Ήπειροι και Ωκεανοί

Ήπειροι και Ωκεανοί

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες.

PDF generated at: Tue, 14 Dec 2010 19:17:43 UTC

Περιεχόμενα Άρθρα Ήπειροι

1

Αμερική

2

Αμερική

Ανταρκτική Ανταρκτική

Ασία Ασία

Αυστραλία Αυστραλία

Αφρική Αφρική

2 6 6 9 9 17 17 27 27

Βόρεια Αμερική

38

Βόρεια Αμερική

38

Ευρασία Ευρασία

Ευρασία-Αφρική Ευρασία-Αφρική

Ευρώπη

46 46 47 47 48

Ευρώπη

48

Νότια Αμερική

57

Νότια Αμερική

57

Ωκεανία Ωκεανία

Ωκεανοί

61 61 64

Ατλαντικός Ωκεανός

65

Ατλαντικός Ωκεανός

65

Αρκτικός Ωκεανός

68

Αρκτικός Ωκεανός

Ειρηνικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός

Ινδικός Ωκεανός

68 70 70 72

Ινδικός Ωκεανός

72

Νότιος Ωκεανός

74

Νότιος Ωκεανός

74

Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

76

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

77

Άδειες Άρθρου Άδεια

79

1

Ήπειροι

2

Αμερική Αμερική Η Αμερική είναι ήπειρος του Δυτικού Ημισφαιρίου, που αποτελείται από τη Βόρεια και Νότια Αμερική, τα εξαρτώμενα εδάφη και τις κτήσεις τους. Η Αμερική καταλαμβάνει 8,3% της συνολικής επιφάνειας του πλανήτη και 28,4% της στεριάς, και φιλοξενεί περίπου το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού (περίπου 900 εκατομμύρια ανθρώπους). Η Αμερική είναι γνωστή και ως "Νέος Κόσμος", λόγω της ανακάλυψής της από τους Ευρωπαίους σχετικά αργά, μόλις τον 15ο αιώνα. Είχαν προηγηθεί ήδη οι Βίκινγκς, οι Ινουίτ και φυσικά οι αυτόχθονες πληθυσμοί της Αμερικής. Ο όρος "Αμερική" χρησιμοποιείται ενίοτε καταχρηστικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό για να περιγράψει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Η Αμερική στον κόσμο

Ιστορία Ονομασία Η ονομασία της ηπείρου "Αμερικής" λέγεται ότι προέρχεται από τον εξερευνητή Αμέριγκο Βεσπούτσι.

Σχηματισμός Η Νότια Αμερική αποσπάστηκε από το δυτικό μέρος της υπερηπείρου Γκοντβάνα περίπου πριν 135 εκατομμύρια χρόνια, μεταβαλλόμενη σε αυτόνομη ήπειρο.[1] Περίπου πριν 15 εκατομμύρια χρόνια, η σύγκρουση της Καραϊβικής και της Ειρηνικής Πλάκας προκάλεσε την εμφάνιση αρκετών ηφαιστείων στο σημείο σύγκρουσης, κάτι που με τη σειρά του οδήγησε στην ανάδυση αρκετών νησιών, που αποτέλεσαν ένα αρχιπέλαγος εκεί που σήμερα βρίσκεται η Κεντρική Αμερική. Τα κενά μεταξύ των νησιών γέμισαν από υλικά που προήλθαν από τη διάβρωση των πετρωμάτων της Βόρειας και Νότιας Αμερικης, καθώς και από επιπλέον ηφαιστειακό υλικό. Γύρω στα 3 εκατομμύρια χρόνια πριν την εποχή μας, η Βόρεια και Νότια Αμερική ενώθηκαν εκεί που βρίσκεται η Διώρυγα του Παναμά, σχηματίζοντας έτσι την ενιαία Αμερικανική ήπειρο.[2]

Αμερική

3

Αποικισμός Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι ο πολιτισμός Κλόβις είχε διαδοθεί στη Βόρεια και Νότια Αμερική γύρω στο 10.000 π.Χ.[3] Οι γνώμες διίστανται για το κατά πόσον αυτή ήταν και η πρώτη ανθρώπινη παρουσία στην Αμερική, καθώς άλλα μοντέλα υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι έφτασαν στην Αμερική ήδη από το 40.000 π.Χ. Ένα άλλο κύμα μετανάστευσης έφερε τους Ινουίτ στις Αρκτικές περιοχές της Βόρειας Αμερικής, περίπου στα 1.000 μ.Χ.[4] Κατά την ίδια εποχή, Βίκινγκς άποικοι έφτασαν στη Γροιλανδία το 982 και στην αποικία Βίνλαντ λίγο αργότερα. [5] Οι Βίκινγκς γρήγορα εγκτέλειψαν τη Βίνλαντ, και τη Γροιλανδία γύρω στα 1500.[6] Ο αποικισμός της Αμερικής από τους Ευρωπαίους σε ευρεία κλίμακα ξεκίνησε λίγο μετά τα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου, το πρώτο από τα οποία έγινε το 1492. Η μετάδοση ασθενειών που μετέφεραν Ευρωπαίοι και Αφρικανοί σκότωσε το μεγαλύτερο μέρος των ιθαγενών κατοίκων της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής,[7] [8] προκαλώντας μια μεγάλη μείωση του πληθυσμού κατά το 160 αιώνα, ακόμα και πριν την επαφή των πληθυσμών της ενδοχώρας με τους Ευρωπαίους, καθώς οι ασθένειες εξαπλώθηκαν με μεγάλη ταχύτητα.[9] Οι ιθαγενείς και οι Ευρωπαίοι άποικοι ήρθαν σε σύγκρουση, με αποτέλεσμα τη γενοκτονία των ιθαγενών πληθυσμών.[10] Οι πρώτοι ευρωπαίοι μετανάστες έφτασαν στην Αμερική στα πλαίσια αποστολών που οργανώθηκαν από τα ευρωπαϊκά κράτη προκειμένου να αποικίσουν τη "νέα" ήπειρο. Η μετανάστευση συνεχίστηκε με εντονότερους ρυθμούς, καθώς η Αμερική αποτέλεσε καταφύγιο για θύματα των θρησκευτικών διωγμών στην ευρώπη αλλά και τόπος αναζήτησης οικονομικών ευκαιριών και πλούτου. Πολλοί ακόμα μεταφέρθηκαν στην Αμερική παρά τη θέλησή τους ως σκλάβοι, κατάδικοι ή κατά συμβόλαιο δούλοι.

Γεωγραφία Έκταση Το πιο βόρειο σημείο της Αμερικής είναι το νησί Κάφφεκλουμπεν, που είναι και η βορειότερη στεριά στη Γη.[11] Το νοτιότερο σημείο είναι τα νησιά της Νότιας Θούλης, αν και κάποιες φορές θεωρούνται τμήμα της Ανταρκτικής.[12] Το ανατολικότερο σημείο είναι το "βορειοανατολικό Ακρωτήρι" (στη δανική Nordostrundingen) στη Γροιλανδία, ενώ το δυτικότερο η νήσος Άττου, τμήμα του αρχιπελάγους των Αλεουτίων στον Ειρηνικό.

Τοπογραφία Το δυτικό τμήμα της ηπείρου κυριαρχείται από τις Αμερικανικές Κορδιλιέρες, μια οροσειρά που διατρέχει σχεδόν όλη τη δυτική ακτή, με τις Άνδεις στο δυτικό τμήμα της Νότιας Αμερικής[13] και τα Βραχώδη όρη και άλλες οροσειρές στο αντίστοιχο τμήμα της Βόρειας.[14] Τα Απαλλάχια όρη, μήκους 2.300 χιλιομέτρων, διατρέχουν την ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής από την Αλαμπάμα έως τη Νέα Γη.[15] Βόρεια από τα Απαλλάχια, η Αρκτική Κορδιλλιέρα καλύπτει το ανατολικό τμήμα του Καναδά.[16] Το Ακονγκάγκουα (Aconcagua), ψηλότερο

Ανάμεσα στις οροσειρές που διατρέχουν τις ακτές βρίσκονται βουνό της Αμερικής τεράστιες πεδιάδες. Οι Κεντρικές Πεδιάδες της Βόρειας Αμερικής καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του τμήματος αυτού της ηπείρου, προσδίδοντας χαμηλό ανάγλυφο, και πολλά πλεονεκτήματα όσον αφορά τις καλλιέργειες.[17] Η Καναδική Ασπίδα καλύπτει σχεδόν 5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και σε γενικές γραμμές είναι σχεδόν επίπεδη.[18] Όμοια, το βορειοανατολικό τμήμα της Νότιας Αμερικής καλύπτεται από την επίπεδη λεκάνη του Αμαζονίου.[19] Το ορεινό τμήμα της Βραζιλίας,

Αμερική στην ανατολική ακτή, είναι σχετικά επίπεδο με μικρές μεταβολές στο ανάγλυφο, ενώ πιο νότια βρίσκονται οι μεγάλες πεδιάδες του Γκραν Τσάκο και των πάμπας.[20] Οι οροσειρές στα δτυικά είναι αποτέλεσμα τεκτονικής δραστηριότητας, και συγκεκριμένα της σύγκρουσης μεταξύ της Ειρηνικής Πλάκας και της Πλάκας Νάζκα με αυτές της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Αντίθετα, οι πεδιάδες είναι αρχέγονα εδάφη που αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα για τη δημιουργία της Αμερικανικής ηπείρου.

Δημογραφία Πληθυσμός Ο πληθυσμός της Αμερικής φτάνει τους 858.000.000 κατοίκους σύμφωνα με στατιστικές των Ηνωμένων Εθνών[21] και διαιρείται σε: • 501 εκατομμύρια στη Βόρεια Αμερική το 2002 (495 το 2001), συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Αμερικής και της Χαβάης • 357 εκατομμύρια στη Νότια Αμερική το 2002 (352 εκατομμύρια το 2001)

Εθνολογία Ο πληθυσμός της Αμερικής αποτελείται από τους απογόνους οκτώ μεγάλων εθνοτικών ομάδων και των συνδυασμών τους.

• Τους Ιθαγενείς της Αμερικής, δηλαδή τους κοινά λεγόμενους "Ινδιάνους", τους Ινουίτ και τους Αλεούτιους • Ευρωπαίους, κυρίως Ισπανούς, Άγγλους, Ιρλανδούς, Ιταλούς, Πορτογάλους, Γάλλους, Γερμανούς και Ολλανδούς • Τους Μεστίζο, μιγάδες με μεικτή ιθαγενή και ευρωπαϊκή καταγωγή • Αφρικανούς • Τους Μουλάτο, μιγάδες αφρικανικής και ευρωπαϊκής καταγωγής • Τους μιγάδες Cafuso ή Ζάμπο (στα ισπανικά), μεικτής αφρικανικής και ιθαγενούς καταγωγής • Τους Ασιάτες • και τους Μεσανατολίτες. Από αυτή την άποψη, δίκαια η Αμερική θεωρείται "χωνευτήρι του κόσμου". Η πλειοψηφία του πληθυσμού ζει στη Λατινική Αμερική, που χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία δυο γλωσσών, της ισπανικής και της πορτογαλικής, που προέρχονται από τα λατινικά. Αντίθετα, στη Βόρεια Αμερική, ουσιαστικά στις ΗΠΑ και τον Καναδά επικρατεί η αγγλική γλώσσα, που προέρχεται από τα γερμανικά. Οι δυο αυτές χώρες έχουν βασικά αγγλικές ρίζες και διαφέρουν όχι μόνο από γλωσσολογική, αλλά και από πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική άποψη από τις άλλες χώρες της Αμερικής.

4

Αμερική

5

Παραπομπές [1] Brian C. Story (28 September 1995). "The role of mantle plumes in continental breakup: case histories from Gondwanaland" (http:/ / www. nature. com/ nature/ journal/ v377/ n6547/ abs/ 377301a0. html). Nature 377: 301 - 309. .

[2] Land bridge: How did the formation of a sliver of land result in major changes in biodiversity (http:/ / www. pbs. org/ wnet/ nature/ andes/ bridge. html). Public Broadcasting Corporation [3] David S. Whitley and Ronald I. Dorn (1993). "New Perspectives on the Clovis versus Pre-Clovis Controversy" (http:/ / www. jstor. org/ view/ 00027316/ ap010226/ 01a00040/ 0). American Antiquity: 626-647. .

[4] Canadian Inuit History (http:/ / www. civilization. ca/ educat/ oracle/ modules/ dmorrison/ page01_e. html). Canadian Museum of

Civilization [5] Vinland (http:/ / www. civilization. ca/ educat/ oracle/ modules/ rmcghee/ page01_e. html). Canadian Museum of Civilization [6] The Norse settlers in Greenland - A short history (http:/ / www. greenland-guide. gl/ leif2000/ history. htm). Greenland Guide - The

Official Travel Index [7] Russell Thornton. "Aboriginal North American Population and Rates of Decline, c.a. A.D. 1500 - 1900" (http:/ / www. jstor. org/ view/ 00113204/ dm991519/ 99p0234k/ 0?currentResult=00113204+ dm991519+ 99p0234k+ 0,7F& searchUrl=http:/ / www. jstor. org/ search/ BasicResults?hp=25& si=1& gw=jtx& jtxsi=1& jcpsi=1& artsi=1& Query=Native+ American+ Disease& wc=on). Current Anthropology

38 (2): 310 - 315. .

[8] Alfred W. Crosby (April 1976). "Virgin Soil Epidemics as a Factor in the Aboriginal Depopulation in America" (http:/ / links. jstor. org/ sici?sici=0043-5597(197604)3:33:2<289:VSEAAF>2. 0. CO;2-X). David and Mary Quarterly 33: 289-299. .

[9] Henry F. Dobyns (1993). "Disease Transfer at Contact" (http:/ / links. jstor. org/ sici?sici=0084-6570(1993)2:22<273:DTAC>2. 0.

CO;2-R). Annual Review of Anthropology 22: 273 - 291. .

[10] Staff. A review (http:/ / www. oup. com/ us/ catalog/ general/ subject/ HistoryAmerican/ NativeAmerican/ ?view=usa& ci=0195085574) of

American Holocaust: The Conquest of the New World (by David Stannard), on the website of the Oxford University Press (the publishers) [11] Charles Burress (June 17 2004). "Romancing the north Berkeley explorer may have stepped on ancient Thule" (http:/ / sfgate. com/ cgi-bin/ article. cgi?file=/ chronicle/ archive/ 2004/ 06/ 17/ BAG4J779M31. DTL& type=science). San Francisco Chronicle. .

[12] South Georgia and the South Sandwich Islands, Antarctica - Travel (http:/ / www. coolantarctica. com/ Travel/ south_georgia_south_sandwich_islands. htm) [13] Andes Mountain Range (http:/ / www. blueplanetbiomes. org/ andes. htm) [14] Rocky Mountains (http:/ / biology. usgs. gov/ s+ t/ SNT/ noframe/ wm146. htm) [15] Appalachian Mountains (http:/ / www. ohiohistorycentral. org/ entry. php?rec=2067). Ohio History Central [16] Arctic Cordillera (http:/ / www. evergreen. ca/ nativeplants/ learn-more/ arctic-cordillera. php) [17] Interior Plains Region (http:/ / vulcan. wr. usgs. gov/ LivingWith/ VolcanicPast/ Notes/ interior_plains_region. html) [18] Natural History of Quebec (http:/ / redpath-museum. mcgill. ca/ Qbp/ Natural History/ nat_hist. html) [19] Strategy (http:/ / www. amazonconservation. org/ home/ strategy. html). Amazon Conservation Association [20] SRTM SOUTH AMERICA IMAGES (http:/ / www2. jpl. nasa. gov/ srtm/ southAmerica. htm) [21] United Nations' Population and Vital Statistics Report (http:/ / unstats. un. org/ unsd/ seriesa/ introduction. asp)

Δείτε επίσης • Βόρεια Αμερική • Νότια Αμερική • • •

Η Αμερική στα κοινά Η Αμερική στο Βικιλεξικό Άτλας της Αμερικής Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Americas (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Americas) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Americas)).

bjn:Amirika gag:Amerika

6

Ανταρκτική Ανταρκτική Συντεταγμένες: 69°54′S 135°12′E-69.9, 135.2 [1] Η Ανταρκτική είναι μια από τις ηπείρους της Γης, που βρίσκεται στο Νότιο Πόλο της Γης. Είναι μονίμως καλυμμένη από μεγάλα κομμάτια πάγου και Χιόνι που ονομάζεται πολικό παγοκάλυμμα, σε αντιδιαστολή με το παγετωνικό κάλυμμα της Αρκτικής. Εδώ υπάρχουν πολύ λίγα φυτά. Κατοικείται κυρίως, στις ακτές της, από πιγκουίνους και φώκιες. Η πιο κοντινή ήπειρος στην Ανταρκτική είναι η Νότια Αμερική. Η Ανταρκτική ή Ανταρκτίδα είναι η έκτη ήπειρος της Γης και είναι η περιοχή γύρω από το Νότιο Πόλο. Η έκτασή της είναι 14 εκατ. τετρ. χλμ. Για τη διαμόρφωσή της και ειδικά των ακτών της, λίγα πράγματα είναι γνωστά. Πιστεύεται ότι η ήπειρος ήταν, στο μακρινό παρελθόν, προέκταση της αμερικανικής ηπείρου. Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει κυρίως από τα νησιά της. Περιτριγυρίζεται από το Νότιο Παγωμένο Ωκεανό και λίγα νησιά. Ο Νότιος Πόλος βρίσκεται στο κέντρο ενός οροπεδίου ύψους 2.000 μ. που περιβάλλεται από πολύ ψηλά και απότομα βουνά. Η θερμοκρασία της Ανταρκτικής (91° Κελσίου το 1957) είναι χαμηλότερη από τη θερμοκρασία της Αρκτικής. Σκεπάζεται από πάγους και έχει 6 μήνες ημέρα και 6 μήνες νύκτα.

Η θέση της Ανταρκτικής (με το χρώμα του πρασίνου) στον Πλανήτη Γή

Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της

Ανταρκτική

Μια ομάδα από τα νησιά που την περιτριγυρίζουν χωρίζονται από την κυρίως ήπειρο με τον πορθμό Μπάνσφιλντ. Άλλα νησιά είναι τα ηφαιστειογενή Μπάλλενυ, τελείως ακατοίκητα, που κυρίως είναι ορεινοί όγκοι, οι νησίδες Μάκερι κ.ά. Υπάρχουν άλλα δυο νησιά στη θάλασσα Ρος, που έχουν τα ονόματα των δύο εξερευνητών Ρος και Σκοτ. Στο Ρος υπάρχει το ενεργό ηφαίστειο Ο Παγετώνας Χουρόν (Huron Glacier) Έρεβος, ύψους 4.000 μ. Έχει διαπιστωθεί ότι σχεδόν όλη η ήπειρος βρίσκεται σ' ένα απέραντο υψίπεδο ύψους 2.000 μ. Η μεγαλύτερη γνωστή οροσειρά εκτείνεται από το βόρειο ακρωτήριο, περνά τη Γη της Βικτωρίας και χάνεται στα Ν.Α. Έχει μήκος 1.800 χλμ. και οι ψηλότερες κορυφές της στα 4.500 μ. είναι τα όρη Ντισκόβερι και Μέλμπουρν. Μια δεύτερη οροσειρά είναι της Βασίλισσας Μωντ. Το 1947 ανακαλύφτηκε στην Ανατολική Ανταρκτική από αεροπλάνο μια απέραντη περιοχή χωρίς πάγους, η όαση Μπώνγκερ. Αυτή περιβάλλεται από βράχους και έχει τρεις μεγάλες λίμνες και είκοσι μικρότερες με γλυκό νερό. Σοβιετική αποστολή με τον καθηγητή Λιάλωφ εξερεύνησε το 1957 την όαση και βρήκε ότι έχει μήκος 60 χλμ. και πλάτος 20 χλμ. Για το κλίμα της Ανταρκτικής είναι γνωστό ότι η θερμοκρασία στις ακτές κατεβαίνει στους - 60° Κελσίου. Η χειμερινή περίοδος είναι από Απρίλιο έως Νοέμβριο. Η βροχή είναι σχεδόν άγνωστη, αλλά οι χιονοθύελλες και οι ισχυροί άνεμοι πολύ συχνοί. Οι άνεμοι αυτοί ευεργετούν από την άποψη του σχηματισμού σταθερού πάγου στις ακτές και απομακρύνουν τα παγόβουνα. Λόγω της πολύ μικρής βροχόπτωσης που επικρατεί θεωρείται η μεγαλύτερη έρημος της Γης. Για το φυτικό και ζωικό της βασίλειο ακόμη και για την εκεί ανθρώπινη παρουσία λίγα πράγματα υπάρχουν. Τα φυτά είναι μόνο βρύα και λειχήνες. Φυτικά απολιθώματα δείχνουν, όμως ότι στο παρελθόν υπήρχε εκεί τροπική βλάστηση. Τα μόνα ζώα που υπάρχουν είναι μερικά άπτερα έντομα. Όσο για τους ανθρώπους υπάρχουν μόνο μερικοί φαλαινοθηρικοί σταθμοί, αν και πιστεύεται ότι η ήπειρος μπορεί να γίνει κατοικήσιμη. Όσον αφορά όμως τον πλούτο των θαλασσών της και τον ορυκτό της πλούτο, αυτοί είναι τεράστιοι. Υπάρχει μεγάλος αριθμός από πιγκουίνους, φώκιες, φάλαινες και θαλάσσια πουλιά. Όσο για μέταλλα έχει πλούσια κοιτάσματα από γαιάνθρακες, σίδηρο νικέλιο, χαλκό κ.ά. Η εξερεύνηση της Ανταρκτικής ήταν δυσκολότερη από αυτήν της Αρκτικής ζώνης, γιατί εκεί το κρύο είναι πάρα πολύ δυνατό και το έδαφος ανώμαλο. Πρώτος εξερευνητής της υπήρξε ο Γάλλος Υβ Ζοζέφ Καργκελόν (1771) και μετά ο Άγγλος Τζέιμς Κουκ (1773). Ακολούθησαν ο Ρώσος Μπελλινγκχάουζεν (1820) και ο Άγγλος Μπίσκοτ, το 1832, ο οποίος και την ονόμασε Γη Έντερμπυ. Ακολούθησαν ο Γάλλος Ντ' Υβρίλ (1840), ο Αμερικανός Ουίλκες (1838), ο Άγγλος Ρος (1840), οι Ουέντελ Μπίσκε και Μπάλεν (1892), οι Φ.Α. Κουκ και Αμούνδσεν (1895), ο Άγγλος Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ το 1910 και πάρα πολλοί άλλοι. Πρώτος στο νότιο πόλο της Γης έφτασε ο Ρόαλντ Αμούνδσεν το 1911. Από τότε η εξερεύνηση συνεχίζεται, διάφορες χώρες έχουν χωρίσει την Ανταρκτική σε περιοχές και αποστέλλουν εκεί ερευνητές επιστήμονες.

7

Ανταρκτική

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • • •

Antarctic Treaty Secretariat [2] ANetStation [3] The Antarctic Digital Database - a source of digital topographic map data for Antarctica [4] Argentine Antarctic history [5] Australian Antarctic Division [6] British Antarctic Survey [7] Council Of Managers Of National Antarctic Programs (COMNAP) [8], official homepage.

Εκπαιδευτικοί δικτυακοί τόποι • Biodiversity at Ardley Island, South Shetland archipelago, Antarctica [9]

LP

[10] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ).

[11] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [12] .

Παραπομπές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE& params=-69. 9_N_135.

2_E_type:country [2] http:/ / www. ats. org. ar [3] http:/ / www. anetstation. com [4] http:/ / www. add. scar. org [5] http:/ / www. ejercito. mil. ar/ antartico/ historia/ antarti_hist. htm [6] http:/ / www. aad. gov. au/ [7] http:/ / www. antarctica. ac. uk [8] http:/ / www. comnap. aq/ [9] http:/ / www. planetavivo. org/ english/ ResearchPrograms/ Antarctica/ SlideShows/ ArdleyIsland/ ArdleyIsland1. html [10] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ανταρκτική& action=history [11] http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ [12] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html

8

9

Ασία Ασία Συντεταγμένες: 46°16′60″N 86°40′00″E46.2833, 86.6667 [1] Η Ασία είναι η μεγαλύτερη από τις έξι ηπείρους της Γης. Καταλαμβάνει έκταση 43,82 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο από τη συνολική επιφάνεια της ξηράς του πλανήτη. Είναι επίσης η ήπειρος με τους περισσότερους κατοίκους, περίπου 2,2 δισεκατομμύρια. Στα δυτικά είναι ενωμένη με την ευρωπαϊκή χερσόνησο. Τα φυσικά σύνορα με την Ευρώπη είναι τα Ουράλια όρη, η Κασπία θάλασσα, το όρος του Καυκάσου, η Μαύρη θάλασσα και ο Ελλήσποντος. Από την Αφρική η Ασία χωρίζεται από τη διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά θάλασσα. Στα νότια βρέχεται από τον Ινδικό ωκεανό, στα ανατολικά από τον Ειρηνικό ωκεανό, ενώ ο Βερίγγειος Πορθμός τη χωρίζει από την Αμερικανική ήπειρο και συγκεκριμένα από την Αλάσκα. Στα βόρεια βρέχεται από το βόρειο παγωμένο ωκεανό.

Παγκόσμιος χάρτης με την θέση της Ασίας.

Γεωγραφία Η Ασία είναι η ήπειρος με τα περισσότερα νησιά και τις περισσότερες χερσονήσους. Συγκεκριμένα, από τη συνολική επιφάνεια της Ασίας, τα 2.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα καταλαμβάνουν τα νησιά, ενώ οι χερσόνησοι καταλαμβάνουν έκταση μεγαλύτερη από οχτώ εκατομμύρια τετραγωνικά Δορυφορική εικόνα της Ασίας. χιλιόμετρα. Στην μεγάλη ασιατική ήπειρο κυριαρχούν τα υψίπεδα που καταλαμβάνουν τα 75% περίπου της επιφάνειάς της. Τα μεγαλύτερα και ψηλότερα υψώματα συνθέτουν δύο ζώνες, μία που προχωρά κατά μήκος του γεωγραφικού πλάτους και η άλλη που αρχίζει από τα ΝΔ και προχωράει προς τα ΒΑ. Η πρώτη ζώνη αποτελείται από δύο λωρίδες οροσειρών, τη βόρεια και τη νότια. Στις κυριότερες οροσειρές της βόρειας ζώνης ανήκουν εκείνες του Πόντου, του Ελμπρούς, της Τουρκαρμενίας Χαρασάν, του Ίνδου Κους (Hindu Kush) οροσειρά του Αφγανιστάν που εκτείνεται ΝΔ επί 800 χιλιόμετρα, του Κουέν-Λουν (Κούνλουν) και του Νανσάν. Οι κυριότερες οροσειρές της νότιας λωρίδας είναι: Ταύρος, Ζαγρός (Πατόκ), Μεκράν, όρη Σουλεϊμάν, Καρακορούμ (Kara Kum), Ιμαλάια, Υπεριμαλάια και τέλος τα όρη του Αρακάν. Οι βόρειες και οι νότιες οροσειρές πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν διάφορα οροπέδια, όπως της Αρμενίας, του Πακιστάν και το ανατολικό τμήμα του Θιβέτ. Το ύψος των οροπεδίων της Αρμενίας και του

Ασία Πακιστάν ξεπερνάει τα 3.000 μέτρα, ενώ στο οροπέδιο του Θιβέτ φτάνουν μερικά τα 6.000 - 7.000 μέτρα. Στο κέντρο της κατά πλάτος ζώνης βρίσκονται και οι ψηλότερες βουνοκορφές της Ασίας αλλά και ολόκληρης της Γης. Πρόκειται για την κορυφή Τσομολούγκμα των Ιμαλαΐων με 8.848 μέτρα και η Τσονγκόρη του Καρακορούμ που έχει ύψος 8.611 μέτρα. Η κορυφή Τσομολούγκμα είναι γνωστή σαν κορυφή του Έβερεστ. Εκτός όμως από τις δύο αυτές κορυφές υπάρχουν και πολλές άλλες που ξεπερνούν τα 8.000 μέτρα ύψος. Η διαγώνια ζώνη υψωμάτων αποτελείται από πάρα πολλές οροσειρές και οροπέδια. Σαν τα κυριότερα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: τα βουνά Τιαν - Σαν, Αλτάι και Σαγιάν, οι οροσειρές στις δύο πλευρές της Βαϊκάλης η οροσειρά Στανοβόι, τα οροπέδια του Οχότσκ Κολυμά του Αναντύρ, καθώς και πολλές άλλες. Οι κορυφές αυτές χαμηλώνουν σταδιακά από τα ΝΔ προς τα ΒΔ, και συγκεκριμένα από την κορυφή Νίκη του Τιαν - Σαν, που έχει ύψος πάνω από εφτά χιλιάδες μέτρα, φτάνοντας μέχρι τα 2.000 μέτρα και λιγότερο ακόμα στην οροσειρά του Τσέρσκοβο. Σύμφωνα με τους γεωλόγους, τα βουνά που βρίσκονται στην κεντρική Ασία δημιουργήθηκαν από την πίεση που προκαλούν με την αντίθετη κίνηση που κάνουν το νότιο και το βόρειο τμήμα της Ασίας. Το νότιο τμήμα κινείται προς τα βόρεια, ενώ το βόρειο μένει σχεδόν σταθερό ή κινείται ελάχιστα Φυσικός χάρτης της Ασίας προς τα νότια. Η υπόθεση αυτή επαληθεύτηκε τα τελευταία χρόνια, όταν οι επιστήμονες μπόρεσαν να κάνουν ακριβείς μετρήσεις με τη βοήθεια των τεχνητών δορυφόρων. Οι μετρήσεις απόδειξαν ότι η χερσόνησος της Ινδίας μετακινείται κάθε χρόνο μερικά εκατοστά προς τα βόρεια και χώνεται κάτω από τον όγκο των Ιμαλαΐων με αποτέλεσμα τα βουνά αυτά κάθε χρόνο να ανυψώνονται μερικά εκατοστά.

Ποτάμια και Λίμνες της Ασίας Η μορφολογική διάταξη των βουνών και των οροσειρών της Ασίας έχει ως αποτέλεσμα να κατευθύνονται οι περισσότεροι ποταμοί της και να χύνονται στη βόρεια παγωμένη θάλασσα ή να χύνονται στον Ειρηνικό Ωκεανό, ενώ στη Μεσόγειο θάλασσα χύνεται μόνο το 2% από το συνολικό νερό που εκβάλουν οι ποταμοί της Ασίας στη θάλασσα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις που δεν έχουν διέξοδο προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα νερά των πηγών και της βροχής να παραμένουν εκεί και να σχηματίζουν τεράστιες λίμνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λίμνη Αράλη, στην οποία χύνονται τα ποτάμια Συρ Ντάρια και Αμού Ντάρια, ενώ υπάρχουν άλλα ποτάμια, όπως ο Ταρίμ, που χάνεται στην έρημο του Τάκλα Μακάν. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Ασίας είναι ότι υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις, περίπου 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλ., που δεν υπάρχουν καθόλου νερά επιφανείας, (όπως αλλιώς λέγονται οι λίμνες και τα ποτάμια), επειδή στις περιοχές αυτές επικρατεί υπερβολική ξηρασία. Οι ζώνες αυτές έχουν ειδικό επιστημονικό όνομα και λέγονται αρροϊκές ζώνες. Στη Βόρεια θάλασσα χύνονται τρεις από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ασίας, ο Ομπ που έχει μήκος 5.410 χιλιόμετρα, ο Γενισέι με μήκος 4.092 χιλιομ. και ο Λένα που έχει μήκος 4.400 χιλιόμετρα. Και τα τρία αυτά ποτάμια πηγάζουν από τη βόρεια πλευρά του ορεινού όγκου των Ιμαλαΐων. Και τα τρία παγώνουν το χειμώνα. Την άνοιξη προκαλούν τεράστιες πλημμύρες και αυτό γιατί αρχίζουν να λιώνουν τα χιόνια και οι πάγοι από τα

10

Ασία νότια προς τα βόρεια. Το αποτέλεσμα είναι τα νερά να μη βρίσκουν διέξοδο προς τη Βόρεια θάλασσα και να πλημμυρίζουν τεράστιες εκτάσεις. Άλλος μεγάλος ποταμός που παγώνει το χειμώνα είναι ο Αμούρ που χύνεται στο βόρειο τμήμα του Ειρηνικού Ωκεανού. Πιο νότια υπάρχουν δύο κινέζικα ποτάμια, ο Χουάνγκ Χο, που έχει μήκος 4.485 χιλιομ. και ο Γιανκ Τσε που έχει μήκος 5.800 χιλιόμ. και είναι σε μήκος το μεγαλύτερο ποτάμι της Ασίας. Η σημασία και των δύο αυτών ποταμιών είναι τεράστια για πολλά εκατομμύρια ανθρώπων, όχι μόνο γιατί επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα σε διάφορες περιοχές (είναι και τα δύο ποτάμια πλωτά σε μεγάλο μήκος), αλλά γιατί με τα νερά και τη λάσπη που μεταφέρουν κάθε χρόνο από τα βουνά που πηγάζουν κάνουν τεράστιες εκτάσεις πλούσιες και αποδοτικές στην καλλιέργεια. Στο νότιο Ειρηνικό τέλος εκβάλλει ο Μεκ Κονγκ που διασχίζει το Βιετνάμ και είναι πολύ γνωστός από το Βιετναμικό πόλεμο και από τις άγριες μάχες που γίνονταν κάθε τόσο στις όχθες του. Στον Ινδικό Ωκεανό εκβάλλουν τρία ποτάμια, ο Ινδός ο Γάγγης και ο Βραχμαπούτρας. Στον Περσικό κόλπο, που βρίσκεται και αυτός στον Ινδικό Ωκεανό, χύνονται τα ποτάμια Τίγρης και Ευφράτης. Άλλες λίμνες της Ασίας είναι η Βαϊκάλη, η Μπαλχάς και η Νεκρή θάλασσα, που είναι περισσότερο γνωστή από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Στην κεντρική και ορεινή Ασία υπάρχουν εκατοντάδες μικρές λίμνες.

Κλιματολογικές συνθήκες Ο μεγαλύτερος όγκος της Ασίας βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της Γης και αρχίζει από τον ισημερινό και τελειώνει σχεδόν στο βόρειο πόλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν στην Ασία όλων των ειδών τα κλίματα. Η Ασία είναι δυνατό να χωριστεί σε τέσσερις διακριτές ζώνες: στην αρκτική, στην εύκρατη, στην τροπική και στην ισημερινή. Στη Σιβηρία, που ανήκει στην αρκτική ζώνη, η μέση θερμοκρασία το Γενάρη είναι 20° C κάτω από το μηδέν, ενώ στην τροπική ζώνη 20-25° C πάνω από το μηδέν. Στη Σιβηρία βρίσκεται και το πιο ψυχρό μέρος της γης, όπου έχει σημειωθεί θερμοκρασία 68° C κάτω από το μηδέν. Ανάλογα με το κλίμα και τη μορφολογία του εδάφους εξαρτώνται και οι βροχές που πέφτουν σε ένα τόπο. Οι βροχές επίσης εξαρτώνται και από την κατεύθυνση που έχει ο αέρας το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου. Οι περισσότερες βροχές πέφτουν στη νότια πλευρά των Ιμαλαΐων, όπου έχει σημειωθεί και το παγκόσμιο ρεκόρ βροχοπτώσεων. Το ρεκόρ αυτό σημειώθηκε στην περιοχή Τσαραπουντζί και ήταν 12.000 χιλιοστά, δηλαδή 12 μέτρα. Στα βόρεια μέρη της Σιβηρίας, καθώς και στο εσωτερικό της περιοχής αυτής το σύνολο των βροχών δεν ξεπερνά τα 300 χιλιοστά, ενώ στην ανατολική και νότια πλευρά της ηπείρου πέφτουν κατά μέσο όρο 2.000 3.000 χιλιοστά βροχές το χρόνο. Υπάρχουν, όμως, και περιοχές, όπου δεν σημειώνονται βροχές για μερικά χρόνια.

Χλωρίδα και πανίδα Στις βόρειες ακτές, στις ακτές δηλ. της Σιβηρίας, προς το βόρειο Παγωμένο ωκεανό, εκτείνεται η ζώνη της τούντρας. Η ζώνη αυτή το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου είναι σκεπασμένη με χιόνια και πάγους. Στη ζώνη αυτή φυτρώνουν μερικά είδη από λειχήνες, που αποτελούν και τη μοναδική βλάστησή της. Στα νότια της τούντρας αρχίζει η περιοχή των μεγάλων δασών του βορρά. Στην αρχή της περιοχής αυτής συναντά κανείς αραιά μερικές σημύδες που είναι πραγματικοί νάνοι. Όσο, όμως, προχωρούμε προς τα νότια, τόσο και συναντιούνται όλο και περισσότερα και μεγαλύτερα δένδρα, ώσπου αρχίζουν πια τα μεγάλα και ατέλειωτα δάση. Τα δάση αυτά αρχίζουν στα δυτικά από τα Ουράλια και φτάνουν μέχρι τον Ειρηνικό ωκεανό στα ανατολικά. Το υποαρκτικό αυτό δάσος ονομάζεται τάιγκα και αποτελείται κυρίως από λεύκες, έλατα, πεύκα και άλλα δέντρα που αντέχουν στα μεγάλα κρύα. Μετά την τάιγκα, και προς τα νότια, αρχίζει το δάσος της εύκρατης ζώνης, ακόμη νοτιότερα το υποτροπικό δάσος και τέλος το δάσος των μουσώνων, χωρίς να υπάρχει μεταξύ τους καμιά διαχωριστική ζώνη. Υποτροπικό δάσος και δάσος των μουσώνων, συναντάμε από τις νότιες πλευρές των Ιμαλαΐων και προς τα κάτω.

11

Ασία Το εσωτερικό της Ασίας παρουσιάζει ελαφρά διαφορετική χλωρίδα, η οποία υπολογίζεται ανάλογα με το ύψος και όχι ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος. Έτσι, στην κεντρική Ασία συναντάμε χλωρίδα που ανταποκρίνεται στις αρκτικές περιοχές. Τέλος υπάρχει μία περιοχή μεταξύ της Κίνας, του Θιβέτ και της χερσονήσου της Ινδοκίνας που χαρακτηρίζεται ιδανικό κλίμα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων στην περιοχή αυτή πρέπει να επικρατεί η διαρκής άνοιξη. Η περιοχή δεν έχει ακόμη εξερευνηθεί, εκτιμάται όμως ότι θα υπάρχουν εκεί διάφορα είδη φυτών τελείως άγνωστα ακόμη στον άνθρωπο, όπως επίσης υπολογίζεται ότι πρέπει να έχουν διασωθεί μερικά είδη φυτών που θεωρούνται από πολλές χιλιάδες χρόνια ότι έχουν εξαφανιστεί. Η περιοχή αυτή παρουσιάζει πολλές δυσκολίες να εξερευνηθεί, τώρα όμως που επικρατεί ειρήνη μπορούν να ξεπεραστούν. Στη ζώνη της τούντρας ζουν ζώα που χαρακτηρίζουν τις αρκτικές περιοχές, όπως π.χ. η λευκή αρκούδα, η φώκια, η πολική αλεπού, ο πολικός λαγός και το πιο χαρακτηριστικό ζώο του βόρειου πολικού κύκλου, ο τάρανδος, που είναι συγχρόνως και κατοικίδιο ζώο. Στην τάιγκα ζουν η καφέ αρκούδα, ο λύκος, το ελάφι, αλλά και πολλά μικρά ζώα με πολύτιμες γούνες. Οι στέπες και οι έρημοι της Ασίας έχουν την ίδια σχεδόν πανίδα με τις αντίστοιχες περιοχές της Αφρικής. Συναντώνται τίγρεις, και ιδιαίτερα η περίφημη τίγρης της Σιβηρίας που θεωρείται η πιο μεγάλη και η πιο μεγαλοπρεπής, καθώς και ελάφια, αντιλόπες, καμήλες που σε μερικές περιοχές εξακολουθούν να ζουν σε άγρια κατάσταση. Στις περιοχές των μουσώνων συναντώνται ρινόκεροι, τίγρεις της Βεγγάλης, ασιατικοί ελέφαντες και διάφορα ελαφοειδή. Στα δάση της Ινδίας και στα νησιά της Ινδονησίας ζουν διάφορα είδη πιθήκων, στη Βόρνεο και τη Σουμάτρα ζει ο ουραγκοτάγκος που κινδυνεύει να εξαφανιστεί από τη γη και προστατεύεται με ειδική νομοθεσία. Ζουν επίσης και διάφορα ερπετά, όπως βόες, πύθωνες, κόμπρες κλπ., διάφορα είδη κροκόδειλων και το σπάνιο προϊστορικό είδος των ερπετών οι Βαράνοι, που υπάρχουν σε ένα και μοναδικό νησί, στο Κομόντο.

Φυλές και άνθρωποι της Ασίας Στην Ασία η παρουσία του ανθρώπου αρχίζει από πολύ παλιά από την εποχή ακόμη του Πλειστόκαινου. Τα λείψανα του Πιθηκάνθρωπου της Ιάβας και του Ανθρώπου του Πεκίνου είναι τα αρχαιότερα υποανθρώπινα και ανθρώπινα υπολείμματα που βρέθηκαν μέχρι σήμερα πάνω στην υδρόγειο. Μετά την περίοδο των παγετώνων εμφανίζεται στην Ασία μια φυλή αντίστοιχη με τη φυλή του Νεάντερταλ, που όμως εξαφανίστηκε και έδωσε τη θέση της σε άλλες φυλές πιο εξελιγμένες, που κατοικούν μέχρι και σήμερα. Οι Πολιτικός χάρτης της Ασίας. φυλές αυτές διαιρούνται σε δυο μεγάλες ομάδες: την ευρωπίδα (άσπρη φυλή) και την μογγολίδα (κίτρινη φυλή) που κατοικούν στις βόρειες περιοχές της ηπείρου ενώ στα νότια κατοικούν φυλές που έχουν πιο σκούρο χρώμα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Ινδιών και στην Κεϋλάνη. Στην περιοχή, όμως των Φιλιππίνων και στη Μαλαισία ζει η νέγρικη φυλή. Ο πληθυσμός στην Ασία δεν είναι κατανεμημένος το ίδιο σε όλη την ήπειρο. Υπάρχουν περιοχές που είναι τελείως ακατοίκητες, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της Σιβηρίας και της κεντρικής Ασίας, καθώς επίσης

12

Ασία και στην Αραβική χερσόνησο. Υπάρχουν τεράστιες περιοχές που η πυκνότητα των κατοίκων είναι μόλις ένας σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Υπάρχουν όμως και περιοχές πάρα πολύ πυκνοκατοικημένες, ιδιαίτερα στις Ινδίες, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδονησία, που η πυκνότητα των κατοίκων είναι πάνω από 150 σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο. Στις χώρες αυτές υπάρχουν πολλές περιοχές καθαρά γεωργικές, όπου η πυκνότητα των κατοίκων υπερβαίνει τους 1.000 σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η άνιση αυτή κατανομή του πληθυσμού δημιουργεί πάρα πολλά κοινωνικά προβλήματα, αλλά και προβλήματα διατροφής, υγείας κλπ.

Γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα Η Ασία είναι η πατρίδα των περισσότερων φυτών που καλλιεργούνται στον κόσμο. Στην παραγωγή ρυζιού είναι πρώτη στον κόσμο και παράγει το 90%, της παγκόσμιας παραγωγής. Το ρύζι άλλωστε αποτελεί και τη βασική πηγή διατροφής των ασιατών. Έχει επίσης τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο σε τσάι. Είναι σε όλο τον κόσμο γνωστή η ασυναγώνιστη ποιότητα του κινέζικου τσαγιού. Παράγει ακόμη γιούτα, καουτσούκ, καπνό κλπ. Η κτηνοτροφία στην Ασία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς παραγωγικούς πόρους. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι υπάρχουν περίπου 300 εκατομμύρια αγελάδων, που σημαίνει ότι στην Ασία υπάρχουν τα 32% περίπου του συνόλου. των βοοειδών που εκτρέφονται στον κόσμο. Από αυτά τα 160 εκατομμύρια υπάρχουν στις Ινδίες. Στην Ασία εκτρέφονται τα 40% των χοιρινών που εκτρέφονται σε όλο του κόσμο, το 52% από τις κατσίκες, το 30% από τις καμήλες, το 98% από τα βουβάλια, το 21% των προβάτων και το 20% των αλόγων. Έτσι, ενώ πραγματικά υπάρχουν τεράστιοι αριθμοί ζώων, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και πηγή εσόδων για τον πληθυσμό και πηγή διατροφής, μένουν, για θρησκευτικούς λόγους ανεκμετάλλευτα. Αυτό που είναι από πολύ παλιά αναπτυγμένο στην Ασία είναι η σηροτροφία και ιδιαίτερα στην Κίνα που έχει παράδοση αρκετών χιλιάδων χρόνων. Άλλωστε από την Κίνα έφεραν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οι χριστιανοί καλόγεροι το μυστικό της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του μεταξιού. Σημαντικά αναπτυγμένη είναι και η αλιεία, ιδιαίτερα στα νησιά και στις νότιες και ανατολικές ακτές της ηπείρου. Μεγάλη οικονομική σημασία έχει η αλιεία για την Ιαπωνία, που κατέχει και τη δεύτερη θέση στον κόσμο στην παραγωγή αλιευτικών προϊόντων.

Yπέδαφος Η Ασία είναι από τις ηπείρους που διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο. Επειδή, όμως, δεν έχει καλά αναπτυγμένο το συγκοινωνιακό δίκτυο, δε γίνεται πάντα μεγάλη εκμετάλλευση. Στην Ασία και συγκεκριμένα στη Μαλαισία, την Ινδοκίνα, παράγονται τα 75% της παγκόσμιας παραγωγής κασσίτερου. Παράγονται επίσης στην Ασία το 30% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, καθώς και κάρβουνου. Yπάρχουν χρυσωρυχεία και αδαμαντωρυχεία, ενώ είναι τελείως άγνωστο τι ακόμη βρίσκεται στο υπέδαφός της και σε τι ποσότητες. Ως ήπειρος διαθέτει τεράστιες δυνατότητες για την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ρεύματος που θα μπορούσαν να καλύψουν όχι μόνο τις ανάγκες των ασιατικών χωρών, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών. Αυτό άλλωστε γίνεται σήμερα στη Σιβηρία από όπου η Ρωσία εξασφαλίζει ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας για τις ανάγκες της βιομηχανίας της που βρίσκεται στην ευρωπαϊκή ζώνη της Ρωσίας. Παρά τους τεράστιους γεωργικούς πόρους και τα ανεξάντλητα αποθέματα του υπεδάφους, που υπάρχουν στην Ασία, η ήπειρος είναι πολύ λίγο αναπτυγμένη και παρουσιάζει πολλές αντιθέσεις. Σημαντικά αναπτυγμένη είναι η Ιαπωνία, που διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο, το ασιατικό τμήμα της Ρωσίας (Σιβηρία), η Κίνα, η Βόρεια και Νότια Κορέα, η Φορμόζα και η Ινδία. Η Ιαπωνία ήταν σημαντική βιομηχανική δύναμη και πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα διεκδικεί την πρώτη θέση στον κόσμο στην κατασκευή μηχανημάτων ακριβείας στη ραδιοτεχνική και στα ναυπηγεία. Στην Ινδία, τέλος, παρά το γεγονός ότι έχει κάνει σημαντικά βήματα στο βιομηχανικό τομέα, η παραγωγή της δε φτάνει να καλύψει παρά ελάχιστες από τις ανάγκες που έχει η χώρα.

13

Ασία

14

Γλώσσες και θρησκείες Στην Ασία υπάρχει ένα τεράστιο μωσαϊκό από φυλές, με ένα ακόμη μεγαλύτερο μωσαϊκό από γλώσσες. Συναντώνται όλα τα θρησκευτικά δόγματα που υπάρχουν. Τα βασικότερα θρησκευτικά - φιλοσοφικά ρεύματα στην Ασία είναι o βουδισμός, ο ισλαμισμός, o βραχμανισμός, o ιουδαϊσμός, o ζωροαστρισμός, o ινδουισμός, o κομφουκιανισμός, o σιντοϊσμός, o ταοϊσμός και ο χριστιανισμός. Καθένα από τα παραπάνω θρησκευτικοφιλοσοφικά ρεύματα έχει μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες μικρότερες αιρέσεις.

Ιστορία Τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η Ασία κατοικείται για χιλιάδες χρόνια και ότι έχει φιλοξενήσει αξιόλογους πληθυσμούς στο έδαφός της. Οι πρώτοι ιστορικοί πολιτισμοί τοποθετούνται σε μια εποχή τρεις χιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Τρία βασικά κέντρα πολιτισμού υπήρχαν στην Ασία. Το πρώτο κέντρο ήταν στην περιοχή της σημερινής Μεσοποταμίας και τοποθετείται χρονολογικά περίπου το 3.000 π.Χ. Στην περιοχή αυτή τους πρώτους πολιτισμούς τους δημιούργησαν οι Σουμέριοι. Την ίδια περίπου εποχή αναπτύσσεται ένας άλλος πολιτισμός στο δεύτερο κέντρο, στην περιοχή των σημερινών Ινδιών. Επίσης, την ίδια εποχή στην Κίνα, που θεωρείται το τρίτο κέντρο πολιτισμού της Ασίας, δημιουργείται η πρώτη κρατική κινέζικη οργάνωση με τη δυναστεία των Σιάγκ - Γιν. Το κεντρικό τμήμα της Ασίας υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα ο τόπος προέλευσης της Αρίας φυλής της οποίας ένα μέρος της έφτασε στο Γάγγη ποταμό και δημιούργησε το βεδικό πολιτισμό, ενώ ένα άλλο μέρος έφτασε στην Ευρώπη. Ανάμεσα στους λαούς αυτούς που έφτασαν στην Ευρώπη είναι και οι Έλληνες. Στη συνέχεια, αξιόλογο πολιτισμό δημιούργησαν οι Άραβες, ενώ αργότερα οι Μογγόλοι με αρχηγό τον Τζένγκις Χαν δημιούργησαν τη μεγάλη Μογγολική αυτοκρατορία.

Χώρες της Ασίας κατά πυκνότητα πληθυσμού χώρα

Μακάου (ΛΔΚ)

πυκν. πληθ. (/χλμ2)

περιοχή (χλμ2)

πληθυσμός (εκτ. 1 Ιουλ. 2002)

18,000

25

461,833

Χονγκ Κονγκ (ΛΔΚ)

6,688

1,092

7,303,334

Σιγκαπούρη

6,430

693

4,452,732

Μαλδίβες

1,070

300

320,165

Μπαχρέιν

987

665

656,397

Μπανγκλαντές

926

144,000

133,376,684

Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν, Κεμόι, Μάτσου)

627

35,980

22,548,009

Παλαιστίνη*

545

6,220

3,389,578

Νότια Κορέα

491

98,480

48,324,000

Λίβανος

354

10,400

3,677,780

Ιαπωνία

336

377,835

126,974,628

Ινδία

318

3,287,590

1,045,845,226

Σρι Λάνκα

298

65,610

19,576,783

Ισραήλ

290

20,770

6,029,529

Φιλιππίνες

282

300,000

84,525,639

Βιετνάμ

246

329,560

81,098,416

Ασία

15 Βόρεια Κορέα

184

120,540

22,224,195

Νεπάλ

184

140,800

25,873,917

Πακιστάν

184

803,940

147,663,429

Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας

134

9,596,960

1,284,303,705

Ταϊλάνδη

121

514,000

62,354,402

Ινδονησία

121

1,919,440

231,328,092

Κουβέιτ

118

17,820

2,111,561

Αρμενία

112

29,800

3,330,099

Συρία

93

185,180

17,155,814

Αζερμπαϊτζάν

90

86,600

7,798,497

Κύπρος

87

9,251

801,622

Τουρκία

86

780,580

67,308,928

Καμπότζη

71

181,040

12,775,324

Αίγυπτος**

71

1,001,450

70,712,345

Κατάρ

69

11,437

793,341

Μαλαισία

69

329,750

22,662,365

Ανατολικό Τιμόρ

63

15,007

952,618

Μιανμάρ

62

678,500

42,238,224

Μπρουνέι

61

5,770

350,898

Ιορδανία

58

92,300

5,307,470

Ουζμπεκιστάν

57

447,400

25,563,441

Ιράκ

55

437,072

24,001,816

Τατζικιστάν

47

143,100

6,719,567

Μπουτάν

45

47,000

2,094,176

Αφγανιστάν

43

647,500

27,755,775

Ιράν

40

1,648,000

66,622,704

Υεμένη

35

527,970

18,701,257

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

30

82,880

2,445,989

Λάος

24

236,800

5,777,180

Κιργιζία

24

198,500

4,822,166

Ομάν

13

212,460

2,713,462

Σαουδική Αραβία

12

1,960,582

23,513,330

Τουρκμενιστάν

9.6

488,100

4,688,963

Ρωσία

8.5 17,075,200

144,978,573

Καζακστάν

6.2

2,717,300

16,741,519

Μογγολία

1.7

1,565,000

2,694,432

* Η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας αναφέρονται μαζί ως Παλαιστίνη. ** Η Αίγυπτος συγκαταλέγεται και στην Ασιατική ήπειρο, μόνο επειδή ανήκει η χερσόνησος του Σινά γεωγραφικά στην Ασία η οποία χωρίζεται από το κυριότερο τμήμα της χώρας, δηλαδή την Αφρικανική

Ασία

16

Αίγυπτο με τη διώρυγα του Σουέζ.

Δείτε επίσης • Μικρά Ασία

Δικτυακοί τόποι • Χάρτες της Ασίας [2] • Χάρτες της Ασίας [3]

LP

[4] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ).

[11] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [12] .

bjn:Asia gag:Aziya pfl:Asie

Παραπομπές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1& params=46.

2833_N_86. 6667_E_ [2] http:/ / www. lib. utexas. edu/ maps/ asia. html [3] http:/ / www. freeworldmaps. net/ asia/ index. html [4] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ασία& action=history

17

Αυστραλία Αυστραλία Συντεταγμένες: 25°00′S 135°00′E-25.00, 135.00 [1]

Σημαία της Αυστραλίας Εθνόσημο της Αυστραλίας Εθνικός ύμνος: Advance Australia Fair1

Πρωτεύουσα • Συντεταγμένες

Καμπέρα 35°18′27″S 149°7′28″E-35.3075, 149.12444 [2]

Μεγαλύτερη πόλη

Σίδνεϊ

Επίσημες γλώσσες

Καμμία, Αγγλικά de facto2

Πολίτευμα

Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη Δημοκρατία

Βασίλισσα Ελισάβετ Β' Γενική κυβερνήτης Κουέντιν Μπράις Πρωθυπουργός Τζούλια Γκίλαρντ Ανεξαρτησία 1η Ιανουαρίου 1901 • Ισχύον Σύνταγμα 11 Δεκεμβρίου 1931 • Νόμος του 3 Μαρτίου 1986 Γουεστμίνστερ • Νομοθετικά Διατάγματα

Αυστραλία

18 Έκταση • Σύνολο • % Νερό Ακτογραμμή

7.741.220 km2 (6η) 1 25.760 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2006 • Πυκνότητα

21.515.754[3] 19.855.288 2,7 κατ./km²

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

882,3447 δισ. $[4] 39.692 $[4]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

1.219,722 δισ. $[4] 54.869 $[4]

ΔΑΑ (2010)

0,937 (2η) – πολύ υψηλή

Νόμισμα

Δολάριο Αυστραλίας (AUD)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +8 ως +10,5) (UTC +9 ως +11,5)

Internet TLD

.au

Κωδικός κλήσης

+61

1 Η Αυστραλία έχει και βασιλικό ύμνο, το God Save the Queen.

2 Τα Αγγλικά δεν έχουν de jure επίσημη κατoχύρωση.[5] 3 [6]

Υπάρχουν διαφοροποιήσεις στις ζώνες ώρας.

Η Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας είναι η έκτη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο (γεωγραφικά), η μόνη που καταλαμβάνει μία ολόκληρη ήπειρο, και η μεγαλύτερη στην Αυστραλασία. Στα νοτιοανατολικά της βρίσκεται η Νέα Ζηλανδία, στα βόρειά της η Ινδονησία, η Παπούα-Νέα Γουινέα και το Ανατολικό Τιμόρ. Το όνομα Αυστραλία προέρχεται από τη λατινική φράση terra australis incognita ("άγνωστη νότια γη"). Η έκτασή της είναι 7.686.850 km² και ο πληθυσμός της είναι 21.515.754 (εκτίμηση 2010) (19.872.600 στην απογραφή του 2003). Πρωτεύουσα είναι η Καμπέρα, με 280.000 κατοίκους. Αποτελείται από την αυσταλιανή ήπειρο, την Τασμανία και πολυάριθμα νησιά. Για τουλάχιστον 40.000 χρόνια πριν από τον ευρωπαϊκό αποικισμό στα τέλη του 18ου αιώνα, η Αυστραλία ήταν κατοικούνταν από ιθαγενείς Αυστραλούς, οι οποίοι ανήκουν σε μία ή περισσότερες από τις περίπου 250 γλωσσικές ομάδες.[7] [8] Μετά την ανακάλυψη από ολλανδικούς εξερευνητές το 1606, το ανατολικό μισό της Αυστραλίας διεκδικήθηκε από τη Βρετανία το 1770 και αρχικά εγκαταστάθηκαν μέσω της ποινής της μεταφοράς στην αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας, η οποία επισήμως ιδρύθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1788 [11] (αν και επίσημη κατοχή της γης είχε συμβεί στις 26 Ιανουαρίου 1788).[9] Ο πληθυσμός αυξήθηκε σταθερά κατά τα επόμενα χρόνια, η ήπειρος εξερευνήθηκε και επιπλέον πέντε αυτοδιοικούμενες υπερπόντιες βρεταινκές αποικίες ιδρύθηκαν. Αυτές οι έξ αποικίες ενώθηκαν το 1901. Οι κάτοικοι της Αυστραλίας ομιλούν την αγγλική γλώσσα ενώ συνυπάρχουν και οι γλώσσες των ιθαγενών που μοιάζουν μεταξύ τους και διαιρούνται σε δυο μεγάλες ομάδες, την ομάδα του νότου και την ομάδα του βορρά. Νόμισμα της χώρας είναι το δολάριο Αυστραλίας.

Αυστραλία

19

Διοικητική διαίρεση Η Αυστραλία είναι ομοσπονδιακό κράτος που αποτελείται από έξι πολιτείες και δύο μείζονες επικράτειες. Οι έξι πολιτείες είναι οι ηπειρωτικές Βικτόρια, Δυτική Αυστραλία, Νέα Νότια Ουαλία, Νότια Αυστραλία, Κουΐνσλαντ και η νησιωτική Τασμανία. Οι δύο μείζονες επικράτειες είναι η Βόρεια Επικράτεια και η Επικράτεια Πρωτεύουσας Αυστραλίας, οι οποίες έχουν μικρότερο βαθμό αυτονομίας από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε σχέση με τις πολιτείες. Μία ακόμα ηπειρωτική επικράτεια, η Επικράτεια Τζέρβις Μπέι υπάγεται απ' ευθείας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Επιπλέον στην Αυστραλία ανήκουν οι παρακάτω νησιωτικές περιοχές στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό: Η πρωτεύουσα και οι πολιτείες της Αυστραλίας: [1] Επικράτεια της Αυστραλιανής Πρωτεύουσας [2] Νέα Νότια Ουαλία [3] Βικτόρια [4] Κουΐνσλαντ [5] Νότια Αυστραλία [6] Δυτική Αυστραλία [7] Τασμανία [8] Βόρεια Επικράτεια

• • • • •

Νησιά Άσμορ και Καρτιέ Νήσος Νόρφολκ Νήσος των Χριστουγέννων Νησιά Κόκος Νησιά της Θάλασσας των Κοραλλιών

• Νήσοι Χερντ και ΜακΝτόναλντ

Σύνορα - θέση Η Αυστραλία βρίσκεται στο νότιο τμήμα του ανατολικού ημισφαίριου και βρέχεται από θάλασσα. Από το βορρά βρέχεται από την Αραφούρα θάλασσα στην ανατολή από τον Ειρηνικό ωκεανό και στα δυτικά και νότια από τον Ινδικό ωκεανό.

Μορφολογία Η Αυστραλία ήταν στα αρχαία γεωλογικά χρόνια κομμάτι μιας μεγάλης ξηράς που κάλυπτε όλο το νότιο ημισφαίριο. Δεν διαθέτει σπουδαία βουνά. Οι Αυστραλιανές Άλπεις έχουν σήμερα διαβρωθεί τόσο, ώστε ούτε οι σιδηροδρομικές γραμμές δυσκολεύονται να περάσουν από τα παράλια στο εσωτερικό. Τα ψηλότερα βουνά είναι η Τάουνσενδ και η Κόσιουσκο, που βρίσκονται στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλλίας και η Βόγογκ, στην πολιτεία Βικτόρια. Σε μεγάλη έκταση το έδαφος κλίνει προς τα μέσα κι έτσι εμποδίζεται η διαφυγή των νερών προς τη θάλασσα. Το πιο χαμηλό σημείο αυτής της κοίλης Αυστραλίας περιλαμβάνει τη λίμνη Έυρ, που βρίσκεται 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Γενικά οι λίμνες της Αυστραλίας είναι πολλές, αλλά δεν έχουν όλες Φωτογραφία από δορυφόρο. πάντα νερό. Το νερό των λιμνών είναι αλμυρό και έτσι δεν είναι χρήσιμα τα εδάφη τους, για να αποξηρανθούν. Οι σπουδαιότερες, εκτός από την Έυρ, είναι η Αμαδέου και η Τόρρενς. Ο σπουδαιότερος ποταμός της Αυστραλίας είναι ο Μώραιν που χύνεται στον Ινδικό ωκεανό. Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός, γιατί έχει πάντοτε νερό και γιατί μαζί με τους παραπόταμους καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της ηπείρου. Άλλος, μικρότερης σημασίας, ποταμός είναι ο Κούπερ που χύνει τα νερά του στη λίμνη Έυρ.

Αυστραλία

Κλίμα Το κλίμα της Αυστραλίας είναι διαφορετικό από μέρος σε μέρος. Γενικά, αν και σημειώνονται πολλές βροχές, συχνά φυσούν ξηροί άνεμοι που συντελούν στην έλλειψη βροχών για πολλά χρόνια. Σ' αυτές τις περιόδους ξηρασίας τα εδάφη ερημώνονται εντελώς. Το κλίμα της Αυστραλίας είναι πολύ υγιεινό και δεν ευνοεί τις επιδημικές αρρώστιες, όπως τη φυματίωση, ευνοεί όμως τη διάρροια, τη δυσεντερία και την ελονοσία. Η χώρα ανακοίνωσε το Δεκέμβριο του 2008 ότι ως το έτος 2020 θα έχει μειώσει κατά τουλάχιστον 5% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2000.[10]

Χλωρίδα και πανίδα Η βλάστηση, καθώς και τα είδη των φυτών, διαφέρουν ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Έτσι, στο βόρειο μέρος φυτεύονται πολλά είδη φοινίκων και αναρριχητικών φυτών. Στο νοτιοδυτικό μέρος υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά της ηπείρου φυτά. Στο νοτιοανατολικό μέρος υπάρχει πλούσια βλάστηση σε ευκαλύπτους που φτάνουν τα 135 είδη, καζουαρίνες (21 είδη), μελανολεύκες (97 είδη), ακακίες (300 είδη). Στο εσωτερικό της χώρας δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου βλάστηση. Εξαιτίας του πετρώδους και αμμώδους εδάφους, βρίσκονται μόνο θαμνώδη φυτά. Από τα καρποφόρα φυτά τα περισσότερα τα έχουν φέρει από άλλες χώρες, ιδιαίτερα ευρωπαϊκές. Τα θηλαστικά ζώα της Αυστραλίας είναι τα περισσότερα μαρσιποφόρα που διακρίνονται σε 100 είδη όπως το καγκουρό και το κοάλα. Άλλα από αυτά είναι καρποφάγα, άλλα εντομοφάγα και άλλα τρωκτικά. Υπάρχουν όμως και θηλαστικά μη μαρσιποφόρα, όπως ο σκύλος ντίνγκο, 21 είδη νυχτερίδας, 31 είδη ποντικιών. Μεγαλύτερη ανάπτυξη έχουν τα πτηνά, όπως ο δρυοκολάπτης, ο σπίνος, ο φασιανός, ο γύπας, η λύρα, πολλά είδη παπαγάλων. Υπάρχουν πολλά είδη φιδιών και μάλιστα δηλητηριώδη καθώς και σαυρών (110 είδη). Στα παράλια, στα ποτάμια και στις λίμνες υπάρχουν κροκόδειλοι και θαλάσσιες χελώνες. Ζώα που μεταφέρθηκαν από αλλού στην Αυστραλία, όπως το κουνέλι, εξαγριώθηκαν εκεί. Στην Αυστραλία μεταφέρθηκε και το πρόβατο, Το κοάλα είναι χαρακτηριστικό μασιποφόρο της Αυστραλίας που σήμερα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πηγές πλούτου για τη χώρα. Το μαλλί των προβάτων της θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο κι έδωσε τεράστια οικονομική ανάπτυξη στις εριοβιομηχανίες της Βρετανίας.

Πληθυσμός Οι ιθαγενείς κάτοικοι της Αυστραλίας ανήκουν στην αυστραλιανή φυλή που θεωρείται αυτόχθων και υπάρχει μόνο εκεί. Στις μέρες μας ελάχιστοι κάτοικοι ανήκουν σ' αυτήν τη φυλή (το 2001 υπήρχαν 366.436).Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για το 2009,στην Αυστραλία κατοικούν 21.262.641 άτομα. Αν εξαιρεθούν οι αυτόχθονες Αβορίγινες οι υπόλοιποι κάτοικοι είναι μετανάστες άποικοι και οι απόγονοι τους , που ανήκουν φυλετικά κυρίως σε διάφορους πληθυσμούς της Ευρώπης. Οι Βρετανοί, οι Ιταλοί, οι Γερμανοί και οι Έλληνες είναι από τις κυριότερες εθνότητες Ευρωπαίων πολιτών της Αυστραλίας. Οι Έλληνες καθώς και οι ελληνικής καταγωγής Αυστραλοί είναι επίσημα περίπου 475.000 (109.988 γεννημένοι στην Ελλάδα και 365.147 γεννημένοι στην Αυστραλία), σύμφωνα με την απογραφή του 2006 . Άλλες σημαντικές πληθυσμιακά εθνότητες της Αυστραλίας είναι οι Κινέζοι , οι Ινδοί καθώς και άλλοι λαοί της Ασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2010, το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι 79,33 χρόνια, στις γυναίκες 84,25 χρόνια και στο σύνολο του πληθυσμού τα 81,72 χρόνια[3] .

20

Αυστραλία

21

Διακυβέρνηση Το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας αποτελείται από δύο σώματα, την ομοσπονδιακή Βουλή των Αντιπροσώπων, που αριθμεί 150 μέλη και τη Γερουσία με 76 μέλη. Οι εκλογές για την Βουλή των Αντιπροσώπων διενεργούνται κάθε τρία χρόνια. Στη Γερουσία οι εκλογές διενεργούνται κάθε έξι χρόνια με αναλογικό σύστημα και το 1/2 των μελών του σώματος ανανεώνεται κάθε τρία χρόνια. 12 μέλη αναλογούν σε κάθε μία από τις έξι πολιτείες, ενώ οι δύο περιοχές της πρωτεύουσας Καμπέρα και της Βόρειας Αυστραλίας εκπροσωπούνται από δύο Γερουσιαστές η κάθε μία. Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Το ισχύον Σύνταγμα ψηφίστηκε στις 9 Ιουλίου του 1900 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 1901. Η Αυστραλία είναι μία δημοκρατική χώρα, μέρος της Κοινοπολιτείας των Εθνών (Βρετανική Κοινοπολιτεία) και αναγνωρίζει ως ανώτατο άρχοντα τον εκάστοτε βρετανό μονάρχη, ο οποίος-α αντιπροσωπεύεται από έναν Γενικό Κυβερνήτη, που διορίζεται από την κυβέρνηση ή το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας. Στις 6 Νοεμβρίου 1999 διενεργήθηκε δημοψήφισμα με το ερώτημα να γίνει ή όχι η Αυστραλία Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Οι Αυστραλοί αρνήθηκαν την εισαγωγή ενός νέου μοντέλου διακυβέρνησης και με ποσοστό 55% περίπου αποφάσισαν τη συνέχεια του ισχύοντος πολιτειακού καθεστώτος.

Δημοψήφισμα 1999 Πολιτεία/Επικράτεια

Προεδρευομένη Βασιλευομένη Δημοκρατία Δημοκρατία

Βικτόρια

49,84%

50,16%

Δυτική Αυστραλία

41,48%

58,52%

Νέα Νότια Ουαλία

46,43%

53,57%

Νότια Αυστραλία

43,57%

56,43%

Κουΐνσλαντ

37,44%

62,56%

Τασμανία

40,37%

59,63%

Βόρεια Επικράτεια

48,77%

51,23%

Επικράτεια Πρωτεύουσας

63,27%

36,73%

Σύνολο

45,13%

54,87%

Πηγή: The Australian Electoral Commission (AEC) [11] ==

Εκλογές 2007 Ομοσπονδιακή Βουλή, 24 Νοεμβρίου 2007 Οι Εργατικοί του Κέβιν Ραντ κέρδισαν νίκη στις εκλογές, με 83 έδρες.

Αυστραλία

22

Βουλή των Αντιπροσώπων — συμμετοχή 94,76% ([υποχρεωτική ψηφοφορία) — ανεπίσημη αποχή 3,95%[12] [13] Κόμμα

Ψήφοι

%

Μεταβολή ποσοστού Έδρες Μεταβολή

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα

5.388.184 43,38

+5,74

83

+23

Φιλελεύθερο Κόμμα Αυστραλίας

4.546.600 36,60

–4,22

55

–20

Πράσινοι της Αυστραλίας

967.789

7,79

+0,60

0

0

Εθνικό Κόμμα της Αυστραλίας

682.424

5,49

–0,40

10

–2

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια

246.798

1,99

–0,02

0

0

Αυστραλιανοί Δημοκράτες

89.813

0,72

–0,51

0

0

Ανεξάρτητοι

276.370

2,23

–0,27

2

–1

Λοιπά

222.004

1,79

+0,25

0

0

Σύνολο

12.419.863

Εργατικοί

Νίκη

Συμμαχία Εθνικού Κόμματος και Φιλελευθέρων

150 52,70

+5,44

83

47,30 –5,44

65

–22

+23

Ανεξάρτητοι: Τόνι Γουίνδσορ, Μπομπ Κάτερ.

Γερουσία, 24 Νοεμβρίου 2007 Κόμμα

Ψήφοι

%

Μεταβολή ποσοστού

Κερδισμένες έδρες

Αριθμός εδρών στη Γερουσία

Μεταβολή

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα

5.101.200 40,30

+5,28

18

32

+4

Συνασπισμός Εθνικού Κόμματος και [14] Φιλελευθέρων

5.055.095 39,94

–5,15

18

37

–2

Πράσινοι της Αυστραλίας

1.144.751

9,04

+1,38

3

5

+1

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια

204.788

1,62

–0,14

0

1

0

Αυστραλιανοί Δημοκράτες

162.975

1,29

–0,80

0

0

–4

Ανεξάρτητοι

174.458

1,38

–0,13

1

1

+1

Λοιποί

813.538

6,43

–0,44

0

0

0

Σύνολο

12.656.805

40

76

Ανεξάρτητος: Νικ Ξενοφών.

Αυστραλία

23

Γενικές εκλογές 2010 Στις πρόωρες γενικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 21 Αυγούστου 2010 κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν εξασφάλισε αυτοδυναμία 76 εδρών στην Ομοσπονδιακή Βουλή, για πρώτη φορά από το 1940. Ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης συγκέντρωσε 73 έδρες, έναντι 72 για το κυβερνών Εργατικό Κόμμα, ενώ μία έδρα κατέλαβαν οι Πράσινοι και τρεις οι ανεξάρτητοι. [15]

Βουλή των Αντιπροσώπων Βουλή των Αντιπροσώπων — συμμετοχή 93,21% — άκυρα 5,55% Κόμμα

Ψήφοι

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα

%

Μετακίνηση (Swing) Έδρες Μεταβολή

4.711.363 37,99

−5,40

72

−11

Κόμμα Φιλελευθέρων της Αυστραλίας

3.777.383 30,46

+0,76

44

−11

Φιλελεύθερο Εθνικό Κόμμα (QLD)

1.130.525

9,12

+0,60

21

+21

419.286

3,43

−0,04

6

−4

38.335

0,31

−0,01

1

+1

1.458.998 11,76

+3,97

1

+1

Συνασπισμός

Εθνικό Κόμμα της Αυστραλίας Φιλελεύθερο Κόμμα Υπαίθρου (NT) Πράσινοι της Αυστραλίας Εθνικό Κόμμα (WA)

43.101

0,34

+0,20

1

+1

Ανεξάρτητοι

312.496

2,52

+0,30

4

+2

Λοιπά

510.876

4,11

−0,38

0

0

Σύνολο

12.402.363

150

Ψήφος στον δικομματισμό Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα

6.216.445 50,12

−2,58

72

−11

Συνασπισμός Εθνικού Κόμματος και Κόμματος των Φιλελευθέρων

6.185.918 49,88

+2,58

72

+7

Γερουσία 2010 Γερουσία , 21 Αυγούστου 2010 — συμμετοχή 93,82% — άκυρα 3,75% Κόμμα

Ψήφοι

%

Μετακίνηση Κερδισμένες έδρες Σύνολο εδρών Μεταβολή

Συνασπισμός Φιλελευθέρων/ Εθνικού Κόμματος

4.871.871 38,30

–1,47

18

34

–3

Αυστραλιανό Εργατικό Κόμμα

4.469.734 35,13

–5,17

15

31

–1

Πράσινοι της Αυστραλίας

1.667.315 13,11

+4,07

6

9

+4

Κόμμα Πρώτα η Οικογένεια

267.493

2,10

+0,48

0

0

–1

Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα

134.987

1,06

+0,14

1

1

+1

55.786

0,44

–0,94

0

1

0

Λοιπά

1.255.047

9,86

+2,89

0

0

0

Σύνολο

12.722.233

40

76

Ανεξάρτητοι

[16] [17]

*Όλα τα αποτελέσματα είναι τελικά.

Αυστραλία

24

Θρησκεύματα Αν και στην Αυστραλία δεν είναι θεσπισμένη κάποια θρησκεία ως κυρίαρχη θρησκεία, οι Χριστιανοί αποτελούν την πλειοψηφία των κατοίκων της Αυστραλίας.Σύμφωνα με την απογραφή του 2006 , το 25.8% είναι Ρωμαιοκαθολικοί (κυρίως Αυστραλοί ιρλανδικής,ιταλικής και πολωνικής καταγωγής),το 18.7% Αγγλικανοί ενώ το 19.4% είναι πιστοί άλλων χριστιανικών δογμάτων (Ορθόδοξοι,μέλη της Ενωτικής Εκκλησίας Αυστραλίας κλπ).Επίσης υπάρχουν κοινότητες Βουδιστών (2.1%),Μουσουλμάνοι (1.7%),Εβραίοι (0.4%)και λοιποί (2%) .Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το 18.7% των Αυστραλών δηλώνουν άθεοι ενώ το 11.2% δεν θέλησε να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα κατά την απογραφή.

Πολιτισμός Πριν τον ερχομό των αποίκων ο πολιτισμός που επικρατούσε ήταν αυτός των ιθαγενών Αβοριγίνων.Οι Αβορίγινες ζούσαν σαν νομάδες γύρω από το βράχο Άιερς, γνωστό και ως Ουλούρου στη γλώσσα τους. Οι Αβορίγινες είναι οι εφευρέτες του μπούμερανγκ. Το χρησιμοποιούν στο κυνήγι αλλά και ως παιχνίδι. Άλλο στοιχείο του πολιτισμού των ιθαγενών ήταν το ντιτζεριντού . Είναι ένα μουσικό όργανο, ένας μεγάλος ξύλινος σωλήνας από τον οποίο με ένα φύσημα παράγεται ένας παράξενος ήχος σαν βούισμα. Το ντιτζεριντού χρησιμοποιείται ακόμα στις θρησκευτικές γιορτές των Αβορίγινων. Με την άφιξη των αποίκων από το 1788 και εντεύθεν , η βάση της αυστραλιανής κουλτούρας ήταν καθαρά Αγγλοσαξονική αν και δημιουργήθηκαν και κάποια αυτόνομα στοιχεία,σχετικά με τη μοναδικότητα του περιβάλλοντος της Αυστραλίας και με τον προϋπάρχοντα πολιτισμό των ιθαγενών. Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, ο Αυστραλιανός πολιτισμός έχει επηρεαστεί βαθύτατα από τον Αμερικανικό τρόπο ζωής (κυρίως μέσω του κινηματογράφου και της τηλεόρασης ) καθώς και από τους μη αγγλόφωνους πληθυσμούς που βρίσκονται στη χώρα.

Σημαντικές πόλεις Εξαιτίας των κλιματολογικών συνθηκών το πιο πυκνοκατοικημένο μέρος της Αυστραλίας είναι το ανατολικό και ιδιαίτερα στα παράλια.

• Στην πολιτεία Βικτόρια υπάρχουν οι πόλεις: Μελβούρνη (πρωτεύουσα με 3.000.000 κ.), Μπέντιγκο (65.000 κ.), Τζιλόνγκ (Geelong 149.000 κ).

Άποψη της Μελβούρνης

• Στην πολιτεία Νέα Νότια Ουαλία οι πόλεις: Σίδνεϊ (πρωτεύουσα με 3.400.000 κ.), Νιούκαστλ (430.000 κ.), Γούλανγκονγκ (250.000 κ.).

• Στην Κουηνσλάνδη οι πόλεις: Βρισβάνη (πρωτεύουσα με 1.200.000 κ.), Τάουνσβιλ (107.000 κ.), Ίπσουιτς (75.000 κ.).

• Στη Δυτική Αυστραλία οι πόλεις: Περθ (πρωτεύουσα με 2.000.000 κ.), Φρίμαντλ (25.000 κ.)

• Στη Νότια Αυστραλία : Αδελαΐδα (πρωτεύουσα με 1.800.000 κ.), • Στο Βόρειο Διαμέρισμα: Ντάργουιν (200.000 κ).

Αυστραλία

25

Οικονομία Τον Ιανουάριο του 2009 ανακοινώθηκε από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ότι σε 4,5% του εργατικού δυναμικού της χώρας σημειώθηκε άνοδος της ανεργίας το 2008.[18]

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Εικόνες της Αυστραλίας

Το λιμάνι του Σίδνεϊ.

Ηλιοβασίλεμα στα βουνά της Βικτόρια.

Το Ουλουρού.

Ποταμός στη Νότια Αυστραλία

Το κρίκετ είναι ένα από τα δημοφιλέστερα αθλήματα στην Αυστραλία.

Το αυστραλιανό ποδόσφαιρο είναι το δημοφιλέστερο άθλημα στην Αυστραλία.

Το καγκουρό είναι μαρσιποφόρο ζώο που απαντάται αποκλειστικά στην Αυστραλία.

Καταιγίδα στο Ντάργουιν.

Αναφορές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%85%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1& params=-25. 00_N_135.

00_E_type:country [2] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%85%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1& params=35_18_27_S_149_7_28_E_type:city_scale:500000_region:au [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ as. html) [4] Έκθεση Οκτωβρίου 2010 [[ΔΝΤ (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2010/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2006& ey=2010& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=193& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=53& pr. y=11)]] [5] Australian Immigration - 1995 Global Cultural Diversity Conference - Mr Joseph Lo Bianco (http:/ / www. immi. gov. au/ media/ publications/ multicultural/ confer/ 04/ speech18b. htm) [6] Time - australia.gov.au (http:/ / www. australia. gov. au/ Time#timezones) [7] Australian Social Trends (http:/ / www. abs. gov. au/ ausstats/ abs@. NSF/ 2f762f95845417aeca25706c00834efa/ aadb12e0bbec2820ca2570ec001117a5!OpenDocument). Australian Bureau of Statistics website. Commonwealth of Australia (ανακτήθηκε 6 June 2008 ) [8] Michael Walsh. 'Overview of indigenous languages of Australia' in Suzane Romaine (ed) Language in Australia (Cambridge: Cambridge University Press, 1991) ISBN 0-521-33983-9 [9] The Heritage of the Land and Property Management Authority (http:/ / www. baseline. nsw. gov. au/ history. html). Baseline.nsw.gov.au (ανακτήθηκε 2010-10-27 ) [10] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=967925& lngDtrID=252), Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αποφάσισε η Αυστραλία, 15 Δεκεμβρίου 2008.

Αυστραλία [11] http:/ / www. aec. gov. au/ About_AEC/ Publications/ Newsfiles/ 1999/ No_87. htm [12] UWA election summaries (http:/ / elections. uwa. edu. au/ ) [13] Lower house results: AEC (http:/ / results. aec. gov. au/ 13745/ website/ HouseStateFirstPrefsByParty-13745-NAT. htm) [14] Το σύνολο των 37 εδρών συμπεριλαμβάνει 32 για τους Φιλελεύθερους, 4 για το Εθνικό Κόμμα (2 στη Νέα Νότια Ουαλία, 2 στην Κουηνσλάνδη), 1 CLP (Βόρειο Διαμέρισμα).

[15] Τα Νέα (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artid=4590351), «Ισοπαλία» έβγαλαν οι κάλπες στην Αυστραλία, 21-8-2010.

[16] 2010 election upper house results: AEC (http:/ / vtr. aec. gov. au/ SenateStateFirstPrefsByGroup-15508-NAT. htm). Vtr.aec.gov.au (ανακτήθηκε 23-8-2010 ) [17] 2010 federal election upper house seat numbers (http:/ / www. abc. net. au/ elections/ federal/ 2010/ guide/ senate-results. htm). ABC (29-7-2010) (ανακτήθηκε 26-8-2010 ) [18] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_17/ 01/ 2009_263695), Σε τέλμα η οικονομία της Αυστραλίας, 18 Ιανουαρίου 2009.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Δικτυακός κόμβος της Αυστραλιανής Κυβέρνησης (http://www.gov.au/) • Δορυφορικές εικόνες της Αυστραλίας (http://maps.google.com/maps?ll=-27.000000,133.000000&spn=38.

871300,61.703613&t=h&hl=en) (Google Maps) • Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας (http://www.nla.gov.au/) • Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας (http://www.nma.gov.au/) bjn:Australia gag:Avstraliya

26

27

Αφρική Αφρική Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα και καλύπτει το 6.0% της ολικής επιφάνειας της γης και το 20.4% της στεριάς.[1] Ο πληθυσμός της είναι 900 εκατομμύρια (υπολογ. 2005)[2] και αποτελεί περίπου το 14% του συνολικού ανθρώπινου πληθυσμού της γης. Η Παγκόσμιος χάρτης που δείχνει την τοποθεσία της Αφρικής. ήπειρος περιβάλλεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα στα βόρεια, τη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα στα βορειοανατολικά, τον Ινδικό Ωκεανό στα νοτιοανατολικά και τον Ατλαντικό Ωκεανό στα δυτικά. Η Αφρική μαζί με την Ασία και την Ευρώπη αποτελεί τον λεγόμενο Παλιό Κόσμο. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η Αφρική ήταν η πρώτη περιοχή στην οποία έζησε ο άνθρωπος.

Μορφολογία Κάποτε, πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια, και οι τρεις αυτές ήπειροι φαίνεται ότι αποτελούσαν μία. Η Αφρική διαφέρει από τις άλλες δύο στο γεωμορφολογικό χαρακτήρα, στο κλίμα και στη χλωρίδα. Διαφέρει ακόμη η ήπειρος αυτή από τις άλλες δύο και στο χαρακτήρα της ιστορικής και πολιτιστικής ανάπτυξης που ακολούθησε, αλλά ακόμη και στο βαθμό που τη χαρακτηρίζει τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Γεωγραφικά η Αφρική ορίζεται: στα βόρεια βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, στα ανατολικά, πριν γίνει η Διώρυγα του Σουέζ, ενωνόταν με την αρχαία ήπειρο με του ισθμό του Σινά, ενώ από την Ασία τη χωρίζουν η Ερυθρά θάλασσα και ο κόλπος του Άντεν. Επίσης, στα ανατολικά βρέχεται και από Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της Αφρικής τον Ινδικό ωκεανό. Μεταξύ του κόλπου του Άντεν και της Ερυθράς θάλασσας μεσολαβεί το στενό του Μπάμπ - ελ' Μαντέμπ, που έχει φάρδος περίπου 70 χιλιόμετρα. Στα νότια βρέχεται και πάλι από τον Ινδικό ωκεανό καθώς και από τον Ατλαντικό ωκεανό. Στα δυτικά και πάλι βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, ενώ το στενό Γιβραλτάρ τη χωρίζει από την Ευρώπη. Στο σημείο αυτό η απόσταση της Αφρικής από την Ευρώπη είναι η ελάχιστη και μόλις φτάνει τα 14 χιλιόμετρα.

Αφρική Οι συντεταγμένες της ηπείρου είναι: 51 μοίρες ανατολικά, που είναι το ακρωτήριο Λαφούν της Σομαλίας και 17 μοίρες και 33 πρώτα λεπτά δυτικά, που είναι το Πράσινο Ακρωτήριο της Σενεγάλης. Συνολικά το γεωγραφικό της μήκος φτάνει τις 58 μοίρες και 58'. Το γεωγραφικό της πλάτος αρχίζει από το ακρωτήριο της Τυνησίας, το Λευκό Ακρωτήριο, που έχει βόρειο πλάτος 37 μοίρες και φτάνει μέχρι το ακρωτήριο της Αγκούλιας στην νότια Αφρική που έχει νότιο πλάτος 34 μοίρες και 52'. Συνολικά το πλάτος της φτάνει τις 72 μοίρες και 13'. Αν εξετάσουμε τη μορφολογία της Αφρικής και τη συγκρίνουμε μ' εκείνη της Ευρώπης, θα δούμε ότι της Αφρικής είναι πολύ πιο απλή, αλλά παρουσιάζει δομή πιο συμπαγή σε σχέση πάντα με τις άλλες δύο ηπείρους με τις οποίες συγγενεύει και είναι πιο μονότονη. Επικρατούν κυρίως τα κλιμακωτά οροπέδια, τα τραπεζοειδή υψώματα και τα υψίπεδα. Οι γεωλογικές αυτές εξάρσεις χωρίζονται από πλατιές λεκάνες που καταλαμβάνουν κυρίως το εσωτερικό της ηπείρου.

Οριζόντιος διαμελισμός Οι ακτές της κυρίως Αφρικής δεν παρουσιάζουν μεγάλες ανωμαλίες, δηλ. δεν παρουσιάζουν πολλούς κόλπους και χερσονήσους. Οι κόλποι είναι, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, πολύ ανοιχτοί και πολύ μεγάλοι. Μοναδική, ίσως, εξαίρεση αποτελούν ο κόλπος της Λιβύης και ο κόλπος της Τύνιδας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και αυτοί είναι πολύ κλειστοί. Με τον τρόπο που παρουσιάζονται τα παράλια της Αφρικής δεν προσφέρονται καθόλου για λιμάνια. Ελάχιστα επίσης είναι και τα νησιά της Αφρικής. Το μεγαλύτερο και το πιο αξιόλογο είναι η Μαδαγασκάρη. Τα άλλα, όπως οι Κομόρες, οι Κανάριοι νήσοι κλπ., είναι στην ουσία συστάδες μικρών νησιών, που παρουσιάζουν όμως τεράστιο στρατιωτικό ενδιαφέρον. Τα κυριότερα μετά τη Μαδαγασκάρη νησιά είναι οι Αζόρες, η Μαδέρα, τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου, τα Μπιζάγκος και τα μικρότερα που είναι του Φερδινάνδο Πάο, Πρίγκιπα, Σάο Ταμέ και Αννοβόν. Όλα αυτά τα νησιά που αναφέρθηκαν βρίσκονται στον Ατλαντικό ωκεανό. Στον Ινδικό ωκεανό βρίσκονται τα νησιά Ντάλακ, Σοκότρα, Ζανζιβάρη, Πέμπα, Μαφία, Αμιράντες, Σεϋχέλλες, που είναι γνωστά και σαν τόπος εξορίας του Αρχιεπισκόπου της Κύπρου Μακάριου, όταν ακόμα η Κύπρος βρισκόταν κάτω από την Αγγλική κατοχή, Κομόρες και Μασκαράνες. Μεγαλύτεροι και κυριότεροι κόλποι της αφρικανικής ηπείρου είναι: ο Λευκός κόλπος της Νέας Γουινέας, στη βόρεια Αφρική ο κόλπος της Σίντρα ή Μεγάλη Σύρτις όπως αλλιώς λέγεται και, τέλος, στην ανατολική Αφρική ο κόλπος του Άντεν. Η μεγαλύτερη χερσόνησος είναι η Σομαλία. Σαν σημαντικότερα ακρωτήρια θα μπορούσαν να αναφερθούν: το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην νότια Αφρική, το ακρωτήριο Αγκούλιας, που είναι και το νοτιότερο σημείο της ηπείρου, στα ανατολικά το ακρωτήριο Ντελγάντο, που είναι στα σύνορα της Τανζανίας με τη Μοζαμβίκη και το ακρωτήριο Γκουαρνταφούιτ, που βρίσκεται στη χερσόνησο της Σομαλίας. Στα δυτικά υπάρχει το ακρωτήριο Μπον στην Τύνιδα, που είναι το δυτικότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου. Ακόμη υπάρχει το Λευκό Ακρωτήριο στα σύνορα της πρώην Ισπανικής Σαχάρας με τη Μαυριτανία, το Πράσινο ακρωτήριο στη Σενεγάλη που είναι και το δυτικότερο άκρο της Αφρικής. Υπάρχει ακόμη το ακρωτήριο Πάλμας που βρίσκεται στα σύνορα της Λιβερίας και της Ακτής του Ελεφαντοστού.

28

Αφρική

Κατακόρυφος διαμελισμός Παρ' όλο που η Αφρική σαν ήπειρος μπορεί να χαρακτηριστεί σαν σχετικά επίπεδη δε σημαίνει ότι δεν έχει και αρκετά βουνά από τα οποία μερικά είναι πολύ ψηλά. Στα βόρεια της ηπείρου υπάρχει η οροσειρά του Άτλαντα, που αρχίζει από την Τυνησία και καταλήγει στο Μαρόκο, αφού διασχίσει και την Αλγερία. Η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς αυτής είναι στο Μαρόκο και φτάνει τα 4.716 μέτρα. Στο βορειοδυτικό τμήμα της ηπείρου, αλλά στο νότιο τμήμα της Σαχάρας, υπάρχουν τα όρη Αχαγκάρ, που η ψηλότερη κορυφή τους φτάνει τα 2.918 μέτρα. Στο ίδιο περίπου βόρειο πλάτος, στο Τσαντ, υπάρχει η οροσειρά Τιμπέστι που η ψηλότερη κορυφή της φτάνει τα 3.415 μέτρα. Στη νοτιοδυτική ακτή υπάρχουν τα όρη του Καμερούν που φτάνουν το ύψος των 4.070 μέτρων. Στα νότια, στη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία υπάρχουν τα όρη των Δρακόντων που έχουν ύψος 3.482 μέτρα. Στα ανατολικά, στην περιοχή της Τανζανίας και της Κένυας, υπάρχει το όρος του Κιλιμάντζαρο που είναι και το ψηλότερα στην Αφρική. Το Κιλιμάντζαρο, παρόλο ότι βρίσκεται πάνω στον Ισημερινό, έχει τις κορυφές του, το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, σκεπασμένες με χιόνι.Το όρος του Κιλιμάντζαρο στην Τανζανία φτάνει το ύψος των 5.895 μέτρων. Το όρος Κένυα στην ομώνυμη χώρα φτάνει τα 5.194 και στην περιοχή της Ουγκάντα τα όρη Ρουβενζόρι φτάνουν τα 5.119 μέτρα. Ακόμη στα ανατολικά της Αφρικής, στην περιοχή της Αιθιοπίας, υπάρχουν τα υψίπεδα της Αβησσυνίας, που το ύψος τους, φτάνει μέχρι και τα 2.500 μέτρα με κάποιες κορυφές πάνω από τα 4.000 μέτρα. Ρίχνοντας μια ματιά στο χάρτη της Αφρικής θα διαπιστώσουμε ότι τα βουνά της εκτείνονται κυρίως κατά μήκος των ακτών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό το κλίμα της για το οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω. Παράλληλα με τα βουνά και οι πιο πολλές πεδιάδες, αν φυσικά εξαιρέσουμε τα υψίπεδα, βρίσκονται στα παράλια της ηπείρου. Σαν μια από τις πιο σημαντικές θα πρέπει να αναφέρουμε εκείνη που αρχίζει από το βόρειο τμήμα της Μαυριτανίας και καταλήγει στο Καμερούν. Αξιόλογη είναι και η πεδιάδα του Γκαμπόν, στα δυτικά παράλια της κεντρικής Αφρικής. Στα ανατολικά είναι η πεδιάδα της Μοζαμβίκης, της Κένυας και της Σομαλίας. Στα βόρεια υπάρχει η πεδιάδα του Νείλου, που το χαμηλότερο σημείο της στα δυτικά του Καΐρου φτάνει τα 134 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Κλίμα της Αφρικής Η Αφρική χωρίζεται από τον Ισημερινό σε δύο κομμάτια, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει τόσο στο βορρά, όσο και στο νότο τις ίδιες πάνω - κάτω κλιματολογικές συνθήκες. Τα δύο τρίτα περίπου της Αφρικής βρίσκονται μέσα στους δύο τροπικούς, ενώ το υπόλοιπο τρίτο βρίσκεται όχι πολύ μακριά από τις δύο αυτές ζώνες. Το γεγονός αυτό αποτελεί και το χαρακτηριστικό και καθοριστικό στοιχείο στη διαμόρφωση του κλίματος της Αφρικής. Έτσι, στην κεντρική περιοχή της Αφρικής υπάρχει το ισημερινό κλίμα, ακολουθούν κατόπιν οι δύο ζώνες των ισημερινών μουσώνων, κατόπιν οι ζώνες του τροπικού και τέλος οι ζώνες του υποτροπικού κλίματος. Ο χωρισμός αυτός είναι περισσότερο γεωγραφικός χωρισμός, γιατί καιστην περιοχή του Ισημερινού υπάρχουν περιοχές που χαρακτηρίζονται από τα παραπάνω είδη κλίματος, ενώ υπάρχουν ακριβώς επάνω στον Ισημερινό και περιοχές που έχουν εύκρατο κλίμα, καθώς και περιοχές που έχουν σχεδόν πολικό κλίμα. Πρόκειται για τις κορυφές των υψηλών βουνών, όπως είναι το Καμερούν και το Κιλιμάντζαρο. Ο ήλιος με την κίνησή του, που είναι ορατή ανάμεσα στους δυο τροπικούς του Καρκίνου και του Αιγόκερω, καθορίζει τόσο το κλίμα, όσο και την αντίθεση ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια της Αφρικής. Έτσι, οι εποχές του έτους στα βόρεια του Ισημερινού είναι εντελώς αντίθετες από εκείνες του νότιου ημισφαιρίου, που σημαίνει ότι, όταν στο βόρειο είναι καλοκαίρι, στο νότιο είναι χειμώνας.

29

Αφρική Η κίνηση ακόμη του ήλιου καθορίζει τις βροχοπτώσεις και τις θερμοκρασίες, ενώ προκαλεί περιοδική μετατόπιση των κυκλωνικών και των αντικυκλωνικών περιοχών. Έτσι η κίνηση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα στη ζώνη του Ισημερινού να υπάρχουν δύο περίοδοι με μεγάλες βροχές και οι περίοδοι αυτές συμπίπτουν με την άνοιξη και το φθινόπωρο της Ευρώπης. Στις δύο τροπικές ζώνες εμφανίζεται ένα ανώτερο όριο βροχοπτώσεων, κυρίως στην περίοδο του καλοκαιριού, τόσο για το νότιο όσο και τοβόρειο ημισφαίριο. Αντίθετα τη χειμερινή περίοδο υπάρχουν πολύ λίγες βροχές, που έρχεται σαν αποτέλεσμα της δημιουργίας των αντικυκλώνων στις περιοχές αυτές και που προκαλεί στις δύο τροπικές ζώνες μεγάλες περιόδους ξηρασίας. Έτσι, η συνοπτική εικόνα των εποχών των βροχοπτώσεων για την Αφρική παρουσιάζεται κάπως έτσι. Στα δυτικά, στην περιοχή της Μεσογείου, οι περισσότερες βροχές πέφτουν στο τέλος του φθινοπώρου και στις αρχές του χειμώνα, ενώ ακολουθεί μια μεγάλη περίοδος ξηρασίας. Στα δυτικά και στα νοτιοδυτικά επικρατούν οι καλοκαιρινές βροχές, στο κέντρο οι ανοιξιάτικες και οι φθινοπωρινές, στα νότια οι χειμερινές, στα νοτιοανατολικά οι καλοκαιρινές και στα ανατολικά οι ανοιξιάτικες βροχές. Το ύψος των βροχοπτώσεων είναι ανάλογα με την κάθε περιοχή. Έτσι, στην περιοχή του Κόγκο και στις ακτές της Γουινέας πέφτουν κατά μέσο όρο 1.500 μέχρι 2.000 χιλιοστά. Στα ανατολικά προς τα παράλια πέφτουν γύρω στα 2.000 χιλιοστά βροχές, ενώ όσο προχωρούμε προς το εσωτερικό, μειώνονται, με αποτέλεσμα στα δυτικά του Σουδάν να πέφτουν λιγότερες από 200 χιλιοστά. Στα νότια της Σαχάρας πέφτουν ακόμη λιγότερες βροχές, από 100- 200 χιλιοστά. Στα βόρεια και στα δυτικά της Σαχάρας, οι βροχές είναι πολύ σπάνιες. Στα νοτιοανατολικά και στα νότια της Αφρικής πέφτουν 600 μέχρι 700 χιλιοστά το χρόνο βροχές. Μεγάλες διαφορές παρουσιάζει η Αφρική και στη θερμοκρασία. Το καλοκαίρι στο βόρειο τμήμα φτάνει η μέση θερμοκρασία στους 25° μέχρι 30° Κελσίου. Στη Σαχάρα η θερμοκρασία φτάνει ακόμη πιο πολύ. Αντίθετα, στο νότιο τμήμα, το καλοκαίρι η θερμοκρασία είναι μεταξύ 12° και 25° Κελσίου. Στην έρημο Καλαχάρι, όμως, η θερμοκρασία φτάνει και ξεπερνά τους 30° Κελσίου. Στα χαμηλά μέρη της κεντρικής Αφρικής η μέση θερμοκρασία ολόκληρο το χρόνο είναι πάνω από 28° Κελσίου.

Ποτάμια και Λίμνες της Αφρικής Οι διαφορές που παρατηρούνται τόσο στην κατανομή των βουνών της Αφρικής, όσο και στην κατανομή των βροχών, προβάλλονται ανάλογα και στην κατανομή των ποταμών και των λιμνών. Έτσι στη βόρεια και δυτική Αφρική ελάχιστα ποτάμια υπάρχουν, αν εξαιρέσουμε το Νείλο, που πηγάζει από τα νότια και ανατολικά διαμερίσματα της ηπείρου. Στο νοτιοδυτικό τμήμα, αντίθετα, εκβάλλουν τα περισσότερα ποτάμια. Τα δύο πέμπτα των νερών, που χύνουν οι ποταμοί της Αφρικής στη θάλασσα, χύνονται στον Ατλαντικό. Πρόκειται βασικά για δυο ποτάμια: το Νίγηρα και τον Κόγκο, ενώ στα νότια υπάρχει ο Οράγγης. Ο Κόγκο, που πηγάζει από το κεντρικό και νότιο τμήμα της Αφρικής και κοντά στη λίμνη της Βικτωρίας, είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της Αφρικής, αλλά ο πιο πλούσιος σε νερά από όλα τα ποτάμια της. Γενικά, όλα τα ποτάμια της Αφρικής, εκτός από εκείνα που είναι μικρά και πηγάζουν από τις πλαγιές των βουνών που είναι κοντά στην παραλία, όλα τα άλλα έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά δηλ. τέτοια που έχουν όλα τα ποτάμια που πηγάζουν από σχετικά μικρά υψίπεδα και διανύουν σχετικά επίπεδες περιοχές. Για το λόγο αυτό τα ποτάμια αυτά είναι ήρεμα, χωρίς να παρουσιάζουνε μεγάλα και ισχυρά ρεύματα και χωρίς μεγάλες αποθέσεις. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα βουνά της Αφρικής βρίσκονται στα παράλια, πράγμα που εκτός του ότι εμποδίζει τις βροχές να φτάσουν στο εσωτερικό της χώρας, εμποδίζει παράλληλα και τα ποτάμια να βρουν εύκολη διέξοδο προς τη θάλασσα. Στη δυτική πλευρά ο Νίγηρας πηγάζει από τη δυτική πλευρά της χαμηλής οροσειράς της Γουινέας, αφού, για ένα μεγάλο διάστημα, κατευθυνθεί στα δυτικά προς τη μεριά της νότιας Σαχάρας. Εκεί, αφού χάσει από την

30

Αφρική εξάτμιση ένα αρκετά μεγάλο μέρος από τα νερά του, στρίβει προς τα νότια και βρίσκει διέξοδο στον κόλπο της Γουινέας. Στα νότια υπάρχει ο Οράγγης που πηγάζει από τα Βουνά του Δράκοντα και, αφού εξατμιστεί ένα μεγάλο μέρος από τα νερά που είχε, χύνεται στον Ατλαντικό ωκεανό. Στα νοτιοανατολικά της Αφρικής βρίσκονται δύο μεγάλοι ποταμοί: ο Ζαμβέζης και ο Λιμπόπο που χύνονται στον Ινδικό ωκεανό. Τέλος, στη Μεσόγειο θάλασσα χύνεται το μεγαλύτερο ποτάμι της Αφρικής, ο Νείλος. Ο Νείλος θεωρείται επίσης σαν το μακρύτερο ποτάμι όλης της γης. Επειδή το έδαφος που περνάει ο Νείλος είναι πολύ επίπεδο, με αποτέλεσμα να έχει πολύ μικρό ρεύμα και επειδή η εξάτμιση, εξαιτίας μεγάλης ζέστης στην περιοχή, είναι μεγάλη ο Νείλος, τελικά, δε θα μπορούσε ποτέ να φτάσει μέχρι τη Μεσόγειο, παρόλο που τροφοδοτείται με νερά από τις μεγαλύτερες λίμνες της Αφρικής αν δεν τροφοδοτούνταν με νερά από τους δεξιούς του παραπόταμους που πηγάζουν από τα υψίπεδα της Αβησσυνίας. Εκτός από τα ποτάμια που χύνονται στη θάλασσα, υπάρχουν και τα ποτάμια που, είτε χύνονται στο εσωτερικό σε λίμνες, είτε τελικά εξατμίζονται τελείως πριν ακόμη βρουν κάποια διέξοδο στη θάλασσα. Άλλα πάλι ποτάμια, όταν πέσουν σε αμμώδη εδάφη, τελικά γίνονται υπόγεια χωρίς ποτέ να ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια. Στο εσωτερικό υπάρχουν μερικές μεγάλες λίμνες. Στα νότια της Σαχάρας υπάρχει η Λίμνη του Τσαντ, στην οποία χύνονται τα ποτάμια Κομαντούγκου, Σάρι και Λογκάν. Η μεγαλύτερη λίμνη της Αφρικής είναι η λίμνη της Βικτωρίας από την οποία πηγάζει ο Νείλος. Άλλες μεγάλες λίμνες είναι: η Κιόγκα, η λίμνη του Ροδόλφου, στην οποία χύνεται ο Όμο, του Αλβέρτου, η Κίβο, η Ταγκανίκα, η Μοέβο, η Μαλάουι, η Λουαμπούλα, η Τάνα, στα υψίπεδα της Αβησσυνίας και άλλες μικρότερες τόσο στη βόρεια όσο και στη νότια Αφρική. Τέλος πρέπει να αναφερθούν και οι τεχνητές λίμνες που δημιουργήθηκαν, όταν κατασκευάστηκαν διάφορα φράγματα σε ποτάμια. Σαν τέτοιες θα πρέπει να αναφερθούν η λίμνη Καρίμπα στο Ζαμβέζη, το Ασσουάν στο Νείλο, καθώς και άλλες στο Νίγηρα, στο Βόλτα κλπ.

Χλωρίδα και πανίδα Ανάλογη με τη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις είναι και η χλωρίδα στην Αφρική, που μπορεί να θεωρηθεί σαν πολύ πλούσια. Έτσι, ενώ από τη μια υπάρχουν περιοχές που σκεπάζονται από παρθένα δάση, υπάρχουν και περιοχές που δεν έχουν καθόλου πράσινο ή που έχουν μερικές οάσεις με χουρμαδιές ή ακανθώδη φυτά. Πρόκειται κυρίως για την έρημο της Σαχάρας και την έρημο της Καλαχάρι. Στη βόρεια μεσογειακή Αφρική η χλωρίδα είναι η ίδια, σχεδόν, μ' εκείνη που επικρατεί στις νότιες Ευρωπαϊκές χώρες. Την ίδια περίπου χλωρίδα θα συναντήσουμε και στη νότια Αφρική, όπου οι συνθήκες είναι, περίπου, οι ίδιες μ' εκείνες που υπάρχουν στη βόρεια. Χαρακτηριστικές καλλιέργειες των ζωνών αυτών είναι η ελιά, τα εσπεριδοειδή, το ρύζι. τα λαχανικά, το βαμβάκι, το αμπέλι κλπ. Πολλές από τις καλλιέργειες αυτές τις συναντάμε και στο εσωτερικό της χώρας και ιδιαίτερα σε μερικά υψίπεδα, όπου το κλίμα δεν είναι αποκλειστικά τροπικό. Στις υποτροπικές περιοχές χαρακτηριστικό είναι η ποώδης βλάστηση και οι Σαβάνες. Χαρακτηριστικό της σαβάνας είναι η εποχιακή βλάστηση που φτάνει σε μεγάλο ύψος και τα αραιά δένδρα. Τα δένδρα στις σαβάνες ποτέ δε σχηματίζουν δάση. Χαρακτηριστικά δέντρα των σαβάνων είναι οι ακακίες, μερικά είδη αρτόδεντρων, οι συκομουριές, καθώς και τα τεράστια δέντρα, που είναι γνωστά με το όνομα μπαομπάμπ και των οποίων ο κορμός μπορεί να φτάσει μερικά μέτρα διάμετρο. Συνήθως οι κορμοί αυτοί είναι μέσα κούφιοι και σχηματίζουν τεράστιες κουφάλες. Στη ζώνη του Ισημερινού και ιδιαίτερα κοντά στις όχθες των ποταμών και των λιμνών υπάρχουν μεγάλα και αδιαπέραστα δάση. Πολλά από τα δάση της Αφρικής είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητα, ακριβώς γιατί είναι τελείως αδιαπέραστα. Χαρακτηριστικά δέντρα των τροπικών δασών είναι το τικ, το παλίσανδρο, ο έβενος κλπ.

31

Αφρική Αντίστοιχη με τη χλωρίδα είναι και η πανίδα. Έτσι, στη βόρεια Αφρική συναντάμε κυρίως τα γνωστά στη νότια Ευρώπη ζώα, όπως είναι το τσακάλι, η αλεπού και άλλα, συναντάμε όμως και γύπες, ύαινες και καμήλες. Στην ανατολική Αφρική, από την περιοχή της Σομαλίας και πάνω, τόσο προς τα βόρεια όσο και προς τα δυτικά, ζει σαν κατοικίδιο ζώο η καμήλα που χρησιμοποιείται για μεταφορές κυρίως μέσα από τις ερήμους. Είναι γνωστά άλλωστε τα περίφημα καραβάνια που όργωναν τις ερήμους της Αφρικής, ιδιαίτερα πριν από μερικά χρόνια. Ακόμη στις περιοχές που αναφέραμε παραπάνω ζει και η γαζέλα η δρομάς, που έχει γίνει και αυτή κατοικίδιο ζώο πια. Σε όλες τις άνυδρες περιοχές της δυτικής, κεντρικής, ανατολικής και νότιας Αφρικής ζει η στρουθοκάμηλος, το μεγαλύτερο πουλί του πλανήτη μας. Στις στέπες και στις σαβάνες με την εποχιακή βλάστηση ζουν πολλά μεγάλα ζώα, χαρακτηριστικό της πανίδας της Αφρικής. Εκεί ζει ο Αφρικανικός ελέφαντας, που θεωρείται πιο άγριος από τον Ασιατικό. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια οι Αφρικανικοί ελέφαντες αποτελούσαν αντικείμενο μεγάλου κυνηγιού για τους χαυλιόδοντές τους, το λεγόμενο ελεφαντόδοντο, που εξακολουθεί και σήμερα να είναι περιζήτητο στην παγκόσμια αγορά για την κατασκευή κοσμημάτων, κομψοτεχνημάτων κλπ. Το αποτέλεσμα είναι να έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των ζώων αυτών και να κινδυνεύουν να εξαφανιστούν τελείως. Σήμερα έχει απαγορευτεί αυστηρά το κυνήγι των ελεφάντων σε όλη την Αφρική, αλλά εξακολουθεί να γίνεται παράνομα και μάλιστα σε αρκετά μεγάλη κλίμακα. Πολλοί κυνηγοί δε διστάζουν να κυνηγήσουν και μέσα στους διάφορους δρυμούς, που έχουν δημιουργηθεί για την προστασία των ζώων. Πρόκειται κυρίως για λευκούς κυνηγούς, στους οποίους συμπαραστέκονται και οι μαύροι κυνηγοί. Στις στέπες ακόμη ζουν οι καμηλοπαρδάλεις, μεταξύ των οποίων και το αφρικανικό βουβάλι που θεωρείται το πιο επικίνδυνο και το πιο άγριο ζώο πάνω σ' ολόκληρη την Αφρική. Τα φυτοφάγα ζώα των στεπών είναι στην ουσία μεταναστευτικά, γιατί κάθε φορά αλλάζουν τόπο, για να εξασφαλίσουν τροφή, όταν στις περιοχές που ζουν από τη ξηρασία σταματήσει κάθε βλάστηση. Τόσο στις ερήμους όσο και στις στέπες και στις σαβάνες ζουν πολλά φίδια από τα οποία άλλα έχουν δηλητήριο και άλλα δεν έχουν. Ανάμεσα στα φίδια που δεν έχουν δηλητήριο μπορούμε να αναφέρουμε τον πύθωνα σαν το πιο γνωστό, ενώ ανάμεσα στα δηλητηριώδη ανήκει η κόμπρα, που μπορεί να θεωρηθεί σαν το πιο επικίνδυνο φίδι στην Αφρική. Στα βαλτώδη μέρη και κοντά στα ποτάμια, ζει ένα άλλο είδος ζώου, που και αυτό κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Πρόκειται για τον ιπποπόταμο. Ο ιπποπόταμος είναι αποκλειστικά και μόνο ζώο φυτοφάγο και σπάνια επιτίθεται στους ανθρώπους, ενώ μπορεί σχετικά εύκολα να εξημερωθεί. Το κρέας του ιπποπόταμου τρώγεται. Ο ιπποπόταμος πολλαπλασιάζεται σχετικά πολύ εύκολα. Η εγκυμοσύνη του διαρκεί λιγότερο από 6 μήνες, έτσι τόσο αυτός, όσο και οι γαζέλες, μπορούν να λύσουν σε μεγάλο βαθμό, αν γίνει φυσικά συστηματική εκτροφή, το πρόβλημα της έλλειψης των πρωτεϊνών που αντιμετωπίζει η Αφρική. Από τα σαρκοφάγα ζώα αξίζει να αναφερθούν τα λιοντάρια, οι λεοπαρδάλεις, κλπ., που και αυτά, ακολουθώντας τα φυτοφάγα, γίνονται τελικά μεταναστευτικά ζώα.

Οικονομία Γεωργικά προϊόντα Η Αφρική είναι βασικά γεωργική ήπειρος και η γεωργία αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων για πολλές χώρες. Παρ' όλα αυτά η γεωργία εξακολουθεί να γίνεται στις πιο πολλές χώρες με εντελώς πρωτόγονο τρόπο. Από τον κανόνα αυτό ξεφεύγουν, σε μεγάλο βαθμό, μερικές από τις μεσογειακές χώρες, καθώς και οι χώρες της νότιας Αφρικής, που έχουν αναπτύξει σημαντικά μερικούς κλάδους της βιομηχανίας. Βασικά γεωργικά προϊόντα είναι το σιτάρι, που καλλιεργείται μόνο στις χώρες τις μεσογειακές, το καλαμπόκι, που καλλιεργείται εκτός από τις μεσογειακές χώρες και στη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία, το ρύζι, το ζαχαροκάλαμο, η κασάβα από την οποία στην Αφρική παράγεται το 43% της παγκόσμιας παραγωγής, χουρμάδες (το 44% της παγκόσμιας παραγωγής), κόκκος (το 78% της παγκόσμιας παραγωγής), αράπικα

32

Αφρική φιστίκια (το 29% της παγκόσμιας παραγωγής), το κακάο (το 67% της παγκόσμιας παραγωγής), μπαμπάκι, καουτσούκ, και πολλά άλλα προϊόντα. Η γεωργία της Αφρικής παρουσιάζει μερικές ιδιομορφίες, που ήρθαν σαν αποτέλεσμα της μακροχρόνιας κατοχής των εδαφών της από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες. Η γεωργία έχει αναπτυχθεί μόνο γύρω από μερικές ζώνες, κυρίως γύρω από τα ποτάμια που μπορούσαν να αποτελέσουν και τους δρόμους επικοινωνίας, ενώ το υπόλοιπο της ηπείρου είναι σχεδόν τελείως ακαλλιέργητο. Ακόμη, οι Ευρωπαίοι δεν ενδιαφέρθηκαν να αναπτύξουν τη γεωργία στην Αφρική. Δημιούργησαν τις λεγόμενες μονοκαλλιέργειες, που σημαίνει ότι σε εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργούν μόνο ένα είδος φυτού. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Νιγηρία και η Σενεγάλη με τα φιστίκια, όπου είναι σχεδόν το μοναδικό προϊόν της χώρας, ακόμη η Γκάνα και η Ακτή του Ελεφαντόδοντου, που η μοναδική τους καλλιέργεια είναι ο καφές. Οι μονοκαλλιέργειες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα να μη μπορούν να αναπτυχθούν τα νέα Αφρικανικά κράτη με τον τρόπο και το ρυθμό που θα ήθελαν. Αρκεί να αναφερθεί μόνο το γεγονός ότι, αν μια χρονιά, για οποιονδήποτε λόγο, πάθει η παραγωγή τους κάποια καταστροφή, οι χώρες αυτές χάνουν τελείως το εισόδημα που έχουν και απειλούνται από πλήρη αφανισμό. Το γεγονός αυτό αποχτά ιδιαίτερη σημασία, αν σκεφτεί κανείς ότι σε πολλές αφρικανικές χώρες με τη γεωργία ασχολούνται πάνω από το 70% του πληθυσμού, ενώ σε μερικές χώρες το ποσοστό αυτό φτάνει και το 85%.

Κτηνοτροφικά προϊόντα Παράλληλα με τη γεωργία ελάχιστα αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Πρόκειται κυρίως για την πιο πρωτόγονη μορφή της νομαδικής κτηνοτροφίας. Αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι στην Αφρική παράγεται μόνο το 2,5% της παγκόσμιας παραγωγής από κρέας, γάλα, τυρί και μαλλί. Γεγονός είναι ότι η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας συναντά πάρα πολλές δυσκολίες, που προκύπτουν τόσο από τις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες, αλλά και από το όλο πολιτιστικό και κοινωνικό οικοδόμημα της αφρικανικής ηπείρου. Ένας από τους πιο βασικούς ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε πολλές περιοχές είναι η μύγα "τσε - τσε", που προκαλεί στα ζώα την πολύ γνωστή και πολύ επικίνδυνη αρρώστια, την τρυπανοσωμίαση.

Ορυκτός πλούτος, μεταλλεύματα Το υπέδαφος της Αφρικής είναι πολύ πλούσιο και έχει όλων των ειδών τα μεταλλεύματα. Στις βόρειες περιοχές της Αφρικής και συγκεκριμένα στις χώρες γύρω από τη Σαχάρα υπάρχουν τεράστια αποθέματα πετρελαίου. Στο νότο, αντίθετα, βγαίνει το 98% της παγκόσμιας παραγωγής διαμαντιών και το 77% της παγκόσμιας παραγωγής του χρυσού. Από την άποψη αυτή κανονικά η αφρικανική ήπειρος θα έπρεπε να είναι η πιο πλούσια στον κόσμο. Η παραγωγή κοβαλτίου στη Δημοκρατία του Κογκό, στο Μαρόκο και στη Ζάμπια φτάνει το 75% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ το χρώμιο, που βγαίνει στη Ροδεσία και στη Νότιο Αφρική αντιπροσωπεύει το 55% της παγκόσμιας παραγωγής. Ανάμεσα στα άλλα ορυκτά αξίζει να αναφερθούν τα φωσφορούχα άλατα που δεν είναι δυνατό να υπολογιστούν. Στο σημείο αυτό αρκεί να αναφέρουμε ότι η Αφρική, παρόλη την τεράστια παραγωγή φωσφορικών αλάτων από τα οποία παράγονται φωσφορικά λιπάσματα, είναι στην τελευταία θέση από τις άλλες ηπείρους στη χρησιμοποίηση των λιπασμάτων αυτών. Παράγονται ακόμη σε μεγάλες ποσότητες μαγγάνιο, χαλκός, βωξίτης, μόλυβδος, ψευδάργυρος, βανάδιο, κασσίτερος, μαρμαρυγίας, γραφίτης, σίδηρος, τιτάνιο και αμίαντο. Το μόνο που δεν υπάρχει στην Αφρική είναι το κάρβουνο. Την έλλειψη αυτή την αναπληρώνει και με το παραπάνω η παρουσία του πετρελαίου. Ακόμη στις ενεργειακές πηγές της ηπείρου θα πρέπει να αναφερθούν και οι τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης της υδροηλεκτρικής ενέργειας, παρ' όλες τις ιδιομορφίες που παρουσιάζει η μορφολογία του εδάφους της

33

Αφρική Αφρικής. Έτσι, παρ' όλο ότι η Αφρική έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα από τα πιο πολύτιμα προϊόντα του υπεδάφους, είναι πάρα πολύ καθυστερημένη οικονομικά χώρα με μερικές ίσως εξαιρέσεις που παρουσιάζουν ορισμένες χώρες. Αλλά και αυτές οι εξαιρέσεις έρχονται να τονίσουν τη μεγάλη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις διάφορες χώρες. Ανάλογη με την οικονομική ανάπτυξη είναι και η συγκοινωνία. Το σιδηροδρομικό δίκτυο φτάνει τις 88.000 χιλιόμετρα, από τα οποία όμως μόνο τα 12.500 χιλιόμετρα έχουν κανονικό φάρδος, ενώ τα υπόλοιπα είναι στενά. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι κυρίως μακρινών αποστάσεων, δηλ. δε διακλαδίζεται στο εσωτερικό των χωρών. Το οδικό δίκτυο φτάνει τα 1.500.000 χιλιόμετρα από τα οποία μόνο τα 100.000 είναι ασφαλτοστρωμένα και αυτά είναι συγκεντρωμένα κυρίως σε μερικές περιοχές του νότου και της δύσης.

Θρησκείες - Γλώσσες - Πολιτισμός Από γλωσσική και θρησκευτική άποψη, η Αφρική παρουσιάζει ολόκληρο μωσαϊκό. Στα βόρεια και στα βορειοδυτικά, καθώς και στα βορειοανατολικά της Αφρικής, επικρατούν οι χαμιτοσημιτικές γλώσσες των Αράβων, των Βερβέρων, των Αβησσυνών και των Κουσιτών. Στα νότια, αντίθετα, επικρατούν οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες σαν αποτέλεσμα των αποίκων Ευρωπαίων, που εξακολουθούν να παραμένουν στην περιοχή. Στις υπόλοιπες περιοχές υπάρχουν άπειρες γλώσσες και διάλεκτοι, που πολλές απ' αυτές, δύσκολα μπορούν να ενταχτούν σε μια κατηγορία. Η βασικότερη θρησκεία είναι η μουσουλμανική. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχουν και άλλες, αρχίζοντας από τα διάφορα χριστιανικά δόγματα και φτάνοντας στις διάφορες ινδικές θρησκείες, χωρίς να παραλείψουμε να πούμε ότι υπάρχουν ακόμη και πολλές φυλές που είναι ειδωλολατρικές ή που έχουν διάφορα άλλα δόγματα. Στην Αφρική έχει αναπτυχθεί ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Πρόκειται για τον πολιτισμό των Αιγυπτίων, στοιχεία του οποίου πήρε και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Ακολούθησε κατόπιν η κατάκτηση της βόρειας Αφρικής από το Μέγα Αλέξανδρο και, αργότερα, από τους Ρωμαίους Στην εποχή των Βυζαντινών και πάλι στο βόρειο τμήμα της ηπείρου αναπτύσσεται ένας καινούριος πολιτισμός, που στη συνέχεια αφομοιώνεται από τους Άραβες και ακολουθεί ο γνωστός αραβικός πολιτισμός. Όταν αργότερα η αυτοκρατορία των Αράβων διαλύθηκε και έδωσε τη θέση της στην τουρκική αυτοκρατορία, δεν υπάρχει κανενός είδους πολιτισμός με αποτέλεσμα και αυτός που υπήρχε να καταστραφεί. Ενώ υπάρχουν πολλά στοιχεία για τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στις ακτές της Μεσογείου από τα πιο παλιά χρόνια, δεν υπάρχουν αντίστοιχα πληροφορίες για το τι είδους πολιτισμός αναπτύχθηκε στο εσωτερικό και στα νότια τμήματα της ηπείρου. Αργότερα, από τον 6ο αιώνα μ.Χ. και μέχρι τον 13ο, υπάρχουν οι αποδείξεις για την ανάπτυξη ενός κράτους που ανάπτυξε φυσικά και το δικό του πολιτισμό. Πρόκειται για το κράτος της Γκάνα. Αργότερα από τον 11ο αιώνα και μέχρι τον 13ο αναπτύχθηκε ένα άλλο κράτος, το Μάλι. Στο Τομπουκτού υπάρχουν πληροφορίες ότι υπήρχε ήδη πανεπιστήμιο από τον 15ο αιώνα. Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίες ότι, πριν καταληφτούν από τους Εγγλέζους τα εδάφη της Νιγηρίας και της Χρυσής Ακτής, είχε αρχίσει εκεί και αναπτυσσόταν ένας άλλος σύνθετος και οργανωμένος πολιτισμός. Το ίδιο συνέβαινε και στα ανατολικά, όπου αναπτύχθηκε και ο πολιτισμός των Αιθιόπων. Δυστυχώς όμως οι πηγές πληροφοριών για τους πολιτισμούς της Αφρικής είναι πολύ περιορισμένες με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή μια πλήρης αναπαράσταση του πολιτισμού που αναπτύχθηκε Η ανεξάρτητη εξέλιξη, αλλά και η ανοδική πορεία του πολιτισμού, που είχε αναπτυχθεί ή και αναπτυσσόταν σε πολλές περιοχές της Αφρικής, σταμάτησε απότομα τον 15ο με 16ο αιώνα, όταν άρχισε η ευρωπαϊκή επέμβαση στην ήπειρο αυτή. Ενώ μέχρι τότε το βόρειο, το βορειοδυτικό και το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής ήταν πολύ καλά γνωστό, η υπόλοιπη Αφρική ήταν σχεδόν άγνωστη.

34

Αφρική Από γλωσσική και θρησκευτική άποψη, η Αφρική παρουσιάζει ολόκληρο μωσαϊκό. Στα βόρεια και στα βορειοδυτικά, καθώς και στα βορειοανατολικά της Αφρικής, επικρατούν οι χαμιτοσημιτικές γλώσσες των Αράβων, των Βερβέρων, των Αβησσυνών και των Κουσιτών. Στα νότια, αντίθετα, επικρατούν οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες σαν αποτέλεσμα των αποίκων Ευρωπαίων, που εξακολουθούν να παραμένουν στην περιοχή. Στις υπόλοιπες περιοχές υπάρχουν άπειρες γλώσσες και διάλεκτοι, που πολλές απ' αυτές, δύσκολα μπορούν να ενταχτούν σε μια κατηγορία. Η βασικότερη θρησκεία είναι η μουσουλμανική. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχουν και άλλες, αρχίζοντας από τα διάφορα χριστιανικά δόγματα και φτάνοντας στις διάφορες ινδικές θρησκείες, χωρίς να παραλείψουμε να πούμε ότι υπάρχουν ακόμη και πολλές φυλές που είναι ειδωλολατρικές ή που έχουν διάφορα άλλα δόγματα. Στην Αφρική έχει αναπτυχθεί ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Πρόκειται για τον πολιτισμό των Αιγυπτίων, στοιχεία του οποίου πήρε και ο δικός μας αρχαίος πολιτισμός. Ακολούθησε κατόπιν η κατάκτηση της βόρειας Αφρικής από το Μέγα Αλέξανδρο και, αργότερα, από τους Ρωμαίους. Στην εποχή των Βυζαντινών και πάλι στο βόρειο τμήμα της ηπείρου αναπτύσσεται ένας καινούριος πολιτισμός, που στη συνέχεια αφομοιώνεται από τους Άραβες και ακολουθεί ο γνωστός αραβικός πολιτισμός. Όταν αργότερα η αυτοκρατορία των Αράβων διαλύθηκε και έδωσε τη θέση της στην τουρκική αυτοκρατορία, δεν υπάρχει κανενός είδους πολιτισμός με αποτέλεσμα και αυτός που υπήρχε να καταστραφεί. Ενώ υπάρχουν πολλά στοιχεία για τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στις ακτές της Μεσογείου από τα πιο παλιά χρόνια, δεν υπάρχουν αντίστοιχα πληροφορίες για το τι είδους πολιτισμός αναπτύχθηκε στο εσωτερικό και στα νότια τμήματα της ηπείρου. Αργότερα, από τον 6ο αιώνα μ.Χ. και μέχρι τον 13ο, υπάρχουν οι αποδείξεις για την ανάπτυξη ενός κράτους που ανάπτυξε φυσικά και το δικό του πολιτισμό. Πρόκειται για το κράτος της Γκάνα. Αργότερα από τον 11ο αιώνα και μέχρι τον 13ο αναπτύχθηκε ένα άλλο κράτος, το Μάλι. Στο Τομπουκτού υπάρχουν πληροφορίες ότι υπήρχε ήδη πανεπιστήμιο από τον 15ο αιώνα. Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίες ότι, πριν καταληφτούν από τους Εγγλέζους τα εδάφη της Νιγηρίας και της Χρυσής Ακτής, είχε αρχίσει εκεί και αναπτυσσόταν ένας άλλος σύνθετος και οργανωμένος πολιτισμός. Το ίδιο συνέβαινε και στα ανατολικά, όπου αναπτύχθηκε και ο πολιτισμός των Αιθιόπων. Δυστυχώς όμως οι πηγές πληροφοριών για τους πολιτισμούς της Αφρικής είναι πολύ περιορισμένες με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή μια πλήρης αναπαράσταση του πολιτισμού που αναπτύχθηκε Η ανεξάρτητη εξέλιξη, αλλά και η ανοδική πορεία του πολιτισμού, που είχε αναπτυχθεί ή και αναπτυσσόταν σε πολλές περιοχές της Αφρικής, σταμάτησε απότομα τον 15ο με 16ο αιώνα, όταν άρχισε η ευρωπαϊκή επέμβαση στην ήπειρο αυτή. Ενώ μέχρι τότε το βόρειο, το βορειοδυτικό και το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής ήταν πολύ καλά γνωστό, η υπόλοιπη Αφρική ήταν σχεδόν άγνωστη.

Εξερεύνηση και αποικισμός της Αφρικής Η πρώτη απόπειρα εξερεύνησης της Αφρικής χρονολογείται από το 1436, όταν ο Πορτογάλος Εάννες Μπαλντάγια έφτασε μέχρι το ακρωτήριο Ρίο Ντέκκα Όρο. Το 1441 ο Τριστάου φτάνει μέχρι τη σημερινή Σενεγάλη. Το 1471 ο Ρουίντα Σεκέιρα φτάνει μέχρι το σημερινό Γκαμπόν, ενώ ο Κάου Ντόγκο έφτασε στα 1482 μέχρι τις εκβολές του ποταμού Κόγκο. Στα 1486 ο Βαρθολομαίος Ντιάζ φτάνει σχεδόν μέχρι τη σημερινή πόλη Ντέρμπαν και, τέλος, ο Βάσκο ντα Γκάμα στα 1497 περιπλέει για πρώτη φορά ολόκληρη τηνΑφρική. Έτσι, για πολλά χρόνια, ήταν γνωστές οι ακτές της Αφρικής, ενώ το εσωτερικό εξακολουθούσε να παραμένει άγνωστο. Άλλωστε οι πρώτοι εξερευνητές δεν ενδιαφέρονταν να δημιουργήσουν αποικίες, όσο τους ενδιέφερε να δημιουργήσουν βάσεις ανεφοδιασμού. Αργότερα αρχίζει ο συστηματικός αποικισμός της Αφρικής που διήρκεσε αρκετούς αιώνες. Καθεμιά από τις μεγάλες τότε ναυτικές δυνάμεις, διεκδικεί για τον εαυτό της και ένα μέρος από τα πιο πλούσια που έχει η

35

Αφρική χώρα.

Σημερινά αφρικανικά κράτη Το μοναδικό κράτος που είχε παραμείνει σαν ανεξάρτητο ήταν η Λιβερία και αυτό γιατί πολλοί από τους μεγάλους τότε εφοπλιστές ήθελαν να δημιουργήσουν ένα κράτος στη σημαία του οποίου θα ναυτολογούσαν τα καράβια τους και δε θα πλήρωναν καθόλου φόρο. (Το καθεστώς αυτό εξακολουθεί να ισχύει ακόμη και σήμερα με αποτέλεσμα η Λιβερία να είναι μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δυνάμεις στον κόσμο). Ανεξάρτητη ακόμη ήταν και η Αβησσυνία. Μετά το τέλος του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ανεξάρτητα κράτη ήταν, εκτός από τα δυο παραπάνω που αναφέρθηκαν, η Αίγυπτος και η Λιβύη. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν να δημιουργούνται συνεχώς καινούρια κράτη. Σήμερα, ελάχιστα μέρη της Αφρικής βρίσκονται κάτω από ξένη κυριαρχία. Όταν παραπάνω αναφέρθηκε ότι στην Αφρική δημιουργήθηκαν καινούρια κράτη, δεν αποτελεί καθόλου υπερβολή. Κανένα από τα κράτη αυτά δεν υπήρχε πριν. Συνήθως το κάθε κράτος, που έχει δημιουργηθεί, αντιπροσωπεύει και μια βασική φυλή και μερικές πιο μικρές. Μερικές όμως από τις μεγάλες φυλές της Αφρικής δεν αποτελούν ένα κράτος, αλλά τελείως τεχνητά έχουν μοιραστεί ανάμεσα σε μερικά κράτη. Το αποτέλεσμα είναι ότι στο ένα κράτος η φυλή είναι πλειοψηφία στο άλλο είναι μειοψηφία. Αυτό προκαλεί πάντα μεγάλες φυλετικές αναταραχές με αποτέλεσμα κάθε τόσο να ξεσπούν άγριοι τοπικοί πόλεμοι, που καταστρέφουν την αδύνατη οικονομία των χωρών αυτών. Απόδειξη αποτελεί το παλιό Βελγικό Κογκό, η σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό που ύστερα από πολλούς και άγριους εμφύλιους πολέμους, σήμερα διοικείται από μεταβατική κυβέρνηση. Παρόλα αυτά τα νέα Αφρικανικά κράτη αρχίζουν μέσα από χίλιες δυο δυσκολίες που κληρονόμησαν από την πολύχρονη αποικιοκρατία, να βρίσκουν αργά και βασανιστικά το δικό τους δρόμο ανάπτυξης. Έτσι, σήμερα, στην Αφρική είναι δυνατό να συναντήσει κανείς κράτη που έχουν ακόμη καθαρά φεουδαρχική οικονομία και διάρθρωση, ενώ άλλα ακολουθούν καθαρό σοσιαλιστικό δρόμο ανάπτυξης. Δε λείπουν φυσικά και οι χώρες εκείνες που βρίσκονται κάτω από μια νέα μορφή αποικιοκρατίας, τη νεοαποικιοκρατία, όπως ονομάζεται, που σημαίνει ότι, ενώ είναι φαινομενικά ελεύθερα, στην ουσία εξαρτώνται άμεσα, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά, από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Γενικά, όμως, τα κράτη της Αφρικής ανήκουν στο χώρο των αδέσμευτων κρατών. Κάθε χρόνο τα κράτη αυτά αποκτούν όλο και μεγαλύτερη πολιτική δύναμη και κάνουν την παρουσία τους όλο και πιο αισθητή σε ολόκληρο τον κόσμο. Σήμερα, στον Ο.Η.Ε., τα Αφρικανικά κράτη αποτελούν τεράστια δύναμη και απόφαση κανένα σχεδόν ψήφισμα δεν είναι δυνατό να παρθεί, αν δεν το υποστηρίξουν το Αφρικανικά κράτη. Ιδιαίτερα αποφασιστική ήταν η συμπαράσταση στον Ο.Η.Ε. των Αφρικανικών κρατών στο θέμα της Κύπρου και στην αποφασιστική καταδίκη της Τουρκίας για την επέμβασή της και την κατάληψη μεγάλου μέρους του νησιού.

36

Αφρική

37

Παραπομπές [1] Sayre, April Pulley. (1999) Africa, Twenty-First Century Books. ISBN 0-7613-1367-2.

[2] "World Population Prospects: The 2004 Revision" (http:/ / library. stanford. edu/ africa/ religion. html) Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

(Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων, υπηρεσία πληθυσμού)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • AllAfrica.Com (http://allafrica.com/) • Open Directory Project - Αφρική (http://dmoz.org/Regional/Africa/)

LP

Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. ( ιστορικό (http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Αφρική& action=history)). Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ) και την GFDL (http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html).

bjn:Aprika gag:Afrika

38

Βόρεια Αμερική Βόρεια Αμερική Συντεταγμένες: 48°10′N 100°10′W48.167, -100.167 [1] Η Βόρεια Αμερική είναι ήπειρος στο βόρειο και δυτικό ημισφαίριο της Γης. Βρέχεται στο Βορρά από τον Αρκτικό Ωκεανό, ανατολικά από τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, νοτιοανατολικά από την Καραϊβική Θάλασσα, και στη δυτική της πλευρά από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Προς το νότο βρίσκεται η Νότια Αμερική. Καλύπτει έκταση περίπου 24.490.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, περίπου 4,8% της συνολικής επιφάνειας του πλανήτη ή περίπου 16,4% της ξηράς. Τον Οκτώβριο του 2006 ο πληθυσμός της εκτιμούνταν σε πάνω από 514.600.000 κατοίκους. Η Βόρεια και Νότια Αμερική συναποτελούν την Αμερικανική ήπειρο.

Ετυμολογία

Παγκόσμιος χάρτης με την θέση της Βόρειας Αμερικής

Η Βόρεια και Νότια Αμερική ονομάστηκαν, κατά γενική παραδοχή, από τον Γερμανό χαρτογράφο Μάρτιν Βαλντσιμέλλερ κατά το όνομα του ιταλού εξερευνητή Αμέριγκο Βεσπούκι. Ο Βεσπούκι ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που υποστήριξε ότι η Αμερική δεν ήταν οι Ανατολικές Ινδίες, αλλά μια διαφορετική, άγνωστη μέχρι τότε ήπειρος. Ο Βεσπούκι ανακάλυψε τη Νότια Αμερική και ακολούθησε τις ακτές της Κεντρικής ώσπου έφτασε στη Βόρεια, συνδέοντας έτσι τις δικές του ανακαλύψεις με αυτές του Χριστόφορου Κολόμβου λίγα χρόνια πριν. Μια δεύτερη και λιγότερο διαδεδομένη εκδοχή αναφέρει ότι η ήπειρος ονομάστηκε κατά τον Άγγλο έμπορο Ρίτσαρντ Αμερίκε από το Μπρίστολ, που πιστεύεται ότι χρηματοδότησε το ταξίδι του Τζον Κάμποτ από τη Βρετανία στη Νέα Γη στα 1497. Μια μειοψηφική άποψη αναφέρει πως η Αμερική πήρε το όνομά της από ένα Ισπανό ναύτη που έφερε το αρχαίο βησιγοτθικό όνομα Αμαϊρίκ. Τέλος λέγεται πως το όνομα έχει προέλθει από κάποια γλώσσα των ιθαγενών λαών της Αμερικής.[2]

Ιστορία Υπάρχουν αρκετές θεωρίες για το πως πρωτοκατοικήθηκε η βόρεια Αμερική από τους Παλαιοϊνδιάνους. Οι ιθαγενείς πληθυσμοί της Βόρειας Αμερικής διαθέτουν πολλές παραδόσεις που αφηγούνται ότι ζούσαν στην περιοχή από την εποχή της δημιουργίας της. Πριν τον ερχομό των Ευρωπαίων, οι ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής ήταν χωρισμένοι σε πολλές μικρές πολιτείες, από μικρές κοινωνίες λίγων οικογενειών έως μεγάλες αυτοκρατορίες. Ζούσαν Τα ερείπεια του Τσίτσεν Ίτζα.

Βόρεια Αμερική

39

σε διάφορες "πολιτισμικές περιοχές" που χοντρικά αντιστοιχούν στις διακριτές γεωγραφικές ζώνες της Βόρειας Αμερικής, και στις οποίες προσαρμόστηκε ανάλογα ο τρόπος ζωής των εκεί πληθυσμών (π.χ. οι κυνηγοί βίσωνα στις Μεγάλες Πεδιάδες ή οι αγρότες της Μεσοαμερικής). Οι ιθαγενείς πληθυσμοί μπορούν να διακριθούν επίσης με βάση τη γλώσσα τους, για παράδειγμα τις γλώσσες Αθαπάσκαν ή τις ουτοαζτεκικές γλώσσες. Είναι σημαντικό όμως να σημειωθεί πως οι λαοί που μιλούσαν παρεμφερείς γλώσσες δεν μοιράζονταν τον ίδιο υλικό πολιτισμό, ούτε ήταν πάντοτε σύμμαχοι. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι Ινουίτ κάτοικοι του Αρκτικού τμήματος της Αμερικής ήρθαν στην ήπειρο πολύ αργότερα από τους υπόλοιπους πληθυσμούς, καθώς φαίνεται από την εξαφάνιση των αντικειμένων του πολιτισμού Ντόρσετ και την αντικατάστασή τους με αυτά του Πολιτισμού της Θούλης. Κατά τη διάρκεια των χιλιάδων ετών που η ήπειρος κατοικείται, πλήθος πολιτισμοί ήρθαν και έφυγαν. Ένας από τους παλιότερους είναι ο πολιτισμός Κλόβις που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Νέο Μεξικό. Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι ο πολιτισμός του Φορτ Ουόλτον, στην κοιλάδα του Μισσισιπή, που γνώρισε άνθηση από το 3.000 π.Χ. έως το 1.500 μ.Χ. Οι πολιτισμοί που έδρασαν στο νότιο τμήμα της Βόρειας Αμερικής είναι υπεύθυνοι για την εξημέρωση πολλών κοινών φυτών που καλλιεργούνται σήμερα σε όλο τον κόσμο, όπως η τομάτα και η κολοκυθιά. Το πιο σημαντικό φυτό που εξημερώθηκε ήταν ίσως ο αραβόσιτος (καλαμπόκι). Η ανάπτυξη της γεωργίας στο νότο είχε αποτέλεσμα μια έντονη πολιτισμική ανάπτυξη, Για παράδειγμα, οι Μάγια ανέπτυξαν ένα σύστημα γραφής, έχτισαν τεράστιες πυραμίδες, διέθεταν ένα περίπλοκο ημερολόγιο και καθόρισαν ως έννοια το μηδέν 500 χρόνια πριν από τον υπόλοιπο κόσμο. Ο πολιτισμός των Μάγια υπήρχε ακόμα όταν έφτασαν οι Κονκισταδόρες στην Κεντρική Αμερική, αλλά η πολιτική ηγεμονία είχε περάσει στους Αζτέκους που προέρχονταν από το Βορρά. Με την άφιξη των Ευρωπαίων στο "Νέο Κόσμο", οι ιθαγενείς είδαν τους πολιτισμούς τους να υποβάλλονται σε δραστικές αλλαγές. Έτσι, άλλαξε και η σχέση τους με τους πολιτικούς και πολιτισμικούς θεσμούς, αρκετές γλώσσες εξαφανίστηκαν, και άλλες άλλαξαν με γοργούς ρυθμούς. Τα ονόματα και οι ιθαγενείς πολιτισμοί που κατέγραψαν οι Ευρωπαίοι δεν ήταν απαραίτητα τα ίδια με αυτά που υπήρχαν μόλις μερικές γενιές πριν, ή αυτά που υπάρχουν σήμερα.

Γεωγραφία Η Βόρεια Αμερική αποτελεί το βόρειο τμήμα της Αμερικής. Το όριό της προς νότο είναι τα σύνορα Κολομβίας-Παναμά σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, ή η Διώρυγα του Παναμά σύμφωνα με κάποιες άλλες ή ακόμα και ο Ισθμός του Τεχουαντεπέκ για αυτούς που ορίζουν τη Βόρεια Αμερική σαν το κομμάτι ξηράς που βασίζεται πάνω στην Καραϊβική πλάκα. Πριν να ανυψωθεί η Κεντρική Αμερική, η περιοχή ήταν βυθισμένη στη θάλασσα. Τα νησιά των Δυτικών Ινδιών σκιαγραφούν μια βυθισμένη πλέον γέφυρα γης που κάποτε ένωνε τη Βόρεια με τη Νότια Αμερική μέσω της Φλόριντα και της Βενεζουέλας. Η ηπειρωτική ακτογραμμή έχει μεγάλο μήκος και είναι αρκετά ανώμαλη. Ο Κόλπος του Μεξικού είναι η μεγαλύτερη υδάτινη εσοχή της ηπείρου, με δεύτερο τον Κόλπο του Χάντσον. Γνωστός είναι επίσης ο κόλπος του Σεν Λόρενς και ο κόλπος της Καλιφόρνια.

Συνθετική δορυφορική φωτογραφία της Βόρειας Αμερικής

Βόρεια Αμερική

40

Η ήπειρος περιβάλλεται από πολυάριθμα νησιά, τα περισσότερα από τα οποία συγκεντρώνονται στο Αρκτικό αρχιπέλαγος, τις Μεγάλες και Μικρές Αντίλλες, το Αρχιπέλαγος Αλεξάντερ και τις Αλεούτιες νήσους. Η Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του κόσμου που αποτελεί αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας, βρίσκεται επάνω στη Βορειοαμερικάνικη πλάκα και γεωγραφικά αποτελεί μέρος της Βόρειας Αμερικής. Οι Βερμούδες δεν είναι μέρος της Αμερικής αλλά νησί που σχηματίστηκε από την ανύψωση της Μεσοωκεάνιας ράχης περίπου εκατό εκατομμύρια χρόνια πριν, θεωρείται όμως ουσιαστικά μέρος της Βόρειας Αμερικής, ειδικά λόγω των ιστορικών, πολιτικών και πολιτιστικών δεσμών τους με τη Βιρτζίνια και άλλες περιοχές.

Φυσική γεωγραφία Το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αμερικής βρίσκεται πάνω στη Βορειοαμερικάνικη τεκτονική πλάκα. Κάποια τμήματα της Καλιφόρνια και του δυτικού Μεξικού αποτελούν τα όρια της Ειρηνικής Πλάκας, και οι δυο πλάκες συναντιούνται στο Ρήγμα του Σαν Αντρέας. Το νότιο τμήμα και το μεγαλύτερο μέρος των Δυτικών Ινδιών βρίσκεται πάνω στην Καραϊβική Πλάκα, ενώ οι πλάκες Χουάν ντε Φούκα και Κόκος βρίσκονται ανάμεσα στην Ειρηνική και Βορειοαμερικάνικη πλάκα. Η ήπειρος μπορεί γενικά να χωριστεί σε τέσσερις μεγάλες περιοχές: τις Μεγάλες Πεδιάδες που απλώνονται από τον Κόλπο του Μεξικού ως τον Αρκτικό Καναδά, το γεωλογικά νεότερο δυτικό τμήμα με τα Βραχώδη Όρη, τις ερήμους στα δυτικά, την Καλιφόρνια και την Αλάσκα, τις πεδιάδες της Καναδικής Ασπίδας στα βορειοανατολικά και την ανατολική περιοχή που περιλαμβάνει τα Απαλλάχια Όρη, την ανατολική ακτή και τη χερσόνησο της Φλόριντα. Το Μεξικό, με τα εκτεταμένα οροπέδια και τις Αμερικανικές Κορδιλιέρες ανήκει μορφολογικά περισσότερο στο δυτικό τμήμα, αν και οι ανατολικές παρόχθιες πεδιάδες εκτείνονται νότια κατά μήκος του Κόλπου. Τα βουνά της δύσης είναι χωρισμένα στη μέση. Το ένα τμήμα αποτελεί η κυρίως οροσειρά των Βραχωδών και το άλλο οι οροσειρές του Ειρηνικού στην Καλιφόρνια, το Όρεγκον, την Ουάσιγκτον και τη Βρετανική Κολομβία. Στη μέση βρίσκεται ο μεγάλος κρατήρας, ένα βαθύπεδο που περιέχει χαμηλότερα βουνά και επίπεδες ερήμους. Η ψηλότερη κορφή είναι η Ντεγκάλι στην Αλάσκα. Ιζηματογενή, Ηφαιστειογενή, Πλουτώνεια και Μεταμορφωσιγενή πετρώματα στη Βόρεια Αμερική.

Βόρεια Αμερική

Ανάγλυφο της Βόρειας Αμερικής.

41

Κρατώνες και υπέδαφος.

Ο κρατώνας της Βόρειας Αμερικής.

Ανθρωπογεωγραφία Οι κύριες γλώσσες στη Βόρεια Αμερική είναι τα αγγλικά, τα ισπανικά και τα γαλλικά. Ο όρος Αγγλοαμερική χρησιμοποιείται για τις αγγλόφωνες χώρες της Αμερικής, κοινώς τις ΗΠΑ και τον Καναδά (στον οποίο δεύτερη επίσημη γλώσσα είναι τα γαλλικά), αλλά μερικές φορές και για το Μπελίζε και ορισμένα τμήματα της Καραϊβικής. Ο όρος Λατινική Αμερική αναφέρεται γενικά στο χώρο νότια των ΗΠΑ όπου κυριαρχούν λατινογενείς γλώσσες, ειδικότερα στο Μεξικό, τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, το μεγαλύτερο μέρος της Καραϊβικής και τη Νότια Αμερική. Η Γαλλική γλώσσα έχει παίξει ιστορικά σημαντικό ρόλο στη Βόρεια Αμερική και παραμένει κύρια γλώσσα σε μερικές περιοχές. Ο Καναδάς έχει δυο επίσημες γλώσσες, καθώς τα γαλλικά είναι επίσημη γλώσσα στο Κεμπέκ και μαζί με τα αγγλικά επίσημη γλώσσα στη Νέα Βρουνσβίκη. Άλλα μέρη όπου μιλιέται η γαλλική είναι οι Γαλλικές Δυτικές Ινδίες και ο Σαιν Πιερ και Μικελόν, καθώς και η Λουιζιάνα των ΗΠΑ όπου είναι επίσημη γλώσσα. Η Αϊτή συμπεριλαμβάνεται σε αυτή την κατηγορία για ιστορικούς κυρίως λόγους, αλλά οι Αϊτινοί μιλούν Κρεόλ καθώς και γαλλικά. Η Κρεόλ, αν και προέρχεται από τα γαλλικά, δεν αποτελεί διάλεκτό τους αλλά ξεχωριστή γλώσσα.

Η Νέα Υόρκη, μεγαλύτερη πόλη των ΗΠΑ και μια απ' τις μητροπόλεις του κόσμου.

Το Τορόντο, η μεγαλύτερη πόλη του Καναδά και πέμπτη μεγαλύτερη της Βόρειας Αμερικής, καθώς και μια από τις πιο πολυπολιτισμικές κοινότητες του πλανήτη.

Από κοινωνική και πολιτιστική άποψη, η Βόρεια Αμερική αποτελεί μια καλά καθορισμένη και διακριτή οντότητα. Ο Καναδάς και οι ΗΠΑ έχουν παρόμοιο πολιτισμό και παραδόσεις, καθώς είναι και οι δυο πρώην Βρετανικές αποικίες. Λόγω των ιστορικών αυτών δεσμών έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στις δυο χώρες μια κοινή πολιτισμική και οικονομική αγορά. Αντίστοιχα, οι Λατινόφωνες χώρες αποτέλεσαν στο παρελθόν αποικίες της Ισπανίας. Στο Μεξικό και τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, όπου άνθισε ο πολιτισμός των Μάγια, οι λαοί διατηρούν κοινές παραδόσεις που δεν γνωρίζουν γεωγραφικά σύνορα. Η Κεντρική Αμερική και η Λατινόφωνη Καραϊβική έχουν ιστορικά περισσότερα κοινά στοιχεία λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, καθώς και λόγω του γεγονότος ότι το Μεξικό, μετά την ανεξαρτησία του από την Ισπανία, δεν προώθησε την ιδέα μιας Κεντροαμερικανικής Ένωσης και παρέμεινε σχετικά απομονωμένο.

Βόρεια Αμερική

42

Από οικονομική άποψη, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ είναι οι πλουσιότερες και πιο αναπτυγμένες χώρες της ηπείρου, ακολουθούμενες από το Μεξικό, μια πρόσφατα βιομηχανοποιημένη χώρα. Οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένες. Οι πιο σημαντικές οικονομικές ολοκληρώσεις της περιοχής είναι η Καραϊβική Κοινότητα και Κοινή Αγορά (CARICOM), η Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA) και πιο πρόσφατα η Κεντροοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (CAFTA). Η τελευταία είναι παράδειγμα της οικονομικής αληλλοστήριξης που επιζητούν τα περιφερειακά κράτη της περιοχής προκειμένου να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση. Ο πληθυσμός της Βόρειας Αμερικής είναι έντονα φυλετικά και εθνοτικά διαφοροποιημένος. Οι τρεις κύριες εθνοτικές ομάδες είναι οι λευκοί, οι Μεστίζο και οι μαύροι (κυρίως Αφροαμερικάνοι και έγχρωμοι της Καραϊβικής). Υπάρχουν σημαντικές μειονότητες Ινδιάνων και Ασιατών, καθώς και άλλες εθνοτικές ομάδες.

Χώρες και περιοχές Η Βόρεια Αμερική συχνά χωρίζεται σε υποπεριοχές, δεν υπάρχει όμως κάποιος επίσημος διαχωρισμός. Η Κεντρική Αμερική αποτελεί το νότιο τμήμα της περιοχής, αλλά το βόρειο όριό της καθορίζεται διαφορετικά ανάλογα με την πηγή. Από γεωφυσική άποψη, η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής ξεκινά στον Ισθμό του Τεχουαντεπέκ στο Μεξικό, δηλαδή στα όρια των Πολιτειών Καμπέτσε, Τσιάπας, Ταμπάσκο, Κιντάνα Ρου και Γιουκατάν.[3] Κατά τον ΟΗΕ το Μεξικό αποτελεί τμήμα της Κεντρικής Αμερικής· αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συμπεριλαμβάνει το Μεξικό, όπως και το Μπελίζε. Από γεωπολιτική άποψη το Μεξικό συνήθως δεν θεωρείται μέρος της Κεντρικής Αμερικής.[4] Ο όρος Μεσοαμερική χρησιμοποιείται κάποιες φορές για να περιγραφούν συλλογικά το Μεξικό και οι Χώρες της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής, και μπορεί να αφορά και την Κολομβία και τη Βενεζουέλα που βρίσκονται στη Νότια Αμερική.

Χώρα ή Εξαρτημένο Έδαφος

Έκταση Πληθυσμός (km²) (εκτίμηση 2005)

Πολιτικός χάρτης της Βόρειας Αμερικής

Πυκνότητα πληθυσμού (ανά km²)

Πρωτεύουσα

Ανγκουίλα (Ηνωμένο Βασίλειο)

102

13254

129.9 Δε Βάλεϊ

Αντίγκουα και Μπαρμπούντα

443

68722

155.1 Σεντ Τζονς

193

71566

370.8 Οράνιεστατ

13940

301790

21.6 Νασσάου

431

279254

647.9 Μπρίτζταουν

22966

279457

12.2 Μπελμοπάν

53

65365

153

22643

9984670

32805041

262

44270

51100

4016173

[5]

Αρούμπα (Ολλανδία) Μπαχάμες Μπαρμπάντος Μπελίζε

Βερμούδες (Ηνωμένο Βασίλειο) Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι (Ηνωμένο Βασίλειο) Καναδάς Νησιά Καϋμάν (Ηνωμένο Βασίλειο) Κόστα Ρίκα

1233.3 Χάμιλτον 148.0 Ρόουντ Τάουν 3.3 Οττάβα 169.0 Τζώρτζταουν 78.6 Σαν Χοσέ

Βόρεια Αμερική

43

Κούβα

110860

11346670

754

69029

Δομινικανή Δημοκρατία

48730

8950034

183.7 Σάντο Ντομίνγκο

Ελ Σαλβαδόρ

21040

6704932

318.7 Σαν Σαλβαδόρ

2166086

56375

0.026 Νούουκ (Γκόντχομπ)

344

89502

260.2 Σεντ Τζόρτζες

1780

448713

108890

14655189

27750

8121622

Ονδούρα

112090

6975204

Τζαμάικα

10991

2731832

1100

432900

1972550

106202903

102

9341

5

0

960

219958

Νικαράγουα

129494

5465100

42.2 Μανάγκουα

[7]

52853

2498717

47.3 Πόλη του Παναμά

Πουέρτο Ρίκο (ΗΠΑ)

9104

3916632

430.2 Σαν Χουάν

Άγιος Βαρθολομαίος (Γαλλία)

21

6852

326 Γουσταβία

Άγιος Χριστόφορος και Νέβις

261

38958

149.3 Μπαστέρ

Αγία Λουκία

616

166312

270.0 Κάστρις

Άγιος Μαρτίνος (Γαλλία)

53.2

33102

Σαιν Πιέρ και Μικελόν (Γαλλία)

242

7012

Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες

389

117534

5128

1088644

430

20556

9629091

295734134

352

108708

24486305

518575412

Ντομίνικα

Γροιλανδία (Δανία) Γρενάδα Γουαδελούπη (Γαλλία) Γουατεμάλα Αϊτή

Μαρτινίκα (Γαλλία) Μεξικό Μοντσερράτ (Ηνωμένο Βασίλειο) Νήσος Ναβάσσα (ΗΠΑ) [5]

Ολλανδικές Αντίλλες (Ολλανδία)

Παναμάς

[5]

Τρινιδάδ και Τομπάγκο

Νήσοι Τερκ και Κάικος (Ηνωμένο Βασίλειο) [9]

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Παρθένοι νήσοι (ΗΠΑ) Σύνολο

102.4 Αβάνα 91.6 Ροζό

252.1 Μπας-Τερ 134.6 Πόλη της Γουατεμάλας 292.7 Πορτ-ο-Πρενς 62.2 Τεγκουσιγκάλπα 248.6 Κίνγκστον 393.5 Φορ-ντε-Φρανς 53.8 Πόλη του Μεξικού 91.6 Πλύμουθ[6] 0 — 229.1 Βίλλεμσταντ (Βίλεμστατ)

622 Μαριγκό[8] 29.0 Σαιν Πιέρ 302.1 Κίνγκσταουν 212.3 Πορτ οφ Σπέιν 47.8 Κόκμπερν Τάουν 30.7 Ουάσινγκτον 308.8 Σαρλότ Αμαλί 21.0

Βόρεια Αμερική

44

Ιστορικές ονομασίες Η Βόρεια Αμερική, ή κάποια μέρη της, κατά το παρελθόν, ειδικά κατά την πρώτη περίοδο αποικισμού, αναφέρονταν και με άλλα ονόματα.

• Το ισπανικό τμήμα αναφερόταν και σαν Νέα Ισπανία.

• Οι Ισπανοί αποκαλούσαν τη Βόρεια Αμερική "Φλόριντα", που τελικά έγινε το όνομα της πολιτείας των ΗΠΑ.

• Οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν το όνομα Βιρτζίνια προς τιμή της βασίλισσας Ελισσάβετ (που στα αγγλικά αποκαλούνταν The Virgin Queen, η παρθένα βασίλισσα). Ο Τζων Ντη πρότεινε να χρησιμοποιηθεί το όνομα Ατλαντίδα, πιστεύοντας ότι πρόκειται για τη χαμένη ήπειρο που περιέγραψε ο Πλάτωνας.

• Το βορειότερο τμήμα αναφερόταν και σαν Νορουμπέγκα (Norumbega),

Παραπομπές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%92%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CE%91%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE& params=48_10_N_100_10_W_ [2] The Naming of America: Fragments We've Shored Against Ourselves (http:/ / www. uhmc. sunysb. edu/ surgery/ america. html), Jonathan Cohen [3] Μπριτάννικα, λήμμα "Κεντρική Αμερική" (http:/ / www. britannica. com/ eb/ article-9110092/ Central-America) [4] The American Heritage Dictionary, λήμμα "Κεντρική Αμερική" (http:/ / www. bartleby. com/ 61/ 8/ C0200800. html) [5] Ανάλογα με τον ορισμό, η Αρούμπα, οι Ολλανδικές Αντίλλες, ο Παναμάς και το Τρινιντάν έχουν εδάφη τόσο στη Βόρεια όσο και στη Νότια Αμερική [6] Λόγω των εκρήξεων του ηφαιστείου Σουφριέ Χιλς από το 1995, το μεγαλύτερο μέρος του Πλύμουθ καταστράφηκε και η διοίκηση μεταφέρθηκε στο Μπραντ (Brades) [7] Πληθυσμός και έκταση για την περιοχή δυτικά της διώρυγας του Παναμά.

[8] Στον ιστότοπο της ΕΕ με το Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων (http:/ / publications. europa. eu/ code/ el/ el-5000500. htm) δεν αναφέρεται πρωτεύουσα.

[9] Συμπεριλαμβάνει τη Χαβάη που γεωφυσικά δεν ανήκει στη Βόρεια Αμερική αλλά στην Ωκεανία.

Σημειώσεις και αναφορές • " Βόρεια Αμερική (http://www.bartleby.com/65/na/NAmer.html)"/" Κεντρική Αμερική (http://www. bartleby.com/65/ce/CentrAm.html)". The Columbia Encyclopedia (http://www.bartleby.com/65/), 6th ed.

2001-6. New York: Columbia University Press.

• " Βόρεια Αμερική (http://www.britannica.com/eb/article?tocId=9373623)"/" Κεντρική Αμερική (http:// www.britannica.com/ebc/article-9360160)". Μπριττάνικα, 2006.

• Στατιστική Υπηρεσία ΗΠΑUN Statistics Division: Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings (http://unstats.un.org/unsd/methods/ m49/m49regin.htm) • GeoHive: Ο πληθυσμών ηπείρων, περιοχών και χωρών (http://www.xist.org/earth/pop_region.aspx) • " Βόρεια Αμερική (http://encarta.msn.com/encyclopedia_761562468/North_America.html)"/ " Κεντρική Αμερική (http://encarta.msn.com/encyclopedia_761574502/Central_America.html)", MSN Encarta, 2006 • American Heritage Dictionaries, λήμμα Βόρεια Αμερική (http://www.bartleby.com/61/64/N0156400.html) και Κεντρική Αμερική (http://www.bartleby.com/61/8/C0200800.html) • Houghton Mifflin Company, "Βόρεια Αμερική" (http://www.answers.com/topic/north-america) • WordNet, Πανεπιστήμιο Πρίνστον: Κεντρική Αμερική (http://wordnet.princeton.edu/perl/webwn?s=central+ america) • Crystal Reference Encyclopedia, "Βόρεια Αμερική" (http://www.reference.com/browse/crystal/23124)

Βόρεια Αμερική

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το America άρθρο North America (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ North) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( America ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ North)).

gag:Poyraz Amerika

45

46

Ευρασία Ευρασία H Ευρασία είναι η μάζα γης που συντίθεται από τις ηπείρους της Ευρώπης και της Ασίας. Μπορεί να θεωρηθεί υπερήπειρος, ή εναλλακτικά τμήμα μιας υπερηπείρου, όπως είναι η Αφρική-Ευρασία, ή απλά ήπειρος. Στη θεωρία τεκτονικών πλακών, η Ευρασιατική πλάκα περιλαμβάνει την Ευρώπη και το μεγαλύτερο τμήμα της Ασίας, αλλά όχι την ινδική υποήπειρο, την αραβική υποήπειρο, και στην περιοχή ανατολικά του Τσέρσκι στην Ανατολική Οι περιοχές που περιλαμβάνει η Ευρασία Σιβηρία. Ο όρος Ευρασία χρησιμοποιείται επίσης στη γεωπολιτική και στη μελέτη των διεθνών σχέσεων, ως ουδέτερος τρόπος αναφοράς σε οργανισμούς ή υποθέσεις των μετα-σοβιετικών πολιτειών.

Δικτυακοί τόποι • EurasiaNet Πληροφορίες και αναλύσεις για πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά ζητήματα των χωρών της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου, της Ρωσίας, της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοδυτικής Ασίας. [1] • MA in Black Sea Cultural Studies. International Hellenic University- School of Humanities [2] • Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα gag:Evraziya

Παραπομπές [1] http:/ / www. eurasianet. org [2] http:/ / www. hum. ihu. edu. gr.

47

Ευρασία-Αφρική Ευρασία-Αφρική Η υπερήπειρος της Αφρικής-Ευρασίας (ή Αφρο-Ευρασία) είναι η μεγαλύτερη μάζα γης του κόσμου και κατοικείται από το 85% του συνολικού γήινου πληθυσμού. τυπικά υποδιαιρείται στην ήπειρο της Αφρικής και της Ευρασίας με μόνη διαχωριστική γραμμή τη Διώρυγα του Σουέζ. Οι ιστορικοί ενίοτε την χωρίζουν σε Ευρασία-Βόρεια Αφρική και Υποσαχάρειο Αφρική. Ωστόσο οι γεωλόγοι αναγνωρίζουν ότι αυτές οι διακριτές μάζες γης δεν έχουν κοινή γεωλογική ιστορία. Ορισμένοι γεωγράφοι και ιστορικοί αναφέρονται σε αυτή την ήπειρο ως Ευραφρασία ή Αφρασία, παραλείποντας την ευρωπαϊκή χερσόνησο, αν και οι όροι δεν έτυχαν έως τώρα γενικής αποδοχής. Ενίοτε απαντάται και ως Παγκόσμιο Νησί, ειδικά στην γεωπολιτικές μελέτες. Ο Παλαιός Κόσμος περιλαμβάνει την Αφρική-Ευρασία και όλα τα περιβάλλοντα νησιά.

• Ευρασία • Ευρώπη • Δυτική Ασία • Νότια Ασία • Κεντρική Ασία • Νοτιοανατολική Ασία • Ανατολική Ασία • Βόρεια Ασία • Αφρική • • • • •

Βόρεια Αφρική Δυτική Αφρική Κεντρική Αφρική Ανατολική Αφρική Νότια Αφρική

48

Ευρώπη Ευρώπη Ευρώπη

Ευρώπη (Θρησκείες)

Ευρώπη (Πολιτική Διαίρεση)

Έκταση

10.180.000 km²

Ευρώπη (Γλώσσες)

Ευρώπη, 1000

Ευρώπη

49

Πληθυσμός

712.000.000

Πυκνότητα

70/km²

Χώρες

ca. 50

Γλώσσες

Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, Φιννοουγγρικές γλώσσες, Τουρκικές γλώσσες, Βασκική γλώσσα

Ζώνες ώρας H Ευρώπη, αποκαλούμενη και Γηραιά ήπειρος, είναι η τέταρτη σε έκταση ήπειρος του πλανήτη μας. Καταλαμβάνει συνολικά με τα νησιά έκταση 10.500.000 τετρ. χιλ., το 7% περίπου της συνολικής ξηράς του πλανήτη μας. Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με τα στοιχεία του 1981 ξεπερνούσε τα 670.000.000 κατοίκους.

Ετυμολογία Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία ο Μίνωας εθεωρείτο γιος του Δία. Ο Δίας ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε λευκό Δορυφορική φωτογραφία της Ευρώπης ταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπη που έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε την μετέφερε σε όλη την σημερινή Ευρώπη και μετά την πήγε στην Κρήτη όπου και έκανε το γάμο κάτω από ένα πλάτανο στη Γόρτυνα. Από το γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας. Η λέξη ετυμολογείται πιθανώς από τις λέξεις ευρύς και ώψ («ανοικτομάτης, με μεγάλα μάτια»). Μια άλλη θεωρία θέλει την προέλευση της λέξης από το ακκαδικό erebu («δύω»).

Πολιτική Διαίρεση Βόρεια Ευρώπη 1.

2.

3.

4.

Χερσαία ζώνη: Δανία, Φινλανδία Σκανδιναβική Χερσόνησος: Νορβηγία, Σουηδία. Παρα-βαλτική ζώνη: Λεττονία, Εσθονία, Λιθουανία, Νησιωτική ζώνη: Ισλανδία

Δυτική Ευρώπη 1. Χερσαία ζώνη: Γαλλία, Μονακό 2. Κάτω Χώρες: Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο 3. Νησιωτική ζώνη: Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία

Ευρώπη

Κεντρική Ευρώπη 1. Παραλιακή ζώνη: Γερμανία, Πολωνία 2. Ηπειρωτική ζώνη: Ελβετία, Αυστρία, Λιχτενστάιν, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία,

Ανατολική Ευρώπη 1. Ηπειρωτική ζώνη: Αζερμπαϊτζάν, Ρωσία (ευρωπαϊκό τμήμα), Λευκορωσία, Καζακστάν (ευρωπαϊκό τμήμα) 2. Παρα-ευξείνεια ζώνη: Αρμενία (ευρωπαϊκό τμήμα), Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία

Νότια Ευρώπη 1. Ιβηρική Χερσόνησος: Ισπανία, Πορτογαλία, Ανδόρα.

2. Ιταλική χερσόνησος: Ιταλία, Βατικανό, Άγιος Μαρίνος.

3. Βαλκανική Χερσόνησος: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ελλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο, Κροατία, Σλοβενία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Π.Γ.Δ.Μ., Κόσοβο, Τουρκία (ευρωπαϊκό τμήμα).

4. Νησιωτική ζώνη: Μάλτα, Κύπρος.

Γεωγραφικά στοιχεία Η Ευρώπη με την Ασία αποτελούν ένα ενιαίο γεωγραφικό σύνολο, έτσι που η Ευρώπη να αποτελεί στην ουσία μία χερσόνησο της ευρασιατικής ηπείρου. Οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χερσόνησοι είναι: η Κόλα, η Σκανδιναβική, της Γιουτλάνδης, η Ιβηρική, των Απεννίνων και η Βαλκανική. Ανάμεσα στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά νησιά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τη Νόβαγια Ζέμλια, τη Γη του Φραγκίσκου Ιωσήφ, τα Βρετανικά Νησιά, τα νησιά της Δανίας, την Ισλανδία, την Κορσική, τη Σαρδηνία, τη Σικελία, την Κύπρο, την Κρήτη, το Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και άλλα. Τα ακραία όρια της Ευρώπης είναι τα παρακάτω: Το βορειότερο άκρο της το αποτελεί η Γη του Φραγκίσκου Ιωσήφ, που φτάνει μέχρι τις 82° βόρειο πλάτος, ενώ στο νότο το νησί Γαύδος με 34° και 50' βόρειο πλάτος αποτελεί το νοτιότερο μέρος της. Στα δυτικά, στις 24° και 32' βρίσκεται το δυτικότερο σημείο της, ενώ στα ανατολικά, στις 68° 5' βρίσκεται το ανατολικότερο σημείο της. Το πλάτος της είναι 4.150 χιλ., ενώ το μήκος της ξεπερνά τα 5.000 χιλιόμετρα. Το σχήμα της είναι περίπου τριγωνικό με τη βάση στη Μεσόγειο και την κορυφή κοντά στο βόρειο πολικό κύκλο.

Μορφολογία Εκτός από τα ανατολικά και την περιοχή γύρω από τη Βαλτική θάλασσα, που είναι επίπεδη και κάπως μονότονη, η υπόλοιπη Ευρώπη παρουσιάζει μια διαδοχική αλλαγή από βουνά και πεδιάδες. Ο κύριος όγκος των βουνών είναι συγκεντρωμένος στη νότια και κεντρική Ευρώπη, καθώς και στην περιοχή των Σκανδιναβικών κρατών. Στην κεντρική Ευρώπη, στις Άλπεις, που είναι από τις πιο νέες οροσειρές της Ευρώπης, βρίσκεται και το ψηλότερο σημείο, το Λευκό Όρος, που έχει ύψος 4.810 μέτρα. Την ίδια περίοδο, δημιουργήθηκαν και τα Απέννινα, οι Δειναρικές Άλπεις, τα Καρπάθια και ο Αίμος. Οι υπόλοιπες οροσειρές είναι παλιότερες. Σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης, όπως παρουσιάζεται σήμερα, είχαν και οι παγετώνες που με τις διαβρώσεις και τις καθιζήσεις δημιούργησαν και την τελική μορφή της. Ανεξάρτητα από ποια αιτία δημιουργήθηκε, ανάλογη είναι και η υδρογραφική της δομή. Στα δυτικά και στα νότια, όπου τα βουνά είναι κοντά στη θάλασσα, υπάρχουν ποτάμια με μικρό μήκος, αλλά με ισχυρά ρεύματα και πορεία ζιγκ - ζαγκ. Αντίθετα, στα ανατολικά, τα ποτάμια είναι μεγάλα, βαθιά, με πολύ νερό, που κυλούν αργά μέσα από τις απέραντες πεδιάδες. Στην περιοχή αυτή βρίσκονται και μερικά από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ευρώπης, με μεγαλύτερα το Βόλγα και το Δούναβη. Στην Ευρώπη υπάρχουν πάρα πολλές λίμνες, αλλά όλες έχουν μικρές διαστάσεις. Οι περισσότερες είναι συγκεντρωμένες γύρω από τη Βαλτική θάλασσα και στην Αλπική περιοχή.

50

Ευρώπη

Κλίμα Το κλίμα της Ευρώπης μπορεί να θεωρηθεί από τα πιο ευνοϊκά στον κόσμο. Μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα, που ανήκει στον πολικό κύκλο, χαρακτηρίζεται από ακραίες θερμοκρασίες κατά το χειμώνα. Το μεγάλο μέρος ανήκει στην εύκρατη ζώνη. Τρεις βασικοί παράγοντες συντελούν σ' αυτήν τη διαμόρφωση. Η θέση της σε συνδυασμό με τα ρεύματα του Ατλαντικού και το ότι δεν χαρακτηρίζεται από μεγάλο υψόμετρο. Το ευρωπαϊκό κλίμα χαρακτηρίζεται από τέσσερις τύπους: το κλίμα της περιοχής προς τον Ατλαντικό, το ηπειρωτικό κλίμα (περιοχές της ανατολικής Ευρώπης), το αρκτικό κλίμα (σε ένα μικρό μέρος της βόρειας Ευρώπης) και το μεσογειακό κλίμα στη νότια Ευρώπη. Θα μπορούσε ακόμη να αναφερθεί και το κλίμα της κεντρικής Ευρώπης ως μεταβατικό ανάμεσα και στους τέσσερις τύπους κλίματος που αναφέρθηκαν (περιοχές της Τσεχίας, Σλοβακίας και Ουγγαρίας).

Χλωρίδα και πανίδα Με βάση το κλίμα και το γεωμορφολογικό ανάγλυφο θα μπορούσε να καθοριστεί και η χλωρίδα και η πανίδα της. Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι η Ευρώπη έχει κατοικηθεί από πολύ παλιά κι έτσι ο άνθρωπος έχει αλλοιώσει τη χλωρίδα και την πανίδα της ηπείρου. Είναι δύσκολο σήμερα να γνωρίσουμε την πραγματική πανίδα και χλωρίδα της. Με το συστηματικό κυνήγι κατάφερε να εξοντώσει όλα σχεδόν τα ζώα που τον απειλούσαν και ν' αφήσει να αναπτυχθούν εκείνα μόνο που θα μπορούσαν να του εξασφαλίσουν κάποια ωφέλεια και κυρίως τροφή και που δε θα μπορούσαν να τον απειλήσουν. Τέτοιες ζωολογικές μονάδες ήταν τα πρόβατα, τα βοοειδή, τα πουλερικά, τα άλογα κλπ. Και πραγματικά τα είδη αυτά αποτελούν τους αποκλειστικούς εκπροσώπους της σημερινής ευρωπαϊκής πανίδας. Σε άγρια κατάσταση ζουν ακόμη σε μερικές περιοχές της Ευρώπης αντιπρόσωποι τέτοιων ζώων. Σε περιοχές ακόμη, όπου η παρουσία του ανθρώπου δεν είναι τόσο έντονη, είναι δυνατό να συναντηθούν μερικά υπολείμματα από την προϊστορική πανίδα της. Μπορεί κανείς να συναντήσει μερικά ελάφια, αρκούδες και αγριογούρουνα, ενώ οι λύκοι έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αντίθετα σε όλη την Ευρώπη είναι διαδεδομένη η αλεπού. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμη τη νυφίτσα, το κουνάβι, κλπ. Πριν από μερικά χρόνια ήταν δυνατό να συναντήσει κανείς στην Κεντρική Ευρώπη κάστορες σε άγρια κατάσταση. (Σήμερα μόνο στους ζωολογικούς κήπους). Οι αρκούδες έχουν διατηρηθεί στην Ευρώπη μόνο χάρη στα αυστηρά νομοθετικά μέτρα που έχουν πάρει πολλές χώρες, στις οποίες απαγορεύεται το κυνήγι της. Ακόμη στα δάση της Ευρώπης ζουν αγριόχοιροι, ενώ στα δάση της βαλκανικής όλο και περισσότερο σπανίζουν. Από τα πτηνά θα μπορούσαν να αναφερθούν τα γεράκια, οι φασιανοί, οι αετοί, οι σπιζίδες (καρδερίνες, σπίνοι κλπ.) και το σπάνιο είδος των αγριόγαλων. Από τα ερπετά, τα διάφορα είδη φιδιών, οι σαύρες και οι χελώνες. Από τα φίδια, οι οχιές (το πιο δηλητηριώδες φίδι της Ευρώπης) καθώς και διάφορα νερόφιδα. Ακόμη θα πρέπει να αναφερθούν και τα τελευταία υπολείμματα από τους πρόγονους των σημερινών αιγοπροβάτων. Πρόκειται για το "Κρι - κρι" της Κρήτης, το μοναδικό στο είδος του ζώο, που εξακολουθεί να ζει στον κόσμο καθώς και τους αιγάγρους των Άλπεων. Η πανίδα πριν 2500 χρόνια ήταν πολύ διαφορετική στην Ευρώπη. Ζούσαν λιοντάρια και τίγρεις. (Τίγρεις υπήρχαν και πολύ αργότερα στην περιοχή της Σοβιετικής Ένωσης). Σήμερα τέτοια ζώα μπορεί να συναντήσει κανείς μόνο στο ασιατικό τμήμα της Ρωσίας, που εξακολουθεί να έχει απέραντα και παρθένα δάση. Σημαντική είναι και η αντιπροσώπευση των ψαριών των γλυκών νερών. Τα πιο σημαντικά, από οικονομική άποψη είναι οι κυπρίνοι, οι πέστροφες, οι οξύρρυγχοι κ.ά. Η χλωρίδα της Ευρώπης διαιρείται σε πέντε ζώνες: Η ζώνη της τούντρας που θεωρείται η πρώτη ζώνη (περιοχή των σκανδιναβικών χωρών και το βόρειο τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης). Η ζώνη των κωνοφόρων δέντρων ή βόρεια λωρίδα που θεωρείται η δεύτερη ζώνη (από το μέσο περίπου της Σκανδιναβίας μέχρι τα βόρεια της Αγγλίας και της Σοβιετικής Ένωσης και πολύ πιο νότια, αλλά σε υψόμετρο από τα 1000 μ. και πάνω). Η τρίτη ζώνη (της Κεντρικής Ευρώπης), η ζώνη της στέπας (που θεωρείται η τέταρτη ζώνη της ευρωπαϊκής χλωρίδας) και η πέμπτη ζώνη, η μεσογειακή. Σύμφωνα με μερικούς υπάρχει και μια έκτη ζώνη, η αλπική, που περιλαμβάνει τις Άλπεις, τα Καρπάθια, τα Πυρηναία και τα Βόσγια. Η Κατοίκηση της Ευρώπης.

51

Ευρώπη Όπως φαίνεται, η κατοίκηση της Ευρώπης έγινε με περίπλοκο και προοδευτικό τρόπο. Εξακολουθεί όμως το πρόβλημα να παραμένει άλυτο. Μάλλον στην Ευρώπη δεν υπήρχαν αυτόχθονες Ευρωπαίοι. Φαίνεται ότι έχουμε σε κάποια φάση μια μεγάλη μετακίνηση ανθρώπων προς την Ευρώπη από διάφορες περιοχές της τότε ξηράς, εξαιτίας των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούσαν και του πλούσιου κυνηγιού. Πριν από 1.000.000 - 300.000 χρόνια επικρατούσε κλίμα εύκρατο που ευνοούσε την κατοίκηση. Το αρχαιότερο λείψανο, που βρέθηκε μέχρι στιγμής στον ευρωπαϊκό χώρο, είναι του "ανθρώπου της Χαϊδελβέργης", που πιθανολογείται ότι έζησε στις αρχές της κατώτερης παλαιολιθικής εποχής. Στην περίοδο της μέσης παλαιολιθικής εποχής διαδόθηκε στην Ευρώπη ο τύπος του ανθρώπου Νεάντερταλ. Ο τύπος αυτός κατοίκησε σε όλη την Ευρώπη και χάθηκε χωρίς ακόμη να εξηγηθεί η εξαφάνισή του. Την ίδια εποχή μ' αυτόν έζησαν και οι άνθρωποι οι λεγόμενοι "Προέμφρονες", που βρίσκονταν σε ανώτερη βαθμίδα εξέλιξης και που υπήρξαν οι πρόγονοι του Ευρωπαίου "ανθρώπου του σοφού". Τη νεότερη παλαιολιθική περίοδο παρουσιάζεται μεγάλη μετανάστευση στο χώρο της Ευρώπης ανθρώπων από τη Β. Αφρική και από τη Δ. Ασία. Έτσι, την εποχή αυτή, υπάρχει μια διασταύρωση των φυλών αυτών με τις ντόπιες. Την εποχή αυτή εμφανίζεται και ο άνθρωπος ο "σοφός", ο πρόγονος του σημερινού ανθρώπου, με τρεις διαφορετικές δολιχοκέφαλες φυλές. Πρόκειται για τις φυλές Κρο - Μανιόν, Γκριμάλντι και Σάνσελαντ. Τελικά η φυλή Σάνσελαντ και η Κρο - Μανιόν αποτέλεσαν τη βάση των σημερινών ευρωπαϊκών φυλών. Η μεσολιθική περίοδος (που αρχίζει από τα 8.500-5.000 χρόνια) χαρακτηρίζεται από μια σημαντική αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, ενώ υποχωρούν και οι τελευταίοι παγετώνες, πράγμα που επιτρέπει την επέκταση των ανθρώπινων οικισμών και στα βόρεια της Ευρώπης. Την εποχή αυτή θα πρέπει να τοποθετηθούν και οι μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην οργάνωση των πρώτων ευρωπαϊκών λαών. Γύρω στο 3.000 π.Χ. αρχίζει ο Ευρωπαίος να ασχολείται, συστηματικά πια, με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Αρχικά εξημέρωσε το σκύλο, τα βοοειδή και τα πρόβατα, ενώ η εξημέρωση του αλόγου δε φαίνεται να έγινε στην Ευρώπη. Το άλογο μάλλον το πήρε εξημερωμένο από διάφορες, ασιατικές κυρίως, φυλές, που στο διάστημα αυτό συνέχισαν να μεταναστεύουν στην Ευρώπη.

Φυλές, γλώσσες, θρησκείες Τελικά η Ευρώπη, από τις πιο παλιές εποχές μέχρι και σήμερα, αποτέλεσε το σταυροδρόμι από το οποίο πέρασαν, έμειναν ή και διασταυρώθηκαν διάφορες φυλές. Από τις διασταυρώσεις αυτές δημιουργήθηκαν τελικά και οι σημερινές φυλές των Ευρωπαίων που μπορούμε να τις χωρίσουμε στις παρακάτω ομάδες: • • • • • •

την Μεσογειακή, την Αδριατική, την Αλπική, την Βαλτική, την Σκανδιναβική και την Λαπωνική.

Έτσι η ευρωπαϊκή ήπειρος παρουσιάζει κυριολεκτικά ένα μωσαϊκό από φυλές. Καθεμιά από τις παρακάτω φυλές κατοικεί και σε μια ορισμένη περιοχή. Από την άποψη της γλώσσας επικρατέστερη είναι η ινδοευρωπαϊκή γλώσσα με τις τέσσερις βασικές γλωσσικές της ομάδες: • • • •

την ελληνική τη λατινική, τη γερμανική και τη σλαβική.

Υπάρχουν και μερικά υπολείμματα γλωσσών, που δεν ανήκουν σε καμιά από τις τέσσερις αυτές γλωσσικές ομάδες, όπως είναι η βαλτική, η φιννοουγγρική, η κελτική, η αλβανική και η μαλτέζικη. Η χριστιανική αποτελεί τη βασικότερη θρησκεία των Ευρωπαίων με όλα τα γνωστά της δόγματα, όπως

52

Ευρώπη • Ορθοδοξία, • Καθολικισμός, • Προτεσταντισμός κλπ. Στην περιοχή της βαλκανικής χερσονήσου υπάρχουν ακόμη και μουσουλμανικές μειονότητες.

Παραγωγή - Οικονομία Πριν από μερικά χρόνια (μεταξύ του 1880-1910) η οικονομία της Ευρώπης κατείχε την πρώτη θέση στον κόσμο. Όμως μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και την άνοδο της αμερικανικής οικονομίας, η ευρωπαϊκή έρχεται σε δεύτερη θέση. Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η πτώση της οικονομίας στο διάστημα του μεσοπολέμου και στα πρώτα της χρόνια μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα η οικονομία της Ευρώπης σαν σύνολο (και όχι χωρισμένη, ανάλογα με τον ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισμό των κρατών της) αρχίζει και ανεβαίνει σημαντικά. Παρόλο όμως ότι η ευρωπαϊκή οικονομία δεν μπορεί και αυτήν τη στιγμή ακόμη να συγκριθεί με την αμερικανική, εξακολουθεί να ασκεί μεγάλο βάρος στην παγκόσμια οικονομία, ενώ σε μερικούς τομείς η συμβολή της είναι αποφασιστική. Σήμερα η οικονομία της Ευρώπης βασίζεται τόσο πάνω στη γεωργία, όσο και στη βιομηχανία. Στη γεωργική παραγωγή σημαντική θέση κατέχει το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι, η βρώμη, ενώ η ποσότητα του καλαμποκιού και του ρυζιού είναι κάπως περιορισμένη. Σημαντική είναι και η καλλιέργεια της πατάτας, των ζαχαρότευτλων, του καπνού, του ηλιόσπορου, του βαμβακιού, του λαδιού και των εσπεριδοειδών. Τα δάση δίνουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας, κυτταρίνης και χαρτοπολτού. Σημαντική είναι ακόμη και η κτηνοτροφική παραγωγή που βασίζεται κυρίως στην εκτροφή των βοοειδών και των χοιρινών, ενώ στις βαλκανικές χώρες βασίζεται κυρίως στην εκτροφή των αιγοπροβάτων. Χαρακτηριστικό της γεωργικής παραγωγής για μερικές από τις ευρωπαϊκές περιοχές είναι η μεγάλη απόδοση που έρχεται σαν αποτέλεσμα της εφαρμογής των ορθολογιστικών συστημάτων, της χρησιμοποίησης μηχανικών μέσων και χημικών λιπασμάτων. Γενικά η ευρωπαϊκή γεωργία μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο προοδευμένη στον κόσμο. Σε σχέση με τις άλλες ηπείρους, ο ορυκτός πλούτος της Ευρώπης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι αξιόλογος. Στο μόνο ορυκτό, που διαθέτει επάρκεια, είναι το σιδηρομετάλλευμα. Από τα άλλα πρέπει να αναφερθούν τα άλατα του καλίου, το κάρβουνο, ο υδράργυρος, ο μαγνησίτης, το ουράνιο, ο μόλυβδος, ο βωξίτης, το βολφράμιο και τελευταίο το πετρέλαιο που υπάρχει στην περιοχή της Ρουμανίας, στη Βόρεια Θάλασσα, αλλά και στο Βόρειο Αιγαίο. Σημαντική επίσης είναι η ενέργεια από τους υδροηλεκτρικούς, τους θερμοηλεκτρικούς και, τα τελευταία χρόνια, από τους πυρηνικούς σταθμούς. Η βιομηχανική παραγωγή είναι σημαντική. Σε όγκο παραγωγής σημαντική θέση κατέχει η Ρωσία, η Γερμανία, η Αγγλία και η Γαλλία. Αναπτυγμένοι είναι όλοι οι κλάδοι της βιομηχανικής παραγωγής. Υπολογίζεται ότι η Ευρώπη παράγει πάνω από το ένα τρίτο της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής. Σημαντικά αναπτυγμένο είναι και το συγκοινωνιακό δίκτυο. Στην Ευρώπη βρίσκεται πάνω από το ένα τρίτο των σιδηροδρομικών γραμμών του κόσμου. Εξίσου σημαντικά αναπτυγμένο είναι το οδικό δίκτυο, οι αεροσυγκοινωνίες και η ναυσιπλοΐα.

Ιστορία Πολιτισμός Από τα πολύ παλιά χρόνια η Ευρώπη αποτέλεσε το κέντρο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν οι διάφοροι πολιτισμοί. Πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός θεωρείται ο ελληνικός. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε ο ρωμαϊκός, για να δώσει τη θέση του στο χριστιανικό, που άνθισε στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ακολουθούν οι διάφορες επιδρομές των βαρβαρικών φυλών και η κατάληψη όλης της Δ. Ευρώπης, που βυθίζεται, σχεδόν τελείως, στο σκοτάδι. Οι φυλές αυτές αρχίζουν να δημιουργούν τα πρώτα οργανωμένα κράτη και να δέχονται την επίδραση του παλιού ρωμαϊκού πολιτισμού. Στη συνέχεια (στο 1241) εισβάλλουν οι Μογγόλοι, που περιορίζονται στο ανατολικό τμήμα και σώζεται, έτσι, η υπόλοιπη Ευρώπη από την καταστροφή. Με την

53

Ευρώπη ανακάλυψη της Αμερικής και των άλλων ηπείρων αρχίζει για την Ευρώπη μια νέα περίοδος, των ανακαλύψεων και της αποικιοκρατίας. Παράλληλα υπάρχει μια διόγκωση του ρόλου της Εκκλησίας στη ζωή και την οργάνωση των κρατών. Το αποτέλεσμα ήταν οι διάφοροι πόλεμοι και η Ιερά Εξέταση.

16ος-18ος αιώνας Αποτέλεσμα της αναβαθμισμένης σημασίας της θρησκείας ήταν και η Μεταρρύθμιση, που είχε βαθιές συνέπειες στην ενότητα της Ευρώπης. Τα κράτη δε χωρίστηκαν σε θρησκευτικές γραμμές μόνο εξωτερικά αλλά και εσωτερικά από θρησκευτικές διαμάχες που συχνά υποδαυλίζονταν από τους εξωτερικούς εχθρούς. Η Γαλλία υπέστη αυτή τη μοίρα κατά τον 16ο αιώνα, στους πολέμους που έμειναν γνωστοί ως Γαλλικοί Θρησκευτικοί Πόλεμοι. Η Αγγλία αντιθέτως, απέφυγε για κάποιο διάστημα αυτή τη μοίρα χάρη στον Αγγλικανισμό της Ελισάβετ. Μεγάλο μέρος της σύγχρονης Γερμανίας είχε κερματιστεί σε μικροσκοπικά κρατίδια υπό τη θεωρητική επικυριαρχία της Αγία Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που είχε επίσης διχαστεί με βάση θρησκευτικές γραμμές, ωσότου ο Τριαντακονταετής Πόλεμος αντικατέστησε τη θρησκεία με τον εθνικισμό ως κινητήρια δύναμη των ευρωπαϊκών συγκρούσεων. Στη διάρκεια του πρώτου μέρους της περιόδου, ο καπιταλισμός αντικαθιστούσε το φεουδαλισμό ως κύρια μορφή οικονομικής οργάνωσης, τουλάχιστον στο δυτικό μισό της Ευρώπης. Τα διαρκώς υπό επέκταση σύνορα της αποικιοκρατίας οδήγησαν στην «Εμπορική Επανάσταση». Στην περίοδο αυτή, επίσης παρατηρήθηκε η λεγόμενη «Επιστημονική Επανάσταση» και η εφαρμογή των νέων επιστημονικών επιτευγμάτων σε τεχνολογικές βελτιώσεις που οδήγησαν στη Βιομηχανική Επανάσταση. Η ιβηρική εκμετάλλευση του Νέου Κόσμου, που ξεκίνησε με τις ανακαλύψεις του Χριστόφορου Κολόμβου, συνέβαλε επίσης αποφασιστικά σε δραματικές ανακατατάξεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Σύντομα, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι πραγματοποίησαν τις δικές τους ανακαλύψεις στη Βόρεια Αμερική. Οι νέες μορφές εμπορίου και οι διευρυνόμενοι ορίζοντες συνέβαλαν στη δημιουργία του διεθνούς δικαίου. Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας το 1648, που τερμάτισε τον Τριαντακονταετή Πόλεμο, ο βασιλικός απολυταρχισμός έγινε ο κανόνας στην ήπειρο, ενώ τμήματα της Ευρώπης έκαναν συνταγματικά πειράματα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αγγλία. Οι στρατιωτικές συγκρούσεις συνεχίστηκαν, αλλά είχαν λιγότερο καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή των Ευρωπαίων. Στο ανεπτυγμένο βορειοδυτικό τμήμα της Ευρώπης η φιλοσοφία του Διαφωτισμού προσέφερε την ιδεολογική στήριξη στις νέες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Στο μεταξύ, η συνεχιζόμενη αύξηση του αριθμού των εγγράμματων και η εφεύρεση των κινητών τυπογραφικών στοιχείων από τον Γουτεμβέργιο, συνέβαλε στην ταχεία εξάπλωση των νέων ιδεών. Η ανατολική Ευρώπη ήταν πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στη Σουηδία, την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στο ύστερο τμήμα αυτής της περιόδου, αυτές οι τρεις δυνάμεις έχασαν την ισχύ λόγω της ανάδειξης της Πρωσίας, της Ρωσίας και της Αυστρίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πολλοί Εβραίοι μετανάστευσαν στη δυτική από την ανατολική Ευρώπη, δημιουργώντας κοινότητες σε μέρη από τα οποία είχαν εκδιωχθεί κατά τον Μεσαίωνα. Το 18ο αιώνα, η Αγγλία διαθέτει όλο της το δυναμικό στην ανάπτυξη του στόλου, που της επέτρεψε να γίνει θαλασσοκράτειρα και να εξασφαλίσει μεγάλα πολιτικά και στρατιωτικά πλεονεκτήματα, που τα διατήρησε σχεδόν 200 χρόνια. Παράλληλα είναι η πρώτη χώρα που δημιουργεί συστηματική βιομηχανία, που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη συγκέντρωση εργατών, τη μηχανοποίηση και τη χρησιμοποίηση της ατμομηχανής. Η Ευρώπη, 2.500 χρόνια τώρα, εξακολουθεί να αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της δημιουργίας του σύγχρονου πολιτισμού. Οι άλλες ήπειροι ή είχαν παρακμάσει, όπως η Ασία και η Αφρική ή βρίσκονταν στην αρχή της δημιουργίας του δικού τους πολιτισμού, όπως η Αμερική και η Αυστραλία, που τελικά και ο δικός τους πολιτισμός δεν αναπτύχθηκε από τους αυτόχθονες, αλλά από τους Ευρωπαίους μετανάστες. Παράλληλα, εκτός από πολιτική και οικονομική, γίνεται και μεγάλη πνευματική και πολιτιστική δύναμη που για πολλά χρόνια και σε πολλά σημεία, ακόμη και μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να επιβάλλει το δικό της πολιτισμό και στους άλλους λαούς. Πέρα όμως από όλα αυτά αποτέλεσε και το θέατρο πάρα πολλών πολέμων.

54

Ευρώπη Από τους πιο παλιούς αξίζει να αναφερθούν ο εκατονταετής και ο τριακονταετής, ενώ από τους σύγχρονους οι δυο παγκόσμιοι.

19ος - 21ος Αιώνας Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αποφασιστική σημασία για την εξέλιξη και την τύχη της Ευρώπης. Μετά το τέλος του, δύο κράτη, που για χρόνια έμεναν μακριά από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, άρχισαν να ασχολούνται με τα ευρωπαϊκά πράγματα. Πρόκειται για την Αμερική που, σπάζοντας τον απομονωτισμό της, επεμβαίνει στρατιωτικά στον πρώτο πόλεμο και για την Ιαπωνία, που δεν επεμβαίνει στρατιωτικά, αλλά της δίνει την ευκαιρία να αναπτύξει τη βιομηχανία της, (βαριά και πολεμική) τροφοδοτώντας τους Ευρωπαίους με διάφορα βιομηχανικά υλικά κατά τη διάρκειά του. Τα προνόμια που απόκτησαν και τα δύο αυτά κράτη στη διάρκεια του πολέμου, εξακολούθησαν να τα διατηρούν και ύστερα από αυτόν και δεν έπαθαν καμιά καταστροφή, αλλά, αντίθετα, βγήκαν ωφελημένα. Ακόμη, μετά τη λήξη του πολέμου, η Ευρώπη θα παρουσιαστεί με σημαντικές αλλαγές, από τις οποίες οι πιο σημαντικές είναι η δημιουργία του Σοβιετικού κράτους, η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Τσεχοσλοβακίας και η ουσιαστική διάλυση της Αυστροουγγρικής και της Γερμανικής αυτοκρατορίας. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, που και πάλι αρχίζει από την Ευρώπη, θα προκαλέσει μεγάλες κοινωνικές ανακατατάξεις, εκτός φυσικά από τα εκατομμύρια των νεκρών και τις ανυπολόγιστες ζημιές του. Πρόκειται για τη δημιουργία των νέων σοσιαλιστικών χωρών, τη διάλυση και το χωρισμό του Γερμανικού κράτους σε δύο κράτη και τη διείσδυση των Αμερικανών στην οικονομική, την πολιτιστική, ακόμη και στην πολιτική των Ευρωπαϊκών κρατών. Μετά τον πόλεμο, η Ευρώπη βρίσκεται χωρισμένη σε δύο μεγάλους στρατιωτικούς συνασπισμούς, το ΝΑΤΟ, στο οποίο το βασικό και κύριο λόγο έχουν οι Η.Π.Α., και στο σύμφωνο της Βαρσοβίας, όπου τον κύριο και βασικό λόγο έχει η Σοβιετική Ένωση. Παράλληλα, υπάρχουν και διάφορες αδέσμευτες χώρες, όπως η Αυστρία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία, η Φινλανδία. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες από τους Ευρωπαϊκούς λαούς για τη διάλυση και των δύο συνασπισμών και την εγκαθίδρυση μιας πραγματικής ειρήνης και συνεργασίας. Σημαντικά βήματα έγιναν προς την κατεύθυνση αυτή που κορυφώθηκαν με τη γνωστή διάσκεψη του Ελσίνκι το καλοκαίρι του 1975. Σήμερα το σύμφωνο της Βαρσοβίας έχει διαλυθεί, ενώ το σοσιαλιστικό στρατόπεδο έχει καταρρεύσει. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει μετασχηματιστεί σε Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά από την Ελλάδα (το 1981) έχουν γίνει μέλη της κοινότητας η Ισπανία και η Πορτογαλία το 1986 και η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία το 1995. Την 1η Μαΐου 2004 εντάσσονται ακόμη και οι Εσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχική Δημοκρατία και το 2007 εντάσσονται οι Βουλγαρία και Ρουμανία. Υποψήφιες προς ένταξη παραμένουν η Τουρκία, η ΠΓΔΜ, η Κροατία και η Ισλανδία.

Χώρες • • • • • • • • • •

Άγιος Μαρίνος, Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρρα, Αρμενία, Αυστρία Βατικανό, Βέλγιο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία Δανία Ελβετία, Ελλάδα, Εσθονία Ηνωμένο Βασίλειο Ιρλανδία, Ισπανία, Ισλανδία, Ιταλία Καζακστάν (Δυτική Όχθη Ουράλη), Κόσοβο, Κροατία, Κύπρος, Λεττονία, Λευκορωσία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο Μάλτα, Μολδαβία, Μονακό, Μαυροβούνιο

• Νορβηγία • Ολλανδία, Ουγγαρία, Ουκρανία

55

Ευρώπη • • • • •

Πολωνία, Πορτογαλία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ρουμανία, Ρωσία Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία Τουρκία, Τσεχία Φινλανδία

Μεγάλα νησιά Βρετανία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Μάλτα, Κρήτη, Κύπρος, Σαρδηνία, Κορσική.

Εξωτερικές συνδέσεις • Η Ευρώπη τη νύχτα [1] από την NASA • Περιοχές της Ευρώπης [2] • Χάρτης της Ευρώπης [3] bjn:Irupa gag:Evropa pfl:Europa

Παραπομπές [1] http:/ / earthobservatory. nasa. gov/ Newsroom/ NewImages/ images. php3?img_id=13266 [2] http:/ / www. geog. tamu. edu/ ~prout/ GVmidtermTwo. html [3] http:/ / www. freeworldmaps. net/ europe/

56

57

Νότια Αμερική Νότια Αμερική H Νότια Αμερική είναι μία υποήπειρος που διασχίζεται από τον Ισημερινό, με το μεγαλύτερο τμήμα της στο Νότια ημισφαίριο. Η Νότια Αμερική βρίσκεται μεταξύ του Ειρηνικού Ωκεανού και του Ατλαντικού Ωκεανού. Έχει σχήμα τριγωνικό και μήκος από βορρά προς νότο 7.500 χιλιόμετρα και από ανατολικά προς δυτικά 5.200 χιλιόμετρα. Η Ν. Αμερική υποτίθεται ότι ήταν παλιότερα ενωμένη με την Αφρική, από την οποία χωρίστηκε μετά από καταποντισμό. Βρέχεται από τον Ατλαντικό και Ειρηνικό ωκεανό, που ενώνονται στα νότια της ηπείρου με το στενό του Δράκοντα.

Νότια Αμερική

Οι ακτές της Ν. Αμερικής παρουσιάζουν πολύ λιγότερες κολπώσεις από τις ακτές της Β. Αμερικής. Οι πιο αξιόλογοι κόλποι είναι αυτοί που σχηματίζονται στις εκβολές των ποταμών Αμαζόνιου και Λαπλάτα και ο κόλπος του Παναμά στον Ειρηνικό. Εκτός από το νοτιότατο τμήμα σ' όλο το μήκος των υπόλοιπων ακτών δεν εμφανίζονται παρά μεμονωμένα μόνο νησάκια χωρίς ιδιαίτερη αξία. Πάντως το πιο αξιόλογο νησί είναι η Γη του Πυρός στο νοτιότατο άκρο, που χωρίζεται από την υπόλοιπη ήπειρο με τον πορθμό του Μαγγελάνου και έχει έκταση 7.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Όρη και Ηφαίστεια Στη Νότια Αμερική, όπως και στη βόρεια, σχηματίζονται μεγάλα πτυχωσιγενή όρη, οι Κορδιλλιέρες των Άνδεων (το νότιο τμήμα των Αμερικανικών Κορδιλιέρων), που η ψηλότερή τους κορυφή, η Ακονκάγκουα, έχει ύψος 7034 μ. Μετά απ' αυτήν έρχονται οι κορυφές Κοροπούνα (6.950 μ.) Ουασκάρα (6763 μ.), Λιουλιλαϊάκο, (6750 μ.) Ιλιάμπου (6.645 μ.) Τουπουνγκάτο (6.550 μ.), Ιλλιμάνι (6.459 μ.).

Δορυφορική εικόνα της Νότιας Αμερικής

Νότια Αμερική

58

Η περιοχή των Άνδεων θεωρείται η πιο ηφαιστειώδης χώρα του κόσμου με πάρα πολλά ενεργά ηφαίστεια, από τα οποία το Κοτοπάξι (5.897 μ.) του Ισημερινού θεωρείται το υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο του κόσμου. Άλλα ενεργά ηφαίστεια των Άνδεων, από τα ψηλότερα, είναι το Σαχάμα της Βολιβίας και το Χιμποράθο του Ισημερινού.

Λίμνες και ποταμοί Στην Ν. Αμερική έχει άφθονα νερά, αλλά λίμνες ασήμαντες. Μεγαλύτερη είναι η Τιτικάτα πάνω στις Άνδεις, μεταξύ Περού και Βολιβίας, σε ύψος 3.812 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει έκταση 6.800 τετραγ. χιλιόμετρα και βάθος 272 μέτρα. Η Ν. Αμερική έχει μεγάλους ποταμούς, που συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες νερού. Η αφθονία αυτή θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα των συχνών ανατολικών ανέμων που συγκεντρώνουν πολλούς υδρατμούς στις ανατολικές πλαγιές των Άνδεων. Το μεγαλύτερο ποτάμιο συγκρότημα είναι του Αμαζονίου, που σχηματίζεται από πολλούς μεγάλους παραπόταμους.

Χάρτης της Νότιας Αμερικής

Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι: ο Λαπλάτα, που σχηματίζεται από τον Παναμά και τους παραπόταμούς του και ο Ουρουγουάης, που εκβάλλουν στον κόλπο Ρίο ντε λα Πλάτα, ο Ορενόκος, ο Αραγκουάγια, ο Άγιος Φραγκίσκος και ο Ρίο Νέγρο, που εκβάλλουν προς τον Ατλαντικό και ο Μαγκνταλένα που εκβάλλει στην Καραϊβική θάλασσα. Εκτός από τον Αμαζόνιο, είναι πλωτοί ο Παρανάς και ο παραπόταμός του Παραγουάης ο Ορινόκος, ο Μαγκνταλένα και άλλοι. Από τους καταρράχτες, που σχηματίζουν οι ποταμοί της Ν. Αμερικής σπουδαιότεροι είναι: οι Ατούρες και Μαϋπούρες του Ορινόκου.

Κλίμα - βλάστηση - πανίδα Η Ν. Αμερική, που χωρίζεται στο βόρειό της τμήμα από τον ισημερινό, βρίσκεται κατά τα τρία τέταρτα μέσα στην τροπική ζώνη. Γι' αυτό το λόγο επικρατούν, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου, υψηλές θερμοκρασίες που μετριάζονται στα οροπέδια λόγω του ύψους και των βροχών και στις δυτικές ακτές λόγω των ωκεάνιων ρευμάτων. Το τροπικό κλίμα των βόρειων περιοχών διαδέχεται το εύκρατο στην περιοχή του Λα Πλάτα. Στις Άνδεις επικρατεί κλίμα πάρα πολύ ψυχρό. Οι πάγοι, που πάντα υπάρχουν, εμποδίζουν την ανάπτυξη της βλάστησης. Στην τροπική ζώνη η βλάστηση είναι πυκνότατη και τα λεγόμενα παρθένα δάση της περιοχής του Αμαζόνιου είναι τα πιο εκτεταμένα δάση του κόσμου. Στην περιοχή των Άνδεων η Βλάστηση έχει το χαρακτήρα της Βλάστησης των ψυχρών κλιμάτων, ενώ στη μέση ζώνη, εκτός από τις στέπες της Αργεντινής, ευδοκιμούν κάθε είδους φυτά της τροπικής βλάστησης και των εύκρατων ζωνών. Η Ν. Αμερική είναι πατρίδα πολλών φυτών, γνωστών σήμερα σ' όλο τον κόσμο. Σ' αυτά υπάρχουν και μερικά που έχουν τεράστια οικονομική σημασία για τον άνθρωπο, στο σύστημα της διατροφής, τη γεωργία και την οικονομία γενικά, όπως π.χ. η πατάτα και ο αραβόσιτος.

Νότια Αμερική

59

Το ζωικό βασίλειο της Ν. Αμερικής παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που οφείλονται στην απομόνωση της ηπείρου από τον παλιό κόσμο. Εδώ υπάρχουν πολλά ζώα, μοναδικά στον κόσμο, όπως η λάμα, η βικουνία, οι βίσωνες, η αλπάκα, ορισμένα είδη πιθήκων και ψιττακών, ο μυρμηγκοφάγος κλπ.

Πολιτική διαίρεση Στον πίνακα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Νότια Γεωργία και οι νότιοι Νήσοι Σάντουιτς, παρόλο που δεν έχουν μόνιμους κατοίκους, αλλά μόνο προσωρινούς επισκέπτες σε ερευνητικούς σταθμούς: Κράτος ή εξαρτώμενο έδαφος

Αργεντινή

Πληθυσμός (εκτ.

[1] 2009)

Πυκνότητα πληθυσμού ανά τετρ. χλμ.

Πρωτεύουσα

2.766.890

40.482.000

14,30 Μπουένος Άιρες

912.050

26.814.843

30,20 Καράκας

Βολιβία

1.098.580

9.863.000

8,40 Λα Παζ [2]

Βραζιλία

8.514.877

191.241.714

22,00 Μπραζίλια

Βενεζουέλα

Γαλλική Γουιάνα (Γαλλία)

91.000

[3]

221.500

Γουιάνα

214.999

772.298

Ισημερινός

283.560

14.573.101

1.138.910

45.928.970

Κολομβία

2,70 Καγιέν 3,50 Τζωρτζτάουν 53,80 Κίτο 40,0 Μπογκοτά

[4]

0,26 Πορτ Στάνλεϋ

3.093

20

0 Γκρυτβίκεν

75.517

3.220.000

43,00 Πόλη του Παναμά

406.750

6.831.306

15,60 Ασουνσιόν

1.285.220

29.132.013

Σουρινάμ

163.270

472.000

Ουρουγουάη

176.220

3.477.780

[5]

756.950

16.928.873

17.824.513

385.742.554

Νήσοι Φώκλαντ (Ηνωμένο Βασίλειο) Νήσοι Νότια Γεωργία και Νότιες Σάντουιτς (Ηνωμένο Βασίλειο) Παναμάς1 Παραγουάη Περού

Χιλή

Σύνολο 1

Έκταση τετρ.

[1] χλμ.

12.173

Ανήκει γεωγραφικά και στη Νότια και στη Βόρεια Αμερική

3.140

22,00 Λίμα 3,00 Παραμαρίμπο 19,40 Μοντεβιδέο 22,00 Σαντιάγο 21,50

Νότια Αμερική

Παραπομπές [1] Land areas and population estimates are taken from The 2008 World Factbook which currently uses July 2007 data, unless otherwise noted.

[2] La Paz is the administrative capital of Bolivia; [3] (Jan. 2009) (Γαλλικά) INSEE, Government of France. Population des régions au 1er janvier (http:/ / www. insee. fr/ fr/ themes/ tableau. asp?reg_id=99& ref_id=CMRSOS02137) (ανακτήθηκε 2009-01-20 ) [4] Falkland Islands: July 2008 population estimate (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ fk. html). CIA World Factbook.

[5] Includes Easter Island in the Pacific Ocean, a Chilean territory frequently reckoned in Oceania. Santiago is the administrative capital of Chile; Valparaíso is the site of legislative meetings.

Δικτυακοί τόποι • • • •

Brazil (http://www.geographicguide.com/brazil.htm) Γεωγραφικός Οδηγός Νότια Αμερική (http://www.geographicguide.com/south-america.htm) Φωτογραφίες της Νότιας Αμερικής (http://www.southamerica.art.pl/index_eng.php) Νότια Αμερική (http://www.ecuadors.org/south-america/)

gag:Üülen Amerika

60

61

Ωκεανία Ωκεανία Ως Ωκεανία νοείται η περιοχή που συνίσταται από χώρες και περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού στον οποίο συνήθως περιλαμβάνεται και η Αυστραλία.

Επισκόπηση Η κύρια χρήση του όρου Ωκεανία είναι να περιγράψει μια ηπειρωτική περιοχή σαν την Ευρώπη ή την Αφρική που βρίσκεται μεταξύ της Ασίας και της Αμερικής, με την Αυστραλία ως κύρια μάζα γης. Το όνομα Ωκεανία χρησιμοποιείται για τη Χάρτης της Ωκεανίας γεωγραφική διατύπωση περισσότερο από τον όρο Αυστραλία, γιατί αντίθετα με άλλα ηπειρωτικά συμπλέγματα είναι ο ωκεανός παρά η ηπειρωτική γη ο ενωτικός παράγοντας των διαφορετικών γαιών. Η Ωκεανία είναι το μικρότερο ηπειρωτικό σύμπλεγμα στη γη και το δεύτερο μικρότερο σε πληθυσμό μετά την Ανταρκτική.

Χώρες και Περιοχές της Ωκεανίας Η Ωκεανία παραδοσιακά είχε χωριστεί στις περιοχές Μικρονησία, Μελανησία και Πολυνησία (από τον Γάλλο εξερευνητή Dumont d'Urville το 1831). Αυτή η διαίρεση δεν αναγνωρίζεται πλέον ως σωστή από τους περισσότερους γεωγράφους και επιστήμονες — οι οποίοι προτιμούν να χωρίζουν την Ωκεανία στις περιοχές Εγγύς Ωκεανία και Άπω Ωκεανία — αλλα είναι ακόμη η πιο δημοφιλής. Κατά βάση η Ωκεανία αποτελείται από μικρά νησιά-έθνη. Η Αυστραλία είναι η μόνη ηπειρωτική χώρα και η Παπούα-Νέα Γουινέα η μόνη χώρα με ένα σύνορο ξηράς, το οποίο μοιράζεται με την Ινδονησιακή περιοχή της Δυτικής Παπούα. Τα έθνη της Ωκεανίας έχουν διαφορετικό βαθμό ανεξαρτησίας από τις δυνάμεις των αποικιών και έχουν διαπραγματευτεί ένα ευρύ φάσμα συνταγματικών δικαιωμάτων για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους. Η ακόλουθη λίστα περιέχει τις χώρες και περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως τμήμα της Ωκεανίας από τα Ένωμένα Έθνη (Ο.Η.Ε.), για άλλες χώρες που θεωρούνται τμήματα της Ωκεανίας δείτε το Άλλες Θεωρήσεις πιο κάτω. Αυστραλία • Αυστραλία - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1 • Νήσος Νόρφολκ - εξωτερική επικράτεια της Αυστραλίας Μελανησία • Δημοκρατία του Φίτζι • Νέα Καληδονία - sui generis Αποικία της Γαλλίας (Γαλλία)2 • Παπούα - Νέα Γουινέα - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1 • Νησιά Σολομώντα - Κοινοπολιτεία Βασιλείων1

Ωκεανία

62

• Δημοκρατία του Βανουάτου Μικρονησία Πολυνησία

Πυκνότητα πληθυσμού χώρα

πυκν. πληθ.

περιοχή

πληθυσμός

(/χλμ²)

(χλμ.²)

(2002 κατ εκτ.)

Ναουρού

587

21

12,329

Τουβαλού

429

26

11,146

Νησιά Μάρσαλ

407

181

73,630

Αμερικανική Σαμόα (US)

345

199

68,688

Γκουάμ (Η.Π.Α.)

293

549

160,796

Μικρονησία

194

702

135,869

Βόρειες Μαριάνες Νήσοι (Η.Π.Α.)

162

477

77,311

Τοκελάου (N.Z.)

143

10

1,431

Τόνγκα

142

748

106,137

Κιριμπάτι

119

811

96,335

Κουκ Νήσοι (N.Z.)

87

240

20,811

Ανατολικό Τιμόρ

68

15,007

1,019,252

Γαλλική Πολυνησία (Γαλ.)

62

4,167

257,847

Σαμόα

61

2,944

178,631

Ουώλλις και Φουτούνα (Γαλ.)

57

274

15,585

Νησί Νόρφολκ (Αυστραλία)

53

35

1,866

Φίτζι

47

18,270

856,346

Νησιά Κόκος (Αυστραλία) 1

45

14

632

Παλάου

42

458

19,409

Νησιά Σολομώντα

17

28,450

494,786

Βανουάτου

16

12,200

196,178

Νέα Ζηλανδία

15

268,680

3,908,037

Παπούα Νέα Γουινέα

11

462,840

5,172,033

Νέα Καληδονία (Γαλ.)

11

19,060

207,858

Νιούε (N.Z.)

8.2

260

2,134

Νησιά Χριστουγέννων (Αυστραλία) 2

3.5

135

474

Αυστραλία

2.5 7,686,850

19,546,792

Νησιά Πίτκερν (UK)

1.0

47

47

Σύνολο

3.7 8,523,655

32,642,390

1

Bρίσκεται στον Ινδικό Ωκεανό, όχι στην Ωκεανία.

2

Βρίσκεται στον Ινδικό Ωκεανό—δεν είναι εκείνο που αποτελεί τμήμα των νησιών Λάιν

Ωκεανία περιοχή του Κιριμπάτι

Δικτυακοί τόποι • • • • • •

Πληροφορίες και φωτογραφίες της Ωκεανίας [1] South Pacific Organizer [2] Η Ωκεανία σε σχέση με την Αμερική [3] Χάρτης [4] Χάρτης Νότιου Ειρηνικού [5] Open-Site Oceania [6] - Πληροφορίες για τις διαφορετικές χώρες της Ωκεανίας

gag:Okeaniya

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

http:/ / www. virtualoceania. net/ http:/ / www. southpacific. org/ http:/ / www. mc-monaco. com/ geovoyages/ r_zones/ ocpacif/ opac_map. jpg http:/ / www. 1uptravel. com/ worldmaps/ pacific-ocean2. html http:/ / www. mapsouthpacific. com/

[6] http:/ / www. open-site. org/ Regional/ Oceania

63

64

Ωκεανοί

65

Ατλαντικός Ωκεανός Ατλαντικός Ωκεανός Συντεταγμένες: 7°00′N 31°00′W7.00, -31.00 [1] Οι πέντε ωκεανοί • • • • •

Ατλαντικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Νότιος Ωκεανός

Ο Ατλαντικός Ωκεανός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ωκεανός της γης, μετά τον Ειρηνικό και καλύπτει το ένα πέμπτο της επιφάνειάς της. Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα που έπεσε στον ωκεανό αυτόν καθώς γλίστρησε από το μεγάλο βουνό της Αφρικής. Στα δυτικά του Ατλαντικού Ωκεανού βρίσκεται η Αμερική και στα ανατολικά η Ευρώπη (βορειοανατολικά) και η Αφρική (νοτιοανατολικά). Έχει έκταση 106.400.000 χμ² και όγκο 354.700.000 χμ³. Το μέσο βάθος του είναι 3.338 μ. περίπου και το μεγαλύτερό του βάθος 8.605 μ. κοντά στο Πουέρτο Ρίκο. Το άνοιγμα του ωκεανού κυμαίνεται μεταξύ 2.848 χλμ, στο σημείο μεταξύ Βραζιλίας και Λιβερίας, και 4.830 χλμ στο σημείο μεταξύ Βόρειας Αμερικής και Βορείου Αφρικής.

Μορφολογία πυθμένα Το κυριότερο χαρακτηριστικό της μορφολογίας του πυθμένα του Ατλαντικού Ωκεανού είναι μια υποβρύχια οροσειρά γνωστή ως Μεσο-Ατλαντική ράχη. Η οροσειρά αυτή εκτείνεται από την Ισλανδία - στο βόρειο άκρο της - μέχρι 58° Νότια σε γεωγραφικό πλάτος με μέγιστο πλάτος περί τα 1.600 χλμ. Το βάθος των νερών πάνω από την οροσειρά αυτή είναι μικρότερο των 2.700 μ. κατά το μεγαλύτερο τμήμα του μήκους. Η Μεσο-Ατλαντική ράχη χωρίζει τον Ατλαντικό σε δύο κύρια τμήματα, αλλά άλλες μικρότερες οροσειρές χωρίζουν τον ωκεανό σε επιπλέον ωκεάνιες λεκάνες με κυριότερες αυτές της Βορείου Αμερικής και των Κανάριων Νήσων στο βόρειο τμήμα, και τις λεκάνες της Αργεντινής, Βραζιλίας και της Αγκόλας στο νότιο τμήμα.

Χαρακτηριστικά υδάτων Ένα κύριο χαρακτηριστικό του Ατλαντικού Ωκεανού είναι ένα ρεύμα ζεστού νερού, το Ρεύμα του Κόλπου του Μεξικού (Gulf stream), το οποίο επηρεάζει τις καιρικές συνθήκες και στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη. Τα νερά του Ατλαντικού είναι κατά μέσο όρο τα πλέον αλμυρά από όλους τους κύριους υδάτινους όγκους στον πλανήτη με περιεκτικότητα η οποία κυμαίνεται μεταξύ 33 και 37 μέρη ανά χιλιάδα κατά μάζα (3,3 - 3,7 %), αλλά ποικίλει ανά γεωγραφικό πλάτος και εποχή του χρόνου. Η περιεκτικότητα σε άλας στην επιφάνεια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες όπως εξάτμιση νερών, βροχόπτωση, χιονόπτωση, εισροή υδάτων από ποταμούς και λιώσιμο πάγων. Η μικρότερη περιεκτικότητα βρίσκεται στα νερά βόρεια και γύρω από την περιοχή του ισημερινού, κυρίως λόγω ισχυρών τροπικών βροχοπτώσεων και οι μεγαλύτερες τιμές απαντώνται σε γεωγραφικό πλάτος 25° Βόρεια, αλλά και Νότια, σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις και υψηλές θερμοκρασίες οι οποίες προκαλούν μεγάλη εξάτμιση των νερών.

Ατλαντικός Ωκεανός Η θερμοκρασία των νερών κυμαίνεται μεταξύ -2 °C και 29 °C. Οι μεγαλύτερες θερμοκρασίες παρατηρούνται αμέσως βόρεια του ισημερινού, ενώ οι χαμηλότερες κοντά στους πόλους. Στο υπόλοιπο κομμάτι οι θερμοκρασίες βρίσκονται μεταξύ 7 °C - 8 °C.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ατλαντικού Ωκεανού • Θάλασσα Λαμπραντόρ, (Labrador Sea) • Κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου, (Gulf of St. Lawrence) • Κόλπος του Μεξικού, (Gulf of Mexico) • Καραϊβική θάλασσα, (Caribbean Sea) • Θάλασσα των Σαργασσών, (Sargasso Sea) • Θάλασσα της Σκοτίας, (Scotia Sea) • Κόλπος της Γουινέας, (Gulf of Guinea) • Μεσόγειος θάλασσα, (Mediterranean Sea) • Θάλασσα του Αλμποράν, (Alboran Sea) • Θάλασσα Βαλεαρίδων, (Balearic Sea) • Θάλασσα της Λιγουρίας, (Ligurian Sea) • Τυρρηνικό πέλαγος, (Tyrrhenian Sea) • Αδριατική θάλασσα, (Adriatic Sea) • Ιόνιο πέλαγος, (Ionian Sea) • Αιγαίο πέλαγος, (Aegean Sea) • Μυρτώο πέλαγος, (Myrtoan Sea) • Κρητικό πέλαγος, (Sea of Crete) • Καρπάθιο πέλαγος, (Carpathian Sea) • Ικάριο πέλαγος, (Icarian Sea) • Θρακικό πέλαγος, (Thracian Sea) • Θάλασσα του Μαρμαρά ή Προποντίδα, (Sea of Marmara) • Λιβυκό πέλαγος, (Libyan Sea} • Κόλπος της Σύρτης, (Gulf of Sidra) • Μαύρη θάλασσα ή Εύξεινος Πόντος, (Black Sea) • • • • •

• Αζοφική θάλασσα, (Sea of Azov) Βισκαϊκός κόλπος, (Bay of Biscay) Κελτική θάλασσα, (Celtic Sea) Ιρλανδική θάλασσα, (Irish Sea) Κανάλι της Μάγχης, (English Channel) Βόρεια θάλασσα, (North Sea)

• Σκαγγεράκ, (Skagerrak Strait) • Βαλτική θάλασσα, (Baltic Sea) • Κάττεγατ, (Kattegat Bay) • Βοθνιακός κόλπος, (Gulf of Bothnia) • Φινλανδικός κόλπος, (Gulf of Finland) • Νορβηγική θάλασσα, (Norwegian Sea)

66

Ατλαντικός Ωκεανός

67

Χάρτες • National Geographic [2], χάρτες του Ατλαντικού • [3], χάρτης της Μεσογείου

Βλέπε επίσης • Θάλασσα

Παραπομπές

[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%84%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE% params=7. 00_N_-31. 00_E_ [2] http:/ / www. ngmapcollection. com/ store. aspx?cid=1541 [3] http:/ / worldatlas. com/ aatlas/ infopage/ medsea. htm

68

Αρκτικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Συντεταγμένες: 90°N 0°E90, 0 [1]

Οι πέντε ωκεανοί • • • • •

Ατλαντικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Νότιος Ωκεανός

Ο Αρκτικός Ωκεανός, γνωστός, κυρίως παλαιότερα, και ως Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός βρίσκεται στην περιοχή του Βόρειου πόλου, είναι ο μικρότερος και ο πιο ρηχός από τους πέντε ωκεανούς της γης. Η επιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού είναι 14.090.000 τετρ. χλμ, κάπως λιγότερο από 1,5 φορές η έκταση των ΗΠΑ. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και τη Γροιλανδία. Το βαθύτερό του σημείο απέχει 4.665 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Μεγάλο μέρος της επιφάνειας του Αρκτικού Ωκεανού είναι παγωμένο. Κατά την περίοδο του χειμώνα οι πάγοι τον καλύπτουν απ' άκρη σ' άκρη, ενώ κατά την περίοδο του καλοκαιριού οι πάγοι υποχωρούν.

Θάλασσες και κόλποι του Αρκτικού Ωκεανού • • • • • • • • • •

Θάλασσα Μπάρεντς, (Barents Sea) Λευκή θάλασσα, (White Sea) Θάλασσα Κάρα, (Kara Sea) Θάλασσα Λάπτεφ, (Laptev Sea) Ανατολική Σιβηρική Θάλασσα, (East Siberian Sea) Θάλασσα Τσούκτσι, (Chukchi Sea) Θάλασσα Μποφόρ, (Beaufort Sea) Κόλπος Χάντσον, (Hudson Gulf) Κόλπος Μπάφιν, (Baffin Bay) Γροιλανδική Θάλασσα, (Greenland Sea)

Αρκτικός Ωκεανός

69

Χάρτες • [2] • [3] • National Geographic [4], Λεπτομερής βυθομετρικός χάρτης

Βλέπε επίσης • Θάλασσα

Παραπομπές

[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF% params=90_N_0_E_type:waterbody [2] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ arcticoc. htm [3] http:/ / www. arctic. noaa. gov/ maps. html [4] http:/ / www. ngmapcollection. com/ product. aspx?cid=1541& pid=15573

70

Ειρηνικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Συντεταγμένες: 0°00′N 160°00′W0, -160 [1] Οι πέντε ωκεανοί • • • • •

Ατλαντικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Νότιος Ωκεανός

Ο Ειρηνικός Ωκεανός πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο και είναι η μεγαλύτερη μάζα νερού στη γη. Εκτείνεται στο ένα τρίτο της επιφάνειας της γης με 179.700.000 χμ² από τη Βερίγγειο θάλασσα στην Αρκτική, μέχρι την Θάλασσα του Ρος στην Ανταρκτική. Στα δυτικά διαβρέχει την Ασία και την Αυστραλία και στα ανατολικά την Αμερική. Στον Ειρηνικό βρίσκεται το βαθύτερο σημείο όλων των θαλασσών της γης, 10.911 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην τάφρο των Μαριανών [2]. Στον Ειρηνικό βρίσκονται 25.000 νησιά (περισσότερα από όλα τα υπόλοιπα νησιά του κόσμου), η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται κάτω από τον ισημερινό.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ειρηνικού Ωκεανού • Βερίγγειος θάλασσα, (Bering Sea) • Κόλπος της Αλάσκας, (Gulf of Alaska) • Κόλπος της Καλιφόρνιας ή Θάλασσα του Κορτές (Gulf of California or "Sea of Cortez") • Οχοτσκική θάλασσα, (Sea of Okhotsk) • Iαπωνική Θάλασσα ή Ανατολική θάλασσα (Sea of Japan or East Sea) • Εσωτερική Θάλασσο της Σέτο, (Seto Inland Sea) • Κίτρινη Θάλασσα, (Yellow Sea) • Θάλασσα Μποχάι, (Bohai Sea) • Ανατολική Κινεζική θάλασσα, (East China Sea) • Νότια Κινεζική θάλασσα, (South China Sea) • Κόμπος του Τονκίνου, (Gulf of Tonkin or Beibu Gulf) • Κόλπος της Ταϊλάνδης, (Gulf of Thailand) • Θάλασσα Σούλου, (Sulu Sea)

• • • •

• Θάλασσα Μποχόλ, ή Θάλασσα Μιντανάο (Bohol Sea) • Θάλασσα Βισαγιάν, (Visayan Sea) • Θάλασσα Σιμπουγιάν, (Sibuyan Sea) Θάλασσα Φιλιππίνων, (Philippine Sea) Θάλασσα Κελέμπες, (Celebes Sea) Θάλασσα Μολούκκων, (Molucca Sea) Θάλασσα Σέραμ, (Ceram Sea)

Ειρηνικός Ωκεανός • • • • • • • • •

71

Θάλασσα Μπάντα, (Banda Sea) Θάλασσα Αραφούρα, (Arafura Sea) Κόλπος της Καρπεντάρια, (Gulf of Carpentaria) Θάλασσα του Βίσμαρκ, (Bismarck Sea) Θάλασσα του Σολομώντα, (Solomon Sea) Θάλασσα των Κοραλλιών, (Coral Sea) Θάλασσα της Τασμανίας, (Tasman Sea) Μεγάλος Αυστραλιανός κόλπος, (Great Australian Bight) Θάλασσα του Κόρο, (Koro Sea)

Χάρτες • [3] • National Geographic [2]

Δείτε επίσης • Ο αστεροειδής 224 Ωκεάνα, που ανακαλύφθηκε το 1882, πήρε το όνομά του από τον Ειρηνικό Ωκεανό.

• Θάλασσα

Παραπομπές

[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF% params=0. 0_N_160. 0_W_type:wateerbody [2] http:/ / www. gbetsis. com/ posts/ i-tafros-ton-marianon-to-vathitero-simio-ton-okeanon. html [3] http:/ / worldatlas. com/ aatlas/ infopage/ oceans. htm

72

Ινδικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Συντεταγμένες: 22°00′S 76°00′E-22.0, 76.0 [1] Οι πέντε ωκεανοί • • • • •

Ατλαντικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Νότιος Ωκεανός

Ο Ινδικός Ωκεανός είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης και καλύπτει σχεδόν το 20% της επιφάνειάς της. Στο βορρά διαβρέχει τη νότια Ασία (μέρος της οποίας είναι η Ινδική χερσόνησος), στη δύση την Αραβία και την Αφρική και στην ανατολή τη χερσόνησο της Μαλαισίας, τα νησιά Σούντα και την Αυστραλία. Νότια του Ινδικού Ωκεανού βρίσκεται ο Νότιος Ωκεανός. Η έκτασή του είναι 73.556.000 χμ² (περιλαμβανομένων της Ερυθράς θάλασσας και του Περσικού Κόλπου). Ο όγκος του νερού που περιέχει εκτιμάται σε 292.131.000 χμ³. Μεγάλα νησιά του Ινδικού Ωκεανού είναι η Μαδαγασκάρη, τα Κομόρες, οι Σεϋχέλλες, οι Μαλδίβες, ο Μαυρίκιος και η Σρι Λάνκα (πρώην Κεϋλάνη). Η Ινδονησία βρίσκεται ανάμεσα στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Θάλασσες και μεγάλοι κόλποι του Ινδικού Ωκεανού • • • • • • • • • •

Ερυθρά θάλασσα Κόλπος του Άντεν Περσικός κόλπος Κόλπος του Ομάν Αραβική θάλασσα Θάλασσα Λακκαδίβων Κόλπος της Βεγγάλης Ανδαμανική θάλασσα Θάλασσα της Ιάβας Θάλασσα του Μπαλί

• Θάλασσα Φλόρες • Θάλασσα Σάβου • Θάλασσα Τιμόρ

Ινδικός Ωκεανός

73

Χάρτες • [3] • National Geographic [2]

Βλέπε επίσης • Θάλασσα

Παραπομπές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%99%CE%BD%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82& params=-22. 0_N_76. 0_E_ [2] http:/ / www. ngmapcollection. com/ store. aspx?cid=1541,

74

Νότιος Ωκεανός Νότιος Ωκεανός Συντεταγμένες: 77°49′60″S 166°40′00″E-77.8333, 166.6667 [1] Οι πέντε ωκεανοί • • • • •

Ατλαντικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Ειρηνικός Ωκεανός Νότιος Ωκεανός

Ο Νότιος Ωκεανός διαβρέχει την Ανταρκτική ήπειρο. Είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης και αυτός που επίσημα ορίστηκε τελευταίος ως ωκεανός με απόφαση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού, το 2000. Η συνολική του επιφάνεια είναι 20.327.000 χλμ² και το μήκος των ακτών του 17.968 χλμ. Γεωγραφικά ορίζεται ως η θαλάσσια έκταση νοτίως του εξηκοστού νοτίου παραλλήλου, μέχρι τις ακτές της Ανταρκτικής. Το 2008 έρευνα έδειξε ότι ο Νότιος Ωκεανός παραμένει μια τεράστια αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη μας.[2]

Θάλασσες του Νότιου Ωκεανού • Θάλασσα Ουέντελ, (Weddell Sea) • Θάλασσα Μπελινγκσχάουζεν, (Bellingshausen Sea) • Θάλασσα Αμούνδσεν, (Amundsen Sea) • Θάλασσα Ρος, (Ross Sea)

Χάρτες • • • •

[3] [4] [5], Πολιτικοί χάρτες (1995-2005) National Geographic [6]

Βλέπε επίσης • • • • •

Θάλασσα Ειρηνικός Ωκεανός Ατλαντικός Ωκεανός Ινδικός Ωκεανός Αρκτικός Ωκεανός

Νότιος Ωκεανός

75

Παραπομπές [1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%9D%CF%8C%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82& params=-77. 8333_N_166. 6667_E_ [2] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_24/ 11/ 2008_257445), «Δεξαμενή» διοξειδίου του άνθρακα ο Νότιος Ωκεανός, 24 Νοεμβρίου 2008.

[3] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ southocean. htm [4] http:/ / go. hrw. com/ atlas/ norm_htm/ antarctc. htm [5] http:/ / www. lib. utexas. edu/ maps/ polar. html [6] http:/ / www. ngmapcollection. com/ product. aspx?cid=1537& pid=15888

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Αμερική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2400020 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Alexikoua, Aurilios, Badseed, Dada, Diamond, Dimitrisss, Egmontaz, Geraki, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, Luqeran, MARKELLOS, Pumpie, Purbo T, Suisui, Taspozi, Ttzavaras, VJSC263IO, Veron, Μυρμηγκάκι, ΣτυμφάλιοςΜινωίτης, रोहित रावत, 19 ανώνυμες επεξεργασίες Ανταρκτική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426854 Συνεισφέροντες: 96679247, Aether, Alaniaris, Apcbg, Badseed, Gkouts, JOHNNARAS, Kalogeropoulos, Kamafe, Kostisl, Lord Makro, Loveless, Lucinos, MARKELLOS, Nakos2208, S. Cruz, Sardur, Templar52, Ttzavaras, Xoristzatziki, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Ασία Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2399788 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Aurilios, Badseed, CubicStar, Dada, Dhmhtrhs D., Diamond, Dr Moshe, Egmontaz, EleftheriosKosmas, Elenardil, Fallacia83, Geraki, Hypnotist, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, Mik, Nakos2208, Purbo T, Pyraechmes, Ttzavaras, VJSC263IO, Αντρικος, 40 ανώνυμες επεξεργασίες Αυστραλία Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2427605 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Alaniaris, Atlantia, Avala, Badseed, C messier, Christos Vittoratos, Dada, Dai, Egmontaz, Georged, Geraki, Hypnotist, John1890, Kalogeropoulos, Knop92, Lemur12, Leonariso, Lord Makro, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Mik, Nataly8, Pavlos1988, Piperman, Pumpie, Purbo T, Romanm, Song1for, SpyrosCS, Suisui, VJSC263IO, Webkid, Δνόφος, 93 ανώνυμες επεξεργασίες Αφρική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426303 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Amalgam, Badseed, Costas78, Dada, E2m, Egmontaz, Fallacia83, FelisSilvestrisCretensis, Gepsimos, Geraki, Hypnotist, Jyothis, Kalogeropoulos, Kangelis, Lemur12, MARKELLOS, Mik, Nakos2208, Purbo T, Purodha, S. Cruz, Song1for, StefanosKozanis, Storeye, Ttzavaras, VJSC263IO, Valentin, Vavel, Veron, Δνόφος, 34 ανώνυμες επεξεργασίες Βόρεια Αμερική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428390 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Badseed, CommonsDelinker, Dada, Denniss, Diamond, FocalPoint, Geraki, Kalogeropoulos, Lemur12, Loveless, Luqeran, Purodha, Ttzavaras, VJSC263IO, Veron, Μυρμηγκάκι, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Ευρασία Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2400585 Συνεισφέροντες: Alexignatiou, Kalogeropoulos, Loveless, Nakos2208, S. Cruz, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Ευρασία-Αφρική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428580 Συνεισφέροντες: Kalogeropoulos, Loveless, Nakos2208, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ευρώπη Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2407481 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, 96679247, Alaniaris, Amymoni, Andre Engels, ArielGlenn, Aurilios, Badseed, Biladen, Bkolligr, Cangelis, Dada, Dhmhtrhs D., Diamond, Egmontaz, Ekton, Fillios, Geraki, Gleridis, Greece666, Kalogeropoulos, Kamafe, Kostas2404, Leonariso, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Nakos2208, Nataly8, Nevermore, Pelasgos, Propagitas, Pyraechmes, S. Cruz, Sinopeus, Song1for, Sportswriter, Suisui, Themisp, Tony Esopi, Ttzavaras, Vyruss, Xoristzatziki, Αντρικος, Αχρήστης, Δνόφος, Κωνσταντίνος Κυριακίδης, ΟΕΛΛΗΝ, 114 ανώνυμες επεξεργασίες Νότια Αμερική Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422023 Συνεισφέροντες: 96679247, Alexikoua, Avacalop, Dada, Egmontaz, Kalogeropoulos, Loveless, Nataly8, Nevermore, Pne, S. Cruz, Templar52, VJSC263IO, Veron, 15 ανώνυμες επεξεργασίες Ωκεανία Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2414588 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Divineale, Geraki, Kafrileontas, Kalogeropoulos, Lemur12, Loveless, Mik, Nicistratus, Purodha, Ttzavaras, VJSC263IO, 18 ανώνυμες επεξεργασίες Ατλαντικός Ωκεανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2427632 Συνεισφέροντες: 7mbit, Adert, Alaniaris, Christianna1219, Dada, Egmontaz, FocalPoint, Geraki, Kloreldo, Knop92, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Neachili, Purbo T, Templar52, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Αρκτικός Ωκεανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431644 Συνεισφέροντες: Christianna1219, Dada, Egmontaz, FocalPoint, Loveless, MARKELLOS, Neachili, Templar52, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Ειρηνικός Ωκεανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2419974 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, FocalPoint, Hypnotist, Loveless, MARKELLOS, Morgy, Nataly8, Neachili, V-astro, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Ινδικός Ωκεανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2420795 Συνεισφέροντες: Badseed, Baronnet, FocalPoint, Geraki, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Neachili Νότιος Ωκεανός Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430079 Συνεισφέροντες: Dada, FocalPoint, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Neachili, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

76

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Americas (orthographic projection).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Americas_(orthographic_projection).svg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:Martin23230 Αρχείο:Aconcagua - Argentina - January 2005 - by Sergio Schmiegelow.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aconcagua_-_Argentina_-_January_2005_-_by_Sergio_Schmiegelow.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Sergio Schmiegelow Αρχείο:Commons-logo.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Commons-logo.svg Άδεια: logo Συνεισφέροντες: User:3247, User:Grunt Αρχείο:Wiktionary-logo-el.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wiktionary-logo-el.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: User:Dmcdevit Αρχείο:Gnome-globe.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Gnome-globe.svg Άδεια: GNU Lesser General Public License Συνεισφέροντες: David Vignoni Αρχείο:Wikipedia-logo.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89 Αρχείο:LocationAntarctica.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAntarctica.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Davepape, David Kernow, E Pluribus Anthony, F l a n k e r, Ghalas, It Is Me Here, Meno25, Telim tor, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Antarctica_6400px_from_Blue_Marble.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Antarctica_6400px_from_Blue_Marble.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Davepape Αρχείο:Huron.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Huron.jpg Άδεια: GNU General Public License Συνεισφέροντες: Lyubomir Ivanov Αρχείο:LocationAsia.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAsia.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: user:Dado Αρχείο:Asia satellite orthographic.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia_satellite_orthographic.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Flamarande, Ghalas, Sven-steffen arndt, UserB, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Asia-map.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia-map.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Kintetsubuffalo, Noddy93, Ras67, Saperaud, Shizhao Αρχείο:Asia map pastel el.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Asia_map_pastel_el.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Original uploader was Geraki at el.wikipedia Εικόνα:Flag of Australia.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Australia.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ian Fieggen Εικόνα:Australian Coat of Arms.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australian_Coat_of_Arms.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: No illustrator given. Εικόνα:Australia (orthographic projection).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australia_(orthographic_projection).svg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: User:Ssolbergj Αρχείο:Straight Line Steady.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Straight_Line_Steady.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Trisreed Αρχείο:AustraliaStatesTerritoriesNumb.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:AustraliaStatesTerritoriesNumb.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Artem Karimov, Bill da Flute, Diceman, Muriel Gottrop Αρχείο:Aus layered day(center).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aus_layered_day(center).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Flamarande, Saperaud, っ Αρχείο:Koala climbing tree.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Koala_climbing_tree.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Diliff Αρχείο:Melbourne Docklands - Yarras Edge - marina panorama.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Melbourne_Docklands_-_Yarras_Edge_-_marina_panorama.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5 Συνεισφέροντες: Diliff Εικόνα:Sydney Harbour Bridge from the air.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sydney_Harbour_Bridge_from_the_air.JPG Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Grahamec, Grillo, Joseolgon, Ronaldino Εικόνα:Sunset Mt-Hotham Vic 1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sunset_Mt-Hotham_Vic_1.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Jjron, Khamtran, Mogelzahn, Semnoz Εικόνα:Uluru 1.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Uluru_1.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Drozdp Εικόνα:Torrens river.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Torrens_river.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Roo72, ScottDavis, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Εικόνα:Australia South Africa Cordon.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Australia_South_Africa_Cordon.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Hamedog at en.wikipedia Εικόνα:Ruckwork.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ruckwork.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Rulesfan Εικόνα:Kangaroo in Adelaide Zoo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kangaroo_in_Adelaide_Zoo.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Pavlos1988. Original uploader was Pavlos1988 at el.wikipedia Εικόνα:Darwin 1824.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Darwin_1824.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Tourism NT Αρχείο:LocationAfrica.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationAfrica.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: see above Αρχείο:Africa satellite plane.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Africa_satellite_plane.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: NASA Αρχείο:North_America_(orthographic_projection).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_America_(orthographic_projection).svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: AlexCovarrubias, Heraldry, KJG2007, Keepscases, PuebloUnited, TownDown, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Chichen-Itza El Castillo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Chichen-Itza_El_Castillo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5 Συνεισφέροντες: AlexCovarrubias, Inge Habex, Kilom691, Morio, Para, Wouterhagens, Xenophon, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:North America satellite orthographic.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_America_satellite_orthographic.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: NASA Αρχείο:North america rock types.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_rock_types.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Ciaurlec, Electionworld, Mac Davis, Saperaud Image:North america terrain 2003 map.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_terrain_2003_map.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Electionworld, Saperaud, W!B: Image:North america basement rocks.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_basement_rocks.png Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: User:SEWilco Image:North america craton nps.gif Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america_craton_nps.gif Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Ciaurlec, Electionworld, Glenn, Juiced lemon, Saperaud, Urban Αρχείο:Manhattan night march USa.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Manhattan_night_march_USa.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: FlickreviewR, Infrogmation, Jim.henderson, Urban Αρχείο:DownTown Toronto1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:DownTown_Toronto1.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: LX, Skeezix1000, Thingg, Xnatedawgx, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:North america.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:North_america.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: DieBuche, Electionworld, Moyogo, Petr Dlouhý, Sanao Αρχείο:LocationEurasia.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationEurasia.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: E Pluribus Anthony, F l a n k e r, Knutux, Tobias Conradi, Wknight94, Иван Симочкин, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Eurasiaafrica.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Eurasiaafrica.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: ChongDae, David Kernow, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:LocationEurope.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationEurope.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: user:Cumhur Αρχείο:Europe religion map fr.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Europe_religion_map_fr.png Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: User:San Jose Αρχείο:Simplified Languages of Europe map.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Simplified_Languages_of_Europe_map.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Andrei nacu at en.wikipedia Later version(s) were uploaded by Ravenloft, Wereon, Future Perfect at Sunrise, Komita, Solestin at en.wikipedia.

77

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Grossgliederung Europas.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Grossgliederung_Europas.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:NordNordWest Αρχείο:First.Crusade.Map.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:First.Crusade.Map.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex:D, Briangotts, Dejvid, Dgetzin, Edgar181, Electionworld, Fabartus, Flamarande, Friviere, Geagea, Jed, Joan Puigbarcell, LX, Labant, Nk, P. S. Burton, Peregrine981, Roke, Shizhao, Twthmoses, Warburg, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Europe_satellite_globe.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Europe_satellite_globe.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Bjarki S, Flamarande, Jodo, Saperaud, TheDJ Αρχείο:LocationSouthAmerica.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LocationSouthAmerica.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Cogito ergo sumo, User:E Pluribus Anthony, User:Ghalas, User:Huhsunqu, User:Maximaximax, User:Snoopen82 Αρχείο:South_America_satellite_orthographic.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:South_America_satellite_orthographic.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: AGoon, Fvasconcellos, Ghalas Αρχείο:South_america.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:South_america.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Carlosar, Tobias Conradi Αρχείο:Flag of Argentina.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Argentina.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Dbenbenn Αρχείο:Flag of Venezuela_(state).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Venezuela_(state).svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Denelson83 Αρχείο:Flag of Bolivia.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Bolivia.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:SKopp Αρχείο:Flag of Brazil.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Brazil.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Brazilian Government Αρχείο:Flag of French Guiana.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_French_Guiana.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Madden Αρχείο:Flag of Guyana.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Guyana.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:SKopp Αρχείο:Flag of Ecuador.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Ecuador.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: President of the Republic of Ecuador, Zscout370 Αρχείο:Flag of Colombia.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Colombia.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:SKopp Αρχείο:Flag of Panama.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Panama.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: -xfi-, Addicted04, Duduziq, Fadi the philologer, Fry1989, Klemen Kocjancic, Liftarn, Mattes, Nightstallion, Ninane, Pumbaa80, Reisio, Rfc1394, Thomas81, ThomasPusch, Zscout370, Фёдор Гусляров, 17 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Flag of Paraguay.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Paraguay.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Republica del Paraguay Αρχείο:Flag of Peru (state).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Peru_(state).svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Huhsunqu Αρχείο:Flag of Suriname.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Suriname.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: ALE!, Anime Addict AA, Fry1989, Homo lupus, Klemen Kocjancic, Kookaburra, Krun, Mattes, Mikewazhere, Mmxx, Nightstallion, Pfctdayelise, Reisio, ThomasPusch, Vzb83, 16 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Flag of Uruguay.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Uruguay.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, Fry1989, Homo lupus, Huhsunqu, Kineto007, Klemen Kocjancic, Kookaburra, Lorakesz, Mattes, Neq00, Nightstallion, Pumbaa80, Reisio, ThomasPusch, Zscout370, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Flag of Chile.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Chile.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:SKopp Αρχείο:Oceania.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Oceania.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Jo Weber, Kintetsubuffalo, Knutux, Koryakov Yuri, Ras67 Αρχείο:Atlantic_Ocean.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Atlantic_Ocean.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: CIA Αρχείο:Arctic_Ocean.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Arctic_Ocean.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: CIA Αρχείο:Pazifik-Karte.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pazifik-Karte.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Hystrix, Wamito Αρχείο:Indianocean.PNG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Indianocean.PNG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: BLueFiSH.as, Chris 73, David Kernow, Incnis Mrsi, MGA73, Maximaximax, Nishkid64, Saperaud, Serg!o, Telim tor, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Southern Ocean.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Southern_Ocean.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: David Kernow, Dbc334, Incnis Mrsi, John Vandenberg, Maximaximax, Serg!o, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

78

Άδεια

Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

79