Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego by Oficyna Wydawnicza "Impuls"

FELIKSA NOWOWIEJSKIEGO

wokół muzyki

redakcja naukowa Sylwia Burnicka-Kalischewska Alicja Delecka-Bury

Kraków 2018

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 3

03.06.2019 06:51:03

chroma.pl

Recenzent: prof. dr hab. Jolanta Gzella

Redakcja wydawnicza: Joanna Kosturek

Opracowanie typograﬁczne: Anna Bugaj-Janczarska

Projekt okładki: Anna Bugaj-Janczarska

Na okładce wykorzystano zdjęcie Feliksa Nowowiejskiego znajdujące się w zbiorach Towarzystwa im. Feliksa Nowowiejskiego

Publikacja została sﬁnansowana ze środków na utrzymanie potencjału badawczego Wydziału Edukacji Muzycznej Akademii Sztuki w Szczecinie

ISBN 978-83-8095-576-9

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2018

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 4

03.06.2019 06:51:03

Spis treści

Wstęp ....................................................................................................................................

Spuścizna Feliksa Nowowiejskiego. Zbiory poznańskie

dr Iwona Fokt (Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu) ............... 13 Feliks Nowowiejski – ostatnie pożegnanie z Poznaniem

prof. dr hab. Elżbieta Karolak (Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu) ............... 35 Dlaczego arcydzieło światowe Quo vadis Feliksa Nowowiejskiego zostało zapomniane poza polskimi granicami?

dr hab. Sylwia Burnicka-Kalischewska, prof. AS (Akademia Sztuki w Szczecinie) .................................................................................. 59 Nagrodzona ballada Kowal z Barlt (Der Schmied von Barlt) Feliksa Nowowiejskiego

dr Friederike Meinel (Akademia Sztuki w Szczecinie) .................................................................................. 81 Feliks Nowowiejski jako patron szkół muzycznych. Szansa czy obciążenie?

dr Alicja Delecka-Bury (Akademia Sztuki w Szczecinie) .................................................................................. 101

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 5

03.06.2019 06:51:03

Spis treści

Feliksa Nowowiejskiego igraszki z folklorem w kontekście analizy wybranych pieśni artystycznych

dr hab. Sylwia Burnicka-Kalischewska, prof. AS (Akademia Sztuki w Szczecinie) .................................................................................. 115 Motywy hellenistyczne i orientalne w twórczości Feliksa Nowowiejskiego na podstawie Róż dla Safo op. 51 nr 1 i Pod niebem Persji op. 51 nr 7

dr hab. Joanna Tylkowska-Drożdż, prof. AS (Akademia Sztuki w Szczecinie) .................................................................................. 135 Nurty i kierunki muzyki pierwszej połowy XX wieku w symfoniach orkiestrowych Feliksa Nowowiejskiego

mgr Jerzy Kukla (Lublin) ............................................................................................................................. 151 Pierwiastki marynistyczne w twórczości organowej Feliksa Nowowiejskiego

dr Waldemar Gawiejnowicz (Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu) ............... 201 Symbolika polskiego morza w muzyce Feliksa Nowowiejskiego

dr Ilona Dulisz (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) ................................................... 215 Śpiewnik morski i jego recepcja po śmierci kompozytora

dr hab. Zenona Rondomańska, prof. AM (Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy) ..................... 231 Rozumiem fal mowę… – obraz morza i jego kolorystyczna wizja w wybranych pieśniach Feliksa Nowowiejskiego

mgr Monika Kuchta (Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie) .................................. 247 Muzyczna interpretacja długich i krótkich form zaimka dzierżawczego w utworach wokalnych Feliksa Nowowiejskiego

dr Małgorzata Kornacka (Uniwersytet Warszawski) ............................................................................................ 261 Bibliografia

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 6

....................................................................................................................... 281

03.06.2019 06:51:03

Wstęp

Przedstawiona Czytelnikowi monograﬁa wieloautorska pt. Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego stanowi zbiór oryginalnie ujętych reﬂeksji oraz zupełnie nowych faktów dotyczących twórczości autora Roty. Feliks Nowowiejski jest kompozytorem doskonale znanym w środowisku muzycznym, jednak niedostatecznie rozpoznawalnym i obecnym w świadomości i ogólnej wiedzy osób niezwiązanych z zawodami muzycznymi. Próbę naświetlenia tego problemu, z okazji 70. rocznicy jego śmierci, podjęło w 2016 roku – formalnie ustanowionym przez Sejm RP Rokiem Nowowiejskiego – wiele instytucji. Z uwagi na 140. rocznicę urodzin twórcy zakres prowadzonych działań naukowych, artystycznych i popularyzatorskich rozszerzono na rok 2017, w którym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło specjalny program dotacyjny – „Nowowiejski 2017”. Twórczość i działalność Feliksa Nowowiejskiego wyrasta z tradycyjnego romantyzmu, nacechowana jest skłonnościami do weryzmu i nowatorskiej teatralności, to wynik patriotycznych zrywów oraz wyniesionych z domu rodzinnego tradycji ludowych, religijnych i narodowych, to suma przeogromnych zmian zachodzących niemal w każdej dziedzinie w Europie, to wewnętrzne przekonanie kompozytora o słuszności walki o wyrwanie kraju spod obcego jarzma i uzyskanie przez Polskę dostępu do morza. Stąd być może w twórczości Feliksa Nowowiejskiego tak wiele utworów, w których przewija się temat morza. Konferencja naukowa poświęcona tematyce marynistycznej, zorganizowana w dniach 21–22 kwietnia

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 7

03.06.2019 06:51:03

Wstęp

2017 roku przez Akademię Sztuki w Szczecinie, rzuciła nowe światło na ten mało uwypuklany dotychczas fragment spuścizny Nowowiejskiego. Pragnienie podzielenia się refleksjami i wiedzą o postaci tego wybitnego Polaka oraz jego twórczości stało się potrzebą historyków, językoznawców, pedagogów, teoretyków muzyki, muzykologów oraz artystów śpiewaków, dyrygentów i instrumentalistów z ośrodków naukowych i artystycznych w Polsce – w wyniku czego Akademia Sztuki w Szczecinie podjęła decyzję o wydaniu niniejszej publikacji. Ma ona na celu upowszechnienie najnowszych badań nad sylwetką i twórczością Feliksa Nowowiejskiego, który poza słynną i konkurującą z Mazurkiem Dąbrowskiego Rotą jest kompozytorem kilkuset pieśni, nie tylko o charakterze patriotycznym, jak również niezliczonych utworów instrumentalnych. Omawiana pozycja wydawnicza przedstawia w interdyscyplinarnym ujęciu treści pozwalające uzupełnić obraz epoki za życia kompozytora, czyli u schyłku XIX wieku i w pierwszej połowie XX stulecia, o zagadnienia do tej pory niepodejmowane lub zwyczajnie zapomniane, jest przesycona wysokim kunsztem, polskością, utrwala tożsamość kulturową i narodową, w szczególności w twórczy sposób odwołuje się do wydarzeń historycznych oraz zawiera niespotykane dotąd spojrzenie na wybrane elementy twórczości Nowowiejskiego. Niektóre rozdziały stanowią poszerzoną wersję referatów wygłoszonych na wspomnianej konferencji naukowej, pozostałe artykuły to analityczne wywody nie tylko o muzycznej warstwie utworów, ale i o ich warstwie językowej. Autorami poszczególnych rozdziałów są zarówno teoretycy, jak i praktycy, muzycy, którzy mają utwory Feliksa Nowowiejskiego w swoim repertuarze bądź którzy podjęli wyzwanie odszukania zagubionych kompozycji czy nieznanych dokumentów i faktów. Trudno o bliższy kontakt z interesującą nas postacią czy jej materią kompozytorską i o cenniejsze refleksje. Absolutnie najważniejsze, epokowe wydarzenie w nowożytnej historii Polski, jakim było uzyskanie niepodległości i dostępu do morza w 1918 roku, zostało uwiecznione również w twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Niczym z kroniki dowiadujemy się z niezliczonych utworów o wydarzeniach minionej epoki. Przez wiele lat Feliks Nowowiejski aktywnie wspierał swoimi patriotycznymi kompozycjami i organizowanymi przez siebie koncertami walkę Polski o niepodległość, płacąc za to cenę dla artysty najwyższą – narażając się na bojkot międzynarodowego świata muzycznego i w wyniku tego na zapomnienie. Stąd dążenie autorów monografii do uhonorowania Feliksa Nowowiejskiego i przywrócenia temu

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 8

03.06.2019 06:51:03

Wstęp

kompozytorowi zasłużonej rozpoznawalności zarówno na tle wydarzeń historycznych, jak i na współczesnym rynku muzyki klasycznej. Publikacja naukowa Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego składa się z trzynastu rozdziałów, z których pierwszy, autorstwa doktor Iwony Fokt, poświęcony jest szczegółowemu opisowi spuścizny Feliksa Nowowiejskiego w zbiorach poznańskich. Profesor Elżbieta Karolak dotarła do niosących wiele cennych informacji nekrologów i właśnie na podstawie wiedzy z nich wynikających napisała swój artykuł Feliks Nowowiejski – ostatnie pożegnanie z Poznaniem. Pytanie, które zadaje sobie bardzo wiele osób: dlaczego arcydzieło światowe, oratorium Quo vadis Feliksa Nowowiejskiego, zostało wymazane z kart historii muzyki poza granicami kraju, pomimo że tuż po premierze święciło niewyobrażalne triumfy, zajmowało doktor habilitowaną Sylwię Burnicką-Kalischewską. Doktor Friederike Meinel zanalizowała wyróżnioną w Berlinie spośród 750 kompozycji konkursowych balladę Nowowiejskiego Der Schmied von Barlt (Kowal z Barlt), porównując częściowo jej styl kompozytorski do Quo vadis. Odpowiedź na pytanie, czy instytucje, których patronem jest Feliks Nowowiejski, powinny upatrywać w tym fakcie nową szansę i dlaczego prawie nigdy postaci patrona nie wykorzystuje się w celu kształtowania postaw młodych pokoleń, stanowi sedno wywodu doktor Alicji Deleckiej-Bury. Wątki folklorystyczne na podstawie pieśni Młynarka, Kazała mi mama i Sikoreczka świergoli Feliksa Nowowiejskiego przybliżyła w swoim artykule doktor habilitowana Sylwia Burnicka-Kalischewska, podczas gdy pieśni Róże dla Safo i Pod niebem Persji posłużyły doktor habilitowanej Joannie Tylkowskiej-Drożdż za podstawę do rozważań o motywach hellenistycznych i orientalnych w twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Wycinkiem twórczości instrumentalnej w aspekcie nurtów i kierunków muzyki pierwszej połowy XX wieku w symfoniach orkiestrowych Feliksa Nowowiejskiego zajął się magister Jerzy Kukla. Istnienia pierwiastków marynistycznych w utworach organowych Feliksa Nowowiejskiego dowiódł natomiast doktor Waldemar Gawiejnowicz. Doktor Ilona Dulisz podjęła próbę odszyfrowania symboliki polskiego morza w muzyce Feliksa Nowowiejskiego, a doktor habilitowana Zenona Rondomańska – próbę analizy recepcji Śpiewnika morskiego po śmierci artysty. Obraz morza i jego kolorystyczna wizja w wybranych pieśniach omawianego kompozytora stanowią przedmiot rozważań w artykule magister Moniki Kuchty. Tekst doktor Małgorzaty Kornackiej zamyka publikację muzyczną interpretacją długich i krótkich form zaimka dzierżawczego w utworach wokalnych Feliksa Nowowiejskiego. Tematyczna rozpiętość monograﬁi czyni ją pozycją

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 9

03.06.2019 06:51:03

Wstęp

szczególną i pozwala Czytelnikowi na wypracowanie opinii o wybranych fragmentach obszernej twórczości niedostatecznie docenianego, znakomitego kompozytora, jakim był Feliks Nowowiejski. Wyjątkowość monografii Wokół muzyki Feliksa Nowowiejskiego polega nie tylko na przedstawieniu i zanalizowaniu po raz pierwszy w historii muzyki marynistycznej części jego twórczości oraz propagowaniu treści artystycznych i patriotycznych. Książka niesie także przesłanie o wiele głębsze, wypływające z często jeszcze nieznanych młodym pokoleniom wartości, takich jak „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Zawiera opis wielkiej determinacji Nowowiejskiego w walce o niepodległość Polski, jak również stanowi swoisty hołd złożony przez obecne pokolenie muzyków, naukowców i muzykologów w formie rozdziałów monografii – jako symbolu uznania dla muzycznych i patriotycznych zasług tego wybitnego kompozytora. Gdy młode pokolenie pozna prawdę o poświęceniu przez Nowowiejskiego z wielkim trudem osiągniętej międzynarodowej sławy dla sprawy wolnej Polski, jego zasługi z pewnością zostaną docenione. Publikacja ma na celu także przywrócenie osoby Feliksa Nowowiejskiego do kanonu wielkich, znanych powszechnie polskich kompozytorów. Redaktorki niniejszej monografii składają recenzentce wydania, profesor doktor habilitowanej Jolancie Gzelli, najserdeczniejsze podziękowania za życzliwość oraz cenne wskazówki, dzięki którym omawiana pozycja mogła zostać wydana w przedstawionej Czytelnikowi formie. dr hab. Sylwia Burnicka-Kalischewska, prof. AS dr Alicja Delecka-Bury

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 10

03.06.2019 06:51:04

Feliks Nowowiejski. Zbiory specjalne Biblioteki RaczyÅ&#x201E;skich w Poznaniu

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 11

03.06.2019 06:51:04

Bibliografia

Publikacje książkowe i nutowe Bartnicka B., Hansen B., Klemm W., Lehmann V., Satkiewicz H., Grammatik des Polnischen, Otto Sagner, München 2004. Batchelor S., The Awakening of the West: The Encounter of Buddhism and Western Culture, EPBM, London 1994. Białas T., Liga Morska i Kolonialna 1930–1939, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983. Boehm J., Feliks Nowowiejski. Artysta i wychowawca, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Olsztyn 1985. Boehm J., Feliks Nowowiejski 1877–1946. Zarys biograﬁczny, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1977. Brodniewicz T., Kostrzewska H., Tatarska J. (red.), Środowisko, kompozytor, dzieło w muzyce polskiej XX wieku, Akademia Muzyczna, Poznań 2003. Bruch E., Persönliche Erinnerungen an meinen Vater Max Bruch [w:] D. Kämpfer (Hrsg.), Max-Bruch-Studien. Zum 50. Todestag des Komponisten, Arno Volk, Köln 1970 (Beiträge zur rhein. Musikgeschichte, Heft 87). Burszta J., Folklor [w:] Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań 1987. Chłosta J., Jasiński J., Rondomańska Z., Grunwald – Rota – Nowowiejski, Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn 2010.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 281

03.06.2019 06:51:23

282

Bibliografia

Ciszek D., Nowe spojrzenie na patrona [w:] D. Ciszek (red.), Patron szkoły – promieniowanie wartości, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej „Biblos”, Tarnów 2009. Dahlhaus C.D., Estetyka muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007. Dahlhaus C.D., Podstawy historii muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010. Dahlhaus C.D., Eggebrecht H.H., Co to jest muzyka?, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992. Dłuska M., Prozodia języka polskiego, PWN, Warszawa 1976. Erdman J., Polska muzyka organowa epoki romantycznej, Konsultacja, Warszawa [1994]. Fokt I., Feliks Nowowiejski, Akademia Muzyczna, Poznań 2016. Fokt I., Feliks Nowowiejski, wyd. 2, Akademia Muzyczna, Poznań 2017. Fokt I., Feliks Nowowiejski. Z kolekcji Wiesławy Cichowicz [w:] K.D. Szatrawski (red.), Kultura muzyczna w perspektywie regionalnej i europejskiej, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2014. Fokt I., Kostrzewska H., Brodniewicz T., Teka kompozytorska Feliksa Nowowiejskiego, Wydawnictwo Akademii Muzycznej, Poznań 2016. Fubini E., Historia estetyki muzycznej, Musica Iagellonica, Kraków 2002. Gawiejnowicz W., Koncerty organowe op. 56 i Poemat na organy op. 61 Feliksa Nowowiejskiego w świetle ostatnich badań [w:] K.D. Szatrawski (red.), Kultura muzyczna w perspektywie regionalnej i europejskiej, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2014. Gawiejnowicz W., Nowe spojrzenie na genezę i chronologię utworów organowych Feliksa Nowowiejskiego [w:] D. Szlagowska (red.), W kręgu romantyzmu. Organy i muzyka organowa: XV, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki, Gdańsk 2014. Gmys M., Harmonie i dysonanse. Muzyka Młodej Polski wobec innych sztuk, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2012. Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego, t. 1, Morfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998. Halecki O., Historia Europy, jej granice i podziały, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 282

03.06.2019 06:51:23

283

Bibliografia

Helman Z., Neoklasycyzm w muzyce polskiej XX wieku, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1985. Homplewicz J., Etyka pedagogiczna. Podręcznik dla wychowawców, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1996. Jarociński S., Orfeusz na rozdrożu. Sylwetki muzyków XX wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1958. Karaś M., Madejowa M., Słownik wymowy polskiej PWN, PWN, Warszawa–Kraków 1977. Kämper D., Max Bruch und Felix Nowowiejski [w:] K.W. Niemöller (Hrsg.), Studien zur Musikgeschichte des Rheinlandes IV, Arno Volk, Köln 1975. Keym S., Zur Bedeutung des Nationalen bei der deutschen Rezeption polnischer Musik von 1900 bis 1914 am Beispiel von Szymanowski und Paderewski [w:] H. Loos, S. Keym (Hrsg.), Nationale Musik im 20. Jahrhundert. Kompositorische und soziokulturelle Aspekte der Musikgeschichte zwischen Ost- und Westeuropa, Gudrun Schröder Verlag, Leipzig 2004. Kirkiczenko J., Kraczkiewicz M. (oprac.), Kalendarz sądowy na rok 1930, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1930. Kirkiczenko J., Kraczkiewicz M. (oprac.), Kalendarz sądowy na rok 1933, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1933. Konaszkiewicz Z., Szkice z pedagogiki muzycznej, Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Warszawa 2001. Kozłowska-Budkowa Z., Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, PAU, Kraków 1937. Kretzschmar H., Führer durch den Konzertsaal. Vokalmusic. II. Band: Oratorien und weltliche Chorwerke, Breitkopf & Härtel, Leipzig 1939. Kukla J., Programowość w utworach organowych Feliksa Nowowiejskiego – próba jej interpretacji [w:] J. Krassowski (red.), Organy i muzyka organowa: VII, Wydawnictwo Akademii Muzycznej, Gdańsk 1988. Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000. Lewandowski J.B. (red. i oprac.), Felix Nowowiejski. Pieśń chóralna, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie, Barczewo 2013. Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Oﬁcyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009. Maciejewska W. (red.), Polski słownik archiwalny, PWN, Warszawa–Łódź 1974.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 283

03.06.2019 06:51:23

284

Bibliografia

Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998. Nowak A., Twórczość epigoniczna czy historyzująca? Reﬂeksje na temat polskiej muzyki postromantycznej lat 1920–1939 [w:] T. Brodniewicz, H. Kostrzewska, J. Tatarska (red.), Muzyka i jej konteksty, t. 2, Wydawnictwo Akademii Muzycznej, Poznań 2006. Nowowiejski F., Arja „Czy ty mnie kochasz?” na śpiew solo (tenor lub sopran) z tow. fort. z opery „Legenda Bałtyku”: op. 28, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1934. Nowowiejski F., 12 kanonów polskich na chór czterogłosowy: op. 23 nr 1, Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej, Warszawa 1932. Nowowiejski F., Kazała mi mama op. 27 nr 4 [w:] F. Nowowiejski, Najpiękniejsze pieśni ludowe. 16 koncertowych pieśni ludowych na śpiew solo z fortepianem. Zeszyt 3: Kujawy, Wielkopolska, Śląsk Podbeskidzki, Wydawnictwo Eugeniusza Kuthana, Warszawa 1947. Nowowiejski F., Legenda Bałtyku. Opera narodowa w 3 aktach na tle podań kaszubskich: opus 28, libretto W. Szalay-Groele, Par, Poznań 1924. Nowowiejski F., Młynarka op. 21 [w:] F. Nowowiejski, Najpiękniejsze pieśni ludowe. 16 koncertowych pieśni ludowych na śpiew solo z fortepianem. Zeszyt 2: Warmia, Kaszuby Lubelskie, Wydawnictwo Eugeniusza Kuthana, Warszawa 1947. Nowowiejski F., Na Bałtyku szumi fala. Pieśń rybaków, na dwa głosy z towarzyszeniem fortepianu: op. 48 nr 2, Zjednoczenie Młodzieży Polskiej, Poznań 1927. Nowowiejski F., Nowy śpiewnik polski na chór mieszany. 60 pieśni: op. 40, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1924, s. 62. Nowowiejski F., I Symfonia na organy, red. naukowa W. Gawiejnowicz, Towarzystwo im. F. Nowowiejskiego, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego, Poznań 2013. Nowowiejski F., Pieśń do Matki Boskiej w Dębkach (nad morzem) op. 8 nr 7, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1937. Nowowiejski F., Pieśń o Gdyni, Wydawnictwo K.T. Barwickiego, Poznań 1948. Nowowiejski F., Quo vadis, Aloys Maier Verlag, Fulda 1909. Nowowiejski F., Rozumiem fal mowę… [w:] F. Nowowiejski, Dwie pieśni na solo z towarzyszeniem fortepianu: op. 10 nr 5 i 6, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1932. Nowowiejski F., 7 pieśni żołnierskich na chór mieszany, Wydawnictwo K.T. Barwickiego, Poznań 1948.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 284

03.06.2019 06:51:23

285

Bibliografia

Nowowiejski F., Sikoreczka świergoli [w:] F. Nowowiejski, 5 pieśni z Podbeskidzia Śląskiego op. 21 nr 7, Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej, Warszawa 1935. Nowowiejski F., VI Symfonia na organy, red. naukowa W. Gawiejnowicz, Towarzystwo im. F. Nowowiejskiego, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego, Poznań 2014. Nowowiejski F., Śpiewnik morski. 34 pieśni na chór mieszany a cappella: op. 42, Wydawnictwo Ligi Morskiej i Kolonialnej, Warszawa 1935. Nowowiejski F., Śpiewnik orła białego. 30 pieśni na chór mieszany a capella: op. 41, Rada Organizacyjna Polaków z Zagranicy, Poznań 1934. Nowowiejski F., Wizja na skrzypce i organy, red. naukowa W. Gawiejnowicz, Towarzystwo im. F. Nowowiejskiego, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego, Poznań 2016. Nowowiejski F., Zjednoczona Polska. Śpiewnik na trzy głosy żeńskie lub chłopięce: op. 38, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1931. Nowowiejski F.M., Nowowiejski K., Dookoła kompozytora. Wspomnienia o ojcu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971. Nowowiejski K., Pod zielonym Pegazem. Wspomnienia nie tylko ze współczesności, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971. Olbrycht K., O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007. Piotrowska M., Neoklasycyzm w muzyce XX wieku, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1982. Pociej B., Romantyzm bez granic, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2008. Polański E. (red.), Wielki słownik ortograﬁczny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016. Radzewski A., Symfonie poznańskie Feliksa Nowowiejskiego [w:] J. Boehm (red.), Feliks Nowowiejski – w setną rocznicę urodzin, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna, Gdańsk 1978. Rietbergen P., Europa. Dzieje kultury, Książka i Wiedza, Warszawa 2001. Rutowska M., Lager Glowna. Niemiecki obóz przesiedleńczy na Głównej w Poznaniu dla ludności polskiej (1939–1940), Instytut Zachodni, Poznań 2008. Said E.W., Orientalism: Western Conceptions of the Orient, Pantheon Books, Routledge, New York 1978. Said E.W., Orientalizm, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 285

03.06.2019 06:51:23

286

Bibliografia

Schering A., Geschichte des Oratoriums, Breitkopf & Härtel Verlag, Leipzig 1911 (Kleine Handbücher der Musikgeschichte nach Gattungen, Bd. III). Scherl A., Neuer deutscher Balladenschatz, Verlag August Scherl, Berlin 1906. Scherl A., Preisgekrönte Balladen komponiert für Die Woche, Verlag August Scherl, Berlin 1908. Schodzińska J., Franciszek Sędzicki (1882–1957). Działacz narodowy, regionalista i poeta kaszubski, Instytut Kaszubski, Gdańsk 2003. Sperski K., Feliks Nowowiejski i jego związki z Gdynią [w:] J. Krassowski i in. (red.), Gdynia muzyczna. Fragmenty panoramy 70-lecia, 1926–1996, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki, Gdańsk 1997. Steﬀen-Batogowa M., Struktura akcentowa języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań 2000. Sylwester A. (oprac.), „Święto morza” – zbiór przemówień, inscenizacyj, wierszy i pieśni o treści morskiej, Zarząd Okręgu Śląsko-Dąbrowskiego Ligi Morskiej, Katowice 1937. Szatrawski K., Interpretacja i recepcja. Nowe prace badawcze poświęcone muzyce Feliksa Nowowiejskiego, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2016. Szatrawski K., Kompozytor – dzieło – tradycja. Prace badawcze poświęcone Feliksowi Nowowiejskiemu, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2017. Szatrawski K.D. (red.), W kręgu kultury romantycznej. W 200-lecie urodzin Fryderyka Chopina i w 100-lecie powstania „Roty” Feliksa Nowowiejskiego, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2010. Szymańska-Stułka K., Przestrzeń jako medium formy i źródło strategii kompozytorskich [w:] A. Nowak (red.), Dzieło muzyczne i jego źródła, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego, Bydgoszcz 2014. Śliwkowski K., Morze i przymorze. Poezje, [Gdynia 1933]. Świercz T., Ballada o Gdańsku [w:] J. Boehm (red.), Feliks Nowowiejski – w setną rocznicę urodzin, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna, Gdańsk 1978. Tatarska J., Feliks Nowowiejski – gatunek, forma, styl. Do problematyki [w:] T. Brodniewicz, H. Kostrzewska, J. Tatarska (red.), Środowisko – kompozytor – dzieło w muzyce polskiej XX wieku, Akademia Muzyczna, Poznań 2003. Tatarska J., Nowowiejski Feliks [w:] E. Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograﬁczna, t. 7, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2002.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 286

03.06.2019 06:51:23

287

Bibliografia

Taube K., Socha M., Frontem do morza, Wydawnictwo Ligi Morskiej i Kolonialnej, Warszawa 1934. Tuohy D., Dusza szkoły. O tym, co sprzyja zmianie i rozwojowi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. Wełniak R., Duchowieństwo w obozie żabikowskim (1943–1945), Muzeum Martyrologiczne, Żabikowo 2010. Werner B.E., Pieśni Feliksa Nowowiejskiego [w:] E. Sąsiadek i in. (red.), Wokalistyka i pedagogika wokalna. Materiały pokonferencyjne i tematy badawcze, Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego, PSPŚ, Wrocław 2001. Wiśniewski J., Podręcznik historji muzyki kościelnej w zarysie, Pielgrzym, Pelplin 1934. Wojnowski J., Orientalizm [w:] Wielka encyklopedia PWN, t. 20, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. Wyrwa I., Pięć „zaginionych” utworów organowych Feliksa Nowowiejskiego [w:] K.D. Szatrawski (red.), Od pieśni do symfonii. Artystyczne i społeczne konteksty twórczości Feliksa Nowowiejskiego, Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich, Barczewo 2013. Wyrwa I., Problematyka wykonawcza utworów organowych Feliksa Nowowiejskiego w świetle poglądów estetycznych kompozytora na przykładzie wybranych symfonii opus 45, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011. Wysiński K.A. (red.), Almanach sceny polskiej 1982/83, t. 26, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987. Zaruski M., Sonety morskie. Sonety północne, Gebethner & Wolﬀ, Kraków 1902. Zieliński T., Style, kierunki i twórcy muzyki XX wieku, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1980. Zientara-Malewska M., Działacze spod znaku Rodła, Pojezierze, Olsztyn 1974. Życiński J., Chrześcijańskie składniki w kulturze europejskiej [w:] R. Popowski (red.), Humanitas grecka i rzymska, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005. Żytomirski E., Jackowski A., Straż nad Bałtykiem, Wydawnictwo „Prasa Wojskowa”, Warszawa 1950.

BURNICKA_WOKOL MUZYKI.indb 287

03.06.2019 06:51:23