Teksty z ćwiczeniami wspomagającymi rozwój mowy i języka dziecka by Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Teksty z ćwiczeniami wspomagającymi rozwój mowy i języka dziecka

Dorota Rumieńczyk

Teksty z ćwiczeniami wspomagającymi rozwój mowy i języka dziecka Zeszyt logopedyczny

Kraków 2010

Korekta: Beata Bednarz

Rysunki: Joanna Szybist

Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska

ISBN 978-83-7587-524-9

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (12) 422-41-80, fax: (12) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie II, Kraków 2010

Spis treści Wstęp .............................................................................................................. 7 Szalik szpaka .................................................................................................. 9 Miś Szymon .................................................................................................... 12 Szykowna myszka .......................................................................................... 15 Żyrafa .............................................................................................................. 19 Jaszczurka Ola ................................................................................................ 23 Jaszczurka Tekla ............................................................................................ 26 Królewicz Czarek ........................................................................................... 29 Czerwony kalosz ............................................................................................ 32 Indyczka Teodora .......................................................................................... 35 Szczurek Barnaba .......................................................................................... 38 Słowik .............................................................................................................. 43 Smutna sowa .................................................................................................. 46 Ochota na truskawki ..................................................................................... 49 Śniegowy elf ................................................................................................... 53 Jacek i Sławek ................................................................................................. 56

Roztropny królik ........................................................................................... 59 Gwiazdka ........................................................................................................ 63 Dziwny dzień ................................................................................................. 66 Mrówka Rebeka ............................................................................................. 70 Bibliografia ..................................................................................................... 75 Aneksy ............................................................................................................ 77

Wstęp Proponowany zeszyt z ćwiczeniami wspomagającymi rozwój mowy i języka dziecka został sprawdzony w praktyce logopedycznej. Zawiera krótkie, opracowane przeze mnie jako logopedę i polonistę utwory, które powstawały najczęściej przy okazji prowadzenia zajęć logopedycznych z konkretnymi dziećmi. Później wykorzystywałam je w terapii z innymi pacjentami, nanosiłam poprawki, w końcu zebrałam w niniejszym zeszycie. Punktem wyjścia do ćwiczeń są krótkie utwory narracyjne, których treść odpowiada zainteresowaniom młodszych dzieci szkolnych (chociaż w niektórych przypadkach mogą być użyte w pracy z dziećmi starszymi). To opowieści o dzieciach, zwierzętach i przedmiotach, które mają ludzkie uczucia. Pod każdym tekstem znajdują się różne polecenia, np.: pytania do opowiadań, frazy, zdania, ćwiczenia słownikowe, frazeologiczne, które są związane z treścią prezentowanych historii. Wprowadzam też materiał dodatkowo wyjaśniający określone zjawisko, poszerzający jego zakres. Dzieci wykonują zadania pisemnie lub (te młodsze) ustnie – po kilkakrotnym zapoznaniu się z utworem, w zależności od ich predyspozycji. Opowieści i ćwiczenia motywują dzieci do wypowiedzi o samym sobie i świecie. Rozwijają ich myślenie, język, wzbogacają słownictwo. Zachęcają do opowiadania, mobilizują do koncentracji na zadaniu. Niektóre polecenia skłaniają dziecko do rozmowy z dorosłym (wtedy musi się ono zastanowić nad trudnymi wyrazami lub zwrotami, które się pojawiły w tekście). Opowieści oraz zestawy ćwiczeń będą szczególnie przy-

datne logopedom do utrwalania następujących głosek: s, z, c, „ , š, ž, č, …, ś, ź, ć, †, r. W zeszycie znajdują się polecenia zapraszające dziecko do rysowania. Może ono coś narysować (bądź wykonać inną techniką dowolną pracę) lub wypełnić malowanki umieszczone w Aneksie. Teksty i ćwiczenia zebrane w zeszycie mogą być wykorzystywane podczas zajęć (grupowych lub indywidualnych) nie tylko logopedycznych. Z opracowania mogą również skorzystać nauczyciele pracujący z uczniami w trakcie zajęć wyrównawczych lub innych, których celem jest rozwijanie zdolności językowych dziecka. Zachęcam do pracy z proponowanymi tekstami i ćwiczeniami w taki sposób, by korzystnie wpłynęły na mowę i język dziecka. Autorka

Szalik szpaka Posłuchaj (przeczytaj) Pewnego dnia szpak Tadeusz zgubił szalik. Postanowił go odszukać. Wyszedł więc na swój piękny balkon i popatrzył w dół. Niestety, nie było tam szalika. Tadeusz zobaczył jednak swoją najlepszą koleżankę – myszkę. Zapytał ją, czy nie widziała niebieskiego szalika. Myszka pomyślała chwilę i powiedziała, że widziała szalik, ale z pewnością nie był niebieski, lecz zielony. – To nie ten – westchnął Tadeusz. Rozmowie Tadeusza i myszki przysłuchiwała się szara sowa Stefania. Powiedziała, że w życiu nie spotkała większych niż oni głuptasów. – Oj myszko, nie mogłaś zobaczyć niebieskiego szalika, bo masz na nosie żółte okulary. Myszka roześmiała się serdecznie. – No tak, moje okulary zmieniają świat. Tadeusz ucieszył się. – Na pewno myszko widziałaś mój szalik, zaprowadź mnie do niego. I tak Tadeusz z pomocą małej myszki i szarej sowy odnalazł swój niebieski szalik. 1. Odpowiedz na pytania: – Jak się nazywał szpak, który zgubił szalik? ........................................................................................................................

– Jak wyglądał szalik Tadeusza? ........................................................................................................................ – Kto pomógł szpakowi odnaleźć szalik? ........................................................................................................................ – Dlaczego myszka się pomyliła? ....................................................................................................................... 2. Jaka była myszka? Podkreśl odpowiednie wyrazy. Jeśli nie wiesz, co one znaczą, zapytaj dorosłego. usłużna

ciekawska

koleżeńska

rozstrzepana

miła

szczera

3. Napisz ogłoszenie, że zginął kot. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 4. Poniżej podkreśl nazwy ptaków: szpak wilk

komar wróbel

nietoperz

lis

słowik

sowa

bocian osa

mysz

gołąb

5. Poćwicz wymowę. Uważaj przede wszystkim na głoski: š i s. A) Powtórz: – szpak Tadeusz – szalik szpaka – szalik Tadeusza – Tadeusz i myszka – myszka i szpak – niebieski szalik – przyjaciółka myszka – przyjaciółka szpaka – przyjaciółka Tadeusza – szara sowa – sowa i myszka – sowa Stefania – Tadeusz i sowa – sowa i szpak B) Dokończ zdania: – Tadeusz zgubił ..................................................................................... – Szalik szpaka był .................................................................................. – Tadeusz mieszkał ................................................................................ – Myszka i szara sowa pomogły Tadeuszowi ..................................... – Myszka miała na nosie ....................................................................... – Okulary myszki zmieniały świat, bo ................................................ – Tadeusz odnalazł szalik dzięki .......................................................... C) Powtórz dokończone przez siebie zdania. 6. Opowiedz o szpaku. 7. Pomaluj rysunek (Aneks 1).

Miś Szymon Posłuchaj (przeczytaj) Pewnego słonecznego dnia Szymon, który był pięknym misiem, wyszedł na spacer. Czuł się wspaniale. Miał na sobie piękne ubranie – czerwony szalik i czerwone kalosze (mimo że nie padał deszcz). Wszyscy byli nim zachwyceni. Szymon szedł i szedł ulicą. Patrzył na wystawy sklepowe, w których widział swoje odbicie. Doszedł do wniosku, że to najlepszy dzień w jego życiu. Nagle Szymon stanął zdumiony. Przed nim, na ulicy leżał ogromny, wstrętny, brudny papier. – O nie! – powiedział miś – Nie możesz tu leżeć! Szymon pochylił się, wziął do łapki papier i wrzucił go do kosza. Obok Szymona przechodziła wróżka, która powiedziała, że jest nie tylko najbardziej eleganckim, ale i najgrzeczniejszym misiem, jakiego widziała. W nagrodę wyczarowała misiowi piękną kałużę, w której mógł wypróbować swoje wspaniałe kalosze. 1. Odpowiedz na pytania: – Jak się nazywał miś? ....................................................................................................................... – Jak był ubrany miś? ........................................................................................................................

– Dlaczego miś otrzymał nagrodę? ........................................................................................................................ – W jaki sposób wróżka nagrodziła Szymona? ....................................................................................................................... 2. Wyjaśnij, dlaczego ludzie powinni dbać o porządek na ulicach. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 3. Narysuj Szymona, który właśnie rozmawia z wróżką. 4. Poćwicz wymowę! Uważaj przede wszystkim na głoski: š, č i ž. A) Powtórz: – miś Szymon – grzeczny miś – czerwony szalik – czerwone kalosze – elegancki Szymon – szaliczek Szymona – kalosze Szymona – papier w koszu – Szymon i wróżka – Szymon w kałuży – kałuża wróżki

B) Powtórz zdania. Odpowiedz na pytania pod nimi. – Miś Szymon jest bardzo elegancki. – Jaki jest miś Szymon? – .................................................................................................................. – Miś Szymon spacerował ulicą. – Który miś spacerował ulicą? – ................................................................................................................. – Szymon podniósł wstrętny papier. – Co podniósł Szymon? – .................................................................................................................. – Miś wrzucił papier do kosza. – Gdzie miś wrzucił papier? – .................................................................................................................. – Wróżka nagrodziła misia. – Kto nagrodził misia? – .................................................................................................................. – Misio dostał piękną kałużę. – Jaką kałużę dostał misio? – .................................................................................................................. 5. Opowiedz o misiu Szymonie. 6. Pomaluj rysunek (Aneks 2).