IMA08-2019

www.imaintain.info

08 19 ZESTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 19,-

iMaintain Nr. 08 - 2019

STANDAARDISATIE REDUCEERT ONDERHOUDSKOSTEN WINDPARKEN 14:56

IMA08 los.indd 1

16:24 10-09-19 16:22

SEE VITAL SIGNS. TAKE VITAL ACTION. In de wereld van Ultimo draait alles om beheer­ processen en de software die u daarvoor nodig hebt. Als u de maintenance verantwoordelijke bent, wilt u niets liever dan dat uw assets u continu vertellen wanneer het volgende preventieve onderhoud nodig is, welke werkzaamheden op stapel staan, welke contractverplichtingen aan de orde zijn of wat de exacte locaties van uw installaties zijn. Ultimo zorgt ervoor dat de cruciale signalen over uw assets worden doorgegeven.

Zodat u ze ziet en daadkrachtig kunt handelen.

Are you listening?

Al uw assets vertellen hun verhaal.

Maar luistert u hier wel naar?

Weten hoe u uw assets en objecten kunt live­linken?

Stel uw vraag aan sales@ultimo.com

Live-link your assets and facilities.

18-0622 UTM Advertenties NL 3x2.indd 1 IMA A Cover.indd IMA08 los.indd 22

18-01-19 15:40 10-09-19 16:24

INHOUD 3

08 Energietransitie vraagt om samenwerking en commitment Omdat in Nederland aardgas nagenoeg volledig in de ban gaat, staat het staatsbedrijf Gasunie voor een enorme opgave.

Scholte Strikwerda, manager verificatie & inspectie bij Gasunie, is zich bewust van de schone taak die er ligt.

14 Grootste turnaround op site Shell Moerdijk Shell Moerdijk heeft van april tot en met juni aan haar grootste onderhoudsstop ooit gewerkt. Tijdens de turnaround is gewerkt aan ‘het hart van Shell Moerdijk’: de kraker. De stop niet te veel laten uitlopen, was de grootste uitdaging.

26 Grotere windturbines leiden tot lagere onderhoudskosten Bij de ontwikkeling van nieuwe windparken krijgen de partijen geen subsidie meer, maar moeten ze geld meebrengen. Om de businesscase rond te krijgen wordt in de toekomst nog scherper gestuurd op de kosten van aanleg, maar ook op daling van de onderhouds- en operationele kosten.

En verder 05 COMMENTAAR

21 IAM BENOEMT TOP PERFORMERS IN ASSET MANAGEMENT

06 ACTUEEL

24 COMPLEX ONDERHOUD AAN SCHIP

13 IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT: DUIZEND WEGEN NAAR

30 ‘REVAMP WAS UITDAGEND, MAAR HAALBAAR’

WAARDECREATIE 16 MAINTENANCE MANAGER: DERTIG JAAR DRAAIEN ZONDER ONDERHOUD

32 INNOVATIE 34 PROJECTEN 42 AGENDA

08

iMaintain 19

IMA B Inhoud.indd 3

10-09-19 15:59

IMA Advertenties.indd 4

10-09-19 16:28

COMMENTAAR 5

Wandelen ‘Wie zijn bestemming kent, vindt de weg’, is een spreuk van de Chinese filosoof Lao-Tse. De beste man leefde in het jaar 600 voor Christus. Ik kan me voorstellen dat de weg in die tijd niet al te ingewikkeld was. Ook de bestemmingsmogelijkheden waren niet eindeloos. Maar wat zou Lao-Tse nu zeggen, 2619 jaren later? Misschien iets in de trant van ‘De bestemming is onduidelijk, maar start toch maar gewoon met wandelen.’ Dat is in ieder geval wel de strekking van de boodschap van Scholte Strikwerda van Gasunie. In het hoofdinterview gaat het over de energietransitie en ook al is het nog niet helemaal duidelijk hoe we straks energie opslaan, emissieloos produceren en fossiele brandstoffen uitbannen, hij daagt ons uit om toch in de doe-modus te komen. Hij is blij met de vele initiatieven die er zijn. ‘Al gaat slechts twee procent van alle initiatieven door, dan maken we al grote stappen voorwaarts, want de ontwikkelingen gaan namelijk exponentieel snel.’

Eigenlijk geldt dit ook voor maintenance. Nieuwe kennis en innovaties en een integrale benadering maken het mogelijk om de technische dienst in te zetten als een verbetermotor die onderhoud combineert met levensduurverlenging, vervangingen en modernisering. Het doel: creëren van maximale economische waarde voor het bedrijf. Moet je dus inzetten op honderd procent voorspelbaar onderhoud van alle assets? Volledig digitaliseren? En wat betekent de energietransitie eigenlijk voor maintenance?

Niemand kan in de toekomst kijken en toch moeten we nu beslissingen nemen, de juiste weg zien te vinden, om te komen tot die maximale economische waarde voor het bedrijf. Stilstaan is geen optie, dus inderdaad… start maar gewoon met wandelen. Ik heb wel een suggestie voor de eerste stap: meld je aan voor het congres iMaintain Prestatiemanagement op 2 oktober (zie ook pagina 13). Want al is de bestemming ietwat onduidelijk, het blijft fijn als mensen met kennis van zaken je in de juiste richting sturen.

Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl

TRAFFIC

Breg Schoen 020 3122 088

COMMERCIEEL MANAGER NUMMER 8 - 2019

UITGAVE VAN

Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam

Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl

MEDEWERKERS

Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse

LAY-OUT

BureauOMA BV, Wehl

COVER

Vattenfall|Jorrit Lousberg

UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl

EINDREDACTIE

Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl

REDACTIE

Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetvertising Rob Koppenol | rob@jetvertising.nl 070 3990 000 www.jetvertising.nl

DRUKWERK

PreVision Graphic Solutions

ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 105,Introductie NL/B 25% € 78,50 Overig buitenland € 131,Losse verkoopprijs € 19,Studenten € 43,Proefabonnement 3 mnd € 30,50

OPZEGGEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers.

Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 312 20 88.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF

AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU

Papier omslag:

INDUSTRIELINQS PERS EN PLATFORM

Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam +31(0)20 312 20 88 abonnementen@industrielinqs.nl

08

iMaintain 19

IMA C Commentaar Laura.indd 5

10-09-19 16:00

6 ACTUEEL

Geysen investeert miljoen in opleidingscentrum

BEDRIJVENNIEUWS Stedin vindt slimme monteurs bij 55-plussers De komst van de slimme energiemeter stelde netbeheerder Stedin voor een dilemma. Zelf ontbrak het hen aan voldoende monteurs. Het installeren van de tienduizenden nieuwe energiemeters, die op afstand de verbruikersstanden doorgeven, hadden ze kunnen uitbesteden, maar het bedrijf koos er toch voor deze monteurs zelf te werven. Netbeheerder Stedin besloot een paar jaar geleden zich niet meer alleen op schoolverlaters te richten, maar juist op 55-plussers zonder werk. Een groot succes. Sinds het begin van de werving in 2016 leidde Stedin een kleine 400 ‘slimme meter-monteurs’ op. De helft van hen is 55-plussers.

Eind volgend jaar is de ‘uitrol’ van de nieuwe slimme meter nagenoeg afgerond. De slimme meter-monteurs blijven en kunnen zelf kiezen of ze installatiemonteur willen worden of storingsmonteur.

Rijkswaterstaat knapt steiger Kreekraksluizen op

08 19 iMaintain

IMA D Actueel.indd 6

FOTO: WIKICOMMONS

Nieuwe richtlijn competenties onderhoudsdeskundigen vastgoed Gebouwbeheerders en -eigenaren zoeken naar handvaten om grip te krijgen en houden op veranderende wet- en regelgeving, de kaders van de zorg- en onderzoeksplicht en beheersbaarheid van gebouwgebonden gegevens en overige data. Ook willen zij de onderhoudsbehoefte kunnen vertalen naar passende uitvoerings- en contractvormen. Sertum, het onafhankelijke register voor onderhoudskundigen vastgoed, heeft daarom samen met onderwijs- en kennisinstellingen een richtlijn opgesteld.

Deze ‘Maatlat voor onderhoudskundigen’ biedt opleiders, gebouweigenaren, gebouwbeheerders, facility- en assetmanagers, adviseurs en werkgevers een handvat om passende deskundigheid te kunnen vragen en aanbieden.

De ‘Maatlat voor onderhoudskundigen’ geeft voor de meest voorkomende taken omschrijvingen van toetsbare competenties op tactisch en operationeel niveau.

FOTO: GEYSEN|KAROLIEN COENEN

De Belgische industrieel dienstverlener Geysen investeert een miljoen euro in haar opleidingscentrum. De ‘eyecatcher’ van de nieuwe Geysen Academy is de miniatuurfabriek waarin alle mogelijke industriële technieken kunnen worden nagebootst.

De Geysen Academy moet de vaardigheden van sollicitanten testen en helpen om nieuwe en ervaren medewerkers te laten groeien in hun job. Het nieuwe opleidingscentrum opent naar verwachting in oktober van dit jaar. In de miniatuurfabriek worden alle mogelijke industriële technieken op schaal nagebootst, legt CEO Johan Vos uit.

‘We bouwen opzettelijk storingen in in dit proces, zodat medewerkers levensechte problemen leren traceren en oplossen.’ Naast de miniatuurfabriek in Westerlo is er ook een ‘Academy on the road’, zodat medewerkers in andere regio’s van het land ook opleidingen kunnen volgen.

Tot het cursusaanbod behoren onder meer mechanica, elektriciteit-, specialisatie- en veiligheidsopleidingen. Daarnaast leren medewerkers soft skills aan, zoals attitude, communiceren, verantwoordelijkheid en veiligheid.

Met het centrum wil het bedrijf niet alleen zichzelf helpen, maar de hele industrie. Vos: ‘Het gebrek aan jeugdige techniekers verlamt onze economie. Bovendien opent een doorgedreven technische opleiding deuren voor mensen die op dit moment nog minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt. Ten slotte stellen we onze infrastructuur ook ter beschikking aan technische scholen.’

Rijkswaterstaat begint eind september met de renovatie van de E-steiger bij de Kreekraksluizen. Deze steiger ten noorden van de sluizen geeft schippers toegang tot de wal. Al sinds 2017 is de steiger buiten gebruik omdat de loopbruggen en oplegpunten in slechte staat verkeren.

De renovatie van de E-steiger omvat het conserveren van de ijzeren steunpalen waar de loopbrug op rust, het reviseren van de oplegpunten waar de loopbrugdelen op rusten, het aanbrengen van nieuwe loopbrugdelen en het maken van een afloopvoorziening naar de wal. Verder komt er verlichting op de loopbrug en een omroepinstallatie. Eind december moet het project afgerond zijn.

De Kreekraksluizen in het Schelde-Rijnkanaal zijn essentieel voor de scheepvaart tussen de havens van Antwerpen en Rotterdam. Jaarlijks passeren er zeventigduizend schepen.

Het complex bestaat uit twee even grote schutsluizen met elk een lengte van 320 meter en een breedte van 24 meter. De sluizen zijn aangelegd als zoet-zoutscheidingssysteem.

Het zoete water van het Zoommeer kan in principe niet mengen met het zoute water van het kanaal.

Laatste onderhoudsstops 2019 Chemelot in zicht De laatste twee onderhoudsstops op Chemelot komen in zicht. Sinds april zijn al een aantal fabrieken aan de beurt geweest. Sabic is begin september gestart op Chemelot met de zesjaarlijkse onderhoudsstop aan naftakraker Olefins 4.

Tijdens deze turnaround worden naast het onderhoud een aantal projecten uitgevoerd.

Zo wordt er onder andere een nieuwe fakkeltip geplaatst. Deze tip is duurzamer en efficiënter waardoor het licht en geluid tijdens het fakkelen wordt verminderd. Ook worden er voorbereidingen getroffen voor een aansluiting op het warmtenetwerk van Het Groene Net. In november vindt de zesjaarlijkse onderhoudsstop van de rubberfabriek EPT 3 van Arlanxeo plaats. Ook in deze fabriek worden, naast de reguliere inspecties, keuringen en revisies, diverse duurzaamheidsprojecten en procesoptimalisaties uitgevoerd.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:01

ACTUEEL 7

Warmbandwalserij beleeft grootste stop sinds 35 jaar

FOTO: TENNET|CHRIS PENNARTS

Tennet kiest voor intelligente modulaire stations Tennet laat het modulaire hoogspanningsstation van de toekomst bouwen. Als onderdeel van een tienjarig vervangingsprogramma van 150 hoogspanningsstations, bouwt Croonwolter&dros een modulair hoogspanningsstation. Het ontwerp moet de vervangingssnelheid verbeteren, de lifecyclekosten verlagen, de uitbedrijfname verkorten, net als de onderhoudbaarheid en leveringszekerheid.

Croonwolter&dros voert samen met Tennet en TBI-ondernemingen Soltegro en Mobilis voorlopig het proof-of-concept van hun modulaire stationsontwerp uit in de periode 2019-2021. Dit doen zij nog voordat de Air Insulated Switchgear (AIS) hoogspanningsstations in Hengelo en Nederweert in 2022 aan vervanging toe zijn. Het doel van de POC is het modulaire stationsontwerp gecontroleerd uit te rollen en gedane beloftes te toetsen.

De POC is het begin van een tien jaar durend vervangingsprogramma van circa 150 stuks 110kV en 150kV stations (1140 velden), dat medio 2022 begint.

Croonwolter&dros is verantwoordelijk voor het integrale ontwerp en de realisatie van het station van de toekomst. Daarnaast draagt het bedrijf als hoofdaannemer de verantwoordelijkheid het station werkend en conform de vraagspecificaties van Tennet op te leveren. Het project behelst alle onderdelen, waaronder de primaire en secundaire elektrische installatie, de automatisering, het modulaire stationsontwerp, alle civiele onderdelen en de tijdelijke installaties.

BEDRIJVENNIEUWS ‘Menselijke en technische oorzaken’ reden lekkage Chemelot

FOTO: TATA STEEL

Tata Steel in IJmuiden heeft een grote stop bij de Warmbandwalserij achter de rug. Nou heeft deze installatie elk jaar wel een grote stilstand, maar deze keer was het de grootste en langste stop van de afgelopen 35 jaar. Tijdens de zestiendaagse stop werden 850 onderhoudswerkzaamheden en vier extra investeringsprojecten uitgevoerd.

De zomerstilstand bij Tata Steel in IJmuiden is niet alleen gebruikt voor strategische upgrades aan de Warmbandwalserij, maar ook aan andere installaties, zoals Koudwals 21, Beitsbaan 21 en Dompelverzinklijn 1. De miljoeneninvesteringen zijn verbeteringen die ervoor zorgen dat de site in IJmuiden een duurzame toekomst heeft.

Bij de Warmbandwalserij is onder meer gewerkt aan het vergroten van de walskrachtverzwaring, zodat er zwaardere en bredere producten kunnen worden gewalst. Daarmee onderscheidt Tata Steel zich van de concurrentie en kan het zijn klanten een breder assortiment producten aanbieden. Dat is bijvoorbeeld belangrijk voor bedrijven die kranen en graafmachines bouwen.

De Warmbandwalserij walst dikke plakken staal uit tot dun staal, met een productiecapaciteit van ongeveer 5,2 miljoen ton per jaar. In 2016 investeerde Tata Steel ruim dertig miljoen euro in een nieuwe haspel voor het oprollen van het gewalste staal. Hoewel de oude haspel eenvoudigweg aan het eind van zijn levensduur was, hing de investering ook samen met een ander project dat inmiddels bijna is afgerond, namelijk de bouw van een derde continugietmachine. Daarmee kan Tata Steel in IJmuiden straks meer geavanceerde en ook ultra high strength steels maken.

De nieuwe, zwaarder uitgevoerde haspel aan het einde van de Warmbandwalserij schept voor die hogesterktestalen meer mogelijkheden. Dankzij de nieuwe haspel en de recente aanpassingen kan de staalfabrikant dit staal straks op een dikte en breedte aanbieden die het eerder niet kon produceren. Tata Steel is de eerste die het met een dikte tot 25,4 millimeter in een proceslijn gaat produceren.

Een lekzuurtank die overvuld raakte, waardoor een scheur in de dakrand van de tank ontstond, is de reden geweest van de lekkage bij een salpeterzuurfabriek op Chemelot. Uit onderzoek blijkt dat het incident op 3 augustus kon plaatsvinden door menselijke en technische oorzaken.

De lekkage ontstond tijdens de voorbereidingen voor de opstart van de fabriek na een onderhoudstop. Het overvuld raken van de tank is veroorzaakt door een niet volledig gesloten omloopafsluiter in combinatie met gesloten drainafsluiters. Hierbij is salpeterzuur vrijgekomen en een wolk stikstofoxide. Uit voorzorg voor de volksgezondheid is een NL-alert uitgegaan vanuit de veiligheidsregio om burgers te waarschuwen dat er sprake was van een incident. De bedrijfsbrandweer heeft een waterscherm aangebracht ter voorkoming van verspreiding van de gaswolk en het verdunnen van het vrijgekomen (vloeibare) zuur met water. Het lek was snel gedicht en metingen wezen uit dat er geen concentraties van de stikstofoxide op het Chemelot-terrein werden waargenomen.

De koorts komt pas als het stormt De Stormvloedkering Oosterschelde is letterlijk en figuurlijk een uniek object.

‘Er is er maar één, dus we kunnen niet ergens de kunst vanaf kijken’, zegt Dirk Bolier van Rijkswaterstaat.

Deze instantie draagt de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de kering veilig en optimaal blijft functioneren. ‘Goed beheer en onderhoud zijn zeer belangrijk want als de storm komt, moet het systeem werken.’

Stratt+ draagt hier indirect een steentje aan bij. Lees meer over dit project op www.imaintain.info.

uw mailbox?

Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op

iMaintain.info!

Meld u aa

08

iMaintain 19

IMA D Actueel.indd 7

10-09-19 16:01

8 INTERVIEW

Energietransitie vraagt om samenwerking en commitment

Scholte Strikwerda (Gasunie): ‘De energietransitie is, het woord zegt het al, een transitie. Met veel suboptimale tussenoplossingen en vallen en opstaan.

Maar als we er niet aan beginnen, dan komen we er nooit.’

08 19 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 8

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:03

INTERVIEW 9

De Nederlandse Gasunie draagt zorg voor transport van het Nederlandse aardgas. Omdat in Nederland aardgas nagenoeg volledig in de ban gaat, staat het staatsbedrijf voor een enorme opgave. Scholte Strikwerda, manager verificatie & inspectie bij Gasunie, is zich bewust van de schone taak die er ligt. ‘Wij gaan een rol spelen in het faciliteren van de energietransitie door energietransport in andere moleculaire vormen mogelijk te maken.’

Hij gelooft in waterstof en is op zoek naar ‘oenen’ die zich willen committeren aan deze transitie.

Laura van der Linde

Nederland heeft ruim 17 miljoen inwoners waarvan er ongeveer 11 miljoen beschikken over een rijbewijs. Deze inwoners vormen samen 7,8 miljoen huishoudens en die stoken in huis gemiddeld 19 tot 22 graden. Ruim 95 procent van de huishoudens is aangesloten op het aardgasnet. Er zijn zo’n 67 duizend industriële bedrijven die er mede aan hebben bijgedragen dat de aan- en afvoer van goederen in en uit de Nederlandse zeehavens in 2018 een recordniveau bereikte van bijna 605 miljoen ton. Zo’n 97 procent van al het wegvervoer rijdt nu nog op benzine of diesel. ‘Als we de klimaatdoelstellingen willen halen, dan moet het roer om’, zegt Scholte Strikwerda die blij is met de vele initiatieven die er zijn om dit te bewerkstelligen. ‘Als twee procent van die initiatieven lukt, dan ziet de wereld er over vijf jaar echt anders uit.’

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

Van het gas af Nederland wil en moet om verschillende redenen van het gas af. ‘Het draait om twee verschillende discussies die door elkaar heen lopen’, legt Strikwerda uit. ‘Er ligt een opgave vanuit de energietransitie om CO2-emissie de komende decen-

“

IMA H Hoofdinterview.indd 9

nia drastisch te reduceren. Voor 2050 geldt dat de Nederlandse energiesector honderd procent CO2-reductie moet hebben gerealiseerd. En de tweede reden waarom we van het gas af moeten is de problematiek in Groningen waar we nu het meeste aardgas vandaan halen.’

Strikwerda begrijpt heel goed dat vooral die laatste discussie gepaard gaat met veel emotie en dat mensen liever vandaag dan morgen de kraan dichtdraaien. ‘Je moet echter kijken naar het volledige energielandschap en niet alleen die emotionele discussie voeren, maar ook een kwalitatieve en een kwantitatieve discussie. Ja, het is haalbaar om Nederland in 2050 CO2-neutraal te maken, maar dan moet je keuzes voor het juiste alternatief zorgvuldig maken.’ Het zal een combinatie worden van groen gas, waterstof, groene stroom, omgevingswarmte, geothermie en restwarmte. ‘Maar waar kies je voor welke oplossing? Een gezin wil en kan niet opeens drie keer zo veel betalen voor warmte en licht. Verder vraagt het realiseren van een alternatief om een investering. Je kunt niet nu impulsief kiezen voor het een en over drie jaar alles weer om gooien.’

Scholte Strikwerda: ‘Ja, het is haalbaar om Nederland in 2050 CO2-neutraal te maken.’

08

iMaintain 19

10-09-19 16:03

10 INTERVIEW

Verkenning Met het Klimaatakkoord als een stip op de horizon, heeft Gasunie een visie geformuleerd op een mogelijke route naar een betrouwbare en betaalbare CO2neutrale energievoorziening in Nederland in 2050. De ‘Gasunie Verkenning’ laat zien dat het mogelijk is, maar ook hoe groot en complex deze opgave is. Om het ietwat behapbaar te maken, vergelijkt Strikwerda Nederland met een grote procesplant. ‘Om de BV Nederland in bedrijf te kunnen houden, is het belangrijk om sturing te geven aan de procesflow en de massabalans. In principe kan het leidingnet van Gasunie met beperkte investeringen geschikt worden gemaakt voor waterstofstransport dus de benodigde infrastructuur is grotendeels aanwezig.’

Gasunie gelooft in waterstof. ‘De gasvraag zal sterk gaan dalen – we verwachten een daling van 7 procent in 2030 en een daling van maar liefst 82 procent in 2050 ten opzichte van het huidige gebruik. Waterstof is in 2050 een belangrijke energiedrager, het is de meest logische molecuul om energie op te slaan. Het is CO2-neutraal en kan goedkoop worden

getransporteerd via bestaande (gas)infrastructuur.’ Het gaat hier om toepassing in de gebouwde omgeving, in de transportsector (met name het vrachtverkeer) en om toepassingen in de industrie. Gasunie verwacht een toename van elektrificatie.

In de Verkenning staat: De vraag naar energie in de vorm van moleculen zal in 2050 flink zijn toegenomen. Kolen en olie worden dan nog wel in de staalindustrie en de petrochemie gebruikt, maar wel met inzet van Carbon Capure and Storage (CCS) om de CO2 af te vangen en ondergronds op te slaan. De industrie zal in toenemende mate waterstof gaan gebruiken en deze wordt door andere partijen aangeleverd, of wordt aangevoerd via de bestaande aardgasleidingen.

Initiatieven Strikwerda: ‘Echt in de toekomst kijken, kunnen we natuurlijk niet. Maar als je geen visie neerlegt, je deze niet inzichtelijk maakt en deelt met elkaar, heeft niemand enig idee welke weg moet worden bewandeld. Dan blijft het luchtfietserij.

Daarom hebben wij deze visie neergelegd en zoeken we op verschillende vlakken de

samenwerking om initiatieven die hieraan bijdragen, te kunnen ondersteunen.’

Gasunie heeft niet alleen een faciliterende en aanjagende rol. Het staatsbedrijf heeft onlangs de HyStock-installatie in gebruik genomen. Op het terrein van Aardgasbuffer Zuidwending in Veendam is een installatie gebouwd waarmee opgewekte groene stroom wordt omgezet in waterstof. Gasunie onderzoekt of het mogelijk is waterstof op te slaan in de zoutcavernes in Zuidwending. Strikwerda: ‘Er is geen aan-/uit-knop. De energietransitie is, het woord zegt het al, een transitie. Met veel suboptimale tussenoplossingen en vallen en opstaan. Maar als we er niet aan beginnen, dan komen we er nooit.’

De vele initiatieven die er zijn, ondersteunt Strikwerda dan ook van harte. ‘Het ene vind ik beter dan het andere. Windmolens op zee ja, maar Nederlandse grasvelden volbouwen met zonnepanelen, daarvan ben ik geen voorstander omdat je hiermee eigenlijk de natuurlijke CO2 capture in de weg zit. Gras zet immers CO2 om in zuurstof. Dat is het paard achter de wagen spannen. Maar plaats je zo’n enorm zonneveld op een woestijnvlakte in

08 19 iMaintain

IMA H Hoofdinterview.indd 10

10-09-19 16:03

INTERVIEW 11

Australië, waar bovendien de zonkracht veel sterker is, dan geloof ik daar wel in.’

Strikwerda refereert aan het plan om in Pilbara, in West-Australië, een zonne- en windpark te realiseren met een capaciteit van maar liefst zes gigawatt, goed voor de stroomvoorziening van zeven miljoen huishoudens. ‘Nu zijn de kosten om deze energie naar Europa te krijgen nog hoog, maar op de lange termijn zijn hier wel oplossingen voor.’

Businesscase ‘Al gaat slechts twee procent van alle initiatieven door, dan maken we al grote stappen voorwaarts’, denkt Strikwerda.

‘Ontwikkelingen gaan namelijk exponentieel snel. Er zijn echt kansrijke initiatieven bij. Ongevangen vogels. Het zal in ieder geval niet aan ons liggen dat initiatieven niet gaan vliegen.’

De sceptici wil Strikwerda meegeven dat het eigenlijk een heel natuurlijk verloop is en dat we dit trucje al eens eerder hebben uitgevoerd. ‘We gingen van turf, naar kolen en olie en toen naar gas. Na de ontdekking van het Groningen-gas is heel Nederland omgeschakeld van stadsgas naar aardgas. Wij kunnen dat. Dan moeten we nu gaan omschakelen naar onder andere waterstof.’ Wel erkent Strikwerda dat het van groot belang is dat de transitie betaalbaar wordt. ‘Nog iets waar we goed over na moeten denken: de businesscase. Het aardgas kwam gratis de grond uit. Dat was reuze interessant.

Nu moet je dus een prikkel inbouwen om te gaan investeren in alternatieven. Als het gaat om macro-schaal, de BV Nederland, dan is het aan de overheid om die prikkels in te bouwen en randvoorwaarden te creëren. Zolang het kostentechnisch nog voordelig is om te kiezen voor schaliegas, dan helpt dit niet. En er moet een stimulans komen om daadwerkelijk die CO2 te reduceren of om dit te kunnen opslaan.’

Oenen Commitment, samenwerking en een justdo-it mentaliteit zijn belangrijke voorwaarden om voor de BV Nederland de massabalans intact te houden. Betrouwbare levering van energie, waarmee pieken worden opvangen en waarmee in 2050 die honderd procent CO2-reductie wordt bewerkstelligd, is het doel. Naast die discussie over de kwantitatieve en kwalitatieve levering, waarbij uiteraard de kansen

“

Er moet een stimulans komen om daadwerkelijk die CO2 te reduceren of op te slaan.’

en risico’s uitgebreid worden besproken, is het vervolgens de bedoeling om in een doe-modus te komen. ‘Daarom ben ik ook blij met dit artikel in iMaintain. Het positieve verhaal over deze energietransitie moeten we delen. En ik hoop van harte dat iedereen een ‘oen’ wordt en helpt om dit vliegwiel in gang te zetten.’ Dat moet Strikwerda uiteraard even uitleggen.

‘OEN staat voor open, eerlijk en nieuwsgierig. We moeten bij elkaar in de keuken kunnen kijken, van elkaar kunnen en

willen leren en dat betekent dus ook dat je eerlijk bent over de pijnpunten en de faalmomenten. Op die manier kunnen we risico’s minimaliseren. En nieuwsgierigheid is van belang omdat je vooral niet moet uitgaan van datgene dat je al weet. Deze transitie vraagt om nieuwe kennis en de bereidheid om deze toe te passen.’ Strikwerda is 53 en hij kijkt uit naar de toekomst. ‘Ja, ik ga deze transitie meemaken en als het aan mij ligt stevig aanduwen. Ik hoop dat mensen mee duwen.’ ■

08

iMaintain 19

IMA H Hoofdinterview.indd 11

10-09-19 16:03

ORANJERIE HYDEPARK | DOORN | 2 OKTOBER 2019

Een goede assetmanagement-strategie levert geld op. Maintenance wordt steeds vaker gezien als een profijtelijke bedrijfsfunctie.

Om de concurrentiepositie van onze bedrijven en onze installaties te versterken, is instandhouding alleen niet goed genoeg meer. Nieuwe kennis, innovaties en een integrale benadering maken het mogelijk om de technische dienst in te zetten als een verbetermotor die onderhoud combineert met levensduurverlenging, vervangingen en modernisering. Het doel: creëren van maximale economische waarde voor het bedrijf.

Om waarde te kunnen creëren, is het belangrijk om op onderbouwde wijze de juiste investeringen in onderhoudsprocessen en installaties te doen.

Tijdens iMaintain Prestatiemanagement krijgt u praktische handvaten om waarde te creëren met techniek, installaties, processen en mensen.

Met onderbouwing vanuit praktijkervaring en wetenschappelijk onderzoek.

Initiatiefnemers:

[Sch

rijf

nu i

n]

Programma 10.30 uur Aanvang congres • Opening door Laura van der Linde (hoofdredacteur iMaintain) en Wilbert Wijns (NS, NVDO Suto) • Keynotes van Mark Haarman (Mainnovation) en Jeroen van de Rijt (Best Value Group) 12.00 uur

Netwerklunch

13.00 uur Middagprogramma: onderzoek Universiteit Twente • Willem Haanstra richt zich met zijn onderzoek op de vraag hoe assetmanagement-organisaties de levenscycluskosten en -baten van hun assets op een effectieve wijze kunnen evalueren en blijven volgen.

• Jan Jaap Moerman spreekt over ‘Lerende organisaties’ m.b.t. introducties nieuw equipment 14.30 uur

Netwerkpauze

15.00 uur Vervolg programma • Merishna Ramtahalsing (promovendus Universiteit Twente) over ‘Systeemintegratie SIRA’ (System Integration for Railway Advancements) • Interactief debat • Afsluitende lezing door Hans Sintemaartensdijk (Tata Steel) 17.00 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde congres

www.imaintain.info/prestatie HeleAdvertenties.indd pagina PRES 2019.indd 1 IMA 12

04-09-19 16:28 14:31 10-09-19

IMAINTAIN PRESTATIEMANAGEMENT 13

Duizend wegen naar waardecreatie In de afgelopen decennia heeft het vakgebied maintenance zich ontwikkeld van een geldverslindende, uitvoerende taak tot een strategisch bedrijfsonderdeel waarmee het verschil kan worden gemaakt. Maar om asset management die toegevoegde waarde te kunnen geven, kunnen wel duizend verschillende wegen worden bewandeld. Welke weg heeft de beste businesscase en leidt naar waardecreatie?

Laura van der Linde

Nieuwe technieken, veranderende wet- en regelgeving, het tekort aan goed technisch personeel, technische kennis die wegvloeit, veranderingen in vraag en aanbod en de energietransitie. Het is haast een onmogelijke opgave om dit allemaal te managen en om daarnaast ook nog te zorgen dat alle assets blijven draaien. En liever nog een stapje extra zetten: Industrie 4.0 maakt het mogelijk om waarde te creëren met goed asset management.

‘Hoe?’ is hier de hamvraag en daar is geen eenduidig antwoord op te geven.

Wat wel helpt is om geïnformeerd en geïnspireerd te worden en dat is precies het doel van het congres iMaintain Prestatiemanagement 2019.

‘Creating value’

iMaintain Prestatiemanagement

Tijdens iMaintain Prestatiemanagement op 2 oktober in Oranjerie Hydepark in Doorn krijgt u praktische handvaten om waarde te creëren met techniek, installaties, processen en mensen. Met onderbouwing vanuit praktijkervaring en wetenschappelijk onderzoek.

U kunt zich nog inschrijven. Ga naar www.imaintain.info/prestatie en zet de eerste stap op de weg naar waardecreatie.

Het thema van iMaintain Prestatiemanagement, ons congres in samenwerking met NVDO Suto, is ‘creating value’. Een goede assetmanagement-strategie levert geld op. Maintenance wordt dan ook steeds vaker gezien als een profijtelijke bedrijfsfunctie. Predictive maintenance voorkomt onverwachte downtime en door sleuteluren slim in te plannen, kan stilstand worden geminimaliseerd. Nieuwe kennis en innovaties en een integrale benadering maken het mogelijk om de technische dienst in te zetten als een verbetermotor die onderhoud combineert met levensduurverlenging, vervangingen en modernisering. Het doel: creëren van maximale economische waarde voor het bedrijf.

Keynote spreker Marc Haarman van Mainnovation onderschrijft deze boodschap. Haarman laat in zijn presentatie zien hoe het VDM-model (Value Driven Maintenance) zich heeft geëvolueerd en hij bespreekt de resultaten uit het marktonderzoek naar de staat van de assets in de Nederlandse (petro)chemie. ‘Het zijn verrassende resultaten en daarbij spelen maintenance en asset management absoluut een onderscheidende rol.’

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

IMA L Prestatiemanagement.indd 13

Handvaten U hoort tijdens het congres ook het verhaal van Hans Sintemaartensdijk over hoe onderhoud bij Tata Steel volwassen werd en hoe het bedrijf verschil maakt in het traject van correctief naar voorspelbaar onderhoud. Sintemaartensdijk: ‘Hoe helpt de aanwezige data om inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering? Is de installatie nog wel ‘op spec’ en voor hoe lang nog? Als onderhoudsorganisatie kun je echt een verschil maken.’

Omdat verhalen uit de praktijk uitstekende handvaten bieden, vertelt Jeroen van de Rijt van Best Value Group hoe partijen meer rendement kunnen halen uit de contracten. De invulling van de opdrachtgever/opdrachtnemer-relatie is immers zeer bepalend voor de uitvoering. ‘Hiervoor zijn diverse contractvormen denkbaar. Het selecteren en implementeren van de meest geschikte samenwerkingsstrategie, is een belangrijke voorwaarde om doelen te bereiken.’

Onderzoek Een belangrijk element van het congres is de onderbouwing vanuit wetenschappelijk onderzoek. Willem Haanstra volgt de masteropleiding Industrial Design Engineering aan de Universiteit Twente. Haanstra vindt dat er meer moet worden gekeken naar de gehele levensduur van een asset om op een gefundeerde manier beslissingen te kunnen nemen. ‘Alleen zo kun je waarde creëren voor de organisatie en voor haar stakeholders.’ Hij onderzocht hoe organisaties de levenscycluskosten en -baten van hun assets op een effectieve wijze kunnen evalueren en blijven volgen. Hij noemt dit het Life Cycle Value-aspect. Haanstra ontwikkelde een model om inzichtelijk te maken waar knelpunten liggen en hoe waarde kan worden gecreëerd. Tijdens het congres behandelt hij diverse praktijkcases bij Liander en vertelt hij over de soms zeer verrassende uitkomsten. ■

08

iMaintain 19

10-09-19 16:06

14 ASSET MANAGEMENT

Grootste turnaround op site Shell Moerdijk Shell Moerdijk heeft van april tot en met juni aan haar grootste onderhoudsstop ooit gewerkt. Tijdens de turnaround is gewerkt aan ‘het hart van Shell Moerdijk’: de kraker. De stop niet teveel laten uitlopen, was de grootste uitdaging nadat in het begin vertraging werd opgelopen door stakingen van personeel.

Dagmar Aarts

Terwijl de fabrieken op Moerdijk uit bedrijf moesten, staakten medewerkers in april door juist wel aan het werk te blijven en de fabrieken te laten draaien. Zij streden onder meer voor een loonsverhoging, hogere vergoedingen voor oproepdiensten en meer ADV-dagen. De partijen zijn daar uiteindelijk samen uitgekomen. En het voorjaarsevent, zoals de onderhoudsstop werd genoemd, kon beginnen.

Op Shell Moerdijk staan vier producerende fabrieken. Hier maakt het bedrijf basischemicaliën die hun oorsprong vinden in aardolie. Deze worden verwerkt in het ‘hart van Shell Moerdijk’: de kraker.

In deze etheenfabriek (MLO) worden door een chemisch proces grote moleculen die via pijpleidingen vanuit Shell Pernis komen in kleinere moleculen ‘gehakt’.

Vervolgens gaan de producten die hier uit komen via pijpleidingen terug naar Pernis, naar klanten voor verdere verwerking of naar de andere fabrieken op Moerdijk.

Procesveiligheid en energie-efficiëntie Tijdens de onderhoudsstop is de kraker in onderhoud gegaan, samen met de MSPO-1-fabriek en een unit van de MEOD-fabriek. De MSPO-1 fabriek maakt

styreenmonomeer en propeenoxide, de MEOD-fabriek produceert etheenoxide en derivaten. Deze chemicaliën worden door andere bedrijven verwerkt in diverse producten. Denk daarbij aan hoesjes voor mobiele telefoons, wasmiddelen, warmte-isolatie, lichtgewicht materialen en autobanden.

Henk Wapstra (Shell): ‘Door over te gaan op elektromotoren verlagen we direct de CO2-uitstoot van de fabrieken.’

De MLO-fabriek wordt om de zes jaar stilgelegd voor inspectie en revisie. Maar zo’n stop gebruikt Shell ook om projecten uit te voeren. Deze keer zijn dat veel projecten die de procesveiligheid en energie-efficiëntie verbeteren. Henk Wapstra (verantwoordelijk voor de stop van de kraker): ‘Onderhoudsstops op Shell Moerdijk zijn eigenlijk investeringen van meerdere miljoenen euro’s in veiligheid, betrouwbaarheid, innovatie en verduurzaming. De huidige stop is daarop geen uitzondering. Als je het hebt over de energietransitie gaat het niet alleen om zichtbare projecten, zoals ons eigen zonnepark. Innovaties in de fabrieken zijn minstens zo belangrijk.’

Stoom Een voorbeeld van zo’n innovatie is het elektrificeren van diverse fabrieksonderdelen. In de fabrieken is veel stoom nodig om bijvoorbeeld machines aan te drijven.

‘Inmiddels is het technisch mogelijk sommige grote stoomaandrijvingen te vervangen door elektrische varianten’, legt Wapstra uit. ‘Door over te gaan op elektromotoren verlagen we direct de CO2-uitstoot van de fabrieken. Om stoom te produceren is

08 19 iMaintain

IMA N Shell Moerdijk.indd 14

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:04

FOTO’S: SHELL MOERDIJK

ASSET MANAGEMENT 15

namelijk aardgas nodig. Voor elektrische aandrijving kunnen we vervolgens groene stroom gebruiken.’

Tijdens de onderhoudsstop is de stoomaandrijving van de MSPO-1 vervangen door een elektrische aandrijving. Op jaarbasis zorgt deze nieuwe aandrijving voor een CO2-reductie van 13.000 ton.

Ter vergelijking, het 76.000 panelen tellende zonnepark op Shell Moerdijk wekt jaarlijks gemiddeld 26.500 megawattuur op waarmee 12.160 ton CO2 wordt bespaard.

Ook op het gebied van procesveiligheid zijn verschillende zaken in de fabriek aangepast. Zo is er bijvoorbeeld een ander soort afsluiters op de kraakfornuizen gemonteerd. Wapstra: ‘De oorspronkelijke afsluiters hebben bij andere partijen binnen de industrie eerder geleid tot incidenten. We leren van elkaar. Deze incidenten kunnen nu bij ons niet meer gebeuren.’

het terrein. In totaal ging het om 750.000 uitvoeringsuren. Wapstra: ‘Door de CAOperikelen liepen we bij de start vertraging op. De stop vervolgens niet te veel laten uitlopen, was denk ik de grootste uitdaging. Want wat je aan de voorkant aan tijd verliest, krijg je aan de achterkant dubbel en dwars terug.’

Het is gelukt om de gevolgen van de verlate start te beperken. ‘Dat is echt een geweldige prestatie’, zegt Wapstra.

‘Het vergde een enorme inzet en samen-

Feiten over Shell Moerdijk • • • •

Beperken Op piekmomenten waren er tijdens het voorjaarsevent 2.500 extra krachten op

werking van onze eigen mensen en alle medewerkers van aannemers die bij ons hebben gewerkt.’

Natuurlijk zijn er altijd punten voor verbetering, maar daar leert het bedrijf weer van. ‘Die nemen we mee naar de volgende onderhoudsstop, die dit najaar staat gepland. Dan gaat de MSPO-2 in onderhoud. Wel bleek er aan het eind van de rit nog een technische uitdaging op de kraker. Dat vroeg om een korte, extra onderhouds-interventie.’ ■

Het totale oppervlakte van Shell Moerdijk is 325 hectare, waarvan 250 hectare binnen het hek en daarvan is 175 hectare bebouwd.

De totale capaciteit is 4,5 miljoen ton product per jaar (inclusief bijproducten).

Er zijn dagelijks 1.300 medewerkers op het terrein. Zo’n 900 van Shell en 400 van aannemers.

De helft van de grondstoffen arriveert per pijpleiding (veelal van en naar Pernis), 45 procent komt aan per schip en de overige 5 procent per trein en wegtransport (tankwagens).

08

iMaintain 19

IMA N Shell Moerdijk.indd 15

10-09-19 16:04

09FOT

16 MAINTENANCE MANAGER

Dertig jaar draaien zonder onderhoud Assets die dertig jaar lang onafgebroken in bedrijf zijn, zonder dat er onderhoud wordt gepleegd. De gemiddelde maintenance manager zal dit afdoen als ‘een utopie’ en vraagtekens plaatsen bij de betrouwbaarheid, maar bij Urenco – waar nota bene verrijkt uranium wordt geproduceerd – draaien de ultracentrifuges 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, zonder onderhoud. ‘Beschikbaarheid en betrouwbaarheid zijn mijn belangrijkste KPI’s’, vertelt maintenance manager Bert de Vries.

Laura van der Linde

Urenco is een Brits-Duits-Nederlands consortium dat laagverrijkt uranium produceert door middel van ultracentrifugetechniek. In de grote modulair opgebouwde bedrijfshal in Almelo staan vele tienduizenden ultracentrifuges en deze zijn volcontinu in bedrijf. Het uranium wordt ingezet als splijtstof voor kerncentrales ten behoeve van CO2-vrije elektriciteitsopwekking. ‘De techniek werkt het beste als het nooit wordt onderbroken.

Mocht de stroom wegvallen, dan moeten we met beleid weer gaan opdraaien. Dat vraagt nogal wat van het systeem en van de mensen. De centrifuges moeten te allen tijde blijven draaien en onderhoud staat volledig in het teken om dit mogelijk te maken.’

en -ervaring kwam zeker van pas, maar maintenance is een hele andere wereld.

Zeker als je het breder gaat bekijken. Dus niet puur onderhoud, maar asset management waarbij het vakgebied onderdeel is van de totale bedrijfsstrategie en waarbij je te maken hebt met stakeholders met verschillende wensen en belangen.’

De opleiding AM van ‘the Institute of Asset Management’ (IAM) voorzag De Vries van de vakkennis die hij nodig had om deze rol goed te kunnen vervullen. ‘Urenco neemt asset management zeer serieus. Het staat als speerpunt op de management agenda en als maintenance manager maak ik deel uit van het MT. Ik vind dat een goede zaak.’

Regeren is vooruitzien Asset management is een vak Aan het woord is Bert de Vries. Deze 52-jarige maintenance manager weet waar hij over praat, want hij werkt al 32 jaar bij Urenco. ‘Op de vrijdag zwaaide ik af van dienstplicht en op de maandag begon ik met werken bij Urenco, wat ik tot op de dag van vandaag met veel plezier doe.’ De Vries kwam binnen met een mbo-diploma proces- en milieutechniek.

Hij begon als procesoperator en werd uiteindelijk shiftmanager. Vervolgens maakte hij de stap naar shift operations manager.

‘Ik stuurde indirect 65 operators aan die in vijf ploegen diensten draaiden.’ Dit was echter een tijdelijke functie. Zeven jaar geleden kwam de vacature plant maintenance manager vrij. ‘Dat leek me een mooie uitdaging.’ Niet veel later, in 2017, kwam de functie te vervallen ten gevolge van een reorganisatie. ‘Plant maintenance en facility zijn toen samengevoegd en de functie is verder gegaan als maintenance manager’, legt de Vries uit. ‘Initieel dacht ik dat ik met mijn ervaring in operations – en achteraf geef ik toe dat dat nogal kortzichtig was – heel makkelijk kon overstappen naar onderhoud. De beheerskennis

08 19 iMaintain

IMA J Maintenance manager.indd 16

Het maintenance team bestaat uit 42 fte eigen mensen en daarnaast 4 fte externe inhuur. ‘Er komen wel contractors op de site, maar uitgangspunt is dat we zelf het onderhoud uitvoeren van alle systemen die in aanraking komen met onze grondstof, uraniumhexafluoride. Dat is een lichtradioactieve stof en onze mensen volgen hiervoor dan ook een intensieve training.’

De afdeling is opgedeeld in vier groepen met verschillende verantwoordelijkheden: elektrisch onderhoud, mechanisch onderhoud, facilities en support. Iedere groep heeft een eigen teamleider. De Vries mag deze mensen aansturen en heeft daarbij nog een operationeel sturend installatieverantwoordelijke naast hem staan. ‘Voor het hele team is het garanderen van de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid de belangrijkste uitdaging. Volgens de eisen moeten de redundante systemen minimaal 98 procent van de tijd beschikbaar zijn en de niet-redundante systemen 99,9 procent. We blijven daar boven.’

Met enige trots meldt De Vries dat het productieverlies ten gevolge van onderhoud kleiner is dan 1 promille. ‘Goed, dat heeft ook te maken met de hoeveelheid

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:05

FOTO’S: LAURA VAN DER LINDE

MAINTENANCE MANAGER 17

redundantie, maar zeker ook met onze aanpak.’ Kenmerkend hierin is vooral dat altijd tien jaar vooruit wordt gekeken.

Regeren is vooruitzien, is hier het motto.

‘De ultracentrifuges gaan dertig jaar mee en we willen dat ook de systemen eromheen dertig jaar mee gaan. Dat is een lange tijd en dan dreigt er wel eens een onderdeel obsolete (verouderd of niet langer leverbaar, red.) te worden. Door ver vooruit te kijken, worden we hier niet door verrast.’

off stations waar de uranium als vaste stof in metalen cilinders binnenkomt. ‘Dertig jaar lang geen onderhoud plegen aan het ene deel van je assets, betekent dat je het andere deel enorm goed voor elkaar moet hebben’, legt De Vries uit. ‘Voor de

Bert de Vries (Urenco): ‘Ik vind het systematic failure overleg zeer waardevol. Hiermee houd je echt

Preventief onderhoud

de vinger aan de pols.’

Naast de vele tienduizenden ultracentrifuges, die met elkaar het hart van het bedrijf vormen, zijn er uiteraard vele andere systemen, die – in tegenstelling tot de centrifuges – wél onderhoud vergen. Er zijn systemen die het mogelijk maken dat deze centrifuges blijven draaien – zoals koeltorens en koelwaterpompen, lucht- en gascompressoren – of die zorgen voor de toevoer en verdere verwerking van het uranium – zoals de low temperature take-

critical assets werken we volgens de Reliability Centered Maintenance methode.

Dit betekent dat we voor deze systemen heel systematisch alle mogelijke functies in kaart brengen. We willen weten wat de risico’s zijn en hoe we deze kunnen voorkomen. Onderhoud is op die manier onderbouwd. We weten waarom we doen, wat we doen.’ Met dit systeem, en

de absolute voorwaarde voor beschikbaarheid en betrouwbaarheid, wordt logischerwijs volop ingezet op preventief onderhoud. ‘Het meeste werk is gepland werk, maar ook hier hebben we te maken met onverwachte storingen. Door redundantie hebben we niet direct een urgent probleem en hebben we tijd om de storing te verhelpen, maar als een storing vaker optreedt steken we de koppen bij elkaar.

Dit noemen we het systematic failure overleg waar alle maintenance engineers meepraten. We kijken naar de oorzaak en naar de beste oplossing. Dat kan gaan om vervanging van een component of om het geven van instructie aan de gebruikers van een systeem. Ik vind dit een zeer waardevol overleg. Hiermee houd je echt de vinger aan de pols.’

Kennis borgen Dat op deze manier de kennis van de werkvloer wordt benut om die reliability te verbeteren, vindt De Vries niet meer dan logisch. ‘Wanneer je als operator bij

08

iMaintain 19

IMA J Maintenance manager.indd 17

10-09-19 16:05

09FOT

RTD IWEX

APPLUS+ RTD PRESENTS:

A PROVEN AND QUALIFIED 3D DEFECT IMAGING TECHNOLOGY THE LATEST INNOVATION IN ‘FULL MATRIX CAPTURE’ AUT: RTD IWEX

We deliver reliable solutions for non-destructive testing (NDT), inspection and certification to capital-intensive, high risk oil & gas, energy, chemical and power industries and provide a one-stop solution, covering NDT, Inspection and certification from initial design, manufacturing, construction, commissioning, during operations and after repair.

> RTD Rayscan (RTR)

> RTD Trekscan (DTI)

Our capabilities:

New weld inspection (NC) • Inline in-service inspection (ILI)Maintenance and Repair (MRO) • Engineering (ECA) services and consultancy • Third party services • Review NDT reports and QAQC audits • Training services

applus.com

& EEN KIJK IN DE TOEKOMST VAN PROCESTECHNOLOGIE THEMA MACHINE

THEMA DUURZAAM

THEMA VEILIGHEID

VOORSPELLEN DOOR SLIMME TECHNOLOGIE

EFFICIËNT EN DUURZAAM HET PROCES OPTIMALISEREN

PROCESSEN VEILIGER MAKEN EN INCIDENTEN VOORKOMEN

Solids en Pumps & Valves vinden gelijktijdig plaats op:

SCHRIJF U NU IN MET CODE

2 & 3 OKTOBER 2019 ROTTERDAM AHOY

IMA Advertenties.indd 18

2014

www.solids-rotterdam.com | www.pumpsenvalves.nl

10-09-19 16:28

MAINTENANCE MANAGER 19

Urenco aan de slag gaat, staan de eerste vijf tot zeven werkjaren in het teken van een op maat gemaakte, interne opleiding.

Wie als beginnend operator in dit traject zit, werkt altijd onder begeleiding. We hebben een simulatieruimte waar zij trainen hoe ze om moeten gaan met mogelijk voorkomende situaties.’

Ook in de afdeling van De Vries zit veel specialistische kennis en kunde. Mede doordat medewerkers hier doorgaans vele jaren in dienst blijven, is de kennis die de medewerkers hebben over het proces en de systemen zeer uitgebreid en waardevol. En ja, ook hier speelt de vergrijzing een rol. De Vries moest onlangs afscheid nemen van de teamleider mechanisch onderhoud. Met 43 dienstjaren had de man een schat aan ervaring. Om te voorkomen dat alle tacit knowledge, de onbewuste en ontastbare kennis, verloren zou gaan, heeft De Vries de man drie jaar voor diens pensioen van zijn functie ontheven. ‘Maar niet om alvast met pensioen te gaan, maar om een overall-onderhoudsplan te schrijven en om, met input van alle technici, taakinstructies te schrijven. Hij heeft alle ruimte gekregen om dit op zijn manier in te vullen. Hij vond het fijn dat

hij zijn kennis kon overdragen en wij hebben op deze manier deze kennis in huis kunnen houden.’

De Vries: ‘Je moet bewust keuzes maken waar je wel en waar je geen moderne technieken inzet.’

Nieuwe technieken Naast kennis over bestaande systemen en technieken, komt er uiteraard ook nieuwe techniek op de markt en De Vries volgt dit met interesse. ‘Niet iedere vernieuwing hoeft echter een verbetering te betekenen’, vindt hij. ‘Je moet sowieso bewust keuzes maken waar je wel en waar je geen moderne technieken inzet. Vibratieanalyse betekent een flinke investering. Je moet wel blijven kijken naar de businesscase. Kunnen we dit terugverdienen?’

Verder verschilt het ook per asset of je die maximaal wil monitoren of niet. ‘Voor de critical assets willen we inzetten op vibratie en temperatuuranalyse op afstand, maar de kleine koelwaterpompen, die

allemaal redundant zijn, worden drie keer per etmaal op zicht en gehoor geïnspecteerd door operations. Dat volstaat.’ Soms is de invoering van een nieuwe techniek zelfs verboden. ‘De centrifugetechniek, die is ontworpen en ontwikkeld door Urenco, valt onder de noemer ‘staatsgeheim’.

Dan mag je niet zomaar overal camera’s plaatsen en moeten we voorkomen dat signalen naar buiten gaan. Soms worden technieken gemoderniseerd, waardoor gebruik alsnog veilig is. Dan kijken we hoe we dat kunnen en mogen toepassen in de fabriek.’ De volgende stap is om in de fabriek te werken met mobiele apparaten. ‘Bij ons zusterbedrijf in het Verenigd Koninkrijk wordt dit nu uitgerold.

We geloven hier wel in. Hiermee kunnen we het papiergebruik verminderen en de workflow verbeteren.’

Kortom, volop uitdagingen voor de komende jaren en dat stemt De Vries tevreden.

‘Ik mag mezelf graag uitdagen. Dat houdt me scherp. Het helpt dat onderhoud door het management echt wordt gezien als toegevoegde waarde voor het bedrijf. En terecht. Immers, met goed onderhoud zorgen wij voor maximale beschikbaarheid en betrouwbaarheid.’ ■

08

iMaintain 19

IMA J Maintenance manager.indd 19

10-09-19 16:05

MAGAZINE

NIEUWS BEREIK NETWERK EVENEMENTEN KENNIS DELEN BRANDED CONTENT ONLINE

www.imaintain.info

04 19 ZESTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 19,-

VERGUNNING NET ZO BEGRIJPELIJK ALS HET WEERBERICHT

Het iMaintain platform informeert en inspireert door kennis te delen over trends en ontwikkelingen op het gebied van asset management en onderhoud Het iMaintain platform deelt kennis door middel van een crossmediale aanpak met online berichtgeving, magazines, netwerk, nieuwsbrieven, films, congressen en andere events.

Het iMaintain platform versterkt uw netwerk.

Het iMaintain platform kent experts, leden en partners.

Meer weten: Janet Robben +31(0)20 31 22 085 janet@industrielinqs.nl

Het iMaintain platform biedt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten zichtbaarheid en gelegenheid tot constructieve samenwerking.

www.imaintain.info iMaintain platformadvertentie IMA Advertenties.indd 20 nieuw.indd 1

16-07-19 16:28 14:56 10-09-19

ACTUEEL 21

IAM benoemt top performers in asset management De Nederlandse vereniging van the Institute of Asset Management (IAM NL) reikt tijdens haar jaarcongres twee awards uit aan top performers in het Nederlandse asset management netwerk. Wie wint 26 september de prijs voor Asset management professional 2019 en welk team wordt Asset management team 2019?

IAM Nederland is de Nederlandse vereniging binnen het internationale netwerk van asset management professionals, the Institute of Asset Management (IAM).

Het IAM ontwikkelt en deelt kennis en ‘best practices’ op het gebied van asset management om individuen, organisaties en de samenleving op dit gebied naar een hoger niveau te brengen. De Nederlandse vereniging is eind 2017 opgericht.

Laura van der Linde

Genomineerden Het is voor het eerst dat IAM NL top performers in de Nederlandse asset management community beloont met deze awards. IAM wil de successen vieren, leren van de genomineerden en het vakmanschap van de winnaars erkennen op het gebied van het asset management in Nederland.

In de categorie Asset management professional van het jaar zijn genomineerd: • Mart Folkerts, ASSET Rail/Arcadis; • Yamey Jack Newland, Compris BV; • Matthieu Verbogt, Koninklijke Luchtmacht/983 Logistiek Squadron.

In de categorie Asset management team van het jaar zijn genomineerd: • Ralph van Lankveld, Roland van Laere, Michel Theunissen, Edwin Smolenaers, Dimitri Koenen van Draka Comteq Fibre BV, onderdeel van de Prysmian Group; • Ronald Wever, Pieter Bakker, Zouhair el Maroudi, Marjolein van Zwam, Frans Engelage, Marcel Den Blanken, Chris Mijnen, Eric Leguijt, Peter Mitrasing van The Royal Schiphol Group; • Cindy Vendelo, Jos Simonis, Desiree van Ommen, Sebastiaan Admiraal van Tennet TSO BV.

Jaarcongres Op 26 september 2019 worden tijdens het congres in het Schipol Airport Main Office Building de prijzen uitgereikt. ‘We

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

IMA O IAM.indd 21

hebben deze uitreiking overgenomen uit het Verenigd Koninkrijk’, vertelt Peter Dourlein, bestuurslid IAM Nederland. ‘Daar is dit jaarlijkse evenement uitgegroeid tot “de asset management Oscar-uitreiking” met honderden deelnemers vanuit alle sectoren. Een podium voor erkenning van prestaties van asset management professionals.’

Jan Stoker is cursusleider van de master of Engineering Maintenance & Asset Management van Hogeschool Utrecht, de opleiding die wereldwijd als eerste is erkend door het instituut. Ook hij is enthousiast over deze award. ‘Het is een positieve ontwikkeling dat professionals die waarde creëren door asset management, erkenning krijgen.’

Programma Het thema van het congres is ‘I AM responsible’. Asset management professionals zijn verantwoordelijk voor keuzes die invloed hebben op hun eigen organisaties, maar ook op de maatschappij en het milieu. Spreker Ad van Wijk (TU Delft en KWR) neemt de aanwezigen mee in de wereld van een duurzame energievoorziening. Circulair denken betekent denken in ketens en daarmee wordt eigenaarschap een breder begrip. ‘Het gaat niet alleen om jouw assets, maar om de keten welke jouw assets dienen en uiteindelijk waarde geven.’

Verder zal Ron van den Akker (DSM) toelichten hoe DSM zijn verantwoordelijkheid neemt in het klimaatakkoord en hoe dit past in de context van asset management.

En Dimar Annen van de Royal Schiphol Group vertelt over waarde-optimalisatie van assets binnen de context van Schiphol Airport.

De dag wordt afgesloten met de uitreiking van de awards door een jury bestaande uit directieleden van Enexis, Arcadis, Tennet, Royal Haskoning DHV, Schiphol en DIfAM. ■

08

iMaintain 19

10-09-19 16:11

Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.

Partnernieuws Loek Radix benoemd tot Executive Director Chemelot Loek Radix neemt per 1 oktober het stokje over van Robert Claasen. In zijn nieuwe rol neemt Radix het voortouw om de volgende stap te zetten met Chemelot waarin meer focus ligt op de activiteiten rondom de energietransitie, het behalen van de klimaatdoelstellingen, veiligheid en het sterk versimpelen van de huidige complexe structuur op de locatie. Daarnaast is Loek Radix het centrale aanspreekpunt voor de ruim 150 bedrijven op Chemelot, overheden en haar omgeving. Radix vervulde hiervoor verschillende functies bij DSM. Radix: ‘Ik verheug met erop om, samen met het team en de bedrijven, Chemelot verder te ontwikkelen. Een enorme uitdaging met heel veel kansen’.

Samenwerking voor bouw unieke CO2-afvanginstallatie Afvalenergiecentrale AVR in Duiven heeft een CO2-afvanginstallatie gebouwd. Voor de bouw heeft het bedrijf de hulp ingeschakeld van advies- en ingenieursbureau Bilfinger Tebodin. Het gaat om een investering van meer dan twintig miljoen euro. Zestigduizend ton CO2 die bij afvalverbranding vrijkomt wordt nu afgevangen door de nieuwe installatie. AVR wil uiteindelijk al haar CO2 af gaan vangen. De CO2 wordt vervolgens geleverd aan tuinders in de omgeving die hun gewassen ermee kunnen laten groeien. Op die manier besparen zij weer op het gebruik van aardgas.

Bekijk de video over dit project op tebodin.bilfinger.com NS verkoopt losse onderdelen oude Sprinters NS verkoopt na veertig jaar trouwe dienst haar oude Sprinters – zonder winstoogmerk – in losse onderdelen aan geïnteresseerde kopers. Op manier hoopt NS 11,7 miljoen kilogram afval te besparen en werk te maken van een zo circulair mogelijke bedrijfsvoering. De treinonderdelen zijn ook geschikt als bouwmateriaal. Want bijvoorbeeld de treinramen, treindeuren en scheidingswanden zijn hufterproof, voldoen aan strenge veiligheidseisen en gemaakt om honderd jaar mee te gaan.De treininrichting is van zogenaamde SGM’s - Stadsgewestelijk Materieel. Vanaf eind 2019 wordt dit type stuk voor stuk vervangen door een modernere en energiezuinigere trein.

Partners van het iMaintain platform

Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden

Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie

Leden van het iMaintain platform

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085

IMA G Platform.indd 22

10-09-19 16:07

‘Quotes’ ‘Windmolens op zee ja, maar Nederlandse grasvelden volbouwen met zonnepanelen, daarvan ben ik geen voorstander omdat je hiermee eigenlijk de natuurlijke CO2 capture in de weg zit. Gras zet immers CO2 om in zuurstof. Dat is het paard achter de wagen spannen. Maar plaats je zo’n enorm zonneveld op een woestijnvlakte in Australië, waar bovendien de zonkracht veel sterker is, dan geloof ik daar wel in.’

Scholte Strikwerda, Gasunie, over de energietransitie in het hoofdinterview in deze editie.

‘Behalve dat wij ons deel optimaliseren met actieve monitoring, willen we onze ketenpartners ook voorzien van informatie waarmee zij hun processen kunnen verbeteren. We zijn zover dat we afwijkingen kunnen detecteren en een root cause analysis kunnen maken. De volgende stappen die we nu zetten zijn: kunnen we voorspellen wanneer iets gebeurt en erop anticiperen? Dat is de stap naar voorspellend en in de toekomst zelfs voorschrijvend onderhoud.’

Ron Wever, Schiphol Group, over de samenwerking met dataspecialist Axians bij het bagagesysteem.

Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg

Mark Haarman

Nico van Kessel

Jan Stoker

Maarten Habets

Ton Klinkenberg

Roelf Venhuizen

Managing partner, Mainnovation

Principal consultant Asset Management, Tata Steel

Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Directie-adviseur asset management, Gemeente Amsterdam

Dennis Braamse

Manager asset management, LambWeston/Meijer

Senior global lead Maintenance & Asset management, Heineken Maintenance Manager of the Year 2018

Hans Hennekam

Manager IA Service Europe, Yokogawa

directeur, Phijns

Senior lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht

Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion

Theo Knijff

Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals

Binne Visser

Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017

Annemarie Burgemeester

Senior asset manager civiel, Rijkswaterstaat

Michael Donders

Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy

Leo van Dongen

Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente

Ivo van der Gaag

Operational director, Alpha Storage Group

Rob de Heus

Champion World Class Maintenance, Sitech Services

Cor van de Linde

Directeur innovatieplatform iTanks

Ivo van Vliet

Algemeen directeur, ENGIE Services West Industrie

Maintenance Manager of the Year 2012

Geert-Jan van Houtum

Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven

Ton Huibers

Manager Technische Dienst, Nedschroef

Celeste Martens

Manager maintenance, Croonwolter&dros

Oprichter Semiotic Labs

Asset manager, Schiphol Group

Maintenance Manager of the Year 2019

Taco Mets

Johan Wolt

Mark Oosterveer

Tim Zaal

Technical director, Van Meeuwen Industries

Maintenance Manager of the Year 2013

Simon Jagers

Ron Wever

Programmamanager, iTanks

Maintenance manager, AkzoNobel lndustrial Chemicals MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014 Consultant TZConsultancy

Bestuurslid WCM

Michel Grijpink

Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht

IMA G Platform.indd 23

Giel Jurgens Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam

Peter Schokker

Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016

10-09-19 16:07

24 ONDERHOUD

Complex onderhoud aan schip Bij Damen Shiprepair in Amsterdam is een complexe onderhoudsklus gedaan aan het schip Deep Arctic. Er moesten veel werkzaamheden tegelijk plaatsvinden, terwijl deze niet altijd even handig waren te combineren.

Dagmar Aarts

De Deep Arctic is een diving support vessel van TechnipFMC. Aan boord van dit schip zitten duikers die diep in de zee werkzaamheden uit kunnen voeren (zie kader). Voor de verzekering moet het schip elke vijf jaar in onderhoud worden genomen. Zie het als een soort APK voor schepen.

De klussen die het meeste tijd in beslag namen, waren het werk aan de boxkoelers, de scheepsschroeven en thrusters.

Deze laatsten zijn speciale schroeven, die 360 graden kunnen draaien. Het schip kan er niet alleen mee vooruit komen, maar kan er ook precies op dezelfde plek op zee mee blijven liggen. Als de duikers onder water zijn, moet het schip natuurlijk niet ineens door golven of wind worden verplaatst.

Stralen en verven Voor het onderhoud moesten de schroeven en thrusters, met een diameter van zo’n vier meter, eerst van het schip af worden gehaald. In samenwerking met specialisten van producent Rolls-Royce zijn de schroeven uit elkaar gehaald voor onderhoud en later weer in elkaar gezet. Sommigen zijn teruggestuurd naar de fabriek in ruil voor nieuwe exemplaren.

Tegelijkertijd moest het schip worden gestraald en daarna geschilderd. ‘De combinatie van stralen en werken aan de schroeven is niet zo handig’, legt projectmanager Daniel Gerner uit. ‘Bij het stralen komt veel stof vrij.’ De schroeven zijn niet makkelijk van de vloer van het dok te verplaatsen, omdat ze vrij groot zijn. Daarnaast moeten ook de plekken waar de

Feiten en cijfers • • •

• • •

•

08 19 iMaintain

IMA M Damen Shiprepair.indd 24

Het schip is 156,9 meter lang en 31,2 meter breed.

Een duikkamercomplex biedt ruimte aan 24 man.

Het schip is naast een diving support vessel ook een heavy construction vessel en kan bijvoorbeeld pijpleidingen aanleggen.

Er is accommodatie voor 140 personen.

De Deep Arctic is in 2009 gebouwd.

Alles in het schip is dubbel. Zo zijn er bijvoorbeeld twee machinekamers. Breekt er brand uit in de ene, dan kan de andere machinekamer het werk overnemen.

Het schip kan het hele jaar door onder alle weersomstandigheden worden gebruikt.

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:10

FOTO’S: DAMEN SHIPREPAIR

ONDERHOUD 25

De Deep arctic is een diving support vessel. Foto linksonder: Een boxkoeler wordt weer in het schip gehesen. Boxkoelers koelen de motoren van het schip.

schroeven normaal zitten, worden afgedekt met houten platen, zodat daar geen stof in komt. ‘We spraken vaak tijden af waarop er werd gestraald of geverfd en waarop er aan de schroeven kon worden gewerkt.’

Boxkoelers Een ander karwei waar veel werk in ging zitten, was het onderhoud aan de boxkoelers (zie afbeelding). Het schip heeft er maar liefst 31. Deze boxkoelers bestaan uit buizenbundels die met behulp van zeewater de motoren van het schip kunnen koelen. Om ze te kunnen verwijderen moesten eerst alle bijbehorende leidingen worden losgekoppeld. Daarna volgt een zeer nauwkeurige hijsklus om ze echt uit het schip te krijgen. Hetzelfde geldt voor het terugplaatsen.

Of alles na het terugplaatsen weer werkt, is pas te zien tijdens het ‘opvlotten’, als het dok weer volloopt met water. Het dok wordt niet in een keer gevuld met het water. Het niveau van het water gaat in fases omhoog, zodat op elk niveau kan worden gekeken of alles werk.

Tegelijk Niet alleen het werk aan de schroeven en koelers maakte het groot onderhoud inge-

wikkeld. Het complexe was volgens Gerner dat er veel tegelijk moest gebeuren.

‘Sleutelwerk tegelijk met het stralen en verven. En in het schip hadden we veel werk aan tanks (denk hierbij aan brandstof- en ballasttanks van soms wel tien meter hoog, red.) waarin we steigers moesten bouwen. Om ze te kunnen ontroesten en schilderen. Soms konden we ook niet in of bij bepaalde ruimtes omdat er met zeer hoge druk werd gewerkt aan de onderdelen die voor de duikers worden gebruikt.’

Veiligheid Tijdens het onderhoud van zeven weken moest er veel werk worden verzet in een

korte tijd. Er zijn maar liefst 2198 werkvergunningen uitgeschreven. Er ging dan ook ontzettend veel aandacht uit naar de veiligheid. Gerner: ‘TechnipFMC (eigenaar van het schip, red) stelt zeer hoge eisen aan veiligheid. We hebben voor deze onderhoudswerkzaamheden nog uitgebreidere veiligheidsplannen geschreven dan we normaal doen. Door van tevoren veel aandacht te besteden aan veiligheid en het er continu over te hebben, is het gelukt om het project met nul uur verlies door letsel af te ronden. Het is knokken geweest, maar we hebben het onderhoud ook precies binnen de tijd voltooid. Als dat lukt, is het echt leuk.’ ■

Diep in de zee De Deep Arctic is een diving support vessel. Aan boord van dit schip zitten duikers die diep in de zee werkzaamheden uit kunnen voeren. Zij voeren hun werk uit vanuit een duikkamercomplex waar 24 man in kan. Als ze na een periode werken in de zee weer boven komen, moeten ze nog dagen in het complex blijven om hun lichaam te laten wennen aan de luchtdruk boven water.

Naast een gewone reddingsboot is er ook een speciale voor de duikers. Als er iets mis gaat, kunnen zij namelijk niet zomaar vanuit de diepte een gewone reddingsboot in vanwege het verschil in druk. Via een gang kunnen de duikers naar de speciale reddingsboot gaan die de druk onder water nabootst.

08

iMaintain 19

IMA M Damen Shiprepair.indd 25

10-09-19 16:10

26 THEMA: PREDICTIVE MAINTENANCE

Grotere windturbines leiden tot lagere onderhoudskosten Met de aanbesteding van het windpark Hollandse Kust Zuid achttien kilometer uit de kust van Scheveningen is een nieuwe mijlpaal bereikt in de ontwikkeling van windenergie op zee. Het nieuws dat de eerste twee kavels zonder subsidie worden aangelegd was bijzonder, maar bij kavels 3 en 4 gaat Vattenfall/ Nuon de Nederlandse Staat twee miljoen euro huur (erfpacht) per jaar betalen voor de plaats in zee. Bij de ontwikkeling van nieuwe windparken zullen de partijen geen subsidie meer krijgen, maar geld mee moeten brengen. Om de businesscase rond te krijgen wordt in de toekomst niet alleen nog scherper gestuurd op de kosten van aanleg, maar ook op een daling van de onderhoudsen operationele kosten.

Monique Harmsen

Door het gebruik van big data, machine learning en predictive maintenance, zijn er volgens Simon Watson, professor Wind Energy Systems en directeur van DUWIND aan de TU Delft, goede mogelijkheden om het onderhoud van windparken goedkoper te maken. Op dit moment bestaat dertig procent van de kosten van offshorewindenergie uit onderhoudskosten. Door innovatieve technieken kan dit teruggebracht worden naar twintig procent. De TU Delft onderzoekt verschillende technologieën en strategieën om het onderhoud goedkoper en efficiënter te maken.

Dure technologie Digitale afspiegeling De toekomst wordt bepaald door informed condition based maintenance volgens Watson. ‘Windparken produceren heel veel informatie en die data kan gebruikt worden voor dit doel. De komende jaren zal er veel aandacht zijn voor modelleringstechnieken die het gedrag van turbines nabootsen in een digital twin. ‘Het ideaal is een zo goed mogelijke digitale afspiegeling van de turbine te ontwikkelen om inzicht in het gedrag te krijgen. Deze modellen, gecombineerd met machine learning, spelen een rol in de nieuwe strategieën van predictive maintenance.’

Inzicht in windcondities In de beschikbaarheid en het gebruik van data valt nog een slag te maken. ‘Op dit moment bestaat de meeste data die afkomstig is van de turbine uit gegevens die bijvoorbeeld om de tien minuten worden ververst. We bewegen ons naar een hogere frequentie van gegevens om een dynamischer beeld te creëren. Computermodellering, om patronen die wijzen op slijtage van lagers of tandwielkast te ontdekken aan de hand van vibratie, wordt nu meer gewoon.’

Ook de interesse om remote sensing te gebruiken, zoals Lidar (techniek om de windsnelheden rond de turbine te meten)

08 19 iMaintain

IMA I Windmolens.indd 26

is groeiende volgens Watson. ‘Je krijgt met Lidar meer exacte gegevens en een betere controle op de belasting van de turbine. Lidar detecteert vroegtijdig windvlagen die kunnen leiden tot een hoge belasting. Door de systemen van de turbine snel aan te passen kun je reageren op windvlagen waardoor de levensduur wordt verlengd en er minder behoefte is aan onderhoud. Door het inzicht in de windcondities mee te nemen bij het ontwerp van windmolens kan de levensduur worden verlengd.’

Het is niet alleen belangrijk om de hoeveelheid wind en turbulentie in de wind te meten, maar ook om te kijken naar de turbulentie binnen het windpark en tussen windparken onderling omdat deze elkaar beïnvloeden (wake-effecten). ‘Downstream van een windfarm gaat de turbulentie omhoog. Hoe meer turbulentie, hoe meer slijtage van de turbines. Het is belangrijk om te weten hoe deze zaken op elkaar inwerken. Er zijn restricties aan de omvang en het aantal windparken. Alle noordelijke Europese landen, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Nederland en Duitsland hebben ambitieuze plannen.

Die kunnen worden gerealiseerd, er is voldoende capaciteit, maar de plaatsing van de windparken is belangrijk. Je moet rekening houden met de impact die ze op elkaar kunnen hebben.’

Er is volgens Watson nog niet voldoende data over het offshore-windklimaat beschikbaar. ‘We beginnen nu met het gebruik van remote sensoring om dit te ondervangen. Sinds kort worden er metingen vanuit de ruimte gedaan. Er is een satelliet met Lidar aan boord gelanceerd die meer gegevens over de windsnelheid rond de aarde meet. Er wordt ook vaker gebruik gemaakt van Lidar om de windsnelheid in en rond windparken op verschillende hoogtes te meten. Dat is dure

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:12

FOTO’S: VATTENFALL/JORRIT LOUSBERG

THEMA: PREDICTIVE MAINTENANCE 27

technologie, maar door schaalgrootte en concurrentie dalen de prijzen.’

windmolens, de aansluiting van de windturbines op het energienetwerk op land en het ontstaan van materiaalmoeheid.’

Materiaalmoeheid Ondanks het feit dat nieuwe windparken verder uit de kust liggen en bestaan uit grotere turbines, leidt dit volgens Watson niet per definitie tot hogere onderhoudskosten. ‘Het aantal windturbines heeft zijn piek waarschijnlijk bereikt. In de toekomst zullen er minder, maar grotere turbines worden geplaatst. Dat is een potentiële kostenbesparing voor onderhoud. Er zijn bovendien initiatieven om een permanente offshore-locatie voor operations en maintenance op de Doggersbank te bouwen.

Net als op de olieplatformen zouden hier onderhoudsmensen vast kunnen worden gestationeerd. De kosten zouden hierdoor naar beneden kunnen omdat er geen lange boottocht nodig is om bij de windmolens te komen. We leren ook veel over hoe we slimmer kunnen omgaan met de informatie die we krijgen van de turbines.

Na vijftien jaar offshore-windparken begrijpen we meer van de valkuilen van offshore-installaties. Dan gaat het om zaken als de impact van golfbelasting op de

Simon Watson (TU Delft): ‘Als je kunt voorkomen dat hier mensen voor onderhoud heen moeten, is dat een voordeel.’

Hergebruik Watson schetst enkele ontwikkelingen die nu nog in de kinderschoenen staan maar in de toekomst een rol kunnen spelen.

‘Veel innovatie komt van nieuwe windparken. Er wordt gekeken naar zelfhelende turbines waarbij kleine beschadigingen, zonder tussenkomst van mensen, opgelost kunnen worden. Je moet dan denken aan een inspectie-apparaat dat een scheur of barst in een turbineblad kan vullen.’ Er is volgens hem sprake van een toenemende interesse in robotsystemen voor offshoreonderhoud in gevaarlijke omgevingen die

moeilijk toegankelijk zijn. ‘Dit gebied is nog niet sterk ontwikkeld, maar de hoop is dat deze robots in de toekomst ook reparaties kunnen uitvoeren. Als je kunt voorkomen dat hier mensen voor onderhoud heen moeten, is dat een voordeel op het gebied van gezondheid en veiligheid.’

Voor windparken die ver van de kust afliggen wordt gekeken naar drijvende platformen. ‘Dat heeft zijn eigen uitdagingen, maar het gaat waarschijnlijk sneller dan mensen verwachten. Dit zou in toekomst goedkoper kunnen zijn dan windparken op vaste locaties. Het voordeel is dat je hele park kunt slepen naar de plek waar je onderhoud uitvoert, of dat nu een onderhoudseiland is of een haven’, stelt Watson.

Op dit moment bestaan parken uit driebladige turbines, maar er wordt volgens Watson ook gekeken naar andere turbinetechnieken voor offshore-parken. Vestas heeft bijvoorbeeld een turbine ontwikkeld met meerdere rotoren aan één mast. Dat heeft als voordeel dat de belasting van de turbine kan worden gereduceerd omdat deze rotoren individueel te reguleren zijn. Een andere onderzoeksrichting is een turbine

08

iMaintain 19

IMA I Windmolens.indd 27

10-09-19 16:12

09FOT

Alles onder controle.

Samen op weg naar veiligheid en efficiëntie

Uw inspectiepartner voor Industrial Services

Vinçotte is uw partner in iedere fase van de levensduur van uw installatie. Onze mensen kunnen u bijstaan vanaf de ontwerpfase tot en met het beheer. Samen zorgen we voor een meerwaarde voor uw bedrijfsvoering, uw mensen en uw installaties. We bieden onze services aan bij alle partijen binnen hoogwaardige industriële sectoren.

www.vincotte.nl

BRIGHTLANDS CHEMELOT CAMPUS | SITTARD (NL) | NOVEMBER 19 [Sa ve th

ed

ate ]

www.chemvision.info Advertentie Chemvision halve pagina.indd 1

IMA Advertenties.indd 28

04-09-19 15:33

10-09-19 16:28

THEMA: PREDICTIVE MAINTENANCE 29

met een hoofdrotor en kleine secundaire rotoren. Hoewel er veel onderzoek naar alternatieven wordt gedaan, verwacht de Delftse professor dat de driebladige turbine voorlopig zal blijven.

Een Delftse onderzoeksgroep is bezig met airborne turbines. Deze turbines hebben geen toren, maar vliegen autonoom. Tot nu toe vliegen ze nog maar voor een korte periode van minder dan een dag.

Er zijn vliegers met een maximum grootte van honderd tot tweehonderd kilowatt.

Dat is klein in vergelijking wat er nu aan de hand is met de grote turbines van twaalf megawatt, maar het potentieel is groot. Watson verwacht niet dat deze vliegers op korte termijn een grote rol spelen in de offshore-windenergie. ‘Het is nog betrekkelijk kleinschalig, maar ze zouden in de toekomst kunnen worden toegepast op drijvende offshore-platformen, in noodsituaties of op afgelegen plekken.’

In het design van deze nieuwe windmolens moet volgens Watson rekening worden gehouden met het hergebruik van materialen op het moment dat de windmolen buiten gebruik wordt gesteld. ‘We moeten zoeken naar manieren om wieken te maken die kunnen worden hergebruikt.

Studenten van de TU Delft hebben onderzocht of deze bladen gebruikt kunnen worden bij de constructie van bruggen voor licht verkeer. We proberen zo de impact op de omgeving te beperken.’ problemen kunt clusteren? Alles draait om het managen van data’, stelt Watson.

Watson: ‘Er zitten duidelijk voordelen aan standaardisering, maar de industrie is nog niet zover.’

Managen van data Niet alleen het onderhoud zelf, maar ook de logistiek rondom het onderhoud kan met behulp van data worden verbeterd.

Zo wordt er in Delft gewerkt aan een softwaretool voor het optimaliseren van operations en maintenance. ‘Dit moet ervoor zorgen dat boten de turbines in een zo optimaal mogelijk manier bezoeken voor onderhoud. We kijken naar de beste manier om te optimaliseren in een realistisch tijdschema. Er zijn heel veel opties en hoe zorg je ervoor dat je de

Standaardiseren Er wordt gespeeld met andere richtingen om de kosten van onderhoud aan windmolens naar beneden te brengen.

Watson: ‘In plaats van de turbines groter te maken kan ook worden ingezet op standaardisatie. Dat brengt de algemene kosten naar beneden en reduceert onderhoudskosten. Windparken zijn wel gestandaardiseerd op het aantal megawatts, maar niet op de fundering of onderdelen van turbines. Dat gebeurt op dit moment niet. Het monitoren wordt met data-analytics veel eenvoudiger als alle componenten zijn gestandaardiseerd en machines vergelijkbaar zijn. Ons probleem is dat op het moment dat je met data-analytics fouten op een bepaalde turbine in het windpark ontdekt, je niet kunt zien of die ook voor andere windmolens gelden. Die zien er wel hetzelfde uit, maar de compo-

nenten kunnen verschillen. Dat is de uitdaging. Je probeert verschillende dingen te monitoren met verschillende karakteristieken. Met standaardisering weet je dat je dezelfde zaken vergelijkt. Je krijgt meer vertrouwen dat je ook daadwerkelijk problemen eruit kunt pikken. Er zitten duidelijk voordelen aan standaardisering, maar de industrie is nog niet zover.’

Uitdaging De grootste uitdaging voor de komende jaren is datamanagement. ‘We hebben gigantisch veel turbines die enorme hoeveelheden data leveren maar de vraag is hoe kunnen we dit managen? Hoe kunnen we die data gebruiken om parken te plannen en operationele planningen te maken? Hoe zorgen we voor een goede cybersecurity? De grote hoeveelheden data vormen de grootste hoofdpijn voor de komende jaren. Het is goed dat we veel informatie hebben, maar je raakt bedolven.’ ■

08

iMaintain 19

IMA I Windmolens.indd 29

10-09-19 16:12

30 PROJECT

‘Revamp was uitdagend, maar haalbaar’ De vraag naar methanol groeit en krijgt in 2020 een extra impuls als het verplicht wordt om tien procent biobrandstof bij te mengen in autobrandstoffen.

Voor BioMCN op Chemiepark Delfzijl reden om de tweede productielijn weer nieuw leven in te blazen. Geen eenvoudige klus bij een installatie die twaalf jaar heeft stil gestaan. ‘Zo’n revamp is complexer dan de bouw van een nieuwe fabriek.’

Wim Raaijen

Bijna twee jaar geleden begon BioMCN met een enorme klus die op zijn minst wat ongewis was: De revamp van de tweede productielijn voor methanol. Op dat moment lag deze M2-productielijn in Delfzijl al twaalf jaar stil. De vraag toen was: in hoeverre is het haalbaar om deze fabriek weer uit de mottenballen te halen?

Chief operations officer Paul Compagne was optimistisch: ‘Uitdagend, maar haalbaar.’

Inmiddels staat de fabriek in de startblokken om weer te produceren, na een toch wel intensieve en hectische projectperiode. Zelf is Compagne een nieuwe ervaring rijker: ‘Zo’n revamp is complexer dan de bouw van een nieuwe fabriek. Dat bleek maar weer. We hebben er bewust voor gekozen geen uitgebreid vooronderzoek te doen. Daar hadden we de installatie volledig voor moeten strippen en dat zou erg veel tijd hebben gekost. Dus we wisten dat we door die keuze voor verrassingen konden komen te staan. En dat bleek ook wel. Er waren zowel meevallers als tegenvallers. Zo viel de toestand van de compressoren mee, maar de hogedrukinfrastructuur hebben we helemaal moeten vervangen.’

Dynamiek Voor het hele verhaal moeten we toch even terug in de historie. Halverwege de jaren zeventig zijn in Delfzijl twee methanolfabrieken gebouwd om van aardgas – afkomstig uit Slochteren met daarin een grote hoeveelheid laagcalorisch gas – methanol te maken. Overigens stroomt er al lang geen Gronings gas meer door de installaties. Al in de jaren tachtig schakelde het bedrijf over naar hoogcalorisch gas uit onder andere Noorwegen.

Gaandeweg ontstonden er problemen door de aardgasprijzen. De M2 werd in 2005 zelfs stilgelegd en de andere productielijn, de M1 volgde een jaar later.

Compagne: ‘Aardgas werd steeds duur-

08 19 iMaintain

IMA P Nog vullen.indd 30

der, terwijl de verkoopprijs van methanol redelijk stabiel bleef. Dat kon dus niet meer uit.’

Wel ontstond er al snel een geitenpaadje: de stijgende vraag naar biomethanol. Het werd al snel duidelijk dat het bijmengen van biobrandstoffen in autobrandstoffen op den duur verplicht ging worden. In 2020 wordt dat zelfs naar tien procent opgeschroefd. Daar wilde het bedrijf op anticiperen. Eind 2006 is daarom besloten tot een doorstart waarbij het bedrijf zich ging richten op de productie van biomethanol. M1 werd weer opgestart.

Een turbulente periode volgde. Het faillissement van een van de aandeelhouders, een razendsnelle exorbitante prijsstijging van glycerine, introductie van groen gas als bio-feedstock en in 2015 de overname door OCI. Turbulent, maar uitdagend, stelt Compagne. ‘Het is altijd belangrijk om in te spelen op ontwikkelingen in de markt.

In de methanolmarkt levert alleen dat al de nodige dynamiek op.’

Een miljoen ton Vanwege een groeiende vraag naar (bio) methanol, vroeg moederbedrijf OCI zich 2,5 jaar geleden af of het mogelijk zou zijn om ook de M2-productielijn weer in gebruik te nemen. Hierdoor wordt het mogelijk om in plaats van de huidige capaciteit van 450.000 ton methanol, maar liefst 900.000 ton methanol te produceren. Daar werd op het Chemiepark Delfzijl positief op gereageerd.

Geen nieuwbouw dus, maar een revamp om snel op de marktontwikkelingen te kunnen reageren. Daarom is er ook voor gekozen geen tijd te steken in een uitgebreid vooronderzoek. Een goede inschatting van de kosten was daardoor niet gemakkelijk. Er werd rekening gehouden met een investering van honderd miljoen euro. En BioMCN mikte er op om de installatie eind 2018 weer in gebruik te nemen. Het bedrijf wist van tevoren dat dit

Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

10-09-19 16:13

FOTO: WIM RAAIJEN

PROJECT 31

bijzonder ambitieus was.

Te ambitieus, zo bleek. De klus bleek nog complexer dan ingeschat. BioMCN en hoofdaannemer Stork, die als huiscontractor de installaties ook goed kent, kwamen voor veel verrassingen te staan. De kosten vielen daardoor fors hoger uit en de opstart vond deze zomer plaats. Toch is Compagne niet ontevreden. Hij staat nog steeds achter de gemaakte keuzes. ‘We wisten dat er veel onzekerheden waren, maar nog steeds is dit de snelste route en beduidend goedkoper dan nieuwbouw.’

Ook is hij achteraf blij dat de M2 op belangrijke momenten in het verleden is meegenomen in de verlenging van vergunningen. Daardoor mag het bedrijf tot een miljoen ton methanol produceren. Ook dat is belangrijk geweest voor de gewenste snelheid, omdat vergunningprocedures altijd veel tijd en moeite kosten.

Groene waterstof Paul Compagne ziet de revamp overigens niet als eindpunt van de roerige periode.

‘Ik denk dat de komende tien jaar nog veel dynamischer worden. We moeten blijven innoveren om bijvoorbeeld aan steeds stengere regelgeving te voldoen.’ Dat vindt de

COO van BioMCN overigens eerder een uitdaging dan een last.

Technische innovatie hoort bij het bedrijf.

Vorig jaar won BioMCN de Enlightenmentz-verkiezing met een nieuwe installatie die CO2 als grondstof gebruikt. Met

Paul Compagne (BioMCN): ‘We moeten blijven innoveren om aan steeds stengere regelgeving te voldoen.’ een reststroom waterstof – dat voorheen na verbranding in elektriciteit werd omgezet – wordt CO2 uit een biovergister gebonden. Zo produceert het bedrijf extra methanol.

Het ligt in de verwachting dat BioMCN stapsgewijs meer emissieloos geproduceerd waterstof gaat binden aan afgevangen CO2. Het bedrijf wil straks groen waterstof afnemen van Nouryon en Gasunie. Deze twee concerns onderzoeken mogelijkheden voor de productie van groene waterstof in een twintig-megawatt

elektrolysefabriek in Delfzijl. Ze verwachten later dit jaar de finale investeringsbeslissing voor het project te nemen.

Volop draaien Als de productie van groene waterstof rendabel blijkt te zijn, gaat BioMCN op zoek naar een leverancier van CO2. In het verleden zijn er al eens gesprekken geweest met RWE dat in de Eemshaven een energiecentrale heeft. Doordat deze centrale wordt omgebouwd van kolen naar biomassa, mag de methanol die straks uit de afgevangen CO2 wordt geproduceerd het predicaat ‘bio’ dragen. Voor BioMCN is dat essentieel. Maar Compagne benadrukt dat er in de regio genoeg mogelijkheden zijn om CO2 in te kopen.

Compagne heeft nog wel meer en zelfs nog grotere stappen in gedachten om emissie terug te dringen en efficiënter methanol te produceren. Er worden al nieuwe routes onderzocht. Tegelijkertijd weet hij ook dat het bedrijf de komende periode even pas op de plaats moet maken. Eerst moet de M2 een poosje stabiele productie draaien alvorens het bedrijf met een nieuwe innovatie aan de slag gaat. ■

08

iMaintain 19

IMA P Nog vullen.indd 31

10-09-19 16:13

09FOT

32 INNOVATIE

Van ijzeren damwanden wordt verondersteld dat ze ongeveer vijftig tot honderd jaar mee kunnen. Maar op een aantal locaties in Nederland heeft corrosie damwanden al zo ver aangetast dat ze nog maar één millimeter dik zijn. Vervanging van deze zwakke damwanden kost miljoenen, zo niet miljarden euro’s.

Tegelijkertijd zijn er ook plekken waar de damwanden nog steeds in uitstekende staat verkeren. Daar blijkt een natuurlijke beschermlaag op de damwand te zijn ontstaan. Onderzoekers van de Radboud Universiteit, het Nederlands Instituut voor Ecologie en Deltares ontdekten dat daar een natuurlijke biofilm van zuurstofloze micro-organismen de ijzeren damwanden tegen corrosie beschermt door het neerslaan van mineralen op de wand.

Er bleken vier soorten van zuurstofloze of anaerobe microorganismen in de biofilm te zitten, waaronder methaanproducerende microben. ‘We weten dat wanneer ijzer met water in contact komt, er lichte corrosie optreedt’, vertelt Michiel in ’t Zandt van de Radboud Universiteit. ‘Bij dat proces wordt waterstof gevormd. We denken nu dat de methaanproducerende microorganismen ijzer en waterstof gebruiken om koolstofdioxide om te zetten in methaan. En CO2 bepaalt voor een belangrijk deel de zuurgraad van het sediment dat neerslaat op de wanden. Bij minder CO2 wordt het sediment basischer (minder zuur, red.). Daardoor slaan mineralen neer en ontstaat de beschermende laag’, verklaart In ’t Zandt.

Toch blijft voor een groot deel onduidelijk hoe de biofilm nu voor bescherming zorgt.

‘Omdat sommige micro-organismen ijzer opeten, zoals je nu bijvoorbeeld ziet bij het scheepswrak van de Titanic, zou je verwachten dat er gaten in damwanden ontstaan.

We tasten in het duister waarom deze biofilm juist voor bescherming van de damwanden zorgt’, legt In ’t Zandt uit. Verder onderzoek moet daarom uitwijzen of de biofilm kan worden geproduceerd om ook op andere plekken ijzeren damwanden te beschermen tegen corrosie.

Terra Drone heeft een belang genomen in RoNik Inspectioneering, waarmee de drone-specialist een upgrade maakt van start-up naar wereldspeler.

Het Japanse Terra Drone is wereldwijd de nummer twee op het gebied van industriële drone-inspectie.

Dankzij de samenwerking groeit de slagkracht van beide partijen en verandert de naam binnenkort van RoNik Inspectioneering naar Terra Inspectioneering.

RoNik is gespecialiseerd in het meten van wanddiktes in besloten ruimtes. Door het gebruik van drones en robots hoeven minder mensen besloten ruimtes in wat de veiligheid vergroot. Een ander voordeel van de drones en robots is dat de inspectietijd wordt verkort.

Turbinebladen krijgen offshore onderhoudsbeurt

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

KLM zet augmented reality bril in bij onderhoud

FOTO: U.S. AIR FORCE|KENJI THULOWEIT

Het offshore-installatieschip MPI Resolution is begonnen met het repareren en verbeteren van alle rotorbladen van 29 van de 60 windturbines van het Prinses Amaliawindpark. Dit gebeurt aan boord van het schip terwijl deze in het windpark blijft.

Om het werk onder alle weersomstandigheden te kunnen doen, zijn er mobiele werkplaatsen geïnstalleerd op het dek van het schip.

Het schip vaart telkens met drie gerepareerde of nieuwe rotorbladen naar een turbine. De beschadigde rotorbladen worden daar vervangen door nieuwe of gerepareerde bladen en de oude bladen worden aan boord genomen. Daar worden de rotorbladen gerepareerd en verbeterd voor de volgende wissel. De reparatie bestaat uit het aanbrengen van zogenaamde ‘shells’ die aan de bladen worden gelijmd. De verwachting is dat de rotorbladen door deze reparatie meegaan tot het einde van de verwachte levensduur van het park.

FOTO: WIKICOMMONS

Microben beschermen ijzeren damwanden tegen afbraak Nederlandse industriële dronespecialist wordt wereldspeler

Na een succesvolle pilot gaan KLM en NLR verschillende onderhoudstrainingen met de HoloLens augmented reality bril ontwikkelen. De voordelen zijn talrijk. Het maakt de training aantrekkelijker, effectiever en efficiënter. Trainees worden actief betrokken bij de instructiesessie, krijgen een beter inzicht in hoe het systeem werkt en zijn beter in staat om het geleerde in de praktijk te brengen. En een virtueel vliegtuig is overal en altijd beschikbaar.

‘Augmented reality stelt ons in staat om in het vliegtuig te trainen terwijl het er niet is’, vertelt Olaf Hoftijzer van KLM. ‘Dit geeft ons een enorm voordeel, vooral voor vliegtuigen die niet gemakkelijk verkrijgbaar zijn. Het is tijd om te beginnen met het ontwikkelen van nieuwe toepassingen, niet alleen voor training, maar ook om onderhoudspersoneel te ondersteunen in hun dagelijkse werk.’

KLM en NLR hebben voor de ontwikkeling van deze nieuwe augmented reality producten voor onderhoud, reparatie en revisie een joint venture opgericht: Nuveon. Naast de ontwikkeling van trainingstoepassingen richt de joint venture zich op toepassingen die gebruikmaken van combinaties van verschillende AR/VR-apparaten. Ook toegang op afstand via maintenance control centres en visualisatie van complexe 3D-gegevens worden onderzocht.

08 19 iMaintain

IMA Q iTanks.indd 32

10-09-19 16:14

INNOVATIE 33

In de training van piloten komt specifiek aandacht voor de effecten van schrik en verrassing. Promovendus Annemarie Landman van TU Delft toonde aan dat zo’n training (in vliegsimulatoren) daadwerkelijk een positief effect heeft.

Tijdens Air France vlucht 447 in 2009 begrepen piloten minutenlang niet wat het probleem was toen de automatische piloot zichzelf ’s nachts uitschakelde en de instrumenten vervolgens tegenstrijdige informatie gaven. De verwarring in de cockpit, in combinatie met de technische mankementen, leidde ertoe dat het vliegtuig in de Atlantische Oceaan stortte. Naar aanleiding van onder meer dit ongeval, deden luchtvaartautoriteiten de aanbeveling om piloten voortaan op schrik en verrassing te trainen.

Landman bekeek hoe je piloten in een vliegsimulator kunt trainen om met verrassing en stress om te gaan: ‘Noodsituaties kunnen in de simulator natuurlijk nooit zo verrassend en stressvol zijn als in het echt. Maar dat is in principe ook niet nodig. Ons onderzoek laat zien dat je piloten ook in de simulator goed kunt trainen door een deel van de training minder voorspelbaar in te richten en de oefenscenario’s meer te variëren.’ Dat is winst, want de huidige oefenscenario’s kunnen volgens Landman eenzijdig en voorspelbaar zijn, onder meer doordat er slechts een beperkt aantal scenario’s beschikbaar is.

Landman onderzocht ook een procedure om gestreste piloten een noodsituatie te laten analyseren. ‘Dat is een simpele checklist waarmee je eerst bewust de stress reguleert, vervolgens de belangrijkste variabelen om te kunnen vliegen checkt, en daarna het probleem gaat analyseren. Door deze structuur in de analyse aan te brengen werkt die beter tijdens stress. De resultaten hiervan waren veelbelovend, maar verder onderzoek moet uitwijzen of deze aanpak ook echt werkt in noodsituaties.’

FOTO: JOHNNY SALDIVAR

Meer schrik en verrassing in training piloten

3D-geprinte metalen brug krijgt sensornetwerk

FOTO: MX3D

In september ondergaat de eerste 3D-geprinte metalen brug ter wereld eerst nog constructietests voordat deze begin 2020 in Amsterdam wordt geplaatst. Het Nederlandse bedrijf MX3D produceerde de brug. Het ontwerp is van Joris Laarman Lab, in samenwerking met lead engineer Arup.

In eerste instantie wordt het volledige draagvermogen van de brug getest om de veiligheid en functionaliteit te waarborgen. De test zal onder leiding staan van Imperial College London. De brug verblijft na de eerste constructietest, die ongeveer een maand duurt, nog twee maanden op de campus.

Universiteit Twente werkt in deze periode actief samen met MX3D, Autodesk en Arup bij het ontwerpen, ontwikkelen en testen van het permanente sensornetwerk dat op de brug wordt geïnstalleerd. MX3D en Autodesk moedigen creatieve en baanbrekende ideeën voor verschillende aspecten van het sensornetwerk ten zeerste aan. Daarbij denkt men aan ideeën over de soorten sensoren die in het netwerk kunnen worden opgenomen en veilige en vandalismebestendige sensoren. Maar ook aan gegevensverzameling, communicatie en analyses.

DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

08

iMaintain 19

IMA Q iTanks.indd 33

10-09-19 16:14

34 ONDERHOUDSPROJECTEN DEFENSIE Wie: Koninkijke Luchtmacht Waar: Gilze-Rijen Wanneer: 2021 - 2022 Wat: moderniseren Apache-vloot

In totaal worden 28 Apache-gevechtshelikopters van de Koninklijke Luchtmacht herbouwd en gereviseerd. De AH-64D-helikopters worden voorzien van nieuwe rompen, transmissies en rotorbladen. Daarnaast wordt het vermogen van de motoren vergroot.

INFRA Wie: Gemeente Amsterdam Wat: programma Aanpak Wegtunnels Waar: Amsterdam Wanneer: 2019 - 2025

De gemeente Amsterdam gaat binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam drie tunnels en de Verkeerscentrale aanpakken. De Piet Heintunnel moet worden aangepakt om te voldoen aan nieuwe wetgeving. De renovatie begint in het voorjaar van 2021 en duurt naar verwachting tot de zomer van 2022. Daarnaast worden in de Amsterdam Arenatunnel de technische installaties verbeterd en in de Michiel de Ruijtertunnel de brandbestendigheid van het beton.

Wie: NS Wat: modernisering 81 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: tot met 2020

NS moderniseert tussen 2016 en 2020 81 dubbeldekkers. Er komen elk jaar ongeveer twintig nieuwe treinen op het spoor die weer jaren meekunnen.

Wie: NS Wat: modernisering 45 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: vanaf 2020

De modernisering van 45 dubbeldekkers gaat om 242 rijtuigen met 24.500 zitplaatsen. De ombouw van het eerste treinstel is eind 2020 gereed. Na een testperiode met deze trein begint in de loop van 2021 de serieproductie en gaan ze het spoor op. Deze dubbeldekkers kunnen dan weer zo’n twintig jaar mee. Lees meer over dit project in iMaintain 2, 2019.

NIEUW PROJECT Wie: Port of Den Helder Wat: renovatie Zeedoksluis Waar: Den Helder Wanneer: tot en met maart 2021

Port of Den Helder heeft BAM Infra opdracht gegeven de Zeedoksluis in Den Helder te renoveren.

Het is de eerste grondige renovatie sinds de bouw van het dok in 1974. De sluis wordt voorzien van nieuwe elektrotechnische bedienings- en besturingsinstallaties. Verder worden de bewegingswerken van de sluisdeuren vervangen en krijgt het schilderwerk een opfrisbeurt.

Wie: ProRail Wat: onderhoud emplacement Kijfhoek Waar: Barendrecht / Zwijndrecht Wanneer: tot en met 2023

Met 50 hectare, 43 verdeelsporen, 14 aankomstsporen en 12 opstelsporen is Kijfhoek het grootste emplacement van Nederland. Kijfhoek is meer dan veertig jaar oud en toe aan grootschalig onderhoud. In 2021 tot en met 2023 wordt het heuvelsysteem vernieuwd, en er worden sporen en wissels vervangen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud A4, A8, A10 Waar: Noord-Holland Wanneer: in 2019 en 2020

Rijkswaterstaat laat groot onderhoud uitvoeren aan rijkswegen A4, A8 en A10 in Noord-Holland.

De werkzaamheden bestaan voornamelijk uit het vernieuwen van in totaal zeventig kilometer asfalt. Daarnaast vindt er op verschillende plaatsen onderhoud of vervanging plaats aan voegovergangen van bruggen en viaducten.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Nederrijnbrug Waar: Heteren Wanneer: maart 2019 - maart 2020

Het onderhoud aan de Nederrijnbrug omvat betonherstel aan de binnen- en onderzijde van de brug en conservering van de leuningen aan de buitenzijde van de brug

Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Eefdesebrug Waar: Zutphen Wanneer: najaar 2019

Het onderhoud aan de Eefdesebrug omvat de reparatie aan het betondek, aanbrengen van nieuw asfalt, een nieuwe slijtlaag en het vervangen van voegovergangen. Daarnaast staat het onderhoud aan stalen leuningen, stalen hangers, steunpunten en de betonnen boogconstructie in de planning. De Eefdesebrug is de op één na westelijkste verkeersbrug over het Twentekaal en verbindt Eefde en Zutphen.

08 19 iMaintain

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 34

10-09-19 16:15

ONDERHOUDSPROJECTEN 35

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Waalbrug Waar: Nijmegen Wanneer: in 2019

De renovatie van de Waalbrug omvat het vervangen van het betondek, onderhoud- en schilderwerkzaamheden, herstel en versterking van de staalconstructie, een nieuwe brugindeling en onderhoud aan de verlichting en leuningen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud N57, N59 en A58 Waar: Zeeland Wanneer: in 2019

Het onderhoud aan de N57, N59 en A58 bestaat onder andere uit asfalteringswerkzaamheden, herstelwerkzaamheden aan het beton en de voegovergangen, werkzaamheden aan geleiderails en onderhoud aan kunstwerken.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N200 Waar: Amsterdam Wanneer: in 2019

De N200 tussen Amsterdam A10 West en Halfweg is toe aan groot onderhoud en krijgt gedeeltelijk een nieuwe weginrichting. Het project omvat een dijkophoging, vervanging van drinkwatertransportleidingen en het vernieuwen van boezembruggen en een duiker.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Wantijbrug Waar: Dordrecht Wanneer: in 2019

De opdracht voor de renovatie van de Wantijbrug is gegund aan Volkerbrug, een combinatie van Vialis, Volker Rail Nederland en Volker Staal en Funderingen. Volkerbrug gaat onder andere de twee vallen, het beweegbare deel, van de brug vervangen. Het industriĂŤle automatiseringsdeel van de renovatie is aan Siemens gegund.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking Houtribdijk Waar: IJsselmeer Wanneer: 2019 - 2020

De Houtribdijk, de dam tussen het IJsselmeer en het Markermeer, of tussen Lelystad en Enkhuizen, voldoet niet meer aan de veiligheidsnorm van de Waterwet en wordt daarom over 25 kilometer met zand en steen versterkt. Na de versterking is de dijk bestand tegen stormen die gemiddeld eens in de tienduizend jaar voorkomen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie stuw Nederrijn en Lek Waar: Hagestein, Amerongen en Driel Wanneer: tot en met 2021

De renovatie van stuwensemble Nederrijn en Lek omvat het moderniseren van de bediening en besturingsinstallaties van stuwen en sluizen, het verduurzamen van sluisdeuren, vizier- en cilinderschuiven, het schilderen van betonnen delen van de stuwen, het repareren van de betonconstructies, de aanpassing van sluizen aan zwaardere schepen en de realisatie van centrale bediening.

Na de oplevering van het renovatieproject volgen nog achttien maanden onderhoud

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterken Afsluitdijk en sluizen Waar: Noord-Nederland Wanneer: 2019 - 2022

Rijkswaterstaat versterkt samen met consortium Levvel (Van Oord Aberdeen Infrastructure Partners, BAM PPP PGGM Infrastructure en Rebel) de Afsluitdijk. Levvel ontwerpt, bouwt, financiert en onderhoudt de versterking van de Afsluitdijk gedurende 25 jaar. Het project omvat het aanbrengen van 32 kilometer beschermende toplaag tegen overslaand water, het versterken van sluizen, aanleg van nieuwe stormvloedkeringen en inbouw van pompen bij Den Oever. Lees meer in iMaintain 2, 2019.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Van Brienenoordbrug Waar: Rotterdam Wanneer: 2020 - 2021

De renovatie van de Van Brienenoordbrug omvat onder andere het versterken van de westelijke boogbrug (tweede Van Brienenoordbrug). Daarnaast zijn de oostelijke boogbrug (eerste Van Brienenoordbrug) en aanbruggen van beide bruggen toe aan een grondige inspectie. Ook de systemen voor bediening, besturing en bewaking van de beweegbare delen van de bruggen zijn aan vernieuwing toe. En de beweegbare delen van de oostelijke brug moeten worden vernieuwd.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: grootschalig onderhoud A79 Waar: Limburg Wanneer: 2020 - 2021

Rijkswaterstaat vervangt de deklaag van de snelweg A79 door stiller asfalt (zoab) en past onder andere de geleiderails, afwatering en bermen aan zodat deze weer voldoen aan de eisen van deze tijd. Daarnaast wordt een aantal op- en afritten verlengd om de komende jaren een goede doorstroming van het verkeer te kunnen waarborgen.

Mist u een project? Mail het naar redactie@industrielinqs.nl 08

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 35

10-09-19 16:15

De fabriek van de toekomst begint vandaag Sitech Asset Health Center

Industrie 4.0 wordt steeds concreter.

Het Sitech Asset Health Center (SAHC) ondersteunt organisaties bij de transitie naar de digitale fabriek.

In de procesindustrie wordt er nog te weinig gebruik gemaakt van predictive analytics om onderhoud en processen te optimaliseren. SAHC verzamelt, analyseert en monitort zoveel mogelijk data van fabrieksinstallaties om voorspellende analyses te maken. Dit levert significante voordelen op voor de productiviteit, beschikbaarheid, veiligheid en energieverbruik.

Alles gaat met elkaar communiceren De procesindustrie 4.0 vraagt om verregaande digitalisering van onderhoudsprocessen, samen met een stabiele en veilige infrastructuur. Sterker nog: die combinatie is een must om de procesindustrie in Europa te behouden. Software gaat steeds meer doen wat mensen deden. Kortom, alles gaat met elkaar communiceren.

Industrie 4.0: meer dan alleen een IT-uitdaging Een begrijpelijke misconceptie is dat de industrie 4.0 wordt gezien als een IT-uitdaging.

Als een organisatie pilots ontwikkelt die alleen gebaseerd zijn op de IT-behoefte en vervolgens beoordeeld worden op IT-kwaliteiten dan sluiten deze niet aan op de pijlers dan wel de core business van de organisatie. Als een bedrijf transformeert betekent dit altijd een investering in mensen. Industry 4.0 is een veranderproces binnen organisaties dat alleen succesvol kan zijn als er draagvlak is op alle niveaus binnen die organisaties.

Industrie 4.0 gaat over mensen, bedrijfsprocessen en organisatieculturen People, Plant & Process In onze visie werken deze drie pijlers permanent samen. Pilots dienen op basis hiervan ontwikkeld en geëvalueerd te worden. We zien regelmatig organisaties die pilots uitvoeren in een zogenaamde “sandbox”, een omgeving die los staat van de reguliere bedrijfsprocessen. Waardoor er na slagen van de pilot, moeilijk aansluiting wordt gevonden in de organisatie en werkprocessen en hierdoor een mogelijke roll-out bemoeilijkt wordt.

Ook u kunt vandaag beginnen aan de fabriek van de toekomst.

Benieuwd hoe? Neem contact met ons op: sahc@sitech.nl

www.sitech.nl

IMA Advertenties.indd 36

Wij werken als een echte integrator We hebben onze diensten dan ook verdeeld over de drie P’s en gegroepeerd in negen aandachtsvelden. Daarmee bestrijken we het hele gebied van industry & manufacturing services tot technology & support expertise. Het is onze ambitie om onze opdrachtgevers in de procesindustrie naar een ‘next level’ te helpen. Waarbij we als echte ‘integrator’ niet opereren vanuit losse onderdelen, maar juist zorgen dat alles optimaal met alles werkt, binnen een volledig datagestuurde omgeving.

10-09-19 16:28

ONDERHOUDSPROJECTEN 37

Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N3 Waar: Dordrecht Wanneer: 2020 - 2022

Het asfalt en de fundering op de gehele N3 is aan vervanging toe. Daarom wordt er over tien kilometer nieuw asfalt gelegd. Over de gehele lengte komt daaronder ook een nieuwe funderingsconstructie te liggen.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: dijkversterking Marken Waar: Marken Wanneer: in 2021

De dijk rond Marken heeft stabiliteitsproblemen en is op delen te laag. Op veel plekken ligt de steenbekleding los en bovendien is de dijk op dit moment slecht te onderhouden. Plan is om de Zuidkade en Westkade buitenwaarts te verplaatsen en te versterken

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie IJsselbruggen Waar: Arnhem Wanneer: in 2021

In 2021 laat Rijkswaterstaat renovatiewerkzaamheden uitvoeren aan de onderzijde van de twee stalen IJsselbruggen in de A12 richting Duitsland. De bruggen zijn na uitvoering van de renovatie dertig jaar vrij van groot onderhoud.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Oosterscheldekering Waar: Zeeland Wanneer: tot en met 2022

De constructie van de 124 cilinders en 32 schuiven van de Oosterscheldekering zijn van staal en gevoelig voor roest. Ze krijgen daarom iedere tien jaar een nieuwe, beschermende verflaag.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie brug Urmond Waar: Urmond Wanneer: 2022 - 2023

Tijdens het opknappen van brug Urmond over het Julianakanaal in 2017, waarbij de stalen boogconstructie werd geconserveerd en verstevigd, bleek dat er meer moest worden gedaan.

Rijkswaterstaat onderzoekt wat de beste oplossing is.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking waterkering IJmuiden Waar: IJmuiden Wanneer: 2022 - 2024

De kering rondom het sluizencomplex bij IJmuiden voldoet op onderdelen niet meer aan de toekomstige veiligheidsnormen. De bekleding moet op delen van de kering worden verbeterd en de hoogte van de kering moet op delen worden opgehoogd.

Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Heinenoordtunnel Waar: regio Rotterdam Wanneer: 2023 - 2024

De Heinenoordtunnel is toe aan een grote opknapbeurt. De tunnel krijgt een nieuwe vluchtgang en de technische installaties en systemen worden vervangen.

NIEUW PROJECT Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie draaibruggen Sluiskil en Sas van Gent Waar: Zeeland Wanneer: tot en met 2024

De draaibruggen Sluiskil en Sas van Gent worden op afstand bedienbaar en daarna gerenoveerd. Het nieuwe bediensysteem biedt voor de toekomst mogelijkheden tot uitbreiden, aanpassen en onderhouden.

PROCESINDUSTRIE NIEUW PROJECT Wie: Air Liquide Wat: turnaround Waar: Rozenburg Wanneer: in september/oktober 2019

Tussen 19 september en 8 oktober heeft Air Liquide Rozenburg een grote onderhoudsstop. Het bedrijf produceert waterstof, koolmonoxide en stoom voor de chemische industrie. In Rozenburg staan zeven verschillende installaties die onafhankelijk van elkaar in stop gezet kunnen worden om onderhoud te kunnen plegen.

08

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 37

10-09-19 16:15

[Sch i.s.m. Behind the scenes rijf nu i EVENEMENTENHAL DELFZIJL | 16 OKTOBER n]

NATURAL STEPS Met de industrie-agenda voor de Eemsdelta en de uitkomsten van de Industrietafel Noord-Nederland zijn stevige doelstellingen geformuleerd. Er is gekozen voor een purpose driven aanpak waarbij niet op voorhand voor een enkele oplossingsrichting wordt gekozen. Maar wat betekenen deze ambities voor de korte en middellange termijn? Welke stappen kunnen ons dichter bij ons uiteindelijke doel brengen? En hoe kunnen we leren van stappen die we in het verleden hebben gezet?

Tijdens Eemsdeltavisie onderzoeken we met enig historisch besef welke stappen er nu al in de Eemsdelta zijn te zetten. Ook schrijven we een wedstrijd uit voor whitepapers waarin de doelstellingen voor de langere termijn via backcasting worden vertaald naar natural steps voor de kortere termijn. Dat zijn stappen die nu logisch en natuurlijk voelen, ook mogelijk zijn en ons nu al dichter bij de uiteindelijke bedoeling brengen.

Initiatiefnemers:

Eventpartners:

Programma 09.00 uur

Optioneel: Bustour met gids over het Chemiepark Delfzijl en langs omliggende chemiebedrijven

10.30 uur

Inloop en ontvangst congres

11.00 uur

Aanvang congres

• • • •

Opening Cas König (CEO Groningen Seaports) 100 jaar chemie VNCI door Manon Bloemer (VNCI) Keynote Johan Visser (Nouryon) over stappen in het verleden Virtuele rondleiding door fabrieksonderdelen en installaties die je normaal niet ziet of nog niet kunt zien • Pitches finalistenteams Northern Back from the Future

13.00 uur

Netwerklunch

14.00 uur

Aanvang middagprogramma

• Keynote Berend Aanraad (The Natural Step) over Natural Steps • Debat met stellingbrengers

15.30 uur

Korte pauze

16.00 uur

Vervolg programma

• Keynote Marinus Tabak (Plant Manager of the Year 2019) over actuele stap met mogelijk grote gevolgen • Bekendmaking winnaar Northern Back from the Future

17.00 uur

Netwerkborrel

18.00 uur

Einde congres

www.eemsdeltavisie.nl EemsDeltavisie 2019 hele IMA Advertenties.indd 38 pagina.indd 1

22-08-19 16:28 14:28 10-09-19

ONDERHOUDSPROJECTEN 39

NIEUW PROJECT Wie: Arlanxeo Wat: onderhoudsstop EPT 3 Waar: Geleen Wanneer: november 2019

Arlanxeo heeft in november de zesjaarlijkse onderhoudsstop van haar rubberfabriek EPT 3. In de fabriek worden naast de reguliere inspecties, keuringen en revisies, diverse duurzaamheidsprojecten en procesoptimalisaties uitgevoerd.

NIEUW PROJECT Wie: Borealis Plastomers Wat: turnaround Waar: Geleen Wanneer: maart en april 2020

Borealis Plastomers heeft in maart en april 2020 een grote stop. Het bedrijf produceert op Chemelot in twee productielijnen polyolefinen onder de productnamen Queo en Stamylex.

Wie: Dow Wat: groot onderhoud aan LHC-1 Waar: Terneuzen Wanneer: in 2019

LHC staat voor Light Hydro Carbons, oftewel koolwaterstoffen. De kraker splitst nafta – een afgeleide van ruwe olie – in koolwaterstoffen, zoals etheen en propeen. Dat zijn de grondstoffen voor de andere Dow-fabrieken die er chemicaliën en kunststoffen van maken. De kraker stamt uit 1969.

Wie: LyondellBasell en Covestro Wat: onderhoudsstop POSM-fabriek Waar: Maasvlakte Rotterdam Wanneer: in 2019

De POSM-fabriek produceert propyleenoxide en styreenmonomeer. Met een zeven kilometer lange pijpleiding staat de site in verbinding met de Europoort-locatie. Tijdens de turnaround worden tie-ins gemaakt voor het Circulair Steam Project. Dit omvat een nieuwe biologische afvalwaterzuiveringsfabriek en verbrandingsinstallatie waarin de afvalstroom wordt omgezet in stoom.

Wie: Nouryon Wat: turnaround Waar: Hengelo Wanneer: najaar 2019

De turnaround van Nouryon in Hengelo omvat groot onderhoud van installatiedelen binnen de pekelzuivering, de indampinstallatie, centrifuges en koeltoren. Daarnaast worden er allerlei vervangings- en verbeterprojecten uitgevoerd die betrekking hebben op deze installaties.

Wie: Nouryon Wat: turnaround chloorfabriek Waar: Botlek Rotterdam Wanneer: in 2019

Nouryon heeft in 2019 een turnaround van de chloorfabriek gepland. Het bedrijf levert chloor aan Huntsman, Hexion en Shin-Etsu die daardoor tegelijkertijd een onderhoudsstop zullen inlassen. De huidige fabriek heeft een productiecapaciteit van 630.000 ton chloor en daar wordt een tweede, veel kleinere productielijn naast gebouwd. Zo kan vanaf 2021 tijdens een stop toch een basisproductie worden gedraaid voor de andere bedrijven in de keten.

NIEUW PROJECT Wie: OCI Manufacturing Fertilizers Wat: turnaround Waar: Geleen Wanneer: april 2020

OCI Manufacturing Fertilizers heeft in april 2020 een onderhoudsstop van drie weken. OMF produceert in Geleen salpeterzuur en kunstmest. Salpeterzuur wordt geproduceerd in drie fabrieken (SZF4, SZF5 en SZF6), kunstmest wordt gemaakt in de nitraatfabriek (NF2).

Wie: Sabic Wat: turnaround naftakraker Olefins 4 Waar: Geleen Wanneer: oktober 2019

Tijdens de laatste turnaround in 2013 is een aantal compressoren vernieuwd, zodat ze minder energie verbruiken. De grootste compressor, die het kraakgas comprimeert, kreeg nieuwe schroeven. Tijdens de turnaround in 2019 treft Sabic voorbereidingen voor de aansluiting van Olefins 4, een van de twee naftakrakers die Sabic in Geleen opereert, op een warmtenetwerk.

Wie: Sabic Wat: turnaround Waar: Bergen op Zoom Wanneer: september en oktober 2019

Bij Sabic in Bergen op Zoom worden vier fabrieken stilgelegd voor een turnaround in september en oktober. Om dat veilig te laten verlopen, traint Sabic 1.200 mensen in haar nieuwe safety skills center, een nagebootste fabriekshal. Het groot onderhoud aan de vier fabrieken vindt eens in de vier jaar plaats.

08

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 39

10-09-19 16:16

De industrie specialisten in gekwalificeerd personeel, voor capaciteit op ieder gewenst moment. De flexibele schil van uw onderhoudsorganisatie.

DETACHERING WERVING EN SELECTIE

Field Service Engineers | Mechanisch Onderhoudstechnici | Werkvoorbereiders | Projectleiders | E&I Specialisten | Reliability Engineers

Puntegaalstraat 85 3024 EB Rotterdam 010-3510012 info@humanindustries.nl www.humanindustries.nl

iMaintain

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

Arbeidsbemiddeling voor Ingenieurs

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten?

Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap

Opgericht in 1950 door Koninklijke Hoogovens voor ingenieurs in industriële maintenance functies.

Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor

ADVERTENTIE-INDEX

IMA_kwart_staand.indd 1

sabdetachering.nl | 0251 – 26 72 72

13-12-17 12:44

54events.............................................................................................. 43

iMaintain platform ............................................................................... 20

Abonnees ............................................................................................ 40

iMaintain Prestatiemanagement: 02-10-2019 ..................................... 12

Applus RTD .......................................................................................... 18

Mainnovation ....................................................................................... 44

Chemvision: 19-11-2019 .................................................................... 28

Pruftechnik ............................................................................................ 4

Easyfairs Nederland ............................................................................. 18

SAB Detachering.................................................................................. 40

Eemsdeltavisie: 16-10-2019 ............................................................... 38

Sitech Services .................................................................................... 36

Hateha................................................................................................... 4

Ultimo Software Solutions ...................................................................... 2

Human Industries................................................................................. 40

Vinçotte Nederland ............................................................................. 28

IMA Advertenties.indd 40

10-09-19 16:29

ONDERHOUDSPROJECTEN 41

Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek C Waar: Sluiskil Wanneer: in 2019

Er is 35 miljoen euro gereserveerd voor groot onderhoud en extra investeringen in Ammoniakfabriek C. Het grootste aandeel is bedoeld om de levensduur te verlengen. Daarnaast wordt gewerkt aan projecten om de fabriek te verbeteren op het gebied van veiligheid, emissies, betrouwbaarheid en energie-efficiëntie.

Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek D Waar: Sluiskil Wanneer: in 2020

Ammoniakfabriek D krijgt sinds oktober 2018 overtollig waterstof van Dow Benelux via een bestaande loze gasleiding van Gasunie. In de turnaround die in 2020 op de planning staat, moeten nog meer verbeteringen worden doorgevoerd. Daarbij kan wellicht worden geprofiteerd van de onderhoudsstop van ammoniakfabriek E in 2018.

SLOOP Wie: EPZ Wat: ontmanteling kolencentrale Waar: Borssele Wanneer: 2019 - 2021

EPZ is begonnen met de ontmanteling van zijn kolencentrale in Borssele. De centrale is in 1987 in gebruik genomen en sinds 2000 wordt er ook biomassa meegestookt. Vóór de sloop is de installatie zoveel mogelijk gereinigd. Volgens de planning worden de ontmanteling en bodemsanering eind juli 2021 afgerond.

Wie: Tata Steel Wat: ontmanteling oude Kooksgashouder Waar: IJmuiden Wanneer: vanaf najaar 2019

In de kooksgashouder wordt het kooksgas van de twee kooks- en gasfabrieken opgevangen voor het via een pijpleiding wordt getransporteerd naar de Warmbandwalserij. Daar wordt het ingezet om de plakkenovens te stoken, zodat aardgas wordt uitgespaard. Na de ingebruikname van de nieuwe kooksgashouder in de zomer wordt de oude uit bedrijf genomen en ontmanteld.

UTILITIES Wie: Dunea Wat: modernisering productielocatie Waar: Katwijk Wanneer: tot en met 2025

De procesautomatisering van productielocatie Katwijk wordt vervangen door volautomatische procesvoering. Verder worden elektrotechnische installaties aangepast. BAM Industrie is in december 2018 begonnen met voorbereidingen voor de vernieuwing van de energievoorziening van het drinkwaterpompstation. Dunea wil de middenspanning distributie en noodstroomvoorziening herinrichten.

Wie: RWE Wat: onderhoud aan Clauscentrale Waar: Maasbracht Wanneer: tot en met 2020

RWE haalt de Clauscentrale in Maasbracht uit de mottenballen. De gascentrale werd in 2014 wegens overcapaciteit gesloten, maar wordt in 2020 weer in gebruik genomen. De centrale heeft vier jaar stilgestaan en hoewel er onderhoud is gepleegd, moet alles weer in topconditie worden gebracht. Daarom worden tot 2020 nog onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd.

Wie: TenneT Wat: grote vervangingsopgave Waar: Nederland Wanneer: tot en met 2028

TenneT vervangt assets op hoogspanningsstations. Het gaat om primaire assets (transformatoren tot vermogensschakelaars), secundaire (aansturing tot telecommunicatiesystemen) en tertiaire componenten van een station.

Wie: Waterschap Brabantse Delta Wat: renoveren afvalwaterpersleiding Waar: Noord-Brabant en Zeeland Wanneer: start medio 2019

De afvalwaterpersleiding transporteert afvalwater van industrieterrein Moerdijk en 35 dorpen en steden naar de RWZI in Bath. In 2019 start de renovatie van persstations bij Roosendaal, Bergen op Zoom en Bath. Ook wordt de leiding over 3,5 kilometer verdubbeld. De extra leiding is in 2020 in bedrijf en de gerenoveerde persstations in 2023.

Mist u een project? Mail het naar redactie@industrielinqs.nl 08

iMaintain 19

IMA R Onderhoudsprojecten.indd 41

10-09-19 16:16

42 AGENDA

September 26 september 2019 Schiphol Airport Hoofdgebouw theiam.org/Events/iam-nl-annual-conference-2019 Jaarcongres IAM NL Wat kan asset management bijdragen aan een duurzame maatschappij en wat is nodig om die bijdrage daadwerkelijk te leveren? I AM Responsible, het jaarcongres van IAM NL, is een congres voor assetmanagement-professionals. Voor de eerste keer zal de uitreiking van de IAM NL Awards voor assetmanagementprofessional en assetmanagement-team van het jaar onderdeel uitmaken van het programma.

30 september 2019 High Tech Campus, Eindhoven iotevent.eu Internet of Things and Li-Fi Event A wide range of future IoT applications, i.e. flexible manufacturing, augmented reality and autonomous cars require the exchange of sensor and video data while doing real-time remote control of autonomous devices. Optical Wireless Communication (OWC) is very well positioned to provide high speed, latency-free communication for these applications. The event will focus on Li-Fi for IoT, LiFi for Industry 4.0 and Li-Fi and 5G.

Oktober

Schrijf nog snel in!

2 oktober 2019 Oranjerie Hydepark, Doorn www.imaintain.info/prestatie iMaintain Prestatiemanagement: Creating value Nieuwe kennis en innovaties en een integrale benadering maken het mogelijk om de technische dienst in te zetten als een verbetermotor die onderhoud combineert met levensduurverlenging, vervangingen en modernisering. Om waarde te kunnen creëren, is het belangrijk om op onderbouwde wijze de juiste investeringen in onderhoudsprocessen en installaties te doen. Tijdens iMaintain Prestatiemanagement krijgt u praktische handvaten om waarde te creëren met techniek, installaties, processen en mensen. Met onderbouwing vanuit praktijkervaring en wetenschappelijk onderzoek. Sprekers: Mark Haarman (Mainnovation), Jeroen van de Rijt (Best Value Group), Willem Haanstra en Merishna Ramtahalsing (Universiteit Twente), Jan Jaap Moerman (Samoa) en Hans Sintemaartensdijk (Tata Steel).

2 en 3 oktober 2019 Rotterdam Ahoy www.pumpsvalves.nl en www.solidsrotterdam.nl Pumps & Valves en Solids Predictive maintenance komt uitvoerig aan bod tijdens het conferentieprogramma van Pumps & Valves en Solids. Pumps & Valves is gericht op de verwerking van vloeistoffen en gassen. Solids is gericht op de verwerking van poeder en bulk. Samen vormen ze één evenement voor de procesindustrie. Het programma bestaat

uit drie thema’s: duurzaam, machine & veiligheid. Bij het thema ‘duurzaam’ wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop reststromen efficiënt worden uitgewisseld (circulair ondernemen).

Het thema ‘machine’ wordt toegespitst op predictive maintenance en energiezuinige installaties. Voor het thema ‘veiligheid’ gaat de aandacht vooral naar veilig werken binnen de sector chemie.

8 - 10 oktober 2019 Brabanthallen, Den Bosch www.industrialheatandpower.nl Industrial Heat & Power 2019 Industrial Heat & Power (of kortweg: IH&P) is een kennisplatform en jaarlijkse vakbeurs in het kader van de industriële energievoorziening. In 2050 moet de industrie circulair zijn en mag deze vrijwel geen broeikasgassen meer uitstoten. In 2030 moet zij 49 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990. Om dit te halen, stelt de overheid maatregelen verplicht. Op IH&P ontdekken bezoekers oplossingen en adviezen waarmee men verder kan.

10 oktober 2019 DeFabrique, Utrecht ssm.heliview.nl SMART Service & Maintenance Internet of things, machine learning, artificial intelligence, predictive service & maintenance, 3D-printen, digital twin, AR/VR & MR en de continue stroom aan data zijn voorbeelden van technologieën die de wereld in rap tempo transformeren. Het jaarcongres SMART Service & Maintenance helpt u uw serviceen onderhoudsstrategie te transformeren. Hierbij wordt gekeken naar het optimaal samenspel tussen de geïntegreerde processen, beschikbare technologie en technologie van de nabije toekomst.

Meld u snel aan voor de laatste kaarten!

16 oktober 2019 Evenementenhal Delfzijl www.eemsdeltavisie.nl Eemsdeltavisie 2019 i.s.m. Behind the Scenes (VNCI) Tijdens Eemsdeltavisie onderzoeken we welke stappen er nu al in de Eemsdelta zijn te zetten. Ook is een wedstrijd uitgeschreven voor whitepapers waarin doelstellingen voor de langere termijn via backcasting worden vertaald naar natural steps voor de kortere termijn. Drie teams van studenten en young professionals strijden om de prijs (studiereis naar Japan). Dit jaar wordt Eemsdeltavisie geïntegreerd georganiseerd met Behind the Scenes van de VNCI. Sprekers zijn o.a.: Manon Bloemer (VNCI), Johan Visser (Nouryon), Berend Aanraad (The Natural Step), en Marinus Tabak (RWE, Plant Manager of the Year 2019).

30 oktober 2019 RailCenter, Amersfoort events.spoorpro.nl/trillingen-geluid Seminar Trillingen & Geluid De komende jaren stijgt het aantal reizigers- en goederentreinen naar verwachting flink. Deze toename in treinverkeer kan voor de omgeving geluids- en trillingsoverlast veroorzaken. Hoe vinden we samen met de betrokken partijen de juiste balans?

08 19 iMaintain

IMA F Agenda.indd 42

10-09-19 16:17

Bent u werkzaam in - of met - de energievoorziening in de industrie?

Kom dan van 8 t/m 10 oktober naar Den Bosch.

AANDRIJFTECHNIEK & PERSLUCHT GEBOUW- & PROCESTECHNIEK KENNIS & ADVIES KOEL- EN VRIESTECHNIEK STOOMINSTALLATIES TECHNISCHE ISOLATIE WKK & ELEKTRA-INSTALLATIES

In 2050 moet de industrie duurzaam zijn. Over 11 jaar moet haar uitstoot gehalveerd zijn ten opzichte van 19 jaar geleden. Grote vervuilers moeten plannen maken; kleinere hebben een meldingsplicht. Makkelijke maatregelen zijn al verplicht.

Van de oplossingen kan een deel nog niet uit. Daar zijn subsidies voor beschikbaar.

Welke zijn dit en hoe werkt een aanvraag? Een ander deel van de oplossingen is wél bedrijfseconomisch haalbaar. Welke zijn dat en hoe integreer je die?

Op Industrial Heat & Power krijgt u eerlijke antwoorden. Voor professioneel betrokkenen bij proces- en energieoptimalisatie is deze jaarlijkse vakbeurs - inclusief haar uitgekiende kennisprogramma - dan ook zeker het bezoeken waard.

Industrial Heat & Power is gratis toegankelijk bij voorregistratie en vindt plaats gelijktijdig en in co-locatie met

Als bezoeker van Industrial Heat & Power bezoekt u ook deze beurzen gratis.

9 15:40 IMA08 los.indd 35

10-09-1916:24 16:22 10-09-19

iMaintain Nr. 08 - 2019

Adv Mainnovation 210x297 met afloop3mm.indd 1 IMA A Cover.indd IMA08 los.indd 36 1

19-09-18 14:56

10-09-19 16:24