Teux 46 by Hellenic Diabetes Association

Διαβητολογικά Νέα ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

τεύχος 46

ΗΜ

ΕΦ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ HELLENIC DIABETES ASSOCIATION

ΟΔΙΚ

Ε ΡΙ

Σ ΠΕ

ΡΙ

ΔΕ

bayerdiabetes.com

801 11 40200

Bayer, the Bayer Cross, CONTOUR, the No Coding Logo, and simplewins are trademarks of Bayer

¢EN M¶OPEI™ NA ME EM¶O¢I™EI™,

¢IABHTH,

NA XAPø

TH ZøH MOY. O Ó¤Ô˜, ‚ÂÏÙÈˆÌ¤ÓÔ˜, ÌÂÙÚËÙ‹˜ Û·Î¯¿ÚÔ˘ CONTOURì ÙË˜ Bayer ÌÔÚÂ› Â‡ÎÔÏ· Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÂ› ÛÙÈ˜ ÚÔÛˆÈÎ¤˜ Û·˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜. ¶·Ú¤¯ÂÈ Â›ÛË˜ ÙËÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· Ãøƒπ™ ∫ø¢π∫√¶√π∏™∏ì ÙË˜ Bayer Î·È Û˘ÓÂ¯›˙ÂÈ Ó· ÚÔÛÊ¤ÚÂÈ Â˘ÎÔÏ›· Î·È ·ÍÈÔÈÛÙ›·. ŒÙÛÈ, Ë Ì¤ÙÚËÛË Á›ÓÂÙ·È ÈÔ ·Ï‹ ·ﬁ ÔÙ¤, Î·È ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· Î·Ù¿ ÙÔ˘ ‰È·‚‹ÙË Ë ·ÏﬁÙËÙ· ÓÈÎ¿ÂÈ. MONA¢IKA XAPAKTHPI™TIKA

CONT AD v.2 11/09

ñ 2 Â›Â‰· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÁÈ· ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤ÓË Â‡ÎÔÏË ¯Ú‹ÛË ñ 5 ‰Â˘ÙÂÚfiÏÂÙ· ¯ÚfiÓÔ˜ ÂÍ¤Ù·ÛË˜ ñ ÌÈÎÚfi ‰Â›ÁÌ· ·›Ì·ÙÔ˜ 0,6 ÌL ñ Ì¤ÛÔ˜ fiÚÔ˜ ÚÔ Î·È ÌÂÙ· - ÁÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ÌÂÙÚ‹ÛÂˆÓ ñ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ˘ÂÓı‡ÌÈÛË˜ ÌÂÙ·ÁÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ÌÂÙÚ‹ÛÂˆÓ ñ ÌÓ‹ÌË 480 ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ñ Â˘·Ó¿ÁÓˆÛÙË Ó¤· ÔıfiÓË

Διαβητολογικά Νέα ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

τεύχος 46

Διοικητικό Συμβούλιο Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

ΗΜ

Ε ΡΙ

Σ ΠΕ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ HELLENIC DIABETES ASSOCIATION

ΕΦ

Ιδιοκτήτης – Εκδότης: Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία Σωτηρόπουλος Αλέξιος Ηριδανού 12 – 115 28 Αθήνα τηλ. 210 7210935, fax: 210 7210936 www.ede.gr, infoede@ede.gr

ΔΕ

Συντονιστής Σύνταξης: Σωτηρόπουλος Αλέξιος Αναπλ. Συντονίστρια Σύνταξης: Μαυρογιαννάκη Αναστασία Μέλη: Δημοσθενόπουλος Χάρης Αλαβέρας Αντώνιος Ηρακλειανού Στυλιανή Μακρυλάκης Κωνσταντίνος Νούτσου Μαρίνα

τεύχος 46

Ο ΔΙΚ

Συντακτική Επιτροπή «Διαβητολογικά Νέα»

Διαβητολογικά Νέα ΡΙ

Πρόεδρος: Μπούσμπουλας Σταύρος Αντιπρόεδρος: Παππάς Άγγελος Γεν. Γραμ.: Μαυρογιαννάκη Αναστασία Ταμίας: Κυριαζής Ιωάννης Μέλη: Λέπουρας Αντώνιος Λιάτης Σταύρος Μελιδώνης Ανδρέας Νούτσου Μαρίνα Ράπτης Αθανάσιος

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

To έργο αποτελεί ευγενική προσφορά του ζωγράφου Γ. Σταθόπουλου

Το περιοδικό αυτό απευθύνεται σε άτομα με διαβήτη και σε επαγγέλματα υγείας που έχουν σχέση με το διαβήτη. Ετήσια συνδρομή: 1€ Τα κείμενα των διαφημίσεων είναι υπό την ευθύνη των διαφημιζομένων και όχι της ΕΔΕ

Εκτύπωση: Ιατρικές Εκδόσεις «ΖΗΤΑ» Αγ. Αικατερίνης 17, 173 42 Αγ. Δημήτριος τηλ. 210 9934580, zerbinis@otenet.gr

Οι απόψεις που εκφράζονται στα άρθρα είναι των συγγραφέων και δεν αντιπροσωπεύουν απαραιτήτως τις απόψεις της ΕΔΕ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ HELLENIC DIABETES ASSOCIATION

Διαβητολογικά Νέα

περιεχόμενα 80

Νέα Ανάλογα Ινσουλίνης: Ινσουλίνη Degludec και Ινσουλίνη Degludec Plus Αλέξης Σωτηρόπουλος | Editorial 8 3 Τι γνωρίζουμε για την ασφάλεια και το ρόλο της γλυκαντικής ύλης «ασπαρτάμη»; Αιμιλία Παπακωνσταντίνου 8 5 Προτεινόμενες μορφές άσκησης ανά ηλικιακή ομάδα σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Δήμητρα Τασιοπούλου 8 9 Νεότερες οδηγίες σχετικά με τη χορήγηση αναλώσιμων υλικών από τα ασφαλιστικά ταμεία στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Αναστασία Κατωπόδη 9 4 Εκτέλεση & θρεπτική αξία ελληνικών συνταγών μαγειρικής Αιμιλία Παπακωνσταντίνου, Γεώργιος Καζδαγλής ΤΙ ΝΕΌΤΕΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΉΤΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ 9 5 Με ποιο μηχανισμό το ιχθυέλαιο βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο στα διαβητικά άτομα

Σύγκριση άσπρου και μαύρου ρυζιού σε σχέση με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη

96 97

Κατανάλωση αμυγδάλων και προδιαβήτης H λήψη βιταμίνης Κ συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη

Η αυξημένη κατανάλωση μαγνησίου προκαλεί μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη

98 99

Το ξύδι μειώνει τη μεταγευματική γλυκαιμία Τα αντιοξειδωτικά αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη

1 0 0 Η σημασία του πρωινού γεύματος 1 0 1 Διαβητολογικά Κέντρα - Ιατρεία 1 0 4 Επιστημονικές Εταιρείες - Ομοσπονδίες & Σύλλογοι για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη

1 0 6 Εγγραφή στα Διαβητολογικά Νέα

Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Αθανασία Παπαζαφειροπούλου, Παθολόγος - Ελευθερία Νταλάκου, Παθολόγος - Ιωάννης Δανιήλ, Βιοπαθολόγος Ηλίας Καράμπελας, Παθολόγος ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα Νέα Ανάλογα Ινσουλίνης: Ινσουλίνη Degludec και Ινσουλίνη Degludec Plus Αλέξης Σωτηρόπουλος | Editorial Παθολόγος - Διαβητολόγος, Επιμελητής Α΄ Γ΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝ Νίκαιας-Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων»

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

αναζήτηση νέων αναλόγων ινσουλίνης συνεχίζεται. Η φαρμακευτική εταιρεία Novo Nordisk αναπτύσσει την ινσουλίνη Deglutec, μια νέα γενιά αναλόγου ινσουλίνης πολύ μακράς δράσης (βασική ινσουλίνη), μεγαλύτερης από 24 ώρες και την ινσουλίνη Deglutec Plus (insulin Deglutec / insulin Aspart), που αποτελεί συνδυασμό της νέας ινσουλίνης Deglutec μαζί με μία δόση του αναλόγου ινσουλίνης ταχείας δράσης Aspart. Η δομή της ινσουλίνης Deglutec (Εικόνα 1) επιτρέπει μετά την υποδόρια έγχυσή της, το σχηματισμό διαλυτών πολυεξαμερών που αποθηκεύονται στον υποδόριο ιστό. Με τον τρόπο αυτό η ινσουλίνη Deglutec απορροφάται και εισέρχεται στην κυκλοφορία συνεχώς και γρήγορα, με αποτέλεσμα να έχει τόσο ένα σταθερό φαρμακοκινητικό προφίλ δράσης, όσο και σταθερή και μακράς διάρκειας δράση, συγκριτικά με τις ήδη υπάρχουσες βασικές ινσουλίνες (Levemir, Glargine) (Εικόνα 2). Η ινσουλίνη Deglutec είναι μια μακράς δράσης βασική ινσουλίνη, με σταθερό και χωρίς διακυμάνσεις φαρμακοκινητικό προφίλ δράσης. Καλύπτει τις βασικές ανάγκες σε ινσουλίνη και έχει χρόνο ημίσειας ζωής περισσότερο από 24 ώρες. Η ινσουλίνη Degludec Plus (ινσουλίνη Degludec / ινσουλίνη Aspart) είναι ένας συνδυασμός αναλόγου ινσουλίνης πολύ μακράς δράσης (ινσουλίνη

Εικόνα 1. Δομή ινσουλίνης Deglutec.

Εικόνα 2. Απορρόφηση ινσουλίνης Deglutec.

Διαβητολογικά Νέα

Degludec - βασική ινσουλίνη) με ανάλογο ινσουλίνης ταχείας δράσης (ινσουλίνη Aspart - γευματική ινσουλίνη). Στο συνδυασμό αυτό διατηρείται αναλλοίωτο το προφίλ δράσης και των δύο ινσουλινών. Σήμερα ένας στους τρεις ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) χρειάζεται να λαμβάνει ενέσεις ινσουλίνης τουλάχιστον μία φορά την ημέρα. Ίσως σύντομα οι καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης αποτελέσουν παρελθόν για τους ασθενείς με ΣΔτ2. Αυτό υπόσχονται τα αποτελέσματα μιας πρόσφατα δημοσιευμένης μελέτης στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet». Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της ινσουλίνης Degludec, η οποία εχορηγείτο μία φορά ημερησίως ή τρεις φορές την εβδομάδα σε ασθενείς με ΣΔτ2 που ελάμβαναν αντιδιαβητικά δισκία και δεν είχαν καλή γλυκαιμική ρύθμιση, συγκριτικά με την ινσουλίνη Glargine, η οποία εχορηγείτο μία φορά ημερησίως. Στη μελέτη, που διήρκησε 16 εβδομάδες, συμμετείχαν 245 ασθενείς με ΣΔτ2, ηλικίας 18-75 ετών και με μέση τιμή HbA1c 8,7%. Στη μελέτη έλαβαν

μέρος 28 ερευνητικά κέντρα από Καναδά, Ινδία, Νότια Αφρική και Αμερική. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το είδος της ινσουλίνης, η οποία εχορηγείτο μία φορά ημερησίως πριν από το δείπνο: α) ασθενείς με ινσουλίνη Deglutec 3 φορές/ εβδομάδα και ασθενείς με ινσουλίνη Deglutec 1 φορά/24ωρο, β) ασθενείς με ινσουλίνη Deglutec 1 φορά/24ωρο και γ) ασθενείς με ινσουλίνη Glargine 1 φορά/24ωρο. Οι ασθενείς και των τριών ομάδων έλαβαν και δισκία Μετφορμίνης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η ινσουλίνη Degludec χορηγούμενη μία φορά την ημέρα ή τρεις φορές την εβδομάδα ήταν ασφαλής, καλά ανεκτή και παρείχε παρόμοιο γλυκαιμικό έλεγχο με την ινσουλίνη Glargine, αλλά με λιγότερες μονάδες. Επίσης, τα αποτελέσματα της γλυκαιμικής ρύθμισης ήταν καλύτερα σε ό,τι αφορούσε τη λήψη καθημερινών ενέσεων ινσουλίνης Degludec. Η ινσουλίνη Degludec φάνηκε ωστόσο να κερδίζει στα σημεία σε ό,τι αφορούσε τη μείωση των υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε μια τάση για μικρότερο κίνδυνο υπογλυκαιμίας με την ινσουλίνη Degludec σε σύγκρι-

ση με την ινσουλίνη Glargine, χορηγούμενες και οι δύο μία φορά την ημέρα. Επίσης, όταν η ινσουλίνη Degludec εχορηγείτο τρεις φορές την εβδομάδα, τα ποσοστά υπογλυκαιμίας ήταν παρόμοια με αυτά που παρατηρούντο με την ινσουλίνη Glargine. Στους περισσότερους ασθενείς με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία και δεν έχουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση, ο γλυκαιμικός στόχος επιτυγχάνεται με τη χορήγηση βασικής ινσουλίνης (στόχευση: ρύθμιση γλυκόζης νηστείας) και γευματικής ινσουλίνης (στόχευση: ρύθμιση 2ώρου μεταγευματικής γλυκόζης). Σε πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη στο ιατρικό περιοδικό «Diabetes Care», συγκρίθηκε η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης Deglutec Plus σε αναλογία 70%-30% (IDegAsp) και 55%-45% (AF) με την ινσουλίνη Glargine (IGlar) σε συνδυασμό με Μετφορμίνη σε ασθενείς με ΣΔτ2 που ελάμβαναν αντιδιαβητικά δισκία και δεν είχαν καλή γλυκαιμική ρύθμιση. Στη μελέτη που είχε διάρκεια 16 εβδομάδες, συμμετείχαν 178 ασθενείς με ΣΔτ2 που ελάμβαναν αντιδιαβητικά δισκία, ηλικίας 18-75 ετών και με μέση

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα τιμή HbA1c 8,5%. Στη μελέτη έλαβαν μέρος 22 ερευνητικά κέντρα από Γερμανία, Γαλλία, Νορβηγία, Ισπανία και Ρουμανία. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το είδος της ινσουλίνης, η οποία εχορηγείτο μία φορά ημερησίως πριν από το δείπνο: α) ασθενείς με ινσουλίνη IDegAsp, β) ασθενείς με ινσουλίνη AF και γ) ασθενείς με ινσουλίνη IGlar. Οι ασθενείς και των τριών ομάδων έλαβαν και δισκία Μετφορμίνης. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η χορήγηση μία φορά ημερησίως (πριν από το δείπνο) της ινσουλίνης IDegAsp ήταν ασφαλής, καλά ανεκτή από τους ασθενείς, βελτίωσε το γλυκαιμικό προφίλ των ασθενών παρόμοια με την ινσουλίνη IGlar. Επίσης, παρατηρήθηκαν σπάνια επεισόδια υπογλυκαιμίας και βελτίωση σε μεγαλύτερο βαθμό

της 2ώρου μεταγευματικής γλυκόζης σε σύγκριση με την ινσουλίνη Glargine. Σε άλλη πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη στο ιατρικό περιοδικό «Diabetes Ca re», συγκρίθηκε η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης Deglutec (IDeg) συγκριτικά με την ινσουλίνη Glar gine (IGlar) σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (ΣΔτ1) που ελάμβαναν ανάλογο ινσουλίνης Aspart (IAsp) αμέσως πριν από τα τρία κύρια γεύματα. Στη μελέτη, που είχε διάρκεια 16 εβδομάδες, συμμετείχαν 178 ασθενείς με ΣΔτ1, ηλικίας 18-75 ετών, με μη καλή γλυκαιμική ρύθμιση (μέση τιμή HbA1c 8,4%). Στη μελέτη έλαβαν μέρος 28 ερευνητικά κέντρα από Αυστραλία, Γερμανία, Νορβηγία, Σουηδία, και ΗΠΑ. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το είδος της

ινσουλίνης, η οποία εχορηγείτο μία φορά ημερησίως πριν από το δείπνο: α) ασθενείς με ινσουλίνη IDeg (A), β) ασθενείς με ινσουλίνη IDeg (B) και γ) ασθενείς με ινσουλίνη IGlar. Σε όλους τους ασθενείς χορηγήθηκε και ανάλογο ινσουλίνης Aspart (IAsp) αμέσως πριν από τα τρία κύρια γεύματα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η ινσουλίνη Degludec χορη γούμενη μία φορά την ημέρα ήταν ασφαλής, καλά ανεκτή και παρείχε παρόμοιο γλυκαιμικό έλεγχο με την ινσουλίνη Glargine, αλλά με λιγότερες μονάδες. Επίσης, τα υπογλυκαιμικά επεισόδια ήταν κατά 28% λιγότερα στην ομάδα της IDeg (A) και κατά 10% λιγότερα στην ομάδα της IDeg (B), ενώ τα επεισόδια νυκτερινής υπογλυκαιμίας ήταν κατά 58% λιγότερα στην ομάδα της IDeg (A) και κατά 29% λιγότερα στην ομάδα της IDeg (B) συγκριτικά με την ομάδα της IGlar. Και η ινσουλίνη Deglutec και η ινσουλίνη Degludec Plus (ινσουλίνη Degludec / ινσουλίνη Aspart), που προορίζονται για τη θεραπεία των ασθενών με ΣΔτ1 και ΣΔτ2, βρίσκονται υπό ανάπτυξη και δεν έχουν εγκριθεί ακόμη από το FDA ή τον ΕΜΑ. Η φαρμακευτική εταιρεία Novo Nordisk ελπίζει ότι θα κάνει αίτηση για έγκριση κυκλοφορίας των δύο ινσουλινών στην αγορά το 2013.

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Βιβλιογραφία

Zinman B, Fulcher G, Rao PV, Thomas N, Lars AE, Thue J, Lindh R, Lewin A, Rosenstock J, Pinget M, Mathieu C. Insulin degludec, an ultra-long-acting basal insulin, once a day or three times a week versus insulin glargine once a day in patients with type 2 diabetes: A 16-week, randomized, open-label, phase 2 trial. Lancet 2011; 377 (9769): 924-931. Heise T, Tack CS, Cuddihy R, Davidson J, Gouet D, Liebl A, Romero E, Mersebach H, Dykiel P, Jorde R. A new-generation ultra-long-acting basal insulin with a bolus boost compared with insulin glargine in insulin-naïve people with type 2 diabetes. A randomized, controlled trial. Diabetes Care 2011; 34: 669-674. Birkeland KI, Home PD, Wendisch U, Ratner RE, Johansen T, Endahl LA, Lyby K, Jendle JH, Roberts AP, DeVries JH, Meneghini LF. Insulin degludec in type 1 diabetes. A randomized controlled trial of a new-generation ultra-long-acting insulin compared with insulin glargine. Diabetes Care 2011; 34 (3): 661-665.

Διαβητολογικά Νέα Τι γνωρίζουμε για την ασφάλεια και το ρόλο της γλυκαντικής ύλης «ασπαρτάμη»; Αιμιλία Παπακωνσταντίνου Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Διαβητολογικό Κέντρο και Μονάδα Έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών

αναζήτηση της γλυκιάς γεύσης είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό τού ανθρώπινου είδους και η προτίμηση γλυκών τροφίμων και ροφημάτων εκδηλώνεται ήδη από τις πρώτες ημέρες της ζωής μας. Η γλυκιά γεύση φαίνεται ότι κατευθύνει τα νεογέννητα θηλαστικά στο να επιλέξουν ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα, ενώ από την άλλη, η πικρή γεύση δίνει το «σήμα» πιθανού κινδύνου που πρέπει να αποφευχθεί. Εντούτοις, για τους ενηλίκους, η κατανάλωση γλυκών τροφίμων και ροφημάτων δεν αποτελεί ζήτημα επιβίωσης αλλά «πολυτέλειας» και φαίνεται να συσχετίζεται με αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και επακόλουθη αύξηση του βάρους τους. Όπως αναφέρθηκε στο πρόσφατο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Γλυκαντικών Υλών, στις Βρυξέλλες 19 Μαΐου 2011, «δεν χρειάζεται να καταπιέζουμε την επιθυμία μας να καταναλώνουμε κάτι γλυκό, απλώς πρέπει να τη διαχειριζόμαστε». Οι τεχνητές γλυκαντικές ύλες παρέχουν μια αποτελεσματική λύση, ικανοποιώντας την έμφυτη επιθυμία μας για γλυκιά γεύση, χωρίς την επιβάρυνση με περίσσιες θερμίδες ή την ανησυχία για αύξηση των μεταγευματικών τιμών σακχάρου του αίματος. Σε σχετικά πρόσφατη μετα-ανάλυση μελετών αναφέρθηκε ότι όταν τρόφιμα και ροφήματα με ζάχαρη αντικατασταθούν με αντίστοιχα μη-θερμιδογόνες γλυκαντικές ύλες

(ασπαρτάμη), το αποτέλεσμα είναι μια σημαντική μείωση στο σωματικό βάρος κατά 0,2 κιλά την εβδομάδα. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι οι γλυκαντικές ύλες δεν οδηγούν σε απώλεια βάρους με «μαγικό τρόπο», δεν επηρεάζουν την όρεξη, ούτε συσχετίζονται με τον κορεσμό. Το σωματικό βάρος είναι θέμα ισορροπίας ανάμεσα στις θερμίδες που προσλαμβάνουμε από την τροφή και τις θερμίδες που «καίμε» με τη φυσική δραστηριότητα. Ασπαρτάμη Η ασπαρτάμη (Ε951), είναι μια ολιγοθερμιδική γλυκαντική ύλη 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη που αποτελείται από δύο αμινοξέα, το ασπαρτικό οξύ και τη φαινυλαλανίνη, τα οποία υπάρχουν σε πολλά συνήθη τρόφιμα όπως το κρέας, το ψάρι, το τυρί, τα αυγά και το γάλα. Τα αμινοξέα αυτά απορροφώνται από τον οργανισμό με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως όταν προέρχονται από τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά. Η ασπαρτάμη, για πάνω από 20 έτη, επιτρέπεται σε περισσότερες από 100 χώρες και χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 9.000 προϊόντα (μη αλκοολούχα ποτά, επιδόρπια, γλυκά, γαλακτοκομικά προϊόντα, τσίχλες, προϊόντα για τον έλεγχο του σωματικού βάρους, επιτραπέζια γλυκαντικά). Η ασφάλεια της ασπαρτάμης πιστοποιείται από περισσότερες από 200 μελέτες, συμπεριλαμβανομένων κλινικών

και εργαστηριακών μελετών τοξικότητας και καρκινογένεσης σε πολλά είδη ζώων και μελετών πρόσληψης σε διάφορους πληθυσμούς. Με βάση το σύνολο των επιστημονικών δεδομένων, οι αρμόδιοι φορείς υγείας ανά τον κόσμο έχουν εγκρίνει τη χρήση της σε τρόφιμα και ροφήματα εδώ και σχεδόν 3 δεκαετίες. Πιο συγκεκριμένα, η χρήση της ασπαρτάμης έχει εγκριθεί από την Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JEFCA) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (1981), από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων FDA (1981), την Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1985), καθώς και επιμέρους φορείς υγείας ανά τον κόσμο. Oι ρυθμιστικές αρχές σε περισσότερες από 130 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αμερική, ο Καναδάς, η Ιαπωνία κ.λπ., έχουν εξετάσει και διαπιστώσει την ασφάλεια της ασπαρτάμης και έχουν εγκρίνει τη χρήση της. Η ασφάλεια της ασπαρτάμης επιβεβαιώνεται και από έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο, που αναφέρει ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη καρκινογόνου δράσης της. Επιπλέον, το Μάιο 2006, Απρίλιο 2009 και Απρίλιο 2010, μετά από επανεξέταση όλων των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων για την ασπαρτάμη, μια ομάδα ειδικών διεθνούς βεληνεκούς της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) για

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Διαβητολογικά Νέα

την ασπαρτάμη, κατέληξε στο ότι «δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η ασπαρτάμη έχει γενοτοξική ή καρκινογόνο δράση και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να αναθεωρηθεί η καθιερωμένη τιμή Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης (ADI) των 40 mg/kg σωματικού βάρους/ημέρα». Η τιμή Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης είναι ίδια για όλες τις ομάδες του πληθυσμού, ακόμη και τις πιο ευαίσθητες όπως είναι τα παιδιά. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι η ασφάλεια της ασπαρτάμης επανήλθε στο κέντρο της προσοχής των ΜΜΕ και συζητήθηκε έντονα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο πριν από λίγους μήνες. Ένας από τους λόγους ήταν μελέτη από το Ινστιτούτο Ramazzini στην Ιταλία με αρουραίους που έδειξε ότι η ασπαρτά-

μη είναι καρκινογόνος. Εντούτοις, οι δόσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της μελέτης είναι υπερβολικά υψηλές και δεν είναι αντιπροσωπευτικές των ποσοτήτων που λαμβάνονται μέσω των τροφίμων. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Διεθνούς Ένωσης Γλυκαντικών Υλών, μια γυναίκα βάρους 60 κιλών θα πρέπει να καταναλώνει καθημερινά για όλη της τη ζωή ποσότητα ασπαρτάμης ισοδύναμη με αυτήν που περιέχουν 10.000 τσίχλες που περιέχουν ασπαρτάμη + 40 λίτρα αναψυκτικών light + 200 επιδόρπια γάλακτος χαμηλών λιπαρών + 300 γλυκαντικά δισκία που περιέχουν ασπαρτάμη, ώστε να εκτεθεί στα επίπεδα πρόσληψης που εξετάστηκαν στη μελέτη. Το επίπεδο πρόσληψης αυτό ισοδυναμεί με 50 φορές την Απο-

δεκτή Ημερήσια Πρόσληψη. Είναι ενδιαφέρον να τονίσουμε ότι ακόμα και οι Γάλλοι που καταναλώνουν υψηλές ποσότητες προϊόντων με ολιγοθερμιδικές ύλες, τελικά προσλαμβάνουν το 7% της Ημερήσιας Αποδεκτής Πρόσληψης της ασπαρτάμης ή 700 φορές λιγότερη ασπαρτάμη από τις δόσεις που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη του Ινστιτούτου Ramazzini. Σε μια εποχή όπου, πολύ συχνά, οι εντυπώσεις κυριαρχούν, παραμερίζοντας την ουσία, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εγγύηση της ασφάλειας των τροφίμων και ροφημάτων που καταναλώνουμε, προέρχεται από κορυφαίους ειδικούς και όχι από φήμες ή μη επιστημονικώς τεκμηριωμένες απόψεις. Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των έγκυρων, αλλά και των αμφισβητούμενων επιστημονικών ευρημάτων που ανακοινώνονται σε ανεξάρτητες ιστοσελίδες ή επιστημονικά περιοδικά, φτάνουν άμεσα στο κοινό μέσα από το πρίσμα των ΜΜΕ και του Διαδικτύου, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικό φιλτράρισμα της πληροφορίας από έγκυρες επιστημονικές αρχές. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο μικρός αριθμός μελετών για πιθανές καρκινογενέσεις, καρδιαγγειακά νοσήματα και πρόωρο τοκετό από την ασπαρτάμη, οι οποίες, ενώ έχει αποδειχτεί ότι παρουσιάζουν σοβαρές παραβλέψεις και σφάλματα, έχουν αδιακρίτως αναπαραχθεί, προκαλώντας φοβία στο καταναλωτικό κοινό. Βιβλιογραφία S.E. Coldwell, T.K. Oswald and D.R. Reed A marker of growth differs between adolescents with high vs. low sugar preference. Physiol Behav 2009; 23: 96 (4-5): 574-580. De la Hunty A., Gibson S., Ashwell M. A review of the effectiveness of aspartame in helping with weight control. Brit Nutr Foundation Nutrition Bulletin 2006; (31): 115-128. World Cancer Research Fund Report 2008. Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. Γνωμοδότηση Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) http://www.efsa.europa.eu/en/ press/news/ans110228.htm, http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2089.htm Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention, Vol 15. http://www.abstractsonline.com/ aspartame

Διαβητολογικά Νέα Προτεινόμενες μορφές άσκησης ανά ηλικιακή ομάδα σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Δήμητρα Τασιοπούλου

Η σωματική δραστηριότητα έχει μεγάλη αξία: •• Για την πρόληψη της εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη (ΣΔ) τύπου 2. •• Για τη βελτίωση του μεταβολικού ελέγχου στους διαβητικούς τύπου 2. •• Στη μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας στους διαβητικούς τύπου 1 και 2. Η άσκηση συμβάλλει στη βελτίωση της γενικής καλής κατάστασης και της επιβίωσης. Σε μελέτη, που παρακολουθήθηκαν 1.263 διαβητικοί άνδρες (50±10 ετών) από το 1970 έως το 1993, εδείχθη ότι ο σχετικός κίνδυνος των μη εξασκημένων, όσον αφορά στην ολική θνητότητα, ήταν 2,1 σε σχέση με τους εξασκημένους (το 30% απεβίωσε από τους αγύμναστους, ενώ από τους γυμνασμένους μόνο το 2%). Έχει, επίσης, ευεργετική επίδραση στην υπέρταση, στη δυσλιπιδαιμία, στις διαταραχές πηκτικότητας, που συνοδεύουν το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 και στην παχυσαρκία. Η άσκηση προστατεύει την ελεύθερη λίπους μάζα σώματος, κατά την προσπάθεια απώλειας βάρους και συμβάλλει στη διατήρηση του απολεσθέντος βάρους (Πίνακες 1 και 2). Η άσκηση βοηθά στην απώλεια και επανακατανομή του κοιλιακού λίπους, έχει θετική επίδραση στο γλυκαιμικό έλεγχο, βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Τρεις μήνες εντατικής άσκησης σε άτομα με ινσουλινοαντίσταση, μειώνουν την ηπατική παραγωγή γλυκόζης κατά 22%. Η άσκηση αυξάνει τον αριθ-

Απώλεια μάζασ ελεύθερησ λίπουσ (% Ολικήσ απώλειασ ΣΒ)

Επισκέπτρια Υγείας, Διαβητολογικό Ιατρείο, Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας

*P<0.05

35 30

Άνδρεσ Γυναίκεσ

25 20 15 10 5 0

Δίαιτα μόνο

Δίαιτα και άσκηση

Πίνακας 1. Η άσκηση προστατεύει την ελεύθερη λίπους μάζα σώματος κατά την προσπάθεια απώλειας βάρους 0 2 4

Χωρίσ άσκηση Άσκηση

6 8 10 12 14

0 1 2 3 4 5 6 7 8 Θεραπεία (εβδομάδεσ)

8 Θεραπεία (Μήνεσ)

Πίνακας 2. Η συμβολή της άσκησης στη διατήρηση του απολεσθέντος βάρους από θερμιδική στέρηση

μό των μεταφορέων γλυκόζης Glut4 στους σκελετικούς μυς. Η πρόσληψη γλυκόζης σχεδόν εικοσαπλασιάζεται. Η γλυκόζη αποτελεί το ενεργειακό υπόστρωμα επιλογής κατά την άσκηση (τα πρώτα 90-180 min). Τα ΕΛΟ γίνονται σημαντικό υπόστρωμα σε παρατεταμένη άσκηση. Η άσκηση συνοδεύεται από μειωμένη έκκριση ινσουλίνης και αυξημένη έκκριση γλυκαγόνης. Γενικές Κατευθυντήριες Οδηγίες

••

•• Τα άτομα με ΣΔ (ακόμη και τα ηλι-

κιωμένα) ενθαρρύνονται να κάνουν ασκήσεις αντίστασης τρεις φορές την εβδομάδα, 150 λεπτά μέτρια

••

αεροβική άσκηση (στο 50-70% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας, κατανεμημένη τουλάχιστον σε τρεις μη διαδοχικές ημέρες). Η άσκηση πρέπει να γίνεται δύο ώρες μετά από ένα βαρύ γεύμα και 1-1,5 ώρες μετά από ένα ελαφρύ γεύμα. 10 λεπτά προθέρμανση με ασκήσεις τεντώματος, κάμψεις και άλλες μικρές κινήσεις χεριών και ποδιών που χαλαρώνουν τις αρθρώσεις και θερμαίνουν τους μυς, βοηθά στην αποφυγή τραυματισμών κατά την άσκηση. Αυτός που ασκείται, θα πρέπει να είναι σε θέση να μιλάει και να θεωρεί την άσκηση μέτριας έντασης - να μην ασκείται σε επίπεδο που θεωρεί δύσκολο ή «βαρύ». Μετά την άσκηση να μην σταματά

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα ••

••

ξαφνικά, αλλά να περπατά αργά έως την επιστροφή σε κανονικούς ρυθμούς των σφύγξεων και της αναπνοής. Όταν το σάκχαρο στο αίμα είναι μεγαλύτερο από 250 mg/dl, θα πρέπει να γίνεται εξέταση στα ούρα για ύπαρξη οξόνης. Η ύπαρξη οξόνης στα ούρα θα πρέπει πάντοτε να αναστέλλει την άσκηση -ανεξάρτητα απ’ τον τύπο του διαβήτη- μέχρι τη διόρθωση της διαταραχής. Η άσκηση πρέπει να αναβάλλεται στα ενήλικα τύπου 1 διαβητικά άτομα, όταν το σάκχαρο αίματος είναι μεγαλύτερο από 300 mg/dl και στα παιδιά, όταν είναι μεγαλύτερο από 400 mg/dl. Άτομα με διαβήτη τύπου 2, θα πρέπει να αναβάλλουν την άσκηση, όταν το σάκχαρο αίματος είναι μεγαλύτερο από 400 mg/dl, ανεξάρτητα από το αν λαμβάνουν ινσουλίνη ή δισκία. Όταν το σάκχαρο αίματος πριν από την άσκηση είναι μικρότερο από 100 mg/dl, θα πρέπει να προηγείται της άσκησης γευματίδιο.

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Η άσκηση σε σχέση με τη ρύθμιση του σακχάρου

Στο ΣΔ τύπου 1, με την άσκηση τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος μπορεί να μειωθούν, να αυξηθούν ή και να μείνουν αναλλοίωτα. Υπογλυκαιμία μπορεί να συμβεί, αν υπάρχει υπερινσουλιναιμία κατά τη διάρκεια της άσκησης, αν η άσκηση είναι παρατεταμένη (>30-60 λεπτά) κι αν δεν προσληφθούν υδατάνθρακες πριν ή κατά τη διάρκεια της άσκησης. Υπερινσουλιναιμία συμβαίνει, όταν η μέγιστη δράση της χορηγούμενης ινσουλίνης μπορεί να συμπέσει με το χρονικό διάστημα της άσκησης ή η ένεση της ινσουλίνης να γίνει σε ασκούμενο τμήμα του σώματος, με αποτέλεσμα τη γρηγορότερη απορρόφησή της. Τα επίπεδα σακχάρου παραμένουν συνήθως σταθερά, όταν η άσκηση είναι μικρής διάρκειας και ελαφράς έως μέτριας έντασης και χορηγείται η κατάλληλη ποσότητα υδατανθράκων προ ή κατά τη διάρκεια αυτής. Τέλος, τα επίπεδα γλυκόζης αίματος τείνουν να αυξηθούν, εάν δεν έχει χορηγηθεί ινσουλίνη σε επαρκή ποσότη-

τα ή την κατάλληλη χρονική στιγμή, αν η άσκηση είναι πολύ έντονη (έκκριση αντισταθμιστικών ορμονών γλυκαχόνη, κατεχολαμίνες, αυξητική ορμόνη και κορτιζόλη) ή αν προσλαμβάνεται υπερβολική ποσότητα υδατανθράκων πριν από την άσκηση. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι υπεργλυκαιμία με αυξημένη κινητοποίηση λιπιδίων κι αυξημένη κετογένεση από το ήπαρ. Συμπερασματικά, το άτομο με ΣΔ τύπου 1 μπορεί με επιτυχία και χωρίς επιπλοκές να συμμετέχει σε προγράμματα άθλησης ακόμα και συναγωνιστικού χαρακτήρα, αρκεί να τηρεί ορισμένους κανόνες καλής ρύθμισης του σακχάρου προ της άσκησης (συνήθως >100-250 mg/ dl είναι τα επιτρεπτά όρια για την αποφυγή υπο- ή υπερ-γλυκαιμίας), να ελέγχει τακτικά το σάκχαρο αίματος, ιδίως σε παρατεταμένη άσκηση και να λαμβάνει επι-

πλέον υδατάνθρακες, αν χρειαστεί. Να παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου για πιθανή εμφάνιση υπογλυκαιμίας αρκετές ώρες αργότερα ή ακόμη και την επόμενη μέρα, λόγω αυξημένης πρόσληψης γλυκόζης από τους ασκούμενους μυς για αναπλήρωση των εξαντλημένων από την άσκηση αποθεμάτων μυϊκού γλυκογόνου. Όταν οι ασκήσεις συνεχίζονται για πολλές ημέρες, η ινσουλίνη πρέπει συνήθως να αυξάνεται σταδιακά από ημέρα σε ημέρα. Επιπλέον, η σωματική άσκηση καθιστά την αναγνώριση της υπογλυκαιμίας δύσκολη, επειδή η εφίδρωση και η ταχυκαρδία λόγω άσκησης μπορεί να συγκαλύπτουν παρόμοια σημεία, που προειδοποιούν για προσεχή υπογλυκαιμία. Αν και οι περισσότερες παρεμβατικές μελέτες άσκησης στους διαβητικούς τύπου 1 δεν έχουν δείξει βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου με την

Διαβητολογικά Νέα Τροποποίηση ΥΔΚ

Μικρή (<60)

Σύντομη 0-10 γρ

Διάρκεια άσκησης Ενδιάμεση 10-20 γρ

Παρατεταμένη 10-20 γρ/ώρα

Μέτρια (60-75)

10-20 γρ

20-60 γρ

20-100 γρ/ώρα

Μεγάλη (>75)

0-30 γρ

30-100 γρ

30-100 γρ/ώρα

Ένταση άσκησης (% μέγιστου HR)

Τροποποίηση ινσουλίνης Ένταση άσκησης Ελαφρά, μέτρια, έντονη

Ποσοστό μείωσης της ινσουλίνης που ασκεί τη μέγιστη δράση κατά την ώρα της άσκησης

Διάρκεια άσκησης Σύντομη

Ελαφρά

Ενδιάμεση ή παρατεταμένη

Μέτρια

Ενδιάμεση

10%

Μέτρια

Παρατεταμένη

20%

Έντονη

Ενδιάμεση

20%

Έντονη

Παρατεταμένη

30%

Ελαφρά άσκηση: περπάτημα, γκολφ, ποδήλατο σε μικρή ταχύτητα Μέτρια: τένις, κολύμβηση, ελαφρύ τρέξιμο (jogging), ποδήλατο Έντονη: ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, σκι, τρέξιμο, γρήγορο ποδήλατο, γρήγορη κολύμβηση, χόκεϊ

άσκηση (υπερβολική μείωση της δόσης ινσουλίνης ή υπερβολική πρόσληψη υδατανθράκων, σε μια προσπάθεια αποφυγής υπογλυκαιμιών), τα μακροχρόνια οφέλη της τακτικής σωματικής άσκησης, όσον αφορά στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα που ισχύουν για το γενικό πληθυσμό και τους διαβητικούς τύπου 2, ισχύουν και για τους ασθενείς αυτούς. Στο ΣΔ τύπου 2, κατά τη διάρκεια μέτριας έντασης άσκησης, η περιφερική χρησιμοποίηση γλυκόζης αυξάνει περισσότερο από την ηπατική παραγωγή της, με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης αίματος να τείνουν προς μείωση, παράλληλα όμως τα επίπεδα ινσουλίνης του πλάσματος πέφτουν κι έτσι ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι σχετικά μικρός (σε αυτούς που δεν χρησιμοποιούν ινσουλίνη εξωγενώς). Προτάσεις για παιδιά και εφήβους: Στα παιδιά και στους εφήβους, ο αθλητισμός αποτελεί μέρος της ζωής

Σύντομη: διάρκεια έως 30 λεπτά Ενδιάμεση: διάρκεια 30-60 λεπτά Παρατεταμένη: > 60 λεπτά

τους και είναι στις πρώτες προτιμήσεις τους. Τα οφέλη είναι πολλά: •• Καλύτερη φυσική κατάσταση. •• Αύξηση της μυϊκής μάζας. •• Αύξηση της οστικής μάζας. •• Έλεγχος σωματικού βάρους. •• Έλεγχος αρτηριακής πίεσης. •• Καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη μακροπρόθεσμα. •• Μείωση του άγχους και του στρες. •• Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Οι γονείς και το οικογενειακό περιβάλλον μαζί με την καθοδήγηση του γιατρού θα πρέπει να είναι οι πρώτοι που θα βοηθήσουν στην ενημέρωση και εκπαίδευση του παιδιού. Για τα παιδιά του Δημοτικού, που δεν γνωρίζουν πολύ καλά πώς αντιδρά ο οργανισμός τους στην άσκηση, οι αθλητικές δραστηριότητες θα πρέπει να γίνονται με την επίβλεψη του οικογενειακού περιβάλλοντος. Η κράτηση ενός ημερολογίου με μετρήσεις σακχάρου πριν, κατά τη διάρκεια και στο τέλος της άσκησης, του φαγητού που καταναλώθηκε, μπορεί να δώσει ένα πλάνο με τις ανάγκες του ορ-

γανισμού του παιδιού κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν βρίσκεται σε προπόνηση ή όχι (για την προσαρμογή της δόσης ινσουλίνης και την τροποποίηση της διατροφής). Η υπεύθυνη ομάδα αθλητισμού θα πρέπει να είναι ενήμερη για το ιατρικό ιστορικό του παιδιού, να υπάρχουν διαθέσιμα τηλέφωνα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος και να γνωρίζει τον τρόπο αντιμετώπισης πιθανής σοβαρής υπογλυκαιμίας. •• Αεροβικές δραστηριότητες: το λιγότερο 30 λεπτά μέτριας άσκησης την ημέρα, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας ή 20 λεπτά έντονης άσκησης 3 φορές την εβδομάδα. •• Αντίσταση, δυναμικές ασκήσεις: δύο φορές την εβδομάδα. Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν τη δύναμη και την αντοχή του οργανισμού. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η ολοκλήρωση 6-8 διαφορετικών ασκήσεων με 8-12 επαναλήψεις. Στα παιδιά και στους εφήβους η άσκηση θα πρέπει να γίνεται οργανωμένα και η ένταση να αυξάνεται σταδιακά. Η προθέρμανση είναι βασική, γιατί αυξάνει το οξυγόνο στα πνευμόνια, προετοιμάζει τους μυς για έντονη άσκηση και μαλακώνει τις αρθρώσεις. Οι διατάσεις στο τέλος της άσκησης αποτρέπουν τους τραυματισμούς και επαναφέρουν τους μυς στις αρχικές τους διατάσεις. Κατά τη σωματική δραστηριότητα, το σώμα ιδρώνει για να μπορέσει να διατηρήσει μια φυσιολογική θερμοκρασία. Αν τα υγρά αυτά δεν αναπληρωθούν, η κόπωση κάνει την εμφάνισή της. Συχνά οι αθλητές χρησιμοποιούν αθλητικά ποτά, τα οποία συνήθως αποτελούνται από νερό, ζάχαρη και ηλεκτρολύτες. Αυτά μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα άτομα με διαβήτη. Είναι καλύτερα να πίνουν άφθονο νερό πριν και κατά τη διάρκεια της προπόνησης, ακόμα κι αν δεν νιώθουν δίψα. Η δίψα είναι σημάδι αφυδάτωσης. Προτάσεις για άτομα μέσης ηλικίας: Στα άτομα μέσης ηλικίας καλό είναι η σωματική δραστηριότητα να αποτελεί τμήμα του τρόπου ζωής τους (να ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες αντί για ασανσέρ, να παίζουν με τα παιδιά ή τα εγγόνια τους, να πλένουν το αυτοκίνητο, να

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

βγάζουν το σκύλο βόλτα, να κατεβαίνουν μια-δυο στάσεις νωρίτερα από τον τελικό προορισμό). Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία συνιστά συνδυασμό αερόβιας κι αναερόβιας άσκησης. Η αερόβια άσκηση (ρυθμικές επαναλαμβανόμενες και συνεχείς κινήσεις των ίδιων μεγάλων μυϊκών ομάδων για τουλάχιστον 10 λεπτά κάθε φορά) χρησιμοποιεί οξυγόνο για την καύση του λίπους, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών. Χρησιμοποιεί τους μεγάλους μυς του σώματός μας για να θέτει σε διαρκή λειτουργία το καρδιακό μας σύστημα επί 20-30 λεπτά. Για να υπάρχει όφελος, θα πρέπει η έντασή της να ανεβάζει τους χτύπους της καρδιάς στο 50-75% του μέγιστου επιτρεπτού ορίου. Πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, από 30 λεπτά τη φορά (γρήγορο περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμβηση, χορός, γυμναστική, ποδόσφαιρο, μπάσκετ). Η αναερόβια άσκηση (δραστηριό-

τητες στις οποίες χρησιμοποιείται μυϊκή δύναμη, για να μετακινήσει ή να σηκώσει κανείς ένα βάρος ή να αντιτεθεί σ’ ένα φορτίο αντίστασης) χρησιμοποιεί τα αποθέματα των καυσίμων που είναι αποθηκευμένα στους μυς και τα οποία αξιοποιούνται μέσα στα 2 πρώτα λεπτά της άσκησης, με αποτέλεσμα οι μύες να κουράζονται πιο γρήγορα με αυτήν από όσο με την αερόβια (άρση βαρών). Για να επωφεληθεί κανείς από την αναερόβια άσκηση (άσκηση με μηχανήματα), θα πρέπει να προπονείται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Η αναερόβια άσκηση βοηθά στην ανάπτυξη μυϊκής μάζας, που αυτό σημαίνει υψηλότερο μεταβολισμό - περισσότερες θερμίδες για να λειτουργήσει το σώμα, με αποτέλεσμα να ανταποκρίνεται καλύτερα στην καύση λίπους και θερμίδων. Και τα δύο είδη άσκησης είναι απαραίτητα στα άτομα με ΣΔ τύπου 2 που πρέπει να χάσουν βάρος. Επιπλέον βοηθούν τα μυϊκά κύτταρα να ανταποκρίνο-

νται καλύτερα στην ινσουλίνη, στοιχείο θετικό τόσο για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 όσο και τύπου 2. Προτάσεις για άτομα τρίτης ηλικίας: Στους υπερήλικους, το επίπεδο και η ένταση της άσκησης θα πρέπει να είναι ανάλογο με τη φυσική κατάσταση και τα τυχόν συνυπάρχοντα προβλήματα του ατόμου. Η συχνή ύπαρξη σιωπηλής καρδιακής ισχαιμίας, τα κινητικά προβλήματα λόγω αρθρίτιδας, η διανοητική δυσλειτουργία κ.τ.λ. καθιστούν τα προγράμματα άσκησης μερικώς προβληματικά κι απαιτούν ειδική προσοχή (δοκιμασία κοπώσεως πριν από την έναρξή τους). Άτομα με νευροπάθεια πρέπει να αποφεύγουν μακροχρόνιο βάδισμα κι ασκήσεις με πηδήματα. Λόγω της μειωμένης αισθητικότητας μπορεί να μην γίνει αντιληπτός ο πόνος από κακή εφαρμογή της κάλτσας ή του παπουτσιού, να δημιουργηθούν φουσκάλες στα πόδια, που θα οδηγήσουν σε φλεγμονή ή έλκη. Άτομα με νεφροπάθεια να αποφεύγουν την έντονη άσκηση, ενώ άτομα με αμφιβληστροειδοπάθεια να αποφεύγουν την άρση βαρών και τις πολύ έντονες ασκήσεις. Αν κάποιος δε θέλει να ακολουθήσει ένα «δομημένο» κι αυστηρό πρόγραμμα, υπάρχουν τα βηματόμετρα (10.000 βήματα ημερησίως, 5 km). Η σωματική άσκηση μπορεί να αποτελεί ευχαρίστηση κι όχι καταναγκασμό. Συνοδεύεται από ποικιλία ψυχολογικών ευεργετικών επιδράσεων, που προκαλούν βελτίωση του αισθήματος ενεργητικότητας και ζωτικότητας του ατόμου, αυξημένη αυτοεκτίμηση, μειωμένη κατάθλιψη και περισσότερη αισιοδοξία, ενθουσιασμό και δημιουργικότητα στην καθημερινή ζωή. «Ο καθείς και τα όπλα του». Είναι ζήτημα θέλησης. Βιβλιογραφία A consensus statement from the American Diabetes Association. Physical Activity / Exercise and Diabetes. Diabetes Care 2006; 29(6): 14331438. What I need to know about Physical Activity and Diabetes. NATIONAL INSTITUTES OF HEALTH, National Diabetes Information Clearing house. Book. NIH Publication No. 08–5180. March 2008

Διαβητολογικά Νέα Νεότερες οδηγίες σχετικά με τη χορήγηση αναλώσιμων υλικών από τα ασφαλιστικά ταμεία στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Αναστασία Κατωπόδη Επισκέπτρια Υγείας, Γ΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝ Νίκαιας-Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων»

τακτική μέτρηση των επιπέδων σακχάρου τριχοειδικού αίματος (αυτοέλεγχος) από τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) [σάκχαρο νηστείας (πρωινή μέτρηση μετά από 8ωρη νηστεία) και μεταγευματικό σάκχαρο (μέτρηση 2 ώρες μετά την έναρξη των κύριων γευμάτων στο ΣΔ τύπου 1 (ΣΔτ1) και ΣΔ τύπου 2 (ΣΔτ2) ή 1 ώρα μετά την έναρξη των κύριων γευμάτων στο ΣΔ κύησης)], θεωρείται ότι είναι ιδανική μέθοδος εκτίμησης της γλυκαιμίας και πρόληψης υποκλυκαιμιών και φαίνεται ότι συμβάλλει σημαντικά, μαζί με τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c), στην επίτευξη της γλυκαιμικής ρύθμισης και στην αποφυγή εμφάνισης των μικροαγγειακών (αμφιβληστροειδοπάθεια: τύ-

φλωση, νεφροπάθεια: χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, νευροπάθεια: ακρωτηριασμοί κάτω άκρων) και μακροαγγειακών επιπλοκών (στεφανιαία νόσος, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειοπάθεια). Επειδή λοιπόν πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προτεραιότητα στην πρόληψη των διαβητικών επιπλοκών, θα πρέπει να παρέχονται στα άτομα με ΣΔ τα απαιτούμενα αναλώσιμα υλικά για τον αυτοέλεγχο του σακχάρου τους. Οι μέχρι τώρα ισχύουσες παροχές στη χορήγηση αναλώσιμων υλικών από τα ασφαλιστικά ταμεία στα άτομα με ΣΔ είναι οι εξής:

••

ΙΚΑ

••

Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. Γ55/768 / 14-5-10 έγγραφο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καθορίζεται η χορήγηση των παρακάτω αναλώσιμων υλικών ανά είδος και ποσότητα στα άτομα με ΣΔ ως εξής:

Σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης

Ταινίες μέτρησης σακχάρου αίματος •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση 100-150 ταινιών ανά μήνα, ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (1 έως και 3 ενέσεις ινσουλίνης ημερησίως), εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται

••

σε εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας (άνω των 3 ενέσεων ινσουλίνης ημερησίως), εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών ανά μήνα, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου και μετά από έγκριση της επιτροπής του ΙΚΑ. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά δίμηνο. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά τρίμηνο. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 ταινιών ανά μήνα. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών ανά μήνα.

•• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης και 600 σκαρφιστήρες ανά έτος. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (1 έως και 3 ενέσεις ινσουλίνης ημερησίως), εγκρίνεται η χορήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης και 300 σκαρφιστήρες ανά έτος.

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Διαβητολογικά Νέα

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

•• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται

σε εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας (άνω των 3 ενέσεων ινσουλίνης ημερησίως), εγκρίνεται η χορήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης και 600 σκαρφιστήρες ανά έτος, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου και μετά από έγκριση της επιτροπής του ΙΚΑ. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 200 σκαρφιστήρων ανά έτος. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά έτος. •• Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 600 σκαρφιστήρων ανά έτος. •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα και εάν βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη και βελόνες για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. Το ποσοστό συμμετοχής για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου και τους σκαρφιστήρες είναι 25%, ενώ για τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης το ποσοστό συμμετοχής είναι 0%. Επίσης, ποσοστό συμμετοχής 0% για όλα τα αναλώσιμα υλικά έχουν τα άτομα με ΣΔ, που είναι παραπληγικοί, τετραπληγικοί, νεφροπαθείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας, που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών ή ρευστών οργάνων ή είναι HIV θετικοί. Επισημαίνεται ότι για τη συνταγογράφηση των αναλώσιμων υλικών, απαιτείται απαραίτητα γνωμάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου με ισχύ 1 έτους, στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. ΟΓΑ Από το Μάρτιο του 2006 και μετά από επανακαθορισμό των ανώτατων

ορίων της μηνιαίας χορηγούμενης ποσότητας αναλώσιμων υλικών στα άτομα με ΣΔ, οι ποσότητες διαμορφώθηκαν ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου αίματος •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση 100 ταινιών ανά μήνα.

•• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται

••

σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, δεν εγκρίνεται η χορήγηση ταινιών. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση ταινιών. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών ανά μήνα. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών ανά μήνα.

Σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης

ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 0% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης. Επισημαίνεται ότι για τη συνταγογράφηση των αναλώσιμων υλικών, απαιτείται απαραίτητα γνωμάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου με ισχύ 1 έτους, στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. ΟΑΕΕ Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 357 /115/12-4-2010 απόφαση του Δ.Σ. του ΟΑΕΕ τροποποιείται η εγκύκλιος 9/2010 χορήγησης αναλώσιμων υλικών στα άτομα με ΣΔ ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου αίματος •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση 200 ταινιών ανά μήνα.

•• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται

•• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

••

ρήγηση 100 βελονών για στυλό ινσουλίνης ανά μήνα και 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση 50 βελονών για στυλό ινσουλίνης ανά μήνα και 50 σκαρφιστήρων ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, δεν εγκρίνεται η χορήγηση σκαρφιστήρων. Στα άτομα με ΣΔτ2 που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση σκαρφιστήρων. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα και εάν βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη και βελόνες για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την

••

σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά δίμηνο. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση ταινιών. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 ταινιών ανά μήνα. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών ανά μήνα.

Σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης και 200 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσι-

Διαβητολογικά Νέα ων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης και 50 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 σκαρφιστήρων ανά δίμηνο. •• Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση σκαρφιστήρων. •• Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα και εάν βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη και βελόνες για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 0% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης. Επισημαίνεται ότι για τη συνταγογράφηση των αναλώσιμων υλικών, απαιτείται απαραίτητα γνωμάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου, που θα ισχύει για 1 έτος και στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. Η παραπάνω γνωμάτευση θα πρέπει να θεωρείται από τον ελεγκτή ιατρό του ΟΑΕΕ.

••

ΟΠΑΔ Ο κανονισμός παροχών αναλώσιμων υλικών στα άτομα με ΣΔ του ΟΠΑΔ (ΦΕΚ 146/10-02-2011) τροποποιείται ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου και κετόνης αίματος •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση 200 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 50 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά έτος. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρ-

••

τητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 30 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά έτος. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά δίμηνο. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά τρίμηνο. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 250 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 60 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά έτος. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 10 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά δίμηνο.

Σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης

ανά μήνα και 150 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη, εγκρίνεται η χορήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης ανά μήνα και 50 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 σκαρφιστήρων ανά δίμηνο. •• Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, εγκρίνεται η χορήγηση 50 σκαρφιστήρων ανά τρίμηνο. •• Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 250 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα και εάν βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη και βελόνες για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 25% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης.

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα Επισημαίνεται ότι για τη συνταγογράφηση των αναλώσιμων υλικών, απαιτείται απαραίτητα γνωμάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου, που θα ισχύει για 1 έτος και στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. ΤΑΠΟΤΕ Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. εγκύκλιο 840/2003 καθορίζεται η χορήγηση αναλώσιμων υλικών ανά είδος και ποσότητα στα άτομα με ΣΔ ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου αίματος, σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει 3ετή ισχύ. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα

αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει 2ετή ισχύ. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει 2ετή ισχύ. •• Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται οποιαδήποτε παροχή αναλώσιμων υλικών. •• Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει 2ετή ισχύ. •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 0% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους

σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης. Επισημαίνεται ότι απαιτείται απαραίτητα έγκριση από τον ελεγκτή ιατρό του ταμείου, της γνωμάτευσης του διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Στη γνωμάτευση θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. ΟΙΚΟΣ ΝΑΥΤΟΥ Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 19847/89-2010 έγγραφο, καθορίζεται η χορήγηση αναλώσιμων υλικών ανά είδος και ποσότητα στα άτομα με ΣΔ ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου αίματος, σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

••

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

••

ρήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει ισχύ 1 έτος. Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει ισχύ 1 έτος. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών ανά μήνα και 50 σκαρφιστήρων, με γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει ισχύ 1 έτος. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται οποιαδήποτε παροχή αναλώσιμων υλικών. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Η γνωμάτευση θα έχει ισχύ 1 έτος.

Διαβητολογικά Νέα •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χο-

ρήγηση των ανά είδος και ποσότητα αναλώσιμων υλικών, σύμφωνα με τη γνωμάτευση διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 0% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης. Επισημαίνεται ότι απαιτείται απαραίτητα έγκριση από τον ελεγκτή ιατρό του ταμείου, της γνωμάτευσης του διαβητολόγου κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου. Στη γνωμάτευση θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. ΕΤΑΑ Σε όλο το ΕΤΑΑ (ΤΥΔΕ - ΤΑΣ - ΤΣΜΕΔΕ - ΤΣΑΥ), από 09/06/2011 καθορίζεται η χορήγηση αναλώσιμων υλικών ανά είδος και ποσότητα στα άτομα με ΣΔ ως εξής: Ταινίες μέτρησης σακχάρου και κετόνης αίματος •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χο-

••

ρήγηση 200 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 50 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά έτος. Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη (ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερήσιων ενέσεων ινσουλίνης), εγκρίνεται η χορήγηση 100 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα. Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος. Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος ανά μήνα και 50 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά έτος. Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 ταινιών μέτρησης σακχά-

ρου αίματος ανά μήνα και 50 ταινιών μέτρησης κετόνης αίματος ανά δίμηνο. Σκαρφιστήρες και βελόνες για στυλό ινσουλίνης •• Στα άτομα με ΣΔτ1, εγκρίνεται η χορή-

γηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης ανά μήνα και 200 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη, εγκρίνεται η χορήγηση βελονών για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης ανά μήνα και 100 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔτ2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία, εγκρίνεται η χορήγηση 50 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στα άτομα με ΣΔ που αντιμετωπίζονται με διαιτητική αγωγή, δεν εγκρίνεται η χορήγηση σκαρφιστήρων. •• Στα άτομα με ΣΔ που κάνουν χρήση αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 σκαρφιστήρων ανά μήνα. •• Στο διαβήτη κύησης, εγκρίνεται η χορήγηση 200 σκαρφιστήρων ανά μήνα και εάν βρίσκονται σε θεραπεία με ινσουλίνη και βελόνες για στυλό ινσουλίνης ανάλογα με την ημερήσια συχνότητα των ενέσεων ινσουλίνης. Το ποσοστό συμμετοχής είναι 0% για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, τους σκαρφιστήρες και τις βελόνες του στυλό ινσουλίνης. Επισημαίνεται ότι για τη συνταγογράφηση των αναλώσιμων υλικών, απαιτείται απαραίτητα γνωμάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου, που θα ισχύει για 1 έτος και στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. Η παραπάνω γνωμάτευση θα πρέπει να θεωρείται από τον ελεγκτή ιατρό του ταμείου. Λοιπά Ασφαλιστικά Ταμεία Η χορήγηση αναλώσιμων υλικών ανά είδος και ποσότητα στα άτομα με ΣΔ καθορίζεται ως εξής:

•• Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει γνω-

μάτευση από διαβητολόγο κρατικού ή πανεπιστημιακού νοσοκομείου, στην οποία θα αναγράφεται ο τύπος του ΣΔ, το θεραπευτικό σχήμα και η απαιτούμενη ποσότητα των αναλώσιμων υλικών σε τεμάχια. Η παραπάνω γνωμάτευση θα πρέπει να θεωρείται από τον ελεγκτή ιατρό του ταμείου. •• Ο ασφαλισμένος πληρώνει στο φαρμακείο όλα τα αναλώσιμα υλικά και λαμβάνει απόδειξη όπου θα αναγράφεται σε τεμάχια η ποσότητα των αναλώσιμων υλικών. •• Ακολούθως, ο ασφαλισμένος με την απόδειξη του φαρμακείου και τη γνωμάτευση του διαβητολόγου, εισπράττει τα χρήματα από το ασφαλιστικό του ταμείο. Δυστυχώς, τα άτομα με ΣΔ δεν διευκολύνονται στην παροχή των απαραίτητων αναλώσιμων υλικών που απαιτούνται για το στοιχειώδη αυτοέλεγχο του σακχάρου αίματος, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να μειώνουν στο ελάχιστο τις μετρήσεις τους, με συνέπεια όχι μόνο στην επιβάρυνση της υγείας τους, αλλά και στην αύξηση των δαπανών υγείας για την αντιμετώπιση των μικρο και μακροαγγειακών διαβητικών επιπλοκών. Βιβλιογραφία Δημήτρης Συκιώτης. Πρόεδρος ΕΛΟΔΙ. Περιοδικό Σακχαρώδης Διαβήτης. Ιανουάριος Φεβρουάριος 2011. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Τεύχος δεύτερο. Αριθμός Φύλλου 146/10-02-2011. Υπ’ αριθμ Γ55/768/14-5-10 έγγραφο του ΙΚΑΕΤΑΜ. Οδηγίες για τον καθορισμό του αναλωσίμου υγειονομικού υλικού κατά είδος και ποσότητα. Υπ’ αρίθμ. 1046/9/20-10-2005 και 1046/11/ 20-10-2005 αποφάσεις του Δ.Σ. του ΟΓΑ. Επανακαθορισμός των ανώτατων ορίων μηνιαίας ποσότητας αναλώσιμων υλικών στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη σε ασφαλισμένους του ΟΓΑ. Υπ’ αριθμ. 357/115/12-4-2010 εγκύκλιος ΟΑΕΕ. Νεότερες οδηγίες σχετικά με τη χορήγηση αναλώσιμων υγειονομικών υλικών. Τροποποίηση κανονισμού παροχών αναλώσιμων υλικών στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη του ΟΠΑΔ (ΦΕΚ 146/10-02-2011). Υπ’ αριθ. εγκύκλιο 840/2003 εγκύκλιος ΤΑΠΟΤΕ. Καθορισμός χορήγησης αναλώσιμων υγειονομικών υλικών. Υπ’ αρίθμ. 19847/8-9-2010 έγγραφο του ΟΙΚΟΥ ΝΑΥΤΟΥ. Διαγνωστικά μέσα σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα Εκτέλεση & θρεπτική αξία ελληνικών συνταγών μαγειρικής Αιμιλία Παπακωνσταντίνου, PhD1, Γεώργιος Καζδαγλής2 1Κλινική

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική και Μονάδα Έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, Διαβητολογικό Κέντρο, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», 2Ιατρός ειδικευόμενος Πλαστικής Χειρουργικής

Σολομός με πιπερόριζα στον ατμό

Υλικά (5 μερίδες) •• 2 φιλέτα φρέσκου σολομού χωρίς την πέτσα (περίπου 600 g) •• Πιπερόριζα (ginger) 30 g •• Νερό •• Αλάτι

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Φακοσαλάτα με φέτα

Εκτέλεση Πλένουμε τα φιλέτα σολομού και τα τοποθετούμε στον ατμομάγειρα. Κόβουμε την πιπερόριζα σε λεπτές (3-5 χιλιοστά) στρογγυλές φέτες και τις τοποθετούμε τη μια δίπλα στην άλλη πάνω στα φιλέτα. Το υπόλοιπο τζίντζερ το κόβουμε σε λωρίδες 1 cm και τις τοποθετούμε δίπλα και κάτω από το ψάρι για να δώσουν το άρωμά τους. Ψήνουμε στον ατμό για 15-20 λεπτά ανάλογα με το πάχος του φιλέτου. Αλατίζουμε και το αφήνουμε για 10 λεπτά με κλειστό καπάκι στο θερμό θάλαμο πριν το σερβίρουμε. Δεν έχετε ατμομάγειρα; Τοποθετήστε στην κατσαρόλα σας 250 ml νερό. Στη μέση του πάτου βάλτε ένα φαρδύ φλιτζάνι και πάνω σε αυτό ένα ρηχό πιάτο χωρίς να ακου•• •• •• •• •• ••

3 μεσαία κρεμμύδια 1 κουτ. γλυκού αλάτι 2 φύλλα δάφνης 1 κουτ. γλυκού κανέλλα ½ κουτ. γλυκού γλυκιά πάπρικα Ελάχιστο μοσχοκάρυδο

Εκτέλεση

Υλικά (6 μερίδες) •• 200 g φακές χονδρές •• 100 g τυρί φέτα •• 3 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο •• ½ ματσάκι μαϊντανός •• 1 κίτρινη πιπεριά •• 2 κόκκινες πιπεριές

Βράζουμε τις φακές με 2 φύλλα δάφνης, ένα ολόκληρο κρεμμύδι και το αλάτι. Προσοχή να μη χυλώσουν. Στραγγίζουμε, αφαιρούμε τη δάφνη και το κρεμμύδι και αφήνουμε να κρυώσουν. Σε ένα τηγάνι σοτάρουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμύδια, προσθέτουμε τις πιπεριές κομμένες σε κυβάκια, σκεπάζουμε με το καπάκι και τα αφήνουμε να μαλακώσουν σε χαμηλή φωτιά. Προς το τέλος προσθέτουμε τον ψιλοκομμένο μαϊντανό. Ανακατεύουμε τις

μπάει στα τοιχώματα της κατσαρόλας. Τοποθετήστε πάνω στο πιάτο το σολομό με το τζίντζερ και σκεπάστε την κατσαρόλα με το καπάκι της. Ιδού ένας αυτοσχέδιος ατμομάγειρας που κρατάει το ψάρι πιο ζουμερό και με περισσότερα αρώματα. Θρεπτική αξία (ανά μερίδα) Θερμίδες: 250 kcal Υδατάνθρακες: 0g Πρωτεΐνη: 24 g Ολικό λίπος: 16 g Κορεσμένο λίπος: 4g Μονοακόρεστα λιπαρά: 2g Πολυακόρεστα λιπαρά: 4g Διαιτητικές ίνες: 0g

φακές με τα λαχανικά και προσθέτουμε την κανέλλα, την πάπρικα και το μοσχοκάρυδο και ανακατεύουμε καλά. Τα αφήνουμε να ξεκουραστούν και τα βάζουμε στο ψυγείο. Τα σερβίρουμε με κυβάκια φέτας και ψιλοκομμένο μαϊντανό, αλάτι, κανέλα και ελαιόλαδο.. Θρεπτική αξία (ανά μερίδα) Θερμίδες: Υδατάνθρακες: Πρωτεΐνη: Ολικό λίπος: Κορεσμένο λίπος: Μονοακόρεστα λιπαρά: Πολυακόρεστα λιπαρά: Διαιτητικές ίνες:

270 kcal 32 g 13 g 11 g 4g 6g 1g 12 g

Διαβητολογικά Νέα Τι νεότερο για το Διαβήτη από την παγκόσμια ιατρική βιβλιογραφία Αθανασία Παπαζαφειροπούλου, Ελευθερία Νταλάκου, Ιωάννης Δανιήλ, Ηλίας Καράμπελας

Με ποιο μηχανισμό το ιχθυέλαιο βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο στα διαβητικά άτομα Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, της Ιατρικής Σχολής του Σαν Ντιέγκο, προσδιόρισαν το μοριακό μηχανισμό που καθιστά τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα τόσο αποτελεσματικά στη μείωση της χρόνιας φλεγμονής και της αντίστασης στην ινσουλίνη. Ο Δρ. Jerrold Olefsky και οι συνεργάτες του προσδιόρισαν έναν βασικό υποδοχέα στα μακροφάγα του λιπώδους ιστού σε παχύσαρκα άτομα. Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό. Οι ερευνητές έδειξαν ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ενεργοποιούν έναν υποδοχέα των μακροφάγων, με συνέπεια ευρέα αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα και με βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Τα μακροφάγα είναι ειδικά λευκά κύτταρα του αίματος που προσλαμβάνουν και καταστρέφουν στοιχεία νεκρωμένων κυττάρων και παθογόνα. Μέρος αυτής της ανοσιακής απάντησης περιλαμβάνει τα μακροφάγα που εκκρίνουν τις κυτταροκίνες και άλλες πρωτεΐνες που προκαλούν τη φλεγμονή, μηχανισμός για τα κύτταρα και τις ουσίες που

γίνονται αντιληπτά ότι είναι επιβλαβή. Ο λιπώδης ιστός περιέχει πολλά μακροφάγα που παράγουν πολλές κυτταροκίνες. Το αποτέλεσμα είναι η χρόνια φλεγμονή και η αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη στα γειτονικά κύτταρα που υπερεκτίθονται στις κυτταροκίνες. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η κατάσταση στην οποία η φυσιολογικά παραγόμενη ινσουλίνη γίνεται λιγότερο αποτελεσματική στη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, κατάσταση που οδηγεί σε πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως είναι ο διαβήτης τύπου 2. Ο Δρ. Olefsky και οι συνάδελφοί του εξέτασαν τους κυτταρικούς υποδοχείς που συνδέονται με τα λιπαρά οξέα. Συγκεκριμένα, μελέτησαν ένα γ-πρωτεϊνικό υποδοχέα, τον αποκαλούμενο GPR120, που ανήκει σε μια οικογένεια υποδοχέων που ενεργοποιούν μέσω σηματοδοτικών μορίων πολυάριθμες κυτταρικές λειτουργίες. Ο υποδοχέας GPR120 βρίσκεται μόνο στα ενεργοποιημένα μακρόφαγα στα ώριμα λιποκύτταρα. Όταν ο υποδοχέας μπλοκάρεται, το μακρόφα-

γο παράγει φλεγμονώδη αποτελέσματα. Αλλά όταν εκτίθεται σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ο υποδοχέας GPR120 ενεργοποιείται και παράγεται μια ισχυρή αντιφλεγμονώδης απάντηση. Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν την έρευνά τους χρησιμοποιώντας κυτταροκαλλιέργειες από ποντίκια, μερικά από τα οποία τροποποιήθηκαν γενετικά για να μην εκφράζουν τον υποδοχέα GPR120. Όλα τα πειραματόζωα έλαβαν πλούσια σε λίπη τροφή με ή χωρίς συμπληρωματική χορήγηση ωμέγα-3 λιπαρού οξέος. Η συμπληρωματική χορήγηση ωμέγα-3 λιπαρού οξέος εμπόδισε τη φλεγμονή και ενίσχυσε την ευαισθησία στην ινσουλίνη στα παχύσαρκα ποντίκια, αλλά δεν είχε καμία επίδραση στα ποντίκια που δεν είχαν τον GPR120. Ο Δρ. Olefsky τόνισε ότι «Ο υποδοχέας ενεργοποιείται για να αποκριθεί σε ένα φυσικό προϊόν –τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα– με αποτέλεσμα η φλεγμονώδης διαδικασία να μπορεί να ελεγχθεί. Η εργασία μας δείχνει πώς το ιχθυέλαιο μπορεί να το πραγματοποιήσει αυτό ακίνδυνα, προτείνοντας έναν πιθανό τρόπο στη διαχείριση των σοβαρών προβλημάτων της φλεγμονής στην παχυσαρκία και σε καταστάσεις όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις μέσω ενός απλού διαιτητικού συμπληρώματος». Ωστόσο, ο Δρ. Olefsky συμπλήρωσε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα. Παραδείγματος χάριν, παραμένει ασαφές το κατά πόσο το ιχθυέλαιο αποτελεί μια ασφαλή πρακτική καθώς η μεγάλη κατανάλωση ιχθυελαίου έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας και εμφράγματος του μυοκαρδίου σε μερικές μελέτες. Journal Cell 2010; 9: 2

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Διαβητολογικά Νέα Σύγκριση άσπρου και μαύρου ρυζιού σε σχέση με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη Η κατανάλωση άσπρου ρυζιού εμφανίζεται να συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ενώ η κατανάλωση μαύρου ρυζιού συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη. Ερευνητές από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ μελέτησαν την κατανάλωση ρυζιού και τον κίνδυνο διαβήτη μεταξύ 39.765 ανδρών και 157.463 γυναικών σε τρεις μεγάλες μελέτες. Μετά από τη στάθμιση για την ηλικία και τις άλ-

λες καθημερινές συνήθειες και τους διαιτητικούς παράγοντες κινδύνου, εκείνοι που κατανάλωσαν πέντε ή περισσότερα γεύματα άσπρου ρυζιού την εβδομάδα είχαν 17% μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη έναντι εκείνων που κατανάλωσαν λιγότερο από ένα γεύμα το μήνα. Αντίθετα, η κατανάλωση δύο ή περισσότερων γευμάτων μαύρου ρυζιού την εβδομάδα συνδέθηκε με 11% μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με αυτούς που έτρωγαν λιγότερο από ένα γεύμα το μήνα. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η αντικατάσταση 50 γραμμαρίων (ισοδύναμων με το ένα τρίτο ενός γεύματος) άσπρου ρυζιού ανά ημέρα με την ίδια ποσότητα μαύρου ρυζιού συσχετίζεται με 16% χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Γενικά, το άσπρο ρύζι έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη –ένα μέτρο για το πόσο τα διάφορα τρόφιμα προκαλούν αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης αίματος έναντι της ίδιας ποσότητας γλυκόζης ή άσπρου ψωμιού– από ό,τι το μαύρο ρύζι. Ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης της κατανάλωσης άσπρου ρυζιού προ-

καλείται πιθανώς από την αλλαγή της φυσικής και βιολογικής δομής των κοκκίων ρυζιού κατά τη διάρκεια της διαδικασίας καθαρισμού, στην οποία σχεδόν όλο το πίτουρο και μερικά από τα μικρόβια αφαιρούνται. Μια άλλη συνέπεια της διαδικασίας καθαρισμού είναι η απώλεια των ινών, βιταμινών, μαγνησίου και άλλων ανόργανων αλάτων, φυτο-οιστρογόνων και φυτικού οξέος, πολλά από τα οποία μπορούν να είναι προστατευτικοί παράγοντες για το διαβήτη. Οι τρέχουσες διαιτητικές οδηγίες για Αμερικανούς συστήνουν ότι τουλάχιστον η μισή από την κατανάλωση υδατανθράκων θα πρέπει να περιλαμβάνει επεξεργασμένα σιτηρά. «Από την άποψη της δημόσιας υγείας, η αντικατάσταση των επεξεργασμένων σιτηρών όπως το άσπρο ρύζι, από μη επεξεργασμένα σιτηρά, συμπεριλαμβανομένου του μαύρου ρυζιού, πρέπει να προτείνεται στα πλαίσια της πρόληψης του διαβήτη τύπου 2», συμπέραναν οι ερευνητές. Arch Intern Med 2010; 170(11): 961-969

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Κατανάλωση αμυγδάλων και προδιαβήτης

Ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να εκτιμηθούν τα μεταγευματικά επίπεδα σακχάρου αίματος μετά από κατανάλωση αμυγδάλων. Δεκατέσσερις ενήλικοι με μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη συμμετείχαν σε τυχαιοποιημένη μελέτη, όπου ολόκληρα αμύγδαλα (WA), βούτυρο αμυγδάλων (ΑΒ), άλιπο αλεύρι αμυγδάλων (AF), αμυγδαλέλαιο (AO) ή κανένα αμύγδαλο (όχημα-Β) ενσωματώθηκαν σε ένα πρόγευμα υδατανθράκων 75 γραμμαρίων. Οι μεταγευματικές συγκεντρώσεις της γλυκόζης αίματος, της ινσουλίνης, των μηκορεσμένων ελεύθερων λιπαρών οξέων και του GLP-1 αξιολογήθηκαν μετά από την κατανάλωση του επεξεργασμένου προγεύματος και μετά από ένα τυπικό μεσημεριανό γεύμα. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η κατανάλωση αμυγδάλων με το

πρωινό γεύμα προκάλεσε μείωση των επιπέδων γλυκόζης αίματος και αύξησε τον κορεσμό σε ενηλίκους με διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης. Ένα τμήμα των λιπιδίων των αμυγδάλων είναι πιθανώς υπεύθυνο για την άμεση μεταγευματική απάντηση, αν και οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν το διαφορετικό βαθμό της μεταγευματικής απάντησης που παρατηρήθηκε με τη χορήγηση του ΑΒ έναντι του WA και του AO. Συμπερασματικά, η κατανάλωση αμυγδάλων στο πρωινό σε ενηλίκους με διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης, μείωσε τις μεταγευματικές συγκεντρώσεις γλυκόζης αίματος και αύξησε τον κορεσμό. Ένα τμήμα των λιπιδίων του αμυγδάλου εμφανίζεται να είναι κατά ένα μεγάλο μέρος υπεύθυνο για την άμεση απάντηση κατά το γεύμα, αν και δεν μπορεί να εξηγήσει

τη μεταγευματική απάντηση. Η συνολική, ημερήσια γλυκόζη, η ινσουλίνη και οι συγκεντρώσεις των μη-κορεσμένων ελεύθερων λιπαρών οξέων μειώθηκαν με την προσθήκη αμυγδάλων στο πρωινό γεύμα. Nutr Metab 2011; 8: 1

Διαβητολογικά Νέα H λήψη βιταμίνης Κ συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που λαμβάνουν υψηλές ποσότητες βιταμίνης Κ με τα τρόφιμα παρουσιάζουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με άτομα που λαμβάνουν μικρές ποσότητες βιταμίνης Κ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε σύνολο 38.000 ενήλικων Ολλανδών που παρακολουθήθηκαν για μια δεκαετία, εκείνοι που έλαβαν περισσότερη βιταμίνη Κ με τη διατροφή τους παρουσίασαν μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη κατά 20%. Η Δρ Joline W.J. Beulens του πανεπιστημιακού ιατρικού κέντρου της Ουτρέχτης αναφέρει ότι αυτά τα συμπεράσματα είναι τα πρώτα που εμφανίζουν μια σχέση μεταξύ της βιταμίνης Κ και του κινδύνου για διαβήτη, χωρίς όμως να αποδεικνύουν αιτιολογική σχέση μεταξύ βιταμίνης Κ και χαμηλότερου κίνδυνου εμφάνισης διαβήτη. Αντίθετα, προσθέτουν, τα αποτελέσματα πρέπει να τροφοδοτήσουν την περαιτέρω έρευνα σχετικά με το εάν η βιταμίνη Κ διαδραματίζει έναν αιτιολογικό ρόλο στην ανάπτυξη του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ο βαθμός στον οποίο οι συγκεκριμένες

θρεπτικές ουσίες της διατροφής έχουν επιπτώσεις στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη παραμένει ασαφής. Η βιταμίνη Κ υπάρχει με δύο φυσικές μορφές: τη βιταμίνη K1, που βρίσκεται κατά ένα μεγάλο μέρος στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, καθώς επίσης και σε μερικά φυτικά έλαια, όπως το λάδι κανέλας και σόγιας και τη βιταμίνη K2, την οποία οι άνθρωποι προσλαμβάνουν κυρίως μέσω του κρέατος, του τυριού και των αυγών. Στην τρέχουσα μελέτη και οι δύο βιταμίνες (K1 και K2) σχετίζονταν με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, με τη σχέση αυτή να είναι ισχυρότερη για τη βιταμίνη K2. Για την πραγματοποίηση της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα 38.094 ανδρών και γυναικών, ηλικίας 20 έως 70 ετών. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, που αφορούσε τη διατροφή και στη συνέχεια υπολογίσθηκε σε κάθε άτομο η μέση κατανάλωση βιταμίνης Κ. Επίσης, τα άτομα της μελέτης απάντησαν σε ερωτήσεις που αφορούσαν τις γενικές συνήθειες υγιεινής και τρόπου ζωής τους. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 10 ετών, από τους συμμετέχοντες της μελέτης, 918 άτομα

εμφάνισαν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Γενικά, η Δρ. Beulens και οι συνεργάτες της βρήκαν ότι ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2 μειωνόταν με κάθε αύξηση κατά 10 μικρογραμμαρίων (mcg) στην πρόσληψη βιταμίνης K2. Συνολικά, η ομάδα των συμμετεχόντων με την υψηλότερη πρόσληψη βιταμίνης Κ είχαν 20% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη από ότι η ομάδα με τη μικρότερη πρόσληψη. Όσον αφορά στη βιταμίνη K1 δεν παρατηρήθηκε μείωση του κινδύνου παρά μόνο στην ομάδα των ατόμων που έλαβε υψηλές ποσότητες με τη διατροφή. Παρόμοια ήταν τα συμπεράσματα σχετικά με τη βιταμίνη K2, η ομάδα των ατόμων με την υψηλότερη πρόσληψη βιταμίνης Κ είχε 19% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη απ’ ό,τι η ομάδα με τη χαμηλότερη κατανάλωση. Οι ερευνητές μελέτησαν διάφορους άλλους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για διαβήτη, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, του σωματικού βάρους και των συνηθειών άσκησης. Εξέτασαν επίσης άλλες διαιτητικές συνήθειες, όπως οι συνολικές προσλαμβανόμενες θερμίδες και η κατανάλωση ορισμένων άλλων θρεπτικών ουσιών, όπως το λίπος, οι ίνες και οι βιταμίνες C και Ε. Όταν στην ανάλυση των δεδομένων ελήφθησαν υπόψη και οι παραπάνω παράμετροι η κατανάλωση βιταμίνης Κ συνέχισε να συνδυάζεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Η Δρ. Beulens και οι συνάδελφοί της σημείωσαν ότι υπάρχουν στοιχεία ότι η βιταμίνη Κ μειώνει τη συστηματική φλεγμονή, η οποία μπορεί να βελτιώσει τη γλυκόζη του αίματος μέσω της ρύθμισης της ορμονικής έκκρισης ινσουλίνης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ, η συνιστώμενη καθημερινή κατανάλωση βιταμίνης Κ, για όλες τις μορφές της, είναι 120 mcg για τους άνδρες και 90 mcg για τις γυναίκες. Σε αυτήν τη μελέτη, οι συμμετέχοντες με την υψηλότερη κατανάλωση έλαβαν κάθε ημέρα 250 με 360 mcg βιταμίνης Κ. Diabetes Care 2010 Aug; 33(8): 1699-1705

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα Η αυξημένη κατανάλωση μαγνησίου προκαλεί μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι η λήψη με τη διατροφή αρκετής ποσότητας μαγνησίου θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι η κατανάλωση 200mg μαγνησίου ανά 1.000 θερμίδες μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη κατά 47%. Ο Δρ. Ka He του πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας και οι συνάδελφοί του διαπίστωσαν ότι τα άτομα που κατανάλωσαν περισσότερο μαγνήσιο με τις τροφές και με τα συμπληρώματα βιταμινών είχαν τις μισές πιθανότητες για να αναπτύξουν διαβήτη κατά τη διάρκεια των επόμενων 20 ετών σε σχέση με όσους έλαβαν λιγότερο μαγνήσιο. Τα αποτελέσματα μπορούν να εξηγήσουν εν μέρει γιατί η κατανάλωση προϊόντων σίτου, που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε μαγνήσιο, συνδέεται επίσης με χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη. Ωστόσο, απαιτούνται μεγάλες κλινικές δοκιμές που θα εξετάσουν την επίδραση του μαγνησίου σχετικά με τον κίνδυνο εμ-

φάνισης διαβήτη ώστε να προκύψει αιτιολογική συσχέτιση. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι το μαγνήσιο θα μπορούσε να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη καθώς συμμετέχει στη λειτουργία διάφορων ενζύμων που βοηθούν τον οργανισμό να μεταβολίσει τη γλυκόζη, όπως τόνισαν οι ερευνητές. Όμως, οι υπάρχουσες μελέτες για τη συσχέτιση του μαγνησίου και του κινδύνου για διαβήτη έδειξαν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Για να ερευνήσουν την παραπάνω συσχέτιση, οι ερευνητές εξέτασαν την κατανάλωση μαγνησίου και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη σε 4.497 άνδρες και γυναίκες, 18 έως 30 χρονών, κανένας από τους οποίους δεν ήταν διαβητικός κατά την έναρξη της μελέτης. Κατά τη διάρκεια είκοσι ετών παρακολούθησης, 330 άτομα ανέπτυξαν διαβήτη. Αυτοί με την υψηλότερη κατανάλωση μαγνησίου, η οποία υπολογίσθηκε περίπου κατά μέσο όρο 200 χιλιοστόγραμμα μαγνησίου για κάθε 1.000 θερμίδες που

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Το ξύδι μειώνει τη μεταγευματική γλυκαιμία

Το ξύδι, όταν λαμβάνεται τακτικά, μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του διαβήτη, στην ελάττωση της όρεξης και να αυξήσει την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό με αποτέλεσμα πιο υγιή οστά. Μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «Οι αντιγλυκαιμικές ιδιότητες του ξυδιού είναι εμφανείς όταν καταναλώνονται μικρές ποσότητες ξυδιού με γεύματα που αποτελούνται από σύνθετους υδατάνθρακες». Η μελέτη υποστηρίζει ότι η μεταγευματική γλυκαιμία μειώνεται με ξύδι. Οι ερευνητές στο Τμήμα Διατροφής του Πανεπιστημίου της Αριζόνας έδωσαν σε 10 υγιείς, μη διαβητικούς εθελοντές 20 g της σούπας μηλόξυδο, 49 g νερό και 1 κουταλάκι του γλυκού σακχαρίνη, αφού είχαν καταναλώσει πρωινό που συμπεριελάμβανε κουλούρι και χυμό πορτοκαλιού. Σε όλα τα άτομα της μελέ-

της ελήφθησαν δείγματα αίματος σε 0, 30, 60, 90, και 120 λεπτά μετά το γεύμα. Ο Δρ. Carol S. Johnson και οι συνεργάτες του ανέφεραν ότι στα άτομα που κατανάλωσαν το ξύδι 60 λεπτά μετά το γεύμα, οι τιμές της γλυκόζης ήταν 35% χαμηλότερα από ό,τι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Κατά μέσο όρο, η κατανάλωση ενέργειας μειώθηκε κατά 300 θερμίδες για το υπόλοιπο της ημέρας, ανάλογα με την ομάδα. Σε μια σουηδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος του Σεπτεμβρίου 2005 του European Journal of Clinical Nutrition αναφέρεται ότι η κατανάλωση ξυδιού με λευκό ψωμί προκάλεσε μείωση των μεταγευματικών επιπέδων ινσουλίνης και συνοδεύτηκε από αύξηση του αισθήματος κορεσμού. Eur J Clin Nutr 2005; 59: 983-988

προσέλαβαν, εμφάνισαν 47% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη κατά τη διάρκεια της μελέτης σε σχέση με εκείνους με χαμηλότερη κατανάλωση, οι οποίοι κατανάλωσαν περίπου 100 χιλιοστόγραμμα μαγνησίου ανά 1.000 θερμίδες. Οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι όταν η κατανάλωση μαγνησίου αυξήθηκε, τα επίπεδα διάφορων φλεγμονωδών δεικτών μειώθηκαν, όπως και η αντίσταση στην ινσουλίνη. «Η αυξημένη κατανάλωση μαγνησίου μπορεί να είναι σημαντική για τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, τη μείωση της συστηματικής φλεγμονής και τη μείωση του κινδύνου για διαβήτη», συμπεραίνουν οι ερευνητές. «Απαιτούνται περαιτέρω, μεγάλης κλίμακας κλινικές δοκιμές για να προσδιορίσουν την αιτιώδη σχέση και να διευκρινίσουν τους μηχανισμούς πίσω από αυτό το πιθανό όφελος». Diabetes Care 2010 Dec; 33(12): 2604-2610

Διαβητολογικά Νέα Τα αντιοξειδωτικά αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη Μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και να ενισχύσει τα αποτελέσματα της μετφορμίνης, σύμφωνα με μια μελέτη. Ο Δρ. Antonio Mancini, από το Πανεπιστήμιο της Ρώμης, ανέφερε ότι, μεταξύ μιας ομάδας 29 παχύσαρκων ασθενών, εκείνοι που ελάμβαναν διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες εμφάνισαν μείωση του δείκτη της αντίστασης στην ινσουλίνη (HOMA IR) από 4,20 στο 3,13 (p<0,05) μέσα σε τρεις μήνες, ενώ εκείνοι που ελάμβαναν παρόμοια διατροφή μαζί με θεραπεία με μετφορμίνη, εμφάνισαν μείωση του δείκτη αυτού από 5,71 στο 3,06 (p<0,05). Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης «Η ερευνητική υπόθεση είναι ότι πέντε γεύματα ημερησίως, φρούτων και λαχανικών, μπορούν να χαμηλώσουν τα επίπεδα ινσουλίνης. Είναι γνωστό ότι οι αντιοξειδωτικοί παράγοντες ασκούν ευεργετικά αποτελέσματα, αλλά, κατά τη γνώμη μας, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για αυτήν τη θεωρία. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη για μια καλά σχεδιασμένη μελέτη προκειμένου να υπάρξουν στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα». Η οξειδωτική καταπόνηση αντανακλά τη διαφορά μεταξύ της καταστροφής που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες και της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθή μόρια που μπορούν να μεταφέρουν την αστάθεια αυτή στα μόρια που συναντούν, και έτσι υπάρχει μια διάδοση της αλυσίδας της οξειδωτικής βλάβης. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να αποκαταστήσουν ή να αποτρέψουν τη ζημία και να σπάσουν αυτή τη βλαπτική αλυσίδα. Για να δουν τι συμβαίνει λοιπόν ο Δρ. Mancini και οι συνάδελφοι μελέτησαν 29 παχύσαρκους ασθενείς (16 ήταν άνδρες), ηλικίας από 18 έως 66 έτη και με μέσο δείκτη μάζας σώματος 36 kg/ m2. Οι ασθενείς διαιρέθηκαν σε τέσσερις ομάδες: μια ομάδα έλαβε χαρακτηριστική μεσογειακή διατροφή με 400 έως 500 mg αντιοξειδωτικών ανά ημέρα και

η δεύτερη ομάδα έλαβε την ίδια διατροφή αλλά και μετφορμίνη. Η τρίτη ομάδα έλαβε διατροφή με 900 έως 1000 mg αντιοξειδωτικών ανά ημέρα και η τέταρτη ομάδα έλαβε διατροφή με αντιοξειδωτικά με μετφορμίνη. Η αντιοξειδωτική διατροφή περιελάμβανε τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά όπως άγρια μούρα, χυμό από πορτοκάλι, τσάι, ραδίκια, καρότα, κάπαρη και ντομάτες. Οι παράμετροι που μετρήθηκαν στην αρχή και στο τέλος της μελέτης περιελάμβαναν τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης πλάσματος μετά από δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, ολική χοληστερόλη, HDL-χοληστερόλη, LDL-χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, ουρικό οξύ, λευκωματίνη, συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα και FT3, FT4, TSH,

κορτιζόλη, ACTH, IGF-1, και τεστοστερόνη (στους άνδρες). Εκτός από τη μείωση στο homa-IR, οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι η αιχμή ινσουλίνης μειώθηκε από 181,61 σε 157,62 στην ομάδα που έλαβε μεσογειακή διατροφή μαζί με μετφορμίνη (p<0,05) και από 246,44 σε 141,73 στην ομάδα που δόθηκε η πλούσια σε αντιοξειδωτικά διατροφή μαζί με μετφορμίνη. Καμία διαφορά δεν παρατηρήθηκε στα επίπεδα γλυκόζης ή στις τιμές λιπιδίων, ενώ η απώλεια βάρους δεν διέφερε μεταξύ των ομάδων της μελέτης. Mancini A et al. Oxidative stress and metabolic syndrome: Effects of natural dietary antioxidants in obese patients with insulin resistance. ENDO 2010; Abstract P3-428

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβητολογικά Νέα Η σημασία του πρωινού γεύματος

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Το πανάρχαιο ρητό «Τρώτε πρωινό σαν βασιλιάς, γεύμα σαν πρίγκηπας και δείπνο σαν φτωχός» μπορεί στην πραγματικότητα να είναι η καλύτερη συμβουλή για την πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Ως γνωστό, το μεταβολικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από κοιλιακή παχυσαρκία, υψηλά τριγλυκερίδια πλάσματος, αντίσταση στην ινσουλίνη και παρουσία παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Ερευνητές από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα, εξέτασαν σε ποντίκια την επίδραση του είδους των τροφίμων και ειδικά το χρονοδιάγραμμα της πρόσληψης για την ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου. Η μελέτη αποκάλυψε ότι ποντίκια που τρέφονταν το πρωί με γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος είχαν φυσιολογικό μεταβολικό προφίλ. Αντίθετα, ποντίκια που τρέφονταν με πλούσια σε υδατάνθρακες διατροφή το πρωί και κατανάλωναν γεύμα πλούσιο σε λιπαρά στο τέλος της ημέρας εμφάνισαν αύξηση του βάρους, παχυσαρκία, δυσανεξία στη γλυκόζη και άλλους δείκτες του μεταβολικού συνδρόμου.

100

«Διάφορες μελέτες έχουν εξετάσει τον τύπο και την ποσότητα της πρόσληψης τροφής, αλλά κανείς δεν έχει διερευνήσει το ερώτημα αν το χρονοδιάγραμμα για το τι τρώτε και πότε το τρώτε επηρεάζει το σωματικό βάρος, αν και είναι γνωστό ότι ο ύπνος και η μεταβολή στους κιρκαδικούς ρυθμούς επηρεάζουν το σωματικό βάρος», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Molly Bray, Καθηγητής Επιδημιολογίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε λίπος μετά την αφύπνιση φαίνεται να ενεργοποιεί το μεταβολισμό του πολύ πιο αποτελεσματικά, ενώ παράλληλα φαίνεται να ενεργοποιεί την ικανότητα του πειραματοζώου να ανταποκριθεί σε διαφορετικά είδη τροφίμων στη διάρκεια της ημέρας. Όταν τα πειραματόζωα έλαβαν τροφή πλούσια σε υδατάνθρακες μετά το πρωινό ξύπνημα, ο μεταβολισμός των υδατανθράκων ήταν ενεργοποιημένος και φαινόταν να παραμένει ακόμα και όταν το ζώο έτρωγε διαφορετικά είδη τροφίμων στη διάρκεια της ημέρας.

«Το πρώτο γεύμα φαίνεται να προγραμματίζει το μεταβολισμό σας για το υπόλοιπο της ημέρας», δήλωσε ο συντάκτης της μελέτης. «Αυτή η μελέτη προτείνει ότι αν φάτε πρωινό πλούσιο σε υδατάνθρακες θα βοηθήσει το μεταβολισμό των υδατανθράκων σε όλο το υπόλοιπο της ημέρας, ενώ αν φάτε ένα πρωινό πλούσιο σε λίπος, ο μεταβολισμός θα ισορροπήσει μεταξύ υδατανθράκων και λιπαρών». Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής είναι σημαντικά για τη διατύπωση διατροφικών συστάσεων στους ανθρώπους. Οι άνθρωποι τρώνε σπάνια μια ενιαία δίαιτα όλη την ημέρα και χρειάζονται την ικανότητα να ανταποκρίνονται στις αλλαγές στην ποιότητα της διατροφής. Η ρύθμιση της διατροφικής σύνθεσης ενός συγκεκριμένου γεύματος είναι σημαντική για το ενεργειακό ισοζύγιο και σύμφωνα με τα ευρήματα της παραπάνω έρευνας οι συστάσεις για μείωση και/ή συντήρηση του βάρους πρέπει να περιλαμβάνουν συστάσεις σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της διαιτητικής πρόσληψης επιπλέον της ποιότητας και της ποσότητας της πρόσληψης. «Οι άνθρωποι τρώνε μικτή δίαιτα και η μελέτη μας δείχνει ότι αν θέλετε πραγματικά να είστε σε θέση να ανταποκριθείτε αποτελεσματικά σε μικτά γεύματα όλη την ημέρα, ένα γεύμα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε λίπος το πρωί θα βοηθήσει», τόνισε ο Δρ. Bray. «Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της μελέτης είναι ότι στο τέλος της ημέρας, τα πειραματόζωα ελάμβαναν χαμηλής θερμιδικής αξίας γεύμα και πιστεύουμε ότι ο παραπάνω συνδυασμός είναι το κλειδί για τα οφέλη υγείας που έχουμε δει». Ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να ελεγχθεί αν είναι παρόμοιες οι παρατηρήσεις με διαφορετικούς τύπους διαιτητικών λιπών και υδατανθράκων, και πρέπει επίσης να γίνουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για να δούμε αν τα ευρήματα είναι παρόμοια μεταξύ των πειραματοζώων και των ανθρώπων. UAB School of Public Health 2010; 30: 518-520

Διαβητολογικά Νέα Διαβητολογικά Κέντρα - Ιατρεία ΑΤΤΙΚΗ • Διαβητολογικό Κέντρο, Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝΑ «Λαϊκό» Αγ. Θωμά 17, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7456000, 210 7771101, Fax: 210 7791839 E-mail: panoraiap@med.uoa.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝΑ «Ιπποκράτειο» Βασ. Σοφίας 114, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7769000, 210 7483770, Fax: 210 7473787 E-mail: ippokratio@aias.net • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝ Παίδων Αθηνών «Αγ. Σοφία» Μ. Ασίας και Θηβών, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7467000, 210 7467009, Fax: 210 7796312 Website: http://www.paidon-agiasofia.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, ΝΓΝΑ «Πολυκλινική» Πειραιώς 3, 105 52 Αθήνα Τηλ.: 210 5276000, 210 5276222, Fax: 210 5240130 E-mail: protokollo@polykliniki.gr Website: http://www.polykliniki.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Μονάδα Έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν» Ρίμινι 1, 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210 5831265, 210 5831255, Fax: 210 5326454 E-mail: gdimitr@med.uoa.gr Website: http://www.attikonhospital.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝ Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού» Μεσογείων 24, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7726856, 1535, Fax: 210 7480933 E-mail: tmplhr@aglaiakyriakou.gr Website: http://www.aglaiakyriakou.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝΑ «Αλεξάνδρα» Λαμψάκου 6, 115 28 Αθήνα Τηλ.: 210 7770431, 210 3381180 • Διαβητολογικό Κέντρο, ΝΓΝΑ ΝΙΜΤΣ Μονής Πετράκη 12, 115 21 Αθήνα Τηλ.: 210 7288001, 210 7288367, Fax: 210 7237578

• Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝΑ «Κοργιαλένειο Μπενάκειο ΕΕΣ» Ερυθρού & Αθανασάκη 1, 115 26 Αθήνα Τηλ.: 210 6414000, 210 6414620, Fax: 210 6414800 E-mail: info@korgialenio-benakio.gr Website: http://www.korgialenio-benakio.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝΠ «Τζάνειο» Τζαννή και Αφεντούλη 1, 185 36 Πειραιάς Τηλ.: 210 4592000, 210 4592174, Fax: 210 4528185 E-mail: tzaniodiabetes@yahoo.com, hospital@tzaneio.gr Website: http://www.tzaneio.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» Υψηλάντου 45-47, 106 76 Αθήνα Τηλ.: 213 2041825, 213 2041826, Fax: 210 7249476 E-mail: endoevangel@otenet.gr Website: http://www.evaggelismos-hosp.gr • Διαβητολογικό Κέντρο, Γ΄ Παθολογικό Τμήμα, ΠΓΝ Νίκαιας-Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων» Δ. Μαντούβαλου 3, 184 54 Νίκαια Τηλ.: 213 2077000, 213 2077660, 213 2077676 E-mail: s.pappas@nikaia-hosp.gr, info@nikaia-hosp.gr Website: http://www.nikaia-hosp.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΠΓΝ Νίκαιας-Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων» Δ. Μαντούβαλου 3, 184 54 Νίκαια Τηλ.: 213 2077000, 213 2077660, 213 2077502 E-mail: s.pappas@nikaia-hosp.gr, info@nikaia-hosp.gr Website: http://www.nikaia-hosp.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Παίδων Αθηνών «Π. & Α. Κυριακού» Θηβών και Λεβαδείας 3, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 213 2009000, 1535, Fax: 210 7790990 E-mail: tmplhr@aglaiakyriakou.gr Website: http://www.aglaiakyriakou.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΑΝΠ «Μεταξά» Μπόταση 51, 185 37 Πειραιάς Τηλ.: 210 4284444-54, 210 4285000-11, Fax: 210 4599774 Website: http://www.metaxa-hospital.gr

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

101

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Διαβητολογικά Νέα

102

• Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ «Ασκληπιείο» Βούλας Βασ. Παύλου 1, 166 73 Βούλα Τηλ.: 213 2163000, Fax: 210 8958840 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝΑ «Σισμανόγλειο» Σισμανογλείου 1, 151 26 Μαρούσι Τηλ.: 210 8039001, 213 2058001, Fax: 210 8033800 • Διαβητολογικό Ιατρείο, Ενδοκρινολογικό Τμήμα Μαιευτικό Γυναικολογικό Κέντρο Αθηνών «Έλενα Ε. Βενιζέλου» Πλ. Ε. Βενιζέλου 2, 115 21 Αθήνα Τηλ.: 210 6432220-3, 210 6402000, Fax: 210 6411156 E-mail: hel-soc-oudro@ath.forthenet.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7763100 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝΑ «Ελπίς» Δημητσάνας 7, 115 22 Αθήνα Τηλ.: 210 6434001, 210 6434001, Fax: 210 6445646 • Διαβητολογικό Ιατρείο, 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ Μελισσίων Τέρμα Ζαΐμη, 151 27 Μελίσσια Τηλ.: 210 8106439, 210 8106262 • Διαβητολογικό Ιατρείο & Ιατρείο Παχυσαρκίας, Κωσταντοπούλειο ΠΓΝΑ «Αγία Όλγα» Αγ. Όλγας 3-5, 142 31 Ν. Ιωνία Τηλ.: 210 2776612, 210 2796896, Fax: 210 2773845 E-mail: ketion@otenet • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Ελευσίνας «Θριάσιο» Λεωφ. Γ. Γεννηματά, 192 00 Μαγούλα, Αττική Τηλ.: 210 5534774, 210 5534200, Fax: 210 5534497 • Διαβητολογικό Ιατρείο, 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας Π. Κανελλόπουλου 3, 115 25 Αθήνα Τηλ.: 210 7464093, 210 7464090, Fax: 210 7715690 E-mail: pakokkoris@hotmail.com • Διαβητολογικό Ιατρείο, Παθολογικό Νοσοκομείο Σπηλιοπούλειο «Η Αγία Ελένη» Δημ. Σούτσου 21, 115 21 Αθήνα Τηλ.: 213 2023400, Fax: 210 6447064 E-mail: info@spiliopoulio.gr Website: http://www.spiliopoulio.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Παίδων «Αγία Σοφία» Μ. Ασίας και Θηβών, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 213 2013000, 213 2013130 Website: http://www.paidon-agiasofia.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝΑ «Γιώργος Γεννηματάς» Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Χολαργός Τηλ.: 210 7703694, 210 7768646 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΙΚΑ Αθηνών (Κεντρικά) Πλ. Θεάτρου 18, 105 52 Αθήνα Τηλ.: 210 32226011, 210 3226187 • Διαβητολογικό Ιατρείο, «Πολυκλινική» Ολυμπιακού Χωριού Γ. Δαμάσκου 1, 136 77 Αχαρνές, Αττική Τηλ.: 210 2420000

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ • Διαβητολογικό Κέντρο, ΠΓΝΘ «Παπαγεωργίου» Περιφερειακή οδός Ν. Ευκαρπίας, 564 29 Ν. Ευκαρπία, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 694226, 2310 693229, Fax: 2310 693163 • Διαβητολογικό Κέντρο, Νομαρχιακό Α΄ ΓΝΘ «Άγιος Παύλος» Εθνικής Αντίστασης 161, 551 34 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 304400, 2310 493532, Fax: 2310 451727 • Διαβητολογικό Κέντρο, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 312000, Fax: 2310 992834

• Διαβητολογικό Κέντρο, Α΄ Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ» Στ. Κυριακίδη 1, 546 36 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 993375, 2310 993312, Fax: 2310 211131 • Διαβητολογικό Ιατρείο, Α΄ Παιδιατρική Κλινική, ΠΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 311200, 2310 892464-5, 2313 312409 • Διαβητολογικό Ιατρείο, Α΄ Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 312000, Fax: 2310 819758 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝΘ «Παπαγεωργίου» Περιφερειακή οδός Ν. Ευκαρπίας, 564 29 Ν. Ευκαρπία, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 323180, 2313 323000 E-mail: nikossailer@gmail.com • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝΘ «Άγιος Δημήτριος» Ε. Ζωγράφου 2, 546 34 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 322100, 2310 969100, Fax: 2310 206015 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Εξοχή, 570 10 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 307000 (Εσωτ. 3), 2313 307528 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Χαλκιδικής 631 00 Πολύγυρος, Χαλκιδική Τηλ.: 23710 20248, 23710 22130, Fax: 23710 23781 • Διαβητολογικό Ιατρείο, Β΄ ΓΝ ΙΚΑ «Παναγία» Ν. Πλαστήρα 22, 551 32 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 438322, Fax: 2310 438322 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝΘ «Γ. Γεννηματάς» Εθνικής Αμύνης 41, 546 35 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 308100, 2310 963100, Fax: 2310 210401 E-mail: hospgeni@otenet.gr

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Θήβας Θέση Κουμέρκη, 322 00 Θήβα, Βοιωτία Τηλ.: 22620 24444, Fax: 22620 25406 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Λαμίας Παπασιοπούλου Τέρμα, 351 00 Λαμία, Φθιώτιδα Τηλ.: 22310 63074-82, Fax: 22310 63695 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Άμφισσας Οικισμός Δροσοχωρίου, 331 00 Άμφισσα Τηλ.: 22650 28400, 22653 50100 • Διαβητολογικό Ιατρείο, «Διόκλειο» ΓΝ-ΚΥ Καρύστου Πολυχρόνη Κότσικα 56, 340 01 Κάρυστος, Εύβοια Τηλ.: 22243 50100, 22243 50106, Fax: 22240 22207 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Χαλκίδας Γαζέπη 48, 341 00 Χαλκίδα, Εύβοια Τηλ.: 22210 21901-10, 22210 35459, Fax: 22210 85131

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ • Διαβητολογικό Κέντρο, Παθολογική Πανεπιστημιακή Κλινική, ΠΓΝ Πάτρας Ρίο, 265 00 Πάτρα Τηλ.: 2610 999691, 2610 999670, Fax: 2610 993982 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Τρίπολης «Ευαγγελίστρια» Τέρμα Ερυθρού Σταυρού, 221 00 Τρίπολη Τηλ.: 2710 371700, 2710 371809, Fax: 2710 238175 Website: http://www.panarkadiko.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Κορίνθου Λεωφ. Αθηνών 53, 201 00 Κόρινθος Τηλ.: 27413 61400, 27410 20188, Fax: 27410 20529 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Άργους Κορίνθου 191, 212 00 Άργος Τηλ.: 27510 64290, 27510 64113, Fax: 27510 24644

Διαβητολογικά Νέα • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝ Κρεστένων Ηλείας 27055 Κρέστενα Ηλείας Τηλ.: 2625 360 215, Fax: 26250 23400 E-mail: mgioka@yahoo.gr

ΗΠΕΙΡΟΣ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα» Λεωφ. Μακρυγιάννη, 450 01 Ιωάννινα Τηλ.: 26510 80111, 26510 80444, Fax: 26510 31414 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΕΠΑΓΝ Ιωαννίνων Λεωφ. Σταύρου Νιάρχου, 455 00 Ιωάννινα Τηλ.: 26510 99111, 26510 99227, Fax: 26510 46617 E-mail: atsatsou@cc.uoi.gr, gep@uhi.gr Website: http://www.uhi.gr

ΘΕΣΣΑΛΙΑ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Λάρισας Μεζούρλο, 411 10 Λάρισα Τηλ.: 2410 617000, 1135, Fax: 2410 681567 E-mail: ppgnl@otenet.gr Website: http://www.uhl.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝ Λάρισας «Κουτλιμπάνειο» Τσακάλωφ 1, 412 21 Λάρισα Τηλ.: 2410 560384, 1535, Fax: 2410 611004 E-mail: kleisiarisvasilis@yahoo.gr Website: http://www.larissahospital.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝ Βόλου «Αχιλλοπούλειο» Πολυμέρη 134, 382 22 Βόλος, Μαγνησία Τηλ.: 24210 94200, 24210 39533, Fax: 24210 36870 E-mail: info@volos-hospital.gr Website: http://www.volos-hospital.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Τρικάλων Καρδίτσης 56, 421 00 Τρίκαλα Τηλ.: 24310 45100, 1535, Fax: 24310 37392, E-mail: gnntrika@otenet.gr Website: http://civil.dypethessaly.gr/trk/default.aspx

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Γουμένισσας Μαυροπούλου 9, 613 00 Γουμένισσα, Κιλκίς Τηλ.: 23430 41411, 23430 20531, Fax: 23430 20531 E-mail: satsoglou@yahoo.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Κιλκίς Νοσοκομείου 1, 611 00 Κιλκίς Τηλ.: 23413 51400, Fax: 23410 38627 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Κατερίνης 7ης Μεραρχίας 26, 601 00 Κατερίνη Τηλ.: 23510 75424, 23510 75047, Fax: 23510 57250 E-mail: hoskat@gnkaterini.gr Website: http://www.gnkaterini.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝΝ Δράμας Τέρμα Ιπποκράτους, 661 00 Δράμα Τηλ.: 25210 23351-55, 25210 22222, Fax: 25210 21883 E-mail: info@dramahospital.gr Website: http://www.dramahospital.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Καβάλας Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού 63, 650 01 Καβάλα Τηλ.: 2513 501100, Fax: 2510 830747 Website: http://www.kavalahospital.gr

• Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Σερρών 3ο χλμ. Εθνικής Οδού Σερρών-Δράμας, 621 00 Σέρρες Τηλ.: 23210 94500, 23210 94567, Fax: 23210 94713 E-mail: gnserres@hospser.gr Website: http://www.hospser.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Βέροιας Ασωμάτων Βέροιας, 591 00 Βέροια Τηλ.: 23310 59100, 23310 51400, Fax: 23310 29920 Website: http://www.verhospi.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Νάουσας Αδελφών Λαναρά & Φωκίωνος Πεχλιβάνου 3, 592 00 Νάουσα Τηλ.: 23320 22200, 23320 59203, Fax: 23320 23422 E-mail: gnnnaoussa@nao.forthnet.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Κοζάνης «Μαμάτσειο» Μαμάτσειου 1, 501 00 Κοζάνη Τηλ.: 24610 67600, 24610 67647, Fax: 24610 67618 E-mail: noskoz@mamatsio.gr Website: http://www.mamatsio.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Γιαννιτσών Τέρμα Λ. Κατσώνη, 581 00 Γιαννιτσά Τηλ.: 23820 56200, 23820 56534, Fax: 23820 26553 Website: http://www.gng.gr

ΘΡΑΚΗ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης 6ο χλμ. Αλεξανδρούπολης-Μάκρης, Δραγάνα, 681 00 Αλεξανδρούπολη Τηλ.: 25510 25272, 25510 75520, Fax: 25510 76420 Website: http://www.pgna.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Κομοτηνής «Σισμανόγλειο» Σισμάνογλου 45, 691 00 Κομοτηνή Τηλ.: 25313 51100, Fax: 25310 30009 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Ξάνθης Νεάπολη, 671 00 Ξάνθη Τηλ.: 25410 47100, 25410 47400, Fax: 25410 72139 E-mail: contact_us@hosp-xanthi.gr Website: http://www.hosp-xanthi.gr

ΚΡΗΤΗ - ΝΗΣΙΑ • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΠΓΝ Ηρακλείου «Βενιζέλειο Πανάνειο» Λ. Κνωσσού 363, 714 09 Ηράκλειο, Κρήτη Τηλ.: 2810 368000, 2810 368190, Fax: 2810 368175 Website: http://www.pepagnh.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Χανίων «Άγιος Γεώργιος» Δημοκρατίας 81, 731 34 Χανιά, Κρήτη Τηλ.: 28210 22000, 28210 22540, Fax: 28210 71112 E-mail: info@chaniahospital.gr Website: http://www.chaniahospital.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Μυτιλήνης «Βοστάνειο» Ε. Βοστάνη 48, 811 00 Μυτιλήνη, Λέσβος Τηλ.: 22510 57700, 22510 21111, Fax: 22510 41500 E-mail: bostanio@otenet.gr Website: http://www.vostanio.gr • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Σάμου Κεφαλοπούλου 17, 831 00 Σάμος Τηλ.: 22730 83100, 22730 83494, Fax: 22730 28968 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΓΝ Λευκάδας Αρ. Βαλαωρίτη 24, 311 00 Λευκάδα Τηλ.: 26450 25371, 26450 31065, Fax: 26450 25377 • Διαβητολογικό Ιατρείο, ΝΓΝ Ζακύνθου «Άγιος Διονύσιος» Γ. Μοθωναίου 1, 291 00 Ζάκυνθος, Τηλ.: 26950 59100, Fax: 26950 42520

Για οποιαδήποτε αλλαγή, διόρθωση, τροποποίηση στα προαναφερθέντα Διαβητολογικά Κέντρα / Διαβητολογικά Ιατρεία, παρακαλώ όπως ενημερώσετε την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία με FAX (210 7210936) ή e-mail (infoede@ede.gr)

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

103

Διαβητολογικά Νέα Επιστημονικές Εταιρείες - Ομοσπονδίες & Σύλλογοι για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη

ΙΟΥΛΙΟΣ | ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ηριδανού 12, 115 28 Αθήνα Τηλ.: 210 7210935, Fax: 210 7210935 E-mail: infoede@ede.gr - Website: http://www.ede.gr Ώρες λειτουργίας: 09:00-17:00, Δευτέρα έως Παρασκευή Όνομα Επικοινωνίας: Ειρήνη Φιδέλλη • ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Γραφεία-Βιβλιοθήκη-Εντευκτήριο Τσιμισκή 109, 546 22 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 250034, Fax: 2310 250034 E-mail: info@ngda.gr - Website: http://www.ngda.gr Ώρες λειτουργίας: 20:00-23:00, Δευτέρα έως Παρασκευή • ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΜΕΛΈΤΗΣ ΠΑΘΉΣΕΩΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΎ ΠΟΔΙΟΎ Πόντου 104, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7470089, Fax: 210 7470044 E-mail: emedip@otenet.gr - Website: http://emedip.gr

104

• Ελληνική Ομοσπονδία για το Διαβήτη (Ελ.Ο.Δι.) 3ης Σεπτεμβρίου 90, 104 34 Αθήνα Τηλ.: 210 8233954, Fax: 210 8217444 E-mail: info@elodi.org - Website: http://www.elodi.org Όνομα Επικοινωνίας: Δημήτριος Χιώτης • Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ) Ελ. Βενιζέλου 236, 163 41 Ηλιούπολη, Αθήνα Τηλ./Fax: 210 5201474 E-mail: possasdia@yahoo.gr - Website: www.glikos-planitis.gr • Πανελλήνια Ένωση κατά του Νεανικού Διαβήτη (ΠΕΑΝΔ) Μεσογείων 24, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 7796660, Fax: 210 7796461 E-mail: peand@live.com - Website: http://www.peand.gr • Σύλλογος ατόμων & φίλων με Διαβήτη Ρούμελης Ησαΐα 23, 351 00 Λαμία Τηλ.: 22310 44673 Όνομα Επικοινωνίας: Ηλίας Τσιαβός • Σύλλογος Διαβητικών «Αγ. Δημήτριος» Φραγκίνη 7, 6ος όροφος, 546 24 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 223707, 2310 733103, Fax: 2310 220592 Website: http://www.syl-diavitikon-nthess.gr Όνομα Επικοινωνίας: Χρήστος Δερβεράκης • Σύλλογος Διαβητικών «Γλυκειά Μεσσηνία» Δυτ. Εμπορικό Κέντρο - Γραφείο 33, 241 00 Καλαμάτα Τηλ.: 27210 95803, 6932 712229 Όνομα Επικοινωνίας: Αναστασία Καρούνου • Σύλλογος Διαβητικών «Γλυκιά ζωή με δράση» Λ. Σαλαμίνος 248, 189 00 Σαλαμίνα Τηλ.: 210 4640786 Όνομα Επικοινωνίας: Βασιλική Κοκλιού Αλαίσκα • Σύλλογος Διαβητικών «Γλυκιά Ισορροπία» Αγ. Παρασκευής 29, 195 00 Λαύριο Τηλ.: 22920 60758, 22920 28195, 6972 902863, 6945 226492 Όνομα Επικοινωνίας: Νικόλαος Ζυγούρης • Σύλλογος Διαβητικών «Γλυκιά πορεία» Σκουλενίου 5 Μεταμόρφωση Ερμούπολη Σύρου/Ασκληπειού 113, 114 71, Σύρος/Αθήνα Τηλ.: 22810 80751, 6936 578822, 6977 263866 Όνομα Επικοινωνίας: Αλέξανδρος Βασιλικός • Σύλλογος Διαβητικών «Δύναμη για ζωή» Δημ. Κέντρο πολιτισμού & πληροφόρησης, 612 00 Πολύκαστρο, Κιλκίς Τηλ.: 23430 24488, 6973 374957 Όνομα Επικοινωνίας: Λίνα Δόνη

• Σύλλογος Διαβητικών «Πορεία» Διοικητηρίου 1, 531 00 Φλώρινα Όνομα Επικοινωνίας: Ευάγγελος Στάιος • Σύλλογος Διαβητικών Γνώμη & Γνώση ΓΠΝ Διδυμοτείχου Κων/λεως 1, 683 00 Διδυμότειχο Τηλ.: 25530 44128, Όνομα Επικοινωνίας: Ανθή Αστερίου • Σύλλογος Διαβητικών γονέων Ν. Καστοριάς Κορομηλά 9, 521 00 Καστοριά Τηλ.: 24670 24340, 6932 312954 Όνομα Επικοινωνίας: Ελένη Εγγλέζου • Σύλλογος Διαβητικών Επαρχίας Νάουσας Πλ. Καρατάσου 4, 592 00 Νάουσα Τηλ.: 23320 29434, 6973 598197 Όνομα Επικοινωνίας: Κωνσταντίνος Ιωαννίδης • Σύλλογος Διαβητικών Θεσσαλονίκης Ευξείνου 3, 561 23 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 223707, 6977 434113 Όνομα Επικοινωνίας: Χρήστος Δερβεράκης • Σύλλογος Διαβητικών Κορίνθου «Ευ-ζήν» Ρήγα Φεραίου 9, 201 00, Κόρινθος Τηλ.: 27410 29835, 6945 975930 Όνομα Επικοινωνίας: Φωτεινή Μπρεζετού • Σύλλογος Διαβητικών Κρήτης Κνωσσού 43, 732 00 Χανιά, Κρήτη Τηλ.: 28210 58264, 6979 618098 Όνομα Επικοινωνίας: Μαρία Σγουρού • Σύλλογος Διαβητικών Ν. Πέλλας Εγνατίας 68, 581 00 Γιανιτσά Τηλ.: 23820 23875, 6936 000398 Όνομα Επικοινωνίας: Γεώργιος Γεωργιάδης • Σύλλογος Διαβητικών Πειραιά & Νήσων Πλαταιών 10, 185 40 Πειραιάς Τηλ.: 210 4185148, 210 4181632, 6932 341320 Όνομα Επικοινωνίας: Γκόλφω Γεμιστού • Σύλλογος Διαβητικών Κισσάμου Καστέλλι Αγ. Νικολάου, 721 00 Κρήτη Τηλ.: 28220 31885 Όνομα Επικοινωνίας: Γεώργιος Βερυκάκης • Σύλλογος Ινσουλ/νων ατόμων με Νεαν. Διαβ. Τ1 «Γλυκειά αγκαλιά» Oμονοίας 128, 653 02 Καβάλα Τηλ.: 25102 27246, 6946 468853 Όνομα Επικοινωνίας: Λάσκαρης Τσούτσας • Σύλλογος Νέων Ελλήνων Διαβητικών Γυθείου 19, 122 41 Αιγάλεω Τηλ.: 210 5384434, 6974 317059 Όνομα Επικοινωνίας: Σπυριδούλα Λάγιου • Σύλλογος Διαβητικών «Πρόληψη & πορεία» Βάγια Θηβών, 322 00 Θήβα Τηλ.: 22620 61419 Όνομα Επικοινωνίας: Αθανάσιος Θεοδοσίου • Σύλλογος Διαβητικών Ν. Αργολίδος Φείδωνος 20, 212 00 Άργος Τηλ.: 27510 91253, 6972 322878 Όνομα Επικοινωνίας: Γεώργιος Παυλίδης • Ένωση Διαβητικών Δυτικής Ελλάδος (ΕΔΙΔΕ) Πατρέως 58-62, 262 21 Πάτρα Τηλ.: 2610 225107 Website: http://edide0.tripod.com/diabetes.html • Σύλλογος Διαβητικών Ν. Σάμου Καπετάν Σταμάτη 13, 831 00 Στάμος Τηλ.: 6945 217291 Όνομα Επικοινωνίας: Κωνσταντίνος Καπετάνιος

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΝΕΩΝ

Για Ιατρούς, Διαιτολόγους, Ψυχολόγους, Νοσηλευτές, Επισκέπτες Υγείας, Ποδολόγους που ασχολούνται με το διαβήτη και θέλουν να ενημερώσουν το κοινό 1. Άρθρο 3-5 δακτυλογραφημένων σελίδων. Μικρότερο άρθρο, με πρακτικές συστάσεις, οδηγίες ή με σημεία υπενθύμισης. 2. Στο κύριο άρθρο να υπάρχουν 1 έως 2 σημεία, τα οποία θα πρέπει ο συγγραφέας να τονίσει ως κύρια μηνύματα. Αυτά να αποτελούν ξεχωριστή σελίδα. 3. Σε κάθε άρθρο να υπάρχουν 2 με 3 κύριες βιβλιογραφικές παραπομπές. 4. Το άρθρο να συνοδεύεται με το όνομα του συγγραφέα, διεύθυνση και τηλέφωνο, τίτλο (γιατρός, νοσηλευτής κ.λπ.) και τόπο εργασίας, με ημερομηνία αποστολής. 5. Τα άρθρα να αποστέλονται σε ηλεκτρονική μορφή με e-mail στο infoede@ede.gr ή με CD στα γραφεία της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας υπ’ όψιν Συντακτικής Επιτροπής Περιοδικού «Διαβητολογικά Νέα» Ηριδανού 12, 115 28 Αθήνα

 Εγγραφή στα Διαβητολογικά Νέα Επώνυμο: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Όνομα: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Η διεύθυνση που θέλω να λαμβάνω το περιοδικό «Διαβητολογικά Νέα» είναι: Οδός: ............................................................................................................................................................................................................................................. Αριθ. �� Πόλη: ............................................................................................................................................................................................................................................. Τ.Κ.: ��

Ταχυδρομική Διεύθυνση: Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία Ηριδανού 12 115 28 Αθήνα Ετήσια συνδρομή: 1 €

ΥΠΟΓΡΑΦΗ

(Koυίκπεν)

1ΗUMAKP-10/09

Απλουστεύει τη χορήγηση της ινσουλίνης Απλουστεύει τη ζωή σας

(πραγματικό μέγεθος)

• Προγεμισμένη πένα • Εύκολη στην εκμάθηση και στη χρήση • Απαιτεί ελάχιστη δύναμη για την έγχυση της δόσης • Ελαφριά

Συμβουλευθείτε το θεράποντα ιατρό ή το φαρμακοποιό σας και το φύλλο οδηγιών χρήσης στη συσκευασία του προϊόντος πριν τη χρήση.