Oficyna Wydawnicza „Impuls” poleca
Maria Bystrzanowska napisała fantastyczny podręcznik, który poprowadzi za rękę Was, drodzy rodzice, oraz zainspiruje specjalistów – logopedów, psychologów, nauczycieli, z którymi współpracujecie w walce o zdrowie Waszych dzieci od diagnozy po terapię.
mutyzm w y b i ó r c z y
Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów
Ewelina Bystrzanowska, Maria Bystrzanowska
Z recenzji dr hab. Renaty Marciniak-Firadzy, prof. UŁ
Redakcja naukowa
Publikacja Mutyzm wybiórczy. Skuteczne metody terapii pod redakcją Eweliny i Marii Bystrzanowskich, będąca opracowaniem łączącym wiadomości z kilku dyscyplin naukowych, zasługuje na uwagę przede wszystkim praktyków zajmujących się mutyzmem wybiórczym w perspektywie diagnostyczno-terapeutycznej oraz rodziców dzieci z MW. Jest ona znakomitą pozycją, komplementarną do książki Marii Bystrzanowskiej Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów. Wszystkie przedstawione w publikacji doświadczenia terapeutów i rodziców oraz samych osób z MW są bezcenne i warto z nich korzystać. W pracy można dostrzec z jednej strony emocjonalne zaangażowanie Autorek w trudny proces diagnostyczno-terapeutyczny dzieci z MW, z drugiej wiedzę i doświadczenie, którymi chcą się dzielić z innymi, oraz znajomość obcojęzycznej, najnowszej literatury dotyczącej omawianego zaburzenia. Rozważania praktyczne zawarte w książce mogą mieć zastosowanie zarówno w terapii, jak i w pracy wychowawczej oraz dydaktycznej z dziećmi z MW. Jestem przekonana, że opracowanie spotka się z życzliwym odbiorem czytelników i zniknie szybko z półek księgarń i wydawnictwa.
mutyzm WYBIÓRCZY Skuteczne metody terapii Redakcja naukowa
Ewelina Bystrzanowska Maria Bystrzanowska
MUTYZM WYBIร RCZY Skuteczne metody terapii Redakcja naukowa
Ewelina Bystrzanowska Maria Bystrzanowska
Krakรณw 2019
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 3
17.04.2019 13:11:53
© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2019
Recenzent: dr hab. Renata Marciniak-Firadza, prof. UŁ
Redakcja wydawnicza: Sylwia Stojak
Opracowanie typograficzne: Anna Bugaj-Janczarska
Projekt okładki: Anna M. Damasiewicz
Zdjęcie wykorzystane na okładce: © Jill Wellington | Pixabay.com
ISBN 978-83-8095-626-1
Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2019
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 4
17.04.2019 13:11:53
Spis treści Wstęp ...........................................................................................................................
7
1. MUTYZM WYBIÓRCZY JAKO ZABURZENIE O PODŁOŻU LĘKOWYM Ewelina Bystrzanowska, Maria Bystrzanowska Istota i przyczyny lęku .................................................................................... Zaburzenia lękowe ........................................................................................... Epidemiologia zaburzeń lękowych ............................................................. Etiologia zaburzeń lękowych ...................................................................... Fobia społeczna ............................................................................................... Kryteria diagnostyczne – ICD-10 ............................................................... Epidemiologia fobii społecznej ................................................................... Mutyzm wybiórczy .......................................................................................... Pojęcie i istota mutyzmu wybiórczego ....................................................... Kryteria diagnostyczne – ICD-10 ............................................................... Postacie mutyzmu wybiórczego ................................................................ Etiologia mutyzmu wybiórczego ................................................................ Epidemiologia mutyzmu wybiórczego ...................................................... Mutyzm wybiórczy a fobia społeczna ............................................................. Współwystępowanie lęku społecznego u rodziców i mutyzmu wybiórczego u dzieci ................................................................................... Rodzina jako źródło oddziaływań wychowawczych na dzieci lękowe ...........
11 13 13 13 16 16 17 17 17 19 19 21 22 23 24 25
2. ZNACZENIE WCZESNEJ DIAGNOZY I TERAPII DZIECI Z MUTYZMEM WYBIÓRCZYM Maria Bystrzanowska Dziecko z mutyzmem wybiórczym w przedszkolu ........................................ 33 Uczeń z mutyzmem wybiórczym w szkole ..................................................... 34 Rola rodziców w terapii mutyzmu wybiórczego ............................................ 37
3. SKUTKI BRAKU TERAPII, CZYLI NASTĘPSTWA NIELECZONEGO MUTYZMU WYBIÓRCZEGO Ewelina Bystrzanowska Fobia społeczna ............................................................................................... Fobia szkolna ................................................................................................... Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne ............................................................... Zaburzenia opozycyjno-buntownicze ............................................................. Depresja ........................................................................................................... Historia Katarzyny ..........................................................................................
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 5
41 43 44 44 45 48
17.04.2019 13:11:53
6
Spis treści
4. ANALIZA PRZYPADKÓW TERAPII MUTYZMU WYBIÓRCZEGO Maria Bystrzanowska Skuteczne metody terapii mutyzmu wybiórczego – wprowadzenie ............. 53 Maria Bystrzanowska Opis i analiza przypadku chłopca z mutyzmem wybiórczym i alalią motoryczną .......................................................................................... 61 Joanna C. Rola i znaczenie rodzica w terapii mutyzmu wybiórczego ............................ 73 Wirginia Laskowska Terapia pięcioletniej Poli ................................................................................. 83 Agnieszka Cyroń Przypadek Kaliny ............................................................................................. 95 Marlena Andrzejczak Hania z mutyzmem wybiórczym w przedszkolu ........................................... 109 Aleksandra Rosińska Mutyzm wybiórczy w rodzinie dwujęzycznej ................................................. 115 Natalia Szramka Moje spotkania z Anią ..................................................................................... 123 Edyta Tyszkiewicz Historia Ewy .................................................................................................... 129 Anna Ł. Mutyzm wybiórczy u nastolatka – opowieść mamy ...................................... 133 Maria Bystrzanowska Terapia dziecka z mutyzmem wybiórczym w przedszkolu prowadzona przez rodzica przy wsparciu koordynatora online ......................................... 143 Podsumowanie ................................................................................................................ 155 Nota o redaktorach naukowych i autorach .............................................................................. 157
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 6
17.04.2019 13:11:53
Wstęp Po niespełna dwóch latach od wydania książki pt. Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów specjalistów, która spotkała się z bardzo pozytywnym przyjęciem zarówno wśród rodziców, jak i wśród nauczycieli i specjalistów, Maria Bystrzanowska, tym razem wspólnie z córką Eweliną Bystrzanowską – psychologiem o specjalności klinicznej – przystąpiły do opracowania nowej książki z zakresu mutyzmu wybiórczego (MW). Publikację tę można z jednej strony potraktować jako kontynuację wyżej wymienionego poradnika, z drugiej zaś może ona stanowić całkiem odrębną całość. Do jej napisania zaproszono szersze grono osób: praktyków pracujących na co dzień z dziećmi z MW (psychologów, logopedów, pedagogów i nauczycieli), a także rodziców dzieci z MW oraz osobę dorosłą, która już w dzieciństwie miała objawy tego zaburzenia i nie otrzymała właściwej pomocy. Zamiarem autorów było, aby powstała publikacja wszechstronnie opisująca to coraz powszechniej diagnozowane zaburzenie lękowe, w szczególności skuteczne sposoby jego terapii, co ważne – z uwzględnieniem realiów i specyfiki polskiego systemu oświaty. Książka składa się z dwóch głównych części. W pierwszej, bardziej teoretycznej części (rozdziały 1–3) Ewelina Bystrzanowska i Maria Bystrzanowska przedstawiły istotę MW oraz znaczenie wczesnej diagnozy i terapii dzieci z tym zaburzeniem. Poznamy również następstwa braku terapii lub niewłaściwej terapii. W zakończeniu tej części znajduje się opis prawdziwej historii dorosłej już osoby, której z powodu braku prawidłowej diagnozy w dzieciństwie nie objęto właściwą terapią. Relacja Katarzyny jest jedną z wartości dodanych tej publikacji. Już tylko poniższy krótki fragment z jej wypowiedzi powinien nam uświadomić, z jakimi problemami musi zmagać się dziecko z MW w przedszkolu i w szkole: Mam na imię Kasia i mam obecnie 26 lat, jednak dużą część mojego dzieciństwa wyparłam. To bardzo trudne wracać do tego, co jest bolesne i traumatyczne. Z natury byłam zawsze dzieckiem nieśmiałym i wstydliwym. Moje przedszkole i „zerówkę”, a także potem całą szkołę podstawową przesiedziałam na jednym krześle. Popołudniami panie przedszkolanki piły kawę, plotkowały, dzieci się bawiły, a ja wciąż nie mogłam pokonać bariery, która pojawiła się znienacka […]. Najbardziej pamiętam podstawówkę i pierwszą akademię. Rodzice siedzieli na widowni, a nas – dzieci w odprasowanych koszulach – postawili rzędem na podwyższeniu. Jakaś pani z mikrofonem podchodziła do każdego dziecka i pytała o imię. Nadeszła
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 7
17.04.2019 13:11:53
8
Wstęp
w końcu moja kolej. Chciałam odpowiedzieć, jednak zamiast głosu w gardle czułam wielką gulę, zamiast mojego imienia dostałam łatkę – „niemowa”, która towarzyszyła mi aż do końca podstawówki. Nazywały mnie tak dzieci i nauczyciele. Pamiętam, że przeważnie zakrywałam twarz włosami. Ja widziałam, co się wokół mnie dzieje, inni nie widzieli mojej twarzy. W drugiej, praktycznej części książki (rozdział 4) – po krótkim wprowadzeniu Marii Bystrzanowskiej, zawierającym przegląd skutecznych metod terapii MW, sporządzonym na podstawie wyników najnowszych badań naukowych i własnych doświadczeń autorki – znajdują się wymienione poniżej opisy oraz analizy konkretnych terapii i oddziaływań prowadzonych na terenie naszego kraju przez różnych specjalistów (psychologów, logopedów i pedagogów), a także nauczycieli i rodziców dzieci z MW. Maria Bystrzanowska – logopeda, specjalista wczesnego wspomagania rozwoju dziecka – przedstawiła opis i analizę przypadku skutecznej terapii pięcioletniego Kamila, chłopca z MW i wadą wymowy. Na początku prowadzono ją w poradni psychologiczno-pedagogicznej, a następnie, po otrzymaniu przez dziecko opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, kontynuowano ją w przedszkolu. Joanna C. – mama Kasi – jest wzorem nowoczesnej mamy, która po rocznym milczeniu dziecka w przedszkolu i po trwającej pół roku nieskutecznej terapii psychologicznej w gabinecie postanowiła sama pomóc swojej córce. Pani Joanna poszerzyła swoją wiedzę na temat MW i stała się niemal ekspertem w tej dziedzinie, gdyż jej dziecko nie otrzymało właściwej pomocy od specjalistów. W książce autorka opisała swoje skuteczne działania wobec córki. Wirginia Laskowska – psycholog i psychoterapeuta – przedstawiła terapię pięcioletniej Poli, dziewczynki z lękiem separacyjnym i MW. Opisany sposób oddziaływań powinien być wzorem do naśladowania dla wszystkich specjalistów pracujących z dzieckiem z MW w gabinecie prywatnym. Autorka rozpoczęła pracę z dzieckiem w gabinecie, a na pewnym etapie przeniosła ją do przedszkola, dzięki czemu odniosła sukces terapeutyczny. Agnieszka Cyroń – logopeda – opisała przypadek sześcioletniej Kaliny, z którą pracowała w gabinecie logopedycznym, ale jednocześnie z sukcesem koordynowała terapię dziewczynki w przedszkolu i środowisku domowym. Warto zauważyć, że Kalinę od trzeciego roku życia traktowano w przedszkolu jako dziecko nieśmiałe i dopiero w wieku sześciu lat postawiono jej diagnozę MW. Marlena Andrzejczak – nauczyciel (z wykształcenia również logopeda) w przedszkolu – przedstawiła terapię czteroletniej Hani, która od początku pobytu w przedszkolu z nikim nie rozmawiała. Pomimo występujących trudności, takich jak: brak czasu na terapię, brak zaangażowania rodziców, ich niechęć do przeprowadzenia badań w poradni psychologiczno-pedagogicznej,
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 8
17.04.2019 13:11:53
9
Wstęp
udało się przeprowadzić skuteczną terapię dziewczynki. Należy podkreślić, że duże zaangażowanie i wiedza autorki pozwoliły na wykorzystanie różnych sytuacji przedszkolnych do prowadzenia skutecznych działań nieformalnych. Aleksandra Rosińska – logopeda – opisała terapię pięcioletniej, dwujęzycznej Gabrysi. Dziewczynka wcześniej przez rok uczestniczyła werbalnie w grupowych zajęciach ogólnorozwojowych z elementami treningu umiejętności społecznych, które odbywały się raz w tygodniu w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Udział Gabrysi w tych zajęciach nie zmienił jej funkcjonowania w przedszkolu, w którym w dalszym ciągu nie mówiła. Dopiero oddziaływania prowadzone przez autorkę w przedszkolu i w terenie dały oczekiwane efekty. Natalia Szramka – psycholog pracująca w poradni psychologiczno-pedagogicznej – rozpoczęła pracę z Anią, uczennicą klasy trzeciej z utrwalonym MW, po wcześniejszych nieudanych terapiach u innych specjalistów. Dziewczynka nie rozmawiała z nauczycielami i większością rówieśników. Z tak utrwalonym MW praca nie była łatwa. Po konsultacji psychiatrycznej włączono farmakoterapię. Ponieważ autorka odczuwała pewien dyskomfort wynikający z początkowego braku efektów, odbyła kilka szkoleń z zakresu MW, które pozwoliły jej na przyspieszenie terapii i jej zakończenie z pozytywnym skutkiem. Osiągnięty sukces był wynikiem nie tylko pracy autorki w poradni psychologiczno-pedagogicznej, lecz także oddziaływań prowadzonych na terenie szkoły. Edyta Tyszkiewicz – pedagog – opisała przypadek Ewy, sześcioletniej dziewczynki z MW. Do przedszkola zaczęła ona uczęszczać w wieku trzech lat. Przez pierwszy rok Ewa komunikowała się tylko z jedną koleżanką i była traktowana jak dziecko nieśmiałe. Rodzice udali się do psychologa, który stwierdził tylko nieśmiałość i na półtora roku uśpił ich czujność. Dziewczynka była pod opieką kilku specjalistów i uczestniczyła w kilku nieskutecznych terapiach. Dopiero terapia prowadzona przez autorkę, najpierw w gabinecie, następnie w szkole, przyniosła pozytywne efekty. Anna Ł. – mama nastolatki z MW – jest przykładem walecznej mamy, która po nieskutecznej terapii psychologicznej w gabinecie i hospitalizacji córki postanowiła poszukać wiedzy na temat MW w dostępnej literaturze i w Internecie. Czytając fachowe publikacje i biorąc udział w wielu szkoleniach, poszerzyła swoją wiedzę na temat MW w takim stopniu, że obecnie – oprócz udzielania pomocy swojej córce – sama prowadzi grupę wsparcia dla rodziców oraz szkolenia dla rodziców i nauczycieli. Córce autorki w pokonywaniu lęku przed mówieniem skutecznie pomaga psycholog szkolny. W książce autorka przedstawiła działania podejmowane względem córki. Na zakończenie Maria Bystrzanowska, tym razem w roli koordynatora zewnętrznego online, przedstawiła skuteczną terapię pięcioletniego Sebastiana prowadzoną przez mamę tego chłopca w przedszkolu.
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 9
17.04.2019 13:11:54
10
Wstęp
W przedszkolu i szkole problemy dzieci cichych, wrażliwych często bywają niezauważane przez nauczycieli. Zdarza się nawet, że tacy uczniowie są stawiani za wzór do naśladowania. Niektórzy uważają, że zachowanie tych grzecznych i cichych dzieci wynika z dobrego wychowania bądź z ich temperamentu oraz że stopniowo staną się one bardziej odważne, głośne, czyli wyrosną z tej „nieśmiałości”. Czasem jednak zachowanie dzieci cichych, czyli niemówiących, świadczy o ich lękowej osobowości. Personel przedszkola, znając niepokojące objawy w zachowaniu dzieci, powinien skierować rodziców do specjalistów w celu weryfikacji swoich podejrzeń. Wcześnie postawiona diagnoza i właściwa terapia są podstawą do osiągnięcia szybkich efektów terapeutycznych oraz zapobiegania eskalacji lęku i pojawienia się problemów, z którymi musiała się borykać Katarzyna i wiele innych, podobnych jej osób. W Polsce jest dostępnych aktualnie tylko kilka pozycji książkowych, w których czytelnik znajdzie nowoczesne i kompleksowe podejście do MW. Natomiast w przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorder – ASD), którego częstość występowania jest zbliżona do MW, takich publikacji wydanych w języku polskim jest co najmniej kilkadziesiąt. Mamy nadzieję, że po lekturze tej książki rodzice, nauczyciele i specjaliści poszerzą swoją teoretyczną, ale przede wszystkim praktyczną wiedzę na temat MW. Wszystkie opisane i analizowane tu przykłady są prawdziwe, jednak w celu zachowania prywatności dzieci i niektórych osób dorosłych zmieniono ich imiona i część innych danych lub zostały one podane do wiadomości redakcji. To, że milczę, nie znaczy, że nie mam nic do powiedzenia. Jonathan Carroll Ewelina Bystrzanowska Maria Bystrzanowska
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 10
17.04.2019 13:11:54
Nota o redaktorach naukowych i autorach
Maria Bystrzanowska – logopeda i specjalista wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Od ponad 20 lat pracuje w poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz w przedszkolach. Jako praktyk od kilku lat prowadzi skuteczną terapię dzieci z mutyzmem wybiórczym (MW) oraz wspiera ich rodziny. Posiada dużą wiedzę teoretyczną oraz doświadczenie w prowadzeniu konferencji, szkoleń i warsztatów poświęconych MW. Autorka książki Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów (2017) oraz wielu artykułów naukowych z zakresu MW. Członek honorowy Stowarzyszenia „Polskie Towarzystwo Mutyzmu Wybiórczego”. Zajmuje się propagowaniem wiedzy na temat MW również w mediach społecznościowych. Prowadzi na Facebooku stronę Mutyzm wybiórczy – informacje szkolenia, konsultacje online oraz grupę Mutyzm wybiórczy – grupa dla specjalistów, nauczycieli i rodziców, rodziców dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem z osobami zainteresowanymi tematyką MW. Kontakt: mutyzm.wroclaw@gmail.com Ewelina Bystrzanowska – psycholog o specjalności klinicznej, absolwentka SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. W lipcu 2018 r. obroniła pracę magisterską z zakresu mutyzmu wybiórczego. Pracuje w poradni psychologiczno-pedagogicznej i przedszkolu. Specjalizuje się w diagnozie i terapii dzieci w wieku przedszkolnym. Certyfikowany trener umiejętności społecznych i terapeuta ręki. Systematycznie poszerza wiedzę o wczesnych zaburzeniach rozwoju i psychologii dziecka. Kontakt: ebystrzanowska@st.swps.edu.pl Marlena Andrzejczak – logopeda, nauczycielka wychowania przedszkolnego. Pracuje w przedszkolu jako nauczyciel. Praca z dziećmi jest jej pasją. Poza nauczaniem zajmuje się prowadzeniem terapii logopedycznej. Systematycznie poszerza wiedzę na kursach, szkoleniach i konferencjach o tematyce związanej z rozwojem i terapią mowy, wczesnymi zaburzeniami rozwoju, psychologią dziecka. W swojej pracy wykorzystuje elementy metody krakowskiej. Uważa, iż kluczem do sukcesu w terapii logopedycznej jest nawiązanie bardzo dobrego kontaktu z pacjentem, dlatego terapię z dziećmi prowadzi poprzez zabawę, na zajęciach wprowadza dużą dawkę
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 157
17.04.2019 13:11:59
158
Nota o redaktorach i autorach
humoru, zapewniając małemu pacjentowi poczucie swobody i bezpieczeństwa. Baczny obserwator zachowań ludzkich. Ukończyła kurs treningu i edukacji psychologicznej. Zaprasza do swojej Pracowni Logopedycznej „Plotuś Pan” (Rąbień AB, woj. łódzkie). Kontakt: pracownia.logopedyczna@interia.pl Agnieszka Cyroń – logopeda z zawodu i pasji, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (Wydział Zdrowia Publicznego). Swoje kwalifikacje poszerzała na studiach podyplomowych z zakresu logopedii i neurologopedii. Ukończyła wiele szkoleń doskonalących nabyte umiejętności. Na co dzień pracuje z dziećmi z zaburzeniami mowy o różnej etiologii, mutyzmem wybiórczym (MW), a także osobami, których dotknęły logofobie. Od 2015 r. interesuje się szczególnie MW. W swojej dotychczasowej karierze zawodowej miała styczność z ponad 30 przypadkami tego zaburzenia. Prowadzi szkolenia dla przedszkoli i szkół, a także współorganizuje „spotkania przy kawie” poświęcone zagadnieniom MW na Górnym Śląsku. Aktualnie pracuje w OREWIE, współpracując jednocześnie z różnymi fundacjami, oraz rozwija Śląskie Centrum Logopedyczne. Prywatnie mama dwóch wspaniałych córeczek, które są źródłem jej radości każdego dnia. W wolnych chwilach lubi czytać książki oraz długie spacery. Najczęściej można ją spotkać w Śląskim Centrum Logopedycznym w Świętochłowicach. Kontakt: agnieszkacyron@gmail.com Joanna C. – mama dziecka, które pokonało mutyzm wybiórczy (MW). Nie mogąc uzyskać skutecznej pomocy dla córki, wzięła sprawy w swoje ręce in z rewelacyjnym skuti sama poprowadziła jej terapię metodą sliding in, kiem. Członek Stowarzyszenia „Polskie Towarzystwo Mutyzmu Wybiórczego” (PTMW), uczestniczka szkolenia i warsztatów prowadzonych przez Maggie Johnson. Na co dzień stara się aktywnie pomagać innym rodzicom dzieci dotkniętych MW i dzielić się swoją historią udanej walki z tym zaburzeniem. Doradza rodzicom na facebookowej grupie wsparcia prowadzonej przez PTMW, uczestniczy w spotkaniach lokalnych grup wsparcia w swoim regionie, propaguje wiedzę o technikach pracy według zaleceń Johnson. Nadal pracuje też z córką, ćwicząc jej umiejętności społeczne i utrwalając sukcesy. Katarzyna Kamińska – studentka trzeciego roku studiów licencjackich na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Po licencjacie zamierza kontynuować studia w zakresie nauk pedagogicznych. Szczęśliwa żona i mama czteroletniej dziewczynki. Napisała bajkę dla dzieci, którą zamierza kiedyś wydać. Pokonała mutyzm wybiórczy, z którym zmagała się przez wiele lat.
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 158
17.04.2019 13:11:59
159
Nota o redaktorach naukowych i autorach
Wirginia Laskowska – psycholog, certyfikowany psychoterapeuta Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej, logopeda. Od ponad ośmiu lat zajmuje się pracą terapeutyczną z osobami dorosłymi, młodzieżą i dziećmi. Specjalizuje się w pracy z osobami z zaburzeniami lękowymi, nastroju, osobowości i potraumatycznymi. Ukończyła liczne szkolenia z zakresu pracy z rodziną. Podchodzi indywidualnie do osób korzystających z jej pomocy, jeżeli zachodzi taka potrzeba, współpracuje z lekarzami psychiatrami. Swoją pracę poddaje superwizji certyfikowanych superwizorów. W przypadku zaburzeń mowy jej zainteresowania zorientowane są w obszarze logoneuroz, w szczególności jąkania, logofobii i mutyzmu. Pracuje w Kościerzynie w prywatnym gabinecie. Kontakt: wirginialaskowska@wp.pl Anna Ł. – mama nastolatki, która z sukcesami pokonuje mutyzm wybiórczy (MW). Nie mogąc znaleźć skutecznej pomocy dla córki, postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Przy ścisłej współpracy z psychologiem szkolnym posliding in) in w placówce, co dało rewelaprowadziła terapię małych kroków (sliding cyjne efekty. Członkini Stowarzyszenia „Polskie Towarzystwo Mutyzmu Wybiórczego” (PTMW), uczestniczka szkolenia Maggie Johnson w Warszawie oraz licznych szkoleń stacjonarnych i webinarów z zakresu MW. Na co dzień aktywnie wspiera rodziców innych dzieci dotkniętych tym zaburzeniem. Doradza na facebookowej grupie wsparcia prowadzonej przez PTMW, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem. Jest inicjatorką powstania lokalnej grupy wsparcia w swoim regionie i propagatorką wiedzy o technikach pracy według zaleceń Johnson. Wciąż pracuje z córką, utrwalając jej postępy w pokonywaniu MW i wzmacniając jej kompetencje społeczne. Edyta Tyszkiewicz – pedagog, neurorehabilitant C-eye, kinezjolog edukacyjny, terapeuta komunikacji alternatywnej i wspomagającej, terapeuta rozwojowy Growth through Play System, specjalista terapii ręki, a także socjoterapeuta i terapeuta zajęciowy oraz terapeuta TUS. Autorka wielu artykułów z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej, afazji oraz neuroplastyczności. Od wielu lat pracuje z dziećmi z deficytami rozwojowymi i z mutyzmem wybiórczym. Prowadzi gabinet neurorehabilitacji C-eye, rehabilitacji pedagogicznej i terapii ręki w Przychodni Portowej w Szczecinie. Kontakt: gabinet@centrum-neurorehabilitacji.pl Aleksandra Rosińska – logopeda i neurologopeda, absolwentka Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Od niemal dziesięciu lat pracuje z dziećmi w warszawskich przedszkolach, na warsztatach terapii zajęciowej oraz w prywatnym gabinecie. W kręgu jej
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 159
17.04.2019 13:11:59
160
Nota o redaktorach i autorach
zainteresowań terapeutycznych szczególne miejsce zajmują afazja dziecięca i mutyzm wybiórczy. Chętnie dzieli się radością mówienia ze swoimi podopiecznymi. Prywatnie mama dwóch gaduł i żona równie rozgadaneprzedszkolny dzieląc się go męża. Prowadzi na Facebooku stronę Logopeda przedszkolny, swoimi codziennymi radościami z pracy z podopiecznymi. Kontakt: olalogopedaprzedszkolny@gmail.com Natalia Szramka – psycholog, pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Działdowie. Aktywnie propaguje tematykę mutyzmu wybiórczego (MW), którym zajmuje się od początku pracy zawodowej. Prowadzi szkolenia z diagnozy i terapii MW dla rad pedagogicznych i rodziców. Kontakt: szramkanatalia@gmail.com
BYSTRZANOWSKA_MUTYZM WYBIORCZY-2.indb 160
17.04.2019 13:11:59