Έλληνες Λογοτέχνες Γενιά του '30 και εξής by Afroditi Fragkou

Έλληνες Λογοτέχνες Γενιά του '30 και εξής

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες. PDF generated at: Thu, 16 Dec 2010 20:26:55 UTC

Περιεχόμενα Άρθρα Πεζογράφοι της γενιάς του '30

Ηλίας Βενέζης

Μενέλαος Λουντέμης Μενέλαος Λουντέμης

Στρατής Μυριβήλης

5 5 9

Στράτης Μυριβήλης

Άγγελος Τερζάκης

Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος

10 13 13

Κοσμάς Πολίτης

Γεώργιος Θεοτοκάς

Παντελής Πρεβελάκης

Μ. Καραγάτσης Μ.Καραγάτσης

Φώτης Κόντογλου Φώτης Κόντογλου

22 26 26 30 30

Ποιητές της Γενιάς του '30

Οδυσσέας Ελύτης

Γιώργος Πατριαρχέας Γιώργος Πατριαρχέας

43 43

Γιάννης Ρίτσος

Γιώργος Σεφέρης Γιώργος Σεφέρης

48 48

Υπερρεαλιστές

Νάνος Βαλαωρίτης

Νίκος Εγγονόπουλος Νίκος Εγγονόπουλος

Ανδρέας Εμπειρίκος Ανδρέας Εμπειρίκος

53 55 55 58 58

Μεταπολεμικοί λογοτέχνες 1944-1974

Έλλη Αλεξίου

Γεώργιος Βαφόπουλος Γεώργιος Βαφόπουλος

Βασίλης Βασιλικός

72 72 75

Βασίλης Βασιλικός

Θεόκλητος Καριπίδης

Γιάννης Κορίδης Γιάννης Κορίδης

76 77 77

Παύλος Ζάννας

Κλείτος Κύρου

Τηλέμαχος Αλαβέρας Τηλέμαχος Αλαβέρας

Νέστορας Μάτσας Νέστορας Μάτσας

Μανόλης Αναγνωστάκης Μανόλης Αναγνωστάκης

Ρένος Αποστολίδης Ρένος Αποστολίδης

84 85 85 86 86 88 88 91 91

Νίκος Γκάτσος

Επαμεινώνδας Γονατάς Επαμεινώνδας Γονατάς

97 97

Κική Δημουλά

Γιώργος Δουατζής

101

Γιώργος Δουατζής

101

Γιώργος Ιωάννου

102

Γιώργος Ιωάννου

102

Νίκος Καχτίτσης

105

Νίκος Καχτίτσης

105

Αντώνης Σαμαράκης

108

Αντώνης Σαμαράκης

Μίλτος Σαχτούρης Μίλτος Σαχτούρης

108 110 110

Διδώ Σωτηρίου

113

Διδώ Σωτηρίου

113

Κώστας Ταχτσής

115

Κώστας Ταχτσής

115

Γιώργος Κάρτερ

118

Γιώργος Κάρτερ

118

Σύγχρονοι Λογοτέχνες 1974 -

121

Νίκος Βλαντής

122

Νίκος Βλαντής

122

Χρήστος Μπράβος

123

Χρήστος Μπράβος

Θεόδωρος Γρηγοριάδης Θεόδωρος Γρηγοριάδης

Δημήτρης Λέντζης

123 124 124 125

Δημήτρης Λέντζης

125

Δημήτρης Μπρούχος

126

Δημήτρης Μπρούχος

126

Γιάννης Ξανθούλης

128

Γιάννης Ξανθούλης

128

Γιώργος Παναγιωτίδης

130

Γιώργος Παναγιωτίδης

Πάνος Καπώνης

130 131

Πάνος Καπώνης

131

Δημήτρης Κιτσίκης

133

Δημήτρης Κιτσίκης

Σπύρος Κοκκινάκης Σπύρος Κοκκινάκης

Δημήτρης Π. Κρανιώτης Δημήτρης Π. Κρανιώτης

133 142 142 144 144

Κώστας Χριστοφιλόπουλος

146

Κώστας Χριστοφιλόπουλος

146

Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

147

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

149

Άδειες Άρθρου Άδεια

150

Πεζογράφοι της γενιάς του '30

Ηλίας Βενέζης Ηλίας Βενέζης Ο Ηλίας Βενέζης (επίσημο όνομα Ηλίας Μέλλος, 1904 Αϊβαλί - 1973 Αθήνα) ήταν έλληνας συγγραφέας, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έγινε γνωστός για τα μυθιστορήματά του Αιολική Γη, Το νούμερο 31328 και το θεατρικό έργο Μπλοκ C. Έγινε ο πρώτος έλληνας συγγραφέας του οποίου τα έργα μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κάνοντας γνωστή την ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό.

Βίος Γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μ. Ασίας στις 4 Μαρτίου 1904, σύμφωνα με αυτοβιογραφικό του σημείωμα, σύμφωνα όμως με άλλες πληροφορίες από επίσημα έγγραφα πρέπει να είχε γεννηθεί το 1898. Ο πατέρας του, Μιχαήλ Μέλλος, καταγόταν από την Κεφαλλονιά και η μητέρα του από τη Λέσβο. Βενέζης λεγόταν ο παππούς του Δημήτριος (από την πλευρά του πατέρα του). Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα έζησε στο Αϊβαλί, μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1914, όταν και εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στη Μυτιλήνη μέχρι το 1919. Το 1922 η οικογένειά του εγκατέλειψε οριστικά πλέον τη Μικρά Ασία, ο ίδιος όμως δεν πρόλαβε να επιβιβαστεί στο πλοίο: αιχμαλωτίστηκε και εστάλη στα εργατικά τάγματα για 14 μήνες. Οι εμπειρίες του από τα εργατικά τάγματα περιέχονται στο πρώτο μυθιστόρημά του, Το νούμερο 31328. Το 1923 απελευθερώθηκε και επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Εκεί υπήρχε αξιόλογη λογοτεχνική κίνηση με πρωτεργάτη τον Στράτη Μυριβήλη, αυτός μάλιστα τον παρακίνησε να καταγράψει την αιχμαλωσία του και έλεγε χαρακτηριστικά ότι "του έμαθε πώς να κρατάει το μολύβι στο χέρι". Το Νούμερο 31328 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες το 1924 στην εφημερίδα Καμπάνα της Μυτιλήνης, διευθυντής της οποίας ήταν ο Μυριβήλης. Στη Μυτιλήνη εργαζόταν στην Τράπεζα της Ελλάδος και το 1932 πήρε μετάθεση και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Διώχθηκε για τις πολιτικές του ιδέες από τον νόμο του "Ιδιωνύμου", από τη δικτατορία του Μεταξά και κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη με την κατηγορία ότι σε συγκέντρωση του προσωπικού της Τράπεζας είχε μιλήσει για ελευθερία. Φυλακίστηκε στο "Μπλοκ C" των φυλακών Αβέρωφ και η εκτέλεσή του απετράπη έπειτα από αντιδράσεις του πνευματικού κόσμου. Μετά τον πόλεμο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας με επίσημες θέσεις όπως του Διευθύνοντος συμβούλου του Εθνικού Θεάτρου, Αντιπροέδρου του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Το 1957 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα το έργο του γνώριζε πολύ μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα με συνεχείς επανεκδόσεις και στο εξωτερικό με πολλές μεταφράσεις. Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του (1971-1973) υπέφερε από σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1973 στην Αθήνα, από καρκίνο του λάρυγγα. Κηδεύτηκε και τάφηκε στη Μήθυμνα (Μόλυβο) της Λέσβου.

Ηλίας Βενέζης

Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • •

Το νούμερο 31328 (1931) Γαλήνη (1939) Αιολική Γη (1943) Ωκεανός (1956) Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων, μαζί με τους Μυριβήλη, Καραγάτση, Τερζάκη (1958)

Διηγήματα • • • • • • •

Μανώλης Λέκας (συλλογή, 1927) Αιγαίο (συλλογή, 1941) Ακήφ (διήγημα, 1944) Άνεμοι (συλλογή, 1944) Ώρα Πολέμου (συλλογή, 1946) Οι νικημένοι (συλλογή, 1954) Αρχιπέλαγος (συλλογή, 1969)

Ταξιδιωτικά και αφηγήσεις • • • • • • •

Φθινόπωρο στην Ιταλία (ταξιδιωτικό, 1950) Αμερικανική Γη (ταξιδιωτικό, 1955) Αργοναύτες (χρονικά και ταξίδια, 1962) Εφταλού (αφηγήσεις, 1972) Περιηγήσεις (ταξιδιωτικό, 1973) Στις ελληνικές θάλασσες (αφηγήσεις, 1973) Μικρασία Χαίρε (αφηγήσεις, 1974)

Ραδιόφωνο • Πλοία και Θάλασσες (συγγραφή & αφήγηση, 1969) • Έλληνες και Ξένοι Περιηγητές (συγγραφή & αφήγηση, 1970)

Θέατρο • Μπλοκ C (θεατρικό, 1963)

Άλλα έργα • • • •

Έξοδος (χρονικό της κατοχής, 1950) Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός (ιστορικό, 1952) Χρονικόν της Τραπέζης της Ελλάδος (ιστορικό, 1955) Εμμανουήλ Τσουδερός (ιστορικό, 1966)

Ηλίας Βενέζης

Βιβλιογραφία • Η μεσοπολεμική πεζογραφία, εκδ. Σοκόλη, τ. Β • Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του '30, Αθήνα, 1977 • M. Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, Ερμής, Αθήνα 1977

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ηλίας Βενέζης: Η Θεοσκέπαστη. [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. mikrosapoplous. gr/ extracts/ mathisis/ 20. html

Μενέλαος Λουντέμης Μενέλαος Λουντέμης Ο Μενέλαος Λουντέμης (1912 [1] - 22 Ιανουαρίου 1977), κατά κόσμον Δημήτριος (Τάκης) Βαλασιάδης, ήταν έλληνας λογοτέχνης που γεννήθηκε στο χωριό Αγία Κυριακή της Μικράς Ασίας το 1912. Το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο το εμπνεύστηκε από τον ποταμό Λουδία (Ludias) της μετέπειτα πατρίδας του.[2]

Βιογραφικό Ήταν το μοναδικό αγόρι από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου (που με την εγκατάσταση του στην Ελλάδα έγινε Βαλασιάδης) και της Δόμνας Τσουφλίδη. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα σε πολύ νεαρή ηλικία, δημοσιεύοντας ποιητικές συλλογές στην «Αγροτική Ιδέα» της Έδεσσας το 1927 και το 1928, τις οποίες υπέγραφε με το πραγματικό του όνομα (Τάκης Βαλασιάδης). Γύρω στο 1930 δημοσιεύει ποιήματα και διηγήματα του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Η πρώτη φορά που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο του ήταν το 1934 στο διήγημα «Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια». Τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για τη συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν» το 1938 και με τη Χρυσή Δάφνη Πανευρώπης στο Παρίσι το 1951. Προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι δόθηκε το όνομα του σε δημόσιο κτίριο (Λουντέμειο Μέγαρο). Σύμφωνα με το Βασίλη Βασιλικό, «θεωρείται ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας έπειτα από τον Νίκο Καζαντζάκη».[3] Πρόσφυγας από την Γιάλοβα στον Μεγάλο Ξεριζωμό,[4] εγκαθίσταται με την οικογένεια του πρώτα στην Αίγινα, μετά στην Έδεσσα και τελικά στο χωριό Εξαπλάτανος της Πέλλας, στο οποίο έζησε από το 1923 μέχρι το 1932 που έφυγε για την Κοζάνη. Η οικογένεια του ήταν εύπορη, αλλά χρεωκόπησε κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή και ο Λουντέμης αναγκάστηκε να εργαστεί σκληρά στην εφηβεία του ως λαντζιέρης, λούστρος, ψάλτης, δάσκαλος σε χωριά της Αλμωπίας, ακόμη και ως επιστάτης στα υπό κατασκευή την εποχή εκείνη, έργα του Γαλλικού ποταμού. Στην Δ΄ τάξη του - εξατάξιου τότε - Γυμνασίου «απεσύρθη» για πολιτικούς λόγους και απεβλήθη απ' όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Μέσα από μια οδύσσεια συνεχών μετακινήσεων, από την Έδεσσα σε ένα οικοτροφείο της Κοζάνης κι από εκεί στο Βόλο, ακολουθώντας κάποιο περιφερόμενο «μπουλούκι» της εποχής, φτάνει τελικά στην Αθήνα και συνδέεται στενά με τους Κώστα Βάρναλη, Άγγελο Σικελιανό και Μιλτιάδη Μαλακάση. Ο τελευταίος θα τον βοηθήσει να διοριστεί βιβλιοθηκάριος της «Αθηναϊκής Λέσχης» το 1938 και να ανασάνει κάπως οικονομικά.[5] Την ίδια εποχή, η φιλία του με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Βέη, θα τον βοηθήσει να παρακολουθήσει ως ακροατής μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Θα ακολουθήσουν αρκετές συγγραφικές επιτυχίες και θα γίνει μέλος της Eταιρίας Eλλήνων Λογοτεχνών, με πρόεδρο τότε τον Nίκο Kαζαντζάκη. Στην κατοχή πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση στο πλευρό του ΕΑΜ και διετέλεσε γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων.[6] Κατά τον εμφύλιο συλλαμβάνεται για τα αριστερά του φρονήματα, δικάζεται για εσχάτη προδοσία και καταδικάζεται σε θάνατο - ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ. Αντ' αυτού, εξορίζεται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη, μαζί με το Θεοδωράκη και τον Ρίτσο. Το 1958 δικάζεται εκ νέου για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» και απαγορεύεται η κυκλοφορία των βιβλίων του. Μετά τη δίκη εκπατρίζεται στο Βουκουρέστι και χάνει την ελληνική ιθαγένεια από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου.[7] Στη Ρουμανία συνεχίζει το συγγραφικό του έργο, ως και λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Την περίοδο της αυτοεξορίας ο Λουντέμης πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια, φτάνοντας μέχρι την Κίνα και το Βιετνάμ. Το οδοιπορικό του αυτό το αποτύπωσε το 1966 στο βιβλίο του «Μπατ-Τάι». Το 1976 επανακτά την

Μενέλαος Λουντέμης ελληνική του ιθαγένεια και επιστρέφει στην Ελλάδα. Ένα χρόνο αργότερα, το 1977, πεθαίνει από καρδιακή προσβολή και η σορός του εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα. Βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κυρίως στις ανατολικές χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία κ.α. Επίσης κάποια απ' αυτά μεταφράστηκαν στα κινεζικά και στα βιετναμέζικα. Στην Ευρώπη δημοσιεύθηκαν αρκετά αποσπάσματα από το έργο του, κυρίως σε καλλιτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Tο μυθιστόρημα του «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα» έχει μεταφραστεί και στα γερμανικά. Κάποια ποιήματα του μελοποιήθηκαν, με γνωστότερα το «Ερωτικό κάλεσμα» από τους αδερφούς Κατσιμίχα και το «Οι κερασιές θ’ ανθίσουνε και φέτος» που ερμηνεύει ο Αντώνης Καλογιάννης σε μουσική του Σπύρου Σαμοΐλη. Ο Μενέλαος Λουντέμης άφησε πίσω του πνευματική κληρονομιά περίπου σαρανταπέντε βιβλίων, που τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότερους έλληνες συγγραφείς και μια κόρη, τη Μυρτώ.

Εργογραφία 1. 2. 3. 4.

«Τα πλοία δεν άραξαν», Αθήνα, εκδ. Γκοβόστης, διηγήματα (1938) ISBN 960-344-915-6 «Περιμένοντας το ουράνιο τόξο», Αθήνα, διηγήματα (1940) «Γλυκοχάραμα», Αθήνα, διηγήματα (1944) «Το τραγούδι των διψασμένων», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, διηγήματα (1966)

5. «Βουρκωμένες μέρες», Αθήνα, διηγήματα (1953) ISBN 960-344-914-8 6. «Αυτοί που φέρανε την καταχνιά», Αθήνα, διηγήματα (1946) ISBN 960-393-140-3 7. «Έκσταση», Αθήνα, εκδ. Αετός, μυθιστόρημα (1943) ISBN 960-393-139-X 8. «Καληνύχτα ζωή», Αθήνα, μυθιστόρημα (1946) ISBN 960-393-138-1 9. «Οι κερασιές θ' ανθίσουν και φέτος», Αθήνα, εκδ. Μόρφωση, μυθιστόρημα (1956) ISBN 960-393-978-4 10. «Συννεφιάζει», Αθήνα, μυθιστόρημα (1946) ISBN 960-344-837-0 11. «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα», Αθήνα, εκδ. Δίφρος, μυθιστόρημα (1956) ISBN 960-344-768-4 12. «Η φυλακή του Kάτω Kόσμου», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, μυθιστόρημα (1964) ISBN 960-393-312-0 13. «Το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα», Αθήνα, εκδ. Κέδρος, μυθιστόρημα (1963) [8] ISBN 960-344-888-5 14. «Τότε που κυνηγούσα τους ανέμους», Αθήνα, εκδ. Δίφρος, μυθιστόρημα (1956) ISBN 960-393-137-3 15. «Λύσσα», μυθιστόρημα 16. «Τρόπαια Α΄», (Η οπτασία του Μαραθώνα), μυθιστόρημα 17. «Τρόπαια Β΄», (Σαλαμίνα), μυθιστόρημα 18. «Κάτω απ' τα κάστρα της ελπίδας», μυθιστόρημα ISBN 960-393-183-7 19. «Το κρασί των δειλών», (Σαρκοφάγοι Ι), Αθήνα, Πολιτικές και λογοτεχνικές εκδόσεις, μυθιστόρημα (1965) [9] ISBN 960-393-023-7 20. «Οι ήρωες κοιμούνται ανήσυχα», (Σαρκοφάγοι ΙΙ), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, μυθιστόρημα (1974) 21. «Ο άγγελος με τα γύψινα φτερά», (Σαρκοφάγοι ΙΙΙ), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, μυθιστόρημα (1974) 22. «Οδός Αβύσσου αριθμός 0», Αθήνα, εκδ. Βιβλιοεκδοτική, μυθιστόρημα (1962) ISBN 960-344-820-6 23. «Θυμωμένα στάχυα», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, μυθιστόρημα (1965) ISBN 960-344-993-8 24. «Αγέλαστη Άνοιξη», μυθιστόρημα ISBN 960-393-024-5 25. «Της γης οι αντρειωμένοι...», Αθήνα, βιογραφίες (1976) 26. «Οι αρχιτέκτονες του τρόμου», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, σατυρικό (1966) 27. «Οι κεραυνοί ξεσπούν», Αθήνα, εκδ. Κάδμος, θεατρικό (1958) 28. «Θα κλάψω αύριο», (σκηνικό ρομάντσο), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, θεατρικό (1975) 29. «Ανθισμένο όνειρο», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, θεατρικό (1975) 30. «Ταξίδια του χαμού», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, θεατρικό (1975) 31. «Πικρή θάλασσα», (ελληνική θαλασσογραφία), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, θεατρικό (1976) 32. «Μπατ-Τάι», (Οδοιπορικό στο Βιετνάμ), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ταξιδιωτικό (1966)

Μενέλαος Λουντέμης 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49.

«Ταξίδι στην απεραντοσύνη», (Οδοιπορικό), Αθήνα, εκδ. Δωρικός, πολ. δοκίμιο (1976) «Οι Δήμιοι με τ’ άσπρα γάντια», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ταξιδιωτικό (1978) «Δαίδαλος», σε εικονογράφηση Γ.Πανετέα, Αθήνα, εκδ. Δωρικός, παιδικά διηγήματα ISBN 960-393-136-5 «Ίκαρος», παιδικά διηγήματα ISBN 960-344-835-4 «Ηρακλής», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, παιδικά διηγήματα (1976) ISBN 960-393-135-7 «Θησέας», παιδικά διηγήματα ISBN 960-344-771-4 «Ο μεγάλος Δεκέμβρης», Αθήνα, εκδ. Μαρής-Κοροντζής, παιδικά διηγήματα (1945) «Κραυγή στα πέρατα», Αθήνα, εκδ. Παλμός, ποιητική συλλογή (1954) «Θρηνολόι και άσμα για το σταυρωμένο νησί», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποιητική συλλογή (1975) «Το σπαθί και το φιλί», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποιητική συλλογή (1967) «Κοντσέρτο για δύο μυδράλια και ένα αηδόνι», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποιητική συλλογή (1973) «Πυρπολημένη μνήμη», Αθήνα, εκδ. Δωρικός (1975) «Οι εφτά κύκλοι της μοναξιάς», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποιητική συλλογή (1975) «Τραγουδώ για την Κύπρο», Αθήνα, εκδ. Μόρφωση, ποιήμα (1956) «Ο λυράρης (Μιλτιάδης Μαλακάσης)», Αθήνα, εκδ. Δωρικός (1974) «Ο κονταρομάχος (Κώστας Βάρναλης)», Αθήνα, εκδ. Δωρικός (1974) «Ο εξάγγελος (Άγγελος Σικελιανός)», Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποίηση (1976)

50. «Καραγκιόζης ο Έλληνας», Αθήνα, εκδ. Δωρικός 51. «Ο γολγοθάς μιας ελπίδας», Αθήνα, εκδ. Δωρικός

Μεταφράσεις • • • • • • • • • • •

«Το σπίτι της ομίχλης», Θεόδωρου Κωνσταντίν, μυθιστόρημα «Μορομέτε», Μαρίν Πρέντα, μυθιστόρημα «Και τους καταδικάσα όλους σε θάνατο», Τίτους Πόποβιτς, μυθιστόρημα «Πέρα απ' τς αμμόλοφους», Φάνους Νεάγκου, μυθιστότημα «Πύρινα άλογα», Ίον Μπραντ, ποίηση «Το λουλούδι της στάχτης», Εουτζέν Ζεμπελεάνου, Αθήνα, εκδ. Δωρικός, ποίηση (1974) «Οι φρουροί των ανέμων», Βίρτζιλ Θεοδορέσκου, ποίηση «Ο ιππότης της μοναξιάς», Ζέο Ντιμιτρέσκου, ποίηση «Σαρκασμοί και εφιάλτες», Μαρίν Σορέσκου, ποίηση «Ένας άνθρωπος Οστην αγορά», Ντομίτρου Ποπέσκου, ποίηση «Άσπιλοι κι αμόλυντοι», Χόρια Λοβινέσκου, Αθήνα, εκδ. Δωρικός, θεατρικό-σατυρικό (1975)

Σημειώσεις και παραπομπές 1. ^ Σύμφωνα με το Δήμο Εξαπλατάνου, φέρεται γεννημένος το 1911. Άλλες πηγές τον εμφανίζουν γεννημένο το 1906 ή το 1907. "Μενέλαος Λουντέμης" [10] από το Δήμο Εξαπλατάνου. 2. ^ Η ιστοσελίδα του Δήμου Εξαπλατάνου [11] 3. ^ "Πολιτισμός: Μενέλαος Λουντέμης" [12] από τη Δημοτική Επιχείρηση "Καταρράκτες Έδεσσας" (ΔΕΚΕ). 4. ^ «Μεγάλος Ξεριζωμός»: ο βίαιος επαναπατρισμός των προσφύγων του Πόντου και της Μικράς Ασίας στην Ελλάδα, κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή. 5. ^ "Λουντέμης Μενέλαος" [13] - Ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία από την ιστοσελίδα Logotexnia.com. 6. ^ "Μενέλαος Λουντέμης" [14] από το 4ο Δημοτικό Σχολείο Αριδαίας. 7. ^ Σύμφωνα με άλλες πηγές χάνει την ελληνική του ιθαγένεια το 1962. BOOKSINFO.GR [15] 8. ^ Κυκλοφόρησε και έκδοση γ’ εκ νέου επεξεργασμένη, Αθήνα, εκδ. Δωρικός (1966).

Μενέλαος Λουντέμης

9. ^ Κυκλοφόρησε και έκδοση β΄με τίτλο "Οι τουρκοφάγοι - Το κρασί των δειλών", Αθήνα, εκδ. Δωρικός, (1966).

Πηγές • "Λουντέμης Μενέλαος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τομ. 5, Αλέξανδρου Ζήρα, Αθήνα, εκδ. Εκδοτικής Αθηνών, (1986). • "Μενέλαος Λουντέμης", Η μεσοπολεμική πεζογραφία - Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τόμ. Ε΄, σ.232-252, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Αθήνα, εκδ. Σοκόλης, (1992). • "Έλληνες συγγραφείς", επιμ. Γιώργου Γούλη, Ινστιτούτο Επιμορφωτικών Βοηθημάτων, εκδ. Εταιρίας Λογοτεχνικών Εκδόσεων. • Συλλογή με τα ποιήματα του κυκλοφορεί από τις εκδ. Ελληνικά Γράμματα, υπό τον τίτλο "Τα Ποιητικά του" ISBN 960-344-694-7. • "Ο δικός μας Μενέλαος Λουντέμης", Αθήνα, Φώτη Σιούμπουρα (2005). Συζητήσεις και συνεντεύξεις του δημοσιογράφου με το μεγάλο Έλληνα συγγραφέα. • "Βόλος, ένας αιώνας. Από την ένταξη στο ελληνικό κράτος (1881) ές τους σεισμούς (1955)", Εκδόσεις Βόλος, Βόλος 1999, σ. 205-6.

Παραπομπές

[1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [2] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [3] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [4] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [5] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [6] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [7] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [8] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [9] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE [10] http:/ / www. exaplatanos. gr/ lountemis. htm [11] http:/ / www. exaplatanos. gr [12] http:/ / www. edessacity. gr/ civilization/ literature/ lit502-9_el. htm [13] http:/ / www. logotexnia. com/ writersgr/ lountemis/ lountemis. html [14] http:/ / 4dim-aridaias. pel. sch. gr/ dimotika2/ loudemis. htm [15] http:/ / www. booksinfo. gr/ bookwriters/ writers/ menelaoslountemis/ index. html

Στρατής Μυριβήλης Στράτης Μυριβήλης 1. ΑΝΑΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Στρατής Μυριβήλης

Άγγελος Τερζάκης Άγγελος Τερζάκης O Άγγελος Τερζάκης (1907-1979) ήταν έλληνας λογοτέχνης της γενιάς του ‘30 και δοκιμιογράφος. Έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Πολύ αξιόλογο είναι το δοκιμιακό του έργο: αυτός και ο Θεοτοκάς είναι οι κύριοι εκφραστές του θεωρητικού προβληματισμού και των αναζητήσεων της ανανεωτικής γενιάς του ‘30.

Βίος Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1907 και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και πήγε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του "Αυτοκράτωρ Μιχαήλ" που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος. Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου του (1954). Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940-1941) και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του "Απρίλης". Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εξεδόθη με τον τίτλο "Ελληνική Εποποιΐα 1940-41". Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές. Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε Ακαδημαϊκός[1] . Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα.

Το έργο Πεζογραφικό έργο Ο Τερζάκης ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία του κατά τη δεκαετία του 1920 με δύο συλλογές διηγημάτων, Ο ξεχασμένος (1925) και Φθινοπωρινή συμφωνία (1929). Στα έργα αυτά δεν φαίνεται τόσο το προσωπικό του ύφος, όσο οι διάφορες λογοτεχνικές επιδράσεις από άλλους συγγραφείς. Κατά τη δεκαετία του 1930 στράφηκε στο μυθιστόρημα, όπως και όλοι οι λογοτέχνες της γενιάς του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τα διηγήματα. Τα μυθιστορήματα του Τερζάκη, με εξαίρεση την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ και Το ταξίδι με τον Έσπερο, είναι αστικά μυθιστορήματα που απεικονίζουν την ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό όλων είναι το καταθλιπτικό κλίμα, η ασφυκτική ατμόσφαιρα, οι ήρωες-δέσμιοι της οικονομικής στενότητας και των κοινωνικών προκαταλήψεων και η απαισιοδοξία. Η Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ θεωρείται το αρτιότερο πεζογράφημα του Τερζάκη και ένα από τα καλύτερα, ιστορικά και μη, μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας[2] [3] . Είναι ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Αναφέρεται στην εξέγερση των Ελλήνων και Σλάβων το 1293, που οδήγησε στην κατάληψη του φράγκικου κάστρου της Καλαμάτας και ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο

Άγγελος Τερζάκης έρωτας ανάμεσα στην Ιζαμπώ, κόρη του Γουλιέλμου Βιλλαρδουίνου, και τον ηγέτη της εξέγερσης Νικηφόρο Σγουρό.

Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • • • • • •

Δεσμώτες (1932) Η παρακμή των Σκληρών (1933) Η μενεξεδένια πολιτεία (1937) Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ (1945) Ταξίδι με τον Έσπερο (1946) Το λυκόφως των ανθρώπων (δημοσιεύθηκε σε συνέχειες το 1947, εκδόθηκε το 1989) Δίχως Θεό (1951) Η μυστική ζωή (1957) Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων (μαζί με τους Καραγάτση, Μυριβήλη, Βενέζη), 1958

Ιστορικά • Η Ελληνική Εποποιΐα 1940-1941, Χρονικό του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 (ΕΣΤΙΑ, 1964 και 2η έκδοση, Γενικό Επιτελείο Στρατού, 1990)

Συλλογές διηγημάτων • • • • •

Ο ξεχασμένος (1925) Φθινοπωρινή συμφωνία (1929) Του έρωτα και του θανάτου (1943) Απρίλης (1946) Η στοργή [νουβέλα] (1944)

Θεατρικά έργα • • • • • • • • • • • •

Αυτοκράτωρ Μιχαήλ (1936) Γαμήλιο Εμβατήριο (1937) Ο σταυρός και το σπαθί (1939) Είλωτες (1939) Ο εξουσιαστής (1942) Το μεγάλο παιχνίδι (1944) Αγνή (1949) Θεοφανώ (1956) Νύχτα στη Μεσόγειο (1957) Τα λύτρα της ευτυχίας (1959) Θωμάς ο δίψυχος (1962) Ο πρόγονος (1970)

Άγγελος Τερζάκης

Βιβλιογραφία • Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του ’30. Αθήνα 1977 • M. Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, εκδ. Ερμής, Αθήνα 1979 • Κ.Α. Δημάδης, Δικτατορία-Πόλεμος και πεζογραφία 1936-1944, εκδ. «γνώση», Αθήνα 1991

Παραπομπές [1] Χρονοβιογραφία Ά. Τερζάκη (http:/ / www. aliceintheaterland. info/ terzakis_gr. html) [2] buchhandel.de - Prinzesssin Isabeau (http:/ / www. buchhandel. de/ detailansicht. aspx?isbn=978-3-929889-41-3) (Γερμανικά) [3] (στα γαλλικά) L'Hellénisme contemporain (http:/ / books. google. gr/ books?id=jJYvAAAAMAAJ& q=terzakis+ isabeau& dq=terzakis+ isabeau& lr=& ei=TCvNSsu2DaT8ygTtw7GKCA). France: Imprimerie Nationale. 1953. σελ. 211. OCLC 1751961 (http:/ / worldcat. org/ oclc/ 1751961). .

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Biblionet - Τερζάκης Άγγελος (http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=3445) • Σαν σήμερα - Άγγελος Τερζάκης, βιογραφία (http://www.sansimera.gr/biographies/337)

Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος (Ιωάννης Μιχαήλ Παναγιωτόπουλος, 23 Οκτωβρίου 1901 – 1982) ήταν σημαντικός Έλληνας συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιητής, κριτικός και εκπαιδευτικός του 20ου αιώνα.

Βιογραφία Ο Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, του Μιχαήλ και της Ειρήνης, γεννήθηκε στο Αιτωλικό της Αιτωλοακαρνανίας. Το 1910 η οικογένειά του μετακόμισε λόγω οικονομικών δυσχερειών στην Αθήνα, όπου και εγκαταστάθηκε. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1919 –1923) και παράλληλα ασχολήθηκε με περιοδικά όπως η «Διάπλασις των Παίδων» και η «Μούσα», είτε δημοσιεύοντας κείμενα είτε συμμετέχοντας στη διεύθυνσή τους. Εργάστηκε στο «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Δ. Ν. Μακρή», το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου – Δ. Β. Ελευθεριάδη» και έπειτα σε «Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον – Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου» (όνομα που διατηρεί έως και σήμερα). Ανάπτυξε επίσης πλούσια διδακτική και πολιτισμική δράση. Διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή (του πρεσβυτέρου) από το 1974, καθώς και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης.

Διακρίσεις • • • • • •

Έπαθλο Παλαμά, μαζί με τον Γιώργο Σεφέρη (1944) Πρώτο Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το μυθιστόρημα «Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά» (1956) Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας για το έργο του «Η Αφρική αφυπνίζεται» (1963) Πρώτο Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου για τη έργο του «Ο Σύγχρονος Άνθρωπος» (1966) Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο του «Οι Σκληροί Καιροί» (1972) Αναγόρευσή του ως επίτιμου διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1974)

Επιλεγμένα έργα Πεζογραφία: • • • • • • • •

Οι δυο και η νύχτα Αστροφεγγιά Χαμοζωή Οι Αιχμάλωτοι Ασφυξία Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά Το δαχτυλίδι με τα παραμύθια Μεβλανά ο Εξαίσιος – Το παραμύθι μιας ζωής

Ποίηση: • Το βιβλίο της Μιράντας

Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος • • • •

Λυρικά σχέδια Αλκυόνη Ο κύκλος των ζωδίων Το παράθυρο του κόσμου

Ταξιδιωτικά: • • • • •

Μορφές της ελληνικής γης Ελληνικοί Ορίζοντες Πολιτείες της Ανατολής Ο κόσμος της Κίνας κι ένα επίμετρο: μια ματιά στη Ρωσία Η Αφρική Αφυπνίζεται

Δοκίμια: • • • • • •

Ο στοχασμός και ο λόγος Ομιλίες της γυμνής ψυχής Ο σύγχρονος άνθρωπος Οι σκληροί καιροί Η ηθική του συμφέροντος Όρθιες ψυχές

Κριτική: • Το ποιητικό έργο του Κωστή Παλαμά • Τα Πρόσωπα και τα κείμενα (σε έξι μέρη: Δρόμοι Παράλληλοι, Ανήσυχα χρόνια, Κωστής Παλαμάς, Κ. Π. Καβάφης, Ο λυρικός λόγος, Τα ελληνικά και τα ξένα)

Δείτε επίσης • Λογοτεχνία

Κοσμάς Πολίτης Κοσμάς Πολίτης Ο Κοσμάς Πολίτης (1888-1974) ήταν ένας απ' τους σημαντικότερους πεζογράφους της γενιάς του '30. Το πραγματικό του όνομα ήταν Παρασκευάς Ταβελούδης. Τα χαρακτηριστικότερα έργα του είναι τα μυθιστορήματα Eroïca (1938) και Στου Χατζηφράγκου (1962).

Βιογραφία Γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1888 στην Αθήνα. Ο πατέρας του ,Λεωνίδας, καταγόταν από την Μυτιλήνη και η μητέρα του, Καλλιόπη Χατζημάρκου, από το Αϊβαλί. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη το 1890, έπειτα από οικονομική καταστροφή. Τα παιδικά του χρόνια δεν ήταν ευχάριστα: ο πατέρας του ήταν αυταρχικός και η φιλάσθενη μητέρα του πέθανε όταν εκείνος ήταν 12 χρονών. Τη φροντίδα του ανέλαβε μια γαλλίδα δασκάλα και η 18 χρόνια μεγαλύτερη αδερφή του Μαρία. Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή (1900-1904)και στο Αμερικάνικο Κολέγιο της Σμύρνης (1904-1905), χωρίς ποτέ να πάρει απολυτήριο: στη δευτέρα γυμνασίου εγκατέλειψε το σχολείο και άρχισε να εργάζεται στην Τράπεζα Ανατολής (1905-1911) και στη συνέχεια, 1911-1919, στην Wiener Bank. Το 1918 παντρεύτηκε την Κλάρα Κρέσπι, ευγενή αυστροουγγκρικής καταγωγής. Ένα χρόνα μετά απέκτησαν μια κόρη, την Φοίβη (Κνούλη). Από το 1919 ως το 1922 εργαζόταν στην Crédit Foncier d' Algérie et de Tunisie. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή εγκατέλειψε τη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε αρχικά στο Παρίσι (1922-1923, έπειτα στο Λονδίνο, όπου εργαζόταν στο εκεί υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας, και τελικά το 1924 στην Αθήνα, όπου έγινε και υποδιευθυντής της Τράπεζας, ένα χρόνο μετά. Στα γράμματα εμφανίστηκε αιφνίδια, το 1930, σε ηλικία 42 ετών, ενώ ήδη είχε αξιόλογη επαγγελματική σταδιοδρομία, με το μυθιστόρημα Λεμονοδάσος. Η επιτυχία του έργου ήταν μεγάλη και προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι ο ίδιος δεν έκανε καμία ενέργεια για να προβληθεί (Αναγνωστάκη 1992, σ. 254). Το 1934 μετατέθηκε στην Πάτρα, όπου ανέλαβε την υποδιεύθυνση του υποκαταστήματος της τράπεζας, ενώ εν τω μεταξύ είχε συνάψει σχέση με μια άλλη γυναίκα και είχε εγκαταλείψει την οικογένειά του. Κατά την παραμονή του στην Πάτρα έγραψε την Eroica, που εκδόθηκε το 1938 και τιμήθηκε με το Κρατικό Bραβείο μυθιστορήματος την επόμενη χρονιά, και δημοσίευσε σε συνέχειες στο περιοδικό Νέα Γράμματα την Κυρία Ελεονώρα (1935) και το 1939, στο ίδιο περιοδικό, τη Μαρίνα. Το 1942 πέθανε η κόρη του κατά τη διάρκεια του τοκετού. Αυτό το γεγονός τον συγκλόνισε και θεώρησε τον εαυτό του υπεύθυνο, καθώς πίστευε ότι αν δεν είχε εγκαταλείψει το σπίτι του, η κοπέλα θα ζούσε ακόμα. Επέστρεψε τότε στη γυναίκα του, με την οποία επανασυνδέθηκε. Εν τω μεταξύ, επειδή κατά τη διάρκεια της ασθένειας της κόρης του είχε παρατείνει αδικαιολόγητα την άδειά του, σύμφωνα με την κρίση της υπηρεσίας του, απολύθηκε. Η Τράπεζα αργότερα τροποποίησε τα επίσημα στοιχεία ώστε να φαίνεται ότι δεν απολύθηκε, αλλά παραιτήθηκε οικειοθελώς. Από τότε ζούσε αποκλειστικά από τις μεταφράσεις του και από την πενιχρή σύνταξη που του πλήρωνε η Τράπεζα μέχρι το 1945. Επιπλέον πούλησε την κατοικία του στο Παλαιό Ψυχικό σε κάποιον μαυραγορίτη, στον οποίον πλήρωνε ενοίκιο για να παραμένει εκεί. (Αργότερα, το 1945 περίπου, το σπίτι του δημεύτηκε και πλήρωνε ενοίκιο στο Δημόσιο). Το 1944 έγινε μέλος του Κ.Κ.Ε. και το 1945 δημοσίευσε το μυθιστόρημα Το Γυρί, που αντικατοπτρίζει τους κοινωνικούς προβληματισμούς του. Ιδρυτικό μέλος της Ε.Δ.Α., κατήλθε στις εκλογές στην περιφέρεια Πατρών, χωρίς να εκλεγεί, το 1951. Το 1960 τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος για την Κορομηλιά (είχε δημοσιευτει το 1946). Την ίδια χρονιά ο Μιχ. Κακογιάννης μεταφέρει την Eroica στον κινηματογράφο. Το 1961

Κοσμάς Πολίτης εξελέγη επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και ένα χρόνο αργότερα δημοσίευσε το μυθιστόρημα "Στου Χατζηφράγκου", για το οποίο πήρε το Α' Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος το 1964. Το 1967, την ημέρα του πραξικοπήματος, πέθανε η σύζυγός του κι ο ίδιος συνελήφθη και ανακρίθηκε ως αριστερός. Αφέθηκε τελικά ελεύθερος μετά από παρέμβαση της Τατιάνας Μιλιέξ. Ο κλονισμός από το θάνατο της γυναίκας του ήταν μεγάλος, αλλά δεν τον εμπόδισε να αρχίσει να γράφει ένα νέο έργο (Τέρμα), το οποίο δεν ολοκληρώθηκε γραπτώς (ο συγγραφέας όμως είχε συλλάβει όλο το σχέδιο του βιβλίου), αλλά εκδόθηκε μετά το θάνατό του από τον Γ.Ν.Πεντζίκη. Το 1973 εισήχθη στον Ευαγγελισμό με αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια , και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε οίκο ευγηρίας. Το 1974 νοσηλεύτηκε ξανά στον Ευαγγελισμό όπου και πέθανε, στις 23 Φεβρουρίου.

Το έργο Η εμφάνιση του Κοσμά Πολίτη στην νεοελληνική πεζογραφία ήταν αιφνίδια και εντυπωσιακή: το πρώτο του μυθιστόρημα, το Λεμονοδάσος, (1930), έγινε δεκτό ενθουσιωδώς από την κριτική· ο Αντρέας Καραντώνης (Καραντώνης 1977, σελ. 160), αναφέρει σχετικά: "πρωτοφάνηκε στα γράμματά μας, όχι με τον συνηθισμένο τρόπο, που φανερώνονται οι λογοτέχνες, ακόμα και οι καλύτεροι, προετοιμάζοντας δηλαδή την επιβολή του, αρχίζοντας να γράφει από νέος, να δημοσιεύει δειλά σε περιοδικά και σιγά-σιγά να χρίεται άνθρωπος των γραμμάτων, αλλά με μια εισβολή απροσδόκητη και συναρπαστική...". Το έργο, παρά τον μελοδραματικό χαρακτήρα του, σφύζει από ζωή, νεανικότητα και αγάπη για τη φύση, κάτι που το διαφοροποιούσε από την ατμόσφαιρα των περισσότερων μυθιστορημάτων της εποχής [1]και που ήταν ο βασικός λόγος για την θετικότατη υποδοχή του [2]. Τα τρία πρώτα μυθιστορήματα του Πολίτη, Λεμονοδάσος, Εκάτη και Εroïca έχουν χαρακτήρα κοσμοπολίτικο[2]. Το κεντρικό θέμα αυτών των μυθιστορημάτων είναι η αναζήτηση της "αυθεντικής ζωής" (Vitti 1977, σελ. 339). Στα δύο πρώτα έργα οι ήρωες είναι ενήλικοι, ενώ στην Eroïca ο συγγραφέας στράφηκε στον κόσμο της εφηβικής ηλικίας για να αναζητήσει εκεί την αυθεντικότητα. Από το μυθιστόρημα Το Γυρί (1944), παράλληλα με την ιδεολογική μεταστροφή του συγγραφέα, σημειώνεται θεματική μεταβολή και στην πεζογραφία του: το ενδιαφέρον του μετατοπίζεται πλέον στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις και τους λαϊκούς ανθρώπους και εστιάζει στο καθημερινό και το συνηθισμένο (Σαχίνης 1967, σ.), αντί για το απόλυτο και το ιδανικό. Από την ίδια οπτική γωνία περιγράφει και την Σμύρνη στο τελευταίο του ολοκληρωμένο μυθιστόρημα, Στου Χατζηφράγκου (1962). Πρωταγωνίστρια του έργου είναι η ίδια η Σμύρνη, και η συγκεκριμένα η λαϊκή συνοικία Χατζηφράγκου. Όλο το έργο διαδραματίζεται στα 1902, με εξαίρεση ένα εμβόλιμο τμήμα στο μέσον του βιβλίου, την "Πάροδο", όπου ένα από τα παιδιά της λαϊκής συνοικίας και πρόσφυγας πια στην Αθήνα του 1962 αφηγείται την καταστροφή της πόλης το 1922. Η "Πάροδος" είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχουν γραφτεί για την Μικρασιατική Καταστροφή. Αυτό που αναγνωρίστηκε αμέσως ως το αξιολογότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφίας του Κοσμά Πολίτη ήταν η "ποιητικότητα" και ο "λυρισμός". Ο Mario Vitti (Vitti 1977, σελ. 329-337) ερμηνεύει την ποιητικότητα ως "συγκινησιακή φόρτιση" στην περιγραφή του τοπίου. Το δεύτερο σημαντικότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφικής τέχνης του Πολίτη ήταν η συνεχής ανανέωση, όχι μόνο θεματολογικά, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά και μορφολογικά. [3]

Κοσμάς Πολίτης

Εργογραφία Πρωτότυπο έργο • • • • • • • • • • • • • •

Λεμονοδάσος, μυθιστόρημα, 1930 Εκάτη, μυθιστόρημα, 1933 Ελεονόρα, διήγημα, 1935 Εroïca, μυθιστόρημα, 1937 Μαρίνα, διήγημα, 1939 Τζούλια, διήγημα, 1943 Το Γυρί, μυθιστόρημα, 1944 Το ρέμα, διήγημα, 1945 Ένα διπλό, διήγημα, 1945 Η κορομηλιά, νουβέλα, 1946 Santa Barbara (απόσπασμα), εφημ. Η Μάχη, 6.11.49, σ. 2. Κωνσταντίνος ο Μέγας, θεατρικό, 1957 Πρώτη Ανάσταση, διήγημα, 1959 Στου Χατζηφράγκου, μυθιστόρημα, 1962

• Μάρκο Πόλο. Πρωτότυπη εργασία πάνω στα ταξίδια του, 1967 • Τέρμα (ημιτελές), μυθιστόρημα, 1975 • Καϊάφας, αφήγημα, 1976

Μεταφραστικό έργο Το μεταφραστικό έργο του Κοσμά Πολίτη ήταν πλούσιο και ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς μετέφρασε πολλά από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ενδεικτικά κάποιες από τις κυριότερες μεταφράσεις του: • • • • • • •

Pearl Buck, Ανατολικός άνεμος, δυτικός άνεμος A.J. Cronin, Τα άγουρα χρόνια James Joyce, Οι Δουβλινέζοι Elia Kazan, Ο συμβιβασμός Edgar Allan Poe, Αλλόκοτες ιστορίες John Steinbeck, Τα σταφύλια της οργής Lev Tolstoi, Πόλεμος και ειρήνη

Σημειώσεις • ^ Ο Mario Vitti (Vitti 1977 σελ. 325) χαρακτηρίζει το έργο ως "το πιο αντικαρυωτακικό μυθιστόρημα που γράφτηκε τα πρώτα χρόνια δράσης της γενιάς του '30" • ^ Ο Φώτος Πολίτης, σε κριτική για το έργο (εφημ. Πρωία, 24.2.1931), ανέφερε χαρακτηριστικά: "Γιατί στο "Λεμονοδάσος δεν υπάρχει φιλολογία. Υπάρχει ζωή. Πληθώρα ζωής." Ο Θεοτοκάς στο περιοδικό Ιδέα έγραψε ότι "όλη η Αθήνα ασχολήθηκε μαζί του και κάποιοι κριτικοί νόμισαν ότι πρόκειται για συγγραφέα είκοσι χρονώ". • ^ Για τον κοσμοπολιτισμό στην πεζογραφία της περιόδου βλ. Π. Μουλλά, "Εισαγωγή" στο Η Μεσοπολεμική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1992 • ^ Ο Vitti στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (σελ.409-411) παρουσιάζει την εξέλιξη των αφηγηματικών τεχνικών του συγγραφέα

Κοσμάς Πολίτης

Πηγές • • • • •

Αφιέρωμα του περιοδικού «Διαβάζω» 116, 10.04.1985 Απ. Σαχίνης, Πεζογράφοι του καιρού μας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1967 Α. Καραντώνη, Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του '30, Παπαδήμας, Αθήνα 1977 Mario Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, Ερμής, Αθήνα 1977 Mario Vitti,Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Οδυσσέας, Αθήνα 2003

Πρόσθετη βιβλιογραφία • K. Mητσάκης, «Kοσμάς Πολίτης (1893-1971)», Nεοελληνική Πεζογραφία. H γενιά του '30, Aθήνα, Eλληνική Παιδεία, 1977, σσ. 45-48. • Peter Mackridge, «Συμβολικές και ειρωνικές δομές στην Eroica», K. Πολίτης, Eroïca, Aθήνα, Eρμής, 1982, σσ. κε'- ;δ'. • Peter Mackridge, «H ποιητική του χώρου και του χρόνου Στου Xατζηφράγκου», K. Πολίτης, Στου Xατζηφράγκου, Aθήνα, Eρμής, 1988, σσ. 27*-63*. • Nόρα Aναγνωστάκη, «Kοσμάς Πολίτης», H μεσοπολεμική πεζογραφία. Aπό τον πρώτο ώς τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τόμ. Z', Aθήνα, Σοκόλης, 1993, σσ. 252-300. • • • •

περ. Ελί-τροχος, τεύχ. 11 (Χειμώνας 1996-1997) 45-121. Αφιέρωμα πεζογραφία: Κοσμάς Πολίτης. περ. Περίπλους, τεύχ. 48 (1999) 55-130. Αφιέρωμα στον Κ. Πολίτη. Επιμέλεια: Κ. Κωστίου. Ιώ Μαρμαρινού, Κοσμάς Πολίτης. 'Ενας δανδής του πνεύματος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1999. Γιώργος Καλλίνης, Ο μοντερνισμός ενός κοσμοπολίτη. Στοιχεία και τεχνικές του μοντερνισμού στο μεσοπολεμικό μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2001.

Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%AC%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82#endnote_2 [2] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%AC%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82#endnote_3 [3] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%AC%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82#endnote_4

Γεώργιος Θεοτοκάς Γεώργιος Θεοτοκάς Ο Γεώργιος Θεοτοκάς (27 Αυγούστου 1905-30 Οκτωβρίου 1966) ήταν Έλληνας λογοτέχνης και δικηγόρος. Αποτέλεσε έναν από τους εκπροσώπους της της γενιάς του ’30.

Βιογραφία Ο Γεώργιος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς του, Ανδρονίκη και Μιχάλης, κατάγονταν από τη Χίο. Φοίτησε στο Ελληνογαλλικό Λύκειο της Κωνσταντινούπολης. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, η οικογένεια Θεοτοκά εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στην πρωτεύουσα ο Θεοτοκάς φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοίτησε το 1927. Στη συνέχεια μετέβη στο Παρίσι και στο Λονδίνο για να ικανοποιήσει τις πνευματικές και επαγγελματικές του αναζητήσεις. Επέστρεψε λίγο αργότερα στην Αθήνα και εργάστηκε ως δικηγόρος. Παράλληλα, δραστηριοποιήθηκε έντονα στον πνευματικό χώρο: Το 1929 εξέδωσε το δοκίμιό του Ελεύθερο Πνεύμα, που εκ των υστέρων χαρακτηρίστηκε ως "μανιφέστο" της Γενιάς του '30, και συνεργαζόταν με λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ το 1933 κυκλοφόρησε το πρώτο λογοτεχνικό του έργο, το πρώτο μέρος του μυθιστορήματος Αργώ. Η Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε με το Bραβείο πεζογραφίας το 1939 για το μυθιστόρημά του Το Δαιμόνιο. Το έργο του διακόπηκε όμως προσωρινά λόγω του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940: Κατατάχθηκε ως εθελοντής στον ελληνικό στρατό, όμως δεν πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο, παρά τις πολλές προσπάθειές του να σταλεί στην πρώτη γραμμή. Ασχολήθηκε ξανά με τη λογοτεχνία μετά τον πόλεμο. Για την προσφορά του βραβεύτηκε με το κρατικό λογοτεχνικό Bραβείο για το δοκίμιο το 1957 για το έργο του "Τα Προβλήματα του καιρού μας". Διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου τις περιόδους 1945-1947 και 1952-1953. Ακόμη, υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από το 1961, έτος ίδρυσης του. Εξάλλου, ο Γεώργιος Θεοτοκάς ασχολήθηκε και με την πολιτική. Υπήρξε υποψήφιος βουλευτής του Νομού Χίου το 1955, αλλά απέτυχε να εξασφαλίσει την εκλογή του. Μετά από δεκαετή συζυγικό βίο με τη Ναυσικά Στεργίου, χήρεψε το 1959. Το 1965 ξαναπαντρεύτηκε, αυτή τη φορά την Κοραλία Ανδρειάδη. Πέθανε το 1966 στην Αθήνα.

Έργο Πολυταξιδεμένος και καλλιεργημένος, ο Γεώργιος Θεοτοκάς άφησε ένα πλούσιο λογοτεχνικό έργο με πολυάριθμα δοκίμια, θεατρικά έργα, κριτικές, μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά, κ.λπ., που μεταφράστηκαν σε πολυάριθμες ξένες γλώσσες. Κατά τη διαμονή του στο Λονδίνο, έγραψε το δοκίμιο Ελεύθερο Πνεύμα, που τον καταξίωσε ως τον εκπρόσωπο της "γενιάς του ’30". Πρόκειται για τολμηρό έργο που ελέγχει και σχεδόν απορρίπτει όλη την προγενέστερη λογοτεχνική παραγωγή (ιδίως την ηθογραφία), απορρίπτει τον δογματισμό και τον φανατισμό στην κριτική και καταθέτει τις απόψεις του για την ανανέωση της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Θεοτοκάς υπήρξε ένθερμος οπαδός του δημοτικισμού. Κατά τα φοιτητικά του χρόνια ήρθε σε επαφή με τις προσωπικότητες του δημοτικισμού, όπως τον Γιάννη Ψυχάρη, και διετέλεσε γραμματέας της οργάνωσης "Φοιτητική Συντροφιά", ενός φοιτητικού σωματείου που είχε στόχο την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Μάλιστα, για τη δράση του αυτή κινδύνευσε να αποβληθεί από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, κάτι που τελικά δεν

Γεώργιος Θεοτοκάς έγινε και έτσι ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Τα μυθιστορήματα του Θεοτοκά είναι χαρακτηριστικά δείγματα του αστικού μυθιστορήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία του 19ου αι. και προσπαθούν να αποδώσουν τη σύνθετη εικόνα της ελληνικής κοινωνίας της εποχής του. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θεατρική του παραγωγή. Τα έργα του βασίζονται στην ελληνική παράδοση, από την αρχαιότητα μέχρι την πρόσφατη ιστορία. Εμπνέονται από θρύλους, δημοτικά τραγούδια ή ιστορικά γεγονότα.

Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • •

Αργώ, τόμος Α 1933, τόμος Β 1936 Το Δαιμόνιο, 1938 Λεωνής, (1940) Ασθενείς και Οδοιπόροι, μέρος Α (Ιερά Οδός) 1950, ολοκληρωμένη έκδοση 1964 Οι Καμπάνες, 1970

• Το 1985 δημοσιεύτηκε η πρώτη μορφή του Λεωνή μαζί με το ημερολόγιο εργασίας του Λεωνή και τα διηγήματα της "Παιδικής ηλικίας", με γενικό τίτλο Σημαίες στον ήλιο.

Διηγήματα • Ευριπίδης Πεντοζάλης και Άλλες Ιστορίες (1937)

Δοκίμια • • • • •

Ελεύθερο Πνεύμα, 1929, με το ψευδώνυμο Ορέστης Διγενής Εμπρός στο κοινωνικό πρόβλημα, 1932 Στο κατώφλι των νέων καιρών, 1945 Προβλήματα του καιρού μας, 1956 Πνευματική Πορεία, 1961

Θεατρικά έργα • • • • • • • • • • • • •

Αντάρα στ' Ανάπλι Το γεφύρι της Άρτας Όνειρο του Δωδεκάμερου Το κάστρο της Ωριάς Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας Συναπάντημα στην Πεντέλη Το τίμημα της λευτεριάς Πέφτει το βράδυ Αλκιβιάδης Ο τελευταίος πόλεμος Λάκκαινα Σκληρές ρίζες Η άκρη του δρόμου

Γεώργιος Θεοτοκάς

Ταξιδιωτικά • Δοκίμιο για την Αμερική • Ταξίδι στη Μέση Ανατολή και στο Άγιον Όρος, (1961) • Ταξίδια: Περσία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Βουλγαρία

Άλλα έργα • • • • • •

Ώρες Αργίας, 1931 Ημερολόγιο της "Αργώς" και του "Δαιμονίου", 1939 Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953 Στοχασμοί και Θέσεις, Πολιτικά Κείμενα: 1925-1949 Και 1950-1966, Τόμοι Α΄ Και Β΄ Η Ορθοδοξία στον Καιρό Μας Μια Αλληλογραφία

Πηγές • Γιαλουράκης Ε., Θεοτοκάς Γιώργος, Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. • Αράγης, Γ., Γιώργος Θεοτοκάς, Συλλογή: Η Μεσοπολεμική πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), Τόμος Δ΄, Αθήνα, Σοκόλης, 1992. σ. 8-81. • περιοδικό «Διαβάζω» 12. 2. 1986, "Αφιέρωμα στον Γιώργο Θεοτοκά"

Βιβλιογραφία • Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του '30, Αθήνα 1977 • Α. Καραντώνη, Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του '30, Παπαδήμας, Αθήνα 1977 • Mario Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, Ερμής, Αθήνα 1977

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • http://arcadia.ceid.upatras.gr/thomtrip/parastaseis/paihnidi/writer.htm ‘Θεατρική Ομάδα Τρίπολης’

Παντελής Πρεβελάκης Παντελής Πρεβελάκης Ο Παντελής Πρεβελάκης (Ρέθυμνο, 18 Φεβρουαρίου 1909 - Αθήνα, 15 Μαρτίου 1986) ήταν κρητικός λογοτέχνης και καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Καλλιέργησε όλα σχεδόν τα είδη της λογοτεχνίας, συγγραφόντας πεζά, ποιητικά και θεατρικά έργα. Διακρίθηκε επίσης στην δοκιμιογραφία και στη συγγραφή επιστημονικών συγγραμμάτων στην ιστορία της τέχνης, ειδικά στην τέχνη της Ιταλικής Αναγέννησης. Είναι όμως περισσότερο γνωστός ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πεζογραφίας της Γενιάς του ΄30.

Βίος Γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1909 στο Ρέθυμνο. Εκεί έζησε μέχρι 17 ετών. Το 1926 μετακόμισε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1928 μεταγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή και το 1930 αναχώρησε για σπουδές στο Παρίσι. Εκεί φοίτησε στη Σχολή Γραμμάτων της Σορβόννης και στο Ινστιτούτο Τέχνης και Αρχαιολογίας. Μετά της επιστροφή του στην Ελλάδα το 1932 ασχολήθηκε με τη διδακτορική διατριβή του, που υποβλήθηκε το 1935 στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Παράλληλα διεκδίκησε την έδρα της Ιστορίας της Τέχνης στο ίδιο Πανεπιστήμιο και την ίδια χρονιά εξελέγη στην έδρα Ιστορίας της νεότερης Τέχνης, ο διορισμός του όμως δεν εγκρίθηκε για πολιτικούς λόγους. Το 1937 διορίστηκε στη Διεύθυνση Καλών Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας, το 1938 άρχισε να διδάσκει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και το 1939 εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Στον πόλεμο του 1940 υπέβαλε δύο φορές το αίτημα να καταταγεί ως εθελοντής, αλλά απορρίφθηκε. Εξέφρασε όμως με τον δικό του τρόπο την αντίστασή του: αγωνίστηκε για τη διάσωση των εκθεμάτων των Μουσείων και διέκοψε τη δημοσιοποίηση έργων του. Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ακαδημαϊκή διδασκαλία και την πνευματική και πολιτιστική δραστηριότητα. Κατά τη διάρκεια της επταετίας αρνήθηκε διάφορες θέσεις και διακρίσεις που του απένειμε η δικτατορική κυβέρνηση και διέθετε τα νέα έργα του εκτός εμπορίου (Νέος Ερωτόκριτος, Αντίστροφη Μέτρηση). Το 1977 βραβεύθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και την ίδια χρονιά έγινε ακαδημαϊκός. Πέθανε στην Αθήνα το 1986.

Το έργο Ο Παντελής Πρεβελάκης πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία ως ποιητής, το 1928, με το επύλλιο Στρατιώτες, που αναφέρεται στους κρητικούς στρατιώτες που πολέμησαν στην Μικρασιατική εκστρατεία. Την ίδια χρονιά δημοσίευσε και το δεύτερο έργο του, θεατρικό αυτή τη φορά, το μονόπρακτο Ο μίμος. Τα επόμενα χρόνια ως το 1937 διέκοψε προσωρινά τη λογοτεχνική του δράση: ήταν τα χρόνια που σπούδαζε στο Παρίσι (1930-1932), εκπονούσε τη διδακτορική διατριβή του και προσπαθούσε να αποκατασταθεί επαγγελματικά στο Πανεπιστήμιο. Κατά το διάστημα εκείνο εξέδωσε τις μελέτες Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (1930) και Δοκίμιο γενικής εισαγωγής στην ιστορία της τέχνης (1934). Το 1937 πραγματοποίησε συγγραφική στροφή προς την πεζογραφία, με Το χρονικό μιας Πολιτείας. Έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με τον πεζό λόγο και έγραψε συνολικά 11 μυθιστορήματα, δεν εγκατέλειψε όμως

Παντελής Πρεβελάκης ούτε την ποίηση ούτε το θέατρο: δημοσίευσε άλλες τρεις ποιητικές συλλογές και την ποιητική σύνθεση Νέος Ερωτόκριτος και 9 θεατρικά έργα.

Το πεζογραφικό έργο Το πρώτο έργο του Πρεβελάκη ήταν η μυθιστορία Το χρονικό μιας Πολιτείας, ένα οδοιπορικό στο Ρέθυμνο των ετών 1898-1924, με κύριο χαρακτηριστικό τη νοσταλγία για μια γοητεία που δεν υπάρχει πια. Το επόμενο μυθιστόρημά του, Ο θάνατος του Μέδικου (1939), είναι το μόνο έργο του που δεν διαδραματίζεται στην Κρήτη. Τοποθετείται στην Φλωρεντία την εποχή της Αναγέννησης και πραγματεύεται το θέμα του θανάτου ως προσωπικής επιλογής και πράξης εκδήλωσης της ατομικής ελευθερίας. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν δημοσίευσε κανένα έργο, όμως επεξεργάστηκε τα επόμενα έργα, το Παντέρμη Κρήτη και την τριλογία Ο Κρητικός. Η Παντέρμη Κρήτη (δημοσίευση το 1945) είναι, όπως αναφέρει και ο υπότιτλος, χρονικό της κρητικής εξέγερσης του 1866. Δεν πρόκειται βέβαια για ιστορική έρευνα, παρ’ όλο που στο τέλος του έργου παρατίθεται βιβλιογραφία, αλλά για λογοτεχνική ανασύνθεση των ιστορικών γεγονότων. Η τριλογία Ο Κρητικός (1948-1950) μπορεί να θεωρηθεί ως οργανική συνέχεια της Παντέρμης Κρήτης. Το πρώτο μέρος της τριλογίας, Το δέντρο, παρουσιάζει τον κεντρικό ήρωα, τον Κωνσταντή, από τη γέννησή του ως την ενηλικίωσή του. Το δεύτερο μέρος, Η πρώτη λευτεριά, αναφέρεται στα γεγονότα των χρόνων 1895-1898, που οδήγησαν στην εγκαθίδρυση του καθεστώτος αυτονομίας της νήσου (αυτό συμβολίζει και ο τίτλος). Το τρίτο μέρος, Η πολιτεία, παρουσιάζει τις προσπάθειες των Κρητών να οργανώσουν τη διακυβέρνηση και να διευρύνουν και τα γεγονότα τα σχετικά με το Κίνημα του Θερίσου. Η επόμενη τριλογία του, Δρόμοι της δημιουργίας, είναι απεικόνιση της πνευματικής πορείας του ίδιου του συγγραφέα. Στο πρώτο μέρος, Ο Ήλιος του Θανάτου, ο ήρωας Γιωργάκης μεγαλώνει μαζί με τη θεία του, τη θειά-Ρουσάκη και η προσωπικότητά του διαμορφώνεται υπό την επίδραση της θείας αλλά και ενός διανοούμενου, του Λοΐζου Νταμολίνου. Τα δύο αυτά άτομα εκπροσωπούν δύο αντίθετες κοσμοθεωρίες. Η θεια-Ρουσάκη, που είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες των μυθιστορημάτων του Πρεβελάκη, είναι η αυθεντική έκφραση της λαϊκής σοφίας, ενώ ο μηδενιστής Νταμολίνος εκπροσωπεί την εγγράμματη σοφία, η οποία δεν έχει πάντα θετικές επιδράσεις στην ψυχοσύνθεση του ανθρώπου. Το δεύτερο μέρος της τριλογίας, Η κεφαλή της Μέδουσας, παρουσιάζει τον ήρωα στην Αθήνα, αντιμέτωπο με την ιδεολογική κρίση του μεσοπολέμου (που παρουσιάζεται συμβολικά ως «κεφαλή της Μέδουσας»). Ο ήρωας αντιμετωπίζει την κρίση με μόνο όπλο την καλλιτεχνική δημιουργία. Το τρίτο μέρος, Ο άρτος των Αγγέλων, με τον υπότιτλο «Περιπέτεια στην Ιθάκη», αφηγείται την επιστροφή του ήρωα στη γενέθλια γη (Ρέθυμνο, η προσωπική του «Ιθάκη») και την εσωτερική του κρίση. Η τελευταία ημιτελής τριλογία Ερημίτες και αποσυνάγωγοι δεν παρουσιάζει την οργανική συνοχή των δύο προηγούμενων. Το πρώτο μέρος, Ο Άγγελος στο πηγάδι, ασχολείται με μεταφυσικά ζητήματα. Ο ήρωας, ένας δόκιμος μοναχός, δοκιμάζεται από την εσωτερική του κρίση και τον προβληματισμό του για την σχέση του με τους ανθρώπους, τον κόσμο και τον Θεό. Το έργο διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και οι δοκιμασίες του ήρωα αντιστοιχούν με τα Άγια Πάθη. Το δεύτερο μέρος της τριλογίας, Αντίστροφη μέτρηση, δημοσιεύτηκε και κυκλοφόρησε ιδιωτικά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, το 1974. Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας καθηγητής Πανεπιστημίου, που την επομένη ημέρα του πραξικοπήματος ορκίζεται μπροστά στους φοιτητές του ότι εάν σε έναν χρόνο δεν αποκατασταθεί η δημοκρατία, θα αυτοκτονήσει. Ένα χρόνο μετά πραγματοποιεί την υπόσχεσή του, παρ’ όλο που βρίσκεται αντιμέτωπος με το δίλημμα της επιλογής ανάμεσα στον έρωτα για μια φοιτήτριά του και την ηθική του δέσμευση. Κάποια από τα προβλήματα που θίγονται στο έργο είναι ο ρόλος του διανοούμενου και ο θάνατος ως προσωπική επιλογή και ως πράξη διαμαρτυρίας.

Παντελής Πρεβελάκης

Εργογραφία Ποίηση • • • •

Στρατιώτες, επύλλιο (1928) Η γυμνή ποίηση (1939) Η πιο γυμνή ποίηση (1941) Ο Νέος Ερωτόκριτος (1973)

Πεζογραφία • • • •

Το χρονικό μιας πολιτείας (1938) Ο θάνατος του Μέδικου (1939) Παντέρμη Κρήτη, Χρονικό του Σηκωμού του ‘66(1945) Η τριλογία του Κρητικού .Περιλαμβάνει τα έργα:

• Ο Κρητικός, Το δέντρο (1948) • Ο Κρητικός, Πρώτη Λευτεριά (1949) • Ο Κρητικός, Η Πολιτεία (1950) • Οι δρόμοι της δημιουργίας. Τριλογία με τα έργα • Ο ήλιος του θανάτου (1959) • Η κεφαλή της Μέδουσας, Ένα έτος μαθητείας στον αιώνα μου (1963) • Ο άρτος των αγγέλων. Περιπέτεια στην Ιθάκη (1966) • Ερημίτες και αποσυνάγωγοι. Ημιτελής τριλογία με τα έργα • Ο άγγελος στο πηγάδι. Μια Μεγαλοβδομάδα. (1970) • Η αντίστροφη μέτρηση (1974)

Θέατρο • • • • • • • • •

Ο μίμος (1928) Μοναξιά (1937) Το ιερό σφάγιο (1952) Τα χέρια του ζωντανού Θεού (1955) Ο Λάζαρος (1954) Το ηφαίστειο (1962) Το χέρι του σκοτωμένου (1971) Δύο κρητικά δράματα, Η δεύτερη εντολή, Το τρελό αίμα (1974) Μουσαφιραίοι στο Στεπαντσίκοβο (1972)

Δοκίμιο Έγραψε πολλές μελέτες για θέματα καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά. Κάποιες από αυτές είναι: • • • • • •

Ο ποιητής και το ποίημα της Οδύσσειας Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Συνολική θεώρηση του έργου του. Άγγελος Σικελιανός. Τρία κεφάλαια βιογραφίας Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ιστορική μονογραφία Ο Γκρέκο στη Ρώμη, δοκίμιο μορφολογίας Θεοτοκόπουλος, τα βιογραφικά.

Παντελής Πρεβελάκης

Ανθολογία έργων του • Ανθολογία από το έργο του Παντελή Πρεβελάκη, επιλογή κειμένων - παρουσίαση - φιλολογική επιμέλεια: Κώστας Μπουρναζάκης, «Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη», Ηράκλειο Κρήτης 2010, σσ. 444 (με 28 σελ. φωτογραφιών). Στην έκδοση αυτή παρουσιάζονται σε οκτώ μεγάλες ενότητες όλες οι δημιουργικές δραστηριότητες του Πρεβελάκη, με πλήθος κειμένων του (πολλά από αυτά εντελώς άγνωστα και αθησαύριστα). Αποτελεί μια συνολική γνωριμία με τον Πρεβελάκη: Ως πεζογράφο, ομιλητή, δοκιμιογράφο-μελετητή, ποιητή, δραματουργό, μεταφραστή, ιστορικό της τέχνης, κι επιστολογράφο. Με Χρονογραφία, Βιβλιογραφία του Κρητικού συγγραφέα, και μακρά εισαγωγική παρουσίαση της πορείας του από τον επιμελητή της έκδοσης.

Βιβλιογραφία • Ε.Χ. Κάσδαγλη, Συμβολή στη βιβλιογραφία του Παντελή Πρεβελάκη, τ.Α «οι εκδόσεις των φίλων», Αθήνα 1967, τ.Β «οι εκδόσεις των φίλων», Αθήνα 1969, τ.Γ «Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη», Αθήνα 1990 • Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική Πεζογραφία. Η γενιά του 30, Αθήνα 1977 • Η μεσοπολεμική πεζογραφία, εκδ. Σοκόλη, τ. Ζ • Αντώνη Δεκαβάλλε, Εισαγωγή στο λογοτεχνικό έργο του Παντελή Πρεβελάκη, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1985 • Μαίρη Βοσταντζή, Το θέατρο του Παντελή Πρεβελάκη, «οι εκδόσεις των φίλων», Αθήνα 1985 • Γιώργη Μανουσάκη, Η Κρήτη στο λογοτεχνικό έργο του Πρεβελάκη, Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1968 • Περιοδικό Νέα Εστία, τόμος 166, τεύχος 1828, Δεκέμβριος 2009 (με συνεργασίες των: Στυλιανού Αλεξίου, Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου, Κ. Α. Δημάδη, Κώστα Μπουρναζάκη, Κώστα Ανδρουλιδάκη, Αγγελικής Καραθανάση, κ. ά.).

Μ. Καραγάτσης Μ.Καραγάτσης Πραγματικό όνομα Δημήτριος Ροδόπουλος Γέννηση

1908 Αθήνα, Ελλάδα

Θάνατος

14 Σεπτεμβρίου 1960) Αθήνα, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

πεζογράφος

Ο Μ. Καραγάτσης (1908- 14 Σεπτεμβρίου 1960) ήταν πεζογράφος, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της "Γενιάς του '30". Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος. Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο πτελέα ή καραγάτσι: στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη της Θεσσαλίας, όπου περνούσε τα περισσότερα εφηβικά καλοκαίρια του, συνήθιζε να διαβάζει καθισμένος κάτω από ένα καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού. Το "Μ." του ψευδωνύμου του προήλθε πιθανότατα από το ρώσικο όνομα "Μίτια" (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης) , με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του, εξ αιτίας της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για το έργο "Αδερφοί Καραμαζώφ". Το γεγονός ότι υπέγραφε τα έργα του ως Μ. Καραγάτσης προκάλεσε σύγχυση σε αρκετούς φιλολόγους, που συχνά ερμήνευαν το "Μ" ως Μιχάλης, εξ αιτίας των ηρώων του Μιχάλη Καραμάνου (στον Γιούγκερμαν) και Μιχάλη Ρούση (στον Μεγάλο ύπνο), που θεωρούνται περσόνες του συγγραφέα.

Βίος Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1908. Ο πατέρας του Γεώργιος Ροδόπουλος ήταν δικηγόρος και πολιτικός, με καταγωγή από την Πάτρα, αλλά εγκατεστημένος στη Λάρισα. Η μητέρα του Ανθή καταγόταν από τον Τύρναβο. Ο συγγραφέας ήταν το πέμπτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τα αδέρφια του (18 χρόνια από το πρώτο και 12 από το τέταρτο). Πέρασε την παιδική του ηλικία σε διάφορες πόλεις εξ αιτίας των μετακινήσεων της οικογένειάς του: το Δημοτικό το παρακολούθησε στη Λάρισα και το Γυμνάσιο το τελείωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου τον έστειλε ο πατέρας του ως τιμωρία, επειδή είχε πλαστογραφήσει την υπογραφή του σε σχολικό έλεγχο. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ, στη Γαλλία. Για οικονομικούς λόγους επέστρεψε στην Αθήνα, ένα χρόνο μετά, και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1930. Εκεί μάλιστα είχε συμφοιτητές και άλλους λογοτέχνες, όπως τους Οδ. Ελύτη, Αγγ. Τερζάκη, Γ. Θεοτοκά. Στην εφηβική του ηλικία έγραφε ποιήματα, σύντομα όμως εγκατέλειψε την ενασχόληση με την ποίηση και στραφήκε στην πεζογραφία. Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1927 με το διήγημα "Η κυρία Νίτσα", το οποίο υποβλήθηκε στον διαγωνισμό της Νέας Εστίας και πήρε τον 3ο έπαινο. Ήταν αυτοβιογραφικό διήγημα εμπνευσμένο από τον παιδικό του έρωτα για μια εικοσάχρονη δασκάλα του στο δημοτικό σχολείο στη Λάρισα. Το πρώτο του μυθιστόρημα ήταν Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν, το 1933. Προηγουμένως είχε δημοσιεύσει πολλά διηγήματα, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως νομικός σύμβουλος σε μια Ανώνυμη Εταιρεία Ασφαλειών. Από το 1946 ανέλαβε τη θεατρική στήλη της εφημερίδας Βραδυνή και το 1952 άρχισε να εργάζεται στην διαφημιστική

Μ.Καραγάτσης εταιρεία ΑΔΕΛ. Το 1956 και το 1958 ήταν υποψήφιος βουλευτής με το κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη. Δεν είχε κάνει καμία προεκλογική προετοιμασία και όπως ήταν φυσικό, απέτυχε και τις δύο φορές. Όταν κάποιος τον ρώτησε γιατί είχε θέσει υποψηφιότητα, απάντησε ότι το έκανε για να πάρει ψήφους από τον αδερφό του Τάκη Ροδόπουλο, υποψήφιο με την ΕΡΕ. Το 1958 έπαθε ένα σοβαρό έμφραγμα, που οδήγησε στην σταδιακή αποξένωσή του από τους φιλικούς κύκλους. Συνέχισε όμως να εργάζεται και να γράφει: είχε ξεκινήσει το έργο Το 10, που θα ήταν το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας. Δεν πρόλαβε όμως να το ολοκληρώσει: στις 13 Σεπτεμβρίου 1960 έπαθε έμφραγμα και λίγες ώρες μετά, στις 04:15 τα ξημερώματα της 14ης Σεπτεμβρίου, πέθανε.

Έργο Τα πρώτα έργα του Καραγάτση, από το 1925 ως το 1933, ήταν διηγήματα. Από αυτά, όσα γράφτηκαν πριν από το 1927, δεν τα εξέδωσε ο ίδιος. Το 1933, με το μυθιστόρημα Συνταγματάρχης Λιάπκιν, εγκαινιάστηκε η ώριμη περίοδος της πεζογραφίας του. Τα τρια πρώτα μυθιστορήματά του, Συνταγματάρχης Λιάπκιν, Χίμαιρα, Γιούγκερμαν, αποτελούν μια τριλογία με τίτλο Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο. Κοινό τους θέμα είναι η αποτυχημένη προσπάθεια τριών ξένων που βρέθηκαν στην Ελλάδα να προσαρμοστούν: ο συνταγματάρχης Λιάπκιν ήταν υπαρκτό πρόσωπο, ο Ρώσος στρατιωτικός Βασίλι Βασίλιεβιτς Νταβίντωφ, ο οποίος μετά την Ρωσική Επανάσταση βρέθηκε στη Λάρισα, όπου εργαζόταν στη Γεωργική Σχολή. Ο κεντρικός ήρωας του Γιούγκερμαν ήταν επίσης Ρώσος στρατιωτικός, ο οποίος εξελίχθηκε σε μεγάλο οικονομικό παράγοντα της Αθήνας. Η ηρωίδα της Χίμαιρας, Μαρίνα, ήταν Γαλλίδα, παντρεμένη με Έλληνα ναυτικό, που ζούσε στη Σύρο. Και οι τρεις ήρωες απέτυχαν να "εγκλιματιστούν" και τελικά οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Επόμενος σημαντικός σταθμός στην πεζογραφία του ήταν το Χαμένο νησί, έργο που ξεχωρίζει από την υπόλοιπη πεζογραφία του εξ αιτίας της απόστασής του από τον ρεαλισμό και την σύγχρονη πραγματικότητα. (Ο ίδιος το χαρακτήρισε "φανταστική νουβέλα"). Κεντρικός ήρωας του έργου είναι ο Γερόλυμος Αβαράτος, δεύτερος πλοίαρχος και μοναδικός επιζών από το πλήρωμα ενός πλοίου που ναυάγησε στην Τήλο. Ο ήρωας αναγκάστηκε να μείνει στο νησί για καιρό εξ αιτίας άσχημων καιρικών συνθηκών. Σταδιακά οι κάτοικοι του νησιού παρατήρησαν περίεργα κλιματολογικά φαινόμενα, διαπίστωσαν ότι οι πυξίδες έδιναν λανθασμένες συντεταγμένες και τέλος αποκαλύφθηκε ότι το νησί είχε αποκοπεί από την υφαλοκρηπίδα και έπειτα από ταξίδι στην θάλασσα σταθεροποιήθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό με το όνομα Ταϊλί. Στη συνέχεια ο συγγραφέας επιχείρησε να γράψει μια ευρεία, ιστορικού περιεχομένου σύνθεση, με γενικό τίτλο Ο κόσμος που πεθαίνει. Η σειρά θα περιελάμβανε 10 βιβλία που θα αναφέρονταν στην ιστορία μιας οικογένειας από το 1821 ως τη σύγχρονη εποχή. Από αυτά έγραψε τελικά μόνο τρία: Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου, Αίμα χαμένο και κερδισμένο, Τα στερνά του Μίχαλου. Ο ήρωας του Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου, Μίχαλος Ρούσης, ήταν έλληνας προεστός που αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και αλλαξοπίστησε, για να σώσει τη ζωή του. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα από τη ζωή ενός προγόνου του, του Μήτρου Ροδηθάνα ή Ροδόπουλου. Παρ' όλο που ο συγγραφέας δεν ολοκλήρωσε αυτή τη σύνθεση, συνέχισε να ενδιαφέρεται για ιστορικά θέματα και να εμπνέεται από αυτά: έκανε την απόπειρα να γράψει ένα καθαρά ιστορικό έργο, την Ιστορία των Ελλήνων, από το οποίο έγραψε τελικά μόνο τον πρώτο τόμο για την αρχαία Ελλάδα και έγραψε την μυθιστορηματική βιογραφία Βασίλης Λάσκος, για τον πλοίαρχο του υποβρυχίου "Κατσώνης". Το τελευταίο έργο του σχετικό με την ιστορία έχει τελείως διαφορετικό χαρακτήρα: το Σέργιος και Βάκχος, με πρωταγωνιστές τους Αγίους Σέργιο και Βάκχο, είναι σατιρική και καυστική κριτική και απομυθοποίηση της Ιστορίας. Προς το τέλος της ζωής του σχεδίαζε άλλη μια ενότητα, τεσσάρων έργων, από την οποία πρόλαβε να ξεκινήσει μόνο Το 10. Το έργο διαδραματίζεται σε μια λαϊκή πολυκατοικία του Πειραιά. Μάλιστα ο συγγραφέας επισκεπτόταν κάθε πρωί το λιμάνι και παρατηρούσε την κίνηση και τη ζωή εκεί για να αντλήσει υλικό. Το τμήμα που πρόλαβε να γράψει μας αφήνει να υποθέσουμε ότι, αν ολοκληρωνόταν, το έργο θα ήταν σίγουρα

Μ.Καραγάτσης ένα από τα καλύτερά του. Ο χαρακτηρισμός που απέδωσαν οι περισσότεροι κριτικοί της λογοτεχνίας στον Καραγάτση ήταν «γεννημένος πεζογράφος». Όλοι αναγνώριζαν την αφηγηματική του ευχέρεια και τη δημιουργική φαντασία του. Ειδικά η φαντασία του είναι αυτό που τον ξεχωρίζει από τους περισσότερους πεζογράφους, και όχι μόνο αυτούς της γενιάς του ‘30. Πολλοί τον κατηγόρησαν ως προχειρογράφο, που δεν ενδιαφερόταν για την επιμέλεια της μορφής των έργων του. Η αλήθεια είναι ότι τα χειρόγραφά του δείχνουν ότι σπάνια έκανε αλλαγές στα έργα του, αλλά αυτό αποδεικνύει ακριβώς την αφηγηματική ευχέρεια που έλειπε από πολλούς συγγραφείς της γενιάς του.

Κατάλογος έργων Μυθιστορήματα • • • •

Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν, 1933 Χίμαιρα, 1936. Αναθεωρημένο ως Η Μεγάλη Χίμαιρα, 1953 Γιούγκερμαν, 1938 Τα στερνά του Γιούγκερμαν, 1941 (προηγούμενη μορφή του έργου ήταν οι δύο νουβέλες Το βουνό των λύκων και Ο γυρισμός του Γιούγκερμαν)

• • • • • • • • • • • • • •

Λειτουργία σε λα ύφεσις, 1943 Νυχτερινή ιστορία, 1943 Το χαμένο νησί, 1943 Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου, 1944 Ο μεγάλος ύπνος, 1946 Αίμα χαμένο και κερδισμένο, 1947 Τα στερνά του Μίχαλου, 1949 Άμρι α Μούγκου (Στο χέρι του Θεού), 1954 Ο θάνατος κι ο Θόδωρος, 1954 Ο κίτρινος φάκελος (Α΄και Β΄), 1956 Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων, μαζί με τους Ηλ.Βενέζη, Αγγ. Τερζάκη, Στ. Μυριβήλη, 1958 Σέργιος και Βάκχος (Α΄και Β΄), 1959 Το 10 (ημιτελές), 1964 Η θαυμαστή ιστορία των αγίων Σέργιου και Βάκχου, 1973

Συλλογές διηγημάτων • • • • • • • • • •

Το συναξάρι των αμαρτωλών, 1935 Η λιτανεία των ασεβών, 1940 Νυχτερινή ιστορία, 1943 Το μπουρίνι, 1943 Πυρετός 1945 Το νερό της βροχής, 1950 Το μεγάλο συναξάρι, 1951 Η μεγάλη λιτανεία, 1956 Νεανικά διηγήματα, 1993 Ιστορίες αμαρτίας και αγιοσύνης, 2000

Μ.Καραγάτσης

Κριτική • Κριτική Θεάτρου, 1946-1960, 1999

Άλλα έργα • • • • • •

Βασίλης Λάσκος, 1948, μυθιστορηματική βιογραφία Η Ιστορία των Ελλήνων, 1952 σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας "Καταδρομή", που σκηνοθέτησε ο ίδιος Το μπαρ Ελδοράδο, θεατρικό, 1946 Κάρμεν, θεατρικό, 1948 Περιπλάνηση στον κόσμο, 2002, ταξιδιωτικό

Βιβλιογραφία • • • •

Β. Αθανασόπουλος, Οι μάσκες του ρεαλισμού, τ. Β-Γ, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2003 Η μεσοπολεμική πεζογραφία, εκδ. Σοκόλη, τ. Δ Mario Vitti, H γενιά του 30. Ιδελογία και μορφή. εκδ.Ερμής, Αθήνα 1977 Α. Καραντώνη, Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του '30, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 1977

• Κ.Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του '30, Αθήνα 1977 • Κ.Α.Δημάδης, Δικτατορία-Πόλεμος και πεζογραφία. 1936-1944, εκδ. Γνώση, ΑΘήνα 1991

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Ιστοσελίδα Μανώλη Καραγάτση στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [1] Στέλλα Λοίζου: "Μ.Καραγάτσης,Τολμούσε να αναιρεί ακόμη και τον εαυτό του", [2] το Βήμα 14/11/99 Μάρω Δούκα: "Ένας αντισχολικός συγγραφέας" [3], Νέα Εστία, Δεκέμβριος 2000 Νικ. Αντωνοπούλου: "Η πολιτική φιλοσοφία του Καραγάτση στην «επαναστατική» τριλογία του" [4], αναδημοσίευση από το περιοδικό Νέα Εστία, τεύχος 1536 • Κώστα Γεωργουσόπουλου: "Το «δέκα» των τραυμάτων", [5] τα Νέα, 3/5/03 • • • •

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

http:/ / karagatsis. ekebi. gr/ http:/ / tovima. dolnet. gr/ print. php?e=B& f=12757& m=B06& aa=1 http:/ / genesis. ee. auth. gr/ dimakis/ neaest/ 1729/ 5. html http:/ / vangelakas. blogspot. com/ 2006/ 04/ blog-post_01. html http:/ / www. tanea. gr/ / Article. aspx?d=20080726& nid=4281795& sn=& spid=1363

Φώτης Κόντογλου Φώτης Κόντογλου Ο Φώτης Κόντογλου (πραγματικό όνομα Φώτιος Αποστολέλης: Αϊβαλί Μικράς Ασίας, 8 Νοεμβρίου 1895 – Αθήνα, 13 Ιουλίου 1965) ήταν έλληνας λογοτέχνης και ζωγράφος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμα σημαντικότατη συμβολή στο χώρο της βυζαντινής εικονογραφίας. Ο Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε στο Αϊβαλί Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Γενιάς του Τριάντα». Μαθητές του ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά.

Η ζωή του Ο Φώτης Κόντογλου, γιός του Νικόλαου Αποστολέλλη και της Δέσπως Κόντογλου, γεννήθηκε στο Αϊβαλί το 1895. Ένα χρόνο μετά έχασε τον πατέρα του και την κηδεμονία αυτού και τριών μεγαλύτερων αδερφιών του ανέλαβε ο θείος του Στέφανος Κόντογλου, ηγούμενος της μονής της Αγίας Παρασκευής, στον οποίο οφείλεται και η χρήση του επωνύμου της οικογένειας της μητέρας του. Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα έζησε στο Αϊβαλί. Εκεί τελείωσε το σχολείο το 1912· στο Γυμνάσιο ήταν συμμαθητής με τον λογοτέχνη και ζωγράφο Στρατή Δούκα και ήταν μέλος μιας ομάδας μαθητών που εξέδιδε το περιοδικό Μέλισσα, το οποίο ο Κόντογλου διακοσμούσε με ζωγραφιές. Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, από την οποία δεν αποφοίτησε ποτέ. Το 1914 εγκατέλειψε την σχολή του και πήγε στο Παρίσι, όπου μελέτησε το έργο διαφόρων σχολών ζωγραφικής. Παράλληλα συνεργαζόταν με το περιοδικό Illustration και το 1916 κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό του περιοδικού για την εικονογράφηση βιβλίου, για την εικονογράφηση της Πείνας του Κνουτ Χάμσουν. το 1917 έκανε ταξίδια στην Ισπανία και την Πορτογαλία και το 1918 επέστρεψε στην Γαλλία. Τότε έγραψε και το πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο, το Pedro Cazas. Επέστρεψε στην πατρίδα του το 1919, μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο "Νέοι Άνθρωποι", στον οποίο συμμετείχαν επίσης ο Ηλίας Βενέζης και ο Στρατής Δούκας, εξέδωσε το Pedro Cazas και διορίστηκε στο Παρθεναγωγείο Κυδωνίων, όπου δίδασκε Γαλλική Γλώσσα και Ιστορία της Τέχνης. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή πήγε αρχικά στην Μυτιλήνη και έπειτα στην Αθήνα, μετά από πρόσκληση Ελλήνων λογοτεχνών που διάβασαν το βιβλίο του και ενθουσιάστηκαν, όπως η Έλλη Αλεξίου, ο Μάρκος Αυγέρης, η Γαλάτεια Καζαντζάκη και ο Νίκος Καζαντζάκης. Το 1923 έκανε ταξίδι στο Άγιο Όρος· εκεί «ανακάλυψε» την βυζαντινή ζωγραφική, αντέγραψε πολλά έργα και έγραψε αρκετά κείμενα. Όταν επέστρεψε εξέδωσε το λεύκωμα Η Τέχνη του Άθω και έκανε μια πρώτη έκθεση με έργα ζωγραφικής του. Το 1925 παντρεύτηκε την Μαρία Χατζηκαμπούρη και εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία.

Φώτης Κόντογλου Εργάστηκε ως συντηρητής εικόνων σε μουσεία (στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, στον Μυστρά, στον Κοπτικό Μουσείο στο Κάιρο) και ως αγιογράφους σε ναούς (στην Καπνικαρέα, στην Αγία Βαρβάρα του Αιγάλεω, στην Μητρόπολη της Ρόδου και αλλού), ενώ έκανε και την εικονογράφηση του Δημαρχείου Αθηνών. Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου 1965, έπειτα από μετεγχειρητική μόλυνση. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1961 για το βιβλίο Έκφρασις της Ορθοδόξου Εικονογραφίας, με το Βραβείο «Πουρφίνα»της Ομάδας των Δώδεκα (1963) για το βιβλίο Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου και με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.

Εργογραφία • Ταξείδια σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Ανατολής, περιγραφικά του τί ακούμε από τα χρόνια των Βυζαντινών, των Φράγκων, των Βενετσάνων και των Τούρκων, 1928. • Ὁ θεός Κόνανος καί τό μοναστῆρι του τό λεγόμενο καταβύθιση, Νικολόπουλου, 1943. • Ἱστορίες καί περιστατικά κι' ἄλλα γραψίματα λογῆς λογῆς, Νικολόπουλου, 1944. • Ὁ κουρσάρος Πέδρο Καζᾶς, Γλάρος, 1944. • Ἓλληνας θαλασσινός στίς θάλασσες τῆς νοτιᾶς, Γλάρος, 1944. • Η Αφρική και οι θάλασσες της Νοτιάς, Γλάρος, 1944. • • • • • • • • • • • • • •

Οἱ ἀρχαῖοι ἄνθρωποι τῆς Ἀνατολῆς: Ἱστορία ἀληθινή, Νικολόπουλος, 1945. Ἡμερολόγιον παιδικόν τοῦ 1949, Ἀποστολική Διακονία, 1949 Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου, Παπαδημητρίου, 2000. Παναγία και Υπεραγία: Η μετά τόκον παρθένος και μετά θάνατον ζώσα, Αρμός, 2000. Γίγαντες ταπεινοί, Ακρίτας, 2000. Το ασάλευτο θεμέλιο, επιμέλεια Κώστας Σαρδελής, Ακρίτας, 2000. Μικρό Εορταστικό, Ακρίτας, 2000. Ανέστη Χριστός: Η δοκιμασία του λογικού, Αρμός, 2001 Μυστικά άνθη: Ήγουν: Κείμενα γύρω από τις αθάνατες αξίες της ορθόδοξης ζωής, Παπαδημητρίου, 2001 Χριστού γέννησις: Το φοβερόν μυστήριον, Αρμός, 2001 Για να πάρουμε μια ιδέα περί ζωγραφικής, Αθήνα : Αρμός, 2002. Σκληρό τάμα, εικονογράφηση Γιώργου Κόρδη, Αρμός, 2003. Το πάρσιμο της Πόλης, εικονογράφηση Σταμάτης Μπονάτσος, Ακρίτας, 2003. Ταξιδευτές κι ονειροπόλοι, επιμέλεια Νίκος Αγνάντος, Ακρίτας, 2005.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι •

Ντοκιμαντέρ: Μνήμη Φώτη Κόντογλου [1] (προβολή [2]) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Παραπομπές [1] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-info. aspx?tid=0000007096& tsz=0& act=mInfo [2] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid=0000007096& tsz=0& act=mMainView

Ποιητές της Γενιάς του '30

Οδυσσέας Ελύτης Οδυσσέας Ελύτης Γέννηση (2 Νοεμβρίου 1911 Ηράκλειο Κρήτης, Ελλάδα Θάνατος 18 Μαρτίου 1996 (84 ετών) Ιδιότητα Έλληνας ποιητής, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1979)

Ο Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996), φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλλη του Παναγιώτη, ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30. Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γνωστός για τα ποιητικά του έργα Άξιον Εστί, Ήλιος ο πρώτος, Προσανατολισμοί κ.α. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλάμβανε ακόμα μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων. Υπήρξε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών εργων Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, Αντιπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και Incontro Romano della Cultura της Ρώμης.

Βιογραφία Νεανικά χρόνια Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήταν το τελευταίο από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλλη και της Μαρίας Βρανά. Ο πατέρας του καταγόταν από τον συνοικισμό Καλαμιάρης της Παναγιούδας Λέσβου και είχε εγκατασταθεί στην πόλη του Ηρακλείου από το 1895, όταν σε συνεργασία με τον αδελφό του ίδρυσε ένα εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας. Το παλαιότερο όνομα της οικογένειας Αλεπουδέλλη ήταν Λεμονός, το οποίο αργότερα μετασχηματίστηκε σε Αλεπός. Η μητέρα του καταγόταν από τον Παππάδο της Λέσβου[1] .

Πλάκα με τον Οδυσσέα Ελύτη

Το 1914 ο πατέρας του μετέφερε τα εργοστάσιά του στον Πειραιά και η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. O Οδυσσέας Ελύτης εγγράφηκε το 1917 στο ιδιωτικό σχολείο Δ.Ν. Μακρή, όπου φοίτησε για επτά χρόνια, έχοντας μεταξύ άλλων δασκάλους του τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Ι.Θ. Κακριδή. Τα πρώτα καλοκαίρια της ζωής του πέρασαν στην Κρήτη, στη Λέσβο και στις Σπέτσες. Το Νοέμβριο του 1920, μετά την πτώση του Βενιζέλου, η οικογένειά του αντιμετώπισε διώξεις, με αποκορύφωμα τη σύλληψη του πατέρα του, εξαιτίας της προσήλωσής της στις βενιζελικές ιδέες. Ο ίδιος ο Βενιζέλος είχε στενές σχέσεις με την οικογένεια και είχε φιλοξενηθεί συχνά στην οικία της στο κτήμα

Οδυσσέας Ελύτης του Ακλειδιού. Το 1923 ταξίδεψε οικογενειακώς στην Ευρώπη, επισκεπτόμενος την Ιταλία, την Ελβετία, τη Γερμανία και τη Γιουγκοσλαβία. Στη Λωζάνη ο ποιητής είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το φθινόπωρο του 1924 εγγράφηκε στο Γ' Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών και συνεργάστηκε στο περιοδικό Η Διάπλασις των Παίδων, χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα. Όπως ο ίδιος ομολογεί (πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία δίνει ο Ελύτης στο βιβλίο του Ανοιχτά Χαρτιά) πρωτογνώρισε τη νεοελληνική λογοτεχνία, αυτός ο θρεμμένος με παγκόσμια έργα του πνεύματος, που ξόδευε όλα του τα χρήματα αγοράζοντας βιβλία και περιοδικά. Εκτός από την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, ασχολήθηκε ενεργά με ορειβατικές εκδρομές στα βουνά της Αττικής και αντιδρώντας στη διάθεσή του για διάβασμα στράφηκε στον αθλητισμό. Ακόμη και τα βιβλία που αγόραζε, έπρεπε να έχουν σχέση με την ελληνική φύση: Καμπούρογλου, Κ.Πασαγιάννης, Στ. Γρανίτσας, κι ένας τρίτομος «Οδηγός της Ελλάδος». Την Άνοιξη του 1927 μία υπερκόπωση και μία αδενοπάθεια τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει τις φίλαθλες τάσεις του καθηλώνοντας τον στο κρεβάτι για περίπου τρεις μήνες. Ακολούθησαν ελαφρά συμπτώματα νευρασθένειας και περίπου την ίδια περίοδο στράφηκε οριστικά προς τη λογοτεχνία, γεγονός που συνέπεσε με την εμφάνιση αρκετών νέων λογοτεχνικών περιοδικών όπως η Νέα Εστία και τα Ελληνικά Γράμματα. Το καλοκαίρι του 1928 πήρε το απολυτήριο του γυμνασίου με βαθμό 73/11. Μετά από πιέσεις των γονέων του, αποφάσισε να σπουδάσει χημικός, ξεκινώντας ειδικά φροντιστήρια για τις εισαγωγικές εξετάσεις του επόμενου έτους. Την ίδια περίοδο ήρθε σε επαφή με το έργο του Καβάφη και του Κάλβου ανανεώνοντας τη γνωριμία του με τη θελκτική αρχαία λυρική ποίηση. Παράλληλα ανακάλυψε το έργο του Πωλ Ελυάρ και των Γάλλων υπερρεαλιστών, που επέδρασαν σημαντικά στις ιδέες του για τη λογοτεχνία, σύμφωνα με τον ίδιο: «...μ’ ανάγκασαν να προσέξω κι αδίστακτα να παραδεχτώ τις δυνατότητες που παρουσίαζε, στην ουσία της ελεύθερης ενάσκησης της, η λυρική ποίηση» [2] .

Λογοτεχνία Κάτω από την επίδραση της λογοτεχνικής του στροφής, παραιτήθηκε από την πρόθεση να ασχοληθεί με τη χημεία και το 1930 εγγράφηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Όταν το 1933 ιδρύθηκε η Ιδεοκρατική Φιλοσοφική Ομάδα στο πανεπιστήμιο, με τη συμμετοχή των Κ. Τσάτσου, Π. Κανελλόπουλου, του Ι. Θεοδωρακόπουλου και του Ι.Συκουτρή, ο Ελύτης ήταν ένας από τους εκπροσώπους των φοιτητών, συμμετέχοντας στα "Συμπόσια του Σαββάτου" που διοργανώνονταν. Την ίδια εποχή μελέτησε τη σύγχρονη ελληνική ποίηση του Καίσαρος Εμμανουήλ (τον Παράφωνο αυλό), την συλλογή Στου γλιτωμού το χάζι του Θεοδώρου Ντόρου, τη Στροφή (1931) του Γιώργου Σεφέρη και τα Ποιήματα (1933) του Νικήτα Ράντου. Με ενθουσιασμό, συνέχισε παράλληλα τις περιπλανήσεις του στην Ελλάδα, τις οποίες περιγράφει ο ίδιος: "Πιονιέροι αληθινοί, μέρες και μέρες προχωρούσαμε νηστικοί και αξύριστοι, πιασμένοι από το αμάξωμα μιας ετοιμοθάνατης Σεβρολέτ, ανεβοκατεβαίνοντας αμμολόφους, διασχίζοντας λιμνοθάλασσες, μέσα σε σύννεφα σκόνης ή κάτω από ανελέητες νεροποντές, καβαλικεύαμε ολοένα όλα τα εμπόδια και τρώγαμε τα χιλιόμετρα με μιαν αχορταγιά που μονάχα τα είκοσί μας χρόνια και η αγάπη μας γι αυτή τη μικρή γη που ανακαλύπταμε, μπορούσαν να δικαιολογήσουν"[2] . Την ίδια περίοδο συνδέθηκε στενότερα με τον Γιώργο Σαραντάρη (1908-1941), ο οποίος τον ενθάρρυνε στις ποιητικές του προσπάθειες, όταν ακόμα ο Ελύτης ταλαντευόταν σχετικά με το αν έπρεπε να δημοσιεύσει τα έργα του, ενώ τον έφερε σε επαφή και με τον κύκλο των Νέων Γραμμάτων (1935-1940, 1944). Το περιοδικό αυτό, με διευθυντή τον Αντρέα Καραντώνη και συνεργάτες παλιούς και νεότερους αξιόλογους Έλληνες λογοτέχνες (Γιώργος Σεφέρης, Γεώργιος Θεοτοκάς, Άγγελος Τερζάκης, Κοσμάς Πολίτης, Άγγελος Σικελιανός κ.ά.), έφερε στην Ελλάδα τις σύγχρονες δυτικές καλλιτεχνικές τάσεις και γνώρισε στο αναγνωστικό κοινό κυρίως τους νεότερους ποιητές, με τη μετάφραση αντιπροσωπευτικών έργων τους ή με άρθρα κατατοπιστικά για την ποίησή τους. Έγινε το πνευματικό όργανο της γενιάς του ’30 που φιλοξένησε στις στήλες του όλα τα νεωτεριστικά στοιχεία, κρίνοντας ευνοϊκά και προβάλλοντας τις δημιουργίες των νέων Ελλήνων ποιητών.

Οδυσσέας Ελύτης

Νέα Γράμματα Όπως ο Ελύτης αναγνωρίζει, το 1935 στάθηκε μια ιδιαίτερη χρονιά στην πνευματική πορεία του. Τον Ιανουάριο κυκλοφόρησε το περιοδικό Νέα Γράμματα. Το Φεβρουάριο γνώρισε τον Ανδρέα Εμπειρίκο, που χαρακτηριστικά τον περιέγραψε: «...ο μεγάλης αντοχής αθλητής της φαντασίας, με γήπεδο την οικουμένη ολόκληρη και διασκελισμό τον Έρωτα. Το έργο του, κάθε του καινούργιο έργο, ζωσμένο από ένα μικρό ουράνιο τόξο, είναι μια υπόσχεση προς την ανθρωπότητα, μια δωρεά που αν δεν την κρατούν ακόμα όλοι στα χέρια τους είναι αποκλειστικά και μόνον από δική τους αναξιότητα»[2] . Τον ίδιο μήνα ο Εμπειρίκος έδωσε διάλεξη με θέμα «Υπερρεαλισμός, μια νέα ποιητική σχολή», που αποτέλεσε και την πρώτη επίσημη παρουσίαση του υπερρεαλισμού στο ελληνικό κοινό. Οι δύο ποιητές συνδέθηκαν με στενή φιλία, που κράτησε πάνω από 25 χρόνια. Το Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, εκτός από το Μυθιστόρημα του Σεφέρη, κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή Υψικάμινος του Εμπειρίκου, με ποίηση ορθόδοξα υπερρεαλιστική. Ο Ελύτης, δέκα χρόνια νεότερος, είδε να ανοίγεται μπροστά του διάπλατη μια πόρτα σε μια νέα ποιητική πραγματικότητα, όπου μπορούσε με τα δικά του εφόδια να θεμελιώσει το ποιητικό του οικοδόμημα. Το Πάσχα οι δυο φίλοι επισκέφτηκαν τη Λέσβο, όπου με τη συμπαράσταση των Μυτιληνιών ζωγράφων Ορέστη Κανέλλη και Τάκη Ελευθεριάδη ήρθαν σε επαφή με την τέχνη του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου, που είχε πεθάνει ένα χρόνο πριν. Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης του κύκλου των Νέων Γραμμάτων στο σπίτι του ποιητή Γ.Κ. Κατσίμπαλη, οι παριστάμενοι κράτησαν ορισμένα χειρόγραφα του Ελύτη, με το πρόσχημα να τα μελετήσουν καλύτερα, και τα στοιχειοθέτησαν κρυφά παρουσιάζοντάς τα αργότερα στον ίδιο τον Ελύτη με το ψευδώνυμο Οδυσσέας Βρανάς, με στόχο τη δημοσίευσή τους. Ο Ελύτης αρχικά ζήτησε την απόσυρσή τους απευθύνοντας ειδική επιστολή στον Κατσίμπαλη, ωστόσο τελικά πείστηκε να δημοσιευτούν αποδεχόμενος επίσης το ψευδώνυμο Οδυσσέας Ελύτης. Η δημοσίευση των πρώτων ποιημάτων του στα Νέα Γράμματα έγινε το Νοέμβριο του 1935, στο 11ο τεύχος του περιοδικού. Ο Ελύτης δημοσίευσε επίσης μεταφράσεις ποιημάτων του Ελυάρ και στο προλογικό του άρθρο παρουσιάζει το δημιουργό τους ως τον ποιητή που «Ό,τι γράφει φτάνει αμέσως στην καρδιά μας, μας χτυπάει κατάστηθα σαν κύμα ζωής άλλης βγαλμένης από το άθροισμα των πιο μαγικών ονείρων μας». Το 1936, στην «Α' Διεθνή Υπερρεαλιστική Έκθεση των Αθηνών», ο Ελύτης παρουσίασε ζωγραφικούς πίνακες με την τεχνική της χαρτοκολλητικής (collage)[3] . Εκείνη τη χρονιά, η ομάδα των νέων λογοτεχνών ήταν πιο στέρεη και μεγαλύτερη. Ο Ελύτης γνωρίστηκε επίσης με τον ποιητή Νίκο Γκάτσο, που μερικά χρόνια αργότερα τύπωσε την υπερρεαλιστική «Αμοργό». Το 1937 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στην Κέρκυρα, αλληλογραφώντας παράλληλα με το Νίκο Γκάτσο και το Γιώργο Σεφέρη που βρίσκονταν στην Κορυτσά. Λίγο μετά την απόλυσή του, τον επόμενο χρόνο, ο Μήτσος Παπανικολάου δημοσίευσε το άρθρο "Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης" στα Νέα Γράμματα, το οποίο συνέβαλε στην καθιέρωσή του. Το 1939 εγκατέλειψε οριστικά τις νομικές σπουδές και μετά από αρκετές δημοσιεύσεις ποιημάτων του σε περιοδικά, τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Προσανατολισμοί. Τον επόμενο χρόνο, μεταφράστηκαν για πρώτη φορά ποιήματά του σε ξένη γλώσσα, όταν ο Samuel Baud Bovy δημοσίευσε ένα άρθρο για την ελληνική ποίηση στο ελβετικό περιοδικό Formes et Couleurs[4] .

Οδυσσέας Ελύτης

Αλβανικό μέτωπο Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα και με κρύα νερά M’ αρνί, κρασί και τουφεκιά, βέργα και κληματόσταυρο Παππού δεν είχαν από δρυ κι απ’ οργισμένο άνεμο Στο καραούλι δεκαοχτώ μερόνυχτα Mε πικραμένα μάτια· Τους πήρε μαύρο σύγνεφο ― δεν είχαν πίσω τους αυτοί Θειο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή Mάνα που να ’χει σφάξει με τα χέρια της Ή μάνα μάνας που με το βυζί γυμνό Xορεύοντας να ’χει δοθεί στη λευτεριά του Χάρου! Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας

Με την έναρξη του πολέμου ο Ελύτης κατατάχθηκε ως ανθυπολοχαγός στη Διοίκηση του Στρατηγείου Α' Σώματος Στρατού. Στις 13 Δεκεμβρίου 1940 μετατέθηκε στη ζώνη πυρός και στις 26 Φεβρουαρίου του επόμενου χρόνου μεταφέρθηκε με σοβαρό κρούσμα κοιλιακού τύφου στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων. Στη διάρκεια της κατοχής υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του «Κύκλου Παλαμά», που ιδρύθηκε στις 30 Μαΐου του 1943. Εκεί, την Άνοιξη του 1942 ανακοινώνει το δοκίμιό του «Η αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Α. Κάλβου». Το Νοέμβριο του 1943 εκδόθηκε η συλλογή «Ο Ήλιος ο Πρώτος μαζί με τις Παραλλαγές πάνω σε μια αχτίδα», σε 6.000 αριθμημένα αντίτυπα, ένας ύμνος του Ελύτη στη χαρά της ζωής και στην ομορφιά της φύσης. Στα Νέα Γράμματα που άρχισαν να επανεκδίδονται το 1944, δημοσίευσε το δοκίμιό του «Τα κορίτσια», ενώ από το 1945 ξεκίνησε η συνεργασία του με το περιοδικό Τετράδιο μεταφράζοντας ποιήματα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και παρουσιάζοντας σε πρώτη δημοσίευση το ποιητικό του έργο Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας. Ο πόλεμος του ’40 του έδωσε την έμπνευση και για άλλα έργα, την Καλωσύνη στις Λυκοποριές, την Αλβανιάδα και την ανολοκλήρωτη Βαρβαρία. Την περίοδο 1945-1946 διορίστηκε για ένα μικρό διάστημα Διευθυντής Προγράμματος στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, έπειτα από σχετική σύσταση του Σεφέρη, που ήταν διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Αντιβασιλέα Δαμασκηνού. Συνεργάστηκε επίσης με την «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση», όπου δημοσίευσε ορισμένα δοκίμια, την «Ελευθερία» και την «Καθημερινή», όπου διατήρησε ως το 1948 μια στήλη τεχνοκριτικής.

Ευρώπη Το 1948 ταξίδεψε στην Ελβετία, για να εγκατασταθεί στη συνέχεια στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας στη Σορβόνη. Περιγράφοντας τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στη Γαλλία, σχολίασε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του: «Ένα ταξίδι που θα μ’ έφερνε πιο κοντά στις πηγές της μοντέρνας τέχνης, συλλογιζόμουνα. Χωρίς να λογαριάζω ότι θα μ’ έφερνε συνάμα πολύ κοντά και στις παλιές μου αγάπες, στα κέντρα όπου είχαν δράσει οι πρώτοι Υπερρεαλιστές,στα καφενεία όπου είχαν συζητηθεί τα Μανιφέστα, στη Rue de l’Odeon και στην Place Blanche, στο Montparnasse και στο St. Germain des Pres»[2] . Στο Παρίσι υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Association Internationale des Critiques d’ Art ενώ είχε επίσης την ευκαιρία να γνωριστεί με τους Αντρέ Μπρετόν, Πωλ Ελυάρ, Αλμπέρ Καμύ, Τριστάν Τζαρά, Πιερ Ζαν Ζουβ, Χουάν Μιρό και άλλους. Με τη βοήθεια του Ελληνογάλλου τεχνοκριτικού E. Teriade, που πρώτος είχε προσέξει την αξία του έργου του συμπατριώτη του Θεόφιλου, συνάντησε τους μεγάλους ζωγράφους Ανρί Ματίς, Μαρκ Σαγκάλ, Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Τζόρτζιο ντε Κίρικο και Πικάσο, για του οποίου το έργο έγραψε αργότερα άρθρα και αφιέρωσε στην τέχνη του το ποίημα «Ωδή στον Πικασσό». Το καλοκαίρι του 1950 ταξίδεψε στην Ισπανία ενώ κατά τη

Οδυσσέας Ελύτης

διάρκεια της παραμονής του στο Λονδίνο, από τα τέλη του 1950 μέχρι το Μάιο 1951, συνεργάστηκε με το Β.Β.C. πραγματοποιώντας τέσσερις ραδιοφωνικές ομιλίες. Λίγο νωρίτερα είχε ξεκινήσει τη σύνθεση του Άξιον Εστί.

Επιστροφή στην Ελλάδα Tης αγάπης αίματα * με πορφύρωσαν Kαι χαρές ανείδωτες * με σκιάσανε Oξειδώθηκα μες στη * νοτιά * των ανθρώπων Mακρινή Mητέρα * Pόδο μου Aμάραντο Στ' ανοιχτά του πέλαγου *

με καρτέρεσαν

Mε μπομπάρδες τρικάταρτες * και μου ρίξανε Aμαρτία μου νά ’χα * κι εγώ * μιαν αγάπη Mακρινή Mητέρα * Pόδο μου Aμάραντο Το Άξιον Εστί. ι΄

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1952 έγινε μέλος της «Ομάδας των Δώδεκα», που κάθε χρόνο απένειμε βραβεία λογοτεχνίας, από την οποία παραιτήθηκε το Μάρτιο του 1953 αλλά επανήλθε δύο χρόνια αργότερα. Το 1953 ανέλαβε και πάλι για ένα χρόνο τη Διεύθυνση Προγράμματος του Ε.Ι.Ρ, διορισμένος από την κυβέρνηση Παπάγου, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον επόμενο χρόνο. Στο τέλος του έτους έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Πολιτισμού στη Βενετία, και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν. Το 1958, μετά από μία δεκαπενταετή περίπου περίοδο ποιητικής σιωπής, δημοσιεύτηκαν αποσπάσματα από το Άξιον Εστί, στην Επιθεώρηση Τέχνης. Το έργο εκδόθηκε το Μάρτιο του 1960 από τις εκδόσεις Ίκαρος, αν και φέρεται τυπωμένο το Δεκέμβριο του 1959. Λίγους μήνες αργότερα απέσπασε για το Άξιον Εστί το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Την ίδια περίοδο εκδόθηκαν και οι «Έξη και Μία Τύψεις για τον Ουρανό». Το 1961 με κυβερνητική πρόσκληση επισκέφτηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Ιουνίου. Τον επόμενο χρόνο μετά από ένα ταξίδι στη Ρώμη επισκέπτεται τη Σοβιετική Ένωση, προσκεκλημένος μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο και τον Γιώργο Θεοτοκά. Το δρομολόγιο που ακολούθησαν περιλάμβανε την Οδησσό, τη Μόσχα, όπου έδωσε μία συνέντευξη, και το Λένινγκραντ. Το 1964 ξεκίνησε η ηχογράφηση του μελοποιημένου Άξιον Εστί από τον Μίκη Θεοδωράκη ενώ η συνεργασία του Ελύτη με το συνθέτη είχε ξεκινήσει ήδη από το 1961. Το ορατόριο του Θεοδωράκη εντάχθηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών και επρόκειτο αρχικά να παρουσιαστεί στο Ηρώδειο, ωστόσο το Υπουργείο Προεδρίας αρνήθηκε να το παραχωρήσει, με αποτέλεσμα ο Ελύτης και ο Θεοδωράκης να αποσύρουν το έργο, το οποίο παρουσιάστηκε τελικά στις 19 Οκτωβρίου στο κινηματοθέατρο Rex. To 1965 του απονεμήθηκε από τον Κωνσταντίνο Β΄ το παράσημο του Ταξιάρχου του Φοίνικος και το επόμενο διάστημα ολοκλήρωσε τη συλλογή δοκιμίων που θα συγκροτούσαν τα Ανοιχτά Χαρτιά. Παράλληλα πραγματοποίησε ταξίδια στη Σόφια, καλεσμένος της Ένωσης Βουλγάρων Συγγραφέων και στην Αίγυπτο. Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, απείχε από τη δημοσιότητα ασχολούμενος κυρίως με τη ζωγραφική και την τεχνική του κολάζ[5] , ενώ αρνήθηκε πρόταση να απαγγείλει ποιήματά του στο Παρίσι εξαιτίας της δικτατορίας που επικρατούσε. Στις 3 Μαΐου του 1969 εγκατέλειψε την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου ξεκίνησε τη συγγραφή της συλλογής Φωτόδεντρο. Λίγους μήνες αργότερα επισκέφτηκε για ένα διάστημα

Οδυσσέας Ελύτης

την Κύπρο, ενώ το 1971 επέστρεψε στην Ελλάδα και τον επόμενο χρόνο αρνήθηκε να παραλάβει το "Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας" που είχε θεσπίσει η δικτατορία. Μετά την πτώση της δικτατορίας, διορίστηκε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Ι.Ρ.Τ. και μέλος για δεύτερη φορά του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου (1974 - 1977). Παρά την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας να συμπεριληφθεί στους καταλόγους των βουλευτών επικρατείας, ο Ελύτης αρνήθηκε, παραμένοντας πιστός στην αρχή του να μην αναμιγνύεται ενεργά στην πολιτική πρακτική. Το 1977 αρνήθηκε επίσης την αναγόρευσή του ως Ακαδημαϊκού.

Βραβείο Νόμπελ Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετεινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών. Απόσπασμα από την ομιλία του στην [6] [7] απονομή του βραβείου Νόμπελ.

Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν συνέχισε το πολύπλευρο πνευματικό του έργο. Το 1978 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ενώ το 1979 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η αναγγελία της απονομής του βραβείου από την Σουηδική Ακαδημία έγινε στις 18 Οκτωβρίου "για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα τού σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία"[8] [9] σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης. Ο Ελύτης παρέστη στην καθιερωμένη τελετή απονομής του βραβείου στις 10 Δεκεμβρίου του 1979, παραλαμβάνοντας το βραβείο από τον βασιλιά Κάρολο Γουστάβο και γνωρίζοντας παγκόσμια δημοσιότητα. Τον επόμενο χρόνο κατέθεσε το χρυσό μετάλλιο και τα διπλώματα του βραβείου στο Μουσείο Μπενάκη. Την απονομή του Νόμπελ, ακολούθησαν τιμητικές διακρίσεις εντός και εκτός Ελλάδας, μεταξύ αυτών και η απονομή φόρου τιμής σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής των Ελλήνων, η αναγόρευση του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, η ίδρυση έδρας νεοελληνικών σπουδών με τίτλο "Έδρα Ελύτη", στο πανεπιστήμιο Rutgers του Νιου Τζέρσεϊ, καθώς και η απονομή του αργυρού μεταλλίου Benson από τη Βασιλική Φιλολογική Εταιρεία του Λονδίνου. Πέθανε στις 18 Μαρτίου του 1996 από ανακοπή καρδιάς, στην Αθήνα.

Έργο Ο Οδυσσέας Ελύτης αποτέλεσε έναν από τους τελευταίους εκπροσώπους της λογοτεχνικής γενιάς του '30, ένα από τα χαρακτηριστικά της οποίας υπήρξε το ιδεολογικό δίλημμα ανάμεσα στην ελληνική παράδοση και τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό. Ο ίδιος ο Ελύτης χαρακτήριζε τη δική του θέση στη γενιά αυτή ως παράξενη σημειώνοντας χαρακτηριστικά: "από το ένα μέρος ήμουνα ο στερνός μιας γενιάς, που έσκυβε στις πηγές μιας ελληνικότητας, κι απ' την άλλη ήμουν ο πρώτος μιας άλλης που δέχονταν τις επαναστατικές θεωρίες ενός μοντέρνου κινήματος"[10] . Το έργο του έχει επανειλημμένα συνδεθεί με το κίνημα του υπερρεαλισμού, αν και ο Ελύτης διαφοροποιήθηκε νωρίς από τον "ορθόδοξο" υπερρεαλισμό που ακολούθησαν σύγχρονοί του ποιητές όπως ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Νίκος Εγγονόπουλος ή ο Νικόλαος Κάλας. Επηρεάστηκε από τον υπερρεαλισμό και δανείστηκε στοιχεία του, τα οποία ωστόσο αναμόρφωσε σύμφωνα με το προσωπικό του ποιητικό όραμα, άρρηκτα συνδεδεμένο με το λυρικό στοιχείο και την ελληνική λαϊκή παράδοση. Οι επιρροές από τον υπερρεαλισμό διακρίνονται ευκολότερα στις δύο πρώτες ποιητικές συλλογές του Προσανατολισμοί (1940) και Ήλιος ο πρώτος (1943). Μία από τις κορυφαίες δημιουργίες του υπήρξε το ποίημα Το Άξιον Εστί (1959), έργο με το οποίο ο Ελύτης διεκδίκησε θέση στην εθνική λογοτεχνία, προσφέροντας ταυτόχρονα μία «συλλογική μυθολογία» και ένα «εθνικό έργο»[11] . Η λογοτεχνική κριτική υπογράμμισε την αισθητική αξία του καθώς και την τεχνική του

Οδυσσέας Ελύτης αρτιότητα. Η γλώσσα του επαινέθηκε για την κλασσική ακρίβεια της φράσης[12] ενώ η αυστηρή δόμησή του χαρακτηρίστηκε ως άθλος που «δεν αφήνει να διαφανεί πουθενά ο παραμικρός βιασμός της αυθόρμητης έκφρασης»[13] . Τον «εθνικό» χαρακτήρα του Άξιον Εστί υπογράμμισαν μεταξύ άλλων ο Δ.Ν. Μαρωνίτης και ο Γ.Π. Σαββίδης, ο οποίος σε μία από τις πρώτες κριτικές του ποιήματος διαπίστωσε πως ο Ελύτης δικαιούταν το επίθετο «εθνικός», συγκρίνοντας το έργο του με αυτό του Σολωμού, του Παλαμά και του Σικελιανού[11] . Η μεταγενέστερη πορεία του Ελύτη υπήρξε πιο ενδοστρεφής, επιστρέφοντας στον αισθησιασμό της πρώιμης περιόδου του και σε αυτό που ο ίδιος ο Ελύτης αποκαλούσε ως έκφραση μιας «μεταφυσικής του φωτός»: «Έτσι το φως, που είναι η αρχή και το τέλος κάθε αποκαλυπτικού φαινομένου, δηλώνεται με την επίτευξη μιας ολοένα πιο μεγάλης ορατότητας, μιας τελικής διαφάνειας μέσα στο ποίημα που επιτρέπει να βλέπεις ταυτοχρόνως μέσα απ' την ύλη και μέσα από την ψυχή»[10] Ιδιόμορφο, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ελύτη, μπορεί να χαρακτηριστεί το σκηνικό ποίημα Μαρία Νεφέλη (1978), στο οποίο χρησιμοποιεί - για πρώτη φορά στην ποίησή του - την τεχνική του κολάζ. Πέρα από το ποιητικό του έργο, ο Ελύτης άφησε σημαντικά δοκίμια, συγκεντρωμένα στους τόμους Ανοιχτά Χαρτιά (1974) και Εν Λευκώ (1992), καθώς και αξιόλογες μεταφράσεις Ευρωπαίων ποιητών και θεατρικών συγγραφέων.

Εργογραφία Ποιητικές συλλογές • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Προσανατολισμοί» (1940) «Ηλιος ο πρώτος, παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα» (1943) «Το Άξιον Εστί» (1959) Έξη και μια τύψεις για τον ουρανό (1960) Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1962) Θάνατος και ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου (1971) Ο Ήλιος ο ηλιάτορας (1971) Το φωτόδεντρο και Η δέκατη τέταρτη ομορφιά (1971) Τα ρω του έρωτα (1972) Ο Φυλλομάντης (1973) «Τα Ετεροθαλή» (1974) «Σηματολόγιον» (1977) «Μαρία Νεφέλη» (1978) «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» (1982) «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου» (1984) «Ο Μικρός Ναυτίλος» (1985) «Τα Ελεγεία της Οξώπετρας» (1991) «Η ποδηλάτισσα» (1991) «Δυτικά της λύπης» (1995) «Εκ του πλησίον» (1998)

Οδυσσέας Ελύτης

Πεζά, δοκίμια • • • • • • • • •

«Η Αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου», (1942) «Ο ζωγράφος Θεόφιλος» (1973)) «Ανοιχτά χαρτιά» (1974) «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη» (1976) «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο» (1978) «Ιδιωτική Οδός» (1989) «Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά» (1990) «Εν λευκώ» (1992) «Ο κήπος με τις αυταπάτες» (1995)

Μεταφράσεις • «Δεύτερη γραφή» (1976) • «Σαπφώ» (1984) • «Η αποκάλυψη» (1985)

Μελοποιημένα έργα / ποιήματα του Ελύτη Σημαντικός αριθμός ποιημάτων του Οδυσσέα Ελύτη έχει μελοποιηθεί και τραγουδηθεί από πολλούς καλλιτέχνες[14] . Μερικά έργα αναφέρονται παρακάτω: • «Άξιον Εστί», Μίκης Θεοδωράκης • Της δικαιοσύνης Ήλιε νοητέ • Ένα το χελιδόνι • Μικρές Κυκλάδες • Του μικρού Βοριά, Μίκης Θεοδωράκης[15] • Η Μάγια, Μίκης Θεοδωράκης[15] • Τα Ρω του Έρωτα • • • • •

• Το θαλασσινό τριφύλλι, Λίνος Κόκκοτος[15] Η πεντάμορφη στον κήπο, Γιώργος Κουρουπός[16] Η νεροσταγόνα, Θόδωρος Αντωνίου[16] Με την πρώτη σταγόνα της βροχής, Μάνος Χατζιδάκις[16] Ο Ήλιος ο ηλιάτορας, Δημήτρης Λάγιος[17] «Προσανατολισμοί», Ηλίας Ανδριόπουλος - Οδυσσέας Ελύτης, δίσκος (1984)[18] [19]

Βιβλιογραφία • Mario Vitti, «Οδυσσέας Ελύτης: Βιβλιογραφία 1935-1971», συνεργασία Αγγελικής Γαβαθά, Ίκαρος, Αθήνα, 1977 • Κίμων Φράιερ (μφ. Νάσος Βαγενάς), «Άξιον Εστί το τίμημα. Εισαγωγή στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη», Κέδρος 1978 • Δ.Ν. Μαρωνίτης, «Όροι του λυρισμού στον Οδυσσέα Ελύτη», Κέδρος 1980 • Mario Vitti, «Οδυσσέας Ελύτης. Κριτική μελέτη», Ερμής, Αθήνα 1984 • Αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη, «Γράμματα και Τέχνες», 43-44, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1985 • «Αφιέρωμα Οδυσσέας Ελύτης», περιοδικό Χάρτης, Τεύχος 21-23, Αθήνα, Νοέμβριος 1986 • Α. Μυκωνίου-Δρυμπέτα, «Ελύτης και σουρρεαλισμός. Η καταγραφή μιας επίδρασης», Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, 1988 • Νίκος Δήμου, «Δοκίμια Ι. Οδυσσέας Ελύτης», Νεφέλη, Αθήνα, 1992

Οδυσσέας Ελύτης • • • •

Ηλίας Πετρόπουλος, «Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης», Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1998 Α. Μπελεζίνης, «Ο όψιμος Ελύτης», Ίκαρος, Αθήνα, 1999 Συλλογικό έργο, «Δεκαέξι κείμενα για το Άξιον Εστί», Ίκαρος, Αθήνα, 2001 Μαρία Χατζηγιακουμή, «Η υπέρβαση της ιστορίας στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη», Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2004 • Οδυσσέας Ελύτης, «Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό», Ύψιλον 2000

Σημειώσεις [1] Η καταγωγή του Ελύτη θεωρείται από τη Λέσβο. Στην πρωτεύουσα του νησιού, Μυτιλήνη, ο Κρατικός Αερολιμένας φέρει το

όνομα "ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ" προς τιμήν του. [2] Οδυσσέας Ελύτης, Ανοιχτά Χαρτιά [3] Οδυσσέας Ελύτης, η ζωή του νομπελίστα ποιητή (http:/ / portal. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathextra_6_17/ 10/ 2007_208375). [4] [5] [6] [7]

Καθημερινή (07/10/17) (ανακτήθηκε 08/12/27 ) Το ίδιο άρθρο μεταφράστηκε αργότερα στα ελληνικά από τον Γ. Κ. Κατσίμπαλη (Νέα Εστία, 1 Ιουνίου 1942). Κάποια από τα κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη (http://xoomer.alice.it/gkouts/) Στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας (http://www.patris.gr/articles/45147/12061), εφημερίδα Πατρίς, 19/10/2004 http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 1979/ elytis-lecture. ram

[8] Literature 1979 (http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 1979/ ) [9] Περιοδικό Χάρτης, Αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη, τ.21-23, σ. 277

Οδυσσέας Ελύτης, Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό, ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 2000, σ. 14 Δημήτρης Δημηρούλης, Το «Άξιον» της ιστορίας και το «Εστί» της ρητορικής, περ. Χάρτης, τ. 21-23, Αθήνα, Νοέμβριος 1986. Αντρέας Καραντώνης, Για τον Οδυσσέα Ελύτη, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 1980. Mario Vitti, Οδυσσέας Ελύτης. Κριτική μελέτη, Ερμής, Αθήνα 1984 Μνημονεύετε Οδυσσέα Ελύτη (http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=17.03.2006,id=9599768) Ελευθεροτυπία, 17/03/2006, ανακτήθηκε 27 Δεκ. 2008 [15] Μελοποιημένη ποίηση (http:/ / www. rhodes. aegean. gr/ ptde/ mps/ logos1/ LogPeriodiko/ melopoiisi. htm) [16] DVD, Σπύρος Σακκάς, Γιώργος Κουρουπός, Μελοποιημένη Ελληνική Ποίηση [17] Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας, Ελύτης - Λάγιος, Νταλάρας, Βιτάλη (http:/ / www. dalaras. com/ diskoi/ albums/ o_hlios_o_hliatoras. htm) [18] Ηλίας Ανδριόπουλος, Προσανατολισμοί (http:/ / www. e-orfeas. gr/ content/ view/ 650/ 186) [19] Σολωμός - Ελύτης: μελοποιημένη ποίηση (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& artid=125714& ct=80) 3 Σεπτ. 2000, «...ο Ηλίας Ανδριόπουλος διηύθυνε το έργο του «Προσανατολισμοί» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη», σχετικά με μετάδοση από τη ΝΕΤ συναυλίας που δόθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής, στις 11 Ιανουαρίου του 2000, ανακτήθηκε 27 Δεκ. 2008 [10] [11] [12] [13] [14]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη ιστοσελίδα των Βραβείων Νομπέλ (http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1979/) Περιέχει σύντομη βιογραφία και την ομιλία του Ελύτη κατά την απονομή του βραβείου Νομπέλ. • Ο χαιρετισμός του Ελύτη στην απονομή του Νομπέλ (http://www.patris.gr/articles/45147/ 12061?PHPSESSID=2b8f0032cb20c2d65b4d2917372d4c39) - Δημοσίευση στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Πατρίς. • Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης. Άξιος εστί ο ήλιος ο ηλιάτορας (http://ta-nea.dolnet.gr/ print_article.php?entypo=A&f=16666&m=N30&aa=1), άρθρο στην εφημερίδα Τα Νέα, δημοσίευση 12 Φεβρουαρίου 2000. • Δ. Ν. Μαρωνίτης, ΝΕΕΣ ΕΠΟΧΕΣ, Θέματα ποιητικής (http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2& artid=177416&ct=114), άρθρο στην εφημερίδα "Το Βήμα", 3 Δεκεμβρίου 2006 • Βιογραφία και εργογραφία (http://www.logotexnia.com/writersgr/elytis/elytis.html) • Βιογραφία του Ελύτη στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (http://www.ekebi.gr/1935/detail. asp?ID=169) • Αναγνώσεις ποιημάτων του Ελύτη (http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=9) - Από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Οδυσσέας Ελύτης • Αποσπάσματα έργων του (http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=9) - Από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού • Jeffrey Carson, Εμπιστεύτηκε το Άξιον Εστί στην Αριστερά (http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A& f=16603&m=R26&aa=1), άρθρο στην εφημερίδα Τα Νέα, δημοσίευση 27 Νοεμβρίου 1999 • Προτεινόμενη βιβλιογραφία (http://www.culture.gr/2/22/221/22101/221012/listdocs/14.html) - Από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, προτείνει ο κριτικός λογοτεχνίας Άρης Μπερλής.

Ηχητικά αρχεία • Ακούστε απόσπασμα από Το «Άξιον Eστί» του Οδυσσέα Ελύτη σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη (http:// www.geocities.com/helenkemiktsis/axionesti.mp3). • Ακούστε 10λεπτο απόσπασμα της ομιλίας του Ελύτη στην Ακαδημία Νόμπελ το 1979 (http://nobelprize.org/ nobel_prizes/literature/laureates/1979/elytis-lecture.ram)(Γαλλικά)

Γιώργος Πατριαρχέας Γιώργος Πατριαρχέας Ο ποιητής Γιώργος. Σ. Πατριαρχέας (1908-1999) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και το 1949 ξεκινά την προσπάθεια μεταγραφής των ποιημάτων του κορυφαίου των συμβολιστών ποιητών Στεφάν Μαλαρμέ, την οποία θα συνεχίσει ακολούθως στην Αθήνα, όταν απελαύνεται το 1957, παράλληλα με την έκδοση των ποιητικών του συλλογών. Τελικά η μετάφραση των ποιημάτων του Μαλαρμέ εκδίδεται το 1975 και επανεκδίδεται το 1992 από τον Χ.Α. Δάρρα των εκδόσεων Ιδεόγραμμα. Χαρακτηριστική για το συγκεκριμένο έργο είναι η ρήση του ποιητή Ανδρέα Καραντώνη πως "ο Γ.Σ.Π είναι μια Χίμαιρα, όπως μια εξαίσια και ανεπανάληπτη Χίμαιρα είναι και ο Στ. Μαλαρμέ. Και πως είναι εύλογη η περιέργεια να δει κανείς πώς μια Χίμαιρα θα μετεμψυχώσει και θα λεκτικοποιήσει σε μιάν άλλη γλώσσα μιαν άλλη Χίμαιρα..."(1). Ο ποιητής πέθανε, όπως έζησε, αθόρυβα, σάμπως να ήθελε να επισφραγίσει την ίδια του την ποίηση με την έσχατη πράξη κατάδυσης στο τίποτα. Κεντρική μέριμνα του έργου του υπήρξε ακριβώς η ψηλάφηση του τίποτα, μια ψηλάφηση κυριολεκτική, κατά την οποία κάθε λέξη αναλογεί σε μια αίσθηση και κάθε στίχος σε μια πλήρη συγγυμνασία των αισθήσεων. Όμως, με επιμονή και σεμνότητα πέτυχε να κατεργαστεί αυτή τη μηδενική ποιότητα του σημερινού κόσμου και να την μετουσιώσει σε λόγο, να τη διαυγάσει και να την αρθρώσει σε εύκοσμο και ευάγωγο σύνολο, κτήμα εσαεί της ελληνικής παράδοσης (2).

Έργα • • • • • • • • • • • • • •

Αιχμάλωτοι στίχοι, 1955 Εν ημέραις οδύνης, 1959 Ποίημα, 1960 Ένοπτρον, 1961 Ιδεόγραμμα, 1962 Εναρμόνιον, 1963 Πυρόσφαιρα, 1964 Γη... εν άθλοις, 1972 Ωφείλημα, 1975 Διά κινναβάρεως η υπογραφή, 1980 Ετοιμασία Χρυσόθρονος, 1980 Από Άλφα εις ωμέγα το Ενεστώς, 1981 Βιοσταθμοί Ομοιοτύπως, 1994 Ήχων συμφυή χαριστήρια, 1994

Μεταφράσεις • Θάνατος του Μπαλντερ και άλλα ποιήματα, του Ισλανδού Singurdur Magnusson, 1961 • Tα ποιήματα του Stéphane Mallarmé, 1975, 1992 Πηγές: 1. Χ. Δάρρας, Εισαγωγή "Τα ποιήματα του Stéphane Mallarmé", εκδ. Ιδεόγραμμα, 1992 2. Βρασίδας Καραλής, Η λεξιδραματουργία του Γ. Σ. Πατριαρχέα, περιοδικό «Διαβάζω», τεύχος 416, Μάρτιος 2001

Γιάννης Ρίτσος Γιάννης Ρίτσος Ο Γιάννης Ρίτσος (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 - Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν Έλληνας ποιητής. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν το έργο του. Το 1921 άρχισε να συνεργάζεται με τη «Διάπλαση των Παίδων». Συνεισέφερε επίσης ποιήματα στο φιλολογικό παράρτημα της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας» του Πυρσού. Το 1934 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Τρακτέρ», ενώ ξεκίνησε να δημοσιεύει στο «Ριζοσπάστη» τη στήλη «Γράμματα για το Μέτωπο». Την ιδια χρονιά γίνεται μέλος του ΚΚΕ στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του. Το 1935 κυκλοφορούν οι «Πυραμίδες», το 1936 ο «Επιτάφιος» και το 1937 «Το τραγούδι της αδελφής μου». Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ κατά το χρονικό διάστημα 1948-1952 εξορίστηκε σε διάφορα νησιά. Ο τάφος του Ρίτσου στη Μονεμβασιά Συγκεκριμένα συλλαμβάνεται τον Ιούλιο του 1948 και εξορίζεται στη Λήμνο, κατοπιν στη Μακρόνησο (Μάης 1949) και το 1950 στον Άι Στράτη. Μετά την απελευθέρωση του τον Αύγουστο του 1952 έρχεται στην Αθήνα και προσχωρεί στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύεται με την παιδίατρο Γαρυφαλιά (Φαλίτσα) Γεωργιάδη κι ένα χρόνο αργότερα γεννιέται η -μοναδικήκόρη τους Ελευθερία (Έρη). Το 1956, τον ίδιο χρόνο δηλαδή, τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος». Το 1968 προτάθηκε για το βραβείο Νομπέλ . Το 1975 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1977 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης του Λένιν.

Βραβεία • • • • • • •

Πρώτο Κρατικό Βραβείο ποίησης "Η Σονάτα του σεληνόφωτος" (1956) Μέγα διεθνές βραβείο ποίησης (Βέλγιο, 1972) Διεθνές βραβείο "Γκεόργκι Δημητρώφ" (Βουλγαρία, 1975) Mέγα βραβείο ποίησης "Αλφρέ ντε Βινύ" (Γαλλία, 1975) Διεθνές βραβείο "Αίτνα-Ταορμίνα" (Ιταλία, 1976) "Βραβείο Ειρήνης του Λένιν" (ΕΣΣΔ, 1977) Διεθνές βραβείο "Μποντέλο" (1978)

Γιάννης Ρίτσος

Εργογραφία Ποιήματα • • • • • • • • • • • • • •

«Τρακτέρ », (1934) «Πυραμίδες», (1935) «Επιτάφιος», (1936) «Το τραγούδι της αδελφής μου», (1937) «Εαρινή συμφωνία», (1938) «Το εμβατήριο του ωκεανού», (1940) «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής», (1943) «Δοκιμασία», (1943) «Ο σύντροφός μας», (1945) «Γειτονιές του κόσμου», (1949) «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», (1952) «Αγρύπνια», (1954) «Πρωινό άστρο», (1955) «Η σονάτα του σεληνόφωτος», (1956)

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Χρονικό», (1957) «Πέτρινος χρόνος», (1957) «Αποχαιρετισμός», (1957) «Υδρία », (1957) «Χειμερινή διαύγεια», (1957) «Οι γειτονιές του κόσμου», (1957) «Η αρχιτεκτονική των δέντρων», (1958) «Οταν έρχεται ο ξένος», (1958) «Ανυπόταχτη πολιτεία», (1958) «Οι γερόντισσες κ' η θάλασσα», (1959) «Το παράθυρο», (1960) «Η γέφυρα», (1960) «Ο Μαύρος Αγιος», (1961) «Το νεκρό σπίτι», (1962) «Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού», (1962) «Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες», (1963) «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963) «Μαρτυρίες Α», (1963) «Παιχνίδια τ'ουρανού και του νερού», (1964) «Φιλοκτήτης», (1965) «Ρωμιοσύνη», (1966) «Ορέστης», (1966) «Μαρτυρίες Β», (1966) «Όστραβα», (1967) «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα», (1972) «Η Ελένη», (1972) «Χειρονομίες», (1972)

• «Τέταρτη διάσταση», (1972) • «Η επιστροφή της Ιφιγένειας», (1972) • «Ισμήνη», (1972)

Γιάννης Ρίτσος • • • • • • • • • • • • • • • • •

«Χρυσόθεμις», (1972) «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973) «Γκραγκάντα», (1973) «Διάδρομος και σκάλα», (1973) «Σεπτήρια και Δαφνηφόρια», (1973) «Καπνισμένο τσουκάλι», (1974) «Ο αφανισμός της Μήλος», (1974) «Υμνος και θρήνος για την Κύπρο», (1974) «Κωδωνοστάσιο», (1974) «Χάρτινα », (1974) «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη», (1974) «Η Κυρά των Αμπελιών», (1975) «Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία», (1975) «Τα επικαιρικά», (1975) «Ημερολόγιο εξορίας», (1975) «Μαντατοφόρες», (1975) «Θυρωρείο», (1976)

• • • • •

«Το μακρινό», (1977) «Το ρόπτρο «Γραφή Τυφλού «Τα ερωτικά «Ανταποκρίσεις», (1987)

Συλλογές • • • • • • • •

«Ποιήματα - Α τόμος», (1961) «Ποιήματα - Β τόμος», (1961) «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963) «Μαρτυρίες - Σειρά 1η», (1963) «Ποιήματα - Γ τόμος», (1964) «Μαρτυρίες - Σειρά 2η», (1966) «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973) «Ποιήματα - Δ τόμος», (1975)

Θεατρικά • • • •

«Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα », (1942) «Πέρα απ'τον ίσκιο των κυπαρισσιών», (1947) «Τα ραβδιά των τυφλών», (1959) «Ο λόφος με το συντριβάνι»

Μεταφράσεις • • • •

«Α.Μπλόκ: Οι δώδεκα», (1957) «Ανθολογία Ρουμανικής ποίησης», (1961) «Αττίλα Γιόζεφ: Ποιήματα», (1963) «Μαγιακόφσκι: Ποιήματα», (1964)

• «Ντόρας Γκαμπέ: Εγώ, η μητέρα μου και ο κόσμος», (1965) • «Ιλία 'Ερεμπουργκ: Το δέντρο», (1966)

Γιάννης Ρίτσος • • • • • •

«Ναζίμ Χικμέτ: Ποιήματα», (1966) «Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών», (1966) «Νικόλας Γκιλλιέν: Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος», (1966) «Α.Τολστόη : Η γκρινιάρα κατσίκα», (1976) «Φ.Φαριάντ: Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια», (1988) «Χο τσι Μινχ: Ημερολόγιο της φυλακής

Ταξιδιωτικά • «Εντυπώσεις απο τη Σοβιετική Ενωση», (1956) • «Ιταλικό τρίπτυχο», (1982)

Μεταφράσεις του έργου του • Εκτεταμένη ποιητική απόδοση των έργων του Ρίτσου έχει εκδοθεί (δίγλωσση) στην περσική γλώσσα από τον Πέρση ποιητή Φερεϊντούν Φαριάντ, φίλο του Ρίτσου, που πήρε για την εργασία του αυτή το Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2006.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ιστοσελίδα Γιάννη Ρίτσου στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. [1] • Ταινία-αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ για τον Γιάννη Ρίτσο, σκηνοθετημένο από τον Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη, 1984, 77 λεπτά. [2] • Γιάννης Ρίτσος: Ο ποιητής της τελευταίας προ Ανθρώπου εκατονταετίας, Τα Νέα. [3] • Η δίψα στο Μυστρά Ποίημα από το βιβλίο «Κυκλική δόξα», Ποιήματα, Γ' Τόμος, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1974. [4] • Κτίσμα «κλείνει» το σπίτι του Ρίτσου. [5] • Γιάννης Ρίτσος – 100 επιλεγμένα ποιήματα. [6]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6]

http:/ / ritsos. ekebi. gr/ http:/ / tvxs. gr/ node/ 70584 http:/ / www. tanea. gr/ Article. aspx?d=19991025& nid=4094978 http:/ / geokerk. googlepages. com/ mystra http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_2_01/ 08/ 2008_279718 http:/ / www. translatum. gr/ forum/ index. php?topic=34211. 0

Γιώργος Σεφέρης Γιώργος Σεφέρης Ο Γιώργος Σεφέρης (Βουρλά Σμύρνης 29 Φεβρουαρίου 1900 – Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1971) είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών βραβευμένων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ελλήνων, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη.

Βιογραφία Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιώργος Σεφεριάδης. Γεννήθηκε στα Βουρλά της Σμύρνης στις 29 Φεβρουαρίου[1] του 1900 και ήταν ο πρωτότοκος γιος του Στέλιου και της Δέσπως (το γένος Γ. Τενεκίδη) Σεφεριάδη. Το 1906 αρχίζει η μαθητική του εκπαίδευση στο Λύκειο Χ. Αρώνη. Το 1914, εποχή κατά την οποία άρχισε να γράφει τους πρώτους στίχους, με το ξέσπασμα του Παγκοσμίου Πολέμου κατά τη θερινή περίοδο του έτους, η οικογένεια μεταναστεύει στην Ελλάδα. Ο Γιώργος Σεφέρης ενεγράφη στο Πρότυπο Κλασσικό Γυμνάσιο Αθηνών από το οποίο αποφοίτησε το 1917. Στις 14 Ιουλίου του ίδιου έτους, η μητέρα του μαζί με τους δύο γιους και τη κόρη της Ιωάννα (μετέπειτα σύζυγο Κ. Τσάτσου) μεταβαίνει στο Παρίσι όπου ο πατέρας τους Στέλιος εργάζεται ως δικηγόρος. Ο Γιώργος Σεφέρης θα μείνει εκεί μέχρι το καλοκαίρι του 1924, ακολουθώντας σπουδές λογοτεχνίας και αποκτώντας το πτυχίο της Νομικής οπότε μεταβαίνει στο Λονδίνο για την τελειοποίηση των αγγλικών του εν όψει των εξετάσεων στο Υπoυργείο Εξωτερικών.

Ο Γιώργος Σεφέρης το 1963

1963

Το 1925 επιστρέφει στην Αθήνα και το 1927 διορίζεται στο διπλωματικό σώμα ως ακόλουθος του Υπουργείου Εξωτερικών, Κατά το ίδιο έτος πεθαίνει η μητέρα του Δέσπω. Τον Ιούλιο του 1928 δημοσιεύει στη Νέα Εστία, επώνυμα ως Γ. Σεφεριάδης το "Μια βραδιά με τον Κύριο Τεστ", μετάφραση έργου του Βαλερί. Το 1929 συνοδεύει τον Εδουάρδο Εριό σε ταξίδι του στην Ελλάδα. Τον Μάιο του 1931 εκδίδεται με το ψευδώνυμο Γ. Σεφέρης η "Στροφή" και τον ίδιο χρόνο διορίζεται υποπρόξενος και έπειτα διευθύνων του Ελληνικού Γενικού Προξενείου του Λονδίνου όπου θα παραμείνει μέχρι και το 1934. Το Μάιο του 1932 δημοσιεύεται το έργο του Μια νύχτα στην ακρογιαλιά και τον Οκτώβριο η Στέρνα, αφιερωμένη στο Γιώργο Αποστολίδη. Το 1933, Ο πατέρας του, Στέλιος, εκλέγεται Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και εγγράφεται ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1934 ο Γ. Σεφέρης επιστρέφει στην Αθήνα και τον Ιανουάριο του 1935 αρχίζει η συνεργασία του με τις εκδόσεις Νέα Γράμματα, αναδημοσιεύοντας τη Στέρνα. Το 1936 διορίζεται πρόξενος στη Κορυτσά όπου θα παραμείνει μέχρι το 1938. Στις 13 Φεβρουαρίου του 1937 δημοσιεύει στα Νέα Γράμματα επιστολή του περί της δημοτικής γλώσσας. Το 1938 μετατίθεται στην Αθήνα ως προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εξωτερικού Τύπου του Υφυπουργείου Τύπου και Πληροφοριών. Το 1941 ο Γιώργος Σεφέρης παντρεύεται με τη Μαρία Ζάννου και στις 22 Απριλίου το ζεύγος ακολουθεί την Ελληνική κυβέρνηση που, μέσω Κρήτης, στις 16 Μαΐου καταφθάνει στην Αίγυπτο και παραμένει στην Αλεξάνδρεια. Τον Αύγουστο, ο Γιώργος Σεφέρης συνοδεύει την Πριγκίπισσα Διαδόχου Φρειδερίκη και τα δύο

Γιώργος Σεφέρης

της παιδιά, Σοφία και Κωνσταντίνο, στο Γιοχάνεσμπουργκ και από εκεί στη Πραιτόρια υπηρετώντας στην εκεί Ελληνική Πρεσβεία μέχρι το 1942. Λόγω της διπλωματικής ιδιότητάς του, η ζωή του Γιώργου Σεφέρη χαρακτηριζόταν από συνεχείς μετακινήσεις, έτσι, ως ακόλουθος κι αργότερα ως πρεσβευτής, υπηρέτησε σε πολλές ελληνικές πρεσβείες του εξωτερικού, γεγονός το οποίο καθόρισε σημαντικά το έργο του. Αν και η παιδεία και εκπαίδευσή του του ήταν περισσότερο ευρωπαϊκή παρά ελληνική, εκείνος όχι μόνο δεν απαρνήθηκε την ελληνική λογοτεχνία, αλλά την καλλιέργησε σε βάθος με σκοπό να την ανανεώσει. Η ποίησή του επηρεάστηκε από τον Έλιοτ (T.S Elliot), τον Κλωντέλ, το Βαλερί και τον Πάουντ (Ezra Pound). Το γεγονός όμως που χάραξε ανεξίτηλα τη σφραγίδα του στη συνείδηση του ποιητή ήταν η εθνική καταστροφή του 1922 κι ο ξεριζωμός του μικρασιατικού ελληνισμού. Το 1963 η φήμη του Σεφέρη ξεφεύγει από τα εθνικά όρια και εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Καρπός της, η βράβευσή του με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Ακαδημία. Είναι ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με το ανώτερο, παγκοσμίως, βραβείο πνευματικής προσφοράς. Έως σήμερα, ακολούθησε μόνο ο Οδυσσέας Ελύτης, το 1979. Το 1967 η δικτατορία των συνταγματαρχών κατέλυσε το σύνταγμα στην Ελλάδα αναστέλλοντας τις ατομικές ελευθερίες. Ο Σεφέρης εκδηλώθηκε έντονα εναντίον της, τόσο γραπτά, όσο και με δημόσιες ρητές δηλώσεις του. Στις 28 Μαρτίου 1969 ο Σεφέρης μίλησε για πρώτη φορά δημόσια εναντίον της Χούντας και γι'αυτό το λόγο του αφαιρέθηκε ο τίτλος του πρέσβη επι τιμή καθώς και το δικαίωμα χρήσης διπλωματικού διαβατηρίου. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1971 ο Γιώργος Σεφέρης, έκλεισε για πάντα τα μάτια του, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό στη νεοελληνική λογοτεχνία. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε το προσωπικό του ημερολόγιο με τίτλο «Μέρες…» καθώς και το «Πολιτικό» του ημερολόγιο. Η προσφορά του Σεφέρη στη λογοτεχνία μας είναι αναμφισβήτητη και εξέχουσας σημασίας. Άνοιξε νέους ορίζοντες στην ελληνική ποίηση και καταξιώθηκε σαν ένας ολοκληρωμένος ποιητής.

Χαρακτηριστικά τnς ποίησης του Γ. Σεφέρη Περιεχόμενο α) Είναι μια ποίηση που εμφανίζεται ως απαισιόδοξη, βαρύθυμη και μελαγχολική, απ' την οποία όμως δεν απουσιάζουν εκλάμψεις αισιοδοξίας β) Ο λόγος του είναι συμβολικός και υπαινικτικός γ) Βασικά θέματα του η αρχαία και νεότερη ελληνική παράδοση και η συνάντησή της με το σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό, η μελαγχολία για τη μοίρα του ελληνισμού, η νοσταλγία του απόδημου και οι χαμένες πατρίδες. Προτομή του Γιώργου Σεφέρη.

Επιλεγμένα έργα • Στροφή 1931 • Στέρνα 1932 • Μυθιστόρημα 1935 • Τετράδιο Γυμνασμάτων 1940

Γιώργος Σεφέρης • • • • •

Ημερολόγιο καταστρώματος Α΄ 1940 Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄ 1944 Κίχλη 1947 Ημερολόγιο καταστρώματος Γ΄ 1955 Τρία κρυφά ποιήματα 1966

Μετέφρασε το Άσμα Ασμάτων και την Αποκάλυψη του Ιωάννου από την Αγία Γραφή, καθώς και τα έργα του Τ.Σ Έλιοτ, Έρημη χώρα και Φονικό στην Εκκλησία τα οποία επίσης προλόγισε. Στον τόμο του Μεταγραφές μετέφρασε και εξέδωσε ποιήματα πολλών γνωστών ξένων ποιητών ενώ στο δίτομο έργο του με τον γενικό τίτλο Δοκιμές συμπεριέλαβε το σύνολο του κριτικού του έργου.

Βιβλιογραφία • Ο Ποιητής Γ. Σεφέρης«, του Ανδρέα Καραντώνη. • Ενάργεια και κατάφαση στη ποίηση Σεφέρη - Προσφορά στα 70 του χρόνια, του Λίνου Πολίτη, 28 Φεβρουαρίου 1970. • Ο τόνος της φωνής του Σεφέρη, εκδ. Ίκαρος 1970. • Ο αδελφός μου Γ. Σεφέρης, της Ιωάννας Τσάτσου Εστία 1973.¨ • Φθορά και Λόγος - Εισαγωγή στη ποίηση Σεφέρη, Εστία. • • • • • • • • • • •

Ο ποιητής και ο χορευτής, Κέδρος 1979. Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη, του Γ. Κιουρτσάκη 1979. Η στροφή του Σεφέρη, τόμος Α' 1981, τόμος Β' 1982, Γ' 1984 "Ζώδιο". Η ποίηση Σεφέρη και η κριτική μου, του Τ. Μαλάνου 1982. Μια συνάντηση, Σεφέρης Μακρυγιάννης, του Μ. Αλεξανδρόπουλου 1983. Τέσσερα μελετήματα για τον Σεφέρη, του Τ. Σινόπουλου 1984. Η ποίηση Σεφέρη - Μελέτες και Μαθήματα, του Δ.Ν. Μαρωνίτη 1984. Η πολιτική διάσταση της ποίησης Σεφέρη, του Ν. Ορφανίδη 1985. 17 κείμενα για τον Γ. Σεφέρη του Αλ. Αργυρίου 1986. Ο Βασιλιάς της Ασίνης - ανασκαφή ενός ποιήματος, του Γ. Γιατρομανωλάκη. Λορεντζάτος, Ζήσιμος: Τὸ χαμένο κέντρο (Γιὰ τὸν Σεφέρη), Μελέτες, Ἐκδόσεις Δόμος, Ἀθήνα 1994

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

Αναφορά στον Γιώργο Σεφέρη στην ιστοσελίδα των βραβείων Νόμπελ λογοτεχνίας [2] Βιογραφία, εργογραφία, βιβλιογραφία [3] Ο φωτογράφος Γιώργος Σεφέρης [4] Βιβλία (από τη βάση BiblioNet) [5]

•

Ντοκιμαντέρ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ: 29 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1900-1980, 80 χρόνια από τη γέννηση του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ [6] (προβολή [7]) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Γιώργος Σεφέρης

Υποσημειώσεις [1] "Γεννήθηκε, μαζί με τον εικοστό αιώνα, το 1900 στη Σμύρνη, και μάλιστα σε σημαδιακή ημερομηνία: 29 Φεβρουαρίου (με το παλιό ημερολόγιο), γεγονός στο οποίο αναφερόταν κάθε τόσο με τρόπο χιουμοριστικό. Όταν στα 1939 συναντήθηκε με τον Χένρυ Μίλλερ, ο Αμερικανός συγγραφέας τον ρώτησε πόσων χρόνων είναι και ο Σεφέρης τού απάντησε πως σε μερικούς μήνες θα γιόρταζε τα δέκατα γενέθλιά του!". Δημήτρης Δασκαλόπουλος, εφ. Τα Νέα, 11/10/1999 (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=1& artid=4092642) [2] http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 1963/ seferis-bio. html [3] http:/ / www. logotexnia. com/ writersgr/ seferis/ seferis. html [4] http:/ / www. dpgr. gr/ forum/ index. php?board=118;action=display;threadid=24006 [5] http:/ / www. biblionet. gr/ main. asp?page=showauthor& personsid=2637 [6] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-info. aspx?tid=0000006707& tsz=0& act=mInfo [7] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid=0000006707& tsz=0& act=mMainView

Υπερρεαλιστές

Νάνος Βαλαωρίτης Νάνος Βαλαωρίτης Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1921 στη Λωζάνη της Ελβετίας. Είναι ποιητής και συγγραφέας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Σπούδασε νομικά, φιλολογία (Αγγλική και Γαλλική) στα πανεπιστήμια των Αθηνών, Λονδίνου, και Σορβόνης.

Βίος Γεννήθηκε στην Λωζάννη της Ελβετίας και ήταν γιος του διπλωμάτη Κωνσταντίνου Βαλαωρίτη, γιου του Ιωάννη Βαλαωρίτη. Γράφει από νέος — πρωτοδημοσιεύει στα Νέα Γράμματα το 1939. Το 1944 δραπετεύει απ' την γερμανοκρατούμενη Ελλάδα μέσω του Αιγαίου στην Τουρκία, από εκεί στη Μέση Ανατολή και τελικά στην Αίγυπτο όπου συναντάει τον Σεφέρη ο οποίος υπηρετούσε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ως γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο. Το 1944 μετά από προτροπή του Σεφέρη ο Βαλαωρίτης ταξιδεύει στο Λονδίνο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη λογοτεχνικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας. Συναντά τους Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ. Όντεν, Ντύλαν Τόμας και εργάζεται για τον Λούις ΜακΝις στο BBC. Εκτός από τη μελέτη αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, κάνει και μεταφράσεις (στα αγγλικά) Ελλήνων μοντερνιστών ποιητών, μεταξύ των οποίων του Ελύτη και του Εμπειρίκου. Το 1947 εκδίδει την Τιμωρία των Μάγων, την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 συμμετέχει στην ομάδα των σουρεαλιστών του Παρισιού. Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα, και ανάμεσα 1963 και 1967 είναι ο εκδότης και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Πάλι. Όταν η χούντα έρχεται στην εξουσία το 1967, νιώθει πως δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αυτοεξοριστεί, έτσι το 1968 ταξιδεύει στις ΗΠΑ όπου και διδάσκει συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, μια θέση που κράτησε για 25 χρόνια. Το 1983 βραβεύεται με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του Μερικές γυναίκες (ενώ είχε αρνηθεί ανάλογη βράβευση το 1958. Το 1976 είχε, επίσης, αρνηθεί την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών). Το Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολo του έργου του.[1] Θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Παρίσι, Σπολέτο, Άαρους, και Αθήνα. Έχει συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Τετράδιο, Σήμα, Horizon, New Writing και Daylight.

Έργα Ποίηση • • • • • • •

Η Τιμωρία των Μάγων, ιδιωτική έκδοση 1947 Κεντρική Στοά, ιδιωτική έκδοση 1958 Terre de Diamant, ιδιωτική έκδοση 1958 Κάποιος 1963 Hired Hieroglyrhs 1970 Dipomatic Relations 1971 Ανώνυμο Ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη 1977

• Εστίες Μικροβίων 1977 • Ο Ήρωας του Τυχαίου 1979 • Flash Bloom 1980

Νάνος Βαλαωρίτης • • • • • • • • • •

Η Πουπουλένια Εξομολόγηση 1982 Μερικές Γυναίκες, Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1983 Ο Διαμαντένιος Γαληνευτής 1981 Ποιήματα 1 1983 Στο Κάτω Κάτω της Γραφής 1984 Ο Έγχρωμος Στυλογράφος 1986 Ποιήματα 2 1987 Ανιδεογράμματα 1996 Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης 1996 Αλληγορική Κασσάνδρα 1998

Πεζά • • • • •

Ο Προδότης του Γραπτού Λόγου, διηγήματα 1980 Απ' τα Κόκκαλα Βγαλμένη, μυθιστόρημα 1982 Ο Θησαυρός του Ξέρξη, μυθιστόρημα 1984 Η Δολοφονία, νουβέλα 1984 Ο Ομιλών Πίθηκος ή Παραμυθολογία 1986

• • • • • •

My Afterlife Quaranteed, διηγήματα 1990 Η Ζωή μου Μετά Θάνατον Εγγυημένη, διηγήματα 1993 Παραμυθολογία 1996 Ο Σκύλος του Θεού 1998 Τα Σπασμένα Χέρια της Αφροδίτης της Μήλου 2002 Γνωρίζετε την Ελπινίκη;, διηγήματα 2005

Δοκίμια • • • •

Ανδρέας Εμπειρικός 1989 Για μια Θεωρία της Γραφής 1990 Μοντερνισμός, Πρωτοπορία και Πάλι 1997 Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ένας Ρομαντικός 1998

Παραπομπές [1] Στο Νάνο Βαλαωρίτη το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας (http:/ / www. skai. gr/ articles/ news/ culture/ Î£Ï Î¿Î Î¬Î½Î¿Î Î±Î»Î±Ï Ï Î¯Ï Î·Ï Î¿Î ÎµÎ³Î¬Î»Î¿Î Ï Î±Î²ÎµÎ¯Î¿Î Î¿Î³Î¿Ï ÎµÏ Î½Î¯Î±Ï / ), skai.gr, 24 Δεκεμβρίου 2009, ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2009

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Νάνος Βαλαωρίτης (http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=216352). Ιστότοπος εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» (22 Οκτωβρίου 2010) • Τιμή στον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη (http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/Porfiras/107/porf107.htm). Περιοδικό «πόρφυρας», Κέρκυρα (Απρίλιος - Ιούνιος 2003)

Νίκος Εγγονόπουλος Νίκος Εγγονόπουλος Ο Νίκος Εγγονόπουλος του Παναγιώτου (21 Οκτωβρίου 1907 - 31 Οκτωβρίου 1985) ήταν Έλληνας Καθηγητής του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ζωγράφος, σκηνογράφος και ποιητής. Θεωρείται ένας από τους μείζονες εκπροσώπους της γενιάς του 30' ενώ αποτέλεσε και έναν από τους κύριους εκφραστές του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις, κριτικές μελέτες και δοκίμια.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1907 στην Αθήνα και πραγματοποίησε τις βασικές του σπουδές, εσωτερικός σε Λύκειο του Παρισιού. Το 1927 υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία και μετά την απόλυσή του εργάστηκε ως μεταφραστής σε τράπεζα και γραφέας στο Πανεπιστήμιο, ενώ το 1930 διορίστηκε στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων ως σχεδιαστής στη Διεύθυνση Σχεδίων Πόλεων.

Νίκος Εγγονόπουλος

Το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών όπου μαθήτευσε κοντά στον Κωνσταντίνο Παρθένη ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα βυζαντινής τέχνης και στο εργαστήριο του Φώτη Κόντογλου και Α.Ξυγγόπουλου, μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη. Έκανε ελεύθερες σπουδές στο Παρίσι, Βιέννη, Μόναχο και Ιταλία. Δίδαξε στη Σχολή αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π., ζωγραφική, ιστορία της τέχνης και σκηνογραφία από το 1938, διαδοχικά ως επιμελητής, έκτακτος, μόνιμος και τακτικός καθηγητής. Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Γιάννης Μόραλης και ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο. Σε όλο το διάστημα των σπουδών ζωγραφικής, ο Εγγονόπουλος παρέμεινε στην θέση του στο Υπουργείο και το 1934 τοποθετήθηκε στην Τοπογραφική Υπηρεσία όπου μετά έξι χρόνια μονιμοποιήθηκε με τον βαθμό του Σχεδιαστή Α' Τάξεως. Τα πρώτα δείγματα της ζωγραφικής του παρουσιάστηκαν το 1938 στην Έκθεση Τέχνη της Νεοελληνικής Παραδόσεως και αποτελούσαν έργα που απεικόνιζαν παλαιά σπίτια της Δυτικής Μακεδονίας. Την ίδια χρονιά σημειώθηκε και η είσοδος του στα ελληνικά γράμματα, αρχικά με την δημοσίευση μεταφράσεων σε ποιήματα του Τριστάν Τζαρά και λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 1938, την κυκλοφορία της πρώτης του ποιητικής συλλογής με τον τίτλο Μην ομιλείτε εις τον οδηγό. Το Σεπτέμβριο του 1939 εκδόθηκε η δεύτερη ποιητική συλλογή του Τα Κλειδοκύμβαλα της Σιωπής ενώ το Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε η πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη. Την ίδια περίοδο εργάστηκε για την παράσταση της Ηλέκτρας του Σοφοκλή στο Θέατρο Κοτοπούλη, σχεδιάζοντας τα κοστούμια των ηθοποιών και συμμετείχε σε ομαδική έκθεση Ελλήνων καλλιτεχνών στη Νέα Υόρκη. Το 1945 αποσπάστηκε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ως βοηθός στην έδρα Διακοσμητικής και Ελευθέρου Σχεδίου, θέση που διατήρησε μέχρι το 1956. Στα 1949 συμμετείχε στην ίδρυση του καλλιτεχνικού ομίλου Αρμός με σκοπό την προώθηση μιας σύγχρονης αισθητικής πρότασης στον ελληνικό χώρο, μαζί με άλλα μέλη στα οποία περιλαμβάνονταν οι ζωγράφοι Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Μόραλης και Τσαρούχης. Παράλληλα εργάστηκε στο Υπουργείο Οικισμού και Ανοικοδομήσεως και σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική ομάδα του

Νίκος Εγγονόπουλος Πικιώνη σχεδιάζε νέα κτίρια. Τα επόμενα χρόνια, συμμετείχε σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις ενώ το 1954 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 27η Μπιενάλε της Βενετίας με συνολικά 72 έργα του. Την ίδια περίοδο, εκλέχθηκε μόνιμος επιμελητής του Πολυτεχνείου και παραιτήθηκε οριστικά από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. Το 1958 του απονεμήθηκε το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για την ποιητική συλλογή Εν Ανθηρώ Έλληνι Λόγω ενώ το 1966 τιμήθηκε για το ζωγραφικό του έργο από τον Βασιλέα Κωνσταντίνο Β΄ με το παράσημο Χρυσούς Σταυρός του Γεωργίου Α'. Το κρατικό βραβείο ποίησης θα του απονεμηθεί αργότερα για δεύτερη φορά το 1979 καθώς και το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικος. Υπήρξε μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, της Ελληνικής Εταιρίας Αισθητικής, της Societe Europeennee de Culture κ.ά. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά. Ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (οδού Αναγνωστοπούλου). Πίνακές του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, στις Δημοτικές Πινακοθήκες Αθηνών, Ρόδου, Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Θεάτρου στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε ιδιωτικές συλλογές. Πέθανε το 1985 από ανακοπή καρδιάς και η κηδεία του πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη στο Α' Νεκροταφείο της Αθήνας. Ποιήματά του Εγγονόπουλου έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά, δανικά, πολωνικά, ουγγρικά και τη βενετική διάλεκτο. Επιπλέον έχουν μελοποιηθεί από το Νίκο Μαμαγκάκη και τον Αργύρη Κουνάδη, ο οποίος έγραψε τη μουσική υπόκρουση στο ποίημα Μπολιβάρ για το δίσκο της εταιρίας Διόνυσος, σε απαγγελία του ίδιου του Εγγονόπουλου. • Το έτος 2007 έχει ανακηρυχθεί από τον καλλιτεχνικό κόσμο της Χώρας ως "Ετος Ν. Εγγονόπουλου".

Εργογραφία Ποίηση • Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν (1938, 1966, 1977) • Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής (1939, 1966, 1977) • 7 Ποιήματα, εκδ. Ίκαρος, (1944, 1999, ISBN 960-7721-45-4 • Στην κοιλάδα με τους ροδώνες, εκδ. Ίκαρος, 1978, ISBN 960-7233-03-4 • Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα, (1944, 1962, 1968, και 1978 εκδ. Ίκαρος, ISBN 960-7233-38-7 • Ελευσίς (1948, 1977) • Η επιστροφή των πουλιών (1946, 1977) • Στη κοιλάδα με τους ροδώνες (1978) • Το μέτρον: ο άνθρωπος. Πέντε ποιήματα και δέκα πίνακες, εκδ. Ύψιλον (2005) • Μυθολογία = Mythology, μετάφραση ‎David Connolly, Ύψιλον (2006) • Ωραίος σαν Έλληνας = The Beauty of a Greek: Poems : Ποιήματα, ανθολόγηση και μετάφραση David Connolly, εκδ. Ύψιλον (2007)

Νίκος Εγγονόπουλος

Πεζά • Ο Καραγκιόζης: Ένα ελληνικό θέατρο σκιών, Ύψιλον (1981 • Ν. Εγγονόπουλος, Πεζά κείμενα, εκδ. Ύψιλον (1987)

Δισκογραφία • Ο Εγγονόπουλος διαβάζει Εγγονόπουλο, Διόνυσος

Βιβλιογραφία • Ν. Εγγονόπουλος (επιμ. Γ. Κεντρωτής), Οι άγγελοι στον παράδεισο μιλούν ελληνικά. Συνεντεύξεις, σχόλια και γνώμες, εκδ. Ύψιλον (1999) • Ν. Εγγονόπουλος (επιμ. Δ. Δασκαλόπουλος), Και σ' αγαπώ παράφορα. Γράμματα στή Λένα: 1959-1967, εκδ. Ίκαρος • Σχέδια και χρώματα (επιμ. Ερριέτη Εγγονοπούλου), εκδ. Ύψιλον (1996) • Π.Δ.Καγκελάρη, Αναζητήσεις στη Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική - Η Συλλογή Καγκελάρη, τόμ.1, Αθήνα 1991. ISBN 960-220-134-7 • Δημοτική Πινακοθήκη Ψυχικού - Κληροδότημα Μ. & Τ. Λέφα, Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική: Συλλογή Καγκελάρη (κατάλογος έκθεσης), Ψυχικό 2008

Ερμηνεία και κριτική • Μπολιβάρ ὁ ἀπελευθερωτής: Μιά δοκιμή ἀφιέρωμα στά 30 χρόνια τοῦ Νίκου Ἐγγονόπουλου 1943-1973, Δημήτρης Ιατρόπουλος, Καστανιώτης (1973) • Ούτως ή άλλως: Αναγνωστάκης, Εγγονόπουλος, Καχτίτσης, Χατζής, Άντεια Φραντζή, Πολύτυπο (1988) • Ὁ ποιητής Νίκος Ἐγγονόπουλος: Ἐπίσκεψη τόπων καί προσώπων, Ρένα Ζαμάρου, Καρδαμίτσα (1993) • Εκφράσεις του ποιητικού έργου του Νίκου Εγγονόπουλου, Δημήτρης Καραμβάλης • Λόγια και ιστορίες από το χωριό των ποδηλάτων: Αφηγηματικά σχήματα στις δύο πρώτες συλλογές του Νίκου Εγγονόπουλου, Έλλη Φιλοκύπρου, Δίαυλος (1996) • Νικόλαος Ἐγγονόπουλος ἤ Τό θαῦμα τοῦ Ἐλμπασάν καί τοῦ Βοσπόρου: Διάλεξη γιά τόν Νίκο Ἐγγονόπουλο, Ἀνδρέας Ἐμπειρίκος, Ἄγρα (1999) • Επί τα ίχνη του Νίκου Εγγονόπουλου, Νέλλη Ανδρικοπούλου, Ποταμός (2003) • Διαβάζοντας το παρελθόν στον Εγγονόπουλο: Λογοτεχνία και ιστορία: Από τα ακριτικά τραγούδια μέχρι τα προεπαναστατικά χρόνια, Δημήτρης Βλαχοδήμος, Ίνδικτος (2006)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη ιστοσελίδα για τον Εγγονόπουλο [1] - Βιογραφικό και έργα • Νίκος Εγγονόπουλος στη Συλλογή Καγκελάρη [2] (ελληνικά και αγγλικά)

Παραπομπές [1] http:/ / www. engonopoulos. gr/ _homeEL/ [2] http:/ / www. cangelaris. com/ gr_art_engo. htm

Ανδρέας Εμπειρίκος Ανδρέας Εμπειρίκος Ανδρέας Εμπειρίκος Γέννηση: 2 Σεπτεμβρίου 1901 Μπραΐλα, Ρουμανία Θάνατος: 3 Αυγούστου 1975 (73 ετών) Αθήνα, Ελλάδα Είδος: ποίηση, πεζογραφία Λογοτεχνικό ρεύμα: Γενιά του '30, υπερρεαλισμός Κυριότερα έργα: Υψικάμινος (1935) Ενδοχώρα (1945) Οκτάνα (1980) Ο Μέγας Ανατολικός (1990-92) Επιδράσεις: Σίγκμουντ Φρόυντ, Φρίντριχ Ένγκελς, Αντρέ Μπρετόν

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος (2 Σεπτεμβρίου 1901 - 3 Αυγούστου 1975) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής. Γεννημένος στη Μπραΐλα της Ρουμανίας, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1902 και αργότερα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και αγγλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο King's College του Λονδίνου. Την περίοδο 1926-1931 έζησε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον κύκλο των υπερρεαλιστών και ασχολήθηκε ενεργά με την ψυχανάλυση, κοντά στον ιδρυτή της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού, Ρενέ Λαφόργκ. Το 1931 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας την πρώτη εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα το 1935. Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του '30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, καθώς και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο, ασκώντας την ψυχαναλυτική πρακτική κατά την περίοδο 1935-1951. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κατεξοχήν «οραματιστές ποιητές»[1] , κατέχοντας περίοπτη θέση στον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, παρά τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκε αρχικά το έργο του[2] . Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, ως το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, ενώ ανάμεσα στα πεζά έργα του διακρίνεται το τολμηρό ερωτογράφημα Ο Μέγας Ανατολικός, που προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του. Σημαντικό τμήμα του έργου του εκδόθηκε μετά το θάνατό του.

Βιογραφία Ο Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στη Μπραΐλα της Ρουμανίας. Οι γονείς του απέκτησαν τρία ακόμη αγόρια, τον Μαρή, τον Δημοσθένη που πέθανε νέος και τον Κίμωνα. Ο πατέρας του, Λεωνίδας Α. Εμπειρίκος ήταν εφοπλιστής, γόνος παλαιάς οικογένειας ναυτικών με καταγωγή από την Άνδρο. Μαζί με τους αδελφούς του Μιχάλη και Μαρή Εμπειρίκο, υπήρξε ιδρυτής της Εθνικής Ατμοπλοΐας Ελλάδος (1939-1935), της Embiricos Brothers, της Byron Steamship Co. Ltd. καθώς και άλλων εταιρειών. Την περίοδο 1917-18 υπήρξε επίσης βουλευτής της κυβέρνησης Βενιζέλου και υπουργός Επισιτισμού. Η μητέρα του Ανδρέα Εμπειρίκου, Στεφανία, ήταν κόρη του Λεωνίδα Κυδωνιέως από την Άνδρο και της Ρωσίδας Σολωμονίς Κοβαλένκο, από το Κίεβο. Το 1902 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου και έξι χρόνια αργότερα στην Αθήνα. Την

Ανδρέας Εμπειρίκος περίοδο 1912-17 φοίτησε στο γυμνάσιο της Σχολής Μακρή και στη συνέχεια υπηρέτησε τη θητεία του στο ναυτικό. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας αλλά σύντομα διέκοψε τις σπουδές του και μετακόμισε στη Λωζάνη, όπου είχε εγκατασταθεί η μητέρα του μετά το χωρισμό της από τον πατέρα του. Εκεί παρακολούθησε οικονομικά μαθήματα στο πανεπιστήμιο και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Ο Οδυσσέας Ελύτης αναφέρει για τα πρώιμα ποιητικά του έργα πως «η συναισθηματική του εκτόνωση σε στίχους είχε αρχίσει τόσο πρόωρα που σε ηλικία είκοσι χρονών να διαθέτει ήδη στο ενεργητικό του ένα πλήθος ποιήματα γραμμένα πάνω στ' αχνάρια των ποιητών που κάθε φορά τον γοήτευαν περισσότερο, κατ' εξοχήν του Κωστή Παλαμά»[3] . Την περίοδο 1921-25 εργάστηκε στην οικογενειακή ναυτιλιακή εταιρεία Byron Steamship Co. Ltd. του Λονδίνου και παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία. Το 1926, ήρθε σε διάσταση με τον πατέρα του, και ταξίδεψε στο Παρίσι όπου αποφάσισε να ασχοληθεί με την ψυχανάλυση. Κοντά στον Ρενέ Λαφόργκ, ο οποίος υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων, έκανε προσωπική και διδακτική ανάλυση. Συνδέθηκε με αρκετούς Γάλλους ψυχαναλυτές, μεταξύ αυτών και ο Φρουά Γουιτμάν, ο οποίος είχε ενδιαφέρον για την μοντέρνα ποίηση και περίπου το 1929, έφερε σε επαφή τον Εμπειρίκο με την ομάδα των υπερρεαλιστών. Ο Εμπειρίκος επέστρεψε στην Ελλάδα το 1931 και εργάστηκε για ένα διάστημα στα ναυπηγεία του πατέρα του, πριν παραιτηθεί έχοντας αποφασίσει να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία και την ψυχανάλυση. Στις 25 Ιανουαρίου του 1935 έδωσε μία ιστορικά σημαντική διάλεξη «Περί συρρεαλισμού» στη Λέσχη Καλλιτεχνών, εισάγοντας ουσιαστικά τον υπερρεαλισμό στον ελληνικό χώρο. Για τον αντίκτυπό της, ο Ελύτης έγραψε πως η διάλεξη έγινε «μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη υπήρχαν και άλλοι ενδιαφέροντες άνθρωποι στον κόσμο, που τους έλεγαν Φρόυντ ή Μπρετόν»[4] . Το Μάρτιο του ίδιου έτους εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, η οποία περιείχε 63 πεζόμορφα ποιήματα και τυπώθηκε στις εκδόσεις «Κασταλία». Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ελύτη, με τον οποίο επισκέφτηκε το σπίτι του ζωγράφου Θεόφιλου στη Μυτιλήνη. Από το 1935, άρχισε να ασκεί την ψυχανάλυση ως επάγγελμα, αναγνωρισμένος από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση ως «διδάκων ψυχαναλυτής», ενώ παράλληλα αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία, συνεχίζοντας τις προσπάθειες διάδοσης και υπεράσπισης του υπερρεαλισμού. Την περίοδο 5-29 Μαρτίου του 1936 οργάνωσε στο σπίτι του «Επίδειξη σουρρεαλιστικών έργων», η οποία περιλάμβανε έργα των Μαξ Ερνστ, Όσκαρ Ντομίνγκεζ και άλλων ζωγράφων, σπάνια βιβλία, πρώτες εκδόσεις υπερρεαλιστών, τα μανιφέστα του κινήματος και φωτογραφικό υλικό. Το 1938 μετέφρασε κείμενα του Αντρέ Μπρετόν στο τεύχος Υπερ(ρ)εαλισμός Α', ενώ ποιήματα από τη συλλογή του Ενδοχώρα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό Νέα Γράμματα. Παράλληλα, έως και το 1939, πραγματοποιούσε τακτικά ταξίδια στη Γαλλία, προκειμένου να διατηρεί τις επαφές του με τους Γάλλους υπερρεαλιστές. Το 1940 παντρεύτηκε την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου με την οποία χώρισε το 1944. Στο διάστημα της κατοχής, ο Εμπειρίκος οργάνωνε στο σπίτι του συγκεντρώσεις φίλων λογοτεχνών, όπου διαβάζονταν αποσπάσματα των έργων τους καθώς και άλλων νέων συγγραφέων. Αρχικά οι συναντήσεις αυτές αφορούσαν λίγους στενούς φίλους του Εμπειρίκου, ωστόσο σύντομα διευρύνθηκαν και έφθασαν να περιλαμβάνουν έναν ευρύ κύκλο καλλιτεχνών, με συμμετοχή ποιητών όπως ο Νίκος Γκάτσος, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Νάνος Βαλαωρίτης και άλλοι. Κατά τα Δεκεμβριανά, στις 31 Δεκεμβρίου, συνελήφθη από την ΟΠΛΑ, πέρασε από ανάκριση και οδηγήθηκε μαζί με άλλους ομήρους που σχημάτιζαν φάλαγγα, στο χωριό Κρώρα. Κοντά στη Θήβα ο Eμπειρίκος διέφυγε και επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1945 άρχισε να γράφει το τολμηρό μυθιστόρημα Ο Μέγας Ανατολικός ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε τα κείμενα Ζεμφύρα ή Το μυστικό της Πασιφάης και Βεατρίκη ή Ένας έρωτας του Buffalo Bill. Δημοσίευσε επίσης ένα κείμενο για τον Νίκο Εγγονόπουλο στο περιοδικό Τετράδιο με τίτλο «Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου», ενώ τυπώθηκε και η Ενδοχώρα, από τις εκδόσεις του περιοδικού Τετράδιο. Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1947 με την Βιβίκα Ζήση και το 1948 συμμετείχε στην πρώτη ελληνική ψυχαναλυτική ομάδα με τους Γιώργο Ζαβιτζιάνο και Δημήτρη Κουρέτα. Την ίδια χρονιά σημειώθηκε ο θάνατος του πατέρα του στη Γενεύη. Το 1962 μαζί με τον Ελύτη και τον Γιώργο Θεοτοκά ταξίδεψαν στην Σοβιετική Ένωση ύστερα από πρόσκληση του Συνδέσμου

Ανδρέας Εμπειρίκος «Ε.Σ.Σ.Δ. – Ελλάς», προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τους πνευματικούς ανθρώπους της Σοβιετικής Ένωσης και να αποκτήσουν εικόνα για τα δρώμενα στη χώρα. Ο Εμπειρίκος κατέγραψε τις εμπειρίες του σε ημερολόγιο ενώ μετά το ταξίδι αυτό έγραψε το ποίημα Ες Ες Eς Ερ Ρωσσία. Το 1963 πραγματοποίησε μια ομιλία αφιερωμένη στο Νίκο Εγγονόπουλο, στην αίθουσα του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ινστιτούτου, με την ευκαιρία της ατομικής έκθεσης του ζωγράφου. Τον επόμενο χρόνο ολοκλήρωσε το μακροσκελές επικό ποίημα Η άσπρη φάλαινα (παραλλαγαί στο μέγα θέμα του Moby-Dick του Herman Melville), απόσπασμα του οποίου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Συντέλεια (1991), ενώ τρία χρόνια αργότερα ξεκίνησε τη συγγραφή του [Άρμαλα ή] Εισαγωγή σε μία πόλι, κείμενο που θα αποτελούσε την εισαγωγή ενός νέου μυθιστορήματος, το οποίο όμως δεν ολοκληρώθηκε. Στις 26 Ιανουαρίου 1971 έδωσε διάλεξη στο Κολέγιο Αθηνών για την μοντέρνα ποίηση και το 1973 μίλησε για το έργο του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την χρονιά αυτή σημειώθηκε και ο θάνατος της μητέρας του. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος πέθανε στην Κηφισιά στις 3 Αυγούστου 1975, σε ηλικία 74 ετών, από καρκίνο του πνεύμονα. Μετά το θάνατό του, εκδόθηκε για πρώτη φορά το μυθιστόρημα Ο Μέγας Ανατολικός (1990-1992) σε οκτώ τόμους. Το 2001, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του, τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου με τον εορτασμό του Έτους Εμπειρίκου, που συνοδεύτηκε από πολυάριθμες τιμητικές εκδηλώσεις, με σκοπό την επανεξέταση και προβολή του έργου του.

Έργο Λογοτεχνία Η εμφάνιση του Εμπειρίκου στα ελληνικά γράμματα έγινε το 1935, με την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του, Υψικάμινος, η οποία κυκλοφόρησε σε διακόσια πενήντα αντίτυπα που εξαντλήθηκαν. Κατά τον ίδιο, το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού προκλήθηκε διότι το έργο θεωρήθηκε «σκανδαλώδες, γραμμένα από έναν παράφρονα»[5] . H Υψικάμινος έχει χαρακτηριστεί ως το πρώτο δημοσιευμένο υπερρεαλιστικό ποιητικό κείμενο στην Ελλάδα[6] , το οποίο αντιπροσωπεύει την κατεξοχήν «λυρική» περίοδο του Εμπειρίκου[7] . Κατά τον ίδιο τον Εμπειρίκο υπήρξε η πρώτη πραγματική εκδήλωση και πράξη του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα[8] . Η συλλογή περιέχει 63 πεζόμορφα ποιήματα, μικρής έκτασης και χαρακτηρίζεται από την ιδιοτυπία της γλώσσας του Εμπειρίκου, με λόγιους τύπους και σχηματισμούς. Η δεύτερη ποιητική συλλογή του, Ενδοχώρα, εκδόθηκε δέκα χρόνια αργότερα, αν και η έκδοσή της είχε αναγγελθεί από το 1937. Περιέχει 112 ποιήματα, γραμμένα την περίοδο 1934-7 και χαρακτηρίζεται από εμφανείς διαφορές σε σύγκριση με την Υψικάμινο, τόσο στη μορφή των ποιημάτων όσο και στη «λογικότερη» χρήση της γλώσσας και τη συνακόλουθη θεματική τους καθαρότητα[9] . Σε αντίθεση με την Υψικάμινο που αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία και χλευασμό από τους περισσότερους κριτικούς, η Ενδοχώρα επαινέθηκε και υπήρξε δημοφιλέστερη, ωστόσο και οι δύο συλλογές άσκησαν αποφασιστική επίδραση σε σύγχρονους λογοτέχνες, κυρίως στον Οδυσσέα Ελύτη, στο Νικόλαο Κάλα, στο Νίκο Γκάτσο και στο Νίκο Εγγονόπουλο[10] . Το 1960 τυπώθηκαν τα Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία, έργο που από τον τίτλο του μαρτυρά τον μυθοποιητικό χαρακτήρα του. Γράφτηκε κατά τη δεκαετία 1936-46 και ορισμένα αποσπάσματά του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Νέα Γράμματα πριν την έκδοση του. Αποτελείται από τρεις ενότητες που τιτλοφορούνται Μυθιστορίαι, Τα γεγονότα και εγώ και Πρόσωπα και Έπη αντίστοιχα, περιέχοντας αφηγηματικά κείμενα σχετιζόμενα περισσότερο με τον πεζό λόγο. Οι μυθιστορίες ανακαλούν το ρομάντζο των ελληνιστικών χρόνων και το ερωτικό ιπποτικό μυθιστόρημα των Βυζαντινών, ενώ η δεύτερη ενότητα της συλλογής αποτελείται από μυθοποιημένες ιστορίες με κεντρικό πρωταγωνιστή ή αφηγητή το συγγραφέα τους. Στην μεγαλύτερη σε έκταση ενότητα Πρόσωπα και Έπη, οι εξιστορήσεις επικεντρώνονται γύρω από ιστορικά πρόσωπα ή μυθολογικά θέματα, μαρτυρώντας τη στροφή του Εμπειρίκου στην ελληνική παράδοση και λογοτεχνία.

Ανδρέας Εμπειρίκος Εκδοτικά μεταγενέστερο των Γραπτών υπήρξε το πρώτο μεγάλο αφηγηματικό κείμενο του Εμπειρίκου, με τίτλο Αργώ ή Πλους αεροστάτου. Δημοσιεύτηκε σε συνέχειες το 1964-5, στο περιοδικό Πάλι και μεταφράστηκε τον ίδιο χρόνο από τον Michel Saunier στο γαλλικό περιοδικό Mercure de France. Η έκδοση του συνέβη με σημαντική καθυστέρηση το 1980. Η συγγραφή της Αργώς τοποθετείται πριν τη συλλογή των Γραπτών ή τουλάχιστον παράλληλα με αυτή. Το έργο πραγματεύεται δύο παράλληλες ερωτικές ιστορίες και φέρει πιο καθαρά δείγματα της μεταγενέστερης πορείας που ακολούθησε ο Εμπειρίκος, σε ό,τι αφορά την διακήρυξη ενός κοσμικού και ιδεολογικού συστήματος για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, αταξικού και ερωτικά απελευθερωμένου κόσμου[11] . Η ποιητική συλλογή Οκτάνα εκφράζει επίσης ένα συγκροτημένο φιλοσοφικό και κοσμικό σύστημα, πραγματευόμενη τον έρωτα, το θάνατο και το όραμα ενός νέου κόσμου ως βασικά θέματα. Αποτελείται από 31 πεζά κείμενα, λυρικής διάθεσης, τα οποία καλύπτουν μία μεγάλη χρονική περίοδο, γραμμένα από το 1942 μέχρι το 1965. Στο κείμενο της συλλογής με τίτλο Όχι Μπραζίλια μα Οκτάνα (1965), ο Εμπειρίκος αναφέρεται στη δημιουργία μίας νέας πόλης που θα ονομαστεί Οκτάνα, συνοψίζοντας τις αρχές μιας «ερωτικής, φροϋδικής φιλοσοφίας, επικεντρωμένης στη σεξουαλική επιθυμία» και με προτεραιότητα στην καθαρά πνευματική λειτουργία της ποίησης[12] . Η Οκτάνα έχει χαρακτηριστεί ως η υπέρτατη διακήρυξη τού Εμπειρίκου και οριακό πιστεύω του[13] , ενώ όπως ο ίδιος ο Εμπειρίκος τονίζει, αποτελεί μια ουτοπική παγκόσμια πολιτεία «όχι πολιτικής μα ψυχικής ενότητος με ανέπαφες τις πνευματικές και εθνικές ιδιομορφίες εκάστης εθνικής ολότητος, εις μίαν πλήρη και αρραγή αδελφοσύνη εθνών, λαών και ατόμων, με πλήρη σεβασμό εκάστου»[14] . Στην ίδια συλλογή περιέχονται τέσσερα πεζά ποιήματα, γραμμένα την περίοδο 1963-4, με αναφορές σε ποιητές της μπητ γενιάς, που φανερώνουν την ιδεολογική του συγγένεια με τα ειρηνιστικά αλλά και αναρχικά κηρύγματά της[15] . Στο ποίημα Οι Μπεάτοι ή της μή συμμορφώσεως οι Άγιοι, ο Εμπειρίκος αναφέρεται εκτενώς σε λογοτεχνικούς ομοϊδεάτες του ή άλλες μορφές που του άσκησαν επίδραση, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων τους Τζακ Κέρουακ, Άλλεν Γκίνσμπεργκ, Ε. Α. Πόε, Σίγκμουντ Φρόυντ, Μαρξ, Χένρυ Μίλλερ, Νίτσε, Βίκτωρ Ουγκό, Σικελιανό, Λένιν και Κ.Π. Καβάφη. Το 1984 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή Αι Γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως αύριον και ως χθες. Οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη μίας συλλογής με τον τίτλο Η Σήμερον ως αύριον και ως χθες δόθηκαν για πρώτη φορά στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Τραμ (1976), όπου δημοσιεύτηκε το ποίημα της συλλογής με τίτλο Στο φως της πανηγυρικής αυτής ημέρας, χρονολογημένο το 1966. Ποιήματα από την ίδια συλλογή δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το 1965 στο περιοδικό Πάλι (τεύχος 5, σελ. 336-342). Θεωρείται πως η συλλογή συγκροτήθηκε την περίοδο 1965-72, χωρίς όμως να εγκαταλείψει ο Εμπειρίκος το χειρόγραφό του μέχρι το τέλος της ζωής του[16] . H μορφή και η θεματολογία του έργου βρίσκεται πλησιέστερα σε εκείνες της Ενδοχώρας. Το μοναδικό μυθιστόρημα του Ανδρέα Εμπειρίκου, το οκτάτομο έργο Ο Μέγας Ανατολικός, δημοσιεύτηκε την περίοδο 1990-92 και συνιστά ένα από τα πλέον τολμηρά και ογκώδη μυθιστορήματα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Εμπειρίκος επεξεργάστηκε το έργο από το 1945 σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, αν και ελάχιστες μαρτυρίες για αυτό ή αποσπάσματά του εμφανίστηκαν δημόσια μέχρι την έκδοσή του. Χαρακτηρίστηκε ως το μείζον έργο του και έγινε αποδεκτό με άκρατο ενθουσιασμό ή βίαιη επίκριση, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εξαιτίας της ελευθεροστομίας του και του ερωτικού περιεχομένου του. Το 1995, με αφορμή τα είκοσι χρόνια από το θάνατό του, εκδόθηκε αυτοτελώς το ποίημα Ες-ες-ες-ερ Ρωσία, το οποίο αποτελεί ένα είδος χρονικού της επίσκεψης του στη Ρωσία, το Δεκέμβριο του 1962. Το ποίημα είναι αξιοσημείωτο ως πηγή αυτοβιογραφικών στοιχείων, πολιτικό σχόλιο της εποχής στην οποία γράφτηκε, αλλά και ως ιστορικό ντοκουμέντο[17] . Το 1998 εκδόθηκε το πεζό Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης, έργο που εντάσσεται στα πλαίσια μίας ανέκδοτης τριλογίας του Εμπειρίκου με τίτλο Τα Χαϊμαλιά του Έρωτα και των Αρμάτων, στην οποία περιλαμβάνονται η Αργώ ή Πλους αεροστάτου και το πεζό Βεατρίκη ή Ένας Έρωτας του Buffalo Bill. Η συγγραφή της Ζεμφύρας ολοκληρώθηκε στις 15 Ιουνίου του 1945, όπως δηλώνεται στο τέλος του έργου, δεν γνωρίζουμε όμως πότε άρχισε. Μαζί με την Αργώ θεωρείται «δορυφόρος» του Μεγάλου Ανατολικού, μεταφέροντας σε σμίκρυνση τη μεγάλη τοιχογραφία του τελευταίου[18] , αν και ως κείμενα διατηρούν την ανεξαρτησία τους, διαθέτοντας πρωτότυπα θέματα. Η Ζεμφύρα πραγματεύεται τον έρωτα ενός λιονταριού και της θηριοδαμάστριάς του, θέμα που μπορεί να ανιχνευτεί για πρώτη φορά στο ποίημα Λέοντες ωρυόμενοι επί

Ανδρέας Εμπειρίκος στήθους παρθένου της Υψικαμίνου[19] . Ο ελληνικός μύθος της Πασιφάης, που υπήρξε βασίλισσα της Κρήτης και μητέρα του Μινώταυρου, απασχόλησε ελάχιστα τους νεότερους Έλληνες ποιητές, ωστόσο ο Εμπειρίκος τον συνέδεσε με το κεντρικό θέμα του έργου του, που αφορά στον παρά φύση έρωτα της Ζεμφύρας.

Ψυχανάλυση Ο Ανδρέας Εμπειρίκος υπήρξε ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής, που εξάσκησε την ψυχανάλυση κατά την περίοδο 1935-50[20] , σε μία εποχή απαξίας της εκ μέρους της ελληνικής διανόησης[21] . Υπήρξε επίσης ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής που αναγνωρίστηκε από τη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, και κατ' επέκταση από την Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση, ως «διδάσκων ψυχαναλυτής»[22] . Μαζί με τον ψυχαναλυτή και ιδρυτή της ισπανόφωνης υπερρεαλιστικής ομάδας, Άλντο Πελεγκρίνι (1903-73), αποτελούν μοναδικές περιπτώσεις εισηγητών της ψυχανάλυσης και υπερρεαλιστικών ομάδων ταυτόχρονα. H ενασχόλησή του Εμπειρίκου με την ψυχανάλυση ξεκίνησε την περίοδο των σπουδών του στη Γαλλία, κατά την οποία συνδέθηκε με τον Ρενέ Λαφόργκ, έναν από τους ιδρυτές της γαλλικής ψυχανάλυσης. Αναλύθηκε τρία χρόνια στον Λαφόργκ και ήρθε σε επαφή με πολλούς Γάλλους ψυχαναλυτές[23] . Ως εισηγητής της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα, ξεκίνησε να την εξασκεί το 1935 στην Αθήνα, σχηματίζοντας μαζί με τους ψυχιάτρους Δημήτριο Κουρέτα και Γεώργιο Ζαβιτζιάνο μία μικρή ομάδα ενδιαφερόμενων, σε άμεση επαφή και συνεργασία με την Μαρία Βοναπάρτη, η οποία, όπως σημειώνει ο Εμπειρίκος συμμετείχε στους «αγώνες των πρώτων ορθοδόξων Ελλήνων ψυχαναλυτών»[24] . Στις πρώτες προσπάθειες της ομάδας συμμετείχε επίσης ο γλωσσολόγος Μανόλης Τριανταφυλλίδης[21] , αν και μόνο ο Εμπειρίκος πρότεινε τυπικές ψυχαναλύσεις ενηλίκων νευρωτικών, για τις οποίες, καθώς φαίνεται, δεν είχε αλληλεπίδραση με κανέναν άλλο ειδικό στην Ελλάδα. Παράλληλα, ενημερωνόταν μέσα από τη διεθνή βιβλιογραφία, διατηρώντας επαφή με Γάλλους ψυχαναλυτές και ταξιδεύοντας συστηματικά στο Παρίσι για επαγγελματικούς σκοπούς[25] . Το 1949 συμμετείχε επίσης στο πρώτο συνέδριο της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Εταιρείας στη Ζυρίχη. Ο πρώτος πυρήνας των Ελλήνων ψυχαναλυτών έτυχε εν γένει ευνοϊκής μεταχείρισης από την Ψυχαναλυτική Εταιρεία του Παρισιού και το 1950 οι Εμπειρίκος, Ζαβιτζιάνος και Κουρέτας έγιναν μέλη της. Για το σκοπό αυτό, ο Εμπειρίκος έγραψε, ως όφειλε, την πολυσέλιδη κλινική μονογραφία, με τίτλο Μία περίπτωσις ιδεοψυχαναγκαστικής νευρώσεως με πρόωρες εκσπερματώσεις, η οποία δημοσιεύτηκε στη Γαλλική Ψυχαναλυτική Επιθεώρηση (πρωτότυπος τίτλος: Un cas de névrose obsessionnelle avec éjaculations précoces, Revue Française de Psychanalyse, τόμ. XIV, αρ. 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1950, σσ. 331-366) και αποτελεί μία πλήρη περιγραφή της θεραπείας ενός αρρώστου που ψυχαναλύθηκε από τον Εμπειρίκο. Για την συνολική προσφορά του στην ψυχανάλυση, αναφέρεται πως «κατά τον Ζακ Λακάν υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάλυση των νευρώσεων»[26] , ενώ κατά τον Γ. Ζαβιτζιάνο διέκρινε ότι «οπισθοδρόμηση στο ναρκισσιστικό στάδιο δεν σημαίνει ότι πρόκειται αναμφισβήτητα περί σχιζοφρένειας», υποδιαιρώντας την άποψη της ναρκισσιστική νευρώσεως[27] . O Εμπειρίκος διέκοψε την πρακτική της ψυχανάλυσης τον Απρίλιο του 1951, ωστόσο συνέχισε να αποτελεί μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '60.

Φωτογραφία Ο Ανδρέας Εμπειρίκος ασχολήθηκε συστηματικά με τη φωτογραφία, φέρνοντας, κατά τον Ελύτη, εις πέρας το έργο του «με τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μανιακού»[28] . Ως «μανιώδη φωτογράφο» τον χαρακτήρισε επίσης ο φίλος του, Δ. Ι. Πολέμης[29] . Κατά τον γιο του, Λεωνίδα Εμπειρίκο, «κυκλοφορούσε πάντα με [φωτογραφική] μηχανή, συχνά με δύο, ενίοτε και με τρεις»[30] . Το φωτογραφικό του έργο είναι εξαιρετικά πλούσιο, πολύμορφο και ποιοτικά άνισο. Χρονολογείται από το 1919, όταν σε ηλικία δεκαοκτώ ετών εμφάνισε τις πρώτες φωτογραφίες του, ως επί το πλείστον οικογενειακές, αν και για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμενε άγνωστο. Χωρίζεται συνήθως σε τρεις κατηγορίες που περιλαμβάνουν τις φωτογραφίες της προπολεμικής περιόδου, της μεταπολεμικής καθώς και μία σειρά φωτογραφιών του γιου του, από το 1957 έως το 1974. Τα θέματα που απεικόνισε είναι μεικτά και περιλαμβάνουν αναμνηστικές φωτογραφίες, τοπία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σκηνές δρόμου (κυρίως από το Παρίσι και το Λονδίνο), προσωπογραφίες οικείων προσώπων,

Ανδρέας Εμπειρίκος γυμνά, νεκρές φύσεις καθώς και άλλες φωτογραφίες υπερρεαλιστικού χαρακτήρα. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν επίσης οι φωτογραφίες μικρών κοριτσιών, αποκαλούμενα συχνά στο έργο του ως παιδίσκες. Οι περισσότερες από αυτές είναι τραβηγμένες ευκαιριακά, στο δρόμο, ενώ ορισμένες είναι αποτέλεσμα πιο εντατικής φωτογράφισης[31] και μπορούν να συγκριθούν με τις αντίστοιχες δημιουργίες του Λιούις Κάρολ. Το 1955 οργάνωσε μία ατομική έκθεση, στην αίθουσα «Ιλισσός», η οποία διήρκεσε από τις 22 Ιανουαρίου έως τις 12 Φεβρουαρίου. Αυτή υπήρξε η μοναδική δημόσια παρουσίαση φωτογραφιών του, ενόσω ήταν εν ζωή, κατά την οποία εκτέθηκαν περίπου 210 ασπρόμαυρα έργα, τα περισσότερα από τα οποία προσφέρονταν προς πώληση[32] . Ο Εμπειρίκος έδειξε ισχυρό ενδιαφέρον για τις τεχνικές εξελίξεις στη φωτογραφία, ενώ θεωρείται επίσης πιθανό πως εξέφραζε παράλληλα και ένα ειδικότερο θεωρητικό ενδιαφέρον. Ήταν κάτοχος αξιόλογου εξοπλισμού, μεταχειριζόμενος μεγάλο αριθμό φωτογραφικών μηχανών, ωστόσο παρά την επιθυμία του να οργανώσει ένα σκοτεινό θάλαμο για ιδιωτική χρήση, τελικά δεν τα κατάφερε, πιθανώς λόγω έλλειψης κατάλληλου χώρου. Από το 1951, τις εκτυπώσεις των φωτογραφιών του αναλάμβανε ένα επαγγελματικό εργαστήριο, συνήθως κατόπιν λεπτομερών οδηγιών του Εμπειρίκου.

Κριτική και αποτίμηση Ο Εμπειρίκος, όπως και συνολικά ο ελληνικός υπερρεαλισμός, αντιμετώπισε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ειδικότερα τη δεκαετία 1935-45, σκληρή κριτική, συχνά στα όρια του χλευασμού. H έκδοση της Υψικαμίνου συνοδεύτηκε από σύντομες αναφορές στον τύπο της εποχής, πολλές από τις οποίες βρίσκονταν στα όρια της ειρωνείας. Ο Στρατής Μυριβήλης, στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, το περιέγραψε ως εύθυμο και πολύτιμο βιβλίο τέρψεως για οικογενειακές συναναστροφές[33] , ενώ αργότερα υπήρξε περισσότερο ειρωνικός στην κριτική του. Μέσα από την Υψικάμινο, ο Κώστας Ουράνης αναγνώρισε στο πρόσωπο του Εμπειρίκου τον «πρώτο και μοναδικό αντιπρόσωπο του συρρεαλισμού στην Ελλάδα», αναγνωρίζοντας όμως στο έργο του, την «παγερή λαμπρότητα του στείρου και του ανωφελούς»[33] . Ένα χρόνο αργότερα, ο Κ. Μπαστιάς αναφέρθηκε στο «μοναδικό λεκτικό πλούτο» και κάποια «φραστική μυστικότητα» του έργου»[34] . Συνολικά, η Υψικάμινος αντιμετωπίστηκε λιγότερο ως ποιητικό γεγονός και περισσότερο ως παραδοξολογία που παραμελήθηκε και σχεδόν χλευάστηκε[35] . Ο ίδιος ο Εμπειρίκος, στο κριτικό του κείμενο Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελπμασάν εκφράστηκε αρνητικά απέναντι στους κριτικούς, ομολογώντας πως δεν έτρεφε συμπάθεια απέναντί τους[36] . Μεγάλο μέρος της πρώιμης κριτικής που του ασκήθηκε ήταν συνυφασμένη με την αμήχανη και επιφυλακτική στάση απέναντι στο ίδιο το κίνημα του υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος σχολίασε τη στάση αυτή, αναφερόμενος το 1939 σε επιφυλάξεις «χαρακτηριστικές της λιποψυχίας των κριτικών για όσα αποτελούν τη σπονδυλική στήλη και την ουσία της [υπερρεαλιστικής] θεωρίας», θεωρώντας πως οι περισσότεροι δεν κατανόησαν το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον υπερρεαλισμό[37] . Η στερεότητα και σφριγηλότητα του εμπειρίκειου ύφους, το ποσοστό της θετικότητας που περιέχει, μια ενέργεια και δομή που ξεπερνάει τα όρια του ελληνοκεντρισμού κι απλώνει την υποβλητικότητά της στην υφήλιο, πλησιάζει τον τόνο και τον δραστήριο και εικονοβριθή λυρισμό του Απολλιναίρ, με το έντονα συγκινησιακό του στοιχείο, και με ρυθμούς πρωτάκουστους στην ελληνική γλώσσα. —Νάνος Βαλαωρίτης, Ανδρέας Εμπειρίκος (1989)

Η έκδοση της Ενδοχώρας το 1946, συνοδεύτηκε από περισσότερο ευμενείς κριτικές παρουσιάσεις, όπως του λογοτέχνη Αντρέα Καραντώνη, του Ασημ. Πανσέληνου και του Αιμ. Χουρμούζιου. Ο πρώτος χαρακτήρισε τον Εμπειρίκο ως τον πιο ολοκληρωμένο σύγχρονο διονυσιακό ποιητή, συγκρίνοντάς τον με την περίπτωση του Σικελιανού και επισημαίνοντας ειδικότερα πως αντικατέστησε τον μυθολογικό αρχαϊσμό του με την ρεαλιστική παρουσία του φροϋδικού πανερωτισμού[38] . Ανάλογη κριτική άσκησε αργότερα και ο Νάνος Βαλαωρίτης, συνδέοντας το έργο του Εμπειρίκου με εκείνο του Σικελιανού, ως προς τις συγκεκριμένες ιδεολογίες που ο καθένας προέβαλε στο έργο του – ο Σικελιανός τον μυστικισμό και ο Εμπειρίκος τον υπερρεαλισμό – κατατάσσοντας τους στο «διονυσιακό» τομέα της ποίησης[39] . Ο Καραντώνης αναφέρθηκε επίσης στον «γλωσσικό εξωτισμό» τού Εμπειρίκου, τον οποίο παρουσίασε ως έναν από τους νεοτεριστές της

Ανδρέας Εμπειρίκος ελληνικής ποίησης. Στο ίδιο πνεύμα, ο Πανσέληνος αναγνώρισε στην Ενδοχώρα αρετές όπως ο λυρισμός της, η εντέλεια στην έκφραση και η ελληνικότητά της, απορρίπτοντας συγχρόνως την ερμητικότητα, τον ατομισμό και το λογιοτατισμό της, κατατάσσοντας τη συλλογή στην «ποίηση της παρακμής»[33] . Ο Χουρμούζιος αναγνώρισε, με τη σειρά του, τους λυρικούς εκφραστικούς τρόπους του Εμπειρίκου, άρρηκτα συνδεδεμένους με το διονυσιακό ή βακχικό στοιχείο, καλώντας τον ωστόσο να αποστατήσει από το ποιητικό του ιδεώδες[40] . Η Ενδοχώρα κατέχει ιδιαίτερη θέση ακόμα και για τους νεότερους κριτικούς, έχοντας χαρακτηριστεί ως το υψηλότερο σημείο της ποιητικής παραγωγής του Εμπειρίκου, περιέχοντας τα αρτιότερα και περισσότερο ολοκληρωμένα ποιήματα[41] . Για μεγάλο διάστημα, το ποιητικό έργο τού Εμπειρίκου αγνοήθηκε, όχι μόνο στους ελληνικούς λογοτεχνικούς κύκλους, αλλά και στους κύκλους των υπερρεαλιστών εκτός Ελλάδας, όπου παρέμεινε πρακτικά άγνωστο[42] . Σημαντική συμβολή στην αποδοχή του είχε η συμφιλίωση της «συντηρητικής» κριτικής με τον υπερρεαλισμό – με σημείο αναφοράς το άρθρο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου «Συμφιλίωση με τον συρρεαλισμό» (1938) – η οποία ευνοήθηκε επίσης από τα μετριοπαθή δείγματα γραφής του ελληνικού υπερρεαλισμού, όπως επιχειρήθηκε να πραγματωθεί με τη συνεισφορά άλλων λογοτεχνών, όπως του Ελύτη με τις συλλογές Προσανατολισμοί και Σποράδες, του Νίκου Γκάτσου με την Αμοργό, αλλά και την Ενδοχώρα του ίδιου τού Εμπειρίκου, που θεωρήθηκε πως απομακρυνόταν από τον «ακραίο» υπερρεαλισμό της Υψικαμίνου. Μετά το θάνατο του Εμπειρίκου η αποδοχή τού έργου του έγινε σχεδόν καθολική[43] , και ο ίδιος θεωρήθηκε μία από τις μείζονες παρουσίες στη νεοελληνική ποίηση, χωρίς ωστόσο να τύχει ανάλογης αναγνώρισης με άλλους ποιητές της Γενιάς του '30, όπως ο Γιώργος Σεφέρης ή ο Οδυσσέας Ελύτης. Η νεότερη κριτική τοποθέτησε τον Εμπειρίκο στην κορυφή της ιεραρχίας του ελληνικού υπερρεαλισμού, χωρίς ωστόσο να θεωρούνται πλήρως δεδομένοι οι δεσμοί του με τις προγραμματικές αρχές του υπερρεαλισμού[43] . Αν και ο Εμπειρίκος δεν επιχείρησε να διευκολύνει την κατανόηση του έργου του ή να το εξηγήσει μέσα από θεωρητικά κείμενα, για τη μέθοδο που ακολούθησε και τους βασικούς άξονες της ποιητικής του, σημαντικές πληροφορίες αντλούνται από το κείμενο που έγραψε αντί προλόγου στα Γραπτά, με τίτλο Αμούρ-Αμούρ. Στο προλογικό αυτό κείμενο, ο Εμπειρίκος εκθέτει ουσιαστικά την υπερρεαλιστική τεχνική που ο ίδιος αφομοίωσε, στην προσπάθειά του να συμπεριλάβει στα ποιήματά του όλα τα στοιχεία που στην καθιερωμένη ποίηση αποκλείονται[44] , δηλώνοντας παράλληλα πως βοηθήθηκε στην ταχεία κατανόηση του υπερρεαλισμού από τις ψυχαναλυτικές γνώσεις του και τη φιλοσοφία του Φρίντριχ Ένγκελς. Αν και χρησιμοποίησε την αυτόματη γραφή, δεν περιορίστηκε σε αυτή. Υπό την έννοια της αυστηρής εφαρμογής του υπερρεαλιστικού αυτοματισμού, ο Εμπείρικος δεν θεωρούσε πως τα έργα του, πέραν μίας ημερομηνίας, ήταν υπερρεαλιστικά, ωστόσο κατά τον ίδιο, εξακολούθησε να διατηρεί ένα σύνδεσμο με τον υπερρεαλισμό μέσα από μία ελεγχόμενη – όχι απαραίτητα λογική – χρήση της γλώσσας[45] . Σύμφωνα με τον Ελύτη, στο βαθμό που εφάρμοσε τον αυτοματισμό, ο Εμπειρίκος το επιχείρησε όχι τόσο για να «αφεθεί στη ροή του ασυνειδήτου, όσο για να θέσει υπό αμφισβήτηση θεμελιακούς νόμους της λειτουργίας μας», ώστε τοποθετώντας σε ίση μοίρα το λογικό και το παράλογο, να εξαλείψει «τις διακρίσεις που ανέκαθεν στήριξαν την Ελληνο-Δυτική διανόηση»[46] . Σε αντιστάθμισμα, η ιδιάζουσα καθαρεύουσα που μεταχειρίζεται και ο ενδυματολογικός εξωτισμός των ηρώων του συντίθενται με τόσον έξοχον τρόπο που θυμίζουν τις καλύτερες επιτυχίες της χαροκολλητικής του Μαξ Ερνστ. —Οδυσσέας Ελύτης, Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1979)

Η γλώσσα της ποιητικής του Εμπειρίκου αποτέλεσε επίσης στοιχείο κριτικής ανάλυσης. Ο ίδιος αναφερόταν στη χρήση της καθαρεύουσας ως μία φυσική συνέπεια της εκπαίδευσής του, θεωρώντας τα εκφραστικά του μέσα στη δημοτική ως ακαδημαϊκά και «ψεύτικα»[45] . Κατά τον Ελύτη, η καθαρεύουσα προσφερόταν ως μέσο που τον διευκόλυνε να συμπαραθέτει εκφραστικούς τύπους διαφορετικών στρωμάτων και προελεύσεων[47] . Σύμφωνα με τον Γκυ Σωνιέ, η φωνητική και η μορφολογία του Εμπειρίκου είναι πολύ συχνά λόγιες, ωστόσο η βάση της σύνταξής του είναι σαφώς δημοτική[48] . H λεξιπλαστική ικανότητά του έχει επίσης τονιστεί, ειδικότερα η τάση του να χρησιμοποιεί δημοτικές καταλήξεις σε λόγιες λέξεις, πλάθοντας επίσης λόγιες λέξεις πάνω σε λαϊκές ρίζες ή ακόμα και βωμολοχίες[49] . Η «μεικτή» γλώσσα του Εμπειρίκου επιτρέπει κατά

Ανδρέας Εμπειρίκος συνέπεια την αξιοποίηση του πλούτου της νεοελληνικής γλώσσας, πέραν των ορίων δημοτικής και καθαρεύουσας[50] , θέτοντας στην υπηρεσία της εκφραστικότητας την ελεύθερη χρήση όλων των δυνατοτήτων της[51] . Ορισμένοι μελετητές του έργου του έχουν επισημάνει τη χρήση αναγραμματισμών [52] [53] , ενώ ως ιδιαίτερα δυσεπίλυτοι αναγραμματισμοί θεωρούνται όσοι εμφανίζονται στο ποίημα Η νήσος των Ροβινσώνων, που περικλείεται στη συλλογή Οκτάνα[54] . Χρήση αναγραμματισμών θεωρείται πως γίνεται επίσης στο ποίημα Οι χαρταετοί (Οκτάνα)[55] , στο «Άρμαλα Πόρανα και Βέλμα», από το ποίημα Στροφές Στροφάλων της Ενδοχώρας[56] , καθώς και στα ποιήματα «Τορανίνα Εχμπατομβία» (Υψικάμινος) και «Μεγαμπέρχα» (Ενδοχώρα)[57] .

Εργογραφία Ποίηση • • • •

Υψικάμινος (1935) Ενδοχώρα (1945) Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία (1960) Οκτάνα (1980)

• Aι Γενεαί πάσαι ή Η σήμερον ως αύριον και ως χθες (1984) • Ες Ες Eς Ερ Ρωσσία (1995)

Πεζά • • • •

Αργώ ή Πλους αεροστάτου (1980) Ο Μέγας Ανατολικός (1990-92) Ζεμφύρα ή Το μυστικό της Πασιφάης (1998) Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου, διάλεξη για τον Νίκο Εγγονόπουλο (1999)

Φωτογραφία • Φωτοφράκτης (2001) • Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρίκου (2004) • Ταξίδι στη Ρωσσία (2001). Ημερολόγιο και φωτογραφίες (Δεκέμβριος 1962)

Ψυχολογία • Μια Περίπτωσις Ιδεοψυχαναγκαστικής Νευρώσεως με Πρόωρες Εκσπερματώσεις και Άλλα Ψυχαναλυτικά Κείμενα (2001)

Ανδρέας Εμπειρίκος

Σημειώσεις [1] Γ. Γιατρομανωλάκης, "Αποκάλυψη και αναγέννηση στον Α. Εμπειρίκο", Χάρτης, τ. 17/18, Νοέμβριος 1985, σελ. 649 [2] Νάσος Βαγενάς, "Ελλειμμα νηφαλιότητας: Επίλογος στο Ετος Εμπειρίκου" (http:/ / tovima. dolnet. gr/ print_article. php?e=B& f=13450& m=B55& aa=1), Το ΒΗΜΑ, 23 Δεκεμβρίου 2001, σελ. B55, κωδικός άρθρου: B13450B551 [3] Οδυσσέας Ελύτης, Εν Λευκώ, εκδ. Ίκαρος, στ' έκδοση, σ. 126 ή Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, εκδ. Ύψιλον, Αθήνα

1980 [4] Οδυσσέας Ελύτης, Ανοιχτά Χαρτιά, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1987 [5] Ανδρομάχη Σκαρπαλέζου, Συνέντευξη με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, Αθήνα, Μάρτιος 1967, Ηριδανός, 4, σελ. 15 [6] Νάνος Βαλαωρίτης, "Μερικές σκέψεις γύρω από το έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου", Η Λέξη, τ. 10, Δεκέμβριος 1981 [7] Γιατρομανωλάκης, 55 [8] Ανδρέας Εμπειρίκος, Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία, Άγρα, γ' ανατύπωση 1988, σελ. 14 [9] Γιατρομανωλάκης, 77 [10] Βαλαωρίτης, 89 [11] Γιατρομανωλάκης, 142 [12] Φραγκίσκη Αμπατζόγλου, "Ανδρέας Εμπειρίκος: Από την πρωτοπορία των ποιητών στην παράδοση των ειρώνων" (http:/ / www. tanea. gr/ Article. aspx?d=19991120& nid=4099284), ΤΑ ΝΕΑ, 20 Νοεμβρίου 1999, σελ. N30, κωδικός άρθρου:

A16597N301 Γιατρομανωλάκης, 149 Ανδρέας Εμπερίκος, Οκτάνα, εκδ. Ίκαρος, 1993, σελ. 78 Γιατρομανωλάκης, 171 Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Αι Γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως αύριον και ως χθες, Επίμετρο, Άγρα, 1984, σσ. 160-61. [17] Βλ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Ες-ες-ες-ερ Ρωσσία, Σημείωση του επιμελητή, Άγρα, 1995, σελ. 7. [18] Οδυσσέας Ελύτης, Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, Ύψιλον, β' έκδοση 1980, σελ. 65. [19] Βλ. Ανδρέας Εμπειρίκος, Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης, Σημείωμα του επιμελητή Γ. Γιατρομανωλάκη, Άγρα, 1998, σελ. 37. [20] Θανάσης Τζαβάρας, Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η Ψυχανάλυση, «Δελτίο της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας», 1981, 5, σελ. 80-88. [21] Θανάσης Τζαβάρας, Μια Περίπτωσις Ιδεοψυχαναγκαστικής Νευρώσεως με Πρόωρες Εκσπερματώσεις και Άλλα Ψυχαναλυτικά Κείμενα, Επίμετρο: Υπερωκεάνιος πλους και Ψυχαναλυτικός Περίπλους, σελ. 226. [22] Θανάσης Τζαβάρας, Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η Ψυχανάλυση ΙΙ, Χάρτης, 17/18, σελ. 566-76, 1985 [23] Ανδρομάχη Σκαρπαλέζου, Συνέντευξη με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, Αθήνα, Μάρτιος 1967, Ηριδανός, 4, σελ. 13-15. [24] Ανδρέας Εμπειρίκος, Μια Περίπτωσις Ιδεοψυχαναγκαστικής Νευρώσεως με Πρόωρες Εκσπερματώσεις και Άλλα Ψυχαναλυτικά Κείμενα, "Βιογραφικόν Σημείωμα Μαρίας Βοναπάρτου", Άγρα, 2001, σελ. 208. [25] Θανάσης Τζαβάρας, Μια Περίπτωσις Ιδεοψυχαναγκαστικής Νευρώσεως με Πρόωρες Εκσπερματώσεις και Άλλα Ψυχαναλυτικά Κείμενα, Επίμετρο: Υπερωκεάνιος πλους και Ψυχαναλυτικός Περίπλους, σελ., 226-7. [26] Θανάσης Τζαβάρας, Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η Ψυχανάλυση ΙΙ, Χάρτης, 17/18, σελ. 570, 1985. Βλ. επίσης A. Biro et R. Passeron, Dictionnaire general du surréalisme et de ses environs, P.U.F., 1982, σελ. 144-5. [27] H λέξη, τ. 10, Δεκέμβριος 1981, σελ. 771. [28] Οδυσσέας Ελύτης, Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, εκδ. Ύψιλον, β' έκδοση, σελ. 71. [29] Δημήτρης Καλοκύρης, "Ο φωτογράφος Ανδρέας Εμπειρίκος" (http:/ / www. embiricos2001. gr/ photo. htm), Έτος Εμπειρίκου 2001. [30] Γιάννης Σταθάτος, Φωτοφράκτης, Εισαγωγή, σελ. 16 [31] ό.π., σελ. 20. [32] Βλ. σχετικά Δημήτρης Καλοκύρης, "Ανδρέας Εμπειρίκος, ο φωτογράφος", περιοδικό Φωτογράφος, τ. 10, Ιούλιος-Αύγουστος 1991, σελ. 48-53. [33] Ιάκωβος Μ. Βούρτσης, Ο Εμπειρίκος και η κριτική, Χάρτης, τ. 17/18, Νοέμβριος 1985, σελ. 610. [34] K. Μπαστιάς, "Φιλολογικοί Περίπατοι", Η Καθημερινή, 30 Απριλίου 1936, σελ. 3. [35] Ν. Παππάς, "Νέοι ποιηταί με προσωπικότητα", Η Καθημερινή, 11 Μαΐου 1936, σσ. 3-4. [36] Γιατρομανωλάκης, 128 [37] Ανδρέας Εμπειρίκος, Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία, Άγρα, γ' ανατύπωση 1988, σελ. 15 [38] Αντρέας Καραντώνης, "Σύγχρονη Ποίησις", Η Καθημερινή, 15 Ιουνίου 1946, σελ. 4. [39] Βαλαωρίτης, 29 [40] Α. Χουρμούζιος, "Δέκα βιβλία στίχων από τη νέα μας ποίηση", περ. Νέα Εστία, τ. 458, Αύγουστος 1946, σσ. 827-8, όπως παρατίθεται στο περ. Χάρτης, τ. 17/18, σσ. 627-8. [41] Γιατρομανωλάκης, 106 [42] Βαλαωρίτης, 90 [43] Παντελής Βουτουρής, "Πόσο υπερρεαλιστής ήταν ο Εμπειρίκος;" (http:/ / www. tanea. gr/ Article. aspx?d=20010120& nid=1593860), ΤΑ ΝΕΑ, 20 Ιανουαρίου 2001, σελ. R32, κωδικός άρθρου: A16948R321 [13] [14] [15] [16]

Ανδρέας Εμπειρίκος [44] Ανδρέας Εμπειρίκος, Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία, Άγρα, γ' ανατύπωση 1988, σελ. 10 [45] Βλ. περιοδικό Χάρτης, "Συζήτηση στην Θεσσαλονίκη", τ. 17/18, σελ. 638. [46] Ελύτης, 38 [47] Ελύτης, 50 [48] Saunier, 49 [49] ό.π., 51 [50] Φραγκίσκη Αμπατζόγλου, "Ανδρέας Εμπειρίκος: Ρηξικέλευθο σχολείο ποιητών" (http:/ / www. tanea. gr/ Article. aspx?d=20000527& nid=4130483), ΤΑ ΝΕΑ, 27 Μαΐου 2000, σελ. R12, κωδικός άρθρου: A16751R121 [51] Saunier, 52 [52] Γ. Κεχαγιόγλου, "Ο Ανδρέας Εμπειρίκος ως προφήτης της ογδόης ημέρας, ή περί αναγραμματισμών", περ. Πόρφυρας,

τχ. 74, Ιούλιος 1995, σ. 231 [53] Γ. Κεχαγιόγλου, "ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ", περ. Μικροφιλολογικά, τχ. 22, Λευκωσία, φθινόπωρο 2007, σ. 22. [54] Σωκράτης Τιτούρης, Αναγραμματισμοί στα ποιήματα του Ανδρέα Εμπειρίκου, Πόρφυρας, τ. 127, Απρίλιος 2008, σελ.

18. Ενδεικτικά προτείνεται πως η φράση «Άχαρ, λαμίρ, ισχάρ, μανίκ, νούμα, ραπάντα, άντα» που φωνάζει ο ερημίτης ναυαγός, είναι αναγραμματισμός της πρότασης «Χαρμάνια, πούρα, άναμμα, λακριντί, αστραχάν», δηλαδή μια απαρίθμηση πραγμάτων και δραστηριοτήτων που άρεσαν στον φανατικό καπνιστή Εμπειρίκο. Η δεύτερη ακατανόητη φράση του ποιήματος, «Πάθε, σιγγά, αλλασονί, πέγγε, κιμέ, βοντά, ουνόρα!», αναγραμματιζόμενη μετατρέπεται στη φράση «Βλέπομε τρικ, λογοπαίγνιόν σας, αγαθέ ναυαγέ!». Παρομοίως, η φράση του ερημίτη «ΚΑΜΕ ΛΑΜΑ ΧΑΜΙ ΑΧΜΑΡ ΠΑΝΕ ΑΜΠΟΡ ΕΛΜΑΝΑ» αντιστοιχεί πιθανώς σε αναγραμματισμό του «Χαρμάνια Κάμελ, άναμμα, Μπαχ, παρέα, μελό». Η φράση της νήσου «ΠΑΝΕ ΩΩΩΧ-ΩΩΩ ΑΑΑΧ-ΑΑΑ ΟΥΑ-ΟΥΑ ΕΛΜΑΝΑ!» δίδει αναγραμματιζόμενη την πρόταση «Οχεύω, ανώμαλε! Ωωω! Όπα, χύνω! Αααααααα!», περιγράφοντας, σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση, τη συνουσία και την εκσπερμάτιση της οχεύουσας αρσενικής πανίδας, η οποία διαμαρτύρεται επειδή ο ερημίτης ναυαγός τη μπανίζει [55] Τιτούρης, ό.π. Πρόκειται για τις λέξεις: ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ που ερμηνεύονται ως αναγραμματισμός της φράσης «Έλκουν λαόν απαλά» αλλά και «Κόλπο, άλαλε Αυνάν!» [56] Τιτούρης, ό.π: Η φράση «Άρμαλα Πόρανα και Βέλμα» αναγραμματιζόμενη γίνεται «Καλά ρε! Να βαπόρι! Μάλαμα!», εκφράζοντας δηλαδή τα ενθουσιασμό για το βαπόρι που χρησίμευσε ως χώρος φιλοξενίας των ερωτικών τους στιγμών [57] Τιτούρης, ό.π: Προτείνονται ως αναγραμματισμοί των φράσεων «ανάπτει το μοβ χαρμάνι» και «Με έργα Μπαχ» αντίστοιχα

Βιβλιογραφία • Νάνος Βαλαωρίτης, Ανδρέας Εμπειρικός, Ύψιλον, Αθήνα 1989 • Οδυσσέας Ελύτης, Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, εκδ. Ύψιλον, 1980 • Παντελής Βουτουρής, Η συνοχή του τοπίου. Εισαγωγή στην ποιητική του Ανδρέα Εμπειρίκου, Καστανιώτης, Αθήνα, 1997 • Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Ανδρέας Εμπερίκος. Ο ποιητής του έρωτα και του νόστου, Κέδρος, Αθήνα 1994 • Γιώργος Κεχαγιόγλου, Αι Λέξεις. Μορφολογία του μύθου, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1987 • Guy (Michel) Saunier, Ανδρέας Εμπερίκος: Μυθολογία και Ποιητική, εκδ. Άγρα, 2001 • Επαμεινώνδας Γ. Ασλανίδης, Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η χαρμολύπη, Κέδρος, Αθήνα 2000 • Ιάκωβος Μ. Βούρτσης, Βιβλιογραφία Ανδρέα Εμπειρίκου (1935-1984), Εταιρεία Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου, Αθήνα, 1984 Περιοδικές εκδόσεις • • • • • • •

Ηριδανός, τ.4, Φεβρουάριος-Μάρτιος 1976 Το Δέντρο, τ. 10, Αθήνα, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1979 Ο Πολίτης, τ. 53, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1982 Χάρτης, τ. 17-18, Αθήνα, Νοέμβριος 1985 «Διαβάζω», Δεκέμβριος 1995 Αντί, 9 Φεβρουαρίου 2001 Δυτικές Ινδίες, τ. 5, 2001

Ανδρέας Εμπειρίκος

Δισκογραφία Το 1964, η εταιρία «Διόνυσος» κυκλοφόρησε τον δίσκο Ο Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρίκο με απαγγελίες ποιημάτων του. Το ποίημά του με τίτλο Διάφανες αυλαίες έχει μελοποιηθεί από τον τραγουδοποιό Θανάση Παπακωνσταντίνου στο δίσκο του Αγρύπνια. Ο Μέγας Ανατολικός και άλλα ποιήματα του Εμπειρίκου έχουν μελοποιηθεί επίσης από τον Παναγιώτη Βήχο. Τέλος, το ποίημα "Θεόφιλος Χατζημιχαήλ" έχει μελοποιηθεί από τους αδερφούς Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • 2001: Έτος Εμπειρίκου (http://www.embiricos2001.gr/intro2.htm) • Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών (http://www.ekebi.gr/1935/detail.asp?ID=172) - Εθνικό Κέντρο Βιβλίου • Ο Φωτογράφος Ανδρέας Εμπειρίκος (http://www.fotoart.gr/arthra/empeirikos/) •

Ντοκιμαντέρ: Ανδρέας Εμπειρίκος (http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-info. aspx?tid=0000007173&tsz=0&act=mInfo) ( προβολή (http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view. aspx?tid=0000007173&tsz=0&act=mMainView)) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Μεταπολεμικοί λογοτέχνες 1944-1974

Έλλη Αλεξίου Έλλη Αλεξίου Η Έλλη Αλεξίου, του Στυλιανού, (1894-1988) ήταν λογοτέχνις, πεζογράφος και παιδαγωγός.

Βιογραφικά στοιχεία Η Έλλη Αλεξίου γεννήθηκε στις 22 Μαΐου του 1894 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε στο Διδασκαλείο Ηρακλείου και για έξι χρόνια υπηρέτησε ως δασκάλα στο Γ' Χριστιανικό Παρθεναγωγείο και στη "Στέγη Μικρών Αδελφών". Το 1920 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα μετά το γάμο της με τον Βασίλη Δασκαλάκη. Ακολούθησε σπουδές Παιδαγωγικών και Φιλολογίας όπου και διορίστηκε καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης διδάσκοντας 19 χρόνια. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση (ΕΑΜ Λογοτεχνών). Το 1945 μετέβη για σπουδές στη Σορβόνη, απ΄ όπου έλαβε δίπλωμα φωνητικής και γαλλικής, ενώ παράλληλα δίδασκε σε σχολεία της ελληνικής παροικίας[1] αλλά της αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και δεν μπόρεσε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Από το 1949 μέχρι το 1962 διορίστηκε εκπαιδευτικός σύμβουλος για τα ελληνικά σχολεία των σοσιαλιστικών χωρών. Μετά από αναγκαστική προσφυγιά λόγω των επανειλημμένων διώξεων που υπέστη από την ανάμιξή της σε προοδευτικά κινήματα επέστρεψε στην Ελλάδα το 1962. Αργότερα όμως συνελήφθη και το 1965 βρέθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Στη συνέχεια ελευθερώθηκε και μετέβη στη Ρουμανία ως το 1966, οπότε και επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα. Με την επιστροφή της συνελήφθη με βάση βούλευμα εναντίον της που είχε εκδοθεί το 1952, δικάστηκε και απαλλάχθηκε. Έκτοτε και μέχρι το θάνατό της, στις 28 Σεπτεμβρίου του 1988, αφιερώθηκε στη λογοτεχνία. Τα έργα της διακρίνονται για τον ποιητικό ρεαλισμό του ύφους[2] καθώς και για τον κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό τους. Ανηψιός της ήταν ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ενώ η ίδια ήταν αδελφή της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Για πολλά χρόνια συζούσε με τον ποιητή Μάρκο Αυγέρη. Η Έλλη Αλεξίου είχε λάβει μέρος στο Α' και Β' Συνέδριο της Ειρήνης, στο Παρίσι (1947) και Βαρσοβία (1950) αντίστοιχα, καθώς και στα Συνέδρια: των Διανοουμένων, στο Βρότσλαβ Πολωνίας (1948), για το Παιδί στη Βιέννη (1952), για τη Γυναίκα, στη Κοπεγχάγη (1953) κ.ά. όπως και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Βερολίνο 1957). Υπήρξε μέλος του Συλλόγου Γυναικών Επιστημόνων, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Πανελλήνιας Κίνησης για την Ύφεση και την Ειρήνη κ.ά. Μιλούσε επίσης γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά. Ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (Λ. Αλεξάνδρας).

Επιλεγμένα έργα • • • • • • • •

Άνθρωποι (1938) Λούμπεν (1940) Γ΄ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον (1938) Με τη λύρα (1958) Αναχωρήσεις και μεταλλαγές (1962) 3 τόμοι. Σπουδή (11 διηγήματα) (1972) Για να γίνει μεγάλος, βιογραφία του Καζαντζάκη (1966) Υπέρ των ζώντων, (11 διηγήματα) (1972)

• Ήθελε να την λένε κυρία • Μυστήρια • Ο Χοντρούλης και η Πηδηχτή

Έλλη Αλεξίου • Προσοχή! Συνάνθρωποι • Σκληροί αγώνες για μικρή ζωή

Παραπομπές [1] Λεξικό συγγραφέων, Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Κώστας Φωτάκης, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκης 2000, σελ. 15. [2] Χρονικό του 20ού αιώνα", εκδόσεις Τέσσερα Έψιλον, σελ. 1399.

Πηγές • Who's Who 1979 σ.25

Γεώργιος Βαφόπουλος Γεώργιος Βαφόπουλος Ο Γεώργιος Θ. Βαφόπουλος (1903-1996) ήταν Έλληνας ποιητής, καταγόμενος από τη Γευγελή.

Παιδικά χρόνια Γεννήθηκε στη Γευγελή, ως δευτερότοκος γιος του Θωμά Βαφόπουλου και της Ρούλας, το γένος Δεμερτζή και είχε 5 αδέρφια. Αποφοίτησε από την αστική σχολή Γευγελής και μετά το Β΄ Βαλκανικό πόλεμο, όταν η οικογένειά του εκπατρίστηκε, έζησε στην Έδεσσα, το Φανό, Κιλκίς και τη Γουμένισσα. Το 1917, η οικογένειά του μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο (1923). Τη χρονιά αυτή, μετέβηκε στην Αθήνα, όπου εγγράφηκε στη Μαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως αντιγραφέας στη Μεγάλη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσης του Γ. Χατζιδάκη. Τελικά, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του γιατί έπασχε από φυματίωση και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, στις αρχές του 1924. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη παραμονή του στην Αθήνα.

Πρώτα βήματα στη λογοτεχνία Η πρώτη του προσπάθεια να γράψει ποιήματα ήταν σε ηλικία 15 ετών, όταν έπλεξε ένα έμμετρο εγκώμιο στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το 1921 δημοσιεύει τα ποιήματά του: • Γυναίκα, στο περιοδικό "Σφαίρα", και • Ελεγείο στους Αδικοσκοτωμένους, στο περιοδικό "Νουμάς" Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα (1923-1924) γνωρίστηκε με τον Kωστή Παλαμά και με τον Γρηγόριο Ξενόπουλο. Το 1927 εμφανίστηκε πρώτη φορά, επίσημα, στο λογοτεχνικό περιοδικό «Nέα Eστία», μετά από εισήγηση του Κωστή Παλαμά.

Σταδιοδρομία Μετά την επιστροφή του, στη Θεσσαλονίκη, το 1924 ανέλαβε, από κοινού με τον Κ.Κόκκινο, τη διεύθυνση του περιοδικού "Μακεδονικά Γράμματα". Aπό τότε συνεργαζόταν με περιοδικά και εφημερίδες, όπου δημοσιεύονταν ποιήματα, διηγήματα και άρθρα του. Διορίστηκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης το 1932, όπου το 1938 ίδρυσε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης. Υπήρξε διευθυντής της έως το 1963. Στη Γερμανική κατοχή, αποσπάστηκε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Αθήνας. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Γιώργο Θέμελη, με τους οποίους συνδέθηκε στενά. Επίσης το διάστημα αυτό, συνδέθηκε με τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, τον Καίσαρα Εμμανουήλ, το Στέλιο Ξεφλούδα, τον Τάσο Αθανασιάδη, τον Τέλλο Άγρα, και άλλους λογοτέχνες. Μετά από πρόσκληση του Βρετανικού Συμβουλίου, το 1951, ταξίδευσε στην Αγγλία, για να μελετήσει τη λειτουργία των Βρετανικών βιβλιοθηκών. Υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού "Μακεδονικές Ημέρες". Διατέλεσε Γενικός Γραμματέας του πρώτου Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης (1944) και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1964-1967). Υπήρξε επίσης, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1980), επίτιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. (1988), μέλος της επιτροπής απονομής λογοτεχνικών βραβείων του Δήμου Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του διαγωνισμού Μαρίας Ράλλη, αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, μέλος της επιτροπής του κινηματογραφικού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1966) και μέλος της επιτροπής απονομής συντάξεως στους λογοτέχνες (1973),

Γεώργιος Βαφόπουλος

Η ζωή του Το 1924 γνωρίστηκε με την Ανθούλα Σταθοπούλου, την οποία παντρέυτηκε το 1931. Κλήθηκε να υπηρετήσει στο Α΄ Σύνταγμα Αθηνών, το 1925 αλλά απαλλάχτηκε από τη θητεία του ένα χρόνο αργότερα, καθώς έπασχε από φυματίωση. Το 1931 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος. Το 1935 πέθανε η σύζυγός του. Το 1938 ταξίδεψε στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελβετία. Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε με την Αναστασία Γερακοπούλου, την οποία και παντρεύτηκε το 1946. Το 1954 πέθανε ο πατέρας του, που είχε τυφλωθεί το 1939 σε ατύχημα. Το καλοκαίρι του 1955 επέστρεψε για λίγο στη Γιουγκοσλαβία, όπου επισκέφτηκε τον τάφο του παππού του. Το 1957 ταξίδευσε στις Η.Π.Α.. Το καλοκαίρι του 1962 πέθανε η μητέρα του. Ακολούθησαν πολλά ταξίδια του, στην Αυστρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, το 1967. Τη χρονιά αυτή, καθώς και την επόμενη, πραγματοποίησε πολλά ταξίδια σε όλη την Ελλάδα. Επίσης, το 1968 ταξίδευσε σε Βέλγιο, Ολλανδία και Γερμανία, το 1969 στην Ιταλία, το 1970 στην Ισπανία και το 1973 στη Σκανδιναβία. Το 1974 επισκέφτηκε την Κύπρο. Την ίδια χρονιά έπαθε βαριά καρδιακή προσβολή. Έχει τιμηθεί με τον Α΄ Έπαινο του διαγωνισμού διηγήματος της Νέας Εστίας (1927), με το Αριστείο του Δήμου Θεσσαλονίκης (1963), με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1967), με το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1972) Το 1983 με δωρεά του ποιητή και της Αναστασίας ιδρύθηκε το Βαφοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Η νέα Δημοτική βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης υπήρξε όραμα του Γιώργου Βαφόπουλου. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη, πλήρης ημερών, μετά από δίμηνη νοσηλεία σε κλινική της πόλης.

Το έργο του Tο συγγραφικό και ποιητικό έργο του Γιώργου Βαφόπουλου είναι πλουσιότατο. Μέσα σε αυτό, απεικονίζεται η ζωή της πόλης επί Tουρκοκρατίας και ως τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο, με πάρα πολλά στοιχεία. Eνα από αυτά τα έργα είναι και η τελευταία μελέτη του Tο παραμύθι της Θεσσαλονίκης, το οποίο έγραψε το 1993. Ξεκίνησε από το νεοσυμβολισμό και την ανανεωμένη παράδοση, με επιρροές από τον Παλαμά, τον Kαβάφη, τον Mποντλέρ και τον Kαρυωτάκη. Στράφηκε αργότερα με την Προσφορά, προς τους νέους εκφραστικούς τρόπους, σχεδόν ταυτόχρονα με το κίνημα του υπερρεαλισμού, χωρίς να παρακολουθεί τα συνθήματά του. H ποιητική του φυσιογνωμία σχηματίστηκε μέσα στην τελευταία πενταετία του μεσοπολέμου και το σημαντικότερο μέρος του έργου του το έδωσε έπειτα από τον πόλεμο και την Kατοχή. Σημαντικότερα έργα του: • • • • •

Tα ρόδα της Mυρτάλης, 1931, ποιητική συλλογή H Mεγάλη Nύχτα και το Παράθυρο, 1959, ποιητική συλλογή Eπιθανάτια και Σάτιρες, 1966, ποιητική συλλογή Tα Eπιγενόμενα, 1966, ποιητική συλλογή Aπό το 1970 ώς το 1975 εξέδωσε το τετράτομο έργο του Σελίδες Aυτοβιογραφίας, το οποίο συμπλήρωσε με τον πέμπτο τόμο το 1991.

Γεώργιος Βαφόπουλος

Αναφορές • • • • •

"Βαφόπουλος Γεώργιος", Λυγίζος Μήτσος "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 3" Αθήνα, Χάρη Πάτση "Βαφόπουλος Γεώργιος", Παπαγεωργίου Κώστας "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2" Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 "Βίος και έργα του Γ.Θ.Βαφόπουλου", Παπαθανασόπουλος Θανάσης, «Νεά Εατία 143, 1η-15/4/1998, ετ.ΟΒ΄, αρ.1698-1699, σ.446-456 • Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. • "Άρθρο του Σάκη Αποστολάκη", εφημερίδα "Θεσσαλονίκη", 17/9/1996

Βασίλης Βασιλικός Βασίλης Βασιλικός Ο Βασίλης Βασιλικός, του Νικολάου, γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου του 1934 στη Θάσο. Σπούδασε στο λύκειο Καρυωτάκη (Καβάλα), στη σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια. Στη δεκαετία του 1950 σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στο Yale University, Drama School - SRT στη Νέα Υόρκη. Από το 1967 έως το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη) με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), όπου ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή στην τότε ΕΡΤ 1. Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Υπήρξε ερασιτέχνης ηθοποιός. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος δήμου Αθηναίων (1994-1996) και πρέσβης της Ελλάδας στην ΟΥΝΕΣΚΟ (1996) Γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και αρμενικά. Μέχρι σήμερα έχει γράψει περίπου 80 βιβλία, μυθιστορήματα, νουβέλλες, διηγήματα, θεατρικά, ποίηση, από τα οποία γνωστότερα είναι: "Ζ", ο "Ιατροδικαστής", ο "Θάνατος του Αμερικάνου" κ.ά. Το 2003 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την έκδοση του πρώτου βιβλίου του Η διήγηση του Ιάσονα. Έχει αποσπάσει το βραβείο των 12 και το κρατικό βραβείο διηγήματος (1980), το οποίο δεν αποδέχθηκε. Έχει μεταφράσει Αντρέ Ζιντ, Τζέημς Μέριλ, Ρεζίς Ντεμπρέ και Μπαλζάκ. Πολλά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες καθώς και στη γραφή Μπράιγ. Είναι νυμφευμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και έχει μία κόρη.

Πηγές • Who's Who 1979", σ.72.

Θεόκλητος Καριπίδης Θεόκλητος Καριπίδης Ο Θεόκλητος Καριπίδης ήταν Κιλκισιώτης ποιητής, πολιτικός και αγωνιστής, ποντιακής καταγωγής.

Η ζωή του Γεννήθηκε το 1926 στο Πευκόδασος του Κιλκίς, από γονείς Πόντιους πρόσφυγες και έζησε κάτω από στερήσεις και φτώχειες την αγροτική ζωή. Η Κατοχή τον βρήκε νεαρό έφηβο. Οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ προσφέροντας τις υπηρεσίες του στο Κίνημα. Μετά την Κατοχή γνωρίζει τις διώξεις και τις πιέσεις της αντίδρασης. Φεύγει στη Θεσσαλονίκη κυνηγημένος, όπου εγκαθίσταται στην Πολίχνη ασκώντας το επάγγελμα του επιπλοποιού. Εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος και αργότερα Δήμαρχος Πολίχνης. Η Χούντα τον βρίσκει στο εξωτερικό όπου δηλώνει ενεργά την αντίθεση του στο δικτατορικό καθεστώς. Ο Θεόκλητος Καριπίδης παντρεύτηκε και απέκτησε δύο παιδιά.

Το έργο του Ο Θεόκλητος Καριπίδης κάνει την παρθενική του εμφάνιση με τη μικρή συλλογή "Πίνακας 1961" και αποσπά επαινετικά σχόλια για την ποίηση του. Το 1963 εκδίδει τη δεύτερη ποιητική του συλλογή "Νυν και Αεί", ενώ το 1973 εκδίδει τη συλλογή ποιημάτων "Επιστροφή" που ήταν και η τελευταία και πιο ώριμη δημιουργική του δουλειά. Η "Επιστροφή" τον καταξιώνει πανελλήνια σαν μια από τις πιο γνήσιες ποιητικές γραφές στη Βόρειο Ελλάδα. Στις 16 Ιανουαρίου του 1975 προτού προφτάσει να εκδώσει το τελευταίο του έργο, αφήνει την τελευταία του πνοή. Μεταθανάτια ο φίλος του, ποιητής Βαλιούλης επιμελείται μια συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του προσθέτοντας και δείγματα της ανέκδοτης εργασίας του.

Βιβλιογραφία • Κιλκίς 1984, εκδ. Μαχητής [1], Θεσσαλονίκη 1984. Κιλκισιακό Ημερολόγιο. Επιμέλεια Φόρης Παροτίδης

Παραπομπές [1] http:/ / www. maxitis. gr/ ekdosis. htm

Γιάννης Κορίδης Γιάννης Κορίδης Ο Γιάννης Κορίδης (1936-) είναι Έλληνας δημοσιογράφος και λογοτέχνης.

Βίος Γεννήθηκε στη Μολόχα της Κοζάνης το 1936 από γονείς Μικρασιάτες. Σπούδασε νομικά και φιλολογία, αλλά τον κέρδισε η Δημοσιογραφία. Εργάστηκε σχεδόν, σε όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά (Ελευθερία, Βήμα, Νέα, Ακρόπολις, Βραδυνή, Ημέρα, Ανένδοτος, Ελεύθερος Τύπος, Κέρδος, Ειδήσεις, Ταχυδρόμος, Οικονομικός Ταχυδρόμος, Εποχές, Ελληνίδα, Slim, Ελλάδα) ως ρεπόρτερ, διορθωτής, αρθρογράφος, χρονογράφος, κριτικός βιβλίου κλπ.

Χαρακτηριστικά του έργου του Παρουσιάστηκε στα Γράμματα με τη συλλογή «Με την ανατολή του ήλιου» το 1952, όπου ξάφνιασε την κριτική για το νεαρό της ηλικίας του και για τον καλοδουλεμένο στίχο του.

Συγγραφικό έργο Ποίηση • • • • • • • • •

Με την ανατολή του ήλιου, 1952 Κραυγές στη θύελλα, 1955 Το πρόσωπο της Γης, 1957 Διεισδύσεις, 1962 Αφιέρωση, 1970 Κύπρος, 1974 Χρονολόγιο, 1978 Η νύχτα της Θάλασσας, 1994 Ποιήματα 1952-2002. Περιλαμβάνονται οι οκτώ παραπάνω συλλογές μαζί με την ανέκδοτη «Φωνές από το χτες και το σήμερα», 2002 • Κλειστός χώρος, 2009.

Ανθολογίες • Ποιητική Ανθολογία 1930-1965, 1965 • Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης, 1984 • Τα Ωραιότερα Δημοτικά Τραγούδια Α΄ τόμος: Ακριτικά-Ιστορικά Β΄ τόμος: Κλέφτικα-Της Εθνικής Αντίστασης Γ΄ τόμος: Της Αγάπης και του Έρωτα Δ΄ τόμος: Μοιρολόγια - Της Ξενιτιάς - Παραλογές (Πρώτη έκδοση 2000, Δεύτερη έκδοση 2002)

Γιάννης Κορίδης

Μελέτες - Δοκίμια - Ταξιδιωτικά • • • • • • • • • • • •

Οι μεγάλες δίκες των αιώνων, τόμοι 3, 1968 Οι μεγάλοι εραστές, 1971 Βουλγαρία, ένα ταξίδι μια γνωριμία, 1978 Βαλκάνια, απύραυλη ζώνη, α΄ και β΄ έκδοση, 1985 Βαλκάνια, απύραυλη ζώνη, στην αγγλική, 1985 Μορατόριουμ, η αλήθεια για τα πυρηνικά, 1988 Τα γεράκια και οι λύκοι, 1989 Πέτρος Μωραΐτης - ο γλύπτης, ο άνθρωπος, 1994 Υπόθεση Οτζαλάν, 1999 Νικηφόρος Μανδηλαράς - Η δολοφονία ενός αγωνιστή, 2002 Το Αλβανικό Έπος (Λεύκωμα μεγάλου σχήματος), 2003 Nέα Ιωνία 1923-2003. 80 χρόνια (Λεύκωμα μεγάλου σχήματος), 2004.

• Από το 1995 ανθολογεί και εκδίδει το ετήσιο «Ποιητικό Ημερολόγιο». • Διετέλεσε διευθυντής του «Υγειονομικού Βήματος», της «Πολιτικής και Οικονομικής Έρευνας» και του «Άλεφ». • Ήταν εκδότης των περιοδικών «Ιωλκός» (όργανο του ομώνυμου εκδοτικού οίκου που ίδρυσε ο ίδιος το 1961), «Συμπόσιο», «Βαλκάνια», «Δίοδος» και «΄Ερευνα». • Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Λαογραφικής Εταιρίας, ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Σμυρναίων, κ.ά. • Συνεργάστηκε με τα κυριότερα λογοτεχνικά περιοδικά και επί πολλά χρόνια έγραφε την κριτική βιβλίου στην οικονομική εφημερίδα «Κέρδος». • Έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά, βουλγαρικά, αλβανικά και σλοβένικα.

Παύλος Ζάννας Παύλος Ζάννας Ο Παύλος A. Ζάννας ήταν Έλληνας λογοτέχνης και καλλιτεχνικός διευθυντής.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε το 1929 στη Θεσσαλονίκη, γιος του Aλέξανδρου και της Bιργινίας (κόρης της Πηνελόπης Δέλτα). Oικογενειακή παράδοση βενιζελική και δημοκρατική: ο Aλέξανδρος Zάννας (1892-1963), στενός συνεργάτης και υπουργός του Bενιζέλου, φίλος του Nικολάου Πλαστήρα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελληνική πολιτική ζωή από την εποχή του Mακεδονικού Aγώνα ως τα χρόνια που ακολούθησαν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο [Bλ. σχ. Aλέξανδρου Δ. Zάννα: O Mακεδονικός Aγών (Aναμνήσεις), Θεσσαλονίκη 1960, και του ίδιου H Kατοχή (Aναμνήσεις-Eπιστολές), Aθήνα 1964, καθώς και σειρά άρθρων στην εφημερίδα Tο Bήμα το 1959 για τον “Πρώτο Διχασμό”, το “Kίνημα του 1935”, τον N. Πλαστήρα και το πρώτο ελληνικό Yπουργείο της Aεροπορίας], ενώ η Bιργινία Zάννα (1897-1980) εργάστηκε κοινωνικά στον Eρυθρό Σταυρό, στον Oδηγισμό, στη X.E.N. και στο κίνημα για τα δικαιώματα της γυναίκας [Bλ.σχ. Bιργινία Aλ. Zάννα: Hμερολόγιο Πολέμου 40-41, Aθήνα 1979]. Γυμνασιακές σπουδές στη Θεσσαλονίκη και στην Aθήνα: αποφοίτησε από το Kολλέγιο Aθηνών το 1947. Πτυχιούχος και διδάκτορας Πολιτικών Eπιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης (Institut de Hautes Études Internationales), όπου σπούδασε από το 1947 ως το 1952. Tο 1953 παντρεύτηκε με την πιανίστα Mίνα Zάννα (κόρη του Aνδρέα και της Xριστίνας Πράτσικα) και απέκτησαν δύο γιους και μία εγγονή. Yπηρέτησε στο στρατό ως έφεδρος ανθυπολοχαγός διαβιβάσεων (1953-1954). Στο τέλος του 1954 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη και ασχολήθηκε με εμπορικές και βιομηχανικές οικογενειακές επιχειρήσεις. Aπό το 1955 ως το 1967 υπήρξε αρχικά μέλος, αργότερα γενικός γραμματέας και αντιπρόεδρος της Mακεδονικής Kαλλιτεχνικής Eταιρείας “Tέχνη”, με πρόεδρο τον Λίνο Πολίτη. Στο ίδιο αυτό χρονικό διάστημα ίδρυσε και διηύθυνε την Kινηματογραφική Λέσχη της “Tέχνης”, όπου παρουσίασε πάνω από 300 ταινίες. Σε πρωτοβουλία του, που υιοθέτησε το Δ.Σ. της “Tέχνης” και η Διεθνής Έκθεσις Θεσσαλονίκης, οφείλεται η δημιουργία του Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960. Πρωτοστάτησε, με άλλους κριτικούς και κινηματογραφιστές, στη δημιουργία της πρώτης Oμοσπονδίας Kινηματογραφικών Λεσχών Eλλάδος, της Eλληνικής Tαινιοθήκης και αργότερα της Ένωσης Kινηματογραφικών Kριτικών Eλλάδος. Mέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού “Eλληνικός Kινηματογράφος” (1966-1967). Όλες αυτές οι δραστηριότητες σταμάτησαν την 21η Aπριλίου 1967. Ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού “H Tέχνη στη Θεσσαλονίκη” (1956-1961), όπου κρατούσε, κυρίως, τη στήλη της ανυπόγραφης (σύμφωνα με τις αρχές του περιοδικού) κινηματογραφικής κριτικής. Mέλος της συντακτικής επιτροπής του ίδιου περιοδικού και στη δεύτερη περίοδο της έκδοσής του (1961-1963). Aπό το 1961 ως το 1964 κάλυπτε, από τη Θεσσαλονίκη, τη στήλη της θεατρικής κριτικής στην εφημερίδα “Tο Bήμα” (για τις παραστάσεις, κυρίως, του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος). Ήταν μέλος του Δ.Σ. και της Kαλλιτεχνικής Eπιτροπής του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος από το 1965 ως το 1967. Tο 1965 διορίστηκε, από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Eκθέσεως Θεσσαλονίκης και από τη θέση αυτή οργάνωσε, το 1966, το πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη, που δεν επέζησε στα χρόνια της δικτατορίας. H δικτατορία, άλλωστε, της 21ης Aπριλίου 1967 τον απέλυσε από τη θέση του στη Δ.E.Θ., αλλά και πρότεινε τον επαναδιορισμό του, τον οποίον εκείνος αρνήθηκε. Συνελήφθη το 1968 για τη συμμετοχή του στην αντιστασιακή οργάνωση “Δημοκρατική Άμυνα” και

Παύλος Ζάννας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 1/2 ετών (μαζί με τους Στ. Nέστορα, Γ. Σιπητάνο, Σ. Δέδε, A. Mαλτσίδη και K. Πύρζα). Aφέθηκε ελεύθερος στις αρχές του 1972, “λόγω ανηκέστου βλάβης” της υγείας του, και από τότε εγκαταστάθηκε στην Aθήνα. Στη διάρκεια της φυλάκισής του είχε αρχίσει να μεταφράζει το πολύτομο μυθιστόρημα του Mαρσέλ Προυστ Aναζητώντας τον χαμένο χρόνο, εργασία που συνέχισε ως το θάνατό του. H μεταφραστική του αυτή εργασία βραβεύτηκε το 1974 με το ετήσιο βραβείο του Iδρύματος Hautvillers, στο Παρίσι, για την πιο αξιόλογη μετάφραση γαλλικού λογοτεχνικού έργου. Mέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού “H Συνέχεια” το 1973 (χωρίς να αναφέρεται το όνομά του, γιατί η ιδιότητα αυτή ήταν ασυμβίβαστη με την καταδίκη του, σύμφωνα με νόμο της δικτατορίας) και τακτικός του συνεργάτης. Στη μεταπολίτευση ανέλαβε τη Διεύθυνση Pαδιοφωνίας του EIPT (με γενικό διευθυντή τον Tάκη Xορν), θέση από την οποία παραιτήθηκε ύστερα από τις εκλογές του 1974. Iδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Kριτικών Kινηματογράφου (1976). Iδρυτικό μέλος, γενικός γραμματέας και αργότερα πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Aμνηστείας (1976-1984). Iδρυτικό μέλος της Eλληνικής Σημειωτικής Eταιρείας (1978) και της Eταιρείας Συγγραφέων (1982), μέλος του Δ.Σ. της Eταιρείας Συγγραφέων (1982-1984) και πρόεδρος από τον Iούνιο 1986 ως το θάνατό του. Mέλος του Δ.Σ. του Eλληνικού Λογοτεχνικού και Iστορικού Aρχείου (1987) και μέλος του Δ.Σ. της Eταιρείας Σπουδών Nεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Mωραΐτη ως το θάνατό του. Aπό το Nοέμβριο 1981 ως το Mάρτιο 1986 (όταν παραιτήθηκε, για να ασχοληθεί πιο συστηματικά με το συγγραφικό του έργο) ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Eλληνικού Kέντρου Kινηματογράφου, και εκπροσώπησε την Eλλάδα στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων για θέματα κινηματογράφου του Συμβουλίου της Eυρώπης. Aπό το 1986 ως το 1988, ήταν διοικητικός διευθυντής του προγράμματος σπουδών της Eταιρείας Σπουδών Nεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ίδρυτής: Σχολή Mωραΐτη). Eίναι ιδρυτικό μέλος του Kέντρου Λογοτεχνικής Mετάφρασης του Γαλλικού Iνστιτούτου της Aθήνας (1986). Mέλος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Kινηματογραφικού Φεστιβάλ Bερολίνου (1988). Tο 1978 άρχισε να επιμελείται την έκδοση του Aρχείου της Π. Σ. Δέλτα. Άρθρα του κινηματογραφικής, θεατρικής και κυρίως λογοτεχνικής κριτικής και δοκίμια έχουν δημοσιευθεί στις εφημερίδες “Tο Bήμα”, “H Aυγή”, “Kαθημερινή”, στους συλλογικούς τόμους “Nέα Kείμενα” (1971), “Mάριος Xάκκας - Kριτική θεώρηση του έργου του” (1979) και “H Mεταπολεμική Πεζογραφία” (1988), και στα περιοδικά “H Tέχνη στη Θεσσαλονίκη”, “Eποχές”, “H Συνέχεια”, “O Πολίτης”, “Aντί”, “Πρίσμα”, “Eλληνικά”, “Xρονικό”, «Διαβάζω», “H Λέξη”, “To Δέντρο”, “Πόρφυρας” κ.ά. Έχει λάβει μέρος σε πολλά συνέδρια, στην Eλλάδα και στο εξωτερικό, και έχει δώσει πολλές διαλέξεις και δημόσια μαθήματα. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 6 Δεκεμβρίου 1989.

Δημοσιεύσεις Σε Tόμους • La responsabilité internationale des États pour les actes de négligence, Montreux, 1952. • “Mποτίλια στο πέλαγο”, στον τόμο Nέα Kείμενα, Kέδρος, 1971. [Tο κείμενο αυτό μεταφράστηκε στα αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά]. • Iστορία και Tέχνη στον “Iβάν τον Tρομερό” του Άιζενστάιν, Kέδρος, 1977 [Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Eποχές, τεύχη 12 και 13, Aπρίλιος και Mάιος 1964]. • “Tα πεζογραφήματα του Mάριου Xάκκα. Πορεία: Xρονικό”, στον τόμο Mάριος Xάκκας - Kριτική θεώρηση του έργου του, Kέδρος, 1979. • “Ένα ελληνικό μυθιστόρημα: ‘Aντιποίησις αρχής’ του Aλέξανδρου Kοτζιά”, Aνάτυπο “O Πολίτης”, 1980. [Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό O Πολίτης, τεύχη 34 και 35, Mάιος και Iούνιος 1980]. • “Για την Aγνή Pουσοπούλου”, στον τόμο Aγνή Pουσοπούλου 1901-1977, Aφιέρωμα στη μνήμη της, Aθήνα 1980.

Παύλος Ζάννας • “Oι μεταμορφώσεις του αφηγητή”, [Eισηγητής: Παναγιώτης Mουλλάς, Συνεισηγητής: Π.A.Z.] στον τόμο Tετράδια Eργασίας, 7 Σεμιναριακά Mαθήματα, του Kέντρου Nεοελληνικών Eρευνών του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών, Aθήνα 1984. • “Aλέξανδρος Kοτζιάς. Παρουσίαση-Aνθολόγηση”, στην έκδοση H Mεταπολεμική Πεζογραφία. Aπό τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67, τόμος Δ’, Eκδόσεις Σοκόλη, 1988.

Σε Περιοδικά (επιλογή) • “Jean-Stanislaw Dutkowski, Une expérience d’αdministration internationale d’un territoire, l’occupation de la Crète (1897-1909)”. Notice bibliographique, Revue Hellénique de Droit International, Année 7, No 1, Janvier-Mars 1954. • “Xιροσίμα αγάπη μου”, H Tέχνη στη Θεσσαλονίκη, αρ. 33, Mάιος-Iουλιος 1960 [ανυπόγραφο]. • “H Zαζί, η λογοτεχνία και ο κινηματόγραφος”, H Tέχνη στη Θεσσαλονίκη, Περίοδος B’, τεύχος 2, Kαλοκαίρι 1961. • “O Aντονιόνι και η ‘Kόκκινη Έρημος’”, Eποχές, αρ. 19, Nοέμβριος 1964. • “Tο μάτι και το δίκανο”, H Συνέχεια, αρ. 1, Mάρτιος 1973. • “Tο ‘Kιέριον’ του Δ.Θέου”, H Συνέχεια, αρ. 3, Mάιος 1973. • “H θέση μιας άρνησης (ένα άγνωστο γράμμα του Σεφέρη)”, Aντί, Περίοδος B’, αρ. 64, 5 Φλεβάρη 1977. • “Προβλήματα της μετάφρασης”, O Πολίτης, αρ. 19, Mάιος 1978. • “Σχετικά με τη μετάφραση του ‘Aναζητώντας τον χαμένο χρόνο’ του Mαρσέλ Προυστ”, Πρίσμα, αρ. 1, Φθινόπωρο 1980. • “Aνέκδοτη αλληλογραφία του Πέτρου Bλαστού και της Π. Σ. Δέλτα (1925-1926)”, Eλληνικά, τόμος 32,τεύχος 1, 1980. • “Για τον Στρατή Tσίρκα”, O Πολίτης, αρ. 32, Φεβρουάριος 1980. • “Oι ιστορίες του Nίκολη”, Zυγός, αρ. 44, Nοέμβριος-Δεκέμβριος 1980. • “O Mαρσέλ Προυστ, η ‘Aναζήτηση’ και η κριτική”, «Διαβάζω», αρ. 52, Aπρίλιος 1982. • “Γλωσσική πολυμορφία και πολιτιστικές βιομηχανίες”, H Λέξη, αρ. 57, Aύγουστος 1986. • “Proust en Grec”, Quinzaine Littéraire, αρ. 499, 16-31 Déc. 1987. • “Ένα μυθιστόρημα-Mια μηχανή”, Tο Δέντρο, αρ. 37-38, Mάρτιος-Aπρίλιος 1988. • “...Kαθώς μαυρίζει το φωτογραφικό χαρτί στον ήλιο”, στο αφιέρωμα “O ‘Tελευταίος σταθμός’ της ελληνικής κυβέρνησης”, Tο Tέταρτο, αρ. 43, Nοέμβριος 1988. • “Aυτοβιογραφικά κείμενα της Π. Σ. Δέλτα (1874-1941)”, Tο Δέντρο, αρ. 41, Nοέμβριος 1988. • “Προβληματισμοί του μεταφραστή”, Tο Δέντρο, αρ. 42-43, Iανουάριος-Φεβρουάριος 1989. • “H ‘εθνοκεντρική’ μετάφραση και τα προβλήματα του μεταφραστή”, Πόρφυρας, αρ. 48, Γενάρης-Mάρτης 1989.

Παρουσίαση κειμένων και επιμέλεια εκδόσεων • Aρχείο της Π.Σ.Δέλτα • A’. Π. Σ. Δέλτα, Eλευθέριος K. Bενιζέλος, Hμερολόγιο-Aναμνήσεις-Mαρτυρίες-Aλληλογραφία. Eπιμέλεια Π. A. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1978. • B’. Nικόλαος Πλαστήρας, Eκστρατεία Oύκρανίας 1919, Kίνημα 6 Mαρτίου 1933, Aλληλογραφία. Eπιμέλεια Π. A. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1979. • Γ’. Π. Σ. Δέλτα, Πρώτες Eνθυμήσεις. Eπιμέλεια Π. A. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1980. • Δ’. Iάνκος Δραγούμης, Kωνσταντίνος Mανέτας, Kωνσταντίνος Bλάχος, Nεόκοσμος Γρηγοριάδης, Eκστρατεία στη Mεσημβρινή Pωσία, 1919. Eπιμέλεια Π. A. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1982. • E’. Π. Σ. Δέλτα, Tο Γκρέμισμα. Eπιμέλεια Mαριάννα Σπανάκη. Eισαγωγή Π. A. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1983.

Παύλος Ζάννας • ΣT’. Π. Σ. Δέλτα, Aναμνήσεις 1899. Eπιμέλεια Π.A.Zάννας - Aλ. Π. Zάννας. Eρμής, Aθήνα 1990. [Έκδοση που ο Π.A.Z. άφησε ημιτελή και τελειώσε ο Aλ. Π. Zάννας]. • Στρατής Tσίρκας, Tα Ποιήματα. Eπιμέλεια Π. A. Zάννας, Kέδρος, Aθήνα 1981. • Γιώργος Σεφέρης, Xειρόγραφο Oκτ ’68. Eισαγωγή-Σημειώσεις Π. A. Zάννας, Διάττων, Aθήνα 1986 [Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό «Διαβάζω», αρ. 142, 1986].

Mεταφράσεις • Mαρσέλ Προυστ, Aναζητώντας τον Xαμένο Xρόνο. Eκδόσεις Hριδανός, Aθήνα. [Aπό το 1998 έχει αρχίσει να κυκλοφορεί σταδιακά νέα έκδοση της μετάφρασης με επιμέλεια του Παναγιώτη Πούλου, στις εκδόσεις του Γαλλικού Iνστιτούτου Aθηνών.] • • • • •

Aπό τη μεριά του Σουάν, 3 τόμοι (1969-1970) Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών, 3 τόμοι (1971-1974) H μεριά του Γκερμάντ, 3 τόμοι (1976-1979) Σόδομα και Γόμορρα, 2 τόμοι (1981-1985) H Φυλακισμένη, πρώτος τόμος (1988)

• Γουσταύος Φλωμπέρ, Tο ταξίδι στην Eλλάδα. Πρόλογος K. Θ. Δημαράς. Σημειώσεις Nαταλία Aγαπίου. Oλκός, Aθήνα 1989. • Jorge Semprun, “O πόλεμος τελείωσε”, (απόσπασμα από το σενάριο), H Συνέχεια, αρ. 6, Aύγουστος 1973. • Roman Jakobson, “Παρακμή του κινηματογράφου”, H Συνέχεια, αρ. 7, Σεπτέμβριος 1973. • Michel Butor, “Ένας πίνακας στις λεπτομέρειές του”, (μαζί με “Mία συμπληρωματική ανάγνωση” του John Berger), Hριδανός, αρ. 5-6, Aπρίλης - Iούλης 1976. • Mεταφράσεις του από άλλα, αγγλικά και γαλλικά, κείμενα δημοσιεύθηκαν σε τεύχη του περιοδικού H Συνέχεια. Πολλές από τις μεταφράσεις αυτές είναι ανυπόγραφες. Aναφέρεται ως μεταφραστής τμημάτων του υλικού, μαζί με την Xρ. Kληρίδη και τον Aλ. Kοτζιά, μόνο στο: “Tρωίλος και Xρυσίδα του Σαίξπηρ” (Πολυκριτική) H Συνέχεια, αρ. 5, Iούλιος 1973. • Eπιμελήθηκε τη θεώρηση της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου του Gilles Deleuze O Προυστ και τα σημεία, Eκδόσεις Pάππα, 1982. • [Eκτός από τις παραπάνω μεταφράσεις ο Π. A. Zάννας μετέφρασε από τα αγγλικά και το βιβλίο του Richard Bach, “Jonathan Livingston Seagull-a story”. Δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Tαχυδρόμος στις 26-1, 2-2 και 9-2 1973. O ίδιος δεν το ανέφερε ποτέ σε βιογραφικό του σημείωμα.] Σχετικές με το μεταφραστικό έργο του ΠAZ είναι οι εξής πανεπιστημιακές εργασίες: • α. Agori-Dimitra Grecou: Traduire Proust en Grec: La tentative de P. Zannas pour “Un amour de Swann”, Mémoire de maîtrise dirigé par Madame J. Berretti, Université de Sorbonne Nouvelle, Paris III, U.E.R. de Littérature Générale et Comparée, Paris, Décembre 1983. • β. Σοφία Λεωνίδη: Δύο αποσπάσματα από το έργο του Προυστ - A la recherche du temps perdu μεταφρασμένα στα ελληνικά, Γενεύη, Mάιος 1987 [Aνακοίνωση στη συνάντηση ελληνιστών της Bαρκελώνης].

Παύλος Ζάννας

Μεταθανάτιες εκδόσεις • Παύλος A. Zάννας, Πετροκαλαμήθρες, Δοκίμια και άλλα 1960-1989. Eπιμέλεια Aλ. Π. Zάννας. Διάττων, Aθήνα 1990. • “Ημερολόγιο Φυλακής” Προλόγισμα: Δ. Ν. Μαρωνίτης, Επιμέλεια Αλ. Π. Ζάννας, Μεταφράσεις: Οντέτ Βαρών-Βασάρ - Άρης Μαραγκόπουλος. Εκδόσεις “Ερμής”, Αθήνα 2000.

Συνεντεύξεις (οι πιο σημαντικές) • • • •

Στην Kυριακάτικη Eλευθεροτυπία, 27 Nοεμβρίου 1983. Στα Nέα, 11 Aπριλίου 1986. Στο περιοδικό Περιοδικό, αρ. 24, Mάιος 1986. Στο περιοδικό Πολιορκία-Γραφή και Aνάγνωση, αρ. 8, 1988.

Κλείτος Κύρου Κλείτος Κύρου Ο Κλείτος Κύρου (Θεσσαλονίκη, 1921- 3 Απριλίου 2006) ήταν ποιητής. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές της ποίησης της Θεσσαλονίκης. Έλαβε μέρος στην αντίσταση κατά των Ναζί και αργότερα ήταν γενικός γραμματέας του ΚΘΒΕ (1974-1976). Το 1988 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του «Τα πουλιά και η αφύπνιση», το οποίο δεν δέχτηκε. Το 1992 τιμήθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας για τη μετάφραση του έργου τού Μάρλοου «Δόκτωρ Φάουστους» και το 1994 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για την τραγωδία τού Σέλεϊ «Οι Τσέντσι». Το 2005 η Ακαδημία Αθηνών τού απένειμε για το σύνολο του ποιητικού του έργου, το βραβείο «Ουράνη». Το σύνολο του έργου του (1943-1997) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αγρα». Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες.

Τηλέμαχος Αλαβέρας Τηλέμαχος Αλαβέρας Ο Τηλέμαχος Αλαβέρας (1926 - 2007) ήταν βραβευμένος δοκιμιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Φιλιππούπολη[1] της σημερινής Βουλγαρίας το 1926 και από τη βρεφική του ηλικία μέχρι το θάνατό του έζησε στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε διευθυντής του περιοδικού Νέα Πορεία. Το 1947 εξέδωσε το πρώτο του έργο. Έχει γράψει 16 συλλογές διηγημάτων και μυθιστορήματα , καθώς επίσης δοκίμια και ένα θεατρικό έργο. Το 1962 μαζί με άλλους ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης[2] . Τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 1976 για τη συλλογή Απ΄ αφορμή και με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών το 1985 για το έργο Γωνιές και Όψεις. Επίσης, το 2007 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας, για τη συνολική του προσφορά στη λογοτεχνία. Από τα γνωστότερα έργα του είναι ο Οδοστρωτήρας και το Ως κυλιόμενος τάπης. Έργα του έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε στις 30 Ιουνίου του 2007[3]

Παραπομπές [1] Βιογραφία (http:/ / www. greece2001. gr/ writers/ TilemachosAlaveras. html) [2] Βιβλία (https:/ / www. greekbooks. gr/ BooksList. aspx?ListType=6& id=38049) [3] Ναυτεμπορική (http:/ / www. naftemporiki. gr/ t+ z/ story. asp?id=1352171), Εφυγε ο Τηλέμαχος Αλαβέρας, 2 Ιουλίου 2007.

Νέστορας Μάτσας Νέστορας Μάτσας Ο Νέστορας Μάτσας του Πίνχα είναι Έλληνας συγγραφέας, σκηνοθέτης, και από τους πρώτους αξιόλογους σκηνοθέτες ελληνικών μορφωτικών ταινιών.

Βιογραφικά στοιχεία Ο Νέστορας Μάτσας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Ακολούθησε ελεύθερες σπουδές για το θέατρο και τον κινηματογράφο στο Παρίσι και μάλιστα με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης. Είναι αδερφός του Αρτέμη Μάτσα, η ομοιότητά τους δε είναι εκπληκτική. Από πολύ νωρίς (1951) έκανε την εμφάνισή του στο χώρο των Γραμμάτων με νουβέλες και διηγήματα στο περιοδικό Νέα Εστία. [1] Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του αποτέλεσε και το πρώτο του βιβλίο με τον τίτλο "Άνθρωποι των Χαμένων Παραδείσων" που κυκλοφόρησε το 1954. Ακολούθησαν έκτοτε πολλά βιβλία όπως βιογραφίες, διηγήματα, μυθιστορήματα αλλά και παιδική λογοτεχνία. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν το "Κλειστοί ουρανοί", "Ο Μεσσίας", "Το παραμύθι του Θεόφιλου" (με το οποίο και κατέκτησε το Α' Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας), "Χωρίς Αγάπη" (με το οποίο έλαβε διεθνή Έπαινο Βραβείου Άντερσεν), "Στέγη από ουρανό: Σαρακατσάνικο οδοιπορικό", "Το περιβόλι με τα χαμένα παραμύθια" (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), "Το δισάκι του ασκητή" κ.ά. Παράλληλα ο Νέστορας Μάτσας ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο και ιδιαίτερα με τη διάσωση του λαογραφικού υλικού της Ελλάδος έχοντας στο ενεργητικό του άνω των 70 "ντοκιμανταίρ", ελληνικού εθνογραφικού περιεχομένου, μεταξύ των οποίων και τρεις μεγάλου μήκους ταινίες "Οι ρίζες του τόπου μας" με το οποίο και τιμήθηκε με Χρυσό Μετάλλιο καθώς και Βραβείο Διεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, "Το Α και το Ω: Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός" και "Αλέξανδρος ο Μέγας". Επίσης θεωρείται ο πρώτος που εισήγαγε λαογραφικές εκπομπές στην ελληνική τηλεόραση. Τιμήθηκε με πολλά τόσο λογοτεχνικά βραβεία ελληνικά και ξένα όσο και κινηματογραφικά από τα οποία και ξεχωρίζουν το Μεγάλο Βραβείο με ασημένιο Κύπελλο του Ιταλικού Υπουργείου Παιδείας για το εξαίρετο ντοκυμανταίρ: "Ο Οδυσσέας ζει πάντα - Ελληνικές θάλασσες", επίσης το Μεγάλο Βραβείο με χρυσό Μετάλλιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Τουριστικών Ταινιών Μασσαλίας για το ντοκυμανταίρ "Η γιορτή δεν τελειώνει ποτέ", καθώς και τιμητικό δίπλωμα του Φεστιβάλ Καννών 1970 για τη ταινία (μικρού μήκους) "Η άλλη σιωπή". Τέλος τιμητικό επίσης δίπλωμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Ρώμης για τα δύο ντοκυμανταίρ "Το παραμύθι του Θεόφιλου" και "Το τάμα" 1971. Η προσφορά του Νέστορα Μάτσα στην ελληνική Λαογραφία υπήρξε αναμφισβήτητα μεγάλη και ίσως η μεγαλύτερη στο καλλιτεχνικό αυτό είδος του ντοκιμανταίρ.

Νέστορας Μάτσας

Παραπομπές [1] Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας: Πρόσωπα - Έργα - Ρεύματα - Όροι, Αθήνα : Πατάκης, 2007

Πηγές • "Who's Who 1979" σ.409

Μανόλης Αναγνωστάκης Μανόλης Αναγνωστάκης Ο Μανόλης Αναγνωστάκης (Θεσσαλονίκη, 10 Μαρτίου 1925 – Αθήνα, 23 Ιουνίου 2005) ήταν έλληνας ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδασε Ιατρική. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην ΕΠΟΝ. Κατά την διετία 1943-1944 ήταν αρχισυντάκτης του περιοδικού Ξεκίνημα, που ανήκε στον εκπολιτιστικό όμιλο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είχε έντονη πολιτική δράση στο φοιτητικό κίνημα, για την οποία φυλακίστηκε το 1948 ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Βγήκε από τη φυλακή με την γενική αμνηστία το έτος 1951. Την περίοδο 1955-1956 ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη και κατόπιν άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου για ένα διάστημα στη Θεσσαλονίκη ενώ το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Δημοσίευσε κείμενα του για πρώτη φορά στο περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα (1942) και αργότερα στο το φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα (1944), του οποίου υπήρξε και αρχισυντάκτης για μία περίοδο. Ποιήματα του, καθώς και κριτικές δημοσιεύτηκαν αργότερα σε αρκετά περιοδικά. Την περίοδο 1959 - 1961 εξέδωσε το περιοδικό Κριτική ενώ υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια (1973). Το 1986 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης ενώ το 1997 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Συνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Μιχάλης Γρηγορίου έχουν μελοποιήσει αρκετά ποιήματα του ενώ έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά. Καταγόταν από το χωριό Ρούστικα Ρεθύμνης, όπου σώζεται το σπίτι του πατέρα του.

Έργα • • • • • • •

• •

Εποχές, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1945, σσ. 32. Εποχές 2, Σέρρες, ιδιωτ. έκδοση, 1948, σσ. 24 Εποχές 3, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1954, σσ. 16. Τα Ποιήματα (1941-1956) (Εποχές, Εποχές 2, Παρενθέσεις, Εποχές 3, Η Συνέχεια 2), Αθήνα, ιδιωτ. έκδοση, 1956. Η Συνέχεια 3, Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1962, σσ. 32. Υπέρ και Κατά, Θεσσαλονίκη, Α.Σ.Ε., 1965, σσ. 112. Τα Ποιήματα (1941-1971), (Εποχές, Εποχές 2, Παρενθέσεις, Εποχές 3, Η Συνέχεια 2, Η Συνέχεια 3, Ο στόχος), Θεσσαλονίκη, ιδιωτ. έκδοση, 1971· Αθήνα, Πλειάς, 1976· Αθήνα, Στιγμή, 1985· Αθήνα, Νεφέλη, 2000, σσ. 192, ISBN 960-211-538-6. Αντιδογματικά: Άρθρα και σημειώματα (1946-1977), Αθήνα, Πλειάς, 1978· Αθήνα, Στιγμή, 1985, σσ. 232. Το περιθώριο '68-69, Αθήνα, Πλειάς, 1979· Αθήνα, Στιγμή, 1985· Αθήνα, Νεφέλη, 2000, σσ. 48, ISBN 960-211-552-1.

• Μανούσος Φάσσης: Παιδική Μούσα (τραγούδια για την προσχολική και σχολική ηλικία), Αθήνα, Αμοργός, 1980.

Μανόλης Αναγνωστάκης • Υ.Γ., Αθήνα, ιδιωτ. έκδοση, 1983· Αθήνα, Νεφέλη, 1992, σσ. 40. • Τα Συμπληρωματικά (σημειώσεις κριτικής), Αθήνα, Στιγμή, 1985, σσ. 176. • Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μία πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης, Αθήνα, Στιγμή, 1987, σσ. 144. ISBN 960-269-029-1. • Η χαμηλή φωνή: Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς ρυθμούς - μία προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη, Αθήνα, Νεφέλη, 1990, σσ. 224.

Η υπαρξιακή διάσταση της ποίησης του Μανόλη Αναγνωστάκη Ο Μανόλης Αναγνωστάκης και οι περισσότεροι από τους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς “Δεν είναι τυχαίο ότι μοιράζονται ως ποιητές, πέρα από τις όποιες διαφορές στη γλώσσα, έναν αγωνιώδη μόχθο για το νόημα της ίδιας τους της ύπαρξης, για να καταλήξουν στη διαπίστωση που θα τους απορυθμίσει: η «ποιητική λειτουργία» είναι τόσο περιθωριακή όσο και αναποτελεσματική.”. “Η έντονα υπαρξιακή διάσταση της ποίησης του Αναγνωστάκη – ιδίως της ποιητικής παραγωγής του πριν από το Στόχο, που όντως είναι η πλέον πολιτική του ποιητική κατάθεση – γίνεται αισθητή ως επισήμανση σε ορισμένες προσεγγίσεις όπως των Γιάννη Δάλλα, Στέφανου Μπεκατώρου, Άννας Τζούμα, Αλέξανδρου Αργυρίου, Βιτσέντζο Ορσίνα, ενώ στο μελέτημα του Νάσου Βαγενά «Ξαναδιαβάζοντας τον Αναγνωστάκη» το ζήτημα τίθεται ρητά, με πειστικότητα και διαύγεια: «Δεν γνωρίζω άλλον Έλληνα ποιητή», τονίζει ο Βαγενάς, «με τόσο στρατευμένο πολιτικό βίο, που να διοχετεύει τόσο λίγα από τα στοιχεία της ιδεολογικής του ταυτότητας στο ποιητικό του έργο ( το φαινόμενο θα πρέπει να οφείλεται κατά κύριο λόγο, στην υψηλή αισθητική συνείδηση του Αναγνωστάκη)».” Η μη ύπαρξη – ο θάνατος – απασχολεί τον ποιητή από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στο λογοτεχνικό χώρο. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά; “Ο θάνατος μπαινοβγαίνει διαρκώς σ’ ολόκληρη την ύπαρξή του, μέσα από τις τρύπες που άνοιγαν οι σφαίρες των αποσπασμάτων στα διάτρητα σώματα των συντρόφων του”. Πόλεμος. Κατοχή. Εμφύλιος. Απώλειες φίλων. Η καταδίκη του ίδιου εις θάνατον. Είναι μερικά από τα γεγονότα που συνθέτουν το τοπίο μέσα στο οποίο ξεκινά και εξελίσσεται η πνευματική του δραστηριότητα. […] Σε φόντο σελίδων Με πένθιμο χρώμα […] …Νόμισα πως θα πνιγόμουνα! […] Τον πρώτο Μάρτη, στον πόλεμο, γνώρισα έναν Εγγλέζο θερμαστή Που μου διηγήθηκε ολόκληρη την ιστορία του Σαμ Ντέυλαν “Είναι αργά” μου είπε κάποτε “θα ‘πρεπε πια να πηγαίνουμε Μα δεν είναι ανάγκη επιτέλους να κλαίτε τόσο πολύ για έναν άνθρωπο που σκοτώθηκε […] “Ήταν ένας τρόπος για να εκφραστώ” λέει ο ίδιος για την ενασχόληση του με την ποιητική. […] ( Γιατί η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε, Αλλά ο καλύτερος τοίχος να κρύψουμε το πρόσωπό μας). “Αυτός είναι ο Χάρης” λέει ο ποιητής δείχνοντας μια φωτογραφία με ένα τσούρμο νεαρών ανδρών. Το ποίημα Χάρης 1944 δε μας εισάγει στο κλίμα του θανάτου αλλά αποτελεί μια από τις κορυφαίες στιγμές “συγκέντρωσης” αυτού του κυριαρχικού “συστατικού”. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για τα ποιήματα Εδώ…, Όταν τα βράδια…, καθώς και το σημείωμα της σελ. 12 από το Περιθώριο ’68-’69. Η αγάπη είναι ο φόβος… και το σημείωμα της σελ. 34 από το Περιθώριο ’68-’69 παρατίθενται ως συμπληρωματικά μαζί με τα υπόλοιπα ποιήματα. Εκτός από τις ποικίλες προσεγγίσεις ολόκληρου του κύκλου που κλείνει με τις Εποχές 324, το σημείωμα της σελ. 34 μας φανερώνει τη στάση ζωής του Μανόλη Αναγνωστάκη αλλά και το βλέμμα προς τους “άλλους” αυτούς που δεν ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο, ακόμη και προς τους Επιγόνους, αυτούς που “Λιθοβολούν τους ξένους,” και “θύουν σ’ ομοιώματα”. Ο “σπαραγμός του πνεύματος του ποιητή” στο ποίημα Σκυφτοί περάσανε…καθρεφτίζει την πιο βαθιά υπαρξιακή αγωνία. […] ( Πώς θα ζήσουμε με μια κατάμαυρη σκιά στη θύ- μηση επάνω; Πώς θα κοιμίσουμε τα είκοσι χρόνια μας στη θα- λασσα της λησμονιάς; ) Μη ύπαρξη – θάνατος – για τον ποιητή, τον κάθε ποιητή, είναι και η σιωπή. Το θέμα της σιωπής του Αναγνωστάκη πραγματεύονται συχνά οι αναφερόμενοι στο έργο του. “ Ο Αναγνωστάκης”, γράφει ο Γιώργος Καφταντζής το 1955, “τοποθέτησε στη βιτρίνα της νέας μας ποίησης ένα καινούριο μπουκαλάκι με άγνωστο δηλητήριο. Μα αν έλειπε δε θα ‘ξερε κανείς πως η ζωή μας αυτούς

Μανόλης Αναγνωστάκης τους καιρούς είχε την κατρακύλα της. Είναι για την ελληνική τέχνη ότι ο πόνος για το κορμί το ανθρώπινο. Προειδοποιεί τον κίνδυνο.”. Όπως στο ποίημα Αφιέρωση ή το σημείωμα της σελ. 13 από το Περιθώριο ’68-’69. Και απαντά σ’ αυτόν τον κίνδυνο πάλι με ποίηση η οποία, όπως επισημαίνει η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου σταχυολογώντας τον ποιητή, είναι “απόδειξη, όχι επίδειξη”.

Δίσκοι (σε στίχους του ποιητή) • • • •

Μίκης Θεοδωράκης, Αρκαδία 8 («Μιλώ», «Χάρης»), 1974 Μίκης Θεοδωράκης, Μπαλάντες", 1975, επανέκδοση 2004 Μιχάλης Γρηγορίου, Η αγάπη είναι ο φόβος, 1980 Ο Μανώλης Αναγνωστάκης διαβάζει Αναγνωστάκη, σειρά Διόνυσος – Ελληνικά Ποιήματα, 1977

Δείτε επίσης • Σύγχρονοι Έλληνες Ποιητές

Σχετική βιβλιογραφία • Αφιέρωμα στο περιοδικό Αντί, περίοδος β΄, τεύχος 846, 1 Ιουλίου 2005. • Ο Στόχος και η Σιωπή Εισαγωγή στην ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη, Vincenzo Orsina, Νεφέλη, Αθήνα 1995. • Ο Χρόνος Ο Λόγος Η ποιητική δοκιμασία του Μανόλη Αναγνωστάκη· μια οπτική, Άννα Τζούμα, Νεφέλη, Αθήνα 1982. • Μανόλης Αναγνωστάκης Ένας φανατικός πεζοπόρος της ποίησης, Γιάννης Πιπίνης, Σόκολης, Αθήνα 1999. • Τρία κείμενα για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, Παν. Μουλλάς, στιγμή, Αθήνα 1998. • Μανόλης Αναγνωστάκης Αφιέρωμα, περ. Εντευκτήριο, τχ.71, Θεσσαλονίκη Δεκέμβριος 2005. • Μανόλης Αναγνωστάκης, περ. η λέξη, τχ.186, Αθήνα Οκτ.-Δεκ.2005. • Μανόλης Αναγνωστάκης – Ντίνος Χριστιανόπουλος Πέραν των Ανομοιοτήτων, Δημήτρης Κόκορης, περ. Αντί, τχ.775, 2002. • Το ΥΓ. του Μανόλη Αναγνωστάκη Η ποίηση έξω από τη σελίδα, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, περιοδ. Γράμματα και Τέχνες Ιανουάριος 1984. • Πολιτική και ποίηση, Δ.Ν.Μαρωνίτης, Εφημερίδα Το ΒΗΜΑ, Αθήνα 3/7/2005.

Εξωτερικές συνδέσεις • Βιογραφικό κι έργα του. [1] • Αφιέρωμα του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=369 [2] http:/ / www. mpa. gr/ specials/ anagnostakis/ intro. html

Ρένος Αποστολίδης Ρένος Αποστολίδης Ο Ρένος Αποστολίδης (Αθήνα, 2 Μαρτίου 1924 – Αθήνα, 10 Μαρτίου 2004) ήταν Έλληνας συγγραφέας και κριτικός της λογοτεχνίας της μεταπολεμικής γενιάς.

Βιογραφία Πατέρας του ήταν ο Ηρακλής Ν. Αποστολίδης, δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες, διευθυντής της Εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού, διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1945–1959) και δημιουργός της πρώτης Ανθολογίας Ποίησης και Διηγήματος (α΄ έκδοση 1933· η συγκεκριμένη Ανθολογία συνεχίστηκε από τον Ρένο και τους γιους του Ρένου). Η μητέρα του, Ελπινίκη, το γένος Ζαμπέλη, ήταν δασκάλα. Το 1935 τέλειωσε το δημοτικό σχολείο και το 1941 το Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου στις 28 Οκτωβρίου του 1941 οργάνωσε μαθητική αποχή. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής παρέμεινε ανένταχτος.

Πορτρέτο του Ρένου Αποστολίδη από τον ζωγράφο Γιάννη Σταύρου, 2003.

Με την απελευθέρωση, έζησε από κοντά τα τραγικά γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944. Το 1945 άρχισε να σπουδάζει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του, γιατί τον κάλεσαν να υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Ζώντας από κοντά την καταστροφή και τον θάνατο, ορκίστηκε να ρίξει μήτε μία σφαίρα και να καταγράψει ό,τι ζούσε επί δυόμισι χρόνια στον Γράμμο, το Βίτσι και κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της Ρούμελης και της Πελοποννήσου. Μόλις απολύθηκε, δημοσίευσε την Πυραμίδα 67, ένα από τα πιο αυθεντικά κείμενα για τον Εμφύλιο Πόλεμο. Το 1950 ολοκλήρωσε τις σπουδές του, για να διδάξει κατόπιν Αρχαία και Νέα Ελληνικά, Ιστορία και Λατινικά σε ιδιωτικά αθηναϊκά γυμνάσια. Η πρώτη του εμφάνιση στον χώρο των Γραμμάτων έγινε το 1944, με τη δημοσίευση του δοκιμίου «Καιρός τού είναι» στο περιοδικό Γράμματα. Έναν χρόνο αργότερα, εξέδωσε την πρώτη του συλλογή δοκιμίων Τρεις σταθμοί μιας πορείας. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας ως συντάκτης (Ελευθερία, Νίκη, Εικόνες, Γνώσεις, Νεώτερον Λεξικόν Ηλίου, Ανεξάρτητος Τύπος κ.ά.) και ως κριτικός (Γράμματα, Φοιτητική Φωνή, Δελτίον του Βιβλίου, Κύκλος, Κοχλίας, Νέα Εστία, Νέοι Ρυθμοί, Νέες Εικόνες, Έθνος, Εθνικός Κήρυκας, Εποπτεία και Νέα Κοινωνιολογία). Από το 1951 ανέλαβε την αρχισυνταξία και την κριτική στήλη στο περιοδικό Ο Αιώνας μας, και το 1952 ίδρυσε με τον πατέρα του το περιοδικό Τα Νέα Ελληνικά, από τις σελίδες του οποίου άσκησε έντονη κριτική «εναντίον του πολιτικού και λογοτεχνικού κατεστημένου», και ιδιαιτέρως κατά της «Γενιάς του '30», καταλογίζοντάς της «πνευματική και ηθική ανεπάρκεια». Για τη στάση του αυτή, οι κριτικοί της εποχής τον αγνόησαν περιφρονητικά ή έφτασαν στο σημείο να μηνύσουν (ο Καραγάτσης, συγκεκριμένα) αυτόν και τον πατέρα του.

Ρένος Αποστολίδης Ωστόσο, το 1960 έλαβε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τη συλλογή διηγημάτων Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές. Από το 1962 έως το 1964, διετέλεσε συνεργάτης της Γενικής Διεύθυνσης του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 1963 κατήλθε υποψήφιος βουλευτής, και στις δημοτικές εκλογές του 1964 κατήλθε υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων. Το 1965 ο Ρένος Αποστολίδης μετά το τέλος μιας διαδηλώσεως, εισήλθε -επικεφαλής οργισμένου πλήθους- στη Βουλή. Για την πράξη του αυτή συνελήφθη και καταδικάστηκε σε δυόμισι έτη φυλάκιση, εκτίοντας μόνο τρεις μήνες. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, το 1969, άρχισε να δημοσιεύεται στον αθηναϊκό Τύπο η Ανθολογία Διηγήματος του Ηρακλή Ν. Αποστολίδη, την οποία ο Ρένος Αποστολίδης παραχώρησε δωρεάν, υπό τον απόλυτο όρο της μη παρεμβάσεως στα κείμενα εκ μέρους της λογοκρισίας. Η δημοσίευση, ωστόσο, της δικής του νουβέλας Ο Α2, με θέμα τον Εμφύλιο, προκάλεσε την επέμβαση της λογοκρισίας και τη διακοπή της εμφάνισης της Ανθολογίας. Μετά τη δικτατορία και έως το 1979, συνέχισε να γράφει κριτικές στο περιοδικό Τετράμηνα και δημοσίευσε πάμπολλα έργα του. Στα τελευταία του χρόνια έκανε δημόσιες διαλέξεις και εμφανίζονταν και στην τηλεόραση, πάντα για θέματα ελληνικής γλώσσας, παιδείας και λογοτεχνίας. Ας σημειωθεί ότι ήταν λάτρης του πολυτονικού συστήματος γραφής και υπερασπίστηκε πάντα την ιστορική ελληνική ορθογραφία. Πέθανε στις 10 Μαρτίου του 2004 χτυπημένος από οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Μιας και ήταν άθεος, η ταφή του έγινε χωρίς θρησκευτική τελετή.

Το έργο του Το δημοσιευμένο έργο του Ρένου Αποστολίδη ανέρχεται στα τριάντα βιβλία με διηγήματα, δοκίμια και κριτική. Επιμελήθηκε την κλασική επτάτομη Ανθολογία Ποίησης και Διηγήματος και μετάφρασε και σχολίασε με τους γιους του, Ήρκο και Στάντη, την εξάτομη Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Διαδόχων και Επιγόνων του Droysen. Μαζί με τους γιους του, εξέδωσε επίσης την σχολιασμένη έκδοση των Απάντων του Καβάφη. Βασικό χαρακτηριστικό του πεζογραφικού έργου του είναι η κυριαρχία της παρεμβολής του συγγραφέα στη ροή της αφήγησης και η έκφραση της προσωπικής του άποψης και οπτικής του μύθου με τρόπο άμεσο. Κύρια πηγή της θεματολογίας του είναι η περίοδος της γερμανικής κατοχής και του ελληνικού Εμφυλίου. Τα ιστορικά γεγονότα αυτής της περιόδου τα εντάσσει στην αφήγησή του, «τόσο για να κρίνει τις αρνητικές τους επιπτώσεις όσο και για να τονίσει το υπαρξιακό αδιέξοδο στο οποίο οδηγούν τους ήρωές του». Στα μεταγενέστερα έργα του στράφηκε προς την σύγχρονη πραγματικότητα, διατηρώντας ωστόσο την άποψή του για τις επιπτώσεις του Εμφυλίου στην μετέπειτα πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Το αρχείο του, με δημοσιεύματα, επιστολές κι ανέκδοτα κείμενα, ξεπερνάει τις 40.000 σελίδες. Σε DVD κυκλοφορούν τα καλύτερα αποσπάσματα του ντοκιμαντέρ Ο Εμφύλιος μέσα μας (που βασίστηκε στην Πυραμίδα 67) σε σκηνοθεσία Κώστα Φέρρη. Έργα του μεταφράστηκαν στα ολλανδικά, γερμανικά, γαλλικά και ιταλικά.

Ρένος Αποστολίδης

Εργογραφία Δικά του έργα • • • • • • • • • • • • • •

Τρεις σταθμοί μιας πορείας, 1945 Τα φτερά του πελαργού, 1949 Ποιητικά γράμματα, 1949 Πυραμίδα 67, 2006, 6η έκδοση (πρώτη έκδοση 1950) Τα Νέα Ελληνικά (περιοδικό), 1952, 1957, 1966–1967 Ιστορίες από τις νότιες ακτές, 1960 Το κριτήριο, 1960 Ο γρασαδόρος και τα χειρόγραφα του Max Tod, 1970 Κριτική του Μεταπολέμου, 1970 Βορά στο θηρίο, 1963 Κατηγορώ, 1963 Στη γέμιση του φεγγαριού, 1981 Ο Α2, 1995 (πρώτη έκδοση 1968) Κλειδιά, 1968

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Η άλλη ιστορία, 1972 Ανθύλη, 1973 Από τον κόσμο ΡΑ, 1973 Τετράμηνα (περιοδικό), 1974–1979 Αντι-τύπος, 1975 Renos, 1977 Καμμένα φτερά, 1978 Άξονες, 1979 Οι Ερινύες, 1980 Ημερολόγια της Ανθολογίας, 1980 –1983 ΚΑΙΓΕ, 1982 Οι εξάγγελοι, 1984 Η αυτοκρατορία των σκουπιδιών, 1989 Οι γάτες, 1989 Ο κεραυνός, 1991 Η δίνη, 1993 Στον κυνηγημένο καιρό, 1993 Απάντηση στην «Πυραμίδα 67», 1996 Αυτός που γαβγίζουν οι σκύλοι, 1998 Ουλάν Μπατόρ, 1999 Το μαύρο καράβι, 2004

Ρένος Αποστολίδης

Ανθολογίες • Ανθολογία της Νεοελληνικής Γραμματείας, Ποίηση, 3 τόμοι. Διήγημα, 4 τόμοι.

Φιλολογικά έργα (Πρόκειται για έργα που ο Ρένος Αποστολίδης, μαζί με τους γιους του Ήρκο και Στάντη Αποστολίδη, επιμελήθηκε ή μετέφρασε, σχολίασε εκτενώς και εξέδωσε.) • • • •

Κ. Π. Καβάφης, Ποιήματα: Άπαντα τα δημοσιευμένα, 2003 J. G. Droysen, Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 2 τόμοι, 1996–1999 J. G. Droysen, Ιστορία των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 2 τόμοι, 2002 J. G. Droysen, Ιστορία των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 2 τόμοι, 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • www.renosapostolidis.gr [1] — Επίσημος ιστοχώρος και ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των κληρονόμων του Ρένου Αποστολίδη. • «Ο αιρετικός λόγος ενός μοναχικού» [2] — Άρθρο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 19 Απριλίου 2004. • «Δεν θα μπορούσα να ζήσω βάζοντάς το στα πόδια» [3] — Συνέντευξη που παραχώρησε ο συγγραφέας στην Αργυρώ Κραββαρίτη το 2001· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 19 Απριλίου 2004. • «Καλό είναι να εισπράττεται και το τίποτα» [4] — Αποφθέγματα του αιρετικού Ρένου Αποστολίδη· στην Ελευθεροτυπία, 11 Μαρτίου 2004. • «Για όσους γίνεται λόγος σήμερα, περίπου όλοι ανάξιοι είναι» [5] — Συνέντευξη που παραχώρησε ο συγγραφέας στον Βασίλη Καλαμαρά επ' ευκαιρία της κυκλοφορίας του τελευταίου του βιβλίου· στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 8 Δεκεμβρίου 2003.

Πηγές • "Who's Who 1979" σ.46.

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

http:/ / www. renosapostolidis. gr http:/ / www. enet. gr/ online/ online_hprint?id=5449188 http:/ / www. enet. gr/ online/ online_hprint?id=13339492 http:/ / www. enet. gr/ online/ online_hprint?id=42563308 http:/ / www. enet. gr/ online/ online_hprint?id=64935036

Νίκος Γκάτσος Νίκος Γκάτσος Ο Νίκος Γκάτσος του Γεωργίου (8 Δεκεμβρίου 1911 - 12 Μαΐου 1992) ήταν σημαντικός Έλληνας ποιητής, συγγραφέας - μεταφραστής και στιχουργός.

Βίος Γεννήθηκε στην Ασέα της Αρκαδίας. Τις γυμνασιακές του σπουδές έκανε στην Τρίπολη, όπου γνώρισε τα λογοτεχνικά βιβλία, αλλά και τις μεθόδους αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών. Στη συνέχεια μετέβη στην Αθήνα όπου φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήξερε ήδη αρκετά καλά αγγλικά και γαλλικά και είχε μελετήσει τον Παλαμά, τον Σολωμό, το δημοτικό τραγούδι, όπως και τις νεωτεριστικές τάσεις στην ποίηση της Ευρώπης. Στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του, μικρά σε έκταση και με κλασικό ύφος, στα περιοδικά Νέα Εστία το 1931 και Ρυθμός το 1933. Την ίδια περίοδο έγραψε κριτικά σημειώματα στα περιοδικά Μακεδονικές Ημέρες, Ρυθμός και Τα Νέα Γράμματα (για τον ποιητή Κωστή Μπαστιά, την ποιήτρια Μυρτιώτισσα και τον Θράσο Καστανάκη αντίστοιχα). Συνδέθηκε με το ρεύμα του ελληνικού υπερρεαλισμού. Μοναδικό του βιβλίο υπήρξε η ποιητική συλλογή Αμοργός του 1943, που επηρέασε βαθιά την ελληνική ποίηση. Παρ' όλα αυτά, το έργο του αυτό θεωρείται κορυφαίο ποιητικό έργο του ελληνικού υπερρεαλισμού. [1] Από τότε δημοσίευσε τρία ακόμη ποιήματα: το Ελεγείο (1946, Φιλολογικά Χρονικά), το Ο Ιππότης και ο Θάνατος (1947, Μικρό Τετράδιο) και το Τραγούδι του παλιού καιρού (1936, Ο Ταχυδρόμος), αφιερωμένο στον Σεφέρη. Έγραψε επίσης μελέτες και σχόλια πάνω στην ποίηση. Τι ζητάς Αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά δε μου δίνεις σημασία κι η καρδιά μου πώς βαστά Σ' αγαπήσανε στον κόσμο βασιλιάδες, ποιητές κι ένα κλωναράκι δυόσμο δεν τούς χάρισες ποτές Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά Κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς Ομορφονιά, που δεν σε κέρδισε κανείς — απόσπασμα από την Αθανασία Ο Γκάτσος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μετάφραση έργων, κυρίως για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και του Λαϊκού Θεάτρου. Το 1944 μετέφρασε στα Φιλολογικά Χρονικά το ποίημα Νυχτερινό Τραγούδι του Λόρκα. Μετέφρασε επίσης τα εξής έργα: Ματωμένος Γάμος (1948), Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα (1945) του Λόρκα, Ο πατέρας του Στρίνμπεργκ (1962) και Ταξίδι μακριάς ημέρας μέσα στη νύχτα του Ο' Νηλ (1965). Όλα τα έργα αυτά ανέβηκαν από το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης. Συνεργάστηκε επίσης με τα περιοδικά Νέα Εστία, Τράμ, Μακεδονικές Ημέρες, Μικρό Τετράδιο, Τα Νέα Γράμματα, Φιλολογικά Χρονικά, Ρυθμός και Καλλιτεχνικά Νέα. Επίσης, σε συνεργασία με την ελληνική ραδιοφωνία, σκηνοθέτησε διάφορα θεατρικά έργα. Η υπόλοιπη συνεισφορά του ήρθε με τη μορφή στίχων για τραγούδια γνωστών συνθετών, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρoς Ξαρχάκoς και άλλοι. Μεταξύ των δημιουργιών του περιλαμβάνονται τα εξής:

Νίκος Γκάτσος Αθανασία, Της γής το χρυσάφι, Ρεμπέτικο, Αρχιπέλαγος, Πήρες το μεγάλο δρόμο, Πορνογραφία, Λαϊκή Αγορά, Η μικρή Ραλλού, Μια γλώσσα μια πατρίδα, Αν θυμηθείς τ' ονειρό μου, Η νύχτα, Αντικατοπτρισμοί, Τα κατά Μάρκον, America America κ.ά. Ιδιαίτερη σχέση είχε ο ποιητής με τον Χατζιδάκι. Ήταν για μεγάλο διάστημα και μέχρι το θανατό του επίλεκτο μέλος της ομάδας Xατζιδάκι, Eλύτη, Tσαρούχη, Mποσταντζόγλου και Αργυράκη. Ο Νίκος Γκάτσος ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και της Ένωσης Συνθετών Στιχουργών Ελλάδος. Μιλούσε επίσης γαλλικά, αγγλικά και ισπανικά. Ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών.

Βλέπε επίσης • Υπερρεαλισμός • Μάνος Χατζιδάκις • Σταύρoς Ξαρχάκoς

Παραπομπές [1] Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς: Ένας κριτικός οδηγός, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Πατάκης 1995.

Πρόσθετη ανάγνωση • Σχετικός ιστότοπος στο Πανεπιστήμιο Πατρών (http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/culture/personalities/ gatsos.htm)

Πηγές • Who's Who 1079" σελ.130.

Επαμεινώνδας Γονατάς Επαμεινώνδας Γονατάς Ο Επαμεινώνδας Χ. Γονατάς (Αθήνα, 1924 – Αθήνα, 24 Μαρτίου 2006) ήταν έλληνας ποιητής και διηγηματογράφος της Μεταπολεμικής γενιάς, ο οποίος διακρίθηκε κυρίως ως «λογοτέχνης του παράδοξου». Ο Γονατάς ήταν γόνος οικογένειας πολιτικών με καταγωγή από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, αλλά δεν ταυτίστηκε ποτέ με κανένα πολιτικό στρατόπεδο. Στο σχολείο ήταν συμμαθητής με τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη, με τον οποίο τον συνέδεσε βαθειά φιλία. Ήταν επίσης φίλος με τον ποιητή Δημήτρη Π. Παπαδίτσα, τον διηγηματογράφο Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο και τον πεζογράφο Νίκο Καχτίτση — τον τελευταίο τον γνώρισε μόνον διά αλληλογραφίας. Σπούδασε Νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος σε μεγάλες εταιρείες. Η πρώτη του εμφάνιση στα Γράμματα έγινε το 1945 με το αφήγημα Ο ταξιδιώτης. Αργότερα συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Π. Παπαδίτσα στην έκδοση του περιοδικού Πρώτη Ύλη (1959–1964). Το 1959 κυκλοφόρησε η συλλογή σύντομων αφηγημάτων Η κρύπτη, και ακολουθούν: Το βάραθρο (1963), Οι αγελάδες (1963), Ο φιλόξενος καρδινάλιος (1986) και Η προετοιμασία (1991). Η τελευταία του συλλογή αφηγημάτων με τίτλο Τρεις δεκάρες κυκλοφόρησε εντός του 2006, μόλις πριν πεθάνει. Ο Γονατάς, βγήκε από την αφάνεια το 1976, όταν τον ξεχώρισε σε συνέντευξη ο «δάσκαλός» του Νίκος Εγγονόπουλος. Αργότερα το βιβλίο του Ο φιλόξενος καρδινάλιος έμελε να τον καθιερώσει ως συγγραφέα «καλτ». Στα έργα του ήταν λακωνικός και υπαινικτικός, καθώς «ξεκινούσε από βιωμένες καταστάσεις αλλά υπερέβαινε το ατομικό, για να συνδυάσει τον στοχασμό με το όνειρο, το καθημερινό με το ανοίκειο, το λογικό με το παράλογο, την πρόζα με την ποίηση». Ολιγογράφος, είχε επιλέξει την αφάνεια, «επειδή δεν τον ενδιέφερε η δημοσιότητα, αλλά η επικοινωνία». Ο ίδιος πάντως δεν συμφωνούσε με τον χαρακτηρισμό του ως συγγραφέα του φανταστικού και του παραδόξου: «Δεν κατασκευάζω όνειρα. Δεν είμαι "ονειροποιός". Ό,τι γράφω, είναι βιωμένο. Και το φανταστικό στοιχείο που βλέπουν στο έργο μου είναι στην ουσία το παράλογο, έχει σχέση με τον διχασμό της πραγματικότητας.» — Ε. Χ. Γονατάς, εφημ. Τα Νέα, 4 Ιουνίου 1994. Υπήρξε επίσης σπουδαίος μεταφραστής. Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για την Επιλογή από τις Voces του Αντόνιο Πόρτσια. Έχει ακόμα μεταφράσει έργα των Ιβάν Γκολ, Γκιστάβ Φλομπέρ, Γκέοργκ Kρίστοφ Λίχτενμπεργκ, Πιέρ Μπεττενκούρ, κ.ά. Αγαπούσε πολύ την καλαίσθητη παραδοσιακή Τυπογραφία και είχε την τύχη να δει τα βιβλία του να βγαίνουν από τα πιο καλά τυπογραφεία της Αθήνας: το τυπογραφείο των Αφών Ταρουσσόπουλου, το τυπογραφείο «Κείμενα» του Φίλιππου Βλάχου και τελευταία από το τυπογραφείο των εκδόσεων «Στιγμή» του Αιμίλιου Καλιακάτσου (όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν πλέον από τις εκδόσεις «Στιγμή»). Πέθανε σε ηλικία 82 ετών από καρκίνο του πνεύμονα. Για τον ίδιο υπάρχει βραβευμένο ντοκυμαντέρ της Εύας Στεφανή που επιμένει σε μια καθημερινή εκτεταμένη συζήτηση μαζί του.

Επαμεινώνδας Γονατάς

Εξωτερικές συνδέσεις • «"Έφυγε" στα 82 του ο συγγραφέας τού Φιλόξενου καρδινάλιου Ε. Χ. Γονατάς» [1] — Η είδηση του θανάτου του συγγραφέα· από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 27 Μαρτίου 2006. • «Eίμαι συγγραφέας της εξαιρέσεως» [2] — Αποσπάσματα από συνέντευξη του συγγραφέα στο περιοδικό «Διαβάζω» (Οκτ. 2003) · από την εφημερίδα Τα Νέα, 11 Οκτωβρίου 2003. • «Ε. Χ. Γονατάς - Δ. Π. Παπαδίτσας: "Να μου γράφεις..."» [3] — Άρθρο της Μικέλας Χαρτουλάρη με αφορμή την αλληλογραφία των δύο λογοτεχνών· από την εφημερίδα Τα Νέα, 1 Απριλίου 2000.

Παραπομπές [1] http:/ / www. enet. gr/ online/ online_print?id=86715224 [2] http:/ / ta-nea. dolnet. gr/ print_article. php?e=A& f=17763& m=P35& aa=1 [3] http:/ / ta-nea. dolnet. gr/ print_article. php?e=A& f=16706& m=R33& aa=1

Κική Δημουλά Κική Δημουλά Η Κική Δημουλά είναι Ελληνίδα ποιήτρια, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Ποίησης.

Βιογραφικό Γεννήθηκε το 1931 στην Αθήνα, όπου και ζεί. Παντρεύτηκε τον μαθηματικό και ποιητή Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Θέματα που κυριαρχούν στα ποιήματά της είναι η απουσία, η φθορά, η απώλεια, η μοναξιά και ο χρόνος. Χαρακτηριστικά της ποίησής της είναι η προσωποποίηση αφηρημένων εννοιών, η ασυνήθιστη χρήση κοινών λέξεων και η πικρή φιλοπαίγμων διάθεση.

Βραβεία Τιμήθηκε το 1972 με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Το λίγο του κόσμου, το 1989 με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Χαίρε ποτέ και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης. Η Association Capitale Européenne des Littératures την βράβευσε, τον Μάρτιο του 2010, με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας στο πλαίσιο της πέμπτης Ευρωπαϊκής Συνάντησης Λογοτεχνίας. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα βουλγαρικά, τα γερμανικά και τα σουηδικά.

Συλλογές - Κείμενα • • • • • • • • • • • • • • • •

Ποιήματα 1952 Έρεβος 1956, Στιγμή 1990 Ερήμην Δίφρος 1958, Στιγμή 1900 Επί τα ίχνη, Φέξης 1963, Στιγμή 1989 Το λίγο του κόσμου 1971, Νεφέλη 1983, Στιγμή 1900 Το τελευταίο σώμα μου, Κείμενα 1981, Στιγμή 1989 Χαίρε Ποτέ, Στιγμή 1988 Η εφηβεία της λήθης, Στιγμή 1994 Ενός λεπτού μαζί, Ίκαρος 1998 Ποιήματα ( Συγκεντρωτκή έκδοση ), Ίκαρος 1998 Ήχος Απομακρύνσεων, Ίκαρος 2001 Ο Φιλοπαίγμων μύθος, Ίκαρος 2004 (Ομιλία κατά την τελετή αναγόρευσής της ως μέλους της Ακαδημίας Αθηνών) Εκτος σχεδίου, Ίκαρος 2005 (πεζά κείμενα) Χλόη θερμοκηπίου, Ίκαρος 2005 Συνάντηση Γιάννης Ψυχοπαίδης, Κική Δημουλά, Ίκαρος 2007 (Ανθολογία με ζωγραφικά σχόλια του Γιάννη Ψυχοπαίδη) Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, Ίκαρος 2007

• Τα εύρετρα, Ίκαρος 2010

Κική Δημουλά

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •

Δοκίμιο του Νίκου Δήμου [1] Συνέντευξη της Κικής Δημουλά [2] Ποιήματα της Κικής Δημουλά στο translatum [3] Ποιήματα της Κικής Δημουλά στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού [4] Ποιήματα της Κικής Δημουλά σε πολυτονικά [5]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

http:/ / www. ndimou. gr/ articledisplay. asp?cat_parent=2& time_id=82& cat_id=2 http:/ / video. google. com/ googleplayer. swf?docid=-8945155126703786674& hl=en& fs=true http:/ / www. translatum. gr/ forum/ index. php?topic=7084. 0 http:/ / www. snhell. gr/ anthology/ writer. asp?id=69 http:/ / users. uoa. gr/ ~nektar/ arts/ tributes/ kikh_dhmoyla/ various. htm

100

101

Γιώργος Δουατζής Γιώργος Δουατζής Ο Γιώργος Δουατζής είναι Έλληνας ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 12 Δεκεμβρίου το 1948. Σπούδασε Οικονομία - Κοινωνιολογία. Δημοσιογραφεί από το 1974. Εργάστηκε σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ως ρεπόρτερ, αρθρογράφος, πολιτικός αναλυτής, διευθυντής. Γράφει συστηματικά από την εφηβεία του. Πρώτη του εμφάνιση το 1971, στην «Ποιητική Ανθολογία της Νέας Ελληνικής Γενιάς» των εκδόσεων Άγκυρα. Δεύτερη εμφάνιση, η παράσταση χοροδράματος, βασισμένη στο ποίημα του "Αντικρουόμενα σύμβολα και πορεία στο φως" τον Μάϊο του 1973, σε μουσική Γ. Τσαγκάρη και χορογραφία Έλλης Παρασκευά. ΒΙΒΛΙΑ 1. Γραφτά – 1976 2. Τοπική Αυτοδιοίκηση – 1986 3. Τα Μικρά – 1996 4. Απάνθισμα Τάσου Λειβαδίτη – 1997 5. Προς Δέκα Επιστολή – 2001 6. Προς Δέκα Επιστολή – Τα Ανεπίδοτα – 2003 7. Σπονδές - 2004 8. Τα Μικρά β’ – 2004 9. Τα κόκκινα παπούτσια – 2004 10. Το Κουμπί – 2004 11. Περί Σχεδίου ο Λόγος (συλλογικό) – 2006 12. Μη φεύγετε κύριε Ευχέτη – 2008 13. Συνομιλία με το Νυχτερινό Επισκέπτη - 2008

102

Γιώργος Ιωάννου Γιώργος Ιωάννου Ο Γιώργος Ιωάννου (1927-1985) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς.

Η ζωή του Ο Γιώργος Σορολόπης (όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Γιώργου Ιωάννου) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης και για ένα διάστημα υπηρέτησε ως βοηθός στην έδρα της Αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Εργάστηκε ως φιλόλογος αρχικά σε ιδιωτικά σχολεία στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και στη συνέχεια σε δημόσια σχολεία σε διάφορες περιοχές της χώρας. Από το 1962 και για δύο χρόνια δίδαξε στο ελληνικό γυμνάσιο στη Βεγγάζη της Λιβύης. Το 1974 ορίστηκε μέλος της Επιτροπής για τη συγκρότηση ανθολογίου κειμένων λογοτεχνίας για το Δημοτικό σχολείο, καθώς και για την ανανέωση των Νεοελληνικών Αναγνωσμάτων του Γυμνασίου. Πέθανε στα 58 του χρόνια, στις 16 Φεβρουαρίου του 1985.

Το έργο του Το 1954 εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή Ηλιοτρόπια και εννιά χρόνια αργότερα ακολούθησε η συλλογή Τα χίλια δέντρα. Στράφηκε οριστικά στην πεζογραφία το 1964, με μια συλλογή 22 πεζογραφημάτων με τίτλο Για ένα φιλότιμο. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την παράδοση και κατέγραψε και εξέδωσε δημοτικά τραγούδια, παραμύθια και έργα του Θεάτρου Σκιών. Σχετικά με την νεοελληνική παράδοση δημοσίευσε τις εξής εργασίες: • • • • •

Τα δημοτικά μας τραγούδια (1966) Μαγικά παραμύθια του ελληνικού λαού (1966) Παραλογές (1970) Καραγκιόζης (1971–1972, Τόμοι 3) Παραμύθια του λαού μας (1973)

Ασχολήθηκε επίσης με το θέατρο. Το 1981 εξέδωσε ένα θεατρικό έργο για παιδιά, Το αυγό της κότας. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε το παιδικό ανάγνωσμά του Ο Πίκος και η Πίκα. Επίσης μετέφρασε και σχολίασε: • Ευριπίδη, Ιφιγένεια εν Ταύροις (1969) • XII βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας που έχει τίτλο: Στράτωνος Μούσα Παιδική (1980) • Γερμανία (ιστορικό δοκίμιο του Τάκιτου) (1981) Ακόμη επιμελήθηκε την έκδοση του Ημερολογίου του Φ. Σ. Δραγούμη (1984) με εισαγωγή, επιμέλεια και σχόλια δικά του. Κύρια λογοτεχνική ενασχόλησή όμως του Ιωάννου υπήρξε η πεζογραφία, όπου καθιέρωσε ένα εντελώς προσωπικό ύφος και τρόπο γραφής, από το οποίο επηρεάστηκαν αρκετοί μεταγενέστεροι συγγραφείς. Τα κυριότερα πεζά του που εκδόθηκαν μέχρι το θάνατό του είναι: • Η Σαρκοφάγος, συλλογή πεζών με 29 κείμενα (1971) • Η μόνη κληρονομιά,συλλογή πεζών με 17 κείμενα (1974)

Γιώργος Ιωάννου • • • • • • • • • •

To δικό μας αίμα, (1978 Πρώτο Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας) (1978) Επιτάφιος Θρήνος (1980) Ομόνοια (1980) Κοιτάσματα (1981) Πολλαπλά κατάγματα (1981) Εφήβων και μη (1982) Εύφλεκτη χώρα (1982) Καταπακτή (1982) Η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984) Ο της φύσεως έρως (1986)

Στοιχεία τεχνικής του έργου του Στοιχεία τεχνικής που χαρακτηρίζουν το έργο του Ιωάννου είναι η μονομερής αφήγηση, η τεχνική του διασπασμένου θέματος και η σύνθεση του χρόνου. Η μονομερής ή μονοεστιακή αφήγηση είναι μια μορφή αφήγησης, στην οποία τα πάντα μας δίνονται από την οπτική γωνία ενός μόνο προσώπου, το οποίο άλλοτε μετέχει σε αυτά που εξιστορούνται και άλλοτε είναι θεατής και τα αφηγείται. Η μορφή αυτή αφήγησης δεν γίνεται απαραίτητα σε πρώτο πρόσωπο, αν και είναι το συνηθέστερο. Π.χ. και μολονότι σε όλα πεζά του Ιωάννου ακολουθείται η μονομερής αφήγηση, άλλα είναι γραμμένα σε πρώτο, άλλα σε δεύτερο και άλλα σε τρίτο πρόσωπο. Στην τεχνική του διασπασμένου θέματος, τα γεγονότα είναι ψηφίδες που συνθέτουν το αφήγημα ενώ ταυτόχρονα παρεμβάλλονται σκέψεις και συναισθήματα του συγγραφέα. Δεν υπάρχει δηλαδή η κλασική μορφή διηγήματος με αρχή, μέση και τέλος. Η σύνθεση του χρόνου αποτελεί το τρίτο τεχνικό γνώρισμα των πεζών του Ιωάννου. Σύμφωνα με αυτό, η αφήγηση μπορεί να ξεκινά από το παρόν ή το παρελθόν, αλλά δεν προχωρεί γραμμικά προς μεταγενέστερες στιγμές, αφού η μετάβαση από το παρόν στο παρελθόν και αντίστροφα είναι συνεχής. Επίσης σημαντικό ρόλο στο έργο του Ιωάννου παίζουν οι εμπειρίες του από τα μέρη όπου έζησε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και το κοινωνικό του περιβάλλον (η οικογένεια, οι φτωχογειτονιές, οι φίλοι, οι άνθρωποι που γνώρισε, κλπ). Ιδιαίτερο ρόλο δε παίζει η γενέτειρά του, η οποία δίνεται όχι μόνο ως ένας συγκεκριμένος χώρος με τα μνημεία, τις γειτονιές, τους δρόμους, τους πρόσφυγες και την πολυπολιτισμικότητά της, αλλά και ως χώρος στον οποίο έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Για τη βιωματικότητα στο έργο του, ο Ιωάννου είπε:[1] «Λέγοντας λοιπόν βιωματική, εννοώ τη λογοτεχνία εκείνη που αντλείται από προσωπικά βιώματα του συγγραφέα [...]. Τα βιώματα πάλι δεν είναι μονάχα εκείνα που προέρχονται από την εμπειρία, αλλά και οι φαντασιώσεις και οι ισχυρές πνευματικές καταστάσεις που έχει ζήσει ο άνθρωπος [...]. Ανακουφίζομαι γράφοντας σε πρώτο πρόσωπο. Είναι για μένα κάτι σαν ψυχολογική ανάγκη. Ωστόσο τα περισσότερα από αυτά που γράφω δεν είναι βιογραφικά και δεν συνέβησαν ακριβώς έτσι, όπως μεταφέρονται στο χαρτί. Άλλωστε, στα πεζογραφήματά μου υποδύομαι και πολλά πρόσωπα που θα ήθελα να είμαι.»

103

Γιώργος Ιωάννου

Υποσημειώσεις [1] Συνέντευξη στη Μ. Θερμού, εφ. Η Καθημερινή, 24.7.1977 (αντιγραφή από το περιοδικό Ο παρατηρητής, τεύχος 8, σελ. 62).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Β. Αγγελικόπουλος, « Γιώργος Ιωάννου — Ενας συγγραφέας με "Το δικό μας αίμα" (http://www. kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_1_13/02/2005_1283736)», Η Καθημερινή, 13/2/2005 • Γώργος Ιωάννου (1927-1985) (http://users.dra.sch.gr/papangel/sch/lit/ko.ioanou1.htm) των Κ. Ολυμπίου και Κ. Χρίστη • Γραπτά του Γ. Ιωάννου (http://www.sarantakos.com/kibwtos/s-ioannou.html) στα Κείμενα (http://www. sarantakos.com/keimena.html) του Νίκου Σαραντάκου • Βιογραφικό και βιβλιογραφία του Γιώργου Ιωάννου στη Βιβλιονέτ (http://biblionet.gr/main. asp?page=showauthor&personsid=7311)

Πηγή Φιλόλογος, Τριμηνιαία έκδοση του συλλόγου αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης, Τεύχος 124 Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 2006

104

105

Νίκος Καχτίτσης Νίκος Καχτίτσης Ο Νίκος Καχτίτσης (Γαστούνη Ηλείας, 26 Φεβρουαρίου 1926 – Πάτρα, 25 Μαΐου 1970) ήταν έλληνας πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς, ο οποίος έζησε για μεγάλο διάστημα και δημιούργησε στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Βιογραφία Ο πατέρας του ήταν Ηπειρώτης στην καταγωγή και η μητέρα του Ζακυνθινή. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στην Πελοπόννησο. Τελείωσε το Α΄ (εξατάξιο) Γυμνάσιο Πατρών με συμμαθητές και στενούς φίλους τούς μετέπειτα γνωστούς ποιητές Τάκη Σινόπουλο και Γιώργη Παυλόπουλο. Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό αμέσως μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου και αποστρατεύτηκε το 1952 με τον βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού. Με το τέλος της θητείας του, μετανάστευσε στο Καμερούν, όπου εργάστηκε ως λογιστής σε εταιρεία ελλήνων ομογενών. Το 1956 με πρόσκληση της μετέπειτα συζύγου του, Θάλειας, μετανάστευσε στο Μόντρεαλ του Καναδά. Το 1962 απέκτησε έναν γιο, τον Θωμά. Στο Μόντρεαλ εργάστηκε σε διάφορες θέσεις για να εξασφαλίσει τα προς το ζην: διερμηνέας στα δικαστήρια, υπάλληλος σε ταξιδιωτικό γραφείο, κ.ά. Υπήρξε μανιώδης συλλέκτης βιβλίων και περιοδικών, ενώ είχε μεγάλο πάθος με την τυπογραφία. Στο υπόγειο του σπιτιού του είχε στήσει τυπογραφείο, ενώ είχε ιδρύσει και εκδοτικό οίκο με την ονομασία «Anthelion Press». Παρότι άνθρωπος συνεσταλμένος, δεν δίστασε να εναντιωθεί στην Δικτατορία του 1967, με δικές του εκδόσεις και με άρθρα στο Ελληνοκαναδικό Βήμα [1], μία παροικιακή εφημερίδα του Μόντρεαλ. Στις αρχές του 1970 προσβλήθηκε από λευχαιμία. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το γράψιμο και τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους επέστρεψε στην Ελλάδα. Πέθανε λίγο καιρό αργότερα στο Νοσοκομείο της Πάτρας.

Το έργο του Από έφηβος, ο Καχτίτσης άρχισε να εκδίδει χειρόγραφα λογοτεχνικά περιοδικά με πιο χαρακτηριστικό την Πολιορκημένη Γάνδη. Νέος δημοσίευσε επίσης συνεργασίες του στα περοδικά Βωμός ( Πύργος), Διάπλασις των Παίδων (Αθήνα) και Μορφές (Θεσσαλονίκη). Το 1949, έγραψε μία συλλογή ποιημάτων στα αγγλικά με τίτλο Vulnerable Point (Τρωτό σημείο), η οποία εκδόθηκε τελικά από τον ίδιο στο Μόντρεαλ το 1968. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στο Καμερούν (1953–1955), έγραψε πολλές ανταποκρίσεις για την αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθερία, χωρίς ποτέ να λάβει καμιά αμοιβή. Το πρώτο μεγάλο του πεζογράφημα ήταν το αφήγημα Ποιοι οι φίλοι που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Διαγώνιος της Θεσσαλονίκης το 1959. Ακολούθησαν τα αφηγήματα Η Ομορφάσχημη (Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη 1960) και Το ενύπνιο («Ιδίοις αναλώμασιν», Θεσσαλονίκη 1960). Το 1964 εξέδωσε την νουβέλα Ο εξώστης (εκδ. Πρώτη Ύλη, Αθήνα 1964). Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε στην έκδοση του Εξώστη αποτέλεσαν το αντικείμενο ένος άλλου αφηγήματος που εξέδωσε μόνος του στο Μόντρεαλ (Η περιπέτεια ενός βιβλίου (Μοντρεάλη 1965). Τελευταίο του πεζογράφημα ήταν Ο ήρωας της Γάνδης (εκδ. Λωτοφάγος, Μοντρεάλη 1967), που εξέδωσε επίσης μόνος του με πολλές δυσκολίες. Εκτός από συγγραφέας, τυπογράφος και εκδότης, ο Καχτίτσης ήταν και ένας μανιώδης επιστολογράφος. Επιστολές του προς διάφορους φίλους έχουν δημοσιευθεί σποραδικά σε ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά.

Νίκος Καχτίτσης Προσφάτως, δημοσιεύθηκαν οι επιστολές που έστειλε στον ποιητή Γιώργη Παυλόπουλο (Τα γράμματα του Νίκου Καχτίτση στον Γιώργη Παυλόπουλο 1952-1967, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα 2001). Η μεταθανάτια αναγνώριση του Καχτίτση ήρθε με την επανέκδοση όλων των πεζών του και την παρουσίαση αφιερωμάτων σε γνωστά ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά (π.χ. Αντί 1985, Η λέξη 1986, Νέα Εστία 2003, κ.ά.). Η νουβέλα του Ο εξώστης μεταφράστηκε στα γαλλικά (Nikos Kachtitsis, L'Hôtel Atlantic, trad. par Effi Hadziforou, Éditions Hatier, 1995, ISBN 2-218-70502-8).

Ο χαρακτήρας του έργου του Τα πεζά, αλλά και τα λίγα ποιήματα του Καχτίτση διακατέχονται από μία διαρκή αγωνία και ένα άγχος που συνθλίβει τον άνθρωπο. Οι «ήρωές» του είναι παγιδευμένοι στα αμαρτήματα ενός πρόσφατου παρελθόντος και τρέμουν στην ιδέα να κάνουν ένα νέο βήμα για το αύριο. Όλοι οι χαρακτήρες του Εξώστη και του Ήρωα της Γάνδης είναι καχύποπτοι, ύπουλοι και προσπαθούν να εξοντώσουν ψυχολογικά ο ένας τον άλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι οι «ήρωες» του Καχτίτση είναι άτομα με έντονες εμμονές που ζουν ή συνδέονται με την Γάνδη, μία πόλη του Βελγίου που ο Καχτίτσης δεν επισκέφθηκε ποτέ και την οποία ο Καχτίτσης την παρουσιάζει πολιορκημένη στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Καχτίτσης, φανατικός λάτρης του βιβλίου, δέχθηκε κυρίως επιδράσεις από τα ρεύματα του ευρωπαϊκού αισθητισμού και συμβολισμού πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα μοντέλα του ήταν οι κλασικοί προπολεμικοί συγγραφείς όπως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο Τζέιμς Τζόυς, η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Φραντς Κάφκα και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Το έργο του επίσης συνδεέται με την μεταπολεμική πεζογραφική παραγωγή της Θεσσαλονίκης, κυρίως με την λεγόμενη σχολή του εσωτερικού μονολόγου (Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιώργος Δέλιος κ.ά.). Αναμφισβήτητα ο Καχτίτσης ήταν ένας εστέτ της ελληνικής λογοτεχνίας, ο οποίος υπέφερε από τις πληγές που άφησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και από τις διάφορες προσωπικές δυσκολίες.

Βιβλιογραφία Το έργο του Καχτίτση το έχει μελετήσει εκτενώς ο ποιητής και δοκιμιογράφος Γιώργος Δανιήλ, που κι αυτός δυστυχώς χάθηκε πρόωρα. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο σχετικά βιβλία: • Γιώργος Δανιήλ, Ο λεπιδοπτερολόγος της αγωνίας - Νίκος Καχτίτσης, Εκδόσεις Νεφέλη [2], Αθήνα 1981. • Γιώργος Δανιήλ, Αίγλη και άγχος: Το έργο του Νίκου Καχτίτση 1926-1970, Εκδόσεις Εστία [3], Αθήνα περί το 1986. Πολλά στοιχεία για τον Καχτίτση υπάρχουν επίσης στο αφιέρωμα: • Νέα Εστία [4], τεύχος 1755, Απρίλιος 2003.

Εξωτερικές συνδέσεις • [5] Άρθρο της Μάρης Θεοδοσοπούλου στην εφημερίδα Το Βήμα, 19 Μαΐου 2002). • [6] Ένα κείμενο του Σταύρου Ζουμπουλάκη και ένα διήγημα του Νίκου Καχτίτση από την Νέα Εστία, τεύχος 1755, Απρίλιος 2003. • [7] Άρθρο του Δημήτρη Γκιώνη στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 3 Μαΐου 2003. • [8] Κριτική του Δημήτρη Αλεξάκη για την γαλλική μετάφραση του Εξώστη (στα γαλλικά).

106

Νίκος Καχτίτσης

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]

http:/ / www. bhma. net http:/ / www. nefeli-books. gr http:/ / www. hestia. gr http:/ / www. hestia. gr/ estia_books. asp?titlos=1%2D10%2D505 http:/ / tovima. dolnet. gr/ print. php?e=B& f=13564& m=S16& aa=1 http:/ / genesis. ee. auth. gr/ dimakis/ neaest/ 1755/ neaest1755. htm http:/ / www. enet. gr/ online/ online_hprint. jsp?id=36305584 http:/ / www. lelibraire. com/ din/ tit. php?Id=3967#suite

107

108

Αντώνης Σαμαράκης Αντώνης Σαμαράκης Ο Αντώνης Σαμαράκης (Αθήνα, 16 Αυγούστου 1919 – Πύλος Μεσσηνίας, 8 Αυγούστου 2003) ήταν Έλληνας πεζογράφος της Μεταπολεμικής γενιάς, το έργο του οποίου γνώρισε διεθνή αναγνώριση.

Βιογραφία Ο Αντώνης Σαμαράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1919 και σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε αρχικά στο Υπουργείο Εργασίας, θέση την οποία εγκατέλειψε μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά, για να επανέλθει το 1945 μέχρι και το 1963. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής συμμετείχε στην εθνική αντίσταση. Το 1944 συνελήφθη από τους Ναζί και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά τελικά κατάφερε να αποδράσει. Αντιστασιακή δράση ανέπτυξε και κατά τη δικτατορία. Στη Μεταπολίτευση δημοσίευσε πολλά κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου. Το 1963 νυμφεύτηκε την Ελένη Κουρεμπανά. Εργάσθηκε ως εμπειρογνώμων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών σε πολλές χώρες για κοινωνικά θέματα και το 1989 ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου. Η πρώτη του ουσιαστική εμφάνιση στο λογοτεχνικό χώρο γίνεται το 1954, με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων Ζητείται ελπίς. Είχαν προηγηθεί δημοσιεύσεις ποιημάτων στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Πρόκειται για έναν από τους περισσότερο μεταφρασμένους Έλληνες πεζογράφους καθώς τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες. Το έργο του Σαμαράκη έχει έντονο το στοιχείο της κοινωνικής καταγγελίας και αντικατοπτρίζει τις προσωπικές του ανησυχίες για το παρόν και το μέλλον της σύγχρονης κοινωνίας. Χρησιμοποίησε απλή γλώσσα και μη επιτηδευμένο ύφος, και προσέγγισε τα θέματά του από μια έντονα ανθρωποκεντρική γωνία. Χαρακτηριζόταν από την αγάπη του για τους νέους. Δική του ιδέα ήταν η δημιουργία της Βουλής των Εφήβων, που οδήγησε στη διοργάνωση άτυπων συνεδριάσεων της Βουλής όπου δίνεται ο λόγος σε νέους από όλη τη χώρα. Ο Αντώνης Σαμαράκης έφυγε από την ζωή στις 8 Αυγούστου του 2003. Σύμφωνα με επιθυμία του, το σώμα του δωρίθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής.

Αντώνης Σαμαράκης

Εργογραφία Μυθιστορήματα • Σήμα κινδύνου (1959) • Το λάθος (1965) • Εν ονόματι (1998)

Διηγήματα • • • • • •

Ζητείται ελπίς (1954) Αρνούμαι (1961) Το διαβατήριο (1973) Η κόντρα (1992) Αυτοβιογραφία 1919- (1996) Γραφείον ιδεών

Βραβεία • • • • • •

Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (2012 για το Αρνούμαι) Βραβείο των Δώδεκα - Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για Το λάθος) Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για Το λάθος) Europalia (1982, για τη συνολική προσφορά του) Σταυρός του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995) Κρατικό Βραβείο Τεχνών και Λογοτεχνίας. (1995, Γαλλία)

Εξωτερικές συνδέσεις • Ιστοσελίδα της Unicef αφιερωμένη στον Α. Σαμαράκη [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. unicef. gr/ samarkis. php

109

110

Μίλτος Σαχτούρης Μίλτος Σαχτούρης Ο Μίλτος Σαχτούρης (Αθήνα, 29 Ιουλίου 1919 – Αθήνα, 29 Μαρτίου 2005) ήταν ένας απο τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές τιμημένος με τρία κρατικά βραβεία.

Πρώιμα χρόνια Γεννήθηκε στην κλινική Λούρου στην Αθήνα και ήταν γιος του δικαστικού και νομικού συμβούλου του κράτους, Δημητρίου Σαχτούρη και της Αγγελική Παπαδήμα. Απο το γένος του πατέρα του καταγόταν απο την Υδραϊκή οικογένεια των Σαχτούρηδων και ήταν εγγονός του αξιωματικού του πολεμικού ναυτικού Μιλτιάδη Σαχτούρη και δισέγγονος του ναυμάχου του '21 Γιώργη Σαχτούρη. Σε ηλικία πέντε ετών εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του μόνιμα στην Αθήνα. Με προτροπή και επιμονή του πατέρα του, το 1937 άρχισε σπουδές νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στο σχολείο ήταν συμμαθητής με τον Επαμεινώνδα Γονατά. Το 1938 δημοσίευσε με το ψευδώνυμο Mίλτος Xρυσάνθης ένα διήγημα στο περιοδικό Εβδομάδα. Το 1939 πέθανε ο πατέρας του και ο ίδιος λίγα χρόνια αργότερα (1944), αν και βρισκόταν στο τέταρτο έτος της Νομικής, έκαψε τα βιβλία που διάβαζε, αποφασισμένος να επιδοθεί αποκλειστικά στην ποίηση. Την βιβλιοθήκη του πατέρα του, με τα νομικού περιεχομένου βιβλία, την πούλησε. Κατα τη διάρκεια της κατοχής έπασχε απο φυματίωση με αποτέλεσμα για μεγάλο χρονικό διάστημα να παραμείνει καθηλωμένος στο κρεβάτι. Την εποχή του εμφυλίου υπηρέτησε στον στρατό.

Η ενασχόλησή του με την ποίηση Η πρώτη του επαφή με την ποίηση ήταν την Άνοιξη του 1941, όταν πρωτοέγραψε ποίηση. Το 1943 γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Εγγονόπουλου, με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία. Ως ποιητής στον χώρο των γραμμάτων εμφανίστηκε, ύστερα από παρότρυνση του Ελύτη, το 1944 στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα. Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή «Η Λησμονημένη». Για την συλλογή αυτή ο Σαχτούρης ανέφερε πολλά χρόνια αργότερα: «το βιβλίο είναι αφιερωμένο σε αυτή τη γυναίκα, η οποία επανέρχεται και σε άλλα ποιήματά μου αργότερα μέχρι τα Εκτοπλάσματα». Το 1948 εξέδοσε τις «Παραλογαίς» και ακολούθησαν και άλλες πολλές, με αποκορύφωμα το «Μέ τό πρόσωπο στον τοίχο» (1952), το οποίο εκείνη την εποχή πούλησε πέντε αντίτυπα, αν και ήταν το καλύτερο έργο του. Τα πρώτα του ποιήματα κατακρίθηκαν απο την γενιά του '30 και ιδιαίτερα από τους Άλκη Θρύλο, Παλαιολόγο, Αιμίλιο Χουρμούζιο, Πέτρο Χάρη κ.α., οι οποίοι αντιμετώπισαν το έργο του με χλεύη.

Καταξίωση Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 άρχισαν οι κριτικοί να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα ποιήματά του Σαχτούρη. Πρώτα ο Αλέκος Αργυρίου και στη συνέχεια η Νόρα Αναγνωστάκη, σύζυγος του Μανόλη Αναγνωστάκη, με το άρθρο της «Ο Μίλτος Σαχτούρης και οι δύσκολοι καιροί» στο περιοδικό Κριτική. Με το έργο του αργότερα ασχολήθηκαν οι Μαρωνίτης, Γιάννης Δάλλας, Χρήστος Μπράβος, Θάνος Κωνσταντινίδης, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Τατιάνα Μιλλιέξ κ.α. Στην διάρκεια της λογοτεχνικής του πορείας τιμήθηκε με τρία κρατικά βραβεία: Το 1956 με το Α' Βραβείο Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση για την συλλογή του «Όταν σας μιλώ», το 1962 με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την συλλογή του «Τα Στίγματα» και το 1987 με το Α' Κρατικό

Μίλτος Σαχτούρης Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Εκτοπλάσματα».

Το έργο του Ο Σαχτούρης αν και επηρεάστηκε απο τον υπερρεαλισμό δεν αφομοιώθηκε σε αυτόν και θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε οτι ξέφυγε απο αυτόν αποκτώντας μια καθαρά προσωπική φωνή. Μπορεί όμως με ευκολία να χαρακτηριστεί ως ένας ποιητής του παραλόγου και του συμβολισμού. Η γλώσσα των ποιημάτων του είναι ελλειπτική, λιτή, τραγική, σκυθρωπή και σοβαρή. Επίσης η ποίηση του ως προς τη δομή είναι εννιαία, δηλαδή εμπειρίες οι οποίες συνεχώς αναπαράγονται με μια κυκλική φορά, ενώ διακρίνει κανείς μια έντονη εικονοποιία. Τα ποιήματά του είναι εμπνευσμένα απο την περίοδο της κατοχής και της μεταπολεμικής εποχής.

Τελευταία χρόνια Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Ίμβρου 2 στην Κυψέλη γράφοντας ελάχιστα. Αξίζει να σημειωθεί οτι ο Σαχτούρης για να επιβιώσει είχε αναγκαστεί να πουλήσει το οικογενειακό του κτήμα στην Αργολίδα, έκτασης 230 στρεμμάτων, το οποίο είχε δοθεί στην οικογένεια Σαχτούρη απο τον Καποδίστρια, καθώς και το πατρικό του στην Κυψέλη, στην οδό Καλύμνου. Επίσης το υπουργείο πολιτισμού του είχε χορηγήσει τιμητική σύνταξη. Απεβίωσε στις 29 Μαρτίου 2005 στην Αθήνα και τάφηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη. Δεν παντρεύτηκε και δεν απέκτησε οικογένεια, διατηρούσε όμως δεσμό απο το 1960 με την ζωγράφο Γιάννα Περσάκη. Για τον θάνατό του ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σχολίασε: «Ο Μίλτος Σαχτούρης υπήρξε ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους της μεγάλης γενιάς της νέας ελληνικής ποίησης. Η τολμηρή, ασυμβίβαστη γραφή του, η διαρκής αναζήτηση της ελευθερίας στην τέχνη και τη ζωή, συνόδευσαν μια ολόκληρη εποχή περιπετειών και αγώνων. Ανέδειξαν το έργο του πέρα και πάνω από τους περιορισμούς του χρόνου. Στους οικείους του εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια», ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεώργιος Παπανδρέου: «ο Μίλτος Σαχτούρης υπήρξε από τις μεγαλύτερες ποιητικές μορφές της σύγχρονης Ελλάδας. Υπηρέτησε τα ελληνικά γράμματα με πίστη, με σεμνότητα και ήθος. Η οικουμενικότητα των μηνυμάτων του πάντα ζωντανή και έντονη, μένει σε μας διαχρονική κληρονομιά. Στους οικείους του εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια» ενώ ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, εξέφρασε τα συλληπητήρια του για τον θάνατου του Μίλτου Σαχτούρη, «του ποιητή που άνοιξε τους δικούς του υψηλούς ορίζοντες, με τη διεθνή του αναγνώριση, στην ελληνική ποίηση».

Εργογραφία Ποιήματα • • • • • • • •

«Η Λησμονημένη» (1945) «Παραλογαίς» (1948) «Μέ τό πρόσωπο στον τοίχο» (1952) «Όταν σας μιλώ» (1956) «Τα φάσματα ή Ή χαρά στον άλλο δρόμο» (1958) «Ό περίπατος» (1960) «Τα στίγματα» (1962) «Σφραγίδα ή Η όγδοη Σελήνη» (1964)

• «Το Σκεύος» (1971) • «Ποιήματα» 1945-1971 (1977)

111

Μίλτος Σαχτούρης • • • • • • •

«Χρωμοτραύματα» (1980) «Όταν σάς μιλώ» (1985) «Εκτοπλάσματα» (1986) «Καταβύθιση» (1990) «Χρωμοτραύματα» (1995) «Έκτοτε» (1996) «Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια» (1998)

Άλλα • Ποιός είναι ο τρελός λαγός, συνομιλίες (2000)

Ενδεικτική βιβλιογραφία • • • • •

Γιάννης Δάλλας, Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης (1997), εκδ. Κέδρος, ISBN: 960-04-1171-9 Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Μίλτος Σαχτούρης, Η παράκαμψη του υπερρεαλισμού, εκδ. Εστία Δ.Ν. Μαρωνίτης, Σαχτούρης: Άνθρωποι-Χρώματα-Ζώα-Μηχανές (1980), εκδ. Γνώση Νόρα Αναγνωστάκη, Οι δύσκολοι καιροί μέσα από την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη (1973), εκδ. Τραμ Όλγα Σελλά, «Σώπασε ο "άνεμος" του Σαχτούρη», εφημ. Η Καθημερινή, 30 Μαρτίου 2005.

• Αγγελική Κωσταβάρα (επιμ.), «Μίλτος Σαχτούρης (1919–2005): Συνοπτική εργογραφία», περ. Αντί, περίοδος β΄, τεύχος 858/859, 30 Δεκεμβρίου 2005, σσ. 14–15.

112

113

Διδώ Σωτηρίου Διδώ Σωτηρίου Η Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο 1909 – Αθήνα 23 Σεπτεμβρίου 2004) ήταν Ελληνίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος.

Βιογραφικά στοιχεία Μεγαλύτερη αδελφή της Έλλης Παππά, γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας και το 1909 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη. Ήρθε πρόσφυγας στον Πειραιά και κατόπιν στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, όπου και σπούδασε, συνεχίζοντας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Το 1936 άρχισε να εργάζεται σαν δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα, ενώ το 1944 έγινε αρχισυντάκτρια της εφημερίδας Ριζοσπάστης. Μετά τον Εμφύλιο συνεργάστηκε με το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης και την εφημερίδα Αυγή.[1] Το πρώτο της μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το 1959. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Το μυθιστόρημά της Ματωμένα χώματα έχει κυκλοφορήσει σε 250.000 περίπου αντίτυπα. Το 2001 η Εταιρία Ελλήνων Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο "Διδώ Σωτηρίου", το οποίο απονέμεται "σε ξένο ή Έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα".

Βραβεύσεις • Βραβείο Ελληνοτουρκικής Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί (1983) • Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1989) • Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1990) • Βραβείο του Ελληνικού Ινστιτούτου της Αγγλίας (1993)

Εργογραφία • • • • • • • • • •

Οι νεκροί περιμένουν (1959) Ηλέκτρα (1961) Ματωμένα χώματα (1962) Η Μικρασιάτικη Καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο(1975) Εντολή (1976) Μέσα στις φλόγες (1978) Επισκέπτες (1979) Κατεδαφιζόμεθα (1982) Θέατρο (1995) Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη

Διδώ Σωτηρίου

Παραπομπές [1] Λεξικό συγγραφέων, Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Κώστας Φωτάκης, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκης 2000, σελ. 251

114

115

Κώστας Ταχτσής Κώστας Ταχτσής Ο Κώστας Ταχτσής (Θεσσαλονίκη, 8 Οκτωβρίου 1927 – Αθήνα, 25 Αυγούστου; 1988) ήταν διακεκριμένος έλληνας λογοτέχνης της λεγόμενης μεταπολεμικής γενιάς.

Βιογραφία Ο πατέρας του Ταχτσή, Γρηγόριος, και η μητέρα του, Έλλη (το γένος Ζάχου), κατάγονταν από την Ανατολική Ρωμυλία. Σε ηλικία επτά ετών, μετά τον χωρισμό των γονέων του, αναγκάστηκε να πάει στην Αθήνα για να ζήσει με την γιαγιά του. Εγγράφηκε στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του. Το 1947 κλήθηκε να υπηρετήσει στον Στρατό, από όπου τελικά απολύθηκε με τον βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού. Το 1951 προσλήφθηκε ως βοηθός του αμερικανού διευθυντή στα έργα για το φράγμα του Λούρου. Από τις αρχές του 1954 έως το τέλος του 1964 ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στην Αφρική, την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάνοντας διάφορα επαγγέλματα: από ναύτης έως βοηθός μάνατζερ στην κουζίνα εστιατορίου. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, προσπάθησε να επιβιώσει ως ξεναγός, μεταφραστής και, τέλος, ως επαγγελματίας συγγραφέας. Άνθρωπος ειλικρινής και απερίφραστος, συνάντησε την έχθρα και την φιλία πολλών. Κατά την περίοδο της Δικτατορίας, βρέθηκε αντιμέτωπος πολλές φορές με την Ασφάλεια, ενώ κατά την Μεταπολίτευση, πάλεψε για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων — δεδηλωμένος ομοφυλόφιλος και ο ίδιος. Στις 27 Αυγούστου 1988, η αδελφή του τον βρήκε δολοφονημένο στο σπίτι του στον Κολωνό. Η Αστυνομία δεν μπόρεσε ποτέ να διαλευκάνει το έγκλημα. Η ιατροδικαστική εξέταση έδειξε μόνον ότι ο θάνατος είχε επέλθει από στραγγαλισμό περί τα δύο εικοσιτετράωρα νωρίτερα.

Το έργο του Ο Ταχτσής εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα στις αρχές της δεκαετίας του 1950 με τις ποιητικές συλλογές Δέκα ποιήματα, Μικρά ποιήματα και Περί ώραν δωδεκάτην, που αργότερα αποκήρυξε. Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές Συμφωνία του «Μπραζίλιαν» (1954) και Καφενείο «Το Βυζάντιο» (1956). Με χίλιες δυσκολίες, το 1962 εξέδωσε το μυθιστόρημα Το τρίτο στεφάνι, με το οποίο αργότερα καθιερώθηκε ως ένας από τους καλύτερους πεζογράφους της γενιάς του. Παρέα με τον Νάνο Βαλαωρίτη, κ.ά. συμμετείχε στην συντακτική ομάδα του πρωτοποριακού λογοτεχνικού περιοδικού Πάλι (1964–1967). Το 1972 εξέδωσε την συλλογή διηγημάτων Τα ρέστα, και το 1979 μία συλλογή αυτοβιογραφικών κειμένων με τίτλο Η γιαγιά μου η Αθήνα. Μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία του • • • •

Το φοβερό βήμα (ημιτελής αυτοβιογραφία, 1989), Από τη χαμηλή σκοπιά (1992), Συγγνώμην, εσείς δεν είσθε ο κύριος Ταχτσής; (1996) Τετράδιον εκθέσεων Κωνσταντίνου Γρηγ. Ταχτσή (εκθέσεις από τα σχολικά χρόνια του συγγραφέα, 1996), και

• Ένας έλληνας δράκος στο Λονδίνο (2002). Μετέφρασε επίσης αρχαία ελληνική και ξένη λογοτεχνία, κυρίως κωμωδίες του Αριστοφάνη.

Κώστας Ταχτσής

Το Τρίτο Στεφάνι Το κορυφαίο έργο του Κώστα Ταχτσή είναι το μυθιστόρημα Το τρίτο στεφάνι, που από το 1970 και μετά εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στα πλέον ευπώλητα βιβλία και το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, παρουσιάζεται «η Ελλάδα των μετόπισθεν», η πολύπαθη ελληνική οικογένεια στα χρόνια πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από την ρέουσα προσωπική αφήγηση δύο γυναικών: της Εκάβης και της Νίνας, οι οποίες με άμεση και καθημερινή γλώσσα, στοχάζονται όσα έζησαν και όσα τους άγγιξαν από τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και διηγούνται όσα πέρασαν, κυριολεκτικά, από πάνω τους. Κυρίως όμως τη διηγούνται σε μια γλώσσα «καθημερινή, ρέουσα, ανθρώπινη και οικεία, χωρίς αφέλειες και υπεραισιοδοξίες, βουτηγμένη στα βάσανα και τους καημούς του κόσμου. Απλά, ζεστά, απελευθερωμένα ελληνικά που μετέφεραν στον αναγνώστη γεύσεις, τοπία, εσωτερικές ατμόσφαιρες, ενέργειες, δραματικά γεγονότα περιχαρακωμένα με χιούμορ, πικρά όνειρα, προσπάθειες επιβίωσης, θρήνους και χαρές, χωρίς να το επιδιώκουν». (Γιώργος Μανιώτης). Ενα βιβλίο «αγέραστο και φρέσκο» (Αλέκος Φασιανός). «Οσοι εκ των υστέρων επιχείρησαν να μιμηθούν το ύφος του Ταχτσή έσπασαν τα μούτρα τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπόλιασε την κατοπινή πεζογραφία με το παράδειγμά του. Απελευθέρωσε τους νεότερους πεζογράφους από τα δεσμά της καλλιγραφίας και της φιλολογίτιδας. Και σαν τέτοιους θεωρώ πρώτους και καλύτερους τους πεζογράφους της γενιάς του ’80». (Μένης Κουμανταρέας) Το τρίτο στεφάνι δραματοποιήθηκε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας το 1979 σε παραγωγή του Γιώργου Παυριανού. Τους ρόλους της Εκάβης και της Νίνας, ενσάρκωσαν ανεπανάληπτα η Σμάρω Στεφανίδου και η Ρένα Βλαχοπούλου. Η ραδιοφωνική παραγωγή του βιβλίου αποτέλεσε και αυτή σημείο σύγκρουσης του συγγραφέα με την παραγωγή. Αρχικά οι ρόλοι της Εκάβης και της Νίνας είχαν προταθεί στην Μελίνα Μερκούρη και τη Δέσπω Διαμαντίδου οι οποίες αρνήθηκαν. Αργότερα ο ρόλος της Εκάβης δόθηκε στην Γεωργία Βασιλειάδου, αλλά μετά από ενστάσεις του συγγραφέα τον ρόλο τελικά πήρε η Σμάρω Στεφανίδου και η οποία ενσάρκωσε με ευρηματικότητα και αξεπέραστο στιλ το δράμα της μικραστής πονεμένης γυναίκας. Ο Ταχτσής είχε αντιρρήσεις και για την συμμετοχή της Βλαχοπούλου στο ρόλο της Νίνας. Trito Stefani apospasma.ogg Δυστυχώς, ο Ταχτσής δεν έγραψε κανένα άλλο μυθιστόρημα, παρά τις υποσχέσεις που είχε δώσει κατά καιρούς. Τα υπόλοιπα πεζογραφήματά του αποτελούν κυρίως αποσπασματικά βιωματικά κείμενα. (Βιωματικό ήταν άλλωστε και Το τρίτο στεφάνι, όπου όπως είχε πει ο ίδιος ο Ταχτσής, όλα σχεδόν τα πρόσωπα έχουν διαμορφωθεί επάνω σε πρότυπα του οικογενειακού του περιβάλλοντος.) Ένα θέμα που επαναλαμβάνεται στα ύστερα κείμενα του Ταχτσή είναι η ομοφυλοφιλία του, που άλλοτε την αποδέχεται και άλλοτε την θεωρεί σαν μόνιμη κατάρα. Σχετικά με το θέμα είχε αναφέρει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Κράξιμο, ότι «Ο ομοφυλόφιλος έρωτας έχει μια ποιητικότητα, αν θέλεις, ακριβώς επειδή δεν οδηγεί πουθενά. Εχει μια τραγική διάσταση. Ακριβώς γιατί ούτε παιδί γεννιέται, ούτε η κοινωνία πρόκειται ποτέ να τον αναγνωρίσει». [1]

116

Κώστας Ταχτσής

Παραπομπές [1] Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 17 Απριλίου 2008 (http:/ / archive. enet. gr/ online/ online_text/ c=113,id=53473856)

2. Κώστας Ταχτσής: Ζωή σαν μυθιστόρημα, άρθρο του Χρήστου Παρίδη στην Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ (http:/ / www. ethnos.gr/article.asp?catid=11380&subid=2&pubid=6246816)

Σχετική βιβλιογραφία • Ανδρέας Αγγελάκης, Κώστας Ταχτσής: Η κοινωνική και ποιητική του περίπτωση, σελ. 80. Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1989. ISBN 9600303746. • Ολγα Σέλλα, Ο Κώστας Ταχτσής γοητεύει ακόμα, Αφιέρωμα της Καθημερινής 3 Μαϊου 2009 • Γιώργος Παυριανός, Το Τρίτο Στεφάνι στο Τρίτο Πρόγραμμα, Athens Voice, 17 Σεπτεμβρίου 2008

117

118

Γιώργος Κάρτερ Γιώργος Κάρτερ Ο Γιώργος Κάρτερ του Νικολάου είναι Έλληνας λογοτέχνης, κριτικός θεάτρου και τηλεόρασης.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1928. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ και είναι διπλωματούχος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Συνέχισε με σπουδές τηλεόρασης στην Αυστρία και την Ιταλία. Από το 1949 ως το 1965 εργάστηκε στο ραδιόφωνο, όπου σκηνοθέτησε ραδιοχρονικά και θεατρικά έργα κι έγραψε 500 περίπου εκπομπές, μεταξύ των οποίων τις σειρές «Σύγχρονη Πνευματική Ελλάδα» και το ηχητικό ντοκιμαντέρ «Η Φωνή του 20ού αιώνα», το πρώτο που μεταδόθηκε από την Ελληνική Ραδιοφωνία και το Ρ.Ι.Κύπρου. Ο Γιώργος Κάρτερ Από την έναρξη λειτουργίας της τηλεόρασης, το 1965, ήταν από τα βασικά της στελέχη. Παράλληλα, δημοσιεύει σχετικά άρθρα σε εξειδικευμένα περιοδικά (όπως την «Τεχνική Εκλογή») και συνεργάζεται σε εγκυκλοπαιδικά λεξικά. Τα μελετήματά του για τα ΜΜΕ εγκαινίασαν την ελληνική βιβλιογραφία του είδους. Έχει κάνει ανακοινώσεις κι ομιλίες, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, ενώ διατηρούσε στήλη κριτικής ραδιοφώνου στην «Εκλογή» της Ελένης Βλάχου και τηλεόρασης στις «Εικόνες» της εφημερίδας «Έθνος».

Αμέσως μετά τη μεταπολίτευση το 1974, παρουσιάζει στην Τηλεόραση τις «Ειδήσεις» κι εκπομπές της σειράς «Μια ταινία, μια συζήτηση». Στα Γράμματα εμφανίστηκε σε ηλικία δεκαεφτά χρονών με την ποιητική συλλογή «Αντιφεγγίσματα της ψυχής μου» κι ως τώρα έχουν εκδοθεί 33 βιβλία του και τρία στο εξωτερικό. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ρουμανικά, τουρκικά, ουγγρικά, ισπανικά και βουλγαρικά, δημοσιευμένα σε ξένες ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι επίτιμος πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και επίτιμος γενικός γραμματέας της Ένωσης Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. Ο Γιώργος Κάρτερ διετέλεσε διευθυντής Τηλεόρασης της ΕΡΤ-1, διευθυντής Ραδιοφωνίας-Τηλεόρασης της ΕΡΤ-2, μέλος του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, Πρόεδρος της Ε. Ε. Λογοτεχνών, μέλος της COM.E.S (Ευρωπαίων συγγραφέων) και επανειλημμένα πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Εθνικού θεάτρου. Το 1973 παρουσίασε το τηλεπαιχνίδι "Τηλεσταυρόλεξο". Το πνευματικό και ποιητικό του έργο βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών, ο Δήμος της Φλωρεντίας με αργυρό μετάλλιο και τον τίτλο του επίτιμου δημότη, ο Δήμος Αχιλλείων, η ΕΤ 3, το Ίδρυμα Αθ. Μπότση, καθώς και ο Δήμος της Κέρκυρας με το "Μετάλλιο Αξιοσύνης". Τον τίμησαν, επίσης, το 2009 ο Δήμος Καλαμαριάς κι ο Σύλλογος Κερκυραίων Θεσσαλονίκης.

Γιώργος Κάρτερ Είναι αδελφός του ζωγράφου Ερνέστου Κάρτερ και νυμφευμένος με την γνωστή βιολονίστρια Ισμήνη Χρυσοχόου.

Ποίηση Στο χώρο των Γραμμάτων εμφανίσθηκε το 1945 με τη ποιητική του συλλογή "Αντιφεγγίσματα της ψυχής μου". Άλλα ποιητικά έργα του, είναι: • • • • • • • • • • •

"Δευτέρα Παρουσία" (1948) "Σάντερμαχ" (1954) "Απόψε η γη καίει" (1958) "Ποιήματα 5" (1965) "Εσωτερική υπόθεσις" (1974) "Ποιήματα" (1976) "Ατομικός Φάκελλος" (1982) "Ενδόμηση" (1991) "Βιο-λογία" (1994) "Οίκος Ενοχής" (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών) (1999) "Το λάλον αίμα (2003)

• "Κατά παντός υπευθύνου" (2007) • «Η Μέθοδος των τριών + 1» (2009)

Δοκίμια - μελέτες • • • • • • • • • • • • • • •

"Το ραδιόφωνο και η αισθητική του" (1955) "Γνωριμία με την Τηλεόραση" (1962) "Ραδιόφωνο και Τηλεόραση" (1966) "Εισαγωγή στη Τηλεόραση" (1966) "Ιστορικά της Τηλεόρασης" (1979) "Δοκιμές για την Τηλεόραση" (1976) "Κείμενα Επικοινωνίας" (1981) "Τηλεόραση: Θέσεις και καταθέσεις" (1986) "Αναφορά στο ζωγράφο Ερνέστο Κάρτερ" (1996) "Ο Ζωγράφος Γεώργιος Σαμαρτζής" (1997) "Ανιχνεύσεις και εκτιμήσεις" (1998) "Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση - Ιστορία και ιστορίες" (2004) "Ανιχνεύσεις και εκτιμήσεις", β΄ τόμος (2008) "Οι δικοί μου της Κέρκυρας" (2009) "Τέχνη και επικοινωνία" (2010)

119

Γιώργος Κάρτερ

Ταξιδιωτικό • "Επιστροφή στη Ρώμη" (1957)

Κριτική • "Θεατρική θεώρηση" (1978) • "Κριτική της Ελληνικής Τηλεόρασης", α΄τόμος (1988) • "Κριτική της Ελληνικής Τηλεόρασης", β΄τόμος (1995)

Ηχητικοί δίσκοι • • • • • •

"Ο Μεγάλος Πόλεμος" (1967) "7 χρόνια δικτατορία" (1975) "Ο 20ός αιώνας αρχίζει (με τον Φρέντυ Γερμανό) (1976) "Μεγάλες στιγμές του αιώνα μας" (1978) "Φωνές της Λογοτεχνίας μας (1978 και 1985) "Αφιέρωμα στο Μάνο Κατράκη" (1987).

Φιλμογραφία • Ελευθέριος Βενιζέλος (1966) • Δυο κωθώνια στο ναυτικό (1952)

Πηγές • • • • • • •

«Who's Who» - Μέτρον, «Who is Who» - Hübner Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος-Λαρούς» Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία» Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Μεγάλη Eγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια Ελλήνων Λογοτεχνών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γιώργος Κάρτερ [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. karter. gr.

120

121

Σύγχρονοι Λογοτέχνες 1974 -

122

Νίκος Βλαντής Νίκος Βλαντής Ο Νίκος Βλαντής είναι Έλληνας συγγραφέας, γεννημένος το 1973.

Έργο • • • • • •

Αλκιβιάδης Δεσμώτης (μυθιστόρημα), Απόπειρα 2000 www.tospitimas.gr (μυθιστόρημα), Περίπλους 2002 Θέλω να μείνω λίγο μόνη μου να σκεφτώ, Περίπλους 2003 Greek psycho, Οξύ 2004 Η ανυπαρξία που σου αξίζει, Οξύ 2004 Επόμενη στάση: χαμένες λεωφόροι, μια περιδιάβαση στην κοσμογονία της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής μητρόπολης (δοκίμιο, μαζί με τον Παύλο Μπαλτά), Futura 2004

• Μπάρτλεμπυ ο κομπιουτεράς, Απόπειρα 2005. • Writersland, Το νησί των συγγραφέων, Κέδρος 2006 • Λήθη, Κέδρος 2008

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ιστοσελίδα του συγγραφέα [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. vlandis. gr

123

Χρήστος Μπράβος Χρήστος Μπράβος Ο Χρήστος Μπράβος (1948-1987) ήταν ποιητής της γενιάς του 70.

Βιογραφικά στοιχεία Ο Χρήστος Μπράβος γεννήθηκε στη Δεσκάτη Χασίων, σπούδασε μαθηματικός, και εργάστηκε ως υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών. Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές "Ορεινό καταφύγιο" και "με των αλόγων τα φαντάσματα". Πέθανε σε ηλικία 39 ετών από ανίατη νόσο. Μετά το θάνατό του δημοσιεύτηκαν κι άλλες δουλειές του. Ποιήματα του έχουν μελοποιήσει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και ο Πάρις Παρασχόπουλος.[1]

Εργογραφία • Με των αλόγων τα φαντάσματα, Αθήνα: Κείμενα 1985. • Μετά τά μυθικά: Ποιήματα, εἰκόνες Χρόνης Μπότσογλου, πρόλογος Μιχάλης Γκανάς, ἐπιμέλεια και ἐπίμετρο Μισέλ Φάις. Ἀθήνα: Πατάκης 1996.

Παραπομπές [1] Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας: Πρόσωπα - Έργα - Ρεύματα - Όροι, Αθήνα : Πατάκης, 2007

124

Θεόδωρος Γρηγοριάδης Θεόδωρος Γρηγοριάδης Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι έλληνας συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1956 στο Παλαιοχώρι Παγγαίου. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Άρχισε να δημοσιεύει διηγήματα τη δεκαετία του '80. Την τριετία 1999-2001 ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης συνεργάσθηκε με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών διοργανώνοντας λογοτεχνικά σεμινάρια και ομάδες ανάγνωσης και παρουσιάζει πολιτιστικές ειδήσεις και την στήλη 1002 βιβλία στο site της βιβλιοθήκης [serrelib [1]]. Για το 2007-2008 οργανώθηκε ένας καινούργιος κύκλος λογοτεχνικών σεμιναρίων στη Βιβλιοθήκη με τον τίτλο "Μυθιστόρημα: δημιουργικές αναγνώσεις". Τον Οκτώβριο 2007 παρουσιάστηκε το μυθιστόρημα του Πιέρ Ασουλίν "Ξενοδοχείο Lutetia" και το σεμινάριο ολοκληρώθηκε το Μάιο 2008 με τη "Συγκέντρωση" της Ανν Ένραϊτ. Ο Θ.Γ παρουσιάζει τακτικά βιβλία ξένης λογοτεχνίας στα ΝΕΑ βιβλιοδρόμιο.

Έργα • • • • • • • • •

Κρυμμένοι Άνθρωποι, (1990 εκδόσεις Λιβάνη, αναθεωρημένη 2002 Πατάκης) Ο Αρχαίος Φαλλός, (1991 εκδόσεις Λιβάνη, αναθεωρημένη 1995 Κέδρος) Ο Ναύτης, (1993 Κέδρος) Ο Χορευτής στον Ελαιώνα, (1996 Κέδρος) Τα Νερά της Χερσονήσου (1998 Κέδρος) Το Παρτάλι, (2001 Πατάκης) Έξω απ' το σώμα, (2003 Πατάκης) Αλούζα, χίλιοι και ένας εραστές (2005 Πατάκης) Χάρτες, (2007 Πατάκης)

Σε μετάφραση: • Γαλλικά: La Loque, ("Το Παρτάλι") εκδόσεις AlterEdit 2003. • Αγγλικά: Theocles, ("Θεοκλής"-διήγημα), The Dedalus Book of Greek Fantasy, εκδόσεις Dedalus 2004. • Ολλανδικά: Het eiland met de soldaten, ("Το νησί με τους φαντάρους" - διήγημα), Eilandliefde, Meulenhof 2000

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Σελίδα στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Σερρών [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. serrelib. gr [2] http:/ / www. serrelib. gr/ grigoriadis

125

Δημήτρης Λέντζης Δημήτρης Λέντζης Ο Δημήτρης Λέντζης είναι Έλληνας συγγραφέας, ποιητής και δημιουργός ψηφιακής ζωγραφικής.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1952, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Άσκησε πολλά επαγγέλματα όπως πωλητής πόρτα-πόρτα, βιομηχανικός εργάτης, δημοσιογράφος κ.α. με μακροβιότερο επάγγελμα του υπαλλήλου στην Ολυμπιακή Αεροπορία. Εκδότης εβδομαδιαίας εφημερίδας από το 1987 μέχρι σήμερα.

Βιβλία του • Μέσα στην πόλη, ποίηση 1970 • • • • • •

Ζωή μαρτύρων τριάκοντα, ποίηση 1972 Σημειώσεις για την Αννα, που ζούσε στο Εlsinore, ποίηση 1983 Λόγος ζωγραφισμένος δια χειρός, ποίηση 1987 Πυροτεχνήματα, θέατρο 2000 Το μικρό κόκκινο βιβλίο, μυθιστόρημα 2003 Από όνειρα που δεν ξεχάστηκαν ακόμη, ποίηση 2005

126

Δημήτρης Μπρούχος Δημήτρης Μπρούχος Ο Δημήτρης Μπρούχος είναι ποιητής που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος του Β' εξαταξίου Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Επικοινωνία στο Λονδίνο (Dipl.CAM) και Διαφήμιση στη Νέα Υόρκη (Ι.Α.Α). Συνεργάστηκε με διαφημιστικές εταιρίες και απασχολήθηκε στην HELLEXPO-ΔΕΘ Α.Ε. στην διεύθυνση Προβολής - Διεθνών Σχέσεων - Συνεδρίων. Υπήρξε συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας "ΜΕΘΕΞΙΣ-ΕΡΓΟΝ/Συνεργαζόμενοι Σύμβουλοι". Διετέλεσε Γραμματέας Λαϊκής Επιμόρφωσης με αρμοδιότητα σε θέματα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες. Χρημάτισε Σύμβουλος Επικοινωνίας του Τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Καλλιτεχνική Διαδρομή Στα γράμματα εμφανίζεται το 1977 με την ποιητική συλλογή "Στο πέρασμα του χρόνου". Ακολουθούν οι συλλογές: • • • • • • • • • •

"Σκόρπιες Θύμησες", 1978 "Τα χρόνια της νιότης", 1978 "Χαμένα Δειλινά", 1979 "Αθώρητες Πολιτείες", 1981 "Διαδρομή ονείρου", 1983 "Νεκρό Σημείο ή η έβδομη νύκτα της Καταστροφής", 1985 "Ασκητική Θανάτου", 1990 "Ωδίνες της Νύκτας", 1993 "Νουμηνία ή ανατολικά του Παντός", 1996 και "Λουλούδια του δρόμου", 2007

Έργα του έχουν ανθολογηθεί και μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έδωσε πλήθος διαλέξεων και δημοσίευσε άρθρα με ποικίλο περιεχόμενο, κυρίως κοινωνικού προβληματισμού. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από γνωστούς συνθέτες (Σπύρο Βλασόπουλο, Λίνο Κόκοτο, Μίμη Πλέσσα, Γιάννη Σπανό, Κώστα Χατζή, Γιώργο Χατζηνάσιο κ.ά) κι ερμηνεύθηκαν από δημοφιλείς τραγουδιστές (Ελένη Αντωνιάδου, Μελίνα Ασλανίδου, Μελίνα Κανά, Ηλία Κλωναρίδη, Έφη Κοντού, Γιάννη Κούτρα, Χαρούλα Λαμπράκη, Μανώλη Μητσιά, Λιζέτα Νικολάου, Φίλιππο Νικολάου, Πένυ Ξανάκη, Πίτσα Παπαδοπούλου, Αντώνη Ρέμο, Κώστα Σμοκοβίτη, Δημήτρη Χρυσοχοΐδη κ.ά). Το 2004 και το 2005 γράφει τους στίχους των τραγουδιών του α' και β' κύκλου της τηλεοπτικής σειράς της ΕΤ1 "Τα παιδιά της Νιόβης". Το 2006, παρουσιάζει στην Αγγλικανική Εκκλησία Αθηνών "Άγιος Παύλος" την καντάτα "Νύχτα με φως: μια ιστορία για τους 3+1 Μάγους", σε λιμπρέτο-ποίηση δική του. Κατά τη διάρκεια της τελετής, βραβεύεται με τιμητικό δίπλωμα. Το 2006, Η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας του ανέθεσε να γράψει το λιμπρέτο-ποίηση του ορατορίου "Παύλος: το σκεύος της εκλογής", που παρουσίασε στο Χώρο Τεχνών της Βεροίας στα πλαίσια των ΙΒ' Παυλείων και το οποίο εκδόθηκε σε βιβλίο από την Ιερά Μητρόπολη. Το 2007, του αναθέτει την έναρξη και τη λήξη του καλλιτεχνικού μέρους των ΙΓ' Παυλείων, όπου και παρουσιάζει τον ύμνο "Απ' την ειρήνη εντός μου

Δημήτρης Μπρούχος στην ειρήνη του κόσμου" και τη μονογραφία "Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος". Το 2008, ως μόνιμος συνεργάτης πλέον της Ιεράς Μητροπόλεως, γράφει και παρουσιάζει κατά την έναρξη των ΙΔ' Παυλείων, την "Ελεγεία για τον ξένο και τον αδερφό" και κατά την λήξη, το πολυφωνικό δρώμενο "Ανέστιος σε ξένη γη". Το 2007 γράφει το λιμπρέτο και τους στίχους των τραγουδιών της ροκ όπερας "Ιππότα Φηρ...Κοιμάσαι;", το οποίο ανεβάζει το "Θέατρο της Άνοιξης" στον Κεραμεικό. Το 2008, το Πανελλήνιο Ίδρυμα "Παναγία Σουμελά", του αναθέτει τη δημιουργία ενός κύκλου ποιημάτων με θέμα τη Γενοκτονία των Ποντίων, που τιτλοφορεί "Άγιες Μνήμες" και παρουσιάζει στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο Ημαθίας στις 14 Αυγούστου.

Βραβεία και Διακρίσεις Βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης (Β' Βραβείο, 1994, Γ' Βραβείο, 1997) στο οποίο συμμετείχε για πολλά χρόνια και κάποτε ως μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής (1991, 2005). Τιμήθηκε επανειλημμένα με χρυσό και με πλατινένιο δίσκο. Για την προσφορά του στον θεσμό των Παυλείων, τιμήθηκε με το "Χρυσούν Μετάλλιο Α' Τάξης του Αποστόλου Παύλου" και με τον "Χρυσούν Σταυρόν Α' Τάξεως του Αποστόλου Παύλου". Κατά την διάρκεια πανηγυρικού αρχιερατικού εσπερινού στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά, του απονέμεται τιμής ένεκεν το "Χρυσούν Μετάλλιον της Σουμελιώτισσας". Το 2008 επίσης το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων του απονέμει την ύψιστη διάκριση, "το Μετάλλιον των Φίλων του Προσκοπισμού", για την πνευματική και κοινωνική προσφορά του. Έλαβε πολλές ελληνικές και διεθνείς διακρίσεις.

Παρούσα Κατάσταση Λειτουργεί ως ανεξάρτητος Σύμβουλος Επικοινωνίας ως ανεξάρτητος παραγωγός και ταυτόχρονα ασχολείται με τη διοργάνωση συναυλιακών κι ευρύτερων πολιτιστικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με την ιδιότητα του Καλλιτεχνικού Διευθυντή. Είναι Τακτικό μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και σε πλήθος άλλων κοινωνικών, φιλανθρωπικών και πνευματικών οργανώσεων.

Εξωτερικές συνδέσεις • Στίχοι [1] στο kithara.vu • Μέλη [2] στην Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης

Παραπομπές [1] http:/ / kithara. vu/ index. php?cmd=ci& cre=mqrpuxps+ dgmgtrgs [2] http:/ / www. elth. org/ melh. htm

127

128

Γιάννης Ξανθούλης Γιάννης Ξανθούλης Ο Γιάννης Ξανθούλης (Αλεξανδρούπολη, 1947) είναι Έλληνας μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας.

Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στη Αλεξανδρούπολη από γονείς πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη. [1] Σπούδασε δημοσιογραφία και ενδυματολογία θεάτρου. Από το 1969 εργάζεται ως δημοσιογράφος και χρονογράφος σε εφημερίδες, περιοδικά και ραδιόφωνο. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Μεγάλος Θανατικός, κυκλοφόρησε το 1981 και το 1982 ξεκίνησε να γράφει τα «Σαββατιάτικα» στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Έγραψε επίσης αρκετά σατιρικά κείμενα και θεατρικά έργα. [2]

Έργα Πεζά • • • • • • • • • • • • • • • •

Ο μεγάλος θανατικός, Καστανιώτης, 1981. Οικογένεια Μπες-Βγες, Καστανιώτης, 1982. Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα, Καστανιώτης, 1984. Ο Σόουμαν δεν θα 'ρθει απόψε, 1985. Το πεθαμένο λικέρ, Καστανιώτης. Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας, Καστανιώτης, 1989. To ροζ που δεν ξέχασα, Καστανιώτης, 1991. Η εποχή των καφέδων, Καστανιώτης. Η Δευτέρα των αθώων, Καστανιώτης, 1994. Το τρένο με τις φράουλες, Καστανιώτης, 1996. ...Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες, Καστανιώτης, 1998. Ο Τούρκος στον κήπο, Καστανιώτης, 2001. Το τανγκό των Χριστουγέννων, Καστανιώτης, 2003. Ο θείος Τάκης, Ελληνικά Γράμματα, 2005. Του φιδιού το γάλα, Ελληνικά Γράμματα, 2007. Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων, Μεταίχμιο, 2008.

Γιάννης Ξανθούλης

Θέατρο για παιδιά • • • • • • •

Πλανήτης Φουρ, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ένα καλοκαίρι - καλοκαιράκι, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο, Αθήνα, Αστάρτη, 1980. Ο μάγος με τα χρώματα, Καστανιώτης, 1994. Μέσα στο νερό δασκάλα, Καστανιώτης, 1994. Μια τρελή τρελή πολυκατοικία, Καστανιώτης, 1998. Τύμπανο τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα, Καστανιώτης, 1994.

Παραπομπές [1] Γιάννης Ξανθούλης - Έκθεση βιβλίου της Φραγκφούρτης 2001 - Ελλάδα τιμώμενη χώρα (http:/ / www. greece2001. gr/ writers/ GiannisXanthoulis. html) [2] Λεξικό Συγγραφέων - Βιογραφίες, Εργογραφίες, Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Κώστας Φωτάκης, Εκδόσεις Πατάκη, 2000.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γιάννης Ξανθούλης (βιογραφικό) (http://www.skai.gr/1003/producer/?prodid=17). ΣΚΑΪ (19/7/2008) (ανακτήθηκε 25/12/2008 ) • Βασίλης Κ. Καλαμαράς (01/10/2007). Με φοβίζει όλο και πιο πολύ ο θάνατος της μνήμης (συνέντευξη) (http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,id=76555088). Τέχνες. Ελευθεροτυπία (ανακτήθηκε 25/12/2008 ) • Δέσποινα Τριβολη (18/12/2007). Στον λίγο ήλιο του απογεύματος (συνέντευξη) (http://www.lifo.gr/content/ x8/420.html). Θέματα. LIFOLAND (ανακτήθηκε 25/12/2008 )

129

130

Γιώργος Παναγιωτίδης Γιώργος Παναγιωτίδης Ο Γιώργος Παναγιωτίδης είναι Έλληνας ποιητής και πεζογράφος, γεννημένος στην Αλεξανδρούπολη το 1965. Σπούδασε παιδαγωγικά στην Αλεξανδρούπολη και στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Διδάσκει στη δημόσια εκπεύδευση, ελληνικά σε ξένους και δημιουργική γραφή. Υπήρξε από το 1995 έως το 2005 μέλος της συντακτικής ομάδας του λογοτεχνικού περιοδικού «Μανδραγόρας» και από το 2009 μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού «Λέξηtanil» του Μεταπτυχιακού τμήματος - Δημιουργική Γραφή, του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στο περιοδικό «Μανδραγόρας» από το 1995 έως το 2005, δημοσίευσε κριτική ποίησης. Εξέδωσε από τις εκδόσεις του «Μ» τις ποιητικές συλλογές «Τα δύο όλα» το 1996, «Δι’ οδών» το 2002 και επανέκδωσε τη «Ρύνια», ένα ποίημα σε 12 μέρη, το οποίο υπήρξε και η πρώτη του εκδοτική απόπειρα το 1985. Στο Συμπόσιο Ποίησης του Πανεπιστημίου Πατρών και επί σειρά ετών έχει παρουσιάσει νέους ποιητές. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά «Ποιητική», «Πόρφυρας», «Εξώπολις», «Συμπόσιο», «Μανδραγόρας» και «Δέλεαρ» από το 1985 και στους ιστότοπους http:/ / poeticanet. com και http:/ / www. e-poema.eu Το «Ερώτων και Αοράτων» από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδης» είναι το πρώτο μυθιστόρημά του το οποίο εκδόθηκε το 2007 και βραβεύτηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» το 2008.

Πηγές "Ερώτων και αοράτων" μυθιστόρημα, βραβείο "Διαβάζω" 2008, εκδ. Γαβριηλίδης 2007

Εξωτερικοί σύνδεσμοι http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_columns_1_08/ 06/ 2008_272764 Εφημερίδα "Καθημερινή" άρθρο της Ελισάβετ Κοτζιά 8-6-08 http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=123555

131

Πάνος Καπώνης Πάνος Καπώνης O Πάνος Καπώνης είναι ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας και δικηγόρος.

Βιογραφία Γεννήθηκε στο Αγρίνιο[1] στις 25 Μαρτίου του 1947. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στα Παπαστράτεια Εκπαιδευτήρια Αγρινίου, σπούδασε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, καθώς και σκηνοθεσία θεάτρου & κινηματογράφου στην Αθήνα. Είναι έμμισθος Δικηγόρος στην Αθήνα και μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και του Ινστιτούτου Συνεταιριστικών Μελετών & Ερευνών. Την περίοδο 1985-1989 διατέλεσε Ειδικός Νομικός Σύμβουλος στο Υπουργείο Γεωργίας & ΥΠΕΧΩΔΕ σε θέματα δασικού περιβάλλοντος. Συμμετείχε στις συζητήσεις της «Επιτροπής Φαρμάκου» του Υπ. Εμπορίου.[2] Είναι Διδάσκων (Φαρμακευτικό Δίκαιο) στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Τμήμα Φαρμακευτικής). Από το 1980 είναι έμμισθος νομικός σύμβουλος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ). Μετείχε σε πολλά επιστημονικά πανελλήνια συνέδρια, φόρουμ και ημερίδες ως εισηγητής και ομιλητής. Μελέτες και άρθρα του νομικού περιεχομένου έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς σε έγκριτα νομικά και κλαδικά περιοδικά και λογοτεχνικά του έργα σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Παράλληλα είναι συγγραφέας νομικών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και συνεργάτης επιστημονικών περιοδικών. Ο Πάνος Καπώνης είναι ένας από τους πρώτους ποιητές της Γενιάς του '70[2] Νεοελληνική λογοτεχνία. Πρωτοεμφανίσθηκε στα γράμματα με την «Ποιητική Ανθολογία Νέων» το 1968, το περιοδικό «Λωτός» (1969) και την Ποιητική Αντι-Ανθολογία του Δημήτρη Ιατρόπουλου (1971). Ποιήματα, διηγήματα και κριτικές του,[3] έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς σε λογοτεχνικά περιοδικά στην Ελλάδα, Κύπρο και ΗΠΑ και σε διάφορες ανθολογίες. Είναι από τους ιδρυτές μαζί με τον ποιητή Ντίνο Σιώτη του Λογοτεχνικού Σωματείου "Κοινωνία των Δεκάτων" στο οποίο είναι Γεν. Γραμματέας. Διατέλεσε επίσης Γεν. Γραμματέας της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών. Είναι τακτικός συνεργάτης των λογοτεχνικών περιοδικών "(δε)κατα"[4] , «Παρουσία» της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών, "Οροπέδιο"[5] και "Poetix"[6] των εκδόσεων Gutenberg-Γ. Δαρδανός, στα οποία δημοσιεύει διηγήματα, δοκίμια και κριτικές βιβλίου. Έχει δυο γιους, τον Δημοσθένη και τον Φίλιππο.

Εργογραφία Έργα λογοτεχνικά • • • • •

«Κοκτέιλ» (Αθήνα 1972), έκδοση εκτός εμπορίου. «Μεταμορφώσεις του Ιερεμία» (San Francisco 1977), εκδόσεις Wire Press (ποιήματα 1971-1975). «Αρχιπέλαγος Αϋπνίας» (Αθήνα 1993) εκδόσεις Αίολος, συγκεντρωτική έκδοση. «Κοκτέιλ Β» 2η έκδοση (Αθήνα 2008), εκδόσεις ΓΚΟΝΗ)(ποιήματα 1966-1972). «Αφετηρίες Μνήμης» (επιμέλεια Αθήνα 2008). Έκδοση της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών (διηγήματα - αφηγήματα). • «Σπινθήρες Καλωδίου» (Αθήνα 2009, εκδόσεις Τυπωθήτω-Γ. Δαρδανός. (ποιήματα 1994-2004). • "Ναρκωτικά Σύννεφα" (Αθήνα 2010, εκδόσεις ΓΚΟΝΗ), (ποιήματα 1979-1989). • "Τα ποιήματα του 2009" (Αθήνα 2010, εκδόσεις Κοινωνία των (δε)κάτων), [ανθολογία].

Πάνος Καπώνης

Έργα επιστημονικά • • • •

«Συστήματα Οργάνωσης Συνεταιρισμών» (Αθήνα 1999), έκδοση ΠΑΝΚΟ. «Επίτομος Φαρμακευτική Νομοθεσία» (Αθήνα 2003), εκδόσεις Φαρμακευτικός Κόσμος. «Επίτομος Φαρμακευτική Νομοθεσία Ι», 2η έκδοση (Αθήνα 2005), εκδόσεις Φαρμακευτικός Κόσμος. «Επίτομος Φαρμακευτική Νομοθεσία ΙΙ - οι αλλαγές στο νέο Εθνικό & Κοινοτικό Δίκαιο» (Αθήνα 2006), εκδόσεις Φαρμακευτικός Κόσμος. • «Φαρμακευτικό Δίκαιο» τόμος Α' (Αθήνα 2007), εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα. • «Φαρμακευτικό Δίκαιο» τόμος Β' "Η αγορά φαρμάκου" (Αθήνα 2010), εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα.

Παραπομπές [1] Vres-Agrinio.Gr Λογοτεχνια-Ποιηση (http:/ / www. vres-agrinio. gr/ index. php?option=com_content& view=category& loyout=blog& id=112& Itemid=488) [2] Καπώνης, Πάνος Βιβλιογραφία (http:/ / www. biblionet. gr/ main. asp?page=results& key=Καπώνης,+ Πάνος) [3] Βιογραφικά στοιχεία Καπώνηη Πάνου (http:/ / www. biblionet. gr/ main. asp?page=showauthor& personsid=81386) [4] Δέκατα τεύχος 6 (http:/ / www. dekata. gr/ epimeleia_copy(6). htm) [5] Διαπολιτισμός (http:/ / www. diapolitismos. gr/ nees_ekdoseis/ nea_ekdosi. php?id_ne=114) [6] Βιβλία από τους πάγκους των βιβλιοπωλείων (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. article& id=44522)

Πηγές 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Πανεπιστήμιο Πατρών (http://www.pharmacy.upatras.gr/) Πανεπιστήμιο Αθηνών (http://www.pharm.uoa.gr/files/dianomi1.pdf) # Τα ποιήματα του 2008, εκδόσεις Κοινωνία των (δε)κατων, Αθήνα 2009 Τα ποιήματα του 2007, εκδόσεις Κοινωνία των (δε)κατων, Αθήνα 2008 Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας,εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα 2007, σελ. 1017 Ανθολογία Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών (έκδοση «Ε.Α.Λ.») Αθήνα 2002 Modern Greek Poetry (περιοδική αγγλόφωνη έκδοση «ITHACA» του ΕΚΕΒΙ) τεύχος 10 Ιούλιος-Αύγουστος 2001 8. Γενιά του ‘70, εκδόσεις Όμβρος, Αθήνα 2001 9. Ζωγραφία Λαλούσα (Δημήτρης Πιστικός), εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1997 10. «Διαβάζω» # 316, Αθήνα 1993 11. «Φιλολογική», Αθήνα 1993, τρίμηνη έκδοση της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων 12. Ποίηση '80 (Θ. Νιάρχου-Αντ. Φωστιέρη)Νεοελληνική λογοτεχνία εκδόσεις Εγνατία, Θεσσαλονίκη 1980 13. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ (Άγγελος Φουριώτης), 08-11-1979 14. «Τομές», # 40/43 (Γ. Μαρκόπουλος) Νεοελληνική λογοτεχνία, Αθήνα 1978 15. «Manroot» # 9, San Francisco 1973 16. «Ποιητική Αντι-Ανθολογία», Αθήνα 1971 17. Ποιητική Ανθολογία Νέας Ελληνκής Γενιάς «ΑΓΚΥΡΑΣ», Αθήνα 1970

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

http://logos.caponis.gr http://www.caponis.gr http://www.biblionet.gr http://www.dekata.gr

132

133

Δημήτρης Κιτσίκης Δημήτρης Κιτσίκης Ο Δημήτρης Κιτσίκης (γεν. στην Αθήνα, 2 Ιουνίου 1935) είναι τουρκολόγος, καθηγητής διεθνών σχέσεων του Πανεπιστημίου της Οττάβας στον Καναδά από το 1970, μέλος της Καναδικής Ακαδημίας (Royal Society of Canada) από το 1999, με δημοσιευμένη (το 1963) διδακτορική διατριβή του 1962 από τη Σορβόννη των Παρισίων.

Βιογραφία Ο Δημήτρης Κιτσίκης είναι απόγονος γνωστής ελληνoρθoδόξου οικογενείας διανοουμένων και δημοσίων προσώπων, από τον 19ο αιώνα. Ο πατέρας του, Νικόλαος (1887-1978),[1] γεννημένος στο Ναύπλιο, καθηγητής και πρύτανις του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, κορυφαίος Έλλην πολιτικός μηχανικός, ήταν επίσης γερουσιαστής και Ο Δημήτρης Κιτσίκης βουλευτής[2] Ο παππούς του, Δημήτρης Κιτσίκης ο πρεσβύτερος, είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα το 1865 από τη Λέσβο και είχε νυμφευθεί την Κασσάνδρα, αδελφή του βουλευτή Δημητρίου Χατσοπούλου από το Καρπενήσι. Η μητέρα του, η φεμινίστρια και ελασίτισσα αγωνίστρια κατά της γερμανικής κατοχής, Μπεάτα Πετυχάκη, καταγόταν από το Ηράκλειο, από πλούσια κρητική οικογένεια και ελληνοϊταλούς ορθοδόξους και καθολικούς ευγενείς από την Τεργέστη.[3] Ο πατέρας της, Εμμανουήλ Πετυχάκης, ήταν βιομήχανος στο Κάϊρο της Αιγύπτου και ο πατριός της, ο Αριστείδης Στεργιάδης ήταν ύπατος αρμοστής της Ελλάδας στη Σμύρνη το 1919-1922.[4] Η δεύτερη γυναίκα του Δημήτρη, η Άντα (Αδαμαντία) το γένος Νικολάρου, είναι κόρη αγρότη από τον Μυστρά, και από την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Άγι και την Κρανάη. Ο ίδιος είναι λάτρης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Επίσης, είναι Γάλλος και Καναδός υπήκοος.[5] Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, στα δώδεκά του χρόνια, εστάλη εσωτερικός σε σχολείο της Γαλλίας, από τον διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Οκτάβιο Μερλιέ,[6] γιατί η μητέρα του, ως κομμουνίστρια αγωνίστρια, είχε καταδικαστεί σε θάνατο από στρατιωτικό δικαστήριο.[7] Παρέμεινε στο Παρίσι για 23 χρόνια μαζί με τη Βρεταννή γυναίκα του, την Άννα Χάμπαρντ (Anne Hubbard), την οποία νυμφεύτηκε το 1955 στη Σκωτία,[8] και με τα δύο πρώτα του παιδιά, την Τατιάνα και τον Νίκο. Κατά τον ίδιο, απολύθηκε από το γαλλικό πανεπιστήμιο λόγω της καθοριστικής συμμετοχής του ως μαοϊκού στην εξέγερση των Γάλλων φοιτητών του Μάη 1968.[9] Από το 1958, ο Δημήτρης Κιτσίκης ταξίδευε στη Λαϊκή Κίνα όπου έγινε ενθουσιώδης μαοϊκός.[10] Κατόπιν προσκλήσεως του Πανεπιστημίου της Οττάβας, προβιβάστηκε σε associate professor και αργότερα σε τακτικό καθηγητή και το 1996 σε professor emeritus. Από το 1965 ζει και εργάζεται συνάμα στο Παρίσι, την Οττάβα και την Αθήνα.[11] Από την παιδική του ηλικία, ο Δημήτρης Κιτσίκης είχε μία έμμονη ιδέα. Ήθελε να συμφιλιώσει όχι μόνον τους Έλληνες με τους Τούρκους αλλά και να τους ενώσει σε μία ελληνοτουρκική συνομοσπονδία και να επανιδρύσει με τον τρόπο αυτό, υπό σύγχρονη μορφή, την Οθωμανικήν Αυτοκρατορία.[12] Ως ορθόδοξος χριστιανός, μελέτησε την τουρκική θρησκεία του μπεκτασισμού-αλεβισμού[13] και επιδίωξε να στήσει γέφυρα

Δημήτρης Κιτσίκης με την Ορθοδοξία, για να σχηματιστεί μία βάση μελλοντικής ενώσεως Αγκύρας και Αθηνών. Ο Κιτσίκης πιστεύει στη δυνατότητα συνεργασίας διαφόρων θρησκειών, όπως τα μιλλέτια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, και γι’ αυτό συνεργάστηκε στενά με τους σιΐτες του Ιράν,[14] τους εβραίους του Ισραήλ[15] και τους βαϊσνάβους ινδουϊστές της Ινδίας.[16] Ο μεγαλύτερος γιός του, Νίκος, είναι βαϊσνάβος από το 1984 και ζει με την Ινδή γυναίκα του εν μέσω της πολυπληθούς βαϊσναβικής κοινότητας του Γκαίνσβιλ (Gainesville) της Φλόριδας. Αν και μέλος της επίσημης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας, πάντοτε συμπαθούσε το κίνημα των Παλαιοημερολογιτών, οι οπαδοί του οποίου απορρίπτουν τη χρήση του νέου ημερολογίου. Όπως η Ορθοδοξία επικράτησε κατά της Εικονομαχίας τον 9ο αιώνα, επαναφέροντας τη χρήση της εικόνας στη χριστιανική λατρεία, μένει πεπεισμένος πως το Παλαιό Ημερολόγιο θα επανέλθη στις ορθόδοξες εκκλησίες, οι οποίες από τις αρχές του 20ου αιώνα το έχουν απορρίψει. [17] Από το 1970, δίδαξε στα πανεπιστήμια της Δύσης την ιστορία της Κίνας και της Τουρκίας, πολιτικές ιδεολογίες και γεωπολιτική.[18] Τά βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν δημοσιευτεί για το πρόσωπό του και το έργο του άρθρα στα κινεζικά, στα τουρκικά, στις βαλκανικές γλώσσες, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα αγγλικά, τα ισπανικά, τα πορτογαλικά καί τα ρωσικά.[19] Δίδαξε επίσης στα πανεπιστήμια του Μπογάζιτσι (Boğaziçi) στην Κωνσταντινούπολη και του Μπιλκέντ στην Άγκυρα, όπου έγινε ένας από τους στενοτέρους φίλους και συμβούλους του προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, τον Τουργκούτ Οζάλ.[20] Στην Ελλάδα, υπήρξε εντεταλμένος ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και δίδαξε στο Κολλέγιο Deree, στην Αθήνα.[21] Ως δημόσιο πρόσωπο στην Ελλάδα, υπήρξε στενός φίλος και σύμβουλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή του πρεσβυτέρου, στις δεκαετίες του 1960 και του 1970.[22] Συμβάλλει τακτικά με άρθρα σε ελληνικά περιοδικά, και από το 1996 εκδίδει στην Αθήνα το τριμηνιαίο περιοδικό γεωπολιτικής, Ενδιάμεση Περιοχή, από το όνομα του πολιτισμικού μοντέλου που ο ίδιος επενόησε. Η «Βιβλιοθήκη και Αρχείο Νίκου Κιτσίκη», του πατέρα του, στεγάζεται στο σπίτι του Αριστείδη Στεργιάδη (1861-1949), στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η προτομή του Νίκου Κιτσίκη, δεσπόζει στην είσοδο του λιμανιού του Ηρακλείου, το οποίο ως πολιτικός μηχανικός είχε διαμορφώσει το 1920.[23] Επίσης, ο Δημήτρης Κιτσίκης ο νεότερος, τιμήθηκε το 2006, με την ίδρυση και χρηματοδότηση από τον δήμο Ζωγράφου, «Ιδρύματος Δημοσίου Δικαίου και Βιβλιοθήκης Δημήτρη Κιτσίκη».[24]

Φιλοσοφία, σκέψη και επιτεύξεις Από τη δεκαετία του 1960, ο Δημήτρης Κιτσίκης είναι ο αναγνωρισμένος θεωρητικός, πρώτα στην Ελλάδα και μετά στην Τουρκία, της ιδέας της ελληνοτουρκικής συνομοσπονδίας, την οποία προώθησε επηρεάζοντας ηγέτες, πολιτικούς, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες και διανοουμένους και στις δύο χώρες.[25] Τα βιβλία του στα τουρκικά είχαν μεγάλη επιτυχία στην γείτονα χώρα και εξυμνήθηκαν από τον ίδιο τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Μεσούτ Γιλμάζ.[26] Κράτησε στενές επαφές με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον πρεσβύτερο και τον Τουργκούτ Οζάλ,[27] Τα βιβλία του προκάλεσαν μία από τις μεγαλύτερες θύελλες της ελληνικής ιστοριογραφίας. Συζητήθηκαν με επερώτηση ακόμα και στην ελληνική Βουλή.[28] Στα βιβλία του αμφισβητούνται οι καθιερωμένες ιδέες περί ελληνικής δουλείας επί Τουρκοκρατίας, καθώς και μία σειρά στερεοτύπων που διδάσκονταν στα ελληνικά σχολεία και στα πανεπιστήμια, όπως η ιστορία του «κρυφού σχολειού».[29] Αλλά παρά του ότι ο πατέρας του, Νίκος Κιτσίκης, υπήρξε κοινοβουλευτικός άνδρας της Αριστεράς, ο Δημήτρης Κιτσίκης έχει μία απέχθεια προς τον κοινοβουλευτισμό, τον οποίον θεωρεί τελείως ξένο προς το ελληνικό λαοκρατικό πρότυπο.[30] Στη Γαλλία, κατά τη μαρτυρία των Ρενουβέν (Pierre Renouvin) και Ντιροζέλ (Jean-Baptiste Duroselle), υπήρξε ο θεμελιωτής, στην Ιστορία των Διεθνών Σχέσεων, του κλάδου της προπαγάνδας και των πιέσεων, ως κρατικού όπλου εξωτερικής πολιτικής.[31] Επίσης, μελέτησε τον ρόλο της τεχνοκρατίας στη διεθνή πολιτική.[32] Θεωρεί πως ανέκαθεν η θρησκεία απετέλεσε ουσιώδες στοιχείο της διεθνούς πολιτικής και γι' αυτό επεδίωξε με συνέδρια και αλλά μέσα να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των τεσσάρων μεγάλων θρησκειών του

134

Δημήτρης Κιτσίκης ιουδαϊσμού, του χριστιανισμού, του ισλάμ και του ινδουϊσμού.[33] Οργάνωσε διάλογο της Ορθοδοξίας με τους σιίτες του Ιράν, τους ινδουϊστές της Ινδίας και έχει συνεργαστεί με τους Εβραίους του Ισραήλ και τους φονταμενταλιστές καθολικούς του Κεμπέκ, όπου με πρώην φοιτητές του εξέδωσε στα γαλλικά ένα τριμηνιαίο περιοδικό με τίτλο Ακιλά (Aquila, δηλαδή αετός) με τον δικέφαλο στο εξώφυλλο, με στόχο την προώθηση στούς καθολικούς κύκλους του Κεμπέκ (Québec) της βυζαντινής αυτοκρατορικής ιδέας. Παντου και πάντοτε η άποψη περί «πλανητικού ελληνισμού» είναι παρούσα στο έργο του και στη διδασκαλία του.[34] Δημιούργησε ένα μοντέλο[35] για τη συστηματική μελέτη των τριών πολιτικών ιδεολογιών του φιλελευθερισμού, του φασισμού και του κομμουνισμού και συνέγραψε πολλές μελέτες για την ιστορία της Κίνας. Ίδρυσε δε τον κλάδο της φωτοϊστορίας.[36] Είναι αναγνωρισμένος ποιητής με έξι ποιητικές συλλογές που έχουν δημοσιευτεί στις Εκδόσεις Pierre Jean Oswald, Naaman, Κέδρος, Εστία και Ακρίτας.[37] Το 1991 έλαβε το πρώτο βραβείο ποίησης Αμπντί Ιπεκτσί (Abdi İpekçi), Τούρκος δημοσιογράφος που δολοφονήθηκε από τρομοκράτες.[38] Μερικά από τα βιβλία του ποιημάτων, ήτοι Omphalos (1977), l’Orocc dans l’âge de Kali (1985), και le Paradis perdu sur les barricades (1989-1993) ανθολογήθηκαν μεταξύ 32 ποιητών του Καναδά[39] στο βιβλίο των H. Bouraoui et J. Flamand. Το ποιητικό του έργο συμπεριελήφθη στο Dictionnaire des citations littéraires de l’Ontario français, depuis 1960, που εξέδωσαν οι M. et P. Karch, το 1996, εκδόσεις L’Interligne, στην Οττάβα.[40] Η ποίησή του χρησιμοποιήθηκε επίσης στα βιβλία της Ελληνίδας ζωγράφου Γεωργίας Καμπάνη[41] (Georgette Kambani). Ο Κιτσίκης θεωρεί την ελληνική γλώσσα ως τον ακρογωνιαίο λίθο του πλανητικού πολιτισμού και γι’ αυτό υποστηρίζει ότι είναι μεγάλη τιμή να μπορεί κανείς να γράφει στα ελληνικά. Νομίζει πως η ελληνική γλώσσα πρέπει να αφαιρεθεί από τα χέρια της στρατιάς των Ελλήνων φιλολόγων που την καταστρέφουν. Υπερασπίζεται την πολυτονική γραφή και την παραδοσιακή ορθογραφία ως και την ελευθερία να χρησιμοποιεί κανείς οιοδήποτε γλωσσικό ύφος επιθυμεί. Λάθος νοείται γι’ αυτόν, μόνον ό,τι δεν χρησιμοποιήθηκε στην ελληνική γλώσσα από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα.[42] Είναι ο επινοητής τεσσάρων εννοιών οι οποίες επιδιώκουν να θέσουν σε νέες βάσεις την ιστορία του ελληνοτουρκικού χώρου: • Ενδιάμεση Περιοχή πολιτισμού, η οποία επεκτείνεται από την Αδριατική θάλασσα μέχρι τον Ινδό ποταμό, μεταξύ της ευροαμερικανικής Δύσεως και της ινδοκινεζικής Ανατολής. Μία δημοσιευμένη γερμανική διδακτορική διατριβή πήρε ως θέμα τη θεωρία αυτή του Κιτσίκη,[43] και η Καναδική Ακαδημία (Royal Society of Canada), αναγνωρίζοντας την πρωτοτυπία της θεωρίας αυτής, εξέλεξε τον Κιτσίκη τακτικό μέλος της, το 1999.[44] • Ανατολική Παράταξη σε αντίθεση με τη Δυτική Παράταξη, ως δίπολο.[45] • Ελληνοτουρκισμός ως ιδεολογία και ως πολιτισμική πραγματικότητα για τα τελευταία χίλια χρόνια.[46] • Μπεκτασική-αλεβηδική προέλευση της Οθωμανικής Δυναστείας, της οποίας ο εξισλαμισμός επεβλήθη από τους Ευρωπαίους μαζί με την εκκοσμίκευση και τη δυτικοποίησή της.[47] Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του περί Κίνας. Είναι το μόνο βιβλίο σε οιαδήποτε γλώσσα που ασχολείται, όχι απλώς με την αρχαιότητα, αλλά με όλη την πορεία των δύο αυτών πολιτισμών μέχρι σήμερα. Η μελέτη επικεντρώνεται σε δύο μόνον έννοιες - α) στον πλανητικό ελληνοκινεζικό πολιτισμό και β) στην πολιτική του έκφραση, επί δυόμισυ χιλιετίες, την οικουμενική αυτοκρατορία, ως ιδανικό οργανωτικό πρότυπο.[48]

135

Δημήτρης Κιτσίκης

Ίδρυμα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) Δημήτρη Κιτσίκη Το προεδρικό διάταγμα υπ΄αριθμ. 129, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), αρ. φύλλου 190, της 15ης Σεπτεμβρίου 2008, κατοχυρώνει επισήμως το Ίδρυμα Δημήτρη Κιτσίκη.[49]

Παραπομπές [1] Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης, Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας στο Μεσοπόλεμο.Σύσταση, λειτουργία, εξέλιξη. Ο ρόλος του

Νίκου Κιτσίκη, Αθήνα, ΤΕΕ, 2003. Ευάγγελος Αθ. Κουλουμπής, ΤΕΕ. Ενημερωτικό Δελτίο. Νίκος Κιτσίκης. Χιλιοστό αφιέρωμα, Αθήνα, 1978. Έλλη Παππά, Νίκος Κιτσίκης. Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός, Αθήνα, ΤΕΕ, 1986. ΤΕΕ/ΤΑΚ, Το κτίριο Γερωνυμάκη-Στεργιάδη, Ηράκλειο, 2008. Πάπυρος-Λαρούς, Αθήνα, τόμος 8ος, 1966. -Υδρία,Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια, Αθήνα, τόμος 33, 1984, -Δ.Σιατόπουλος, Γραμματολογική και Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια της Ελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, 1981. -Ελληνικόν Who's Who 1965, Αθήνα. -Who's Who 1979. Βιογραφικό Λεξικό προσωπικοτήτων, Αθήνα, 1979. -Who's Who. Επίτομο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Μέτρον, από το 1992 - Hübners Who is Who, Verlag, Greece, από το 2007. -Who's Who in the Balkans, Αθήνα, Μέτρον. - The International Who's Who, Λονδίνο, Europa Publications, από το 1995 -Canadian Who's Who, Τορόντο, University of Toronto Press, από το 1993. -Directory of American Scholars, ΗΠΑ. Dictionary of International Biography, Cambridge, Αγγλία. Men of Achievement, Cambridge, Αγγλία, από το 1979. -Who's Who in the Commonwealth, Cambridge, Αγγλία. -International Who's Who on Intellectuals, Cambridge, Αγγλία. -The Directory of Distinguished Americans, ΗΠΑ, Personalities of America, ΗΠΑ, Biography International, ΗΠΑ. -World Who’s Who, 2008, Routledge Encyclopedia of Philosophy. [6] Les réfugiés grecs d'Anatolie et le Centre d'Etudes micrasiatiques d'Athènes, Turcica, vol. 17, 1985, σ. 227. [7] Ν. Μπατιστάτος, "Απέδειξαν πως η Ελλάδα δεν είναι ψωροκώσταινα", Ριζοσπάστης, 12 Ιανουαρίου 2003. [8] 8 - "Anne Married Yesterday Twice", Daily Express, 31 August 1955. [9] Δ.Κιτσίκης, Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος-Κίνας, Αθήνα, Ηρόδοτος, 2007 [10] Τότε, τεύχος 39, χειμώνας 1992, Άρης Μωραΐτης, "Τι μας ενώνει και τι μας χωρίζει με τον Δ. Κιτσίκη" και συνέντευξή στους Μωραΐτη και Αλεξάνδρου. [11] Ελληνικόν Who's Who 1965, Αθήνα. [12] Εποπτεία, έτος 7ο, Ιούνιος 1982, αφιέρωμα του Π. Δρακόπουλου και Νέα Κοινωνιολογία, 9ο τεύχος, καλοκαίρι 1990, " Ελλάς-Τουρκία", ειδικό αφιέρωμα, άρθρο του Νεοκλή Σαρρή. [13] Δ.Κιτσίκη, Η σημασία του μπεκτασισμού-αλεβισμού για τον ελληνισμό, Αθήνα, Εκάτη, 2006. [14] "Μεταξύ δύο πυρών η Ελλάδα", συνέντευξη Κιτσίκη στην Α. Μπαλλή, Τρίτο Μάτι, τ. 16-17, καλοκαίρι 1992. [15] Amy Singer, Aspects of Ottoman History, Jerusalem, The Hebrew University, 1994. [16] T.D. Singh & Ravi Gomatam, Synthesis of Science and Religion, The Bhativedanta Institute, Bombay, 1988. [17] D. Kitsikis, The Old Calendarists and the Rise of Religious Conservatism in Greece, Etna, California, Center for Traditionalist Orthodox Studies, 1995. [18] University of Ottawa, Faculty of Arts, Department of History website, teaching staff. [19] Βλέπε παρακάτω βιβλιογραφία [20] Jean-Marie Joly, «Pas un tapis volant, mais presque», Gazette, Université d'Ottawa, vol.II(7), 23 novembre 1990. [21] Βλέπε τα παραπάνω Who's Who, σημείωση 5. [22] Σε συνέντευξη στο περιοδικό της Πόλης, Yeni Aktüel (25 Σεπτεμβρίου 2007) ὁ καθηγητής Αντώνης Λιάκος, ερωτηθείς από τον Τούρκο δημοσιογράφο από πού ο Καραμανλής πήρε τις ιδέες του για ελληνοτουρκική συνεργασία, απάντησε «από τον Κιτσίκη». [23] Βλέπε την αντίστοιχη ιστοσελίδα. Η προτομή του Νίκου Κιτσίκη είναι έργο της γλύπτριας Ασπασίας Παπαδοπεράκη. [24] Βλέπε την αντίστοιχη ιστοσελίδα [25] Από τα πολλά σχετικά δημοσιεύματα επάνω στο θέμα αυτό, βλέπε ενδεικτικά στο Τότε, "Θέμα του τουρκικού τύπου η συνέντευξη Κιτσίκη", αρ.42, Μάϊος-Ιούνιος 1993. Επίσης, συζήτηση μίας ώρας μεταξύ του μητροπολίτη Ιερόθεου Βλάχου και του καθηγητή Γ. Μεταλληνού, στο ραδιόφωνο της Εκκλησίας της Ελλάδος, 27 Φεβρουαρίου 1994, με αποκλειστικό θέμα τις θέσεις του Κιτσίκη. Στο περιοδικό Πάντα, Αθήνα, Δεκέμβριος 1994, "Η πολιτική σκέψη του Δημήτρη Κιτσίκη- Αζίζ Νεσίν και Δημήτρης Κιτσίκης, οι δύο εκφραστές του ελληνοτουρκισμού στις δύο όχθες του Αιγαίου". [26] Περιοδικό Nokta, Κωνσταντινούπολη, 31 Μαρτίου-6 Απριλίου 1996, σ.45, δήλωση του πρωθυπουργού της Τουρκίας Μεσούτ Γιλμάζ. [27] Γ. Αλεξάνδρου, Ελληνοτουρκική ομοσπονδία. Τα απόκρυφα σχέδια του κ. Οζάλ, Greek Forum, έτος 17, τεύχος 9/195, Οκτώβριος 1990, σ. 60--63 και Επίτομο Βιογραφικό Λεξικό, 2004, Αθήνα, Μέτρον, σ. 417. [28] "Περί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας", Η Καθημερινή, 18 Δεκεμβρίου 1988. [29] 31 - Δ. Κιτσίκη, Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας [30] 32 - Βλέπε πολλά άρθρα του κατά του κοινοβουλευτισμού στο περιοδικό Ενδιάμεση Περιοχή. Επίσης "Η ελληνική Λαοκρατία", στο Τρίτο Μάτι, τεύχος 90, Νοέμβριος 2000 και το βιβλίο του, Το Βυζαντινό πρότυπο διακυβερνήσεως και το τέλος του κοινοβουλευτισμού, Έσοπτρον 2001. [2] [3] [4] [5]

136

Δημήτρης Κιτσίκης [31] Pierre Renouvin & J.-B. Duroselle, Introduction à l'histoire des Relations internationales, Παρίσι, Armand Colin, 1964, σ. 406-407.

Επίσης, J.-B. Duroselle, Bulletin de la Société d'Histoire moderne, Παρίσι, αρ. 66(1), 1967, σ.14. Και Maurice Baumont, «La Grèce en 1919-1920», Le Monde, Παρίσι, 16 Ιανουαρίου 1964, σ.2. Και Το Βήμα, 17 Ιανουαρίου 1964. [32] D. Kitsikis, Le rôle des experts à la Conférence de la Paix de 1919'. Gestation d'une technocratie en politique internationale, Οττάβα, Editions de l'Université d'Ottawa, 1972 και University of Toronto Quarterly, καλοκαίρι 1973, σ.462-463. [33] Dialogue of Civilizations, Τεχεράνη, 1999. Επίσης, Mevlana Celaleddin Rumi and Intercultural and Civilization Dialogue Proceedings, Τορόντο, Canadian Intercultural Dialogue Centre, 2008. Βλέπε και "Το μέλλον του τουρκικού Ισλάμ", Τρίτο Μάτι, τ. 109, Ιανουάριος 2003. [34] Aquila, Québec, από καλοκαίρι 1998. Επίσης, Cahiers de Jeune Nation, Québec, από Απρίλιο 1992. Βλἐπε και Δ. Κιτσίκης, "Ελληνοκεντρισμός και παγκοσμισμός", Τρίτο Μάτι, Ἰανουάριος 2000. [35] Δ. Κιτσίκης, "Το μοντέλο της τρίτης ιδεολογίας", σ. 233--253, στο Η τρίτη ιδεολογία και η Ορθοδοξία, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1998. [36] "Η Φωτοϊστορία" , σ. 64-72 στο Τότε, τεύχος 30(3), Ιανουάριος 1988. [37] Βλέπε παρακάτω βιβλιογραφία. Επίσης, Κώστας Γ. Μίσσιος, Ανθολόγιο Λεσβίων ποιητών, τόμος 10ος, Μυτιλήνη 1998, σ. 152-155 και Δ. Σιατόπουλος, Γραμματολογική και βιογραφική ἐγκυκλοπαίδεια τῆς ἑλληνικης λογοτεχνίας, Αθήνα, 1981, τόμος Β΄, σ.154. [38] Πρώτο βραβείο ποίησης Ιπεκτσί: βλ. Meydan-Larousse, ek 3, 1992, vol. XV, (Abdi Ipekçi ödülü), Κωνσταντινούπολη. [39] H. Bouraoui et J. Flamand (eds), Ecriture franco-ontarienne d'aujourd'hui, Οττάβα, Les Editions du Vermillon, 1989. [40] Οττάβα, Εκδόσεις L'Interligne, 1996. [41] Γεωργία Καμπάνη, Ποιητική και Εικαστική Ανθολογία. Διάλογος ποίησης και ζωγραφικής, Αθήνα, Εκδόσεις Κώστα Σπανού, 2006. Επίσης, Georgette Kambani, Poèmes, peintures, symboles, Οττάβα, Les Editions du Vermillon, 1998. [42] Βλέπε τα πολλά σχετικά άρθρα στα περιοδικά Ενδιάμεση Περιοχή και Τρίτο Μάτι. Στο τελευταίο, ο Κιτσίκης έβαλε ως όρο για τη συμμετοχή του να δημοσιεύουν πάντα τα άρθρα του στην πολυτονική γραφή. Βλέπε την σχετική επιστολή του στην σ. 70, του τ. 109, Ιανουαρίου 2003. [43] P. Davarinos, Geschichtsschreibung und Politik ("Ιστοριογραφία και Πολιτική"), Düsseldorf, Πανεπιστήμιο Heinrich Heine, 1995. Επίσης, P. Davarinos, «Die Historische Theorie der Zwischenregion in Osten und Westen», Journal of Oriental and Anfrican Studies, τόμος 10, 1999, s.131-143. [44] Robert H. Keyserlingk, "Dimitri Kitsikis", pp.125-130 in Royal Society of Canada, τ. 52, Οττάβα, 1999. [45] "Η ανατολική παράταξη στην Ελλάδα", Τότε, τεύχος 27, Αύγουστος 1985. [46] Άρης Μωραΐτης, "Γιατί δημοσιεύονται στο Τότε οι απόψεις των ελληνοτουρκιστών", Τότε, τ.48, Μάϊος-Ιούνιος 1994. Επίσης, "Ελληνοτουρκισμός", Τρίτο Μάτι, τ.38, Σεπτέμβριος 1994. Και, "Τα σχέδια του Ελληνοτουρκισμού", Τύπος της Κυριακής, Αθήνα, 14 Απριλίου 1996. Επίσης, "Tanınmış Yunanlı Tarihçi Kitsikis ["Ο διάσημος Έλληνας ιστορικός Κιτσίκης"], Nokta, Κωνσταντινούπολη, 31 Μαρτίου-6 Απριλίου 1996, σ.44-49. Και Γ.Δ. Μεταλληνός, Η ρωμαίϊκη πλευρά του ελληνοτουρκισμού", Τότε, αρ.45, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1993. Και Ι. Λουκάς, "Τεκτονικές οι ρίζες του ελληνοτουρκισμού" Τότε, αρ. 42, Μάϊος-Ιούνιος 1993. Επίσης Κώστας Χατζηαντωνίου, "Το μετέωρο βήμα της τουρκολαγνείας. Μία απάντηση στη θεωρία του ελληνοτουρκισμού", Τότε, αρ. 48, Μάϊος-Ιούνιος 1994. [47] Δ. Κιτσίκη, Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκτατορίας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Επίσης, " Η συμμαχία Ελλάδας-Αλεβίδων-Ισραήλ θα διαλύσει την Τουρκία", συνέντευξη Κιτσίκη στον Άρη Μωραΐτη, Τότε, τεύχος 57, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1995. [48] Ιστορία Ελλάδος-Κίνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, Αθήνα, Ηρόδοτος [49] Αντίγραφο του Προεδρικού διατάγματος βρίσκεται στις διευθύνσεις Προεδρικό Διάταγμα (1 των 3) Προεδρικό Διάταγμα (2 των 3) Προεδρικό Διάταγμα (3 των 3)

Βιβλιογραφία (Εξαιρούνται οι μελέτες του που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά) 1. Propagande et pressions en politique internationale. La Grèce et ses revendications à la Conférence de la Paix, 1919-1920 – Paris, Presses Universitaires de France, 1963. 2. Yunan propagandası –İstanbul, Meydan Neşriyat, 1964. (2η έκδοση : İstanbul, Kaynak Kitaplar,1974) 3. « La Grèce électorale », στο υπό την επιμέλεια των Stein Rokkan καί Jean Meyriat, International Guide to Electoral Statistics, Paris, Mouton, 1969. 4. « La question chypriote », Encyclopaedia Universalis – Paris, vol.4, 1969. 5. « De la Grèce byzantine à la Grèce contemporaine », Encyclopaedia Universalis – Paris, vol. 7, 1970.

137

Δημήτρης Κιτσίκης 6. « Information et Décision. La Grèce face à l’invasion allemande dans les Balkans, 1940-1941», στό La Guerre en Méditerranée – Paris, Centre national de la Recherche scientifique, 1971. 7. « Nationalisme dans les Balkans : Etude comparée des révolutions turque de 1908 et grecque de 1909 », The Canadian Historical Association. Historical Papers 1971. 8. Le rôle des experts à la Conférence de la Paix. Gestation d’une technocratie en politique internationale - Ottawa, Editions de l’Université d’Ottawa, 1972. 9. « Evolution de l’élite politique grecque », στο υπό την ἐπιμέλεια τῆς M. B. Kiray, Social Stratification and Development in the Mediterranean Basin –Paris and The Hague, Mouton, 1973. 10. Η Ελλάς της 4ης Αυγούστου και αι Μεγάλαι Δυνάμεις. Τα αρχεία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, 1936-1941 - Αθήνα,Ίκαρος, 1974. (2η έκδοση : Αθήνα, Ελεύθερη Σκέψις, 1990). 11. « Greece », στο υπό την επιμέλεια του Kenneth E. Naylor, Balkanistica – Ann Arbor, Slavica Publishers, 1974. 12. «EleuthèreVénizélos», στο υπό την επιμέλεια του καθηγητού στην Σορβόννη François Crouzet, Hommes d’Etat célèbres – Paris, Editions Mazenod, 5ος τόμος, 1975. 13. Omphalos, Poème – Paris, Pierre Jean Oswald, 1977. 14. Ελλάς και ξένοι, 1919-1967. Από τα αρχεία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών - Αθήνα, Εστία, 1977. 15. Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος και Τουρκίας στον 20ό αιώνα - Αθήνα, Εστία, 1978. (2η έκδοση συμπληρωμένη : Εστία, 1990. 3η έκδοση: Εστία, 1998, 357). 16. « Grande Idée et hellénoturquisme. Essai d’interprétation nouvelle de l’histoire néo-grecque », Actes du IIe Congrès international des Etudes du Sud-Est européen, 1970 – Athènes, Association internationale des Etudes du Sud-Est européen, 1978, tome III. 17. Ομφαλός, Ποίημα - Αθήνα, Κέδρος, 1979. 18. Greece :Communism in a NonWestern Setting», στο υπό την επιμέλεια του D. E. Albright, Communism and Political Systems in Western Europe – Boulder (Colorado), Westview Press, 1979, XXII. 19. Yırmı Asırda Karşılaştırmalı Türk-Yunan Tarihi – İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, II-8, 1980. ( Τουρκοελληνική Συγκριτική Ιστορία στον Κ' αιώνα). 20. Ιστορία του ελληνοτουρκικού χώρου από τον Ε. Βενιζέλο στον Γ. Παπαδόπουλο, 1928-1973 - Αθήνα, Εστία, 1981. (2η έκδοση συμπληρωμένη : Εστία, 1995). 21. « The Turkish-Greek War, 1919-1922, in World Perspective », International Conference on Ataturk. Proceedings - Vol. 2, doc.43, Istanbul, Bogaziçi University Press, 1981. 22. « Bulgaria in Balkan History between the Two World Wars » , Pervi Mejdunaroden Kongres po Bulgaristika Dokladi (Πρώτο Διεθνές Συνέδριο Βουλγαρικών Σπουδών), Σόφια, Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, 1982. 23. L’ Orocc, dans l’âge de Kali. Poème – Sherbrooke (Québec), Naaman, 1985, εἰκονογραφημένο. 24. L’Empire ottoman – Paris, Presses Universitaires de France, 1985. (Συλλογή « Que sais-je ? », ἀριθ. 2222). 2η έκδ. 1991. 3η έκδ. 1994. 25. « L’espace ottoman dans l’esprit de Charles de Moüy, dans la deuxième moitié du XIXe siècle », στο υπό την επιμέλεια του H. Batu, L’Empire ottoman, la République de Turquie et la France – Paris - Istanbul, Isis, 1986. 26. « Κύπρος 19551959 : Τριτοκοσμική συνειδητοποίηση και επιπτώσεις επί της Ελλάδος », Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών. Πρακτικά Β' Διεθνούς Κυπριολογικού Συνεδρίου - 3ος τόμος, Λευκωσία, 1987. 27. Greek Synthetic Thought. An Opposition to Western Divisive Thought of the Renaissance – San Francisco, Bhaktivedanta Institute, 1988. 28. Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, 1280-1924 - Αθήνα, Εστία, 1988, 244 σελίδες (2η έκδ., 1989, 3η έκδ. επηυξημένη, 1996. 29. « Populism, Eurocommunism and the Communist Party of Greece », στο υπό την επιμέλεια του M. Waller, Communist Parties in Western Europe – Oxford, Blackwell, 1988. 30. « Le degré de puissance de l’Empire ottoman, au cours de la première guerre mondiale», στό ὑπό τήν ἐπιμέλεια τοῦ J.-C. Allain, La Moyenne Puissance au XXe siècle – Paris, Institut d’Histoire des Conflits contemporains,

138

Δημήτρης Κιτσίκης 1988. 31. El Imperio otomano – México, Fondo de Cultura Econόmica, 1989. 32. Ο Άνδυς στον καιρό της Καλής. Ποίημα - Αθήνα, Εστία, 1989. (Εικονογράφηση Γεωργίας Καμπάνη). 33. « Les Turcs et la mer Egée : essai de géohistoire », στο υπό την επιμέλεια του J. Thobie, Turquie, Moyen-Orient, Communauté européenne – Paris, L’Harmattan, 1989. 34. « Dimitri Kitsikis, œuvre poétique », στο υπό την επιμέλεια του H.Bouraoui et J.Flamand, Ecriture franco-ontarienne d’aujourd’hui – Ottawa, Les Editions du Vermillon, 1989. 35. Η τρίτη ἰδεολογία και η Ορθοδοξία - Αθήνα, Ακρίτας, 1990. (2η έκδοση, Εστία, 1998). 36. «Οθωμανική Αυτοκρατορία», και «Τουρκία», Παγκόσμια Ιστορία - Αθήνα, τόμος Β' , Εκδοτική Αθηνῶν, 1990. 37. Le paradis perdu sur les barricades. Poème – Athènes, Akritas, 1993. (Εικονογράφηση της Τουρκίδας ζωγράφου Mürşide İçmeli). 38. «The Spreading of Western Satanism in Islamic and Orthodox Societies », First International Symposium on Orthodoxy and Islam 1990, Athens – Tehran, Iran, Center for International Cultural Studies, 1994. 39. «Les anciens calendaristes, depuis 1923, et la montée de l’intégrisme en Grèce» στο υπό την ἐπιμέλεια του P.Y. Péchoux, Grèce : identités, territoires, voisinages, modernisations, ειδικό τεύχος των CEMOTI, αρ. 17, 1994. 40. « Le concept de relations internationales et le service diplomatique ottoman au XXe siècle », στο υπό την επιμέλεια του Amy Singer, Aspects of Ottoman History – Jerusalem, The Hebrew University - Magnes Press, 1994. 41. The Old Calendarists and the Rise of Religious Conservatism in Greece – Etna, California, Center for Traditionalist Orthodox Studies, 1995. 42. « Faith as Seen by Jean-Jacques Rousseau and its Impact on Westernized Third World Societies », Second International Symposium on Orthodoxy and Islam 1992, Athens – Tehran, Iran, Center for International Cultural Studies, 1995. 43. « Alevism as a Link between Orthodoxy and Islam », Third International Symposium on Orthodoxy and Islam 1994, Tehran – Tehran, Iran, Center for Internationl Cultural Studies, 1995, IV-97 44. Πτώση. Ποίημα - Αθήνα, Ακρίτας, 1996. (Εικονογράφηση Γεωργίας Καμπάνη). 45. O Império otomano – Porto, Portugal, Rés Editora, 1996. 46. « Η ευρωπαϊκή σκέψη του Παναγιώτη Κανελλόπουλου », Νέα Εστία. Αφιέρωμα στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, 1902-1986 - Αθήνα, Εστία, 1996. 47. Türk-Yunan İmparatorluğu. Arabölge gerçeği ışığında Osmanlı Tarihine bakış – İstanbul, İletişim Yayınları, 1996. (Τουρκοελληνική Αυτοκρατορία. Μία εξέταση της οθωμανικής ιστορίας υπό το πρίσμα της Ενδιάμεσης Περιοχής). 48. Ενδιάμεση Περιοχή - Τριμηνιαίο περιοδικό που εκδίδεται και διευθύνεται από τον Δημήτρη Κιτσίκη, από το φθινόπωρο του 1996. 49. Osmanlijsko carstvo – Βελιγράδι, Γιουγκοσλαυΐα, Εκδόσεις Πλάτων, 1998. 50. « Ενδιάμεση Περιοχή και Ελληνισμός : ανθρωπογένεση και ανθρωποσυντέλεια », στο υπό την ἐπιμέλεια του Ἀνάστου Δημητρόπουλου, Πρακτικά του Β' Παγκοσμίου Πανηλειακού Συνεδρίου – Αρχαία Ολυμπία, 1998. 51. « Δημήτρης Κιτσίκης, Λέσβιος ποιητής », στό ὑπό τήν ἐπιμέλεια τοῦ Κώστα Γ. Μισσίου Ανθολόγιο Λεσβίων ποιητών - Μυτιλήνη, 1998, τόμος δέκατος. 52. « The Intermediate Region : A Common Civilization between the Adriatic Sea and the Indus River », Dialogue of Civilizations ? – Tehran, Iran, 1999. 53. «Multiculturalism in the Ottoman Empire : The Alevi Religious and Cultural Community », στο υπό την επιμέλεια των Pierre Savard και Brunello Vigezzi, Multiculturalism and the History of International Relations from the 18th Century up to the Present – Milano, Editioni Unicopli & Les Presses de l’ Université d’ Ottawa, 1999.

139

Δημήτρης Κιτσίκης 54. « Women in Christian and Muslim Families », Woman and Family in Christian Orthodoxy and Islam - (Fourth International Congress on Orthodoxy and Islam, Athens, 1997) – Athens, Publications of the Greek Iranian League, 1999. 55. « Géopolitique de la Région intermédiaire », Société Royale du Canada. Académie des Lettres et des Sciences humaines. Présentations – Ottawa, vol.52, 1999. 56. Osmanskata Imperija - Σόφια, Βουλγαρία, Εκδόσεις Κάμα, 2000. 57. « Η Ενδιάμεση Περιοχή », στο υπό την επιμέλεια του Κ. Κούρου, Γεωπολιτική και Ελλάδα – Αθήνα, Έσοπτρον, 2001. 58. Το Βυζαντινό πρότυπο διακυβερνήσεως και το τέλος του κοινοβουλευτισμού, Αθήνα, Έσοπτρον, 2001. 59. « La structure politico-religieuse de la synallélie, en tant qu’antithèse du système occidental », στο υπό την επιμέλεια του Jean-Pierre Wallot, Constructions identitaires et pratiques sociales – Ottawa, Les Presses de l’Université d’Ottawa, 2002. 60. Pour une Etude scientifique du fascisme – Nantes, Ars Magna Editions, (Les Documents), 2005. 61. Jean-Jacques Rousseau et les origines françaises du fascisme – Nantes, Ars Magna Editions, (Les Documents), 2006. 62. Le national-bolchevisme – Nantes, Ars Magna Editions, (Les Documents), 2006. 63. Na perekrestke tsivilizatsiy : Istorija Vizantii- Osmanskaja Imperija (Paul Lemerle-Δ.Κιτσίκης) – Μόσχα, Εκδόσεις Ves Mir, 2006. (Στο σταυροδρόμι πολιτισμών: Βυζαντινή Ιστορία - Οθωμανική Αυτοκρατορία). 64. Η σημασία του μπεκτασισμού-αλεβισμού για τον ελληνισμό -Αθήνα, Εκάτη, 2006. 65. Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος-Κίνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - Αθήνα, Εκδόσεις Ηρόδοτος, 2006. 66. «Anti-Atatürk: A Psychological Portrait of Stergiades, “Dictator of Ionia” in 1919-1922, the Greek that failed to Conquer Turkey» , Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Συνεδρίου Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών, Γαστούνη, 2007. 67. La montée du national-bolchevisme dans les Balkans. Le retour à la Serbie de 1830 – Paris, Avatar Editions, 2008. 68. « Introduction : Beauté du mal », στό Jacques Flamand, Décombres de la beauté, Ottawa, Editions du Vermillon, 2008. 69. « Rumi, the Spirit of the Intermediate Region » in Symposium on Mevlana Celaleddin-Rumi and Intercultural and Civilization Dialogue-Proceedings, Toronto, Canadian Intercultural Dialogue Centre, 2008. 70. « Αριστείδης Στεργιάδης » στο Το κτίριο Γερωνυμάκη-Στεργιάδη στη συνοικία Σουλτὰν Ιμπραΐμ, Ηράκλειο, Κρήτη, ΤΕΕ/ΤΑΚ, 2008 (εικονογραφημένο). 71. « Stergiades: l’homme d’une mission impossible, 1919-1922 », in Aux vents des puissances (Jean-Marc Delaunay, éd), Paris, Presses Sorbonne Nouvelle, 2008. 72. « Foreword », in Misbah Islam, Decline of Muslim States and Societies, Philadelphia, Xlibris, 2008. 73. «Grèce. Le Synaspismos tiraillé entre social-démocratie et anarchisme» in "Les gauches radicales", Grande Europe, no. 16, janvier 2010, la Documentation française (ειδικό τεύχος). 74. Εθνικομπολσεβικισμός. Πέραν του φασισμού και του κομμουνισμού. Η επιρροή του στα Βαλκάνια Αθήνα, Ελληνική Άνοδος, 2010.

Άρθρα σε περιοδικά Τακτική συνεργασία στο Τρίτο Μάτι, από το 1999 και στην Ενδιάμεση Περιοχή, από το 1996. Επίσης δημοσιεύσεις στα παρακάτω περιοδικά: Revue historique, Revue d'Histoire moderne et contemporaine, Revue d'Histoire de la Deuxième Guerre Mondiale, Revue française de Science politique, Problems of Communism, Turcica, CEMOTI, The Patristic and Byzantine Review, Relations internationales, Études internationales, Diplomatie, Αρχείον Οικονομικών καὶ Κοινωνικών Επιστημών, Νέα Οικονομία, Βιομηχανικὴ Επιθεώρηση, Τεχνικά Χρονικά, Τότε, Πάντα, Παράδοση, Αρχιτεκτονική, Εποχές, Νέα Εστία, Σύγχρονα Θέματα, Ελληνοκινεζικά Χρονικά, Orthodox Tradition, Eurasia, The Greek Review of Social Research, Toplum ve Bilim,

140

Δημήτρης Κιτσίκης Aktüel, Moderne Welt-Zeitschrift für Internationale Beziehungen, Grande Europe κ.λ.π. Επιπλέον, εκατοντάδες άρθρα σε εφημερίδες.

Εξωτερικές συνδέσεις • Πανεπιστήμιο της Οττάβας - Δημήτρης Κιτσίκης (http://www.history.uottawa.ca/faculty/prof_kitsikis. html) • το τριμηνιαίο περιοδικό γεωπολιτικής, Ενδιάμεση Περιοχή (http://www.intermediateregion.com/) • Η Βιβλιοθήκη και Αρχείο Νίκου Κιτσίκη (http://www.tee.gr/online/epikaira/1997/13-10-97/m31.htm) • Ίδρυμα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) Δημήτρη Κιτσίκη (http://www.idkf.gr/)

141

142

Σπύρος Κοκκινάκης Σπύρος Κοκκινάκης Ο Σπύρος Κοκκινάκης είναι Έλληνας ποιητής και διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών.

Βιογραφικό Γεννήθηκε το 1954 στον Πειραιά, αλλά κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, την Κρήτη και τη Μεσσηνία. Σπούδασε Πολιτικές επιστήμες, Δημόσια Διοίκηση, Παιδαγωγική, Ψυχολογία, Κοινωνική Εργασία, Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας, Επικοινωνία και Μ.Μ.Ε. Πολιτική Σχεδίαση αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Εργογραφία Ποίηση • • • • • • • • •

Ασφυξία(1974) Επικήδειος για τους τυράννους( Παρθενογένεση-Οι Λησταί) (1974) Στη χαραμάδα του πατώματος(1976) Ο Αποχαιρετισμός της Σιωπής(1977) Τα Κύματα του Αιγαίου-Το Σχήμα της Θυσίας(1979) Μαθητεία Προσώπου(1981) Σε Εποχή Αμφισβητήσεων(1983) Μνήμη Αέναη (1990) Εικόνες και άλλα(1995)

Λοιπά έργα • • • • • • • •

Κοινοτικά Συμβούλια Προστασίας Ανηλίκων(1978) Εξήντα χρόνια από την απόδοση στα ελληνικά της Κοιλάδας των Ρόδων του Paul Amadeus Dienach(1987) Η οικουμενικότητα της ελληνικής γλώσσας(1992) Επιδράσεις της ιταλικής λογοτεχνίας στην πνευματική ζωή των Ελλήνων από τα μέσα του 18ου αιώνα και εφεξής(1992) Η αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας,Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων(1994) Οικογένεια και κοινωνική πολιτική(1994) Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία απέναντι στη διεθνοποίηση της εκδοτικής αγοράς(1996) Η εθελοντική προσφορά στη σύγχρονη κοινωνία(1996)

Σπύρος Κοκκινάκης

Κρίσεις Ο Μανώλης Αναγνωστάκης χαρακτήρισε την ποίηση του Κοκκινάκη ελεγειακή και ρωμαλέα με δωρικό τόνο και εκφραστική τόλμη. Ο Δημήτρης Χατζής χαρακτήρισε το έργο του Κοκκινάκη "γνήσια ποίηση". Ο Κρίτων Αθανασούλης επεσήμανε ότι "η ποίησή του είναι ένα ντοκουμέντο που δίνει στα γεγονότα την επέκεινη σημασία τους". Ο Στέλιος Γεράνης χαρακτήρισε την ποίηση του Κοκκινάκη "ποίηση προχωρημένη και τολμηρή που τάραξε την λιμνάζουσα εκφραστική μας". Ο G.H.Aufrere σημειώνει ότι "η ποίηση του Κοκκινάκη δεν καλύπτεται από φλοιό. Το μέταλλο του εμφανίζεται αμέσως". ΟΔημοσθένης Κόκκινος έγραψε ότι "ο Κοκκινάκης φέρνει μιαν άνοιξη με ώριμη ηλικία χωρίς εν τούτοις να βαραίνει πάνω της ο ίσκιος και τα βήματα από το δικό μας ελεγειασμό. Ο Γιάννης Κουτσοχέρας έγραψε ότι "η ποίηση του Κοκκινάκη συνδυάζει το στοχασμό με την ευαισθησία, τον κοινωνικό λυρισμό με την αμφισβήτηση. Είναι ποίηση αυθεντική. Ο Κοκκινάκης αγαπά τον ελεύθερο άνθρωπο και κάνει το κοινωνικό του χρέος πράξη και ποίηση".

Βιβλιογραφία • Γεωργίου Μ.Παπαχατζή, Ο Σπύρος Κοκκινάκης και το βιβλίο του ΣΕ ΕΠΟΧΗ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΩΝ, εκδόσεις Δρυμός, 1986. • Γιάννη Σπανόπουλου, Μαθητεία προσώπου μιας συλλογής, Αθήνα 1989. • Γιάννη Σπανόπουλου, Ένδον, Διαλογισμοί για τη ζωή, για τον άνθρωπο, για το αύριο ,με αφορμή τρία ποιήματα του Σπύρου Κοκκινάκη, Αθήνα, 1993. • Μιχάλη Μερακλή, Σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία 1945-1980, Μέρος πρώτο, Ποίηση, εκδόσεις Πατάκη. • Ευάγγελου Ρόζου, Σπύρος Κοκκινάκης, Η φιλοσοφική, αισθητική και κοινωνική διάσταση της ποίησής του, εκδόσεις Δρυμός, 1995. • Δημήτρη Σιατόπουλου, Σπύρος Κοκκινάκης, ένας σύγχρονος ποιητής που εκφράζει την καινούργια ποιητική ώρα, εκδόσεις Ρήσος, 1998. • Γιώργου Μπαλούρδου, Πειραικό Πανόραμα, Πνευματικό και Καλλιτεχνικό Χρονολόγιο του Πειραικού Χώρου, 1784-2005, Εκδόσεις Τσαμαντάκη, 2006.

143

144

Δημήτρης Π. Κρανιώτης Δημήτρης Π. Κρανιώτης Γέννηση

15 Ιουλίου 1966 Στόμιο Λάρισας, Ελλάδα

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Ελληνική

Είδος Τέχνης

Ποίηση

Σημαντικά έργα Ίχνη (1985) Πήλινα πρόσωπα (1992) Νοητή γραμμή (2005) Dunes (2007) Ενδόγραμμα (2010) Edda (2010)) Iluzione (2010) Ιστοσελίδα

[1]

Ο Δημήτρης Π. Κρανιώτης είναι έλληνας ποιητής και ιατρός ειδικός παθολόγος. Γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1966 στο Νέσσωνα Λάρισας και κατάγεται από το Στόμιο Λάρισας, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ζει κι εργάζεται στη Λάρισα. Είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών, του Ελληνικού Κέντρου ΡΕΝ, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Λογοτεχνών Συγγραφέων Λάρισας, μέλος της συντακτικής επιτροπής του λογοτεχνικού περιοδικού "Γραφή" και μέλος πολλών διεθνών λογοτεχνικών οργανισμών. Έλαβε μέρος σε λογοτεχνικά συνέδρια και διεθνείς συναντήσεις ως εκπρόσωπος της Ελλάδας. Επίσης έχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό (ΗΠΑ, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ινδία, Ιταλία). Στην Ελλάδα τον βράβευσαν για την προσφορά του στην ποίηση με τιμητικές πλακέτες το 2005 ο Νομάρχης Λάρισας και ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας, το 2006 ο Δήμαρχος Ευρυμενών (Λάρισας) και ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Στομίου (Λάρισας) και το 2007 η Ένωση Λογοτεχνών Συγγραφέων Λάρισας. Στην Ινδία το 2007 ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Λογοτεχνίας από την Παγκόσμια Ακαδημία Τεχνών και Πολιτισμού (WAAC), ενώ στις ΗΠΑ το 2007 εκλέχθηκε από την Παγκόσμια Ένωση Τιμημένων Ποιητών (UPLI) Πρόεδρος του 22ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Ποιητών, το οποίο θα διοργανωθεί το 2011 για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στην Ιταλία το 2008 ανακηρύχθηκε Ακαδημαϊκός της Διεθνούς Ακαδημίας Micenei και το 2009 Ακαδημαϊκός της Ακαδημίας Tiberina της Ρώμης.

Δημήτρης Π. Κρανιώτης

Το έργο του Ποιητικές συλλογές: • Ίχνη (Λάρισα, 1985), • Πήλινα Πρόσωπα (Λάρισα, 1992), • Νοητή Γραμμή (ISBN 960-90107-1-7, Λάρισα, 2005), τρίγλωσση έκδοση, συμπεριλαμβάνει ποιήματα μεταφρασμένα στα αγγλικά και στα γαλλικά, • Θίνες (Dunes - Dune) (ISBN 978-973-8430-44-0, Βουκουρέστι, Ρουμανία,2007), δίγλωσση έκδοση με ποιήματα μεταφρασμένα στα γαλλικά και στα ρουμάνικα, • Ενδόγραμμα (ISBN 978-960-457-417-9, εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία, Θεσσαλονίκη 2010), • Έδδα (Edda) (ISBN 978-973-8430-77-8, Βουκουρέστι, Ρουμανία,2010), δίγλωσση έκδοση με ποιήματα μεταφρασμένα στα γαλλικά και στα ρουμάνικα, • Ψευδαισθήσεις (Iluzione) ([ISBN 978-606-8231-06-8, Βουκουρέστι, Ρουμανία, 2010), έκδοση με ποιήματα μεταφρασμένα στα αλβανικά. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα ρουμάνικα, στα σέρβικα (σερβοκροάτικα), στα βουλγάρικα, στα ολλανδικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά, στα αλβανικά, στα αράβικα, στα κινέζικα, στα πορτογαλικά, στα μπενγκάλι (βεγγαλική γλώσσα) και στην επίσημη γλώσσα της ΠΓΔΜ και δημοσιεύθηκαν σε πολλές χώρες του κόσμου (ΗΠΑ, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ρουμανία, Ινδία, Κίνα, Καναδά, Αυστραλία, Κορέα, Βραζιλία, Γερμανία, Ιταλία, Μογγολία, Βουλγαρία, Σερβία, Νεπάλ, Αργεντινή, Ελ Σαλβαδόρ, Ρωσία, Βέλγιο, Αλγερία, Τουρκία, κλπ).

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [2] • Επίσημος δικτυακός τόπος του ποιητή [1] • Εγκυκλοπαίδεια Live Pedia [3]

Παραπομπές [1] http:/ / www. dimitriskraniotis. com/ [2] http:/ / www. ekebi. gr/ frontoffice/ portal. asp?cpage=NODE& cnode=462& t=3909 [3] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php/ Κρανιώτης_Δημήτρης

145

146

Κώστας Χριστοφιλόπουλος Κώστας Χριστοφιλόπουλος Ο Κώστας Χριστοφιλόπουλος γεννήθηκε στη Δάφνη Μεσσηνίας, του δήμου Πεταλιδίου και κατοικεί στη Νέα Πεντέλη. Είναι ποιητής και συγγραφέας ταξιδιωτικών κειμένων, δημοσιογράφος μέλος της Ε.Σ.Η.Ε.Α., δημιουργός ντοκιμαντέρ.

Βιβλία • • • • •

«Επιστροφές» Εκδόσεις Ορόσημο 1982. «Τραβώντας Ανατολικά» Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 1987. «Προετοιμασία» Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 1992. «Ποιήματα 1981-1991» Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 1992. «Η Ηλικία του Χρόνου» Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 2007

Ντοκιμαντέρ ΕΡΤ • • • • • • • • • • • • • •

«Έλληνες στο Μάη του 68» «Νίκος Πουλατζάς-10 χρόνια απουσίας» «Κωνσταντινούπολη-Ο μεγάλος διωγμός του `55» «Κύπρος-Η φενάκη της ανεξαρτησίας» «Νίκος Σβορώνος» «Ρωσική Ζωγραφική-Η τέχνη της ωραιότητας» «Λαύριο-Θησαυρός χθονός» «Αρχαία Μεσσήνη-Η αποκάλυψη της πόλης των γλυπτών» «30 χρόνια ελληνική τηλεόραση» «Λογοτεχνία της Εθνικής Αντίστασης» «Ο Σολωμός των Ελλήνων» «Ρήγας Βελεστινλής» «Νικηφόρος Μανδηλαράς» «Δημήτρης Δούκαρης» κ.α.

Σειρές εκπομπών • «Προσώπων Τόποι» (Τάσος Λειβαδίτης-Τάκης Σινόπουλος-Νικηφόρος Βρεττάκος-Δημήτρης Χατζής). • «Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων»-Ημίωρη εβδομαδιαία εκπομπή στην ΕΤ 2 , 1986-1989. • «Επί των ορέων», σειρά 45λεπτων ντοκιμαντέρ για τα ελληνικά βουνά (Ταϋγετος – Πάρνωνας- ΜαίναλοΔαδιά-Σαμοθράκη-Φραχτό- Ροδόπη, Νέστος- Ανατολική Ροδόπη) Θεσσαλία • «Το στεφάνι των βουνών», «Το γαλάζιο των λιμνών» • «Κατεβαίνοντας στις ακτές» ΕΤ 1 2007 Ήπειρος: «Τζουμέρκα», «Ζαγόρι» ΕΤ 1 2007 Εναλλακτικές αποδράσεις ΝΕΤ

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Ηλίας Βενέζης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1966396 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Badseed, Diu, Elena153, Flashdart2, Kassianos, Klearchoskapoutsis, Kostisl, Krateos, Tony Esopi, Wutsje, Βασίλης, 22 ανώνυμες επεξεργασίες Μενέλαος Λουντέμης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1934708 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, Dada, Deyteros, Egmontaz, Juliancolton, Kalogeropoulos, Kassianos, Kostisl, MARKELLOS, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Βασίλης, Μυρμηγκάκι, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Στράτης Μυριβήλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1345942 Συνεισφέροντες: Άγγελος Τερζάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275626 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, CommonsDelinker, Dimitrisss, Diu, Egmontaz, Elena153, Ferengi, Sv1xv, Templar52, Tony Esopi, Veron, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275664 Συνεισφέροντες: Alqualond, Atlantia, Dada, Fefeli, Flashdart2, Jake V, Lucinos, Ntetos, Tony Esopi, Αρχίδαμος, Δνόφος, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Κοσμάς Πολίτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1880635 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Dada, Elena153, Flashdart2, Klidge, Odd, Tony Esopi, Xoristzatziki, Αχρήστης, ΟυΚουτσούλς, 18 ανώνυμες επεξεργασίες Γεώργιος Θεοτοκάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2391889 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Elena153, Kalogeropoulos, Nestor, Pvasiliadis, Tony Esopi, ΟυΚουτσούλς, 15 ανώνυμες επεξεργασίες Παντελής Πρεβελάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2411806 Συνεισφέροντες: Atlantia, Diu, Elena153, Geo30d11, Tony Esopi, Wikijens, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Μ.Καραγάτσης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=180572 Συνεισφέροντες: Dada, Dai, Elena153, Ggia, Kalogeropoulos, Lucinos, Thanassis123, Tony Esopi, Αχρήστης, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Φώτης Κόντογλου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2315200 Συνεισφέροντες: Badseed, Bibliographos, Elena153, FocalPoint, Kinno Angel, Kostisl, MARKELLOS, Sarant, Svlioras, Tony Esopi, V-astro, Veron, 8 ανώνυμες επεξεργασίες Οδυσσέας Ελύτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426957 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Ank, ArielGlenn, Atlantia, Badseed, Bibliografos, Costas78, Dada, Daydreamer, Dead3y3, Deyteros, Diu, Egmontaz, EleftheriosKosmas, Elena153, Erud, Fallacia83, FocalPoint, Geraki, Gkastel, Hage, Heima, Kafrileontas, Kostisl, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Matia.gr, Mik, Nafpaktiakos, Nataly8, Pplatis, Pumpie, Sarant, Song1for, Sp!ros, T.thanos, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Wutsje, Αρχίδαμος, Γιάννης Κόλλιας, Δνόφος, Λέανδρος, Παναγιώτης Μπότσης, 137 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Πατριαρχέας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=643063 Συνεισφέροντες: Dada, Kostisl, Tony Esopi, ΟυΚουτσούλς, Χαρά, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Ρίτσος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2387665 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Ank, Asp1961, Badseed, CeeKay, Dada, Daydreamer, Dead3y3, Diu, Egmontaz, Erud, Geraki, Ggia, Isabella8b, KRBN, MARKELLOS, Mik, Mmsoft, Panosmon, Pumpie, Templar52, Theltalpha, Ttzavaras, Αντιγόνη, Γιάννης Κόλλιας, Μυρμηγκάκι, 40 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Σεφέρης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2425099 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Alexismylonas, Arismanouras, Avacalop, Badseed, CubicStar, Dada, Deyteros, Dimitrisss, Diu, Egmontaz, Erud, Geraki, GreekNemesis, Heima, Kafrileontas, Klearchoskapoutsis, Kostisl, Lord Makro, Loveless, MARKELLOS, Mik, Praxinoa, Pumpie, Svlioras, Templar52, Tony Esopi, Trouble18, Ttzavaras, Veron, Wutsje, Μυρμηγκάκι, 40 ανώνυμες επεξεργασίες Νάνος Βαλαωρίτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401911 Συνεισφέροντες: Amalgam, Ammonius, Atlantia, Dada, Diu, FocalPoint, MARKELLOS, Polfos, Sshadow, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Εγγονόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2213475 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Dada, Daydreamer, Egmontaz, Ferengi, Kiatos, Kostisl, Pi.Ka, Templar52, Tony Esopi, Ιωάννα Μοάτσου Στρατηγοπούλου, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Ανδρέας Εμπειρίκος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2331191 Συνεισφέροντες: Adol, Alaniaris, Atlantia, Badseed, CubicStar, Dada, Diderot, Ekton, Elena153, Geraki, Kalogeropoulos, Kostisl, Lhtwtritsh, MARKELLOS, Mik, Sshadow, The Phantom, Tony Esopi, Veron, Αρχίδαμος, ΟυΚουτσούλς, 19 ανώνυμες επεξεργασίες Έλλη Αλεξίου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2325244 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Badseed, Diu, Kiatos, Lemur12, MARKELLOS, Templar52, Ttzavaras, Κερατόκωνος, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Γεώργιος Βαφόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1839218 Συνεισφέροντες: Egmontaz, Pyraechmes, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Βασίλης Βασιλικός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2284817 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Aris Siantos, Atlantia, Azimout, Conn art, Hypnotist, Kostisl, Templar52, Tony Esopi, VJSC263IO, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Θεόκλητος Καριπίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2008015 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Kassianos, MARKELLOS, Pyraechmes, Tony Esopi, Αρχίδαμος Γιάννης Κορίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1921834 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, MARKELLOS, Pyraechmes, Tony Esopi, ΟυΚουτσούλς, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Παύλος Ζάννας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2388427 Συνεισφέροντες: Amalgam, Andrew Dalby, Egmontaz, Pyraechmes, Templar52, Μυρμηγκάκι, ΟυΚουτσούλς, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Κλείτος Κύρου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2189182 Συνεισφέροντες: Kostisl, Lemur12, Pyraechmes, Spiros71, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Τηλέμαχος Αλαβέρας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275643 Συνεισφέροντες: Atlantia, Lemur12, Pyraechmes, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Νέστορας Μάτσας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1534216 Συνεισφέροντες: Ferengi, Kiatos, Odd, Templar52, Tony Esopi, Veron, Αντιγόνη, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Μανόλης Αναγνωστάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401917 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Amalgam, AndreasJS, Aspiotis, Badseed, Dada, FocalPoint, Hellenic.wings, Indy, Kiatos, Kostisl, MARKELLOS, Praxinoa, Pyraechmes, Theofilostheo, Tony Esopi, Ttzavaras, Αχρήστης, 13 ανώνυμες επεξεργασίες Ρένος Αποστολίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2297973 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Dead3y3, Dennispouka, Flashdart2, Kalogeropoulos, Konsnos, MARKELLOS, Mmsoft, Nafpaktiakos, Patsiliva, Templar52, Ttzavaras, 11 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Γκάτσος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422286 Συνεισφέροντες: Antika123, Atlantia, Badseed, Dmitri, Flashdart2, Kiatos, Pvasiliadis, Templar52, Tony Esopi, Vibbee, 11 ανώνυμες επεξεργασίες Επαμεινώνδας Γονατάς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2231705 Συνεισφέροντες: Antonas, Avacalop, Christos1000, Dada, Dead3y3, Diderot, Flashdart2, Indy, Lemur12, Tony Esopi, ΟυΚουτσούλς, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Κική Δημουλά Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2344492 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Bibliographos, Diu, Egmontaz, Kostisl, Lady 6thofAu, M.efthimiou, MARKELLOS, Sarant, Spiros71, Tony Esopi, Vanakaris, Αναξίμανδρος, Αρχίδαμος, 28 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Δουατζής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2106667 Συνεισφέροντες: GEORGE 1980, Kostisl, Μυρμηγκάκι, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Ιωάννου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2432010 Συνεισφέροντες: Atlantia, Niki81, Pyraechmes, Ttzavaras, Βασίλης, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

147

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Νίκος Καχτίτσης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2410806 Συνεισφέροντες: Atlantia, Diu, Kalogeropoulos, MARKELLOS, 26 ανώνυμες επεξεργασίες Αντώνης Σαμαράκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2412743 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Antigoni44, Badseed, CeeKay, Jake V, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Persian for good, Romanesco, Svlioras, Tony Esopi, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, ΣΕΒΗ, 33 ανώνυμες επεξεργασίες Μίλτος Σαχτούρης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2401912 Συνεισφέροντες: Diu, Kiatos, Veron, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Διδώ Σωτηρίου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2046547 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, Despoina89, Erud, Kiatos, MARKELLOS, Tony Esopi, Ttzavaras, V-astro, Veron, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Κώστας Ταχτσής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2212336 Συνεισφέροντες: Badseed, Dimitrisss, Mzmona, Patroklis, Pvasiliadis, Sdakoglou, Spyrodas, Stefu, Tony Esopi, Ttzavaras, 32 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Κάρτερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2365859 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alaniaris, Atlantia, Dimitrisss, Diu, Egmontaz, GEORGE 1980, Gcarter, Georgescarter, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Mipa5, Templar52, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Νίκος Βλαντής Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2213473 Συνεισφέροντες: Dada, Flashdart2, Tony Esopi, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Χρήστος Μπράβος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1850697 Συνεισφέροντες: Bibliographos, CubicStar, Eaniotis, Kiatos, MARKELLOS, Pyraechmes, Tony Esopi, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Θεόδωρος Γρηγοριάδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2004369 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Dai, Flashdart2, Grigori, Kalogeropoulos, Kostisl, Pyraechmes, Tony Esopi, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτρης Λέντζης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1849826 Συνεισφέροντες: Atlantia, Basmatzi Vasiliki, Kiatos, Pyraechmes, Tony Esopi Δημήτρης Μπρούχος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2084757 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Egmontaz, Ekton, FocalPoint, Kalogeropoulos, Lemur12, Linmac1, MARKELLOS, Petkar99, Veron, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Γιάννης Ξανθούλης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2396870 Συνεισφέροντες: Atlantia, Erud, Ferengi, Grigorios, Navsika, Pyraechmes, Veron, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Γιώργος Παναγιωτίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2303119 Συνεισφέροντες: Atlantia, Customizer 2010, Lemur12, Pentheas, Ttzavaras, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Πάνος Καπώνης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2425084 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Atlantia, Badseed, Egmontaz, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Nataly8, Pcaponis, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, 72 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτρης Κιτσίκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2434332 Συνεισφέροντες: 3hierx, Alaniaris, Andree Jeanson, Andrew Dalby, Badseed, Blastoff, Dada, Dipa1965, Diu, Geraki, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Satrapis, Teles, Tony Esopi, Veron, 11 ανώνυμες επεξεργασίες Σπύρος Κοκκινάκης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1780815 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Dimorsitanos, MARKELLOS, Ttzavaras, Σπυρίδων, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Δημήτρης Π. Κρανιώτης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430052 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Dkran, FocalPoint, Indy, Kkpap, Loveless, Qurqa, 55 ανώνυμες επεξεργασίες Κώστας Χριστοφιλόπουλος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1664438 Συνεισφέροντες: Kalogeropoulos, MARKELLOS, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

148

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Image:Flag of Greece.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Greece.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (of code) (talk) Εικόνα:Ayvali.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ayvali.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Χρήστης:Svlioras Εικόνα:Nuvola apps kaboodle.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nuvola_apps_kaboodle.png Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Alphax, CyberSkull, Gmaxwell, Kanonkas, Rocket000, The Evil IP address, Waldir, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Elytis, Odysseas (1911-1996).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Elytis,_Odysseas_(1911-1996).jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: Jorge-11 Αρχείο:Monemvasia Grab Ritsos.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monemvasia_Grab_Ritsos.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Badseed, Praxinoa, Raso mk Αρχείο:Giorgos Seferis 1963.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Giorgos_Seferis_1963.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Nobel Foundation Αρχείο:Nobel prize medal.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nobel_prize_medal.svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Gusme Αρχείο:GiorgosSeferis.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:GiorgosSeferis.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Klearchoskapoutsis at el.wikipedia Αρχείο:Nikos Engonopoulos.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nikos_Engonopoulos.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Errietti Engonopoulou Αρχείο:Eggonopoulos002kl.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Eggonopoulos002kl.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, Kilom691 Αρχείο:Renos.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Renos.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Χρήστης:Patsiliva Image:Sound-icon.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sound-icon.png Άδεια: GNU Lesser General Public License Συνεισφέροντες: Admrboltz, Bayo, Rocket000, Silsor, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:George Carter.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:George_Carter.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Mipa5 (Παπουτσάκης Μιχάλης). Original uploader was Mipa5 at el.wikipedia Αρχείο:dimitri_kitsikis.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dimitri_kitsikis.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: 3hierx, Yann, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

149

Άδεια

Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

150