THEMA & ARTISTIEKE VISIE 2011 “The theatre is the place where ignorant people are invited to see suffering people” - Plato “We are living in the middle of a remarkable increase in our ability to share, to cooperate with one another, and to take collective action, all outside the framework of traditional institutions and organization.…Getting the free and ready participation of a large, distributed group with a variety of skills has gone from impossible to simple.” - Clay Shirky
1
We Are Incubate is een project rond de artistieke praktijk, curatoire strategie en de rol van het publiek bij creatieve samenwerking binnen Independent Culture en hoe zij door nieuwe en participatieve vormen van samenleven veranderen. Van 11 tot en met 18 september 2011 zijn er rond dit thema optredens, films, exposities, masterclasses en lezingen verspreid over diverse locaties in en rondom Tilburg. We Are Incubate wordt, in navolging van Sun Ra, Hermann Nitsch en Piracy het centrale thema van het Incubate festival. Onderdelen van dit thema zijn onder andere KLF-frontman Bill Drummond die een ad hoc amateurkoor samenstelt, voormalig Crass voorman en Do It Yourself pionier Steve Ignorant die een week lang in de Paradox programmeert en beeldend kunstenaar Tino Seghal die in en met een lokale community werkt. Daarnaast krijgen kinderen in een avant-garde afterschool les van kunstenaars als Gummbah en Chris Corsano.
industrie. Kranten hebben het moeilijk in een tijd waar veel informatie gratis is. De samenleving verandert van een industriĂŤle samenleving naar een netwerksamenleving. Interacties gaan van transactioneel naar relationeel. Je doet niet meer
Inleiding
dingen voor mensen, maar met mensen.
Wikipedia en Google veranderden de ontwikkeling, distributie en
Hoe zit het binnen de kunsten? Is web 2.0 een middel waarop je je
consumptie van kennis fundamenteel. Social media als Twitter en
moet richten om publiek te bereiken, of is het een nieuw paradigma
Facebook hebben radicale invloed op de relaties tussen vrienden,
voor de ontwikkeling, distributie en consumptie voor kunst? Waar je
maar ook tussen bedrijf en klant. Youp van ‘t Hek kwam via zijn
vroeger moest vertrouwen op de curator van een tentoonstelling of
Twitter-volgers in actie tegen T-Mobile. Obama werd president door
de smaak van de radio-dj kun je nu via een Tumblr-blog een oneindi-
de slimme inzet van social media. Dit stuk is open source, met de
ge collectie beeld cureren dat je aangedragen krijgt via je connecties.
input van een community geschreven.
Op Spotify is bijna alle muziek te vinden, die vaak wordt aangeraden via vrienden. Hoe reageren culturele instellingen als festivals, podia
Het culturele landschap buiten de kunsten, zoals bij platenmaat-
en musea hierop? En hoe gaan kunstenaars, curatoren, program-
schappijen en bij kranten, veranderde niet snel genoeg mee met de
meurs en publieksgroepen hiermee om? Er lijkt een disharmonie te
consumenten die via hun eigen netwerken informatie produceren,
zijn tussen curator en publiek, tussen kwaliteit en openheid, tussen
consumeren en beleven. Dit leidde tot een teloorgang van de muziek-
de rol van de gatekeeper en de functie van massa-samenwerking.
2
Kan dit binnen de kunsten werken? Want een combinatie van esthe-
Het was een reactie op hoe jurybeslissingen werken binnen de
tische waarde-oordelen leidt niet automatisch tot een beter esthe-
kunsten, wat de criteria voor kunst zijn en of die criteria nog voldoen
tisch waarde-oordeel. In een door een grote groep samengesteld
aan de smaak van de kunstenaars en van de samenleving. Ook was
programma ontbreekt misschien het risico en de persoonlijke visie
het een van de eerste keren dat kunstenaars zelf initiatief namen om
die een curator of programmeur kan nemen. En in een kunstwerk
hun werk te tonen.
dat door een grote groep gemaakt is, ontbreekt misschien het risico en de persoonlijke visie van de artiest.
Samenwerking is niet nieuw binnen kunst. Participatieve kunst als community art richt zich primair op sociale vraagstukken. Dit
Toch gaat Incubate deze uitdaging aan. Tijdens eerdere edities merk-
project richt zich net zo op een veranderende kunstpraktijk en op
ten we via onder andere kindermiddagen, projecten op het platteland
de perceptie van kunst die verandert binnen een veranderende
en workshops dat het belonend is om andere en nieuwe mensen op
samenleving. Samenwerking is niet het doel an sich, maar een
andere en nieuwe manieren bij kunst te betrekken. We zijn al een
middel dat hoort bij de praktijk van de artiest en de wens van de
tijd onderdeel van een actieve digitale community met gastbloggers
participant.
over de hele wereld. We werken met open source businessplannen. Door het publiek een grotere rol binnen de programmering te geven, wordt die niet platter, maar juist scherper. Want fans weten vaak beter wat binnen een specifieke stroming speelt dan een programmeur die het overzicht probeert te behouden. Het is uitdagend om deze digitale manier van werken ook in de festivalpraktijk te gebruiken, en niet louter als een digitale werkethiek te zien. We willen meer projecten met mensen doen, net als kunstenaars om ons heen die kiezen voor een collaboratieve en participitoire aanpak. Het gaat om afzonderlijke projecten; allemaal op hun eigen manier vormen van samenwerken. We Are Incubate ontwikkelt een aantal van deze projecten en brengt ze met elkaar in relatie.
Achtergrond Het is van allen tijden dat veranderende sociale structuren de
Bill Drummond’s The 17 in Northampton
structuren van kunst veranderen. De Salon des Refusés (“Salon van de geweigerden”) was vanaf 1863 een tentoonstelling in Parijs die
Het industriële tijdperk leverde een wereld op waar goederen en
parallel stond aan de officiële Parijse salon. Op de Salon des Refusés
diensten werden verleend aan en voor mensen en een cultuur die
werden door Parijse galeries schilderijen en beeldhouwwerken
gebaseerd was op top-down beslissingen. Het doel was te definiëren
tentoongesteld die niet waren toegelaten tot de officiële salon.
waar mensen behoefte aan hebben, wat zij willen of nodig hebben en
De salon, met exposerende kunstenaars als Manet en Cezanne,
dat vervolgens te bezorgen. Een symfonie wordt voor jou gespeeld.
vervulde een belangrijke ontwikkeling binnen het impressionisme.
Een tentoonstelling wordt voor jou samengesteld. Die beweging verandert. De ethos van open sourcecommunities is een systeem waarbij mensen samenwerken. Iedereen communiceert met elkaar, zonder titel of hiërarchie en zo wordt voor de beste invulling of oplossing gekozen. Er wordt niets opgelegd van boven af. Kennis en lering wordt samen verbeterd, de bouwstenen daarvoor kunnen van veel verschillende bronnen afkomstig zijn, van gespecialiseerde hobbyisten tot professionals. Deze manier van werken verandert ook de manier van werken binnen kunst en cultuur. Voor veel mensen voelt kunst en cultuur als iets dat boven hen staat, iets dat op hen neerkijkt. Kunst wordt ze aangedaan, voor hen, maar nooit met hen. Kunst kan publieke controverse veroorzaken, maar zelden leiden tot dialoog, omdat beeldende kunst vaak een eigen taal en referentiekader gebruikt die slechts enkelen buiten de kunstbubble begrijpen. De waarde van kunst in en voor de samenleving lijkt verloren te gaan in onbegrip.
Wildbeaming op Incubate 2010
Dat resulteert in een zekere weerstand.
3
Technieken als massa-samenwerking en co-creatie maken het mogelijk om op grote schaal samen te werken, waarde toe te voegen en te delen. Denk aan Wikipedia, of de open-source programmatuur van Linux. Ook computerspellen als World Of Warcraft speel je samen. We bespeuren dat de artistieke praktijk, curatoire strategieën en culturele betekenis van de mensen met wie we werken hierdoor fundamenteel veranderen. Ons blog Generation Bass brengt online liefhebbers van niet-Westerse dance bij elkaar en ontwikkelt daarmee een scene van artiesten die nu ook in reallife met elkaar samenwerken. Via ERP-systemen is het makkelijk om bepaalde onderdelen van het festival uit te besteden aan gastcuratoren. Maar de belangrijkste vraag is welke invloed deze andere vormen van samenleven en samenwerking op het artistieke product heeft. We Are Incubate bestaat uit:
Dimitar Solakov’s Youth
veelvuldig gebruik van koren en strijkarrangementen. De combinatie van theoretische achtergrond en ‘hands-on-aanpak’ maakt hem de geschikte kandidaat voor dit project.
Dimitar Solakov - “Youth” De jonge Bulgaarse kunstenaar Dimitar Solakov maakte de fotoserie “Youth” samen met zijn vrienden. Zijn vader, bekend kunstenaar Nedko Solakov, gaf hem op vroege leeftijd de tip om met zijn fotografie dicht bij zichzelf te blijven. Dat resulteerde in deze reeks, waarbij je letterlijk een groep jonge mensen ziet opgroeien. Omdat Dimitar altijd een camera bij zich had, verdween na een tijdje alle gene bij zijn vriendengroep. Hij zat ze dicht op de huid en legde blijdschap en vriendschap, verdriet en pijn feilloos vast, zonder dat je op enig moment het gevoel krijgt naar iets te kijken wat niet oprecht is. De fotoserie is meer het product van een vriendengroep en hun belevenissen dan het werk van één kunstenaar. De prachtige foto’s hebben tevens een spannende lading, omdat halverwege de reeks ook nog een van zijn beste vrienden vermoord werd. De fotoserie was eerder Daedelus
Daedelus Hiphop- en electronicaproducer Daedelus maakt samen met
te zien in Sofia City Art Gallery en nooit buiten Bulgarije vertoond. Incubate presenteert dit werk in de hal van de Openbare Bibliotheek, centrum Tilburg met maandelijks 40.000 bezoekers. De ruimte wordt door de kunstenaar zelf ingericht.
studenten van de Fontys Rockacademie en het conservatorium
New Jacks 3.0
in Tilburg dagelijks een nieuwe track. De studenten werken in
Voorgaande jaren was er een overvolle opening met internationale
privéstudiecabines op de Fontys Hogeschool. Dagelijks maakt
bezoekers, positieve geschreven pers, televisie-aandacht en
Daedelus een ronde langs de cabines en neemt een stukje van de
bijzondere kunstwerken. De kunstenaars in de editie 2009 waren:
stof die de leerling op dat moment toevallig aan het oefenen is. Deze
Renée van Trier, Willem Claassen, Michiel van de Weerthof, Vincent
korte fragmenten voegt hij samen tot een track die dezelfde avond
Dams, Leonie Ruissen, Liselotte de Groot, Manon van Trier, Merijn
al te downloaden is. Op zaterdag doet Daedelus een dj-set waarin
Denkers en Jak Peters. In 2010 waren Anita Hrnic, Klaas Burger,
hij alle tracks van die week aan elkaar draait. Tevens geeft Daedelus
Sven Fritz, Teun Jansen en Matijs van de Kerkhof geselecteerd.
een masterclass sampling en producen op Fontys Hogeschool en het
Kunstenaars die nog niet, of minder dan vijf jaar geleden, zijn
conservatorium.
afgestudeerd en hun basis in Brabant hebben. Met hulp van projectpartners WEI, TAC en Avans Hogescholen worden de meest
Daedelus is een multi-instrumentalist, hip-hop- en
interessante, ‘nieuwe’ kunstenaars geselecteerd. In plaats van
electronicaproducer en dj uit Californië. Hij studeerde klarinet en
de focus te leggen op een paar grote internationale namen wil dit
contrabas en staat bekend om zijn warme, uitwaaierende producties
project de brede ontwikkeling laten zien van een nieuwe lichting
die vaak gebruik maken van live gespeelde elementen. In zijn
Brabantse kunstenaars. Alle kunstenaars gaan met de slogan “We
composities samplet hij vaak muziek uit de jaren ‘30 en ‘40 en maakt
Are Incubate” aan de slag binnen hun eigen werk.
4
New Jacks 2.0 op Incubate 2010
Bill Drummond
The Incubate 17 The 17 is een project van Bill Drummond, voormalig frontman
over idealistische thema’s. De band boekte haar eigen tours, sliep bij
van hitgroep The KLF, schrijver en conceptueel kunstenaar met
fans op de grond en leidde een netwerk van zelfgedrukte pamflet-
The K Foundation. The 17 is een ad hoc koor dat steeds een stuk
ten en boekjes die van grote invloed waren op de kraakbeweging
van Drummond zingt. Het is zijn reactie op vastgelegde muziek.
eind jaren ‘70 en het ontstaan van de vegetarische beweging. De
Drummond beschouwt het opnemen en verkopen van muziek als
invloed van de band en Steve Ignorant kan teruggevonden worden
een ‘onpersoonlijke ervaring’ en probeert met The 17 weer terug
in de sjabloonkunst van Banksy en de werkwijze van duizenden
te keren naar het samen maken en beleven van muziek. Tot nu toe
bands en kunstenaars over de hele wereld, maar ook in het, door de
hebben zo’n 3300 mensen onderdeel uitgemaakt van the 17. De
band gepropagandeerde, aanbod van vegetarische producten in de
koorleden zijn ongetrainde zangers en zingen een stuk naar de
supermarkt. Ignorant geeft tevens een lezing over DIY en Indepen-
steeds wisselende aanwijzingen van Drummond. Er worden geen
dent Culture uit zijn boek “The Rest is Propaganda”, waar hij op de
opnamen van de optredens gemaakt en alle koorleden worden met
besproken thema’s ingaat.
naam vermeld op de website van The 17. Incubate vraagt Drummond naar Tilburg te komen en hier naast een lezing over zijn project ook
Educate
diverse optredens te geven met een lokale versie van The 17.
Incubate is een voorstander van een mix van de leerling gerichte visie
Steve Ignorant in Residence
en de maatschappijkritische visie op onderwijs. Dit sluit gedeeltelijk aan bij de huidige onderwijsvisie. Al is het maatschappijkritische
Steve Ignorant, (echte naam Steve Williams) was de voorman van
aspect inmiddels niet meer heel gangbaar, zijn hierbinnen toch
de legendarische punkbands Crass (‘77-’84) en Conflict (‘86-’89). Hij
enkele belangrijke factoren aanwezig die aansluiten bij de artistieke
speelde verder bij Current 93 en was tussen 1997 en 2000 de zanger
identiteit en visie van Incubate als het leidende festival op gebied van
van Stratford Mercenaries. Hij is tevens beeldend kunstenaar. Igno-
Independent Culture.
rant is een van de belangrijkste voorvechters van DIY (do it yourself) Culture, zowel in muziek en beeldende kunst.
Het doel van onze educatieprojecten is om bovengenoemde tweeledigheid te ontwikkelen en stimuleren. Vanuit de leerling
Ignorant geeft een week lang in Paradox zijn visie op Independent
gerichte visie is daarbij het bevorderen van het vermogen tot
Culture anno 2011. Hiervoor nodigt hij relevante bands en artiesten
verandering en leren interessant. Vanuit de maatschappijkritische
uit om samen met hem een breed beeld te laten zien van DIY. Crass
visie de maatschappelijke relevantie. De inhoud kan daarbij
stond bekend om hun weigering deel uit te maken van de bestaande
verschillen per doelgroep. Bij beide visies wordt uitgegaan van
structuren van de muziekindustrie en maakte een belangrijk state-
interessegebieden van de leerling zelf. Daarbij is het belangrijk
ment in de punkbeweging door in eigen beheer platen uit te brengen,
te realiseren dat de voor de toekomstige beroepsuitoefening
zelf de prijs daarvan te bepalen en te voorzien van extra informatie
noodzakelijke kennis en vaardigheden constant veranderen en
5
evolueren. De inhoud dient dus steeds bijgesteld te worden en vooral de manier waarop geleerd en gewerkt wordt is belangrijk. De methode die Incubate hierbij hanteert is probleemgestuurd onderwijs vanuit de leerling, waarbij eigen interessegebieden gestimuleerd worden, uitgewerkt in het projectonderwijs en met samenhang in de actualiteit. Denk daarbij aan veel reflectiemomenten, individueel en klassikaal, zodat de leerlingen leren hun visie en mening te formuleren en vocaliseren. Dit helpt hen om ook buiten het kunstvakonderwijs op te komen voor hun mening en hun visie te onderbouwen.
The Crass
Psychologische achtergrond: Voor Incubate sluit de metacognitieve theorie het beste aan bij onze
a] @ducate - Posterproject
visie op het leerproces. Uitgangspunten als oriëntering, planning,
Afgelopen jaar werd tijdens Incubate voor het eerst een traject
bewaking, zelftoetsing en reflectie zijn in overeenstemming met
ingezet voor het middelbaar onderwijs. Leerlingen adopteerden de
onze onderwijsvisie en werkwijze. Deze uitgewerkte versie van het
vrije plakplaatsen in de stad en leerden over vrije meningsuiting,
cognitivisme, waarbij de kennis en opvattingen van de leerling over
reclame, de openbare ruimte en druktechnieken. @ducate richt zich
zijn eigen functioneren belangrijke factoren vormen, sluit aan bij ons
dit jaar met het Posterproject op de basis- en middelbare scholieren.
doel om reflecteren te stimuleren. Ook kan het de leerling helpen
In samenwerking met kunstenaar Koen Delaere en Buro CIST
zijn eigen leerproces beter te maken, door aandacht te schenken
(Cultuur In Scholen Tilburg) wordt een vervolg gegeven aan het (proef)
aan de manier van omzetting van informatie naar kennis. De te
traject van vorige keer. Nu wordt gekozen voor een andere invalshoek
gebruiken leerstrategie kan zo per leerling worden bijgesteld; door
waarbij de scholieren zelf posters ontwerpen. Vooraf volgt een les
de mogelijkheid het leerproces te sturen, wordt het leren voor hem
door een posterontwerper of kunstenaar over hoe communicatie in
of haar geoptimaliseerd.
de openbare ruimte werkt en hoe je verschillende technieken in kunt zetten. De posters worden tijdens het festival in de stad geplakt op openbare plakplaatsen en dagelijks ververst. Ook zijn de posters bij elkaar te zien als onderdeel van de Open Source Arts Expo.
b] Afterschool Avant Garde We merkten in Tilburg dat er bij ouders een behoefte is aan een kwalitatief hoogwaardig kinderprogramma waarbij het experiment niet wordt geschuwd. Samen met betrokken ouders en de organisatie van de Kinderpretmiddagen bij OCCII te Amsterdam vervolgt Incubate de zeer geslaagde kindermiddag in 2010. Vorige keer viel op dat kinderen experimentele optredens erg inspirerend vinden, zolang ze maar betrokken worden. Afterschool Avant Garde betrekt kinderen bij de festivalslogan. Panda Bear
Ze gaan aan de slag met de coolste independent kunstenaars: ze krijgen drumles van impro-drummer Chris Corsano, gaan
Het educatieprogramma van Incubate bestaat uit drie verschillende
striptekenen met Gummbah, maken noise met Aaron Dilloway,
onderdelen, ieder gericht op een eigen leeftijdsgroep en niveau.
gaan schilderen met Kati Heck en werken aan een performance
“We Are Incubate” draait om maatschappelijke betrokkenheid en
met Peter Fengler. Creativiteit, kunst, fantasie en experiment zijn de
samenwerking. Incubate kiest daarom voor een leerling gestuurd
sleutelwoorden, maar lol hebben is het allerbelangrijkste. Het team
traject, waarbij uitgegaan wordt van de studievraag in plaats van een
van Kinderpret ontwikkelt een middag die aansluit bij Incubate 2011.
opgelegde opdracht. De scholieren geven zo binnen het project hun
Hierbij wordt gericht op de leeftijdsgroep 3 tot 10 jarigen.
eigen invulling aan hun creatieve betrokkenheid. Alle scholieren en ouders die participeren, krijgen tevens een toegangsbewijs tot het
c] Higher Learning
festival. De samenwerking met scholieren vertaalt zich steeds op
Ook in het hoger onderwijs heeft Incubate de laatste jaren al heel wat
een ander niveau zoals te zien is in de projectomschrijvingen:
projecten gedaan. We organiseerden masterclasses en workshops
6
hoe lang ze blijven staan, kunnen de inwoners van de stad zelf te bepalen. Elke piano is een blanco muzikaal canvas dat persoonlijk ingevuld kan worden. Het project is een reflectie op de community die ermee aan de slag gaat. Veel van de piano’s zijn gedecoreerd en worden geïndividualiseerd. Natuurlijk verschijnen er stickers op, natuurlijk gaan mensen er persoonlijke boodschappen op achterlaten, maar ze bieden op de eerste plaats een mogelijkheid voor directe creatieve communicatie. Het project stelt vragen bij de rol en regels van de openbare Kindermiddag op Incubate 2010
ruimte. “Play me, I’m Yours” is een kleine, vrolijke provocatie en nodigt burgers uit zelf meer controle te nemen over hun stedelijke omgeving en levensplezier.
met o.a. Herman Nitsch voor Sandberg en Fontys, Hank Shocklee bij de Rockacademie en Rob Scholte bij Fontys Academie voor Beeldende Vorming. Ook ondersteunen studenten van de Herman Brood Academie te Utrecht ons al enkele jaren bij de productie van het festival. In 2011 willen we, in plaats van een kunstenaar naar Fontys brengen, juist het werk van Fontys ABV naar buiten brengen. Studenten maken nieuw werk dat getoond wordt op het narrowcastingnetwerk Briljantnet, een netwerk bestaande uit 250 schermen, indoor en outdoor. Incubate, dat het stadscentrum als zijn festivalterrein heeft, probeert op deze manier de openbare ruimte iets mee te geven van de energie en creativiteit die tijdens het festival voelbaar zijn. Tegelijkertijd krijgen de studenten een podium buiten de academie. Zij geven hun eigen invulling aan het beeld dat zij aanleveren en proberen een verwijzing naar Incubate of deelnemende artiesten of kunstenaars te verwerken in hun al dan niet bewegend beeld.
Luke Jerram’s Play Me, I’m Yours
d] Incubate Masterclasses Incubate richt zich veelvuldig op de koppeling van haar sterk
Luke Jerram’s multidisciplinaire werk bestaat uit beeldhouwwerk,
artistieke basis aan de kenniseconomie. Erg belangrijk hierbij is
installaties, cadeaus en live-kunstwerken. Jerram studeerde
de inspiratie die doorstraalt naar het onderwijs. De overdracht van
in Gloucester en New York en werkt als kunstenaar en creatief
kennis en ervaring uit het veld is hiervoor van groot belang. Incubate
consultant. Hij deed onder andere projecten met en voor de Royal
organiseert ook in 2011 enkele masterclasses door vooraanstaande
Shakespeare Company, de BBC, Tate Modern, gemeentebesturen
artiesten die te gast zijn op het festival. Hiphop- en electronicapro-
van London en New York. Het pianoproject voerde hij eerder uit in
ducer Daedelus geeft een masterclass sampling en producen aan
Belfast, London, New York, Barcelona, Birmingham en Sao Paulo.
studenten van de Fontys Rockacademie en het conservatorium in Til-
Zijn werk wordt gekenmerkt door activatie van de toeschouwer,
burg. Bill Drummond geeft een masterclass over conceptuele kunst
het omzetten van een rol van passieve kijker naar een werk tot
en The 17 aan de Academie voor Beeldende Vorming. DIY-voorvech-
deelnemer en ambassadeur. Hij wordt geprezen om zijn relatief
ter Steve Ignorant geeft in zijn masterclass uitleg over de DIY-ethiek
eenvoudige ideeën met verstrekkende sociale gevolgen.
op de Academie voor Popcultuur Leeuwarden. Steve Albini (tevens spreker op de DIY Conference) geeft een les over studiotechnieken
Glocal
aan de afdeling Recording & Producing op Fontys Hogescholen.
In 2011 wordt er een vervolg gegeven aan Glocal. Vier projecten
Luke Jerram “Play Me, I’m Yours”
tonen de samenhang tussen de stedelijke omgeving van Incubate en het buitengebied. De bezoekers van het festival komen in aanraking
“Play Me, I’m Yours” is een project van de Engelse kunstenaar
met het platteland rondom Tilburg met zijn eigen specifieke
Luke Jerram. Piano’s verschijnen op straten, parkjes, pleinen, het
kwaliteiten. Glocal onderscheidt zich door gebruik te maken van
station, de markt, een brug of voor de deur van een galerie. De
Brabantse omgevingsfactoren als de Drunense Duinen, kamperen bij
piano’s zijn beschikbaar voor iedereen om vrij te gebruiken. Jerram
de boer en de verhalen van de Bokkenrijders. Door het incorporeren
heeft inmiddels in zestien verschillende steden piano’s geplaatst en
van deze lokale elementen profileert het festival internationaal zich
meer dan een miljoen mensen bereikt. Wie op de piano’s speelt en
sterk. Gesterkt door positieve ervaringen van 2010 en het veelvoudig
7
c] Jason Molina – op ’t Schop gebruik van streekproducten binnen haar eigen ecosysteem wil het
Jason Molina is een Amerikaanse singer/songwriter die halverwege
festival verder naar buiten. De komende jaren wil het inzetten op
de jaren ’90 onder de naam SONGS:OHIA werkte. Met zijn ingetogen
internationalisering door regionalisering. In 2011 kiest Incubate voor
stijl van alternatieve country, gemengd met de klassieke singer-
een viertal projecten met namen als:
songwriter stijl van bijvoorbeeld Neil Young en Leonard Cohen, wist hij een trouwe schare fans aan zich te binden. Hij werkt samen met
a] DJ/rupture – The Soya Waltz
Bonnie “Prince” Billy en Wil Johnson. Na gesprekken met Jan van
Amerikaanse producer en dj Jace Clayton, werkend onder
den Broek, eigenaar van biologische boerderij ‘t Schop, kwam naar
de naam DJ /rupture duikt in het erfgoed van de Brabantse
voren dat hij graag een speciale periode op zijn boerderij met een
muziekgeschiedenis. Hij deed dit eerder in onder meer Zuid-
artiest zou willen delen. De periode in het voorjaar, als de jonge kal-
Amerika en Afrika. Clayton ontmoet mensen die de traditionele
veren geboren worden, is voor hem een van de mooiste periodes op
Brabantse liedjes proberen te documenteren en ze ook nog kunnen
de boerderij. Niet alleen de geboorte van nieuw leven, maar ook de
spelen en zingen. Met de opnames hiervan gaat Clayton aan de slag.
transitie van de seizoenen is op dat moment op zijn duidelijkst te zien
Na een bezoek aan de biologische boerderij ’T Schop kwam Clayton
en is voor Jan een bijzondere tijd. Door de artiest met Jan samen
vervolgens met een plan om deze resultaten te presenteren.
deze periode te laten beleven, hopen we een meerwaarde voor de artiest en de boer te genereren. Tijdens het verblijf van twee weken
In de installatie The Soya Waltz worden de marktprijzen van
gaan zij veelvoudig met elkaar om. Ze wisselen ervaringen uit over
genetisch gemanipuleerd soja (dat voornamelijk gebruikt wordt als
hun werkwijzen, over hun ethiek en kunnen hierdoor veel van elkaar
varkensvoer) gekoppeld aan klanken uit het Brabantse verleden.
leren. Molina gebruikt deze ervaringen voor nieuw materiaal. Dit
Brabant staat bekend als de varkensschuur van Nederland - en
wordt gepresenteerd tijdens Incubate en uitgegeven op cd.
misschien wel Europa - en op deze manier hoor je dus letterlijk wat je eet. In een later stadium bestaat nog het idee om de landen waar deze soja geteeld wordt (vooral Zuid-Amerika) weer een rol te laten spelen in de bewerking van de Brabantse opnamen. De installatie wordt getoond in het provinciehuis van Brabant.
b] Tino Sehgal Tino Sehgal is een Engels/Duitse kunstenaar. Zijn werk bestaat voornamelijk uit geënsceneerde ongebruikelijke situaties waarbij enkele mensen instructies van Sehgal uitvoeren. Hij werkte in musea zoals Tate Modern in London, Guggenheim, New York en was te gast op Manifesta 4. Bij verkoop van zijn werk is het belangrijk dat er geen geschreven instructies zijn, geen aankoopbon, geen catalogus en geen foto’s. Dit betekent dat het werk op geen enkele manier gedocumenteerd is. Normaal werkt Seghal in grotere musea binnen de kunst-bubble. Voor Sehgal is het een uitdaging om in een klein,
Filmopnames tijdens Glocal 2010
provinciaal niet-kunstmuseum te werken. Vanuit het Likeurmuseum
Muziekprogramma
Isodorus te Hilvarenbeek gaat hij aan de slag te gaan met lokale
Het muziekprogramma van Incubate toont de voorlopers op het
acteurs. Over Seghal bij het Guggenheim:
gebied van Independent Culture, of de artiesten die hier al een belangrijke impact op hebben gehad. Het zijn veelal artiesten die al
“The fact that Sehgal’s works are produced in this way elicits a dif-
in de praktijk brengen wat we op het festival bespreken en centraal
ferent kind of viewer: a visitor is no longer only a passive spectator,
stellen. Ze zijn sterk verwant met onderwerpen als piraterij, collabo-
but one who bears a responsibility to shape and at times to even
ratie, participatie, onafhankelijkheid, vrijheid, gelijkheid en broeder-
contribute to the actual realization of the piece. The work may ask
schap. Tevens heeft het muziekprogramma de belangrijke functie
visitors what they think, but, more importantly, it underscores an
van een relatief makkelijk ‘instapvermogen’ en brengt het een groot
individual’s own agency in the museum environment. Regardless of
publieksaandeel op de been.
whether they call for direct action or address the viewer in a more subtle sense, Sehgal’s works always evoke questions of responsibi-
Van maandag tot en met donderdag biedt het muziekprogramma
lity within an interpersonal relationship...”
een horizontale programmering verspreid over meerdere zalen. V39 wordt dagelijks geprogrammeerd door een band uit de independent culture die geestverwanten uitnodigt. Voorgaande jaren waren dit onder andere The Ex (impro-punk), Anaal Nathrakh (experimentele metal) en Women (noisepop). In 013 vinden optredens plaats van de
8
en samenhang te geven. Zij kijken daarbij niet naar de herkomst van het werk, maar proberen op sfeer en gevoel werken bij elkaar te plaatsen die qua inhoud en afbeelding, of qua werkwijze en stijl, bij elkaar passen.
b] Open Source Radio In navolging van het project ‘Original Pirate Material’ in 2010, gaat Incubate weer aan de slag met radio. Was vorig jaar nog de ether van Tilburg de speelruimte van de dj’s, nu wordt er ook live gestreamd bekendere namen uit de independent culture. Denk aan Omar Sou-
op internet. Incubate biedt de parameters aan waarbinnen
leyman, The Damned, Soap&Skin en Watain. Paradox is een week
muziekliefhebbers, amateurradiomakers, muzikanten, kunstenaars
lang het domein van een gastprogrammeur. Voorgaande jaren waren
en studenten aan de slag kunnen. Een volledig ingerichte studio
dat onder andere Worm, OCCII en het Noorse Bla. In 2011 wordt het
op een centrale plek in Tilburg en alle benodigde techniek om jouw
Steve Ignorant, oerpunker en voorman van de punkband Crass. Met
radioshow te kunnen presenteren. Op het festival spelende bands,
het betrekken van een gastprogrammeur zorgen we voor een ver-
kunstenaars en de eigen community worden gestimuleerd om live
breding van het programma. Daarnaast brengt de gastprogrammeur
aan de slag te gaan, of om vooraf een radioshow te maken die tijdens
een persoonlijk netwerk in, met artiesten die anders niet benader-
het festival uitgezonden wordt.
baar zouden zijn. De gratis afterparty vindt plaats in muziekcafe Cul de Sac. Dit is een goede manier voor Tilburgers om het festival
Incubate werkt hiervoor samen met Radio Raket. Radio Raket was
te leren kennen. Van vrijdag tot en met zondag vindt een veelheid
een Tilburgse radiopiraat die zich voornamelijk richtte op house en
aan optredens van independent artiesten bands en dj’s plaats in de
elektronische muziek in al zijn vormen. Opgericht in 2003, bestreek
Tilburgse binnenstad, verspreid over ongeveer 20 locaties. Van café
deze zender het grootste gedeelte van Tilburg en zond (vooral in het
tot kunstenaarsinitiatief, van popzaal tot openbare ruimte. Het week-
weekend) non-stop muziek uit die niet te horen was bij de zenders
endprogramma vormt het muzikale zwaartepunt van het festival en
in het omroepbestel. De dj’s van deze illegale zender groeiden uit tot
laat de enorme variatie in het muzikale veld zien, zonder te letten
lokale helden en draaien inmiddels volop mee in het Nederlandse
op stijlen en genres. Voorgaande jaren traden onder andere Peter
clubcircuit. Radio Raket levert tevens technische en logistieke
Brötzmann, Liturgy, Neu!, en Daniel Haaksman op. Vanaf 2011 wordt
ondersteuning voor dit project.
er verder geinvesteerd in het muziekprogramma om schaalvergroting van het festival te bewerkstelligen. Dit gebeurt onder andere
c] Open Source Film Programma
door in samenwerking met 013 plusconcerten te organiseren.
In navolging van het Upload Cinema project van verschillende
Open Source Arts
bioscoopzalen in Nederland, waar de Filmfoyer in Tilburg al aan deelneemt, vraagt Incubate ook hier input van het publiek. Maar
De oude structuur van ‘gatekeepers’ en ‘smaakbepalers’ lijkt plaats
in tegenstelling tot Upload Cinema wordt er niet gewerkt met een
te maken voor samenwerking tussen kunstenaars zelf en hun
thema, maar is de input van filmmakers leidend. Het programma
publiek. Deze nieuwe structuur vraagt om nieuwe systemen die voor
bestaat dagelijks uit maximaal vier uur beeld. De afzonderlijke
een waardevolle bijdrage van het publiek kunnen zorgen. Met dit idee
inzendingen mogen niet langer dan een uur zijn. Verder zijn er
gaat Incubate in 2011 aan de slag met een aantal projecten:
geen regels behalve dat je zelf aanwezig moet zijn tijdens de screening. Verwacht hier previews van diverse onafhankelijke
a] Open Source Expo
filmmaatschappijen en filmmakers, trailers, zelfgemaakte
Beeldende kunst is sinds het postmodernisme steeds meer gaan
thuisvideos, schoolprojecten, mashups, remixen, clips en toevallige
draaien om een idee in plaats van een ambachtelijk gemaakt
vondsten in alle mogelijke genres. Incubate sorteert op lengte
kunstwerk. Dat is een natuurlijk proces en een prima ontwikkeling,
en kwaliteit, zodat het programma behapbaar blijft. Tevens doet
maar maakt de scheidslijn tussen academisch opgeleide
Incubate een kwaliteitsinjectie door enkele documentaires in te
‘professionele’ kunstenaar en goedwillende en hardwerkende
brengen die aansluiten op het muziekprogramma van het festival,
hobbyist steeds kleiner. Ook speelt de ruimte waarin het werk
denk hierbij bijvoorbeeld aan “Dj Screw, The Untold Story”, over
tentoongesteld wordt een belangrijke rol in deze tweedeling. De
legendarische hiphop producer en notoir hoestsiroop drinker Dj
Open Source Expo speelt met dit idee en zoekt die grens bewust op.
Screw of de film die The Otolith Group maakte over de mythe rondom
Iedereen kan werk inleveren voor de Open Source Expo.
electropioniers Drexciya.
Via een oproep in de media en het benaderen van lokale amateurverenigingen worden zo veel mogelijk verschillende mensen benaderd om hun werk beschikbaar te stellen voor de Expo. Alle vormen van werk zijn daarbij toegestaan. Van traditioneel schilderwerk tot een gevlochten mand, het heeft allemaal zijn plek in de OSE. Vervolgens gaan curatoren Steven ten Thije en Remco Torenbosch aan de slag om de expo zo goed mogelijk in te richten
9
d] Open Source Dans Programma / Space that must be filled De wetten en methodiek van dans en theater blijven moeilijk om
Redecoraters tilt kamermuziek de 21ste eeuw in en verbindt door
op een spontane manier mee om te gaan. Met danscurator Sonja
deze nieuwe manier van presenteren gecomponeerde muziek met de
Augart wordt gezocht naar een nieuwe weg om invulling te geven
laagdrempeligheid van populaire muziek.
binnen deze discipline. Met het creëren van een rigide vorm van
Incubate werkt in dit project samen met De Link, Conservatorium
presenteren wordt het podium vrij gegeven aan wie maar wil.
Tilburg en Factorium.
Space that must be filled is een dansprogramma waarbij iedereen
f] Melting Pot
een invulling kan geven aan de begrippen dans en beweging. Het is
Elk jaar komt Incubate tot stand met input van velen. Melting Pot is
een open podium met korte, snelle voorstellingen en voorstellen,
een plek voor deze initiatieven. Het zijn mensen waar we in het ver-
een kwaliteitsimpuls en een nieuwe manier van presenteren binnen
leden al mee gewerkt hebben of goede ervaringen mee hebben qua
de danscultuur. Bestaande gezelschappen en onafhankelijke
communicatie en inhoud. Door hen nauwer bij het festival te betrek-
choreografen wordt gevraagd een preview te laten zien van werk
ken en een locatie te laten cureren of te boeken binnen onze parame-
in ontwikkeling. Nieuwe sterren aan het firmament en studenten
ters, werken we aan een festival dat niet alleen een hiërarchie is. Een
wordt gevraagd een idee of schets uit te werken binnen deze
festival dat niet alleen draait om de smaak en persoonlijke voorkeu-
presentatievorm. Bij dit programma kan het publiek in- en uitlopen
ren van de “lucky few”, maar mogelijkheden schept om je eigen weg
waardoor het laagdrempelig blijft. Het publiek kan ervoor kiezen
te vinden en uit te stippelen binnen de independent culture.
even te blijven zitten of gericht een voorstelling te bezoeken. Organisaties en clubs als Kraak (Gent, België), gespecialiseerd Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen academische
in freefolk en psychedelische folk en rock, Record Riot (Münster,
scholingen en urban- of straatstijlen; alles is mogelijk, zolang
Duitsland), een begrip op het gebied van garage en gitaar rock en
het binnen het dogma van de presentatie past. Voorstellingen
God Don’t Like It (Londen, UK), voorloper in witch house en clubs
mogen niet langer zijn dan tien minuten, er wordt slechts een
waarmee we al eerder samenwerkten, zoals Whatspace, Vatican
standaard lichtsetting gehanteerd, er mogen maximaal vier
Analog en Lost Painters cureren een zaal.
dansers tegelijkertijd op de vloer zijn en er is de beschikking over slechts een enkele cd-speler. Ombouwpauzes zijn niet langer dan 15 minuten en gebruik van rekwisieten en decor is uitgesloten. Een extra injectie wordt gegeven door per dag ook een kant en klare voorstelling te programmeren die aansluit op de rest van het festivalprogramma. Hierbij denken we aan voorstellingen als Adam Linder met “Early Ripen, Early Rot”, Sidney Leoni met “Undertone” en Halla Ólafsdóttir met “Spiritual Thing”. Deze stukken zijn geselecteerd omdat ze belangrijke ontwikkelingen in het dansveld laten zien en aansluiten bij de beleving van de Incubate bezoeker. “Spiritual Thing” is een choreografische interpretatie van een (hard) rockshow, “Undertone” heeft een belevingselement en speelt zich volledig af in het donker. Het stuk speelt met de concentratie en verwachtingen van de bezoeker, die onverwachtse geuren ruikt en dansers langs zich voelt wurmen en bewegen. De bezoeker is een actieve participant in het stuk. “Early Ripen, Early Rot” is het meest
Wooden Shjips
traditionele stuk van de drie en laat hele minimale bewegingen zien
Wineke works with Wooden Shjips
op de live klanken van de Duitse band LAND.
Wineke Gartz (Eindhoven, 1968) maakt collagetechnieken van licht, ze werkt met overlappende projecties van diaprojectoren, beamers
e] Redecorators
en collages op papier. Het werk bestaat uit meerdere lagen waarmee
Binnen de hedendaags gecomponeerde muziek is het voor jonge
zij de kijker confronteert met de dubbele betekenissen van beelden,
muzikanten en componisten moeilijk een plek te vinden om hun
voorwerpen en beweging. Op wisselende formaten vormen deze
muziek te laten horen. In het verleden deed Incubate een duit in
collages een muterende reeks foto’s waardoor het onderwerp
het zakje door ruimte te bieden in het Kraaklinkprogramma. Deze
steeds verandert door de wisselende context. Het werk refereert
methode wordt herzien en redecorated. Elke dag geven amateurs
naar de psychedelica van de jaren ’60, de vroege videokunst van de
en professionals op een ongebruikelijke locatie in de stad deze
jaren ’80 en de collagetechnieken van bijvoorbeeld George Braque,
gecomponeerde muziek een plek op het festival. Niet alleen komt
Richard Hamilton en - dichter bij huis - Danny Matthys, maar dan
de (toevallige) festivalbezoeker in aanraking met muziek die
met een hedendaagse zeggingskracht en onderwerpkeuze. Op deze
normaal bijna nooit in deze context te horen is, maar Incubate biedt
manier blijft Gartz continu in ontwikkeling en experimeert ze met
hiermee ook een plek aan voor try-outs van spelers en componisten.
verschillende werkvormen.
10
Haar werk was eerder te zien in Hong Kong, New York (geselecteerd
is nooit ondoordacht. Hij gaat een interactie aan met de lokale
door Dan Graham), Berlijn, Tokyo en Tel Aviv. Ook werkte ze een jaar
architectuur, stijlvormen of kleurgebruik en maakt van de openbare
in het CCA te Kitakyushu in Japan en had ze recent een bijzonder
ruimte een speelplek. Momo laat zich tijdens het reizen inspireren
goed ontvangen solo expositie in White Plains, NY waaraan een
door de plek waar hij zich op dat moment bevindt. Roadtrips en
hele pagina werd gewijd in de New York Times. Gartz is verbonden
samenwerkingen met lokale kunstenaars zijn eerder regel dan
als leraar aan St. Joost te Breda en geeft regelmatig gastlessen
uitzondering. Door zichzelf gedeeltelijk buiten de museale en
op diverse academies in binnen- en buitenland. In haar recente
academische context te plaatsen, neemt hij een bewuste werkwijze
werken gebruikte zij vaak de muziek, of fragmenten van de muziek
aan die meer refereert aan de werkwijze van punk en DIY culture dan
van de Amerikaanse band Wooden Shjips. Deze viermansformatie
aan de traditionele beeldende kunst. Enkele bekendere projecten
uit San Francisco staat bekend om haar moderne psychedelische
van de afgelopen jaren waren een dagelijkse muurschildering in
rock met invloeden van krautrock en jaren ’60 iconen als The
Williamsburg, New York, waarbij Momo en Melissa Brown om de dag
Doors en Velvet Underground. In majeur gestoken riffs in eindeloze
over elkaars werk heen schilderden, zijn tag (handtekeningen zoals
herhaling, met veel fuzz, echo en reverb, bepalen het geluid, waarbij
gebruikt in de graffiti cultuur) plaatste over het hele eiland Manhattan
live alle nummers lijken samen te vloeien tot een grote, oneindige,
en recent, zijn project ‘Public Art in Private Places’, waarbij hij
hypnotiserende jam. Wineke sloot vriendschap met de band tijdens
kantoorruimtes en woonruimtes van mensen gebruikt om zijn
een eerdere Europese tour en werkte al samen met toetsenist Nash
werken tentoon te stellen. Zijn werken zijn vaak tijdelijk en worden
Whalen aan enkele kleine projecten en experimenten.
gedocumenteerd op zijn site en op social media als Vimeo en Flickr.
Tijdens Incubate werken Wineke en Wooden Shjips voor het eerst
Momo werkt in Tilburg met kunstenaar als Michiel Ceulers, Piet
samen, daarbij werkt de kunstenaar voor het eerst met live muziek
Dieleman en Tim Schellekens. Samen zoeken ze plekken die zich
en de band met beeld. Op locatie wordt een week gewerkt aan een
lenen voor zijn werkwijze. Meestal wordt een kunstenaar uitgenodigd
voorstelling, waarbij de collagetechnieken gekoppeld worden aan live
om een specifiek werk te laten zien, of een specifiek project te
performance van Wooden Shjips. Het resultaat is een avondvullende
herhalen of uit te voeren op een locatie. Incubate geeft Momo de vrije
performance, waarbij geïmproviseerde elementen gedoseerd worden
hand in de uitvoering van zijn ideeën, omdat sturing hierin haaks
toegepast en vooral gekeken wordt naar de meerwaarde van de
zou staan op zijn werk- en denkwijze en verwacht dat Momo op
creatieve samenwerking.
die manier, in samenwerking met deze kunstenaars, tot het beste
Momo does Tilburg
resultaat komt .
De New Yorkse kunstenaar en DIY-fenomeen Momo is een van de actiefste beeldende kunstenaars in de openbare ruimte. Hij reist de hele wereld over om overal, gevraagd of ongevraagd, zijn werken te maken in een stedelijke omgeving. Beinvloed door het abstract expressionisme creëert hij een eigen nieuwe kleurrijke stijl in een abstracte vorm van graffiti. Zijn werken zijn te vinden in Barcelona, Toronto, Sao Paolo, Murca, diverse steden in Italië en in bijna alle grote steden in Amerika. Zijn werkwijze is ad hoc, maar het werk
Clay Shirky
DIY Conference Deze conferentie gaat over het creëren zelf. Hoe kijken kunstenaars naar nieuwe vormen van samenwerking binnen de veranderende samenleving versus de ‘oude’ vormen van creëren en distribueren met tussenkomst van verschillende middle men? Hoe geven zij hier zelf vorm aan in de praktijk? Welke strategieën, tactieken Streetart door Momo
en interventies worden in de strijd geworpen? Hoe geven we als samenleving creativiteit en innovatie vorm en wat is de betekenis hiervan anno 2011? Waar meestal vanuit de industrie of vanuit beleid gekeken wordt naar ontwikkelingen binnen de cultuur, laten we nu kunstenaars zelf aan het woord. Sprekers zijn Clay Shirky, Bill Drummond, Steve Albini en Steve Ignorant.
11
In 2008 en 2009 kozen we voor centrale festivalgasten uit de historische avant-garde als Sun Ra Arkestra en Hermann Nitsch. Vorig jaar richtten we ons op het thema piraterij. Ook dit jaar staat een thema binnen het maatschappelijke discours centraal. Sociaal engagement is kenmerkend voor Incubate en voor de Independent Culture waar wij voor staan. Voorgaande jaren brachten we DIYartiesten als The Ex, deden we een project rond punk-fanzines en kreeg ons blog Generation Bass correspondenten over de hele wereld die berichtten over niet-Westerse dance. Ons Social Festival Model, waar deze tekst ook op geschreven is, werkt via co-creatie binnen een wiki-omgeving. De kindermiddagen en projecten op een boerderij in het ommeland zorgden voor een bredere verankering, maar ook voor een bredere dialoog. In 2010 organiseerden we de Innovation Lecture met innovatiegoeroe Charles Leadbeater die de theoretische basis gaf voor We are Incubate. Luke Jerram’s Play Me, I’m Yours Binnen DIY zijn activatie, participatie en collaboratie van belang. Hoe kun je anderen een nieuwe rol geven in de beleving en creatie van
Doelen van We Are Incubate zijn:
kunst en cultuur? Samenwerking, zowel on- als offline, kan daarbij de drempel verlagen tot deelname en de definitie oprekken van wat
- De volledige breedte tonen van de collaboratieve praktijk binnen
een kunstenaar is of zou moeten zijn. Het spoort mensen aan om
independent culture
nieuwe rollen aan te nemen. Niet alleen als consument, maar ook
- Reflectie op de relatie tussen de collaboratieve kunstpraktijk
als werker aan, maker van, verdeler van en redacteur van inhoud.
enerzijds en de hedendaagse cultuur in het algemeen anderzijds.
Vanuit de DIY cultuur, het zelf doen, hebben we een sterke eigen
- De invloed van de collaboratieve praktijk tonen op een jonge
methodiek ontwikkeld die op dit moment, gezien alle ontwikkelingen
generatie kunstenaars, in het bijzonder op representanten van de
binnen de samenleving, relevanter is dan ooit.
independent culture. - Cultuurkritische reflectie op de betekenis van kunst in brede zin
Incubate is als relatief jonge, flexibele en digitale organisatie
in relatie tot de maatschappelijke ordening en de actualiteit.
betrokken bij deze manier van werken. Incubate wordt niet gemaakt
- Activatie, participatie en collaboratie van publiek.
door een staf en vrijwilligers alleen, het is een levend geheel, een
- Meegaan met de maatschappelijke verandering van publiek naar
community die haar visie en meningen deelt met elkaar, maar ook
participant.
met het festival en de mensen die eraan werken. Performers zijn adviseurs, bezoekers zijn tipgevers, iedereen schrijft mee aan de
Dit leidt tot:
wiki-website en deelt zijn expertise op zijn eigen manier en niveau.
- Creatief tot nieuwe ideeën en nieuwe manieren van werken
We worden vaak als voorbeeld aangehaald van een succesvolle
- Stimuleren van inbedding van kunst in de samenleving
community, wonnen er zelfs prijzen mee. Maar we willen verder. De
- Versterking van DIY-cultuur
afgelopen jaren pionierden we veel in het digitale. Communities zijn
Waarom dit thema en waarom nu? Incubate is een DIY (Do It Yourself) festival. Geïnspireerd op de esthetiek en ethiek van ondergrondse bewegingen als punk en
geen digitale dingen die ver weg staan van de samenleving. Het zijn middelen om met mensen op nieuwe manieren te werken. Nu willen we met deze methodieken in het echt samenwerken met mensen.
noise, groeide Incubate uit tot een community op het gebied van
Betekenis
independent culture. Activatie, participatie en collaboratie zijn
Voor de ontwikkeling van Incubate, binnen independent culture
hierbinnen kernwaarden. Het opereren vanuit autonome productie-
en de participerende instellingen betekent We Are Incubate een
distributie- en consumptiemethoden als independent platenlabels,
artistieke verdieping. Door het thema We Are Incubate worden
kunstenaarsinitiatieven, curatoren en agenten is een belangrijke
ontwikkelingen binnen deze vaak autonome stromingen geplaatst in
werkwijze binnen Independent Culture. Gestimuleerd door nieuwe
een maatschappelijk discours en kunnen ze zich beter verhouden tot
technologie als weblogs, mp3 en goedkoop reizen via EasyJet is
ontwikkelingen binnen andere genres en disciplines. Organisatorisch
dit netwerk vitaler dan ooit. Bands verkopen hun eigen muziek
doel van We Are Incubate is om het interdisciplinaire aspect van
via diverse sites en bepalen zelf wat er mee gebeurt. Beeldende
Incubate te verzwaren en verdiepen. Dit geeft een dwarsdoorsnede
kunstenaars werken buiten museale structuren om. We zien dat veel
van gebeurtenissen in de Independent Culture en voegt hier een
kunstenaars en organisaties hiervoor nieuwe methoden en tactieken
sociaal-maatschappelijke dimensie aan toe. Voor deze verzwaring,
gebruiken. Daar focussen we op met We Are Incubate.
verdieping en verankering is externe financiering nodig.
12
Op instellingsniveau betekent dit project een samenwerking tussen locaties en instellingen die normaliter niet met elkaar samenwerken en geen Independent Culture brengen. Voor locaties als Filmfoyer, Midi Theater en 013 biedt dit project zowel een nieuw aanbod als een nieuwe doelgroep.
Documentatie We Are Incubate gaat over andere manieren van cultuur produceren en consumeren. Constante documentatie is een
Pay What You Do
integraal onderdeel van onze werkwijze. Concerten worden
Bij samenwerken aan een festival past de oude opzet van betaling
opgenomen en via media-partners en Soundcloud verspreid. Een
voor een kaartje misschien niet meer. Wat is participatie waard? Is
bataljon fotografen documenteert en zet deze foto’s op Flickr.
de waardering voor je hulp ook te vertalen naar een korting op de
Lezingen worden opgenomen en via Vimeo verspreid. Het is een
toegangsprijs? Pay What You Do (PWYD) is een nieuwe participatieve
constante ontwikkeling, waarbij de productie de documentatie is.
strategie waarbij de consument de controle over de prijs heeft en
Met mediapartners als 3VOOR12 en De Groene Amsterdammer
zelf bepaalt wat die voor een product of dienst betaalt door kortingen
wordt per project gekeken hoe dit het beste gedocumenteerd kan
te verdienen. Bezoeker X twittert 25 maal over Incubate 2011? Dat
worden in tekst, geluid of beeld. Documentatie van het hele proces
levert korting op. Bezoeker Y doet extra moeite om tijdens een
is een integraal onderdeel van de werkwijze van Incubate. Deze
willekeurig concertbezoek ook Incubate flyers uit te delen? Ook
documentatie wordt real time door de community geproduceerd en
dat levert korting op! PWYD is meer dan een marketingactie. Het
door Incubate real time via backchannels ontgonnen.
levert deelnemers op, geen bezoekers, en die deelnemers zijn
Doelgroep en bereik
de beste ambassadeurs voor het festival die je je kunt wensen. PWYD versterkt Incubate’s innovatieve positie en zorgt voor meer
Incubate 2010 trok ruim 35.000 bezoekers. Na het festival is
betrokkenheid van de community bij het festival. Het laat zien dat
een internetenquête afgenomen bij bezoekers. Zo’n 43% van de
Incubate niet alleen ons festival is, maar dat het vooral ook jouw
respondenten gaf aan uit Brabant te komen (waarvan 30% uit Tilburg
festival is. Om het PWYD systeem te realiseren werkt Incubate
zelf), nog eens 43% uit de rest van Nederland, en 14% komt uit het
samen met internetbureau Freshheads en ticketverkoper Timoco.
buitenland, met Duitsland en Engeland als belangrijkste herkomst.
Freshheads bouwt het systeem dat de berichten van bezoekers
Het herhalingsbezoek onder Incubate bezoekers is stijgende. Uit
traceert en deze door een algoritme haalt. Timoco implementeert
het onderzoek blijkt dat van het aantal respondenten dat in 2009
een module die de korting kan toepassen op Incubate tickets.
aangaf het festival te hebben bezocht, er 12,3% in 2005 bij de eerste jaargang van het toenmalige ZXZW aanwezig waren. In 2006 bezocht
Pay What You Want
24,6% van de respondenten de tweede editie van ZXZW. ZXZW 2007
Wat is cultuur voor mensen waard? Pay What You Want (PWYW)
werd door 40,4% van de bezoekers bijgewoond en voor de editie
is een participatieve marketingstrategie waarbij de consument de
van 2008 bedraagt dit cijfer zelfs 45,6% van de respondenten. Deze
controle over de prijs heeft en zelf bepaalt wat die voor een product
stijgende tendens is er een die Incubate graag wil vasthouden.
of dienst betaalt. In 2010 gebruikten we dit principe succesvol
De impact van Incubate is internationaal. Voorgaande jaren haalde
bij de conferentie. In 2011 passen we dit principe bij een aantal
het (inter)nationale media als De Volkskrant, Daily Telegraph, NRC
programma-onderdelen toe. Het introduceren van PWYW levert
Handelsblad en The Wire. Mediapartners van Incubate 2010 zijn
word-of-mouth reclame, media-aandacht en extra publieksbereik
onder andere 3VOOR12, NRC.Next, Groene Amsterdammer, Gonzo
op. Tevens versterkt Incubate hiermee haar innovatieve positie
(Circus), The Wire en The Quietus.
en zorgt het voor extra beleving. De vakgroep Sociale Psychologie
Marketing Voor de algemene marketing van Incubate verwijzen wij graag
van de Universiteit van Amsterdam meet de effecten van PWYW op motivationele aspecten als sociale kracht, actie-oriëntatie en cognitieve controle.
naar het Policy Plan in de bijlagen. Daar is meer te lezen over de marketingvisie, doelstellingen, doelgroepen, promotionele
Activisme
activiteiten en mediapartners van het festival. Ons plan wordt via een
We Are Incubate is erop gericht om zoveel mogelijk mensen bij
community continu aangescherpt via open source. Dit proces is te
cultuur te betrekken. Dat doen we door dit zelf ook te doen. Binnen
volgen via de site socialfestivalmodel.org Daar kunt u doorklikken
de losse projecten zijn veel mensen betrokken. Daar creëren we
naar relevante informatie en terugvinden wie meeschreven. Wij
een band mee.
ontwikkelen ons beleid in samenwerking met buitenlandse partners. Daarom is de algemene marketing van het festival beschreven in het
Bij dit programma zijn vier doelgroepen te onderscheiden:
Engels. In dit onderdeel gaan we in op de specifieke marketing voor
1. De liefhebber van hedendaagse kunst en avant-garde
het project We Are Incubate.
2. De vaste bezoekers van Incubate 3. Participanten
De marketing van het project is vooral gericht op activatie via
4. De persoon binnen de grote massa met een bovengemiddeld
participatie. Dat gebeurt door:
interesse voor kunst en cultuur
13
Bij We Are Incubate lopen programma en marketing hand in hand;
festivalonderdelen. Uitsluitend promotie binnen de community
het maatschappelijk discours is onderdeel van het werk. Dit levert
van Incubate is niet voldoende om deze doelgroep te bereiken. De
voor Incubate een grote kans op, aangezien het festival vlak na de
manier om dit op te vangen is door specifieke interessante media
komkommertijd plaatsvindt.
voor deze doelgroep te benaderen, en free publicity te generen door (achtergrond)artikelen over de thematiek en kunstenaars.
Daarnaast is een belangrijke marketingactiviteit het creëren van
Daarnaast dienen advertenties strategisch ingekocht te worden in
buzz. Buzz is een manier van hypen onder consumenten, die een
bladen als Metropolis M en weblogs als Trendbeheer. In combinatie
affectie bij een product veroorzaakt. Positieve buzz is vaak een
met mainstream media die bereikt wordt tijdens de komkommertijd,
doel van public relations en van Web 2.0 media. Voor dit project
levert dit een groot bereik op bij deze doelgroep. Verder wordt deze
betekent dit dat er ver voor aanvang van het festival nieuwsitems,
groep aangesproken door een mediapartnerschap met De Groene
blogberichten, bulletins en andere items met behulp van
Amsterdammer. Deze is partner in het discussieprogramma en
verschillende web 2.0 applicaties uitgezonden worden. Door het
zal voorafgaand aan dit project een themanummer over piraterij
langzaam opbouwen van ‘namedropping’ wordt de herkenbaarheid
publiceren.
van de thematiek onder de bezoeker van het festival vergroot. Het maakt dat onderwerpen bekend worden onder de bezoekers, deze
De vaste bezoeker van Incubate is natuurlijk het makkelijkst
zich wellicht gaan verdiepen in de context, dat deze bespreekbaar
om te bereiken. Dit is de persoon die een grote interesse heeft in
wordt gemaakt en er mond-tot-mond reclame en buzz ontstaat.
muziekstijlen als dubstep, en erg betrokken is bij tegencultuur. Een
Volgens McKinsey wordt 67 procent van de verkoop van goederen
bovengemiddelde interesse in de concepten van Do It Yourself is
beïnvloedt door mond-tot-mondreclame. In onderstaande afbeelding
aanwezig bij deze groep. Die interesse wordt verder aangewakkerd
is een schema te zien van de peer-to-peer marketing.
door de programmering van artiesten zoals Bill Drummond, Daedelus en Steve Ignorant, die bij de doelgroep al bekend zijn. Deze worden gepresenteerd binnen het We Are Incubate programma op het festival. Dit project kent een educatieve en verdiepende functie voor deze doelgroep; zij krijgen de kans zich te verdiepen in de artistieke betekenis van samenwerking, gekoppeld aan de historie de inspiratie die dit levert aan moderne kunstenaars en opvattingen die erover leven bij zowel critici als bezoekers. Deze doelgroep is vooral te bereiken via de community van Incubate. Door buzzvorming, zoals hiervoor reeds uitgelegd, gaat We Are Incubate steeds meer leven onder de doelgroep, en ontstaat tevens mond-tot-mond reclame. Een voorbeeld hiervan: op het moment van het schrijven van deze aanvraag vindt via Twitter en de Incubate-blog namedropping van en rond We Are Incubate plaats. De mensen die we bij het project betrekken zijn actief in het verenigingsleven, student, ouder van een kind, of vinden het gewoon tof om met een van hun favoriete kunstenaars of op Incubate. Deze groep bereiken we oftewel door en nauwe samenwerking te zoeken
Peer 2 Peer Marketing
met de instelling (zoals school) vereniging (zoals koor) of artiest met wie ze samenwerken, maar het belangrijkste voor deze marketing
Deze benadering zal echter niet voor alle vier de doelgroepen van het
zijn microcelebrities. Zij zijn extreem bekend binnen een kleine groep
project werken. Voor elke groep is een aparte marketingstrategie en
mensen, en hebben binnen deze kleine groep mensen een hoge
-benadering nodig:
status. Natuurlijk is dit van alle tijden, alle Eindhovenaren kennen Arnold de straatpredikant. Vroeger waren microcelebrities redelijk
De liefhebber van hedendaagse kunst en avant-garde is de persoon
beperkt door geografische factoren of specifieke interessegebieden.
die de Metropolis M, Groene Amsterdammer, De Witte Raaf en de
Door social media zijn er nieuwe microcelebrities als Nalden
kunstbijlage van NRC leest, blogs als Trendbeheer volgt en werk
ontstaan. Microcelebrieties worden betrokken voor communicatie
van deelnemende kunstenaars waarschijnlijk al kent. Vooral door
over het project en betrekken hun achterban.
mond-tot-mondreclame binnen de scene van de doelgroep neemt deze persoon kennis van het project, en wordt op deze manier
De persoon binnen de grote massa met een bovengemiddeld
overgehaald tot bezoek. Een voordeel van deze persoon is dat deze
interesse voor kunst en cultuur is de persoon die Nieuwe Revu en
vaak zelf op zoek gaat naar nieuws rondom zijn of haar interesseveld,
Vice leest, naar festivals als Lowlands en het IFFR gaat en de Design
en hierdoor relatief makkelijk te bereiken is. Een nadeel is
Week bezoekt. Deze persoon bezoekt onregelmatig een culturele
echter dat dit een redelijk nieuwe doelgroep is voor Incubate,
instelling en is voor het festival lastig te bereiken, omdat hij of zij
welke niet automatisch wordt aangesproken door de rest van de
weinig affiniteit heeft met de identiteit van Incubate. Toch kan dit
14
project of onderdelen ervan interessant zijn voor deze doelgroep. De doelgroep haalt veel van zijn informatie en nieuws uit mainstream media die voor Incubate moeilijk te benaderen zijn. Een manier om dit te ondervangen is door gebruik van de komkommertijd in combinatie met het activisme, zoals eerder aangehaald. De maatschappelijke relevantie en de controverse ervan is echter niet genoeg om de mainstream media aan te wakkeren. Hiervoor is een extra nieuwswaarde nodig. Nieuwsitems gaan immers steeds vaker over incidenten. Daarom worden een aantal acties ontwikkeld om het thema in Nederland extra op de agenda te zetten.
Relatie met de samenleving Vraag het de oom op het verjaardagsfeest en hij heeft vast een mening
Charles Leadbeater tijdens de Incubate Innovation Lecture 2010
over kunst. Vraag het de staatssecretaris van cultuur en je hoort dat het publiek moet bepalen wat kunst is. Dit project komt voort uit discours binnen de kunsten, binnen de maatschappij en binnen de
Deze bezoekersaantallen zijn gebaseerd op ervaringen uit het
community van Incubate. Met We Are Incubate willen wij de relevantie
verleden. Uit ervaring met projecten in de publieke ruimte is
van het thema binnen de breedte van de hedendaagse kunstpraktijk
gebleken dat het moeilijk is om hier een betrouwbare kwantificering
onderzoeken en ons tegelijkertijd meer sociaal-maatschappelijk
van te maken. Om de betrouwbaarheid geen geweld aan te doen
engageren. Dit gebeurt door discussies, het betrekken van een jonge
hebben we daarom besloten om deze projecten op nvt te zetten.
generatie kunstenaars, via mediapartners het project ‘embedden’’ binnen de kunstkritiek. Tevens werken we veel samen met
Organisatie
onderwijsinstellingen als Studium Generale, Fontys Hogescholen,
Een goed concept vraagt om de juiste uitwerking. Incubate heeft
Avans Hogescholen en Academie voor Popcultuur Leeuwarden.
ervaring met grootschalige multidisciplinaire kunstprojecten. De genoemde projecten als Sun Ra Arkestra en Nitsch hebben de
Verwacht bezoekersaantal
organisatie leren werken met de dynamiek van het organiseren van
Op basis van een schatting van het aantal locaties en
multidisciplinariteit. Deze vragen namelijk om een andere mimiek
festivalonderdelen verwacht Incubate ongeveer 36.085 bezoekers
en fasering dan bijvoorbeeld singuliere muziek- of theaterprojecten.
voor het project We Are Incubate. Dit aantal is op basis van de
Een van de doelstellingen van Incubate is om het multidisciplinaire
volgende cijfers tot stand gekomen:
karakter van Incubate voor de komende jaren beter te manifesteren.
Daedelus
450
Met dit project doet de organisatie nieuwe kennis en ervaring op om
Dimitar Solakov
8.000
deze doelstelling de komende jaren met succes te volbrengen.
New Jacks 3.0
1.000
The Incubate 17
200
De organisatie bestaat uit een extern projectteam, ondersteund
Steve Ignorant in Residence
1.225
vanuit de Incubate-organisatie. Voor het project wordt een apart
Educate - @ucate
250
projectleider aangetrokken. Tevens is er een klankbordgroep.
Educate - After School Avant-garde
350
Participerende organisaties als NWE Vorst, Studium Generale,
Educate - Higher Learning
n.v.t.
Fontys Hogescholen en Groene Amsterdammer zetten hun kennis
Educate - Incubate Masterclasses
400
in om het werk zo goed mogelijk tot haar recht te laten komen. Een
Luke Jerram “Play Me, I’m Yours”
n.v.t.
uitgebreide omschrijving van de Incubate-organisatie is te vinden in
Glocal - The Soya Waltz
5.000
de bijlage. Binnen dit project heeft Vincent Koreman van Incubate de
Glocal - Tino Seghal
500
artistieke leiding.
Glocal - Jason Molina
500
Muziekprogramma
12.000
Open Source Arts - Expo
850
Open Source Arts - Radio
n.v.t.
Open Source Arts - Film
280
Open Source Arts - Dans
280
Open Source Arts - Redecorators
n.v.t.
Open Source Arts - Melting pot
3.000
Wineke works with Wooden Shjips
300
Momo does Tilburg
n.v.t.
DIY Conference
1.500
Totaal
36.085
15