Petrochem 5, 2023

Nr. 5 - 2023

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 23,50

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta Petrochem Nr. 5 - 2023

Directeur Cefic: ‘Vooroplopen en gezien worden’ • Transitie regio Antwerpen in vijf beelden • Sitemanager keert leegloop Solvay Moerdijk • Topic: Industrie 4.0

PET5 omslag los.indd 1

09:20 22-11-2023 09:23

DE DEOPLOSSING OPLOSSING OM OMDE DESTANDTIJD STANDTIJD VAN VANMECHANICAL MECHANICALSEALS SEALS TE TEVERLENGEN VERLENGEN

Royal Purple produceert dede meest geavanceerde smeermiddelen diedie vandaag dede dag in in dede industrie Royal Purple produceert meest geavanceerde smeermiddelen vandaag dag industrie verkrijgbaar zijn.

ZeZe bieden je je absoluut dede mogelijkheid omom dede betrouwbaarheid enen dede prestaties verkrijgbaar zijn. bieden absoluut mogelijkheid betrouwbaarheid prestaties van je je machines enen installaties beduidend te te verbeteren enen dede bedrijfskosten te te verlagen. van machines installaties beduidend verbeteren bedrijfskosten verlagen.

WilWil je lekkage vanvan seals voorkomen, de de je lekkage seals voorkomen, levensduur ervan verlengen en en besparen op op de de levensduur ervan verlengen besparen onderhoudskosten?

Gebruik dan de de Royal Purple onderhoudskosten?

Gebruik dan Royal Purple speciaal zijnzijn ontwikkeld voor mechanical seals. speciaal ontwikkeld voor mechanical seals.

D ED E I E GIEGNESNCSHCAHPAPPEPNE N V AVNA N D ED E R ORYOAYLA P E IRE R F LFULIU DISD S L UPRUPRLPEL B E ABRARRIR » Uitstekende smering en en koeling » Uitstekende smering koeling » Bijzonder hoge filmsterkte » Bijzonder hoge filmsterkte » Voorkomt slijtage » Voorkomt slijtage » Aanzienlijk langere levensduur vanvan de de seal » Aanzienlijk langere levensduur seal » Uitstekende bescherming tegen corrosie » Uitstekende bescherming tegen corrosie » Thermisch zeer stabiel » Thermisch zeer stabiel » Voorkomt afzettingen alsals blistering » Voorkomt afzettingen blistering » Zeer goed water afscheidend » Zeer goed water afscheidend » Zorgt voor minder lekkages » Zorgt voor minder lekkages » Energiebesparend » Energiebesparend » Hoge mate vanvan reinheid » Hoge mate reinheid » Beter voor hethet milieu » Beter voor milieu » Lagere operationele kosten » Lagere operationele kosten

PETPET5 A Voorplaat.indd 2 22 PET Aomslag Voorplaat.indd los.indd

R ORYOAYLA P E IRE R F LFULIU DISD S Z IZ J INJ N L UPRUPRLPEL B E ABRARRIR B EBSECSHCIH K IBKABAARA R I NI N TW AINATNETNE N TE WEE V E AVRAIR » Royal Purple Barrier Fluid GTGT alsals conventionele » Royal Purple Barrier Fluid conventionele spervloeistof spervloeistof » Royal Purple Barrier Fluid FDA® alsals NSF » Royal Purple Barrier Fluid FDA® NSF H1-geregistreerde variant diedie geschikt is voor H1-geregistreerde variant geschikt is voor gebruik in de voedingsmiddelenindustrie. gebruik in de voedingsmiddelenindustrie.

Voor hethet toepassen vanvan hethet juiste type Barrier Fluid: Voor toepassen juiste type Barrier Fluid: raadpleeg onze experts. raadpleeg onze experts.

Geautoriseerd Royal Purple distributeur Geautoriseerd Royal Purple distributeur

Van Meeuwen Lubrication Van Meeuwen Lubrication Leeuwenveldseweg 5A,5A, 1382 LV LV Weesp, Nederland Leeuwenveldseweg 1382 Weesp, Nederland T +31 294294 494 494 E info@vanmeeuwen.com T +31 494 494 E info@vanmeeuwen.com www.vanmeeuwen.com www.vanmeeuwen.com

22-11-2023 09:23

IN DEZE EDITIE

10 ‘VOOROPLOPEN EN GEZIEN WORDEN’

32 PROEF POTENTIE VAN INDUSTRIECLUSTER

De Europese overheden lijken wakker te worden. Als nu niets gebeurt, dan lijkt een de-industrialisatie van Europa aanstaande en belandt de chemische industrie in onstuimiger weer dan ooit.

Toch is daarnaast enige introspectie nodig. Chemiebedrijven moeten ook zelf in beweging komen, vinden Marco Mensink en Frans Stokman van Cefic. ‘Het is echt belangrijk om ook eens de eerste te zijn.’

Het Havenbedrijf Rotterdam en Yokogawa Electric Corporation willen de onderlinge samenwerking en afstemming tussen bedrijven in de (petro)chemische industrie een stap verder brengen. Ze beginnen een proef waarbij een aantal bedrijven als één ecosysteem wordt aangestuurd. Dit leidt volgens hen tot meer optimalisatie en efficiency, én tot een grotere weerbaarheid van het cluster.

14 REGIO ANTWERPEN IN VIJF BEELDEN

36 SITEMANAGER SOLVAY KEERT LEEGLOOP

Net als andere chemieclusters in Europa heeft ook Antwerpen te maken met hoge energieprijzen en strengere wet- en regelgeving ten aanzien van het milieu, wat de concurrentiepositie onder druk zet. Desondanks is er ruimte voor groei, dankzij de nabijheid van en verwevenheid tussen de chemiebedrijven in het cluster. Dit vormt een goed ecosysteem voor nieuwe ontwikkelingen.

Bij zijn aantreden als sitemanager van Solvay Moerdijk een jaar geleden trof Luc Kersten een site die te kampen had met een forse leegloop. ‘Iedereen in de sector heeft het lastig om mensen te vinden, maar zo erg als hier heb ik het nog niet meegemaakt’, aldus Kersten. Aan hem de taak om de leegloop te stoppen en nieuwe werknemers te werven.

26 CHEMIE MET CO2, SUIKERBIETEN EN MEER

EN VERDER

Een inspirerend onderdeel van de European Industry & Energy Summit is de Dragons’ Den of Transition. De industriële transformatie heeft innovaties nodig om duurzame energie en grondstoffen betrouwbaar en betaalbaar te houden. Welke baanbrekende innovaties kunnen een duwtje in de rug gebruiken om tot bloei te komen? We stellen de innovators voor die 8 december in Antwerpen hun hulpvraag op het podium brengen.

Commentaar 5 Feiten en cijfers • Yara Sluiskil investeert 194 miljoen euro in CCS-project • Eneco wil groene waterstoffabriek in Rotterdam 6 Petrochem platform 40 Colum • Chris Aldewereld 42

PETROCHEM 5 - 2023 3

PET B Inhoud.indd 3

22-11-2023 09:07

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta

Nummer 5 - 2023 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Postbus 36420, 1020 MK Amsterdam redactie@industrielinqs.nl website: www.petrochem.nl

Veilige en draadloze

bediening van het instrument zonder

procesonderbreking

HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen | wim@industrielinqs.nl REDACTIE: Jacqueline van Gool, Monique Harmsen, Liesbeth Schipper, Breg Schoen redactie@industrielinqs.nl VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Henk Leegwater, Wim Soetaert, Francis Voermans, Evi Husson LAY-OUT: Bureau OMA, Doetinchem OMSLAGFOTO: Wim Raaijen

OPTIMASS x400 series – Coriolis massaflowmeters met Bluetooth® • Hoge turndown ratio en meetnauwkeurigheid onder veeleisende condities, temperaturen van –200° tot +400°C en drukken tot 200 bar

ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, Robbin Hofman 070 3990 000 | robbin@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen | breg@industrielinqs.nl

• Met de OPTICHECK- app kunt u on-site uw KROHNE instrumenten verifiëren en monitoren, ook in Ex Zone 1

COMMERCIEEL MANAGER: Janet Robben | 06 38 73 70 39 | janet@industrielinqs.nl

• krohne.com/safety

ABONNEMENTEN (excl. 9% BTW) Nederland/België € 186,- per jaar Overig buitenland € 216,50 Losse verkoopprijs € 23,50

DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions

Meer informatie vindt u via www.petrochem.nl/abonneren OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl.

krohne.link/optimass-nl

ISSN: 1380-6386 Prijswijzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

Papier:

products

PET Advertenties.indd 4

solutions

services

22-11-2023 09:07

COMMENTAAR

Wordt – blijft – het een gezamenlijke grote taart of vallen steeds meer kleine gebakjes weg?

Grote taart Soms is het wachten op urgentie. In 2006 schreven Henk Leegwater en ik het boek Proactieve Coalities. Over de samenwerking tussen industriële clusters, met name in Nederland en België. En we keken ook met meer dan een schuin oogje naar Duitsland.

Even de tekst op de achterflap: ‘Voor een bestaanszekere en duurzame industrie in de Rijn/Schelde-Delta moeten Nederlandse en Vlaamse overheden, bedrijven en onderzoekcentra meer proactief samenwerken. Aan de hand van concrete voorbeelden, observaties, interviews met topmensen en lessen uit het verleden komen de auteurs tot de conclusie dat er ook daadwerkelijk meer samenwerking mogelijk is. Vooral op het gebied van innovatie, ketenintegratie, infrastructuur, grondstoffen, energie, arbeidsmarkt, veiligheid en verduurzaming. Op die manier kan de Delta een goede positie behouden, ondanks de dreiging van opkomende industrieën in met name het Midden-Oosten en China.’

Minder navelstaren Deze tekst zou zo maar weer een aanzet kunnen zijn voor een heruitgave. Uiteraard met enige aanpassing. Vooral ook met nieuwe voorbeelden. Bovendien zijn geopolitieke omstandigheden enigszins veranderd. Weliswaar is de concurrentie met het Midden-Oosten en China nog steeds heftig, maar het waait nu ook uit het westen. Inmiddels heeft de schaliegasrevolutie de VS weer vol op de kaart gezet en trekt de Amerikaanse overheid fors door met de Inflation Reduction Act. De industrie gaat de komende jaren fors investeren in schonere fabrieken.

De urgentie voor de Europese chemische industrie is groter dan ooit, stelt algemeen directeur Marco Mensink van Cefic, de organisatie van de Europese chemische industrie in deze Petrochem. Want naast de dreiging uit het westen en het oosten, zijn ook de klimaatuitdagingen groter dan ooit. ‘Ik heb nog nooit uitdagingen gezien, groter dan nu. We gaan door een vierdubbele transitie. We moeten circulair worden, digitaal, klimaatneutraal voor 2040 en we moeten ook de zaken op orde krijgen in verschillende dossiers, zoals bijvoorbeeld PFAS en stikstof.’

Volgens Mensink is de Inflation Reduction Act een enorme wake-up call voor de Europese overheden en industrie. De

Europese Unie lijkt alvast te ontwaken, ziet hij tot zijn opluchting. Maar ook de industrie moet minder navelstaren. Mensink: ‘Je moet vooroplopen en ook gezien worden. In Rotterdam zijn er bedrijven die niemand kent. Waarom zouden overheden of de samenleving geld in die bedrijven willen steken? Chemiebedrijven moeten zich veel meer laten zien. Er gebeuren geweldige dingen. Laat dat zien. Vertel het. Breng het naar buiten!’

Kleine taartjes Als journalist en techniekfilosoof kan ik het met die laatste oproep alleen maar eens zijn. Industrie, ga vloggen, bloggen en laat zien dat er ook heel veel mooie projecten en innovaties gaande zijn! En mail me gerust (wim@industrielinqs.nl), bel me (+31 653 40 89 74), spreek me aan als jullie daar hulp bij nodig hebben. Tijdens onze verkiezingen, trails en evenementen merken we dat techneuten veel beter kunnen communiceren dan ze toegeven en dat er heel veel interessante ontwikkelingen zijn te delen. Er is veel om trots op te zijn.

En er is nog een potentiële oppepper voor de industrie: samenwerking! Daar ging ons boek in 2006 ook over. Nu geef ik meteen toe: samenwerken is in de praktijk niet altijd even gemakkelijk. Dat heb ik als ondernemer ook aan den lijve ondervonden. En sinds 2006 hebben verschillende disputen de boel op scherp gezet. Bijvoorbeeld de dossiers rond de uitdieping van de Westerschelde en de IJzeren Rijn. En momenteel sluimeren ook conflicten over het traject van de Delta Rhine Corridor.

Toch levert gezamenlijk een grote taart bakken ieder cluster, bedrijf of regio uiteindelijk meer smakelijk gebak op dan wanneer ieder kleine taartjes blijft bakken. Wordt – blijft – het een gezamenlijke grote taart of vallen steeds meer kleine gebakjes weg? Dat is een serieuze vraag die we ook tijdens de European Industry & Energy Summit op 7en 8 december in Antwerpen bespreken, met de titel Connecting Clusters. Praten jullie mee?

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl

PETROCHEM 5 - 2023 5

PET C Commentaar.indd 5

22-11-2023 09:09

Dow en Evonik hebben een pilot­ installatie in gebruik genomen voor een nieuw proces om via een directe route propyleenglycol te maken uit waterstofperoxide en propeen.

De pilotplant is gebouwd op de site van Evonik in het Duitse Hanau. In het traditionele proces wordt propeen omgezet in propeenoxide, waarna dit door hydrolyse wordt omgezet in propyleenglycol. De nieuwe methode maakt gebruik van een nieuw katalytisch systeem waardoor propeen en waterstofperoxide direct kunnen doorreageren tot propyleenglycol.

Doordat alle reacties in één reactor zijn geïntegreerd, kunnen kosten worden gereduceerd. Ook wordt het waterverbruik gereduceerd. Volgens Dow en Evonik kunnen bestaande processen om propyleenglycol te produceren door middel van een retrofit ook van deze technologie gebruikmaken.

Sabic verhuist haar Europese hoofdkantoor definitief van Sittard naar Amsterdam. Een jaar geleden kondigde het bedrijf al aan dat het plannen had om het hoofdkantoor naar Amsterdam te verplaatsen. Een deel van de werknemers kan mee verhuizen naar het nieuwe hoofdkantoor.

De overige medewerkers worden verplaatst naar regionale kantoren, waarvan een deel naar Chemelot.

PETROCHEM 5 - 2023 6

PET D Feiten en cijfers.indd 6

YARA SLUISKIL INVESTEERT 194 MILJOEN EURO IN CCS-PROJECT Yara Sluiskil gaat 194 miljoen euro investeren in het afvangen van CO2. Het CO2 wordt over de grens opgeslagen. Met deze investering kan het bedrijf vanaf 2026 de CO2-uitstoot met 800.000 ton per jaar reduceren.

Het concern vangt al sinds zo’n veertig jaar CO2 af uit het productieproces. Het gaat hierbij om zo’n 2,2 miljoen ton per jaar. Ongeveer zestig procent hiervan wordt toegepast als grond- of hulpstof voor andere industrieën. Het resterende CO2 zal vanaf 2026 vloeibaar worden gemaakt en naar Noorwegen worden verscheept. Hier wordt het permanent opgeslagen in een poreus gesteente op 2,6 kilometer diepte onder de zeebodem. Yara tekende eerder al een afnamecontract met Northern Lights om CO2 diep onder de Noorse zeebodem te kunnen opslaan.

Naast de investering in CCS werkt Yara Sluiskil ook aan grootschalige flexibele inname van groene waterstof. Het plan is om vanaf 2026 aan te sluiten op de nationale waterstof backbone, die nu in ontwikkeling is. De fabrieken van Yara zijn al geschikt om rechtstreeks waterstof in te nemen.

ENECO WIL GROENE-WATERSTOFFABRIEK IN ROTTERDAM Eneco heeft een vergunning aangevraagd voor het bouwen van een groene-waterstof­ fabriek in de Europoort in Rotterdam. Eneco werkt voor de zogenoemde Eneco Electrolyzer samen met moederbedrijf Mitsubishi in de joint venture Eneco Diamond Hydrogen.

De elektrolyzer gaat stroom gebruiken uit zonne- en windparken. Uiteindelijk krijgt de elektrolyzer een vermogen van 800 MW. Hiermee kan tot 80 kiloton waterstof per jaar worden geproduceerd.

Het bedrijf wil de installatie bouwen naast de Enecogen-centrale in de Europoort in Rotterdam. Een groot voordeel van deze locatie is dat Eneco zo bepaalde infrastructuur kan delen. De start van de bouw van de waterstoffabriek staat nu gepland voor 2026. Dan kan in 2029 de productie beginnen.

Momenteel wordt op het conversiepark op de Maasvlakte de Holland Hydrogen gebouwd.

Deze krijgt een capaciteit van 200 MW. Daarnaast staan nog drie vergelijkbare projecten gepland op deze locatie. Het tweede conversiepark op de Maasvlakte is gereserveerd voor de winnaar van de tender van windpark IJmuiden-ver. Hier is ruimte voor een waterstoffabriek van 1.000 MW. Op de eigen locatie heeft elektriciteitscentrale Uniper een waterstoffabriek gepland die kan opschalen naar 500 MW.

BEELD: ENECO

Air Products gaat een CO2-afvang- en behandelingsinstallatie bouwen bij zijn bestaande waterstoffabriek in Rotterdam. Daarmee kan Air Products voortaan blauwe waterstof leveren aan de raffinaderij van ExxonMobil in Rotterdam. Het bedrijf levert de rest van de waterstof aan andere klanten. De nieuwe installatie vangt het CO2 af bij de waterstoffabriek van Air Products en bij de raffinaderij van ExxonMobil. De installatie wordt aangesloten op het Porthos-systeem, waarvoor onlangs de definitieve investeringsbeslissing werd genomen. Dankzij Porthos kan Air Products haar CO2-emissies meer dan halveren. Het is de bedoeling dat de nieuwe installatie in 2026 in gebruik wordt genomen.

FOTO: YARA

FEITEN & CIJFERS

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

22-11-2023 09:09

KOOLE TERMINALS EN HORISONT ENERGI PLANNEN NIEUWE CO2-TERMINALS Horisont Energi en Koole Terminals hebben een intentieverklaring ondertekend om hun samenwerking op het gebied van CCS voort te zetten. De partijen willen in het Noorse Gismarvik de grootste CO2-import-terminal van het land ontwikkelen. Het CO2 zou afkomstig moeten zijn van een nieuwe CO2-export-terminal, die Koole in Rotterdam wil bouwen.

Het is de bedoeling de geplande CO2-terminal in de Haven van Rotterdam aan te sluiten op de Delta-Rijn-Corridor CO2-pijpleiding. Via deze leiding kan CO2 vanaf verschillende locaties in continentaal Europa naar export-terminals stromen. Daarvandaan kan het naar opslagterminals zoals die in Gismarvik worden verscheept. De nieuwe Koole CO2-terminal zou een opslagcapaciteit van 200.000 ton CO2 kunnen krijgen. Hierdoor geeft deze terminal potentieel de mogelijkheid om miljoenen tonnen CO2 naar een opslag te verschepen.

De Gismarvik-terminal moet een CO2-hub worden, waar het koolstofdioxide tijdelijk wordt opgeslagen, voordat het naar de permanente opslaglocaties van Horisont Energi en andere CO2-opslaglocaties op het Noorse continentale plat wordt vervoerd. Deze terminal krijgt een jaarcapaciteit van 20 tot 24 miljoen ton. Het is de bedoeling dat de terminal een functie krijgt als tijdelijke opslag voor diverse CO2-opslag projecten.

Horisont Energi heeft de ontwerpen voor de terminal klaar en is begonnen met het aanvragen van vergunningen. Horisont Energi en Koole Terminals sloten eind vorig jaar al een overeenkomst op het gebied van schone ammoniak. De twee partijen breiden deze samenwerking met deze nieuwe overeenkomst uit.

FOTO: ZANDCEE

Trinseo heeft haar ethylbenzeen-­ styreenmonomeerfabriek in Terneuzen per 1 november gesloten.

De sluiting betekent dat het bedrijf vanaf nu al haar benodigde styreen van derde partijen zal kopen. Het bedrijf sluit ook haar PMMA productie in Bronderslev Denemarken en Belen in New Mexico. Ook staakt het de productie van geëxtrudeerde platen in Rho in Italië. Daarnaast voert het bedrijf verdere kostenbesparingen door, waarbij ook ontslagen zullen vallen. Met het besparingsprogramma denkt Trinseo de kosten jaarlijks met 75 miljoen dollar te kunnen reduceren. De winstgevendheid moet vanaf 2024 met 100 miljoen dollar verbeteren.

BP GAAT ROTTERDAMSE RAFFINADERIJ VERSNELD VERDUURZAMEN BP gaat de komende zes jaar de raffinaderij in Rotterdam versneld verduurzamen. Voor 2030 wil het bedrijf de CO2-uitstoot verminderen met 1,2 megaton. Dit betekent een reductie van 60 procent ten opzichte van 2020 en 0,2 megaton meer dan waar het bedrijf volgens het Klimaatakkoord wettelijk aan moet voldoen in 2030. Daarnaast zet BP in op schonere lucht.

Om het productieproces te verduurzamen, komt er een waterstoffabriek. Deze gaat blauwe waterstof produceren die wordt ingezet als duurzame brandstof. De waterstof wordt gemaakt met restgassen van het raffinageproces. Om waterstof te kunnen inzetten worden de huidige branders vernieuwd. Dit zal de stikstofuitstoot van dit gedeelte van het bedrijf met 20 tot 30 procent verminderen in 2030. De CO2 die bij de productie van de waterstof vrijkomt, wordt afgevangen en opgeslagen in lege gasvelden in de Noordzee.

Naast waterstof zet BP ook in op duurzamere brandstoffen. Zo wil het bedrijf biobrandstoffen bijmengen in alle benzine en diesel die het produceert, waardoor het bedrijf een bijdrage levert aan de vermindering van de CO2-uitstoot van het wegverkeer en de scheepvaart. Verder onderzoekt het bedrijf of het mogelijk is om duurzame biobrandstof voor de luchtvaart te gaan produceren in Rotterdam, bijvoorbeeld uit plantaardige oliën en vetten.

Shell heeft met gemeente Terneuzen en partners het zonnepark Koegorspolder geopend. Het zonnepark is het zesde van Shell in Nederland en met 71,1 MW het grootste van het bedrijf in Europa. In maart 2022 opende Shell al met de gemeente Terneuzen het zonnepark Sas van Gent-Zuid.

Samen hebben de twee zonneparken een capaciteit van 100 MW. Het nieuwe zonnepark mag volgens de omgevingsvergunning 25 jaar blijven.

Daarna worden de installaties verwijderd en brengt Shell de locatie in oorspronkelijke staat terug.

Bayer haalt de bezem door het management. Verschillende managementlagen worden geschrapt. Het is nog niet bekend hoeveel banen hiermee gemoeid zijn maar de operatie moet er volgens bestuursvoorzitter Bill Anderson voor zorgen dat 95 procent van de besluitvorming in de organisatie verschuift van managers naar uitvoerders. Bij de presentatie van de derde kwartaalcijfers liet Anderson weten dat Bayer zijn doelen niet goed in het oog heeft gehouden en dat dit moet veranderen. Bayer gaat zich vanaf nu alleen nog focussen op essentiële bedrijfsonderdelen en zal al het andere afstoten. Het bedrijf broedt op afsplitsing van het bedrijfsonderdeel gewasbescherming en de divisie voor zelfzorgproducten voor consumenten.

PETROCHEM 5 - 2023 7

PET D Feiten en cijfers.indd 7

22-11-2023 09:09

Advertorial

Lexrent - Jouw partner in de digitale transformatie van de industrie In een tijdperk waarin Industry 4.0 de norm wordt, is het essentieel voor bedrijven om operationele en productieprocessen te digitaliseren en te optimaliseren.

Lexrent, dé B2B- partner in verkoop en verhuur van industriële equipment, is hier om jou te begeleiden op je reis naar verdere digitalisering.

Lexrent: De specialist in digitaal equipmentbeheer Lexrent begrijpt de unieke uitdagingen en behoeften van bedrijven om de transformatie naar Industry 4.0. vorm te geven.

Lexrent biedt een breed pakket aan equipment- en digitaliseringsoplossingen. Denk hierbij aan het digitaal beheren en administreren van jouw waardevolle equipment, zodat jouw processen vanaf dag één soepel verlopen.

MyLex: 24/7 controle en beheer van jouw tijdelijke en eigen equipment Dit innovatieve platform biedt 24/7 toegang tot al je gehuurde producten, ongeacht je werklocatie en op ieder apparaat.

MyLex verzekert volledige controle over je gehuurde equipment. Ons volledig paperless proces van reservering tot levering verhoogt de efficiëntie van je bedrijfsprocessen, waardoor je operationele kosten verlaagt en je ecologische voetafdruk minimaliseert. Met de geavanceerde Track&Trace-functie kun je jouw producten veilig en in real-time volgen.

Lexstores: 24/7 Toegang tot jouw benodigdheden Lexstores vertegenwoordigt de toekomst van onbemande verkoop, verhuur en uitgifte, met locaties die 24/7 beschikbaar zijn. Deze onbemande winkels bieden jou een snelle en efficiënte afhaalservice, terwijl jij profiteert van geautomatiseerde bedrijfsprocessen. Met een 100% digitaal en cloud-based platform, QR-code toegang, en automatische facturatie en voorraadbeheer, biedt Lexstores een constante beschikbaarheid van benodigde producten.

Naadloze integratie in de Industry 4.0 omgeving MyLex en Lexstores gaan je ondersteunen om de overgang naar Industry 4.0. op het gebied van equipmentbeheer naadloos te laten verlopen. Onze platforms bieden een gemakkelijke integratie met bestaande systemen en processen.

Deze mogelijkheden zorgen voor efficiëntie, zodat jouw mensen zich kunnen richten op de groei van de core business. Hierdoor is je bedrijf klaar voor de uitdagingen en kansen van morgen.

Samenwerken aan de toekomst Lexrent is een dynamische ITDriven specialist op het gebied van equipmentbeheer én jouw partner in het navigeren door de uitdagingen en kansen van Industry 4.0. Ben jij ook toe aan een partner om jouw bedrijf te transformeren en te optimaliseren op het gebied van equipmentbeheer?

Bezoek lexrent.eu en lexstores.eu voor meer informatie en ontdek hoe wij jou kunnen ondersteunen in je reis naar digitalisering en groei.

Lexrent b.v. • T 010 248 5816 • E info@lexrent.eu • I www.lexrent.eu

PET Advertenties.indd 8

22-11-2023 09:07

BEELD: ARCELORMITTAL

FEITEN & CIJFERS ARCELORMITTAL PRODUCEERT EERSTE ETHANOL IN STEELANOLFABRIEK GENT ArcelorMittal heeft onlangs het eerste ethanol geproduceerd in haar Steelanol-fabriek in Gent. De staalproducent vangt koolstofrijke gassen af, die vrijkomen bij de staalproductie. Met technologie van LanzaTech worden deze omgezet in ethanol.

De Steelanol-fabriek werd een jaar geleden officieel geopend. Daarna werd een biokatalysator in de installatie gebracht, om de micro-organismen te laten groeien en de productie van nieuwe moleculen te verifiëren. In juni werd voor het eerst ethanol in de monsters waargenomen.

De afgelopen weken zijn de gassen uit de hoogovens naar de bioreactoren geleid, waarna hierin voor het eerst ethanol geproduceerd is. ArcelorMittal verwacht de productie de komende maanden te kunnen opvoeren. De installatie heeft een totale capaciteit van 80 miljoen liter ethanol per jaar.

BIO ENERGY NETHERLANDS PRODUCEERT ZUIVER WATERSTOF UIT BIO-AFVAL Bio Energy Netherlands heeft met haar vergassingsinstallatie in de haven van Amsterdam zeer zuivere waterstof geproduceerd. Het lukte het bedrijf om waterstof te scheiden uit syngas, dat geproduceerd was uit bio-afval. De vergassingsinstallatie draait al sinds begin 2022. Het bedrijf leverde tot nu toe groene stroom en warmte. Het bedrijf wil de installatie nu opschalen naar een productiecapaciteit van 4,5 kiloton waterstof per jaar.

De installatie van Bio Energy Netherlands maakt gebruik van niet-recyclebaar lokaal/ regionaal afvalhout, waaronder snoei-afval, dat geen andere mogelijke bestemming heeft. Het bedrijf vergast het afvalhout met een vergassingstechniek van Net Zero Hydrogen. Hiermee kan het syngas produceren met een laag teergehalte. Het bedrijf comprimeert en verhit vervolgens het syngas, ook voegt het stoom toe. In een lage temperatuur water-gas shift reactor reageert het CO met stoom tot waterstof en CO2. De CO2 wordt afgevangen.

Bio Energy Netherlands denkt dat de installatie in Amsterdam te kunnen uitbreiden naar zes vergassingsreactoren met ieder een maximaal vermogen van 6 MW. In Delfzijl heeft Bio Energy Netherlands inmiddels een vergunning verkregen voor de plaatsing van in totaal zestien reactoren van eveneens ieder 6 MW. Samen kunnen deze 45 miljoen kubieke meter groengas/bio-methaan per jaar produceren.

BRENT RUWE OLIEKOERS 100 98 96

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

94 92 90 88 86 84 82 80 19 20 21 22 25 26 27 28 29 2 3 4 5 6 9 10 11 12 13 16 17 18 19 20 23 24 25 26 27 30 31 1 2 3 6 7 8 9 10 13

september 2023 oktober 2023

Brightsite krijgt een bijdrage van het NXTGEN Hightech project om plasmatechnologie op industriële schaal in te zetten. Plasmatechnologie kan worden gebruikt om methaan om te zetten in waterstof en hoogwaardige koolstoffen, zonder dat hierbij CO2 vrijkomt. Bijvoorbeeld in waterstof en acetyleen. Het onderzoek van het NXTGEN Hightech project baseert zich op dit proces. De onderzoekers denken dat het mogelijk is om het proces efficiënter en selectiever te maken. De focus van het onderzoek ligt nu op omzetting naar acetyleen. Een volgende stap zou het rechtstreeks omzetten van methaan naar etheen kunnen zijn.

Brightsite doet onderzoek in het plasmalab, maar opschaling is nodig voor toepassing in fabrieksprocessen.

BASF heeft de productie van haar Superabsorbents Excellence Center in Antwerpen opgestart. Met de bouw van de pilot-installaties was een investering van 25 miljoen euro gemoeid. BASF bouwde de pilot-installatie om het opschalingsproces van productontwikkeling tot grootschalige productie te versnellen.

Indaver gaat samenwerken met Fost Plus voor de chemische recycling van polystyreen (PS) en geëxtrudeerd polystyreen (XPS). Indaver werkt in de Antwerpse haven aan de bouw van een demonstratiefabriek voor chemische recycling. Fost Plus zorgt voor het aanleveren van PS en XPS uit het PMD-afval.

Het Plastics2Chemicals project van Indaver in Antwerpen zorgt ervoor dat vanaf 2024 per jaar 26.000 ton materiaal chemisch gerecycled kan worden tot gerecycled styreen. Tot nu toe wordt polystyreen nog niet veel gerecycled omdat het om een relatief klein aandeel in de municipale afvalstroom gaat. Fost Plus gaat in haar vijf sorteercentra zo’n 3.000 ton PS per jaar afscheiden en aan Indaver leveren. Polystyreen is één van de zestien materiaalsoorten die Fost Plus in de sorteercentra uit het PMD-afval scheidt.

november 2023

PETROCHEM 5 - 2023 9

PET D Feiten en cijfers.indd 9

22-11-2023 09:10

INTERVIEW

‘Vooroplopen en gezien worden’

PETROCHEM 5 - 2023 10

PET I Interview.indd 10

22-11-2023 09:11

De Europese overheden lijken wakker te worden.

Als nu niets gebeurt, dan lijkt een de-industrialisatie van Europa aanstaande en belandt de chemische industrie in onstuimiger weer dan ooit. Toch is daarnaast enige introspectie nodig. Chemiebedrijven moeten ook zelf in beweging komen, vinden Marco Mensink en Frans Stokman van Cefic.

‘Het is echt belangrijk om ook eens de eerste te zijn.’

Wim Raaijen

FOTO’S: WIM RAAIJEN

De urgentie voor de Europese chemische industrie is groter dan ooit, stelt algemeen directeur Marco Mensink van Cefic, de organisatie van de Europese chemische industrie. ‘Ik werk voor de industrie sinds 2000 en daarvoor in de consultancy. Ik heb nog nooit uitdagingen gezien groter dan nu. We gaan door een vierdubbele transitie. Van ons wordt verwacht dat we voor 2040 circulair, digitaal en klimaatneutraal worden, en we moeten ook de zaken op orde krijgen in verschillende dossiers, zoals bijvoorbeeld PFAS en stikstof. De uitdaging voor de chemie is daarom groter en complexer dan bijvoorbeeld die voor de staalindustrie. Die heeft vooral één opdracht: staal maken zonder CO2-uitstoot.’

Muur Waar in de transitie normaal gesproken de focus ligt op 2050, is 2040 voor de industrie het belangrijkste jaar. Dat heeft alles te maken met de deadline voor ETS, het Europese handelssysteem voor CO2-rechten. Mensink: ‘2040 is het nieuwe 2050.

ETS-credits gaan uit het systeem in 2039. De nieuwe Eurocommissaris Hoekstra is daar ook al duidelijk over geweest.

In 2040 moet de CO2-uitstoot met negentig procent zijn verminderd. Negentig of honderd procent, dat maakt voor de industrie weinig uit. In 2039 geen CO2-credits meer betekent dat in 2036 de CO2-prijzen door het dak gaan en dat het in 2032 al heel moeilijk wordt om een chemische bouwsteen als ammoniak nog in Europa te produceren. Als de gasprijs 4,5 keer hoger ligt dan in de VS en we krijgen ook nog eens de enorme CO2-prijs daaroverheen, dan krijgen we te maken met een gigantische uitdaging.’

En dan hebben we op dit moment ook nog te maken met een enorm slechte economie. ‘Dat lijkt niet te herstellen in 2024.

PETROCHEM 5 - 2023 11

PET I Interview.indd 11

22-11-2023 09:11

INTERVIEW Dus het eerste moment dat de Europese chemische industrie zich weer kan richten op investeringen is 2025, 2026. En dan heeft de Verenigde Staten ook nog eens de Inflation Reduction Act.’ De Amerikaanse federale overheid steekt momenteel honderden miljarden dollars in onder meer de vergroening van de industrie. Daardoor kunnen chemiebedrijven investeren in nieuwe toekomstbestendige fabrieken. ‘Dan komt de toekomst als een muur op ons af…’

Hele waardeketen Anticipeert Europa niet op de ontwikkelingen elders, dan overspoelen Amerikaanse chemische bouwstenen over een paar jaar de Europese markt, stelde ook CCO Tom Hautekiet van Port of Antwerp Bruges vorige maand in Industrielinqs Magazine. ‘Niet alleen chemicaliën uit de VS, maar ook uit het Midden-Oosten’, stelt Frans Stokman, als directeur verantwoordelijk voor de petrochemische industrie bij Cefic. ‘De industrie in het Midden-Oosten richt zich op zowel het Verre Oosten als Europa. En ook de Chinese import groeit. Als we in Europa niet investeren, worden we zeer afhankelijk van al deze importen.

Als we in Europa juist meer autonoom willen worden, dan moeten we er ook voor zorgen dat de chemische industrie hier blijft. En dan zijn er echt investeringen nodig. Investeren in de hele waarde-

keten: in raffinaderijen, krakers en ook in downstream.’

maar waar is de steun van de Europese overheden als alles weer omhooggaat?’

Oppakken We moeten blij zijn met de Inflation Reduction Act van de Amerikanen, stelt Mensink. ‘Het is een enorme wake up call voor Europa. We dachten lang dat we het wel zelf konden rooien en dat de VS op ons achterliep. Maar de federale overheid stelt 1 biljoen dollar beschikbaar. Niet de helft, 500 miljard, zoals in Europa, maar het dubbele, alsof het niets is. En eigenlijk is het nog meer, het driedubbele als je alles meetelt. Het is overigens ook maar het halve verhaal.

Want doordat iedereen daar tegelijkertijd aan de engineering en straks de bouw van nieuwe fabrieken begint, zullen de kosten voor het ontwerp en de materialen enorm stijgen. Dat geeft weer een ander beeld. Welke bedrijven krijgen de projecten straks daadwerkelijk rond? Het wordt allemaal erg kostbaar.’

Momenteel is mondiaal de extra productiecapaciteit nog niet nodig. Mensink: ‘Zowel in China en de VS als in Europa is de vraag gedaald. Het verschil echter tussen de Europese en Amerikaanse CEO’s is dat de Amerikanen ook wel zien dat het nu naar beneden gaat, maar dat ze met de Inflation Reduction Act de lijn weer oppakken als die naar boven gaat. Dat is in Europa nu nog de vraag.

Ook hier gaat het nu naar beneden,

Billy Ocean Mensink denkt dat Europa keuzes moet gaan maken. ‘We zullen van een brede industriepolitiek naar een welke-industrie-willen-we-hier-politiek gaan. Als Duitsland 2,8 miljard euro besteedt aan de staalsector in Duitsland, of veel geld steekt in de komst van een batterijenfabriek van Tesla, dan blijft daar weinig geld over voor iets anders. Er is gewoon te weinig geld om de hele industrie tegelijk te transformeren. Juist nu, het diepste punt van de crisis in de industrie – met volumedalingen van 25 procent – is het momentum om te investeren in CO2-opslagprojecten als Porthos en Antwerp@C, en bijvoorbeeld de elektrolyzer van Shell op de Maasvlakte. Gelukkig wordt Brussel momenteel wakker. Ik ben een optimist, anders werk je niet zeventien jaar hier in Brussel. Er lijkt nu ook echt beweging te komen, we krijgen een industriepolitiek. Dus het gaat de goede kant op.’ Maar het zal niet gemakkelijk zijn. ‘Ik begin veel presentaties met Billy Ocean: When the going gets tough, the tough get going.’

En realisme is ook belangrijk. Volgens Mensink zal een deel van de industrie het niet halen. Een grote middengroep zal het zwaar krijgen, onder meer vanwege de hoge energie- en grondstofprijzen.

De Europese overheden moeten vooral de industrie ondersteunen die Europa weer sterker kunnen maken.

Frank Stokman: ‘Inmiddels zijn we links en rechts ingehaald, door China en de VS.’

Links en rechts En dan kom je volgens Mensink en Stokman al gauw bij de chemische industrie uit. Chemie is immers overal.

Stokman: ‘Wat wij nog veel beter moeten overbrengen is dat we de bouwstenen produceren voor alle industriële ecosystemen. Er is een interessant filmpje waarin iemand in de senaat zegt dat we alle plastics moeten uitbannen. Waarop iemand antwoordt dat hij dan zijn bril, laptop en nog veel meer meteen kan inleveren.

Als we nog meer windmolens willen bouwen en zonnepanelen, chips, kabels en meer willen produceren, dan kan dat niet zonder petrochemische bouwstenen, die uit de kraker komen. Zonder chemie kunnen we onze klimaatdoelen sowieso niet halen.’

PETROCHEM 5 - 2023 12

PET I Interview.indd 12

22-11-2023 09:11

Volgens Stokman heeft de chemische industrie ook allang leren leven met de mondiale markt. Dat het Midden-Oosten inmiddels zelf grootschalig basis­ chemicaliën produceert, en dat in de VS ethaankrakers zijn gebouwd op basis van schaliegas, hebben ook invloed op de Europese chemische industrie. De verhoudingen veranderen continu. ‘En even was Europa met de Green Deal leidend’, stelt Stokman. ‘Dat was natuurlijk geweldig, maar inmiddels zijn we links en rechts ingehaald, door China en de VS. We hebben nu een Europese Inflation Reduction Act nodig. En een deel van het geld is er al.’

Positiever Tegelijkertijd kan geld slechts een deel van de remedie zijn. Stokman: ‘Het is complex in Europa, met veel regelgeving.

In de VS kunnen ondernemers meer echt ondernemen, zonder veel belemmeringen. Vaak met succes, maar ook met de mogelijkheid om te falen. In Europa hebben we eerst ellenlange gesprekken.

Laten we gewoon aan de slag gaan, bijvoorbeeld op het gebied van chemische recycling. Verschillende bedrijven hebben investeringen aangekondigd, maar wachten op regelgeving. Ze willen bouwen, opschalen. We moeten in de frontlinie van investeringen zien te komen.’

Daar ligt ook nog een belangrijke taak voor de industrie zelf, stelt Mensink.

‘Je moet vooroplopen en ook gezien worden. In Rotterdam zijn er bedrijven die niemand kent. Waarom zouden overheden of de samenleving geld in die bedrijven willen steken? Chemiebedrijven moeten zich veel meer laten zien.

Er gebeuren geweldige dingen. Laat dat zien. Vertel het. Breng het naar buiten!’

Veel andere sectoren zijn volgens de Cefic-directeur veel zichtbaarder dan de chemische industrie. ‘Er gaat al heel veel geld naar vergroening van de staalsector.

Marco Mensink, directeur Cefic: ‘Ik heb nog nooit uitdagingen gezien groter dan nu. We gaan door een vierdubbele transitie.’

In Duitsland en ook in andere landen stellen overheden enorme bedragen beschikbaar. De staalbedrijven doen dat goed. We kunnen dat ook met de chemie. En vooral positiever, is mijn overtuiging.’

In beweging komen De Europese Commissie lijkt al in beweging te komen. Mensink: ‘We spraken laatst nog met Eurocommissaris Thierry Breton (interne markt, red.), die dat herkent. Hij spreekt over een Chemicals Act, mogelijk al in de volgende Europese Commissie. In navolging van de Digital Act en Wind Act. We hebben aangegeven dat Europa stabiel, consistent en voorspelbaar moet zijn.’

Maar Mensink benadrukt nogmaals dat de industrie het ook zelf moet oppakken.

‘Het is echt belangrijk om ook eens de eerste te zijn. Bijvoorbeeld op het gebied van elektrificatie.’ Hij prijst bijvoorbeeld

EIES2023 Tijdens European Industry and Energy Summit 2023 (EIES23 - 7 en 8 december in Antwerpen) staat de industriële transitie centraal. Daarbij gaat het niet alleen om de klimaatuitdagingen, maar ook om de bestaanszekerheid van de industrie in Europa. Hoe voorkomen we de de-industrialisatie van Europa? Directeur Marco Mensink van Cefic is op dat moment bij de klimaattop COP28 in Dubai. Tijdens de opening van EIES23 zal er via Zoom contact worden gemaakt met Mensink, om ook op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen daar.

het initiatief van BASF Antwerpen, dat samen met Vattenfall investeert in een offshore windpark en zich zodoende van een grote hoeveelheid elektronen verzekert in de toekomst. En er is straks nog veel meer nodig. Jan Remeysen, CEO van BASF Antwerpen, rekende dat al eens voor in een interview. Als de site met elektrisch kraken aan de slag gaat en ook andere processen intensief gaat elektrificeren, is er vier tot vijfmaal zoveel stroom nodig. En ook de rekenaars van het Limburgse industriepark Chemelot komen tot dezelfde getallen.

Een elektrische kraker heeft 1 gigawatt nodig, weet Stokman. ‘In Europa staan veertig krakers. Willen we die allemaal elektrificeren, dan gaat dat om enorme hoeveelheden.’ Dan is het van belang om niet achteraan te staan. ‘Als we alles gaan elektrificeren – auto’s, huishoudens en ook andere industriële sectoren – dan is straks zelfs negen keer zoveel elektriciteit nodig.’ Dat moet allemaal worden geproduceerd, maar ook getransporteerd en gedistribueerd.

Op dit moment is het al moeilijk in Nederland en ook andere landen om bedrijven aan het net aangesloten te krijgen. En bij een enorm toenemende vraag wordt de uitdaging alleen maar groter.

Mensink: ‘We moeten daar nu al op anticiperen. En ook de chemische industrie moet nu al in beweging komen.’ ■ PETROCHEM 5 - 2023 13

PET I Interview.indd 13

22-11-2023 09:11

REGIO ANTWERPEN

Transitie regio Antwerpen in vijf beelden Net als andere chemieclusters in Europa heeft ook Antwerpen te maken met hoge energieprijzen en strengere wet- en regelgeving ten aanzien van het milieu, wat de concurrentiepositie onder druk zet. Desondanks is er ruimte voor groei, dankzij de nabijheid van en verwevenheid tussen de chemiebedrijven. Dit vormt een goed ecosysteem voor nieuwe ontwikkelingen.

Grondstof Waterstofdragers als groene ammoniak en methanol dienen niet alleen als brandstof, maar kunnen ook direct worden gebruikt als grondstof voor de chemie. Hiermee wordt Antwerpen minder afhankelijk van de invoer van grondstoffen uit Rotterdam. Ook Project ONE van Ineos levert hieraan een bijdrage. De nog te bouwen ethaankraker produceert straks etheen en propeen in het Antwerpse havengebied. Het bedrijf investeert ruim drie miljard euro in het project. Het is de grootste investering in de Europese chemische sector van de afgelopen 25 jaar.

FOTO: ALF VAN BEEM

Monique Harmsen

het achterland, zoals Chemelot en het Ruhrgebied.

Vanwege de energie- en grondstoffentransitie ziet Port of Antwerp-Bruges nieuwe rollen voor zich weggelegd bij het faciliteren van de (petro)chemische industrie. Zo streeft de haven ernaar de nieuwe waterstofhub van Europa te worden. Voor de kust liggen grote windparken en er wordt ingezet op zonne-energie, maar dit is niet voldoende om de vraag naar groene waterstof te vervullen. Veel groene waterstof moet worden geïmporteerd via terminals in de haven van Zeebrugge. Er wordt daarom gewerkt aan plannen voor een waterstofterminal in Zeebrugge en de noodzakelijke pijpleidingeninfrastructuur in Antwerpen. Van daaruit kan waterstof per schip of pijpleiding verder worden getransporteerd naar chemieclusters in

Samenwerking Naast waterstof zet de Antwerpse haven ook in op de circulaire economie. Op het terrein van de voormalige Opel-fabriek heeft het met het NextGen District een broedplaats voor innovatie en circulaire economie gecreëerd. Dankzij de ligging bij het bestaande chemiecluster is samenwerking met bestaande bedrijven eenvoudiger.

Daarnaast staat Port of Antwerpen-Bruges voor de taak de uitstoot van CO2 terug te dringen. Deze moet tegen 2030 met de helft zijn verminderd. Deels zal dit gebeuren via de afvang van CO2 die in vloeibare vorm wordt verscheept naar lege gasvelden in het Noordzee-gebied.

Daarnaast verkent Antwerp@C de mogelijkheid om CO2 via een pijpleiding naar Nederland te transporteren voor opslag.

De ambities reiken echter ook verder.

Het havenbedrijf wil het voortouw nemen in de transitie naar een circulaire en koolstofarme economie via afvang en hergebruik van CO2.

PETROCHEM 5 - 2023 14

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 14

22-11-2023 09:11

De Belgische klimaatdoelstelling om de CO2-uitstoot in 2050 met tachtig procent te verminderen ten opzichte van 2005 is een uitdaging van formaat.

Waterstof en dan vooral groene waterstof is een belangrijk onderdeel van de strategie om de reductie te behalen.

Port of Antwerp-Bruges heeft daarvoor de krachten gebundeld met Deme, Engie, Exmar, Fluxys, Port of Zeebrugge en WaterstofNet in een waterstofcoalitie. Doel is om gezamenlijk concrete projecten op te starten die het produceren, transporteren en opslaan van waterstof gestalte geven.

Het overgrote deel van de hernieuwbare waterstof zal moeten worden geïmporteerd. Hiervoor zijn investeringen nodig in terminals, kraakinstallaties en een backbone. Het Belgische consortium HyoffWind, een samenwerking van Fluxys en Virya Energy, heeft de eerste groene waterstoffabriek al gepland.

Gekozen is voor de haven van Zee-

BEELD: HYOFFWIND

Beeld 1: Waterstof

In het Belgische consortium HyoffWind werken Fluxys en Virya Energy samen aan de eerste groene waterstoffabriek in de haven van Zeebrugge.

brugge. Hier komt de energie uit de windturbineparken Parkwind en Eoly Energie aan land en bovendien beschikt Zeebrugge over een goede LNGinfrastructuur.

De eerste fase van het project bestaat uit een 25 MW elektrolyzer die met behulp van groene stroom water omzet in waterstof. De partners streven er echter naar dit in een tweede fase op te schalen naar 100 megawatt. Volgens de planning zal de waterstoffabriek in 2024 operationeel zijn.

Ook het Amerikaanse Plug Power wil in de regio een waterstoffabriek bouwen.

Deze 100 MW elektrolyzer komt op het

Antwerpse NextGen District en gaat vanaf 2025 zo’n 35 ton groene waterstof per dag produceren.

drie miljard euro voor de bouw van een ethaankraker later gevolgd door een dehydrogenisatiefabriek (PDH). De eerste damwand voor de site was nog maar net geslagen toen de hoogste Vlaamse bestuursrechter de vergunning voor het project vernietigde. Ineos moest een deel van het huiswerk opnieuw doen, maar geeft aan er alle vertrouwen in te hebben dat de bouw van de ethaankraker alsnog zal doorgaan.

Project One is van groot belang voor de

haven in het halen van de klimaatdoelstellingen. Bovendien is het project een mooi visitekaartje. De nieuwe ethaankraker is niet alleen duurzamer en efficiënter, maar gebruikt als feedstock bovendien goedkoper ethaan, dat vrijkomt bij de productie van Amerikaans schaliegas.

Waterstofboiler Op de Inovyn-site Antwerpen investeert Ineos intussen in de bouw van een waterstofboiler. Het bedrijf wil de waterstof die vrijkomt in de chloorfabriek van Ineos-dochter Inovyn gaan gebruiken om stoom te produceren. Tot nu toe bleef een derde van de geproduceerde waterstof onbenut. De boiler kan zo’n 25 ton stoom per uur produceren. Hiermee voorziet het bedrijf in 65 procent van de stoombehoefte. ■

Beeld 2: Project One Als grootste chemiehaven van Europa staat Antwerpen voor stevige uitdagingen om haar concurrentiepositie te behouden en tegelijkertijd te voldoen aan de klimaateisen voor 2030 en 2050. Plannen zijn er volop, maar de regelgeving is soms weerbarstig, zoals Ineos afegelopen zomer ondervond bij ProjectOne. Het bedrijf koos Antwerpen als locatie voor een mega-investering van ruim

Hoge efficiency Het biedt de afnemers van Ineos de kans hun eigen CO2-footprint en positie te verbeteren. Veel bestaande krakers in PETROCHEM 5 - 2023 15

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 15

22-11-2023 09:11

FOTO: INEOS

REGIO ANTWERPEN

Ineos investeert ruim drie miljard euro in de bouw van een ethaankraker in het Antwerpse havengebied.

Europa zijn inmiddels technologisch verouderd en nog steeds sterk afhankelijk van nafta als voedingsbron. En dat is niet meteen een voordeel in de steeds strengere Europese milieureglementering.

De kraker is een technologisch hoogstandje dat per jaar 1.250.000 ton etheen produceert met een uitstoot die drie keer lager ligt dan die van de gemiddelde kraker in Europa. Volgens Ineos

stoot de kraker van Project One minder dan de helft uit van de tien procent best presterende krakers in Europa. Bovendien heeft de kraker een hoge efficiency.

Negentig procent van de koolstof in de grondstoffen wordt omgezet in chemische bouwstenen.

De meer dan 100.000 ton waterstof die vrijkomt bij de productie van etheen wordt ingezet als brandstof in het productieproces. Daarnaast wordt een deel van het elektriciteitsgebruik afgedekt door hernieuwbare energie. Ineos heeft hiervoor drie grote windenergiecontracten sloten met Eneco, Engie en RWE voor in totaal 205 MW. ■

Beeld 3: Circulaire hotspot Naast de import van groene waterstof en waterstofdragers als ammoniak en methanol als toekomstige duurzame grondstoffen zet het chemiecluster Antwerpen ook in op biobased grondstoffen en recyling. De haven heeft in de transitie naar een circulaire economie een belangrijke troef in handen.

Er is een omvangrijk chemisch cluster dat al nauw samenwerkt en bijproducten en afvalstoffen onderling uitwisselt voor hergebruik.

Indaver zet een stap verder in circulariteit. Het investeert 100 miljoen euro in het project Plastics2Chemicals waarmee het bedrijf 65.000 ton end-of-life plastics via chemische recycling wil omzetten in basischemicaliën voor de industrie.

Op termijn moet het project leiden tot een jaarlijkse besparing van 225.000 ton CO2.

Ook het Turks-Belgische bedrijf SynPet gaat samen met het Zwitserse bedrijf Kolmar een grote installatie voor de recycling van plastic bouwen. In de installatie wordt plastic afval omgezet in olie die weer gebruikt kan worden als grondstof.

Hiermee is eveneens een investering van 100 miljoen euro gemoeid. Het bedrijf zal met name afval uit Italië, Spanje en Griekenland verwerken. In de eerste fase gaat het om zo’n 180.000 ton plastic per jaar en tegen 2030 groeit de verwerkingscapaciteit tot ongeveer een miljoen ton per jaar.

NextGen District De circulaire hotspot voor start ups en innovatieve bedrijven is het NextGen District. ‘Er melden zich veel bedrijven die zich hier willen vestigen maar we zijn selectief ’, aldus Tessa Gerritsen, port area development expert in Antwer-

pen. ‘In onze keuze kijken we naar de circulaire strategieën van de Antwerpse chemiebedrijven en hoe we hen kunnen faciliteren. Dat doen we vanuit het uitgangspunt dat we afval omzetten in grondstoffen. Recyclage is voor ons geen brandstofproductie maar grondstofproductie. Wij proberen om bedrijven in het cluster hiermee af te helpen van fossiele grondstoffen. Op het NextGen terrein is verder ruimte voor innovatieve bedrijven die zich bezighouden met carbon capture & utilisation, opslag van hernieuwbare energie en waterstof.’

Een aantal start ups en partijen in de circulaire proces- en maakindustrie koos al voor vestiging in het NextGen District.

Zo investeert het Amerikaanse Plug in een 100 MW groene waterstoffabriek, gaat Bolder Industries autobanden recycleren en zet Ekopak zich in voor circulair waterverbruik. Dankzij Triple

PETROCHEM 5 - 2023 16

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 16

22-11-2023 09:11

FOTO: PURECYCLE TECHNOLOGIES

Helix zullen polyurethaanschuim en PET-schaaltjes worden gerecycleerd tot nieuwe grondstoffen en Pure Cycle gaat op het terrein een fabriek voor de recycling van polypropyleen bouwen.

In het versnellen van de grondstoffentransitie kijkt Antwerpen naar samenwerking met andere clusters. ‘We hebben goede connecties met Europa zowel voor de aan- als de afvoer van feedstock voor opwerking. Maar de hoeveelheden feedstock die nodig zijn om de grondstoffen-

Pure Cycle gaat op het NextGen District polypropeen recyclen.

transitie te maken, verschillen gigantisch van wat we lokaal of in het havengebied kunnen produceren. We kijken naar

import maar ook naar uitwisseling met andere clusters’, aldus Gerritsen. ■

circulaire en klimaatneutrale haven.

Hiervoor bundelt de haven haar krachten met zeven grote chemie- en energiebedrijven in de Antwerpse haven.

In het project Antwerp@C werken Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, Ineos, Fluxys en TotalEnergies samen voor het afvangen en opslaan van CO2.

Op termijn kan CO2 worden hergebruikt als grondstof voor verschillende toepassingen.

Beeld 4: CO2-reductie

FOTO: INEOS

Port of Antwerp-Bruges streeft ernaar om tegen 2030 de CO2-uitstoot met de helft te verminderen. Op de langere termijn moet dit leiden tot een

Ineos doet al ervaring op met de opslag van CO2 in de bodem van de Noordzee voor de kust van Denemarken.

In tegenstelling tot de haven van Rotterdam, dat met het Porthos-project een directe pijpleiding gaat aanleggen van de haven naar lege gasvelden in de Noordzee voor het transport en de opslag van CO2, bewandelt Port of Antwerp-Bruges voorlopig een andere weg. België heeft geen geschikte bodem voor ondergrondse CO2-opslag. Daarom zal in een eerste fase CO2 in vloeibare vorm worden verscheept naar lege gasvelden in het Noordzee-gebied.

Daarnaast verkent Antwerp@C de mogelijkheid om CO2 via een pijpleiding naar Nederland te transporteren voor ondergrondse opslag. Als deze samenwerking tot stand komt, ontstaat een van de grootste open CCS-projecten wereldwijd.

PETROCHEM 5 - 2023 17

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 17

22-11-2023 09:11

REGIO ANTWERPEN CO2 Export Hub Het eerste project in het kader van Antwerp@C is de bouw van een CO2 Export Hub door Air Liquide, Fluxys Belgium en Port of Antwerp-Bruges.

Via een voor ieder bedrijf in de haven toegankelijk pijpleidingennetwerk van twintig kilometer wordt alle afgevangen CO2 getransporteerd naar een gemeenschappelijke CO2-liquefactie-eenheid met exportterminal en laadfaciliteiten voor schepen. Inmiddels is de bouw van de infrastructuur in de haven begonnen.

Air Liquide levert expertise in het vloeibaar maken van CO2 en de overslag, en Fluxys deelt zijn ervaring met het uitbaten van terminals. De hub krijgt in eerste instantie een exportcapaciteit van 2,5 miljoen ton CO2 per jaar. In 2030 moet dat 10 miljoen ton per jaar zijn.

Kairos@C Kairos@C is onderdeel Antwerp@C. Het is een initiatief van BASF en Air Liquide

om gezamenlijk CO2 af te vangen op de site van BASF. De twee bedrijven verwachten vanaf 2025 jaarlijks 14,2 miljoen ton CO2 te kunnen afvangen van vijf verschillende fabrieken: twee ethyleenoxidefabrieken, een ammoniakfabriek en twee waterstoffabrieken van Air Liquide op de site van BASF in Antwerpen.

In het project worden verschillende innovaties toegepast, zoals de Cryocap.

Dit is een door Air Liquide gepatenteerd cryogeen koolstofafvangproces waarbij lage temperaturen worden gebruikt om gassen te scheiden. Dit proces vergemakkelijkt de overgang naar een koolstofvrij energiesysteem omdat het voornamelijk elektriciteit verbruikt. Het proces kan dus worden aangedreven met hernieuwbare energie.

Het tweede innovatieve element van het project is het gebruik van een energiezuinige installatie om de CO2 vloeibaar te maken. En dat met een capaciteit

die tien keer groter is dan de grootste installatie die op dit moment in gebruik is. Het derde innovatieve element is de ontwikkeling van vaten voor vloeibare CO2, waarbij de innovatie zit in een passend ontwerp en in een staalkwaliteit die bestand is tegen zowel de druk als het gewicht van vloeibare CO2.

Aansluiten Antwerp@C staat nog helemaal aan het begin van het realisatietraject, maar kan uitgroeien tot een van de grootste CCS-projecten in Europa. Alleen al de afvang van CO2 op de installaties van BASF Antwerpen en Air Liquide heeft het potentieel om ongeveer veertien miljoen ton minder CO2-uitstoot te verwezenlijken in de eerste tien jaar van het project. Als de infrastructuur operationeel is, wordt verwacht dat meerdere bedrijven in de haven van Antwerpen en Vlaanderen hierop aansluiten. ■

Beeld 5: Infrastructuur

Via schepen en pijpleidingen wordt de waterstof verder het achterland in getransporteerd. Port of Antwerp-Bruges bezit 720 kilometer aan pijpleidingen, waarvan negentig procent de (petro) chemische industrie en het achterland bedient. Binnen het havengebied ligt meer dan 1.000 kilometer aan pijpleidingen, beheerd door zowel privébedrijven als Port of Antwerp-Bruges zelf.

Fluxys is een belangrijke strategische partner in de vergroening van de haven.

Het netwerkbedrijf is volop bezig haar

FOTO: PORT OF ANTWERP-BRUGES

Om de ambities van Port of Antwerp-Bruges – vergroenen en waterstofhub van Europa worden – te kunnen verwezenlijken zijn er grote investeringen in de toekomstige infrastructuur nodig. De uitgangspositie van de haven is gunstig. Zeebrugge is een belangrijke toegangspoort voor de levering van LNG in Noordwest-Europa. Daarnaast is het een hub voor de import van groene waterstof en kan er groene waterstof worden geproduceerd met de offshore opgewekte windenergie die hier aan land komt.

Vopak heeft grote plannen voor de opslag van hernieuwbare energie met de onlangs overgenomen Gunvor-concessie in het Antwerpse havengebied (rode gebied).

infrastructuur klaar te maken voor het vervoer van waterstof en CO2. Het is bezig met de aanleg van H2 Highway tussen Zeebrugge en Brussel. Deze leiding moet tegen 2026 klaar zijn. In eerste instantie is de pijpleiding bedoeld om de leveringszekerheid van aardgas te vergroten. Deze is echter ook geschikt

om waterstof te transporteren.

Verder wil Fluxys met Advario een invoerterminal voor groene ammoniak bouwen in het Antwerpse havengebied.

De twee bedrijven onderzoeken de haalbaarheid van een terminal met open toegang en mikken op 2027 om de terminal operationeel te hebben.

PETROCHEM 5 - 2023 18

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 18

22-11-2023 09:11

Ook tankopslagbedrijf Vopak heeft plannen voor de opslag van groene ammoniak. De onlangs overgenomen Gunvor-concessie in het Antwerpse havengebied, 105 hectare groot, heeft een diepzee-rivier, weg- en spoortoegang.

Ook loopt er een pijpleidingenverbinding naar Noordwest-Europa.

Batterijparken Naast opslagterminals worden ook batterijparken ingezet om duurzaam opgewekte energie op te slaan. Total Energies bouwt op haar raffinaderij in Antwerpen een batterijpark met een vermogen van 25 MW. Katoen Natie wil op haar terrein in Kallo batterijen

met een vermogen van 85 MW plaatsen.

Ook Engie wil in Kallo een batterijpark realiseren. Op haar site komen batterijen met een totaalvermogen van 100 MW. En energiebedrijf Storm wil een batterijpark realiseren in Zeebrugge. Dit park krijgt eveneens een totaalvermogen van 100 MW. ■

CHEMIEPROJECTEN Opdrachtgever: Air Liquide Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

Air Liquide bouwt in de haven van Antwerpen een pilot plant voor het kraken van ammoniak. Het bedrijf past een combinatie van eigen technologieën toe om ammoniak in waterstof om te zetten. De pilot plant moet in 2024 in bedrijf zijn.

Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

BASF bouwt op haar Verbund-site in Antwerpen een nieuwe productie-unit voor alkylethanolamines. Het bedrijf verwacht de installatie in 2024 in gebruik te kunnen nemen. De bouw van de nieuwe fabriek is het sluitstuk in een serie van projecten op de Antwerpse site.

Opdrachtgever: Bolder Industries Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

Bolder Industries bouwt in Antwerpen een fabriek die via een gepatenteerd proces chemische stoffen uit afgedankte autobanden kan halen. Deze zijn geschikt voor hergebruik in rubber, plastic en petrochemische producten. In het terugwinningsproces wordt 98 procent van de materialen van de band gebruikt.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Kallo Investering: 1 miljard euro Afronding: eerste helft 2025

Borealis gaat op haar productiesite in Kallo een fabriek bouwen voor propaandehydrogenering. Deze krijgt een capaciteit van 750.000 ton per jaar. Het project kwam op een laag pitje na wantoestanden op arbeidsgebied. Het project liep daardoor vertraging op. Borealis verwacht nu in de tweede helft van 2024 te kunnen opstarten.

Opdrachtgever: Covestro Waar: Antwerpen Investering: 300 miljoen euro Afronding: begin 2025

Covestro investeert driehonderd miljoen euro in de bouw van een nieuwe productieeenheid voor aniline in Antwerpen. De opstart van de nieuwe eenheid wordt verwacht in 2025. Aniline is een grondstof voor MDI, dat vervolgens een voorproduct is van polyurethaan hardschuim.

Opdrachtgever: D-CRBN Waar: Antwerpen Investering: 150 miljoen euro Afronding: 2029

Start-up D-CRBN wil een plasmareactor bouwen die per jaar 30.000 ton CO2 kan omzetten in CO en O2. De reactor, nu nog een pilot van 1.000 ton per jaar, is goed schaalbaar en de start-up hoopt dan ook in 2029 een miljoen ton per jaar te kunnen omzetten.

Opdrachtgever: Fairbrics Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2026

Fairbrics wil haar technologie om polyestervezels uit CO2 te produceren opschalen. In 2024 wil het een pilot-installatie in bedrijf hebben met een capaciteit van 100 kilo per dag.

In 2026 zou een demonstratieplant van een ton per dag realiteit moeten zijn. Beide zouden in het Antwerpse havengebied moeten komen.

Opdrachtgever: FujiFilm Waar: Antwerpen Investering: 30 miljoen euro Afronding: eind 2024

FujiFilm Electronic Materials breidt de productiecapaciteit op haar site in Antwerpen uit. Het bedrijf gaat vooral meer chemicaliën produceren die nodig zijn bij de productie van halfgeleiders. De uitbreiding vergt een investering van 30 miljoen euro. Het project moet eind 2024 zijn afgerond.

PETROCHEM 5 - 2023 19

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 19

22-11-2023 09:11

Hart voor uw proces.

EERSTEKLAS MEETTECHNIEK GROOT DYNAMISCH BEREIK OPTIMALE FOCUSSERING 120 METER MEETBEREIK ZELFDIAGNOSESYSTEEM SIL2/3 CERTIFICERING CYBERBEVEILIGING CONFORM IEC 62443-4-2

ALLES WAT U NODIG HEEFT. Een optimale productiviteit behalen met zo min mogelijk handelingen?

Ontmoet de VEGAPULS 6X. De nieuwe radarsensor, die alle kennis in zich heeft om uw werk te vereenvoudigen. Van eenvoudige inbedrijfname, absolute meetzekerheid tot de hoogstmogelijke veiligheid. Wanneer de VEGAPULS 6X in uw proces zit, heeft u er geen omkijken meer naar.

VEGA. HOME OF VALUES vega.com/radar

A4 adv 6X-210x297_Petrochem_2023.indd 2 PET Advertenties.indd 20

5-6-2023 10:08:00 22-11-2023 09:07

Opdrachtgever: Indaver Waar: Antwerpen Investering: 100 miljoen euro Afronding: 2027

Indaver bouwt op haar site in de Antwerpse haven een installatie voor het omzetten van end-of-life kunststoffen in basischemicaliën voor de industrie. Het is de bedoeling dat de fabriek in 2024 wordt opgestart. Bij opstart zal de capaciteit 26.000 ton zijn. Vanaf 2027 moet de installatie op een volle capaciteit van 65.000 ton plastic per jaar draaien.

Opdrachtgever: Ineos Waar: Lillo (Antwerpen) Investering: 3 miljard euro Afronding: 2026

Ineos bouwt een ethaankraker in Lillo. Deze gaat ethaan omzetten in etheen. Het concern investeert ruim drie miljard euro in het project en verwachtte dat de stoomkraker in 2026 in productie zou zijn. Het bedrijf moest de bouw echter stilleggen omdat de omgevingsvergunning voor het project is ingetrokken.

Opdrachtgever: Ineos O&P Europe Waar: Lillo Investering: onbekend Afronding: onbekend

Ineos Olefins & Polymers Europe investeert 30 miljoen euro in een upgrade van de polyolefine fabriek in Lillo in de haven van Antwerpen. Dankzij de aanpassingen in de fabriek kunnen straks monomodale of bimodale HDPE-grades worden geproduceerd.

Opdrachtgever: Lanxess Waar: Lillo Investering: 13 miljoen euro Afronding: eind 2023

Lanxess bouwt een klimaatinstallatie op de site in Lillo/Antwerpen die ervoor zorgt dat de uitstoot van lachgas wordt gereduceerd. Dit komt vrij bij de productie van hydramine, een grondstof voor caprolactam. Een katalysator die bij relatief lage temperatuur werkt, zet het lachgas om in stikstof en water. Voor het proces wordt restwarmte gebruikt.

Opdrachtgever: Oxylum Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2023

Oxylum bouwt een proeffabriek met CO2 als grondstof voor chemicaliën. De spin-off van Universiteit van Antwerpen wil met de installatie van 1 kilowatt tot 3 kilo mierenzuur per dag gaan produceren. Doel is om de technologie op te schalen tot een volwaardige pilot­ installatie die tot 2.000 ton mierenzuur per jaar produceert.

Opdrachtgever: o.a. Port of Antwerp Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Een consortium van Engie, Fluxys, Indaver, Inovyn, Oiltanking, Port of Antwerp en de Vlaamse Milieuholding gaat duurzame methanol produceren in de haven van Antwerpen. Een pilotinstallatie op de site van Inovyn zet afgevangen CO2 en waterstof, gemaakt met groene energie, om in ongeveer achtduizend ton methanol per jaar.

Opdrachtgever: PureCycle Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2025

PureCycle bouwt een fabriek voor de recycling van polypropeen in het NextGen District in het Antwerpse havengebied. De installatie krijgt een capaciteit van 59.000 ton per jaar.

Er is ruimte om in totaal vier verwerkingslijnen te bouwen, waardoor de totale capaciteit kan oplopen tot 240.000 ton per jaar. De bouw zal naar verwachting in 2024 beginnen.

Opdrachtgever: SynPet en Kolmar Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2030

SynPet bouwt samen met Kolmar een fabriek voor de verwerking van plastic tot olie in de haven van Antwerpen. In een eerste fase gaat het om zo’n 180.000 ton plastic per jaar en tegen 2030 groeit de verwerkingscapaciteit tot ongeveer een miljoen ton per jaar.

Opdrachtgever: Triple Helix Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: zomer 2024

Triple Helix bouwt een pilotfabriek in de haven van Antwerpen om polyurethaanschuim, afkomstig van onder meer afgedankte matrassen, isolatiepanelen en autostoelen samen met gebruikte PET uit de retail- en voedingsindustrie, om te zetten in polyolen en amines.

De fabriek zal volledig circulair werken en in haar eigen energiebehoeftes voorzien.

TERMINALS Opdrachtgever: Fluxys Waar: Zeebrugge Investering: onbekend Afronding: begin 2026

Fluxys LNG gaat op de LNG-terminal in Zeebrugge zes miljoen ton extra hervergassingscapaciteit per jaar aanbieden, en daarvoor is bijkomende infrastructuur nodig. Vanaf begin 2024 gaat het om in totaal 4,7 miljoen ton extra capaciteit per jaar, en vanaf begin 2026 moet de volledige 6 miljoen ton per jaar beschikbaar zijn.

PETROCHEM 5 - 2023 21

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 21

22-11-2023 09:12

VERDERFLEX DURA 80 Nieuwe generatie met verbeterde functionaliteiten

� Toonaangevende prestaties tot 42 m3/u capaciteit � Maximale druk tot 16 bar � Vulpunt voor smeermiddel � Vuil verwijderen via toegangsdeksel

BEZOEK ONZE WEBSITE

� Hijspunt VERDER is fabrikant van VERDERFLEX® pompen VERDER B.V. TEL +31 (0)50-549 59 00 MAIL sales@verder.nl WEB www.verderliquids.nl

D80 AD 185x132mm NL.indd 1

iMaintain POWERED BY MA XGRIP

5/3/2023 10:57:42 AM

Schrijf

nu in!

intain

a s.nl/im

linq dustrie n .i w w w

6 FEBRUARI 2024 LANDGOED DE HORST DRIEBERGEN

HET ASSET MANAGEMENT TEAM VAN 2030

PET Advertenties.indd 22

22-11-2023 09:08

Opdrachtgever: Fluxys en Advario Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2027

Fluxys en Advario willen een invoerterminal voor groene ammoniak bouwen in het Antwerpse havengebied. De twee bedrijven onderzoeken de haalbaarheid van een terminal met open toegang en mikken op 2027 om de terminal operationeel te hebben. De initiatiefnemers denken ook aan een installatie om ammoniak terug om te zetten in waterstof.

Opdrachtgever: ITC Rubis Terminal Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: onbekend

ITC Rubis Terminal in Antwerpen werkt aan een uitbreiding. Met de bouw van tank pit 7 voegt het bedrijf 40.000 kubieke meter opslagcapaciteit aan de terminal toe. Er zijn ook plannen voor uitbreiding van de terminal met een achtste en negende tank pit. Het bedrijf wil zes extra opslagtanks bouwen voor nog 21.000 kubieke meter extra capaciteit.

Opdrachtgever: LBC Tank Terminals Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2025

LBC Tank Terminals breidt haar terminal in Antwerpen uit met 28 nieuwe tanks. Dit levert 80.000 kubieke meter extra opslagcapaciteit op. Daarnaast bouwt het bedrijf een nieuw laadstation voor vrachtauto’s en tankwagons. De nieuwe opslagcapaciteit en infrastructuur zal met name gebruikt worden voor de opslag van olie en basischemicaliën.

Opdrachtgever: Vopak Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Vopak neemt de aandelen van Gunvor Petroleum Antwerp over en krijgt daarmee toegang tot de Gunvor-concessie in het Antwerpse havengebied. De site is zo’n 105 hectare groot. Vopak is van plan om de site opnieuw in te richten. Hierbij gaat het uit van decarbonisatie van het industriële cluster.

WATERSTOF Opdrachtgever: Fluxys en Virya Energy Waar: Zeebrugge Investering: 35 miljoen euro Beslissing: 2022

Hyoffwind, een consortium van Fluxys en Virya Energy, wil een 25 megawatt elektrolyzer in Zeebrugge realiseren. Het verwacht medio 2022 een vergunning te krijgen en in de loop van dit jaar een definitieve investeringsbeslissing te nemen. De eerste productie is gepland voor begin 2023.

Opdrachtgever: Plug Power Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2025

Het Amerikaanse Plug Power wil een 100 megawatt groene waterstoffabriek bouwen in de Antwerpse Haven. De bouw van de fabriek begint na afronding van het vergunningsproces, naar verwachting eind 2023. De eerste productie van groene waterstof wordt eind 2024 verwacht en de inbedrijfstelling van de fabriek zal in 2025 plaatsvinden.

INFRASTRUCTUUR Opdrachtgever: Antwerp@C Waar: Antwerpen Investering: onbekend Beslissing: eind 2022

Antwerp@C, een consortium van Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, Ineos, Fluxys, Port of Antwerp en TotalEnergies, onderzoekt de haalbaarheid van CO2-infrastructuur in Antwerpen. Het gaat om een centrale pijpleiding op beide oevers en verschillende gemeenschappelijke behandelingsunits.

Opdrachtgever: BASF en Air Liquide Waar: Antwerpen Investering: onbekend Beslissing: onbekend

BASF en Air Liquide willen met het gezamenlijke project CCS-project Kairos@C 14,2 miljoen ton CO2 hun op Antwerpse chemische site vermijden in de eerste tien jaar na voltooiing van het project. Het gaat om CO2 afvang, liquefactie, transport en opslag in de Noordzee. Volgens planning wordt het project in 2025 operationeel.

Opdrachtgever: Ecluse Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Ecluse, een publiek-privaat stoomnetwerk in de Antwerpse haven, wil uitbreiden naar de rechteroever van de Schelde. Via een tunnel onder de Schelde kan de stoom van Ecluse2 naar Evonik worden getransporteerd. Ecluse is een samenwerking tussen Indaver, Sleco, Maatschappij Linkerscheldeoever, Fineg en Water-link.

Opdrachtgever: Fluxys Belgium Waar: Zeebrugge - Brussel Investering: onbekend Afronding: onbekend

Fluxys Belgium legt een 44 kilometer lange pijpleiding aan tussen Zeebrugge en Brussel. De leiding is bedoeld om de leveringszekerheid van aardgas in België en omringende landen te vergroten, maar is ook geschikt om in de toekomst waterstof te transporteren.

De leiding loopt parallel aan een bestaande aardgasleiding.

PETROCHEM 5 - 2023 23

PET L Artikel Regio Antwerpen.indd 23

22-11-2023 09:12

BRANDED CONTENT

Waterstof en zuurstof basis voor duurzame verwarming Het gebruik van waterstof als brandstof voor ketels is een duurzaam alternatief voor de verbranding van fossiele brandstoffen. Er is immers geen CO2-uitstoot. Door verbranding met pure zuurstof in plaats van met lucht wordt ook de NOx-uitstoot tot vrijwel nul gereduceerd. Als de rookgassen vervolgens ook nog kunnen worden gerecupereerd, wordt een extra efficiencystap aan verwarmingsprocessen toegevoegd. Stephan Bergmans van De Jong Combustion legt uit hoe dit werkt.

De industrie gebruikt vaak stoom om processen te verwarmen. Het grote voordeel van stoom is dat de temperatuur en druk ervan heel goed regelbaar zijn, wat voor stabiele procescondities zorgt. Stoomketels worden vaak gestookt met aardgas of met restproducten uit processen. Bedrijven zoeken echter naar mogelijkheden om deze processen efficiënter en milieuvriendelijker te maken. Zo is er veel aandacht voor elektrificatie van processen. Maar in industriële processen waar hoge temperaturen worden toegepast, zoals de productie van oververhitte stoom, is elektrificatie vooralsnog niet altijd economisch aantrekkelijk. Daarom is het belangrijk om te onderzoeken op welke manier proces- en warmte-­ integratie hier mogelijk is.

water verhit tot stoom. De brandstof wordt normaliter met behulp van lucht verbrand. Lucht bestaat voor bijna 80 procent uit stikstof. Bij hoge temperaturen, boven de 1.600 graden Celsius, kan een deel van de stikstof uit de lucht met zuurstof reageren en NOx vormen. Dat moet vanwege de negatieve milieu-effecten en de strenge limieten zoveel mogelijk worden beperkt. In Europa ligt de emissielimiet op 100 mg/Nm3 NOx. Voor Nederland gelden strengere limieten: 70 mg/Nm3. ‘Door verbranding met zuivere zuurstof uit te voeren, zogenoemde oxyfuel-verbranding, ontstaat er geen of vrijwel geen NOx. De uitstoot kan met wel 94 procent worden gereduceerd’, vertelt Stephan Bergmans, manager Energy Solutions van De Jong Combustion.

Oxy-fuel verbranding

Waterstof

Om stoom te produceren, wordt een brandstof in een vuurhaard verbrand. Met de vrijkomende warmte wordt

Om de CO2-uitstoot terug te dringen, zoeken bedrijven naar alternatieven voor de verbranding van aardgas of andere fossiele brandstoffen. Hierbij is de aandacht vooral gericht op waterstof. Bergmans: ‘We zien dat veel bedrijven kijken of het mogelijk is om hun stookinstallaties geschikt te maken voor waterstof. In principe kan iedere stookinstallatie met relatief kleine aanpassingen worden omgebouwd voor waterstofverbranding. Er zijn kleine aanpassingen in het gastoevoersysteem, de brander en de regeling/beveiliging nodig. Het kan voor bedrijven een goed moment zijn om een nieuwe brander te plaatsen, maar de brander kan ook worden aangepast.

Het elektronische deel, de regelingen en veiligheidssystemen, PLC’s, kunnen meestal softwarematig worden afgesteld. Een ombouwproject is over het algemeen aantrekkelijker dan een nieuwbouwproject. Niet alleen liggen de kosten voor nieuwbouw hoger, maar ook de doorlooptijd is langer, bijvoorbeeld vanwege vergunningstrajecten.’

De Jong Combustion helpt opdrachtgevers duurzaam om te gaan met de leefomgeving door de effectieve inzet en ontwikkeling van veilige, schone en efficiënte toepassingen van klimaaten energiesystemen. Het bedrijf biedt een breed scala aan verbrandingssystemen en energieoplossingen. Het maakt gas-, waterstof- en oliebranders met lage NOx-emissie voor stoomketels of procesapplicaties ook op maat. Een bestaande brander, brandstofsysteem of BMS moderniseert De Jong Combustion op turnkey basis om te voldoen aan decarbonisatie- of denitrificatiedoelen.

PETROCHEM 5 - 2023 24

PET X1 Branded Content De Jong.indd 24

22-11-2023 09:12

FOTO: DE JONG COMBUSTION

Voor een energiecentrale op de Maasvlakte maak De Jong Combustion een stoomketel geschikt voor waterstofverbranding, waardoor afvalgas van een nabijgelegen bedrijf nu kan worden gebruikt om energie te produceren.

Elektrolyse De Jong Combustion voert momenteel een project uit bij een energiecentrale op de Maasvlakte om een ketel geschikt te maken voor waterstofverbranding. ‘Een nabijgelegen bedrijf produceert biopropaan. Bij dit proces komt waterstof vrij. Het afvalgas bestaat voor zo’n tachtig procent uit waterstof. Dit afvalproduct zal nu worden gebruikt om energie te produceren in een stoomketel.

Dankzij de verbranding van deze stroom vindt een grote reductie van CO2-uitstoot plaats.’

In het geval van deze energiecentrale is de waterstofrijke stroom afkomstig uit een industrieel proces. Een duurzame optie voor bedrijven waar dergelijke stromen niet

‘Door het gebruik van een oxy-fuel verbrandingssysteem kan het thermisch ketelrendement met twee tot vijf procent verbeteren.’

het afgeblazen. Maar door een verbranding van waterstof met zuivere zuurstof in plaats van met lucht ontstaat alleen waterdamp. Door het gebruik van een oxy-fuel verbrandingssysteem kan het thermisch ketelrendement met twee tot vijf procent verbeteren’, rekent Bergmans voor.

Rookgasregeneratie Nog meer efficiency kan worden behaald door rookgasregeneratie. ‘Door een rookgascondensor te installeren na de convectiesecties van de ketel, kan de waterdamp worden omgezet in water. Na een eenvoudige waterbehandeling kan deze weer als voedingswater voor de elektrolyser worden gebruikt. Hierdoor is er ook minder demi-water nodig voor het elektrolyseproces. De vrijkomende warmte kan worden gebruikt in stadsverwarming of in andere lage temperatuur warmtetoepassingen.’ De Jong Combustion berekende dat het rendement hiermee met tot wel vijftien procent kan worden verbeterd.

Innovatief voorhanden zijn, is het gebruik van groene waterstof dat via elektrolyse is geproduceerd. Door water met duurzaam opgewekte stoom te splitsen in zuurstof en waterstof, wordt een emissievrije brandstof verkregen.

‘Een groot voordeel van de productie van waterstof door middel van elektrolyse is, dat er naast een zuivere waterstofstroom ook een zuivere zuurstofstroom is. De zuurstof wordt momenteel nog amper gebruikt, vaak wordt

De ontwikkeling van oxy-H2-verbranding met rookgasregeneratie is vernieuwend. Bergmans: ‘We willen dit innovatieve proces graag in de praktijk demonstreren bij een industriële eindgebruiker. Op deze manier kunnen we laten zien dat met relatief weinig inspanning de efficiency van hoge temperatuurprocessen kan worden verbeterd.

En tegelijkertijd de NOx- en CO2 uitstoot tot bijna nul worden gereduceerd.’ ■

PETROCHEM 5 - 2023 25

PET X1 Branded Content De Jong.indd 25

22-11-2023 09:12

INNOVATIE

Nieuwe chemie met CO2, suikerbieten en meer Een inspirerend onderdeel van de European Industry & Energy Summit is de Dragons’ Den of Transition. De industriële transformatie heeft innovaties nodig om duurzame energie en grondstoffen betrouwbaar en betaalbaar te houden. Welke baanbrekende innovaties kunnen een duwtje in de rug gebruiken om tot bloei te komen? We stellen de innovators voor die 8 december in Antwerpen hun hulpvraag op het podium brengen.

Wim Raaijen

Zeopore: Nieuwe generatie katalysatoren Starter Zeopore richt zich op het verbeteren van de katalytische eigenschappen van zeolieten om de prestaties van raffinage- en petrochemische processen te verbeteren. Bij de

EUROPEAN INDUSTRY & ENERGY SUMMIT 2023 De Dragons’ Den of Transition is inmiddels een vast onderdeel van European Industry & Energy Summit (EIES). Dit jaar heeft de Summit plaats in Antwerpen op 7 en 8 december. Dan komen topbeslissers en experts samen om zich te verdiepen in de complexiteit van industriële transformatie. Ontdek tijdens EIES23 de kracht van samenwerking tussen industriële clusters, het potentieel van groene en blauwe waterstof, circulaire en bio-gebaseerde koolstofbronnen, groene ammoniak, CO2-opslag en hergebruik, van hernieuwbare energieopwekking, elektrificatie, biotechnologische vooruitgang, de rol van AI, en nog veel meer.

Ga voor meer informatie naar www.industryandenergy.eu.

Dragons’ Den of Transition is het bedrijf vooral op zoek naar partners en financiering om de volgende stap te zetten: commercialisering op industriële schaal.

Met de verbetering van de katalysatoren mikt Zeopore op een hogere kwaliteit van de producten, een lager energieverbruik en minder afval. Volgens de Belgische starter zijn de processen kosteneffectief, gemakkelijk schaalbaar en volledig ongevaarlijk voor milieu en mens. In zijn bestaande pilotfabriek kan Zeopore al verschillende stalen testen, maar het wil de testen opschalen. Hiervoor bouwt de starter een grotere proeffabriek in Leuven.

PETROCHEM 5 - 2023 26

PET K Artikel Innovators DDOT.indd 26

22-11-2023 09:13

Gradyent: Digital twins voor warmtenetten Scale up Gradyent bouwt digital twins voor volledige warmtenetten die real time draaien. Met deze digitale kopieën van fysieke netten kan het Rotterdamse bedrijf analyseren waar nu al efficiëntieverbeteringen mogelijk zijn. Zo kunnen warmtebedrijven hun

prestaties verbeteren, de CO2-uitstoot verlagen, besparen op bedrijfskosten en slimmere beslissingen nemen.

Met een digitale tweeling kan Gradyent ook het effect van toekomstige innovaties onderzoeken, zoals het gebruik van

industriële warmtepompen of vergaande elektrificatie. Het bedrijf heeft al veel ervaring met stedelijke warmtenetten.

Tijdens de Dragons’ Den of Transitie 2023 zoekt het bedrijf partners om het platform ook meer toe te passen op industriële warmtenetten.

HBS: ondergrondse opslag en distributie van waterstof De Poolse starter Hydrogen Bar System (HBS) biedt een nieuwe manier om waterstof op te slaan en transporteren. Kern van het HBS-ontwerp is de inzet van ondergrondse boortechnieken, waarbij zowel standaard- als horizontale putten worden ingezet.

Deze methode vereenvoudigt niet alleen het proces, maar vermindert ook significant het grondgebruik, een opmerkelijke verbetering ten opzichte van traditionele praktijken.

Wat HBS onderscheidt, is zijn onderhoudsvrije aard en een oplossing voor waterstoflekkage. Bovendien belooft het een kosteneffectief en schaalbaar alternatief te zijn, aanpasbaar aan een breed scala aan gebruikersbehoeften.

HBS heeft een geschatte levensduur van 25-30 jaar, dankzij vooruitgang in materialen voor pijpen en kleppen. Het is toepasbaar bij industriële locaties en

biedt oplossingen voor zelfvoorzienende energiesystemen. Het is in staat om waterstof op te slaan en te transporteren in gecomprimeerde en vloeibare vorm.

En het kan volgens de starter zelfs ande-

re waterstofhoudende mengsels zoals ammoniak en e-brandstoffen aan. HBS is tijdens de Dragons’ Den op zoek naar partners, funding en launching customers.

PETROCHEM 5 - 2023 27

PET K Artikel Innovators DDOT.indd 27

22-11-2023 09:13

On-site diensten

wereldwijd chemisch technisch reinigen op locatie klant en proces specifieke oplossingen voor complexe vervuilingen

Global specialist in metal surface treatment

Expert op het gebied van chemisch technisch reinigen en metaal oppervlaktebehandeling. Neem contact op met onze specialisten voor een advies op maat.

Workshop diensten

conditioneren en chemisch reinigen van roestvast staal en andere metalen

The Vecom way - deskundig en

meerdere locaties in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk

veilig voor mens, metaal en milieu www.vecom.nl info@vecom.nl T. +31 10 59 30 299 ON-SITE DIENSTEN

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

AFVALWATER VERWERKING

METAAL BEHANDELINGSPRODUCTEN

Petrochem

ADOPTEER EEN PUP

Meer nieuws dan ooit

ADOPTEER EEN PUP

geeft nog meer waarde voor uw geld

• • • • • • •

Actuele berichtgeving over de chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten Multimediale bedrijfspresentaties Wekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

Petrochem-abonnees krijgen meer • De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het Petrochem platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres Deltavisie. Meer weten?

Kijk op www.petrochem.nl/bedrijfslidmaatschap

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

Ga direct naar petrochem.nl/abonneren en blijf iedereen voor

PET_kwart_staand.indd 1

PET Advertenties.indd 28

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

13-12-17 12:45

22-11-2023 09:08

D-CRBN: CO2-hergebruik met plasma Het kost veel energie om CO₂ ‘nieuw leven in te blazen’. Kooldioxide wordt daarom vaak gezien als de dead dog van de chemie. Koolstofmonoxide (CO) daarentegen is meer een levendige puppy. Chemische bouwstenen zijn veel gemakkelijker te produceren uit CO. De Antwerpse startup D-CRBN gebruikt plasmatechnologie om CO₂ efficiënt om te zetten in CO. Het bedrijf neemt hiervoor nu een pilot-installatie in gebruik. De installatie heeft een jaarlijkse capaciteit van 1.000 ton.

Op dit moment test D-CRBN de installatie in de innovatie hub Blueapp Building van de Universiteit Antwerpen. Het is de bedoeling dat de pilot-installatie begin volgend jaar operationeel wordt op de site van staalproducent ArcelorMittal in Gent.

Tijdens de Dragons’ Den of Transition is D-CRBN op zoek naar industriële partners. De startup denkt daarbij zowel aan uitstoters van CO2 als partijen die

CO als grondstof kunnen gebruiken.

De startup zoekt ook samenwerking met technologieontwikkelaars voor het afvangen van CO2.

Betaprocess: bio-ethanol uit suikerbieten In Zeeland wil starter Betaprocess in een nieuw te bouwen fabriek bioethanol uit suikerbieten gaan maken.

Niet via een tussenstap waarbij eerst de suikers worden gewonnen, maar rechtstreeks met een innovatieve technolo-

gie. De fabriek moet ten oosten van Sluiskil, op de Axelse Vlakte, komen te staan.

Betaprocess verwerkt een suikerbiet in zijn geheel door de cellen van de suikerbiet via vacuümextrusie tot explosie te brengen. Doordat de celwanden openspringen, komen de suikers direct bloot te liggen, waarna micro-organismen er meteen mee aan de slag kunnen gaan.

Op deze manier verloopt de fermentatie sneller en efficiënter. Het resultaat is een hoger rendement ten opzichte van de klassieke methode die de bieten eerst tot suiker verwerkt. Bovendien vindt het proces plaats onder lage druk en bij lage temperaturen, waardoor het minder energie kost.

In 2015 won Betaprocess de verkiezing van de Northern Enlightenmentz. Nu is het op zoek naar de laatste financiering voor het project, maar gesprekken over eventuele vervolgprojecten gaat het bedrijf zeker niet uit de weg. ■ PETROCHEM 5 - 2023 29

PET K Artikel Innovators DDOT.indd 29

22-11-2023 09:13

BRANDED CONTENT

‘Het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn’ De industriële sector ondergaat een ware revolutie. Internet of things, digital twins, edge computing, open standaarden, artificiële intelligentie. Door de digitalisering worden bedrijven overladen met nieuwe technieken en technologieën waardoor ze door de bomen het bos niet meer zien. Maar wat maakt bedrijven nu écht toekomstbestendig?

Perry van der Meijden van Equans deelt zijn perspectief en geeft advies.

De industriële revolutie waarin we ons nu bevinden, biedt veel mogelijkheden, maar roept tegelijkertijd ook veel vragen op, weet Perry van der Meijden, manager maintenance consultancy bij Equans. ‘Managers voelen zich soms overweldigd door de ogenschijnlijke complexiteit van de implementatie van nieuwe concepten, en terecht.

Vaak gaat het over technologie maar niet over hoe je nieuwe concepten kunt integreren in je bedrijfsvoering.

Onze overtuiging is om niet langer vanuit de technologie­ push te kijken, maar terug te gaan naar de basis. Kijk eerst naar wat je echt nodig hebt. En kijk vanuit de bedrijfsvoering wat je wilt bereiken.’

Maar wat is die basis? Van der Meijden: ‘Er zijn twee basis­elementen: techniek en technologie. Het zijn nauw verwante begrippen, die vaak door elkaar worden gebruikt. Techniek is de praktische toepassing van wetenschappelijke kennis en kunde die zorgt voor efficiëntere en productievere productieprocessen. Denk bijvoorbeeld aan machines en apparaten. Technologie is een breder concept dat de toepassing van kennis en kunde uit verschillende disciplines omvat. Hier gaat het niet alleen om het maken van fysieke producten, maar ook om het gebruik van technische kennis en methoden om proces-

Met innovatieve technische, duurzame en digitale oplossingen helpt Equans opdrachtgevers binnen de utiliteit, industrie en overheden.

Continu verbeteren staat daarbij voorop. Zo helpt het bedrijf haar klanten bij te blijven met de nieuwste ontwikkelingen en staat het hen bij in de digitale, industriële en energie­ transitie.

sen te verbeteren. Technologie heeft daardoor een transformerende kracht. Het beperkt zich niet tot het maken van fysieke objecten, maar optimaliseert processen en systemen.’

Van der Meijden geeft een voorbeeld. ‘Stel je een fabriek voor die op handmatige wijze wordt bediend en beheerd.

Technologie zou hier ingrijpen door automatisering en digitalisering te introduceren. Het maakt bedrijven competitiever, wendbaarder en beter voorbereid op de uitdagingen van de moderne wereld. Het maakt bedrijven toekomstbestendig.’

Ruggengraat Een gemeenschappelijk element dat zowel techniek als technologie verenigt, is data en het gebruik ervan is essentieel. ‘De industrie ontwikkelt zich voortdurend. In de jaren 60 en 70 deden monteurs en operators wat ze dachten dat noodzakelijk was op basis van veronderstellingen. Als iets niet lekker liep, was er altijd wel iemand binnen het bedrijf die wist hoe je het kon oplossen. Maar dat is snel aan het veranderen. Beslissingen kunnen niet langer worden genomen op basis van gevoel en ervaring, maar worden accurater onderbouwd met data. Zowel techniek als technologie vertrouwen op data om beslissingen te nemen en processen te verbeteren. Het is een belangrijk hulpmiddel en vormt als het ware de ruggengraat.’

Schijnbare complexiteit Data zijn overigens niet alleen afkomstig van sensoren.

Van der Meijden. ‘Het verzamelen van data gaat veel breder. Ook rapportages en checklists die monteurs bij inspectierondes invullen, kunnen leiden tot waardevolle informatie. We slaan soms door met heel geavanceerde

PETROCHEM 5 - 2023 30

PET X2 Branded Content Equans.indd 30

22-11-2023 09:14

Verbinding Een belangrijke voorwaarde voor succes is dat ook de werkvloer wordt betrokken. ‘Het management werkt graag en veel met data, maar een techneut is dat soms niet gewend. Bedrijven moeten er daarom voor zorgen

Perry van der Meijden: ‘De kracht van techniek en technologie ligt juist in hun vermogen om complexe problemen eenvoudig op te lossen.’ dat ook de werkvloer de toegevoegde waarde snapt en daardoor meer betrokken is bij technische en technologische veranderingen. Dit vereist effectieve communicatie en training, zodat medewerkers zich comfortabel voelen met nieuwe technologieën en processen. Eenvoud en begrijpelijkheid bereik je niet door nieuwe concepten met fancy namen te introduceren zoals smart factory, digital

FOTO: EQUANS

technologie om data te verzamelen en te presenteren.

Het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn. In feite is eenvoud vaak de sleutel tot succes. Bedrijven moeten zich niet laten verlammen door de schijnbare complexiteit van zaken als Industrie 4.0. De kracht van techniek en technologie ligt juist in hun vermogen om complexe problemen eenvoudig op te lossen.’

Hoe je dit doet? ‘Samen met onze klanten kijken we naar de volwassenheid van de organisatie. Enerzijds zijn er bedrijven die alles al hebben uitgezocht en precies weten wat ze willen. Anderzijds zijn er de zogenoemde brandweerorganisaties die voortdurend brandjes moeten blussen en blij zijn als de processen blijven draaien. Afhankelijk van het niveau van volwassenheid gaan we na wat voor bedrijven de eerstvolgende stap kan zijn om ze naar een hoger niveau te tillen. De brandweerbedrijven kunen we helpen door kennis te borgen, door hen te leren hoe ze met preventief onderhoud kunnen omgaan. Zijn ze een stap verder, dan kunnen we technieken functioneel toepassen om meer inzicht te krijgen in de conditie van installaties. Nieuwe concepten implementeren is geen doel op zich, het zijn hulpmiddelen om bedrijfsdoelen te bereiken.’

twin enzovoort. Belangrijk is om met de uitvoerende laag in gesprek te gaan en ze te vragen hoe je het ze gemakkelijker kan maken. Als je informatie over het energieverbruik van een apparaat wilt hebben, bedenk dan: Hoe kan dat de monteur helpen? En hoe zou hij de informatie gepresenteerd willen krijgen? Uitgebreide dashboards met diverse kleuren, tabellen en dergelijke zijn voor een operator niet gebruiksvriendelijk als hij alleen hoeft te weten of een bepaalde parameter boven een bepaald niveau uitkomt, zodat hij tijdig de juiste actie kan ondernemen. Zoek daarom de verbinding met de monteurs en operators op en ga na wat echt relevant voor ze is. Wij hebben jarenlange kennis en kunde op het gebied van onderhoud en beheer van installaties. We spreken al de juiste taal om in deze processen te helpen.’

Duurzame toekomst Het gebruik van de juiste data, technieken en technologieën leidt niet alleen tot procesverbetering, maar draagt ook bij aan het realiseren van een duurzame toekomst, stelt van der Meijden. Hij geeft een voorbeeld.

‘Data geven een indicatie of assets nog efficiënt – en dus duurzaam – functioneren. Elektromotoren zullen na een aantal jaren bijvoorbeeld nog zonder problemen draaien, waardoor een bedrijf misschien de neiging heeft het onderhoud te minimaliseren. Echter, data kunnen een aanzienlijk hoger energieverbruik aanstippen bij te weinig onderhoud. Je kunt dan onderbouwen dat goed onderhoud leidt tot een hogere efficiency en wellicht ook een langere levensduur. De tijd dat onderhoud synoniem stond voor alleen het in stand houden van assets is voorbij. Onderhoud levert een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen die een bedrijf zich stelt met betrekking tot duurzaamheid. En data, nieuwe technologie en technieken kunnen daarbij helpen.’ ■

PETROCHEM 5 - 2023 31

PET X2 Branded Content Equans.indd 31

22-11-2023 09:14

TOPIC INDUSTRIE 4.0

Proef onderzoekt potentie van industriecluster Bedrijven in de (petro)chemische industrie hebben de afgelopen jaren stappen gezet om hun activiteiten te optimaliseren, al dan niet in samenwerking met andere partijen. Dit zijn vaak bilaterale samenwerkingen, soms met een derde partij erbij. Het Havenbedrijf Rotterdam en Yokogawa Electric Corporation willen de onderlinge samenwerking en afstemming een stap verder brengen. Ze beginnen een proef waarbij een aantal bedrijven als één ecosysteem wordt aangestuurd. Dit leidt volgens hen tot meer optimalisatie en efficiency, én tot een grotere weerbaarheid van het cluster.

Monique Harmsen

Havenbedrijf Rotterdam en Yokogawa hebben een pre-haalbaarheidsstudie gedaan, waaruit blijkt dat het vergroten van cross-industry integratie kan leiden tot vijf procent efficiency-verbetering en lagere CO2-voetafdruk door een betere afstemming van het gebruik van elektriciteit, warmte, stoom en grondstoffen.

Nog belangrijker is volgens Patrick Kools van Yokogawa dat de weerbaarheid van clusters hierdoor kan toenemen. ‘In de toekomst worden bedrijven geconfronteerd met allerlei problemen op het gebied van energie en milieu. Nu is de congestie op het elektriciteitsnet een hot topic. Over acht jaar is dit probleem misschien opgelost en is de integratie van waterstof een issue. Op het gebied van energie gebeurt er heel veel en je wilt als industrie weerbaar zijn, zodat je kunt doorgaan ondanks de veranderingen die plaatsvinden. Door de mogelijkheid te scheppen om bedrijven met elkaar te verbinden en over de verschillende partijen heen dingen te organiseren, kun je hierop anticiperen’, aldus Kools.

Afhankelijkheid Hoewel er de nodige technische uitdagingen zijn, is het volgens Kools de

grootste uitdaging een aantal bedrijven, met een eigen profit and loss systeem en een eigen strategisch belang, zover te krijgen dat ze de flexibiliteit die zij op bepaalde gebieden hebben op een sociale manier willen inzetten. Een andere uitdaging is de verrekening van het geheel als je op deze manier gaat samenwerken. Bovendien leidt de intensievere samenwerking tot een grotere onderlinge afhankelijkheid. Kools haalt hier het voorbeeld aan van de recente brand bij AVR die van invloed zou kunnen zijn op het stoomnetwerk waarin het bedrijf deelneemt. Of wat als het bedrijf dat de meeste stoom maakt tijdelijk minder kan leveren? In welke volgorde ga je dan afschakelen? Hiervoor moet binnen het netwerk een oplossing worden gevonden.

Flexibiliteit Op dit vlak kan technologie en industrie 4.0 helpen. Kools geeft het voorbeeld van de deelauto. ‘Een auto met meerdere personen delen, was vroeger erg lastig.

Nu is er een app waarmee je eenvoudig een auto of fiets kunt bestellen. Er zijn nieuwe technologieën om de technische barrières te slechten. Je kunt bijvoorbeeld wel samenwerken zonder dat je de kosten van productie en energie met de buren deelt. Je hoeft niet meer al je gegevens in één centrale database te stoppen. Je kunt je berekeningen over welke flexibiliteit je hebt gewoon in house doen. Het enige wat je doorspeelt, is wat je kunt aanbieden of wat je nodig hebt.

Daarmee heeft niemand inzicht in waarom dat zo is. Je hoeft ook niet te weten wie de flexibiliteit levert maar alleen dat die beschikbaar is.’

Kools ziet een markt in flexibiliteit die vergelijkbaar is met de markt voor dynamische stroomtarieven. ‘In plaats van vaste tienjaarscontracten tussen par-

PETROCHEM 5 - 2023 32

PET Artikel 2pag.indd 32

22-11-2023 09:14

FOTO’S: ADOBESTOCK

tij A en B kun je creëren dat er op elk moment een contract in de lucht kan komen. Stel dat partij A extra stroom produceert en partij B ziet dit als een mogelijkheid om CO2 te reduceren door hiervan gebruik te maken, dan kan B clicken om een tijdelijk contract aan te gaan.’

Het idee van het cluster als ecosysteem is niet nieuw. Er zijn verschillende studies, onder andere van de Universiteit Delft,

doen? Het is een soort leap of faith. Wij geloven dat het klimaat rijp is om dit uit te proberen.’

Partners Yokogawa en Havenbedrijf Rotterdam zijn nu in gesprek met een aantal partijen om in 2024 op grotere schaal een aantal maanden lang een schaduwproject te draaien. ‘We willen kijken hoe de wereld eruit komt te zien en wat voor

Patrick Kools: ‘Zelfs als het project andere resultaten oplevert dan we ervan verwachten, leidt dit tot een andere manier van denken.’ die dit al een keer hebben doorgerekend.

Kools: ‘De studies bewijzen dat dit kan werken. Wij willen het gewoon gaan uitproberen. Wat gebeurt er als we het gaan

effecten dit heeft op de partijen die op deze wijze gaan samenwerken. We zijn nu trials aan het inrichten. Het liefst willen we een volledig live model met real

time data vanuit de fabrieken, maar hiermee ben je al snel een paar jaar verder.

We proberen nu zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te komen, maar wel op een manier die qua kosten en doorlooptijd te doen is. We brengen mensen van de vijf betrokken partijen bij elkaar en kijken wat er gebeurt en hoe de samenwerking de beslissingen op het gebied van CO2 en elektriciteit beïnvloedt.’

Hoewel Kools nadrukkelijk stelt dat het onderzoek geen congestieproject is, willen de onderzoekers wel Stedin en Tennet bij het onderzoek betrekken om de validatie te doen. ‘Het moet wel een relevante bijdrage leveren op congestie en flexibiliteit.’

Alles draait erom om na alle studies het nu gewoon eens te gaan doen, stelt Kools. ‘We moeten kijken naar wat we ervan kunnen leren. Zelfs als het project andere resultaten oplevert dan we ervan verwachten, leidt dit tot een andere manier van denken.’ ■ PETROCHEM 5 - 2023 33

PET Artikel 2pag.indd 33

22-11-2023 09:15

BRANDED CONTENT

De toegevoegde waarde van digitalisering Digitalisering wordt steeds meer een way-of-life. We vinden onze weg met navigatieapps, gebruiken domotica in ons huis, scannen boodschappen in de supermarkt en communiceren met chatbots. Maar hoe groot is de impact van digitalisering in de industrie? En specifieker: hoe groot is de impact ervan binnen het vakgebied maintenance & asset management? Digitale technieken kunnen van grote toegevoegde waarde zijn, maar gebruiken we ze wel?

Nadat Mainnovation en PwC in 2017 en 2018 al onderzoek deden naar de toepassing van predictive maintenance, gingen de twee bedrijven in 2023 een stap verder. In hoeverre worden ook andere digitale technieken – mobile maintenance, augmented reality, digital twin en 3Dprinten – ingezet om onderhoudsprocessen te verbeteren? Het onderzoek leidde tot verrassende uitkomsten.

Mobile maintenance Het onderzoek, dat is uitgevoerd onder 127 bedrijven in vijf landen, liet zien dat maintenance & asset management organisaties wel de toegevoegde waarde van mobile maintenance zien en ervaren, maar dat andere digitale technieken nog niet breed worden geïmplementeerd.

Mark Haarman, managing partner Mainnovation: ‘Mobile maintenance heeft een sterke positie binnen het domein maintenance & asset management. Vergeleken met de andere technieken die zijn onderzocht, profiteert deze innovatie van meer dan twintig jaar evolutie. Sinds de

Mainnovation is een adviesbureau op het gebied van maintenance & asset management. Het helpt kapitaalintensieve bedrijven met het professionaliseren van hun onderhoudsafdelingen. Hierbij vertrouwen zij op hun innovatieve VDMXL methodologie (value driven maintenance & asset management). Bedrijven over de hele wereld hebben deze methodologie geïmplementeerd met indrukwekkende resultaten op het gebied van verhoogde uptime, kostenreductie, veiligheidsverbetering en/of levensduurverlenging.

introductie van de iPhone in 2007, hebben de ontwikkelingen van apps en mobiele technologieën – zowel de apparatuur, de beschikbare wifi als de beveiliging ervan – een enorme vlucht genomen. We zien dat ook maintenance hiervan profiteert. Je eigen mobiele telefoon werd een bruikbaar apparaat in de fabriek. Dit, plus de ontwikkelingen en professionalisering van enterprise asset management (EAM)-systemen, hebben geleid tot betrouwbaarder, veiliger, gebruiksvriendelijker en meer waardevolle toepassingen op het gebied van onderhoud.’

Kritische succes factoren Naast de implementatiegraad is ook onderzocht wat de kritische succesfactoren zijn voor genoemde digitale technieken. Haarman: ‘Voor mobile maintenance werd “support van de werkvloer” het vaakst genoemd.

Ook voor de implementatie van augmented reality en 3D-printen geldt dit als een belangrijke voorwaarde. Als de werkvloer niet gelooft in de toegevoegde waarde, zul je nooit het volledige potentieel van de techniek kunnen benutten.’

De case story van Shell Energy and Chemicals Park Rhineland in het eindrapport van het onderzoek onderstreept deze bewering. Shell koos voor mobile maintenance vanwege reliability-verbetering en kostenreductie.

Het bedrijf was zich bewust van de waarde van data, maar de werkvloer nam dit gevoel niet over. Maintenance manager Wolfgang Schuster: ‘Medewerkers kregen meer werk te verrichten. Meer administratieve taken, maar ook meer maintenance taken. Want nadat technici een storing hadden opgelost of een klus hadden geklaard, kregen ze via het systeem direct een nieuwe taak.’

Voor Shell zelf betekende dit wel degelijk een verbetering van de efficiëntie en systeembeschikbaarheid, maar de

PETROCHEM 5 - 2023 34

PET X3 Branded Content Mainnovation.indd 34

22-11-2023 09:15

ervaring van de medewerkers was in eerste instantie minder positief. Schusters advies: ‘Betrek het team, deel successen en zorg ervoor dat iedereen de voordelen en baten ziet.’

Binnen de industrie wordt veel gesproken over digitalisering en hiermee het oplossen van uitdagingen, zoals personeelstekort, uptime-verbetering en kostenreductie.

Maar er zijn ook bedrijven die sowieso geen plannen hebben om een bepaalde techniek te implementeren. Er zijn vraagtekens of de investeringen wel zullen leiden tot een goede business case. En een reden om níet te implementeren is ook dat een techniek niet relevant is voor het type assets van de onderneming.

Zo is 3D-printen van spare parts inderdaad niet voor elke onderneming mogelijk of van toegevoegde waarde.

PepsiCo daarentegen is zich wel op deze techniek gaan richten. In een case story die ook is opgenomen in het eindrapport, vertelt Nicola Lazic over de trial-and-error approach rond de implementatie van 3D printen. ‘Een leerzaam traject met vallen en opstaan. Maar we waren

Mark Haarman: ‘Als de werkvloer niet gelooft in de toegevoegde waarde, zul je nooit het volledige potentieel van de techniek kunnen benutten.’

ervan overtuigd dat we met deze techniek een goede businesscase konden opzetten.’ Er werd een 3D-model van een gripper ontwikkeld. Deze wordt gebruikt om zakjes met snacks van de productielijn te verplaatsen naar verpakkingsmateriaal. ‘Toen we het eenmaal in de vingers hadden, de juiste materialen hadden gekozen, werd al snel winst gemaakt. Duizenden euro’s per jaar, per fabriek.’

FOTO: MAINNOVATION

Business case

wel plannen hebben om in de nabije toekomst te beginnen met digitalisering. Om bedrijven te helpen met deze digitale transformatie is in het rapport daarom ook een Roadmap to digitalisation opgenomen in het eindrapport.

Dit is een vertaling van de verkregen informatie en eigen kennis van Mainnovation en PwC. Het uitgangspunt is dat er een goede business case moet zijn, stelt Haarman. ‘Vervolgens moet worden bekeken wat de belangrijke stepping stones zijn die leiden tot een succesvolle implementatie van een digitale techniek. Dit is uitgewerkt in de roadmap.’

Voor digitaliseringsprojecten is een up-to-date EAM systeem de basis. Een datagedreven aanpak en het implementeren van nieuwe digitale technieken is alleen mogelijk als deze basis op orde is. ‘Pakketten als Maximo, IFS Ultimo, HxGN EAM en SAP EAM hebben zich in de afgelopen jaren enorm ontwikkeld. Deze pakketten bieden nu ook functionaliteit voor bijvoorbeeld asset investment planning, project portfolio management, asset performance management, business intelligence en predictive maintenance. Ook op het gebied van Mobile, GIS- en BIM-integratie zijn grote stappen gezet.’

En het laatste advies van Haarman: ‘Heb een lange adem.

Ja, digitaliseren is een intensief traject, maar hopelijk kunnen we bedrijven helpen, want wij geloven sterk in de toegevoegde waarde van digitalisering.’ ■

Een lange adem De case story van PepsiCo maakt duidelijk dat digitalisering een intensief traject kan zijn. Het onderzoek van Mainnovation en PwC wijst echter uit dat veel bedrijven

Het rapport Digital Trends in Maintenance & Asset Management is te downloaden via www.mainnovation.com.

PETROCHEM 5 - 2023 35

PET X3 Branded Content Mainnovation.indd 35

22-11-2023 09:15

PLANTMANAGER

Sitemanager keert leegloop Solvay Moerdijk Bij zijn aantreden als sitemanager van Solvay Moerdijk een jaar geleden trof Luc Kersten een site die te kampen had met een forse leegloop. ‘Iedereen in de sector heeft het lastig om mensen te vinden, maar zo erg als hier heb ik het nog niet meegemaakt’, aldus Kersten. Aan hem de taak om de leegloop te stoppen en nieuwe werknemers te werven.

Deze missie lijkt inmiddels geslaagd. De bezetting is dankzij een ingezette cultuurverandering, betere salarissen en scholing en opleiding inmiddels weer op sterkte.

Monique Harmsen

Voordat Luc Kersten bij Solvay Moerdijk begon, werkte hij 32 jaar bij Shell, waar hij startte als procesengineer. Daarna werkte hij in Maleisië, Saoedi-Arabië, Australië en het Verenigd Koninkrijk.

Eerst in technische rollen en daarna in productiemanagement. Hij was onder andere unitmanager van de styreenmonomeer en propeenoxidefabrieken (MSPO) van Shell Moerdijk en op de raffinaderij van Shell Pernis. Hij werkte ook een aantal jaren in een adviserende rol op het hoofdkantoor van Shell in Den Haag.

Ongeveer vijf jaar geleden maakte hij de overstap naar Kemira waar hij aan de slag ging als sitemanager en directeur Nederland van de vestigingen in de Botlek en Europoort. De overstap naar een kleiner bedrijf beviel Kersten goed. ‘Als sitemanager van een klein bedrijf heb je alle verantwoordelijkheid. Het is hands on werken.’ Hij ging door naar Solvay, waar hij sitemanager van de vestiging in Moerdijk werd, en daarnaast directeur Solvay Solutions Nederland en country-manager. ‘Bij Shell heb je voor alle technische vragen een specialist, dat is bij Solvay veel minder. In plaats van in de diepte ga ik nu de breedte in. Er komen ook allerlei nieuwe zaken op me af. Dit

vraagt meer van m’n inschattingsvermogen en ervaring.’

Zo zat Kersten bij Kemira voor de eerste keer in zijn loopbaan aan tafel met vakbonden om een cao af te sluiten. Een spannend proces. ‘Je hebt wel steun van HR en een mandaat vanuit het hoofdkantoor, en je kunt ook via de werkgeversorganisatie hulp inroepen, maar jij bent eindverantwoordelijk en tekent voor de deal. Je wil een goede werkgever zijn maar ook weer niet voor de muziek uitlopen. Als kleinere organisatie wil je in ieder geval competitief zijn op het gebied van bijvoorbeeld salaris en vakantiedagen. Als je dit niet bent, loop je kans dat je mensen gaat verliezen.’

Leegloop Solvay Dat laatste was duidelijk het probleem bij Solvay. ‘Toen ik begon bij Solvay in november 2022 kreeg ik meteen te maken met een tekort aan mensen. Vanaf begin 2022 waren we veertig procent van onze mensen kwijtgeraakt. Voor een deel was dit te wijten aan de krapte op de arbeidsmarkt voor operators en onderhoudstechnici, maar het lag ook aan de arbeidsvoorwaarden. ‘Een flink deel van de mensen dacht: ik kan elders meer verdienen of ik kan dichter bij huis

SOLVAY MOERDIJK Solvay Moerdijk is onderdeel van de chemiegroep Solvay die op verschillende continenten alkoxylering-faciliteiten heeft voor de productie van oppervlakte-actieve stoffen. Deze worden gemaakt van plantaardige oliederivaten in reactie met ethyleen- of propyleenoxide. De producten worden ingezet als halffabricaten bij andere productiebedrijven of als grondstof voor verdere polymerisatie.

Solvay kocht de fabriek in Moerdijk in 2015 van het Italiaanse ERCA, dat de fabriek twee jaar eerder bouwde. Een van de redenen om de fabriek over te nemen, was dat de belangrijkste

grondstof – ethyleenoxide – per pijpleiding van de nabijgelegen Shell-site komt.

In Moerdijk worden meer dan tweehonderd producten met verschillende eigenschappen in batches geproduceerd. Deze producten zijn terug te vinden in parfums, shampoos en zepen. Maar ook in industriële toepassingen zoals vliegtuig- en autocoatings of smeerolie. Ze zorgen ervoor dat de smeerolie mooi over het oppervlak wordt verspreid. Ook zitten de producten in gewasbeschermingsmiddelen om de verspreiding van actieve componenten zo egaal mogelijk te maken.

PETROCHEM 5 - 2023 36

PET J Plantmanager.indd 36

22-11-2023 09:16

FOTO’S: MONIQUE HARMSEN

hetzelfde verdienen of meer, en dan hoef ik niet zo ver te reizen.’

De eerste taak van Kersten was om de leegloop een halt toe te roepen en nieuwe werknemers te werven. Om mandaat van het hoofdkantoor te krijgen voor een verbetering van de salarissen en andere arbeidsvoorwaarden, deed Solvay Moerdijk mee aan een benchmark-onderzoek naar salarissen van de werkgeversvereniging AWVN. Kersten: ‘Daaruit bleek dat wij voor de regio Brabant, Zeeland maar ook voor Rotterdam significant onder het gemiddelde zaten van de petrochemische industrie. Daar hebben we inmiddels wat aan gedaan via een stevige verbetering van de salarissen aan het begin van dit jaar en we denken dat dit ons gaat helpen.’

Naast beloning en woon-werkafstand vormde de cultuur in het bedrijf eveneens een reden tot vertrek. ‘We hebben met alle werknemers gesproken over de werksfeer en mogelijke verbeteringen.

Luc Kersten: ‘Met hulp van buitenaf is een cultuurprogramma opgezet om ervoor te zorgen dat iedereen het naar z’n zin heeft op het werk.’

Daaruit kwamen zaken naar voren als meer en beter communiceren, maar er kwamen ook spanningen binnen bepaalde werkgroepen naar boven. Met hulp van buitenaf is een cultuurprogramma opgezet, dat nu nog loopt, om ervoor te zorgen dat iedereen het naar z’n zin heeft op het werk.’

Training en scholing De verbetering van de arbeidsvoorwaarden en alle wervingsactiviteiten hebben ertoe geleid dat het bedrijf nu weer een volledige bezetting heeft. ‘Het heeft wel meer dan een jaar gekost om dit voor elkaar te krijgen’, benadrukt Kersten.

‘Wij doen daarnaast heel veel aan training. Je kunt wel een diploma hebben,

maar je moet de fabriek in detail leren kennen. Dat is al gauw een proces van een half jaar. Verder zijn er tal van andere in house en externe trainingen. Sinds een jaar hebben we een trainingscoördinator om te zorgen dat dit proces goed verloopt.’

Op dit moment werken er zeventig mensen op de site in Moerdijk. Voor Kersten is het nu de grootste uitdaging om deze mensen te behouden en te trainen, zodat de ervaring groeit en een betrouwbaar productieniveau kan worden behaald.

‘Het is moeilijk om mensen op hetzelfde niveau te werven. Dat moet weer groeien. Er zijn echt key competences weggelopen, zoals het hoofd laboratorium en de productiemanager. Het duurt nog wel PETROCHEM 5 - 2023 37

PET J Plantmanager.indd 37

22-11-2023 09:16

MARKET REVIEW DEMONTAGE

DDM Demontage B.V. Demontage, Sloopwerken Industriële verhuizingen, Asbestsanering 3454 PW DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES)

batenburg | magion

Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

PIPE SUPPORTS

Dutramex B.V.

Energieweg 19 4143 HK LEERDAM Tel: +31(0)345 - 61 40 11 E-mail: sales@dutramex.com Website: www.dutramex.com Veerhangers & -supports Hydraulische Schokdempers Trillingsdempers Bewegingsbegrenzers Pijpophangingen Pijpondersteuningen Klemsystemen Glijplaten Isolatiepakketten Counter Weight Systemen Staalconstructies

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Robbin Hofman, tel. 070 399 0000.

PROCESS CONTROL

WARMTEBEHANDELING

batenburg | magion

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

STUDBOLTS

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

BC Basco MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 E-mail: sales@basco.be Website: www.beck-industries.com

SMIT Heat Treatment PO Box 117 5430 AC Cuijk

Locatie Rotterdam: Scheepsbouwweg 45, Rotterdam +31 78 699 96 90 rotterdam@smit-industrial.com Locatie Cuijk: Havenlaan 16, Katwijk NB cuijk@smit-industrial.com www.smit-industrial.com

SPECIALIST IN HEAT TREATMENT

+31(0)187 - 496940 | WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM Vestigingen: Stellendam • Elsloo • Antwerpen

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees......................................................................... 28

Market review ................................................................. 38

Delta Heat Services.......................................................... 38

RijnDijk Staalconstructies............................................... 44

iMaintain congress.......................................................... 22

Van Meeuwen Industries................................................... 2

KROHNE Nederland........................................................... 4

Vecom Group................................................................... 28

Lexrent................................................................................ 8

VEGA Meet- en Regeltechniek ....................................... 20

Logisticon Water Treatment............................................. 43

Verder............................................................................... 22

PET01_MartketReview-liggend2023.indd 50

28-02-2023 16:56

PET Advertenties.indd 38

22-11-2023 09:08

één tot twee jaar voordat we weer terug zijn op het punt waar we waren. Zo’n verlies aan mensen en kennis heb je niet binnen een half jaar opgelost.’

Luc Kersten: ‘Ik geloof in een goede relatie met de OR omdat we hetzelfde belang hebben.’

Samenwerking met OR Terugkijkend is Kersten trots op het feit dat het bedrijf op zo’n korte termijn tot een verbetering van het arbeidsvoorwaardenpakket is gekomen. ‘Drie maanden nadat ik in dienst kwam, was er een akkoord vanuit het hoofdkantoor.’ Hierbij heeft de steun van de ondernemingsraad een belangrijke rol gespeeld. De OR wees Kersten op de benchmark van AWVN. ‘Ik was er blij mee, want het was een onafhankelijk onderzoek en dat hielp mij. Ik geloof in een goede relatie met de OR omdat we hetzelfde belang

hebben. Zo werken we ook samen, het is bijna altijd constructief.’

Naast alle personeelsproblemen ondervindt ook Solvay de gevolgen van de conjuncturele problemen in de gehele Europese chemische Industrie. Een aantal Europese bedrijven dreigt met verplaatsing van productie naar landen met goedkopere grondstoffen of arbeid, maar volgens Kersten is dit bij Solvay Moerdijk niet aan de orde. ‘Voor ons is het voordelig om hier te blijven. De belangrijkste reden waarom we hier zitten, is de ethyleenoxide-pijpleiding van Shell.

DE PLANTMANAGER In deze rubriek ‘De plantmanager’ laten wij telkens een andere plantmanager aan het woord over zijn werk, visie en bedrijf. Hoe lukt het plantmanagers om succesvol te zijn en kunnen ze anderen daarin inspireren?

Kent u interessante plantmanagers? Mail dan naar redactie@industrielinqs.nl

Solvay voorziet dat het in de toekomst moeilijker wordt gemaakt om ethyleen­ oxide over de weg te transporteren.’

Toekomst Gevraagd naar plannen voor de toekomst zegt Kersten: ‘Wij hebben eind 2022 een nieuwe reactor erbij geplaatst die nu operationeel is. Daarmee is onze capaciteit vergroot met twintig procent.

Vanwege de economisch mindere tijden hebben we die nog niet benut. Ons doel voor de komende paar jaar is de fabriek volledig benutten, met zijn nieuwe capaciteit, en dan optimaal en zo efficiënt mogelijk gaan draaien. Daarbij zullen we ons productportfolio door continue aanpassingen zoveel mogelijk verduurzamen.

We willen ook bijvoorbeeld nieuwe (bio) grondstoffen uitproberen. Op die manier willen we onze eigen footprint verder terugdringen.’ ■ PETROCHEM 5 - 2023 39

PET J Plantmanager.indd 39

22-11-2023 09:16

Het Petrochem platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie. Het Petrochem platform bereikt zijn doelgroep via het vakblad Petrochem, de website www.petrochem.nl, de nieuwsbrief en events, zoals het jaarcongres Deltavisie.

PARTNERNIEUWS De komende jaren is er krapte op het elektriciteitsnet in de Rotterdamse haven. Op de Maasvlakte en in de Waal-Eemhaven is er nog wel capaciteit voor nieuwe aansluitingen, maar er geldt een wachtlijst voor nieuwe aansluitingen in de Europoort, Botlek en Pernis. Havenbedrijf Rotterdam is daarom samen met TenneT en Stedin een taskforce gestart om te kijken of met nieuwe oplossingen sneller ruimte op het elektriciteitsnet kan worden vrijgespeeld. Denk daarbij aan opslagmogelijkheden voor energie, het inzetten van reservecapaciteit of het oprichten van zogenoemde energy hubs waarin bedrijven onderling capaciteit kunnen uitwisselen en optimaliseren.

Tijdens de Sustainable Industry Challenge van ChemPort Europe zijn scale-ups uitgenodigd om te helpen bij het oplossen van innovatie-uitdagingen om volledig duurzaam te worden.

Hieruit is een samenwerking tussen Nobian en Adionics voortgekomen.

Deze scale-up kan een technologie leveren voor het zoutproductieproces van Nobian om meer zout en waardevolle mineralen te winnen uit pekelstromen, terwijl er minder water en energie wordt gebruikt. Na laboratoriumstudies willen partijen overgaan tot de bouw van een proefinstallatie in Delfzijl als tussenstap voor definitieve toepassing.

Chemelot laat naar aanleiding van diverse zittingsdagen bij de rechtbank in Den Bosch weten dat veiligheid verbeteren een continu proces is van iedereen op Chemelot. ‘De bedrijven hebben deze incidenten onderzocht en geëvalueerd en verbetermaatregelen uitgevoerd. Daarna heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid ze ook nog diepgaand onderzocht en waardevolle aanbevelingen gedaan. Hiermee zijn werkwijzen en processen verder aangescherpt.’ De rechtszaken vormen het sluitstuk van het gesprek over de juridische verantwoordelijkheid voor de incidenten.

PARTNERS VAN HET PETROCHEM PLATFORM

Bekijk de partnerfilmpjes op www.petrochem.nl/partners-en-leden CONTENTPARTNERS

LEDEN VAN HET PETROCHEM PLATFORM

LEADER IN HIGH TEMPERATURE SOLUTIONS

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het Petrochem platform, kijk dan op www.petrochem.nl of neem contact op met Janet Robben: janet@industrielinqs.nl - 06 38 73 70 39

PET05 F Platform.indd 40

22-11-2023 09:19

‘QU TES’ Wanneer de nood hoog is, moet je de krachten bundelen. Voka-Vlaams netwerk van ondernemingen nam samen met twintig economische sectoren de pen beet om een open brief te schrijven. Over de ab-so-luut dringende noodzaak aan een decretaal stikstofkader.’

We dachten lang dat we het wel zelf konden rooien en dat de VS op ons achterliep. Maar de federale overheid stelt 1 biljoen dollar beschikbaar. Niet de helft, 500 miljard, zoals in Europa, maar het dubbele, alsof het niets is.’

Frank Beckx, directeur Kennis- en Lobbycentrum bij Voka, op LinkedIn.

Marco Mensink, algemeen directeur van Cefic, de organisatie van de Europese chemische industrie, in het interview in deze editie.

Het is goed als bedrijven beseffen dat ze over pak hem beet tien jaar mogelijk verantwoording moeten kunnen afleggen over de beslissingen die ze nu hebben genomen.’

Chris Aldewereld, HSE Specialist en columnist voor Petrochem, in zijn column in deze editie.

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN Johan Alebregtse Manufacturing & Technology Executive Consultancy

Ronald Hoenen Equans, regio directeur

Frank Beckx Kennis- en Lobbycentrum Voka, directeur

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Bart Leenders Neste, vice president production

Egbert Schellenberg FNV, vakbondsbestuurder procesindustrie

Henk Veldink Vynova Group, COO

Joris Hurenkamp Havenbedrijf Rotterdam, senior business manager

Frank de Leng ACTAD, operations manager

Dik Schipper voormalig production leader Dow Benelux

René Venendaal BTG Biomass Technology Group, algemeen directeur

Emre Kaya Organik Kimya, global supply chain director

Michel Leyseele Pipelink, managing director

Gerald Schotman Shell, senior vice president

Roelf Venhuizen voormalig voorzitter Profion en directeur NAM

Plant Manager of the Year 2015

Plant Manager of the Year 2017

PET05 F Platform.indd 41

Sandra de Bont VOTOB Academy, directeur

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Marit van Lieshout Kenniscentrum Duurzame Havenstad, Iector Procesoptimalisatie en -intensificatie

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Roelof van Wijk Teijin Aramid, plantmanager

Jan Bout Stichting HaskoningDHV, bestuurslid

Tijs Koerts EPSC, operations director

Cor van de Linde iTanks, managing director

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Maaike de Wit Straatman Koster advocaten, advocaat

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Cas König Groningen Seaports, directeur

Michel Meertens DSM, vice president premix operations

Wouter Stam Flowid, managing director

Jeroen van Woerden Jitink, managing director

Niko van Gent voormalig woordvoerder Huntsman Holland

Enrico Lammers Pro6com en DWG Process & Safety managing director

Genserik Reniers TU Delft, professor Safety and Security Science Group

Niek Stokman Bilfinger Tebodin West Nederland, sales manager oil & gas

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, Learning & Development consultant

Henk Leegwater Lexxin, consultant

Elsbeth Roelofs Nationaal Klimaat Platform, Programma manager Ondernemers

Gabriel Tschin Plant One Rotterdam, managing director

Plant Manager of the Year 2016 Cor Zijderveld voormalig voorzitter SBE

22-11-2023 09:19

COLUMN

Het is goed als bedrijven zich af en toe bewust worden van de gevolgen die beslissingen kunnen hebben.

Rechtszaken Wat hebben een staalfabrikant aan zee, een chemische fabriek in Dordrecht en een voormalige mijnbouwlocatie in Limburg met elkaar gemeen? Nee dit is geen begin van een slechte grap, dit is harde realiteit. Want het antwoord is dat er rechtszaken tegen deze partijen lopen of hebben gelopen over zaken uit het recente verleden. Waarvoor nu verantwoording moet worden afgelegd. En naast dit rijtje, kan de opsomming nog veel langer worden gemaakt, want de chemische industrie wordt steeds vaker in het beklaagdenbankje gezet. Dit is natuurlijk een gevolg van het afnemen van de acceptatie vanuit de samenleving. En doordat mensen sneller opkomen voor hun gezondheid en veiligheid.

Bewust worden Hebben dit soort rechtszaken zin? Hoewel ik het gevoel heb dat mensen soms doorslaan in hun oordeel, is mijn korte antwoord daarop: ja. Enerzijds gaat er een signaal uit van dit soort zaken.

Het is goed als bedrijven zich af en toe bewust worden van de gevolgen die beslissingen kunnen hebben. Dat ze beseffen dat ze over pak hem beet tien jaar mogelijk verantwoording moeten kunnen afleggen over de beslissingen die ze nu hebben genomen. Dat ze dus invulling moeten geven aan integer gedrag, iets wat alle bedrijven wel in hun beleidsverklaringen hebben staan.

Anderzijds is het een middel om veranderingen teweeg te brengen. Niet alleen doordat de (uitkomsten van) rechtszaken de publieke opinie beïnvloeden. Ook de dreiging van eventuele extra kosten in de toekomst als gevolg van boetes en schadeclaims zet aan tot verandering omdat dit een ander financieel toekomstbeeld schept.

Stevig signaal Een duidelijk voorbeeld van dit laatste is een grote groep van institutionele investeerders, goed voor meer dan tienduizend miljard dollar aan investeringen. Deze groep waarschuwt de vijftig grootste chemieproducenten te stoppen met het produ-

ceren en gebruiken van pfas. Zij stellen dat producenten van pfas rechtszaken riskeren, maar ook faillissementen en hoge boetes voor hun juridische en financiële aansprakelijkheid.

De oproep komt doordat de productie van pfas op een recordhoogte zit, waardoor de (financiële) gevaren niet te onderschatten zijn. Bovendien toont een rapport van een onafhankelijke non-profitorganisatie aan dat pfas-producenten niet of nauwelijks naar veiliger alternatieven en een duurzamere productie overstappen. In het buitenland (lees: de VS) dreigen de schadeclaims in de tientallen tot mogelijk honderden miljarden dollars te lopen. En ook de recente zaken in Nederland en België dragen bij aan de onrust. Gevolg is dat de waarde van bedrijven die betrokken zijn bij de productie en de verkoop van pfas op de lange termijn negatief wordt beïnvloed.

De oproep is een stevig signaal van ongekende omvang en moet een verschuiving teweegbrengen. En hoewel deze vooral financieel gedreven is, is het duidelijk dat de verschillende rechtszaken, mogelijke veroordelingen en verandering in de publieke opinie een indirecte drijfveer zijn.

Intrinsieke motivatie De aanleidingen voor de recente rechtszaken vormen voor de chemische industrie een uitdaging. Het is aan de sector om de handschoen proactief op te pakken. Niet door enkel te streven naar continue verbetering op milieu- en gezondheidsimpact, maar door dit streven ook daadwerkelijk om te zetten in realisatie. Want er is genoeg kennis en ontwikkeling in huis om mooie projecten op te starten. En de drijfveer hiervoor zou niet de vrees voor strafrechtelijke consequenties of financiële gevolgen moeten zijn, maar zou uit intrinsieke motivatie moeten voortkomen.

Chris Aldewereld is ingenieur Scheikundige Technologie en werkzaam als HSE Specialist.

Aldewereld@gmail.com

PETROCHEM 5 - 2023 42

PET E Column.indd 42

22-11-2023 09:17

Kleine investeringen Kleine investeringen

VOOR VOORGROTE GROTEOPLOSSINGEN OPLOSSINGEN U zoekt eeneen - tijdelijke - oplossing voor eeneen waterzuivering, U zoekt - tijdelijke - oplossing voor waterzuivering, waterhergebruik of andere waterbehandeling?

EnEn u wilt waterhergebruik of andere waterbehandeling? u wilt liever nietniet investeren? liever investeren?

Europa’s grootste verhuurvloot biedt u complete full-scale Europa’s grootste verhuurvloot biedt u complete full-scale installaties of losse componenten, zoals zandfilters, installaties of losse componenten, zoals zandfilters, actiefkoolfilters, striptorens, pompen, bufferbakken, actiefkoolfilters, striptorens, pompen, bufferbakken, lamellenbezinkers, flotatie, beluchtingen, ionenwisselaars, lamellenbezinkers, flotatie, beluchtingen, ionenwisselaars, omgekeerde osmose, ultrafiltratie en en MBR. omgekeerde osmose, ultrafiltratie MBR. Plug & Play opgeleverd, inclusief de de benodigde certificaten.

Plug & Play opgeleverd, inclusief benodigde certificaten.

BelBel of mail Logisticon Verhuur voor eeneen áltijd passende of mail Logisticon Verhuur voor áltijd passende huurof lease-oplossing. huurof lease-oplossing.

Logisticon Water Treatment B.V.B.V. Logisticon Water Treatment Logisticon Verhuur B.V.B.V. Logisticon Verhuur Energieweg 2 2 Energieweg 2964 LE LE Groot-Ammers, Nederland 2964 Groot-Ammers, Nederland

PET5 omslag los.indd 43

T T +31+31 (0)184 60 60 82 82 60 60 (0)184 E E water@logisticon.com water@logisticon.com WW www.logisticon.com www.logisticon.com

09:20 22-11-2023 09:20 22-11-2023 09:23

Petrochem Nr. 5 - 2023

Duidelijkheid | professionaliteit | veiligheid (VCA-P) RijnDijk Staalconstructies is een speler van formaat voor (middel)grote staalconstructieprojecten in de (petro) chemische industrie, zware industrie, energiemarkt en complexe utiliteitsbouw. Tot de opdrachtgevers behoren industriële multinationals, EPC-contractors en grote aannemers in binnen- en buitenland. Projectmanagement, engineering, productie en montage worden in eigen beheer uitgevoerd.

• Duidelijkheid, professionaliteit en een unieke combinatie van knowhow en productiefaciliteiten binnen één bedrijf.

• Complete service door de aanwezigheid van alle disciplines (project management, engineering, productie en montage) in eigen beheer.

• ISO-certificering, EN 1090-certificering, VCA-P certificering en diverse internationale erkenningen maken RijnDijk Staalconstructies tot een betrouwbare, full service partner bij de realisatie van (staal)constructieprojecten in elke grootte.

RijnDijk Staalconstructies is een zelfstandige werkmaatschappij binnen Andus Group: een internationaal opererende holdingmaatschappij met gespecialiseerde werkmaatschappijen die wereldwijd actief zijn in een breed industrieel werkveld.

Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com

RijnDijk Staalconstructies BV | Fabrieksstraat 104, 6021 RE Budel, NL | T +31 (0)40 - 246 72 28 | E info@rijndijk.com

PET Aomslag Voorplaat.indd PET5 los.indd 144

22-11-2023 09:23