Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 1
10.06.2019 10:41:27
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 2
10.06.2019 10:41:28
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 3
10.06.2019 10:41:28
OD AUTORA. »VADE MECUM« niniejsze miało się pierwotnie składać z dwóch części: z części ogólnej, obejmującej organizacyę skautową, instrukcye, regulaminy i t. p. i z części technicznej. Ponieważ niektóre działy części pierwszej mają uledz zmianie a inne znów nie są dotąd ustalone, autor zaś podając własne projekty lub wprowadzając zmiany mógłby stanąć w sprzeczności z oficyalnem brzmieniem praw skautowych, regulaminów i t. p. — przeto z konieczności opuszczono w tem wydaniu cześć I. a podano jedynie część II. »Vade mecum« zawiera najważniejsze wiadomości ze wszystkich działów ćwiczeń skautowych i ma być doradcą i pomocnikiem zwiadowcy w czasie wycieczek. W tym też celu posiada małą objętość, dyktowaną również względami na możliwie niską cenę, wygodny format kieszonkowy a nadto dołączoną kartę ze znakami map wojskowych.
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 4
NAKŁADEM AUTORA
10.06.2019 10:41:28
Strój i przybory polowe. Kapelusz mięki pilśniowy, z kryzą i podpinką, koszula flanelowa lub wełniana, (nie ustalono czy będzie bluza i w jakiej formie, wzgl. chustka na szyję i krawat), krótkie spodnie, pończochy i trzewiki sznurowane. W biodrach pasek rzemienny, z małymi rzemykami do przytroczenia koca, płaszcza, peleryny I. t. p. u lewego ramienia pęk wstążek barwy patrolu, długości 20 cm. a powyżej łokcia odznaka skautowa. Przybory, które winien mieć każdy zwiadowca w czasie wycieczek: 1) plecak płócienny, 2) manierka na wodę, 3) laska skautowa, (wysokości zwiadowcy, nieokuta, z podziałką i z otworem na wylot u jednego końca laski), 4) nóż, 5) blok kartkowy (do pisania raportów, meldunków, rysowania szkiców i t. p.) W plecaku: koszula, skarpetki, chustka, ręcznik, szczotka, szczoteczka do zębów i proszek, grzebień, 3—5 woreczków płóciennych na żywność, kubek metalowy z uszkiem
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 5
—5—
10.06.2019 10:41:28
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 52
Zygmunt Wyrobek
10.06.2019 10:41:40
ś. p. Zygmunt Wyrobek1* Urodził się w roku 1872 w Krakowie. Odbywszy nauki początkowe i średnie w murach Krakowa — te ostatnie w przesławnym gimnazjum Bartłomieja Nowodworskiego noszące w latach niewoli imię św. Anny, kończy je maturą, złożoną w r. 1890. Studiuje medycynę i nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim i przechodzi do pracy zawodowej — pedagogicznej. W latach 1891—1901 zamieszcza szereg prac fachowych z dziedziny gimnastyki w „Przeglądzie gimnastycznym” i zostaje powołany na członka grona nauczycielskiego Tow. gimn. „Sokół”. Prof. dr Jordan wciąga go do pracy nad ogródkami jordanowskimi, a po jego śmierci obejmuje kierownictwo parku Jordana i dalsze rozszerzanie idei jordanowskiej. Po roku 1905 odgrywa wybitną rolę w tworzących się sokolich drużynach polowych przeprowadzając z nimi szereg ćwiczeń typu wojskowego. Kiedy w roku 1910—11 nastaje myśl skautowa na ziemiach polskich, otrzymuje z rąk dra Kaz. Wyrzykowskiego mandat zorganizowania skautingu krakowskiego. Było to życzenie „Zarzewiaków” krakowskich. Wykonuje go też wybornie, stając się też przykładem szeroko pojętej pracy młodzieżowej dla środowisk prowincjonalnych i dając pomysły do tak różnorodnych zainteresowań i potrzeb ówczesnej młodzieży. Obozownictwo, 1 Przedruk z: „W Kręgu Wodzów. Organ Głównej Kwatery Harcerzy” 1939, R. 7, nr 3, marzec, s. 36 — przyp. red.
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 53
— 53 —
10.06.2019 10:41:41
samarytanka, terenoznawstwo, gimnastyka, musztra, sygnalizacja, biblioteki. Komisje dostaw harc., skautowa kasa oszczędności, popieranie przemysłu polskiego, bojkot towarów obcych, warsztaty, strzelectwo, krajoznawstwo, wydawanie czasopism, odczyty, popisy, kontakt ze społeczeństwem oto olbrzymi trud czterech lat. Niczego nie zaniedbano, o niczym nie zapomniano. W uznaniu za tą pracę Naczelna Komenda Skautowa powołuje go do swego składu. Nadchodzą dni grozy… Drużynowi i wychowankowie poszli walczyć o wolność narodu i niepodległe państwo polskie. Komendę skautową na skutek zapadnięcia na zdrowiu składa na ręce prof. Bron. Piątkiewicza. Zaświtała jutrzenka swobody… Dh Wyrobek zostaje powołany jako wizytator szkół Okręgu krakowskiego do Kuratorium szkolnego. Organizuje sieć wychowania fizycznego. A gdy Uniwersytet Jag. przez prof. Ciechanowskiego tworzy Studium Wych. Fiz. daje maksimum wkładów, byle tylko wprowadzić wychowanie fizyczne w szkołach na racjonalne tory, byle podnieść zdrowie młodzieży. Staje się czołowym pionierem wychowania fizycznego w Polsce. Powołany do Państwowej Rady Naukowej Wych. Fiz. pracuje do ostatniej chwili. Zajmuje się ostatnio kulturą w. f. na wsi, zbiera rodzimy dorobek gier ludowych. Artykuły w czasopismach fachowych „Wychowanie fizyczne” i innych świadczą o tej pracy pionierskiej na tym polu. W międzyczasie nie zapomina o skautingu. Wydaną przed wojną broszurę Vademecum, będącą syntetycznym podręcznikiem techniki skautowej powiększa trójkotnie i w r. 1922 i 1924 wydaje ponownie.
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 54
— 54 —
10.06.2019 10:41:41
Cztery wydania „Harcerza w polu” rozchodzą się po całej Polsce, tworząc podwaliny życia polowego — powojennego harcerstwa. Ostatnio przygotował nowe wydanie Vademecum i rys syntetyczny wartości i dorobku przedwojennego skautingu. W swej działalności pisarskiej nie można pominąć jeszcze jednej gałązki — nie tak znanej wśród starszych — a tak ulubionej przez najmłodszych. Posiadając talent przygodnego wersyfikowania wydaje kolejno książki dla młodzieży jak: „As i Murcio”, „O łakomczuchu niejadce i brudasku”, „Jak Janek został skautem”, „Niezwykła podróż”, w których bogactwo inwecji idzie w parze z przemiłym podejściem, skarbiącym uczucia i serce młodzieży. Umarł 19 stycznia 1939 roku w Krakowie. Odznaczony krzyżem Niepodległości „Polonia Restituta”, medalem Niepodległości, złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Zaszczytną Tow. gimn. „Sokół”, odznaką wdzięczności Z. H. P. Były to wyrazy wdzięczności tych, których serca i umysły poruszał, w których obudzał cześć dla pracy pokoleń, którym przynosił entuzjazm i świeżość, w których zasiał dobre ziarno… Ono wzeszło. Z umiłowania młodzieży i sprawy niepodległościowej płynęło u niego podjęcie się trudu organizowania polskiego skautingu. Niezrównany organizator i świetny wychowawca potrafił dwoić i troić się gdy praca tego wymagała. Wśród gier i ćwiczeń był z młodych najmłodszym a najstarszym, gdy szło o doświadczenia. Ufano mu bezgranicznie. Kochano go bez zastrzeżeń. Pamięć Jego Osoby i Jego czynów żyje wśród nas harcerzy. Związek Harcerstwa Polskiego uznał i ocenił Jego pracę i ozdobił Jego pierś zaszczytną i najwyższą Odznaką Związku „Odznaką Wdzięczności”.
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 55
10.06.2019 10:41:41
W serii „Przywrócić Pamięć” ukazały się:
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 56
10.06.2019 10:41:41
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 57
10.06.2019 10:41:41
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 58
10.06.2019 10:41:41
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 59
10.06.2019 10:41:41
Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2019 Reprint wydania z 1912 roku Projekt, redakcja i realizacja serii: hm. Wojciech Śliwerski Redakcja wydawnicza: Danuta Porębska Redakcja techniczna: Alicja Kuźma Projekt graficzny okładek serii: Ewa Beniak-Haremska Grafika na okładce: „W Kręgu Wodzów. Organ Głównej Kwatery Harcerzy” 1939, R. 7, nr 4, kwiecień, s. 60 ISBN 978-83-7850-615-7 ISBN 978-83-8095-607-0
Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl
Wyrobek_VADE MECUM SKAUTA.indd 60
10.06.2019 10:41:41