Τεχνολογία_Εργαλεία, Σκεύη & Συσκευές

Page 1

Τεχνολογία Εργαλεία, Σκεύη & Συσκευές

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες. PDF generated at: Wed, 15 Dec 2010 07:57:38 UTC


Περιεχόμενα Άρθρα Εργαλεία Εργαλείο

Γερμανικό κλειδί Γερμανικό κλειδί

Δρεπάνι

1 1 3 3 4

Δρεπάνι

4

Κατσαβίδι

5

Κατσαβίδι

Μυστρί Μυστρί

Σφυρί Σφυρί

Τροχός Τροχός

Φτυάρι Φτυάρι

Αλιευτικά εργαλεία

5 6 6 7 7 8 8 10 10 13

Αλιευτικό εργαλείο

13

Γκαγκάβα

14

Συρτή

15

Εργαλεία κοπής

17

Μαχαίρι

18

Μαχαίρι

Πριόνι Πριόνι

18 19 19


Ψαλίδι Ψαλίδι

21 21

Εργαλεία καθαριότητας

23

Σκούπα

24

Σκούπα

24

Σφουγγαρίστρα

25

Σφουγγαρίστρα

25

Φαράσι Φαράσι

26 26

Οικιακά Σκεύη

27

Γουδί

28

Γουδί

28

Κατσαρόλα

29

Κατσαρόλα

29

Μυγοσκοτώστρα

30

Μυγοσκοτώστρα

Τηγάνι Τηγάνι

Οικιακές, Ηλεκτρικές & Άλλες Συσκευές Ηλεκτρική συσκευή

30 31 31 32 32

Ανεμιστήρας

33

Ανεμιστήρας

33

Απλώστρα ρούχων Απλώστρα ρούχων

35 35

Γραφομηχανή

36

Γραφομηχανή

36

Κύλινδρος γραφομηχανής

37


Ηλιακός Θερμοσίφωνας Ηλιακός θερμοσίφωνας

38 38

Θερμοστάτης

42

Θερμοστάτης

42

Κλίβανος Κλίβανος

Λέβητας Λέβητας

Πλυντήριο ρούχων Πλυντήριο ρούχων

Πυξίδα

43 43 44 44 45 45 47

Πυξίδα

47

Γυροσκοπική πυξίδα

48

Ραδιόφωνο Ραδιόφωνο

Ρολόι Ρολόι

Σίδερο Σίδερο (συσκευή)

Τηλεόραση Τηλεόραση

Τηλέφωνο Τηλέφωνο

Τοστιέρα Τοστιέρα

Φούρνος

53 53 62 62 64 64 65 65 68 68 72 72 73

Φούρνος

73

Φούρνος μικροκυμάτων

73


Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

76

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

78

Άδειες Άρθρου Άδεια

80


1

Εργαλεία Εργαλείο Με τον όρο εργαλείο εννοείται μια συσκευή που παρέχει φυσική ή νοητική υποστήριξη στην εκπλήρωση ενός έργου. Τα περισσότερα εργαλεία είναι μορφές απλής μηχανής, ή συνδυασμός τους. Στο παρελθόν θεωρείτο πως μόνον ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε εργαλεία, αλλά η παρατήρηση επιβεβαίωσε ότι οι πίθηκοι και άλλα ζώα -κυρίως θηλαστικά- και ορισμένα πτηνά (το κοράκι για παράδειγμα) ή έντομα χρησιμοποιούν εργαλεία. Αργότερα διατυπώθηκε η άποψη πως μόνον οι άνθρωποι μπορούν να κατασκευάζουν εργαλεία έως ότου οι ζωολόγοι παρατήρησαν πως τα πτηνά[1] και οι πίθηκοι [2][3][4] κατασκευάζουν εργαλεία. Οι περισσότεροι ανθρωπολόγοι θεωρούν πως η χρήση των εργαλείων ήταν ένα σημαντικό βήμα στην ανθρώπινη εξέλιξη, κάτι που αντανακλάται στην ανατομία των δακτύλων και την κινητική τους ικανότητα, όπως επίσης και στην ανάπτυξη της διάνοιας ως επιβοηθητικής λειτουργίας στην εκμάθηση δεξιοτήτων. Τα μηχανικά εργαλεία προέκυψαν κατά τη βιομηχανική επανάσταση, εξαιτίας της ανάγκης εκτέλεσης πολύπλοκων και συγχρονισμένων ενεργειών, τις οποίες δεν μπορούσε να υποκαταστήσει η ανθρώπινη δραστηριότητα.

Ποικιλίες εργαλείων • • • • •

Συσκευές: Εργαλείο που προορίζεται για εξειδικευμένη χρήση. Εργαλεία: Μικρές και σχετικά απλές κατασκευές. Όργανα: Συγκεκριμένα ή αφηρημένα εργαλεία. Σκεύη: Επιβοηθητικά εργαλεία στην ανθρώπινη διατροφή. Μηχανές: Συστήματα εργαλείων ή υπερ-εργαλεία.

Στην επιστήμη των υπολογιστών ο όρος «εργαλεία» βρίσκει την εφαρμογή του σε προγράμματα λογισμικού, που βοηθούν σε οποιαδήποτε εργασία γίνεται μέσω υπολογιστή, ή στην εργασία προγραμματισμού. Ως ψηφιακό εργαλείο λοιπόν μπορεί να θεωρηθεί είτε μία αυτοτελής εφαρμογή ειδικά σχεδιασμένη για αυτόν το σκοπό είτε ένα στιγμιότυπο μίας άλλης εφαρμογής-πλατφόρμας η οποία έχει δυνατότητα γενικής παραμετροποίησης του προβλήματος.

Λειτουργία Πολλά εργαλεία ή ομάδες εργαλείων βοηθούν στην εκτέλεση μιας ή περισσοτέρων βασικών λειτουργιών όπως: • • • • •

Κοπή Συγκέντρωση ισχύος Καθοδήγηση Προστασία Μέτρηση


Εργαλείο

2

Ιστορία Η χρήση των εργαλείων ξεκίνησε στην αρχή της εποχής του Λίθου, όταν οι κυνηγοί τροφοσυλλέκτες κατασκεύασαν εργαλεία κοπής, αιχμές βελών, πρωτόγονα αγγίστρια και σκεύη μεταφοράς. Οι μηχανικές συσκευές, αν και γνωστές από την Ελληνιστική περίοδο εξαπλώθηκαν ιδιαίτερα κατά τον μεσαίωνα κυρίως εξαιτίας της ευρείας χρήσης των ενεργειακών πηγών του αέρα και του νερού. (Νλ. Ανεμόμυλος, Νερόμυλος, Άρδευση κ.λ.π.) n Τα μηχανικά εργαλεία προέκυψαν κατά την Βιομηχανική επανάσταση, εξαιτίας της ανάγκης εκτέλεσης πολύπλοκων και συγχρονισμένων ενεργειών, τις οποίες δεν μπορούσε να υποκαταστήσει η ανθρώπινη δραστηριότητα. Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Tool [6] [5] FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6]

http:/ / users. ox. ac. uk/ ~kgroup/ diameter_select. pdf http:/ / williamcalvin. com/ bk2/ bk2ch3. htm http:/ / www. pbs. org/ saf/ 1504/ resources/ transcript. htm http:/ / www. rollinghillswildlife. com/ animals/ c/ chimpanzee/ http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Tool http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

[5]

της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU


3

Γερμανικό κλειδί Γερμανικό κλειδί Το Γερμανικό κλειδί είναι εργαλείο με το οποίο συσφίγγονται κοχλίες (μπουλόνια) και διατίθενται σε διάφορες διαστάσεις ανάλογα με το μέγεθος της κεφαλής του κοχλία. Χρησιμοποιείται και για να μένει σταθερό ένα περικόχλιο (παξιμάδι) καθώς στρέφεται ο κοχλίας στον οποίο εφαρμόζει. Το Γερμανικό κλειδί ασκεί ροπή στον κοχλία ή το περικόχλιο ανάλογα με το μήκος του και την ασκούμενη δύναμη. Τα Γερμανικά κλειδιά χωρίζονται σε ανοικτού και κλειστού τύπου, ενώ συχνά συναντώνται κλειδιά που συνδυάζουν τους δύο τύπους φέροντας τον κάθε ένα στα δύο άκρα τους. Γερμανικά κλειδιά Κατασκευάζονται συνήθως από ειδικούς χάλυβες που είναι κράματα σιδήρου, χρωμίου, βαναδίου, νικελίου ή και άλλων στοιχείων που επηρεάζουν τη σκληρότητα και την αντοχή στη διάβρωση.


4

Δρεπάνι Δρεπάνι Δρεπάνι (ή δρέπανος ή δρεπάνη) είναι αγροτικό εργαλείο για την συγκομιδή σιτηρών και χόρτου, που εφευρέθηκε ήδη από την αρχαιότητα. Διαφέρει από την σκύθη ως προς το σχήμα και μήκος της λάμας και της λαβής.

Ιστορική εξέλιξη Το δρεπάνι είναι από τα αρχαιότερα αγροτικά εργαλεία. Τα παλαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στην μέση ανατολή και χρονολογούνται από την Δρεπάνι πρωτολιθική εποχή χρησιμοποιούνταν προφανώς για την συγκομιδή χόρτου και άγριων δημητριακών. Πριν την έναρξη χρήσης των μετάλλων για την κατασκευή εργαλείων, τα δρεπάνια κατασκευάζονταν από ξύλο ή κέρατο ζώου, στο οποίο σφήνωναν λεπίδες από πυριτόλιθο που τις κολλούσαν με φυσικό ρετσίνι. Αργότερα, στην εποχή του χαλκού, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά μέταλλο για την κατασκευή των δρεπανιών. Το δρεπάνι ως σύμβολο των αγροτών μαζί με το σφυρί ως σύμβολο των εργατών, δημιούργησαν το διεθνές κομμουνιστικό σύμβολο του σφυροδρέπανου.

Βιβλιογραφία • Jens Lüning: Steinzeitliche Bauern in Deutschland. Die Landwirtschaft im Neolithikum. UPAS 58 (Bonn, Habelt 2000) • Hildegard Quitta: Mittelalterliche Sicheln, in: Leipziger Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte 1. 1955 • Axel Steensberg: Ancient Harvesting Implements, Kopenhagen 1943 [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το (Werkzeug) άρθρο Sichel (Werkzeug) της Γερμανικής Βικιπαίδειας, η οποία [6] [1] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . ((Werkzeug) ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] http:/ / de. wikipedia. org/ wiki/ Sichel


5

Κατσαβίδι Κατσαβίδι Το κατσαβίδι είναι ένα εργαλείο για την τοποθέτηση ή αφαίρεση βιδών. Ένα χαρακτηριστικό κατσαβίδι αποτελείται από μια κυλινδρική λαβή και έναν μεταλλικό άξονα. Όπως πολλά εργαλεία, έτσι και το κατσαβίδι υπάρχει και σε ηλεκτροκίνητη μορφή, ενώ σε εγκαταστάσεις παραγωγής υπάρχουν και πνευματικά κατσαβίδια.

Κατσαβίδια

Εάν η βίδα και το κατσαβίδι δεν ταιριάζουν, η κεφαλή της βίδας πολλές φορές καταστρέφεται. Ειδικά κατσαβίδια και βίδες χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να εμποδίζονται οι χρήστες να παρεμβαίνουν σε επισκευές συσκευών.Υπάρχουν κάποια είδη κατσαβιδιών, όπως το σταυροκατσάβιδο, που χρησιμοποιούνται μονο για ορισμένου τύπου βίδες.


6

Μυστρί Μυστρί Το μυστρί είναι οικοδομικό εργαλείο που χρησιμεύει κυρίως στο σοβάντισμα των κτιρίων. Μοιάζει με μικρό φτυάρι με κοντή ξύλινη χειρολαβή και τριγωνική μεταλλική λάμα. Στην οικοδομή συνδυάζεται συνήθως με το πηλοφόρι. Με πιο στρογγυλεμένη λάμα χρησιμοποιείται σαν εργαλείο κήπου

Δείτε επίσης • φτυάρι

Ένα μυστρί


7

Σφυρί Σφυρί Το σφυρί είναι σιδερένιο συνήθως εργαλείο με λαβή, συνήθως ξύλινη αλλά και μεταλλική. Χρησιμοποιείται για το κάρφωμα προκών, για το σπάσιμο σκληρών αντικειμένων, για την κατεργασία μετάλλων κ.ά.

Είδη σφυριών Συναντάται σε διάφορες μορφές ανάλογα με την εργασία για την οποία προορίζεται: • Το κλασικό σφυρί, που χρησιμοποιείται συνήθως για να καρφωθούν πρόκες. • Το σκεπάρνι, που εκτός από το κάρφωμα είναι ειδικά διαμορφωμένο για να βοηθά και στο ξεκάρφωμα προκών. Χρησιμοποιείται πολύ στις οικοδομές.

Σύγχρονο σφυρί με μεταλλική λαβή επενδυμένη με καουτσούκ για σταθερό πιάσιμο

• Τη βαριοπούλα ή βαριά, που χρησιμοποιείται για το σπάσιμο πέτρας, τσιμέντου κλπ, μερικές φορές σε συνδυασμό με καλέμι (ή μικρή βαριοπούλα) . • o Mατρακάς , με σιδερένια παραλληλόγραμη κεφαλή και ξύλινη λαβή, που χρησιμοποιείται στις οικοδομές, συνήθως από τεχνίτες τοποθέτησης πλακιδίων σε συνδυασμό με καλέμι για σκάψιμο ή στην τοποθέτηση πλακών, τις οποίες, χτυπώντας με το ξύλο, φέρνουν στη σωστή θέση. • Η Ματσόλα, ή ξυλόσφυρο, κατασκευασμένο από ξύλο, που χρησιμοποιείται σε διανάξεις (καλαφάτισμα) ή σε περιπτώσεις που δεν πρέπει να ασκηθεί μεγάλη δύναμη στο προς επεξεργασία υλικό, ειδικά όταν αυτό είναι ξύλο. • Το σφυρί με κεφαλή από σκληρό ελαστικό (ματσόλα), για τον ίδιο λόγο με το ξυλόσφυρο. • Το γεωλογικό σφυρί από πολύ σκληρό μέταλλο και λαστιχένια λαβή για τη θραύση πετρωμάτων και βοήθεια σε αναρριχήσεις. Σε αυτό υπάρχουν δύο παραλλαγές, μία με οξύληκτο πρόσθιο άκρο και μία με πεπλατυσμένο εν είδει καλεμιού. • Τέλος μικρό σφυράκι με ελαστική κεφαλή χρησιμοποιούν και οι γιατροί προκειμένου να τσεκάρουν τα αντανακλαστικά ασθενών... . bjn:Tukul


8

Τροχός Τροχός Ο τροχός είναι κυκλικού σχήματος κατασκευή που περιστρέφεται γύρω από άξονα. Ο νοητός άξονας περιστροφής θεωρείται ακίνητος, περνά από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδο του τροχού. Ο πραγματικός άξονας θα έχει μία από τις ακόλουθες δύο διαρρυθμίσεις: (i) ο τροχός θα είναι ελεύθερος να περιστραφεί γύρω από αυτόν, (ii) o τροχός θα είναι στέρεα συνδεδεμένος με αυτόν. Ο τροχός ως γνωστόν χρησιμοποιείται σε μεγάλη ποικιλία εφαρμογών, για παράδειγμα στα τροχοφόρα οχήματα.

Δίτροχο ξύλινο κάρο

Ιστορία και προϊστορία O τροχός, ως γνωστόν, θεωρείται μια από τις σημαντικότερες και αρχαιότερες εφευρέσεις. Η αρχαιότερη χρήση τροχών είναι πιθανά αυτή των ομώνυμων συσκευών της αγγειοπλαστικής την 5η χιλιετία π.Χ. στη Μεσοποταμία. Κάρα με τροχούς έχουν βρεθεί σε προϊστορικούς τάφους στην περιοχή του Καυκάσου οι οποίοι χρονολογούνται γύρω στο 3700 π.Χ..

Σουμεριανή απεικόνιση πολεμικών αρμάτων, γύρω στο 3200 π.Χ..

Λειτουργία και χρήσεις • Σε εφαρμογές μεταφοράς ο τροχός επιτρέπει τη εκμηδένιση των τριβών, διευκολύνοντας έτσι τη μετακίνηση αντικειμένων μεγάλου βάρους. Ακριβέστερα, επιτρέπει τη μετατροπή των τριβών ολίσθησης σε τριβές κύλισης οι οποίες είναι πολύ μικρότερες. • Ο τροχός του αγγειοπλάστη περιστρεφόμενος γύρω από τον άξονα του χρησιμοποιείται για να προσδίδει και να διατηρεί σε περιστροφική κίνηση το προς επεξεργασία πήλινο αντικείμενο. • Ο τροχός σε διάφορες μηχανικές εφαρμογές και μηχανήματα Ρόδα σε λούνα παρκ. μπορεί να χρησιμοποιείται για τη μετατροπή περιστροφικής κίνησης σε γραμμική ή αντίστροφα. Για παράδειγμα, σε ένα αυτοκίνητο η παλινδρομική κίνηση του εμβόλου του κινητήρα μετατρέπεται σε περιστροφική κίνηση του στροφάλοφορου άξονα μέσω του διωστήρα (μπιέλα), περιστροφική κίνηση του διαφορικού η οποία τελικά μετατρέπεται σε γραμμική κίνηση


Τροχός

9 ολόκληρου του οχήματος μέσω των τροχών. Άλλο γνωστό παράδειγμα είναι το βαρούλκο: καθώς το συρματόσχοινο τυλίγεται γύρω από το τύμπανο, που δεν είναι παρά ένας τροχός, η περιστροφική κίνηση του τυμπάνου μετατρέπεται σε γραμμική κίνηση του φορτίου που βρίσκεται στο άκρο του συρματόσχοινου.

• Ένα ζευγάρι τροχών διαφορετικής διαμέτρου σε διάφορες μηχανικές εφαρμογές και μηχανήματα μπορεί να χρησιμοποιείται ως μειωτήρας ροπής. Γνωστό παράδειγμα είναι η μετάδοση κίνησης ή/και ισχύος μέσω ιμάντα. Επίσης γνωστό παράδειγμα είναι ο οδοντωτός τροχός (γρανάζι).

Νερόμυλος

Δείτε επίσης • Τροχαλία • Βαρούλκο • Οδοντωτός τροχός • • • •

Παράδοξο του τροχού Τετράγωνος τροχός Ο τροχός της τύχης Ρουλέτα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Νερόμυλοι της Βεργίνας [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Wheel [6] [2] FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] http:/ / dim-palat. ima. sch. gr/ water/ water_theme2. htm [2] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Wheel

[2]

της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU


10

Φτυάρι Φτυάρι Ένα φτυάρι είναι ένα εργαλείο για την μετατόπιση χαλαρών υλικών όπως ο άνθρακας, το χιόνι, το χώμα, ή η άμμος. Χρησιμοποιείται στη δόμηση, την κηπουρική και τον αγροτικό τομέα. Είναι ένα συνήθως χειροκίνητο εργαλείο, σε μεγαλύτερες μορφές το φτυάρι ονομάζεται σκαπτικό μηχάνημα.

Κατασκευή Τα φτυάρια γίνονται συνήθως από σίδηρο ή χάλυβα και είναι πολύ ισχυρά. Η λεπίδα είναι διπλωμένη στην πλάτη και αυτό της παρέχει επιπλέον ακαμψία. Οι λαβές κατασκευάζονται συνήθως από ξύλο, χάλυβα ή ακόμη και ελαφρά συνθετικά υλικά και είναι καρφωμένες στη λεπίδα. Ένα κομμάτι σε σχήμα Τ τοποθετείται μερικές φορές στο τέλος της λαβής για την ενίσχυση του κρατήματος και τον καλύτερο έλεγχο, εφόσον το φτυάρι έχει σχεδιαστεί για τη μετακίνηση εδάφους και τα βαρέα υλικά.

Χρήσεις των φτυαριών Το φτυάρι χειρός μπορεί να προσαρμοστεί για πολλές διαφορετικές εργασίες και περιβάλλοντα, για παράδειγμα: Ένα φτυάρι άνθρακα έχει συνήθως πλατιά επίπεδη λεπίδα με απότομα γυριστές πλευρές. Ένα φτυάρι για χιόνι έχει συχνά μια πολύ μεγάλη λεπίδα με καμπύλες προς τα πάνω που συνδέονται με μία μακριά ίσια λαβή. Είναι σχεδιασμένο τόσο να πιέζει το χιόνι αλλά και για την άρση του. Η λεπίδα μπορεί να είναι μεταλλική ή και πλαστική για να είναι ελαφρύτερη. Τα Φτυάρια παιχνίδια είναι πλαστικά για να παίζουν τα παιδιά σε αμμώδεις παραλίες.

Κατηγορίες φτυαριών Το φτυάρι αποτελείτε από δύο μέρη, το ΣΤΕΛΕΧΟΣ και την ΧΕΙΡΟΛΑΒΗ.Το στέλεχος βοηθάει στην ανασήκωση του ηλικού που έχουμε επιλέξει να σκάψουμε. Η χειρολαβή βοηθάει στο να μπορούμε εύκολα να συγκρατίσουμε το φτυάρι και προσαρμώζετε , ανάλογα με το είδος του φτυαριού.(www.wikipedia.org) Υπάρχουν πολλά είδη φτυαριών.Μερικα από αυτά είναι • Φτυάρι χειρός • Φτυάρι άνθρακα • Φτυάρι χιονιού κ.λ.π

Ιστορία Το φτυάρι από την πρωτόγονη εποχή μέχρι σήμερα έχει υπάρξει ένα σημαντικό και εύκολο στη χρήση εργαλείο . Οι άνθρωποι στη Πρωτόγονη εποχή συνήθιζαν να δημιουργούν από τη φύση τους εργαλεία κατάλληλα για τις ανάγκες της εποχής. Το φτυάρι όμως βοήθησε ιδιαίτερα ως προς την αποκαλύψει νέων θαυμαστών εφευρέσεων. Το πρώτο φτυάρι δημιουργήθηκε με ένα χοντρό κομμάτι ξύλου και μια κατάλληλα σκαλιστή πέτρα. Έτσι το στέλεχος με ένα σχοινί ενώθηκε με την χειρολαβή. Το φτυάρι από τότε άρχισε να χρησιμοποιείτε πολύ πιο συχνά και όχι μόνο για την ανακάλυψη πραγμάτων κάτω από το έδαφος. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε και για την βοήθεια του στο χτίσιμο κατοικιών. Οι άνθρωποι αυτή την εποχή συνήθιζαν να


Φτυάρι του δίνουν διαφορετικά μεγέθη και σχεδία για να ικανοποιήσουν την κάθε τους ανάγκη. Οι πρωτόγονοι άνθρωπου τον χειμώνα για να αποφύγουν το ανεπιθύμητο χιόνι συνήθιζαν να χρεισημοποιουν φτυαριά, κάπως έτσι δημιουργηθήκαν τα φτυαριά χιονιού. Αργότερα ο πρωτόγονος άνθρωπος ένοιωσε την ανάγκη να θάψει τους νεκρούς, και σε αυτή τη χρήση το φτυάρι του ήταν αναγκαίο. Με την εξέλιξη των χρονών τα φτυαριά τελειοποιούνταν και εξελίσσονταν. Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να τα δημιουργήσουν όσο το δυνατότερο πιο πρακτικά και πιο κατάλληλα για τις ανάγκες τους. Με την πάροδο των χρονών αυτή η χρήση των φτυαριών συνεχιζόταν. Πολλές χιλιάδες χρόνια αργότερα στις περιόδους πολέμων περίπου το 1700 μΧ οι κάτοικοι των χώρων που είχαν πόλεμο χρησιμοποιούσαν το φτυάρι σαν μέσο για να καταφέρουν να ξεφύγουν. Έσκαβαν λάκκους και εκείνοι με τις οικογένειες τους κατέφευγαν μακριά η κρυβόντουσαν. Ακόμα και σήμερα δημιουργούνται νέες εφευρέσεις για ηλεκτρικά φτυάρια. Τα φτυάρια στις μέρες μας είναι παρά πολύ χρήσιμα και μας ικανοποιούν πολλές μας ανάγκες.Το φτυάρι είναι ένα εργαλείο το όποιο μας βοηθά να σκάβουμε. Αποτελείτε από την χειρολαβή και το στέλεχος. Η χειρολαβή μας βοηθά στο να πιάνουμε το φτυάρι, έτσι ώστε να μένει σταθερό. Κινούμε τη χειρολαβή με την βοήθεια της βαρύτητας εφόσον τη γέρνουμε προς τα κάτω. Η χειρολαβή μας βοηθά ιδιαίτερα στην εύκολη χρήση και στήριξη του φτυαριού αφού η χειρολαβή είναι αρκετά μακριά ώστε να μην χρειάζεται να σκύβουμε. Το δε στέλεχος μας βοηθά στη συγκράτηση του υλικού που πρόκειται να ανασηκώσουμε με την βοήθεια της χειρολαβής και του νομού της βαρύτητας. Το στέλεχος έχει σαν σκοπό να σηκώνει το υλικό που επιλέξαμε και σε συνδυασμό με τη χειρολαβή η ανασήκωση γίνεται πολύ πιο εύκολη. Αυτό μπορούμε να το εξηγήσουμε με τη βοήθεια του νομού της βαρύτητας όπου ο Ισαάκ Νεύτων το 1687 ερμήνευσε. (ΔΟΜΗ 2001). Καθώς το φτυάρι από κατάσταση ηρεμίας και αφού αφεθεί ελεύθερο θα έχει ταχύτητα 9,81 m/s μετά από ένα δευτερόλεπτο, 19,62 m/s μετά από δύο δευτερόλεπτα, κ.ο.κ. Το σώμα που εκτελεί ελεύθερη πτώση ασκεί και αυτό με τη σειρά του στη Γη δύναμη ανάλογου μέτρου και αντίθετης φοράς με αυτή που του ασκεί η ίδια, κάτι το οποίο σημαίνει πως η Γη επιταχύνεται προς το σώμα. Όμως, εξαιτίας της τεράστιας μάζας της Γης (και της συνεπακόλουθης αδράνειάς της) σε σχέση με το σώμα, η επιτάχυνση αυτή είναι αμελητέα. Η σωστή λειτουργία ενός μεγάλου αριθμού μηχανών, συσκευών και συστημάτων εξαρτάται με κάποιο τρόπο από τη βαρύτητα. Για παράδειγμα η διαφορά στο ύψος μπορεί να χρησιμεύσει σαν πίεση σε ένα υγρό όταν μιλάμε για ένα υδραγωγείο ή για έναν ιατρικό ορό. Επίσης, με τη βοήθεια της βαρύτητας έχουμε τη δυνατότητα να παράγουμε ηλεκτρικό ρεύμα από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Ένα ρολόι που λειτουργεί με ένα εκκρεμές βασίζει τη λειτουργία του στη δύναμη της βαρύτητας για τον υπολογισμό του χρόνου. Ο τεχνητός ορίζοντας στα αεροσκάφη και άλλα ιπτάμενα μέσα αποτελεί εφαρμογή της δύναμης της βαρύτητας για να απεικονίζει την κλίση του αεροπλάνου. Τέλος, οι τεχνητοί δορυφόροι είναι και αυτοί μια εφαρμογή της βαρύτητας που μαθηματικά είχε διατυπωθεί στο έργο "Principia" του Νεύτωνα. Το φτυάρι λοιπόν με την βοήθεια της βαρύτητας ανασηκώνετε η ακόμα και κατεβαίνει.(www.wikipedia.org) Το φτυάρι δεν είναι μόνο ένα μέσο σκαψίματος. Βοήθα κατά κάποιον τρόπο τους ανθρώπους ως προς την ανακάλυψη υλικών αλλά και για να εξελίχθη η τεχνολογια. Το φτυάρι έχει βοηθήσει τους ανθρώπους να κοινωνικοποιηθούν όσο περίεργο και αν φαίνεται. Πολύ απλά το φτυάρι χρεισημευει στις αναδασώσεις όπου εκεί μαζεύονται αρκετοί άνθρωποι μαζί με τα φτυαριά και σκάβουν ώστε να αποθηκευτεί ο καρπός στο έδαφος. Έτσι οι άνθρωποι μαζεύονται εκεί και γνωρίζονται καλυτέρα η περνούν το χρόνο τους κάνοντας κάτι που τους αρέσει. Το φτυάρι δεν χρεισημευει μόνο στις αναδασώσεις, χρεισημοπιοητε και για άλλες δραστηριότητες όπως στη σκάφη του χιονιού. Οι άνθρωποι χωρίς να το καταλαβαίνουν πολλές φορές χρεισημοποιουν εργαλεία παρά πολύ χρήσιμα στην κοινωνία ή στο περιβάλλον και δεν το καταλαβαίνουν. Το φτυάρι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που χρεισημοποιητε από τα παλαιολιθικά χρόνια μέχρι σήμερα. Κάποιες όμως άλλες χρήσεις του φτυαριού είναι να το χρεισημοποιουν οι άνθρωποι ως ας πούμε μέσο ΄΄συμφορας΄΄ δηλαδή να χρεισημοποιητε για υπέργειες των εργαζομένων για παράδειγμα ως όπλο. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να χρεισημοποιουν κάτι και με το ΄΄καλό΄΄ και με το ΄΄κακό΄΄ όπως δηλαδή κάθε τεχνολογικό επίτευγμα έχει σίγουρα και κάποιες ΄΄κακές΄΄ χρήσεις . Όπως για παράδειγμα οι άνθρωποι για πρώτη και κυρία χρήση το χρησιμοποιούν σαν όπλο και με αυτόν το τρόπο αρκετοί άνθρωποι τραυματίζονται συχνά, μερικές φορές κάποια φτυαριά σε περιοχές όπου πραγματοποιείτε μια οικοδομή πολλοί εργάτες αφήνουν εκεί πολλά από τα

11


Φτυάρι

12

εργαλεία που χρεισημοποιουν εκεί και ένα από αυτα είναι το φτυάρι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τραυματισμούς σε σχεδόν όλα τα μέρη του σώματος. Έτσι λοιπόν ένας ροπής επίλυσης των προβλημάτων που διατρέχουμε είναι να αποφεύγουμε την διαμαρτυρία στις υπέργειες με όπλα αλλά να προσπαθούμε να λύνουμε τα προβλήματα μας με τον διάλογο και με ηρεμία, θα μπορούσαμε να μην αφήνουμε τα εργαλεία μας στον δρόμο η σε επικίνδυνα σημεία και να είμαστε πιο προσεκτικοί.

Επίδραση στο περιβάλλον Το φτυάρι είναι παρά πολύ χρήσιμο στο περιβάλλον και γενικότερα στη γη. Το φτυάρι μας διευκολύνει αρκετά στις δημιουργίες μας και στο να ομορφαίνουμε αρκετά το περιβάλλον. Μας βοηθά στην αναδάσωση η όποια είναι απαραίτητη στις μέρες μας, μας διευκολύνει στην φύτεψη νέων καρπών ώστε να διατηρήσουμε τη σοδιά μας. Το φτυάρι έχει σημαντική επίδραση στο περιβάλλον. Βοηθά στην σκάφη νέων δρόμων, στη σκάφη χορών ώστε να φυτέψουμε εκεί ή να χτίσουμε ένα κτήριο. Με το φτυάρι μπορούμε να δημιουργήσουμε πανέμορφους φράχτες από δέντρα που στολίζουν πανέμορφα το χορό. Συνήθως χρησιμοποιούμε το φτυάρι για την ανασκαφή αλλά και για την φύτεψη φυτών. Αυτό βοήθα το περιβάλλον και το αναπτύσσει. Το περιβάλλον χρειάζεται φροντίδα και το φτυάρι μπορεί να συνεισφέρει και να βοηθήσει το περιβάλλον με πολλούς τρόπους. Υπάρχουν όμως και οι άσχημες πλευρές του φτυαριού. Πρώτα από όλα τα φτυαριά έχουν συνεχείς χρήση στην κατασκευή κτηρίων. Αυτό επιβαρύνει το περιβάλλον και είναι εις βάρος μας διότι το περιβάλλον σιγά – σιγά γεμίζει με κτήρια και έχουμε τεραστία έλλειψη δέντρων και όπως είναι φυσικό και οξυγόνο. Ένα άλλο μειονέκτημα στο φτυάρι είναι ότι δεν είναι ανακυκλώσιμο, δηλαδή δεν μπορούμε να το πετάξουμε στους κάδους ανακύκλωσης αν μας χαλάσει και έτσι το υλικό με το όποιο αποτελείτε το φτυάρι κάνει χιλιάδες χρόνια για να λιώσει. Αυτά τα προβλήματα είναι αρκετά σημαντικά και επηρεάζουν σημαντικά τον πλανήτη μας. Υπάρχουν μάλιστα και πολλά αλλά προβλήματα που αφορούν το φτυάρι και ταυτόχρονα τη γη μας. Μερικές επιλύσεις στα προβλήματα που αναφέρθηκαν είναι να σταματήσουμε το χτίσιμο τόσον πολλών κτηρίων που επιβαρύνουν το περιβάλλον και να χρεισημοποιουμε το φτυάρι για να δημιουργήσουμε κάτι καλό για το περιβάλλον, μπορούμε επίσης να αγοράζουμε φτυάρια κατάλληλα για τους κάδους ανακύκλωσης.

Γερμανικά φτυάρια

Φτυάρι για το χιόνι

Οικιακό φτυάρι (φαράσι)

Κηπουρικό φτυάρι


13

Αλιευτικά εργαλεία Αλιευτικό εργαλείο Γενικά με τον όρο αλιευτικό εργαλείο χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε μέσον με το οποίο επιχειρείται οποιοδήποτε είδος αλιείας. Στη πράξη όμως πολλές φορές με το ίδιο όνομα του αλιευτικού εργαλείου χαρακτηρίζεται είτε και η επιχειρούμενη μέθοδος (τρόπος) αλιείας, είτε ακόμα και το αλιευτικό σκάφος με το οποίο γίνεται χρήση του συγκεκριμένου μέσου, π.χ. συρτή (εργαλείο, μέθοδος), γρι-γρί (εργαλείο, σκάφος), τράτα (εργαλείο, σκάφος) κ.λπ. Ακολουθεί κατάλογος των κυριοτέρων αλιευτικών εργαλείων, με σημειώσεις όπου απαντώνται συνωνυμίες μεθόδων ή ονομασίας σκαφών, με τα οποία και επιχειρείται αλιεία στα ελληνικά χωρικά ύδατα. 1. Αγγολόγι 2. Αθερινολόγος ή Μπέντουλας. 3. Απόχη, συνήθως βοηθητικό εργαλείο. 4. Αργαλειός ή Εργαλειός 5. Βολαχτήρας 6. Βολκός ή Νταούλι 7. Γαγκάβα ή Γκαγκάβα ή Δράγα 8. Γάτζος (αλιεία), βοηθητικό εργαλείο. 9. Γράπα, βοηθητικό εργαλείο. 10. Γυαλί (αλιεία), βοηθητικό εργαλείο. 11. Γρι-γρι (ονομασία εργαλείου, μεθόδου και σκάφους)# 12. Γριγράκι 13. Γριπαρόλι 14. Γρίπος 15. Δελφινιέρα ειδικό καμάκι, μοιάζει μ΄ εκείνο του ψαροτούφεκου. 16. Διπλάρι, πρόκειται για καθετή με δύο αγκίστρια. 17. Δίχτυ σε πολλούς τύπους και χρήσεις 18. Δράγα συνώνυμο της γκαγκάβας. 19. Ζαργανόδικτο 20. Ζόκα, εξέλιξη της καθετής 21. Θυννείο ή Νταλιάνι 22. Καθετή 23. Καλάμι (αλιεία) ή Καλαμίδι 24. Καμάκι, το αρχαιότερο αλιευτικό εργαλείο 25. Κοφινέλο 26. Κιούρτος 27. Κολπάδα 28. Λεντισιά ή Τσέτα πρόκειται περισσότερο για μέθοδο, σήμερα παράνομη. 29. Μπραγάνι, εργαλείο - είδος γρίπου. 30. Παραγάδι 31. Παριανή (αλιεία) ή Κολοβρέχτης 32. Πεζόβολος 33. Πεταχτάρι


Αλιευτικό εργαλείο 34. Πυροφάνι 35. Σταφνοκάρι 36. Συρτή 37. Ταλιάνι, είδος πεζόβολου. 38. Τράινα πρόκειται για μέθοδο. 39. Τράτα (εργαλείο, σκάφος όπως και ανεμότρατα ή μηχανότρατα). 40. Τσαπαρί, εργαλείο που ανάγεται στους αρχαίους ελληνικούς χρόνους με ιδιαίτερη εξέλιξη στους βυζαντινούς χρόνους. 41. Φελλάρι 42. Φραγμός 43. Ψαροτούφεκο 44. Τοξικές ουσίες (αλιεία), παράνομες που επισύρουν βαριές ποινές. 45. Εκρηκτικές ύλες (αλιεία), παράνομες που επισύρουν βαριές ποινές. • Ο παραπάνω πίνακας πιθανόν να μην είναι ολοκληρωμένος.

Δείτε επίσης • Αρματωσιά αλιευτικών εργαλείων • Αλιευτικά εφόδια

Γκαγκάβα Η Γκαγκάβα ή Γαγκάβα ή ακόμη και Δράγα είναι ένα συρόμενο επαγγελματικό αλιευτικό εργαλείο που χρησιμοποιείται κυρίως για σπογγαλιεία και οστρακαλιεία. Από τη χρήση του εργαλείου αυτού λαμβάνει ονομασία και το σκάφος από το οποίο επιχειρείται αλιεία.

Περιγραφή Το εργαλείο αυτό αποτελείται από ένα σιδερένιο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο πλαίσιο (τελάρο) που φέρεται κάθετα σε άλλο οριζόντιο όμοιό του μήκους 2 μ. και πλάτους 0,50 μ. Από τις μπροστινές γωνίες του οριζόντιου και από το άνω μέσο του κάθετου τελάρου φέρονται σιδερένιοι ράβδοι που ενώνονται όλες μαζί σε απόσταση 2μ. Στο σημείο αυτό υπάρχει ο κρίκος ρυμούλκησης. Περιμετρικά στο πίσω μέρος του κάθετου τελάρου εφαρμόζεται δικτυωτός σάκκος από χοντρό δίχτυ μήκους μέχρι 10 μ. με άνοιγμα ματιών (από κόμπο - σε κόμπο) 15 περίπου εκατοστά.

Αλιεία με γαγκάβα Το εργαλείο αυτό ρίχνεται στη θάλασσα σε περιοχές με ομαλούς βυθούς, σε μικρά ή μεγαλύτερα βάθη (μέχρι 60 οργυιές) και ρυμουλκείται αργά από μηχανοκίνητο αλιευτικό σκάφος με σχοινί ή συρματόσχοινο που έχει προσδεθεί στο κρίκο του, όπως ακριβώς σύρεται το δίχτυ της μηχανότρατας. Κατά τη διαδρομή της η γαγκάβα μαζεύει στο σάκκο της σφουγγάρια, κοράλλια, στρείδια, αλλά και ότι άλλο δείγμα της ανθρώπινης ευαισθησίας προς το περιβάλλον συναντήσει στο βυθό. Η διαφορά του εργαλείου αυτού από εκείνο του αργαλιού είναι ότι το τελευταίο ρίχνεται από ακίνητο (αγκυροβολημένο) σκάφος και ανασύρεται με τη βοήθεια του αργανέλου που βρίσκεται στο σκάφος. Αν και το εργαλείο αυτό αποτελεί ένα παραδοσιακό τρόπο αλιείας ειδικά σπογγαλιείας, που όμως χρόνο με τον χρόνο εξαφανίζεται, θεωρείται από πολλούς ότι τελικά είναι καταστρεπτικό μέσο αλιείας επειδή "ξύνει" το βυθό και καταστρέφει τη τραγάνα και τον γόνο των ψαριών.

14


Γκαγκάβα • Η επαγγελματική αλιεία με τέτοιο εργαλείο επιτρέπεται μόνο κατόπιν συγκεκριμένης για το εργαλείο αυτό αδείας, ενώ αντίθετα στην ερασιτεχνική αλιεία η μέθοδος αυτή είναι απαγορευμένη.

Συρτή Η Συρτή είναι ειδικό εργαλείο και μέθοδος ψαρέματος που γίνεται "εν κινήσει" από μικρό μηχανοκίνητο σκάφος, λέμβο, με ταχύτητα περίπου 3-4 κόμβους. Αυτό το αλιευτικό εργαλείο και μέθοδος αλιείας περιλαμβάνεται στην ερασιτεχνική αλιεία. Συνεπώς πρώτιστα θα πρέπει τόσο αυτός που επιχειρεί, όσο και το σκάφος από το οποίο επιχειρείται αυτό το είδος ψαρέματος, να είναι εφοδιασμένοι με ερασιτεχνική άδεια αλιείας, ατομική και σκάφους αντίστοιχα. Απαραίτητες όμως προϋποθέσεις είναι αφενός μεν η καλή γνώση των ψαρότοπων, περιοχών μεγάλης διέλευσης ψαριών, αφετέρου η γνώση του λεγόμενου «παλμού» δηλαδή των κινήσεων που επιχειρούνται στο εργαλείο από έναν καλό τεχνίτη του είδους αυτού. Γεγονός είναι ότι ψάρια υπάρχουν σε όλα τα βάθη από την επιφάνεια μέχρι το βυθό. Κατά συνέπεια το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται για ψάρεμα στον αφρό ή στο μισό βάθος ή λίγο ποιο πάνω από τον βυθό. Έτσι η συρτή διακρίνεται σε δύο κύριες κατηγορίες: συρτή αφρού και συρτή βυθού. Η φιλοσοφία της αλιευτικής αυτής μεθόδου βασίζεται ουσιαστικά στη παραπλάνηση των ψαριών και στη πρόκληση του κυνηγετικού ενστίκτου τους βλέποντας να διέρχεται πλησίον τους το δόλωμα το οποίο και θα προσπαθήσουν να το αρπάξουν, με συνέπεια ν΄ αγκιστρωθούν σ΄ αυτό. Έτσι στη συρτή βυθού δεν είναι καθόλου σπάνια η αλιεία συναγρίδας, στείρας και ροφού που θεωρούνται εξαιρετικά αρπακτικά ψάρια.

Εργαλείο - αρματωσιά Η μέθοδος της συρτής επιχειρείται από την πρύμνη του σκάφους, με δύο τρόπους: είτε κρατώντας με το χέρι την πετονιά η οποία σύρεται, (συρτή αφρού), είτε με "αλιευτικό καλάμι συρτής" που είναι στερεωμένο στη πρύμνη του σκάφους, ιδιαίτερα διαδεδομένος τρόπος στο εξωτερικό, (συρτή βυθού). Η λεγόμενη "βασική αρματωσιά" της συρτής είναι με διπλά αγκίστρια. Σημειώνεται ότι το αλιευτικό εργαλείο της συρτής προς διάκριση της ομώνυμης μεθόδου λέγεται και συρταρέλι ή και συρταρόλι. Παλαιότερα στο συρταρέλι προσαρμόζονταν βαρίδια με τα οποία επιχειρούνταν η αλιεία σε ανάλογο βάθος ως ενιαίο εργαλείο. Σήμερα το εργαλείο αυτό αποτελείται από δύο βασικά μέρη. Το κάθετο τμήμα με το οποίο προσδιορίζεται το βάθος αλιείας και το οριζόντιο τμήμα καλούμενο αρματωσιά στην άκρη της οποίας φέρεται το παράμαλλο του διπλάγκιστρου. Το πρώτο, κάθετο τμήμα, αποτελείται από πετονιά, διαμέτρου (συνηθέστερα) 0,70 και μήκους αναλόγου του βάθους, στην άκρη του οποίου φέρεται μαζί με το βαρίδι ανοξείδωτος δακτύλιος. Στο δακτύλιο αυτό συνδέεται αφενός μεν το νήμα του καλαμιού, αφετέρου το οριζόντιο τμήμα δηλαδή η αρματωσιά που την αποτελεί νάιλον μήκους περίπου 25 - 30 μέτρα, διαμέτρου επίσης 0,70 η οποία καταλήγει σε "στριφτάρι". Στο στριφτάρι αυτό συνδέεται με κόμπο το παράμαλλο που αποτελείται από νήμα, συνήθως από ανθρακικό φθόριο, μήκους 30-40 εκατοστών και διαμέτρου 0,70, στο οποίο συνδέονται τα δύο αγκίστρια "κατά σειρά" έτσι ώστε το δεύτερο ν΄ αποτελεί και την απόληξη του εργαλείου. Σημειώνεται ότι το τελευταίο αυτό τμήμα θα πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικό διότι αυτό θα υποστεί και τα περισσότερα δαγκώματα του ψαριού στη προσπάθειά του ν΄ απελευθερωθεί, συνεπώς θα πρέπει ν΄ αποφεύγεται η κοινή μεσηνέζα.

15


Συρτή

Πηγές • "Θ. Μαρσέλλου "Τα ψάρια και το ψάρεμα" Εκδόσεις Ι. Βασιλείου, Αθήνα 1978.

16


17

Εργαλεία κοπής


18

Μαχαίρι Μαχαίρι Μαχαίρι ονομάζεται το κοφτερό εργαλείο που συναντάται σε πολλά σχήματα και ποιότητες και γενικά αποτελείται από τη λεπίδα και τη λαβή. Η λεπίδα κατασκευάζεται από ατσάλι και η λαβή από το ίδιο μέταλλο (ενιαία κατασκευή, όπως στα τραπεζομάχαιρα) ή από άλλο υλικό, όπως ξύλο, ελεφαντόδοντο κλπ. Ανάλογα με τη χρήση τους, τα μαχαίρια ονομάζονται μαχαίρια φαγητού, ψωμομάχαιρα, κρεατομάχαιρα, σουγιάδες, νυστέρια κ.ά. Μαχαίρι Το μαχαίρι είναι από τα πρώτα εργαλεία που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Τα πρώτα λίθινα, σχεδόν ακατέργαστα, μαχαίρια παρουσιάζονται κατά τη μέση ευρωπαϊκή παλαιολιθική εποχή, ενώ κατά τη νεότερη παλαιολιθική εποχή συναντούνται οι λεπτές λεπίδες από πυριτόλιθο. Τα μεταλλικά μαχαίρια εμφανίστηκαν κατά την εποχή του ορείχαλκου. Κατά την εποχή του σιδήρου, το μαχαίρι τελειοποιήθηκε και έφερε πολλά γλυπτά διακοσμητικά στοιχεία. Η τέχνη της μαχαιροποιίας αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά το 14ο αιώνα με θαυμάσια δείγματα τις ατσάλινες λεπίδες της αγγλικής πόλης Σέφιλντ. Κατά το 15ο αι. εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα τραπεζομάχαιρα, με εξαιρετικά διακοσμημένες χειρολαβές και το οικόσημο του ιδιοκτήτη (π.χ. του δούκα της Βουργουνδίας, που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου).

Το μαχαίρι χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα και ως πολεμικό όπλο.

LP

[1] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ). [6] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [2] .

bjn:Lading

Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title={{{1}}}& action=history [2] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html


19

Πριόνι Πριόνι Το πριόνι είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για κοπή αντικειμένων και αποτελείται από μια οδοντωτή λάμα και λαβή. Συνήθως είναι κατασκευασμένο από σίδερο και χρησιμοποιείται για το κόψιμο υλικών όπως ξύλο, μέταλλα ή άλλα. Υπάρχουν πριόνια χειροκίνητα, αλλά και μεγαλύτερα που είναι ηλεκτροκίνητα ή βενζινοκίνητα. Αυτά μπορούν να είναι και σταθερής μορφής. Τα μεταλλικά πριόνια εξελίχθηκαν από ανάλογα λίθινα νεολιθικά εργαλεία. Στην ελληνική μυθολογία, ο Πέρδιξ ο ανηψιός του Δαίδαλου εφηύρε το πριόνι.

Χειροκίνητα πριόνια

Ηλεκτροκίνητο πριόνι


Πριόνι

20

Εργασία με αλυσοπρίονο


21

Ψαλίδι Ψαλίδι Το ψαλίδι είναι χειροκίνητο εργαλείο, που χρησιμοποιείται για την κοπή μαλακών εύκαμπτων υλικών. Η συνήθης κατασκευή του αποτελείται από δύο κινητά σιδερένια ή ατσάλινα σκέλη, τα οποία είναι ενωμένα περίπου στο μέσο τους με ένα σταθερό σύνδεσμο. Στα πίσω άκρα των δύο σκελών υπάρχουν λαβές για σταθερότερο χειρισμό του ψαλιδιού, ενώ το μπροστά και εσωτερικό μέρος τους είναι διαμορφωμένο σε λεπίδες λίγο έως μέτρια ακονισμένες. Το ψαλίδι είναι διπλός μοχλός πρώτου τύπου.

Διάφορα είδη ψαλιδιών

Ιστορία Πιθανότατα το ψαλίδι εφευρέθηκε γύρω στο 1500 π.Χ. στην αρχαία Αίγυπτο[1] . Αυτό πιθανότατα είχε το σύνδεσμο στην πέρα άκρη[2] . Τα ψαλίδια με σταυρωτές λεπίδες εφευρέθηκαν από τους Ρωμαίους γύρω στο 100 μ.Χ. Ένα τεράστιο βήμα για την τελειοποίηση των ψαλιδιών έγινε το 1761 με το Βρετανό Ρόμπερτ Χέντσλιφ (Robert Hinchliffe) να κατασκευάζει το πρώτο σύγχρονο ψαλίδι από χάλυβα[3] . Σε τμήμα της Σουηδίας (στη σημερινή Φιλανδία) το 1649 άρχισε να λειτουργεί εργαστήριο κατασκευής ψαλιδιών, μεταξύ Ελσίνκι και Τουρκού, στο χωριό Fiskars. Το 1830 νέος ιδιοκτήτης ανέλαβε να κατασκευάσει μαχαιροπίρουνα και μεταξύ άλλων κατασκεύασε και ψαλίδια με την εμπορική ονομασία Fiskars. Ο ομώνυμος οργανισμός εισήγαγε νέες μεθόδους για την κατασκευή ψαλιδιών το 1967[4] .

Είδη

Ψαλίδι από τη Μικρά Ασία (2ος αιώνας)

Υπάρχουν διαφορετικά είδη ψαλιδιών, ανάλογα με τη χρήση τους και σε διάφορα μεγέθη. Έτσι, ψαλίδια χρησιμοποιούνται για κοπή νυχιών, μαλλιών, υφασμάτων, κλαδιών, μετάλλων κλπ. Έτσι, χρήση τους κάνουν διάφοροι επαγγελματίες όπως αισθητικοί, κομμωτές, ράπτες, κηπουροί κλπ.


Ψαλίδι

22

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

Who Invented Scissors (http:/ / inventors. about. com/ library/ inventors/ blscissors. htm) scissors@Everything2.com (http:/ / www. everything2. com/ index. pl?node=scissors) http:/ / freepages. history. rootsweb. com/ ~exy1/ fh_material/ 18C_sheffield/ ch4. txt http:/ / www. fiskars. fi/ pdf/ Fiskars_history_eng. pdf


23

Εργαλεία καθαριότητας


24

Σκούπα Σκούπα Το σάρωθρο, κοινώς σκούπα, είναι ένα ευρύτατης χρήσης εργαλείο καθαρισμού. Υπάρχουν διάφορα είδη σαρώθρων ανάλογα της χρήσης. Τα συνηθέστερα και απλούστερα αυτών κατασκευάζονται από σπερματοφόρους θυσάνους σόργου ή σάρου, ή βούρλων, ή θύμου, ή καλαμιών, ή ρυζιού κ.λπ. που έχουν εμβαπτιστεί προηγουμένως σε διάλυμα θειικού χαλκού (κοινώς γαλαζόπετρα). Αμέσως μετά η άκρη τους δένεται σφιχτά που αποτελεί τη μικρή λαβή του εργαλείου, ενώ η άλλη άκρη χωρίζεται επιμέρους σε τμήματα που συρράβονται κατά σειρά Μικρά σκουπάκια σε σχήμα βεντάλιας. Για ευκολότερη χρήση ή άκρη της λαβής δένεται σε στειλεό (κοινώς κοντάρι, ή σκουπόξυλο) σταθερού ή μεταβλητού μήκους (πτυσσόμενο). Υφίστανται σκούπες που είναι κατασκευασμένες από πλαστικό ή από αχυρένιο βλαστό. Χρησιμεύει στην απομάκρυνση σκόνης και σκουπιδιών από κάποιο χώρο (δάπεδα, τοίχους, αυλές, κ.λπ.). Συνδυάζεται στη χρήση συχνά και με το φαράσι. Την σύγχρονή εποχή χρησιμοποιείται και η ηλεκτρική σκούπα, η οποία απορροφά την σκόνη και μικροαντικείμενα τα οποία συλλέγει σε μία εσωτερική αναλώσιμη σακούλα.

Η σκούπα στα παραμύθια Η σκούπα εκτός από αντικείμενο καθημερινής χρήσης συναντάται σε πολλά παραμύθια ως ιπτάμενη σκούπα. Πρόκειται για μαγεμένη σκούπα που χρησιμοποιείται από μάγισσες για να πετάνε και συναντάται σε πολλές ιστορίες που αναφέρονται σε μάγους.

Μάγισσα με μαγική σκούπα

Δείτε επίσης • σφουγγαρίστρα


25

Σφουγγαρίστρα Σφουγγαρίστρα Η σφουγγαρίστρα είναι ένα εργαλείο καθαρισμού πατωμάτων. Αποτελείται από μακρύ κυλινδρικό κοντάρι και από μία βάση από πανί ή από πολλά μακρόστενα πανάκια. Χρησιμοποιείται μαζί με έναν κουβά στον οποίο γίνεται το στίψιμο της σφουγγαρίστρας. Υπάρχουν επίσης ειδικές σφουγγαρίστρες για καθαρισμό παρκέ και λείων δαπέδων.

Δείτε επίσης • σκούπα

Κουβάς και σφουγγαρίστρα


26

Φαράσι Φαράσι Το φαράσι είναι ένα οικιακό εργαλείο που χρησιμεύει στο μάζεμα σκουπιδιών και σκόνης μετά από σκούπισμα. Πρόκειται για ένα είδος φτυαριού που μπορεί να συγκεντρώσει σκουπίδια και σκόνη που βρίσκονται στο επίπεδο του εδάφους. Μπορεί να είναι σιδερένιο ή πλαστικό. Είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της σκούπας.

Δείτε επίσης • φτυάρι

Ένα φαράσι


27

Οικιακά Σκεύη


28

Γουδί Γουδί Το γουδί είναι ένα μαγειρικό σκεύος το οποίο χρησιμοποιείται, συμπληρωματικά με το γουδοχέρι ή αλλιώς κόπανο, για την σύνθλιψη, την κονιοποίηση και την πολτοποίηση στερεών ουσιών και το ανακάτεμα λιπαρών ουσιών. Η λέξη γουδί προέρχεται από την λέξη ιγδίον (ιγδίον-γδί-γουδί).[1] [2] Κατασκευάζεται από ξύλο, μάρμαρο ή μέταλλο, και έχει κοίλο σχήμα. [3] [1] Πάπυρος Λαρούς τόμος 5 έκδοση (1964) σ. 241. [2] Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν "Ήλιου" τόμος Ε' τεύχος 1ο σ. 616. [3] Πάπυρος Λαρούς τόμος 5 έδοση (1964) σ. 241.

Γουδί και γουδοχέρι


29

Κατσαρόλα Κατσαρόλα Η κατσαρόλα είναι οικιακό σκεύος που χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, συνήθως για βράσιμο και λιγότερο για τηγάνισμα (κυρίως σοτάρισμα). Το σχήμα της είναι συνήθως κυκλικό και ορισμένες φορές οβαλοειδές. Πάνω από την κατσαρόλα τοποθετείται καπάκι, το οποίο έχει ειδικό χερούλι πιασίματος, για να μην βγαίνει ο ατμός από το φαγητό ενώ βράζουμε ή τηγανίζουμε. Επιπλέον, το κλειστό καπάκι μεγαλώνει την πίεση μέσα στην κατσαρόλα, λόγω των αναδυόμενων υδρατμών, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το σημείο βρασμού του περιεχόμενου νερού κι έτσι το φαγητό να βράζει πιο γρήγορα και με τη χρήση λιγότερης ενέργειας. Πάνω σε αυτή την αρχή κατασκευάστηκε η χύτρα ταχύτητας.

Μια κατσαρόλα από μαντέμι

Κατασκευάζεται συνήθως από μέταλλο, όπως το αλουμίνιο, ο χάλυβας, παλιότερα ο χαλκός και άλλα.


30

Μυγοσκοτώστρα Μυγοσκοτώστρα ‎Η μυγοσκοτώστρα είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμεύει για να σκοτώνει κανείς ενοχλητικά έντομα. Συνήθως χρησιμοποιείται για τις μύγες, απο τις οποίες πήρε και το όνομά της. Αποτελείται από ένα επίμηκες κομμάτι, στην άκρη του οποίου είναι στερεωμένο ένα σχετικά ελαφρύ και εύκαμπτο τετράγωνο ή παραλληλόγραμμο φύλλο. Για την αποτελεσματική χρήση του χρειάζεται να αναπτύξει κανείς ιδιαίτερη τεχνική, η οποία βασίζεται στην απότομη αύξηση της ταχύτητας της μυγοσκοτώστρας, έτσι ώστε να μην προλάβει να αντιδράσει το έντομο-στόχος της. Μυγοσκοτώστρα

Η μυγοσκοτώστρα έχει διαφορετική χρήση από παρόμοια αντικείμενα (μυγοδιώχτες) με κύρια χρήση την απομάκρυση (και όχι το σκότωμα) ενοχλητικών εντόμων.

Μυγοσκοτώστρα


31

Τηγάνι Τηγάνι Το τηγάνι είναι μαγειρικό σκεύος που χρησιμοποιείται για τηγάνισμα και βράσιμο. Συνήθως έχει διάμετρο 20 με 30 εκατοστά (ή 8 με 12 ίντσες). Έχει κοντύτερα τοιχόματα από αυτά της κατσαρόλας.

Ιστορία Χάλκινα τηγάνια χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία Μεσοποταμία. Τα τηγάνια ήταν επίσης γνωστά και στην αρχαία Ελλάδα και στην αρχαία Ρώμη. Σιδερένιο τηγάνι

Το τηγάνι δεν έχει υποστεί και πολλές αλλαγές από τότε που εφευρέθηκε. Αν είχε φτιαχτεί από επικασσιτερωμένο χαλκό ή από σίδηρο το τηγάνι είχε ένα ευρύ, ρηχό σχήμα και μια μεγάλη λαβή για να προστατεύει το χέρι του μάγειρα από την φωτιά.

Αντικολλητικό τηγάνι Κάποια τηγάνια έχουν πάτο στον οποίο τα φαγητά δεν κολλάνε, αφού μαγειρευθούν. Αυτά λέγονται αντικολλητικά τηγάνια και είναι πολύ χρήσιμα και εύχρηστα.

Ρεκόρ Το τηγάνι με τη μεγαλύτερη λειτουργικότητα Το τηγάνι με τη μεγαλύτερη λειτουργικότητα έχει 4,5 μέτρα διάμετρο βρίσκεται στο Rose Hill στη Βόρεια Καρολίνα και συγκεκριμένα στην πλατεία της πόλης. Μπορεί να τηγανίσει ταυτόχρονα 365 κοτόπουλα.

Το μεγαλύτερο τηγάνι Το μεγαλύτερο τηγάνι παράχθηκε από την Mumford Sheet Metal Works στο Selbyville, Delaware, το 1950. Φτιάχτηκε για το Delmarva Chicken Festival, φεστιβάλ που σχετίζεται με το κοτόπουλο. Χρησιμοποίηθηκε για να τηγανίσει πάνω από 100 τόνους κοτόπουλου. Το τηγάνι έχει 3 μέτρα διάμετρο ξεπερνώντας το τηγάνι στο Long Beach στην Ουάσινγκτον, το οποίο έχει διάμετρο 2,9 μέτρα και φτιάχτηκε το 1941


32

Οικιακές, Ηλεκτρικές & Άλλες Συσκευές Ηλεκτρική συσκευή Ηλεκτρική συσκευή είναι κάθε μηχάνημα το οποίο χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα για να επιτελέσει την επιθυμητή απο τον σχεδιαστή του λειτουργία. Σε ένα σύγχρονο σπίτι υπάρχουν δεκάδες ηλεκτρικές συσκευές και ο σύγχρονος άνθρωπος βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτές στην καθημερινότητα του. Οι ηλεκτρονικές συσκευές είναι ευάλωτες σε ισχυρούς ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς που μπορούν να προκαλέσουν φθορές ή ακόμα και την πλήρη καταστροφή της συσκευής.


33

Ανεμιστήρας Ανεμιστήρας Ο ανεμιστήρας είναι οικιακή ηλεκτρική συσκευή. Ο κύριος σκοπός του είναι η προσφορά κινητικής ενέργειας στο ρευστό. Ο ανεμιστήρας δεν επηρεάζει την πίεση του ρευστού αλλά μεταβάλει την θερμοκρασία του. Η χρήσεις του ανεμιστήρα είναι η προσαγωγή ή η αφαίρεση αέρα από έναν χώρο και ο δροσισμός. Ο ανεμιστήρας προσφέρει ψύξη καθώς μπορεί να μειώσει την θερμοκρασία του ρευστού που κινεί. Βοηθάει στην μείωση της θερμοκρασίας αντικειμένων που έχουν μεγαλύτερη θερμοκρασία από το περιβάλλον διότι αυξάνει τον ρυθμό μετάδοσης θερμότητας μέσω συναγωγής. Στον άνθρωπο προσφέρει το αίσθημα της δροσιάς διότι αυξάνει τον ρυθμό αποβολή της θερμότητας που προέρχεται από τις μεταβολικές διαδικασίες του ανθρώπινου σώματος. Τα κύρια τμήματα του ανεμιστήρα αποτελούν ένας τριπλός έλικας, ένας ηλεκτρικός κινητήρας, ο άξονας σύνδεσης και το κύκλωμα τροφοδοσίας. Συνήθως είναι δυνατή η αυξομείωση της ταχύτητας περιστροφής του έλικα. Υπάρχουν τρεις τύποι ανεμιστήρων: • Οροφής • Επιτραπέζιοι • Δαπέδου

Ανεμιστήρας οροφής Οι ανεμιστήρες οροφής στερεώνονται στην οροφή εσωτερικών χώρων. Ο έλικας τους είναι διπλάσιος σε διάμετρο σε σχέση με τους άλλους δύο τύπους και επίσης περιστρέφεται κάθετα ως προς το δάπεδο. Το κύκλωμα ελέγχου του είναι χειροκίνητο ή τηλεχειριζόμενο, ενώ η τροφοδοσία του συνδέεται απευθείας με την ηλεκτρική εγκατάσταση του χώρου. Ο ανεμιστήρας αυτός παρέχει καλύτερη ψύξη σε σχέση με τα άλλα δύο είδη και η εγκατάστασή του είναι μόνιμη.

Ένας ανεμιστήρας οροφής με φως

Επιτραπέζιος ανεμιστήρας Ο επιτραπέζιος ανεμιστήρας είναι συνήθως μεγέθους 50-60 εκατοστών και η ταχύτητα του έλικα ελέγχεται με κουμπιά στο σώμα του ανεμιστήρα. Κάτω από τον κινητήρα υπάρχει ένας μηχανισμός που επιτρέπει την αλλαγή κλίσης του έλικα, ο οποίος και προστατεύεται από ένα κυκλικό συνήθως κάλυμμα. Η τροφοδοσία του ανεμιστήρα γίνεται μέσω ενός ενσωματωμένου μετασχηματιστή σε σύνδεση με μια πρίζα.

Επιτραπέζιος ανεμιστήρας


Ανεμιστήρας

Ανεμιστήρας δαπέδου Ο ανεμιστήρας δαπέδου είναι σχεδόν όμοιος στις προδιαγραφές με τον επιτραπέζιο. Οι ειδοποιές διαφορές είναι ένας κάθετος άξονας και μια ενισχυμένη βάση στήριξης, που επιτρέπουν την αλλαγή του ύψους του έλικα. Στην περίπτωση που ο έλικας βρίσκεται σε χαμηλό ύψος από το δάπεδο, η απουσία μηχανισμού αλλαγής κλίσης του έλικα είναι το κύριο χαρακτηριστικό.

34


35

Απλώστρα ρούχων Απλώστρα ρούχων Απλώστρα ρούχων είναι ένας μηχανισμός πάνω στον οποίο βρίσκονται πολλά σχοινιά απλώματος ή λεπτά σύρματα πάνω στα οποία μπορεί κανείς να απλώσει πολλά ρούχα και να τα στερεώσει με μανταλάκια. Κλασικό σχέδιο στην Ελλάδα είναι η παραλληλόγραμμη απλώστρα ρούχων με πτυσσόμενες επεκτάσεις που ανοίγουν δεξιά και αριστερά. Υπάρχουν επίσης και απλώστρες κάγκελου, που τοποθετούνται στα μπαλκόνια, τοίχου και απλώστρες που στερεώνονται με κλιπς πάνω απ' το καλοριφέρ. Σε άλλες χώρες συνηθίζονται μηχανισμοί που μοιάζουν με ανεστραμμένη ομπρέλλα. Η χρησιμότητα των απλωστρών οφείλεται στη σημαντική οικονομία χώρου, κάτι που κάνει δυνατή τη χρήση της και σε εσωτερικό χώρο. Αυτό με τη σειρά του αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα σε περιπτώσεις κακοκαιρίας.


36

Γραφομηχανή Γραφομηχανή Η γραφομηχανή είναι μια μηχανική η ηλεκτρομηχανική συσκευή με την οποία μπορεί ο χρήστης να τυπώσει ένα κείμενο σε χαρτί. Ο χειρισμός γίνεται με πλήκτρα, ενώ το χαρτί προωθείται με τη βοήθεια ενός κυλίνδρου. Μέχρι την δεκαετία του 1990 ήταν, μαζί με την αριθμομηχανή, το σημαντικότερο αντικείμενο στα γραφεία, αλλά σήμερα έχει αντικατασταθεί πλήρως από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Κίνητρο της δημιουργίας της γραφομηχανής ήταν η Τυπογραφία

Ιστορία

Φορητή γραφομηχανή της Olivetti

Οι αρχές τις γραφομηχανής δεν είναι γνωστές, αλλά η πρώτη πατέντα για μια γραφομηχανή δόθηκε στον Άγγλο Χένρυ Μιλλ (Henry Mill) το 1714, για τη σχεδίαση μιας συσκευής που μπορούσε να δίνει γράμματα τυπογραφικού περίπου χαρακτήρα. Η βασίλισσα της Αγγλίας μάλιστα του έδωσε για αυτή την εφεύρεση και ειδικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η πρώτη μηχανή που πραγματικά λειτούργησε ήταν του Ιταλού Πελεγκρίνο Τούρι (Pellegrino Turri) το 1808. Ακολούθησαν ακόμα πάρα πολλές δοκιμές για την τελειοποίηση της συσκευής αυτής που ολοκληρώθηκαν μόνο κατά το τέλος του 19ου αιώνα. Σε κανονική χρήση η γραφομηχανή μπήκε από τις αρχές του 20ου αιώνα. Το 1828 ο Ώστιν Μπαρτ στο Ντιτρόιτ κατασκεύασε μια γραφομηχανή που την ονόμασε Τυπογράφο. Ήταν όμως αρκετά αργή στο γράψιμο. Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια αναζητήσεων και μελετών μέχρι που το 1867 ο Κρίστοφερ Σολς (Christopher Latham Sholes) φτιάχνει μια αρκετά πρακτική μηχανή. Μέχρι τότε όμως είχαν δημιουργηθεί και διάφοροι άλλοι τύποι γραφομηχανής, κυρίως για τυφλούς, που έδιναν ανάγλυφα στοιχεία. Το 1873 η γραφομηχανή γίνεται πλέον βιομηχανικό προϊόν, που για πρώτη φορά βγάζει το εργοστάσιο όπλων του Ρέμιγκτον (Remington). Το 1914 ο Τζαίημς Σμάθερ παρουσίασε την πρώτη γραφομηχανή που κινούνταν με ηλεκτρισμό. Η μαζική παραγωγή της ηλεκτροκίνητης γραφομηχανής άρχισε το 1930.

Κατασκευή Τα κύρια εξαρτήματα της γραφομηχανής είναι • τα πλήκτρα που πάνω τους υπάρχουν οι διάφοροι τύποι και τα στοιχεία, • η ταινία, που φέρνει ειδική μελάνη για την αποτύπωση των γραμμάτων και • ο κύλινδρος πάνω στον οποίο στηρίζεται το χαρτί και που πάνω σ' αυτόν κτυπούν τα πλήκτρα.


Κύλινδρος γραφομηχανής

Κύλινδρος γραφομηχανής Ο κύλινδρος πάνω στον οποίο τοποθετούνταν το χαρτί. Λέγεται και σαριό από την γαλλική λέξη chariot. Στις γραφομηχανές αρχικά υπήρχε μοχλός για την επιστροφή του κυλίνδρου ώστε να ξεκινήσει μια νέα γραμμή. Από το 1960 και μετά προστέθηκε και αυτόματο κουμπί πάνω στο πληκτρολόγιο που επιτελούσε αυτή την λειτουργία. Το κουμπί αυτό ήταν ο πρόδρομος του πλήκτρου στα πληκτρολόγια των ηλεκτρονικών υπολογιστών που είναι γνωστό στις μέρες μας σαν enter.

37


38

Ηλιακός Θερμοσίφωνας Ηλιακός θερμοσίφωνας Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι ένα ενεργητικό ηλιακό σύστημα που ζεσταίνει νερό χρησιμοποιώντας την ηλιακή ακτινοβολία. Χρησιμοποιείται ευρύτατα στις χώρες που έχουν μεγάλη ηλιοφάνεια, όπως για παράδειγμα στις χώρες της Μεσογείου και στην Ελλάδα. Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι η απλούστερη και η γνωστότερη ηλιακή συσκευή. Κατά την λειτουργία του γίνεται εκμετάλλευση δυο φυσικών φαινομένων. Με την αρχή του θερμοσιφώνου επιτυγχάνεται η κυκλοφορία του νερού με φυσικό τρόπο χωρίς Ηλιακός θερμοσίφωνας μηχανικά μέρη (αντλίες κλπ.) ενώ η θέρμανση του νερού γίνεται με την εκμετάλλευση του φαινομένου του θερμοκηπίου που αναπτύσσεται στους συλλέκτες του.

Ιστορία Ο ηλιακός θερμοσίφωνας άρχισε να χρησιμοποιεται εξηλεκτρισμού. Μετά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του '70 και ιδιαίτερα τη δεκαετία του '80 άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτατα στις χώρες με ηλιοφάνεια. Στην Κύπρο αναλογεί ένας ηλιακός θερμοσίφωνας για κάθε πέντε κατοίκους, ενώ στο Ισραήλ η χρήση τους είναι υποχρεωτική στις καινούργιες οικοδομές. Σε πολλές άλλες χώρες η χρήση τους επιδοτείται. Στην Ελλάδα η διάδοση των ηλιακών συσκευών είναι πολύ εντυπωσιακή: το πρώτο μοντέλο λανσαρίστηκε το 1974, το 1980 υπήρχαν εγκατεστημένα περίπου εκατόν πενήντα χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα συλλεκτών και το 2004 περίπου τρία εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα συλλεκτών. Μέρος της επιτυχίας αυτής των ηλιακών θερμοσιφώνων στην Ελλάδα οφείλεται στα φορολογικά κίνητρα που είχε θεσπίσει το Ελληνικό κράτος. Σήμερα οι ηλιακοί θερμοσίφωνες χρησιμοποιούνται από περισσότερους από ένα εκατομμύριο καταναλωτές. Μέχρι και τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα ήταν απ' τις κύριες κατασκευάστριες χώρες ηλιακών θερμοσιφώνων.

Είδη Διακρίνουμε δύο είδη ηλιακών θερμοσιφώνων ανάλογα με το κύκλωμα κυκλοφορίας του θερμαινόμενου μέσου: • Ανοικτού κυκλώματος: απευθείας θέρμανση του νερού χρήσης (το θερμαινόμενο μέσο είναι το ίδιο το νερό που θα χρησιμοποιήσουμε). • Κλειστού κυκλώματος: έμμεση θέρμανση του νερού χρήσης (το θερμαινόμενο μέσο κυκλοφορεί σε ιδιαίτερο κύκλωμα το οποίο θερμαίνει το νερό που θα χρησιμοποιήσουμε χωρίς να γίνεται ανάμιξή τους, μέσω εναλλάκτη θερμότητας). Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες ανοικτού κυκλώματος είναι απλούστεροι και φθηνότεροι, έχουν όμως προβλήματα σε χαμηλές θερμοκρασίες (παγετούς) γιατί δεν μπορούμε να τους προσθέσουμε αντιψυκτικά μίγματα (το θερμαινόμενο μέσο είναι το ίδιο το νερό χρήσης). Στους ηλιακούς θερμοσίφωνες κλειστού κυκλώματος μπορεί το θερμαινόμενο μέσο να είναι και άλλο ρευστό (πχ. λάδι). Αν είναι νερό, έχει αντιψυκτικά και αντιδιαβρωτικά πρόσθετα για προστασία της συσκευής.


Ηλιακός θερμοσίφωνας Επίσης μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ηλιακούς θερμοσίφωνες ανάλογα με τον αριθμό ενεργειακών πηγών που μπορούν να εκμεταλλευτούν σε: • Διπλής ενέργειας: Ο θερμοσίφωνας λειτουργεί εκμεταλλευόμενος είτε την ηλιακή ενέργεια είτε το ηλεκτρικό ρεύμα (π.χ. κατά την διάρκεια συννεφιάς οπότε η ηλιακή ενέργεια δεν είναι αρκετή για να ζεστάνει το νερό). Για τον σκοπό αυτό, υπάρχει ηλεκτρική αντίσταση τοποθετημένη εντός του τμήματος αποθήκευσης. • Τριπλής ενέργειας: Λειτουργεί όπως ο ηλιακός θερμοσίφωνας διπλής ενέργειας αλλά έχει επιπλέον μια είσοδο για να εκμεταλλευτεί ως θερμαντικό μέσο το ζεστό νερό του καλοριφέρ που παράγεται από τον λέβητα κεντρικής θέρμανσης. Προϋπόθεση για την εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα τριπλής ενέργειας είναι να υπάρχει η κατάλληλη υποδομή στο οίκημα υπό την μορφή ξεχωριστών σωληνώσεων (ανά διαμέρισμα εάν πρόκειται για πολυκατοικία) που να συνδέουν το λεβητοστάσιο με τον χώρο εγκατάστασης του ηλιακού θερμοσίφωνα (ταράτσα ή σκεπή).

Μέρη Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, ανεξάρτητα από το είδος τους, αποτελούνται από δύο βασικά μέρη: • Το τμήμα συλλογής (οι ηλιακοί συλλέκτες, η επιφάνεια απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας) • Το τμήμα αποθήκευσης (η δεξαμενή αποθήκευσης του νερού) Τα δύο αυτά μέρη είναι συναρμολογημένα μαζί και συνδέονται με σωληνώσεις, αλλά σε μεγαλύτερα συστήματα μπορούν να είναι και χωριστά και να χρησιμοποιούνται αντλίες για την κυκλοφορία του θερμαινόμενου μέσου, ειδικά όταν το τμήμα αποθήκευσης δεν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με το τμήμα συλλογής. Το τμήμα αποθήκευσης διαθέτει και ηλεκτρική αντίσταση με θερμοστάτη, για να μπορεί να παράγεται ζεστό νερό και σε άσχημες καιρικές συνθήκες. Οι ακριβότεροι ηλιακοί θερμοσίφωνες διαθέτουν και κάποια λίγα εξαρτήματα ελέγχου όπως βαλβίδα υπερπίεσης ή αυτόματα εξαεριστικά.

Ηλιακοί συλλέκτες Το κυριότερο μέρος ενός ηλιακού θερμοσίφωνα είναι οι ηλιακοί συλλέκτες (ή καθρέπτες), που είναι η επιφάνεια συλλογής της ηλιακής ακτινοβολίας. Αυτή αποτελείται από τέσσερα μέρη: • • • •

Την πλάκα συλλογής της ακτινοβολίας Τους σωλήνες ροής του νερού Την κάλυψη (κρύσταλλο) της πλάκας απορρόφησης και Το θερμικά μονωμένο πλαίσιο πάνω στο οποίο στερεώνονται τα υπόλοιπα εξαρτήματα.

Λειτουργία ηλιακών συλλεκτών Η λειτουργία των συλλεκτών του ηλιακού θερμοσίφωνα βασίζεται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου που αναπτύσσεται στο χώρο ανάμεσα στην πλάκα απορρόφησης και τη γυάλινη επικάλυψη. Καταρχήν η ηλιακή ακτινοβολία πέφτει στην (συνήθως μαύρη) απορροφητική πλάκα, ανεβάζοντας της θερμοκρασία της. Η πλάκα με τη σειρά της εκπέμπει μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία (θερμική ακτινοβολία) για την οποία το τζάμι που καλύπτει την πλάκα είναι σχεδόν διαφανές. Έτσι η μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία (η ζέστη) παγιδεύεται ανάμεσα στην πλάκα και το τζάμι, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η απόδοση όσον αφορά τη θέρμανση του νερού (που κυκλοφορεί σε σωλήνες που είναι σ' επαφή με την πλάκα στο πίσω μέρος της ή ενσωματωμένοι σ' αυτή). Οι κρίσιμοι παράγοντες για την καλή απόδοση του συστήματος είναι η μεγάλη απορροφητικότητα της πλάκας στην ηλιακή ακτινοβολία, ο μικρός συντελεστής εκπομπής της πλάκας στη μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία και η μεγάλη αδιαφάνεια του κρυστάλλου για τη δεύτερη. Τα υλικά που προσφέρουν την καλύτερη σχέση απόδοσης-τιμής είναι γυαλί και επιφάνεια από αλουμίνιο ή χαλκό χρωματισμένη μαύρη.

39


Ηλιακός θερμοσίφωνας

Δεξαμενή αποθήκευσης Η δεξαμενή αποθήκευσης του νερού χρήσης έχει χωρητικότητα που κυμαίνεται από 100 έως 200 λίτρα για συνήθεις οικιακές εφαρμογές. Η χωρητικότητά της είναι συνάρτηση της συλλεκτικής επιφάνειας που διαθέτει. Είναι συνήθως χαλύβδινη, με εσωτερική επίστρωση για προστασία από την διάβρωση. Η επίστρωση αυτή είναι συνήθως από ειδικά πλαστικά ή εποξειδικά χρώματα ή εμαγιέ (υαλόκραμα). Εναλλακτικά και για ακριβότερα συστήματα η δεξαμενή αποθήκευσης μπορεί να είναι χάλκινη ή ανοξείδωτη. Εξωτερικά έχει πολύ καλή μόνωση συνήθως από πολυουρεθάνη ή υαλοβάμβακα. Συνήθως έχει ενσωματωμένη κάποια ηλεκτρική αντίσταση. Στα συστήματα κλειστού κυκλώματος έχει επιπλέον ενσωματωμένο εναλλάκτη (σερπαντίνα) για την κυκλοφορία του θερμαινόμενου μέσου ή σε πιό ακριβά συστήματα είναι διπλών τοιχωμάτων (ανάμεσα στα δύο τοιχώματα κυκλοφορεί το θερμαινόμενο μέσο).

Αρχή λειτουργίας Ο ηλιακός θερμοσίφωνας κατά την λειτουργία του εκμεταλλεύεται το φυσικό φαινόμενο της ροής των ρευστών λόγω διαφοράς θερμοκρασίας (διαφοράς πυκνότητας), γνωστό και σαν αρχή του θερμοσιφώνου. Έτσι πετυχαίνεται με φυσικό τρόπο χωρίς κυκλοφορητή (αντλία) συνεχής ροή του θερμαινόμενου μέσου, από το θερμότερο σημείο (ηλιακοί συλλέκτες) προς το ψυχρότερο (δεξαμενή νερού), μέχρις ότου τα δύο σημεία να αποκτήσουν παρόμοιες θερμοκρασίες. Για να είναι αυτό δυνατό πρέπει το ψυχρότερο σημείο να είναι ψηλότερα από το θερμότερο σημείο και για τον λόγο αυτό σε όλους τους ηλιακούς θερμοσίφωνες η δεξαμενή αποθήκευσης είναι πάντα ψηλότερα από τους ηλιακούς συλλέκτες. Η συνολική απόδοση του ηλιακού θερμοσίφωνα εξαρτάται κι απ' τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, τη νεφοκάλυψη και την αποτελεσματικότητα της θερμικής μόνωσης του συστήματος.

Εγκατάσταση Ο καλύτερος προσανατολισμός για την τοποθέτηση των ηλιακών θερμοσιφώνων (ακριβέστερα των ηλιακών συλλεκτών) είναι ο νότιος, για να εκμεταλλεύεται ο θερμοσίφωνας όσο περισσότερες ώρες ηλιοφάνειας γίνεται. Απόκλιση μέχρι 15 μοίρες από τον νότο δεν έχει μεγάλη επίπτωση στην απόδοσή του. Σε μεγαλύτερη απόκλιση παρατηρείται μείωση της απόδοσης. Ακόμα η κλίση του ηλιακού συλλέκτη πρέπει να είναι 20-50 μοίρες. Μεγαλύτερη ή μικρότερη κλίση μειώνει την απόδοση. Οι προβλεπόμενες συνδέσεις για την λειτουργία του είναι δύο υδραυλικές (είσοδος κρύου νερού, έξοδος ζεστού νερού χρήσης) και μία ηλεκτρική (ηλεκτρική αντίσταση). Στην είσοδο του κρύου νερού πρέπει να τοποθετηθεί βάνα για να είναι δυνατή η απομόνωσή του από το δίκτυο σε περίπτωση συντήρησης ή επισκευής. Καλό είναι στις υδραυλικές σωληνώσεις να τοποθετηθεί βαλβίδα ασφαλείας έναντι υπερπίεσης και αυτόματο εξαεριστικό, αν δεν υπάρχουν ήδη ενσωματωμένα από τον κατασκευαστή. Καλό είναι επίσης στην σωλήνωση εξόδου του ζεστού νερού χρήσης να τοποθετηθεί εξωτερικό μονωτικό περίβλημα καλής ποιότητας. Χρειάζεται στοιχειώδης συντήρηση, κυρίως καθαρισμός των πλακών επιφανειακά, αντικατάσταση της αντιδιαβρωτικής προστασίας όποτε αυτό απαιτείται σύμφωνα με τον κατασκευαστή και συμπλήρωση με αντιψυκτικό υγρό τον χειμώνα (μόνο στους ηλιακούς θερμοσίφωνες κλειστού κυκλώματος). Ακόμα σε περιπτώσεις ισχυρού ψύχους (χιόνι, παγετός κλπ) συνιστάται η κάλυψη των κρυστάλλων με πανί ή χαρτόνι για να αποφευχθεί η καταστροφή τους (θραύση). Σημειώνεται ότι η κάλυψη των κρυστάλλων δεν προσφέρει καμία προστασία σε περίπτωση θερμοσιφώνων ανοικτού κυκλώματος. Το μόνο αποτελεσματικό μέτρο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το πλήρες άδειασμα του θερμοσίφωνα από το νερό μέχρι να αυξηθεί η θερμοκρασία του περιβάλλοντος πάνω από το μηδέν εκτός εαν τοποθετηθούν ειδικές θερμορυθμιστικές βάνες που επιτρέπουν ελάχιστη διαφυγή νερού, ικανή να αποτρέψει την δημιουργία πάγου στο κύκλωμα .

40


Ηλιακός θερμοσίφωνας

Ο ηλιακός θερμοσίφωνας σαν οικολογική συσκευή Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι μια απ' τις "καθαρότερες" και πιο αποδοτικές συσκευές που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στη διάρκεια ζωής του ο ηλιακός θερμοσίφωνας εξοικονομεί περίπου δυο χιλιάδες ευρώ απ' τους λογαριασμούς ρεύματος σε τιμές 2005, ενώ αποφεύγεται η έκλυση περίπου τριάντα τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Κάθε ντους με νερό από ηλιακό θερμοσίφωνα ισοδυναμεί με τρία κιλά διοξειδίου του άνθρακα λιγότερα στην ατμόσφαιρα.

41


42

Θερμοστάτης Θερμοστάτης Ο θερμοστάτης είναι μια συσκευή ελέγχου η οποία χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας είτε σε κάποια συσκευή είτε σε κάποιο χώρο. Αυτό επιτυγχάνεται όταν ο θερμοστάτης είναι συνδεδεμένος και ελέγχει ένα μηχανισμό θέρμανσης ή ψύξης. Αποτελείται από μια διάταξη ανίχνευσης της υπάρχουσας θερμοκρασίας, ένα είδος θερμομέτρου, ένα μηχανισμό ορισμού από το χρήστη της συσκευής της επιθυμητής θερμοκρασίας και τέλος ένα μηχανισμό ο οποίος ενεργοποιεί αυτόματα τον μηχανισμό ψύξης ή θέρμανσης τον οποίο ελέγχει. Με κάποια μέθοδο είτε καθαρά μηχανική, (π.χ. με διμεταλλικό έλασμα), είτε ηλεκτρική, θέτει σε ενέργεια ή αντίθετα διακόπτει τη λειτουργία στο μηχανισμό θέρμανσης ή ψύξης. Για παράδειγμα ο θερμοσίφωνας λειτουργεί με θερμοστάτη που διακόπτει τη λειτουργία του όταν η θερμοκρασία του νερού φθάσει στην επιθυμητή τιμή, και που επαναθέτει σε λειτουργία όταν η πτώση της θερμοκρασίας του νερού φθάσει σε κάποιο όριο. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν οι θερμοστάτες σε ηλεκτρικές κουζίνες, θερμαντικά σώματα, κλιματιστικά σώματα καθώς και σε μεγάλο αριθμό σχετικών εγκαταστάσεων.

Παλαιότερος θερμοστάτης σώματος καλοριφέρ (1975)

Θερμοστάτης σώματος καλοριφέρ (χωρίς το καπάκι)


43

Κλίβανος Κλίβανος Κλίβανος γενικά οναμάζεται οποιαδήποτε συσκευή, ή ιδιαίτερη διαμόρφωση κλειστού χώρου, (εγκατάσταση), προς χρήση θερμότητας για διάφορους σκοπούς. Οι κλίβανοι είναι ειδικοί θερμοθάλαμοι που κατασκευάζονται με πυρίμαχα υλικά εντός των οποίων υποβάλλονται σε περιορισμένη θέρμανση διάφορα υλικά, συνηθέστερα όχι σε υψηλά επίπεδα θερμοκρασίας. Ιδιαίτερος τύπος κλιβάνων είναι οι λέβητες που χρησιμοποιούνται για θέρμανση ρευστών. Οι κλίβανοι θερμαίνονται με σχεδόν όλους τους δυνατούς τρόπους, με στερεά, υγρά και αέρια καύσιμα, με ατμό, ή ηλεκτρισμό, χαρακτηριζόμενοι εξ αυτών ανάλογα.

Διάκριση κλιβάνων Οι κλίβαοι διακρίνονται από διάφορους παραμέτρους που λαμβάνονται κάθε φορά υπόψη. 1. 2. 3. 4.

ανάλογα της διάταξής τους στο χώρο ονομάζονται: κάθετοι, οριζόντιοι ή πλάγιοι, ανάλογα του είδους θέρμανσης σε "κλίβανοι άμεσης θέρμανσης" και "κλίβανοι έμμεσης θέρμανσης", ανάλογα της λειτουργίας διακρίνονται σε "συνεχούς λειτουργίας" και "περιοδικής λειτουργίας", ανάλογα του σκοπού λειτουργίας διακρίνονται σε κοινούς, βιομηχανικούς, απολυμαντικούς, αποστειρωτικούς, αναπαραγωγής (κωκ), βαφών, ανόπτησης κ.λπ.

Οι κοινοί κλίβανοι στους οποίους περιλαμβάνονται οι κλίβανοι αρτοποποιίας καθώς και οι οικιακοί μαγειρικής επεκράτησε να λέγονται φούρνοι σε αντιδιαστολή των μεγάλων κλιβάνων των βιομηχανικών, των νοσοκομείων, των πλοίων, των ιατρικών και μικροβιολογικών εργαστηρίων, των χημικών εργαστηρίων κ.λπ.. • Ειδικότερα οι χειριστές των κλιβάνων ονομάζονται κλιβανείς.


44

Λέβητας Λέβητας Λέβητας (καθαρεύουσα: λέβης, του λέβητος), ονομάζεται κάθε κλειστή μεταλλική συσκευή (δοχείο) εντός του οποίου νερό ή άλλο υγρό θερμαίνεται με τη βοήθεια θερμότητας και μετατρέπεται σε ατμό. Η δε θερμότητα παράγεται από την καύση του καυσίμου, με το οποίο τροφοδοτείται, στο εργαζόμενο μέσο που ανακυκλοφορεί μέσα σε σωληνώσεις και μεταφέρει τη θερμότητα αυτή στο σημείο που θα καταναλωθεί, είτε για θέρμανση είτε για παραγωγή έργου. Για τους συνήθεις λέβητες σε συστήματα κεντρικής θέρμανσης, το εργαζόμενο μέσο είναι το νερό. Ατμολέβητας ή ατμογεννήτρια είναι ο λέβητας, στον οποίο το εργαζόμενο μέσο είναι ο ατμός που παράγεται από την εξάτμιση του νερού τροφοδοσίας του λέβητα. Ο ατμολέβητας αποτελεί απαραίτητο μέσον των ατμομηχανών. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν οι ναυτικοί ατμολέβητες.

Τύποι Ο τύπος του λέβητα που θα χρησιμοποιηθεί σε μια εφαρμογή καθορίζεται κυρίως από την απαιτούμενη θερμοκρασία και πίεση του παραγόμενου ατμού ή νερού. Οι λέβητες διακρίνονται γενικά σύμφωνα με το υλικό κατασκευής τους σε χυτοσιδηρούς και χαλύβδινους. Οι χυτοσιδηροί αντέχουν καλύτερα στη διάβρωση, μπορούν να επιδεχθούν προσθήκες στοιχείων και χρειάζονται μικρότερες ποσότητες νερού κατά τη λειτουργία τους. Οι χαλύβδινοι έχουν μικρότερο βάρος και αντέχουν καλύτερα στις πιέσεις και στις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας. Οι διαστάσεις τους προσαρμόζονται καλύτερα στις διάφορες απαιτήσεις και έχουν χαμηλό κόστος. Επίσης εκ του μεσου καύσης αυτοί διακρίνονται σε γαιανθρακολέβητες, λέβητες κονιοποιημένου γαιάνθρακα, και πετρελαιολέβητες. • Για τους τύπους των ναυτικών ατμολεβήτων δείτε ίδιο άρθρο

Βασικά μέρη λέβητα Τα βασικά μέρη από τα οποία αποτελούνται όλοι οι ατμολέβητες είναι ο "θερμαντήρας", ο "υδροθάλαμος" και ο "ατμοθάλαμος". Εκτός όμως αυτών διακρίνονται επιμέρους και η "εστία", με τον "βωμό" ή καυστήρα, η "εσχάρα"(*), η "τεφροδόχη"(*) ο "φλογοθάλαμος", οι "αυλοί", ο "καπνοθάλαμος" και η "καπνοδόχος". (*) Μόνο για τους γαιανθρακολέβητες.

Χαρακτηριστικά στοιχεία Ονομαστική ισχύς λέβητα είναι η θερμική ισχύς που καθορίζει και εγγυάται ο κατασκευαστής ότι μπορεί να αποδίδει ο λέβητας σε συνεχή λειτουργία με συγκεκριμένο καύσιμο, με το συντελεστή απόδοσης που καθορίζει ο ίδιος ο κατασκευαστής. Εκφράζεται σε Κιλοβάτ (kW).


45

Πλυντήριο ρούχων Πλυντήριο ρούχων Το πλυντήριο ρούχων είναι μία ηλεκτρική (επαγγελματική ή οικιακή) συσκευή, που σκοπό έχει το πλύσιμο των ειδών ρουχισμού και λοιπών υφασμάτων. Ο όρος πλυντήριο χρησιμοποιείται μόνο στις συσκευές/μηχανές που αντλούν νερό σαν κύριο μέσο καθαρισμού (π.χ. πλυντήριο πιάτων, πλυντήριο αυτοκινήτων), σε αντίθεση με το στεγνό καθαρισμό (που χρησιμοποιεί εναλλακτικά υγρά καθαρισμού και εκτελείται κατά κύριο λόγο από ειδικές επιχειρήσεις).

Η εφεύρεση Το πρώτο βρετανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την κατηγορία πλυσίματος και στυψίματος μηχανών εκδόθηκε το 1691. Ένα σχέδιο ενός πρόωρου πλυντηρίου ρούχων εμφανίστηκε σε μία έκδοση τον Ιανουάριο του 1752 "του περιοδικού των κυρίων", Οικιακό πλυντήριο ρούχων σε μια αγγλική δημοσίευση. Το 1782, εκδόθηκε ένα βρετανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για ένα πλυντήριο περιστρεφόμενων τυμπάνων στο Henry Sidgier. Πρώτες οι Ηνωμένες Πολιτείες κατοχυρώνουν, με τον τίτλο "ενδύματα που πλένονται, με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας" στον Nathaniel Briggs από το Νιου Χάμπσαϊρ. Σε μια πυρκαγιά το 1797, καταστράφηκε το γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και δεν σώθηκε καμία περιγραφή της συσκευής, έτσι δεν είναι γνωστό πως λειτουργούσε η συσκευή που είχε "εφεύρει" ο Briggs. Το ηλεκτρικό πλυντήριο ρούχων παρήχθη πρώτη φορά μαζικά το 1906. Δεν είναι γνωστό ποιος εφηύρε αρχικά το ηλεκτρικό πλυντήριο. Ο J.Alva, ψαράς στο επάγγελμα, έχει κατοχυρωθεί ανακριβώς ως εφευρέτης του ηλεκτρικού πλυντηρίου. Το γραφείο αμερικανικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας παρουσιάζει τουλάχιστον ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που εκδίδεται στο όνομα κάποιου κ. Φίσερ.

Σχεδιασμός Τα πλυντήρια ρούχων είναι ηδιαθέσιμα σε δύο κύριες μορφές: "επάνω φόρτωσης" και "μπροστινής φόρτωσης". Το σχέδιο "επάνω φόρτωσης" είναι δημοφιλέστερο στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Αυστραλία και μερικά μέρη της Ευρώπης: τοποθετεί τα ενδύματα σε έναν κάθετα τοποθετημένο.. κύλινδρο με έναν αναδευτήρα στο κέντρο του κυλίνδρου. Τα πλυντήρια "επάνω φόρτωσης" στην Ασία χρησιμοποιούν στροφεία αντί αναδευτήρων. Τα στροφεία είναι παρόμοια με τους αναδευτήρες εκτός από το ότι δεν έχουν την κεντρική θέση που επεκτείνεται επάνω και στη μέση του καλαθιού της σκάφης πλυσίματος. Τα ρούχα εισάγονται στον κάδο του πλυντηρίου από πάνω και καλύπτονται με δεύτερη μεταλλική πόρτα εκτός της κυρίας πόρτας στην οροφή του πλυντηρίου. Το σχέδιο "μπροστινής φόρτωσης", το δημοφιλέστερο στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, τοποθετεί τον κύλινδρο οριζόντια, και η τοποθέτηση των ρούχων γίνεται από την είσοδο που βρίσκεται στην πρόσοψη της συσκευής, η οποία κλείνει με πόρτα από ανθεκτικό γυαλί κατάλληλο για υψηλές θερμοκρασίες. Ο κύλινδρος καλείται επίσης τύμπανο. Η ανάδευση γίνεται με την πίσω -και-εμπρός περιστροφή του κυλίνδρου. Τα ρούχα


Πλυντήριο ρούχων περιστρέφονται μέσα στο τύμπανο κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτή η κίνηση λυγίζει την ύφανση του υφάσματος και ο συνδυασμός vερού και απορρυπαντικού καθαρίζει τα ρούχα. Τα πλυντήρια έχουν ηλεκτρικά στοιχεία θέρμανσης για να θερμαίνουν το νερό. Συγκριτικές δοκιμές πλυντηρίων με "μπροστινή φόρτωση" και "επάνω φόρτωση" έχουν δείξει ότι γενικά τα πρώτα πλένουν τα ρούχα καλύτερα, προκαλούν τη λιγότερη φθορά, καταναλώνουν λιγότερο νερό και απορρυπαντικό και συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας σε αντίθεση με τα πλυντήρια "επάνω φόρτωσης". Προς το τέλος της δεκαετίας του '90, ο Βρετανός εφευρέτης James Dyson προώθησε έναν νέο τύπο πλυντηρίου ρούχων με δύο κυλίνδρους που περιστρέφονται σε αντίθετες κατευθύνσεις, μειώνοντας το χρόνο πλυσίματος και δίνοντας καθαρότερα αποτελέσματα, αλλά δεν έχει έως και σήμερα διατεθεί στην παραγωγή.

Αξιολόγηση Η ικανότητα πλυσίματος και το κόστος είναι οι κύριες εκτιμήσεις για την αγορά ενός πλυντηρίου ρούχων. Στα πλυντήρια ρούχων δίνονται οι βαθμοί Eurobell για την απόδοση πλύσης, την ενεργειακή αποδοτικότητα και την αποδοτικότητα περιστροφής. Οι βαθμοί ξεκινούν από το Α μέχρι το Ε (από το καλύτερο προς το χειρότερο), και παρέχουν μια απλή μέθοδο για την οικονομία και την απόδοση. Μια μηχανή ΑΑΑ δηλώνει κορυφαία απόδοση στις τρεις κατηγορίες. bjn:Masin tapas

46


47

Πυξίδα Πυξίδα Η πυξίδα (compass) (από την αρχαία ελληνική λέξη πυξίς - ίδος, που αρχικά σημαίνει ξύλινο κουτί) ή κοινώς μπούσουλας (από την ιταλική λέξη bussola) είναι όργανο με το οποίο επιτυγχάνεται ο προσανατολισμός του χρήστη, δείχνοντάς του την κατεύθυνση του Βορρά. Ιδιαίτερα όμως στη ναυσιπλοΐα αποτελεί το σημαντικότερο "ναυτιλιακό βοήθημα" με το οποίο μετρούνται και πραγματοποιούνται τόσο οι πορείες των πλοίων όσο και οι διοπτεύσεις. Επειδή το όργανο αυτό αναπτύχθηκε εξ ανάγκης στη ναυτιλία αλλά και εκ της σημαντικότητάς του σ΄ αυτή ονομάζεται συνηθέστερα ναυτική πυξίδα. Η ναυτική πυξίδα σήμερα διακρίνεται στην μαγνητική πυξίδα Σχέδιο πυξίδας, από το σύγγραμμα Epistola de (magnetic compass) που βασίζεται στη λειτουργία της μαγνητικής magnete του 1269 βελόνης και είναι η πλέον διαδεδομένη, στην γυροσκοπική πυξίδα (gyro compass) που βασίζεται στην ταχεία περιστροφή του ελεύθερου γυροσκόπιου με μηδενικό σχεδόν σφάλμα και στην γυρομαγνητική πυξίδα (gyro-magnetic compass) περιορισμένης χρήσης.

Ιστορία Από την εποχή που ο άνθρωπος επεδόθηκε στη ναυτιλία παρατήρησε πως ο Πολικός αστέρας παρέμενε πάντα πλησίον ένός σημείου στον ουρανό του Β. ημισφαιρίου και αυτόν χρησιμοποιούσε για πυξίδα του. Όταν ο Πολικός δεν ήταν ορατός ο ναυτιλλόμενος χρησιμοποιούσε άλλους αστέρες. Η εφεύρεση της μαγνητικής πυξίδας, προ χιλιάδων ετών ίσως, και στη συνέχεια κατά τον 20ό αιώνα της γυροσκοπικής πυξίδας στα πλοία προσφέρουν σήμερα στον ναυτιλλόμενο μια βασική μέθοδο τήρησης πορείας με επιθυμητή ακρίβεια. Η μαγνητική πυξίδα είναι από τα παλαιότερα όργανα στη ναυσιπλοΐα που όμως η καταγωγή της δεν είναι απόλυτα ακριβής. Το 203 π.Χ. ο Αννίβας όταν αναχώρησε από την Ιταλία λέγεται ότι πλοηγός του ήταν κάποιος ονόματι "Pelorus". Ίσως η πυξίδα να ήταν ήδη σε χρήση τότε. Κανένας όμως δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτό με βεβαιότητα. Λέγεται επίσης πως έλκει τη καταγωγή της από την Κίνα, κατ΄ άλλους ότι από εκεί εισήγαγε αυτήν ο Μάρκο Πόλο στην Ιταλία κατά τον 13ο αιώνα. Μια μαγνητική βελόνη επιπλέουσα σε δοχείο ύδατος συνιστούσε την αρχαιότερη πυξίδα. Το 1269 ο Peter Peregrinus στο βιβλίο του "Epistola de Magnete" έγραψε για την στηριζόμενη επί αξονίσκου επιπλέουσα βελόνη με γραμμή πίστεως και λέγεται πως ήταν εφοδιασμένη με υποτυπώδεις διόπτρες για λήψη διοπτεύσεων. Η πιστότητα της σημερινής μαγνητικής πυξίδας ανάγεται όμως στο μόλις πρόσφατο παρελθόν. Πριν από 100 περίπου ετών ο Λόρδος Kelvin τελειοποίησε την μαγνητική πυξίδα η οποία χρησιμοποιείται σήμερα. Το ανεμολόγιο της πυξίδας, κατά την παράδοση χρονολογείται από του 14ου αιώνα όταν ο Φλάβιο Τζιόια (Flavio Gioja) από το Αμάλφι προσάρμοσε τεμάχιο μαγνήτη κάτω από φύλλο χάρτου, όμως αυτό καθ΄ αυτό το ανεμολόγιο είναι αρχαιότερο της πυξίδας καθόσον αποτελούσε τον ανεμοδείκτη των αρχαίων Ελλήνων από την πρώιμη ακόμη ναυσιπλοΐα τους και πολύ - πολύ πριν ακόμη αναγείρουν το 100 π.Χ. τον "Πύργο των Ανέμων" με τις οκτώ πλευρές που είναι και οι κύριες σήμερα κατευθύνσεις του ορίζοντα.


Πυξίδα

48

Στρατιωτική ατομική διοπτηρία πυξίδα (υγρά)

Γυροσκοπική πυξίδα Γυροσκοπική πυξίδα, ή γυροπυξίδα, (εκ του αγγλικού όρου Gyrocompass, προφέρεται τζάιρο-κόμπας), ονομάζεται η πυξίδα της οποίας η λειτουργία βασίζεται στη κίνηση του γυροσκοπίου αντί της μαγνητικής βελόνας που φέρουν οι μαγνητικές πυξίδες.

Ιστορικό Η κατασκευή της γυροσκοπικής πυξίδας βασίστηκε στις ιδιότητες του γυροσκοπίου που επινόησε και κατασκεύασε ο Λέων Φουκώ (1816-1869), ο οποίος το 1851 ασχολούμενος με την απόδειξη περιστροφής της Γης περί τον άξονά της χρησιμοποίησε την ιδιότητα του εκκρεμούς που διατηρούσε το επίπεδο αιώρησής του, (στο χώρο), σταθερό, με το γνωστό πείραμα που επιχείρησε στο Πάνθεον των Παρισίων. Γυροσκοπική πυξίδα Anschütz Επειδή όμως το πείραμα εκείνο δεν θεωρήθηκε απόλυτα ικανοποιητικό, λόγω της συνύπαρξης της βαρύτητας, τον επόμενο χρόνο, το 1852 χρησιμοποιώντας το παιγνίδι "σβούρα", (spinning top), κατασκεύασε το γυροσκόπιο όπου με τη βασική ιδιότητα που παρατηρείται σ΄ αυτό, της λεγόμενης γυροσκοπικής αδράνειας, κατάφερε ν΄ αποδείξει εκ νέου τη περιστροφή της Γης, χωρίς αυτή τη φορά τη συμμετοχή της βαρύτητας στο πείραμά του. Από τότε παρήλθε σχεδόν μισός αιώνας όταν η ηλεκτρική ενέργεια κατέστησε δυνατή τη περιστροφή του γυροσκοπίου και την παρακολούθησή του από τους επιστήμονες για την τεχνική εφαρμογή του σε διάφορους τομείς, σημαντικότερη των οποίων και ήταν η κατασκευή της γυροσκοπικής πυξίδας. Σημειώνεται ότι για να κατασκευαστεί μια τέτοια πυξίδα θα πρέπει το χρησιμοποιούμενο μέσον να διατηρεί σταθερή κατεύθυνση ως προς το επίπεδο του ορίζοντα και η κατεύθυνση αυτή να είναι γνωστή. Επίσης ο άξονας περιστροφής του γυροσφονδύλου των γυροσκοπικών πυξίδων μετά από κάποιο χρόνο λειτουργίας διατηρεί σταθερή κατεύθυνση στο χώρο διατηρώντας σταθερή θέση προς τον Γήινο Μαγνητικό Πόλο όπου και


Γυροσκοπική πυξίδα στη πραγματικότητα καθίσταται παράλληλος με τον μεσημβρινό του τόπου που βρίσκεται. Με βάση τα παραπάνω πρώτος ο Γερμανός φυσικός Χέρμαν Άνσουτς (Herman Anschütz - Kapfe) κατασκεύασε το 1908 τη πρώτη γυροσκοπική πυξίδα. Αυτόν ακολούθησε ο Αμερικανός επιστήμονας Έλμερ Σπέρρυ (Elmer Sperry) το 1911. Και οι δύο επιστήμονες εργαζόμενοι ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο κατασκεύασαν γυροσκοπικές πυξίδες βασιζόμενοι σε διαφορετικό τρόπο στήριξης του γυροσκοπίου και σταθεροποίησης του άξονα περιστροφής στον μεσημβρινό. Έτσι όλοι οι μέχρι σήμερα τύποι γυροσκοπικών πυξίδων που έχουν εξελιχθεί, εκτός των τύπων Sperry και Anschutz, βασίζονται στα συστήματα των δύο αυτών αρχικών τύπων με ορισμένες παραλλαγές.

Πλεονεκτήματα Κύριο και βασικό πλεονέκτημα των γυροσκοπικών πυξίδων έναντι των μαγνητικών είναι ακριβώς ότι ο άξονας περιστροφής του γυροσκοπίου τους στρέφεται προς την κατεύθυνση του αληθή Βορρά - Νότου και παραμένει σταθερά εκεί, (μετά πάροδο λίγων ωρών από την εκκίνησή τους), χωρίς να επηρεάζεται από μαγνητική απόκλιση ή και παρεκτροπή που αντίθετα απαντώνται στις μαγνητικές πυξίδες και που προέρχονται τόσο από το γήινο μαγνητικό πεδίο, από τόπου εις τόπο, όσο και από επίδραση του πέριξ μαγνητικού πεδίου (εξ αιτίας φορτίου και διερχομένων ηλεκτροφόρων καλωδίων), με συνέπεια να θεωρούνται αμφιβόλου ακριβείας αφού δεν υφίσταται δυνατότητα έγκαιρου ελέγχου των ενδείξεών τους με παρατήρηση. Γεγονός που σημαίνει ότι όλες οι ενδείξεις των γυροσκοπικών πυξίδων είναι πάντα αληθείς και συνεπώς δεν χρήζουν διορθώσεων. Σ΄ αυτό το βασικό πλεονέκτημα αν προστεθούν και οι δυνατότητες που παρέχουν οι γυροσκοπικές πυξίδες όπως η σύνδεσή τους με άλλα βασικά ναυτιλλιακά όργανα, που δεν παρέχουν οι μαγνητικές, όπως π.χ. με ραντάρ, με ραδιογωνιόμετρα, με τα αυτόματα συστήματα πηδαλιουχίας (αυτόματους πιλότους πλοίων), ή ακόμα και με ηλεκτρική μετάδοση των ενδείξεών τους σε διάφορους επαναλήπτες (repeaters) που μπορεί να βρίσκονται και εκτός της Γέφυρας του Πλοίου, ακόμα και στην καμπίνα του Πλοιάρχου, καθίσταται καταφανές η μεγάλη σημασία τους στην εξέλιξη της ναυσιπλοΐας και την απαραίτητη χρήση τους απ΄ όλους τους τύπους των πλοίων, τόσο των πάσης φύσεως εμπορικών, όσο και των μεγάλων πολεμικών πλοίων.

Μειονεκτήματα Στο βασικό ερώτημα, και τι γίνεται αν σημειωθεί διακοπή ηλεκτρικής παροχής, κοινώς Μπλακ-άουτ; Η ρεαλιστική απάντηση είναι "απολύτως τίποτα", αφού το πλοίο θα διακόψει τη πορεία του μέχρι την επανεκκίνηση των μηχανών του. Παρά ταύτα εικάζεται ότι οι μαγνητικές πυξίδες θα εξακολουθούν να παραμένουν κύρια όργανα ναυτιλίας - κατεύθυνσης και προσανατολισμού των πλοίων ως υποκείμενα ελάχιστα, και μόνο, σε μηχανικές βλάβες, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες πλόων. Αντίθετα οι γυροσκοπικές πυξίδες αποτελούν περίπλοκους ηλεκτρικούς μηχανισμούς που υπόκεινται, όπως είναι φυσικό, σε ειδική διαδικασία, κατά τύπο, συντήρησης και ποικιλία βλαβών. Για το λόγο αυτό και απαιτούν κατάλληλα και ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό τουλάχιστον για την παρακολούθηση της καλής λειτουργίας τους και για την επιβαλλόμενη συντήρησή τους, βάσει των τεχνικών εγχειριδίων που συνοδεύουν αυτές, για την ανίχνευση και αποκατάσταση υων πιθανότερων παρουσιαζομένων βλαβών. Ένα μέρος των παραπάνω εργασιών επιδιώκεται να γίνεται από το ανώτερο προσωπικό πλοίου, εφόσον έχει υποστεί βέβαια ανάλογη εκπάιδευση. Ενώ για βλάβες που απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις θα πρέπει να καλούνται οι κατά τόπους τεχνικοί, (sevice engineers), του πρώτου λιμένα προσέγγισης που υφίστανται. • Σημειώνεται ότι επ΄ αυτού, σε όλες τις ελληνικές "Ναυτικές Ακαδημίες" καθώς και στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων υφίσταται ιδιαίτερο μάθημα διδασκαλίας επί των γυροσκοπικών πυξίδων. Επίσης σ΄ όλους τους μεγάλους λιμένες της Ελλάδας, εκτός των κυρίων αντιπροσώπων των κατασκευαστικών εταιριών υφιστανται ειδικευμένα συνεργεία αποκατάστασης βλαβών γυροσκοπικών πυξίδων.

49


Γυροσκοπική πυξίδα Επίσης το μειονέκτημα που παρουσιάζουν οι γυροσκοπικές πυξίδες ως προς το χρόνο που απαιτείται από την εκκίνηση τους μέχρι να καταστούν ναυτιλιακά χρησιμοποιήσιμες, που είναι περίπου 4 - 5 ώρες, αντιπαρέρχεται, είτε με την έγκαιρη εκκίνηση τους πριν τον προβλεπόμενο χρόνο απόπλου, είτε με ειδικό τρόπο, κατά τύπο, βάση των τεχνικών εγχειριδίων που τις συνοδεύουν.

Απαιτήσεις κατασκευής Η κατασκευή οποιουδήποτε τύπου γυροσκοπικής πυξίδας θα πρέπει να καλύπτει τις ακόλουθες βασικές απαιτήσεις: 1. Κατάλληλη στήριξη και ηλεκτρική τροφοδότηση για την κίνηση του γυροσφονδύλου, ή του ζεύγους γυροσφονδύλων (ανάλογα του τύπου κατασκευής). 2. Κατάλληλη ηλεκτρική τροφοδότηση των ηλεκτρικών εξαρτημάτων που συνδέονται με την κύρια μονάδα. 3. Κατάλληλο σύστημα αναζήτησης και σταθεροποίησης του ενός άκρου του άξονα περιστροφής ή της συνισταμένης των δύο αξόνων γυροσκοπίων (αναλογα του τύπου) στο γεωγραφικό Βορρά. 4. Κατάλληλο σύστημα με το οποίο το τμήμα 000-180 του ανεμολογίου της πυξίδας να παρακολουθεί την κατεύθυνση του άξονα του γυροσκοπίου, ή της συνισταμένης των διευθύνσεων των αξόνων περιστροφής των δύο γυροσφονδύλων (ανάλογα του τύπου), στη περίπτωση που το ανεμολόγιο δεν φέρεται προσαρμοσμένο επί της θήκης του γυροσφονδύλου. Το σύστημα αυτό γνωστό και ως "σύστημα παρακολούθησης", είναι το αποκαλούμενο και "Φόλοου απ σύστεμ" (follow up system). 5. Κατάλληλο σύστημα μετάδοσης των ενδείξεων του ανεμολογίου της κυρίας μονάδας στους διάφορους "επαναλήπτες" (repeaters). 6. Και τέλος κατάλληλο σύστημα στήριξης καθεμιάς των παραπάνω μονάδων, των επαναληπτών, εντός θήκης που να εξασφαλίζεται η συνεχής οριζοντίωσή τους κατά τους διάφορους κλυδωνισμούς του πλοίου, καθώς και για την απόσβεση τυχόντων κραδασμών. Σημειώνεται ότι οι βασικές διαφορές που παρατηρούνται στους διάφορους κατασκευαστικούς τύπους των γυροσκοπικών πυξίδων με τις οποίες εφοδιάζονται τα πλοία είναι κυρίως: α) στο τρόπο στήριξης του ή των γυροσφονδύλων. (Οι τύποι Anschutz, Plath κ.ά. φέρουν ζεύγος γυροσφονδύλων). β) στο σύστημα αναζήτησης και σταθεροποίησης του άξονα περιστροφής του γυροσφονδύλου ή της συνισταμένης του ζεύγους των γυροσφονδύλων στον μεσημβρινό του τόπου, και γ) στα συστήματα παρακολούθησης και μετάδοσης των ενδείξεων.

Λειτουργία γυροσφονδύλου Για τη κατασκευή και λειτουργία του γυροσφονδύλου, και του τρόπου προσανατολισμού του, δείτε ίδιο άρθρο γυροσκόπιο.

Εγκατάσταση γυροπυξίδας Μία πλήρης βασική εγκατάσταση γυροσκοπικής πυξίδας περιλαμβάνει τα ακόλουθα κύρια μέρη: 1. Τη κυρία πυξίδα, (master-gyrocompass), που αποτελεί και το βασικό μηχανισμό. 2. Τον κινητήρα - γεννήτρια, (motor-generator), στη πραγματικότητα πρόκειται για μετατροπέα της ηλεκτρικής τάσης. 3. Τον σταθεροποιητή τάσεως. 4. Το κιβώτιο ελέγχου εκκίνησης, (control panel), και κιβώτιο ελέγχου επαναληπτών, (repeaters panel), που ουσιαστικά αποτελούν ηλεκτρικούς πίνακες. 5. Το κιβώτιο ενισχυτού όπου φέρει διακόπτες, (amplifier panel) 6. Το κιβώτιο της μονάδας ασφαλείας, που πρόκειται για "μονάδα συναγερμού", (alarm unit), και

50


Γυροσκοπική πυξίδα 7. Τους επαναλήπτες, (repeaters).

Κύρια πυξίδα Η κύρια πυξίδα που ακολουθεί το κατασκευαστικό τύπο της sperry περιλαμβάνει τα ακόλουθα βασικά μέρη: Το ευαίσθητο στοιχείο (sensitive element), το 'στοιχείο παρακολούθησης (phantom element), το στοιχείο αποκατάστασης του γυροσφονδύλου στο μεσημβρινό (control element), το στοιχείο της αρχάχνης, (outer member), ή spider element), και τη θήκη της πυξίδας, (binnacle), με τη βάση στήριξης (pedestal). Ευαίσθητο στοιχείο Το ευαίσθητο στοιχείο (sensitive element): είναι και το σπουδαιότερο τμήμα της γυροσκοπικής πυξίδας. Αποτελείται επιμέρους από τον γυροσφόνδυλο, τη θήκη του γυροσφονδύλου, στην οποία ο στάτορας φέρεται με τριφασική περιέλιξη, τον κατακόρυφο δακτύλιο, με τους αντισταθμιστικούς βραχίονες, και το νήμα της ανάρτησης. Ο γυροσφόνδυλος βάρους περίπου 24 χγρ. περιστρέφεται με ταχύτητα 6.000 στροφές ανά λεπτό αποτελεί μέρος του τριφασικού κινητήρα του οποίου το επαγώγιμο (στάτορ) είναι προσαρμοσμένο στο βόρειο άκρο της θήκης η οποία και τον περιβάλλει. Ο δε άξονας του γυροσφονδύλου στηρίζεται μέσα στη θήκη πάνω σε κατάλληλους σφαιροτριβείς (ρουλεμάν)έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη περιστροφή του. Τα δε καλώδια παροχής ρεύματος στη θήκη του γυροσφονδύλου ξεκινούν από τους ρευματοφόρους δακτυλίους που περιβάλλουν τον μίσχο του δακτυλίου παρακολούθησης τα οποία και καταλήγουν στο βόρειο άκρο της θήκης, στο επαγώγιμο του κινητήτα το οποίον και τροφοδοτούν. Τα κλώδια αυτά είναι μικρά και εύκαμπτα και δεν επηρεάζουν την ισορροπία της θήκης στην οποία στηρίζονται. Η θήκη του γυροσφονδύλου, που στηρίζεται με αξονίσκους σε σφαιροτριβείς, περιβάλλεται από τον κατακόρυφο δακτύλιο. Οι δε τριβείς επιτρέπουν στη θήκη την ελεύθερη οριζόντια περιφορά της. Στο νότιο τμήμα της θήκης αυτής υπάρχει στάθμη οινοπνεύματος με την οποία και ελέγχεται η οριζοντιότητά της. Ο κάθετος δακτύλιος περιβάλλει τη θήκη όπου και φέρει βραχίονες περιορισμού στροφής της θήκης στην ανατολική πλευρά, ενώ στη δυτική υπάρχει ειδικός αναστολέας με τον οποίο τίθεται η θήκη οριζόντια όταν αυτή τίθεται εκτός λειτουργίας. Ο κάθετος δακτύλιος φέρει επιπρόσθετα στο άνω μέρος κάθετα του επιπέδου του, (δηλαδή σταυρωτά), ένα κυρτό βραχίονα που καταλήγει εκατέρωθεν της θήκης στις άκρες του οποίου φέρονται αντισταθμιστικά βάρη, με κύριο σκοπό τη συμμετρική κατανομή, πέριξ του γυροσφονδύλου, του βάρους του όλου ευαίσθητου στοιχείου, προς αποφυγή σφαλμάτων κατά τους διατοιχισμούς του πλοίου. Από την παραπάνω εκτεθείσα διάταξη καθίσταται εμφανές ότι όλο αυτό το σύστημα του ευαίσθητου στοιχείου (γυροσφόνδυλος, θήκη, κάθετος δακτύλιος) και συνεπώς ο άξονας του γυροσφονδύλου μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα περί κατακόρυφο άξονα, δηλαδή κατά αζιμούθ, με τη μικρότερη δυνατή τριβή. Η ελευθερία αυτή περιστροφής επιτυγχάνεται με το νήμα ανάρτησης. Το νήμα ανάρτησης αποτελείται από μια ομάδα συρμάτων από την οποία αναρτάται ολόκληρο το σύστημα του ευαίσθητου στοιχείου και αυτό περνώντας μέσα από το μίσχο λαιμό του δακτυλίου παρακολούθησης, (επόμενο στοιχείο), στηρίζεται σ΄ αυτόν. Η λειτουργία του παρακάτω, "στοιχείου παρακολούθησης", διασφαλίζει το νήμα ανάρτησης από τον κίνδυνο συστροφής του.

51


Γυροσκοπική πυξίδα Στοιχείο παρακολούθησης Το δεύτερο σημαντικό μέρος της κυρίας γυροσκοπικής πυξίδας είναι το στοιχείο παρακολούθησης που αποτελείται από τα ακόλουθα επιμέρους τμήματα: το δακτύλιο παρακολούθησης, το μίσχο ή λαιμό, τους ρευματοφόρους δακτυλίους, τον αζιμουθιακό τροχό (ή γρανάζι) και το ανεμολόγιο της πυξίδας. • Ο δακτύλιος παρακολούθησης περιβάλλει τον κατακόρυφο δακτύλιο (που αναφέρθηκε παραπάνω) που τοποθεταίται μεταξύ των άνω και κάτω τριβέων όπου κα στηρίζεται επί του στοιχείου της αρχάχνης μ΄ ένα τριβέα που βρίσκεται μεταξύ του αζιμουθιακού τροχού και του ανεμολογίου.

52


53

Ραδιόφωνο Ραδιόφωνο To ραδιόφωνο είναι η συσκευή που λαμβάνει τις εκπομπές ραδιοφωνικών σταθμών. Τα ραδιοφωνικά κύματα εκπέμπονται από τον πομπό και φτάνουν στον δέκτη (δηλαδή το ραδιόφωνο). Τα κύματα αυτά αποκωδικοποιούνται από τη συσκευή και μετατρέπονται σε ηλεκτρικό ρεύμα και στην συνέχεια σε ήχο, που είναι και το τελικό αποτέλεσμα του ραδιοφώνου. Ραδιοφωνία, επίσης, θεωρείται και όλη η διαδικασία εκπομπής και λήψης ραδιοκυμάτων.

Είδη ραδιοφώνου Μπορούμε να διακρίνουμε τα ακόλουθα είδη ραδιοφώνου: • Το αναλογικό ή συμβατικό ραδιόφωνο... Εδώ ο τρόπος διαμόρφωσης του σήματος έχει ως αποτέλεσμα το διαχωρισμό των συχνοτήτων για χρήση από τα AM και τα FM, ενώ ανάλογα με το σκοπό ορίζονται συγκεκριμένες περιοχές συχνοτήτων (π.χ. τα εμπορικά ραδιόφωνα στην Ευρώπη και την Αμερική εκπέμπουν στις συχνότητες FM 87.5-108). Άλλες περιοχές συχνοτήτων χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένους σκοπούς όπως π.χ. από την Αστυνομία και την Πυροσβεστική. • Το ραδιόφωνο με υπο-φέρον (subcarrier) αποτελεί εξειδικευμένη χρήση της τεχνολογίας των ραδιοκυμάτων διαμόρφωσης κατά συχνότητα (FM), κυρίως στις ΗΠΑ, όπου με ειδικούς δέκτες είναι δυνατή η λήψη περισσότερων του ενός σταθμών στην ίδια συχνότητα. • Το ψηφιακό ραδιόφωνο αποτελεί νεότερο τεχνολογικά επίτευγμα, με διάφορες τεχνολογίες που βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της δοκιμής ή της αρχικής εφαρμογής. Μεταξύ αυτών των τεχνολογιών, το DAB, το οποίο λειτουργεί στην περιοχή πολύ υψηλών συχνοτήτων (VHF) και διαθέτει πολλών ειδών πρόσθετες διαδραστικές υπηρεσίες είναι αρκετά διαδεδομένο στην Βρετανία και την Ιρλανδία, αλλά αναπτύσσεται αργά λόγω του υψηλού κόστους των δεκτών. Παράλληλα υπάρχουν και άλλα πρότυπα, όπως το DRM, ένα ανοιχτό πρότυπο για τη διαμόρφωση κατά πλάτος (ΑΜ) και τις μπάντες μεσαίων και βραχέων. • Το δορυφορικό ραδιόφωνο, το οποίο χρησιμοποιεί κανάλια στα πλαίσια του προτύπου της δορυφορικής ψηφιακής τηλεόρασης DVB, ούτως ώστε να μεταδίδεται μόνον ήχος. • Το Διαδικτυακό ραδιόφωνο (ραδιόφωνο του Διαδικτύου, που εκπέμπει αρχεία ροής (δηλαδή επιφορτώνεται το αρχείο σε πραγματικό χρόνο, ο ήχος φορτώνεται εκείνη την στιγμή που παίζει) και περιλαμβάνει και το Podcasting, που είναι η εμπορική ονομασία της μεταφόρτωσης ηχογραφημένων εκπομπών.

Ιστορία του ραδιοφώνου Πριν από εκατό περίπου χρόνια, το 1895, ο πατέρας του ραδιοφώνου Γουλιέλμος Μαρκόνι κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς διαμέσου ερτζιανών κυμάτων. Οι επιτυχίες του Μαρκόνι και άλλων ερευνητών όπως του Ρέτζιναλντ Φέσεντεν (Reginald Fessenden) και του Λη ντε Φόρεστ (Lee de Forest) αποτελούν την απαρχή της ανάπτυξης της ραδιοφωνίας. Η ραδιοφωνία, η οποία συνίσταται στη μετάδοση ομιλιών, μουσικής και λόγου σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς τη μεσολάβηση αγωγών, αλλά με ηλεκτρομαγνητικά κύματα, και στη λήψη τους από ειδικούς δέκτες, αποτελεί πρακτική εφαρμογή της εφεύρεσης των ηλεκτρονικών λυχνιών. Άρχισε να αναπτύσσεται τη δεκαετία του 1910 στις ΗΠΑ.


Ραδιόφωνο Γύρω στα 1873 ο Μάξγουελ πρότεινε την θεωρία του ηλεκτρομαγνητισμού, σύμφωνα με την οποία ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα μπορεί να μεταδοθεί χωρίς να μεσολαβεί κάποιο φυσικό μέσο. Το 1883 ο Χερτς (Hertz) επαλήθευσε τη θεωρία του Μάξγουελ για τον ηλεκτρομαγνητισμό και ανακάλυψε τα ραδιοκύματα. Γύρω στα 1897, ο Μαρκόνι επαληθεύει τα πειράματα του Χερτς και καταφέρνει να στείλει ασύρματο σήμα σε απόσταση 3km. Με τη συσκευή αυτή ο Ιταλός Μαρκόνι πηγαίνει στην Αγγλία - που ήταν η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής - και ιδρύει την εταιρεία 'Marconi Wireless telegraph', η οποία προσφέρει υπηρεσίες στη ναυσιπλοΐα. Τα ραδιοκύματά του δεν μετέδιδαν φωνή αλλά σήματα Μορς. Ήταν τα Χριστούγεννα του 1906 στην Νέα Υόρκη όταν ο Φάσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο ντε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη "μορφή" ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο χρησιμοποιούμενο σε ερασιτεχνική βάση και δεν είναι καθόλου ανεπτυγμένο ούτε διαδεδομένο. Σταθμός στην ιστορία του ραδιοφώνου αποτελεί η έμπνευση ενός Αμερικανού, του Φρανκ Κόνραντ (Frank Conrad), ο οποίος εργαζόταν ως μηχανικός και ερασιτεχνικά ασχολείτο με το ραδιόφωνο και τον αθλητισμό. Ο Κόνραντ τυχαία "βγήκε στον αέρα" με το ραδιόφωνο για να μεταδώσει τα αποτελέσματα των αγώνων. Απέκτησε φανατικό κοινό. Ήταν τότε που μεταδόθηκε και η πρώτη ραδιοφωνική διαφήμιση, ενός καταστήματος στη γειτονιά του Κόνραντ. Την εκπομπή του Κόνραντ, που ουσιαστικά θεωρείται ο πατέρας του ραδιοφώνου, πήρε η εταιρεία Westinghouse, την υποστήριξε τεχνικά και την επαύξησε. Στις 20 Νοεμβρίου 1920 λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Το 1926 εμφανίζεται στην αγορά ραδιοφωνικός δέκτης αρκετά εύχρηστος, ποιοτικός και φθηνός. Από τότε το ραδιόφωνο κατακτά πολύ ευρύ κοινό. Στην πορεία εμφανίζεται και η σύσταση σχετικής νομοθεσίας για την οργάνωση τόσο των σταθμών όσο και των συχνοτήτων εκπομπής. Η εδραίωση, όμως, του ραδιοφώνου έρχεται μετά το 1930. Σε αυτή την περίοδο δημιουργείται το καλά οργανωμένο δίκτυο σταθμών (κρατικών και ιδιωτικών) τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου το ραδιόφωνο και ο Τύπος γίνονται δύο μέσα ανταγωνιστικά μεταξύ τους, γιατί το ραδιόφωνο αποκτά μεγάλο ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Η λήξη του Μεγάλου Πολέμου φέρνει το ραδιόφωνο στην αρχική του ιδιότητα και γίνεται ξανά ένα μέσο κυρίως ψυχαγωγικό. Στα τέλη της δεκαετίας του '40 με αρχές της δεκαετίας του '50 το ραδιόφωνο αποκτά ένα νέο ανταγωνιστή, την τηλεόραση η οποία έχει στα χέρια της ένα πολύ δυνατό όπλο έναντι του ραδιοφώνου, την εικόνα. Η ακροαματικότητα του ραδιοφώνου πέφτει κατακόρυφα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ψάχνουν λύσεις. Η λύση έρχεται το '50-'60 και την εμφάνιση της δημοφιλέστατης μουσικής Rock 'n Roll. Η κρίση ξεπερνιέται και το ραδιόφωνο καθιερώνεται ως αποκλειστικά ψυχαγωγικό-μουσικό μέσο. Τη δεκαετία του '60 αμφισβητείται στην Ευρώπη το κρατικό ραδιόφωνο, γιατί δεν μετέδιδε Ροκ μουσική και απορρίπτεται από τη νεολαία της εποχής. Εμφανίζεται η Πειρατική Ραδιοφωνία με πρωτοπόρο το Radio Caroline στην Αγγλία, το οποίο εκπέμπει από ένα μικρό πλοίο έξω από τα χωρικά ύδατα της Αγγλίας και μεταδίδει μόνο Rock. Η ακροαματικότητά του είναι τόσο υψηλή, που απειλεί το BBC. Ακολουθεί ευρεία διάδοση αυτού του τύπου ραδιοφωνίας σε όλη την Ευρώπη. Μετά από αυτό ακολουθεί η απορρύθμιση (Deregulation) της δεκαετίας του '70 και ουσιαστικά το ραδιόφωνο εισέρχεται στην τελευταία φάση της ωριμότητάς του. Τις λυχνίες αντικαθιστούν τα μικρά τρανζίστορ. Το ραδιόφωνο και το κασετόφωνο συνδυάζονται σε μια συσκευή. Η ραδιομετάδοση εμφανίζεται την περίοδο 1921-1922 σχεδόν συγχρόνως σε όλα τα βιομηχανικά κράτη. Γεννιέται από τις αλλαγές της τεχνολογίας των ραδιοεπικοινωνιών και από την ανάγκη των μεγάλων εταιρειών ραδιοηλεκτρικού υλικού, που αύξησαν κατακόρυφα την παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, να ανοιχτούν προς την ιδιωτική αγορά, ακόμη και αν ορισμένοι από τους μεγαλύτερους ομίλους, στις ΗΠΑ κυρίως, αντιλαμβάνονται με καθυστέρηση την σημασία της ραδιομετάδοσης. Στις αρχές του 1920 η μη επαγγελματική χρήση της ασύρματης επικοινωνίας περιορίζεται σε μερικούς ερασιτέχνες, που επικοινωνούν μεταξύ τους στα στενά περιθώρια που τους επιτρέπουν οι στρατιωτικές αρχές,

54


Ραδιόφωνο οι οποίες δεν δείχνουν να ανησυχούν από την ανάπτυξη ενός μη ελεγχόμενου συστήματος διαπροσωπικής επικοινωνίας, ενώ παράλληλα ενθουσιάζονται με την νέα τεχνική, καλλιεργώντας έτσι μια θετική εικόνα του νέου μέσου. Λίγο πριν από τον πόλεμο, η ραδιοεπικοινωνία στρέφεται προς το μοντέλο της ραδιομετάδοσης. Πριν από το 1914 δημιουργούνται σε όλες τις χώρες πειραματικές ραδιοφωνικές εκπομπές. Στις ΗΠΑ φοιτητές αρχίζουν να μεταδίδουν δελτία ειδήσεων και μουσικά προγράμματα. Στο Βέλγιο αναμεταδίδουν μια συναυλία κλασικής μουσικής. Ο εφευρέτης Λι Ντε Φορέ, προσεγγίζοντας ένα βιομηχανικό σχέδιο, το οποίο δεν θα καταφέρει όμως να φέρει σε πέρας μόνος του, οργανώνει το 1908 τη μετάδοση μιας συναυλίας από τον Πύργο του Άιφελ και, το 1910, την αναμετάδοση μιας παράστασης με τον Καρούζο από τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης. Αλλά ο Λι ντε Φορέ παραγκωνίζεται από τις μεγάλες αμερικανικές βιομηχανικές εταιρείες, που δεν θέλουν να τον ανταμείψουν για τις ευρεσιτεχνίες του, με αποτέλεσμα αυτοί οι πειραματισμοί να μην έχουν συνέχεια. Στη Γαλλία οι μόνες τακτικές εκπομπές είναι η ενημέρωση για την ώρα, που από το 1910 μεταδίδεται δύο φορές την ημέρα από τον Πύργο του Άιφελ, τα δελτία καιρού και το χρηματιστήριο. Όλες αυτές οι εκπομπές διακόπτονται, όμως, κατά τη διάρκεια του πολέμου από τις στρατιωτικές αρχές. Το συμβατικό ραδιόφωνο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες τρόπου μετάδοσης τα AM (διαμόρφωση κατά πλάτος) και τα FM (διαμόρφωση κατά συχνότητα). Στις συχνότητες αυτές χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα μήκη κύματος ανάλογα με το σκοπό (π.χ. οι κοινοί ραδιοσταθμοί εκπέμπουν στις συχνότητες FM 88-108). Άλλες συχνότητες χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς όπως π.χ. από την Αστυνομία και την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Εκτός από το συμβατικό ραδιόφωνο υπάρχει και το ραδιόφωνο του Διαδικτύου, που εκπέμπει "stream audio" (δηλαδή επιφορτώνεται το αρχείο σε πραγματικό χρόνο, ο ήχος φορτώνεται εκείνη την στιγμή που παίζει) και, τέλος, το Podcasting που εκπέμπει μαγνητοφωνημένα. υς από ειδικούς δέκτες, αποτελεί πρακτική εφαρμογή της εφεύρεσης των ηλεκτρονικών λυχνιών. Άρχισε να αναπτύσσεται τη δεκαετία του 1910 στις ΗΠΑ. Γύρω στα 1873 ο Μάξγουελ πρότεινε την θεωρία του ηλεκτρομαγνητισμού, σύμφωνα με την οποία ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα μπορεί να μεταδοθεί χωρίς να μεσολαβεί κάποιο φυσικό μέσο. Το 1883 ο Χερτς (Hertz) επαλήθευσε τη θεωρία του Μάξγουελ για τον ηλεκτρομαγνητισμό και ανακάλυψε τα ραδιοκύματα. Γύρω στα 1897, ο Μαρκόνι επαληθεύει τα πειράματα του Χερτς και καταφέρνει να στείλει ασύρματο σήμα σε απόσταση 3km. Με τη συσκευή αυτή ο Ιταλός Μαρκόνι πηγαίνει στην Αγγλία - που ήταν η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής - και ιδρύει την εταιρεία 'Marconi Wireless telegraph', η οποία προσφέρει υπηρεσίες στη ναυσιπλοΐα. Τα ραδιοκύματά του δεν μετέδιδαν φωνή αλλά σήματα Μορς. Ήταν τα Χριστούγεννα του 1906 στην Νέα Υόρκη όταν ο Φάσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο ντε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη "μορφή" ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο χρησιμοποιούμενο σε ερασιτεχνική βάση και δεν είναι καθόλου ανεπτυγμένο ούτε διαδεδομένο. Σταθμός στην ιστορία του ραδιοφώνου αποτελεί η έμπνευση ενός Αμερικανού, του Φρανκ Κόνραντ (Frank Conrad), ο οποίος εργαζόταν ως μηχανικός και ερασιτεχνικά ασχολείτο με το ραδιόφωνο και τον αθλητισμό. Ο Κόνραντ τυχαία "βγήκε στον αέρα" με το ραδιόφωνο για να μεταδώσει τα αποτελέσματα των αγώνων. Απέκτησε φανατικό κοινό. Ήταν τότε που μεταδόθηκε και η πρώτη ραδιοφωνική διαφήμιση, ενός καταστήματος στη γειτονιά του Κόνραντ. Την εκπομπή του Κόνραντ, που ουσιαστικά θεωρείται ο πατέρας του ραδιοφώνου, πήρε η εταιρεία Westinghouse, την υποστήριξε τεχνικά και την επαύξησε. Στις 20 Νοεμβρίου 1920 λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Το 1926 εμφανίζεται στην αγορά ραδιοφωνικός δέκτης αρκετά εύχρηστος, ποιοτικός και φθηνός. Από τότε το ραδιόφωνο κατακτά πολύ ευρύ κοινό. Στην πορεία εμφανίζεται και η σύσταση σχετικής νομοθεσίας για την οργάνωση τόσο των σταθμών όσο και των συχνοτήτων εκπομπής. Η εδραίωση, όμως, του ραδιοφώνου έρχεται μετά το 1930. Σε αυτή την περίοδο δημιουργείται το καλά οργανωμένο δίκτυο σταθμών (κρατικών και ιδιωτικών) τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη.

55


Ραδιόφωνο Κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου το ραδιόφωνο και ο Τύπος γίνονται δύο μέσα ανταγωνιστικά μεταξύ τους, γιατί το ραδιόφωνο αποκτά μεγάλο ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Η λήξη του Μεγάλου Πολέμου φέρνει το ραδιόφωνο στην αρχική του ιδιότητα και γίνεται ξανά ένα μέσο κυρίως ψυχαγωγικό. Στα τέλη της δεκαετίας του '40 με αρχές της δεκαετίας του '50 το ραδιόφωνο αποκτά ένα νέο ανταγωνιστή, την τηλεόραση η οποία έχει στα χέρια της ένα πολύ δυνατό όπλο έναντι του ραδιοφώνου, την εικόνα. Η ακροαματικότητα του ραδιοφώνου πέφτει κατακόρυφα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ψάχνουν λύσεις. Η λύση έρχεται το '50-'60 και την εμφάνιση της δημοφιλέστατης μουσικής Rock 'n Roll. Η κρίση ξεπερνιέται και το ραδιόφωνο καθιερώνεται ως αποκλειστικά ψυχαγωγικό-μουσικό μέσο. Τη δεκαετία του '60 αμφισβητείται στην Ευρώπη το κρατικό ραδιόφωνο, γιατί δεν μετέδιδε Ροκ μουσική και απορρίπτεται από τη νεολαία της εποχής. Εμφανίζεται η Πειρατική Ραδιοφωνία με πρωτοπόρο το Radio Caroline στην Αγγλία, το οποίο εκπέμπει από ένα μικρό πλοίο έξω από τα χωρικά ύδατα της Αγγλίας και μεταδίδει μόνο Rock. Η ακροαματικότητά του είναι τόσο υψηλή, που απειλεί το BBC. Ακολουθεί ευρεία διάδοση αυτού του τύπου ραδιοφωνίας σε όλη την Ευρώπη. Μετά από αυτό ακολουθεί η απορρύθμιση (Deregulation) της δεκαετίας του '70 και ουσιαστικά το ραδιόφωνο εισέρχεται στην τελευταία φάση της ωριμότητάς του. Τις λυχνίες αντικαθιστούν τα μικρά τρανζίστορ. Το ραδιόφωνο και το κασετόφωνο συνδυάζονται σε μια συσκευή. Η ραδιομετάδοση εμφανίζεται την περίοδο 1921-1922 σχεδόν συγχρόνως σε όλα τα βιομηχανικά κράτη. Γεννιέται από τις αλλαγές της τεχνολογίας των ραδιοεπικοινωνιών και από την ανάγκη των μεγάλων εταιρειών ραδιοηλεκτρικού υλικού, που αύξησαν κατακόρυφα την παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, να ανοιχτούν προς την ιδιωτική αγορά, ακόμη και αν ορισμένοι από τους μεγαλύτερους ομίλους, στις ΗΠΑ κυρίως, αντιλαμβάνονται με καθυστέρηση την σημασία της ραδιομετάδοσης. Στις αρχές του 1920 η μη επαγγελματική χρήση της ασύρματης επικοινωνίας περιορίζεται σε μερικούς ερασιτέχνες, που επικοινωνούν μεταξύ τους στα στενά περιθώρια που τους επιτρέπουν οι στρατιωτικές αρχές, οι οποίες δεν δείχνουν να ανησυχούν από την ανάπτυξη ενός μη ελεγχόμενου συστήματος διαπροσωπικής επικοινωνίας, ενώ παράλληλα ενθουσιάζονται με την νέα τεχνική, καλλιεργώντας έτσι μια θετική εικόνα του νέου μέσου. Λίγο πριν από τον πόλεμο, η ραδιοεπικοινωνία στρέφεται προς το μοντέλο της ραδιομετάδοσης. Πριν από το 1914 δημιουργούνται σε όλες τις χώρες πειραματικές ραδιοφωνικές εκπομπές. Στις ΗΠΑ φοιτητές αρχίζουν να μεταδίδουν δελτία ειδήσεων και μουσικά προγράμματα. Στο Βέλγιο αναμεταδίδουν μια συναυλία κλασικής μουσικής. Ο εφευρέτης Λι Ντε Φορέ, προσεγγίζοντας ένα βιομηχανικό σχέδιο, το οποίο δεν θα καταφέρει όμως να φέρει σε πέρας μόνος του, οργανώνει το 1908 τη μετάδοση μιας συναυλίας από τον Πύργο του Άιφελ και, το 1910, την αναμετάδοση μιας παράστασης με τον Καρούζο από τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης. Αλλά ο Λι ντε Φορέ παραγκωνίζεται από τις μεγάλες αμερικανικές βιομηχανικές εταιρείες, που δεν θέλουν να τον ανταμείψουν για τις ευρεσιτεχνίες του, με αποτέλεσμα αυτοί οι πειραματισμοί να μην έχουν συνέχεια. Στη Γαλλία οι μόνες τακτικές εκπομπές είναι η ενημέρωση για την ώρα, που από το 1910 μεταδίδεται δύο φορές την ημέρα από τον Πύργο του Άιφελ, τα δελτία καιρού και το χρηματιστήριο. Όλες αυτές οι εκπομπές διακόπτονται, όμως, κατά τη διάρκεια του πολέμου από τις στρατιωτικές αρχές. Το συμβατικό ραδιόφωνο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες τρόπου μετάδοσης τα AM (διαμόρφωση κατά πλάτος) και τα FM (διαμόρφωση κατά συχνότητα). Στις συχνότητες αυτές χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα μήκη κύματος ανάλογα με το σκοπό (π.χ. οι κοινοί ραδιοσταθμοί εκπέμπουν στις συχνότητες FM 88-108). Άλλες συχνότητες χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς όπως π.χ. από την Αστυνομία και την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Εκτός από το συμβατικό ραδιόφωνο υπάρχει και το ραδιόφωνο του Διαδικτύου, που εκπέμπει "stream audio" (δηλαδή επιφορτώνεται το αρχείο σε πραγματικό χρόνο, ο ήχος φορτώνεται εκείνη την στιγμή που παίζει) και, τέλος, το Podcasting που εκπέμπει μαγνητοφωνημένα.

56


Ραδιόφωνο

Το ραδιόφωνο στην Ελλάδα Στην Ελλάδα ήδη από το 1923 άρχισε μια προσπάθεια εγκατάστασης ραδιοφωνικού πομπού. Οι πειραματισμοί κράτησαν αρκετά χρόνια. Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρίστο Τσιγγιρίδη το 1926 και 20 ολόκληρα χρόνια λειτούργησε στην πόλη, μεταδίδοντας τακτικά εκπομπή-εκπομπές. Ο πρώτος όμως εθνικός ραδιοφωνικός σταθμός ιδρύθηκε και λειτούργησε στην περιοχή των Αθηνών, αφού στις 25 Μαρτίου του 1938 εγκαινιάστηκε από τον τότε βασιλιά Γεώργιο Β΄, ενώ το 1945 ιδρύθηκε το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) που ανέλαβε την ευθύνη λειτουργίας του σταθμού. Αμέσως μετά την απελευθέρωση άρχισαν να ιδρύονται κι άλλοι σταθμοί σε διάφορες πόλεις της χώρας που υπάγονταν στη δικαιοδοσία του Ε.Ι.Ρ., καθώς και πολλοί στρατιωτικοί σταθμοί, υπό τη δικαιοδοσία των ενόπλων δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ). Από τα τέλη της δεκαετίας του '70, αρχικά η μπάντα των μεσαίων και στη συνέχεια η ζώνη των FM κατακλύζεται από εκατοντάδες ερασιτέχνες (οι επονομαζόμενοι και "πειρατές"), που εκπέμπουν πολυποίκιλα προγράμματα, αμφισβητώντας ανοιχτά το ραδιοφωνικό μονοπώλιο της κρατικής ραδιοφωνίας. Ραδιοσταθμό κατασκεύασαν, επίσης, οι φοιτητές του ΕΜΠ κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου κατά της Χούντας το 1973. Στα πλαίσια τη γενικής εκσυγχρονιστικής προσπάθειας και προσαρμογής των δομών στις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, την τελευταία εικοσαετία μόλις, εκσυγχρονίστηκε και ο θεσμός της ραδιοφωνίας. Με το νόμο 1730/1987 ιδρύθηκε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου για τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση, που λειτουργεί με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας με έδρα την Αθήνα. Με την Υπουργική απόφαση 14631/Ζ2/2691/29.5.87 καθορίστηκαν οι προϋποθέσεις και οι όροι ίδρυσης ραδιοσταθμών τοπικής ισχύος, από Δήμους και κοινότητες. Τέλος με το προεδρικό διάταγμα 25/1988 έχουμε την "απελευθέρωση" της ιδιωτικής ραδιοφωνίας, καθώς τέθηκαν οι όροι ίδρυσης τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών και από φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Σήμερα η κατανομή των ραδιοφωνικών συχνοτήτων γίνεται από το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο (ΕΣΡ).

Ραδιόφωνο και θέατρο Στις θεατρικές αίθουσες παρατηρείται όξυνση και των δύο αισθήσεων, δηλαδή της όρασης και της ακοής του κοινού. Το οπτικό και ακουστικό πεδίο του κοινού περιορίζεται αφενός στις κινήσεις των ηθοποιών και αφετέρου στους διαλόγους και τη μουσική του έργου. Μέσα από την οπτική εικόνα και τον φυσικό ή τεχνητό ήχο, το κοινό περνά από όλα τα στάδια της αριστοτελικής τραγωδίας μέχρι να επέλθει η κάθαρση. Σε αυτή την περίπτωση η εικόνα σημασιοδοτεί τον ήχο και αντίστροφα, π.χ. ο βηματισμός σ' ένα δωμάτιο προσδιορίζει έναν άνθρωπο που μετακινείται μέσα σ' αυτό, ενώ παράλληλα φανερώνει αν αυτός είναι μοναχικός ή σκεφτικός. Το κοινό στις θεατρικές αίθουσες (όπως και ο τηλεθεατής) καταλαβαίνει αμέσως περί τίνος πρόκειται, αφού έχει μπροστά του και οπτική εικόνα, οπότε ο ήχος του βηματισμού προσδιορίζεται άμεσα από την κινησιολογία και την έκφραση του ηθοποιού. Στο ραδιόφωνο, όμως, έχουμε ένα "αόρατο" θέατρο. Εδώ το κοινό πρέπει να χρησιμοποιήσει όσο το δυνατό πιο προσεκτικά την αίσθηση της ακοής. Το αυτί λειτουργεί τώρα όπως λειτουργεί το μάτι στο κανονικό θέατρο ή στην τηλεόραση, καθώς καλείται να κατανοήσει τον ήχο για να δημιουργήσει μετά την εικόνα. Ο ήχος, αφού δεν μπορεί να σημασιοδοτηθεί από την εικόνα, παρά μόνο από τους διαλόγους ή την αφήγηση των ηθοποιών, (για παράδειγμα ο βηματισμός ενός ανθρώπου σημασιοδοτείται από τον ήχο των βημάτων και την πιθανή ατάκα "άραγε, θα γίνει ή όχι;", η οποία λέγεται με ένα συγκεκριμένο ύφος), καλεί τον ακροατή να δημιουργήσει μια εικόνα ήχων μέσω του ακούσματος. Το θετικό, φυσικά, στο ραδιόφωνο είναι ότι αφήνει τη φαντασία του ακροατή να απεικονίσει όπως αυτός θέλει τους ήρωες του έργου. Ο Άντριου Κρισέλ αναφέρει στο βιβλίο του "Η Γλώσσα του Ραδιοφώνου", ότι στο κανονικό θέατρο ο θεατής μπορεί να απεικονίσει στο μυαλό του όσα συμβαίνουν ή αναφέρονται εκτός σκηνής, αλλά αυτό που του δείχνεται επί σκηνής αφήνει ελάχιστη ελευθερία στη φαντασία. Αντίθετα, ο ακροατής του ραδιοφωνικού θεάτρου φαντάζεται τη φυσιογνωμία των ηρώων, την ενδυμασία τους, όπως αυτός επιθυμεί. Ο Κρισέλ επισημαίνει στο ραδιοφωνικό ακροατή την κατάργηση της συμβατικής διάκρισης ανάμεσα σε

57


Ραδιόφωνο ηθοποιούς που ερμηνεύουν κάποιο ρόλο και στο κοινό που κάθεται ξεχωριστά και παρακολουθεί. Τούτο έχει να κάνει με το γεγονός ότι παρόλο που οι λέξεις εκφέρονται από ηθοποιούς που βρίσκονται μακριά από τον ακροατή, μοιάζουν να είναι πιο "κοντά" στον ακροατή από ό,τι συμβαίνει στο συμβατικό θέατρο. Εισβάλλουν οι λέξεις στον ιδιωτικό χώρο του ακροατή και τον αναγκάζουν να εκτελέσει κάποιες λειτουργίες που θα εκτελούνταν επί σκηνής. Εκείνος πλάθει με τη φαντασία του την εμφάνιση, τις κινήσεις ενός ήρωα, στον ίδιο ή και μεγαλύτερο βαθμό από τον ηθοποιό που υποδύεται το ρόλο. Κατασκευάζει μόνος του τα σκηνικά, συγχωνεύει στο μυαλό του τη σκηνή με το κοινό, παίζει το έργο στο μυαλό του. Έτσι, στο ραδιοφωνικό θέατρο η ακοή μεταμορφώνεται σε όραση, αφήνοντας τη φαντασία μας να παίξει το δικό της θέατρο με τα δικά της σκηνικά και τις δικές της φυσιογνωμίες. Εδώ δεν γίνεται μια προσπάθεια υποβιβασμού της αξίας του κανονικού θεάτρου, παρά μια μικρή προσπάθεια σύγκρισής του με τη ραδιοφωνική του εκδοχή, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παράγοντας εμπλουτισμού της θεατρικής τέχνης, καθώς και ως μια μεταλλαγή του θεατρικού θεάματος σε θεατρικό ακρόαμα.

Ραδιόφωνο και πολιτισμός Το ραδιόφωνο και ο κινηματογράφος χάραξαν για λίγο κοινή πορεία. Και τα δύο αυτά Μέσα είχαν ιδιαίτερη επιρροή στις μαζικές κοινωνίες του Μεσοπολέμου. Ενώ όμως το ραδιόφωνο μπορούσε να εισβάλλει σε κάθε σπίτι με τις άμεσες ειδήσεις του, οι θεατές του κινηματογράφου μαζεύονταν στις αίθουσες και παρακολουθούσαν τα επίκαιρα ή «ζουρνάλ». Όσο για την ψυχαγωγία, ο κινηματογράφος είχε το πλεονέκτημα του υπερθεάματος, κάτι που εξακολουθεί να έχει και στις μέρες μας. Το ραδιόφωνο προσέφερε το ραδιοφωνικό θέατρο και τις σειρές. Ωστόσο, ο κινηματογράφος ξέφυγε γρήγορα από την αντιμετώπιση του παραδοσιακού μαζικού Μέσου και αποτέλεσε μια μορφή τέχνης. Μια τέχνη μπορεί να καταγράψει τις τάσεις και τις κοινωνικές αξίες μιας εποχής πολύ πιο καθαρά από άλλα ντοκουμέντα, ίσως και γιατί, σε αντίθεση με εκείνα, περιβάλλεται από το πέπλο της αθανασίας. Με αυτό το γνώμονα μπορούμε να εξετάσουμε σύντομα το πέρασμα του ραδιοφώνου από τις κινηματογραφικές ταινίες. Σκηνή Πρώτη: Ένας παρουσιαστής ραδιοφωνικής εκπομπής στο Ντένβερ ζητάει από έναν ακροατή που έχει τηλεφωνήσει να μην κατηγορεί τους Εβραίους για ό,τι κακώς κείμενο υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το τέλος της εκπομπής, ακροδεξιοί Αμερικανοί τον ακολουθούν κρυφά στο σπίτι του και τον εκτελούν. Αυτή είναι η αρχή της ταινίας Betrayed (1988) του Κώστα Γαβρά. Η σκηνή βασίζεται στην αληθινή δολοφονία του παρουσιαστή Άλαν Μπεργκ (Alan Berg). Με τη σκηνή που αρχίζει ο Γαβράς, τελειώνει ο Όλιβερ Στόουν στο Talk Radio της ίδιας χρονιάς. Ο παρουσιαστής Άλαν Μπεργκ εμφανίζεται ως Μεσσίας των ραδιοκυμάτων, που προσπαθεί να "σώσει" τους ακροατές του αλλά και την προσωπική του ζωή. Όσοι κάνουν εκπομπές με τηλέφωνα ακροατών και έχουν διαφιλονικούμενες απόψεις, εμφανίζονται αρκετά στο αμερικάνικο σινεμά. Ο ανατρεπτικός Χάουαρντ Στερν (Howard Stern) παίζει τον εαυτό του στο Private Parts του 1997. Κατηγορήθηκε από πολλούς ότι είναι απλώς χυδαίος και θυσιάζει τη στοιχειώδη αισθητική για την ακροαματικότητα. Στην ταινία τον βλέπουμε να μιλάει στον αέρα για τα απόκρυφά του σημεία και να προσπαθεί να κάνει ζωντανό ραδιοφωνικό σεξ με μια ακροάτρια μέσω τηλεφώνου. Με την ίδια ένταση, αλλά με εντελώς διαφορετικά κίνητρα, ο Ρόμπιν Ουίλιαμς εμψύχωνε με rock n' roll τους στρατιώτες στο "Καλημέρα Βιετνάμ" (1987), θυμίζοντάς τους ότι σημασία έχει αυτό που τους περιμένει πίσω στο σπίτι τους και όχι εκείνος ο «βρώμικος» πόλεμος. Τέλος, η χρυσή εποχή του ραδιοφώνου παρουσιάζεται στις "Μέρες Ραδιοφώνου" (1987) του Γούντι Άλεν. Στην ταινία αυτή, ο μικρός πρωταγωνιστής που αφηγείται την ιστορία, αντιμετωπίζει με νοσταλγία τις ημέρες εκείνες. Οι ήχοι του ραδιοφώνου διαμόρφωσαν στο μυαλό του τις εικόνες τις παιδικής του ηλικίας. Με βάση τις παραπάνω ταινίες, το ραδιόφωνο δεν παρουσιάζεται ως ένα κυρίαρχο μέσο, αλλά ως ένα μέσο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πράγματι, η εποχή κυριαρχίας του ραδιοφώνου που περιγράφεται στην ταινία του

58


Ραδιόφωνο Γούντι Άλεν έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το Ραδιόφωνο δεν είναι το «υπεύθυνο για την κατάσταση της κοινωνίας μέσο» (όπως παρουσιάζεται η τηλεόραση), αλλά χαρακτηρίζεται από την ένταση του λόγου και της μουσικής που μεταδίδει, της αμεσότητας, αλλά και της υποβολής. Ο ακροατής πλάθει μόνος του τις εικόνες στο μυαλό του. Το ραδιόφωνο, μας λέει ο κινηματογράφος, μπορεί να γίνει προκλητικό γιατί βασίζεται στη δύναμη του αιχμηρού λόγου. Και ίσως γίνει προσωπική υπόθεση ενός παρουσιαστή / παραγωγού, τόσο, ώστε να του κοστίσει τη ζωή του.

Επιστημονικές Αρχές-Αρχές Λειτουργίας Μετάδοση ραδιοφωνικού προγράμματος Ακούγοντας στο ραδιόφωνο μια εκπομπή, δε μπορούμε εύκολα να φανταστούμε την διαδρομή που κάνει μέχρι να φτάσει σε εμάς. Το σήμα φτάνει στα ραδιόφωνα μας μέσω του συστήματος ραδιομετάδοσης. Ένα σύστημα ραδιομετάδοσης αποτελείται από: • τον πομπό • τον αναμεταδότη, ένα σύστημα λήψης και μετάδοσης σήματος. Ο αναμεταδότης συλλαμβάνει το σήμα που του στέλνει ο πομπός, ή ο προηγούμενος αναμεταδότης, το ενισχύει και το στέλνει στον επόμενο αναμεταδότη μέχρι να φτάσει το σήμα στον δέκτη. • τον δέκτη, η συσκευή που συλλαμβάνει το σήμα που στέλνουν ο πομπός και ο αναμεταδότης και το μετατρέπει στο ηχητικό σήμα που ακούμε από τα ραδιόφωνά μας. • το μικρόφωνο • το μεγάφωνο • τα ακουστικά Η μετάδοση του ραδιοφωνικού προγράμματος γίνεται μέσω μιας ειδικής κατηγορίας κυμάτων που ονομάζονται ραδιοκύματα. Ηλεκτρομαγνητικά κύματα με μήκη κύματος από 1 cm έως 10 m και συχνότητας από 10 Khz έως 100.000 MHz. Χρησιμοποιούνται στα ραντάρ.

Το μικρόφωνο Το μικρόφωνο είναι συσκευή που μετατρέπει τα ηχητικά κύματα σε ηλεκτρικές ταλαντώσεις. H χρησιμότητά του είναι μεγάλη γιατί διαμορφώνει τα ηλεκτρικά σήματα που δέχεται, ανάλογα με την επίδραση των ηχητικών κυμάτων. Οι διαμορφωμένες ηλεκτρικές ταλαντώσεις μεταφέρονται μέσω σύρματος ή κεραίας και μπορούν να μετατραπούν στον αρχικό ήχο. Υπάρχουν διάφορα είδη μικροφώνων: α) μικρόφωνο άνθρακα Το μικρόφωνο άνθρακα αποτελείται από ένα μεταλλικό σώμα μέσα στο οποίο είναι τοποθετημένο ένα μικρό δοχείο, το οποίο έχει μονωτικές ιδιότητες. Η λειτουργία του μικροφώνου αυτού έχει σχέση με την μεταβολή της ηλεκτρικής αντίστασης των κόκκων του άνθρακα, εξαιτίας της μεταβολής της πίεσης που ασκείται στο διάφραγμα από τα ηχητικά κύματα. β) μικρόφωνο ταινίας Το μικρόφωνο ταινίας αποτελείται από μια λεπτή πτυχωτή ταινία, συνήθως από αλουμίνιο, η οποία μπορεί και πάλλεται ελεύθερα μέσα στο ηλεκτρικό πεδίο που δημιουργεί ένας ισχυρός μαγνήτης. Το μικρόφωνο αυτό έχει κατευθυνόμενη λήψη από δύο αντίθετες κατευθύνσεις και χρησιμοποιείται για ταυτόχρονη εξυπηρέτηση δύο ομιλητών, λόγω της καλής του απόκρισης. γ) δυναμικό μικρόφωνο Το δυναμικό μικρόφωνο αποτελείται από έναν ισχυρό μόνιμο μαγνήτη κ' ένα πηνίο τοποθετημένο ανάμεσα στους πόλους του, ώστε να κινείται ελεύθερα. Η λειτουργία του βασίζεται στο φαινόμενο της επαγωγής: όταν ηχητικά κύματα πέφτουν στο διάφραγμα, το πηνίο πάλλεται στο πεδίο του μαγνήτη, τέμνονται οι μαγνητικές γραμμές κι εμφανίζεται στα άκρα του πηνίου επαγωγική τάση. Χρησιμοποιείται κυρίως σε μικροφωνικές εγκαταστάσεις που απαιτούν ιδιαίτερη πιστότητα. Το μικρόφωνο πήρε την ονομασία του από τον Ντέιβιντ Χιουζ, ο οποίος επινόησε μια διάταξη μεταφοράς ήχου που ήταν τόσο

59


Ραδιόφωνο ευαίσθητη, που τη θεωρούσε κάτι σαν "μικροσκόπιο ήχου" και την ονόμασε "μικρόφωνο" (microphone). δ) Πυκνωτικό μικρόφωνο: Η λειτουργία του στηρίζεται στις μεταβολές χωρητικότητας ενός ενσωματωμένου πυκνωτή, σύμφωνα με τις μεταβολές της πίεσης που προκαλούνται από τα ηχητικά κύματα. Είναι ο πλέον σύγχρονος και αποδοτικός - από άποψη ποιότητας - τύπος μικροφώνου.

Το μεγάφωνο Μεγάφωνο είναι μία ηλεκτρομηχανική διάταξη που μετατρέπει ηλεκτρικές ταλαντώσεις σε ήχο. Τα περισσότερα μεγάφωνα διαθέτουν ένα χάρτινο ή πλαστικό κώνο συνδεδεμένο με ένα κινητό πηνίο. Τα ρεύματα που διαρρέουν το πηνίο δημιουργούν μαγνητικά πεδία. Αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση μιας δύναμης που έλκει και απωθεί διαδοχικά τον κώνο καθώς αντιστρέφεται η φορά των πεδίων. Ο κώνος απωθεί και έλκει τον αέρα δημιουργώντας τα ηχητικά κύματα που φτάνουν στα αυτιά μας.

Ακουστικά Τα ακουστικά είναι μια ακόμη συσκευή που μετατρέπει την ηλεκτρική ταλάντωση σε ήχο. Τα ακουστικά είναι χρήσιμα διότι δίνουν την δυνατότητα να ακούει κανείς μουσική ή κάποια εκπομπή όποια ώρα της ημέρας επιθυμεί χωρίς να παρενοχλεί όσους είναι γύρω του. Βασίζονται στην ίδια αρχή με το μεγάφωνο και η χρήση τους προηγήθηκε της χρήσης του μεγαφώνου.

Επιλογή ραδιοφωνικού σταθμού Στο ραδιόφωνο μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε ένα μεγάλο αριθμό ραδιοφωνικών σταθμών ανάλογα με τι θέλουμε να ακούσουμε. Πώς όμως γίνεται η επιλογή ενός ραδιοσταθμού; Γίνεται με την χρήση μεταβλητών πυκνωτών, οι οποίοι, δρώντας ως "φίλτρο" επιτρέπουν την διέλευση ορισμένων ραδιοφωνικών συχνοτήτων. Τα σύγχρονα ραδιόφωνα διαθέτουν ένα μεταβλητό πυκνωτή - φίλτρου, με την βοήθεια του οποίου γίνεται η επιλογή σταθμών. Το φίλτρο αυτό συνοδεύεται από ένα σταθερής συχνότητας φίλτρο. Όταν στρέφουμε το κουμπί του ραδιοφώνου μας, το μεταβλητό φίλτρο επιτρέπει την διέλευση τη συχνότητας που έχουμε επιλέξει, απορρίπτοντας τις υπόλοιπες που είναι ανεπιθύμητες.

Σημερινή εικόνα Στην ανάπτυξη του ραδιοφώνου, ως συσκευής, συνέβαλε αποφασιστικά η τεχνολογία των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων. Έτσι, σήμερα, είναι δυνατή η κατασκευή ιδιαίτερα μικρών ραδιοφωνικών δεκτών, τόσο μικρών, μάλιστα, ώστε να ενσωματώνονται σε συσκευές όπως τα κινητά τηλέφωνα. Το ραδιόφωνο παραμένει σημαντικός φορέας τόσο πληροφοριών όσο και μουσικής / ακροαστικής διασκέδασης και η μόνη εναλλακτική λύση για τους ανθρώπους που θέλουν να ενημερώνονται ή να διασκεδάζουν, κάνοντας παράλληλα και κάποια άλλη εργασία, όπως, π.χ., να οδηγούν, να διαβάζουν ή να γράφουν. Κατάλογος των ραδιοφωνικών σταθμών που εκπέμπουν στον ελληνικό χώρο βρίσκονται στην ομώνυμη κατηγορία.

60


Ραδιόφωνο

Βιβλιογραφία • • • • • • • •

Τεχνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης [1] Εγκυκλοπαίδεια στο Internet [2] Εγκυκλοπαίδεια στο Internet [3] «Πύλη της Φυσικής» στο Internet [4] Βιογραφικά στοιχεία για τους πρωτοπόρους του ραδιοφώνου [5] Ιστοσελίδα για το ραδιόφωνο [6] Μουσείο Ραδιοφωνίας Θεσσαλονίκης [7] Μουσείο Ραδιοφωνίας Αθήνα 9.84 [8]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

http:/ / www. tmth. edu. gr/ el/ kiosks/ radio_tv. html http:/ / www. encyclopedia. com/ http:/ / encarta. msn. com/ encnet/ features/ reference. aspx http:/ / www. physics4u. gr/ http:/ / www. biography. com/ http:/ / www. radiofono. gr/ history. htm http:/ / www. radiomuseum. gr

[8] http:/ / www. radiofono. gr/ museum

61


62

Ρολόι Ρολόι Το ρολόι ή ωρολόγιο είναι όργανο μέτρησης του χρόνου. Χρησιμοποιείται συνήθως για τη μέτρηση χρονικών διαστημάτων μικρότερων της ημέρας, σε αντίθεση π.χ. με τα ημερολόγια. Ρολόγια που χρησιμοποιούνται για τεχνικούς σκοπούς και παρουσιάζουν μεγάλη ακρίβεια στη μέτρηση σύντομων χρονικών διαστημάτων, αποκαλούνται συνήθως χρονόμετρα. (Ένα χρονόμετρο είναι επίσης σχεδιασμένο ώστε να διευκολύνει το μηδενισμό και την επανεκκίνησή του, ενώ τα ρολόγια, αν και προφανώς μπορούν να ρυθμιστούν, χρησιμοποιούνται συνήθως για να μετρούν το χρόνο αδιάλειπτα).

Ιστορικά στοιχεία Η πρώτη διαίρεση του χρόνου που εγινε απο τον ανθρωπο ήταν η ημέρα και η νύχτα, αλλά βαθμιαία άρχισε να διαιρεί πρώτα την ημέρα και αργότερα τη νύχτα, χρησιμοποιώντας τη θέση των σκιών κατά την ώρα της ηλιοφάνειας και κατά τη διάρκεια της νύχτας την θέση των διάφανων αστέρων. Οι γνώσεις αυτές οδήγησαν στην κατασκευή του ηλιακού ρολογιού. Πολύ αργότερα διαιρέθηκε η νύχτα χρησιμοποιώντας ως δείκτες τους αστερισμούς και συγκεκριμένα τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου.

Ένα ρολόι τοίχου

Καθώς όμως η ζωή του ανθρώπου με το πέρασμα του χρόνου γινόταν πολυπλοκότερη, είχε ανάγκη από ακριβέστερες μεθόδους για τον Ρολόι χεριού καθορισμό του χρόνου και θα επιτύγχανε το στόχο του παίρνοντας ορισμένα κεριά, λυχνίες και σχοινιά τα οποία καίγονταν με σταθερή ταχύτητα,


Ρολόι καθιστώντας έτσι δυνατή την εφεύρεση ίσων περίπου χρονικών διαστημάτων. Το στάξιμο του ύδατος με σταθερό ρυθμό χρησιμοποιήθηκε για να ευρεθεί ο παρερχόμενος χρόνος που θα άλλαζε τη στάθμη του κενού ή πλήρη δοχείου όπου η αρχή αυτή χρησιμοποιήθηκε στην πρώτη μηχανική συσκευή, την κλεψύδρα. Εξελιγμένα δείγματα από αυτήν περιγράφονται ήδη από το 135π.Χ. Μαζί με την πρόοδο της εμφυσήσεως της ναύλου, εφευρέθηκε το αμμωτό για τη μέτρηση βραχέων χρονικών διαστημάτων. Ο οδοντωτός τροχός, που κατέστησε δυνατή την επινόηση των σύγχρονων τύπων ρολογιών, ανακαλύφθηκε από τον Αρχιμήδη. Τα σύγχρονα ρολόγια μπορούμε να τα διαιρέσουμε γενικά στις ακόλουθες κατηγορίες: 1. μηχανικά 2. ηλεκτρικά 3. ηλεκτρονικά

Ρολοι χεριού Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα το ρολοι του ξερού αποτελούσε η πιο συχνή μορφή ρολογιού και πολλές φορες και κόσμημα πολυτελειας. Ιδιαιτερα ελβετικές βιομηχανίες φημίζονται για ρολόγια μηχανικά πολυτελειας, όπως η εταιρίες Piaget SA, IWC, Vacheron Constantin, Cartier, Tag Heuer, Rolex.

63


64

Σίδερο Σίδερο (συσκευή) Το σίδερο είναι μια οικιακή συσκευή που χρησιμοποιείται για να ισιώνει υφάσματα και ιδιαίτερα ρούχα. Για αυτή την διαδικασία του σιδερώματος χρησιμοποιείται θερμότητα, πίεση και ατμός. Το ηλεκτρικό σίδερο μετατρέπει ηλεκτρική ενέργεια σε θερμότητα και τη μεταφέρει σε έναν μεταλλικό πάτο. Ένας θερμοστάτης περιορίζει την θερμοκρασία σε 220 °C. Ένα μικρό δοχείο περιέχει το απαραίτητο νερό (συνήθως αποσταγμένο) που μετατρέπεται σε ατμό και βοηθάει στο σιδέρωμα, μαλακώνοντας τις ίνες των ρούχων.

Ιστορία

Σύγχρονο ηλεκτρικό σίδερο

Το σίδερο χρησιμοποιείται στα ρούχα από τον 15ο αιώνα. Τότε, για να σιδερώσουν, απλά ζέσταιναν μεταλλικές πλάκες στην εστία του σπιτιού. Αργότερα το σίδερο έγινε κανονική μεταλλική συσκευή, περίπου στο σχήμα που το γνωρίζουμε σήμερα, με κάρβουνα που τοποθετούνταν στο εσωτερικό του, πάνω από την πλάκα. Τα σύγχρονα σίδερα λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα.

Σίδερο παλιού τύπου, που λειτουργούσε με κάρβουνα. Το πάνω μέρος με το χερούλι άνοιγε προς τα πίσω και στο εσωτερικό τοποθετούνταν αναμμένα κάρβουνα


65

Τηλεόραση Τηλεόραση Η τηλεόραση είναι ένα σύστημα τηλεπικοινωνίας που χρησιμεύει στη μετάδοση και λήψη κινούμενων εικόνων και ήχου εξ αποστάσεως. Aποτελεί το κυριότερο και δημοφιλέστερο Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας και η χρήση της είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλο τον Κόσμο. Ο όρος καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των τεχνικών και δραστηριοτήτων που αφορούν τα τηλεοπτικά προγράμματα, όπως και τη μετάδοσή τους. Συνήθως, λέγοντας "τηλεόραση" εννοούμε τη συσκευή, δηλαδή τον δέκτη, ο οποίος λαμβάνει το (τηλεοπτικό) σήμα που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί σε συγκεκριμένες συχνότητες (ή αλλιώς κανάλια) με την οθόνη που απεικονίζει το αποτέλεσμα της εκπομπής (μετατροπή του σήματος σε εικόνα και ήχο).

Φορητή τηλεοπτική συσκευή.

Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό πρόθεμα "τηλε-" (="μακριά") και την λέξη "όραση". Ο τηλεοπτικός δέκτης λαμβάνει το τηλεοπτικό σήμα είτε ασύρματα είτε ενσύρματα. Η ασύρματη λήψη γίνεται με δύο τρόπους: Ο ένας τρόπος είναι η λήψη με κεραία στραμμένη σε κάποιο επίγειο σταθμό εκπομπής (που βρίσκεται στην κορυφή κάποιου βουνού). Ο δεύτερος τρόπος είναι η λήψη από δορυφόρο μέσω δορυφορικής κεραίας (πιάτο) και ειδικού δέκτη. Στην ενσύρματη λήψη έχουμε την καλωδιακή τηλεόραση (στην Ελλάδα λειτουργεί σε περιορισμένη κλίμακα στην Πλάκα, τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι[1] [2] ) και τη λήψη μέσω δικτύου (IPTV). Τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη της ευρυζωνικής δικτύωσης (καθώς και οι νέες τεχνικές συμπίεσης τηλεοπτικού σήματος) κατέστησε ικανή τη μετάδοση τηλεοπτικού προγράμματος μέσω Διαδικτύου. Πρόσφατα έχει ξεκινήσει και η μετάδοση τηλεοπτικού σήματος μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας (Mobile TV).

Επίγεια τηλεόραση Ο πιο διαδεδομένος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω επιγείου δικτύου εκπομπής. Στην κορυφή κάποιου βουνού εγκαθίσταται ένα κέντρο εκπομπής, το οποίο λαμβάνει το τηλεοπτικό σήμα από το τον σταθμό και το οδηγεί σε ένα πομπό. Ο πομπός το εκπέμπει σε μία από τις παρακάτω ζώνες συχνοτήτων: 1. UHF (Ultra High Frequency, υπερυψηλές συχνότητες): Στη ζώνη αυτή η συχνότητα κυμαίνεται από 300 MHz (ελάχιστο) έως 3000 MHz (μέγιστο) 2. VHF (Very Ηigh Frequency, πολύ υψηλές συχνότητες): Στη ζώνη αυτή η συχνότητα κυμαίνεται από 30 MΗz εως 300 MΗz Αυτές οι ζώνες συχνοτήτων δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τηλεοπτικές μεταδόσεις. Σε αυτές τις ζώνες συχνοτήτων έχουν εκχωρηθεί κανάλια και για άλλες εφαρμογές όπως η ραδιοφωνία FM, οι ραδιοερασιτεχνικές εκπομπές, τα ειδικά ραδιοδίκτυα κτλ. Η κατανομή των καναλιών είναι διαφορετική για κάθε περιοχή του κόσμου. Συνοπτικά, στην Ελλάδα έχουμε τα παρακάτω κανάλια, ανάλογα με τη ζώνη εκπομπής: • Ζώνη I (VHF): Κανάλια 2, 3, 4. • Ζώνη II (VHF): Δεν υπάρχουν τηλεοπτικά κανάλια, χρησιμοποιείται για ραδιοφωνία FM.


Τηλεόραση • Ζώνη III (VHF): Κανάλια 5-11. • Ζώνη IV (UHF): Κανάλια 21-37 • Ζώνη V (UHF): Κανάλια 38-69 Επίσης, υπάρχει η ζώνη με τα κανάλια S2-S20 (VHF). Σε αυτή την ζώνη δεν γίνονται εκπομπές από επίγειο σταθμό. Αυτή η ζώνη χρησιμοποιείται μόνο για τις καλωδιακές εγκαταστάσεις.

Έγχρωμη εικόνα Αρχικά, το τηλεοπτικό σήμα ήταν ασπρόμαυρο. Αργότερα επιχειρήθηκε η μετάδοση έγχρωμου σήματος. Τέθηκε ως απαραίτητη προϋπόθεση η συμβατότητα μεταξύ ασπρόμαυρων και έγχρωμων εκπομπών. Ο έγχρωμος τηλεοπτικός δέκτης θα έπρεπε να λειτουργεί τόσο με έγχρωμες όσο και με ασπρόμαυρες εκπομπές σημάτων. Επίσης, ο ασπρόμαυρος δέκτης θα έπρεπε να μπορεί να λάβει ένα έγχρωμο σήμα (το οποίο, φυσικά, θα προέβαλε ασπρόμαυρο). Αναπτύχθηκαν τα παρακάτω πρότυπα έγχρωμης εικόνας: • PAL (Phase Alternating Line): Γερμανικής προέλευσης με πρώτη εκπομπή το 1967 • SECAM (Séquentiel Couleur à mémoire): Γαλλικής προέλευσης πρώτη εκπομπή το 1956, και • NTSC (National Television System Committee): Αμερικανικής προέλευσης με πρώτη εκπομπή το 1953 Τα πρότυπα PAL και NTSC μοιάζουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Το πρότυπο PAL αποτελεί μια βελτίωση του NTSC. Σε αυτά τα πρότυπα η έγχρωμη εικόνα αποτελείται από δύο σήματα: την ασπρόμαυρη εικόνα η οποία ονομάζεται σήμα φωτεινότητας (στην αγγλική ονομάζεται Luminance και συμβολίζεται ως Y) και το χρώμα το οποίο ονομάζεται σήμα χρωμικότητας (στην αγγλική ονομάζεται Chrominance και συμβολίζεται ως C).

Μεταγενέστερα συστήματα Για την ιστορία θα πρέπει εδώ να αναφερθεί και το σύστημα PAL PLUS, το οποίο προτάθηκε ως αντικαταστάτης του PAL, με κυριότερη καινοτομία του την εκπομπή σημάτων ευρείας εικόνας Wide Screen ή αλλιώς 16/9. Το σύστημα αυτό, αν και σημαντικά εξελιγμένο, θεωρείται ήδη ξεπερασμένο, κυρίως γιατί είναι αναλογικό.

Η τηλεόραση στην Ελλάδα Η Ελλάδα ενώ επισήμως είναι καταχωρημένη ως χώρα που χρησιμοποιεί το σύστημα SECAM, στην πράξη όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν σε PAL. Oι συχνότητες στις οποίες εκπέμπουν οι σταθμοί βρίσκονται στην ζώνη UHF ενώ στην ζώνη VHF εκπέμπει μόνο η κρατική τηλεόραση. Επίσης, υπάρχουν και ψηφιακές πλατφόρμες δορυφορικής εκπομπής. Η ιδιωτική εταιρεία Multichoice Ελλάδος παρέχει τα συνδρομητικά πακέτα NOVA. Εκπέμπει τα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας (κρατικά και ιδιωτικά), ταινίες με αθλητικά, ταινίες, ντοκυμαντέρ κλπ. Μία δεύτερη απόπειρα ψηφιακής, δορυφορικής συνδρομητικής τηλεόρασης κατέληξε σε αποτυχία (Alpha Digital) O OTE έχει μια δορυφορική, ψηφιακή πλατφόρμα στο δορυφόρο Hellas Sat 2. Χρησιμοποιεί μια δορυφορική συχνότητα και εκπέμπει ελεύθερα ελληνικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια. Τέλος, μια οδηγία της ΕΕ επιβάλλει τον τερματισμό των αναλογικών επίγειων εκπομών μέχρι το 2012. Έκτοτε, οι επίγειες εκπομπές θα είναι μόνο ψηφιακές. Προς το παρόν, έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα επίγειας ψηφιακής εκπομπής από την ΕΡΤ. Αναμένονται εξελίξεις σχετικά με την αδειοδότηση των σταθμών πανελλαδικής εμβελείας για ψηφιακή εκπομπή.

66


Τηλεόραση

Παραπομπές [1] Καλωδιακή τηλεόραση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας (http:/ / www. minenv. gr/ 4/ 44/ 4401/ 440102/ 44010202/ g4401020206. html) Αττική SOS, ΥΠΕΧΩΔΕ [2] Η ανάπλαση της Ερμού είναι μόνον η αρχή (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=75& artid=94605) Το Βήμα Online

Εξωτερικές συνδέσεις • BROADCAST ENGINEER’S HANDBOOK A collection of useful reference δata for TV broadcasting engineers (http://www.kyes.com/engineering/linklist/abe/handbook.pdf)

67


68

Τηλέφωνο Τηλέφωνο Το τηλέφωνο είναι μία συσκευή συνδιάλεξης η οποία μεταφέρει τον ήχο μέσω ηλεκτρικών σημάτων. Συγκεκριμένα πρόκειται για συσκευή που μετασχηματίζει τις ηλεκτρικές ταλαντώσεις σε ηχητικές. Η συσκευή αυτή αποτελείται από πομπό και δέκτη και συνδέεται με καλώδιο με το τηλεφωνικό κέντρο. Ο πομπός έχει μέσα σ' ένα σωλήνα μια μετάλλινη πλάκα μπροστά σε ηλεκτρομαγνήτη. Μόλις ακουστεί η φωνή μας επάνω στην πλάκα, αυτή αρχίζει να κάνει παλμικές κινήσεις ισχυρές ή αδύνατες, ανάλογα με τον τόνο που έχει η φωνή μας, που επηρεάζουν τον ηλεκτρομαγνήτη. Με τη βοήθεια του ηλεκτρικού ρεύματος, τα ηχητικά κύματα περνούν από το καλώδιο και φτάνουν στο δέκτη που έχει κι αυτός έναν ηλεκτρομαγνήτη μ' ένα διάφραγμα μπροστά του. Το διάφραγμα του δέκτη με τη σειρά του αρχίζει να έχει παλμικές κινήσεις από τα ηχητικά κύματα του πομπού που μεταδίδει ο ηλεκτρομαγνήτης. Μ' αυτόν τον τρόπο η ανθρώπινη ομιλία ξανακούγεται στο ακουστικό με την αναπαραγωγή των ήχων. Ο πομπός και ο δέκτης ενός τηλεφώνου είναι τοποθετημένοι σ' ένα όργανο που λέγεται ακουστικό.

Τηλεφωνική συσκευή

Ιστορία Ασύρματο τηλέφωνο Στις σύγχρονες κοινωνίες είναι κοινώς αποδεκτό το γεγονός ότι οι τηλεπικοινωνίες έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του κάθε ανθρώπου. Σε αυτό συμβάλουν κυρίως οι τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Μέσα σε αυτές βρίσκονται το τηλέφωνο, η τηλεόραση και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ˙ συσκευές που επιτρέπουν την πληροφόρηση και την ανταλλαγή δεδομένων μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ανεξάρτητα από την απόσταση. Παρ' όλα αυτά, η ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία είχε δημιουργηθεί πολύ πριν από την εφεύρεση αυτών των καινοτόμων συσκευών.

Από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τον Μεσαίωνα είχαν επικρατήσει δύο βασικά είδη τηλεπικοινωνιών: η οπτική τηλεπικοινωνία και η ακουστική. Η οπτική τηλεπικοινωνία ξεκίνησε από τη στιγμή που ανακαλύφθηκε η φωτιά. Οι άνθρωποι επινόησαν διάφορους κώδικες και με τη βοήθεια σημάτων καπνού, πυρσών ή ακόμα και πολύχρωμων σημαιών (μεταγενέστερα) μπορούσαν να επικοινωνούν από μακρινές αποστάσεις. Η αρχαιότερη, όμως, μορφή τηλεπικοινωνίας είναι η ηχητική. Πρώτος την χρησιμοποίησε ο προϊστορικός άνθρωπος και περιοριζόταν σε ηχητικά σήματα που προέρχονταν από διάφορα είδη τυμπάνων. Στη συνέχεια αυτά αντικαταστάθηκαν με διάφορα άλλα όργανα (κόρνες, τρομπέτες) και χρησιμοποιούνταν ευρέως για στρατιωτικούς σκοπούς μέχρι την εμφάνιση πιο αποτελεσματικών μέσων. Στα πλαίσια των παραπάνω τάσεων αρκετές εφευρέσεις παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.


Τηλέφωνο Οι πιο χαρακτηριστικές από αυτές είναι εκείνες των αρχαίων Ελλήνων. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν καταφέρει να αναπτύξουν ένα πρωτότυπο σύστημα τηλεπικοινωνιών που βασιζόταν τόσο στο οπτικό όσο και στο ηχητικό τηλεπικοινωνιακό πρότυπο. Εφευρέσεις όπως το ακουστικό κέρας, ο οπτικός τηλέγραφος (ή πυρσεία), ο υδραυλικός τηλέγραφος και το σύστημα των φρυκτωριών έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών. Πολλοί, λοιπόν, ήταν εκείνοι που στα ύστερα χρόνια τις βελτίωσαν ή έκαναν εφευρέσεις βασισμένες πάνω σε αυτές. Αρκετά χρόνια αργότερα, με την βιομηχανική επανάσταση η ανάγκη για ένα γρήγορο και αξιόπιστο μέσο επικοινωνίας είχε γίνει πλέον επιτακτική. Έτσι δεν άργησε να εμφανιστεί ο σπουδαιότερος πρόδρομος του τηλεφώνου, ο τηλέγραφος. Η ιδέα του τηλεγράφου αν και προέρχεται, όπως είδαμε προηγουμένως, από τα αρχαία χρόνια υλοποιήθηκε το 1774 από τον Ελβετό George Luis που κατασκεύασε μια πρώιμη μορφή τηλεγράφου, αργότερα εμφανίστηκαν οι τηλέγραφοι του Semmering (1810), του Ampere και των Cooke και Wheaton. Ο Αμερικανός, όμως, Samuel Morse (1791-1872) το 1837 παρουσίασε τον τηλέγραφό του που είχε την δυνατότητα να μεταδίδει μηνύματα σε πολύ μακρινές αποστάσεις γρήγορα και χωρίς μεγάλο κόστος. Το πρώτο μήνυμα από αυτόν τον τηλέγραφο στάλθηκε το 1844 από την Ουάσιγκτον στην Βαλτιμόρη. Καθώς, λοιπόν, οι παραπάνω εφευρέσεις τελειοποιήθηκαν και οι δυνατότητές τους χρησιμοποιήθηκαν στο έπακρο δημιουργήθηκε η ανάγκη κατασκευής μιας συσκευής που θα μπορούσε να μεταφέρει ήχους και πάνω από όλα την ανθρώπινη ομιλία. Πολλοί, λοιπόν, ήταν εκείνοι που προσπάθησαν να κατασκευάσουν ένα μηχάνημα που θα μπορούσε να μεταβιβάσει τον ήχο διαμέσου του ηλεκτρισμού. Αυτό το κατάφερε ο Αμερικανός φυσικός Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ το 1876. Η αρχή λειτουργίας της μηχανής του Γκράχαμ Μπελ ήταν πολύ απλή σε σύγκριση με τις σημερινές πολύπλοκες μηχανές. Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε περιελάμβανε μια ελαστική μεμβράνη από σίδηρο, η οποία βρισκόταν μπροστά από σιδηρομαγνητικό πυρήνα, περιτυλιγμένο με μονωμένο αγωγό. Μια γραμμή από δυο καλώδια συνέδεε τη συσκευή αυτή με μια άλλη παρόμοια. Και οι δυο συσκευές χρησιμοποιήθηκαν ως δέκτες και ως πομποί. Στη συσκευή του Μπελ η φωνή έπεφτε πάνω στη μεμβράνη και την έκανε να πάλλεται. Από αυτή την κίνηση της μεμβράνης δημιουργούνταν επαγωγικά κύματα τα οποία μεταφέρονταν διαμέσου καλωδίου στον άλλο μαγνήτη όπου βρισκόταν ο άλλος ομιλητής. Εδώ σχηματίζονταν και πάλι επαγωγικά ρεύματα που κινούσαν τη μεμβράνη. Έτσι ακουγόταν η φωνή από τον άλλο ομιλητή. Η συσκευή αυτή χρησίμευε μόνο για ομιλίες σε κοντινή απόσταση. Μετά την εφεύρεση όμως του μικροφώνου από τον Αμερικανό Χίγκες το 1877, το τηλέφωνο άρχισε να εξελίσσεται και να χρησιμοποιείται για τη σύνδεση μακρινών αποστάσεων. Το μικρόφωνο αυτό περιλάμβανε μικρή ράβδο από άνθρακα η οποία περιβαλλόταν από δυο στρώματα άνθρακα. Στην αρχή μικρόφωνο και ακουστικό ήταν τοποθετημένα μαζί. Το τηλέφωνο πέρασε διάφορες εξελίξεις για να φτάσει στη σημερινή του μορφή. Στα χειροκίνητα τηλεφωνικά κέντρα ο συνδρομητής για να καλέσει το κέντρο στρέφει μια μαγνητοηλεκτρική μηχανή που έχει το τηλέφωνό του. Στο κέντρο ανάβει ένα λαμπάκι. Η τηλεφωνήτρια ρωτάει τον συνδρομητή με ποιον αριθμό θέλει να μιλήσει. Μετά συνδέει τους δυο ομιλητές. Σήμερα τα χειροκίνητα τηλεφωνικά κέντρα χρησιμοποιούνται σε αραιοκατοικημένες περιοχές. Στα ημιαυτόματα τηλεφωνικά κέντρα ο συνδρομητής συνδέεται με το κέντρο αμέσως μόλις σηκώσει το ακουστικό. Στη συνέχεια η σύνδεσή με τον αριθμό που ζητάει γίνεται όπως και στα χειροκίνητα κέντρα. Τα ημιαυτόματα κέντρα χρησιμοποιούνται σε περιοχές που θα εγκατασταθούν αυτόματα κέντρα. Τα αυτόματα τέλος τηλεφωνικά κέντρα είναι η πιο εξελιγμένη μορφή που χρησιμοποιείται σήμερα σ' όλο τον κόσμο. Ο συνδρομητής, χωρίς να έχει καμιά επαφή με το κέντρο, μπορεί να μιλήσει απευθείας με τον αριθμό που ζητάει, αρκεί να σχηματίσει τον αριθμό αυτό πάνω στο δίσκο που έχει η συσκευή του.

69


Τηλέφωνο

Είδη τηλεφωνικών συνδέσεων Η επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που βρίσκονται στην ίδια πόλη γίνεται με τα αστικά τηλεφωνικά κέντρα. Αυτά διακρίνονται σε χειροκίνητα, ημιαυτόματα και αυτόματα. Εκτός όμως από τα αστικά τηλεφωνικά κέντρα υπάρχουν και τα υπεραστικά τηλεφωνικά κέντρα διαμέσου των οποίων ο συνδρομητής μπορεί να μιλήσει με τις άλλες πόλεις ακόμα και με άλλες χώρες του κόσμου. Μέχρι σήμερα η υπεραστική τηλεφωνική σύνδεση γινόταν με ασύρματο. Τα τελευταία όμως χρόνια άρχισαν να χρησιμοποιούνται και άλλοι τρόποι σύνδεσης όπως, καλώδια χαλκού, οπτικές ίνες και δορυφόροι με την συνδυασμένη χρήση ηλεκτρονικών μηχανών. Μ' αυτόν τον τρόπο η σύνδεση με άλλες πόλεις και χώρες γίνεται αυτόματα χωρίς τη μεσολάβηση του κέντρου. Λέγοντας τηλέφωνο, εννοούμε συνήθως την σταθερή τηλεφωνία. Εκτός από αυτή, τα τελευταία χρόνια, η τηλεφωνική επικοινωνία, έχει επεκταθεί στην κινητή τηλεφωνία και στην επικοινωνία μέσω Διαδικτύου.

Τηλεφωνικά κέντρα Σήμερα τα τηλεφωνικά κέντρα είναι (3) ειδών: • Αναλογικά (POTS). Η επικοινωνία γίνεται μέσω ειδικού δικτύου τηλεφωνίας. Δεν έχουν Εναλλακτικούς Φορείς. Δεν έχουν δωρεάν τηλεφωνία. • Ψηφιακά ISDN. Η επικοινωνία γίνεται όπως στα αναλογικά αλλά μετατρέπεται η φωνή σε δεδομένα, αποστέλλεται μέσω του δικτύου τηλεφωνίας και μετατρέπεται και πάλι σε φωνή. Μπορεί να μην έχει δωρεάν τηλεφωνία διότι δεν είναι εφικτή η ανακατεύθυνση μέσω των Εναλλακτικών Φορέων. Μεγάλο κόστος. Μπορεί να έχει κόστος αναβάθμισης. • Ψηφιακά VoIP. Ψηφιακά κέντρα όπου η φωνή ταξιδεύει σε μορφή δεδομένων μέσω δικτύων υπολογιστών και του Διαδικτύου. Η επικοινωνία με αυτό τον τρόπο δεν υποχρεώνεται να μεταφέρεται μέσα από ειδικές τηλεφωνικές γραμμές που έχουν περιορισμούς ταχύτητας και χρειάζονται ειδικές εγκαταστάσεις. Το KiX [1] που είναι πλήρες ψηφιακό VoIP κέντρο με δυνατότητα σύνδεσης με αναλογικές, ψηφιακές VoIP, ISDN γραμμές σε προσιτή τιμή είναι ένα παράδειγμα.

Πηγές • • • • • • •

Cardwell, Donald, «Η ιστορία της Τεχνολογίας», Μεταίχμιο, Αθήνα 2000 Ardley, Neil, «Λεξικό των Επιστημών», Ερευνητές, Αθήνα 1994 Bachman, «Μεγάλοι Εφευρέται», Αστήρ, Αθήνα 1988 Ο.Τ.Ε., «Μουσείο Τηλεπικοινωνιών – χθες-σήμερα-αύριο», Αθήνα, Ιούλιος 2000 Επτά Ημέρες της Καθημερινής, « Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών – 50 χρόνια Ο.Τ.Ε.», Μαϊος 1999 Δικτυακός τόπος του Ο.Τ.Ε. Δικτυακός τόπος Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών

70


Τηλέφωνο

Δείτε επίσης • Κινητό Τηλέφωνο

LP

[1] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ). [6] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [2] .

pfl:Telefon

Παραπομπές [1] http:/ / goticket. ath. cx:8080/ wiki/ index. php/ KiX

71


72

Τοστιέρα Τοστιέρα Η τοστιέρα είναι ηλεκτρική συσκευή οικιακής χρήσης με την οποία ψήνουμε φέτες ψωμιού.

Ετυμολογία Η λέξη τοστ προέρχεται από τα λατινικά. Υπάρχουν οι λέξεις torrere και tostum που σημαίνουν ψήνω, καβουρδίζω και που επέζησαν στην αγγλική γλώσσα ως to toast που σημαίνει καψαλίζω. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η λέξη ήρθε από την Αμερική στην Ευρώπη και καθιερώθηκε σε όλες τις γλώσσες. Φρυγανιέρα με επιπρόσθετη σχάρα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • The International Central Services Toaster Museum [1] (Αγγλικά) • The Cyber Toaster Museum [2] (Αγγλικά) • Οι τοστιέρες στην τέχνη [3] (Αγγλικά) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Toaster [6] [4] FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (ιστορικό/συντάκτες ).

[4]

της Γερμανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / www. toastermuseum. com/ scripts/ toastercollection/ col_companies01. html http:/ / www. toaster. org/ museum. html http:/ / www. toaster. org/ toasterart/ index. html http:/ / de. wikipedia. org/ wiki/ Toaster


73

Φούρνος Φούρνος Ο φούρνος είναι μια συσκευή η μια εγκατάσταση για την δημιουργία υψηλής θερμοκρασίας. Στον οικιακό χωρό δημιουργήθηκε από την εστία, τον ειδικό χώρο που χρησιμοποιούνταν εν είδει κουζίνας στους προϊστορικούς οικισμούς. Εκτός από την χρήση στη μαγειρική, μεγάλοι φούρνοι χρησιμοποιούνται και στη βιομηχανία, καθώς και στη φανοποιΐα για την εκτέλεση συγκεκριμένου τύπου βαφών αυτοκινήτου. Η θέρμανση του φούρνου μπορεί να δημιουργηθεί με ηλεκτρισμό ή με φλόγα. Υπάρχουν και φούρνοι που χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια. Ένας αρχαίος κυκλαδικός φορητός φούρνος

Ιστορία Οι φούρνοι χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά από τον πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού. Οι αρχαίοι Έλληνες πρωτοχρησιμοποιήσαν τον φούρνο για την παρασκευή ψωμιού.

Φούρνος μικροκυμάτων Ο φούρνος μικροκυμάτων είναι μία ηλεκτρική συσκευή που χρησιμοποιείται για την παρασκευή γευμάτων ή την θέρμανση τροφίμων μέσω διηλεκτρικής θέρμανσης. Χρησιμοποιεί ακτινοβολία μικροκυμάτων για να διεγείρει (με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας) μόρια νερού και άλλων πολωμένων μορίων μέσα στο τρόφιμα. Αυτή η διέγερση είναι αρκετά ομοιόμορφη ώστε να θερμαίνεται σε όλο τον όγκο του το τρόφιμο, ένα χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει σε καμία άλλη μέθοδο θέρμανσης τροφίμων.

Τυπικός φούρνος μικροκυμάτων για οικιακή χρήση

Οι φούρνοι μικροκυμάτων θερμαίνουν τα τρόφιμα γρήγορα και αποδοτικά, όμως δεν ψήνουν τα τρόφιμα όπως κάνουν οι παραδοσιακοί φούρνοι. Αυτό τους καθιστά ακατάλληλους για προετοιμασία συγκεκριμένων τροφίμων. Παρόλο που υπάρχει ο κίνδυνος διαφυγής ακτινοβολίας μικροκυμάτων έξω από το φούρνο, ο φόβος ότι τα μικροκύματα μπορούν να αλλοιώσουν τα τρόφιμα κρίνεται από πολλούς αβάσιμος. Ο φόβος αυτό μάλλον προέρχεται από την αντίληψη ότι η «ακτινοβολία» είναι κάτι βλαβερό.


Φούρνος μικροκυμάτων

Ιστορική Εξέλιξη Η θέρμανση τροφίμων από ακτινοβολία μικροκυμάτων ανακαλύφθηκε τυχαία την δεκαετία του 1940. Ο Πέρσι Σπένσερ (Percy Spencer), ένας αυτοδίδακτος μηχανικός έφτιαχνε μάγνητρα για ραντάρ ως εργαζόμενος της εταιρίας Raytheon. Καθώς εργαζόταν σε ένα ενεργοποιημένο ραντάρ παρατήρησε πως μία σοκολάτα που είχε στην τσέπη του άρχισε να λιώνει. Το ραντάρ είχε λιώσει την σοκολάτα μέσω μικροκυμάτων. Το πρώτο τρόφιμο που ετοιμάστηκε εκούσια με μικροκύματα από τον Σπένσερ ήταν ποπ κορν.[1] Στις 8 Οκτωβρίου 1945 η Raytheon συμπλήρωσε μία πατέντα για την μέθοδο προετοιμασίας φαγητού του Σπένσερ. Το 1947, ο εταιρεία κατασκεύασε το Radarange, τον πρώτο φούρνο μικροκυμάτων στον κόσμο.[2] Είχε περίπου 1,8 μέτρα ύψος, ζύγιζε 340 κιλά και στοίχιζε περίπου 5000 δολάρια. Το πρώτο εμπορικό μοντέλο κατασκευάστηκε το 1954. Το μοντέλο αυτό κατανάλωνε 1600 Watt και στοίχιζε 2000-3000 δολάρια. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 η τεχνολογία είχε εξελιχθεί αρκετά και οι τιμές είχαν ξεκινήσει να πέφτουν σημαντικά. Πλέον οι φούρνοι μικροκυμάτων είναι ιδιαίτερα προσιτοί οικονομικά και έχουν εξαπλωθεί σε πολλά νοικοκυριά.

Αρχές Λειτουργίας Ένας φούρνος μικροκυμάτων αποτελείται από: • έναν μετασχηματιστή υψηλής τάσης • ένα μάγνητρο κενού, (παράγει τα μικροκύματα) • Ένα κύκλωμα ελέγχου του μάγνητρου • Ένα κυματοδηγό (διάταξη εστίασης της ακτινοβολίας) • Έναν θάλαμο θέρμανσης τροφίμων. Ο φούρνος μικροκυμάτων λειτουργεί ακτινοβολώντας μη ιονίζουσα ακτινοβολία μικροκυμάτων, συνήθως συχνότητας 2,45 Ghz (που αντιστοιχεί σε μήκος κύματος 12,24 εκατοστών), Τετμημένο μάγνητρο ώστε να φαίνεται το εσωτερικό πάνω στα τρόφιμα. Η ακτινοβολία μικροκυμάτων βρίσκεται του ανάμεσα στην οπτικό και στο υπέρυθρο φάσμα ακτινοβολίας. Το νερό, το λίπος και άλλες ουσίες απορροφούν ενέργεια από την ακτινοβολία μικροκυμάτων με μία διαδικασία που ονομάζεται διηλεκτρική θέρμανση.[3] Ο Θάλαμος θέρμανσης τροφίμων αποτελεί ένα κλωβό του Faraday που εμποδίζει την ακτινοβολία να διαφύγει στον περιβάλλοντα χώρο.

Παραπομπές [1] The History of the Microwave Oven (http:/ / www. gallawa. com/ microtech/ history. html) [2] Raytheon Company: Technology Leadership (http:/ / www. raytheon. com/ ourcompany/ history/ leadership/ ) [3] How Things Work: Microwave Ovens (http:/ / howthingswork. virginia. edu/ microwave_ovens. html) "It's a common misconception that the microwaves in a microwave oven excite a natural resonance in water. ... In fact, using a frequency that water molecules responded to strongly (as in a resonance) would be a serious mistake -- the microwaves would all be absorbed by water molecules at the surface of the food and the center of the food would remain raw."

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Πώς λειτουργεί ο φούρνος μικροκυμάτων; (http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=155923) Focus • Μια νέα τεχνολογία που είναι πλέον… παλιά - ο φούρνος μικροκυμάτων (http://www.eufic.org/article/el/ food-technology/food-processing/artid/microwave/) Eufic

74


Φούρνος μικροκυμάτων • Φούρνοι μικροκυμάτων: Πόσο ασφαλείς είναι; (http://news.pathfinder.gr/health/features/506118.html) Pathfinder News Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το oven άρθρο Microwave oven (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Microwave) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( oven ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Microwave)).

75


Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Εργαλείο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431073 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, Dead3y3, Egmontaz, Flyax, Jake V, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Nataly8, Ttzavaras, VJSC263IO, 34 ανώνυμες επεξεργασίες Γερμανικό κλειδί Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1920092 Συνεισφέροντες: Badseed, Christos Vittoratos, Ferengi, Flyax, Knop92, Kostisl, Masti, Sv1xv, Μάριος Ζηντίλης, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Δρεπάνι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2395524 Συνεισφέροντες: Badseed, Dimitrisss, MARKELLOS, Vanakaris, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Κατσαβίδι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2344259 Συνεισφέροντες: Badseed, Christos Vittoratos, Flyax, FocalPoint, Kalogeropoulos, Loveless, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Μυστρί Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2268464 Συνεισφέροντες: Costas78, Dimitrisss, FocalPoint, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Σφυρί Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422383 Συνεισφέροντες: Badseed, Costas78, Egmontaz, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 17 ανώνυμες επεξεργασίες Τροχός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2407096 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, CvetanPetrov1940, MARKELLOS, Michalisxr, Vanakaris, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Φτυάρι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2058841 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, Costas78, Ferengi, K sal 15, Kalogeropoulos, Loveless, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Αλιευτικό εργαλείο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1538678 Συνεισφέροντες: Templar52, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Γκαγκάβα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=688826 Συνεισφέροντες: Templar52 Συρτή Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1907560 Συνεισφέροντες: Egmontaz, Kfoutzopoulos, Templar52, The Phantom, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Μαχαίρι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2402030 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Kostisl Πριόνι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401902 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, FocalPoint, Kalogeropoulos, Loveless, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ψαλίδι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2423487 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Dead3y3, FocalPoint, Kalogeropoulos, Kostisl, Lemur12, Purbo T, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Σκούπα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1838149 Συνεισφέροντες: Atlantia, Costas78, Templar52, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Σφουγγαρίστρα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2392539 Συνεισφέροντες: 2 ανώνυμες επεξεργασίες Φαράσι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2294113 Συνεισφέροντες: Costas78, Dimitrisss, Xoristzatziki, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Γουδί Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431495 Συνεισφέροντες: Costas78, Kongr43gpen, Redirect fixer, Sgv 6618 Κατσαρόλα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2286401 Συνεισφέροντες: Badseed, Berkos14, Dada, FocalPoint, Omiros123, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Μυγοσκοτώστρα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1300092 Συνεισφέροντες: Diamond, FocalPoint, Kostisl, Logictheo, Loveless Τηγάνι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430428 Συνεισφέροντες: 5 ανώνυμες επεξεργασίες Ηλεκτρική συσκευή Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2237609 Συνεισφέροντες: Atlantia, Charischri, MARKELLOS, Vanakaris Ανεμιστήρας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2420836 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Charischri, Dada, Dead3y3, Egmontaz, Kalogeropoulos, Veikk0.ma, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Απλώστρα ρούχων Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1199795 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, FocalPoint, Kalogeropoulos, Morgatek Γραφομηχανή Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2391922 Συνεισφέροντες: Chomwitt, Christos Vittoratos, Dada, Ferengi, Loveless, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Κύλινδρος γραφομηχανής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=685485 Συνεισφέροντες: Chomwitt, Ferengi Ηλιακός θερμοσίφωνας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2325297 Συνεισφέροντες: Ank, Aspiotis, Badseed, Dada, Dead3y3, Egmontaz, FocalPoint, Kostisl, MARKELLOS, Skonix, 22 ανώνυμες επεξεργασίες Θερμοστάτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2223669 Συνεισφέροντες: Ferengi, FocalPoint, Templar52, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Κλίβανος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2344640 Συνεισφέροντες: Patriot8790, Templar52 Λέβητας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2367721 Συνεισφέροντες: Badseed, Dead3y3, Egmontaz, FocalPoint, Jpchemical, Morgatek, Templar52, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Πλυντήριο ρούχων Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2363034 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Girepa, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Nataly8, Schekinov Alexey Victorovich, Templar52, Ttzavaras, Veron, 19 ανώνυμες επεξεργασίες Πυξίδα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2409728 Συνεισφέροντες: Egmontaz, FocalPoint, Romanesco, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Vanakaris, Μυρμηγκάκι, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Γυροσκοπική πυξίδα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1996632 Συνεισφέροντες: CeeKay, Templar52 Ραδιόφωνο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2413019 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Ank, ArielGlenn, Badseed, Dada, Dead3y3, Dhmhtrhs D., Egmontaz, EleftheriosKosmas, Ferengi, Geraki, KF, Kalogeropoulos, Knop92, Kostisl, Lemur12, Lucinos, MARKELLOS, Masoee, Nataly8, Pplink, Radiobuzzer, Templar52, Ttzavaras, Vyruss, Wutsje, Zip3, 82 ανώνυμες επεξεργασίες Ρολόι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2412024 Συνεισφέροντες: Andros Amatakis, ArielGlenn, Atlantia, Chris, Diderot, Egmontaz, Kostisl, Loveless, Ttzavaras, Vanakaris, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Σίδερο (συσκευή) Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2416837 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Badseed, Christos Vittoratos, Loveless, Templar52, Ttzavaras, Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Τηλεόραση Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2433248 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Alexignatiou, Badseed, Dada, Dennispouka, Diamond, Diderot, Dimitrissss, Dipa1965, Egmontaz, Ferengi, Kalogeropoulos, Linoxilos, Loveless, MARKELLOS, Mentifisto, Sotkil, Templar52, Ttzavaras, Zip3, 58 ανώνυμες επεξεργασίες Τηλέφωνο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2410237 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Badseed, CeeKay, Christos Vittoratos, Customizer 2010, Daydreamer, Dead3y3, Egmontaz, Filippos, Fs, Hoo man, Jm, Konsnos, Loveless, Lucinos, MARKELLOS, Mentifisto, Purbo T, Ttzavaras, Αλέξανδρος Δουλκέρης, Μυρμηγκάκι, 55 ανώνυμες επεξεργασίες Τοστιέρα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2425810 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Ferengi, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

76


Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Φούρνος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2399040 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, Christos Vittoratos, Flyax, Loveless, MARKELLOS, Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Φούρνος μικροκυμάτων Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2028374 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Charischri, Egmontaz, Ferengi, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, 7 ανώνυμες επεξεργασίες

77


Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Wikipedia-logo.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89 Εικόνα:Maulschluessel gr.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Maulschluessel_gr.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Dieses Bild ist von Gert Wrigge & Ilja Gerhardt im November 2003 aufgenommen worden. Es steht unter der GNU FDL & ist frei verfügbar. Αρχείο:Sichel.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sichel.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: , Original uploader was Magnus at de.wikipedia Αρχείο:Shrauhbturnilo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shrauhbturnilo.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: GeorgHH, Maksim Αρχείο:TrowelPS.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:TrowelPS.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:Przsak Αρχείο:hammer2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hammer2.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: DaniDF1995, Havang(nl), Malene, Ranveig, Rocket000, Wizard191, Yuval Madar, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Australian cart.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australian_cart.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Berrucomons, Fir0002, Joolz, Körnerbrötchen, Rocket000, Solipsist, Wst, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Standard of Ur chariots.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Standard_of_Ur_chariots.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: BlueCaper, KTo288, Sumerophile, Vercingetorix Αρχείο:Fun3.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fun3.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:The cat Αρχείο:Bäke2.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Bäke2.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Lienhard Schulz Image:Schep.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Schep.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Hyena, PMG, Rasbak Image:Schneeschaufel snow shovel.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Schneeschaufel_snow_shovel.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Aka, Borbouze, Darkone, Dvortygirl, ŠJů Image:Shovelilo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shovelilo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Maksim, Pixeltoo, WikipediaMaster, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Image:Steel trowel.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Steel_trowel.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Qurren Αρχείο:Gyuto.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Gyuto.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 3.0 Συνεισφέροντες: Murray Carter Αρχείο:Narz pily 01.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Narz_pily_01.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Adziura, Frank C. Müller, GeorgHH, Maksim, Mnemosine, Peng, Thgoiter Αρχείο:Scroll saw - Dremel.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Scroll_saw_-_Dremel.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Scott Ehardt Αρχείο:Stihl kettensaege.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Stihl_kettensaege.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Magnus Mertens Αρχείο:Scissors.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Scissors.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Glenn, Ranveig Αρχείο:Scissors turkey.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Scissors_turkey.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5 Συνεισφέροντες: G.dallorto, Neithsabes, Wst, Ytrottier, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Brooms for sale in Tbilisi.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Brooms_for_sale_in_Tbilisi.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Vladimer Shioshvili Αρχείο:Halloween-witch.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Halloween-witch.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: user:MesserWoland Αρχείο:Janitor's bucket with mop.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Janitor's_bucket_with_mop.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Original uploader was Husond at en.wikipedia Αρχείο:Shovelilo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shovelilo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Maksim, Pixeltoo, WikipediaMaster, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Mortier Pillon.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mortier_Pillon.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: KoS File:Lecreuset lamama-enzomari.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Lecreuset_lamama-enzomari.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:FiveRings Εικόνα:Fly-swatter.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fly-swatter.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Original uploader was Heron at en.wikipedia Image:Fly swatter.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fly_swatter.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Edward Betts File:Pfanne (Edelstahl).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pfanne_(Edelstahl).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Suricata Εικόνα:Ceiling_fan_with_light.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ceiling_fan_with_light.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Infrogmation, JackyR, Norm Εικόνα:Kawasaki-Electric_Fan.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kawasaki-Electric_Fan.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: JackyR, MASA, Makthorpe, Qurren, Roomba Αρχείο:Olivetti Lettera 22 by LjL.jpeg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Olivetti_Lettera_22_by_LjL.jpeg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:LjL Εικόνα:Solar heater dsc00632.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Solar_heater_dsc00632.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: User:David.Monniaux Εικόνα:20041206_1833_1764a-Dehnstoff-Thermostatventil-800px.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:20041206_1833_1764a-Dehnstoff-Thermostatventil-800px.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Original uploader was 1-1111 at de.wikipedia Εικόνα:Heizkoerperventil2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Heizkoerperventil2008.JPG Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: User:Affemitwaffe Αρχείο:Washer.600pix.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Washer.600pix.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Andre Engels, Dodo Αρχείο:Epistola-de-magnete.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Epistola-de-magnete.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Louis le Grand, Pymouss Αρχείο:liquid filled compass.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Liquid_filled_compass.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Nikai, Pymouss Image:Kreiselkompass Schnitt Anschütz.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kreiselkompass_Schnitt_Anschütz.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Abrev, Ies, Stahlkocher Αρχείο:Wall_clock.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wall_clock.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Ikescs Αρχείο:Wristwatch on hand.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wristwatch_on_hand.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Andros Amatakis Αρχείο:Electric iron lie.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Electric_iron_lie.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: w:cs:User:Li-sungLi-sung Αρχείο:Bügeleisen alt.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Bügeleisen_alt.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: JackyR, Julo, Li-sung, Matt314, Ranveig, Umherirrender Αρχείο:Early portable tv.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Early_portable_tv.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: Aliman5040, Andreas -horn- Hornig, FlickreviewR, Hohum, Iamunknown, Medium69, Nilfanion, Para, Quadell, Weweje Αρχείο:WTel 01 LX.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:WTel_01_LX.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Nightflyer Αρχείο:Telefon_t-sinus-700.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Telefon_t-sinus-700.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:VisualBeo Αρχείο:Toaster1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Toaster1.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Peng Αρχείο:CycladicClayOven06649.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:CycladicClayOven06649.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Leonard G.

78


Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Microwave oven flashon.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Microwave_oven_flashon.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Wrightmt Αρχείο:Magnetron2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Magnetron2.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: HCRS Home Labor Page

79


Άδεια

Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

80


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.