MkktÃk Lkw{k rsLLk
rfíkkçk ÃkZLku fe Ëwyk yÍ : þi ¾ u íkhefík, y{ehu yn÷u Mkw L Lkík, çkkrLkÞu Ëk’ðíku RM÷k{e,nÍhíku yÕ÷k{k {ki ÷ kLkk yçkq rçk÷k÷ {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe
ËeLke rfíkkçk Þk RM÷k{e Mkçkf ÃkZLku Mku Ãkn÷u Íi÷ {U Ëe nwE Ëwyk ÃkZ ÷ersÞu
òu fwA ÃkZUøku ÞkË hnuøkk.
Ëwyk Þun ni :
íkhs{k: yi yÕ÷kn
n{ Ãkh RÕ{ku rnõ{ík fu ËhðkÍu ¾ku÷ Ëu ykih
n{ Ãkh yÃkLke hn{ík LkkrÍ÷ Vh{k ! yi y-Í{ík ykih çkwÍwøkeo ðk÷u.
Lkkux : yÔð÷ ykr¾h yuf yuf çkkh ËwYË þheV ÃkZ ÷ersÞu. íkkr÷çk øk{u {ËeLkk ð çkfey ð {ÂøVhík 13, þÔðk÷w÷ {wfho{ rMk.1428
rn.
MkktÃk Lkw{k rsLLk
“MkktÃk Lkw{k rsLLk” Þun rhMkk÷k (MkktÃk Lkw{k rsLLk) þi¾u íkhefík, y{ehu yn÷u MkwLLkík, çkkrLkÞu Ëk’ðíku RM÷k{e nÍhík yÕ÷k{k {ki÷kLkk yçkq rçk÷k÷ {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe rÍÞkE
Lku WËqo ÍçkkLk {ut
íknheh Vh{kÞk ni. {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e) Lku RMk rhMkk÷u fku økw s hkíke hM{w ÷ ¾ík {U íkhíkeçk Ëu fh Ãku þ rfÞk ni yki h {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk Mku þkyuy fhðkÞk ni.RMk {U yøkh rfMke søkn f{e çkuþe Ãkkyut íkku {sr÷Mku íkhkrs{ fku (çk Íheyyu {õíkqçk, E-{uE÷ Þk SMS ) {w¥k÷y Vh{k fh Mkðkçk f{kRÞu. hkrçkíkk : {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e) {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk rMk÷uõxuz nkWMk, yr÷V fe {MSË fu Mkk{Lku, íkeLk ËhðkÍk, yn{ËykçkkË-1,økwshkík, RÂLzÞk MO. 9374031409
e-mail : translationmaktabhind@dawateislami.net
MkktÃk Lkw{k rsLLk
1
1
MkktÃk Lkw{k rsLLk
þiíkkLk ÷k¾ MkwMíke rË÷kyu {økh ykÃk Þun rhMkk÷k (30 MkVnkík) {wfB{÷ ÃkZ ÷ersÞu
ykÃk fk rË÷ MkeLku {U Íq{ WXuøkk.
ËwYË þheV fe VÍe÷ík nwÍqhu yfh{, Lkqhu {wsMMk{, þknu çkLke ykË{, hMkq÷u {wnTíkþ{, þkVuyu W{{
fk Vh{kLku hn{ík
rLkþkLk ni : “rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh (Þk’Lke Ëwykyu {ÂøVhík) fhíku hnUøku.”
ðr÷ÞkU fu MkhËkh, þnLþknu çkøkËkË, Mkhfkhu økkiMkw÷ yk’Í{
yÃkLku {ÿMku fu yLËh Rsrík{ky {U çkÞkLk
Vh{k hnu Úku fu Aík Ãkh Mku yuf MkktÃk ykÃk
Ãkh røkhk.
Mkkr{ELk {U ¼økËz {[ økE, nh íkhV ¾kiVku rnhkMk Vi÷ økÞk {økh Mkhfkhu çkøkËkË MkktÃk ykÃk
yÃkLke søkn Mku Lk rn÷u. fu fÃkzkU {U ½wMk økÞk ykih ík{k{ rsM{u
{wçkkhf Mku r÷Ãkxíkk nwðk økheçkkLk þheV Mku çkknh rLkf÷k ykih
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.
2 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn
WMk
økhËLk {wçkkhf Ãkh r÷Ãkx økÞk. {økh fwhçkkLk òRÞu ! {uhu {wŠþË þnLþknu çkøkËkË Ãkh fu Íhko çkhkçkh Lk ½çkhkyu Lk ne çkÞkLk çkLË rfÞk. yçk MkktÃk Í{eLk Ãkh yk økÞk ykih Ëw{ Ãkh ¾zk nku økÞk ykih fwA fn fh [÷k økÞk. ÷kuøk sBy nku økyu ykih yÍo fhLku ÷øku : nwÍqh ! MkktÃk Lku ykÃk Mku õÞk çkkík fe ? RþkoË Vh{kÞk : MkktÃk Lku fnk : “{I Lku çknwík Mkkhu ykir÷ÞkWÕ÷kn fku ykÍ{kÞk {økh ykÃk siMkk rfMke fku Lknª ÃkkÞk.” ðkn õÞk {híkçkk yi økkiMk ni çkk÷k íkuhk Ÿ[u Ÿ[kU fu MkhkU Mku fË{ yk’÷k íkuhk
{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! {k’÷q{ nwðk ðkun fkuE yk{ MkktÃk Lknª çkÕfu MkktÃk Lkw{k rsLLk Úkk rsMk Lku n{khu økkiMku yk’Í{ fk RÂBíknkLk ÷uLku fe fkurþþ fe Úke ykih ykÃk Mkkrçkík fË{ hnu. 2 çkze çkze ykt¾kU ðk÷k ykË{e
RMke MkktÃk Lkw{k rsLLk fe ËqMkhe2 ¾kiVLkkf rnfkÞík MkwrLkÞu ykih økkiMku Ãkkf fe RÂMíkfk{ík Ãkh yfËeík Mku Mkh ÄwrLkÞu [wLkkL[u nwÍhq þnLþknu çkøkËkË Mkhfkhu økkiMku Ãkkf Vh{kíku nI : yuf çkkh {I ò{uyu {LMkqh {U {MkYVu Lk{kÍ Úkk fu
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk hkMíkk ¼q÷ økÞk.
3 : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk
ðkune MkktÃk yk økÞk ykih WMk Lku {uhu MkßËu fe søkn Ãkh Mkh h¾ fh {wtn ¾ku÷ rËÞk ! {I Lku WMku nxk fh MkßËk rfÞk, {økh ðkun {uhe økhËLk Mku r÷Ãkx økÞk rVh ðkun {uhe yuf ykMíkeLk {U ½wMk fh ËqMkhe ykMíkeLk Mku rLkf÷k, Lk{kÍ {wfB{÷ fhLku fu çkk’Ë sçk {I Lku Mk÷k{ Vihk íkku ðkun økkRçk nku økÞk. ËqMkhu hkuÍ sçk {I rVh WMke {ÂMsË {U Ëkr¾÷ nwðk íkku {wÍu yuf çkze çkze ykt¾kU ðk÷k ykË{e LkÍh ykÞk {I Lku WMku Ëu¾ fh yLËkÍk ÷økk r÷Þk fu Þun þÏMk RLMkkLk Lknª çkÕfu fkuE rsLLk ni, ðkun rsLLk {wÍ Mku fnLku ÷økk fu {I ykÃk fku íktøk fhLku ðk÷k ðkune MkktÃk nqt, {I Lku MkktÃk fu YÃk {U çknwík Mkkhu ykir÷ÞkWÕ÷kn fku ykÍ{kÞk ni {økh ykÃk siMkk rfMke fku ¼e Mkkrçkík fË{ Lknª ÃkkÞk, rVh ðkun rsLLk ykÃk fu ËMíku nf ÃkhMík Ãkh íkkRçk nku økÞk. nwyu Ëu¾ fh íkwÍ fku fkrVh {wMkÕ{kt çkLku MktøkrË÷ {ku{ Mkkt økkiMku yk’Í{
(fçkk÷yu çkÂÏþþ)
{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! n{khu {wŠþËu fkr{÷, Mkhfkhu çkøkËkË fe ¼e õÞk þkLk ni ! ykn ! yuf n{khe Lk{kÍ ni fu n{ Ãkh {õ¾e ¼e çkiX òyu íkku ÃkhuþkLk nku òyut, {k’{q÷e ¾krhþ ¼e n{ Mku çkhËk~ík Lk nku Mkfu. RMk rnfkÞík Mku Þun ¼e {k’÷q{ nwðk fu rsLLkkík ¼e n{khu økkiMkw÷ yk’Í{ fu økw÷k{ çkLk òíku nI.
MkktÃk Lkw{k rsLLk
4
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkË çkÏík nku økÞk.
3 þiíkkLk fk ¾íkhLkkf ðkh
Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf Vh{kíku nI : yuf çkkh {I rfMke støk÷ fe íkhV rLkf÷ økÞk ykih fE hkuÍ íkf ðnkt Ãkzk hnk. ¾kLku ÃkeLku fku fwA ¼e Lk nkuíkk Úkk. {wÍ Ãkh ÃÞkMk fk MkÏík øk-÷çkk Úkk, yiMku {U {uhu Mkh Ãkh yuf çkkË÷ fk xwfzk Lkw{qËkh nwðk, WMk {U Mku fwA çkkrhþ fu fíkhu røkhu rsLnU {I Lku Ãke r÷Þk, RMk fu çkk’Ë çkkË÷ {U yuf LkqhkLke Mkqhík Íkrnh nwE rsMk Mku ykM{kLk fu fLkkhu hkuþLk nku økyu ykih yuf ykðkÍ økqtsLku ÷øke : “yi yçËw÷ fkrËh ! {I íkuhk hçk nqt, {I Lku ík{k{ nhk{ [eÍU íkuhu r÷Þu n÷k÷ fh ˪.” {I Lku ÃkZk, yuf Ë{ hkuþLke ¾í{ nku økE ykih WMk Lku Äqyut fk YÃk Äkh r÷Þk ykih ykðkÍ ykE : “yi yçËw÷ fkrËh ! RMk Mku fç÷ {I Mk¥kh70 ykir÷Þk fku økw{hkn fh [wfk nqt {økh íkwÍu íkuhu RÕ{ Lku çk[k r÷Þk.” ykÃk Vh{kíku nI : {I Lku fnk : yi {hËqË ! {wÍu {uhu RÕ{ Lku Lknª çkÕfu {uhu hçk fu VÍT÷ Lku çk[k r÷Þk. (yiÍLk, Mk. 228) nqt E{kLk fu MkkÚk ËwLÞk Mku ÁÏMkík Þune yÍo ni ykr¾he økkiMku yk’Í{
(fçkk÷yu çkÂÏþþ)
[kuh ðnª ykíkk ni snkt {k÷ nku {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ðkfuE þiíkkLk çkzk {¬kh ð yGÞkh ni, ðkun íkhn íkhn fu þku’çkËu Þk’Lke òËqE fhíkçk ¼e r˾kíkk ni, RMk fu ðkh Mku n{uþk ¾çkhËkh hnLkk [krnÞu, yÃkLke yõ÷ ð
MkktÃk Lkw{k rsLLk
5
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.
nkurþÞkhe Ãkh yu’rík{kË fhLku fu çkòyu yÕ÷kn fu VÍ÷ku fh{ Ãkh LkÍh h¾Lke [krnÞu. rsMk fu ÃkkMk {k÷ nkuíkk ni WMk fu ÃkkMk [kuh ykíkk ni ykih rsMk fu ÃkkMk Ëki÷íku E{kLk ni WMk fu ÃkkMk E{kLk fk ÷wxuhk þiíkkLk ÍYh ykíkk ni LkeÍ rsMk fu ÃkkMk E{kLk rsíkLkk {Íçkqík nkuøkk WMk fu ÃkkMk WMke fËh LkurfÞkU fu ¾ÍkLku fe ¼e fMkhík nkuøke r÷nkÍk ðnkt þiíkkLk çknwík rÍÞkËk Íkuh ÷økkyuøkk. n{khu Ãkehku {wŠþË nwÍqhu økkiMku yk’Í{ fu ÃkkMk R{kLk ð yk’{k÷ fu ¾ÍkLku fu yBçkkh fku Ëu¾ fh þiíkkLk Lku zkfu zk÷Lku fe {wíkyÆË çkkh fkurþþ fe {økh ðkun Lkkfk{ ð Lkk {whkË ne hnk. 4 þiíkkLk fu {ÍeË nB÷u
ÃkehkU fu Ãkeh, Ãkeh ËMík økeh, hkuþLk Í{eh, fwíçku hççkkLke, {nçkqçku MkwçnkLke, Ãkehu ÷k MkkLke, økkiMkwMMk-{ËkLke, Ãkehu Ãkehkt, {ehu {ehkt, y~þi¾ MkÂGÞË yçkq {wnB{Ë yçËw÷ fkrËh S÷kLke íknTËeMku Lku’{ík ykih yn÷u {nççkík fe LkMkeník fu r÷Þu Vh{kíku nI : {I rsLk rËLkkU þçkku hkuÍ støk÷ {U hnk fhíkk Úkk, þÞkíkeLk ¾kiVLkkf þõ÷kU {U Vkis Ëh Vkis íkhn íkhn fu nrÚkÞkhkU Mku ÷iMk nku fh {wÍ Ãkh nB÷k ykðh nkuíku, {wÍ Ãkh ykøk çkhMkkíku, {I yÕ÷kn fe {ËË Mku WLk fu ÃkeAu Ëkizíkk íkku ðkun {wLíkrþh nku fh ¼køk òíku, f¼e fkuE þiíkkLk yfu÷k yk fh {wÍu íkhn íkhn Mku zhkíkk, ÄBfkíkk ykih fníkk Þnkt Mku [÷u òyku. {I WMk fku
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.
6 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwYË þheV
ÍkuhËkh ík{kt[k {kh Ëuíkk íkku ðkun ¼køkLku ÷økíkk, rVh {I ÃkZíkk íkku ðkun s÷ òíkk. (yiÍLk, Mk. 165) rË÷ Ãku fLËk nku íkuhk Lkk{ fu ðkun ËwÍTËu hS{1 W÷xu ne Ãkkô rVhu Ëu¾ fu íkwøkhk íkuhk (nËkRfu çkÂÏþþ)
5 økiçke nkÚk
nwÍqhu økkiMku yk’Í{ Vh{kíku nI : yuf çkkh rLknkÞík ¾kiVLkkf Mkqhík ðk÷k yuf þÏMk rsMk Mku çkËçkq fu ¼çfu WX hnu Úku yk fh {uhu Mkk{Lku ¾zk nku økÞk ykih fnLku ÷økk : {I Rç÷eMk nqt ykih ykÃk fe r¾Ë{ík fhLku fu r÷Þu nkrÍh nwðk nqt õÞqtfu ykÃk Lku {wÍu ykih {uhu [u÷kU fku Úkfk rËÞk ni. {I Lku fnk : ËVTy nku. WMk Lku RLfkh rfÞk. RíkLku {U økiçk Mku yuf nkÚk Lkw{qËkh nwðk rsMk Lku WMk fu Mkh Ãkh yiMke ÍkuhËkh Íçko ÷økkE fu ðkun Í{eLk {U ÄtMk økÞk {økh rVh WMk Lku ykøk fk þku’÷k nkÚk {U ÷u fh {wÍ Ãkh nB÷k fh rËÞk. RíkLku {U yuf rLkfkçk Ãkkuþ Mkkrnçk ½kuzu Ãkh Mkwðkh íkþheV ÷kyu ykih WLnkU Lku {wÍu ík÷ðkh Ëe. Þun Ëu¾ fh þiíkkLk ¼køk ¾zk nwðk. çkkË÷kU Mku fnª Áfíke ni fzõíke rçks÷e Zk÷U Atx òíke nI WXíkk ni òu íkiøkk íkuhk 1 : Äwífkhk nwðk [kuh Þk’Lke {hËqË þiíkkLk.
(nËkRfu çkÂÏþþ)
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk rËLk WMk fe þVkyík fYtøkk.
7 : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu
6 þiíkkLk fu ò÷
Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf Vh{kíku nI : yuf çkkh {I Lku Ëu¾k fu þiíkkLk Ëqh çkiXk yÃkLku Mkh Ãkh ¾kf Wzk hnk ni ykih hkuíku nwyu fn hnk ni : “yi yçËw÷ fkrËh ! {I ykÃk Mku {kÞqMk nku økÞk nqt.” {I Lku fnk : yi {ÕQLk ! ËVTy nku, {I íkwÍ Mku f¼e ¼e çku ¾kiV Lknª nku Mkfíkk. ðkun çkku÷k : ykÃk fe Þun çkkík {uhu r÷Þu Mkçk Mku rÍÞkËk røkhkt (Þk’Lke MkÏík) ni. RMk fu çkk’Ë WMk Lku {wÍ Ãkh çknwík Mkkhu ò÷, VLËu ykih ne÷u Íkrnh rfÞu ykih {uhu RÂMík^Mkkh (Þk’Lke ÃkqALku) Ãkh çkíkkÞk fu Þun ËwLÞk fu ò÷ nI rsLk Mku {I ykÃk siMkkU fk rþfkh rfÞk fhíkk nqt. {I yuf Mkk÷ íkf rsÆku swnË fhíkk hnk, Þnkt íkf fu ðkun Mkkhu ò÷ xqx økyu. rVh {uhu RËo røkËo çknwík Mkkhu yMçkkçk Íkrnh nwyu. {I Lku ÃkqAk : Þun õÞk nI ? íkku fnk økÞk fu Þun ykÃk Mku {w-íkyÂÕ÷f {Ï÷qf fu yMçkkçk (Þk’Lke {Ï÷qf fe {nççkíkU ðøkihk) nI. [wLkkL[u RMk {wyk-{÷u {U ¼e {I Lku {ÍeË yuf Mkk÷ íkðßòun (rsÆku swnË) fe n¥kk fu ðkun ò÷ ¼e Mkçk fu Mkçk xqx økyu. rsMk fku ÷÷fkh Ëu ykíkk nku íkku W÷xk rVh òyu rsMk fku [w{fkh ÷u rnh rVh fu ðkun íkuhk íkuhk (nËkRfu çkÂÏþþ)
MkwÄhLku fe fkurþþ íkfo Lknª fhLke [krnÞu {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ðkfuE Lk^Mkku þiíkkLk Mku ÃkeAk
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk íknkhík ni.
8 : {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu
AwzkLkk ykMkkLk Lknª. n{khu økkiMkw÷ yk’Í{ Lku RMk Mku Lkòík ÃkkLku fu r÷Þu Mkk÷nk Mkk÷ íkf rsÆku swnË Vh{kE Þnkt WLk ÷kuøkkU fu r÷Þu çkzk ËMkuo Rçkúík ni òu çknwík sÕË rnB{ík nkh òíku ykih çkku÷ Ãkzíku nI fu n{ Lku íkku çkzu síkLk rfÞu, fkVe yMkko {-ËLke {knku÷ {U ykrþfkLku hMkq÷ fe Mkkunçkík RÂÏíkÞkh fe, {-ËLke fkrV÷kU {U ¼e MkVh rfÞu {økh Lk^Mkku þiíkkLk Mku òLk Lk Aqxe. yÕ÷kn fe hn{ík Ãkh LkÍh h¾íku nwyu RM÷kn fu r÷Þu W{ú ¼h fkurþþ òhe h¾Lke [krnÞu. íkq fwÔðík Ëu {I íkLnk fk{ rçkMÞkh çkËLk f{Íkuh rË÷ fkrn÷ ni Þk økkiMk
(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)
7 MkËo hkík {U [k÷eMk40 çkkh økwM÷
“çknTsíkw÷ yMkhkh þheV” {U ni, Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf Vh{kíku nI : {I “f¾o” fu støk÷kU {U çkhMkkU hnk nqt, ËhÏík fu Ãk¥kkU ykih çkqrxÞkU Ãkh {uhk økwÍkhk nkuíkk. {wÍu ÃknLkLku fu r÷Þu nh Mkk÷ yuf þÏMk MkqV (Þk’Lke QLk) fk yuf swççkk ÷k fh Ëuíkk Úkk rsMk fku {I ÃknLkk fhíkk Úkk. {I Lku ËwLÞk fe {nççkík Mku Lkòík nkrMk÷ fhLku fu r÷Þu nÍkh síkLk rfÞu, {I økw{Lkk{ hnk, {uhe ¾k{kuþe fu Mkçkçk ÷kuøk {wÍu økqtøkk, LkkËkLk ykih ËeðkLkk fníku Úku, {I fktxkU Ãkh Lktøku Ãkkô [÷íkk Úkk, ¾kiVLkkf økkhkU ykih ¼ÞkLkf ðkrËÞkU {U çku rÍsf Ëkr¾÷ nku òíkk. ËwLÞk çkLk Mktðh fh {uhu Mkk{Lku Íkrnh nkuíke {økh {I WMk fe íkhV RÂÕíkVkík
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk ÃknkU[íkk ni.
9 : íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwYË {wÍ íkf
(Þk’Lke íkðßòun) Lk fhíkk. {uhk Lk^Mk f¼e {uhu ykøku ykrsÍe
fhíkk fu ykÃk fe òu {hÍe nkuøke ðkune fYtøkk ykih f¼e {wÍ Mku ÷zíkk. yÕ÷kn {wÍu RMk Ãkh Vín LkMkeçk fhíkk. {I {wÆíkkU “{ËkRLk” fu rçkÞkçkkLkkU {U hnk ykih yÃkLku Lk^Mk fku {wò-nËkík {U ÷økkíkk hnk. yuf Mkk÷ íkf røkhe Ãkze [eÍU ¾kíkk ykih rçkÕfw÷ ÃkkLke Lk Ãkeíkk rVh yuf Mkk÷ rMkVo ÃkkLke Ãkh økwÍkhk fhíkk ykih røkhe Ãkze [eÍ Þk fkuE ykih røkÍk Lk ¾kíkk rVh yuf Mkk÷ rçkøkih fwA ¾kyu rÃkÞu Vkfu Mku økwÍkhíkk. {wÍ Ãkh MkÏík ykÍ{kRþU ykíkª, yuf çkkh MkÏík MkËeo fe hkík {uhk Þqt RÂBíknkLk r÷Þk økÞk fu çkkh çkkh ykt¾ ÷øk òíke ykih {wÍ Ãkh økwM÷ VÍo nku òíkk, {I VkihLk LknTh Ãkh ykíkk ykih økwM÷ fhíkk RMk íkhn {I Lku WMk yuf hkík {U [k÷eMk40 çkkh økwM÷ rfÞk. fnk íkqLku òu {ktøkkuøku r{÷uøkk hÍk íkwÍ Mku íkuhk MkkR÷ ni Þk økkiMk
{wMkeçkík Ëqh nkuLku fk y{÷ nÍhíku yÕ÷k{k R{k{ þk’hkLke “íkçkfkíku fwçkúk” {U nwÍqhu økkiMkw÷ yk’Í{ fk Þun RþkoËu røkhk{e Lkõ÷ fhíku nI : RÂçíkËkyLk {wÍ Ãkh çknwík MkÂÏíkÞkt h¾e øk#, sçk MkÂÏíkÞkt RÂLíknk fku ÃknkU[ øk# íkku {I ykrsÍ yk fh Í{eLk Ãkh ÷ix økÞk ykih {uhe ÍçkkLk Ãkh fwhykLku Ãkkf fe Þun Ëku2 ykÞkíku
MkktÃk Lkw{k rsLLk
10
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷ Vh{kíkk ni.
{wçkk-hfk òhe nku øk# : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : íkku çkuþf Ëw~ðkhe fu MkkÚk ykMkkLke ni çkuþf Ëw~ðkhe fu MkkÚk ykMkkLke ni.
RLk ykÞkík fe çk-h-fík Mku ðkun ík{k{ MkÂÏíkÞkt {wÍ Mku Ëqh nku øk#. ðkn õÞk {híkçkk yi økkiMk ni çkk÷k íkuhk Ÿ[u Ÿ[kU fu MkhkU Mku fË{ yk’÷k íkuhk
n{ ¼e fkurþþ fhU {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! Ëu¾k ykÃk Lku ! n{khu økkiMkw÷ Lku yÃkLku hççku {wyÍTÍ{ fk fwçko ÃkkLku yk’Í{ ykih yÃkLku LkkLkkòLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk fku ¾wþ Vh{kLku, Lk^Mkku þiíkkLk Ãkh økkr÷çk ykLku, ËwLÞk fe {nççkík Mku ÃkeAk AwzkLku, økwLkknkU fu y{hkÍ Mku ¾wË fku çk[kLku, {Ï÷qfu ¾wËk fku hknu hkMík Ãkh ÷kLku, {wçkÂÕ÷øk fk þhV ÃkkLku, Lkufe fe Ëk’ðík fe ËwLÞk {U Äq{ {[kLku ykih çku þw{kh fw^Vkh fku Ëk{Lku RM÷k{ {U Ëkr¾÷ Vh{kLku fu r÷Þu Mkk÷nk Mkk÷ íkf rsÆku swnË Vh{kE. ¾ih n{ nwÍqhu økkiMku Ãkkf fe íkhn {wò-nËkík íkku fhLku Mku hnu {økh rnB{ík nkhu rçkøkih Úkkuze çknwík fkurþþ íkku
MkktÃk Lkw{k rsLLk
11
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku fLsqMk íkheLk þÏMk ni.
òhe h¾U. Mk[ ni RLMkkLk fku fwA ¾ku fu r{÷k fhíkk ni ykÃk fku ¾ku fu íkwÍu Ãkkyuøkk òuÞk íkuhk
(Íkifu Lkk’ík)
8 25 çkhMk støk÷kU {U......
Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf
fe {nççkík
fk Ë{ ¼hLku ðk÷u RM÷k{e ¼kRÞku ! yÕ÷kn
fe rhÍk fu
r÷Þu Mkhfkhu økkiMku yk’Í{
Lku RçkkËíkkU ykih rhÞkÍíkkU
{U Rhkf fu støk÷kU {U 25 çkhMk økwÍkh rËÞu. fkþ ! n{U ¼e íkç÷eøku fwhykLkku MkwLLkík fe yk÷{økeh økih rMkÞkMke íknhef “Ëk’ðíku RM÷k{e” fu MkwLLkíkkU fe íkhrçkGÞík fe ¾kríkh økkô çk økkô, þnh çk þnh ykih {wÕf çk {wÕf MkVh fhLku ðk÷u {-ËLke fkrV÷kU {U ykrþfkLku hMkq÷ fu MkkÚk MkwLLkíkkU ¼hk MkVh fhLkk LkMkeçk nku òyu. fkuE Mkkr÷f ni Þk ðkrMk÷ ni Þk økkiMk ðkun fwA ¼e nku íkuhk MkkR÷ ni Þk økkiMk (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)
9 Í{eLk Mku [wLk [wLk fh xwfzu ¾kLkk
Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf
Vh{kíku nI :
{I þnh {U ¾kLku fu RhkËu Mku røkhu Ãkzu xwfzu Þk støk÷ fe fkuE ½kMk Þk Ãk¥ke WXkLkk [kníkk ykih sçk Ëu¾íkk fu ËqMkhu Vw-fhk ¼e RMke fe
MkktÃk Lkw{k rsLLk
12
Vh{kLku {wMíkVk : WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf Lk ÃkZu.
ík÷kþ {U nI íkku yÃkLku RM÷k{e ¼kRÞkU Ãkh EMkkh fhíku nwyu Lk WXkíkk çkÕfu Þqtne Akuz Ëuíkk íkkfu ðkun WXk fh ÷u òyut ykih ¾wË ¼qfk hníkk. sçk ¼qf fu Mkçkçk f{Íkuhe nË Mku çkZe ykih fheçkw÷ {kiík nku økÞk íkku {I Lku Vq÷ ðk÷u çkkÍkh Mku yuf ¾kLku fe [eÍ òu Í{eLk Ãkh Ãkze Úke WXkE ykih yuf fkuLku {U ò fh WMku ¾kLku fu r÷Þu çkiX økÞk. RíkLku {U yuf y-s{e Lkki sðkLk ykÞk, WMk fu ÃkkMk íkkÍk hkurxÞkt ykih ¼wLkk nwðk økku~ík Úkk ðkun çkiX fh ¾kLku ÷økk, WMk fku Ëu¾ fh {uhe ¾kLku fe Ïðkrnþ yuf Ë{ rþÆík RÂÏíkÞkh fh økE, sçk ðkun yÃkLku ¾kLku fu r÷Þu ÷wõ{k WXkíkk íkku ¼qf fe çkuíkkçke fe ðsn Mku çku RÂÏíkÞkh S [kníkk fu {I {wtn ¾ku÷ Ëqt íkkfu ðkun {uhu {wtn {U ÷wõ{k zk÷ Ëu. ykr¾h {I Lku yÃkLku Lk^Mk fku zktxk fu “çku Mkçkúe {ík fh yÕ÷kn {uhu MkkÚk ni, [knu {kiík yk òyu {økh {I RMk Lkki sðkLk Mku {ktøk fh nhrøkÍ Lknª ¾kŸøkk.” ÞfkÞf ðkun Lkki sðkLk {uhe íkhV {w-íkðßsun nwðk ykih fnLku ÷økk : ¼kE ! yk òRÞu ykÃk ¼e ¾kLku {U þhef nku òRÞu ! {I Lku RLfkh rfÞk, WMk Lku RMhkh rfÞk, {uhu Lk^Mk Lku {wÍu ¾kLku fu r÷Þu çknwík W¼khk ÷urfLk {I Lku rVh ¼e RLfkh ne rfÞk {økh WMk Lkki sðkLk fu Ãkin{ RMhkh Ãkh {I Lku Úkkuzk Mkk ¾kLkk ¾k r÷Þk, WMk Lku {wÍ Mku ÃkqAk : ykÃk fnkt fu hnLku ðk÷u nI ? {I Lku fnk : S÷kLk fk. ðkun çkku÷k : {I ¼e S÷kLk ne fk nqt. yåAk Þun çkíkkRÞu ykÃk {~nqh ÍkrnË nÍhíku MkÂGÞË yçkq yçËwÕ÷kn Mkki-{E fu LkðkMku yçËw÷ fkrËh fku òLkíku nI ? {I Lku fnk : ðkun íkku {I ne nqt.
MkktÃk Lkw{k rsLLk
13
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu økwLkkn {wykV nkUøku.
Þun MkwLk fh ðkun çku fhkh nku økÞk ykih fnLku ÷økk fu {I çkøkËkË ykLku ÷økk íkku ykÃk fe yB{eòLk Lku ykÃk fku ËuLku fu r÷Þu {wÍu 8 MkkuLku fe y~hrVÞkt Ëe Úkª, {I Þnkt çkøkËkË yk fh ík÷kþíkk hnk {økh ykÃk fk rfMke Lku Ãkíkk Lk rËÞk Þnkt íkf fu {uhe yÃkLke ík{k{ hf{ ¾[o nku økE, íkeLk rËLk íkf {wÍu ¾kLku fku fwA Lk r{÷k, {I sçk ¼qf Mku rLkZk÷ nku økÞk ykih {uhe òLk Ãkh çkLk økE íkku {I Lku ykÃk fe y{kLkík {U Mku Þun hkurxÞkt ykih ¼wLkk nwðk økku~ík ¾heËk. nwÍqh ! ykÃk ¼e çk¾wþe RMku íkLkkðw÷ Vh{kRÞu fu Þun ykÃk ne fk {k÷ ni Ãkn÷u ykÃk {uhu {un{kLk Úku ykih yçk {I ykÃk fk {un{kLk nqt, çkrfGÞk hf{ Ãkuþ fhíku nwyu çkku÷k : {I {wykVe fk ík÷çk økkh nqt, {I Lku RÍríkhkhe nk÷ík {U ykÃk fe hf{ ne Mku ¾kLkk ¾heËk Úkk. {I çknwík ¾wþ nwðk. {I Lku çk[k nwðk ¾kLkk ykih {ÍeË fwA hf{ WMk fku Ãkuþ fe, WMk Lku fçkq÷ fe ykih [÷k økÞk. ík÷çk fk {wtn íkku rfMk fkrçk÷ ni Þk økkiMk {økh íkuhk fh{ fkr{÷ ni Þk økkiMk(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)
EMkkh fe yÍe{ VÍe÷ík {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! RMk rnfkÞík {U n{khu r÷Þu Rçkúík fu çku þw{kh {-ËLke Vq÷ nI, Ëur¾Þu íkku Mkne ! yuf íkhV n{khu Ãkehku {wŠþË økkiMkw÷ yk’Í{ nI fu ykÃk Lku MkÏík íktøkËMíke ykih Vkfk {Míke fu çkk ðwsqË røkÍk ykih hf{ fu
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk ¼usuøkk.
14 : {wÍ Ãkh ËwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn
íkw{ Ãkh hn{ík
{wyk-{÷u {U çku r{Mkk÷ EMkkh Mku fk{ r÷Þk sçkfu ËqMkhe íkhV økkiMku Ãkkf fe yfeËík fk Ë{ ¼hLku ðk÷u Lkk ÷kRf {wheË nI fu ¼qfu hnLku fe íkkiVef íkku Ëqh hne, rçk÷VÍo øÞkhnðª þheV fe rLkÞkÍ fe rçkhÞkLke ne Mkk{Lku yk òyu íkku rnMko fk yiMkk øk-÷çkk íkkhe nku òyu fu S [knu çkMk Mkkhu fk Mkkhk Úkk÷ {I ne ¾k zk÷qt, çkkuxe íkku fwò rfMke fku [kð÷ fk yuf ËkLkk ¼e Lk òLku Ãkkyu ! yi ykrþfkLku økkiMku yk’Í{ ! ykÃk fku sçk f¼e ËqMkhkU fu MkkÚk r{÷ fh ¾kLku fk Rr¥kVkf nku, çkzu çkzu rLkðk÷u rçkøkih [çkkyu sÕË sÕË rLkøk÷Lku ykih WBËk çkkurxÞkt yÃkLke íkhV Mkhfk ÷uLku fe rnMko økkr÷çk ykyu WMk ðõík yÃkLku Ãkehku {wŠþË økkiMku Ãkkf fe çkÞkLk fËko rnfkÞík fu MkkÚk MkkÚk Þun Vh{kLku {wMíkVk ¼e ÍunTLk {U Ëkunhk ÷ersÞu : “òu þÏMk WMk [eÍ fku rsMk fe ¾wË RMku nksík nku ËqMkhu fku Ëu Ëu íkku yÕ÷kn RMku çkÏþ Ëuíkk ni.” LkeÍ ViÍkLku MkwLLkík rsÕË yÔð÷ MkVnk 482 Ãkh {hfq{ nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq Mkw÷i{kLk fk RLkkÞík Vh{qËk Þun {-ËLke Vq÷ ¼e fçkq÷ Vh{k ÷ersÞu : “Lk^Mk fe rfMke Ïðkrnþ fku Akuz ËuLkk 12 {kn fu hkuÍkU ykih hkík fe RçkkËíkkU Mku ¼e çkZ fh rË÷ fu r÷Þu LkVTy çkÏþ ni.” {uhe rnMko fe ykËíku çkË r{xk Ëu {uhu økkiMk fk ðkrMkíkk Þk R÷kne
MkktÃk Lkw{k rsLLk
15
Vh{kLku {wMíkVk : {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU fu r÷Þu {ÂøVhík ni.
10 LkªË WzkLku fk ySçk LkwM¾k
Mkhfkhu økkiMkw÷ yk’Í{
íknTËeMku Lku’{ík ykih
yÃkLku økw÷k{kU fe LkMkeník fu r÷Þu Vh{kíku nI :
{I
Ãkå[eMk25 Mkk÷ íkf Rhkf fu ðehkLkkU {U rVhíkk hnk ykih [k÷eMk40 Mkk÷ íkf Rþk fe Lk{kÍ fu ðwÍq Mku V@ fe Lk{kÍ yËk fe. ÃkLËhn15 Mkk÷ íkf hkuÍkLkk çkk’Ëu Lk{kÍu Rþk LkðkrV÷ {U yuf fwhykLku Ãkkf ¾í{ fhíkk hnk. RÂçíkËkyLk {I yÃkLku çkËLk Ãkh hMMke çkktÄ fh WMk fk ËqMkhk rMkhk Ëeðkh {U økze nwE ¾qtxe Mku çkktÄ rËÞk fhíkk Úkk íkkfu yøkh LkªË fk øk-÷çkk nku íkku RMk fu Íxfu Mku ykt¾ ¾w÷ òyu. yuf hkík sçk {I Lku yÃkLku {k’{q÷kík fk fMË rfÞk íkku Lk^Mk Lku MkwMíke fhíku nwyu Úkkuze Ëuh Mkku òLku ykih çkk’Ë {U WX fh RçkkËík çkò ÷kLku fk {~ðhk rËÞk, rsMk søkn rË÷ {U Þun ¾Þk÷ ykÞk Úkk WMke søkn ykih WMke ðõík yuf fË{ Ãkh ¾zu nku fh {I Lku yuf fwhykLku fhe{ ¾í{ rfÞk. røkhkLku ÷øke ni n{U ÷ÂøÍþu Ãkk Mkt¼k÷ku ! ÍEVkU fku Þk økkiMku yk’Í{
økkiMkw÷ yk’Í{
fe {nççkík fk Ë{ ¼hLku
MkktÃk Lkw{k rsLLk
16
Vh{kLku {wMíkVk : òu {wÍ Ãkh yuf ËwYË þheV ÃkZíkk ni yÕ÷kn r÷Þu yuf fehkík y@ r÷¾íkk ni ykih fehkík WnwË Ãknkz rsíkLkk ni.
WMk fu
ðk÷ku ! Ëu¾k ykÃk Lku ! Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf rfMk fËh RçkkËík fk yunrík{k{ Vh{kíku Úku yçk yøkh n{ Mku Ãkkt[ ðõík fe Lk{kÍ ¼e Lk ÃkZe òyu íkku n{ rfMk rfM{ fu ykrþfkLku økkiMkw÷ yk’Í{ nI ? {wÍu yÃkLke WÕVík {U yiMkk økw{k Ëu Lk ÃkkŸ rVh yÃkLkk Ãkíkk økkiMku yk’Í{
(Íkifu Lkk’ík)
11 Mkkrnçku fçkú fe R{ËkË
ÃkehkU fu Ãkeh, Ãkeh ËMík økeh, hkuþLk Í{eh, þi¾ yçËw÷ fkrËh S÷kLke çkhkuÍ çkwÄ 27 Íw÷ rnßsrík÷ nhk{ rMk. 529 rn. fku “þqLkerÍÞn” fu frçkúMíkkLk {U yÃkLku WMíkkÍu {kuníkh{ nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ nB{kË fu {Íkh þheV Ãkh W-÷{k ð Vw-fhk fu fkrV÷u fu n{hkn íkþheV ÷u ykyu ykih fkVe Ëuh íkf ¾zu ¾zu Ëwyk Vh{kíku hnu Þnkt íkf fu ÄqÃk çknwík fu [unThyu yLðh Ãkh íkuÍ nku økE. sçk ÷kixu íkku ykÃk çkþkþík fu ykMkkh Úku. sçk ykÃk Mku RMk fËh íkðe÷ Ëwyk fk Mkçkçk ËhÞk^ík rfÞk økÞk íkku Vh{kÞk : 15 þk’çkkLkw÷ {wyÍTÍ{ rMk. 499 rn. çkhkuÍ sw{wyk Lk{kÍu sw{wyk yËk fhLku fu r÷Þu RMk {Íkh þheV {U ykhk{ Vh{kLku ðk÷u {uhu WMíkkÍu fu MkkÚk yuf fkrV÷k røkhk{e MkÂGÞËwLkk þi¾ nB{kË òrLkçku “òr{WhwoMkkVn” hðkt Ëðkt Úkk. hkMíku {U sçk yuf LknTh fu
MkktÃk Lkw{k rsLLk
17
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku hnUøku.
Ãkw÷ Ãkh Mku økwÍhu íkku þi¾ nB{kË Lku y[kLkf {wÍu Ĭk Ëu fh LknTh {U røkhk rËÞk, MkÏík MkŠËÞkU fu rËLk Úku, {I Lku rçkÂM{Õ÷kn ÃkZ fh økwM÷u sw{wyk fe rLkGÞík fh ÷e, sqt íkqt ÃkkLke Mku rLkf÷k ykih yÃkLkk MkqV (Þk’Lke QLk) fk swççkk rLk[kuzk ykih fkrV÷u Mku ò r{÷k. þi¾ nB{kË fu {wheË ¾wþ íkçkE fhLku ÷øku, ykÃk Lku WLnU zktxk ykih Vh{kÞk : {I Lku yçËw÷ fkrËh fk RÂBíknkLk r÷Þk rsMk {U WLk fku Ãknkz fe íkhn {wMíknTf{ ÃkkÞk. nwÍqhu økkiMku yk’Í{ Lku {ÍeË Vh{kÞk fu {I Lku yÃkLku WMíkkÍ MkÂGÞËwLkk þi¾ nB{kË fku WLk fu {Íkhu Ãkwh yLðkh {U nehu ykih sðkrnhkík fu r÷çkkMk {U {ÕçkqMk Mkh Ãkh Þkfqík fk íkks ÃknLku, nkÚkkU {U MkkuLku fu ftøkLk ykih Ãkkô {U MkkuLku fu Lkk’÷iLku þheViLk {U {w÷k-nÍk rfÞk, {økh íkyßswçk ¾iÍ çkkík òu Ëu¾e ðkun Þun Úke fu WLk fk ËkÞkt (Þk’Lke MkeÄk) nkÚk fk{ Lknª fh hnk Úkk ! {uhu RÂMík^Mkkh Ãkh çkíkkÞk : “Þun ðkune nkÚk ni rsMk Mku {I Lku ykÃk fku LknTh {U Äfu÷k Úkk, õÞk ykÃk {wÍu {wykV fhíku nI ?” sçk {I Lku {wykV fh rËÞk íkku WLnkU Lku fnk fu ykÃk yÕ÷kn fe çkkhøkkn {U Ëwyk Vh{k ËersÞu fu {uhk ËkÞkt nkÚk ËwÁMík nku òyu. r÷nkÍk {I yÕ÷kn Mku Ëwyk {ktøkíkk hnk ykih Ãkkt[ nÍkh yMnkçku {Íkh ykir÷ÞkW÷ øk^Vkh yÃkLku yÃkLku {Íkh {U yk{eLk fníku ykih {uhe rMkVkrhþ fhíku hnu Þnkt íkf fu yÕ÷kn Lku WLk fk ËkÞkt nkÚk ËwÁMík Vh{k rËÞk rsMk Mku WLnkU Lku ¾wþ nku fh {wÍ Mku {wMkk-Vnk rfÞk. çkøkËkËu {wyÕ÷k {U Þun ¾çkh sçk {~nqh nwE íkku MkÂGÞËwLkk
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.
18 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn
WMk
þi¾ nB{kË fu çkk’Í {wheËeLk Ãkh þkf økwÍhk ykih ðkun íkMËef fu r÷Þu Ëhçkkhu økkirMkÞk {U nkrÍh nwyu {økh ykÃk fe niçkík fu Mkçkçk rfMke fku ÃkqALku fe rnB{ík Lk nwE. ÃkehkU fu Ãkeh, hkuþLk Í{eh, nwÍqhu økkiMkw÷ yk’Í{ ËMík økeh Lku WLk ÷kuøkkU fu rË÷kU fk nk÷ òLk r÷Þk ykih ¾wË ne RþkoË Vh{kÞk : ykÃk nÍhkík Ëku2 þi¾ ÃkMkLË fh ÷U òu ykÃk fk Þun {My÷k n÷ fhU. [wLkkL[u Þun {wyk-{÷k nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ ÞqMkwV n{ËkLke ykih nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ yçËwhon{kLk fwËeo òu fu yMnkçku f~V Úku WLnU MkkutÃk rËÞk økÞk ykih nwÍwhu økkiMkw÷ yk’Í{ fe r¾Ë{ík {U yÍo fh Ëe økE fu n{ ykÃk fku sw{wyk íkf {kun÷ík Ëuíku nI fu Þun ËkuLkkU2 nÍhkík ykÃk fe íkMËef fh ËU . nÍhíku MkÂGÞËw L kk økki M ku yk’Í{ Lku Vh{kÞk : ykÃk nÍhkík Þnkt Mku WXLku ¼e Lk Ãkkyutøku fu {My÷k n÷ nku òyuøkk. Þun Vh{k fh nwÍqhu økkiMku yk’Í{ Lku Mkhu yLðh Íwfk r÷Þk. ík{k{ nkrÍheLk Lku ¼e yÃkLkk Mkh Íwfk r÷Þk. RíkLku {U nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ ÞqMkwV n{ËkLke Ãkk çkhnTLkk (Þk’Lke Lktøku Ãkkô) sÕËe sÕËe íkþheV ÷kyu ykih yu’÷kLk rfÞk fu yÕ÷kn fu nwõ{ Mku y¼e y¼e {wÍ Ãkh þi¾ nB{kË Íkrnh nwyu ykih nwõ{ rËÞk fu VkihLk þi¾ yçËw÷ fkrËh S÷kLke fu {ÿMku {U ò fh Mkçk fku çkíkk Ëku : “þi¾ yçËw÷ fkrËh S÷kLke Lku ykÃk nÍhkík fku {uhu çkkhu {U òu fwA çkíkkÞk ni ðkun Mk[ ni.” RíkLku {U nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ yçËwhon{kLk fwËeo ¼e
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk fk hkMíkk ¼q÷ økÞk.
19 : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík
yk økyu ykih WLnkU Lku ¼e nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ ÞqMkwV n{ËkLke fe íkhn ne fnk. RMk Ãkh ík{k{ nÍhkík Lku nwÍqhu økkiMku yk’Í{ Mku {wykVe {ktøke. òu ð÷e fç÷ Úku Þk çkk’Ë nwyu Þk nkUøku Mkçk yËçk h¾íku nI rË÷ {U {uhu ykfk íkuhk
(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)
{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! RMk E{kLk yVhkuÍ rnfkÞík {U n{khu r÷Þu rnõ{ík fu çku þw{kh {-ËLke Vq÷ nI. r{Lk swB÷k Þun fu RM÷k{e WMíkkÍ Þk Ãkehku {wŠþË fe íkhV Mku f¼e fkuE yiMkk {wyk-{÷k Ãkuþ yk òyu òu Mk{Í {U Lk ykíkk nku íkku WMk Ãkh Mkçkúku íknB{w÷ fk Ëk{Lk Úkk{u hnu Lk fu yÃkLku WMíkkÍ Þk Ãkeh fe {w¾k-÷Vík fh fu yÃkLke ykr¾hík Ëkð Ãkh ÷økk Ëu siMkk fu n{khu økkiMku yk’Í{ fu WMíkkÍu røkhk{e Lku WLnU MkÏík MkËeo {U LknTh {U røkhk rËÞk rVh ¼e ykÃk Lku Mkçkú fu MkkÚk MkkÚk økwM÷u sw{wyk fe rLkGÞík ¼e Vh{k ÷e ykih ÍçkkLk Ãkh nVuo rþfkÞík Lk ÷kyu.
Ãkeh Ãkh yu’ríkhkÍ çkkRMku çkhçkkËe ni
ÞfeLkLk òu ËeLke íkkr÷çku RÕ{ yÃkLku RM÷k{e WMíkkÍ Ãkh ykih òu {wheË yÃkLku Ãkehku {wŠþË Ãkh yu’ríkhkÍ fhíkk ni ðkun ViÍkLku RÕ{ku {k’rhVík Mku {nY{ hníkk çkÕfu n÷kfík fu y{ef (Þk’Lke øknhu) økZu {U ò Ãkzíkk ni. [wLkkL[u {uhu ykfk yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, ðr÷GÞu Lku’{ík, yÍe{w÷ çk-h-fík, yÍe{w÷ {íkoçkík, ÃkhðkLkyu þByu rhMkk÷ík, {wsrÆËu ËeLkku r{Õ÷ík, nkr{Þu
MkktÃk Lkw{k rsLLk
20
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkË çkÏík nku økÞk.
MkwLLkík, {krnÞu rçkËTyík, ykr÷{u þheyík, Ãkehu íkhefík, çkkRMku ¾ihku çk-h-fík, nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk y÷nks y÷ nkrVÍ y÷ fkhe þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk Lkõ÷ Vh{kíku nI : “ÃkehkU Ãkh yu’ríkhkÍ Mku çk[u fu Þun {wheËkU fu r÷Þu Ínhu fkrík÷ ni, f{ fkuE {wheË nkuøkk òu yÃkLku þi¾ Ãkh yu’ríkhkÍ fhu rVh V÷kn (Þk’Lke fkBÞkçke) Ãkkyu, þi¾ fu íkMkhwoVkík Mku òu fwA RMku Mknen {k’÷q{ Lk nkuíku nkU WLk {U r¾ÍTh fu ðkrfykík ÞkË fh ÷u õÞqtfu WLk Mku ðkun çkkíkU MkkrËh nkuíke Úkª, çk Íkrnh rsLk Ãkh MkÏík yu’ríkhkÍ Úkk (siMku r{MfeLkkU fe f~íke {U Mkqhk¾ fh ËuLkk, çku økwLkkn çkå[u fku fí÷ fh ËuLkk) rVh sçk ðkun WMk fe ðsn çkíkkíku Úku Íkrnh nku òíkk Úkk fu nf Þune Úkk, òu WLnkU Lku fnk, Þqt ne {wheË fku ÞfeLk h¾Lkk [krnÞu fu þi¾ fk òu Vu’÷ {wÍu Mknen {k’÷q{ Lknª nkuíkk, þi¾ fu ÃkkMk WMk fe rMknTník Ãkh Ë÷e÷u fíE ni.” nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ yçkw÷ fkrMk{ fwþihe “rhMkk÷yu fwþirhGÞk” {U Vh{kíku nI : {I Lku nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq yçËwhon{kLk Mkw-÷{e fku Vh{kíku MkwLkk, WLk Mku WLk fu þi¾ nÍhíku yçkq MknT÷ Mkk’÷qfe Lku Vh{kÞk : òu yÃkLku Ãkeh Mku rfMke çkkík {U “õÞqt !” fnuøkk f¼e V÷kn Lk Ãkkyuøkk. (Víkkðk h-ÍrðGÞk rs. 21, Mk. 510 íkk 511)
Ãkehu fkr{÷ ykih Ãkehu LkkrfMk
{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! çkÞkLk fËko Mkhfkhu yk’÷k nÍhík fk {wçkkhf Víkðk rMkVo ò{uyu þhkRík Ãkeh Þk’Lke Ãkehu fkr{÷ fu çkkhu {U ni. òu Ãkeh LkrçkGÞu fhe{ fk økwMíkk¾
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.
21 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn
WMk
nku ðkun {whíkË ni ykih òu rfMke Mknkçke fe íkkineLk fhíkk nku ðkun økw{hkn ð çkË {Ínçk ni yiMkkU fk {wheË çkLkLkk Lkk òRÍ ð økwLkkn ni LkeÍ òu Ãkeh ¾wÕ÷{ ¾wÕ÷k økwLkknu fçkehk fk {wh-íkrfçk nku Þk økwLkknu Mkøkehk Ãkh RMhkh fhLku ðk÷k nku ðkun VkrMkfu {ku’r÷Lk fn÷kíkk ni. {-Mk÷Lk y÷÷ yu’÷kLk Lk{kÍU fÍk fhíkk nku, Lkþk fhíkk nku, økLËe økkr÷Þkt çkfíkk nku, çku ÃkËko ¾ðkíkeLk fu nwsq{ {U çkiXíkk nku, ykihíkkU Mku nkÚk [w{ðkíkk Þk Ãkkô Ëçkðkíkk nku, y÷krLkÞk rVÕ{U rzhk{u Ëu¾íkk nku, ËkZe {wtzkíkk Þk yuf {wêe Mku ½xkíkk nku ðkun VkrMkfu {ku’r÷Lk ni, yiMku Ãkeh fe çkiyík òRÍ Lknª. Ëu¾¼k÷ fh {wheË çkLkLkk [krnÞu. [wLkkL[u Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk çknkhu þheyík rsÕË yÔð÷ MkVnk 278 Ãkh MkËÁ~þheyn, çkËÁ¥khefn nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk {wVíke {wnB{Ë y{sË Vh{kíku nI : Ãkehe fu r÷Þu [kh4 þíkuO y÷e yk’Í{e nI, fç÷ yÍ çkiyík WLk fk r÷nkÍ VÍo ni : 1 MkwLLke Mknenw÷ yfeËk nku 2 RíkLkk RÕ{ h¾íkk nku fu yÃkLke ÍYrhGÞkík fu {MkkR÷ rfíkkçkkU Mku rLkfk÷ Mkfu 3 VkrMkfu {ku’r÷Lk Lk nku 4 WMk fk rMkÂÕMk÷k Lkçke íkf {w¥krMk÷ (Þk’Lke r{÷k nwðk) nku. (çknkhu þheyík, Víkkðk h-ÍrðGÞk rs. 21, Mk. 603) yøkh rfMke Ãkeh fu yLËh RLk [khkU {U Mku yuf ¼e þíko f{ nku íkku WMk fk {wheË çkLkLkk òRÍ Lknª. yøkh ÷k RÕ{e {U rfMke Lku yiMku Ãkeh Mku çkiyík fh ÷e nku rsMk {U fkuE þíko f{ nku íkku WMk fe çkiyík íkkuz ËuLkk ÍYhe ni, RMk fu r÷Þu “Ãkehu LkkrfMk” fku ¾çkh ËuLku fe nksík Lknª, RíkLkk fn ËuLkk ne fkVe ni fu {I Vw÷kt Mku çkiyík íkkuzíkk nqt,
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk hkMíkk ¼q÷ økÞk.
22 : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk
çkÕfu Ãkeh Mku yu’ríkfkË WX òLku fe Mkqhík {U ¾wË ne çkiyík xqx òíke ni. yçk rfMke ¼e ò{uyu þhkRík Ãkeh Mku çkiyík fh Mkfíkk ni ykih RMk Ãkehu fkr{÷ fku çkíkkLku fe nksík Lknª fu {I Vw÷kt fe çkiyík íkkuz fh ykÃk fk {wheË nwðk nqt.
fkr{÷ Ãkeh fe çkiyík íkkuzLku fu LkwõMkkLkkík
rçk÷k ðßnu þh-E Ãkehu fkr{÷, ò{uyu þhkRík fe çkiyík íkkuzLkk yÍ Yyu íkhefík MkÏík {nY{e ykih yÍ Yyu þheyík ¼e MkÏík {BLkqy ni. RMk çkkhu {U íkhefík fe rfíkkçkkU {U ykir÷Þkyu rfhk{ fu çkerMkÞkU yõðk÷ Ëu¾u ò Mkfíku nI. þheyík {U {BLkqy nkuLku fe ðsn Þun ni fu þhyLk yunMkkLk fk çkË÷k f{ yÍ f{ þwr¢Þk yËk fhLkk ni. Ãkehu fkr{÷ fk {wheË nkuLku Mku ykË{e fku ykir÷Þkyu rfhk{ fu rMkÂÕMk÷u fu MkkÚk rLkMçkík nkrMk÷ nku òíke ni LkeÍ ViÍ fk yuf rMkÂÕMk÷k òhe nkuíkk ni ykih hknu íkhefík fe çknwík Mke {wÂ~f÷kík n÷ nkuíke nI ykih çkMkk yðfkík íkku rÍLËøke {U yuf {-ËLke RÂLf÷kçk çkhÃkk nku òíkk ni, RLk Mkçk [eÍkU fu {wfkçk÷u {U þwr¢Þk yËk fhLku fu çkòyu çkiyík ne íkkuz ËuLkk ÞfeLkLk MkÏík Lkk þw¢e ni ykih Lkk þw¢e þhyLk {BLkqy ni [wLkkL[u nËeMk {U rsMk Lku ÷kuøkkU fk þw¢ Vh{kÞk økÞk : yËk Lknª rfÞk WMk Lku yÕ÷kn
fk þw¢ ¼e yËk Lknª rfÞk.
LkeÍ sçk yuf {híkçkk ykË{e rfMke Ãkehu fkr{÷ fe çkiyík nku òíkk ni íkku ViÍ fk rMkÂÕMk÷k þwYy nku òíkk ni yøk[uo {wheËu LkkrfMk fku ðkun LkÍh Lk ykyu. íkku sçk ViÍ fk rMkÂÕMk÷k þwYy nku [wfk íkku WMku çkh fhkh h¾Lkk [krnÞu õÞqtfu nËeMku {wçkkhf {U ni fu Þk’Lke rsMk fku rfMke þi
MkktÃk Lkw{k rsLLk
23
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkË çkÏík nku økÞk.
Mku rhÍTf r{÷u ðkun WMku ÷krÍ{ Ãkfz ÷u.
r÷nkÍk sçk yuf søkn Mku ViÍ r{÷ hnk ni íkku WMku ÷krÍ{ ÃkfzLkk [krnÞu. Þun çkkík ¼e ÞkË h¾Lku fu fkrçk÷ ni fu Ve Í{kLkk sçk fkuE rfMke fe çkiyík íkkuzíkk ni íkku Ëku [eÍU yk{ Mke nI çkÕfu yuf íkeMkhe [eÍ ¼e. Ãkn÷e Ëku [eÍU íkku Þun nI fu çkiyík íkkuzLku ðk÷k yÃkLku Mkkrçkfk Ãkeh fku nfeh Mk{Ííku nwyu çkiyík íkkuzíkk ni ykih {wMkÕ{kLk ykih ¾wMkqMkLk Ãkehu fkr{÷ nku nfeh Mk{ÍLkk nhk{ ykih MkÏík {kunr÷f Þk’Lke n÷kfík {U zk÷Lku ðk÷k ni. ËqMkhe çkkík fu W{q{Lk çkiyík íkkuzLku ðk÷u rçk÷ fMË (Þk’Lke òLk çkqÍ fh) Ãkeh fku EÍk ÃknkU[kíku nI ykih Þun ËqMkhk nhk{ ni fu {wMkÕ{kLk fku EÍk ËuLkk nhk{ ni. íkeMkhe [eÍ Þun ni fu W{q{Lk çkiyík íkkuzLku ðk÷u Mkkrçkfk Ãkeh fe økeçkík ykih WMk fu çkkhu {U çkË økw{kLke fk rþfkh nkuíku nI ykih Þqt økwLkknkU fk rMkÂÕMk÷k ËhkÍ Mku ËhkÍ íkh nkuíkk [÷k òíkk ni. çknh nk÷ ykrVGÞík ð Lkòík RMke {U ni fu sçk yuf Ëh fku {Íçkqíke Mku Úkk{ ÷u íkku WMku Úkk{u h¾u ykih rçk÷k ðsn ykðkhk økËeo ykih ÃkhuþkLk LkÍhe fk rþfkh Lk nku.
fkrËrhGÞkU fu r÷Þu rçkþkhík fu çkøkËkËe Vq÷
“çknTsíkw÷ yMkhkh” {U ni : ÃkehkU fu Ãkeh, Ãkeh ËMík økeh, hkuþLk Í{eh, fwíçku hççkkLke, {nçkqçku MkwçnkLke, Ãkehu ÷k MkkLke, rfLËe÷u LkqhkLke, þnçkkÍu ÷k {fkLke, y~þi¾ yçkq {wnB{Ë MkÂGÞË yçËw÷ fkrËh S÷kLke fk Vh{kLku rçkþkhík rLkþkLk ni : {wÍu yuf çknwík çkzk hrsMxh rËÞk økÞk rsMk {U {uhu {wMkkrnçkkU
MkktÃk Lkw{k rsLLk
24
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.
ykih {uhu rfÞk{ík íkf nkuLku ðk÷u {wheËkU fu Lkk{ Ëso Úku ykih fnk økÞk fu Þun Mkkhu yVhkË íkwBnkhu nðk÷u fh rËÞu økyu nI. Vh{kíku nI : {I Lku Ëkhkuøkyu snLLk{ Mku RÂMík^Mkkh rfÞk (Þk’Lke ÃkqAk) : õÞk snLLk{ {U {uhk fkuE {wheË ¼e ni ? WLnkU Lku sðkçk rËÞk : “Lknª.” ykÃk Lku {ÍeË Vh{kÞk : {wÍu yÃkLku ÃkhðËo økkh fe RÍTÍík ð s÷k÷ fe fMk{ ! {uhk ËMíku rn{kÞík {uhu {wheË Ãkh RMk íkhn ni rsMk íkhn ykM{kLk Í{eLk Ãkh MkkÞk fwLkkt ni. yøkh {uhk {wheË yåAk Lk ¼e nku íkku õÞk nwðk, {I íkku yåAk nqt, {wÍu yÃkLku Ãkk÷Lku ðk÷u fe RÍTÍík ð s÷k÷ fe fe çkkhøkkn Mku Lk nxqtøkk fMk{ ! {I WMk ðõík íkf yÃkLku hçk sçk íkf yÃkLku yuf yuf {wheË fku Ëkr¾÷u sLLkík Lk fhðk ÷qt. Mkhfkhu çkøkËkË nwÍqhu økkiMku Ãkkf Vh{kíku nI : yÕ÷kn Lku {wÍ Mku ðk’Ëk Vh{kÞk ni fu {uhu {wheËkU ykih {uhu ËkuMíkkU fku sLLkík {U Ëkr¾÷ fhuøkk íkku òu fkuE yÃkLku ykÃk fku {uhk {wheË fnu {I WMku fçkq÷ fh fu yÃkLku {wheËkU {U þkr{÷ fh ÷uíkk nqt ykih WMk fe íkhV yÃkLke íkðßòun h¾íkk nqt. {I Lku {wLfh Lkfeh Mku RMk çkkík fk ynTË r÷Þk ni fu ðkun fçkú {U {uhu {wheËkU fku Lknª zhkyutøku. MkwLkk ÷k ík¾V íkuhk Vh{kLku yk÷e ! økw÷k{kU fe ZkhMk çktÄe økkiMku yk’Í{
(fçkk÷yu çkÂÏþþ)
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.
25 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwYË þheV
“Þk økkiMku yk’Í{ rLkøkknu fh{” fu Mkku÷n nwYV fe rLkMçkík Mku {wŠþË fu 16 nwfqf {uhu ykfk yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, ðr÷GÞu Lku’{ík, yÍe{w÷ çk-h-fík, yÍe{w÷ {íkoçkík, ÃkhðkLkyu þByu rhMkk÷ík, {wsrÆËu ËeLkku r{Õ÷ík, nkr{Þu MkwLLkík, {krnÞu rçkËTyík, ykr÷{u þheyík, Ãkehu íkhefík, çkkRMku ¾ihku çk-h-fík, nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk y÷nks y÷ nkrVÍ y÷ fkhe þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk
Vh{kíku nI : {wŠþË fu nwfqf {wheË
Ãkh þw{kh Mku (¼e) y^Íqt (Þk’Lke çkZ fh) nI, ¾w÷kMkk Þun ni fu ({wheË) 1 RLk (Þk’Lke {wŠþË) fu nkÚk {U “{wËko çk ËMíku rÍLËk” (Þk’Lke rÍLËk fu nkÚkkU {U {wËko fe íkhn) nku fh hnu 2 RLk fe rhÍk
fku yÕ÷kn
fe rhÍk, RLk fe Lkk¾wþe fku yÕ÷kn
fe
Lkk¾wþe òLku 3 RLnU yÃkLku nf {U ík{k{ ykir÷Þkyu Í{kLkk Mku çkuníkh Mk{Íu 4 yøkh fkuE Lku’{ík çk Íkrnh ËqMkhu Mku r{÷u íkku ¼e WMku (yÃkLku) {wŠþË ne fe yíkk ykih RLnª fe LkÍhu íkðßòun
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk rËLk WMk fe þVkyík fYtøkk.
26 : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu
fk MkËfk òLku 5 {k÷, yki÷kË, òLk, Mkçk RLk Ãkh íkMkÆwf fhLku (Þk’Lke ÷wxkLku) fku íkGÞkh hnu 6 RLk fe òu çkkík yÃkLke LkÍh {U r¾÷kVu þh-y çkÕfu
fçkehk (økwLkkn) {k’÷q{
nku WMk Ãkh ¼e Lk yu’ríkhkÍ fhu, Lk rË÷ {U çkË økw{kLke fku søkn Ëu çkÕfu ÞfeLk òLku fu {uhe Mk{Í fe øk-÷íke ni 7 ËqMkhu fku yøkh ykM{kLk Ãkh Wzíkk Ëu¾u sçk ¼e (yÃkLku) {wŠþË fu rMkðk ËqMkhu fu nkÚk {U nkÚk ËuLku fku MkÏík ykøk òLku, yuf çkkÃk Mku ËqMkhk çkkÃk Lk çkLkkyu 8 RLk fu nwÍqh çkkík Lk fhu 9 ntMkLkk íkku çkze [eÍ ni RLk fu Mkk{Lku ykt¾, fkLk, rË÷, n{k íkLk (Þk’Lke {wfB{÷ íkkih Ãkh) RLnª fe íkhV {MkYV h¾u 10 òu ðkun ÃkqAU rLknkÞík ne
Lk{o ykðkÍ Mku çk f{k÷u yËçk çkíkk fh sÕË ¾k{kuþ nku òyu 11 RLk fu fÃkzkU, RLk fu çkiXLku fe søkn, RLk fe yki÷kË, RLk fu
{fkLk, RLk fu {nÕ÷u, RLk fu þnh fe íkk’Íe{ fhu 12 òu ðkun nwõ{ ËU “õÞqt !” Lk fnu (ykih çkò ÷kLku {U) Ëuh Lk fhu (çkÕfu) Mkçk fk{kU Ãkh WMku íkõËe{ (Þk’Lke yÔðr÷GÞík) Ëu 13 RLk fe økiçkík
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk íknkhík ni.
27 : {wÍ Ãkh ËwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu
(Þk’Lke økih {kisq-Ëøke) {U ¼e RLk fu çkiXLku fe søkn Lk çkiXu 14 RLk fe {kiík fu çkk’Ë ¼e RLk fe Íkiò Mku rLkfkn Lk fhu 15
hkuÍkLkk yøkh ðkun rÍLËk nI, RLk fe Mk÷k{íke ð ykrVGÞík fe Ëwyk çk fMkhík fhíkk hnu ykih yøkh RÂLíkfk÷ nku økÞk íkku hkuÍkLkk RLk fu Lkk{ Ãkh Vkríknk ð ËwYË fk Mkðkçk ÃknkU[kyu 16 RLk fu ËkuMík fk ËkuMík, RLk fu Ëw~{Lk fk Ëw~{Lk hnu. økhÍ yÕ÷kn ð hMkq÷
fu çkk’Ë RLk fu R÷kfu (Þk’Lke
íkyÕ÷wf) fku ík{k{ snkLk fu R÷kfu (Þk’Lke íkyÕ÷wf) Ãkh rË÷ Mku
íkhSn Ëu ykih RMke Ãkh fkhçkLË hnu ðøkihk ðøkihk. sçk Þun yi M kk nku ø kk íkku nh ðõík yÕ÷kn ð MkÂGÞËu yk÷{ ð nÍhkíku {þkR¾u rfhk{ fe {ËË rÍLËøke {U, LkÍTy {U, fçkú {U, n~h {U, {eÍkLk Ãkh, rMkhkík Ãkh, nkiÍ Ãkh nh søkn RMk fu MkkÚk hnuøke. RMk fu {wŠþË yøkh ¾wË fwA Lknª íkku RLk fu {wŠþË íkku fwA nI Þk {wŠþË fu {wŠþË Þnkt íkf fu Mkkrnçku rMkÂÕMk÷k (fkrËrhGÞk) nwÍqhu ÃkwhLkqh økkiMku Ãkkf rVh Þun (fkrËhe) rMkÂÕMk÷k {ki÷k y÷e ykih WLk Mku MkÂGÞËw÷ {wh-Mk÷eLk ykih WLk Mku yÕ÷knw
MkktÃk Lkw{k rsLLk Vh{kLku {wMíkVk ÃknkU[íkk ni.
28 : íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwYË {wÍ íkf
hççkw÷ yk-÷{eLk íkf {wMkÕMk÷ [÷k økÞk ni. nkt Þun ÍYh ni fu {wŠþË [khkU þhkRíku çkiyík fk ò{uy nku rVh RLk fk nwMLku yu’ríkfkË Mkçk fwA V÷ ÷k Mkfíkk ni. (Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 24, Mk. 369)
íkq ni ðkun økkiMk 1 fu nh økkiMk ni þiËk íkuhk íkq ni ðkun økiMk fu nh økiMk 2 ni ÃÞkMkk íkuhk íkkr÷çku øk{u {ËeLkk ð çkfey ð {ÂøVhík ð çku rnMkkçk sLLkíkw÷ rVhËkiMk {U ykfk fk ÃkzkuMk
4 hçkeW÷ økkiMk 1427
{-ËLke Vq÷ yi fkþ ! hkuÍe {U fMkhík fe {nççkík Mku rÍÞkËk n{ LkurfÞkU {U çk-h-fík fe nMkhík fhíku ykih RMk fu r÷Þu ¼e fkuE rðËo fhíku.
1 : økkiMk Þk’Lke VrhÞkË MkwLkLku ðk÷k
2 : økiMk Þk’Lke fqtykt
rn.
MkktÃk Lkw{k rsLLk
29
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷ Vh{kíkk ni.
LkÍkhk nku Ëhçkkh fk økkiMku yk’Í{
LkÍkhk nku Ëhçkkh fk økkiMku yk’Í{ r˾k Lke÷k økwBçkË r˾k økkiMku yk’Í{ {wÍu ò{u WÕVík rÃk÷k økkiMku yk’Í{ hnqt {Míkku çku ¾wË MkËk økkiMku yk’Í{ fh{ fersÞu rVh {I çkøkËkË ykŸ {uhu Ãkeh fk ðkrMkíkk økkiMku yk’Í{ {wÍu yÃkLke [ki¾x fk fw¥kk çkLkk ÷ku n{uþk hnqt çkk ðVk økkiMku yk’Í{ íkuhu ykMíkkt fk nqt {tøkíkk økwÍkhk ni xwfzkU Ãku íkuhu {uhk økkiMku yk’Í{ økwLkknkU fk çkkh yÃkLku Mkh Ãkh WXk fh rVYt fçk ík÷f ò çk ò økkiMku yk’Í{ R÷ks ykr¾h yi {wŠþËe fçk fhUøku ! økwLkknkU fu çke{kh fk økkiMku yk’Í{ økwLknøkkh nqt økh yÍkçkkU Lku ½uhk íkku nkuøkk {uhk nkyu ! õÞk økkiMku yk’Í{ LkÍh {wŠþËe íkuhe òrLkçk ÷øke ni yÍkçkkU Mku ÷uLkk çk[k økkiMku yk’Í{ snkt {U rsÞqt MkwLLkíkkU fu {wíkkrçkf {ËeLku {U nku ¾krík{k økkiMku yk’Í{ nku y¥kkh fe çku rnMkkçk çkÂÏþþ ykfk Þun Vh{kyut nf Mku Ëwyk økkiMku yk’Í{
MkktÃk Lkw{k rsLLk
30
Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku fLsqMk íkheLk þÏMk ni.
Þun rhMkk÷k ÃkZ fh ËqMkhu fku Ëu ËersÞu þkËe øk{e fe íkfheçkkík, Rsrík{kykík, yk’hkMk ykih sw÷qMku {e÷kË ðøkihk {U {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fu þkyuy fËko hMkkR÷ ykih {-ËLke Vq÷kU Ãkh {w~íkr{÷ ÃkuBV÷ux íkõMke{ fh fu Mkðkçk f{kRÞu, økknfkU fku çk rLkGÞíku Mkðkçk íkkunVu {U ËuLku fu r÷Þu yÃkLke ËwfkLkkU Ãkh ¼e hMkkR÷ h¾Lku fk {k’{q÷ çkLkkRÞu, yÏçkkh VhkuþkU Þk çkå[kU fu Íheyu yÃkLku {nÕ÷u fu ½h ½h {U {knkLkk f{ yÍ f{ yuf yËË MkwLLkíkkU ¼hk rhMkk÷k Þk {-ËLke Vq÷kU fk ÃkuBV÷ux ÃknkU[k fh Lkufe fe Ëk’ðík fe Äq{U {[kRÞu ykih ¾qçk Mkðkçk f{kRÞu.