Ikazia Nieuws zomer 2011

Page 1

Extern Informatiemagazine van het Ikazia Ziekenhuis Rotterdam Verschijnt vier keer per jaar

Zomer 2011


Charlois Zuid 06 - 23 671 802 Katendrecht-Feijnoord 06 - 53 575 034 Kralingen-Crooswijk 06 - 13 941 230 Lombardijen 06 - 13 116 511 Mathenesse / Schiedam 06 - 53 675 595 Prins Alexander 06 - 23 950 125 Vreewijk 06 - 83 222 697


Zomer 2011 Redactie: J. Aman J.T.C. Bijl S. van der Ent J.G.W. Krijgsman-Mandemaker R. van Noort C.D. Schutrups-Duyvendak Ds. J.A.P. Vlasblom

Redactionele bijdrage: E. van de Lagemaat N. Veringmeier

Fotografie: J.T.C. Bijl W. Boon P. Kleppe K. van Noord N. Veringmeier Ds. J.A.P. Vlasblom

Redactie adres en/ of adreswijzigingen: Ikazia Ziekenhuis Directiesecretariaat Montessoriweg 1 3083 AN ROTTERDAM Telefoon: 010 297 50 00 Internet: www.ikazia.nl E-mail: post@ikazia.nl

Uitgeverij: Business Communications Uitgevers BV Postbus 416, 8600 AK Sneek Telefoon: 0515 429 429 Fax: 0515 429 422 administratie@bcuitgevers.nl Directie: G. van Leeuwen en F. Visser

Bladmanager/ Advertentieverkoop: Barbara Verschoor, Telefoon: 06 455 766 70 Digna Schoonen, Telefoon: 0515 429 424 Dennis de Kam Telefoon: 0515 429 427

Vormgeving: Hannique de Jong Telefoon: 0515 429 420

Druk: Agropers, Sneek

Vanaf 2012 krijgt de gezondheidszorg weer een nieuwe financieringsstructuur. Waren we als organisatie, samen met de medisch specialisten langzamerhand gewend aan de DBC-registratie (de zogenaamde Diagnose Behandel Combinatie), per komend jaar gaan we over naar DOT (DBC’s Op weg naar Transparantie). Weliswaar een systeem dat is afgeleid van de DBC-registratie, maar wel volgens een volledig nieuwe systematiek. Allerlei verschillende diagnoses wordt samengebracht in één ‘mandje’ – een zorgproduct waarover de ziekenhuizen moeten gaan onderhandelen met de zorgverzekeraars. Dit alles om het overzichtelijker en begrijpelijker te maken? Wat we in ieder geval weten is dat de administratieve lasten, alleen al vanwege alle voorbereidingen, ook dit jaar weer zijn toegenomen. Als organisatie berekenen we allang niet meer het aantal uren dat we wederom kwijt zijn aan een structuurwissel, maar ik kan u wel aangeven dat het in ieder geval om veel geld gaat, dat niet meer inzetbaar is voor de zorg. Daarbij hebben de afgelopen maanden weer de nodige bedragen gecirculeerd die de zorg in 2010 heeft overschreden, variërend van 1,4 miljard tot ruim 2 miljard Euro. Blijkbaar is deze berichtgeving nodig om bij de ziekenhuisorganisaties alvast in de week te leggen dat de volgende korting op het ziekenhuisbudget er aan zit te komen. Daarbij tevens aangevend dat de komende jaren de gemiddelde groei in zorgproductie niet hoger mag zijn 2,5%, terwijl de sector al jaren op een groei van 4% per jaar zit! De vraag werpt zich voortdurend op: waar wil de overheid met de gezondheidszorg naar toe. Dit, terwijl deze sector internationaal geroemd wordt voor zijn kwaliteit. Natuurlijk zal niemand de ogen sluiten voor alle financiële problematiek die er speelt. Maar laat de politiek dan eerst echte keuzes maken en niet voortdurend de bal over de schutting bij de zorgsector leggen. Ikazia maakt in ieder geval wel zijn keuzes, op kwalitatieve gronden. De aan ons toevertrouwde patiënten hebben immers gewoon recht op de zorg die zij van ons mogen verwachten!

Foto cover: Anneke Vink-Van Wuijckhuijse, doktersassistente specialisatie Oogheelkunde

Mr. R.P.D. Kievit, arts algemeen directeur

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

1

Woord vooraf

COLOFON


Gedicht

Gedicht Als achterom kijken je pijn doet En vooruitblikken je angstig maakt Kijk dan naar boven En Hij zal er zijn

2

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


Inhoud

deze uitgave: Kwetsbare ouderen pagina

4 Onze vrijwilligers pagina

16

PatiĂŤnten in de watten leggen pagina

10 SPECT-CT pagina

22

en verder: Woord vooraf ................................................................................................................... Gedicht ............................................................................................................................. Koploper staaroperaties ................................................................................................... Bouw ................................................................................................................................ Leerlingen Wartburg College helpen Ikazia....................................................................... Informatieavond voor aanstaande ouders......................................................................... Baby toch een beetje thuis ................................................................................................ Informatieavond over borstvoeding ................................................................................. De Darmdialogen.............................................................................................................. Roparunteam in training................................................................................................... Pastorale .......................................................................................................................... Het paspoort van .............................................................................................................. Waakkoffer....................................................................................................................... Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis .................................................................... In opleiding ...................................................................................................................... Kinderpuzzel..................................................................................................................... Kruiswoordpuzzel............................................................................................................. Recept .............................................................................................................................. Restaurant/Izmonda’s/Het Stiltecentrum ......................................................................... Contact............................................................................................................................. Klachten ........................................................................................................................... Website ............................................................................................................................ Specialisten ......................................................................................................................

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.

1 2 7 9 9 12 12 12 13 13 15 21 24 25 26 28 29 31 33 34 35 35 36

3


Kwetsbare ouderen Conny Koffeman en mevrouw P. Kölling, psychiater

Verpleegkundige Conny Koffeman over de kwetsbare ouderen

‘Oudere patiënten zo snel mogelijk activeren’ Het percentage ouderen onder de opgenomen patiënten in een ziekenhuis is groot. Dat geldt ook voor Ikazia. Deze patiëntengroep, vooral de groep die ouder is dan zeventig jaar, is kwetsbaar. Ikazia besteedt extra aandacht aan de zorg voor ouderen. Het hoofddoel is te voorkomen dat een ziekenhuisopname zorgt voor een achteruitgang in de conditie van de oudere patiënt en minder goed kunnen functioneren bij thuiskomst. Ikazia is met deze aanpak een voorloper in Nederland.

4

Stuwende kracht achter het beleid voor kwetsbare

verward en onrustig waren. “Wij dachten dat

ouderen is coördinerend verpleegkundige Conny

ouderen aan het spoken waren in de nacht omdat zij

Koffeman. Zij werkte veel in de avond en nacht en

in een onbekende omgeving waren en daardoor in

had daarbij regelmatig te maken met ouderen die

de war raakten.” Een symposium over ‘onrust in de

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


beleid niet ophoudt met delierpreventie. “In Ikazia

reden van een ‘delier’ zoals de verwardheid van een

kijken wij ook naar fysieke beperkingen van een

patiënt genoemd wordt. “Er blijkt altijd een

oudere patiënt, eventuele ondervoeding of de kans

lichamelijke aanleiding voor een delier. Het heeft dus

op vallen. Ook hierover worden voor de opname

heel weinig met de geestelijke gesteldheid van een

vragen gesteld bij de anamnese zodat vooraf kan

patiënt te maken. Het is zaak te achterhalen wat

worden ingeschat of een oudere patiënt extra risico

het lichamelijke probleem is dat de verwarring

loopt in het ziekenhuis.” Conny vertelt dat het

veroorzaakt. Daar kun je dan op inspelen. Dat een

belangrijk is ouderen met een fysieke beperking zo

patiënt heel slecht ziet of hoort kan een aanleiding

snel mogelijk na een ingreep weer actief te laten

zijn, of een (beginnende) dementie. Veelvuldige

zijn. “Tien dagen bedrust staat gelijk aan de

gebruikers van alcohol zijn ook een risicogroep

lichamelijke achteruitgang van 15 jaar ouder worden.

omdat alcohol nuttigen in het ziekenhuis niet

Wie een week in bed ligt, verliest vijf procent aan

mogelijk is. Verder kan de pijn na een operatie de

spiermassa. Zeker ouderen die al een slechte conditie

oorzaak van een delier zijn of gewoonweg omdat de

hebben, moet je dus zo snel mogelijk weer actief

patiënt een volle blaas heeft en dat niet kan uiten.”

krijgen.” Verder vertelt Conny dat Ikazia met haar

‘Ikazia is met beleid voor kwetsbare ouderen een voorloper in Nederland’ Conny legt uit dat niet altijd eenvoudig te achter-

ouderenbeleid inzet op een goede behandeling

halen wat het probleem is. “Een verwarde patiënt

tegen de pijn. “Door een goede pijnbestrijding zijn

geeft zelf niet meer aan wat het probleem is. Zeker

patiënten eerder in staat weer in beweging te

als de patiënt last heeft van een zogenaamd ‘stil

komen. Ook het snel en gericht inzetten van

delier’. De patiënt wordt dan opvallend rustig. Het is

fysiotherapie helpt daarbij.”

heel lastig te ontdekken dat dit om een delier gaat.

Ondervoeding van een patiënt heeft ook invloed op

Wij proberen daarom vooraf zo goed mogelijk in te

het genezingsproces. Conny: “Patiënten komen

schatten of iemand kans maakt om verward te raken.

daardoor al verzwakt naar het ziekenhuis. Maar wie

Bij het opmaken van een verpleegkundig dossier

ziek is heeft vaak ook minder eetlust. Wij zetten, als

voorafgaand aan de opname zitten vragen die

dat nodig is, zeker de diëtiste in om mensen

moeten achterhalen hoeveel kans iemand op een

voldoende te laten eten.”

delier heeft en op welke wijze wij het risico kunnen

Onder meer vanwege het ouderenbeleid brengt

beperken. Wij proberen ook de familie er altijd bij

Ikazia het brood niet meer kant-en-klaar aan het

te betrekken want zij kunnen veel beter inschatten

bed. Er rijden nu broodbuffetwagens. “Dan ruik je

of een patiënt anders reageert dan normaal. Bij

het eten lekker en iedereen kan zelf kiezen wat hij

patiënten met een delier mag familie ook vaker

of zij wil eten; dat nodigt meer uit tot eten. Ook is

langskomen zodat deze zich beter op hun gemak

besloten om niet meer in de middag maar ’s avonds

voelen.” Het vermijden van een delier of zorgen dat

de warme maaltijd te serveren, dat is voor het

deze snel wordt onderkend, is belangrijk omdat een

ziekenhuis logistiek wat lastiger maar sluit het best

patiënt met een delier vaak minder goed herstelt

aan bij het eetpatroon van de meeste mensen.”

van een ingreep of ziekte.

Pijnbestrijding Conny richt zich binnen haar werk inmiddels volledig op het verder verbeteren van het beleid met betrekking tot kwetsbare ouderen. Zij legt uit dat dit

Slecht ter been Tot slot wordt bij het beleid voor kwetsbare ouderen ingezet op valpreventie. “Het is duidelijk dat als iemand valt dit het genezingsproces niet ten goede komt. Dus als iemand die slecht ter been is en op

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

5

Kwetsbare ouderen

nacht’ zette Conny drie jaar geleden op de werkelijke


Kwetsbare ouderen

slippers loopt, wordt daar actie op ondernomen.

Maar het kan nooit kwaad dergelijke details uit

Of als iemand ’s nachts veelvuldig moet plassen dan

voorzorg nog eens bij onder de aandacht te brengen

wordt snel een postoel geregeld. Dit soort zaken,

en het als een breder pakket voorzorgsmaatregelen

maar eigenlijk de meeste aspecten van het beleid

uit te voeren.”

voor kwetsbare ouderen, behoort eigenlijk tot de basisvaardigheden van een verpleegkundige.

‘Mijn vrouw mag vaker op bezoek komen’ De heer C.J.J. Oostrom kreeg te maken met een delier in Ikazia. Zijn verwardheid werd veroorzaakt door een aantal zware operaties tijdens een langdurige opname in het ziekenhuis. Door gericht beleid kon het delier snel worden onderkend en behandeld. De heer Oosterom is enthousiast over de extra zorg die de verpleegkundigen hem geven. Als gevolg van het delier is hij nog wel snel emotioneel. “Maar gelukkig gaat het nu snel beter met mij. Ik ben ook blij dat mijn vrouw vaak naar het ziekenhuis mag komen en soms, bij uitzondering en met speciale voorzorgsmaatregelen, mag mijn hond ook meekomen.” Die extra privileges doen de heer Oosterom zichtbaar goed.

De heer en mevrouw C.J.J. Oostrom

6

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

NV


Hoewel de meeste mensen die een staaroperatie hebben ondergaan het ‘een fluitje van een cent’ vonden, is goede zorg en persoonlijke aandacht rondom de ingreep belangrijk. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat het Ikazia Ziekenhuis wat betreft het geven van die zorg en aandacht tot de top van de Nederlandse ziekenhuizen behoort.

De Consumentenbond analyseerde de gegevens rond

onscherpe foto. De oogaandoening ontstaat meestal

staaroperaties van 72 ziekenhuizen en vier

heel geleidelijk. Veel mensen ontdekken het omdat

Zelfstandige Behandelcentra (ZBC). Daaruit blijkt dat

ze (ondanks een leesbril) niet meer goed kunnen

het Ikazia Ziekenhuis ruimschoots voldoet aan

lezen.

criteria, zoals de tijd tussen de operatie van het eerste en het tweede oog, de tijd tussen operatie en

Staar is goed te behandelen. Bij een staaroperatie

nacontrole, de betrokkenheid van de patiënt bij de

wordt de vertroebelde lens vervangen door een

keuze voor verdoving en de tijd die de arts neemt

kunstlens. De operatie wordt bijna altijd onder

voor het eerste consult. Daarmee behoort het Ikazia

plaatselijke verdoving uitgevoerd: met druppeltjes

Ziekenhuis samen met 17 andere ziekenhuizen tot

in of injecties onder het oog. De standaardingreep

de koplopers in de Nederlandse zorg rondom staar-

wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Het is ook

operaties.

mogelijk om voor een type lens te kiezen waarbij een leesbril niet meer nodig is. In dat geval moet de

Een staaroperatie is de meest uitgevoerde ingreep in

patiënt meestal wel bijbetalen.

Nederland. Jaarlijks worden er circa 15.000 ogen succesvol geopereerd. De ervaring van de meeste mensen die een staaroperatie achter de rug hebben is positief. Ze vinden het doorgaans ‘een fluitje van een cent’. Toch kan een patiënt er behoorlijk tegen opzien. Het gaat tenslotte wel over je ogen. Daarom is goede zorg en persoonlijke aandacht rondom staaroperaties belangrijk voor de patiënt. Bij Ikazia is die zorg goed geregeld. Staar (cataract) is een aandoening die vooral op oudere leeftijd voorkomt. Vrouwen krijgen er vaker mee te maken dan mannen. Oorzaak van het probleem is een vertroebeling van de lens in het oog. Bij staar lijkt alles waziger en grauwer zoals bij een

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

7

Koploper in staaroperaties

Ikazia koploper in zorg rondom staaroperaties


AK W

V

SY ST

EE MP LA F

ON DS SC

HEID

INGS WAN DEN E N BETIM MERING

ER K

KW AL IT

EIT

&

PER FEC TIE

Simonse Afbouw B.V.

NvS Schilder & Behangwerken B.V.

Noordeinde 32-34 3341 LW H.I. Ambacht Tel. 078 - 6811440 Fax 078 - 6811449 info@simonseafbouw.nl

Noordeinde 32-34 3341 LW H.I. Ambacht Tel. 078 - 6811444 Fax 078 - 6811449 info@nvs-schilders.nl


INfo

Ikazia bouwt aan haar toekomst

Een nieuwe hoofdentree en SpoedEisende Hulp: excuses voor het ongemak.

Leerlingen Wartburg College helpen Ikazia Zestig leerlingen van het Wartburg College locatie Guido de Brès in Rotterdam bezochten op 12 mei 2011, de Dag van de Verpleging, het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam. In het kader van hun maatschappelijke stage staken ze de handen uit de mouwen voor patiÍnten, verpleegkundigen en artsen. Kijk op onze website voor de hele fotoreportage.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

9


Dermatologie

Dermatologie assistenten leggen patiënt in de watten Verpleegkundige Ria Ooms en doktersassistenten Elsbeth Booij en Annelies Luijendijk verzorgen wekelijks zo’n dertig patiënten met een open wond aan het been, ofwel Ulcus Cruris. Ria: “We hebben in deze verbandkamer drie behandelkamertjes met een lift. De patiënt komt het kamertje binnen en gaat op een gewone stoel of in de eigen rolstoel op de lift zitten. De lift gaat omhoog zodat wij het been op behandelhoogte krijgen. Die liften zijn uniek voor verbandkamers in Nederland. Dankzij de liften hoeven rolstoelgebruikers niet meer over getild te worden. Met gemak kunnen we de wond rondom behandelen. We adviseren onze patiënten altijd kousjes aan te doen en een broek met wijde pijpen of een rok, dan hoeven ze zich niet uit te kleden.” Elsbeth ontvangt ondertussen mevrouw T.H. Trapman. Mevrouw Trapman komt hier al bijna een jaar. Dat is uitzonderlijk lang. Omdat de wond aan haar been Elsbeth Booij en mevrouw T.H. Trapman

maar niet wilde genezen is mevrouw Trapman een half jaar geleden geopereerd aan de vaten in haar beide benen. Sindsdien gaat het veel beter met de genezing van de wond.” Terwijl Elsbeth het been rondom de wond wast en de wond verzorgt, vertelt ze verder: “Mevrouw Trapman is een harde hoor, want ze heeft ontzettend veel pijn gehad. Veel van onze patiënten moeten we stimuleren om meer te bewegen, maar mevrouw Trapman niet. Ze is met haar 87 jaar heel actief en leeft gezond. Hoewel we veel van onze patiënten na verloop van tijd weer terug zien, heb ik goede hoop dat we mevrouw Trapman hier niet meer zien. Op zich jammer, want je krijgt wel een band met de patiënt als je hem of haar een half jaar lang twee keer per week behandelt.” EvdL

10

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


Dermatologie

‘Heerlijk, heb ik gelijk weer schone tenen’ Mevrouw T.H. Trapman (87) woont nog geheel zelfstandig in een serviceflat in Rotterdam. Toen zij in mei vorig jaar last van een wond aan haar been kreeg die niet wilde genezen, belde ze naar de polikliniek Dermatologie van Ikazia. “Ik kon gelijk terecht en aangezien de mensen om mij heen allemaal heel positief waren over Ikazia, was ik blij dat ik hier zo snel behandeld kon worden. Ik ben inmiddels al heel wat keren geweest en ik heb eigenlijk ook nog nooit hoeven wachten tot ik geholpen werd. De verpleegsters werken keurig op afspraak. Met de taxi ben ik hier in tien minuten en als ik weer beneden ben, dan belt de receptie een taxi voor de terugweg. Ik kan dan binnen een uur weer thuis zijn.” “Ik geef de verpleegsters hier allemaal tienen! Ze hebben zo goed voor mij gezorgd; goede adviezen gegeven en ze zijn zo aardig. We maken altijd wel een praatje en soms krijg ik een kop koffie. Ik hoop natuurlijk dat mijn been snel genezen is, maar ik zal de dames echt een beetje missen. Als het wat beter gaat met de wond, kiezen veel patiënten ervoor om verder te gaan met de Thuiszorg. Omdat ik zo lang, zulke ernstige klachten heb gehad, mag ik blijven tot het helemaal goed is. Dat vind ik fijn want ik heb vertrouwen dat ze het hier in Ikazia heel goed doen. Het is ook zo fijn dat ze de tijd nemen om niet alleen de wond schoon te maken maar ook even je been en tenen te wassen. Die zitten toch de hele week in verband. Met een

Elsbeth Booij en Ria Ooms

heerlijk fris gevoel ga ik weer naar huis.” EvdL

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

11


Informatieavond voor aanstaande ouders INfo

De afdeling Verloskunde organiseert informatieavonden op: - dinsdag 5 juli 2011 - dinsdag 13 september 2011 en dinsdag 22 november 2011. De bijeenkomsten beginnen om 19.30 uur. U bent van harte uitgenodigd. Wilt u informatie over deze avond dan kunt u contact opnemen met de afdeling Verloskunde tel.: 010 297 52 81. U kunt zich ook via de website aanmelden, www.ikazia.nl en klikt u op informatieavond aanstaande ouders.

Baby toch een beetje thuis CU-Live (Couveuse Unit Live) in gebruik op Kinderafdeling Met behulp van CU-Live, spreek uit: See You Live, is het voor ouders mogelijk om via deze website live hun kindje in het ziekenhuis te zien. Door middel van hoogwaardige camera’s op de Kinderafdeling worden opnamen gemaakt. Deze camera’s bevinden zich op de couveusekamer en op een aantal patiëntenkamers. Via een ontvangen wachtwoord kunnen ouders op iedere willekeurige computer met internetaansluiting en op ieder gewenst moment bewegende beelden van hun kind bekijken. Verpleegkundigen hebben op de couveuseafdeling een overzicht van alle actieve camera’s. Zij kunnen zien welke kinderen in beeld zijn en of ze goed zichtbaar zijn voor de ouders. Via deze digitale weg hebben ouders, waarvan het kindje na de geboorte niet gelijk mee naar huis kan, hun kindje toch een beetje thuis.

12

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

op dinsdag 2 augustus

19.30-22.00

uur


INfo

De Darmdialogen Woensdagavond 8 juni speelde ‘De Darmdialogen’ in Theater Zuidplein. Dit toneelstuk werd georganiseerd door Ikazia in samenwerking met de MaagLeverDarmstichting. Bittere ernst werd snel afgewisseld met hilarische momenten. En genante gesprekken over toiletavonturen werden gevolgd door schaamteloze liedjes. Met veel humor wisten de spelers een hele serieuze boodschap te brengen.

Ikazia Cantorij Al weer ruim een jaar bestaat er in het Ikazia Ziekenhuis een kleine cantorij. Onder leiding van Jaap Dekker uit Zuid-Beijerland zingt er een enthousiaste groep van vijftien personen. Zo’n zes keer per jaar werkt de cantorij mee aan de kerkdienst, daarnaast verzorgde de cantorij een klein kerstconcert. De cantorij repeteert eens in de twee weken op woensdagavond, vijf kwartier zonder pauze. Er zijn nog zangers en zangeressen welkom. Met name bassen, tenoren en een sopraan. Bent u geïnteresseerd? Komt u dan eens kijken! Voor informatie: ds. Lida Tamminga, telefoon 010 297 52 86.

Roparunteam in training 5 mei 2011 heeft het Ikazia Roparunteam de Bevrijdingsvuur-estafette gelopen. Tijdens de Bevrijdingsvuur-estafette werd het bevrijdingsvuur van Wageningen naar Rotterdam gebracht. Het vuur werd in Wageningen aangestoken, na een nacht en een ochtend hardlopen, kwam het vuur aan in Rotterdam. Daar werd de fakkel door de dappere lopers overhandigd aan Burgermeester Aboutaleb. Deze vuurestafette was een goede training voor ons team. Tijdens het Pinksterweekend is de echte Roparun van Parijs naar Rotterdam gelopen door ons team.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

13


Wij zijn voorkeur verwijsadres van het traumanetwerk in Heinenoord, Mijnsheerenland, Westmaas, Klaaswaal, Nieuw-Beijerland en Numansdorp Bezoekadressen: WESTMAAS van Koetsveldlaan 24 0186-573150 KLAASWAAL Voorstraat 14a 0186-571447

Praktijk voor: • Fysiotherapie • Kinderfysiotherapie • Manuele lymfedrainage

• Manuele therapie • McKenzie therapie • Orofaciale therapie

NUMANSDORP ( kinderfysiotherapie ) Rijksstraatweg 102 0186-571916 NIEUW-BEIJERLAND Kerkstraat 33 0186-692053

Wij zitten in het traumanetwerk en doen mee aan het “combined quality care” project. www.combinedqualitycare.nl

Behandeling op afspraak. Wij zijn direct toegankelijk, u heeft geen verwijzing van uw huisarts of specialist nodig.

Algemeen telefoonnummer:

088-3232323 www.fysiocura.nl info@fysiocura.nl


Ze zaten gezellig bij elkaar, ieder voor zich te verhalen, de twee tachtigplussers op één kamer. Zonder het te willen was ik getuige van hun gesprek dat maar geen gesprek werd, maar dat voor hen beiden bracht waar ze behoefte aan hadden. Het niet-gesprek verliep zo onverwacht dat het even duurde voor ik begreep waar ik in terecht was gekomen. “Ik bracht altijd Trouw rond, dat mocht niemand weten natuurlijk, ik ging ze eerst ophalen en dan bezorgen.” “Mijn moeder is denk ik heel ongerust, ze weet natuurlijk niet waar ik blijf, ze is altijd zo bezorgd.” “Soms was ik echt bang, ik weet nog dat er over de brug Duitsers stonden, ik kon niet meer terug, ik dacht: daar ga je.” “Ze zal wel denken, waar blijft ze toch, maar ik kan niet weg hier, ze houden me iedere keer tegen.” “Ik deed gauw een schietgebedje: laat me er goed doorkomen, bad ik, ik deed het bijna in m’n broek van angst, dat begrijp je wel…, m’n tassen zaten helemaal vol met kranten.” “Mijn moeder is zo’n lieve vrouw, ze zorgt altijd zo goed voor iedereen, ik ben de jongste thuis, dan begrijp je het wel.” “Ik begon net een beetje hoop te krijgen dat ze me door zouden laten gaan, toen één van die lui me ineens vastgreep: Halt, wat er in m’n tas zat..” “Ik denk dat ik nu maar op ga stappen, ik zit al veel te lang hier” Zo zaten ze bij elkaar, ieder voor zich te verhalen over dat wat was. Niet in staat het verhaal van de ander te verstaan. Bizar, zo lijkt het, maar is het wel zo vreemd? Gaan, zij het iets minder extreem, niet heel veel gesprekken zo? Soms lijkt het juist in een ziekenhuis extra moeilijk te communiceren. Er worden veel, heel veel woorden gesproken die slechts bedoeld zijn om de stilte te verdrijven. Woorden die uiteindelijk

nietszeggend zijn. Er blijft vaak maar heel weinig over van de oorspronkelijke betekenis van communiceren, gemeenschap hebben. Veel woorden lijken gesproken te worden om het gebrek aan gemeenschap te verhullen. Juist tijdens een crisis, zoals een ziekenhuisopname is, worden woorden die gemeenschap zouden kunnen bewerken tot dooddoeners die slechts de eenzaamheid doen groeien. Juist nu er bij de patiënt én de naasten zo’n behoefte is aan het werkelijk delen van wat er beleefd en geleden wordt, blijft het vaak steken in -goedbedoelde- oppervlakkigheid. Anthonie Verheule beschrijft in zijn boek Eenzaamheid en bevrijding hoe eenzaamheid leidt tot angst en ook hoe omgekeerd angst tot eenzaamheid leidt. Gelukkig is dan ook de mens die iemand -een naaste of professional- treft die de eenzaamheid niet verhult met lege woorden, maar die in de eenzaamheid nabij durft te zijn en haar daarmee (voor even) verdrijft. Een mens kortom die niet, zoals die twee tachtigplussers, slechts woorden spreekt voor zichzelf, maar die een mens in alle eenzaamheid en angst nabij durft te zijn. Soms met woorden, vaak ook in stilte, een gebaar, een kus. Zo nabij te zijn lijkt eenvoudig, maar is dat zeker niet. Er moeten heel wat barrières geslecht worden. Eenzaamheid laat zich nu eenmaal niet zo maar verdrijven. Als we over de grenzen van gêne en angst om het verkeerde te doen heen zijn ontstaat het wonder van echte communicatie. Deze communicatie leren we op zijn best in de communie, of zoals we het op zijn protestants zeggen in het heilig Avondmaal. In het teken van brood en wijn laat God zich, zonder woorden, kennen als Hij die erbij is en ons zo in alle eenzaamheid en angst nabij is. Ds. J.A.P. Vlasblom

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

15

Pastorale

Communicatie


Onze vrijwilligers Coördinator Marion de Lange:

“Onze vrijwilligers zijn de slagroom op de taart” “’De verpleging is hier zo aardig.’ Dat krijgen onze vrijwilligers heel vaak te horen van patiënten in het Ikazia Ziekenhuis.” Aan het woord is Marion de Lange. Ze is sinds twee

Met haar gulle lach en luisterende oor is Marion

jaar coördinator van de 180 vrijwilligers die actief zijn

bij uitstek een vrouw waarbij mensen zich snel op

in het ziekenhuis. Volgens Marion is dat positieve

hun gemak voelen. Twintig jaar geleden werkte

oordeel van patiënten in Ikazia voor de verpleging

Marion als verpleegkundig teamleider op de afdeling

helemaal niet zo vanzelfsprekend. “Ook hier hebben

Immuuntherapie van de Daniël den Hoed.

verpleegkundigen niet altijd de tijd om langdurig

“Ik kreeg mijn eerste kind en het werk met de uiterst

te praten met de patiënt. Daarom zijn zij er: de

zieke mensen op de afdeling greep mij na vijf jaar

vrijwilligers. Ze zijn als het ware de slagroom op de

teveel aan. Ik besloot daarom te stoppen om mij, in

taart,” aldus Marion.

ieder geval tijdelijk, helemaal aan het gezin te

16

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


of afdeling te vinden. Er staan daarom in de hal en

en gaf ik mij op als vrijwilliger in Ikazia. Toen twee

bij de lift gastvrouwen en gastheren die mensen

jaar later de functie van coördinator beschikbaar

actief aanspreken om te vragen of ze wellicht hulp

kwam, heb ik gesolliciteerd en ben ik aangenomen.”

nodig hebben.”

‘Ik wil met de vrijwilligers het verschil maken’ Ogen en oren Marion heeft een missie om het patiënten in Ikazia nog beter naar de zin te maken. “Ik wil met de vrijwilligers het verschil maken. Samen zijn we voortdurend op zoek naar verbetering van het verblijf van de patiënt hier. Juist doordat de vrijwilligers onafhankelijk zijn en vaak een hele andere achtergrond hebben, beoordelen ze Ikazia zoals patiënten en bezoekers dat doen en komen vaak met goede ideeën.” Marion vervolgt: “Zo zijn we in januari begonnen met vrijwilligers in de rol van gastheer/wegwijzer. Wie Ikazia binnenkomt moet zich welkom voelen. Zeker nu we aan het verbouwen zijn, is het voor bezoekers wel eens moeilijk om de juiste polikliniek

Selectie Dat niet iedereen in staat is om mensen gastvrij en open aan te spreken weet ook Marion. “Ik heb daarom altijd een kennismakingsgesprek met mensen die zich aanmelden. In dat gesprek probeer ik er achter te komen of de persoon geschikt is als vrijwilliger in ons ziekenhuis. Kan hij of zij goed luisteren, gezelligheid creëren en relativeren. Is de vrijwilliger flexibel, discreet en bereid volgens een schema te werken. Heeft de vrijwilliger een positieve levenshouding en kan deze afstand nemen van eigen problematiek. Tenslotte kijk ik voor welke taak de vrijwilliger geschikt is. Je hebt doeners en praters. De praters zijn bijvoorbeeld heel geschikt als gastheer/vrouw, voor het huiskamerproject op de

Vrijwilliger brengt als gastvrouw patiënten naar de afdeling Opname

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

17

Onze vrijwilligers

wijden. Zo’n vier jaar geleden begon het te kriebelen


afdeling Neurologie of op de Kinderafdeling. Doeners willen liever met de handwerkkar rijden, artikelen verkopen of beddenrijden. Ik geef aan waar

Onze vrijwilligers

er plek is en dan mag de vrijwilliger kiezen waar deze wil beginnen.” “Sommige mensen zijn heel gemotiveerd en willen gelijk meerdere dagdelen aan de slag. Dat raad ik echter altijd af. De vrijwilliger moet eerst ervaren wat het is om vrijwilliger te zijn. Iedereen krijgt daarom ook een maand proeftijd. Voelt het aan één van beide kanten niet goed dan gaan we zonder problemen uit elkaar en zoekt de vrijwilliger een andere zinvolle besteding van zijn tijd. Gelukkig hebben we genoeg aanmeldingen om dat te kunnen beslissen. Overigens kan de vrijwilliger pas met zijn proeftijd beginnen na gezien te zijn door de bedrijfsverpleegkundige, die controleert of de vrijwilliger voldoende gevaccineerd is,” aldus Marion.

Training en begeleiding Marion vindt het belangrijk dat de vrijwilliger goed op de hoogte is van wat wel of niet gedaan mag worden. “De vrijwilliger mag geen taken verrichten die door betaalde medewerkers verricht dienen te worden, zoals helpen bij het eten of drinken van een patiënt. Stel dat de patiënt zich zou verslikken, dan zou de vrijwilliger hiervoor aansprakelijk gesteld kunnen worden.” Marion vervolgt: “Alle nieuwe vrijwilligers nemen deel aan de introductiebijeenkomsten die Ikazia regelmatig organiseert voor nieuwe medewerkers. Daarnaast worden vrijwilligers aangemoedigd mee te doen aan cursussen zoals brandpreventie en reanimatie. Deze cursussen geven we twee keer per jaar, speciaal voor de vrijwilligers.” Hoewel Marion alle vrijwilligers persoonlijk kent en regelmatig opzoekt tijdens hun werk, vallen de vrijwilligers tijdens hun werk onder verantwoordelijkheid van de teamleider van de afdeling. Marion: “Als dank voor hun inzet serveren de teamleiders ieder jaar een vrijwilligersdiner van zes gangen. Maar de echte dank komt natuurlijk van de patiënten, die blij zijn met de tijd die de vrijwilligers voor hen nemen.”

EvdL

18

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

Vrijwilligers in gesprek met patiënten


Beddenrijder Carel Jansen “Ik ben vrijwilliger in Ikazia, omdat ik het gevoel

Onze vrijwilligers

heb dat ik daardoor mensen echt kan bijstaan en iets voor hen kan betekenen. Eenmaal in de vijf weken heb ik op zondag ‘dienst’ en vervoer patiënten van hun kamer naar de kapel om de zondagsdienst bij te kunnen wonen. Ik ben dus ‘beddenrijder’! Deze zondag haal ik mevrouw Hoogendoorn op en breng haar straks natuurlijk ook weer netjes terug naar haar kamer”.

Corine Hoogendoorn is net geopereerd “Ik moest deze week een buikoperatie ondergaan. Ik heb nog nooit eerder in een ziekenhuis gelegen, dus ik kan geen vergelijking maken, maar ik vind de zorg hier in Ikazia prima, prettige mensen. Mijn tante heeft tot ze 90 jaar werd, in een ander ziekenhuis altijd patiënten in bed naar de kerkdienst gereden. Toen mij werd gevraagd of ik naar de kapel wilde voor de zondagsdienst moest ik aan haar denken en heb ik ja gezegd. Het was een fijne dienst, ik heb er geen spijt van dat ik ben gegaan”.

Belangstelling: neem contact op met Marion de Lange, tel 010 297 57 04 (aanwezig op de woensdag en de donderdag) Email: m.de.lange@ikazia.nl Herken de vrijwilliger De vrijwilligers in Ikazia zijn te herkennen aan een badge met hun naam daarop. Er zijn ongeveer evenveel mannen als vrouwen vrijwilliger. De leeftijd van de vrijwilligers ligt over het algemeen boven 45 jaar. Veel vrijwilligers beginnen nadat ze gestopt zijn met hun betaalde baan, het vrijwilligerswerk geeft hen een vast weekritme, zo blijven ze contact houden met de werkende samenleving. Er zijn ook leerlingen uit het voortgezet onderwijs die stage lopen als vrijwilliger. VWO-leerlingen kunnen een betere uitgangspositie krijgen voor loting bij de studie medicijnen wanneer ze als vrijwilliger in een zorginstelling hebben gewerkt. Vrijwilligers zijn bij Ikazia WA-verzekerd. Als vergoeding ontvangen de vrijwilligers reiskosten op basis van tarief openbaar vervoer. Mocht het nodig zijn dat de vrijwilligers “lunchoverschrijdend” werken dan ontvangen zij van Ikazia een maaltijdbon van vier euro, te besteden in het personeelsrestaurant. Vrijwilligers ondertekenen, voor ze starten met de werkzaamheden, een vrijwilligersovereenkomst en een geheimhoudingsverklaring.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

19



Naam: Tineke Schutrups-Duyvendak Functie: coördinator patiëntenvoorlichting, klachtenfunctionaris en PR medewerker

De PR/communicatie gaat van redactielid van Ikazia

Leeftijd: 52 jaar

Wat is belangrijk in het werk? Voor mij is het belangrijk dat patiënten het vertrouwen in de zorg kunnen behouden. Dat men zich hier in Ikazia welkom en vertrouwd kan voelen.

Hoelang ben je werkzaam in Ikazia? Vanaf september 1976, toen ben ik hier begonnen aan de opleiding tot verpleegkundige A. Waarom heb je voor dit vak gekozen? Ik wilde altijd al de verpleging in, dat leek me geweldig. Maar je weet pas wat het vak inhoudt als je het daadwerkelijk uitvoert. Ik ben hier begonnen als leerling verpleegkundige op 6B. Toen een urologische afdeling. Op een zondag begonnen met een IV-tje, zoals dat toen heette. Een late dienst dus als allereerste werkdag. Toen heb ik me wel ongelofelijk ellendig gevoeld. Alle patiënten op de afdeling moesten urine sparen, en ik gooide de verkeerde urinaal in de verkeerde pot leeg.......... ”je moet uit je doppen kijken, Duyvendak!” Gelukkig werd het werken op een gegeven moment wel heel leuk en ik heb nooit spijt gehad dat ik voor dit vak gekozen heb.

Nieuws tot regionale overleggen over communicatie in de zorg.

Zijn er nieuwe ontwikkelingen in je werk? Jazeker. Bijvoorbeeld nu de nieuwe media zeer in opkomst zijn, moet je als organisatie bepalen hoe je daarmee omgaat. Hoe bereik je en hoe communiceer je met (potentiële) patiënten. De manier waarop moet wel passen bij de inzichten die de organisatie heeft, maar je moet duidelijk keuzes maken. Wat zijn je hobby’s? Koken, eten en lezen.

Waarom heb je voor Ikazia gekozen? Ik kon in het Havenziekenhuis terecht en hier in Ikazia. Uit praktische overweging heb ik toen voor Ikazia gekozen. Wat houdt je werk in? Ondertussen ben ik al weer sinds 1997 uit de verpleging. Helaas door gezondheidsredenen gedwongen. De baan die ik nu heb is zeer afwisselend en divers. Voor de klachtopvang overleg ik met patiënten (en hun behandelaars) die niet tevreden zijn over de zorg, medisch of verpleegkundig of facilitair. Voor de patiëntenvoorlichting heb ik met alle specialismen, gespecialiseerd verpleegkundigen en ondersteunende diensten te maken.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

21

Het paspoort van...

Het paspoort van Tineke Schutrups-Duyvendak


Nieuw in Ikazia: een SPECT-CT SPECT-CT

Ikazia beschikt sinds begin van dit jaar over een SPECT-CT scanner. Hoofd Nucleaire Geneeskunde Rob van der Heiden legt uit dat met de Discovery NM-CT-670 eigenlijk twee onderzoeken worden gecombineerd. “Wij doen ons reguliere nucleaire onderzoek waarbij na het inbrengen van een licht radioactieve vloeistof het niet normaal functioneren van weefsel of een orgaan in beeld kan worden gebracht. In dat plaatje zien wij snel of er iets aan de hand is, maar is niet altijd goed te zien wáár dat probleem zit en wát het precies is. Met het toevoegen van een CT-scan aan ons onderzoek wordt een anatomisch beeld gekoppeld aan het nucleaire SPECT-plaatje waardoor gedetailleerder te zien is welk deel van het orgaan of weefsel niet naar behoren functioneert en zo is ook beter een goede diagnose van het probleem te stellen.” Op deze pagina’s wordt in beeld gebracht hoe een onderzoek met de nieuwe SPECT-CT verloopt.

Voor de SPECT-scan wordt licht radioactieve vloeistof in de bloedbaan ingespoten. Afhankelijk van de bijgemengde stoffen hoopt de radioactieve stof zich in bepaalde weefsels en organen op. Deze plekken worden met een SPECT-scan weergegeven.

Mevrouw H. heeft last van haar voet. Een door de neuroloog aangevraagde MRI-scan bood geen aanknopingspunten. Door de orthopeed werd zij naar de afdeling nucleaire geneeskunde gestuurd voor een SPECT-CT scan.

De SPECT-scan kan in meerdere houdingen worden genomen. Als de eerste en de tweede scan in die houding maar exact in dezelfde positie gebeuren. Bij mevrouw H. worden er zittend en liggend opnamen van de voet gemaakt.

22

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


SPECT-CT De eerste opnamen met het SPECT-deel van het

Bij de tweede opname draait de SPECT-scanner

onderzoek starten direct na het inspuiten van de

volledig om het te onderzoeken lichaamsdeel heen.

radioactieve vloeistof.

De scan duurt daardoor wat langer dan de eerste.

Na de eerste opnamen is er een pauze van anderhalf

Het onderzoek wordt afgesloten met een zogenaamde

tot twee uur om de radioactieve stof zich volledig

Low dose-CT, waarbij maar weinig straling wordt

in het lichaam te laten verspreiden. Het is daarbij

gebruikt. Hierdoor kan na afloop in de computer

belangrijk veel te drinken.

een volledige driedimensionale weergave van de voet worden gemaakt voor de specialist, in dit geval de orthopeed.

Omdat bij een SPECT-CT meerdere scans worden gemaakt, is het belangrijk dat het te onderzoeken deel van het lichaam exact in positie is en niet verplaatst zodat na afloop de resultaten in de computer ‘over elkaar kunnen worden gelegd’ en een compleet driedimensionaal beeld kan worden samengesteld.

NV

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

23


Waakkoffer INfo

In het ziekenhuis zie je het bezoek komen en

de pastorale dienst voor elke afdeling een waak-

gaan. Het is een drukte van belang, in de lift en

koffer samengesteld. Een koffer met daarin allerlei

op de gangen. Maar soms wordt het leven van

verschillende boeken en boekjes. We verwachten

een bezoeker in het ziekenhuis helemaal stil

dat deze koffer in een behoefte voorziet. We zijn

gezet. Je komt niet alleen even op bezoek, je zit

benieuwd naar de ervaringen van mensen die er

uren achtereen aan het bed van iemand met wie

gebruik van zullen maken.

je verbonden bent. Misschien kun je nog wel wat woorden wisselen samen, maar misschien ook niet omdat de zieke te ziek is, of te ver weg raakt. Juist als iemand zo heel ziek is wil je hem of haar liever niet alleen laten en dan blijf je zitten, waken misschien zelfs wel. Zo is er in het ziekenhuis regelmatig een kring van familieleden / vrienden / bekenden te vinden rond het bed van een ernstig zieke. De uren kunnen lang duren dan. Op zo’n moment wil je misschien iets lezen, je zoekt wat afleiding, of juist een manier om je aandacht te richten. Met het oog hierop heeft


Het doel van de Stichting tot Steun is het ziekenhuis te voorzien van extra middelen die niet uit het normale ziekenhuisbudget betaald kunnen worden. Door de steun van de vele donateurs kunnen die extra’s worden gerealiseerd. Denkt u hierbij aan de tweede predikantenplaats, ’t Lichtpunt, het patiënten service bureau, activiteiten ter ondersteuning van de identiteit en het magazine Ikazia Nieuws (IN). Bij een donatie van minimaal € 12,50 per jaar ontvangt u ons magazine IN thuis. Het gironummer van de Stichting tot Steun is 368420. De Stichting tot Steun heeft een ANBI-status.U kunt uw giften dus aftrekken van de belasting en ook hoeft de Stichting geen successie- of schenkingsrechten te betalen.

Machtigingsformulier Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis

Wanneer u al lid bent van de Stichting tot Steun van Ikazia betaalt u tot nu toe uw bijdrage via een acceptgirokaart, die u jaarlijks wordt toegezonden. Langs deze weg willen wij u vragen om de Stichting tot Steun te machtigen uw jaarlijkse bijdrage automatisch van uw rekening te incasseren, daar in de nabije toekomst de acceptgirokaart waarschijnlijk komt te vervallen. De machtiging vervangt dus de acceptgirokaart. Bent u nog geen donateur maar wilt u wel donateur worden? Ook dan kunt u gebruik maken van onderstaand formulier. Ook kunt u de Stichting tot Steun met dit formulier machtigen tot het innen van een eenmalige schenking.

Ondergetekende verleent hierbij een algemene machtiging, tot wederopzegging, aan: Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis Rotterdam Postbus 5009, 3008 AA ROTTERDAM / Postbankrekening 368420 om jaarlijks automatisch van mijn bank- of girorekening af te schrijven wegens donatie ■ € 12,50

■ meer, namelijk €

in de maand

■ Ik doe een éénmalige gift en machtig het Ikazia Ziekenhuis om éénmalig af te schrijven van mijn bank- of girorekening.

■ €

Ondergetekende is bekend met het feit dat, indien hij/zij niet akkoord is met de afschrijving, hij/zij binnen 30 dagen bij zijn/haar eigen giro- of bankkantoor opdracht kan geven het bedrag terug te laten boeken. Naam en voorletters

M/V

Adres Postcode en plaats Telefoon

Rekeningnummer

Datum Handtekening Al lid? Dan s.v.p. uw lidnummer van de Stichting tot Steun vermelden. Betaalt u per girotel wilt u dan vermelden: uw lidnummer, uw naam en uw adresgegevens. U kunt deze machtiging opsturen naar de Stichting tot Steun van het Ikazia ziekenhuis, Antwoordnummer 80513, 3080 WB Rotterdam (een postzegel is niet nodig).

De Stichting tot Steun van Ikazia Mooie verhalen kunnen op allerlei manieren zomaar tot je komen. Neem nu het verhaal van meneer Van der Gaag uit Rhoon. Meneer wilde graag weten vanaf wanneer hij lid van de Stichting tot Steun was. Helaas was dat niet precies terug te vinden. Maar meneer vertelde dat hij zich nog heel goed kon herinneren dat er indertijd, toen hij als 28 jarige jonge man in Hoogvliet woonde, mensen aan de deur kwamen om te collecteren om geld in te zamelen voor de bouw van een Protestant Christelijk ziekenhuis op Zuid. Ondertussen is meneer Van de Gaag 85 jaar oud en draagt Ikazia nog steeds een warm hart toe. E. de Bus Secr. Stichting tot Steun

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

25

Stichting tot Steun

Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis


IN opleiding IN Opleiding: Nurse Practitioner SEH Ilse de Vries

‘Dit is wat ik wil, dit past bij mij’ Ilse de Vries volgt de tweejarige Masteropleiding tot Nurse Practitioner Spoedeisende Hulp. Werkend leren op een hectische afdeling en daarnaast studeren met een studiebelasting van minimaal 20 uur per week: druk, maar leuk! Gedurende vier jaar was Ilse de Vries teamleider op

neemt. Ilse vertelt: ‘Ik miste als teamleider vooral het

de Spoedeisende Hulp (SEH): een geweldige baan en

directe patiëntencontact. Maar het roer omgooien

Ilse kent de afdeling SEH dan ook door en door. Een

heeft natuurlijk nogal wat impact, vooral ook privé.

van haar projecten in die periode was het schrijven

Ik ben getrouwd en mijn man heeft een onregel-

van een plan ‘werken met Nurse Practitioners (NP) op

matige baan, we hebben een dochter van negen

de SEH’. Terwijl zij daarmee bezig was, deed ze

en een zoon van zes jaar. En dit is toch een HBO-

onderzoek naar het functieprofiel dat bij een NP

opleiding die veel tijd vraagt. Maar uiteindelijk heb

hoort – en daarmee werd de kiem gezaaid voor haar

ik (wij!) toch besloten dat ik dit moest doen.

huidige keuze. Want bij het schrijven van het functie-

Gelukkig springen mijn ouders en mijn schoonzusje

profiel NP dacht Ilse: ‘Dat ben ik. Dit is wat ik wil, dit

meer dan regelmatig bij, de kinderen worden altijd

past bij mij’. Daarna volgde een periode van veel

goed opgevangen. En als ik in het weekend moet

praten thuis, op de afdeling en met de leiding-

werken is mijn man thuis.

gevenden. Want een goede baan verlaten om weer

Het gaat prima!

te gaan studeren is een beslissing die je niet zomaar

26

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


Zorgpad Collumcare Ilse en Marja hebben als kwartaalopdracht gekozen voor het inrichten van een zorgpad collumcare. Ilse: ‘Het is de bedoeling dat dit zorgpad binnen Ikazia ook daadwerkelijk wordt ingevoerd. Collumcare betreft patiënten die met een heupbreuk (collum) op de SEH binnenkomen. Volgens een bepaald model

‘Op de SEH is het ieder moment van de dag anders’ Boeien en binden Een Nurse Practitioner is de verbindende factor tussen cure & care (genezen en zorg). De NP voert naast de verpleegkundige anamnese ook de medische anamnese uit en laat onderzoeken doen (laboratoria, röntgen) en behandelt patiënten met laag complexe zorg. Met laag complexe zorg wordt bedoeld wonden, breuken, kneuzingen, et cetera, zorg die goed in één protocol is te omschrijven. Dit is het grootste aanbod aan patiënten op de SEH. Door het inzetten van de NP heeft de arts-assistent ruimte om zich te focussen op de meer complexe zorgvragers die op de SEH binnenkomen. Ikazia heeft bewust gekozen voor het werken met NP op de SEH, waarbij de SEH-verpleegkundige een stap in zijn / haar carrière wordt geboden, een kans om door te groeien. Een goede zet in het kader van het boeien en binden van medewerkers.

(Model Van Spreeuwenberg) worden alle facetten van deze zorg bezien, van preventie tot palliatie. Daarbij wordt aandacht besteed aan voorkomen van vallen, voorkomen van herhaling van vallen en inperking van de gevolgen, volgens de richtlijnen van het kwaliteitsbureau CBO. In ons onderzoek wordt direct bij opname gewerkt naar een afgesproken ontslagdatum, gemiddeld vijf dagen na opname. We maken afspraken met een revalidatiecentrum om daadwerkelijk één keten te vormen. Dit is heel goed voor de patiënt: het revalidatiecentrum weet wat het ziekenhuis heeft gedaan en hoe de situatie van de patiënt is, het ziekenhuis kan rekenen op een plaatsje voor de patiënt. Daardoor kan tevens de nagestreefde korte ligduur in het ziekenhuis worden gerealiseerd. Een interessant onderwerp. Ik zie er naar uit om daadwerkelijk als afgestudeerd NP op de SEH van Ikazia te werken.

Studie Ilse vertelt: ‘Eenmaal per week loop ik college op de Hoge School Rotterdam, samen met mijn collega Marja Eland, die gelijk met mij de opleiding tot NP SEH volgt. Verder word ik gewoon ingeroosterd om te werken op de SEH, waarbij ik gedurende mijn opleiding tijdens mijn werk op de SEH gesuperviseerd word door een arts-assistent. Zodra ik de opleiding met goed gevolg heb afgerond werk ik, net als de arts-assistent, onder supervisie van de medisch specialist. Om af te studeren moet ik een scriptie schrijven op basis van wetenschappelijk onderzoek. Ik doe dit samen met Marja, dat werkt prettig en het onderzoek kunnen we met z’n tweeën uitgebreider en degelijker uitvoeren’.

Nog ruim een jaar, dan ben ik klaar!’

Bij de SEH, melden zich dagelijks tussen de 45 - 60 patiënten. Dat lijkt misschien niet zoveel, maar als je dat op jaarbasis beziet praat je over zo’n 17.500 patiënten. En dat is een enorm aantal. Momenteel wordt nog hard gebouwd aan de nieuwe entree van het ziekenhuis en als dat klaar is wordt gestart met de voorbereidingen/ verhuizingen voor de verbouw van de SEH. Op de begane grond wordt een nieuwe SEH gebouwd. De verwachting is dat eind dit jaar de nieuwe SEH haar deuren kan openen.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

27

IN opleiding

Patiëntencontact Ilse: ‘Ik word nu weer gewoon ingeroosterd op de SEH en ik vind het heerlijk. Op de SEH is het contact met de patiënten intens: mensen komen met een probleem en het is onze taak hen zo goed mogelijk te helpen. Op de SEH is het ieder moment van de dag anders’.


Kinderpagina

! e e m Puzzel

En win een thea terbon!

S K O P N K I U G N J S D V R G I E B O J S R H S W R E V R

A M E D A P G R O Z S I D U O H S N E V E L I J W I L L I G E R Y R S T V O E D I N G N S E I T A V I T O M B E D J I R N E D D E P H N E T B T A W O N D L M G Z L B I Q D W S K O P L O P E R O M U T A D H G A L S T N O A O R V E R P L E E E G S T E R D T G T C A T N U O C N E T N E I T A E I T A R P E P O R A A T S E E U O L H I B U E I O S S S L R G I H R A K R K R E W D N A H D D N H Q K O E F F I E I A M K A A D F E T P U G W F Q A B F S M B K Zoek de volgende woorden: seh, ouderen, koploper, staaroperatie, watten, hoofdingang, wond, zorg, koffie, verpleegster, rotterdam, borstvoeding, vrijwilliger, beddenrijder, gastvrij, levenshouding, motivatie, handwerkkar, badge, masteropleiding, patientencontact, zorgpad, heupbreuk, opname, ontslagdatum

EĂŠn van deze woorden staat niet in de woordzoeker. Mail je oplossing aan: in@ikazia.nl en win een theaterbon!

28

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


KRUISWOORDPUZZEL

Š Sanders puzzelboeken, Vaassen

HORIZONTAAL 1 baan voor een balsport, 9 guit, 17 inhoudsopgave, 18 deel v.e. boerderij, 19 kielwater, 21 Academisch Medisch Centrum (afk.), 22 kleur, 23 stommerd, 24 halt!, 25 vogelverschrikker, 27 uitroep van verrassing, 29 voorrang, 30 vrij op naam (afk.), 31 op welke wijze, 32 Bijbelboek, 34 vreemde munt, 36 onderzoeksinstituut, 38 in orde (afk.), 39 hulpmiddel bij rekenen, 41 zekerheid, 44 Socialistische Partij (afk.), 45 Europese munteenheid, 46 mislukking, 48 deel v.e. haard, 49 opgeld, 51 gebrek, 52 te koop aangeboden (afk.), 53 augustus (afk.), 55 vaartuig van Noach, 57 glad, 58 eerste hulp bij ongelukken, 59 houtsoort, 60 deel v.e. auto, 61 op elkaar, 63 tuingereedschap, 65 voorzetsel, 66 hoofddeksel, 67 naaigereedschap, 69 moeraspalm, 71 eikschiller, 73 tijdelijk verblijf, 75 liefdesgod, 76 ter gedachtenis (Lat.), 78 ploeg van ministers, 81 gure wind, 83 vreemde munt (afk.), 84 sjaal, 86 voetbalclub uit Nijmegen, 87 naaktloperij, 90 telwoord, 91 feeks, 92 kraan, 94 kansbriefje, 96 land in AziĂŤ, 97 op dezelfde wijze, 98 Internationale Arbeidsorganisatie (afk.), 99 land in Afrika, 101 naaldgaatje, 103 turntoestel, 104 gekkekoeienziekte, 105 bouwmateriaal, 106 roe, 107 lid worden.

VERTICAAL 1 knuist, 2 paradijs, 3 erfelijke factor, 4 voormalige echtgenoot, 5 genezen, 6 papegaai, 7 bevel aan een hond, 8 lichte bromfiets, 10 onder andere (afk.), 11 grootmoeder, 12 trilling, 13 internetprotocol (afk.), 14 hoofddeksel, 15 middelpunt, 16 oogje van garen, 19 hemellichaam, 20 verhoogde toon, 24 alleenspel, 25 briefje, 26 kroost, 28 zangstuk, 30 rijp, 31 deel v.d. schedel, 32 plechtige kleding, 33 rustteken, 35 Europeaan, 37 snoeverij, 39 scheepstouw, 40 vrijkopen, 42 strafwerktuig, 43 gevaarlijke stof, 45 pl. in Drenthe, 47 Indon. markt, 48 beroep, 50 gift, 52 terbeschikkingstelling (afk.), 54 Verenigde Staten van Amerika (afk.), 56 hoen, 62 loofboom, 64 pl. in Duitsland, 66 deel v.h. been, 68 plant met wortels en aarde, 70 Bijbelse figuur, 72 pennenkoker, 74 meisjesnaam, 75 god v.d. oorlog, 77 sober, 79 heiligenafbeelding, 80 drinkfles, 82 tot ontwikkeling brengen, 83 prothese voor het gebit, 85 palmmeel, 88 De Nederlandsche Bank (afk.), 89 kort baardje, 91 vleesgerecht, 93 door middel van, 95 speelgoed, 97 maatschappelijk onaangepast iemand, 98 Europeaan, 100 Eerwaarde Heer (Lat.), 102 bevel, 104 Bescherming Burgerbevolking (afk.), 105 dierengeluid. 1

2

3

4

5

17

6

7

8

18 23

19

24

30

51

47 53

58 63

76

77

84

70 78

85 92

64

93

99

94

55

100

56

73

88

102

36

37 44

50 57

67

74

68

75

81

82

89

83

90

96

101

35

66

80

95

16

60

79 87

15

29

49

54

72

86

14

43

48

65

71

28

42

59

62

13

34

41

52

69

27 33

46

12

22

26

40

45

11

21

32

39

61

10

20

25

31

38

9

91

97 103

98

104

106

105

107

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing. 76

42

97

19

96

40

103

61

54

60

92

21

70

69

84

57

73

50

62

26

101

77

85

52

De oplossing van de prijsvraag van het lentenummer 2011 is: Moeder en Kind Centrum De winnaar is: Mevrouw M. Kanis-van der Werf uit Barendrecht

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

29

Kruiswoordpuzzel

Kruiswoordpuzzel


Haar doet je goed... • Maat haarwerk • Haar aanvullingen • Kant en klare oplossingen • Door zorgverzekeraars erkend haarwerk specialist. • Aanvraag zorgvergoeding wordt voor u door ons geregeld. • Huisbezoek op afspraak

en dat verdien je! NIEUW : directe en trefzekere oplossing voor haaruitval tengevolge van bijv. chemotherapie. Van natuur haar vervaardigde ready-to-wear haarwerken, direct uit voorraad leverbaar.

Heemraadssingel 144, 3021 DJ Rotterdam tel./fax. 010 47 72 754

www.ernablokhaarprotheses.nl info@ernablokhaarprotheses.nl


Zomerse barbecue Hoewel hamburgers, sateh of worstjes van de bbq ontzettend lekker zijn,

Recept

is het ook wel eens leuk om de tuin/balkontafel chique te dekken en een mooie lamsbout van de barbecue op tafel te zetten! De recepten zijn voor vier personen.

Nodig: • Barbecue met deksel; • 1,5 kilo lamsbout, uitgebeend; • peper / (zee)zout; • olijfolie, rode wijn, rozemarijn en veel verse knoflook uit de knijper.

Een simpele salade erbij Van kleingesneden tomaten en komkommer, veldsla, zwarte en groene olijven, dressing van goede olijfolie en een beetje van een mooie wijnazijn, beetje (zee)zout en peper. Een lekker toetje na:

Bereiden: Snij kepen in de lamsbout. Maak van de olijfolie, rode wijn, rozemarijn en verse knoflook een mooi mengsel. Wrijf de lamsbout in met peper zout, daarna de hele lamsbout inwrijven met het mengsel en de kepen met het mengsel opvullen. De bout minstens drie uur (maar als het langer kan is het beter) in deze marinade wegzetten. Doen: Dep de bout droog, leg hem op het vleesrek, sluit de BBQ en laat de bout mooi bruin en van binnen rosé worden. Regelmatig draaien en met het opgevangen vleesnat bedruipen. De kerntemperatuur moet minimaal 50 graden zijn, maar niet veel meer. Dit duurt ongeveer anderhalf uur. Dan zeker 15 minuten laten rusten, iets langer is beter!

Nodig: • Per persoon een heel dun gesneden plakje cake; • Likeur naar smaak; • Veel vers rood fruit: kleingesneden aardbeien, rode en blauwe bessen, kersen, frambozen; • Per persoon een eetlepel vanillevla; • Verse slagroom lobbig geklopt zonder suiker. Doen: Ieder plakje cake bedruppelen met likeur naar smaak en hoeveelheid naar wens, besmeren met de vanillevla. Dan vers fruit er op, slagroom er op scheppen en het bordje mooi maken met wat achtergehouden vers fruit.

Gelijk met de lamsbout kunnen van te voren klaargemaakte aardappelen en knoflookbolletjes in de aluminiumfolie op de BBQ:

Nodig: • 12 middelgrote (nieuwe!) aardappeltjes; • (zee)zout / pesto / roomboter / aluminiumfolie Bereiden: Was de aardappelen, snij ze tot halverwege in, iedere aardappel krijgt in de inkeping een theelepel pesto en een stukje roomboter, zeezout er over en goed inpakken in de aluminiumfolie. - Wrijf ieder knoflookbolletje in met een klein beetje olijfolie en goed inpakken in de aluminiumfolie. Doen: Aardappelen en knoflookbolletjes in de BBQ (niet in de vlammen!), ongeveer 1,5 uur. De teentjes van de knoflookbolletjes kunnen uit de vliesjes gezogen worden, zijn dan bijna zoet!

rt er bij. Wijn hoo aanse Rioja

p ie rode S vlees, Een moo het lams ij b k ij rl e e h et een smaakt rtwijn m e s s e d n ee t dessert ts bij he e o tt a a k mus aal af! et helem h t k a a m

Eet smakelijk!

de redactiecommissie

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

31


Partusassistentie Thuiskraamzorg Avondzorg

IN DE WIEG GELEGD VOOR ZORG

Cursussen

www.kraamzorgrotterdam.nl 010 – 282 6220 (24 uur per dag) partusassistentie 010 – 282 6230 (tijdens kantooruren) klanteninformatielijn

Borstvoedingscertificaat WHO/Unicef

Zorggroep Rijnmond, is met 11 locaties verspreid over Rotterdam e.o. dé protestants christelijke zorgaanbieder in de regio. Zorgdragen voor Elkaar is ons motto. In Rotterdam-Zuid gaat het om de volgende locaties: De Koningshof, woonzorgcentrum • biedt onder meer verpleegkundige-, huishoudelijkeen persoonlijke verzorging en begeleiding; • kortdurend verblijf is mogelijk; • het restaurant in de Koningshof is wijd en zijd bekend. Oranjehof, Centrum voor kleinschalige verpleeghuiszorg, wonen en welzijn • een splinternieuwe kleinschalige woonomgeving voor mensen die lijden aan dementie; • Oranjehof maakt deel uit van Lombarde, een wooncomplex met een wijkwelzijnsfunctie. Siloam en Westerstein, centra voor (kleinschalige) verpleeghuiszorg, wonen en welzijn • revalidatie, behandeling en zorg na ziekenhuisverblijf; • chronische somatische zorg en behandeling -verpleeghuis; • psychogeriatrische zorg en behandeling - wonen in een kleinschalige woonomgeving. Grootschalige renovatie gepland voor 2010

Slingedael, Centrum voor Korsakov en Psycho Geriatrie • biedt zorg aan mensen met het syndroom van Korsakov of mensen die lijden aan dementie; • in de benadering van PG-clienten staan geborgenheid en eigenwaarde voorop; • Korsakovcliënten hebben behoefte aan structuur die wij o.a. bieden via onze afdeling arbeidsmatige dagbesteding. Volledige renovatie gereed in 2011. Waelestein, woonzorgcentrum • combinatie van een wooncentrum (met huishoudelijke en persoonlijke zorg en verpleging) en een zorgcentrum, voor cliënten die intensievere zorg nodig hebben; • faciliteiten voor kort verblijf en dagzorg voor cliënten uit de omgeving. Voor alle bovengenoemde zorgvormen is een indicatie van het CIZ nodig. Maatschappelijk werk van het ziekenhuis kan u hier informatie over geven. Voor meer informatie: www.zorggroeprijnmond.nl Of telefoon: (010) 25 10 100 In Rotterdam Noord hebben wij de volgende locaties: Atrium - woonzorgcentrum, De Burcht - centrum voor kleinschalige verpleeghuiszorg, wonen en welzijn, Pniël - verpleeghuis, De Regenboog - palliatief centrum en Tiendhove - woonzorgcentrum.


Restaurant automaten waaruit u koffie, thee, frisdrank en broodjes kunt kopen. Het personeelsrestaurant is ook voor patiënten en bezoekers geopend van maandag tot en met vrijdag, voor koffie, thee et cetera, maar ook voor een lunch of warme maaltijd.

Reünie van de Izmonda’s

Het Stiltecentrum

Een bijzondere gebeurtenis vond plaats in Ikazia op dinsdag 5 maart 2011: er werd een

In het ziekenhuis kan veel op u afkomen:

reünie

onderzoeken, uitslagen, behandelingen. In het

gehouden van de IZMONDA’s. IZMONDA is de

Stiltecentrum kunt u de tijd even stopzetten.

afkorting van Ikazia Zusters Met Opleiding Naar

Even nadenken, stil zijn, even alleen zijn met

Diploma A. Deze dames zijn 45 jaar geleden

uzelf en/of met God. Het Stiltecentrum is duidelijk

gestart met hun opleiding tot verpleegkundige in

afgescheiden van de hectiek van het ziekenhuis.

het Ikazia Ziekenhuis en hebben al die jaren met

U vindt er bijbels, religieuze boeken, gedichten-

elkaar én met Ikazia contact gehouden!

bundels en een gebedsboek. Hierin kunt u gebedspunten opschrijven die de dominee meeneemt in de voorbede tijdens de kerkdiensten op zondag.

Voor het verslag van de reünie kijkt u op

Het Stiltecentrum is voor iedereen dag en nacht

www.ikazia.nl

geopend.

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

33

INfo

In de hal van de tijdelijke hoofdingang staan


Contact Contact

Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1 3083 AN ROTTERDAM Telefoon: 010 29 75 000 Fax:

010 29 75 400

Internet: www.ikazia.nl E-mail:

post@ikazia.nl

Postadres: Postbus 5009 3008 AA ROTTERDAM

Buitenpolikliniek Ikazia Carnisselande Middeldijkerplein 36 2993 DL BARENDRECHT Telefoon: 0180 64 22 22 E-mail:

buitenpoli@ikazia.nl

Buitenpolikliniek Ikazia Klaaswaal Kerkstraat 20 3286 AK KLAASWAAL Telefoon: 0186 75 11 11 E-mail:

34

klaaswaal@ikazia.nl

Ikazia Nieuws - Zomer 2011


Heeft u opmerkingen of bent u niet tevreden, dan willen we dat graag weten.

Klachten

Klachten? Praat erover! Goede zorg voor de hele mens. Dat staat bij Ikazia voorop. Toch kan het gebeuren dat u niet tevreden bent over de gang van zaken in ons ziekenhuis. Laat dat ons dan weten. We zijn ervan overtuigd dat we kunnen leren van ervaringen van patiĂŤnten. Daarom vragen we u niet met uw klacht te blijven rondlopen, maar deze met ons te bespreken. Ook wanneer u in het ziekenhuis ligt en er is een situatie waarover u eens wilt praten, neemt u dan contact met ons op.

Zo kunt u bij ons terecht: 1. Bespreek onduidelijkheden, problemen of klachten met de betrokkene. Zo kan de klacht of het probleem misschien direct worden verholpen. 2. Wilt u hierin worden bijgestaan, dan kunt u terecht bij onze onafhankelijke klachtenfunctionaris. Zij kan u adviseren en ondersteunen. De klachtenfunctionaris is onpartijdig en heeft geheimhoudingsplicht. Klachtenfunctionaris: Telefoon:

010 297 55 08

Postadres:

Ikazia Ziekenhuis t.a.v. mw. C.D. Schutrups-Duyvendak Klachtenfunctionaris Antwoordnummer 80161 3080 VB Rotterdam

E-mail:

klachtenfunctionaris@ikazia.nl

Mevrouw C.D. Schutrups-Duyvendak, klachtenfunctionaris

3. U kunt een klacht indienen bij de Klachtencommissie. Deze commissie hoort de betrokkenen en kan naar aanleiding van uw klacht officieel aanbevelingen doen aan de directie om de zorgen dienstverlening te verbeteren.

Klachtencommissie: Uw klacht kunt u indienen bij de Klachtencommissie: schriftelijk: Ikazia Ziekenhuis t.a.v. Klachtencommissie Antwoordnummer 80161 3080 VB Rotterdam e-mail: KlachtenComm@ikazia.nl

Bezoek ook eens onze website

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

35


Specialisten

Specialisten Anesthesiologie C.R. Bello mw. K.T. Dahmen L. Klompe M.J.B. Los mw. dr. M.C.O. van den Nieuwenhuyzen (opleider) mw. M.W. Oltmans-van Dommelen C.J. van Oort dr. H.C. Rettig F.A. Verhoeven Apotheek mw. L. Kuiper W.J. Liefers Cardiologie dr. E.A. Dubois M.P. Freericks J.P. Kerker dr. G.J. Nollen mw. S.K. Zoet-Nugteren Chirurgie dr. R.U. Boelhouwer dr. P.T. den Hoed (opleider) dr. C.J. van Steensel B.R. Toorenvliet dr. W.J. Vles dr. W.F. Weidema mw. A.M.E. van Well Dermatologie dr. H.J.H. Engelkens E.R. Lonnee Gynaecologie mw. S.M.A. Groenen mw. V. Haitsma mw. A.D. van Heesewijk mw. A.C. van Hof dr. J.W. de Leeuw (opleider) G.C.H. Metz mw. B. Morrel A. Logmans (waarnemer) (tot 15-07) Intensive Care geneeskunde M.P.C. Middelkoop mw. M. Muller mw. dr. F.J. Schoonderbeek mw. dr. A.F.C. Schut Interne geneeskunde dr. M.G.A. Baggen mw. dr. F. Croon-de Boer dr. A. Dees (opleider) dr. F.E. de Jongh mw. E.N.M. Overkleeft mw. dr. I.C. van Riemsdijkvan Overbeeke

36

Ikazia Nieuws - Zomer 2011

mw. E.D. van de Ven-de Ruiter (waarnemer) mw. dr. A.A.M. Zandbergen

Kaakchirurgie dr. G.J. van Beek C.A. Bertheux L.O.H. Dessau (waarnemer) J.G. van der Hee mw. dr. J.M. Kwakman F.R. Praal L.J. Rijksen dr. dr. D. Rink Kindergeneeskunde C. Aleman mw. S.H. Dijkstra mw. K.A. Goud D.J.M. van Heemstra mw. I. Heuts-van der Kragt mw. C.M. Messemaker mw. H.S. Paizano-Thijssen mw. A.M. Robinson (waarnemer) mw. K.A. Schuitevoerder Klinische chemie dr. M.A. Fouraux dr. W. van Gelder Klinische psychologie mw. dr. J.E.W.M. van Dongen-Melman (opleider) G. Plaisier KNO-heelkunde J.W. Arendse mw. A.A.C. Aukema J.J. van Twisk

Oogheelkunde mw. J.A. de Beijer-Dominicus mw. E. van Campen-Molenaar mw. A.F.G. Jansen mw. dr. J.A.F.M. van Neerven Orthopedie dr. C.H. Geerdink W. Kuis B.B.A.M. Niers A. Vosmaer Pathologie dr. M.A. den Bakker dr. dr. R.W.M. Giard dr. H.F.G.M. van den Ingh dr. M. Kliffen Plastische Chirurgie R. Tjong Psychiatrie mw. S.K. Kalidien mw. P. Kölling (waarnemer) Radiologie R. Bökenkamp (waarnemer) L.C.W. de Jonge J.G.J. Jonkman J.W.A.M. Mensing mw. dr. A. Preda P.A.M. Rosekrans J.W. van der Sluijs ir. M.J. Stoutjesdijk Reumatologie mw. F. Bonte-Mineur dr. M.R. Kok

Longziekten P.R.M. Hekking F.A.H. Jacobs mw. C.W.H.M. Kroese-Bovée J.C.E. Meek

Revalidatiegeneeskunde M.A. Los

Maag-, darm- en leverartsen dr. P.C.J. ter Borg dr. R.J.Th. Ouwendijk mw. H.G. Vermeulen mw. C. Verveer

Urologie E. Kats dr. J.E. Nienhuis

Sportgeneeskunde mw. S.G. van der Putten

Medische Microbiologie dr. M. van Rijn Neurologie L.J.M.M. Mulder D.M.H. Zuidgeest

Dr. W. van Gelder klinisch chemicus




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.