Rafaël Rozendaal
De Hybride Kunstenaar
Thema & Artistieke Visie 2013
Een beeldend kunstenaar die met dezelfde intentie en inten-
“Why? Well quite simply, these T-shirts bring fans and content toge-
siteit werkt aan zowel autonoom werk als een autoreclame,
ther in a way that allows O’Reilly to make money. Firstly, the T-shirts
kan dat? Een professor die Shakespeare doceert, maar tege-
are a way of proving that he values his fans and secondly, they adhere
lijkertijd ook een Björk-album produceert: hoe beïnvloeden
to David’s unique style without the need to create new art.”
die twee werkzaamheden elkaar? En een toonaangevend
Animation Anomaly over David O’Reilly’s t-shirt store; http://
muziekjournalist, die opeens, zonder formele kunstoplei-
skreened.com/dumbstuff
ding beeldende kunst gaat maken en genomineerd wordt voor de prestigieuze Turner-award, is dat niet raar?
LEF: Gewoon jezelf zijn (Persoonlijk Leiderschap) In deze tijd wordt het steeds moeilijker om jezelf te zijn. We bouwen
De oude tegenstelling tussen autonomie en toegepast,
een hoop gedoe op in ons leven waardoor we vaak uit ons doen raken.
tussen avant-garde en groot maatschappelijk bereik lijkt
In deze training draaien we dat proces om. We gaan op zoek naar je
niet meer te bestaan: een moderne kunstenaar schakelt
patronen en overtuigingen, façades en je imago’s. Om zo weer bij je
probleemloos tussen verschillende contexten. Incubate 2013
kern en je passies uit te komen. We doen dit op een bijzondere manier;
staat in het teken van deze hybride kunstenaar: de kunste-
nauwelijks theorie, veel doen en ervaren en feedback. Zweverig? Nee.
naar die er een autonome en toegepaste kunstpraktijk op
Confronterend? Ja. Maar bovenal een prachtige ervaring met veel
nahoudt en bij wie het onderscheid tussen beiden gedeelte-
impact.
lijk of geheel vervaagd lijkt in de perceptie van de kunste-
Uit Springest, een vergelijkingswebsite voor trainingen
naar zelf en zijn omgeving. Van 16 tot en met 22 september zijn er rond dit thema performances, films, exposities, masterclasses en participatieprojecten verspreid door heel Tilburg. Hiermee bereiken we 56.723 mensen. Het wordt het eerste grootschalige overzicht over deze nieuwe werkwijze. 1
Inleiding Black metal is een extreem muziekgenre waarin elementen als autonomie, distropie en blasfemie vaak voorkomen. Hoe controversiëler het genre werd, hoe extremer het genre ging verkopen. Toch lijkt black metal op het eerste gezicht wars van commercie. Het Noorse Immortal is een van de meest invloedrijke black metal bands. Hun zanger Abbath Doom Occulta figureert in het populaire computerspel Guitar Hero. Hier is hij Lars Ümlaüt, een bonkige viking gekleed in leer en met zwart witte corpse paint op zijn gezicht. Juist de extreme visuele verschijningsvorm van dit black metal-icoon spreekt ook aan in de commerciële wereld van games. Immortal
Deze totale vermenging van autonomie en commercie komt steeds meer voor in de kunsten. Beeldend kunstenaar Rafael Rozendaal maakte misschien wel het meest bekeken hedendaags
veel meer op een ZZP-manier. Door de opkomst van de culturele
kunstwerk ooit: zijn werk figureert in een Europese Ford reclame
en creatieve industrie is de rol van de kunstenaar groter geworden.
die in high rotation onze woonkamers binnenkomt. De autofabrikant adverteert met de slogan: “Dit is wat Rafael Rozendaal
Dit heeft ook gevolgen. De grens tussen verschillende werkzaam-
heeft gedaan, laat je ook inspireren.” Toch inspireert het geen
heden, tussen autonoom en toegepast werk, vervaagt steeds meer.
enkele kunstcriticus. Als werk van Rozendaal in een traditionele
Daarmee beweegt de kunstenaar zich constant tussen werelden
beeldende kunstcontext wordt gepresenteerd krijgt het recensies.
en speelvelden als ‘commercieel’ en ‘niet-commercieel’, tussen
Deze commercial werd echter niet gerecenseerd want niemand
afzondering en vernetwerking, tussen inspiratie en expositie,
ziet het als kunst.
tussen markt/industrie en idealisme, tussen media en de domestieke wereld en tussen kunst en onderzoek. Het belangrijkst: het
Waarom deze thematiek en waarom nu? We zien de praktijk van
vervagen van deze scheidslijnen wordt niet langer als hinderlijk
de kunstenaars uit ons umfeld veranderen. Beeldend kunstenaars
gezien, maar juist als een mogelijkheid tot ontwikkeling van de
worden galerie-eigenaars en worden lid van een creatief team
kunstenaar én van de andere partij.
dat een commercial maakt. Daarnaast is in hun werk de grens tussen toegepast en autonoom niet meer duidelijk te zien. Deze
“Een belangrijk onderscheid tussen hybride kunstenaars en degenen
verandering kun je makkelijk negatief opvatten. “Het zal wel te
die ‘slechts’ pluri-actief zijn, is dat de laatsten zich nog inspannen om
maken hebben met bezuinigingen op cultuur” of “Het komt door
het autonome en het niet-autonome deel van hun praktijk uit elkaar
de vervlakking van de samenleving”, horen we vaak. Wij zien die
te houden - hiërarchisch, organisatorisch, of conceptueel - terwijl de
verandering rond de verandering van de rol van de kunstenaar
hybride kunstenaars daar geen noodzaak meer toe voelen.”
als iets positiefs. De manier van werken verandert, net zoals de beroepspraktijk van veel andere ZZP-ers verandert. Deze span-
Binnen commerciële projectteams wordt vaak een kunstenaar
nende tijden leveren spannende tijd op. Toch zien we dat weinig
toegevoegd voor de creatieve inbreng en het ‘out of the box’-
anderen zich hierop focussen. Misschien noemt niet iedereen
denken. Waarden die hierbij centraal staan, zijn vaak autonomie,
het hybriditeit, maar de ontwikkelingen die bij dit thema horen,
zelfbeschikking, authenticiteit, creativiteit en vrijheid. De kun-
houden veel mensen binnen en buiten de kunst bezig.
stenaar heeft zich een bepaalde werkwijze eigen gemaakt waarin
Achtergrond
permanente nieuwsgierigheid, het opzoeken van creatieve uitdagingen, een voorkeur voor projectmatig werken en de wil om
Het is van alle tijden dat de kunstenaar er een bijbaan op na-
grenzen te verleggen, perfect aansluiten bij de huidige culturele
houdt. De schrijver Franz Kafka en de componist Charles Ives
en creatieve industrie. Belangrijk hierin vinden we ook het feit
werkten bijvoorbeeld beiden bij een verzekeringsmaatschappij.
dat het bijdraagt in de ontwikkeling van het ondernemerschap
Nog steeds vullen veel kunstenaars hun inkomen aan door te wer-
van de kunstenaar en dat het argumentatie kan leveren voor de
ken als webdesigner, docent of met een bijbaan in de horeca. Toch
noodzaak van de kunsten. Op deze manier wordt de praktijk van
zou je de administratie van Ives of Kafka of de getapte biertjes van
de hybride kunstenaar via verschillende wegen gevoed en is deze
een muzikant die in een bar werk niet als kunst zien.
ontwikkeling actueler dan ooit. Daarom kiezen we voor deze focus in 2013, omdat bij Incubate de ontwikkeling van de kunsten
De afgelopen jaren zorgde de opkomst van de netwerksamen-
centraal staat. We geloven erin hiermee een waardevolle bijdrage
leving en het groter worden van de cultuurindustrie voor een
te kunnen leveren in de ontwikkeling van de hedendaagse kun-
andere invulling van het beroep kunstenaar. Kunstenaars werken
stenaarspraktijk. 2
Doelen - Reflectie op de invloed van hybriditeit op de hedendaagse kunstpraktijk enerzijds en de hedendaagse cultuur in het algemeen anderzijds. - De breedte tonen van het hybride kunstenaarschap en het hernieuwd sociaal-maatschappelijk en politiek engagement van grensoverschrijdende kunstenaars. - Mensen activeren in de eigen waardebepaling en esthetische Het levert een kunstenaarschap op waarbij de kunstenaar vaak
beoordeling van kunst en cultuur en de functionaliteit in onze
werkt op de grens van het artistieke domein of zelfs gedeeltelijk
huidige samenleving.
daarbuiten. We noemen deze kunstenaar ‘de hybride kunste-
- Bijdragen aan nieuwe creatieve ideeën en nieuwe vormen van
naar’. Er is sprake van hybriditeit als de kunstenaar autonome en
productie, presentatie en distributie van kunst.
toegepaste kunstvormen combineert en het onderscheid tussen
- Cultuurkritische reflectie op de betekenis van kunst in brede zin
die twee steeds meer vervaagt. Deze vervaging wordt door ons
in relatie tot de maatschappelijke ordening en de actualiteit.
gezien als een positieve eigenschap, iets dat kan bijdragen aan de
- Stimuleren van inbedding van kunst in de samenleving.
identiteit of het profiel van de kunstenaar. De moderne kunste-
- Bijdragen aan nieuw onderzoek naar de hedendaagse (hybride)
naar is ‘pluri-actief’ en voelt geen noodzaak meer grenzen uit
kunstenaarspraktijk, wat nieuwe publicaties oplevert.
elkaar te houden. Het gebruiken van verschillende media en het werken binnen
Waarom op Incubate?
verschillende disciplines is niets nieuws meer binnen de heden-
We constateren dat de praktijk van de kunstenaar de afgelopen
daagse kunst. Toen kunst conceptueler werd, werd niet meer het
jaren sterk is veranderd. De economische buitenwereld, maar
medium, maar het idee achter het kunstwerk belangrijker. Kunst-
ook de intrinsieke werk- en denkwijze van de kunstenaar laten
criticus Rosalind Krauss noemt dit een ‘post-medium-conditie’.
haar sporen na in een tijd waarbij techniek en technieken voor
Volgens haar streven kunstenaars niet meer naar een puurheid,
iedereen beschikbaar zijn. Het levert een kunstenaarschap op
naar een isolatie van medium en het lostrekken van kunst en sa-
waarbij de kunstenaar vaak werkt op de grens van het artistieke
menleving, maar werken ze juist vanuit connecties. De moderne
domein of zelfs gedeeltelijk daarbuiten. Met ‘Piracy’ in 2010, ‘We
kunstenaar verandert daarmee constant van rol en positie in de
Are Incubate’ en ‘You Are Incubate’ in 2011 en 2012 besteedden
hiërarchie, werkt tussen de disciplines. De nieuwe kunstenaar
we aandacht aan veranderende maatschappelijke ontwikkelingen,
is iemand met een groot maatschappelijk bereik en iemand die
en hoe dat zijn weerslag had op de distributie en consumptie van
midden in de samenleving staat. Iemand die probleemloos kan
kunst. Wij zijn een festival op het gebied van grensverleggende
schakelen tussen verschillende contexten. Iemand die naast het
cultuur. We zien veel kunstenaars uit onze omgeving op een
autonome werk ook zijn of haar creatieve competentie via allerlei
hybride manier werken. Het programma van 2013 is een onder-
toegepaste vormen weet uit te buiten. De creatieve werker kent
zoek naar de werkwijze en de visie van de hybride kunstenaar
geen vaste uren, hij is flexibel en ongebonden, heeft geen vast
door middel van een aantal vooraanstaande performance- en
takenpakket maar hopt van project naar project. Hij werkt het
beeldende kunstenaars waarop deze ontwikkelingen duidelijk
liefst in een informele omgeving, en vooral werkt hij graag in wis-
van toepassing zijn: die autonome en toegepaste kunstvormen
selende teamverbanden.
combineren, en waarbij het onderscheid steeds moeilijker is vast te leggen. Tijdens Incubate 2013 gaan we op zoek naar de werk-
Er is theoretisch en kwantitatief onderzoek naar de hybride
wijze en betekenis van die hybride kunstenaar aan de hand van
kunstenaar gedaan; Pascal Gielen en Camiel van Winkel publi-
kunstenaars die al op deze wijze werken.
ceerden in 2012 hun rapport “de hybride kunstenaar”. Volgens dit onderzoek combineert maar liefst 86 procent van de onder-
Geen enkel ander festival dat we kennen besteedde tot nu toe
vraagde kunstenaars (verschillende generaties afgestudeerden aan
aandacht aan deze ontwikkeling. Door aandacht te besteden aan
kunstacademies) een autonome kunstpraktijk met activiteiten als
de nieuwe werkvormen van kunstenaars, maar ook door deze
lesgeven en vormgeving. Bijna 80 procent bevestigt dan ook dat
manier van werken toe te passen binnen de eigen organisatie
het ‘hybride karakter’ van de kunstpraktijk in de loop der tijd is
hopen we bij te dragen aan de ontwikkeling van onze artiesten
toegenomen. Deze ontwikkeling lijkt dus evident, maar er is nog
en partners. Voor een uitgebreide omschrijving van de artistieke
nooit een state of the art rond het thema hybridisering in een bre-
criteria van Incubate festival, verwijzen wij graag naar het beleids-
dere samenhang getoond. En er zijn nog nooit kunstenaars over
plan 2013 -2016 in de bijlagen.
in gesprek gegaan met elkaar. Tijdens Incubate 2013 gaan we op zoek naar die hybride kunstenaar, zijn werkwijze en zijn visie op deze hedendaagse culturele ontwikkeling. Hier zetten we op in, en we zijn benieuwd naar het resultaat. Aan de hand hiervan gaan Pascal Gielen en Camiel van Winkel aan de slag met het resultaat, wat nieuw onderzoek en nieuwe publicaties oplevert. 3
Het programma rond hybriditeit bestaat uit: Showroom: Kunst en Auto’s In de kunstwereld is authenticiteit een van de grootste waarden.
werkt Rozendaal ook aan installaties waarbij hij zijn interactieve
Kun je als kunstenaar jezelf blijven en toch met je werk in de hy-
sites laat beamen op de muren van een tentoonstellingsruimte
percommerciële wereld van de reclame stappen? Verkoop je uit als
en de scherven van gebroken spiegels. Ford vond dat beeld zo
je met je autonome werk helpt een Mercedes te verkopen? Of een
pakkend dat ze er een video van lieten maken door Vice magazine
Europese reclamecampagne voor Ford gaat maken? Autodesigns
(http://vimeo.com/57523716). Daarin beamde Rozendaal op een
en prints maakt voor Volkswagen en Vauxhall? Dit project hoopt
wit gespoten Ford, het nieuwste model. Die video ging al snel het
de volgende stap te kunnen opleveren in deze discussie en voor
internet over en maakte zoveel indruk op de executives van Ford
het Incubate festival een ingang te bieden aan nieuwe manieren
dat ze besloten dit tot een officiële campagne te maken. Auto-
van ondernemen, zonder uit te verkopen.
noom werk, gemaakt voor het internet, verkoopt nu de nieuwe Ford. Waarbij de beeldend kunstenaar dus met dezelfde intentie
Welkom in de wereld van de nieuwe, hybride kunstenaar. De
en intensiteit werkt aan zijn autonoom werk als een autoreclame
kunstenaar die er naast zijn autonome praktijk geen probleem
en waarbij de auto voor Rafaël een nieuw canvas is voor zijn werk,
van maakt om ook in andere sectoren werkzaam te zijn, zon-
en voor Ford het te verkopen product is. Voor Showroom bouwen
der dat afbreuk te laten doen aan zijn eigen werk. Er is volgens
we de originele setting na van de video set, zoals deze te zien is
recent onderzoek sprake van ‘echte’ hybriditeit als de kunstenaar
in de reclame. We laten de auto omringen door andere auto’s van
autonome en toegepaste kunstvormen combineert en het on-
hetzelfde type in verschillende kleuren en brengen daarin ook an-
derscheid tussen die twee steeds meer vervaagt. Deze vervaging
der autonoom videowerk van Rozendaal. De ultieme combinatie
wordt gezien als een positieve eigenschap, iets dat kan bijdragen
van autonome expositie en een showroom voor auto’s.
aan de identiteit of het profiel van de kunstenaar. De moderne kunstenaar is ‘pluri-actief’ en voelt geen noodzaak meer grenzen uit elkaar te houden. In Noord en Zuid-Amerika is al lang niet meer vreemd dat een tentoonstelling of expositie wordt gesponsord door een groot automerk of een andere partijen uit onze informatie- en
Boris Hoppek’s C’Mons
consumptiemaatschappij. Een aantal grote merken verbinden zich graag met de avant-garde binnen de kunst, om hun vooruitstrevendheid en voorsprong ten opzichte van de concurrentie te benadrukken. waarmee je je profileert, straalt immers op je af, is het idee. Voor een inhoudelijk gedreven festival als Incubate is dit een grote stap. Onze doelgroep is divers en breed en niet onder een noemer te vangen, niet binnen een stijl te binden. Het
Boris Hoppek (1970, Kreutztal) is een kunstenaar uit het graffiti-
instappen in een inhoudelijk kunstproject levert onze zakelijke
tijdperk. Hij kon zijn draai niet vinden binnen de beeldende
partners echter meer op dan alleen een groot bezoekersaantal op
opleidingen en zocht snel zijn heil op de straat, waar de openbare
het festival. Het levert een grote en zichtbare connectie op met de
ruimte en de onbegrensde mogelijkheden hem inspireerden tot
kunstenaars en het festival en de waarden, normen en vooruit-
een nieuwe stijl die het beste van beide werelden samenbracht.
strevendheid van Incubate, wat afstraalt op het imago van de
Tegenwoordig werkt Hoppek op doek, in sculpturen en met
desbetreffende bedrijven.
video. Hij vermengd populaire cultuur met abstracte schilderkunst en heeft daar veel succes mee. In 2006 bedacht hij de
Showroom bestaat uit een samenwerking met Ford, Mercedes en
C’Mons, een fictieve rockband die centraal stond in een viral
Volkswagen en de volgende kunstenaars:
marketingcampagne voor de toen nieuwe, vierde generatie Opel
Rafaël Rozendaal (1980, Amsterdam) is van Braziliaanse en
Corsa. De C’Mons werden snel een enorme hype en kregen een
Nederlandse afkomst. Hij behoort tot de generatie kunstenaars
eigen tekenfilmserie, stripboeken en poppen. Later werd Hoppek
die het internet tot zijn speelweide heeft gemaakt en er ook
ook nog gevraagd door Volkswagen om deel te nemen in het
zijn tentoonstellingen houdt. Losse sites worden gebouwd voor
project rondom de nieuwe Fox. hij ontwierp een all over print
tentoonstellingen en verzamelaars en stilstaand beeld van zijn
voor de nieuwe auto, die tentoongesteld werd in alle belangrijke
sites wordt verkocht en ook tentoongesteld. Sinds enkele jaren
showrooms van Volkswagen in Europa. In 2010 werd hij in het 4
invloedrijke boek Beyond The Street een van de belangrijkste straat/urban-kunstenaars van de afgelopen jaren genoemd. Voor Showroom brengen we die auto naar Nederland en laten we Hoppek een serie all-over prints ontwerpen voor witte Volkswagens. Hij gebruikt de auto’s daarbij letterlijk als zijn canvas. Ook stellen we buiten een van zijn werken op, de Speech bubbles, die nietsvermoedende passanten woorden en teksten in de mond legt op cartooneske wijze.
Film: Rosto - So Far So Evil
Jan van der Ploeg (1959, Amsterdam) onderzoekt in zijn werk de
Rosto werkt al sinds 1995 aan zijn eigen universum. Wat begon als
ruimte tussen kunst en de waarneming. In zijn muurschilderin-
een online graphic novel genaamd ‘Mind My Gap’, breidde zich
gen in binnen- en buitenruimten past hij een gereduceerd en fel
langzaam uit met het muziekproject Thee Wreckers en een serie
kleurenpalet toe. Monochromie, herhaling, variatie en anti-illusi-
korte animatiefilms. Sinds het succes van zijn korte filmtrilo-
onistische diepte zijn daarbij zijn favoriete vormen. Voor Daimler/
gie ‘Beheaded’, ‘The Rise and Fall of the Legendary Anglobilly
Mercedes creëerde Van Der Ploeg met autonoom werk een sokkel
Feverson’ en ‘Jona / Tomberry’ is Rosto Nederlands bekendste
voor een van de meest zeldzame modellen van Mercedes; de Mer-
autonome animatie-filmmaker. Ook buiten Nederland wordt hij
cedes SLR Stirling Moss. Hij nam daarbij een oud showroomele-
zeer gewaardeerd, zijn films werden bekroond met awards op
ment, de ronddraaiende schijf waarop auto’s gepresenteerd
festivals over de hele wereld en zijn geanimeerde musical ‘The
werden, als uitgangspunt en bouwde een mobile voor boven de
Monster of Nix’ was de Nederlandse korte film inzending voor de
auto, een achtergrond en een geschilderde ondergrond voor deze
Oscars in 2012. Zowel zijn autonome als zijn toegepaste werk is
kostbare auto. In de twee belangrijkste showrooms van Mercedes,
erg herkenbaar door zijn zeer eigenzinnige stijl die bestaat uit een
thuisbasis Stuttgart en München, werd het werk tentoongesteld
mix van verschillende technieken. Zijn toegepaste werk varieert
en daarna aangekocht door Daimler voor hun privé collectie. Voor
van videoclips (voor o.a. The Residents en Anouk) en tv-leaders
dit project brengen we het werk en de auto weer samen en creë-
tot grafisch werk, art direction voor festivals en zelfs stagedesign
ren daarmee een opstelling die niet alleen voor de kunstliefhebber
voor een popconcert.
interessant is, maar ook voor de autokenner en -liefhebber. Tijdens Incubate 2013 presenteert Rosto ‘So Far So Evil’; een Wat levert dit op? Een cross-over zoals we die in Nederland nog
project waarin zijn hele universum, van graphic novels tot films
niet zagen tussen de commerciële reclame wereld en de auto-
tot muziek, bij elkaar wordt gebracht. Het is voor het eerst dat
nome kunsten. Een samenwerkingsverband op inhoudelijk vlak
het hele universum van Rosto in al zijn breedte getoond wordt in
tussen het Incubate festival en enkele van de grootste en bekend-
Nederland. Door het presenteren van zowel het grafische als het
ste merken ter wereld. Een verdieping binnen de discussie over
muzikale en filmische werk komt het werk volledig tot zijn recht
hoe grensoverschrijdende cultuur samengaat met de commerciële
en kunnen de flarden van zijn universum samengebracht worden
wereld, En een eerste aanzet tot een nieuwe manier van financie-
tot één totaalervaring.
ring en samenwerking voor beeldende kunstprojecten die tot nu toe ongezien is in Nederland.
Man Forever: Daily Drum Circle Man Forever (John Colpitts) is een Amerikaanse multi-instrumentalist, componist en schrijver die met name bekend is als de drummer van de experimentele noise- en krautrockers Oneida. Daarnaast was hij programmeur van de Knitting Factory in Manhattan, boekte hij tours voor onder andere John Zorn en Charles Gayle, werkt hij voor een opnamestudio en voor het label Brah Records en maakt(e) hij onderdeel uit van bands als White Hills, Boredoms, Ex Models en People of the North. Met zijn soloproject Man Forever onderzoekt hij de grenzen van de drums en hun rol in repetitieve muziek. Hij omschrijft het project zelf vaak als een gedrumde versie van Lou Reeds’ Metal Machine Music, een van de eerste noise platen waarop Reed experimenteert met feedback en bijgeluiden van versterkte gitaren. Hij drumt als Man Forever vaak samen met bekende indiemuzikanten zoals Brian Chase (Yeah, Yeah, Yeahs), James McNew (Yo La Tengo), Chris Baio (Vampire Weekend), Richard Hoffman (Sightings), Shahin Motia (Oneida, Ex Models), en Greg Fox (Liturgy, Guardian Alien) in bezettingen die variëren van twee tot zes personen, waarbij ieder slechts een
Man Forever (John Colpitts)
enkele trommel bespeelt. Voor Incubate gaat Colpitts aan de slag met een dagelijks wisselende groep van acht tot tien drummers, 5
samengesteld uit artiesten die al op het festival spelen, studenten aan het conservatorium, leerlingen aan het Factorium en drummers uit lokale fanfares. Midden in de stad nemen ze dagelijks plaats op het Pieter Vreedeplein voor een drumperformance van zo’n 15 minuten. Snelheid en uithoudingsvermogen spelen een rol voor de roffelende muzikanten, maar ook de bijkomende geluidseffecten die ontstaan als je met meerdere drummers dezelfde patronen speelt en de geluidsgolven op elkaar botsen en weerkaatsen. Het gaat Colpitts daarbij puur om de beleving van het geluid voor de drummer zelf en voor de toeschouwer.
Gallery Pepper in Residence De combinatie grafiek en beeldende kunst gaat terug naar het begin van de beschaving. Rembrandt maakte enkele van de beroemdste etsen ooit, hoogdrukken en
Meindert Talma treedt op in het verzorgingstehuis
gravures worden al sinds 1400 gebruikt om de minder geletterden toch het verhaal van de Bijbel te vertellen. Ook anno
geboorte van de Tilburgse house- en technoscene door de eerste
nu zijn er jonge enthousiaste beeldende kunstenaars die specifiek
housefeesten in de stad te organiseren in de vroege jaren ‘90.
voor deze technieken en uitdrukkingsvormen kiezen. Met een
Toen de inmiddels legendarische groep uit elkaar viel eind 2003,
fikse dosis ondernemerschap en Do-It-Yourself mentaliteit ver-
verlegde Brekelmans zijn focus. Als Arbe werkte hij aan een aantal
enigden zij zich, onder leiding van kunstenaar Marlous Tode als
installaties en deed op eigen tempo en kracht uitgebreid research
Gallery Pepper.
naar geluid en psycho-akoestiek. Brekelmans’ werk nu is, in tegenstelling tot de relatieve uitbundigheid van house, introvert
Gallery Pepper is de ultieme crossover tussen autonoom werk
en combineert opnamen van huishoudapparatuur met subtiele
en de toegepaste, moderne, diy, zzp, hybride manier waarop de
elektronische klanken.
moderne kunstenaar werkt. Pepper is ook een online gallery met exclusieve handgedrukte en originele kunstwerken. Zeefdruk-
Arbe presenteert tijdens Incubate een installatie die twee van zijn
ken, etsen, linosneden, houtsneden en superhippe grafiek van
interesses combineert: het ritueel dat theedrinken omvat en het
kunstenaars als Hedof, Jelmer Noordeman, Ckoe en Ruwedata.
geluid van kokend water in de ketel. Brekelmans presenteert het
Pepper bevat momenteel werk van 30 verschillende kunstenaars
werk in een intieme setting in NS16, waar 7 tafels en 7 speakers
uit Nederland, België en Zweden. Al de werken zijn gelimiteerd,
en de geur van verse thee de ruimte hervormen. Dagelijks zal
gesigneerd en genummerd en zijn schappelijk geprijsd. Het doel
hetzelfde muzikale en thee-ritueel herhaald worden. Er is ruimte
is immers zo veel mogelijk mensen te laten genieten van je werk,
voor 7 x 7 bezoekers per speelbeurt en de thee is gratis.
niet het voor enkelen exclusief te houden. De kunstenaars die aangesloten zijn bij Pepper hebben gemeen dat ze jong zijn, wars
Concerten in verzorgingstehuizen
van heersende trends hun eigen stijl en werk maken en dat ze
In 2012 deden we voor het eerst een concertreeks in verschil-
graag hun werk willen verkopen aan andere jonge mensen. De
lende verzorgingstehuizen in Tilburg. De reacties op deze pilot
scheidslijn tussen wat autonome kunst is en toegepaste grafiek
waren overweldigend, zowel van de ouderen als de zorgcentra
verdwijnt daarbij volkomen. Pepper organiseert zelf exposities
zelf. We kozen hierbij specifiek voor artiesten waarvan de muziek
op de meest uiteenlopende plekken, zijn daarbij altijd zo open en
aansluit bij de belevingswereld van de ouderen, bijvoorbeeld
laagdrempelig mogelijk. Het feit dat hun werk daarbij realistisch
met authentieke folk of verhalende liedjes. We merkten dat er
geprijsd is helpt natuurlijk ook in het succes. Tijdens Incubate
een grote interesse was voor dit aanbod. Alle drie de middagen
neemt gallery Pepper haar intrek in de bibliotheek waar ze tijdens
werden zeer goed bezocht. Veel bewoners haalden herinneringen
het festival nieuwe werken zal exposeren van de aangesloten kun-
op aan concerten van vroeger en er bleken ook echte muziekken-
stenaars en natuurlijk ook de werken te koop zal aanbieden.
ners in de zaal te zitten die bijvoorbeeld konden vertellen over
Arbe - Boilling Point
de Amerikaanse walsen van Frank Fairfield. Toch hebben we ook geleerd van deze pilotmiddagen en hoe we ze verder kunnen
Reinier Brekelmans heeft een lange staat van dienst in de elek-
ontwikkelen. Sommige bewoners vonden het hinderlijk dat niet
tronische muziek. In de late jaren ’80 pionierde hij met Psychick
alle artiesten in het Nederlands zongen en vertelden over hun
Warriors Ov Gaia in trance, een genre dat later stadions zou vul-
werk, of vonden de optredens te luid. Daarnaast willen we meer
len en supersterren zou opleveren. Hij stond aan de wieg van de
aansturen op het op een leuke manier presenteren van het werk 6
tijdens de optredens. We gaan daarvoor op zoek naar muzikanten
hulp van leerlingen van De Nieuwste School brieven schrijven aan
die op een leuke en open manier kunnen vertellen over hun werk,
bepaalde wijken, straten en verzorgingshuizen in de stad. Elke dag
en ook de bewoners kunnen betrekken in hun verhalen.
wordt een ander gebied gekozen dat verrast wordt door persoonlijke post voor een voor hen onbekende afzender. Wat zeker is, is
In 2013 vinden de concertmiddagen plaats bij woon-zorg centrum
dat er levendige gesprekken ontstaan op de plek van ontvangst.
Padua, servicecentrum ‘t Laar en MFA de Poorten. Padua is als
Voor de twee kunstenaars is deze discussie dan juist ook een
zorgcentrum een prijswinnaar op het gebied van gastvrijheid, ‘t
integraal onderdeel en het doel van het werk.
Laar is een particulier servicecentrum, en De Poorten is geen verzorgingshuis maar een wijkcentrum dat bekend staat om de heel
Grzegorz Klaman - A Subjective Bus Line
actieve houding en het aanbieden van vernieuwende activiteiten
Sinds het begin van zijn artistieke praktijk in de jaren ‘80 werkt
voor ouderen. Artiesten die we hiervoor uitnodigen zijn bijvoor-
Grzegorz Klaman (1959) met het spanningsveld tussen het
beeld de warme, Zeeuws-Vlaamse folk van Broeder Dieleman, de
lichaam, ruimtelijkheid en politiek. Hij is een van pioniers van
sixties-popliedjes van The Kik, die voor deze reeks hun repertoire
context-gerelateerde activiteiten, kunst in de openbare ruimte en
exclusief akoestisch zullen bren-
activisme door het opzetten van
gen en de speelse pop van Earth
onafhankelijke structuren voor
Control. Deze acts zijn gekozen
de productie en presentatie van
op basis van hun muziek; ze
hedendaagse kunst. Kunst en
sluiten zowel aan bij de artistieke
activisme gaan bij Klaman hand
criteria van Incubate als bij de
in hand en hij beweegt zich tus-
muzikale beleving van de oude-
sen cultuur, sociale structuren
ren. Daarnaast zijn ze in staat
en politiek. Hij werkt met lokale
op een leuke manier te vertellen
kennis en de artistieke gebaren
over de muziek die ze brengen.
en uitingsvormen van zelfbe-
Brieven van Vreemden
stuur. Klaman in één van de meest invloedrijke en legendari-
In deze tijden van makkelijke
sche kunstenaars van zijn gene-
en snelle elektronische com-
ratie in Polen. In Gdánsk - een
municatie is een leuke brief extra
stad zonder avant-garde traditie
waardevol geworden. Wel of
- bouwde hij met zijn collega’s,
geen goed nieuws, uitgebreide
vanuit het niets, een onafhanke-
interesse of slechts een voorge-
lijke kunstscene die vandaag de
drukte postkaart met wat namen
dag nog een solide basis is voor
erop: de nieuwsgierigheid is
de ontwikkeling van innovatieve
sowieso snel geprikkeld als er
en radicale kunst in Gdánsk.
een persoonlijke brief binnenkomt. De Engelse kunstenaar en schrijver van korte fictieverhalen
Grzegorz Klaman is behalve kunstenaar ook professor
Michael Crowe werkt samen met de Amerikaanse kunstenaar en
beeldende kunst en oprichter van Wyspa in Gdánsk in Polen.
documentairemaker Lenka Clayton aan een project dat terug-
Wyspa is gehuisvest in de oude haven van Gdánsk met als doel
grijpt op onze oudere manier van interactie. Zo schreven ze
een stimulerende rol te spelen in het oude scheepswerfgebied,
bijvoorbeeld alle inwoners van het Engelse dorp een persoonlijke
zowel intellectueel als artistiek. Wyspa probeert altijd verbanden
brief over de dingen die in hun leven gebeurden en verzonden die
te zoeken tussen het gebied en de geschiedenis van de regionale,
op dezelfde datum. De interactie met deze voor hen onbekenden
onafhankelijke kunststromingen aan de ene kant, en de eigen-
met elkaar leverde een levendige conversatie op in de straten van
tijdse en innovatieve artistieke praktijk aan de andere kant. De
het Ierse Cushendall over deze merkwaardige brieven. Onder
activiteiten lopen langs twee parallelle lijnen: de belangen van
andere BBC en The New Yorker pikten het project rondom de
cultuur zelf en die van een breed gedragen en publiekelijk belang.
mysterieuze brieven al op. In de laatste versie van dit project zijn
Op deze manier is het instituut bezig met het creëren van een
de twee kunstenaars begonnen aan een onmogelijke opdracht,
nieuwe, dynamische, creatieve en hedendaagse samenleving van
het schrijven van een persoonlijke brief aan iedereen ter wereld.
het toekomstige ‘Young City District’.
Dit project is erop gericht mensen en hun directe omgeving weer
Een van de toonaangevende projecten van Klaman is ‘a subjective
bij elkaar te brengen en persoonlijk contact te stimuleren. Crowe
busline’; een actie op de grond van het normaal gesloten haven-
en Clayton komen tijdens Incubate 2013 naar Tilburg en gaan met
gebied van Gdánsk en in 2012 ook uitgevoerd in het mijngebied in 7
Grzegorz Klaman’s A Subjective Bus Line
het Belgische Genk tijdens Manifeste9. Oude havengebieden en
In 2010 organiseerden we voor het eerst een conferentie als
mijnen zijn een reservoir van collectieve en individuele herinne-
aanvulling op het reguliere programma, om meer context te bie-
ringen van een gebied. Het project heeft de vorm van een rondrit
den bij het artistieke aanbod van het festival. Om inhoudelijk te
per bus met gids. De gidsen waren in Genk bijvoorbeeld ex-mijn-
verbreden en daarmee een duurzamer en diverser karakter van de
werkers die geen professionele uitleg gaven maar juist hun eigen,
conferentie te bewerkstelligen, organiseren we de conferentie de
persoonlijke verhaal vertellen en daarmee bij de bezoeker direct
komende jaren samen met de drie genoemde partners. De opzet
een reactie losmaken.
wordt zo veel meer kennis- en netwerkintensief: elke partij brengt zijn eigen programma, netwerk, marketing en publiek in. Hier-
Tijdens Incubate komen het festival, het textielmuseum en het
door wordt de formule moeilijker te kopiëren en wordt de beteke-
Wyspa Institute of Art samen als partners in de ontwikkeling van
nis waardevoller voor de omgeving: de Incubate Conference
‘a subjective busline’ door Tilburg. Tilburg heeft als industrie-
wordt daarmee een plek om kennis te delen tussen kunstenaars,
stad een historie in de textielindustrie. De rondrit begint bij De
de culturele industrie, het bedrijfsleven en onderwijs. Hiermee
Pont, een oude textielfabriek. De reisgidsen kiezen samen met de
geven we het conferentieklimaat in het zuiden gezamenlijk een
bezoekers wat zij willen bezoeken. Dit kunnen oude, leegstaande
impuls. De entree voor de conferentie is Pay What You Want.
fabriekspanden zijn zoals de oude Abee fabrieken of bijvoor-
Voor dit project wordt specifieke projectfinanciering aangevraagd
beeld het gerenoveerde textielmuseum en De Pont. In deze toer
bij BKKC.
gaat het niet om het product of de werkprocessen, maar om de persoonlijke verhalen van Tilburgers die de industrie nog aan
Global Activism
de lijve mee hebben gemaakt. Het project geeft een unieke kijk
De site generationbass.com is een blog die we startten in 2008,
achter de schermen van deze historisch beladen gebouwen en
met als doel de ontwikkelingen binnen niet-westerse dance te
industrieterreinen. De reisgidsen halen de gedempte stemmen,
documenteren en ontsluiten voor een zo groot mogelijk publiek.
echo’s, indrukken, fluisteringen en fragmenten van herinneringen
Met deze formule werd ongekend resultaat behaald. Inmiddels
en verhalen terug en maken ze tastbaar in de huidige realiteit
trekt het maandelijks gemiddeld 150.000 blogbezoekers, op het
en ruimte van de locaties. Het vult de officiële geschiedenis van
moment van schrijven kent het blog in totaal meer dan drie
Tilburg aan met het persoonlijke relaas van ex-textielwerkers.
miljoen bezoekers en zijn we de leidende blog op het gebied van
Incubate Conference
niet-Westerse dance. The Guardian beschreef Generation Bass als een essentiële bron voor ‘new Transnational Club Sounds’. In
De Incubate Conference vindt plaats op donderdag 19 en vrijdag
2011 zetten we deze digitale ontwikkeling voor het eerst om naar
20 september 2013 in Theater De NWE Vorst en Pathé. Het is on-
de fysieke ontwikkeling van artiesten. We brachten niet-Westerse
derdeel van het centrale artistieke thema van Incubate 2013: hoe
muzikanten en producers naar Nederland voor een ontmoeting
ziet de hedendaagse hybride kunstpraktijk eruit? We nodigen dan
met toonaangevende Westerse producers. Ze werkten samen
ook kunstenaars als Grzegorz Klaman, Rosto en Thurston Moore
in een studio aan techniek, arrangementen en gezamenlijke
uit om naast hun projecten op het festival reflectie te bieden op
tracks en traden ’s avonds op tijdens Incubate, en de dagen erna
de conferentie door middel van lezingen en interviews. In 2013 is
op andere plekken in Nederland. Naast fantastische songs en
de conferentie daarnaast niet alleen een initiatief van Incubate,
nieuwe stijlen leverde het nog veel meer op. Langdurige samen-
maar een gelijkwaardige partnership van het festival samen met
werkingsverbanden tussen de artiesten volgden en inmiddels
Fontys Academy for Creative Industries, NHTV en Freshheads.
wordt er zelfs gewerkt aan een gezamenlijk project, waarbij alle
De eerste twee zorgen voor input vanuit het onderwijs, Fresh-
deelnemers muziek van elkaar onder handen nemen. Hoewel de
heads zorgt voor de input vanuit het bedrijfsleven. Vanuit een re-
samenwerkingsverbanden in de echte wereld kort waren, hebben
dactieraad van deze vier partijen wordt een programma samenge-
ze veel effect in het traject erna.
steld dat toegankelijk is voor zowel bezoekers van het festival als studenten aan deze opleidingen en mensen uit het bedrijfsleven.
Waar we in eerdere versies van dit project niet-Westerse en
Hiermee krijgt ook de conferentie een meer hybride karakter.
Westerse producers bij elkaar brachten om ze samen aan een 8
optreden en nieuw materiaal te laten werken, kiezen we er dit
wordt de lucht in de ruimte in beweging gebracht door de lage
keer voor om een club uit een niet-Westers land, die in hun eigen
frequenties vanuit de subwoofer, de vervormingen die ontstaan
land moderne dansmuziek maken en presenteren, zich hier te
door het geluid te pitchen, het spelen met de equalizer of het
laten presenteren tijdens het festival. We proberen hiermee in
aanraken van de platen zelf. De muziek wordt voelbaar in heel het
plaats van slechts enkelingen, grotere groepen muzikanten een
lichaam door de pulserende lucht in de ruimte. Geluids- en con-
boost te geven op creatief en economisch niveau en ze te helpen
ceptuele kunstenaar Carl Schilde Schilde ontwierp het project,
met de dynamiek rondom hun clubavond of label, zowel artistiek
hij is beïnvloeddoor zowel hedendaagse kunst als mainstream
als organisatorisch.
popcultuur. WOW werd eerder uitgevoerd op Club Transmediale 2013 en Ars Electronica Festival. Blouin Artinfo, de leidende
In 2013 focussen we op hybride initiatieven uit de niet-Westerse
kunst- en cultuurwebsite, riep het uit tot een van de tien beste
wereld. We nodigen hiervoor 8BitArmy uit La Paz, Bolivia uit,
concerten van 2012. Op Incubate Festival doen we gedurende
een club die waardevolle stappen maakt in hun eigen land, maar
drie dagen 2 performances per dag. Bij elke uitvoering doen vier
internationaal nog niet echt op de kaart staan. 8bitArmy is een
deelnemers mee. In totaal zijn dat dus 24 deelnemers met zes per-
community / open virtuele groep van mensen die geïnteresseerd
formances. Bij elke show vragen we één of twee artiesten/DJ’s die
zijn in geluid en visuele experimenten. Zij experimenteren en
op het festival staan om deel te nemen. Verder kunnen amateurs
zoeken naar nieuwe creatieve tools voor expressie, vooral binnen
en andere muzikanten zich aanmelden om deel uit te maken van
lo-fi elektronica. De groep werkt volgens drie fundamentele voor-
deze unieke performances die hen tevens in staat stelt samen met
schriften die zij doorvoeren in al hun activiteiten: horizontaliteit,
hun muzikale helden op te treden.
DIY en gemeenschapszin. Tijdens hun bezoek koppelen we ze aan het Amsterdamse OCCII; een onafhankelijk cultureel centrum
Batard In Residence
dat bestaat uit onder andere een zaal, restaurant, bar, bibliotheek,
Batard is een jaarlijks, driedaags festival in Brussel op de rand van
kindertheater, workshopserie en oefenruimtes. OCCII ontstond
performance, dans en beeldende kunst. Het is een festival waarbij
uit de krakersbeweging en is ook nog steeds politiek actief. Het
elke festivaldag anders is: een groepservaring voor kunstenaar
is een ondernemende club met dezelfde interesse als 8BitArmy.
en publiek, een ontmoeting in en met Brussel, kleinburgerlijk
Met kennisdelingsmiddag en ontmoetingen met succesvolle
en sociaal. Er worden veel verschillende locaties gebruikt voor
promotors geven we ze de tools om verder aan de slag te gaan in
verrassende vragen en oplossingen. Batard toont werk dat op een
hun eigen land en ook internationaal mee te gaan spelen in de
zeer specifieke manier in die locaties is ingebed of op de omge-
dancescene. Promotie en selectie is in handen van de redacteuren
ving inspeelt, met jonge kunstenaars die de rand van hun kunnen
van Generation Bass. Voor dit project wordt specifieke projectfi-
en kennen opzoeken. In 2012 kende het festival zijn negende
nanciering aangevraagd bij Hivos.
editie en lag de focus op studenten of recent afgestudeerden aan
Carl Schilde - WOW: The Most Minimal Record Ever Made
kunstopleidingen in België of Nederland. Tijdens Incubate presenteert artistiek leider van Batard, Dries
Tijdens Incubate wordt een ruimte ingericht voor het project
Douibi, een programma met zeven kunstenaars die in zeven
‘WOW: The Most Minimal Record Ever Made’. De opzet van het
dagen op zeven verschillende locaties in de openbare ruimte
project is simpel: in een ruimte zijn vier platenspelers aangesloten
hun werk zullen laten zien. Hierbij focust hij op de hybriditeit
op een gigantische subwoofer, een luidspreker die zeer lage tonen
bij de jonge generatie makers. Er zal een gedeelte van het werk
weergeeft. Op elke speler ligt een speciale en unieke WOW-plaat
terugkomen uit de programma’s van de afgelopen jaren, met
met ultralage frequenties. Zodra de platen beginnen te draaien,
performances van mensen als Huis van Afgevaardigden, Judith de
Carl Schilde - WOW: The Most Minimal Record Ever Made
9
Joode, Louis Vanhaverbeke, Nick Steur en Michiel Soete, maar er zullen ook previews zijn van het Batard festival 2013, wat net na Incubate plaatsvindt. Batard staat bekend als een experimenteel festival voor performance- en podiumkunsten. Hun werkwijze en achtergrond heeft veel raakvlakken met Incubate en zij weten steevast eigenzinnige mensen bij elkaar te brengen die opvallende interventies doen in het gestructureerde leven van alledag.
Thurston Moore in Residence Thurston Moore, met name bekend als zanger/gitarist van de
Doelgroep
New Yorkse popband Sonic Youth, heeft zich de afgelopen dertig
Onze ervaring leert dat onze marketingstrategie ons op relevante,
jaar nooit beperkt tot één discipline, genre, circuit of project. Wat
en voor massamedia moeilijk te bereiken plekken brengt, net de
hij ook doet, altijd probeert hij grenzen te verleggen en nieuwe
plekken waar hogeropgeleiden tussen de twintig en veertig jaar
combinaties te maken, tussen mensen, tussen genres, tussen het
zich bevinden. Volgens publieksonderzoek is dat de harde kern
publiek. Een greep uit de laatste jaren: Moore geeft workshops aan
van onze bezoekers. Uit publieksonderzoek van 2012 blijkt dat
kinderen over noise, speelt in blackmetalband Twilight, brengt
de gemiddelde Incubate-bezoeker 31,8 jaar oud is, 88,3% van de
een album uit samen met de Japanse kunstenares Yoko Ono,
bezoekers is tussen de zeventien en zesenveertig jaar oud. 92,4% is
maakt muziek bij een dansvoorstelling van Merce Cunningham,
hoger opgeleid. De Incubate-bezoeker is afkomstig uit Noord-
maakt een album met Jack Rose-covers op twaalfsnarige gitaar,
Brabant (42,5%), uit de rest van NL (42,5%), en 15% is afkomstig
richt de gitaarband Chelsea Light Moving op, doet voice-overs
uit andere landen, met name België, Duitsland en het Verenigd
voor National Geographic, werkt samen met jazzsaxofonist Mats
Koninkrijk. Deze mensen zijn het beste te bereiken via niches,
Gustafsson, runt de activistische website Protest Records, schrijft
daarop zetten wij in.
kunst- en fotoboeken, schrijft voor Arthur Magazine, runt het platenlabel Ecstatic Peace en uitgeverij Ecstatic Peace Library,
De impact van Incubate is dan ook internationaal. Voorgaande ja-
brengt commercieel succesvolle solo-albums Demolished Thought
ren haalde het (inter)nationale media als De Groene Amsterdam-
en Trees Outside the Academy uit, speelt op Art Basel in Miami,
mer, De Volkskrant, Daily Telegraph, Pitchfork, De Wereld Draait
cureert het ATP festival in Engeland, doet een tour als duo met
Door, De Telegraaf, Trouw, EenVandaag, het Jeugdjournaal, Radio
Michael Chapman, en de lijst gaat nog even door.
1 tot en met 6 en NRC Handelsblad. Mediapartners van Incubate 2013 zijn onder andere 3voor12, NRC.Next, Gonzo (Circus), Visi-
Tijdens Incubate zal Thurston Moore vier dagen te gast zijn. Tij-
ons, Wire en The Quietus.
dens zijn verblijf komen verschillende van zijn muzikale projecten en samenwerkingen aan bod. Allereerst speelt hij samen met free-
Onze doelgroep is te splitsen in:
jazz saxofonist Mats Gustafsson in Paradox. In de Pauluskerk zal
- De vaste bezoeker van Incubate is het makkelijkst om te berei-
Moore op 12-snarige gitaar zijn interpretaties van nummers van de
ken. Deze doelgroep is vooral te bereiken via de bestaande kana-
Amerikaanse fingerpicking gitarist en componist John Fahey spe-
len van Incubate. Door buzzvorming gaat Incubate steeds meer
len. Moore cureert zelf een line-up van gastmuzikanten voor een
leven onder de doelgroep, en ontstaat er mond-tot-mondreclame.
improvisatie-sessie. Tot slot speelt Moore de prachtige nummers
Dit leverde ons de afgelopen jaren telkens een grote groei qua
van zijn veelgeroemde soloplaat Demolished Thought in 013.
bezoekersaantallen, en deze lijn zetten we daarom door.
Marketing
- De fans van artiesten, partners en labels die we bereiken door het uitnodigen van artiesten, partners en labels. Liefhebbers van
Elk jaar doen we uitgebreid onderzoek naar de kenmerken van
een artiest kennen vaak ook andere fans. Ook hier speelt mond-
de Incubate-bezoeker en de manier waarop hij of zij het festival
tot-mondreclame dus een grote rol.
beleeft. Niet alleen tijdens de festivalweek in september, maar ook
- De mensen die we sociaal-maatschappelijk betrekken zijn
in aanloop daar naartoe en achteraf. Op basis van resultaten en
actief in het verenigingsleven, student, ouder van een kind, of
ervaringen door de jaren heen hebben we doelgroepen geïdentifi-
vinden het gewoon tof om samen met Incubate te werken. Deze
ceerd en onze marketingstrategie daarop afgesteld. Daarop selec-
groep bereiken we door een nauwe samenwerking te zoeken met
teren we de middelen om ons marketingdoel te bereiken: zoveel
de instelling (zoals school), vereniging (zoals koor) of artiest met
mogelijk mensen op Incubate een waardevolle beleving bieden.
wie ze samenwerken. - De persoon binnen de grote massa met een bovengemiddeld interesse voor kunst en cultuur is de persoon die Nieuwe Revu en Vice leest, naar festivals als Lowlands en het IFFR gaat en de Design Week bezoekt. Deze persoon bezoekt onregelmatig een culturele instelling en is voor het festival lastig te bereiken. Toch kan Incubate interessant zijn voor deze doelgroep. De doelgroep haalt veel informatie uit mainstream media. Een manier om dit te ondervangen is door gebruik van de komkommertijd in combi10
Sfeerimpressies Incubate 2012
natie met activisme. Zie voor een verdere uitwerking hiervan ons
uitkomst om een groot publiek te bereiken. Dit is een belangrijk
beleidsplan 2013.
onderdeel van de marketing van Incubate. Om de mond-totmondreclame waarover hierboven gesproken wordt te laten
Strategie
plaatsvinden, zetten we in onze digitale strategie in op het ge-
Herhalingsbezoek onder Incubate-publiek is hoog. Terwijl het
makkelijk deelbaar maken van onze communicatie. Daarbij staan
bezoekersaantal verdubbelde, bezocht toch 45,2% van onze bezoe-
weer drie vragen centraal:
kers in 2011 ook in 2010 Incubate. Hieruit blijkt dat het merendeel
1) Is het deelbaar?
van de bezoekers terugkomt en mensen meeneemt. Zo wordt het
2) Is het herkenbaar?
verdiepen van klantrelaties geen marketingpraat, maar is het de
3) Is het gemakkelijk?
realiteit van ons publieksgedrag.
Als een uiting niet voldoet aan deze eisen zal hij niet optimaal aansluiten bij het doel om zoveel mogelijk mensen via buzzvor-
Traditionele marketing richt zich op conversie, het verkopen van
ming te bereiken.
een product. Onze marketing is relationeel en gericht op conversatie, het contact met bezoekers, waarmee we samen werken aan
Middelen
een beleving. Zij leveren input voor de line-up, leveren content
Naast de gebruikelijke en beproefde middelen die Incubate de
voor de website en staan in directe verbinding met de organisatie.
laatste negen jaar heeft ingezet, zijn er dit jaar enkele doelstellin-
Centraal staat het verbinden van de achterban door het maken en
gen en bijbehorende middelen gedefinieerd.
distribueren, vertellen en delen van verhalen. Deze socialisering gebeurt artistieke en maatschappelijk en dat leidt tot duurzame
Doel: Meer tickets verkopen
betrokkenheid.
- Samenwerken met locaties om hun publiek op de juiste manier te bereiken.
Bezoekers activeren we volgens de volgende stappen:
- Samenwerken met partners in Nederland en in het buitenland.
1) Conversatie: communicatie en discussie over hetgeen je doet
Denk hierbij aan crosspromotie met andere culturele instellingen
2) Presentatie: laten zien wat je doet en hoe je dat doet
of het opzetten van groepsarrangementen vanuit een bepaalde
3) Participatie: samen met andere mensen dingen doen
partner.
4) Activatie: het stimuleren en faciliteren om mensen zelf dingen te laten doen
Doel: Naamsbekendheid vergroten - Promotiemateriaal inzetten zoals posters, (e-)flyers, de website,
Bij de uitingen van Incubate stellen we onszelf de volgende drie
festivalgids, timetable, shirts, blog, social media, app.
vragen:
- Eerder promotiemateriaal hebben dat het hele jaar gebruikt kan
1) Draagt het bij aan de kaartverkoop?
worden. Bijvoorbeeld groot ‘(Welcome to) Tilburg’ op een poster.
2) Draagt het bij aan de beleving?
- Digitaal materiaal gemakkelijk deelbaar maken op de voor de
3) Is dit de beste manier en kanaal om dit te communiceren?
kanalen specifieke manieren.
Dit draagt bij aan de belangrijkste doelen van Incubate: het
- Posters en flyers ook in kledingzaken als Kinki Kappers, London,
bieden van een waardevolle beleving voor de bezoeker, en het
Black Widow etc. verspreiden.
verkopen van kaarten. De laatste vraag gaat over de effectiviteit
- Advertenties in nichemedia plaatsen
van de uiting.
- Genrespecifieke flyers verspreiden bij ‘target’-concerten. - Ambassadeurs inzetten: mensen ‘buiten’ Incubate als ambas-
Voor een kleine organisatie zijn de digitale mogelijkheden een
sadeur voor bepaalde niches waarin zij zeer goed bekend zijn, 11
aangevoerd door de verantwoordelijke vanuit Incubate.
De bezoekers zijn het aantal mensen dat een geregistreerd festi-
- Meer media-aandacht genereren en regisseren
valbezoek hebben afgenomen. Dit zijn natuurlijk de mensen die
- Minder massa berichten, meer persoonlijke benadering. Van
een ticket hebben gekocht, maar ook de mensen die een gratis
push naar pull.
voorstelling of expositie hebben bezocht in een van de locaties.
- Meer op zoek naar nieuwe connecties met blogs in binnen- en
Dit zijn bijvoorbeeld de bezoekers van de Showroom of de bezoe-
buitenland.
kers van exposities in de openbare bibliotheek. Om een indruk te geven: vorig jaar was het totale bereik van Incubate 193.380,
Doel: Beleving en branding op festival vergroten naar bezoekers en
waarvan 5.895 betalende bezoekers. Deze bezoekers hebben in
naar de stad. Tilburg meer betrekken bij Incubate, Incubate bezoe-
totaal 113.354,- aan publieksinkomsten gegenereerd.
kers meer betrekken bij Tilburg en Incubate meer onder de aandacht brengen bij de Tilburgers.
Documentatie
- Hoge kwaliteit van aankleding van het festival. Zowel binnen
Het thema De Hybride Kunstenaar gaat over nieuwe manieren
onze podia als buiten op straat.
van cultuur produceren en consumeren. Constante documentatie
- De middenstand van Tilburg nog meer bij Incubate betrekken..
is een integraal onderdeel van deze werkwijze. Concerten worden
- Co-branding, door bijvoorbeeld banners bij partners op te laten
opgenomen en via mediapartners en Soundcloud verspreid. Een
hangen die voor beide organisaties zichtbaarheid opleveren; “013
bataljon fotografen documenteert de hele festivalweek en zet de
Welcomes all Incubate visitors”, “Mercure Hotel: The best stay
foto’s op Flickr en andere sociale media. Lezingen worden opge-
during your Incubate visit.”
nomen en via Vimeo en YouTube verspreid. Het is een constante ontwikkeling die nog ver na het festival effect heeft, waarbij de
Geschat publieksbereik
productie de documentatie is. Met mediapartners als 3voor12,
Showroom: Kunst en Auto’s:
8.000
Wire, Gonzo (circus), The Quietus en De Groene Amsterdammer
Film: Rosto - So Far So Evil:
900
wordt per project gekeken hoe dit het beste gedocumenteerd
Man Forever: Daily Drum Circle:
10.000
kan worden in tekst, geluid of beeld. Documentatie van het hele
Gallery Pepper in Residence:
15.000
proces is een integraal onderdeel van de werkwijze van Incubate.
Arbe - Boilling Point:
343 (7 x 49)
Deze documentatie wordt real time door de community geprodu-
Concerten in verzorgingstehuizen:
2.100
ceerd en door Incubate real time via backchannels ontgonnen.
Brieven van Vreemden:
1.000
Grzegorz Klaman - A Subjective Bus Line:
280 (7 x 40)
Organisatie
Incubate Conference:
1.300
Een goed concept vraagt om de juiste uitwerking. Incubate heeft
Global Activism:
500
ervaring met grootschalige multidisciplinaire kunstprojecten.
Carl Schilde - WOW:
300
Projecten en thema’s als Nitsch, Piraterij en You Are Incubate
Batard In Residence:
15.000
hebben de organisatie leren werken met de dynamiek van het or-
Thurston Moore in Residence:
2.000
ganiseren van multidisciplinariteit. Deze vragen namelijk om een
Totaal:
56.723
andere mimiek en fasering dan bijvoorbeeld singuliere muziek- of theaterprojecten. Een van de doelstellingen van Incubate is om
Incubate bestaat uit een groot aantal optredens, exposities en
het multidisciplinaire karakter van Incubate te blijven manifeste-
voorstellingen in zowel de openbare ruimte als in diverse zalen,
ren. Met dit project doet de organisatie kennis en ervaring op om
culturele instellingen, café’s en openbare gelegenheden als de
deze doelstelling de komende jaren met succes te volbrengen.
bibliotheek. Een deel van de activiteiten is gratis toegankelijk, voor een ander deel moet betaald worden. We kwantificeren
De organisatie bestaat uit een extern projectteam die onder-
de betalende bezoekers ieder jaar middels de gegevens uit onze
steund wordt door de Incubate-organisatie. Voor het project
ticketadministratie. Echter, de activiteiten in de openbare ruimte
wordt een aparte projectleider aangetrokken. Tevens is er een
zijn gratis toegankelijk waardoor het meten van het aantal bezoe-
klankbordgroep. Participerende organisaties als NWE Vorst,
kers lastig wordt. We hebben besloten een onderscheid te maken
Academic Forum (voorheen Studium Generale), Paradox, 013
in bereik en aantal bezoekers.
Popcentrum en Fontys Hogescholen zetten hun kennis in om het werk zo goed mogelijk tot haar recht te laten komen. Een
Bereik wordt gedefinieerd als het aantal mensen dat bewust in
uitgebreide omschrijving van de Incubate-organisatie is te vinden
aanraking is gekomen met een of meerdere activiteiten van het
in het Incubate beleidsplan in de bijlagen. Binnen het thema ‘De
Incubate festival. Dit bereik is dus veel groter dan alleen het
Hybride Kunstenaar’ heeft Vincent Koreman van Incubate de
aantal betalende bezoekers. Denk bijvoorbeeld aan mensen die
artistieke leiding.
meedoen aan het drumproject Man Forever of in aanraking komen met exposities in de openbare ruimte. Deze mensen hebben geen ticket gekocht voor het festival of zijn op een andere manier geregistreerd als bezoeker.
12