iMaintain 01, 2012 by Industrielinqs pers en platform

www.i-maintain.nl

01 12 ACHtstE JAARGANG â&#x20AC;&#x201C; LOssE VERKOOPPRIJs e 16,-

iMaintain Nr. 01 - 2012

Veiligheid is geen wedstrijd 001_A_cover.indd 2

25-01-12 15:51

Ontdek de verborgen schat in uw organisatie

De onderhoudsmanager staat onder grote druk. In de huidige crisistijd moet men verbeteren. Maar waar te beginnen? Waar ligt de verborgen schat in uw onderhouds-

Bekijk de VDM Inside demo www.mainnovation.com

organisatie? VDM Inside is het Maintenance KPI Dashboard dat u inzicht geeft in al uw cost drivers, performance killers en onderliggende oorzaken. Met VDM Inside krijgt u eindelijk grip op uw onderhoudsprestatie. Meer weten? Ga naar www.vdminside.com CONTROLLING MAINTENANCE, CREATING VALUE.

REDM_01749_MAINNOVATION_Adv185x267_NL.indd 1

002_mainovation.indd 1

31-10-11 15:00

23-01-12 15:28

inhoud 3

10 Tiedo Vellinga: ‘Gebruik de natuur om duurzamer te bouwen’ Bij de aanleg van de Tweede Maasvlakte wordt meteen rekening gehouden met duurzaamheid. Hoogleraar Tiedo Vellinga: ‘Als we nu nog projecten uitvoeren, zullen we dat samen met de omgeving moeten doen in plaats van de confrontatie aan te gaan.’

16 Thema: bescherming en veiligheid In alle echelons staat veiligheid hoog op de agenda. De Europese Unie voert al jaren campagne en asset owners eisen op dit gebied steeds meer van hun personeel en dat van de contractors. Samen naar meer veiligheid op de plant is het devies, onder andere bij Shell en NAM.

05 07 18 22

Maint

COMMENTAAR ACTUEEL SAMEN OP WEG NAAR NUL INCIDENTEN

Het magazine van de NVDO

VEILIG GEDRAG BELONEN GEEFT MEER BEWUSTZIJN

25 VEILIG ONDERHOUD OP DE

In de eerste editie van MaintNL in 2012 onder meer de creativiteitsmanager van NedTrain aan het woord: ‘Ik probeer mensen uit te dagen.’ En inspecteur bij E.on Leo de Bruijn steekt in Ieder zijn vak zijn liefde voor het inspectievak niet onder stoelen of banken: ‘Als het mogelijk is, wil ik tot mijn zevenenzestigste doorgaan. Zo’n mooi vak is dit.’

EUROPESE AGENDA

26 30 33 37 40 81

MEER BEREIKEN MET MINDER ZOUT PRODUCTEN WHAT’S NEXT UNDER CONSTRUCTION VOLGEND NUMMER AGENDA

Innovatie als speerpunt

Ieder zijn vak: inspecteur staat voor uitdagingen en oplossingen

Sapfabriek als bron van ‘workwise’ technisch personeel

Referentiekader geeft conditiemeting meerwaarde

Nieuw bouwbesluit verlicht eisen aan bouw

Excelleren kan alleen als je volledig transparant bent

Visie om verder te kijken

Hogere efficiëntie door beter kennismanagement

Diep gaan in onderhoud

iMaintain 12

003_C_inhoud.indd 3

26-01-12 08:54

be bright be sure

7613 aw advertentie Nsecure A4 industrieel.indd 1 004_nsecure.indd 1

19-01-2012 10:57:34 23-01-12 15:28

COMMENTAAR 5

Het zou kunnen Op onze site zie ik een hoopgevend bericht dat het Nederlandse MKB, als je die al onder één noemer kan plaatsen, positief gestemd is en het komende jaar wel ziet zitten. Ondanks het gedoe in de rest van Europa en de VS ziet deze groep kansen in Nederland. Een grote groep wil nieuwe producten en diensten ontwikkelen, dichter tegen de klant aankruipen en nieuwe markten aanboren. Er zit wel een verschil in markten en geografie, maar gemiddeld genomen staan de seinen op groen. Ook voor de industrie. Het zou geweldig zijn als die plannen gewoon uitgerold gaan worden en lukken. Een belangrijk ingrediënt in dat recept van een duurzame groei is capaciteit. Handjes en hersens. Je kan als MKB’er je team een paar maanden enthousiasmeren om over te werken, maar als je vol wilt houden, zijn er nieuwe collega’s nodig. Dat geldt voor alle markten en zeker voor de industrie. Die industrie moet zich presenteren. Aan kinderen die gaan kiezen voor een middelbare opleiding. Aan schoolverlaters die ‘iets met computers’ of een ander vak zoeken. Aan meisjes en vrouwen die op een of andere manier niet aan de industrie als werkgever denken. En aan de moeilijk bereikbare groep van niet-Nederlandse werklozen. De komende Landelijke Dag van het Onderhoud kan daar ook aan bijdragen. Bedrijven die het belang zien van zichtbaarheid voor hun aanstaande collega’s, zetten de deur open voor bezoekers. Partijen die bemiddelen in banen en technische opleidingen in Nederland worden benaderd om te vertellen welke bedrijven dat bij hun in de buurt zijn. Want er moet wel wat gebeuren om techniek in het algemeen en onderhoud in het bijzonder in de kijker te spelen. Deze editie is een groep van ruim twintig vrijwilligers in de weer om de dag van het onderhoud tot een succes te maken. En met uw hulp zou dat heel goed kunnen lukken. mark.oosterveer@industrielinqs.nl @M_Oosterveer

HoofdredactIE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl

medewerkers

Opzeggen

Eindredactie

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Evi Husson, Liesbeth Schipper, Pieter Pulleman, Erik te Roller, Renske van den Berg, Ingrid Rompa, Nora Koemen, Teus Molenaar, Herman Leinse, Maria Vogel

Lay-out

Gabriele Köbbemann

COVER Pig

Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

Uitgever

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Abonnementen (incl. BTW)

Elise Quaden 020 3122 084 elise.quaden@industrielinqs.nl

Uitgave van

Partner

DeltaHage, Den Haag Nederland/België e 93,Introductie NL/België 25% e 69,75 Overig buitenland e 117,Losse verkoopprijs e16,Studenten e40,Proefabonnement (3x) e 27,50

NUMMER 01 - 2012

David van Baarle 020 3122 082 david.vanbaarle@industrielinqs.nl

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam Postbus 12936 1100 AX Amsterdam

Drukkerij

Advertentieverkoop Jetvertising BV Arthur Middendorp T: 070 399 00 00 F: 070 390 24 88 arthur@jetvertising.nl

Traffic

Breg Schoen 020 3122 088

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. U ontvangt wel een aanbieding voor een nieuw abonnement aan het einde van uw proefperiode. Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abon-

nement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op. Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Website: www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) Website: www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Telefoon: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263, 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen acht weken voor afloop van de abonnementsperiode in bezit te zijn van Abonnementenland. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826

iMaintain 12

complexe processen grote risico’s integraal onder controle

AMprover software borgt uw totale risicobeheersing in één pakket ®

Bij verantwoorde risicobeheersing draait alles om het borgen van uw veiligheid en kwaliteit. Dat begint bij uw product en het functioneren van fysieke bedrijfsmiddelen. Maar kijkt ook naar processen, systemen, mensen, regelgeving en milieu. AMprover® software geeft overzicht en inzicht in de diverse risicovraagstukken en de kosteneffectieve maatregelen die het best aansluiten op uw bedrijfsspecifieke situatie. AMprover® is ontwikkeld door Traduco, de mensen die Asset Management opnieuw hebben gedefinieerd. En dat biedt u een ander perspectief.

www.traduco.nl

006_traduco.indd 1

a wider perspective, focused on you

23-01-12 15:28

actueel 7

Machine-industrie groeit licht

De markt voor machines in Nederland is internationaal gezien beperkt, zo blijkt uit recent onderzoek van de ABN Amro. Duitse en Italiaanse producenten realiseren schaalvoordelen vanwege hun grote thuismarkt. Zij zijn dan ook sterk aanwezig op de Nederlandse markt. Nederlandse bedrijven zoeken het meer in innovatie, flexibiliteit en onderscheidend vermogen dan in lage prijzen. Hiermee scoren zij goed op de internationale markt. Export maakt maar liefst zeventig procent van hun omzet uit. Ook in 2011 werd de omzet van de branche gedreven door de buitenlandse vraag. De economische ontwikkeling verschilt echter per exportregio. Al met al daalt de groei van de wereldeconomie in 2011. Hierbij blijven de opkomende regio’s wel (veel) sterker groeien dan de ontwikkelde regio’s. Gunstig is dat wereldwijd de bedrijfswinsten in 2010 zijn toegenomen, wat een goede basis vormt voor investeringen in machines. Ook in Nederland is dit het geval. Daarnaast heeft de bezettingsgraad van het Nederlandse bedrijfsleven zich inmiddels verbeterd, wat de vervangingsinvesteringen kan stimuleren. ABN AMRO voorziet dan ook, na jaren van daling, een toename van de vraag naar machines in Nederland. Dit compenseert de vertraging van de groei van de buitenlandse omzet. Al met al is de verwachting dat de omzet van de branche in 2011 verder is gegroeid, zij het in een gematigder tempo dan in het jaar ervoor.

MKB is positief gestemd en verwacht omzetgroei in 2012 Optimisme over de omzetgroei in 2012 overheerst bij ondernemend Nederland. Maar liefst 73 procent van het MKB verwacht het komende jaar groei te realiseren. Dit is één van de belangrijkste resultaten van de MKB Marktmonitor 2011/2012. Unique en TNO deden voor het derde jaar op rij grootschalig onderzoek onder bijna vierduizend ondernemers. Met de MKB Marktmonitor kijken ondernemers terug op 2011 en vooruit naar de komende jaren. Zij zijn persoonlijk geïnterviewd over economische en personele ontwikkelingen en aantrekkelijk werkgeverschap in nieuwe tijden. Ondanks de eurocrisis is ondernemend Nederland positiever dan voorgaande jaren, zo blijkt uit resultaten van de MKB Marktmonitor. In 2010 sprak 68 procent een groeiverwachting uit en in 2009 was dat 62 procent. Om de groei in 2012 te kunnen realiseren wil 62 procent van de ondernemers nieuwe producten en diensten ontwikkelen, 54 procent wil het één-op-één contact met relaties intensiveren en 53 procent wil nieuwe markten aanboren.

Hightech sector maakt samenwerking concreet De topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM) heeft de concrete plannen gepresenteerd hoe bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid in de komende jaren willen gaan samenwerken aan innovaties in de hightech sector. De plannen zijn aan de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie aangeboden en vastgelegd in een innovatiecontract en een human capital-agenda. Het kabinet moet hierover in het voorjaar 2012 een besluit nemen. ‘In dit innovatiecontract staan de plannen om de komende jaren in publiek private samenwerkingsverbanden aan R&D-projecten te gaan werken. De ambitie is om voor 2015 ruim 1,4 miljard euro te gaan investeren. De verhouding publiek privaat is ongeveer fifty-fifty’, aldus Amandus Lundqvist, boegbeeld van de topsector HTSM. Sinds september is door bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid samengewerkt om vijftien roadmaps uit te werken -van semiconductor equipment tot ruimtevaart en van nanotechnologie tot hightech materialen- en bestrijkt de hele kennisketen: van fundamenteel onderzoek tot toegepast onderzoek.

Kijk voor meer nieuwsberichten op www.i-maintain.nl

007_8_9_D_actueel.indd 7

BeDRIJVeNNIeuWS

Visser & Smit Hanab wint enexis contractor Safety award Visser & Smit Hanab Distributie Noord heeft de Enexis Contractor Safety Award 2011 gewonnen. Het bedrijf werkt op diverse fronten met Enexis samen aan het verbeteren van een veilige werkomgeving voor medewerkers, waarbij de verduidelijking omtrent werkoverdracht en werkverantwoordelijkheid een voorbeeld is. ‘Een partner die zich nuchter profileert, een duidelijk doel voor ogen heeft en samen met Enexis een bijdrage wil leveren aan een veiligere werkomgeving voor onze medewerkers’, zo luidde het oordeel van de jury. De prijs, die kan worden gezien als een aanmoedigingsprijs, werd vier jaar geleden door Enexis in het leven geroepen. Andere genomineerden waren Gebroeders van der Steen en BAM Infratechniek Zuid. De Contractor Safety Award wordt jaarlijks door Enexis uitgereikt aan de aannemer die het beste presteert op veiligheidsgebied.

Frieslandcampina voert ISO 26000-richtlijn in Onlangs heeft CEO Cees ’t Hart van Royal FrieslandCampina tijdens de Green Today Beurs de ‘Statement Self Declaration NEN-ISO 26000:2010’ in ontvangst genomen uit handen van Thomas Zwiers, Sectormanager Food van Lloyd’s Register Quality Assurance (LRQA). Daarmee is FrieslandCampina een van de eerste bedrijven in Nederland die aan de hand van een zelfverklaring ISO 26000 heeft ingevoerd. ISO 26000 is de internationale richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en biedt bedrijven ondersteuning voor implementatie van het MVO-beleid.

iMaintain 12

25-01-12 15:50

8 actueel

BeDRIJVeNNIeuWS

leo Kusters nieuwe Managing Director Mobiliteit bij tNO Met ingang van 1 januari 2012 heeft Leo Kusters Lorike Hagdorn opgevolgd als Managing Director Mobiliteit bij TNO. Kusters was Director of Innovation bij TNO. Lorike Hagdorn is per 1 januari 2012 Director Strategy bij TNO. Binnen het domein Mobiliteit liggen in Nederland en zeker ook daarbuiten belangrijke uitdagingen. Europa en daarbuiten (onder andere Azië) zullen de komende jaren een belangrijke rol gaan spelen in de activiteiten van TNO. Meer over de activiteiten en ambities van TNO Mobiliteit: www. tno.nl/mobiliteit. Ir. L.J.J. (Leo) Kusters (1961), studeerde Landbouwtechniek in Wageningen en werkte eerder bij DAF Trucks. Hij werkt sinds 1994 bij TNO en is daar vooral actief geweest in het Automotive domein.

Samenwerking Sitech Services en DSM Pharma Venlo Met ingang van 1 januari 2012 heeft Sitech Services alle ondersteunende diensten overgenomen van DSM Pharma Chemicals Venlo. DPC Venlo zal zich vanaf die datum concentreren op haar kernactiviteiten, het produceren van producten voor de farmaceutische industrie. Sitech Services zal in deze samenwerking alle noodzakelijk ondersteunende diensten leveren op het gebied van plant improvement, maintenance, projecten, veiligheid en ICT. Als onderdeel van de overeenkomst zullen 34 medewerkers werkzaam binnen de ondersteunende diensten in Venlo in dienst treden bij Sitech Services. Met de overname van deze medewerkers versterkt Sitech Services haar positie binnen de procesindustrie.

DCMR verscherpt toezicht op bedrijven

DCMR Milieudienst Rijnmond kreeg in 2011 twintig procent meer milieumeldingen dan in 2010, 22.122 tegen 18.647. De afgelopen vijf jaar daalde het aantal milieumeldingen. De DCMR verscherpte het toezicht. Meer over de gemelde milieuoverlast en de aanpak van de DCMR is te lezen in het Milieumeldingenverslag 2011 op www.dcmr.nl/jaarverslagen. In 2011 resulteerden een toename van overlastgevende incidenten, van structurele overlast van de grote industrie en van alertheid bij de bevolking in meer meldingen van de bewoners uit het Rijnmondgebied. Ook het bijzondere weer zorgde voor extra meldingen. De DCMR nam waar mogelijk preventieve maatregelen en verscherpte waar nodig het toezicht op bedrijven. De 21 incidenten met elk 25 of meer meldingen, in 2010 waren dat er zes, veroorzaakten stank- en lawaaioverlast. Het incident bij het bedrijf Chemie-Pack in Moerdijk op 5 januari 2011 leverde 114 klachten op van bewoners uit het Rijnmondgebied. Het zorgde voor een grotere alertheid van de bevolking. Hierdoor bleven bewoners ook na Moerdijk meer melden. Ook bijzondere weersomstandigheden zorgden er in 2011 voor dat stank vaker bleef hangen. Om erger te voorkomen, stelde de DCMR driemaal een stankcode, een preventieve maatregel waarover de DCMR beschikt, in. Bedrijven zijn dan op basis van hun vergunning verplicht maatregelen te nemen om stankoverlast te voorkomen.

Amsterdamse haven groeit harder dan ‘grote broer’ De Amsterdamse haven heeft het afgelopen jaar circa 74,8 miljoen ton aan goederen overgeslagen. Dat is 3 procent meer dan in 2010. Daarmee scoort de vierde haven van Europa een hoger groeipercentage dan de Rotterdamse haven, veruit de grootste van Europa. Die meldde eind vorige maand een groei van 0,8 procent in 2011, tot 433 miljoen ton. Inclusief de havens van IJmuiden, Beverwijk en Zaanstad kwam de totale overslag in de Amsterdamse havenregio in 2011 uit op ruim 92 miljoen ton, een groei van circa twee procent. Dat blijkt uit de voorlopige jaarcijfers die de gemeentelijke dienst Haven Amsterdam onlangs bekendmaakte. De Amsterdamse haven draaide sterk in het eerste halfjaar, met een groei van 5,5 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2010. In de tweede helft van het jaar viel de groei stil. Amsterdam, de grootste benzinehaven in Europa, moest het vooral hebben van de overslag van olieproducten, die met 9 procent steeg tot 37,1 miljoen ton. De stijging is mede te danken aan de opening van een nieuwe terminal van tankopslagbedrijf Vopak. Daarbij steeg ook de overslag van steenkool met 9 procent, tot 15,5 miljoen ton.

IPAF lanceert databank hoogwerker incidenten De International Powered Access Federation (IPAF) lanceert een project waarbij op systematische wijze wereldwijd gegevens worden verzameld over incidenten en ongevallen die zich voordoen bij het werken met mobiele hoogwerkers met als doel veiliger gebruik van hoogwerkmaterieel. Fabrikanten, verhuurbedrijven, aannemers en gebruikers worden aangemoedigd om melding te maken van incidenten en/of ongevallen met hoogwerkers door gebruik te maken van een standaardformulier dat beschikbaar is op www.ipaf.org/accident. In de beginfase verzamelt IPAF verslagen van ernstige en dodelijke ongelukken die zich voordoen met hoogwerkers in Groot-Brittannië en dodelijke ongelukken wereldwijd.

01 12 iMaintain

007_8_9_D_actueel.indd 8

25-01-12 15:50

actueel 9

Haarscheurtjes ontdekt in vleugels A380 Technici hebben kleine scheurtjes ontdekt in de vleugels van ‘een beperkt aantal’ vliegtuigen van het type A380. Dit heeft fabrikant Airbus bekendgemaakt. Volgens Airbus zijn de toestellen desondanks nog steeds veilig. Airbus kwam met de mededeling nadat het Australische dagblad Sydney Morning Herald op zijn website melding had gemaakt van haarscheurtjes in de vleugels van vijf toestellen, waaronder een van de luchtvaartmaatschappij Qantas en twee van Singapore Airlines. Het gaat volgens Airbus op kleine niet-kritieke scheurtjes. ‘We hebben de oorsprong opgespoord’, aldus de onderneming. Tijdens het reguliere onderhoud aan de toestellen kan dat verholpen worden.

VNO-NCW blij met permanente Crisis- en herstelwet

VNO-NCW is blij met het kabinetsbesluit om de tijdelijke Crisis- en herstelwet permanent te maken. Het voornemen van het kabinet zorgt voor continuïteit bij bedrijfsleven, bestuursorganen en andere betrokkenen, vindt de bedrijfslevenorganisatie. De Crisis- en herstelwet moest de klap van de economische crisis voor het bedrijfsleven compenseren en zou tot 2014 in werking zijn. De wet, die dateert van maart 2010, zorgt voor kortere voorbereidende procedures, zodat wegen en andere projecten sneller kunnen worden gerealiseerd. Zo wordt bijvoorbeeld de vrijheid van overheden om in beroep te gaan tegen besluiten beperkt. Ook is er meer ruimte voor snellere behandeling van regels. Verder bevat de wet bepalingen voor innovatie en duurzaamheid om de economische structuur van Nederland te versterken. VNO-NCW staat ook achter het voornemen van de regering om de Crisis- en herstelwet uiteindelijk op te laten gaan in de Omgevingswet en de Algemene Wet Bestuursrecht. De ondernemingenorganisatie blijft erbij dat het kabinet moet oppassen dat deze wetgeving overheden geen mogelijkheid geeft om vergunningen te verlenen met aanvullingen waar niet om is gevraagd. Overheden mogen bij een vergunningaanvraag best meedenken met een ondernemer, stelt de belangenorganisatie, maar niet voor hem de keuze maken. Doorgaans zijn er namelijk nog meer alternatieven om het doel te realiseren.

Krimp Europese industrie houdt aan De industriële activiteit in de eurolanden is in december verder gekrompen. Dat bleek onlangs uit cijfers van onderzoeksbureau Markit. De inkoopmanagersindex van Markit voor de eurozone kwam vorige maand uit op 46,9, tegen 46,4 in november. De graadmeter voor de eurozone wees daarmee voor de vijfde achtereenvolgende maand op een afname van de industriële productie. Een uitslag lager dan 50 wijst op krimp, een uitslag hoger dan 50 duidt op groei. De industriële activiteit nam in alle onderzochte landen af. In Oostenrijk en Frankrijk bleef de krimp het meest beperkt. De index voor de Duitse industrie kwam uit op 48,4. De Europese industrie is in het afgelopen kwartaal met ongeveer 1,5 procent gekrompen, rekende Markit-hoofdeconoom Chris Williamson voor. Een verdere achteruitgang in het eerste kwartaal van 2012 is volgens hem zeer waarschijnlijk, omdat bedrijven snijden in hun personeel, voorraden en aankopen.

BeDRIJVeNNIeuWS Strukton en Inholland tekenen onderhoudscontract Strukton Worksphere onderhoudt vanaf 1 januari 2012 de gebouwgebonden installaties van alle locaties van Hogeschool Inholland. Strukton Worksphere is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de negen locaties, verspreid over Noorden Zuid-Holland, met een totale oppervlakte van 150.000 vierkante meter. De vier grootste gebouwen bevinden zich in Alkmaar, Diemen, Haarlem en Rotterdam. Het contract heeft een looptijd van een jaar. Als Hogeschool Inholland tevreden is, kan de lengte van de samenwerking oplopen tot tien jaar. Uitgangspunten binnen de overeenkomst zijn duurzaamheid, kwaliteit en service bij het beheer en onderhoud aan de gebouwgebonden installaties.

Internationale erkenning voor Stork technical Services Stork Technical Services heeft zich gekwalificeerd voor de lijst van Endorsed Training Providers van het Institute of Asset Management (IAM) Een bevestiging dat de Thinking & Doing manier van werken bij Stork ook in de markt gewaardeerd wordt. Steeds meer (industriële) bedrijven willen hun Asset Management richten naar en inrichten volgens de Asset Management Norm PAS55 (Publicly Available Specification; in de toekomst ISO 55000 Asset Management).

Braziliaans contract voor arcadis Advies- en ingenieursbureau Arcadis heeft een opdracht in Brazilië weten binnen te slepen. De onderneming gaat, via dochterbedrijf Arcadis Logos, bouwmanagementdiensten verlenen voor een groot mijnbouwproject in de deelstaat Minas Gerais. Het contract, van Mineração Usiminas, heeft een waarde van zeventien miljoen dollar en een duur van veertien maanden. Mineração Usiminas is in 2010 opgericht als onderdeel van de Usiminasgroep, de grootste producent van vlakstaal in Latijns-Amerika.

iMaintain 12

007_8_9_D_actueel.indd 9

25-01-12 15:50

10 interview

Gebruik de natuur om duurzamer

tiedo vellinga: â&#x20AC;&#x2DC;net als dat bedrijven niet meer alleen kunnen opereren, maar de kracht uit het collectief moeten halen, worden ook de havenbedrijven meer onderdeel van een modulaire structuur.â&#x20AC;&#x2122;

01 12 iMaintain

010_11_13_15_J_interview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

25-01-12 15:50

interview 11

te bouwen De Rotterdamse Haven is een van Nederlands belangrijkste logistieke en economische aders. De haven is inmiddels zo succesvol dat uitbreiding noodzakelijk was. Hoewel er heel wat water door de Maas moest voordat de daadwerkelijke beslissing werd genomen, wordt de Tweede Maasvlakte inmiddels al ingericht. Zo’n greenfield leent zich er natuurlijk uitstekend voor om een zo efficiënt en duurzaam mogelijk industrieterrein aan te leggen. En dat is precies de ambitie van Tiedo Vellinga. ‘We zitten in Nederland inmiddels aan de grenzen van onze milieuruimte’, zegt hij. ‘Dat betekent dat we niet zomaar kunnen uitbreiden. Als we nu nog projecten uitvoeren, zullen we dat samen met de omgeving moeten doen in plaats van de confrontatie aan te gaan.’

Tiedo Vellinga is nu een jaar hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft. Aan de faculteit Civiele Techniek deelt hij zijn kennis over havens en scheepvaartwegen en stuurt het onderzoek binnen zijn onderzoeksgroep richting kennisvragen van ‘zijn’ haven. De verbintenis met de TU Delft loopt al veel langer. ‘In de tijd dat de haven nog in handen van de Gemeente Rotterdam was, was ik als civiel ingenieur het hoofd beheer en onderhoud havens bij Gemeentewerken Rotterdam. Nadat in 1996 een herijking kwam van de taken van de gemeente, ging mijn afdeling met zo’n 160 man over naar het Havenbedrijf

“

David van Baarle

en mijn taken werden na verloop van tijd meer strategisch van aard. Het onderhoud ging eraf en ik kreeg nautiek en maritiem daarvoor in de plaats. In 2004 had de TU Delft behoefte aan meer kennis over havens en scheepvaartwegen en werd ik voor een dag in de week gedetacheerd bij de TU. Die betaalde destijds het Havenbedrijf. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid en sponsort het Havenbedrijf onder andere mijn leerstoel. De ambities van het Havenbedrijf zijn immers groot en om die te verwezenlijken zal nog veel kennis nodig zijn. Bij een tophaven hoort topkennis!’

Duurzame ambities hoeven economische ontwikkeling niet te remmen, het geeft alleen een kader waarbinnen die ontwikkeling plaatsvindt. 01

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 11

25-01-12 15:50

Kennis moet je ooK onderhouden. • Hoeveel onderhoud is juist genoeg? • Kunnen we met de onderhoudsfunctie geld verdienen? • Hoeveel kan onderhoud bijdragen aan het bedrijfsresultaat? • Wat is Excellent Onderhoud en hoe geef ik dit vorm? WaardEcrEatiE dOOr gOEd OndErHOud Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. In de afgelopen jaren zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Onderhoud bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. • Post-MBO Onderhoudstechniek.

Start 3 oktober 2012

• Post-HBO Onderhoudstechnologie.

Start 4 oktober 2012

• Post-HBO Onderhoud en Management.

Start 4 oktober 2012

• Master of Engineering in Maintenance & asset Management.

Start 6 februari 2012

Alle genoemde opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden. Informeer naar de mogelijkheden. Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

Er VaLt nOg gEnOEg tE LErEn

FC_A4.indd 11 012_hu.indd

24-11-11 15:29 15:15 23-01-12

interview 13

Kunt u die ambities toelichten? ‘Het Havenbedrijf heeft onlangs de Havenvisie 2030 gepresenteerd, waarin niet alleen groeiambities worden uitgesproken, maar ook dat Havenbedrijf Rotterdam de meest duurzame en efficiënte haven wil worden. Als de Rotterdamse Haven dus wil groeien, moet dat vooral binnen de bestaande milieuruimte. We zijn ons bewust van de kwetsbare relatie tussen natuur, leefbaarheid, transport, industrie en andere havenactiviteiten. Met de Maasvlakte II hebben we dan ook zeer zorgvuldig de consequenties onderzocht voor bijvoorbeeld de vogel- en visstand en is er voor de effecten gecompenseerd. Daartoe is er een bodembeschermingsgebied in de Voordelta ingesteld, waar de bodemberoerende visserij niet meer mogelijk is en zijn er speciale rustgebieden voor de beschermde vogels gemaakt. Maar ook in het gebied zelf hebben we rekening gehouden met de natuurlijke omgeving. Een voorbeeld hiervan is de harde zeewering. Normaal gesproken zou je hier een harde dijk neerleggen met een toplaag van asfalt. We hebben echter doorgerekend met alternatieven en daar waren ook alternatieven bij die beter in de natuurlijke omgeving pasten. Uiteindelijk bleek een grindstrand, in combinatie met doorlatende blokkendam, een veel beter alternatief te vormen. Door de blokken volgens een vooraf bepaald patroon neer te leggen, wordt de meeste energie al uit de golven gehaald. Het grindstrand doet de rest. En het mooiste hiervan was nog dat dit goedkopere alternatief ook nog eens duurzamer is dan het oorspronkelijke standaardontwerp. Duurzamer, omdat we uit eerdere ervaringen weten dat de natuur veel meer kans krijgt bij zo’n constructie. Door de open structuur kunnen vissen schuilen in de grote holle ruimtes en het trekt veel schelpdieren en kreeftachtigen aan. En als zeewering doet het net zo goed zijn werk.’

Groeiambities en milieubescherming klinken wel tegenstrijdig. ‘Toch is het mogelijk. Ik ben me ervan bewust dat de milieuruimte niet groter wordt. Een derde Maasvlakte zit niet in onze plannen. Op termijn zal er door veranderingen in de bestaande haven ook weer ruimte zijn om te groeien. Maar we worden ook creatiever en gaan allianties aan met andere havens en industriegebie-

“

Waarde kent veel meer dimensies dan geld alleen.

den. Ik ben ervan overtuigd dat de haven kan groeien met behoud van lucht- en waterkwaliteit, dat is wel bewezen met de geluidruimte-ervaring. Nu verwerken we jaarlijks elf miljoen containers, straks worden er dat misschien wel dertig miljoen. Willen we die groei verantwoord laten verlopen, dan zullen we moeten nadenken over de gevolgen daarvan voor bijvoorbeeld de luchtkwaliteit. We zullen dus moeten uitzien naar schonere voertuigen en schonere schepen en manieren om de CO2-uitstoot te beperken. Uiteraard zullen ook de bedrijven in het havengebied bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Bijvoorbeeld door CO2 af te vangen en nog meer reststromen her te gebruiken. Dat impliceert wel dat het Havenbedrijf hogere eisen gaat stellen aan zijn klanten.’

Bent u niet bang dat die houding juist bedrijven afschrikt? ‘Uiteraard wil je grote klanten niet wegjagen, maar ons voortbestaan is afhankelijk van onze license to operate en dus zal iedereen zijn steentje moeten bijdragen. Het is ook niet zo dat het Havenbedrijf een bepaald proces dicteert, maar bedrijven die zorgvuldig met de luchtkwaliteit omgaan krijgen wel voorrang. Dat het kan werken, is al bewezen met de waterkwaliteit in de jaren tachtig. Hoewel de kwaliteit van het Rijn-water binnen de wettelijke normen viel, kreeg de haven last van vervuiling. Door eigen normen te hanteren en daar de industrie in te betrekken kregen we het voor elkaar de vervuiling terug te dringen. Duurzame ambities hoeven economische ontwikkeling niet te remmen, het geeft alleen richting en een kader waarbinnen die ontwikkeling plaatsvindt. Andersom geredeneerd kun je ook zeggen dat een duurzame haven juist bedrijven aantrekt die dit als pre ervaren. Als we uitspreken dat we het duurzaamste industrie- en logistieke cluster ter wereld willen hebben, kunnen we dat ook daadwerkelijk realiseren. Uiteraard moet je daarvoor wel de juiste faciliteiten aanbieden. Op de Tweede Maasvlakte willen we dat en worden er studies gedaan om bijvoorbeeld de energiestromen te koppelen via smart grids.’

In het toekomstscenario 2030 worden vier vrij uiteenlopende scenario’s besproken. Hoe kun je daar op een duurzame manier op inspelen? ‘ ‘Ik denk dat duurzaam bouwen een no regret-optie is. Het gat tussen de economische en de technische levensduur wordt sowieso steeds groter. Dus wordt het steeds reëler dat de infrastructuur die je nu aanlegt, overbodig wordt terwijl het nog niet aan het einde van zijn technische levensduur is. Door modulair te bouwen, zou je overbodig geraakte infrastructuur een tweede leven kunnen geven. Uiteraard is deze manier van bouwen duurder qua investering. Maar doordat je de restwaarde verhoogt, kun je al bij het ontwerp met andere getallen werken. De total cost of ownership wordt lager. Ook zullen bedrijven er meer dan ooit rekening mee moeten houden dat aanpassingen in het ontwerp achteraf veel duurder kunnen uitvallen dan wanneer je tijdens de ontwerpfase rekening houdt met toekomstige ontwikkelingen. Grofweg onderscheidt het Havenbedrijf in zijn visie 2030 vier scenario’s: een met een hoge olieprijs, een met een globale economie en hoge economische groei, een lage groei-scenario en een waarbij de groei gematigd is en het Europese beleid niet verandert. We zitten echt in onzekere tijden waarbij alle vier de scenario’s reëel zijn. Om die reden hebben we bijvoorbeeld besloten dat hoewel zeeschepen nog geen walstroom gebruiken, we de infrastructurele voorbereiding ervoor wel alvast uitvoeren. Als we dat achteraf alsnog moeten aanleggen, zou dat veel duurder zijn dan de extra kosten die we nu misschien voor niets maken. Dus ongeacht welk scenario uiteindelijk werkelijkheid wordt, zullen we meer rekening moeten houden met duurzaamheid en verduurzaming. Waarde kent veel meer dimensies dan geld alleen. Welke waarde voegt een object toe voor de economie, maar ook voor de omgeving of voor de natuur? Door die waarde vooraf te benoemen en de wensen van de stakeholders te respecteren, voorkom je langdurige vergunningsprocedures of protesten uit de maatschappij. En daarmee voorkom je dat projecten keer op keer worden uit-

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 13

26-01-12 09:34

VED BY O R

AP P

Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben. OFESS

Patrick Senior engineer

Bescherming Duurzaam Draagcomfort Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het

Frank

Service monteur

over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ? KIJK OP WWW.HAVEP.COM/MAINTENANCE

T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E verkoop@havep.com

014_havep.indd 1

23-01-12 15:28

interview 15

gesteld met bijbehorende kosten. Al vanaf de eerste plannen voor een tweede Maasvlakte hebben we gekeken naar de gevolgen voor de natuur en daar adequate maatregelen voor genomen. We hebben daarbij juist vooral samengewerkt met de natuur- en milieuorganisaties, in plaats van elkaars gelijk te halen voor de Raad van State.’

U zei al dat de groeimogelijkheden ook in het netwerk kunnen worden gezocht. Betekent dat dat u gaat samenwerken met andere havens? ‘Als je hetzelfde achterland bedient, is het slim om de infrastructuur voor die verbindingen naar het achterland te gaan coördineren en delen, dan kun je de kosten in de keten beide verlagen. Havenbedrijf Rotterdam werkt inmiddels samen met Zeehaven Dordrecht waardoor beide partijen ineens nieuwe mogelijkheden krijgen. De gemiddelde bezettingsgraad van een aantal zeekades in Dordrecht is minder dan tien

procent, wat heel laag is voor een zeehaven. Nu je vanuit een gezamenlijke strategie en vanuit het netwerk en de kansen van de haven van Rotterdam daar naar kijkt zijn er zeker mogelijkheden om die bezettingsgraad te verhogen en de zeehaven weer een zeehaven te laten zijn. Dat kan bijvoorbeeld door te kiezen voor een niche-product wat goed in Dordrecht zou passen of misschien door Dordrecht meer als verdeelstation in te richten. Ook met de haven van Antwerpen wordt gekeken naar de gezamenlijke belangen en er worden ook gezamenlijke investeringen gedaan. Zo kunnen we investeringen in pijpleidingen delen en bestaan er plannen voor een gezamenlijke deelname in ontwikkelingen in het gemeenschappelijke achterland. Dit zijn grootschalige projecten waar je allianties voor moet smeden om ze voor elkaar te krijgen. Net als dat bedrijven niet meer alleen kunnen opereren, maar de kracht uit het collectief moeten halen, worden ook de

havenbedrijven meer onderdeel van een modulaire structuur.’

Wat is uw missie op de TU Delft? ‘Ik denk dat het belangrijkste is dat er een goede vertaalslag wordt gemaakt van fundamenteel, abstract wetenschappelijk onderzoek naar de belangrijke vraagstukken van de haven en wat die kennis kan betekenen in het licht van de opgaven van de Havenvisie 2030. De zaken die ik heb genoemd zoals ecodesign en modulair bouwen, maar bijvoorbeeld ook het gebruik van self healing materials zijn geen voorbijgaande trends. We zullen bouwprojecten veel integraler moeten aanpakken om alle uiteen liggende belangen te kunnen verenigen en meer te doen met hetzelfde. Soms kunnen we ook van de natuur afkijken hoe ze bepaalde problemen zelf oplost. Een ecologisch en economisch gezonde haven is mogelijk, en we zullen moeten blijven nadenken over de harmonie ervan met de dichtbevolkte omgeving ’ n

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 15

25-01-12 15:50

16 THEMA

Bescherming en veiligheid

Meer dan ooit wordt de industrie met de neus op de veiligheidsfeiten gedrukt. Met Chemie-Pack als een extreem voorbeeld van hoe het mis kan gaan. Maar om veiligheid van top tot teen in te bouwen, moet ook gekeken worden naar incidenten met minder ernstige afloop en de bijnaongelukken. Veiligheid is al jaren op Europees niveau een thema. Onlangs hield het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (OSHA) in Bilbao het slotevenement van de campagne voor veilig onderhoud. Daarmee werd ook meteen de aftrap gegeven voor de campagne van 20122013: ‘Samen werken aan risicopreventie’. Gelukkig staat veiligheid bij veel bedrijven bovenaan het prioriteitenlijstje. Shell stelt bijvoorbeeld ultimatums aan zijn contractors: veilig werken of vertrekken. En met meetbaar effect, in de vorm van ongevalsvrije jaren. Ook de NAM werkt samen met de contractors op de sites hard aan meer veiligheid. Overal is het de cultuur die in transitie gaat, want alleen vertellen hoe het moet, biedt op de lange termijn geen soelaas. ‘Als veiligheid niet bij de mensen van binnen zit, wordt het niets.’

01 12 iMaintain

016_17_K_themaspread.indd 16

25-01-12 15:55

Foto: HydratigHt

THEMA 17

iMaintain 12

016_17_K_themaspread.indd 17

25-01-12 15:55

18 BescherMing en veiligheid

samen op weg naar nul incidenten in oktober vorig jaar werkte aannemerscombinatie lOP vijf jaar zonder lost time injury bij de nederlandse Aardolie Maatschappij (nAM), dus zonder ongeval waarbij doktersbezoek noodzakelijk is met verzuim tot gevolg. voor deze ongevalvrije periode was de safety performance ook al goed, vertelt afdelingshoofd land Projects Bas schellenberg van de nAM. ‘Maar 31 mei 2005 was een zwarte dag met het zware ongeval in Warffum.’ Pieter Pulleman

Op die datum kwamen twee LOPmedewerkers om het leven en raakte één medewerker zwaar gewond tijdens laswerkzaamheden op het dak van een aardgascondensaattank. Overigens viel de medewerkers niets te verwijten, licht Schellenberg toe. ‘Het was de NAM die geen veilige werkplek aanbood. Dieper dan dat kun je niet gaan. Het ongeval is nog elke dag in mijn gedachten.’ De Onderzoeksraad voor de Veiligheid onderzocht het incident om na te gaan waarom een bedrijf als de NAM met jarenlange ervaring en zoveel veiligheidsaandacht, veiligheidskennis, veiligheidsinspanning en relatief weinig ongevallen, toch te maken kreeg met zo’n ernstig ongeval. Uit het onderzoek bleek dat de NAM toestemming verleende om werkzaamheden uit te voeren op grond van een werkvergunning die een verkeerd risiconiveau aangaf, namelijk ‘laag’, terwijl de risicokwalificatie ‘hoog’ had moeten zijn. De NAM had om die reden (volgens de eigen procedures) geen toestemming mogen verlenen. De raad signaleerde dat significante verbeteringen op het gebied van de procesveiligheid hadden geleid tot steeds meer aandacht voor de risico’s

Aannemersconsortium lOP LOP is een aannemerscombinatie en bestaat uit Cofely, Tebodin en A. Hak. Het consortium verricht werkzaamheden aan de gas- en oliebehandelingsinstallaties van de Asset Land van de NAM. Het gasveld in Groningen en het olieveld in Schoonebeek vallen daar niet onder, hoewel LOP daar incidenteel ook wel werkzaamheden verricht. Het werk omvat ontwerp, modificatie, nieuwbouw, oplevering en in bedrijf stellen. LOP heeft gemiddeld honderdvijftig tot tweehonderd mensen rondlopen en een honderdtal subcontractors. Op piekmomenten loopt dat aantal op tot vierhonderd. De jaaromzet schommelt tussen de veertig en honderd miljoen per jaar. LOP won het NAM-contract na een aanbesteding in 2002 en zit nu in de laatste fase van de tweede verlenging. NAM bereidt op dit moment een nieuwe tender voor. Bas Schellenberg: ‘Op zich willen we best verlengen, maar de situatie zowel intern als extern verandert en daarom is besloten toch opnieuw aan te besteden om zo goed mogelijk op de toekomst voorbereid te zijn.’

01 12 iMaintain

018_19_21_N_artikel.indd 18

op het gebied van de arbeidsveiligheid. Daardoor verminderde de aandacht voor en onderkenning van de procesrisico’s, hetgeen leidde tot onvoldoende toezicht op de procesveiligheid en de naleving van procedures.

Eenduidige terminologie Eigen onderzoek van NAM leidde tot een reeks aan maatregelen op het gebied van technische oplossingen, trainingen, managementsystemen, communicatie en gedragsbeïnvloeding. Schellenberg: ‘Afspraken en verantwoordelijkheden leggen we nu beter vast. Maar ook de communicatie en de gebruikte terminologie zijn essentieel. Wij spraken intern over condensaat als het om aardgasconden-

‘Veiligheid begint niet op de werkvloer.’ saat ging. Voor ons duidelijk, maar een medewerker van een subcontractor die daarvoor bijvoorbeeld in een melkfabriek werkte, denkt ‘o, dat is stoom’. Maar aardgascondensaat is extreem brandbaar. Dat ging mis in Warffum. Op de tanks staat daarom nu ‘aardgascondensaat’.’ Directeur George Geervliet van LOP: ‘Alles is specifieker gemaakt, de processen zijn volwassener geworden met meetpunten en deadlines. Zo is er een LOP Contract Manual met alle veiligheidsregels en alle taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Zowel de NAM- als de LOP-medewerkers gebruiken de manual.’ Schellenberg: ‘Wij belonen bijvoorbeeld ook de continuïteit in de staffing van LOP, omdat minder wisselingen bijdragen aan de veiligheid.’

HEMP De NAM werkt in het risicobeheersingproces met het HEMP-beheerssysteem;

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

26-01-12 08:58

BescherMing en veiligheid 19

iedereen die een nAM-site bezoekt krijgt een snelle veiligheidsinstructie: de starters Kit.

Hazard and Effects Management Process. HEMP omvat de identificatie van gevaren en effecten, het beoordelen van de aan deze gevaren verbonden risico’s en de specificatie en beoordeling van de te nemen of genomen beheers-, effectbeperkende en herstelmaatregelen. Deze maatregelen kunnen technisch (apparatuur, instrumenten, equipement), procedureel (procedures, werkvoorschriften, normen en regels) of organisatorisch van aard zijn. ‘Het systeem dwingt tot allerlei reviews om fouten te voorkomen.’ In onder meer zogenoemde HAZOP-sessies (Hazard and Operability Analysis) zijn alle betrokkenen met de juiste competenties aanwezig. Schellenberg: ‘Daarin werken we heel zwart-wit een controlelijst af. Dat is goed, want je verkeert toch in een ‘ons kent ons’-situatie en voordat je het weet, zit je op een glijdende schaal.’

Begin in het voortraject Veiligheid begint niet op de werkvloer, betogen beide. Schellenberg vult aan: ‘Het begint bij het design- en construc-

tievoorbereidingsproces. Als je daarin fouten maakt, gaat het buiten ook fout.’ Schellenberg: ‘In het voortraject nemen we samen de plannen door; dit is de PRA1, de Project Risico Analyse 1. Wat is de scope, wie doet wat en welke risico’s zie je.’ Als iedereen zijn huiswerk heeft gedaan, volgt een tweede risicoanalysemeeting, de PRA-2. ‘Dan komen de tekeningen op tafel en bespreken we de gesignaleerde risico’s. Wederom: wie doet wat, waar en wanneer, maar dan veel meer op interactierisico’s gericht. Het zijn face-to-face meetings met alle direct

‘Het allerbelangrijkste is de cultuur.’ betrokkenen en zowel NAM als LOP ondertekenen de documenten.’ Een week voor aanvang van de werkzaamheden volgt nog een tolgate-meeting. Iedere partij bevestigt nogmaals alle werkzaamheden en instructies te begrijpen en bevestigt dat alle benodigde materialen aanwezig

zijn. Schellenberg: ‘Dat is belangrijk. Want anders moet een monteur gaan improviseren en dat leidt weer tot risico’s.’

Goal Zero Sinds NAM-aandeelhouder Shell de inmiddels bekende twaalf Life Saving Rules bij al zijn bedrijven invoerde, halveerde het aantal incidenten, vertelt Schellenberg. ‘Toeval of niet, maar 2011 was het veiligste jaar ooit voor de NAM.’ Het bedrijf wil nu naar een situatie met nul incidenten (Goal Zero) en heeft daar alles voor over, zegt Schellenberg. ‘We hangen er geen prijskaartje aan.’ Een van de uitdagingen is om de boodschap op de werkvloer te krijgen en daar blijvend bij de medewerkers tussen de oren te houden. Dat gebeurt onder andere door de boodschap te herhalen en te visualiseren. ‘Er hangen tv-schermen in de kantine waarop we onder meer de veiligheidsfilmpjes tonen.’ Geervliet: ‘Herhaling is de kracht van de reclame. De mensen moeten intrinsiek overtuigd worden. Daar ligt ook de brug naar de volgende fase, met trainingen, locatiebezoeken,

iMaintain 12

018_19_21_N_artikel.indd 19

25-01-12 15:48

industrial events promotions

Uw partner bij werkzaamheden op hoogte. Height Specialists is één van de grootste IRATA bedrijven van Nederland en kan onderhoudswerkzaamheden professioneel en snel voor u uit voeren; zowel on- als offshore. Met veilige en duurzame Rope Access technieken komen wij op plaatsen waar geen steigers, hoogwerkers of platforms geplaatst kunnen worden.

Wij zijn gespecialiseerd in: u kitten u schilderen u lassen u algemene reiniging u glasbewassing u bekabeling u herstelwerkzaamheden u installatie en

reparatie van pijpen en constructies u inspectie en controle

Bekijk de mogelijkheden op www.heightspecialists.nl

Height

Specialists

IRATA,

TÜV

en VCAP gecertificeerd. Wij zijn u ook

onderzoek (NDO)

Height Specialists Dynamoweg 28

graag van dienst met montagewerk-

2627 CH Delft

zaamheden, advisering, inspectie, trai-

015 - 256 56 62

ningen en materiaal.

Adv_HS_iMaintain.indd 1

020_height.indd 1

u niet-destructief

info@heightspecialists.nl

19-01-2012 12:23:13

23-01-12 15:27

BescherMing en veiligheid 21

LMRA’s en SMAT.’ Schellenberg ligt toe: ‘Er is niet één oplossing, het gaat om veel verschillende dingen.’ De training Bewust Leidinggeven is er daar één van. Deze tweedaagse training focust op hoe je met elkaar omgaat, hoe je elkaar aanspreekt en hoe je samen een hoger veiligheidsniveau bereikt. NAM ontwikkelde de training samen met de aannemers en de training wordt ook ‘gemengd’ gevolgd. Vanwege de positieve resultaten gaat NAM deze training verplicht stellen voor alle leidinggevenden op de NAM-locaties, zowel van de NAM als van de aannemers. Daarnaast verwacht de NAM van iedere leidinggevende -ook van kantoor- dat deze minimaal één keer per week op locatie is. ‘Je bent dan zichtbaar voor de mensen, maar

‘Improviseren leidt tot risico’s.’ je ziet ook zelf wat er gebeurt.’ LMRA’s zijn Last Minute Risk Assessements. Het is een checklist met daarop tien vragen die een medewerker moet beantwoorden voordat hij aan een klus begint. Als één van de antwoorden een ‘nee’ is, mag hij niet beginnen. SMAT tot slot, gaat over de Spreek Mensen Aan Techniek; niet beschuldigend, maar bevragend. Waarom doe je dat op die manier? Kunnen we er iets van leren op andere locaties, et cetera. Schellenberg: ‘Dat doen we op alle locaties minimaal één keer per twee weken.’

Onderaannemers betrekken Onderaannemers bereik je niet of nauwelijks via de algemene standaardinstructies. Om risicovolle situaties toch onder de aandacht te brengen, ontwikkelde LOP hiervoor een aparte korte cursus, die het niveau van een instructiefilmpje overstijgt. Geervliet: ‘We noemen dat de Starters Kit. Daarin zitten de dingen die je moet weten over de specifieke gevaren van de site in kwestie, toolboxen, filmpjes et cetera. We geven die Starters Kits vooral planmatig, maar ze zijn ook on site beschikbaar voor een snelle instructie. Schellenberg: ‘Iedereen die een site bezoekt, krijgt deze instructie. De LOP-leidinggevende en de NAM Lokatie Verantwoordelijk Persoon zijn daarbij betrokken’. In het kader van Goal Zero kiest de NAM iedere maand een Goal Zero Hero. ‘Dat is iemand die een bijdrage leverde aan het vergroten

veiligheid is een kwestie van cultuur. ‘Je kunt er vanalles bij halen, maar als het bij de mensen niet van binnen zit, wordt het niets.’

van de veiligheid. We proberen daar ook nadrukkelijk de subcontractors bij te betrekken’, zegt Schellenberg. De beloning voor de ‘hero’ bestaat doorgaans uit een vermelding in het lokale personeelsmagazine en bijvoorbeeld een dinerbon.

Cultuur ‘Het allerbelangrijkste is de cultuur’, benadrukt Schellenberg. ‘Je kunt er vanalles bij halen, maar als het bij de mensen niet van binnen zit, wordt het niets. Ik maak graag de analogie met corruptie. Dat accepteren we in Nederland ook niet. Diezelfde houding wil ik ook zien ten aanzien van veiligheid.’ Veiligheid doe je er niet even bij, betoogt Geervliet. ‘Het is gewoon onderdeel van je werk. Ik besteed er dagelijks een kwart van mijn tijd aan en dat geldt ook voor Bas.’ De NAM vraagt zijn aannemers nadrukkelijk om mee te denken. Alle contractors nemen hiervoor deel in het CASOS-samenwerkingsverband (Contractor Alliance for Safety On Shell operations) waarbinnen de aannemers ervaringen delen en verbetervoorstellen doen. CASOS doet vervolgens een voorstel aan NAM om veiliger te werken. Er zijn al diverse voorstellen van CASOS verwerkt in NAM-regelgeving op locatie. LOP en NAM stellen samen een HSE Jaarplan op. Het is een integraal plan dat van

onderaf wordt gevoed. Schellenberg: ‘We vragen steeds de mensen op de vloer om input om in het volgende jaar nog verder te verbeteren.’ Geervliet: ‘We stimuleren en belonen dat. Het helpt om de juiste cultuur te creëren.’ Er gaat nog steeds wel eens iets mis. Bijvoorbeeld te diepe ontgravingen in de nabijheid van steigerbouw, of het verkeerd opslaan van goederen. Het vervoer van materialen op een dakimperial was ook een veel voorkomende fout. Het laden en lossen van die materialen is in feite werken op hoogte en risicovol. In potentie gevaarlijk gereedschap als uitschuifbare messen zijn bij NAM niet meer toegestaan. Hiervoor in de plaats gebruikt men nu automatisch inklapbare exemplaren. Schellenberg: ‘Als er iets fout gaat, duiken we er niet meteen op. LOP krijgt eerst een week om de oorzaak te onderzoeken terwijl wij meekijken. Daarna volgt gezamenlijk overleg en registratie in het Shellsysteem waarna indien nodig verbeteringen worden geïmplementeerd. Zo kunnen we bedrijfsbreed van elkaar leren.’ Op de website a-way-of-living.info stelt NAM veel informatie vrij beschikbaar voor iedereen in de industrie om risico’s te herkennen en veiliger te werken te bevorderen. ■

iMaintain 12

018_19_21_N_artikel.indd 21

25-01-12 15:48

22 bescherMing en Veiligheid

Veilig gedrag belonen geeft meer bewustzijn Veiligheid moet een overtuiging zijn. Menselijk gedrag heeft het grootste aandeel in onveilige situaties op de werkvloer. Maar om veilig werken te internaliseren bij de werknemer, is meer nodig dan een helm en een strenge toezichthouder. Tijdens Profion Maintenance linqs bogen veiligheidskundigen zich over de psychologie achter veiligheid. Elise Quaden

Imtech voert al sinds jaar en dag onderhoud uit aan installaties van Shell Pernis. Vele Imtech-medewerkers stromen dagelijks poort veertien binnen om het onderhoud uit te voeren aan de grootste raffinaderij van Europa. Shell valt onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) en hanteert een zeer streng veiligheidsregime. Het bedrijf was op zijn zachts gezegd niet blij met de veiligheidsprestatiecijfers van Imtech in 2008. Koos van Wanum spreekt dan ook van een zwarte bladzijde in de geschiedenis van zijn bedrijf. Van Wanum, veiligheidsfunctionaris bij Imtech Industrial Services, schetst de vroegere en huidige situatie: ‘Tot 2007 waren de veiligheidscijfers nog acceptabel. In het bewuste jaar 2008 en deels in 2009 kregen we ineens te maken met meer incidenten dan gebruikelijk en daar waren ook letselgevallen bij. Shell houdt de ongevalstatistieken zeer nauwkeurig bij en het water stond ons aan de lippen. We grapten dan ook wel eens dat je meer aan een zwemdiploma had dan aan een VCA. Leuk was de situatie allerminst, zeker toen Shell met een duidelijk ultimatum kwam: veranderen, verbeteren of vertrekken.’ Vertrekken wilde Imtech uiteraard niet en Shell wilde ook liever een oplossing waar beide partijen beter van werden. Dus moest het veiligheidsbeleid drastisch om worden gegooid. In die periode is Van Wanum aan de slag gegaan. ‘We introduceerden het veiligheidsgedragprogramma Safetecq. Eigenlijk een soort gereedschapskist met acht HSE-afspraken zoals: ik werk veilig of ik werk niet of ik neem verantwoordelijkheid en meld onveilige situaties. Belangrijk daarbij is dat iedereen van die afspraken op de hoogte is en er achter staat. Dus ook de directie en zelfs de klant ondertekenden de afspraken. Daarna hebben we de incidenten geanalyseerd en vervolgens gekeken hoe deze het best aan te pakken zijn. Je

maakt dan met elkaar afspraken die we nakomen door samenwerking, we leggen mensen niets op.’

Campagne Om handen en voeten te geven aan het Safetecq-programma gaf Van Wanum de medewerkers onder meer trainingen, met als doelstelling het naar boven halen van gedrag en cultuur. Want volgens hem moet een cultuurverandering vanuit het personeel zelf komen. ‘De mensen moeten veilig willen werken. Dat kan door je boodschap zichtbaar te maken. Je moet naar buiten, contact hebben met de mannen. Zo hing er een spandoek op de keten en waren er overal posters zichtbaar die het personeel bewust maakten van de noodzaak van veilig werken. We planden toolboxmeetings waarbij we niet zeiden ‘het moet anders’, maar uitlegden waarom ze het zelf anders zouden moeten willen. De manier van aanspreken maakt veel uit. We hanteren hierin een zachte hand, laat medewerkers vertellen waar ze mee zitten, geef ze af en toe een aai over de bol. Laat zien dat het belangrijk is, dan gaan ze de veiligheidsvisie zelf ook belangrijk vinden. Veiligheid gaat dan leven en men wordt bereid zelf ook maatregelen te nemen.’ Aan kennis ligt het niet, volgens Van Wanum. ‘De medewerkers zijn goed opgeleid, ze weten het allemaal wel. Maar de focus ligt op het werk.’ De campagne leidde uiteindelijk tot de gewenste shift: ‘De mentaliteit met betrekking tot veiligheid was altijd gelaten. Men had een houding van: waar gehakt wordt, vallen spaanders. Door het er veel over te hebben, is die houding gaan kantelen.’

Successen vieren Van Wanum wil benadrukken dat een positieve benadering effectiever is dan een negatieve: ‘Sanctioneren doen we heel soms. Maar alléén straffen werkt

01 12 iMaintain

022_23_24_L_artikel.indd 22

25-01-12 15:48

FOTO’S: JUDITH BOGAARDT

bescherMing en Veiligheid 23

Koos van Wanum: ‘We zien het niet als een wedstrijd, maar de ongevalsvrije jaren zijn wel mijlpalen.’

averechts. Er is een soort regel dat je voor iedere terechtwijzing er vijf positieve opmerkingen tegenover moet stellen. Als je successen viert, gaat men erin geloven.’ Deze successen zijn meetbaar. Imtech is inmiddels al ruim twee jaar ongevalsvrij bij Shell Pernis. Iets waar zowel management als personeel nadruk op leggen. Van Wanum: ‘In maart 2011 was er een grote stop met honderden mensen ingehuurd personeel aan het werk. We waren toen al lange tijd ongevalsvrij en onze eigen mensen zagen de bui al hangen. Ze vroegen me dan ook: ‘hoe ga je dat managen?’ Ik wees ze op hun eigen verantwoordelijkheid: ‘jullie managen de veiligheid bij de stop, help de nieuwe mensen om hun werk veilig te doen’. In april waren we twee jaar ongevalsvrij. We kregen daarvoor de complimenten van Shell en een diepe buiging van de

maintenance manager. Nu kijken we uit naar april 2012, waarin er hopelijk weer een ongevalsvrij jaar bijkomt. We denken ook na over wat we gaan doen, mocht er wel iets gebeuren. We zien het niet als een wedstrijd, maar de ongevalsvrije jaren zijn wel mijlpalen.’

Cijfers Vincent Meier is senior consultant bij D&F Consultancy en is voorzitter van de convenantwerkgroep de Menselijke Factor. Als consultant geeft hij advies over veiligheid en begeleidt hij bedrijven bij het veranderen van hun veiligheidscultuur. Meier is een man van de cijfers. En die cijfers spreken boekdelen: ‘Feit is dat 99 procent van de ongevallen gevolg is van menselijk falen. Tien tot vijftien procent van alle dodelijke slachtoffers vallen tijdens onderhoudswerkzaamheden, vijftien tot twintig

procent tijdens correctief onderhoud.’ Ook precieze aantallen, variërend van onveilige situaties tot dodelijke ongevallen, zijn bekend. Volgens Meier moet je daar in de praktijk altijd een percentage bij optellen: ‘Ik hanteer de ijsbergtheorie. Aan de onderkant van de ijsberg zitten zo’n 30.000 gevaren als gevolg van onveilige situaties en handelingen. In werkelijkheid zijn het er waarschijnlijk veel meer. Dit zijn situaties die proactief te voorkomen zijn. Alles wat daarboven zit aan incidenten is al gebeurd. Daar kan alleen nog reactief op worden ingesprongen.’

Stops Wat betreft veiligheid tijdens onderhoud, ziet Meier vooral risico’s voor, tijdens en net na stops. Dit komt onder meer door de tijdsdruk maar ook doordat er in die periodes veel ingeleende krachten aan

iMaintain 12

022_23_24_L_artikel.indd 23

25-01-12 15:48

24 bescherMing en Veiligheid

Vincent Meier: ‘Accepteer niets wat de veiligheid van de stop ondermijnt.’

het werk zijn. Onderhoudswerk kent vier soorten gevaren, namelijk fysieke, biologische, chemische en psychosociale gevaren. Oplossingen zijn er op drie niveaus: ‘Technisch gezien is voorbereiding cruciaal. Hier kan een bedrijf al vroeg mee beginnen. Weet wat er mis is of kan zijn. Op organisatorisch niveau is structuur nodig, net als duidelijke communicatie, samenwerking, databases met historische informatie om van te kunnen leren, een controle van de effectiviteit van het systeem. Dit heeft dus alles te maken met het managementsysteem. Het derde niveau is gedrag, dit valt te sturen met training, toezicht, coaching en mensen aanspreken.’

Dirty dozen Meier: ‘Onderzoek wijst uit dat er twaalf onderliggende redenen zijn die het onveilige gedrag van mensen verklaren, de ‘dirty dozen’. Dit gaat van vermoeidheid tot onvoldoende assertiviteit. Je moet je van deze punten bewust worden om er iets aan te kunnen doen. Want medewerkers nemen niet altijd zelf hun verantwoordelijkheid. Als er genoeg druk op staat, gaat productie vaak voor.’ Meier werkt met de VeiligheidCultuurBox, een traject dat helpt om gedrag te verbeteren. Het leert personeel om veilig gedrag

te vertonen. De VeiligheidCultuurBox focust op factoren als leiderschap, inzicht, training, werkomgeving, het voorkomen van incidenten en het borgen van de veiligheidscultuur. Het valt of staat met het in de praktijk brengen van deze theorie. Net als Van Wanum hamert Meier op zichtbaarheid van de boodschap: ‘Laat een veiligheidskundige op de vloer rondlopen. Je moet veilig werken overal aanwezig laten zijn, dat kan onder meer met foto’s in de keet die tonen wat onveilig is. Ook tijdens overleg zijn die zichtbaar. Dit geeft iedereen meer inzicht. Natuurlijk, coaching op de werkvloer is makkelijker gezegd dan gedaan. Mensen willen zien dat als ze iets melden, het probleem ook wordt opgelost. Voer dus goed actiemanagement.’

Doel stellen In feite moet je een hele stop inrichten aan de hand van veiligheid. Een stuurgroep kan hierbij helpen, aldus Meier. ‘Een stuurgroep kan bepalen wat belangrijk is en wat de veiligheidsregels zijn. Zij kunnen per kwartaal een veiligheidsthema prioriteren waar een verbeterteam vervolgens aan gaat werken. En blijf continu de cultuur meten, zodat veranderingen zichtbaar worden. Bedrijven die het traject ingaan, houden ook de

leercurve bij. Zo zie je steeds wanneer je een volgende stap maakt.’ Meier noemt een voorbeeld van een initiatief dat bedrijven kunnen nemen om de veiligheid te verbeteren. ‘Het voorkomen van incidenten tijdens de stop begint al zo’n negen maanden van tevoren. Veiligheid begint met een goede werkvoorbereiding. Je kunt bijvoorbeeld een paar maanden voor de stop de directie van de contractors bij elkaar brengen en het doel duidelijk stellen: geen incidenten. Een plant manager moet deze verwachtingen ook communiceren naar het personeel. Je bewust zijn van wat er mis kan gaan en waardoor dat mis kan gaan, is het startpunt. Stel dus een lijst op van grootste oorzaken en incidenten. Geef de medewerkers voorafgaand aan een shutdown een lijst met doodzondes. Als je dit helder communiceert aan het begin, is het meteen duidelijk: houd je je niet hieraan, dan moet je van de plant af. Dit kan de eerste keer ten koste gaan van je planning, wellicht loop je uit met de werkzaamheden. Maar dan doe je het de volgende keer beter en de contractors zullen er dan meteen in mee gaan. Deze aanpak vergt wel moed. Accepteer niets wat de veiligheid van de stop ondermijnt.’ ■

01 12 iMaintain

022_23_24_L_artikel.indd 24

25-01-12 15:48

BESCHERMING EN VEILIGHEID 25

Veilig onderhoud op de Europese agenda Eind 2011 is de tweejarige EU-campagne voor een gezonde werkplek in onderhoud afgesloten met een tweedaagse top in Bilbao. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, EU-OSHA, bracht hiermee de inspanningen van alle landelijke Focal Points en 53 aangesloten bedrijven bijeen. Vanuit Nederland deelde het Focal Point haar kennis over effectief campagnevoeren en werd het NVDO Safety Document met trots gepresenteerd. Mark Oosterveer

De afgelopen twee jaar is op Europese schaal campagne gevoerd voor veiligere en gezondere werkplekken in onderhoud. De campagne werd uitgevoerd door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk uit Bilbao in Spanje, EU-OSHA. De ‘pay-off’ van de campagne was steeds ‘It’s good for you, It’s good for business’. Bij de tweedaagse top waren vertegenwoordigers van de Focal Points aanwezig evenals vertegenwoordigers van de 53 deelnemende bedrijven. Bij plenaire sessies, netwerkbijeenkomsten en workshops werd kennis gedeeld en werd vooruit gekeken naar komende jaren.

Nederland Er is veel spreiding in veiligheid en gezondheid op het werk in Europa. Het vergelijk maken tussen werkplekken in opkomende economieën in het oosten van Europa met Nederlandse omstandigheden heeft weinig zin. Maar op beide plaatsen is bewustzijn en ambitie om het veiliger en gezonder te doen altijd goed. Voor de campagne heeft het Nederlandse Focal Point dat door TNO wordt verzorgd, samen met de NVDO en belanghebbende partijen ook veel werk verzet voor het maken van een visiedocument voor onderhoudswerkzaamheden over veilig en gezond werken in 2020.

Van links naar rechts: María Luz Rodríguez, staatssecretaris van werkgelegenheid in Spanje, László Andor, Europese commissaris voor werkgelegenheid, sociale zaken en integratie, NAPO, Christa Sedlatschek, directeur van EU-OSHA, en Javier Ruiz, de Baskische minister van werkgelegenheid.

Business Bij de top in Bilbao was ook de Europese commissaris voor werkgelegenheid, sociale zaken en integratie, de heer Laszlo Andor aanwezig. Hij wees er in zijn lezing op dat ondanks een stijgende werkloosheid in de Europese landen door de economische situatie, de focus op veilig werk niet mag verslappen. Door de druk om meer te doen met minder mensen, liggen onveilige situaties op de loer. Ook in economisch moeilijke tijden mag de veiligheid van werknemers nooit in het geding komen. Tenslotte is een veilige en gezonde werkplek ‘good for business’.

Nalatenschap De nieuwe directeur van EU-OSHA, Christa Sedlatschek gaf aan dat door de campagne miljoenen Europese werknemers zijn bereikt en dat dit heeft bijgedragen aan veiliger en gezonder werk. Sinds de start in april 2010 zijn bij zo’n driehonderd bijeenkomsten in alle landen van Europa ruim tienduizend bezoekers geweest. Sedlatschek was er zelfs van overtuigd dat door het bewustzijn voor veilig en gezond werk, wat de

campagne als doel had, er aanzienlijk minder incidenten en ongevallen op het werk zijn gebeurd en zullen gebeuren. Zij noemde de OiRA-tool als een belangrijke nalatenschap van de campagne. OiRa is een online interactieve tool voor risk assessment (OiRA). Dit initiatief van het Nederlandse Focal Point is op Europese schaal verder ontwikkeld.

Vervolg De aanwezige ministers en eurocommissarissen spraken ook over de toekomst, en dus over het aanstaande komende programma ‘working together for risk prevention’ met de zekerheid dat het programma er gaat komen. Inmiddels is bekend dat de nieuwe campagne op 18 april in Brussel wordt afgetrapt. Hierbij zal extra aandacht zijn voor leiderschap en medewerkerbetrokkenheid. Ook In Nederland zal de aftrap van de campagne plaatsvinden op 18 april 2012. Het Nederlandse Focal Point zoekt nog supporters en campagnepartners die actief willen participeren in deze nieuwe campagne. Voor meer informatie: www.arboineuropa.nl/campagne. ■

iMaintain 12

025_M_artikel.indd 25

25-01-12 15:47

26 innovatie

Meer bereiken met minder zout Strooien met zout is in nederland al jaren dé manier om gladheid te bestrijden. vorige winter was het zout op een gegeven moment zo schaars, dat gemeenten, provincies en het Rijk ook pekel gingen sproeien. al gauw bleek, dat dit bepaalde voordelen heeft. De gemeente amsterdam heeft inmiddels zestien machines aangeschaft, die zowel nat zout kunnen strooien als pekel sproeien. Zet de gemeente hiermee een nieuwe trend in? Erik te Roller

De laatste twee winters waren extreem. Elke winter werd er in Nederland in totaal 600.000 ton wegenzout gestrooid, twee keer zoveel als gemiddeld per jaar. In 2010 kwamen sommige gemeenten dan ook zout tekort. Ze moesten spoedaankopen doen. Producenten en zouthandelaars konden echter maar moeilijk aan de extra vraag voldoen. Partijen zout werden overal vandaan gehaald, zoals uit de Oekraïne, Turkije en Egypte. Om de nood te lenigen, opende Rijkswaterstaat het zogenoemde zoutloket. Sommige gemeenten en provincies hadden zout over, terwijl andere tekort kwamen. Via dit loket konden gemeenten en provincies het schaarse zout met elkaar delen.

Pekel Tijdens de strenge winters kon AkzoNobel in elk geval aan zijn contractuele verplichten voldoen. Het bedrijf wint zout

Provincie ‘Gemiddeld strooien we in de provincie Noord-Holland 28 keer per jaar. In het afgelopen jaar hebben we ongeveer negentig keer gestrooid’, zegt René Jellema, Unit Manager Wegen van de provincie Noord-Holland. In het wegennet van de provincie zijn overal detectoren aangebracht, die vochtgehalte, zoutgehalte en geleiding van het wegdek meten. Aan de hand hiervan beoordelen de gladheidscoördinatoren van de provincie centraal of er iets gestrooid moet worden of niet. Zij houden uiteraard ook het weer en de weersverwachting bij. Als strooien nodig is, nemen ze contact op met de provinciale coördinatoren van de gladheidsbestrijding die op diverse steunpunten in de provincie aanwezig zijn. Die geven opdracht aan de gecontracteerde transportbedrijven om de van te voren vastgestelde routes binnen een bepaalde tijd te rijden. De provinciewegen worden meestal nat (70 procent vast zout en 30 procent pekel) gestrooid. Calciumchloride wordt alleen gebruikt om hardnekkige aangekoekte sneeuw en ijs te verwijderen. Noord-Holland heeft de afgelopen twee winters geen zouttekort gehad. Het zout komt van Eurosalt Handelsmaatschappij in Moerdijk, waarmee de provincie na een Europese aanbesteding een contract heeft gesloten, samen met twee andere provincies en Rijkswaterstaat. Eurosalt garandeert leveringen op afroep tegen een vastgestelde prijs. Aangezien Rijkswaterstaat de contractpartner is, kan de provincie in geval van een dreigend tekort een beroep op Rijkswaterstaat doen.

door water in een steenzoutlaag op vierhonderd tot zestienhonderd meter diepte onder de grond te pompen. Het zout lost op en komt als pekel weer naar boven. Daarna zuivert het bedrijf de pekel en dampt het in met een vacuümproces totdat alleen nog zout overblijft. Om de roep om extra zout groot was, heeft AkzoNobel ook pekel aangeboden. Hiermee kon het bedrijf het indampen van de pekel overslaan, wat tijdswinst opleverde en ook energie bespaarde. De pekel ging per tankauto naar verschillende opslagplaatsen in het land waar het tijdelijk in tanks kon worden opgeslagen. Natuurlijk kost het vervoer van pekel (22 procent zout en 78 procent water) weer meer energie dan dat van zout. Maar AkzoNobel heeft uitgerekend dat per saldo energie wordt bespaard, tenzij de klant meer dan tweehonderdvijftig tot driehonderd kilometer van de fabriek zit. Diverse gemeenten zetten de pekel tegen wil en dank in tegen de gladheid en waren verrast over de voordelen ervan. ‘Wanneer je zout strooit, komt het dooiproces pas goed op gang als het zout is opgelost in het water van gesmolten sneeuw of ijs. Bij pekel is het zout al opgelost in water, waardoor het dooiproces meteen begint’, zegt Hans Barvelink van Schuitemaker in Rijssen. Hij verkoopt machines voor zowel het strooien van zout als het sproeien van pekel. ‘Het sproeien heeft voordelen voor de autoweg, maar ook voor fietspaden. Druk verkeer helpt het dooiproces, doordat de autobanden zout, sneeuw en ijs vermalen, vermengen en verspreiden. Een drukke weg is dan ook snel schoon. Fietsbanden zijn echter smal, waardoor hun malende werking veel geringer is dan die van autobanden. Daarom blijft er na het strooien relatief veel sneeuw en ijs op het fietspad achter.’ Sproeien is volgens hem ook zuiniger. ‘Je brengt de zoute vloeistof over de volle breedte van de rijstrook of het fietspad

01 12 iMaintain

026_27_29_O_artikel.indd 26

25-01-12 15:47

innovatie 27

tijdens de strenge winters van de afgelopen twee jaar was strooizout niet aan te slepen. Pekel is sneller leverbaar en komt steeds meer in zwang.

gelijkmatig op. Normaal heb je voor preventief strooien ongeveer tien gram zout per vierkante meter nodig, bij sproeien maar vijf gram vierkante meter. Dat scheelt dus de helft.’ Weliswaar vervoeren de pekelwagens relatief minder zout, maar ze hoeven niet tussentijds bij te tanken. De routes zijn zo uitgekiend, dat de strooi- of pekelwagens die in

procent). Bij nat strooien (70 procent vast zout en 30 procent pekel) is de concentratie zout hoger en bij droog strooien komt het zout onverdund op het wegdek terecht. ‘Toch passen de Scandinavische landen pekelsproeien op veel grotere schaal toe dan wij in Nederland, terwijl het daar over het algemeen toch veel kouder is en er ook meer sneeuw valt’,

‘Scandinavische landen passen pekelsproeien op veel grotere schaal toe dan Nederland, terwijl het daar over het algemeen toch veel kouder is en er ook meer sneeuw valt.’ een uur tot anderhalf uur kunnen afleggen, opdat ze klaar zijn voordat het vriezen of sneeuwen begint. De pekelwagens kunnen dat qua hoeveelheid gemakkelijk aan.

Zwaar weer Barvelink krijgt vaak tegengeworpen dat pekel niet geschikt is om bij strenge vorst of zware sneeuwval te gebruiken. Pekel bevat immers relatief weinig zout (22

constateert Barvelink. Hij erkent dat pekel een lager temperatuurbereik heeft. Het werkt tot circa -5 graden Celsius tot -8 graden Celsius. Bij zware weerscondities, zoals bij grote hoeveelheden sneeuw of ijzel, moet dan ook met (nat) zout gestrooid worden. ‘Maar juist in Nederland komen zware weersomstandigheden niet vaak voor. Meestal hebben we hier kwakkelwinters. Ook zijn

gemiddeld tachtig procent van de inzetacties preventief. En die preventieve acties kun je met pekel uitvoeren. In Nederland kun je dus heel goed pekel gebruiken’, aldus Barvelink. Bepaalde provincies en gemeenten hebben het pekelsproeien ontdekt, maar hij verwacht geen snelle opmars van pekel. ‘De markt is conservatief. De overheid kijkt vaak de kat uit de boom. Nieuwe methoden worden eerst langdurig getest, tenzij men door de omstandigheden, zoals bijvoorbeeld gebrek aan zout, gedwongen is naar alternatieven uit te zien. De gemeente Amsterdam heeft echter al zestien combimachines voor nat strooien en pekel sproeien aangeschaft. Met deze combi’s is het mogelijk zowel conventioneel natzout te strooien als pekel te sproeien. Amsterdam is dus op de toekomst voorbereid’, aldus Barvelink.

Wegdek Vaak wordt ook wel beweerd dat pekel wegloopt naar de kant van de weg, omdat de Nederlandse wegen vaak bol zijn, zodat het (regen)water gemakkelijk

iMaintain 12

026_27_29_O_artikel.indd 27

25-01-12 15:47

Vrijdag 25 mei en zaterdag 26 mei 2012

Landelijke dag van het Onderhoud Zien • Leren • Doen

Iedereen profiteert dagelijks van de hoge kwaliteit van ons onderhoud in Nederland. Van infrastructuur tot procesindustrie. Van melkfabriek tot elektriciteitscentrale. En toch is dat voor het grote publiek niet altijd duidelijk. Om te laten zien wat goed onderhoud betekent voor de Nederlandse samenleving, openen allerlei bedrijven hun poorten tijdens de Landelijke Dag van Het Onderhoud. Het doel van de Landelijke Dag van het Onderhoud is Nederland bekend te maken met het belang van goed onderhoud voor iedereen! Bovendien wil de organisatie jongeren interesseren voor een opleiding of baan in de techniek in het algemeen en onderhoud in het bijzonder. Het thema van de aanstaande Landelijke Dag van het Onderhoud is dan ook “Zien, Leren, Doen” Op vrijdag 25 mei worden scholieren ontvangen door bedrijven die de collega’s van de toekomst onder begeleiding rond willen leiden. Zaterdag 26 mei is bedoeld voor iedere geïnteresseerde bezoeker.

028_adv_dagvanhetonderhoud_A4.indd 1

Is er bij uw bedrijf genoeg te zien, te leren en te doen? Werk dan mee aan de Landelijke Dag van het Onderhoud.

De Landelijke Dag van het Onderhoud is een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) en wordt georganiseerd in samenwerking met Dutch Institute World Class Maintenance, Profion, VOMI en het vakblad iMaintain. Diverse andere brancheverenigingen sluiten aan bij dit initiatief.

Voor meer informatie: www.dagvanhetonderhoud.nl dagvanhetonderhoud@nvdo.nl

23-01-12 15:27

innovatie 29

kan wegstromen. Barvelink bestrijdt dat: ‘Met sproeien breng je heel weinig vloeistof aan. Het gaat in feite om een dunne film van vocht op het wegdek. Dat komt neer op ongeveer vijf gram oplossing per vierkante meter, zeg maar tien kubieke centimeter. Het vocht blijft aan het wegdek zitten en stroomt zeker niet weg. Daarvoor is er simpelweg te weinig vocht aanwezig. Juist bij korrels heb je een probleem, omdat die door de rijwind en de banden van auto’s en vrachtauto’s deels buiten de rijstroken tot in de berm terecht komen. Pekel daarentegen blijft liggen waar het ligt. De standtijd, oftewel de tijd dat pekel effectief blijft, is dan ook relatief langer dan van die van zout of nat zout. Met andere woorden, bij pekel bereik je meer met minder zout’, concludeert Barvelink. Tijdens de strenge winters hebben de wegen veel te lijden. Er ontstaan scheuren in het wegdek. Volgens de deskundigen heeft dit echter niets met pekel of zout te maken, maar met het steeds weer opvriezen van water in de poriën en scheurtjes van het wegdek, vooral tijdens een kwakkelwinter. Het ijs drukt het asfalt opzij, waardoor de scheurtjes elke keer groter worden. Als zout of pekel al een effect hebben, dan is dat positief: ze voorkomen bevriezing van het water en dus de vorming van ijs dat het wegdek beschadigt.

Bij extreem strenge vorst wordt ook calciumchloride toegepast. iJsplaten op het wegdek smelten weg als ‘sneeuw voor de zon’.

Calciumchloride AkzoNobel levert een andere bijdrage aan het verminderen van het zoutverbruik door wegenzout met fijnere korrels aan te bieden. De provincie Gelderland experimenteert hiermee in samenwerking met Rijkswaterstaat. Het fijne zout lost gemakkelijker op, doet sneller zijn werk, waardoor tien tot vijftien procent minder zout per vierkante meter nodig is. Om het wegwaaien tegen te gaan, wordt het zout vlak voor het strooien licht bevochtigd, zodat het beter aan het asfalt blijft plakken.

Productie In Nederland produceren AkzoNobel en Frisia Zout respectievelijk 5,1 miljoen ton en 1 miljoen ton zout per jaar. Van het zout bij AkzoNobel gaat tachtig procent naar de chemische industrie (onder andere chloorproductie), vijftien procent naar speciale producten, zoals zout voor waterontharders en voedingsmiddelen en vijf procent naar de gladheidsbestrijding. Dat laatste komt neer op 255.000 ton per jaar, waarvan 105.000 naar de Nederlandse markt gaat. Hiermee heeft AkzoNobel een marktaandeel van 35 procent. Ook het zout van Frisia wordt maar voor een klein deel als wegenzout gebruikt. Aangezien Nederland per jaar 300.000 ton wegenzout nodig heeft, betekent dit dat een groot deel van het wegenzout geïmporteerd wordt door handelsbedrijven. AkzoNobel levert zout rechtstreeks aan klanten en soms via een handelaar, mits die een bepaalde functie heeft en niet alleen maar tussen het bedrijf en de klant zit om marge op te strijken. Rolf Breslau, manager wegenzout van AkzoNobel, benadrukt dat de kosten van gladheidsbestrijding voor het grootste deel samenhangen met de opslag en het strooien en niet met de kosten van het zout en de pekel zelf. Die maken slechts tien tot vijftien procent van de totale kosten uit. Gemeentes die kleine zoutvoorraden aanhouden met de gedachte dat ze bij streng weer altijd nog zout op de markt kunnen bijkopen, zijn een dief van hun eigen portemonnee. Want als het zover komt, is het zout schaars en de prijs op de vrije markt veel hoger dan normaal. De lokale overheden kunnen volgens hem beter bijtijds contracten sluiten met zoutleveranciers, zodat ze ’s winters altijd genoeg hebben.

Voor de gladheidsbestrijding worden ook de zouten calciumchloride of magnesiumchloride gebruikt, vooral bij strenge vorst. Calciumchloride werkt bij de gladheidsbestrijding tot ongeveer -19 graden Celsius, terwijl natriumchloride (gewoon zout) tot -10 graden Celsius bruikbaar

Zout en pekel voorkomen de vorming van ijs dat het wegdek beschadigt. is. Overigens bevriest een oplossing verzadigd met natriumchloride in het laboratorium bij -16 graden Celsius en een oplossing verzadigd met calciumchloride bij -30 graden Celsius, maar die verzadiging wordt op het wegdek niet gehaald en is ook niet wenselijk. Barvelink: ‘Calciumchloride heeft nog een ander voordeel: het is hygroscopisch. Als je korrels oplost in water komt er warmte vrij en dat helpt mee om de sneeuw en het ijs te ontdooien. Wel is het duurder en aangezien elke euro telt, gebruikt de overheid dus meestal natriumchloride. Bij calciumchloride kun je de nog warme oplossing met een temperatuur van 60 tot 70 graden Celsius in een geïsoleerde tank op een vrachtwagen vervoeren. Het is vooral handig bij calamiteiten, bijvoorbeeld als iemand te laat is met strooien: als zich dan ijsplaten op het wegdek hebben gevormd, verdwijnen die als sneeuw voor de zon door de warmte en de sterke dooiwerking van de calciumchloride-oplossing.’ ■

iMaintain 12

026_27_29_O_artikel.indd 29

25-01-12 15:47

30 PRODUCTEN

Bouwklokpompen Eekels Pompen introduceert de nieuwe MMSlijn van het Zweedse topfabricaat Grindex. De MMS-lijn omvat de types Micro, Mini en Solid: drie verbeterde lichtgewicht bouwklokpompen voor het verpompen van vervuild water. Met de introductie van de nieuwe MMS-lijn spelen Grindex en Eekels in op de toenemende vraag naar aantrekkelijk geprijsde draagbare pompen voor intensief professioneel gebruik. De nieuwe Micro, Mini en Solid zijn ondanks hun lichte constructie oerdegelijk, duurzaam en zeer betrouwbaar. Zoals gebruikelijk voor Grindex zijn ook deze types vervaardigd van hoogwaardige slijtvaste materialen, waarbij de pompkop, de motorunit en de buitenmantel nu standaard zijn uitgevoerd in aluminium. Daarnaast kunnen ook de kleinste modellen uit het brede Grindex-programma nu probleemloos droogdraaien dankzij de unieke geïntegreerde luchtklep die al langer standaard op grotere modellen werd toegepast. www.eekels.eu

High-power hoogfrequent relais Moderne hoogfrequent technologie vormt de basis van al onze moderne communicatiemiddelen. Mobiele telefonie is ondenkbaar zonder deze technologie. In het verleden werden grote, kostbare hoogfrequent relais met SMA-aansluitingen gebruikt om deze hoogfrequent signalen te schakelen. Nu biedt Panasonic Electric Works met het RN relais een modern alternatief. Naast de compacte afmetingen van 14,6 bij 9,6 bij 10,0 mm³ (L x B x H), is dit relais ook in SMD-uitvoering beschikbaar en biedt het een nominale schakelcapaciteit van 80 watt bij 2 gigahertz en kan het signalen van maar liefst 150 watt over het contact voeren. Met het wisselcontact en spoelvermogen van 50Ω kan het relais signalen schakelen tot 8 gigahertz met een isolatie van minimaal 30 dB. De VSWR-waarde is dan 1,3 en de insertion loss slechts 0,3 dB. www.panasonic-electric-works.nl

Voorgeassembleerde plug & play bedienpanelen Met de Simatic HMI KP32F PN heeft Siemens Industry Automation haar aanbod op het gebied van bedienpanelen uitgebreid met een ‘key panel’ dat 32

01 12 iMaintain

030_31_32_F_producten.indd 30

grote, vrij configureerbare toetsen met LED-achtergrondverlichting heeft. Typische toepassingsgebieden van key panels zijn applicaties met deterministische bediening. Vergeleken met individuele HMI-elementen, zoals sleutelschakelaars of verlichte drukknoppen, maken plug & play-panelen de zo tijdrovende montage en bekabeling overbodig. Tactiele feedback bij het indrukken van de toetsen, vrij configureerbare toetsfuncties en heldere LED’s die in vijf kleuren kunnen oplichten, bieden een hoge mate van bedieningscomfort. De bij conventionele panelen gebruikelijke tijden kostenintensieve afzonderlijke montage en bekabeling van individuele elementen is hier verleden tijd. Toetsen die in eerste instantie niet nodig zijn, kunnen achteraf alsnog op elk gewenst moment worden geconfigureerd, bijvoorbeeld bij de uitbreiding van een applicatie. www.siemens.nl/industry

Offline filter selector De offline versie van de succesvolle HFDE online filter selector biedt geregistreerde gebruikers een belangrijke functie ter ondersteuning van filterconfiguratie en -selectie. Bezoek www.parkerhfde. com/selector en meld u nu aan. Download en installeer daarna gelijk de selector. Eenmaal geïnstalleerd, zult u in staat zijn om de selector te gebruiken zonder een internetaansluiting. Wanneer u daarna weer online bent, dan zal de online selector automatisch een update doen met nieuwe informatie. Met een jaarlijkse omzet van meer dan twaalf miljard dollar is Parker Hannifin ’s werelds grootste en meest diverse producent van producten en systemen voor aandrijving en besturing. Parker zorgt voor specifieke oplossingen voor een groot aantal mobiele, industriële en maritieme markten. Parker heeft meer dan 61.000 medewerkers in 48 verschillende landen. www.parker.com/nl

Toughpad De Toughpad is de grote sterke broer van de populaire tablets zoals de iPad en de Samsung Galaxy Tab. Toughpads hebben alle functionaliteiten en voordelen van een gewone tablet, maar dan in een robuuste vormgeving, speciaal voor gebruik in extreme omgevingen. De Toughpad is een tablet die met recht ‘tough’ genoemd kan worden. Uit testen blijkt dat een standaard tablet relatief fragiel is en niet bestendig tegen schokken, water, hitte en stof, maar een Toughpad is dat wel. En dat maakt de Toughpad ideaal voor gebruik in extreme omstandigheden. Buitendienstmedewerkers in bijvoorbeeld industrie, bouw of hulpdienst, moeten kunnen vertrouwen op de kwaliteit en het gebruiksgemak van een tablet, in combinatie met de robuustheid die in deze omgevingen gewenst is. Koning & Hartman is overtuigd van de kracht en voordelen van de Panasonic FZ-A1 Toughpad en heeft deze daarom toegevoegd aan haar assortiment. www.koningenhartman.com

Kijk voor meer productinnovaties op www.i-maintain.nl

25-01-12 15:47

PRODUCTEN 31

Geavanceerde programmaregeling en registratie De nanodac controller/recorder is nu ook beschikbaar met een programmagever, applicatie functieblokken, Modbus master communicatie en ‘washdown’ front. Hiermee is de nanodac nu ook geschikt om in te zetten in applicaties waarbij hoge eisen gesteld worden aan de grafische registratie en 2-loops procesregeling gecombineerd in één ¼ DIN paneel instrument. Procesvariabelen kunnen met de programmaregeling van de nanodac volgens een setpoint profiel geregeld worden. Maximaal honderd programma’s kunnen opgeslagen worden. De applicatie functieblokken bieden de oplossing voor toepassingen waarbij specifieke functionaliteit benodigd is. Functieblokken zijn onder andere beschikbaar voor sterilisatoren, carbon ovens, branderregeling en cascaderegeling. Voor de koppeling met andere Modbus apparaten is de nanodac uitgevoerd met Modbus TCP/IP master. Hiermee kan informatie van verschillende apparaten centraal in de nanodac geregistreerd worden. De ‘Washdown’ versie van de nanodac is ideaal voor toepassingen in de food- & drinkindustrie of chemie. Door het gladde oppervlak is het front van deze versie extra goed reinigbaar. www.eurotherm.nl

Thermische IP camera DRS introduceert een zeer robuuste thermische IP camera voor surveillance en beveiligingstoepassingen, de WatchMaster IP Elite warmtebeeldcamera. Deze camera is ONVIF compliant, H.264/MJPEG met een robuuste IP66 behuizing en heeft een bereik tot 1 kilometer. Dit levert de WatchMaster IP-Elite dankzij de beproefde ongekoelde 320 x 240 pixels, 17 μm VOx thermische imaging technologie. In tegenstelling tot veel conventionele video surveillancecamera’s heeft de WatchMaster IP-Elite helemaal geen omgevingslicht of extra verlichting nodig. De camera detecteert infrarood (warmte) golven voor superieure warmtebeelden, zelfs onder zeer moeilijke omstandigheden. In volledige duisternis worden bijvoorbeeld indringers al op grote afstand waargenomen en op groot water worden obstakels eenvoudig gedetecteerd. www.acaltechnology.nl

Digitale koppelmeetflens Er worden de laatste jaren steeds hogere eisen gesteld aan koppelmetingen in testbanken. In rolbanken en testbanken voor dieselmotoren of versnellingsbakken moeten steeds hogere koppels met steeds meer precisie gemeten worden. Daarom heeft Hottinger Baldwin Messtechnik (HBM), producent van geavanceerde meetopnemers, elektronica voor signaalverwerking, data-acquisitie systemen en meetsoftware, de nieuwe T40FM koppelmeetflens op de markt gebracht. De T40FM is de opvolger van T10FM-serie en kan zonder problemen koppels tot 80 kNm

meten. De nieuwe T40FM heeft een verbeterd rotordesign en vernieuwde digitale rotor- en statorelectronica. Dankzij deze combinatie is een hogere precisie en een betere reproduceerbaarheid van testgegevens in testbanken gegarandeerd. Het verbeterde ontwerp van het meetlichaam resulteert in een grotere stijfheid in alle richtingen. Tegelijkertijd bleek het mogelijk de massa van de koppelmeetflens te verminderen, waardoor ook het toch al lage traagheidsmoment verder afnam. De verbeterde radiale stijfheid leidt tot goede eigenschappen met betrekking tot trillingen in buigrichting. www.hbm.com

Release Tensing Field Service Solution Onlangs presenteerde Tensing de highlights van de nieuwe release 6.3 van de Tensing Field Service Solution. Met deze versie biedt Tensing haar relaties weer nieuwe mogelijkheden om hun buitendienstprocessen verder te optimaliseren en de dienstverlening naar de eindklant op een hoger niveau te tillen. De Tensing Field Service Solution is gebaseerd op het Tensing Mobility Platform (TMP) en kent twee releases per jaar, in mei en november. De Tensing Field Service Solution is een best practices-oplossing en inzetbaar in elk field servicebedrijf. De oplossing bestaat uit een compleet en flexibel serviceplanningssysteem in combinatie met een mobiel werkordersysteem dat onder andere de volgende serviceprocessen ondersteunt: nieuwe installaties/projecten, correctief onderhoud (storingen), preventief onderhoud en beheer, inspecties en consignatiedienst. www.tensing.com

Servicetransformatie en levensduurverlengend onderhoud Onder druk van de crisis, technologische en demografische veranderingen en toenemende concurrentie moeten service- en onderhoudsbedrijven tegen lagere kosten meer waarde leveren. Deze opgave staat centraal tijdens de zesde editie van het Service & Maintenance Congres op 9 februari 2012 in Breda. In het lezingenprogramma en op de expositie passeren voorbeelden de revue van servicetransformatie -van producten technologiegedreven naar klantwaardegeoriënteerd- en van onderhoud gericht op levensduurverlenging. Het gratis toegankelijke SMC’12 vindt plaats op 9 februari in het Amrâth Hotel Brabant in Breda en heeft als thema ‘Low Cost, High Value’. ‘De economische recessie betekent een extra uitdaging voor service- en onderhoudsorganisaties in een toch al snel veranderend landschap, waarbij het meer dan ooit draait om invloed op kosten en rendement’, verklaart Herman van Wierst, manager Service & Maintenance bij Mikrocentrum, in een toelichting op het congresthema. www.smc-congres.nl

iMaintain 12

030_31_32_F_producten.indd 31

25-01-12 15:47

32 PRODUCTEN

Meten van vocht in olie Om vocht in olie te meten met een gebruikersvriendelijke handmeter, vraagt een buitengewoon instrument met buitengewone meettechnology. De nieuwe Oilport20 van E+E voldoet aan deze eisen met een drukdichte of een korte meetsonde. De robuuste behuizing zorgt voor extra bescherming in zware industriële omstandigheden. De Oilport20 meet fysiek de wateractiviteit (aw) en temperatuur (T). In minerale transformator olie kan de Oilport direct de omrekening maken naar het watergehalte in ppm, in niet-minerale- en smeerolie kan dat worden volbracht door het downloaden van de specifieke olieparameters. De koffer is geschikt voor het opbergen van de handmeter met probe en tevens een optionele calibratieset. www.catec.nl

SmartCity Schneider Electric en het onlangs overgenomen Telvent leveren met SmartCity een pakket aan oplossingen om kritieke infrastructuren binnen steden efficiënter en duurzamer te maken. SmartCity omvat hardware, software en services voor een beter beheer van mobiliteit, elektriciteit, watergebruik, huisvesting en openbare dienstverlening van steden. Het aantal mensen dat in steden woont, groeit wereldwijd. Nu al leeft vijftig procent van de mensen in steden. Naar schatting zal dit aantal in 2050 zijn gestegen naar zeventig procent. Moderne steden hebben dan ook te maken met toenemende bouwen onderhoudskosten. Lokale overheden kennen hierdoor een groeiende behoefte aan middelen om infrastructuren betaalbaar en beheersbaar te houden. Schneider Electric en het onlangs overgenomen Telvent bieden een gezamenlijk pakket om steden op verschillende terreinen duurzamer en energie-efficiënter te maken. SmartCity biedt een oplossing voor belangrijke infrastructuur. www.schneider-electric.com

3M gehoorkap 3M blijft het assortiment verbeteren. Werkt u in een lawaaiige omgeving? Dan draagt u gehoorbescherming tegen schadelijk geluid. Wilt u niet alleen veilig, maar ook prettig werken? Dan adviseert 3M u haar nieuwe generatie gehoorkappen: de 3M Peltor XP Radio. Deze gehoorkap combineert de beste geluidsdemping met optimale FM-radio-ontvangst. 3M Peltor XP Radio gehoorkappen staan voor veilig en comfortabel werken. Effectieve gehoorbescherming is belangrijk. Daarom bieden de gehoorkappen geluidsdemping met SNR-waardes van 29

tot 32 dB. Wilt u ook ontspanning tijdens uw werk, dan is een goede radio gewenst. Met de 3M Peltor XP Radio Gehoorkap is ‘storende radio’ verleden tijd. Het tweede generatie circuitboard garandeert een uitstekende FM-radio-ontvangst. De bediening is eenvoudig en direct. Dat houdt uw concentratie bij het werk. www.3Msafety.nl

Labelprinters Brady Corporation lanceert twee mobiele labelprinters. De BMP51 labelprinter en de BMP53, de perifere versie, werken snel en zijn gemakkelijk te gebruiken. Blikvanger is de geïntegreerde Bluetoothverbinding die communicatie mogelijk maakt met Brady Mobile, de nieuwe gratis mobiele applicatie. Deze maakt het voor mobiele medewerkers mogelijk om labels te ontwerpen, bewerken en printen vanaf hun smartphone. De BMP51, met een duidelijk scherm en een QWERTY-toetsenbord, kan worden gebruikt als een stand-alone printer of kan worden aangesloten op een PC. De tweede versie is de perifere BMP53 zonder toetsenbord. Beide printers bieden een aantal nieuwe functies die bijdragen aan het efficiënter en eenvoudiger opmaken van labels. Een van de meest innovatieve kenmerken is de eenvoudig te laden cartridge, die zowel het labelmateriaal als het lint bevat. www.bradyeurope.com

Hekwerkdetectie op zonne-energie Topguard Outdoor Security Equipment introduceert een hekwerkdetectiesysteem: G-Fence. Een autonoom detectiesysteem op zonneenergie, eenvoudig te installeren op vrijwel alle typen hekwerk. Iedere vijf minuten vindt in Nederland ergens een inbraak plaats. Goede buitenbeveiliging verkleint de kans op inbraak of pogingen daartoe aanzienlijk. Topguard’s G-Fence is de nieuwste ontwikkeling op het gebied van inbraakdetectie. Het signaleert eventuele binnendringers in een vroeg stadium zodat het eventuele vervolgstadium tot een minimum beperkt blijft. G-Fence is een autonoom systeem. Voor de stroomvoorziening is daglicht voldoende dankzij Solaris-techniek. De accu’s van de controlunit (goed voor 3.200 meter hekwerkdetectie) hebben aan slechts twaalf uur daglicht (zonlicht is niet noodzakelijk) voldoende om het systeem twee maanden draaiende te houden. Zo bespaart u kosten én het milieu en sluit G-Fence hiermee naadloos aan op de hedendaagse MVO-doelen. www.topguard.eu

01 12 iMaintain

030_31_32_F_producten.indd 32

25-01-12 15:47

WHAT’S NEXT 33

Windmolens lijden onder hoge wisselingen in de (wind)belasting, ofwel vermoeiingsbelasting. Als deze belasting verlaagd zou kunnen worden, bijvoorbeeld door het toepassen van wieken met vliegtuigvleugel-achtige kleppen, dan komt dit ten goede aan de hele windmolen.

STW start project voor windenergie met slimme rotor Bij de Technische Universiteit Delft is een STW-project gestart dat windmolens met ‘slimme’ rotorbladen effectiever en robuuster gaat maken. In het project van prof. dr. ir. Gijs van Kuik wordt bekeken hoe de vermoeiingsbelasting voor de rotor dertig procent kan worden verminderd. Daardoor kan de windmolen robuuster en de rotor groter worden, wat zes tot acht procent meer energie oplevert, en het prijsverschil met fossiel opgewekte stroom kleiner maakt.

Speerpunten Het project heeft drie speerpunten. Eerst gaan de onderzoekers een nieuwe methode ontwikkelen om tijdens de fabricage de kleppen te integreren in de windturbinebladen om de lagere vermoeiingsbelasting mogelijk te maken. Ten tweede gaan ze een ontwerpmethode ontwikkelen die kan omgaan met alle onnauwkeurigheden en onbekenden van fabricage en van modellering

van de turbines. Het derde speerpunt is de ontwikkeling van een simulatieomgeving die de interactie tussen de aerodynamica, constructie en regelaar realistisch simuleert. De resultaten worden getest in de windtunnel, aan een experimentele turbine beschikbaar gesteld door de industrie.

Simulatie De doorbraken die in het project worden verwacht kunnen de concurrentiepositie van vooraanstaande windturbinefabrikanten positief beïnvloeden. Naast de technologische innovatie voor de volgende generatie windturbines zal dit project ook interessante kennis opleveren voor andere gebieden. Een voorbeeld hiervan is de simulatieomgeving die de wisselwerking tussen de aerodynamica, dynamica en controller beschrijft. Dit simulatiemodel zal uniek zijn in de wereld en van belang voor alle aero-elastische geregelde systemen.

De TU Delft onderzoekt hoe de vermoeiingsbelasting op windturbines verminderd kan worden. ‘Slimme’ rotorbladen kunnen veel verschil gaan maken.

iMaintain 12

033_34_35_36_R_whatsNEXT_nieuw.indd 33

26-01-12 09:01

34 WHAT’S NEXT

GEEN MAriTiEME MAcHT zoNdEr MAriTiEME kuNdE De recente studie ‘Geen maritieme macht zonder maritieme kunde’ van het Den Haag Centrum voor Strategisch Studies (HCSS) stelt dat de Koninklijke marine innovatiever, flexibeler en kosteneffectiever moet werken. Daarom moet de Minister van Defensie de strategische keuze maken om de publiek-private samenwerking in de marinebouwcluster te versterken. Defensie moet de cluster vroegtijdig betrekken bij samenwerkings- en/of specialisatie-initiatieven van de marines van de Noord-Europese NAVO-partners. Ook moeten de marine, de kennisinstituten en de industrie hun ontwerpkennis bundelen en onder één dak brengen. Door deze gezamenlijke capaciteit tevens te benutten voor het ontwerp van exportproducten kan voldoende massa en daarmee kwaliteit worden behouden.

Vakkennis De marinebouwcluster is al vele jaren een voorbeeld van een succesvolle publiek-private samenwerking, met een sterke internationale concurrentiepositie als resultaat. Dit past bij uitstek in het recente bedrijfslevenbeleid: ‘Dit kabinet ziet publiek-private samenwerking, juist in een tijd van budgettaire krapte, als een kansrijke route op verschillende terreinen.’ Het model staat echter onder druk. Door de bezuinigingen op de krijgsmacht verdwijnt essentiële kennis en kunde. Voor alle partijen, maar zeker voor Defensie, is dit een ongewenste situatie. De specifieke vakkennis en ervaring benodigd om tot een krachtige geïntegreerde militaire capaciteit te komen en deze zinvol in te zetten, is niet zomaar door de markt te leveren of te kopiëren van collega-krijgsmachten.

Samenwerking Het dilemma van een groter beroep op de krijgsmacht c.q. de marine, terwijl tegelijkertijd fors wordt bezuinigd op Defensie,

Meer publiek-private samenwerking zorgt dat de marine innovatiever, flexibeler en kosteneffectiever wordt.

kan niet op traditionele wijze worden opgelost. Defensie zal ‘slimmer’ moeten gaan werken. ‘Veelzijdig inzetbaar’ houdt dan niet in dat de krijgsmacht op ieder moment alle denkbare scenario’s moet aankunnen. Het betekent wel dat snel kan worden geschakeld tussen verschillende typen van optreden. Daarbij is het beheersen van de levensduurkosten of, anders gezegd, het leveren van meer ‘waar(de) voor defensiegeld’, een noodzakelijke voorwaarde. Een krachtig samenwerkingsmodel kan de noodzakelijke innovatie tegen aanvaardbare kosten garanderen. Dit is in het belang van de toekomstige welvaart en veiligheid van Nederland.

TNo EN HSL GAAN SAMENWErkEN TNO en het Engelse Health and Safety Laboratory (HSL) gaan samenwerken en onderzoeken waar gezamenlijke kansen liggen voor nieuw onderzoek op het gebied van gezond en veilig werken. Tijdens een bezoek aan TNO op de locatie Hoofddorp ondertekende Eddie Morland, chief executive van het Health and Safety Laboratory (HSL) samen met Paulien Bongers, TNOinnovatiedirecteur Arbeid, een samenwerkingsovereenkomst. Kern van de overeenkomst is dat beide partijen benadrukken dat zij willen samenwerken op gemeenschappelijke onderzoeksterreinen. Het zal daarbij gaan om onderwerpen als nanomaterialen, blootstellingsmodellen en verdere ontwikkeling van REACH, psychosociale arbeidsbelasting en ergonomie, en instrumentontwikkeling op het gebied van arbeidsveiligheid. In onderzoek naar effecten van interventies op gezondheid en modellering van toekomstige ziektelast wordt op dit moment al succesvol samengewerkt.

TNO en het Health and Safety Laboratory bekijken waar nieuw onderzoek nodig is op het gebied van gezond en veilig werken.

01 12 iMaintain

033_34_35_36_R_whatsNEXT_nieuw.indd 34

26-01-12 09:01

WHAT’S NEXT 35

‘MAriTiME MAiNTENANcE VALLEy’ roNd WErkENdAMSE HAVENS De bedrijven rondom de Werkendamse havens moeten zich meer profileren als ‘Maritime Maintenance Valley’; zoals Woensdrecht zich presenteert als het centrum voor de luchtvaart. Die opvatting kwam onlangs naar voren tijdens een ontmoeting tussen topambtenaren van de provincie Brabant en het bedrijfsleven. Volgens Dolf Kornet, voorzitter van Scheepsgroep Werkendam, heeft 98 procent van alle binnenvaartschepen weleens voor onderhoud te maken met Werkendamse bedrijven. Ook is de kracht van Werkendam dat ze ligt in het centrum van de vervoersstromen vanuit Antwerpen en Rotterdam naar het Duitse achterland. In de Beatrixhaven is goed te zien hoe de herinrichting vorm krijgt. Mart Dircks, voorzitter van de gemeentesecretarissen in West-Brabant: ‘Maintenance is één van de speerpunten van de Regio West-Brabant. In het overleg over de strategische agenda is het belangrijk kennis te nemen van wat hier in Werkendam alle-

De haven van Werkendam kan een ‘Maritime Maintenance Valley’ worden voor de maritieme wereld. Dit in analogie met Woensdrecht dat zich presenteert als centrum van de luchvaart.

maal gebeurt. Velen in Brabant weten dat niet. Werkendam mag daar ook wel wat meer trots op zijn.’

AGT iNTErNATioNAL HELpT cHiNA MET dijkbEWAkiNG AGT International, één van ‘s werelds snelst groeiende leveranciers van publieke veiligheidsoplossingen, gaat samen met de autoriteit die verantwoordelijk is voor het beheer van de Gele Rivier in China, de Yellow River Conservancy Commission (YRCC) van de Volksrepubliek China, de eerste fase realiseren van een langlopend programma rond de invoering van het AGT International Flood Early Warning System (FEWS) in het stroomgebied van de Gele Rivier.

Data Het project wordt namens AGT International door AGT Netherlands, in samenwerking met TNO, uitgevoerd. De in Nederland aanwezige expertise op dit gebied wordt zo ten volle benut. AGT International en de YRCC zullen FEWS samen inzetten voor het verzamelen en analyseren van real-time data over waterstatus, dijkstabiliteit, overstromingsdreiging en dijkbeweging. Door de implementatie van het slimme dijken bewakingssysteem in de Gele Rivier, wordt real time dijkstabiliteit gemeten. Hierdoor kan de YRCC vroegtijdig maatregelen nemen in geval van mogelijke dijkdoorbraak. Tevens kan een overstromingsprognose gegeven worden, zodat nabij wonende bevolking vroegtijdig geëvacueerd kan worden. Bovendien zal het systeem een bijdrage leveren aan het dagelijks onderhoud en het beheer van de dijk. Tenslotte biedt AGT een simulatie-applicatie, waarmee mogelijke overstromingen gesimuleerd kunnen worden op basis van de data van het monitoringssysteem. Hiermee kunnen autoriteiten zich voorbereiden op mogelijke calamiteiten.

hulpverlenende instanties, onder meer in de vorm van inzichtelijke en gedetailleerde actuele situatie-overzichten.

Voorspellen ‘Dijkbeveiliging is de sleutel voor hoogwaterpreventie’, aldus Shang Hongqi, directeur van het bureau voor internationale samenwerking en technologie van de YRCC. ‘Zwakke dijken en gebrekkige beheersscenario’s vormen een ernstige bedreiging voor onze economische groei en de veiligheid van mensen, landerijen en bebouwing. Met de oplossing van AGT International zijn we beter in staat dijkdoorbraken te voorspellen, wat cruciaal is om gevaarlijke en kostbare overstromingen te voorkomen. Tegelijk levert het project een belangrijke bijdrage aan de collectieve technische en waterstaatkundige kennis en ervaring rond de Gele Rivier. We zijn zeer verheugd over de samenwerking tussen de YRCC en AGT International en we verwachten dat dit project ook op de lange termijn een belangrijke bijdrage zal leveren aan een succesvol resultaat van de Chinese inspanningen voor een veilige woon- en wateromgeving.’ Het FEWS-initiatief is niet alleen bedoeld om kennis en ervaring op te doen met vernieuwende hoogwaterbeschermingstechnologie; zij is er tevens gericht op effectieve bescherming van de Chinese bevolking en haar bezittingen. Hierbij baseert zij zich zoveel mogelijk op ecologisch verantwoorde normen en technieken.

Waarschuwing In antwoord op de specifieke topografische en demografische uitdagingen die de Gele Rivier met zich meebrengt, voorziet FEWS in een maatwerkoplossing voor dijkmonitoring en dijkstabiliteit. Zij maakt hierbij gebruik van een geïntegreerd waarschuwingssysteem, dat de autoriteiten in staat stelt om bij overstromingsdreiging preventieve maatregelen te nemen en snel en effectief in te spelen op noodsituaties. De oplossing is modulair opgebouwd en bestaat uit sensors, software en diensten die tastbare voordelen opleveren voor de waterbeherende autoriteiten, stadsbesturen en

De Gele Rivier bedreigt de Chinese bevolking en economie. Door samenwerking met AGT International kunnen de Chinezen straks hun dijken optimaal monitoren.

iMaintain 12

033_34_35_36_R_whatsNEXT_nieuw.indd 35

26-01-12 09:01

36 WHAT’S NEXT

ALLESkuNNEr kAbLAu VAkMAN VAN HET jAAr 2011

Op Aviolanda Woensdrecht wordt een Boeing 737-500 ontmanteld. Het is het eerste toestel dat hier wordt gerecycled.

AELS oNTMANTELT boEiNG iN WoENSdrEcHT Het Nederlandse bedrijf AELS (Aircraft End-of-Life Solutions), tot nu toe uitsluitend gevestigd in Delft, is gestart met de deassemblage en ontmanteling van een Boeing 737-500-vliegtuig op het nieuwe Business Park Aviolanda in Woensdrecht. Dit is het eerste vliegtuig dat door AELS op Aviolanda Woensdrecht wordt gerecycled, waarbij duurzaamheid het uitgangspunt is. AELS en Aviolanda Woensdrecht hebben een langetermijnovereenkomst gesloten om deze voor Woensdrecht nieuwe dienst te gaan verlenen als onderdeel van het ‘one-stop-shop’-principe. AELS zal hierbij en bij het verder ontwikkelen van de activiteiten nauw samenwerken met Fokker Services, Business Park Aviolanda en de regionale ontwikkelingmaatschappij REWIN West-Brabant. AELS start haar activiteiten op Aviolanda Woensdrecht met zo’n zeven werknemers. De lancering van de samenwerking werd gedaan op 2 december door het nieuwe informatiebord te openen in bijzijn van gedeputeerde De Boer van provincie NoordBrabant. De samenwerking tussen deze partijen biedt eigenaars van vliegtuigen tot en met de omvang van de Airbus A320-familie en de Boeing 737-serie een perfecte locatie voor hun (oudere) vliegtuigen. Omdat Fokker Aircraft Service ook op Aviolanda Woensdrecht gevestigd is, hebben vliegtuigbezitters er nu de beschikking over een compleet gamma aan dienstverlening voor elk mogelijk scenario. Na de landing kan Fokker Aircaft Services de MRO (Maintenance, Repair and Overhaul) verzorgen voor de op Aviolanda Woensdrecht al dan niet voorlopig te parkeren vlieg-

Carlo Kablau uit Apeldoorn mag zich een jaar lang Vakman van het Jaar noemen. Kablau won overtuigend de vierde editie van de Vakman van het Jaar-verkiezing. Aan het initiatief van Werkspot.nl deden dit jaar meer dan drieduizend vakmannen mee. De kersverse Vakman van het Jaar 2011 won, naast eeuwige roem, een gloednieuwe Mercedes-Benz Vito. Volgens juryvoorzitter Peter Das van hoofdsponsor Sika is Carlo Kablau extreem precies, klantvriendelijk, veelzijdig en schuwt hij de uitdaging niet. ‘In zijn hang naar perfectionisme is hij continu op zoek naar innovatieve technieken en materialen. Niet verwonderlijk dat zijn klanten met hem weglopen.’

Uit het juryrapport ‘Carlo Kablau is het schoolvoorbeeld van de moderne zelfstandige vakman. Hij is een uitblinker in zijn vak en een eigentijdse ondernemer. In zijn gebruik van nieuwe media loopt hij voor op de meeste collega-vakmannen: een perfecte website, een Facebookpagina en een actieve Twitteraccount. Verder is hij een pietje precies die in zijn hang naar perfectionisme continu op ontdekkingsreis is naar nieuwe producten en innovatieve technieken. Hij durft klussen aan waarvoor anderen bedanken, en belangrijker: hij brengt ze tot een goed einde. Niet verwonderlijk dus dat zijn klanten met hem weglopen en hem keer op keer terugvragen.’

Primeur: vakvrouw wint categorie Voor het eerst in de historie van de Vakman van het Jaar verkiezing valt een vrouw in de prijzen. Jolanda Baak van De Stoffenier won de categorie ‘stoffeerders’. De jonge onderneemster wil de interesse voor het ambacht meubelstoffering nieuw leven inblazen. Met haar winkel annex werkplaats in Leiden en het winnen van deze prijs lukt haar dat buitengewoon goed.

tuigen. Na een periode van stilstand zal ofwel Fokker het vliegtuig heractiveren, met of zonder het upgraden van de cabine, het schilderen van het vliegtuig of zelfs aanbrengen van een VIPinterieur, of AELS zal het vliegtuig recyclen.

cHiLEENS ASSET MANAGEMENT coNTroL SEMiNAr EN STudiEWEEk SuccESVoL Een week voor de kerstdagen reisde een vierkoppige AMC (Asset Management Control)-delegatie vanuit Nederland naar Valparaiso, Chili. Aan het eind van de week konden aan de groep van Chileense studenten; één Post Graduated Certificaat, twaalf Post Graduated Diploma’s en twee MSc AMC Diploma’s, worden uitgereikt. Naast deze actieve groep van studenten komt AMC, ook in Chili, meer en meer in de belangstelling. Het tweede ‘AMC Seminar de Chile’ werd georganiseerd door de Academia Politécnica Naval in samenwerking met twee civiele universiteiten uit Santiago.

Naast de vele defensiedeelnemers waren er ditmaal ook verschillende deelnemers uit de (mining)industrie. Twee van de vijf presentaties werden verzorgd door John Stavenuiter en Michel Kuijer. Tijdens dit seminar is veel kennis en ervaring uitgewisseld waarmee ook de context voor AMC kon worden vergroot. In dat kader is er voor de studenten en een aantal belangstellenden een serious gamesessie gehouden waarbij de deelnemers als LCM-Team uitgedaagd werden om het virtuele Offshore Wind Park kosteneffectief te managen over de lifecycle.

01 12 iMaintain

033_34_35_36_R_whatsNEXT_nieuw.indd 36

26-01-12 09:01

UNDER CONSTRUCTION 37

Chinezen vergeten schroeven Airbus

Een Airbus A340 van Air France-KLM is na een onderhoudsbeurt in China met minder onderdelen teruggevlogen dan hij had op de heenreis. Na de grondige beurt misten er dertig schroeven. De fout werd vijf dagen later in Boston ontdekt, waarna het toestel een vliegverbod kreeg. Onderhoudsmedewerkers in Xiamen waren vergeten de schroeven terug te plaatsen in de rechtervleugel. Volgens het onderzoeksrapport van de luchtvaartmaatschappij over het onderzoek eerder deze maand was de veiligheid nooit in het geding geweest. Het Chinese onderhoudsbedrijf Taeco-Taikoo Aircraft Engineering heeft veel grote luchtvaartmaatschappijen als klant, zo is op de website van het bedrijf te lezen.

Gemeentewerken zet plastic schapen in kooien Zes plastic schapen op een rotonde in West Sussex, Groot-Brittannië staan sinds kort achter helgele veiligheidshekken om te voorkomen dat weggebruikers zouden kunnen denken dat ze echt zijn. De nep-kudde werd geplaatst op het knooppunt van de A283 in Shoreham om het ‘South Downs National Park’ te promoten. Een woordvoerster van het bestuur van West Sussex zei: ‘De schapen zijn helder groen opdat ze maar niet verward zouden worden met echte schapen’. Desondanks hebben verscheidene automobilisten laten weten bezorgd te zijn dat de schapen echt zouden zijn, zodat de wegwerkers er twee weken geleden maar afschermingshekken omheen geplaatst hebben. De promotie-activiteiten maakten deel uit van een programma waarin bedrijven en organisaties een rotonde konden sponsoren door bijvoorbeeld onderhoud en verbeteringen voor hun rekening te nemen.

Explosiegevaar fiets Belgische postbodes Het Belgische postbedrijf Bpost roept tweeduizend elektrische fietsen terug omdat die zouden kunnen ontploffen. Twee recente incidenten maken heel wat werknemers ongerust, melden verschillende dagbladen. ‘Onlangs merkte een postbode in Antwerpen tijdens zijn ronde op dat er rook uit zijn fiets kwam’, zegt Piet van Speybroeck, woordvoerder van Bpost. ‘Daarop heeft hij de accu uit de houder gehaald. Even later is die ontploft.’ Een vakbondsmedewerkster noemt het geen op zichzelf staand incident en maakt melding van een kantoor waar recent brand woedde. ‘We dachten dat een elektriciteitsprobleem de boosdoener was. Nu blijkt dat de batterij van een van de elektrische fietsen is gaan smelten, en vlam heeft gevat.’ Alle accu’s van de tweeduizend elektrische fietsen bij Bpost gaan terug naar de leverancier voor controle. Zijn u curieuze berichten opgevallen in het nieuws voor onze under construction-rubriek? Stuur deze dan naar redactie@industrielinqs.nl 01

iMaintain 12

037_H_under_construction.indd 37

25-01-12 15:46

HÉT JAARCONGRES VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR DOELMATIG ONDERHOUD EN HET VAKBLAD IMAINTAIN

22 maart 2012 • De Kuip • Rotterdam

Onderhoud in

Huidige technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de

met lezingen, films, interviews en discussie over zelfhelende materialen,

onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere

sensoren, open innovatie, onderhoudsvrije installaties, informatisering

kosten en hogere beschikbaarheid. Maar wat wordt de volgende dimensie

en de menselijke maat. Samen met u wordt gekeken waar de

in onderhoud? Tijdens iMaintain 2012 staat Onderhoud in 4D centraal;

onderhoudsindustrie de komende decennia de verdieping kan vinden.

Initiatiefnemers:

Platinasponsor:

INFORMATIE: KIKI NELSON Tel.: +31 (0)20–31 22 791 kiki.nelson@industrielinqs.nl

038-39_iMaintain_adv_spread.indd 2

25-01-12 13:49

▲

Schrijf u nu in en ontvang korting op de iPad 2

Programma 10:00 uur

Ontvangst en registratie

11:00 uur

Opening door de dagvoorzitters

11:10 uur

Diepgang in inspectietechniek Het vervolg op 3D scannen door Willem van Spanje, DelftTech

11:35 uur

Automatisch onderhoud De kans van zelfherstellende materialen door Santiago Garcia, TU Delft

12:00 uur

Gezamenlijk uniek zijn Open innovatie voor sensorontwikkeling door Frank Bouwens, Holst Centre

12:30 uur

Netwerklunch

13:45 uur

Jouw onderhoud, mijn onderhoud Inspirerende filmverslagen van kennisuitwisselingsbezoeken

iMaintain 4D iPad-actie

De toekomst vandaag Multidimensionale werkvoorbereiding De volgende dimensie in veilig onderhoudswerk

voor dit congres heeft de organisatie van iMaintain een aantrekkelijke

14:15 uur

Bekijk uw congres-handouts op uw eigen iMaintain iPad 2. Speciaal

15:15 uur

Pauze

15:45 uur

Columns en debat Met Jan Stoker, Hogeschool Utrecht; Brian Gajadhar, Tedopres Documentation; Tiedo Tinga, Nederlandse Defensie Academie

16:30 uur

Onderhoud met de D van Duurzaam met o.a. Boris Neefjes, Evides Industriewater B.V.

17:15 uur

Slotwoord met aansluitend relatie-onderhoud

18:30 uur

Avondprogramma met de verkiezing van de

aanbieding. Bij registratie voor het dagen avonddeel kunt u een iPad 2 aanschaffen met e 199,- korting (Type 16 GB, Wifi. Twv. e 479,-). • U betaalt voor een combikaart met iPad 2 dan slechts e 920,– • NVDO-leden betalen bij deze iPad-actie e 700,– voor een combikaart en een iPad 2. Prijzen zijn exclusief BTW

Maintenance Manager of the Year 2012 Na verwerking van uw betaling wordt uw eigen iPad 2 besteld en direct Ga naar de website voor de filmimpressies van vorig jaar

Goudsponsors:

Mediapartners:

naar u verzonden.

Participant:

Schrijf u in via: www.i-maintain.nl/congres 038-39_iMaintain_adv_spread.indd 3

25-01-12 13:49

40 volgend nuMMer

In HeT volgende nuMMer Materiaal en technologie Nieuwe materialen en technologieën gaan het onderhoudsvak naar ‘the next level’ tillen. Welke innovaties hebben echt potentie voor de toekomst? Gaan bijvoorbeeld zelfhelende materialen een belangrijke rol spelen? Of moeten we ons heil ergens anders zoeken? In komend nummer gaan we op zoek naar welke materiaal- en technologie-innovaties echt veelbelovend zijn.

Infra Projectteam van het Jaar 2011 Onlangs werd het team van Strukton dat een tunnel afzonk onder het IJ bij Amsterdam Centraal Station verkozen tot Infra Projectteam van het Jaar 2011. Reden genoeg om dit precisiewerkje onder de loep te leggen: het gevaarte mocht namelijk niet ongecontroleerd tegen de nieuwe fundering stoten, terwijl het daar maar net tussen paste.

Maintenance Manager In tijden van bezuinigingen, wordt er steeds vaker geopteerd voor levensverlenging in plaats van complete vernieuwing van installaties. Bij OCI Nitrogen hebben ze levensduurverlenging succesvol bij de horens gevat. De betrokken Maintenance Manager Peter Magrijn vertelt over het lopende traject.

THeMA: MATerIAAl en TeCHnologIe Thema’s 2012 iMaintain 03-2012

EN VERDER MaintNL De NVDO heeft een nieuwe sectie, Zelfstandige in Maintenance. De sectie is speciaal opgericht voor een steeds groter wordende groep technici: de ZZP’ers. In de komende MaintNL meer over het nut en de noodzaak van de nieuwe sectie en over de rol die de NVDO wil spelen in het faciliteren van de Zelfstandige in Maintenance.

Kennisonderhoud

iMaintain 04-2012 engineering

iMaintain 05-2012 Conditiemeting

iMaintain 06-2012 IT in maintenance

iMaintain 07-2012 Contractvormen

iMaintain 08-2012

iMaintain Nummer 2 verschijnt 2 maart 2012

risicomanagement

iMaintain 09-2012 Benchmarking

iMaintain 10-2012 duurzaamheid

01 12 iMaintain

040_G_volgend nummer.indd 40

26-01-12 08:57

Maint

Het magazine van de NVDO

Innovatie als speerpunt | Sapfabriek bron â&#x20AC;&#x2DC;workwiseâ&#x20AC;&#x2122; technisch personeel | Nieuw Bouwbesluit verlicht eisen aan bouw | Meerwaarde van conditiemeting 041_MA_NVDO_cover.indd 41

25-01-12 16:02

De experts van Sitech verbeteren uw prestaties

De procesindustrie is een uitdagende werkomgeving, waar de focus ligt op optimaal en veilig produceren. De experts van Sitech Services nemen u daarbij graag zorgen uit handen, zodat u zich volledig kunt richten op uw kerntaken. Zo organiseren we bijvoorbeeld het complete onderhoud van uw fabrieksinstallaties, van probleemanalyse tot scope en van planning tot uitvoering en borging. Maar wij ondersteunen u ook bij het verkrijgen van vergunningen of het managen van een crisissituatie. Hoe gevarieerd ook, al onze diensten zijn erop gericht de prestaties van uw bedrijf te verbeteren.

Postbus 18, 6160 MD Geleen Koestraat 1, 6167 RA, Geleen T: +31(0)46 - 476 60 66 E: sitech.communications sitech.communications@sitech.nl www.sitech.nl

INDUSTRIAL MANAGEMENT EXPERTISE - SAFETY SUPPORT - INDUSTRIAL SUPPORT - AEROSPACE SUPPORT

CONTACT STATIONSWEG 45 3331 LR ZWIJNDRECHT T. 078 - 6 120 320 F. 078 - 6 120 420

Stratt+ Industrial Management Advies, Projectmanagement en Detachering zijn onze services ten behoeve van het optimaal managen van uw assets. De strategische benadering, het tactisch inzicht en operationele ondersteuning zijn van belang voor een optimale beschikbaarheid van uw installatie. Stratt+ Industrial Management biedt een unieke combinatie van mensen, methoden en middelen en kan u ondersteunen op strategisch, tactisch en operationeel niveau. In een veeleisende en veranderende markt is het goed om te weten dat u kunt rekenen op de flexibiliteit van onze professionals. Wij bieden u ad interim technische managementposities, tijdelijke capaciteit ter ondersteuning van projecten en beschikbaarheid van specialistische kennis.

E. INFO@STRATT.NL

Dat is waarmee wij u helpen om uw uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.

NADERE INFORMATIE OP WWW.STRATT.NL

ADVISEERT - ORGANISEERT PROCESSEN - REALISEERT PROJECTEN

042_sitec_stratt.indd 1

Voorheen

23-01-12 15:27

van de voorzitter Sociale innovatie juist nu nodig! Er komt steeds meer besef dat de Nederlandse innovatieagenda zowel op het niveau van bedrijven en instellingen, maar ook bij de overheid, te eenzijdig gericht was op technologische innovatie. Daarom vestig ik zo aan het begin van een nieuw jaar graag de aandacht op Sociale Innovatie. Sociale innovatie. Slimmer Werken. Innovatief Organiseren. Allemaal termen die gebruikt worden om aan te geven dat concurrentievermogen, productiviteit en nieuwe producten niet vanzelf uit de lucht komen vallen, maar dat er een specifieke organisatorische context en stijl van leiding geven nodig is om vernieuwing en verbetering een kans te geven. Ik concludeer dan ook dat de huidige periode van relatieve personeelsschaarste, zeker in onze branche, een uitgelezen kans biedt om meer aan sociale innovatie te doen. Waarschijnlijk is het zelfs een strategische noodzaak, omdat alleen door slimmer te gaan (samen)werken de grote kloof tussen vraag en aanbod van vakbekwaam personeel overbrugd kan worden. In onze kenniseconomie is het essentieel dat werknemers ‘een levenlang leren’. Dat gaat niet om zomaar een cursus of een opleiding. Nee, het gaat meer om een ‘lerende houding’, zowel van het bedrijf als van de werknemers. Een bedrijf kan enorm profiteren als werknemers hun kennis onderling delen en gezamenlijk verder ontwikkelen. Ook u als directeur of manager van een bedrijf heeft profijt van werknemers die met u meedenken en uw bedrijf mee ontwikkelen. Het kan u bijvoorbeeld een efficiënter productieproces opleveren en een grotere betrokkenheid bij uw bedrijf. Ook u als werknemer kunt de handschoen oppakken door het management te overtuigen van dit feit. Een voorbeeld wil ik met u delen.

Een producent van rook- en warmte-afvoersystemen in Uden kreeg te maken met een dalende omzet ten gevolge van de economische crisis. Daarom moest het bedrijf de koers bijstellen naar verlaging van de kostprijs en verhoging van de winst. Vanuit het besef dat medewerkers samen het succes van het bedrijf bepalen, heeft de directie gekozen voor een gezamenlijke aanpak. Directeur en medewerkers herstructureerden gezamenlijk het hele bedrijf, van onder tot boven. Het bedrijf vond de balans tussen enerzijds leiderschap (door directeur en managers) en anderzijds empowerment (van de medewerkers). Het veranderingsplan werd gedragen door het gehele managementteam en de managers hebben tijd vrijgemaakt om duidelijk uit te leggen wat er moet gebeuren: er is een nieuwe koers nodig, we werken bottom up en iedereen doet hieraan mee. Dus álle medewerkers kregen een rol bij de nieuwe koers. De nieuwe koers is uitgewerkt in concrete speerpunten. Elk speerpunt had een eigen ‘speerpuntcoördinator’ met wie medewerkers gezamenlijk projecten en ideeën bedachten en indienden. Dat heeft in het totaal 475 innovatieve ideeen opgeleverd (op een personeelsbestand van negentig medewerkers!). Enerzijds gaat het om vernieuwingen met een snel resultaat (quick wins) en anderzijds om vernieuwingen waarvoor een langere adem nodig is (projecten). De medewerkers presenteerden elkaar hun ‘quick wins’ en projecten; het management houdt de vorderingen bij, op een manier dat elke medewerker het ziet en begrijpt. Zo ziet u dat sociale innovatie tot hele mooie bedrijfsresultaten kan leiden en wees u ervan bewust dat u voor uw prestaties afhankelijk bent van de prestaties van uw medewerkers!

Met vriendelijke groet, Bas Kimpel, voorzitter

MaintNL 01– 2012

043_MB_NVDO-D_Voorzitter.indd 43

26-01-12 09:02

Duurzaam ondernemen

Innovatie als speerpunt NedTrain wil het beste onderhoudsbedrijf van Europa worden. ‘Dat heeft te maken met het feit dat het spoor in Nederland in de toekomst openbaar kan worden aanbesteed en er andere onderhoudsbedrijven op de markt verschijnen. Vanuit die visie is een programma gestart met innovatie als speerpunt’, vertelt Jan Hoetmer, manager creatieve bedrijfsvoering. ‘De ideeën, afkomstig van de werkvloer, vormen het belangrijkste onderdeel.’ Ingrid Rompa

Hoetmer haalt die nieuwe ideeën niet uit boeken, maar rechtstreeks van de werkvloer. ‘Ik werk vanuit het hoofdkantoor in Utrecht, maar ik probeer zoveel mogelijk in de werkplaatsen aanwezig te zijn. Ik probeer mensen uit te dagen. Zij zien de problemen en hebben zelf vaak een oplossing. Je moet aan de inputkant beginnen. Wanneer je mensen genoeg ruimte geeft voor creativiteit, komen er vanzelf ideeën op tafel en dat leidt weer tot innovatie. Dat is de gouden keten.’

Boter bij de Vis In het verleden kwam een idee van een monteur moeilijk door de organisatie heen. Daar is een oplossing voor bedacht. ‘We hebben ervoor gezorgd dat alle barrières werden

fOTOs: saBEl COMMUNICaTIE

Hoetmer heeft een bijzondere functie binnen NedTrain. ‘Ik geloof dat ik de enige ben in Nederland met deze functienaam’, lacht hij. ‘Ik was oorspronkelijk controller bij NedTrain. Dat werk heb ik vijftien jaar gedaan. Zes jaar geleden werd mij gevraagd of ik de innovaties wilde trekken. Dat is een totaal ander vakgebied, maar ik heb geen moment geaarzeld.’ Vervolgens is een strategie ontwikkeld. Hoetmer: ‘We willen nieuwe wegen inslaan, maar hoe doe je dat precies? En als je wilt innoveren, moet je dan beginnen bij research en development?’ Niet in eerste instantie, meent hij. ‘Het is veel belangrijker zoveel mogelijk ideeën boven tafel te krijgen. Dan komt er vanzelf innovatie uit rollen.’

weggenomen. Dat hebben we een beetje afgekeken van het programma ‘Dragon’s Den’ met Jort Kelder. Mensen mochten een idee presenteren en kregen daarvoor een budget. In ons bedrijf hebben we dat ‘Boter bij de Vis’ genoemd. We hebben er een hele show van gemaakt. De werkplaats werd omgetoverd tot een studio met camera’s en de vier juryleden mochten geld stoppen in een idee.’ Dat geld moest daadwerkelijk worden gebruikt om het idee te realiseren, legt Hoetmer uit. ‘Op die manier werden werknemers onder werktijd ondernemer van hun eigen idee. Ze kregen een cheque, ondertekend door de directeur, en hulp van een deskundige. Er zaten echt geweldige ideeën bij. Je werd als jurylid bovendien geconfronteerd met problemen waarvan je het bestaan helemaal niet wist. Dat was wel een eye-opener.’ ‘Boter bij de Vis’ heeft veel losgemaakt binnen NedTrain. ‘Mensen zijn heel enthousiast en betrokken. In totaal hebben we het twaalf keer gedaan. Er zijn zeventig ideeën naar voren gekomen, waarvan 56 zijn gerealiseerd. We hebben voor meer dan twee miljoen euro aan cheques uitgedeeld, maar in totaal is slechts twee ton besteed. Dat komt omdat onze mensen heel veel dingen zelf

Jan Hoetmer is manager creatieve bedrijfsvoering bij NedTrain: ‘Ik geloof dat ik de enige ben in Nederland met deze functienaam!’

Storingsmonteur Stephan van den Boom kwam met het idee om de traditionele verlichting te vervangen door led-verlichting.

44 MaintNL 01 – 2012

044_45_ML_NVDO-artikel.indd 44

25-01-12 15:59

konden realiseren. Ze hebben er zelf tijd en energie in gestoken en daardoor hoefden we veel minder geld uit te geven dan vooraf was berekend.’

Calamiteitenreiniging Een goed voorbeeld van een gerealiseerd idee van ‘Boter bij de Vis’ is de oplossing voor de calamiteitenreiniging. ‘Treinen die een persoon hebben aangereden, werden met een hogedrukspuit schoongespoten. Dat was een nare klus. Hygiëne en veiligheid lieten te wensen over. Jasper Willering, senior auditor bij serviceBedrijf Noord Oost, bedacht een manier om dat proces te verbeteren. Zowel de schoonmakers als de afdeling Veiligheid & Milieu werden betrokken bij het project. Besloten werd de calamiteitenreiniging terug te brengen naar de situatie zoals deze vroeger was; op een putspoor. Daarnaast werd gezorgd voor goede verlichting, gecoate vloeren met een degelijke waterafvoer en een krachtige sproei-installatie.’

‘Het is belangrijk zoveel mogelijk ideeën boven tafel te krijgen. Dan komt er vanzelf innovatie uit rollen.’ Het programma ‘Boter bij de Vis’ was nog maar het begin, vertelt Hoetmer enthousiast. ‘Het werkte heel goed, maar we wilden meer. Het is inmiddels vertaald in een ideeënmanagementsysteem met de naam ‘Mijn idee’. Inmiddels zitten we aan ruim vijfduizend ideeën; allemaal vanuit het eigen bedrijf. Hiervan zijn er zeventienhonderd geïmplementeerd. Het bedraagt meer dan tien miljoen euro aan verbeteringen. Het is echt ongelofelijk.’

Bij NedTrain werken circa drieduizend medewerkers. Bijna de helft van hen levert ideeën aan. Zo’n zeventig procent is lokaal, maar soms is het idee ook landelijk interessant. ‘Dan wordt er een innovatie-engineer op gezet’, vertelt Hoetmer. ‘Die helpt de bedenker het idee te realiseren. Bij ‘Mijn idee’ krijg je geen budget, maar wordt een berekening gemaakt. aan de hand daarvan volgt besluitvorming.’ Gemiddeld duurt het twaalf weken voordat een idee is gerealiseerd.

Besparingen Volgens Hoetmer liggen de besparingen binnen een bedrijf voor het oprapen. ‘Vaak is het heel simpel; dingen op een andere manier doen bijvoorbeeld. Juist in deze economische crisis is het aantrekkelijk voor bedrijven om ons voorbeeld te volgen. als je onder kostendruk staat, zou ik zeker de medewerkers erbij betrekken. Maar het moet natuurlijk niet zo zijn dat ze hun eigen werk overbodig maken.’ Dertig procent van alle innovaties heeft te maken met duurzaamheid, vertelt Hoetmer. ‘Ook binnen ons bedrijf. Dat thema spreekt enorm aan. Een goed voorbeeld is het ’s nachts laten aanstaan van computers. We hebben nu kunnen regelen dat ze alleen aanstaan als er een speciale download nodig is. Daarna gaat de computer automatisch uit.’ Een ander voorbeeld is het idee van storingsmonteur stephan van den Boom (OnderhoudsBedrijf Maastricht) om de traditionele verlichting te vervangen door ledverlichting. ‘Dat scheelt enorm veel energie. Bovendien gaan led-lampen veel langer mee. Tl-buizen moeten elke twee jaar worden vervangen, maar led-lampen branden wel tien jaar.’ Tijdens een duurzaamheidsbijeenkomst van de Ns werden nog veel meer groene ideeën gepresenteerd door enthousiaste NedTrainers, zoals het aanbrengen van

zonnecellen in de ramen van treinen voor het opwekken van energie en een compressor die zonder olie werkt. ‘Het gaat echter niet alleen om grote projecten’, meldt Hoetmer. ‘In Maastricht hebben ze het idee van een spiegeltje boven een bakje aangedragen. Door de spiegel 45 graden te draaien kun je ook goed in het bovenste bakje kijken. Heel simpel maar doeltreffend.’

Niet klaar Hoetmer is nog lang niet klaar met innoveren. ‘Wekelijks komen er zo’n twintig ideeën binnen. Er is een constante stroom. Daar willen we mee doorgaan. En wat we vooral willen, is sneller overgaan tot realisatie. En ervoor zorgen dat de kans dat een idee wordt gerealiseerd zo groot mogelijk wordt gemaakt.’

‘Als je onder kostendruk staat, zou ik zeker de medewerkers erbij betrekken.’ ‘Mijn idee’ wordt vervangen door ‘Mijn realisatie’. ‘De ideeën blijven welkom; we gaan er zelfs gerichter naar op zoek door middel van thema’s in een bedrijfsplan en brainstormsessies op locatie. Ik heb gemerkt dat de ideeën dan binnenstromen. Dat is echt geweldig. Wanneer je mensen neerzet in een omgeving waar ze prettig werken, waar sfeer is en weinig stress dan komen de beste ideeën op tafel.’ Volgens Hoetmer is het belangrijk dat de medewerkers serieus worden genomen en worden gewaardeerd. ‘De betrokkenheid van medewerkers is van doorslaggevend belang. Ik weet zeker dat we onze doelstelling voor 2012 gaan halen. Dit programma heeft zeker bijgedragen aan enorme verbeteringen binnen ons bedrijf.’ n MaintNL 01– 2012

044_45_ML_NVDO-artikel.indd 45

25-01-12 15:59

Ieder zijn vak

Inspectievak staat voor uitdaging en oplossingen Goed onderhoud is niet goed mogelijk zonder installaties voortdurend te meten op eventuele zwakke punten. Maar dan moet je er altijd wel goed bij kunnen. Dat is volgens Leo de Bruijn van E.on Benelux steeds een grote uitdaging. De Bruijn, senior inspection engineer van twee elektriciteitscentrales van E.on op de Maasvlakte, vertelt over het inspectievak. Teus Molenaar

Achter De Bruijn aan de wand in zijn werkkamer hangt een opengewerkte tekening van de Maasvlakte Power Plant (MPP) 1. Daarvoor is hij verantwoordelijk als senior inspecteur, evenals voor MPP 2. De nog in aanbouw zijnde MPP 3 valt onder het toezicht van een collega. De Bruijn spreekt van een ‘geweldig mooi vak’ en raakt niet uitgepraat over de uitdagingen waarvoor hij staat en de mogelijke oplossingen. ‘Ik wil graag mijn kennis en ervaring overdragen aan de jongere generatie’, zegt hij. Daarom is hij blij dat Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek hem twee jaar geleden heeft gevraagd om gediplomeerden te begeleiden naar hun certificaat voor Inpectie- en Keuringstechniek level 2 en 3. Zelf is De Bruijn level 3 (senior) en lasdeskundige. Ook helpt hij bij het schrijven van praktijkverslagen en scripties door de studenten. ‘Een bijkomend voordeel is dat ik op die manier in de keukens van veel bedrijven kan kijken, omdat die scripties over praktijksituaties gaan’, voegt hij eraan toe. Met zijn 58 jaar komt pensioen in zicht, maar hij denkt er niet over op zijn vijfenzestigste te stoppen. ‘Als het mogelijk is, wil ik tot mijn zevenenzestigste doorgaan. Zo’n mooi vak is dit.’

Eigen inspectie De Bruijn is na de lagere school in 1967 gaan werken bij scheeps- en apparatenbouwer Wilton-Feijenoord in Schiedam. Daar heeft hij zich bekwaamd in de verschillende lastechnieken. Na tien jaar maakte hij de over-

stap naar het Gemeentelijke Energiebedrijf Rotterdam, een van de voorlopers van wat uiteindelijk E.on Benelux zou worden. Met heel wat jaren op de avondschool heeft hij zich in de loop der jaren opgewerkt tot inspectie/materiaaldeskundige. Enkele diploma’s en certificaten prijken op het magneetbord achter hem. Hij vertelt over de wetswijziging in 2006 waardoor het mogelijk werd de keuringen van drukinstallaties door het Stoomwezen (sinds 2003 Lloyd’s Register) uit te voeren met eigen keuringen en onderzoek. Sindsdien is het namelijk mogelijk dat gebruikers zelf wettelijk verplichte keuringen uitvoeren en hun installaties aan een kritische blik onderwerpen. Zo’n organisatie moet dan wel beschikken over een onafhankelijke Inspectieafdeling van de Gebruiker (IvG). Het verhaal van De Bruijn is doorspekt met afkortingen. De ketel van MPP 1 moet eens in de twee jaar wettelijk worden gekeurd. ‘Maar nu we een eigen, gecertificeerde inspectieafdeling hebben, is het mogelijk om dat maar eens in de vier jaar uit te voeren. Overigens gaan we nu voor het eerst die periode van vier jaar ten volle in. We zijn daar langzaam naartoe gegroeid.’ De verdubbeling van het interval tussen twee verplichte keuringen geldt ook voor de drukvaten en het leidingwerk. Wel is bepaald dat Lloyd’s Register ongeveer tien procent toezicht houdt. ‘Zo kijkt Lloyd’s mee met keuringen, reparaties en wijzigingen die wij uitvoeren. Als het om routineklussen gaat, dan volstaat de toezichthouder met het

doornemen van de rapportage die wij opstellen. Maar bij complexe reparaties betrekken wij Lloyd’s bij de voorbereiding en de uitvoering.’

Voortdurende aanslag De Bruijn somt een paar cijfers op om het belang van inspecties te onderstrepen. De eerste twee centrales: verse stoom onder 180 bar met een temperatuur van 540 graden Celsius. Deze centrales hebben een rendement van 41 procent. De in aanbouw zijnde derde centrale (operationeel eind dit jaar, begin volgend jaar): verse stoom onder 285 bar met een temperatuur van 600 graden Celsius. De nieuwe elektriciteitsfabriek krijgt een rendement van 46 procent. Het mag duidelijk zijn dat E.on met zulke temperaturen en drukken bijzondere materialen gebruikt. De onderneming wil veertig jaar met deze centrales draaien. Er mag niks fout gaan, want je wilt niet meemaken dat bijvoorbeeld een stoomleiding faalt. Om met De Bruijn te spreken: ‘Je wilt heel graag dat de ketelinstallatie heel blijft en altijd beschikbaar is. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar.’

‘Ik wil graag mijn kennis en ervaring overdragen aan de jongere generatie.’ Daarom is het belangrijk, zo stelt De Bruijn, dat zijn inspectieafdeling over gegevens beschikt. ‘Informatie is het allerbelangrijkst. Elke dag krijgen wij de rapportages van de besprekingen die de operators van de verschillende diensten met elkaar voeren. Als er ergens een storing is geweest, dan krijgen wij dat door en gaan we actie ondernemen. Stel dat er een lekkage is, dan worden wij daarbij gehaald. Je moet dan in eerste instantie vaststellen of het een storing is die kan wachten om te worden verholpen. Stel

46 MaintNL 01 – 2012

046_47_49_MG.indd 46

25-01-12 15:58

dat het vrijdagochtend gebeurt en je kunt wachten tot vrijdagavond, wanneer de centrale op een lager pitje draait vanwege de weekeindestatus, dan heeft dat de voorkeur. Maar het kan natuurlijk ook gebeuren dat er direct gevaar dreigt; dan moet de centrale meteen worden stilgelegd om het euvel te verhelpen.’ Als De Bruijn vindt dat de druk van de ketel moet, adviseert hij dit aan de Unit Supervisor. Die mag afwijken van dit advies -hetgeen overigens in de praktijk de afgelopen zes jaar nooit is gebeurd. ‘In dat geval kan ik rechtstreeks naar de E.on-directie stappen en naar Lloyd’s. Wij zijn ISO 9001-gecertificeerd en daarin staan alle taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, plus rapportageprocessen beschreven.’

Non-destructief onderzoek Visuele inspectie is het belangrijkste onderzoek waarmee De Bruijn zijn werk doet. Dit vindt zijn weerslag in het inspectieplan. Foto’s, films en tekeningen maken deel uit van de oograpportage. ‘Maar niet alles is zichtbaar. Je kunt aan de buitenzijde vaak niet zien hoe de conditie van het materiaal is. In dat geval passen we een replica-onderzoek toe. Of we gebruiken andere non-destructieve onderzoeken om de bestaande situatie en toekomstige levensduur te bepalen.’

Een replica-onderzoek geeft een betrouwbaar beeld van de materiaalmicrostructuur, ongeveer 0,2 à 0,3 millimeter onder het oppervlak. Om het resultaat bij grote vergroting met de optische microscoop in het laboratorium te kunnen bekijken, wordt een afdruk (replica) gemaakt met behulp van een plastic folie, om onder de microscoop te beoordelen. Maar De Bruijn past ook ultrasoon geluid toe om de toestand van buizen en wanden van vaten in kaart te brengen. ‘Bovendien hebben we tal van sensoren boven de ketel aangebracht, zodat we steeds weten welke piektemperaturen door de ketelpijpen zijn gegaan en welke drukken daar hebben geheerst. Dan weet je al op welke plekken de ketel zwaar wordt belast. Dan kun je gericht onderzoeken.’ Röntgenapparatuur komt er ook aan te pas. Stel dat een las opnieuw is gemaakt, dan biedt deze technologie de mogelijkheid om

FOTO’S: WILLEM VERNES

‘Informatie is het allerbelangrijkst.’

Leo de Bruijn: ‘Als het mogelijk is, wil ik tot mijn zevenenzestigste doorgaan. Zo’n mooi vak is dit.’ MaintNL 01– 2012

046_47_49_MG.indd 47

25-01-12 15:58

‘Low Cost High Value’ Economische recessie, technologische en demografische verandering, toenemende concurrentie. Leer hoe ‘Best-in-Class’ bedrijven succesvol inspelen op actuele uitdagingen met service en onderhoud.

• • •

Hoogwaardig programma met state-of-the-art Best Practices en Workshops voor verder professionaliseren van service- en onderhoudsprocessen Voor strategische en technische beslissers Gratis deelname, naslagwerk, catering en parkeren

6e editie

Strategic & Operational Excellence voor service en onderhoudsmanagement donderdag 9 februari 2012, Amrâth Hotel Brabant, Breda

www.smc-congres.nl

Content partners:

Hoofdsponsoren:

SMC12_185x132_iMaintain_v1.indd 1

Branche partners:

21-12-2011 12:36:11

STEELGUARD™ Proven cellulosic fire protection for civil buildings STEELGUARD intumescent coatings provide fire protection to structural steelwork and enhance the visual appearance of a structure with aesthetic finish and colour options. • Up to 120 minutes fire protection • Suitable for on-site and off-site (in-shop) application

www.ppgpmc.com

048_mikro_ppg.indd 1

23-01-12 15:27

den met de kennis van de inspecteurs en de onderhoudsafdelingen. ‘Wij kunnen vaststellen of een bepaalde stoomleiding regelmatig onderhoud nodig gaat hebben, vanwege de druk die erop staat, de vliegaserosie bijvoorbeeld. Dan zou je daaronder een bordes moeten maken, zodat je er gemakkelijk bij kunt komen. Dan hoef je niet iedere keer een steiger op te bouwen en weer af te breken. Dat verkleint de kans op ongelukken.’

Luikjes De Bruijn heeft wel een andere innovatie kunnen doorvoeren. Stoomleidingen en ketels zijn dubbelwandig met isolatiemateriaal tussen de buiten- en binnenwand. Vroeger moest de buitenbekleding worden weggehaald, evenals het isolatiemateriaal, om de dikte van de stoomleiding te kunnen meten. Hij heeft op gezette plaatsen een rond luikje laten maken; luikje opzij schuiven, isolatiemateriaal eruit en de ultrasoon apparatuur kan zijn werk doen. Eenmaal klaar, is het een kwestie van isolatiemateriaal terugdoen en het luikje dicht. ‘Dit scheelt heel veel tijd en kosten’, weet De Bruijn. Onlangs nog is hij in zee gegaan met de firma SGS om de ‘guided wave’-methode te gebruiken voor ultrasone metingen van de wanddikte op zeer moeilijk bereikbare plaatsen.

Werkgroepen

De Bruijn draagt zijn steentje bij aan innovatie. Door een luikje te laten aanbrengen op stoomleidingen, hoeft er geen bekleding en isolatiemateriaal meer weggehaald te worden om wanddikte te meten.

‘naar binnen te kijken’. Overigens voert de dienst van De Bruijn dergelijke onderzoeken niet zelf uit. Dat is uitbesteed aan gespecialiseerde bedrijven. Maar om zijn kennis over lassen op te frissen, heeft hij enige tijd geleden een cursus gedaan en zijn certificaat ‘international welding’ gehaald.

om stalen balken vanaf de buitenkant naar binnen te kunnen schuiven, zodat je boven in de ketelvuurhaard een steigervloer kunt maken. De uitsparingen zaten al in het ontwerp, zodat het met niet al te veel moeite was te construeren. Uiteindelijk is het plan niet overgenomen, maar het idee is wel mogelijk in het ontwerp voor MPP 3, omdat deze zo’n veertig jaar in bedrijf moet blijven.’

Ontwerp De bereikbaarheid van de verschillende onderdelen van de installaties vormt vaak een struikelblok. MPP 2 is in 1987 in gebruik genomen en heeft er sindsdien tweehonderdduizend bedrijfsuren op zitten. Destijds stond het ontwerpen met onderhoud in het achterhoofd in de kinderschoenen. ‘Om bij de installaties -met name de HT-verdampersboven de ketel te komen, moet je met steigers gaan werken. Dat kost veel tijd en is risicovol. Daarom heb ik eind 2008, samen met de firma Hertel, een constructie bedacht

‘Nu we een eigen, gecertificeerde inspectieafdeling hebben, is het mogelijk om de keuring maar eens in de vier jaar uit te voeren.’ Toch vindt hij dat bij het ontwerp van nieuwe centrales meer rekening moet worden gehou-

Boeiend vindt De Bruijn het om zijn ervaring en kennis te delen, maar ook die van anderen op te doen. Daarom neemt hij deel aan verscheidene werkgroepen. Allereerst natuurlijk die van zijn internationale collega’s (E.on is actief in dertig landen en telt 350 elektriciteitscentrales). Maar ook de werkgroep NIL-KINT NDO&I die zicht buigt over non-destructieve meetmethoden. Ook het uitwisselen van ervaringen met de Nederlandse elektriciteitscentrales in samenwerken met KEMA verbreedt de kennis. De ‘Kring van inspectie en lastechniek’ is al meer dan 25 jaar een begrip. ‘Ja, dan moet ik ook maar even de ‘Lastechnische Discussiegroep Rotterdam’ noemen. Deze bestaat dit jaar zestig jaar.’ De Bruijn vindt het belangrijk deel uit te maken van de Technische Commissie voor Drukapparatuur (TCD). Deze bepaalt uiteindelijk de Nederlandse wetgeving ‘Praktijkregels voor Drukapparatuur’. En hij wil graag anderen inspireren om ook deel te nemen aan een werkgroep. Al met al draait De Bruijn werkweken die de veertig uur ruim te boven gaan. ‘Ik ben al vaak van huis voor de landelijke werkgroepen, naast de avondstudies. Mijn vrouw en kinderen zijn niet anders gewend.’ n MaintNL 01– 2012

046_47_49_MG.indd 49

25-01-12 15:59

Specialist in Heat Treatment Lokaal elektrisch voorwarmen / spanningsarm gloeien Gloeien in stationaire gloeiovens Verhuur / verkoop ovens en gloeiapparatuur

Drogen van vuurvast beton / coatings Gloeien in tijdelijke mobiele ovens Inductie & weerstand

www.delta-heat-services.nll info@delta-heat-services.nl +31 (0) 187 - 49 69 40

050_deg_delta.indd 1

23-01-12 15:26

cursussen Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl

Cursussen

Studiedagen

Locatie: NVDO Verenigingsgebouw, Houten

7-8-9 maart Werkvoorbereiding van onderhoudswerkzaamheden

15-16 maart Meerjarenonderhoudsplanning

Tot de taken van de Onderhoudsdienst en de Technische Dienst behoort niet alleen het oplossen van storingen, maar ook alle werkzaamheden die tijdig voorbereid en ingepland kunnen worden zoals: preventief onderhoud inclusief reparaties uit inspecties, definitieve storingsoplossingen, modificaties en kleine projecten. Daarom moet zo nauwkeurig mogelijk bekend zijn wat er voor de correcte uitvoering van een bepaalde werkorder gedaan moet worden: waaraan, wanneer, hoe en door wie moet het gebeuren, en met welke hulp- en veiligheidsmaatregelen? Ook moet er inzicht zijn in de mogelijke duur van de afzonderlijke taken en van de doorlooptijd van de hele opdracht. Voorts dienen materialen tijdig beschikbaar te zijn en zijn en moeten bij het werk in veel gevallen derden betrokken worden.

Bij een meerjarenonderhoudsplanning gaat het erom dat de wensen van een organisatie vertaald worden naar de mogelijkheden van het gebouw waarin die organisatie gehuisvest is. De gebruiker van het gebouw zal keuzes moeten maken over zijn toekomstig gebruik van het gebouw. Een goede meerjarenonderhoudsplanning leidt tot een goede huisvesting en die is van essentieel belang voor het succes van een organisatie. Daarom wordt aan het onderhoud van gebouwcomplexen steeds hogere eisen gesteld. Meer info: http://maintenance.nvdo.nl/ meerjarenonderhoudsplanning/

13-14 maart Praktijkgericht Risicomanagement voor Beheer en Onderhoud van Assets Onderhoudsmedewerkers worden vaak betrokken bij risicoanalyses binnen analysemethodieken zoals RCM en FMECA. Hierin wordt gebruik gemaakt van risicomatrices en worden risicoprofielen opgesteld van technische componenten binnen de installaties. Veelal resulteert dit in keuzes ten aanzien van onderhoudsstrategieën. Binnen risicomanagement is het gebruik van risicomatrices een essentieel onderdeel om kosteneffectiviteit te realiseren voor het beheer en onderhoud van assets. Door gebruik te maken van risicomatrices en risicogetallen kunnen de risicogevolgen in kaart worden gebracht wat leidt tot beslissingsscenario’s. . Hierdoor kunnen risico’s vermeden worden of bewust worden geaccepteerd op gebieden als productie, kosten, veiligheid, imago en milieu. Door het toepassen van risicomanagement op praktijk gerichte vraagstukken wordt niet alleen de kennis overgebracht, maar leert men ook wat de impact is van de methodiek voor uw organisatie. Ook wordt duidelijk wat de verhouding is tussen de kosten en de opbrengsten bij het implementeren van de risicomanagement.

27 maart Start RCM II Van de vele miljoenen die bedrijven investeren in onderhoud, is het leeuwendeel gericht op het verhogen van de onderhoudsefficiëntie. Het gaat dan om investeringen in mensen en middelen, die als doel hebben het periodieke onderhoud op de juiste wijze uit te voeren. Het blijkt echter dat veel periodieke taken, ook als ze precies zo worden uitgevoerd als bedoeld, niets opleveren en dat sommige periodieke taken zelfs averechts uitpakken. We moeten onze aandacht dus verleggen van het op de juiste wijze uitvoeren van periodiek onderhoud naar het uitvoeren van het juiste periodieke onderhoud: van onderhoudsefficiëntie naar onderhoudseffectiviteit. De eerste bedrijfstak die dit systematisch heeft aangepakt, is de burgerluchtvaart. Deze methode staat binnen de luchtvaart bekend als MSG3 en daarbuiten als ‘Reliabilitycentred Maintenance’ (RCM).

29-30 maart Maintenance Engineering in de Praktijk De taak van de maintenance engineer is om duidelijke oneffenheden in het productieproces en het onderhoudsproces te herkennen en te elimineren. Daartoe is er veel samenwerking nodig met andere bedrijfsfuncties. Voorts moet de maintenance engineer snel kunnen schakelen tussen de details van de dagelijkse problemen en de helikopterview om snel een overzicht van die gesignaleerde problemen te krijgen. Tenslotte moet hij zijn voorstellen voor eventuele oplossingen duidelijk en overtuigend kunnen presenteren. MaintNL 01 - 2012

051_MM_NVDO_cursussen.indd 51

26-01-12 09:12

Arbeid en onderhoud

Sapfabriek bron ‘workwise’ technisch personeel Hoe zorgen bedrijfsleven en onderwijs voor voldoende gemotiveerd personeel voor de industrie in een regio? Geef studenten een mooie én waarheidsgetrouwe uitdaging. In Ede staat de Sapfabriek, waar het leerproces is omgekeerd: studenten van diverse opleidingsniveaus en -richtingen uit de regio leren vanuit de praktijk. Zij produceren en verkopen samen sappen die goed gemaakt en tijdig geleverd moeten worden. Echt verantwoordelijk werk aan de winkel dus. Renske van den Berg De Sapfabriek is een antwoord op arbeidsmarkttrends die momenteel spelen. Bijna tweederde van de bedrijven in de Nederlandse industrie geeft aan een tekort te hebben aan medewerkers met kennis en vaardigheden op het gebied van techniek. Medewerkers in technische functies moeten steeds vaker allround kennis hebben omdat technieken steeds meer naast elkaar voorkomen. En de uitstroom van personeel in de industrie wordt door vergrijzing groter dan de instroom.

handling vormen samen een leerzame fabrieksplant. ‘Studenten krijgen er te maken met temperatuur, druk, hygiëne, sensoren, motoren, pompen, (voedsel)veiligheidsmaatregelen en -procedures en de deels geautomatiseerde besturing van de lijn’, vertelt Hooijdonk. ‘Genoeg stof tot leren dus. Ze worden waar nodig begeleid door ‘leermeesters’ uit opleidingen en ‘werkmeesters’ uit bedrijven voor theorie, respectievelijk praktijk.’ De Sapfabriek krijgt inmiddels ook navolging in andere regio’s.

Pioniers ‘Al in 2005 zochten onderwijsinstelling ROC A12 uit Ede, FrieslandCampina uit Ede en Heinz uit Elst elkaar op’, vertelt directeur Miel Hooijdonk over de pioniers van de Sapfabriek. ‘Ook zij constateerden een oplopend tekort aan technische en operationele vakmensen in de regio. Keek je naar de opleidingen, dan liep het toch al beperkte aantal studenten voor technische richtingen terug. Tegelijk haakten aardig wat jongeren in traditioneel onderwijs af, die met een andere onderwijsbenadering goed op te leiden zijn tot medewerkers voor de industrie.’ In 2006 opende de Sapfabriek met inbreng van een groeiend aantal partners als eerste leerwerkfabriek met het concept van de omgekeerde leerweg. De fabriek vond onderdak in een bedrijfshal van het praktijktrainingscentrum in Ede. De productiekeuken, vulmachine voor plastic en glas, koelstraat, etiketteerinstallatie en logistieke

De Sapfabriek is onderdeel van Food Valley, een samenwerkingsverband waarin voedselinnovaties op allerlei terreinen worden ontwikkeld.

Partners van het eerste uur dachten mee over de inrichting van het bedrijf en het opsporen en afstaan van goedkope machines en installaties. De trekkers Heinz en Friesland Campina -grote regionale spelers- kregen daarin al snel gezelschap van andere productiebedrijven maar ook technische toeleveranciers van bijvoorbeeld pompen, sluittechniek, smering en elektrotechnische installaties. Zij komen voor een concrete klus met concrete inbreng naar de Sapfabriek. Bijvoorbeeld het samen met studenten aanleggen of verbeteren van een persluchtvoorziening.

Sapjes De Sapfabriek bestaat van de verkoop van drankjes. Studenten zijn er vanuit opleidingen ‘gedetacheerd’ en verantwoordelijk voor de beheersing van het hele proces. Hooijdonk: ‘We sluiten daarvoor langdurige arrangementen af met partners. Dit zijn bedrijven die dit een goede manier vinden om in contact te komen met jong personeel. Studenten die al tijdens de opleiding de taal en werkhouding van de productievloer leren verstaan. Want ze zijn zelfstandiger, hebben een betere beroepshouding en tonen meer initiatief.’ Bedrijven leveren in ruil daarvoor kennis en begeleiding in de vorm van werkmeesters. Hooijdonk: ‘En ze nemen ook de -door de kleinere schaalgrootte uiteraard wat duurdere- sappen af, met een eigen etiket voor op bijvoorbeeld beurzen. Daarmee ‘kopen’ ze ook een beetje gezondheid voor de personeelsmarkt in hun sector.’

Onderwijspartners Behalve het aantal bedrijvenpartners nam na een eerste focus op technische mbo-opleidingen ook het aantal onderwijspartners, -richtingen en -niveaus toe. ‘Dat maakt de situatie nog realistischer’, vertelt directeur Hooijdonk. ‘Het was al meerwaarde dat technische medewerkers en productiemedewerkers hier ook van elkaars werk leren begrijpen en samen bedenken hoe beheer en onderhoud van de machines het best samengaan met ‘in bedrijf blijven’. Maar nu kunnen ze ook nog te maken krijgen met medewerkers verkoop, kwaliteitsbewaking, foodontwikkeling, logistiek, communicatie of een hoofd technische dienst op hbo-niveau.’ De Sapfabriek werkt inmiddels samen met het Groenhorst College (mbo food), Hogeschool van Hall Larenstein, Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN), de universiteit in Wageningen en vmbo Het Streek.

52 MaintNL 01 – 2012

052_53_MJ_NVDO-artikel 3.indd 52

25-01-12 16:08

Haalt een verkoper een order binnen, dan moet de fabriek die snel, veilig en met hoge kwaliteit leveren. Werk je met veel disciplines samen, dan leer je beter dat slechte werkplaatshygiëne (een schroefje in de sap) grote gevolgen heeft, zoals partijen terugroepen of imagoschade. Of dat je niks te doen hebt als de afdeling verkoop niks verkoopt. Dat je steeds na moet denken of dingen niet slimmer kunnen. Waarom iets zo snel slijt als je twee keer in korte tijd hetzelfde onderdeel vervangt. Ook al was het nog zo stoer dat jouw snelle ingrijpen de boel die ene keer snel terug in bedrijf bracht.

De Sapfabriek is de eerste leerwerkfabriek met het concept van de omgekeerde leerweg. ‘Dát is het mooiste wat we hier oefenen’, stelt Hooijdonk. ‘Het besef -door alle niveaus en afdelingen heen- dat beheersing van een heel bedrijfsproces steeds keuzes en alertheid van alle disciplines vergt.’

Food Valley De Sapfabriek biedt een proeftuin voor LEAN manufacturing. Incidentele problemen zijn leerzaam, maar de fabriek daagt ook uit tot nadenken hoe onderdelen van het bedrijfsproces structureel veiliger, efficiënter en duurzamer kunnen. In de Sapfabriek gaat het daarbij ook nog eens om de productie van voedsel. Dat maakt van de fabriek een bijzondere netwerkmogelijkheid en trainingslocatie voor partners. Hooijdonk: ‘We hebben een nauwe samenwerking met Food Valley. Dit is zowel een geografische regio met acht gemeenten, als een samenwerkingsverband tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven rondom het thema food.’ In de Food Valley werken partijen samen aan verbeteringen. Aan innovaties in de productie, het regionale handelsklimaat en de ontwikkeling van nieuwe voedingsproducten. Hooijdonk: ‘Festo gebruikt de Sapfabriek bijvoorbeeld als een van haar vaste trainingslocaties. En dit voorjaar hebben we met diverse partners getraind op crisismanagement in de voedselproductie, met EHEC-uitbraak als voorbeeld. Wat doe je als het ziekenhuis belt, de pers op de stoep staat en het product moet worden teruggeroepen?’ Aansluiting bij de NVDO was voor de Sapfabriek een logische vervolgstap in de ontwikkeling van het leerwerkbedrijf. Hooijdonk: ‘Vanwege

In de Sapfabriek maken studenten kennis met alle fases van een productieproces, waarbij er daadwerkelijk flesjes sap van de lopende band rollen.

de focus van de vereniging op duurzaamheid in onderhoud. In de praktijk zijn meer mensen nodig voor het efficiënt beheren van bestaande installaties dan het installeren van geheel nieuwe. Hoe ga je goed met dat onderhoud om? Dat vinden we belangrijk om bij te brengen in de Sapfabriek, omdat daar in de schoolboeken weer minder aandacht voor is. Daarnaast sluit de nieuwe NVDO-sectie Food, Beverage & Farma aan bij ons food-thema. Deze sectie hield in het najaar van 2010 dan ook haar eerste bijeenkomt in de Sapfabriek, over corrosie en voedselveiligheid. Onze werkstudenten verzorgden de drankjes en leerden ook hier weer van.’

Aan het werk Studenten elektrotechniek en werktuigbouw in de Sapfabriek werken daar meestal een dag in de week aan een concrete klus als onderdeel van hun opleiding. Inmiddels zijn de studenten van het eerste uur al bij partners onder de pannen. Hooijdonk: ‘Een student die de fabriek mee hielp installeren werkt nu bij de technische dienst van FrieslandCampina bijvoorbeeld. Een ander ging aan de slag bij Van Lente Elektrotechniek in Deventer die de besturingstechniek van de sapjeslijn verzorgde en hem als stagiair aannam. We zien hem nu af en toe terug als aspirant-werkmeester in de Sapfabriek.’ n MaintNL 01– 2012

052_53_MJ_NVDO-artikel 3.indd 53

25-01-12 16:08

ROPE ACCESS?

Verzakte bedrijfsvloer ? URETEK biedt dé draagkrachtige oplossing

SKY-ACCESS

URETEK: Injectietechnieken voor het nivelleren van verzakte betonvloeren. - Duurzaam herstel - Minimale overlast lsb Sky-Access BV

- Snel en nauwkeurig

Hofdwarsweg 1, Geleen

- Kostenbesparend

The Netherlands

- Milieuvriendelijk

T. +31 (0)46 - 474 24 10 info@lsb-sky-access.com

Verzakte betonvloeren terug op niveau, bewegende vloerdelen gestabiliseerd.

www.uretek.nl

URETEK Nederland B.V. Zuiveringweg 93 • Lelystad T: 0320 256 218 • E: info@uretek.nl

www.LSB-SKY-ACCESS.COm

054_lsb_uretec.indd 1

G E O P O LY M E R I C I N N O V AT I O N S

23-01-12 15:26

Maintenance Academy

Referentiekader geeft conditiemeting meerwaarde Conditiemeting vindt plaats op basis van het kwalificeren en het kwantificeren van gebreken aan bouwen installatiedelen. En dat heeft veel voordelen voor het beheer van en onderhoud aan gebouwen en gebouwinstallaties. Er is dan immers precies bekend welke onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd moeten worden. Kort gezegd: conditiemeting is een eerste stap op weg naar een goede onderhoudsbeheersing. Maria E. Vogel Conditiemeting begint met inspectie. Daarbij wordt de technische staat of conditie vastgesteld. Gebreken met hun kenmerken worden zo in kaart gebracht. De beschrijving van de bouwkundige elementen en de daarbij behorende gebreken vormen een onderdeel van de verwerking van inspectiegegevens. Elk bij de inspectie aangetroffen gebrek wordt via een vaste systematiek gedocumenteerd: de conditie van bouwdelen (en in geaggregeerde vorm van bouwdeelgroepen en gebouwen) wordt aangegeven op een zespuntsschaal. In zijn meest kernachtige vorm gelden de volgende omschrijvingen. Conditie 1: uitstekende nieuwbouwkwaliteit en/of met nieuwbouw vergelijkbare kwaliteit, conditie 2: goed; nieuwbouwkwaliteit met de eerste tekenen van feitelijke veroudering, conditie 3: redelijk; het verouderingsproces is over de gehele linie duidelijk op gang gekomen, conditie 4: matig; het verouderingsproces heeft het element of het gebouw duidelijk in zijn greep, conditie 5: slecht; het verouderingsproces is min of meer onomkeerbaar geworden en conditie 6: zeer slecht; een zodanig slechte toestand dat dit niet meer te classificeren is onder conditie 5.

Score Het resultaat van de conditiemeting is een conditiescore, welke door de intensiteit en de omvang wordt bepaald. De bijbehorende registratie van gebreken en kenmerken van gebreken geven inzicht in de huidige condi-

tie. De meetresultaten helpen meerjaren onderhoudsplanningen op te stellen. Daarnaast kunnen onderhoudsbudgetten worden onderbouwd. Tegelijk maakt dit dat je de gevolgen van het niet onderhouden op het juiste moment ook kunt aantonen. De conditiemeting is zo een belangrijk instrument voor vastgoedbeheer en -beleid. Je communiceert in alle gevallen over de (gewenste) technische kwaliteit. Juist daarbij zijn heldere, uniforme en eenduidige afspraken gewenst. Veel onderhoudsadviezen worden op basis van persoonlijke inschatting gemaakt. Door een conditiemeting komt de persoonlijke inschatting te vervallen. De knelpunten in het onderhoud van een pand worden hierdoor duidelijk zichtbaar gemaakt. Technische inspecteurs beoordelen de onderhoudstoestand van bouwen installatie-elementen in gebouwen en op bijbehorende terreinen. De partijen die verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van de huisvesting, rekenen erop dat de gegevens die inspecteurs aanleveren over de onderhoudstoestand objectief en betrouwbaar zijn.

Visie Gebouwen lijden voortdurend onder slijtage en lopen schade op door het gebruik en de blootstelling aan weer en wind. Het gevolg hiervan is dat de technische kwaliteit van het gebouw in al zijn onderdelen achteruit gaat en de functie die het gebouw of systeem moet vervullen (zoals wonen en werken) in

gevaar komt. Onderhoud is erop gericht om een systeem in een zodanige technische staat te houden of terug te brengen, dat de functie die aan het systeem is toegewezen behouden blijft. Het NVDO Onderhoudskompas, het Visiedocument Onroerend Goed in het bijzonder, zoomt via de methode van scenarioplanning nader in op de toekomst van ‘het onderhoud binnen de onroerend goed sector in 2017’. Tevens gaat het visiedocument in op de mogelijke gevolgen hiervan voor onderhoudsbedrijven en -afdelingen die binnen deze markt actief zijn. Het visiedocument beschrijft vier mogelijke toekomsten van onderhoud binnen het onroerend goed in 2017, gebaseerd op twee kernonzekerheden, namelijk de aandacht die de Nederlandse politiek heeft voor de energie-efficiency van gebouwen (veel aandacht versus weinig aandacht) en de toekomstfocus van asset owners en investeerders binnen de onroerend goed sector (een langetermijnfocus versus een kortetermijnfocus). Door deze ontwikkelingen op een xen een y-as te plaatsen en de extreme varianten van deze twee kernonzekerheden te combineren, ontstaan vier combinaties die aan de basis liggen van de scenariobeelden.

Technisch onderhoud Onderhoud is per definitie gericht op het geheel of gedeeltelijk herstellen van de conditie van een object of bouwdeel bij aanvang van en tijdens een gebruiksperiode. Renovatieactiviteiten (ook wel exploitatie-werkzaamheden genoemd), waarbij het gebouw wordt aangepast aan een nieuw eisenpatroon (bijvoorbeeld door veranderingen in werkmethoden en technologische ontwikkelingen), worden dus niet tot het onderhoud gerekend. Om duidelijk te maken dat onderhoud geen betrekking heeft op functionele aanpassingen in een gebouw, wordt vaak gesproken van ‘technisch onderhoud’ in tegenstelling tot ‘renovatie’. Bij (technisch) onderhoud maken we MaintNL 01– 2012

055_57_MD_NVDO-artikel 2.indd 55

25-01-12 16:08

We maken verschil

r alvast reservuewe agenda in

Congressen en evenementen VOORJAAR 2012

nAJAAR 2012

16 februari – Business Linqs bijeenkomst

20 september – Business Linqs bijeenkomst

Hét kennisnetWeRk Binnen de industRie Open ROndetAfeL gespRek WWW.INDUSTRIELINQS.NL/BUSINESSLINQS

22 maart – iMaintain congres COngRes VOOR de pROfessiOneLe OndeRHOudsseCtOR tHeMA: 4d WWW.I-MAINTAIN.NL/CONGRES

24 mei – profion Maintenance Linqs Lezingen en disCussie OVeR de AAnpAk VAn OndeRHOud WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

7 juni – deltavisie congres en pMY-verkiezing 2012

Hét eVeneMent VOOR de industRie in de RiJn/sCHeLde-deLtA tHeMA: WiJ neMen Onze VeRAntWOORdeLiJkHeid WWW.DELTAVISIE2012.NL

Hét kennisnetWeRk Binnen de industRie MAsteRCLAss WinnAAR pLAnt MAnAgeR Of tHe YeAR 2012 WWW.INDUSTRIELINQS.NL/BUSINESSLINQS

27 september – profion Maintenance Linqs

Lezingen en disCussie OVeR de AAnpAk VAn OndeRHOud WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

22 november – Business Linqs bijeenkomst

Hét kennisnetWeRk Binnen de industRie MAsteRCLAss WinnAAR RespOnsiBLe CARe-pRiJs 2012 WWW.INDUSTRIELINQS.NL/BUSINESSLINQS

13 december – profion Maintenance Linqs

Lezingen en disCussie OVeR de AAnpAk VAn OndeRHOud WWW.INDUSTRIELINQS.NL/PML

Wijzigingen onder voorbehoud. Op genoemde websites vindt u altijd de meest recente informatie. noteer de data alvast in uw agenda! Industrielinqs pers en platform • Veembroederhof 7 • 1019 HD Amsterdam • T: 020 - 31 22 088 • F: 020 - 31 22 080 • www.industrielinqs.nl

056_congressen.indd 1

23-01-12 15:26

fOTO: fRANk RENIA

onderscheid in dagelijks onderhoud en planmatig onderhoud. Bij dagelijks onderhoud gaat het om werkzaamheden die de kwaliteitsvermindering van bouwen installatiedelen vertragen. We spreken van planmatig onderhoud als werkzaamheden bedoeld zijn om bouwen installatiedelen waarvan de technische staat geleidelijk is verminderd, weer op een aanvaardbaar niveau te brengen. Planmatig onderhoud is hét middel bij uitstek voor herstel van kwaliteitsverliezen. Bij monumenten is het planmatig onderhoud er daarnaast op gericht waar mogelijk de tand des tijds te vertragen en daarmee de monumentale waarden te behouden. Alle definities zijn vastgelegd in het Handboek Onderhoudsinspecties van de Rijksgebouwendienst.

100 procent geslaagden bij de NVDO Leergang Conditiemeting/BOEI najaar 2011. V. l. n. r.: Janneke Veldboer (Strukton WorkSphere), Remko Kogelman (Croon Elektrotechniek), Eric de Borst (Gemeente Breda), Henrie Segboer (Nellissen ingenieursbureau), Bernie van Harn (BAM Techniek), Raymond van Bergenhenegouwen (VH Engineering), Mark Westgeest (Strukton WorkSphere), Marcel Beer (Sweegers en de Bruijn), Gert Grolleman (Wageningen UR Vastgoed en Bouwzaken), Jelle Tigelaar (AAG adviesgroep), Kees Mimpen (DHV) en Tom Arts (Akzo Nobel Technology & Engineering). Afwezig: Freddy Botter (Cofely Nederland) en Nando de Weert (Croon Elektrotechniek).

discipline B, W, en E naast onderhoudsaspecten ook de relevante informatie over brandveiligheid en energie te laten opnemen. De overlast voor een gebouwgebruiker wordt dan tot een minimum beperkt en de informatie kan worden verwerkt tot een onderhoudsplan waarin tevens de maatregelen en herstelkosten voor brandveiligheid en verbetering van de energetische kwaliteit zijn opgenomen.

Gemeenschappelijk referentiekader Onderhoud levert veel op, maar kost ook veel geld. Er is vastgoedbeheerders dus alles aan gelegen om betrouwbare, objectief verzamelde data te verkrijgen over de onderhoudstoestand van de belangrijkste kostenbepalende bouwen installatiedelen van een gebouw. Inspecteurs moeten bij het omschrijven en bepalen van de onderhoudstoestand beschikken over een gemeenschappelijk referentiekader. Daartoe heeft de NVDO de afgelopen jaren honderden inspecteurs conditiemeting opgeleid. Sinds twee jaar is daar BOEI aan toegevoegd. De algemene doelstelling is de inspecteur per

Planmatig onderhoud is hét middel bij uitstek voor herstel van kwaliteitsverliezen. Wat betreft brandveiligheid leren de inspecteurs een gebouw te beoordelen volgens een brandscan zoals deze is ontwikkeld door RGD/TNO. Met deze brandscan wordt de brandveiligheid getoetst aan het niveau van het Bouwbesluit en Arbo-eisen. Alle tekorten worden geïnventariseerd en de essentiële

tekorten worden vervolgens met maatregelen opgenomen in het onderhoudsplan. Tijdens het vak Energie leren inspecteurs een gebouw te beoordelen op basis van de benodigde informatie voor het EPA-U maatwerkadvies, zoals beschreven in de ISSOpublicatie 75. Een deel van de benodigde informatie wordt reeds opgenomen tijdens de onderhoudsinspecties volgens de Conditiemeting. In deze module wordt ingegaan op de aanvullende aspecten die nodig zijn om een EPA-U-berekening te maken en de maatregelen die in het onderhoudsplan kunnen worden opgenomen om tot een beter energielabel voor het gebouw te komen. Onlangs vond tijdens de feestelijke afsluiting van de Leergang najaar 2011 de uitreiking van de diploma’s plaats. Het kennis- en vaardighedenniveau van de deelnemers was bijzonder hoog, want voor het eerst in de geschiedenis van de Leergang Conditiemeting/BOEI zijn alle deelnemers geslaagd. De eerstvolgende Leergang start op 28 februari 2012. n MaintNL 01– 2012

055_57_MD_NVDO-artikel 2.indd 57

25-01-12 16:08

NVDO bedrijvengids Kennisuitwisseling staat centraal bij de NVDO. Daarbij hoort ook kennis over producten en diensten. In de afgelopen jaren ontving u als lid van de NVDO jaarlijks een gedrukt exemplaar van de NVDO Bedrijvengids. Daarin staat een keur van leveranciers van producten en diensten. Een selectie uit deze gids staat voortaan in MaintNL. De bedrijvengids met alle contactgegevens is online te vinden op www.i-maintain.nl/nvdobg. Advies-/ingenieursbureaus AHD Benelux bv ANNEXIS consultancy Applicom Brandpreventie Systemen bv Applus RTD Benelux Asset bv Atos Origin bv BIS Both Industrial Services bv BIS Chem bv Bouwburo ingenieurs Brink Groep Bureau Veritas Training Benelux Ceratec Technical Ceramics bv CMS Asset Management CMSE-Noria Compris Consulting bv Copernicos Groep bv Copla Consultants bv Cost Engineering CoThink bv D&F Consulting bv D.A.R.E!! Consultancy Dalemburgh Advies bv Derc Adviesgroep bv DHV bv Drost Technical Management bv Egemin Automation, competentiecel Asset Management Engiplast bv ETANN Engineering European Reliability Centre (ERC) bv Eurostrut Evenhuis Inspectie & Advies Fluor Consultants bv Fugro-Inpark bv GWB Data Management HAED bv Heerenstaete Consultants Ingenieursbureau Westenberg INNAX Gebouw & Omgeving bv Inocec Insituform Rioolrenovatietechnieken bv Iv-Bouw bv J. de Jonge flowsystems bv Jansen-venneboer.com KEMP bv KEN-group Laven De Wit Technische Visualisatie bv

58 MaintNL 01 – 2012

058_59_61_63_MH.indd 58

Lloyd’s Register Nederland bv Magnus Management Consultants Mainadvies Mainnovation MainteriM MARKonTarget productiviteit MaxGrip ‘Engineering Maintenance Metesco Nederland bv MMC / Maintenance and Monitoring Consult Mol R.E.C. Movares Nederland bv MRCONSULT bv Nem- Standaard Fasel PDM Pelders Maintenance Management PERIOS Technische Dienstverlening Perloc Organisatieadvies Preplexco bv Promaint bv Proyecta Planning Consultants bv Raderadvies bv Rijkers Procestechniek bv Rikken Vastgoedinspectie Scott Maintenance C&S SPIE Nederland SPX Shutdown & Project Experts bv Stichting Doelmatig Verzinken Stork Asset Management Solutions Stork Industry Services Stork SPX bv Stork Technical Services Strukton Rail Consult bv Suurmond bv TDO onderhoud & revisie Tebodin Consultants & Engineers Technische Dienstverlening Brabant bv Tecona bv Thermografisch & Adviesbureau Uden bv TPF Europe B.V Traduco bv Tumakon engineering & machinebouw Vadeo bv Van de Wijnckel Adviezen bv Van Empel Inspecties & Advisering bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv Vertogen Management Vesta Partners bv Vicoma bv

Vintura bv Weerdenburg Huisvesting (WHC) bv Yacht Leeuwarden

Consultants

Advies/opleidingen AIB-Vinçotte Nederland bv ANNEXIS consultancy Applus RTD Benelux Arbode bv Atlas Copco Belgium Auke Hofstra bv Avans+ (Avansplus) Baumüller Benelux bv BEMAS - Belgian Maintenance Association Carl Schenck Machines en Installaties bv Copernicos Groep bv Copla Opleiding & Training bv Cost Engineering CoThink bv D&F Consulting bv D.A.R.E!! Consultancy Derc Adviesgroep bv Egemin Automation, competentiecel Asset Management European Reliability Centre (ERC) bv Evenhuis Inspectie & Advies FLIR Systems Height Specialists Hogeschool Utrecht - Centrum voor Natuur & Techniek Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Zeeland Honeywell Building Solutions iBanx HSE bv Ingenieursbureau Westenberg Intersafe Groeneveld bv IPOM Opleidingen Jetvertising bv Kepner-Tregoe Nederland LLC Kiwa Training L-A-P Specialty Products & Services Lloyd’s Register Nederland bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ MES Mikrocentrum MMC / Maintenance and Monitoring Consult MRCONSULT bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

25-01-12 16:07

Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum Operational Excellence Transfer PDM Pelders Maintenance Management Perloc Organisatieadvies Preplexco bv Promat bv Proyecta Planning Consultants bv PRUFTECHNIK bv Quercus Technical Services bv Raderadvies bv RBC Repair Care International bv Riwal Hoogwerkers bv Rodenburg Assetmanagement Consult SAP Nederland bv Schaeffler Nederland bv Scott Maintenance C&S SKF Benelux SPM Instrument bv Stichting Doelmatig Verzinken Stork Industry Services Stork Technical Services Technisch Handels- en Adviesbureau Swart bv Technotrans, Institute for Technology Transfer bv Tecona bv TNO Defensie en Veiligheid TPF Europe B.V Traduco bv Vadeo bv Van de Wijnckel Adviezen bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv Vertogen Management Vesta Partners bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Zhimble People Focused Business Consulting Z-Safety Services bv

Analysers ABB Elscolab Nederland bv Imtech Industrial Services bv L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv PRUFTECHNIK bv SPIE Nederland SPM Instrument bv Z-Safety Services bv

Van Gansewinkel Industrial Services bv Zeevenhooven Air

Bedrijfshulpverlening HaVeP Workwear/Protective wear Intersafe Groeneveld bv Laven De Wit Technische Visualisatie bv RBC Stork Industry Services Stork Technical Services Z-Safety Services bv

Beschermingsuitrusting 2rent bv Berendsen Textiel Service bv Brammer Nederland bv Copla Opleiding & Training bv ERIKS bv HaVeP Workwear/Protective wear Intersafe Groeneveld bv L-A-P Specialty Products & Services Laskar Hardinxveld bv LGH Hijsmaterieel bv Metesco Nederland bv NL Octrooicentrum RBC RS Components bv TNO Defensie en Veiligheid Van Eyle & Ruygers - Schwartz Vonk bv Z-Safety Services bv

Beveiligingsproducten Ajax Chubb Varel Benelux Milieu Beheer Burgers Ergon bv Installatietechniek Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) HaVeP Workwear/Protective wear Heras Nederland bv Honeywell Building Solutions Isolectra bv ISP L-A-P Specialty Products & Services LGH Hijsmaterieel bv Mikrocentrum RBC RS Components bv Sensor Partners SICK bv Z-Safety Services bv

Brandbeveiliging Asbestverwijdering BIS Industrial Services Bottelier Slooptechniek bv DDM Demontage bv Hertel Integrated Services KroTech, Droogijs Reiniging Machines Mourik Services bv RPS Kraan

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MH.indd 59

Ajax Chubb Varel Applicom Brandpreventie Systemen bv BAM Techniek bv Benelux Milieu Beheer Bijl & de Jong bv BIS Industrial Services Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv

Copla Consultants bv Copla Opleiding & Training bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) DHV bv Hobrand Honeywell Building Solutions L-A-P Specialty Products & Services Promat bv RBC RS Components bv Sika Nederland bv Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Theunissen Technical Trading bv Triflex bv Unica Installatiegroep bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Certificering AIB-Vinçotte Nederland bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Bureau Veritas Training Benelux Cofely Experts bv Cofely Services bv Copernicos Groep bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) D.A.R.E!! Consultancy Hogeschool Utrecht - Centrum voor Natuur & Techniek Holmatro Industrial Equipment bv Lloyd’s Register Nederland bv Metesco Nederland bv NMi Nederland bv PERIOS Technische Dienstverlening Stork Industry Services Stork Technical Services Traduco bv Vertogen Management Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv (WHC) bv Z-Safety Services bv

Communicatiesystemen 2rent bv Burgers Ergon bv Installatietechniek Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Metesco Nederland bv SMELT Europe - Portofoons Theunissen Technical Trading bv TNO Defensie en Veiligheid Unica Installatiegroep bv Z-Safety Services bv

Dataloggers AVIC Brüel & Kjær Vibro MaintNL 01– 2012

25-01-12 16:07

REGISTRATIE NU OPEN! MIS HÉT TOONAANGEVENDE INTERNATIONALE EVENEMENT VAN EUROPA VOOR DE TANKTERMINALSECTOR NIET

CONFERENTIE EN VAKBEURS VAN O P S L AG T E R M I N A L O P E R AT O R S

A h oy R ot t e R dA m

13 - 15 mAARt 2012 Officiële Sponsor:

TOP 5 REDENEN OM AANWEZIG TE ZIJN ONTMOET meer dan 170 ongeëvenaarde NETWERK met collega’s uit de olie- en

exposanten. Bekijk en vergelijk honderden producten en ontdek meer voordelige oplossingen voor bestaande processen

LEER van meer dan 25 deskundige gastsprekers tijdens

de wereldberoemde conferentie. Het programma biedt voor elk wat wils, met een reeks strategische, commerciële, regelgevende en technische sessies

Met dank aan onze sponsoren:

Officiële publicatie:

Mediapartners:

chemische sector tijdens de vele fantastische netwerkmogelijkheden

DISCUSSIER met potentiële klanten en leveranciers en bespreek uw individuele bedrijfsvereisten

BEKIJK

live demonstraties van de nieuwste innovaties in uw sector en test de nieuwste producten op de markt.

MIS DE DRIEDAAGSE CONFERENTIE BOORDEVOL ACTIVITEITEN NIET!

De exclusieve gastsprekers lijst bestaat uit meer dan 25 toonaangevende deskundigen uit de sector Download het volledige programma en reserveringsformulier voor de conferentie op www.stocexpo.com

Partner handelsvereniging:

Registreer vandaag op www.stocexpo.com voor de GRATIS vakbeurs

060_easy_eco.indd 1

23-01-12 15:26

Cofely Experts bv Coservices International L-A-P Specialty Products & Services Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv RS Components bv Sensor Partners SKF Benelux Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Promat bv Reikon aandrijftechniek bv RS Components bv SPIE Nederland Stork Industry Services Stork Technical Services TNO Defensie en Veiligheid Vierpool bv Vokes-Air bv Westmark bv Z-Safety Services bv

Diagnose van machines Atlas Copco Belgium AVIC Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Brüel & Kjær Vibro Coservices International Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Flowserve bv Geveke Energy Services L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv Mikrocentrum Mol R.E.C. Numac Machineonderhoud & Procesoptimalisatie - Hoofdkantoor Q3 Concept bv Reikon aandrijftechniek bv Stork Industry Services Stork Technical Services T.M. Noten - Belfeld T.M. Noten - Breda Tecona bv

Emissiemetingen ABB D.A.R.E!! Consultancy DCI Meettechniek Metesco Nederland bv Van Empel Inspecties & Advisering bv

Explosieveiligheid 2rent bv AIB-Vinçotte Nederland bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Copla Consultants bv Copla Opleiding & Training bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) D&F Consulting bv Hydrauvision IBK Groep Indulux Nederland Isolectra bv Kemtechniek Logitrans Belgium Mainadvies Metesco Nederland bv Opti-Light International PERIOS Technische Dienstverlening

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MH.indd 61

Gasdetectie Crowcon Detection Instruments Ltd DCI Meettechniek ERIKS bv FLIR Systems Geveke Energy Services Imtech Industrial Services bv Intersafe Groeneveld bv L-A-P Specialty Products & Services Linde Gas Benelux bv Metesco Nederland bv Ralteco bv RBC RS Components bv Z-Safety Services bv

Geluidsbeperkende materialen, geluidsmeters Amero Compressoren bv Applicom Brandpreventie Systemen bv BIS Industrial Services Brinkmann & Niemeijer Motoren bv ERIKS bv Hertel Integrated Services Imbema Kunststofchemie bv Intersafe Groeneveld bv Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv RS Components bv Stork Intermes bv Vatis

Inspectie AESA Nederland bv Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Atlas Copco Belgium Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv BAM Techniek bv Berendsen Textiel Service bv Bijl & de Jong bv BIS Chem bv Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Experts bv Cofely Services bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dalkia Gebouwenbeheer bv

DHV bv Eco Ketelservice Verhuur bv Equflow bv ETANN Engineering Eurostrut Evenhuis Inspectie & Advies Excelsum Industrial & Marine Services bv Geveke Energy Services Heerenstaete Consultants Heijmans Industrieservice bv HOMIJ Technische Installaties bv IBK Groep Imtech Industrial Services bv Ingenieursbureau Westenberg Installatiebedrijf Bouwmeester bv Kemtechniek Klip bv KOOPAL compensatoren Kropman Installatietechniek bv Linisol group MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Metalas Cleaning Systems bv Nacap Benelux bv Nem- Standaard Fasel NL Octrooicentrum Plasticon The Netherlands bv Prysmian Cables and Systems bv Quercus Technical Services bv RBC Rijkers Procestechniek bv Sneep Industries bv SPIE Nederland Stork Asset Management Solutions Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Technische Dienstverlening Brabant bv Unica Installatiegroep bv Van der Linden Onderhoud & Beheer Van Empel Inspecties & Advisering bv Van Stratum Elektrotechniek Verkaart Groep bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Westermann Installatietechniek bv

Kalibratie Cofely Experts bv Crowcon Detection Instruments Ltd D.A.R.E!! Consultancy FLIR Systems Imbema Denso bv Imtech Industrial Services bv Metesco Nederland bv Mikrocentrum NMi Nederland bv PlanLogic bv PRUFTECHNIK bv Q3 Concept bv SKF Benelux SPM Instrument bv MaintNL 01– 2012

25-01-12 16:07

BUSINESS LINQS BIJEENKOMST Hét kennisnetwerk binnen de industrie

16 februari – STC Rotterdam

Impressie bijeenkomsten 2011

In de aanloop van Deltavisie 2012 met als thema ‘Wij nemen onze verantwoordelijkheid’ zal een aantal site-, plant- en productiemanagers met elkaar in gesprek gaan in een rondetafelgesprek met publiek. Tijdens dit gesprek komen huidige en toekomstige trends die spelen in de chemische sector zoals vergrijzing, (brand)veiligheid, motivatie van personeel, verduurzaming en meer aan bod. Samen wordt gediscussieerd over mogelijke oplossingen en hoe deze in de praktijk zijn om te zetten. Over de uitkomst van deze bijeenkomst wordt een achtergrondartikel gepubliceerd in Petrochem. De inhoud is bovendien de leidraad voor het Deltavisie-congres in juni. Op die manier wil de organisatie nog meer aansluiten bij de noden en wensen van de industrie.

Bevestigde sprekers • • • •

/SCHRIJF

Bart Leenders, Neste Oil Dik Schipper, Dow Terneuzen Eward Hofstede, AVEBE Wim Raaijen, hoofdredacteur Petrochem

U NU IN

Teijin Aramid

SABIC

/ Neste Oil

Programma 16.00 uur Ontvangst en registratie 16.15 uur Rondetafel gesprek 17.30 uur Borrel

Inlichtingen? Industrielinqs pers en platform • Anouk Bouwmeester • tel.+31 (0)20 31 22 797 • anouk.bouwmeester@industrielinqs.nl In 2012 mede mogelijk gemaakt door:

Kijk op: www.industrielinqs.nl/businesslinqs voor meer informatie en de voorwaarden

01_BLadv.indd 63

24-01-12 13:49

Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services Z-Safety Services bv

Ladders en trappen 2rent bv AESA Nederland bv Barteling Buizen bv De Mennega Groep ISP J. de Jonge flowsystems bv Mennega Constructies NMF Techniek bv RS Components bv Van Eyle & Ruygers - Schwartz Z-Safety Services bv

Lekken (herstellen van) Alfa Laval Benelux bv Amero Compressoren bv Engiplast bv GBT Benelux bv Heru bv Imbema Denso bv Klip bv Perspect Benelux bv SynTherm Technom Tools bv Van Dijk bv

Milieu AIB-Vinçotte Nederland bv BakerCorp bv Benelux Milieu Beheer Bottelier Slooptechniek bv Copla Consultants bv Copla Opleiding & Training bv Dalkia Gebouwenbeheer bv DHV bv Enigma Nederland bv INNAX Gebouw & Omgeving bv Inocec Intersafe Groeneveld bv KEMP bv Mikrocentrum Sneep Industries bv Stork Industry Services Stork Technical Services Triple-R Nederland bv Van Gansewinkel Industrial Services bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv WBT-Electron bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Monitoring Alfa Laval Benelux bv AVIC BAM Techniek bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MH.indd 63

Baumüller Benelux bv Brammer Nederland bv Brüel & Kjær Vibro Cofely Services bv Coservices International Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Geveke Energy Services Honeywell Building Solutions Hydrauvision IBK Groep INNAX Gebouw & Omgeving bv L-A-P Specialty Products & Services PRUFTECHNIK nv Q3 Concept bv Reikon aandrijftechniek bv Schaeffler Nederland bv SKF Benelux SPM Instrument bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stolk Transmission Services Stork Turbo Service bv Technom Tools bv Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Z-Safety Services bv

Stork Industry Services Stork SPX bv Stork Technical Services Technische Dienstverlening Brabant bv Tecona bv TNO Defensie en Veiligheid Traduco bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv Vertogen Management Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv Z-Safety Services bv

Steigers 2rent bv Barteling Buizen bv BIS Industrial Services HaVeP Workwear/Protective wear Hertel Integrated Services Layher bv Linisol group NL Octrooicentrum Riwal Hoogwerkers bv Safe Site bv / Safe Maintain Swanenberg Hydrauliek bv

Toegangssystemen Risicoanalyses Applicom Brandpreventie Systemen bv Applus RTD Benelux CMS Asset Management Cofely Noord bv Comlink bv Copernicos Groep bv Copla Consultants bv Copla Opleiding & Training bv CoThink bv D&F Consulting bv Egemin Automation, competentiecel Asset Management Engiplast bv ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies Gemba Service bv GTI Zuidoost bv Honeywell Building Solutions Imtech Industrial Services bv Jansen-venneboer.com Kepner-Tregoe Nederland LLC Mainadvies MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ MES Movares Nederland bv NL Octrooicentrum Operational Excellence Transfer PERIOS Technische Dienstverlening Promaint bv Q3 Concept bv Recontec bv SKF Benelux SPX Shutdown & Project Experts bv

Burgers Ergon Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Experts bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) ETANN Engineering Height Specialists Heras Nederland bv Honeywell Building Solutions Isolectra bv L-A-P Specialty Products & Services Mikrocentrum NL Octrooicentrum RS Components bv Swanenberg Hydrauliek bv Unica Installatiegroep bv Z-Safety Services bv

Werkplaatsinrichtingen Brammer Nederland bv HaVeP Workwear/Protective wear Lock-Tile.nl bv Metalas Cleaning Systems bv NL Octrooicentrum RS Components bv Swanenberg Hydrauliek bv Van Eyle & Ruygers - Schwartz Variclean Benelux bv

MaintNL 01– 2012

25-01-12 16:07

Wetgeving en onderhoud

Nieuw Bouwbesluit verlicht eisen aan bouw De Rijksoverheid werkt momenteel aan Bouwbesluit 2012. Dit nieuwe Bouwbesluit is eind september 2011 gepubliceerd in het Staatsblad en treedt op 1 april 2012 in werking. ‘Er heeft een ‘grote schoonmaak’ plaatsgevonden’, vertelt Jeroen Bunschoten, senior adviseur bij ARCADIS in Bodegraven. ‘Onlogische zaken zijn opgeruimd, er is meer samenhang gecreëerd en de regelgeving is weer leesbaar gemaakt.’ Ingrid Rompa

Het advies- en ingenieursbureau ondersteunt zowel de Rijksoverheid als ondernemers. ‘Veel van mijn collega’s houden zich bezig met de uitvoering, begeleiding en ontwerp van bouwprojecten waarin zij het Bouwbesluit moeten naleven’, licht Bunschoten toe. ‘Ze leggen onder meer uit wat de wetgever precies bedoelt. Mijn afdeling, strategisch advies, ondersteunt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, voormalig VROM, onder meer bij het schrijven van alle voorschriften van het nieuwe Bouwbesluit. Daarnaast houdt ARCADIS zich bezig met ondersteunende onderzoeken. Wij hebben onder meer de nieuwe brandveiligheidsystematiek en het vluchtprincipe bedacht. We hebben tevens onderzocht of de eisen nog wel aansluiten op de praktijk.’ Volgens Bunschoten zijn de grootste veranderingen te vinden in het feit dat bepaalde voorschriften worden samengevoegd in één besluit. ‘Het heet nu Bouwbesluit 2012, maar er zitten ook gebruiksvoorschriften in van het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken; in de volksmond het Gebruiksbesluit genoemd. Dat was voorheen niet zo. Het Bouwbesluit 2003 was een besluit dat ‘alleen maar’ bouwtechnische voorschriften stelde aan een gebouw.’ In Bouwbesluit 2012 zijn bouwtechnische- én gebruiksvoorschriften samengevoegd. Bovendien is een aantal procedurele zaken in het Bouwbesluit opgenomen. Bunschoten: ‘Voorheen stonden deze in de

gemeentelijke Bouwverordening. Daarin stonden ook nog wat technische eisen. Die zijn eruit gehaald. Ze zijn nu allemaal netjes in het Bouwbesluit 2012 samengevoegd.’

Regels schrappen Het nieuwe Bouwbesluit moet de voorschriften die voor een gebouw gelden leesbaarder, eenvoudiger en eenduidiger maken. Een andere doelstelling van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) was het schrappen van regels. ‘Ruim dertig procent van alle regels moesten komen te vervallen. Met het samenvoegen van diverse besluiten bleek dat diverse onderwerpen dubbel waren geregeld. De doelstelling van dertig procent is ruimschoots gehaald.’

Het Bouwbesluit 2012 is beter leesbaar, compacter en inzichtelijker. Het grote pluspunt van het nieuwe Bouwbesluit is dat het beter leesbaar is, meldt Bunschoten. ‘Met het schrappen van voorschriften kun je je afvragen of er een beter Bouwbesluit ontstaat. Er worden echter meer verantwoordelijkheden neergelegd bij de ondernemer. Hierin heeft de ondernemer de vrijheid zelf een kwaliteitsniveau te kiezen. Zo worden voor bijvoorbeeld kan-

Jeroen Bunschoten: ‘Bouwers moeten gaan nadenken over het onderhoud van een gebouw in de toekomst.’

toorgebouwen geen eisen meer gesteld aan de geluidswering van de gevels en worden geen eisen meer gesteld aan de aanwezigheid van daglichtvoorzieningen voor een logiesgebouw. Daarnaast zijn onder meer regels geschrapt die dubbel zijn, zoals de eisen met betrekking tot liften. De reden is dat het ook al in het Warenwetbesluit Liften staat. Dus waarom zou je iets op twee plekken in de wetgeving moeten regelen?’

Onderhoud gebouw Er zijn ook zaken toegevoegd aan het Bouwbesluit 2012. ‘Bouwers moeten gaan nadenken over het onderhoud van een gebouw in de toekomst’, legt Bunschoten uit. ‘Dat is nu alleen een nieuwbouwvoorschrift. Je kunt een gebouw bijvoorbeeld met de ‘voeten’ in het water bouwen, maar hoe de gevel op een veilige manier moet worden onderhouden, moet de gebruiker zelf uitzoeken.’ Aan de hand van een checklist kan men

64 MaintNL 01 – 2012

064_65_MI_NVDO-artikel 4.indd 64

25-01-12 16:07

Een gebouw dat met de ‘voeten in het water’ gebouwd is, vergt speciaal onderhoud. Voorheen moest de gebruiker dat zelf uitzoeken, nu is er een checklist voor.

straks nalopen hoe het onderhoud moet worden geregeld. ‘Voorheen was dat onderdeel van de Arbowetgeving; per 1 juli 2012 wordt het onderdeel van het Bouwbesluit 2012. Het onderdeel treedt nog niet op 1 april 2012 in werking, omdat de Arbowetgeving hierop nog moet worden aangepast. Het gaat hier alleen om nieuw te bouwen bouwwerken na 1 juli 2012. Voor die datum ziet de Arbowetgeving er nog op toe.’ Een andere toevoeging is dat men vanaf 1 april 2012 bij verbouw rekening moet houden met het kwaliteitsniveau van het bouwwerk zoals het er staat. Bunschoten: ‘In de oude situatie kon men bij een verbouwing in veel gevallen afwijken tot het laagste niveau van voorschriften: bestaande bouw. Dat is verwijderd. Wanneer men gaat verbouwen, moet men tenminste voldoen aan het huidige kwaliteitsniveau van het bestaande bouwwerk. Er mag absoluut geen verlaging van de kwaliteit ontstaan. Soms is zelfs een

specifieke grenswaarde gegeven die hoger ligt dan niveau bestaande bouw van Bouwbesluit 2012. En natuurlijk mag men altijd méér doen. Het Bouwbesluit is minimale wetgeving.’

met een bepaalde bescherming. Wilt u die bescherming niet? Dan moet u twee vluchtroutes maken. De vluchteisen zijn zodanig omschreven dat ze intuïtief toepasbaar zijn. Je kunt in hetzelfde artikel van het Bouwbesluit zien of je wel of niet voldoet aan het principe van veilig vluchten.’

Trainingen Positief Het nieuwe Bouwbesluit is wat Bunschoten betreft positief voor de industrie: ‘Het is beter leesbaar, compacter en inzichtelijker. De grootste wijzigingen zijn te vinden in de brandveiligheid. In principe zijn alle brandveiligheidsvoorschriften beleidsneutraal omgezet en tegen het licht gehouden. Het vluchtprincipe is geheel herschreven. In het Bouwbesluit 2003 moesten we uitgaan van het principe dat men twee vluchtwegen nodig had. In een aantal gevallen mocht men met één volstaan.’ In het Bouwbesluit 2012 wordt uitgegaan van de minimale voorschriften. ‘Nu wordt aangegeven: u mag één vluchtweg hebben

ARCADIS is sinds 1984 betrokken bij de ontwikkeling van elke fase van het Bouwbesluit, meldt Bunschoten. ‘We ondersteunen de Rijksoverheid bij de totstandkoming en uitrol van het Bouwbesluit 2012. Ondanks het feit dat het Bouwbesluit 2012 pas op 1 april ingaat, heeft ARCADIS, in opdracht van het ministerie van BZK, al driedaagse trainingen gegeven aan meer dan twaalfhonderd ambtenaren.’ Daarnaast wordt invulling gegeven aan de helpdesk Bouwregelgeving en Brandveilig gebruik van de Rijksoverheid. ‘Daar kan iedereen vragen stellen over interpretatie van de regelgeving. Op dit moment worden door burgers en ondernemers vooral veel vragen gesteld over de toepassing van de nieuwe voorschriften. Bijvoorbeeld of men het nieuwe Bouwbesluit wel goed begrijpt. Men verbaast zich met name over het feit dat er verlichting van eisen plaatsvindt.’ Volgens Bunschoten hinken mensen vaak op twee gedachten; of ze naar het oude of naar het nieuwe systeem gaan kijken. ‘Wij adviseren iedereen het oude systeem te vergeten en met een nieuwe frisse blik te kijken naar de nieuwe voorschriften.’ Voor meer informatie: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ bouwregelgeving/bouwbesluit-2012. Hier kan men tevens het digitale Praktijkboek Bouwbesluit 2012 downloaden. n MaintNL 01– 2012

064_65_MI_NVDO-artikel 4.indd 65

25-01-12 16:07

i-Maintain.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.i-maintain.nl en kies abonneren

i-maintain.nl

Ga direct naar i-maintain.nl en blijf iedereen voor

066_www_iMaintain.indd 43

25-01-12 13:29

Onderhoud in Europa

Kennismanagement in Europees verband Na een enigszins slaperig bestaan, heeft de European Federation of National Maintenance Societies (EFNMS) inmiddels een flinke actuele boost gekregen. Dat bleek niet alleen vorig jaar toen de NVDO gastheer was voor de Board en de verschillende werkgroepen, maar ook uit de sessies die eind vorig jaar in Barcelona werden georganiseerd.

tot een maintenancecertificering, voortbordurend op de eerdere pogingen om te komen tot een Europees onderhoudscertificaat. De commissies training en certificatie gaan naar alle waarschijnlijkheid op in een gezamenlijke commissie. De werkgroep HSE is een van de meest actieve werkgroepen. Onlangs werd de EFNMS door de OSHA hartelijk bedankt voor alle inspanningen binnen de Europese Safety Campaign, waarin de NVDO zeer actief participeerde met het Visiedocument Safety als eindresultaat.

Strategie Naast een restyling van de EFNMS-huisstijl, is er ook bestuurlijke aandacht. Een nieuwe Board is aangetreden en bezint zich op een nieuwe strategie. Daarbij staat een aantal vragen centraal, zoals de juridische structuur (EFNMS is nu een non-profit organisatie), herijking van de doelgroep en de manier van organiseren. Nu is er per land één lidmaatschap mogelijk, maar wellicht dat het lidmaatschap toegankelijk moet zijn voor meerdere partijen uit hetzelfde land.

De European Federation of National Maintenance Societies richt zich onder meer op asset management in internationaal niveau, waar gewerkt wordt aan een global standard.

De Europese koepelorganisatie EFNMSmeeting bestaat momenteel uit 22 landen, want onlangs is ook Litouwen toegetreden. De EFNMS vertegenwoordigt maar liefst 11.350 leden waarvan vijfduizend bedrijven en organisaties. Van deze bedrijfsvertegenwoordiging is de NVDO dus voor zo’n kleine 25 procent verantwoordelijk.

Platform De EFNMS kent vijf werkgroepen, waarvan Asset Management er een is en waar we hard werken aan het komen tot een global standard. Verder is van belang te melden dat inmiddels de Global Federation of Maintenance & Asset Management Societies

(GFMAM) is opgericht, met als leden Europa (EFNMS), USA, Canada, Australië, Brazilië, Zuid-Afrika en de Golfstaten. Speerpunten van deze federatieve samenwerking zijn Asset Management (met de daarin passende functie Maintenance), Kwalificatie van professionals en Kennismanagement. De visie van de GFNAM luidt ‘To be a worldwide community of organizations providing leadership for maintenance & asset management communities’. Via het EFNMS-lidmaatschap is de NVDO vertegenwoordigd in dit platform.

Certificaat De werkgroep Certificatie en Benchmarking onderzoekt de mogelijkheden om te komen

Speerpunten van de Europese samenwerking zijn Asset Management, Kwalificatie van professionals en Kennismanagement. En natuurlijk zijn de voorbereidingen van EuroMaintenance in Belgrado in mei van dit jaar in volle gang. De NVDO geeft daar acte de présence middels workshops en lezingen en zal met haar stand aanwezig zijn. Over het programma en de deelnamemogelijkheden wordt u separaat, op de website en uiteraard in MaintNL geïnformeerd. We volgen alle ontwikkelingen op de voet en houden u graag op de hoogte van de goede ontwikkelingen die binnen het Europese Platform plaatsvinden. n MaintNL 01– 2012

067_MR.indd 67

26-01-12 10:45

Best practices

Excelleren kan alleen als je volledig transparant bent De grootste brouwerij van Europa staat in het Zuid-Hollandse Zoeterwoude. Hier brouwt en verpakt men Heineken- en Amstelbier. Om het bier uiteindelijk bij de klant te krijgen, wordt het via lopende banden en automatisch gestuurde voertuigen in containers geladen. De afdeling Customer Services & Logistics is verantwoordelijk voor dit deel van het proces. Opvallend genoeg is het volledige beheer en onderhoud van deze afdeling uitbesteed. Robin Burghard geeft inzicht in de vertrouwensband die de dienstverlener in zes jaar heeft opgebouwd met zijn opdrachtgever. David van Baarle

Een magazijn met een grootte van zo’n acht voetbalvelden vergt heel wat logistieke planning en personele bezetting. Als Heineken in 2006 besluit om het tot dan toe voornamelijk manuele werk vergaand te automatiseren en mechaniseren, roept het bedrijf , voor het onderhouden van deze nieuwe installaties, de hulp in van de markt. Via een tender komt IJssel Technologie in beeld die voor de bierbrouwer op papier de meeste toegevoegde waarde inbrengt . Waar eerst nog vorkheftrucks af en aan reden, wordt plaats gemaakt voor onder andere Automatic Truck Loading System (ATLS) containerbeladingsystemen en zogenaamde automated guided vehicles (AGV’s). De installatie en het onderhoud hiervan vraagt soms om zeer specialistische kennis over bijvoorbeeld mechatronica. Dus als de machines en apparatuur zijn geïnstalleerd, begint het werk pas echt. Inmiddels is het zes jaar later en zijn talloze verbeteringen doorgevoerd. Het geheim van het succes is vooral geen geheimen te hebben voor elkaar.

Resultaatgerichtheid Robin Burghard, regiomanager bij IJssel Technologie, vermoedt dat het verbeterpotentieel dat IJssel Technologie voorspiegelde de doorslag gaf. Het gaat uiteindelijk om de toegevoegde waarde die je kunt bieden. ‘Uiteraard moet je die beloftes vervolgens

ook nog waarmaken, maar wij hebben goede referenties. We hebben een historie in de automobielindustrie, waar alle acties verbetergericht moeten zijn. Repeterende storingen pakken we liever bij de bron aan dan dat we steeds dezelfde actie uitvoeren en waar wij denken dat het proces nog sneller, beter of betrouwbaarder kan worden gemaakt, doen we dat. Zo werkte het automated truckloading system (ATLS) van begin af aan niet altijd naar behoren. Uiteraard overleg je dan eerst met de leverancier of hij daar niet iets aan kan doen. Maar al snel bleek dat wij meer van de machine afwisten dan de OEM. Inmiddels is de uptime van de ATLS met tientallen procenten verbeterd en we zoeken nog steeds naar mogelijkheden om hem nog betrouwbaarder te maken. Dit hebben wij bereikt met onze eigen engineers, constructeurs en lean consultants. Doordat we min of meer eigenaar zijn van het machinepark, willen we dat deze optimaal functioneert.’

Bouwen op vertrouwen De contractvorm doet er volgens Burghard eigenlijk niet zo toe. ‘Je kunt je afspraken nog zo mooi vastleggen, als je klant van je af wilt, komt hij toch wel van je af. Veel belangrijker is om vertrouwen naar elkaar uit te spreken en te laten zien dat je hetzelfde doel nastreeft. Als je als partners samenwerkt en transparant opereert, kun je zelfs met elkaar

het winstpercentage afspreken. Heineken zou bij wijze van spreken onze uurtarieven kunnen inzien. Uiteraard spreek je af waar je op wordt beoordeeld, maar je kunt zo’n overeenkomst bij wijze van spreken op één A4’tje kwijt. Sterker nog: bij een andere klant was dat letterlijk een A4’tje. In principe gaan we zo’n verbinding wel voor meerdere jaren aan. Een van de mogelijke Key Performance Indicators voor Heineken zullen op termijn de onderhoudskosten per product gaan worden die uiteraard zo laag mogelijk zullen moeten zijn. Dan ontkom je er bijna niet aan om investeringen te doen in procesverbeteringen en dan gaan de kosten voor de baten uit. Wij zijn een verbintenis met Heineken aangegaan als partner en zijn dus ook risiconemend. Door voor die samenwerkingsvorm te kiezen, kun je veel eenvoudiger beslissingen nemen, maar je stelt je tegelijkertijd kwetsbaar op.’

‘Wij zijn een verbintenis aangegaan als partner en zijn dus ook risiconemend. Door voor die samenwerkingsvorm te kiezen, kun je veel eenvoudiger beslissingen nemen, maar je stelt je tegelijkertijd kwetsbaar op.’ Hoe kwetsbaar blijkt wel uit de case van Scania, het bedrijf waaruit IJssel Technologie is voortgekomen. ‘Tijdens de recessie nam het aantal orders bij Scania drastisch af. Ook hier waren wij volledig verantwoordelijk voor de conditie van het machinepark. En ook bij Scania was een van de leidende KPI’s de onderhoudskosten per unit, in dit geval, per vrachtauto. Met minder vrachtauto’s op de

68 MaintNL 01 – 2012

068_69_MO.indd 68

25-01-12 16:22

Jan Wentink van Heineken (links) en Remco Kok, teamleider onderhoud van IJssel Technologie.

band liepen die kosten enorm op. Nu hadden we kunnen terugvallen op gemaakte afspraken, maar in plaats daarvan besloten we onze eigen organisatie in te krimpen en van twee ploegen terug te gaan naar één. Door in ons eigen vlees te snijden, bespaarden we onze opdrachtgever geld en investeerden we in de goede relatie. Dat is een wijze les voor iedere dienstverlener die een partnership aangaat: je moet je klant ook in slechte tijden blijven steunen.’

Inspirerend leiderschap Wat dan ook minstens zo belangrijk is, is de professionaliteit van de opdrachtgever. ‘Je moet een gelijkwaardige gesprekspartner hebben die zijn processen kent en weet waar wij mee bezig zijn. Wij hebben één aanspreekpunt bij Heineken, Jan Wentink, die het onderhoudsproces meer dan goed kent en een waardevol gesprekspartner is om het partnership verder door te ontwikkelen. Maar ook op hoger managementniveau is overleg. Je moet elkaar scherp blijven houden en blijven inspireren. Doordat wij niet gebonden zijn aan één productielocatie, zien onze mensen heel wat verschillende culturen en werkwijzen. Daar leren zij van, maar we zijn ervan overtuigd dat ook onze klanten soms van elkaar kunnen leren. Dus nodigen we ze zo nu en dan uit om bij elkaar in de

keuken te kijken. Heineken heeft een heel ander proces dan Scania of bijvoorbeeld Unilever OLA, maar de aansturing van die processen en de achterliggende filosofie is toch vaak dezelfde. Ook daar moet je elkaar blijven inspireren.’

Continu verbeteren en vernieuwen Vanzelfsprekend is de technisch dienstverlener bekend met Total Productive Maintenance (TPM) met al zijn methoden en werkwijzen. Heineken gebruikt de methodiek in zijn brouwerij en verwacht ook van zijn leverancier volgens deze methode te werken. ‘Na grote storingen volgt automatisch een break down-analyse en wanneer het echt complex wordt, zetten we er een kaizen-team of projectteam op. We analyseren ook constant de processen en procedures en kijken waar tijdswinst te halen is. Waar mogelijk schakelen we ook de echte experts in. Uiteraard kunnen wij beschikken over specialisten als maintenance engineers die procesverbeteringen daadwerkelijk kunnen doorvoeren. Doordat wij meerdere klanten bedienen, vinden die experts altijd wel een project waar ze waarde kunnen toevoegen.’

Opleiden Burghard: ‘Kennis is onze belangrijkste asset en dus investeren we ook in het ken-

nisniveau van onze werknemers. Zo hebben we een eigen interne opleiding van twee dagen waarin nieuwe medewerkers kennis maken met de IJT-visie, filosofie, producten en gewenste competenties. Zo bieden we nu een intensieve mechatronica-opleiding aan omdat we in de praktijk merken dat hier veel behoefte aan is. Bedrijven moeten zich realiseren dat ook kennis constant om onderhoud vraagt. Met de snelle technische ontwikkelingen moet je wel bijblijven. Uiteraard blijven er nichemarkten waar zulke specifieke kennis voor nodig is dat ook wij externe experts moeten inhuren. Je kunt onze rol dan ook meer als regisseur zien. Wij zorgen ervoor dat assets in conditie blijven en optimaal presteren en betrekken daar de partijen bij van wie wij denken dat die het meeste bijdragen aan het doel. Bedrijven die alles zelf willen doen, snijden zich uiteindelijk in de vingers. De toekomst is aan flexibele bedrijven die onderdeel zijn van een netwerk. Daarmee vallen ook de grenzen van concurrentie weg. Een concurrent in de ene tender kan je partner in de volgende zijn. Bedrijven die uit concurrentieoverwegingen gesloten blijven en hun informatie, kennis en kunde niet willen delen, zullen het steeds moeilijker krijgen. Die kunnen niet mee veranderen met de klant.’ n MaintNL 01– 2012

068_69_MO.indd 69

25-01-12 16:22

Datum: 7 juni 2012 â&#x20AC;˘ Locatie: RDM Campus Rotterdam

HĂŠt evenement voor de industrie in de Rijn/Schelde-delta

WIJ NEMEN ONZE VERANTWOORDELIJKHEID /SCHRIJF

U NU IN

De wereldbevolking groeit, in de Rijn/Schelde-Delta neemt de vergrijzing toe en blijven mensen tot op hoge leeftijd werken. Daarnaast blijft er focus op het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de industrie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid

PROGRAMMA 11.45 12.30 13.00 14.00 14.30

uur uur uur uur uur

15.30 16.30 17.00 18.00 19.00

uur uur uur uur uur

nemen, net als Edith Romp, Eward Hofstede en Dik Schipper. Zij werden Plant manager of the Year in respectievelijk 2011, 2009, 2010 en hebben bijzondere prestaties geleverd op het gebied van o.a. veiligheid, productiviteit, kwaliteit en MVO. Tijdens Deltavisie 2012 wordt in plenaire sessies en masterclasses o.m. onderzocht welke oplossingen bedrijven kunnen inzetten om maatschappelijk verantwoord te kunnen ondernemen. Aanvullend op het dagprogramma wordt in de avond tijdens het diner voor de vijfde keer de Plant Manager of the Year verkozen. De winnaar

Registratie Plenaire opening Masterclass ronde 1 Pauze Plenaire sessie met de Plant Manager of the Year kandidaten Masterclass ronde 2 Pauze Plenair debat Borrel Diner en Plant Manager of the Year Verkiezing 2012

zal een jaar lang boegbeeld zijn van de procesindustrie. Voor het eerst krijgen genomineerde plantmanagers ook een rol tijdens het dagprogramma.

Deltavisie2012 is een samenwerkingsverband van:

21.30 uur Sluiting

Goudsponsors:

www.deltavisie2012.nl 02_A4_Deltavisie.indd 2

24-01-12 13:47

Visie om verder te kijken In december van het vorige jaar viel bij de NVDO-leden de tweede editie van het NVDO Onderhoudskompas op de mat. In dit boekje wordt de huidige markt voor onderhoud geschetst en wordt met twee visiedocumenten de toekomst van onderhoud voor de procesindustrie en infrasector geschetst. Met die visiedocumenten kunnen ondernemingen hun koers bepalen aan de hand van hun eigen krachten. Nora Koeman

In de eerste editie van het onderhoudskompas stonden de technische arbeidsmarkt en de gebouwde omgeving centraal. De editie van 2011 focust op onderhoud binnen de procesindustrie in 2020 en op onderhoud binnen de infrasector in 2025. Maar wat staat er nu in

zo’n visiedocument? In lijn met het NVDO Infra congres iMaintain 2011, wordt nu het visiedocument over onderhoud in de infrasector in 2025 kort belicht. Het visiedocument bevat vier scenario’s over beheer en onderhoud in de infrasector in 2025. Deze scenario’s zijn stuk

NVDO ONDerhOuDskOmpas eDitie 2011 ISBN 978-90-78889-03-7 www.nvdo.nl NVDO Onderhoudskompas

or Doelmatig Onderhoud

Onderhoudskompas

NVDO Onderhoudskompas Visie, Trends en Ontwikkelingen in de Nederlandse Onderhoudsmarkt Editie 2011

voor stuk extreme weergaven van de toekomst. Ze helpen ondernemers en managers in de onderhoudssector om een goed beeld te krijgen van toekomstige concurrentiepatronen, kansen, bedreigingen en risico’s.

Rol van de overheid

Visie, Trends en Ontwikkelingen in de Nederlandse Onderhoudsmarkt

De overheid vormt een belangrijke stakeholder binnen de Nederlandse infrasector. Zowel als regelgever, maar vooral ook als opdrachtgever en asset owner. En juist de rol van die overheid gaat de komende jaren sterk veranderen. De Nederlandse infrasector wordt gekenmerkt door diverse trends die gezamenlijk een belangrijke invloed hebben op de ontwikkeling van de sector in de komende vijftien jaar. Eén van deze trends betreft de veranderende rol van de overheid. Mede als gevolg van de huidige bezuinigingsoperatie zal de overheid de komende jaren verder terugtreden en zal haar rol binnen de infrasector, zowel als opdrachtgever als wetgever, gaan veranderen. Dit heeft ook invloed op de balans tussen het ‘bouwen’ en ‘behouden’. Het zwaartepunt zal verder verschuiven richting ‘behouden’, waar onderhoud uiteraard een centrale positie inneemt. Ook snelle ontwikkeling op het gebied van techniek, bijvoorbeeld in de vorm van besturings- en beheersingssystemen, zullen de komende jaren binnen de infrasector verder aan belang winnen, evenals nieuwe contractvormen binnen de infrasector, zoals DBFMO-contracten.

Integrale aanpak

Editie 2011 11/1/11 10:49 AM

Marktpartijen zullen onder invloed van de groeiende hoeveelheid aanbestedingen en de opkomst van dergelijke contracten steeds vaker de samenwerking met andere partijen opzoeken, zowel binnen als buiten de branche. Ook vraagt een integrale DBFMOaanpak om specifieke kennis en competenties, bijvoorbeeld op het gebied van life cycle costing en financiering. Tot slot zal de MaintNL 01– 2012

071_73_MP.indd 71

25-01-12 16:21

Conferenties en trainingen voor de professionals uit de industrie re sp op +t 25

Nieuw! Doe mee aan

rs! ke

de Nationale Buisleidingen Quiz en win een iPad!

HET NATIONALE BUISLEIDINGEN PLATFORM

14e Editie

Focusopleiding Onderhoudsmanagement Til uw kennis, carrière en onderhoudsorganisatie naar een hoger niveau

Hoor hoe u komt tot efficiënte inrichting van risicomanagement conform de herziene Bevb

Het Nationale Buisleidingen Platform

u Primeur: Praktijkcases over de Bevb van DPO, Havenbedrijf Rotterdam, Shell en Dow

Kom tot efficiënte inrichting van conform Bevb u risicomanagement Ultrasone tasters en Direct Piping: Nieuwe techniekende in deherziene praktijk u Saneren, vervangen, hergebruiken of verkopen: Wat doet u met ongebruikte leidingen? u De nieuwste ontwikkelingen in ondergronds goederentransport door buisleidingen u Uniek: De praktische invulling van de Structuurvisie Buisleidingen in de nieuwe Buizenzone Eemsdelta

Start: 24 mei 2012. Einde: 15 november 2012 www.iir.nl/onderhoudsmanagement

Interactieve thematafels Neem deel aan de thematafels en leg uw vragen over de herziene Bevb voor

25 en 26 april 2012 - www.iir.nl/leidingen

aan afgevaardigden van de Ministeries van I&M en EL&I Datum: 25 en 26 april 2012

Locatie: Van der Valk Hotel, Ridderkerk

www.iir.nl/leidingen

En verder:

Met medewerking van o.a.

! t ,5 ich 8 er een k g et tij m ak ld Pr ee rd oo Be

3-daagse aining praktijktr

Industrieel Shutdown Management in de praktijk Wegens succes herhaald!

Masterclass: Veiligheid bij Opslagtanks 30 & 31 mei 2012, Rotterdam www.iir.nl/tankveiligheid

Kom tot de perfecte stop én blijf binnen budget door goede organisatie, planning en risicomanagement

Training: Industrieel Shutdown Operationele uitwerking stopuitvoering Management

3 onderdelen van deze praktijktraining:

r Project management en shutdown inrichting r

r De strategie vertalen naar de praktijk

Voor de perfecte stop, binnen budget

Uw resultaat: r Kies de juiste shutdown strategie voor uw bedrijf

Wegens succes herhaald!

r Cast de juiste mensen voor uw shutdown organisatie r Voer succesvol een risicoanalyse uit r Beheer de scope r Maak de juiste keuze in samenwerking met contractors/partners

6, 7 en 20 maart 2012 - www.iir.nl/shutdown

Uw gedreven en deskundige trainers: Paul Casteleijn

Kijk voor meer informatie op www.iir.nl/im

Werner Van Acker

Data: 6, 7 & 20 maart 2012 | Locatie: WTC Rotterdam

072_iir.indd 1

Meld u nú aan! bel: 020 - 580 5400 e-mail: inschrijving@iir.nl fax: 020 - 580 5454 www.iir.nl/shutdown

23-01-12 15:25

infrastructuur. Wanneer het gebruik van de infrastructuur hoog is, stijgt de druk op het

die aan de basis van de scenario’s liggen. De getoonde labels dekken de lading van de sce-

zo min mogelijk beperken van de capaciteit

nario’s, maar vormen geen waardeoordeel

door onderhoud. Hierdoor neemt de druk op de organisatie van het onderhoudswerk sterk

over de wenselijkheid van de verschillende scenario’s.

Productfocus & sterke druk

Procesfocus & sterke druk

‘Scenario 1’

‘Scenario 2’

Strategie

Productfocus & beperkte druk ‘Scenario 3’

Procesfocus & beperkte ‘Scenario 4’ druk

Opdrachtgever als ‘regisseur’ met een focus op ‘het proces’

Opdrachtgever als ‘ingenieur’ met een focus op ‘het product’

Sterke druk op de organisatie van het (onderhouds)werk

Beperkte druk op de organisatie van het (onderhouds)werk Tabel 18: Scenarioframe ‘’De Nederlandse infrasector in 2025’ toenemende druk op de beschikbaarheid staat ‘de druk op de organisatie van het Wanneer het gebruik van de infrastructuur van technische kennis en capaciteit ook binonderhoudswerk’; een sterke druk of relatief hoog is, stijgt de druk op de beschikbaarnen de infrasector leiden tot schaarste aan beperkte druk. heid. Hierdoor neemt de druk op de organi68 VISIEDOCUMENT 2: ‘ONDERHOUD BINNEN DE INFRASECTOR IN 2025’ goed opgeleid technisch personeel. Dit zal De eerste kernonzekerheid betreft de rol van satie van het onderhoudswerk sterk toe. niet alleen leiden tot samenwerking met de opdrachtgever. Deze is langzaam aan het Daarnaast legt de dalende maatschappelijke buitenlandse marktpartijen, maar eveneens verschuiven van de klassieke rol waarin de acceptatiegraad ten aanzien van het verstobijdragen aan de reeds ingezette technische opdrachtgever zich als ‘ingenieur’ nadrukkeren van de beschikbaar van de infrastructuur 08_Visiedocument2-v6.indd 68 11/1/11 4:27 PM verarming bij asset owners. lijk focust op het product, naar een opdrachten de toenemende aansprakelijkheidsgevolgever in een rol als ‘regisseur’ die meer aangen voor de kwaliteit van de geleverde Kernonzekerheden versus autonome dacht heeft voor het proces. De terugtredienstverlening door onderhoudspartijen trends dende overheid heeft er bijvoorbeeld toe een druk op de organisatie van het beheer en Trends die een hoge impact op de onderbijgedragen dat de overheid als grote asset onderhoudswerk in 2025. Hiermee heeft houdssector hebben en die tevens erg onzeowner de regie over het proces op zich heeft deze kernonzekerheid een substantiële ker zijn, worden kernonzekerheden genoemd. genomen en de inhoudelijke invulling aan impact op de toekomst van het onderhoud Zij liggen aan de basis van de vier scenario’s marktpartijen heeft overgelaten. De vraag is binnen de Nederlandse infrasector. die in het visiedocument worden beschreven. echter of deze trend zich tot in 2025 binnen Scenario’s Trends die te voorspellen zijn, worden autoalle segmenten van de infrasector doorzet, of Door de extreme waarden van de kernonzenome trends genoemd. Deze spelen in ieder dat er een kentering in deze ‘procesrol’ van kerheden te combineren, ontstaan vier comscenario een rol. Voorbeelden zijn vergrijzing, de opdrachtgever zal optreden. binaties die aan de basis van de scenario’s schaarste aan technisch geschoold persoDe tweede kernonzekerheid betreft de druk liggen. De getoonde labels dekken de lading neel, toenemende technologische mogelijkdie in 2025 wordt uitgeoefend op de organivan de scenario’s, maar vormen geen waarheden en onder andere de opkomst van nieusatie van het onderhoudswerk. Hiermee deoordeel over de wenselijkheid van de verwe contractvormen binnen de infrasector. wordt gedoeld op de wijze waarop onderschillende scenario’s. De uitgangspunten van de vier scenario’s die houdsmiddelen en personeel worden ingeDe uitwerking van de vier scenario’s in het in het visiedocument worden uitgewerkt, zet om de werkzaamheden zo effectief en visiedocument zorgt voor handvatten voor komen tot uitdrukking in een zogeheten sceefficiënt mogelijk uit te voeren. De mate van koersbepaling. Marktpartijen kunnen hun narioframe. Hierbij worden de meest extrehet gebruik van de infrastructuur en de eigen kwaliteiten en marktaanpak toetsen me waarden van de twee kernonzekerheden behoefte aan beheer en onderhoud zijn sterk aan de mogelijke ontwikkelingen in de infradie uit de scenarioanalyse naar voren zijn met elkaar verweven. Tegelijkertijd staan ze sector richting 2025. Zo biedt het visiedocugekomen tegen elkaar afgezet. Op de x-as met elkaar op gespannen voet. De wijze ment over onderhoud binnen de infrasector staat ‘de rol van de opdrachtgever binnen de waarop het onderhoud georganiseerd dient in 2025 een duidelijke visie om verder te kijinfrasector’, gericht op het onderhoudsprote worden, hangt voor een groot gedeelte af ken. n duct of het onderhoudsproces. Op de y-as van het gebruik van de infrastructuur. MaintNL 01– 2012

071_73_MP.indd 73

25-01-12 16:21

Informatie en onderhoud

Hogere efficiëntie door beter kennismanagement In het verleden waren medewerkers goed opgeleid (vaak in het bedrijf) en erg loyaal. Ze bleven lang bij dezelfde werkgever en bezaten een schat aan ervaringskennis, die met de collega’s mondeling werd gedeeld. Er was voldoende tijd voor inwerken, bedrijfsprocessen, de markt. Wet- en regelgeving waren minder complex, vergrijzing en mobiliteit bestonden bijna niet. Deze tijd is voorbij. Herman Leinse

Bedrijven die willen voorkomen dat met het vertrek van medewerkers de opgebouwde kennis verloren gaat, doen er goed aan te investeren in een kennismanagementsys teem. Maar ook ter ondersteuning van het opbouwen en onderhouden van kennis helpt een goed ingericht systeem. Met de groeiende informatietechnologie in de jaren negentig ontstond het fenomeen kennismanagement. Door technische voor uitgang konden minder medewerkers het zelfde of meer werk verrichten. Het nadeel was dat vaak de meest ervaren medewer kers op den duur verdwenen, waarmee een substantieel deel van de essentiële bedrijfs kennis snel wegvloeide. Na een paar jaar werd duidelijk dat deze ervaringskennis zou moeten worden vastgelegd en als kennis bron voor nieuwe medewerkers moest die nen. De oplossing voor de braindrain lag ook in de informatietechnologie. De kennis van medewerkers kon immers eenvoudig digi taal worden gedocumenteerd. Hierbij was het wel van belang dat de bedrijfsinformatie juist, snel, gemakkelijk en toegankelijk was. Eindgebruikers willen immers uitsluitend de voor hen relevante en interessante informa tie ontvangen. Dit laatste was niet altijd zo. De technologie was slechts een middel en niet de directe oplossing die de bedrijfsdoe len ondersteunde. De oude ervaringskennis was vaak niet gedocumenteerd en maar al te vaak zetten bedrijven ongestructureerde informatie van de oude boekenkast éénop

één in een ITomgeving. Het gevolg hiervan was dat er wel veel informatie aanwezig was, maar deze was niet altijd betrouwbaar en door de hoeveelheid ervan moeilijk te door zoeken. Het hebben van informatie bleek geen garantie voor het vinden ervan. Inmiddels rouleren per document circa twee eneenhalf tot zes kopieën, die de helft van de server vervuilen en waarvan de juiste versie onduidelijk is. De informatie is onbe heersbaar, onzeker en zal de gebruiker niet erg stimuleren.

Opleidingstool Intussen zijn bedrijfsprocessen en wet en regelgeving steeds complexer geworden. Bedrijven moeten op hun specifieke, bedrijfsgebonden informatie in het kennis en leermanagementsysteem kunnen ver trouwen. De praktijk blijkt wat weerbarsti ger. Vaak beseft de directie niet hoe kwets baar hun bedrijf is. Het niet in orde hebben van de juiste informatie veroorzaakt al snel een jaarlijks verlies van drie tot vijf procent van de totale installatiewaarde en een pro ductiviteitverlies tussen de zes tot tiendui zend euro per medewerker. En daarbij zijn de ontstane kosten bij de trial and errormetho de om de nodige storingen op te lossen nog niet meegerekend, evenmin als de talloze emails om aan de juiste informatie te komen. Een goed kennismanagementsysteem is een hoogwaardig informatiesysteem dat gebrui kers helpt bij het uitvoeren van hun taken en

dat is gericht is op hun kennisbehoefte en opleidingsniveau. Een modulair opgebouwd systeem dat uitsluitend relevante informatie aanbiedt, laat gebruikers beter presteren. Toch hikt men vaak aan tegen de implemen tatie van een dergelijk systeem. Dit moet echter geen problemen opleveren, mits het systeem aan een aantal basisvoorwaarden voldoet. Zo moeten gebruikers de toege voegde waarde ervan gaan ervaren. Alleen dan zal het systeem intensief worden gebruikt en zal de investering snel worden terugverdiend. Zorg dus voor een heldere structuur en gebruiksvriendelijke interface. Kennismanagement bestaat uit twee woor den: kennis en management. Zet het systeem ook in die volgorde op. Zorg eerst voor een goede informatiestructuur die in elke digitale omgeving past en richt je dan pas op het managen van deze omgeving. Bij het managen van het systeem zijn de vol gende vragen van belang. Wat zijn de positi onering, de doelgroep en het doel? Welke informatiekwaliteit is nodig en wat is de geldigheidsduur van die informatie? Wie houdt de methodiek, omvang en juistheid van de informatie onder controle? Welke formats en bedrijfstermen worden gebruikt? Welk medium wordt er gebruikt en hoe wordt dit medium onderhouden?

Kennismanagement bestaat uit twee woorden: kennis en management. Zet het systeem ook in die volgorde op. Een kennismanagementsysteem is ook een voudig te combineren met een oplei dingstool. Zo’n geïntegreerd kennis en leer managementsysteem geeft inzicht in geborgde bedrijfskennis, specifieke bedrijfs opleidingen, trainingen of elearningmodu

74 MaintNL 01 – 2012

074_75_MK.indd 74

25-01-12 16:07

FOTO: BASF

Een goed kennismanagementsysteem is een hoogwaardig informatiesysteem dat gericht is op de kennisbehoefte en het opleidingsniveau van de gebruiker.

les die medewerkers hebben gevolgd. Op die manier kan het kennisniveau van medewer kers worden getoetst. Bovendien kunnen werknemers er voor hen relevante kennis uit halen en eenvoudig hun eigen kennis delen. Ook het vastleggen en delen van best practi ces is zeer nuttig en vormt een belangrijke basis voor kwaliteitsverbetering, efficiëntie en kostenbesparingen.

Kosten Bedrijven hebben over het algemeen te wei nig inzicht in de kosten en baten van een kennis en leermanagementsysteem. De resultaten van de huidige systemen vallen vaak tegen doordat operations en onder houd twee gescheiden afdelingen zijn, de communicatie gebrekkig is, men geen inzicht heeft in de bedrijfsprocessen, informatie niet altijd beschikbaar is en de kennisver schillen groot zijn. Het ontbreken van een goede business case maakt het dan lastig om de investeringen in een kennis en leermanagementsysteem te rechtvaardigen. Toch zou een dergelijke exer citie als ieder ander project moeten worden aangepakt: bepaal het probleemgebied,

baken het af en stel Key Performance Indicators (KPI’s) vast met daarbij behorende evaluatiepunten. Uit de praktijk blijkt dat vijftien procent verbetering aan de bestaan de informatievoorziening zonder veel moeite de efficiëntie met 35 procent kan verhogen. De productiviteit of het resultaat van de onderneming is niets anders dan de effectivi teit vermenigvuldigd met de efficiëntie van de medewerkers. En zowel de effectiviteit als de efficiëntie kunnen optimaal worden benut door juiste, op maat gemaakte informatie op het juiste moment beschikbaar te stellen. Een snellere diagnose, betere logistieke planning en correctie vermindert uiteindelijk het aantal productieverstoringen. In een bedrijf zijn altijd twee kennisgebie den, de persoonsgebonden kennis (implicie te kennis) en de bedrijfsgebonden kennis (expliciete informatie), die elkaar vaak over lappen of niet op elkaar aansluiten. De impli ciete en expliciete kennis is cruciaal voor het functioneren en voortbestaan van bedrij ven. De ITfocus lag vaak op documentatie beheer van de bedrijfsgebonden kennis (expliciete kennis). De impliciete (ervarings) kennis zit in het hoofd en wordt ook wel per

soonsgebonden kennis genoemd en deze is lastig te kwantificeren. De oude Griekse filo sofen gaven al aan dat mensen niet kunnen weten wat ze weten en dit is dan ook moeilijk digitaal te vangen. Toch is het wel mogelijk kennis vast te leggen mits het kennis en leermanagementsysteem dusdanig is opge zet dat de gebruiker er gemakkelijk zijn weg in vindt. De persoonsgebonden kennis betreft altijd een deelgebied van de installatie of hande lingen. Door een kennis en leermanage mentsysteem volgens dezelfde structuur op te zetten, zullen gebruikers worden gemoti veerd hun ervaringskennis te delen. Hierbij geldt de kunst van de eenvoud. Gebruik de topdownbenadering met een strakke een duidige structuur, benaming en vormgeving. De systeemdocumentatie die ontstaat omvat informatie volgens een logische modulaire structuur van een proces met de relatie tus sen verschillende eenheden van systemen met alle in en uitgaande signalen, controle en analyse. Dit bevordert en ondersteunt het ‘systeemdenken’, wat het inzicht van gebrui kers vergroot en het storingzoeken vereen voudigt. Door de duidelijke verbanden ont staat er een doeltreffende zoekstructuur die onafhankelijk is van de digitale informatie drager. n MaintNL 01– 2012

074_75_MK.indd 75

25-01-12 16:07

ADVERTENTIE INDEX Business Linqs ....................................................................... 62

Hogeschool Utrecht Centrum voor N&T ................................... 12

Burckhardt Compression GmbH .............................................. 84

IIR ....................................................................................... 72

Congreskalender................................................................... 56

iMaintain congres 2012 ...................................... 38, 39, bijlage

Coservices International ......................................................... 80

LSB Sky Access ..................................................................... 54

CSA International.................................................................. 83

Mainnovation Meeting House NL.............................................. 2

Dag van het onderhoud ......................................................... 28

Mikrocentrum Activiteiten ....................................................... 48

DEG Solutions ...................................................................... 50

Nsecure ................................................................................. 4

Delta Heat Services ............................................................... 50

PPG Protective & Marine Coatings .......................................... 48

Deltavisie ............................................................................. 70

Sitech Services ..................................................................... 42

Easy Fairs UK Ltd .................................................................. 60

Stratt+ Industrial Management ................................................ 42

Eco Steam Rental Solutions .................................................... 60

Traduco ................................................................................. 6

Havep Workwear ................................................................. 14

Uitzendbureau Zuidgeest ....................................................... 76

Height Specialists.................................................................. 20

URETEK Nederland ............................................................... 54

076_index_uitzend.indd 6

24-01-12 14:02

Onderhoud in 4D

Diep gaan in onderhoud materialen voor uiteenlopende sectoren in de industrie? Dr. Santiago Garcia Espallargas van de TU Delft doet al enkele jaren onderzoek aan ‘self-healing’ materials en deelt zijn kennis op iMaintain.

Uitwisseling

De contouren van de toekomst van de onderhoudsindustrie lijken zichtbaar. De industrie kan niet meer om de langere levensduur van assets heen. Ook de veranderende beroepspopulatie is voor elk bedrijf een feit. Nieuwe samenwerkingsvormen en de kracht van technologie gaan een hoofdrol spelen in de onderhoudsindustrie van morgen. Maar waar ligt voor u de diepgang in die vraagstukken? Wat wordt voor u de nieuwe dimensie in onderhoud? Mark Oosterveer

Innovatieve technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere kosten en hogere beschikbaarheid. Maar zijn dit ook de antwoorden op de vragen van morgen? Gaat techniek het gat vullen dat de uitstromende werknemers gaan veroorzaken? Kan de volgende efficiencyverbetering worden bereikt met de inzet van betere planningstechnieken en werkvoorbereiding? Wat wordt de volgende dimensie in onderhoud? Tijdens iMaintain 2012 op 22 maart in de Kuip in Rotterdam staat Onderhoud in 4D centraal. In een onafhankelijk programma met specialisten, film, interviews en discussie met het publiek wordt de verdieping gezocht. Er is geen universele waarheid als het gaat over vraagstukken waar de industrie voor staat. En dus wordt op het congres gekeken naar verschillende mogelijkheden die de sprekers en het aanwezige publiek aandragen.

Technologie De ochtendsessie van het congres toont technologie-optimisme. Drie specialisten zetten de toon van wat kan en gaat kunnen. Een goed beeld van een installatie helpt bij het onderhoud eraan. Zo’n beeld kan al een aantal jaren gemaakt worden met 3D-scanners.

Maar hoe gaat dat verder? In het vervolg op 3D-scanning wordt door Willem van Spanje van DelftTech onder meer gekeken naar het ‘mappen’ van informatie op het beeld van de installatie. Van Spanje is al jaren betrokken bij ontwikkeling en toepassing van 3D-modellen voor zowel de industrie als forensisch onderzoek. De aanvullende informatie die op het 3D-model gesuperponeerd wordt, kan komen van innovatieve sensoren. Door op de juiste plaatsen in een systeem de juiste grootheden te meten, kan de specialist afleiden op welke termijn onderhoud nodig is. Maar het ontwikkelen van nieuwe sensoren is duur. Behalve als alle concurrenten het gezamenlijk doen. Samen de basis ontwikkelen en daarna per bedrijf waarde toevoegen en een uniek product maken. In de lezing over gezamenlijk uniek zijn behandelt Frank Bouwens van het Holst Centre de kracht van open innovatie.

Wat wordt de volgende dimensie in onderhoud? Maar wat nu als bij sommige delen van een installatie, bijvoorbeeld in de coating, automatisch onderhoud wordt uitgevoerd? Wat is de stand van zaken voor zelfherstellende

Naast een technologie-update wordt ook de dagelijkse praktijk van alle kanten bekeken. Het videoverslag en de open discussie in ‘Jouw onderhoud, mijn onderhoud’ versterkt de uitwisseling van ervaring en commentaar van twee vakgenoten uit verschillende disciplines. ‘De toekomst vandaag’ toont direct praktische toepassingen van de technologie die in de ochtend is besproken. De technologie draagt bij aan een effectievere werkvoorbereiding en uitvoering van onderhoudswerk. Bovendien wordt de volgende dimensie in veiligheid in onderhoudswerk uitvoerig toegelicht. De informatiedichtheid van het congres is hoog. Er is veel kennis en ervaring die gedeeld wordt tijdens iMaintain 2012. Daarbij wordt ook met columnisten en een stevige discussie de aansluiting met het publiek bewaakt. Drie kenners dragen kort en krachtig een visie voor en toetsen die bij het publiek met een pakkende stelling. De afsluitende lezing van het dagprogramma over de D van Duurzaam toont de waarde van samenwerking, communicatie en innovatie. Deze worden ingezet voor de veiligheid en beschikbaarheid van de duurzame industriewaterinstallaties tussen de gemeente Terneuzen en de omliggende industrie.

Toekomst Een vaste waarde in het iMaintain-congres is de verkiezing van de Maintenance Manager of the Year. Tijdens het avondprogramma van het congres zijn de drie genomineerde maintenance managers en hun collega’s gespannen tot de ontknoping. De voorzitter van de vakkundige NVDO-jury maakt tijdens het feestelijke avondprogramma de winnaar bekend. Het jaarcongres van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud en het vakblad iMaintain toont net als elk jaar op een inspirerende en vooral onafhankelijke manier de toekomst voor de onderhoudsindustrie. n MaintNL 01– 2012

077_MF.indd 77

25-01-12 16:22

Conditiebewaking Veiligheid Maintenance Expertise - Techniek Netwerk en? De

Nederlandse

Vereniging

voor

van onderhoudsprofessionals biedt

Doelmatig Onderhoud (NVDO) is de

de NVDO een ongeĂŤvenaard netwerk

toonaangevende

branchevereniging

van branchegenoten. De NVDO kent

op het gebied van onderhoud. Het

diverse branche- en aspectgerich-

overdragen van kennis en het realise-

te secties en regionale kringen. De

ren en in stand houden van het groot-

vereniging draagt bij aan (weten-

ste onderhoudsnetwerk van Europa,

schappelijk) onderzoek en brengt

ziet de NVDO als belangrijke doelstel-

trends,

ling. Met een groeiend aantal leden

binnen de branche in kaart.

ontwikkelingen

visies

NVDO - Voorveste 2 - Postbus 138 - 3990 DC Houten Telefoon 030 - 634 60 40 | Fax 030 - 634 60 41 | E-mail info@nvdo.nl | www.nvdo.nl

078_79_nvdo.indd 2

25-01-12 14:47

Deel kennis en ervaring

aan! e j d l Me o.nl d v n . w ww aatschap > lidm

ervaar netwerken in groter verband Lidmaatschap van de NVDO biedt vele voordelen: • Professioneel netwerk op het gebied van onderhoud • Kringbijeenkomsten en seminars over

• Jongerenboard • NVDO Onderhoudskompas • (wetenschappelijke) publicaties, waaronder Visiedocumenten

specifieke thema’s • Cursussen over onderhouds-

• Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy

management • Studiedagen met actuele thema’s

• Korting op NVDO-studiedagen

• Secties en werkgroepen gericht op

• (gratis) abonnement op de vakbladen iMaintain en MaintWorld

specifieke onderhoudsaspecten • Vacaturebank • Lidmaatschap van de NVDO Group op LinkedIn

Asset

Management,

Duurzaamheid

Veiligheid zijn belangrijke thema’s waaraan

• (wetenschappelijke) Onderzoeken

de NVDO regelmatig en in breder verband

• NVDO Corrosie Helpdesk

aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan!

078_79_nvdo.indd 3

25-01-12 14:47

Onmisbaar zakboek voor de KAM-coรถrdinator KAM staat voor Kwaliteit, Arbo en Milieu. Het PT KAM-Zakboek geeft een uitgebreid overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteits-, arbo-, milieu- en integratiemanagement. In deze vakgebieden verandert veel en worden nieuwe standaarden gezet. Het PT KAM-Zakboek is uniek omdat niet alleen de drie werkgebieden uitgebreid worden beschreven. Ook is er veel aandacht voor de integratie van kwaliteit, arbo en milieu. In het PT KAM-Zakboek zijn de meest actuele ISO 9001:2008-norm en ISO 9004:2009-richtlijn verwerkt. Het PT KAM-Zakboek is in eerste instantie bedoeld voor kwaliteits-, arbo- en milieucoรถrdinatoren. Maar het is ook voor anderen die te maken hebben met kwaliteit, arbo of milieu een waardevolle informatiebron.

BESTELLEN? GA NAAR WWW.SDU.NL/KAM-ZAKBOEK

DIT TIJDSCHRIFT DEUGT Het tijdschrift dat u nu leest, is lid van H O I , het instituut dat de oplagen van gedrukte media controleert. Daardoor speelt dit tijdschrift open kaart met al haar adverteerders. Omdat die harde oplagecijfers keurig houvast bieden voor wat de advertentietarieven moeten waarmaken. Dat is eerlijk zaken doen. En inderdaad, dat geeft nogal te denken over uitgevers die zich niet hebben aangesloten bij H O I ...

DE HARDE CIJFERS +31(0)46.702.23.61

080_coservice_hoi_stopper.indd 1

Postbus 314, 1180 AH Amstelveen T 020 661 36 26 E info@hoi-online.nl W www.hoi-online.nl

24-01-12 13:58

AGENDA

7 februari Jaarbeurs, Utrecht www.dagvandeinstallatie.nl

6 t/m 8 maart Evenementenhal, Venray www.evenementenhal.nl

Dag van de Installatie

Elektro Vakbeurs Venray

De Dag van de Installatie gaat in op onderwerpen die belangrijk zijn voor uw vakgebied zoals de praktijk van de Energieprestatienorm van gebouwen, innovatieve warmtewisselaars, rookgasafvoersystemen, de toekomst van ventilatie en gevolgen van het nieuwe Drinkwaterbesluit. Laat u in dag bijpraten door onafhankelijke deskundigen en innovatieve leveranciers.

Elektro Vakbeurs wordt uitgebreid met een extra editie gericht op de elektrotechnische installatiebranche in Zuidoost-Nederland: Elektro Vakbeurs Venray. Cijfers wijzen uit dat de elektrotechnische installatiebranche in Zuidoost-Nederland net zo groot is als in de regio Noordoost-Nederland. Daarom wordt de beurs nu ook georganiseerd in het zuidens des lands.

14 februari Informatiecentrum Noord/Zuidlijn, Amsterdam www.nvdo.nl

8 t/m 15 maart HCC, Belmont www.mmc-timesaver.nl

Bijeenkomst Zinkende Tunnels

Onderhoudsplannen

De NVDO Jongerenboard is erin geslaagd voor haar leden en andere belangstellenden in 2012 een aantrekkelijk programma samen te stellen. Het varieert van bedrijfsbezoeken tot masterclasses. Op 14 februari organiseert de Jongerenboard een bijeenkomst bij de Noord/Zuidlijn in Amsterdam. Hier kan een bezoek worden gebracht aan het project dat onlangs de prijs voor Infra Projectteam van het Jaar 2011 won voor het succesvol laten afzinken van tunnels onder het Centraal Station van Amsterdam.

Veel bedrijven hebben geen eigen onderhoudsplan dat beantwoordt aan de eigen situatie en doelstellingen. De reden daarvan is heel vaak dat er geen tijd is om het op te stellen. Met de MMC-Timesaver-methode komt een eigen onderhoudsplan binnen bereik. Deze methode is efficiënt, terwijl er toch een goede onderbouwing komt van alle gemaakte keuzes. Tijdens de cursus Onderhoudsplannen leert u zelf een onderhoudsplan/ onderhoudsconcept op te stellen.

16 februari Omgeving Rotterdam www.industrielinqs.nl/businesslinqs

13 t/m 16 maart Jaarbeurs, Utrecht www.esef.nl

Rondetafelgesprek plantmanagers

ESEF

ESEF is de vakbeurs voor toeleveren, uitbesteden & engineering. De editie in 2010 was goed voor 30.634 bezoekers. In deze hectische tijden is het bijzonder efficiënt om in vier dagen uw hele netwerk te ontmoeten en nieuwe contacten te leggen. Er zijn in 2012 veel activiteiten en deze hebben één gemeenschappelijk kenmerk: meer business en meer rendement per vierkante meter. Bezoekersdoelgroepen/industrieën zijn onder meer: metaalbewerking en –producten, kunststof- en rubberverwerking, oppervlaktebewerking en engineering.

27 februari Mikrocentrum, Eindhoven www.mikrocentrum.nl

Total Process Automation Industriële automatisering is meer dan enkel en alleen een technisch vakgebied. Productieautomatisering raakt de gehele organisatie; een trend die wordt versterkt door de groeiende en structurele aandacht voor productieinformatisering. Organisatiebrede industriële automatisering is, en blijkt in de praktijk, een waardevol middel om de productie te optimaliseren. Vanwege de, toegenomen, omvang van het vakgebied is voor het effectief en efficiënt inzetten van de beschikbare middelen een begrip van het gehele vakgebied onontbeerlijk.

22 maart De Kuip, Rotterdam www.i-maintain.nl

iMaintain2012, onderhoud in 4D Huidige technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere kosten en hogere beschikbaarheid als resultaat. Maar wat wordt de volgende dimensie in onderhoud? Tijdens iMaintain2012 staat Onderhoud in 4D centraal; met lezingen, films, interviews en discussie over zelfhelende materialen, sensoren, open innovatie, onderhoudsvrije installaties, informatisering en de menselijke maat. Samen met u wordt gekeken waar de onderhoudsindustrie de komende decennia de verdieping kan vinden.

MaintNL 01– 2012

081_ME_NVDO_agenda 2.indd 81

25-01-12 16:16

column Positief nieuws In de Indiase megastad Mumbai staat het duurste ‘optrekje’ van de wereld. Het behoort toe aan Mukesh Ambani, de rijkste man van het land (en de negende rijkste persoon op aarde), maar staat leeg omdat zijn familie bang is dat het gebouw hen ongeluk zal brengen. De toren kostte meer dan een miljard dollar en is letterlijk en figuurlijk een doorn in het oog van de bevolking van Mumbai. Hij verpest met zijn 27 verdiepingen niet alleen het zicht van de hele stad, maar kostte ook nog eens bizar veel geld, terwijl de inwoners met minder dan twee dollar per dag moeten zien toe te komen. Het immens populaire spel Wordfeud lag onlangs een paar uur plat vanwege werkzaamheden aan de server. Wordfeud-verslaafden uitten hun ongenoegen via Twitter. Pas na ruim twee en een half uur werkte het spelletje weer. Twee politiewagens totall loss na achtervolging; Rechter valt twee keer in slaap tijdens fraudeproces; Gestolen auto landt op dak van een woning; NS vergeet schrikkeljaar. Dit zijn allemaal krantenkoppen die behoren tot het beste nieuws onder het slechte nieuws. Ik moet u zeggen, ik vind er geen lol aan om de krant te lezen in de feestelijkste weken van het jaar. Alleen maar narigheid, ellende en rampspoed lijken het nieuws te beheersen. Ik wil de vrolijke berichten! De berichten die passen bij de eerste week van januari waarin we elkaar allemaal een gelukkig, succesvol en gezond Nieuwjaar wensen. Daarom mogen de krantenkoppen van dit nieuwe schrikkelende jaar er

colofon

van mij veel positiever uitzien. En als ik zo eens kijk naar de NVDO-kalender voor dit jaar, dan kunnen wij dit jaar voor heel veel mooie krantenkoppen zorgen. En dat gaan we doen ook! Binnenkort valt bij tienduizenden de eerste editie 2012 van de Krant van het Onderhoud in de digitale brievenbus. Een krant vol positief nieuws dat is gericht op de Landelijke Dag van het Onderhoud in mei aanstaande. Veel bedrijven en scholen openen op 25 en 26 mei 2012 hun deuren om samen duizenden belangstellenden te ontvangen en hen geïnteresseerd te maken of te houden voor techniek in het algemeen en voor onderhoud in het bijzonder. De Landelijke Dag van het Onderhoud is de gelegenheid bij uitstek om techniek en onderhoud in de praktijk te laten zien en de vele mogelijkheden die het biedt op alle niveaus. NVDO-leden worden opgeroepen om alvast na te denken of en hoe zij mee willen doen aan dit unieke landelijke initiatief. Zet ook uw deuren open voor bezoekers, potentiële nieuwe medewerkers en zoek de samenwerking met de kennisinstituten in uw omgeving. Alle beschikbare informatie kunt u terugvinden op onze website. Na het lezen van alle negatieve berichten in de krant van de afgelopen weken, kijk ik erg uit naar de meest positieve krant van onderhoudend Nederland!

Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager

MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO.

Postbus 138 3990 DC Houten t +31(0)30 634 60 40 f +31(0)30 634 60 41

e info@nvdo.nl • www.nvdo.nl • www.nvdovac.nl

82 MaintNL 01 – 2012

082_MC_NVDO-E_Vmanager.indd 82

25-01-12 16:03

WE’LL GET YOU TO NORTH AMERICA. THE SAFER WAY. There are many ways to export your industrial control equipment to North America. Play it safe right from the start with the certification mark from CSA Group. For more than 90 years, we have developed safety standards for the North American market and have tested and certified products. The CSA Group global network provides you with local qualified testing and certification experts who will work through the entire process together with you. For further info go to www.csa-europe.org Tel.: +49 69 509 571 555 E-Mail: csa.europe@csa-international.org

083_csa.indd 1

Job-Nr.: 317-0511 • Kunde: CSA • Anzeige NON-MEDICAL ENGLISCH • Motiv: Zwille 23-01-12 15:24 Farben: 4 fbg. ( 4c Euroskala) • Anlageformat = Endformat: B 210 x H 297 mm (+ 3 mm Beschnitt)

Compressors and Service from the OEM

Customer Support Service – The Full Range for All Your Reciprocating Compressors Valve Service • Engineering Services • Field Service Spare Parts Logistics • Technical Support • Component Repair Revamps • Training • Condition Monitoring & Diagnostics Sustainable Reduction of Your Operating Cost with Our Leading OEM Specialists and Compressor Technology

Ad_CSS-185x267.indd 1

084_burkhardt.indd 1

11.03.11 16:50

23-01-12 15:24