Wprowadzenie
Książka oddawana do rąk Czytelnika stanowi próbę ukazania rodziny jako systemu społecznego, który znajduje się w nieustannym rozwoju. W związku z kryzysami rozwojowymi oraz losowymi niekiedy napotyka on jednak trudności. Rodzina, na ogół, ma potencjał samodzielnego radzenia sobie z tymi problemami. Występują jednak przypadki, gdy kłopoty systemu rodzinnego są możliwe do pokonania pod warunkiem udzielenia tej podstawowej wspólnocie wsparcia oraz pomocy w trakcie dotykającego ją kryzysu.
Książka przedstawia wybrane aspekty funkcjonowania współczesnej rodziny oraz poradnictwa kierowanego do poszczególnych typów współczesnych wspólnot: narzeczeństw, małżeństw, par adoptujących dzieci. Inną kategorię pomocy omawianej w monografii stanowi psychoterapia przeznaczona dla rodzin. Wychodząc od prób systemowego określenia małżeństwa oraz rodziny, publikacja ukazuje różne aspekty współczesnego poradnictwa. Nieco uwagi poświęcono umiejętnościom oraz warunkom niezbędnym do prowadzenia efektywnej pracy terapeutycznej, takim jak sztuka uważności (mindfulness) czy odpowiednie wykorzystanie przestrzeni.
W monografii znajdują się trzy zbiory zagadnień, odpowiadające terminom zawartym w tytule książki – mianowicie: rodzina, poradnictwo, psychoterapia. Czytelnik odnajdzie w publikacji opracowania teoretyczne, jak również rozdziały – bądź ich części – odnoszące się do aspektów praktycznych pracy pomocowej, poradnictwa oraz psychoterapii.
Treści zamieszczone w książce stanowią wynik refleksji autora, osadzonej w literaturze przedmiotu. Większość tekstów została już wcześniej opublikowana. Poddano je jednak modyfikacji i ujednoliceniu, wzbogacono o nowe dane oraz zaktualizowano literaturę przedmiotu. Autor kieruje książkę ku Czytelnikowi z nadzieją na życzliwe przyjęcie oraz z myślą, że zebranie w jednym miejscu tych tekstów pozwoli uchronić je od zapomnienia i pominięcia. Niektóre spośród rozdziałów ukazały się wcześniej w publikacjach szerzej niedostępnych. Wydaje się, że zestawienie ich w zaprezentowany sposób, niejako zgromadzenie pod jednym dachem, pozwoli zobaczyć je w nowym świetle –w którym stanowić będą, być może, nową jakość.
Aleksandra BorońWprowadzenie
Szczególne podziękowania należą się Pani Profesor Małgorzacie Opoczyńskiej-Morasiewicz, recenzentce wydawniczej. Jej uwagi nie tylko uruchamiały we mnie namysł nad podejściem do stosowanych przeze mnie pojęć i sformułowań, ale także zmuszały do przemyślenia zjawisk i procesów opisywanych w literaturze przedmiotu i przytaczanych przeze mnie nie zawsze w sposób uwzględniający ich pełną istotę. Dziękuję za budzenie mnie z postawy idealizowania z jednej strony i nadmiernego niekiedy kategoryzowania z drugiej. Wdzięczny jestem również Panu Doktorowi Michałowi Boczarowi za dyskusję na kanwie planowanej książki, refleksje oraz twórcze pomysły.
10
Bibliografia
Adamski F., Edukacja, rodzina, kultura. Studia z pedagogiki społecznej, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny. Wprowadzenie, PWN, Warszawa 1982.
Argyle M., Psychologia stosunków międzyludzkich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Bakiera L., Generatywność rodziców jako wartość rozwojowa rodziny, w: Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, pod red. B. Harwas-Napierały, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
Bakiera L., Rodzicielstwo a rozwój dorosłych w wieku średnim, w: Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, pod red. B. Harwas-Napierały, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003.
Bakiera L., Wartość małżeństwa w rozwoju człowieka dorosłego, w: Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, pod red. B. Harwas-Napierały, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
Baranowski A., Projektowanie zrównoważone w architekturze, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1998.
Barbaro B. de, Struktura rodziny, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, pod red. B. de Barbaro, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Barbaro B. de, Wstęp, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, pod red. B. de Barbaro, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Barbaro B. de, Zdrowy system rodzinny – perspektywa terapeuty rodzinnego, w: Silna rodzina. Praca zbiorowa, pod red. B. Gulli, M. Dudy, Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków 2009.
Barbaro B. de, Namysłowska I., Terapia rodzinna, w: Psychiatria, t. 3, pod red. A. Bilikiewicza, S. Pużyńskiego, J. Rybakowskiego, J. Wciórki, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002.
Barbaro M. de, Barbaro B. de, Tom Andersen i jego koncepcja teamu reflektującego, „Psychoterapia” 1998, nr 4.
Bettelheim B., Wystarczająco dobrzy rodzice. Jak wychowywać dziecko, Rebis, Poznań 2005.
Bielicka I., Stelmachowski A., Sztekiel E., O przysposobieniu (adopcji) dzieci. Mówią: lekarz, działacz społeczny, prawnik, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1966.
Bieńko M., Rozważni i romantyczni małżonkowie, czyli społeczno-kulturowe konstrukty bycia razem, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, pod red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwo UW, Warszawa 2012.
Bibliografia Bibliografia
Birch A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Bochno E., Rozmowa jako metoda oddziaływania wychowawczego. Studium teoretyczno-empiryczne, Impuls, Kraków 2004.
Bołoz W., Promocja osoby w rodzinie, Wydawnictwo ATK, Warszawa 1998.
Bradshaw J., Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1994.
Brammer L.M., Kontakty służące pomaganiu. Procesy i umiejętności, Studium Pomocy Psychologicznej PTP, Warszawa 1984.
Brągiel J., Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa, w: Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, pod red. J. Brągiel, B. Górnickiej, Wydawnictwo UO, Opole 2012.
Być nauczycielem. Kompetencje współczesnego nauczyciela, pod red. M. Cywińskiej, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I, Poznań 2013.
Campbell R., Sztuka akceptacji, Vocatio, Warszawa 2003.
Cattabeni G., Dziecko przybyłe z daleka. Adopcja i rodzina zastępcza, Pax, Warszawa 2008.
Cecchin G., Mediolańska szkoła terapii rodzin. Wybór prac, Collegium Medicum UJ, Kraków 1995.
Cecchin G., Stawianie hipotez, cyrkularność, neutralność raz jeszcze: zachęta do ciekawości, w: G. Cecchin, Mediolańska szkoła terapii rodzin. Wybór prac, Collegium Medicum UJ, Kraków 1995.
Celmer Z., Małżeństwo, PZWL, Warszawa 1989.
Chałasiński J., Społeczeństwo i wychowanie, PWN, Warszawa 1958.
Chrząstowski S., Nie tylko schemat. Praktyka systemowej terapii rodzin, Wydawnictwo Paradygmat. Fundacja Altkom Akademia, Warszawa 2014.
Chrząstowski S., Barbaro B. de, Postmodernistyczne inspiracje w psychoterapii, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011.
Ciżmowska J., Pomoc rodzicom adopcyjnym, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2000, nr 8.
Collins D., Jordan C., Coleman H., An introduction to family social work, Cengage Learning, Belmont 2010.
Corey G., Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii, Zysk i S-ka, Poznań 2005.
Crane R.D., Podstawy terapii małżeństw, GWP, Gdańsk 2004.
Cudak H., Funkcje rodziny w pierwszych okresach rozwojowych dziecka, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa 2000.
Czabała J.C., Czynniki leczące w psychoterapii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Czerniawska O., Poradnictwo jako wzmacnianie środowiska wychowawczego, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1977.
Czerniawska O., Rola poradnictwa przedmałżeńskiego i małżeńskiego oraz jego efektywność, w: Teoretyczne i metodologiczne problemy poradoznawstwa, pod red. M. Jędrzejczaka, A. Kargulowej, Wydawnictwo UWr, Wrocław 1985.
150
Dec J., Trębińska E., Swoisty charakter pomocy osobom świadczącym usługi seksualne, w: Niejednoznaczność poradnictwa, pod red. E. Siarkiewicz, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra 2004
Dolle C., Neuburger R., Po adopcji, W Drodze, Poznań 2006.
Drożdżewicz L., Ogólna teoria systemów, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, pod red. B. de Barbaro, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Duda M., Haręzga M., Edukacja do zastępczego rodzicielstwa, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2000, nr 3.
Dudek M., Terapia rodzin w świetle wybranych koncepcji teoretycznych, w: Wsparcie rodziny dysfunkcjonalnej, pod red. M. Dudka, Toruńska Szkoła Wyższa, Toruń –Krasnystaw 2009.
Dyczewski L., Rodzina, społeczeństwo, państwo, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1994.
Dyczewski L., Rodzina – społeczeństwo – państwo, w: Rodzina w okresie transformacji systemowej, pod red. A. Kurzynowskiego, WSP TWP, Warszawa 1995.
Dymnicka M., Od miejsca do nie-miejsca, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 2011, nr 36.
Enright J., Terapia i poradnictwo bez oporu, „Nowiny Psychologiczne” 1987, nr 3.
Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina, Poznań 2001.
Feldman L., Łączenie terapii indywidualnej i rodzinnej, GWP, Gdańsk 2001.
Fulton P., Uważność jako metoda w szkoleniu klinicznym, w: Uważność i psychoterapia, pod red. Ch.K. Germera, R.D. Siegela, P.R. Fultona, Wydawnictwo UJ, Kraków 2015.
Gehart D., Mastering competencies in family therapy, California State University, Northridge 2013.
Gennep A. van, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, PIW, Warszawa 2006.
Germer Ch.K., Czym jest uważność? Dlaczego ma znaczenie?, w: Uważność i psychoterapia, pod red. Ch.K. Germera, R.D. Siegela, P.R. Fultona, Wydawnictwo UJ, Kraków 2015.
Goldenberg H., Goldenberg I., Terapia rodzin, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.
Grabowska H., Narzeczeństwa róże i ciernie. Nieodzowny poradnik dla narzeczonych i tych którzy narzeczonymi chcą zostać, Lwów 1908.
Grempka G., Rola psychologa w przygotowaniu do adopcyjnego rodzicielstwa, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2004, nr 1.
Grzybowski J., Przed wami małżeństwo. Z doświadczeń Wieczorów dla Zakochanych, Wydawnictwo M, Kraków 2004.
Grzywocz K., Kierownictwo duchowe szkołą słuchania [CD-ROM], Studio Inigo w Centrum Formacji Duchowej oo. Salwatorianów, Kraków 2004.
Grzywocz K., Słuchanie w kierownictwie duchowym, „Życie Duchowe” 2004, nr 37.
Grzywocz K., Sztuka słuchania, „Zeszyty Formacji Duchowej” 2015, nr 67.
Grzywocz K., W duchu i przyjaźni, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2017.
Gutowska A., Darowane macierzyństwo: problemy psychologiczne matek oddających dzieci do adopcji, w: Oblicza macierzyństwa, pod red. D. Kornas-Bieli, Redakcja
Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
151 Bibliografia
Gutowska A., Rodzicielstwo adopcyjne. Wybrane aspekty funkcjonowania rodzin adopcyjnych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.
Hall E., Ukryty wymiar, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2009.
Heaton J.A., Podstawy umiejętności terapeutycznych, GWP, Gdańsk 2005.
Hirshfield J., Uważność, Znak, Kraków 2002.
Izdebska J., Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji, Trans Humana, Białystok 1996.
Jankowska-Rachel A., Diagnozowanie kandydatów na rodziny adopcyjne, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2004, nr 1.
Jarmołowska A., Adopcja dziecka. Psychologiczna analiza decyzji u kobiet i mężczyzn, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2007.
Józefik B., Rozwój myślenia systemowego a terapia rodzin, w: Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Od metafory cybernetycznej do dialogu i narracji, pod red. L. Górniaka, B. Józefik, Wydawnictwo UJ, Kraków 2003.
Józefik B., Strategie rodzinne, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, pod red. B. de Barbaro, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Kaczmarek M., Reglamentacja adopcji, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2012, nr 5.
Kalisz A., Niepubliczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2003, nr 3.
Kalus A., Adopcyjny system rodzinny a postawy rodzicielskie, w: Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania, t. 3, pod red. M. Plopy, Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej, Impuls, Elbląg – Kraków 2009.
Kalus A., Funkcjonowanie systemu rodziny adopcyjnej. Analiza psychologiczna, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, Opole 2009.
Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Kilpatrick W.K., Psychologiczne uwiedzenie, W Drodze, Poznań 1997.
King G., Umiejętności terapeutyczne nauczyciela, GWP, Gdańsk 2003 .
Kleszcz-Szczyrba R., „Pomagać sobą”: rozważania na temat czynników niespecyficznych w psychoterapii związanych z osobą psychoterapeuty, „Psychoterapia” 2010, nr 4.
Knapp H., Komunikacja w terapii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Kompetencje współczesnego nauczyciela, pod red. K. Żegnałka, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa 2008.
Korczak J., Pisma wybrane, t. 4, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
Kornas-Biela D., Wstęp, w: Rodzina. Źródło życia i szkoła miłości, pod red. D. Kornas-Bieli, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
Kościelska M., Pomoc rodzicom adopcyjnym w przezwyciężaniu kryzysów tożsamości, w: Adopcja. Teoria i praktyka, pod red. K. Ostrowskiej, E. Milewskiej, CMPPP MEN, Warszawa 1999.
Kotala M., Zastosowanie gier planszowych w profilaktyce i terapii uzależnień dzieci i młodzieży, w: Rodzina – wsparcie i pomoc, pod red. M. Parzyszek, M. Smorańskiej, Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki KUL, Wydawnictwo Episteme, Lublin 2017.
152
Bibliografia Bibliografia
Kotlarska K., Szkolenie kandydatów na rodziców adopcyjnych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2000, nr 1.
Kotowska K., Pietkiewicz B., Ratyńska I., Redziak M., Gawryś C., Karoń-Ostrowska A., Adopcja po polsku. Dyskusja, „Więź” 2008, nr 6.
Kozłowska A., Jak pomóc rodzicom kochanego, ale nieznośnego dziecka?, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2005.
Kozłowska A., Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem rodziny. Jak pomóc rodzinie i dziecku?, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2005.
Kozłowska A., Znaczenie relacji rodzinnych dla pozytywnego rozwoju dziecka. Diagnoza i terapia, CMPPP, Warszawa 2000.
Kubiak I.A., Nastolatek w terapii rodzin. Modele pracy psychoterapeutycznej, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2010.
Kubitsky J., Vademecum psychoterapeuty, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
Kukołowicz T., Poradnictwo z pomocą rodzinie, w: Z badań nad rodziną, pod red. T. Kukołowicz, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1984.
Kulesza M., Konstruktywistyczne i socjoekologiczne korzenie poradnictwa i diagnozy psychopedagogicznej zorientowanej na zasoby, „Pedagogika Społeczna” 2012, nr 3.
Kulesza M., Pojęcie „zasoby rodzinne” jako kategoria polskiej i niemieckiej pedagogiki społecznej, w: Zasoby rodziny. Wychowanie, poradnictwo, praca socjalna, pod red. E. Czerki-Fortuny, K. Kmity-Zaniewskiej, A. Zbierzchowskiej, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
Kulesza M., Rodzinne zasoby: nowe możliwości w diagnozie i terapii rodziny, „Pedagogika Społeczna” 2009, nr 3/4.
Kulesza M., Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej, Difin, Warszawa 2017.
Kulesza M., Zasoby rodzinne: nowa perspektywa podejścia do rodziny w obszarze diagnostyki i poradnictwa psychopedagogicznego, „Studia nad Rodziną” 2015, nr 1.
Kwak A., Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Żak, Warszawa 2005.
Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, pod red. A. Kwak, Wydawnictwo APS, Warszawa 2008.
Lachowska B., Pozytywna psychologia rodziny w teorii i w praktyce, w: Psychologia rodziny, pod red. K. Janickiej, H. Liberskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
Laszlo E., Systemowy obraz świata, PIW, Warszawa 1978.
Lewicka M., Psychologia miejsca, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.
Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. 5, staraniem i nakł. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1859.
Ludewig K., Terapia systemowa. Podstawy teoretyczne i praktyka, GWP, Gdańsk 1995.
Ładyżyński A., Kilka uwag o poradnictwie w procesie adopcji, „Studia Poradoznawcze. Journal of Counsellogy” 2012, t. 1.
Ładyżyński A., „Kłopoty z dziećmi” jako źródło inicjacji pracy terapeutycznej rodziny, w: Rodzicielstwo – wybrane obszary trudności i wsparcia, pod red. J. Brągiel, B. Górnickiej, Wydawnictwo UO, Opole 2022.
153 Bibliografia
Ładyżyński A., Marriage nurturing: Systemic perspective, „Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy” 2013, nr 3(2).
Ładyżyński A., Odkrywanie zasobów rodziny w poradnictwie i w procesie terapii, „Horyzonty Wychowania” 2019, t. 18, nr 45.
Ładyżyński A., Poradnictwo dla narzeczonych – pomoc w „obrządku przejścia”, w: Poradnictwo. Kolejne przybliżenia, pod red. M. Piorunek, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
Ładyżyński A., Poradnictwo postadopcyjne – pomoc dla dziecka i rodziny, w: Rodzina, młodzież, dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej, pod red. M. Piorunek, J. Kozielskiej, A. Skowrońskiej-Pućki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Ładyżyński A., Poradnictwo w działalności ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, w: Dramaturgia poradnictwa, pod red. A. Kargulowej, Wydawnictwo UWr, Wrocław 1996.
Ładyżyński A., Praktyka uważności w pracy z rodziną: z doświadczeń poradnictwa rodzinnego i terapii, „Wychowanie w Rodzinie. Family Upbringing” 2018, t. 17, nr 1.
Ładyżyński A., Rodzina jako zbiorowy pacjent: perspektywa systemowa, w: Społeczne i jednostkowe konteksty pomocy, wsparcia społecznego i poradnictwa, t. 1: Koncepcje, dyskursy, inspiracje, pod red. M. Piorunek, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
Ładyżyński A., Siła rodziny – próba spojrzenia systemowego, w: Wieloaspektowość diagnozy i terapii logopedycznej, pod red. K. Kokot, Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2012.
Ładyżyński A., Społeczne i kulturowe uwarunkowania adopcji w Polsce, Impuls, Kraków 2009.
Ładyżyński A., Subsystem rodzicielski i jego znaczenie dla wspólnoty rodzinnej, w: Rodzicielstwo w sytuacji dezorganizacji rodziny i możliwości wspomagania rodziców, pod red. J. Brągiel, B. Górnickiej, Wydawnictwo UO, Opole 2014.
Ładyżyński A., Terapia jako forma pomocy rodzinie w powrocie do równowagi, w: Rodzina – wsparcie i pomoc, pod red. M. Parzyszek, M. Samorańskiej, Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki KUL, Wydawnictwo Episteme, Lublin 2017.
Madalińska-Michalak J., Góralska R., Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.
Mandal E., Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Marquardt M., Zasoby rodziny w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych u dzieci: studium przypadku, „Nowiny Psychologiczne” 2002, nr 4.
McGinnis A.L., Sztuka przyjaźni, czyli jak zbliżyć się do ludzi, na których ci zależy, Vociatio, Warszawa 1991.
McQuaid J.R., Carmon P.E., Spokój umysłu. Terapia poznawczo-behawioralna i uważność w walce z depresją, AnWero Wydawnictwo, Gdańsk 2009.
Mendel M., Pedagogika miejsca i animacja na miejsce wrażliwa, w: Pedagogika miejsca, pod red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe DSW TWP, Wrocław 2006.
Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1982.
154 Bibliografia Bibliografia
Męczkowska A., Locus educandi. Wokół problematyki miejsca w refleksji pedagogicznej, w: Pedagogika miejsca, pod red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe DSW TWP, Wrocław 2006.
Minuchin S., Families and family therapy, Tavistock Publications, London 1974.
Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, pod red. R. Stewarta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Muller M., Taniec w nowych butach, „Tygodnik Powszechny” 2007, nr 50.
Nalaskowski A., Przestrzenie i miejsca szkoły, Impuls, Kraków 2002.
Namysłowska I., Kryzys rodzinny i powrót do równowagi, „Psychoterapia” 2001, nr 1.
Namysłowska I., Terapia rodzin, Springer PWN, Warszawa 1997.
Napier A.Y., Małżeństwo: krucha więź. W poszukiwaniu partnerstwa i trwałości, Znak, Kraków 2008.
Napier A.Y., Whitaker C.A., Rodzinna karuzela. Terapia rodzin bez tajemnic, Znak, Kraków 2006.
Nissinen S., Przedślubnik. Poradnik dla narzeczonej, GWP, Gdańsk 2002.
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
Nowy słownik języka polskiego, pod red. E. Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Obudzić (nie)odkryty potencjał małżeństwa i rodziny, pod red. A. Rynio, K. Braun, M. Jeziorańskiego, I. Szewczak, Wydawnictwo Episteme, Lublin 2015.
Od zauroczenia psychiatrią do smutku rozstania z pacjentem – rozmowa W. Szaszkiewicz z I. Namysłowską, „Psychoterapia” 2000, nr 2.
Ogola M.A., Rodzina sanktuarium życia i miłości , w: Rodzina wiosną dla Europy i świata. Wybór tekstów z IV Światowego Kongresu Rodzin 11–13 maja, Warszawa 2007, pod red. T. Mazan, K. Mazeli, M. Walaszczyk, Fundacja „Pomoc Rodzinie”, Łomianki 2008.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa 1998.
Opoczyńska M., Dialog Innych albo inne monologi. Przypisy do psychoterapii, Wydawnictwo UJ, Kraków 2007.
Opoczyńska M., Wartości życia niewymowne, w: Jakość życia w refleksji psychologicznej według uczniów i przyjaciół Marii M. Straś-Romanowskiej, pod red. B. Bartosz, E. Dryll, J. Klebaniuka, Eneteia, Warszawa 2017.
Ostoja-Zawadzka K., Cykl życia rodzinnego, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, pod red. B . de Barbaro, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
Passini B., Adopcja, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1: A–F, pod red. T. Pilcha, Żak, Warszawa 2003.
Passini B., Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy w systemie opieki, „Przyjaciel Dziecka” 1998, nr 13.
Passini B., Rozwiązywanie problemów sieroctwa przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1992, nr 3.
Pawłowska R., Poradnictwo pedagogiczne, WSiP, Warszawa 1986.
Peavy R.V., Poradnictwo socjodynamiczne. Praktyczne podejście do nadawania znaczeń, Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki,, Bielsko-Biała 2014.
155 Bibliografia
Pieńczak A., Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 8: Zwyczaje i obrzędy weselne, cz. 2: Rola i znaczenie swata w kojarzeniu małżeństw, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniwersytet Śląski. Filia, Wrocław – Cieszyn 2007.
Pipher M., Bezpieczny dom. Dlaczego warto walczyć o rodzinę, Media Rodzina, Poznań 1999.
Pipher M., Ocalić Ofelię. Jak chronić osobowość dorastających dziewcząt, Media Rodzina, Poznań 1998.
Piróg T., Młodzież w Polsce. Analiza przekazów młodzieżowych obecnych w polskiej kulturze na przykładzie debaty młodych w „Gazecie Wyborczej” (styczeń-marzec 2004), Impuls, Kraków 2006.
Podczaska E., Publiczny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Warszawie, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1996, nr 2.
Pohorecka A., Funkcjonowanie rodziny a zagrożenie uzależnieniem, w: Współczesna rodzina. Funkcjonowanie, zagrożenia, terapia, pod. red. E. Rajwy, S. Marynowicza, Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Kraków 2002.
Praszkier R., Zmieniać nie zmieniając. Ekologia problemów rodzinnych, WSiP, Warszawa 1992.
Prusak J., Nad słuchaniem, „Życie Duchowe” 2004, nr 37.
Psychologia, pod red. T. Tomaszewskiego, PWN, Warszawa 1977.
Pyźlak G., Recepcja przygotowania do małżeństwa w świetle badań narzeczonych, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2007.
Quilici A., Narzeczeństwo, Wydawnictwo Księży Marianów MIC, Warszawa 2009.
Redlińska I., Kochankowie po bożemu, „Rzeczpospolita” 2004, nr 100.
Rogge J.-U., Mahler B., Jak wychować wyjątkowe dzieci. Poradnik dla rodziców, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Romaniuk A., Prawne aspekty rodzicielstwa – władza rodzicielska, w: Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, pod red. A. Kwak, Wydawnictwo APS, Warszawa 2008.
Rostowski J., Współczesne przemiany rozumienia związku małżeńskiego, w: Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, pod red. T. Rostowskiej, Difin, Warszawa 2009.
Rynio A., Braun K., Jeziorański M., Szewczak I., Obudzić (nie)odkryty potencjał małżeństwa i rodziny, Wydawnictwo Episteme, Katedra Pedagogiki Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2015.
Ryś M., Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, CMPPP, Warszawa 2001.
Satir V., Rodzina. Tu powstaje człowiek, GWP, Gdańsk 2000.
Satir V., Terapia rodziny. Teoria i praktyka, GWP, Gdańsk 2000.
Sauerbrey E., Promowanie silnych więzi rodzinnych celem polityki międzynarodowej, w: Rodzina wiosną dla Europy i świata. Wybór tekstów z IV Światowego Kongresu Rodzin 11–13 maja, Warszawa 2007, pod red. T. Mazan, K. Mazeli, M. Walaszczyk, Fundacja „Pomoc Rodzinie”, Łomianki 2008.
Sautter Ch., Sautter A., Gdy opadną maski. Terapia związków, Wydawnictwo Polskiej
Prowincji Dominikanów „W drodze”, Poznań 2010.
156
Bibliografia Bibliografia
