu z rysunkami toruńskich ulic) albo dorysujesz brakujące elementy do „toruńskiej” kolorowanki. Czekamy na dzieci w wieku 2-6 lat (starsze też mile widziane). Udział bezpłatny • godz. 15.00 Jak panowie Durek, Zelek i Ulatowski na Bydgoskim Przedmieściu działali, czyli o znikającym pomniku i orle, który odleciał. Prelekcja Katarzyny Kluczwajd na temat architektury modernistycznej. Uraczymy Was opowieścią o poszukiwaniu stylu narodowego, o nowych gmachach użyteczności publicznej (m.in. Dom Społeczny), o pomnikach Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina. Będzie też mowa o orłach w stylu art deco, niezachowanych i zapomnianych, oraz zagmatwanych losach najpiękniejszego toruńskiego orła (gmach Dyrekcji Lasów Państwowych), który odleciał, ale ma szansę powrócić. O historii znikania i niepowstania tychże opowie Katarzyna Kluczwajd. Wstęp wolny • godz. 15.30 Wręczenie nagród laureatom gry miejskiej Miejsce: Książnica Kopernikańska, ul. Słowackiego 8

Toruń Miasto Zabytków: Opus temporis – aneks. Toruńskiej Katedry historia najnowsza, 11.09. (środa), godz. 18.00 Bogato ilustrowana publikacja dokumentująca prace konserwatorskie wykonane w ciągu ostatnich dwóch lat (2018-2019) w świątyni będącej „matką kościołów” diecezji toruńskiej. W spotkaniu wezmą udział: ks. Marek Rumiński, kustosz katedry; Małgorzata Musiela, właścicielka firmy Restauro Sp. z o.o. – Pracownia Konserwacji Architektury, Malarstwa i Rzeźby w Toruniu; Katarzyna Kluczwajd, autorka koncepcji książki i jej redaktorka. Wstęp wolny

Toruńskie eliminacje do mistrzostw Polski w grę Sabotażysta 21.09. (sobota), godz. 11.00-14.00 W tej grze przydaje się spryt i umiejętność strategicznego myślenia. Gracze wcielają się w postacie krasnali poszukujących złota. Ich plany próbuje pokrzyżować tajemniczy sabotażysta. Zapisy: www.mistrzostwa.sabotazysta.pl Podgórz koło Torunia: Pocztówki z kolekcji Pawła Żuchowskiego 24.09. (wtorek), godz. 18.00 Książnica Kopernikańska, ul. Słowackiego 8 25.09. (środa), godz. 18.00 Filia nr 4, ul. Poznańska 52 Rodzina Pawła Żuchowskiego związana jest z Podgórzem od kilku pokoleń, Katarzyna Kluczwajd to podgórzanka w pierwszym pokoleniu. Kolekcja Pawła Żuchowskiego, tworzona od kilkudziesięciu lat i licząca dziś ponad 200 okazów, jest unikatowa ze względu na tematykę i kompletność, a także z racji egzemplarzy rzadkich, np. tych ukazujących Małe Piaski, publikowanych po raz pierwszy. Album pozwala poznać Podgórz, jakiego nie pamiętamy – sprzed stu i ponad stu lat; i jakiego nie znamy – za sprawą nowych ustaleń dotyczących życia miasta i jego mieszkańców. Podczas obu spotkań książka do nabycia w cenie promocyjnej. Sobota w bibliotece dla toruńskich seniorów 28.09. (sobota), godz. 14.00-18.00 Zajęcia plastyczne, wystawa prac Janiny Voit, prezentacja zabytkowych map, koło fortuny, bingo, bilard indyjski, warsztaty „zero waste”, zwiedzanie magazynów, prelekcja o tym jak nie dać się okraść „na wnuczka” i wiele innych atrakcji. Impreza w ramach akcji „60+ Kultura”. Wstęp wolny

Filia nr 1, ul. Jęczmienna 23

Kolorowe Impresje: Ponadczasowe Barwy, 5.09. (czwartek), godz. 17.00, do 24.09. Ekspozycja otworzy cykl wystaw „Kolorowe Impresje”, przygotowywanych przez Henrykę Piekarską, przewodniczącą grupy plastycznej Toruńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i Małgorzatę Rosińską z Książnicy Kopernikańskiej. Co miesiąc będziemy prezentować prace artystów nieprofesjonalnych, uczęszczających na zajęcia prowadzone w ramach TUTW przez Marię Serwińską-Guttweld. „Ponadczasowe Barwy” to wspólna wystawa trzech artystek: Marii Domareckiej, Teresy Pupel i Barbary Moise-Szalli. Na ekspozycję złożą się prace zróżnicowane tematycznie i wykonane różnymi technikami. Wstęp wolny

Filia nr 4, ul. Poznańska 52

Podgórz sprzed lat: Nowe historie starych kin w Podgórzu 9.09. (poniedziałek), godz. 18.00 W miesiącu, w którym odbył się pierwszy w dziejach miasta Podgórza seans filmowy, zapraszamy na spotkanie poświęcone dziejom teatrów świetlnych i pokazów żywych fotografii, kinematografów cywilnych i wojskowych w Podgórzu. Historii podgórskich kin towarzyszyć będzie refleksja o celach filmowych pokazów i priorytetach przyświecających właścicielom tych placówek. Prelekcję Katarzyna Kluczwajd przygotowała w oparciu o własną książkę „Toruńskie przedmieścia sprzed lat”

Filia nr 12, ul. Fałata 35, tel. 56 652-09-80

Klub Kreatywnych „Katarzynki” 5.09. (czwartek), godz. 16.30-18.00 Zróbmy sobie slime Rozpoczyna się rok szkolny, czeka nas dużo pracy i (co tu kryć) stres. Fajnym sposobem na rozluźnienie jest zabawa „slajmem”. Własnoręczne przygotowanie „gluta” o idealnej konsystencji i w ulubionym kolorze, to naprawdę przyjemność.

19.09. (czwartek), godz. 16.30-18.00 Zróbmy sobie torebkę lub piórnik z filcu Brakuje Wam podręcznej torebki na drobiazgi lub na telefon? A może wolelibyście oryginalny piórnik na nowy komplet kredek lub pisaków? Jedno i drugie można zrobić własnoręcznie.

Filia nr 16, ul. Raszei 1, tel. 56 610-67-59

Akademia Twórczych Pomysłów 2, 9, 16, 23, 30.09. (poniedziałki), godz. 17.00 2.09. Papugowe szaleństwo. Z kolorowych piórek, rolek od papieru toaletowego i wstążeczek zrobimy barwne papugi. 9.09. Łapiemy muchy w paluchy, czyli jak z kolorowej włóczki i rolki do papiery wykonać zabawną muchę. 16.09. Malowanie solą. Wykorzystują sól, kredę i klej, wykonamy niebanalne prace plastyczne. 23.09. Decoupage dla najmłodszych. Szklane butelki lub słoiczki zamienimy w atrakcyjne wazoniki. 30.09. Jedzie pociąg z daleka... Papierowe rolki od papieru toaletowego wykorzystamy do zrobienia lokomotywy i wagoników. Zajęcia bezpłatne. Zapisy: tel. 56 610-67-59

Tato, a po co? Tato, a dlaczego?: Woda, 4.09. (środa), godz. 17.00 Zajęcia dla ojców i ich dzieci prowadzone w formie ciekawych, a zarazem prostych eksperymentów. Wykonamy rozkwitające lilie wodne z papieru. Zapisy: tel. 56 610-67-59

Narodowe czytanie: Katarynka, 7.09. (sobota), godz. 10.00 Zapraszamy do wysłuchania „Katarynki” Bolesława Prusa. Ponadto w programie: zabawy podwórkowe z dawnych lat – serso, piwko przeciwko, zośka, ciupa i inne. Wstęp wolny Kiermasz taniej książki, 9-14.09. Kiermasz tytułów wycofanych z bibliotecznego księgozbioru. Ceny od 2 złotych. W ofercie: literatura piękna dla dzieci, młodzieży i dorosłych; książki popularnonaukowe. Kiermasz czynny w godzinach otwarcia biblioteki: od poniedziałku do piątku od 9.00 do 19.00, w sobotę od 10.00 do 15.00.

Fotografia muzyczna Wojciecha Zillmanna 9.09. (poniedziałek), godz. 17.00, do 30.09. Wojciech Zillmann (ur. 1973), absolwent Wielkopolskiej Szkoły Fotografii w Poznaniu, zainteresowania: fotografia reportażowa i sportowa, specjalizuje się w fotografowaniu eventów i koncertów. Na co dzień współpracuje z kilkoma klubami muzycznymi, Toruńską Orkiestrą Symfoniczną, Młodzieżową Spółdzielnią Mieszkaniową oraz Toruńskim Towarzystwem Hokejowym. W jego dorobku znajduje się wiele publikacji prasowych, zarówno w wydaniach elektronicznych, jak i w prasie drukowanej („Polska The Times”, „Gazeta Pomorska”, „Nowości”, „Gazeta Wyborcza”, „Twój Blues”, „Top Guitar”). Brydż dla seniorów, 10.09. (wtorek), godz. 16.30-19.30 Darmowe zajęcia brydżowe przygotowane i prowadzone przez Mistrza Międzynarodowego Jerzego Misiórskiego, składające się z krótkich szkoleń i części praktycznej. ABC komputera. Szkolenia komputerowe dla seniorów 11, 18, 25.09. (środy), godz. 12.00 Udział bezpłatny. Zapisy: tel. 56 610-67-59 Teatrzyk Kamishibai, 11.09. (środa), godz. 17.00 Mediateka zaprasza dzieci w wieku przedszkolnym na przedstawienie z cyklu „Klasyka literatury dla najmłodszych”. Spektakl w estetyce japońskiego teatru obrazkowego Kamishibai Wstęp wolny

Klub Kreatywnego Malucha, 12.09. (czwartek), godz. 10.00 Zajęcia dla 2-4-latków. 12.09. bohaterami spotkania będą warzywa z wiersza Jana Brzechwy „Na straganie”. Zajęcia bezpłatne, zapisy: tel. 56 610-67-59

DoMowy – Rodzinne historie o słowach, 17.09. (wtorek), godz. 17.00 Warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 3-7 lat. Zajęcia składają się z dwóch części: gier słownych i czytania tekstów oraz warsztatów plastycznych. Zapisy: tel. 56 610-67-59 Popołudnie z mangą, 19, 26.09. (czwartki), godz. 16.00-17.30 Zajęcia dla młodzieży od 12 lat. Dowiecie się, czym jest komiks japoński, jak się go rysuje i czyta. W ramach zajęć odbędą się warsztaty plastyczne. Początkujących zapraszamy 19.09, zaawansowanych – 26.09. Wstęp bezpłatny; zapisy 2-5.09., tel. 56 610-67-59

Cosplay w mediatece, 21.09. (sobota), godz. 11.00-12.30 Cosplay to artystyczne hobby, w ramach którego osoby nazywane cosplayerami tworzą przebrania i wcielają się w wybraną postać z filmu lub komiksu. Podczas warsztatów poznacie różne techniki charakteryzacji, a także sposoby tworzenia niezbędnych atrybutów naśladowanych postaci. 21.09. weźmiemy na warsztat bohaterów znanych z anime, literatury fantasy i mitologii. W programie również: kurs makijażu artystycznego. Guzik z pętelką, 25.09. (środa), godz. 17.00 Zajęcia krawieckie dla dzieci w wieku 7-12 lat. Naukę szycia zaczniemy od poznania rodzajów ściegów.

Zajęcia w stałych grupach warsztatowych. Zapisy do grupy: 9-13.09. do godz. 15.00: tel. 56 61067-59. Zajęcia bezpłatne

Kobiece Inspiracje: Wazony z Wersalu, 27.09. (piątek), godz. 16.30 Wykonamy bogato zdobione, pastelowe wazony w stylu dworu Marii Antoniny. Na zajęcia zabierz: 1 dużą butelkę lub 1 duży litrowy słoik, białe koraliki, białe cekiny, sztuczne perły, białe, złote lub srebrne wstążki.

Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych ul. Szczytna 13, tel. 56 622-87-14 W moim świecie: prace Małgorzaty Zamorowskiej i Arkadiusza Wasilewskiego, 19.09. (czwartek), godz. 10.00, do 8.11. Artyści są podopiecznymi Środowiskowego Domu Samopomocy „Pracownia Rozwijania Twórczości Osób Niepełnosprawnych” Katolickiego Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych Diecezji Toruńskiej im. Wandy Szuman. Twórczość Małgosi jest jak ona – delikatna, bez krzykliwych kolorów, gwałtownych kresek czy ostrych form. Arkadiusz Wasilewski to osobowość filozoficzna, poszukująca prawdy nie tylko w swoim codziennym życiu, ale również w swoich pracach artystycznych. Jego ulubioną techniką jest witraż, nie tylko dlatego, że daje szanse zderzyć się ze skomplikowanymi technologicznymi zależnościami tej techniki, ale również, jak sam mówi: „w życiu trzeba być przejrzystym, a w witrażu trudno ukryć błędy i szkło i laserunkowa farba zdradza nieudolność i małe kłamstwa (pójścia na skróty)”. Wstęp wolny Z Irlandii na Islandię – Prelekcja Edwarda Świtalskiego 23.09. (poniedziałek), godz. 10.00 Edward Świtalski - były nauczyciel geografii i podróżnik. Wędrówkę rozpoczniemy w niezwykle malowniczej, nizinnej Irlandii, a zakończymy ją w wybuchającej gejzerami Islandii. Wstęp wolny

INNI ORGANIZATORZY

DWUTAKT, FUNDACJA KULT KULTURY Festiwal Kultury Popularnej DwuTakt 2019 31.08. (sobota) Strefa gwiazd • godz. 10.45 Otwarcie Festiwalu, wręczenie Nagrody im. Dra T. Marciniaka • godz. 11.00 Mr Lock • godz. 12.00 Elita polskiego dubbingu: Grzegorz Pawlak, Jarosław Boberek i Michał Przybył, Natalia Litwin („Widzę głosy”) • godz. 13.00 Współczesny polski serial wobec produkcji okresu PRL-u

Panel dyskusyjny z udziałem Ilony Łepkowskiej, Zdzisława Wardejna oraz Michała Kalickiego. Prowadzi Mateusz Szlachtycz

• godz. 14.00 Spotkanie z Henrykiem Gołębiewskim, aktorem teatralnym i filmowym. Prowadzi Grzegorz Giedrys • godz. 15.00 Film i serial - jedna scena, dwa sposoby (z aktorskim udziałem publiczności)

Spotkanie z Beatą Barciś (montażystką filmową i telewizyjną), Mieczysławem Hryniewiczem (aktorem), Robertem Wichrowskim (reżyserem). Prowadzi Mateusz Szlachtycz

• godz. 16.00 Spotkanie z Arturem Barcisiem, aktorem teatralnym, filmowym i dubbingowym, reżyserem teatralnym. Prowadzi Magdalena Kujawa • godz. 17.00 Spotkanie z Kamilem Nożyńskim, raperem, wokalistą zespołu Dixon37 i aktorem. Prowadzi Laszlo Schlesinger • godz. 18.00 Strefa autografów: Artur Barciś, Jarosław Boberek, Henryk Gołębiewski, Mieczysław Hryniewicz, Ilona Łepkowska, Kamil Nożyński, Grzegorz Pawlak, Zdzisław Wardejn

• godz. 19.00 Konkurs Cosplay. Prowadzi Kaja Jóźwińska • godz. 19.30 Bitwa Rysunkowa Konkurs z nagrodami, w którym w szranki stają obok siebie profesjonaliści i początkujący rysownicy

• godz. 20.00 Losowanie nagród dla uczestników festiwalu

Urodziny Hryniewicza w Toruniu (możliwość przejazdu wraz z Mieczysławem Hryniewiczem vel Jackiem Żytkiewiczem taksówką WPT 1313 z serialu „Zmiennicy”!)

Renesans Superbohaterów • godz. 13.00 Animowane Uniwersum DC

Zanim Warner Bros. postanowiło przenieść przygody Batmana, Supermana oraz Ligi Sprawiedliwości na wielki ekran, serce widzów podbiły seriale animowane. Podczas prelekcji przyjrzymy się temu przedsięwzięciu oraz powiązaniom między kolejnymi kreskówkami. Prowadzi Bartosz Piotrowski

• godz. 14.00 Kolorowe peleryny Batmana Prześledzimy najważniejsze zmiany wizerunkowe Mrocznego Rycerza. Prowadzi Małgorzata Chudziak

• godz. 15.00 Podejrzany: Joker W przededniu premiery filmu Todda Phillipsa spróbujemy odsłonić wszystkie tajemnice Jokera. Prowadzi Michał Siromski

• godz. 16.00 Marvel Next, czyli kogo poznamy w piątej fazie MCU Prowadzi Julian Jeliński

• godz. 17.00 Panel dyskusyjny - Kobiety Mrocznego Rycerza

Świętujemy osiemdziesiąte urodziny Batmana przyglądając się jego relacjom z kobietami. Prowadzą: Małgorzata Chudziak, Wojciech Nelec, Michał Siromski

• godz. 18.30 Batmania końca lat 80. Prowadzi Wojciech Nelec Strefa polskiego komiksu • godz. 11.00 Polskie serie komiksowe po roku 1989 Prowadzi Jerzy Łanuszewski

• godz. 11.45 To nie jest sowa – spotkanie z Unką Odya

Spotkanie z twórczynią jednego z najważniejszych polskich komiksów 2019 r. - „Brom”. Prowadzi Kaja Jóźwińska

Strefa Dobrej Zabawy • godz. 10.00-20.00 Animacja zabaw dla dzieci. Prowadzi Artystyczny Krąg

Strefa Warsztatowa • 30.08. (pt.), godz. 19.00, 31.08. (sob.), godz. 10.00-12.00 Po pierwsze – scenariusz. Warsztaty scenopisarskie prowadzone przez Michała Kalickiego („Ojciec Mateusz”) i Mikołaja Korzyńskiego („Chłopaki nie płaczą”, „Poranek kojota”).

• 31.08. (sobota), godz. 16.00-18.00 Jak sprzedać własną osobę za pomocą cudzego tekstu. Warsztaty aktorskie prowadzone przez Zdzisława Wardejna

(„Kogel-mogel”, „Vabank”, „Druga Szansa”). Udział w warsztatach możliwy po wykupieniu biletu warsztatowego: 35 zł (bilet uprawnia do bezpłatnego udziału w Festiwalu DwuTakt), w przedsprzedaży na stronie Dworu Artusa.

Strefa gier wideo • godz. 10.00-20.00 Gry konsolowe z CEX Strefa gier planszowych • godz. 10.00-20.00 Gry planszowe z Grajferem

Przekrój gier szeroki: od pozycji dla dzieci, jak LittleBigPlanet i Rayman, przez gry sportowe, z Fifą 17 i PES 17 włącznie, wyścigi samochodowe, bijatyki, na kooperacyjnych strzelankach kończąc. Nie zabraknie też tegorocznych premier, takich jak Ghost Recon: Widelands czy Syberia 3.

Casting aktorski • godz. 11.00 Casting na gwiazdę

W castingu zostaną wybrane dwie osoby, które odegrają przed publicznością DwuTaktu scenkę u boku Mieczysława Hryniewicza i Roberta Wichrowskiego. Aby wziąć udział w castingu, należy mieć ukończone 18 lat i zarejestrować się w kasie festiwalowej do godz. 10.50

Giełda komiksu i różności • godz. 10.00-20.00 Giełda

Między innymi: nowości oraz komiksy archiwalne, gadżety związane z komiksem i kulturą popularną, a także między innymi książki, płyty winylowe, puzzle 3D.

• godz. 12.00-15.00 Karykatury na żywo

Satyryk i rysownik Jarosław „Jaro” Wojtasiński każdej chętnej osobie wykona karykaturę. Będzie również szansa otrzymać album artysty wraz z dedykacją.

• godz. 10.00-20.00 Strefa Artystycznego Kręgu - Warsztaty artystyczne Strefa Kryminału • godz. 13.00 Z tym trupem to zawsze jest wesoło Panel dyskusyjny z Martą Matyszczak i Magdą Kuydowicz. Prowadzenie: Marcel Woźniak.

• godz. 14.00 Jak zepsuć dobry serial? Prowadzenie Bartosz Szczygielski • godz. 15.00 Ekranowe zbrodnie pod lupą Przemysława Semczuka

Spotkanie z Przemysławem Semczukiem - dziennikarzem i publicystą, laureatem Nagrody Prezydenta Lublina Kryształowej Karty Polskiego Reportażu.

• godz. 16.00 Owady w kryminalistyce. Wykład kom. dr Pawła Leśniewskiego ze Szkoły Policji w Pile. • godz. 17.30 O ekranizacji kryminałów z perspektywy autora i wydawcy Spotkanie z Wojciechem Chmielarzem, gwiazdą polskiego kryminału. Prowadzenie: Adrian Tomczyk

• godz. 18.30 O trendach i modach w literackiej fikcji kryminalnej

Spotkanie z Tadeuszem Zymanem (prokuratorem w stanie spoczynku) i Robertem Małeckim, autorem powieści kryminalnych.

Kino DwuTaktu

Miejsce: Dwór Artusa Bilety na festiwal: 25 zł, ulgowy 15 zł w dniu festiwalu. Dzieci do lat 10 – wstęp wolny

FUNDACJA NIE.ART 5. Festiwal NADA Festiwal muzyczny, którego zadaniem jest zaprezentowanie i promocja nowych trendów w muzyce, zarówno polskiej, jak i światowej. •1 2.09. (czwartek), godz. 19.30 Koncert otwarcia: Hania Rani Miejsce: Teatr im. Wilama Horzycy. Bilety: 29 zł, 39 zł w dniu koncertu

•1 3.09. (piątek), godz. 19.00 Scena Główna: Ørganek, EABS, Perforated Cerebral Party (RU), Kabloonak (LT) Miejsce: Tumult Scena Klubowa: Pejzaż, Furia Miejsce: Klub NRD • 14.09. (sobota), godz. 19.00 Scena Główna: The Dumplings, Niemoc, HYMMJ (DE), Resina Miejsce: Tumult Scena Klubowa: Zamilska, Kruszytop Miejsce: Klub NRD

Bilety na wydarzenia 13 i 14.09.: 55-99 zł

Ponadto 13-15.09. panele dyskusyjne w Klubie Pers

CIVITAS CHRISTIANA, ul. Przedzamcze 12, tel. 693-922-371 www.civitaschristiana-torun.pl XIV Anielskie Spotkania 23-25.09 (poniedziałek-środa) Warsztaty z zakresu muzyki oraz plastyki dla dzieci i młodzieży (7-13 lat) pod kierunkiem Alicji Bogackiej. Zapisy na zajęcia w Galerii Cud oraz Galerii Omega. Miejsce: Galeria Omega, ul. Przedzamcze 12

25.09. (środa), godz. 18.00 Kawiarniane delicje – koncert Przed- i powojenne polskie ballady wykona zespół pod kierunkiem Leszka Milińskiego Miejsce: MDK 26.09 (czwartek), godz. 18.00 Przegląd polskiej piosenki - koncert Utwory polskiej poezji śpiewanej zaprezentuje Zespół Bez Idola. Miejsce: MDK 27.09. (piątek) • godz. 12.00 Piosenki dla nadziei - koncert Dzieci i młodzież z toruńskich zespołów muzycznych zaśpiewają dla Podopiecznych Fundacji Światło. Miejsce: Fundacja Światło, ul. Grunwaldzka 64 • godz. 18.00 Najpiękniejsze ballady francuskie o miłości Piosenki wykonają Jacek Beszczyński i przyjaciele. Miejsce: Zamek Krzyżacki 28.09. (sobota) • godz. 16.00 Prowincja Sakralnie - wernisaż (opis w dziale Galerie) Miejsce: Galeria Omega ul. Przedzamcze 12 • godz. 18.00 Osiecka, Młynarski, Przybora - koncert Mistrzowskie teksty w wykonaniu Klementyny Umer. Miejsce: MDK 29.09. (niedziela), godz. 18.00 Piosenki Wojciecha Młynarskiego - koncert galowy. Wręczone zostaną statuetki Toruńskiego Anioła najbardziej zasłużonym dla idei wolontariatu. Zagrają artyści scen warszawskich, w tym: Antoni Muracki, Andrzej Ozga, Marek Majewski. Miejsce: Dwór Artusa. Wstęp z zaproszeniami

30.09. (poniedziałek), godz. 17.00 Piosenki Anny German - koncert Utwory polskiej powojennej piosenkarki i kompozytorki, wykona Leszek Miliński z zespołem. Miejsce: Dom Harcerza

TOWARZYSTWO BACHOWSKIE, www.js-bach.pl IX Festiwal Cichej Muzyki: Gomółka i reszta świata 22.09. (niedziela), godz. 17.00 Jesienną edycję festiwalu rozpocznie Zespół Wokalny Chóru Polskiego Radia i zaprezentuje muzykę renesansu, także polskiego. Bywalcy festiwalu mogą liczyć nie tylko na duchowość i skupienie, ale także na melodyjność i urodę tej muzyki. A przede wszystkim poznają kunszt polskich kompozytorów tworzących w tej epoce. Repertuar: Mikołaj Gomółka - psalmy (wybór), Mikołaj Zieleński, Mikołaj z Krakowa, Wacław z Szamotuł, Grzegorz Gerwazy Gorczycki, Orlando di Lasso, Josquin Des Prez, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Thomas Morley, Tomás Luis da Victoria. Słowo: Jakub Burzyński. Miejsce: Ratusz Staromiejski. Wstęp wolny

STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW GIER I FANTASTYKI „THORN”, www.copernicon.pl 10. Copernicon, 13-15.09. (piątek-niedziela) Święto fanów fantastyki, literatury i popkultury. Początkowo niewielka, choć już od pierwszej edycji licząca się na arenie ogólnopolskiej impreza, w roku 2018 ugościła ponad 3500 uczestników. Na program składa się blisko 1000

godzin atrakcji, takich jak prelekcje, pokazy, warsztaty, konkursy, koncerty, seanse filmowe i spotkania z zaproszonymi gośćmi. Punkty programu podzielone są na bloki tematyczne. Jedną z atrakcji jest Cosplay czyli pokaz i konkurs strojów przygotowanych przez uczestników. Ogromnym zainteresowaniem cieszą się również Fantastyczne Targi Popkultury. Hasło tegorocznej edycji: „Wszyscy jesteśmy fantastyczni!”. Wśród gości tegorocznego festiwalu pojawią się m.in. członkowie Grupy Filmowej Darwin, twórcy serii filmowych na You Tube „Wielkie konflikty” i „Wielkie teorie Darwina”; pisarze: Katarzyna Berenika Miszczuk, Katarzyna Rupiewicz, Aneta Jadowska (i współpracująca z nią ilustratorka Magdalena Babińska), Cezary Zbierzchowski, Michał Bergel, Michał Gołkowski, Robert Wegner, Arkady Saulski; lektor Tomasz Knapik oraz znawca technik filmowych Stanisław Mąderek. Wejściówki: 80 zł Miejsce: Collegium Maximum, Collegium Minus, Wydział Matematyki i Informatyki i in.

STOWARZYSZENIE MUSICA VERA tel. 605-237-141, www.musicavera.pl Festiwal Musica Vera – Muzyka Nowych Światyń 28.09. (sob.), godz. 20.00 Inauguracja: Mieczysław Szcześniak & Gospel Joy Muzyka gospel, w wykonaniu jednego z najlepszych polskich zespołów wykonujących ten rodzaj muzyki. Mietek Szcześniak – jakość muzyczna sama w sobie. Zabrzmią największe światowe hity muzyki gospel. Miejsce: kościół Niepokalanego Poczęcia NMP na Stawkach

5.10. (sobota), godz. 20.00 „Leçons de ténèbres” („Ciemne jutrznie”) Francoisa Couperina Miejsce: kościół Św. Michała Archanioła na Rybakach 12.10. (sobota), godz. 20.00 Simultaneo Miejsce: kościół św. Antoniego (Wrzosy) 18.10. (piątek), godz. 20.00 Exploratori Vocal Ensamble Miejsce: kościół św. Józefa (Bielany)

26.10. (sobota), godz. 20.00 Koncert finałowy: Schola Sacerdotum i Jan Kieszkowski Miejsce: kościół MB Nieustającej Pomocy (Bielawy)

STOWARZYSZENIE CESTEKA MIEJSKI OŚRODEK POMOCY RODZINIE ul. Okólna 169, tel. 517-038-924 Zdrowo i Wesoło, 21.09. (sobota), godz. 9.00-14.00 Wydarzenie skierowane do osób niepełnosprawnych i wykluczonych z terenów Torunia. Turniej sportowo-integracyjny. Osoby z niepełnosprawnością będą uczestniczyć w olimpiadzie sportowej, a osoby wykluczone w turnieju piłkarskim. W imprezie prócz mieszkańców Torunia będą także osoby z innych placówek z terenów UE. Po wydarzeniu przewidziana jest impreza integracyjna. Miejsce: Stadion MOSIR, ul. Bema 23/29. Wstęp wolny

STOWARZYSZENIE INICJATYW TWÓRCZYCH MANOWCE Widowisko obrzędowe o dawnym weselu na Ziemi Chełmińskiej 28.09. (sobota), godz. 17.00 By przypomnieć dawną obrzędowość, obyczajowość, wierzenia czy motywacje zawierania związków małżeńskich na wsiach, zapraszamy do uczestnictwa w spektaklu teatralnym. Dzięki stowarzyszeniu pod opieką merytoryczną etnografów z Wrocławia i Chełmna oraz w reżyserii Sebastiana Frodymy, spektakl przedstawiać będzie dawne obrzędy

okołoweselne, wpisane w kontekst społeczny dawnych mieszkańców wsi z muzyką na żywo. Miejsce: Muzeum Etnograficzne. Wstęp bezpłatny, zapisy: sit.manowce@gmail.com

WYDZIAŁ PROMOCJI I TURYSTYKI URZĘDU MIASTA TORUNIA STOWARZYSZENIE GOSPORT! Wielkie Śniadanie nad Wisłą, 7.09. (sobota), godz. 10.00-13.00 Spotkanie dla rodzin na nadwiślańskich terenach parku na Bydgoskim Przedmieściu. W programie m.in. zwiedzanie parku i Bydgoskiego Przedmieścia wraz z przewodnikiem, gra miejska/podchody dla rodzin, plenerowe warsztaty malarskie, konkurs fotograficzny, spotkania z baristami, sesje jogi w plenerze, turnieje w boule, siatkówkę plażową i badmintona, warsztaty zdrowego odżywiania i pokazy „dzikiej kuchni”, wyrób pierników, warsztaty leśne. Wstęp wolny

KLUB SENIORA „ZACISZE”, ul. Bema 38a, tel. 698-194-471 Klub prowadzi działalność kulturalno-oświatową głównie dla mieszkańców osiedli Spółdzielni Mieszkaniowej „Kopernik”. Na wszystkie spotkanie obowiązuje telefoniczna rezerwacja miejsc.

Rozpoczęcie nowego sezonu kulturalno-oświatowego 19.09. (czwartek), godz. 16.00 Prezentacja programu działalności, z uwzględnieniem propozycji członków klubu. Zapisy nowych osób chętnych do współpracy. Spotkanie biesiadne, 26.09. (czwartek), godz. 16.00 Wspólne śpiewanie ulubionych piosenek seniorów, dowcipy oraz poczęstunek we własnym zakresie.

RESTAURACJA G132, ul. Grudziądzka 132 Malarstwo Anny Siemińskiej 1.09.-31.10., wernisaż 20.09. (piątek), godz. 19.00 Obrazy na płótnie, będące odzwierciedleniem odczuć, emocji i doznań autorki. Część z nich została namalowana techniką Vedic Art, w czasie warsztatów tzw. malowania intuicyjnego. Twórczość tą metodą stanowiła dla autorki nie tylko wyzwolenie kreatywności i poszerzenie samoświadomości, ale przede wszystkim stała się przestrzenią konfrontacji jej samej z własnymi doświadczeniami z przeszłości, marzeniami, tym, co było w niej przebudzone i żywe. Inna z metod twórczości to malowanie z intencją, w czasie którego płótno stawało się przestrzenią na spotkanie się i harmonizowanie przeszłości z teraźniejszością i przyszłością. Wstęp wolny

FORT IV ul. Chrobrego 86, tel. 56 655-82-36, www.fort.torun.pl Rodzinny piknik historyczno-wojskowy 7.09. (sobota), godz. 10.00-16.00 Przewodnim tematem spotkania będzie 95. rocznica święta 4. Pułku Lotniczego w Toruniu. W sali sztabowej odbędą się prelekcje poświęcone toruńskiemu lotnictwu okresu 20-lecia międzywojennego oraz udziałowi toruńskich eskadr lotniczych w wojnie obronnej 1939 r. Dla dzieci i młodzieży organizatorzy przygotowali konkursy zręcznościowe, plastyczne, gry i zabawy. Będzie to również okazja do zwiedzenia Fortu IV

z przewodnikiem, zapoznania się z ekspozycją oddziału toruńskiego (Muzeum Artylerii) Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, które przygotuje na tą okazję swoje stanowisko. Organizatorzy przygotowali również kilka niespodzianek. Organizator: Towarzystwo Miłośników Torunia Dyżury przewodnickie w Forcie IV: piątki i soboty, godz. 21.00. Cena: 8 zł/os Nie jest wymagana wcześniejsza rezerwacja. Parking bezpłatny na terenie Fortu IV. Na miejscu można kupić pochodnie: 6,5zł/sztukę (lub zabrać ze sobą latarki). Bilety wstępu: Zwiedzanie indywidualne codziennie w godz. 8.00-20.00: ulgowy 5 zł (uczniowie, studenci, emeryci), normalny 8 zł Zwiedzanie grupowe (grupy od 10 osób): ulgowy 4 zł (uczniowie, studenci, emeryci) + opłata za przewodnika, normalny 7 zł + opłata za przewodnika; opiekunowie, piloci gratis Grupy nocujące w Forcie IV - gratis Zwiedzanie Fortu IV z przewodnikiem dla grupy do 10 osób 43 zł + koszt pochodni, dla grupy do 45 osób 74 zł + koszt pochodni z przewodnikiem w stroju historycznym - mundurze żołnierza pruskiego dla grupy do 45 osób – 123 zł + koszt pochodni Zwiedzanie z duchami dla grupy do 30 osób (dorośli) lub grupy do 45 osób (dzieci i młodzież) – 550 zł Zwiedzanie w języku obcym - koszt podwójny: grupy do 10 osób – 86 zł, z przewodnikiem – 148 zł, z przewodnikiem w mundurze -246 zł Do kosztu przewodnika doliczany jest koszt biletów wstępu (dla grup, które nie nocują w Forcie IV)

FUNDACJA TERAPII TANGIEM COTANGO www.cotango.pl, tel. 604-219-184 Zapraszamy do tanga Lekcje otwarte, warsztaty, kursy, to spotkania z tangiem dla tych, którzy marzą o tangu, których tango zafascynowało, ale także tych, którzy się nie zetknęli z tangiem i będzie to ich pierwsze spotkanie. Zgłoszenia poprzez stronę www.cotango.pl lub na e-mail: kursy@cotango.pl. Zapraszamy do współpracy instytucje, osoby fizyczne oraz placówki kultury. Regularne praktyki: czwartki, godz. 19.30-21.30 Miejsce: Dom Muz, ul. Okólna 169

DOM LEGEND TORUŃSKICH ul. Szeroka 35, tel. 56 621-07-14, www.domlegend.pl Muzeum i teatr w jednym. Autorski scenariusz interaktywnego pokazu pozwoli przenieść się w czasie i zasmakować przygód w dawnym Toruniu. Staniecie się bohaterami sześciu najsłynniejszych opowieści. Poczujecie losy królów, rycerzy, rzezimieszków, flisaków na własnej skórze. Utalentowani bajarze nie tylko zaczarują Was słowem, ale i zaproszą do licznych scen, zadań i wyzwań. Czynne w godz. 10.00-18.00. Pokazy rozpoczynają się o pełnych godzinach, ostatni o 17.00. Zapraszamy grupy liczące od 5 do 50 osób. Bilety dla dzieci od lat 3: 10 zł, dla dorosłych: 14 zł, dla dzieci niepełnosprawnych: 1 zł, dla dorosłych niepełnosprawnych: 10 zł. Pokaz trwa ok. 45 minut.

TORUŃSKA PIERNIKARNIA MISTRZA BOGUMIŁA ul. Królowej Jadwigi 24 tel. 56 678-18-00, 725-011-050 www.piernikarniatorun.pl Miejsce, w którym odbywają się warsztaty wyrobu pierników pamiątkowych, w którym barwnej historii pierników towarzyszy aromat przypraw korzennych, blask świec i muzyka średniowiecza. W oryginalnych wnętrzach organizujemy również urodzinki pachnące piernikami, a dla dorosłych piernikowe biesiady i spotkania integracyjne.

DZIEŃ PO DNIU

WRZESIEŃ 2019

3.09. (wtorek) g odz. 8.15 B ieganie z aparatem – jestem na TAK, D om Muz, ul. Podmurna g oja przygoda w Muzeum, wystawa do 3.11., R atusz Staromiejski odz. 10.00 M

4.09. (środa) g ieczory rękodzieła, także 18.09., D om Muz, ul. Podmurna odz. 17.00 W

5.09. (czwartek) g uzeum Etnograficzne odz. 10.00 E tnowyprawka Malucha, także 6.09., M g BRAZowo Rzecz Ujmując: Władysław Hasior, R atusz Staromiejski odz. 16.00 O g prowadzanie z przewodnikiem po aktualnych wystawach, C SW odz. 16.30 O g siążnica odz. 17.00 K olorowe Impresje: Ponadczasowe Barwy, do 24.09., K Kopernikańska, Filia nr 1, ul. Jęczmienna 23 g ejściówka odz. 18.00 F otograficzne pogaduchy, W

6.09. (piątek) g odz. 12.00 F estiwal Sztuki na Bilbordach Art Moves, p l. Rapackiego g odz. 18.00 I talo Disco – spektakl muzyczny, D wór Artusa g odz. 18.00 1 1. Triennale Małych Form Malarskich, do 3.11., Ryszard Gieryszewski - Właściwy wybór, Jerzy Grochocki - Linie Czterowymiarowych Pojęć, Paulina Broma - Spacer ze ścianą, do 6.10., G aleria Wozownia g ała Galeria ZPAF odz. 18.00 F otografia „autor anonimowy”, do 30.09., M g odz. 20.30 Festiwal Teatrów Ulicznych: ITAN: Kot w Butach, Rynek Staromiejski X III Ogólnopolskie Plenerowe Spotkania Fotografików – Transylwania 2019, do 8.10. , Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka, filia na ul. Kościuszki

7.09. (sobota) g odz. 9.15 S pacery Tematyczne: Walka i okupacja w Toruniu, C SW g uzeum Etnograficzne odz. 10.00-14.00 J armark żywności ekologicznej, M g arodowe czytanie: Katarynka, K siążnica, Filia nr 16, ul. Raszei odz. 10.00 N g ielkie Śniadanie nad Wisłą, n adwiślańskie tereny parku odz. 10.00-13.00 W na Bydgoskim Przedmieściu g odz. 10.00-16.00 R odzinny piknik historyczno-wojskowy, F ort IV g odz. 11.00-21.00 X II Toruńskie Medievalia, Z amek Krzyżacki g ruk-Fest 2019, M uzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa odz. 11.00-13.30 D g odz. 12.00 Moder(nizm) Talking. Miejska gra mobilna, start: przed Urzędem Marszałkowskim g odz. 12.00-14.00 Narodowe Czytanie: nowele polskie, dziedziniec Ratusza Staromiejskiego g odz. 15.00 Jak panowie Durek, Zelek i Ulatowski na Bydgoskim Przedmieściu działali, K siążnica Kopernikańska, ul. Słowackiego g odz. 18.00-22.00 I II Toruńska Noc Muzealna, R atusz Staromiejski, Muzeum Historii Torunia g odz. 18.00 Finał Festiwalu „Nova Muzyka i Architektura”: Brawo Broadway, Hurra Hollywood!, J ordanki g odz. 19.00 L os Colores Del Flamenco – Danza del Fuego, D wór Artusa g odz. 20.00 F estiwal Teatrów Ulicznych: Cyrkowa Events, R ynek Staromiejski g odz. 20.30 Z wiedzanie zamku nocą, także 28.09., Z amek Krzyżacki

8.09. (niedziela) g magicznej krainie – bajka improwizowana, D wór Artusa odz. 16.00 W

9.09. (poniedziałek) g siążni odz. 17.00 F otografia muzyczna Wojciecha Zillmanna, do 30.09., K ca Kopernikańska, Filia nr 16, ul. Raszei g odz. 18.00 Podgórz sprzed lat: Nowe historie starych kin w Podgórzu, Książnica Kopernikańska, Filia nr 4, ul. Poznańska g odz. 19.00 L 36 Festival: Wayne Hussey, Ashton Nyte, Half Light, Eklektik, HRP Pamela K iermasz taniej książki, do 14.09.,Książnica, Filia nr 16, ul. Raszei

11.09. (środa) g odz. 12.00 K ino dla seniora, C SW g siążnica, Filia nr 16, ul. Raszei odz. 17.00 T eatrzyk Kamishibai, K g odz. 18.00 T oruń Miasto Zabytków: Opus temporis – aneks. Toruńskiej Katedry historia najnowsza, K siążnica Kopernikańska, ul. Słowackiego g irtuozi Klasyki – koncert, D wór Artusa odz. 18.00 W g odz. 18.00 Spotkanie autorskie z Sylwią Dullin, Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej

12.09. (czwartek) godz. 17.00 Władysław Kozioł - wystawa jubileuszowa i benefis z okazji

90. urodzin artysty, do 5.10., G aleria ZPAP aleria Omega godz. 18.00 R OK – Refleksja o Kapelańskim, do 25.09., G g odz. 19.30 P lease, stand up tour 2019, J ordanki g odz. 19.30 5 . Festiwal NADA, do 14.09., T eatr Horzycy, Tumult, Klub NRD

13.09. (piątek) g odz. 18.00 Z dzisław Mackiewicz - Idea – Pamięć Kuba, do 11.10., D om Muz, ul. Podmurna g ejściówka odz. 18.00 F otografie Zbigniewa Furmana - Męskie rozmowy, W godz. 19.00 K atarzyna Ewa Legendź - Szajs. The Gentle Art of Death Cleaning, do 13.10., C SW godz. 19.00 Człowiek w centrum uwagi - o mistrzach malarstwa renesansowego, G aleria Omega g odz. 19.00 Impresaryjny Teatr Muzyczny - Dymny: Siedem bestii moich – premiera, K lub Od Nowa g odz. 19.00 I nauguracja 41. sezonu Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej, Jordanki M aleria i Ośrodek Pla alarstwo Petra i Arkadija Martyniuków, do 10.10., G stycznej Twórczości Dziecka 1 0. Festiwal Copernicon, do 15.09., C ollegium Maximum, Collegium Minus, Wydział Matematyki i Informatyki UMK i in.

14.09. (sobota) g odz. 10.00 Spacery Tematyczne: Śladami żydowskich mieszkańców Torunia, C SW godz. 11.00 P ożegnanie lata..., D om Muz, ul. Poznańska godz. 20.00 T eatr Historyczny - Zemsta braci zakonnych, Z amek Krzyżacki

16.09. (poniedziałek) g cho Prezesa, J ordanki odz. 17.00, 19.00 U g rzosowe warsztaty..., D om Muz, ul. Poznańska odz. 17.45 W godz. 19.00 HRPP Festival: Bartosz Wójcik & Liam MacMhurri, Zagadka, Apostolis Anthimos Quartet, H RP Pamela

17.09. (wtorek) g odz. 16.30 Z wiedzanie D woru Artusa g odz. 18.00 S potkanie z fotografem Maciejem Moskwą, Z amek Krzyżacki

18.09. (środa) godz. 18.15 S potkanie psychoanalizy z picturebookiem, CSW

19.09. (czwartek) godz. 10.00 P race Małgorzaty Zamorowskiej i Arkadiusza Wasilewskiego, do 8.11., O środek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych BRAZowo Rzecz Ujmując: Kantor, R atusz Staromiejski godz. 16.00 O KKF„Szpulka” – „The 34th”, D wór Artusa godz. 18.30 D g lub Seniora odz. 16.00 R ozpoczęcie sezonu kulturalno-oświatowego, K „Zacisze”

20.09. (piątek) godz. 11.00 i 13.00 Przedstawienia Fundacji Dorotkowo, także 21.09., Dom Muz, ul. Podmurna g man – nowoczesność w cieniu tradycji, do 17.11., M uzeum odz. 17.00 O Podróżników g uzyka w Ciemności – Michał Zator, D wór Artusa odz. 19.00 M g alarstwo Anny Siemińskiej, wystawa do 31.10., R estauracja G132 odz. 19.00 M g azolewski & Porter, J ordanki odz. 20.00 M

21.09. (sobota) g tadion odz. 9.00-14.00 Zdrowo i Wesoło - turniej sportowo-integracyjny, S MOSIR, ul. Bema g odz. 11.00-14.00 Toruńskie eliminacje do mistrzostw Polski w grę Sabotażysta, K siążnica Kopernikańska, ul. Słowackiego g iniaturowe ogródki – warsztaty, D om Muz, ul. Okólna odz. 11.00-13.00 M g odz. 12.00 S pacery Tematyczne: Śladami artystów, C SW g odz. 16.00 S pacer po Bydgoskim Przedmieściu i premiera aplikacji, s tart pod głównym wejściem do Teatru Horzycy g odz. 18.00 Komturiada II – IV Potyczki Rycerskie Rodzin, Zamek Krzyżacki g odz. 18.00 P okazy etiud Przedszkola Wajdy, C SW g odz. 19.00 A nother Pink Floyd - the Wall, J ordanki K ino Dzieci 2019, także 22.09 i 28-29.09., C SW

22.09. (niedziela) g odz. 15.00 C zytanie. Dramat, T eatr im. Wilama Horzycy g odz. 17.00 F estiwal Cichej Muzyki: Gomółka i reszta świata, R atusz Staromiejski g odz. 17.00 S pektakl Demakijaż 1, L izard King Toruń g ysocki, Okudżawa – Piramidy, D wór Artusa odz. 18.00 W g odz. 18.00, 20.00 K ino Jazz. Wieczór z dokumentami o jazzie, C SW g odz. 18.00 P iazzola/Czajkowski, koncert TOS, J ordanki

23.09. (poniedziałek) g odz. 10.00 Z Irlandii na Islandię – Prelekcja Edwarda Świtalskiego, Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych g RP Pamela odz. 19.00 S mogs, Chelsea - koncert, H

24.09. (wtorek) godz. 18.00 P odgórz koło Torunia: Pocztówki z kolekcji Pawła Żuchowskie-

go, K siążnic, ul. Słowackiego 8, także 25.09. Filia nr 4, ul. Poznańska 52 godz. 18.00 Dokument „Wojna Gwiazd”, reż. Radosław Salamończyk, C SW g odz. 18.30 A D-renalina – czyli reklamy budzące emocje, D wór Artusa

25.09. (środa) g odz. 15.30 K reatywnie w świetlicy, D om Muz, ul. Okólna g Pierwszym Rzędzie, W OAK odz. 18.00 W g odz. 18.00 XIV Anielskie Spotkania, do 30.09., MDK, Zamek Krzyżacki, Galeria Omega, Dwór Artusa, Dom Harcerza

26.09. (czwartek) g odz. 11.00 S port polski na dawnej fotografii w 3D, do 28.09., C SW zień na plus - Spotkanie organizacyjne, C SW godz. 12.00 D g uzeum Etnograficzne odz. 12.00 S zlakami i bezdrożami Polesia, M g lub Seniora „Zacisze” odz. 16.00 S potkanie biesiadne, K g rupa Fotograficzna Stara Remiza, D om Muz, ul. Podmurna odz. 18.00 G g odz. 18.30 S ztuka w Artusie, D wór Artusa g odz. 20.00 T ribute to The Rolling Stones, L izard King Toruń 7 . Festiwal Sztuki Faktu, do 28.09.

27.09. (piątek) g odz. 10.00-18.00 Dożynki na zamku – jarmark, do 29.09., Zamek Krzyżacki g arsztaty dla twórczych seniorów, do 29.09, W OAK odz.10.00 W g aleria Wozownia odz. 11.00-18.00 6 0+kultura, do 29.09., G g odz. 17.30 S pacery Tematyczne: Secesyjne piękno miasta, C SW g odz. 18.00-24.00 T oruńska Noc Naukowców, C N Młyn Wiedzy g odz. 18.00-20.00 Dni Dziedzictwa Narodowego: Święto zamku i ulicy Przedzamcze, także 28.09., Z amek Krzyżacki i ul. Przedzamcze

28.09. (sobota) g yprawa w głąb sztuki, C SW odz. 12.00 W g akujemy marki – warsztaty rodzinne., G aleria Wozownia odz. 12.00 H g odz. 14.00-18.00 Sobota w bibliotece dla toruńskich seniorów, Książnica Kopernikańska, ul. Słowackiego g odz. 15.00 R odzinne warsztaty kulinarne, D om Muz, ul. Poznańska g aleria Omega odz. 16.00 P rowincja Sakralnie, wystawa do 15.10., G g odz. 17.00 Widowisko obrzędowe o dawnym weselu na Ziemi Chełmińskiej, Muzeum Etnograficzne g odz. 19.00 A ntygona w Nowym Jorku – premiera, T eatr im. Wilama Horzycy g odz. 20.00 Festiwal Musica Vera: Inauguracja - Mieczysław Szcześniak & Gospel Joy, k ościół Niepokalanego Poczęcia NMP na Stawkach

29.09. (niedziela) g prowadzanie po aktualnych wystawach., G aleria Wozownia odz. 12.00 O g uzeum Etnograficzne odz. 12.00 E tnoigraszki: Czytanki pani Janki, M

30.09. (poniedziałek) g RP Pamela odz. 19.00 S pektakl muzyczny: Sufit i podłoga, H

Plastycy Torunia

Od linii do konturu Lwowianin Tymon Niesiołowski swoje życie związał z czterema miastami:

Krakowem (1900-1904), Zakopanem (1905-1926), Wilnem (1926-1945) i Toruniem (1945-1965).

Jako student krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych niezwykle cenił sobie rady dotyczące dekoracyjności w obrazie Stanisława Wyspiańskiego, którego twórczością inspirował się przez pierwsze lata. Władysław Ślewiński pomógł mu nie tylko ułożyć farby na palecie, lecz także wskazał na twórczość Paula Gauguina. Jednak wpływ na najistotniejsze zmiany w twórczości młodego Niesiołowskiego miał kilkumiesięczny pobyt w Paryżu w 1912 r. Zafascynował się wtedy obrazami Puvisa de Chavannesa oraz Renoira. Rok 1926 przyniósł w życiu Niesiołowskiego wiele zmian. Nie tylko przeprowadził się do Wilna, lecz także ożenił się z Heleną Wapińską. O tym drugim fakcie pisał: „Gdy Piłsudski zdobywał Belweder, ja po przewrocie majowym dobrowolnie […] przyrzekałem wierność mojej żonie. Na świadka mojego przewrotu życiowego poprosiłem Staffa”. W tym samym roku miała miejsce wystawa w Toruniu, zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych. Eksponowano

KONKURS

Proszę podać tytuły dwóch obrazów Tymona Niesiołowskiego, eksponowanych w Ratuszu Staromiejskim w Galerii na 2 piętrze. Z rozwiązaniem prosimy dzwonić do nas 13 września o godz. 11.00 pod nr tel. 56 611-86-82. Pierwsza osoba, która się dodzwoni, otrzyma ufundowaną przez Muzeum Okręgowe publikację „Tymon Niesiołowski”, red. Agata Rissmann, katalog wystawy Muzeum Okręgowego w Toruniu, oraz gadżety promocyjne miasta.

Dziewczynka w różowej sukni, 1907–1910, fot. Krzysztof Deczyński

na niej ponad trzydzieści obrazów i akwarel. W pierwszym dniu zwiedziło ją paręset osób. Eugeniusz Przybył pisał, że malarz „nałogowo upija się światłem” i że bliski jest Botticellemu. Artysta miał też plany przyozdobienia jednej z sal Dworu Artusa malowidłami o treści związanej z Toruniem. W naszym mieście był gościem Kazimiery Żuławskiej w pensjonacie Zofijówka.

Po osiedleniu się w Wilnie początkowo był kierownikiem Kursów Dokształcających dla Rzemieślników, następnie od 1928 r. kierownikiem Szkoły Przemysłu Artystycznego i wykładowcą Wydziału Sztuk Pięknych USB. Na lata 20 i 30. XX w. przypada dojrzała twórczość Niesiołowskiego, wg którego „zadaniem obrazu jest dawać uczucie spokoju w oderwaniu od codziennej rzeczywistości, dlatego prostota układu i wyraźny światłocień powinny być głównym celem”. W 1945 r. w ramach repatriacji malarz zamieszkał w Toruniu, gdzie organizował Wydział Sztuk Pięknych UMK i do 1960 r. kierował Katedrą Malarstwa Sztalugowego. W obejmującym 20 ostatnich lat życia okresie toruńskim jego twórczość obfituje w liczne martwe natury, portrety, akty oraz obrazy o tematyce cyrkowej. Oprócz Wydziału Sztuk Pięknych, ulicy Mickiewicza, gdzie mieszkał, można było spotkać Niesiołowskiego także w restauracji „Pod Gołębiem” przy ul. Szerokiej 37, gdzie miał zarezerwowany stolik i chętnie rozmawiał z Eugeniuszem Przybyłem. Tymon Niesiołowski początkowo tworzył kompozycje o wysublimowanej, wijącej się, miękkiej linii. Po wieloletnich poszukiwaniach wrócił do linii, a właściwie do konturu, który stracił już swoją miękkość, zyskał jednak niemal naczelną pozycję w budowie obrazu. Artysta mówił, że po wielu latach wrócili do niego cyrkowcy, z którymi zaprzyjaźnił się jeszcze we Lwowie. Wróciła też w nieco innej formie linia... Anna Kroplewska-Gajewska kustosz Muzeum Okręgowego w Toruniu

Odpowiedź na pytanie z ubiegłego miesiąca: Eksponowany w Ratuszu Staromiejskim obraz Bronisława Jamontta nosi tytuł „Uliczka żydowska w Wilnie” i powstał w 1934 r. Uwaga! Informujemy, że osoby, które zwyciężyły w naszym konkursie, mogą wziąć w nim ponownie udział najszybciej po upływie 3 miesięcy.

9/WRZESIEŃ/2019

W salach wystawowych

Blisko sztuki Malarstwo w miniaturze, obiekty przestrzenne, grafika, podsumowanie projektów performatywnych, a także monograficzna prezentacja toruńskiego twórcy – to propozycje na wrzesień przygotowane w salach wystawienniczych pokazujących najnowszą sztukę – CSW i Galerii Wozownia. Co trzy lata Galeria Wozownia zachęca do podejścia bliżej do dzieł sztuki, gdyż są one tak niewielkich rozmiarów, że dostrzeżenie wszystkich szczegółów wymaga zmniejszenia dystansu. Wystawa 11. Triennale Małych Form Malarskich otwarta zostanie 6 września. To plon konkursu, do którego galeria zaprosiła artystów z całej Polski, w szczególności absolwentów i studentów wyższych uczelni artystycznych. Wystawa będzie zatem okazją m.in. do obserwacji tego, co proponuje w sztuce młode pokolenie twórców. Regulamin dawał uczestnikom dowolność w wyborze tematyki i techniki prac. Jedynym kryterium formalnym było ograniczenie rozmiaru dzieła do 600 cm². Na zaproszenie Wozowni odpowiedziało 580 autorów, którzy nadesłali 1497 prac. Do wystawy pokonkursowej jury zdecydowało się zakwalifikować 302 prace 165 artystów, z pewnością więc odbiorcy obcować będą z wielką różnorodnością postaw. „Ograniczenie formatowe stawia przed artystami zadanie poszukania nowych rozwiązań malarskich oraz stworzenia dzieła skondensowanego i treściwego. Każda edycja konkursu dostarcza szeregu prac niekonwencjonalnych, zrealizowanych z pomysłem, wywołujących żywą reakcję. Mały format, sprzyjający refleksji i metaforze, to doskonałe pole do eksperymentu” – podkreśla kuratorka triennale Joanna Gwiazda. Laureatką I nagrody jest Ewa Kozera za pracę „Polin 1”. Drugie miejsce w konkursie przypadło Igorowi Przybylskiemu za „Humenne”, trzecie 9/WRZESIEŃ/2019

Ewa Kozera, Polin 1

zaś Celinie Kanunnikavej za „Spotkanie” z cyklu „Nostalgia”. Nagrodę dla najlepszej pracy studenckiej odbierze Nikola Strenger. Ekspozycję oglądać będzie można do 3 listopada.

W salach wystawowych

Twórcze półwiecze

Jerzy Brzuskiewicz, praca z cyklu Black Box, asamblaż

Przez pokolenia Otwarcie wystawy triennale nie będzie jedynym wernisażem 6 września w Wozowni. Tego dnia zainaugurowane tam zostaną jeszcze trzy ekspozycje, będące prezentacjami dorobku przedstawicieli różnych pokoleń. „Spacer ze ścianą / Walk with Wall” Pauliny Bromy jest podsumowaniem kilkumiesięcznego projektu performatywnego artystki, prowadzonego w Toruniu i Bydgoszczy. Za pracę „#Ściana” Paulina Broma – absolwentka edukacji artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych UMK, w 2018 roku otrzymała dyplom z wyróżnieniem oraz medal im. Janusza Boguckiego. Na lata 60. przypada początek twórczości Jerzego Grochockiego, absolwenta Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej oraz stołecznej ASP. Na wystawę „Linie Czterowymiarowych Pojęć” złożą się obiekty przestrzenne, malarskie i reliefowe oraz geometryczne kompozycje, odwołujące się do konstruktywizmu, minimalizmu i sztuki konkretnej. Absolwentem warszawskiej ASP jest również Ryszard Gieryszewski. Wystawa „Właściwy wybór” zgromadzi prace graficzne artysty z ostatnich 30 lat. Jego linoryty i drzeworyty łączą abstrakcję geometryczną i organiczną ze światłem i barwą. Te trzy wystawy oglądać można do 6 października.

Centrum Sztuki Współczesnej pożegnało w ubiegłym miesiącu wystawę jednej z najważniejszych postaci światowej sztuki, a w to miejsce proponuje przekrojową prezentację dorobku artysty, który niemal całe życie związał z Toruniem. Wybór prac z pięćdziesięciu lat twórczości Jerzego Brzuskiewicza zobaczymy na wystawie „Boxer – układy odniesienia”. Artysta przez lata tworzył prace malarskie, rysunkowe, mozaiki, zajmował się architekturą wnętrz i grafiką projektową. Pierwszy okres twórczości obejmuje malarstwo inspirowane Cezannem i miniaturami indyjskimi oraz rysunki. Później następuje okres konceptualny i neodadaistyczny. Najbardziej charakterystyczne dla Jerzego Brzuskiewicza są jednak prace z cyklu „Black box”. W czarnych skrzynkach artysta tworzy kolaże złożone z przeróżnych elementów: przedmiotów znalezionych na ulicy, muszelek, kamieni, a nawet fragmentów wcześniejszych prac. Jak piszą organizatorzy „wystawa będzie próbą uporządkowania i często odtworzenia zapomnianych aspektów twórczości artysty”. Ekspozycję uzupełni rekonstrukcja pracowni oraz filmy z wywiadami z twórcą. Jerzy Brzuskiewicz w latach 1964-70 studiował na gdańskiej ASP, ale całe zawodowe życie związany jest z Toruniem. Ma na koncie kilkadziesiąt wystaw indywidualnych w kraju i za granicą oraz szereg prezentacji zbiorowych. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków, przez lata we władzach organizacji, był też prezesem toruńskiego oddziału związku. Niektóre jego poczynania w czasie pełnienia tej ostatniej funkcji budziły sprzeciw części lokalnego środowiska. Jerzy Brzuskiewicz był wraz z Markiem Żydowiczem wielkim orędownikiem powstania w Toruniu Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu”, w którym od 30 sierpnia do 6 października oglądać można jego prace. (mak) 9/WRZESIEŃ/2019

W salach wystawowych

Pasjonaci przeszłości Do historii sięgamy między innymi po to, by lepiej zrozumieć naszą współczesność, a co za tym idzie samych siebie. Ważną rolę w pokazywaniu złożoności i bogactwa rzeczywistości pełnią placówki muzealne. W ich murach można przeżyć niezapomniane przygody z przeszłością. Niebezpieczeństwo uczestnictwa w nich jest jedno: zarażenie nieuleczalnym wirusem ciekawości świata.

Muzea, w których w filcowych kapciach przechodzi się od jednego zakurzonego eksponatu do następnego, to już przeszłość. Dziś to miejsca aktywnego spędzania czasu, w których można mieć wręcz namacalny kontakt z przeszłością. Nic dziwnego, że takie placówki przyciągają młodych ludzi. Od 3 września do 3 listopada w Ratuszu Staromiejskim oglądać będzie można wystawę, stanowiącą plon 41. Międzynarodowych Spotkań Artystycznych dla Dzieci i Młodzieży „Moja Przygoda w Muzeum”. „Głównym celem projektu jest uwrażliwianie młodych artystów na skarby dziedzictwa kulturowego – eksponaty muzealne, zabytkowe budynki, dzieła sztuki - oraz zachęcanie do rozwijania talentów artystycznych i wyrażania własnych przeżyć poprzez aktywność twórczą” – piszą organizatorzy. Kilku i kilkunastoletni artyści w swoich wizjach plastycznych zawarli to, co podczas wizyty w muzeach najmocniej na nich podziałało. Na etapie regionalnym, zorganizowanym w kilkunastu placówkach w Polsce, powstało aż 8 tys. prac. Na finał do 9/WRZESIEŃ/2019

Na konkurs nadeszło ponad tysiąc prac z Polski i zagranicy, fot. Wojtek Szabelski

Torunia nadeszło 1030 prac ze 190 instytucji, nie tylko z Polski, ale także z Serbii, Czech i Chin. Spośród tej obfitości 180 dzieł zakwalifikowano na wystawę, a jury przyznało 19 równorzędnych nagród. Swoje laury może również przyznać publiczność. Od 10 września do 6 października będzie trwał plebiscyt. Głosować można zarówno podczas odwiedzania ekspozycji oraz drogą internetową, na www.muzeum.torun.pl. W ten sposób zostaną wyłonieni zwycięzcy w poszczególnych kategoriach wiekowych.

Z dziecięcej fascynacji Być może ktoś z młodych uczestników konkursu na tyle zainspiruje się wizytą w muzeum, że kiedyś sam będzie chciał badać przeszłość. Dla Doroty Chojnowskiej, antropolożki kultury, dziennikarki

W salach wystawowych

Polesie sprzed wieku

Łódź rybacka, Bereżce, 1936 r., fot. H. Poddębski.

i podróżniczki, impulsem było zobaczone w dzieciństwie zdjęcie Hagia Sophia z podpisem, że to jeden z cudów architektury. Przez lata dążyła do spełnienia marzenia, by ten zabytek zobaczyć na własne oczy. I tak zaczęła się jej pasja podróżnicza, której efektem jest blog alepieknyswiat.pl oraz współpraca z magazynem „Kontynenty”, „National Geographic” oraz czołowymi stacjami telewizyjnymi i radiowymi. 20 września w Muzeum Podróżników otwarta zostanie wystawa zdjęć Doroty Chojnowskiej „Oman – nowoczesność w cieniu tradycji”, ukazująca zmiany obyczajowe, także związane z sytuacją kobiet w tym arabskim kraju. Ekspozycja czynna będzie do 17 listopada. Warto wspomnieć, że Muzeum Okręgowe, w związku z obchodami 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej, zaprasza również na trzecią w tym roku Noc Muzealną. 7 września w godz. 18.00-22.00 bezpłatnie będzie można wejść do Ratusza Staromiejskiego oraz Muzeum Historii Torunia. Jak zawsze przygotowano również okolicznościowe prelekcje i pokazy. W promocyjnej cenie będzie można także wejść na wieżę Ratusza Staromiejskiego.

Z Muzeum Okręgowego przenieśmy się do Muzeum Etnograficznego, gdzie można poznać pięknie zilustrowany skrawek rodzimej historii. Do końca października czynna jest tam wystawa „Polesie w fotografii z lat 20. i 30. XX wieku. Kontrasty, głębie, powiększenia”. Położenie tego regionu na peryferiach Polski, tuż przy granicy z Rosją, a także szczególne warunki geograficzne – obfitość lasów, bagien oraz niewielkie obszary nadające się pod uprawę – to najważniejsze cechy charakterystyczne Polesia. Nie mniej ważną jest struktura ówczesnego społeczeństwa. „Ponad 60 procent ludności stanowili tu Poleszucy, tzw. „tutejsi”, nie identyfikujący się z mieszkającymi obok Białorusinami i Ukraińcami wyznania prawosławnego ani z polską ludnością katolicką. W nielicznych i niewielkich na ogół miastach przeważali Żydzi i Polacy. (…) Ten pełen barw i kontrastów region wzbudzał ogromne zainteresowanie naukowców, artystów, turystów i fotografów” – pisze kurator ekspozycji Artur Trapszyc. Właśnie tę różnorodność regionu pokazują zdjęcia na toruńskiej wystawie, na której wyodrębniono takie tematy, jak: krajobraz, wieś, miasto i dwór. Autorami fotografii są wybitni twórcy z tamtego okresu: Jan Bułhak, Stanisław Bochnig, Zofia Chomętowska, Adam Skoczycki, Stefan Plater-Zyberk, Henryk Poddębski i Włodzimierz Puchalski, a także etnografowie prowadzący badania w tym regionie oraz regionalni fotografowie. Suplementem do ekspozycji są współczesne zdjęcia wielkiego miłośnika Polesia Bogdana Przystupy. Ich obecność pozwala dostrzec zmiany, jakie przez lata dokonały się w tym regionie, ale też docenić jego nieprzemijające piękno. (mak)

9/WRZESIEŃ/2019

Kulturalne lato w obiektywie

Wakacje wszędzie, ale nie w kulturze – tak po raz kolejny można podsumować to, co działo się przez ponad dwa letnie miesiące w Toruniu. Co tu dużo mówić – niech wszystko opowiedzą obrazy.

1. Skyway - Waterconcept, Art4Media z Polski – instalacja „Chinatown” Fot. Wojtek Szabelski

2. Festiwal Teatrów Ulicznych - Voala Company z Hiszpanii, spektakl „Voala Station” Fot. Sławomir Kowalski, SK-Foto 3. Międzynarodowy Konkurs i Festiwal Chóralny „Per Musicam Ad Astra” Fot. Wojtek Szabelski

9/WRZESIEŃ/2019

4. Festiwal Nova Muzyka i Architektura, koncert otwarcia „Muzyczne kręgi filmu i tańca”: Marek Napiórkowski i Artur Lesicki z Toruńską Orkiestrą Symfoniczną Fot. Wojtek Szabelski 5. Harmonica Bridge - Marco Pandolfi z Włoch, Fot. Zbigniew Przybysz 6. Festiwal Pod Gwiazdami - Julia Pietrucha Fot. Dwór Artusa 7. Song of Songs – Natalia Niemen Fot. Sławomir Kowalski, SK-Foto 8. Festiwal Wisły Fot. Wojtek Szabelski

9/WRZESIEŃ/2019

Rozmowa miesiąca

Daleko poza sztukę Wywiad ze znakomitą aktorką KRYSTYNĄ JANDĄ. Artystka gościła w Toruniu na zaproszenie Centrum Kultury „Dwór Artusa” z monodramem „Danuta W.” Pokazano go w ramach letniego Festiwalu pod Gwiazdami.

Głosem pokolenia stała się Pani już od pierwszych ról filmowych. Czy grając u Wajdy w „Człowieku z marmuru”, miała Pani od razu świadomość, że takim głosem może się stać, czy ta świadomość przyszła z czasem? Nie, to trwało. Najpierw była nauka wszystkiego, także języka porozumiewania się z publicznością, nauka współpracy z reżyserem, w grupie. Miałam dużo szczęścia zawodowego, mądrych nauczycieli, ale ten pierwszy etap trwał około 10 lat. Na ile to, jaka jest Agnieszka, wynikało z Pani pomysłu na nią, a na ile była ona jednak zgodna z wizją reżysera?

W jednym z ostatnich wpisów w „Dzienniku” pisze Pani o wakacyjnych ucieczkach w głuszę, odwiedzinach u przyjaciół i wspólnym milczeniu. Pani życie zawodowe kojarzy się w dużej mierze ze słowem, o wielu Pani rolach mówi się, że były głosem pokolenia. W jakich okolicznościach zatem wybiera Pani milczenie? Każdy czas w życiu ma swoje należne mu tempo i wyraz. Mam 67 lat, lubię mieć tyle lat i lubię siebie w tym wieku, lubię u siebie ten czas. Ale też cisza, asertywność, potrzeba obrony własnego terytorium i życie na moich warunkach są mi teraz niezbędne. Wybieram ciszę, kiedy jej potrzebuję i robię to bez wahania. Uwielbiam osoby, z którymi mogę milczeć, a mimo to rozumieć się w każdej sprawie. Tacy przyjaciele to dorobek życiowy. Najcenniejszy. Jakie dla Pani cisza/milczenie ma znaczenie w budowaniu roli? Ogromne, coraz więcej czasu potrzebuję na samotność i ciszę przy pracy nad czymkolwiek. Konsultacje nie są mi już bardzo potrzebne. Jeśli potrzebna mi wiedza, muzyka, realia, fakty historyczne czy cokolwiek jeszcze, zdobywam to najszybciej jak można i znów zostaję z tym sama. Spotkanie z publicznością w każdej nowej roli ma dla mnie teraz dużo większe znaczenie niż dawniej. Biorę za nie pełną odpowiedzialność, a widzowie, mam wrażenie, oczekują ode mnie cudów. No cóż, gram każdego wieczora najlepiej jak umiem. Staram się, żeby to, co gram, nie było miałkie i przypadkowe. 9/WRZESIEŃ/2019

Andrzej Wajda wziął mnie taką, jaką byłam. Potem nastąpiło zyskiwanie świadomości, z kim pracuję, nad czym, jakie to ma znaczenie. Wtedy pojawił się lęk, żeby sprostać zadaniom, jakie przede mną postawiono. Moją drugą rolą filmową była Elżbieta w „Granicy” Nałkowskiej u Jana Rybkowskiego. Trudno o większą odległość i różnorodność. „Człowieka z żelaza” od „Człowieka z marmuru” dzieli pięć lat. To lata burzliwe w historii Polski, ale też lata zdobywania przez Panią ważnych zawodowych doświadczeń. Jak Pani podchodziła do ponownego wejścia w rolę Agnieszki. Czy inaczej niż za pierwszym razem? Byłam już przy „Człowieku z żelaza” kimś innym. Nauczyłam się i zrozumiałam naprawdę dużo. Przede wszystkim zrozumiałam, w jakim kraju żyję. Zrozumiałam to, można powiedzieć, „do bólu” i zyskałam pewność, że nie jest mi to obojętne. Skoro jesteśmy przy rolach pokoleniowych, nie sposób nie wspomnieć także o Toni z „Przesłuchania”, za którą dostała Pani Złotą Palmę w Cannes. Wcześniej jednak przez komunistyczne władze za udział w tym filmie Pani i wielu członków ekipy było represjonowanych. Dla Pani zawsze ten zawód łączył się z pewną misją, z powinnością mówienia o rzeczach ważnych, bez względu na konsekwencje?

Coraz więcej czasu potrzebuję na samotność i ciszę przy pracy nad czymkolwiek. Spotkanie z publicznością w każdej nowej roli ma dla mnie teraz dużo większe znaczenie niż dawniej.

Fot. Adam Kłosiński

O tym mówię. Po pierwsze zrozumiałam, że sztuka może mieć wpływ na ludzi znaczenie daleko przekraczający sztukę. Ryzyko było wliczone w koszty uprawiania zawodu. No, ale „Przesłuchanie” powstało w pierwszym okresie wolności, który się skończył wprowadzeniem stanu wojennego. Na ekranie i scenie stworzyła Pani wiele portretów kobiecych, zwykle mocnych, skomplikowanych. Na ile była to także świadoma chęć przełamania obecnego do pewnego momentu nie tylko w polskim, ale i światowym kinie i teatrze stereotypu kobiety, jako efemerycznej, delikatnej i niezbyt skomplikowanej istoty? Nie wiem, na ile to było świadome i czy w ogóle miało to znamiona buntu, grałam, co czułam, i według tego, co myślałam, w jaki sposób myślałam. A do tego doszedł po prostu dobry dla mnie czas zawodowy.

Taką niezwykle mocną postacią jest Pani ostatnia kreacja Marii Linde w „Słodkim końcu dnia” Jacka Borcucha. Co w postawie tej bohaterki jest Pani szczególnie bliskie (patrząc na tę kreację trudno sobie wyobrazić, że mógłby tę postać zagrać ktoś inny)? Ta rola to wielka dla mnie nagroda i prezent po wielu latach niegrania w filmie. Uczestniczyłam w pracach nad tym filmem od samego początku, rola była pisana dla mnie. Jest mi bliska. Ta kobieta jest mi bliska. Od wielu lat gra Pani dwa monodramy: „Shirley Valentine” i „Białą bluzkę”. Czy przez lata zmieniał się Pani stosunek do tych bohaterek? Role zmieniają się razem ze mną, te kobiety są dziś inne. Słowa i konflikty są te same, ale sposób interpretowania, reagowania na kolejne tematy poruszane w tych rolach się zmienił. Wydaje mi się, że te role są wciąż żywe na szczęście. 9/WRZESIEŃ/2019

Rozmowa miesiąca Do Torunia przyjechała Pani z monodramem „Danuta W.” na podstawie wspomnień Danuty Wałęsowej. Co spowodowało, że postanowiła Pani sięgnąć po tę postać? To była propozycja nie do odrzucenia, ze strony wydawnictwa i samej pani Danuty. Mój warunek był jeden: to ja napiszę adaptację. Zależało mi na „mojej” Danucie W. Wiedziałam od początku, jaka to szansa, jakie wielkie i odpowiedzialne zadanie, bo to tekst i spektakl także o Polsce. Za mną wyświetlany jest dwugodzinny film, złożony z dokumentów, zdjęć, zdarzeń z naszej historii - tej największej. Wszystko to skomponował, zaplanował reżyser Janusz Zaorski. Przeszłam z tym spektaklem wielki szlak bojowy, a dziś mam poczucie, że jestem z nim na pierwszej linii frontu. Tak zmienił się czas i Polska od dnia premiery. Oczywiście aktor profesjonalista zawsze ma jakiś dystans do postaci, którą gra, wiele Pani ról jednak wydaje się niezwykle wyczerpujących psychicznie. Czy były takie postaci, od których trudno było się Pani uwolnić albo takie, które jakoś na Panią wpłynęły? Wpłynęły na mnie chyba wszystkie, inaczej nie może być, to oczywiste, ale uwolnić się mogę od każdej, natychmiast po spektaklu. Jeśli chodzi o psychiczny wysiłek - tak, w trakcie spektaklu i na kilka godzin przed, bo organizm jakby się stroi, nastraja, przygotowuje. Teraz najwięcej kosztują mnie chyba „Zapiski z wygnania”. Improwizowana była scena w telewizji w „Człowieku z marmuru” (na planie którego poznała Pani swojego przyszłego męża Edwarda Kłosińskiego), improwizowany był też Pani monolog w „Tataraku”, którym przejmująco żegna się Pani z mężem. Czy tworzenie sztuki jest także dla Pani rodzajem remedium na trudne sprawy, na rzeczywistość? Nie. Zawód pomaga w przetrwaniu, przejściu trudnych momentów, jak każdemu. Współpracowała Pani z najważniejszymi polskimi reżyserami: Wajdą, Zanussim, Kieślowskim, Bugajskim… Jaki model współpracy jest dla Pani najcenniejszy? Na ile potrzebuje Pani przestrzeni od reżysera, a na ile chce Pani być prowadzona? Jestem chyba partnerem dla reżysera, to określenie byłoby chyba najtrafniejsze. Bardzo lojalnym partnerem. W pewnym momencie sama stanęła Pani po drugiej stronie i zaczęła reżyserować. To była naturalna kontynuacja kariery? Kolejny etap w rozwoju artystycznym? 9/WRZESIEŃ/2019

Tak, trochę to się stało z przypadku, ale potem z prawdziwej potrzeby. Dziś mija ponad 20 lat od kiedy reżyseruję. Od 15 lat, od kiedy mamy fundację, to moja regularna praca i obowiązek. Tworzenie własnego teatru to niesamowite przedsięwzięcie logistyczne. Ja jednak chcę zapytać o kreowanie repertuaru. Na ile propozycje muszą być popularne (komercyjne), by zyskać publiczność, a na ile udaje się przemycać rzeczy ambitne, nowatorskie? Mam poczucie, że wiecznie od 15 lat uprawiam slalom pomiędzy opłacalnością a marzeniami czy ambicjami. Na szczęście opłacalność nie oznacza bylejakości, a coraz częściej jakość. Trudne tematy i ambicje artystyczne nie wykluczają opłacalności. Udaje się nam to łączyć. Utrzymujemy się w 96 procentach z kasy, z biletów. To wyczyn. Ale jednocześnie gramy nieprzytomną ilość spektakli rocznie. W zeszłym roku 950 przedstawień. Do tego nasza letnia scena na ulicy, za darmo dla ludzi, naprawdę ambitna, no i wyjazdy, spektakle grane gościnnie. Prowadzę teatry sama. Nie ma szefa literackiego. To ja wszystko czytam i skierowuję do produkcji. Mamy w tej chwili 60 tytułów w eksploatacji, gra w nich około 350 aktorów z całej Polski. Kieruję się moim długoletnim doświadczeniem i intuicją. Jestem na usługi fundacji bez ograniczeń. Gram w tej chwili w 10 tytułach: „Boska!”, „Shirley Valentine”, „Matki i synowie”, „32 omdlenia“, „Danuta W.”, „Zapiski z wygnania”, „Biała bluzka”, „Weekend z R.”, „Pomoc domowa”, „Maria Callas. Master Class“. Wszystkie one na szczęście zarabiają dla fundacji. Są niestety i takie, do których dokładamy każdego wieczoru, ale to tak cenne spektakle, ważne, dobrze grane, że dokładamy z pełnym poczuciem sensu i misji. Oprócz poważnych, skomplikowanych psychologicznie filmów i spektakli, często sięga Pani jako aktorka i reżyser po komedię. To odskocznia czy wyzwanie? To odpoczynek, przyjemność dla mnie i zarabianie pieniędzy. Jan Kłossowicz w Słowniku Teatru Polskiego pisał o Pani: „zawsze gra podobną, raz stworzoną postać, nadając jej cechy wszystkim swoim rolom”. Zgadza się Pani z tym stwierdzeniem? Nie. Rozmawiała Magdalena Kujawa

CaĹ&#x201A;y program na str. 11

Ikar 9/193/2019

Articles inside

Wywiad z Krystyną Jandą

Festiwal Art Moves

Festiwal NADA