Ευρωπαίοι θεατρικοί συγγραφείς ανά εθνικότητα εκτός Ε by Afroditi Fragkou

Ευρωπαίοι θεατρικοί συγγραφείς εκτός Ελλήνων

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες. PDF generated at: Mon, 20 Dec 2010 15:50:27 UTC

Περιεχόμενα Άρθρα Αυστριακοί

Ελφρίντε Γέλινεκ

Εμάνουελ Σικανέντερ

Όσκαρ Κοκόσκα Όσκαρ Κοκόσκα

Βέλγοι Μορίς Μαίτερλινκ Μορίς Μαίτερλινκ

6 7 7 9 10 10

Βρετανοί

Άγγλοι

Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον

Μάρτιν Έσλιν

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ

Τζον Γκέι

19 26

Τζον Γκέι

Χάρολντ Πίντερ

Σκωτσέζοι

Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι Τζέιμς Μάθιου Μπάρι

35 35

Γάλλοι

Αλέξανδρος Δουμάς (υιός)

Αλμπέρ Καμύ

Άρθουρ Αντάμοβ

Βίκτωρ Ουγκώ

Βολταίρος

Ζαν Ανούιγ

Ζαν Ζενέ Ζαν Ζενέ

Ζαν Κοκτώ

75 77 77 79

Ζαν Κοκτώ

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Ιούλιος Βερν Ιούλιος Βερν

Μαρκήσιος ντε Σαντ Μαρκήσιος ντε Σαντ

88 88 98 98

Μολιέρος Μολιέρος

Μπερνάρ Μαρία Κολτές Μπερνάρ Μαρία Κολτές

112 112 116 116

Μπορίς Βιάν

118

Μπορίς Βιάν

118

Σάμιουελ Μπέκετ

120

Σάμιουελ Μπέκετ

120

Γερμανοί

123

Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε

124

Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε

124

Γκέοργκ Μπύχνερ

126

Γκέοργκ Μπύχνερ

126

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν

127

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν

Μπέρτολτ Μπρεχτ Μπέρτολτ Μπρεχτ

Νέλλυ Ζαχς Νέλλυ Ζαχς

127 129 129 133 133

Ντίτριχ Έκαρτ

134

Ντίτριχ Έκαρτ

134

Φρανκ Βέντεκιντ Φρανκ Βέντεκιντ

136 136

Φρίντριχ Σίλερ

138

Φρίντριχ Σίλερ

138

Ιρλανδοί

140

Μάρτιν Μακ Ντόνα

141

Μάρτιν Μακ Ντόνα

141

Όσκαρ Ουάιλντ

144

Όσκαρ Ουάιλντ

144

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς

149 149

Χιού Λέοναρντ

153

Χιού Λέοναρντ

153

Ισλανδοί

155

Ματτίας Γιόχουμσσον

156

Ματτίας Γιόχουμσσον

156

Ισπανοί

157

Λόπε δε Βέγκα

158

Λόπε δε Βέγκα

158

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν

162

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν

162

Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα

Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν

Τίρσο δε Μολίνα Τίρσο δε Μολίνα

163 163 166 166 169 169

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

171

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

171

Χαθίντο Μπεναβέντε Χαθίντο Μπεναβέντε

174 174

Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε

176

Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε

176

Ιταλοί

178

Κάρλο Γκολντόνι

179

Κάρλο Γκολντόνι

Λουίτζι Πιραντέλλο Λουίτζι Πιραντέλλο

Ντάριο Φο Ντάριο Φο

Πιέρ Πάολο Παζολίνι Πιέρ Πάολο Παζολίνι

179 186 186 187 187 191 191

Κύπριοι

196

Κώστας Μόντης

197

Κώστας Μόντης

197

Παύλος Βαλδασερίδης Παύλος Βαλδασερίδης

Παύλος Λιασίδης Παύλος Λιασίδης

Φρίξος Μιχαηλίδης Φρίξος Μιχαηλίδης

199 199 201 201 202 202

Ούγγροι

206

Πέτερ Νάντας

207

Πέτερ Νάντας

207

Τέοντορ Χερτσλ

210

Τέοντορ Χερτσλ

210

Φέρεντς Μολνάρ Φέρεντς Μολνάρ

Πολωνοί

212 212 214

Γιούλιους Σλοβάτσκι

215

Γιούλιους Σλοβάτσκι

215

Στανίσλαβ Βισπιάνσκι

217

Στανίσλαβ Βισπιάνσκι

217

Ρουμάνοι

220

Ευγένιος Ιονέσκο

221

Ευγένιος Ιονέσκο

221

Ρώσοι

224

Αντόν Τσέχωφ

225

Αντόν Τσέχωφ

225

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι

Ιβάν Τουργκένιεφ

227 227 232

Ιβάν Τουργκένιεφ

232

Νικολάι Γκόγκολ

234

Νικολάι Γκόγκολ

234

Σολομών Άνσκυ

236

Σολομών Άνσκυ

236

Σουηδοί

238

Άουγκουστ Στρίντμπεργκ

239

Άουγκουστ Στρίντμπεργκ

239

Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

242

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

244

Άδειες Άρθρου Άδεια

247

Αυστριακοί

Ελφρίντε Γέλινεκ Ελφρίντε Γέλινεκ Η Ελφρίντε Γέλινεκ (Elfriede Jelinek) είναι Αυστριακή φεμινίστρια συγγραφέας θεατρικών έργων και μυθιστοριογράφος. Το 2004 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, όπως ανέφερε η Σουηδική Ακαδημία «για την μουσική ροή του λόγου και του αντίλογου σε μυθιστορήματα και θεατρικά έργα τα οποία με ασυνήθιστο γλωσσολογικό ζήλο αποκαλύπτουν τον παραλογισμό των στερεοτύπων της κοινωνίας και τη δύναμή τους να υποδουλώνουν»[1] .

Βιογραφία Η Γέλινεκ γεννήθηκε στο Mürzzuschlag, στη Στυρία Η Ελφρίντε Γέλινεκ της Αυστρίας, στις 20 Οκτωβρίου 1946. Ο πατέρας της, Εβραίος Τσέχικης καταγωγής («Jelinek» σημαίνει «μικρό ελάφι» στα Τσέχικα), ήταν χημικός και δούλευε σε στρατηγικής σημασίας βιομηχανίες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο τη δίωξη. Ωστόσο, 2004 αρκετές δεκάδες μελών της οικογένειας υπήρξαν θύματα του Ολοκαυτώματος. Η «κυριαρχική» μητέρα της, με την οποία μοιραζόταν το σπίτι και ως ενήλικη ακόμα (σύγκρινε το Η Δασκάλα του Πιάνου) και με την οποία είχε δύσκολη σχέση, προερχόταν από μία άλλοτε ευκατάστατη Βιεννέζικη οικογένεια. Ως παιδί, η Ελφρίντε υπέφερε αρκετά από αυτό που η ίδια θεωρούσε υπερ-περιοριστική εκπαίδευση μέσα σε ένα Ρωμαιοκαθολικό μοναστηριακό σχολείο θηλέων. Επιπλέον, η μητέρα της είχε ήδη προσχεδιάσει την καριέρα της ως μουσικό Wunderkind, δηλαδή παιδί θαύμα. Σε νεαρή ηλικία η Ελφρίντε διδάχτηκε πιάνο, εκκλησιαστικό όργανο, κιθάρα, βιολί, βιόλα και φλογέρα. Αργότερα, πήγε για σπουδές στο Ωδείο της Βιέννης, απ'όπου αποφοίτησε με δίπλωμα στο εκκλησιαστικό όργανο. Επίσης, η Γέλινεκ σπούδασε ιστορία της τέχνης και θέατρο στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, ωστόσο αναγκάστηκε να διακόψει επειδή μια κρίση άγχους την εμπόδιζε από το να παρακολουθεί τα μαθήματα. Η βιογραφία της Γέλινεκ αντικατοπτρίζεται έντονα στο έργο της.

Κριτικές και πολιτική Η πολιτική φιλοσοφία της Γέλινεκ, ιδιαίτερα η στάση της απέναντι στον φεμινισμό και οι απόψεις της για τα Αυστριακά πολιτικά κόμματα, είναι ζωτικής σημαντικότητας για την κατανόηση του έργου της. Σ'αυτό οφείλεται επίσης και μεγάλο μέρος της βιτριολικής δημόσιας αμφισβήτησης η οποία την περιβάλλει. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Αυστρίας από το 1974 ως το 1991, έγινε γνωστή τη δεκαετία του 1990 εξαιτίας της επίθεσής της εναντίον του νεοναζιστικού εθνικιστικού Κόμματος Ελευθερίας του Γιόργκ Χάιντερ.

Ελφρίντε Γέλινεκ Μέτα τις εκλογές του 1999 και τη συμμετοχή του Κόμματος του Χάιντερ στην κυβέρνηση συνασπισμού με τους συντηρητικούς η Γέλινεκ έγινε μία από τις δριμύτερες κατηγόρους της συμμαχίας αυτής. Η κυβέρνηση αυτή καταδικάστηκε από πλείστες Ευρωπαϊκές και μη κυβερνήσεις γεγονός που οδήγησε σε κυρώσεις εναντίον της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αποφύγει την κατακραυγή ερμήνευσε τις κυρώσεις εναντίον της ως κυρώσεις εναντίον της Αυστρίας και επιχείρησε να παρακινήσει το έθνος να την υποστηρίξει. Η σειρά αυτή των γεγονότων προκάλεσε μια προσωρινή υπερθέρμανση του πολιτικού κλίματος αποτέλεσμα του οποίου υπήρξαν οι κατηγορίες για προδοσία εναντίον όλων των διαφωνούντων με την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης και της Γέλινεκ. Παρά το γεγονός πως το έργο της (αλλά και ο πολιτικός της ακτιβισμός, η συνέπεια της και η επιμονή της να ακολουθεί τις πεποιθήσεις της εντόσ και εκτός του έργου της) έχει γίνει αντικείμενο θαυμασμού από μερικούς και κατακραυγής από άλλους, και παρόλο που κάποιοι κριτικοί έχουν επιτεθεί στο έργο της μόνο και μόνο επειδή διαφωνούν με τις απόψεις της, η Γέλινεκ έχει κερδίσει διάφορα διακεκριμένα βραβεία, μεταξύ των οποίων το Βραβείο Georg Büchner (1998), το Βραβείο Müllheim Dramatists (δύο φορές: 2002 και 2004), το Βραβείο Φραντς Κάφκα(2004) και το Νομπέλ Βραβείο Λογοτεχνίας (2004). Βασικά θέματα στο μυθιστορηματικό και θεατρικό έργο της Γέλινεκ είναι η γυναικεία σεξουαλικότητα, η κακοποίησή της και ο πόλεμος των φύλων γενικά. Στα τελευταία έργα της, έχει σε κάποιο βαθμό εγκαταλείψει τα γυναικεία θέματα και έχει εστιάσει την ενέργειά της στην κοινωνική κριτική γενικά και στις δυσκολίες της Αυστρίας να λογαριαστεί με το ναζιστικό της παρελθόν ιδιαίτερα, πχ. στο Die Kinder der Toten (Τα Παιδιά των Νεκρών). Το μυθιστόρημα Die Klavierspielerin της Γέλινεκ γυρίστηκε σε ταινία με τον τίτλο Η Δασκάλα του Πιάνου, ταινία που κέρδισε αναγνώριση, από τον Αυστριακό σκηνοθέτη Μίκαελ Χάνεκε, με την Ιζαμπέλ Υπέρ στο ρόλο της καταπιεσμένης πιανίστριας.

Το Βραβείο Νομπέλ Σχολιάζοντας το Βραβείο Νομπέλ, ανέφερε πως ήταν χαρούμενη αλλά επίσης ένιωθε απόγνωση: «απόγνωση γιατί έγινε γνωστή, πρόσωπο της δημόσιας ζωής». Παραδειγματικό της μετριοφροσύνης της και της λεπτής αυτο-ειρωνείας της, αναρωτήθηκε - αυτή η διάσημη φεμινίστρια συγγραφέας- αν της απενεμήθη το βραβείο κυρίως επειδή «είναι γυναίκα» και πρότεινε πως μεταξύ Γερμανόφωνων συγγραφέων, ο Πέτερ Χάντκε τον οποίο εξυμνεί ως «ζωντανό κλασικό», θα ήταν πιο άξιος νικητής. Η Γέλινεκ δέχτηκε κριτική από μερικούς γιατί δεν παρέστη αυτοπροσώπως στην τελετή απονομής για να παραλάβει το βραβείο αλλά αντιθέτως παρουσιάστηκε ένα βιντεο-μήνυμα [2] κατά τη διάρκεια της τελετής το οποίο είχε ετοιμάσει η ίδια. Άλλοι ωστόσο εκτίμησαν το γεγονός πως η Γέλινεκ αποκάλυψε δημοσίως πως υποφέρει από αγοραφοβία και κοινωνική φοβία, διαταραχές άγχους οι οποίες μπορούν να αποβούν αρκετά δυσλειτουργικές για την καθημερινή ζωή, αλλά συχνά κρατώνται μυστικές απ'όσους υποφέρουν από αυτές από ντροπή ή αίσθημα ανεπάρκειας. Η Γέλινεκ έχει πει πως οι αγχώδεις διαταραχές της καθιστούν αδύνατο ακόμα και για παράδειγμα να πάει σε έναν κινηματογράφο ή να επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο (σε μία συνέντευξή της ευχήθηκε να μπορούσε να πετάξει μέχρι τη Νέα Υόρκη για να δει τους ουρανοξύστες μια μέρα πριν πεθάνει), και αισθάνεται ανίκανη να παραστεί σε οποιαδήποτε τελετή. Ωστόσο, με τα δικά της λόγια σε ένα άλλο μαγνητοφωνημένο μήνυμα: «Θα μου άρεσε επίσης πολύ να ήμουν στη Στοκχόλμη, αλλά δεν μπορώ να κινηθώ τόσο γρήγορα και τόσο μακρυά όσο η γλώσσα μου».

Ελφρίντε Γέλινεκ

Βιβλιογραφία Μυθιστορήματα • • • • • • • • • •

bukolit. hörroman; Wien 1979 (ISBN 3-85394-023-4) wir sind lockvögel baby!; Reinbek 1970 (ISBN 3-499-12341-X) Michael. Ein Jugendbuch für die Infantilgesellschaft; Reinbek 1972 (ISBN 3-499-25012-8) Die Liebhaberinnen; Reinbek 1975 (ISBN 3-499-25064-0) Die Ausgesperrten; Reinbek 1980 (ISBN 3-498-03314-X) Die Klavierspielerin; Reinbek 1983 (ISBN 3-498-03316-6) - Στην Ελλάδα κυκλοφορεί ως Η πιανίστρια από τις εκδόσεις ΕΚΚΡΕΜΕΣ Oh Wildnis, oh Schutz vor ihr; Reinbek 1985 (ISBN 3-499-13407-1) Lust; Reinbek 1989 (ISBN 3-498-03323-9) - Στην Ελλάδα κυκλοφορεί ως Λαγνεία από τις εκδόσεις ΕΚΚΡΕΜΕΣ Die Kinder der Toten; Reinbek 1997 (ISBN 3-499-22161-6) Gier; Reinbek 2000 (ISBN 3-499-23131-X)

Θεατρικά Έργα • • • • • • • • • • • • • • •

Was geschah, nachdem Nora ihren Mann verlassen hatte; 1977 Clara S.; 1981 Burgtheater; 1983 Krankheit oder Moderne Frauen; 1984 Präsident Abendwind; 1987 Wolken.Heim; 1988 Totenauberg; 1991 Raststätte; 1994 Stecken, Stab und Stangl; 1996 Ein Sportstück; 1998 er nicht als er; 1998 In den Alpen Das Werk Prinzessinnendramen Bambiland; 2003

Λιμπρέτο όπερας • Lost Highway (Χαμένη Λεωφόρος), διασκευή από την ταινία του Ντέιβιντ Λιντς· μουσική από την Olga Neuwirth· 2003 Η Γέλινεκ έχει επίσης προσφέρει και αριθμό μεταφράσεων.

Βιβλιογραφία στα Ελληνικά • • • •

Η πιανίστρια, εκδόσεις Εκκρεμές (1997) Οι αποκλεισμένοι, εκδόσεις Εκκρεμές (2001) Λαγνεία, εκδόσεις Εκκρεμές (2004) Ο άγνωστος Τόμας Μπέρνχαρντ, εκδόσεις Νάρκισσος (2005)

• Απληστία, εκδόσεις Εκκρεμές (2007)

Ελφρίντε Γέλινεκ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημο web site [3] (στα γερμανικά) • Βιογραφία στο Nobel site [4] • Βιογραφία από το FemBio [5]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

The Nobel Prize in Literature 2004 (http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 2004/ index. html) Nobelprize.org http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 2004/ jelinek-lecture. html http:/ / ourworld. compuserve. com/ homepages/ elfriede/ http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 2004/ jelinek-bibl. html http:/ / www. fembio. org/ women/ elfriede-jelinek. shtml

mrj:Елинек, Эльфрида

Εμάνουελ Σικανέντερ Εμάνουελ Σικανέντερ O Εμάνουελ Σικανέντερ (Emanuel Schikaneder, 1 Σεπτεμβρίου 1751 - 21 Σεπτεμβρίου 1812), ψευδώνυμο του Γιόχαν Γιόζεφ Σικανέντερ, ήταν διακεκριμένος Αυστριακός δραματουργός, θεατρικός σκηνοθέτης, ηθοποιός, τραγουδιστής και συνθέτης, περισσότερο γνωστός σήμερα ως ο δημιουργός του λιμπρέτου της όπερας Ο Μαγικός Αυλός σε μουσική τού Μότσαρτ.

Βιογραφία Ασχολήθηκε από νεαρή ηλικία με το τραγούδι και το 1773/74 συμμετείχε για πρώτη φορά ως ηθοποιός στο θίασο του F. J. Moser, που εκτελούσε έργα όπερας και γερμανικές οπερέτες (singspiele). Δύο χρόνια αργότερα, παρουσιάστηκε στο Ίνσμπρουκ το έργο Die Lyranten, σε μουσική και λιμπρέτο του ίδιου. Το 1777 εγκαταστάθηκε με το θίασο στο Άουγκσμπουργκ όπου παντρεύτηκε την Εμάνουελ Σικανέντερ ηθοποιό Έλεονορ Αρθ (1751-1821). Τον ίδιο χρόνο, ερμήνευσε το ρόλο του Άμλετ στο θέατρο της βασιλικής αυλής του Μονάχου. Μετά από μία περίοδο κατά την οποία ταξίδεψε σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις μαζί με το θίασό του, προσκλήθηκε στη Βιέννη, όπου ξεκίνησε μία τρίμηνη συνεργασία με τον Hubert Kumpf. Ως μέλος του Εθνικού Θεάτρου (Nationaltheater) συμμετείχε στην εκτέλεση αρκετών έργων όπερας κατά την περίοδο 1785-86. Στη Βιέννη, ο Σικανέντερ επικεντρώθηκε στην εκτέλεση έργων όπερας, σε αντίθεση με την προγενέστερη περίοδο, κατά την οποία εστίασε το ενδιαφέρον του σε θεατρικά έργα. Έχοντας συνθέσει δικά του λιμπρέτι, συνεργάστηκε με μουσικούς όπως ο Μότσαρτ ή ο Σύσμαϊερ και ο Βολφλ για τη μουσική επένδυσή τους. Από το 1789 διετέλεσε διευθυντής του θεάτρου Freihaus όπου παρουσίασε μία σειρά έργων του, τα οποία σημείωσαν αξιοσημείωτη επιτυχία. Στις 13 Ιουνίου 1801, ίδρυσε το νέο θέατρο του Βίντεν, ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα θέατρα της εποχής, στο οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά Ο Μαγικός Αυλός του Μότσαρτ. Ο Σικανέντερ πούλησε το θέατρο τον επόμενο χρόνο. Συνέχισε να συνθέτει λιμπρέτι και θεάτρικα έργα, χωρίς να εγκαταλείψει την ηθοποιία και το 1806 ανέλαβε τη διεύθυνση του θεάτρου Brno. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του αντιμετώπισε μεγάλα οικονομικά προβλήματα, ενώ το 1812, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Βουδαπέστη εμφάνισε συμπτώματα φρενοβλάβειας. Πέθανε τον ίδιο χρόνο στη Βιέννη. Ορισμένα από τα κωμικά έργα που συνέθεσε εξακολούθησαν να παίζονται αρκετά χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή τους, επηρεάζοντας την μεταγενέστερη εξέλιξη του βιενέζικου θεάτρου. Το έργο του περιλαμβάνει συνολικά περίπου 55 θεατρικά έργα και 44 λιμπρέτι. Συνέθεσε επίσης τη μουσική για τουλάχιστον δύο έργα, την όπερα Die Lyranten και το ζίνγκσπιλ Das Urianische Schloss (1786, Σάλτζμπουργκ).

Όσκαρ Κοκόσκα Όσκαρ Κοκόσκα Ο Όσκαρ Κοκόσκα (Oskar Kokoschka, 1 Μαρτίου 1886 - 22 Φεβρουαρίου 1980), ήταν Αυστριακός καλλιτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γνωστός για τα εξπρεσιονιστικά του τοπία και πορτρέτα. Η καριέρα του Όσκαρ Κοκόσκα σημαδεύτηκε από τα πορτρέτα βιεννέζικων διασημοτήτων τα οποία ζωγράφισε με ένα νευρώδες και ζωηρό στυλ. Υπηρέτησε στον αυστριακό στρατό κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο και τραυματίστηκε σοβαρά. Παρά το γεγονός ότι την περίοδο της νοσηλείας του οι γιατροί διέγνωσαν σοβαρή διανοητική αστάθεια, ο Όσκαρ Κοκόσκα συνέχισε την καριέρα του ως καλλιτέχνης, ταξιδεύοντας σε ολόκληρη την Ευρώπη και ζωγραφίζοντας τοπία. Ο Όσκαρ Κοκόσκα είχε έναν παθιασμένο και θυελλώδη δεσμό με Αυτοπροσωπογραφία του Κοκόσκα από το την Άλμα Μάλερ, λίγο μετά από τον θάνατο της πρωτότοκης κόρης 1914 σε γραμματόσημο που κυκλοφόρησε στην Δυτική Γερμανία για τα 100 χρόνια από την της και τον δεσμό της με τον Βάλτερ Γκρόπιους. Ύστερα από γέννησή του. κάποια χρόνια σχέσης, η Άλμα τον απέρριψε, λόγω του ότι το υπερβολικό του πάθος της προξενούσε φόβο. Εκείνος συνέχισε να την αγαπά σε όλη του την ζωή. Ένα από τα πιο διάσημα έργα του Η Νύμφη του Ανέμου ή αλλιώς Θύελλα, είναι αφιερωμένο στην Άλμα. Η τέχνη του Όσκαρ Κοκόσκα θεωρήθηκε από τους Ναζί ως εκφυλισμένη. Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν τον χαρακτηρισμό αυτό για πολλά έργα του Μοντερνισμού θεωρώντας τα μη γερμανικά ή και εβραιοκομμουνιστικά. Για τον λόγο αυτό οι καλλιτέχνες που δημιουργούσαν τέτοια έργα υφίσταντο διώξεις. Έχοντας χαρακτηριστεί ως "επικίνδυνος" καλλιτέχνης, ο Όσκαρ Κοκόσκα διέφυγε από την Αυστρία στην Πράγα το 1934. Εκεί ίδρυσε τον Σύλλογο Όσκαρ Κοκόσκα μαζί με άλλους εκπατρισμένους καλλιτέχνες. Στα 1938, όταν οι Τσέχοι άρχισαν να μετακινούνται λόγω της παράδοσης της Σουδητίας στη Γερμανία και της επικείμενης εισβολής της Βέρμαχτ, ο Κοκόσκα απέδρασε από την Τσεχία στο Ηνωμένο Βασίλειο, και παρέμεινε εκεί καθ' όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πήρε την αγγλική υπηκοότητα από το 1946, μέχρι και το 1978 οπότε και ξαναπήρε την αυστριακή υπηκοότητα. Ο Όσκαρ Κοκόσκα είχε πολλές κοινές καλλιτεχνικές τάσεις με τον σύγχρονό του Μαξ Μπέκμαν. Και οι δύο διατήρησαν την καλλιτεχνική τους ανεξαρτησία από τον Γερμανικό Εξπρεσιονισμό. Η ανεξαρτησία τους αυτή, τους έκανε όμως αφ' ενός να μην ηγηθούν κανενός καλλιτεχνικού ρεύματος κι αφετέρου να μείνουν εκτός των μεγάλων καλλιτεχνικών κινημάτων του Μοντερνισμού. Και οι δυο ανέπτυξαν συγγραφική δράση, κι εξέφρασαν την ανάγκη τους να αναπτύξουν την τέχνη του "οράν". Ειδικά ο Κοκόσκα έδωσε έμφαση στην "βαθειά σύλληψη", ενώ τον Μπέκμαν απασχόλησε με την μυστική ενόραση του βασιλείου του αόρατου. Και οι δυο υπήρξαν πρωτοπόροι καινοτόμων τεχνικών ελαιογραφίας, βασισμένων σε παλαιότερες καλλιτεχνικές παραδόσεις. Τα όψιμα χρόνια του Κοκόσκα "δηλητηριάστηκαν" από την περιθωριοποίησή του στην Ιστορία της Τέχνης. Δεν ήταν ο μόνος που θεωρούσε ότι του άξιζε η αναγνώριση ως ενός από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες

Όσκαρ Κοκόσκα του 20ου αιώνα. Ένας αξιόλογος καλλιτέχνης της Σχολής του "οράν", υπήρξε ο Κόνραντ Τζούεστελ (1924 2001). Το συγγραφικό έργο του Κοκόσκα είναι εξίσου παράξενο κι ενδιαφέρον με το εικαστικό του έργο. Τα απομνημονεύματά του που φέρνουν τον τίτλο Μια θάλασσα περιτριγυρισμένη από Οράματα, είναι ένα άγριο ψυχεδελικό κείμενο, γραμμένο υπό την επήρεια παραισθησιογόνων ουσιών. Το σύντομο θεατρικό του έργο Δολοφόνος, η ελπίδα των γυναικών, μελοποιήθηκε δέκα χρόνια αργότερα από τον Πάουλ Χίντεμιτ και αποκαλείται συχνά ως το πρώτο εξπρεσιονιστικό δράμα. Το έργο του Ορφέας κι Ευρυδίκη (1918) αποτέλεσε το λιμπρέτο για την ομώνυμη Όπερα του Ένστ Κρένεκ, που αποτελεί το πρώτο δείγμα Προγραμματικής Μουσικής. [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Kokoschka άρθρο Oskar Kokoschka της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [1] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Kokoschka ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Oskar [2] http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

Βέλγοι

Μορίς Μαίτερλινκ Μορίς Μαίτερλινκ Ο Κόμης Μορίς Πολυντόρ Μαρί Μπερνάρ Μαίτερλινκ (Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck) (29 Αυγούστου 1862 - 6 Μαΐου 1949) ήταν Γαλλόφωνος Βέλγος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος. Το 1911 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα κύρια θέματα του έργου του είναι ο θάνατος και το νόημα της ζωής.

Βιογραφία Ο κόμης Μορίς Μαίτερλινκ γεννήθηκε στη Γάνδη του Βελγίου σε μία εύπορη, γαλλόφωνη οικογένεια. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του έγραψε ποιήματα και σύντομα μυθιστορήματα, τα οποία κατέστρεψε αργότερα και από τα οποία έχουν διασωθεί μόνο αποσπάσματα. Αφού τελείωσε τις νομικές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης το 1885, πέρασε μερικούς μήνες στο Παρίσι. Εκεί γνώρισε κάποια μέλη του τότε νέου κινήματος του Συμβολισμού, και ιδιαίτερα τον Βιγιέρ ντε λ'Ιλ Αντάμ. Ο τελευταίος θα επηρέαζε σημαντικά το έργο του Μαίτερλινκ.

Mορίς Mαίτερλινκ

Το 1889 έγινε διάσημος μέσα σε μια νύχτα όταν το πρώτο του θεατρικό έργο, La princesse Maleine, δέχτηκε ενθουσιώδη εγκώμια από τον Οκτάβ Μιρμπό, λογοτεχνικό κριτικό της ''Le Figaro'' (Αύγουστος 1890). Τα επόμενα χρόνια έγραψε μια σειρά 1911 συμβολιστικών θεατρικών έργων που χαρακτηίζονταν από μοιρολατρία και μυστικισμό, πιο σημαντικά τα L'Intruse (Ο Εισβολέας, 1890), Les Aveugles (Οι Τυφλοί, 1890) και Pelléas et Mélisande (1892, το τελευταίο αυτό υπέστη ερκετές γνωστές μουσικές κατεργασίες (βλέπε παρακάτω). Η μεγαλύτερη σύγχρονη επιτυχία του ωστόσο ήταν το θεατρικό έργο L'Oiseau Bleu (Το Μπλε Πουλί, 1908). Το έργο αυτό έχει μεταφερθεί σε αρκετές ταινίες, συμπεριλαμβανομένης μίας του 1940 από την Technicolor με πρωταγωνίστρια την Σίρλεϊ Τεμπλ (η πρώτη αποτυχημένη της ταινία), και η Αμερικανό/Σοβιετική παραγωγή The Blue Bird (Ρωσικά: Sinyaya Ptitsa) (1976), με πρωταγωνίστρια την Ελίζαμπεθ Τέιλορ (και αυτή η διασκευή δεν ήταν εισπρακτική επιτυχία και δεν σχολιαστηκε ευνοϊκά από τους κριτικούς. Με απόφαση της 26 Ιανουαρίου 1914, το σύνολο του έργου του περιελήφθη στον Index Librorum Prohibitorum από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Είχε σχέση με την σοπράνο Ζωρζέτ Λεμπλάνκ από το 1895 μέχρι το 1918. Το 1919 παντρεύτηκε την Ρενέ Νταόν, με την οποία και μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1940. Το 1926 εξέδωσε το La Vie des Termites (Η Ζωή των Τερμιτών) λογοκλέπτοντας το "The Soul of the White Ant" (Η Ψυχή του Τερμίτη) που είχε ερευνήσει και γράψει ο Νοτιοαφρικανός ποιητής και επιστήμονας Εουζέν Μαραί (1871-1936). Η μετέπειτα αυτοκτονία του Μαραί έχει αποδοθεί από μερικούς σε αυτή την πράξη

Μορίς Μαίτερλινκ

λογοκλοπής ('The Dark Stream', Leon Rousseau, Jonathan Ball Publishers, Cape Town, 1982). Το 1930 αγόρασε ένα κάστρο στη Νίκαια της Γαλλίας και το ονόμασε Orlamonde, όνομα που εμφανίζεται στο έργο του Quinze Chansons. Το 1932 έγινε κόμης από τον Αλβέρτο Α' του Βελγίου. Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στους The New York Times το 1940, έφτασε στις ΗΠΑ από τη Λισαβώνα με το Ελληνικό πλοίο γραμμής Νέα Ελλάς. Είχε φύγει στη Λισαβώνα για να αποδράσει από τη ναζιστική εισβολή στο Βέλγιο και τη Γαλλία. Οι Times παραθέτουν τα λόγια του, "ήξερα πως αν συλλαμβανόμουν από τους Γερμανούς θα με σκότωναν αμέσων, αφού θεωρούμουν ανέκαθεν εχθρός της Γερμανίας εξαιτίας του έργου μου, 'Le Bourgmestre de Stillemonde,' το οποίο αναφερόταν στις συνθήκες στο Βέλγιο κατά τη Γερμανική Κατοχή του 1918". Επέστρεψε στη Νίκαια της Γαλλίας μετά τον πόλεμο, όπου και πέθανε το 1949.

Ο Μαίτερλινκ στη Μουσική Το Pelléas et Mélisande (Πελέας και Μελισάνθη) υπήρξε πηγή έμπνευσης για τέσσερεις μείζονες μουσικές συνθέσεις της αλλαγής του αιώνα: μία όπερα από τον Κλωντ Ντεμπυσσύ (L 88, Paris, 1902), περιγραφική μουσική στο έργο συντεθειμένη από τον Γιάν Σιμπέλιους (opus 46, 1905), μια ορχηστρική σουίτα από τον Γκαμπριέλ Φορέ (opus 80, 1898), και ένα συμφωνικό ποίημα από τον Άρνολντ Σούνμπεργκ (opus 5, 1902/03). Στις άλλες όπερες, σουίτες ή συμφωνίες που βασίζονται σε έργα του Μαίτερλινκ περιλαμβάνονται οι:

O Mορίς Mαίτερλινκ πριν από το 1905.

• Ariane et Barbe-bleue: όπερα σε 3 πράξεις από τον Paul Dukas (1899-1907; f.p. Paris, Opera-Comique, 1907) • Princess Maleine: Bréville, Lili Boulanger, Cyril Scott • The Seven Princesses: Bréville • The Death of Tintagiles: Charles Martin Loeffler|Löffler,

Santoliquido, Vaughan Williams • Aglavaine and Sélysette: Arthur Honegger • Monna Vanna: Ábrányi Emil jr., Henry Février, Σεργκέι Ραχμάνινοφ • Les Aveugles (Οι Τυφλοί): Beat Furrer (ως "Die Blinden")

Μορίς Μαίτερλινκ

Επιλεγμένη βιβλιογραφία Θεατρικά έργα • La princesse Maleine (1889) • L'Intruse (1890) • Les aveugles (1890) • [[Intérieur (Interior) (1891) • Pelléas et Mélisande (1892) - το πιο διάσημο Συμβολιστικό θεατρικό του, που έγινε όπερα το 1902 από τον Claude Debussy • La Mort de Tintagiles (1894) • Annabella (Μετάφραση του 'Tis Pity She's a Whore του John Ford)(1894) • Aglavaine et Sélysette (1896) • The Plays of Maurice Maeterlinck (1899) • Princess Maleine

• • • • • • • • •

• The Intruder • The Blind • The seven Princesses • Alladine and Palomides • Pelléas and Mélisande • Home • The Death of Tintagiles Sister Beatrice (1901) Ariane et Barbe-Bleue (1901), έγινε όπερα από τον Paul Dukas Monna Vanna [1] (1902) Joyzelle (1903) L'Oiseau Bleu (1908) Mary Magdalene (1910) Le Bourgmestre de Stilmonde (1918) La miracle de Saint-Antoine (1919) Berniquel (1929)

Ποιητικά έργα • Serres chaudes (1889) • Douze chansons (1896, το 1900 επανεκδόθηκε ως Quinze chansons)

Πεζά έργα • • • • •

Le Trésor des Humbles (1896) La Sagesse et la destinée (1898) La Vie des abeilles (1901) L'Intelligence des fleurs (1907) La vie des termites (1926)

• Bulles bleues (1948), αυτοβιογραφία

Mορίς Mαίτερλινκ

Μορίς Μαίτερλινκ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

Έργα του Maurice Maeterlinck στο Ebooks Libres & Gratuits [2] Έργα του Maurice Maeterlinck [3] στο Project Gutenberg Κατάλογος έργων του Maurice Maeterlinck [4] στο Online Books Page Mεταγραφή της ομιλίας παρουσίασης του Βραβείου Νόμπελ [5]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

http:/ / www. theatredatabase. com/ 19th_century/ maurice_maeterlinck_002. html http:/ / www. ebooksgratuits. com/ ebooks. php?auteur=Maeterlinck_Maurice http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Maurice+ Maeterlinck http:/ / onlinebooks. library. upenn. edu/ webbin/ book/ search?amode=start& author=Maeterlinck%2c%20Maurice http:/ / www. nobel. se/ literature/ laureates/ 1911/ press. html

Βρετανοί

Άγγλοι

Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον Ο Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον (αγγλ. Edward Bulwer-Lytton) (25 Μαΐου 1803 - 18 Ιανουαρίου 1873) ήταν Άγγλος πολιτικός, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και πολυγραφότατος μυθιστοριογράφος. Γεννήθηκε στο Λονδίνο και ήταν ο τρίτος γιος του στρατηγού Ουίλιαμ Μπούλβερ, που καταγόταν από μία εξέχουσα αγγλική οικογένεια. Σε ηλικία 9 ετών ο μικρός Λύττον γράφτηκε σ' ένα προκαταρκτικό σχολείο για ν' αρχίσει τη μόρφωσή του. Αλλά έμεινε σ' αυτό μόνο 12 ημέρες γιατί ένιωθε εκεί τον εαυτό του τόσο έρημο και τόσο δυστυχισμένο, που η μητέρα του αναγκάστηκε να τον πάρει πάλι στο σπίτι. Στα επόμενα χρόνια ο Λύττον πήγαινε από το ένα σχολείο στο άλλο, χωρίς κανένα όφελος, ώσπου γράφτηκε στη Σχολή Χούκερ στο Ρότινγκντιν (Rottingdean). Εκεί έκανε πολλούς φίλους και προόδευσε γρήγορα. Ο καθηγητής του δεν άργησε να γράψει στη μητέρα του πως ο γιος της ήταν έτοιμος για μεγάλη τάξη στα δημόσια σχολεία.

Ο Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον

Ο Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον μπήκε σε ηλικία 18 ετών στο Κολέγιο Τρίνιτι στο Κέμπριτζ. Έμεινε εκεί πολύ λίγο και εγγράφηκε στο Τρίνιτι Χολ (Trinity Hall), από όπου αποφοίτησε ύστερα από 4 χρόνια. Τον Αύγουστο του 1827 ο Έντουαρντ παντρεύτηκε τη Ροζίνα Ντόιλ Χουίλερ. Παντρεύτηκαν ύστερα από θορυβώδη αρραβώνα και παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας του, που θεωρούσε τη Ροζίνα ανάξιά του. Οι επιφυλάξεις της κας Λύττον αποδείχτηκαν σωστές και έπειτα από 9 χρόνια δυστυχισμένης οικογενειακής ζωής το ζεύγος χώρισε. Η πρώτη φιλολογική προσπάθεια του Λύττον ήταν το έργο «Φόκλαντ» ("Falkland"), που εκδόθηκε το 1827 χωρίς καμία επιτυχία. Ακολούθησε το 1828 το «Πέλχαμ» ("Pelham") που ανέδειξε τον Μπούλβερ-Λύττον ως "συγγραφέα της χρονιάς" και στερέωσε τη φιλολογική του φήμη. Στο τέλος του ίδιου έτους, ο Μπούλβερ δημοσίευσε και άλλο μυθιστόρημα: "Ο Απόκληρος". Το 1829 κυκλοφόρησε ο "Ντέβερο" και το 1830 ο "Πολ Κλίφορντ". Το 1831 ο Λύττον εξέδωσε το Νέο Μηνιαίο Περιοδικό (New Monthly Magazine) όπου δημοσίευσε πολλά άρθρα. Ενώ εξέδιδε το περιοδικό αυτό έγινε φίλος με τον μέλλοντα πρωθυπουργό της Αγγλίας Μπέντζαμιν Ντισραέλι, που έγραψε πολλά άρθρα στο περιοδικό του Μπούλβερ. Μεταξύ του 1831 και του 1833 ο Μπούλβερ εξέδωσε τα έργα: "Οι δίδυμοι Σιαμαίοι", "Ευγένιος Άραμ", "Γκόντολφιν" και ο "Προσκυνητής του Ρήνου". Στα τέλη του 1833, ο Λίτον εγκατέλειψε τη διεύθυνση του περιοδικού λόγω υπερκοπώσεως. Άλλωστε ήδη από το 1831 ο Μπούλβερ-Λύττον ήταν μέλος του Κοινοβουλίου. Στη διάρκεια της θητείας του υποστήριξε τον Μεταρρυθμιστικό Νόμο και παρέμεινε αλύγιστος φιλελεύθερος αγωνιζόμενος για πολλές δημοκρατικές ελευθερίες, που εξακολουθεί να απολαμβάνει η Μεγάλη Βρετανία μέχρι σήμερα.

Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον Εξαιτίας της υπερκόπωσής του ο Μπούλβερ έφυγε το 1833 από την Αγγλία. Ταξίδεψε στη Γαλλία, Ελβετία και Ιταλία. Ενώ βρισκόταν στη Ρώμη είδε τον πίνακα "Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας". Του έκανε τόση εντύπωση ο πίνακας αυτός, ώστε συνέλαβε το έργο του "Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας". Άλλο ιστορικό του μυθιστόρημα, το "Ρίντσι" το έγραψε στη Νάπολη και το εξέδωσε σχεδόν ταυτόχρονα με το προηγούμενο. Το "Ρίντσι" χρησίμευσε αργότερα ως βάση για την ομώνυμη όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, όπως ακριβώς αργότερα και οι "Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας" με τον τίτλο "Ιόνη". "Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας" ολοκληρώθηκαν λίγο μετά την επιστροφή του Μπούλβερ στην Αγγλία και κυκλοφόρησαν στις αρχές του φθινοπώρου του 1834 σημειώνοντας αμέσως μεγάλη επιτυχία. Πλήθος άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα έγραψαν στον Μπούλβερ-Λύττον για το έργο του, χαρακτηρίζοντάς το σαν ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ. Και δεν έπεσαν έξω καθώς "Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας" παρέμειναν ένα από τα μεγάλα κλασικά έργα όλων των εποχών. Στο χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας ανήκει το έργο του «Η Επερχόμενη Φυλή» και το έργο «Ζανόνι: Ένα Ροδοσταυρικό Παραμύθι» Ο Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 1873, σε ηλικία 70 ετών. Στις 25 Ιανουαρίου τάφηκε στο Αββαείο του Ουέστμινστερ.

Πηγές • Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον, Κλασσικά Εικονογραφημένα, Νο 1012, Εκδόσεις Ατλαντίς

Μάρτιν Έσλιν Μάρτιν Έσλιν Ο Μάρτιν Τζούλιους Έσλιν (Martin Julius Esslin), γεννημένος ως Julius Pereszlenyi (6 Ιουνίου 1918 - 24 Φεβρουαρίου 2002) ήταν Ουγγρικής καταγωγής Άγγλος θεατρικός συγγραφέας και κριτικός, γνωστός περισσότερο για την επινόηση του όρου «Θέατρο του Παραλόγου» στο ομότιτλο έργο του (1962): Το θέατρο του παραλόγου αγωνίζεται να εκφράσει την λογική του για τον παραλογισμό της ανθρώπινης συνθήκης και την ανεπάρκεια της ορθολογικής προσέγγισης μέσω της ανοιχτής εγκατάλειψης των ορθολογικών τεχνασμάτων και της α-συνεχούς σκέψης. Υπήρξε επικεφαλής του BBC Radio Drama από το 1963 ως το 1967, έχοντας δουλέψει προηγουμένως για την εξωτερική Ευρωπαϊκή Υπηρεσία. Αφού έφυγε από το BBC διατήρησε ανώτερες ακαδημαϊκές θέσεις στα Πανεπιστήμια της Πολιτείας της Φλόριντα και του Στάνφορντ. Επίσης διασκεύασε και μετέφρασε στα αγγλικά πολλά έργα από τα Γερμανικά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Guardian obituary February 27, 2002 [1]

Παραπομπές [1] http:/ / books. guardian. co. uk/ obituaries/ story/ 0,,658900,00. html

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (αγγλικά: William Shakespeare, Απρίλιος 1564 - 23 Απριλίου 1616) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς. Θεωρείται μια από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, ενώ τα θεατρικά του παίζονται έως σήμερα, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον. Ο Σαίξπηρ κατάφερε να χειριστεί με απόλυτη δεξιοτεχνία τόσο την κωμωδία όσο και το δράμα και την τραγωδία. Τα έργα του διαπνέονται από μία βαθειά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και παραμένουν επίκαιρα. Η επίδραση του, ειδικότερα στην αγγλική λογοτεχνία, θεωρείται τεράστια.

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ

Βιογραφία Πολλοί ιστορικοί συμφωνούν πως ο ηθοποιός, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αποτελεί πράγματι ένα και μοναδικό πρόσωπο, όπως πιστοποιούν σημαντικά ιστορικά ευρήματα. Ο Σαίξπηρ γεννήθηκε στην πόλη Stratford-upon-Avon (ή απλά Stratford) τον Απρίλιο του 1564. Πατέρας του ήταν ο John Shakespeare, πετυχημένος έμπορος και μητέρα του η Mary Arden, κόρη εύπορης οικογένειας. Ο πατέρας του Σαίξπηρ, συμμετείχε για ένα διάστημα στις δημόσιες υποθέσεις, ασκώντας καθήκοντα δημοτικού συμβούλου περίπου στα 1560, θέση που αργότερα έχασε καθώς Το σπίτι που γεννήθηκε ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ στο κατηγορήθηκε για παράνομο εμπόριο. Έχει επικρατήσει Στράτφορντ (αμφισβητείται ωστόσο αν ο Σαίξπηρ του να θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης του Σαίξπηρ η Statford συνδέεται πράγματι με το θεωρούμενο σήμερα ως 23η Απριλίου. Η ακριβής όμως ημερομηνία παραμένει σαιξπηρικό έργο). έως σήμερα άγνωστη. Η μόνη γνωστή πληροφορία που υπάρχει σχετικά, είναι πως η βάφτισή του έγινε στις 26 Απριλίου όπως καταγράφεται στα μητρώα εκκλησίας του Στράτφορντ. Επιπλέον είναι γνωστό πως την εποχή εκείνη, η τελετή της βάφτισης γινόταν λίγες μόνο ημέρες μετά τη γέννηση. Για την παιδική ηλικία του Σαίξπηρ ελάχιστα είναι γνωστά. Θεωρείται πιθανό πως έλαβε την εκπαίδευσή του στο σχολείο του Στράτφορντ, όπου πρέπει να ήρθε σε επαφή με την κλασική λογοτεχνία και τα λατινικά.

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Έχοντας μελετηρό χαρακτήρα, ο Σαίξπηρ διάβαζε πολύ στα νεανικά του χρόνια, αν και δεν έγραφε πολύ. Κανένα στοιχείο δεν μπορεί να πιστοποιήσει κατά πόσον η εκπαίδευσή του συνεχίστηκε αργότερα. Στις 28 Νοεμβρίου του 1582 ο Σαίξπηρ παντρεύτηκε την Anne Hathaway, οκτώ χρόνια μεγαλύτερή του και ήδη τριών μηνών έγκυο όταν παντρεύτηκαν. Ο γάμος τους έγινε στο ναό Grafton κοντά στην πόλη του Statford. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά. Στις 26 Μαΐου του 1583 βαπτίστηκε η κόρη τους Susanna ενώ στις 2 Φεβρουαρίου του 1585 καταγράφεται η βάπτιση των δύο δίδυμων παιδιών τους, του Χάμνετ και της Ιουδήθ. Ο Σαίξπηρ κατά καιρούς υπέφερε πολύ από φτώχεια. Μολοταύτα είχε τις φιλοδοξίες του και ήλπιζε. Το 1587 πήγε στο Λονδίνο για να προσπαθήσει να καλυτερέψει την οικονομική του κατάσταση. Διαφορετικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για φυγή του από το Statford με την κατηγορία κλοπής ή για συνεχείς μετακινήσεις του στη χώρα με την ιδιότητα του δασκάλου. Στο Λονδίνο, ο Σαίξπηρ έδειξε ενδιαφέρον για το θέατρο. Επειδή δεν είχε τα μέσα να πληρώνει για τα εισιτήρια, Η υπογραφή του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (από τη διαθήκη του). προσπαθούσε να κερδίζει χρήματα κρατώντας τα άλογα των θεατών του θεάτρου. Αργότερα έγινε ηθοποιός, και αφού απέκτησε αρκετή πείρα, άρχισε να βοηθά θεατρικούς συγγραφείς στο γράψιμο των χειρογράφων. Με το ανέβασμα του πρώτου του έργου "Αγάπης Αγώνας Άγονος", περί τα 1590, άρχισε τη σταδιοδρομία του. Το 1594 ο Σαίξπηρ εμφανίζεται να συμμετέχει στη θεατρική ομάδα Lord Chamberlain's Men, η οποία χρηματοδοτείται από τον λόρδο Chamberlain. Ο θίασος αυτός θεωρείται πως είχε σημαντική αναγνώριση καθώς το 1603 ο νέος μονάρχης, James I, συνέχισε να τον συντηρεί οικονομικά αφού μετονομάστηκε σε King's Men. Ο Σαίξπηρ συμμετείχε ως ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας. Αρκετά νομικά έγγραφα της εποχής που διασώζονται πιστοποιούν πως στη διάρκεια αυτής της περιόδου ο Σαίξπηρ κέρδισε αρκετά χρήματα. Αναφέρονται χαρακτηριστικά η απόκτηση του σπιτιού του (New Place) στο Στράτφορντ, το 1597, το οποίο ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο σπίτι στην περιοχή καθώς και η αγορά έκτασης στο Blackfriars του Λονδίνου. Παράλληλα φέρεται ως συνιδιοκτήτης του θεάτρου Globe στο Λονδίνο. Την ίδια περίοδο θεωρείται πως είναι γραμμένα μερικά από τα πιο γνωστά του έργα, μεταξύ των οποίων οι τραγωδίες Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Ιούλιος Καίσαρ, Άμλετ, Βασιλιάς Ληρ, Μακβεθ και Οθέλλος. Τα πρώτα σονέτα του Σαίξπηρ δημοσιεύτηκαν το 1609, αν και γράφτηκαν λίγα χρόνια νωρίτερα και αποτελούσαν ως επί το πλείστον ερωτικά ποιήματα. Τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του καταγράφονται μόλις τέσσερα θεατρικά του έργα εκ των οποίων το τελευταίο είναι ο Ερρίκος ο Η' , του 1613. Μετά το 1613, ο Σαίξπηρ διέκοψε τη συγγραφή και αποσύρθηκε σε ένα ωραίο καινούργιο σπίτι του Stratford. Όμως πρόλαβε να αφήσει πίσω του ένα εντυπωσιακό αριθμό έργων. Πέθανε στις 23 Απριλίου του 1616 και ο τάφος του βρίσκεται στο ιερό της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας του Statford. Ο ενταφιασμός του στο ιερό ήταν μια ιδιαίτερη τιμή που του έγινε όμως όχι λόγω της συγγραφικής του ιδιότητας, αλλά διότι είχε εξαγοράσει ένα μερίδιο της εκκλησίας έναντι 440 λιρών, ποσού σημαντικό για την εποχή. Στον τάφο του Σαίξπηρ τοποθετήθηκε έπειτα από δική του επιθυμία η παρακάτω επιγραφή: Good friend, for Jesus' sake forbear, To dig the dust enclosed here Blest be the man that spares these stones, But cursed be he that moves my bones.

και σε ελεύθερη μετάφραση: Καλέ φίλε, στο όνομα του Θεού συγκρατήσου, Στο να σκάψεις τη σκόνη που εσωκλείεται εδώ.

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Ευλογημένος όποιος ήσυχες αφήσει αυτές τις πέτρες, Καταραμένος όμως όποιος ανακινήσει τα κόκκαλα μου.

Σχετικά με την επιγραφή αυτή, καλλιεργήθηκε ένας μύθος σύμφωνα με τον οποίο, αδημοσίευτα έργα του Σαίξπηρ πιθανόν να βρίσκονται εντός του τάφου. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποπειραθεί να διαπιστωθεί η αλήθεια αυτής της υπόθεσης.

Το πρόβλημα της ταυτότητας του Σαίξπηρ Τα τελευταία χρόνια, συγγραφείς όπως ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Μαρκ Τουέην ή ο Χένρι Τζέιμς, αλλά και προσωπικότητες όπως ο Σίγκμουντ Φρόυντ εξέφρασαν τη δυσπιστία τους σχετικά με την υπόθεση πως ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ του Statford ταυτίζεται με τον συγγραφέα που έδωσε τα σαιξπηρικά έργα. Ο σκεπτικισμός αυτός στηρίζεται σε διάφορες ενδείξεις μεταξύ των οποίων η απουσία κάποιου βιβλίου ή χειρόγραφου έργου στην - κατά τα άλλα λεπτομερή - διαθήκη του. Πολλοί αποδίδουν αυτήν την διαφωνία στην γενική έλλειψη και ασάφεια γύρω από πολλά ιστορικά στοιχεία της περιόδου κατά την οποία έζησε ο Σαίξπηρ. Ακόμη και το πορτραίτο του στην εθνική πινακοθήκη (National Portrait Gallery) του Λονδίνου αμφισβητείται έντονα πως απεικονίζει πράγματι τον Σαίξπηρ ενώ και ένα δεύτερο διάσημο πορτραίτο του αποδείχθηκε με την βοήθεια χημικής ανάλυσης ότι στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα. Ορισμένοι μελετητές του έργου που αποδίδεται στον Σαίξπηρ, Πορτραίτο του Σαίξπηρ. θεωρούν πως ένα μέρος του πιθανά ανήκει σε άλλους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται συχνά ο Φράνσις Μπέηκον, ο Κρίστοφερ Μάρλοου καθώς και ο 6ος κόμης του Derby William Stanely. Ο Edward de Vere, 17ος κόμης της Οξφόρδης, θεωρείται επίσης ένας από τους πιθανούς συγγραφείς κάποοιων έργων που αποδίδονται στον Σαίξπηρ. Ιστορικά στοιχεία γύρω από την ύπαρξη του κόμη de Vere έγιναν γνωστά περίπου το 1920 και αρκετοί πιστεύουν πως τα γεγονότα της ζωής του εμφανίζουν ομοιότητες με καταστάσεις που αποτυπώνονται και στο έργο του Σαίξπηρ. Η πλειοψηφία των ακαδημαϊκών μελετητών δεν δέχεται τις παραπάνω εκτιμήσεις, ωστόσο θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο ο Σαίξπηρ να μην αποτελεί και τον μοναδικό συγγραφέα των έργων του, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη πολλοί δραματουργοί και θεατρικοί συγγραφείς συνεργάζονταν στενά μεταξύ τους.

Έργο Η γνώση της ανθρώπινης φύσης, το πλούσιο λεξιλόγιό του και η βαθειά αντίληψη της δραματικής τέχνης, έδωσαν την ικανότητα στον Σαίξπηρ να γράψει θεατρικά έργα που είναι εξίσου επίκαιρα και συγκινητικά όπως και στην εποχή που γράφτηκαν. Τα ιστορικά του δράματα δίνουν μια διαυγή εικόνα της Αγγλικής ιστορίας. Οι κωμωδίες του εκτείνονται από τη γελωτοποιία του Πακ στο Όνειρο Θερινής Νυκτός, ως το πιο λεπτό χιούμορ των έργων του που περιγράφουν τα ήθη της εποχής. Χρησιμοποίησε τη βαθειά του δραματική αντίληψη στις μεγάλες του τραγωδίες, όπως ο "Άμλετ", ο "Οθέλος", "Μάκβεθ" και "Βασιλιάς Ληρ". Τα έργα του Σαίξπηρ έχουν παιχτεί και παίζονται στα θέατρα όλου του κόσμου συνεχώς από την πρώτη τους παράσταση, ενώ πολλά εξ αυτών έχουν μεταφερθεί και στη μικρή και μεγάλη οθόνη. Η πρώτη έκδοση του πλήρους έργου του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ χρονολογείται στα 1623 και διατηρείται σήμερα στην βιβλιοθήκη του

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Τα έργα του κατά παράδοση διακρίνονται σε τραγωδίες, κωμωδίες και ιστορικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές από τις ακριβείς χρονολογίες των έργων του Σαίξπηρ δεν είναι μέχρι σήμερα γνωστές.

Κωμωδίες • • • • • • • • • • • •

Η Κωμωδία των Παρεξηγήσεων, (έτος συγγραφής, περίπου 1592-1593) Το Ημέρωμα της Στρίγγλας, (έτος συγγραφής, περίπου 1593-1594) Οι Δύο Άρχοντες της Βερόνας, (έτος συγγραφής, περίπου 1593-1594) Αγάπης Αγώνας Άγονος, (έτος συγγραφής, περίπου 1594-1595) Όνειρο Θερινής Νυκτός, (έτος συγγραφής, περίπου 1595-1596) Ο Έμπορος της Βενετίας, (έτος συγγραφής, περίπου 1596-1597) Πολύ κακό για το τίποτα, (έτος συγγραφής, περίπου 1598-1599) Όπως σας αρέσει, (έτος συγγραφής, περίπου 1599-1600) Δωδέκατη νύχτα, (έτος συγγραφής, περίπου 1599-1600) Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίντσορ, (έτος συγγραφής, περίπου 1600-1601) Τέλος καλό, όλα καλά, (έτος συγγραφής, περίπου 1602-1603) Με το ίδιο μέτρο, (έτος συγγραφής, περίπου 1604-1605)

• Περικλής, (έτος συγγραφής, περίπου 1608-1609) • Το χειμωνιάτικο παραμύθι, (έτος συγγραφής, περίπου 1610-1611) • Η Τρικυμία (έτος συγγραφής, περίπου 1611-1612). •

Η παραπάνω σειρά χρονικής περιόδου συγγραφής κάθε έργου είναι αυτή που δημοσιεύθηκε στο ομώνυμο βιβλίο Σαίξπηρ του Ε.Κ. Chambers (1930) και που αναδημοσίευσε σε εδική έκδοση "Απαντα Σαίξπηρ" η ελληνική εφημερίδα "Το Βήμα" (2009)

Ιστορικά έργα • • • • • • • • • •

Βασιλιάς Ιωάννης Ριχάρδος ο Β' Ερρίκος ο Δ' (πρώτο μέρος) Ερρίκος ο Δ' (δεύτερο μέρος) Ερρίκος ο Ε' Ερρίκος ο Στ' (πρώτο μέρος) Ερρίκος ο Στ' (δεύτερο μέρος) Ερρίκος ο Στ' (τρίτο μέρος) Ριχάρδος ο Γ' Ερρίκος ο Η'

Τραγωδίες • • • • • • • •

Τρωίλος και Χρυσηίδα Κοριολανός Τίτος Ανδρόνικος Ρωμαίος και Ιουλιέτα Τίμων ο Αθηναίος Ιούλιος Καίσαρας Μάκβεθ Άμλετ

• Βασιλιάς Ληρ • Οθέλλος

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ • Αντώνιος και Κλεοπάτρα • Κυμβελίνος (λογίζεται σήμερα ως κωμωδία)

Ποιήματα Στο λογοτεχνικό έργο του Σαίξπηρ περιλαμβάνονται ακόμα: • Σονέτα • Μεγαλύτερης έκτασης ποιήματα: • • • • •

Αφροδίτη και Άδωνις Ο βιασμός της Λουκρητίας Ο περιπαθής προσκυνητής Ο φοίνικας και η τρυγόνα Το παράπονο ενός εραστή

Ελληνικές μεταφράσεις • Ἡ τρικυμία: Δρᾶμα Ουϊλιέλμου Σαίξπηρ, μετάφρασις Ἰ. Πολυλᾶ, (Ιάκωβος Πολυλάς), Κέρκυρα, 1855. • Ἁμλέτος, βασιλόπαις τῆς Δανίας: Τραγωδία τοῦ ἄγγλου Σαιξπήρου, ἐνστίχως μεταφρασθεῖσα ὑπό Ἰωάννου Ἠ. Περβάνογλου (Ιωάννης Περβάνογλου) Αθήνα: Τυπ. Νικολαΐδου Χ. Φιλαδελφέως 1858. • Σαικσπείρου, ὁ Βασιλεύς Λήρ -- μελέτη Σ. Ν. Βασιλειάδη, (Σπυρίδων Βασιλειάδης), Αθήνα: Τυπ. Περρῆ & Βάμπα, 1870. • Ἡ τρικυμία: Δρᾶμα Σαιξπήρου εἰς πράξεις πέντε, ἐκ τοῦ ἀγγλικοῦ κειμένου μετάφρασις ὑπό Παντολέοντος Καβάφη; (Παντολέων Καβάφης), Κωνσταντινούπολη: Τυπ. Βουτυρᾶ 1874. • Ριχάρδος ὁ Γ' : Δράμα εἰς πράξεις πέντε, μεταφράσθη ὑπό Κλεάνθους Ν. Τριανταφύλλου : Κωνσταντινούπολη, Βουτυρᾶ, 1874. • Ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας : Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντε, ἐκδίδεται ὑπό Ι. Δ. Μανώλη, Κωνσταντινούπολη: Τυπ. Βουτυρᾶ, 1874. • Σακσπείρου, Ρωμαῖος καί Ἰουλιέτα; ; Ὀθέλλος καί ὁ Βασιλεύς Λήρ, τραγωδίαι ἐκ τοῦ ἀγγλικοῦ μεταφρασθεῖσαι ὑπό Δημ. Βικέλα, Δημήτριος Βικέλας, Αθήνα, Τυπ. Περρῆ 1876. • Ἡ δωδεκάτη νύχτα: Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντε, Παντολέων Καβάφης, Κωνσταντινούπολη: Τυπ. Βουτυρᾶ, 1881. • Ἀντώνιος καί Κλεοπάτρα: Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντε, μεταφρασθέν ἐκ τῆς ἀγγλικῆς ὑπό Μ. Ν. Δαμιράλη, Μιχάλης Δαμιράλης, Αθήνα: 1882. • Σαικσπείρου, ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας: Ἀποσπάσματα ἐξ ἀνεκδότου, μετάφραση Δημήτριος Βικέλας, Αθήνα, 1883. • Ὀθέλλος, ἤτοι ὁ Μαῦρος τῆς Ἑνετίας, τραγῳδία τοῦ ἄγγλου Σαιξπήρου, ἐκδίδοται ὑπό Δ. Ἀντωνοπούλου, Αθήνα, 1883. • Κοριολανός: Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντε, Μιχάλης Δαμιράλης, Αθήνα, Παρνασσός, 1883. • Ὀθέλλος: Τραγωδία, Δημήτριος Βικέλας, Αθήνα: Τυπ. Κορομηλᾶ, 1885. • Ἰούλιος Καῖσαρ: Τραγῳδία εἰς πράξεις 5, μεταφρασθεῖσα ἐκ τῆς ἀγγλικῆς ὑπό Μ. Ν. Δαμιράλη, Αθήνα: Τυπ. Παπαλεξανδρῆ, 1886. • Ἁμλέτος: Τραγῳδία Σαικσπείρου, ἔμμετρος μετάφρασις μέ προλεγόμενα καί σημειώσεις Ἰακ. Πολυλά (Ιάκωβος Πολυλάς, Αθήνα, 1889. • Ἃμλετ: Τραγῳδία εἰς πράξεις πέντε, μεταφρασθεῖσα ἑκ τοῦ ἀγγλικοῦ ὑπό Μιχ. Ν. Δαμηράλη, (Μιχάλης Ν. Δαμιράλης), Αθήνα, 1890. • Σαικσπείρου: Τραγωδίαι Δημήτριος Βικέλας. Περιεχόμενα: τ.Α'. Ρωμαίος και Ιουλιέτα - τ.Δ'. Μάκβεθ - τ.Ε'. Αμλέτος - τ.ΣΤ'. Ο έμπορος της Βενετίας, Αθήνα, 1882-1890.

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ • Ἡ περίφημη ἱστορία τοῦ ἐμπόρου τῆς Βενετίας...καί τό κέρδισμα τῆς πεντάμορφης νύφης Πορσίας μέ την ἐκλογή τῶν τριῶν κουτιῶν, γραμμένη ἀπό τόν ἄγγλο ποιητή Γουΐλλιαμ Σαιξπῆρο, μεταφρασμένη πιστά καί ρυθμικά ἀπό τόν Ἀλέξ. Πάλλη, Αλέξανδρος Πάλλης, Ἑστία, 1894. • Σαικσπείρου, δράματα: Μάκβεθ, ἐμμέτρως μεταφρασθέντα ἐκ τοῦ ἀγγλικοῦ ὑπό Δημητρίου Βικέλα, Δημήτριος Βικέλας, Αθήνα, Τυπ. Κασδόνη, 1896. • Χάμλετ: Τραγῳδία εἰς πράξεις πέντε, μεταφρασθεῖσα ἐκ τοῦ ἀγγλικοῦ ὑπό Μ. Ν. Δαμιράλη μετά μελέτης περί τοῦ ποιητοῦ, Μιχάλης Δαμιράλης, Αθήνα, 1900. • Κυμβελῖνος: Τραγῳδία εἰς πέντε πράξεις, μεταφρασθεῖσα ἐκ τῆς ἀγγλικῆς ὑπό Μιχ. Ν. Δαμιράλη, Μιχάλης Δαμιράλης, Αθήνα, 1903. • Σαικσπείρου, ἀριστουργήματα, κατ' ἔμμετρον μετάφρασιν Ἀγγ. Βλάχου, Άγγελος Βλάχος, Αθήνα, 1905. • Ριχάρδος ὁ Γ' : Τραγῳδία εἰς πράξεις πέντε, μεταφρασθεῖσα ἐκ τῆς ἀγγλικῆς ὑπό Μιχαήλ Ν. Δαμιράλη, Μιχάλης Δαμιράλης, Αθήνα, 1909. • Ὁ Ὀθέλλος, ὁ Μαῦρος τῆς Βενετίας, τραγῳδία τοῦ Γουΐλιαμ Σαίξπηρ, μεταφρασμένη ἀπό τόν Κωνσταντῖνο Θεοτόκη, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Αθήνα : Βασιλείου, 1915. • Ὁ Βασιλεύς Λήρ: Τραγωδία εἰς πράξεις πέντε, μετάφραση Μ. Αὐγέρη, Μάρκος Αυγέρης, Φέξης, 1916. • Ἡ τρικυμία: Τραγῳδία τοῦ Γουλιέλμου Σαίξπηρ = The tempest, μεταφρασμένα ἀπό τόν Κωνσταντῖνο Θεοτόκη, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Ἀλεξάντρεια, Γραμμάτης, 1916. • Ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας: Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντεμ μετάφραση Μ. Αὐγέρη, Μάρκος Αυγέρης, Αθήνα: Φέξης 1916. • Μάκβεθ: Τραγωδία, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Αθήνα, Ἐλευθερουδάκης, 1923. • Ὄνειρο καλοκαιρινῆς νυχτιᾶς, μετάφραση Βασίλης Ρώτας, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1928. • Χειμωνιάτικο παραμῦθι, μετάφραση Σ. Κέντ, Ιωάννης Οἰκονομίδη, Αθήνα, Τυπ. Ζηκάκη, 1928. • Ὁ Ἰούλιος Καίσαρας, μετάφραση Κώστας Καρθαίος, Τυπ. Δημητράκου, 1932. • Ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας: Δρᾶμα εἰς πράξεις πέντε, μετάφραση Μάρκος Αυγέρης, Αθήνα, Βασιλείου, 1932. • Βασιλέας Λήρ, μετάφραση Βασίλης Ρώτας, Αθήνα, Μουσικά Χρονικά, 1933. • Οἱ κυράδες τοῦ Ουΐνζωρ: Κωμωδία, μετάφραση Νικόλαος Ποριώτης, Αθήνα, Γκοβόστης, 1938. • Ὁ ἔμπορος τῆς Βενετίας: Κωμωδία, μετάφραση Αλέξανδρος Πάλλης, Αθήνα, Σαλίβερος, 1938. • Πολύ κακό γιά τίποτε: Κωμωδία, μετάφραση Νικόλαος Ποριώτης, Αθήνα, Γκοβόστης, 1938. • Ὁ Βασιλιᾶς Ριχάρδος ὁ Γ', μετάφραση Κώστας Καρθαίος, Αθήνα, Γραφεῖο Πνευματικῶν Ὑπηρεσιῶν, 1939. • Ὃπως σᾶς ἀρέσει: Κωμῳδία, στή γλῶσσα μας ἀπό τόν Μ. Γ. Σκουλούδη (Μανώλης Σκουλούδης, Αθήνα, Πυρσός, 1940.

Πηγές • Wikisource [1]

Δικτυακοί τόποι • Διάφορες παλιὲς ἑλληνικὲς μεταφράσεις (Βικέλα, Πολυλᾶ κλπ.) βρισκονται ἐδῶ [2] μὲ ἀναζήτηση μὲ τὸν ὅρο "Σαίξπηρ", δωρεὰν σὲ μορφὴ pdf. • Open Source Shakespeare [3] - Περιέχει όλα τα έργα του Σαίξπηρ. • Βρετανική βιβλιοθήκη [4] - Περιέχει 93 πρωτότυπα κείμενα • Πηγές για τη διδασκαλία του Σαίξπηρ [5] • Online θεατρικά έργα του Σαίξπηρ [6] • Βιογραφία του Σαίξπηρ [7] mrj:Шекспир, Уильям

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ

Παραπομπές [1] http:/ / wikisource. org/ wiki/ Author:William_Shakespeare [2] http:/ / anemi. lib. uoc. gr/ search/ ?store_query=1& display_mode=overview& search_help=list& dtab=m& search_type=simple& search_help=& display_mode=overview& wf_step=init& show_hidden=0& number=100& keep_number=10& cclterm1=& cclterm2=& cclterm3=& cclterm4=& cclterm5=& cclterm6=& cclterm7=& cclterm8=& cclfield1=& cclfield2=& cclfield3=& cclfield4=& cclfield5=& cclfield6=& cclfield7=& cclfield8=& cclop1=& cclop2=& cclop3=& cclop4=& cclop5=& cclop6=& cclop7=& isp=& search_coll=& stored_cclquery=& skin=& rss=0& cclfield1 [3] http:/ / www. opensourceshakespeare. org [4] http:/ / www. bl. uk/ treasures/ shakespeare/ homepage. html [5] http:/ / www. ericdigests. org/ 2003-3/ online. htm [6] http:/ / william-shakespeare. classic-literature. co. uk/ [7] http:/ / www. alljuliuscaesar. bravehost. com/ shakespeare/ william-shakespeare-biography. html

Τζον Γκέι Τζον Γκέι Ο Τζον Γκέι (John Gay, 30 Ιουνίου 1685 - 4 Δεκεμβρίου 1732) ήταν Άγγλος ποιητής και δραματουργός. Γεννήθηκε στο Μπαρνστέιμπλ. Έγραψε πολλά έργα, ενώ περίφημοι είναι οι μύθοι του καθώς και η «Όπερα του ζητιάνου» (Beggar's Opera) στην οποία βασίστηκε η «Όπερα της πεντάρας».

Πορτρέτο του Τζον Γκέι

Χάρολντ Πίντερ Χάρολντ Πίντερ Ο Χάρολντ Πίντερ (Harold Pinter, 10 Οκτωβρίου 1930 - 24 Δεκεμβρίου συγγραφέας θεατρικών έργων και θεατρικός σκηνοθέτης. Έγραψε ραδιόφωνο, τηλεόραση και ταινίες. Το πρώιμο έργο του συνδέεται παραλόγου. Το 2005 κέρδισε το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας καθώς και Κάφκα.

2008) ήταν Άγγλος έργα για θέατρο, με το θέατρο του το Βραβείο Φραντς 2005

Ήταν γνωστός επίσης για τον πολιτικό του ακτιβισμό και την αντίθεσή του στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο στο Ιράκ. Πέθανε από καρκίνο στο συκώτι.

Πρώτα χρόνια Ο Πίντερ γεννήθηκε το 1930 στο Χάκνεϋ του Λονδίνου από Εβραίους γονείς εργατικής τάξης. Έλαβε την εκπαίδευσή του στο Hackney Downs Grammar School και για σύντομο χρονικό διάστημα, στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης (RADA). Σε νεαρή ηλικία δημοσίευσε ποίηση.

Καριέρα Ο Πίντερ ξεκίνησε να δουλεύει στο θέατρο ως ηθοποιός, με το ψευδώνυμο Ντέιβιντ Μπάρον. Το πρώτο θεατρικό του έργο, Το Δωμάτιο, πρωτοπαρουσιάστηκε από φοιτητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ το 1957. Το δεύτερο έργο του (το οποίο είναι ένα από τα πλέον γνωστά του), Πάρτι Γεννεθλίων (1958), γνώρισε αρχικά παταγώδη αποτυχία, παρόλη την θετική κριτική που απέσπασε από τον διακεκριμένο θεατρικό κριτικό των Sunday Times Χάρολντ Χόμπσον. Μετά ωστόσο από την επιτυχία του The Caretaker το 1960, το οποίο τον καθιέρωσε, το Πάρτι Γεννεθλίων ξαναπαίχτηκε και κέρδισε καλή υποδοχή. Τα έργα αυτά, καθώς και άλλες πρώιμες δουλειές όπως το The Homecoming (1964), έχουν λάβει τον τίτλο από μερικούς ως κωμωδία της απειλής. Συχνά εκκινούν από μία φαινομενικά αθώα κατάσταση, και την αποκαλύπτουν ως απειλητική και παράλογη εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο δρουν οι χαρακτήρες, τρόπο ο οποίος μπορεί να φαίνεται ανεξήγητος και στο κοινό, αλλά και μερικές φορές και στους άλλους χαρακτήρες. Το έργο του Πίντερ έχει σημαδευτεί από την επιρροή που του άσκησε από τα πρώτα έργα ο Σάμιουελ Μπέκετ, και οι δύο άντρες συνδέθηκαν με μακροχρόνια φιλία. Ο Πίντερ άρχισε να σκηνοθετεί πιο συχνά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, και το 1973 έγινε συνεργάτης σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο. Τα μεταγενέστερα έργα του τείνουν να είναι βραχύτερα, συχνά με την εμφάνιση αλληγοριών καταπίεσης. Αρκετές φορές έχει εμφανιστεί ο ίδιος στο θεατρικό σανίδι, με τελευταία το 2001 σε δικό του έργο. Το 2005 ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τη συγγραφή θεατρικών έργων για να αφοσιωθεί στην πολιτική εκστρατεία.

Χάρολντ Πίντερ

Πολιτικές εκστρατείες Το 1985 ο Πίντερ, μαζί με τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφεία Άρθουρ Μίλλερ, ταξίδευσε στην Τουρκία, όπου συνάντησε πολλά θύματα πολιτικής καταπίεσης. Σε μια τελετή της Αμερικανικής πρεσβείας που τιμούσε τον Μίλλερ, ο Πίντερ αντί να ανταλλάξει τα συνήθη αστεία, μίλησε για ανθρώπους στους οποίους διοχετεύται ηλεκτρικό ρεύμα στα γεννητικά τους όργανα, γεγονός που οδήγησε στο να τον εκδιώξουν κακήν κακώς. (Σε υποστήριξή του ο Μίλλερ έφυγε κι αυτός από την πρεσβεία.) Η εμπειρία του Πίντερ για την καταπίεση στην Τουρκία και η καταστολή της Κουρδικής γλώσσας τον ενέπνευσε για το θεατρικό του έργο του 1988 Mountain Language. Ο Πίντερ αντετάχθη στον βομβαρδισμό της Σερβίας, στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και στην εισβολή στο Ιράκ το 2003. Απεκάλεσε τον πρόεδρο Μπους μαζικό δολοφόνο και τον Τόνυ Μπλερ "απατεώνα ηλίθιο". Συχνά, σε Βρετανικές εφημερίδες δημοσιεύονταν επιστολές του με πολιτικό περιεχόμενο. Είχε παρομοιάσει την κυβέρνηση Μπους με την Ναζιστική Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ, λέγοντας πως οι ΗΠΑ επιτίθενται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυριαρχίας ενω το Αμερικανικό κοινό και ο "μαζικός δολοφόνος" του Ηνωμένου Βασιλείου κάθονται και παρακολουθούν. [1] Ο Πίντερ υπήρξε μαχητής της ελευθερίας της έκφρασης για πολλά χρόνια μέσα από την σχέση του με το International PEN. Το 1985, μαζί με τον Αμερικανό συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ πήγε σε μια αποστολή Επιτροπής του International PEN-Παρατηρητηρίου του Ελσίνκι στην Τουρκία για να διερευνήσει και να διαμαρτυρηθεί για τα βασανιστήρια φυλακισμένων συγγραφέων. Ο Πίντερ ήταν επίσης ενεργός αντιπρόσωπος της Εκστρατείας Αλληλεγγύης για την Κούβα (Cuba Solidarity Campaign [2]), μια οργάνωση για την προάσπιση των δικαιωμάτων της Κούβας που καταπατώνται από το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο και εκστρατεύει εναντίον του Αμερικανικού εμπάργκο κατά της χώρας, και μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για την Υπεράσπιση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (International Committee to Defend Slobodan Milosevic [3]), μια οργάνωση που έκανε έκκληση για την απελευθέρωση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Είχει υπάρξει επίσης επικριτής της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Ρόναλντ Ρίγκαν.

Τιμές Στις 13 Οκτωβρίου 2005 η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε πως ο Πίντερ είναι ο αποδέκτης του Βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας για το 2005, δηλώνοντας πως "στα έργα του αποκαλύπτει τον γκρεμό κάτω από την καθημερινή μωρολογία και σπρώχνει προς τα κλειστά δωμάτια της καταπίεσης"[4] . Όλως περιέργως την ίδια μέρα με την ανακοίνωση της βράβευσης ένα καλωδιακό τηλεοπτικό κανάλι ανακοίνωσε λανθασμένα πως ο Πίντερ είχε πεθάνει. Ο Πίντερ είχε επίσης τιμηθεί με διάφορους τίτλους στην πατρίδα του ενώ είχε απαρνηθεί τον τίτλο του ιππότη.

Χάρολντ Πίντερ

Έργα Θεατρικά Έργα • • • • • • • • • • • • • •

The Room (1957) Το δωμάτιο The Birthday Party (1957) Πάρτι γενεθλίων The Dumb Waiter (1957) Το βουβό γκαρσόνι A Slight Ache (1958) Ασήμαντος πόνος The Hothouse (1958) The Caretaker (1959) Ο επιστάτης A Night Out (1959) Night School (1960) Νυχτερινό σχολείο The Dwarfs (1960) Οι νάνοι The Collection (1961) Επίδειξη μόδας The Lover (1962) Ο εραστής Tea Party (1964) Το πάρτι The Homecoming (1964) Επιστροφή The Basement (1966) Το υπόγειο

• • • • • • • • • • • • • • • • • •

Landscape (1967) Τοπίο Silence (1968) Σιωπή Old Times (1970) Ωραία χρόνια Monologue (1972) Μονόλογος No Man's Land (1974) Νεκρή ζώνη Betrayal (1978) Προδοσία Family Voices (1980) Οικογενειακές φωνές Other Places (1982) Άλλοι τόποι A Kind of Alaska (1982) Ένα είδος Αλάσκας Victoria Station (1982) Σταθμός Βικτόρια One For The Road (1984) Ένα και φύγαμε Mountain Language (1988) Βουνίσια γλώσσα The New World Order (1991) Party Time (1991) Moonlight (1993) Φεγγαρόφωτο Ashes to Ashes (1996) Τέφρα και σκιά Celebration (1999) Επέτειος Remembrance of Things Past (2000)

Σκέτς • • • • • • •

The Black and White (1959) Trouble in the Works (1959) Last to Go (1959) Request Stop (1959) Special Offer (1959) That's Your Trouble (1959) That's All (1959)

• Interview (1959 • Applicant (1959) • Dialogue Three (1959)

Χάρολντ Πίντερ • Night (1969) • Precisely (1983) • Press Conference (2002)

Ραδιόφωνο • Voices (2005)

Ταινίες • • • • • • • • •

The Caretaker (1963) The Servant (1963) The Pumpkin Eater (1963) The Quiller Memorandum (1965) Accident (1966) The Birthday Party (1967) The Go-Between (1969) The Homecoming (1969) Langrishe Go Down (1970) (προσαρμοσμένο για τηλεόραση το 1978)

• • • • • • • • • • • • •

The Proust Screenplay (1972) The Last Tycoon (1974) The French Lieutenant's Woman (1980) Betrayal (1981) Victory (1982) Turtle Diary (1984) The Handmaid's Tale (1987) Reunion (1988) Heat of the Day (1988) Comfort of Strangers (1989) The Trial (1989) The Dreaming Child (1997) The Tragedy of King Lear (2000)

Πρόζα • • • • • • • • • • • •

Kullus (1949) The Dwarfs (1952-56) Latest Reports from the Stock Exchange (1953) The Black and White (1954-55) The Examination (1955) Tea Party (1963) The Coast (1975) Problem (1976) Lola (1977) Short Story (1995) Girls (1995) Sorry About This (1999)

• God's District (1997) • Tess (2000)

Χάρολντ Πίντερ • Voices in the Tunnel (2001)

Ποίηση • • • • • • • •

Poems (1971) I Know the Place (1977) Poems and Prose 1949-1977 (1978) Ten Early Poems (1990) 100 Poems by 100 Poets (1992) Collected Poems and Prose (1995) "The Disappeared" and Other Poems (2002) War (2003)

Έργα του στα ελληνικά Μεταξύ άλλων στα ελληνικά έχουν κυκλοφόρήσει τα: • Πάρτυ Γενεθλίων (εκδόσεις Δωδώνη) (μετάφραση: Παύλος Μάτεσις) • Η Συλλογή – Ο Εραστής (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις) • • • • • • • •

Παλιοί Καιροί – Ένα Ακόμα Και Φύγαμε (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάγια Λυμπεροπούλου) Ο Επιστάτης (εκδόσεις Κακουλίδης) (μτφρ: Κώστας Σταματίου) Οι Νάνοι (εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις) Προδοσία (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάριος Πλωρίτης) Τέφρα και Σκιά (εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Άννα Καρναβά) Τοπίο και Σιωπή (εκδόσεις Λαβύρινθος) (μτφρ: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλλη) Πόλεμος (εκδόσεις Αιώρα) (μτφρ: Τάνια Παπαδοπούλου) Ποιήματα 1948-2004 (εκδόσεις Κέδρος) (μτφρ: Νίνος Φενέκ Μικελίδης)

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / www. guardian. co. uk/ arts/ news/ story/ 0,11711,975050,00. html http:/ / www. cuba-solidarity. org/ http:/ / www. icdsm. org Literature 2005 (http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 2005/ )

Εξωτερικές συνδέσεις • Επίσημο site του Χάρολντ Πίντερ (http://www.haroldpinter.org/) • Site Νομπέλ βιο-βιβλιογραφία (http://nobelprize.org/literature/laureates/2005/pinter-bibl.html) • Ο Πίντερ επιχειρηματολογεί εναντίον του πολέμου στο Ιράκ (http://www.redpepper.org.uk/natarch/ x-pinter-dec2002.html) Δεκέμβριος 2002 • Ο Πίντερ υπερασπίζεται την Κούβα (http://www.redpepper.org.uk/latin/x-may96-pinter.htm) 1996 • Ο Πίντερ επιτίθεται εναντίον της ‘Ναζιστικής Αμερικής’ και του ‘απατεώνα ηλίθιου’ Blair (http://www. guardian.co.uk/arts/news/story/0,11711,975050,00.html) από τους Angelique Chrisafis και Imogen Tilden, εκδόθηκε στο The Guardian 11 Ιουνίου 2003. • Η Αμερικάνικη κυβέρνηση είναι ένα αιμοδιψές άγριο ζώο (http://www.telegraph.co.uk/opinion/main. jhtml?xml=/opinion/2002/12/11/do1101.xml&sSheet=/opinion/2002/12/11/ixopinion.html) εντιτόριαλ από τον Χάρολντ Πίντερ, από την The Daily Telegraph, 12 Νοεμβρίου 2002. • Η International PEN Συγχαίρει τον Πίντερ (http://www.internationalpen.org.uk/dev/viewArticles. asp?findID_=388) mrj:Пинтер, Гарольд

Σκωτσέζοι

Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν O Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν (αγγλ. Archibald Joseph Cronin· 19 Ιουλίου 1896 – 6 Ιανουαρίου 1981), γνωστός και ως A.Tζ. Κρόνιν (A.J. Cronin), ήταν Σκωτσέζος συγγραφέας πολλών διηγημάτων και μυθιστορημάτων. Γεννήθηκε στο Cardross, Σκωτία και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Γλασκώβη. Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του είναι τα: Ο τύραννος (1931), Τα αστέρια κοιτάζουν τη γη (1935), Το κάστρο (1937), Τα κλειδιά της βασιλείας (1941), Τα άγουρα χρόνια (1944), και Τα ώριμα χρόνια (1948). Ο A.Tζ. Κρόνιν πέθανε το 1981 στο Μοντρέ, Ελβετία.

Εργογραφία • Hatter's Castle (Ο τύραννος, 1931) • Three Loves (1932) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Kaleidoscope in “K” (1933) Grand Canary (Εξωτικά νησιά, 1933) Country Doctor (1935) The Stars Look Down (Τα αστέρια κοιτάζουν τη γη, 1935) The Citadel (Το κάστρο, 1937) Vigil in the Night (1939) Jupiter Laughs (1940) The Keys of the Kingdom (Τα κλειδιά της βασιλείας, 1941) Adventures of a Black Bag (1943) The Green Years (Τα άγουρα χρόνια, 1944) Shannon's Way (Τα ώριμα χρόνια, 1948) The Spanish Gardener (1950) The Valorous Years (1950) Adventures in Two Worlds (αυτοβιογραφία, 1952) Beyond This Place (1953) A Thing of Beauty (1956); Crusader's Tomb The Northern Light (1958) The Innkeeper's Wife (1958) The Cronin Omnibus (1958) The Native Doctor; An Apple in Eden (1959) The Judas Tree (1961) A Song of Sixpence (1964) Further Adventures of a Black Bag (1966) A Pocketful of Rye (1969) Desmonde; The Minstrel Boy (1975) Lady with Carnations (1976) Gracie Lindsay (1978)

• Doctor Finlay of Tannochbrae (1978)

Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν

Βιβλιογραφία • Salwak, Dale. A. J. Cronin. Boston: Twayne's English Authors Series, 1985.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • O A.Tζ. Κρόνιν στο IMDb [1] • The FictionMags Index [2] • Birth of NHS Scotland [3]

Παραπομπές [1] http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0188743/ [2] http:/ / www. philsp. com/ homeville/ FMI/ s550. htm#A18394 [3] http:/ / www. 60yearsofnhsscotland. co. uk/ history/ birth-of-nhs-scotland/ an-expectant-public. html

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι Τζέιμς Μάθιου Μπάρι Ο Τζέιμς Μάθιου Μπάρι (αγγλ. James Matthew Barrie· 9 Μαΐου 1860 – 19 Ιουνίου 1937), γνωστός και ως Τζ. Μ. Μπάρι (J. M. Barrie), ήταν Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος και δραματουργός. Είναι περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό για την επινόηση του λογοτεχνικού χαρακτήρα Πίτερ Παν, τον οποίο εμπνεύστηκε από τους φίλους του, τα αγόρια της οικογένειας Λουέλιν Ντέιβις (Llewelyn Davies). Γεννήθηκε στο Angus του Kirriemuir, και ήταν ο προτελευταίος από δέκα αδέρφια. Σπούδασε στην Ακαδημία Dumfries και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο Νότιγχαμ, ώσπου άρχισε να ασχολείται με τη συγγραφή μυθιστορημάτων και αργότερα με τη δραματουργία. Το 1913 τιμήθηκε με τον τίτλο του βαρώνου. Η σορός του Μπάρι βρίσκεται στο Kirriemuir, δίπλα στους τάφους των γονιών, της αδελφής και του μεγαλύτερου αδελφού του, Ντέιβιντ, που είχε πεθάνει πριν από τα 14α γενέθλιά του.

Τ. Μ. Μπάρι

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι

Λογοτεχνική καριέρα Οι πρώτες νουβέλες του Μπάρι διαδραματιζόταν στο Kirriemuir, το οποίο αποκαλούσε "Thrums" (ο πατέρας του δούλευε σαν υφαντής). Ο Μπάρι συχνά έγραφε τους διαλόγους των έργων του στη Σκωτσέζικη γλώσσα. Αργότερα άρχισε να γράφει για το θέατρο. Μερικά από τα πιο γνωστά θεατρικά του έργα είναι το Quality Street (1901), το What Every Woman Knows (1908), και το The Admirable Crichton (1902). Το τελευταίο του θεατρικό έργο, The Boy David (1936), είχε ως θέμα τη βιβλική ιστορία του βασιλιά Σαούλ και του νεαρού Δαβίδ. Όπως και ο ρόλος του Πίτερ Παν, ο ρόλος του Δαβίδ ερμηνεύθηκε από γυναίκα ηθοποιό,την Ελίζαμπεθ Μπέργκνερ (Elisabeth Bergner). Τα μυθιστορήματά του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία όταν δημοσιεύθηκαν, ξεκινώντας από το Auld Licht Idylls (1888). Ακολούθησαν το A Window in Thrums (1889), και το The Little Minister (1891). Τα δύο μυθιστορήματά του, Sentimental Tommy και Tommy and Grizel δημοσιεύθηκαν το 1896 και το 1902 αντίστοιχα, και τα θέματά τους ήταν πιο σχετικά με την μετέπειτα ιστορία του Πίτερ Παν. Ο λογοτεχνικός χαρακτήρας του Πίτερ Παν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο The Little White Bird (1901). Το 1891 ο Μπάρι έγραψε το Ibsen's Ghost, μια παρωδία του Άγαλμα του Πίτερ Παν, στους κήπους θεατρικού έργου του Ερίκου Ίψεν Ghosts, που μόλις είχε ανέβη και Κένσινγκτον, στο Λονδίνο στην Αγγλία από την θεατρική ομάδα Independent Theatre Society του J. T. Grein. Το έργο του Μπάρι ανέβηκε για πρώτη φορά στις 31 Μαϊου στο Toole's Theatre στο Λονδίνο. O Μπάρι φαίνεται πως εκτιμούσε τις αρετές του Ίψεν. Ακόμα και ο Ουίλιαμ Άρτσερ, ο μεταφραστής των έργων του Ίψεν στα αγγλικά, διασκέδασε με το χιούμορ της παράστασης και την συνέστησε και σε άλλους. Η θεατρική παράσταση Πίτερ Παν ανέβηκε για πρώτη φορά στις 27 Δεκεμβρίου 1904. Το 1924, ο Μπάρι διευκρίνισε ότι τα πνευματικά δικαιώματα του έργου μεταβιβάζονται στο νοσοκομείο του Great Ormond Street στο Λονδίνο. Το ισχύον καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου είναι περίπλοκο. Δείτε Peter Pan Copyright Status. Ο Μπάρι, μαζί με κάποιους άλλους θεατρικούς συγγραφείς, συμμετείχε κατά τη διετία 1909-1911 στην προσπάθεια άρσης της λογοκρισίας του Βασιλικού Επιτρόπου στις θεατρικές παραγωγές του Λονδίνου.

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι

Οι γνωριμίες του Μπάρι Ο Μπάρι, ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, και ο Ρόμπερτ Λιούις Στήβενσον ήταν γνωστοί από το πανεπιστήμιο. Και οι τρεις φοίτησαν στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και έγραφαν στην πανεπιστημιακή εφημερίδα. Ο Μπάρι γνωρίστηκε επίσης με τον Τόμας Χάρντι μέσω του Χιού Κλιφορντ (Hugh Clifford) κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Λονδίνο.

Η οικογένεια Λουέλιν Ντέιβις Η οικογένεια Λουέλιν Ντέιβις αποτελείτο από τους γονείς, Άρθουρ (1863–1907) και Σύλβια (1866–1910) (κόρη του George du Maurier), και τους πέντε γιούς, Τζωρτζ (George Llewelyn-Davies) (1893–1915), Τζακ (Jack Llewelyn-Davies) (1894-1959), Πίτερ (Peter Llewelyn-Davies) (1897–1960), Μάικλ (Michael Llewelyn-Davies) (1900–1921), και Νίκολας (Nicholas Llewelyn-Davies) (1903–1980). Ο Μπάρι γνώρισε την οικογένεια το 1897 ή 1898, αφού συνάντησε τον Τζωρτζ και τον Τζακ μαζί με την γκουβερνάντα τους στους κήπους Κένσινγκτον του Λονδίνου , που βρίσκονταν κοντά στο σπίτι του και όπου συχνά έβγαζε για περίπατο τον σκύλο του, Πόρθο. Την μητέρα τους Σύλβια την γνώρισε αργότερα, σε μια φιλική συγκέντρωση. Έγινε δεύτερος πατέρας τους, και όταν τα παιδιά ορφάνεψαν, ανέλαβε την κηδεμονία τους. Ο Μπάρι είχε την οικονομική δυνατότητα να κρατηθούν τα αδέλφια ενωμένα και να μην διασκορπιστούν υπό την προστασία των διαφόρων συγγενών. Το άγαλμα του Πίτερ Παν στους κήπους Κένσινγκτον, που ανεγέρθηκε μέσα σε μια νύχτα για την Πρωτομαγιά του 1912, υποτίθεται ότι θα βασιζόταν σε μια φωτογραφία του Μάικλ, αλλά ο γλύπτης άλλαξε γνώμη και χρησιμοποίησε ως μοντέλο κάποιο άλλο παιδί, αφήνοντας τον Μπάρι πολύ απογοητευμένο με το αποτέλεσμα. Ο Μπάρι υπέφερε από την απώλεια των δύο παιδιών με τα οποία ήταν περισσότερο δεμένος. Ο Τζορτζ σκοτώθηκε σε μάχη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1915. Ο Μάικλ, με τον οποίο ο Μπάρι αλληλογραφούσε καθημερινά, πέθανε από πνιγμό στην Οξφόρδη το 1921, ένα μήνα πριν κλείσει τα 21 του χρόνια. Μερικά χρόνια μετά το θάνατο του Μπάρι, ο Πίτερ Ντέιβις, που αργότερα έγινε εκδότης, έγραψε το βιβλίο 'Morgue', στο οποίο παραθέτει πολλές πληροφορίες για την οικογένεια και σχόλια για τον Μπάρι.

Κινηματογραφικές βιογραφίες Το 1978 προβλήθηκε από το BBC μια μίνι σειρά του Άντριου Μπίρκιν, με τίτλο The Lost Boys. Ο Ίαν Χόλμ υποδυόταν τον Μπάρι και η Άνν Μπελ την Σύλβια. Η σειρά αυτή θεωρείται μια πιστή μεταφορά της βιογραφίας του Μπάρι σε σχέση με την οικογένεια, και αναφέρεται και στον Άρθουρ Λουέλιν Ντέιβις. Μια ταινία για τη σχέση του Μπάρι με την οικογένεια Λουέλιν Ντέιβις, με τίτλο Ψάχνοντας τη χώρα του ποτέ (Finding Neverland), προβλήθηκε τον Οκτώβρη του 2004, με τον Τζόνι Ντεπ και την Κέιτ Ουίνσλετ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους του Μπάρι και της Σύλβια Λουέλιν Ντέιβις. Η ταινία δεν αναφέρει τους Άρθουρ Λουέλιν Ντέιβις και Νίκολας Λουέλιν Ντέιβις.

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι

Εξωτερικές συνδέσεις • Έργα του J. M. Barrie [1] στο Project Gutenberg • eLook Literature: Έργα του Τ. Μ. Μπάρι [2] - Έργα του Τ. Μ. Μπάρι σε μορφή HTML και χωρισμένα σε κεφάλαια. • επίσημη ιστοσελίδα [3], από τον Andrew Birkin εκ μέρους του νοσοκομείου Great Ormond Street Hospital, που περιλαμβάνει ελεύθερη βάση δεδομένων, με πολλές φωτογραφίες, αλληλογραφία και χειρόγραφα. • Γαλλική ιστοσελίδα [4] • "Why J.M. Barrie Created Peter Pan" [5] περιοδικό New Yorker, τεύχος 22 Νοεμβρίου, 2004 άρθρο του Anthony Lane. • J. M. Barrie and Sir Arthur Conan Doyle [6] - Πληροφορίες για τη φιλία μεταξύ Τζέιμς Μ. Μπάρι και Άρθουρ Κόναν Ντόιλ • Πληροφορίες για τα πνευματικά δικαιώματα του Πίτερ Παν και το νοσοκομείο Great Ormond Street [7] • Επίσημη ιστοσελίδα της ταινίας Finding Neverland [8]

Παραπομπές [1] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ J. _M. _Barrie [2] http:/ / www. elook. org/ literature/ jmbarrie/ [3] [4] [5] [6] [7] [8]

http:/ / www. jmbarrie. co. uk: http:/ / www. sirjmbarrie. com: http:/ / newyorker. com/ critics/ atlarge/ ?041122crat_atlarge http:/ / www. siracd. com/ life/ life_Barrie. shtml http:/ / www. gosh. org/ about_us/ peterpan/ copyright. html http:/ / www. miramax. com/ findingneverland/

Γάλλοι

Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) Αλέξανδρος Δουμάς (υιός)

Γέννηση

27 Ιουλίου 1824 Παρίσι, Γαλλία

Θάνατος

27 Νοεμβρίου 1895 Μαρλύ-λε-Ρουά, Ιβλίν, Γαλλία

Εθνικότητα

Γαλλική

Είδος Τέχνης Συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, δραματουργός

Ο Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) (Alexandre Dumas, fils) (27 Ιουλίου 1824 - 27 Νοεμβρίου 1895) ήταν Γάλλος συγγραφέας και δραματουργός. Ήταν γιος (γαλλικά fils) του Αλέξανδρου Δουμά (πατέρα) (γαλλικά père), ο οποίος ήταν επίσης συγγραφέας και δραματουργός. Όπως ακριβώς και ο πατέρας του γνώρισε μεγάλη επιτυχία, κυρίως με το ρομάντσο του Η κυρία με τις καμέλιες, από το οποίο εμπνευσμένος ο Τζουζέπε Βέρντι σύνθεσε την όπερά του Τραβιάτα, αλλά και από τα θεατρικά έργα του Ο νόθος γιος (Le Fils naturel, 1858) και Ένας παράλογος πατέρας (Un Père prodigue, 1859).

Βιογραφία Ο Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) γεννήθηκε στις 27 Ιουλίου 1824 στο Παρίσι, ως νόθο τέκνο του συγγραφέα Αλέξανδρου Δουμά (πατέρα) και της Μαρί-Λωρ-Κατερίν Λαμπαί (Marie-Laure-Catherine Labay, 1794-1868), μιας γειτόνισσάς του μοδίστρας. Το 1831, όταν ήταν σε ηλικία επτά ετών, ο πατέρας του τον αναγνώρισε νομικά και εξασφάλισε ότι ο γιος του θα λάμβανε την καλύτερη δυνατή μόρφωση στο Ίδρυμα Γκουμπώ (Institution Goubaux) και στο Κολλέγιο Μπουρμπόν (Collège Bourbon). Εκείνη την εποχή ήταν που έλαβε χώρα η δικαστική διαμάχη για την κηδεμονία του, η οποία κατέληξε σε απόφαση του δικαστηρίου να την αναλάβει ο πατέρας του. Ο χωρισμός από τη μητέρα του και το μαρτύριο της στέρησης από το παιδί της, ήταν που τον ενέπνευσαν να γράψει σχετικά με τραγικούς γυναικείους χαρακτήρες. Σχεδόν σε όλα τα γραπτά του, έδωσε έμφαση στον ηθικό σκοπό που οφείλει να έχει η λογοτεχνία, και στο έργο του Ο νόθος γιος (Le Fils naturel, 1858) ενστερνίζεται την πίστη ότι αν ένας άνδρας γίνει πατέρας ενός νόθου παιδιού, έχει την υποχρέωση στη συνέχεια να το αναγνωρίσει και να παντρευτεί τη μητέρα. Οι πρόπαπποι του Δουμά από την πλευρά του πατέρα του ήταν ένα Γάλλος ευγενής και μια Αϊτινή. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, στα εσωτερικά σχολεία όπου μαθήτευσε, γινόταν συνεχώς ο στόχος λοιδωρίας από τους συμμαθητές του, γεγονός το οποίο επέδρασε έντονα στις σκέψεις, τη συμπεριφορά και το συγγραφικό ύφος του.

Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) Σε ηλικία 17 ετών παράτησε το κολλέγιο και μετακόμισε στο Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λεΐ (Saint-Germain-en-Laye) για να ζήσει μαζί με τον πατέρα του. Εκεί παραδόθηκε σε μια αργόσχολη και έκλυτη ζωή εξασφαλίζοντας τα χρήματα από αυτόν. Το 1844 συνάντησε στο Παρίσι τη Μαρί Ντυπλεσί (Marie Duplessis), μια νεαρή εταίρα, με την οποία σύναψε σχέση μέχρι τον Αύγουστο του 1845. Αυτή η κοπέλα, η οποία πέθανε το 1847, αποτέλεσε την έμπνευση για τη ρομαντική νουβέλα του Η κυρία με τις καμέλιες (La Dame aux Camélias). Το έργο του διασκευάστηκε για να παρουσιαστεί στη θεατρική σκηνή, και αποτέλεσε τη βάση για την όπερα Τραβιάτα του Τζουζέπε Βέρντι. Αν και παραδέχθηκε ότι έκανε τη διασκευή εξαιτίας της ανάγκης χρημάτων, με το έργο αυτό γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Κατ' αυτόν τον τρόπο ξεκίνησε την καριέρα του ως θεατρικός συγγραφέας, και όχι μόνον απόκτησε μεγαλύτερη φήμη από τον πατέρα του καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, αλλά κυριάρχησε στη σοβαρή γαλλική θεατρική σκηνή για το μεγαλύτερο διάστημα του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Ύστερα από αυτήν την επιτυχία του, ουσιαστικά εγκατέλειψε τη συγγραφή μυθιστορημάτων, αν και το ημι-αυτοβιογραφικό του έργο Η υπόθεση Κλεμανσώ (L'Affaire Clemenceau, 1867) γνώρισε κάποια επιτυχία. Τα επόμενα χρόνια προσπάθησε να θίξει, με την εκθαμβωτική του πένα, θέματα αμφιλεγόμενα για την εποχή του, όπως η κοινωνική θέση της γυναίκας, το διαζύγιο και η απιστία. Τα πιο αξιομνημόνευτα έργα του αυτής της περιόδου είναι Le Demi-Monde (1855), L’Ami des femmes (1864), Les Idées de Mme Aubray (1867), La Femme de Claude (1873), και Francillon (1887). Στις 31 Δεκεμβρίου 1864, ο Δουμάς παντρεύτηκε τη Ναντιέσντα φον Κνόρινγκ (Nadjeschda von Knorring, 1826-Απρίλιος 1895), κόρη του Γιόχαν Ράινχολντ φον Κνόρινγκ (Johan Reinhold von Knorring) και χήρα του Αλεξάνδρου, πρίγκιπα Ναρίσκινε (Alexander, Prince Naryschkine), στη Μόσχα. Το ζεύγος απόκτησε δύο κόρες: τη Μαρί-Αλεξαντρίν-Εριέτ Δουμά το 1860, και τη Ζανίν Δουμά το 1867. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του, παντρεύτηκε την Εριέτα Ρενιέ ντε λα Μπριέρ (Henriette Régnier de La Brière, 1851–1934), τον Ιούνιο του 1895 λίγους μήνες πριν τον θάνατό του. Ο Δουμάς έζησε τη ζωή του σαν ένας από τους θεατρικούς ήρωές του, μεταξύ ταραγμένων ερώτων και φανταστικών περιπετειών. Ήταν μεγάλος θαυμαστής της Γεωργίας Σάνδη, την οποία αποκαλούσε "αγαπημένη μαμά". Πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπίτι της και φρόντισε για τη θεατρική διασκευή τού ρομάντσου της Ο μαρκήσιος του Βιλμέρ (Le Marquis de Villemer). Το 1874 έγινε δεκτός ως μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie française) και το 1894 τιμήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής (Legion d'Onore). Πέθανε στις 27 Νοεμβρίου 1895 στο σπίτι του στο Μαρλύ-λε-Ρουά του Ιβλίν (Marly-le-Roi, Yvelines) και κηδεύθηκε στο κοιμητήριο της Μονμάρτης στο Παρίσι. Ο τάφος του, ίσως τυχαία, βρίσκεται μόλις 100 μέτρα από αυτόν της Μαρί Ντυπλεσί.

Έργα Νουβέλες • Η κυρία με τις καμέλιες (La Dame aux Camélias, 1848) • Η υπόθεση Κλεμανσώ (L'affaire Clemenceau, 1867)

Όπερα • Τζουζέπε Βέρντι Τραβιάτα (La Traviata) (βασισμένη στο Η κυρία με τις καμέλιες)

Θεατρικά έργα • Atala (1848) • Η κυρία με τις καμέλιες (La Dame aux Camélias, 1852) • Diane de Lys (1853) • Le Bijou de la reine (1855) • Le Demi-monde (1855)

Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) • • • • • • • • • • • • • • • • •

La Question d'argent (1857) Ο νόθος γιος (Le Fils naturel, 1858) Ένας παράλογος πατέρας (Un Père prodigue, 1859) Un Mariage dans un chapeau (1859) coll. Vivier L'Ami des femmes (1864) Le Supplice d'une femme (1865) Les Idees de Madame Aubray (1867) Le Filleul de Pompignac (1869) Une Visite de noces (1871) La Princesse Georges (1871) La Femme de Claude (1873) Monsieur Alphonse (1873) L'étrangère (1876) Les Danicheff (1876) La Comtesse Romani (1876) La Princesse de Bagdad (1881) Denise (1885)

• Francillon (1887) • La Route de Thebes (ημιτελές)

Βιβλιογραφία • Maurois, André (1957). The Titans, a three-generation biography of the Dumas. trans. by Gerard Hopkins. New York: Harper & Brothers Publishers. OCLC 260126 (http://worldcat.org/oclc/260126). • Lewis H. D. "A Critical Edition of the Manuscripts of 'La Route de Thebes' by Alexandre Dumas fils" Doctorate, University of Leeds, 1982

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Έργα του Alexandre Dumas, fils (http://www.gutenberg.org/author/Alexandre+Dumas+fils) στο Project Gutenberg Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Dumas, fils άρθρο Alexandre Dumas, fils (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Alexandre) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Dumas, fils ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Alexandre)).

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Dumas (figlio) άρθρο Alexandre Dumas (figlio) (http:/ / it. wikipedia. org/ wiki/ Alexandre) της Ιταλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Dumas (figlio) ιστορικό/συντάκτες (http:/ / it. wikipedia. org/ wiki/ Alexandre)).

Αλμπέρ Καμύ Αλμπέρ Καμύ Ο Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus, προφέρεται [albɛʁ kamy]) (7 Νοεμβρίου 1913 - 4 Ιανουαρίου 1960) ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Βιογραφικά στοιχεία Ο Λισιέν (Lucien), ο πατέρας του, εργαζόταν για έναν έμπορο κρασιού σε ένα οινοπαραγωγικό κτήμα κοντά στο Μοντοβί (Mondovi) της Αλγερίας, όπου γεννήθηκε και ο Αλμπέρ. Επιστρατεύθηκε όμως το Σεπτέμβριο του 1914 και ο τραυματισμός του στη Αλμπέρ Καμύ μάχη του Μαρν τον οδήγησε στο θάνατο στις 17 Οκτωβρίου του 1914. Ο μικρός Αλμπέρ θα γνωρίσει τον πατέρα του μέσα από μία φωτογραφία και μία σημαντική οικογενειακή ιστορία: την περιγραφή της έντονης αποστροφής που έδειξε ο πατέρας του μπροστά στο θέαμα μίας εκτέλεσης. Μετά το θάνατο του Λισιέν η οικογένεια εγκαθίσταται στο Αλγέρι. Ο Αλμπέρ κάνει τις σπουδές του έχοντας την υποστήριξη των καθηγητών του (μεταξύ των οποίων βρίσκουμε και τον Ζαν Γκρενιέ, που θα παρουσιάσει στο μαθητή του το έργο του Νίτσε). Ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και τα πρώτα του κείμενα φιλοξενούνται στο περιοδικό Sud το 1932. Μετά από το απολυτήριο λυκείου (bac), παίρνει πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία (lettres), της φιλοσοφικής σχολής, αλλά η φυματίωση τον εμποδίζει να περάσει τον διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση (agrégation). To 1935, ξεκινάει το L' Envers et l' Endroit, που θα εκδοθεί δύο χρόνια αργότερα. Ιδρύει το Θέατρο της Εργασίας (le Théâtre du Travail) στο Αλγέρι που αργότερα (1937) μετονομάζει σε Θέατρο της Ομάδας. Στο μεσοδιάστημα, εγκαταλείπει το κομμουνιστικό κόμμα δύο χρόνια μετά την εγγραφή του σε αυτό. Εργάζεται στην εφημερίδα Front populaire (Το λαϊκό μέτωπο), του Πασκάλ Πιά (Pascal Pia). Η έρευνα που κάνει Μιζέρια της Καμπυλίας θα συναντήσει αντιδράσεις. Το 1940, η κυβέρνηση της Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο Καμύ. Εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει τον Ξένο (L' Étranger, 1942) και το δοκίμιο Ο μύθος του Σίσυφου (Le Mythe de Sisyphe, 1942) και θα αναπτύξει τις φιλοσοφικές του θέσεις. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου» – ο οποίος θα συμπληρωθεί αργότερα με τα θεατρικά έργα Η παρεξήγηση (Le

Αλμπέρ Καμύ

Malentendu) και Καλιγούλας (Caligula, 1944). Το 1943 προσλαμβάνεται ως αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας Combat(Η μάχη) όταν ο Π. Πια κλήθηκε να προσφέρει από άλλες θέσεις στη Γαλλική αντίσταση. Συνεχίζει το λογοτεχνικό έργο με της παραγωγή του «κύκλου της εξέγερσης», που περιλαμβάνει ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματά του, την Πανούκλα (1947), αλλά και άλλα έργα, λιγότερο δημοφιλή: L' État de siège (1948), Οι δίκαιοι (1949) και Ο επαναστατημένος άνθρωπος (L' Homme révolté) (1951). Το 1952 έρχεται σε ρήξη με τον Ζαν Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) με την δημοσίευση στο περιοδικό Μοντέρνοι καιροί (Les Temps modernes) του άρθρου από τον Ανρί Ζανσόν (Henri Jeanson) που προσάπτει στην εξέγερση του Καμύ ότι είναι «εκ προθέσεως στατική». Το 1956, στο Αλγέρι, πρότεινε την «πολιτική ανακωχή» ενώ μαινόταν ο πόλεμος. Εκδίδει την Πτώση (La Chute), ένα απαισιόδοξο βιβλίο. Ο Καμύ βρίσκει τον θάνατο στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, στο (Πτι) Βιλμπλεβέν της Υόν (το διαμέρισμα της Γαλλίας Yonne), όταν ο οδηγός και συγγενής του στενού του φίλου Γκαλιμάρ παρεκκλίνει της πορείας του και ρίχνει το αυτοκίνητο μάρκας Facel-Vega σε ένα δέντρο. Οι εφημερίδες της εποχής κάνουν λόγο για υπερβολική ταχύτητα (130 χλμ/ω), αδιαθεσία του οδηγού ή σκάσιμο του ελαστικού, αλλά ο συγγραφέας Ρενέ Ετιάμπλ διαβεβαιώνει ότι μετά από επίμονες μελέτες είχε στα χέρια του αποδείξεις ότι η Facel-Vega ήταν ένα κινητό φέρετρο - ωστόσο καμία εφημερίδα δε δέχτηκε να τις δημοσιεύσει. Ο Καμύ θάφτηκε στο Λουρμαρέν (Lourmarin) της Βωκλύζ (Vaucluse), όπου είχε αγοράσει μία κατοικία. Στο περιθώριο των κυριάρχων φιλοσοφικών ρευμάτων ο Καμύ επέμεινε στον στοχασμό πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Αρνούμενος να εκφράσει ομολογία πίστεως στο Θεό, στην ιστορία ή στη λογική, ήρθε σε αντίθεση με τον Χριστιανισμό, το Μαρξισμό και τον Υπαρξισμό. Δε σταμάτησε ποτέ την πάλη ενάντια στα ιδεολογήματα και τις αφαιρέσεις που αποστρέφονται την ανθρώπινη φύση.

Μνημείο στη Βιλμπλεβέν.

Τιμητική πλάκα στη Βιλμπλεβέν .

Ο τάφος στο Λουρμαρέν.

Βιβλιογραφία • • • • • • • • • • • • •

Ο πρώτος άνθρωπος (Le Premier Homme) (ημιτελές, δημοσιεύτηκε μετά θάνατον 1995) Eυτυχισμένος θάνατος (La Mort heureuse) (πρώιμη έκδοση του "Ξένου", εκδόθηκε μετά θάνατον το 1970) Η εξορία και το βασίλειο (L'Exil et le Royaume) (1957) Οι γάμοι - Το καλοκαίρι Καλιγούλας (Caligula) (γράφτηκε το 1938, ανέβηκε το 1945) [θεατρικό έργο] Ο επαναστατημένος άνθρωπος (L'Homme révolté) (1951) Σημειωματάρια (Carnets, mai 1935 -- fevrier 1942) (1962) Η θάλασσα σε απόσταση αναπνοής Η πανούκλα (La Peste) (1947) Εξέγερση στις Αστούριες Σκέψεις για την τρομοκρατία Το μέλλον του ευρωπαϊκού πολιτισμού Η πτώση (La Chute) (1956)

Αλμπέρ Καμύ • • • • • • • • •

Ο ξένος (L'Étranger) (1942) Το καλοκαίρι Γράμματα σ' ένα φίλο Γερμανό Η παρεξήγηση (Le Malentendu) (1944) [θεατρικό έργο] Ο μύθος του Σίσυφου (Le Mythe de Sisyphe) (1942) Η μάχη (Combat) (1946) Απ' την καλή κι απ' την ανάποδη (L'Envers et l'Endroit) (συλλογή, 1937) Κατάσταση Πολιορκίας [θεατρικό έργο] Οι Δίκαιοι [θεατρικό έργο]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Albert Camus Society UK [1] • NobelPrize.org [2] mrj:Камю, Альбер

Παραπομπές [1] http:/ / www. camus-society. com/ [2] http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 1957/

Άρθουρ Αντάμοβ Άρθουρ Αντάμοβ Ο Άρθουρ Αντάμοβ (Arthur Adamov) (23 Αυγούστου 1908 – 15 Μαρτίου 1970) ήταν θεατρικός συγγραφέας και ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του Θεάτρου του Παραλόγου. Ο Αντάμοβ (αρχικά Αντάμιαν) γεννήθηκε στη Ρωσία σε μία ευκατάστατη Αρμενική οικογένεια, η οποία, ωστόσο, έχασε σύντομα την περιουσία της το 1917. Όπως πολλοί άλλοι ευκατάστατοι Ρώσοι της εποχής, ο Αντάμοβ ανετράφη με τα Γαλλικά ως πρώτη του γλώσσα και το 1924 μετακόμισε στο Παρίσι. Στο Παρίσι ο Αντάμοβ ήρθε σε επαφή με τους σουρεαλιστές και εξέδωσε την σουρεαλιστική εφημερίδα Discontinuité. Άρχισε να γράφει θεατρικά έργα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με πρώτο του έργο το La Parodie (1947). Το έργο του, επηρεασμένο από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, είναι συχνά ονειρικό και ιδιαίτερα τα τελευταία του έργα έχουν πολιτικά στοιχεία. Ο χαρακτήρας του τίτλου ενός από τα περισσότερο γνωστά έργα του, το Le Professeur Taranne (1953), κατηγορείται για διάφορα πράγματα (δημόσιο γυμνισμό, πέταμα σκουπιδιών, λογοκλοπή), τα οποία αρνείται, μόνο και μόνο για να αντιστραφούν οι αρνήσεις του εναντίον του ως επιπλέον στοιχεία παραπτωμάτων. Ο Αντάμοβ αυτοκτόνησε το 1970.

Βίκτωρ Ουγκώ Βίκτωρ Ουγκώ Ο Βίκτωρ Ουγκώ (γαλλικά: Victor Marie Vicomte Hugo) (26 Φεβρουαρίου 1802 – 22 Μαΐου 1885) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, ποιητής και δραματουργός, ο πλέον σημαντικός και προβεβλημένος εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού. Από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας του αντιλήφθηκε το λογοτεχνικό του ταλέντο και ξεκίνησε τις μεταφράσεις έργων από τα λατινικά καθώς και δικές του πρωτότυπες ποιητικές εργασίες. Η αξία του αναγνωρίστηκε σύντομα μέσα στο γαλλικό ακαδημαϊκό κύκλο αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ταυτόχρονα ασχολήθηκε με την πολιτική μεταλλασσόμενος βαθμιαία από φιλομοναρχικό συντηρητικό σε ριζοσπάστη δημοκρατικό. Την τελευταία περίοδο της ζωής του γνώρισε τη λατρεία του γαλλικού έθνους, ταυτιζόμενος με την ίδια τη Γαλλία, όπως ο ίδιος έλεγε στο ποίημά του Lettre à une femme (Γράμμα σε μία γυναίκα): "Je ne sais plus mon nom, Ο Βίκτωρ Ουγκώ το 1884. je m'appelle Patrie!" (Δε γνωρίζω πλέον το όνομά μου, ονομάζομαι Πατρίς). Προ πάντων, όμως, ως ο μεγαλύτερος Γάλλος συγγραφέας του άμεσου μετεπαναστατικού περιβάλλοντος, ήταν ο ποιητής του νέου κόσμου, ο προφητικός, παραισθησιακός φιλόσοφος και μυθοπλάστης μιας ριζικά νέας εποχής.

Βίκτωρ Ουγκώ

Η ζωή του Παιδική ηλικία και νεότητα Γεννήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1802 στην πόλη Μπεζανσόν της επαρχίας Franche-Comté της ανατολικής Γαλλίας και ήταν ο νεότερος γιος του Ιωσήφ Ουγκώκαι της Σοφί Τρεμπισέ . Ο πατέρας του ήταν στρατιωτικός (έγινε στρατηγός της Αυτοκρατορίας το 1809) του Ναπολέοντα και ιδεολογικά τοποθετημένος στους δημοκρατικούς ενώ θρησκευτικά δήλωνε αθεϊστής. Στο άλλο άκρο η μητέρα του, προερχόμενη από παλιά αριστοκρατική οικογένεια, ήταν φιλομοναρχική και ευσεβής ρωμαιοκαθολική.

Ο Βίκτωρ Ουγκώ σε παιδική ηλικία.

Ως αποτέλεσμα της ασυμφωνίας πεποιθήσεων του ζεύγους Ουγκώ ήρθε το 1803 ο σύντομος χωρισμός του και η μετακίνηση της Σοφί και των παιδιών στο Παρίσι. Το 1807 η οικογένεια επανενώθηκε για δύο χρόνια με την απόφαση της Σοφί να μεταβεί στην Ιταλία, όπου ο σύζυγός της υπηρετούσε ως κυβερνήτης επαρχίας. Το 1809 φεύγουν πάλι και παραμένουν για δύο χρόνια στην κωμόπολη Feuillantines. Όμως η πτώση του Ναπολέοντα στέρησε την οικογένεια Ουγκώ από την άνετη και πλούσια ζωή. Ο πατέρας, που είχε φτάσει τον βαθμό του κόμητος, τέθηκε υπό περιορισμό στη Μπλουάζ και του περιόρισαν το εισόδημα μόλις σε 40 λίρες το χρόνο. Η οριστική διάσταση των γονιών του Βίκτωρα φτάνει το 1813, οπότε και εγκαθίστανται με τη μητέρα του οριστικά στο Παρίσι, όπου μόλις που τα έβγαζαν πέρα με τα λίγα χρήματα που είχαν. Ο Βίκτωρ Ουγκώ διέμεινε από το 1815 έως το 1818 στο οικοτροφείο Pension Cordier ενώ παρακολουθούσε μαθήματα στο περίφημο Κολλέγιο του Μεγάλου Λουδοβίκου (Collège Louis-le Grand).

Ο στρατηγός Ιωσήφ Λεοπόλδος Σιγισβέρτος Ουγκώ

Από πολύ νωρίς ξεκίνησε να γράφει ποιήματα και να μεταφράζει κλασσικούς Λατίνους ποιητές όπως ο Βιργίλιος. Η πρώιμη φιλοδοξία του τον έσπρωξε να γράψει σε ηλικία μόλις 14 ετών σε μία εφημερίδα της εποχής: "Je veux être Chateaubriand ou rien" (Επιθυμώ να γίνω ή Σατωβριάνδος ή τίποτα). Στα 1817 βραβεύτηκε από τη Γαλλική Ακαδημία για κάποιο ποίημά του και το 1819 βραβεύτηκε από τα Ανθεστήρια της Τουλούζης (Académie des Jeux floraux de Toulouse). Ο Σατωβριάνδος αποκάλεσε τον Ουγκώ "εξαιρετική φυσιογνωμία", προφητεύοντας έτσι το μεγάλο μέλλον του νεαρού συγγραφέα. Αυτά τα γεγονότα έπεισαν τον πατέρα του να τον αφήσει να αφιερωθεί στη λογοτεχνία παρά τα σχέδιά του να φοιτήσει ο γιος του στην Πολυτεχνική Σχολή. Λίγο καιρό αργότερα θα εγκαταλείψει και τις σπουδές του στη Νομική Σχολή. Άλλωστε τα βραβεία ποιήσεως που κέρδισε, του έδωσαν θάρρος να συνεχίσει. Αν και επί ένα έτος ήταν αναγκασμένος να μένει σε μία σοφίτα επί της οδού Ντι Ντραγκόν, παρέα με ποντίκια, έγραφε ωστόσο με μεγάλη επιμέλεια, επιμονή και αυτοπεποίθηση, αρετές που δεν του έλειψαν ποτέ στη ζωή του.

Βίκτωρ Ουγκώ

Πρώιμη ποιητική και πεζογραφία

Ο Ουγκώ σε νεαρή ηλικία

Το 1819 ιδρύει μαζί με τους αδερφούς του το περιοδικό Conservateur Littéraire όπου υποστηρίζει τις θέσεις του Σατωβριάνδου (François René Chateaubriand). Στις 27 Ιουνίου 1821 πεθαίνει η μητέρα του και ένα μήνα, περίπου, αργότερα στις 20 Ιουλίου ο πατέρας του ξαναπαντρεύεται. Το 1822, δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή Nouvelles Odes et Poésies Diverses, η οποία προσήλκυσε την προσοχή και την εύνοια του βασιλές, κι έτσι έλαβε μία βασιλική επιχορήγηση από τον Λουδοβίκο. Την ίδια εποχή συνεργάζεται με το περιοδικό Muse Française και συχνάζει στο λογοτεχνικό σαλόνι του Καρόλου Νοντιέ (Charles Nodier), όπου συναναστρέφεται με τον Αλφρέδο Ντε Βινί (Alfred de Vigny) και το Λαμαρτίνο (Lamartine). Με γεμάτο τώρα το βαλάντιο, ήταν σε θέση να επιχειρήσει κάτι που πάντα σκεπτόταν, αλλά ποτέ δεν είχε τολμήσει: τον γάμο.

Στις 20 Οκτωβρίου 1822 ο Ουγκώ παντρεύεται την Αντέλ Φουσέ (Adèle Foucher), που την ήθελε από καιρό. Ένας γάμος, που όπως και αυτός των γονιών του, χαρακτηρίζεται από δυσαρμονία μεταξύ των συζύγων και οδηγεί το συγγραφέα σε μία μακροχρόνια σχέση με τη μούσα και ερωμένη του ηθοποιό Ζιλιέτ Ντρουέ (Juliette Drouet) μέχρι το θάνατό της το 1882. Πλην αυτού, όμως, ο γάμος του υποκρύπτει και μία τραγωδία μιας και ο μικρότερος αδερφός του Ευγένιος, όντας κρυφά ερωτευμένος με την Αντέλ, χάνει τα λογικά του την ημέρα του γάμου και παραμένει μέχρι το τέλος της ζωής του σε ίδρυμα. Το 1823 κάνει το λογοτεχνικό του ντεμπούτο με το μυθιστόρημα Χαν της Ισλανδίας (Han d'Islande), το οποίο κυκλοφόρησε με ψευδώνυμο σε τέσσερις μικρούς τόμους. Η συγγραφική του σταδιοδρομία τώρα είχε αρχίσει επισήμως. Η ποίηση της εποχής εκείνης ήταν έντονα ρομαντική, αλλά ρηχή και επιτηδευμένη. Ο Ουγκώ εγκατέλειψε τον παλιό αυτό ποιητικό τύπο και με το δροσερό λυρισμό του, εγκαινίασε μία νέα ποιητική τέχνη.

Η μούσα και ερωμένη του Ουγκώ, Ζιλιέτ Ντρουέ

Βίκτωρ Ουγκώ

50 Η ποιητική συλλογή, που τον καθιερώνει εκδίδεται στα 1826 και είναι οι Ωδές και Μπαλάντες (Odes et Ballades), με την οποία αναγνωρίζεται σαν αξιόλογος λυρικός ποιητής και τεχνίτης του στίχου. Ακολουθεί τον ίδιο χρόνο το μυθιστόρημα Μπυγκ Ζαργκάλ (Bug-Jargal) και το 1827 το θεατρικό έργο Κρόμγουελ (Cromwell).

Ο Κρόμγουελ είναι το έργο που του εξασφάλισε τον τίτλο του επαναστάτη του ρομαντισμού και του ηγέτη των νεωτεριστικών τάσεων της τέχνης, σ' όλες τις εκδηλώσεις. Στο μνημειώδη Πρόλογο του Κρόμγουελ (Préface de Cromwell) ο Ουγκώ προτείνει στους συγχρόνους του δραματουργούς να απαλλαγούν από τις φόρμες, που επέβαλλε ο γαλλικός θεατρικός κλασικισμός, εισάγοντας στη θεατρική τέχνη το ρομαντικό δράμα. Έχοντας ήδη γνωρίσει το σαιξπηρικό Η σύζυγος του Ουγκώ, Αντέλ έργο, τη γερμανική θεατρογραφία και τη δραματουργία του Σλέγκελ (Schlegel) με τον πρόλογό του δίνει το έναυσμα μίας πολύχρονης διαμάχης μεταξύ γαλλικού κλασικισμού και Ρομαντισμού. Επιπλέον με τον Κρόμβελ εισηγείται ένα υπόδειγμα σύγχρονου ιστορικού δράματος, που υπακούει στη σαιξπηρική τεχνική. Εν τω μεταξύ στις 29 Ιανουαρίου 1828 πεθαίνει ο πατέρας του και από εκείνη τη στιγμή ο Ουγκώ αρχίζει να αυτοαποκαλείται βαρώνος. Το 1829 εξέδωσε τα Ανατολίτικα, ένα από τα πιο αξιόλογα έργα του, εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ο φιλελληνισμός του Ουγκώ, που φανερώνεται με το έργο αυτό, παρέμεινε θερμός και αγνός και δεν άφησε ευκαιρία, από το 1821 μέχρι την Κρητική Επανάσταση του 1866, να εκδηλώνεται σαν ένα ιερό σύμβολο της θρησκείας του που λεγόταν Ελευθερία.

Από την καταξίωση στην εξορία Παρόλες τις ποιητικές του δάφνες, τα οικονομικά του Ουγκώ δεν ήταν πολύ ανθηρά μέχρι που καταπιάστηκε με το δράμα. Η περίοδος των ετών 1830 έως 1843 αποτελεί διάστημα καταξίωσης του Γάλλου λογοτέχνη με πλούσια παραγωγή έργων. Το 1830 ανεβαίνει με μεγάλη επιτυχία το θεατρικό του έργο Ερνάνης (Hernani), του οποίου η έκδοση τού έφερε πολλά κέρδη. Λίγο αργότερα, το 1831, κυκλοφορεί το διάσημο μυθιστόρημά του Η Παναγία των Παρισίων (Notre-Dame de Paris), που σύντομα μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες και τον έκανε ακόμα πιο πλούσιο. Παράλληλα δημοσιεύει έργα λυρικής ποίησης, εμπνευσμένα από το ειδύλλιό του με τη Ζιλιέτ Ντρουέ. Στα 1841, έπειτα από δύο άκαρπες υποψηφιότητες, εκλέγεται μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie française).

Βίκτωρ Ουγκώ

Η ζωή του, εντούτοις, θα σημαδευτεί μέχρι τέλους από μία προσωπική τραγωδία, το θάνατο από πνιγμό της νεόνυμφης κόρης του Λεοπολδίνης (Léopoldine) και του συζύγου της Καρόλου Βακερί (Charles Vacquerie) στις 4 Σεπτεμβρίου 1843. Ο Ουγκώ εκείνες τις μέρες βρισκόταν σε ταξίδι στα Πυρηναία και πληροφορήθηκε το γεγονός διαβάζοντας τυχαία κάποια εφημερίδα. Η καταλυτική επίδρασή του συμβάντος πάνω του φάνηκε από το ότι δε δημοσίευσε κανένα έργο του τουλάχιστον για μία δεκαετία. Το ενδιαφέρον του τώρα κερδίζει η πολιτική και αρχικά υποστηρίζει με θέρμη το βασιλιά Λουδοβίκο Φίλιππο (Louis-Philippe) ενώ λίγο αργότερα συνδέεται φιλικά με τη θερμή θαυμάστρια του έργου του, δούκισσα της Ορλεάνης, προσδοκώντας την ανάθεση κάποιου υπουργείου στην περίπτωση που ο σύζυγός της αναλάμβανε την εξουσία. Ο θάνατος του δούκα της Ορλεάνης, παρά ταύτα, ακυρώνει τις όποιες φιλοδοξίες του συγγραφέα. Στα 1845 ο Λουδοβίκος Φίλιππος τον ονόμασε Pair de France, μέλος δηλαδή της Άνω Βουλής. Εκεί εκφώνησε λόγους ενάντια στη θανατική καταδίκη και την κοινωνική αδικία ενώ υποστήριξε την ελευθερία του Τύπου και την αυτοδιάθεση της Πολωνίας. Μετά την Επανάσταση του 1848 και την ανακήρυξη της Β’ Γαλλικής Δημοκρατία εκλέγεται, με τη βοήθεια του Λέοντος Γαμβέτα, βουλευτής Παρισίων στη Συντακτική και ακόλουθα στη Νομοθετική Συνέλευση. Τότε αναδεικνύεται σε θερμό υποστηρικτή του Ναπολέοντα Γ', ανιψιού του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, συντασσόμενος ενεργά με την προώθηση της υποψηφιότητάς του για την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Ο Ουγκώ με την κόρη του Λεοπολδίνη

Ο Βίκτωρ Ουγκώ (όρθιος αριστερά) και άλλοι εκπρόσωποι του κινήματος του Ρομαντισμού σε φανταστική απεικόνιση

Η πραξικοπηματική κατάλυση της δημοκρατίας από το Ναπολέοντα Γ' το 1851 και η ανάδειξή του σε Αυτοκράτορα κάνει τον Ουγκώ να αλλάξει τις φιλοβοναπαρτικές του αντιλήψεις και να στραφεί με μένος εναντίον του. Η επικείμενη δίωξή του, μετά από αυτό, τον αναγκάζει να διαφύγει στις Βρυξέλλες μεταμφιεσμένος σε εργάτη. Έτσι εγκαινίασε την μακρά περίοδο αυτοεξορίας του, που θα διαρκέσει περίπου 20 χρόνια.

Βίκτωρ Ουγκώ

Η περίοδος της εξορίας Στη διάρκεια της εξορίας του δημοσίευσε δύο πολιτικά μανιφέστα ενάντια στον Ναπολέοντα Γ’, το Ναπολέων ο Μικρός (Napoléon le Petit, 1852) και το Επιστολές στο Λουδοβίκο Βοναπάρτη (Lettres à Louis Bonaparte, 1855), που διαδόθηκαν ευρέως παράνομα στη Γαλλία, ενώ αργότερα συνέγραψε αναφορικά με τα γεγονότα της εποχής το έργο Η ιστορία ενός εγκλήματος (Histoire d'un crime, Α’ μέρος 1877 και Β’ μέρος 1878). Το 1853 κυκλοφορεί και την ποιητική του συλλογή Τιμωρίες (Les Châtiments) όπου με λυρισμό επαγγέλλεται το θρίαμβο της παγκόσμιας δημοκρατίας. Αρχικά εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες, το 1852, όμως, μετέβη στο βρετανικό νησί Τζέρσεϋ, το οποίο η ανησυχία των τοπικών αρχών για τη δράση του τον ανάγκασε να εγκαταλείψει το 1855 για να μεταβεί στο γειτονικό νησί Γκέρνσεϋ. Εν τω μεταξύ το Σεπτέμβριο του 1853 μυείται από την Ντελφίν Ντε Ζιραρντέν (Delphine de Girardin), που τον επισκέπτεται στο Τζέρσεϋ, στον πνευματισμό, την επικοινωνία δηλαδή με πνεύματα νεκρών μέσω περιστρεφόμενων και ομιλούντων τραπεζιών.

Ο Β. Ουγκώ στο Τζέρσεϊ, φωτογραφημένος από το γιό του Κάρολο το 1853.

Στη διετία της παραμονής του στο Τζέρσεϋ κατατρύχεται από την εμμονή του θανάτου και τον απασχολούν τα μυστήρια της ψυχής και του κόσμου. Τότε συγγράφει τα έργα Το Τέλος του Σατανά (La fin de Satan) και Θεός (Dieu), όπου στο πρώτο μεν πραγματεύεται το πρόβλημα του Κακού και στο δεύτερο το πρόβλημα του Απείρου. Και τα δύο εκδόθηκαν μεταθανάτια και έχουν τη μορφή αποκαλυπτικών οραμάτων κινούμενα από τη λανθάνουσα τάση του Ουγκώ για ποίηση σε φόρμα ενόρασης.

Στο νησί Γκέρνσεϋ διαμένει στο Hauteville - House από όπου έχει τη δυνατότητα να παρατηρεί τη θάλασσα και τις απέναντι γαλλικές ακτές. Εκεί, στρεφόμενος από τη μεταφυσική αναζήτηση στην ανθρώπινη εποποιία, συγγράφει την ποιητική συλλογή Ο Θρύλος των Αιώνων (La Légende des Siècles, 1859) και ολοκληρώνει το αριστούργημά του Οι Άθλιοι (Les Misérables, 1862). Οι Άθλιοι, που άμα τη εκδόσει τους σαγήνευσαν τα λαϊκά στρώματα, θεωρήθηκαν ως το πρώτο μοντέρνο μυθιστόρημα και χαρακτηρίστηκαν σαν κοινωνικό ευαγγέλιο των ηθικών και πολιτικών αρετών και φραγγέλιο των κακιών της τότε αστικής κοινωνίας. Σε αυτό το έργο, το οποίο δουλεύει περίπου από το 1828, ο Ουγκώ αποτυπώνει μισό αιώνα γαλλικής ιστορίας. Αποτελεί μία επική τοιχογραφία των μεγάλων γεγονότων της Γαλλίας συνδυαζόμενων με την ιστόρηση ενός μεγάλου έρωτα. Ο Ουγκώ χρησιμοποίησε μερικές από τις δικές του περιπέτειες στην κατασκευή του πλαισίου αυτού. Η ζωή του Μάριου στην πανσιόν Γκορμπό δεν είναι παρά η ίδια η ζωή του Ουγκώ στην οδό Ντι Ντραγκόν! Το βιβλίο δεν ενθουσίασε τον κύκλο των διανοουμένων κριτικών, ενώ περιελήφθη από τον Πάπα Πίο ΙΔ’ στον κατάλογο των απαγορευμένων βιβλίων. Εντούτοις, το έργο αυτό εξάπλωσε σε όλο τον κόσμο τη φήμη του Ουγκώ. "Οι σελίδες του αποτελούν λυρικές εποποιΐες πρωτογενούς

Βίκτωρ Ουγκώ

φύσεως" έγραψε ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς. Η έκδοση του βιβλίου σημείωσε πρωτοφανή επιτυχία στα εκδοτικά χρονικά. Μία επιτυχία που κανένα άλλο βιβλίο, εκτός από την Αγία Γραφή δεν γνώρισε.

Το Hauteville House, τόπος παραμονής του Γάλλου λογοτέχνη στο Γκέρνσεϋ

Η επιστροφή στη Γαλλία και το τέλος Το 1859 ο Ναπολέων Γ’ προσφέρει αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς εξόριστους αλλά ο Ουγκώ αρνείται να επιστρέψει μην επιθυμώντας να κάνει οποιαδήποτε παραχώρηση έναντι του μονάρχη. Το 1863 κυκλοφορεί μία βιογραφία του από τη γυναίκα του Αδέλα, η οποία πέθανε πέντε χρόνια αργότερα. Το ξέσπασμα του Γαλλοπρωσικού Πολέμου τον οδηγεί στην επιστροφή του στη Γαλλία τον Αύγουστο του 1870, λίγο μετά την ανακήρυξη της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Η είσοδός του στο Παρίσι υπήρξε θριαμβευτική. Η φήμη του ήταν ήδη παγκόσμια. Οι ικανότητές του δεν είχαν αδυνατίσει από την ηλικία του. Ως βουλευτής της Εθνοσυνέλευσης ψηφίζει κατά της ειρήνης και αμέσως παραιτείται. Ακολουθούν η πολιορκία των Παρισίων και η ήττα της Γαλλίας. Ο Ουγκώ απομακρύνεται και πάλι από την πατρίδα του το 1871 κατά τη Χειρόγραφο του Ουγκώ που προτρέπει σε διάρκεια της επικράτησης της Παρισινής Κομμούνας και αντίσταση στην πρωσική εισβολή. παραμένει στις Βρυξέλλες και το Λουξεμβούργο. Το ίδιο έτος πεθαίνει ο γιος του Κάρολος (Charles) και το επόμενο η κόρη του Αδέλα εισάγεται στο άσυλο ψυχικά ασθενών Saint-Mandé. Στα δύο προηγούμενα οικογενειακά δράματα προστίθεται το 1873 και ο θάνατος του γιου του Φραγκίσκου – Βίκτωρα (François-Victor).

Βίκτωρ Ουγκώ

Στις 30 Ιανουαρίου 1876 ο Βίκτωρ Ουγκώ ονομάζεται ισόβιος Γερουσιαστής από τη Γαλλική Δημοκρατία. Την τελευταία αυτή πολιτική περίοδο της ζωής του γίνεται το είδωλο της ριζοσπαστικής αριστεράς. Ο ίδιος είναι πλέον οπαδός ενός ουτοπικού σοσιαλισμού πιστεύοντας στην κοινωνική συμφιλίωση και την ειρηνική επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων, σε σχέση με την επαναστατική βία. Θεωρεί ότι ο ατομικός δρόμος προς την ηθική τελείωση, προς την καλοσύνη οδηγεί στη "σωτηρία" του ατόμου και της κοινωνίας. Το Φεβρουάριο του 1881 οργανώνεται ένας πανεθνικός εορτασμός προκειμένου να τιμηθεί η είσοδός του στην ένατη δεκαετία της ζωής του. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν Ο Ουγκώ στο νεκρικό κρεβάτι, φωτογραφημένος από τον Félix Nadar την 25η Φεβρουαρίου με την απόδοση ενός βάζου Σεβρών, παραδοσιακού δώρου προς ηγεμόνες και την 27η Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του μία από τις μεγαλύτερες παρελάσεις στη γαλλική ιστορία, όπου τον επευφήμησαν 600.000 συμπατριώτες του. Ο Βίκτωρ Ουγκώ πέθανε στις 22 Μαΐου 1885 σε ηλικία 83 ετών έχοντας λάβει εν ζωή σπάνια δόξα για πνευματικό δημιουργό. Στη Γαλλία κηρύχθηκε εθνικό πένθος και μία νύχτα η σορός του έμεινε με τιμητική φρουρά κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου, ταιριαστή τιμή στον μεγάλο άνδρα των Γαλλικών Γραμμάτων. Την ημέρα της κηδείας του (1η Ιουνίου) περίπου 2.000.000 άνθρωποι συνόδευσαν τον επιφανή νεκρό από την Αψίδα του Θριάμβου στο Πάνθεον, το οποίο ορίστηκε ως τελευταία του κατοικία.

Το έργο του Ποιητική Ο Ουγκώ επαλήθευσε την πρόβλεψη του Σατωβριάνδου και έγινε μία από τις μεγαλύτερες λογοτεχνικές φυσιογνωμίες της Γαλλίας. Ο Ουγκώ θεωρείται ένας από τους ηγέτες της ρομαντικής κίνησης στη γαλλική λογοτεχνία καθώς επίσης και ένας από τους πλέον παραγωγικούς και πολύπλευρους συγγραφείς της. Αν και εκτός Γαλλίας είναι γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματα Η Παναγία των Παρισίων και Οι Άθλιοι, στη χώρα του διακρίνεται πρώτιστα για τη συνεισφορά του ως ρομαντικός ποιητής. Ο στίχος του Ουγκώ έχει συγκριθεί με τα έργα του Σαίξπηρ, του Δάντη και του Ομήρου και έχει επηρεάσει διαμετρικά αντίθετους ποιητές όπως ο Κάρολος Μπωντλαίρ, ο Άλφρεντ Λορντ Τέννυσον και ο Ουόλτ Ουίτμαν. Η τεχνική δεξιοτεχνία του Ουγκώ, ο υφολογικός πειραματισμός, η ραγδαία κλιμάκωση των συναισθημάτων, η ποικιλία και η καθολικότητα των θεμάτων του όχι μόνο τον καθιέρωσαν ως ηγέτη της γαλλικής ρομαντικής σχολής αλλά και ως προπομπό της σύγχρονης ποίησης. Ο Ουγκώ έφερε μια νέα αίσθηση της ομορφιάς των λέξεων, επέκτεινε τους λυρικούς πόρους του γαλλικού στίχου και ενδυνάμωσε τον αλεξανδρινό στίχο με εντυπωσιακά μετρικά διασκελίσματα και τοποθετήσεις της τομής του στίχου. Η παραγωγή του ήταν απέραντη και η ποικιλομορφία της ακόμα καταπλήσσει. Ακόμα έσπασε την παράδοση, όπου η ποιητική γλώσσα θεωρούνταν ως μια εξειδικευμένη μορφή γλώσσας μεταξύ των διάφορων άλλων τεχνικών γλωσσών. Η ποίηση ήταν, για αυτόν, τόσο ελεύθερη και κυρίαρχη όσο οι ίδιοι οι άνθρωποι.

Βίκτωρ Ουγκώ

Δραματουργία Στη θεατρική του γραφή ο Ουγκώ αντιτάχθηκε στις φόρμες του κλασικού δράματος όπως το μέτρο, η επιλογή συγκεκριμένων θεμάτων, οι περιορισμοί στη χρήση λέξεων, εισάγοντας πρώτος στη γαλλική θεατρική παραγωγή το ρομαντικό ύφος γραφής. Στα εικοσιέξι του χρόνια, συγγράφοντας τον Πρόλογο του Κρόμγουελ, γίνεται ο γεννήτορας ενός νέου θεατρικού είδους, του ρομαντικού δράματος. Σε αυτό το κείμενο ο νεαρός συγγραφέας αμφισβητεί το παραδοσιακό θεατρικό είδος και εισάγει στη σκηνή τη ρομαντική θεματολογία. Εντούτοις το ίδιο το έργο θεωρήθηκε αντιθεατρικό και αδύνατο να ανέβει στη σκηνή λόγω της έκτασής του και των πολλών χαρακτήρων του.

Πίνακας που αναπαριστά τις αντιδράσεις στο ανέβασμα της πρώτης παράστασης του Ερνάνη το 1830

Χάρη στον Ερνάνη, όμως, το 1830 ο Ουγκώ καταφέρνει να καταξιωθεί ως θεατρικός συγγραφέας. Στην πορεία του θα συναντήσει μεγάλες επιτυχίες, όπως η παράσταση του έργου του Λουκρητία Βοργία αλλά και αποτυχίες, με το ανέβασμα π.χ. του Ο Βασιλιάς Διασκεδάζει, προτού αποφασίσουν μαζί με τον Αλέξανδρο Δουμά να ιδρύσουν ένα χώρο αποκλειστικά αφιερωμένο στο ρομαντικό θέατρο. Αυτός θα είναι το Théâtre de la Renaissance, που θα εγκαινιάσει τη σκηνή του με το έργο Ρουί Μπλας.

Μυθιστοριογραφία Συνολικά ο Ουγκώ συνέγραψε εννέα μυθιστορήματα, από τα οποία το πρώτο σε ηλικία δεκαέξι ετών και το τελευταίο εβδομήντα δύο. Το μυθιστόρημα καλύπτει όλες τις περιόδους της ζωής του συγγραφέα, όλες τις μορφές και τα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής του δίχως ποτέ να ταυτίζεται απόλυτα με κανένα.

Εικόνα από την πρώτη έκδοση της Παναγίας των Παρισίων από τον Alfred Barbou (1831)

Βίκτωρ Ουγκώ

Η πορεία του ως μυθιστοριογράφου χωρίζεται σε δύο περιόδους με κομβικό σημείο την εξορία του από τη Γαλλία. Η περίοδος πριν την εξορία έχει σχεδόν πειραματικό χαρακτήρα περιέχοντας πέντε μυθιστορήματα με ποικίλη έκταση και διαφορετική έμπνευση. Κορυφαίο δημιούργημα αυτής της πειραματικής φάσης είναι Η Παναγία των Παρισίων, ένα ιστορικό μυθιστόρημα τοποθετημένο στα 1482 με πρωταγωνιστή το δύσμορφο κωδωνοκρούστη του ναού, Κουασιμόδο, που αποτελεί προσωποποίηση του μεσαιωνικού πνεύματος. Την περίοδο της εξορίας του και της επακόλουθης επιστροφής του στη Γαλλία ανακαλύπτει τον πραγματικό μυθιστορηματικό του δρόμο συγγράφοντας το πλουσιότερο και διασημότερο μέρος του έργου του. Η μυθιστορηματική του φόρμα βασίζεται στην εξιστόρηση μίας απλής ανθρώπινης ιστορίας, στην οποία παρεμβάλλονται μεγάλες περιγραφές και προσωπογραφίες καθώς και παρεκβάσεις σχετικές με τα αιώνια ανθρώπινα προβλήματα και αναζητήσεις. Το θεωρούμενο ως αριστούργημά του, Οι Άθλιοι, ακολουθεί ακριβώς αυτή τη διηγηματική μορφή συνδυάζοντας τον έρωτα, την καταδίωξη και την αθλιότητα των ανθρωπίνων πλασμάτων με την εξιστόρηση κορυφαίων ιστορικών στιγμών.

Προσωπογραφία της Τιτίκας (Causette) από την αρχική έκδοση των Αθλίων το 1862

Η θρησκευτικότητα του Ουγκώ Οι θρησκευτικές, όπως και οι πολιτικές, πεποιθήσεις του Ουγκώ άλλαξαν ριζικά κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στη νεότητά του, προσδιοριζόταν ως καθολικός και δήλωνε αφοσίωση στην ιεραρχία και την εκκλησιαστική εξουσία. Αργότερα εξελίχθηκε σε μη ενεργό καθολικό εκφράζοντας όλο και περισσότερο αντιπαπικές και αντικληρικές απόψεις. Την περίοδο της εξορίας του μυήθηκε στον πνευματισμό ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του υιοθέτησε έναν ορθολογικό ντεϊσμό, όμοιο με αυτό του Βολταίρου. Όταν ένας απογραφέας τον ρώτησε στα 1872 εάν ήταν καθολικός, απάντησε: "Όχι. Ελευθερόφρονας". Ο Ουγκώ δεν ελάττωσε ποτέ την αντιπάθειά του προς την Καθολική Εκκλησία, οφειλόμενη κατά ένα μεγάλο μέρος στην αδιαφορία της εκκλησίας για τη δύσκολη θέση της εργατικής τάξης υπό τη μοναρχία Η Σαρκοφάγος του Βίκτωρος Ουγκώ αλλά και στη συχνότητα με την οποία τα έργα του εμφανίζονταν στις φωτογραφημένη από τον Etienne λίστες του Βατικανού με απαγορευμένα βιβλία. Στους θανάτους των γιων Neurdein το 1885 του Καρόλου και Φραγκίσκου - Βίκτωρα, επέμεινε να ταφούν δίχως σταυρό και την παρουσία ιερέα, και τον ίδιο όρο θέσπισε για τη δική του κηδεία. Εντούτοις, αν και θεωρούσε το καθολικό δόγμα ξεπερασμένο και νεκρό, δεν επιτέθηκε ποτέ άμεσα στον ίδιο το θεσμό. Παρέμεινε επίσης βαθιά θρησκευόμενο άτομο που πίστευε έντονα στη δύναμη και την ανάγκη της προσευχής. Ο ορθολογισμός του Ουγκώ μπορεί να επισημανθεί σε ποιήματα όπως το Torquemada (1869, για το θρησκευτικό φανατισμό), το Le Pape (1878, έντονα αντικληρικό), το Religion et Religions (1880, αρνούμενος τη χρησιμότητα των εκκλησιών) και, τα δημοσιευμένα μεταθανάτια, La fin de Satan και Dieu (1886 και 1891 αντίστοιχα, στα οποία αντιπροσωπεύει το χριστιανισμό ως γρύπα και τον ορθολογισμό ως άγγελο).

Βίκτωρ Ουγκώ

Εικαστικός δημιουργός Η ζωγραφική ξεκίνησε για τον Ουγκώ ως ένα ευχάριστο πάρεργο, εξελισσόμενη σταδιακά σε σημαντική πνευματική ενασχόληση ειδικότερα το διάστημα πριν την εξορία του, όταν σταμάτησε προσωρινά τη συγγραφή με σκοπό να αναμιχθεί στην πολιτική. Το διάστημα των ετών 1848 – 1852 υπήρξε η μοναδική δημιουργική διαφυγή του. Τα έργα του είναι δουλεμένα αποκλειστικά σε χαρτί και σε μικρή κλίμακα, συνήθως με σκούρα καφέ ή μαύρη μελάνη, παρεμβάλλοντας ορισμένες φορές λευκές πινελιές και Έργο του Β. Ουγκώ με τίτλο Η πόλη με την ερειπωμένη σπανιότερα άλλα χρώματα. Οι σωζόμενες ζωγραφιές του γέφυρα (1847). είναι εξαιρετικά ολοκληρωμένες και μοντέρνες σε ύφος και εκτέλεση, προοιωνίζοντας τις πειραματικές τεχνικές του Σουρεαλισμού και του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού. Ο Ευγένιος Ντελακρουά είχε γράψει για τον Ουγκώ πως αν αποφάσιζε να γίνει ζωγράφος αντί συγγραφέας, θα είχε επισκιάσει όλους τους καλλιτέχνες του αιώνα του. Στα σωζόμενα έργα του αναγνωρίζεται η δεξιοτεχνία, η τόλμη στην εκτέλεση και μία αίσθηση ισχυρής δημιουργικότητας. Ο Ουγκώ μελέτησε τα χαρακτηριστικά των υλικών και των μέσων του υπό όλες τις πιθανές προοπτικές. Υψώθηκε πάνω από τις σύγχρονες συμβάσεις και δε δίστασε να επεξεργαστεί τυχαίες φόρμες όταν αυτές ικανοποιούσαν την αισθητική του. Ο Ουγκώ κράτησε τη ζωγραφική του δημιουργία μακριά από τη δημοσιότητα, φοβούμενος ότι θα επισκίαζε το λογοτεχνικό του έργο. Εντούτοις, απολάμβανε να μοιράζεται τα σχέδιά του με την οικογένεια και τους φίλους του, συχνά υπό μορφή περίτεχνων χειροποίητων καρτών επικοινωνίας, πολλές από τις οποίες δίνονταν ως δώρα στους επισκέπτες όταν ήταν εξόριστος.

Βίκτωρ Ουγκώ

Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα Ο Βίκτωρ Ουγκώ αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα υπήρξε από τους πλέον όψιμους Ευρωπαίους διανοούμενους, που έλαβαν φιλελληνική στάση. Παρότι, όμως, εισέρχεται αργά στον κύκλο των φιλελλήνων παραμένει ο συνεπέστερος των υποστηρικτών του νεότευκτου ελληνικού κράτους. Οι πρώτες του ποιητικές αναφορές σχετικά με τον αγώνα των Ελλήνων εμφανίζονται το 1826 με τη δημοσίευση στο γαλλικό Τύπο του ποιήματος Τα Κεφάλια του Σαραγιού (Les têtes du serail), εμπνευσμένου από την Έξοδο του Μεσολογγίου, όπου εμφανίζονται μεταξύ των 6000 κεφαλών, που είχαν αποσταλεί στο σαράγι να συνομιλούν μεταξύ τους τα τρία κεφάλια του Μάρκου Μπότσαρη, του Επiσκ;oπου Ρωγών Ιωσήφ και του Κωνσταντίνου Κανάρη. Το 1827 συνθέτει τα ποιήματα Ναβαρίνο (Navarin) και Ενθουσιασμός (Enthousiasme) και την επόμενη χρονιά τα Κανάρης (Canaris), Λαζάρα (Lazzara) καθώς και το περίφημο Ελληνόπουλο (L' enfant). Όλα τα παραπάνω ποιήματα περιελήφθησαν στη συλλογή Τα Ανατολίτικα.

Η ελληνόφωνη εφημερίδα Κλειώ της Τεργέστης αποδίδει φόρο τιμής στο Βίκτωρα Ουγκώ στο φύλλο της 13ης Ιουνίου 1885.

Στα 1829 ο κορυφαίος των Ελλήνων διαφωτιστών Αδαμάντιος Κοραής δηλώνει την αντίθεσή του προς το ρομαντικό κίνημα, του οποίου αρχηγέτης είναι ο Ουγκώ. Παρά ταύτα στην Αθήνα τα μέλη του λογοτεχνικού ρεύματος της Αθηναϊκής Σχολής στρέφονται προς το ρομαντισμό. Ο Νικόλαος Σούτσος είναι ο πρώτος που μεταφράζει ποιήματα του Ουγκώ στα 1842.

Κατά τη δεκαετία του 1850 πραγματοποιούνται αρκετές μεταφράσεις θεατρικών έργων του στην ελληνική αρχής γενομένης με το Angelo, tyran de Padoue, και μέσω αυτών καθίσταται γνωστός στο ελληνικό κοινό κυρίως ως δραματικός συγγραφέας. Στα 1862 έρχεται η μετάφραση των Αθλίων από τον Ιωάννη Ισιδωρίδη - Σκυλίτση σχεδόν αμέσως μετά την κυκλοφορία τους στα γαλλικά. Το μυθιστόρημα ενθουσίασε τους Έλληνες αναγνώστες και επηρέασε πολλούς εγχώριους λογοτέχνες. Το ενδιαφέρον του Ουγκώ για την ελεύθερη πλέον Ελλάδα φάνηκε ιδιαίτερα σε σχέση με το κρητικό ζήτημα. Το διάστημα της Κρητικής Επανάστασης του 1866 – 1869 δημοσιεύει τρεις επιστολές υπέρ των Κρητών στον ευρωπαϊκό τύπο το Δεκέμβριο του 1866, το Φεβρουάριο του 1867 και το Φεβρουάριο του 1869, παρά το γενικότερο αρνητικό για τα ελληνικά ζητήματα κλίμα της εποχής. Εκτός της συμπαράστασης προς τους Κρήτες έδειξε ενδιαφέρον και για την αρπαγή των μαρμάρων του Παρθενώνα κατηγορώντας τον Έλγιν για αυτή του την πράξη, στη βάση της αντίληψής του ότι η πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού δεν πρέπει να γίνεται κτήμα ενός άλλου. Ο θάνατός του, τέλος, είχε μεγάλο αντίκτυπο στην Ελλάδα και στο σύνολό του σχεδόν ο ελληνικός Τύπος κάλυψε το γεγονός της απώλειας του διακεκριμένου φιλέλληνα συγγραφέα. Μάλιστα πραγματοποιήθηκαν τελετές προκειμένου να τιμηθεί ο μεγάλος νεκρός αντίστοιχες με αυτές, που έλαβαν χώρα στη Γαλλία.

Βίκτωρ Ουγκώ

Εργογραφία Θεατρικά έργα • • • • • • • • • • •

Κρόμγουελ Cromwell (1827) Ερνάνης Hernani (1830) Μαριόν Ντελόρμ Marion Delorme (1831) Ο Βασιλιάς διακεδάζει Le Roi s'amuse (1832) Λουκρητία Βοργία Lucrèce Borgia (1833) Μαρία Τυδώρ Marie Tudor (1833) Άγγελος, ο τύραννος της Πάδουας Angelo, tyran de Padoue (1835) Ρουί Μπλα Ruy Blas (1838) Οι Στρατιωτικοί Διοικητές Les Burgraves (1843) Τορκουεμάδα Torquemada (1882) Το Θέατρο στην ελευθερία Théâtre en liberté (1886)

Μυθιστορήματα • Χαν της Ισλανδίας Han d'Islande (1823) • Μπιγκ Ζαργκάλ Bug-Jargal (1826) • • • • • • •

Η Τελευταία Μέρα ενός Κατάδικου Le Dernier Jour d'un condamné (1829) Η Παναγία των Παρισίων Notre-Dame de Paris (1831) Κλοντ Γκε Claude Gueux (1834) Οι Άθλιοι Les Misérables (1862) Οι Εργάτες της Θάλασσας Les Travailleurs de la mer (1866) Ο Άνθρωπος που γελά L'Homme qui rit (1869) Ενενήντα τρία Quatre-vingt-treize (1874)

Ποιητικές συλλογές • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Διάφορες Ωδές και ποιήματα Odes et poésies diverses (1822) Νέες Ωδές Nouvelles Odes (1824) Ωδές και Μπαλάντες Odes et Ballades (1826) Τα Ανατολίτικα Les Orientales (1829) Φθινοπωρινά Φύλλα Les Feuilles d’automne (1831) Τραγούδια του Δειλινού Les Chants du crépuscule (1835) Εσωτερικές Φωνές Les Voix intérieures (1837) Ακτίνες και Σκιές Les Rayons et les ombres (1840) Τιμωρίες Les Châtiments (1853) Ενατενίσεις Les Contemplations (1856) Πρώτη σειρά του Θρύλου των Αιώνων Première série de la Légende des Siècles (1859) Τραγούδια του δρόμου και του δάσους Les Chansons des rues et des bois (1865) Το Φοβερό Έτος L'Année terrible (1872) Η Τέχνη να είσαι παππούς L'Art d'être grand-père (1877) Νέα σειρά του Θρύλου των Αιώνων Nouvelle série de la Légende des Siècles (1877) Θρησκείες και Θρησκεία Religions et religion (1880) Οι Τέσσερις Άνεμοι του Πνεύματος Les Quatre Vents de l'esprit (1881) Ολοκληρωμένη έκδοση του Θρύλου των Αιώνων Série complémentaire de la Légende des Siècles (1883) Το Τέλος του Σατανά La Fin de Satan (1886)

• Άπαντα Ποιητικά Toute la Lyre (1888) • Θεός Dieu (1891) • Νέα έκδοση των Ποιητικών Απάντων Nouvelle série de Toute la Lyre (1893)

Βίκτωρ Ουγκώ • Τα Ολέθρια Χρόνια Les Années funestes (1898) • Τελευταία Δέσμη Dernière Gerbe (1902) • Ωκεανός. Πέτρινη Σωρός Océan. Tas de pierres (1942) Άλλα κείμενα • • • • • • • • • • • • •

Σπουδή στο Μιραμπώ Étude sur Mirabeau (1834) Λογοτεχνικές και Φιλοσοφικές Διαμάχες Littérature et philosophie mêlées (1834) Ο Ρήνος Le Rhin (1842) Ναπολέων ο Μικρός Napoléon le Petit (1852) Επιστολές στο Λουδοβίκο Βοναπάρτη Lettres à Louis Bonaparte (1855) Ουίλιαμ Σαίξπηρ William Shakespeare (1864) Οδηγός των Παρισίων Paris-Guide (1867) Οι γιοί μου Mes Fils (1874) Λόγοι και Πράξεις – Πριν την Εξορία Actes et paroles - Avant l'exil (1875) Λόγοι και Πράξεις – Κατά την Εξορία Actes et paroles - Pendant l'exil (1875) Λόγοι και Πράξεις – Μετά την Εξορία Actes et paroles - Depuis l'exil (1876) Η Ιστορία ενός Εγκλήματος – Α’ Μέρος Histoire d'un crime - 1re partie (1877) Η Ιστορία ενός Εγκλήματος – Β’ Μέρος Histoire d'un crime - 2e partie (1878)

• • • • • • • • • • • • • •

Ο Πάπας Le Pape (1878) Ο Βλαξ L'Âne (1880) Το Αρχιπέλαγος της Μάγχης L'Archipel de la Manche (1883) Μεταθανάτιες Δημοσιεύσεις Œuvres posthumes Θεωρήσεις – Α’ Σειρά Choses vues - 1re série (1887) Άλπεις και Πυρηναία Alpes et Pyrénées (1890) Γαλλία και Βέλγιο France et Belgique (1892) Αλληλογραφία – Α’ Τόμος Correspondances - Tome I (1896) Αλληλογραφία – Β’ Τόμος Correspondances - Tome II (1898) Θεωρήσεις – Β’ Σειρά Choses vues - 2e série (1900) Υστερόγραφο της Ζωής μου Post-scriptum de ma vie (1901) Αμοιβή Χίλια Φράγκα Mille Francs de récompense (1934) Λίθοι Pierres (1951) Μελαγχολία Mélancholia

Πηγές • • • • • • •

Άρθρο της Γαλλικής Βικιπαίδειας για το Β. Ουγκώ Άρθρο της Αγγλικής Βικιπαίδειας για το Β. Ουγκώ Αφιέρωμα του περιοδικού Ιστορικά της εφημερίδας Ελευθεροτυπία στο Β. Ουγκώ. Σειρά άρθρων της εφημερίδας Το Βήμα για το Β. Ουγκώ. Άρθρο της Δώρας Μόσχου στην εφημερίδα Ριζοσπάστης για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Β. Ουγκώ. Βιογραφία του Β. Ουγκώ από το Author's Calendar. Βιογραφικό σημείωμα της εγκυκλοπαίδειας Britannica για το Β. Ουγκώ.

Βίκτωρ Ουγκώ

Βιβλιογραφία • Βίκτωρ Ουγκώ (1802-1885): ο ρομαντικός συγγραφέας, ο οραματιστής στοχαστής, ο φιλέλληνας. 100 χρόνια από το θάνατό του, Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2002 ISBN 960-7998-13-8 • John Andrew Frey, A Victor Hugo Encyclopedia, Εκδ. Greenwood Press, 1999 ISBN 0-313-29896-3 • Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα / Victor Hugo et la Grece , Επιλογή - επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Παντελοδήμος, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο Κάουφμαν, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών 2002 ISBN 960-7256-77-8 • David Falkayn, Guide to the Life, Times, and Works of Victor Hugo, University Press of the Pacific, 2001 ISBN 0-89875-465-8 • Besson Andre, Victor Hugo: vie d’un geant, Παρίσι, Εκδ. France-Empire, 2001 ISBN 2-7048-0915-1 • Cordier Marcel, Victor Hugo, homme de l’Est, Sarreguemines, Εκδ. Pierron, 1985 ISBN 2-7085-0039-2 • Dessemond Maurice, Victor Hugo: le génie sans frontières, Γενεύη, Εκδ. Georges Naef, 2002 ISBN 2-8313-0372-9 • Max Gallo, Victor Hugo, Παρίσι, Εκδ. XO editons, 2001 ISBN 2-84563-008-5 • Jean-Marc Hovasse, Victor Hugo, Παρίσι, Εκδ. Fayard, 2001 ISBN 2-213-61094-0 • Ruth Lestha Doyle, Victor Hugo's Drama, Εκδ. Greenwood Press 1981 ISBN 0-313-22884-1 • Pierre Brunel, Monsieur Victor Hugo, Εκδ. Vuibert, 2002 ISBN 2-7117-7258-6 • Henri Guillemin, Hugo, Εκδ. Seuil, 1993 ISBN 2-02-021012-6 • Léon-François Hoffmann, Hugo et l'histoire, Fasano, Εκδ. Schena, 2005 ISBN 88-8229-537-0 • Sylviane Robardey-Eppstein, La constellation de thespis: présence du théâtre et dimension métathéâtrale dans l'oeuvre dramatique de Victor Hugo, Στοκχόλμη, Εκδ. Almqvist & Wiksell, 2004 ISBN 91-554-5974-9 • Paul Marcus, Victor Hugo: la voix des libertés, Παρίσι, Εκδ. Séguier, 2002 ISBN 2-84049-331-4 • Martin Feller, Der Dichter in der Politik. Victor Hugo und der deutsch-französische Krieg von 1870/71. Untersuchungen zum französischen Deutschlandbild und zu Hugos Rezeption in Deutschland. Marburg 1988. • Pascal Tonazzi, Florilège de Notre-Dame de Paris (anthologie), Editions Arléa, Paris, 2007, ISBN 2-86959-795-9

Εξωτερικές συνδέσεις • • • • • • • • • •

Επίσημη Ιστοσελίδα για το Β. Ουγκώ στο Guernesey [1] Η Γαλλία του Βίκτωρος Ουγκώ [2] Ιστοσελίδα με έργα του Ουγκώ σε αγγλική μετάφραση [3] Ιστοσελίδα αφιερωμένη στο Β. Ουγκώ [4] Ιστοσελίδα του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού για τον εορτασμό των 200 χρόνων από τη γέννηση του Ουγκώ [5] Ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας για το Β. Ουγκώ [6] Λογοτεχνικός Οίκος του Β. Ουγκώ [7] Έργα του Β. Ουγκώ από το εγχείρημα Gutenberg [8] Έργα του Β. Ουγκώ από το Poetes [9] Victor Hugo le dessinateur [10]

Βίκτωρ Ουγκώ

Παραπομπές [1] http:/ / www. victorhugo. gg/ fr/ default. aspx [2] http:/ / www. mtholyoke. edu/ courses/ rschwart/ hist255 [3] http:/ / gavroche. org/ vhugo [4] http:/ / www. hugo-online. org [5] http:/ / www. victorhugo. culture. fr/ [6] http:/ / victorhugo. bnf. fr/ [7] http:/ / www. maisonlitterairedevictorhugo. net/ [8] http:/ / www. gutenberg. org/ browse/ authors/ h#a85 [9] http:/ / www. poetes. com/ hugo/ indexa. htm [10] http:/ / www. 3dsrc. com/ victorhugo/

Βολταίρος Βολταίρος Ο Φραγκίσκος Μαρί Αρουέ (γαλλικά:François-Marie Arouet, επιλεγόμενος Voltaire) (21 Νοεμβρίου 1694 – 30 Μαΐου 1778) ευρύτερα γνωστός με το φιλολογικό ψευδώνυμο Βολταίρος (Voltaire) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, συγγραφέας και ευθυμογράφος, θεωρείται κεντρική μορφή και ενσάρκωση του Διαφωτισμού του 18ου αιώνα. Υπήρξε επίσης δοκιμιογράφος και κορυφαίος εκπρόσωπος του ντεϊσμού (déisme).

Η ζωή του Πρώιμη περίοδος Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 21 Νοεμβρίου 1694 μέσα σε μία μεσοαστική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν συμβολαιογράφος και ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών. Έχασε τη μητέρα του Ο Βολταίρος στα 1718 (Nicolas de Largillière, Musée Carnavalet, Παρίσι) όταν ήταν 7 ετών και μετά από δύο χρόνια εισήλθε στο ιησουιτικό κολέγιο του Μεγάλου Λουδοβίκου όπου παρέμεινε ως το 1711. Για την εκπαίδευσή του εκεί έγραψε αργότερα ότι δεν είχε μάθει τίποτα "εκτός από λατινικά και ανοησίες" αν και στο κολέγιο φαίνεται ότι διαμόρφωσε τις βάσεις της ιδιαίτερης γνώσης του και διέγειρε πιθανώς την ισόβια αφοσίωσή του στο θέατρο. Κατά το διάστημα των ετών 1711 – 1713 μελέτησε τη νομική επιστήμη.

Βολταίρος

64 Πριν αρχίσει τη συγγραφική του καριέρα, με την παρότρυνση του πατέρα του, υπηρέτησε ως γραμματέας του Γάλλου πρέσβη στην Ολλανδία. Επέστρεψε στο Παρίσι την εποχή του θανάτου του Λουδοβίκου 14ου και σύντομα απέκτησε φίλους μεταξύ της αριστοκρατικής τάξης. Οι σατιρικοί στίχοι του τον έκαναν ιδιαίτερα δημοφιλή στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Τότε παρουσίασε το πρώτο θεατρικό του έργο, την τραγωδία Οιδίπους (Oedipe), απομίμηση του Οιδίποδος του Σοφοκλή, στον κύκλο του.

Ο Βολταίρος τιθασεύει ένα άλογο (Jan Huber, μεταξύ 1750 - 1775, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)

Τροφοδοτώντας τη μανιώδη έχθρα της δούκισσας του Μαιν εναντίον του αντιβασιλέα, Φιλίππου Β’ της Ορλεάνης, ο Βολταίρος συνέθεσε μια σάτιρα γι’ αυτόν. Ένας κατάσκοπος κατάφερε να πάρει την ομολογία του και στις 16 Μαΐου 1717 φυλακίστηκε στη Βαστίλη για προσβολή του αντιβασιλέα. Εδώ ξαναδούλεψε τον Οιδίποδα, άρχισε το έργο Ερρικειάς (Henriade) και αποφάσισε να αλλάξει το όνομά του. Απελευθερώθηκε 11 μήνες αργότερα όταν διαπιστώθηκε ότι είχε κατηγορηθεί εσφαλμένα. Η τραγωδία Οιδίποδας ανέβηκε στο Théâtre Français στις 18 Νοεμβρίου 1717 και έγινε θετικά αποδεκτή από το κοινό. Παρέμεινε στη σκηνή για 45 βραδιές και του απέφερε πλούτο και φήμη, που τον βοήθησαν να ξεκινήσει μία σειρά επικερδών επενδύσεων. Η βασικότερη αυτών ήταν η ενασχόλησή του με την Εταιρεία των Ινδιών (Compagnie des Indes).

Μετάλλιο με τη μορφή του Βολταίρου (Waechter, 1772)

Μετά την απελευθέρωσή του από τη Βαστίλη τον Απρίλιο του 1718, έγινε γνωστός ως Arouet de Voltaire ή απλά Voltaire, αν και νομικά δεν απάλειψε ποτέ το βαπτιστικό του όνομα. Η προέλευση αυτής της αλλαγής στο όνομα έχει συζητηθεί πολύ, μερικοί προτείνουν ότι ήταν μια σύντμηση ενός παρωνυμίου της παιδικής του ηλικίας, "le petit volontaire". Η συνηθέστερα αποδεκτή υπόθεση, εντούτοις, είναι ότι υπήρξε αναγραμματισμός του ονόματος "Arouet le jeune" ή "Arouet l.j." με "το u" να μετατίθεται "στο v" και "το j" "στο i" σύμφωνα με τα κρατούντα την εποχή εκείνη. Ο Βολταίρος, συνεχίζοντας τη θεατρική του παραγωγή, ολοκλήρωσε το έργο Artemire το Φεβρουάριο του 1720. Το έργο απέτυχε και ο Βολταίρος δε το δημοσίευσε ποτέ στο σύνολό του, αν και αργότερα αναπλάστηκε με επιτυχία και κάποια μέρη του επαναχρησιμοποιήθηκαν σε άλλες εργασίες. Άλλα έργα του που δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν η τραγωδία Μαριάννα (Marianne) και η κωμωδία Ο αδιάκριτος (L’ indiscret).

Βολταίρος

Η εξορία στην Αγγλία Το 1725 ο Βολταίρος προσβλήθηκε από έναν νέο ευγενή, το Chevalier de Rohan, και απάντησε με τη συνηθισμένη του οξύτητα. Ο Βολταίρος προγραμμάτιζε να προκαλέσει το νεαρό ευγενή σε μονομαχία, αλλά η οικογένεια Rohan εξέδωσε ένα lettre de cachet για να αποφύγει οποιαδήποτε προβλήματα. Εκείνη την εποχή, όταν ένα πρόσωπο με επιρροή ήθελε να διωχθεί κάποιος εχθρός του αλλά δεν τον βάραινε κανένα έγκλημα, μπορούσε να προμηθευτεί ένα μυστικό ένταλμα, το οποίο καλούνταν lettre de cachet. Το πρόσωπο που κατονομάζονταν στην επιστολή έπρεπε να φυλακιστεί ή να εξοριστεί, εντός ή εκτός Γαλλίας. Επειδή δεν διεξήγετο δίκη, ο κατηγορούμενος δεν μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του έναντι των κατηγοριών. Το πρωί της ημέρας που είχε οριστεί η μονομαχία, ο Βολταίρος συνελήφθη και εστάλη για δεύτερη φορά στη Βαστίλη. Επέλεξε την εξορία στην Αγγλία αντί της φυλάκισης. Αυτό το περιστατικό του άφησε ανεξίτηλη εντύπωση, και από εκείνη την ημέρα έγινε υπέρμαχος της δικαστικής μεταρρύθμισης.

Προμετωπίδα του έργου Éléments de la philosophie de Newton (Άμστερνταμ, 1738), όπου εμφανίζεται ο Βολταίρος στο γραφείο του να δέχεται το φως της αλήθειας από το Νεύτωνα διά μέσου ενός καθρέφτη, που κρατά η Madame du Châtelet

Βολταίρος

Εξώφυλλο του έργου Letters concerning the English Nation, που εκδόθηκε από τους C. Davis και A. Lyon το 1733 στο Λονδίνο

66 Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αγγλία τον προσέλκυσε η φιλοσοφία του Τζον Λοκ (John Locke) και ιδέες του μαθηματικού Ισαάκ Νεύτωνα (Sir Isaac Newton). Μέσω του φίλου του λόρδου Bolingbroke ήρθε σε επαφή με τα πνευματικά αναστήματα της αγγλικής λογοτεχνίας της εποχής. Μελέτησε τη συνταγματική μοναρχία της Αγγλίας και τη θρησκευτική ανοχή, που υπήρχε. Ο Βολταίρος ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για το φιλοσοφικό ορθολογισμό και τη μελέτη των φυσικών επιστημών. Επίσης έγραψε στα αγγλικά τα πρώτα δοκίμιά του, το Δοκίμιο για την επική ποίηση και το Δοκίμιο για τους γαλλικούς εμφυλίους πολέμους, τα οποία δημοσιεύθηκαν το 1727. Η πλέον ενδιαφέρουσα παραγωγή του στην Αγγλία ήταν η συγγραφή της ιστορίας του Κάρολου 12ου της Σουηδίας, η οποία παραμένει κλασσική στο χώρο της βιογραφίας. Το έργο του Αγγλικά Γράμματα (Letters concerning the English Nation) δημοσιευμένο στα αγγλικά το 1733 και στα γαλλικά ως Lettres philosophiques το 1734, μπορεί να ειπωθεί ότι έδωσε ώθηση στην αγγλική φιλοσοφική σκέψη και επιστήμη, η οποία χαρακτήρισε την περίοδο του Διαφωτισμού. Το βιβλίο επίσημα απαγορεύθηκε στη Γαλλία.

Επιστροφή στη Γαλλία και τα χρόνια του Cirey

Ο Βολταίρος επέστρεψε στο Παρίσι μετά από τρία χρόνια και συνέχισε εκεί τη λογοτεχνική του παραγωγή. Δημοσίευσε τότε το επικό ποίημα Ερρικειάς (Henriade), με θέμα τους θρησκευτικούς πολέμους στη Γαλλία, όπου σατίριζε τη θρησκευτική μισαλλοδοξία. Το έργο του αυτό προκάλεσε εντύπωση στο αναγνωστικό κοινό και κυκλοφόρησε σε 300.000 αντίτυπα. Συνάμα παρουσίασε αρκετές τραγωδίες μεταξύ των οποίων και οι Βρούτος (Brutus, 1730), Ζαΐρα (Zaire, 1733), Εριφύλη (Eriphile). Στα 1733 γνώρισε την Εμιλί ντε Σατλέ (γνωστότερη ως Madame Du Châtelet), της οποίας τα πνευματικά ενδιαφέροντα, ειδικά πάνω στις επιστήμες, ταίριαζαν με τα δικά του. Διέμειναν μαζί στο Cirey, στη Λωρραίνη, απολαμβάνοντας την ανοχή του μαρκησίου ντι Σατλέ. Ο δεσμός του με την Émilie Du Châtelet διήρκεσε μέχρι το θάνατό της το 1749. Στο Cirey, ο Βολταίρος δούλεψε πάνω σε πειράματα φυσικής και χημείας. Το 1736 άρχισε τη μακροχρόνια αλληλογραφία του με τον κατά 20 χρόνια νεότερό του διάδοχο του θρόνου της Πρωσίας Φρειδερίκο (τον μετέπειτα Φρειδερίκο Β'). Επιπλέον, έγραψε τα Στοιχεία της νευτώνειας φιλοσοφίας (Éléments de la philosophie de Newton, 1736), το οποίο έφερε την αναγνώριση της νευτώνειας φυσικής στην Ευρώπη, μια κωμική εκδοχή των θρύλων για την Ιωάννα της Λωρραίνης Η παρθένος (La Pucelle, 1755) και τα δράματα Μωάμεθ (Mahomet, 1742), Μερόπη (Mérope, 1743), και Σεμίραμις (Sémiramis, 1748). Μέσω της επιρροής της Μαντάμ Πομπαντούρ (Madame de Pompadour), έγινε βασιλικός ιστοριογράφος και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.

Η μαθηματικός Emilie μαρκησία του Châtelet, σύντροφος του Βολταίρου (Maurice Quentin de la Tour, Ιδιωτική συλλογή)

Πρωτοστάτης και πλέον σκληρός κριτικός του ήταν αυτή την περίοδο ο αβάς Desfontaines, και κορωνίδα των κριτικών του Desfontaines ήταν το βιβλίο Le Voltairomanie, σε απάντηση ενός λίβελου του Βολταίρου με τον

Βολταίρος

τίτλο Ο Προληπτικός (Le Preservatif). Τον Απρίλιο του 1739 πραγματοποίησε ένα ταξίδι στις Βρυξέλλες, οι οποίες ήταν η έδρα του για κάποιο χρονικό διάστημα, εξ αιτίας μερικών νομικών υποθέσεων των du Chatelets. Ο Φρειδερίκος, βασιλιάς πλέον της Πρωσίας από το 1740, κατέβαλε πολλές προσπάθειες να απομακρύνει το Βολταίρο από τη Madame Du Châtelet, αλλά ανεπιτυχώς, και έτσι κέρδισε την εγκάρδια έχθρα της αρνούμενος διαρκώς ή παραλείποντας να την προσκαλέσει. Επιτέλους, τον Σεπτέμβριο του 1740, ο δάσκαλος και ο μαθητής συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Κλεβ (Cleves), και τρεις μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο, στο Βερολίνο μετά από πρόσκληση του Φρειδερίκου.

Από την πρωσική αυλή στην Ελβετία Ο Βολταίρος επισκέφτηκε ξανά το Βερολίνο και το Πότσδαμ το 1743 στο πλαίσιο διπλωματικής αποστολής, για να πείσει τον Φρειδερίκο, να συμμαχήσει με την Γαλλία, χωρίς όμως αποτέλεσμα. (Πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής, 1740-48). Μετά το θάνατο της Madame Du Châtelet δέχτηκε την πρόσκληση του Φρειδερίκου να ζήσει στην αυλή του (1750-53). Οι σχέσεις του με το Φρειδερίκο ήταν γενικά θυελλώδεις. Η παρέμβαση του Βολταίρου στη φιλονικία μεταξύ Maupertuis και König οδήγησε στην ανανέωση της ψυχρότητας εκ μέρους του Πρώσου μονάρχη και το 1753 ο Βολταίρος εγκατέλειψε βιαστικά την Πρωσία. Από απόσταση οι δύο άνδρες συμφιλιώθηκαν αργότερα και η αλληλογραφία τους επαναλήφθηκε. Ανεπιθύμητος στη Γαλλία ο Βολταίρος εγκαταστάθηκε στη Γενεύη, όπου αγόρασε το κτήμα "Les Délices" και απέκτησε επίσης ένα ακόμα σπίτι κοντά στη Λωζάνη. Οι αρχές της Γενεύης αντιτέθηκαν σύντομα στις ιδιωτικές θεατρικές παραστάσεις, που πραγματοποιούνταν στο σπίτι του Βολταίρου, ενώ εξοργίστηκαν ακόμα περισσότερο λόγω του άρθρου "Genève" που γράφτηκε για την Εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό, με την υποκίνηση του Βολταίρου, από τον Ντ’ Αλαμπέρ. Το άρθρο, που δήλωνε ότι οι καλβινιστές πάστορες της Γενεύης είχαν δει το φως και είχαν πάψει να πιστεύουν στην οργανωμένη θρησκεία, ξεσήκωσε μια βίαιη διαμάχη.

Τα τελευταία χρόνια στο Φερνέ και ο θάνατος Το 1759, αγόρασε το κτήμα Φερνέ (Ferney) κοντά στα γαλλο-ελβετικά σύνορα όπου έζησε μέχρι και λίγο καιρό πριν το θάνατο του. Το Φερνέ έγινε σύντομα η διανοητική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ο Βολταίρος παρέμεινε ενεργός καθ' όλη τη διάρκεια αυτών των ετών, παράγοντας σταθερή ροή βιβλίων, θεατρικών έργων και άλλων δημοσιεύσεων. Έγραψε επίσης εκατοντάδες επιστολών στον κύκλο των φίλων του. Ήταν πάντα μια φωνή της λογικής. Υπήρξε ειλικρινής κριτικός της θρησκευτικής αδιαλλαξίας και των θρησκευτικών διώξεων. Κατά τα τελευταία έτη του ο Βολταίρος παρήγαγε αρκετά έργα με κριτική προς την οργανωμένη εκκλησία. Στο Φερνέ οικοδόμησε ένα παρεκκλησι με την επιγραφή "Deo Erexit Voltaire". Οδήγησε επίσης την εκστρατεία για την εκκίνηση δίκης, στην οποία ο ουγενότος έμπορος Jean Calas βρέθηκε ένοχος της δολοφονίας του μεγαλύτερου γιου του και εκτελέστηκε. Το Κοινοβούλιο των Παρισίων κήρυξε κατόπιν το 1765 τον Calas και όλη την οικογένειά του αθώους.

Ο Βολταίρος σε γεροντική ηλικία (Πορτραίτο ανωνύμου Τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα Musée du Château Βερσαλλίες)

Βολταίρος Το 1778, διανύοντας το 84ο έτος του, παρευρέθηκε στην πρώτη απόδοση της τραγωδίας του Ειρήνη (Irène), στο Παρίσι. Το ταξίδι του και η υποδοχή του ήταν μια αποθέωση, αλλά η συγκίνηση τον κατέβαλε και πέθανε λίγο αργότερα στην πρωτεύουσα στις 30 Μαΐου 1778. Προκειμένου να έχει χριστιανική κηδεία είχε υπογράψει μια μερική ανάκληση των γραπτών του. Αυτό θεωρήθηκε ανεπαρκές από την εκκλησία, αλλά αρνήθηκε να υπογράψει μια γενικότερη ανάκληση. Σε έναν φίλο έδωσε την ακόλουθη γραπτή δήλωση: "Πεθαίνω λατρεύοντας το Θεό, που αγαπά τους φίλους μου, που δεν μισεί τους εχθρούς μου και που απεχθάνεται την καταπίεση." Ένας ηγούμενος μετέφερε κρυφά το πτώμα του Βολταίρου σε ένα αβαείο στην πόλη Champagne, όπου θάφτηκε. Τα λείψανά του διακομίστηκαν στο Παρίσι το 1791 και ενταφιάστηκαν στο Πάνθεον.

Το έργο του

Κοστούμι από τη θεατρική παράσταση για το έργο του Βολταίρου L'Orphelin de la Chine (Πηγή: M. Geffroy, Theatre Complet de Voltaire, Laplace, Sanchez, 1874, Παρίσι)

Βολταίρος

Θέατρο Η θεατρική παραγωγή του Βολταίρου ανέρχεται μεταξύ πενήντα και εξήντα έργων, ορισμένα εκ των οποίων είναι γνωστά μόνο από αναφορές ή απεικονίσεις. Είναι εκ πρώτης όψεως αξιοπρόσεκτο ότι ο Βολταίρος, του οποίου η κωμική ικανότητα ήταν αναμφισβήτητα πολύ αξιολογότερη από την τραγική, έχει γράψει πολλές τραγωδίες αρκετά αξιόλογες, αλλά μόνο μια μέτρια, δεύτερης κλάσης, κωμωδία, τη Nanine. Οι άλλες προσπάθειές του σε αυτήν την κατεύθυνση είναι είτε μικρής αξίας και σχεδόν ασήμαντες, είτε, όπως στην περίπτωση του κάπως διάσημου Ecossaise, αντλούν όλο το ενδιαφέρον τους όντας προσωπικοί λίβελοι. Οι τραγωδίες του, αφ' ετέρου, είναι εργασίες εξαιρετικής αξίας. Αν και ο Βολταίρος δεν κατείχε ούτε την τέλεια στιχουργία του Ρακίνα, ούτε την ευγενή ποιητικότητα του Κορνήλιου, ξεπέρασε αυτές τις ελλείψεις, κατά τη γνώμη των ειδικών, στην πλοκή του δύσκολου και τεχνητού παιχνιδιού της γαλλικής τραγωδίας Ο Βολταίρος στη σκηνή του θεάτρου (Jan Huber, Ζαΐρα (Zaire), μεταξύ εκείνων όπου η αγάπη αναγνωρίζεται ως μεταξύ 1750 - 1775, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία βασικό κίνητρο, και Μερόπη (Merope), μεταξύ εκείνων όπου Πετρούπολη) αυτό το κίνητρο είναι αποκλεισμένο και υποταγμένο. Ο Βολταίρος ήξερε ότι η κοινή γνώμη της εποχής του απέδιδε τα εύσημά της σε έναν ικανό και επιτυχημένο δραματουργό και ήταν αποφασισμένος να κερδίσει αυτά τα εύσημα. Επομένως έθεσε όλη τη θαυμαστή του ευφυΐα σε αυτό το στόχο.

Βολταίρος

Ποίηση Όσον αφορά στα ποιήματά του, (από τα οποία ξεχωρίζουν δύο μακροσκελή, η Ερρικειάδα (Henriade) και η Παρθένος (Puccele), ενώ υπάρχουν και πολλά μικρότερα) η αξία τους είναι άνιση. Η Ερρικειάς με καθολική συγκατάθεση υφίσταται ως διδασκόμενο σχολικό βιβλίο. Γραμμένο σχεδόν κατά δουλική μίμηση του Βιργιλίου, χρησιμοποιεί τεχνικά ένα απρόσφορο μέτρο - το αλεξανδρινό δίστιχο (το οποίο καθίσταται μονότονο στις δραματικές αφηγήσεις) – και χωρίς να διακρίνεται ούτε για τον ενθουσιασμό ή την κατανόησή του θέματος, δεν μπορεί παρά να είναι μία ανεπαρκής προσπάθεια. Η Παρθένος, αν και κατώτερης ηθικής αξίας, είναι πολύ καλύτερο από λογοτεχνική άποψη. Το ποίημα είναι ασυστηματοποίητο ως έναν βαθμό και αποτελεί λίβελο ενάντια στη θρησκεία και την ιστορία. Διαφέρει από το πρότυπο του, Orlando furioso του Λουδοβίκου Αριόστο, όντας, όχι όπως εκείνο, ένα μείγμα ρομαντισμού και παρωδίας, αλλά Ο Βολταίρος με το Φρειδερίκο της Πρωσίας στο τραπέζι ένας εν μέρει ανιαρός ιστός απλής και φτηνής (Αντίγραφο πίνακα του Adolph von Menzel, 1850, ο οποίος κάηκε παρωδίας. Μεγάλο μέρος της διασκεδαστικής του το 1945) αξίας εξαρτάται απλά από το γεγονός ότι υπήρχαν και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν βαθιά στο χριστιανισμό και αυτοί οι αστεϊσμοί καταφέρνουν να τους ταράξουν καθιστώντας την αποστροφή τους κωμική προς άλλους. Εντούτοις, παρ’ όλα τα ελαττώματά της η Παρθένος καταφέρνει να είναι διασκεδαστική. Στα δευτερεύοντα ποιήματά του είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, που να τα κάνει να αξίζουν να φέρουν το όνομα της ποίησης – ούτε πάθος, ούτε αίσθηση της ομορφιάς της φύσης, μόνο μια στενή "κριτική της ζωής," μόνο συμβατική και περιορισμένη επιλογή της γλώσσας, περιορισμένη και μονότονη προσωδία και καθόλου από εκείνη την αόριστη αίσθηση, που έχει ειπωθεί σωστά, ότι καθορίζει την ποιητική ουσία. Αλλά υπάρχει απέραντο πνεύμα, μια θαυμάσια αντίληψη του μέτρου και της γλώσσας, που το γούστο της εποχής υπαγόρευε στον ποιητή, περιστασιακά εμφανίζεται ενικός αριθμός με την υπόθεση μιας κάπως τεχνητής χάρης και μια περίεργη ικανότητα διάνθισης του λόγου με τον τρόπο γραφής και το ύφος. εξαρτάται απλά από το γεγονός ότι υπήρχαν και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν βαθιά στο χριστιανισμό και αυτοί οι αστεϊσμοί καταφέρνουν να τους ταράξουν καθιστώντας την αποστροφή τους κωμική προς άλλους. Εντούτοις, παρ’ όλα τα ελαττώματά της η Παρθένος καταφέρνει να είναι διασκεδαστική. Στα δευτερεύοντα ποιήματά του είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, που να τα κάνει να αξίζουν να φέρουν το όνομα της ποίησης – ούτε πάθος, ούτε αίσθηση της ομορφιάς της φύσης, μόνο μια στενή "κριτική της ζωής," μόνο συμβατική και περιορισμένη επιλογή της γλώσσας, περιορισμένη και μονότονη προσωδία και καθόλου από εκείνη την αόριστη αίσθηση, που έχει ειπωθεί σωστά, ότι καθορίζει την ποιητική ουσία. Αλλά υπάρχει απέραντο πνεύμα, μια θαυμάσια αντίληψη του μέτρου και της γλώσσας, που το γούστο της εποχής υπαγόρευε στον ποιητή, περιστασιακά εμφανίζεται ενικός αριθμός με την υπόθεση μιας κάπως τεχνητής χάρης και μια περίεργη ικανότητα διάνθισης του λόγου με τον τρόπο γραφής και το ύφος.

Βολταίρος

Πεζογραφία Το τρίτο τμήμα των εργασιών του Βολταίρου αποτελείται από τα μυθιστορήματα και τα αφηγήματα του. Αυτές οι παραγωγές ασύγκριτα οι πιο αξιόλογοι καρποί της μεγαλοφυΐας του συντίθονταν συνήθως ως τεύχη, με κύριο σκοπό την πολεμική στη θρησκεία ή την πολιτική. Έτσι το Candide επιτίθεται στη θρησκευτική και φιλοσοφική αισιοδοξία, το L'Homme aux quarante ecus σε ορισμένες κοινωνικές και πολιτικές πρακτικές της εποχής, ενώ το Zadig και άλλα στις παραδεδεγμένες μορφές ηθικής και μεταφυσικής ορθοδοξίας, ενώ μερικά είναι λιβελογραφικές σάτιρες στη Βίβλο, την ατέρμονη πηγή του βολταιρικού πνεύματος. Αλλά (όπως πάντα συμβαίνει στην περίπτωση του λογοτεχνικού έργου όπου η μορφή ταιριάζει ακριβώς στη μεγαλοφυΐα του συντάκτη) ο σκοπός στα καλύτερα από αυτά εξαφανίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου. Σε αυτές τις εργασίες εμφανίζεται, περισσότερο απ' ότι σε οποιεσδήποτε άλλες, η ιδιαίτερη ποιότητα του Βολταίρου – ειρωνικό, χωρίς υπερβολή, ύφος-. Ότι το διδάχθηκε εν μέρει από τον Άγιο Ευρυμόνδο, ή ακόμα περισσότερο από τον Άντονι Χάμιλτον και Ο Βολταίρος συζητά με έναν κληρικό. μερικώς ακόμη και από το πολέμιό του Le Sage, είναι απόλυτα σωστό, Γκραβούρα του 1764 που φέρει τον τίτλο "Ο αλλά αυτός του έδωσε την τελειότητα και την ολοκλήρωση. Εάν Βολταίρος και η θρησκεία". μπορεί να επιλεχτεί μία ιδιαιτερότητα, αυτή είναι ο απόλυτος έλεγχος και η απλότητα της λεκτικής επεξεργασίας. Ο Βολταίρος δεν εμμένει σε αυτό το σημείο, μένει απλά για να γελάσει με αυτό που έχει πει, διευκρινίζει ή σχολιάζει τα αστεία του, καγχάζει με αυτά.

Ιστοριογραφία Το τέταρτο τμήμα του έργου του Βολταίρου, το ιστορικό, είναι το ογκωδέστερο όλων εκτός της αλληλογραφίας του, και μερικά μέρη του είναι μεταξύ των πλέον πολυδιαβασμένων, αλλά απέχουν πολύ ως προς το να είναι και τα καλύτερα. Οι μικρές πραγματείες του για τον Κάρολο το 12ο και το Μεγάλο Πέτρο είναι πράγματι πρότυπα οξυδερκούς και ευφυούς αφήγησης αν και ως ένα βαθμό χαρακτηρίζονται από επιφανειακή κατανόηση και ταξινόμηση. Τα αποκαλούμενα Εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ’ (Siècle Διανοούμενοι συγκεντρωμένοι γύρω από την προτομή του de Louis XIV) και Εποχή του Λουδοβίκου ΙΕ’ (Siècle Βολταίρου στο σαλόνι της Madame Geoffrin στα 1755 (Anicet-Charles-Gabriel Lemonnier, 1812, Château du Malmaison, de Louis XV) (το τελευταίο κατώτερο του πρώτου Rueil) αλλά παρά ταύτα πολύτιμο) περιέχουν μια μεγάλη σύμμειξη ενδιαφέροντος υλικού, που επεξεργάζεται από ένα άτομο μεγάλης οξυδέρκειας και με αξεπέραστη ικανότητα στη γραφή, ο οποίος είχε επίσης πρόσβαση σε πολλές σημαντικές εμπιστευτικές πληροφορίες. Αλλά ακόμη και σε αυτά τα βιβλία οι ατέλειες είναι παρούσες, εμφανιζόμενες όμως εντονότερα στο μοναδικό ανακάτεμα που τιτλοφορείται Essai sur les moeurs, στο Annales de l'Empire και στις δευτερεύουσες ιστορικές εργασίες. Αυτές οι ατέλειες είναι μια σχεδόν συνολική απουσία οποιασδήποτε κατανόησης της αποκαλούμενης από τότε φιλοσοφίας της ιστορίας, η

Βολταίρος σταθερή παρουσία χονδροειδούς προκατάληψης, η συχνή ανακρίβεια στις λεπτομέρειες και, προ πάντων, μια πλήρης ανικανότητα για να εξετάσει οτιδήποτε πέρα από τη στενή σκοπιά ενός μισό-πεσιμιστή και μισό-αυτοϊκανοποιούμενου φιλοσόφου του 18ου αιώνα.

Φιλοσοφία Στη φιλοσοφία του, βασισμένη στο σκεπτικισμό και τον ορθολογισμό, ήταν βαθιά επηρεασμένος από το Λοκ (Locke) καθώς επίσης και από τους Montaigne και Bayle. Παρά το πάθος του για τη σαφήνεια και τη λογική, συχνά υπήρξε ανακόλουθος προς τον εαυτό του. Έτσι ενώ αρχικά υποστήριζε ότι η ανθρώπινη φύση ήταν τόσο αμετάβλητη όσο αυτή των ζώων αργότερα εξέφρασε την πεποίθηση για εξέλιξη και βαθμιαίο εξανθρωπισμό της κοινωνίας μέσω της δράσης των τεχνών, των επιστημών και του εμπορίου. Στην πολιτική υποστήριζε τη μεταρρύθμιση αλλά ένιωθε φρίκη για την αμάθεια και τον πιθανό φανατισμό των ανθρώπων καθώς και για τη βία της επανάστασης. Όσο αφορά τη θρησκεία ο Βολταίρος θεωρούσε ότι ο χριστιανισμός ήταν μια καλή πίστη για καμαριέρες και ράφτες, αλλά για την ανώτερη τάξη πρότεινε έναν απλό θεϊσμό. Αντιτάχθηκε στον αθεϊσμό και τον υλισμό του Ελβέτιου και του Χόλμπαχ. Είναι παροιμιώδης η θέση του ότι "εάν ο Θεός δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευρεθεί", που περιέχεται σε ένα από τα ποιήματά του. Τέλος η επιρροή του Βολταίρου στην εκλαΐκευση της επιστήμης και της φιλοσοφίας του καιρού του ήταν ιδιαίτερα σημαντική.

Εργογραφία • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Οιδίποδας (Œdipe), 1718 Ερρικειάς (La Henriade), 1728 Ιστορία του Καρόλου ΙΒ' (Histoire de Charles XII), 1730 Βρούτος (Brutus), 1730 Ζαΐρα (Zaïre), 1732 Le temple du goût, 1733 Αγγλικά Γράμματα ή Lettres philosophiques, 1734 Adélaïde du Guesclin, 1734 Μωάμεθ (Mahomet), 1736 Mondain, 1736 Γράμμα στο Νεύτωνα (Epître sur Newton), 1736 Traité de métaphysique, 1736 L’enfant prodigue, 1736 Essai sur la nature du feu, 1738 Στοιχεία της νευτώνειας φιλοσοφίας, 1738 Zulime, 1740 Ο φανατισμός ή Μωάμεθ (Le fanatisme ou Mahomet), 1741 Μερόπη (Mérope), 1743 Ζαντίγκ ή Το πεπρωμένο (Zadig), 1748 Le monde comme il va, 1748 Η εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ' (Le Siècle de Louis XIV), 1751 Μικρομέγας (Micromégas), 1752 Ποίημα για την καταστροφή της Λισαβώνας (Poème sur le désastre de Lisbonne), 1756 Étude sur les mœurs, 1756 Histoire des voyages de Scarmentado écrite par lui-même, 1756

• Κάντιτ (Candide), 1759 • Η Παρθένος της Ορλεάνης (La Pucelle d'Orléans), 1762

Βολταίρος • • • • • • • • • • • •

Ce qui plait aux dames, 1764 Φιλοσοφικό λεξικό (Dictionnaire philosophique), 1764 Jeannot et Colin, 1764 De l'horrible danger de la lecture, 1765 Traité sur la tolérance, 1767 Le Philosophe ignorant, 1766 Ο αγαθούλης (L'ingénu), 1767 Les lettres de Memmius, 1771 Il faut prendre un parti, 1772 Le Cri du Sang Innocent, 1775 De l’âme, 1776 Dialogues d’Euhémère, 1777

Πηγές • Εγκυκλοπαίδεια Britannica, 11η έκδοση. [1] • Εγκυκλοπαίδεια Columbia, 6η έκδοση. [2] • Ίδρυμα Βολταίρος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. [3] • Άρθρο του Clarence Darrow για το Βολταίρο. [4]

Βιβλιογραφία • Βολταίρος, Επιλογή από το φιλοσοφικό λεξικό και τις φιλοσοφικές επιστολές, Εκδόσεις Πόλις, 1994, Αθήνα ISBN 960-7478-01-0 • Βολταίρος, Φιλοσοφική κριτική, Εκδ. Ιω.Καμπάνης, 1971, Αθήνα • Βολταίρος, Απομνημονεύματα, Επιμέλεια:Παναγιώτα Λ.Πανταζή, Εκδόσεις Ολκός, 1994, Αθήνα ISBN 960-7169-24-7 • John Gray, Βολτέρος: Ο Βολτέρος και ο Διαφωτισμός, Εκδόσεις Ενάλιος, 2004, Αθήνα ISBN 960-536-186-8 • George Remington Havens, Selections from Voltaire; with explanatory comment upon his life and works, Holt, Rinehart, and Winston, 1969, Νέα Υόρκη ISBN 0-03-080130-3 • Theodore Besterman, Studies on Voltaire and the eighteenth century, Institut et musee Voltaire, 1956 ISSN 0435-2866 • Roger Pearson, Voltaire Almighty: A Life in Pursuit of Freedom, Εκδόσεις Bloomsbury, 2005, Η.Π.Α. ISBN 1-58234-630-5 • Will Durant, The Age of Voltaire: A History of Civilization in Western Europe from 1715 to 1756, With Special Emphasis on the Conflict Between Religion and Philosophy, Εκδόσεις MJF Books, 1997 ISBN 1-56731-020-6 • Peter Gay, Διαφωτισμός: Ο Βολταίρος συζητά με τον Λουκιανό και τον Έρασμο, Μτφ. Μάκης Κολλητίδης, Εκδόσεις Θύραθεν, 2001, Θεσσαλονίκη • Παναγιώτης Κονδύλης, Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, Εκδόσεις Θεμέλιο, 1998, Αθήνα • Dieckmann Herbert, Philosophy and Literature in Eighteenth-Century France, περ. Comparative Literature Studies, 1971, 8.1, 21-41 • Παναγής Α. Καββαδίας, Ο Βολταίρος: ήτοι ο φιλοσοφικός, φιλολογικός και ιδιωτικός αυτού βίος μετά διαφόρων ιστορικών και φιλολογικών σημειώσεων, Εκ του τυπογραφείου Α. Κτενά, 1873, Αθήνησι • Charles Dedeyan, Voltaire et la pensee anglaise, Centre de documentation universitaire, 1956, Παρίσι • Ian Davidson, Voltaire in Exile, Grove Press, 2005 ISBN 0-8021-1791-0 • Marvin A. Carlson, Voltaire and the theatre of the eighteenth century, Greenwood Press, 1998 ISBN 0-313-30302-9

Βολταίρος • W.H. Barber & R.J. Howells, Voltaire and his world: studies presented to W.H. Barber, Oxford: Voltaire Foundation, Taylor Institution, 1985 ISBN 0-7294-0332-7 • Alan Charles Kors, Voltaire and the triumph of the Enlightenment, Teaching Company, 2001 ISBN 1-56585-118-8 • Gilbert Mercier, Madame Voltaire, Εκδόσεις Fallois, 2001, Παρισι ISBN 2-87706-412-3 • Mary-Margaret H.Barr, A century of Voltaire study; a bibliography of writings on Voltaire, 1825-1925, Εκδόσεις B. Franklin, 1972, Νέα Υόρκη ISBN 0-8337-3969-7 • Αθηνά Αργυροπούλου-Σκουριώτη, Η συμβολή της Ιοκάστης του Voltaire στη διακίνηση των ιδεών του διαφωτισμού, Α.Π.Θ. Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, 1987 • Κώστας Καιροφύλας, Voltaire philhellene, Messeger d'Athenes, 1929, Αθήνα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

The Voltaire Society of America [5] Σελίδα αφιερωμένη στο Βολταίρο [6] Σελίδα με έργα του Βολταίρου [7] Ινστιτούτο και Μουσείο Βολταίρου στην Ελβετία [8]

mrj:Вольтер

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]

http:/ / encyclopedia. jrank. org/ http:/ / www. bartleby. com/ 65/ http:/ / www. voltaire. ox. ac. uk/ http:/ / www. positiveatheism. org/ hist/ darrow5. htm http:/ / humanities. uchicago. edu/ homes/ VSA/ http:/ / www. geocities. com/ Athens/ 7308/ http:/ / www. gutenberg. org/ browse/ authors/ v#a913 http:/ / www. ville-ge. ch/ imv/

Ζαν Ανούιγ Ζαν Ανούιγ Ο Ζαν Ανούιγ (Jean Anouilh) ήταν Γάλλος θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 23 Ιουνίου 1910 στο Μπορντώ της Γαλλίας και πέθανε στις 3 Οκτωβρίου 1987 στη Λωζάνη της Ελβετίας.

Βιογραφία Ο Ζαν Ανούιγ ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως συγγραφέας στην κινηματογραφική βιομηχανία. Το 1932, γράφει το πρώτο του θεατρικό έργο, την Ερμίνα. Το 1937, γνωρίζει την πρώτη του μεγάλη επιτυχία με το έργο Επιβάτης χωρίς αποσκευές. Το γνωστότερο έργο του, η Αντιγόνη γράφτηκε το 1942 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1944: με 500 τότε παραστάσεις, αποτέλεσε θρίαμβο. Τα έργα του παρουσιάζουν πολλές ανομοιομορφίες μεταξύ τους. Κάποια ανήκουν στο κλασικό είδος της φάρσας, κάποια είναι προσαρμογές μύθων της ελληνικής μυθολογίας, ενώ κάποια εξερευνούν τη ζωή και τον έρωτα.

Τα έργα του • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

L'Hermine (Η ερμίνα)(1932) Mandarine (1933) Y avait un prisonnier (1935) Le voyageur sans bagage (Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές) (1937) La sauvage (1938) Le bal des voleurs (Ο χορός των κλεφτών) (1938) Léocadia (Λεοκάντια) (1940) Eurydice (Ευρυδίκη) (1941) Le rendez-vous de Senlis (1941) Antigone (Αντιγόνη) (1944) Médée (Μήδεια) (1946) Roméo et Juliette (1946) L'invitation au château (1947) Monsieur Vincent, ταινία του 1947 Ardèle ou la Marguerite (1948) La répétition ou l'amour puni (1950) Colombe (Κολόμπ) (1951) La valse des toréadors (Το βαλς των ταυρομάχων) (1952) L'alouette (Ο κορυδαλλός) (1952) Ornifle ou le courant d'air (19 Pauvre Bitos ou le dîner de têtes. Becket ou l'honneur de Dieu (Μπέκετ ή Η τιμή του Θεού) (1959) L'hurluberlu ou le réactionnaire amoureux (1959) La petite Molière (1959) La Grotte (1961)

• Le boulanger, la boulangère et le petit mitron (1968) • Cher Antoine ou l'Amour raté (1969)

Ζαν Ανούιγ • • • • • • • •

Ne réveillez pas Madame (1970) Les Poissons rouges ou Mon père ce héros (1970) Le Directeur de l'Opéra (1972) Tu étais si gentil quand tu étais petit (1972) Le scénario (1976) Chers zoizeaux (1976) La Culotte (1978) Le Nombril (1981)

Ζαν Ζενέ Ζαν Ζενέ Ζαν Ζενέ (1910 - 1986), θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Ο περιθωριακός ομοφυλόφιλος και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου, μέσα από τα έργα του απεικονίζει την ίδια του τη ζωή. Λωποδύτης, κατάδικος και εκδιδόμενος ομοφυλόφιλος, ο Ζενέ περιπλανήθηκε στην Ευρώπη, έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης, αφοσιώθηκε σε έναν ακροβάτη, και αργότερα μεταμορφώθηκε από απολιτίκ σε ακτιβιστή, υποστηρίζοντας τους Μαύρους Πάνθηρες και ακολουθώντας Παλαιστίνιους στρατιώτες σε στρατόπεδα του Λιβάνου και της Ιορδανίας.

Πρώτα χρόνια

Ο Ζαν Ζενέ

Νόθος γιος μιας πόρνης και ενός εργάτη ο μικρός Ζαν εγκαταλείφθηκε επτά μήνες μετά τη γέννησή του, το 1910. Παρ' όλο που μεγάλωσε σε στοργικό περιβάλλον, με δύο χωρικούς για γονείς, δεν άργησε να παρουσιάσει τάσεις περιθωριοποίησης. Απόπειρες φυγής από το σπίτι και μικροκλοπές αντικειμένων του χάρισαν τον τίτλο του κλέφτη στα 12 χρόνια του. Ήταν όμως άριστος μαθητής, γι' αυτό τον στέλνουν σε μια τεχνική σχολή έξω απ' το Παρίσι να μάθει το επάγγελμα του τυπογράφου. Το σκάει αμέσως για να κυνηγήσει το όνειρό του, το σινεμά, στην Αμερική. "Αποφάσισα να απαρνηθώ έναν κόσμο που με είχε απαρνηθεί" έγραψε για την τροπή που πήρε η ζωή του. Κλεισμένος σε αναμορφωτήριο από τα 15 του ως τα 18 του ο έφηβος Ζαν γνώρισε για τα καλά τη σκληρή δουλειά, την άσχημη όψη των ανθρώπων και μυήθηκε στον ομοφυλόφιλο έρωτα. Θέλησε να ξεφύγει και το προσπάθησε μέσω του στρατού, έφυγε όμως και από εκεί. Λιποτάκτης πια αλλάζει το επώνυμό του και περιπλανιέται στην Ευρώπη με τα πόδια, κλέβοντας ό,τι βρίσκει. Αλλά σε κάθε σταθμό του έχει προβλήματα με τις Αρχές. Φτάνοντας στη Γερμανία του Χίτλερ θα πεί "Αισθάνθηκα σαν να βρέθηκα σε ένα οργανωμένο στρατόπεδο με λωποδύτες. Είναι ένα έθνος κλεφτών".

Η "γέννηση" του συγγραφέα Περνάει στη φυλακή τα επόμενα επτά χρόνια. "Βλέπω στους κλέφτες, στους προδότες, στους δολοφόνους, στους απόκληρους και στους μάγκες μια βαθιά ομορφιά, μια υπόγεια ομορφιά". Δημοσιεύει το πρώτο του κείμενο σε ηλικία 32 ετών, την "Παναγία των λουλουδιών", το πιο "εμπρηστικό" ίσως μυθιστόρημα του 20ού αιώνα. Το γράφει στο κελί του, σε ό,τι χαρτί βρίσκει. Οι φύλακες θα του το αρπάξουν, εκείνος θα το ξαναγράψει απ' την αρχή. Αποκτά την αναγνώριση της παρισινής κοινωνίας μετά τη γνωριμία του με τον Ζαν Κοκτό, ο οποίος θα φροντίσει ώστε να εκδοθούν τα έργα του και θα τον βοηθήσει πολλές φορές να βγεί από τη φυλακή. Ξαφνικά το παρουσιαστικό του Ζενέ αλλάζει. Βολτάρει στη Μονμάρτρη και στα παρισινά μπιστρό, ντυμένος μπουρζουά διανοούμενος, με χειροποίητα κοστούμια και μεταξωτές γραβάτες. Συναντά τον Ζαν-Πολ Σαρτρ, τον άνθρωπο που τον ανέδειξε και τον επηρέασε πιο πολύ απ' όλους. Ο Σαρτρ πρωτοστατεί σε μια κίνηση των διανοουμένων της εποχής, ώστε να μην εκτελεστεί η θανατική ποινή του Ζενέ το 1949, ενώ η βιογραφία του "Άγιος Ζενέ: Κωμωδός ή μάρτυρας", που βλέπει το φως της δημοσιότητας το 1952, όχι μόνο

Ζαν Ζενέ αποκαθιστά τη φήμη ενός πρώην θανατοποινίτη, αλλά τον αναδεικνύει ως κορυφαίο λογοτέχνη και βαθιά σκεπτόμενο άνθρωπο.

Ο μεγάλος έρωτας Ο Ζενέ, από την ψυχανάλυση του Σαρτρ, δε θα ξαναγράψει για επτά χρόνια. Έχει μάθει όμως να ξαναγεννιέται από τις στάχτες του, πάντα ως κάτι άλλο, κάτι καινούριο. Αυτή τη φορά θα είναι ο θεατρικός συγγραφέας που θα αποσπάσει το χειροκρότημα του κοινού με τις "εμπρηστικές" του παραστάσεις που δε σέβονται την παραδοσιακή πλοκή, ούτε τους νόμους της ψυχολογίας. Ακολούθησαν κινηματογραφικές παραγωγές, βιβλία για τον Ρέμπραντ και τον Τζιακομέτι και περιπλανήσεις ανά την Ευρώπη. Ξαφνικά η ζωή του θα αλλάξει και πάλι, πλάι στον Αμπντάλα Μπεντάγκα, τον 20χρονο ακροβάτη, τον πρώτο μουσουλμάνο εραστή του, στον οποίο θα αφοσιωθεί ψυχή τε και σώματι. Πληρώνει τους καλύτερους εκπαιδευτές, αναλαμβάνει ο ίδιος τη σκηνοθεσία του σόου του επάνω στο τεντωμένο σκοινί, τον πείθει να μην καταταγεί στο στρατό και ξεκινούν οι δυό τους περιοδείες. Η ιστορία τους όμως δεν είχε αίσιο τέλος. Έπειτα από έναν σοβαρό τραυματισμό του Μπεντάγκα, ο Ζενέ τον παρατάει. Εκείνος αυτοκτονεί και ο Ζενέ πέφτει σε βαριά κατάθλιψη. Καταστρέφει τα χειρόγραφά του και ανακοινώνει στους φίλους του ότι δεν θα ξαναγράψει ποτέ. Θα αποπειραθεί να αυτοκτονήσει το 1967.

Η πολιτικοποίηση του συγγραφέα Δεν είχε εκτονώσει όμως όλο του το θυμό, όλη του την ενέργεια και γι' αυτό το λόγο δεν μπορούσε να πεθάνει ακόμη. Επινόησε μια νέα ζωή. Επέλεξε να πολιτικοποιηθεί. Με σύνθημά του για άλλη μια φορά τη βία, μάχεται στο πλευρό της επαναστατικής οργάνωσης Μαύροι Πάνθηρες κατά των φυλετικών διακρίσεων και του πολέμου στο Βιετνάμ και υπέρ των δικαιωμάτων των μεταναστών. Σειρά έπειτα έχουν οι Παλαιστίνιοι. Ο Ζενέ αποφασίζει να ζήσει με τους φενταγίν στην Ιορδανία το 1971, μετά την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ των βασιλικών ιορδανικών δυνάμεων και των παλαιστινιακών οργανώσεων που είχαν καταφύγει στη χώρα. Το υλικό αυτής της επίσκεψης αποτελεί την πρώτη ύλη για το βιβλίο του "Αιχμάλωτος του έρωτα". Μόνο που ο Ζενέ δεν γύρισε πίσω να στρωθεί στο γράψιμο. Πέρασαν άλλα δέκα χρόνια ώσπου, το Σεπτέμβριο του 1982, επέστρεψε και πάλι στους Παλαιστίνιους, αυτή τη φορά στη Βηρυττό. Στο μεταξύ οι Ισραηλινοί μόλις είχαν εισβάλει στην πόλη. Ο Ζενέ ήταν ένας από τους πρώτους παρατηρητές που επισκέφτηκαν τον καταυλισμό των Παλαιστινίων στη Σατίλα, λίγες ώρες μετά την εισβολή των Χριστιανών Λιβανέζων Φαλαγγιτών.

Ο θάνατος Ο Ζαν Ζενέ πέθανε ένα ήσυχο ανοιξιάτικο πρωινό του 1986. Μόνος σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Παρίσι, νικημένος από τον καρκίνο. "Σ' έναν σιωπηλό και ασήμαντο δρόμο, που ξαφνικά πήρε λάμψη, αποτελώντας την τελευταία στάση της ζωής του Ζενέ στην πόλη, την οποία μεταμόρφωσε και εξύβρισε χωρίς σταματημό" σημειώνει στο ξεκίνημα της βιογραφίας του ο Στίβεν Μπάρμπερ. Εκπρόσωποι του θεάτρου του παραλόγου, το οποίο βασίζεται σε μη ρεαλιστικούς χαρακτήρες και καταστάσεις, σύμφωνα με το θεμελιωτή του όρου, τον κριτικό Μάρτιν Εσλιν, είναι οι Σάμουελ Μπέκετ, Ευγένιος Ιονέσκο, Ζαν Ζενέ και Αρτούρ Αντάμοφ.

Ζαν Κοκτώ Ζαν Κοκτώ Ο Ζαν Κοκτώ (γαλλ. Jean Cocteau) ήταν Γάλλος ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ζωγράφος. Γεννήθηκε στο Μαιζόν-Λαφίτ, κοντά στο Παρίσι, το 1889 και πέθανε στο Μιζύ-λα-Φορέ, κοντά στο Παρίσι, το 1963 σε ηλικία 74 ετών. 'Ηταν γιός εύπορου Παριζιάνου συμβολαιογράφου και μορφώθηκε στο Λύκειο Κοντορσέ. Επιδεικνύοντας ταλέντο στην ποίηση, το μυθιστόρημα και το θέατρο, στη ζωγραφική, στο σενάριο και τη μουσική κίνηση της χώρας του, ο Κοκτώ δημοσίευσε την πρώτη συλλογή ποιημάτων του "Το λυχνάρι του Αλαντίν" (La Lampe d' Aladin) το 1909, σε ηλικία μόλις 18 χρόνων. Στις ποιητικές συλλογές του που ακολούθησαν, "Ο άστατος πρίγκηπας" (1910), "Ο χορός του Σοφοκλέους" (1912) και το "Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας" (1919), διακρίνεται από μια αβρότητα και χάρη στο ύφος κι ένα πλούτο φαντασίας. Το ίδιο παρατηρείται και στα μυθιστορήματά του, όπως για παράδειγμα στο "Θωμά τον απατεώνα" (Thomas l' imposteur, 1923) και στα "Τρομερά παιδιά" (Les Enfants terribles, 1929). Όλο το έργο του, ακόμα και τα φιλοσοφικά και κριτικά του δοκίμια, διαπνέεται από ένα αίσθημα παιδικής αφέλειας μαζί με μια αγωνία αναζήτησης. Στο θέατρο άρχισε την καριέρα του το 1923 με τους Ο Ζαν Κοκτώ. Πίνακας του Αμεντέο Μοντιλιάνι "Νεόνυμφους του Πύργου του Άιφελ" (Les Mariés de la Tour Eiffel), με μια τάση φυγής από το στυλ του ρεαλισμού που επικρατούσε και ανάπτυξης της αξίας του αυτοσκοπού στη θεατρική τέχνη. Στη συνέχεια με τον "Ρωμαίο και Ιουλιέτα" (1924), τον "Ορφέα" (1927), την "Αντιγόνη" (λιμπρέτο στην όπερα του Χόνεγκερ) και τον "Οιδίποδα τύραννο" (λιμπρέτο στην όπερα - ορατόριο του Ιγκόρ Στραβίνσκι) το 1928, την "Ανθρώπινη φωνή" (1930), την "Ολέθρια μηχανή" (1934), τους "Ιππότες της στρογγυλής τραπέζης" (1937), τους "Τρομερούς γονείς" (1939), τη "Γραφομηχανή" (1941) και το "Δικέφαλο αετό" (1946), κηρύσσεται υπέρ των νεωτεριστικών ιδεών, συνεργάζεται με Γάλλους της πρωτοπορίας κι εμφανίζεται διαδοχικά ως φουτουριστής, σουρεαλιστής, κυβιστής ή ντανταϊστής. Επηρεασμένος από το σουρεαλιστικό κίνημα και τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης στη ζωγραφική και τη γλυπτική, ο Κοκτώ πειραματίζεται και μεταφέρει τις τάσεις αυτές της εποχής του και στο θέατρο, όπως στην "Παρέλαση" (Parade, 1917) σε σκηνικά Πικάσο και μουσική του Ερίκ Σατί (Satie) και "Το Βόδι πάνω στη Στέγη" (Le Boeuf sur le Toit, 1920) σε σκηνικά Ντυφύ και μουσική του Νταριούς Μιλώ (Milhaud). Από τους συγγραφείς που είχαν επιρροή στο έργο του είναι ο Εντμόν Ροστάν, ο Ραϊμόν Ραντιγκέ, ο Κατύλ Μαντές, η Κόμισσα ντε Νοάιγ, μα πιο πολύ ο Αντρέ Ζιντ. Ο Κοκτώ όμως δεν περιορίστηκε στη συγγραφή των έργων του. Έλαβε κι ο ίδιος ενεργό μέρος ως ηθοποιός, παραγωγός, σκηνογράφος. Έγραψε για χορόδραμα,

Ζαν Κοκτώ μιούζικαλ, τσίρκο, κινηματογραφικές ταινίες (όπως π.χ. η σουρεαλιστική ταινία "Η ωραία και το κτήνος", 1946). Συνεργάστηκε με ονόματα όπως ο Φρανσουά Κοπώ, ο Άρθουρ Χόνεγκερ, συνθέτης του μουσικού δράματος "Βασιλιάς Δαβίδ", ο Πικάσο και ο Μοντιλιάνι, ο Σερζ Ντιαγκιλέφ, ο μεγάλος Ρώσος χορογράφος και σκηνοθέτης, ιδρυτής των περίφημων "Ρωσικών μπαλέτων" κ.ά.

Πηγές • Δημήτρη Σφήκα: "Ζαν Κοκτώ" (Πνευματικό μνημόσυνο), Φιλολογική "Βραδυνή", Αθήνα, 30 Μαρτίου 1964. • Martin Esslin: "The Theatre of the Absurd", Penguin Books, London, 1968. • Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα", λήμα Ζαν Κοκτώ, τόμ 34, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

Ζαν-Πωλ Σαρτρ Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Ο Σαρτρ, η Σιμόν Μπουβουάρ κι ο Τσε Γκεβάρα το 1960 στην Κούβα Όνομα

Jean-Paul Sartre

Γέννηση

21 Ιουνίου 1905

Θάνατος

15 Απριλίου 1980

Περίοδος

20ος αιώνας

Περιοχή

Δυτική φιλοσοφία

Σχολή

Υπαρξισμός, Φαινομενολογία

Ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre, ολόκληρο: Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (Παρίσι 21 Ιουνίου 1905 Παρίσι 15 Απριλίου 1980), ήταν γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης και κριτικός, γνωστότερος εκπρόσωπος του υπαρξισμού. Θεωρούσε ότι οι διανοούμενοι πρέπει να παίζουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία και ο ίδιος υπήρξε ένας στρατευμένος καλλιτέχνης στηρίζοντας τις αριστερές πολιτικές επιλογές του με τη ζωή του και το έργο του. Αποστρεφόταν τις επίσημες τελετές και τα αξιώματα και για αυτό το λόγο, το 1964, αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.

Βιογραφικά στοιχεία Τα πρώτα χρόνια Γόνος αστικής οικογενείας, γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι, στο σπίτι των παππούδων του από την πλευρά της μητέρας του. Ο στρατιωτικός πατέρας του είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό λίγο μετά τη γέννηση του. Όταν η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε, μετακόμισε με τον πατριό του στη Λα Ροσέλ μέχρι το 1921 που επέστρεψε άρρωστος στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του σε ένα καλύτερο σχολικό περιβάλλον. Συνέχισε τη φοίτησή του στο κλασσικό λύκειο Henri-IV όπου γνώρισε τον καλύτερο του φίλο, τον Πώλ Νιζάν, με τον οποίο απολάμβαναν μία ανέμελη εφηβεία. Προετοιμάστηκαν μαζί και επέτυχαν την εισαγωγή τους στην περίφημη École Normale Supérieure. Εκεί περιτριγυρισμένος από τον ανθό την γαλλικής διανόησης, ο Σαρτρ έγινε πολύ δημοφιλής και ανέπτυξε την επαναστατική του φύση. Πήρε τελικά το πτυχίο φιλοσοφίας το 1929, αφού απέτυχε στις εξετάσεις της προηγούμενης χρονιάς στις οποίες είχε πρωτεύσει ο Ρεϊμόν Αρόν. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης χρονιάς της προετοιμασίας του, συνάντησε τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ, την κατοπινή ισόβια σύντροφό του. Παρόλο που προσπάθησε να φύγει αμέσως στο εξωτερικό ως διδάσκων, πρωτοδιορίστηκε στη Χάβρη και αργότερα δίδαξε στη Λαόν. Η επαφή του με τους μαθητές θα είναι ζεστή και ειλικρινής από την πρώτη στιγμή, θα του κληροδοτήσει την αγάπη προς την εφηβεία και θα επιτείνει την τάση του προς την αντίδραση. Μεταξύ

Ζαν-Πωλ Σαρτρ 1933-34 μετακινήθηκε στο γαλλικό ινστιτούτο του Βερολίνου, αντικαθιστώντας τον Αρόν, και είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τη φαινομενολογία του Χούσερλ. Το 1937 μετατέθηκε στο Κολλέγιο του Νεϊγί στο Παρίσι και επιτέλους έκανε την πρώτη λογοτεχνική επιτυχία με τη "Ναυτία" (1938).

Ο πόλεμος Στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο κατατάχτηκε στην υπηρεσία μετεωρολογίας του στρατού και συνελήφθη αιχμάλωτος ανήμερα των γενεθλίων του, στις 21 Ιουνίου 1940. Εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία από όπου μπόρεσε να διαφύγει μόνο με ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις. Εκεί θα διαμορφώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ατομιστής αλλά έχει χρέος στην κοινωνία. Μετά την αποφυλάκισή του, τίθεται πλέον υπέρ της στρατευμένης τέχνης και διανόησης και έτσι συμμετέχει στο αντιστασιακό δίκτυο «Σοσιαλισμός και ελευθερία» (« Socialisme et liberté »). Το 1943 ανεβάζει μάλλον με αποτυχία το θεατρικό έργο «Οι μύγες» (Les Mouches) που ερμηνεύεται όμως ως παρακίνηση για αντίσταση. Την ίδια χρονιά δημοσιεύει το «Είναι και το μηδέν» (L'Être et le Néant) και γράφει το θεατρικό Πρωτοσέλιδο άρθρο του Σαρτρ «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis clos), που θα παρασταθεί με επιτυχία τον στην εφημερίδα Le Combat Μάιο του 1944. Λίγο πριν τη απελευθέρωση του Παρισιού, ο Καμύ τον καλεί να συμμετάσχει στο σημαντικότερο αντιστασιακό δίκτυο της εποχής "Η μάχη" (Le combat). Ο Σαρτρ θα γράψει για την ομώνυμη παράνομη εφημερίδα και θα γίνει διάσημος περιγράφοντας την απελευθέρωση του Παρισιού στα πρωτοσέλιδά της. Αυτή η φήμη θα του εξασφαλίσει αργότερα ένα ταξίδι στην Αμερική, όπου θα απολαύσει υποδοχή αντιστασιακού ήρωα.

Η δόξα Ο Σαρτρ έχει ήδη γίνει διάσημος: απολαμβάνει εξαιρετική επιτυχία και κυριαρχεί στα γαλλικά γράμματα. Ιδρύει το περίφημο λογοτεχνικό περιοδικό "Μοντέρνοι καιροί" (Les Temps modernes), όπου γράφουν εκτός από τον ίδιο η Σιμόν ντε Μπωβουάρ, ο Μερλώ-Ποντύ και ο Ρεϊμόν Αρόν και διαδίδει τις ιδέες του μέσα από αυτό. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τεύχους μάλιστα θέτει το θέμα της ευθύνης των διανοούμενων καθώς και της στρατευμένης λογοτεχνίας. Η δημοτικότητα που απολαμβάνει είναι τεράστια: όταν στις 29 Οκτωβρίου 1945 προσκαλείται από έναν σύλλογο σε μία μικρή αίθουσα του Σεν Ζερμέν ντε Πρε για να κάνει διάλεξη με τίτλο "Ο υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός" ("L'existentialisme est un humanisme") συνωστίζεται τόσος κόσμος, που επικρατεί το τέλειο πανδαιμόνιο. Ο υπαρξισμός έχει πλέον γίνει μόδα.

Αριστερά και πολιτικοποίηση Αριστερός αλλά αντίθετος με τις σταλινικές μεθόδους, για να υποστηρίξει τις απόψεις του δε θα διστάσει να συμμετέχει στην ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος με την ονομασία "Rassemblement démocratique révolutionnaire" (Επαναστατική Δημοκρατική Συσπείρωση). Το κόμμα δεν θα έχει καμία εκλογική επιτυχία και ο Σαρτρ θα παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 1949. Τοποθετείται κατά του πολέμου της Ινδοκίνας και ασκεί έντονη κριτική στην ιμπεριαλιστική τακτική των Η.Π.Α.. Ο πόλεμος της Κορέας και η έντονη καταστολή μιας διαδήλωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας τελικά τον εξωθούν να υποστηρίξει πλέον ανοικτά το Κομμουνιστικό Κόμμα. Προεδρεύει στη Γαλλοσοβιετική ένωση και γίνεται μέλος του Παγκοσμίου συμβουλίου Ειρήνης. Η απόφασή του αυτή θα τον αποξενώσει από τον Καμύ γιατί σε αντίθεση με τον μέχρι τότε φίλο του, ο Σαρτρ θεωρεί ότι τα σταλινικά εγκλήματα δεν είναι σημαντικός λόγος για να παραιτηθεί από την επαναστατική στράτευση του. Θα

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

αναθεωρήσει το φθινόπωρο του 1956, μετά τη σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία και θα αποχωρήσει από το Κ.Κ.Γ. δίνοντας μία παταγώδη συνέντευξη στις 9/11 στην εφημερίδα "L'Express".

Στρατευμένος μέχρι τέλους Κατά τη δεκαετία του '60, το φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού θα αρχίσει να υποχωρεί μπροστά στις νέες θεωρίες του δομισμού, που μειώνουν τη σημασία της ελευθερίας του ατόμου δίνοντας περισσότερο βάρος στις περιβάλλουσες δομές. Εκείνη την περίοδο ο Σαρτρ είναι απορροφημένος από τη μελέτη του λογοτεχνικού 19ου αιώνα και κυρίως του αγαπημένου του Φλωμπέρ. Το 1964 προς έκπληξη της παγκόσμιας κοινής γνώμης αλλά παραμένοντας πιστός στις απόψεις που τον είχαν οδηγήσει παλαιότερα στην άρνηση παρασημοφόρησης από τo γαλλικό Τάγμα της τιμής (Légion d'honneur) (1945) και στην απόρριψη έδρας στο Κολλέγιο Γαλλίας (Collège de France), ο Σαρτρ αρνείται το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, γιατί θεωρεί ότι αν το αποδεχόταν, θα δέσμευε την ελευθερία του. Συνεχίζει να προκαλεί όταν προεδρεύει μαζί με τον Μπέρτραντ Ράσελ στο "δικαστήριο Ράσσελ", ένα φανταστικό αυτοδιορισμένο δικαστήριο, αποτελούμενο από διανοούμενους διαφόρων εθνικοτήτων, με κατηγορητήριο κατά της Αμερικής για εγκλήματα πολέμου στο Βιετνάμ. Συμμετέχει ενεργά στα γεγονότα του Μάη του '68 στους δρόμους, στα αμφιθέατρα καθώς και στα μέσα ενημέρωσης. Παίρνει συνέντευξη από τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ για το περιοδικό le Nouvel Observateur, προσφέροντάς του την ευκαιρία να εξηγήσει καλύτερα το κίνημα του Μάη. Καταπονημένος από τις πνευματικές και σωματικές υπερβολές -πίνει καπνίζει, λαμβάνει ναρκωτικές ουσίεςτο Μάρτιο του 1972 έχει ένα σοβαρό επεισόδιο που τον αφήνει σχεδόν τυφλό και τον υποχρεώνει να υποταχθεί στο τέλος του παραγωγικού του έργου. Παρόλα αυτά προσλαμβάνει ως γραμματέα τον Μπενύ Λεβί, ένα νεαρό στέλεχος μαοϊστικής νεολαίας που θα εκδόσει τις συζητήσεις που είχε μαζί με τον φιλόσοφο και τον Φιλίπ Γκαβί σε βιβλίο.[1]

Ο τάφος του Σαρτρ και της Μπωβουάρ

Εξακολουθεί να επεμβαίνει στη δημόσια ζωή για διαφορετικά θέματα που του κεντρίζουν κατά καιρούς την προσοχή και τον πείθουν ότι αξίζουν υποστήριξης: επισκέπτεται τον Αντρέα Μπάαντερ[2] (ηγετικό μέλος της Ρ.Α.Φ.), την Πορτογαλία κατά τη διάρκεια της επανάστασης των γαρυφάλλων, υπογράφει δηλώσεις και διοργανώνει συναντήσεις για την απελευθέρωση Σοβιετικών αντιφρονούντων, ζητάει από τον Βαλερύ Ζισκάρ Ντ'Εστέν να δεχθεί τους πρόσφυγες από την Ινδοκίνα και γράφεται στην επιτροπή υποστήριξης του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Προς το τέλος της ζωής του επιδεικνύει ένα έντονο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, ανεξάρτητο από πολιτικούς συσχετισμούς.

Πεθαίνει στις 15 Απριλίου 1980 σε ηλικία 75 χρονών στο Παρίσι από πνευμονικό οίδημα. Στην κηδεία του, που έγινε στις 19 Απριλίου 1980, συνέρρευσαν 50.000 άνθρωποι για να τιμήσουν τελευταία φορά τον μεγάλο φιλόσοφο. Η τελευταία κατοικία του Σαρτρ και της συντρόφου του Σιμόν ντε Μπωβουάρ, βρίσκεται στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Σκέψη Ο υπαρξισμός Ενώ άλλοι φιλόσοφοι θεωρήθηκαν θεμελιωτές του υπαρξισμού, ο Σαρτρ ήταν αυτός που τον έφερε στο προσκήνιο και δημιούργησε το ομώνυμα γαλλικό κίνημα, υποστηρίζοντας και εικονογραφώντας τις ιδέες του με πληθώρα έργων από διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Ο Υπαρξισμός (existentialisme) είναι το κίνημα της σκέψης που προέβαλε την ύπαρξη (existence) σε αντιπαραβολή και αντίθεση με την ουσία (essence). Η τελευταία αντιμετωπίστηκε ως απατηλό δημιούργημα του φιλοσοφικού στοχασμού που παρέβλεπε μέχρι τότε το άμεσο και οδυνηρό δεδομένο της ύπαρξης. Ο Σαρτρ ανέφερε χαρακτηριστικά με παιγνιώδες ύφος στα γαλλικά «η ύπαρξη προηγείται της ουσίας» («L’existence précède l’essence»). Συνοψίζοντας τελείως επιγραμματικά τα βασικά σημεία της θεωρίας του, ο Σαρτρ υποστήριξε την ανυπαρξία του θείου και τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του ατόμου. Είπε για τον άνθρωπο πως « είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος» και τον έφερε αντιμέτωπο με τις πράξεις του, αποδίδοντάς του την αποκλειστική ευθύνη για αυτές. Άλλωστε θεωρούσε ότι ανεξαρτήτως των συνθηκών καθένας κρίνεται μόνο από τις πράξεις του, που επιπλέον είναι και μη αναστρέψιμες. Εξάλλου η -συχνά εφιαλτική- κρίση των άλλων μόνο σε αυτές μπορεί να βασιστεί και όχι στις προθέσεις ενός ατόμου. Ως ιδανικό τίθεται η ελευθερία επιλογής της δράσης και η ανάληψη της ευθύνης που αναλογεί σε κάθε άνθρωπο. Η πρωτοτυπία του, σύμφωνα με τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ ήταν το εξαιρετικό βάρος που έδινε στην πραγματικότητα, παρόλο που παραδεχόταν ταυτόχρονα την τρομερή ανεξαρτησία της συνείδησης.

Πολιτικές θέσεις του Σαρτρ για διάφορα ζητήματα • Πόλεμος Ινδοκίνας: Υποστηρίζει τον Ανρί Μαρτέν, όταν ο νεαρός κομμουνιστής που υπηρετεί στο γαλλικό πολεμικό ναυτικό κατηγορείται για προδοσία. • Πόλεμος Αλγερίας: Υποστηρίζει την εθνική ανεξαρτησία της Αλγερίας και η θέση του αυτή συγκεντρώνει το μένος της τρομοκρατικής εθνικιστικής οργάνωσης "Organisation de l'Armée secrète" (OAS) που προκαλεί έκρηξη στην οικία του Σαρτρ, καταστρέφοντας μέρος του σπιτιού. • Κούβα: Υποστηρίζει ενεργά την επανάσταση. • Παλαιστινιακό πρόβλημα: Ενώ αναγνωρίζει τη νομιμότητα του κράτους του Ισραήλ, θεωρεί ότι οι άθλιες συνθήκες ζωής των Παλαιστινίων δικαιολογούν την προσφυγή στην τρομοκρατία.

Συγγραφικό έργο Φιλοσοφικά έργα To 1936 δημοσιεύει ένα δοκίμιο με τίτλο «Η φαντασία», που αργότερα συμπληρώθηκε από «Το φαντασιακό» (1940) και το 1939 το 1940 «Το προσχέδιο μιας θεωρίας συναισθημάτων» αλλά τα δύο πιο σημαντικά φιλοσοφικά του έργα υπήρξαν «Το είναι και το μηδέν»(1943) και η «Κριτική της διαλεκτικής λογικής» (1960) • • • • • • •

La Transcendance de l'ego (1936) L'Imagination (1936) Esquisse d'une théorie des émotions (1939) L'Imaginaire (1940) L'Être et le Néant (1943) L'existentialisme est un humanisme (1946) Question de méthode (1957)

• La Critique de la raison dialectique (1960) • Cahiers pour une morale (1983-μεταθανάτια έκδοση) • Vérité et Existence (1989-μεταθανάτια έκδοση)

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Μυθιστορηματικά έργα Από το 1938 με τη «Ναυτία» καινοτόμησε στη μυθιστορηματική γραφή, ενώ την επόμενη χρονιά, έκανε μεγάλη αίσθηση με τη συλλογή διηγημάτων «Ο τοίχος». Μετά την απελευθέρωση, εξέδωσε σταδιακά τους δύο πρώτους τόμους της τριλογίας «Δρόμοι της Ελευθερίας» ενώ ο τελευταίος και πιο κριτικός τόμος θα εκδοθεί μετά το θάνατο του συγγραφέα. • La Nausée (1938) Στα ελληνικά "Η Ναυτία", μτφ Ειρήνη Τσολακέλλη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005, ISBN: 960-16-1650-0 Η ανυπόφορη ζωή του πολυταξιδεμένου Αντουάν Ροκαντέν και η ναυτία της ύπαρξης του, κατά το διάστημα που αποφασίζει να γράψει μια βιογραφία του μαρκήσιου ντε Ρολμπόν και εγκαθίσταται στην Μπουβίλ για να μελετήσει τη σχετική βιβλιογραφία.[3], [4] • Le Mur (1939-συλλογή διηγημάτων:Le mur, La chambre, Érostrate, Intimité, L'enfance d'un chef) Στα ελληνικά "Ο τοίχος-Τα παιδικά χρόνια ενός αρχηγού-Το δωμάτιο-Ο Ηρόστρατος-Εξοικείωση" Εκδόσεις Δαμιανός,[χ.χ.],ISBN 960-228-074-3 Αυτή η συλλογή διηγημάτων που έχουν γραφτεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, παρακολουθεί τη διαδρομή της σκέψης του Σαρτρ από τον ατομικό στον κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό. • Les Chemins de la liberté (1945-1949) -L'âge de raison Στα ελληνικά: "Η ηλικία της λογικής", μτφ Αιμ. Χουρμούζιου. - Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. -τ.1 -Le sursis Στα ελληνικά:"Η αναστολή", μτφ Αιμ. Χουρμούζιου. - Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ] - τ.2 -La mort dans l'âme Στα ελληνικά:"Με το θάνατο στη ψυχή", μτφ Αιμ. Χουρμούζιου. - Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. - τ.3

Θεατρικά έργα • Baronia (1940) • Les Mouches (1943) Στα ελληνικά "Οι μύγες", μτφ Γ. Πρωτόπαππας, Εκδόσεις Δωδώνη, 1987 Δράμα σε τρείς πράξεις εμπνευσμένο από τον ελληνικό μύθο των Ατρειδών που αναπτύσσει μία φιλοσοφική αντίληψη της τραγωδίας με υπαρξιστικά στοιχεία. • • • • • • • • • •

Huis clos (1944) Morts sans sépulture (1946) La Putain respectueuse (1946) Les Mains sales (1948) Le Diable et le Bon Dieu (1951) Kean (1953) Nekrassov (1956) Les Séquestrés d'Altona (1960) Les Troyennes d'après Euripide (1965) L'Engrenage (1969)

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Λογοτεχνική κριτική • • • •

Qu'est-ce que la littérature ? (1947) Baudelaire (1947) Saint-Genet, comédien et martyr (1952) L'Idiot de la famille (1971)

Δοκίμια • • • • • • • • • •

Situations I (1947) Situations II (1948) Situations III (1949) Situations IV (1964) Situations V (1964) Situations VI (1964) Situations VII (1965) Situations VIII (1972) Situations IX (1972) Situations X (1976)

Πολιτικά δοκίμια • Réflexions sur la question juive (1946) Στα ελληνικά "Στοχασμοί για το εβραϊκό ζήτημα", μτφ Αθανάσιου Σαμαρτζή, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2006, ISBN: 960-05-1285-4 Οι απόψεις του Σαρτρ πάνω στο εβραϊκό ζήτημα που καταλήγουν σε ύμνο προς τη δημοκρατία.''

Αυτοβιογραφία, αλληλογραφία • Les Mots (1963) • Carnets de la drôle de guerre (1983-μεταθανάτια έκδοση) • Lettres au Castor et à plusieurs autres (1983-μεταθανάτια έκδοση)

Περιοδικά • Les Temps Modernes (1945)

Σημειώσεις [1] BΕΝΝΥ Lévy. "On a raison de se révolter", entretiens avec Philippe Gavi, Jean-Paul Sartre, Gallimard, 1974 [2] Μετά το τέλος της συνάντησής τους είπε για τον Μπάαντερ : "Quel Con!", "τι μαλάκας!", Wormser Gerard, Sartre adversaire de la non-violence ? - O Σαρτρ ενάντια στη μη-βια ? (http:/ / www. sens-public. org/ spip. php?article334) Par exemple, après avoir rencontré l'extrémiste Baader dans sa prison en Allemagne, il en est ressorti en disant : « Quel con !!! » [3] http:/ / tovima. dolnet. gr/ print_article. php?e=B& f=13594& m=S25& aa=2 [4] http:/ / www. cpress. gr/ article. php?art=28244

Ζαν-Πωλ Σαρτρ

Πηγές • Collection Littéraire Lagarde et Michard, Larousse-Bordas, 1997, ISBN 2-04-000060-7-1re édition

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Αφιέρωμα στον Σαρτρ της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (http://expositions.bnf.fr/sartre/) (στα γαλλικά) • Σταματίου, Κώστας:Μέρες του Σαρτρ στην (άθλια) Ελλάδα του '37 (http://cds.lib.auth.gr/submit/archive/ NPA/npa-2005-15515.pdf), Τα Νέα, 20 Απριλίου 1991 (σ. 14-15/38) • Φαλίδα, Εφη: Ξαναδιαβάστε τον Σάρτρ (http://cds.lib.auth.gr/submit/archive/NPA/npa-2003-603.pdf), Τα Νέα, 19 Ιαν. 2000 (σ. 26) • Ο Σαρτρ μέσα από τα έργα του (http://cds.lib.auth.gr/submit/archive/NPA/npa-2003-634.pdf) Τα Νέα, 19 Ιαν. 2000 (σ. 27) • Βώκος, Γιώργος: Zαν-Πολ Σαρτρ,Δημόσιος και απολύτως μόνος (http://tovima.dolnet.gr/print_article. php?e=B&f=14414&m=B36&aa=1), Το Βήμα (Νέες Εποχές) 13 Μαρτίου 2005 • Ν. Χατζηαντωνίου: Όταν ο Σαρτρ καταδίκαζε τη χούντα (http://www.hri.org/E/2000/00-08-07.dir/ keimena/art/art3.htm), Ελευθεροτυπία 7 Αυγούστου 2000 Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Sartre άρθρο Jean-Paul Sartre (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ Jean-Paul) της Γαλλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Sartre ιστορικό/συντάκτες (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ Jean-Paul)).

Ιούλιος Βερν Ιούλιος Βερν Ιούλιος Βερν

Ο Ιούλιος Βερν. Πραγματικό όνομα: Jules Verne Γέννηση: 8 Φεβρουαρίου 1828 Νάντη, Γαλλία Θάνατος: 24 Μαρτίου 1905 (77 ετών) Αμιένη, Γαλλία Είδος:

Επιστημονική φαντασία

Εθνικότητα: Γαλλική Επιδράσεις: Έντγκαρ Άλλαν Πόε

Ο Ιούλιος Βερν (γαλλικά: Jules Verne) ήταν Γάλλος συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1828 στη Νάντη και πέθανε στις 24 Μαρτίου 1905 στην Αμιένη. Ο Ιούλιος Βερν ήταν ένας από τους πρωτοπόρους των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του συγγραφέα όπως το ονόμαζε «επιστημονικών εκπαιδευτικών μυθιστορημάτων»: ο προσεκτικός αναγνώστης θα πληροφορηθεί πολλά για τη χλωρίδα, την πανίδα, τη γεωγραφία και την ιστορία των περιοχών όπου διαδραματίζονται τα έργα του. Ορισμένα κεφάλαια των έργων του είναι καθαρά και μόνο πληροφοριακού χαρακτήρα, όπως π.χ. το πρώτο κεφάλαιο («Το σκλαβοπάζαρο») στο δεύτερο μέρος («Στην Αφρική») του μυθιστορήματος "Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος". Έτσι και οι διάφορες επινοήσεις στα έργα του δεν είναι προϊόντα φαντασίας, αλλά προσεκτικά ερευνημένες πιθανότητες. Εκ των πραγμάτων δηλαδή έπρεπε ορισμένα μέσα μετακίνησης στα μυθιστορήματά του να γίνουν αργότερα πραγματικότητα. Μάλιστα ορισμένες εφευρέσεις του είχαν ήδη πραγματοποιηθεί: ο ίδιος ο Ιούλιος Βερν ανέφερε σε συνέντευξή του οτι οι Ιταλοί είχαν φτιάξει υποβρύχια 60 χρόνια πριν από τον καπετάνιο Νέμο.

Ιούλιος Βερν

Η ζωή και το έργο του Ο παγκόσμια γνωστός και πολυδιαβασμένος συγγραφέας γεννήθηκε σε συνοικία εφοπλιστών της παραθαλάσιας Nάντης και ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά ενός δικηγόρου, του Πέτρου Βερν, και μίας μητέρας, της Σοφίας, από εφοπλιστική οικογένεια. Ο πατέρας του σκεπτόταν να πάρει τον Ιούλιο στο γραφείο του όταν θα μεγάλωνε. Αλλά ο μικρός και ευφάνταστος Ιούλιος είχε άλλες ιδέες. Καθώς ήταν περιτριγυρισμένος από πλοία και ναυτικούς, αγάπησε τη θάλασσα και τις ζωές και περιπέτειες των ναυτικών. Μα ο αρχικός του πόθος να γίνει ναυτικός δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, παρά μονάχα στις σελίδες των μυθιστορημάτων του. Ο Πέτρος Βερν ήταν οπαδός της αυστηρής πειθαρχίας και ήθελε να εφαρμόσει ο γιος του έναν αλύγιστο κώδικα ζωής. Απογοητευμένος από τον πατέρα του, ο Ιούλιος σε ηλικία έντεκα ετών προσπάθησε στα κρυφά να μπει ως μούτσος στο πλήρωμα ενός εμπορικού πλοίου που θα ταξίδευε στις Ινδίες. Όμως κάποιος από τους μόνιμους ναύτες του πλοίου ειδοποίησε τον πατέρα του Ιούλιου ότι ο γιος του σχεδίαζε να το σκάσει, και όταν το πλοίο ήταν έτοιμο να αποπλεύσει, κατέφθασε ο πατέρας και πήρε το γιο του από το καράβι. Αργότερα, ο Ιούλιος υποσχέθηκε στους γονείς του ότι στο εξής θα ταξίδευε μονάχα με τη φαντασία του. Αυτό το γεγονός αποδείχτηκε ωστόσο ότι ήταν αποκύημα της φαντασίας της πρώτης βιογράφου του, της Μαργκερίτ Αλλότ ντε λα Φυγ. Αν και στην πραγματικότητα ο Ιούλιος Βερν ποτέ δεν έγινε ναυτικός, η αγάπη του για κάθε τι που συνδεόταν με τη θάλασσα χαρακτηρίζει ολόκληρη τη ζωή του και πολλά από τα βιβλία που έγραψε αργότερα αναφέρονταν στη θάλασσα. Ο Ιούλιος τελείωσε φρόνιμα το γυμνάσιο στη Νάντη και ήταν αρχηγός σ' όλα τα παιχνίδια. Εφηύρε ένα νέο είδος ξυλοπόδαρα και πάντα ζωγράφιζε φανταστικές εικόνες στο μαυροπίνακα για να απεικονίσει τις ιδέες του για τις μηχανές και τις εφευρέσεις του μέλλοντος. Στα Λατινικά και στα Ελληνικά δεν ήταν ιδιαίτερα καλός, όχι επειδή δεν ήταν επιμελής, αλλά επειδή δεν τον ενδιέφεραν. Μόλις τελείωσε την υποχρεωτική εκπαίδευση, πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά και να πάρει την άδεια του δικηγόρου ώστε να αναλάβει αργότερα το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του. Ως φοιτητής στο Παρίσι, ο Βερν ζούσε στις τυπικές φοιτητικές συνοικίες με ένα πενιχρό επίδομα, το περισσότερο από το οποίο το ξόδευε στα βιβλιοπωλεία και στα θέατρα. Η δίψα για διάβασμα ήταν ακόρεστη και ρουφούσε οτιδήποτε βιβλίο μπορούσε να αγοράσει ή να δανειστεί. Μάλιστα άρχισε να γράφει και να έχει επαφή με τον κόσμο των λογοτεχνών, μεταξύ άλλων με τους Αλέξανδρο Δουμά τον πρεσβύτερο και τον υιό, όπως και με τον Βίκτωρα Ουγκώ, από τους οποίους έμαθε πολλά που τον ωφέλησαν αργότερα. Ολόκληρο χρόνο, το 1848, ο Ιούλιος Βερν έμεινε στο Παρίσι μελετώντας και δουλεύοντας σκληρά. Έτσι, σιγά-σιγά, κέρδισε την επιτυχία. Για κάποιο χρονικό διάστημα ξαναγύρισε στη μελέτη των νομικών για να ευχαριστήσει τον πατέρα του, αλλά δεν είχε κανένα πραγματικό ενδιαφέρον γι' αυτή την επιστήμη. Μετά το τέλος των σπουδών του (1849) παρέμεινε στο Παρίσι και δοκίμασε πρώτα την τύχη του ως θεατρικός συγγραφέας διάφορων ειδών, από τραγωδίες ως λιμπρέτα. Αργότερα αντιλήφθηκε ότι το ταλέντο του βρισκόταν σε πιο ελεύθερα θέματα, κι άρχισε να γράφει χιλιάδες λέξεις για περιπέτειες σε μακρινές χώρες, όπου οι εξερευνητές ταξίδευαν μέσα σε αερόστατα ή περπατούσαν κάτω από τη θάλασσα με σκάφανδρα. Έγραφε στην αρχή μίας εποχής προόδου της επιστήμης και έδωσε μεγάλη προσοχή ώστε τα έργα του να είναι περιεκτικά και ακριβή κατά το δυνατόν. Το 1851 δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό περιοδικό Le Musée des familles οι πρώτες του μικρές ιστορίες: "Les premiers navires de la marine mexicaine" (Τα πρώτα καράβια του μεξικανικού ναυτικού) και "Un voyage en ballon" (Ταξίδι μέσα σε ένα αερόστατο). Εντούτοις συνεχίζει τα θεατρικά κομμάτια όλων των ειδών. Το 1855 δημοσιεύεται το πρώτο του μυθιστόρημα ταξιδιών και περιπέτειας το Un hivernage dans les glaces (Ένας χειμώνας στους πάγους). Ο ντροπαλός Ιούλιος θα παντρευτεί το 1857 την Ονορίν Μορέλ (Honorine Morel), μια νεαρή χήρα με ήδη δυο κόρες. Για να συντηρήσει την οικογένεια που απέκτησε ξαφνικά, πήρε άδεια εργασίας ως χρηματιστής, επάγγελμα που εξάσκησε με σχετική επιτυχία, ενώ τις ελεύθερες ώρες του τις περνούσε γράφοντας θεατρικά έργα και περιπετειώδη διηγήματα. Το 1859 θα ταξιδέψει με τον φίλο του Αριστίντ Ινιάρ (Aristide Hignard) στη

Ιούλιος Βερν

Σκωτία και αργότερα στη Σκανδιναβία. Στις 3 Αυγούστου 1861, κι ενώ βρισκόταν στη Δανία, γεννήθηκε ο γιος του Μισέλ (Michel). Γύρισε πέντε μέρες μετά τη γέννηση του γιού του και έκτοτε παραπονιόταν ότι το κλάμα του παιδιού τού αποσπά τη συγκέντρωσή του για τη συγγραφή μιας ιστορίας για ένα αερόστατο. Το 1862, κι αφού συνάντησε μεγάλες δυσκολίες να βρει εκδότη για το έργο του, θα γνωρίσει τον Πιέρ-Ζυλ Ετζέλ (Pierre-Jules Hetzel) ο οποίος αποφάσισε να δώσει μια ευκαιρία σ' αυτό το νέο συγγραφέα. Έτσι, ο Ετζέλ αγόρασε το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Βερν, το Cinq semaines en ballon (Πέντε εβδομάδες στο αερόστατο), που ήταν η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, και συμφώνησε μαζί του για επιπλέον μυθιστορήματα του ίδιου τύπου. Παράλληλα, του έδινε συμβουλές για επιτυχές γράψιμο, που θα άρεσε στο αναγνωστικό κοινό. Αργότερα, με τη βοήθεια του Ετζέλ, ο Βερν θα έρθει σε επαφή με ερευνητές και εφευρέτες που διαπλάτυναν τις γνώσεις του, τον συμβούλευαν σε ειδικά θέματα και τον τροφοδοτούσαν με ιδέες. Το βιβλίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και ο Ετζέλ έγινε ο μοναδικός εκδότης του Ιουλίου Βερν. Μετά την επιτυχία του Πέντε εβδομάδες με το αερόστατο ο Βερν έγινε γνωστός ως συγγραφέας και μπορούσε πλέον να συντηρείται μόνο με τη συγγραφή. Τα επόμενα χρόνια έγραψε πάρα πολλά μυθιστορήματα που συνήθως δημοσιεύονταν σε συνέχειες στο νεανικό περιοδικό του Ετζέλ Magazine illustré d'éducation et de récréation πριν εκδοθούν ως βιβλία. Το βάρος επικεντρώνονταν σε μυθιστορήματα ταξιδιών και περιπετειών. Τα βιβλία του, που απευθύνονταν κυρίως σε νεανικό και σχετικά μορφωμένο αρσενικό κοινό, δεν ήταν επιτυχίες μόνο στη Γαλλία, αλλά χάρη στις μεταφράσεις τους, και σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Τα γνωστότερα έργα του είναι: 1863/64 "Voyages et aventures du capitaine Hatteras" (Ταξίδια και περιπέτειες του πλοιάρχου Χατεράς); 1864 "Voyage au centre de la Terre" (Ταξίδι στο κέντρο της Γης); 1865 "De la Terre à la Lune" (Από τη Γη στη Σελήνη); 1869 "Autour de la Lune" (Γύρω από τη Σελήνη) καθώς και το "Vingt mille lieues sous la mer" (20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα), που πάντα το θεωρούσε το καλύτερο έργο του. Τυπώθηκε το 1870 και εξασφάλισε τη φήμη του Βερν ως συγγραφέα επιστημονικών περιπετειωδών μυθιστορημάτων. Το 1872 δημοσιεύτηκε το "Le Tour du monde en quatre-vingt jours" (Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες), η μεγαλύτερη επιτυχία του Βερν από άποψη πωλήσεων, το οποίο διασκεύασε με έναν άλλο συγγραφέα επιτυχώς για το θέατρο. Το 1876 εκδόθηκε το πολιτικό δράμα Michel Strogoff (Μιχαήλ Στρογκώφ), που και αυτό με τη σειρά του διασκευάστηκε σε επιτυχημένο θεατρικό έργο.

Το εξώφυλλο του Vingt mille lieues sous la mer (20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα)

Μετά την έκδοση του Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες ο Βερν έγινε πλούσιος. Παρά τις επιτυχίες του, δεν κατάφερε το 1883 να γίνει μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, όπως ήταν η επιθυμία του. Έτσι, άρχισε να κάνει πολλά ταξίδια, εν μέρει με ιδιόκτητα μηχανοκίνητα ιστιοφόρα και διατηρούσε ένα εντυπωσιακό σπίτι στην Αμιένη όπου ζούσε και από όπου καταγόταν η σύζυγός του. Από το 1888 καταφέρνει να εκλέγεται συνεχώς ως δημοτικός σύμβουλος και με αυτή του την ιδιότητα θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με την πολεοδομία και το θέατρο. Μετά το 1880 ο Βερν πέρασε πλέον το ζενίθ της δημιουργικότητας του, αλλά συνέχιζε να γράφει και να δημοσιεύει έργα σχεδόν χωρίς διάλειμμα. Η πίστη του όμως στα τεχνικά επιτεύγματα σιγά-σιγά εξασθενεί και από πολιτικής άποψης γίνεται πιο συντηρητικός. Στο τέλος της ζωής του, ο Ιούλιος Βερν κωφάθηκε και τυφλώθηκε. Ο θάνατος τον βρήκε στις 24 Μαρτίου 1905. Όπως ήταν φυσικό για ένα τόσο επιτυχημένο συγγραφέα, πολλά από τα μυθιστορήματά του θα γυριστούν τον 20ό αιώνα σε ταινία. Δεν είναι τυχαίο που το 1954 το πρώτο ατομικό υποβρύχιο του κόσμου, το αμερικάνικο Ναυτίλος (Nautilus), λαβαίνει το όνομά του από το συνώνυμο φουτουριστικό υποβρύχιο του πλοιάρχου Νέμο από το 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα.

Ιούλιος Βερν

Έργα Μυθιστορήματα και διηγήματα Αναφέρεται το έτος δημοσίευσης της πρώτης γαλλικής έκδοσης. • • • • • • • • •

1863 Cinq semaines en ballon. (Ελλ. τίτλος: Πέντε εβδομάδες με το αερόστατο) 1864 Voyage au centre de la Terre. (Ελλ. τίτλος: Ταξίδι στο κέντρο της Γης) 1865 De la Terre à la Lune. (Ελλ. τίτλος: Από τη Γη στη Σελήνη) 1866 Les Aventures du capitaine Hatteras. (Ελλ. τίτλος: Οι περιπέτειες του πλοιάρχου Χατεράς 1868 Les Enfants du capitaine Grant. (Ελλ. τίτλος: Τα παιδιά του πλοιάρχου Γκραντ) 1870 Autour de la Lune. (Ελλ. τίτλος: Γύρω από τη Σελήνη) 1870 Vingt mille lieues sous les mers. (Ελλ. τίτλος: 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα) 1871 Une ville flottante. (Ελλ. τίτλος: Η πλωτή πολιτεία) 1872 Aventures de trois Russes et de trois Anglais dans l'Afrique australe. (Ελλ. τίτλος: Οι περιπέτειες 3 Ρώσων και 3 Άγγλων) • 1873 Le Pays des fourrures. (Ελλ. τίτλος: Στη χώρα τών γουναρικών) • 1873 Le Tour du monde en quatre-vingts jours. (Ελλ. τίτλος: Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες) • 1874 Le Docteur Ox. (Ελλ. τίτλος: Δόκτωρ Οξ) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

1875 Le Chancellor. (Ελλ. τίτλος: Σανσελόρ) 1875 L'Île mystérieuse. (Ελλ. τίτλος: Η μυστηριώδης νήσος) 1876 Michel Strogoff. Moscou - Irkoutsk. (Ελλ. τίτλος: Μιχαήλ Στρογκώφ) 1877 Hector Servadac. (Ελλ. τίτλος: Εκτόρ Σερβαντάκ) 1877 Les Indes noires. (Ελλ. τίτλος: Οι μαύρες Ινδίες) 1878 Un Capitaine de quinze ans. (Ελλ. τίτλος: Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος ή Ο δεκαπεντάχρονος πλοίαρχος ) 1879 Les Tribulations d'un Chinois en Chine. (Ελλ. τίτλος: Οι περιπέτειες ενός Κινέζου στην Κίνα) 1879 Les Cinq cents millions de la Bégum. (Ελλ. τίτλος: Τα 500 εκατομμύρια της Μπεγκούμ) 1880 Le Maison à vapeur. (Ελλ. τίτλος: Ο ατσάλινος γίγαντας) 1881 Le Jangada. Huit cents lienes sur l'Amazone. (Ελλ. τίτλος: Ταξίδι στον Αμαζόνιο) 1882 Le Rayon vert. (Ελλ. τίτλος: Η πράσινη αχτίδα) 1882 L'École des Robinsons. (Ελλ. τίτλος: Η σχολή τών Ροβινσώνων) 1883 Kéraban le tetu. (Ελλ. τίτλος: Ο πεισματάρης Κεραμπάν) 1884 Archipel en feu. (Ελλ. τίτλος: Το φλογισμένο Αρχιπέλαγος) 1884 L'Étoile du sud. (Ελλ. τίτλος: Το αστέρι του νότου) 1885 L'Épave du Cynthia. (Ελλ. τίτλος: Ο ναυαγός της Κύνθιας) 1885 Mathias Sandorf. (Ελλ. τίτλος: Ματίας Σάντορφ) 1886 Un Billet de loterie. (Ελλ. τίτλος: Ο λαχνός υπ΄αριθ. 9672 ή Ένας τυχερός λαχνός) 1886 Robur le Conquérant. (Ελλ. τίτλος: Ροβήρος ο κατακτητής) 1887 Le Chemin de France. (Ελλ. τίτλος: Ο δρόμος για τη Γαλλία) 1887 Nord contre sud. (Ελλ. τίτλος: Βορράς εναντίον Νότου) 1888 Deux ans de vacances. (Ελλ. τίτλος: Δύο χρόνια διακοπές) 1889 La Famille sans nom. (Ελλ. τίτλος: Οικογένεια δίχως όνομα) 1889 Sans dessus-dessous. (Ελλ. τίτλος: Άνω κάτω ή Χωρίς πάνω και κάτω ) 1890 César Cascabel. (Ελλ. τίτλος: Καίσαρ Κασκαμπέλ) 1891 Mistress Branican. (Ελλ. τίτλος: Οι περιπέτειες της κα. Μπράνιγκαν) 1892 Le Château des Carpathes. (Ελλ. τίτλος: Ο πύργος των Καρπαθίων)

• 1893 Claudius Bombarnac. (Ελλ. τίτλος: Κλαύδιος Μπομπαρνάκ) • 1893 P'tit-bonhomme. (Ελλ. τίτλος: Ο μικρούλης) • 1894 Mirifiques Aventures de Maître Antifer. (Ελλ. τίτλος: Οι εξωφρενικές περιπέτειες του Αντιφέρ)

Ιούλιος Βερν • • • • • • • • • • • • • •

1895 L'île à hélice. (Ελλ. τίτλος: Το νησί με τις έλικες) 1896 Clovis Dardentor. (Ελλ. τίτλος: ''Κλοβίς Νταρντεντόρ) 1896 Face au drapeau. (Ελλ. τίτλος: Μπροστά στη σημαία) 1897 Le Sphinx des glaces. (Ελλ. τίτλος: Η σφίγγα τών πάγων) 1898 Le Superbe Orénoque. (Ελλ. τίτλος: Ο θαυμαστός Ορενόκος ή Ο υπέροχος Ορενόκος) 1899 Le testament d'un excentrique. (Ελλ. τίτλος: Η παράξενη διαθήκη). 1900 Seconde patrie. 1900 (Ελλ. τίτλος: Δεύτερη πατρίδα) 1901 Le Village aérien. (Ελλ. τίτλος: Το εναέριο χωριό) 1901 Les Histoires de Jean-Marie Cabidoulin. (Ελλ. τίτλος: Το τέρας της θάλασσας) 1902 Les Frères Kip. (Ελλ. τίτλος: Οι αδερφοί Κιπ) 1903 Bourses de voyage. (Ελλ. τίτλος: Υποτροφία ταξιδιού) 1904 Le Maître du monde. (Ελλ. τίτλος: Ο κοσμοκράτωρ) 1904 Un Drame en Livonie. (Ελλ. τίτλος: Το μυστηριώδες έγκλημα ή Δράμα στη Λιβονία) 1905 L'Invasion de la mer. (Ελλ. τίτλος: Η εισβολή της θάλασσας)

Τα ακόλουθα έργα που δημοσιεύτηκαν μετά θάνατο βάσει των χειρογράφων του Βερν, έχουν υποστεί μεγάλες αλλαγές από τον γιο του Μισέλ και εν μέρ,ει γράφτηκαν εκ νέου. • 1905 Le Phare du bout du monde. (Ελλ. τίτλος: Ο φάρος στην άκρη του κόσμου). • 1906 Le Volcan d'or. (Ελλ. τίτλος: Το χρυσό ηφαίστειο). • 1907 L'Agence Thompson and Cο. (Ελλ. τίτλος: Γραφείο ταξιδιών Θόμψων & ΣΙΑ). Γραμμένο εξ ολοκλήρου από τον Μισέλ Βερν. • 1908 Le Pilote du Danube. (Ελλ. τίτλος: Ο πιλότος του Δούναβη) • 1908 La chasse au météore. (Ελλ. τίτλος: Το κυνήγι του αερολίθου ή Κυνηγώντας το μετεωρίτη) • 1909 Les Naufragés du Jonathan. (Ελλ. τίτλος: Οι ναυαγοί του Ιωνάθαν) • 1910 Le Secret de Wilhelm Storitz. (Ελλ. τίτλος: Το μυστικό του Βίλελμ Στόριτς ή Ο αόρατος άνθρωπος) • 1910 Hier et demain. (Νουβέλες) (Ελλ. τίτλος: Χτες και αύριο) • 1919 L'Étonnante Aventure de la Mission Barsac. (Ελλ. τίτλος: Αφάνταστη περιπέτεια). Γραμμένο εξ ολοκλήρου από τον Μισέλ Βερν. • 1989 Voyage en Angleterre et en Ecosse (γραμμένο το 1859-60) (Ελλ. τίτλος: Ταξίδι μετ' εμποδίων στην Αγγλία και τη Σκωτία) • 1991 L'Oncle Robinson (γραμμένο το 1870-72, ατελές) (Ελλ. τίτλος: Ο θείος Ροβινσώνας) • 1992 Un Prêtre en 1839 (γραμμένο το 1846, ατελές) (Ένας ιερέας το 1839). Στα ελληνικά δεν πρέπει να έχει μεταφραστεί. • 1993 Jédédias Jamet ou l'histoire d'un succession (γραμμένο το 1847-48, ατελές) (Ιεδεδίας Ζαμέτ ή η ιστορία μιάς κληρονομιάς). Δημοσιεύτηκε σε ένα τόμο μαζί με άλλα διηγήματα με τον τίτλο «San Carlos». Μόνο τα τρία πρώτα κεφάλαια έχουν γραφτεί. • 1993 Voyage d'études (γραμμένο το 1904, ατελές) (Ταξίδι εξερεύνησης). Δημοσιεύτηκε επίσης στο «San Carlos». • 1994 (1861-1864) / Paris aux 20e siécle. (Ελλ. τίτλος: Το Παρίσι στον 20ό αιώνα). Το χειρόγραφο αυτού του μυθιστορήματος, από τα πρώτα του Βερν, είχε απορριφθεί από τον εκδότη του και βρέθηκε μόλις το 1994 στο αρχείο του).

Ιούλιος Βερν

Μικρές ιστορίες • 1851 Les premiers navires de la marine mexicane. (Τα πρώτα καράβια του μεξικανικού ναυτικού) • 1852 L'Amérique du Sud. Moeurs péruviennes. Martin Paz, nouvelle historique. (Η νότια Αμερική. Έθιμα περουβιανά. Μαρτίν Παζ, ιστορική νουβέλα). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Musée des familles για να συμπεριληφθεί το 1876 ως επισύναψη στο Σανσελόρ απλά με τον τίτλο Μαρτίν Παζ. • 1852 Les Forceurs de blocus. (Ελλ. τίτλος: Στα κύματα και στη φωτιά). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Musée des familles για να συμπεριληφθεί το 1871 ως επισύναψη στην Πλωτή πολιτεία. • 1864 Le Comte de Chanteleine. Épisode de la révolution. (Ο κόμης του Σαντελέν. Επεισόδιο από την επανάσταση). Δημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Musée des familles. • 1872 Une Fantaisie du docteur Ox. (Μια φαντασία του δόκτωρα Οξ). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Musée des familles για να συμπεριληφθεί το 1874 στο Δόκτωρ Οξ.

Καρικατούρα του 1884

• 1874 Un voyage en ballon (γραμμένο το 1852) (Ταξίδι με αερόστατο). Δημοσιεύτηκε το 1874 στο Δόκτωρ Οξ με τον τίτλο Un drame dans le airs (Ένα δράμα στον αέρα). • 1874 Maître Zacharius ou l´Horloger qui a perdu son ame (γραμμένο το 1854). (Ελλ. τίτλος: Ο ρολογάς της Γενεύης ή Ο μαστρο Ζαχαρίας). Δημοσιεύτηκε επίσης ως κεφάλαιο στο Δόκτωρ Οξ με τον τίτλο Maître Zacharius (Ο μαστρο Ζαχαρίας). • 1874 Un hivernage dans le glaces(γραμμένο το 1855). (Ελλ. τίτλος: Ξεχειμώνιασμα στους πάγους). Και αυτή η μικρή ιστορία δημοσιεύτηκε ως κεφάλαιο στο Δόκτωρ Οξ. • 1875 Une Ville idéale. (Μια ιδανική πόλη). Δημοσιεύτηκε στο Journal d’Amiens, Moniteur de la Somme. • 1879 Les Révoltés de la Bounty . (Ελλ. τίτλος: Η ανταρσία του Μπάουντυ). Δημοσιεύτηκε ως επισύναψη στο Τα 500 εκατομμύρια της Μπεγκούμ. Το πρωτότυπο κείμενο είχε γραφεί από τον Γκαμπριέλ Μαρσέλ (Gabriel Marcel), γεωγράφο της Γαλλικής Εθνικής Βιβλιοθήκης. Ο Βερν αγόρασε τα δικαιώματα στην ιστορία για 300 γαλλικά φράγκα. • 1882 Dix Heures en chasse. Simple boutade. (Δέκα ώρες κυνήγι. Απλή φάρσα). Δημοσιεύτηκε ως επισύναψη στο Η πράσινη αχτίδα. • 1886 Frritt-Flacc. (Φριττ Φλακκ). Δημοσιεύτηκε ως επισύναψη στο Λαχνός υπ΄αριθ. 9672. • 1887 Gil Braltar. (Τζιλ Μπραλταρ). Δημοσιεύτηκε ως επισύναψη στο Ο δρόμος για τη Γαλλία. • 1889 La Journée d’un journaliste américain en 2890. (Ελλ. τίτλος: Μια μέρα απ' τη ζωή ενός Αμερικανού δημοσιογράφου στα 2889). Πρωτοδημοσιεύτηκε στο The Forum , Νέα Υόρκη με τον τίτλο In the Year 2889 (από κει προφανώς και ο ελληνικός τίτλος). Γράφτηκε απο τον Ιούλιο που βασίστηκε όμως σε μια μικρή ιστορία του γυιού του. Συμπεριλήφθηκε και το 1910 στο Hier et demain με επεξεργασία του Μισέλ Βερν. • 1910 Le Humbug. Moeurs américaines (γραμμένο το 1867) (Το Χαμπαγκ. Αμερικάνικα έθιμα). Δημοσιεύτηκε στο Hier et demain με παραλλαγές του Μισέλ Βερν. • 1910 Aventures de la famille Raton. Conte de fées. (Ελλ. τίτλος: Οι περιπέτειες της οικογένειας Ποντικέα). Δημοσιεύτηκε στο Hier et demain με επεξεργασία του Μισέλ Βερν. • 1910 Monsieur Ré-Dièze et Mademoiselle Mi- Bémol. (Ελλ. τίτλος: Ο Κύριος Ρε-Δίεση και η Δεσποινίς Μι-Ύφεση). Δημοσιεύτηκε στο Hier et demain με επεξεργασία του Μισέλ Βερν.

Ιούλιος Βερν • 1910 L'Éternal Adam. (Ελλ. τίτλος: Ο αιώνιος Αδάμ). Δημοσιεύτηκε στο Hier et demain και όπως εικάζεται γραμμένο εξ΄ολοκλήρου από τον Μισέλ Βερν. • 1910 La Destinée de Jean Morénas . (Ελλ. τίτλος: Το ριζικό του Ζαν Μορενάς). Δημοσιεύτηκε στο Hier et demain, είναι γραμμένο εξ΄ολοκλήρου από τον Μισέλ Βερν και βασίζεται στο Pierre-Jean από το 1852. • 1991 Le Mariage de Mr. Anselme de Tilleuls (γραμμένο το 1856) (Ο γάμος του κ. Ανσέλμ ντε Τιλλέ). Δημοσιεύτηκε επίσης και στη συλλογή San Carlos το 1993. • 1993 Pierre-Jean (γραμμένο το 1852) (Πιερ Ζαν). Δημοσιευμένο στη συλλογή San Carlos. • 1993 Le Siège de Rome (γραμμένο το 1855) (Η έδρα της Ρώμης). Δημοσιευμένο στη συλλογή San Carlos. • 1993 San Carlos (γραμμένο το 1856) (Σαν Κάρλος). Δημοσιευμένο στην ομώνυμη συλλογή.

Γεωγραφικά έργα • 1868 Géographie illustrée de la France et de ses colonies . (Εικονογραφημένη γεωγραφία της Γαλλίας και τών αποικιών της). Αρχικά τη συγγραφή είχε αναλάβει ο Θεόφιλος Λαβαγιέ (Théophile Lavallée). Καθώς όμως πέθανε το 1866, ο Ετζέλ (Hetzel) ρώτησε τον Βερν αν ήθελε να τελειώσει το ήδη αρχινημένο έργο, πράγμα που δέχτηκε. Η ερευνητική εργασία ήταν τόσο πολύπλοκη που ο Βερν έπρεπε να αναβάλει την έκδοση τών Τα παιδιά του πλοιάρχου Γκραντ και 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα. • 1870-1880 Découverte de la terre. Histoire générale des grands voyages et des grands voyageurs. (Η ανακάλυψη της Γης. Γενική ιστορία τών μεγάλων ταξιδιών και μεγάλων περιηγητών). Γράφτηκε τμηματικά και σε δυό περιόδους. Την πρώτη περίοδο ο Βερν εργάστηκε μόνος του και το έργο δημοσιεύτηκε το 1870. Τη δεύτερη περίοδο (δεκαετία του 1870), είχε τη βοήθεια του Γκαμπριέλ Μαρσέλ (Gabriel Marcel) (1843-1909), γεωγράφου και βιβλιοθηκάριου της Γαλλικής Εθνικής Βιβλιοθήκης. Οι λόγοι για αυτή την κίνηση ήταν πολλοί: Από τη μία ο Βερν ήταν πολυ απασχολημένος με τη συγγραφή των μυθιστορημάτων του, από την άλλη είχε οικογενειακά προβλήματα και κυρίως μιλούσε και καταλάβαινε μόνο τα γαλλικά και πολλές πληροφορίες που χρειαζόταν υπήρχαν διαθέσιμες μόνο σε άλλες γλώσσες. Το έργο από αυτή τη δεύτερη περίοδο δημοσιεύτηκε σε τρεις συνέχειες, το 1878, 1879 και 1880. • (1888) La Conquête Scientifique et Économique du Globe . (Η επιστημονική και οικονομική κατάκτηση της υφηλίου). Το έργο γράφτηκε μεταξύ 1880 και 1886 και σε συνεργασία με τον Γκαμπριέλ Μαρσέλ (Gabriel Marcel) που έκανε την ερευνητική δουλειά. Ο Βερν έκανε διορθώσεις μέχρι το 1888, αλλά το έργο δεν εκδόθηκε ποτέ.

Θεατρικά έργα Έργα του που ανέβηκαν στη σκηνή όσο ζούσε (ταξινομημένα ανάλογα με την ημερομηνία της πρεμιέρας): • 12 Ιουνίου 1850 Les Pailles rompues (Σπασμένα στάχυα). Κωμωδία σε μία πράξη και 22 σκηνές, γραμμένη το 1849 με τη συνεργασία του Αλεξάνδρου Δουμά. • 28 Απριλίου 1853 Le Colin-Maillard (μετάφραση;;;). Κωμική όπερα σε μία πράξη, γραμμένη το 1852 με τη συνεργασία του Μισέλ Καρέ (Michel Carré) και μουσική του Αριστιντ Ινάρ (Aristide Hignard). Δημοσιεύτηκε το 1853. • 6 Ιουνίου 1855 Les Compagnons de la Marjolaine (Οι συνοδοί της Μαρζολέν). Κωμική όπερα σε μία πράξη, γραμμένη το 1853 με τη συνεργασία του Μισέλ Καρέ (Michel Carré) και μουσική του Αριστιντ Ινάρ (Aristide Hignard). Δημοσιεύτηκε το 1855. • 17 Φεβρουαρίου 1858 Monsieur de Chimpanzé (Κύριος χιπαντζής). Οπερέτα σε μία πράξη, γραμμένη το 1857 με τη συνεργασία του Μισέλ Καρέ (Michel Carré) και μουσική του Αριστιντ Ινάρ (Aristide Hignard). Δημοσιεύτηκε το 1981. • 1 Σεπτεμβρίου 1860 L'Auberge des Ardennes (Το πανδοχείο στις Αρδέννες). Κωμική όπερα σε μία πράξη, γραμμένη το 1855 με τη συνεργασία του Μισέλ Καρέ (Michel Carré) και μουσική του Αριστιντ Ινάρ (Aristide Hignard). Δημοσιεύτηκε το 1860.

Ιούλιος Βερν • 1 Ιουνίου 1861 Onze jours de siège (Ένδεκα μέρες πολιορκία). Κωμωδία σε τρείς πράξεις, γραμμένη μεταξύ 1857 και 1860 με τη συνεργασία του Σαρλ Βαλί (Charles Wallut) και Βικτοριά Σαρντού (Victorien Sardou). Δημοσιεύτηκε το 1861. • 17 Απριλίου 1873 Un Neveu d'Amérique ou les deux Frontignac (Ένας ανηψιός από την Αμερική ή οι δυό Φροντινιάκ ). Κωμωδία σε τρείς πράξεις, γραμμένη το 1861 με τη συνεργασία του Σαρλ Βαλί (Charles Wallut) και επεξεργασμένη από τον Εντουάρ Καντόλ (Édouard Cadol) το 1872. Δημοσιεύτηκε το 1873. • 7 Νοεμβρίου 1874 Le Tour du monde en quatre-vingts-jours (Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, σε πέντε πράξεις και έναν πρόλογο. Γράφτηκε το 1873 με τη συνεργασία αρχικά του Εντουάρ Καντόλ (Édouard Cadol) και αργότερα του Αντόλφ ντ΄Ενερύ (Adolphe d'Ennery). Δημοσιεύτηκε το 1879. • 26 Δεκεμβρίου 1878 Les Enfants du capitaine Grant (Τα τέκνα του πλοιάρχου Γκραντ). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, σε πέντε πράξεις και έναν πρόλογο. Γράφτηκε το 1875 με τη συνεργασία του Αντόλφ ντ΄Ενερύ (Adolphe d'Ennery). Δημοσιεύτηκε το 1879. • 17 Νοεμβρίου 1880 Michel Strogoff (Μιχαήλ Στρογκώφ). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, σε πέντε πράξεις. Γράφτηκε μεταξύ του 1876 και 1880 με τη συνεργασία του Αντόλφ ντ΄Ενερύ (Adolphe d'Ennery). Δημοσιεύτηκε το 1880. • 25 Νοεμβρίου 1882 Voyage à travers l'impossible (Ταξίδι προς το αδύνατο). Βασισμένο στα ακόλουθα μυθιστόρηματά του: Οι περιπέτειες του καπετάνιου Χατεράς, Ταξίδι στο κέντρο της Γης, Από τη Γη στη Σελήνη, 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα, Η σχολή τών Ροβινσώνων, Ο μαστρο Ζαχαρίας και Μια φαντασία του δόκτωρα Οξ, σε τρείς πράξεις. Γράφτηκε μεταξύ του 1879 και 1882 με τη συνεργασία του Αντόλφ ντ΄Ενερύ (Adolphe d'Ennery). Δημοσιεύτηκε το 1981. • 3 Σεπτεμβρίου 1883 Kéraban-le-têtu (Κεραμπάν ο πεισματάρης). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, σε πέντε πράξεις και έναν πρόλογο. Γράφτηκε το 1883. Δημοσιεύτηκε το 1988. • 27 Νοεμβρίου 1887 Mathias Sandorf (Ματίας Σάντορφ). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, σε 4 πράξεις. Συγγραφείς ήταν οι Βιλιάμ Μπουσνάχ (William Busnach) και Ζώρζ Μορέν (Georges Maurens). Η συμμετοχή του Βερν πρέπει να ήταν μηδαμινή. Δημοσιεύτηκε το 1992. Έργα του που δεν ανέβηκαν στη σκηνή ενόσω ζούσε (ταξινομημένα ανάλογα με την ημερομηνία συγγραφής τους): • 1845-1847 Alexandre VI - 1503 (Αλέξανδρος ΣΤ΄ - 1503). Ιστορικό δράμα σε πέντε πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1847-1848 La Conspiration des poudres (Η συνομοσία τών μπαρουτιών). Ιστορικό δράμα σε πέντε πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1848 Le Quart d'heure de Rabelais (Το τέταρτο της ώρας του Ραμπελέ ). Vaudeville (σατιρικό μουσικό θεατρικό κομμάτι) σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1848-1849 Don Galaor (Δον Γκαλαόρ). Σενάριο για ένα Vaudeville σε δύο πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1849 Le Coq de bruyère (Η γαλοπούλα). Σενάριο για ένα Vaudeville σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1849 On a souvent besoin d'un plus petit que soi (Συχνά έχω την ανάγκη για λίγο παραπάνω από σένα). Σενάριο για ένα Vaudeville σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1849 Un Drame sous Louis XV (Το δράμα του Λουδοβίκου ΙΕ΄). Ιστορικό δράμα σε πέντε πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1849 Abd'allah (Αμπνταλά). Vaudeville σε δύο πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1848-1851 Une Promenade en mer (Μία βόλτα στη θάλασσα). Vaudeville σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1850 Quiridine et Quidinerit (Κιριντίν και Κιδινερίτης). Κωμωδία ιταλικού τύπου σε τρεις πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1850 La mille et deuxième nuit (Η χιλιοστή δεύτερη νύχτα). Κωμική όπερα σε μία πράξη. Η μουσική ήταν του Αριστιντ Ινάρ (Aristide Hignard). Δημοσιεύτηκε το 1991.

Ιούλιος Βερν

• 1851 Les Savants (Οι σοφοί). Κωμωδία σε τρεις πράξεις. Το χειρόγραφο δεν βρέθηκε ποτέ. Η ύπαρξη του αποδεικνίεται μόνο από τα γράμματα του Βερν με τους γονείς του. • 1851 De Charybde en Scylla (Από τη Χάρυβδη στη Σκύλλα). Κωμωδία σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1852 Les Châteaux en Californie ou Pierre qui roule n'amasse pas mousse. (Κάστρα στην Καλιφόρνια). Κωμωδία σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1852. • 1852 Monna Lisa . (Μόνα Λίζα). Κωμωδία σε μία πράξη, γραμμένη σε συνεργασία του Μισέλ Καρέ (Michel Carré). Δημοσιεύτηκε το 1852. • 1850-1853 La Guimard (Η Γκιμάρ). Κωμωδία σε δύο πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1853 Un Fils adoptif . (Ένα υιοθετημένο αγόρι). Κωμωδία σε μία πράξη, γραμμένη σε συνεργασία του Σαρλ Βαλί (Charles Wallut). Δημοσιεύτηκε το 2000. • 1854 Guerre aux tyrans . (Πόλεμος στους τύρανους). Κωμωδία σε μία πράξη, γραμμένη πιθανότατα σε συνεργασία με τον Α. Δουμά (υιό). Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1855 Au bord de l'Adour. (Στο κατάστρωμα του Λ΄Αντουρ). Κωμωδία σε μία πράξη. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1852-1856 La Tour de Montlhéry (Το ταξίδι του Μοντλερί). Δράμα σε πέντε πράξεις, γραμμένη σε συνεργασία του Σαρλ Βαλί (Charles Wallut). Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1855-1856 Les Heureux du jour (Οι χαρούμενοι της ημέρας). Κωμωδία σε πέντε πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1867 Les Sabines . (Οι Σαβίνοι). Οπερέτα σε δύο ή τρεις πράξεις από τις οποίες υπάρχει μόνο η πρώτη, γραμμένη σε συνεργασία με τον Σαρλ Βαλί (Charles Wallut). Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1871-1872 Le Pôle Nord (Ο βόρειος πόλος). Βασισμένο στο μυθιστόρημά του Οι περιπέτειες του καπετάνιου Χατεράς. Γράφτηκε με τη συνεργασία του Εντουάρ Καντόλ (Édouard Cadol) σε 6 πράξεις. Υπάρχει μόνο η αρχική ιδέα δύο σελίδων που δημοσιεύτηκε το 1991. • 1874 Άγνωστος τίτλος. Σώζεται μόνο η δεύτερη πράξη μιας κωμωδίας σε τουλάχιστο τρεις πράξεις. Δημοσιεύτηκε το 1991. • 1888-1890 Les Tribulations d'un Chinois en Chine (Οι περιπέτειες ενός Κινέζου στην Κίνα). Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημά του. Δεν σώθηκε το χειρόγραφο. Η ύπαρξή του διαπιστώνεται μόνο απο μερικά γράμματα του Βερν προς τον Ετζέλ.

Βιβλιογραφία • • • • •

Γιάννης Βασιλειάδης: Ιούλιος Βερν, Εκδόσεις ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ, Αθήνα 2004 Ο προφήτης του 19ου αιώνα (Ιούλιος Βερν), Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ-ΑΣΤΗΡ (υπό επανέκδοση) Jules Verne mobile ebooks [1] Όλη η σειρά των βιβλίων του Ιουλίου Βερν [2] Leonidas Kallivretakis, “Jule Verne’s Captain Nemo and French Revolutionary Gustave Flourens: A Hidden Character Model?”, The Historical Review 1 (2004), p. 207-244 [3] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Verne άρθρο Jules Verne [2] [4] την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Verne ιστορικό/συντάκτες ).

[4]

της Γερμανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό

Ιούλιος Βερν

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / www. mobilebooks. org/ ?author=JV http:/ / www. ekdoseispapadimitriou. gr/ http:/ / www. historicalreview. org/ index. php/ historicalReview/ article/ view/ 177/ 73 http:/ / de. wikipedia. org/ wiki/ Jules

Μαρκήσιος ντε Σαντ Μαρκήσιος ντε Σαντ Ο Ντονασιέν Αλφόνς Φρανσουά Κόμης ντε Σαντ (γαλλ. Donatien Alphonse François Comte de Sade) (Παρίσι, 2 Ιουνίου 1740 - Charenton, Saint-Maurice 2 Δεκεμβρίου 1814) ευρύτερα γνωστός ως Μαρκήσιος ντε Σαντ (όπως ονομαζόταν πριν το θάνατο του πατέρα του και τη λήψη του τίτλου του κόμητος), επικαλούμενος από τους θαυμαστές του ο "Θεϊκός Μαρκήσιος", ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος με ηδονιστικές, κυρίως, και αθεϊστικές θεωρήσεις. Η φιλοσοφία του πρεσβεύει μία ακραία μορφή ελευθερίας, η οποία συνδέεται άμεσα με την ηθική ελευθεριότητα, και σκοπεί στην απεξάρτηση του ατόμου από κάθε κατεστημένη νομική, ηθική ή θρησκευτική αρχή με τελικό στόχο την επίτευξη της απόλυτης ατομικής ικανοποίησης, που θεωρεί ως την ανώτατη αξία.

Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ σε νεανική ηλικία. Προσωπογραφία του Charles Amédée Philippe van Loo (περ. 1761)

Τα έργα του περιέχουν ακραίες μορφές ερωτικών πρακτικών και συχνά οι περιγραφές του κινούνται στα όρια της πορνογραφίας. Εξ αιτίας της προκλητικής γραφής του και των ιδεών του πέρασε είκοσι εννέα χρόνια έγκλειστος σε άσυλα και σωφρονιστικά ιδρύματα. Το έργο του προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί αντιμαχόμενες κριτικές ενώ κατέστη πόλος έμπνευσης για άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες διαχρονικά. Η δική του άποψη για το έργο του συμπυκνώνεται στην παρακάτω ρήση του: "Ο τρόπος σκέψης μου είναι το αποτέλεσμα των στοχασμών μου. Είναι κομμάτι της εσώτερης ύπαρξής μου, του τρόπου που είμαι φτιαγμένος. Για το σύστημά μου, το οποίο αποδοκιμάζετε, είναι επίσης η μέγιστη παρηγοριά στη ζωή μου, η πηγή της ευτυχίας μου. Σημαίνει περισσότερα για μένα απ' ότι η ίδια μου η ζωή."[1]

Πρώιμα χρόνια Ο Σαντ γεννήθηκε στο Παρίσι, στην αριστοκρατική κατοικία Hôtel de Condé στις 2 Ιουνίου 1740 και ήταν γιος του Jean-Baptiste François Joseph κόμητα de Sade, μαρκησίου του Mazan, και της Marie-Éléonore de Maillé de Carman. Η μητέρα του, θυγατέρα του Donatien de Maillé, μαρκησίου του Carman, διετέλεσε κυρία επί των τιμών της πριγκίπισσας του Condé. Ο πατέρας του ως διπλωμάτης βρισκόταν στην υπηρεσία του Πρίγκιπα Εκλέκτορα της Κολωνίας[2] .

Μαρκήσιος ντε Σαντ

99 Από το 1745, έπειτα από ένα σύντομο διάστημα παραμονής μαζί με συγγενείς του στην Προβηγκία και την Αβινιόν, την επιμέλειά του ανέλαβε ο θείος του Αββάς ντε Σαντ, λόγιος και σχολιαστής του Πετράρχη, ο οποίος αργότερα προκάλεσε σκάνδαλο με τη σύλληψή του σε οίκο ανοχής[3] . Αυτός ανέθεσε την ανατροφή του σε μια οικογενειακή φίλη, τη Madame de Saint Germain και την εκπαίδευσή του στον Αββά Amblet. Το 1750 εισήλθε στο ιησουιτικό κολέγιο του Μεγάλου Λουδοβίκου στο Παρίσι. Εκεί ήρθε σε επαφή με το θέατρο και τη δραματική τέχνη, που τον γοήτευσαν και απετέλεσαν έκτοτε αγαπημένες του ενασχολήσεις[4] .Οι σωφρονιστικές τακτικές του παιδαγωγικού συστήματος των Ιησουιτών θεωρείται πιθανόν να αποτέλεσαν αίτιο της εκδήλωσης των ομοερωτικών και σαδιστικών τάσεων του ντε Σαντ[5] .

Ο πατέρας του Μαρκήσιου, Jean-Baptiste François Joseph κόμης de Sade

Το 1754, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών έγινε δεκτός στη στρατιωτική σχολή École des Chevaux-légers, όπου φοιτούσαν αποκλειστικά γόνοι ευγενών. Εκεί έλαβε την αρχική στρατιωτική του εκπαίδευση και την επόμενη χρονιά ονομάστηκε δεύτερος υπολοχαγός στο σύνταγμα του βασιλικού πεζικού. Από το 1757 συμμετείχε στον Επταετή Πόλεμο με το βαθμό του σημαιοφόρου με το σύνταγμα τυφεκιοφόρων της ταξιαρχίας του Αγίου Ανδρέα υπό τον Κόμη της Προβηγκίας (μετέπειτα Λουδοβίκου ΙΗ') αδερφό του Λουδοβίκου ΙΣΤ' και στις 21 Απριλίου 1759 προήχθη σε λοχαγό του Ιππικού της Βουργουνδίας.

Γάμος και πρώτα σκάνδαλα Αποστρατεύτηκε το 1763, ταυτόχρονα με το τέλος του πολέμου, και εγκαταστάθηκε στο οικογενειακό κάστρο Château de Lacoste. Εκεί γνώρισε και ερωτεύτηκε τη δεσποινίδα Laure de Lauris, δέσποινα της Vacqueyras. Η άρνησή της, όμως, για ένα γάμο μαζί του[6] τον οδήγησε να παντρευτεί τη Renée-Pélagie de Montreuil, κόρη ενός πλούσιου κατώτερου δικαστικού με ισχυρές προσβάσεις στη βασιλική αυλή. Η μητέρα του ντε Σαντ, Marie-Éléonore de Maillé de Carman

Μαρκήσιος ντε Σαντ

100 Τον Οκτώβριο του 1763, τέσσερις μήνες μετά το γάμο του, παύθηκε από την υπηρεσία του βασιλιά για πρώτη φορά στη ζωή του και κρατήθηκε για δεκαπέντε ημέρες στις φυλακές του βασιλικού κάστρου Vincennes έπειτα από την καταγγελία μίας ιερόδουλης για βλασφημία[7] . Με τη μεσολάβηση του πατέρα του αποφυλακίστηκε το Νοέμβριο και του επιβλήθηκε υποχρεωτική παραμονή στο οικογενειακό κάστρο του Échauffour υπό την επίβλεψη του επικεφαλής της αστυνομικής διεύθυνσης ηθών. Τον Ιανουάριο του 1767 πέθανε ο πατέρας του κληροδοτώντας του τον τίτλο του κόμητος καθώς και τους πύργους Lacoste, Mazan και Saumane αλλά και μεγάλα ποσά χρεών για εξόφληση. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους γεννήθηκε το πρώτο παιδί του ζεύγους ντε Σαντ ο Louis-Marie.

Η σύζυγος του ντε Σαντ, Renée-Pélagie

Την Κυριακή του Πάσχα του 1768 συνέβη το πρώτο μεγάλο σεξουαλικό σκάνδαλο του ντε Σαντ (Σκάνδαλο της Arcueil, από το όνομα του προαστίου των Παρισίων, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής) με μία πόρνη ονόματι Rose Keller[8] . Η Keller τον κατήγγειλε στις αρχές για βίαιη σεξουαλική συμπεριφορά, και παρά την απόσυρση των καταγγελιών της έπειτα από μια γενναιόδωρη προσφορά χρημάτων, λόγω της έκτασης του σκανδάλου, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να φυλακίσει το Μαρκήσιο με ένα lettre de cachet αποσιωπώντας έτσι τη συνηθισμένη διαδικασία δίωξης. Έγκλειστος παρέμεινε έως τις 16 Νοεμβρίου οπότε και εγκαταστάθηκε στο κάστρο της Lacoste. Το 1771 τον ακολούθησε εκεί και η οικογένειά του μαζί με την αδερφή της γυναίκας του Anne-Prospère, που σύντομα έγινε ερωμένη του. Η ερωμένη του Μαρκήσιου και αδερφή της συζύγου

Μετά από ένα επεισόδιο στη Μασσαλία το 1772, που είχε να του, Anne-Prospère, σε μεταγενέστερη προσωπογραφία ως μοναχή κάνει με δηλητηρίαση πορνών με το υποτιθέμενο αφροδισιακό, ισπανική μύγα και σοδομισμό με τον υπηρέτη του, Latour, καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο[9] . Κατάφεραν να διαφύγουν στην Ιταλία παίρνοντας μαζί τους και την Anne-Prospère, γεγονός που εξόργισε την πεθερά του, Madame de Montreuil, η οποία κατάφερε να εξασφαλίσει βασιλική εντολή για τη σύλληψη του γαμπρού της[10] .

Μαρκήσιος ντε Σαντ

Πρώτη περίοδος εγκλεισμού και η Επανάσταση Στις 8 Δεκεμβρίου 1772 συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Château de Miolans από όπου δραπέτευσε πέντε μήνες αργότερα[11] μαζί με το συγκρατούμενό του, Βαρώνο de l' Allée, και τη βοήθεια δεκαπέντε αντρών. Παρέμεινε κρυμμένος στη Lacoste και επανασυνδέθηκε με τη σύζυγό του διατηρώντας παράλληλα μια ομάδα νέων υπαλλήλων, οι περισσότεροι από τους οποίος παραπονούνταν για σεξουαλική κακομεταχείριση και εγκατέλειψαν το κάστρο του Μαρκησίου. Ο Σαντ αναγκάστηκε πάλι να φύγει στην Ιταλία και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έγραψε το βιβλίο, "Voyage d'Italie". Το 1776 επέστρεψε στη Lacoste και προσέλαβε νέες υπηρέτριες, οι οποίες, όμως, έφυγαν γρήγορα από την υπηρεσία του. Το 1777 ο πατέρας μίας από αυτές ήρθε στη Lacoste ζητώντας την κόρη του και επεχείρησε να δολοφονήσει τον Σαντ. Το Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς ο Μαρκήσιος μετήχθη στις φυλακές του κάστρου Vincennes. Στις 14 Ιουνίου 1778 πληροφορήθηκε την αθώωσή του για τις κατηγορίες της δηλητηρίασης και του σοδομισμού αλλά αναγκάστηκε να παραμείνει φυλακισμένος λόγω της βασιλικής εντολής, που είχε εκδοθεί με ενέργειες της πεθεράς του. Ένα μήνα αργότερα κατάφερε να δραπετεύσει αλλά συνελήφθη σύντομα και οδηγήθηκε στη Vincennes, όπου παρέμεινε μέχρι και την παύση λειτουργίας της ως φυλακής, το 1784, οπότε μεταφέρθηκε στη Βαστίλη. Στις περιώνυμες φυλακές της Βαστίλης κρατήθηκε στον "Πύργο της Ελευθερίας" (Tour de la Liberté) έως την 2α Ιουλίου 1789 όταν άρχισε να φωνάζει από το κελί του ότι σκοτώνουν τους φυλακισμένους καλώντας τον κόσμο να τους απελευθερώσει[12] . Από εκεί, δέκα ημέρες πριν την πυρπόληση της Βαστίλης από τους επαναστάτες, διαμετακομίστηκε με βασιλική εντολή στο άσυλο φρενοβλαβών του Charenton, το οποίο διηύθυνε το τάγμα των Αδελφών του Ελέους[13] . Ο ντε Σαντ ανακρινόμενος από αστυνομικούς, Σε αυτή την πρώτη μακρά περίοδο εγκλεισμού του ξεκίνησε τη ανιστορική απεικόνιση του 19ου αιώνα. συγγραφή των πλέον γνωστών έργων του όπως η "Ζυστίν", "120 Μέρες στα Σόδομα", "Διάλογος μεταξύ Ιερέα και Μελλοθανάτου" κ.α. Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ απελευθερώθηκε μετά τη Γαλλική Επανάσταση στις 2 Απριλίου 1790 με την ακύρωση όλων των βασιλικών εντολών φυλάκισης υπό τη μορφή lettres de cachet.

Η σύζυγός του αποσύρθηκε σε μοναστήρι και αρνήθηκε οποιαδήποτε επαφή μαζί του. Τότε ξεκίνησε ο δεσμός του με την τριαντατριάχρονη πρώην ηθοποιό Marie-Constance Renelle (Madame Quesnet), την οποία είχε εγκαταλείψει ο άνδρας της Balthazar Quesnet, αφήνοντάς της και την επιμέλεια του εξάχρονου γιου τους. Στις 22 Οκτωβρίου 1790 ανέβηκε με επιτυχία στο Παρίσι το θεατρικό του έργο, "Κόμης Oxtiern ή οι δυστυχίες της ελευθεριότητας", μία κωμωδία τριών πράξεων στην οποία

101

Μαρκήσιος ντε Σαντ

102 παρουσιάζονταν οι απολαύσεις του εγκλήματος, προκαλώντας, όμως, μεγάλες αντιδράσεις[14] . Προηγουμένως ο Σαντ είχε κυκλοφορήσει ένα πολιτικό μανιφέστο και την επόμενη χρονιά δημοσιεύτηκε μία ανώνυμη έκδοση της "Ζυστίν". Όπως και άλλοι Γάλλοι αριστοκράτες προσαρμόστηκε στη μετεπαναστατική κοινωνία και πολιτικοποιήθηκε εκλεγόμενος γραμματέας και αργότερα πρόεδρος της περιφέρειας Piques των Παρισίων (Section des Piques) και Ειρηνοδίκης[15] .

Οι χειρόγραφοι κύλινδροι του έργου "120 Μέρες στα Σόδομα". Το έργο γράφτηκε σε ρολό χαρτιού 12 μέτρων στις φυλακές της Βαστίλης

Δίωξη από την Τρομοκρατία και σύντομη περίοδος ελευθερίας Εντούτοις, με την επανάσταση δημιουργήθηκαν καταστάσεις που ο Μαρκήσιος δεν μπορούσε να συμμεριστεί. Προσποιήθηκε τον υποστηρικτή της εγκαθίδρυσης του ολοκληρωτικού σοσιαλισμού και της πλήρους κατάργησης της κυριότητας, όμως επέμεινε στη διατήρηση του οικογενειακού του κάστρου και της ιδιοκτησίας του. Η επιβολή του καθεστώτος της Τρομοκρατίας (1793 - 1794) και οι χιλιάδες εκτελέσεις που ακολούθησαν τον οδήγησαν να αποσυρθεί από την πολιτική κονίστρα αποτροπιασμένος. Αν και είχε χρησιμοποιήσει διάφορες μορφές βασανιστηρίων για να διεγείρει τα πάθη του, δεν μπορούσε να δικαιολογήσει τις μαζικές εκτελέσεις που πραγματοποιούνταν από τον νεοπαγή κρατικό μηχανισμό. Στις 8 Δεκεμβρίου 1793 εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης, βάσει του Νόμου των Υπόπτων (Loi des suspects)[16] για μία επιστολή που είχε γράψει προ διετίας στον Δούκα Ντε Μπρισάκ, διοικητή της φρουράς του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, και φυλακίστηκε στις Φυλακές Madelonnettes. Μεταφέρθηκε στη Φυλακή Καρμηλιτισσών στη Rue de Vaugirard και από εκεί στο Sainte-Lazare. Καταδικάστηκε για δεύτερη φορά σε θάνατο αλλά λόγω της γραφειοκρατίας διέφυγε Φανταστικό πορτραίτο του ντε Σαντ από τον τον αποκεφαλισμό στη γκιλοτίνα. Το 1795 δημοσίευσε το έργο του H. Biberstein, δημιουργημένο το 1830 "Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ", μία φιλοσοφική μελέτη συνδυασμένη με τη γνωστή ερωτική γραφή του ντε Σαντ, και μέσα στην επόμενη πενταετία κυκλοφόρησαν τα μυθιστορήματα "Η Νέα Ζυστίν", "Αλίν και Βαλκούρ", "Ιστορία της Ζυλιέτ". Στα 1799 αναγκάστηκε να εργαστεί σε ένα θέατρο των Βερσαλλιών κερδίζοντας ελάχιστα χρήματα και συντηρώντας παράλληλα το γιο της Madame Quesnet, Κάρολο. Την ίδια χρονιά ανέβηκε, για δεύτερη φορά, στη Société Dramatique των Βερσαλλιών το θεατρικό του, "Oxtiern". Ο ντε Σαντ αντιμετώπιζε έντονα οικονομικά προβλήματα και για ένα διάστημα βρέθηκε να στεγάζεται σε πτωχοκομείο.

Μαρκήσιος ντε Σαντ

103

Αντιμέτωπος με το καθεστώς του Βοναπάρτη Τον Ιούνιο του 1800 κυκλοφόρησε μία ανώνυμη μπροσούρα με τον τίτλο "Zoloé", μέσω της οποίας ο συντάκτης της επετίθετο στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη, που είχε πρόσφατα αναλάβει την εξουσία, και στο περιβάλλον του. Οι υποψίες για τη συγγραφή της στράφηκαν στο Μαρκήσιο παρότι σήμερα είναι, πλέον, επιβεβαιωμένο ότι δεν είχε καμία σχέση[17] . Τον Οκτώβριο κυκλοφόρησε η τετράτομη συλλογή ιστοριών του, "Εγκλήματα από Έρωτα", στην οποία επιτέθηκε με σφοδρότητα σε άρθρο του στη "Journal de Paris" ο ακαδημαϊκός και κριτικός Alexandre-Louis de Villeterque κατονομάζοντας συνάμα το Σαντ ως το συγγραφέα της "Ζυστίν"[18] .

Ο Μαρκήσιος σε ανιστορικό πορτραίτο του 19ου αιώνα

Η μακρά σειρά συλλήψεων του Μαρκησίου ντε Σαντ ολοκληρώθηκε στις 6 Μαρτίου 1801 όταν, τυχαία ευρισκόμενος στο γραφείο του εκδότη του Nicolas Massé, συνελήφθη μαζί του έπειτα από έφοδο της αστυνομίας. Η έρευνα των αρχών αποκάλυψε χειρόγραφα και διορθώσεις του ντε Σαντ για τα έργα "Νέα Ζυστίν" και "Ζυλιέτ". Κατά την ανάκριση ο Massé, με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή του, παρέδωσε το χειρόγραφο της "Ζυλιέτ". Ο Σαντ αναγνώρισε το χειρόγραφο αλλά υποστήριξε ότι αυτός δεν ήταν παρά ο αντιγραφέας του.

Τον Απρίλιο αποφασίστηκε από το διευθυντή της παρισινής αστυνομίας Dubois και τον Υπουργό Ασφαλείας, τον περίφημο Ζοζέφ Φουσέ (Joseph Fouché), η μη διεξαγωγή δίκης του Μαρκησίου προκειμένου να αποφευχθεί μεγαλύτερο σκάνδαλο και ο εγκλεισμός του στη φυλακή πολιτικών κρατουμένων Sainte-Pélagie. Ως αιτιολογία προβλήθηκε η συγγραφή του «επαίσχυντου μυθιστορήματος Ζυστίν» και του «ακόμα φρικτότερου Ζυλιέτ».

Τα χρόνια στο Charenton και το τέλος

Απόσπασμα από το χειρόγραφο της διαθήκης του ντε Σαντ

Ο ντε Σαντ απηύθυνε από τη φυλακή επιστολή – έκκληση προς τον Υπουργό της Δικαιοσύνης, André Joseph Abrial, στις 20 Μαΐου 1802, ζητώντας την απελευθέρωσή του ή την προσαγωγή του σε δίκη, ισχυριζόμενος ότι δεν είναι ο συγγραφέας της "Ζυστίν". Ακολούθησαν το 1803 οι δύο τελικές διαμετακομίσεις του, αρχικά στις φυλακές Bicêtre και κατόπιν αιτήματος της οικογένειάς του στο άσυλο Charenton, όπου φρουρούνταν από έναν αστυνομικό και οι οικείοι του κατέβαλαν τρεις χιλιάδες φράγκα ετησίως ως τρόφιμη συνδρομή.

Η Madame Quesnet τον ακολούθησε στο Charenton λαμβάνοντας άδεια παραμονής σε κοντινό δωμάτιο. Ο φιλελεύθερος διευθυντής του ασύλου, Αββάς François Simonet de Coulmier, προμήθευε το ντε Σαντ με γραφική ύλη και τον ενθάρρυνε στο ανέβασμα θεατρικών έργων, ανοιχτών στο κοινό, με ηθοποιούς τους τροφίμους του ιδρύματος. Στο Charenton εκτυλίχτηκε και η τελευταία ερωτική σχέση του Μαρκησίου με την εκεί ανήλικη εργαζόμενη, Magdeleine Leclerc. Σχέση, που εκτός από σεξουαλικό είχε και παιδαγωγικό χαρακτήρα, μιας και ο ηλικιωμένος, πλέον, πρώην ευγενής της δίδαξε γραφή και ανάγνωση.

Μαρκήσιος ντε Σαντ Τον Ιούνιο του 1807 σε αστυνομικό έλεγχο στο κελί του ανακαλύφθηκε το δεκάτομο έργο "Τα Ταξίδια της Φλορμπέλ", που μόλις είχε ολοκληρώσει. Το έργο κατασχέθηκε και μετά το θάνατο του Μαρκησίου κάηκε από το γιο του, Donatien-Claude-Armand, όπως και πολλά άλλα ανέκδοτα χειρόγραφά του. Στις 9 Ιουνίου 1809 δολοφονήθηκε σε ενέδρα ο πρεσβύτερος γιος του, Louis-Marie, αξιωματικός του στρατού του Ναπολέοντα και στις 7 Ιουλίου του 1810 πέθανε η σύζυγός του Renée-Pélagie, με την οποία βρισκόταν σε διάσταση από την πρώτη αποφυλάκισή του το 1790. Υπό την προεδρία του Ναπολέοντα[19] το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στα 1811 τη συνέχιση της κράτησης του ντε Σαντ στο Charenton, η απόφαση αυτή ανανεώθηκε στα 1812 ενώ την επόμενη χρονιά απαγορεύτηκαν και οι θεατρικές παραστάσεις, που ανέβαζε στο άσυλο. Το 1813 ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα "Histoire secrète d'Isabelle de Bavière" και δημοσίευσε ανώνυμα το βιβλίο "La Marquise de Gange". Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, ο Θείος Μαρκήσιος για τους θαυμαστές του και ονοματοδότης του όρου σαδισμός, πέθανε ενώ κοιμόταν, στο άσυλο φρενοβλαβών Charenton στις 2 Δεκεμβρίου 1814, σε ηλικία 74 ετών, εγκαταλείποντας ένα έργο, που θα επηρέαζε και θα μελετούνταν βαθιά από λογοτέχνες, ερευνητές και ψυχαναλυτές τους επόμενους δύο αιώνες.

Ο όρος σαδισμός Ο όρος σαδισμός (γαλλ. sadisme) δημιουργήθηκε από το Γερμανό ψυχίατρο Richard von Krafft-Ebing (1840-1902) και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1886 στο έργο του Psychopathia Sexualis[20] . Η σημασία του έχει να κάνει με την επίδραση της σκληρότητας στη σεξουαλική διέγερση με την επιβολή σωματικού πόνου, νοητικής βασάνου ή και των δύο παράλληλα. Περιγράφεται επίσης ως γενετήσια διαστροφή κατά την οποία προκαλείται διέγερση μόνο με την πρόκληση πόνου σε άλλο άτομο ή με τη θέα αίματος. Αναφέρεται ότι η αίσθηση σεξουαλικής ευχαρίστησης παράγεται με πράξεις κακοποίησης ή τιμωρίας του ερωτικού αντικειμένου από ζώα ή ανθρώπους και συνίσταται από μία αρχική επιθυμία να πονέσει, να πληγώσει ή ακόμα και να καταστρέψει το σεξουαλικό αντικείμενο, ώστε να επιτευχθεί η σεξουαλική ευχαρίστηση[21] . «Η σκληρότητα είναι απλώς η ανθρώπινη ενέργεια που ο πολιτισμός δεν αλλοίωσε ακόμα ολότελα: είναι λοιπόν αρετή, όχι βίτσιο».[22] Απόψεις, όπως αυτή, του Μαρκησίου ντε Σαντ, καθώς και η σεξουαλική δράση σε έργα του συνέτειναν στο να δανείσει μεταθανάτια το όνομά του στον ψυχοπαθολογικό αυτό όρο. Το αντίθετο του σαδισμού είναι o μαζοχισμός. Κατά τον μαζοχισμό το άτομο διεγείρεται σεξουαλικά όταν του επιβάλλεται πόνος, περιορισμός ή τιμωρία. Σε μερικούς ανθρώπους συνυπάρχουν και οι δυο τάσεις του σαδισμού και του μαζοχισμού (σαδομαζοχισμός)[23] .

104

Μαρκήσιος ντε Σαντ

105

Λογοτεχνική παρουσία Η θεατρική παρουσία του ντε Σαντ ξεκίνησε από το 1765 περίπου, οπότε έγραψε και έλαβε μέρος σε διάφορες ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις, η βασική, όμως λογοτεχνική του δημιουργία άρχισε μετά τη φυλάκισή του στη Vincennes το 1778. Ενώ ο ντε Σαντ χρησιμοποιεί πολλούς από τους κανόνες της τυχοδιωκτικής, γοτθικής και αισθηματικής μυθιστοριογραφίας, τα μυθιστορήματά του είναι μοναδικά στη λογοτεχνική παραγωγή της εποχής του με την απόρριψη οποιουδήποτε ηθικού νόμου και τις αναλυτικές, εγκυκλοπαιδικού τύπου, λεπτομέρειες βίαιης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Στις "120 Ημέρες στα Σόδομα", έργο, που άρχισε να γράφει στη Βαστίλη τη δεκαετία του 1780 και ουδέποτε ολοκλήρωσε, προσπαθεί να εκθέσει με λογοτεχνική μορφή έναν κατάλογο όλων των πιθανών μορφών ελευθεριάζουσας σεξουαλικής συμπεριφοράς. Η "Ζυστίν", η ιστορία μιας ενάρετης νέας γυναίκας που υποβάλλεται σε φρικιαστικά σεξουαλικά βασανιστήρια και σκοτώνεται τελικά από χτύπημα κεραυνού, ολοκληρώθηκε επίσης στη Βαστίλη ενώ μία πιο εκτεταμένη έκδοση δημοσιεύθηκε το 1797 ως "Νέα Ζυστίν", μαζί με τη "Ζυλιετ", την ιστορία της αδελφής της Ζυστίν, η οποία ακολουθώντας το δρόμο της φαυλότητας ανταμείβεται και ευημερεί.

Εικόνα από τη γερμανική έκδοση της "Ζυλιέτ" το 1800

Στη "Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ" παρουσιάζει τη μύηση μιας νέας γυναίκας στη φιλοσοφία και την πρακτική της ακολασίας. Η σωζόμενη εργογραφία του ντε Σαντ περιλαμβάνει ακόμη διάφορα συμβατικότερα θεατρικά έργα και σύντομα αφηγήματα, δύο ιστορικά μυθιστορήματα, και ένα επιστολικό μυθιστόρημα, το "Aline et Valcour". Επίσης έχει διασωθεί μεγάλο τμήμα της ογκώδους αλληλογραφίας του.

Κριτική και αποτίμηση Παρότι τα έργα του ντε Σαντ δεν εκδόθηκαν επίσημα κατά τη διάρκεια του δεκάτου ενάτου αιώνα, κυκλοφορούσαν ιδιωτικά. Το 1855 ο Γάλλος κριτικός και ακαδημαϊκός Charles Augustin Sainte-Beuve χαρακτήρισε το Μαρκήσιο ντε Σαντ και το Λόρδο Βύρωνα ως τις "δύο μέγιστες πηγές έμπνευσης" για τους σύγχρονους συγγραφείς[24] , πολλοί από τους οποίους είδαν τον Μαρκήσιο ως πρωτοπόρο της σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης φύσης και μάρτυρα της ελευθερίας.

Εικόνα από την έκδοση του 1795 του έργου "Aline and Valcour"

Ο Άλγκερνον Σούϊνμπερν, ο Πωλ Βερλαίν, ο Κάρολος Μπωντλαίρ, ο Ουίλλιαμ Μπλέηκ και ο Γκιγιώμ Απολλιναίρ ήταν μεταξύ των συγγραφέων που επηρεάστηκαν από τη ζωή και το έργο του Σαντ. Στον εικοστό αιώνα, η υπερρεαλιστική κίνηση άντλησε έμπνευση από την εικονοκλαστική χρήση του ερωτισμού από το Σαντ και την προκλητική απόρριψη κάθε περιορισμού της προσωπικής ελευθερίας[25] . Το τελευταίο μισό του εικοστού αιώνα αυξήθηκαν οι κριτικές πραγματείες του έργου του ντε Σαντ. Μελέτες από κριτικούς όπως ο Roland Barthes[26] , ο Maurice Blanchot[27] , ο Pierre Klossowski[28] και ο Georges Bataille[29] εστιάζουν στη βαθιά γνώση του Σαντ πάνω στην ψυχολογία της δύναμης και της επιθυμίας και στις σχέσεις μεταξύ των ρητορικών πρακτικών του και της επιθυμίας για απόλυτη προσωπική κυριαρχία.

Μαρκήσιος ντε Σαντ Η αντίληψη του Φουκώ για το έργο του Σαντ ως συνόρου μεταξύ κλασσικής και σύγχρονης σκέψης ώθησε σε πολυάριθμες αναλύσεις της αλληλεξάρτησης μεταξύ των έργων του, του πολιτιστικού και φιλοσοφικού περιβάλλοντός του και των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ανακατατάξεων του όψιμου 18ου αιώνα στη Γαλλία[30] . Διάφοροι κριτικοί έχουν εξετάσει επίσης την αντιμετώπιση των θηλυκών χαρακτήρων στα κείμενα του Σαντ. Η Alice Laborde[31] βρίσκει στο έργο του μια έκθεση της άδικης μεταχείρισης της κοινωνίας έναντι των γυναικών και ένα αίτημα για σεξουαλική ισότητα. Η Andrea Dworkin[32] , από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιεί τη μελέτη της για το Σαντ για να υποστηρίξει τη θέση της ότι η πορνογραφία λειτουργεί ως μέσο υποβιβασμού και υποταγής των γυναικών. Η Angela Carter[33] υποστηρίζει ότι η εργασία του Σαντ είναι τελικά πολύτιμη επειδή απεικονίζει ξεκάθαρα τις βίαιες και καταπιεστικές συμπεριφορές, που κρύβονται πίσω από τις συμβατικές σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Το έργο του Σαντ στην Ελλάδα Η πρώτη έκδοση βιβλίου του Μαρκησίου ντε Σαντ στην Ελλάδα ήταν η "Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ" από τις εκδόσεις "Εξάντας" σε μετάφραση του Βασίλη Καλλιπολίτη το 1979, του οποίου η κυκλοφορία απαγορεύτηκε με δικαστική εντολή. Δύο χρόνια αργότερα ο ίδιος εκδοτικός οίκος κυκλοφόρησε τις "120 Μέρες των Σοδόμων" σε μετάφραση των Τάκη Θεοδωρόπουλου και Πέτρου Παπαδόπουλου. Η έκδοση προκάλεσε την παρέμβαση συντηρητικών δικαστικών κύκλων, που κατήγγειλαν το έργο ως πορνογράφημα για "προσβολή της δημοσίας αιδούς" βάσει του τότε υφιστάμενου νόμου "περί ασέμνων" με μάρτυρα κατηγορίας ένα χωροφύλακα[34] . Σε αντίδραση αυτής της πράξης λογοκρισίας 48 εκδότες ανήγγειλαν κοινή έκδοση του έργου. Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και το σύνολο του Τύπου, καταδικάζοντας ομοθυμαδόν τέτοιες πρακτικές. Προσωπικότητες των γραμμάτων υπερασπίστηκαν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας των έργων του Σαντ, θεωρώντας το γεγονός της απαγόρευσης σκοταδιστικό πισωγύρισμα. Το δικαστήριο συνεκάλεσε Γνωμοδοτική Επιτροπή πέντε προσωπικοτήτων όπου μεταξύ των μελών της βρίσκονταν ο Γιάννης Μόραλης, ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος και ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ο οποίος ήταν ο μόνος που συνηγόρησε στην πρακτική της απαγόρευσης. Το βιβλίο εν τέλει απαγορεύτηκε έως και το 1991 οπότε ήρθη και τυπικά η απαγόρευση. Έκτοτε πολλές εκδόσεις των έργων του ντε Σαντ έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα από σημαντικούς εκδοτικούς οίκους με κυρίαρχα έργα τη "Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ", τη "Ζυστίν" και τις "120 Ημέρες στα Σόδομα".

106

Μαρκήσιος ντε Σαντ

Εργογραφία • Dialogue entre un prêtre et un moribund • Voyage d'Italie ou Dissertations critiques, historiques et philosophiques sur les villes de Florence, Rome, Naples, Lorette et les routes adjacentes à ces quatre villes • Justine ou les malheurs de la vertu • La nouvelle Justine ou Les malheurs de la vertu • Ernestine Nouvelle suedoise • Français, encore un effort si vous voulez être républicains • La philosophie dans le boudoir • L'ogre Minski suivi de Le pape Brashi • Que suis-je à présent ?... • Les 120 journées de Sodome ou l'École du libertinage • Histoire de Juliette ou les Prospérités du vice • Idée sur les romans • Le président mystifié et autres contes licencieux • La marquise de Gange • Les crimes de l'amour; nouvelles Προμετωπίδα της δεύτερης έκδοσης του έργου "Justine ou les malheurs de la vertu" το héroïques et tragiques ; précédées 1791 d'une Idée sur les romans • Aline et Valcour ou Le roman philosophique • Histoire secrète d'Isabelle de Bavière, reine de France • L'aigle mademoiselle • Discour contre Dieu • Propos d'un insoumis • Le Suborneur • Oxtiern, ou les Malheurs du libertinage

107

Μαρκήσιος ντε Σαντ

108

• Dorci • Adelaide de Brunswick, princesse de Saxe, Evenement du XIe siecle • Eugenie de Franval Nouvelle tragique • Juliette et Raunai ou la Conspiration d'Amboise • La Double Epreuve • Miss Heriette Stralson ou les Effets de desespoir • Faxelange ou les Torts de l'ambition • Florville et Courval ou le Fatalisme • Rodrigue ou la Tour enchantee • Laurence et Antonio Nouvelle italienne • Dorgeville ou le Criminel par vertu • La Comtesse de Sancerre ou la Rival de sa fille • Dorci ou la Bizarrerie du Sort • Le Serpent • La saillie gasconne • L'Heureuse feinte • Le M....puni • L'Eveque embourb • Le Revenant • Les Harangueurs provencaux • Attrapez-moi toujours de meme Γερμανική έκδοση της "Juliette" το 1892.

• L'Epoux complaisant • Aventure incomprehensible et attestee par toute une province • La Fleur de chataignier • L'instituteur philosophe • La Prude ou la Rencontre imprevue • Emilie de Tourville, ou la Cruaute fraternelle • Augustine de Villeblanche, ou le stratageme de l'amour • Soit fait ainsi qu'il est requise • Le President mystifie • La Marquise de Theleme, ou les Effets du libertinage • Le Talion • Le Cocu de lui-meme, ou le Raccommondement imprevu • Il y a place pour deux • L'Epoux corrige • Le Mari pretre • La Chatelaine de Longeville, ou la Femme vengee • Les Filous

Έργα του σε ελληνική μετάφραση • Ο δήμιος και το θύμα του

Γερμανική έκδοση της "Juliette" το 1906.

Μαρκήσιος ντε Σαντ • 120 Ημέρες στα Σόδομα • Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ • Ο Απατημένος Πρόεδρος • Γεννηθήτω το θέλημά σας • Ο σύζυγος ιερέας, προβηγκιανό διήγημα • Ο κερατάς του ίδιου του εαυτού του • Αυγουστίνη Βιλμπλάνς • Επιστολή προς τον αστυνομικό διευθυντή Chenon - 19 Ιουλίου 1789 • Ζυστίν ή τα βάσανα της αρετής • Oι Aτυχίες της Aρετής • Απόψεις για το μυθιστόρημα • Πάνω στην άμεση δημοκρατία και την απάτη των "εκπροσωπήσεων" • Τα εγκλήματα του έρωτα - Νουβέλες ηρωικές και τραγικές

Παραπομπές - Υποσημειώσεις [1] Απόσπασμα από επιστολή στη σύζυγό του γραμμένη το Νοέμβριο του 1783. Βλ. Walter Lennig, Portrait of De Sade, Herder and

Herder, 1971, p.174 [2] Ronald Hayman, Marquis de Sade: The Genius of Passion, Tauris Parke Paperbacks, 2003, pp.3-5 [3] Ronald Hayman, αυτόθι, p.4 [4] Nathalie Ferrand, Locus in Fabula: La topique de l'espace dans les fictions françaises d'Ancien Régime, Peeters Publishers, 2001,

p.610 [5] John Phillips, The Marquis de Sade: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2005, p.1-2 [6] Ronald Hayman, ενθ' ανωτ., pp.19-20 [7] Paul J. Gillette, John S. Yankowski, The Complete Marquis de Sade, Holloway House Publishing, 2005, p.32 [8] Kathleen Barry, Female Sexual Slavery, New York University Press, 1984, p.220 [9] John Phillips, ενθ' ανωτ., p.6 [10] Steve McCaffery, Prior to Meaning: The Protosemantic and Poetics, Northwestern University Press, 2001, p.269 [11] Montague Summers, Essays in Petto, Ch. 4: The Marquis de Sade-A Study in Algolagnia, Ayer Publishing, 1977, p.91 [12] Graham E. Rodmell, French drama of the revolutionary years, Taylor & Francis, 1990, p.96 [13] Neil Schaeffer, The Marquis de Sade: A Life, Harvard University Press, 2000, p.382 [14] Η κωμωδία Oxtiern ανέβηκε και το 1799 στις Βερσαλίες με τον ντε Σαντ στο δευτερεύοντα ρόλο του "έντιμου" Fabrice. Βλ.

Graham E. Rodmell, ενθ' ανωτ., p.96 [15] Neil Schaeffer, ενθ' ανωτ., p.431 [16] Νόμος των Υπόπτων (Loi des suspects) ονομάστηκε το επαναστατικό διάταγμα της 17ης Σεπτεμβρίου 1793, το οποίο έδινε τη

δυνατότητα σύστασης επαναστατικών δικαστηρίων που θα επιλαμβάνονταν υποθέσεις υπόπτων για "προδοσία της Δημοκρατίας", ατόμων που χαρακτηρίζονταν κατά την ορολογία της περιόδου "εχθροί του λαού" (ennemis du peuple). Βλ. Jean-Baptiste Jeangène, Sade moraliste, Librairie Droz, 2005, p.104 [17] Marquis de Sade, Justine, Philosophy in the bedroom, and other writings, Richard Seaver, Austryn Wainhouse (επιμ.), Grove Press, 1990, p.111 [18] Neil Schaeffer, ενθ' ανωτ., p.472 [19] Francine du Plessix Gray, At home with the Marquis de Sade: a life, Simon & Schuster, 1998, p.402 [20] Βλ. Richard von Krafft-Ebing, Psychopathia Sexualis, Transl. Franklin S. Klaf, Arcade Publishing, 1998, p.69 [21] Γιωτάκος Ορ., Σεξουαλική Συμπεριφορά» (http:/ / www. archive. gr/ modules. php?name=News& file=print& sid=126|«Παραφιλική), στο Ανήρ, 2001, Τομ. 3, Τεύχ. 3, σσ. 145-156 [22] Μαρκήσιος ντε Σαντ, Η Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ, Μτφρ. Βασίλης Καλλιπολίτης, εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1979, σ.90 [23] Βλ. αναλυτικά για το φαινόμενο Peggy J. Kleinplatz, Charles Moser, Sadomasochism: powerful pleasures, Haworth Press, 2006 [24] Charles Augustin Sainte-Beuve, Portraits contemporains, Vol.II, Didier, 1855, p.331 [25] J. H. Matthews, "The Right Person for Surrealism", Yale French Studies, No. 35, The House of Sade (1965), pp. 89-95 [26] Roland Barthes, Sade/Fourier/Loyola, Paris: Seuil, 1971 [27] Maurice Blanchot, «La Raison de Sade», Lautréamont et Sade, Éditions de Minuit, 1949 [28] Pierre Klossowski, Sade mon prochain, Éditions du Seuil, 1967 [29] Bataille, Georges, «La valeur d’usage de D.A.F. de Sade», Œuvres Complètes II, Paris, Gallimard, 1970, pp. 59-60

109

Μαρκήσιος ντε Σαντ [30] Ενδεικτικά για την άποψη του Φουκώ περί του Μαρκήσιου ντε Σαντ βλ. Donald F. Bouchard (ed.), Language, counter-memory,

practice: selected essays and interviews by Michel Foucault, Transl. Donald F. Bouchard, Sherry Simon, Cornell University Press, 1980 [31] Μελέτες της Alice Laborde για το Μαρκήσιο ντε Σαντ: • Les infortunes du marquis de Sade, Champion-Slatkine, 1990 • Correspondances du marquis de Sade et de ses proches enrichies de documents, notes et commentaires, Champion, 1991 • Sade romancier‎, Éditions de la Baconnière, 1974 • Le marquis et la marquise de Sade, P. Lang, 1990 • Le mariage du marquis de Sade, Champion-Slatkine, 1988 [32] Χαρακτηριστικό των απόψεων της συγγραφέως για την προσωπικότητα του Μαρκήσιου ντε Σαντ το παρακάτω απόσπασμα:

"I spent eight months studying the Marquis de Sade. I spent eight months dreaming Sadean dreams. Let the men joke: these were not "erotic" dreams; dreams of torture are dreams of hate, in this case the hate being used against female bodies, the instruments of hate (metal or flesh) being used to maim", Andrea Dworkin, Letters from a war zone: writings, 1976-1989, E.P. Dutton, 1989, p.33 [33] Angela Carter, The Sadeian Woman: An Exercise in Cultural History, Virago, 1979 [34] Θανάσης Αντωνόπουλος-Μικέλα Χαρτουλάρη, "Βιβλία που άνοιξαν τους ασκούς του Αιόλου", ΤΑ ΝΕΑ, 6 Ιουνίου 1998

Βιβλιογραφία • Colette Verger Michael, The Marquis de Sade: the man, his works, and his critics: an annotated bibliography, Νέα Υόρκη, Εκδ. Garland, 1986 ISBN 0-8240-8998-7 • Éric Boutoute, Sade et les figures du baroque, Παρίσι, Εκδ. l'Harmattan, 1999, ISBN 2-7384-7571-X • Gallop Jane, Intersections: a reading of Sade with Bataille, Blanchot, and Klossowski, Εκδ. University of Nebraska Press, 1981 ISBN 0-8032-2110-X • John S. Yankowski, The Complete Marquis De Sade, Εκδ. Holloway House Publishing Company, 2006 ISBN 0-87067-940-6 • Marcel Henaff, Sade, the invention of the libertine body, Εκδ. University of Minnesota Press, 1999 ISBN 0-8166-2536-0 • Maurice Blanchot, Sade et Restif de La Bretonne, Παρίσι, Εκδ. Complexe, 1986, ISBN 2-87027-194-8 • Maurice Lever, Donatien Alphonse François, marquis de Sade, Παρίσι, Εκδ. Fayard, 2003, ISBN 2-213-61688-4 • Octavio Paz, An Erotic Beyond: Sade, Εκδ. Thomson Learning, 1999 ISBN 0-15-100352-1 • Raymond Jean, Un portrait de Sade, Arles, Εκδ. Actes Sud, 2002, ISBN 2-7427-3934-3 • Stuart Hood, Introducing Marquis de Sade, Εκδ. Totem Books; New Ed edition, 1999 ISBN 1-84046-071-7 • Timo Airaksinen, The Philosophy of the Marquis de Sade, Εκδ. Routledge, 1995 ISBN 0-415-11228-1 • Tony Thomas, The Marquis De Sade: A New Biography, Εκδ. C Trade Paper, 1992 ISBN 0-8065-1338-1

Ταινίες • Die Verfolgung und Ermordung Jean Paul Marats dargestellt durch die Schauspielgruppe des Hospizes zu Charenton unter Anleitung des Herrn de Sade (http://www.zelluloid.de/filme/details.php3?id=2271) 1966 • Marquis de Sade's Justine (http://www.littleman.com/movies/movies/4/ 001005464-Marquis-de-Sades-Justine.html) 1968 • Eugenie. The Story of Her Journey into Perversion (http://mondo-esoterica.net/Eugenie.html) 1969 • De Sade (http://www.imdb.com/title/tt0064212/) 1970 • Salò o le 120 giornate di Sodoma (http://en.wikipedia.org/wiki/Salo,_or_the_120_Days_of_Sodom) 1975 • Cruel Passion (http://www.imdb.com/title/tt0075893/) 1977 • Waxwork (http://www.imdb.com/title/tt0096426/) 1988 • Marquis (http://www.imdb.com/title/tt0097839/) 1989 • Night Terrors (http://www.imdb.com/title/tt0108350/) 1994 • Marquis de Sade Dark Prince (http://www.imdb.com/title/tt0116995/) 1996

110

Μαρκήσιος ντε Σαντ • Sade (http://www.imdb.com/title/tt0217019/) 1999 • Quills (http://en.wikipedia.org/wiki/Quills) 2000 • Lunacy (http://www.zeitgeistfilms.com/film.php?directoryname=lunacy&mode=synopsis) 2005

Πηγές • Ronald Hayman, Marquis de Sade: The Genius of Passion, Tauris Parke Paperbacks, 2003. • John Phillips, The Marquis de Sade: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2005. • Paul J. Gillette, John S. Yankowski, The Complete Marquis de Sade, Holloway House Publishing, 2005. • Graham E. Rodmell, French drama of the revolutionary years, Taylor & Francis, 1990. • Neil Schaeffer, The Marquis de Sade: A Life, Harvard University Press, 2000. • Marquis de Sade, Justine, Philosophy in the bedroom, and other writings, Richard Seaver, Austryn Wainhouse (επιμ.), Grove Press, 1990. • Ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Southampton (http://www.ecs.soton.ac.uk/~riw/MarquesDeSade.htm) • Βιογραφικό άρθρο του Patrick Deese από το The Biography Project (http://www.popsubculture.com/pop/ bio_project/marquis_de_sade.html) • Χρονολόγιο της ζωής του Μαρκησίου ντε Σαντ (http://www.neilschaeffer.com/sade/timeline/index.htm), από τον Neil Schaeffer • Ιστοσελίδα sade-ecrivain.com (http://www.sade-ecrivain.com/) • Βιογραφικό άρθρο (http://www.sade-ecrivain.com/docs/sade.html), του Anthony Walker για το Μαρκήσιο ντε Σαντ • Άρθρο των Joann Cerrito και Marie Lazzari (http://www.enotes.com/nineteenth-century-criticism/ de-sade-marquis), για το Μαρκήσιο ντε Σαντ από το έργο Nineteenth-century literature criticism (http://www. enotes.com/nineteenth-century-criticism)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Thomas Wynn, University of Exeter. "Donatien Alphonse François, Marquis de Sade." (http://www.litencyc. com/php/speople.php?rec=true&UID=3901) The Literary Encyclopedia. The Literary Dictionary Company. Ανακτήθηκε 21 Νοεμβρίου 2006. • Βιογραφία του Σαντ από την Ιστοσελίδα Athéisme (http://atheisme.free.fr/Biographies/Sade.htm) • Ιαπωνική Ιστοσελίδα αφιερωμένη στο Μαρκήσιο ντε Σαντ (http://www.sademania.com/SADEE.html) • Αγγλική βιογραφία του Σαντ (http://www.rotten.com/library/bio/pornographers/marquis-de-sade/) • Βιβλιοθήκη με αγγλικές μεταφράσεις έργων του Σαντ (http://supervert.com/elibrary/marquis_de_sade) • Τμήμα της γαλλικής Βικιθήκης με έργα του Σαντ (http://fr.wikisource.org/wiki/ Donatien_Alphonse_FranÃ§ois_de_Sade) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το de Sade άρθρο Marquis de Sade (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Marquis) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( de Sade ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Marquis)).

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το de Sade άρθρο Marquis de Sade (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ Marquis) της Γαλλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( de Sade ιστορικό/συντάκτες (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ Marquis)).

111

112

Μολιέρος Μολιέρος Ο Μολιέρος (γαλλικά: Molière – Μολιέρ, κανονικό όνομα Jean-Baptiste Poquelin – Ζαν-Μπαπτίστ Ποκελέν, Παρίσι 15 Ιανουαρίου 1622, Παρίσι 17 Φεβρουαρίου 1673), ήταν Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, διευθυντής θεάτρου και ηθοποιός. Οι Γάλλοι τον θεωρούν ως τον καλύτερο κλασσικό ποιητή τους, ενώ για πολλούς είναι και ο καλύτερος Γάλλος λογοτέχνης. Μπόρεσε και έφερε την κωμωδία σε ίση θέση με την τραγωδία, και αυτό είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμά του. Ανήκε στο καλλιτεχνικό κίνημα του κλασσικισμού.

Παιδική ηλικία και περιπλανήσεις Ο Μολιέρος ήταν ο μεγαλύτερος γιος ενός έμπορου υφασμάτων στο Παρίσι, ο οποίος έγινε το 1631 βασιλικός διακοσμητής. Έτσι, ο πατέρας του Μολιέρου τον προοριζε να γίνει θαλαμηπόλος του βασιλιά. Φοίτησε σε ενα Ιησουητικό κολλέγιο στο Παρίσι. Την πρώτη του επαφή με το θέατρο την έκανε μαζί με τον παππού του, ο οποίος αγαπούσε το θέατρο.

Πορτραίτο του Μολιέρου

Στα 16 του χρόνια έφυγε να σπουδάσει νομική στην Ορλεάνη. Όταν επέστρεψε στο Παρίσι έγινε δικηγόρος. Το 1642 γνώρισε μία ηθοποιό, την Madeleine Bejart, η οποία ενίσχυσε την αγάπη του για το θέατρο. Ο πατέρας του όμως ήταν αντίθετος προς το θέατρο. Έτσι, το 1643 ο Μολιέρος αναγκάστηκε να παρατήσει το επάγγελμα του δικηγόρου και ίδρυσε μαζί με τους αδερφούς της ερωμένης του και μαζί με μερικούς άλλους κωμικούς έναν θεατρικό θίασο. Αυτός ο θίασος μετά από τις πρώτες αποτυχίες (είχε καταλήξει και σε χρωκοπία για μια στιγμή) άρχισε να παρουσιάζει επιτυχίες στην Δυτική και στην Νότια Γαλλία. Ο Μολιέρος όμως άρχισε μόλις το 1665 να γράφει δικά του θεατρικά έργα.

Επιστροφή στο Παρίσι και πρώτες επιτυχίες Το 1658 ο Μολιέρος επέστρεψε στο Παρίσι και άρχισε να έχει επαφές με τον αδερφό του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄. Προσκλήθηκε να παρουσιάσει μερικά έργα στην βασιλική αυλή. Την ίδια περίοδο άρχισε να γίνεται σιγά σιγά διάσημος. Το 1659 εμφανίστηκε το έργο του "Οι γελοίες κομψές κυρίες", το οποίο έκανε θραύση και κέρδισε αμέσως την εμπιστοσύνη του βασιλιά. Η επόμενη πολύ μεγάλη επιτυχία ήταν το 1662 το θεατρικό έργο "Το σχολείο των γυναικών". Ο βασιλιάς, βλέποντας την μεγάλη επιτυχία του Μολιέρου, άρχισε να τον ενισχύει οικονομικά. Σε προσωπικό επίπεδο η ζωή του Μολιέρου ήταν πολύ καλή και απέκτησε μαζί με την μνηστή του και παιδί, το οποίο όμως πέθανε σε μικρή ηλικία.

Μολιέρος

Τα δύσκολα χρόνια 1664-1669 Τον Μάιο του 1664 ο Μολιέρος, που είχε γίνει διευθυντής του θεατρικού θίασου του βασιλιά, διοργάνωσε μια φαντασμαγορική γιορτή στους κήπους των Βερσαλλιών, όπου παρουσίασε 4 νέα θεατρικά κομμάτια: την Πριγκίπισσα της Ελίδας (La Princesse d'Élide), τον Γάμο με το στανιό,τους Εκνευριστικούς και τον Ταρτούφο (Le Tartuffe).Η τελευταία αυτή κωμωδία, ο Ταρτούφος, είχε ήδη αρχίσει να προκαλεί την έντονη κριτική και τις αντιδράσεις μερικών ευγενών της Αυλής πριν ακόμη γίνει η πρώτη επίσημη παρουσίαση. Ο Μολιέρος γράφει τον Ταρτούφο το 1664, σε ηλικία 43 χρονών. Προτού τον τελειώσει, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ τον επιστρατεύει για να συνεργαστεί με το συνθέτη Λουλύ και το σκηνογράφο Βιγκαρίνι σε μια φαντασμαγορική φιέστα στις Βερσαλλίες. Ο ίδιος ο Μολιέρος υποδύεται το θεό Πάνα, σκαρφαλωμένος σ΄ ένα τεράστιο μαγικό βουνό. Τη στερνή μέρα της γιορτής παρουσιάζει, σαν επίλογο, τις τρεις πρώτες πράξεις απ΄ τον Ταρτούφο. Ο βασιλιάς τον έχει ωστόσο προειδοποιήσει: «Μην τα βάζεις με τους θρησκόληπτους. Θα σε φάνε».Η κωμωδία είχε ως βασικό πρωταγωνιστή έναν επιφανειακά πολύ θρησκομανή άνθρωπο,ο οποίος όμως στην πραγματικότητα ήταν ένας απατεώνας που επιδιώκε δύναμη. Μετά την παρουσίαση ξεσπασε μεγαλη αγανακτηση στην "παλαιά αυλή",στους ευγενείς δηλαδή που ήταν μεγάλη σε ηλικία και αναπολούσαν τις μέρες πριν το 1661,πριν λάβει την εξουσία ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, τότε δηλαδή που είχαν πολιτική δύναμη. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, αν και κατηγορηματικός απέναντι στην στάση των ευγενών αυτών, κάτω από την μεγάλη πίεση τους αναγκάστηκε να απαγορεύσει επίσημα κάθε παρουσίαση του θεατρικού αυτού έργου. Τα επόμενα χρόνια του Μολιέρου πέρασαν με τον διαρκή και επίμονο αγώνα του για τον Ταρτούφο.Παρολαυτα ο βασιλιάς συνέχισε να υποστηριζει τον Μολιερο,και μάλιστα το καλοκαιρι του 1665 αύξησε το επιδομα του προς αυτον απο τις 1000 στις 6000 λίβρες,εν΄β ο θεατρικός θίασος του οποίου ηγούνταν ο Μολιέρος μετονομάστηκε στον επίσημο θεατρικό θίασο του βασιλιά. Αυτά τα σύο ευχάριστα γεγονότα συνέβησαν αμέσως μετά την γέννηση της κόρης του,η οποία έμελλε να είναι η μόνη που θα επιζούσε από τα παιδιά του Μολιέρου. Το καλοκαίρι του 1667 ο Μολιέρος ανέλαβε μια επεξεργασμένη έκδοδη του Ταρτούφου,την οποία μετονομασε Ο Απατεώνας. όμως ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηριου του Παρισιού αντέδρασε άμεσα με μία απαγόρευση του κομματιού,ενώ ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού απείλησε τον Μολιέρο ακόμη και με αφορισμό. Ο βασιλιάς όμως επέτρεψε να γίνει η παρουσίαση του θεατρικού έργου ιδιωτικά από τον αδερφό του. Μόλις στις 5 Φεβρουαρίου 1669,όταν η "παλιά Αυλή" είχε αποδυναμωθεί τελείως,και ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ κρατούσε στα χέρια του γερά τα ηνία της γαλλικής κυβέρνησης,μπορεσε ο Μολιέρος χωρίας κανένα προβλημα πλεον και χωρις αντιδρασεις,κριτικες και αφορισμους,να παρουσιασει επισημα την θεατρικη κωμωδία Ταρτούφος ή ο απατεώνας(Tartuffe,ou l'Imposteur),με τεράστια επιτυχία. Εντωμεταξύ ξανασχολήθηκε με το θέμα της υποκρισίας:στα τέλη του 1664,μετά την πρώτη απαγόρευση του Ταρτούφου,συνέγραψε τον Δον Ζουάν,μία κωμωδία με θέμα έναν αριστοκράτη απατεώνα γυναικών,που στο τέλος καταλήγει στην κόλαση. Τον Ιούνιο του 1666 ο Μολιέρος εξέδωσε την κωωδία Ο Μισάνθρωπος(Le Misanthrope),μία σάτιρα σχετικά με την υποκρινούμενη ευγένεια και την ανέντιμη κολακεία στην βασιλική αυλή αλλά και στα σαλόνια του Παρισιού.Η ασυνήθιστα έντονα αυτοβιογραφικως αποτυπωμένη φιγούρα του Άλκεστου,του πρωταγωνιστή του Μισάνθρωπου,αντικατοπτρίζει την απέχθεια του Μολιέρου και την μη θεληση του να ενταχθεί στην χωή της βασιλικής αυλής,όπου κυριαρχούσε το ψεύδος,η υποκρισία,οι ίντριγκες και η κολακεία.

113

Μολιέρος

114

Τα τελευταία χρόνια Το 1668,μετά την δεύτερη απαγόρευση του Ταρτούφου,ο Μολιέρος για πρώτη φορά εξέφρασε σιγανή κριτική στον προστάτη του και μαικήνα του θεάτρου βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄,στο έργο του Αμφιτρύωνας (Amphitryon).

Τα έργα του Λίστα των έργων του Μολιέρου (κατά χρονολογική σειρά) Έργο

Είδος

Δημιουργία

Ο ιπτάμενος γιατρός (Le Médecin volant)

Φάρσα σε μία πράξη (πεζός λόγος)

1645

Η ζήλεια του μουντζούρη (La Jalousie du barbouillé)

Φάρσα σε μία πράξη (πεζός λόγος)

1650

Ο απερίγραπτος (L'Étourdi ou les Contretemps)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

1655

Τα ερωτικά πείσματα (Le Dépit amoureux)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

16 Δεκεμβρίου 1656

Ο ερωτευμένος γιατρός (Le Docteur amoureux)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

24 Οκτωβρίου 1658

Οι γελοίες κομψευόμενες (Les Précieuses ridicules)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

18 Νοεμβρίου 1659

[[]] (Sganarelle ou le Cocu imaginaire)

Κωμωδία σε μία πράξη (έμμετρος λόγος)

28 Μαΐου 1660

[[]] (Dom Garcie de Navarre ou le Prince jaloux)

Ηρωική κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

4 Φεβρουαρίου 1661

Το σχολείο των ανδρών (L'École des maris)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (έμμετρος λόγος)

24 Ιονίου 1661

Οι εκνευριστικοί (Les Fâcheux)

Κωμωδία-μπαλέτο σε τρεις πράξεις (έμμετρος λόγος)

17 Αυγούστου 1661

Το σχολείο των γυναικών (L'École des femmes)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

26 Δεκέμβρη 1662

[[]] (La Jalousie du Gros-René)

15 Απριλίου 1663

Η κριτική του σχολείου των γυναικών (La Critique de l'école des femmes)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

1ᵉʳ Ιουνίου 1663

Ο αυτοσχεδιασμός των Βερσαλλιών (L'Impromptu de Versailles)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

14 Οκτωβρίου 1663

Ο γάμος με το στανιό (Le Mariage forcé)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

29 Ιανουαρίου 1664

[[]] (Gros-René, petit enfant)

27 Απριλίου 1664

Η πριγκίπισσα της Ελίδας (La Princesse d'Élide)

8 Μαΐου 1664

Ταρτούφος ή ο απατεώνας (Tartuffe ou l'Imposteur)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

12 Μαΐου 1664

Δον Ζουάν ή Το πέτρινο φαγοπότι (Dom Juan ou le Festin de pierre)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

15 Φεβρουαρίου 1665

Ο έρωτας γιατρός (L'Amour médecin)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

15 Σεπτεμβρίου 1665

Ο µισάνθρωπος (Le Misanthrope ou l'Atrabilaire amoureux)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

4 Ιουνίου 1666

Ο γιατρός με το στανιό (Le Médecin malgré lui)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

6 Αυγούστου 1666

Μελικέρτη (Mélicerte)

Ηρωική κωμωδία σε δύο πράξεις (έμμετρος λόγος)

2 Δεκεμβρίου 1666

[[]] (Pastorale comique)

5 Ιανουαρίου 1667

Ο Σικελός ή Ο έρωτας ζωγράφος (Le Sicilien ou l'Amour peintre)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

14 Φεβρουαρίου 1667

Αμφιτρύωνας (Amphitryon)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (έμμετρος λόγος)

13 Ιανουαρίου 1668

Μολιέρος

115

Ζωρζ Νταντέν ή Ο ανύπαρκτος άνδρας (George Dandin ou le Mari confondu)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

18 Ιουλίου 1668

Ο Tσιγκούνης (L'Avare ou l'École du mensonge)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (πεζός λόγος)

9 Σετεμβρίου 1668

O κύριος ντε Πουρσωνίακ (Monsieur de Pourceaugnac)

Κωμωδία-μπαλέτο σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

6 Οκτωβρίου 1669

Οι υπέροχοι εραστές (Les Amants magnifiques)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (πεζός λόγος)

4 Φεβρουαρίου 1670

Ο Αρχοντοχωριάτης (Le Bourgeois gentilhomme)

Κωμωδία-μπαλέτο σε πέντε πράξεις (πεζός λόγος)

14 Οκτωβρίου 1670

Ψυχή (Psyché)

Τραγωδία-μπαλέτο σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

17 Ιανουαρίου 1671

Οι κατεργαριές του Σκαπίνου (Les Fourberies de Scapin)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

24 Μαΐου 1671

[[]] (La Comtesse d'Escarbagnas)

Κωμωδία σε μία πράξη (πεζός λόγος)

2 Δεκεμβρίου 1671

Οι Ψευτοδιανοούμενες (Les Femmes savantes)

Κωμωδία σε πέντε πράξεις (έμμετρος λόγος)

11 Μαρτίου 1672

Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής (Le Malade imaginaire)

Κωμωδία σε τρεις πράξεις (πεζός λόγος)

10 Φεβρουαρίου 1673

Ο θάνατος Μια από τις πιο γνωστές στιγμές της ζωής του Μολιέρου είναι και η τελευταία του η οποία έγινε θρύλος. Ο Μολιέρος δεν πέθανε, όπως πιστεύεται, πάνω στη σκηνή. Κατά τη διάρκεια στης παράστασης «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής» κατέρρευσε στην σκηνή βήχοντας και αιμορραγώντας και παρά τις πιέσεις του βασιλιά Λουδοβίκου XIV για ξεκούραση, εκείνος συνέχισε να παίζει μέχρι το τέλος του έργου. Ύστερα από αυτό κατέρρευσε ξανά έχοντας μεγαλύτερη αιμορραγία αυτή τη φορά και πέθανε λίγες ώρες αργότερα στο σπίτι του. Ενταφιάστηκε χωρίς χριστιανική κηδεία και όντας ηθοποιός απαγορευόταν εκ νόμου να ταφεί στο ιερό χώμα ενός νεκροταφείου. Η σύζυγός του ζήτησε από το βασιλιά Λουδοβίκο XIV να επιτρέψει μια απλή τελετή αργά τη νύχτα. Εκείνος δέχτηκε και ο Μολιέρος τοποθετήθηκε στο μέρος του νεκροταφείου που προοριζόταν για τα αβάπτιστα βρέφη. Σε ‘κείνη την μυστική κηδεία παραβρέθηκαν πάνω από 800 άτομα. Το 1792 τα οστά του μεταφέρθηκαν στο μουσείο μνημείων της Γαλλίας και το 1817 μεταφέρθηκαν στο νεκροταφείο Le Père Lachaise. Λέγεται πως τη νύχτα που πέθανε, ο Μολιέρος φορούσε πράσινα ρούχα και έκτοτε υπάρχει η προκατάληψη πως το πράσινο χρώμα φέρνει κακοτυχία στους ηθοποιούς.

116

Μπερνάρ Μαρία Κολτές Μπερνάρ Μαρία Κολτές Ο Μπερνάρ Μαρία Κολτές-γαλλ. Bernard-Marie Koltès- (1948-1989) είναι Γάλλος θεατρικός συγγραφέας.

Βιογραφία Ο Μπερνάρ Μαρία Κολτές, γεννημένος σε μια μεσο-αστική οικογένεια στο Μετζ το 1948, ανακαλύπτει για πρώτη φορά τη μάγεία του θεάτρου στα 20 χρόνια του, συγκλονισμένος από την ερμηνεία της ηθοποιού Μαρίας Καζαρέ στη Μήδεια. Από τη στιγμή εκείνη ξεκινά να ασχολείται συστηματικά με τη συγγραφή θεατρικών έργων, εκδίδοντας τον μακρύ μονόλογο "Η νύχτα πριν απο τα δάση", που ανέβηκε στο φεστιβάλ Αβινιόν το 1977. Το θέατρο του Κολτές είναι μία συνεχόμενη αναζήτηση με θέμα την επικοινωνία των ανθρώπων και βρίσκεται σε αντίθεση με τη γενιά της οποίας δημιούργημα είναι το θέατρο του παραλόγου. Τα έργα του Κολτές είναι από τα πλέον γνωστά και ο ίδιος βρίσκεται ανάμεσα στους πιο δημοφιλείς θεατρικούς συγγραφείς του κόσμου, έχοντας δει όλα τα δημιουργήματά του να ανεβαίνουν επί σκηνής. Τα ταξίδια του στην Αφρική, και η μάχη της Αφρικανικής κουλτούρας με αυτήν της Ευρώπης, τον εμπνέουν και γράφει το έργο "Μάχη νέγρου με σκύλους", ενώ μετά από ένα ταξίδι στην Αμερική γράφει τη "Δυτική αποβάθρα", που καταπιάνεται με την ιστορία δύο αδερφιών σε μια ξένη κουλτούρα. Ο ψυχοπαθής δολοφόνος Ρομπέρτο Σούκο είναι η έμπνευση για το τελευταίο του έργο "Ρομπέρτο Ζούκο". Πέθανε το 1989 στο Παρίσι από AIDS.

Έργα Θεατρικά • Sallinger (1977) • Η νύχτα πριν από τα δάση (1977) • Μάχη νέγρου με σκύλους (1979) • Δυτική αποβάθρα (1985) • Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι (1985) • Ταμπατάμπα (1986) • Επιστροφή στην έρημο (1988) • Ρομπέρτο Ζούκο (1988)

Μπερνάρ Μαρία Κολτές

Μεταφράσεις • Χειμωνιάτικο παραμύθι (Ουίλλιαμ Σαίξπηρ)

Εξωτερικές συνδέσεις • Site φίλων του Κολτές [1] (Στη Γαλλική γλώσσα) • Βιογραφία του Κολτές [2] (Στη Γαλλική γλώσσα)

Παραπομπές [1] http:/ / koltes. gwen. org/ [2] http:/ / www. theatre-contemporain. net/ auteurs/ bio-auteur. php?id=1375

117

118

Μπορίς Βιάν Μπορίς Βιάν Μπορίς Βιάν

Γέννηση: 10 Μαρτίου 1920 στην Ville d'Avray, Γαλλία Θάνατος: 23 Ιουνίου 1959 (39 ετών) στο Παρίσι Είδος:

διανοούμενος

Εθνικότητα: Γαλλική

Ο Μπορίς Βιάν (γαλ. Boris Vian, (10 Μαρτίου 1920 στην Αβρύ (Ville d'Avray) - 23 Ιουνίου 1959 στο Παρίσι) υπήρξε Γάλλος συγγραφέας, τζαζίστας, τραγουδοποιός, ηθοποιός, μεταφραστής, μέλος της 'Παταφυσικής και διευθυντής του τμήματος τζαζ της δισκογραφικής εταιρίας Philips. Αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους πιο έξοχους διανοούμενους της μεταπολεμικής Γαλλίας.

Έργογραφία Μυθιστορήματα, Διηγήματα, Ποίηση • • • • • • • • • • •

Trouble dans les Andains (1942) L'Arrache-coeur (1942) L'Ecume des jours (1946) L'Automne à Pékin (1946) Vercoquin et le plancton Cantilènes en gelée 1949 Les Fourmis (1949) L'Herbe rouge (1950) Le Ratichon baigneur (1950) Le Loup-garou (1970) Les Bâtisseurs d'empire

Με το ψευδώνυμο Vernon Sullivan: • J' irai cracher sur vos tombes (1946)

Μπορίς Βιάν

119

• Les Morts ont tous la même peau (1947) • Et on tuera tous les affreux (1948) • Elles se rendent pas compte (1950)

Θεατρικά έργα • • • •

Équarrissage pour tous (1947) 1950 Le Goûter des généraux (1950) 1951 Paris varie ou fluctuat nec mergitur 1952 Les Bâtisseurs d'Empire ou Le Schmürz (1957) 1959

Λιμπρέτο • Fiesta. Όπερα. Μουσική (1958): Νταριούς Μιλό (Darius Milhaud), 1958

Τραγούδι • Le déserteur (1954) • Les jardins de banlieue

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Le petit cahier du grand BORIS VIAN [1] (Γαλλικά) Πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Vian άρθρο Boris Vian [2] [2] την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Vian ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] http:/ / www. borisvian. fr/ [2] http:/ / de. wikipedia. org/ wiki/ Boris

[2]

της Γερμανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό

120

Σάμιουελ Μπέκετ Σάμιουελ Μπέκετ Ο Σάμιουελ Μπέκετ (αγγλ.Samuel Barclay Beckett) (13 Απριλίου 1906-22 Δεκεμβρίου 1989) ήταν Ιρλανδός λογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του είναι βασικά μινιμαλιστικό, και σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, βαθιά απαισιόδοξο για την ανθρώπινη φύση. Η απαισιοδοξία αυτή αντανακλάται από την εκτενή και περίεργη αίσθηση του χιούμορ στο έργο του, καθώς και από το γεγονός ότι η περιγραφή των εμποδίων στην ανθρώπινη ζωή εξυπηρετεί την επιθυμία του Μπέκετ να δείξει ότι το "ταξίδι" είναι που αξίζει, παρά τις δυσκολίες του. Το 1969, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ το 1984 εκλέχθηκε επικεφαλής της Aosdána, ένωσης ανθρώπων των Καλών Τεχνών της Ιρλανδίας. Σάμιουελ Μπέκετ

Βιογραφία Σπουδές και ακαδημαϊκή θέση Η οικογένεια Beckett (αρχικά Becquet) φημολογείτο ότι είχαν καταγωγή από Ουγενότους που μετακινήθηκαν από τη Γαλλία στην Ιρλανδία μετά την ανάκληση του Διατάγματος της Νάντης το 1685. Ο πατέρας του Beckett ήταν επιμετρητής ποσοτήτων και η μητέρα του νοσοκόμα. [1]

1979

Ο Μπέκετ σπούδασε γαλλικά, ιταλικά και αγγλικά στο Trinity College στο Δουβλίνο από το 1923 έως το 1927. Αφού πήρε το πτυχίο του, δίδαξε για μικρό χρονικό διάστημα στο Campbell College του Μπέλφαστ κι έπειτα διορίστηκε ως καθηγητής αγγλικών στην Ecole Normale Supérieure στο Παρίσι, όπου και γνωρίστηκε με το γνωστό Ιρλανδό συγγραφέα Τζέιμς Τζόις. Η γνωριμία αυτή επηρέασε έκδηλα τον νεαρό Μπέκετ, ο οποίος βοηθούσε τον Τζόις στο έργο του, όπως στην έρευνα για το βιβλίο του γνωστό με τον τίτλο Finnegans Wake.[2] Το 1929, ο Μπέκετ δημοσίευσε το πρώτο του έργο, ένα κριτικό δοκίμιο με τίτλο Dante...Bruno. Vico..Joyce. Τον επόμενο χρόνο, κέρδισε ένα μικρό λογοτεχνικό έπαθλο με το ποίημα "Whoroscope", εμπνευσμένο από μια βιογραφία του Ρενέ Ντεκάρτ που έτυχε να διαβάζει εκείνη την περίοδο. To 1930, o Μπέκετ επέστρεψε ως λέκτορας στο Trinity College, ωστόσο σύντομα απογοητεύτηκε από το ακαδημαϊκό του λειτούργημα. Την απέχθειά του αυτή την εξέφρασε με ένα τέχνασμα που έκανε στην Modern Language Society του Δουβλίνου, διαβάζοντας στα γαλλικά ένα σοβαρό επιστημονικό άρθρο του συγγραφέα Jean du Chas, ιδρυτή του κινήματος του Συγκεντρωτισμού. Τόσο ο συγγραφέας όσο και το κίνημά του ήταν δημιουργήματα της φαντασίας του Μπέκετ, που με αυτό τον τρόπο ήθελε να κοροϊδέψει τους σχολαστικούς. Ο Μπέκετ παραιτήθηκε από τη θέση αυτή το 1931 και ξεκίνησε να ταξιδεύει στην Ευρώπη. Στο Λονδίνο, εξέδωσε μια κριτική μελέτη για το Γάλλο συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ. Ένα χρόνο αργότερα, έγραψε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Dream of Fair to Middling Women, το οποίο εγκατέλειψε μετά τις απορρίψεις αρκετών εκδοτών (εκδόθηκε τελικά το 1993). Μετά από άλλα ταξίδια, όπως στη Γερμανία, όπου δήλωσε απέχθεια για τη δράση των Ναζί, βρέθηκε στο Παρίσι. Εκεί, τον Ιανουάριο του 1938, έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον

Σάμιουελ Μπέκετ του, καθώς αρνιόταν τις ανήθικες προτάσεις ενός περιβόητου μαστροπού της πόλης. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο, γνώρισε την Suzanne Deschevaux-Dumesnil, με την οποία θα διατηρούσε μια μακροχρόνια σχέση που θα κρατούσε σχεδόν 50 χρόνια.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μπέκετ συμμετείχε στη Γαλλική Αντίσταση, δουλεύοντας ως αγγελιαφόρος, και τα επόμενα δυο χρόνια αρκετές φορές διακινδύνευσε να συλληφθεί από τη Γκεστάπο. Τον Αύγουστο του 1942, η μονάδα του προδόθηκε: αυτός κι η Σουζάν κατέφυγαν νότια, στο μικρό χωριό Ρουσιγιόν, όπου και συνέχισαν να βοηθούν στην Αντίσταση, κρύβοντας πολεμικό εξοπλισμό στην κατοικία τους και βοηθώντας εμμέσως ένα σαμποτάζ των Μακί εναντίον του γερμανικού στρατού. Ο Μπέκετ τιμήθηκε με το Μετάλλιο Αντίστασης και το Σταυρό του πολέμου από τη γαλλική κυβέρνηση για τη δράση του κατά της γερμανικής κατοχής, ωστόσο μέχρι το τέλος της ζωής του αναφερόταν με μετριοφροσύνη στο έργο του αυτό. [3]

Θεατρικά έργα και δημοσιότητα Το 1945, ο Μπέκετ επέστρεψε στο Δουβλίνο, όπου και είχε μια "αποκάλυψη" για τη μελλοντική λογοτεχνική του πορεία, γεγονός που αργότερα παρουσιάστηκε στο έργο του 1958 Krapp's Last Tape, όπου πολλοί σχολιαστές ταύτισαν τον Μπέκετ με τον Krapp, ο οποίος σε όλο το έργο ακούει μια κασέτα που ηχογράφησε παλαιότερα και σε ενα σημείο αναφέρει: ...σαφές τελικά σε εμένα πως το σκοτάδι που πάντα πάλευα να κατανικήσω είναι στην πραγματικότητα ο καλύτερός μου σύμμαχος... Ο Μπέκετ είναι περισσότερο γνωστός για το έργο του Περιμένοντας τον Γκοντό, το οποίο γράφτηκε αρχικά στα γαλλικά, όπως και τα περισσότερα έργα του Μπέκετ μετά το 1947. Το έργο δημοσιεύτηκε το 1952 και παρουσιάστηκε στο θέατρο για πρώτη φορά το 1953. Στο Παρίσι, έκανε δημοφιλή και αμφιλεγόμενη επιτυχία, ενώ στο Λονδίνο το 1955 αρχικά το υποδέχτηκαν με αρνητικές κριτικές, ενώ παίχτηκε με επιτυχία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιτυχία αυτή άνοιξε στον Μπέκετ το δρόμο για μια σταδιοδρομία στο θέατρο με επιτυχημένα έργα όπως: Endgame, Krapp's Last Tape, Happy Days και Play.

Βραβείο Νόμπελ Το 1961, σε μια μυστική τελετή στην Αγγλία, ο Μπέκετ παντρεύτηκε τη Σουζάν, κυρίως για λόγους που σχετίζονταν με το γαλλικό κληρονομικό δίκαιο. Οι συνεχείς επιτυχίες των θεατρικών του έργων του άνοιξαν την καριέρα και του θεατρικού σκηνοθέτη. Ο τάφος του Σάμιουελ Μπέκετ στο κοιμητήριο Το 1969, κατά τη διάρκεια των διακοπών του στην Τύνιδα με τη του Montparnasse Σουζάν, ο Μπέκετ έμαθε ότι κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η Σουζάν πέθανε στις 17 Ιουλίου 1989, ενώ ο Μπέκετ πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου. Έπασχε από εμφύσημα και πιθανότατα από τη νόσο του Πάρκινσον.

121

Σάμιουελ Μπέκετ

Παραπομπές [1] Samuel Beckett - 1906-1989 (http:/ / www. imagi-nation. com/ moonstruck/ clsc7. htm) [2] Knowlson, 106 [3] The Modern Word (http:/ / www. themodernword. com/ beckett/ beckett_biography. html)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Poems by Samuel Beckett at PoetryFoundation.org (http://www.poetryfoundation.org/archive/poet. html?id=433) • The Samuel Beckett Online Resources and Links Pages (http://samuel-beckett.net) • Samuel Beckett in The Guardian (http://books.guardian.co.uk/authors/author/0,5917,-19,00.html) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Beckett άρθρο Samuel Beckett (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Samuel) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Beckett ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Samuel)).

122

123

Γερμανοί

124

Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ (αργότερα: φον) Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe, Φρανκφούρτη, 28 Αυγούστου 1749 - Βαϊμάρη, 22 Μαρτίου 1832) ήταν Γερμανός νομικός, ποιητής και πεζογράφος.

Βιογραφία Η οικογένεια του ήταν μια από τις πιο εύπορες στην Φρανκφούρτη, προσφέροντάς του πολλές δυνατότητες μόρφωσης. Σε ηλικία 15 χρονών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψε. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη Λειψία κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στην Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο τις πόλης. Ως φίλος των Ελλήνων και της Ελλάδος αφιέρωσε πολλά έργα του στην Ελληνική Αρχαιότητα. Το «και εγώ στην Αρκαδία» του παρερμηνεύτηκε αργότερα ως άγνοια της Ελλάδος, καθώς ποτέ δεν είχε επισκεφτεί την Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε Αρκαδία. (Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, διότι η Αρκαδία είχε εντελώς διαφορετική έννοια για τους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Συμβόλιζε έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής όπου οι άνθρωποι ζουν απλά ως βοσκοί σε αρμονία με την φύση και αφιερώνουν τον χρόνο τους στην ποίηση, την μουσική, τον έρωτα, την ανεμελιά. Ο φανταστικός τόπος αυτός τοποθετείται στην ελληνική Αρκαδία. Η δε ανωτέρω φράση απαντάται για πρώτη φορά στα λατινικά[1] σε έναν ζωγραφικό πίνακα[2] . Βλ. [3] ) Το 1769 αρρώστησε και επέστρεψε στη Φρανκφούρτη. Την ίδια περίοδο άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του και τον πρωταγωνιστή του Φάουστ. Το 1770 ολοκλήρωσε τις σπουδές Νομικής και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής, Χημείας και Βοτανικής. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη και ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Το 1774, συγκλονισμένος από την αυτοκτονία ενός φίλου του, έγραψε Τα πάθη του νεαρού Βέρθερ, ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο Ναπολέων και έγινε λάβαρο του ηθικού και πνευματικού κινήματος. Η Βαϊμάρη υπήρξε σημαντικός σταθμός στη σταδιοδρομία του Γκαίτε, καθώς είχε αναλάβει εκεί καθήκοντα Υπουργού του Δούκα. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκαίτε είναι το Ταξίδι στην Ιταλία, το οποίο έγραψε κατά τη διαμονή του στη νότια Ιταλία. Μέχρι το 1805 είχε στενή επαφή και φιλία με τον Σίλλερ και μια βαθιά φιλία αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο ανδρών. Το 1806 παντρεύτηκε την Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία είχε ήδη από το έτος 1789 ένα γιο. Ο Φάουστ, το δημιούργημα ολόκληρης της ζωής του, ολοκληρώθηκε με το δεύτερο τόμο ένα χρόνο πριν το θάνατο του, το 1832 στη Βαϊμάρη.

Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε

Παραπομπές [1] et in Arcadia ego [2] Ιταλός ζωγράφος μπαρόκ Giovanni Francesco Barbieri [3] http:/ / el. wikipedia. org/ wiki/ Αρχείο:Et-in-Arcadia-ego. jpg)

mrj:Гӧте, Иоганн Вольфганг фон

125

126

Γκέοργκ Μπύχνερ Γκέοργκ Μπύχνερ Ο Γκέοργκ Μπύχνερ (Georg Büchner, Ντάρμστατ 1813-Ζυρίχη 1837) ήταν Γερμανός συγγραφέας και δραματουργός. Προς τιμήν του απονέμεται το Βραβείο Γκέοργκ Μπύχνερ. Συμμετείχε ενεργά σε επαναστατικά κινήματα φιλελευθερισμού και έγραψε διάφορα συγγράμματα διαμαρτυρίας και διεκδικήσεων, όπως «Ο ταχυδρόμος της Έσσης», όπου υποστήριζε τους χωρικούς. Για τη δραστηριότητά του αυτή καταδιώχτηκε από την αστυνομία και κατέφυγε στη Ζυρίχη, όπου έγινε καθηγητής φυσικών επιστημών στο πανεπιστήμιο. Πέθανε πολύ νέος, γι` αυτό και η συγγραφική του παραγωγή είναι μικρή και αποτελεί δείγμα του μεγάλου πνεύματος του συγγραφέα. Το έργο του Μπύχνερ κατατάσσεται στα πρώτα δείγματα του εξπρεσιονισμού.

Έργα • "Ο θάνατος του Δαντόν" • H τραγωδία "Βόιτσεκ" • H νουβέλα "Λεντς"

O Μπύχνερ το 1830

• Η κωμωδία "Λεόντιος και Λένα"

[1] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ). [2] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [2] .

Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title={{{1}}}& action=history [2] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html

127

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν Γκέρχαρτ Χάουπτμαν Ο Γκέρχαρτ Γιόχαν Ρόμπερτ Χάουπτμαν (Gerhart Johann Robert Hauptmann) (15 Νοεμβρίου 1862 - 6 Ιουνίου 1946) ήταν Γερμανός δραματουργός στον οποίο απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912.

Βιογραφία και έργο Ο Χάουπτμαν γεννήθηκε στο Όμπερσάλτσμπρουν, μικρή πόλη στη Σιλεσία, σήμερα μέρος της Πολωνίας γνωστό ως Szczawno-Zdrój. Ήταν γιός Πρώσου ιδιοκτήτη ξενοδοχείου. Από το χωριάτικο σχολείο της περιοχής του πέρασε στο Realschule στο Μπρεσλάου, και έπειτα εστάλη να μάθει γεωργία στην φάρμα του θείου του στο Γιάουερ (πολωνικό Jawor). Επέστρεψε ωστόσο σύντομα στο Μπρεσλάου καθώς δεν είχε καμία κλίση στην αγροτική ζωή και μπήκε σε μια σχολή τέχνης, με στόχο να γίνει γλύπτης. Εδώ γνωρίστηκε με τον διά βίου φίλο του Γιόζεφ Μπλοκ. Έπειτα σπούδασε στην Ιένα, και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των ετών 1883 και 1884 στην Ιταλία. Τον Μάιο του 1885 ο Χάουπτμαν παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, αφιερώνοντας τον χρόνο του πιά στη λογοτεχνική δουλειά. Σύντομα κέρδισε μεγάλη φήμη ως ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της σύγχρονης δραματουργίας.

Ο Γκέρχαρτ Χάουπτμαν το 1905

1912

Το 1891 αποσύρθηκε στο Σράιμπερχάου στη Σιλεσία. Το πρώτο του θεατρικό έργο, Vor Sonnenaufgang (1889), εγκαινίασε το νατουραλιστικό κίνημα στη μοντέρνα Γερμανική λογοτεχνία. Ακολουθήθηκε από το Das Friedensfest (1890), το Einsame Menschen (1891) και το Die Weber (1892), δυναμικό έργο που απεικονίζει την εξέγερση των Σιλεσιανών υφαντουργών το 1844. Απ'τα επακόλουθα έργα του Χάουπτμαν οφείλει να γίνει αναφορά στις κωμωδίες Kollege Crampton (1892), Der Biberpelz (1893) και Der rote Hahn (1901), ένα "ονειρικό ποίημα", Hannele (1893), και το ιστρορικό έργο Florian Geyer (1895). Έγραψε επίσης δύο τραγωδίες για τη Σιλεσιανή αγροτική ζωή, τις Fuhrmann Henschel (1898) και Rose Bernd (1903), και τα δραματουργικά παραμύθια Die versunkene Glocke (1897) και Und Pippa tanzt (1905). Το ζενίθ ήρθε το 1911 όταν έγραψε το Die Ratten, για το οποίο έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912 "κυρίως σε αναγνώριση της καρποφόρας, ποικίλης και εξέχουσας παραγωγής του στο βασίλειο της δραματικής τέχνης." Κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο ο Χάουπτμαν υπήρξε Ειρηνιστής. Σ'αυτή την περίοδο της καριέρας του έγραψε διάφορα πεσιμιστικά και ιστορικά-αλληγορικά έργα, όπως τα Der Bogen des Odysseus (1914), Der weisse Heiland (1912–17), Winterballade (1917). Μετά τον πόλεμο η ικανότητά του άρχισε φανερά να εξασθενεί. Ο Χάουπτμαν πέθανε σε ηλικία 83 ετών στο σπίτι του στο Αγγνετεντόρφ στις 6 Ιουνίου του 1946.

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν

128

Επιλεγμένη εργογραφία • 1885 - Promethidenloos • 1888 - Bahnwärter Thiel • 1889 - Vor Sonnenaufgang' • 1890 - Das Friedensfest • 1891 - De Waber • 1892 - Die Weber • 1893 - Der Biberpelz (La Peau de castor éditions théatrales) • 1893 - Hanneles Himmelfahrt • 1897 - Die versunkene Glocke • 1898 - Fuhrmann Henschel • 1900 - Michael Kramer • 1901 - Der rote Hahn • 1902 - Der arme Heinrich

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν

• 1903 - Rose Bernd • • • • • • • • • • • • • • • •

1909 - Griselda 1910 - Der Narr in Christo Emanuel Quint 1911 - Die Ratten 1912 - Atlantis 1912 - Gabriel Schilings Flucht 1917 - Winterballade 1921 - Anna 1925 - Die Insel der großen Mutter oder Das Wunder von Île des Dames 1928 - Des großen Kampffliegers, Landfahrers, Gauklers und Magiers Till Eulenspiegel Abenteuer 1928 - Wanda 1939 - Ährenlese 1932 - Vor Sonnenuntergang 1937 - Die Abenteuer meiner Jugend (αυτοβιογραφία) 1941 - Die Atriden-Tetralogie 1941 - Das Märchen 1946 - Neue Gedichte

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία του Χάουπτμαν στο The Nobel Prize [1] • Έργα του Gerhart Hauptmann [2] στο Project Gutenberg • Βιογραφία του Gerhart Hauptmann [3] από το meinebibliothek.de

Παραπομπές [1] http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 1912/ hauptmann-autobio. html [2] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Gerhart+ Hauptmann [3] http:/ / www. meinebibliothek. de/ Texte6/ index. html

129

Μπέρτολτ Μπρεχτ Μπέρτολτ Μπρεχτ Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (γενν. ως Eugen Berthold Friedrich Brecht, 10 Φεβρουαρίου 1898 - 14 Αυγούστου 1956) ήταν Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ου αιώνα. Θεωρείται ο πατέρας του "επικού θεάτρου" (Episches Theater) στη Γερμανία.

Βιογραφία Γεννήθηκε το 1898 στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας και πέθανε το 1956 στο Ανατολικό Βερολίνο. Η μητέρα του ήταν Προτεστάντισα και ο πατέρας του Καθολικός διευθυντής εταιρίας χάρτου. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (1917 - 1921), επιστρατεύεται ως νοσοκόμος και υπηρετεί στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο . Αρχίζει να γράφει ποιήματα και θεατρικά. Η πρώτη συλλογή ποιημάτων του ήταν το "Εγκόλπιο ευσέβειας" (Hauspostille). Κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, συνάντησε και δούλεψε με το συνθέτη Χανς Έισλερ και ανέπτυξαν φιλία ζωής. Γνώρισε και την Χέλενε Βάιγγελ, τη δεύτερη γυναίκα του που τον συνόδεψε αργότερα στην εξορία μέχρι το τέλος της ζωής του.

Πορτραίτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ το 1948.

Το 1922 παντρεύτηκε την τραγουδίστρια της όπερας Μαριάν Ζόφ. Η κόρη τους Ανν Χιόμπ γεννήθηκε ένα χρόνο μετά. Το 1923 προσλήφθηκε βοηθός σκηνοθέτη στο Γερμανικό Θέατρο του Βερολίνου υπό τη διεύθυνση του Μαξ Ράινχαρτ. Άρχισε να φοιτά στη Μαρξιστική Εργατική Σχολή και μελέτησε διαλεκτικό υλισμό. Το 1930 παντρεύτηκε την Χέλενε Βάιγγελ που του είχε χαρίσει ήδη ένα γιο. Στη συνέχεια απέκτησαν και μια κόρη. Η προσαρμογή της Όπερας των ζητιάνων του Τζον Γκαίυ με το όνομα Η Όπερα της Πεντάρας (Die Dreigroschenoper, 1928) σε στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ και μουσική Κουρτ Βάιλ προκάλεσε

Μπέρτολτ Μπρεχτ

130

αίσθηση στο Βερολίνο και ο αντίκτυπος του επηρέασε την παγκόσμια σκηνή Μιούζικαλ. Στην όπερα αυτή, ο Μπρεχτ στυλίτευε την καθως πρέπει βερολινέζικη αστική τάξη που πρόσαπτε στο προλεταριάτο έλλειψη ηθικής. Το 1933, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, ο Μπρεχτ αυτοεξορίστηκε μέχρι το έτος 1948. Έζησε πρώτα στη Δανία και τη Φινλανδία και μετά στις ΗΠΑ καθόλη τη διάρκεια του πολέμου. Στη Μόσχα εξέδωσε σε συνεργασία με άλλους Γερμανούς συγγραφείς το περιοδικό «Η Λέξη» (Das Wort). Στην Αμερική, όπου έζησε το κύριο μέρος της ζωής του, δέχθηκε έντονες διώξεις από το Μακαρθικό καθεστώς.

Άγαλμα του Μπέρτολτ Μπρεχτ στην πλατεία που φέρει σήμερα το όνομά του στο Βερολίνο

Μετά το τέλος του πολέμου εγκαταστάθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και μαζί με την Χέλενε Βάιγκελ (Ηelene Weigel) ίδρυσαν (1949) το Μπερλίνερ Ανσάμπλ (Berliner Ensemble). Το 1950 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών. Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο της ΛΓΔ το 1951 και με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1954.

Έργο Τα έργα του χαρακτηρίζονταν αρχικά από πνεύμα καταδίκης του πολέμου και του μιλιταρισμού, ενώ στη συνέχεια παρατηρείται μια αποφασιστική στροφή στη σκέψη και τη ζωή του, που εμπνέεται από τη μαρξιστική φιλοσοφία. Σημαντική ώθηση στη σχέση του με την εργατική τάξη και το κίνημά της έδωσε η μαζική εξαθλίωση που προκάλεσε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1920 και η νέα ορμητική ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στη Γερμανία.

Die Dreigroschenoper, γνήσια αφίσα από το Βερολίνο, 1928.

Ο Μπρεχτ άρχισε την καριέρα του ως δραματουργός με μια σειρά πειραματισμούς, επηρεασμένος από τις εξπρεσιονιστικές τεχνικές, όπως στο έργο του "Βάαλ" (Baal, 1918). Με το αντι-πολεμικό έργο του "Ταμπούρλα μες τη Νύχτα" (1922) κερδίζει το Βραβείο Κλάιστ (Kleist Prize). Ηταν θαυμαστής του Φρανκ Βέντεκιντ (Frank Wedekind, 1864 - 1918) κι επηρεάστηκε σημαντικά από το κινεζικό και το ρωσικό θέατρο. Το "διδακτικό" και "ανθρωπιστικό" θέατρο που για χρόνια υπηρέτησε ο Μπρεχτ απηχεί τη μαρξιστική ιδεολογία του. 'Ηταν τότε που έγραψε και το λιμπρέτο της όπερας (με μουσική

Μπέρτολτ Μπρεχτ του Κουρτ Βάιλ) " Η 'Ανοδος και η Πτώση της πόλης Μαχάγκονυ" (1930). Ανάμεσα στα έτη 1937 και 1945, ο Μπρεχτ έγραψε τα σπουδαιότερα έργα του: "Η Ζωή του Γαλιλαίου" (1937-39), "Μάνα Κουράγιο και τα Παιδιά της" (1936-39), "Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν" (1935-41), "Ο Κύριος Πούντιλα και ο Υπηρέτης του Μάττι" (1940), "Η 'Ανοδος του Αρτούρου Ούι" (1941), "Τα Οράματα της Σιμόνης Μασάρ" (1940-43), "Ο Σβέικ στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο" (1942-43) και "Ο Καυκασιανός Κύκλος μς την Κιμωλία" (1943-45). Το 1944 γράφει το έργο "Η ιδιωτική ζωή της κυρίαρχης φυλής", μια άτεγκτη κριτική της ζωής στη Γερμανία υπό το καθεστώς του Εθνικο-σοσιαλισμού. Η παγκοσμιότητα του έργου του αναγνωρίστηκε ευρέως μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Τα έργα του κλείνουν μέσα τους μια διάρκεια, καθώς αναδεικνύουν την ανθρώπινη υπόσταση. Έτσι, όχι μόνο δεν καταλύθηκαν από το χρόνο, αλλά τώρα προβάλλονται και τιμούνται περισσότερο παρά ποτέ. Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, ο Μπρεχτ αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του. 'Εγραψε εκατοντάδες ποιήματα που αντανακλούν τη σταδιακή μεταστροφή του προς τη μαρξιστική-λενινιστική φιλοσοφία. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι: Άκουσα πως τίποτα δε θέλετε να μάθετε, Εγκώμιο στη μάθηση, Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου, Αυτό θέλω να τους πω, Να καταπολεμάτε το πρωτόγονο, Ποτέ δε σε είχα αγαπήσει τόσο πολύ, Απώλεια ενός πολύτιμου ανθρώπου, Εγκώμιο στον Κομμουνισμό, Εγκώμιο στη Διαλεκτική.

Έργα Θεατρικά • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Baal Trommeln in der Nacht Im Dickicht der Städte Leben Eduards des Zweiten von England Mann ist Mann Η όπερα της πεντάρας Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny (Opernlibretto) Der Ozeanflug, ή Der Lindberghflug, ή Der Flug der Lindberghs Das Badener Lehrstück vom Einverständnis, ή Lehrstück Der Jasager. Der Neinsager (Opernlibretti/Lehrstücke [Schuloper]) Die Maßnahme (Lehrstück) Die heilige Johanna der Schlachthöfe Die Ausnahme und die Regel (Lehrstück) Die Mutter Die Rundköpfe und die Spitzköpfe Die Horatier und die Kuriatier (Lehrstück) Furcht und Elend des Dritten Reiches Η ζωή του Γαλιλαίου (Leben des Galilei) Μάνα Κουράγιο Das Verhör des Lukullus, ή Lukullus vor Gericht, ή Die Verurteilung des Lukullus (Hörspiel, später Opernlibretto) • Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν • Herr Puntila und sein Knecht Matti • Η άνοδος του Αρθούρου Ουί • Die Gesichte der Simone Machard, ή Die Stimmen • Schweyk im Zweiten Weltkrieg

131

Μπέρτολτ Μπρεχτ • • • • •

Ο κύκλος με την κιμωλία Die Tage der Commune Turandot oder Der Kongreß der Weißwäscher Επεξεργασία της Αντιγόνης Επεξεργασία του Κοριολάνου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • AlfaVita - επιλεγμένα έργα σε ελληνική μετάφραση [1] • International Brecht Society [2] • Βιογραφία και επιλεγμένα έργα [3] mrj:Брехт, Бертольт Πορτραίτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ το 1948. Πορτραίτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ το 1948.

Παραπομπές [1] http:/ / www. alfavita. gr/ plaisia/ brecht. htm [2] http:/ / german. lss. wisc. edu/ brecht [3] http:/ / www. kirjasto. sci. fi/ brecht. htm

132

133

Νέλλυ Ζαχς Νέλλυ Ζαχς Η Νέλλυ Ζαχς (Nelly Sachs, 10 Δεκεμβρίου 1891, Βερολίνο - 12 Μαΐου 1970, Στοκχόλμη) ήταν Γερμανίδα ποίητρια και δραματουργός, η οποία μεταμορφώθηκε λόγω της Ναζιστικής εμπειρίας από ερασιτέχνης σε δριμεία εκπρόσωπο της δυστυχίας και του πόθου των Εβραίων συνανθρώπων της. Γεννήθηκε στο Schöneberg, στο Βερολίνο, το 1891 και κατέφυγε το 1940 στη Σουηδία. Ήταν φίλη της Σέλμα Λάγκερλεφ. Όταν, μαζί με τον Σμούελ Γιόσεφ Άνιον, κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1966, παρατήρησε πως ο Άνιον εκπροσωπούσε το Ισραήλ ενώ «Εγώ εκπροσωπώ την τραγωδία του Εβραϊκού λαού». Μετά το θάνατό της το 1970 τάφηκε στο Norra begravningsplatsen στη Στοκχόλμη. Μια αναμνηστική πλάκα μνημονεύει τον τόπο γέννησής της, στο Maaßenstraße 14, στο Schöneberg, όπου υπάρχει επίσης ένα Πάρκο, στη Dennewitzstraße, ονομασμένο προς τιμήν της.

Γερμανικό γραμματόσημο με τη μορφή της Νέλλυ Ζαχς

Παραπομπές • Περισσότερες πληροφορίες για τη Νέλλυ Ζαχς [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. nobel-winners. com/ Literature/ nelly_sachs. html

1966

134

Ντίτριχ Έκαρτ Ντίτριχ Έκαρτ Ο Ντίτριχ Έκαρτ (23 Μαρτίου 1868 - 26 Δεκεμβρίου 1923) ήταν Γερμανός δημοσιογράφος, φίλος και σημαντικός σύντροφος του Αδόλφου Χίτλερ, τον οποίο βοήθησε στην άνοδό του. Ο Έκαρτ γεννήθηκε στο Νόιμαρκτ στο Άνω Παλατινάτο της Γερμανίας. Αφού εγκατέλειψε τις σπουδές Ιατρικής που πραγματοποιούσε στο Μόναχο, μεταβαίνει το 1899 στο Βερολίνο, όπου αποτυγχάνει σαν ποιητής και δραματουργός. Το 1913 επιστρέφει στο Μόναχο. Εκεί γίνεται μέλος της ακροδεξιάς "Εταιρείας της Θούλης" (Thule-Gesellschaft), για την οποία γράφει και δημοσιεύει άρθρα με ακροδεξιό και αντισημιτικό περιεχόμενο. Το σύνθημα των Ναζί "Ξύπνα Γερμανία!" (Deutschland erwache!) είναι δική του επινόηση. Το 1920 γίνεται συντάκτης της κομματικής εφημερίδας του Χίτλερ "Λαϊκός Παρατηρητής" (Völkischer Beobachter). Ενάμιση μήνα μετά από το Πραξικόπημα του Χίτλερ παθαίνει συγκοπή και πεθαίνει στο Μπερχτεσγκάντεν στις 26 Δεκεμβρίου του 1923.

Ο Ντίτριχ Έκαρτ

Το 1924 ο Χίτλερ δημοσιεύει το βιβλίο του "Mein Kampf", το οποίο αφιερώνει στον Ντίτριχ Έκαρτ. Το 1936 τον τιμά δίνοντας σε μια εγκατάσταση του Ολυμπιακού Σταδίου του Βερολίνου το όνομά του.

Δημοσιεύσεις • Μονογραφίες: • 1915: Heinrich der Hohenstaufe. • 1924:Der Bolschewismus von Moses bis Lenin. Zwiegespräche zwischen Hitler und mir. • Σε Εφημερίδες: • Auf gut deutsch (1918-20) • Völkischer Beobachter (1920- †) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Eckart άρθρο Dietrich Eckart [2] [1] υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Eckart ιστορικό/συντάκτες ).

[1]

της Γερμανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται

Ντίτριχ Έκαρτ

Παραπομπές [1] http:/ / de. wikipedia. org/ wiki/ Dietrich

135

136

Φρανκ Βέντεκιντ Φρανκ Βέντεκιντ Ο Φρανκ Βέντεκιντ (γερμανικά: Frank Wedekind) ήταν Γερμανός θεατρικός συγγραφέας, που γεννήθηκε στο Αννόβερο το 1864, λίγο μετά την επιστροφή των γονέων του στη Γερμανία από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η μητέρα του, μια νεαρή Γερμανίδα (κατ' άλλους Ουγγαρέζα) ηθοποιός που ζούσε στο Σαν Φρανσίσκο, γνωρίστηκε με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της στα χρόνια σύζυγό της, που ήταν γιατρός, είχε φύγει από τη Γερμανία και είχε εγκατασταθεί στην Καλιφόρνια. Ο πατέρας του Βέντεκιντ ήταν ένας παθιασμένος δημοκράτης που αντιπαθούσε τον Μπίσμαρκ. Ήταν επόμενο τις πολιτικές πεποιθήσεις του πατέρα να κληρονομήσει και ο γιος του. Το 1899, ο Βέντεκιντ φυλακίστηκε, γιατί δημοσίευσε κάποια ποιήματά του με πολιτικό περιεχόμενο στο σατιρικό περιοδικό Simplicissimus. Ο Βέντεκιντ ήταν θαυμαστής του Ίψεν και του Στρίντμπεργκ. Είχε συμπαραταχθεί επίσης με τους νατουραλιστές συγγραφείς, πιο πολύ με το σύγχρονό του «ηγέτη» της νατουραλιστικής σχολής στη Γερμανία, το μεγάλο θεατράνθρωπο Γκέρχαρτ Χάουπτμαν (1862 - 1946).

Φρανκ Βέντεκιντ

Ο Βέντεκιντ άρχισε τη θεατρική σταδιοδρομία του το 1890, με το εικονοκλαστικό και αισθησιακό έργο του «Το Ξύπνημα της Νιότης», όπου περιγράφει τις ερωτικές ανησυχίες της νεότητας σ' ένα οικοτροφείο θηλέων. Το πιο αξιόλογο έργο του Βέντεκιντ, «Το Ξύπνημα της Άνοιξης» (Fruehling Erwachen, 1891) έχει ως θέμα και πάλι το σεξουαλικό ξύπνημα στα χρόνια της εφηβείας και προαναγγέλλει τις ψυχαναλυτικές ιδέες του Σίγκμουντ Φρόυντ στο θέατρο. Στο «Πνεύμα της Γης» (Der Erdgeist, 1895), η ηρωίδα του, η διαβολική Λούλου (Lulu), που την πλημμυρίζει μια ασυγκράτητη λαγνεία, ενσαρκώνει τη δύναμη του κακού. Σχετίζεται διαδοχικά με τρεις άνδρες και τους ξεπαστρεύει τον ένα μετά τον άλλο: Ένας ηλικιωμένος γιατρός πεθαίνει πρώτος από αποπληξία, ο ζωγράφος που τον διαδέχεται κόβει το λαιμό του, ενώ τον τρίτο εραστή της τον σκοτώνει η ίδια, αφού κάνει πρώτα σχέση με το γιο του. Άλλα θεατρικά έργα που εδραίωσαν τη φήμη του Βέντεκιντ είναι: «Το Κουτί της Πανδώρας» (1903), όπου η Πανδώρα είναι η προσωποποίηση του έρωτα, «Ο Μαρκήσιος του Κάιτ» (1901), το αρσενικό αντίστοιχο της Λούλου, «Ο Χορός του Θανάτου» (1906), «Η Λογοκρισία» (1908), «Θάνατος και Διάβολος» (1909), «Ο Πύργος του Βέττερσταιν» (1910), «Ο Βασιλιάς Νικολό ή Έτσι είναι η ζωή» (1911), «Μπίσμαρκ» (1916), «Ηρακλής» (1917). Ο βαγκνερικός «Τενόρος» (Der Kammersaenger, 1899) είναι το πιο δημοφιλές και πολυπαιγμένο σ' όλο τον κόσμο έργο του Βέντεκιντ. Αμοραλισμός, άκρατος αισθησιασμός, ελευθεροστομία, λεσβιακές σχέσεις, σεξουαλικές φαντασιώσεις, προπαγάνδα του ελεύθερου έρωτα, αλλά και νατουραλιστική ειλικρίνεια για τη σεξουαλικότητα και την

Φρανκ Βέντεκιντ «τυραννία του σεξ», βασιλεύουν στα έργα του Βέντεκιντ. Έχει δίκαια αναγνωρισθεί ως ιδεολόγος του εξπρεσιονισμού και προάγγελος του Θεάτρου του Παράλογου (Theatre of the Absurd). O Βέντεκιντ πέθανε στο Μόναχο το 1918. Πηγές • John Gassner (edit.): "A Treasury of the Theatre", Frank Wedekind: "The Tenor", Volume Two, Simon and Schuster, New York, 1951. • Αλλαρντάις Νίκολ: "Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου", τόμ. Γ', σελ. 86 - 88, Εκδόσεις "ΠΝΟΗ", (χ.χρ.). • Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα", λήμμα Βέντεκιντ Φρανκ, τόμ. 14, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

137

138

Φρίντριχ Σίλερ Φρίντριχ Σίλερ Ο Φρήντριχ Σίλερ (10 Νοεμβρίου 1759 – 9 Μαΐου 1805) ήταν Γερμανός θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και ιστορικός. Γεννήθηκε στην πόλη Μάρμπαχ (Marbach) της Βάδης-Βυρτεμβέργης το 1759. Είναι ο πρώτος μεγάλος εκπρόσωπος του ρομαντικού κινήματος. Το πρώτο θεατρικό έργο, που έγραψε πολύ νέος, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του θεάτρου, αν και είχε ατέλειες, που παραδέχτηκε αργότερα κι ο ίδιος. Μετουσιώνοντας τον ενθουσιασμό των είκοσι χρόνων του, ο Σίλερ κατόρθωσε να δώσει στον κόσμο της εποχής του τα πρώτα μηνύματα του νέου κινήματος. Ο ρομαντισμός κήρυξε την αγάπη για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, για την τιμωρία των ενόχων, για τη ζωή, την ελπίδα, για το αύριο του ανθρώπου. Με το έργο του, που είχε τίτλο «Οι ληστές», προβάλλει ακριβώς αυτά τα ιδανικά. Ιδανικά πάλης του ανθρώπου ενάντια στην άδικη κοινωνία. Το 1783-1787 γράφει δύο έργα: «Η συνωμοσία του Φιέσκο» και το «Ραδιουργία και έρως», έργα με τα οποία ο Σίλερ επιτίθεται Ο Φρήντριχ Σίλερ το 1794 στους αυλικούς, που με τις ραδιουργίες τους δημιουργούν την εγκληματική ζωή του κόσμου. Ο Σίλερ αρχίζει πια να διαγράφει με άνεση τους χαρακτήρες και η ανάλυσή του γίνεται βαθύτερη. Έγραψε κι άλλα έργα με υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο, με αυστηρή τήρηση των ιδανικών του, όπως είναι τα «Ντον Κάρλος», «Λουίζα Μίλερ», «Μαρία Στιούαρτ». Στα έργα του ακόμα δείχνει μια εξαιρετική επιδεξιότητα στα σκηνικά. Είναι κάτοχος των δραματικών εξάρσεων. Μέσα σ' αυτά ακούμε τα επίκαιρα μηνύματα και διδάγματα του Σαίξπηρ. Η φιλία του Σίλερ με τον Γκαίτε είχε μεγάλη επίδραση πάνω του. Ο Γκαίτε στάθηκε γι' αυτόν όχι μόνο ένας άριστος φίλος μα και ανεκτίμητος σύμβουλος, ένας ένθερμος σύντροφος, που τον ενθάρρυνε στις κρίσιμες στιγμές. Μαζί με τον Γκαίτε, το 1799, ήταν οι υπεύθυνοι των παραστάσεων του Βασιλικού Θεάτρου της Βαϊμάρης. Ο Σίλερ πέθανε το 1805. Τα έργα του μεταφράστηκαν και παίχτηκαν στην Ελλάδα από πολλά θέατρα.

Ο Σίλερ στη μουσική Το τέταρτο μέρος της Ενάτης Συμφωνίας του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, επονομαζόμενο και "Ωδή στη Χαρά" (γερμ. An die Freude) αποτελεί μελοποίηση στίχων του Σίλερ. Σε στίχους του ποιητή βασίζεται επίσης και το χορωδιακό του έργου "Nänie" του Γιοχάνες Μπραμς. Ορισμένα ποιήματά του, επίσης, μελοποιήθηκαν από τον Φραντς Σούμπερτ στη συλλογή του "Lieder" για πιάνο και φωνή. Όπερες των Γκιουζέπε Βέρντι, του Γκαετάνο Ντονιτσέτι και του Τζοακίνο Ροσσίνι βασίστηκαν, ως προς το λιμπρέτο τους, σε έργα του Σίλερ.

Φρίντριχ Σίλερ

mrj:Шиллер, Фридрих

Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Σίλερ_Φρήντριχ& action=history

139

140

Ιρλανδοί

141

Μάρτιν Μακ Ντόνα Μάρτιν Μακ Ντόνα Ο Μάρτιν Μακ Ντόνα (Martin McDonagh), επιτυχημένος θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης κινηματογράφου ιρλανδικής καταγωγής, θεωρείται ως ένα από τα πιο πολύπλευρα ταλέντα της Μεγάλης Βρετανίας. Έχει καταξιωθεί ως σημαντικός θεατρικός συγγραφέας από νεαρή ηλικία και ενώ τα πολυβραβευμένα θεατρικά του κάνουν μεγάλη επιτυχία τόσο στη Μεγάλη Βρετανία όσο και στο εξωτερικό, η πρωτόλεια και μοναδική του μέχρι τώρα σκηνοθετική απόπειρα στον κινηματογράφο, η μικρού μήκους ταινία "Six shooter" έχει ήδη βραβευθεί με όσκαρ.

Βιογραφικά στοιχεία Η οικογένεια Μακ Ντόνα εγκατέλειψε την Ιρλανδία λίγο πριν από τη γέννηση του Μάρτιν και κατέφυγε στο Κάμπεργουελ, ένα προάστιο του Λονδίνου όπου γεννήθηκε ο συγγραφέας στις 26 Μαρτίου 1970. Ο μικρός Μάρτιν όμως δεν έχασε την επαφή του με την Ιρλανδία καθώς την επισκεπτόταν κάθε καλοκαίρι. Έτσι πέρναγε τους καλοκαιρινούς μήνες μεταξύ της ιδιαίτερης πατρίδας της μητέρας του, το Easkey στο Sligo και εκείνης του πατέρα του, το Connemara στο Γκάλγουει (Galway). Οι γονείς του ήταν άνθρωποι της εργατικής τάξης: Ο πατέρας του δούλευε στις οικοδομές και η μητέρα του ως παραδουλεύτρα. Ο Μάρτιν αποφάσισε να παρατήσει το σχολείο σε ηλικία 16 ετών γιατί οι καθηγητές του είχαν το θράσος να επικρίνουν τα γραπτά του και αποφάσισε να κυνηγήσει την επιτυχία συγγράφοντας σενάρια για το ραδιόφωνο καθώς όσα είχε ακούσει μέχρι τότε του είχαν φανεί "μπούρδες". Όταν λοιπόν οι γονείς του επέλεξαν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα προκειμένου να επιστρέψουν στη γενέτειρά τους, εκείνος πήρε την απόφαση, μαζί με τον μεγαλύτερο αδερφό του (και αργότερα γνωστό σεναριογράφο) Τζον-Μάικλ, να μείνουν στο Λονδίνο και να αφοσιωθούν στη συγγραφή σεναρίων. Πράγματι, απέστειλε πολυάριθμα σενάρια στο BBC, που απορρίφθηκαν το ένα μετά το άλλο. Η καταξίωση τελικά ήρθε λίγο αφού έκλεισε τα 25, όταν παρουσιάστηκε το έργο "Η βασίλισσα ομορφιάς του Λινέιν" με μεγάλη εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία. Ο Μακ Ντόνα κατατάχθηκε αρχικά από τους κριτικούς στην ίδια γενιά με τους Σάρα Κέιν και Μαρκ Ρέιβενχιλ (θέατρο "in yer face"). Έκτοτε τα έργα του παίζονται κάθε χρόνο με μεγάλη επιτυχία στη Μεγάλη Βρετανία αλλά και στο εξωτερικό. Το 1997 μάλιστα ο Μακ Ντόνα έγινε ο πρώτος συγγραφέας μετά τον Σαίξπηρ που είδε τέσσερα έργα του να ανεβαίνουν με επιτυχία στο West-End του Λονδίνου από επαγγελματικούς θιάσους μέσα στην ίδια χρονιά. Το Βασιλικό Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου τον προσέλαβε ως μόνιμο συνεργάτη-συγγραφέα και οι κριτικές συνεχίζονταν ομόφωνα θετικές ως τον "υπολοχαγό του Ίνισμορ". Το έργο, που επί πέντε χρόνια δεν ανέβαινε σε καμία Λονδρέζικη σκηνή γιατί αναφερόταν στον ΙΡΑ, σόκαρε το κοινό και τους κριτικούς αφού παρουσίαζε θέμα σχετικό με την τρομοκρατία λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Μετά την αδιαφιλονίκητη επιτυχία των έργων του και τη διεθνή καταξίωση του, ο Μακ Ντόνα, απέκτησε γρήγορα τη φήμη του "κακού παιδιού" του θεάτρου καθώς εμφανιζόταν μεθυσμένος και δε δίσταζε να δίνει προκλητικές ή και υβριστικές απαντήσεις σε θαυμαστές, δημοσιογράφους ή ακόμα και συναδέλφους του. Έτσι, τα τελευταία χρόνια προσπαθώντας να χαμηλώσει τους τόνους, αποφεύγει να δίνει συνεντεύξεις. Παράλληλα αποφάσισε να σταματήσει τη συγγραφή θεατρικών έργων και να αφοσιωθεί για λίγο στη μεγάλη του αγάπη, τον κινηματογράφο. Η πρώτη του προσπάθεια, μία ταινία μικρού μήκους με τίτλο Six Shooter, που έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία καθώς κέρδισε το βραβείο Όσκαρ για την καλύτερη μικρού μήκους ταινία το 2006. Μέσα στο 2008 κυκλοφορήσε η νέα ταινία του με τίτλο "in Bruges" και

Μάρτιν Μακ Ντόνα πρωταγωνιστές γνωστούς ηθοποιούς όπως ο Ρέιφ Φάινς και ο Κόλιν Φάρελ Ο ίδιος εξάλλου έχει δηλώσει τον έχει επηρεάσει ο κινηματογράφος και η τηλεόραση και ιδιαίτερα σκηνοθέτες όπως ο Ντέηβιντ Λιντς, ο Μάρτιν Σκορτσέζε, ο Τέρενς Μάλικ και ο Κουέντιν Ταραντίνο. Από την θεατρική παραγωγή ξεχωρίζει τον Αμερικάνικο Βούβαλο του Μάμετ ενώ αγαπημένα του συγκροτήματα είναι οι Nirvana, οι Sex Pistols και οι Pogues.

Έργα Θέατρο Τριλογία του Λινέιν • The beauty Queen of Leenan (1996)- γνωστό στα ελληνικά ως "Η βασίλισσα ομορφιάς του Λινέιν" και "οι εραστές του Λινέιν" • A skull in Connemara (1997)- Το κρανίο της Κονεμάρα • The lonesome West (1997) - γνωστό στα ελληνικά ως "Εδώ Άγρια Δύση" Τριλογία του Αράν • The cripple of Inishmaan (1997)- Ο σακάτης του Ίνισμαν • The lieutenant of Inishmore (2001) - Ο υπολοχαγός του Ίνισμορ • The banshees of Inisheer (άπαιχτο και αδημοσίευτο) Άλλα έργα • • • •

The pillowman (2003) - γνωστό στα ελληνικά ως "ο Πουπουλένιος" The Retard is Out in the Cold Dead Day at Coney A Behanding in Spokane (σύμφωνα με τους Times πρόκειται να παρουσιαστεί το 2009)

Κινηματογράφος • • • • •

Barney Nenagh’s Shotgun Circus (σενάριο) Seven Psychopaths (σενάριο) Suicide on Sixth Street (σενάριο) Six Shooter (2005) (σενάριο και σκηνοθεσία -μικρού μήκους) In Bruges (2008) (σενάριο και σκηνοθεσία)

Διακρίσεις Θεατρικές διακρίσεις Παρατίθενται ενδεικτικά: • 1996 Writers Guild Award για το καλύτερο θεατρικό έργο στο φεστιβάλ Εδιμβούργου (Edinburgh Fringe festival) • 1996 Βραβείο Τζών Ντιβάιν, ως "πλέον Υποσχόμενος Συγγραφέας" με το έργο "Beauty Queen of Leenane". • 1996 Βραβείο The evening standard ως "πλέον Υποσχόμενος Πρωτοεμφανιζόμενος Συγγραφέας στη Βρετανική σκηνή" με το έργο "Beauty Queen of Leenane". • 1997 υποψήφιος για βραβείο Ολίβιε για την καλύτερη νέα κωμωδία με το έργο "A Skull in Connemara". • 1998 τιμήθηκε με το βραβείο Drama Desk Award 1997-1998 εξαιρετικού θεατρικού έργου με το "Beauty Queen of Leenane".

142

Μάρτιν Μακ Ντόνα • 1998 υποψήφιος για βραβείο Τόνυ συγγραφέα του καλύτερου έργου με το έργο "The Beauty Queen of Leenane" • 1999 υποψήφιος για βραβείο Τόνυ συγγραφέα του καλύτερου έργου με το έργο "The Lonesome West." • 2003 βραβείο Ολίβιε για την καλύτερη νέα κωμωδία με το έργο "The Lieutenant of Inishmore". • 2004 βραβείο Ολίβιε για το καλύτερο νέο θεατρικό έργο με το έργο "The Pillowman". • 2005 τιμήθηκε με το βραβείο Drama Desk Award 2004-2005 εξαιρετικού θεατρικού έργου με το "The Pillowman" • 2005 υποψήφιος για βραβείο Τόνυ συγγραφέα του καλύτερου έργου με το έργο "The Pillowman" • 2005 υποψήφιος Drama Desk Award για το καλύτερο θεατρικό έργο με "The Lieutenant of Inishmore" στην παραγωγή του Μπρόντγουει • 2005 υποψήφιος για βραβείο Τόνυ καλύτερου θεατρικού έργου με το έργο "The Lieutenant of Inishmore" (στην παραγωγή του Μπρόντγουει) • 2006 Obie Award για το καλύτερο θεατρικό έργο με το έργο "The Lieutenant of Inishmore".

Κινηματογραφικές διακρίσεις Παρατίθενται ενδεικτικά: • 2005 Καλύτερη βρετανική μικρού μήκους ταινία, British Independent Film Awards, Μεγ. Βρετανία για το Six Shooter • 2006 Όσκαρ Καλύτερης μικρού μήκους ταινίας, Academy Awards, ΗΠΑ για το Six Shooter • 2006 Βραβείο κοινού, Leuven International Short Film Festival για το Six Shooter

Πηγές • Μάρτιν Μακ Ντόνα:"Ο Υπολοχαγός του Ίνισμορ", μτφ Δ. Κιούσης (με τη συνεργασία της Κοραλίας Σωτηριάδου), Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2003 • "Ο πουπουλένιος", πρόγραμμα παράστασης Θεάτρου Αμόρε, 2005 • Tougher than the rest [1] The wild man of British theatre is back, and Martin McDonagh is showing no sign of mellowing, του Aleks Sierz, The Sunday Times, 9/11/2003 (στα αγγλικά) • Martin McDonagh [2] στη βάση κινηματογραφικών δεδομένων IMDb (The Internet Movie Database) (στα αγγλικά) • Interview - Martin McDonagh: Playboy of the West End world] Τhe Independent, Jun 15, 2002 της Liz Hoggard, συνέντευξη του συγγραφέα (στα αγγλικά) • Martin McDonagh Finds His Inner Thug as Film Director [3] της CARYN JAMES, NYTimes, 4/4/2006 (στα αγγλικά) • The Pillowman - Press Kit REVISED [4] Αναλύσεις και βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα και την παράσταση The pillowman, από τον θίασο The Canadian Stage Company (στα αγγλικά)

Παραπομπές [1] http:/ / entertainment. timesonline. co. uk/ tol/ arts_and_entertainment/ article1008875. ece [2] http:/ / www. imdb. com/ name/ nm1732981/ [3] http:/ / www. nytimes. com/ 2006/ 04/ 04/ movies/ 04jame. html?_r=1& n=Top/ Reference/ Times%20Topics/ People/ M/ McDonagh,%20Martin& oref=slogin [4] http:/ / www. canstage. com/ 2007-2008/ pdfs/ The%20Pillowman%20-%20Media%20Kit. pdf

143

144

Όσκαρ Ουάιλντ Όσκαρ Ουάιλντ Ο Όσκαρ Ουάιλντ (πλήρες όνομα Όσκαρ Φίνγκαρ Ο'Φλάχερτι Γουίλ Ουάιλντ, 16 Οκτωβρίου 1854 - 30 Νοεμβρίου 1900) ήταν Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός που έζησε στο τέλος της Βικτωριανής Εποχής. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του συγκαταλέγονται το μυθιστόρημα Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκραίη και το τελευταίο του έργο-επιστολή De Profundis.

Βιογραφία Νεανικά χρόνια Ο Όσκαρ Ουάιλντ γεννήθηκε στο Δουβλίνο και ανατράφηκε στους κόλπους μιας Προτεσταντικής οικογένειας. Η μητέρα του, Τζέην Φραντσέσκα Έλτζι (Jane Francesca Elgee), ήταν επιτυχημένη συγγραφέας (γνωστή και με το ψευδώνυμο Speranza) ενώ ο πατέρας του, Σερ Ουίλλιαμ Ουάιλντ, ήταν επιτυχημένος ιατρός και χειρουργός. Μέχρι την ηλικία των Ο Όσκαρ Ουάιλντ το 1882. Φωτογραφία του εννέα ετών, λάμβανε μαθήματα κατ' οίκον ενώ την περίοδο Napoleon Sarony. 1864-1871 φοίτησε στο Portora Royal School, 160 χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Δουβλίνου. Μετά την αποφοίτησή του, σπούδασε στο Trinity College μέχρι το 1874, όπου διακρίθηκε ως εξαιρετικός φοιτητής, κερδίζοντας για τις επιδόσεις του, το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ, το οποίο αποτελούσε την μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για φοιτητή του κολεγίου. Του χορηγήθηκε επιπλέον υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης, όπου και συνέχισε τις σπουδές του μέχρι το 1878, λαμβάνοντας το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση με τίτλο Ραβέννα (Ravenna) και αποφοιτώντας με άριστα. Την ίδια περίοδο πρέπει να επηρεάστηκε από το ρεύμα του αισθητισμού και τις θεωρίες των John Ruskin και Walter Pater, οι οποίοι δίδασκαν στην Οξφόρδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του Ουάιλντ. Μετά την αποφοίτησή του από το κολέγιο, ο Ουάιλντ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο μαζί με τον φίλο του Φρανκ Μάιλς, γνωστό ζωγράφο της εποχής. Νωρίτερα είχε γνωρίσει στο Δουβλίνο την Florence Balcome, την οποία και ερωτεύτηκε. Εκείνη συνδέθηκε τελικά με τον συγγραφέα Μπραμ Στόκερ, γεγονός που φαίνεται πως αποτέλεσε τον λόγο για τον οποίο ο Ουάιλντ εγκατέλειψε την Ιρλανδία. Το 1881 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή (Poems), η οποία έλαβε και θετικές κριτικές, ενώ το Δεκέμβριο του ίδιου έτους ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για μία σειρά θεωρητικών διαλέξεων που έδωσε για το αισθητικό κίνημα στη Βρετανία. Ο Ουάιλντ είχε προγραμματίσει αρχικά να παραδώσει πενήντα διαλέξεις σε διάστημα τεσσάρων μηνών, ωστόσο τελικά η παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες διήρκησε περίπου ένα χρόνο δίνοντας στο διάστημα αυτό συνολικά 140 διαλέξεις.

Όσκαρ Ουάιλντ

145

Γάμος και οικογένεια Επιστρέφοντας από την Αμερική, ο Ουάιλντ επισκέφτηκε το Παρίσι όπου ολοκλήρωσε το δεύτερο θεατρικό του έργο The Dutchess of Padua που δεν σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία. Αργότερα πραγματοποίησε διαλέξεις στη Βρετανία και την Ιρλανδία. Κατά την παραμονή του στο Δουβλίνο, γνώρισε το καλοκαίρι του 1884, την Κόνστανς Λόυντ, κόρη εύπορης Ιρλανδικής οικογένειας, την οποία παντρεύτηκε και μαζί απέκτησαν δύο γιούς ονόματι Cyril και Vyvyan, το 1885 και 1886 αντίστοιχα. Προκειμένου να συντηρήσει οικονομικά την οικογένειά του, ο Ουάιλντ εργάστηκε σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες της εποχής, μεταξύ αυτών η Paul Mall Gazette και η επιθεώρηση Dramatic Review, παρέχοντας δημοσιογραφικά κείμενα και κριτικές. Την περίοδο 1887-1889 ανέλαβε την έκδοση του μηνιαίου περιοδικού The Lady's World, το οποίο μετονόμασε σε The Woman's World και προέβη σε αλλαγές με στόχο την αλλαγή του ύφους του. Ειδικότερα, προέβαλε καλλιτεχνικά και πολιτικά θέματα, αποσκοπώντας στην καλλιέργεια ενός ευρύτερα ευαισθητοποιημένου -κυρίως γυναικείου- αναγνωστικού κοινού. Εγκατέλειψε το εγχείρημά του δύο χρόνια αργότερα.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ με το Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας.

Λογοτεχνικό έργο Τα επόμενα χρόνια αποτέλεσαν μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο σε ότι αφορά το λογοτεχνικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ. Το 1888 εκδόθηκε ένα από τα πιο γνωστά έργα του, Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια (The Happy Prince and Other Tales). Το μοναδικό μυθιστόρημα του, Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέη, εκδόθηκε στην τελική του μορφή το 1891, ενώ από το 1890 είχε παρουσιαστεί στο περιοδικό Lippincott's Magazine. Αρκετοί κριτικοί αναγνωρίζουν σε αυτό, αυτοβιογραφικά στοιχεία και παραλληλισμούς ανάμεσα στον κεντρικό ήρωα και τον συγγραφέα. Το ίδιο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε εναντίον του κατά την διάρκεια της μεταγενέστερης δίκης του, κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία. Το Δεκέμβριο του 1892 παρουσιάστηκε η θεατρική του κωμωδία Η Βεντάλια της λαίδης Ουίντερμηρ (Lady's Windermere's Fan), η οποία έτυχε θερμής υποδοχής, γεγονός που πιθανά να παρακίνησε τον Ουάιλντ να συνεχίσει να γράφει για το θέατρο. Μεταξύ των μεταγενέστερων θεατρικών του έργων συγκαταλέγονται τα Μία γυναίκα χωρίς σημασία (A Woman of No Importance, 1893), Ένας ιδανικός σύζυγος (An Ideal Husband, 1895) και The Importance of Being Earnest (1895).

Το σκάνδαλο του Queensberry Οι ερωτικές επιλογές του Όσκαρ Ουάιλντ και ειδικότερα η – απαγορευμένη στη Βρετανία εκείνη την εποχή – ομοφυλοφιλία του, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση στην εποχή του. Οι βιογράφοι του αναφέρουν πως πιθανότατα να ανέπτυξε για πρώτη φορά ομοφυλοφιλική ερωτική σχέση με τον Ρόμπερτ Μπάλντουϊν Ρος (Robert Baldwin Ross), περίπου το 1887, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως ο Ουάιλντ είχε νωρίτερα συνειδητοποιήσει την ομοφυλοφιλική του φύση, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, αναφέροντας πιθανή σχέση του με τον Φρανκ Μάιλς[1]. Αργότερα, το 1891, συνδέθηκε με τον ποιητή Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, γνωστό και με το ψευδώνυμο Bosie. Πατέρας του, ήταν ο 9ος Μαρκήσιος του Κουίνσμπερυ, τον οποίο ο Ουάιλντ μήνυσε τον Απρίλιο του 1895, μετά από προσωπικές επιθέσεις του μαρκήσιου και κατηγορίες περί ομοφυλοφιλίας του. Η πράξη του Ουάιλντ να κινηθεί νομικά κατά του μαρκήσιου, στράφηκε τελικά εναντίον του, καθώς βρέθηκε ο ίδιος κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία και τελικά καταδικάστηκε στις 25 Μαΐου του

Όσκαρ Ουάιλντ

146

1895 σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών, αφού είχε νωρίτερα συλληφθεί, στις 6 Απριλίου. Η περίοδος της φυλάκισης επέδρασε στην υγεία του Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή του στις 19 Μαΐου του 1897, πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Οι εμπειρίες του στη φυλακή καταγράφτηκαν στο ποίημα Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ (The Ballad of Reading Gaol). Στη φυλακή, ο Ουάιλντ έγραψε επίσης ένα γράμμα προς τον Άλφρεντ Ντάγκλας, το οποίο παρέδωσε αργότερα στον Γκρος. Εκείνος δημοσίευσε ένα μέρος του (περίπου το 30% του περιεχομένου του) το 1905, μετά το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ, υπό τον τίτλο De Profundis (Εκ βαθέων). Το 1908, αποτέλεσε τμήμα μιας συλλεκτικής έκδοσης έργων του Ουάιλντ και στη συνέχεια παραχωρήθηκε στο Βρετανικό Μουσείο με την συμφωνία να μην δημοσιοποιηθεί στο σύνολό του πριν το 1960. Το 1949, ο γιος του Ουάιλντ, Vyvyan Holland, δημοσίευσε εκ νέου το κείμενο, περιέχοντας και αποσπάσματα που δεν είχαν δημοσιευτεί παλαιότερα. Το βιβλίο εκδόθηκε τελικά στην πλήρη μορφή του το 1962.

Επίλογος Ο Όσκαρ Ουάιλντ πέθανε στις 30 Νοεμβρίου του 1900 από μηνιγγίτιδα και πριν το θάνατό του ασπάστηκε τον Καθολικισμό. Σχετικά με τα αίτια του θανάτου του, έχουν δοθεί διαφορετικές ερμηνείες. Ο βιογράφος του Richard Ellmann, υποστήριξε πως οφειλόταν σε σύφιλη, ωστόσο ο Μέρλιν Χόλαντ, επίσης βιογράφος και εγγονός του Ουάιλντ, θεωρεί πως η ερμηνεία αυτή αποτελεί παρανόηση συνδέοντας τη μηνιγγίτιδα που τον προσέβαλε με μία χειρουργική επέμβαση που είχε προηγηθεί. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, όπως αυτή επιβεβαιώνεται και από αναφορές των ιατρών του Ουάιλντ, τα αίτια του θανάτου του δεν σχετίζονται με πιθανή σύφιλη. Ο τάφος του βρίσκεται σήμερα στο Παρίσι.

Αισθητισμός Ο Ουάιλντ θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεύματος του αισθητισμού, το οποίο αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Βρετανία και αποτέλεσε σε ένα βαθμό προέκταση του συμβολισμού στη Γαλλία. Επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο των John Ruskin και Walter Pater και υπερασπίστηκε το δόγμα της τέχνης για την τέχνη, αρνούμενος την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ηθικής παραμέτρου στην τέχνη. Ως προβεβλημένος εκπρόσωπος του αισθητισμού, ο Ουάιλντ απέκτησε σημαντική φήμη και αναγνωρισιμότητα. Οι διαλέξεις που έδωσε στην Αμερική ήταν αφιερωμένες στο αισθητικό βρετανικό κίνημα, αν και δεν είχαν σημαντική απήχηση.

Γελοιογραφία που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό Wasp με αφορμή την επίσκεψη του Όσκαρ Ουάιλντ.

Όσκαρ Ουάιλντ

Εργογραφία Ποίηση • • • •

Ravenna (1878) Poems (1881) The Sphinx (Η Σφίγγα) (1894) The Ballad of Reading Gaol (Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ ή Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρέντιγκ) (1898)

Θεατρικά έργα • • • • • • •

Vera (1880) The Duchess of Padua (1883) Salomé (Σαλώμη) (γαλλική έκδοση 1893, παρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1896) Lady Windermere's Fan (Η Βεντάλια της λαίδης Ουίντερμηρ) (1892) A Woman of No Importance (Μία γυναίκα χωρίς σημασία) (1893) An Ideal Husband (Ένας ιδανικός σύζυγος) (1895) [2] The Importance of Being Earnest (1895) [3]

• La Sainte Courtisane (Αγία Εταίρα) και A Florentine Tragedy (Φλωρεντινή τραγωδία) - Αποσπασματικά. Δημοσιεύτηκαν το 1908 στο συλλεκτικό τόμο Collected Works του Meuthuen. (Οι ημερομηνίες αναφέρονται στην πρώτη εκτέλεση των έργων) Πεζά • • • • • • • •

The Canterville Ghost (Το φάντασμα του Κάντερβιλ) (1887) The Happy Prince and Other Stories (Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια) (1888) [4] The Portrait of Mr. W. H. (Το πορτρέτο του κυρίου Ου. Χ.) (1889) Lord Arthur Saville’s Crime and other Stories (Το έγκλημα του Λόρδου Αρθουρ Σάβιλ) (1891) Intentions (1891) The Picture of Dorian Gray (Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέη) (1891) House of Pomegranates (1891) The Soul of Man Under Socialism (Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό) - δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Pall Mall Gazette το 1891, πρώτη επίσημη έκδοση ως βιβλίο το 1904. • De Profundis (1905) • The Letters of Oscar Wilde (Μια ζωή επιστολές) (1960, επανέκδοση 2000) • Teleny or the Reverse of the medal (Τέλενυ ή η άλλη όψη του νομίσματος) (Παρίσι, 1893)

Ταινίες • Wilde (Η ταραγμένη Ζωή του Γουάιλντ) [5] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [6] . Ταινία βασισμένη στη βιογραφία του Richard Ellmann.

Βιβλιογραφία • Μέρλιν Χόλαντ, Όσκαρ Ουάιλντ: Η ζωή και το έργο του, εκδ. Ψυχογιός, 2000 • Richard Ellmann, Oscar Wilde, Vintage, 1988. ISBN 0-521-47987-8 • Αντρέ Ζιντ (μφ. Ναπολέων Λαπαθιώτης), Όσκαρ Γουάιλντ, εκδ. Ίνδικτος, 2005

147

Όσκαρ Ουάιλντ

148

Παραπομπές 1. ^ Neil McKenna, The Secret Life of Oscar Wilde, London: Century, 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη ιστοσελίδα για τον Όσκαρ Ουάιλντ [7] • Ανεπίσημη ιστοσελίδα αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του [8] • 10 διαδεδομένες παρανοήσεις [9] Κείμενα • • • •

Συλλογή έργων του Ουάιλντ [10] Έργα του Oscar Wilde [11] στο Project Gutenberg Έργα του στην αγγλική Βικιθήκη [12] Κείμενα της δίκης του Ουάιλντ [13]

Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%8C%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%BF%CF%85%CE%AC%CE%B9%CE%BB%CE%BD%CF%84#endnote_McKenna [2] http:/ / wikisource. org/ wiki/ An_Ideal_Husband [3] http:/ / wikisource. org/ wiki/ The_Importance_of_Being_Earnest [4] http:/ / www. gutenberg. net/ dirs/ etext97/ hpaot10h. htm [5] http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=706277 [6] http:/ / www. cine. gr/ [7] http:/ / www. cmgww. com/ historic/ wilde/ index. php [8] http:/ / home. arcor. de/ oscar. wilde/ start. htm [9] http:/ / books. guardian. co. uk/ top10s/ top10/ 0,6109,950928,00. html [10] http:/ / www. oscarwildecollection. com/ [11] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Oscar+ Wilde [12] http:/ / en. wikisource. org/ wiki/ Author:Oscar_Wilde [13] http:/ / www. law. umkc. edu/ faculty/ projects/ ftrials/ wilde/ wilde. htm

149

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς

Ο Γέιτς το 1911

Γέννηση 13 Ιουνίου 1865 Δουβλίνο, Ιρλανδία Θάνατος 28 Ιανουαρίου 1939 Γαλλία Ιδιότητα ποιητής, Πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος

Ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς (αγγλ. William Butler Yeats) (13 Ιουνίου 1865, Δουβλίνο-28 Ιανουαρίου 1939, Γαλλία), γιος του Ιρλανδού ζωγράφου Τζον Μπάτλερ Γέιτς, θεωρείται ένας από τους κορυφαίους αγγλόφωνους ποιητές του 20ού αιώνα. Ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία, το θέατρο, το δοκίμιο και τη μελέτη. Επηρεάστηκε από το γαλλικό συμβολισμό, κατόρθωσε να συγκεράσει το ρομαντισμό με το ρεαλισμό, ενώ στο έργο του διαφαίνεται η αγάπη του για τους μύθους και της παραδόσεις για την πατρίδα του, Ιρλανδία, καθιερώνοντας το κελτικό "στυλ", με θέματα από την κελτική μυθολογία, τη μελαγχολία και το μυστικισμό. Το 1923 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς

150

Βιογραφία Ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς γεννήθηκε στο προάστιο του Σάντιμαουντ στο Νότιο Δουβλίνο. Είχε άλλα τρία μικρότερα αδέρφια, τον Τζακ (1871-1957), την Ελίζαμπεθ (1868-1940) και τη Σούζαν (1866-1949): όλοι τους ακολούθησαν κατά κάποιον τρόπο καλλιτεχνική πορεία. Όταν ήταν δυο ετών, η οικογένειά του μετακόμισε από το Δουβλίνο στο Σλίγκο κι έπειτα στο Λονδίνο λόγω της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του πατέρα, Τζον Μπάτλερ Γέιτς, που ήταν ζωγράφος. Τα παιδιά της οικογένειας έλαβαν μόρφωση κατ' οίκον, ενώ η μητέρα τους, που νοσταλγούσε την Ιρλανδία, τους αφηγούνταν παραδοσιακές ιστορίες και παραμύθια από την πατρίδα τους.

Πορτρέτο του ποιητή Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς από τον πατέρα του Τζον Μπάτλερ Γέιτς

Το 1877, ο Γέιτς πηγαίνει στη Σχολή Γκόντολφιν, όπου έχει μέτριες σχολικές επιδόσεις. Ξυπνά μέσα του ο ιρλανδικός πατριωτισμός. Για οικονομικούς λόγους, η οικογένεια επιστρέφει στο Δουβλίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1880, αρχικά διαμένοντας στο κέντρο της πόλης κι έπειτα μετακομίζοντας στο προάστιο Χωθ.

Κατά τα έτη 1881-1883, ο Γέιτς τελειώνει το Λύκειο, ενώ περνάει αρκετό χρόνο του στο ατελιέ του πατέρα του, όπου και έρχεται σε επαφή με πληθώρα καλλιτεχνών και συγγραφέων του Δουβλίνου. Από το 1884 ως το 1886, φοιτά στο Metropolitan School of Art[1] . Κατά αυτή την περίοδο ξεκινάει να γράφει και τα πρώτα του ποιήματα και το 1885 τα εκδίδει, μαζί με ένα δοκίμιο ("Η ποίηση του Σερ Σάμιουελ Φέργκιουσον") στο Dublin University Review. Τα πρώτα αυτά ποιήματα του Γέιτς έχουν επηρεαστεί έντονα από το στυλ των Προραφαηλιτών ποιητών και την ποίηση του Πέρσι Σέλλεϋ, ενώ λίγο αργότερα στρέφεται στους μύθους, στη λαϊκή ιρλανδική παράδοση και στην ποίηση του Ουίλιαμ Μπλέικ[2] . Το 1889, ο Γέιτς γνωρίζει τη Μωντ Γκον, νεαρή κληρονόμο, οπαδό του εθνικιστικού ιρλανδικού κινήματος. Φανερά γοητευμένος από την ομορφιά της, της κάνει πρόταση γάμου αρκετές φορές μέχρι το 1901, εκείνη όμως αρνείται και τελικά παντρεύεται τον εθνικιστή Τζον ΜακΜπράιντ το 1903. Ωστόσο, η μορφή της επηρέασε την ποίησή του, καθώς αποτέλεσε έμπνευση για κάποια από τα ερωτικά του ποιήματα[3] . Το 1896, γνωρίζει τη Λαίδη Γκρέγκορι μέσω του κοινού τους γνωστού, Έντουαρντ Μάρτιν. Η Λαίδη Γκρέγκορι ενθαρρύνει τον πατριωτισμό του Γέιτς και τον πείθει να συγγράψει θεατρικά έργα. Στο Λονδίνο έρχεται σε επαφή με την Έλενα Μπλαβάτσκυ και γίνεται μέλος της Θεοσοφικής Εταιρείας, ενώ έγινε επίσης δεκτός το Μάρτιο του 1890 στο μυστικιστικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής. Στις 27 Δεκεμβρίου 1904, ιδρύει μαζί με τη Λαίδη Γκρέγκορι και άλλους Ιρλανδούς συγγραφείς το Abbey Theatre στο Δουβλίνο, όπου παρουσιάζει θεατρικά του έργα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς

151

Το 1913, ο Γέιτς γνώρισε τον Αμερικανό ποιητή Έζρα Πάουντ στο Λονδίνο, ο οποίος για τα επόμενα χρόνια βρέθηκε κοντά του, εξυπηρετώντας τον εν μέρει στο ρόλο του γραμματέα. Το 1916, σε ηλικία 51 ετών, έκανε πρόταση γάμου στην κατά 27 χρόνια νεότερή του Τζόρτζι Χάιντ-Λις, με την οποία παντρεύτηκε την ίδια χρονιά και έκαναν δυο παιδιά, την Αν και το Μάικλ. Το 1923 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για την "πάντα εμπνευσμένη ποίησή του, της οποίας η υψηλή καλλιτεχνική μορφή εκφράζει το πνεύμα ενός ολόκληρου έθνους"[4] . Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ασχολήθηκε και με την πολιτική, καθώς εκλέχτηκε στην Ιρλανδική Σύγκλητο το 1922 και το 1925. Πέθανε το 1939. Το Abbey Theatre παρέμεινε κλειστό για μια βδομάδα μετά το θάνατό του, ως ένδειξη φόρου τιμής[1] .

Συγγραφικό έργο

Η επιτύμβια στήλη του ποιητή στην ιρλανδική κομητεία του Σλίγκο

Σύγχρονος του Όσκαρ Ουάιλντ, αμφιταλαντεύεται για μεγάλο χρονικό διάστημα ανάμεσα στο παρακμάζον Λονδίνο των τελών του 19ου αιώνα και στην Ιρλανδία που βρίσκεται σε πλήρη αναβρασμό. Τα πρώτα του ποιητικά δείγματα βρίθουν από σύμβολα παρμένα από διαφορετικούς πολιτισμούς και παραδόσεις (κελτική μυθολογία, καθολικισμός, ελληνικοί και ρωμαϊκοί μύθοι, καββάλα), ενώ αργότερα στρέφεται προς το ρεαλισμό. Κάποια από τα σημαντικότερα και πιο γνωστά έργα του είναι τα: • • • • • • • • •

1889 — The Wanderings of Oisin and Other Poems 1902 — Cathleen ni Houlihan 1919 — The Wild Swans at Coole 1920 — The Second Coming 1926 — A Vision A (dated 1925) 1927 — Sailing to Byzantium 1928 — The Tower 1929 — The Winding Stair 1939 — Last Poems and Two Plays (μεταθανάτια έκδοση)

Τον Οκτώβριο του 2008, μια σπάνια έκδοση (μία από τις 3 σωζόμενες εκδόσεις παγκοσμίως) του «Πάσχα του 1916», μιας από τις πιο πολιτικοποιημένες συλλογές ποιημάτων του Γέιτς, δημοπρατήθηκε στο Δουβλίνο για 9.600 δολάρια, διπλασιάζοντας τις αρχικές προβλέψεις. Τα άλλα δυο αντίτυπα, από τα αρχικά 25 που εξέδωσε ο ποιητής, βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Δουβλίνου και στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου[5] [6] .

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς

Παραπομπές [1] W.B. Yeats dead (http:/ / select. nytimes. com/ gst/ abstract. html?res=FA0D1FF73958127A93C2AA178AD85F4D8385F9). Obituaries.

New York Times (39/01/30) (ανακτήθηκε 2008/12/22 ) Routledge Classics > Features (http://www.routledge.com/classics/features/blakepoems.html) Multitext - William Butler Yeats (http://multitext.ucc.ie/d/William_Butler_Yeats) Literature 1923 (http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1923/) A terrible beauty is sold (http://news.bbc.co.uk/1/hi/northern_ireland/7685318.stm). BBC NEWS (2008/10/23) (ανακτήθηκε 2008/12/22 ) [6] Εργο του Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς σε δημοπρασία (http:/ / www. ethnos. gr/ article. asp?catid=12194& subid=2& tag=9226& pubid=1792624). ΕΘΝΟΣ ONLINE (2008/10/29) (ανακτήθηκε 2008/12/22 ) [2] [3] [4] [5]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • William Butler Yeats - Biography and Works (http://www.online-literature.com/yeats/) • William Butler Yeats at Project Gutenberg (http://www.gutenberg.org/author/William_Butler_Yeats) • Ηχητικό απόσπασμα από ανάγνωση του Γ.Μπ. Γέιτς (http://www.poetryarchive.org/poetryarchive/ singlePoet.do?poetId=1688#) • Άρθρο στην "Καθημερινή" για τον Γέιτς του Ηλία Μαγκλίνη, 25/02/01 (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/ _w_articles_civ_7_25/02/01_I7064920=I7064920=|01&01-0201!cod250201$35779.html) • Αφιέρωμα στον Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς (http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neaest/1803/neaest1803. htm), περιοδικό «Νέα Εστία», Σεπτέμβριος 2007 Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Butler Yeats άρθρο William Butler Yeats (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ William) της Γαλλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Butler Yeats ιστορικό/συντάκτες (http:/ / fr. wikipedia. org/ wiki/ William)).

152

153

Χιού Λέοναρντ Χιού Λέοναρντ Ο Χιού Λέοναρντ (Hugh Leonard) ήταν Ιρλανδός δραματουργός, σεναριογράφος για την τηλεόραση και δοκιμιογράφος. Η καριέρα του διήρκεσε περισσότερα από 50 χρόνια και στο διάστημα αυτό έγραψε περισσότερα από 18 θεατρικά έργα, δύο τόμους με δοκίμια και δύο αυτοβιογραφίες, ένα μυθιστόρημα και πολυάριθμα σενάρια για την τηλεόραση και για τον κινηματογράφο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραφε σε στήλη εφημερίδας, με το ψευδώνυμο «Παλιόγερος».

Βιογραφία Γεννήθηκε στο Δουβλίνο στις 9 Νοεμβρίου του 1926 με το όνομα John Joseph Byrne και στη συνέχεια δόθηκε για υιοθεσία. Μεγάλωσε στο Ντάλκι, ένα προάστιο του Δουβλίνου.[1] Για το υπόλοιπο της ζωής του με εξαίρεση το συγγραφικό ψευδώνυμο "Hugh Leonard" με το οποίο έγινε γνωστός, οι φίλοι του τον αποκαλούσαν «Τζακ».[2] Μορφώθηκε στο Εθνικό Σχολείο Αρρένων Χάρολντς στο Ντάλκι, και στη συνέχεια σε κολέγιο. Εργάστηκε ως υπάλληλος επί 14 χρόνια, γράφοντας παράλληλα και παίζοντας σε θεατρικά έργα για παροικιακές θεατρικές ομάδες. Τρία από τα έργα του παρουσιάστηκαν στο θέατρο Μπρόντγουεϊ: The Au Pair Man (1973), , Ντα (1978) και A Life (1980). Το πλέον πετυχημένο από τα έργα αυτά ήταν το «Ντα». για το οποίο βραβεύτηκε και με Βραβείο Τόνι μεταξύ άλλων..[3] Ως το 2006 έγραφε στην ιρλανδική εφημερίδα 'Sunday Independent με το σκωπτικό ψευδώνυμο «The Curmudgeon», δηλαδή «Παλιόγερος».[4] Ο Λέοναρντ απεβίωσε στην οικία του στο Ντάλκι, σε ηλικία 83 ετών, έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια.[5]

Χιού Λέοναρντ

154

Επιλεγμένα έργα Μυθιστόρημα

Θεατρικά [6]

• • • • • • • • • • • • •

The Big Birthday Suit (1956) A Leap in the Dark (1957) [7] Stephen D (1962) The Poker Session (1964) Mick and Mick (1966) The Late Arrival of Incoming Aircraft (1968) The Patrick Pearse Motel (1971) The Au Pair Man (1974) Ντα (1975) Time Was (1980) A Life (1981) Summer Suburb of Babylon (τρία μονόπρακτα θεατρικά έργα) (1983)

•

• "A Time of Wolves and Tigers" • "Nothing Personal" • "The Last of the Mohicans" Pizazz: (τρία μονόπρακτα) (1986)

•

• "A View from the Obelisk" • "Roman Fever" • "Pizazz" Moving (1994)

•

Parnell and the Englishwoman (1992)

Δοκίμια • • •

Rover and Other Cats (1972) Leonard's Last Book (1978) A Peculiar People and Other Foibles (1979)

Αυτοβιογραφίες • •

Home Before Night (1979) Out After Dark (1989)

Σημειώσεις και παραπομπές [1] Weber, Bruce "Hugh Leonard, 82, Dies; Wrote Broadway’s ‘Da’" (http:/ / www. nytimes. com/ 2009/ 02/ 13/ theater/ 13leonard. html) New York Times (12 Φεβρουαρίου 2009) [2] "Hugie Leonard" was the name of a character in an early play that was turnd down by the Abbey Theatre, and Leonard used it on the submission of his next play as a ruse. Weber, Bruce "Hugh Leonard, 82, Dies; Wrote Broadway’s ‘Da’" (http:/ / www. nytimes. com/ 2009/ 02/ 13/ theater/ 13leonard. html) New York Times (12 Φεβρουαρίου 2009) [3] IBDB Da:Awards (http:/ / ibdb. com/ awardproduction. asp?id=4057) [4] Sunday Independent, «Portrait of the legendary artist as an 80-year-old», 12 Νοεμβρίου 2006 [5] BBC NEWS | Entertainment | Irish dramatist Hugh Leonard dies (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ entertainment/ 7887430. stm) [6] Γυρίστηκε ταινία με τίτλο Broth of a Boy (1959) [7] Διασκευή τουPortrait of the Artist as a Young Man και του Stephen Hero, του Τζέιμς Τζόις

Εξωτερικές συνδέσεις • O συγγραφέας στον ιστότοπο Irish Writers Online (http://www.irishwriters-online.com/hughleonard.html) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Leonard άρθρο Hugh Leonard (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Hugh) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Leonard ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Hugh)).

155

Ισλανδοί

156

Ματτίας Γιόχουμσσον Ματτίας Γιόχουμσσον Ο Ματτίας Γιόχουμσσον (ισλανδ.: Matthías Jochumsson, 1835-1920) ήταν Ισλανδός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, και μεταφραστής. Είναι περισσότερο γνωστός για τη λυρική ποίησή του και για το γράψιμο των στίχων του εθνικού ύμνου της Ισλανδίας, Lofsöngur, το 1874.[1] . Γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια και ταξίδεψε στην Ευρώπη για την εκπαίδευσή του. Η πρόθεση του Γιόχουμσσον ήταν να γίνει επιχειρηματίας, πριν ανακαλύψει το πάθος του για τις γλώσσες και τη λογοτεχνία.

Παραπομπές [1] History < Icelandic National Anthem < State Symbols < Prime Minister´s Office (http:/ / eng. forsaetisraduneyti. is/ state-symbols/ icelandic-national-anthem/ history)

Ο Ματτίας Γιόχουμσσον

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Jochumsson άρθρο Matthías Jochumsson (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Matthías) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Jochumsson ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Matthías)).

157

Ισπανοί

158

Λόπε δε Βέγκα Λόπε δε Βέγκα Ο Λόπε δε Βέγκα, το πλήρες όνομα του οποίου είναι Λόπε Φέλιξ δε Βέγκα Κάρπιο (Lope Felix de Vega Carpio, 1562 – 1635), ήταν Ισπανός λυρικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ο δημιουργός του νέου δράματος του ισπανικού Χρυσού Αιώνα. Θεωρείται ως ο παραγωγικότερος συγγραφέας στην παγκόσμια λογοτεχνία. Υπήρξε το «πρότυπο της ισπανικής διάνοιας» για τους συγχρόνους του, ενώ ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες – οι σχέσεις του οποίου με τον Λόπε δε Βέγκα ήταν άλλοτε φιλικές και άλλοτε εχθρικές – τον αποκαλούσε “Ο Φοίνιξ της Ευφυΐας” (Fenix de los ingenios).

Βίος και σταδιοδρομία Ο Λόπε δε Βέγκα γεννήθηκε στη Μαδρίτη στις 25 Νοεμβρίου 1562. Ο πατέρας του Φέλιξ δε Βέγκα, κεντητής στο επάγγελμα, είχε μετακομίσει τον προηγούμενο χρόνο από το Βαγιαδολίδ (Valladolid) στην ισπανική πρωτεύουσα, όπου άνοιξε κατάστημα κεντημάτων.

Πορτρέτο του Λόπε δε Βέγκα από το ζωγράφο Eugenio Caxes

Ο Λόπε δε Βέγκα δεν ακολούθησε τη χειρωνακτική τέχνη του πατέρα του, ένοιωθε μάλιστα μειονεκτικά για την ταπεινή καταγωγή του, αλλά - έχοντας κλίση προς τη μελέτη – διδάχθηκε στα 1572 – 1573 Λατινικά και Καστιλιάνικα από τον ποιητή Βινθέντε Εσπινέλ (Vincente Espinel, 1550 – 1624) και τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στο Αυτοκρατορικό Κολέγιο των Ιησουιτών, όπου πήρε τις βάσεις της ουμανιστικής παιδείας. Εντυπωσιασμένος ο επίσκοπος της Άβιλα (Avila) από την επιμέλεια και το ενδιαφέρον του για τα γράμματα, τον πήρε στο Πανεπιστήμιο της Αλκαλά δε Χενάρες (Alcala de Henares) για ιερατικές σπουδές, αλλά ο Λόπε δε Βέγκα εγκατέλειψε γρήγορα την ιδέα να ακολουθήσει ιερατική σταδιοδρομία, επηρεασμένος μάλιστα για τον έρωτά του για μια παντρεμένη γυναίκα. Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1578, το κατάστημα κεντημάτων περιήλθε στο σύζυγο μιας από τις αδελφές του ποιητή, της Ισαβέλας ντελ Κάρπιο. Ο Λόπε δε Βέγκα υιοθέτησε τότε το ευγενικό όνομα Κάρπιο για να προσδώσει ένα αριστοκρατικό τόνο στο δικό του όνομα, επιθυμώντας να φανεί ότι ανήκε σε ανώτερη κοινωνική τάξη. Συνέχισε μάλιστα τις σπουδές του στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, όπου απέκτησε ουμανιστική παιδεία. Εν τω μεταξύ, ο Λόπε δε Βέγκα είχε καθιερωθεί ως θεατρικός συγγραφέας στη Μαδρίτη και κέρδιζε τα προς το ζην από τα έργα του, τις “comedias”, αν και ισχυριζόταν ότι τα έγραφε μόνο από προσωπική κλίση προς το θέατρο. Στο κορύφωμα της λογοτεχνικής παραγωγής του, ο Πάπας Ουρβανός Η΄ τίμησε το 1627 τον Λόπε δε Βέγκα με τον τίτλο του διδάκτορα της θεολογίας και με το σταυρό του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ.

Λόπε δε Βέγκα

Πάθος για τη ζωή και τον έρωτα Ο Λόπε δε Βέγκα είχε αφιερώσει μεγάλο μέρος της περιπετειώδους ζωής του στο πάθος του για τον έρωτα και τις γυναίκες. Κυριαρχούμενος από έντονα αισθήματα και ερωτικές παρορμήσεις, ήταν κομψός στην εμφάνισή του, ιπποτικά φιλοφρονητικός και ασκούσε προσωπική γοητεία στις γυναίκες. Σε νεαρή ακόμη ηλικία, ο ερωτικός ενθουσιασμός του Λόπε δε Βέγκα τον παρασύρει, ώστε να εγκαταλείψει τις πανεπιστημιακές σπουδές του στο Αλκαλά δε Χενάρες και να ακολουθήσει την Έλενα Οθόριο (Elena Osorio), μια γυναίκα ώριμη και εξαιρετικής ομορφιάς. Η σχέση του μαζί της έφθασε σε ερωτική πληρότητα, πλην όμως με συχνές ταπεινώσεις, βίαιη συμβίωση και εκδηλώσεις ζηλοτυπίας. Αποκορύφωμα της κατάστασης αυτής ήταν ο ερωτικός δεσμός της Έλενας με τον Δον Φρανσίσκο Περενό δε Γκρανβέλ, ανιψιό του ισχυρού καρδιναλίου Γκρανβέλ. Τελικά, ο Λόπε δε Βέγκα αποδέχθηκε κυνικά το δεσμό της και μάλιστα αποσπούσε μέσω της Έλενας χρήματα από τον εραστή της. Όταν η Έλενα τελικά τον εγκατέλειψε, έγραψε σφοδρούς λιβέλους εναντίον της και εναντίον της οικογένειάς της, με συνέπεια να οδηγηθεί στη φυλακή και να εξοριστεί το 1588 από τη Μαδρίτη. Ενώ διαρκούσε ακόμη το σκάνδαλο αυτό, ο Λόπε δε Βέγκα απήγαγε την Ιζαμπέλ δε Ουρμπίνα (Isabel de Urbina), την αριστοκρατική και όμορφη δεκαεξάχρονη αδελφή του Μεγάλου Τελετάρχη του Φιλίππου Β΄, την οποία είχε ήδη αποπλανήσει. Εξαναγκάστηκε να επισπεύσει το γάμο μαζί της, ενώ μετ’ ολίγον αναχώρησε με την ισπανική Αρμάδα στην εκστρατεία εναντίον της Αγγλίας, δημιουργώντας καθ' οδόν και μια εφήμερη σχέση με μία πόρνη από τη Λισαβόνα. Επιστρέφοντας, ο Λόπε δε Βέγκα πέρασε τον υπόλοιπο χρόνο της εξορίας του από τη Μαδρίτη στη Βαλένθια, που ήταν τότε κέντρο αξιόλογης θεατρικής δραστηριότητας, και επιδόθηκε στη συγγραφή θεατρικών έργων. Μολονότι η έγγαμη ζωή του ποιητή με την Ιζαμπέλ δε Ουρμπίνα κυλούσε ευτυχισμένη, η γυναίκα του πέθανε στη διάρκεια ενός τοκετού το 1595. Ο Λόπε δε Βέγκα ερωτεύθηκε πολύ σύντομα τη χήρα Αντόνια Τρίλο δε Αρμέντα (Antonia Trillo de Άγαλμα του Λόπε δε Βέγκα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Armenta). Η παράνομη συμβίωση μαζί της είχε ως Μαδρίτης, 2008 συνέπεια τη δημόσια διαπόμπευσή του και μια νέα δίκη το 1596. Το νέο αυτό σκάνδαλο τον ανάγκασε να πουλήσει όλα τα υπάρχοντά του σε πλειστηριασμό και να φύγει από τη Μαδρίτη. Το 1599, παρευρισκόμενος στο γάμο του Φιλίππου Γ΄, μια περιστασιακή συνάντησή του με μια κυρία ονομαζόμενη Πελισέρ, είχε ως κατάληξη να αποκτήσει μαζί της ένα γιο, τον Φερνάρντο. Πολύ σύντομα συναντά την όμορφη ηθοποιό Μικαέλα δε Λουσάν (Micaela de Lujan), η οποία και παρέμεινε για 20 σχεδόν χρόνια η μεγάλη αγάπη του ποιητή. Τον ακολούθησε στη Σεβίλη και τη Γρανάδα (1602), συζούσε μαζί του και του έκανε αρκετά παιδιά, μεταξύ των οποίων τη Μαρσέλα και τον Λόπε Φέλιξ ή Λοπίτο. Την ίδια εποχή, ο Λόπε δε Βέγκα τέλεσε το δεύτερο γάμο του με την Χουάνα δε Γκουάρντο (Juana de Guardo), κόρη ενός πλούσιου κρεοπώλη, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Κάρλος Φέλιξ και τη Φελισιάνα. Για καθεμία από τις δύο αυτές γυναίκες, ο Λόπε δε Βέγκα διατηρούσε σπίτι στο Τολέδο (1604 – 1610), ενώ ο ίδιος

159

Λόπε δε Βέγκα μετακόμισε σε σπίτι που αγόρασε στη Μαδρίτη, όπου είχε ήδη νοικιάσει ένα άλλο για τη Μικαέλα και τα παιδιά τους. Στο σπίτι του στη Μαδρίτη, όπου έζησε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του, ο Λόπε δε Βέγκα αντιμετώπισε μια σειρά από κακοτυχίες: Ο Κάρλος Φέλιξ, ο αγαπημένος του γιος, αρρώστησε και πέθανε το 1612, η γυναίκα του Χουάνα πέθανε στον τοκετό της Φελισιάνα, ενώ πέθανε και η Μικαέλα δε Λουσάν. Οι πικρές αυτές απογοητεύσεις προκάλεσαν στον ποιητή μια βαθιά προσωπική κρίση, που τον οδήγησε σε ηθική πτώση και επιστροφή σε μια ερωτική ζωή με ένα τρόπο βέβηλο και ανόσιο. Όταν πρωτοσυνάντησε τη Μάρτα δε Νεβάρες (Marta de Nevares), που ήταν 26 χρονών και παντρεμένη, την ερωτεύθηκε παράφορα και η ερωτική αυτή σχέση τους είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση μιας κόρης, της Αντόνια Κλάρα, το 1617. Τα χρόνια όμως της μοναξιάς είχαν αρχίσει για τον Λόπε δε Βέγκα: η κόρη του Μαρσέλα μπήκε το 1623 σε μοναστήρι, η άλλη κόρη του Φελισιάνα παντρεύτηκε το 1633, ο γιος του Λοπίτο πέθανε σε ναυάγιο το 1634 και την ίδια χρονιά η Αντόνια κλέφτηκε εκούσια με ένα νεαρό αυλικό. Στο μοναχικό σπίτι του, ο Λόπε δε Βέγκα, αυτοτιμωρούμενος και βαθιά μεταμελημένος από την έκλυτη ζωή του και περιστοιχιζόμενος από μια κόρη του και μερικούς φίλους του, πέθανε από οστρακιά στις 27 Αυγούστου 1635 σε ηλικία 72 ετών.

Λογοτεχνική παραγωγή Ο Λόπε δε Βέγκα θεωρείται ο πολυγραφότερος και πιο δημιουργικός συγγραφέας στην παγκόσμια λογοτεχνία. Σύμφωνα με τον πρώτο βιογράφο του Χουάν Περές δε Μονταλμπάν, αποδίδονται στον Λόπε δε Βέγκα 3.000 σονέτα, 3 μυθιστορήματα, 4 νουβέλες, 9 επικά ποιήματα και περίπου 1.800 θεατρικά έργα, από τα οποία 480 έχουν διασωθεί. Στην έμμετρη ποίηση του Λόπε δε Βέγκα περιλαμβάνονται: «Η Αρκαδία» (La Arcadia, 1598), ένα ποιμενικό ρομάντζο, η «Κατακτηθείσα Ιερουσαλήμ» (Jerusalem conquistada, 1609), μια προσπάθεια να συνδυάσει την Ισπανία και τους Ισπανούς ήρωες με τα γεγονότα της Γ΄ Σταυροφορίας, ΄το «Τραγικό Στέμμα» (Corona tragica, 1627), ένα επικό ποίημα για τη ζωή και την εκτέλεση της Μαρίας Στιούαρτ, η «Δάφνη του Απόλλωνα» (El laurel de Apolo, 1630) κ.ά. Το 1632, ο Λόπε δε Βέγκα δημοσίευσε το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του «Η Δωροθέα» (La Dorotea), όπου όλοι οι έρωτές του συγχωνεύονται με το σεξουαλικό πάθος του για την Έλενα Οθόριο. Το 1609, ο Λόπε δε Βέγκα δημοσίευσε μία πραγματεία για το θέατρο και την ποίηση με τον τίτλο «Νέα τέχνη για να συγγράφει κανείς κωμωδίες» (Arte Nuevo de hacer comedias en este tiempo), το θεατρικό μανιφέστο του, όπου υπερασπιζόταν τον τρόπο γραφής των θεατρικών έργων του. Ο Λόπε δε Βέγκα, όπως επισημαίνει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος στο έγκριτο έργο του «Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος», δεν είχε αποδώσει μεγάλη σημασία στη θεατρική παραγωγή του. Στο προαναφερόμενο θεατρικό μανιφέστο του, δικαιολογείται με τρόπο κυνικό ότι δεν γνωρίζει και ο ίδιος πολύ καλά τους ορθούς κανόνες για κάθε είδος ποιητικού λόγου και ακόμη για το «ανακάτεμα του κωμικού με το τραγικό», αλλά προτιμά να ανταποκριθεί με τα θεατρικά του έργα στις επιθυμίες του κοινού, το οποίο είχε αγκαλιάσει με λατρεία τον ποιητή. Προσθέτει μάλιστα ο Λόπε δε Βέγκα, ότι «περισσότερες από εκατό κωμωδίες του δεν χρειάστηκαν παρά εικοσιτέσσερις ώρες για να περάσουν από το μυαλό του στις σανίδες του θεάτρου». Ο Λόπε δε Βέγκα καθιέρωσε τις «comedias», με τη γενικότερη του όρου έννοια, ως θεατρικών έργων με περιεχόμενο κωμωδιών ή δραμάτων ή μικτών ειδών. Καθιέρωσε ακόμη ένα άλλο θεατρικό είδος, τις «κωμωδίες του μανδύα και του σπαθιού» (comedias de capa y de espada), που δεν μπορούν να ονομασθούν ούτε κωμωδίες ούτε τραγωδίες, αλλά έχουν έντονα τα χαρακτηριστικά του «κοινωνικού δράματος», που υπηρέτησαν στα νεότερα χρόνια συγγραφείς, όπως ο Ίψεν , ο Τολστόι, ο Στρίντμπεργκ, ο Χάουπτμαν κ.ά.

160

Λόπε δε Βέγκα

161

Μια επιλογή από τα πολυάριθμα θεατρικά έργα του Λόπε δε Βέγκα είναι: «Ο δάσκαλος του χορού» (1594), «Η ηλίθια κυρία» (1617), «Το σκυλί του περιβολάρη» (1618), «Φουέντε Οβεχούνα» (1619), «Ο Περιμπάνιεθ κι ο Ταξιάρχης της Οκάνα» (1634), «Ο καλύτερος δήμαρχος, ο βασιλιάς» (1635), «Ο ιππότης του Ολμέδο» (1641), «Τιμωρία δίχως εκδίκηση», «Το αστέρι της Σεβίλης» (δημοσιεύτηκε το 1750).

Οικία – Μουσείο Λόπε δε Βέγκα Η οικία – μουσείο, που είναι αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Λόπε δε Βέγκα, βρίσκεται στη Μαδρίτη επί της οδού Θερβάντες αριθ. 11 (Calle de Cervantes 11). Είναι μια τυπική κατοικία του 17ου αιώνα, σε καστιλιάνικη αρχιτεκτονική, που την αγόρασε και εγκαταστάθηκε εδώ ο Λόπε δε Βέγκα το 1610. Σ’ αυτό το σπίτι έγραψε τα περισσότερα από τα έργα του, που υπολογίζονται συνολικά σε 2.000. Στο κέντρο βρίσκεται ένα σκοτεινό παρεκκλήσιο χωρίς εξωτερικά παράθυρα. Ο μικρός κήπος στο πίσω μέρος έχει ένα πηγάδι και είναι φυτεμένος με Το σπίτι-μουσείο του Λόπε δε Βέγκα στη Μαδρίτη, 2008 τα λουλούδια και τα οπωροφόρα δέντρα, που αναφέρει ο συγγραφέας στα έργα του. Στο σπίτι αυτό έζησε ο Λόπε δε Βέγκα μέχρι το θάνατό του στις 27 Αυγούστου 1635. Το 1935 ανακαινίστηκε και χαρακτηρίστηκε ως εθνικό μνημείο.

Πηγές • «501 Great Writers» (General Editor: Julian Patrick), Apple Press, London, 2009. • John Gassner (edit.): «A Treasury of the Theatre», Lope de Vega «FuenteOvejuna», Volume Two, Simon and Schuster, New York, 1951. • Παναγιώτης Κανελλόπουλος: «Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος», τόμος ΙV, Εκδόσεις Δ. Γιαλλέλης, Αθήνα, 1976. • Αλαρντάις Νίκολ: «Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου», τόμ. Β΄, Εκδόσεις «ΠΝΟΗ» (χ,χρ.). • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Βέγκα Κάρπιο, Λόπε Φέλιξ δε», τόμ. 13, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996. • «ΜΑΔΡΙΤΗ» (Οδηγοί του Κόσμου), Ελληνική έκδοση, Εκδόσεις ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ DORLING KINDERSLEY, Αθήνα, 1999.

162

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν Ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (Manuel Vázquez Montalbán) (Βαρκελώνη, 27 Ιουλίου 1939 - Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη, 18 Οκτωβρίου 2003) υπήρξε ένας Ισπανός πολυγραφότατος εργάτης του λόγου: δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος, ανθολόγος, συντάκτης προλόγων, ευθυμογράφος, κριτικός, αλλά και γαστρονόμος και "κουλέ", δηλ. οπαδός της ομάδας ποδοσφαίρου της Βαρκελώνης (F.C.Barcelona). Σπούδασε φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο Universidad Autonómica de Barcelona [1] και υπήρξε μάχιμο μέλος του Ενοποιημένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Καταλωνίας - (Partit Socialista Unificat de Catalunya). Επί σειρά ετών, διατηρούσε στήλες και δημοσίευε άρθρα στην ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα El País (μτφ. από Ισπανικά "Η Χώρα") της Μαδρίτης. Πέθανε στην Μπανγκόκ, στο ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα του μετά από μία σειρά διαλέξεων στην Αυστραλία. Το τελευταίο του βιβλίο, La aznaridad, ένα χρονικό της διακυβέρνησης της Ισπανίας από τον Χοσέ-Μαρία Αθνάρ, δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό του. Μεταξύ πολλών άλλων του έχουν απονεμηθεί το ετήσιο Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Prize for Literature) το 1992 και το Εθνικό Βραβείο των Ισπανικών Γραμμάτων (Premio Nacional de Letras Españolas), που απονέμει κάθε χρόνο το Υπουργείο Πολιτισμού της Ισπανίας, το 1995.

Διαδίκτυο • Ανεπίσημη ιστοσελίδα για τον συγγραφέα σε ισπανικά, αγγλικά και άλλες γλώσσες (http://www.vespito. net/mvm/) • Κατάλογος βιβλίων μεταφρασμένων στα ελληνικά από τον ηλεκτρονικό κατάλογο (OPAC) της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας (http://195.134.102.45/ipac20/ipac.jsp?session=121802D63QV71.8228& menu=search&aspect=subtab11&npp=10&ipp=20&spp=20&profile=ebe0--2&ri=&term=montalban& index=.GEN&x=0&y=0&aspect=subtab11)

Παραπομπές [1] http:/ / www. uab. es/

163

Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα O Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα (Pedro Calderόn de la Barca, 1600 – 1681) ήταν Ισπανός θεατρικός συγγραφέας που διαδέχθηκε τον Λόπε δε Βέγκα, ως ο κορυφαίος δραματουργός στη θεατρική σκηνή της Ισπανίας. Λόπε δε Βέγκα, Τίρσο δε Μολίνα και Καλντερόν συγκροτούν την ανυπέρβλητη τριάδα της θεατρικής τέχνης κατά τη διάρκεια του ισπανικού Χρυσού Αιώνα (El Siglo de Oro).

Βίος και σταδιοδρομία Ο Καλντερόν γεννήθηκε στη Μαδρίτη στις 17 Ιανουαρίου 1600. Ο πατέρας του ήταν εύπορος δημόσιος λειτουργός, ο οποίος προόριζε το γιο του να γίνει κληρικός. Από τα πρώτα νεανικά του χρόνια, ο Καλντερόν άρχισε εκκλησιαστικές σπουδές στο Κολέγιο των Ιησουιτών στη Μαδρίτη. Το 1614 γράφτηκε στο θεολογικό τμήμα του Πανεπιστημίου της Αλκαλά δε Χενάρες και ένα χρόνο αργότερα έκανε μεταγραφή στη Σαλαμάνκα, συνεχίζοντας τις σπουδές του στα νομικά μέχρι το 1620, οπότε διέκοψε την εκκλησιαστική σταδιοδρομία για να ασχοληθεί με το θέατρο.

Πορτρέτο του Πέδρο Καλδερόν δε λα Μπάρκα (έργο ανώνυμου). Μουσείο Μαδρίτης

Έγραψε το πρώτο έργο του σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, ενώ στα είκοσι χρόνια του κέρδισε ένα βραβείο ποίησης. Μεταξύ 1623 και 1625 ταξίδεψε στη Φλάνδρα και την Ιταλία. Δέκα χρόνια αργότερα έλαβε μέρος στην Επανάσταση της Καταλωνίας (1640). Το 1651 χειροτονήθηκε ιερέας, ενώ το 1653 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου τον προσέλαβε ως ιερέα η μητροπολιτική εκκλησία της πόλης. Ο Καλντερόν δεν παντρεύτηκε ποτέ, απέκτησε όμως ένα εξώγαμο γιο, αν και τίποτε δεν είναι γνωστό σχετικά με τη μητέρα του παιδιού. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του επέστρεψε στη Μαδρίτη, όπου διορίστηκε επίτιμος εφημέριος στο βασιλικό παρεκκλήσι. Πέθανε στη Μαδρίτη στις 25 Μαΐου 1681 σε ηλικία 81 ετών.

Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα

164

Θεατρική παραγωγή Η δραματική παραγωγή του Καλντερόν είναι πλούσια σε θεματογραφία και περιλαμβάνει 120 δράματα ιστορικού, θρησκευτικού ή ηθογραφικού περιεχομένου, 80 άουτος σακραμεντάλες και περίπου 25 άλλα έργα, τα οποία έχουν διασωθεί. Τα περισσότερα από αυτά χαρακτηρίζονται από μια αίσθηση πεσσιμισμού και αντιφατικών ανθρώπινων παρορμήσεων. Τα νεανικά του δράματα «Η ευλάβεια του σταυρού» (La devociόn de la cruz, 1633), «Ο θαυματουργός μάγος» (El magico prodigioso, 1637), αναφερόμενο στη ζωή του Αγίου Κυπριανού, και «Σ’ αυτή τη ζωή το καθετί είναι αλήθεια και όλα ένα ψέμα» (En esta vida todo es verdad y todo es mentira) είναι φορτωμένα με αφηρημένο συμβολισμό και αλληγορικό χαρακτήρα.

Χειρόγραφο του Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα

Μια επιλογή από τα πολυάριθμα άλλα έργα του Καλντερόν είναι: «Σπίτι με δύο πόρτες δεν μπορείς να το φυλάξεις» (Casa con dos puertas mal es de guardar, 1629), «Ο γιατρός της τιμής του» (El medico de su honra, 1635), «Ζήλεια, το μεγαλύτερο τέρας» (El mayor monstruo, los cellos, 1637), «Στην κρυφή προσβολή, κρυφή εκδίκηση» (A secreto agravio, secreta venganza, 1637), «Ο Δήμαρχος της Θαλαμέας» (El Alcalde de Zalamea, περ. 1640) κ. ά. Στο αριστούργημά του, «Η ζωή είναι όνειρο» (La vida es sueno, 1635), ο Καλντερόν, μέσω του Σιγισμούνδου, αντιπροσωπευτικού ήρωά του, εξιστορεί το δράμα της μοίρας του ανθρώπου και της προσωρινότητας της ζωής. Στις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, ο Καλντερόν αφοσιώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στα «άουτος σακραμεντάλες», θρησκευτικά έργα που παίζονταν στις μεγάλες εορτές της Θείας Ευχαριστίας (Κόρπους Κρίστι), με έντονες αντανακλάσεις από τη διδασκαλία της καθολικής θεολογίας. Μεταξύ των καλύτερων θρησκευτικών έργων του είδους αυτού είναι «Το μεγάλο θέατρο του κόσμου» (El Gran Teatro del Mundo, 1649), «Ο μεγάλος έμπορος του κόσμου» (El Gran Mercado del Mundo) και «Τα θέλγητρα της ενοχής» (Los Encantos de la Culpa).

Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα

165

Μνημείο Καλντερόν Ένα περίτεχνο από μάρμαρο μνημείο, αφιερωμένο στον Ισπανό δραματουργό Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα (1600 – 1681), βρίσκεται στην ιστορική Πλατεία της Αγίας Άννας (Plaza de Santa Ana) της Μαδρίτης. Το μνημείο φιλοτεχνήθηκε το 1878 από τον Ισπανό γλύπτη Χουάν Φιγέρας (Juan Figueras). H σκεπτική μορφή του Καλντερόν είναι στραμμένη προς το αντικρινό Τεάτρο Εσπανιόλ (1745), ενώ το βάθρο του μνημείου κοσμείται με σκηνές από τέσσερα έργα του δραματουργού.

Πηγές • 501 Great Writers”, “Pedro Calderόn de la Barca”, σελ. 63 (General Editor: Julian Patrick), Apple Press, London, 2009.

Μνημείο του Καλντερόν στην Πλατεία της Αγίας Άννας στη Μαδρίτη, 2008

• John Russell Taylor: “The Penguin Dictionary of the Theatre”, “Calderόn de la Barca, Pedro”, Penguin Books Ltd, Harmondsworth, Middlesex, England, 1968.

• Eγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Καλντερόν δε λα Μπάρκα, Πέδρο», τόμ. 31, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996. • Εγκυκλοπαίδεια "ΔΟΜΗ", λήμμα "Καλντερόν ντε λα Μπάρκα, Πέντρο ", τόμ. 7ος, Εκδόσεις "ΔΟΜΗ" Α.Ε., Αθήνα.

166

Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν Ο Ραμόν Μαρία ντελ Βάλιε-Ινκλάν (ισπανικά: Ramόn Maria del Valle-Inclan, 28 Οκτωβρίου 1866 – 5 Ιανουαρίου 1936) ήταν Ισπανός μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, κορυφαίος εκπρόσωπος της ανανεωτικής «Γενιάς του 1898» (ισπανικά: Generaciόn de 1898) στην πεζογραφία και δραματουργία της Ισπανίας και ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του μοντερνιστικού κινήματος στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία Ο Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν γεννήθηκε στη Βιλιανουέβα ντε Αρόσα (Villenueva de Arosa) της Γαλικίας στις 28 Οκτωβρίου του 1866. Ήλκε την καταγωγή του από οικογένεια μικροευγενών και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Σαν Τζάκομο ντε Κομποστέλα. Μετά τις σπουδές του εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου ασχολήθηκε για δύο περίπου χρόνια (1890 – 92) με τη δημοσιογραφία. Ο Βάλιε-Ινκλάν ήταν φυσιογνωμία εκκεντρική ως άνθρωπος και ως λογοτέχνης. Είχε δημιουργήσει Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν σκόπιμα γύρω από τον εαυτό του μιαν ιδιόρρυθμη εικόνα με μακριά μαλλιά και γενειάδα, μαύρο καπέλο και μακρύ μαύρο πανωφόρι, περπάτημα αριστοκράτη, διάγοντας ταυτόχρονα μποέμικη ζωή. Ήταν τακτικός θαμώνας στα φιλολογικά στέκια της Μαδρίτης, όπως στο διάσημο Καφέ Χιχόν (Café Gijon) ή τη Σοκολατερία Σαν Χινές (Chocolateria San Gines), όπου διακήρυττε υπεροπτικά τις λογοτεχνικές προτιμήσεις του, απολαμβάνοντας ζεστή σοκολάτα και σπανιόλικους λουκουμάδες, τα «τσούρος» (churros). Η ζωή του ήταν μια συνεχής αναζήτηση της περιπέτειας: ταξίδι στο Μεξικό προς αναζήτηση καλύτερης τύχης (1892), επίσκεψη στην Αργεντινή ως ηθοποιός με έναν περιοδεύοντα θίασο, ανταποκριτής στο γαλλικό μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1916), διευθυντής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών στη Ρώμη κλπ. Στον τομέα της πολιτικής, υπήρξε στρατευμένος δημοκράτης και αγωνιστής κατά της δικτατορίας του Πρίμο ντε Ριβέρα. Ο Βάλιε-Ινκλάν πέθανε στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα (Santiago de Compostella) στις 5 Ιανουαρίου του 1936.

Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν

167

Λογοτεχνικός ανανεωτισμός Ο Βάλιε-Ινκλάν άφησε ανεξίτηλη σφραγίδα στα ισπανικά γράμματα με τις συνεχείς προσπάθειές του να ανανεωθεί η ασταθής λογοτεχνική παραγωγή της χώρας του με καινοτόμες αφηγηματικές, θεατρικές και ποιητικές παρεμβάσεις. Στις παραδοσιακές «τερτούλιας» (tertulias) της Μαδρίτης, όπου συγκεντρώνονταν στα πιο γνωστά καφέ της πόλης, όπως στο Καφέ Κομερθιάλ (Café Comercial) στην Γκλοριέτα δε Μπιλμπάο και το Καφέ Χιχόν (Café Gijόn) στην Πασέο δε Ρεκολέτος, διανοούμενοι, συγγραφείς και καλλιτέχνες με κοινά ενδιαφέροντα και συζητούσαν για πολιτική, τέχνη και λογοτεχνία, ιδιόρρυθμη και ριζοσπαστική υπήρξε η στάση του Βάλιε-Ινκλάν, ο οποίος κατήγγειλε τη λογοτεχνία της παρακμής και το στυλιζαρισμένο ύφος, αναζητώντας νέες εκφραστικές μορφές γραψίματος. Επηρεασμένος από τους συμβολιστές της μοντέρνας σχολής – τους «μοντερνίστας» - καταγγέλει το κοινωνικό κατεστημένο, την εκμετάλλευση των χωρικών της υπαίθρου, τον ταρτουφισμό και την επιφανειακή ηθική της καλής κοινωνίας. Η αισθητική και οι αντιλήψεις του για το ωραίο βρίσκουν την έκφρασή τους στο καινούργιο είδος και ύφος των φαρσοκωμωδιών του, τις «esperpentos», όπου σατιρίζει με εξπρεσιονιστικό λόγο και γκροτέσκο γελοιογραφικό ύφος την κοινωνική κατάπτωση, τον επαρχιωτισμό της μπουρζουαζίας και την πολιτική διαφθορά της άρχουσας τάξης στην Ισπανία.

Λογοτεχνική παραγωγή Στο πλαίσιο των λογοτεχνικών πειραματισμών του, ο Βάλιε-Ινκλάν, που αποτελεί μεγάλη στροφή στο λογοτεχνικό τοπίο της Ισπανίας, ξεκινά το θεωρητικό οικοδόμημά των «esperpentos» και δημοσιεύει στα 1902 – 1905 τις «Ευχάριστες Αναμνήσεις του Μαρκησίου του Μπραντομίν» (αγγλ. The Pleasant Memoirs of the Marquis de Bradomin»), που αποτελείται από τέσσερις νουβέλες σε ποιητική πρόζα, τις «Σονάτες» (Sonatas). Καθεμία από τις σονάτες αυτές τιτλοφορείται με το όνομα μιας εποχής: η «Φθινοπωρινή σονάτα» (1902), με την ατμόσφαιρα της πατρίδας του της Γαλικίας, η «Σονάτα του καλοκαιριού» (1903), που ζωντανεύσει την ατμόσφαιρα του Μεξικού, η «Σονάτα της άνοιξης» (1904), με αντανακλάσεις από την ιταλική αναγέννηση, και η «Σονάτα του χειμώνα» (1905), με φόντο τη Ναβάρα του Δον Κάρλος. Στον τομέα του μυθιστορήματος, ο Βάλιε-Ινκλάν εκφράζει τις δημοκρατικές και πολιτικές πεποιθήσεις του στα αφηγηματικά έργα: «Σταυροφόροι της υπόθεσης» (1908 – 1909), «Τύρρανος Μπαντέρας» (1926), «Η Ιβηρική αρένα» (1927 – 1936), «Η αυλή των θαυμάτων» (1927), «Ζήτω ο αφέντης μου» (1928) κ. ά. Ανάμεσα στα θεατρικά του έργα τα αξιολογότερα είναι τα δράματα: «Η μυθιστορία των λύκων» (1908), «Μαρκησία Ροζαλίντα» (1913), «Η θαυμαστή λάμπα» (1916), «Φάρσα και ακολασία της αγνής βασίλισσας» (1920), «Θεϊκά λόγια (1920), που αποτελεί και το αριστούργημά του, «Τα φώτα της μποέμικης ζωής» (1920) και «Ασημένιο πρόσωπο» (1922), καθώς και οι φαρσοκωμωδίες «Τα κέρατα του Δον Φριολέρα» (1921) και «Η κόρη του λοχαγού» (1927). Στο χώρο της ποίησης, τέλος, ο εκκεντρικός οίστρος του Βάλιε-Ινκλάν εκφράζεται με αρτιότητα και συναίσθημα στη συλλογή ποιημάτων του «Η πίπα του Κιφ» (La pipa de Kif, 1919).

Άγαλμα του Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν στη Μαδρίτη

Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν

Μνημείο Βάλιε-Ινκλάν Ένα περίτεχνο μπρούτζινο άγαλμα , αφιερωμένο στον Ισπανό δραματουργό Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν, βρίσκεται στην κεντρική λεωφόρο της Μαδρίτης, Πασέο δε Ρεκολέτος (Paseo de Recoletos), όπου ο συγγραφέας απεικονίζεται με τη χαρακτηριστική γενειάδα του. Το έργο φιλοτεχνήθηκε από τον Ισπανό γλύπτη Φρανθίσκο Τολέδο Σάντσεθ (Francisco Toledo Sanchez, 1928 – 2004) και τοποθετήθηκε στη θέση αυτή το 1973.

Δείτε επίσης • Καφέ Χιχόν

Πηγές • “501 Great Writers” (General Editor: Julian Patrick), Apple Press, London, 2009. • John Russell Taylor: “The Penguin Dictionary of the Theatre”, Penguin Books Ltd, England, 1968. • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Βάλιε-Ινκλάν», τόμ. 13ος, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996. • Εγκυκλοπαίδεια «ΔΟΜΗ», λήμμα «Βάλλιε-Ινκλάν, Ραμόν Μαρία ντελ», τόμ. 3ος, Εκδόσεις ΔΟΜΗ Α. Ε., Αθήναι.

168

169

Τίρσο δε Μολίνα Τίρσο δε Μολίνα Ο Τίρσο δε Μολίνα (Tirso de Molina, 1571/1584 – 1648), ψευδώνυμο του Γκαμπριέλ Τέλιεθ (Gabriel Tellez), ήταν Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ιερωμένος, ο σημαντικότερος συνεχιστής του έργου του Λόπε δε Βέγκα. Θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους δραματουργούς του ισπανικού Χρυσού Αιώνα (El Siglo de Oro). Υπολειπόταν μόνο του Λόπε δε Βέγκα σε δημοτικότητα και παραγωγικότητα θεατρικών έργων.

Θέατρο και ιεροσύνη Ο Τίρσο δε Μολίνα γεννήθηκε στη Μαδρίτη. Η ακριβής ημερομηνία της γέννησής του δεν είναι γνωστή, αλλά πιθανολογείται ανάμεσα στα έτη 1571 και 1584. Σπούδασε στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Αλκαλά δε Χενάρες (Alcala de Henares) και το 1601 Τίρσο δε Μολίνα ασπάσθηκε το μοναχικό σχήμα. Προσχώρησε στο Τάγμα της Παναγίας του Ελέους, ενώ χειροτονήθηκε μοναχός το 1610. Υπήρξε ιστορικός του τάγματος και έγραψε τη «Γενική Ιστορία του Τάγματος της Ελεούσας» (Historia general da la orden de la Merced, 1637). Υπήρξε επίσης διακεκριμένος θεολόγος. Έμεινε μερικά χρόνια στη Νότια Αμερική, όπου έδινε μαθήματα θεολογίας. Το 1645 έγινε ηγούμενος του μοναστηριού της ισπανικής πόλης Σόρια (Soria). Ο Τίρσο δε Μολίνα ασχολήθηκε με το δράμα από μια έμφυτη αίσθηση για το θέατρο και τις κοινωνικές αναταράξεις της εποχής του, ενώ εμπνεύστηκε τα θεατρικά έργα του από τα είδη θεάτρου που καθιέρωσε ο Λόπε δε Βέγκα, κυρίως τις “comedias”. Σε ορισμένα έργα του άντλησε το υλικό του από την παράδοση του ισπανικού θεάτρου. Πέθανε στην πόλη Σόρια (Soria) της Ισπανίας το 1648.

Θεατρική παραγωγή Από το σύνολο της θεατρικής παραγωγής του Τίρσο δε Μολίνα, έχει διασωθεί μόνον ένα τμήμα της. Έγραψε περίπου 400 θεατρικά έργα, από τα οποία ογδόντα σώζονται σήμερα, που εκδόθηκαν μέσα στη δεκαετία από το 1627 μέχρι το 1636. Μεταξύ των έργων του με ιστορικό θέμα, το περισσότερο γνωστό είναι «Η φρόνηση στη γυναίκα» (La prudencia en la mujer, 1634), που συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα ισπανικά ιστορικά δράματα, αλλά και τα δράματα "Ο βασιλιάς Δον Πέδρο στη Μαδρίτη" (El rey Don Pedro en Madrid) και "Τα σκούδα της Πορτογαλίας" (Las quinas de Portugal). Έργα με θρησκευτικό χαρακτήρα του είδους "άουτος σακραμεντάλες" είναι το βιβλικό δράμα «Η εκδίκηση της Θάμαρ» (La venganza de Tamar, 1634), που εντυπωσιάζει με τη βιαιότητα και το

Τίρσο δε Μολίνα

170

ρεαλισμό των σκηνών του, όπως και το "άουτο" "Αγία Ιωάννα" (Santa Juana) και η δημοφιλής τραγωδία με τον τίτλο «Ο κατάδικος για απιστία» (El condenado pοr desconfiado, 1635). Ο Τίρσο δε Μολίνα διέπρεψε στις κωμωδίες «θεάτρου χαρακτήρων», που ταυτίζονταν συμβολικά με τα ζητήματα τιμής, καλής φήμης και υπόληψης και κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως «Ο ντροπαλός στο παλάτι» (El vergonzoso en palacio, 1611), όπου η προκλητική Μανταλένα καταφέρνει να την αγαπήσει ο ντροπαλός Μιρένο, και "Η θεοσεβούμενη Μάρθα" (Marta la piadosa), που επικαλείται τη θρησκευτική της πίστη για να αποφύγει έναν ανεπιθύμητο γάμο. Έγραψε επίσης αξιόλογα και πολύ δημοφιλή έργα της κατηγορίας «μανδύας και ξίφος» (αγγλ. cloak-and-dagger plays), τα οποία αναφέρονται στα ήθη της εποχής του, με σπινθηροβόλο διάλογο και περιπλοκές στις σχέσεις των δύο φύλων, τα οποία χειρίστηκε με πολλή πρωτοτυπία. Στο έργο «Ο Δον Χιλ με τις πράσινες περικνημίδες» ( Don Gil de las calzas verdes, 1635) χειρίστηκε με ζωντάνια την περίπλοκη υπόθεση και τις ρεαλιστικά βίαιες σκηνές, όπως και στα έργα "Ο έρωτας γιατρός" (El amor medico) ή "Η χωριάτισσα της Βαλιέκας" (La villana de Vallecas). Η φήμη όμως του Τίρσο δε Μολίνα, κυρίως έξω από την Ισπανία, συνδέθηκε με τη δημιουργία ενός από τους μεγαλύτερους μύθους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το δράμα του με τον τίτλο «Ο Απατεώνας της Σεβίλης και ο πέτρινος συνδαιτυμόνας» (El Burlador de Sevilla y combidado de piedra), που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1630, έφερε για πρώτη φορά στη σκηνή το θρύλο του Δον Ζουάν Τενόριο, του διάσημου για τις ερωτικές του περιπέτειες ήρωα-απατεώνα, την προσωπικότητα του οποίου έπλασε ο Τίρσο δε Μολίνα με μοναδική πρωτοτυπία, γεγονός που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, δεδομένου ότι ήταν ιερωμένος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. To θεατρικό αυτό δράμα του Τίρσο δε Μολίνα ενέπνευσε στο χώρο της μουσικής τον "Ντον Τζοβάνι" του Μότσαρτ. Κάποιες από τις κωμωδίες του, ο Τίρσο δε Μολίνα τις έγραψε σε συνεργασία με το συγγραφέα Χουάν Ρουίθ δε Αλαρκόν (Juan Ruiz de Alarcόn, περ. 1550 – 1639). To ιδιοφυές όμως ταλέντο του προκάλεσε κατά καιρούς έντονες αντιδράσεις στην συντηρητική κοινωνία της Μαδρίτης και στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας, έτσι ώστε κάποια από τα θεατρικά έργα του καταδικάστηκαν ως προσβλητικά και ανήθικα.

Μνημείο Τίρσο δε Μολίνα Ένα περίτεχνο μνημείο αφιερωμένο στον Τίρσο δε Μολίνα, όπου ο Ισπανός δραματουργός απεικονίζεται με την ιερατική ενδυμασία του, βρίσκεται σε κεντρική θέση στην ομώνυμη Πλατεία Τίρσο δε Μολίνα (Plaza de Tirso de Molina) της Μαδρίτης. Το μνημείο, από χαλκό και μάρμαρο, είναι έργο του Μαδριλένου γλύπτη Ραφαέλ Βέλα δελ Καστίλιο (Rafael Vela del Castillo). Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν το 1943.

Πηγές Μαδρίτη: Μνημείο Τίρσο δε Μολίνα

• “501 Great Writers” (General Editor: Julian Patrick), Apple Press, London, 2009.

• John Russell Taylor: “The Penguin Dictionary of the Theatre”, Penguin Books Ltd, Harmondsworth, Middlesex, England, 1968. • Eγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμματα «Τίρσο δε Μολίνα», τόμ. 57 και «Ισπανική λογοτεχνία», τόμ. 30, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996. • Εγκυκλοπαίδεια "ΔΟΜΗ", λήμμα "Τίρσο ντε Μολίνα", τόμ. 15ος, Εκδόσεις "ΔΟΜΗ" Α.Ε., Αθήνα.

171

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (Federico García Lorca, 5 Ιουνίου 1898 - 19 Αυγούστου 1936) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, από τους κορυφαίους εκπροσώπους της ισπανικής γενιάς του '27. Πέρα από το λογοτεχνικό του έργο, ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική και τη μουσική.

Βιογραφία Γεννήθηκε στο Φουέντε Βακέρος, το 1898. Ο πατέρας του ήταν αγρότης κι η μητέρα του δασκάλα πιάνου, προσφέροντας τα πρώτα μαθήματα και στον ίδιο τον Λόρκα. Φοίτησε σε σχολείο Ιησουϊτών στη Γρανάδα και μετά από πιέσεις του πατέρα του, γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γρανάδα, την οποίαν όμως εγκατέλειψε σύντομα, για να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, τη μουσική και τη ζωγραφική. Το 1919, εγκαταστάθηκε στη Φοιτητική Κατοικία του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, που τότε λειτουργούσε ως ανοιχτό πανεπιστήμιο, πολιτιστικό κέντρο, της ισπανικής πρωτεύουσας. Εκεί συνάντησε τον Σαλβαδόρ Νταλί, τον σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ, τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και τον Χιμένεθ. Την ίδια περίοδο συνέθεσε τα πρώτα του ποιήματα που κυκλοφόρησαν το 1921, με τίτλο Βιβλίο Ποιημάτων. Λίγο νωρίτερα, το 1918, είχε δημοσιεύσει το έργο Εντυπώσεις & Τοπία περιδιαβαίνοντας την Καστίλη. Το 1922, συνεργάστηκε με τον συνθέτη Μανουέλ ντε Φάγια στο Φεστιβάλ Λαϊκής Μουσικής, στη Γρανάδα. Στις παραδόσεις της λαϊκής και τσιγγάνικης μουσικής, πίστευε πως βρίσκει τη βάση των ποιητικών και πνευματικών του ενορμήσεων. Δημιούργημα του, εκείνη την εποχή, ήταν το Ποίημα Του Κάντε Χόντο, λαϊκό τραγούδι της Ανδαλουσίας, που τραγουδιέται από τσιγγάνους με συνοδεία κιθάρας και λίγο αργότερα, το 1924, ξεκίνησε να γράφει το Ρομανθέρο Χιτάνο, έργο που ολοκλήρωσε τελικά το 1927, σύνθεση 18 ποιημάτων με σταθερή στιχουργική μορφή, έκφραση μιας από τις αρχαιότερες μορφές ισπανικής ποίησης. Την ίδια περίοδο συνέθεσε και την Ωδή Στον Σαλβαντόρ Νταλί ενώ παράλληλα έγραψε το θεατρικό έργο Μαριάνα Πινέδα, που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βαρκελώνη, την ίδια χρονιά, σε σκηνογραφία Νταλί, σημειώνοντας επιτυχία. Τα έτη 1929-1930, αναζήτησε νέες πηγές έμπνευσης και ταξίδεψε στις ΗΠΑ και στην Κούβα. Οι εμπειρίες του στις Ηνωμένες Πολιτείες αξιοποιήθηκαν στο ποίημα Ένας Ποιητής Στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε στην Ισπανία το 1931 και συνέθεσε το Ντιβάνι Της Ταμαρίτ, ενώ παράλληλα δούλεψε και πάνω σε έργα για το κουκλοθέατρο. Εκεί έδειξε ξεκάθαρα πως επέλεγε ως κύρια ενασχόλησή του, τη συγγραφή θεατρικών και τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ολοκλήρωσε τις κορυφαίες του δημιουργίες: Το Σπίτι Της Μπερνάρντα Άλμπα, Ματωμένος Γάμος, Γέρμα, Θρήνος Για Τον Ιγκνάθιο Σάντσεθ Μεχίας, τραγωδίες με θέμα τη κοινωνική καταπίεση κι έκδηλο το ανθρώπινο στοιχείο. Με την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, οργάνωσε μία θεατρική ομάδα υπό την ονομασία La Barroca, η οποία με τη βοήθεια του Υπουργείου Παιδείας, έδωσε παραστάσεις κλασσικών έργων σε χώρους εργατών κι αγροτικές περιοχές. Το 1936 υποδέχθηκε τον Αλμπέρτι, καθώς επέστρεψε από τη Μόσχα. Συνέταξε μια διακήρυξη συγγραφέων κατά του φασισμού κι ξεκίνησε να γράφει μια σειρά θεατρικών σκηνών με μορφή επιθεώρησης, ωστόσο τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος. Στις 19 Αυγούστου οι φασίστες Φρανκιστές, τον εκτέλεσαν στην περιοχή της Γρανάδα. Ο τάφος του δε βρέθηκε ποτέ[1] ενώ ήταν τότε σε ηλικία 38 ετών.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

172

Άλλα έργα του: Τα Μάγια Της Πεταλούδας 1925, Τα Πρώτα Τραγούδια 1926, Τραγούδια 1927, Δόκτωρ Περλιμπλίν & Μπελίσα (Οι Φασουλήδες Του Κατσιπόρα) 1928.

Έργα Ποίηση • Divan del tamarit • Ντουέντε • Ποιητής στη Νέα Υόρκη Μετάφραση Βασίλη Λαλιώτη, Σμίλη 1994 • • • •

Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας Σονέτα του σκοτεινού έρωτα Ωδή στον Σαλβαντόρ Νταλί Ποιητικά άπαντα (Τόμοι Α, Β)

Θεατρικά • Τα Μάγια της Πεταλούδας (El maleficio de la mariposa) - Οι Φασουλήδες του Κατσιπόρα (Los títeres de Cachiporra) • Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα (La casa de Bernarda Alba) • Η θαυμαστή μπαλωματού (La zapatera prodigiosa)

• • • • •

Άγαλμα προς τιμή του Λόρκα, στην πλατεία Santa Ana της Μαδρίτης

Γέρμα (Yerma) Ματωμένος Γάμος (Bodas de sangre) Δόνα Ροζίτα (Doña Rosita la soltera) Μαριάνα Πινέδα (Mariana Pineda) Το κοινό (El publico)

Σενάρια • Ο Ανδαλουσιανός σκύλος - Ταξίδι στη σελήνη (περιέχει το σενάριο Ταξίδι στη σελήνη του Λόρκα)

Παραπομπές [1] To 2009, οι Αρχές της Ανδαλουσίας, ύστερα από έρευνες που διεξήγαγαν στο Αλφάκαρ, κοντά στη Γρανάδα - μέρος όπου υπήρχε η πεποίθηση πως είναι η περιοχή της εκτέλεσης και της ταφής του Λόρκα - ανακοίνωσαν πως δεν βρέθηκε κανένας σχετικός τάφος εκεί. (ΑΠΕ-ΜΠΕ, 18/12/2009) (http:/ / culture. ana-mpa. gr/ view0. php?id=8165)

Βιβλιογραφία • Ίαν Γκίμπσον (μφ. Σπύρος Τσούγκος), Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, εκδ. Μικρή Άρκτος, 1999. • Ίαν Γκίμπσον (μφ. Βαγγέλης Κατσάνης), Η δολοφονία του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, εκδ. Δίδυμοι, 2004 • Βιδάλ Αγκουστίν Σάντσεθ (μφ. Ισμήνη Κανσή), Μπουνιουέλ -Λόρκα - Νταλί: Το αίνιγμα δίχως τέλος, εκδ. Εξάντας, 1991.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία (http://boppin.com/lorca/) - Περιέχει φωτογραφικό υλικό και μεταφράσεις ποιημάτων του στα αγγλικά. • Βιογραφικό, την "Ωδή Στον Σαλβαντόρ Νταλί" και λίγα ποιήματά του (http://www.peri-grafis.com/ergo. php?id=725) • Λόρκα και Λογοκρισία: Ο Ομοφυλόφιλος Συγγραφέας που τον έκαναν Ετεροφυλόφιλο (http://users.ipfw. edu/jehle/deisenbe/Lorca/Lorca_and_censorship__The_Gay_Artist_Made_Heterosexual.htm) εκτεταμένο δοκίμιο του D. Eisenberg από το Florida State University mrj:Гарсиа Лорка, Федерико

173

174

Χαθίντο Μπεναβέντε Χαθίντο Μπεναβέντε Ο Χαθίντο Μπεναβέντε υ Μαρτίνεθ (Jacinto Benavente y Martínez) (12 Αυγούστου 1866 - 14 Ιουλίου 1954) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Ισπανούς δραματουργούς του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στη Μαδρίτη, γιος ενός διάσημου παιδιάτρου. Επέστρεψε το θέατρο στην πραγματικότητα μέσω της κοινωνικής κριτικής. Ο στομφώδης και δημαγωγικός στίχος έδωσε τη θέση του στην πρόζα, το μελόδραμα στην κωμωδία, η τυπική φόρμα στην εμπειρία, η παρορμητική δράση στον διάλογο και τα εγκεφαλικά παιχνίδια. Ο Μπενεβέντε επέδειξε ενδιαφέρον για την αισθητική και αργότερα για την ηθική. Το 1922 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας "για τον χαρούμενο τρόπο με τον οποίο συνέχισε τις λαμπρές παραδόσεις της Ισπανικής δραματουργίας." Υπήρξε φιλελεύθερος μοναρχικός και κριτικός απέναντι στο Σοσιαλισμό. Υποστήριξε διστακτικά το καθεστώς του Φράνκο ως το μόνο βιώσιμο εναλλακτικό σε ό,τι αυτός θεωρούσε το καταστροφικό δημοκρατικό πείραμα της περιόδου 1931 - 1936. Ο Μπεναβέντε πέθανε στο Αλντεαενθάμπο ντε Εσκαλόνα (Τολέδο) στις 14 Ιουλίου 1954, σε ηλικία 87 ετών. Δεν παντρεύτηκε ποτέ. Σύμφωνα με πολλές πηγές ήταν ομοφυλόφιλος.[1] [2]

Ο Χαθίντο Μπεναβέντε το 1923

1922

Επιλεγμένη εργογραφία Ο Χαθίντο Μπεναβέντε έγραψε 172 έργα. Τα πιο σημαντικά είναι: • Los intereses creados (1907), κωμωδία που εμπεριέχει καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στην Κομέντια ντελ άρτε· είναι το πιο διάσημο και πολυπαιγμένο έργο του. Στα Ελληνικά έχει κυκλοφορήσει με τον τίτλο Τα Δημιουργημένα Συμφέροντα • Rosas de otoño (1905), αισθηματική κωμωδία. • Señora ama (1908), penetrante estudio psicológico de una mujer asediada por los celos. • La malquerida (1913), δράμα. • La ciudad alegre y confiada (1916), συνέχεια από το Los intereses creados. • Campo de armiño (1916) • Lecciones de buen amor (1924) • La mariposa que voló sobre el mar (1926) • Pepa Doncel (1928)

Χαθίντο Μπεναβέντε • • • • • • • • •

Vidas cruzadas (1929) Aves y pájaros (1940) La honradez de la cerradura (1942) La infanzona (1945) Titania (1946) La infanzona (1947) Abdicación (1948) Ha llegado Don Juan (1952) El alfiler en la boca (1954)

Παραπομπές [1] Villena, Luis Antonio de (ed.) (2002), Amores iguales. Antología de la poesía gay y lésbica, Madrid: La Esfera, ISBN 84-9734-061-2 (Spanish) [2] Garzón, Juan Ignacio García (2004-07-14), La paradoja del comediógrafo (http:/ / www. abc. es/ hemeroteca/ historico-14-07-2004/ Cultura/ la-paradoja-del-comediografo_9622554462354. html), ABC.es, , ανακτήθηκε την 2007-09-19 (Spanish)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία και βιβλιογραφία στο Books and Writers website (http://www.kirjasto.sci.fi/benavent.htm) • Βιογραφία στο Noble Prize Official Website (http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1922/ benavente-bio.html) • Βιογραφία και βιβλιογραφία στο Noble-Winners.com (ανεπίσημο) website (http://www.nobel-winners.com/ Literature/jacinto_benavente_y_martinez.html) • Σύντομο άρθρο στο Columbia Encyclopedia Online (http://www.bartleby.com/65/be/Benavent.html) • Βιογραφικό άρθρο στην Encyclopedia of World, αναπαραγώμενο στο BookRags.com (http://www.bookrags. com/Jacinto_Benavente)

175

176

Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε O Χοσέ Eτσεγκαράι υ Eϊζαγκίρε (José Echegaray y Eizaguirre) (Μαδρίτη, Ισπανία, 19 Απριλίου 1832 - 4 Σεπτεμβρίου 1916) ήταν Ισπανός πολιτικός μηχανικός, μαθηματικός, πολιτικός και ο κύριος Ισπανός δραματουργός του τελευταίου τετάρτου του 19ου αιώνα. Το 1904 μοιράστηκε με τον Γάλλο ποιητή Φρεντερίκ Μιστράλ το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1904 "σε αναγνώριση των πολυάριθμων και λαμπρών συνθέσεων οι οποίες, με έναν ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο, αναζωογόνησαν τις μεγάλες παραδόσεις του Ισπανικού δράματος". Ήταν ο πρώτος Ισπανός που κέρδιζε το βραβείο αυτό. Το πιο διάσημο θεατρικό του έργο είναι το El gran galeoto, δράμα γραμμένο με την μεγαλοπρεπή τεχνοτροπία του μελοδράματος του δεκάτου ενάτου αιώνα. Το έργο διαπραγματεύεται τα δηλητηριώδη αποτελέσματα που επέρχονται στην ευτυχία ενός μεσήλικα εξαιτίας αστήρικτων κουτσομπολιών. Ο Ετσεγκαράι το συνόδευσε με λεπτομερείς σκηνικές οδηγίες που καταδεικνύουν αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε θεατρινίστικη τεχνοτροπία της ηθοποιίας που ήταν δημοφιλής τον δέκατο ένατο αιώνα. Το έργο μεταφέρθηκε στην οθόνη ως βουβή ταινία από την Paramount Pictures, με τον αλλαγμένο τίτλο The World and His Wife. Ο δρόμος Ετσεγκαράι (Echegaray) στη Μαδρίτη, ο οποίος έχει ονομαστεί προς τιμήν του, είναι διάσημος για τις ταβέρνες φλαμένκο.

Έργο επιλογή) Θέατρο • • • • • • • •

El libro talonario (1874) La esposa del vengado (1874) En el puño de la espada (1875) En el pilar y en la cruz (1878) El gran Galeoto (1881) O locura, o santidad (Toneel, 1877) El hijo de Don Juan (Toneel, 1892) Conflicto entre dos deberes (1882)

Χοσέ Eτσεγκαράι y Eϊζαγκιρε

1904

Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε

Επιστημονικό έργο • Problems de geometría analítica (1865) • Teorías modernas de la física unidad de las fuerzas materiales (1867)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Eτσεγκαράι [1] • Βιογραφία στο nobelprize [2]

Παραπομπές [1] http:/ / literature. nobel. brainparad. com/ echegaray_jose. html [2] http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 1904/ index. html

177

178

Ιταλοί

179

Κάρλο Γκολντόνι Κάρλο Γκολντόνι Ο Κάρλο Γκολντόνι ήταν γνωστός Ιταλός κωμωδιογράφος (Βενετία, 25 Φεβρουαρίου 1707 - Παρίσι, 6 Φεβρουαρίου 1793), ο οποίος θεωρείται ότι ανανέωσε την ιταλική κωμωδία, απομακρυνόμενος από τις χοντροκομμένες φάρσες, δημιουργώντας την «κωμωδία χαρακτήρων». Στα έργα του, παρουσιάζονται χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της μεσαίας τάξης του καιρού του, ενώ ενσωμάτωσε στοιχεία και από τους χαρακτήρες της Κομέντια ντελ άρτε.

Βιογραφία Παιδικά χρόνια και σπουδές Ο Γκολντόνι γεννήθηκε το 1707 στη Βενετία από τη Μαργκερίτα Κάρλο Γκολντόνι και τον Τζούλιο Γκολντόνι. Ενδιαφέρθηκε από τα παιδικά του κιόλας χρόνια για το θέατρο. Το 1723, o πατέρας του τον έστειλε στο αυστηρό Κολέγιο Ghislieri στην Παβία, ωστόσο ο Γκολντόνι περνούσε το χρόνο του διαβάζοντας αρχαίες ελληνικές και λατινικές κωμωδίες. Είχε αρχίσει ήδη να γράφει: εξαιτίας ενός ποιήματος-λίβελου και της επίσκεψής του σε τοπικό οίκο ανοχής, αποβλήθηκε από τη σχολή και έφυγε από την πόλη το 1725. Σπούδασε νομική στο Ούντινε και πήρε το πτυχίο του στη Μοδένα. Παρότι εργάστηκε ως γραμματέας και σύμβουλος, επέστρεψε στη Βενετία και αφιερώθηκε στη συγγραφή έργων και στη διαχείριση θεάτρων. Το 1731, πέθανε ο πατέρας του κι ένα χρόνο αργότερα έφυγε για το Μιλάνο και τη Βερόνα, όπου ο θεατράνθρωπος Τζιουζέπε Ίμερ τον βοήθησε να γίνει κωμικός ποιητής, ενώ τον γνώρισε και με τη μελλοντική του σύζυγο, Νικολέτα Κόνιο, με την οποία επέστρεψε στη Βενετία μέχρι το 1743.

Θεατρική σταδιοδρομία Στο ιταλικό θέατρο εμφανίστηκε με την τραγωδία Amalasunta στο Μιλάνο, το οποίο αποτέλεσε θεατρική και οικονομική αποτυχία. Ο διευθυντής της όπερας του τόνισε ότι στη Γαλλία ο συγγραφέας θα έπρεπε να προσπαθήσει να ευχαριστήσει το κοινό, αλλά στην Ιταλία έπρεπε να συμβουλευτεί και να ευχαριστήσει τα μέλη του θιάσου. Έπειτα από αυτό, ο Γκολντόνι έκαψε το χειρόγραφο του έργου. Το επόμενο έργο του με τίτλο Belisario (1734) είχε μεγαλύτερη επιτυχία. Ταυτόχρονα, έγραφε λιμπρέτα για όπερα, ενώ υπηρέτησε ως πνευματικός διευθυντής της βενετσιάνικης όπερας San Giovanni Grisostomo. Σύντομα ανακάλυψε ότι είχε μεγαλύτερο ταλέντο στην κωμωδία, ενώ συνειδητοποίησε ότι η ιταλική σκηνή χρειαζόταν μια μεγάλη ανανέωση. Υιοθέτησε ως πρότυπό του το Μολιέρο και το 1738 παρουσίασε την πρώτη του κωμωδία, με τίτλο L'uomo di mondo. Ακολούθησαν μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά του έργα, στα οποία διαφαινόταν το ιδιαίτερο στυλ γραφής του που συνδύαζε το ύφος του Μολιέρου και τη δυναμική της Κομέντια ντελ άρτε, προσθέτοντας παράλληλα τή δική του προσωπική πινελιά. Μετά το 1748, ο Γκολντόνι συνεργάστηκε με το συνθέτη Μπαλτασάρε Γκαλούπι, συνεισφέροντας σημαντικά στην ανάπτυξη της Όπερα μπούφα. Στις κωμωδίες του που ακολουθούσαν αυτή τη φόρμα, ο Γκολντόνι

Κάρλο Γκολντόνι ενσωμάτωσε χαρακτήρες της Κομέντια ντελ άρτε με αναγνωρίσιμα στοιχεία από την σύγχρονή του πραγματικότητα, συνήθειες και χαρακτήρες της μεσαίας τάξης και της καθημερινότητας της Βενετίας. Το 1761, εξαιτίας της διαμάχης του με το συγγραφέα Κάρλο Γκότζι, ο οποίος τον κατηγόρησε ότι στέρησε από το Ιταλικό θέατρο την ποίηση και τη φαντασία, μετακόμισε αγανακτισμένος στο Παρίσι, όπου έγινε δεκτός στην Αυλή και τέθηκε υπεύθυνος του Ιταλικού Θεάτρου. Έμεινε στη Γαλλία μέχρι το τέλος της ζωής του, γράφοντας στα γαλλικά τα έργα του και τα Απομνημονεύματά του. Υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής στη χώρα. Όταν αποσύρθηκε στις Βερσαλλίες, δεχόταν σύνταξη από τον ίδιο το Βασιλιά, την οποία έχασε μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά αποδόθηκε ξανά στη σύζυγό του μετά το θάνατό του.

Μοτίβα στο έργο του Γκολντόνι Τα έργα που γράφτηκαν όσο ο συγγραφέας ήταν στην Ιταλία δεν έχουν θρησκευτικό ή εκκλησιαστικό θέμα ούτε εκφράζουν σκέψεις για το θάνατο ή τη μετάνοια, κάτι που προκαλεί εντύπωση λόγω της αυστηρής καθολικής ανατροφής του Γκολντόνι. Μετά τη μετοίκησή του στη Γαλλία, η θέση του έγινε πιο ξεκάθαρη, καθώς τα έργα του είχαν έντονο αντι-εκκλησιαστικό τόνο και συχνά σατίριζαν την υποκρισία των μοναχών και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ο Γκολντόνι ενδιαφερόταν για τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, τη φιλοσοφία, το κίνημα του Ουμανισμού, ενώ ασκούσε κριτική στην αλαζονεία, στην αδιαλλαξία και την κατάχρηση εξουσίας. Συχνά σατίριζε τους υπερόπτες ευγενείς και τους φτωχούς που δεν είχαν τιμιότητα και αξιοπρέπεια.

Έργα Τραγωδίες • • • • • • • •

Amalasunta (1733) Rosmonda (1734) Griselda (1734) Enrico Re di Sicilia (1736) Gli amori de Alessandro Magno (1759) Enea nel Lazio (1760) Nerone (1760) Artemisia

Τραγικωμωδίες • Belisario (1734) • Rinaldo di Montalbano (1736) • • • • • • • • •

Giustino La sposa persiana (1753) Ircana in Julfa Ircana in Ispaan La peruviana La bella selvaggia La dalmatina Gli amori di Alessandro Magno Artemisia

• Enea nel Lazio • Zoroastro

180

Κάρλο Γκολντόνι • La bella giorgiana

Κωμωδίες • • • • • • • • • • • • • •

Don Giovanni Tenorio Un curioso accidente (1760) L'uomo di mondo Il prodigo Il Momolo cortesan (1738) Il mercante fallito (1741) La donna di garbo (1743) Il servitore di due padroni (1745) Il frappatore I due gemelli veneziani (1745) L'uomo prudente La vedova scaltra (1748) La putta onorata (1749) La buona moglie (1749)

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Il cavaliere e la dama L'avvocato veneziano Il padre di famiglia La famiglia dell'antiquario (1750) L'erede fortunata (1750) Il teatro comico (1750-1751) Le femmine puntigliose (1750-1751) La bottega del caffè (1750-1751) Il bugiardo (1750-1751) L'adulatore Il poeta fanatico La Pamela Il cavaliere di buon gusto Il giuocatore Il vero amico La finta ammalata (1750-1751) La dama prudente L'incognita L'avventuriere onorato (1750-1751) I pettegolezzi delle donne (1750-1751) Il Moliére La castalda L'amante militare Il tutore La moglie saggia (1752) Il feudatario Le donne gelose (1752) La serva amorosa (1752)

• I puntigli domestici • La figlia obbediente

181

Κάρλο Γκολντόνι • • • • • • • • • • • • • • • • •

I mercatanti La locandiera (1753) Le donne curiose (1753) Il contrattempo La donna vendicativa Il geloso avaro La donna di testa debole La cameriera brillante Il filosofo inglese Il vecchio bizzarro Il festino L'impostore La madre amorosa Terenzio Torquato Tasso Il cavaliere giocondo Le massere (1755)

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

I malcontenti La buona famiglia Le donne de casa soa" (1755) La villeggiatura La donna stravagante Il campiello (1756) L'avaro L'amante di se medesimo Il medico olandese La donna sola La pupilla Il cavaliere di spirito La vedova spiritosa Il padre per amore Lo spirito di contraddizione Il ricco insidiato Le morbinose Le donne di buon umore L'apatista La donna bizzarra La sposa sagace La donna di governo La donna forte I morbinosi La scuola di ballo Gli innamorati (1759) Pamela maritata L'impresario delle Smirne (1759)

• La guerra • I rusteghi (1760)

182

Κάρλο Γκολντόνι • • • • • • • • • • • • • • • • •

Il curioso accidente (1760) La donna di maneggio La casa nova (1760) La buona madre (1761) Le smanie per la villeggiatura (1761) Le avventure della villeggiatura (1761) Il ritorno dalla villeggiatura (1761) Lo scozzese Il buon compatriotto Il sior Todero brontolon o sia Il vecchio fastidioso (1762) Le baruffe chiozzotte (1762) Una delle ultime sere di carnevale (1762) L'osteria della posta (17??) L'amore paterno Il matrimonio per concorso Les amours d'Arlequin et de Camille (1763) La jalousie d'Arlequin (1763)

• • • • • • • • • • •

Les inquiétudes de Camille (1763) Gli amori di Zelinda e Lindoro (1764) La gelosia di Lindoro L'inquietudini di Zelinda Gli amanti timidi Il ventaglio (1765) La burla retrocessa nel contraccambio Chi la fa l'aspetti Il genio buono e il genio cattivo Le bourru bienfaisant (1771) L'avare fastueux (1776)

Όπερα • • • •

Amalasunta (1732) Gustavo (1738) Oronte, re de' Sciti (1740) Statira (1740)

Όπερα μπούφα • • • • • • • •

La fondazione di Venezia (1734) La contessina (1743) La favola dei tre gobbi (1748) L'Arcadia in Brenta Il filosofo di campagna Il mercato di Malmantile La buona figliuola Il festino

• I viaggiatori ridicoli • Vittorina • Il re alla caccia

183

Κάρλο Γκολντόνι • • • • • • • • • • • • • • • • •

La bouillotte I volponi Gli uccellatori Arcifanfano, Re de' matti L'isola disabitata La calamità de' cuori Il negligente I bagni d'Abano Le virtuose ridicole Il finto principe L'astuzia felice Bertoldo, Bertoldino e Sascasenno I portentosi effetti della madre natura Lucrezia romana Il mondo alla rovescia Buovo d'Antona Il paese delle cuccagna

• • • • • •

La mascherata Le pescatrici Il conte Caramella La donna di governo Le nozze La fiera di Sinigaglia

Καντάτες και σερενάτες • • • • • • •

La ninfa saggia Gli amanti felici Le quattro stagioni Il coro delle muse La pace consolata L'amor della patria L'oracolo del Vaticano

Ορατόριο • Magdalena conversio

Θρησκευτικά έργα • L'unione del reale profeta Davide

Ποίηση • Il colosso (1725) • Il quaresimale in epilogo (1725-1726)

Ιντερμέδια • Il buon padre (1729) • La cantatrice (1729)

184

Κάρλο Γκολντόνι • • • • • •

Il Gondoliere Veneziano (1733) La pupilla (1734) La birba (1734) Il quartiere fortunato (1734-44) Amor fa l'uomo cieco Il disinganno

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • La Locandiera [1] (ιταλικά) • Carlo Goldoni [2] - Catholic Encyclopedia [3] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Goldoni άρθρο Carlo Goldoni της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [3] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Goldoni ιστορικό/συντάκτες ).

Παραπομπές [1] http:/ / www. liberliber. it/ biblioteca/ g/ goldoni/ la_locandiera/ html/ autore. htm [2] http:/ / www. newadvent. org/ cathen/ 06631a. htm [3] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Carlo

185

186

Λουίτζι Πιραντέλλο Λουίτζι Πιραντέλλο Ο Λουίτζι Πιραντέλλο (ιταλικά: Luigi Pirandello, 28 Ιουνίου 1867 10 Δεκεμβρίου 1936), ήταν Ιταλός δραματουργός, μυθιστοριογράφος, και δοκιμιογράφος στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934. Γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας, τον αρχαίο Ακράγαντα. Ο ίδιος ο συγγραφέας έλεγε πως ήταν ελληνικής καταγωγής και πως το επίθετό του είναι παραφθορά του ελληνικού Πυράγγελος. Σπούδασε φιλολογία στο Παρίσι και στη Βόννη και δίδαξε ως καθηγητής της ιταλικής φιλολογίας στο ανώτατο ινστιτούτο της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο Πιραντέλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά. δημοσιεύοντας ποιήματα και πεζογραφήματά του. Έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό με το μυθιστόρημά του "Ο μακαρίτης Ματθαίος Πασκάλ". Εκείνο όμως που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό ήταν το θεατρικό του έργο. Το πρώτο μέρος του συνολικού θεατρικού του έργου ο Πιραντέλο το έγραψε σε μια ιδιαίτερα οδυνηρή εποχή γι' αυτόν, εξαιτίας του Λουίτζι Πιραντέλλο θανάτου της μητέρας του και της διανοητικής αρρώστιας της συζύγου του. Από τα πολλά έργα του Πιραντέλο αναφέρουμε τα : "Όταν ήμουν τρελός", "Όπως με θέλεις", "Να ντύσουμε τους γυμνούς", "Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα", "Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε".

187

Ντάριο Φο Ντάριο Φο Ο Ντάριο Φο (24 Μαρτίου 1926 — ) είναι ένας Ιταλός θεατρικός συγγραφέας, ευθυμογράφος, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και συνθέτης. Πήρε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1997. Χρησιμοποιεί τεχνικές της κομέντια ντελ' άρτε και συνεργάζεται στενά με τη σύζυγό του Φράνκα Ράμε.

Βιογραφία Πρώτα χρόνια Ντάριο Φο

Ο Φο γεννήθηκε στο Λεγκιούνο-Σαντζιάνο, στην επαρχία του Βαρέζε, κοντά στην ανατολική πλευρά της λίμνης Λάγκο Ματζιόρε. Ο πατέρας του Φελίτσε ήταν διευθυντής των ιταλικών σιδηροδρόμων και η οικογένεια άλλαζε συχνά κατοικία λόγω των μεταθέσεων του. Ο Φελίτσε ήταν επίσης ερασιτέχνης ηθοποιός και σοσιαλιστής. Ο Ντάριο έμαθε την τέχνη της διήγησης απ' την γιαγιά του και από Λομβαρδούς ψαράδες και φυσητές γυαλιού.

1997

Το 1940, μετακόμισε στο Μιλάνο για να σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Brera Art Academy, αλλά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τού χάλασε τα σχέδια. Η οικογένειά του πήρε μέρος στην αντιφασιστικό αγώνα και λέγεται πως βοηθούσε τον πατέρα του να φυγαδεύει πρόσφυγες και στρατιώτες των Συμμάχων στην Ελβετία. Κοντά στο τέλος του πολέμου, ο Φο στρατολογήθηκε στο στρατό της Δημοκρατίας του Σαλό, αλλά δραπέτευσε και κατάφερε να κρυφτεί για το υπόλοιπο του πολέμου. Μετά τον πόλεμο, συνέχισε τις σπουδές αρχιτεκτονικής στο Μιλάνο. Εκεί αναμείχθηκε με τα λεγόμενα μικρά θέατρα {teatri piccoli), στα οποία άρχισε να παρουσιάζει τους αυτοσχέδιους μονολόγους του. Το 1950 άρχισε να εργάζεται στο θέατρο του Φράνκο Παρέντι, και σταδιακά εγκατέλειψε την εργασία του ως βοηθός αρχιτέκτονα.

Η δεκαετία του '50 και η σχέση με την Φράνκα Ράμε Το 1951 ο Φο συναντάει τη Φράνκα Ράμε, γόνο θεατρικής οικογένειας, όταν δούλευαν μαζί στην παραγωγή της επιθεώρησης Εφτά ημέρες στο Μιλάνο. Μετά από λίγο καιρό, αρραβωνιάστηκαν. Τον ίδιο χρόνο προσκλήθηκε να παρουσιάσει τη ραδιοφωνική εκπομπή Κοκορίκο στη RAI, το εθνικό ραδιόφωνο της Ιταλίας. Έκανε 18 σατιρικούς μονολόγους όπου μετέτρεπε βιβλικές ιστορίες σε πολιτική σάτιρα. Οι αρχές, σκανδαλισμένες, ακύρωσαν την εκπομπή. Το 1953 γράφει και σκηνοθετεί το σατιρικό έργο Δάχτυλο στο μάτι (Il dito nell'occhio). Μετά από αρχική επιτυχία, η κυβέρνηση και η εκκλησία αντιδρούν και εν συνεχεία η θεατρική ομάδα με δυσκολία έβρισκε θέατρο όπου μπορούσε να παίξει. Παρ' όλα αυτά, το έργο έτυχε θερμής υποδοχής απ' το κοινό.

Ντάριο Φο Η Φράνκα Ράμε και ο Ντάριο Φο παντρεύτηκαν στις 24 Ιουνίου 1954. Ο Φο δούλευε στο Μικρό Θέατρο (Piccolo Teatro) στο Μιλάνο και παρόλο που η σάτιρά του υπέφερε όλο και πιο πολύ απ' τη λογοκρισία, συνέχιζε να παραμένει δημοφιλής. Το 1955 ο Φο και η Ράμε δούλεψαν σε κινηματογραφικές παραγωγές στη Ρώμη. Ο Φο έγινε σεναριογράφος και δούλεψε σε πολλές παραγωγές, συμπεριλαμβανομένων και μερικών του Ντίνο ντε Λαουρέντις. Ο γιος τους Τζάκοπο, γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου του ίδιου έτους. Η Ράμε δούλευε στο Τέατρο Στάμπιλε στο Μπολτσάνο. Το 1956 ο Φο κι η Ράμε έπαιξαν μαζί στην ταινία του Κάρλο Λιτσάνι, Ο περίεργος (Lo svitato). Κι άλλες ταινίες ακολούθησαν. Το 1959 γυρίζουν στο Μιλάνο και ιδρύουν τη θεατρική ομάδα Ντάριο Φο—Φράνκα Ράμε. Ο Φο έγραφε σενάρια, έπαιζε, σκηνοθετούσε, και σχεδίαζε τα κουστούμια και τα σκηνικά. Η Ράμε ανάλαβε τις διοικητικές δουλειές. Η ομάδα έκανε πρεμιέρα στο Μικρό Θέατρο και μετά άρχισε, για πρώτη φορά, τις ετήσιες τουρνέ της σ' ολόκληρη την Ιταλία.

Η δεκαετία του '60 και η επιτυχία Το 1960 κερδίζουν την εθνική αναγνώριση με το Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ στο θέατρο Οντεόν του Μιλάνο. Κι άλλες επιτυχίες ακολουθούν. Το 1961 τα θεατρικά έργα του αρχίζουν να παίζονται σε Σουηδία και Πολωνία. Το 1962 γράφει και σκηνοθετεί την εκπομπή Καντσονίσιμα στη RAI. Ο Φο χρησιμοποιεί το σόου για να περιγράψει τη ζωή των απλών ανθρώπων και γρήγορα γίνεται επιτυχία. Ένα επεισόδιο για ένα δημοσιογράφο που σκοτώθηκε απ' τη Μαφία ενόχλησε τους πολιτικούς που είχε ως συνέπεια ο Φο και η Ράμε να λάβουν απειλές κατά της ζωής τους και να μπουν κάτω από αστυνομική προστασία. Φεύγουν απ' την εκπομπή όταν η RAI αρχίζει να λογοκρίνει το πρόγραμμα. Η ιταλική ένωση ηθοποιών καλεί τα μέλη της να αρνηθούν να τους αντικαταστήσουν. Απαγορεύεται η εμφάνισή τους στη RAI για τα επόμενα 15 χρόνια. Συνεχίζουν να παίζουν στο Οντεόν. Το 1962 το έργο τους για τον Χριστόφορο Κολόμβο ενοχλεί ακροδεξιές ομάδες και προκαλεί βίαιες επιθέσεις. Το ιταλικό κομμουνιστικό κόμμα τούς προμηθεύει σωματοφύλακες. Το La Signora e da buttare (1967) είχε σχόλια για τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον Λι Χάρβι Όσβαλντ και τη δολοφονία του Κένεντι. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ το θεώρησε ασέβεια προς τον πρόεδρο Τζόνσον, και ο Φο δεν μπορούσε να βγάλει αμερικανική βίζα για πολλά χρόνια μετά. Ο Φο έγινε διεθνώς διάσημος όταν το έργο του Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ παίχτηκε στο Ζάγκρεμπ (τότε στη Γιουγκοσλαβία). Το 1968 ο Φο και η Ράμε ιδρύουν την θεατρική κολλεκτίβα Νέα Σκηνή (Associazione Nuova Scena) με κινούμενες σκηνές θεάτρου. Στο Μιλάνο μετέτρεψαν ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο σε θέατρο. Ο Ντάριο Φο αφαίρεσε τα δικαιώματα που απαιτούνταν για να παιχτούν τα έργα του στην Τσεχοσλοβακία μετά την συντριβή της Άνοιξης της Πράγας από δυνάμεις της συνθήκης της Βαρσοβίας σαν διαμαρτυρία, και αρνήθηκε να δεχτεί τη λογοκρισία που απαιτούσαν οι Σοβιετικοί λογοκριτές. Οι παραγωγές έργων του στο Ανατολικό μπλοκ σταμάτησαν. Το 1969 παρουσίασε για πρώτη φορά το Μίστερο Μπούφο, ένα θεατρικό έργο μονολόγων βασισμένο στη μείξη μεσαιωνικών έργων και τοπικών προβλημάτων. Είχε επιτυχία και έκανε 5.000 παραστάσεις ακόμα και σε γήπεδα. Ο Μίστερο Μπούφο επηρέασε πολλούς νέους ηθοποιούς και συγγραφείς: μπορεί να θεωρηθεί σαν η ιδρυτική στιγμή αυτού που οι Ιταλοί αποκαλούν αφηγηματικό θέατρο teatro di narrazione, ένα είδος θεάτρου στο οποίο δεν υπάρχουν ηθοποιοί που παίζουν ένα δραματικό ρόλο, ένα θέατρο παρόμοιο με το λαϊκό παραμύθι. Οι πιο διάσημοι Ιταλοί παραμυθάδες είναι οι Μάρκο Παολίνι, Λάουρα Κουρίνο, Ασάνιο Σελεστίνι, Ντάβιντε Ένια και Αντρέα Κοζεντίνο.

188

Ντάριο Φο

Η δεκαετία του '70 Το 1970 ο Φο και η Ράμε άφησαν τη Νέα Σκηνή λόγω πολιτικών διαφορών. Ξεκίνησαν την τρίτη τους θεατρική ομάδα, Collettivo Teatrale La Comune. Παρήγαγαν έργα (βασισμένα στον αυτοσχεδιασμό) για τα σύγχρονα προβλήματα με πολλές αναθεωρήσεις. Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού (1970) ασκούσε κριτική στην κατάχρηση εξουσίας του συστήματος δικαιοσύνης. Ο Φο το έγραψε μετά από μια τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιούς στην Εθνική Αγροτική Τράπεζα (Banca Nazionale dell'Agricoltura) στο Μιλάνο. Το Φενταγίν (1971 ήταν ένα θεατρικό έργο για την ασταθή κατάσταση στα παλαιστινιακά εδάφη και οι ηθοποιοί αποτελούνταν από πραγματικά στελέχη της PLO. Από το 1971 ως το 1985, η θεατρική ομάδα δώρισε μέρος των εισπράξεών της για την υποστήριξη απεργιών του ιταλικών συνδικαλιστικών οργανώσεων. Το 1973 η ομάδα μετακομίζει στο Σινεμά Ροσίνι στο Μιλάνο. Όταν ο Φο άσκησε κριτική στην αστυνομία σε ένα από τα έργα του, ακολούθησαν αστυνομικές επιδρομές και η λογοκρισία αυξήθηκε. Στις 8 Μαρτίου, μια νεοφασιστική ομάδα απήγαγε τη Φράνκα Ράμε, βασανίζοντάς την και βιάζοντας την. Η Ράμε επέστρεψε στη σκηνή μετά από δύο μήνες με νέους αντιφασιστικούς μονολόγους. Αργότερα τον ίδιο χρόνο, η ομάδα κατέλαβε ένα εγκαταλελειμμένο εμπορικό κτίριο στο κέντρο του Μιλάνο και το ονόμασε Παλατάκι Liberty (Ελευθερία) (Palazzina Liberty). Άνοιξαν το Σεπτέμβρη με το Λαϊκός Πόλεμος στη Χιλή (Guerra di popolo in Cile), ένα έργο για μια εξέγερση ενάντια στην χιλιανή στρατοκρατική κυβέρνηση. Γράφτηκε μετά το θάνατο του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Ο Φο συνελήφθη όταν προσπάθησε να αποτρέψει την αστυνομία να σταματήσει την παράσταση. Το έργο του Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω! 1974 ήταν μια φάρσα για το κίνημα αυτοδιαχείρισης όπου γυναίκες (και άντρες) έπαιρναν ότι ήθελαν από την αγορά, πληρώνοντας μόνο ότι μπορούσαν. Το 1975 έγραψε το Φανφάνι ράπιτο (Fanfani rapito) προς υποστήριξη ενός δημοψηφίσματος υπέρ της νομιμοποίησης της έκτρωσης. Τον ίδιο χρόνο αυτός και η Ράμε επισκέφτηκαν την Κίνα. Το 1975 ο Φο προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ για πρώτη φορά. Το 1976 ο νέος διευθυντής της RAI προσκαλεί το Φο να κάνει ένα καινούριο πρόγραμμα, Το Θέατρο του Ντάριο (Il Teatro di Dario). Εντούτοις, όταν η δεύτερη έκδοση του Μίστερο Μπούφο παρουσιάζεται στην τηλεόραση το 1977, το Βατικανό το θεωρεί "βλάσφημο" και οι Ιταλοί ακροδεξιοί άρχισαν να γκρινιάζουν ξανά. Παρ' όλα αυτά, η Φράνκα Ράμε, έλαβε το βραβείο IDI σαν η καλύτερη τηλεοπτική ηθοποιός. Το 1978 ο Φο κάνει την τρίτη έκδοση του Μίστερο Μπούφο. Ξαναγράφει και σκηνοθετεί το Η Ιστορία ενός Στρατιώτη (La storia di un soldato), βασισμένο σε μια όπερα του Στραβίνσκι. Αργότερα διασκευάζει, επίσης, όπερες του Ροσίνι. Γράφει κι ένα έργο για το θάνατο του Άλντο Μόρο, το οποίο ποτέ δεν παίχτηκε δημόσια.

Οι δεκαετίες '80 και '90 και το βραβείο Νόμπελ Το 1980 ο Φο και η οικογένεια του βρίσκουν ένα νέο καταφύγιο, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Αλκατράζ (Libera Universita di Alcatraz), στους λόφους κοντά στο Γκούμπιο και την Περούτζια. Αγόρασαν την κοιλάδα κομμάτι-κομμάτι. Το "καταφύγιο", επί του παρόντος, το διαχειρίζεται ο Τζάκοπο Φο. Το 1981 το America Repertory Theater του Κέιμπριτζ προσκάλεσε τον Φο να πάρει μέρος στο Φεστιβάλ Ιταλικού Θεάτρου στη Νέα Υόρκη. Το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ αρχικά αρνήθηκε να του παραχωρήσει βίζα αλλά αργότερα, το 1984, συμφώνησε να του δώσει μία για 6 μέρες μετά από διαμαρτυρίες Αμερικανών συγγραφέων. Το 1985 τους παραχωρήθηκε ακόμη μία και έπαιξαν στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στο θέατρο του πανεπιστημίου του Νιού Χέιβεν, στο Κέντρο του Κένεντι στην Ουάσινγκτον, στο Θέατρο των Εθνών στη Βαλτιμόρη και στο θέατρο Τζόυς της Νέας Υόρκης. Το 1989 έγραψε Γράμμα απ' την Κίνα (Lettera dalla Cina) σε διαμαρτυρία για τη σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν. Τον ίδιο χρόνο ήταν ο πρώτος Ιταλός που σκηνοθέτησε στην Κομεντί Φρανσέζ (Comedie Francaise). Το 1981 πήρε το βραβείο Σόννινγκ απ' το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, το 1985 το βραβείο Premio Eduardo, το 1986 το βραβείο Όμπι στην Νέα Υόρκη και το 1987 το βραβείο Agro Dolce. Στις 9 Οκτωβρίου του 1997 τού

189

Ντάριο Φο απενεμήθη το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Στις 17 Ιουλίου του 1995, ο Φο έπαθε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και έχασε σχεδόν όλη την όρασή του. Η Ράμε τον αντικατέστησε στις παραγωγές για ένα διάστημα. Ο Φο ανένηψε σε ένα χρόνο. Στα έργα του έχει ασκήσει κριτική, μεταξύ των άλλων, στην πολιτική της Καθολικής εκκλησίας για τις αμβλώσεις, τις πολιτικές δολοφονίες, το οργανωμένο έγκλημα, την πολιτική διαφθορά και το Μεσανατολικό. Τα έργα του συχνά βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό, στο ύφος της commedia dell'arte. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 30 γλώσσες. Το 2006, ο Φο έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί δήμαρχος του Μιλάνο, την πιο σημαντική, οικονομικά πόλη της Ιταλίας. Ο Φο, που πήρε πάνω απ' το 20% των ψήφων, υποστηριζόταν από την Κομμουνιστική Επανίδρυση.

Εργογραφία • • • •

Δάχτυλο στο μάτι (Il dito nell'occhio, 1953) Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ (Gli arcangeli non giocano a flipper, 1959) Είχε δυο Πιστόλια (με Άσπρα και Μαύρα Μάτια) (Aveva due pistole dagli occhi bianchi e neri, 1960) Αυτός που Κλέβει ένα Πόδι Έχει Τύχη στην Αγάπη (Chi ruba un piede è fortunato in amore, 1961)

• Μίστερο Μπούφο (Mistero Buffo, 1969) • Ο Εργάτης Ξέρει 300 Λέξεις το Αφεντικό 1000, Γι' αυτό Είναι Αφεντικό (L'operaio conosce 300 parole il padrone 1000 per queato lui e il padrone, 1969) • Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού (Morte accidentale di un anarchico, 1970) • Φενταγίν (Fedayin, 1971) • Δεν Πληρώνω! Δεν Πληρώνω! (Non si paga, non si paga!, 1974) • Η Μαριχουάνα της Μαμάς Είναι πιο Γλυκιά (La marijuana della mamma è la piu bella, 1976) • Όλο Σπίτι, Κρεβάτι κι Εκκλησία (Tutti casa letto e chiesa, 1977) • Η Ιστορία μιας Τίγρης κι Άλλες Ιστορίες (Storia della tigre et altre storie, 1978) • Η Όπερα του Ζητιάνου, (L'opera dello sghignazzo, 1981) • Μια Μάνα (Una madre, 1982) • Το Ανοιχτό Ζευγάρι (Coppio aperta, 1983) • Ελισάβετ: Γυναίκα Κατά Λάθος (Quasi per caso una donna: Elisabetta, 1984) • Το Ημερολόγιο της Εύας (Diario di Eva, 1984) • Ένας Ήταν Γυμνός κι ο Άλλος Φόραγε Φράκο (L´uomo nudo e l´uomo in frak, 1985) • Ο Πάπας και η Μάγισσα (Il papa e la strega, 1989) • Ο Ανώμαλος Δικέφαλος (L'anomalo Bicefalo, 2003)

Εξωτερικές συνδέσεις • • • •

Βιογραφία [1] Βραβείο Νόμπελ [2] Επίσημη ιστοσελίδα του Ντάριο Φο ως υποψήφιου για τη δημαρχία του Μιλάνο [3] Ο Ντάριο Φο έγραψε το Δεκέμβρη του 2005 ένα θεατρικό έργο αφιερωμένο στον Μπους (στα αγγλικά) [4].

Παραπομπές [1] http:/ / www. geocities. com/ themetrand/ dariofo4 [2] http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 1997/ index. html [3] http:/ / www. dariofo. it [4] http:/ / www. dariofo. it/ files/ peace%20mom%20FoRame%20(English). pdf

190

191

Πιέρ Πάολο Παζολίνι Πιέρ Πάολο Παζολίνι Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι (Pier Paolo Pasolini) (5 Μαρτίου 1922 – 2 Νοεμβρίου 1975) ήταν ένας Ιταλός ηθοποιός, ποιητής, συγγραφέας και σκηνοθέτης.

Βιογραφία Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι γεννήθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας στις 5 Μαρτίου του 1922, χρονιά που ανεβαίνει στην εξουσία ο Μουσολίνι. Το γεγονός αυτό αποτελεί σταθμό και για την κοινωνική διάρθρωση της Ιταλίας που αλλάζει μορφή χάνοντας σιγά σιγά την αναγεννησιακή της παράδοση και καταντώντας χώρα μιας μάζας μικροαστών στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου και των μεγαλογαιοκτημόνων. Πατέρας του ήταν ο Κάρλο Παζολίνι, υπαξιωματικός του πεζικού, γόνος παλιάς οικογένειας της Ραβέννας, της οποίας κατασπατάλησε τη μικρή περιουσία και κατατάχτηκε στο στρατό ως μοναδική λύση. Μητέρα του η Σουζάνα Κολούσι, από οικογένεια εύπορων αγροτών, δασκάλα, απ' την Καζάρσα του Πιερ Πάολο Παζολίνι Φριούλι, ακριτική περιοχή της Ιταλίας στα σύνορα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το επάγγελμα του Κάρλο Παζολίνι ως στρατιωτικού υποχρεώνει την οικογενειά του σε συνεχείς μετακινήσεις. Στο Κονιλιάνο του Μπελούνο γεννιέται, το 1925, ο αδερφός του Γκουίντο-Αλμπέρτο. Γράφει ο Παζολίνι στον Αιρετικό Εμπειρισμό: Την εποχή εκείνη τα πήγαινα ακόμα καλά με τον πατέρα μου. Ήμουνα ιδιαίτερα πεισματάρης και καπριτσιόζος (δηλαδή νευρωτικός), αλλά κατά βάθος καλός. Με τη μητέρα μου (έγκυο αλλά δεν το θυμάμαι) ήμουνα, όπως και σ' όλη μου τη ζωή, δεμένος με μια παθιασμένη αγάπη χωρίς ελπίδα. Είναι αλήθεια ότι μάνα και πατέρας απ' τη νηπιακή ηλικία επηρεάζουν διαμετρικά αντίθετα και με καθοριστικό τρόπο την ψυχοσύνθεση του παιδιού. Ο πατέρας διοικεί την οικογένεια με στρατιωτικό τρόπο. Τυρρανικός κι αυταρχικός προκαλεί μόνο φόβο. "Γεμάτος πάθος, σεξουαλικότατος, βίαιος σαν χαρακτήρας" γράφει γι' αυτόν ο γιος του, "κατέληξε στη Λιβύη, χωρίς δεκάρα· έτσι άρχισε τη στρατιωτική καριέρα που τον καταπίεσε και τον παραμόρφωσε ψυχολογικά τόσο ώστε να τον σπρώξει στον έσχατο συντηρητισμό. Είχε ποντάρει τα πάντα πάνω στη φιλολογική μου καριέρα, από τότε που ήμουνα ακόμα παιδί, μιας και τα πρώτα μου ποιήματα τα έγραψα σε ηλικία εφτά χρονών. Είχε διαισθανθεί, ο κακομοίρης, αλλά δεν είχε προβλέψει τις ταπεινώσεις που θα συνόδευαν την επιτυχία μου". Αλλά το καθοριστικό πρόσωπο στη ζωή του είναι η γλυκύτατη μητέρα, μόνιμο αντικείμενο λατρείας, στην οποία θα αφιερώσει μερικούς απ' τους πιο δυνατούς του στίχους. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε, έστω κι απ' αυτές τις λίγες ενδείξεις, τα σημάδια ενός τεράστιου οιδιπόδειου συμπλέγματος, του οποίο ο Παζολίνι είχε μια σπάνια όσο και ακραία επίγνωση. Τα πρώτα του ποιήματα γράφηκαν στο Σάτσιλε όπου ο Παζολίνι έβγαλε το δημοτικό σχολείο. Ύστερα ακολούθησαν άλλες μετακινήσεις: Κρεμόνα, Ρέτζο Εμίλια, όπου παρακολούθησε το γυμνάσιο και, τελικά, στη Μπολόνια το λύκειο Γκαλβάνι και κατόπιν το πανεπιστήμιο. "Ένα πανεπιστήμιο με δομή φασιστική", θα

Πιέρ Πάολο Παζολίνι σχολιάσει αργότερα. "Εξαιρείται μόνο η προσωπικότητα του Λόνγκι που εκείνα τα χρόνια στην Μπολόνια πρόσφερε πολλά σε μένα και σε πολλούς άλλους, συνομήλικους και πιο μεγάλους από μένα" Το 1942, ενώ ο πατέρας του βρίσκεται αιχμάλωτος στην Κένυα, ο Πιερ Πάολο με τη μητέρα του και τον αδερφό του καταφεύγουν στο σπίτι των Κολούσι στην Καζάρσα. Τα χρόνια εκείνα, με δικά του έξοδα, ο νεαρός Παζολίνι εκδίδει την ποιητική συλλογη Ποιήματα στην Καζάρσα, γραμμένα στη διάλεκτο του Φριούλι. Τον επόμενο χρόνο κάνει τη στρατιωτική του θητεία στο Λιβόρνο· λιποτακτεί μετά τις 8 Σεπτεμβρίου και ξαναγυρίζει στην Καζάρσα. Το 1945 ο αδερφός του Γκουίντο δολοφονείται μαζί με άλλους συντρόφους του της αντάρτικης ομάδας Όζοπο, από Γιουγκοσλάβους αντάρτες. Το περιστατικό παραμένει μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της ιταλικής αντίστασης. Το θάνατο του Γκουίντο τον κάνει ακόμα τραγικό το γεγονός ότι σε μια πρώτη φάση κατορθώνει να ξεφύγει πληγωμένος, αλλά προδίνεται, μπλοκάρεται και τελικά σκοτώνεται. Στα έργα του Παζολίνι βρίσκουμε μνήμες, πόνο, οίκτο και πένθος για το θάνατο εκείνο, ενω ο θάνατος του παλικαριού είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και πονεμένα του θέματα στο Τα Παιδιά της Ζωής και στο Μια Ζωή Γεμάτη Βία, τα δύο μυθιστορήματα που έγραψε σε ρομανέσκο.

Τα χρόνια του Φριούλι Με το τέλος του πολέμου ο πατέρας γυρίζει στην Καζάρσα. Το χάσμα ασυννενοησίας μεταξύ πατέρα απ' τη μια και μητέρας-γιου απ' την άλλη γίνεται ακόμα βαθύτερο. Την ίδια χρονιά ο Πιερ Πάολο παίρνει το δίπλωμα φιλολογίας απ' το πανεπιστήμιο της Μπολόνια με μια διατριβή πάνω στον Πάσκολι. Απ' το 1945 ως το 1949 διδάσκει στο γυμνάσιο του Βαλβασόνε, ενός μικρού χωριού κοντά στην Καζάρσα. Στις 18 Φεβρουαρίου 1945, ιδρύει με νεαρούς φοιτητές την Academiuta de lenga Furlana, μια μικρή ακαδημία σπουδών για τη γλώσσα και την κουλτούρα του Φριούλι. Η περίοδος του Φριούλι είχε σημαντική επίδραση στη ζωή του Παζολίνι ως διανοούμενου και ως ατόμου. Τα νεανικά αυτά χρόνια που έζησε στην αγαπημένη ατμόσφαιρα του χωριού, μελετώντας με πραγματικό ενδιαφέρον τις διάφορες εκδηλώσεις και εκφράσεις του αγροτικού κόσμου, θα τα μυθοποιήσει αργότερα (όπως 8α μυθοποιήσει και τη νιότη του) και θα τα νιώσει αρχαϊκά, ιερά, αμόλυντα. Αυτή την αρχαϊκή φρεσκάδα του κόσμου που έρχεται σε άμεση επαφή με τη φύση θα κάνει μοντέλο και σκοπό του και θα προσπαθήσει να τα μεταδώσει στους άλλους. Απ' τα βάθη των ημερών εκείνων από εκείνες τις ρίζες θα ξεκινήσει να ζωγραφίσει μια Ιταλία ταπεινή, πραγματική, καθημερινή, και στα τελευταία του πια γραπτά θα διαπιστώσει και θ' ανακοινώσει την εξαφάνιση της με τρόπο που συχνά θα ξεσηκώσει θύελλες αποδοκιμασίας και θα δημιουργήσει σκάνδαλο. Στενά συνδεδεμένος με τον τρόπο που αυτός ένιωθε τον αγροτικό κόσμο είναι και ο τρόπος που παρατηρεί τον κόσμο του κουρελοπρολεταριάτου των συνοικισμών της Ρώμης. Σε μια συνέντευξή που δίνει στη La Stampa την Πρωτοχρονιά του 1975 μιλάει γι' αυτούς ακριβώς τους συνοικισμούς. "Ήταν ένας κόσμος περιθωριακός και τρομερός στη σκληρότητά του, αλλά διατηρούσε ένα δικό του κώδικα τιμής και γλώσσας ο οποίος δεν αντικαταστάθηκε με τίποτα. Σήμερα τα παιδιά των συνοικισμών τρέχουν με μηχανές και βλέπουν τηλεόραση αλλά δεν ξέρουν να μιλάνε, μόλις που καταφέρνουν να τραυλίζουν πια. Είναι το βασικό πρόβλημα όλου του αγροτικού κόσμου ή τουλάχιστον της κεντρικής και νότιας Ιταλίας". Σε γενικές λοιπόν γραμμές η λογοτεχνική και πολιτιστική ένταξη του Παζολίνι διαμορφώθηκε στην Καζάρσα. Τα ποιήματα που έγραψε ανάμεσα στα 1943 και 1949 με το γενικό τίτλο Το αηδόνι της Καθολικής Εκκλησίας, φανερώνουν όλα αυτά και ταυτόχρονα την πολιτική και πολιτιστική εξέλιξη του νεαρού συγγραφέα. Την ίδια εκείνη περίοδο, μετά τους αγώνες των εργατών γης στο Φριούλι, γράφει την πρόζα Οι Μέρες του Αγαθού Ντε Γκάσπερι που αργότερα θα γίνει μυθιστόρημα και θα εκδοθεί το 1962 με τίτλο Το Όνειρο μιας Υπόθεσης.

192

Πιέρ Πάολο Παζολίνι

Η φυγή στη Ρώμη Τα χρόνια λοιπόν της Καζάρσα θα μείνουν αξέχαστα κι ανεπανάληπτα. Το ίδιο και η μετακίνηση ή η φυγή, όπως θα τη χαρακτηρίσει ο ίδιος, απ' τα μέρη εκείνα. Τις παραμονές των εκλογών του 1948 ένα αγόρι εξομολογείται στον παπά της Καζάρσα ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με τον Παζολίνι. Αυτόματα η ζωή του νεαρού καθηγητή γίνεται αδύνατη στο στενό περίγυρο του χωριού. Φεύγει με τη μητέρα του στη Ρώμη κι εκεί, ζει χρόνια πάρα πολύ δύσκολα. "Υπήρξα ένας απ' αυτούς τους άνεργους που καταλήγουν στην αυτοκτονία" θα πει αργότερα. Στην αρχή έμενε στην Πιάτσα Κοσταγκούτι, μετά στο συνοικισμό Σαν Μάμολο, κοντά στις φυλακές Ρεμπίμπια. Ίσως αυτές οι αλλαγές διευθύνσεων για ένα άλλο συγγραφέα δε θα είχαν καμμιά σημασία, αλλά αυτοί οι τόποι, αυτά τα ονόματα είναι πολύ γνωστά στους αναγνώστες του καθώς και η Βία Φοντανεϊάνα όπου πήγε να κατοικήσει αμέσως μόλις καλυτέρεψαν λίγο οι οικονομικές του συνθήκες. Το 1954 εκδίδονται τα ποιήματα που είχε γραψει στο Φριούλι, σε μια συλλογή με τίτλο Η Πιο Ωραία Νιότη. Δύο χρόνια πριν είχε δημοσιευτεί μια σημαντική μελέτη του πάνω στην ποίηση με διάλεκτο του 19ου αιώνα, που είχε γράψει σε συνεργασία με τον Μάριο Ντ' Άρκο. Το 1955, ο Παζολίνι ιδρύει και δουλεύει μαζί με τους Ροβέρσι, Λεονέτι, Ρομάνο και Φορτίνι το φιλολογικό περιοδικό Οφιτσίνα (Officina) που παρά τη μικρή διάρκεια (κλείνει οριστικά το 1959 μετά από ένα άρθρο που έγραψε ο Παζολίνι εναντίον του Πάπα Πίου ΧΙΙ) παραμένει μια σπουδαία μαρτυρία μιας μερίδας ιταλών διανοούμενων απέναντι σε προβλήματα που αντιμετωπίζoνταν απ' τους περισσότερους συντηρητικά και μονόπλευρα, χωρίς καμμιά εναλλακτική λύση. Το δοκίμιο Πάθος και Ιδεολογία και τα λυρικά κομμάτια του Η Θρησκεία των Καιρών μου, που εκδίδονται αντίστοιχα το 1960 και 1961, παραμένουν η σημαντικότερη συμβολή του Παζολίνι στο Οφιτσίνα. Το 1955 εκδίδεται το μυθιστόρημα Τα Παιδιά της Ζωής, που υπήρξε η πρώτη του συγγραφική επιτυχία.

Ο θάνατος του Παζολίνι Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 1975 στην παραλία της Όστια, κοντά στη Ρώμη, σε μια θέση χαρακτηριστική των μυθιστορημάτων του. Ο θανατός του ήταν δολοφονία. Ο Πίνο Πελόζι, συνελλήφθη και ομολόγησε τη δολοφονία. Τριάντα χρόνια μετά, το 2005, απέσυρε την ομολογία του, και υποστήριξε ότι άγνωστοι είχαν σκοτώσει τον Παζολίνι. Είπε ότι αναγκάστηκε να ομολογήσει γιατί υπήρχαν απειλές κατά του ίδιου και της οικογένειάς του. Η έρευνα σχετικά με τη δολοφονία Παζολίνι άρχισε εκ νέου μετά την αναίρεση του Πελόζι. Είναι θαμμένος στην Καζάρσα, στο αγαπημένο του Φριούλι.

Φιλμογραφία • • • • • • • • • • •

Ακατόνε (Accattone, 1961) Μάμα Ρόμα (Mamma Roma, 1962) Η Ρικότα, επεισόδιο απ' τη συλλογή RoGoPaG, (La ricotta, 1963) La rabbia, 1963) Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Il vangelo secondo Matteo, 1964) Πουλιά παλιόπουλα (Uccellacci e uccellini, 1966) Οιδίπους (Edipo re, 1967) Οι Μάγισσες (Le streghe — La Terra vista dalla Luna, 1967) Θεώρημα (Teorema, 1968) Χοιροστάσιο (Porcile, 1969) Μήδεια (Medea, 1969)

• Το Δεκάμερο (Il Decameron, 1971) • Οι Μύθοι του Καντέρμπουρι (I Racconti di Canterbury, 1972)

193

Πιέρ Πάολο Παζολίνι • Χίλιες και Μία Νύχτες (Il fiore delle Mille e una Notte, 1974) • Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1976)

Βιβλιογραφία Πεζογραφία • Τα Παιδιά της Ζωής (Ragazzi di vita, 1955) • Μια Βίαιη Ζωή (Una vita violenta, 1959) • Πετρέλαιο, ανολοκλήρωτο (Petrolio, 1992)

Ποίηση • • • • • •

Η Πιο Ωραία Νιότη (La meglio gioventù, 1954) Οι Στάχτες του Γκράμσι (Le ceneri di Gramsci, 1957) Το Αηδόνι της Καθολικής Εκκλησίας (L'usignolo della chiesa cattolica, 1958) Η Θρησκεία των Καιρών μου (La religione del mio tempo, 1961) Ποίηση σε Σχήμα Ρόδου (Poesia in forma di rosa, 1964) Trasumanar e organizzar, 1971

• Η Νέα Νιότη (La nuova gioventù, 1975)

Δοκίμια • • • • • • • • • •

Πάθος και Ιδεολογία (Passione e ideologia, 1960) Ιταλικά Τραγούδια, Λαϊκή Ιταλική Ποίηση (Canzoniere italiano, poesia popolare italiana, 1960) Αιρετικός Εμπειρισμός (Empirismo eretico, 1972) Λουθηρανικά Γράμματα (Lettere luterane, 1976) Η Όμορφη Σημαία (Le belle bandiere, 1977) Περιγραφές περιγραφών (Descrizioni di descrizioni, 1979) Το Χάος (Il caos, 1979) Η Πορνογραφία Είναι Βαρετή (La pornografia è noiosa, 1979) Κουρσάρικα Γραπτά (Scritti corsari, 1975) Αλληλογραφία 1940-1954 Lettere (1940-1954), 1986)

Θέατρο • • • • • •

Όργιο (Orgia, 1968) Χοιροστάσιο (Porcile, 1968) Καλδερόν (Calderón, 1973) Affabulazione 1977 Πυλάδης, (Pilade, 1977) Κτήνος του Ύφους (Bestia da stile, 1977)

194

Πιέρ Πάολο Παζολίνι

Εξωτερικές συνδέσεις • • • • • • • • •

Ο Παζολίνι στο imdb [1] Ιταλική ιστοσελίδα με εκτενή σχόλια πάνω στις ταινίες και τη λογοτεχνία του [2] Senses of Cinema: Βάση Δεδομένων Μεγάλων Σκηνοθετών [3] Άρθρο του BBC για την επανεξέταση της δολοφονίας του [4] Γκάι Φλάτλεϊ: "Ο Άθεος που Ήταν Παθιασμένος με το Θεό" [5] Εκτενής βιογραφία στην λογοτεχνική ιστοσελίδα Kirjasto [6] Νταγκ Άιρλαντ: Αποκαθιστώντας τον Παζολίνι [7] Η Μαρία Κάλλας στη Μήδεια [8] Σημειώσεις του Παζολίνι για την ταινία Σαλό [9]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6]

http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0001596/ http:/ / www. pasolini. net http:/ / www. sensesofcinema. com/ contents/ directors/ 02/ pasolini. html http:/ / news. bbc. co. uk/ 1/ hi/ entertainment/ film/ 4529877. stm http:/ / www. moviecrazed. com/ outpast/ pasolini. html http:/ / www. kirjasto. sci. fi/ pasolini. htm

[7] http:/ / www. zmag. org/ content/ showarticle. cfm?SectionID=43& ItemID=8433 [8] http:/ / www. cpinternet. com/ mbayly/ callasasmedea. htm [9] http:/ / zakka. dk/ euroscreenwriters/ interviews/ pier_paolo_pasolini. htm

195

196

Κύπριοι

197

Κώστας Μόντης Κώστας Μόντης Γέννηση

18 Φεβρουαρίου 1914 Αμμόχωστος, Κύπρος

Θάνατος

1η Μαρτίου 2004 Λευκωσία, Κύπρος

Εθνικότητα

Ελληνική

Υπηκοότητα

Κυπριακή

Είδος Τέχνης Λογοτέχνης, Ποιητής

Ο Κώστας Μόντης (18 Φεβρουαρίου 1914 - 1η Μαρτίου 2004) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ποιητές και συγγραφείς. Καταγόταν από την Κύπρο και συγκεκριμένα γεννήθηκε το 1914 στην κατεχόμενη σήμερα Αμμόχωστο και πέθανε το 2004 στη Λευκωσία, όπου διέμενε μετά την τουρκική εισβολή.

Βιογραφία Ο Κώστας Μόντης ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Ποιητής, μυθιστοριογράφος και συγγραφέας θεατρικών έργων, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα της μεταπολεμικής περιόδου. Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ολλανδικά, Σουηδικά, Ρωσικά και σε άλλες γλώσσες. Το 1980 τιμήθηκε με τον τίτλο του «δαφνοστεφούς ποιητή» (Poet Laureate) από την Παγκόσμια Ακαδημία Τεχνών και Πολιτισμού. Συγγραφέας πολυγραφότατος, βαθιά προβληματιζόμενος για το παρόν και το μέλλον της ιδιαίτερής του πατρίδας, της Κύπρου. Πολλά από τα έργα του αναφέρονται στον αγώνα των Κυπρίων για απελευθέρωση από την Αγγλία και ένωση με την Ελλάδα, την πορεία της νήσου μετά την Ανεξαρτησία, με σημαντικό σταθμό την Τουρκική Εισβολή και την έκτοτε κατοχή του 1/3 της Κύπρου. Μερικά από τα γνωστότερά του έργα είναι το Γράμμα στη Μητέρα, Στιγμές, μία νουβέλα για τον απελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. (1955-59), ο αφέντης Μπατίστας, ένα ιστορικοαυτοβιογραφικό μυθιστόρημα το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο μυθιστορήματος στην Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων της Κύπρου κ.ά. Ο μουσικοσυνθέτης Μάριος Τόκας, προσωπικός φίλος του ποιητή και επίσης καταγόμενος από την Κύπρο, μελοποίησε μερικά από τα συγκλονιστικότερα έργα του Κώστα Μόντη αναφερόμενα στην τουρκική εισβολή του 1974.

Κώστας Μόντης

Εξωτερικές Συνδέσεις • H επίσημη ιστοσελίδα του ποιητή [1]

Παραπομπές [1] http:/ / www. costasmontis. com/ index_gr. html

198

199

Παύλος Βαλδασερίδης Παύλος Βαλδασερίδης Ο Παύλος Βαλδασερίδης, (Λάρνακα 1892 - 1972) ήταν Κύπριος ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και θεατρικός συγγραφέας. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της Λάρνακας του 19ου αιώνα, με ρίζες στην Κεφαλλονιά[1] . Σπούδασε Φιλολογία, Θεολογία, Νομικά και Ξένες Γλώσσες στην Αθήνα και το Παρίσι. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και έζησε πολλά χρόνια στη Γαλλία από όπου, το 1941, επέστρεψε και εγκαταστάθηκε στη Λάρνακα. Έγραψε έργα τόσο στα ελληνικά, όσο και στα γαλλικά. Απέδωσε επίσης νεοελληνικά αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και βιβλικά κείμενα. Η μακροχρόνια παραμονή του στη Γαλλία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την λογοτεχνική του παραγωγή και πολλά έργα του έχουν γραφεί στη γαλλική γλώσσα. Συνεργάσθηκε κατά καιρούς με τα περιοδικά Πάφος και Κυπριακά Γράμματα, καθώς και με διάφορες εφημερίδες. Τα γαλλικά έργα του τα υπέγραφε ως Paul Baldassera, ενώ στα ελληνικά δημοσιεύματα του χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο "Παύλος Βάλδας".

Έργα Ποίηση: • • • • •

Η αγάπη της ομορφιάς (1921) Μαγιοβότανα (1938) Ερμής(1947) Κύπρος (1972) Ίδε ο Καλός Ποιμήν

Πεζά: • Μια ματιά στη ζωή (1924) • Οι αθάνατοι (1943) Θεατρικά Έργα: • Μάριος (1913) Μεταφράσεις: • Πλάτωνος Σοφιστής ή περί όντος λογικός (1948) • Ομήρου Ιλιάς (1954) • Ιωάννου Αποκάλυψις (1977) Τιμητικές Διακρίσεις • Ιππότης του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία)1972

Παύλος Βαλδασερίδης

Παραπομπές [1] , ποίηση (http:/ / larnaka. wordpress. com/ category/ Ï Î¿Î¯Î·Ï Î·/ )

Τιμή στον ποιητή Παύλο Βαλδασερίδη (http://www.romiossini.com/articles.php?lid=389)

Βιβλιογραφία • Κυριαζή Ν.Γ., Κυπριακή Βιβλιογραφία, εν Λάρνακι 1935 • Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920, Γ΄Επηυξημένη έκδοσις, Λευκωσία 1995

200

201

Παύλος Λιασίδης Παύλος Λιασίδης Ο Παύλος Λιασίδης ήταν λαϊκός ποιητής από την Κύπρο. Γεννήθηκε στο χωριό Λύση στις 23 Μαρτίου 1901 και πέθανε το 1985 στον συνοικισμό Τσιακκιλερή στην Λάρνακα. Βιογραφικά στοιχεία Οι γραμματικές του γνώσεις ήταν της Ε' τάξης του Δημοτικού. Άσκησε κατά καιρούς διάφορα επαγγέλματα, όπως του βοσκού, του εποχιακού εργάτη και του περιβολάρη. Το 1924 παντρεύτηκε την Ελένη Κ. Σκάρπαρη με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Στην ποίηση άρχισε σαν ποιητάρης την περίοδο 1921-22. Αργότερα βγήκε από την ομαδική τεχνοτροπία των ποιητάρηδων, ανέπτυξε ένα δικό του προσωπικό στιλ και εξελίχτηκε σε έναν ιδιόρυθμο τεχνίτη του στίχου και του λόγου και σε σημαντικό εκπρόσωπο της Κυπριακής λαϊκής ιδιωματικής ποίησης. Βραβεύτηκε από την Μορφωτική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας το 1975 με το Βραβείο Συνολικής Προσφοράς στην Ελληνική Κυπριακή Λογοτεχνία. Χαρακτηριστικό δίστιχο «Έχω κορμίν πολλά παλιόν, μα νουν του νέου κόσμου, στες τρεις σιηλιάες τζι αν πλαστείς, είσαι σανότζιαιρός μου!» Μετάφραση: Έχω κορμί πολύ παλιό, αλλά μυαλό του νέου κόσμου, και το τρείς χιλιάδες να γεννηθείς, θα είσαι συνομήλικος μου!

Βιβλιογραφία Ποιητικές συλλογές Τραγούδια του νησιού μου (1928), Τα φκιόρα της καρκιάς μου (1933), Η παραλλαή του τζαιρού (1937), Χάραμαν φου (1944), Γέννημαν νήλιου (1946), Μπρόεμαν (1947), Εντεκάμισι η ώρα (1950), Δώδεκα παρά δέκα (1960), Να πεθάνει ο χάρος (1966), Η Τζύπρος δίχως πούτρα (1972), Η σταυρωμένη Τζύπρος μας (1976), Με το χέρι του Παύλου Λιασίδη (1987), Ποιητική αλληλογραφία (με Χαράλαμπο Δημοσθένους) (1989). Όλες οι ποιητικές συλλογές έχουν συμπεριληφθεί και σε δίτομη έκδοση του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών με τίτλο "Παύλου Λιασίδη Άπαντα" (2003). Θεατρικά έργα Αλαβροστοισιώτης (Α' Βραβείο ΡΙΚ), Ο μονογιός (1982), Αϊ Βασίλης (παιδικό), Δκυο ττεμπέληες (παιδικό) (1946), Το δράμα της ζωής μου, Ο σουξουλιάρης, Η αγάπη νικητής (1935), Το θάμμαν (Β' Βραβείο ΡΙΚ) (1968).

Πηγές "Παύλου Λιασίδη Άπαντα", επ. Κωνσταντίνος Γιαγκουλλής, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, Λευκωσία 2003.

202

Φρίξος Μιχαηλίδης Φρίξος Μιχαηλίδης Ο Κύπριος συγγραφέας και εικονογράφος Φρίξος Μιχαηλίδης κατάγεται από την Κατωκοπία και διαμένει στη Λευκωσία. Σπούδασε στη Σχολή Θετικών Επιστημών, στο τμήμα Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έπειτα ασχολήθηκε με την Οινολογία, μελετώντας τους ερυθρούς οίνους. Αφού επέστρεψε στην Κύπρο ασχολήθηκε με τη Δημοτική και την Μέση Εκπαίδευση κι εκεί άρχισε πλέον η σχέση του με την παιδική λογοτεχνία.

Βιογραφία Το 1997 εικονογράφησε τον οδηγό γραφής της Α’ τάξης δημοτικού, σε συνεργασία με το τμήμα ανάπτυξης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου. Το 1999 πήρε το πρώτο βραβείο από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού-Νεανικού Βιβλίου (ΚΣΠΝΒ) στην κατηγορία "Μικρές Ιστορίες". Το σκεπτικό βράβευσης μιλάει για πρωτότυπο λόγο και τρόπο γραφής και για θετικές τάσεις και στάσεις προς το περιβάλλον. Το 2000 εκδίδεται από τις εκδόσεις Πάργα το πρώτο βιβλίο με 4 από τα βραβευμένα αυτά παραμύθια με τίτλο «Πάμε στην Εντομοχώρα». Την εικονογράφηση την ανέλαβε ο ίδιος, αφού από νεαρή ηλικία είχε σαν χόμπι τη ζωγραφική. Το 2001 γράφει και ανεβάζει το Θεατρικό Κυπριακό Ηθοπλαστικό χορόδραμα με τίτλο «Να χαρτωθείς να ησυχάσουμε» με την βοήθεια των συναδέλφων του και τη συμμετοχή 200 παιδιών από το Δημοτικό σχολείο Αποστόλου Λουκά, στο θέατρο Φάλκον στη Λευκωσία. Tο 2002 κυκλοφόρησε το δεύτερο μέρος των Εντομοϊστοριών, με τίτλο «Πάμε στην Εντομοχώρα 2η Δόση». Το βιβλίο αυτό περιέχει τις 4 επόμενες ιστορίες της σειράς. Την Εντομοχώρα ακολουθεί το βιβλίο «Έξω-Γήινοι», βιβλίο με λιτό λόγο και οικολογικό. Το 2001 δοκιμάζει τις δυνάμεις του στην κατηγορία του Μυθιστορήματος. Παίρνει ένα δεύτερο βραβείο από τον ΚΣΠΝΒ για το μυθιστόρημα με τίτλο «Το Δελφίνι η Αρκούδα και ο Γλάρος». Ένα μυθιστόρημα με μήνυμα για την αρμονία και την ισορροπία της φύσης και της ανθρώπινης ψυχής. Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε το 2003 από τις εκδόσεις Πάργα. Το 2002, με παρότρυνση της κυρίας Κίκας Πουλχερίου, μεταβαίνει στο Μόναχο της Γερμανίας σαν ένας από τους 12 μελετητές που έγιναν δεχτοί από όλο τον κόσμο για να μελετήσει την Μοντέρνα Παγκόσμια Παιδική και Εφηβική Οικολογική Λογοτεχνία. Η έρευνα έγινε στην Διεθνή Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου, που εδρεύει σ’ ένα κάστρο του 14ου αιώνα (Blutenburg Castle), και αριθμεί πάνω από 500.000 παιδικά βιβλία και 30.000 λογοτεχνικά περιοδικά σε 130 γλώσσες. Μέρος της έρευνας έχει δημοσιευτεί στο ετήσιο λογοτεχνικό περιοδικό του ΚΣΠΝΒ, «Ανέμη». Ο Φρίξος Μιχαηλίδης ασχολήθηκε επίσης με τον σχεδιασμό και την εικονογράφηση εκπαιδευτικού υλικού για την προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία. Από το 2004 μέχρι σήμερα εκδίδει με τις εκδόσεις Πάργα μια σειρά από 18 εκπαιδευτικές αφίσες και 6 σειρές με κάρτες σε μέγεθος Α4 με ποικίλα θέματα. Το 2005 οι εκδόσεις Πάργα κυκλοφορούν το βιβλίο που έγραψε, εικονογράφησε και επιμελήθηκε ο ίδιος, με τίτλο: «Πω Πω Μουρδουκλόματα - Ανακατομπερδέματα». Το 2006 κυκλοφορεί δύο εικονογραφημένα τετράδια γραφής με τους τίτλους: «Μαθαίνω την Αλφαβήτα» και «Μαθαίνω τους αριθμούς» με ασκήσεις ανάγνωσης, γραφής και αρίθμησης. Γράφει επίσης ένα κείμενο-παραμύθι για την γιορτή του βιβλίου με τίτλο: «Φως στο Σκοτεινό Δωμάτιο» και με θέμα την αξία του παραμυθιού στην ανάπτυξη της παιδικής ψυχής. Το 2007 έχει κυκλοφορήσει τρία ακόμα

Φρίξος Μιχαηλίδης βιβλία του, που έχει εικονογραφήσει ο ίδιος και τιτλοφορούνται: «Ταξίδι στο Φεγγάρι», «Η Συμμαχία» και «Η Ελευθερία, μια αληθινή Νεραϊδοϊστορία». Την ίδια χρονιά, φιλοτέχνησε την αφίσα για το Συνέδριο του Κέντρου Παιδικής Νεανικής Λογοτεχνίας Χωρών Νοτιοανατολικής Ευρώπης με θέμα τη Φιλαναγνωσία που έγινε στην Κύπρο το 2007 σε συνεργασία με το ΚΣΠΝΒ. Το 2008 κυκλοφορεί τα «Παιδιά Γεμάτα Ενέργεια», σε συνεργασία με την Cymep,a ένα οικολογικό βιβλίο με θέμα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το 2008 εκδίδονται ακόμη τα βιβλία του: «12 Πασχαλινά Αβγά και η Μάγισσα Εξαφανίστρα», Μια πασχαλινή περιπέτεια, όπου η μάγισσα θέλει να εξαφανίσει μια ντουζίνα αβγά για να μη γιορτάσει κανείς το Πάσχα. Το βιβλίο περιέχει και πασχαλινές κατασκευές από χαρτί και αβγά για τα παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού. «Με λένε Αγκαλίτσα». Ένα βιβλίο για τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών και για την ανάγκη τους για μια ζεστή αγκαλιά. Επίσης έγραψε ένα κείμενο για θέατρο σε συνεργασία με την κα Κίκα Πουλχερίου, με τίτλο: «Ταξίδι στον Χρόνο» και θέμα την ιστορία των σχολείων μέσα από τις περασμένες δεκαετίες μέχρι σήμερα. Εικονογράφησε ένα μουσικό παραμύθι, που έγραψε ο ίδιος, για τις ανάγκες ενός βιβλίου μαθημάτων κιθάρας για ελληνικό μουσικό εκδοτικό οίκο. Έχει σχεδιάσει τα γραφικά για την επίσημη ηλεκτρονική ιστοσελίδα του ΚΣΠΝΒ, του οποίου και είναι μέλος. Έχει επίσης γράψει άρθρα για την παιδική λογοτεχνία και παρουσιάσεις βιβλίων σε περιοδικά και εφημερίδες. Συμμετέχει σε σεμινάρια και συνέδρια, για την παιδική λογοτεχνία. Επισκέπτεται τα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά, τα γυμνάσια, πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία με διαλέξεις και ομιλίες για την μοντέρνα παιδική λογοτεχνία, την κυπριακή παιδική λογοτεχνία, την φιλαναγνωσία, την προώθηση της παιδικής λογοτεχνίας και της δημιουργικότητας γύρω από το παιδικό βιβλίο γενικότερα. Το βιβλίο του Η Συμμαχία συμμετέχει στην ευρωπαική έκθεση βιβλίου με τίτλο: Tour d'Europe en 27 livres d'images στην Διεθνή βιβλιοθήκη του Παρισιού, στη Γαλλία (BnF: Bibliotheque National France). Τα τελευταία χρόνια εικονογράφησε και επιμελήθηκε τα βιβλία και άλλων κυπρίων συγγραφέων, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Πάργα.

Έργα Συγγραφή-εικονογράφηση • • • • • • • • • • • • • • •

Πάμε στην Εντομοχώρα Πάμε στην Εντομοχώρα 2η Δόση Έξω-Γήινοι Το Δελφίνι η Αρκούδα και ο Γλάρος Πω Πω Μουρδουκλόματα - Ανακατομπερδέματα Ταξίδι στο Φεγγάρι Η Συμμαχία Η Ελευθερία, μια αληθινή Νεραϊδοϊστορία' Ταξίδι στο Φεγγάρι Η Συμμαχία Παιδιά Γεμάτα Ενέργεια 12 Πασχαλινά Αβγά και η Μάγισσα Εξαφανίστρα Με λένε Αγκαλίτσα Ποιός Έσπασε το Ξύλινο Κουκλάκι; Μαθαίνω την Αλφαβήτα

• Μαθαίνω τους αριθμούς

203

Φρίξος Μιχαηλίδης

Εικονογράφηση • της Μαρίας Πυλιώτου: • Μ' Αγαπάς; Σ' Αγαπώ! • της Μαρίας Ολυμπίου: • Επικίνδυνη Δημοσιογραφική Αποστολή • Γιατί οι Κότες δεν Πετάνε; • Δήμαρχος για Κλάματα • Κυνηγοί Φαντασμάτων • Γιατί οι Κότες δεν Κελαηδάνε; • Γιατί οι Κότες είναι κουτσομπόλες; • Φτου σου Κύριε Πρόεδρε • της Ρεβέκκας Ελευθεριάδου: • Ποιός Έκλεψε το Κινητό; • της Γεωργίας ΧατζηΙωάννου: • Η Λυκόπολη • της Ιωάννας Αργυρού-Προκοπίου: • Ένας τεράστιος Κερασολουκουμάς • ΌΛο γλύκα και Μαγεία • της Άννας Κουππάνου: • Ο Άγιος Βασίλης Θέλει Δώρο • της Έλενας Περικλέους: • Πράσινη Τρυπημένη Κάλτσα

Εκπαιδευτικές αφίσες • • • • • • • • • • • • • • • • • •

το αλφάβητο δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα πίνακας πολλαπλασιασμού σχήματα και στερεά οι αριθμοί 1-20 ο κύκλος του νερού χρώματα και αναμίξεις χρωμάτων κυκλοφοριακή αγωγή τα φρούτα τα λαχανικά οικολογικά σήματα οικογένεια σχολείο το ανθρώπινο σώμα υγιεινή διατροφή οι 5 αισθήσεις οι 4 εποχές μεταφορικά μέσα

204

Φρίξος Μιχαηλίδης

Σειρές από εκπαιδευτικές κάρτες • • • • • •

Τα γράμματα αλφάβητου Δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα Οι αριθμοί 0-10 Οι μικροί οικολόγοι 12 μήνες κι 1 ποίημα Κυκλοφορώ με ασφάλεια κι 1 ποίημα

Πηγές • • • •

Κυπριακός Σύνδεσμος Παιδικού Νεανικού Βιβλίου [1] Λογοτεχνικό Ηλιοτρόπιο Λογοτεχνικό περιοδικό Ανέμη τεύχος 14/15, 2007 και τεύχος 16, 2008 Κυπριακή Βιβλιοθήκη [2]

Παραπομπές [1] http:/ / www. cybby. org/ [2] http:/ / www. cypruslibrary. gov. cy/

205

206

Ούγγροι

207

Πέτερ Νάντας Πέτερ Νάντας Γέννηση 14 Οκτωβρίου 1942 Βουδαπέστη, Ουγγαρία Ιδιότητα Ούγγρος συγγραφέας

Ο Πέτερ Νάντας (Péter Nádas) είναι Ούγγρος συγγραφέας, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος.

Βιογραφία Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη στις 14 Οκτωβρίου του 1942 και ήταν γιος του Λάζλο Νάντας και της Κλάρα Τάουμπερ. Μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ναζιστές του Κόμματος του επεκτεινόμενου σταυρού στις 15 Οκτωβρίου του 1944, η Κλάρα Τάουμπερ διέφυγε με το γιος της στη Μπάκα και το Νόβι Σαντ, αλλά επέστρεψαν στην πρωτεύουσα λίγο πριν την έναρξη της πολιορκίας της Βουδαπέστης. Ο Νάντας και η μητέρα του επιβίωσαν της σύγκρουσης βρίσκοντας καταφύγιο στο διαμέρισμα του θείου του, του δημοσιογράφου Παλ Αρανιόσι. Αν και οι γονείς του ήταν παράνομοι κομμουνιστές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα ενεπλάκησαν στην κομμουνιστική διοίκηση, βάπτισαν και τα δύο παιδιά τους, τον Πέτερ και τον Παλ στη Μεταρρυθμιστική Καλβινιστική Εκκλησία της οδού Pozsonyi. Η μητέρα του πέθανε από ασθένεια όταν εκείνος ήταν 13. Το 1958, ο πατέρας του, ενώ κατείχε θέση προϊσταμένου σε ένα από τα υπουργεία, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση, με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει. Αργότερα το δικαστήριο τον απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες. Έτσι σε ηλικία 16 ετών ο Πέτερ και ο Παλ έμειναν ορφανοί και η Μάγδα Αρανιόσι ανέλαβε την κηδεμονία των δύο παιδιών. Από το 1961 έως το 1963 ο Πέτερ Νάντας σπούδασε δημοσιογραφία και φωτογραφία. Εργάστηκε σαν δημοσιογράφος σε ένα περιοδικό της Βουδαπέστης (Pest Megyei Hírlap) από το 1965 έως το 1969. Εργάστηκε επίσης σαν θεατρικός συγγραφέας και σαν φωτογράφος. Από το 1969 εργάζεται σαν ελεύθερος επαγγελαμτίας. Το 1990 παντρεύτηκε τη Μάγδα Σάλαμον (με την οποία συζούσε από το 1962). Το 1984 εγκαταστάθηκαν σε ένα μικρό χωριό της δυτικής Ουγγαρίας, το Γκόμποστζεγκ, όπου και ζουν ακόμη, αν και ο Νάντας συνεχίζει να διατηρεί κατοικία και στο περιοχή του Κάστρου στη Βούδα. Το 1993 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών Széchenyi. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, περνάει αρκετό από το χρόνο του στο Βερολίνο της Γερμανίας, είτε παρακολουθώντας διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ είτε μελετώντας στην κρατική βιβλιοθήκη της πόλης. Είναι μέλος του Ινστιτούτου Ανωτέρων Σπουδών του Βερολίνου, ενώ το 2006 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Τεχνών της πόλης. Χαίρει άκρας εκτίμσης στης Γερμανία.

Πέτερ Νάντας

Έργα Αφού είχε προηγηθεί η έκδοση δύο τόμων με διηγήματα, ο Νάντας εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Το τέλος ενός οικογενειακού χρονικού το 1977. Το δεύτερο μυθιστόρημά του, Το βιβλίο των αναμνήσεων εκδόθηκε το 1986. Χρειάστηκε έντεκα ολόκληρα χρόνια για να το ολοκληρώσει. Το σύνθημα του βιβλίου προέρχεται από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον: "ἐκεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ" (κατά Ιωάννην, 2.21). Στο βιβλίο του αυτό, ο Νάντας περιγράφει τον κόσμο σαν ένα σύστημα σχέσεων που συνδέουν τα ανθρώπινα σώματα το ένα με το άλλο. Μετά το βιβλίο του αυτό αρκετοί συνέκριναν τον Νάντας με τον Προυστ. Το 2005 εκδόθηκε το τελευταίο του τρίτομο μυθιστόρημα, με τίτλο Παράλληλες ιστορίες (I: The Mute Realm, II: Στα βάθη της νύχτας, III: Μια ανάσα ελευθερίας. Το μυθιστόρημα αυτό αποτελείται από ένα πλήθος ανεξάρτητων ιστοριών συνδεδεμένων σε μία αφήγηση. Χρειάστηκαν 18 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Έχει περιγραφεί σαν "ένας δεξιότεχνος συνδυασμός έντονου ρεαλισμού του δεκάτου ενάτου αιώνα με τον πειραματισμό του νεόυ μυθιστορήματος (Gábor Csordás). Η υπόθεση αφορά την ιστορία δύο οικογενειών: των Ούγγρων Λιπέι-Λερς και των Γερμανών Ντέρινγκς. Αυτες οι δύο οικογένειες συνδέονται περιστασιακά μεταξύ τους μέσω συγκεκριμένων γεγονότων. Άλλα μυθιστορήματα του Νάντας είναι το Lovely Tale of Photography, Επετηρίδα, Ουράνια και γήινη αγάπη, and Ένας διάλογος με τον Ρίχαρντ Σβαρτς. Ο θάνατος αποτελεί επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο έργο του Νάντας, κυρίως στο Θάνατός μου, βασισμένο στην προσωπική του εμπειρία κλινικού θανάτου. Το γράψιμο του έχει χαρακτηριστεί διανοητικό, λεπτομερές, δυνατό, καινοτόμο και απιτητικό. Ένας τόμος συνεντεύξεων της Zsófia Mihancsik με τον Πέτερ Νάντας (Nincs mennyezet, nincs födém) εκδόθηκε το 2006.

Εργογραφία • A Lovely Tale of Photography (ISBN 8090217168) • Το τέλος ενός οικογενειακού χρονικού (ISBN 0140291792) • Το βιβλίο των αναμνήσεων (ISBN 0374115435) (ISBN 9780312427962)(New York) (ISBN 022403524X) (ISBN 0374115435) (ISBN 0140275673) (ISBN 0099766310)(London) • Ένα διήγημα στην ανθολογία Caught in a Story ("A Tale About Fire and Knowledge") • Αγάπη (ISBN 0374529558) • Θάνατός μου (ISBN 3865210104) • Φωτιά και γνώση: Φανταστικές ιστορίες και δοκίμια (ISBN 0374299641)

Βραβεία Ο Πέτερ Νάντας έχει βραβευθεί με πολυάριθμα βραβεία μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: • • • • • • •

Βραβείο Ουγγρικών Τεχνών, 1989, Αυστριακό Βραβείο Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, Αυστρία, 1991, Βραβείο Κοσούθ, Ουγγαρία, 1992, Βραβείο της Λειψίας για την Ευρωπαϊκή κατανόηση, Γερμανία, 1995, Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας της Βιλένικα, Σλοβενία, 1998, Βραβείο Καλύτερου ξένου βιβλίου Γαλλία, 1998, Βραβείο Φραντς Κάφκα , Τσεχία, 2003.

208

Πέτερ Νάντας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Gábor Csordás: Το σώμα του κειμένου. Υλική γραφή στις "Παράλληλες ιστορίες του Νάντας" [1] (Αγγλικά) • Πολύγλωσση Βάση δεδομένων του Ουγγρικού Οργανισμού Βιβλίου [2] (Αγγλικά) • Σούζαν Σόνατγκ: Η κωμωδία του ενταφιασμού του Νάντας [3] (Αγγλικά)

Παραπομπές [1] http:/ / www. eurozine. com/ articles/ 2006-01-30-csordas1-en. html#footNoteNUM1 [2] http:/ / www. hunlit. hu/ peternadas,en [3] http:/ / muse. jhu. edu/ demo/ common_knowledge/ v008/ 8. 1sontag. pdf

209

210

Τέοντορ Χερτσλ Τέοντορ Χερτσλ Ο Τέοντορ Χερτσλ (Theodor Herzl, 2 Μαΐου 1860 - 3 Ιουλίου 1904) ήταν Ούγγρο-εβραίος δημοσιογράφος, θεωρούμενος και πατέρας του σύγχρονου Σιωνισμού.

Βιογραφικά στοιχεία Ο Χερτσλ γεννήθηκε στην Πέστη, του Βασιλείου της Ουγγαρίας (σήμερα το ανατολικό ήμισυ της Βουδαπέστης, τότε ξεχωριστή πόλη) σε μια εβραϊκή οικογένεια από το Ζέμουν του Βασιλείου της Ουγγαρίας (σήμερα στη Σερβία). Όταν ήταν 18, η οικογένειά του μετακόμισε στη Βιέννη. Εκεί σπούδασε Δίκαιο, αλλά αφιερώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στη Theodor Herzl, 1860 - 1904 δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Εργάστηκε ως ανταποκριτής της Neue Freie Presse στο Παρίσι, κάνοντας ταξίδια στο Λονδίνο και στην Κωνσταντινούπολη. Αργότερα έγινε εκδότης της λογοτεχνικής Neue Freie Presse και έγραψε πολλά δράματα και κωμωδίες. Ως νέος ο Χερτσλ είχε εμπλακεί σε μια ένωση με την επωνυμία Burschenschaft, η οποία αγωνίστηκε για την ενοποίηση της Γερμανίας υπό το σύνθημα «Ehre, Freiheit, Vaterland» (τιμή, ελευθερία, πατρίδα). Ως ανταποκριτής της Neue Freie Presse στο Παρίσι ο Χερτσλ παρακολούθησε την Υπόθεση Ντρέιφους, ένα αντισημιτικό περιστατικό στη Γαλλία, στο οποίο ένας Γάλλος αξιωματικός καταδικάστηκε για κατασκοπεία υπέρ της Γερμανίας επειδή ήταν Εβραίος. Έγιναν μαζικές πορείες στο Παρίσι μετά τη δίκη, όπου οι διαδηλωτές φώναζαν «Θάνατος στους Εβραίους». Ο Χερτσλ πίστευε ότι οι Εβραίοι θα πρέπει να δημιουργήσουν το δικό τους κράτος. Τον Ιούνιο του 1895, έγραψε στο ημερολόγιό του: «Στο Παρίσι, όπως είπα, έχει επιτευχθεί η μεγαλύτερη στάση προς τον αντισημιτισμό ...» Στο Der Judenstaat γράφει: «Το εβραϊκό ζήτημα εξακολουθεί να υφίσταται οπουδήποτε Εβραίοι ζουν σε αισθητούς αριθμούς». Από τον Απρίλιο του 1896, όταν η αγγλική μετάφραση του Der Judenstaat (Το κράτος των Εβραίων) εμφανίστηκε, ο Χερτσλ έγινε ο πρώτος εκπρόσωπος του Σιωνισμού. Το 1897, με σημαντική προσωπική δαπάνη, ίδρυσε την Die Welt της Βιέννης και προγραμμάτισε το πρώτο σιωνιστικό συνέδριο στη Βασιλεία της Ελβετίας. Διετέλεσε πρόεδρος (μια θέση που κατείχε μέχρι το θάνατό του το 1904), και το 1898 ξεκίνησε μια σειρά από διπλωματικές πρωτοβουλίες που στόχευαν στην οικοδόμηση και υποστήριξη ενός εβραϊκού κράτους. Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Herzl άρθρο Theodor Herzl [2] [1] υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Herzl ιστορικό/συντάκτες ).

[1]

της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται

Τέοντορ Χερτσλ

Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Theodor

211

212

Φέρεντς Μολνάρ Φέρεντς Μολνάρ Ο Φέρεντς Μολνάρ (Ferenc Molnar) ήταν Ούγγρος θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος, γεννημένος στη Βουδαπέστη το 1878. Ήταν γιος πλούσιας οικογένειας και απολάμβανε τις ανέσεις της ζωής και το γόητρο της ανώτερης κοινωνίας. Με πλούσια μόρφωση, γοητευτικός και πνευματώδης, έγινε σύντομα γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους της Βουδαπέστης, όταν, εγκαταλείποντας τις σπουδές του στα νομικά, στράφηκε στη δημοσιογραφία και στο μυθιστόρημα. Το πρώτο μυθιστόρημά του, "Τα Αγόρια της Οδού Πωλ" (The Paul Street Boys, 1907), είναι μια μελέτη της εφηβείας στο περιβάλλον της Βουδαπέστης. Από τα 42 θεατρικά έργα του, τα πιο πετυχημένα είναι "Ο Διάβολος" (1907), "Λίλιομ" (1907), "Ο Φρουρός" (1910), "Ο Κύκνος" (1920), "Ο κόκκινος μύλος" (1923), "Η γυάλινη παντούφλα" (1924) και "Η παράσταση στον πύργο" (1925). Το Λίλιομ (Liliom, 1907) είναι μια ρομαντική φαντασία, όπου βασίζεται η διεθνής φήμη του. Το δράμα αυτό εκτυλίσσεται Ο Φέρεντς Μολνάρ στον ουρανό, αλλά σκηνικά σ' ένα λουναπάρκ στα προάστια της Βουδαπέστης. Ο ήρωας του έργου, ο Λίλιομ, που είχε αυτοκτονήσει, όταν ζούσε στη γη, δικάζεται τώρα στο ανώτερο δικαστήριο του ουρανού. Ο Μολνάρ συνδύαζε στο θέατρό του, όπως έχει ειπωθεί, ρομαντισμό, φαντασία και συναίσθημα, που υπήρχε άπλετα στο βρετανικό θέατρο του Νόελ Κάουαρντ (Noel Coward, 1899 - 1973) και του Τζέιμς Μ. Μπάρρι (James M. Barrie, 1860 - 1937). Κάποια από τα θεατρικά του έργα διασκευάστηκαν με μεγάλη επιτυχία για τον κινηματογράφο, όπως το Λίλιομ στο μιούζικαλ με τον τίτλο Καρουζέλ (Carousel, 1945) των Ρότζερς και Χάμερστην (Rodgers & Hammerstein), το έργο του Ολυμπία (Olympia) με τον τίτλο A Breath of Scandal (1960) με τη Σοφία Λόρεν, καθώς και Ο Κύκνος το 1956 με πρωταγωνίστρια την Γκρέις Κέλι. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του μετανάστευσε στις ΗΠΑ για να ξεφύγει από τις διώξεις των Ουγγρο-Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πέθανε την Πρωταπριλιά του 1952 στη Νέα Υόρκη.

Φέρεντς Μολνάρ

Πηγές • John Gassner (edit.): "A Treasury of the Theatre", Ferenc Molnar: "Liliom", Volume Two, Simon and Schuster, New York, 1951. • Sixteen Famous European Plays: "Liliom" by Ferenc Molnar, The Modern Library, Random House Inc, New York, 1943. • Αλλαρντάις Νίκολ: "Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου", τόμ. Γ', σελ. 530 - 532, Εκδόσεις "ΠΝΟΗ" (χ.χρ.)

213

214

Πολωνοί

215

Γιούλιους Σλοβάτσκι Γιούλιους Σλοβάτσκι Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι (Juliusz Slowacki, 4 Σεπτεμβρίου 1809 – 3 Απριλίου 1849) ήταν Πολωνός ποιητής και δραματουργός. Ανήκει μαζί με τον Άνταμ Μιτσκιέβιτς και τον Ζίγκμουντ Κρασίνσκι στην τριάδα των βάρδων του Πολωνικού Ρομαντισμού.

Ζωή και δράση Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι γεννήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1809 στο Κζεμιένετς (Krzemienec) της Βολυνίας, περιοχής της τότε Ρωσικής Αυτοκρατορίας, που ανήκει σήμερα στην Ουκρανία. Γιος ακαδημαϊκού δασκάλου, ο Σλοβάτσκι σπούδασε στη Βίλνα της Λιθουανίας έως το 1829, οπότε αποφάσισε να σταδιοδρομήσει ως δημόσιος υπάλληλος και προσλήφθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών στη Βαρσοβία. Το Νοέμβριο του 1830, οι Πολωνοί επαναστάτησαν εναντίον της ρωσικής κατοχής. Κατά την περίοδο αυτή, η εθνική ιστορία εξυμνήθηκε με ιστορικά πατριωτικά τραγούδια. Το πολωνικό πνεύμα Γιούλιους Σλοβάτσκι αναπτερώθηκε και ο πολωνικός πνευματικός πολιτισμός εξαπλώθηκε πέρα από τα σύνορα της Πολωνίας. Οι ποιητές Κρασίνσκι, Σλοβάτσκι και Άνταμ Μιτσκιέβιτς διατήρησαν αμείωτο και φλογερό το εθνικό αίσθημα. Μετά την επανάσταση, ο Σλοβάτσκι παραιτήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και διορίστηκε διπλωματικός απεσταλμένος της επαναστατικής κυβέρνησης. Με την ιδιότητά του αυτή επισκέφθηκε τη Δρέσδη, το Παρίσι και το Λονδίνο, ενώ κατά τη περίοδο 1833 - 1835 βρισκόταν στην Ελβετία και ένα χρόνο αργότερα στην Ιταλία, όπου έγραψε το ερωτικό ειδύλλιο «Στην Ελβετία» (W Szwajcarii, 1839). Στα 1836 - 1838 πραγματοποίησε ένα πολύμηνο ταξίδι στην Ιταλία, Ελλάδα, Αίγυπτο και Παλαιστίνη, που περιέγραψε στο αφηγηματικό επικό ποίημα «Ταξίδι στους Αγίους Τόπους από τη Νάπολη» (Podrόz do Ziemi Swietej z Neopolu), το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1866. Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της εξορίας του στο Παρίσι, ως πολιτικός πρόσφυγας. Η γαλλική πρωτεύουσα είχε γίνει κέντρο των Πολωνών πολιτικών προσφύγων μετά την ήττα της αποτυχημένης επανάστασης του 1830. Εκεί συνδέθηκε με φιλία με το συμπατριώτη του πιανίστα και συνθέτη Φρειδερίκο Σοπέν. Οι επιστολές που έγραψε από το Παρίσι στη μητέρα του θεωρούνται κλασικά κείμενα της πολωνικής λογοτεχνίας. Ο Σλοβάτσκι πέθανε στο Παρίσι από φυματίωση σε ηλικία 39 ετών και τάφηκε στο Κοιμητήριο της Μονμάρτρης. Το 1927, όταν η Πολωνία είχε ήδη επανακτήσει την ανεξαρτησία της, η πολωνική κυβέρνηση

Γιούλιους Σλοβάτσκι επαναπάτρισε τα οστά του ποιητή και τα εναπόθεσε στην Κρύπτη του Αγίου Λεονάρδου στον Καθεδρικό Ναό του Βάβελ (Wawel) στην Κρακοβία.

Θέατρο και ποίηση Ο Σλοβάτσκι, ως θεατρικός συγγραφέας, δέχθηκε επιρροές από τον Σαίξπηρ, την ελληνική και λατινική δραματουργία, τον Ισπανό Καλντερόν, το Λόρδο Βύρωνα και τις θεατρικές παραστάσεις που είχε παρακολουθήσει στο Παρίσι. Τα περισσότερα θεατρικά έργα του εκδόθηκαν ή ανέβηκαν στη σκηνή μετά το θάνατό του. Στα κυριότερα θεατρικά έργα του, τα οποία εξακολουθούν να παίζονται και σήμερα στα πολωνικά θέατρα, περιλαμβάνονται: «Μπαλαντύνα» (Balladyna, 1835), «Μαζέπα» (Mazepa, 1840), «Λίλα Βενέντα» (Lila Weneda, 1840), «Φαντασία» (Fantazy, 1841). Στην τελευταία φάση της θεατρικής του δραστηριότητας, ο Σλοβάτσκι αναπτύσσει έναν ατομικιστικό σουρεαλισμό, όπως στα δράματά του: «Πατήρ Μάρκος» (Ksiadz Marek, 1843), «Το ασημένιο όνειρο της Σαλώμης» (Sen srebny Salomei, 1844) και «Σάμουελ Ζμπορόφσκι» (Samuel Zborowski, 1845). Το μνημείο του Σλοβάτσκι στη Βαρσοβία H ιστορικότητα της ποίησης του Σλοβάτσκι εκφράστηκε με πατριωτικό συναίσθημα στο εκτενές ποίημά του «Ο βασιλιάς-πνεύμα» (Krόl-Duch), το οποίο εκδόθηκε ημιτελές το 1847 και πλήρες το 1925.

Δείτε επίσης • Πολωνικό θέατρο

Πηγές • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμματα "Σλοβάτσκι, Γιούλιους", τόμ. 54 και "Πολωνία", τόμ. 50, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996. • "Νέος Παγκόσμιος Άτλας", λήμμα "Πολωνία" (το θέατρο), τόμ. 3ος, Εκδόσεις "ΔΟΜΗ", Αθήνα, 1996. • "Παγκόσμιον Λεξικόν των Έργων", λήμμα "Juliusz Slowacki", τόμ. 5ος, Εκδοτικός Οργανισμός SPIRITUS MUNDI, Αθήνα, 1965.

216

217

Στανίσλαβ Βισπιάνσκι Στανίσλαβ Βισπιάνσκι Ο Στανίσλαβ Βισπιάνσκι (Stanislaw Wyspianski, 15 Ιανουαρίου, 1869 – 28 Νοεμβρίου, 1907) ήταν Πολωνός δραματουργός, ζωγράφος και ποιητής, ο οποίος θεωρείται ο δημιουργός του νεότερου πολωνικού δράματος.

Βίος και σπουδές Ο Στανίσλαβ Βισπιάνσκι γεννήθηκε το 1869 στην Κρακοβία της Πολωνίας. Ο πατέρας του ήταν γλύπτης, που διατηρούσε εργαστήριο γλυπτικής στον ιστορικό Λόφο Βάβελ (Wawel) της Κρακοβίας. Από μικρή ηλικία είχε ιδιαίτερη κλίση στις τέχνες και τη λογοτεχνία. Το 1887 εγγράφεται στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Γιαγκελόνειου Πανεπιστημίου και στη Σχολή Καλών Τεχνών της Κρακοβίας, με καθηγητή του το διάσημο Πολωνό ζωγράφο Γιαν Ματέικο (Jan Matejko, 1838 – 1893).

Αυτοπροσωπογραφία του Βισπιάνσκι, 1902

Το 1890, ο Βισπιάνσκι κέρδισε μια υποτροφία που του έδωσε την ευκαιρία να επισκεφθεί τα μεγάλα καλλιτεχνικά κέντρα της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης. Επισκέφθηκε την Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Πράγα και Γαλλία. Ανάμεσα στα έτη 1890 και 1894 επισκέφθηκε επανειλημμένα το Παρίσι. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη γαλλική πρωτεύουσα γνωρίστηκε με το διάσημο Γάλλο ζωγράφο Πωλ Γκωγκέν (Paul Gauguin, 1848 – 1903). Το 1906, ο Βισπιάνσκι έγινε καθηγητής της περίφημης Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Κρακοβίας. Πέθανε το 1907 από σύφιλη στην Κρακοβία.

Η δραματουργία του Βισπιάνσκι Στη διάρκεια του 18ου αιώνα, η Πολωνία δεν είχε αναπτύξει ιδιαίτερα τη θεατρική τέχνη, ούτε είχε εμφανισθεί κάποια σημαντική θεατρική προσωπικότητα. Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει στις αρχές του 19ου αιώνα με τους δραματουργούς Αλεξάντερ Φρέντρο και Γιούλιους Σλοβάτσκι. Εντούτοις, η πολωνική δραματουργία μόνο με τον Στανίσλαβ Βισπιάνσκι γίνεται εφάμιλλη με τη σύγχρονή της ευρωπαϊκή. Ο Βισπιάνσκι χρησιμοποιεί στα συμβολικά δράματά του τις εθνικές παραδόσεις της χώρας του με πρότυπά του από την ελληνική κλασική αρχαιότητα. Άλλα δράματά του αντλούν την προέλευσή τους από τις λαϊκές παραδόσεις ή από γεγονότα της σύγχρονης εποχής του. Το πρώτο θεατρικό έργο του Βισπιάνσκι ήταν ο «Θρύλος» (Legenda), μια δραματική φαντασία, που δημοσιεύθηκε το 1897. Εμπνευσμένα από την ελληνική δραματική τέχνη της αρχαιότητας είναι τα έργα του «Μελέαγρος» (Meleager, 1899), «Η Κατάρα» (Klatwa, 1899), « Οι Κριτές» (Sedziowie, 1900), «Αχιλληίς» (Achilleis, 1903), «Νύχτα του Νοέμβρη» (Noc listopadowa, 1904) και «Η επιστροφή του Οδυσσέα» (Powtot

Στανίσλαβ Βισπιάνσκι

218

Odysa, 1907). Tο σημαντικότερο και δημοφιλέστερο θεατρικό έργο του Βισπιάνσκι είναι «Ο Γάμος» (Wesele), που ανέβηκε στη σκηνή για πρώτη φορά το 1901. Το συμβολικό αυτό έργο θεωρείται ένα αριστούργημα δραματικής έκφρασης. Η μεγάλη απήχηση του «Γάμου» συντάραξε το κοινό της Κρακοβίας κατά την πρεμιέρα του έργου. Το έργο παίχθηκε αργότερα σε ολόκληρη την Πολωνία. Στο επόμενο έργο του την «Απελευθέρωση» (Wyzwolenie), που δημοσιεύθηκε δύο χρόνια αργότερα, ο Βισπιάνσκι επιχειρεί ένα ιδεολογικό σχολιασμό του «Γάμου».

Το ζωγραφικό έργο Με την είσοδο του 20ου αιώνα, η Κρακοβία γίνεται το κέντρο της πολωνικής πολιτιστικής και πνευματικής ζωής. Εκεί γεννιέται και το μοντερνιστικό κίνημα «Νέα Πολωνία». Ψυχή του κινήματος της «Νέας Πολωνίας» υπήρξε ο δραματουργός και ζωγράφος Στανίσλαβ Βισπιάνσκι, έξοχος κολορίστας, που ανανέωσε τα θέματα της λαϊκής παράδοσης στην Πολωνία. Το 1906, ο Βισπιάνσκι έγινε καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Κρακοβίας. Το ζωγραφικό έργο του και ιδιαίτερα τα σχέδιά του για τα έξοχα υαλογραφήματα (βιτρό), όπως αυτά στην Εκκλησία των Φραγκισκανών στην Κρακοβία, μαρτυρούν τον πλούτο της φαντασίας του στη δημιουργία δραματικών συνθέσεων. Πολλά από τα έργα του είναι απεικονίσεις μελών της οικογένειάς του: «Ο αποκοιμισμένος Στας» (1902), «Η αποκοιμισμένη Μιέτεκ» (1904), «Η μητρότητα» (1905) κ. ά., όπως και προσωπικοτήτων ή φιλικών προσώπων της εποχής του, μεταξύ των οποίων των Πολωνών ζωγράφων Γιάσεκ Μαλτσέφσκι και Γιαν Στανισλάφσκι, του ηθοποιού και σκηνοθέτη θεάτρου Λούντβικ Σόλσκι, της νεαρής καλλονής Ελίζα Παρένσκα κ.ά. Εξαιρετικής ευαισθησίας είναι και τα τοπία της Κρακοβίας. Στο Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας εκτίθεται ο αριστουργηματικός πίνακας σε παστέλ του Βισπιάνσκι με τον τίτλο «Απόλλων – Το ηλιακό σύστημα του Κοπέρνικου» (1904).

Οι υαλογραφίες του Βισπιάνσκι Τα αριστουργηματικά υαλογραφήματα (βιτρό), που υπάρχουν στην ιστορική Εκκλησία των Φραγκισκανών στην Κρακοβία Βισπιάνσκι: Πορτρέτο της Ελίζα Παρένσκα (πολων. Klasztor Franciszkanow w Krakowie), η οποία χρονολογείται από το 1252 – 1269, αποτελούν καύχημα της τέχνης του Στανίσλαβ Βισπιάνσκι. Τα βιτρό αυτά που κοσμούν την εκκλησία σχεδιάστηκαν από τον Βισπιάνσκι στα 1897 – 1902, κατασκευάστηκαν στο Ίνσμπρουκ (Innsbruck) της Αυστρίας και τοποθετήθηκαν στα έξι παράθυρα του ιερού της εκκλησίας. Τα δύο πρώτα βιτρό στην αριστερή πλευρά του ιερού απεικονίζουν τη δύναμη του στοιχείου της Φωτιάς: το ένα παριστάνει κορμούς δέντρων που καίγονται με κίτρινες και γαλάζιες φλόγες να ανεβαίνουν στον ουρανό, ενώ στο δεύτερο βιτρό η φωτιά συμβολίζεται με κατακόκκινα άνθη. Στο τρίτο παράθυρο απεικονίζεται η Ευλογημένη Σαλώμη (Σαλώμη της Πολωνίας) με το στέμμα ριγμένο στα πόδια της και κρίνους πάνω από το κεφάλι της, που συμβολίζουν την αγνότητά της.

Στανίσλαβ Βισπιάνσκι

219

Το επόμενο τέταρτο βιτρό απεικονίζει τον Άγιο Φραγκίσκο με τα Στίγματα, προστάτη της Εκκλησίας και ιδρυτή του Τάγματος των Φραγκισκανών, με μαύρο ένδυμα και κομποσκοίνι γύρω στη μέση του, ο οποίος στέκεται με τα στίγματα στα χέρια του μπροστά σ’ ένα τεράστιο θάμνο τριανταφυλλιάς και πάνω από το κεφάλι του εικονίζεται ο Χριστός πάνω στις φτερούγες ενός Σεραφείμ. Τα δύο τελευταία βιτρό απεικονίζουν το στοιχείο του Νερού, που συμβολίζεται με άνθη που φύονται σε λίμνες και ποτάμια, όπως ίριδες και νούφαρα. Το μεγαλύτερο και πιο ενδιαφέρον από καλλιτεχνική άποψη βιτρό του Βισπιάνσκι βρίσκεται πάνω από τον εξώστη του εκκλησιαστικού οργάνου της εκκλησίας και σχεδιάστηκε το 1897. Απεικονίζεται με πυρακτωμένα χρώματα «Ο Δημιουργός Θεός», που εκστομίζει το “Γεννηθήτω”. Ο Θεός εικονίζεται γενειοφόρος και ασπρομάλλης, με μια δυναμική χειρονομία του αριστερού χεριού του, ενώ κίτρινες και κόκκινες αχτίδες φωτός πλημμυρίζουν την επιβλητική μορφή του (βλ. ένθετη εικόνα, λεπτομέρεια).

Πηγές

"Θεός ο Δημιουργός", βιτρό του Βισπιάνσκι στην Εκκλησία των Φραγκισκανών, Κρακοβία (λεπτομέρεια)

• Franciszek Solarz/Bogumil Kruzel: “Krakovian Franciscans”, Af raster, Krakow, 2009. • “Νέος Παγκόσμιος Άτλας”, Ευρώπη: Πολωνία, τόμ. 3, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήνα, 1996. • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Βισπιάνσκι, Στανισλάβ», τόμ. 14, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

Δείτε επίσης • Πολωνικό θέατρο

220

Ρουμάνοι

221

Ευγένιος Ιονέσκο Ευγένιος Ιονέσκο Ο Ευγένιος Ιονέσκο (γαλλ. Eugène Ionesco, 26 Νοεμβρίου 1909-29 Μαρτίου 1994) ήταν Γαλλο-Ρουμάνος θεατρικός συγγραφέας, από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του Θεάτρου του παραλόγου. Αν κι έγραψε στη γαλλική γλώσσα, θεωρείται από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους της διανόησης της Ρουμανίας. Στα έργα του, ο Ιονέσκο διακωμωδεί τις πιο κοινότοπες καταστάσεις, ενώ απεικονίζει τη μοναξιά του ανθρώπου και την ασημαντότητα της ύπαρξής του.

Βιογραφία Ο Ιονέσκο γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1912 στη Σλάτινα της Ρουμανίας από Ρουμάνο πατέρα και Γαλλίδα μητέρα. Πέρασε την παιδική του ηλικία στη Γαλλία, αλλά επέστρεψε στη Ρουμανία με τον πατέρα του το 1925, μετά το διαζύγιο των γονιών του. Μετά τις σπουδές του στο κολλέγιο, σπούδασε Γαλλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου από το 1928 ως το 1933 και έγινε καθηγητής της γαλλικής γλώσσας. To 1936 ο Ιονέσκο παντρεύτηκε τη Ροντίκα Μπουριλεάνου. Απέκτησαν μια κόρη κι επέστρεψαν στη Γαλλία το 1938, ώστε ο Ιονέσκο να τελειώσει τη διδακτορική του διατριβή. Το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1939 τον βρήκε στη Γαλλία. Παρέμεινε στη Μασσαλία κατά τη διάρκεια του πολέμου και τελικά εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στο Παρίσι μετά την απελευθέρωσή του, το 1944. Ο Ιονέσκο έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1970 [1], ενώ κέρδισε πολυάριθμα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Πέθανε στις 29 Μαρτίου 1994.

Ο τάφος του Ευγένιου Ιονέσκο στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς στο Παρίσι

Συγγραφικό προφίλ Όπως κι ο Σάμιουελ Μπέκετ, ο Ιονέσκο εμφανίστηκε σχετικά αργά στο θέατρο, καθώς το πρώτο του έργο, "Η Φαλακρή Τραγουδίστρια", γράφτηκε το 1948 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1950 με τον αγγλικό τίτλο "The Bald Soprano".

Πρώιμα μονόπρακτα έργα Τα πρώτα και πιο καινοτόμα έργα του Ιονέσκο ήταν θεατρικά μονόπρακτα: Η Φαλακρή Τραγουδίστρια (1950), Το Μάθημα (1951), Οι Καρέκλες (1952). Τα έργα αυτά εκφράζουν το αίσθημα της αποξένωσης και την αδυναμία και ματαιότητα επικοινωνίας με σουρεαλιστικό και κωμικό τρόπο, παρωδώντας τον κομφορμισμό της αστικής τάξης και τις κοινές θεατρικές φόρμες. Ο Ιονέσκο απεικονίζει έναν αποκτηνωμένο κόσμο με μηχανικούς χαρακτήρες σαν μαριονέτες.

Ευγένιος Ιονέσκο

Κύρια περίοδος θεατρικών έργων Το 1959, παρουσιάζεται το έργο του Δολοφόνος χωρίς αμοιβή, όπου πρωταγωνιστεί για πρώτη φορά ο κεντρικός του ήρωας, Μπερανζέ, ο οποίος εμφανίζεται σε μια σειρά έργων του Ιονέσκο (Ρινόκερος, Ο βασιλιάς πεθαίνει, Ο πεζός στον αέρα). Ο Μπερανζέ αποτελεί μια σχεδόν αυτοβιογραφική φιγούρα, η οποία εκφράζει την απορία και την αγωνία του Ιονέσκο για την παράδοξη πραγματικότητα. Είναι κωμικός κι αφελής, κερδίζοντας έτσι τη συμπάθεια του κοινού. Στο Δολοφόνο χωρίς αμοιβή, συναντά το Θάνατο με τη φιγούρα ενός εκτελεστή. Στο Ρινόκερο, παρατηρεί τους φίλους του να προσβάλλονται από τον ιό της "ρινοκερίτιδας" και να μεταμορφώνονται σε ρινόκεροι, παραμένοντας στο τέλος μόνος ενάντια σε αυτό το κύμα κομφορμισμού. Σε αυτό το έργο, ο Ιονέσκο εκφράζει την απέχθειά του για τον ιδεολογικό κομφορμισμό, εμπνεόμενος από την άνοδο του φασισμού τη δεκαετία του '30. Στο έργο Ο βασιλιάς πεθαίνει, παρουσιάζεται ως ο Βασιλιάς Μπερανζέ Α', μια καθημερινή φιγούρα που παλεύει να συμβιβαστεί με το θάνατό του.

Θεωρητικά έργα Όπως ο Μπέρναρντ Σω κι ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Ιονέσκο συνέβαλε στο θέατρο με διάφορες θεωρητικές μελέτες, κυρίως απόπειρες να διορθώσει τους κριτικούς που είχαν παρεξηγήσει το έργο του κι έτσι επηρέαζαν εσφαλμένα το κοινό.

Εργογραφία Ποίηση • Elegii pentru fiinte mici (1931)

Θεατρικά έργα • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Η Φαλακρή Τραγουδίστρια Les Salutations (1950) Το Μάθημα (1951) Οι Καρέκλες (1952) Le Maître (1953) Victimes du devoir (1953) La Jeune Fille à marier (1953) Αμεδαίος ή Πώς να το ξεφορτωθούμε (1954) Jacques ou la soumission (1955) Ο Καινούριος Νοικάρης (1955) Le Tableau (1955) L'Impromptu de l'Alma (1956) L'avenir est dans les œufs (1957) Δολοφόνος χωρίς αμοιβή (1958) Scène à quatre (1959) Apprendre à marcher (1960) Ρινόκερος (1959) Délire à deux (1962) Ο βασιλιάς πεθαίνει (1962)

• Ο πεζός στον αέρα (1963) • La Soif et la faim (1964) • La Lacune (1966)

222

Ευγένιος Ιονέσκο • • • •

Jeux de massacre (1970) Macbett (1972) L'Homme aux valises (1975) Voyage chez les morts (1980)

Δοκίμια και θεωρητικές μελέτες • • • • • • • • •

Nu (1934) Hugoliade (1935) La Tragédie du langage (1958) Expérience du théâtre (1958) Discours sur l'avant-garde (1959) Notes et contre-notes (1962) Fragments of a Journal (1966) Découvertes (1969) Antidotes (1977)

Νουβέλες και ιστορίες • • • •

La Vase (1956) Le Piéton de l'air (1961) La Photo du colonel (1962) Le Solitaire (1973)

Διασκευές σε όπερα και λιμπρέττα • Le Maître (1962) • Maximilien Kolbe (1988)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ιστότοπος για τον Ευγένιο Ιονέσκο [2] • Γαλλική Ακαδημία [3]

Πηγές • The New Oxford Companion to Literature in French, (ISBN 0198661258) • Ionesco : Théâtre complet, (ISBN 2070111989) • Wellwarth, George E. The dream and the Play Το παρόν άρθρο βασίζεται στο αντίστοιχο άρθρο [4] της αγγλικής Wikipedia.

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

http:/ / www. academie-francaise. fr/ immortels/ discours_reception/ ionesco. html http:/ / www. ionesco. org/ http:/ / www. academie-francaise. fr/ immortels/ index. html http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Eugène_Ionesco

223

224

Ρώσοι

225

Αντόν Τσέχωφ Αντόν Τσέχωφ Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ (Ρωσικά: Анто́н Па́влович Че́хов) ήταν Ρώσος συγγραφέας πολλών διηγημάτων, θεατρικών έργων και μυθιστορημάτων.

Βιογραφία Γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1860 στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, στη νότια Ρωσία. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του (Αλέξανδρος, Νικόλαος, Ιβάν, Μαρία, Μιχαήλ) και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον. Ο παππούς του Τσέχωφ ήταν δουλοπάροικος, που εξαγόρασε τη ελευθερία του και ο πατέρας του (Πάβελ Εγκοροβιτς) δούλευε ως λογιστής και διατηρούσε τυροκομείο. Το ελάχιστο κέρδος του πατέρα ήταν αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης οικογένειας και Ο Αντόν Τσέχωφ ανάγκασε τον πατέρα του να δηλώσει πτώχευση. Έτσι τα δύο μεγαλύτερα παιδιά ο Αλέξανδρος και ο Νικόλαος, αντιδρώντας στον αυταρχισμό του πατέρα τους και στην καθημερινή τους μιζέρια έφυγαν απ' το σπίτι. Για να αποφύγει τη δικαστική δίωξη των δανειστών του ο πατέρας του έφυγε από το Ταγκαρόγκ, κρύφτηκε στη Μόσχα και έγινε αλκοολικός. Λίγο αργότερα έφυγε και η μητέρα του με τη Μαρία και τον Μιχαήλ. Ο Τσέχωφ από την 6η τάξη του γυμνασίου αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει το ψωμί του παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Πούλησε ότι είχε απομείνει από τα πράγματα του σπιτιού και έστειλε τα λεφτά στους γονείς του στην Μόσχα. Το 1879 ο Τσέχωφ μπαίνει στο ιατρικό τμήμα του πανεπιστημίου της Μόσχας, το οποίο τελείωσε το 1884. Από τον καιρό της σπουδής του στο γυμνάσιο, ο Τσέχωφ άρχισε να γράφει χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα. Από το 1880 τα έργα του αρχίζουν να δημοσιεύονται στα περιοδικά «Ξυπνητήρι», «Θεατής», «Μόσχα», «Φως και σκιά», «Θραύσματα» κ.ά. με το ψευδώνυμο Αντόσια Τσεχοντέ. Το 1884 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων «Τα παραμύθια της Μελπομένης». Το 1884-85 γράφει την ιατρική του διατριβή που δεν τελείωσε, εξαιτίας των ασχολιών του. Οι επισκέψεις του Τσέχωφ στους ασθενείς γίνονται δωρεάν. Κάνει ένα ταξίδι στη Σαχαλίνη για επιστημονικούς και φιλολογικούς σκοπούς. Ο Αντόν Τσέχωφ πέθανε το 1904.

Αντόν Τσέχωφ

226

Επιλογή έργων • • • • • • • • • • • •

Χαμαιλέοντας Μονομαχία Θάλαμος Νο 6 Τρία χρόνια Ο ανακριτής Αλογήσιο όνομα Αρραβωνιαστικιά Η νύστα Παροξυσμός Η Ψυχούλα Η Κυρία με το σκυλάκι Νύχτα Χριστουγέννων Πορτραίτο του Τσέχωφ του 1898

Η αγρυπνία

Μυθιστορήματα • Στέππα

Θεατρικά • • • • • • • • •

Ιβάνοφ Αρκούδα Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού Πλατόνωφ Πρόταση σε γάμο Γλάρος Θείος Βάνια Τρεις αδελφές Βυσσινόκηπος

Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Τσέχωφ& action=history

227

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι Ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι (Влади́мир Влади́мирович Маяко́вский) (7 Ιουλίου 1893 – 14 Απριλίου, 1930) ήταν Ρώσος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ένας από τους κατεξοχήν εκπροσώπους του Ρωσικού Φουτουρισμού στις αρχές του 20ου αιώνα.

Νεανικά χρόνια Ήταν το τρίτο και τελευταίο παιδί της οικογένειάς του που γεννήθηκε στο Baghdati, στη Γεωργία όπου ο πατέρας του εργαζόταν ως δασοφύλακας. Ο πατέρας του είχε καταγωγή από Ουκρανούς Κοζάκους [1] ενώ η μητέρα του ήταν επίσης Ουκρανικής καταγωγής. Αν και ο Μαγιακόβσκι μιλούσε Γεωργιανά στο σχολείο και με τους φίλους του, η οικογένειά του μιλούσε κυρίως ρωσικά στο σπίτι. Σε ηλικία 14 ετών πήρε μέρος σε διαδηλώσεις με τους σοσιαλιστές στην πόλη Κουταΐσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο τοπικό γυμνάσιο. Μετά τον ξαφνικό Πορτραίτο του Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκι και πρώιμο θάνατο του πατέρα του το 1906, η οικογένειά του — ο ίδιος, η μητέρα του, και οι δύο αδελφές του — μετακόμισε στην Μόσχα, όπου συνέχισε τις μαθητικές του σπουδές. Στην Μόσχα ο Μαγιακόβσκι ανέπτυξε το πάθος του για την Μαρξιστική λογοτεχνία και πήρε μέρος σε μια σειρά δραστηριοτήτων στο Ρωσικό Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα των Εργαζομένων, ενώ αργότερα στρατολογήθηκε ως μέλος των Μπολσεβίκων. Το 1908 αποπέμφθηκε από το σχολείο επειδή η μητέρα του δεν μπορούσε πλέον να πληρώνει τα δίδακτρα. Εκείνη την εποχή, ο Μαγιακόβσκι φυλακίστηκε σε τρεις περιπτώσεις για ανατρεπτική πολιτική δράση αλλά,όντας ανήλικος, απέφυγε την μεταγωγή του. Στην διάρκεια της περιόδου της απομόνωσης στα κρατητήρια στην φυλακή της Μπουτίρκα (αγγλικά:Butyrka) το 1909, άρχισε να γράφει ποίηση, αλλά τα ποιήματά του κατασχέθηκαν από τις αρχές. Με την αποφυλάκισή του, εξακολούθησε να εργάζεται για το σοσιαλιστικό κίνημα, και το 1911 μπήκε στην Σχολή Τεχνών της Μόσχας όπου γνωρίστηκε με μέλη του Ρωσικού φουτουριστικού κινήματος. Έγινε ο κύριος εκπρόσωπος τύπου για την ομάδα Γκιλέας (ρωσικά:Гилея), και στενός φίλος του David Burlyuk, τον οποίο έβλεπε ως μέντορά του.

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι

228

Λογοτεχνική ζωή Το 1912 η φουτουριστική έκδοση, Ένα χαστούκι στο πρόσωπο του δημοσίου γούστου [2] (Пощёчина общественному вкусу) περιελάμβανε τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα του Μαγιακόβσκι: "Νύχτα" (Ночь), και "Πρωί" (Утро). Λόγω όμως των πολιτικών τους δραστηριοτήτων, ο Burlyuk και ο Μαγιακόβσκι αποβλήθηκαν από την Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας το 1914. Η εργασία του συνεχίστηκε υπό την μανιέρα του Φουτουρισμού έως το 1914. Η καλλιτεχνική του ανάπτυξη τότε άλλαξε δραματικά προς την κατεύθυνση της αφήγησης και ήταν αυτή του η δουλειά, που δημοσιεύτηκε αμέσως την περίοδο που Εικόνα από το έργο του Как делать стихи ("Πώς να προηγήθηκε της Ρωσικής Επανάστασης, και η οποία επρόκειτο κάνεις στίχους"). να καθιερώσει την φήμη του ως ποιητή στην Ρωσία και στο εξωτερικό. To Ένα σύννεφο με παντελόνια[3] (1915) ήταν το πρώτο μεγάλο ποίημα του Μαγιακόβσκι με υπολογίσιμο μήκος και περιέγραφε τα καυτά θέματα του έρωτα, της επανάστασης, της θρησκείας, και της τέχνης γραμμένης υπό το πρίσμα του πληγωμένου εραστή. Η γλώσσα του έργου ήταν η γλώσσα των δρόμων, και ο Μαγιακόβσκι κατέβαλλε σημαντικές προσπάθειες για να απομυθοποιήσει τις ιδεαλιστικές και ρομαντικές έννοιες της ποίησης και των ποιητών. Το καλοκαίρι του 1915, ο Μαγιακόβσκι ερωτεύτηκε μια παντρεμένη γυναίκα, την Λίλια Μπρικ, και είναι σε εκείνη που αφιερώθηκε το ποίημα "Το σπονδυλωτό φλάουτο" (1916). Δυστυχώς για τον Μαγιακόβσκι, αυτή ήταν η γυναίκα του εκδότη του Όσιπ Μπρικ. Η ερωτική σχέση, αλλά και οι εντυπώσεις του από τον πόλεμο και την επανάσταση, επηρέασαν καθοριστικά τα έργα του αυτών των χρόνων. Το ποίημα "Ο πόλεμος και ο κόσμος" (1916) αναφέρεται στην φρίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και "Ο Άνθρωπος" (1917) είναι ένα ποίημα που ασχολείται με την δυστυχία του έρωτα.

Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκι και η Λίλια Μπρικ

Η επιθυμία του να πάει ως εθελοντής απορρίφθηκε στις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ανάμεσα στα έτη 1915-1917 εργάστηκε στην Αγία Πετρούπολη στην Στρατιωτική Σχολή Αυτοκινήτου ως επίσημος γραφέας. Κατά το ξέσπασμα της Ρωσικής Επανάστασης, ο Μαγιακόβσκι βρίσκονταν στο Σμόλνι, στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί έζησε την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ξεκίνησε να απαγγέλλει ποιήματα όπως το "Αριστερό Εμβατήριο! Για τους Κόκκινους Ναυτικούς: 1918" (ρωσικά: Левый марш (Матросам), 1918) σε ναυτικά θέατρα, με ναύτες ως κοινό του.

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι

229

Όταν ξαναγύρισε στην Μόσχα, ο Μαγιακόβσκι εργάστηκε για την Ρωσική Κρατική Εταιρεία Τηλεγράφου (αρχικά: ROSTA) δημιουργώντας —τόσο σε γραφικά όσο και σε κείμενο — σατυρικά Agitprop (συνδυασμός των λέξεων agitation και propaganda) πόστερ. Το 1919 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο 'Συλλογή Έργων 1909-1919' (ρωσικά: Все сочиненное Владимиром Маяковским). Στο πολιτιστικό κλίμα της πρώιμης Σοβιετικής Ένωσης, η δημοτικότητά του αυξήθηκε πολύ γρήγορα. Στην διάρκεια των χρόνων 1922-1928, Μαγιακόβσκι ήταν ένα εξέχον μέλος του Αριστερού Μετώπου για την Τέχνη και συνέχισε να προσδιορίζει το έργο του ως 'Κομμουνιστικό φουτουρισμό' (ρωσικά: комфут). Εξέδιδε μαζί με τον Σεργκέι Τρετιακόβ και τον Όσιπ Μπρικ, το περιοδικό LEF. Ως ένας από τους ελάχιστους σοβιετικούς συγγραφείς που του επετράπη να ταξιδεύει ελεύθερα, τα ταξίδια του στην Λετονία, Agitprop πόστερ του Μαγιακόβσκι Βρετανία, Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Μεξικό και Κούβα επηρέασαν έργα του όπως Η δική μου ανακάλυψη της Αμερικής (ρωσικά: Мое открытие Америки, 1925). Ταξίδεψε επίσης από την μια έως την άλλη άκρη σε όλη την Σοβιετική Ένωση. Σε μια περιοδεία του για διαλέξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μαγιακόβσκι γνώρισε την Έλι Τζονς, η οποία γέννησε αργότερα την κόρη του, ένα γεγονός που ο ίδιος πληροφορήθηκε μόλις το 1929, όταν το ζευγάρι συναντήθηκε μυστικά στην νότιο Γαλλία, καθώς η σχέση τους είχε κρατηθεί κρυφή. Στα τέλη του 1920, ο Μαγιακόβσκι ερωτεύθηκε την Τατιάνα Γιακόβλεβα και σε αυτήν αφιέρωσε το ποίημα "Ένα γράμμα στην Τατιάνα Γιακόβλεβα" (ρωσικά: Письмо Татьяне Яковлевой, 1928). Η σημασία της επίδρασης του Μαγιακόβσκι δεν μπορεί να περιοριστεί στην Σοβιετική ποίηση. Ενώ για χρόνια θεωρούνταν ο κορυφαίος Σοβιετικός ποιητής, άλλαξε επίσης τις παραδοχές για την ποίηση στην ευρύτερη κουλτούρα του 20ου αιώνα. Ο πολιτικός του ακτιβισμός ως καθοδηγητή προπαγάνδας σπάνια κατανοήθηκε και συχνά επικρίθηκε από τους συγχρόνους του, ακόμα και από στενούς του φίλους όπως ο Μπαρίς Πάστερνακ. Κοντά στα τέλη του 1920, ο Μαγιακόβσκι απομυθοποίησε σε μεγάλο βαθμό την πορεία της Σοβιετικής Ένωσης υπό τον Ιωσήφ Στάλιν: τα σατιρικά του έργα Ο κοριός (ρωσικά: Клоп, 1929) και Το μπάνιο (ρωσικά: Баня, 1930), τα οποία πραγματεύονται την Σοβιετική απέχθεια για την τέχνη και την γραφειοκρατεία, αντανακλούν αυτήν την εξέλιξη.

Μαγιακόβσκι

Το απόγευμα στις 14 Απριλίου, 1930, ο Μαγιακόβσκι αυτοπυροβολήθηκε. Το ημιτελές κείμενο του ποιήματος της αυτοκτονίας του σημείωνε, μεταξύ άλλων: Το καράβι της αγάπης συντρίφθηκε πάνω στην καθημερινή ρουτίνα. Εσύ κι εγώ, δεν χρωστάμε τίποτε ο ένας στον άλλον, και δεν έχει νόημα η απαρίθμηση αμοιβαίων πόνων, θλίψεων και πληγών. Ο Μαγιακόβσκι ετάφη στην Μόσχα στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι.

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι

Μετά τον θάνατό του Το 1930, ο τόπος γέννησής του στην Γεωργία – το Μπαγκντάτι- μετονομάστηκε σε Μαγιακόβσκι προς τιμήν του. Μετά το θάνατο του Στάλιν, ανέκυψαν διαδόσεις ότι ο Μαγιακόβσκι δεν αυτοκτόνησε αλλά στην πραγματικότητα δολοφονήθηκε μετά από εντολή του Στάλιν. Εντούτοις δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για αυτό. Στην διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όταν ανοίχτηκαν τα απόρρητα αρχεία της KGB, υπήρχε ελπίδα ότι νέα στοιχεία θα έλθουν στο φώς πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά τίποτε τελικά δεν αποκαλύφθηκε και ο ισχυρισμός παραμένει αναπόδεικτος. Μετά θάνατον, ο Μαγιακόβσκι δέχτηκε επίθεση από τον Σοβιετικό τύπο κατηγορούμενος ως "φορμαλιστής" και "ταξιδιώτης" (ρωσικά: попутчик) (σε αντίθεση στους επίσημα αναγνωρισμένους "προλετάριους ποιητές", όπως ο Demyan Bedny). Όταν το 1935, η Λίλια Μπρικ έγραψε στον Στάλιν σχετικά με αυτές τις επιθέσεις κατά του ποιητή, ο Στάλιν έγραψε ένα σχόλιο πάνω στο γράμμα της Μπρικ: "Σύντροφε Νικολάι Γιεζόφ, παρακαλώ να αναλάβεις να ενεργήσεις τα δέοντα σχετικά με την επιστολή της Μπρικ. Ο Μαγιακόβσκι παραμένει ο καλύτερος και ο πιο ταλαντούχος ποιητής της Σοβιετικής περιόδου. Η αδιαφορία για την καλλιτεχνική του κληρονομιά είναι έγκλημα. Τα παράπονα της Μπρικ είναι, κατά την γνώμη μου, δικαιολογημένα..." (πηγή: Memoirs του Βασίλι Κατανιάν - θετού υιού της Λίλια Μπρικ - σελ.112) Τα λόγια αυτά έγιναν ένα cliché που επίσημα αποκατέστησε τον Μαγιακόβσκι αλλά, όπως σημείωσε και ο Μπορίς Παστερνάκ,[4] από ορισμένους κύκλους ουσιαστικά εξελήφθησαν ως δεύτερη θανάτωση του ποιητή.

Παραπομπές [1] Lib.Ru/Йкюяяхйю: Люъйнбяйхи Бкюдхлхп Бкюдхлхпнбхв. Б. Люъйнбяйхи Б Бняонлхмюмхъу Янбпелеммхйнб (http:/ / az. lib. ru/ m/ majakowskij_w_w/ text_0212. shtml) [2] http:/ / www. unknown. nu/ futurism/ slap. html [3] Ένα σύννεφο με παντελόνια - μέρος 1 (μτφρ. στα αγγλικά) (http:/ / web. archive. org/ web/ 20080322003731/ http:/ / vmlinux. org/ ilse/ lit/ mayako. htm) [4] Уважаемые товарищи потомки!. Ανακτήθηκε 15/12/2003. (http:/ / web. archive. org/ web/ 20031215211050/ http:/ / www. russ. ru/ krug/ 20030723_ls. html)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία (http://www.kirjasto.sci.fi/majakovs.htm) στα αγγλικά • Το Κρατικό Μουσείο του Μαγιακόβσκι (http://www.museum.ru/Majakovskiy/) στην Μόσχα (ρωσικά/αγγλικά) • Ανάγνωση, ποιημάτων του Μαγιακόβσκι. Άλλοι σχετικοί σύνδεσμοι (http://www.uvm.edu/~sgutman/ mayakovsky.htm) (αγγλικά) • Between Agitation and Animation: Activism and Participation in Twentieth Century Art by Stella Rollig (http:// www.eipcp.net/diskurs/d05/text/stellarollig02.html) (αγγλικά) • Radio Mayakovsky (http://mayak.live-radio.ru) Περισσότερα από 100 νέα τραγούδια γραμμένα σε στίχους του Μαγιακόβσκι, η φωνή του και πολλά άλλα (ρωσικά) • Ο τάφος του Μαγιακόβσκι (http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=2503) (αγγλικά) • Meyerhold & Mayakovsky - Βιομηχανική και Κομμουνιστική Ουτοπία (http://loosavor.org/2006/08/ biomechanics_social_engineerin.html) (αγγλικά) • Ο μαινόμενος ταύρος της ρωσικής ποίησης (http://www.haaretz.com/hasen/spages/878845.html) άρθρο της Dalia Karpel στο Haaretz.com, δημοσιευμένο στο διαδίκτυο στις 5-7-2007 (αγγλικά) • Αρχειακό φίλμ επιμελημένο από την Copernicus Films (http://www.copernicusfilms.narod.ru/Maya.html) (αγγλικά) • "Take that!" ("Нате!") (http://www.stihi.ru/2008/12/12/1419) Μετάφραση στα αγγλικά, από τη Dina Belyayeva, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο στις 12-12-2008

230

Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι • "So Could You?" ("А вы могли бы?") (http://www.stihi.ru/2008/12/11/918) Μετάφραση στα αγγλικά, από τη Dina Belyayeva, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο στις 12-11-2008 • "The love boat smashed..." ("Любовная лодка разбилась о быт") (http://www.stihi.ru/2008/12/11/3799) Μετάφραση στα αγγλικά, από τη Dina Belyayeva, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο στις 12-11-2008 • "Untitled" (Χωρίς τίτλο) (http://www.mecano.ws/archive/songs/songs.htm) Οι μεταφρασμένοι στα αγγλικά στίχοι ενός ποιήματος του Μαγιακόβσκι που μελοποιήθηκε από το new wave συγκρότημα Mecano, το 1980 Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Mayakovsky άρθρο Vladimir Mayakovsky (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Vladimir) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Mayakovsky ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Vladimir)).

231

232

Ιβάν Τουργκένιεφ Ιβάν Τουργκένιεφ Ο Ιβάν Σεργκέγεβιτς Τουργκένιεφ (Иван Сергеевич Тургенев), Ρώσος μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου (νέο ημερολόγιο) του 1818 στο Οριόλ της Ρωσίας και πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου (νέο ημερολόγιο) του 1883 στο Μπουζιβάλ, κοντά στο Παρίσι. Ήταν γιος ενός αξιωματικού και μιας πλούσιας και δυναμικής γυναίκας, της οποίας η μορφή διαφαίνεται σε διάφορα έργα του. Μεγαλώνοντας ο ίδιος σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσαν οι ταξικές διακρίσεις και το χάσμα πλουσίων και φτωχών, φορτίστηκε με μεγάλη έμπνευση κατά της κοινωνικής αδικίας. Το 1833 άρχισε να σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το επόμενο έτος ήρθε σε επαφή με τον Ζουκόφσκι, τον Γκόγκολ και τον καθηγητή Πλέτνεφ, με τον τελευταίο να γίνεται οδηγός στα πρώτα λογοτεχνικά του βήματα. Το 1838 μετέβη στο Βερολίνο για να συνεχίσει τις σπουδές του, και εκεί ζυμώθηκε πολιτικά έχοντας στο πλευρό του σημαντικές Ο Ιβάν Τουργκένιεφ φυσιογνωμίες σαν τον Μπακούνιν, τον Στανκίεβιτς και τον Ανένκοφ. Ως αποτέλεσμα, έκανε μέλημά του να προωθήσει τον εξευρωπαϊσμό της Ρωσίας και να υποστηρίξει τις ιδέες του με τη λογοτεχνία, χωρίς όμως να επιτρέπει στην κοινωνική κριτική να υποβαθμίζει την τέχνη της γραφής του. Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία το 1841, εργάστηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών αλλά σύντομα σταμάτησε, και έτσι αφιερώθηκε περισσότερο στην πεζογραφία αλλά επεκτάθηκε ταυτόχρονα και στη δραματουργία. Η λογοκρισία, όμως, δεν επέτρεψε να ανεβούν όλα τα θεατρικά του έργα επί σκηνής, μερικά από τα οποία σήμερα θεωρούνται ορόσημα στην ιστορία του ρωσικού θεάτρου. Η γνωριμία του με την τραγουδίστρια της όπερας Παυλίνα Βιαρντό, η οποία ήταν και ο μεγάλος αλλά ανεκπλήρωτος έρωτας της ζωής του, τον υποκίνησε να κάνει συχνά και μεγάλα ταξίδια στην Ευρώπη για να βρίσκεται κοντά της. Δεδομένου του γενικού αρνητικού κλίματος στη Ρωσία για τις πολιτικο-κοινωνικές ιδέες του, η αρνητική κριτική στο μυθιστόρημά του Πατέρες και παιδιά (1863) στάθηκε αφορμή ο Τουργκένιεφ να φύγει οριστικά με πρώτο σταθμό του το Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας, ενώ σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο και, τελικά, το 1871 έγινε μόνιμος κάτοικος του Παρισιού λόγω του γαλλογερμανικού πολέμου. Εκεί είδε επιτέλους μεγάλη αναγνώριση, καθώς εξελέγη αντιπρόεδρος του Διεθνούς Λογοτεχνικού Συνεδρίου το 1878, ενώ το επόμενο

Ιβάν Τουργκένιεφ έτος τού απονεμήθηκε τιμητικός τίτλος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Εκείνα τα τελευταία του χρόνια ακόμη και η Ρωσία τού επεφύλασσε θερμές υποδοχές όποτε την επισκεπτόταν.

Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • • •

1857 - Рудин (Rudin) 1859 - Дворянское Гнездо (Dvoryanskoye Gnezdo ή Μια φωλιά ευγενών) 1860 - Накануне (Nakanune ή On the Eve) 1862 - Отцы и Дети (Ottsy i Deti ή Πατέρες και παιδιά) 1867 - Дым (Dym or Καπνός) 1877 - Новь (Virgin Soil)

Διηγήματα • • • •

1850 - Дневник Лишнего Человека (Dnevnik Lishnego Cheloveka or The Diary of a Superfluous Man) 1851 - Провинциалка (Provintsialka ή The Provincial Lady) 1852 - Записки Охотника (Zapiski Okhotnika or Ένας κυνηγός θυμάται) 1855 - Yakov Pasynkov

• • • • • • •

1856 - Faust: A Story in Nine Letters 1858 - Aся (Asya) 1860 - Первая Любовь (Pervaia Liubov ή Πρώτη αγάπη) 1870 - Stepnoy Korol' Lir (A Lear of the Steppes) 1872 - Вешние Воды (Veshnie Vody ή Ανοιξιάτικα νερά) 1881 - Песнь Торжествующей Любви (The Song of the Triumphant Love) 1882 - Klara Milich (Μια παράξενη ιστορία)

Θεατρικά έργα • • • • • • • •

1843 - Неосторожность (A Rash Thing to Do) 1847 - Где тонко, там и рвется 1849/1856 - Zavtrak u Predvoditelia 1850/1851 - Razgovor na Bol'shoi Doroge (A Conversation on the Highway) 1846/1852 - Bezdenezh'e (Fortune's Fool) 1857/1862 - Nakhlebnik (The Family Charge) 1855/1872 - Mesiats v Derevne (Ένας μήνας στην εξοχή) 1882 - Vecher V Sorrente (An Evening in Sorrento)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ivan Turgenev Chronicle [1] by Erik Lindgren • Short biography [2] • Έργα του Ivan Turgenev [3] στο Project Gutenberg

Παραπομπές [1] http:/ / ivanturgenevchronicle. blogspot. com [2] http:/ / www. kirjasto. sci. fi/ turgenev. htm [3] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Ivan_Sergeevich_Turgenev

233

234

Νικολάι Γκόγκολ Νικολάι Γκόγκολ Ο Νικολάι Γκόγκολ (ρωσ. Николай Васильевич Гоголь, 1809-1852) ήταν Ρώσος ποιητής, συγγραφέας και μυθιστοριογράφος. Έγραψε πολλά διηγήματα, όπως «Τάρας Μπούλμπα», «Το πορτρέτο» κ.ά. Μυθιστορήματα: «Νεκραί ψυχαί», «Το ημερολόγιον ενός τρελού» κ.ά. Ρώσος συγγραφέας, που έγραψε μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας στο 19ο αιώνα και θεωρείται εφάμιλλος γιγάντων όπως οι: Λέων Τολστόι (Leo Tolstoy), Ιβάν Τουργκένιεφ (Ivan Turgenev), Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky) κι ο ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν (Aleksandr Pushkin).

Βιογραφία Νικολάι Γκόγκολ

Ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (Nikolay Vasilyevich Gogol) γεννήθηκε στις 20 Μάρτη 1809, στο Sorochintsy, Mirgorod, επαρχία του Πολτάβα, από γονείς κοζάκους. Το 1828 πήγε στην Αγία Πετρούπολη, όπου εξασφάλισε απασχόληση στο δημόσιο κι έγινε γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους. Έλαβε έπαινο για τη πρώτη του συλλογή διηγημάτων, από την ουκρανική ζωή το 1831. Κατόπιν ακολούθησε άλλη συλλογή, "Mirgorod" (1835), περιέχοντας το κλασσικό "Τάρας Μπούλμπα" (Taras Bulba) που επεκτάθηκε το 1842 σ' ολόκληρο μυθιστόρημα. Αυτή η εργασία, που εξετάζει τη ζωή των κοζάκων του 16ου αιώνα, αποκάλυψε τη μεγάλη δυνατότητα του συγγραφέα για την ακριβή και συμπονετική απεικόνιση χαρακτήρων καθώς και το σπινθηροβόλο χιούμορ του. Το 1836, κάνει την εμφάνισή του "Ο Γενικός Επιθεωρητής", μια εύθυμη σάτιρα για τη φιλαργυρία και την ηλιθιότητα των γραφειοκρατών ανώτερων υπαλλήλων, μια φαρσοκωμωδία που θεωρείται από πολλούς κριτικούς ως έν από τα σημαντικότερα κείμενα στη ρωσική λογοτεχνία. Αφορά τους τοπικούς ανώτερους υπαλλήλους μιας μικρής πόλης που μπερδεύουν ένα νέο ταξιδιώτη μ' έναν αναμενόμενο κυβερνητικό επιθεωρητή και του προσφέρουν εξευμενιστικές δωροδοκίες για να τον πείσουν ν' αγνοήσει την αρχικά κακή μεταχείρισή του, απ' αυτούς. Μεταξύ 1826-48 έζησε κυρίως στη Ρώμη, κι εργάστηκε σ' ένα μυθιστόρημα που θεωρείται η μέγιστη δημιουργική προσπάθειά του κι ένα από τα λεπτότερα μυθιστορήματα στη παγκόσμια

Νικολάι Γκόγκολ

Νικολάι Γκόγκολ λογοτεχνία: "Οι Νεκρές Ψυχές" (1842). Έχει δημοσιευθεί επίσης στα αγγλικά. Στη δομή του συγγενεύει με τον "Δον Κιχώτη" του Θερβαντές (Miguel Cervades Saavedra). Το εξαιρετικό χιούμορ της ιστορίας προέρχεται από μοναδική και σαρδόνια σε σύλληψη ιδέα: Ένας φιλόδοξος, πονηρός κι αδίστακτος τυχοδιώκτης, πηγαίνει από μέρος σε μέρος, αγοράζοντας ή κλέβοντας από τους ιδιοκτήτες τους, τους τίτλους των... νεκρών δουλοπαροίκων. Με αυτήν την 'ιδιοκτησία' ως ασφάλεια, προγραμματίζει να πάρει δάνεια με τα οποία θ' αγοράσει ένα κτήμα με... ζωντανές ψυχές. Αυτό το μυθιστόρημα αντανακλά τη σχέση μεταξύ κολίγων κι αφεντάδων και φυσικά την ιδέα που 'χαν οι δεύτεροι για τους πρώτους, καθώς επίσης κι ένα μεγάλο αριθμό εξόχως απεικονισμένων ρωσικών επαρχιακών χαρακτήρων. Οι "Νεκρές Ψυχές" άσκησαν τεράστια επιρροή στις μετέπειτα γενιές των ρώσων συγγραφέων. Πολλά από τα πνευματώδη ρητά που γράφονται στις σελίδες του έχουν γίνει ρωσικά αποφθέγματα. Όμως αυτό το δημοσιευμένο κομμάτι ήταν το πρώτο μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης εργασίας που την άρχισε με συνέπεια, μα σε μια κρίση υποχονδριακής μελαγχολίας και κατάθλιψης, έκαψε το χειρόγραφο. Έτσι το έργο θεωρείται ημιτελές. Το 1842 δημοσίευσε μιαν άλλη διάσημη εργασία, "Το Παλτό," διήγημα για ένα καταπονημένο υπάλληλο που πέφτει θύμα της ρωσική κοινωνικής αδικίας. Το επόμενο έτος έκανε προσκύνημα στους 'Αγιους Τόπους και στην επιστροφή, ένας ιερέας τον έπεισε πως η καλλιτεχνική του εργασία ήταν αμαρτωλή. Τότε ο Gogol κατέστρεψε διάφορα αδημοσίευτα χειρόγραφά του. Πέθανε πρόωρα, στις 4 Μάρτη 1852, στη Μόσχα, σ' ηλικία μόλις 43 ετών.

Παντρολογήματα Το 1833 άρχισε να γράφει το έργο «Παντρολογήματα» (ή Ο γάμος ή Γαμπροπάζαρο), λίγο μετά τα «Βράδια στο χωριό». Ο Γκόγκολ το άφησε στη μέση γιατί αφοσιώθηκε σε μια καινούργια κωμωδία, τον «'Επιθεωρητή». Λίγο αργότερα, έδωσε την οριστική μορφή στα Παντρολογήματα στη Ρώμη για να τα ξαναστείλει στην Πετρούπολη, όπου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1842. Οι φίλοι του Γκόγκολ, ακόμη κι ο ίδιος, θεωρούσαν τα Παντρολογήματα και τους Παίχτες, απλές φάρσες. Μόνο ο κριτικός Μπιελίνσκι διέκρινε την «καλλιτεχνική και πιστή αναπαράσταση των ηθών της μέσης κοινωνίας της Πετρούπολης».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφικό κι ένα διήγημά του [1] mrj:Гоголь, Николай Васильевич

Παραπομπές [1] http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=1139

235

236

Σολομών Άνσκυ Σολομών Άνσκυ Ο Σολομών Άνσκυ (Solomon Ansky), ψευδώνυμο του Σολομών Ραππαπόρτ (S. Rappaport) ήταν Ρωσο-εβραίος θεατρικός συγγραφέας, που γεννήθηκε στο Τσάσνικ της Λευκορωσίας το 1863, όπου ο πατέρας του ήταν κτηματομεσίτης και η μητέρα του διατηρούσε πανδοχείο. Σε ηλικία 16 ετών, ο Άνσκυ έγινε μέλος στο Κίνημα της Χασκάλα (= Διαφωτισμός), που αναπτύχθηκε στο δεύτερο μισό του ΙΗ' αιώνα υπό την επίδραση των θεωριών του Γερμανοεβραίου φιλοσόφου Μωυσή Μέντελσον (Mendelssohn, 1724 - 1786), με σκοπό την πνευματική χειραφέτηση του εβραϊκού Ο Σολομών Άνσκυ το 1910. λαού και την πολιτιστική επιβίωσή του. 'Ενα από τα αποτελέσματα του Κινήματος αυτού ήταν η ανανέωση του ενδιαφέροντος για συγγραφή έργων με γλωσσικό όργανο τα εβραικά. Εμπνεόμενος από μεγάλη πίστη για τον αγρότη και τις τάσεις των Ρώσων διανοούμενων της εποχής του για "πλησίασμα στο λαό", ο Άνσκυ δέχτηκε τα δόγματα του λαϊκίστικου Κινήματος των Ναρόντνικων (ρωσ. Λαϊκών) και πήγε να ζήσει ανάμεσα στους Ρώσους χωρικούς, εργαζόμενος ως πεταλωτής, βιβλιοδέτης και δάσκαλος. Με την προτροπή του Ρώσου συγγραφέα Γκλεμπ Ουσπένσκυ (Uspensky, 1843 - 1903), έφυγε από τη νότια Ρωσία για την Πετρούπολη κι εργάστηκε εκεί γράφοντας για το μηνιαίο περιοδικό των Ναρόντνικων. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει τη Ρωσία το 1892, έμεινε για λίγο στη Γερμανία και την Ελβετία, μέχρι να εγκατασταθεί τελικά στο Παρίσι. Έξι χρόνια εργάστηκε εκεί ως γραμματέας του σοσιαλιστή φιλοσόφου Πιότρ Λαβρώφ (1823 - 1900). Μέχρι το 1904, ο Άνσκυ έγραψε κυρίως στα ρωσικά. Μετά όμως στράφηκε στη γερμανοεβραϊκή διάλεκτο γίντις (Yiddish), τη λαϊκή γλώσσα των απέραντων ιουδαϊκών κοινοτήτων της κεντροανατολικής Ευρώπης. Επιστρέφοντας στη Ρωσία το 1905, έγραψε λαϊκούς μύθους και ιστορίες από τη ζωή των Εβραίων της Διασποράς, πλουτίζοντας τη γιντιστική λογοτεχνία με τις αξίες της λαϊκής εβραϊκής παράδοσης. Επικεφαλής μάλιστα σε μια εβραϊκή εθνογραφική αποστολή, που είχε χρηματοδοτήσει ο βαρώνος Οράτιος Γκούεντσμπουργκ (1833 - 1909), Ρώσος φιλάνθρωπος και προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών, ταξίδεψε από το 1911 ΄εως το 1914 στα χωριά της Βολυνίας και Ποδολίας στην Ουκρανία, συγκεντρώνοντας πολύτιμο παραδοσιακό υλικό. Η πλούσια γνώση της λαϊκής παράδοσης του λαού του ενέπνευσε στον Άνσκυ το αριστουργηματικό έργο του "Ντυμπούκ" (Dybbuk, 1914) - βασισμένο σε μια πανάρχαιη λαϊκή πρόληψη - όπου ο κόσμος της πραγματικότητας συναπαντιέται με το υπερφυσικό στοιχείο. Είναι μια παράξενη ερωτική ιστορία, γεμάτη δύναμη και λυρισμό, που έχει, παρ' όλα τα φυλετικά στοιχεία της, μια παγκόσμια γοητεία. Και αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο σπουδαία έργα στο ρεπερτόριο της εβραϊκής θεατρικής σκηνής. Το "Ντυμπούκ" - γραμμένο από τον Άνσκυ στα ρωσικά και τη γλώσσα γίντις - ανέβηκε πρώτα σε γίντις από το Θίασο της Βίλνα (Vilna Troupe) τo 1920 και σε μετάφραση του Ρωσοεβραίου ποιητή Χαγίμ Μπιαλίκ (Bialik,

Σολομών Άνσκυ 1873 - 1934) στα εβραϊκά (Hebrew) από το Θέατρο Χαμπίμα (Habimah = Σκηνή)του Βαχτάνγκωφ (Vakhtangov) στη Μόσχα. Ακολούθησε το ανέβασμα του έργου στα γερμανικά, αγγλικά, πολωνικά, ουκρανικά, σουηδικά, βουλγαρικά και γαλλικά. Ο Ιταλός συνθέτης Λουδοβίκος Ρόκκα εμπνεύστηκε από το έργο την ομώνυμη όπερα του "Ντυμπούκ" (1934), ενώ κινηματογραφικές παραγωγές του έργου έγιναν στην Πολωνία το 1938 και στο Ισραήλ το 1968. Στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άνσκυ αφιέρωσε τον εαυτό του στο να οργανώνει επιτροπές για την περίθαλψη των Εβραίων θυμάτων πολέμου. Μετά τον πόλεμο μετακινήθηκε στη Βαρσοβία, όπου ανέλαβε να ιδρύσει (1919) μια εβραϊκή εθνογραφική εταιρία. Πέθανε το 1920 στα 57 χρόνια του. Η γιντιστική παραγωγή των έργων του δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του σε 15 τόμους (1920 - 1925) και περιλαμβάνει ποίηση, θεατρικά έργα, διηγήματα, απομνημονεύματα, φοκλορικά κ. ά. Ο Σολομών Άνσκυ, με το λαϊκό και συνάμα ποιητικό έργο του, έδωσε οντότητα στο εβραϊκό θέατρο, το οποίο παίρνει δίχως άλλο μια ταιριαστή θέση στη δραματουργία της εποχής μας.

Πηγές • Δημήτρη Σφήκα: "Το Εβραϊκό Δράμα" (Θεατρικά Μελετήματα), Εφημ. "Νέα Καστοριά", Καστοριά, 12, 19 & 26 Σεπτεμβρίου 1965 και 3, 10, 17 & 24 Οκτωβρίου 1965. • Αλλαρντάις Νίκολ: "Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου", τόμ. Γ', σελ. 573, Εκδόσεις "ΠΝΟΗ"(χ.χρ.). • Δημήτρη Σφήκα (Πρόλογος - Μετάφραση): "Ντυμπούκ", Αθήνα, 1984 (αδημοσίευτο).

237

238

Σουηδοί

239

Άουγκουστ Στρίντμπεργκ Άουγκουστ Στρίντμπεργκ Ο 'Αουγκουστ Στρίντμπεργκ (August Strindberg) ήταν Σουηδός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1849 στη Στοκχόλμη - το τέταρτο παιδί από τα έντεκα της οικογένειας - από μικροαστό πατέρα, έμπορο αποικιακών και υπάλληλο ναυτιλιακής εταιρίας που είχε χρεωκοπήσει, κι από μητέρα κόρη ράφτη, που ήταν παραδουλεύτρα της οικογένειας και που τη στεφανώθηκε ο πατέρας του λίγους μόνο μήνες πριν τη γέννησή του. Τη μητέρα του ο Στρίντμπεργκ την έχασε από φυματίωση στα δεκατρία χρόνια του κι ο πατέρας του, προτού περάσει χρόνος από το θάνατο της γυναίκας του, ξαναπαντρεύτηκε τη νεαρή γκουβερνάντα των παιδιών του. Μεγαλωμένος μέσα στη μιζέρια και τις στερήσεις, καταπιεσμένος από την κακότητα της μητριάς του, έγινε ένα παιδί υπερευαίσθητο και αντιδραστικό, οξύθυμο και καχύπτοπτο. Από τα πικρά αυτά βιώματα της παιδικής ηλικίας του, δεν θα κατορθώσει να απαλλαγεί ποτέ "ο γιος της δούλας". Το 1867, γράφεται στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα κι Άουγκουστ Στρίντμπεργκ αργότερα συνεχίζει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις βιοποριστικές ανάγκες του, δοκιμάζει, δίχως επιτυχία, να γίνει ηθοποιός. Εγκαταλείποντας κι αυτό το σχέδιο, γράφεται και πάλι στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Στο μεταξύ, αρχίζει να γράφει σύντομα θεατρικά έργα και το 1871 δημοσιεύει την τραγωδία "Στη Ρώμη", με θέμα τις δοκιμασίες του Δανού γλύπτη Μπέρτελ Τόρβαλντσεν (Thorvaldsen, 1768 - 1844). Κερδίζοντας κάποιο χρηματικό έπαθλο από το βασιλιά Κάρολο Ε' της Σουηδίας για ένα ρομαντικό έργο του, εγκαταλείπει οριστικά πια τις σπουδές του το 1872 και αφιερώνεται στη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία. Διαβάζει κι επηρεάζεται σημαντικά από τους Σβέντενμποργκ, Σαίρεν Κίρκεγκωρ, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ και Γκαίτε. Το 1872, απορρίφθηκε από τους εκδότες του κι από τα θέατρα το πρώτο σημαντικό δράμα του "Ο Κυρ-Όλοφ", με θέμα τη θρησκευτική μεταρρύθμιση στη Σουηδία, που είχε ως συνέπεια να φτάσει στα πρόθυρα της τρέλας. Κατορθώνει όμως να αντιδράσει και διορίζεται το 1874 υπάλληλος στη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης, όπου παραμένει μέχρι το 1882, μελετώντας φιλοσοφία, προσπαθώντας να μάθει την κινέζικη γλώσσα και γράφοντας, κάτω από την επίδραση του Φλωμπέρ, το πρώτο νατουραλιστικό κοινωνικό μυθιστόρημα στα σουηδικά, το "Κόκκινο Δωμάτιο" (1879), μια σάτιρα της σουηδικής κοινωνίας και των χαλαρών ηθών της εποχής του. Στην περίοδο αυτή ερωτεύεται και παντρεύεται (1877) τη βαρώνη Σίρι φον 'Εσσεν, η οποία χώρισε για χάρη του τον πρώτο άντρα της. Από το γάμο τους αυτό γεννιούνται τρία παιδιά.

Άουγκουστ Στρίντμπεργκ Με αφορμή το έργο του "Νέο Βασίλειο" (1881), κριτική της κοινωνικής ζωής στη Σουηδία μετά τις κοινοβουλευτικές μεταρρυθμίσεις του 1865, εγκαταλείπει τη θέση του βιβλιοθηκαρίου και αναγκάζεται να μεταναστεύσει με την οικογένειά του και να ζήσει για αρκετό χρόνο στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και την Ιταλία (1882 - 1889). Στο διάστημα αυτό δημοσιεύει και μια συλλογή με ρεαλιστικά διηγήματα γύρω από το γάμο, τους "Παντρεμένους" (1884). Το έργο κατάσχεται και ο εκδότης δικάζεται για βλασφημία, αλλά η δημοτικότητα του Στρίντμπεργκ ανεβαίνει κατακόρυφα, πράγμα που τον κάνει να επιστρέψει στην πατρίδα του και να αναλάβει όλη την ευθύνη για το βιβλίο. Αθωώνεται από το δικαστήριο και την επόμενη χρονιά (1886) δημοσιεύει μια δεύτερη κι ακόμα πιο καυστική συλλογή με διηγήματα, με τον τίτλο και πάλι "Παντρεμένοι", με έντονα τα στοιχεία του μισογυνισμού και του αντιφεμινισμού, που είναι τόσο γνώριμα στα κατοπινά θεατρικά έργα του. Το 1886 ο Στρίντμπεργκ γράφει το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του "Ο γιος της δούλας". Κατά την περίοδο 1880 - 1885, εμφανίζει τάσεις επαναστατικού σοσιαλισμού, όπως δείχνουν και τα διηγήματά του με τον τίτλο "Ουτοπίες πάνω στη γη" (1885). Μετά την περίοδο όμως αυτή στρέφεται όλο και περισσότερο σ' ένα φιλελεύθερο συντηρητισμό κι από το 1890 εγκαταλείπει οριστικά το ουτοπικό σοσιαλιστικό του όραμα. Ο γάμος του συγγραφέα με τη Σίρι φον 'Εσσεν στάθηκε για λίγα χρόνια ευτυχισμένος. Αυτό οφείλεται βασικά και στις συγγραφικές επιτυχίες του Στρίντμπεργκ στο διάστημα αυτό. Δεν άργησαν όμως οι ζήλιες και οι καβγάδες ανάμεσα στο ζευγάρι. Ο ποιητής ζει μια έντονη εσωτερική περιπέτεια, που τρέφει το μισογυνισμό του και την απέχθειά του για το γάμο και την οικογένεια. Αποτέλεσμα ήταν το διαζύγιο το 1891. Από τότε η ζωγραφική τού έγινε μια λυτρωτική εκτόνωση. Η "μάχη των φύλων", ως μια προαιώνια και αδιάλειπτη μονομαχία άντρα και γυναίκας, βρίσκει την πλήρη έκφρασή της στα έργα του Στρίντμπεργκ "Ο Πατέρας" (1887), "Οι σύντροφοι" (1888), "Δεσποινίς Τζούλια" (1888), "Οι δανειστές" (1888), " Ο δεσμός" (1893) και "Ο χορός του θανάτου" (1901), καθώς και στα αυτοβιογραφικά του μυθιστορήματα. Όπως έγραψε σ' ένα θεατρικό του σημείωμα ο Άγγελος Τερζάκης - "Η γυναίκα θ' ασκήσει πάνω στη ζωή του Στρίντμπεργκ μια αλλόκοτη και αντιφατική έλξη... Έχει συνειδητοποιήσει όσο κανένας άλλος το δραματικό, το σχεδόν μοιραίο βάρος του θηλυκού στοιχείου μέσα στη ζωή... Έβλεπε στην πάλη άντρα - γυναίκας μια στοιχειακή αναμέτρηση, που παίρνει διαστάσεις φυσικού νόμου". Πολλά από τα έργα του Στρίντμπεργκ, που αναφέρονται στην πάλη των δύο φύλων, είναι αριστουργήματα ψυχολογικής ανάλυσης. Έχει γράψει θεατρικά έργα κάθε σχολής - ρεαλισμός, νατουραλισμός, συμβολισμός, ιστορικό δράμα, ονειρόδραμα, εξπρεσιονισμός. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός, ότι στην ίδια περίοδο με τα προσωπικά του δράματα έγραψε μετά το 1899 και μια σειρά από ρεαλιστικά ιστορικά έργα ("Γουσταύος Βάζα", "Ερρίκος ΙΔ'", "Κάρολος ΙΒ'", "Βασίλισσα Χριστίνα"), καθώς και το αδυσώπητα νατουραλιστικό δράμα "Ο χορός του θανάτου". Από το 1892, ο Στρίντμπεργκ περιπλανιέται και πάλι στην Ευρώπη. Το 1893 γνωρίζει στο Βερολίνο και παντρεύεται τη νεαρή Αυστριακή συγγραφέα Φρίντα Ουλ. Γίνεται πατέρας για τέταρτη φορά. Αλλά κι ο δεύτερος αυτός γάμος κατέληξε σε διαζύγιο. Ύστερα από δύο γάμους και δύο διαζύγια, το βασανισμένο πνεύμα του βρίσκει καταφύγιο στο σβεντενμποργκικό μυστικισμό. Είχε προηγηθεί όμως η πνευματική του κατάρρευση από τον καιρό που έμαθε πως ο Νίτσε - με τον οποίο αλληλογραφούσε στα τέλη του 1888 παραφρόνησε. Έφτασε στο απόγειο της κρίσης στο Παρίσι στα 1895 - 1896. Κλείστηκε σ' ένα ιδιωτικό σανατόριο για να βρει την ψυχική του γαλήνη. Η υγεία του αποκαταστάθηκε σύντομα, μα δεν μπόρεσε να αποβάλλει τις ψυχικές ιδιορρυθμίες του. Στα έργα του της περιόδου αυτής κυριαρχεί μια τάση μυστικιστική, μαζί και μια θρησκευτική ευαισθησία. Η επίδραση του Μαίτερλινκ είναι οπωσδήποτε φανερή. Η δραματική τριλογία του " Προς τη Δαμασκό", που γράφτηκε ανάμεσα στα 1898 και 1904, είναι ένα έργο ονειρικό - συμβολικό. όπου ο συγγραφέας μέσα απ' τη θρησκευτική πίστη οδηγεί τον άνθρωπο στη θριαμβική σωτηρία. Στην παράξενη κωμωδία του "Υπάρχουν εγκλήματα και εγκλήματα", που δημοσιεύτηκε το 1899, οι αγωνίες που βασανίζουν την αμαρτωλή σκέψη βρίσκουν τη

240

Άουγκουστ Στρίντμπεργκ λύτρωση στο "ανώτερο δικαστήριο" του πνεύματος. Στο " Πάσχα" (1900) κυριαρχεί το χριστιανικό μήνυμα της αγάπης, που λυτρώνει από τους πόνους και τις οδύνες της ενοχής. Τη Σουηδέζα ηθοποιό Χάρριετ Μπόσσε, που ερμήνευσε το ρόλο της ηρωίδας στο "Πάσχα", όταν το έργο παίχτηκε στη Στοκχόλμη τη Μεγάλη Πέμπτη του 1901, την ερωτεύτηκε ο Στρίντμπεργκ και την παντρεύτηκε την ίδια χρονιά. Ένας τρίτος γάμος κι ένα ακόμα παιδί. Ζωή βασανιστική και ανυπόφορη. Και ένα τρίτο διαζύγιο στα 1904. Η προσωπική δυστυχία και οι συνακόλουθες έμμονες ιδέες και μια απαισιοδοξία για τη ζωή αντανακλώνται, κάτω και από την επίδραση της υπαρξιακής σκέψης του Δανού φιλοσόφου Σαίρεν Κίρκεγκωρ, στα επόμενα δράματά του, όπως στην απαισιόδοξη "Σονάτα των Φαντασμάτων" (1907), μια εξπρεσιονιστική ανάλυση της ανθρώπινης δυστυχίας. Αλλά και με το "Ονειρόδραμα" (1902), μια συμβολική φαντασιοκοπία της ανθρώπινης ύπαρξης, ο Στρίντμπεργκ ελευθερώνει το νεώτερο δράμα από τα δεσμά του νατουραλισμού, προμηνώντας τα έργα του Πιραντέλλο, του Τόλλερ, του Κάιζερ, του Τσάπεκ, του Κοκτώ, του Σαρογιάν και πολλών άλλων σύγχρονων πειραματιστών. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, η μοναξιά του, μετά τους τρεις αποτυχημένους γάμους του, γίνεται μαρτυρική. Συνδέεται με τη νεαρή ηθοποιό Φάννυ Φάλκνερ, γνωρίζοντας επιτέλους κοντά της μια ήρεμη κι ευτυχισμένη ζωή. Το 1912, στα 63 χρόνια του, πεθαίνει στη Στοκχόλμη από καρκίνο του στομάχου. Το σπίτι που έζησε ο Στρίντμπεργκ, ο "γαλάζιος πύργος", βρίσκεται στην Οδό Ντρότνιγκαταν 85 στη Στοκχόλμη.

Πηγές • John Gassner (edt.): "A Treasury of the Theatre", August Strindberg: "The Father" & "There are crimes and crimes", Volume Two, Simon and Schuster, New York, 1951. • Martin Esslin: "The Theatre of the Absurd", Penguin Books, London, 1968. • Μάριου Πλωρίτη: "Πρόσωπα του Νεωτέρου Δράματος", Εκδόσεις "Ερμείας", Τέταρτη έκδοση, Αθήνα, 1978. • Αλλαρντάις Νίκολ: "Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου", τόμ. Γ', σελ. 55 - 74, Εκδόσεις "ΠΝΟΗ" (χ.χρ.). • Άγγελου Δόξα: "Η Αυτοψυχογραφία στα έργα του Στρίντμπεργκ" (Ανάτυπο από το περιοδικό "Ιωλκός", τεύχ. Αύγουστος - Οκτώβριος, Αθήνα, 1979. • Άγγελου Τερζάκη: "Ο Στρίντμπεργκ και ο "Πατέρας", Θεατρικό Σημείωμα στο πρόγραμμα της παράστασης του "Πατέρα", Θέατρο "ΔΙΑΝΑ" (Θίασος Μινωτή - Παξινού), Αθήνα, 1969. • Δημήτρη Σφήκα: "Στρίντμπεργκ: Η ζωή και το έργο του", Αθήνα, 1984.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Σωτηρία Ματζίρη (2 Φεβρουαρίου 2007). «Στρίντμπεργκ - για πάντα» [1]. Ιστοσελίδα της εφημερίδας Ελευθεροτυπία (ανακτήθηκε 28 Οκτωβρίου 2009 ) • «Στρίντμπεργκ ο φωτογράφος» [2]. Ιστοσελίδα της εφημερίδας Το Βήμα (6 Οκτωβρίου 1996) (ανακτήθηκε 28 Οκτωβρίου 2009 ) • Βασίλης Ρίτσος. «Αύγουστος Στρίντμπεργκ» [3]. Portal www.britsos.gr (ανακτήθηκε 28 Οκτωβρίου 2009 ) mrj:Стриндберг, Юхан Август

Παραπομπές [1] http:/ / archive. enet. gr/ online/ online_text/ c=113,dt=02. 02. 2007,id=40595356 [2] http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=114& artid=82702& dt=06/ 10/ 1996 [3] http:/ / www. britsos. gr/ admin/ uploads/ August%20Strindberg. pdf

241

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Ελφρίντε Γέλινεκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359135 Συνεισφέροντες: Badseed, Heima, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Npm, Tony Esopi, Αντιγόνη, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Εμάνουελ Σικανέντερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2229944 Συνεισφέροντες: Dada, Loveless, MARKELLOS, Tony Esopi, Μυρμηγκάκι Όσκαρ Κοκόσκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2441025 Συνεισφέροντες: Badseed, FocalPoint, Lemur12, Loveless, Sofialexia, Tommy, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Μορίς Μαίτερλινκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2278749 Συνεισφέροντες: Atlantia, Heima, KRBN, Loveless, MARKELLOS, Սեդա, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2279427 Συνεισφέροντες: Atlantia, CHE, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Nataly8, Ttzavaras Μάρτιν Έσλιν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2227662 Συνεισφέροντες: Ferengi, Hero abide, Kostisl, MARKELLOS, Npm, Tony Esopi, Αχρήστης Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2389010 Συνεισφέροντες: Aelaras, ArielGlenn, Badseed, Bibliographos, Christos Vittoratos, CommonsDelinker, Dada, Dkat, Egmontaz, Fefeli, Geraki, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Matia.gr, Npm, Sardur, Templar52, Tony Esopi, Tzetzes, Veron, Wutsje, Αλκιβιάδης, Αχρήστης, Δνόφος, 16 ανώνυμες επεξεργασίες Τζον Γκέι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2247961 Συνεισφέροντες: Atlantia, CubicStar, Dai, Egmontaz, Kalogeropoulos, Lemur12, MARKELLOS, Templar52, Ttzavaras, Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Χάρολντ Πίντερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2412595 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Badseed, CommonsDelinker, Dada, Geraki, Heima, Hero abide, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Npm, Radiobuzzer, Tony Esopi, Veron, Αχρήστης, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2441586 Συνεισφέροντες: Ferengi, Infoscienceaddict, VJSC263IO, Δημήτριος1, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Τζέιμς Μάθιου Μπάρι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2441609 Συνεισφέροντες: Atlantia, FocalPoint, Infoscienceaddict, MARKELLOS, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αλέξανδρος Δουμάς (υιός) Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2387668 Συνεισφέροντες: KRBN, Neachili Αλμπέρ Καμύ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2429177 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Caiaffa, Dada, Egmontaz, Heima, IJKL, KRBN, Kostisl, Meditnukos, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Αχρήστης, Βασίλης, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Άρθουρ Αντάμοβ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2407866 Συνεισφέροντες: Atlantia, Avacalop, Hero abide, Hégésippe Cormier, Kostisl, Lemur12, Npm, Tony Esopi, Αχρήστης, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Βίκτωρ Ουγκώ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422064 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Alexignatiou, CHE, CommonsDelinker, Dada, Diderot, Dipa1965, Diu, Egmontaz, Elenardil, Geraki, KRBN, Kostisl, Kriton, Lady 6thofAu, Loveless, MARKELLOS, Magioladitis, Nataly8, Sardur, Tony Esopi, Ttzavaras, Vasiliskrin, Αχρήστης, Βασίλης, Ωριγένης, 32 ανώνυμες επεξεργασίες Βολταίρος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2435571 Συνεισφέροντες: Adimi, Alaniaris, Ank, Atlantia, Badseed, Dada, Diderot, Diu, Fefeli, Geraki, KRBN, Kostisl, Kriton, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Nataly8, Pne, Pvoulg, Tony Esopi, Ttzavaras, Vasiliskrin, Vassilisk, Veron, Vătui I. Costinel, Βασίλης, Δύσ32, Ωριγένης, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Ζαν Ανούιγ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2334053 Συνεισφέροντες: Dada, Ident, Veron, Αχρήστης, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ζαν Ζενέ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2250018 Συνεισφέροντες: Atlantia, CommonsDelinker, CubicStar, Dada, Evi, Kostisl, MARKELLOS, Mmsoft, Tony Esopi, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Ζαν Κοκτώ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2288408 Συνεισφέροντες: Alexikoua, DIMSFIKAS, Dimitrisss, Dipa1965, Ttzavaras, Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ζαν-Πωλ Σαρτρ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2332281 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, CommonsDelinker, Ferengi, Heima, Knop92, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Ttzavaras, Αχρήστης, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ιούλιος Βερν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2438483 Συνεισφέροντες: Ank, Badseed, Bluevopa, CHE, Dada, Dead3y3, Diderot, Ekton, Ferengi, Francouïghoure, Gepsimos, Geraki, KRBN, Kadros, Kostisl, LEONKALL, Loveless, MARKELLOS, Matesi1976, Murtasa, Npm, Odysseus nemo, Tony Esopi, Ttzavaras, V-astro, Vasiliskrin, Αχρήστης, 27 ανώνυμες επεξεργασίες Μαρκήσιος ντε Σαντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422325 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, Dada, Glavkos, Kostisl, Kriton, MARKELLOS, Magioladitis, Nataly8, Papyrus, Tony Esopi, Vasiliskrin, Veron, Wthered, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, Ωριγένης, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Μολιέρος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428762 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Atlantia, Badseed, Christos Vittoratos, Dimitrisss, Egmontaz, Faithless, Flyax, IJKL, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Pvasiliadis, Respiridus, Tony Esopi, Vasiliskrin, Veron, Wikigreek, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Μπερνάρ Μαρία Κολτές Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2232833 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Freya69, Tony Esopi, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Μπορίς Βιάν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2119710 Συνεισφέροντες: KRBN, Ttzavaras, VJSC263IO, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Σάμιουελ Μπέκετ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2320624 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Ionutzmovie, KRBN, Kalogeropoulos, Loveless, MARKELLOS, Nafpaktiakos, Ttzavaras, Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359740 Συνεισφέροντες: ALEXIS.DIMITRIEF, Atlantia, Badseed, Christos Vittoratos, Dada, Dead3y3, Kostisl, Kriton, Loveless, MARKELLOS, Sinopeus, Tony Esopi, Ttzavaras, V-astro, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Γκέοργκ Μπύχνερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2434144 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Ttzavaras, 8 ανώνυμες επεξεργασίες Γκέρχαρτ Χάουπτμαν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2334922 Συνεισφέροντες: Heima, KRBN, Loveless Μπέρτολτ Μπρεχτ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2427181 Συνεισφέροντες: Atlantia, Attica42, Badseed, Bertolt, Celestine, Christos Vittoratos, CommonsDelinker, DIMSFIKAS, Dada, Dai, Egmontaz, FocalPoint, Geraki, Ggia, Juckelbert, KRBN, Kamafe, Kostisl, Promitheas, Ttzavaras, Veron, Αχρήστης, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Νέλλυ Ζαχς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2146303 Συνεισφέροντες: AndreasJS, Atlantia, Badseed, Heima, Hero abide, KRBN, Kostisl, Loveless, Tony Esopi, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ντίτριχ Έκαρτ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422441 Συνεισφέροντες: Atlantia, CommonsDelinker, Dai, Diamond, Fefeli, Juckelbert, Loveless, MARKELLOS, Transistor, Ttzavaras, V-astro, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Φρανκ Βέντεκιντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430538 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Jamesofur, KRBN, Pogie, Ttzavaras Φρίντριχ Σίλερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2396576 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Christos Vittoratos, Egmontaz, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Nataly8, Ttzavaras, V-astro, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

242

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Μάρτιν Μακ Ντόνα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2441620 Συνεισφέροντες: Badseed, CommonsDelinker, Ferengi, Infoscienceaddict, Wikigreek, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Όσκαρ Ουάιλντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430543 Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, Dada, Diderot, Dimitrisss, Eapoe, Fefeli, FocalPoint, Heima, Kalogeropoulos, Loveless, Nataly8, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Αχρήστης, 13 ανώνυμες επεξεργασίες Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2419787 Συνεισφέροντες: Atlantia, Eapoe, Ferengi, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Veron Χιού Λέοναρντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275750 Συνεισφέροντες: Atlantia, Kostisl, Lemur12, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ματτίας Γιόχουμσσον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2282673 Συνεισφέροντες: Atlantia, Bibliographos, Hartenhof, Knop92, Lemur12, Transistor Λόπε δε Βέγκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2345895 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, FocalPoint, Ttzavaras Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275773 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Dada, Erizo, FocalPoint, Juckelbert, Kostisl, Tony Esopi, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2404779 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS, Patriot8790, Ttzavaras Ραμόν ντελ Βάλιε-Ινκλάν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2346524 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Patriot8790, Ttzavaras Τίρσο δε Μολίνα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2335844 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS, Patriot8790, Ttzavaras Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359576 Συνεισφέροντες: Badseed, Christos Vittoratos, Dada, Dimitrisss, Elan, Heima, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, Mu8os, Tony Esopi, VJSC263IO, Veron, Αχρήστης, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Χαθίντο Μπεναβέντε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430092 Συνεισφέροντες: FocalPoint, Heima, Loveless, Pvasiliadis, Veron, Αχρήστης Χοσέ Eτσεγκαράι και Eϊζαγκίρε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2418692 Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, Dimitrisss, Heima, Ionutzmovie, Loveless, Parku Κάρλο Γκολντόνι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2318512 Συνεισφέροντες: Atlantia, Egmontaz, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Λουίτζι Πιραντέλλο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275724 Συνεισφέροντες: Atlantia, Conudrum, Egmontaz, Ionutzmovie, Kostisl, Ttzavaras, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ντάριο Φο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2419558 Συνεισφέροντες: Badseed, Christos Vittoratos, Heima, Kamafe, Kostisl, Pvasiliadis, Radiobuzzer, Sshadow, Tony Esopi, Αχρήστης, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Πιέρ Πάολο Παζολίνι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2313156 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Damac, Heima, Ionutzmovie, Kostisl, Kouros, Loveless, Sshadow, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Αχρήστης, 11 ανώνυμες επεξεργασίες Κώστας Μόντης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2056653 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Egmontaz, Georged, KRBN, Lemur12, MARKELLOS, Tony Esopi, Андрей Романенко, 22 ανώνυμες επεξεργασίες Παύλος Βαλδασερίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2303381 Συνεισφέροντες: Annalemes, KRBN, Laurajp, MARKELLOS, Nataly8, Netpoet29, Tony Esopi, Ttzavaras, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Παύλος Λιασίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2056645 Συνεισφέροντες: Ank, KRBN, Kostisl, Tony Esopi, Yiorgos k, Αχρήστης Φρίξος Μιχαηλίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2056679 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Badseed, Cyfree, Dada, Ferengi, KRBN, MARKELLOS, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Πέτερ Νάντας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2098392 Συνεισφέροντες: Adam78, Aille, Alai, Ali K, Amalas, Avocado, Caerwine, Cardhu, Cassan, D6, Dr31, Ganymead, Gene Nygaard, Goesseln, Hobartimus, KRBN, Ksanyi, MARKELLOS, Mairi, Martin Kozák, Monegasque, Mz, RCSB, Sam Hocevar, Skumarla, TVilkesalo, User 7 by Italy, Zocodover, 22 ανώνυμες επεξεργασίες Τέοντορ Χερτσλ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2316630 Συνεισφέροντες: Atlantia, Egmontaz, Erud, Ferengi, KRBN, Ksenitemenos, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Φέρεντς Μολνάρ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2336812 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Egmontaz, KRBN, Αλκιβιάδης Γιούλιους Σλοβάτσκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2410924 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Ewiki, Patriot8790, Ttzavaras, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Στανίσλαβ Βισπιάνσκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2382508 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Ewiki, Ttzavaras Ευγένιος Ιονέσκο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2373971 Συνεισφέροντες: Badseed, CeeKay, CommonsDelinker, Dimcliff, KRBN, Mecena, Ttzavaras, Veron, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Αντόν Τσέχωφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2435061 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, Dipa1965, Hypnotist, Kostisl, Loveless, Purbo T, Tony Esopi, Veron, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2433486 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Dipa1965, Egmontaz, Glavkos, KRBN, Vanakaris, Veron, Μυρμηγκάκι, 41 ανώνυμες επεξεργασίες Ιβάν Τουργκένιεφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2385293 Συνεισφέροντες: Ewiki, Glavkos, Lemur12, Loveless, Vasileios78, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Νικολάι Γκόγκολ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2381085 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, FocalPoint, Isa alcala, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Mu8os, S. Cruz, Tony Esopi, Wilson44691, Αχρήστης Σολομών Άνσκυ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2382668 Συνεισφέροντες: Alexikoua, DIMSFIKAS, Dada, KRBN, Veron Άουγκουστ Στρίντμπεργκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359971 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι

243

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Elfriede jelinek 2004 small.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Elfriede_jelinek_2004_small.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Original uploader was Ghuengsberg at en.wikipedia Αρχείο:Nobel prize medal.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nobel_prize_medal.svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Gusme Αρχείο:Emanuel Schikaneder detail.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Emanuel_Schikaneder_detail.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Eknuf, Wetwassermann, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Oskar Kokoschka (timbre RFA).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Oskar_Kokoschka_(timbre_RFA).jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Deutsche Bundespost Αρχείο:Wikipedia-logo.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89 Image:Maeterlinck.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Maeterlinck.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Aliciadr, Fransvannes, Mu Image:Nobel prize medal.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nobel_prize_medal.svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Gusme Image:MaurycyMaeterlinck.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:MaurycyMaeterlinck.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Julo, Mu Image:Maurice Maeterlinck 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Maurice_Maeterlinck_2.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Mu Αρχείο:Edward George Earle Lytton Bulwer Lytton, 1st Baron Lytton by Henry William Pickersgill.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Edward_George_Earle_Lytton_Bulwer_Lytton,_1st_Baron_Lytton_by_Henry_William_Pickersgill.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Henry William Pickersgill (died 1875) Αρχείο:CHANDOS3.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:CHANDOS3.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Auréola, Auréola (Fernando), Hyeyumnist, Kaldari, Kameraad Pjotr, O, Rosenzweig, Shakko, Xenophon, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Shakespearebirthplace.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shakespearebirthplace.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User Akajune on en.wikipedia Αρχείο:Shakspeare signature.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shakspeare_signature.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Adam, Andreagrossmann, Davepape, EVula, Editor at Large, Er Komandante, Herbythyme, Joseluis bn, Lobo, Ms2ger, Ranveig, 19 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Hw-shakespeare.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hw-shakespeare.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Dbenzhuser, Husky, Jmabel, Makthorpe, Paddy, Wst, Xenophon Αρχείο:John Gay - Project Gutenberg eText 13790.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:John_Gay_-_Project_Gutenberg_eText_13790.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Jon Harald Søby, Joonasl Αρχείο:J. M. Barrie - Project Gutenberg eText 13103.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:J._M._Barrie_-_Project_Gutenberg_eText_13103.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Tagishsimon, Väsk Αρχείο:PeterPan_Statue_Londres.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:PeterPan_Statue_Londres.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: In 1912 J. M. Barrie (1860–1937) paid Sir George Frampton (1860-1928) to create the statue. Photograph by Sebjarod Αρχείο:Alexandre Dumas fils.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Alexandre_Dumas_fils.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Martin Kozák, Scewing Αρχείο:Albert Camus, gagnant de prix Nobel, portrait en buste, posé au bureau, faisant face à gauche, cigarette de tabagisme.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Albert_Camus,_gagnant_de_prix_Nobel,_portrait_en_buste,_posé_au_bureau,_faisant_face_à_gauche,_cigarette_de_tabagisme.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: New York World-Telegram and the Sun Newspaper Photograph Collection, see http://www.loc.gov/rr/print/coll/130_nyw.html, where the New York World-Telegram and Sun Newspaper Photograph Collection considers all of its photographs public domain Image:Camus Monument in Villeblevin France 17-august-2003.1.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Camus_Monument_in_Villeblevin_France_17-august-2003.1.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Adnghiem501, Man vyi, Olivier2, Siebrand, Xtrasystole, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Image:Camus Monument in Villeblevin France 17-august-2003.4.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Camus_Monument_in_Villeblevin_France_17-august-2003.4.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Man vyi, Olivier2, Siebrand, Xtrasystole, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Image:20041113-002 Lourmarin Tombstone Albert Camus.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:20041113-002_Lourmarin_Tombstone_Albert_Camus.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Wpopp Αρχείο:Victor hugo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Victor_hugo.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: APPER, Asclepias, Kelson, Quadell, Romary Αρχείο:Hugo-child.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo-child.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:General joseph hugo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:General_joseph_hugo.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Multichill, Symposiarch Αρχείο:Victor Hugo-Young.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Victor_Hugo-Young.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Victoria Ridout, Zscout370 Αρχείο:Juliette Drouet (Noël).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Juliette_Drouet_(Noël).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Enmerkar, User:Fred J, User:Kilom691, User:Mutter Erde Αρχείο:Adele Hugo by Louis Boulanger.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Adele_Hugo_by_Louis_Boulanger.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Louis Boulanger Αρχείο:Auguste de Chatillon - Victor Hugo et son fils.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Auguste_de_Chatillon_-_Victor_Hugo_et_son_fils.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Auguste de Châtillon (1808-1881) Αρχείο:Romanticism-Hugo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Romanticism-Hugo.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Josef Danhauser Αρχείο:Hugo-1853.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo-1853.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Charles Hugo (1826 - 1871 Αρχείο:Hauteville House.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hauteville_House.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Hugo appelauxfrancais 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo_appelauxfrancais_2.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Bibi Saint-Pol, Jodelet, Man vyi, Mu Αρχείο:Hugo, Victor (1802-1885) - par Felix Nadar (1820-1910).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo,_Victor_(1802-1885)_-_par_Felix_Nadar_(1820-1910).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Asclepias, G.dallorto, Infrogmation, LadyofHats, Romary, Shakko, Wst Αρχείο:Victor Hugo-Hernani(2).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Victor_Hugo-Hernani(2).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Charvex, Victoria Ridout Αρχείο:Victor Hugo-Hunchback.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Victor_Hugo-Hunchback.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: FelixReimann, Guil2027, SpiderMum, Victoria Ridout, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Ebcosette.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ebcosette.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Emile Bayard (1837-1891) Αρχείο:Hugo grave 1885.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo_grave_1885.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Etienne Neurdein (1832-1915). Αρχείο:Victor Hugo-Bridge.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Victor_Hugo-Bridge.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: ALE!, Victoria Ridout, Vonvon, Wst, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Hugo-Death-Kleiw.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hugo-Death-Kleiw.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Voltaire.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Bohème, Charvex, Cherry, DIREKTOR, Hannah, Kilom691, Maarten van Vliet, MattKingston, Mu, Olivier2, Phrood, Richie, Siebrand, Thorvaldsson, Thuresson, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Ung-filosof.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ung-filosof.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Jan Huber Αρχείο:Voltaire medal.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire_medal.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Voltaire Philosophy of Newton frontispiece.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire_Philosophy_of_Newton_frontispiece.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Carcharoth (Commons), Guérin Nicolas, Man vyi, Mattes, Mu, Plindenbaum, Ragesoss, Rocket000, 4 ανώνυμες επεξεργασίες

244

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Letters concerning the English Nation.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Letters_concerning_the_English_Nation.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: C. Davis αnd A. Lyon Αρχείο:Emilie du Châtelet.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Emilie_du_Châtelet.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ecummenic, M-sho-gun, Mattes, Mu, Taks, Yerpo Αρχείο:Voltaire old.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire_old.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:L'Orphelin de la Chine.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:L'Orphelin_de_la_Chine.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Voltaire on theatre scene.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire_on_theatre_scene.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Jan Huber Αρχείο:Adolph-von-Menzel-Tafelrunde.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Adolph-von-Menzel-Tafelrunde.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: .:Ajvol:., AnRo0002, AndreasPraefcke, Carcharoth (Commons), Chris 73, Diligent, Habj, Mogelzahn, Richie, Sparkit, Thomas7, Xenophon, Yellowcard, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Voltaire-et-le-religieux.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Voltaire-et-le-religieux.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Joseph Lante. Αρχείο:Salon de Madame Geoffrin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Salon_de_Madame_Geoffrin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Bohème, Ecummenic, Lavulmeuse, Man vyi, Mattes, Mu, Sir Gawain, Xhienne, Zolo, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:JeanGenet-HansKoechler1983-cropped.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:JeanGenet-HansKoechler1983-cropped.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: International Progress Organization File:Modigliani, Amedeo (1884-1920) - Ritratto di Jean Cocteau (1889-1963) - 1916.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Modigliani,_Amedeo_(1884-1920)_-_Ritratto_di_Jean_Cocteau_(1889-1963)_-_1916.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: G.dallorto, Infrogmation, Olivier2, Wst File:Beauvoir Sartre - Che Guevara -1960 - Cuba.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Beauvoir_Sartre_-_Che_Guevara_-1960_-_Cuba.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (Αγγλικά) Αρχείο:1sr page le combat.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:1sr_page_le_combat.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Αχρήστης Αρχείο:Sartrebeauvoir.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sartrebeauvoir.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Bohème, Dantadd, Dodo, Mu, Mutter Erde, Verica Atrebatum Εικόνα:Jules Verne.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jules_Verne.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Chris 73, Editor at Large, G.dallorto, Henry Merrivale, Kaganer, Makthorpe, Marcok, Nixón, Olivier2, Pfctdayelise, Romary, Sparkit, Wknight94, Yann, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:20000 title 0a.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:20000_title_0a.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Aavindraa, Amandajm, Bibi Saint-Pol, Dub, Rama, Red devil 666, Sevela.p Αρχείο:Jules Verne Algerie.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jules_Verne_Algerie.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Aavindraa, Amandajm, Bender235, Infrogmation, Lobo, Luestling, Paddy, Yann, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Marquis de Sade by Loo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Marquis_de_Sade_by_Loo.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:MARKELLOS Αρχείο:Jean-Baptiste François Joseph de Sade .jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jean-Baptiste_François_Joseph_de_Sade_.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Ωριγένης Αρχείο:Marie-Éléonore de Maillé.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Marie-Éléonore_de_Maillé.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ωριγένης Αρχείο:Marquise de Sade.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Marquise_de_Sade.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ecummenic, Immanuel, Mcleclat, Mu Αρχείο:Anne prospere.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anne_prospere.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unkonown Αρχείο:De Sade investigated by policemen.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:De_Sade_investigated_by_policemen.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Les 120 journées de Sodome.gif Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Les_120_journées_de_Sodome.gif Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Kilom691, Lightbearer, MARKELLOS, Mu Αρχείο:Biberstein de Sade's portrait.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Biberstein_de_Sade's_portrait.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: H. Biberstein Αρχείο:Portrait de Sade.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Portrait_de_Sade.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Ωριγένης Αρχείο:De Sade manuscript.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:De_Sade_manuscript.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Marquis de Sade Αρχείο:Juliette Sade Dutch.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Juliette_Sade_Dutch.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: AxelBoldt, Ferbr1, Fg68at, G.dallorto, Kilom691, Poisend-Ivy, TX55, TwoWings, Ustas, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Aline-et-Valcour T3-P459.jpeg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aline-et-Valcour_T3-P459.jpeg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Bibi Saint-Pol, Miniwark, Wolfmann, Yann Αρχείο:Sade 1.jpeg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sade_1.jpeg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ωριγένης Αρχείο:Juliette 1892.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Juliette_1892.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Juliette 1906.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Juliette_1906.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown Αρχείο:Moliere2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Moliere2.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: André Koehne, Bohème, Kilom691, Lateiner, Manuel Anastácio, Phrood, Yann, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Εικόνα:Boris Vian.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Boris_Vian.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Original uploader was Ivo1973 at bg.wikipedia Αρχείο:Samuel Beckett 01.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Samuel_Beckett_01.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknow Αρχείο:Beckett-grave-paris.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Beckett-grave-paris.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Bohème, David Eppstein, David Fuchs, Galileo01, Man vyi, Sp5uhe Αρχείο:Goethe.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Goethe.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Engraving freely derived from a portrait by Αρχείο:Georg Büchner.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Georg_Büchner.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: LSDSL Αρχείο:Gerhart Hauptmann 1905 Foto Jacob Hilsdorf.jpeg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Gerhart_Hauptmann_1905_Foto_Jacob_Hilsdorf.jpeg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: EugeneZelenko, Kandschwar, Svencb, Wst Αρχείο:Gerhart Hauptmann.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Gerhart_Hauptmann.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Gabor Αρχείο:Bertolt-Brecht.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Bertolt-Brecht.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Kolbe Αρχείο:Cremer Brecht.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Cremer_Brecht.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: BLueFiSH.as, Beek100, Gerardus, Kilom691, Sebb, SpreeTom, Wst, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Dreigroschenoper.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dreigroschenoper.JPG Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Bertolt, Egmontaz, MARKELLOS Αρχείο:Nelly Sachs (timbre allemand).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nelly_Sachs_(timbre_allemand).jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Deutsche Post Αρχείο:Dietrich Eckart 01.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dietrich_Eckart_01.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: A. Bierl, Neumarkt Oberpfalz. File:Frank Wedekind.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Frank_Wedekind.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Denniss, Paulis, Phrood, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Friedrich schiller.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Friedrich_schiller.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ludovike Simanowiz (1759–1827) Αρχείο:Oscar_Wilde.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Oscar_Wilde.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Napoleon Sarony Αρχείο:Homosexualitywilde.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Homosexualitywilde.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Apollomelos, Fg68at, G.dallorto, Hailey C. Shannon, Jkelly, Madmedea, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Wasp cartoon on Oscar Wilde.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wasp_cartoon_on_Oscar_Wilde.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Ausir, G.dallorto, Hailey C. Shannon, Infrogmation, Ktlynch, Man vyi, Mattes Αρχείο:William Butler Yeat by George Charles Beresford.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:William_Butler_Yeat_by_George_Charles_Beresford.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: George Charles Beresford (1864-1938)

245

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:William Butler Yeats by John Butler Yeats 1900.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:William_Butler_Yeats_by_John_Butler_Yeats_1900.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Maire Αρχείο:Yeats Grave Drumcliffe Sligo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Yeats_Grave_Drumcliffe_Sligo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: User:The.Q Αρχείο:Matthias jochumsson.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Matthias_jochumsson.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Haukurth, Roman Z File: LopedeVega.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LopedeVega.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Balbo, Ecelan, Ecummenic, Joseluis bn, Shakko, Thuresson, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Statue of Lope de Vega, National Library of Madrid, 2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Statue_of_Lope_de_Vega,_National_Library_of_Madrid,_2008.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS Αρχείο:House-Museum Lope de Vega, Madrid , 2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:House-Museum_Lope_de_Vega,_Madrid_,_2008.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS File:Pedro Calderón de la Barca 01.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pedro_Calderón_de_la_Barca_01.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Trachemys, Zaqarbal, 1 ανώνυμες επεξεργασίες File:Handschrift Calderon.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Handschrift_Calderon.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Balbo, Kl833x9, Man vyi, Warburg, Zaqarbal, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Monument to Calderon in Madrid, 2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monument_to_Calderon_in_Madrid,_2008.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS File:Valle-Inclan.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Valle-Inclan.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Balbo, Joseluis bn, Ketamino, Lmbuga, Zaqarbal Αρχείο:Monument to Ramόn del Valle-Inclan at night, Madrid 2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monument_to_Ramόn_del_Valle-Inclan_at_night,_Madrid_2008.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS File:Fray Gabriel Téllez, Tirso de Molina.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fray_Gabriel_Téllez,_Tirso_de_Molina.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Balbo, Escarlati, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Monument to Tirso de Molina in Madrid, 2008.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monument_to_Tirso_de_Molina_in_Madrid,_2008.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS Αρχείο:Garcialorca madrid lou.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Garcialorca_madrid_lou.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Lourdes Cardenal Αρχείο:Jacinto_Benavente_y_Martinez.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jacinto_Benavente_y_Martinez.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Photoprint by Bain News Service Αρχείο:José Echegaray y Eizaguirre.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:José_Echegaray_y_Eizaguirre.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Albertomos, Balbo, Edgar Allan Poe, Ephraim33, Frank C. Müller, Fryed-peach, Infrogmation, Jarekt, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Carlo_Goldoni.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Carlo_Goldoni.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alessandro Longhi (1733–1813) Αρχείο:Pirandello.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pirandello.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Adam, G.dallorto, Jodo, Väsk Εικόνα:Dario Fo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dario_Fo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Michael Edwards Αρχείο:RitrattoPasolini.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:RitrattoPasolini.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Chico, G.dallorto Image:Flag of Cyprus.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Cyprus.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: AnonMoos, Bukk, Consta, Dbenbenn, Denelson83, Duduziq, Er Komandante, Homo lupus, Klemen Kocjancic, Krinkle, Mattes, NeoCy, Neq00, Nightstallion, Oleh Kernytskyi, Pumbaa80, Reisio, Telim tor, ThomasPusch, Vzb83, 15 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Herzl.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Herzl.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Kilom691, Ranveig, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Ferenc Molnár.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ferenc_Molnár.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Carl Van Vechten (1880-1964), photographer. Αρχείο:Juliusz Słowacki by Tytus Byczkowski.PNG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Juliusz_Słowacki_by_Tytus_Byczkowski.PNG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Tytus Byczkowski Αρχείο: Pomnik Juliusza Slowackiego Plac Bankowy 1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pomnik_Juliusza_Slowackiego_Plac_Bankowy_1.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Szczebrzeszynski File: Stanislaw Wyspianski.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Stanislaw_Wyspianski.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alno, AndreasPraefcke, Anne97432, Bohème, BurgererSF, Ejdzej, Goldfritha, HenkvD, Infrogmation, Niki K, Pko, Rfl, Shalom Alechem, Wst File:Eliza Parenska.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Eliza_Parenska.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Anne97432, Shalom Alechem, Wst Αρχείο:God the Creator by Wyspianski, Franciscan Church, Krakow.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:God_the_Creator_by_Wyspianski,_Franciscan_Church,_Krakow.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS. Original uploader was DIMSFIKAS at el.wikipedia File:Ionesco gravestone.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ionesco_gravestone.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Zserghei Αρχείο:Anton Tschechow.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anton_Tschechow.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Gabor Αρχείο:Anton Pavlovič Čehov (Ант́о П́авлович Ч́ехов).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anton_Pavlovič_Čehov_(Ант́о_П́авлович_Ч́ехов).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Osip Braz Died 1936 Αρχείο:Mayakovsky 1912.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mayakovsky_1912.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Unknown photograph Αρχείο:Mayakovsky-kak-delat-stixi.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mayakovsky-kak-delat-stixi.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Editor at Large, Man vyi, Monedula, Yuriybrisk Αρχείο:Vladimir mayakovsky and lilya brik.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Vladimir_mayakovsky_and_lilya_brik.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Humus sapiens at en.wikipedia Αρχείο:Plakat mayakowski gross.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Plakat_mayakowski_gross.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Vladimir Mayakovsky (1893-1930) Αρχείο:Majakovskij.face.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Majakovskij.face.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Shakko, Vattkoppa, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Turgenev by Repin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Turgenev_by_Repin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Interpretix, J.M.Domingo, Shakko Αρχείο:Nikolai Gogol.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nikolai_Gogol.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Gabor Αρχείο:GogolBustStPetersburg.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:GogolBustStPetersburg.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Wilson44691 Αρχείο:An-ski 1910.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:An-ski_1910.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Αρχείο:August Strindberg.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:August_Strindberg.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: HULTON-DEUTSCH COLLECTION/CORBIS/SCANPIX

246

Άδεια

Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

247