Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia Zagrożenia i wyzwania
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl1 1
2009-08-28 13:49:59
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl2 2
2009-08-28 13:49:59
Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia Zagrożenia i wyzwania Tom 3 pod redakcją naukową
Mieczysława Plopy
Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej Elbląg 2009
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl3 3
2009-08-28 13:49:59
© Copyright by Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna, Elbląg 2009
Recenzenci: prof. dr hab. Krzysztof Kalka prof. dr hab. Ryszard Kościelak prof. dr hab. Roman Ossowski prof. dr hab. Teresa Rostowska
Redakcja wydawnicza: Małgorzata Miller
Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska
ISBN 978-83-89113-33-3 ISBN 978-83-7587-136-4
Książka dofinansowana przez Elbląską Fundację Akademicką
Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej 82-300 Elbląg, ul. Lotnicza 2
Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (012) 422-41-80, fax (012) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2009
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl4 4
2009-08-28 13:49:59
Spis treści Wprowadzenie Introduction .................................................................................................................. 11
Część I
Zagrożenia i wyzwania w życiu współczesnego człowieka z perspektywy interdyscyplinarnej Part I
Threats and Challenges in The Life of Contemporary Man from The Interdysciplinary Perspective Jan Rostowski Neuropsychologiczne podstawy wyodrębnienia emocjonalnej inteligencji Neurological Basis for the Distinguishing of Emotional Intelligence .............................. 19 Makarowski Ryszard, Karol Karasiewicz, Katarzyna Guzińska, Izabela Wigebom O potrzebie głębszych analiz statystycznych w naukach społecznych Statistic Analysis in Social Sciences . ............................................................................... 47 Adriana Barska Koncepcja „społeczeństwa twórców kultury” Andrzeja Nowickiego Andrzej Nowicki’s Concept of the Community of Culture Creations ............................ 59 Paweł Nierodka Kultura, cywilizacja – zawinione błędy człowieka? Culture, Civilization – Culpable Mistakes of a Man? ..................................................... 69 Tomasz Bojar-Fijałkowski, Wojciech Plopa Zrównoważony rozwój – filozofia, która stała się prawem Balanced Development – Philosophy that Became Law . ................................................ 81
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl5 5
2009-08-28 13:49:59
Spis treści
Agnieszka Lenartowicz-Podbielska Dynamika i świat wartości Dynamics and the Word of Values . ............................................................................. 95 Elżbieta Anna Czapka Zmiana moralności młodych polskich emigrantów zarobkowych Change in the Morals of Young Polish Labour Emigrants ............................................ 105 Marek Butrym Stosunek polskich migrantów zarobkowych do ojczyzny Polish Labour Emigrants Attitude to Their Motherland ............................................... 115
Część II
Problemy współczesnej edukacji i pracy w życiu człowieka: zagrożenia i wyzwania Part II
Problems of Contemporary Education and Work in Human Life Threats and Challenges Bolesław Niemierko Dydaktyka jako wspomaganie rozwoju ucznia Instructional Theory as an Aid to Student Development .............................................. 125 Kamila Kasińska Koncepcja edukacji emocjonalnej – utopia czy pilna konieczność współczesnej szkoły? The Concept of Emotional Education – Utopia or Urgent Necessity of the Contemporary School? ....................................................................................... 143 Izabela Seredocha Kompleksowe zarządzanie jakością w szkole – na przykładzie miasta Elbląg Comprehensive Quality Management at School – the Example of the Elbląg City ....... 153 Anna Skuzińska Jakość społecznego środowiska pracy w instytucjach administracji publicznej The Quality of Social Work Environment in Public Administration............................. 163 Zofia Szymanek Rynek pracy a motywacja do działania ludzi młodych Labour Market vs Young People’s Motivation to Work . .............................................. 179
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl6 6
2009-08-28 13:49:59
Spis treści
Monika Miedzik Mobbing – charakterystyka zjawiska na podstawie badań własnych Mobbing – Own Research-based Description of the Phenomenon .............................. 195 Elżbieta Szutowicz-Rozwadowska Kompetencje pracowników instytucji rynku pracy w świetle przeciwdziałania zjawisku bezrobocia Competences of Employees of Labour Market Institutions in the Light of Unemployment Prevention . ................................................................. 209 Kijowska Iwona Wypalenie zawodowe w percepcji studentów kierunków pedagogicznych The Professional Burnout in the Perception of Students of Pedagogical Lines of Studies . ................................................................................... 217
Część III
Współczesna rodzina w świetle zagrożeń i wyzwań Part III
Contemporary Family in The Light of Threats and Challenges Mieczysław Plopa Rodzina u progu trzeciego tysiąclecia: perspektywa badań Family on the Verte of the Third Millenium: Research Perspective .............................. 227 Andrzej W. Janke Zagrożenia socjalizacji i wychowania we współczesnej rodzinie polskiej Aspekt socjopedagogiczny Threats to the Social Education in the Contemporary Polish Family Sociopedagogical Perspective . ...................................................................................... 243 Kalus Alicja Adopcyjny system rodzinny a postawy rodzicielskie The Adoptive Family System and Parental Attitudes .................................................... 255 Teresa Zajdlic-Plopa Z badań nad percepcją swojego małżeństwa przez partnerki rozwodzące się On the Perception of Marriage on the Part of Divorced Women ................................. 269 Urszula Sokal Pełnienie roli rodzica we współczesnej rodzinie How the Parent’s Role is Fulfilled in the Modern Family ............................................. 293
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl7 7
2009-08-28 13:49:59
Spis treści
Anna Więcławska Problemy współczesnego ojcostwa The Problems of Contemporary Fatherhood ................................................................ 301 Magdalena Kaczorowska-Kraj Relacje rodzinne a empatia młodzieży Family Relationships vs. Youth Empathy ..................................................................... 315 Alicja Skowrońska-Zbierzchowska Przyczyny wczesnego rodzicielstwa niepełnoletnich dziewcząt i chłopców Causes of Early Parenthood of Teenage Girls and Boys ................................................ 327
Część IV
Zdrowie i rozwój człowieka: prewencja, wspomaganie, zagrożenia Part IV
The Health and Development of Man: Prevention, Support, Threats Bernhard Brugger Różne wzory modeli zdrowia i chorób na przykładzie zaburzeń depresyjnych Different Examples of Health Models and Illnesses Exemplified with Depressive ......... 343 Dominika Kurpiel Skłonność do zachowań depresyjnych u osób dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym o różnym zakresie niepełnosprawności Propensity for Depressive Symptoms of Behaviour the Individuals with Cerebral Palsy (CP) . .................................................................... 355 Joanna Kijowska-Lasek Kynoterapia jako metoda wspomagająca rewalidację dzieci niepełnosprawnych intelektualnie na przykładzie pracy z dzieckiem autystycznym Cynological Therapy as a Supporting Method of Rehabilitation of Mentally Handicapped Children on the Example of Work with an Autistic Child . .................... 367 Marta Agata Witkowska Apraksja konstrukcyjna u osób po udarze prawej półkuli mózgu Constructional Apraxia in Patiens after Right Hemisphere Stroke . .............................. 377 Aleksandra Nowakowska Poziom kompetencji społecznych osób bezdomnych Social Competence among the Homeless ..................................................................... 389
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl8 8
2009-08-28 13:50:00
Spis treści
Michał Kubiak Problem bezdomności z perspektywy polityki społecznej na przykładzie województwa pomorskiego The Problem of Homelessness from the Perspective of Social Policy on the Base of Pomorania Province .............................................................................. 403 Beata Hoffmann Zmiany obyczajowości młodzieży a problem uzależnienia od narkotyków Changes in the Youth Morals and the Problem of Drug Dependence .......................... 417 Maria Kaźmierczak, Dagmara Budnik Cechy osobowościowo-temperamentalne a aktywność społeczna młodzieży Dispositional Traits and Social Activity of Youngsters . ................................................ 425 Irena Sorokosz Ocena ryzyka i podejmowanie zachowań ryzykownych a podmiotowe cechy młodzieży licealnej Risk Estimation and the Undertaking of Risky Behaviour in Reference to Personality Features of Teenagers ........................................................ 435 Marzena Sobczak Poziom asertywności studentów Wydziału Nauk o Zdrowiu Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej. Doniesienie z badań The Reports on the Level of Assertiveness among the Students of Faculty of Health Science at Elbląg University of Humanities and Economy . .......................... 445
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl9 9
2009-08-28 13:50:00
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl10 10
2009-08-28 13:50:00
Wprowadzenie Introduction Przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia wyzwala szczególnie refleksję nad różnymi obszarami życia człowieka, jego jakością, wyzwaniami stojącymi przed nim, lecz także nad zagrożeniami, które można już ujmować w kontekście przetrwania. Powstaje pytanie: jaki będzie człowiek w trzecim tysiącleciu? Jest to wyzwanie dla umysłu, wyobraźni, ludzi zajmujących się profesjonalnie wspomaganiem rozwoju człowieka, kreujących rzeczywistość edukacyjną, społeczną, zdrowotną, gospodarczą i polityczną. Aby ta refleksja dotycząca przyszłości jednostki, optymalizowania jej rozwoju była sensowna, trzeba się przyjrzeć temu, jaki jest współczesny człowiek i jego otoczenie, jakie są zagrożenia jego rozwoju, jakie stoją przed nim wyzwania, w jakim stopniu on sam jest odpowiedzialny – mówiąc językiem metafizyki i antropologii – z a t o, c z y j e s t, b ą d ź t e ż c z y j e s z c z e j e s t i j a k i j e s t. Jaki jest zatem dzisiejszy świat? Czy sprzyja on rozwojowi człowieka, czy też stanowi zagrożenie dla jego trwania? Współczesny człowiek dysponuje środkami technicznymi o ogromnej sile, ma moc porównywalną z siłami natury, może zrobić wszystko, może zniszczyć siebie i przyrodę, ma bowiem w sobie coś (jak zauważa wielu myślicieli i jak wskazuje codzienność) – zarówno z natury anioła, jak i agresywnego drapieżnika. C z ł o w i e k, n i s z c z ą c s z e r o k o r o z u m i a n ą r ó ż n o r o d n o ś ć (ś w i ad o m i e c z y n i e ś w i a d o m i e), z a g r a ż a s a m e m u s o b i e. Prawda musi do niego dotrzeć, zwłaszcza u progu nowego tysiąclecia. W dzisiejszym świecie istnieje wiele zagrożeń, które dalekowzroczna polityka, oparta na mądrości zakodowanej w naturze ludzkiej, powinna brać pod uwagę: – przeludnienie – problem ludzi niepotrzebnych z punktu widzenia systemów gospodarczych, politycznych; – kontrast między bogatymi a nędzarzami (problem globalizacji); – radykalne, niekontrolowalne przyspieszenie rewolucji technologicznej; jesteśmy ciągle więźniami paradygmatu naukowego, który nas ogranicza; – wyczerpywanie się kapitału duchowego, osobliwy przymus wykluczania ze swojego życia perspektywy religijnej;
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl11 11
2009-08-28 13:50:00
12
Wprowadzenie
– kryzys ekologiczny; – narastające niszczenie biosfery (emisja miliardów ton gazów do atmosfery, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, katastrofy ekologiczne); – możliwość klonowania ludzi; – rewolucja informatyczna – Internet – niezwykle podziwiane dziecko współczesnej myśli technicznej stwarza jednocześnie niemożliwe do przewidzenia konsekwencje w dziedzinie rynków pracy, edukacji, masowej indoktrynacji, stylów życia, międzynarodowej przestępczości; – widoczne jest zjawisko dysonansu między szaleńczym tempem przemian cywilizacyjnych a przypisanym człowiekowi rytmem rozwoju osobniczego – dysharmonia między sztywnym, ukształtowanym w toku antropogenezy, zaprogramowanym genetycznie rytmem rozwoju osobniczego a gwałtownymi zmianami w otoczeniu technicznym i społeczno-kulturowym; do niedawna przecież przemiany postępowały powoli, otoczenie kulturowe przez stulecia było spostrzegane jako stabilne; – zbytnia racjonalizacja, technizacja naszego życia, nacisk mentalności sukcesu (powstaje pytanie: co to znaczy osiągnąć sukces w życiu?); – wzrastająca możliwość utraty kontroli nad czynnikami kształtującymi świadomość. Jak uczy teoria zachowania środków Hobfola, człowiek, który już ma wystarczająco dużo zasobów (w świetle kryteriów obiektywnych), jest niezwykle skłonny do agresywnej, ekspansywej obrony swoich zasobów i ich powiększania: kont bankowych, władzy nad innymi. Stosowane środki ochrony mają tu już drugorzędne znaczenie, a godność drugiego człowieka i wartość jego życia schodzą na dalszy plan. Reguły wpływu społecznego powszechnie obowiązują, ale świadomość ich istnienia mają nieliczni. Psychologiczna manipulacja polega właśnie na tym, aby człowiek miał przekonanie, że jest decydentem co do jakiś wyborów, chociaż tak naprawdę to już inni wybrali za niego. Dzisiaj takie manipulacje są wręcz powszechnie wykorzystywane przez potentatów w różnych obszarach wpływów. Wymienione zagrożenia mają coraz bardziej widoczne skutki w sferze świadomości i psychiki człowieka: – poczucie alienacji, słabnącego przystosowania, chaosu życia; – słabnące poczucie co do możliwości kontroli nad swoim losem i losem innych; – upadek autorytetu starości – mądrości (d i a l e k t y c z n e g o, p l a s t y c z n e g o u j m o w a n i a r z e c z y w i s t o ś c i ); – zakłócenia w komunikacji międzypokoleniowej (w z o r c e ż y c i a r o d z i n y generacyjnej nie są zrozumiałe lub atrakcyjne dla młodego p o k o l e n i a, z a k ł ó c e n i a w t r a n s m i s j i p o d s t a w o w y c h w a r t o ś c i); – zabójczy wręcz rytm i tempo życia, szaleńcza pogoń za tzw. sukcesem; – spychanie na margines problemów metafizycznych (sensu życia, jego istoty, wartości, celów); wartością staje się życie tu i teraz (bez głębszej refleksji);
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl12 12
2009-08-28 13:50:00
Wprowadzenie
13
– kryzys wzorców istnienia, wzorców organizacji świata, paradygmatów cywilizacyjnych i religijnych, wartości duchowych; – kryzys religii; przestaje ona być bezdyskusyjnym, zrozumiałym punktem odniesienia. Refleksja nad współczesnością skłania do przekonania, że człowiek chyba nie w pełni panuje nad wytworami cywilizacji, którą tak mozolnie tworzył, a wręcz przeciwnie – staje się jej niewolnikiem, alienując coraz bardziej od swojej natury. Przecież refleksyjność, wolna wola, duchowość – są to atrybuty dane naturze ludzkiej do wykorzystania, a współczesny człowiek irracjonalnie, paradoksalnie alienuje się od wartości stanowiących istotę jego „ja”. Powstaje pytanie: czy taki jest bieg historii, czy też jest to prowokacyjna, bezkompromisowa manipulacja narzucająca człowiekowi styl życia zorientowany na konsumpcję i skrajną rywalizację, a zatem na niszczenie istoty siebie? Człowiek współczesny nie może żyć w bezrefleksyjnym letargu dotyczącym sensu jego życia. Żyjemy w czasach, kiedy staje się on głównym kreatorem dalszego ewolucyjnego rozwoju swojego gatunku. P o t r z e b n a j e s t p o w s z e c h n a ś w i a d o m o ś ć , ż e d a l s z e l o s y c z ł o w i e k a z a l e ż ą o d n i e g o s a m e g o. Natura wyposażyła go w takie zasoby, którymi nie dysponuje żaden inny gatunek: samoświadomość, refleksyjność, intencjonalność, inteligencję, co przy obecnym poziomie rozwoju cywilizacji pozwala na wysunięcie hipotezy, ż e d a l s z y b i e g e w o l uc j i g a t u n k u l u d z k i e g o b ę d z i e k r e o w a n y p r z e z n i e g o s a m e g o. Interpretując te przeobrażenia w duchu optymistycznym, można przypuszczać, że siła mądrości, a przede wszystkim e t y k i (k t ó r a m u s i b y ć c e n z or e m n i e k o n t r o l o w a n y c h z a p ę d ó w „n a w i e d z o n y c h n a u k o w c ó w” i k o n s u m e n t ó w i c h i d e i) musi zwyciężyć nad pasją poznawania, nieliczącą się z godnością człowieka, a preferującą strategie manipulowania pozbawione refleksji i wizji skutków. Człowiek musi zrozumieć, że to, co ułatwia życie, jednocześnie może ograniczać i alienować od samego siebie. M u s i z r o z u m i e ć s w o j e s k a z a n i e n a r o z w ó j, j a k t w i e r d z i ł J u n g, a l e t e ż m u s i z r o z u m i e ć, ż e t o, c z y ż y c i e b ę d z i e d l a c z ł o w i e k a i l u d z k o ś c i b ł o g o s ł a w i e ń s t w e m c z y p r z e k l e ń s t w e m, j u ż t e r a z z a l e ż y g ł ó w n i e o d n i e g o s a m e g o. Uważam (kierując się psychologią rogeriańską), że przynajmniej część aktywnych, twórczych, a zarazem wpływowych ludzi będzie korzystała ze swoich duchowych zasobów, będzie sięgała do mądrości filozofów, dorobku ludzkości, że do powszechnej świadomości będzie docierała interdyscyplinarna myśl humanistyczna. Można mieć nadzieję, że będzie się zmieniał model dzisiejszej edukacji, dzięki której współczesny młody człowiek zrozumie, jakie są granice jego uzależnienia się od swoich wytworów, że zrozumie, co go naprawdę rozwija, a co ogranicza i alienuje od samego siebie. Można mieć nadzieję, że z jednej strony nastąpi rozsądna psychologizacja i etyzacja życia naukowego, medycyny, służb militarnych, politycznych, dzien-
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl13 13
2009-08-28 13:50:00
14
Wprowadzenie
nikarskich, edukacyjnych, z drugiej zaś – że wreszcie podstawowa wiedza o człowieku, prawach jej rozwoju, ukazana w perspektywie psychologicznej, socjologicznej, filozoficznej, będzie na równi traktowana z fizyką, historią, matematyką. Uczenie świata fizycznego z pominięciem świata psychiki nie może być już dłużej właściwością szkoły na wszystkich jej poziomach funkcjonowania. W humanistycznym myśleniu naukowym, a przynajmniej w naukach społecznych, zmiana modelu uprawiania nauki staje się coraz bardziej widoczna. Zwraca się uwagę na konieczność ujęcia integracyjnego, wieloaspektowego w analizie zjawisk życia społecznego – przesłanie to jest główną ideą wielu referatów i dyskusji naukowych prezentowanych na różnorodnych konferencjach. Współczesna myśl humanistyczna powinna zatem: 1. Przyjąć na siebie obowiązek znalezienia w miarę spójnej, całościowej odpowiedzi na pytania dotyczące wpływu zdarzeń zagrażających bezpiecznemu funkcjonowaniu człowieka w różnych kontekstach fizycznych i społecznych; współczesny człowiek ciągle bowiem jest narażony na utratę zdrowia, życia, integralności „ja”, utraty własnego bezpieczeństwa w różnych wymiarach swojego trwania – ekonomicznym, społecznym, zdrowotnym, duchowym itp. 2. Realizować wielowymiarowe podejście w analizie jakości życia ujętego w paradygmacie procesu. Zewnętrzny świat jest kontekstem narzucającym określone wymagania wobec osób i ich zasobów, ma wpływ na kształtowanie się jakości życia, skuteczności działań. Konieczne jest rozumienie człowieka w kategoriach socjo-psycho-biologiczno-duchowych. Relacja jednostki ze światem musi być analizowana kompleksowo, dynamicznie i współzależnie. 3. Uwzględniać perspektywę systemową zakładającą wzajemną współzależność różnych wymiarów życia. Zmiana w jednym obszarze powoduje zmiany w pozostałych. Na przykład zmiany w otoczeniu społecznym czy fizycznym mogą wywierać wpływ na ich interpretacje przez podmiot. Zmiany w wymaganiach prowadzą do zmian w zasobach, zmiany na jednym poziomie, w jednej dziedzinie prowokują zmiany na innych poziomach. Całościowe rozumienie człowieka jest nieosiągalne w przypadku koncentracji tylko na pewnych jego aspektach reprezentowanych przez jedną dyscyplinę naukową. Redukcjonistyczne podejścia są mało użyteczne, muszą być zastępowane przez strategie transakcyjne, dialektyczne (wszystko jest zależne od wszystkiego). Dzisiaj, na progu trzeciego tysiąclecia nauki społeczne stoją przed ogromnym wyzwaniem budowania wizji człowieka odpowiedzialnego (zatem mądrego, refleksyjnego, intencjonalnego, etycznego) za jakość życia i kierunek jego rozwoju. Środowisko naukowe odczuwa presję dyskusji i prowokacji do działań zmierzających do pogłębiania świadomości społecznej, i to w skali międzynarodowej odnośnie do autentycznych wartości związanych z jakością ludzkiego życia. Świadczą o tym referaty z różnych ośrodków akademickich zgłoszone na kolejną Ogólnopolską Konferencję: „Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia:
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl14 14
2009-08-28 13:50:00
Wprowadzenie
15
zagrożenia i wyzwania”, zorganizowaną przez Elbląską Uczelnię Humanistyczno-Ekonomiczną w maju 2006 r., które zostały zebrane w trzecim już tomie pokonferencyjnym. Obejmuje on prace zarówno o charakterze teoretycznym, jak i empirycznym dotyczące bezpośrednio bądź pośrednio problematyki zagrożeń i wyzwań związanych z życiem współczesnego człowieka. Zostały one przedstawione w czterech rozdziałach. W pierwszym zasygnalizowano problem z perspektywy interdyscyplinarnej, następne zaś koncentrują się na problematyce edukacyjnej, zdrowia i rozwoju człowieka oraz zagadnieniach związanych z wychowaniem młodego pokolenia. Nie jest to praca systematyzująca wiedzę na temat zagrożeń i wyzwań, ale pokazująca, jak szeroka jest perspektywa dyskusji w obszarze związanym z jakością życia człowieka będącego w różnych fazach rozwoju, a zarazem uwikłanego w trudny do ogarnięcia kontekst biologiczny, historyczny, kulturowy, ekonomiczny, społeczno-psychologiczny. Elbląska uczelnia poprzez wydanie III już tomu pokonferencyjnego chce dołożyć „swoją cegiełkę” do tak koniecznej dzisiaj dyskusji przedstawicieli różnych dyscyplin nauki, która ma wskazywać na to, co sprzyja, a co zagraża rozwojowi człowieka na początku zarówno nowego stulecia, jak i tysiąclecia. Przesłaniem wydawanych tomów pokonferencyjnych jest refleksja naukowa nad burzeniem barier, ograniczających człowiekowi dążenie do dobra, mądrości, piękna, miłości, czy też prowadząca do „humanizacji” naszego życia, zatem do bezpiecznego trwania i refleksyjnego, twórczego rozwoju, Globalny kryzys ekonomiczny, mający ogromny wpływ na jakość naszego życia, zagrażający realizacji wyższych wartości człowieka, uzasadnia konieczność integracji wysiłków ludzi nauki, aby przypominać nam wszystkim, że groźba alienacji człowieka od swojej natury jest aktualna, podobnie jak treści zawarte w poprzednich dwóch tomach Człowieka trzeciego tysiąclecia. Mieczysław Plopa
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl15 15
2009-08-28 13:50:00
Plopa_Czlowiek trzeciego tysiacl16 16
2009-08-28 13:50:00