Ikazia Nieuws winter 2019 by Ikazia Ziekenhuis

KWARTAAL MAGAZINE VAN HET IKAZIA ZIEKENHUIS ROTTERDAM

IKAZIA NIEUWS

Gastredactie | ds. Lida Tamminga - geestelijk verzorger Meet & greet met de obstetrieverpleegkundige De dag van internist-oncoloog Martine Thijs-Visser Winter 2019/2020

Voorwoord 01

Voorwoord De zorgsector, en zeker de ziekenhuizen, staan vaak midden in de belangstelling. Vooral de afgelopen maanden, waarbij 20 november, de landelijke actiedag van de zorg, in de media extra aandacht vroeg. Op het moment van dit schrijven lagen de partijen nog behoorlijk uiteen: enerzijds de ziekenhuizen die aangeven niet meer financiële ruimte te hebben en anderzijds de vakbonden die duidelijk meer eisen. Een lastig probleem, waarbij ik hoop dat we ondertussen een goede oplossing hebben gevonden of weten te vinden.

“De onderlinge verbondenheid, oprechte interesse en sfeer onder collega’s zorgen voor juist die unieke werk omgeving van Ikazia”

Wat in ieder geval wordt onderschreven is het feit dat er hard wordt gewerkt, ook in ons ziekenhuis. De betrokkenheid bij onze patiënten is groot en onze medewerkers zijn in staat zijn de kwaliteit en veiligheid van zorg te blijven geven. Bovendien zie ik dat onze mensen trots op Ikazia zijn. De onderlinge verbondenheid, oprechte interesse en sfeer onder collega’s zorgen voor juist die unieke werkomgeving van Ikazia. We realiseren ons heel goed dat de goede, warme en patiëntgerichte zorg waar Ikazia zo om bekend staat alleen kan worden gerealiseerd door die al genoemde betrokkenheid en bevlogenheid van onze zorgverleners. En, ik moet u zeggen, dat waarderen wij en zijn we dankbaar voor. Ook als Ikazia hebben we last van de arbeidsmarktproblematiek. Juist het behouden van onze mensen voor de zorg is van groot belang. Vooral de uitstroom naar buiten de sector moet zoveel mogelijk worden tegengegaan en als Ikazia zijn wij daar voortdurend mee bezig. Des te meer verheugend is de instroom van jonge, nieuwe verpleegkundigen te zien, die een andere dynamiek teweegbrengen. Jonge mensen, die het vak van verpleegkundige gekozen hebben, om aandacht en zorg te verlenen aan mensen die hulp nodig hebben. Deze groep, die de toekomst in de zorg gaat bepalen, moeten we zeker koesteren. De gastredacteur van ons Ikazia nieuws is deze keer onze dominee, mevrouw Tamminga. Het vertaalt zich in de specifieke inhoud van deze uitgave: warme verhalen van en over onze patiënten. Ik wens u weer veel leesplezier toe. U allen goede kerstdagen toewensend, met vriendelijke groet, Mr. R.P.D. Kievit, arts Algemeen directeur

02 Gedicht

Voel je de trilling diep van binnen Voel je de verwachting van de dag In de stilte van de wereld Wordt de vrede weer verwacht Geen oorlog meer maar grootse liefde Geen ruzie meer maar vooral begrip Onenigheid en disbalans Worden door vreugde aangetipt We wachten niet meer op de ander De stappen worden door onszelf gemaakt We reiken elkaar nu de hand Zodat onze harten worden aangeraakt Licht van buiten schijnt naar binnen Geeft ons vertrouwen, hoop en kracht In de stilte van de wereld Wordt de vrede weer verwacht

Inhoudsopgave VOORWOORD GEDICHT PASTORALE

01 02 17

STICHTING VRIENDEN VAN IKAZIA - Mevrouw Bhageloe-Doebri, vriend van Ikazia

GASTREDACTIE - Patiënt Tineke Zijlstra vertelt .... - Schrijven helpt - Het zorgmoment - Muziek in het ziekenhuis - Hanny de Kruijf, directeur Samen 010

07 08 10 12 14

OP BEZOEK BIJ...

DIT DOE IK - Miranda Stuijt, doktersassistente en coördinator polikliniek (plastische) chirurgie

MEET & GREET - Inger van Vliet, obstetrieverpleegkundige

COLUMN - Carla Breedveld

VRIENDSCHAP - Zingen op Eerste Kerstdag in Ikazia

DAG VAN - Internist-oncoloog Martine Thijs-Visser

Gastredactie 05

Gastredacteur Lida Tamminga, geestelijk verzorger

“Wij zijn er voor iedereen die behoefte heeft aan een gesprek” Ziek zijn kan aangrijpend zijn voor patiënten, familie en naasten. Patiënten in een ziekenhuis kunnen in korte tijd heftige dingen meemaken. Soms leidt dit tot vragen, gedachten, gevoelens waar mensen mee worstelen of keuzes die lastig te nemen zijn. Geestelijk verzorgers staan onder meer stil bij de levens- of zinvragen van een patiënt of familieleden. “Wij kunnen in korte tijd zeer waardevolle gesprekken met patiënten voeren. Of je nu gelovig of niet-gelovig bent, wij zijn er voor iedereen”, vertelt Lida Tamminga, één van de geestelijk verzorgers van Ikazia. Naast het voeren van gesprekken met patiënten, is Lida er ook voor haar collega’s: “Collega’s willen soms hun verhaal kwijt over wat ze meemaken in het ziekenhuis. Zij kunnen dan bij ons terecht. Stilstaan bij morele vragen is ook iets wat wij als geestelijk verzorgers doen. In de zorg moeten vaak keuzes gemaakt worden over wat goede zorg precies inhoudt in een bepaalde situatie. Wij gaan hierover in gesprek met zorgverleners en bespreken met elkaar welke waarden we in de zorg belangrijk vinden.” In haar werk houdt Lida zich ook bezig met de identiteit van Ikazia. “We kijken samen met de identiteitscommissie hoe we invulling geven aan onze achtergrond als Protestants Christelijk ziekenhuis. Het geloof is voor veel mensen een inspiratie en motivatie voor het werk in het ziekenhuis”. Naast geestelijk verzorger is Lida dominee en verzorgt zij tweewekelijks de kerkdienst in de kapel van Ikazia.

“Ik vind het fijn als patiënten hun hart bij mij kunnen luchten” Lida ervaart het meest geluk in haar werk als ze ook de meest gereserveerde mensen aan de praat krijgt over wat zij meemaken in het leven. “Ik vind het fijn als mensen merken dat ze hun hart kunnen luchten, dat er ruimte is voor hun verhaal. De cursus ‘Schrijven helpt’, die ik voornamelijk aan patiënten met kanker geef, is hier een uitvloeisel van. Door (oncologie)patiënten een spirituele autobiografie te laten schrijven, help ik ze het verhaal van hun leven weer op te pakken.”

Geestelijk verzorger Lida Tamminga Geboren in Weesperkarspel wat niet meer bestaat sinds de komst van de Bijlmermeer Is opgegroeid op een boerderij Studeerde theologie Was dominee in Friesland en in Noord Holland Is geestelijk verzorger in Ikazia sinds 2008 Is verpleeghulp geweest in een psychiatrisch ziekenhuis Woont nu in Rhoon-Portland Fietst elke dag naar werk, weer of geen weer Houdt erg van het bakken van taarten en cake Zingt in de Ikazia Cantorij Geeft de cursus ‘Schrijven Helpt’

Gastredactie 07

Gesprekken met een geestelijk verzorger Patiënt Tineke Zijlstra vertelt

Geestelijk verzorgers zijn vaak betrokken bij de begeleiding en ondersteuning van oncologiepatiënten en hun naasten. Voor een geestelijk verzorger is het belangrijk inzicht te hebben in de lichamelijke, psychische en sociale effecten van kanker. Soms leven patiënten jarenlang tussen hoop en vrees. Ex-oncologiepatiënt Tineke Zijlstra kwam twee jaar geleden in contact met geestelijk verzorger Lida Tamminga toen zij herstelde van borstkanker in Ikazia.

Had ik maar geweten dat ze langskwam

“Ik kwam met Lida in contact op de afdeling chirurgie. Nadat mijn borsten zijn geamputeerd en het voor mij tijd was om naar huis te gaan, stond mijn dochter klaar om mij op te halen. Precies op dàt moment kwam Lida naast mijn bed zitten. Ze vroeg me hoe het ging en we maakten kort een praatje. Ik vond het erg jammer dat ik maar zo kort met Lida kon praten, maar ja, mijn dochter zat op mij te wachten. Had ik maar geweten dat Lida langskwam, dan had ik graag met haar doorgepraat!”

Toeval bestaat niet

“Ik baalde, er was gewoon geen tijd. Maar wat wil het toeval. Op de oncologieafdeling hoorde ik van de verpleging over de cursus ‘Schrijven helpt’, een cursus waarbij je je levensverhaal leert op te schrijven na bijvoorbeeld kanker te hebben gehad. Dit zag ik wel zitten, dus ik besloot naar de workshop te gaan. En wie bleek tot mijn grote verbazing de cursus te geven? Lida! Het was fijn haar weer te zien. Het moest gewoon zo zijn.”

“Lida kan zorgen dat ik verder kijk dan waar ik mee zit” Praten, huilen, alles mag

Tineke maakte de schrijfworkshop bij Lida af en de twee hielden sindsdien contact. Vele gesprekken volgden. “De periode dat ik borstkanker had, was

erg zwaar. Ik heb een aardige klap van de operatie gehad. Daar heb ik veel met Lida over gepraat. Gelukkig ben ik nu weer gezond en praten Lida en ik voornamelijk over alles wat er nu in mijn leven gebeurt. Praten, huilen, alles mag. Ik hoef me niet in te houden. Ze oordeelt niet. Ik hoef me nergens voor te schamen en als ik haar iets vertel, weet ik zeker dat het bij haar blijft. Die gesprekken doen me veel. Ze leert me bijvoorbeeld anders met situaties om te gaan, er anders naar te kijken. Ze geeft me altijd iets steunends mee. Ik ben heel blij dat ik haar heb ontmoet.”

Praten over het geloof

“Naast het praten over dingen die in mijn leven gebeuren, praat ik met Lida ook over het geloof. Zelf ben ik gelovig opgevoed, maar daar heb ik jaren niets mee gedaan. Ik zoek wel weer contacten in die richting. Lida is voorganger in de kerk, het is fijn met haar over het geloof te kunnen praten. Lida kan zorgen dat ik verder kijk dan waar ik mee zit. Als ik de deur bij haar uitstap, is het alsof er een lading van me is afgevallen.”

Vrijwilligerswerk

“Tijdens een van de gesprekken met Lida vertelde ik dat ik wel weer iets wilde doen qua werk. Lida vertelde mij over de mogelijkheden van vrijwilligerswerk binnen Ikazia. Dit heeft erin geresulteerd dat ik sinds september patiënten die een operatie hebben gehad in beweging laat blijven. Dit doe ik onder meer door spelletjes met ze doen. Ook voer ik veel gesprekken met de patiënten. Het is best zwaar werk, maar wel heel mooi. ”

“Schrijven brengt je bij de krachtbronnen die in je leven aanwezig zijn geweest”

In het voorjaar van 2020 is er weer een cursus Schrijven Helpt. Bent u hierin geïnteresseerd, neemt u dan contact op met ds. Lida Tamminga ah.tamminga@ikazia.nl of 010 297 52 86. Voor activiteiten van het Inloophuis De Boei kunt u kijken op www.inloophuisdeboei.nl

Gastredactie 09

Schrijven Helpt Bij de cursus Schrijven Helpt komen kleine groepjes patiënten bij elkaar. Ze schrijven hun levensverhaal. Het leven van deze mensen werd overhoop gegooid door de ziekte kanker. Hoe ga je weer verder met je leven als je deze diagnose te horen hebt gekregen?

Schrijftalent niet vereist

Door te schrijven over hun leven, komen mensen op het spoor van wat er in hun leven belangrijk is geweest. Waar vonden ze geborgenheid, op welke momenten hebben ze beslissende keuzes gemaakt, wat was daarin voor hen leidend? Aan de hand van dit soort vragen gaan de deelnemers aan de slag met hun verhaal. Ze schrijven zo hun spirituele autobiografie. Daarvoor hoef je helemaal geen groot schrijftalent te hebben. Vragen en opdrachtjes geven je een duwtje in de rug en vervolgens kun je zo kort of zo lang, zo mooi of zo sober schrijven als je zelf wilt.

Veerkracht om verder te gaan

Geestelijk verzorger ds. Lida Tamminga geeft sinds vijf jaar leiding aan deze cursus. De deelnemers –groepjes van zes personen ongeveer– komen zeven keer bij elkaar, eens in de twee weken. Wat zij thuis hebben geschreven lezen zij voor aan elkaar. Met respect luistert men naar elkaar, en stimuleert men elkaar om het verhaal voor de dag te laten komen. Het gaat daarbij niet zozeer over de periode van ziekzijn. Het gaat over het hele leven, van jongs af aan. Het blijkt dat schrijven helpt. Het schrijven brengt je bij de krachtbronnen die in jouw leven aanwezig zijn geweest. Zo vinden mensen de veerkracht om hun leven na de ziekte weer op te pakken en richting te geven. Overigens kan iedereen hieraan deelnemen, of iemand gelovig is of niet maakt hiervoor niet uit.

Samenwerking met De Boei

In Rotterdam wordt de training georganiseerd in een samenwerking tussen het Ikazia Ziekenhuis en het Inloophuis De Boei. Eén van de deelnemers uit het voorjaar van 2018 is de 75-jarige Fredy Bal-Rietveld uit de Beverwaard. Zij kreeg voor de tweede keer borstkanker en is hiervoor behandeld in Ikazia. Na 16 keer chemo, 25 keer immuuntherapie en 30 bestralingen was het achter de rug.

“Ik was vakkundig door het hele medische traject heengeleid”, vertelt Fredy. “Maar toen de arts zei: ‘ik zie u over een jaar’, toen zakte de vloer onder me weg. Ik kreeg het gevoel dat ik er ineens alleen voor stond. Hoe moest het verder met mij? Toen ik hoorde over deze cursus wilde ik graag meedoen, ik zag het als een gift, een kans. Ik ben iemand die zich moet uiten, dat kan via het schrijven.”

Jezelf bij elkaar rapen

“Het was apart om mee te doen. Het was in een groep, dat vond ik eerst wel spannend. Als het maar klikt met de andere deelnemers, dacht ik. Maar het viel mee. Ik ben normaal gesproken niet zo van de lotgenotencontacten. Maar nu was het anders. Je bent thuis bezig met de opdrachten en dat brengt je naar de diepte van je eigen beleving. En door het voorlezen in de groep voelde je de verbinding met anderen. Je hoorde ook dingen van anderen waar je zelf weer wat aan had. Uiteindelijk ben ik gaan verwerken wat ik allemaal heb meegemaakt. Niemand vertelt je van te voren hoe het is om 16 chemokuren te krijgen. Maar als je het meemaakt word je door elkaar geschud. Dan moet je jezelf weer bij elkaar rapen, en dat is gebeurd door het schrijven.”

Hoop, moed en vertrouwen

“De cursus is niet gerelateerd aan een bepaalde stroming of een bepaald geloof. Maar het maakt wel uit dat Lida Tamminga er leiding aan geeft. Zij is toch de pastor. Dat gaf lading aan wat er gebeurde en het was troostend. Ik probeer in het geloof de dingen over te geven. Geloof is toch voor mij het terrein waar ik de uitweg zoek uit mijn zorgen. Mensen zeggen soms: ‘Jij hebt het makkelijk want jij bent toch gelovig?!’ Nou, zo makkelijk is dat niet. Maar hoop, moed en vertrouwen vormen voor mij wel het spoor waarlangs ik wil leven. Die rode draad werd voor mij bevestigd in de cursus Schrijven Helpt.

10 Gastredactie

Je kwetsbaarheid durven delen Zorg voor de zorgenden

Bij Geestelijke Verzorging hoort ook de zorg voor de zorgenden. In Ikazia ontwikkelde ds. Jan Piet Vlasblom voor de verpleegkundige teams “het zorgmoment”. Tijdens dit wekelijkse groepsgesprek van een half uur draait het om de vraag: hoe gaat het nu met jóu? We vroegen Yvonne van Lopik, eerst verantwoordelijk verpleegkundige (evv) op afdeling 3B hoe belangrijk dit zorgmoment is voor het team.

Een collega die het moeilijk heeft

“Heel belangrijk”, is het antwoord van Yvonne. “Zaken die spelen op de afdeling, moeilijke situaties van patiënten, dingen die veel indruk op ons hebben gemaakt kunnen we tijdens het zorgmoment bepreken. Samenwerking hebben we het ook wel eens over. Elke week op de donderdag zitten we een half uur bij elkaar. We staan even stil, óók bij de dingen die juist heel goed gingen. En als we weten van een collega die het ergens moeilijk mee heeft kunnen we daar alert op zijn en een beetje zorgen voor elkaar.

Yvonne van Lopik

Met een ander gevoel naar huis

Yvonne noemt het voorbeeld van een reanimatie van een patiënt, waar je als verpleegkundige aan hebt meegewerkt, maar die niet is gelukt. “Dat je het daarover kunt hebben met je collega’s is heel zinvol. Niet eens zozeer om het op te lossen. Je kúnt dingen niet altijd oplossen. Je houdt een machteloos gevoel. Maar als je dat kunt delen met elkaar, dan ga je toch met een ander gevoel naar huis.”

Meer rust en stabiliteit aan het bed

Als het erg druk is op de afdeling wordt het zorgmoment wel eens afgezegd. Yvonne vindt dat dit soms te makkelijk gebeurt. “Daar moeten we voor waken met elkaar. Juist als het druk is kan het zorgmoment helpen om even afstand te nemen van de hectiek. Om je hoofd leeg te maken en fris te blijven. We hebben een mooi maar ook een moeilijk vak. Daar moeten we aandacht voor hebben. Doordat je voor jezelf zorgt sta je met meer rust en stabiliteit aan het bed.”

“Juist als het druk is kan het zorgmoment helpen om even afstand te nemen van de hectiek” Eigen thema’s naar voren brengen

Yvonne denkt dat zij en haar team nog veel meer uit het zorgmoment kunnen halen dan nu gebeurt. “Als evv-er zie ik hierin een taak voor mezelf. Onderweg naar de donderdag kun je de hele week al attent zijn op de onderwerpen die het bespreken waard zijn. Ik zou iedereen willen stimuleren om zijn of haar eigen thema’s naar voren te brengen.”

“Doordat je voor jezelf zorgt sta je met meer rust en stabiliteit aan het bed” Geestelijk verzorger ds. Jan Piet Vlasblom heeft het zorgmoment binnen Ikazia bedacht. Wat is het geheim van de smid? Waarom voorziet het zorgmoment al 12 jaar in een behoefte? We legden Vlasblom een aantal vragen voor.

“Ik weet wel wat…”

Het zorgmoment is gestart toen de afdeling 3B begon met een palliatieve unit. In een palliatieve unit zijn patiënten opgenomen die zo ziek zijn dat zij niet meer beter kunnen worden. Door goede zorg wordt geprobeerd om het leven nog zo lang mogelijk zo goed mogelijk te laten zijn. Op elke afdeling in het ziekenhuis overlijdt wel eens een patiënt, maar op afdeling 3B lijkt de dood wel dichterbij dan elders in het ziekenhuis. Dit vraagt veel van de verpleegkundigen. Zij gaan dag in dag uit om met mensen die weten dat ze niet lang meer te leven hebben. Toen het ziekenhuis deze unit opende vroeg het management zich af: wat kunnen we doen om te zorgen dat de verpleegkundigen het werk kunnen volhouden? Op dat moment zei Jan Piet Vlasblom: “Ik weet wel wat…, maar dan heb ik wel elke week een half uur de tijd nodig van het hele team.”

Doorhollen

Nu het zorgmoment is ingeburgerd wordt duidelijk dat het in verschillende behoeften voorziet. Welke functies ziet Vlasbom? “Het belangrijkste vind ik dat mensen hun zorgen bespreken met elkaar. Ze stappen even uit de hectiek van de afdeling.

Verpleegkundigen werken zo hard. Ze blijven doorhollen zonder soms aandacht te hebben voor zichzelf en voor elkaar. Doordat ze hun zorgen delen tijdens het zorgmoment verandert de cultuur van een afdeling. Ze bespreken hun zorgen ook op andere momenten met elkaar. Dit kost de organisatie niets. Het levert alleen maar op.”

Gedeelde kwetsbaarheid maakt sterk

Het zorgmoment is ontwikkeld op afdeling 3B, maar elke afdeling zou het kunnen gaan doen. “Je moet ’t wel zien zitten met elkaar, je moet je bloot durven te geven in je team”, zegt Vlasblom. “Dat je dingen moeilijk vindt, eng, dat je geraakt wordt door iets: die kwetsbaarheid moet je durven delen met elkaar. Het lijkt soms alsof je alles maar aan moet kunnen in dit werk. Maar zo is het natuurlijk niet. Het bijzondere is dat gedeelde kwetsbaarheid juist sterk maakt. Sterk als persoon en als team.”

Niet denken in oplossingen

Over zijn eigen rol tijdens het groepsgesprek van het team denkt Vlasblom nogal bescheiden. “Ik doe niet zoveel. Je bent een katalysator. De kracht zit in het er zijn met elkaar. Struikelblok, vooral bij nieuwe mensen die net aanhaken, is het denken in oplossingen. Denken in oplossingen hebben verpleegkundigen goed geleerd maar tijdens het zorgmoment gaat het daar niet om. Dan gaat het eenvoudigweg om het kunnen delen met elkaar. ”

12 Gastredactie

Muziek in het ziekenhuis “Deze dirigent is véél te goed voor ons…” Toen Adriaan Hoek aantrad als dirigent van de Ikazia Cantorij was niet iedereen blij. Adriaan Hoek was toen 25 jaar jong, nog niet afgestudeerd maar iemand die muzikaal veel in zijn mars had. Sommigen van de Cantorij waren bang dat de lat wel erg hoog zou komen te liggen en zij zagen zichzelf al afhaken. Het tegendeel is gebeurd. De Cantorij is flink gegroeid –bestaat inmiddels uit 27 personen– en iedereen doet mee met veel plezier. Adriaan Hoek is geboren in 1990 in Tholen. Als jongetje is hij gefascineerd door het orgel. Zijn vader is organist en Adriaan gaat vaak met hem mee. Hij probeert ook zelf te spelen, ontdekt allerlei akkoorden, is leergierig, luistert eindeloos naar lp’s met orgelmuziek en ontwikkelt zichzelf spelenderwijs op het orgel. Pas op zijn 15e krijgt hij zijn eerste officiële lessen maar dan speelt hij al “De Acht Kleintjes” van Bach. Adriaan wist al jong dat hij naar het conservatorium toe wilde, maar met muziek je brood verdienen? Dat werd thuis niet gestimuleerd. Adriaan volgt daarom de MBO opleiding Ondernemend Manager. Hij is daar waarschijnlijk de leerling met het hoogste spijbelgehalte. Met een minimale tijdsinvestering slaagt hij voor deze opleiding en houdt intussen maximaal de tijd over om orgel te spelen.

“Troost, bemoediging en vreugde. In muziek kun je dat goed uitdrukken” Want muziek… dat is toch “het echte” in het leven van Adriaan. Adriaan omschrijft het als een virus dat hem in de greep heeft. Het is zijn lust en zijn leven. Hij wil alles ontdekken, alle achtergronden kennen. Als een bepaald muziekstuk geldt als “onspeelbaar” dan is dat voor Adriaan een uitdaging om het stuk onder de knie te krijgen en zó mooi te spelen dat hij er de wereld mee verovert. Internationaal is hij intussen een veelgevraagd organist die talloze concoursen heeft gewonnen.

Én hij is ook nog steeds gewoon de cantororganist van Ikazia. Een nederige baan, zou je zeggen. De kerkdiensten in Ikazia worden niet door grote groepen mensen bezocht. De patiënten die er komen kunnen de eenvoudige liederen vaak slechts op halve kracht zingen. Wat drijft Adriaan in zijn werk in het ziekenhuis? In het ziekenhuis draait het niet om de muziek

als technisch hoogstandje, zegt Adriaan. In het ziekenhuis ben je dienstbaar aan de patiënt en wat die allemaal meemaakt. Woorden schieten al snel tekort. De muziek neemt het dan over. Troost, bemoediging, vreugde, in de muziek kun je dat allemaal veel beter uitdrukken. Zo ben je dienstbaar aan de mensen en soms merk je dat mensen daar blij mee zijn.

Over de Cantorij

Sinds 2010 heeft het Ikazia Ziekenhuis een koor: De Ikazia Cantorij. De dirigent die aan de wieg stond van de cantorij was Jaap Dekker uit Zuid Beijerland. Eens in de twee weken komen de zangers bij elkaar om te repeteren en eens in de zes weken zingt de Ikazia Cantorij in de kerkdienst van Ikazia. Door de bijdrage van de Cantorij wordt de kerkdienst extra mooi. Na 5 jaar pionieren droeg Jaap Dekker het stokje over aan Adriaan Hoek uit Krimpen aan de IJssel. Hij is behalve dirigent van de Ikazia Cantorij ook de organist die eens in de twee weken de kerkdienst in het Ikazia Ziekenhuis begeleidt. De andere organist is Arjan den Ouden uit Dordrecht.

Wilt u meer weten van de Ikazia Cantorij? Of wilt u meezingen? Met name sopranen en bassen zijn zeer welkom. Informatie bij ds. Lida Tamminga 010 297 52 85 Wilt u meer weten van onze dirigent? Kijk op www.adriaanhoek.nl.

14 Gastredactie Directeur Hanny de Kruif van Samen 010

Samen de handen uit de mouwen Het Ikazia Ziekenhuis staat bekend om de goede, professionele zorg. Patiënten zijn over het algemeen heel tevreden, ook door de warme, persoonlijke aandacht die zij in het ziekenhuis ondervinden. Maar er zijn dingen die het ziekenhuis niet kan oplossen. Wat, als een aanstaande moeder zich meldt die niets heeft om de komst van haar kindje voor te bereiden? Geen bedje, geen kleertjes, geen geld, maar ook geen mensen op wie zij terug kan vallen, hoe moet dat dan? Deze vragen brachten ons in contact met Hanny de Kruijf, directeur van Samen 010. Deze organisatie is ontstaan vanuit de kerken en stelt zich ten doel om samen met kerken en vrijwilligers kwetsbare mensen een handje te helpen. Hanny de Kruijf bracht ons al gauw in contact met Tebbie, een project waar vrijwilligers gebruikte baby-spullen verzamelen en doorgeven aan aanstaande moeders

die ze nog goed kunnen gebruiken. Gaandeweg groeien er meer ideeën. Wat kunnen vrijwilligers in de wijken van de stad betekenen voor kwetsbare ouderen die géén mantelzorger hebben maar wel ontslagen worden uit het ziekenhuis? Hanny de Kruijf ziet mogelijkheden. Een inspirerende vrouw die gelooft in de kracht Samen. Wij zochten haar op in haar kantoor in de Rotterdamse binnenstad.

Wat zijn volgens jou op dit moment de kwetsbaarste groepen in Rotterdam?

Ik zie twee groepen die het heel moeilijk hebben. Dat zijn allereerst de mensen die eenzaam zijn. Eenzaamheid is een groot probleem. Met name ouderen worden vaak getroffen door eenzaamheid. Zij hebben vaak een partner, familieleden of vrienden verloren aan de dood. En zij zijn minder in staat om erop uit te trekken, door een verminderde gezondheid misschien. Zij verliezen daardoor ook steeds meer contacten. Ten tweede zie ik veel mensen die gebukt gaan onder schulden. Dat kan ook leiden tot eenzaamheid. Je hebt bijvoorbeeld geen geld om naar een verjaardag een cadeautje mee te nemen of mee te doen aan een sport. Je raakt hoe langer hoe meer geïsoleerd. Dit zijn de twee groepen waar Samen 010 zich het meest op richt. Daarnaast gaat men er tegenwoordig van uit dat mensen voor elkaar zorgen. Juist vanwege die eenzaamheid en die geldzorgen redden mensen dat helemaal niet. Mensen worden bijvoorbeeld al snel uit het ziekenhuis ontslagen als het weer een beetje gaat. De bedoeling is dat ze thuis, met behulp van een mantelzorger, verder kunnen herstellen. Er wordt dus verwacht dat mensen een netwerk hebben maar veel mensen hèbben dat helemaal niet.

“Er wordt verwacht dat mensen een netwerk hebben maar veel mensen hèbben dat helemaal niet” Wat kunnen vrijwilligers voor deze kwetsbare groepen betekenen?

Heel veel! Op allerlei manieren! Allereerst natuurlijk door aandacht te geven. Maar ook door een stukje met mensen mee te lopen. Bij schuldenproblematiek trekt een vrijwilliger bijvoorbeeld een tijdje lang met iemand op om alle problemen

op een rijtje te krijgen en deze stuk voor stuk samen op te lossen. En bij het Logeerhuis de Buren staan vrijwilligers klaar om mensen na een ziekenhuisopname een handje te helpen. Dit gebeurt als een aanvulling op de professionele zorg. Een vrijwilliger heeft meer tijd en ruimte om een vertrouwensband aan te gaan. En vaak heeft iemand bij een vrijwilliger meer een gelijkwaardig gevoel: van de professional móet je van alles maar de vrijwilliger staat náást je. Door die gelijkwaardigheid kunnen soms dingen makkelijker ter sprake komen of in beweging komen. Dus de combinatie van professionals en vrijwilligers, dat is optimaal.

Wat is het waardevolle van de christelijke traditie als het gaat om deze dingen?

De grote inspiratiebron vind je in Matteüs 25, waar het gaat over de werken van de barmhartigheid: “Ik had honger en jullie gaven Mij te eten, Ik had dorst en jullie gaven Mij te drinken, Ik was een vreemdeling en jullie namen Mij op, Ik was naakt en jullie kleedden Mij, Ik was ziek en jullie bezochten Mij, Ik zat gevangen en jullie kwamen naar Mij toe”. In de gelijkenis die Jezus hier vertelt, blijkt dat mensen het goede hebben gedaan zonder dat zij wisten dat ze dat voor Jezus deden. Ze deden gewoon wat nodig was. Het is duidelijk dat Samen 010 een christelijke identiteit heeft. Maar het is niet zo dat deze dingen eerst allemaal verteld moeten worden als je iets voor iemand gaat doen. Sinds de koning het in 2013 had over de ‘participatiesamenleving’ zijn we in Nederland druk met het zorgen voor elkaar. Alsof dat iets nieuws is. De kerken zeggen dan tegen mij: dat doen we al 2000 jaar!

Wat ontvangen vrijwilligers door hun werk voor Samen 010?

Voldoening allereerst. Het geeft zin aan je eigen leven als je iets voor een ander doet. Daarnaast ontwikkelen mensen door hun vrijwilligerswerk vaardigheden die ze thuis ook kunnen gebruiken. De schuldhulpmaatjes leren bijvoorbeeld hoe je mensen kunt helpen om hun gedrag te veranderen. Vrijwilligerswerk is leerzaam doordat je dingen meemaakt die je je in je eigen leven helemaal niet kunt voorstellen. Ik zie dat jonge mensen die leven met de opgepoetste werkelijkheid van Facebook er veel aan hebben om de minder mooie kanten van het leven te zien. Door dit werk krijg je een completer beeld van de werkelijkheid.

Wat is de achtergrond van de vrijwilligers bij Samen 010?

De vrijwilligers hebben allerlei achtergronden en nationaliteiten, jong, oud, heel gemengd. Iedereen heeft respect voor de christelijke identiteit van onze organisatie, maar lang niet alle vrijwilligers zijn zelf verbonden met de christelijke traditie. Het hangt van het project af welke vrijwilligers er op af komen. Bij het project Motto (gesprekken voeren met ouderen over levensvragen) zijn de vrijwilligers vooral 50-plussers. Bij Donderdag Bijzonderdag (activiteiten in de vakantie voor kinderen die niet op vakantie kunnen gaan) zijn het met name jongeren die zich melden als vrijwilliger.

“De zorg is toch een beetje van ons allemaal” Wat geeft jouzelf de inspiratie voor dit werk?

Ik zeg altijd: Ik heb de leukste baan van Rotterdam! Als directeur zit ik op enige afstand van het werk maar ik probeer toch regelmatig de projecten te bezoeken. Ik houd me bezig met de organisatie en met het werven van de fondsen. Dan is het nodig om regelmatig te zien waar we het voor doen. Ook

voor mij geldt: je wilt graag iets betekenen voor mensen. De organisatie Samen 010 is behoorlijk gegroeid in mijn tijd. Of ik daar trots op ben? Ik voel vooral dankbaarheid dat het ons gegund wordt, dat fondsen ons vertrouwen. Soms heb ik ook het gevoel van de druppel op de gloeiende plaat, met name als je ziet hóeveel kinderen er in armoede opgroeien. Dat gaat van generatie op generatie en dat zijn processen die je niet makkelijk keert.

Wat zouden vrijwilligers kunnen betekenen voor patiënten van het Ikazia Ziekenhuis?

Ikazia hééft al een grote groep vrijwilligers, die zich inzetten voor de patiënt binnen het ziekenhuis. Waar we over nadenken is dat vrijwilligers ook búiten het ziekenhuis iets voor mensen kunnen betekenen, bijvoorbeeld voor kwetsbare patiënten die naar huis gaan en die niemand hebben om hen te helpen. We hebben het logeerhuis De Buren (zie kader). Maar iemand die thúis langskomt en even een handje helpt, een boodschapje doet, een praatje maakt… dat kan voor een kwetsbare oudere een groot verschil maken. Er zullen vast mensen zijn in het gebied rond Ikazia die zich hiervoor beschikbaar willen stellen. De zorg is toch een beetje van ons allemaal, de vrijwilliger náást de professional kan veel betekenen. Samen 010 zou dit heel graag willen organiseren en dan ook op zich willen nemen om de vrijwilligers te scholen en te begeleiden. We kunnen zoveel betekenen voor elkaar!

Logeerhuis De Buren is er voor iedereen die na een opname in het ziekenhuis niet kan terugvallen op een eigen netwerk van familie, buren, vrienden of kennissen, terwijl zelfstandig wonen nog niet gaat. Bij De Buren zorgt een team van enthousiaste vrijwilligers o.l.v. een coördinator voor een rustig, gezellig en comfortabel verblijf. Wilt u meer weten over De Buren? Of wilt u zelf handen uit de mouwen steken voor een kwetsbare patiënt die thuis komt? Belt of mailt u dan naar Samen 010: 010 466 67 22 of hk@samen010.nl

Net als Samen 010 is het Ikazia Ziekenhuis ontstaan vanuit de kerken. Naastenliefde in praktijk brengen was en is het doel, geïnspireerd door het Evangelie van Jezus Christus. Nog altijd zijn de kerken bij het Ikazia Ziekenhuis betrokken in de vorm van de Raad van Participanten die jaarlijks bijeenkomt.

Pastorale 17

Blest practices Martin Walton, tot voor kort hoogleraar geestelijke verzorging, nam 8 november afscheid met zijn oratie “Blest practices”. Met deze rede ging hij nog één keer in op de bijzondere plaats van geestelijke verzorging in het geheel van de gezondheidszorg. In de zorg zoeken de professionals steeds naar “best practices”. Wat is de beste behandeling die we op dit moment kunnen geven? Specialisten overleggen steeds welke aanpak de beste resultaten heeft en maken die aanpak tot de standaard. Zo krijgen patiënten in heel Nederland en als het goed werkt in heel de wereld steeds de behandeling met de beste resultaten. Ook binnen de geestelijke verzorging zijn we steeds op zoek naar de best practices. Al kan de geestelijk verzorger niet, zoals medisch specialisten, “harde” onderzoeksresultaten van een bepaald medicijn vergelijken met andere geneesmiddelen. Geestelijk verzorgers proberen wel met elkaar te zoeken naar de beste behandeling. Toch, zo was de stelling van Martin Walton, zijn we er daarmee nog niet. Natuurlijk is het belangrijk dat we onderzoek doen naar best practices, maar dat is slechts de ene helft van het verhaal. Iedere geestelijk verzorger maakt het regelmatig mee dat mensen zoiets zeggen als “dit gesprek was een cadeautje”, “U komt als gezonden”, “Ik ben dankbaar dat u er even was, ik ben helemaal opgelucht”. In de op en top georganiseerde wereld van het ziekenhuis, waarin bijna alles draait om protocollen, valt de patiënt zo-maar iets toe. Een cadeautje, een blessing. Laten we oog hebben voor de “blest practices”. En dan niet alleen die van de geestelijk verzorgers. Wat is er mooier dan dat een patiënt over de verpleegkundige van de nacht spreekt als over “de engel die even naast me kwam zitten”. Misschien moeten we het wat vaker hebben over die blest practices. Ds. Dr. J.A.P. Vlasblom, geestelijk verzorger

18 Op bezoek

Op bezoek bij... Voor patiënten die opgenomen zijn, spelen familie en naasten vaak een belangrijke rol. Tijdens ‘bezoekuur’ is het in Ikazia een komen en gaan. Wij gaven een aantal bezoekers een boeketje bloemen met de vraag: bij wie gaat u op bezoek?

Aïsha Honders

De 10-jarige Aïsha uit Hoogvliet ligt in Ikazia omdat zij aan haar neusamandelen is geopereerd. Ze zag er best wel tegen op, want zo’n operatie is ‘toch wel spannend’. Gelukkig viel het erg mee en mag Aïsha snel weer naar huis. Vol trots laat ze haar twee knuffels zien. “Deze heb ik van mama gekregen. De ene vóór de operatie en de ander erna. Ze heten Neus en Amandel”.

Marijke van Ommeren

Nida van Ommeren uit Rotterdam Zuid is op bezoek bij haar dochter Marijke die onlangs is opgenomen in het ziekenhuis. “Ik ben in verwachting van mijn tweede kindje. Helaas zijn mijn vliezen te vroeg gebroken, daarom ben ik hier”, vertelt Marijke. “Het is vervelend, maar verder voel ik me gelukkig goed. Alleen dat stilzitten, is niks voor mij. Ik moet nu de voetbalwedstrijd van mijn jongste zoontje missen. Aan de andere kant, binnenkort sta ik sowieso de hele zaterdag op het voetbalveld. Dit kindje wordt namelijk ook een jongetje!”

Ton van Hilten

Els van Hilten uit Poortugaal is op bezoek bij haar man Ton die straks een scan ondergaat. Omdat Ton blaaskanker heeft, is hij geopereerd en krijgt hij nog een aantal vervolgonderzoeken. “Ik wil graag weer naar huis, je zit hier maar. Ik voel me goed. Ik ben in staat om zo de marathon te rennen. Als ik thuis ben en de zon schijnt, ga ik mijn auto wassen of wat in de tuin doen. Lekker grasmaaien. Ik ben niet van het stilzitten. Ik kijk er naar uit weer aan het werk te gaan, ik heb het hartstikke druk.”

Cherelyn Roos

Vader Farley en zoon Dayshaun uit Rotterdam zijn op bezoek bij mama Cherelyn die net is bevallen van een prachtig dochtertje. Het meisje draagt de naam C’angelly Lourens. Met moeder en dochter gaat alles gelukkig goed: “Ik ga nu lekker bijkomen en genieten van ons kindje.” Familie Lourens is tot nu toe een echte mannenfamilie, met de komst van C’angelly is er voor het eerst een meisje. “Dat wordt dus straks aan de barbiepoppen”, zegt papa Farley trots.

“Als team zijn wij er voor elkaar in goede en minder goede tijden” “Als doktersassistente op de polikliniek (plastische) chirurgie beantwoord ik de telefoon, maak ik afspraken voor de patiënt en plan ik onderzoeken in. Hierbij probeer ik zoveel mogelijk rekening te houden met de wensen van de patiënt. Waar nodig stel ik patiënten aan de balie gerust. Daarnaast ondersteun ik bij medisch technische handelingen, zoals het weghalen van een vetbult of het zelfstandig verwijderen van hechtingen. Als coördinator ben ik de schakel tussen de medewerkers op de polikliniek en de teamleider. Eigenlijk functioneer ik als spin in een groot web. Om optimale zorg te kunnen leveren, moet je goed samenwerken met naaste collega’s en artsen. Ik denk dat wij dit als polikliniek zeker doen. Als team zijn we er voor elkaar in goede en minder goede tijden. De lijnen zijn kort. Het contact is laagdrempelig, de sfeer is ontspannen. Dit stralen we naar patiënten uit. We vinden het belangrijk om vertrouwen te scheppen. Dat typeert het werken in het Ikazia Ziekenhuis. Mijn werk is zeer gevarieerd, met een lach en een traan. Links bij de balie kan een jongetje met een gebroken vinger staan, rechts een patiënt die net een slechtnieuwsgesprek gehad heeft. Een luisterend oor kan dan voor patiënten heel prettig zijn, dat extra beetje aandacht geef ik graag!”

Dit doe ik 21

Miranda Stuijt, doktersassistente en coördinator polikliniek (plastische) chirurgie

“Links bij de balie kan een jongetje met een gebroken vinger staan, rechts een patiënt die net een slechtnieuwsgesprek gehad heeft”

22 Meet & Greet

Een dagje mee op de afdeling Verloskunde De 6-jarige Leila uit Rotterdam keek er erg naar uit een dagje mee te lopen met obstetrieverpleegkundige Inger van Vliet. Een obstetrieverpleegkundige zorgt onder meer voor zwangere vrouwen en pasgeborenen. Aangezien de kleine Leila erg van baby’tjes houdt, was het voor haar de uitgelezen kans eens een kijkje te nemen op de afdeling verloskunde.

De Meet & Greet begon met een theetje met melk in het restaurant van Ikazia. Inger was erg benieuwd of Leila wist wat haar baan inhield. “Ik denk dokters helpen.” En dat klopt. Maar Inger doet nog veel meer. Zo vertelt ze aan Leila dat ze ook zorgt voor de patiënten en baby’tjes, hen wast, zorgt voor eten en drinken en nog veel meer. Na een tijdje te hebben gekletst, was het tijd om naar de afdeling te gaan waar baby’tjes worden geboren. Ofwel: de afdeling verloskunde in het Moeder en Kind Centrum. Op weg naar de afdeling kwam Leila allemaal ‘echte’ dokters tegen, dat is leuk!

Om Leila een goed beeld te geven van wat een obstetrieverpleegkundige doet, lag er een babypop voor haar klaar. Allereerst liet zij Leila de pop aan- en uitkleden en verschoonde ze haar luier. Ook heeft ze de pop gewogen op een echte weegschaal.

Om te zorgen dat een baby het niet koud heeft, zijn er kruikjes om in het babybed te leggen. Leila leerde dat baby’tjes hier onder andere in komen te liggen als ze heel koud zijn. Tot slot mocht Leila de babypop in een couveuse leggen. Leila leerde dat baby’tjes hier in komen te liggen als ze heel koud zijn.

Leila kan niet wachten om aan haar vriendjes op school te vertellen wat ze allemaal heeft geleerd. De zesjarige kreeg ook nog eens twee nepprikken mee naar huis om op school te laten zien. Of Leila ooit verpleegkundige wil worden…. Dat zou zomaar kunnen!

24 Vriendschap

“Wij komen om te zingen voor de mensen die met Kerst niet thuis zijn” Een vriendin van Corrie Weijma vroeg een paar jaar geleden ‘ga je mee, zingen in het Ikazia op eerste Kerstdag?’. Inmiddels rijden Corrie en haar gezin ieder jaar uit Werkendam op eerste Kerstdag om 6.00 uur met een bus vol vrienden naar Rotterdam. “Het is mooi als je mensen een traan ziet wegpinken.”

“We zingen zeker wel een uur prachtige kerstliederen”

Lees op pagina 27 de wintercolumn van Corrie Weijma

Het zingen van kerstliederen in het Ikazia Ziekenhuis geeft Corrie, haar man én hun negen kinderen met aanhang veel voldoening. Iedereen zingt mee, zelfs de allerkleinsten. “Als we in het ziekenhuis aankomen, ontmoeten we vrienden en bekenden. Met koffie en kerstbrood praten we bij, het is net een reünie. Maar we komen om te zingen voor de mensen die met Kerst niet thuis kunnen zijn. Het is toch wat als je die dagen in het ziekenhuis ligt. Op dat moment moeten we er extra voor elkaar zijn.”

Goede herinneringen aan Ikazia

Corrie kent het Ikazia Ziekenhuis van vroeger. “Ik kom uit een schippersgezin, wij lagen in de Maashaven. Het Ikazia stond goed bekend. Toen mijn man en ik later met ons eigen schip in Rotterdam lagen, zijn we diverse keren met onze kinderen in dit ziekenhuis geweest. Daar werden we zó goed behandeld, dat vergeet je niet snel.”

Zingen met liefde

De eerste keer dat Corrie en haar gezin op weg waren naar Ikazia, reden zij in hun busje naar Rotterdam. “Het jaar daarna wilden er meer mensen mee, dus reden er auto’s achter ons aan. Maar de groep werd steeds groter. Op een bepaald moment bedacht mijn man dat we misschien de bus van de familie Kampert konden huren. We kennen hen uit de kerk. Die bus biedt plaats aan 62 mensen, dus plaatsten mijn dochter en ik op instagram en facebook een oproep voor mensen die wilden meezingen. Vorig jaar zat de bus vol, met Kampert achter het stuur. Echt geweldig. Dit jaar hopen we weer te komen, we doen het met liefde. We zijn niet alleen op de wereld voor onszelf.”

“Er heerst een bijzondere sfeer” Traan wegpinken

“Stille Nacht, Ere zij God… we zingen zeker wel een uur prachtige kerstliederen. Er heerst een bijzondere sfeer. Een oud mensje dat een traan wegpinkt, patiënten die zachtjes meezingen of een oudere meneer, die na afloopt zegt niet meer naar huis te kunnen. Dat doet wat met je. Het is fijn als je mensen zo wat afleiding kunt bezorgen. Jong of oud, gelovig of niet, het maakt niet uit voor wie we zingen. Ik zeg wel eens ‘we zijn allemaal van dezelfde lap gescheurd’.”

Iedere Eerste Kerstdag en Eerste Paasdag worden er in het Ikazia Ziekenhuis liederen gezongen door vrijwilligers. Iedereen is welkom. Verzamelen vanaf 7 uur in het personeelsrestaurant en vanaf 7.30 uur wordt er een uur lang gezongen in het trappenhuis.

Wintercolumn 27

Teus We gingen naar de kerstuitvoering van Hilbrands koor in Sliedrecht. Ik zat op een hoekje bij het gangpad. Net voordat de dienst begon, werd ik op mijn schouder getikt. De koster: “Kunt u een plekje doorschuiven?” Niet alleen ik, maar alle zeven moesten opschikken, terwijl in de twee banken voor mij nog wel drie plaatsen vrij waren, plus her en der nog wat lege plaatsen. Een smoezelig, verlegen mannetje nam plaats. Onwennig, zijn benen hield hij half in het gangpad. Hij droeg een gescheurde broek en de mouw van zijn jas verraadde sporen van een loopneus. Ik knikte hem gedag, en kreeg een kort knikje terug. Toen het koor binnenkwam ging hij rechtop zitten. Bij de eerste klanken van het orgel ging er een siddering door hem heen. Ik betrapte hem erop dat hij me van opzij even aankeek, maar hij keek meteen weer schichtig voor zich uit. Na een poosje bood ik hem een pepermunt aan. Dat brak het ijs. Hij ging wat beter in de bank zitten en zei: ‘Wat mooi hè mevrouw, zo mooi hè, hier móest ik naar toe, heb ik altijd al gewild, elk jaar, maar nu móest ik gewoon. Zo mooi, hoor eens… Kippenvel mevrouw”. Hij vertelde dat hij alleen was, en nog nooit in een kerk was geweest, maar dacht toch wel dat er ‘Iets’ was. Tijdens het praten veegde hij regelmatig de druppel aan zijn neus af aan zijn mouw. Hij bleef maar praten. Verschillende keren keken andere kerkgangers al voorzichtig achterom. Die waren alleen gekomen voor het concert en niet om een arme sloeber zijn doopceel te horen lichten. Omdat fluisteren niet zijn sterkste kant was, vroeg ik of hij een telefoon had. Iemand verderop in de bank scharrelde een pen op en ik liet hem zijn nummer op mijn programmablad schrijven. Hij kalkte met hanenpoten “Teus” en zijn 06 nummer.

Ik beloofde hem te bellen. Ik zou die beste man wel even een luisterend oor bieden, of wat lekkers brengen met kerst. Ik zag het helemaal zitten. Eenmaal terug aan boord was Teus onderwerp van gesprek. ‘Echt wat voor ma, zo’n mannetje naast haar’ en ‘De koster wist wel naast wie hij hem zetten moest” en ‘Ma had sjans jongens!’ Floris stelde voor: “Zullen we hem ophalen met kerst? We nemen hem mee naar de kerk, daarna eet hij bij ons en ik breng hem ’s avonds wel naar Sliedrecht.” Ik twijfelde sterk of het wel een goed idee was om een eerste kennismaking met zo’n eenling te laten plaatsvinden aan een tafel met achttien rumoerige Weijma’s, maar iedereen was er voor en bij zoveel enthousiasme kon ik het voorstel niet afslaan. Loopneus of niet, hij zou welkom zijn. De dag erna belde ik zijn nummer. Geen gehoor. Ik belde meerdere keren, zonder succes. Die kerst aten we zonder Teus, de kerst erna ook, en deze kerst weer, want ik heb te weinig moeite gedaan om Teus op te sporen. Het programmablad heeft nog lang in mijn keuken rondgeslingerd, maar nu ben ik het kwijt. Dat spijt me heel erg. Als ik door Sliedrecht rijd, kijk ik altijd of ik Teus zie lopen. Dan zou ik stoppen hem aanspreken en alsnog uitnodigen. Kerst of geen kerst. Zo zit ik nogal eens met goede voornemens waar ik he-le-maal niks van terecht breng. Al steun je honderd goede doelen op afstand, we zouden toch veel meer aan die eenzame mensen in onze buurt moeten denken. Letterlijk: je naaste, want meer naast kun je het immers niet hebben? Dit jaar is bijna ten einde, misschien een goed idee als ik het nieuwe jaar begin met het nakomen van goede voornemens. Laat ik het proberen.

Corrie Weijmar

28 De dag van

“Mijn werk is veelzijdig en interessant, maar het kan ook heftig zijn”

De dag van… internist-oncoloog Martine Thijs-Visser

“Met veel patiënten bouw ik een band op” Als internist-oncoloog ziet Martine Thijs – Visser dagelijks veel verschillende patiënten. “Mijn werk is veelzijdig én mooi: naast het behandelen van een ziekte als dokter kan ik als mens iets extra’s voor de patiënt betekenen.” Hoe ziet een dag in haar werkagenda eruit?

8.00 uur

“Mijn werkdag begint met de overdracht, ik vind dat een belangrijk moment. Met collega-artsen en arts-assistenten bekijk ik welke patiënten er de vorige avond of nacht op de afdelingen zijn opgenomen. Zo weet ik welke vragen ik de komende dag eventueel kan verwachten. Het is ook een leermoment. Ik vind het altijd interessant om van andere artsen te horen welke behandeling zij gestart hebben en waarom.”

8.30 uur

“Op maandagochtend, maandagmiddag en dinsdagochtend heb ik polispreekuur oncologie. Ter voorbereiding bespreek ik met de doktersassistente en oncologieverpleegkundige de patiënten die op het spreekuur komen. Ik zie patiënten met verschillende vormen van kanker, variërend van prostaat- en nierkanker tot darmen borstkanker. Het polispreekuur is heel afwisselend. Met de ene patiënt bespreek ik positieve resultaten van de chemotherapie, een volgende patiënt informeer ik over hormoonbehandelingen en met een derde patiënt gaat het gesprek over palliatieve zorg. Tussendoor krijg ik via de oncologieverpleegkundige vragen van patiënten die vanuit een thuissituatie bellen.”

als internist ben je regelmatig met een puzzel bezig om een oplossing voor een probleem te vinden, als oncoloog ga je samen met patiënten een intensief behandeltraject in. Het werk kan ook heftig zijn. Ik zie wat behandelingen met patiënten kunnen doen. Er moeten zware beslissingen genomen worden. Ik kan adviseren, maar we besluiten gezamenlijk. Soms vertelt een patiënt waarom hij afziet van behandeling, wetende wat er dan volgt. Die emotionele lading van mijn werk kan ik wel aan, daar heb ik met dit beroep voor gekozen. Maar makkelijk is dat niet altijd.”

15.30 uur

“De palliatief verpleegkundige belt, of ik met haar een patiënt kan beoordelen op de afdeling Neurologie. Ons palliatief team, waarvan ik voorzitter ben, denkt regelmatig mee met het verzorgend personeel over wat wij kunnen betekenen voor patiënten in de terminale fase. Ook dat is een waardevol onderdeel van mijn werk.”

16.00 uur

“Tijdens de polibespreking interne geneeskunde bespreken we als internisten onderling patiënten waarbij we elkaars expertise nodig hebben. Later in de week heb ik zo’n bespreking ook met collega-oncologen over oncologische patiënten.”

“Ik ga snel door naar een multidisciplinair overleg over borstkanker. Tijdens dit MDO worden nieuwe patiënten met een oncologische tumor besproken door verschillende collega-specialisten, zoals de chirurg, radioloog, MDL-arts, uroloog, radiotherapeut en gynaecoloog. Ook collega’s uit het Maasstad, Van Weel Bethesda, Spijkenisse Medisch Centrum en het Erasmus MC zijn erbij, ziekenhuizen waarmee Ikazia nauw samenwerkt. We hebben elke week diverse MDO’s – meer dan 10.”

14.30 uur

17.00 uur

12.30 uur

“Op dinsdagmiddag geef ik onderwijs aan co-assistenten. Dat zijn studenten in de laatste fase van hun opleiding geneeskunde, die tijdens een aantal weken in de praktijk kennismaken met onze specialisatie. Dat vind ik erg leuk om te doen. Ik wil vooral horen wat de co-assistenten zelf al weten, zodat ik kan bepalen welke kennis ik kan aanvullen. Daarnaast vertel ik eerlijk wat mijn werk in de praktijk inhoudt. Het is interessant en veelzijdig:

“Als het MDO niet te veel uitloopt, woon ik om 17.00 uur de avondoverdracht bij. Daarna ga ik naar huis, tenzij er in het ziekenhuis een nascholing of vergadering is. Mijn werkdagen zijn intensief en soms lang, dat klopt. Maar het werk geeft voldoening. Naast het behandelen van een ziekte kan ik echt iets voor mensen betekenen. Zo bouw ik met veel patiënten een band op, met vertrouwen en wederzijds respect. Dat maakt mijn werk extra mooi.”

Vrienden van Ikazia 33

Wilt u uw waardering voor het Ikazia Ziekenhuis tonen? De zorgomgeving voor patiënten en hun familie nog beter en prettiger maken? Wilt u daarnaast ook betrokken blijven bij de ontwikkelingen in het Ikazia Ziekenhuis? Dat kan door (Bedrijfs)Vriend te worden.

Vrienden met een warm hart voor Ikazia. Wordt u ook (Bedrijfs)Vriend? 1 Word Vriend! U kunt Vriend van Ikazia worden door ons jaarlijks met € 12,50 te steunen. Méér geven kan uiteraard ook. Als Vriend ontvangt u elk kwartaal ons Ikazia Nieuws magazine met informatie over het ziekenhuis en de projecten die mede dankzij u worden gesteund.

2 Word Bedrijfsvriend! Steun Ikazia en word Bedrijfsvriend vanaf € 500 per jaar. U steunt daarmee projecten in het Ikazia Ziekenhuis. Bedrijfsvrienden geven op een mooie manier invulling aan betrokken maatschappelijk ondernemen. Graag bespreken we uw individuele wensen.

Ja, ik steun de Stichting Vrienden van Ikazia! 1 Ik word Vriend van Ikazia Ik machtig Stichting Vrienden van Ikazia, tot wederopzegging, om jaarlijks het onderstaande bedrag van mijn rekening af te schrijven. € 12,50

€ 25

meer, namelijk…………………………..…………

2 Ik word Bedrijfsvriend van Ikazia Stuur mij jaarlijks een factuur voor € 500 Naam heer/mevrouw

meer, namelijk…………………………..………… …………………………..……………..……………………..……………..……………....…………………..……………..…………….......…….………………..……

Adres …………………………..……………..……………………..……………..……………....……………………..……………..……………....……………………..……………...…………………….... Postcode …………………………..……………..……..……………...........………

Woonplaats …………………………..……………..……..…….............………...........………

Telefoonnummer …………….……………..……………..……..……………

E-mailadres

…………………………..……………..............……..……........……......………

IBAN rekeningnummer ……………..……………..………......…..……………..……………………..……………....……………..……………………..……………...…………...........… Datum …………………………..…...........................................…................ Handtekening …………………………..……….......................................................… U kunt ook een éénmalige donatie overmaken op rekeningnummer NL 65 INGB 0000 368420 t.n.v. Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis. U kunt dit formulier toesturen aan Stichting Vrienden van Ikazia. Antwoordnummer 80513, 3080 WB Rotterdam (postzegel is niet nodig). Stichting Vrienden van Ikazia is een Algemeen Nut Beoogde instelling. Uw gift is aftrekbaar van de belasting. Voor meer informatie, o.a. over periodieke schenkingen, projecten en contactgegevens verwijzen wij u naar onze website www.ikazia.nl/vriendenvanikazia Mocht u zich bedenken, dan kunt u binnen 30 dagen na afschrijving uw bank verzoeken om het bedrag terug te storten.

REVALIDEREN IN DE HOEKSCHE WAARD? Bij Zorgwaard kunt u in Oud-Beijerland terecht voor onder andere hartrevalidatie (CardioVitaal), heup- en knierevalidatie, prothesetraining en CVA-training. In Puttershoek geven wij ook afasietraining. Ons team van specialisten staat voor u klaar!

Goede zorg is persoonlijke zorg Medispec Care is er voor mensen, jong of oud, die niet zelfstandig de persoonlijke verzorging aankunnen en of verpleging nodig hebben. Dankzij onze zorg aan huis kan een (langdurige) opname in een verzorgingsinstelling worden voorkomen of er is de mogelijkheid om eerder uit een instelling te worden ontslagen.

Visie & missie

Wij helpen graag anderen en zullen nooit het belang van luisteren naar de cliënt vergeten. Wij nemen dan de verpleging en verzorging op maat voor onze rekening, afhankelijk van uw persoonlijke situatie en de mogelijkheden. Medispec Care staat voor zorg met volle overgave, volgens de laatste methodes en wetgeving.

Direct contact? Bel 078 676 92 25 of kijk op www.zorg-waard.nl

Heeft u verpleging, verzorging of begeleiding nodig? U bent in goede handen bij Faith and Deeds. We zijn een zorginstelling die onder andere als doel heeft alle zorgvragers niet alleen het gevoel te geven dat hun gezondheid onze prioriteit is, maar we willen dat vooral laten blijken uit onze daden. Bovendien kunnen de meeste zorgverleners meerdere talen spreken waaronder: Nederlands, Engels, Spaans en Papiaments. Op die manier hopen wij u zo goed mogelijk op uw gemak te stellen en om u de best mogelijke zorg te leveren. Wij staan klaar om u van dienst te zijn.

Verpleging

Komt u thuis herstellen na een ongeval of medische ingreep? Wij helpen u!

Verzorging

Bent u (tijdelijk) niet meer in staat om uzelf te verzorgen?

Nachtzorg & 24-uur zorg

Nachtzorg wordt ingezet als u in de nacht niet alleen kan zijn.

Wilt u meer weten, kijk dan op www.faithanddeeds.nl. Heeft u daarna nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op: 085-0601787. Wij staan u graag te woord!

Gaspelwede 20 • 2993 TK Barendrecht 010-8403823 • 06-30000684 info@medispeccare.com • www.medispeccare.com

Vrienden van Ikazia 32

Mevrouw Bhageloe-Doebri

Vriend van Ikazia

Wie jarig is trakteert en dat doet mevrouw Bhageloe-Doebri ieder jaar in Ikazia! Het mooiste wat je volgens haar op je verjaardag kunt doen, is een ander blij maken. Voor de derde (!) keer op rij schenkt zij daarom op haar verjaardag tien cadeaupakketten aan zieke kindjes in ons ziekenhuis. “Met mijn verjaardag wil ik iets goeds en leuks doen. Mijn ouders doneren zelf ook al jaren aan anderen op hun verjaardag, het is me met de paplepel ingegoten. Ik ben zelf al jaren patënt in Ikazia en word hier altijd erg warm ontvangen. Dat ik dit in dit ziekenhuis kan doen, geeft me veel voldoening.” Bij de drie-jarige Wassim uit Barendrecht zijn zijn keelamandelen verwijderd. De cadeaus van mevrouw Bhageloe-Doebri zorgen voor goede afleiding. Wassim was zó enthousiast dat hij zijn boterham direct aan de kant wilde schuiven om de cadeaus uit te pakken.

Puzzel 35

KRUISWOORDPUZZEL

HORIZONTAAL 1 bergruimte, 3 speelgoed, 8 talent, 11 achterzijde van de hals, 13 voetbalclub, 14 bordspelattrubuut, 16 Franse kaas, 17 pennenkoker, 18 uitroep van verrassing, 20 geluid van een klap, 22 rivier in Oostenrijk, 23 verlangen, 25 gevangeniskamertje, 27 kermisattractie, 29 niet dun, 30 versnelde loop, 31 insnijding, 32 zangdrama, 34 Afrikaans dier, 35 groente, 37 door elkaar genomen, 42 koude lekkernij, 45 gebrek, 48 vaatwerk, 50 nachtrust, 51 deze of gene, 52 werkkamer van een kunstenaar, 53 onwelriekende geur, 56 desktoppublishing (afk.), 58 seizoen, 61 voertuig, 63 Europese taal, 68 kraaiachtige vogel, 69 dicht op elkaar, 71 poot van een roofdier, 73 september (afk.), 75 keurig, 77 monster, 78 getal, 81 ten name van (afk.), 82 walkant, 83 geluid van een kat, 84 medaille, 86 hertje, 87 levenloos, 88 smalle strook, 89 gegevens, 90 deftig groot feest, 91 projectieplaatje, 92 hoofdzaak, 93 maal, 94 kloosterzuster.

VERTICAAL 1 gezichtsbegroeiing, 2 in zee uitstekend gebergte, 3 stuk stof, 4 laatste test op school, 5 loonsverhoging, 6 bühne, 7 vochtdeeltje, 8 in trek, 9 straatkoopman, 10 grafisch kunstwerk, 11 plaats in Frankrijk, 12 jong rund, 15 tot op dit ogenblik, 16 lage mannenstem, 19 geestigheid, 21 insect, 24 onbepaald voornaamwoord, 26 dopheide, 28 alleenzang, 31 mondvocht, 33 aanneming, 35 bergplaats voor geld, 36 voegwoord, 38 serieusheid, 39 individualiteit, 40 decimeter (afk.), 41 klassieke taal, 43 Fins bad, 44 overdreven drukte, 46 loofboom, 47 door middel van (afk.), 49 Rijksdienst voor het Wegverkeer (afk.), 50 zangnoot, 54 scherp kijken, 55 boomvrucht, 56 deciliter (afk.), 57 vader, 59 peulvrucht, 60 adieu, 62 vergiffenis, 63 inwonend, 64 levenslucht innemen, 65 toename, 66 wintersportkleding, 67 bergplaats, 70 gelofte, 72 deel van een oor, 73 woonplek, 74 Partij van de Arbeid (afk.), 76 terneergeslagen, 77 bejaard, 79 land in het Midden-Oosten, 80 ontkennend antwoord, 82 etenbereider, 85 eenvoudig voertuig. 1

13 18

6 15

55 63

58 65

72 78

59 68

87 91

42 49

56 62

51 54

33 37

17 23

32 35

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing. 1

De oplossing van de kruiswoordpuzzel van het herfstnummer 2019 is ‘werken aan de toekomst’ en de winnaar is mevrouw M.H. Commerell uit Rotterdam. De winnaar heeft inmiddels de VVV bon thuis gekregen. De oplossing van de woordzoeker van dit nummer kunt u tot 1 maart 2020 inleveren of opsturen aan: Ikazia Ziekenhuis - t.a.v. het Patiënten Service Bureau - Postbus 5009 - 3008 AA ROTTERDAM. U kunt uw oplossing ook mailen aan: in@ikazia.nl

Column 37

Sjef Carla Breedveld werkt al jaren als verpleegkundige op de CCU. Iedere editie van Ikazia Nieuws deelt zij haar ervaringen.

Het hele team moest worden geschoold in “Motiverende gespreksvoering”. Dit had als doel patiënten te overtuigen van het belang van medicatie inname, mobilisatie etc. Een mooie cursus inclusief gesprekstechnieken en het aanleren van didactische vaardigheden. Hoe breng je de informatie zó over dat het ook beklijft? Belangrijk genoeg dus om het hele team hierin te trainen. Het is inmiddels denk ik al weer twee jaar geleden maar ineens stond de cursus me weer helder voor de geest. ‘Sjef’ is een blonde labrador van zeven jaar en zijn baas is een lange magere man met verbleekte tatoeages op zijn borst en bovenarmen. De baas heeft een enerverend leven achter zich… gevochten, gevaren en gevangen gezeten. Hij woont nu alleen met zijn trouwe viervoeter op een bovenwoning in de Tarwewijk. Hij is ternauwernood aan de dood ontsnapt na een traumatische ervaring bij het wisselen van een pacemakerdraad. Wonderwel heeft hij het overleefd maar dan begint het pas… het lijkt wel of alle levenslust uit hem is weggevloeid. Twee dagen achterelkaar mag ik voor hem zorgen en doe ik de grootst mogelijke moeite hem te motiveren om uit zijn bed te komen, zijn pillen in te nemen en iets te eten. Na twee dagen ben ik, ondanks het in de strijd gooien van alle onderdelen van de cursus, zélf bekaf. Het is net of ik twee dagen aan een blok beton heb gesjord zonder een centimeter op te schuiven. Alle mogelijke disciplines, te denken valt aan de psycholoog, de diëtiste en de fysiotherapeut, komen bij toerbeurt voor de dezelfde onmogelijke klus te staan. Er zit geen beweging in. Thuis op een sleetse bank in de Tarwewijk ligt een geblokt plaid en daarop ligt Sjef, zijn kop rust op zijn gestrekte voorpoten en af en toe slaakt hij een zucht. Het is stil in huis… Hij mist de hand van de baas, die door zijn vacht krauwt en hem achter zijn oren kietelt. Als er aan het slot van de voordeur gemorreld wordt, richt hij zijn kop op en spitst de oren.

Zal dat de baas zijn? Nee, het is de buurman die even later ratelend zijn brokken in de stalen voerbak kiepert. Sjef komt overeind slobbert in tegenstelling tot zijn baas razendsnel zijn bak leeg. En kwispelt omdat hij weet dat hij mee naar buiten mag. De buurman krijgt een warme lik over zijn hand. Buiten, tijdens de uitlaatronde vertelt de buurman aan Sjef hoe zorgelijk de zaken ervoor staan met de baas. Sjef kijkt af en toe omhoog en knippert met zijn trouwe hondenogen. Dan laat Sjef een korte blaf horen, alsof hij zeggen wil: ’laat mij maar even’. De buurman aait hem over de kop en er rijpt een idee… De volgende dag staart ‘Sjef’, vanuit een mooie fotolijst, onafgebroken met zijn trouwe hondenogen naar de baas. Motiverende gespreksvoering? Sjef heeft er niets mee. Zijn tactiek is gratis en verbluffend effectief. Er komt zowaar beweging in. Baas en hond zijn inmiddels herenigd.

Carla Breedveld

Heeft u zorg, hulp, behandeling of begeleiding nodig? Samen bespreken we wat we voor u kunnen betekenen. Wilt u meer informatie of hulp bij het aanvragen van een indicatie?

0900 22 44 777 leliezorggroep010.nl

Alles in huis voor een goede dag

PROJECTEN ZORG EN ONDERHOUD BRANDVEILIGHEID Rivium 2e Straat 42 | 2909 LG Capelle aan den IJssel | 010 â&#x20AC;&#x201C; 7990100

W W W. VA N WA N I N G . N L

Contact 39

Klacht en advies Goede zorg voor de hele mens. Dat staat voorop in ons ziekenhuis. Respectvol, oprecht geïnteresseerd en betrokken. Toch kan het gebeuren dat u niet tevreden bent over bijvoorbeeld de gegeven informatie, de zorg of de aandacht. Dat u vindt dat het beter kan. Het beste kunt u dit bespreken met de medewerker die uw onvrede heeft veroorzaakt. Als u dat liever niet doet, kunt u bij de klachtenfunctionaris terecht. Zij kan de klacht met u bespreken, u adviseren en ondersteunen. Ook kan zij bemiddelen tussen u en de medewerker.

i i @

“Heeft u opmerkingen of bent u niet tevreden, dan willen we dat graag weten.”

010 297 55 08 / 010 290 21 97 klachtenfunctionaris@ikazia.nl klachtenfunctionaris Ikazia Ziekenhuis Antwoordnummer 80161 3080 VB Rotterdam

Klachtencommissie

Blijft de klacht bestaan dan kunt u uw klacht laten beoordelen door de onafhankelijke klachtencommissie. De directie wordt geïnformeerd over de uitspraak van de klachtencommissie. Ook worden aanbevelingen gedaan. Die zijn bedoeld om herhaling van het gebeurde in de toekomst te voorkomen. Zo wordt de kwaliteit van zorg verbeterd. U kunt via de klachtenfunctionaris in contact komen met de klachtencommissie.

Contact

Colofon

Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1 • 3083 AN Rotterdam Tel. 010 297 50 00 • Fax 010 297 54 00 Internet www.ikazia.nl E-mail jtc.bijl@ikazia.nl Postadres Postbus 5009 • 3008 AA Rotterdam

Redactie J. Aman • J.T.C. Bijl • S. van der Ent • A. Molendijk

Buitenpolikliniek Ikazia Carnisselande Middeldijkerplein 36 • 2993 DL Barendrecht Telefoon 0180 64 22 22 E-mail buitenpoli@ikazia.nl

Fotografie W. Boon • T. de Veer

Polikliniek Ridderkerk-Slikkerveer Prinses Margrietstraat 42 • 2983 EH Ridderkerk Telefoon: 010 290 27 00 Ikaziarotterdam

Winter 2019/2020

M.C. Oosterwijk • M. Schutrup • C.D. Schutrups-Duyvendak Ds. Dr. J.A.P. Vlasblom • T.C. Vonk

Redactionele bijdrage M. Schutrup • S. Eikenboom L. Tamminga

Gastredactie Ds. L. Tamminga Redactie adres en/of adreswijzigingen Ikazia Ziekenhuis

Directiesecretariaat • Montessoriweg 1 • 3083 AN Rotterdam Telefoon 010 297 50 00 • Internet www.ikazia.nl E-mail jtc.bijl@ikazia.nl

Uitgeverij BC Uitgevers bv • Postbus 416 • 8600 AK Sneek Telefoon 0515 429 429 • Directie G. van Leeuwen Opmaak Hannique de Jong • Telefoon: 0515 429 420 Bladmanager/Advertentieverkoop

ikaziaziekenhuis

Barbara Verschoor • Telefoon 06 455 766 70 Digna Schoonen • Telefoon 06 442 099 10

Ikazia

Foto cover Mevrouw Fredy Bal-Rietveld en ds. L. Tamminga

company/ikazia

Druk Scholma Druk B.V. • Bedum

40 Specialisten Anesthesiologie

C.R. Bello mw. K.T. Dahmen mw. M.W. van Dommelen K.L. Fasbender mw. R. Janse mw. R.G.V. KewalapatSoekhoe L. Klompe M.J.B. Los mw. dr. M.C.O. van den Nieuwenhuyzen (waarnemend opleider) C.J. van Oort (opleider) mw. C.S. Sie F.A. Verhoeven

Apotheek

mw. B.J.C. van Ginderen mw. S.M.A. Groenen mw. A.D. van Heesewijk dr. J. Kaijser dr. J.W. de Leeuw (opleider) mw. M.L. Tasma B. Torrenga mw. N.M. Vink

Klinische Fysica

Intensive Care geneeskunde

mw. dr. J.E.W.M. van Dongen-Melman (opleider) mw. I. Spuesens-Hoefnagel

mw. M. Muller R.V. Pruijsten mw. dr. F.J. Schoonderbeek mw. dr. A.F.C. Schut mw. S. Stads W. van den Tempel mw. H.F.E.M. Willems

mw. L. Kuiper mw. L. Mitrov-Winkelmolen Interne geneeskunde D. Theunissen dr. M.P. Brugts mw. dr. F. de Boer Cardiologie mw. R.A. Carels mw. dr. R. Djaberi dr. A. Dees mw. B.K. Dijkman dr. J.C. Drooger mw. dr. M.E. Emans dr. F.E. de Jongh (opleider) mw. A.G. van Ginkel A.R. Jonkhoff T.T. Keller (waarnemer) dr. R.J.J.M. van de Laar mw. L.M.A Klieverik mw. M.F. Thijs-Visser D. Neumann mw. M. Wabbijn dr. G.J. Nollen mw. S.K. Zoet-Nugteren Kaakchirurgie dr. G.J. van Beek Chirurgie dr. dr. L.O.H. Dessau I. Beetz W.F. van Geel mw. dr. G. Cazander mw. dr. J.M. Kwakman mw. N.M. Hanneman F.R. Praal dr. P.T. den Hoed (opleider) Kindergeneeskunde S.P. Knops C. Aleman M.W.A. Leenders mw. J.J. Alink J. Nonner C.P. den Butter dr. A.N. Ringburg mw. S.H. Dijkstra dr. B.R. Toorenvliet mw. S.H.M. Gardeniers dr. W.J. Vles mw. K.A. Goud mw. A.M.E. van Well mw. B.C.C. Heinerman mw. I. Heuts-van der Kragt Dermatologie mw. C.M. Messemaker dr. H.J.H. Engelkens mw. H.S. Paizano-Thijssen E.R. Lonnee mw. K.A. Schuitevoerder

Gynaecologie

Klinische chemie

mw. dr. I.A.M. van der Avoort R. Castel mw. R. Dikkers dr. M.A. Fouraux mw. L.M. Freeman

dr. ir. I. de Boer

Orthopedie

mw. A.M. van Walbeek

M.M. Campo K. Doorgeest dr. C.H. Geerdink F.R.J. Groen dr. D.C.J. de Kam W. Kuis

Klinische psychologie

Pathologie

Klinische Geriatrie A.J. Arends mw. M. Harkes

KNO-heelkunde J.W. Arendse mw. A.A.C. Aukema mw. M.E. Schmidt J.J. van Twisk

Longziekten

dr. M.A. den Bakker dr. L.M. Budel N.N.T. Goemaere mw. dr. K. Hamoen M.P.J. van der Horst dr. M. Kliffen mw. dr. T.M. Teune

Plastische Chirurgie D.J.J.C. van der Avoort dr. T.H.C. Damen mw. C. Driessen

mw. M.K. Greefhorst J.G. van Harten mw. R. Heller-Baan Psychiatrie F.A.H. Jacobs mw. S.K. Kalidien mw. C.W.H.M. Kroese-BovĂŠe mw. P. KĂślling (waarnemer)

Maag-, darmen leverartsen

dr. G. Bezemer dr. P.C.J. ter Borg (opleider) dr. V. Rijckborst mw. H.G. Vermeulen mw. C. Verveer

Medische Microbiologie

mw. E. Kraan (waarnemer) M.P.M. van der Linden (waarnemer) dr. M. van Rijn

Neurologie

A. Dias L.J.M.M. Mulder mw. M.S. Stoorvogel D.Y.B Tan D.M.H. Zuidgeest

Oogheelkunde

Radiologie

mw. C.I.B.F. Gouw J.A.J. Janssen (nucleair geneeskundige) L.C.W. de Jonge J.G.J. Jonkman J.W. Kuiper mw. A.J. Moelker-Galuzina mw. dr. A. Preda J.W. van der Sluijs dr. ir. M.J. Stoutjesdijk MBA S.B.A. van der Valk

Reumatologie

R.J. Bisoendial mw. F. Bonte-Mineur

Revalidatiegeneeskunde

mw. A.M. de Rooij mw. M. Veenvan der Velden

mw. J.A. de BeijerUrologie Dominicus (waarnemer) R.P. Engel mw. E. van CampenE. Kats Molenaar dr. J.E. Nienhuis mw. A.F.G. Jansen mw. dr. J.A.F.M. van Neerven dhr. L.P. Ramp

Jij beschikt over een afgeronde opleiding verpleegkunde (niveau 4 of 5) aangevuld met de specialistische vervolgopleiding tot kinder- of obstetrieverpleegkundige met eventueel een Neo High Care opleiding. Word onze nieuwe verpleegkundige in het Moeder en Kind Centrum!