CARLOS BULOSAN: INLAMINANA ITI PANTOK TI PANAGSURATAN NI ILOKANO BOTIKA LA CONCEPCION Aglakoda iti nalaka nga agas OWNED & MANAGED by Jaime Obispo G.H. del Pilar St., Vigan City
Ta wid (T he Heritage) (The
VOL. IX NO. 33 ( ENTERED AS SECOND
CLASS
OCT. 19-25, 2009 TTER AT VIGAN POST MATTER MA
NEWS
MAGASIN M A PA G TA L K A N PA N G N A M N A M A A N OFFICE
ON
JUL JULYY
9,
P7.00 2002)
PANID 3
TAWID NEWS MA GASIN MAGASIN
can be accessed at www .ta widne wsma www.ta .tawidne widnewsma wsmagg .com www .jasper espejo .com www.jasper .jasperespejo espejo.com www .kamalig .b lo gspot.com www.kamalig .kamalig.b .blo logspot.com
Gobierno probinsial, nayonanna P1/kilo, paggatgatang NFA iti irik Pasdek-negosio mangingato’t presio ti tagilakoda, binallaagan ti DTI VIGAN CITY - Imballaag ti Department of Trade and Industry a mamulta dagiti pasdek-negosio a mangingato iti presio ti tagilakoda iti sanguanan ti pannakadidigra ti Ilocos Sur iti bagyo. Impakaammo daytoy ni DTI Provincial Director Grace Lapastura gapu kadagiti pulong a dimmanon kadagiti lokal nga estasion ti radio ditoy a ngimmina ti presio dagiti sumagmamano a basic commodities kadagiti pagtagilakuan iti sumagmamano nga ili iti probinsia. Kinuna ni DTI provincial director Grace Lapastura nga indeklara ni Pres. Gloria Arroyo nga adda ti Ilocos Sur iti sidong ti kalamidad idi Septiembre 26 babaen ti Proclamation No. 01 a napetsaan iti Septiembre 26 gapu iti didigra nga insangbay ni Bagyo Ondoy ket gapu iti daytoy, agtalinaed ti presio dagiti basic commodities kas iti presioda idi sakbay ti bagyo. Segun pay ken ni Lapastura sagudayen ti Section 6 ti RA Act 7581 wenno Price Act a no adda ti maysa a probinsia iti babaen ti state of calamity, automatiko nga agtalinaed (freeze) ti presio dagiti basic necessities iti agdama a presioda (prevailing price) agingga iti waswasen ti Presidente ti pammilinna. Kinuna ti provincial director a bayat ti kaadda ti Ilocos Sur iti babaen ti state of calamity, PANID 6
Tulongna mannalon nadidigra iti bagyo
RELIEF OPERATION. Madama ti panagiwaras ni Gov. Deogracias Victor Savellano (ngato) iti relief goods kadagiti biktima ni Bagyo Pepeng iti Barangay Paratong, Sinait, Ilocos Sur. Gapu iti makalawas a panagintek ti bagyo iti probinsia, adu nga ili iti probinsia ti nalayus a nakadadaelan dagiti sanikua, inprastruktura ken pinagayan. (Mancielito S. Tacadena/Dante Tacata)
Kaudian a PDCC report: P308-M nadadael iti agrikultura; agdagupen 60,000 pamilia, naapektaran gapu ken Bagyo Pepeng VIGAN CITY - Agdagupen iti P308 milion ti nadadael iti agrikultura idinto a dimmanonen iti 60,000 a pamilia manipud kadagiti nadumaduma a barangay iti Ilocos Sur ti nakaro a naapektaran iti makalawas a panangduprak ti bagyo a Pepeng iti probinsia. Daytoy ti naammuan iti kaudian a report ti Provincial Disaster
Wants Oversight Committee formed
Coordinating Council (PDCC). Inreport ti Provincial Agriculture Office nga aganayen a P308,513,977 ti pategna dagiti produkto iti talon a dinadael ti bagyo a pakairamanan ti P235,229,977 a pinagayan; P34,124,497 pamupokan ken pagtaraknan iti lames; P16,328,122 a high value commercial crops; P1,831,000 a mais; ken P21,000,000 ti
nadadael a communal irrigations. Inreport ti PDCC a karaman dagiti naapektaran ti 6,940 a pamilia manipud iti 44 a barangay iti Sinait; 1,120 a pamilia iti 33 a barangay iti Cabugao, 2,950 a pamilia iti 32 a barangay iti San Juan; 1938 a pamilia iti 28 a barangay iti Magsingal; 2,872 a pamilia iti 30 a barangay iti Sto. Domingo;
US donates additional relief supplies to aid typhoon victims
Chiz files joint resolution seeking P12-billion to augment depleted calamity fund Opposition Sen. Chiz Escudero yesterday filed a joint resolution seeking an additional 12 billion pesos to augment the 2-billion peso calamity fund so the government can help battered communities recover quickly from the devastation wrought by Ondoy and Pepeng. In joint resolution no. 33, he also said that the last two typhoons “may not be the last of their kind” to hit the Philippines this year. Pepeng is the 16th of 20 weather disturbances projected to enter the country’s area of respon-
sibility. The government has said only 24 million pesos remain of the P2-billion peso calamity fund which has been depleted because of the past calamities that have hit the country in the last 91/2 months. Escudero filed the resolution a day after visiting five flood-ravaged towns in Pangasinan where he distributed relief goods and consulted with local officials on relief and rehabilitation efforts. “Kahapon binisita ko ang limang bayan ng Pangasinan, PAGE 6
705 a pamilia iti 15 a barangay iti San Ildefonso; 2,389 a pamilia iti 31 a barangay iti Vigan; 710 a pamilia iti 5 a pamilia iti Caoayan; 31 a pamilia iti 9 a barangay iti Sta. Catalina; 939 a pamilia iti 5 a barangay iti Bantay; 293 a pamilia iti 6 a barangay iti Santa; 33 a pamilia iti 12 a barangay iti Candon; 205 a pamilia iti 7 a barangay iti Sta. PANID 4
VIGAN CITY - Tapno matulongan dagiti mannalon a nadidigra iti napalabas nga iduduprak ti Bagyo Pepeng iti Ilocos Sur, nayonan ti gobierno probinsial iti P1 ti agdama a paggatgatang ti NFA iti irik. Napirmaan idi Oktubre 14 ti Memorandum of Agreement on Palay Assistance Program for Legislators and Local Government Units (PALLGU) iti nagbaetan ti gobierno probinsial iti panangibagi ni Gov. Deogracias Victor “DV” Savellano ken National Food Authority babaen ti panangibagi da NFA Asst. Regional Director Basilides Taco ken NFA Provincial Manager Fortunato Bulao. Sinaksian daytoy dagiti farmer leaders ken agduduma a kooperatiba babaen ti panangidaulo ti presidente ti Provincial Farmers Action Council (PFAC) a ni Salvador Cadorna. Naipalaon iti nadakamat a MOA a nayonan ti gobierno probinsial iti P1 ti P17 nga agdama a paggatgatang ti NFA iti irik tapno agbalin a P18 tunggal kilo ti presio ti irik. Segun ken ni Savellano, maysa daytoy kadagiti programa ti rehabilitasion ti probinsia tapno matulongan dagiti mannalon a nadidigra iti napalabas a kalamidad gapu ta sigurado a kimmisang ti apit dagitoy. Iti report ti opisina ti provincial agriculturist, umabot laeng iti 40% iti namnamaen a produksion ita a tawen gapu iti pannakalayus dagiti mula a pagay. Inkari met ni Taco ti naananay a suportana iti nadakamat a panagkinnammayet ti gobierPANID 6
USAID’s support for flood victims nears $4.7-M
Daytoy ti langa ti kalsada iti Banaoang, Bantay, Ilocos Sur kalpasan a naiwalin dagiti nagrissuod a daga ken batbato idi dinuprak ni Bagyo Pepeng iti Ilocos Sur a nakaserraan ti trapiko. Agsinnublat pay laeng dagiti lugan nga aggapu iti amianan ken abagatan nga agdaliasat ditoy. (Frankie Frio)
U.S. Charge d’Affaires to the Philippines Leslie A. Bassett announced the delivery and donation of relief supplies to the International Organization for Migration (IOM) in response to the crisis caused by Tropical Storm Ondoy and Typhoon Pepeng. A specially chartered plane arrived today carrying soap, hygiene kits containing laundry and toiletry supplies, and plastic water containers worth approximately 12 million Pesos (US $250,000). This assistance is provided in coordination with the Philippine Government,
through the US Agency for International Development (USAID) Office of Foreign Disaster Assistance (OFDA). “We continue to work closely with the Philippine Government and relief organizations,” said the Chargé d’Affaires, “to provide immediate humanitarian assistance to help the people affected by the recent storm.” This donation is in addition to the US $4 million that USAID provided in grants to various relief organizations and a previous donation of relief supplies worth US $400,000 to the Philippine PAGE 6
Tawid News-Magasin
2 TAWID NEWS MAGASIN SALVADOR A. ESPEJO - PUBLISHER
EDITORIAL STAFF: JAIME M. AGPALO, JR., Editor; ANDREW PESCADOR, News Editor; ROSE A. ESPEJO, Circulation Manager; DANNY ANTALAN, ROY ARAGON, MANCIELITO S. TACADENA, Contributing Writers; PRECY ULILA, Encoder; JULIE BETH BALITE, Lay-out Artist; JASPER. A. ESPEJO, Website Master. The Tawid News Magasin with Editorial and Business Office at Rivero St., Cuta, Vigan, Ilocos Sur, is published weekly in English and Iluko and circulated in Ilocos Sur, Ilocos Norte, La Union, Pangasinan and the Cordillera Administrative Region and can also be accessed at www.tawidnewsmag.com. Tawid News Magasin welcomes contributions for publication, including properly captioned photographs. Manuscripts submitted must be typewritten, double-spaced. The Editors reserve the right to reject or abridge articles submitted in keeping with editorial policy and space. Except the editorial, the opinions expressed herein are those of the writers and contributors and do not necessarily reflect those of the publisher. Send articles with stamped and self-addressed envelope to Editor: Tawid News Magasin, Rivero St., Vigan, Ilocos Sur. E-Mail Address: tawidnews@Yahoo.com. For your advertising needs, call: Tel. No. 722-2638 or Cellphone # 09163002969 or 09228109420. Member, Publishers Association of the Philippines, Inc. Member, Federation of Prov. Press Clubs of the Phil.
PAPI FPPCP
ADVERTISEMENT RATES: 1 Whole Page, Back - P16,000; 1/2 page - P8,000; 1/4 page - P4,500; 1/8 page - P2,500; Full Page, Inside - P12,000; Half Page, P6,000; 1/ 4 page - P3,500; 1/8 page - 2,500. Minimum insertion - P500.00; COMMERCIAL RATES - P300/column inch; LCR PUBLICATIONS - P2,500; 1 Year Subscription P1,000.00 (local); $60 (abroad). Rates applicable for single issue only.
EDITORIAL Problema ti landslide iti Banaoang, itan ti panagtignay dagiti agtuturay! Idi Oktubre 4 a panangduprak ni Bagyo Pepeng iti Amianan a Luzon a pakairamanan ti Ilocos Sur, nagdarusdos a nagpababa dagiti pitak ken dadakkel a batbato manipud iti bakras ti bantay iti Barangay Banaoang ket ginaburanda ti kalsada sakbay ti daan a Quirino bridge. Gapu iti daytoy, kilometro ti kaatiddog dagiti nataratar a lugluan iti agsumbangir a paset ti rangtay a naguray iti pannakaiwalin ti landslide iti baet ti adu a sakuntip, tanabutob, sikor ken amak dagiti ginasut a biahero a maganatan a makaawid iti taengda gapu iti kinadakes ti panawen. Babaen ti panagtitinnulong dagiti ekuipo dagiti pribado a kontraktor iti probinsia (adda met inyarayat ti DPWH ngem anian ta nagdaras a nagdadael), naipaigid dagiti pitak ken bato ket naluktan met laeng ti trapiko. Ngem kadagiti simmarsaruno nga aldaw, naulit-ulit ti pannakaiserra ti trapiko iti daytoy a lugar gapu iti panagkarusdos ti pitak ken batbato manipud iti bantay gapu iti di agsarday a panagbayakabakna. Sa laeng nagsardeng ti landslide idi timmalna ti panawen idi pimmanaw met laeng ni Bagyo Pepeng kalpasan ti makalawas a panagsublisublina iti Ilokos. Kinapudnona, nakitamin daytoy a problema idi pay la napan a tawen idi nagkaruskos dagiti pitak ken batbato iti daytoy a paset ti bantay iti Banaoang idi adda simmangbay a bagyo. Suspetsami idi a rimmuka iti maysa a paset iti lulonan ti bantay gapu ta nakisangen dagiti kayo a manglapped iti panagkaruskos ti daga aglalo no matudtuduan iti mabayag. Ngem iti maysa nga interbio ti maysa a lokal a radio station iti konsehal nga agnaed iti Barangay Banaoang, nadakamatna a suspetsana a makagapu iti landslide ti pannakapabettak ti dinamita idi abutanda ti bantay tapno adda pangilasatan dagiti tubo a paglasatan ti danum manipud iti Karayan Abra a kunnoten ti makina a dumanon kadagiti kataltalonan dagiti nadumaduma nga ili iti First District. Naisalpika pay ti konsehal nga iti sabali a bagyo, dua a balay ti ginaburan ti pitak. No pudno ti suspetsa ti konsehal, nakarkaro ti problema a kasapulan a maikkan a dagus iti naan-anay nga atension. Umayonkami iti singasing ni Vice Gov. Jerry Singson a kasapulanen nga adda mabukel a grupo nga umuli iti bantay tapno sukimatenda no ania ti makagapu iti panagreggaay dagiti daga ken bato iti nasao a bantay. Umayonkami pay iti indagadagna a pannakamula iti aglawlaw ti nasao a bantay tapno masalakniban daytoy a paset ti bantay. Ngem iti biangmi, saan a pangdarasan a solusion ti singasing ni Vice Gov. Singson nga isu ti kasapulan iti kastoy a situasion. Kasapulan ti madagdagus a pannakarisut ti problema a makaigapu iti panagreggaay ti daga iti bantay ti Banaoang. Adu a tawen ti urayen santo makadakkel ken makarangpaya dagiti kayo a maimula iti nasao a bantay. Iti dayta a panawen, kadaksan a senario ti pannakagabor ti Barangay Banaoang a mangipaay iti nakaro a panagsagaba dagiti agindeg ditoy a lugar. Kasapulan itan ti naan-anay a panagtignay tapno marisut daytoy a problema iti Banaoang. Saan koman nga iyuray dagiti agtuturay nga adda dagiti biag a maisagmak sakbayda nga agkuti.#
WZRD Printing Press and Graphics Design
OFFSET, LETTERPRESS, RECEIPTS, RIZO TEL. NOS. 077-7425361 FAX: 742-5360 CELL . NOS. 0922-8452888/0927-5328888
Services Offered: PRINTING: Souvenir Programs, Invitations, Letterheads, Newspaper, Tarpauline, School and Office ID’s, Flyers, Diploma, Official Receipts, Digital Printing, Rizograph, Duplication, Bookbinding, Solicitation Envelops, Raffle Tickets, Certificates, Graphics Design & Lay-out For your printing needs, come visit us at: Candon City Mall (at the back of JOLLIBEE) Candon City, Ilocos Sur
MRS. NENITA A. DISU General Manager
1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 ITI DUYOG TI SINGASING 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 JAIME M. AGPALO 1234567890123456789012345 Ti “Sarukod ni Moises” ni Juan S. P. Hidalgo, Jr. (MAUDI A PASET)
PAKAUNA: Maysa daytoy a pasintawi wenno legend. Agsipud ta awan ti naputar a balikas maipapan itoy, sursuroten lattan ti leyenda a kas panangipatarus. Ngem itay nabiit, nangsurattayo iti artikulo maipapan itoy ket sinurottayo ti pasintawi a termino ni Reynaldo A. Duque ken nangabak iti Umuna a Gunggona iti maysa a pasalip. Daytoy met a termino ti sinurot ni apo Juan S. P. Hidalgo, Jr. itoy a saritana. Ania aya ti pasintawi wenno legend? A story that has been passed down for generations, especially one that is presented as history but is unlikely to be true. Dayta ti agdadata a kababalin ti pasintawi. Naipresentar a kas pakasaritaan wenno historia a dimmalan iti no mano a henerasion ngem awan ti kinapudnona wenno mapagduaduaan ti kinapudnona. Ngem iti daytoy a sarita, uray saan a nakapappapati wenno mapagduaduaan ti kinapudnona, adda saan a
nadakamat a tagipatgenna. Nakadulin wenno nailemmeng. Adda daydiay expressive force a naisawang apagapaman laeng ngem saan a nailawlawag wenno saan a pulos a nadakdakamat ngem ammomon a dayta ti masarsarita no matiliwmo ti kababagasna. Maala laeng dayta ni agbasa. Daytoy ti mangpapintas iti sarita. Nasken a tiliwem pay nga umuna no ania dayta a pangabig ti sarita sakbay a patayyekem. Wenno patayyekennaka pay nga umuna nga agpanunot no ania ti ‘ibagbagana’ ket inton matiliwmo, isunto metten ti panagpatayyekmo. Kas kadaytoy “Ti Sarukod Ni Moises” ni Juan S. P. Hidalgo, Jr., ken impablaak ti Bannawag Magasin idi Setiembre 21, 2009, ammotayo a maipapan iti sarukod ni Moises ti masarsarita ngem ania kadi ti kayat a sawen ti sarukod ni Moises? Kalpasan ti dua gasut a tawen, nasken nga isagana a naimbag ni Peter Santiago ti bagi, isip, ken kararuana tapno saan “manen”a mapaay a mangala iti sarukod ni Propeta Moises. Ania ti kayat a sawen dayta “manen?” No
1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 PITIK 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 SALVADOR A. ESPEJO 1234567890123456789012345 Climate change: pakaungawan ti lubong? (MAIKATLO A PASET) Segun kadagiti sientista, dagitoy makunkuna a greenhouse gases ti mangpabpabara iti lubong a nadardaras ngem iti ninamnamada. Segun pay kadagitoy, iti napalabas a 100 a tawen, ngimmato ti temperatura ti lubong iti average a 0.6 degrees Celcius wenno 1.1 degrees Farhenheight. Iti umuna a taldiap, bassit laeng daytoy a ngimmatuanna ngem kuna dagiti sientista a maapektaranen ti Lubong iti uray maysa laeng degree a pagbaliwan ti temperatura. Innayonda a no agtultuloy latta ti panagbara ti lubong, kaapiringna metten ti panagbaliw ti klima a mangidateng kadagiti pagteng a mangited kadagiti kalamidad ken didigra kadagiti tattao. Ibinsabinsatayo dagiti sumaganad a senario no di malapdan ti panagbara ti lubong ken panagbaliw ti klima. Dimi gamden a butbutngen dagiti
umili. Kayatmi laeng a mapakaammuanda kadagiti manamnama a mapagteng no maiyaleng-aleng daytoy a problema a pakaseknan amin nga agindeg iti lubong. No saan a malapdan ti panagbara ti temperatura, aglunag dagiti glacier iti South wenno North Pole. Ingget puskol a yelo ti glacier. Napaliiwen ti panangrugin nga aglunag ti yelo iti Artika ket adun ti immingpisanna manipud pay idi 1950. Iti yiingpisna, mangrugi metten ti ibabara iti Artika. Kasta met a napaliiw ti napardas a panaglunag ti yelo iti Greenland. Iti panagbalinda a likido, ngumato ti level ti kabaybayan. Iti pattapatta dagiti sientista, ngimmato ti sea level iti aganay 15 sentimetro wenno 6 a pulgada iti 20th century. Kunada a no agtuloy latta ti ibabara ti temperatura ti lubong, ngumato ti sea level iti agingga iti 59 sentimetro wenno 23 a pulgada. No sumagpat iti daytoy a kangato, malayus dagiti komunidad nga adda iti igid ti baybay ken lumned
OCT. 19-25, 2009 masungbatan dagita, ammom metten no ania ti pangabig wenno nakadulin a “kinabaknang” ti sarita a kas maysa a pasintawi. Legend comes from the Latin adjective legenda, “for reading, to be read,” which referred only to written stories, not to traditional stories transmitted orally from generation to generation. Ngamin no estoriaen laeng, adda tendensiana a di ‘maiggaman wenno matiliw’ dayta nakadulin a kinabaknang ti sarita. Isu a nasken a mabasa. Kas kadaytoy a sarita, no saanmo a basaen ken analisaren, saan a matarusan ti aplikasion ti “sarukod” ken ti balikas a “manen” nga isu ti behikulo a nangiluganan ti author no ania ti ibagbagana maipapan itoy a saritana. Nasayaat la unay itoy a sarita ta adda pay impasagidna a pamkuatan ti ibagbagana, ngem kadagiti dadduma a sarita, kapadanan dagiti dadduma a daniw a no dimo naawatan, saan a para kenka ta adda nakairantaanna; dayta a sarita wenno daniw, ket agpaay laeng kadagiti makaawat. Isu a makuna a “for reading, to be read” ti pasintawi. Saan la a naminsan a binasak ti sarita, inulitko pay. Ken binasak manen amangan no nagbiddutak iti interpretasionko. Ngem saan a nagbaliw. Immapay pay ketdi iti mugingko tay pelikula da Jacky Chan ken ni Jet Li a “The Forbidden Kingdom.” Iti nasao a pelikula, PANID 6
dagiti babassit nga isla. No saan a maitaltalek daytoy a mapaspasamak, adu a lugar ti mapunas iti mapa! Iti ibabara ti temperatura ti lubong, sumurot met a bumara ti rabaw ti kabaybayan ket daytoy ti itudo dagiti environmentalists a pakaigapuan ti pannakatay iti apagkapat kadagiti katangriban (coral reefs) iti sangalubongan. Iti pannakatay dagiti tangrib, maisurot met a maungaw dagiti agbibiag kadagitoy a tangrib. Iti ingangato ti temperatura, nadardaras ti ebaporasion ti danum nga agtungpal ti panagsagrap iti tikag ti adu a lugar iti lubong. Maapektaran ditoy dagiti kataltalonan ken bangkag, lalo unay dagiti pagmulaan nga agdepdepende iti tudo ken awanan iti irigasion. No natikag dagiti talon, agtungpal iti nakisang a maapit. Dumteng ti panagbisin. Nalidem a senario no agbisin dagiti tattao. No bumara ti temperatura, mapasamak dagiti heat waves. Kadagitoy a panawen, nakadamdamagtayon kadagiti umili a natay gapu iti nakaro a pudot. Uray dagiti dadduma a nabiag, ket mairaman dagiti maibilang nga endangered species, dagiti nabiag iti katangriban, ken dagiti ikan a maungaw gapu ta dida maanduran ti pudot a dakkel a pakaapektaran ti ekolohia ken populasion ti kabaybayan. Malaksid dayta, apektaran ti PANID 6
TUNGTONG-ARUBAYAN
TAWID NEWS TEAM Ti Distrito a mabuangay tapno adda pagtugawan ni politiko (MAUDI A PASET)
Ti panangiduron dagiti diputado nga asideg iti Presidente ti pannakabuangay ti sabali a distrito iti Camarines Sur tapno adda pagtugawan ti anakna ti nabatad a mangipaneknek a saan a ti pagimbagan dagiti tattao ti kangrunaan a kitkitaen dagiti agilinlinteg iti Kamara ken uray iti Senado no agpartuatda iti linteg no di tapno mapaboran ti bukodda nga interes, ti padada a politiko wenno nasinged a nabileg a tao. Daytoy ti makapaneknek a madadaan nga isakripisio dagiti diputado dagiti umili para iti bukodda a pagimbagan ken interes. Nakakalkaldaang ngem kastoy ti klase dagiti imbaontayo iti pagpandayan-linteg a mangibagi kadatayo, kailian! Ania ngarud ti namnamaentayo kadakuada iti tiempo a kasapulantayo ti tulong ken naan-anay nga
imatangda kadagiti kangrunaan a problema ti ekonomia ken politikal a mangidagdagel iti pagiliantayo? Kasano koma ngarud nga italektayo kadakuada ti masakbayan ti pagiliantayo iti sanguanan ti agdadata a kaawan ti panangisakitda kadatayo ken madadaan a panangkugtarda kadatayo iti nakanganga a ngiwat dagiti buaya kas sakripisio tapno maikkat dagiti lapped iti managimbubukod nga interesda. Adu ti mangsipsiput no matungpal ti panggep a mangbuangay iti maikalima a distrito iti Camarines Sur. Kas ti Camarines Norte, agur-uray met a mapagbalin a dua a distrito. Kasta met nga agsisiim ti Iloilo City ta adda nakapending a gakat a mamagkadua iti daytoy. Sabali laeng ti Cavite nga adda metten singasing a mabuangay iti tallo a distrito a pakairamanan ti Dasmariñas. No maaprobaran ti pannakaisina ti maysa pay a distrito iti Camarines Sur,
manamnama ti panagtudo a kasla uong dagiti mabuangay a distrito tapno adda pagrubbuatan dagiti politiko ken tapno mataginayon wenno napig-pigsa pay ti kapetda iti teritorioda. Kastoy ti napasamak iti panagadu dagiti ili a nagbalin a siudad uray no saanda a magun-od dagiti kasapulan ti maysa a siudad. Ania ti napasamak? Iti maysa a pangngeddeng ti Korte Suprema, insublina dagiti 16 a kaudian a nagbalin a siudad iti dati nga estadoda a kas ili. Ngem maitudo a yan ti basol dagiti agilinlintegtayo gapu ta sinalikawkawanda ti linteg tapno laeng agbalin a siudad ti maysa nga ili iti hurisdiksionda iti baet a saan pay a sisasagana nga agbalin a siudad. Kastoy kadinto met ti mapasamak kadagiti distrito? Daytoy ti masipsiputan no ania ti pagbanaganna!
Tawid News-Magasin
OCT. 19-25, 2009 SUNDAY OCTOBER 25, 2009 30th Sunday in Ordinary Time Ps 126:1-2, 2-3, 4-5, 6 The Lord has done great things for us; we are filled with joy. 1st Reading: Jer 31:7-9 For Yahweh says this: Shout with joy for Jacob; rejoice for the greatest of nations. Proclaim your praise and say: “Yahweh has saved his people, the remnant of Israel!” Look, I will bring them back from the land of the north, gather them from the ends of the earth, the lame and the blind, mothers and women in labor--a great throng will return. They went away weeping, they will return in joy. I will lead them by the streams of water, on a level path so that no one will stumble, for I am Israel’s father and Ephraim is my firstborn. 2nd Reading: Heb 5:1-6 Every High Priest is taken from among mortals and appointed to be their representative before God to offer gifts and sacrifices for sin. He is able to understand the ignorant and erring for he himself is subject to weakness. This is why he is bound to offer sacrifices for his sins as well as for the sins of the people. Besides, one does not presume to take this dignity, but takes it only when called by God, as Aaron was. Nor did Christ become High Priest in taking upon himself this dignity, but it was given to him by the One who says: You are my son, I have begotten you today. And in another place: You are a priest forever in the priestly order of Melchizedek. Gospel: Mk 10:46-52 As Jesus was leaving Jericho with his disciples and a large crowd, a blind beggar, Bartimamaeus, the son of Timaeus, was sitting by the roadside. On hearing that it was Jesus of Nazareth passing by, he began to call out, “Son of David, Jesus, have mercy on me!” Many people scolded him and told him to keep quiet, but he shouted all the louder, “Son of David, have mercy on me!” Jesus stopped and said, “Call him.” So they called the blind man saying, “Take heart. Get up, he is calling you.” He immediately threw aside his cloak, jumped up and went to Jesus. Then Jesus asked him, “What do you want me to do for you?” The blind man said, “Master, let me see again!” And Jesus said to him, “Go your way, your faith has made you well.” And immediately he could see, and he followed Jesus along the road. Reflections In the company of Jesus, Bartimaeus did not pretend to be someone he was not. He was a blind man who wanted to see, and this is exactly what he told the Lord. The blind Bartimaeus offters an example of simple faith that is deserving of our attention. He persists in crying out for the Lord’s mercy even when told to be quiet. When asked, he tells the Lord exactly what he wants. So it should be with us. We do not need to pretend that we are perfect. Jesus loves us in spite of our sinfulness. Nor should we try to hide our sinfulness from the Lord, for who could ever succeed in keeping anything hidden from the Lord who sees all things? Rather, when we take the occasion to make a good confession we approach Jesus as the Divine Physician and show him our wounds, even if they are in embarrassing locations. By presenting ourselves to the Lord in a contrite and humble manner we open ourselves up to His healing power and come to discover the greatness of His compassion and love. (Daily Gospel 2009, CLARETIAN PUBLICATIONS)
123456789012345678901 123456789012345678901 123456789012345678901 ITI INDAYON NI LAGIP 123456789012345678901 123456789012345678901 IMATONAN NI DANNY ANTALAN 123456789012345678901 Nasasaem ti sakit iti kaunggan (Maikadua a paset)
Simmangpet ti inauna a kabsatmi a naggapu iti talon. Sinabat ni ading iti ruangan. “Manong, tulongam kadi ni Manang ket ne, agtirtiritiren iti sakit ti rusokna,” kinuna ni Dino. Tinaliawnak ni Manong Andres. Ngem imbes a batakennak, kinusilapannak ketdi sa nagtarus iti kusina. Nangegko ti karadakad dagiti lunglongan a maitupak. Mabalin nga agbirok iti kilabban ket awan ti makitana isu a nagpupudotanna dagiti lunglongan. Nagngiaw pay ti pusa nga inkugtarna. Nagsubli ni Manong iti kadaklan. Simrek iti kuartona a tumanabutob. Nagsukat. Madamdama, linasatna ti salas a dinak man la tinaliaw. Nadagsen ti baddekna iti kawayan nga agdan. Nakagatko ti bibigko iti dayta a tignay ti kabsatko. Uray isu, tumukno iti langit ti gurana kaniak. Ad-addan ti panagtinnag dagiti luak. Manong Danny, nagsaem ti riknak gapu iti saanda a panangibilbilang kaniak a kabsat. Kayarigak ti lunod a nangiluod kadagiti kabbalayko. Nabiit pay a naammuak no apay a kastoy ti panangtrato ti amak ken ti inauna a kabsatko kaniak. Naammuak laeng ti gapuna iti naminsan a nabartek ni Amang. Natay gayam ni Inang a nangipasngay kaniak. Suniak kano ket narigatan a nangiyanak kaniak. Adu ti nagsayasay a darana iti panagpasngayna a puon ti nakatayan ni Inang. Siak ti pabasolen ni Amang ken ni Manong a nakaigapuan ti ipapatay ni Inang. No dadduma, maawatak no apay a kasta ti panangtratar ni Amang kaniak. Ammok a nasaem kenkuana ti pannakatay ni Inang. Ngem saan koma a kasta a siak ti pangidas-alanna ti pannakatay ni Inang. Ken uray ni Manong Andres, saan koma a kayarigak ti lunod iti biagna. Ania ti basolko, Manong Danny? Nagayatak kadi ti napasamak? Nagannayak manen gapu iti nagpaiduma a sakit ti tianko. Urayak la nagkurunikon a nangpisel iti tianko. Awanen ti namnamak nga agbiag pay iti dayta a kanito. Agsangsangit metten ni ading Jose iti sibayko. Nariknak ti panaglamiis ti sibubukel a bagik. Matayak san, Apo! naitanamitimko. “Ading, inka sukonen ni Uncle Ladio,” nakunak ken ni Jose. Ti ulitegmi nga adda iti sungaban ti barangaymi ti kunak a papananna. Kabsat daydi tatang ni Uncle Ladio. PANID 6
3
LUDONG, BULIDAO KEN PASGA, MAPUKPUKAWEN ITI KARAYAN ABRA ni Mancielito S. Tacadena (MAUDI ITI DUA A PASET) Idi 2001, nagbalin a linteg ti Republic Act 8550 wenno “Conservation of Rare, Threatened and Endangered Fisheries Species” a mangideklara iti close seasons ken panangkonserba, pannakapaadu, ken pannakaiparit ti agusar iti illegal a pagkalap kadagiti dandanin maungaw a klase ti lames. Mapasungbat ti asinoman nga aglabsing. Ditoy met Kailokuan, inaprobaran ti ili a Santa, Ilocos Sur ti Municipal Ordinance No. 78 idi 2001 a mangiserra iti panagala iti ipon iti tartaraudi ti ipon season iti Pebrero iti tunggal tawen ken mangprotehir kadagiti dandanin mapukaw a lames a pakairamanan ti ludong. Inaprobaran met ti hunta probinsial ti Ilocos Norte idi 2004 ti Ordinance No. 067 a mangiparit iti panagala iti ipon iti kabaybayan a masakupan ti probinsia ken pannakaipataw
iti multa iti asinoman nga aglabsing. Maysa met nga indigenous a wagas ti ar-aramiden dagiti taga-Abra tapno mapreserba ti karayan ken dagiti lames ditoy. Patienda a ti tao ket maysa laeng a taga-aywan ti Daga isu a saan a mabalin a tagikuaen daytoy. Masapul a tagipatgen ken mangala iti pagbiag iti daytoy. Ti “lapat” system ditoy ket maysa a duogan a sistema a panangpreserba iti naturales. Kayat a sawen ti “lapat” ket “iparit”. Amin nga agindeg ket awan karbenganda nga agpukan iti kayo, agala iti rattan, aganup iti animal ken agkalap iti karayan ken waig a maikonkonsidera a “lapat area”. Kalaksidan ti nagkaadu a linteg sipud pay idi 1935, kaskasdi a nain-inut a bimmassit ti bilang dagiti nadakamat a lames. Itay ngarud Septiembre, nagtitipon da Gov. Deogracias Victor “DV” Savellano ken Abra Gov. Eustaquio “Takit” Bersamin, Bureau of Fisheries
and Aquatic Resources, Region I ken Cordillera Administrative region, dagiti agriculturists dagiti dua a probinsia ken dadduma pay a mangipatpateg iti Karayan Abra ken ludong. Inawaganda daytoy iti Consultation and Dialogue on the Protection, Management and Development of Abra River babaen ti initiatibo ni Gov. Savellano. Ditoy a natratar ti agdama a kasasaad ti karayan ken ti aglawlaw, dagiti isyo a makaapektar iti karayan, sustainability, partisipasion dagiti umili, pannakaporma ti maysa a technical working group ken dagiti suhestion ken mabalin nga aramiden para iti pannakapasayaat ti karayan a maysa a paggapuan iti taraon dagiti umili ng agindeg iti aglawlawna. Napili kas chairman ti TWG ni BFAR-CAR Regional Director Rebecca Dangawan ken co-chairman ni BFARRegion I Director Nestor Domenden. Nagbalin met a miembro ti Department of
Environment of Natural Resources (DENR), National Commission for Indigenous People (NCIP), BFAR-CAR ken Rehion I, Fisheries and Aquatic Resources Management Council (FARMC), PNP Provincial Planning and Development Offices, Office of the Provincial Agriculturist, Sangguniang Panlalawigan Chairman on Agriculture and Fisheries, Environment and Natural Resources Offices ti Ilocos Sur ken Abra, ken ti nongovernment organization a Save The Abra River Management (STARM). Dagitoy ti agkaykaysa tapno makaaramid kadagiti addang a mangdalus iti danum ti Karayan Abra, mangsiput kadagiti aglabsing kadagiti linteg ken mangpreserba kadagiti lames. Babaen ti maymaysa a tarigagay, iti saan a mabayag, manamnama nga agparang manen ti naruay a ludong ken dadduma pay a lames iti Karayan Abra.#
TYPHOON PEPENG: BIKTIMA ITI KINAPARATO NI ILOKANO Salaysay ni Tatang Lakay VIGAN CITY - Uray iti sanguanan ti kalamidad, rummuar latta ti kinama-nagrabak ni Ilokano. Uray iti baet ti laklakamentayo a didigra gapu iti nagsaruno a bagyo a nangsanot iti pagiliantayo ken nangisangbay iti kalamidad, maisamiratayo latta ti umisem, agkatawa ken makinrinnabak. Pammaneknek a narabaw ti raragsakantayo a Filipino. Saan a kabaelan dagiti didigra ken trahedia a pukawen ti naisaguday kadatayo a panagray-aw wenno panangted-rayaw kadagiti kailiantayo. Kas iti nangegmi iti kangitingitan ti panangsanot ni Bagyo Pepeng iti Amianan a Luzon a pakairamanan ti Ilocos Sur. Gapu ta impigsana manen ti tudo, napanak naglinong iti maysa a tienda. Iti uneg, nakapigpigsa ti timek ti maysa nga anaunser a mangipatpatangatang kadagiti situational reports mainaig iti Bagyo Pepeng. Ibagbagana ti saan a pannagna dagiti tattao iti kalsada a lumabas iti maysa a pagadalan ditoy siudad. “Narigat a makalasat ti lugan iti kalsada ta adda napattog a kayo!” imballaag ti anaunser. Diak nagawidan ti immisem iti nangegko. Nupay kasta,
diak kinomentarian ti nangegko. Naikaglis la ti dila ti anaunser, nakunak iti nakemko. Ngem iti simmaruno a panagipadamagna, nakuna ti anaunser: “Adu dagiti naidanon a report ditoy a napattog a saba gapu iti nakapigpigsa nga angin!” Kinalbitnak ni Manong Andres, ti akinkukua iti tienda: “Maestro, ipattogmo man ketdi ta botelia ti arak iti basom bareng matumba wenno matuang dagiti kayo ken saba!” Iti dayta a malem, saannak a nakapan iti papanak. Natumbaak iti kaadu ti arak nga impattog ni Manong Andres iti basok! Iti bartekko, nasalaponko ti malukong ket naipattog ti napudot a kaldo pinapaitan a pulotanmi. Nupay dakkel a didigra ti inyeg ni Bagyo Pepeng, nagbalin met a biktima iti kinaparato ni Ilokano. Nangegmi daytoy a tungtongan dagiti miron. Kinuna ti maysa a miron: “Iti panagintek ni Bagyo Pepeng ditoy Ilokos, maragsakan la ketdi ni Manong Peping a kaarrubami ta saan a makapan iti karayan agkammel iti ikan.” “Apay ngarud?” sinaludsod ti kaabayna. “Ayna, naglapana ti pagkam-
melanna iti takdang!” nagpaggaak ti miron. Nagdusngi dagiti kaabayna ta nagsapri, ngem saan a naggapu iti sagumaymay no di manipud iti ngiwat ti miron. Kas iti panagintekna iti asideg ti Laoag City iti dua nga aldaw, maysa a kailian ti nagteks iti radio a saan a makapanawpanaw ni Bagyo Pepeng ta ururayenna ti bagnet ken longganisa a balonna. Maysa pay ti nangiteks a mabalin nga adda nasirpat ni Pepeng a nasippukel a balasang isu a dina kayat ti pumanaw iti Ilokos. Sabali laeng ti nagkuna a di makapanaw ni Bagyo Pepeng ta ur-urayenna ni baketna a sumangpet. Sabali pay ti nagsutil a saan koma a Pepeng ti nagan ti bagyo no di Andres agsipud ta kasla ni Andres (ander) di saya a mabuteng a pumanaw a di makasangpet nga umuna ni baketna. Ti sumungsungad a Bagyo Quedan ti dakdakamaten ti nagteks nga iyur-uray ni Bagyo Pepeng. Nadakamat ti maysa a forecaster a posible a makitipon ni Bagyo Pepeng ken ni Bagyo Quedan iti ilalabas ti naudi a mapan iti Japan. Maysa a sutil ti nangegko a nagkuna a maysa a macho ni Bagyo Pepeng ken hot babe ni Bagyo Quedan ta aginnurayda nga agkanaig
sadanto agkuyog a pumanaw ditoy Ilokos. Ngem saan a napasamak dayta a panagmaymaysa dagiti dua a bagyo. Maysa nga anaunser ti nagkuna a sosial ni Bagyo Quedan ta ganggannaet a pagilian ti kayatna a pagpasiaran idinto a lokal a turista ni Bagyo Pepeng ta ditoy Ilokos ti napilina a pagintekan. Nagsanamtek ti maysa a gayyemmi iti daytoy a nangegna. “Napimpintas ti guyod dagiti babbai dita Barangay Uno ngem dagiti babbai a Haponesa,” nakunana. Dimo la ketdi magawidan ti saan nga agkatawa iti daytoy nga impalapal ti maysa met laeng nga anaunser: “Bakla ni Pepeng ta dina kayat ti sumurot ken ni Quedan agsipud ta mapan daytoy agpasiar iti Okinawa, Japan!” Sumagmamano laeng dagitoy a nangegmi bayat ti iduduprak ni Bagyo Pepeng iti Amianan a Luzon a pakairamanan daytoy probinsiatayo. Ipaneknek dagitoy a rabrabak nga ammo ni Ilokano ti umisem wenno agkatawa uray iti sanguanan dagiti didigra a sagsagabaentayo.#
CARLOS BULOSAN: INLAMINANA ITI PANTOK TI PANAGSURATAN NI ILOKANO Salaysay ni Jaime M. Agpalo, Jr. (MAUDI ITI DUA A PASET)
“We in America understand the many imperfections of democracy and the malignant disease corroding its very heart. We must be united in the effort to make an America in which our people can find happiness. It is a great wrong that anyone in America, whether he be brown or white, should be illiterate or hungry or miserable," mabasa pay daytoy a paset ti sinurat. Dayta ti panangiladawanna iti gumawgawa iti wayawaya manipud iti inhustisia, exploitation ken oppression. Iti laksid a lugar a dadaulo ti demokrasia ti USA ken siwawaya a lubong, nakita, narikna ken na-
pasaran ni Bulosan ti saan a kumpleto a demokrasia ditoy. Nakitana ti sakit, nagpasaranna ken imbibiagna dayta a sakit ti gimong. Isu nga indagadagna ti agkaykaysa a pannakidangadang kontra iti pannakaabuso dagiti Filipino. Iladawan daytoy a timek ti kararua nga agsapsapul iti pannakaadda koma ti nawaya a panagtignay ken pannakapasarda iti gimong nga aglaplapusanan iti taraon, lupot, pagnaedan, edukasion ken biag a nawaya ket agbalin a creative a kas badang iti gimong ken humanidad. Dagiti kakastoy a sinurat ti kasapulan ti gimong a mitsa ti
ingpen a panagbalbaliw, namnama ken panagdur-as. Dayta a panggep ken ingpen ti dangadang pay laeng iti agdama. Ti biag ket napnuan iti dangadang. Ti biag ket saan a bunga ti kinanam-ay no di ket napnuan iti regget ken pinget a sumango ken mangbukkual kadagita a bangen ti namnama ken idudur-as. Nagamayan iti kinaganggannaet a maiduma la unay iti lugar a nagtubuan ti kinaasinoda ti historikal nga experiensia dagiti immuna a nagdappat iti USA. Iti dayta a kasasaad, iliwenda ti nawaya a panagtignayda, ngem saan a mabalin ta saanda a kabukbukodan ti nakaipad-
padanda a gimong. Isu a simmangoda iti ad-adu pay a pannakidangdang. Isu dayta ti nangbukel ken nangpapintek ti kinataoda. “A truck came and carried some of the men but most of them walked with us on the highway. They were very serious. I glanced at Jose who was talking to three Filipinos ahead of me, and felt something powerful growing inside me. It was new heroism: a feeling of growing a huge life. I walked silently with the men, listening to their angry voices and to the magic of their marching feet…” kastoy ti PANID 6
Tawid News-Magasin
4 SINABAT ti aplaw ti mababain a pul-oy ni Braulio iti idadap-awna iti pantok. Ti aplaw: sumuknor iti kaungganna — kasla kayatda a sukisoken ti adda a linaon ti barukongna, ti isipna, ti kararuana, ti kinataona. Nagkarayam ti salemsem iti sibubukel a bagina: naakas ti imeng ti jacket a suotna. Inin-inayadna ti immaddang a simmalog. Nupay di pay simmirip ti init, kabisadonan ti pagnaenna: kas iti pannakaikabesana ti nagan dagiti manon nga ubbing a nagna kenkuana. Daytoy a pannakaikabesa, itdenna ti talged iti barukongna. Ti rippiis dagiti mapayatanna a ruting ipasimudaagna nga addan iti kadaratan. Pasaray maisagud iti lanut dagiti marakamotit. Manen, inarakup ti pul-oy. Ngem binay-anna daytoy a nagkarayam manen iti sibubukel a bagina. Inuksotna ti kallugongna sana imparabaw iti naidaknir a kayo a kas kabaked ti ordinario a pinuon ti niog. Insarunona ti jacketna. Naitangkarang ti nabayog a barukongna a kepkepkepan ti puraw a sando. Nagandap iti sipnget ti namsek a gurongna. Immanges iti nauneg. Nagdalluyon ti barukongna iti pannakayibbet ti angin iti ngiwatna a paglemlemmengan dagiti kumpleto ken marpil a ngipen a patpatarnawen ti
DALLUYON
Sarita ni Jobert M. Pacnis (UMUNA A PASET) agar-arimasa a dumerosas a bibigna. Iti edadna a tallopulo ket pito, dina pay pinadas ti simmusop iti sigarilio. Dina kayat a daytoy ti mangdadael iti tartaripatuenna a salun-at. Rumbeng a makita ti salunat iti ruar, dayta ti panirigan ni Braulio. Panirigan a mangpatpatibker iti pammatina iti bagina. Simmango iti laud— iti yan ti plasa a nasurok la’t bassit a dua kilometro ti kaadayona. Rinugianna ti nagpagnapagna. Kasla aggampor a danumdissuor ti panagdengngegna kadagiti agburak a dalluyon nga in-inut met laeng nga aglusdoy agingga a kasla tarakitik laengen ti arbis a mangdilpat iti kadaratan. Akuenna, dayta nga ungor ti maysa a kaay-ayona tunggal umay agwatwat ditoy bay-bay — malaksid iti presko nga angin nga ipug-aw ti saklot ti mangliwengliweng a taaw. Nalawa koma kenkuana ti ruangan a tumayab iti disso ti diro ngem para ken ni Braulio, adda ditoy— iti Cabaybay nga ilina— ti awan kapadpadna a diro ti biag. Ania pay, aya, ti sapulenna iti agdama a panggedanna? Makuna a natun-
oynan ti arapaapna iti naganus pay laeng nga edadna. Lima a kalgawen sipud nagtugaw a baro nga ama ti Bilid Elementary School. Dagiti proyekto ken panagbalbaliw ti timek ti lideratona - ni Braulio… wen ni Sir Braulio. No iti gobierno, kasla kigaw ti panaglupos, iti imatonanna: kalapati daytoy a naamo a pagnumaran ti sibubukel a Barrio Bilid. Rinugianna ti ag-jogging idi mariknana a nakasaganan. Dita batog ti plasa ti pannaka-finish linena. Santo met laeng agsubli. Mapanto nga uppat a pulo minuto nga aramidenna daytoy. Tunggal aldaw a makawatwat, kasla manaynayonan ti pigsana - nga awan kadagiti kabaddungalanna. Mano kadagitoy ti kasla aguppat a bulan ti tianda idinto a nagtataerda met nga Adan? No koma gesdanda ti nasanger ken ammoda ti agwatwat, kunkuna ni Sir Braulio iti nakemna. Narusepen iti ling-et. Pimmardas ti bitek ti barukongna. Ngem dina man marikna ti bannog. Kasla samiweng latta dagiti agbangon ken agburak
a dalluyon iti panagdengngegna. Pinardasanna pay ti nagaskaw. Sumirsiripen ti init iti daya idi agsubli iti nagtaudanna. “ASINO man nga interesado, Kakabsat, makiuman laeng kadaytoy kabsatyo,” impinal ni Sir Braulio ti programana kadayta nga aldaw. No kastoy nga alas kuatro agingga iti alas singko ti agsapa ti Sabado ken Domingo, paseten ti biag ni Sir Braulio ti nakubong a kuarto a yan ti mikropono, agduduma a player ken aparato. Maysa a DJ iti FM ditoy Cabaybay. Ngem naisabali ti porma ti programana. Malaksid kadagiti samiweng-Iluko nga ipatpatayabna ken dagiti maitext a mensahe, tratarenna pay dagiti isyo iti ilida. Inawaganna dagiti annak a nataengan unayen no ikompara kadagiti kaadalanda. Kasta metten dagitay out of school youth a makunkuna. Maysa a programa ti gobierno ti pannakaipaay kadagitoy iti eksaminasion tapno maaccelerateda iti agdama a kasasaadda. No maipasada daytoy nga eksaminasion, maikkanda iti diploma a katukad met laeng ti diploma dagiti nakaturpos iti elementaria wenno haiskul. Kasla ken ni Pacman! (Adda tuloyna)
PNP personnel clothing allowance increased to P14,000
IMELDA PARK. Nagreggaay ti maysa a lane ti national highway iti asideg ti Imelda Park ket mapagam-amkan a sumaruno metten a kanen ti baybay no saan a madagdagus a maipaayan iti naan-anay a solusion. (Frankie Frio)
PDCC REPORT... (Manipud iti panid 1) Lucia; 31 a pamilia iti 2 a kuti ti PDCC babaen ti panabarangay iti Sta. Cruz; 9 a ngidaulo ti gobernador, ni pamilia 2 a barangay iti Gregorio Cong. Eric Singson ken Cong. del Pilar; 700 a pamilia iti 7 a Ronaldo Singson tapno maarabarangay iti Quirino, 2959 a yat ken maikkan iti relief goods pamilia iti 13 a barangay iti dagiti apektado a pamilia aglalo Cervantes ken 118 a pamilia iti dagiti nakubong gapu iti kapeg8 a barangay iti Santiago. Adda ges ken kadakkel ti danum iti met 2 a barangay iti San Emilio Barangay Dammay ken Oribi iti ken 8 iti Narvacan a naapek- Santa. taran ngem di pay ammo ti Insayangkat ti provincial bilang ti pamilia nga apektado. government dagiti medical Iti met Sta. Maria adda 1,000 a missions a nakaitedan iti serpamilia nga apektado iti di pay bisio ti salun-at kadagiti nadiammo no mano a barangay. digra ken ti pannakaiwaras Segun iti report, agdagup iti kadagiti relief goods ken ag141 a balay ti naireport a totally agas kadagiti nadumaduma a damaged nga agpateg iti P11 barangay iti probinsia a pamilion ken 1,424 a partially kairamanan ti Puro Pingit, damaged nga agpateg iti P11 Alangan ken Miramar, iti Magsingal idi Oktubre 6; iti milion. Maysa a babai nga agnagan Barangay Nalasin, Binongan, iti Delia Cabjuan ti naireport a Lagatit, Sto. Tomas ken natay gapu iti pannakalmes iti Nagbettedan iti ili ti Sto. ili a Sta. Maria ken dua ti Domingo ken iti Barangay mapukpukaw iti Tubalina, Paratong, Sinait idi Oktubre 7. Naiwaras pay dagiti relief Gregorio del Pilar. Iti inprastraktura, agpateg iti goods iti Barangay Villamar, Caoayan ken Barangay P248 milion ti pateg dagiti Malamin, San Juan a nakaro a nadadael a kalsada a pakaira- naapektaran ti bagyo idi manan ti P102 milion a nadadael Oktubre 8. a nasional a kalsada, P100 a Iti met Banayoyo, Lidlidda, milion a narsuod a seawall, P17 ken San Emilio ti tinurong ti milion a provincial roads, ken grupo idi Oktubre 9, iti Suyo P28 milion a rangtay. ken Tagudin idi Oktubre 10, iti Segun iti PDCC, umadu pay Nagbukel idi Oktubre 13 ken iti ti kadagupan ti dadael apaman Barangay Maratodo, a dumanon dagiti report ti Magsingal idi Oktubre 14. tunggal ili. (Danny Antalan/Mancielito S. Kanaig daytoy, dagus a nag- Tacadena)
SAN FERNANDO CITY The replacement clothing allowance (RCA), previously pegged at P11,700.00 for policewomen and P10,800.00 for policemen is now increased to P14,000.00 both for male and female police personnel, effective January 1, 2009. This was announced by Police Director Abner D. Cabalquinto, Director of the Directorate for Personnel and Records Management (DPRM) during his command visit to the police regional officer here recently. Cabalquinto also announced the significant progress in the PNP’s computerized personnel accounting and information system (PAIS) and the signing into law of Republic Act 9708. Cabalquinto graced the ongoing PAIS Orientation and Demonstration Training held at the Concord building here participated in by personnel from the four provincial police offices in the region. “We came here to cascade down to the PPO level the computerized accounting information system used in our National Headquarters. Our trainers are here to train our operators in the provincial offices. Pag naayos natin ito, hindi na kailangan ng PNP personnel na gagawa pa ng sariling personal data sheet,”
Cabalquinto said. Cabalquino said RA 9708 mandates that policemen who are in the service for more than 15 years and who have rendered exemplary performance are no longer required to comply with the education requirement. He added that those who have not met the minimum educational qualification for appointment or promotion are given up to five years to fulfill the requirement in order to stay in the service. He explained that RA 9708 will also allow police personnel to avail of career advancement opportunities in the service through promotions although they are facing harassment cases, particularly before the Office of the Ombudsman and the Police Law Enforcement Board (PLEB). A police officer will only be ineligible for promotion if there is probable cause found in the case filed against him or her. However, if the case remains unresolved after two years, the officer will again be eligible for promotion, Cabalquinto said. He also gave the assurance that despite the delay in the recruitment process due to the on-going Lateral Entry and Promotion Program, they are working out for the approval of the recruitment quota for the second semester of this year.#
OCT. 19-25, 2009
Question and Answer Executive Order 817 FINAL FIREARMS AMNESTY What is Executive Order 817? It is the law granting amnesty to persons with unrenewed licensed firearms and those in possession of loose/unregistered firearms; provided, that the concerned individuals or holders of said firearms submit same to the Philippine National Police for registration and licensing. This amnesty program aims to account for all the unrenewed and loose/unregistered firearms.
What is the effectivity and duration? Applicants may register a loose firearm within one (1) month upon the issuance of the IRR of EO 817 which is on October 131, 2009. However, processing for unregistered and unrenewed firearms will start on August 1, 2009.
Who are qualified under EO 817? Filipino citizens who are at least 21 years of age.
LOOSE/UNREGISTERED FIREARMS What kind/type of FAs may be registered or possessed? The following firearms may be registered subject to the approval of C,PNP as mandated by law: 1. Handguns (Pistols/Rev) cal .22 to .357 Magnum up to .45 caliber 2. Shotguns (all gauges) 3. Rifle caliber .22 4. all other low-powered firearms 5. High-Powered Rifles not exceeding caliber 7.62 (except crew-served weapon, anti-tank, etc.)
How many firearms can an individual register? A qualified applicant may register any number of FA’s Low and High-Powered FA’s
Are government property FAs in the possession of private individuals included in the amnesty? No.
UNRENEWED FIREARMS Low and High-Powered FA’s Fee - P650
Discounts? The fifty percent (50%) discount usually given to gov’t officials and employees applying for Special Permits (SPs) for privately owned firearms shall not be applied under the firearms amnesty program. However, the privilege will be given upon renewal of the said license to possess firearm.
Can a juridical entity license a “paltik” firearm in its name? No, juridical entities are not allowed to license “paltik” firearms in their names in accordance with RA 5487.
Can a juridical entity license a high powered rifle in its name? No. High powered firearms applications for juridical entities have to go through the normal licensing procedure.
Who are the authorized signatories for the Provisional or Temporary License/Permit to Transport? C, FED/all ROPDs (R3s)/PDs/CDs/COPs
Does the Permit to Transport cover the route of the applicant from residence to office and back? Yes, but for one way trip only. (To be continued)
CHIZ FILES RESOLUTION... (From page 1) partikular Rosales, San Nicolas, Tayug, Asingan at Villasis at nakita ko ang kaluno-lunos na kalagayan ng ating mga kababayan,” he said on a press conference at the Senate. Escudero said his party, the Nationalist People’s Coalition (NPC), will meet Monday night to map out plans on how to help in relief and rehabilitation efforts for victims of Ondoy and Pepeng. “Nagdesisyon at nagpasya kaming ipagpaliban ang paganunsyo at pagdeklara kaugnay ng balakin ko sa 2010 elections sa kadahilanan na nagaganap na kalamidad sa ibat-ibang parte
ng ating bansa. Hindi tamang pag-usapan ang politika habang marami sa ating mga kababayan na baon pa at hinahanap pa at walang mga tirahang pedeng malipatan at gayundin walang pagkainna makain,” he said. In the joint resolution, Escudero also proposed the creation of a Joint Congressional Oversight Committee to oversee the utilization of the supplemental fund. It would be composed of six members and will be jointly chaired by the chairpersons of the Senate committee on finance and the House committee on appropriations.#
DAKKEL A SAKRIPISIO. Dua a lawas kalpasan ti isasangbay ni Bagyo Ondoy, saan pay nages-es ti danum iti dadduma a paset ti Kamanilaan (ngato) a mangmangted iti dakkel a perhuisio kadagiti naapektaran a lumugar. (Jasper A. Espejo)
Tawid News-Magasin
OCT. 19-25, 2009 Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT OF ILOCOS SUR First Judicial Region Branch 23, Candon City OFFICE OF THE CLERK OF COURT & EX-OFFICIO SHERIFF METROPOLIT AN BANK & TRUST CO. METROPOLITAN CO., Mortgagee-Petitioner EXTRA-JUDICIAL FORECLOSURE OF REAL -versusESTATE MORTGAGE UNDER HOL Y FFAMIL AMIL Y HOSPIT AL, INC., ACT 3135 AS AMENDED HOLY AMILY HOSPITAL, Mortgagor-Respondent, x-----------------------x NOTICE OF EXTRA-JUDICIAL SALE Upon extra-judicial petition for sale under Act 3135 as amended by Act 4188 AN BANK & TRUST CO Y filed by METROPOLIT METROPOLITAN CO., against HOL HOLY FAMIL Y HOSPIT AL INC. AMILY HOSPITAL INC., to satisfy the mortgage indebtedness which as of September 14, 2009 amounts to eight million two hundred ten thousand one hundred seventy four pesos and sixty seven centavos (P 8,210,174.67) 8,210,174.67), Excluding penalties, charges, attorney’s fee’s and expenses of foreclosure, the undersigned or his duly authorized deputy will sell at public auction on November 10, 2009 at 9:00 AM to 4:00 PM or soon thereafter at the main entrance of the Regional Trial Court, Branch 23, Candon City, Ilocos Sur to the highest bidder, for cash or manager’s check and in Philippine Currency, the following property with all its improvements, to wit: TCT No. T-33971 1. “A parcel of land (lot no. 1651 of the Cadastral survey of Candon, Cadastral Case no 7, L.R.C. Cadastral Record no. 259) situated in the Bo. Of Calaoa-an, Municipality of Candon, Province of Ilocos Sur. Bounded on the NE., by Lot No. 1617; on the E by Lot No. 1655; on the SW by Lot No 1652 and on the NW., by Provincial Road. x x x Containing an area of SEVEN HUNDRED TWENTY FIVE (725) SQUARE METERS, more or less.” 2. “A parcel of land (lot no. 1652 of the Cadastral survey of Candon, Cadastral Case no 7, L.R.C. Cadastral Record no. 259) situated in the Bo. of Calaoa-an, Municipality of Candon, Province of Ilocos Sur. Bounded on the NE., by Lot No. 1651; on the SE by Lot No. 1654; on the SW by Lot No. 1653, and on the NW., by Provincial Road. x x x Containing an area of SIX HUNDRED THIRTEEN (613) SQUARE METERS, more or less.” 3. “A parcel of land (lot no. 1653 of the Cadastral survey of Candon, Cadastral Case no 7, L.R.C. Cadastral Record no. 259) situated in the Bo. Of Calaoa-an, Municipality of Candon, Province of Ilocos Sur. Bounded on the NE., by Lot No. 1652; on the SE by Lot No. 1654; on the SW by Lot No. 1672, and on the NW., by Provincial Road. x x x Containing an area of SEVEN HUNDRED FIFTY ONE (751) SQUARE METERS, more or less.” All sealed bids must be submitted to the undersigned on the above stated time and date. In the event the public auction should not take place on the said date, it shall be held on November 17, 2009 without further notice. This Notice of Sale will be published in Tawid News Magazine Magazine, a newspaper of local circulation, in its October 12, 19 and 26, 2009 issues. Prospective buyers may Investigate for themselves the property herein above described. Candon City, Ilocos Sur, October 5, 2009. (SGD.) DENMARK R. MARTINEZ Sheriff IV TNM: Oct. 12, 19, & 26, 2009
JOYCE ANNE R. OSORIO-SEJALBO represented by JAYSON S. SEJALBO, Petitioner, -versus-
OF REAL ESTATE MORTGAGE UNDER ACT 3135 AS AMENDED BY ACT 4118
-versus-
F-No.241
BENJAMIN CABANILLA x-----------------------x
SP. PROC. 1248- KS
NOTICE OF HEARING In her verified petition dated September 4, 2009, filed thru counsel, petitioner prayed that after due notice, publication and hearing, her citizenship, as appearing in her Certificate of Marriage, be corrected from FILIPINO to AUSTRALIAN. Finding the petition to be sufficient in form and substance, notice is hereby given that the initial hearing of the above- captioned case is set on November 26, 2009, at 8:30 A. M., on which date and time, any interested party may appear and show cause why the petition should not be granted. Let a copy of the notice of hearing be published in a newspaper of general circulation in the Province of Ilocos Sur, once a week for three (3) consecutive weeks. Furnish copies of the petition and the notice of hearing the Office of the Solicitor General at 134 Amorsolo St., Legaspi Village, Makati City. WITNESS THE HON. NIDA B. ALEJANDRO, Judge of this Court this 16th day of September, 2009, at Cabugao, Ilocos Sur. (SGD.) LEAH AGRIPINA G. RAMIREZ-FLORENDO Clerk of Court VI
IN RE: PETITION FOR THE PRESUMPTIVE DEATH OF TEDDY E. PEREZ
SPL. PROC. NO.01329-T
EMILIA D. PEREZ,
Petitioner, x-----------------------x NOTICE OF HEARING
NOTICE OF SHERIFF’S SALE Upon extra-judicial petition for sale under Act 3135 as amended by Act 4118, filed by ILOCOS SUR COOPERATIVE BANK, with postal address at Bagani Campo, Candon City, Ilocos Sur against BENJAMIN CABANILLA, with postal address at Nanguneg East, Narvacan, Ilocos Sur to satisfy the mortgage indebtedness which as of June 11, 2009 amounts to SEVENTY ONE THOUSAND FOUR HUNDRED SEVEN & 72/100 (P71,407.72) PESOS including/excluding legal expenses for the foreclosure and sale, the undersigned Sheriff or his duly authorized representative will sell at public auction on the 19th day of November 2009 at 10:30 o’clock in the morning or soon thereafter in the Office of Ex-Officio Sheriff, Regional Trial Court, First Judicial Region, Narvacan, Ilocos Sur, to the highest bidder for cash and in Philippine Currency, the following described property herein below: TAX DECLARATION NO. 92-020-01359 “A parcel of land (residential) located at Brgy. Nanguneg, Narvacan, Ilocos Sur; bounded on the North by Lot 3507; on the East by Lot 3492; on the South by Lot No. 3506-B; and on the West by Lot No. 3506-B; containing an area of NINETY EIGHT (98) square meters more or less declared under Tax Declaration No. 92-020-01359 in the name of Benjamin Cabanilla.” In case there shall not be at least two (2) bidders at the time and date of the scheduled above, the auction sale will be automatically reset to November 26, 2009 without further notice and publication. Prospective bidders/buyers are hereby enjoined to investigate for themselves the title of said property thereon, if any there be.
A verified petition having been filed by petitioner, praying this Honorable Court that after due notice, publication and hearing, a Decision be rendered granting this Honorable Court issue an Order declaring TEDDY E. PEREZ presumptively dead in accordance with Article 41 of the New Civil Code, as amended: This petition and its annxes being sufficient in form and substance, NOTICE is hereby given that on November 11, 2009 at 9:00 o’clock in the morning, at Tagudin, Ilocos Sur, the same will be heard before this Court, at which time, place and date, any interested person may appear to contest said petition. Let a copy of this Notice be published in a newspaper of general circulation in the province of Ilocos Sur once a week for three (3) consecutive weeks at the expense of the petitioner. Likewise, let a copy of this Notice together with the petition and its annexes be sent to the Office of the Solicitor General, 134 Amorsolo St., Legaspi Village, Makati City, Manila, Local Civil Registrar, Alilem, Ilocos Sur and the National Statistics Office, Quezon City, Manila. WITNESS THE HON. MELANIO C. ROJAS, JR., Presiding Judge of this Court, this 16th day of September, 2009 at Tagudin, Ilocos Sur. (SGD.) ATTY. MARILOU L. ROQUETA Clerk of Court TNM: Oct. 12, 19, & 26, 2009 Republic of the Philippines OFFICE OF THE MUNICIPAL CIVIL REGISTRAR Caoayan, Ilocos Sur NOTICE FOR PUBLICATION
FOR THE CLERK OF COURT & EX-OFFICIO SHERIFF:
In compliance with Section 5 of R.A.No. 9048, a notice is hereby served to the public that EDGARDO Q. REYES has filed with this Office a petition for Change of First Name from EDGAR to EDGARDO in the Certificate of Live Birth of EDGAR Q. REYES who was born on JUNE 29, 1958 at Caoayan, Ilocos Sur and whose parents are MELITON Q. REYES and FRAXEDES Q. QUITORIANO.
(SGD.) GERARDO P. VELASCO Sheriff IV
Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than October 19, 2009.
Narvacan, Ilocos Sur, September 29,2009.
(SGD.) JOSE Q. QUADRA Municipal Civil Registrar
TNM: Oct. 5, 12, & 19, 2009 REPUBLIC OF THE PHILIPPINES FIRST JUDICIAL REGION REGIONAL TRIAL COURT BRANCH 24 CABUGAO, ILOCOS SUR IN THE MATTER OF CHANGE OF NAME OF EMMA BACLIG SOLATRE TO FATIMA FILOMENO, EMMA BACLIG SOLATRE, A.K.A. FATIMA FILOMENO, Petitioner,
TNM: Oct. 12, & 19, 2009
DEED OF ADJUDICA TION ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late ABRAHAM F. GOROSPE consisting of a parcel of land situated at Nagsantaan,Cabugao, Ilocos Sur covered by TD No. (19).018061-A has been the subject of Deed of Adjudication executed by his only legal heir before Notary Public Atty. Jaime L. Mario, Jr. as per Doc. No. 360; Page No. 073; Book No. XII; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
SP. PROC. 1246- KS
THE LOCAL CIVIL REGISTRAR OF CABUGAO, ILOCOS SUR, Respondent. x--------------------------x NOTICE OF HEARING
Finding the petition to be sufficient in form and substance, notice is hereby given that the initial hearing of the above- captioned case is set on March 8, 2010, at 8:30 A. M., on which date and time, any interested party may appear and show cause why the petition should not be granted.
THE LOCAL CIVIL REGISTRAR OF CABUGAO,ILOCOS SUR, THE CIVIL REGISTRAR GENERAL, and THE COMMISSIONER OF IMMIGRATION, Respondents. x- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -x
TNM: Oct. 5, 12, & 19, 2009
OFFICE OF THE CLERK OF COURT & EX-OFFICIO SHERIFF ILOCOS SUR COOPERATIVE BANK, EXTRA-JUDICIAL FORECLOSURE Mortgagee,
In her verified petition dated 17 August, 2009, filed thru counsel, petitioner prayed that after due notice, publication and hearing, her name as registered in her Birth Certificate, be change from EMMA BACLIG SOLATRE to FATIMA FILOMENO, for reasons stated therein.
IN RE: PETITION FOR CORRECTION OF ENTRY IN THE CERTIFICATE OF MARRIAGE OF JOYCE ANNE R. OSORIO-SEJALBO and JAYSON S. SEJALBO,
Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT First Judicial Region Branch 25 Tagudin, Ilocos Sur
Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT First Judicial Region Narvacan, Ilocos Sur
-versus-
REPUBLIC OF THE PHILIPPINES FIRST JUDICIAL REGION REGIONAL TRIAL COURT BRANCH 24 CABUGAO, ILOCOS SUR
5
Let a copy of the notice of hearing be published in a newspaper of general circulation in the Province of Ilocos Sur, once a week for three (3) consecutive weeks. Furnish copies of the petition and the notice of hearing the Office of the Solicitor General at 134 Amorsolo St., Legaspi Village, Makati City. WITNESS THE HON. NIDA B. ALEJANDRO, Judge of this Court this 2nd day of September, 2009, at Cabugao, Ilocos Sur. (SGD.) LEAH AGRIPINA G. RAMIREZ-FLORENDO Clerk of Court VI TNM: Oct. 5, 12, & 19, 2009 DEED OF ADJUDICA TION WITH SALE ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late TEODORO G. HERNAEZ, consisting of a parcel of land (Lot No. 3644) situated in Alengcaoeg and Pila, Sta. Lucia, Ilocos Sur under TCT No. T-10259 has been the subject of Deed of Adjudication With Sale executed by his wife and nearest heir before Notary Public Atty. Wilfredo R. Cortez as per Doc. No. 1495; Page No. 276; Book No. XIX; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 5,12, & 19, 2009
DEED OF EXTRAJUDICIAL ADJUDICA TION ADJUDICATION
DEED OF ADJUDICA TION ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late FILOMENA SANDI consisting of a parcel of land situated at Sider Pila, Cabugao, Ilocos Sur covered by TD No. 802001 has been the subject of Deed of Adjudication executed by her only legal heir before Notary Public Atty. Ramiro S. Osorio as per Doc. No. 228; Page No. 46; Book No. 33; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
DEED OF ADJUDICA TION WITH SALE ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late FLORENCIA GOROSPE BERMUDEZ and JOSE BERMUDEZ consisting of a parcel of land (residential), embraced by OCT No. P-736 and declared under TD No. 00-021-00371 has been the subject of Deed of Adjudication With Sale executed by their nearest and only heir before Notary Public Atty. AMIBELL B. CORPUZ as per Doc. No. 2; Page No. 1; Book No. VIII; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
DEED OF ADJUDICA TION WITH SALE ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late CECILIO RITURIA consisting of a parcel of residential lot situated at Barangay Lubong, San Vicente, Ilocos Sur under TD No. 21-0005-00689 and OCT No. P-67825 has been the subject of Deed of Adjudication With Sale executed by his surviving compulsory legal heir before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem as per Doc. No. 380; Page No. 77; Book No. XIII; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
DEED OF EXTRA JUDICIAL ADJUDICA TION WITH SALE ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late SPS. CONSTANCIO RECOMIO and SINFROSA RECOMIO consisting of a parcel of land (Lot 1963) situated at Pudoc, San Vicente, Ilocos Sur covered by Original Certificate of Title No. E.O. 8233 has been the subject of Deed of Extra Judicial Adjudication With Sale executed by their children and only heirs before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem as per Doc. No. 59; Page No. 13; Book No. XIV; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice. TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
DEED OF EXTRA JUDICIAL ADJUDICA TION WITH SALE ADJUDICATION
NOTICE is hereby given that the estate of the late PLACIDO T. LAZO, consisting of a parcel of agricultural land located at Sto. Tomas, Sto. Domingo, Ilocos Sur under Katibayan ng Orihinal na Titulo blg. P-45653declared under TD No. 034-01185 has been the subject of Deed of Extrajudicial Adjudication executed by his only child and heir before Notary Public Atty. Arlyne A. Itum-Rialubin as per Doc. No. 430; Page No. 87; Book No. I; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.
NOTICE is hereby given that the estate of the late ELOGIA RODILLAS LAURENTE consisting of a parcel of land situated at Barangay Pudoc, San Vicente, Ilocos Sur covered by Original Certificate of Title No. E.O. 3789 declared under TD No. 21-0006-01634 has been the subject of Deed of Extra Judicial Adjudication With Sale executed by her only heir before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem as per Doc. No. 58; Page No. 13; Book No. XIV; Series of 2009. Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.
TNM: Oct. 5, 12, & 19, 2009
TNM: Oct. 19, 26, & Nov. 2, 2009
Tawid News-Magasin
6
POLICE REPORTS Lalaki, napapatay iti natayan BANTAY, Ilocos Sur - Maysa a lalaki napapatay iti natayan iti ala una ti parbangon ti Oktubre 14 iti Barangay Balaleng Centro iti daytoy nga ili. Segun iti inbestigasion ti PNP Bantay, bayat ti pannakisugal ni Romy Pablico, 37, addaan asawa, residente ti Barangay Balaleng Centro, Bantay, Ilocos Sur iti maysa a natayan, inasitgan ti maysa a lalaki sana pinaputokan ti ulo ti biktima a puon ti nakatayanna a dagus. Kalibre 45 ti naaramat iti pammapatay maibasar iti narekobre dagiti polis a kapsula iti nakapasamakan ti krimen. Awan pay ti nainagan a suspetsa iti pammapatay. (Joe Andrew Pescador)
5 menor de edad, natiliwan a nagtakaw STO. DOMINGO, Ilocos Sur - Lima a menor de edad ti naapput dagiti polis bayat ti panagtakawda iti tiendaan publiko ditoy nga ili idi alas dies y media ti rabii ti Oktubre 12. Segun ti report ti PNP Sto. Domingo, naduktalan dagiti agrekrekorida a Barangay Talna dagiti suspetsa nga agtawen iti 15, 16, ken 17 ken agindeg iti Metro Poblacion a sakupen ti Barangay San Pablo ken Vacunero, a nagtakaw iti tiendaan ket nakakumpiskada iti ikut dagitoy iti assorted grocery items, aruaten nga RTW, sandals ken panty. Iti pannakaisurat daytoy, maisagsaganan ti pannakaipaima dagiti menor de edad iti DSWD. (Joe Andrew Pescador)
Napabasol a manggagamud, nagreklamo iti polis SANTIAGO, Ilocos Sur - Nagreklamo ti maysa a lalaki iti polis gapu iti pannakapangta ti asawana a suspetsaen ti maysa a kalugaranda a manggagamud. Nagreklamo iti polis da Valentin Calip ken ken ti asawana a Elena, agpada a residente iti Barangay Guinabang ditoy nga ili gapu iti mapapati a panangpangta kadakuada ni Eliseo Ramos a kalugaranda gapu iti suspetsa daytoy a ginamud ti babai ti baketna. Mapapati nga impangta ti suspek kadakuada a no adda mapasamak ken ni baketna, isuda nga agassawa ti balsenna. Naammuan a masaksakit ni Elena nga asawa ni Eliseo ket ni Francisca ti tuduenna a nanggamud kenkuana. Pinaglibakan ni Francisca a maysa a manggagamud. (Danny Antalan)
2 lalaki, naaksidente gapu iti aso CANDON CITY - Dua a lalaki ti nayospital gapu iti pannakaaksidenteda maigapu iti bimmallasiw nga aso iti kalsada a sakup ti Barangay Ayudante ditoy siudad. Naitaray iti Resonable Hospital ditoy da Joseph Valdez, baro, residente iti Barangay Calaoaan, Candon City ken ni Romeo Llaneta, kalugaranna. Iti inisial nga inbestigasion dagiti polis, agdaldaliasat ti motorsiklo a minaneho ni Valdez, kalubbonna iti likud ni Llaneta idi kellaat a bimmallasiw ti aso. Saan a napakadaan daytoy ni Valdez a puon ti nakaatalanda iti aso a nakatuangan ti luganda ken nakadunoranda. (Danny Antalan)
Naisadsad a bangkay, nabigbig CAOAYAN, Ilocos Sur - Nabigbigen ti bangkay a naisadsad iti igid ti baybay ti Barangay Poro ditoy nga ili babaen ti kabsatna a nangsapsapul kenkuana manipud naiyanud iti karayan bayat ti panangduprak ni Bagyo Pepeng iti probinsia. Nainaganan ti biktima a ni Saturnino Beldio Jr. y Alumen, 39, minero, naasawaan, residente iti Mabalite, Tantantian, Mountain Province. Segun iti kabsat ti biktima, maammuanda ti kaadda ti naisadsad a bangkay iti Ilocos Sur a pumadpad iti description ti kabsatda babaen ti tulong ti PNP Mountain Province. Naiyanud ti biktima idi bumallasiw iti karayan idi Oktubre 9. (Nora J. Ramolete)
Fetus, naiyanud iti igid ti baybay CANDON CITY - Maysa a fetus ti nasarakan dagiti agindeg iti Barangay Darapidap bayat ti panagurnongda kadagiti kayo nga impaigid ti dalluyon idi Bagyo Pepeng. Segun iti report, naikabil ti fetus iti maysa a garapon ken karaman dagiti kaykayo ken rugit a naiyanud iti igid ti baybay. Impumpon dagiti agindeg ti fetus iti sementerio kalpasan ti pannakaikararagna. Di pay ammo no asino ti nangibelleng iti nasao a fetus. (Danny Antalan)
PITIK... (Manipud iti panid 2) nakaro a pudot ti salun-at dagiti tattao. Agsagrapda iti sunburn, sakit ti kudil, kanser ti kudil, allergy ken dadduma pay a sakit. Maapektaran met dagiti mula agsipud ta no nabarbara ti temperatura, bumuntog ti panagpartuatda iti taraonda. Pagtungpalanna, nakuriteg wenno nakudidit dagiti mula ken bassit ti maibungada. Maymaysa ti turongen daytoy: kumisang ti maapit. Dakkel a problema ti patauden daytoy: bumassit ti mapastrek ni mannalon ken basbassit ti pagbibingayan a
taraon dagiti umili. No ad-adu ti demand ngem iti supply, ngumina ti produkto. Kaasi piman dagiti sangkasapulansangkaapuyan. Iti maysa a pagilian a kas iti Filipinas nga agrikultural, dakkel a parikut kadagiti agtuturay no basbassit ti maapit ngem iti kasapulan dagiti tattao. Nakitatayon daytoy iti kaatiddog ti pila dagiti umili a gumatang ti bagas idi kangitingit ti krisis daytoy a taraon iti sangalubongan. (Adda tuloyna)
UNITED STATES DONATES... (From page 1) military personnel also National Red Cross. In addition to the donation brought food, clothing, water, to IOM, medical teams and other needed supplies consisting of U.S. and and equipment such as Philippine military personnel bulldozers, cargo trucks, have been providing medical transport vehicles, and heavyassistance to flood victims at lift helicopters to assist with evacuation centers. U.S. relief efforts.#
Literatura Ilocana, nabara pannakaawatna idi maipabuya iti CCP PASAY CITY - Impakakaammo ni Gov. Deogracias Victor Savellano a gapu iti panagballigi ti impabuyada a Literatura Ilocana iti Cultural Center of the Philippines, Tanghalang Nicanor Abelardo, maipabuya manen daytoy iti CCP inton Disiembre 18-22. “Maysa daytoy a wagas tapno mataginayon ti Zarzuela Ilocana a matmatayen gapu iti adu a rason,” kinuna ti gobernador. Nairaman ti Literatura Ilocana iti pabuya ti Bayanihan Folk Arts Foundation a “Beyond Folklore Celebrating 50 Years after Broadway” a naangay sadiay Cultural Center of the Philippines, Tanghalang Nicanor Abelardo itoy a siudad manipud Oktubre 2-4. Kadua ni Savellano a nagakem iti pabuya dagiti sarsuelista a da Divina Quemi ken Zenaida Pulido idinto a nagbalin a consultant ni Agapito Pablico, autor iti zarzuela a Sirnaag I ken II, iti paset ti pabuya a Romansa Ilocana. Kinuna ni Savellano a
pakaidayawan ti Kailokuan ti pannakairaman ti zarzuela iti pabuya ti nalatak a Bayanihan National Dance Company of the Philippines a naangay iti nalatak a Cultural Center of the Philippines. Maysa a nangpangayed iti pabuya ti panangkompaniar ti bulsek a ni Bernard Tabag babaen ti gitara ken ti pukol a ni Joel Guillermo iti keyboards ti panagkanta da Savellano kadagiti kankanta iti Kailokuan. Idi 2007, inesponsoran ti gobierno probinsial ti Dur-as ken Victoria iti Benneg ken Salinong ti kultura (DVBS) a nagpabuyaan ti pito a dramatic troupes iti agduduma nga ili a nakapilian kadagiti kalaingan a nagakem, kapintasan iti musika ken estoria. Naiyawat dagiti premio iti maysa a programa a naangay iti kapitolio. Kabayatanna, iti programana a Kabsat DV on TV, impakaammo ni Savellano a maangay manen ti Zarsuela Festival itoy umay a bulan ti Nobiembre. Iyaw-awisna kadagiti sarsuelista ti panangbangonda manen iti grupoda tapno sumalida iti salip. (Mancielito S. Tacadena)
ITI INDAYON... (Manipud iti panid 3) “Immayen da Amang?” Mangrugin nga agkapsutak idi sumangpet ni Uncle Ladio a sinaludsodko. Nagwingiwing ni Uncle nakalugan iti traysikel. Idi makitana ti kasasaadko, Ladio. Limmidem ti rupana. “Kasanod’tan, Uncle?” binagkatnak ket intaraynak iti ospital. Addakamin iti dalan idi nakunak. “Dakkel la ketdi ti pagbayad iti operasionko,” mapukaw ti puotko. Idi imulagatko ti matak, nakunak. “ Nagpatulongak ken ni addaakon iti ospital. Ni Uncle Mayor a tulongannaka ti Ladio ti immuna a nakitak. “Ay, agyamanak ta naka- PCSO,” kinunana. Nakaluaak a nagyaman ken puotkan,” inamuyna ti buokko. ni uliteg. Naimbag pay ken“Dandanikan, balasangko.” kuana ta sinaranaynak iti Naammuak kenkuana nga inoperadak iti apendisitis. panagpeggad ti biagko. Ngem Nabtak kanon idi maidanondak ti amak ken dagiti kakabsatko, iti ospital ket no naladladaw dida pulos immammingaw iti pay, nagramaram ti sabidong iti ospital! (Adda tuloyna) bagik. CARLOS BULOSAN... (Manipud iti panid 1) pangiladawan ni Bulosan iti padasna a kas obrero ti talon, ti panagburasna ti ubas, asparagus, ken dadduma pay a trabaho iti katay-akan ti California . Literature of hope and growth, kunatayo, ta aniaman a nariknana, aniaman a pannakidangadangna, aniaman a pannubok ken pannakapaayna, saan a napukaw ti ladawan ti kinaaddda latta ti namnama ken panagdur-as. Mariknana dayta a bileg ti ingpen iti kinataona, nga imbilangna a naindaklan iti nagan ti nalawlawa a pannakidangadang iti biag. Kas maysa a mannurat, managpaliiw iti mapaspasamak iti aglawlawna, kadagiti kapulapolna, ti kasasaad, ti biag ken panagbiag ken kangrunaan ti amin ti bagina - no ania ti marikriknana, no ania ti kapanunotanna a mangidur-as ken mangitan-ok iti dayta a kasasaadna. Dagitoy a kapanunotan ket saan a laeg no di ket produktibo a mangitag-ay iti kinaasino. Saan a lapped ti kasasaad no di ket isu pay ti
pagbaddekan a mangtunton iti arapaap. Dayta ni Carlos Bulosan, dayta ni Ilokano, dayta ti puli a panuli ti dur-as ken namnama. Sipapannakkeltayo ta maibilangtayo ditoy a puli, nga iti agdama a panawen, addan nga aggargaraw iti uppat a suli ti lubong, makita a dadaulo iti pinget ken namnama. Puli a maipagpannakkel. Puli a tinagiben ni Carlos Sampayan Bulosan. Kadagiti dadduma a sinurat ken masansan a naisurat maipapan iti biagna ken kinaasinona, naipasngay ni Bulosan sadiay Binalonan, Pangasinan idi Nobiembre 24, 1913 ngem iti baptismal certificate a masarakan sadiay Binalonan ket nakasurat a naipasngay idi Nobiembre 2, 1911 ken natay idi Septiembre 13, 1956 sadiay Seattle, Washington, USA. Septiembre 11 ti indeklara ti konseho munisipal iti ilina a Binalonan a Carlos Bulosan Day. Masarakan ti marker a kas pakalaglagipan kenkuana sadiay Barangay Sto. Nino.#
GOBIERNO PROBINSIAL ... (Manipud iti panid 1) PROBINSIAL... no probinsial ken NFA a makatulong kadagiti mannalon. Kinuna ni Savellano a madama ti pannakipatang iti NFA Central office tapno mapatgan ti kiddawda a panaggatang ti probinsia iti bagas iti presio a P16.75 kada kilo a mailako iti nalaklaka pay a presio
kadagiti kaprobin-siaanda a naapektaran iti bagyo. No maaprobaran, ma-ngipasdek ti gobierno pro-binsial iti sumagmamano a rolling stores tapno dagitoy ti mangidanon iti bagas kadagiti aggatang. (Mancielito S. Tacadena/NBN Vigan)
OCT. 19-25, 2009
TALDIAP-DAMAG Mannalon a taga-Vigan City, immawat pammadayaw VIGAN CITY - Maysa a mannalon a lumugar ditoy ti immawat iti pammadayaw ti Gawad Saka ti Department of Agriculture iti Philippine International Convention Center itay Oktubre 15. Mismo a ni Pres. Gloria Arroyo ti nangiyawat iti pammadayaw ken ni Maximo Rabanal, mannalon a taga-Pantay Daya ditoy siudad kas Outstanding Corn Farmer of the Year. Malaksid iti plake, immawat pay ni Rabanal iti P100,000 a gunggona. Iti dayta a seremonia, sabali pay a mannalon a taga-Sinait, Ilocos Sur ti immawat iti pammadayaw kas Outstanding Young Farmer of the Year.#
Gobierno munisipal, gimmatang iti back hoe MAGSINGAL, Ilocos Sur - Gimmatang ti gobierno munisipal ditoy iti dua a back hoe a maaramat a pagkutkot kadagiti kanal ken waig tapno malapdan ti pannakalayus dagiti barangay ditoy, segun iti mayora ditoy. Kinuna ni Mayor Arlene Favis a marugian ti pannakakutkot dagiti barado a kanal apaman a sumayaat ti panawen. Nalayus ti sumagmamano a barangay ditoy nangruna iti poblasion iti panangduprak ni Bagyo Pepeng iti probinsia itay nabiit. Naammuan a nagbarado dagiti kanal gapu kadagiti rugit a puon ti nadaras a panaglippias ti danum a nakaigapuan ti pannakalayus dagiti sumagmamano a lugar iti poblasion.#
Asian Youth Cross, agpaspasiar iti Northern Luzon Madama ti panagpasiar ti Asian Youth Cross kadagiti Arkidioses ken Dioses ditoy Northern Luzon babaen ti panangisayangkat dagiti agtutubo iti Dioses ti Imus, Cavite kas paset ti panagsaganada iti masungad nga Asian Youth Day a maangay ditoy pagilian inton Nobiembre 22 - 27, 2009. Simmarungkar ti Asian Youth Cross ditoy Arkidiosesis ti Nueva Segovia idi Septiembre 24-25 ket naggian iti Katedral ti Vigan ken ken iti simbaan ni San Agustin iti Bantay, Ilocos Sur sa naiyallatiw ti krus a naipan iti Bikariato ni San Marcos ket kalpasanna naiyallatiw iti Diosesis ti Laoag a yanna iti agdama. Ti Diocese ti Imus,Cavite ti agsangaili iti nasao a pagteng inton umay a bulan. (Joe Andrew Pescador)
150 agtartaraken iti malaga, tilapia, nalugi gapu iti bagyo CANDON CITY - Agdagup iti 150 nga agtartaraken iti malaga ken tilapia iti Barangay Darapidap ditoy siudad ti nagpukaw gapu iti iduduprak ni Bagyo Pepeng itay nabiit. Mapattapatta nga agdagup iti P500,000 ti pukaw dagiti mangngalap gapu iti pannakatay ken pannakaibulos dagiti malaga ken tilapia a tarakenda iti Barangay Darapidap ditoy siudad idi kangitingit ti bagyo. Kinuna niKapitan Eduardo Villanueva ti Darapidap nga adu a tarakenda a malaga a tallo a ramayen ti kadakkel ti bagida ti natay gapu iti panaglibeg iti nakaipupokanda idinto a nakabulos dagiti tilapiada idi nagdinakkel ti danum. (Danny Antalan)
Provincial Cooperative Month, maselebraran VIGAN CITY - Maselebraran ti Provincial Cooperative Month inton Oktubre 27-29 daytoy a tawen, impakaammo ti general manager ti Nueva Segovia Consortium of Cooperatives. Kinuna ni Divina Quemi, general manager ti NSCC a kas paset ti selebrasion, maangay ti book fair ken cultural presentation a maipabuya iti Plaza Burgos. Naawis a makipartisipar iti selebrasion amin dagiti kooperatiba iti probinsia, segun ken ni Quemi.#
Kampeon iti boksing, pimmasiar iti Vigan VIGAN CITY - Dinayaw ti kampeon iti superflyweight division ti World Boxing Association ti kinapintas ti Vigan ken ti nabara a panangsarabo kenkuana dagiti agindeg bayat ti ibibisitana ditoy a siudad idi Oktubre 14. “Vigan is a beautiful place,” kinuna ni Superflyweightight Boxing Champion Nonito Donaire idi dumap-aw iti city hall ditoy siudad. Linawlaw ni Donaire ti Vigan babaen ti maysa a motorcade a kaduana ni Deputy National Security Adviser Luis “Chavit” Singson ken Mayor Eva Marie S. Medina. Kinuna ni Donaire a nakasaganan a makiboksing uray asino ti kasangona iti ring. (Joe Andrew Pescador)
NATALTALNA A BIAG! “Apay a kayatmo ti sumrek a soldado?” sinaludsod ni Oca iti padana nga aplikante. “Awan ti asawak, ket kayatko ti agserbi tapno agtalna ti pagilian. Sika? “Adda asawak, nabaknang ken napintas ngem kayatko nga agtalna ti biagko!” insungbat ni Oca.
PASDEK-NEGOSIO ... (Manipud iti panid 1) PASDEK-NEGOSIO... maipakat ti price control kadagiti Pres. Arroyo nga adda iti estate basic necessities ket asino man of calamity ti Metro Manila ken a pasdek-negosio wenno nego- 25 a probinsia a dinidigra ti siante nga aglabsing iti daytoy Bagyo Ondoy a pakairamanan ket sumango kadagiti multa kas ti Ilocos Sur, naideklara ti intero intuyang ti nasao a linteg. a Luzon nga adda iti state of Indagadag ni Lapastura ti calamity gapu iti panangsanot panangireport dagiti aggatang ti Bagyo Pepeng iti Amianan a kadagiti pasdek-negosio a Luzon. mangingato iti presio dagiti Nasuroken a 189 ti naireport tagilakoda a karaman kadagiti a natay idinto nga agdagup iti basic necessities ket no mapu- P5 bilion ti nadadael a sanikua, dasdasan a nagsalungasingda, inprastruktura ken iti benneg ti maipakatanda iti multa. agrikultura gapu iti kinaMalaksid iti proklamasion ni damsak ni Bagyo Pepeng.# ITI DUYOG... (Manipud iti panid 2) nasken nga isagana ti bida nga agtutubo (nalipatak ti naganna) ti bagi, isip, ken kararuana tapno maikari nga agiggem kadaydiay naisangsangayan a a sarukod. Immapay pay kaniak ti sarita ni Nathaniel
Hawthorne a “The Great Stoneface”. In general term, nasken nga isagana ti bagi, isip, ken kararua ti asinoman sakbay a maikari iti “sarukod” a kaindaklanan. (Adda tuloyna)