Λογοτέχνες ανά εθνικότητα εκτός Ευρωπαίων
PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες. PDF generated at: Fri, 17 Dec 2010 22:43:22 UTC
Περιεχόμενα Άρθρα Αμερικανοί λογοτέχνες
1
Άλις Γουόκερ
2
Άλις Γουόκερ
2
Αν Τάιλερ
4
Αν Τάιλερ
4
Ανν Σέξτον
6
Ανν Σέξτον
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ
Γουίλιαμ Μπάροουζ Γουίλιαμ Μπάροουζ
Γουίλιαμ Φώκνερ Γουίλιαμ Φώκνερ
6 8 8 10 10 12 12
Έζρα Πάουντ
14
Έζρα Πάουντ
14
Έλεν Κέλερ
17
Έλεν Κέλερ
17
Έμιλι Ντίκινσον
18
Έμιλι Ντίκινσον
18
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
20
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
20
Έντμουντ Κίλι
28
Έντμουντ Κίλι
28
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
30
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
30
Ισαάκ Ασίμωφ
37
Ισαάκ Ασίμωφ
37
Καρλ Σάντμπεργκ
39
Καρλ Σάντμπεργκ
39
Κίμων Φράιερ
42
Κίμων Φράιερ
42
Κόνραντ Άικεν
44
Κόνραντ Άικεν
44
Λάνγκστον Χιουζ
45
Λάνγκστον Χιουζ
45
Λόιντ Ντάγκλας
47
Λόιντ Ντάγκλας
47
Μαρκ Τουαίην
49
Μαρκ Τουαίην
49
Ναθάνιελ Χόθορν Ναθάνιελ Χόθορν
54 54
Νόρμαν Μέιλερ
56
Νόρμαν Μέιλερ
56
Νταν Μπράουν
60
Νταν Μπράουν
60
Ουώλτ Ουίτμαν
62
Ουώλτ Ουίτμαν
62
Πίτερ Κόνστανταϊν
66
Πίτερ Κόνστανταϊν
Πολ Όστερ Πολ Όστερ
66 68 68
Ρικ Ρίορνταν
72
Ρικ Ρίορνταν
72
Ρόμπερτ Λόουελλ
74
Ρόμπερτ Λόουελλ
74
Ρόμπερτ Φροστ
75
Ρόμπερτ Φροστ
75
Σίνκλερ Λιούις
78
Σίνκλερ Λιούις
78
Στίβεν Κινγκ
80
Στίβεν Κινγκ
80
Στίβεν Πρέσσφιλντ Στίβεν Πρέσσφιλντ
93 93
Σύλβια Πλαθ
94
Σύλβια Πλαθ
94
Τζακ Άμποττ
98
Τζακ Άμποττ
98
Τζακ Κέρουακ
101
Τζακ Κέρουακ
101
Τζέφρι Ευγενίδης Τζέφρι Ευγενίδης
105 105
Τζιμ Μόρισον
107
Τζιμ Μόρισον
107
Τζον Στάινμπεκ
113
Τζον Στάινμπεκ
113
Τζόναθαν Κάρολ Τζόναθαν Κάρολ
Τζορτζ Μόουζες Χόρτον
119 119 121
Τζορτζ Μόουζες Χόρτον
Τομ Κλάνσυ
121 122
Τομ Κλάνσυ
122
Τομ Ρόμπινς
126
Τομ Ρόμπινς
Τόμας Μπούλφιντς Τόμας Μπούλφιντς
126 128 128
Τόμας Πίντσον
129
Τόμας Πίντσον
129
Τόμας Στερνς Έλιοτ Τόμας Στερνς Έλιοτ
131 131
Τόνι Μόρρισον
138
Τόνι Μόρρισον
138
Τρούμαν Καπότε Τρούμαν Καπότε
Τσακ Παλάνιουκ
140 140 143
Τσακ Παλάνιουκ
143
Τσαρλς Μπουκόφσκι
144
Τσαρλς Μπουκόφσκι
144
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ
151
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ
151
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ
155
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ
155
Χένρι Τζέιμς Χένρι Τζέιμς
162 162
Χένρυ Μίλλερ
167
Χένρυ Μίλλερ
167
Χέρμαν Μέλβιλ
170
Χέρμαν Μέλβιλ
170
Εβραίοι λογοτέχνες
172
Άαρον Άπελφελντ
173
Άαρον Άπελφελντ
Άμος Οζ Άμος Οζ
Ίμρε Κέρτες
173 175 175 177
Ίμρε Κέρτες
177
Κάρλος Φουέντες
179
Κάρλος Φουέντες
179
Μαξ Μπροντ
181
Μαξ Μπροντ
181
Μεξικανοί λογοτέχνες
183
Ναντίν Γκόρντιμερ
184
Ναντίν Γκόρντιμερ
184
Φραντς Κάφκα
188
Φραντς Κάφκα
188
Ρώσοι λογοτέχνες
197
Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν
198
Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν
198
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
201
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
201
Αντόν Τσέχωφ
210
Αντόν Τσέχωφ
210
Βίλχελμ Κύχελμπεκερ Βίλχελμ Κύχελμπεκερ
212 212
Βλαδίμηρος Μονομάχος Βλαδίμηρος Μονομάχος
Γιεβγκένι Ζαμιάτιν
214 214 216
Γιεβγκένι Ζαμιάτιν
216
Ιβάν Τουργκένιεφ
219
Ιβάν Τουργκένιεφ
Κίρα Σίνου Κίρα Σίνου
219 221 221
Λέων Τολστόι
222
Λέων Τολστόι
222
Μαξίμ Γκόρκι
224
Μαξίμ Γκόρκι
224
Μπορίς Παστερνάκ
226
Μπορίς Παστερνάκ
Νικολάι Γκόγκολ Νικολάι Γκόγκολ
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Φιοντόρ Τιούτσεφ Φιοντόρ Τιούτσεφ
226 231 231 233 233 237 237
Χιλιανοί λογοτέχνες
238
Ιζαμπέλ Αλιέντε
239
Ιζαμπέλ Αλιέντε
239
Παραπομπές Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες
241
Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες
244
Άδειες Άρθρου
Άδεια
247
1
Αμερικανοί λογοτέχνες
2
Άλις Γουόκερ Άλις Γουόκερ Η Άλις Μαλσίνιορ Γουόκερ (Alice Malsenior Walker) (9 Φεβρουαρίου 1944) είναι Αφρο-Αμερικάνα συγγραφέας της οποίας το διασημότερο μυθιστόρημα, Το Μωβ Χρώμα, κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ και το Αμερικανικό Βραβείο Βιβλίων (American Book Award). Τα γραπτά της Γουόκερ, που περιλαμβάνουν μυθιστορήματα, ιστορίες, δοκίμια, ποιήματα, εστιάζονται στους αγώνες των Αφρο-Αμερικανών, και ιδιαίτερα των Αφρο-Αμερικανών γυναικών, εναντίων κοινωνιών που είναι ρατσιστικές, σεξιστικές, και συχνά βίαιες. Τα γραπτά της τείνουν να σίνουν έμφαση στο σθένος των μαύρων γυναικών και την σημαντικότητα της Αφρο-Αμερικανικής κληρονομιάς και κουλτούρας.
Η Άλις Γουόκερ το 2007
Η Γουόκερ γεννήθηκε στο Eatonton της Γεωργίας στις ΗΠΑ. Παρακολούθησε το Spelman College στην Ατλάντα της Γεωργίας και αποφοίτησε το 1965 από το Sarah Lawrence College στο Yonkers της Νέας Υόρκης. Το πρώτο ποιητικό της βιβλίο γράφτηκε ενώ ήταν ακόμη τελειόφοιτη ατο Sarah Lawrence. Επέστρεψε στον Νότο για να δουλέψει στο αμερικανικό κίνημα για τα ατομικά δικαιώματα. Η Γουόκερ ήταν επίσης εκδότρια στο Ms. Magazine. Ένα άρθρο της που εκδόθηκε το 1975 ήταν κατά πολύ υπέυθυνο για την ανανέωση του ενδιαφέροντος για την δουλειά της Zora Neale Hurston. Το 1986 κέρδισε το O. Henry Award για την μικρή ιστορία της “Συγγενικά Πνεύματα” (Kindred Spirits), που εκδόθηκε στο περιοδικό Esquire τον Αύγουστο του 1985. Πολιτική ακτιβίστρια (εν μέρει εξαιτίας της επίδρασης του Howard Zinn), είναι δραστήρια σε θέματα περιβαλλοντικά, φεμινιστικά και ατομικών δικαιωμάτων. Επίσης έχει συνηγορήσει υπέρ της κατάργησης του εμπάργκο εναντίον της Κούβας. Η κόρη της, Ρεμπέκα Γουόκερ, είναι επίσης διαπρεπής ακτιβίστρια.
Επιλεγμένα έργα Μυθιστορήματα και συλλογές σύντομων ιστοριών • • • • • • • • •
The Third Life of Grange Copeland (1970) In Love & Trouble: Stories of Black Women (1973) Meridian (1976) Το Μωβ Χρώμα (1982) You Can't Keep a Good Woman Down: Stories (1982) To Hell With Dying (1988) The Temple of My Familiar (1989) Finding the Green Stone (1991) Possessing the Secret of Joy (1992)
• The Complete Stories (1994) • Everyday Use (1994)
Άλις Γουόκερ • By the Light of My Father's Smile (1998) • The Way Forward Is With a Broken Heart (2000) • Now is the Time to Open Your Heart (2004)
Ποιητικές συλλογές • • • • • • • •
Revolutionary Petunias & Other Poems (1973) Once (1976) Good Night, Willie Lee, I'll See You in the Morning (1979) Horses Make a Landscape Look More Beautiful (1985) Her Blue Body Everything We Know: Earthling Poems (1991) Absolute Trust in the Goodness of the Earth (2003) A Poem Traveled Down My Arm: Poems And Drawings (2003) Collected Poems (2005)
Γενικά έργα (εκτός μυθοπλασιών) • In Search of Our Mothers' Gardens: Womanist Prose (1983) • Warrior Marks (1993) • • • • • •
The Same River Twice: Honoring the Difficult (1996) Anything We Love Can Be Saved: A Writer's Activism (1997) Γράμμα στον Πρόεδρο Κλίντον [1] Go Girl!: The Black Woman's Book of Travel And Adventure (1997) Pema Chodron and Alice Walker in Conversation (1999) Sent By Earth: A Message from the Grandmother Spirit After the Bombing of the World Trade Center And Pentagon (2001)
Παραπομπές [1] http:/ / www. cubasolidarity. net/ awalker. html
3
4
Αν Τάιλερ Αν Τάιλερ Η Αν Τάιλερ (Anne Tyler) (25 Οκτωβρίου, 1941) είναι Αμερικανίδα συγγραφέας. Το 1989 τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για το μυθιστόρημά της Δεσμώτες του παρελθόντος (Breathing Lessons). Γεννήθηκε στη Μινεάπολη της Μινεσότα και μεγάλωσε στη Βόρεια Καρολίνα. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Duke και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη Ρωσική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Εργάστηκε ως βιβλιοθηκονόμος μέχρι που μετακόμισε στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ. Το 1963 παντρεύτηκε τον Ιρανό ψυχίατρο και συγγραφέα Ταγκί Μοχάμεντ Μονταρέσι (Taghi Mohammad Modarressi), με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες. Ο Modarressi πέθανε το 1997. Μερικά διηγήματά της έχουν δημοσιευθεί στις εφημερίδες "The New Yorker" και "The Saturday Evening Post" καθώς και στο περιοδοκό "Harper's", αλλά δεν έχουν εκδοθεί σε συλλογή.
Μυθιστορήματα • • • • • • • • • • • • • • • • •
If Morning Ever Comes (1964) The Tin Can Tree (1965) A Slipping-Down Life (1970) The Clock Winder (1972) Celestial Navigation (1974) Searching for Caleb (1975) Earthly Possessions (1977) Morgan's Passing (1980) Dinner at the Homesick Restaurant (1982) The Accidental Tourist (Αταίριαστοι εραστές) (1985) Breathing Lessons (Δεσμώτες του παρελθόντος) (1988) Saint Maybe (1991) Ladder of Years (Η κλίμακα του χρόνου) (1995) A Patchwork Planet (1998) Back When We Were Grownups (2001) The Amateur Marriage (2003) Digging to America (2006)
Αν Τάιλερ
Ταινίες • • • • • •
The Accidental Tourist (1988) Breathing Lessons (TV) (1994) Saint Maybe (TV) (1998) A Slipping-Down Life (1999) Earthly Possessions (TV) (1999) Back When We Were Grownups (TV) (2004)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Συνέντευξη της Αν Τάιλερ στο failbetter.com [1] • Βιογραφία της Αν Τάιλερ και κριτική του Back When We Were Grownups [2] • Accidental Celeb, [3] The Observer, της Lisa Allardice. Ενημέρωση στις 14 Ιανουαρίου 2010.
Παραπομπές [1] http:/ / www. failbetter. com/ 20/ TylerInterview. htm [2] http:/ / www. notesinthemargin. org/ tyler. html [3] http:/ / www. guardian. co. uk/ books/ 2004/ jan/ 04/ fiction. comment
5
6
Ανν Σέξτον Ανν Σέξτον Η Ανν Σέξτον (Ann Sexton) (9 Νοεμβρίου 1928-4 Οκτωβρίου 1974), γεννημένη ως Ανν Γκρέυ Χάρβεϊ (Anne Gray Harvey), ήταν μια Αμερικανίδα ποιήτρια και συγγραφέας. Η Σέξτον γεννήθηκε στο Νιούτον της Μασσαχουσέτης το 1928, και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της κοντά στη Βοστώνη. Το 1945, η Σέξτον ξεκίνησε να παρακολουθεί ένα οικοτροφείο, το Ρότζερς Χολλ, στο Λόουελλ της Μασσαχουσέτης. Το 1948 δραπέτευσε με τον Άλφρεντ Μούλλερ Σέξτον, γνωστό ως ‘Kayo’. Πριν πάρουν διαζύγιο στις αρχές τηε δεκαετίας του ’70 είχαν αποκτήσει δύο παιδιά: την Λίντα Γκρέυ Σέξτον, μετέπειτα συγγραφέα και απομνημονευματογράφο, και την Τζόις Σέξτον. Δυστυχώς υπέφερε από κατάθλιψη το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της. Στην πραγματικότητα η συγγραφή ποίησης της είχε προταθεί ως πιθανό φάρμακο που θα οδηγούσε στην θεραπεία της κατάστασής της. Η πρώτη κατάρρευση της Σέξτον έλαβε χώρα το 1954. Μετά από μια δέυτερη κατάρρευση το 1955, η Ανν συνάντησε τον Δρ. Μάρτιν Ορνε στο Νοσοκομείο Γκλενσάιντ, ο οποίος την ενθάρρυνε να ξεκινήσει τη συγγραφή ποίησης και έτσι εγγράφηκε στο πρώτο της εργαστήρι ποίησης με δάσκαλο τον Τζον Χολμς. Μετά το εργαστήρι η Σέξτον γνώρισε γρήγορη επιτυχία με την ποίησή της, και τα ποιήματά της έγιναν δεκτά από τα The New Yorker, Harper’s Magazine και Saturday Review. Παρακολούθησε ένα ποιητικό εργαστήρι μαζί με τη Σύλβια Πλαθ, στο οποίο δίδασκε ο Ρόμπερτ Λόουελλ. Αργότερα, η ίδια η Σέξτον δίδασκε σε εργαστήρια στο Κολέγιο της Βοστώνης, στο Κολέγιο Ομπερλίν και στο Πανεπιστήμιο Κολγκέιτ. Η Ανν Σέξτον είναι το σύχρονο μοντέλο του εξομολογητικού ποιητή. Υπό αυτή την έννοια, η Σέξτον άνοιξε την πόρτα όχι μόνο σε γυναίκες ποιήτριες, αλλά και σε γυναικεία θέματα. Η Σέξτον έγραψε για την εμμηνόρροια, την έκτρωση, τον αυνανισμό και τη μοιχεία την εποχή που τα ζητήματα αυτά δεν υπήρχαν καν ως θέματα απλών συζητήσεων, βοηθώντας στον επαναπροσδιορισμό των ορίων της ποίησης. Η Ανν Σέξτον ήταν μια γυναίκα εκπληκτικής ομορφιάς και για σύντομο χρονικό διάστημα υπήρξε μοντέλο για το Πρακτορείο Χαρτ της Βοστώνης. Πράγματι, μαζί με τον Τζέιμς Ντίκεϋ, η Ανν Σέξτον ήταν μια από τις ποιητικές διασημότητες την περίοδο εκείνη, διάσημη σ’όλες τις ΗΠΑ. Ο τίτλος για την όγδοη ποιητική της συλλογή, The Awful Rowing Toward God, προήλθε από τη συνάντησή της με έναν Ρωμαιο Καθολικό ιερέα, ο οποίος της είπε: ‘Ο Θεός είναι στην γραφομηχανή σου’, φράση που έδωσε στην ποιήτρια την επιθυμία και δύναμη θέλησης να συνεχίσει να ζει και να γράφει για λίγο περισσότερο καιρό. Το 1967 κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ για τη συλλογή της Live or Die. Αυτοκτόνησε το 1974, αφού είχε κερδίσειτον θαυμασμό του Ο τάφος της Ανν Σέξτον Ρόμπερτ Λόουελλ, της στενής φίλης Μαξίν Κούμιν, του Τζέιμς Ντίκεϋ, της Τζόυς Κάρολ Όουτς και της Σύλβια Πλαθ μεταξύ άλλων. Είναι θαμμένη στο Νεκροταφείο και Κρεματόριο Φόρεστ Χιλλς στη Τζαμάικα Πλέιν στη Βοστώνη της Μασσαχουσέτης. Το 1986 ο Βρετανός μουσικός Πίτερ Γκάμπριελ έγραψε ένα τραγούδι, το ‘Mercy Street’, αφιερωμένο στην Ανν Σέξτον.
Ανν Σέξτον
Εργα • • • • • • • • • •
To Bedlam and Part Way Back (1960) All My Pretty Ones (1962) Live or Die (1966) - Κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1967 Love Poems (1969) Transformations (1971) The Book of Folly (1972) The Death Notebooks (1974) The Awful Rowing Towards God (1975; μετά θάνατον) 45 Mercy Street (1976; μετά θάνατον) Words for Dr. Y. (1978; μετά θάνατον)
Βιβλιογραφία • Middlebrook, Diane, Anne Sexton: A Life, New York: Vintage Books, 1992. ISBN 0679741828
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Η Βιβλιογραφία της Ανν Σέξτον [1] • Βιογραφία στο FemBio – Notable Women International [2]
Παραπομπές [1] http:/ / home. sprynet. com/ ~mersault/ sexton/ [2] http:/ / www. fembio. org/ women/ anne-sexton. shtml
7
8
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ Ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (ρωσ. Влади́мир Влади́мирович Набо́ков) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, ρωσικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 22 Απριλίου του 1899. Το 1919 έφυγε από τη Ρωσία. Σπούδασε για τέσσερα χρόνια ρωσική και γαλλική λογοτεχνία στο Τρίνιτι Κόλετζ του Καίμπριτζ και έζησε στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στην Ελβετία και στις ΗΠΑ απομονωμένος, γράφοντας πρωτότυπα πεζογραφήματα και μεταφράζοντας έργα του Πούσκιν. Πέθανε στις 2 Ιουλίου 1977 στο Μοντρέ της Ελβετίας. Έγραψε μυθιστορήματα, όπως «Λολίτα», «Το δώρο», «Απελπισία», «Άντα», «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ». Αναζητούσε την αισθητική ευδαιμονία, έδειχνε τρυφερότητα για τα πράγματα που συνήθως οι άλλοι αδιαφορούσαν. Τα βιβλία του ήταν θρίλερ, αστυνομικά μυθιστορήματα, ρομαντικά μυθιστορήματα, κάτι ανάμεσα στην παρωδία και την κοινοτοπία. Το σπίτι του στην Αγία Πετρούπολη λειτουργεί σήμερα ως μουσείο.
Άγαλμα του Ναμπόκοφ στο Μοντρέ της Γαλλίας
Ελληνικές μεταφράσεις • Λολίτα, μεταφραστής Ανδρέας Πάγκαλος, Ἀθήνα: Μινώταυρος 1959 • • • • • • • • •
Το σκοτεινό αδιέξοδο, μεταφραστής Άρης Δικταίος, Αθήνα: [χ.ε.] 1960 Μια Ρωσίδα καλλονή: Διηγήματα, μεταφραστής Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Ερατώ 1983 Γέλιο στο σκοτάδι, μετάφραση Κατερίνα Ροντογιάννη, Αθήνα : Μπογιάτης 1984 Ἡ ἀληθινή ζωή τοῦ Σεμπάστιαν Νάιτ, μετάφραση Ἀνδρέας Ἀποστολίδης, Ἀθήνα: Ἄγρα 1989 Άντα, μετάφραση Μυρτώ Αναγνωστοπούλου, Αθήνα: Νεφέλη 1990 Γέλιο στό σκοτάδι, μετάφραση Ἀνδρέας Ἀποστολίδης, Ἀθήνα: Ἄγρα 1991 Ο γητευτής, μετάφραση Τασία Χατζή, Αθήνα: Νεφέλη 1992 Απόγνωση, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Δελφίνι 1992 Επικίνδυνη στροφή, μετάφραση Τάσος Σαμαρτζής, Αθήνα: Opera 1992
• Η άμυνα του Λούζιν, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Δελφίνι 1992 • Η σκοτεινή κάμαρα, μετάφραση Λένα Μιμιλή, Αθήνα: Printa 1995 • Ρήγας, ντάμα, βαλές, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Ερατώ 1996
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ • Μίλησε, μνήμη: Ἀνασκόπηση αὐτοβιογραφίας, μετάφραση ἀπό τά ἀγγλικά [Γιώργος Βάρσος]], εἰσαγωγή Μισέλ Φάις, Ἀθήνα: Πατάκης 1997. • Διαφανή αντικείμενα: Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά Κατερίνα Γκούμα - Μεταξά, Αθήνα: Καστανιώτης 1999 • Χλομή φωτιά: Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά Κατερίνα Γκούμα - Μεταξά, Αθήνα: Καστανιώτης 2001 • Mary, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα : Μεταίχμιο 2002 • Λολίτα: Η σχολιασμένη έκδοση, πρόλογος, εισαγωγή, σχόλια Άλφρεντ Αππέλ, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Ελεάννα Λαμπάκη, Αθήνα: Πατάκης 2002 • Ο αξιοπρεπής κύριος Πνιν: Μυθιστόρημα, με επίμετρο του Μάικλ Γουντ, μετάφραση από τα αγγλικά Μαρία Γιαμαλίδου, Αθήνα: Καστανιώτης 2003 • Ἡ δεσποινίς Ὁ, μετάφραση Φοῖβος Ι. Πιομπῖνος, Ἀθήνα : Μαϊστρος 2007
LP
[1] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ). [2] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [3] .
Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ναμπούκοφ_Βλαντιμίρ& action=history [2] http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ [3] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html
9
10
Γουίλιαμ Μπάροουζ Γουίλιαμ Μπάροουζ O Γουίλιαμ Σ. Μπάροουζ ΙΙ (5 Φεβρουαρίου 1914 – 2 Αυγούστου 1997, ˈbʌroʊz) ήταν Aμερικανός νοβελίστας, δοκιμιογράφος, κοινωνικός κριτικός, ζωγράφος και ομιλητής. Το περισσότερο έργο του είναι αυτοβιογραφικό, βασιζόμενο στις προσωπικές του εμπειρίες από τον εθισμό του στο όπιο, γεγονός που σημάδεψε τα τελευταία 50 χρόνια της ζωής του. Καθοριστική παρουσία της μπητ γενιάς, ήταν ένας αβάν-γκαρντ συγγραφέας που επηρέασε τη λαϊκή κουλτούρα αλλά και τη λογοτεχνία. Το 1984 εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας και Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών.
Νεώτερα χρόνια και σπουδές Ο Μπάροουζ γεννήθηκε το 1914 και ήταν ο νεώτερος από τους δύο γιους του Μόρτιμερ Π. Μπάροουζ και της Λάουρα Χάμμον Λι. Ο παππούς του ίδρυσε εταιρεία με καινοτόμους αριθμητικούς υπολογιστές που είχε εφεύρει ο ίδιος. Η μητέρα του ήταν κόρη ιερέα και ο πατέρας του είχε κατάστημα με αντίκες και είδη δώρου.
Γουίλιαμ Μπάροουζ, 1983.
Παρακολούθησε μαθήματα στο σχολείο Τζον Μπάροουζ, στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Εκεί έγραψε το πρώτο του δοκίμιο με τίτλο "προσωπικός μαγνητισμός", το οποίο εκδόθηκε στην εφημερίδα του σχολείου το 1929. Μετά γράφτηκε στο σχολείο Λος Άλαμος Ραντς, στο Νέο Μεξικό, το οποίο ήταν πιεστικό γι' αυτόν. Ήταν ένα σχολείο για πλούσιους όπου «οι ανώριμοι γιοί των πλουσίων μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε ευγενείς κύριους». Εκεί ένιωσε ερωτική επιθυμία για ένα συμφοιτητή του και κράτησε κρυφό ημερολόγιο για το γεγονός το οποίο απέκρυψε, σε όλη την εφηβεία του αλλά και ως ενήλικος, μέχρι την έκδοση του βιβλίου Γυμνό Γεύμα, με το οποίο θεωρήθηκε από το κοινό ομοφυλόφιλος συγγραφέας. Τελικά αποβλήθηκε από το σχολείο λόγω ενός καυγά με συμμαθητή του.
Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Αποφοίτησε από το σχολείο Τέιλορ στο Σεντ Λούις το 1932 και πήγε στο Χάρβαρντ για να αποκτήσει πτυχίο καλών τεχνών. Το καλοκαίρι δούλεψε σαν ρεπόρτερ σε τοπική εφημερίδα αλλά η δουλειά δεν του άρεσε και αρνήθηκε να καλύψει κάποια γεγονότα, όπως το πνιγμό ενός παιδιού. Το ίδιο καλοκαίρι είχε τη πρώτη του σεξουαλική εμπειρία με μια πόρνη. Παράλληλα με τις σπουδές του στο Χάρβαρντ έκανε ταξίδια στη Νέα Υόρκη και πήγαινε σε πιάνο μπαρ και μέρη όπου σύχναζαν ομοφυλόφιλοι μαζί με τον ευκατάστατο φίλο του Ρίτσαρντ Στερν. Αποφοίτησε από το Χάρβαρντ το 1936. Οι γονείς του αποφάσισαν μετά την αποφοίτησή του να του παραχωρήσουν μηνιαίο εισόδημα 200 δολάρια, γενναιόδωρο για την εποχή ποσό. Ήταν αρκετό για να τον συντηρεί και εγγυόταν την άνετη ζωή του για τα επόμενα 25 χρόνια. Αυτό το εισόδημα αποτέλεσε το εισιτήριο για την ελευθερία του, του έδωσε τη δυνατότητα να ζει όπου θέλει χωρίς την ανάγκη για σκληρή εργασία. Τα χρήματα αυτά προέρχονταν από τη πώληση των δικαιωμάτων της εφεύρεσης του παππού του Μπάροουζ, για
Γουίλιαμ Μπάροουζ 200.000 δολάρια κατά το οικονομικό κραχ του 1929.
Ευρώπη Αφού έφυγε από το Χάρβαρντ σπούδασε για μικρό διάστημα ιατρική στη Βιέννη. Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη ήρθε σε επαφή με ομοφυλόφιλους εκεί, έβρισκε αγόρια στις δημόσιες τουαλέτες και κινούταν σε περιθωριακούς κύκλους. Εκεί γνώρισε την Ίλζε Κλάππερ, μια εβραία που κρυβόταν από το ναζιστικό καθεστώς. Αν και δεν είχαν ποτέ σχέση την παντρεύτηκε, παρά την αντίθεση των γονιών του, για να της εξασφαλίσει την είσοδο στις Η.Π.Α. Μετά την είσοδό της στη χώρα χώρισαν αλλά παρέμειναν φίλοι για πολλά χρόνια. το 1939, η ψυχική του υγεία απασχόλησε τους γονείς του, ιδίως μετά τον αυτοτραυματισμό του στο δάχτυλο του χεριού για να εντυπωσιάσει έναν άντρα. Αυτό το γεγονός τον οδήγησε να γράψει τη μικρού μήκους ιστορία "Το Δάχτυλο".
Ξεκίνημα των μπητ Ο Μπάροουζ κατατάχθηκε στο στρατό των Η.Π.Α το 1942, αμέσως μετά το βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ που έφερε τις Η.Π.Α στο Δεύτερο Παγκόσμιο, αλλά όταν αξιολογήθηκε ως απλός στρατιώτης και όχι αξιωματικός απογοητεύτηκε. Η μητέρα του τον απάλλαξε από τη στρατιωτική θητεία λόγω προϋπάρχουσας πνευματικής διαταραχής. Η διαδικασία πήρε 5 μήνες και όταν τελικά ήταν ελεύθερος, μετακόμισε στο Σικάγο ακολουθώντας 2 φίλους, τον Λουσιέν Καρ και τον Ντέιβιντ Κάμερερ.
Παραπομπές • Morgan, Ted. Literary Outlaw: The Life and Times of William S.Burroughs. New York: Avon, 1988. ISBN 0-8050-0901-9
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •
RealityStudio [1] ιστότοπος οπαδών με κείμενα, κριτικές, κοινότητα (Αγγλικά) William S. Burroughs Internet Database [2], Southeast Missouri State University (Αγγλικά) Ο Μπάροουζ στην imdb [3] (Αγγλικά) Πολυμέσα [4] KerouacAlley.com (Αγγλικά) Γκαλερί σχεδίων για εξώφυλλα του Μπάροουζ [5] (Αγγλικά) Έργα από και για τον Μπάροουζ [6], Worldcat.org (Αγγλικά) [7] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το S. Burroughs άρθρο William S. Burroughs της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η [2] [7] οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (S. Burroughs ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
http:/ / realitystudio. org/ http:/ / cstl-cla. semo. edu/ gurnow/ burroughs/ main. htm http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0123221/ http:/ / kerouacalley. com/ burroughs. html http:/ / www. books. rack111. com/ burroughs-books/ index. html http:/ / worldcat. org/ identities/ lccn-n79-26862 http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ William
11
12
Γουίλιαμ Φώκνερ Γουίλιαμ Φώκνερ Ο Γουίλιαμ Φώκνερ (1897-1962) (William Cuthbert Falkner) υπήρξε μεγάλος αμερικανός μυθιστοριογράφος. Βραβεύθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1949, δύο Βραβεία Πούλιτζερ και το Βραβείο Εθνικού βιβλίου (ΗΠΑ) το 1955. Το 1939 εκλέχθηκε μέλος του Εθνικού Ινστιτούτου Τεχνών και Γραμμάτων των ΗΠΑ και το 1948 έγινε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας. Στην Ελλάδα τιμήθηκε το 1957 με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.
Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στο Νιου ΄Ωλμπανυ του Μισσισσίπι. Ο προπάππος του ήταν συνταγματάρχης του στρατού, αλλά ο Φώκνερ δεν έγινε δεκτός στο στράτευμα όταν η Αμερική μπήκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω του ύψους του (1.67μ). Εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, ανάμεσά τους σένα βιβλιοπωλείο στη Νέα Υόρκη καθώς και μια μικρή εφημερίδα στη Νέα Ορλεάνη, όπου το 1924 ο φίλος του Φιλ Στόουν φρόντισε να εκδοθεί σε 1.000 αντίτυπα η συλλογή ποιημάτων του Ο Μαρμάρινος Φαύνος (The Marble Faun).
Ο Γουίλιαμ Φώκνερ το Δεκέμβρη του 1954. Φωτογρ. του Carl van Vechten
Το 1929 παντρεύτηκε την Estelle Oldham στην Οξφόρδη του Μισισίπι. Εκείνο το διάστημα, όπου εργαζόταν νυχτερινή βάρδια σε τοπικό ηλεκτρικό σταθμό, μέσα σε έξι βδομάδες του καλοκαιριού, από τα μεσάνυχτα ως τις τέσσερις το πρωί, γεννήθηκε το Καθώς ψυχορραγώ (As I Lay Dying), που κυκλοφόρησε την αμέσως επόμενη χρονιά (1930). Ακολούθησε το Άδυτο (Sanctuary), 1931 και κάποια σενάρια για το Χόλιγουντ (μεταξύ των οποίων το Today we Live του Χάουαρντ Χωκς, 1933, πάνω σ ένα δικό του διήγημα, και αργότερα οι διασκευές του Μεγάλου ύπνου του Ρ. Τσάντλερ, καθώς και του Να έχεις και να μην έχεις του Χέμινγουεϊ, μια και οι πωλήσεις των βιβλίων του ήταν ασήμαντες. Ο Φώκνερ αν και αναγνωρισμένος συγγραφέας κρατήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Έδωσε ελάχιστες συνεντεύξεις και οι επιστολές του είναι στεγνές και αυστηρά επαγγελματικές. Στον κόσμο του, παρά την επικέντρωση στον αμερικανικό νότο, η αφήγηση έχει οικουμενική σημασία και στάση απέναντι σε προβλήματα όπως οι φυλετικές διακρίσεις. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς το 1962 στο Μπαχέϊλια του Μισισίπι αφήνοντας πίσω του ένα έργο που θα σημάδευε ανεξίτηλα την πεζογραφία του 20ού αιώνα και όχι μόνο δεν έχει ξεπεραστεί αλλά και κανένας ως τώρα δεν κατάφερε να το μιμηθεί.
Γουίλιαμ Φώκνερ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • As I Lay Dying [1] το πλήρες κείμενο του διηγήματος στο Internet Archive.
πηγές • Γουίλιαμ Φώκνερ [2] στο protoporia.gr • Γουίλιαμ Φώκνερ [3] στο perizitito.gr
Παραπομπές [1] http:/ / www. archive. org/ details/ soundandthefurya013056mbp [2] http:/ / www. protoporia. gr/ author_info. php/ authors_id/ 906818 [3] http:/ / www. perizitito. gr/ persons. php?personid=5838
13
14
Έζρα Πάουντ Έζρα Πάουντ Ο Έζρα Ουέστον Λούμις Πάουντ (Ezra Weston Loomis Pound) (Χέϊλι, Άϊνταχο, ΗΠΑ 30 Οκτωβρίου 1885 – 1 Νοεμβρίου 1972 Βενετία, Ιταλία) ήταν ένας Αμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος. Μαζί με τον Τ.Σ. Έλιοτ θεωρείται απ' τους πιο σημαντικούς ποιητές του αγγλοαμερικανικού μοντερνισμού.
Πρώτα χρόνια Το 1900-05 σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και ξένες γλώσσες στο πανεπιστήμιο της Πεννσυλβάνια και στο Χάμιλτον Κόλετζ της πολιτείας της Νέας Ύορκης. Αυτό το διάστημα συνδέθηκε φιλικά με τον Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς και την Χ.Ντ. (Χίλντα Ντούλιτλ). Κατόπιν, διδάσκει στο Γουάμπας Κόλετζ του Κρόφορντσβιλ της Ιντιάνα για λιγότερο από ένα χρόνο, από το οποίο και φεύγει εξαιτίας ενός μικρού σκανδάλου. Το 1908 ταξιδεύει στην Ευρώπη, όπου αρχικά μένει στην Βενετία. Από το 1909 μέχρι το 1920 ζει με διακοπές στο Λονδίνο, όπου και συγχρωτίζεται με τους σημαντικότερους ανθρώπους των Αγγλικών γραμμάτων της εποχής· μεταξύ των οποίων οι Τζαίημς Τζόυς, Φόρντ Μάντοξ Φόρντ και Ουίνταμ Λιούις. Από τη συναντησή του με το γλύπτη Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα γεννήθηκε ο βορτισισμός (από τον αγγλικό όρο vortex).
Λονδίνο Τα πρώτα ποιήματα του Πάουντ ήταν εμπνευσμένα απ' τους Προραφαηλίτες και άλλους ποιητές του 19ου αιώνα και την μεσαιωνική λογοτεχνία όπως και από τον αποκρυφιστικές/μυστικιστικές φιλοσοφίες. Όταν μετακόμισε στο Λονδίνο, υπό την επιρροή του Φ.Μ. Φόρντ και του Τ.Ε. Χιούλμ, άρχισε να απορρίπτει τα υπερβολικά αρχαϊκά στοιχεία της ποιητικής του γλώσσας σε μια προσπάθεια να μεταλλάξει τον ποιητικό του εαυτό. Πίστευε πως ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς ήταν ο μεγαλύτερος εν ζωή ποιητής, και έκανε παρέα μαζί του όταν έμενε στην Αγγλία. Μαζί, βοήθησε ο ένας τον άλλο να εκμοντερνίσει την ποίησή του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, έζησαν μαζί στο Στόουν Κότατζ στο Σάσεξ, μελετώντας ιαπωνικά, κυρίως θεατρικά έργα Νο. Έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στην εργασία του Έρνεστ Φενολλόζα, ενός αμερικανού καθηγητή στην Ιαπωνία, του οποίου την εργασία για τους κινέζικους χαρακτήρες ο Πάουντ ανέπτυξε σ' αυτό που ονόμασε Ιδεογραμμική μέθοδο. Το 1914, παντρεύεται την Ντόροθι Σαίξπηρ, καλλιτέχνη και κόρη της Ολίβια Σαίξπηρ, μυθιστοριογράφο και ερωμένη του Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς.
Έζρα Πάουντ Στα χρόνια πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ο Πάουντ ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος αρμόδιος για τον ιμαζισμό και τον βορτισισμό. Αυτά τα δύο κινήματα, που βοήθησαν να έρθουν στο προσκήνιο τα έργα ποιητών και καλλιτεχνών όπως Τζαίημς Τζόυς, Ουίνταμ Λιούις, Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς, Χ.Ντ. (Χίλντα Ντούλιτλ), Ρίτσαρντ Άλντινγκτον, Μάριαν Μούρ, Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ, Ρόμπερτ Φρόστ, Ρεβέκκα Ουέστ και Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα, μπορούν να θεωρηθούν σαν τα κύρια γεγονότα που οδήγησαν στη γέννηση του αγγλικού μοντερνισμού. Ο Πάουντ διόρθωσε επίσης την Έρημη Χώρα του φίλου του Τ.Σ. Έλιοτ, το ποίημα που ώθησε την καινούργια ποιητική ευαισθησία στην προσοχή του κοινού. Εντούτοις, ο πόλεμος κατέστρεψε την πίστη του Πάουντ στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό και σύντομα εγκατέλειψε το Λονδίνο, αλλά όχι προτού δημοσιεύσει το Homage to Sextus Propertius (1919) και το Hugh Selwyn Mauberley (1920). Αν αυτά τα ποιήματα δίνουν σχήμα σ' ένα αποχαιρετισμό στα χρόνια του Πάουντ στο Λονδίνο, τα Κάντος, που αρχίζουν το 1915, δείχνουν το δρόμο μπροστά.
Παρίσι Το 1920, ο Πάουντ μετακόμισε στο Παρίσι όπου κινήθηκε μεταξύ ενός κύκλου καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων που ξεσήκωσαν ολόκληρο τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης. Ήταν φίλος με ανθρώπους όπως ο Μαρσέλ Ντυσάν, ο Τριστάν Τζαρά, ο Φερνάντ Λεζέ και άλλους ντανταϊστές/σουρρεαλιστές. Συνέχισε να δουλεύει τα Κάντος, γράφοντας τον όγκο της ακολουθίας Μαλατέστα η οποία εισήγαγε μια από τις σημαντικότερες περσόνες του ποιήματος. Επίσης, το ποίημα έδειχνε όλο και περισσότερο τις ανησυχίες του με την πολιτική και τα οικονομικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έγραψε επίσης κριτικά κείμενα, μεταφράσεις και συνέθεσε δύο πλήρεις όπερες (με τη βοήθεια του George Antheil) και διάφορα κομμάτια για σόλο βιολί. Το 1922 συναντήθηκε και συνδέθηκε με την Όλγα Ράντζ, μια βιολίστρια. Μαζί με την Ντόροθυ Σαίξπηρ, διαμόρφωσαν ένα ταραγμένο ερωτικό τρίγωνο που επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι το τέλος της ζωής του ποιητή.
Ιταλία Στις 10 Οκτωβρίου 1924, ο Πάουντ άφηνει για πάντα το Παρίσι και μετακομίζει στο Ράπαλο της Ιταλίας. Εκεί, αυτός και η Ντόροθι, μένουν για λίγο, μετά ταξιδεύουν στη Σικελία και τον Ιανουάριο του 1925 επιστρέφουν για να εγκατασταθούν στο Ράπαλλο. Στην Ιταλία συνέχισε να είναι ένας δημιουργικός καταλύτης. Ο νεαρός γλύπτης Χάινζ Χέντζις πήγε τον είδε να φτάνει αδέκαρος. Του δώθηκε κατάλυμα και μάρμαρο να σκαλίσει, και γρήγορα έμαθε να δουλεύει την πέτρα. Τον ίδιο καιρό, ο ποιητής Τζέιμς Λόφλιν άρχισε τον εκδοτικό οίκο Νέοι Ορίζοντες που θα γινόταν όχημα για πολλούς νέους συγγραφείς. Εκείνο τον καιρό, ο Πάουντ οργάνωσε επίσης μια ετήσια σειρά συναυλιών όπου εκτελούνταν ένα ευρύ φάσμα της κλασσικής και σύγχρονης μουσικής. Ειδικότερα αυτή η μουσική δραστηριότητα συνέβαλε στην αναβίωση στον 20ο αιώνα του ενδιαφέροντος για του Βιβάλντι, ο οποίος ήταν ξεχασμένος από τον καιρό του θανάτου του. Στην Ιταλία ο Πάουντ έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του Μουσολίνι, και αντισημιτικά συναισθήματα αρχίζουν να εμφανίζονται στα γραφτά του. Έκανε το πρώτο ταξίδι στις ΗΠΑ μετά από πολλά χρόνια το 1939, την παραμονή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, και σκέφτηκε να μείνει εκεί μόνιμα, αλλά στο τέλος επέλεξε να επιστρέψει στην Ιταλία. Ο Πάουντ παρέμεινε στην Ιταλία μετά το ξέσπασμα του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε κορυφαίος προπαγανδιστής του Αξονα. Συνέχισε επίσης να συμμετέχει σε φιλολογικές εκδόσεις, και έγραψε πολλά άρθρα στις εφημερίδες. Αποδοκίμασε την αμερικανική συμμετοχή στον πόλεμο και προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις πολιτικές επαφές του στην Ουάσιγκτον για να την αποτρέψει. Μίλησε στο ιταλικό ραδιόφωνο και έδωσε μια σειρά συζητήσεων πάνω σε πολιτιστικά θέματα. Αναπόφευκτα, άγγιξε και πολιτικά θέματα, η αντίθεσή του στον πόλεμο και ο αντισημιτισμός του ήταν προφανή. Δεν είναι σαφές αν κάποιος στις Ηνωμένες Πολιτείες
15
Έζρα Πάουντ άκουσε τις ραδιοφωνικές εκπομπές του, δεδομένου ότι οι συσκευές αποστολής ραδιοφςνικού σήματος του ιταλικού ραδιοφώνου ήταν αδύνατες και αναξιόπιστες. Είναι σαφές, εντούτοις, ότι τα άρθρα του στις ιταλικές εφημερίδες (καθώς επίσης και διάφορα βιβλία και μπροσούρες) είχαν κάποια επιρροή στην Ιταλία. Τον Ιούλιο του 1943, οι Συμμαχικές δυνάμεις εισέβαλλαν στο νότιο μισό της Ιταλίας. Στην εντολή των συμμάχων, ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ ΙΙΙ απομάκρυνε τον Μουσολίνι ως πρωθυπουργό του βασίλειου της Ιταλίας. Ο Μουσολίνι δραπέτευσε στο Βορρά, όπου αυτοανακυρήχθηκε Πρόεδρος της νέας Δημοκρατίας του Σαλώ. Ο Πάουντ διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στις πολιτιστικές και προπαγανδιστικές δραστηριότητες στη νέα αυτή δημοκρατία, η οποία διήρκεσε μέχρι την άνοιξη του 1945. Στις 2 Μαΐου 1945, συνελλήφθη από τους ιταλούς παρτιζάνους, και οδηγήθηκε (σύμφωνα με το Hugh Kenner) στη βάση τους στο Τσιάβαρι, όπου σύντομα απελευθερώθηκε μην παρουσιάζοντας κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Την επόμενη ημέρα, παραδόθηκε οικειοθελώς στις αμερικανικές δυνάμεις. Φυλακίστηκε σε ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως του αμερικανικού στρατού έξω από την Πίζα, κλεισμένος για 25 μέρες σε ένα ανοικτό κλουβί πρίν του δοθεί μια σκηνή. Εδώ υφίσταται ένα νευρικό κλονισμό. Κατά τη διάρκεια της φυλακισής του συνέταξε τα Κάντος της Πίζας (The Pisan Cantos). Αυτό το τμήμα της ποίησης υπό εξέλιξη (work in progress) χαρακτηρίζει μια μετατόπιση στην ποίηση του Πάουντ· μια περισυλλογή στην καταστροφή τη δική του και της Ευρώπης, και στη θέση του στο φυσικό κόσμο. Τα Κάντος της Πίζας κέρδισαν το πρώτο βραβείο Bollingen από τη βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου το 1948.
16
17
Έλεν Κέλερ Έλεν Κέλερ Η Έλεν Άνταμς Κέλλερ (27 Ιουνίου 1880-1 Ιουνίου 1968) ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, λέκτορας και ακτιβίστρια. Σε ηλικία 19 μηνών, οι γονείς της αντιλήφθηκαν ότι ήταν κωφή και τυφλή και την πήγαν στο Ινστιτούτο Τυφλών της Βοστώνης, όπου την ανέλαβε η παιδαγωγός Άννα Σάλιβαν. Η περίπτωσή της διαδόθηκε παγκοσμίως λόγω ενός θεατρικού έργου το οποίο ήταν βασισμένο στην αυτοβιογραφία της, που αναπαριστούσε τις προσπάθειες της Σάλιβαν να αναπτύξει έναν κώδικα επικοινωνίας μαζί της με την παντελή έλλειψη ομιλίας. Τελικά, έμαθε τη νοηματική γλώσσα και το 1888 γύρισε στη Βοστώνη, όπου θεωρήθηκε παιδί θαύμα. Έμαθε γερμανικά, ελληνικά και λατινικά. Ήταν το πρώτο άτομο με κώφωση και τύφλωση που αποφοίτησε από πανεπιστήμιο το 1914. Συνέχισε τη μελέτη ξένων συγγραφέων και φιλοσόφων, ενώ υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγική συγγραφέας. Έκανε ταξίδια στην Ευρώπη, Η Έλλεν Κέλλερ, το 1905. όπου γνωρίστηκε με τον Μπέρναρντ Σω. Στη Σκωτία ανακηρύχτηκε επίτιμη διδάκτορας. Είχε δηλώσει ανοιχτά την αντίθεσή της στον πόλεμο. Επίσης, υπήρξε υπέρμαχος του δικαιώματος της γυναικείας ψήφου, των εργατικών δικαιωμάτων και του σοσιαλισμού, καθώς και άλλων προοδευτικών κινημάτων. Πέθανε το 1968. Κυριότερα έργα της είναι: "Το ημερολόγιο της Έλεν Κέλερ", "Η ιστορία της ζωής μου", "Απαισιοδοξία", "Η θρησκεία μου", "Ειρηνικό βραδινό".
18
Έμιλι Ντίκινσον Έμιλι Ντίκινσον Η Έμιλι Ελίζαμπεθ Ντίκινσον ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια του 19ου αιώνα (10 Δεκεμβρίου 1830-15 Μαΐου 1886). Αν και όχι τόσο διάσημη όσο ήταν εν ζωή, πλέον θεωρείται, μαζί με τον Ουώλτ Ουίτμαν, από τους πιο αναγνωρισμένους ποιητές και αντιπροσωπευτικούς Αμερικανούς ποιητές του 19ου αιώνα[1] . Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της μένοντας αποκλεισμένη στο σπίτι των γονιών της στο Άμχερστ και ολόκληρη η εργογραφία της παρέμεινε ανέκδοτη και κρυμμένη μέχρι και το θάνατό της. Εξαίρεση αποτέλεσαν μονάχα πέντε ποιήματα, από τα οποία τρία δημοσιεύτηκαν ανώνυμα και ένα εν αγνοία της ίδιας της ποιήτριας.
Οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον Η Έμιλι γεννήθηκε το 1830 στο Άμχερστ της Μασαχουσέτης. Ο πατέρας της ποιήτριας, Ασπρόμαυρο πορτρέτο της Έμιλι Ντίκινσον Έντουαρντ Ντίκινσον, είχε σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και εργαζόταν ως δικηγόρος στο Άμχερστ της Μασαχουσέτης, ενώ αργότερα εκλέχθηκε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Συγκλήτου της πολιτείας και μέλος του Αμερικάνικου Κογκρέσου. Στις 6 Μαΐου 1828, παντρεύτηκε την Έμιλι Νόρκρος Ντίκινσον και έκαναν τρία παιδιά: τον Γουίλιαμ Ώστιν, την Έμιλι Ελίζαμπεθ και τη Λαβίνια Νόρκρος, η οποία ήταν και αυτή που ανακάλυψε το έργο της αδερφής της, το συγκέντρωσε και το εξέδωσε μετά το θάνατό της. Η Έμιλι Ντίκινσον προερχόταν από μια οικογένεια με ρίζες στη Νέα Αγγλία: οι πρόγονοί της έφτασαν στη Αμερική κατά το πρώτο μεταναστευτικό πουριτανικό κύμα. Συνεπώς, η αυστηρή προσήλωση της οικογένειάς της στον προτεσταντισμό επηρέασε και το έργο της ποιήτριας. Η Έμιλι έζησε απομονωμένη στο δωμάτιό της μέχρι το θάνατό της. Σπάνια έβγαινε από το σπίτι κι ερχόταν σε επαφή με ελάχιστους ανθρώπους, οι οποίοι όμως την επηρέασαν σε μέγιστο βαθμό στην ποίηση και το τρόπο σκέψης της. Το 1854, γνώρισε τον πάστορα Τσαρλς Γουάντσγορθ σε ένα ταξίδι στην Φιλαδέλφεια. Ορισμένοι κριτικοί πιστεύουν ότι οι ρομαντικοί στίχοι των ποιημάτων της τα επόμενα χρόνια προέρχονταν από τον πλατωνικό έρωτά της για τον πάστορα, ωστόσο η ίδια τον αποκαλούσε "τον πιο κοντινό της άνθρωπο πάνω στη γη"[2] .
Έμιλι Ντίκινσον
Ποίηση και επιρροές Τα αδέρφια της Έμιλι δεν ήταν μόνο η οικογένειά της, αλλά και οι σύντροφοι στις πνευματικές ενασχολήσεις της. Η ποίησή της αντανακλά τη μοναξιά που ένιωθε η ίδια, αλλά και στιγμές έμπνευσης που δίνουν ίσως μια αίσθηση ευτυχίας. Επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το θρησκευτικό συντηρητισμό της οικογένειάς της, αλλά και του αστικού πουριτανικού περιβάλλοντος της πόλης όπου ζούσε, ενώ φαίνεται να αντλεί επιρροές και από τους Μεταφυσικούς Άγγλους ποιητές του 17ου αιώνα. Θαύμαζε τον Τζον Κητς και τους Ρόμπερτ και Ελίζαμπεθ Μπάρετ Μπράουνινγκ. H Ντίκινσον ήταν ιδιαίτερα παραγωγική στον αριθμό των ποιημάτων της, που ξεπερνούν τα 800 και συχνά τα έστελνε μέσω αλληλογραφίας σε φίλους της, ωστόσο δεν αναγνωρίστηκε ευρέως κατά τη διάρκεια της ζωής της. Πέθανε στο Άμχερστ το 1886 και ο πρώτος τόμος ποιημάτων της εκδόθηκε μετά θάνατον το 1890 κι ο τελευταίος το 1955.
Ελληνικές μεταφράσεις • Φύση: Ποιήματα της Έμιλυ Ντίκινσον, Άννα Δασκαλοπούλου, Αθήνα: Ειδική Εκδοτική 1995 • Ποιήματα,, ἐπιλογή - μετάφραση Ἀγγελική Σιδηρά, Ἀθήνα: Ἑρμείας 1996 • Επι-γράμματα, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κώστας Ιωάννου, Κορωπί: Κρωπία 2000 • Emily Dickinson: Ἡ ποιήτρια τῶν ἑπομένων ἐποχῶν, ἐπιλογή καί μετάφραση ποιημάτων, πρόλογος καί σχόλια Κώστας Ἰωάννου, Κορωπί: Κρωπία 2000 • Ζωή: Ποιήματα, μετάφραση Άννα Δασκαλοπούλου, Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 2003 • Το μέγα ύδωρ : Εικοσιεπτά ποιήματα, μετάφραση - πρόλογος Διονύσης Καψάλης, Αθήνα: Άγρα 2004 • 44 ποιήματα και 3 γράμματα, επιλογή - μετάφραση - σχολιασμός - επίμετρο Ερρίκος Σοφράς, Αθήνα: Ροδακιό 2005 • Μιά ὥρα εἶναι μιά θάλασσα: Τά ὀλιγόστιχα, εἰσαγωγή, μετάφραση, σχόλια Κώστας Ἰωάννου, Κορωπί: Κρωπία 2005 • Αγάπη : Ποιήματα, μετάφραση Άννα Δασκαλοπούλου; ζωγραφική Θανάσης Καραμήτας, Αθήνα: Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος 2005 • Τό ἀνεξάντλητα Σημαῖνον: 91 ποιήματα, ἐπιλογή - μετάφραση - πρόλογος Ἕλλη Συναδινού, Ἀθήνα: Ἰδεόγραμμα 2006
Παραπομπές [1] Ford(1966),122 [2] Habegger(2001),330.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Emily Dickinson at Poets.org (http://www.poets.org/poet.php/prmPID/155) • Encyclopedia Britannica (http://www.britannica.com/eb/article-9030338) • Άρθρο στο "Βήμα" για τη συγγραφέα (http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14463&m=S08& aa=1) • Άρθρο στο "lexima" για τη συγγραφέα καθώς και μεταφρασμένα ποιήματα (http://www.lexima.gr/lxm/ read-526.html1) • Μεταφρασμένα ποιήματα της Έμιλι Ντίκινσον (http://www.translatum.gr/poetry/dickinson.htm)
19
20
Έντγκαρ Άλλαν Πόε Έντγκαρ Άλλαν Πόε Έντγκαρ Άλλαν Πόε
Έντγκαρ Άλλαν Πόε, νταγκεροτυπία (1848). Πραγματικό όνομα: Edgar Allan Poe Γέννηση: 19 Ιανουαρίου 1809 Βοστώνη, ΗΠΑ Θάνατος: 7 Οκτωβρίου 1849 (40 ετών) Βαλτιμόρη, ΗΠΑ Είδος: Συγγραφέας, ποιητής, κριτικός Λογοτεχνικό ρεύμα: Αστυνομική λογοτεχνία, Ιστορίες τρόμου και φαντασίας
Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε (Edgar Allan Poe[1], 19 Ιανουαρίου 1809 - 7 Οκτωβρίου 1849) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, ποιητής και κριτικός. Υπήρξε ένας από τους κύριους εκπροσώπους του αμερικανικού ρομαντισμού. To λογοτεχνικό του έργο είχε σημαντική επίδραση στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη σύγχρονων λογοτεχνικών ειδών, όπως η αστυνομική λογοτεχνία ή οι ιστορίες τρόμου και φαντασίας.
Η ζωή του Ο Πόε γεννήθηκε το 1809[2] στη Βοστώνη και οι γονείς του ήταν ηθοποιοί. Ο πατέρας του, Ντέηβιντ Πόε, εγκατέλειψε την οικογένεια του τον Ιούλιο του 1811 ενώ πέθανε πέντε μήνες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου. Η μητέρα του, Ελίζαμπεθ Άρνολντ Χόπκινς, υπέφερε από φυματίωση και πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου του 1811, ενώ ο Πόε ήταν μόλις δύο ετών. Μετά το θάνατο της μητέρας του, έζησε στο σπίτι του επιτυχημένου εμπόρου καπνού Τζον Άλλαν και μεγάλωσε στην πόλη Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια. Το 1815, η οικογένεια Άλλαν μετακόμισε στη Σκωτία και την Αγγλία, όπου έζησαν συνολικά για πέντε χρόνια. Στο διάστημα αυτό, ο Πόε φοίτησε σε δύο αγγλικά σχολεία κοντά στην πόλη του Λονδίνου. Μετά την επιστροφή του στο Ρίτσμοντ, εγγράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, το 1826, όπου παρέμεινε μόνο για ένα χρόνο. Ήρθε σε σύγκρουση με τον πατριό του, εξαιτίας οικονομικών χρεών που ανέπτυξε μέσω της χαρτοπαιξίας, κατά την περίοδο φοίτησης του. Τελικά ο Πόε εγκατέλειψε το σπίτι των Άλλαν και κατατάχθηκε το 1827 στον αμερικανικό στρατό, πιθανότατα για λόγους οικονομικής επιβίωσης. Στην αίτηση κατάταξής του δήλωσε το όνομα Έντγκαρ Α. Πέρι, αναφέροντας επίσης ως ηλικία τα 22 χρόνια ενώ ήταν δεκαοχτώ ετών. Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, μία ποιητική συλλογή με τίτλο Ταμερλάνος και
Έντγκαρ Άλλαν Πόε άλλα Ποιήματα. Το 1829, εκδόθηκε το δεύτερο ποιητικό βιβλίο του Al Aaraaf, ενώ παράλληλα έκανε αίτηση εγγραφής στην στρατιωτική ακαδημία του Ουέστ Πόιντ (West Point), με την υποστήριξη του πατριού του. Εκεί θεωρείται πως ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο άλλων ρομαντικών ποιητών, ενώ σύντομα ανέπτυξε εκ νέου οικονομικά χρέη. Υπήρξε σκόπιμα αμελής ως προς τα καθήκοντά του[3] γεγονός που οδήγησε τελικά στην απόλυσή του. Αμέσως μετά, ο Πόε μετακόμισε στη Βαλτιμόρη όπου έζησε με την θεία του Μαρία Κλεμ και την πρώτη του ξαδέλφη Βιρτζίνια Ελίζα Κλεμ. Προκειμένου να συντηρείται οικονομικά, ξεκίνησε να γράφει πεζά κείμενα υποβάλλοντας συμμετοχή σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Το 1833, βραβεύτηκε για το διήγημά του Μήνυμα στο μπουκάλι, γεγονός που του εξασφάλισε μία πρώτη αναγνώριση σε ένα περιορισμένο τοπικό λογοτεχνικό κύκλο. Το Δεκέμβριο του 1835, άρχισε να εργάζεται ως συντάκτης στην εφημερίδα Southern Literary Messenger (Λογοτεχνικός Αγγελιοφόρος του Νότου), στο Ρίτσμοντ. Την ίδια περίοδο παντρεύτηκε τη δεκατριάχρονη ξαδέρφη του, η οποία στο πιστοποιητικό του γάμου τους, αναφερόταν ψευδώς πως ήταν είκοσι ενός ετών. Το 1838 εκδόθηκε η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ (The Narrative of Arthur Gordon Pym) ενώ το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου, ο Πόε μετακόμισε στη Φιλαδέλφεια, όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός συντάκτη στο περιοδικό Burton's Gentleman's Magazine. Δημοσίευσε αρκετά άρθρα, διηγήματα και κριτικές απολαμβάνοντας ολοένα και μεγαλύτερη φήμη. Το ίδιο διάστημα, εκδόθηκε η δίτομη συλλογή έργων του Tales of the Grotesque and Arabesque (Ιστορίες του Γκροτέσκου και του Αραβουργήματος), η οποία αν και δεν αποτέλεσε σημαντική εμπορική επιτυχία, επαινέθηκε από την κριτική και θεωρείται σήμερα ορόσημο στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ο Πόε εγκατέλειψε τη θέση του μετά από περίπου ένα χρόνο και ανέλαβε χρέη βοηθού συντάκτη στο περιοδικό Graham's Magazine. Στις 20 Ιανουαρίου του 1842, η σύζυγός του έδειξε για πρώτη φορά δείγματα πως έπασχε από φυματίωση και υπό το βάρος της ασθένειάς της, ο Πόε κατέφυγε στο ποτό. Εγκατέλειψε εκ νέου την θέση του στο Graham's Magazine και επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην εφημερίδα Evening Mirror και ως συντάκτης στην έκδοση του Broadway Journal. Στις 29 Ιανουαρίου του 1845 εκδόθηκε το ποίημα του Το Κοράκι, ένα από τα πιο γνωστά έργα του και το οποίο του πρόσφερε μεγάλη αναγνώριση, γεγονός που τον βοήθησε επίσης να αυξήσει το ισχνό του εισόδημα δίνοντας διαλέξεις. Ανατυπώθηκε σε αρκετές εφημερίδες και περιοδικά, ωστόσο ο ίδιος ο Πόε δεν αποκόμισε οικονομικά οφέλη από το ίδιο το έργο εξαιτίας της έλλειψης νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων. Τον Ιανουάριο του 1847, η σύζυγός του Βιρτζίνια πέθανε και τον επόμενο χρόνο, ο Πόε αρραβωνιάστηκε την ποιήτρια Σάρα Έλεν Ουίτμαν. Ο προγραμματισμένος τους γάμος τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, πιθανότατα εξαιτίας των προβλημάτων του Πόε με το ποτό. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, η μητέρα της Ουίτμαν είχε σημαντική συμβολή στη διάλυση της σχέσης τους. Με βάση την αλληλογραφία του Πόε, εκείνης της περιόδου, γνωρίζουμε ότι επιχείρησε να αυτοκτονήσει, από υπερβολική δόση λάβδανου. Αργότερα, ο Πόε επέστρεψε στο Ρίτσμοντ όπου αραβωνιάστηκε την Σάρα Ελμίρα Ρόυστερ και μαζί όρισαν ως ημερομηνία του γάμου τους την 17η Οκτωβρίου του 1849.
21
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
22
Ο θάνατός του Σύμφωνα με επιστολή του προς την Μαρία Κλεμ στις 18 Σεπτεμβρίου του 1849, ο Πόε θα πραγματοποιούσε ένα ταξίδι στη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να συναντήσει την ποιήτρια Λέον Λάουντ, με αφορμή την επιμέλεια της έκδοσης ενός τόμου με έργα της. Ανακαλύφθηκε σε παραληρηματική κατάσταση στους δρόμους της Βαλτιμόρης από έναν περαστικό, ο οποίος μετά από σχετική υπόδειξη του Πόε, έστειλε επιστολή στον Δρ. J. E. Snodgrass, ενημερώνοντας τον σχετικά. Ο Snodgrass έλαβε την επιστολή στις 3 Οκτωβρίου και την ίδια ημέρα φρόντισε, μαζί με τον θείο του Πόε, Χένρυ Χέρινγκ, για την μεταφορά του Πόε στο νοσοκομείο, όπου τελικά πέθανε στις 7 Οκτωβρίου. Καθώς δεν κατάφερε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του να συνέλθει επαρκώς, ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει πώς είχε οδηγηθεί στην κατάσταση του. Όταν βρέθηκε, φορούσε ρούχα που πιστεύεται ότι δεν του ανήκαν ενώ επανειλημμένα πρόφερε το όνομα Ρέυνολντς κατά την διάρκεια της τέταρτης νύχτας που έμεινε στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με επιστολή του ιατρού Δρ. John J. Moran που εξέτασε τον Πόε στο νοσοκομείο, προς την θεία του, οι τελευταίες του λέξεις ήταν "Lord help my poor soul" ("Κύριε βοήθησε την φτωχή ψυχή μου").
Ο τάφος του Πόε στη Βαλτιμόρη
Η πραγματική αιτία θανάτου του Πόε παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα και δεν υπάρχει μία οριστική θέση, καθώς ουδέποτε υπήρξε ή βρέθηκε ένα επίσημο πιστοποιητικό θανάτου. Ο Δρ. J. E. Snodgrass, ο οποίος γνώριζε προσωπικά τον Πόε και βρέθηκε μαζί του στις τελευταίες του ημέρες, βεβαίωνε πως ο θάνατός του ήταν απόρροια αλκοολισμού [4]. Αντίθετα, ο Δρ. John Moran, θεωρούσε πως ο θάνατός του δεν σχετιζόταν με χρήση κάποιου είδους τοξικής ουσίας [5]. Τόσο τα γραπτά του Snodgrass όσο και του Moran, με θέμα τις τελευταίες ημέρες ζωής του Πόε, περιέχουν σημαντικές αντιφάσεις με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται εν γένει με δυσπιστία από τους μελετητές και βιογράφους του συγγραφέα. Πληθώρα άλλων θεωριών έχουν προταθεί επίσης, μεταξύ αυτών πιθανή σύφιλη, επιληψία, δηλητηρίαση, δολοφονία ή λύσσα [6], θεωρίες όμως που δεν επιβεβαιώνονται μέχρι σήμερα από επίσημα ιατρικά έγγραφα ή αναφορές. Η ταφή του έγινε στις 8 ή 9 Οκτωβρίου και ο τάφος του βρίσκεται στη Βαλτιμόρη, όπου αποτελεί ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο της περιοχής. Από το 1949, κάποιος ανώνυμος επισκέπτης επισκέπτεται τον τάφο του στις 19 Ιανουαρίου, αφήνοντας τρία κόκκινα τριαντάφυλλα και ένα μπουκάλι κονιάκ στη μνήμη του. Την ημέρα της ταφής του Πόε, μία νεκρολογία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα New York Tribune, υπογεγραμμένη με το ψευδώνυμο Ludwig, το οποίο όπως αποκαλύφθηκε αργότερα ανήκε στον εκδότη και επιμελητή ανθολογιών, Ρούφους Ουίλμοτ Γκρίζγουολντ. Η νεκρολογία ανέφερε στην εισαγωγή της: "O Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι νεκρός. Πέθανε στη Βαλτιμόρη προχθές. Η ανακοίνωση αυτή θα τρομάξει αρκετούς, αλλά λίγοι θα νιώσουν θλίψη για το γεγονός." [7] και θεωρείται απόρροια της εχθρότητας που είχε καλλιεργηθεί μεταξύ του Πόε και του Γκρίσγουολντ. 160 χρόνια μετά το θάνατό του, στις 12 Οκτωβρίου του 2009 έγινε η κηδεία του ομοιώματος του ποιητή, με τιμές, στη Βαλτιμόρη[8].
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
Το πρόβλημα της βιογραφίας του Για τη ζωή και την προσωπικότητα του Πόε υπάρχουν αρκετές πληροφορίες, συχνά αντιφατικές, ωστόσο ελάχιστα γεγονότα μπορούν να επιβεβαιωθούν ή να επαληθευτούν μέσα από επίσημες πρωτογενείς πηγές ή έγγραφα. Πολλά βιογραφικά στοιχεία για τον Πόε βρίσκονταν ή και παραμένουν υπό καθεστώς αμφισβήτησης, όπως η ημερομηνία γέννησής του, τα αίτια του θανάτου του, η ημέρα ταφής του, οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις καθώς και άλλες σκοτεινές πλευρές της ζωής του, όπως η σχέση του με το ποτό ή άλλες ναρκωτικές ουσίες. Μέχρι το 1875, η κύρια βιογραφία του Πόε ήταν έργο του εκδότη Ρούφους Ουίλμοτ Γκρίζγουολντ. Επίκεντρο της γνωριμίας τους υπήρξε αρχικά η έκδοση μίας ανθολογίας του Γκρίσγολντ, The Poets and Poetry of America (1842) για την οποία ο Πόε έγραψε μία – μάλλον αρνητική – κριτική κατά παραγγελία του ίδιου του Γκρίζγουολντ, την οποία ο Πόε εξέλαβε ως μορφή δωροδοκίας. Η σχέση τους ψυχράνθηκε ακόμα περισσότερο λίγους μήνες αργότερα, όταν δημοσιεύτηκε μία νέα αρνητική κριτική, στις 28 Ιανουαρίου του 1843, σε τεύχος της Saturday Museum. Η κριτική αυτή περιείχε προσωπικές επιθέσεις κατά του Γκρίζγουολντ, ο οποίος θεώρησε πως αποτελούν έργο του Πόε, αν και στην πραγματικότητα είχαν γραφτεί από τον φίλο του Πόε, Χένρυ Χιρστ. Το 1845, ο Γκρίζγουολντ ξεκίνησε μία νέα ανθολογία πεζών κειμένων (The Poets and Poetry of America), στην οποία θα χρησιμοποιούσε και έργα του Πόε, γεγονός που συνδυάστηκε με μία προσωρινή βελτίωση στις σχέσεις τους. Ωστόσο, η αρνητική κριτική του Γκρίζγουολντ στην παρουσίαση του έργου του Πόε μέσα στην ανθολογία, προκάλεσε την αντίδραση του τελευταίου, ο οποίος δημοσίευσε μία ανάλογη αρνητική κριτική για το σύνολο της ανθολογίας. Μετά το θάνατό του Πόε, η εχθρική σχέση τους έγινε εμφανής μέσα από τη νεκρολογία που έγραψε ο Γκρίζγουολντ την ημέρα της ταφής του. Επιπλέον, ο Γκρίζγουολντ ανέλαβε το ρόλο του εκτελεστή της λογοτεχνικής κληρονομιάς του, αν και δεν υπάρχει απόδειξη πως κάτι τέτοιο ήταν επιθυμία του ίδιου του συγγραφέα. Ο Γκρίζγουολντ έπεισε την Μαρία Κλεμ να του παραδώσει τις επιστολές και τα χειρόγραφα του Πόε, προκειμένου να επιμεληθεί την έκδοση μίας συλλογής έργων του. Παράλληλα, έγραψε μία σύντομη βιογραφία του Πόε, την οποία περιέλαβε σε μεταγενέστερο τόμο της συλλογής αυτής, και μέσα από την οποία περιέγραφε τον Πόε ως αλκοολικό, διεφθαρμένο και συστηματικό χρήστη ναρκωτικών ουσιών. Η πρώτη αυτή βιογραφία περιείχε μία αισθητά διαφορετική εικόνα για τον Πόε, σε σύγκριση με ανάλογα βιογραφικά κείμενα της ίδιας περιόδου, καθώς και στοιχεία που σήμερα θεωρούνται ανακριβή. Ένας κύκλος φίλων του Πόε αντέδρασε στην δημοσίευση της βιογραφίας του Γκρίζγουολντ, ωστόσο αυτή διαδόθηκε και Εικονογράφηση του Γκουστάβ Ντορέ για το Κοράκι αναδημοσιεύτηκε ευρέως, αποτελώντας την βάση για μεταγενέστερες βιογραφίες. Θεωρείται πως μέχρι σήμερα, ορισμένες ανακριβείς ή υπερβολικές αναφορές του Γκρίσγουολντ γύρω από την προσωπικότητα του Πόε, έχουν επικρατήσει. Η βιογραφία του Τζον Χένρυ Ίνγκραμ το 1875, υπήρξε πιο ισορροπημένη και με μεγαλύτερη συμπάθεια απέναντι στον Πόε, επισημαίνοντας παράλληλα τις ανακρίβειες του Γκρίζγουολντ. Αργότερα, με τη βοήθεια της Σάρα Έλεν Ουίτμαν και άλλων φίλων του Πόε, ο Ίνγκραμ επέκτεινε τη βιογραφία του εκδίδοντας ένα δίτομο έργο.
23
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
Έργο και αποδοχή Το έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε είχε σημαντική επιρροή τόσο στην αμερικανική όσο και στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας το θεμέλιο λίθο για σύγχρονα είδη όπως η αστυνομική λογοτεχνία και οι ιστορίες τρόμου ή φαντασίας. Θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, το οποίο ανέπτυξε μέσα από τις τρεις ιστορίες του με ήρωα τον Ογκύστ Ντυπέν (Auguste Dupin), μεταξύ αυτών Οι Δολοφονίες της Οδού Νεκροτομίου. Τα έργα αυτά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τις μεταγενέστερες ιστορίες του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, με κεντρικό ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς. Η φήμη του Πόε υπήρξε αρκετά μεγάλη τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Αμερικανοί λογοτέχνες που εκτιμούσαν το έργο του και επηρεάστηκαν από αυτό, ήταν ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, καθώς και ο Χέρμαν Μέλβιλ. Αντιθέτως, ο Μαρκ Τουαίην υπήρξε αυστηρός κριτής του, όπως και ο ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ, ο οποίος ωστόσο εκτιμούσε το κριτικό του έργο. Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση είχε το έργο του Πόε στη γαλλική λογοτεχνία και ειδικότερα στον γαλλικό συμβολισμό. Ο Κάρολος Μπωντλαίρ μετέφρασε σχεδόν το σύνολο των πεζών του κειμένων, καθώς και αρκετά ποιήματα του. Σε επαφή με το έργο του ήρθε και ο ποιητής Στεφάν Μαλλαρμέ, ο οποίος επίσης μετέφρασε έργα του, ενώ αφιέρωσε δικά του ποιήματα στον Πόε. Επηρέασε σημαντικά και τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος έγραψε ένα δοκίμιο για το έργο του, Poe et ses oeuvres (Ο Πόε και τα έργα του), ενώ το μυθιστόρημα του Η Σφίγγα των Πάγων (Le Sphinx des glaces), αποτελούσε συνέχεια της Αφήγησης του Άρθρουρ Γκόρντον Πυμ του Πόε. Ενδεικτικό της επίδρασης του Πόε στη Γαλλία, είναι επιπλέον το γεγονός πως οι ζωγράφοι Εντουάρ Μανέ και Γκουστάβ Ντορέ φιλοτέχνησαν αναπαραστάσεις έργων του. Σε μετεγενέστερη περίοδο, ο Πωλ Βαλερύ και ο Μαρσέλ Προυστ υπήρξαν επίσης θαυμαστές του. Με αφετηρία τη Γαλλία, έργα του μεταφέρθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Αγγλία, μεταξύ των λογοτεχνών που τα εκτίμησαν, υπήρξαν ο Άλγκερνον Σουίνμπουρν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.
Επιλεγμένα έργα Ποιήματα • • • • •
(1827) Tamerlane (Ταμερλάνος) (1829) Al Aaraaf (Αλ Ααραάφ) (1845) The Raven (To Κοράκι) (1847) Ulalume (Ουλαλούμ) (1848) Eureka (Εύρηκα) - πεζό ποίημα
Διηγήματα, πεζά • • • • • • • • • •
(1833) MS. Found in a Bottle (Χειρόγραφο σ' ένα μπουκάλι) (1838) Ligeia (Λιγεία) (1839) The Fall of the House of Usher (Η Πτώση του Οίκου των Άσερ) (1839) William Wilson (1839) The Conversation of Eiros and Charmion (Ο Διάλογος Ανάμεσα στην Ειράδα και τη Χάρμιον) (1842) The Masque of the Red Death (Η Μάσκα του Κόκκινου Θανάτου) (1842) The Pit and the Pendulum (Το Πηγάδι και το Εκκρεμές) (1843) The Gold Bug (Ο Χρυσός Σκαραβαίος) (1843) The Black Cat (Ο Μαύρος Γάτος) (1845) Some Words with a Mummy (Μερικές κουβέντες με μια μούμια ή Κουβεντιάζοντας με μια μούμια)
• (1845) The System of Doctor Tarr and Professor Fether (Το Σύστημα του Δόκτωρα Πίσσα και του Καθηγητή Φτερά) • (1846) The Cask of Amontillado (Το Βαρέλι του Αμοντιλάδο)
24
Έντγκαρ Άλλαν Πόε • • • •
(1838) The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (Η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ) (1841) The Murders in the Rue Morgue (Οι Δολοφονίες της Οδού Νεκροτομίου) (1844) The Purloined Letter (Το Κλεμμένο Γράμμα) (1850) A Descent into the Maelstrom (Η ρουφήχτρα του Μαελστρόμ ή Στη Δίνη του Μάελστρομ)
Πραγματείες, δοκίμια • (1846) The Philosophy of Composition (Η Φιλοσοφία της Σύνθεσης) • (1848) Eureka (Εύρηκα)
Θεατρικά • (1835) Politian
Βιβλιογραφία • Frederick S. Frank & Anthony Magistrale, The Poe Encyclopedia, Greenwood Press, 1997. ISBN 0-313-27768-0 • Quinn, A. Hobson, Edgar Allan Poe: A Critical Biography, The Johns Hopkins University Press, 1997. ISBN 0-8018-5730-9
• A Companion to Poe Studies (εκδ. Eric W. Carlson), Greenwood Press, 1996. ISBN 0-313-26506-2 • Kenneth Silverman, Edgar A Poe : Mournful and Never-ending Remembrance, Harper Perennial, 1991. ISBN 0-06-092331-8
Σημειώσεις 1. ^ H ακριβής προφορά του ονόματός του είναι Έντγκαρ Άλλαν Πόου. 2. ^ Δεν διαθέτουμε πιστοποιητικό της γέννησής του. Μέχρι το 1880, ως έτος γέννησης του Πόε αναφερόταν το 1811. Ο ίδιος ο συγγραφέας, σε μία επιστολή του προς τον Rufus Wilmot Griswold, αναφέρει πως γεννήθηκε το Δεκέμβριο του 1813, ωστόσο σε άλλο αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς τον Griswold τοποθετεί τη γέννησή του, τον Ιανουάριο του 1811 [9]. 3. ^ Σε επιστολή προς τον πατριό του Τζον Άλλαν, γραμμένη στις 18 Νοεμβρίου 1831, ο Πόε σημειώνει: "Από τη στιγμή που έγραψα αυτή την επιστολή θα παραμελήσω τα μαθήματα και τα καθήκοντα μου στο ίδρυμα. Αν δεν λάβω απάντησή σας σε δέκα ημέρες, θα φύγω από το Πόιντ - διότι αλλιώς θα εκθέσω τον ευατό μου στον κίνδυνο της απόταξης (Πόε, Τόμος Α': Ποιήματα, Κριτικές, Επιστολές, εκδ. Πλέθρον, γ' έκδοση Ιανουάριος 2002). 4. ^ Snodgrass, Dr. Joseph Evan, The Facts of Poe's Death and Burial [10], Beadle's Monthly, Μάρτιος 1867 5. ^ Moran, Dr. John J. Official Memorandum of the Death of Edgar A. Poe [11], New York Herald, 28 Οκτωβρίου, 1875 6. ^ Edgar Allan Poe Mystery [12], 24 Σεπτεμβρίου 1996, University of Maryland Medical News 7. ^ Η νεκρολογία για τον Πόε γραμμένη από τον Griswold, στην αγγλική Βικιθήκη. 8. ^ Έθνος [13], Κήδεψαν ομοίωμα του Αλαν Πόε, 13 Οκτωβρίου 2009.
25
Έντγκαρ Άλλαν Πόε
26
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Γενικές πληροφορίες • • • • • • •
The Edgar Allan Poe Society of Baltimore [14] The Poe Studies Association [15] Poe Museum [16] Edgar Allan Poe National Historic Site [17] The Raven Society (University of Virginia) [18] Qrisse's Poe Pages [19] Poe Webliography [20]
Κείμενα • Έργα του Edgar Allan Poe [21] στο Project Gutenberg • Complete Works of Edgar Allan Poe [22] από το EServer.org [23] • Πλήρη έργα του Πόε [24] • Ποιήματα [25] από το Able2Know Portal [26] • Έργα του Πόε από την αγγλική Βικιθήκη • PoeStories.com [27] - Αποφθέγματα, κείμενα, χρονολόγιο και φωτογραφίες. • Κείμενά του στα ελληνικά [28]
Παραπομπές
[1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [2] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [3] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [4] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [5] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [6] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [7] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [8] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ %CE%88%CE%BD%CF%84%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%81_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%B5#endn [9] http:/ / www. lfchosting. com/ eapoe/ works/ misc/ poeautob. htm [10] http:/ / www. eapoe. org/ papers/ misc1851/ 18670300. htm [11] http:/ / www. eapoe. org/ papers/ misc1851/ 18751028. htm [12] http:/ / www. umm. edu/ news/ releases/ news-releases-17. html [13] http:/ / www. ethnos. gr/ article. asp?catid=11380& subid=2& pubid=6964851 [14] http:/ / www. eapoe. org/ index. htm [15] http:/ / www. poestudiesassn. org/ [16] http:/ / www. poemuseum. org/ [17] http:/ / www. nps. gov/ edal/ index1. html [18] http:/ / scs. student. virginia. edu/ %7Eravens/ [19] http:/ / www. poedecoder. com/ Qrisse/ [20] http:/ / andromeda. rutgers. edu/ %7Eehrlich/ poesites. html [21] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Edgar_Allan_Poe [22] http:/ / eserver. org/ books/ poe/ [23] http:/ / eserver. org
Έντγκαρ Άλλαν Πόε [24] [25] [26] [27] [28]
http:/ / artofhacking. com/ iet/ poe/ index. htm http:/ / search. able2know. com/ Books___Literature/ Poetry/ P/ Poe__Edgar_Allan/ index. html http:/ / able2know. com/ http:/ / www. poestories. com/ http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=486
27
28
Έντμουντ Κίλι Έντμουντ Κίλι Ο Έντμουντ Κίλι (Edmund Keeley, γενν. Δαμασκός 1928) είναι Αμερικανός μεταφραστής, δοκιμιογράφος, νεοελληνιστής, και συγγραφέας.
Βιογραφικά στοιχεία Ο Έντμουντ Κίλι γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας, από αμερικανούς γονείς, και έζησε τα νεανικά του χρόνια στη Συρία, στον Καναδά, και στην Ελλάδα, όπου ο πατέρας του ήταν ο Αμερικανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη (1936-1939).[1] Είναι απόφοιτος των πανεπιστημίων του Πρίνστον (1949) και της Οξφόρδης (1952). [2] Δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία, δημιουργική γραφή, και νεοελληνική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον (1954-1993). Υπήρξε συνιδρυτής με τους Πίτερ Μπην (Peter Bien) και Πίτερ Τόππινκ (Peter Topping) του Modern Greek Studies Association, και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.[3]
Βραβεύσεις Για το πρώτο μυθιστόρημά του The Libation (Η σπονδή) ο Edmund Keeley τιμήθηκε με το Rome Prize της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών (1959). Για τις μεταφράσεις έργων ποίησης έχει τιμηθεί με το Columbia Translation Center/PEN Award (1975), το Harold Morton Landon Award της Ακαδημίας Αμερικανών Ποιητών (1980), το Πρώτο Ευρωπαϊκό Βραβείο για τη Μετάφραση Ποίσης που απονέμει η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (1987), και το PEN/Ralph Manheim Medal for Translation (2000). Το 1992 εκλέχτηκε Εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Επιστημών. Το 2008 τιμήθηκε με το βραβείο "Διδώ Σωτηρίου της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων.
Εργογραφία • A century of greek poetry 1900-2000 (Δίγλωσσο), Έντμουντ Κίλι, Κάρεν Βαν Ντάϋκ, Πίτερ Κόνστανταϊν, και Πήτερ Μπην, Εκδοτικός Οίκος COSMOS, 2004. • Ακροβατώντας στα όρια, μετάφραση Ιλάειρα Διονυσοπούλου, Ωκεανίδα, 2004. • Πρώτα βήματα, μετάφραση Νανά Ησαΐα, Ελληνικά Γράμματα, 2002. • Αναπλάθοντας τον παράδεισο: Το ελληνικό ταξίδι 1937-1947, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Εξάντας, 1999. • Γιώργος Σεφέρης-Edmund Keeley: Αλληλογραφία 1951-1971, Άγρα, 1998. • Η σπονδή, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Εξάντας, 1998. • Αλβανικό ημερολόγιο: Ο δρόμος προς το Ελμπασάν, μετάφραση Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος. Καστανιώτη, 1996. • Η καβαφική Αλεξάνδρεια, μετάφραση Τζένη Μαστοράκη, Ίκαρος, 1996. • Η σιωπηλή κραυγή της μνήμης, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου , Εξάντας, 1996. • Το τελευταίο καλοκαίρι της αθωότητας, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Εξάντας, 1993. • Φόνος στον Θερμαϊκό, μετάφραση Μαριζέτα Γεωργουλέα, Γνώση, 1991. • Συζήτηση με τον Γιώργο Σεφέρη, μετάφραση Λίνα Κάσδαγλη, Άγρα, 1986.
Έντμουντ Κίλι
Μεταφράσεις • • • • • • • • • • • • •
Six Poets of Modern Greece (με τον Philip Sherrard), Alfred A. Knopf, 1961. Vassilis Vassilikos, 'The Plant,' 'The Well,' 'The Angel': A Trilogy (με την Mary Keeley), Knopf, 1964. Four Greek Poets (με τον Philip Sherrard), Penguin Books, 1965. George Seferis, Collected Poems: 1924-1955 (με τον Philip Sherrard), Princeton University Press, 1967. C. P. Cavafy, Passions and Ancient Days (με τον George Savidis), Hogarth Press, 1972. C. P. Cavafy, Selected Poems (με τον Philip Sherrard), Princeton University Press, 1972. Odysseus Elytis, The Axion Esti (με τον George Savidis), Pittsburgh University Press, 1972. C. P. Cavafy, Three Poems of Passion (με τον George Savidis), Plain Wrapper Press, 1975. C. P. Cavafy, Collected Poems, (με τους Philip Sherrard και George Savidis), Princeton University Press, 1975. Angelos Sikelianos, Selected Poems (με τον Philip Sherrard), Princeton University Press, 1979. Odysseus Elytis, Selected Poems, Viking-Penguin, 1981 The Dark Crystal: An Anthology of Modern Greek Poetry (με τον Philip Sherrard), Denise Harvey & CO, 1981. Voices of Modern Greece: Selected Poems of C.P. Cavafy, Angelos Sikelianos, George Seferis, Odysseus Elytis, Nikos Gatsos (με τον Philip Sherrard) Princeton University Press, 1981. • Yannis Ritsos, Return and Other Poems, Parallel Editions, 1983. • C. P. Cavafy, A Selection of Poems (με τον Philip Sherrard), Camberwell Press, 1985. • Yannis Ritsos, Exile and Return: Selected Poems, 1967-74, Ecco Press, 1985. • The Essential Cavafy (με τον Philip Sherrard), Ecco Press, 1995. • George Seferis, Collected Poems, (με τον Philip Sherrard), Princeton University Press, 1995.
Παραπομπές [1] H KAΘHMEPINH, 15-07-07, «Σεφέρης, Παπανδρέου, Τρίτσης, Πεπελάσης...» [2] Contemporary Authors, Thomson Gale, 2004 [3] Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας: Πρόσωπα - Έργα - Ρεύματα - Όροι, Αθήνα: Πατάκης, 2007
29
30
Έρνεστ Χέμινγουεϊ Έρνεστ Χέμινγουεϊ Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ το 1939. Πραγματικό όνομα: Ernest Miller Hemingway Γέννηση: 21 Ιουλίου 1899 Ιλλινόις Θάνατος: 2 Ιουλίου 1961 (61 ετών) Αϊντάχο Είδος: Εθνικότητα: Αμερικάνικη
O Έρνεστ Μίλλερ Χέμινγουεϊ (Ernest Miller Hemingway, 21 Ιουλίου 1899 - 2 Ιουλίου 1961) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, γνωστός ακόμα και για το δημοσιογραφικό του έργο. Αποτέλεσε μέλος της αποκαλούμενης "Χαμένης Γενιάς" (Lost Generation) των Αμερικανών λογοτεχνών στο Παρίσι, στις δεκαετίες 1920 και 1930. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του συγκαταλέγονται Ο Γέρος και η Θάλασσα, Για ποιον χτυπά η καμπάνα και ο Αποχαιρετισμός στα όπλα. Το 1953 τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ, ενώ τον επόμενο χρόνο βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
31
Βιογραφία Νεανικά χρόνια Ο Χέμινγουεϊ γεννήθηκε το 1899 στο Όουκ Παρκ του Ιλλινόις, κοντά στην πόλη του Σικάγο, αποτελώντας τον πρώτο γιο – και δεύτερο από τα συνολικά έξι παιδιά – του Κλάρενς Έντμοντς Χέμινγουεϊ και της Γκρέις Χωλ. Είχε συνολικά τέσσερις αδελφές και έναν αδελφό, ενώ έλαβε τα ονόματά του από τον παππού του Έρνεστ Χωλ και τον θείο του Μίλλερ Χωλ. Η μητέρα του διέθετε ιδιαίτερη κλίση στο τραγούδι και στο παρελθόν είχε πραγματοποιήσει καριέρα στην όπερα διδάσκοντας παράλληλα μουσική και τραγούδι. Ο πατέρας του ήταν γιατρός αλλά και ερασιτέχνης ψαράς και κυνηγός, μεταδίδοντας στον Χέμινγουεϊ τη φυσιολατρεία και το ενδιαφέρον για τον αθλητισμό. Το Όουκ Παρκ, στο οποίο μεγάλωσε, αποτελούσε μία συντηρητική πόλη την οποία ο ίδιος αποκάλεσε αργότερα ως πόλη με "ανοιχτές αυλές και στενά μυαλά", ενώ ανατράφηκε σύμφωνα με την παράδοση, σε ένα έντονα θρησκευτικό περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια των γυμνασιακών του σπουδών, ο Χέμινγουεϊ διακρίθηκε για τις επιδόσεις του όχι μόνο στα γράμματα (ειδικότερα στη φιλολογία) αλλά και στα αθλήματα του μποξ και του αμερικάνικου ποδοσφαίρου. Παράλληλα, έγραψε τα πρώτα του Ο Χέμινγουεϊ σε ηλικία ενός έτους άρθρα στην εφημερίδα Trapeze καθώς και στο λογοτεχνικό περιοδικό Tabula του γυμνασίου του. Αποφοιτώντας, δεν συνέχισε τις σπουδές του σε κάποιο κολέγιο, αλλά ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος, το 1917, στην εφημερίδα The Kansas City Star, θέση στην οποία τελικά παρέμεινε για μόλις έξι μήνες. Κατά την σύντομη παραμονή του, ο ίδιος έγραψε πως έμαθε τους καλύτερους κανόνες συγγραφής, αναφερόμενος προφανώς στις οδηγίες προς τους δημοσιογράφους, για σύντομες προτάσεις και παραγράφους, ενεργητικά ρήματα και αυθεντικότητα στη γραφή.
Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος Σε ηλικία δεκαοχτώ ετών, ο Χέμινγουεϊ, μετά από προτροπή του πατέρα του, προσπάθησε να καταταχθεί στον Αμερικανικό στρατό για να λάβει μέρος στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο. Τελικά απορρίφθηκε, πιθανά εξαιτίας προβλήματος όρασης του από το αριστερό του μάτι, ωστόσο δεν έχει διασωθεί ιατρικό αρχείο που να επιβεβαιώνει τον λόγο για τον οποίο απορρίφθηκε. Παρά την αδυναμία του να καταταγεί στο στρατό, το Δεκέμβριο του 1917, έγινε δεκτός ως εθελοντής οδηγός ασθενοφόρου του Ερυθρού Σταυρού και αφού αποχώρησε από την εφημερίδα όπου εργαζόταν, τον Απρίλιο του 1918 αναχώρησε για το ιταλικό μέτωπο. Αρχικά επισκέφτηκε το Παρίσι και στη συνέχεια ταξιδεψε στο Μιλάνο στις αρχές Ιουνίου, όταν και έλαβε τις πρώτες διαταγές. Σύντομα ήρθε σε επαφή με την τραγικότητα και τις βαρβαρότητες του πολέμου, έχοντας ως αποστολή την περισυλλογή πτωμάτων. Λίγες εβδομάδες μετά την άφιξή του στην Ιταλία, στις 8 Ιουλίου του 1918, ο Χέμινγουεϊ τραυματίστηκε από θραύσματα, ενώ μετέφερε εφόδια στους στρατιώτες και τελικά παρασημοφορήθηκε από το ιταλικό κράτος για την ανδρεία του. Οι εμπειρίες του στο μέτωπο, η ανάρρωσή του σε νοσοκομείο του Μιλάνου μετά τον τραυματισμό του καθώς και η σχέση που ανέπτυξε με την νοσοκόμα Agnes von Kurowsky αποτέλεσαν υλικό για το μεταγενέστερο μυθιστόρημά του Αποχαιρετισμός στα όπλα. Η αποτυχία του ειδυλίου του με την Agnes του προκάλεσε ένα βαρύ ψυχικό τραύμα που τον επηρέασε πολύ στην
Έρνεστ Χέμινγουεϊ μετέπειτα ζωή του.
Πρώτα λογοτεχνικά έργα Με τη λήξη του πολέμου, ο Χέμινγουεϊ επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Όουκ Παρκ. Το 1920 άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος και ανταποκριτής της εφημερίδας Toronto Star Weekly του Τορόντο. Τον επόμενο χρόνο, παντρεύτηκε την Χάντλυ Ρίτσαρντσον και για ένα διάστημα έζησαν στο Παρίσι, όπου ο Χέμινγουεϊ γνώρισε αρκετούς λογοτέχνες ενώ συνδέθηκε φιλικά με τον Σκοτ Φιτζέραλντ, τον Έζρα Πάουντ και τον Τζαίημς Τζόυς. Κάλυψε δημοσιογραφικά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο με σημαντικές ανταποκρίσεις για την καταστροφή της Σμύρνης και την ανταλλαγή πληθυσμών στη Θράκη. Παράλληλα, το 1923 ολοκλήρωσε και το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο Τρία Διηγήματα και Δέκα Ποιήματα (Three Stories and Ten Poems) το οποίο εκδόθηκε στο Παρίσι από τον Robert McAlmon. Την ίδια χρονιά, ο Χέμινγουεϊ επέστρεψε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην Αμερική λόγω της εγκυμοσύνης της συζύγου του και προκειμένου να γεννηθεί εκεί ο γιος τους, υπό καλύτερες συνθήκες. Την περίοδο αυτή, εργάστηκε στην εφημερίδα Toronto Daily Star ενώ παραιτήθηκε την 1η Ιανουαρίου του 1924 προκειμένου να επιστρέψει οικογενειακώς στο Παρίσι. Μετά από σχετική σύσταση του Έζρα Πάουντ, ο Φορντ Μάντοξ Φορντ δημοσίευσε διηγήματά του Χέμινγουεϊ στο λογοτεχνικό περιοδικό Transatlantic Review. Την περίοδο 1925-1929 ολοκλήρωσε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του, μεταξύ των οποίων η συλλογή διηγημάτων του Στον Καιρό μας (In Our Time), το μυθιστόρημα Ο Ήλιος ανατέλλει ξανά (The Sun Also Rises), η συλλογή Άντρες χωρίς γυναίκες (Men Without Women) και ο Αποχαιρετισμός στα Όπλα (1929), έργο με το οποίο γνώρισε και σημαντική αναγνώριση και εμπορική επιτυχία. Γνωρίστηκε επίσης με την Γερτρούδη Στάιν η οποία τον εισήγαγε στον κύκλο των καλλιτεχνών με επίκεντρο την Μονμάρτρη και ειδικότερα την λογοτεχνική Χαμένη Γενιά (Lost Generation) των εξόριστων Αμερικανών συγγραφέων του Παρισιού.
Αμερική Το 1927 χώρισε με την Χάντλυ Ρίτσαρντσον, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, την αμερικανίδα Πωλίν Φάιφερ, ανταποκρίτρια μόδας για τα περιοδικά Vanity Fair και Vogue και μαζί εγκαταστάθηκαν τον επόμενο χρόνο στo Key West της Φλόριντα, τόπο που αποτέλεσε μία σταθερή βάση για τον Χέμινγουεϊ τα επόμενα χρόνια. Στις 28 Ιουνίου απέκτησε τον δεύτερο γιο του, τον Πάτρικ ενώ το Δεκέμβριο του 1928 σημειώθηκε η αυτοκτονία του πατέρα του, ο οποίος αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα καθώς και προβλήματα υγείας. Η δημοσίευση του Αποχαιρετισμός στα Όπλα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1929, του πρόσφερε σημαντική λογοτεχνική και εμπορική αναγνώριση. Το 1932 εκδόθηκε ο Θάνατος στο απομεσήμερο (Death in the Afternoon), έργο στο οποίο ο Χέμινγουεϊ διαπραγματεύτηκε την ταυρομαχία, τόσο εγκυκλοπαιδικά όσο και με αναφορές στην μεταφυσική και θρησκευτική της διάσταση. Υπήρξε θαυμαστής των ταυρομαχιών ήδη από το 1925 μετά από ταξίδια του στην Ισπανία.
32
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Το καλοκαίρι του 1933, ταξίδεψε στην Αφρική όπου συμμετείχε σε σαφάρι για διάστημα περίπου τριών μηνών. Οι εμπερίες του αποτέλεσαν υλικό για το μυθιστόρημα Οι Πράσινοι Λόφοι της Αφρικής (Green Hills of Africa) που εκδόθηκε το 1935. Τον Μάρτιο του 1937 ο Χέμινγουεϊ ταξίδεψε στην Ισπανία προκειμένου να καλύψει δημοσιογραφικά τον ισπανικό εμφύλιο. Την περίοδο αυτή ανέπτυξε παράλληλα σχέση με την Μάρθρα Γκέλχορν, η οποία επίσης κάλυπτε τον πόλεμο, γεγονός που οδήγησε σε ένα δεύτερο διαζύγιο το 1940 και σε έναν τρίτο γάμο του με την Γκέλχορν, λίγες εβδομάδες αργότερα.
33
Το γραφείο του Χέμινγουεϊ στο Key West
Κούβα Μετά τον τρίτο του γάμο, ο Χέμινγουεϊ εγκαταστάθηκε στην Κούβα, στην βίλα Φίνκα Βίχια (Finca Vigia), κοντά στην Αβάνα. Το συγκεκριμένο σπίτι, αποτέλεσε το πρώτο που αγόρασε ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ, έναντι 18.500 δολλαρίων. Είχε παλαιότερα ξαναταξιδέψει στην Κούβα, το 1928 και θα αποτελούσε την βάση του, σχεδόν μέχρι το θάνατό του. Στην εποχή που ξέσπασε ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος αρθρογραφεί υπερ της Δημοκρατίας και ενεργοποιείται γύρω από ομάδες συμπαθούντων που στέλνουν βοήθεια στα κυβερνητικά στρατεύματα. Ο ίδιος αποφασίζει να πάρει μέρος στις πολεμικές ανταποκρίσεις στο μέτωπο της Αραγωνας και κυρίως γύρω από την πολιορκημένη Μαδρίτη. Το ξενοδοχείο Φλόριντα στη Μαδρίτη στο οποίο έμενε συγκέντρωνε γύρω του τους πιο γνωστούς αμερικανούς εθελοντές στον πόλεμο τους οποίους γνώριζε προσωπικά και ήταν φίλος τους, όπως ο Ρόμπερτ Μέρριμαν αρχηγός των αμερικανικών εθελοντικών ταξιαρχιών και ο πιλότος άσσος Φρανκ Γκλάσκοου Τίνκερ υποσμηναγός της Δημοκρατικής Αεροπροίας. Στις ανταποκρίσεις του από την Ισπανία υπάρχουν προσωπικοί διάλογοι με αυτούς ακόμα και ποιήματα αφιερωμένα στους νεκρούς του φίλους. Οι εμπειρίες του αυτές αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για το μυθιστόρημα του Για ποιόν χτυπά η καμπάνα, το οποίο ολοκλήρωσε στην Κούβα τον Ιούλιο του 1940. Το βιβλίο αναγνωρίζεται σήμερα ως ένα από τα σημαντικότερα έργα του Χέμινγουεϊ και όταν εκδόθηκε είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία ενώ έλαβε και πολύ θετικές κριτικές. Πρόσωπα έμπνευσης για τους πρωταγωνιστούς του έργου αυτού ήταν , και με τα ίδια ακριβως ονόματα, το ζευγάρι Ρόμπερτ και Μάριον Μέριμμαν. Ο Ρόμπερτ του έργου όπως και ο αληθινός Ρόμπερτ Μέρριμαν θα πέσουν μαχόμενοι στην Ισπανία για το καθήκον , όπως αυτοί είχαν ορίσει στον ευατό τους
Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος Μετά τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ο Χέμινγουεϊ οργάνωσε μία επιχείρηση ανακάλυψης γερμανικών υποβρυχίων στις ακτές της Κούβας και των ΗΠΑ. Συγκέντρωσε αρκετούς φίλους και γνωστούς του ενώ παράλληλα εξόπλισε κατάλληλα το αλιευτικό του σκάφος (γνωστό και ως Pilar). Ονόμασε την οργάνωση αυτή Crook Factory ωστόσο δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Σύμφωνα με την σύζυγό του Μάρθα, το εγχείρημα του Χέμινγουεϊ αποτελούσε δικαολογία ώστε να αποφύγει μία πραγματική δημοσιογραφική αποστολή αλλά και για να διασκεδάσει με τους φίλους του.
Έρνεστ Χέμινγουεϊ Την Άνοιξη του 1944, ο Χέμινγουεϊ αποφάσισε τελικά να ταξιδέψει στην Ευρώπη για την δημοσιογραφική κάλυψη του πολέμου, με πρώτο σταθμό το Λονδίνο. Στο διάστημα αυτό, επήλθε ρήξη στη σχέση του με τη σύζυγό του ενώ παράλληλα γνώρισε την δημοσιογράφο του Time Μαίρη Γουέλς, με την οποία παντρεύτηκε τελικά – συνολικά για τέταρτη φορά – το 1946. Ο Χέμινγουεϊ επέστρεψε στην Αμερική τον Μάρτιο του ίδιου έτους, μετά τη λήξη του πολέμου.
Τελευταία χρόνια Το 1950 εκδόθηκε το πρώτο μυθιστόρημα από την εποχή του Για ποιον χτυπά η καμπάνα, με τον τίτλο Across the River and Into the Trees, το οποίο πραγματεύεται μία ρομαντική ιστορία που εκτυλίσσεται στην μεταπολεμική Βενετία. Το μυθιστόρημα έλαβε κακές κριτικές ενταγμένες σε μία γενικότερη αμφισβήτηση της ικανότητάς του να συνεχίσει να δημιουργεί σημαντικά έργα. Η θεώρηση αυτή ανατράπηκε δύο χρόνια αργότερα, με την ολοκλήρωση της νουβέλας Ο Γέρος και η Θάλασσα, το 1951 και την έκδοσή της το Σεπτέμβριο του 1952. Δημοσιεύτηκε αρχικά στο περιοδικό Life και προκάλεσε πολύ θετικά σχόλια, οδηγώντας τελικά στην βράβευση του Χέμινγουεϊ με το Βραβείο Πούλιτζερ (1953) και το Νόμπελ λογοτεχνίας (1954). Αμέσως μετά την θερμή υποδοχή της νουβέλας, ταξίδεψε αρχικά στην Ισπανία και αργότερα στην Αφρική. Επί αφρικανικού εδάφους, συμμετείχε σε δύο αεροπορικά ατυχήματα τα οποία του προκάλεσαν σοβαρούς τραυματισμούς. Ενδεικτικό της σοβαρότητάς τους είναι το γεγονός πως αφού επέστρεψε στην Κούβα, του στάθηκε αδύνατο να παραστεί στην απονομή του Νόμπελ λογοτεχνίας, η οποία έλαβε χώρα στις 28 Οκτωβρίου του 1954. Αντ' αυτού, απέστειλε ένα γράμμα, το οποίο διάβασε ο Αμερικανός πρεσβευτής στη Σουηδία, Τζον Κάμποτ, ανακοινώνοντας την αποδοχή του βραβείου εκ μέρους του συγγραφέα.
Θάνατος Τα επόμενα χρόνια αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα υγείας που στάθηκαν εμπόδιο στην συνέχιση του έργου του. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε επιπλέον από την υπερβολική χρήση αλκοόλ καθώς και από την κατάθλιψη που εμφάνιζε. Παρά τις αντιξοότητες, κατάφερε να ολοκληρώσει το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Μία κινητή γιορτή (A Moveable Feast), έργο που τελικά εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κούβα τον Ιούλιο του 1960 και εγκαταστάθηκε στην πόλη Ketchum του Άινταχο. Τον ίδιο χρόνο, νοσηλεύτηκε στην κλινική Mayo λόγω της υψηλής του πίεσης αλλά κυρίως της κατάθλιψής και της παράνοιας του. Εκεί υποβλήθηκε και σε θεραπείες με ηλεκτροσόκ (ECT). Σύμφωνα με τον βιογράφο του Jeffrey Meyers, δέχθηκε 11 εως 15 θεραπείες τέτοιου είδους, οι οποίες όμως, όχι μόνο δεν τον βοήθησαν αλλά αντιθέτως είχαν αρνητικά αποτελέσματα προκαλώντας του απώλεια μνήμης και επιταχύνοντας πιθανά και την μελλοντική του αυτοκτονία. Αποπειράθηκε για πρώτη φορά να αυτοκτονήσει την Άνοιξη του 1961 και τελικά στις 2 Ιουλίου αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι, λίγες ημέρες πριν τα εξηκοστά δεύτερα γενέθλιά του. Ο τάφος του βρίσκεται σήμερα στο καθολικό νεκτροταφείο του Ketchum.
34
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Εργογραφία (εντός παρενθέσεων παρατίθενται οι ελληνικές μεταφράσεις των τίτλων)
Μυθιστορήματα • • • • • • • • • • • • •
(1925) The Torrents of Spring (Οι Χείμαρροι της Άνοιξης) (1926) The Sun Also Rises (Ο ήλιος ανατέλλει ξανά) (1929) A Farewell to Arms (Αποχαιρετισμός στα όπλα) (1937) To Have and Have Not (Να έχεις και να μην έχεις) (1940) For Whom the Bell Tolls (Για ποιον χτυπά η καμπάνα) (1950) Across the River and Into the Trees (1952) The Old Man and the Sea (Ο γέρος και η θάλασσα) (1962) Adventures of a Young Man (1970) Islands in the Stream (Νησιά της Καραϊβικής) (1986) The Garden of Eden (Ο κήπος της Εδέμ) (1932) Death in the Afternoon (Θάνατος το απομεσήμερο) (1935) Green Hills of Africa (Οι πράσινοι λόφοι της Αφρικής) (1960) The Dangerous Summer (Το επικίνδυνο καλοκαίρι)
• (1964) A Moveable Feast (Αέναη γιορτή ή Μια κινητή γιορτή) • (2005) Under Kilimanjaro
Συλλογές διηγημάτων • • • • • • • • • • •
(1923) Three Stories and Ten Poems (1925) In Our Time (1927) Men Without Women (Αντρες χωρίς γυναίκες) (1932) The Snows of Kilimanjaro (Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο) (1933) Winner Take Nothing (1938) The Fifth Column and the First Forty-Nine Stories (1947) The Essential Hemingway (1953) The Hemingway Reader (1972) The Nick Adams Stories (1976) The Complete Short Stories of Ernest Hemingway (1995) Collected Stories
Ταινίες Αρκετές ταινίες έχουν βασιστεί σε μυθιστορήματα ή διηγήματα του Χέμινγουεϊ: • Αποχαιρετισμός στα όπλα [1] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [2] • Για ποιον χτυπά η καμπάνα [3] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [2] • Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο [4] - πληροφορίες από το www.Cine.gr [2]
Βιβλιογραφία • Χίλαρι Χέμινγουεϊ (μφ. Κατερίνα Παπαδημάτου), Ο Χέμινγουεϊ στην Κούβα, Μεταίχμιο, 2004. • Jeffrey Meyers, Hemingway: A Biography, Da Capo Press, 1999. ISBN 0-306-80890-0. • Carlos Baker, Hemingway, The Writer as Artist, Princeton University Press, 1972. ISBN 0-691-01305-5.
35
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •
The Ernest Hemingway Foundation of Oak Park [5] The Hemingway Society [6] The Hemingway Resource Center [7] Το σπίτι-μουσείο του Χέμινγουεϊ στο Key West [8] Ιστοσελίδα για τον Χέμινγουεϊ [9]
mrj:Хемингуэй, Эрнест Миллер
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=706736 http:/ / www. cine. gr/ http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=1943 http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=706106 http:/ / www. ehfop. org/ http:/ / www. hemingwaysociety. org/ http:/ / www. lostgeneration. com/ http:/ / www. hemingwayhome. com/ http:/ / www. ernest. hemingway. com/
36
37
Ισαάκ Ασίμωφ Ισαάκ Ασίμωφ
Ο Ισαάκ Ασίμωφ σε πίνακα της Rowena Γέννηση
2 Ιανουαρίου, 1920 Πετροβίτσι, Ρωσία
Θάνατος
6 Απριλίου 1992 (72 ετών) Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Εθνικότητα
Ρωσική
Υπηκοότητα
Αμερικανική
Είδος Τέχνης
Λογοτεχνία (συγγραφέας)
Καλλιτεχνικά ρεύματα Επιστημονική φαντασία Σημαντικά έργα
Εγώ, το Ρομπότ Γαλαξιακή Αυτοκρατορία
Βραβεύσεις
Βραβεία Χιούγκο (8), Βραβεία Νέμπιουλα (3) κ.ά.
Ιστοσελίδα
asimovonline.com
[1]
Ο Ισαάκ Ασίμωφ (Isaac Asimov) γεννήθηκε στο Πετροβίτσι της Ρωσίας στις 2 Ιανουαρίου 1920 και πέθανε στις ΗΠΑ στις 6 Απριλίου του 1992. Μετανάστευσε στη χώρα αυτή το 1923 και πήρε την αμερικάνικη υπηκοότητα το 1928. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Κολούμπια, από το οποίο αποφοίτησε το 1939. Παντρεύτηκε το 1942 και απέκτησε δύο παιδιά. Το 1955 έγινε καθηγητής βιοχημείας στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου της Βοστώνης. Υπήρξε επίσης εταίρος επιστημονικών συλλόγων, με αρκετές διακρίσεις στο ενεργητικό του για τις επιστημονικές του έρευνες. Ο Ασίμωφ είχε τέλεια γνώση πάνω στις φυσικές επιστήμες, που τη συνδύαζε με έντονη διορατικότητα και αντίληψη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και ψυχολογίας. Έγραψε 465 περίπου δημοσιευμένα βιβλία, από τα οποία τα 25 είναι καθαρά επιστημονικής φαντασίας και τα υπόλοιπα μελέτες και επιστημονικά συγγράμματα. Τα γνωστότερα έργα του είναι η σειρά μυθιστορημάτων με τα Ρομπότ ("Εγώ, το Ρομπότ", "Έρχονται τα Ρομπότ", "Σπηλιές από Ατσάλι", "Ο Γυμνός Ήλιος", "Τα Ρομπότ της Αυγής", "Ρομπότ και Αυτοκρατορία") και η σειρά της Γαλαξιακής Αυτοκρατορίας ("Γαλαξιακή Αυτοκρατορία", 1-6) που διαδραματίζονται στο ίδιο μυθιστορηματικό περιβάλλον, και με αυτήν τη χρονική σειρά. Στα έργα του που σχετίζονται με ρομπότ χρησιμοποιούνται οι τρείς νόμοι της ρομποτικής, τους οποίους επινόησε ο Ασίμωφ.
Ισαάκ Ασίμωφ
Παραπομπές [1] http:/ / www. asimovonline. com
38
39
Καρλ Σάντμπεργκ Καρλ Σάντμπεργκ O Καρλ Σάντμπεργκ (Carl Sandburg, Γκέιλσμπεργκ, Ιλινόις, 1878 Φλατ Ροκ, Βόρεια Καρολίνα, 1967) ήταν Αμερικανός ποιητής, ιστορικός και μυθιστοριογράφος. Καταγόταν από οικογένεια φτωχών Σουηδών μεταναστών, που ήρθαν στο Νέο Κόσμο για καλύτερη τύχη.
Η ζωή του Ο Σάντμπεργκ έλαβε μικρή σχολική μόρφωση κι έκανε πολλές σκληρές δουλειές στα παιδικά του χρόνια - γαλατάς, θυρωρός κουρείου, κτίστης, χαμάλης θεατρικών σκηνικών, εργάτης πλινθοποιίας και τορναδόρος κεραμευτικής - που τον έφεραν σε επαφή με τους ανθρώπους, τις σκηνές και τα περιβάλλοντα που θα περιγράψει αργότερα στα έργα του. Καρλ Σάντμπεργκ, 1955 Σε ηλικία 17 ετών πήγε στο Κάνσας, όπου δούλεψε ως θεριστής σταριού και λαντζέρης, πριν ξαναγυρίσει στο Γκέιλσμπεργκ και γίνει μαθητευόμενος σ' ένα εργαστήριο ζωγραφικής. Το 1898 πήρε μέρος στον Ισπανοαμερικανικό πόλεμο.
Αργότερα πείσθηκε να συμπληρώσει την πενιχρή μόρφωσή του και να παρακολουθήσει το Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λάμπαρντ (1898 - 1902), όπου διδάχτηκε λατινικά, αγγλική φιλολογία, απαγγελία, δράμα και ρητορική. Την τελευταία όμως χρονιά εγκαταλείπει τις σπουδές του και ταξιδεύει στο Νιού Τζέρσεϊ, τη Νέα Υόρκη και το Ντελάουερ. Το 1913 εγκαταστάθηκε στο Σικάγο, όπου συνεργάστηκε με την εφημερίδα "Chicago Daily News". Στην αυτοβιογραφία του με τον τίτλο "Πάντα οι Νεαροί Ξένοι (Always the Young Strangers), που έγραψε το 1953, περιγράφει τις εμπειρίες των νεανικών του χρόνων μέχρι και τη θητεία του στον Ισπανοαμερικανικό πόλεμο (1898) και τις κατοπινές σπουδές του στο Κολέγιο Λάμπαρντ.
Η ποίηση του Σάντμπεργκ Ο Σάντμπεργκ περιγράφει με εύγλωττη ποίηση και τρόπο ρεαλιστικό τη δύσκολη και πολλές φορές απάνθρωπη προσαρμογή των μεταναστών σε μια βιομηχανική κοινωνία. Μίλησε με βροντερή και ξεκάθαρη φωνή για τις αμέτρητες φάμπρικες και τα σφαγεία, τους σιταγρούς και τα λιβάδια, τις ασφυκτικές πόλεις, την αποπνικτική ατμόσφαιρα και τους μαύρους ουρανούς στις φτωχογειτονιές που ζούσαν οι νεοφερμένοι μετανάστες. Τα περισσότερα έργα του τα διατρέχει ένας σπόρος δυνατός της αμερικανικής κοινωνικής ιστορίας. Είναι η ιστορία της Αμερικής που αλλάζει, του Σικάγου που γίνεται το μεγάλο σύμβολο της αστυφιλίας, των εργατών και νέων μεταναστών που πολεμούν για ψωμί και αξιοπρέπεια. Το 1904 γράφει το πρώτο βιβλίο του με τον τίτλο "Σε αδιάφορη έκσταση". Η φήμη του όμως αδιάκοπα και σταθερά ανεβαίνει με τις ποιητικές συλλογές "Ποιήματα του Σικάγου" (Chicago Poems, 1916), "Ξεφλουδιστές καλαμποκιού" (Cornhuskers, 1918), "Καπνός και Ατσάλι" (Smoke and Steel, 1920), "Πλάκες της ηλιοκαμμένης Δύσης" (Slabs of the Sunburnt West, 1922), "Διαλεγμένα ποιήματα" (Selected Poems, 1926), "Καλημέρα, Αμερική" (Good Morning, America, 1928), "Ο Λαός, Ναι" (The People, Yes, 1936), "Τα Πλήρη Ποιήματα" (The
Καρλ Σάντμπεργκ Complete Poems, 1950). Η ποίηση του Σάντμπεργκ ήταν επηρεασμένη από το μεγάλο Αμερικανό ποιητή Γουόλτ Ουίτμαν (Walt Whitman) και όλο το έργο του διαπνεόταν από βαθιά πίστη στα δημοκρατικά ιδεώδη. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη δημοσίευση της συλλογής "Τα Ποιήματα του Σικάγου" (1916), ο Σάντμπεργκ συνήθιζε να λέει δημόσια: "Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στο Δάντη, το Μίλτον και μένα. Αυτοί έγραψαν για την Κόλαση χωρίς ποτέ να δουν το μέρος. Εγώ έγραψα για το Σικάγο κοιτάζοντας την πόλη για χρόνια και χρόνια". Το ποίημά του "Σικάγο" είναι η επικύρωση και η κατηγόρια της Αμερικής. Το πρόσωπο της Αμερικής είναι η πόλη μ' ένα πρόσωπο ελεεινό, ζαρωμένο, κτηνώδες και αμαρτωλό, μα συγχρόνως κι ένα πρόσωπο περήφανο, τραχύ, δυνατό και πανούργο. Η ποιητική συλλογή του "Ο Λαός, Ναι" δημοσιεύτηκε το 1936, στα μέσα της Μεγάλης Κρίσης. Αποτελείται από 107 ποιήματα κι είναι ιστορία ειπωμένη με ποιητική ακρίβεια, μονόλογος και δραματικό περιστατικό, ακριβώς στο είδος του βιβλίου που ο 'Εζρα Πάουντ προσπάθησε να φτιάξει στα "Κάντος" του. Είπαν γι αυτό το έργο του, πως ο Σάντμπεργκ έφτιαξε την ποίηση σαν άγαλμα του Ροντέν. Στο ποίημά του "Πάντα ο όχλος" κλείνει την έννοια της αιωνιότητας στην καθημερινότητα του κοινωνικού συνόλου, κάνει το λαό πηγή κάθε αναγέννησης ή καταστροφής, προβάλλει το κάθε άτομο ως αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της αιωνιότητας - "ο όχλος σκοτώνει ή οικοδομεί...ο όχλος είναι ο Αττίλας ή ο Τσένγκις Χαν... ο όχλος είναι ο Ναπολέων ή ο Λίνκολν". Και ο ίδιος ο Σάντμπεργκ γνώριζε πως ήταν ένα άτομο κι ένα μέρος του όχλου.
Βιογράφος του Λίνκολν Ο Καρλ Σάντμπεργκ έγραψε και ιστορικά βιβλία για τον Αβραάμ Λίνκολν, που γνώρισαν τεράστια επιτυχία: "Αβραάμ Λίνκολν: Τα Χρόνια στο Πραίρι" (Abraham Lincoln: The Prairie Years, 1929) και το μνημειώδες τετράτομο έργο "Αβραάμ Λίνκολν: Τα Χρόνια του Πολέμου" (Abraham Lincoln: The War Years, 1939). Το 1940 βραβεύθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ Ιστορίας και τον ίδιο χρόνο εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων.
Πηγές • Δημήτρη Σφήκα: "Καρλ Σάντμπεργκ:'Ενας ποιητής του λαού", Εφημ. Βραδυνή/Φιλολογική "Βραδυνή", Αθήνα, 19 & 26 Ιουλίου 1965. • Δημήτρη Σφήκα (Μεταφράσεις ποιημάτων του Καρλ Σάντμπεργκ): "Πρωινή Εκτέλεση", "Δεμάτια", "Ευτυχία", "Σικάγο", Εφημ. Βραδυνή/Φιλολογική "Βραδυνή", Αθήνα, 9/2/1963, 6/7/1964, 18/1/1965 & 26/7/1965. • Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα", λήμμα "Σάντμπεργκ, Καρλ, τόμ. 53, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
Εξωτερικές συνδέσεις • • • • •
Carl Sandburg Home [1] Βιογραφία [2] Δισκογραφία [3] Το ποίημα Graceland του Καρλ Σάντμπεργκ [4] Κολέγιο Καρλ Σάντμπεργκ [5]
40
Καρλ Σάντμπεργκ
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]
http:/ / www. nps. gov/ carl/ http:/ / www. poets. org/ poet. php/ prmPID/ 28 http:/ / www. wirz. de/ music/ sandburg. htm http:/ / www. compassrose. org/ uptown/ GracelandPoem. html http:/ / www. sandburg. edu/
41
42
Κίμων Φράιερ Κίμων Φράιερ Ο Κίμων Φράιερ (Kimon Friar), 1911- 26 Μαΐου 1993, ήταν φιλόλογος, μεταφραστής, καθηγητής πανεπιστημίου. Το πραγματικό του όνομα ήταν Κίμων Καλογερόπουλος. Γεννήθηκε στο Καλάλιμνο της Προποντίδας (Μ. Ασία) και σε νεαρή ηλικία μετοίκησε στην Αμερική. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου, καθώς και στα Πανεπιστήμια Γέιλ και Ουισκόνσιν. Διατέλεσε καθηγητής στο Αντέλφι Κόλετζ, στο Άμερστ Κόλετζ και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ενώ υπήρξε επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια και ιδρύματα στην Αμερική και την Ελλάδα. Με το μεταφραστικό του έργο, στο οποίο ανήκουν η Οδύσσεια του Καζαντζάκη και πλήθος ποιητικών συλλογών από διακεκριμένους έλληνες ποιητές (Σαχτούρης, Ρίτσος, Ελύτης κ.ά.), συνέβαλε ιδιαίτερα στη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων στο εξωτερικό. Το 1975 τιμήθηκε με το βραβείο Ακαδημίας Αθηνών για την προσφορά του και το 1977 του δόθηκε το βραβείο της Επιτροπής Ουράνη για τη διάδοση της νεότερης ελληνικής ποίησης στο εξωτερικό.
Εργογραφία Τίτλοι στα αγγλικά • Modern poetry, American and British, edited by Kimon Friar and John Malcolm Brinnin, New York, Appleton-Century-Crofts 1951. • The Odyssey; a modern sequel, Translation into English verse by Kimon Friar, New York, Simon and Schuster, 1958. • Κimon Friar lectures on Nikos Kazantzakes and reads from his The Odyssey, a modern sequel to Homer's Odyssey, sound recording, 1959. • Modern Greek poetry, sound recording, McGraw-Hill. • The stone eyes of Medusa: an allegorical and symbolistic myth of the creative temperament: lecture, sound recording, 1965 • With face to the wall; selected poems of Miltos Sahtouris Washington, Charioteer Press, 1968. • Modern Greek poetry. Translation, an essay on translation, and notes by Kimon Friar, New York, Simon and Schuster, 1973. • The sovereign sun: selected poems, Odysseus Elytis, Philadelphia, Temple University Press, 1974. • Modern Greek poets and their use of classical myths: α lecture, sound recording, 1977. • The spiritual odyssey of Nikos Kazantzakis : a talk, with an introduction by Theofanis G. Stavrou, North Central Pub. Co., 1979. • The target: selected poems, Manolis Anagnostakis, Pella Pub. Co., 1980. • Modern Greek poetry: including George Seferis, Odysseus Elytis, Athens: Efstathiadis Group, 1982. • Erotica, Yánnis Rítsos, Sachem Press, 1982. • Ransoms to time: selected poems, Andónis Decaválles, Fairleigh Dickinson University Press, 1984. • The Greeks, photography by John Veltri, with a preface by Lawrence Durrell, commentary by Odysseus Elytis, Doubleday, 1984. • Yannis Ritsos, selected poems, 1938-1988, edited and translated by Kimon Friar and Kostas Myrsiades; with additional translations by Athan Anagnostopoulos [et al.], BOA Editions, 1989.
Κίμων Φράιερ
Τίτλοι στα ελληνικά • Τοπίο θανάτου: Εἰσαγωγή στήν ποίηση τοῦ Τάκη Σινόπουλου, μετάφραση Νάσος Βαγενάς - Θωμάς Στρατέλης, Κέδρος, 1978. • Ἄξιον Ἐστί τό τίμημα -- εἰσαγωγή στήν ποιήση τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη, μετάφραση Νάσος Βαγενάς, Κέδρος, 1978. • Τά πέτρινα μάτια τῆς Μέδουσας: Δοκίμια, Κέδρος 1981. • Σύγχρονη ἑλληνική ποίηση: Ἀπό τόν Καβάφη στό Βρεττάκο, μετάφραση Θανάσης Χατζημιχαηλίδης, Κέδρος 1983 • Ἡ πνευματική ὁδύσσεια τοῦ Νίκου Καζαντζάκη, πρόλογος Ἐλένης Καζαντζάκη, εἰσαγωγή Θεοφάνη Γ. Σταύρου; μετάφραση Θωμᾶ Στραβέλη, Κέδρος 1983. • Προσανατολισμοί στο Αιγαίο = Orientations to the Aegean: Photographic poetics: A photographic approach to Odysseus Elytis's book of poetry "Orientations" : Φωτογραφική ποιητική: Φωτογραφική προσέγγιση στο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη "Προσανατολισμοί", Λίνα Λυχναρά, φωτογράφιση Dimitris Talianis, μετάφραση Κίμων Φράιερ, Αθήνα: Τοπίο, 1997
43
44
Κόνραντ Άικεν Κόνραντ Άικεν Ο Κόνραντ Άικεν (Conrad Potter Aiken, 5 Αυγούστου 1889 - 17 Αυγούστου 1973) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, βραβευμένος με Πούλιτζερ. Το έργο του περιλαμβάνει ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα και κριτικές.
Βιογραφία Γεννήθηκε στη Σαβάνα της πολιτείας της Τζόρτζια. Όταν ήταν σε ηλικία έντεκα ετών, ο πατέρας του σκότωσε την μητέρα του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας. Ο Άικεν ήταν εκείνος που ανακάλυψε τα πτώματά τους, ενώ θεωρείται πιθανό πως ήταν επίσης μάρτυρας των θανάτων τους. Την ανατροφή του ανέλαβε τα επόμενα χρόνια μία θεία του, στη Μασσαχουσέτη. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Τ. Σ. Έλιοτ και συμμετείχε στην έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού The Harvard Advocate. Μετά από ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ο Άικεν αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία. Από τα πρώιμα έργα του είναι εμφανής η επίδραση που του άσκησε ο γαλλικός συμβολισμός, το έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, καθώς και οι ψυχαναλυτικές θεωρίες του Φρόυντ. Η πρώτη του ποιητική συλλογή Early Triumphant (1914) τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Υπήρξε συντάκτης στο περιοδικό Dial, γεγονός που οδήγησε στη γνωριμία και φιλία του με τον Έζρα Πάουντ. To 1921 εγκαταστάθηκε στην Αγγλία πραγματοποιώντας κατά διαστήματα ταξίδια στη γενέτειρά του. Τα επόμενα χρόνια ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος των διηγημάτων και μυθιστορημάτων του, ειδικότερα κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940. Το 1930 βραβεύτηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για την ποιητική του συλλογή Selected Poems. Άλλες διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκε περιλαμβάνουν το Χρυσό Μετάλιο στην ποίηση από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων το 1958 και το Εθνικό Μετάλιο στη Λογοτεχνία το 1969. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε στην πόλη της Σάβανα όπου πέθανε στις 17 Αυγούστου 1973.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Έργα του Conrad Aiken [1] στο Project Gutenberg • The New Georgia Encyclopedia [2] • poets.org [3] - Από τον ιστότοπο της Ακαδημίας Αμερικανών Ποιητών
Παραπομπές [1] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Conrad_Aiken [2] http:/ / www. georgiaencyclopedia. org/ nge/ Article. jsp?id=h-454 [3] http:/ / www. poets. org/ poet. php/ prmPID/ 751
45
Λάνγκστον Χιουζ Λάνγκστον Χιουζ Ο Λάνγκστον Χιουζ (Langston Hughes) ήταν αφροαμερικάνος ποιητής, από τις πλέον αντιπροσωπευτικές φυσιογνωμίες και εμπνευσμένους ποιητές της φυλής του. Γεννήθηκε στο Τζόπλιν του Μισούρι το 1902 και πέθανε στη Νέα Υόρκη το 1967. Οι γονείς του ζούσαν χωρισμένοι κι έτσι ο μικρός Λάνγκστον στάλθηκε να ζήσει με τη γιαγιά του στο Λώρενς του Κάνσας. Εκεί βρήκε αργότερα δουλειά κι η μητέρα του σε θέση γραμματέα ενός νέγρου δικηγόρου. Ήθελε να δώσει στο παιδί της κάποια μόρφωση και το έστειλε στο σχολείο της περιοχής. Ήταν σχολείο λευκών κι οι σχολικές αρχές αρνήθηκαν να το δεχτούν. Μα η μητέρα του πολέμησε για το δικαίωμα του παιδιού της. Έμειναν έκπληκτοι με την τόλμη της και τελικά ο Λάνγκστον έγινε δεκτός. Δέχτηκε το μίσος των δασκάλων, οπαδών των φυλετικών διακρίσεων, αντιμετώπισε την οργανωμένη αντίδραση των συμμαθητών του, υπόμεινε το αργό τσάκισμα του εγωισμού του. Στο τέλος μπόρεσε να παρακολουθήσει γυμνάσιο στο Κλίβελαντ του Οχάιο, όπου άρχισε να διαμορφώνεται η προσωπικότητά του.
O Λάνγκστον Χιουζ το 1936
Ήταν για τη σχολική εφημερίδα, την Κουκουβάγια του Καμπαναριού, που έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Σ' όλη τη διάρκεια των γυμνασιακών του χρόνων έγραφε στίχους. Με την αποφοίτησή του ήταν πια δόκιμος ποιητής. Ταξιδεύοντας με το τρένο για να συναντήσει τον πατέρα του στο Μεξικό, έγραψε ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά ποιήματά του, Ο Νέγρος μιλάει για ποτάμια. Ο πατέρας του φρόντισε να τον στείλει για σπουδές. Ο Λανγκστον διάλεξε το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Μετά ενάμισι χρόνο τα παράτησε - συμπλήρωσε όμως αργότερα τη μόρφωσή του στο Πανεπιστήμιο Λίνκολν - κι άρχισε τα ταξίδια σ' αναζήτηση δουλειάς και περιπέτειας. Η φήμη του ως ποιητή καθιερώθηκε, όταν γύρισε ξανά στην Αμερική. Αυτό έγινε και με τη συμπαράσταση του μεγάλου Αμερικανού ποιητή Βέιτσελ Λίντσυ. Από εκείνη τη στιγμή η άνοδος του Λάνγκστον ήταν σταθερή. Τα έργα του αντανακλούν τα αισθήματά του για το λαό του με τις χαρές και τις λύπες του, τη φτώχεια του και τις ελπίδες του. Ο στίχος του είναι μια λυρική διαμαρτυρία, ένα σιγανό παράπονο, μια ναρκωμένη ελπίδα. Τα Βαριεστημένα Μπλουζ (1926), τα Όμορφα Ρούχα για τον Εβραίο (1927), ο Αξιαγάπητος θάνατος (1931), Ο Φύλακας του Ονείρου (1932), Ένα καινούργιο τραγούδι (1938), Ο Σαίξπηρ στο Χάρλεμ (1942), Αγροί θαυμάτων (1947) και Εισιτήριο μιας διαδρομής (1949) είναι συλλογές με ποιήματα πονεμένα, με κραυγές απόγνωσης, γραμμένα με πύρινη σφραγίδα, ποτισμένα με καυτό δάκρυ και μια διάχυτη λαχτάρα για ισότητα και αδελφοσύνη. Η ποιητική συλλογή του "Ο Πάνθηρας και το Μαστίγιο" (1967) εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Ο Χιουζ ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση, προσχώρησε στο κομμουνιστικό κόμμα για πολλά χρόνια, μα στο 1950 κατήγγειλε την κομμουνιστική ιδεολογία, συνειδητοποιώντας την ουτοπία της. Η ιστορία της ζωής του γράφτηκε από τον ίδιο στο αυτοβιογραφικό έργο του Η μεγάλη θάλασσα, που δημοσιεύτηκε το 1940. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που αγάπησε το λαό του. Κατανόησε τη σημασία της ανθρώπινης ύπαρξης κι αγωνίστηκε με ψυχική απληστία γι αυτό το ιδανικό του. Ο στίχος του έγινε φραγγέλιο και σπάθα δίκοπη για
Λάνγκστον Χιουζ τους εχθρούς του, ελπίδα και συνάμα αγωνία για τους ανθρώπους της φυλής του, μήνυμα πανανθρώπινο ισότητας και αγάπης για την οικουμένη. Τα βραβεία Γκουγκενχάιμ και Γουίτερ Μπίνερ (1926) και η αναγνώρισή του από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων αποτελούν ελάχιστο δείγμα της αξίας του σταυροφόρου αυτού των νέγρικων δικαιωμάτων.
Πηγές • Δημήτρη Σφήκα: "Νεγρο-αμερικάνοι Ποιητές: τα Παιδιά του Νότου", Φιλολογική "Βραδυνή", Αθήνα, 2, 9 & 16 Σεπτεμβρίου 1963. • Δημήτρη Σφήκα: "Λάνγκστον Χιουζ: 'Ενα ορόσημο στη Νέγρικη Ποίηση" (Στη μνήμη του ποιητή που έφυγε), Φιλολογική "Βραδυνή", Αθήνα, 9 Σεπτεμβρίου 1968. • Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα", τόμ. 61, λήμα Λάνγκστον Χιουζ, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
46
47
Λόιντ Ντάγκλας Λόιντ Ντάγκλας Γέννηση 27 Αυγούστου 1877 Κολούμπια, Ινδιάνα Θάνατος 13 Φεβρουαρίου 1951 Λος Άντζελες, Καλιφόρνια Ιδιότητα Αμερικανός συγγραφέας και ιερέας
Ο Λόιντ Ντάγκλας (Lloyd Cassel Douglas) (27 Αυγούστου 1877 - 13 Φεβρουαρίου 1951) ήταν Αμερικανός συγγραφέας και ιερέας. Γεννήθηκε στην Κολούμπια της Ινδιάνα και πέρασε μέρος της παιδικής του ηλικίας στο Μονρόεβιλ και το Γουίλμοτ της ίδιας πολιτείας, καθώς και το Φλόρενςτου Κεντάκι, όπου ο πατέρας του, Αλεξάντερ Τζάκσον Ντάγκλας ήταν πάστορας της Ελπιδοφόρου Λουθηρανικής Εκκλησίας. Πέθανε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια. Ο Ντάγκλας υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους συγγραφείς της εποχής του, αν και έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα μετά τη συμπλήρωση πενήντα ετών ζωής. Μετά τη λήψη του Μάστερ του από το κολέγιο του Γουίτενμπεργκ (σημερινό Πανεποιστήμιο του Γουίτενμπεργκ) στο Σπρινγκφιλντ του Οχάιο το 1903, Χειροτονήθηκε πάστορας. Υπηρέτησε στο Βόρειο Μάντσεστερ της Ινδιάνα, στο Λάνκαστερ του Οχάιο και στην Ουάσινγκτον. Από το 1911 έως το 1915, ήταν διευθυντής θρησκευτικών εργασιών στο πανεπιστήμιο της Ουρμπάνα. Τα επόμενα έξι χρόνια, ήταν ιερέας της Πρώτης Ιερατικής Εκκλησίας στο Αν Άρμπορ του Μίσιγκαν, από εκεί βρέθηκε στο Άκρον του Οχάιο, και υπηρέτησε σαν εφημέριος στην Πρώτη Ιερατική Εκκλησία του Άκρον την περίοδο 1920 - 1926, στη συνέχεια στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια και τελικά στην Ηνωμένη Εκκλησία του Αγίου Ιακώβου στο Μόντρεαλ, από τον άμβωνα της οποίας παραιτήθηκε για να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Ο βιογράφος του, Λοιίς Σίφερ (Louis Sheaffer), σχολιάζει, "δεν ανέφερε ποτέ δημόσια γιατί άλλαξε θρησκευτικά δόγματα." Τα έργα του ήταν ηθικά, διδακτικά και καθαρά θρησκευτικού χαρακτήρα. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Υπέροχη εμμονή, που εκδόθηκε το 1929, γνώρισε άμεση και εντυπωσιακή επιτυχία. Οι κριτικές ανέφεραν ότι η μυθοπλασία του είχε πολλά κοινά με τα επιτυχημένα θρησκευτικά μυθιστορήματα προηγούμενων γενιών όπως το Μπεν Χουρ και το Κβο Βάντις. Στη συνέχεια έγραψε βιβλία όπως, Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, Πολύτιμος κίνδυνος, Πράσινο φως, Λευκά εμβλήματα, Αμφισβητούμενο Πέρασμα, Πρόσκληση στη ζωή, Το μυστικό ταξίδι του δόκτορα Χάντσον, Ο Χιτών, και Ο μεγάλος ψαράς. Ο Χιτών πούλησε περισσότερα από δύο εκατομμύρια, χωρίς επανέκδοση. Ο Ντάγκλας πώλησε τα δικαιώματα για κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, ωστόσο η ταινία με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον δε γυρίστηκε παρά το 1953, δύο χρόνια μετά το θάνατο του Ντάγκλας. Η δική του άτυχη εμπειρία με τον κινηματογράφο ήταν όταν εξέδωσε το Μεγάλο ψαρά σαν συνέχεια στον Χιτώνα, διευκρινίζοντας ότι Ο μεγάλος ψαράς θα ήταν το τελευταίο του μυθιστόρημα, και θα επέτρεπε να γίνει κινούμενη εικόνα, να χρησιμοποιηθεί στο ραδιόφωνο, να πετσοκοπεί ή να γίνει συνέχειες. Τελικά, Ο μεγάλος ψαράς γυρίστηκε το 1959, με πρωταγωνιστή τον Χάουαρντ Κιλ στο ρόλο του Απόστολου Πέτρο, σε έναν από τους λίγους τηλεοπτικούς του ρόλους που δεν να τραγουδά.
Λόιντ Ντάγκλας Το τελευταίο του βιβλίο ήταν το αυτοβιογραφικό Time To Remember στο οποίο περιγράφονταν τα παιδικά του χρόνια και η προετοιμασία του για την ιεροσύνη. Πέθανε πριν καταφέρει να γράψει το δεύτερο μέρος αλλά το πόνημα ολοκληρώθηκε στο βιβλίο Το σχήμα της Κυριακής από τις κόρες του, Βιρτζίνια Ντάγκλας Ντόσομ και Μπέτυ Ντάγκλας Ουίλσον. Ο Ντάγκλας είναι θαμμένος στο κοιμητήριο του πάρκου Forest Lawn Memorial στο Γκλεντέιλ της Καλιφόρνια.
Πηγές •
(Αγγλικά) Louis Sheaffer, Ο "Λόιντ Ντάγκλας", στο Λεξικό των αμερικάνικων βιογραφιών (Dictionary of
American Biography), Supplement 5, σελίδες 181-182. • (Αγγλικά) Λόιντ Ντάγκλας, Time to Remember Boston: Houghton Mifflin, 1951. • (Αγγλικά) V. D. Dawson, and B. D. Wilson, The Shape of Sunday: Μία άμεση βιογραφία του Λόιντ Ντάγκλας (1952) [από τις κόρες του] • (Αγγλικά) H. Max Lentz, Η ιστορία των Λουθηρανικών Εκκλησιών στην περιφέρεια Κάουντυ του Κετέκι με σκίτσα παστόρων που υπηρέτησαν σε αυτές (A History of the Lutheran Churches in Boone County, Kentucky, together with Sketches of the Pastors Who Have Served Them), (York, PA: Anstadt and Sons, 1902), σελ. 80-83.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Έργα του Λόιντ Ντάγκλας [1] στο Project Gutenberg Australia [2]
Παραπομπές [1] http:/ / gutenberg. net. au/ plusfifty-a-m. html#letterD [2] http:/ / gutenberg. net. au
48
49
Μαρκ Τουαίην Μαρκ Τουαίην Ο Σάμουελ Λάνγκχορν Κλέμενς (Samuel Langhorne Clemens, 30 Νοεμβρίου 1835 – 21 Απριλίου 1910), γνωστός κυρίως με το ψευδώνυμο Μαρκ Τουαίην, ήταν διάσημος Αμερικανός συγγραφέας. Ανάμεσα στα πιό γνωστά βιβλία του ανήκουν οι Περιπέτειες του Τόμ Σώγιερ και οι Περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν.
Βιογραφία Νεανικά χρόνια Ο Σάμουελ Λάνγκχορν Κλέμενς γεννήθηκε στο χωριό Φλόριντα της πολιτείας του Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών, γιος του Τζον και της Τζέην Κλέμενς. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, η οικογένειά του μετακόμισε στην παραποτάμια πόλη Χάνιμπαλ, αναζητώντας καλύτερες οικονομικές συνθήκες. Η πόλη αυτή καθώς και οι κάτοικοί της, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του Τουαίην, τις Περιπέτειες του Τομ Σώγιερ (1876).
Μαρκ Τουαίην
Ο πατέρας του πέθανε το 1847 αφήνοντας στην οικογένεια αρκετά οικονομικά χρέη, γεγονός που ανάγκασε τον Τουαίην να εγκαταλείψει το σχολείο και να εργαστεί. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Οράιον, ξεκίνησε το 1850 να εκδίδει μία εφημερίδα στην οποία ο Τουαίην δημοσίευε κατά διαστήματα κείμενά του. Παράλληλα πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στο Σαιντ Λούις και τη Νέα Υόρκη εργαζόμενος ως τυπογράφος. Αργότερα, εργάστηκε ως οδηγός ατμόπλοιου στον Μισσισσιπί, ένα επάγγελμα το οποίο ο ίδιος αναγνώρισε πως του πρόσφερε σημαντικές εμπειρίες, ενώ ήρθε σε επαφή με πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος πόλεμος σε συνδυασμό με την εμφάνιση των σιδηροδρόμων, είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί το εμπόριο μέσω ατμόπλοιων, γεγονός που ανάγκασε τον Τουαίην να αναζητήσει μία νέα επαγγελματική διέξοδο.
Μαρκ Τουαίην
50 Ο Τουαίην απέφυγε την ανάμιξη του στον εμφύλιο και για ένα σύντομο διάστημα ανέλαβε το ρόλο ιδιαίτερου γραμματέα του αδελφού του, ο οποίος είχε διοριστεί γραμματέας του κυβερνήτη της Νεβάδα. Οι εμπειρίες τους στην αμερικανική Δύση, αποτέλεσαν τη βάση για το δεύτερο βιβλίο του Τουαίην, Roughing It (1872). Καθώς η θέση του ως ιδιαίτερος γραμματέας δεν ήταν θεσμοθετημένη και κατά συνέπεια δεν μπορούσε να αμοίβεται, το επόμενο διάστημα, εργάστηκε ως ανθρακωρύχος, χωρίς να σημειώσει ωστόσο ιδιαίτερη επιτυχία. Αργότερα ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας Territorial Enterprise της Βιρτζίνια, του ανέθεσε την έκδοση της. Σε κείμενό του, στις 3 Φεβρουαρίου του 1863 χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Μαρκ Τουαίν (Mark Twain). Αν και η προέλευσή του δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα, η επικρατούσα άποψη είναι πως αποτελεί το ναυτικό παράγγελμα που σημαίνει δύο οργιές βάθος (3.7 μέτρα) και δήλωνε το όριο ασφαλούς πλευσης στα αβαθή των ποταμών.
O Μαρκ Τουαίην σε νεαρή ηλικία (φωτογραφία άγνωστης χρονολογίας)
Λογοτεχνία
Το 1864, ο Τουαίην μετακόμισε στο Σαν Φραντσίσκο όπου εργάστηκε για αρκετές τοπικές εφημερίδες. Τον επόμενο χρόνο σημείωσε την πρώτη του λογοτεχνική επιτυχία ολοκληρώνοντας ένα σατιρικό σύντομο διήγημα στα πλαίσια μιας συλλογής κειμένων του Artemus Ward. Ο Τουαίην υπέβαλε το έργο του καθυστερημένα και τελικά δεν αποτέλεσε μέρος της συλλογής, ωστόσο ο εκδότης φρόντισε να δημοσιευτεί το κείμενο στην εφημερίδα Saturday Press. Το διήγημα, με τον πρωτότυπο τίτλο "Jim Smiley and his Jumping Frog", γνωστό σήμερα ως "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County," είχε σημαντική απήχηση και στη συνέχεια επανατυπώθηκε και μεταφράστηκε. Ο εκδότης της Atlantic Monthly, James Russell Lowell, περιέγραψε το έργο του Τουαίην ως "το καλύτερο δείγμα χιομουριστικής λογοτεχνίας της Αμερικής." Την Άνοιξη του 1866, ως απεσταλμένος της εφημερίδας Sacramento Union, ταξίδεψε στις νήσους Σάντουιτς (σημερινή Χαβάη) προκειμένου να γράψει μια σειρά από ταξιδιωτικά άρθρα. Με την επιστροφή του στο Σαν Φραντσίσκο, μετά από προτροπή του εκδότη John McComb (της εφημερίδας Alta California) αλλά και ωθούμενος από την απήχηση των κειμένων του, ο Τουαίην αποφάσισε να παραχωρήσει μία σειρά διαλέξεων, που τον καταξίωσαν ως ικανό ομιλητή. Το 1867, ο Τουαίην έπεισε τον McComb να χρηματοδοτήσει ένα δεύτερο ταξίδι του, αυτή τη φορά στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Τα ταξιδιωτικά κείμενα του, δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Alta California με μεγάλη απήχηση, ενώ αποτέλεσαν επιπλέον την βάση για το πρώτο βιβλίο του Τουαίην, The Innocents Abroad, δημοσιευμένο το 1869, και το οποίο πρόσφερε στον συγγραφέα του σημαντική αναγνώριση από το κοινό.
Μαρκ Τουαίην
Οικογένεια Την ίδια χρονιά, ο Τουαίην γνώρισε την Ολίβια (Λίβυ) Λάγκντον με την οποία παντρεύτηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1870 και εγκαταστάθηκαν μαζί, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Εκεί, ο Τουαίην ανέλαβε καθήκοντα εκδότη και συγγραφέα για την τοπική εφημερίδα Buffalo Express. Μετά την γέννηση του γιου τους, Λάνγκντον, στις 7 Νοεμβρίου του 1871, εγκαταστάθηκαν στο Χάρτφορντ του Κονέκτικατ. Στις 19 Μαρτίου του 1872, γεννήθηκε η πρώτη τους κόρη, Ολίβια Σούζαν, ενώ τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Λάνγκντον πέθανε έχοντας προσβληθεί από διφθέρια. Απέκτησαν μαζί άλλες δύο κόρες, την Κλάρα (1874) και την Τζέην Λάμπτον (1880). Στο διάστημα αυτό, ο Τουαίην έδωσε αρκετές διαλέξεις, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Αγγλία, την οποία επισκέφτηκε για πρώτη φορά.
Τελευταία χρόνια Μέχρι το 1891, ο Τουαίην έζησε στο Χάρτφορντ, όπου ολοκλήρωσε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του, Φωτογραφία του Μαρκ Τουαίην με τον Χένρυ Χ. Ρότζερς μεταξύ των οποίων Οι περιπέτειες του Τομ Σώγιερ (1876), (1908) Ο Πρίγκιπας και ο Φτωχός (1881) και Ένας Γιάνκης του Κονέκτικατ στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου (1889). Οι περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν – κατά πολλούς το πιο γνωστό βιβλίο του – δημοσιεύτηκε το 1885 και αποτέλεσε ένα από τα πρώτα βιβλία που εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο του ίδιου του Τουαίην, The Charles L. Webster Company, για τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε καθήκοντα ο ανηψιός του, Charles Webster. Αν και τα έργα του είχαν μεγάλη απήχηση, γεγονός που του εξασφάλιζε σημαντικά οικονομικά κέρδη, ο Τουαίην πρόεβη σε πολλές άστοχες επενδύσεις των χρημάτων του, γεγονός που τον οδήγησε τελικά στα όρια της χρεωκοπίας. Σε μία προσπάθεια του να εξοικονομήσει χρήματα, ώστε να καλύψει τα οικονομικά του χρέη, εγκαταστάθηκε το 1891 οικογενειακώς στην Ευρώπη πραγματοποιώντας αρκετά ταξίδια ανά τον κόσμο μέχρι το 1900. Το 1894, η εκδοτική του εταιρεία αναγκάστηκε να διακόψει τη λειτουργία της γεγονός που ώθησε τον Τουαίην να δώσει μια σειρά Ο τάφος του Μαρκ Τουαίην στη Νέα Υόρκη διαλέξεων σε διάφορες χώρες, προκειμένου και πάλι να εξοικονομήσει χρήματα. Καταλυτική για την βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης ήταν η στενή φιλία που ανέπτυξε με τον βιομήχανο Χένρυ Χάτλστον Ρότζερς, στέλεχος της πετρελαϊκής εταιρείας Standard Oil. Ο Τουαίην επέστρεψε στην Αμερική το 1900. Κατά τον Ισπανο-Αμερικανικό πόλεμο του 1898, είχε ήδη υϊοθετήσει μία σκληρή στάση απέναντι στην αμερικανική κυβέρνηση, πολιτική στάση που διατήρησε και μετά την επιστροφή στην πατρίδα του, ως αντιπρόεδρος της Αμερικανικής Αντι-Ιμπεριαλιστικής Ένωσης (American Anti-Imperialist League). Οι πολιτικές του απόψεις του είχαν ως αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί από ορισμένους ως προδότης, αλλά και την μη δημοσίευση ορισμένων κειμένων του σε περιοδικά της εποχής, εξαιτίας του φόβου πολλών εκδοτών για πιθανή δυσφήμιση. Το 1903, έχοντας ζήσει στην Νέα Υόρκη για τρία χρόνια, η
51
Μαρκ Τουαίην σύζυγός του αρρώστησε και εγκαταστάθηκαν στη Φλωρεντία της Ιταλίας, όπου η Ολίβια Λάγκντον πέθανε ένα χρόνο αργότερα. Μετά το θάνατό της, ο Τουαίην επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου πέθανε στις 21 Απριλίου του 1910, σε ηλικία 74 ετών.
Εργογραφία (εντός παρενθέσεων οι ελληνικοί τίτλοι των έργων) • • • • • • • • • • •
(1867) The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County (1869) Innocents Abroad (1871) Mark Twain's (Burlesque) Autobiography and First Romance (1872) Roughing It (1873) The Gilded Age: A Tale of Today (1875) Sketches New and Old (1876) Old Times on the Mississippi (1876) The Adventures of Tom Sawyer (Οι Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ) (1877) A True Story and the Recent Carnival of Crime (1878) Punch, Brothers, Punch! and other Sketches (1880) A Tramp Abroad
• • • • •
(1880) 1601: Conversation, as it was by the Social Fireside, in the Time of the Tudors (1882) The Prince and the Pauper (Ο Πρίγκιπας και ο Φτωχός) (1883) Life on the Mississippi (1884) Adventures of Huckleberry Finn (Οι περιπέτειες του Χώκλμπερι Φιν) (1889) A Connecticut Yankee in King Arthur's Court (Ένας Γιάνκης του Κονέκτικατ στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου) (1892) The American Claimant (1892) Merry Tales (1893) The £1,000,000 Bank Note and Other New Stories (Ενός εκατομμυρίου λιρών χαρτονόμισμα) (1894) Tom Sawyer Abroad (1894) Pudd'n'head Wilson (Ο Γουίλσον ο σαϊνης ή Γουίλσον ο κολοκύθας) (1896) Tom Sawyer, Detective (Ο Τομ Σώγερ ντεντέκτιβ) (1896) Personal Recollections of Joan of Arc (1897) How to Tell a Story and other Essays (Πως να διηγηθείτε μια ιστορία και άλλα διηγήματα) (1897) Following the Equator (1900) The Man That Corrupted Hadleyburg (Ο άνθρωπος που διέφθειρε το Χάντλεϊμπεργκ) (1901) Edmund Burke on Croker and Tammany (1902) A Double Barrelled Detective Story' (1904) A Dog's Tale (1905) King Leopold's Soliloquy (Ο Μονόλογος του Βασιλιά Λεοπόλδου) (1905) The War Prayer (1906) The $30,000 Bequest and Other Stories (1906) What Is Man? (Τι είναι ο άνθρωπος και άλλα κείμενα) (1907) Christian science (1907) A Horse's Tale (1907) Is Shakespeare Dead? (1909) Captain Stormfield's Visit to Heaven
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• (1909) Letters from the Earth (Γράμματα απ' τη γη) (έκδοση μετά θάνατον) • (1910) Queen Victoria's Jubilee • (1916) The Mysterious Stranger (Ο Μυστηριώδης Ξένος) (έκδοση μετά θάνατον)
52
Μαρκ Τουαίην • (1924) Mark Twain's Autobiography (έκδοση μετά θάνατον) • (1935) Mark Twain's Notebook (έκδοση μετά θάνατον) • (1995) The Bible According to Mark Twain: Writings on Heaven, Eden, and the Flood (έκδοση μετά θάνατον)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •
Βιογραφία του Τουαίην, του Archibald Henderson [1] Έργα του Mark Twain [2] στο Project Gutenberg Έργα του Τουαίην από την αγγλική Βικιθήκη Έργα του Μαρκ Τουαίην [3] The Mark Twain House & Museum [4] Mark Twain mobile ebooks [5]
mrj:Марк Твен
Παραπομπές [1] http:/ / www. gutenberg. org/ files/ 6873/ 6873-h/ 6873-h. htm [2] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Mark_Twain [3] http:/ / www. mtwain. com/ [4] http:/ / www. marktwainhouse. org/ [5] http:/ / www. mobilebooks. org/ ?author=MT
53
54
Ναθάνιελ Χόθορν Ναθάνιελ Χόθορν Ο Ναθάνιελ Χόθορν (1804-1864) ήταν ένας από σημαντικότερους Αμερικανούς λογοτέχνες του 19ου αιώνα.
τους
Βιογραφία Γεννήθηκε στις 4 Ιουλίου του 1804 στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης. Ο πατέρας του, που ήταν καπετάνιος, πέθανε το 1808 από κίτρινο πυρετό. Τότε ο Ναθάνιελ, η μητέρα του και οι δύο αδερφές του πήγαν να μείνουν στο σπίτι συγγενών της μητέρας του και τελικά γύρω στο 1816 μετακόμισαν στο Ρέιμοντ του Μέιν, σε σπίτι που έχτισε για αυτούς ο θείος του. Μετά από τρία χρόνια επέστρεψε στο Σάλεμ για να πάει σχολείο. Αργότερα, και παρά τις αντιρρήσεις του Ναθάνιελ, ο θείος του, με δικά του έξοδα, τον έστειλε να σπουδάσει στο Κολλέγιο Μπόουντεν. Στη διαδρομή προς το Κολλέγιο, κατά τη διάρκεια μιας σύντομης στάσης στο Πόρτλαντ, συνάντησε τον Φραγκλίνο Πιρς, μετέπειτα πρόεδρο των ΗΠΑ, με τον οποίο συνδέθηκε με βαθιά φιλία.
Ναθάνιελ Χόθορν
Αποφοίτησε το 1825. Μετά την αποφοίτηση του, ο Ναθάνιελ Χόθορν φέρεται να πρόσθεσε ένα w στο επίθετό του (Hathorne-Hawthorne), θέλοντας να διαχωρίσει τον εαυτό του από ορισμένους προγόνους του, όπως από τον προ-προ-προ πάππου του, Τζον Χόθορν,ο οποίος ήταν ένας από τους δικαστές στη Δίκη των Μαγισσών του Σάλεμ,και που ως δικαστές ήταν διαβόητοι για τις πολύ αυστηρές ποινές που επέβαλαν. Το σπίτι που γεννήθηκε ο Χόθορν
Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στο Μπόουντεν, είχε βάλει στοίχημα με έναν φίλο του,ένα μπουκάλι κρασί,ότι δε θα παντρευτεί τα επόμενα δώδεκα χρόνια.Κέρδισε μεν το στοίχημα αλλά τελικά παντρεύτηκε το 1842 τη ζωγράφο Σοφία Πήμποντυ, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Η Πήμποντυ θαύμαζε τον Χόθορν και σε ένα ημερολόγιό της ανέφερε ότι ο πλούτος και το βάθος των έργων του της προκαλούσε ζάλη. Ο Χόθορν ξεκίνησε το συγγραφικό του έργο το 1832 με τη δημοσίευση δύο διηγημάτων του: 1. Ο συγγενής μου ο ταγματάρχης Μολινε 2. Η ταφή του Ρότζερ Μάλβιν Το 1839,όταν διορίστηκε στο τελωνείο της Βοστώνης,άρχισε να δημοσιεύει μικρές ιστορίες σε διάφορα περιοδικά,χωρίς όμως κάποια από αυτές να τραβήξει την προσοχή των αναγνωστών.Την άνοιξη του 1837,ο Horatio Bridge συγκέντρωσε και εξέδωσε σε ένα τόμο,με τίτλο Twice-Told Tales,όλες αυτές τις ιστορίες και έτσι ο Ναθάνιελ Χόθορν έγινε γνωστός στην περιοχή.Tο 1846 διορίστηκε επιθεωρητής πλοίων στο λιμάνι του Σάλεμ,έχασε όμως αυτή τη θέση μετά την ήττα των Δημοκρατικών,στις προεδρικές εκλογές δύο χρόνια αργότερα(ο Χόθορν υποστήριζε το Δημοκρατικό κόμμα). Η απόλυση του έγινε αντικείμενο μεγάλης συζήτησης στην Νέα Αγγλία εκείνη την περίοδο, ιδιαίτερα μετά την επιστολή διαμαρτυρίας του Χόθορν που δημοσίευσε η
Ναθάνιελ Χόθορν εφημερίδα Boston Daily Advertiser που υποστήριζε τους Δημοκρατικούς.Το ίδιο έτος εκδίδει τη συλλογή διηγημάτων Βρύα από ένα παλιό αρχοντικό. Στα μέσα Μαρτίου του 1850,εκδόθηκε το γνωστότερο ίσως βιβλίο του Χόθορν,το Άλικο Γράμμα (The Scarlet Letter), το οποίο πούλησε σε λιγότερο από δέκα μέρες περισσότερα από δυόμισι χιλιάδες αντίτυπα.Ο κριτικός Edwin Percy Whipple,αν και φίλος τού συγγραφέα,άσκησε αρνητική κριτική για το έργο αυτό του Χόθορν, μιλώντας για την "νοσηρή ένταση" του έργου και την "λεπτομερή καταγραφή ψυχολογικών λεπτομεριών που μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο". Αντίθετα για το συγγραφέα Ντ. Λώρενς (D.H.Lawrence), το Άλικο Γράμμα είναι ένα από τα τελειότερα έργα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Τέλη Μαρτίου του 1850 ο Χόθορν μετακόμισε,με την οικογένειά του,στο Λένοξ,στα υψώματα του Μπέρκσαϊρ,στη δυτική Μασαχουσέτη,όπου τον επόμενο χρόνο έγραψε Το σπίτι με τα εφτά αετώματα, το οποίο κατά τον κριτικό James Russell Lowell είναι καλύτερο από το Άλικο Γράμμα και αποτελεί την πιο πολύτιμη συμβολή στην ιστορία της Νέας Αγγλίας.Στο Μπέρκσαϊρ γνωρίστηκε με τον Χέρμαν Μέλβιλ, που εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Χόθορν και του αφιέρωσε το γνωστότερο έργο του,το Μόμπι Ντικ "σε ένδειξη θαυμασμού για την ιδιοφυία του".Στο Μπέρκσερ,το 1852,ο Χόθορν έγραψε τη βιογραφία του Φραγκλίνου Πίρς,στην οποία τον παρουσιάζει ως φιλήσυχο και ήρεμο άνθρωπο αποσιωπώντας τις φήμες για το πρόβλημα που αντιμετώπιζε με το αλκόολ ενώ αναφέρει και την άποψη του μετέπειτα προέδρου των Η.Π.Α για τη δουλεία,ότι "η δουλεία δε θεραπεύεται με ανθρώπινα μέτρα αλλά θα εξαφανιστεί κάποια στιγμή σαν όνειρο".Στο Μπέρκσερ έγραψε και το The Blithedale Romance,που είναι το μόνο έργο που ο Χόθορν έγραψε σε πρώτο πρόσωπο.Την ίδια χρονια πήγε να μείνει με την οικογένειά του στο Κόνκορντ. Ύστερα από την νίκη του Φραγκλίνου Πίρς στις εκλογές του 1853,ο Χόθορν διορίστηκε πρόξενος στο Λίβερπουλ και παρέμεινε στη θέση αυτή όσο διήρκησε και η θητεία του Πιρς.Έπειτα περιηγήθηκε για ενάμισι χρόνο στην Ιταλία και αφού έμεινε για λίγο στην Αγγλία,όπου έγραψε το μυθιστόρημα Ο μαρμάρινος φαύνος,επέστρεψε το 1860 στο Κόνκορντ,στις Η.Π.Α. όπου αφοσιώθηκε αποκλειστικά στο γράψιμο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Χόθορν είχαν αρχίσει να διαφαίνονται σημάδια ψυχολογικής κατάρρευσης στα χειρόγραφά του.Τελικά ο Χόθορν πέθανε στον ύπνο του στη διάρκεια ενός ταξιδιού με τον Φραγκλίνο Πίρς στο Πλύμουθ,στο New Hampshire, στις 19 Μαΐου του 1864.
Πηγή Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα,τ.52 [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Hawthorne άρθρο Nathaniel Hawthorne της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [1] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Hawthorne ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Nathaniel
55
56
Νόρμαν Μέιλερ Νόρμαν Μέιλερ Nόρμαν Μέιλερ
Νόρμαν Μέιλερ Γέννηση: 31 Ιανουαρίου 1923 Λονγκ Μπραντς, Νιου Τζέρσεϊ Θάνατος: 10 Νοεμβρίου 2007 (84 ετών) Μανχάτταν Είδος:
πεζογραφία
Εθνικότητα: Αμερικανός Λογοτεχνικό ρεύμα: μυθιστόρημα, δοκίμιο, νέα δημοσιογραφία Κυριότερα έργα: Οι γυμνοί και οι νεκροί, Οι στρατιές της νύχτας, Το τραγούδι του εκτελεστή Ιστοσελίδα: [1]
Ο Νόρμαν Κίνγκσλεϊ Μέιλερ (Norman Kingsley Mailer, 31 Ιανουαρίου 1923-10 Νοεμβρίου 2007) ήταν αμερικανός συγγραφέας, δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Μαζί με τον Τρούμαν Καπότε, την Τζόαν Ντίντιον και τον Τομ Γουλφ, ο Μέιλερ ίδρυσε το ρεύμα της νέας δημοσιογραφίας, που αποτελεί διασταύρωση του δοκιμίου και του μη-λογοτεχνικού μυθιστορήματος. Τιμήθηκε δυο φορές με το Βραβείο Πούλιτζερ και μια φορά με το Εθνικό Βραβείου Βιβλίου. Το 1995 ο Εντ Φάνκερ, ο Νταν Γουλφ και ο Νόρμαν Μέιλερ ξεκίνησαν την έκδοση της Village Voice, μιας καλλιτεχνικής εβδομαδιαίας εφημερίδας που διανεμόταν δωρεάν, αρχικά στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, κέντρο της εναλλακτικής κουλτούρας στη Νέα Υόρκη. Το 2005 τιμήθηκε με το Μετάλλιο Διακεκριμένης Συνεισφοράς στα Αμερικανικά Γράμματα από το Εθνικό Ίδρυμα Βιβλίου των ΗΠΑ.
Βιογραφία Ο Μέιλερ γεννήθηκε στο Λονγκ Μπραντς του Νιού Τζέρσεϊ από εβραϊκή οικογένεια. Ο πατέρας του, Άιζακ Μπαρνέτ, ήταν λογιστής και καταγόταν από τη Νότια Αφρική, και η μητέρα του Φάννυ Σνάιντερ διατηρούσε πρακτορείο οικονόμων και νοσοκόμων. Μεγάλωσε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, πήγε σε γυμνάσιο αρρένων και το 1939 έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου σπούδασε αεροναυπηγική. Στο Χάρβαρντ άρχισε να ασχολείται με το γράψιμο και το πρώτο του διήγημα εκδόθηκε όταν ήταν 18 ετών. Αποφοίτησε το 1943 και κλήθηκε από τον Αμερικανικό Στρατό να καταταγεί. Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο
Νόρμαν Μέιλερ Πόλεμο υπηρέτησε στις Φιλιππίνες.
Συγγραφέας Μυθιστορήματα Το 1948, λίγο πριν εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι, εξέδωσε ένα βιβλίο που τον έκανε παγκόσμια γνωστό: Οι νεκροί και οι γυμνοί, που βασιζόταν στις προσωπικές του εμπειρίες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το μυθιστόρημα χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα καλύτερα της εποχής του. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Μέιλερ συνέχισε να γράφει κυρίως μυθιστορήματα. Οι ακτές της Μπαρμπαριάς του 1951 ήταν μια σουρεαλιστική παραβολή για την πολιτική της αριστεράς κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και διαδραματιζόταν σ' ένα σπίτι του Μπρούκλιν. Το μυθιστόρημα του 1995 Το πάρκο των ελαφιών βασίστηκε στις εμπειρίες από τη δουλειά του ως σεναριογράφος στο Χόλυγουντ στις αρχές της δεκαετίας του '50. Το βιβλίο απορρίφθηκε αρχικά από έξι εκδότες λόγω του σεξουαλικού περιεχομένου του.
Δοκίμια Στα μέσα της δεκαετίας του '50 έγινε γνωστός για τα ενναλακτικά δοκίμιά του. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της εφημερίδας The Village Voice το 1955. Στο βιβλίο Διαφημίσεις του εαυτού μου του 1959, ο Μέιλερ εξέτασε τη βία, την υστερία, το σεξ, το έγκλημα και τη σύγχιση στην αμερικάνικη κοινωνία, τόσο με ανταποκρίσεις όσο και με λογοτεχνικά δοκίμια. Έγραψε επίσης κριτικές και δοκίμια για την New York Review of Books και το περιοδικό Dissent.
Βιογραφίες Οι βιογραφίες που έγραψε περιέλαβαν πρόσωπα όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ. Το θεατρικό του 1986 Strawhead, στο οποίο πρωταγωνίστησε η κόρη του Κέιτ, αναφερόταν στη Μέριλιν Μονρόε. Η βιογραφία του για τη Μέριλιν, που εκδόθηκε στα 1973, ήταν ιδιαίτερη αντιφατική: στο τελευταίο κεφάλαιο ο Μέιλερ υποστηρίζει ότι η Μέριλιν δολοφονήθηκε από πράκτορες του FBI και της CIA λόγω της υποτιθέμενης ερωτικής της σχέσης με τον Ρόμπερτ Κένεντι. Αργότερα παραδέχτηκε ότι αυτοί οι ισχυρισμοί "δεν ήταν καλή δημοσιογραφία".
Γνωστά έργα Ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του είναι: Τα προεδρικά έγγραφα (1963), Ένα Αμερικάνικο όνειρο (1965), συνέχεια του μυθιστορήματος Γιατί είμαστε στο Βιετνάμ; του 1967, Οι στρατιές της νύχτας (1968), που τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ και το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, Το Μαϊάμι και η πολιορκία του Σικάγο (1968), Μια φωτιά στο φεγγάρι (1970), Μέριλιν (1973), Το τραγούδι του εκτελεστή (1979), βραβευμένο με Πούλιτζερ, Αρχαία δειλινά (1983). Το 1968 τιμήθηκε με το Βραβείο Τζορτζ Πολκ για τις ανταποκρίσεις του στο περιοδικό Harper's. Εκτός από μυθιστορήματα, ο Μέιλερ έγραψε μια θεατρική έκδοση του Πάρκου των ελαφιών, και κατά τα τέλη της δεκαετίας του '60 σκηνοθέτησε μια σειρά αυτοσχεδιαστικών πειραματικών φιλμ, παρόμοια με αυτά του Άντι Γουόρχολ. Μια από αυτές είναι το Μέιντστοουν του 1970, που περιλαμβάνει μια σκηνή βίαιου καυγά μεταξύ του Νόρμαν Κίνγκσλεϊ και του Ριπ Τορν, που δεν είναι σίγουρο ότι ήταν σκηνοθετημένος. Το 1987 διασκεύασε σε σενάριο και σκηνοθέτησε το μυθιστόρημά του Οι σκληροί δεν χορεύουν, με πρωταγωνιστή τον Ράιαν Ο' Νιλ.
57
Νόρμαν Μέιλερ
Ακτιβισμός Κάποια από τα μη λογοτεχνικά έργα του Μέιλερ, όπως οι Στρατιές της νύχτας και τα Προεδρικά έγγραφα, έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Κάλυψε δημοσιογραφικά τα συνέδρια του Ρεπουμπλικανικού και του Δημοκρατικού Κόμματος του 1960, 1964, 1968, 1972, 1992 και 1996. Το 1967 συνελήφθη για τη συμμετοχή του στις διαδηλώσεις κατά του πολέμου του Βιετνάμ, μια εμπειρία που περιγράφει στις Στρατιές της νύχτας. Δυο χρόνια αργότερα διεκδίκησε χωρίς επιτυχία το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος για τη θέση του υποψήφιου δήμαρχου της Νέας Υόρκης, με κεντρικό σύνθημα την απόσχιση της πόλης της Νέας Υόρκης από την ομώνυμη Πολιτεία και τη μετατροπή της σε 51η Πολιτεία των ΗΠΑ. Το 1980 ο Μέιλερ τέθηκε επικεφαλής της εκστρατείας για την αποδοχή της αίτησης αναστολής του φυλακισμένου για ανθρωποκτονία Τζακ Άμποττ. Οι δυο τους άρχισαν να αλληλογραφούν το 1977, όταν ο Άμποττ διάβασε ότι ο Μέιλερ ετοίμαζε το βιβλίο Το τραγούδι του εκτελεστή σχετικά με την εκτέλεση του Γκάρι Γκίλμορ και προσφέρθηκε να δώσει στον Μέιλερ υλικό για τη ζωή και τις συνθήκες στη φυλακή. Ο Μέιλερ συμφώνησε και βοήθησε να εκδοθεί το βιβλίο Στην κοιλιά του κτήνους, που αποτελούνταν από τα γράμματα του Άμποτ προς τον Μέιλερ. Μόλις έξι βδομάδες μετά τη χορήγηση αναστολής ο Άμποττ δολοφόνησε άλλο ένα άτομο στη Νέα Υόρκη, και φυλακίστηκε ξανά για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Μέιλερ δέχτηκε κριτική για τη συνεργασία του με τον Άμποττ και την υποστήριξη της αναστολής του. Το 1992 δήλωσε ότι δεν ήταν ιδιαίτερα περήφανος για την ανάμειξή του σε αυτή την υπόθεση.
Προσωπική ζωή και θάνατος Ο Μέιλερ παντρεύτηκε έξι φορές και απέκτησε οκτώ παιδιά από τους διάφορους γάμους του, ενώ υιοθέτησε ακόμα ένα. Για πολλά χρόνια έζησε στην παραλία του Κέιπ Κοντ στο Πρόβινσταουν της Μασσαχουσέτης. Όπως και άλλοι συγγραφείς της γενιάς του, ο Μέιλερ αντιμετώπιζε προβλήματα με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.[2] Εμφανίστηκε σε ένα επεισόδιο της σειράς Gilmore Girls μαζί με το γιο του Στέφεν Μέιλερ. Το 2005 μαζί με τον άλλο του γιο Τζον Μπάφαλο Μέιλερ έγραψε το βιβλίο The Big Empty. Το 2007 ο εκδοτικός οίκος Random House κυκλοφόρησε το τελευταίο του μυθιστόρημα, Το κάστρο στο δάσος, που έχει σαν θέμα τα παιδικά χρόνια του Αδόλφου Χίτλερ. Ο Νόρμαν Μέιλερ πέθανε από οξεία νεφρική ανεπάρκεια το πρωί της 10ης Νοεμβρίου του 2007, μετά από μια εγχείριση στους πνεύμονες στο νοσοκομείο Μάουντ Σάιναι του Μανχάτταν.[3] Ήταν 84 ετών.
Επιλεγμένη βιβλιογραφία • • • • • • • • • • • •
Οι γυμνοί και οι νεκροί (The Naked and the Dead), 1948 Οι ακτές της Μπαρμπαριάς (Barbary Shore), 1951 Το πάρκο των ελαφιών (The Deer Park), 1955 Ο λευκός νέγρος (The White Negro), 1957 Τα προεδρικά έγγραφα (The Presidential Papers), 1963 Ένα αμερικάνικο όνειρο (An American Dream), 1965 Καννίβαλοι και χριστιανοί (Cannibals and Christians), 1966 Γιατί είμαστε στο Βιετνάμ; (Why Are We in Vietnam?), 1967 Οι στρατιές της νύχτας (Armies of the Night), 1968 Μια φωτιά στο φεγγάρι (Of a Fire on the Moon), 1969 Μέριλιν (Marilyn: a Biography), 1973 Το τραγούδι του εκτελεστή (The Executioner's Song), 1979
• Αρχαία δειλινά (Ancient Evenings), 1983 • Οι σκληροί δεν χορεύουν (Tough Guys Don't Dance), 1984
58
Νόρμαν Μέιλερ • • • •
Το φάντασμα της πόρνης (Harlot's Ghost), 1991 το κατά υιόν ευαγγέλιο (The Gospel According to the Son)), 1997 Γιατί κάνουμε αυτόν τον πόλεμο; (Why Are We At War?), 2003 Το κάστρο στο δάσος (The Castle in the Forest), 2007
Παραπομπές [1] http:/ / www. normanmailersociety. com [2] The Lives of Norman Mailer. - book reviews | Washington Monthly | Find Articles at BNET (http:/ / findarticles. com/ p/ articles/ mi_m1316/ is_n3_v24/ ai_12088267) [3] BBC Author Norman Mailer dies at 84 (http:/ / news. bbc. co. uk/ 1/ hi/ entertainment/ 7088648. stm) 10 Νοεμβρίου 2007
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •
The Norman Mailer Society (http://www.normanmailersociety.com) Άρθρα για τις ταινίες του (http://subcin.com/mailer.html) Ο λευκός νέγρος, δοκίμιο (http://dissentmagazine.org/article/?article=877) (Dissent Magazine) Συνέντευξη στο The Paris Review (http://www.theparisreview.org/viewinterview.php/prmMID/4503) Άρθρα στην Huffington Post (http://www.huffingtonpost.com/norman-mailer/)
• Η υπογραφή του Νόρμαν Μέιλερ (http://www.kruegerbooks.com/books/sig/mailer-norman.html) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Mailer άρθρο Norman Mailer (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Norman) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Mailer ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Norman)).
59
60
Νταν Μπράουν Νταν Μπράουν Νταν Μπράουν
Ο Νταν Μπράουν. Πραγματικό όνομα: Dan Brown Γέννηση: 22 Ιουνίου 1964 Νιου Χάμσαϊρ, ΗΠΑ Είδος: Μυστηρίου, Επιστημονικού Μυστηρίου Εθνικότητα: Αμερικάνικη Ιστοσελίδα: danbrown.com [1]
Ο Νταν Μπράουν (αγγλ. Dan Brown) είναι Αμερικανός συγγραφέας μυθιστοριογραφίας θρίλλερ, πιο γνωστός για το μυθιστόρημα του, ο Κώδικας Νταβίντσι το οποίο εκδόθηκε το 2003. Γεννήθηκε στις 22 Ιουνίου 1964. Είναι απόφοιτος της Ακαδημίας Philips Exeter, στην οποία δίδαξε και φιλολογία. Ζει στη Νέα Αγγλία μαζί με τη σύζυγό του. Τα μυθιστορήματα του Μπράουν χαρακτηρίζονται από θέματα κρυπτογραφίας, κλειδιών, συμβόλων, κωδίκων και θεωριών συνωμοσίας. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 40 γλώσσες, και ως το 2009, έχει πουλήσει πάνω από 80 εκατομμύρια αντίγραφα. Τα μυθιστορήματα του Μπράουν που έχουν ως κύριο πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Λάνγκτον περιλαμβάνουν τα ιστορικά θέματα και το χριστιανισμό ως επαναλαμβανόμενα μοτίβα, και κατά συνέπεια, έχει δημιουργηθεί μια διαμάχη. Ο Μπράουν στον διαδικτυακό του τόπο υποστηρίζει ότι τα βιβλία του δεν είναι αντιχριστιανικά, αν και ο ίδιος είναι σε ένα πνευματικό ταξίδι, και λέει ότι το βιβλίο του, ο Κώδικας Ντα Βίντσι, είναι απλά " μια ιστορία διασκέδασης που προωθεί την πνευματική συζήτηση και τον διάλογο γύρο από αυτή" και προτείνει ότι το βιβλίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί " σαν θετικός καταλύτης για την ενδοσκόπηση και την εξερεύνηση της πίστης μας."
Νταν Μπράουν
Έργο Τα σημαντικότερα βιβλία του είναι: • • • • •
Ψηφιακό Οχυρό (Digital Fortress), 1998 Πεφωτισμένοι (Angels & Demons), 2000 Αρκτικός Κύκλος (Deception Point), 2001 Κώδικας Ντα Βίντσι (The Da Vinci Code), 2003 Το Χαμένο Σύμβολο (The Lost Symbol), 2009
Παραπομπές [1] http:/ / www. danbrown. com/
61
62
Ουώλτ Ουίτμαν Ουώλτ Ουίτμαν Ο Ουώλτ Ουίτμαν (31 Μαΐου 1819 - 26 Μαρτίου 1892) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς και ποιητές. Κυριότερο έργο του αποτελεί η ποιητική συλλογή Φύλλα Χλόης (Leaves of Grass).
Βιογραφικά στοιχεία Ο Ουίτμαν γεννήθηκε το 1819 στο Λόνγκ-Άιλαντ της Νέας Υόρκης, ο δεύτερος γιος μιας πολυπληθούς οικογένειας με συνολικά εννέα παιδιά. Το 1823 η οικογένειά του αναγκάζεται να μεταβεί στο Μπρούκλιν όπου ο πατέρας του δουλεύει ως μαραγκός και ο ίδιος φοιτά για έξι χρόνια στο δημοτικό σχολείο. Από την ηλικία των δώδεκα ετών, εργάζεται στο γραφείο ενός δικηγόρου και στα δεκατέσσερά του γίνεται μαθητευόμενος σε τυπογραφείο. Την ίδια περίπου περίοδο εγγράφεται σε κάποιο αναγνωστήριο βιβλιοθήκης, όπου έχει Ουώλτ Ουίτμαν, Νέα Υόρκη, 1887 την ευκαιρία να ανακαλύψει πολλούς κλασικούς αλλά και νεότερους συγγραφείς. Το 1835 επιστρέφει στο Λονγκ-Άιλαντ όπου εργάζεται ως δάσκαλος. Παράλληλα, ιδρύει την εφημερίδα Long-Islander, της οποίας είναι συγχρόνως διευθυντής, υπεύθυνος σύνταξης και τυπογράφος. Το έργο του ως δάσκαλος συνεχίζεται μέχρι το 1841, χρονιά που μετακομίζει στη Νέα Υόρκη προκειμένου να εργαστεί ως στοιχειοθέτης σε τυπογραφείο αλλά και δημοσιογράφος σε διάφορα περιοδικά ή εφημερίδες της εποχής. Συγχρόνως, λαμβάνει ενεργό μέρος στην πολιτική και συμμετέχει σε προεκλογικές εκστρατείες του Δημοκρατικού Κόμματος. Παράλληλα εγκαταλείπει την εργασία του στο τυπογραφείο και αναλαμβάνει διευθυντής εφημερίδων, βρισκόμενος διαδοχικά στις Daily Aurora και Brooklyn Eagle. Σε αυτό το διάστημα δημοσιεύει πλήθος άρθρων επί διαφόρων θεμάτων που συνδέονται συνήθως με την παγκόσμια ή την αμερικανική πολιτική επικαιρότητα. Το 1848 διακόπτεται η συνεργασία του με την εφημερίδα Brooklyn Eagle και γίνεται συντάκτης της Crescent, θέση που κατέχει για ένα χρόνο στο διάστημα του οποίου ταξιδεύει σχεδόν σε ολόκληρο τον αμερικανικό Νότο. Το 1849, επικεφαλής ενός μικρού τυπογραφείου, εκδίδει την εφημερίδα Freeman. Τον επόμενο χρόνο όμως αλλάζει εκ νέου κατεύθυνση και γίνεται μαραγκός, χτίζοντας σπίτια που αργότερα πουλά. Το 1854 φαίνεται πως εγκαταλείπει κάθε εργασία και επεξεργάζεται την πρώτη του ποιητική συλλογή Φύλλα Χλόης (Leaves of Grass), η οποία εκδίδεται το 1855 με προσωπικά έξοδα του Ουίτμαν. Σε αυτή την πρώτη έκδοση της, η συλλογή περιλαμβάνει δώδεκα εκτεταμένα άτιτλα ποιήματα και λαμβάνει ως επί το πλείστον αρνητικές κριτικές ενώ πωλείται τελικά μόλις ένα αντίτυπο. Ένα χρόνο αργότερα, ο Ουίτμαν ετοιμάζει την δεύτερη έκδοση της συλλογής του η οποία περιέχει επιπλέον είκοσι ποιήματα, γενικότερες διορθώσεις, τίτλους και μια σαφέστερη ταξινόμηση. Παράλληλα περιλαμβάνει ως εισαγωγή ένα συγχαρητήριο γράμμα του Ραλφ Γουάλντο Έμερσον προς τον Ουίτμαν. Η κυκλοφορία της δεύτερης έκδοσης των Φύλλων Χλόης συνοδεύεται επίσης από αντιδράσεις του περισσότερο συντηρητικού τμήματος της αμερικανικής κοινωνίας. Από το φόβο δικαστικών διώξεων, το έργο αποσύρεται ενώ έχουν ήδη πωληθεί μερικές εκατοντάδες αντιτύπων. Το επόμενο διάστημα
Ουώλτ Ουίτμαν δημιουργείται σταδιακά ένα ευνοϊκότερο κλίμα για τον Ουίτμαν που οδηγεί τελικά το 1860 σε μία τρίτη έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Thayer and Eldridge. Την περίοδο του αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου ο Ουίτμαν εργάζεται ως εθελοντής νοσοκόμος και περιθάλπει τραυματισμένους στρατιώτες κυρίως στην περιοχή της Ουάσινγκτον. Με το τέλος του πολέμου διορίζεται στο Υπουργείο Εσωτερικών και ειδικότερα στο τμήμα Υποθέσεων των Ινδιάνων. Λίγο αργότερα ωστόσο, ο νέος υπουργός James Harlan, πρώην ιεροκήρυκας των Μεθοδιστών, απολύει τον Ουίτμαν επειδή αποτελεί τον συγγραφέα των Φύλλων Χλόης. Παρόλα αυτά, ένα μήνα αργότερα, διορίζεται εκ νέου, αυτή τη φορά στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Το καλοκαίρι του 1866, ο Ουίτμαν επεξεργάζεται την τέταρτη έκδοση των Φύλλων Χλόης κατά τη διάρκεια διακοπών του στο Μπρούκλιν. Στα πλαίσια αυτής της νέας επανεξέτασής τους, διαφοροποιεί ορισμένους τίτλους και προχωρεί σε κάποια αρίθμηση ώστε το έργο να αποκτήσει μια ενότητα. Δημοσιεύεται τελικά το 1867 με προσωπικά του έξοδα. Ακολουθούν άλλες τέσσερις εκδόσεις και το 1891 η τελευταία κατά σειρά, είναι αρκετά ογκώδης περιλαμβάνοντας περισσότερα από τετρακόσια ποιήματα, ενώ παράλληλα συνοδεύεται από μία ευρύτερη αποδοχή του Ουίτμαν που σταδιακά έχει επιτευχθεί. Ήδη από το 1870 η υγεία του Ουίτμαν είχε αρχίσει να κλονίζεται σημαντικά. Πέθανε το 1892 και στον τάφο του -- που ο ίδιος σχεδίασε -- αναγράφεται απόσπασμα από ένα ποίημα του: My foothold is tenon'd and mortis'd in granite; I laugh at what you call dissolution; And I know the amplitude of time.
Έργο Ποίηση • • • • • • • • • • • •
Drum Taps (1865) Good-Bye, My Fancy (1891) Leaves of Grass (1855) Leaves of Grass (1856) Leaves of Grass (1860) Leaves of Grass (1867) Leaves of Grass (1870) Leaves of Grass (1876) Leaves of Grass (1881) Leaves of Grass (1891) Passage to India (1870) Sequel to Drum Taps (1865)
63
Ουώλτ Ουίτμαν
Πεζά • • • • • •
Complete Prose Works (1892) Democratic Vistas (1871) Franklin Evans; or, The Inebriate (1842) Memoranda During the War (1875) November Boughs (1888) Specimen Days and Collect (1881)
Ελληνικές μεταφράσεις • Τέσσερα τραγούδια για το θεό και για το θάνατο, Paul Verlaine, George Gram Cook, Walt Whitman, Victor Hugo. Μεταφραστής Νίκος Προεστόπουλος, Αθήνα : Σακελλάριος 1929 • Ἐκλογή ἀπό τά φύλλα χλόης. Μετάφραση Νίκου Προεστόπουλου. Πεχλιβανίδης [195-] • Walt Whitman, μετάφραση εισαγωγής Γιώργος Σπανός. Μετάφραση ποιημάτων Χάρης Βλαβιανός, Αθήνα : Πλέθρον 1986 • Επιλογή ποιημάτων, μετάφραση Δημήτρης Χορόσκελης, Θεσσαλονίκη : Εκδοτική 2006 • Το τραγούδι του εαυτού μου, μετάφραση Ζωή Ν. Νικολοπούλου. Πρόλογος Κώστας Γεωργουσόπουλος. Αθήνα : Ηριδανός 2006 • Αφιερώματα ; Ξεκινώντας από το Πωμανόκ : Ποιήματα, μετάφραση Ζωή Ν. Νικολοπούλου. Αθήνα : Ηριδανός 2007
Βιβλιογραφία • Ρουμάνης, Γεώργιος Ι. Ἀμερικανοί ποιητές καί φιλόσοφοι: Walt Whitman, Henry Lonfellow, Rodert Ingersoll, Ralph W. Emerson, Ἑλληνοαμερικανικό Ἐπιμορφωτικό Ἰνστιτοῦτο 1957. • Παναγιωτούνης , Πάνος Ν. Ἓνας γίγαντας τῆς ἀμερικανικῆς ποίησης : Ουώλτ Ουϊτμαν. Ἡ μορφή καί τό ἔργο, Τό Ἑλληνικό Βιβλίο 1960. • Κατσίμπαλης , Γεώργιος Κ. Ελληνική βιβλιογραφία Ουώλτ Ουΐτμαν, Αθήνα : [χ.ε.] 1963. • Reynolds, David S. Walt Whitman's America: A Cultural Biography. New York: Knopf, 1995. • Thurin, Erik Ingvar. Whitman Between Impressionism And Expressionism : Language Of The Body, Language Of The Soul. Lewisburg [Pa.] : Bucknell University Press ; London:Associated University Presses, 1995. • Jerome Loving, Walt Whitman: The Song of Himself, University of California Press (ISBN 0-520-22687-9) • Γουίτμαν, επ. Paul Jamati, εκδ. Πλέθρον
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • • •
Poets.org [1] Βιογραφία και επιλεγμένα έργα The Walt Whitman Archive [2] LeavesofGrass.Org [3]. Essay on Whitman’s O Captain! My Captain! [4] Walt Whitman Birthplace State Historic Site [5] Calamus Poets Society [6] Έργα του Ουίτμαν (Project Gutenberg) [7]
64
Ουώλτ Ουίτμαν
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
http:/ / www. poets. org/ wwhit http:/ / www. whitmanarchive. org/ http:/ / www. leavesofgrass. org/ http:/ / www. cosmoetica. com/ TOP86-DES83. htm http:/ / www. waltwhitman. org/ http:/ / www. calamuspoets. org/ http:/ / www. gutenberg. org/ browse/ authors/ w#a600
65
66
Πίτερ Κόνστανταϊν Πίτερ Κόνστανταϊν Ο Πίτερ Κόνστανταϊν (Peter Constantine, Λονδίνο, 1963) είναι πολύγλωσσος μεταφραστής και λογοτέχνης ελληνοαυστριακής καταγωγής.
Βιογραφικά στοιχεία Ο Πίτερ Κόνστανταϊν μεγάλωσε στην Αθήνα. Φοίτησε στο St. Catherine’s British Embassy School, και το 1983 μετοίκησε και έκτοτε ζει στην Αμερική. [1] Έχει μεταφράσει στα αγγλικά λογοτεχνικά έργα από τα ελληνικά, ρωσικά, αλβανικά, γαλλικά, γερμανικά, και ιταλικά. [2] Ο Πίτερ Κόνστανταϊν το 2008
Βραβεύσεις Το 1996 του απονεμήθηκε το βραβείο PΕΝ Translation Prize γιά την μετάφραση Six Early Stories, Τόμας Μαν. Το 1997 έλαβε το National Translation Award για την μετάφραση The Undiscovered Chekhov: Thirty-Eight New Stories, μια συλλογή από άγνωστα διηγήματα του Αντόν Τσέχωφ που ο Κόνστανταϊν ανακάληψε στο τμήμα Σλαβικών και Βαλτικών Σπουδών της Βιβλιοθήκκης της Νέας Υόρκης. [3] Tο βιβλίο The Complete Works of Isaac Babel ήταν υποψήφιο για το National Jewish Book Award. Οι μεταφράσεις του Κόνστανταϊν έχουν επίσης τιμηθεί με το Koret Jewish Book Award (2002), το Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας για την καλύτερη μετάφραση από τα ελληνικά (2004) και το Helen and Kurt Wolff Translator's Prize (2007). Το 2007 ήταν υποψήφιος για το βραβείο PΕΝ Translation Prize για την μετάφραση The Essential Writings of Machiavelli, Νικολό Μακιαβέλι.
Εργογραφία • • • • • • • • • • •
Six Early Stories, Thomas Mann, Τόμας Μαν, Los Angeles: Sun and Moon Press (1997) The Undiscovered Chekhov: Forty-Three New Stories, New York: Seven Stories Press (2000) In Greek Blue: Poems, Yannis Souliotis, Athens: Mimnermos (2000) Elegy For Kosovo, Ismail Kadare, Ισμαήλ Κανταρέ, New York: Arcade Publishing (2000) Three Elegies for Kosovo, Ismail Kadare, Ισμαήλ Κανταρέ, London: Harvill Press (2000) Within Four Walls: The Correspondence between Hannah Arendt and Heinrich Blücher, 1936-1968, Χάνα Άρεντ, New York: Harcourt (2000) The Complete Works Of Isaac Babel, edited by Nathalie Babel, W.W. Norton & Company (2000) The Undiscovered Chekhov: Fifty-One New Stories, London: Duck Editions (2001) Con Brio, Brina Svit, London: Harvill Press (2002) The Collected Stories, Isaac Babel, edited by Nathalie Babel, New York: W.W. Norton & Company (2002) The Red Cavalry Stories, Isaac Babel, edited by Nathalie Babel, New York: W.W. Norton & Company (2003)
Πίτερ Κόνστανταϊν • • • • • • • • • • •
Three Haitian Creole Tales, Felix Morrisseau-Leroy, Los Angeles: Green Integer Press (2003) Taras Bulba, Nikolai Gogol, Νικολάι Γκόγκολ, New York: Random House Modern Library (2003) The Cossacks, Leo Tolstoy, Λέων Τολστόι, New York: Random House Modern Library, (2004) A century of greek poetry 1900-2000 (Δίγλωσσο), Πίτερ Κόνστανταϊν, Έντμουντ Κίλι, Κάρεν Βαν Ντάϋκ, και Πήτερ Μπην, Εκδοτικός Οίκος COSMOS (2004) Candide, Voltaire, Βολταίρος, New York: Random House Modern Library (2005) Death of a Prima Donna, Brina Svit, London: Harvill Press (2005) Mother, by Stylianos Harkianakis, ATF Press, Adelaide (2005) The Bird is a Raven, Benjamin Lebert, New York: Alfred A. Knopf (2006) Self's Deception, Bernhard Schlink, New York: Vintage Books (2007) The Essential Writings of Machiavelli, Νικολό Μακιαβέλι, New York: Random House Modern Library (2007) Three Theban Plays, Sophocles, Σοφοκλής, New York: Barnes & Noble Classics Collection (2007)
Παραπομπές [1] Ελευθεροτυπία, Βιβλιοθήκη, 2 Απρ. 1999, σελ. 16 [2] Contemporary Authors, Thomson Gale, 2004 [3] New York Times: The Man Who Tracked Down Chekhov, 17.1. 1999
67
68
Πολ Όστερ Πολ Όστερ Ο Πολ Μπέντζαμιν Όστερ (Paul Benjamin Auster) είναι Αμερικανός συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1947 στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ. Είναι πιθανώς πιο γνωστός για την Τριλογία της Νέας Υόρκης. Είναι επίσης ποιητής, αρθρογράφος, έχει διατελέσσει μεταφραστής, σεναριογράφος και σκηνοθέτης.
Βιογραφικά Στοιχεία Ο Πολ Όστερ γεννήθηκε από εβραίους γονείς πολωνικής καταγωγής, τον Σάμουελ και την Κουίνι. Πήγε σχολείο στο Μάπλγουντ (Maplewood) και αποφοίτησε από το Λύκειο Columbia High. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. Μετά το τέλος των σπουδών του, και αφού μπάρκαρε για κάποιο χρονικό διάστημα με ένα δεξαμενόπλοιο, πήγε στη Γαλλία, όπου αφοσιώθηκε στη μελέτη σύγχρονων Γάλλων ποιητών. Όλο αυτό το διάστημα έγραφε κυρίως ποιήματα, που όμως δεν κατάφερε να δημοσιεύσει. Το 1974 επιστρέφει στη Νέα Υόρκη και πιάνει δουλειά σ' έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο, ως υπεύθυνος των μεταφράσεων από τα γαλλικά. Αυτή την εποχή δημοσιεύει ορισμένα από τα ποιήματά του και μεταφράσεις Γάλλων συγγραφέων, όπως των Στεφάν Μαλαρμέ και Τζόζεφ Ζουμπέρ.
Πολ Όστερ
Είναι παντρεμένος με τη δεύτερή του σύζυγο, τη συγγραφέα Σίρι Χούστβεντ, από το 1981. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η αναγνωρισμένη συγγραφέας Λίντια Ντέιβις. Είναι πατέρας δύο παιδιών, του Ντάνιελ (με την Ντέιβις) και της Σόφι (με τη Χούστβεντ). Του έχει απονεμηθεί ο τίτλος του Εταίρου από το Εθνικό Κληροδότημα των Η.Π.Α. για τις Τέχνες, τόσο για τον πεζό λόγο όσο και για την ποίηση. Το 1990 του απονεμήθηκε το βραβείο Μόρτον Ντάπουν Ζέιμπελ από την Αμερικανική Ακαδημία και το Ινστιτούτο Τεχνών και Γραμμάτων. Το 2006 του απονεμήθηκε το βραβείο του Πρίγκιπα των Αστουριών για τη λογοτεχνία. Είναι επίσης αντιπρόεδρος του Αμερικάνικου Κέντρου PEN (Pen American Centre).
Πολ Όστερ
Συγγραφή Το πρώτο μυθιστόρημα του Όστερ λεγόταν Squeeze Play και κυκλοφόρησε το 1976 με το ψευδώνυμο Πολ Μπέντζαμιν. Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Όστερ στο αυτοβιογραφικό Hand to Mouth, όπου περιλαμβάνεται -σαν υποσημείωση- το μυθιστόρημα, το Squeeze Play γράφτηκε με την ελπίδα να του αποφέρει χρήματα, αφού εκείνο τον καιρό ο συγγραφέας αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ωστόσο, ο στόχος δεν επιτεύχθηκε. Το πρώτο του πεζογραφικό βιβλίο ως Πολ Όστερ δημοσιεύεται το 1979 (είχαν προηγηθεί κάποιες ποιητικές συλλογές που όμως πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες). Έχει τίτλο Η επινόηση της μοναξιάς και είναι γραμμένο σε πρόζα. Σημειώνει αξιόλογη επιτυχία και τ' όνομά του αρχίζει να γίνεται γνωστό. Ωστόσο, όταν, έχοντας πια αποφασίσει οριστικά να εγκαταλείψει την ποίηση για χάρη της πεζογραφίας, προσπαθήσει να εκδώσει ένα μυθιστόρημα, τη Γυάλινη Πόλη, το βιβλίο θα απορριφθεί από δεκάδες εκδοτικούς οίκους πριν τελικά ένας μικρός εκδοτικός οίκος της Καλιφόρνιας το αναλάβει. Η επιτυχία είναι ακαριαία. Οι κριτικές τον εγκωμιάζουν και το βιβλίο έχει θεαματικές πωλήσεις. Ακολουθούν τα βιβλία Φαντάσματα και Κλειδωμένο Δωμάτιο, που μαζί με τη Γυάλινη Πόλη συνθέτουν την Τριλογία της Νέας Υόρκης, και η επιτυχία τους ξεπερνά κάθε προσδοκία. Οι ιστορίες του φαίνονται ιστορίες μυστηρίου, αλλά δεν είναι απλές, αστυνομικές ιστορίες. Ο Όστερ χρησιμοποιεί την αστυνομική ιστορία για να αναζητήσει υπαρξιακά θέματα και ερωτήσεις γύρω από την ταυτότητα, δημιουργώντας έτσι το δικό του μεταμοντέρνο στιλ γραφής. Η αναζήτηση της ταυτότητας απασχόλησε τον Όστερ και στα μετέπειτα μυθιστορήματά του. Στα επόμενα βιβλία του βλέπουμε επίσης να επικεντρώνει το βάρος του στο ρόλο των συμπτώσεων και των τυχαίων γεγονότων στη ζωή και επίσης σε ανθρώπους που βρίσκονται αναγκασμένοι να δουλέψουν για κάποιο μεγαλύτερο σχέδιο κάποιου αγνώστου, το οποίο σχέδιο δεν μπορούν να καταλάβουν επακριβώς.
Βιβλιογραφία Μυθιστορήματα • Squeeze Play (με το ψευδώνυμο Πολ Μπέντζαμιν)- 1976 • The New York Trilogy - Η Τριλογία της Νέας Υόρκης
• • • • • • • • • • • •
• City of Glass (Γυάλινη Πόλη) - 1985 • Ghosts (Φαντάσματα) - 1986 • The Locked Room (Το Κλειδωμένο Δωμάτιο) - 1986 In the Country of Last Things (Στη χώρα των Έσχατων Πραγμάτων) - 1987 Moon Palace (Το Παλάτι του Φεγγαριού) - 1989 The Music of Chance (Η Μουσική του Πεπρωμένου) - 1990 Leviathan (Λεβιάθαν) - 1992 Mr. Vertigo (Ίλιγγος) - 1994 Timbuktu (Τιμπουκτού) - 1999 The Book of Illusions (Το Βιβλίο των Ψευδαισθήσεων) - 2002 Oracle Night (Η Νύχτα των Χρησμών) - 2004 The Brooklyn Follies (Τρέλες στο Μπρούκλιν) - 2005 Travels in the Scriptorium (Ενοχές δίχως Τύψεις) - 2006 Man in the Dark, 2008 Invisible, 2009
• Sunset Park, 2010
69
Πολ Όστερ
Ποίηση • • • •
Dissapearances: Selected Poems (Εξαφανίσεις: επιλεγμένα ποιήματα) - 1988 Ground Work (Θεμέλεια) - 1990 Selected Poems - 1998 Collected Poems - 2004
Σενάρια • • • •
Smoke (Καπνός) - 1995, σε σκηνοθεσία του Γουέιν Γανγκ Blue in the Face (Λίγος Καπνός Ακόμη) - 1995 σε σκηνοθεσία του Γουέιν Γανγκ και του Πολ Όστερ Lulu on the Bridge (Ερωτευμένοι ως την Αιωνιότητα) - 1998, σε σκηνοθεσία του ιδίου The Centre of the World (Το Κέντρο του Κόσμου) [Η ταινία είναι του Γουέιν Γουάνγκ - ο Όστερ, μαζί με τη γυναίκα του, Σίρι Χούστβεντ, είχε συνεργαστεί στο σενάριο αρχικά, στη συνέχεια όμως και οι δύο διαφώνησαν με τον Γουάνγκ και διαχώρισαν τη θέση τους] - 2001 • The Inner Life of Martin Frost - 2007, σε σκηνοθεσία του ιδίου • In the Country of Last Things - 2007
Δοκίμια • • • • • •
The Invention of Solitude (Η Επινόηση της Μοναξιάς) - 1982 The Art of Hunger - 1982 The Red Notebook (Το Κόκκινο Σημειωματάριο) - 1995 Why Write (Γιατί γράφω;) - 1996 Hand to Mouth (κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο "Το Χρονικό Μιας Πρώιμης Αποτυχίας") - 1997 Φεγγαρόφωτο στο Μουσείο του Μπρούκλιν
Θεατρικά • Ο Λόρελ και ο Χάρντι Πηγαίνουν στον Παράδεισο • Συσκότιση • Κρυφτούλι
Διάφορα Στοιχεία Ο Όστερ έγραψε τους στίχους στο τραγούδι "Natty Man Blues" για το άλμπουμ As Smart As We Are του νεοϋρκέζικου συγκροτήματος One Ring Zero. Η μόνη κινηματογραφική ταινία που έχει βασιστεί στα βιβλία του, μέχρι στιγμής, είναι η Music of Chance, παραγωγής 1993. Εντός του 2009 ολοκληρώθηκε και η παραγωγή μιας ακόμα ταινίας, In The Country of Last Things (βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Όστερ). Το 2006 ο Όστερ σκηνοθέτησε την ταινία The Inner Life of Martin Frost. Γυρίστηκε στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας και πρωταγωνιστούσε η κόρη του, η Σόφι. Το άλμπουμ του Michael Mantler με τίτλο Hide and Seek χρησιμοποιεί φράσεις του Όστερ, από το ομώνυμο θεατρικό του. Ο Jeff Gardner έχει κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ με τίτλο The Music of Chance, με μουσική εμπνευσμένη από το έργο του συγγραφέα. Το τραγούδι του Fionn Regan με τίτλο Put a Penny in the Slot κάνει αναφορά στον Όστερ και το βιβλίο του Τιμπουκτού.
70
Πολ Όστερ
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • • • • • • •
Ιστοσελίδα του Stuart Pilkington αφιερωμένη στον Πολ Όστερ [1] Ιστολόγιον (weblog) για τον Όστερ, νέα και λοιπά [2] Συνέντευξη του συγγραφέα στο failbetter.com [3] Συνέντευξη του συγγραφέα στο περιοδικό 3:AM [4] Ακουστική συνέντευξη στον Don Swaim του CBS Radio από το 1987 (realAudio) [5] Τα κείμενα του αφιερώματος στον Πολ Όστερ που δημοσιεύτηκε στο Διαβάζω (Σεπτέμβρης 2008) [6] Συνέντευξη του συγγραφέα στην Κατερίνα Οικονομάκου για τη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας [7]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
http:/ / www. paulauster. co. uk/ http:/ / www. paulauster. blogspot. com/ http:/ / www. failbetter. com/ 08/ AusterInterview. htm http:/ / www. 3ammagazine. com/ litarchives/ nov2001/ paul_auster_interview. html http:/ / wiredforbooks. org/ paulauster/ http:/ / mxilouri. wordpress. com/ paul-auster/ http:/ / archive. enet. gr/ online/ online_issues?pid=51& dt=08/ 02/ 2008& id=65168280
71
72
Ρικ Ρίορνταν Ρικ Ρίορνταν Ο Ρίτσαρντ Ρουσελ Ρικ Ρίορνταν (γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου, 1964) είναι ο Αμερικανός συγγραφέας της σειράς βιβλίων Ο Πέρσι Τζάκσον και οι Ολύμπιοι.
Έργα του Ο Πέρσι Τζάκσον και οι Ολύμπιοι 1. Ο Πέρσι Τζάκσον και η κλοπή της αστραπής. Στα αγγλικά: Percy Jackson & the Olympians:The Lightning Thief • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 1 Απριλίου, 2005 • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: Δεκέμβριος 2009
Ο Ρικ Ρίορνταν
2. Ο Πέρσι Τζάκσον και η θάλασσα των τεράτων. Στα αγγλικά: Percy Jackson & the Olympians:The Sea of Monsters • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 3 Μαΐου, 2006 • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: Ιούνιος 2010 3. Ο Πέρσι Τζάκσον και οι Τιτάνες. Στα αγγλικά: Percy Jackson & the Olympians:The Titan's Curse • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 1 Μαΐου, 2007 • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα. 4. Ο Πέρσι Τζάκσον και η μάχη του λαβύρινθου. Στα αγγλικά: Percy Jackson & the Olympians:The Battle of the Labyrinth • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 6 Μαΐου 2008 (Αμερική), 3 Ιουλίου, 2008 (Αγγλία) • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα 5. Ο Πέρσι Τζάκσον και ο τελευταίος Ολύμπιος. Στα αγγλικά: Percy Jackson & the Olympians:The Last Olympian • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 5 Μαΐου, 2009 • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα
Ρικ Ρίορνταν
Τα 39 Στοιχεία 1. Τα 39 Στοιχεία:Ο Λαβύρινθος των Σκελετών. Στα αγγλικά: The 39 Clues:The Maze of Bones • Κυκλοφορία πρώτων αγγλικών εκδόσεων: 9 Σεπτεμβρίου, 2008 • Κυκλοφορία ελληνικής έκδοσης: Νοέμβριος 2009
Βραβεία • • • •
1998 Shamus Award και Anthony Award για το βιβλίο Big Red Tequila 2008 Mark Twain Award για το βιβλίο Ο Πέρσι Τζάκσον και η κλοπή της αστραπής 2009 Mark Twain Award για το βιβλίο O Πέρσι Τζάκσον και η θάλασσα των τεράτων 2009 Rebecca Caudill Award για το βιβλίο Ο Πέρσι Τζάκσον και η κλοπή της αστραπής
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη Ιστοσελίδα του Ρικ Ρίορνταν [1]
Παραπομπές [1] http:/ / www. rickriordan. com
73
74
Ρόμπερτ Λόουελλ Ρόμπερτ Λόουελλ Ο Ρόμπερτ Λόουελλ (Robert Lowell) (1 Μαρτίου 1917-12 Σεπτεμβρίου 1977), γεννημένος ως Robert Traill Spence Lowell, Jr., ήταν ένας Αμερικάνος Εξομολογητικός ποιητής γνωστός για τη επίδρασή του και τη διδασκαλία σε διάφορους λογοτεχνικούς αστέρες των δεκαετιών του ’50 και του ’60, συμπεριλαμβανομένων των Ανν Σέξτον και Σύλβια Πλαθ. Παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ αλλά μεταφέρθηκε στο Κολέγιο Κένυον στο Γκάμπιερ του Οχάιο, απ’όπου αποφοίτησε, για να σπουδάσει υπό τον σπουδαίο Αμερικανό κριτικί Τζον Κρόου Ράνσομ. Εισήχθη σε νοσοκομείο περί τις 20 φορές για οξεία μανία, και χαρακτήρισε ένα από τα μανιακά επεισόδιά του ως ένα ‘μαγικό πορτοκαλί άλσος σε έναν εφιάλτη’. Κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ για ποίηση. Ο Λόουελλ είναι θαμμένος στο Νεκροταφείο Σταρκ, στο Dunbarton Center, στο Νιού Χαμπσάιρ. Τα δύο πρώτα βιβλία ποίησης του Λόουελλ, Lord Weary’s Castle και Land of Unlikeness, ανήκουν στην φορμαλιστική σχολή ποίησης, και γνώρισαν ευρεία επευφημία. Με τον τόμο Life Studies του 1959, ωστόσο, μετακινήθηκε σταθερά στην εξομολογητική μέθοδο. Το Life Studies είναι γνωστό για το συχνά επανατυπωμένο ποίημα “Skunk Hour”, ένα ποίημα που είναι πρωτίστως περιγραφή ξεθωριασμένης πόλη της Νέας Αγγλίας, διακοπτόμενη από δύο στροφές που ήταν, την εποχή εκείνη, σοκαριστικής προσωπικής εξομολόγησης όπως η δήλωση πως ‘Το μυαλό μου δεν είναι καλά’. Το Life Studies θεωρείται ευρέως ως ένα από τα πιο σημαντικά και με μεγάλη επιρροή ποιητικά βιβλία του 20ου αιώνα. Το Life Studies ακολούθησε το For the Union Dead, το οποίο επίσης επαινέθηκε ευρέως, ιδιαίτερα για το ομότιτλο ποιήμά του. Ωστόσο, μετά από αυτό το βιβλίο η ποίηση του Λόουελλ έγινε όλο και λιγότερο δημοφιλής. Μια μικρή αμφισβήτηση ξέσπασε όταν ενσωμάτωσε στα ποιήματά του προσωπικά γράμματα από την πρώην σύζυγό του. Γι’αυτό υπέστη κριτική ιδιαίτερα από τη φίλη του Ελίζαμπεθ Μπίσοπ.
75
Ρόμπερτ Φροστ Ρόμπερτ Φροστ Ο Ρόμπερτ Λι Φροστ (Robert Lee Frost, 26 Μαρτίου, 1874 – 29 Ιανουαρίου, 1963) ήταν Αμερικανός ποιητής. Τιμήθηκε τέσσερις φορές με το βραβείο Πούλιτζερ.
Βιογραφία Αν και το όνομά του είναι κυρίως συνδεδεμένο με τη Νέα Αγγλία, ο Φροστ γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. Η μητέρα του Ίσαμπελ Μούντι (Isabelle Moodie), είχε σκωτσέζικη καταγωγή και ο πατέρας του, Ουίλιαμ Πρέσκοτ Φροστ ο νεότερος, ήταν απόγονος των Φροστ από το Ντέβονσαϊρ, που εγκαταστάθηκαν στο New Hampshire το 1634[1]. Ο πατέρας του, πρώην δάσκαλος, που αργότερα έγινε συντάκτης της εφημερίδας San Francisco Daily Evening Post, είχε πρόβλημα με τον αλκοολισμό και τον τζόγο, και εφάρμοζε σκληρή πειθαρχία στα παιδιά του. Είχε πάθος με την πολιτική και ασχολήθηκε ενεργά με αυτήν, όσο του το επέτρεπε η υγεία του.
Πορτρέτο του Φροστ, μεταξύ 1910-1920
Ο Φροστ έζησε στην Καλιφόρνια μέχρι τα έντεκά του χρόνια. Μετά το θάνατο του πατέρα του από φυματίωση το 1885, μετακόμισε με τη μητέρα και την αδερφή του στην ανατολική Μασσαχουσέτη, κοντά στους προγόνους του πατέρα του. Η μητέρα του προσχώρησε στην εκκλησία των Swedenborgian και τον βάπτισε σε αυτήν, αλλά ο Φροστ την εγκατέλειψε ως ενήλικας. Μεγάλωσε ως παιδί της πόλης και το πρώτο του ποίημα δημοσιεύθηκε στο Lawrence της Μασσαχουσέτης. Παρακολούθησε μαθήματα στο Κολέγιο Ντάρτμουθ (Dartmouth College) το 1892, για λιγότερο από ένα εξάμηνο. Ασχολήθηκε με διάφορες δουλειές, όπως η διδασκαλία, η διανομή εφημερίδων και η εργασία σε εργοστάσιο. Το 1894 πούλησε το πρώτο του ποίημα, My Butterfly, στην εφημερίδα The Independent για δεκαπέντε δολάρια. Υπερήφανος για το επίτευγμά του, έκανε πρόταση γάμου στην Elinor Miriam White. Ήταν συμμαθητές στο Λύκειο και είχαν διατηρήσει επαφή μέχρι τότε. Αυτή αρνήθηκε, λέγοντας πως ήθελε να αποφοιτήσουν πρώτα από το Κολέγιο πριν παντρευτούν. Ο Φροστ απογοητευμένος, ταξίδεψε στο Great Dismal Swamp στην Βιρτζίνια. Επέστρεψε αργότερα τον ίδιο χρόνο και επανέλαβε την πρόταση στην Elinor, αυτή δέχθηκε και παντρεύτηκαν το Δεκέμβριο του 1895. Εργάστηκαν και οι δύο ως καθηγητές σε σχολείο μέχρι το 1897. Μετά ο Φροστ φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ για δύο χρόνια. Αν και τα πήγαινε καλά, ένιωθε ότι έπρεπε να γυρίσει πίσω λόγω της υγείας του και επειδή η σύζυγός του περίμενε το δεύτερο παιδί τους. Ο παππούς του αγόρασε μια φάρμα στο New Hampshire για το νεαρό ζευγάρι. Ο Φροστ έμεινε εκεί για εννέα χρόνια και έγραψε πολλά από τα ποιήματα που αποτέλεσαν τα πρώτα του έργα. Η απόπειρά του να ασχοληθεί με την ανατροφή πουλερικών απέτυχε και αναγκάστηκε να δεχθεί τη θέση καθηγητή στην Ακαδημία Πίνκερτον. Το 1912, ο Φροστ ταξίδεψε με την οικογένειά του στη Γλασκώβη, και αργότερα εγκαταστάθηκε στο Μπίκονσφιλντ (Beaconsfield), έξω από το Λονδίνο.
Ρόμπερτ Φροστ
76
Η πρώτη του ποιητική συλλογή, A Boy's Will, εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο. Στην Αγγλία απέκτησε σημαντικές γνωριμίες, όπως ο ποιητής Έντουαρντ Τόμας (Edward Thomas) (μέλος της γνωστής ομάδας Dymock poets), ο T. E. Hulme, και ο Έζρα Πάουντ, ο οποίος ήταν ο πρώτος Αμερικανός που έγραψε ευνοϊκή κριτική για το έργο του Φροστ. Ο Φροστ συνέγραψε μερικά από τα καλύτερα δείγματα της δουλειάς του ενώσο βρισκόταν στην Αγγλία. Ο Φροστ επέστρεψε στην Αμερική το 1915, αγόρασε μία φάρμα στην Franconia του New Hampshire και ξεκίνησε την συγγραφική του καριέρα, ενώ ταυτόχρονα ασχολήθηκε και με τη διδασκαλία. Από το 1916 ως το 1938 ήταν καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας στο Κολέγιο Άμχερστ (Amherst College). Ως καθηγητής, ενθάρρυνε τους μαθητές του να χρησιμοποιούν τον ήχο της ανθρώπινης φωνής στην τέχνη τους. Κατά την τελετή εγκατάστασης του προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι στο αξίωμα του το 1961, ο Φροστ απείγγειλε το The Gift Outright. Μερικά από τα πιο γνωστά ποιήματά του είναι τα Death of the Hired Man, Stopping by Woods on a Snowy Evening, Mending Wall, Nothing Gold Can Stay, Birches, After Apple Picking, The Pasture, Fire and Ice, The Road Not Taken, και Directive. Ο Φροστ τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ τέσσερις φορές, επίτευγμα μεγάλο για έναν ποιητή. Από το 1921, και για τα επόμενα 42 χρόνια (με τρεις εξαιρέσεις), ο Φροστ κάθε καλοκαίρι δίδασκε στο Bread Loaf School of English του Κολεγίου Middlebury στο Ρίπτον, του Βερμόντ. Το Κολέγιο Middlebury έχει ακόμη στην κατοχή του τη Φάρμα του Ρόμπερτ Φροστ ως Εθνικό Ιστορικό Αξιοθέατο, κοντά στις εγκαταστάσεις του Bread Loaf.
Ο Ρόμπερτ Φροστ σε αμερικανικό γραμματόσημο του 1974
Πέθανε στη Βοστώνη στις 29 Ιανουαρίου, 1963. Ο τάφος του βρίσκεται στο Παλαιό Κοιμητήριο του Μπένινγκτον, στο Μπένινγκτον του Βερμόντ. Ο κατάλογος αποφοίτων του Χάρβαρντ του 1965 τον αναφέρει ως απόφοιτο με τιμητική διάκριση. Ο Φροστ έλαβε επίσης πτυχίο με τιμητική διάκριση από το Κολέγιο Bates καθώς και από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Ενώ ήταν ακόμη εν ζωή, το σχολείο the Robert Frost Middle School στο Φέρφαξ της Βιρτζίνια, και η κεντρική βιβλιοθήκη του Κολεγίου Άμχερστ, πήραν το όνομά του.
Επιλεγμένη εργογραφία Ποιήματα • • • • • • •
A Boy's Will (David Nutt, 1913; Holt, 1915). North of Boston (David Nutt, 1914; Holt, 1914). Mountain Interval (Holt, 1916). Selected Poems (Holt, 1923) New Hampshire (Holt, 1923; Grant Richards, 1924). Several Short Poems (Holt, 1924). Selected Poems (Holt, 1928).
• West-Running Brook (Holt, 1929). • The Lovely Shall Be Choosers (Random House, 1929).
Ρόμπερτ Φροστ • • • • • • • • • • • • • • • • •
Collected Poems of Robert Frost (Holt, 1930; Longmans, Green, 1930). The Lone Striker (Knopf, 1933). Selected Poems: Third Edition (Holt, 1934). Three Poems (Baker Library, Dartmouth College, 1935). The Gold Hesperidee (Bibliophile Press, 1935). From Snow to Snow (Holt, 1936). A Further Range (Holt, 1936; Cape, 1937). Collected Poems of Robert Frost (Holt, 1939; Longmans, Green, 1939) A Witness Tree (Holt, 1942; Cape, 1943). Steeple Bush (Holt, 1947). Complete Poems of Robert Frost, 1949 (Holt, 1949; Cape, 1951). Hard Not To Be King (House of Books, 1951). Aforesaid (Holt, 1954). A Remembrance Collection of New Poems (Holt, 1959). You Come Too (Holt, 1959; Bodley Head, 1964) In the Clearing (Holt Rinehart & Winston, 1962) The Poetry of Robert Frost, (New York, 1969).
Θεατρικά • • • •
A Way Out: A One Act Play (Harbor Press, 1929). The Cow’s in the Corn: A One Act Irish Play in Rhyme (Slide Mountain Press, 1929). A Masque of Reason (Holt, 1945). A Masque of Mercy (Holt, 1947).
Πρόζα • The Letters of Robert Frost to Louis Untermeyer (Holt, Rinehart & Winston, 1963; Cape, 1964). • Robert Frost and John Bartlett: The Record of a Friendship, by Margaret Bartlett Anderson (Holt, Rinehart & Winston, 1963). • Selected Letters of Robert Frost (Holt, Rinehart & Winston, 1964). • Interviews with Robert Frost (Holt, Rinehart & Winston, 1966; Cape, 1967). • Family Letters of Robert and Elinor Frost (State University of New York Press, 1972). • Robert Frost and Sidney Cox: Forty Years of Friendship (University Press of New England, 1981).
Παραπομπές [1] http:/ / www. poemofquotes. com/ robertfrost/
77
78
Σίνκλερ Λιούις Σίνκλερ Λιούις Ο Σίνκλερ Λιούις (7 Φεβρουαρίου 1885 – 10 Ιανουαρίου 1951) ήταν Αμερικανός λογοτέχνης. Γεννήθηκε στη Μινεσότα των Η.Π.Α. και ήταν γιος γιατρού. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ. Το πρώτο του σημαντικό έργο με το οποίο έγινε γνωστός, ήταν το μυθιστόρημα Μέιν Στριτ (Κεντρικός Δρόμος, 1920), που απέσπασε την προσοχή των κριτικών και του κοινού και κυκλοφόρησε πλατιά. Στο έργο αυτό ο Λιούις έκανε μια ρεαλιστική καταγγελία της κενότητας και του συντηρητισμού της αμερικανικής επαρχίας. Ακολούθησε το Μπάμπιτ (1922), όπου περιγράφει τη ζωή των νεόπλουτων της εποχής του, από τους οποίους διαμορφώθηκε αργότερα το σύμβολο του μέσου Αμερικανού. Στο Άροουσμιθ (1925) πραγματεύεται το θέμα της επιστημονικής έρευνας, ενώ στο Έλμερ Γκάντρι (1927) καυτηριάζει την αμερικανική εκκλησία. Για το Άροουσμιθ βραβεύτηκε το 1926 με το βραβείο Πούλιτζερ, το οποίο όμως αρνήθηκε. Στο μυθιστόρημά του Ντόντσγουερθ (1929) επανέρχεται στο θέμα του Μπάμπιτ, αλλά αυτή τη φορά ασχολείται με την απογοήτευση του τύπου του νεόπλουτου, που ανακαλύπτει την κενότητά του.
Sinclair Lewis
Δημοσίευσε διάφορα μυθιστορήματα και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Το 1930 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας, το οποίο δόθηκε τότε για πρώτη φορά σε 1930 Αμερικανό λογοτέχνη. Το 1936 το Πανεπιστήμιο του Γέιλ τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα της Φιλολογίας. Τη δεκαετία 1930-1940 στράφηκε στο θέατρο και συνεργάστηκε στη συγγραφή των έργων Τζεϊχόκερ, Αυτό δε μπορεί να συμβεί εδώ και Η Άντζελα είναι εικοσιδυό χρονών. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους των Η.Π.Α. Έγραψε ακόμη τα έργα: Από βασιλικό αίμα, Κας Τιμπερλένου, Ένας τόσο απέραντος κόσμος, Οι αθώοι, Έργο τέχνης, Γεδεών Πλάνις κ.ά.
Σίνκλερ Λιούις
Ελληνικές μεταφράσεις • Μάρτιν Ἀρροουσμίθ, μετάφραση Τιτίκα Νικηφοράκη, Ίκαρος 1951. • Ὁ δρόμος μέ τίς ἰτιές: Ἀστυνομικό μυθιστόρημα, [χ.ἐ.] [19--?]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •
Συλλογή έργων του [1] Έργα του Λιούις (Project Gutenberg) [2] Sinclair Lewis Society [3] http://www.quotationspage.com/quotes/Sinclair_Lewis
Παραπομπές [1] http:/ / etext. library. adelaide. edu. au/ l/ lewis/ sinclair/ [2] http:/ / www. gutenberg. org/ browse/ authors/ l#a278 [3] http:/ / www. english. ilstu. edu/ separry/ sinclairlewis/ default. html
79
80
Στίβεν Κινγκ Στίβεν Κινγκ Στίβεν Κινγκ
O Στίβεν Κινγκ το 2007. Γέννηση: 21 Σεπτεμβρίου 1947 Μέιν, ΗΠΑ Είδος: Ιστοσελίδα: stephenking.com [1]
Ο Στίβεν Έντγουιν Κινγκ (Stephen Edwin King) γενν. Πόρτλαντ, Μέιν, 21 Σεπτεμβρίου 1947) είναι Αμερικανός συγγραφέας και ένας από τους διασημότερους συγγραφείς βιβλίων θρίλερ και τρόμου. Δίδασκε αγγλικά στο γυμνάσιο, όταν το 1974 εκδόθηκε το Κάρι, το πρώτο μυθιστόρημά του. Έχει γράψει και υπό ψευδώνυμο, το 1972 ως Τζόν Σουΐθεν (John Swithen) και μεταξύ 1972 και 1985 ως Ρίτσαρντ Μπάχμαν (Richard Bachman). Σήμερα, με περισσότερα από 40 μυθιστορήματα και 200 διηγήματα στο ενεργητικό του, αναγνωρίζεται ως σημαντικός τεχνίτης του τρόμου και της φαντασίας αλλά και ένας από τους μείζονες συγγραφείς του 20ου αιώνα. Έχει επανειλημμένα αποσπάσει το Διεθνές Βραβείο Φαντασίας, τα βραβεία Bram Stoker, O. Henry, Nebula και άλλα πολλά, ενώ τιμήθηκε από την Ένωση Συγγραφέων Τρόμου για το συνολικό του έργο. Το 2003 τιμήθηκε με το μετάλλιο Διακεκριμένης Συνεισφοράς από το Εθνικό Ίδρυμα Βιβλίου των ΗΠΑ. Σήμερα εξακολουθεί να ζει με την σύζυγό του στο Μέιν.
Η ζωή του Η παιδική ηλικία του Ο Στίβεν Κινγκ γεννήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1947 στο Πόρτλαντ της Πολιτείας Μέιν των ΗΠΑ. Είναι γιος του ναυτικού Ντόναλντ Έντουιν Κινγκ και της συζυγου του Νέλυ Ρουθ Πίλσμπουρυ. Όταν ο πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένειά του το 1949, όταν ο Στίβεν ήταν 2 χρονών, η μητέρα του ήταν αναγκασμένη να μεγαλώσει μόνη της τον ίδιο και τον μεγαλύτερο αδελφό του Ντέιβιντ. Μετά βίας μπορούσε να θρέψει την οικογένειά της με ευκαιριακές εργασίες και μετακόμιζε συχνά. Ο Στίβεν Κινγκ έγραψε τις πρώτες του ιστορίες ήδη στην ηλικία των επτά ετών. Στον κινηματογράφο παρακολουθούσε συχνά ταινίες επιστημονικής φαντασίας και φανταστικές ταινίες, απ' όπου προέρχεται και η προτίμησή του για τις ιστορίες τρόμου. Σε
Στίβεν Κινγκ ηλικία δεκατριών ετών βρήκε μια κούτα γεμάτη με ανολοκλήρωτα χειρόγραφα του πατέρα του, κυρίως ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και τρόμου. Στο αυτοβιογραφικό του έργο "Οn Writing" (μτφρ: Περί της συγγραφής) γράφει ότι αυτό ήταν γι' αυτόν μια καθοριστική εμπειρία. Σε ηλικία δεκαεννιά ετών εξέδωσε την πρώτη του ιστορία "I was a Teenager Grave Robber" στο περιοδικό "Comics Review".
Η ζωή του πριν από την πρώτη επιτυχία Από το 1966 έως το 1970 ο Κινγκ σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Μέιν, όπου και γνώρισε την αργότερα σύζυγό του Ταμπίτα (Tabitha) του γένους Σπρούς (Spruce). Στις 2 Ιανουαρίου 1971 παντρεύτηκαν και την ίδια ακόμα χρονιά γεννήθηκε η κόρη τους Ναόμι (Naomi). Από το 1971 αμέσως μετά την αποφοίτησή του ξεκίνησε να διδάσκει στο Χάμπτον (Hampton) του Μέιν ως καθηγητής αγγλικών. Το εισόδημά του, όμως, ήταν χαμηλό για να μπορέσει να συντηρήσει την οικογένειά του, λόγος για τον οποίο εργαζόταν τα βράδια ως σιδερωτής σε κατάστημα με πλυντήρια. Έτσι, του έμενε μόνο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος, τον οποίο χρησιμοποιούσε για να γράφει μικρές ιστορίες. Αν και τα κατάφερνε πού και πού να πουλήσει κάποια από αυτές, βρισκόταν ακόμα πολύ μακριά από το να μπορεί να εξασφαλίσει το εισόδημά του με την συγγραφική του εργασία. Ήδη πριν από την επιτυχία του ο Κινγκ έγραφε αρκετά μυθιστορήματα, τα οποία, όμως, δεν είχαν γίνει αποδεκτά από τους εκδότες. Αργότερα τα δημοσίευσε επεξεργασμένα κάτω από το ψευδώνυμο του "Ρίτσαρντ Μπάχμαν" (Richard Bachman).
Οικονομική επιτυχία Σ' ένα ενοικιασμένο τροχόσπιτο ο Κινγκ ξεκίνησε να γράφει το μυθιστόρημά του "Κάρι" (Carrie). Όπως αποκάλυψε στην αυτοβιογραφία του On writing (περί συγγραφής), κατά το διάβασμά του θεώρησε το χειρόγραφο του Κάρι άσχημο και το προώθησε στον σκουπιδοτενεκέ. Εκεί το βρήκε η γυναίκα του, το ανέσυρε και τον προέτρεψε να το ολοκληρώσει. Ο Κινγκ το έκανε και το 1973 ο εκδοτικός οίκος "Ντάμπλντέι" (Doubleday) δέχτηκε την ιστορία. Λίγο αργότερα η "New American Library" απέκτησε τα δικαιώματα βιβλίου τσέπης για το ποσό-ρεκόρ των 400.000 To σπίτι του Κινγκ στο Μπάνγκορ του Μέιν. δολαρίων. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος και με την επιτυχή μεταφορά του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη, έγινε γνωστός σε πολύ σύντομο διάστημα. Έχοντας αποκτήσει χρήμα και δόξα, αποφάσισε να εγκαταλείψει το επάγγελμα του καθηγητή και να αφοσιωθεί πλέον ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Λίγο καιρό αργότερα κάνει την εμφάνισή του το βιβλίο "Η λάμψη" (The Shining), που επίσης έγινε μπέστ-σελλερ.
Προβλήματα με το αλκοόλ Ο Στίβεν Κινγκ ξεκίνησε από πολύ νωρίς να πίνει και κατάληξε, αρχικά χωρίς να το συνειδητοποιήσει καλά-καλά, στον αλκοολισμό, ενώ ξεκίνησε αργότερα να παίρνει και άλλα ναρκωτικά, όπως αναβολικά και κοκαΐνη. Από το 1985 ο Κινγκ δεν ήταν μόνο εξαρτημένος από το αλκοόλ, αλλά και από την κοκαΐνη. Με τη βοήθεια της γυναίκας του, των φίλων του και μιας θεραπείας μπόρεσε να ξεπεράσει τις εξαρτήσεις του στις αρχές του 1990. Αυτό που τον παρακίνησε να αποφασίσει την απεξάρτησή του, ήταν ένα επιθετικό τέχνασμα που επινόησε η γυναίκα του: όταν είδε ότι δεν μπορούσε να τον βοηθήσει ή να βοηθηθεί μόνος του, μάζεψε μια μέρα όλους τους φίλους και συγγενείς του και τον εξέθεσε μπροστά τους αποκαλύπτοντας την εξάρτησή του από τα ναρκωτικά.
81
Στίβεν Κινγκ
Ο μουσικός Το 1992 δημιουργήθηκε το συγκρότημα "Rock Bottom Remainders", το οποίο αποτελείται από συγγραφείς. Μεταξύ άλλων είναι μέλη του δίπλα στον Στίβεν Κινγκ και οι Ρίντλεϋ Πίρσον (Ridley Pearson), Ματ Γκρένινγκ (Matt Groening), Έιμυ Ταν (Amy Tan), Ντέιβ Μπέρυ (Dave Berry) και Σκοτ Τάροου (Scott Turow). Από την ίδρυσή του το συγκρότημα έχει δώσει εκατοντάδες συναυλίες, συνήθως για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Όμως, ο Στίβεν Κινγκ, ο οποίος στο συγκρότημα παίζει κιθάρα και τραγουδά ευκαιριακά, δεν συμμετέχει σε όλες τις εμφανίσεις του.
Το ψευδώνυμο Ρίτσαρντ Μπάχμαν (Richard Bachman) Κάτω από το ψευδώνυμό του "Ρίτσαρντ Μπάχμαν" ο Κινγκ δημοσίευε ως τώρα έξι μυθιστορήματα: "Η οργή" (Rage) το 1977, "Η μακριά πορεία" (The Long Walk) το 1979, "Έργα οδοποΐας" (Road Works) το 1981, "Ο δρομέας" (The Running Man) το 1982 (γυρίστηκε ομώνυμη ταινία με τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ το 1987), "Αδύνατος" (Thinner) το 1984 [αυτή η έκδοση οδήγησε στην αποκάλυψη του ψευδώνυμου αυτού και γυρίστηκε ομώνυμη ταινία από τον Tom Holland το 1996, ο οποίος σκηνοθέτησε ήδη την ταινία "Λαγκολίερς" (Langoliers)] και "Οι ρυθμιστές" (The Regulators) το 1996. Φέτος το 2007 αναμένεται η έκδοση στις ΗΠΑ το έβδομο μυθιστόρημα το "Blaze". Αρχικά ο Στίβεν Κινγκ κυκλοφόρησε τα βιβλία με το ψευδώνυμο, για να μην πλυμμυρίσει μετά τις επιτυχίες των "Κάρι (μυθιστόρημα)" (Carrie), "Σάλεμς Λοτ" (Salem's Lot) και "Η Λάμψη" (The Shining) την αγορά με βιβλία του Κινγκ, αλλά και για να δεί, αν αγοράζονται τα κείμενά του εξαιτίας του ονόματος στο εξώφυλλο ή λόγω της ποιότητάς των. Τα έργα κάτω από το ψευδώνυμό του ήταν εμπορικά, αλλά αφού έγινε γνωστό ότι ευθύνεται ο Κινγκ γι' αυτά, εξερράγησαν και εδώ οι αριθμοί πωλήσεων. Ο βιβλιοπώλης Στίβεν Μπράουν (Stephen Brown) μετά την ανάγνωση του πέμπτου μυθιστορήματος του Μπάχμαν "Αδύνατος" (Thinner) εξέτασε προσεκτικότερα τα προηγούμενα τέσσερα βιβλία του. Σε λάθος του εκδοτικού οίκου NAL οφείλεται το γεγονός ότι βρήκε στα έντυπα πνευματικών δικαιωμάτων του βιβλίου "Η Οργή" (Rage) το όνομα "Στίβεν Κινγκ". Όλα τα υπόλοιπα μυθιστορήματα είχαν εγγραφεί με το όνομα "Ρίτσαρντ Μπάχμαν". Στις 9 Φεβρουαρίου 1985 η ημερήσια εφημερίδα "Bangor Dialy News" δημοσιεύει την είδηση με τον εξής τίτλο: "Μ' ένα ψευδώνυμο κρατήθηκαν σε μυστήριο πέντε ιστορίες του Κινγκ". Λίγο καιρό αργότερα επανεμφανίστηκαν όλα τα βιβλία του Μπάχμαν στις λίστες μεγαλύτερων πωλήσεων. Μόνο για το μυθιστόρημα "Αδυναμία" (Thinner), το οποίο με 28.000 αντίτυπα ήταν αναμφίβολα εμπορικά πετυχημένο, δεκαπλασιάστηκαν οι πωλήσεις (280.000 αντίτυπα). Αφού έγινε γνωστό, ποιος κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο, ο Κινγκ άφησε τον Ρίτσαρντ Μπάχμαν να πεθάνει δημοσίως τον θάνατο από 'ψευδωνυμικό καρκίνο'. Το 1996, όμως, τον άφησε, εκπλήσσοντας το κοινό, να ξαναζήσει και δημοσιεύει δύο μυθιστορήματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες για το τέρας "ΤΑΚ". Η παραλλαγή του Στίβεν Κινγκ της ιστορίας κυκλοφορεί κάτω από τον τίτλο Desperation, αυτή του Μπάχμανστον πρόλογο σημειώνεται ότι πρόκειται για ένα χαμένο χειρόγραφο, το οποίο ανακάλυψε η 'χήρα' του Μπάχμαν στα προσωπικά του αντικείμενα- κάτω από τον τίτλο "Οι ρυθμιστές" (The Regulators). Όπως και πρωτύτερα στο "'Πράσινο μίλι" (The Green Mile) ο Κινγκ κατηγορείται ότι κερδοσκοπεί με αυτόν τον τρόπο δημοσίευσης. Με τους "Ρυθμιστές" ο Κινγκ κατάφερε να συνδεθεί με το εκφραστικό στυλ των πρώτων τεσσάρων του μυθιστορημάτων, τα οποία γράφτηκαν πριν από την "Κάρι" και διαφέρουν στην έκφραση αρκετά από το στυλ των μετέπειτα έργων του Κινγκ. Μετά την αποκάλυψη του ψευδώνυμου και κάτω από την πίεση της αμερικανικής κοινής γνώμης εμφανίστηκαν ακόμα το 1985 αυτά τα τέσσερα μυθιστορήματα σε συγκεντρωτικό τόμο κάτω από το τίτλο "Στίβεν Κινγκ, Τα βιβλία του Μπάχμαν: τέσσερις πρώιμες νουβέλες" (Stephen King: The Bachman Books: Four Early Novels)
82
Στίβεν Κινγκ Ο Στίβεν Κινγκ θεματοποίησε στον τρίτο τόμο της τριλογίας του Καστλ Ροκ "Το πρόσωπο του φόβου" (The dark half) την αποκάλυψη του προσωπικού του ψευδώνυμου και χρωμάτισε το μυθιστόρημα με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ακριβώς όπως και ο Κινγκ συμβαίνει και στον συγγραφέα Θαντέους Μπόμοντ (Thaddeus Beaumont)- οικονομική επιτυχία με την αποκάλυψη του ψευδωνύμου- όμως στο μυθιστόρημα αλλάζουν τους ρόλους συγγραφέας και ψευδώνυμο.
Το ψευδώνυμο Τζον Σουΐθεν (John Swithen) Το ψευδώνυμο Τζον Σουΐθεν χρησιμοποιήθηκε από τον Κινγκ μονάχα μία φορά και μάλιστα για την δημοσίευση της ιστορίας μικρού μήκους "Το πέμπτο τέταρτο" (The fifth Quarter) τον Απρίλιο του 1972 στο αμερικάνικο ανδρικό περιοδικό "Cavalier". Χρόνια αργότερα (το 1993) αναδημοσιεύθηκε η ιστορία κάτω από το πραγματικό όνομα του Κινγκ στη συλλογή ιστοριών "Εφιάλτες και ονειρότοποι" (Nightmares & Dreamscapes) και μεταφέρθηκε σε σειρά ταινιών με τίτλο "Εφιάλτες και ονειρότοποι: Από τις ιστορίες του Στίβεν Κινγκ" (Nightmares & Dreamscapes: From the Stories of Stephen King). Η συλλογή, τρίτη σε σειρά συλλογή ιστοριών μικρού μήκους του Κινγκ μετά το "Νυχτερινή Βάρδια" (Graveyard Shift) το 1978 και το (Sceleton Crew) το 1985, την αφιέρωσε ο Κινγκ στον αμερικανό ποιητή, συγγραφέα και μεγάλο παραμυθά, όπως γράφει στην αφιέρωσή του ο Κινγκ, Thomas Williams (1926-1990). Ακολούθησαν άλλες δύο συλλογές.
Η συνεργασία με τον Πίτερ Στράουμπ (Peter Straub) Μαζί με τον Πίτερ Στράουμπ ο Στίβεν Κινγκ έγραψε το 1984 το δημοσιευμένο βιβλίο "Το φυλαχτό" (The Talisman). Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ εξασφάλισε για την εταιρία του παραγωγής "DreamWorks" τα δικαιώματα κινηματογράφησης για το βιβλίο αυτό, στο οποίο ο πρωταγωνιστής έπρεπε να ξεκινήσει ένα ταξίδι διαμέσου όλης τς Αμερικής και ενός παράλληλου κόσμου. Το 2001 δημοσιεύθηκε η συνέχεια του "Φυλαχτού" με τον τίτλο "Το μαύρο σπίτι" (The Black House).
Ταινίες Ο Στίβεν Κινγκ ήταν επίσης και σκηνοθέτης: το 1996 γύρισε την ιστορία του μικρού μήκους "Trucks" με τίτλο "Rhea M" με μάλλον μέτρια επιτυχία. Γι' αυτήν την σκηνοθετική του απόδοση ήταν υποψήφιος για το Χρυσό Βατόμουρο ως χειρότερος σκηνοθέτης, αλλά δεν πήρε τελικά το βραβείο. Έγραψε το σενάριο για το μουσικό βίντεο "Ghosts" του Μάικλ Τζάκσον. Λόγω μη ικανοποίησης με την κινηματογραφική μεταφορά της "Λάμψης" (Shining) του Στάνλεϋ Κιούμπρικ το 1980 έγραψε το σενάριο για ένα επαναγύρισμα, που προβλήθηκε σε τρία επεισόδια στην τηλεόραση.
Προβλήματα με οπαδούς Το 1979 ο Κινγκ έπεσε πάνω στον Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν, Mark David Chapman, γεγονός, όμως, ευτυχώς χωρίς 'παρενέργειες'. Αλλά το 1991 απέκτησε προβλήματα με την Anne Hiltner, η οποία τον κατηγορούσε ότι αντέγραφε, όπως και με τον Eric Keene, ο οποίος διέρηξε στο σπίτι του και απείλησε τη γυναίκα του Κινγκ. Προπαντός στο "Μίζερι" (Misery) του 1987, όπως και στη νουβέλα "Το μυστικό παράθυρο, ο μυστικός κήπος" από τη συλλογή ιστοριών μικρού μήκους "Λανγκολίερς" (Langoliers) του 1990, και τελευταία στο "Η Ιστορία Της Λίζι" (Lisey's story) του 2006 ο Κινγκ επεξεργάζεται το φόβο του για τους παράφορους οπαδούς.
Βαρύ αυτοκινητιστικό ατύχημα Στις 19 Ιουνίου 1999 ο Κινγκ χτυπήθηκε κατά τη διάρκεια ενός περίπατου από ένα μικρό λεοφορείο και τραυματίστηκε σοβαρά. Ο οδηγός, Μπράιαν Σμιθ, ήταν μεθυσμένος και "τον απασχόλησε ο σκύλος του", όπως ανέφερε ο ίδιος. Αργότερα ζήτησε δημοσίως συγγνώμη για το ατύχημα, που αυτός προκάλεσε. Ο Κινγκ νοσηλεύτηκε επί τρεις βδομάδες στο νοσοκομείο. Μετά από το λάθος μιας τοπικής εφημερίδας πολλοί τον πίστευαν νεκρό. Κατά την ανάρρωσή του από τις συνέπειες του ατυχήματος έγραψε το μυθιστόρημα
83
Στίβεν Κινγκ "Ονειροπαγίδα" (Dreamcatcher). Αργότερα ο Κινγκ αγόρασε το ατυχές αυτοκίνητο, το οποίο την ημέρα ένα χρόνο μετά το ατύχημα το κατέστρεψε και το απέσυρε ιδιόχειρα, για να το αποσύρει ως αντικείμενο αγοραπωλησίας από την κυκλοφορία. Ο Σμιθ πέθανε σε ηλικία 43 ετών το Σεπτέμβριο του 2000, συμπτωματικά την ημέρα γενεθλίων του Κινγκ, πράγμα που οδήγησε σε φήμες μυστικιστικού τύπου στην κοινότητα των οπαδών του. Αναφορές σ' αυτό το περιστατικό βρίσκονται στο πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς "Kingdom Hospital", δικής του παραγωγής, καθώς και στα "Λύκοι της Κάλλα" (Wolves of the Calla) και "Το τραγούδι της Σουζάννα" (Song of Susannah), οι τόμοι τέσσερα και πέντε της σειράς "Ο Σκοτεινός πύργος" (The dark Tower). Το ίδιο το ατύχημα είναι θέμα του έβδομού τόμου της σειράς αυτής το "Ο Σκοτεινός πύργος" (The dark Tower). Ο Μπράιαν Σμιθ αναφέρεται στο μυθιστόρημα αυτό με το όνομά του.
Τιμητικές διακρίσεις και βραβεία, ... και κριτικές Ο Στίβεν Κίνγκ και διάφοροι παράγοντες (σκηνοθέτες και ηθοποιοί κλπ.) διακρίθηκαν συνολικά με πλήθος βραβείων για διάφορες μορφές των ιστοριών του. Διακρίθηκε : • 1980 το World Fantasy Award της World Fantasy Convention (Συνάντηση επαγγελματιών, συλλεκτών και άλλων ενδιαφερόμενων στο χώρο της σκοτεινής και ελαφριάς φαντασίας στη τέχνη και λογοτεχνία) στην κατηγορία "Καλύτερη νουβέλα φαντασίας" για την ιστορία του "The Reach" από τη συλλογή διηγημάτων "Skeleton Crew", • 1981 με το Best Book for young adults (Καλύτερο βιβλίο για νέους ενήλικες) της American Library Association (αμερικάνικο ίδρυμα βιβλιοθηκών;) για το βιβλίο του "Δύναμη πυρός" (Firestarter) του 1980, • 1981 με το Alumni Career Award του Πανεπιστημίου του Μέιν στο Ορόνο,με * 1982 ως ο 'Καλύτερος φανταστικός συγγραφέας της χρονιάς' από το περιοδικό 'US-Magazine' • 1982 με το Hugo Award (κανονικά: Science Fiction Achievement Award), βραβείο αναγνωστών (επιστημονικής φαντασίας και όχι μόνο) του λουξεμβουργικο-αμερικανού εκδότη και συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Hugo Gernsback (1884-1967), στην κατηγορία "Καλύτερο βιβλίο μη φανταστικό", για το ερευνητικό βιβλίο του" (Dance Macabre) του 1981, • 1982 με το Locus Award του αμερικάνικου περιοδικού 'Locus Magazine', που απονέμει βραβεία αναγνωστών για λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας και φαντασίας (καμιά φορά και σκοτεινής φαντασίας και τρόμου), στην κατηγορία "Καλύτερο βιβλίο μη φανταστικό" (Best Non Fiction/Related/Reference Book), επίσης για το ερευνητικό βιβλίο του" (Dance Macabre) του 1981, • 1986 το Golden Pen Award από την Young Adult Advisory Committee της δημοτικής βιβλιοθήκης του Spokane (Spokane Public Library), • 1986 με το Locus Award του αμερικάνικου περιοδικού 'Locus Magazine' στην κατηγορία "Συλλογές" για την συλλογή μικρών ιστοριών "Skeleton Crew", • 1987 με το Bram Stoker Award της Horror Writers Association (Ένωση Συγγραφέων Τρόμου) στην κατηγορία "Καλύτερη νουβέλα" για το βιβλίο του "Μίζερυ" (Misery) του 1987, • 1990 με το Bram Stoker Award της Horror Writers Association (Ένωση Συγγραφέων Τρόμου) στην κατηγορία "Καλύτερη συλλογή" για τη συλλογή του νουβελών "(ελλην.;)" (Four Past Midnight) του 1987, • 1994 με το βραβρείο αγγλόφωνης λογοτεχνίας O. Henry Award, πού δίνεται από το 1919 για ιστορίες μηκρού μήκους, στην κατηγορία "Καλύτερη αμερικάνικη ιστορία μικρού μήκους" για την ιστορία του "Ο άνδρας με το μαύρο κουστούμι" (The Man in the Black Suit) από τις συλλογές "Six Stories" και "Everything's Eventual", • 1994 με το World Fantasy Award της World Fantasy Convention (Συνάντηση επαγγελματιών, συλλεκτών και άλλων ενδιαφερόμενων στο χώρο του σκοτεινής και ελαφριάς φαντασίας στη τέχνη και λογοτεχνία) στην κατηγορία "Καλύτερη νουβέλα φαντασίας" για την ιστορία του "Ο άνδρας με το μαύρο κουστούμι" (The Man in the Black Suit) από τις συλλογές "Six Stories" και "Everything's Eventual", • 1995 με το Bram Stoker Award της Horror Writers Association (Ένωση Συγγραφέων Τρόμου) στην κατηγορία "Καλύτερη ιστορία μικρού μήκους" για την ιστορία του "Πρωινό στο Γκόθαμ καφέ" (Lunch at
84
Στίβεν Κινγκ
• • • •
• •
the Gotham Cafe) από τη μετέπειτα συλλογή του "Everything's Eventual", 1996 με το Bram Stoker Award της Horror Writers Association (Ένωση Συγγραφέων Τρόμου) στην κατηγορία "Καλύτερο μυθιστόρημα τρόμου" για το βιβλίο του "Το πράσινο μίλι" (The Green Mile) του 1996, 1996 με το 9th. Annual Collectors Award στην κατηγορία "Καλύτερη αξιοσύλλεκτη μονοκόμματη έκδοση" επίσης για το βιβλίο του "Το πράσινο μίλι" (The Green Mile) του 1996, 1997 με το Locus Award του αμερικάνικου περιοδικού 'Locus Magazine' στην κατηγορία "Καλύτερο μυθιστόρημα τρόμου" για το βιβλίο του "Ντεσπερέσιον" (Desperation) του 1997, 1999 με το Bram Stoker Award της Horror Writers Association (Ένωση Συγγραφέων Τρόμου) στην κατηγορία "Καλύτερο μυθιστόρημα τρόμου" για το βιβλίο του "Σάκος με κόκκαλα" (Bag of Bones) του 1998, 1999 με το Locus Award του αμερικάνικου περιοδικού 'Locus Magazine' στην κατηγορία "Καλύτερο μυθιστόρημα τρόμου" επίσης για το βιβλίο του "Σάκος με κόκκαλα" (Bag of Bones) του 1998, 2001 με το Locus Award του αμερικάνικου περιοδικού 'Locus Magazine' στην κατηγορία "Καλύτερο βιβλίο μη φανταστικό" (Best Non Fiction/Related/Reference Book) για το βιβλίο του "On Writing".
Τον Οκτώβριο του 1980 ο Κίγκ παραλαμβάνει για πρώτη φορά το βραβείο World Fantasy Award (θα ακολουθήσουν και άλλα), ένα χρόνο αργότερα του αποδίδεται από το πανεπιστήμιο του Μέιν στο Ορόνο ένας ακαδεμικός τιμητικός τίτλος. Εκείνη τη στιγμή ήταν σε ηλικία 34 ετών ο νεότερος φορέας αυτού του τίτλου. Ακόμα παραλαμβάνει τα βραβεία British Fantasy Award, Nebula Award, Bram Stoker Award, O. Henry Award, Locus Award και το Deutscher Phantastik-Preis (γερμανικό βραβείο φαντασίας) καθώς επίσης πολλές άλλες διακρίσεις. Το 2003 προς αγανάκτηση πολλών κριτικών τιμήθηκε με το National Book Award to American Letters. Το αμερικάνικο Ίδρυμα „National Book“ τίμησε έτσι τα έργα του ως „εξέχουσες συνεισφορές στο γραπτό λόγο“, πολλοί κριτικοί, όμως, αντιδρούσαν με ανοιχτή επίκριση: Ήτανε της γνώμης, ότι η „λογοτεχνία της (ενν. βιομηχανικής) γραμμής συναρμολόγησης“ του Κίγκ δεν έχει να επιδείξει καμία λογοτεχνική αξία, αισθητικό επίτευγμα ή εφευρετική ευφυία και ως εκ τούτου δεν είναι αξιόλογο να τιμηθεί με ένα τόσο σημαντικό βραβείο.
Το Έργο του Μυθιστορήματα Οι ιστορίες του Κινγκ ασχολούνται συχνά με καθημερινούς ανθρώπους, που ροφούνται σε φρικιαστικά και συνήθως υπερφυσικά βιώματα. Ο Κινγκ είναι γνώστης του φανταστικού τρόμου, με το "Danse Macabre" μας παρουσίασε ένα θεματικό βιβλίο, το οποίο σκιαγραφεί την ανάπτυξη της λογοτεχνίας και την φιλμογραφία του τρόμου. Σ' ένα άλλο θεματικό βιβλίο ονόματι "On writing" (Περί της συγγραφής) ο Κινγκ δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να δεί τα προτεινόμενα απ' αυτόν στιλιστικά μέσα και προσεγγίσεις κατά τη συγγραφή λογοτεχνικών έργων. Πέρα απ' αυτό περιέχει το βιβλίο αυτόαναφορές για τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκαν κάποια από τα έργα του. Παράλληλα, όμως, στα μυθιστορήματα τρόμου του ό Κινγκ έγραψε και έργα, τα οποία δεν περιείχαν καθόλου ή μόνο ελάχιστα υπερφυσικά στοιχεία, όπως οι νουβέλες "Το πτώμα" (The Body) και το "Rita Hayworth and Shawshank Redemption". Ένα από τα βασικότερα θέματα στα μυθιστορήματα τρόμου του Κινγκ είναι το γεγονός, ότι ο τρόμος καραδοκεί πίσω από κατά μεγάλο βαθμό τετριμμένα και καθημερινά πράγματα. Αυτοκίνητα, κλόουνς, αστυνομικοί, σκυλιά του Άγιου Βερνάρδου, ιδιοκτήτες καταστημάτων ή ένα φανταστικό ψευδώνυμο είναι τα οχήματα, που φέρνουν την φρίκη σ' έναν συνήθως προαστειακό και κοιμώμενο κόσμο.
85
Στίβεν Κινγκ
Πρόσωπα Αρκετοί πρωταγωνιστές στα έργα του Κινγκ είναι συγγραφείς ή έχουνε συγγραφικές τάσεις. Παρά την φόρτιση των ρόλων τους είναι συχνά διχασμένες προσωπικότητες, που κατά κανόνα δεν είναι θετικά φορτισμένες. Αβέβαιο παραμένει, αν αυτό αποτελεί μια κριτική προοπτική του εαυτού του ή πορτραίτα συναδέλφων.
Ο Μαύρος Πύργος Η επταλογία του Μαύρου Πύργου (The Dark Tower) είναι μια φανταστική ιστορία, η ιστορία του πιστολέρο Ρόλαντ Ντεσέιν από τη Γαλαάδ. Ο Ρόλαντ, ο τελευταίος από μια ανώτερη γενιά πιστολέρο, ξεκινά από μικρή ηλικία για να βρει τον Μαύρο Πύργο που κινδυνεύει, ώστε να σώσει τον κόσμο του και όλους τους "παράλληλους" κόσμους. Στο δρόμο περνά μέσα από κάποιους από αυτούς τους κόσμους, ταξιδεύει στο χρόνο και αποκτά 4 συντρόφους, που θα ταξιδέψουν και θα αγωνιστούν μαζί του. Ο Κινγκ, που άρχισε να γράφει το Μαύρο Πύργο το 1970 και τον ολοκλήρωσε το 2004, εμπνεύστηκε τον ήρωά του από το ποίημα "Childe Roland to the Dark Tower came" του Robert Browning αλλά και από τις καουμπόικες ταινίες με τον Κλιντ Ίστγουντ και τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Τα 7 βιβλία του Μαύρου Πύργου είναι: • Ο Μαύρος Πύργος I - Ο Τελευταίος Πιστολέρο • Ο Μαύρος Πύργος II - Το Κάλεσμα Των Τριών • Ο Μαύρος Πύργος III - Οι Ρημαγμένοι Τόποι • Ο Μαύρος Πύργος IV - Ο Μάγος Και Η Γυάλινη Σφαίρα Ο Μαύρος Πύργος V - Οι Λύκοι Της Κάλα • Ο Μαύρος Πύργος VI - Το Τραγούδι Της Σουζάνα • Ο Μαύρος Πύργος VII - Ο Μαύρος Πύργος Για την ιστορία του Ρόλαντ έχει γράψει όμως και πολλά ακόμα έργα,όπως το "Φυλαχτό" και το "Μαύρο Σπίτι", τις "Μικρές Αδερφές Της Ελούρια". Επίσης, μικρές αναφορές υπάρχουν σε πάρα πολλά άλλα έργα του, όπως: το Αυτό, το Κοράκι, Καρδιές στην Ατλαντίδα, Ρόουζ Μάντερ, Αϋπνία κ.α. Επίσης πρόσφατα κυκλοφόρησε σε μορφή κόμικς από τη Marvel και λέγεται ότι είναι στα σκαριά και η ταινία, από τον J.J.Abrams (βλ. Οι Αγνοούμενοι).
Ο Κινγκ επηρεάζεται... Το ποίημα "Ο κύριος Ρόλαντ ήρθε στον σκοτεινό πύργο" του Robert Browning υπηρέτησε τον Κινγκ ως ελεύθερη βάση για τον "Σκοτεινό πύργο"The Dark Tower". Επίσης πρέπει να τονιστεί το διήγημα "Η μάσκα του κόκκινου θανάτου" του Edgar Allan Poe, το οποίο αναφέρεται από τον Κινγκ στη "Λάμψη" (The shining). Η μορφή του αμερικανού με τη σιγανή φωνή στον "Σκοτεινό Πύργο" είναι επίσης μια θύμιση στον Πόε. Γενικά, αναφέρει σε πολλά από τα βιβλία του παραθέματα και λογοτεχνικά κείμενα άλλων συγγραφέων και ποιητών.
86
Στίβεν Κινγκ
Ο Κινγκ επηρεάζει... Το ταλέντο του Στίβεν Κινγκ ως ιστοριογράφου παίζει πια για την λογοτεχνία τρόμου αποφασιστικό ρόλο. Όμως σε κριτικούς κύκλους οι γνώμες διχάζονται. Έτσι, ο Σουνάντ Τ. Ιόσι, για παράδειγμα, τον κατηγορεί ότι το στύλ του είναι πολύ μακρόπνοο και ότι δεν είναι σε θέση να τρομάξει με πρωτότυπο τρόπο το κοινό του. Απεναντίας, θεωρείται πρότυπο από αρκετούς συγκραφείς, που συχνά προσπαθούν να μιμηθούν το στύλ του.
Το έργο ζωής του Ο Κινγκ έχει δημοσιεύσει ως τώρα συνολικά πάνω από 40 μυθιστορήματα, 100 νουβέλες και μερικά σενάρια. Σ' αυτά προστίθενται ποιήματα, δοκίμια, στήλες σε περιοδικά και θεματικά βιβλία. Επιπλέον λειτουργεί ο συγγραφέας έναν δικό του εκδοτικό οίκο ονόματι Philtrum Press.
Έργα με θέμα τον Κίνγκ Εν τω μεταξύ έχουν πλέον γραφτεί και κυκλοφορούνε, κυρίως στην αμερικάνικη αγορά, περισσότερα βιβλία για, παρά από τον ίδιο τον Στίβεν Κινγκ. Για παράδειγμα η φιλόδοξη 'εγκυκλοπαίδια' "''The Complete Stephen King Encyclopedia''" του Stephen J. Spignesi ή και κάποια έργα των George Beahm και Michael R. Collings.
Έργα Μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων (Με χοντρά γράμματα σημειώνονται οι τίτλοι όσων βιβλίων του έχουν δημοσιευθεί στα ελληνικά, ενώ με π.χ. ΚΜ-1998 όσες έχουν μεταφερθεί κινηματογραφικά και η χρονιά μεταφοράς) • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • •
1974 Carrie (Κάρι), ΚΜ-1976 1975 ’Salem’s Lot (Σάλεμς Λοτ), KM-1979 1977 Rage (Οργή) (ως Richard Bachman) 1977 The Shining (Η λάμψη) ΚΜ-1980, ριμέικ ΚΜ-1997 1978 Night Shift (Νυχτερινή βάρδια) [διηγήματα, περιέχει το "Children of the corn", ΚΜ-1984, συνέχειες 1993, 1994, 1996, 1998, 2001, το "Graveyard Shift", ΚΜ-1990, το "The Lawnmowerman", ΚΜ-1992, συνέχεια ΚΜ-1996 (The Lawnmowerman 2- Beyond Cyberspace) και το "Sometimes they come back", ΚΜ-1991] 1978 The Stand (Το Κοράκι) 1979 The Dead Zone (Νεκρή ζώνη) ΚΜ-1983 1979 The Long Walk (Η μακριά πορεία) (ως Richard Bachman) 1980 Firestarter, ΚΜ-1984, συνέχεια το 2002 για αμερ. τηλεόραση 1981 Dance Macabre (Έρευνα για τον κόσμο του τρόμου στις τέχνες και επιρροές) 1981 Cujo (Κούτζο, το παλιόσκυλο), ΚΜ-1983 1981 Road Work (Έργα οδοποιίας) (ως Richard Bachman) 1982 The Dark Tower I:The Gunslinger (Ο μαύρος πύργος Ι: Ο τελευταίος πιστολέρο) 1982 Different Seasons (νουβέλες, περιλαμβάνει το Apt Pupil, Μαθήματα φόβου, ΚΜ-1998) 1983 Christine (Κριστίν), ΚΜ-1983 1983 Pet Sematary, ΚΜ-1989 1983 Cycle of the Werewolf (εικονογραφημένο από τον Bernie Wrightson) 1984 The Talisman (Το Φυλαχτό) (σε συνεργασία με τον Peter Straub) 1984 Thinner Ο αδύνατος(ως Richard Bachman), ΚΜ-1996 1985 Skeleton Crew (διηγήματα)
• 1985 The Bachman Books (συλλογή μυθιστορημάτων) • 1985 The Running Man (Ο δρομέας) (ως Richard Bachman) ΚΜ-1987 • 1986 It (Το Αυτό), ΚΜ-1990
87
Στίβεν Κινγκ • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • •
1987 The Eyes of the Dragon 1987 Misery (Μίζερι), ΚΜ-1990 1987 The Dark Tower II: The Drawing of the Three (Ο μαύρος πύργος ΙΙ: Το κάλεσμα των τριών) 1988 The Tommyknockers (Οι Νυχτερίτες) (2 τόμοι), ΚΜ-1993 1988 Dark Visions (γνωστό και ως The Skin Trade, Night Visions 5, και Dark Love) (σε συνεργασία με τους George R. R. Martin και Dan Simmons) 1989 The Dark Half (Το σκοτεινό εγώ) 1989 Dolan's Cadillac (περιορισμένη έκδοση) 1989 My Pretty Pony (περιορισμένη έκδοση) 1990 The Stand: The Complete & Uncut Edition 1990 Four Past Midnight (διηγήματα) 1991 Needful Things (Χρήσιμα αντικείμενα) 1991 The Dark Tower III: The Waste Lands (Ο μαύρος πύργος ΙΙΙ: Οι ρημαγμένοι τόποι) 1992 Gerald's Game (Το παιχνίδι του Τζέραλντ) 1993 Dolores Claiborne (Ντολόρες Κλέρμπορν) 1993 Nightmares & Dreamscapes (Εφιάλτες και ονειρότοποι) (διηγήματα, 2 τόμοι) 1994 Insomnia (Αϋπνία) 1995 Rose Madder (Ρόουζ Μάντερ) 1995 Umney's Last Case 1996 The Green Mile (Το πράσινο μίλι) 1996 Desperation (Ντεσπερέισον) 1996 The Regulators (Οι ρυθμιστές) (ως Richard Bachman) 1997 Six Stories (διηγήματα) 1997 The Dark Tower IV: Wizard and Glass (Ο μαύρος πύργος ΙV: Ο μάγος και η γυάλινη σφαίρα) 1998 Bag of Bones (Σάκος με κόκαλα) ΚΜ1999 Storm of the Century (Η καταιγίδα του αιώνα) 1999 The Girl Who Loved Tom Gordon 1999 The New Lieutenant's Rap (περιορισμένη έκδοση) 1999 Hearts in Atlantis (Καρδιές στην Ατλαντίδα) ΚΜ-2002 2000 On Writing (είναι η συγγραφική του αυτοβιογραφία και εγχειρίδιο για το γράψιμο και διάφορες συμβουλές για επίδοξους συγγραφείς και για όσους θέλουν να γίνουν πιο άνετοι στην γραπτή τους έκφραση) 2000 Secret Windows (Κρυφό παράθυρο, μυστικός κήπος) 2000 Dreamcatcher (Η ονειροπαγίδα) 2001 Black House (Το μαύρο σπίτι) (η συνέχεια του The Talisman από το 1984, σε συνεργασία με τον Peter Straub) KM-2001 2002 From a Buick 8 (Από μια Μπιούικ 8) 2002 Everything's Eventual: 14 Dark Tales (Όλα είναι δυνατά) (διηγήματα) 2003 The Dark Tower I: The Gunslinger (αναθεωρημένη έκδοση) 2003 The Dark Tower V: Wolves of the Calla (Ο μαύρος πύργος V: Οι λύκοι της Κάλα) 2004 The Dark Tower VI: Song of Susannah (Ο μαύρος πύργος VI: Το τραγούδι της Σουζάννα) 2004 The Dark Tower VII: The Dark Tower (Ο μαύρος πύργος VII: Ο Μαύρος Πύργος) 2004 The Girl Who Loved Tom Gordon 2005 The Colorado Kid 2005 Trangressions (σε συνεργασία με άλλους συγγραφείς)
• 2005 Salem's Lot: Εικονογραφημένη Έκδοση • 2006 Cell (Το κινητό)
88
Στίβεν Κινγκ • 2006 Lisey's Story (Η Ιστορία Της Λίσι) • 2007 Blaze- USA • 2008 Duma Key (αναμένεται τον Ιανουάριο 2008)
ebooks Το έτος 2000 προκάλεσε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, όταν δημοσίευσε τη νουβέλα του "Riding the Bullet" στο διαδίκτυο υπό μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου για κατέβασμα. Αν και το χρησιμοποίησαν πάνω από 700.000 αναγνώστες και κατάφερε να εμφανιστεί ούτε λίγο, ούτε πολύ σε εξώφυλλο του "Time Magazine", διαμαρτυρήθηκε στον πρόλογο της συλλογής ιστοριών "Everything's Eventual" ότι πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν μόνο για τον τρόπο δημοσίευσης αυτής της ιστορίας, όχι όμως για την ίδια την ιστορία. Παρά την κριτική, που εξέφρασε ο Κινγκ, το "Riding the Bullet" προξένησε την δικτυακή δημοσίευση και ενός δεύτερου βιβλίου του "The Plant" την ίδια ακόμα χρονιά: • 2000 Riding the Bullet • 2000 The Plant: Book 1-Zenith Rising
Κινηματογράφος Από την αρχή της συγγραφικής του καριέρας, ο Στίβεν Κινγκ είδε τα περισσότερα από τα βιβλία του να μεταφέρονται -άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε με αποτυχία- στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση (ως μίνι-σειρές ή τηλεταινίες).
Ταινίες • 1976 - Carrie (Κάρι, Έκρηξη Οργής (1976 ταινία)), σε σκηνοθεσία Μπράιαν Ντε Πάλμα με τους Sissy Spacek, Piper Laurie, Nancy Allen, Amy Irving, John Travolta. Υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ Α' γυναικείου και Β' γυναικείου ρόλου για τις Σίσι Σπέισεκ και Πάιπερ Λόρι, αντίστοιχα. • 1980 - The Shining (Η λάμψη), σε σκηνοθεσία Stanley Kubrick με τους Jack Nicholson, Shelley Duvall, Danny Lloyd, Scatman Crothers • 1983 - Cujo (Κούτζο, το βρωμόσκυλο), σε σκηνοθεσία Lewis Teague με τους Dee Wallace, Danny Pintauro • 1983 - The Dead Zone (Νεκρή ζώνη), σε σκηνοθεσία David Cronenberg με τους Christopher Walken, Martin Sheen • 1983 - Cristine (Κριστίν), σε σκηνοθεσία του John Carpenter με τους Keith Gordon, John Stockwell • 1984 - Children of the Corn (Ο δολοφόνος με το δρεπάνι), σε σκηνοθεσία Fritz Kiersch με τους Linda Hamilton, Peter Horton, R.G. Armostrong • 1984 - Firestarter (Δύναμη πυρός), σε σκηνοθεσία Mark Lester με τους George C. Scott, David Keith, Louise Fletcher, Drew Barrymore, Heather Locklear • 1985 - Cat's Eye (Το μάτι της γάτας), σε σκηνοθεσία Lewis Teague με τους James Woods, Drew Barrymore, Alan King, Kenneth McMillan. Βασίστηκε στα διηγήματα "The Ledge" (Η μαρκίζα) και "Quitters Inc." (Αντικαπνιστική Α.Ε.). • 1985 - Silver Bullet (Ασημένια σφαίρα), σε σκηνοθεσία Daniel Attias με τους Gary Busey, Corey Haim, Everett McGill. Βασίστηκε στο διήγημα "Cycle of the werewolf". • 1986 - Stand By Me (Στάσου Πλάι Μου), σε σκηνοθεσία Rob Reiner με τους River Phoenix, Will Wheaton, Corey Fledman, Kiefer Sutherland, Richard Dreyfuss, John Cusack. Βασίστηκε στο διήγημα "The Body", από τη νουβέλα "Different Seasons". Υποψηφίοτητα για Βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου. • 1986 - Maximum Overdrive, σε σκηνοθεσία Στίβεν Κινγκ με τους Emilio Estevez, Pat Hingle. Βασίστηκε στο διήγημα "Trucks" και η μουσική της ταινίας είναι ολόκληρο το άλμπουμ "Who Made Who" των AC/DC. • 1987 - Creepshow 2, σε σκηνοθεσία Michael Gornick με τους Louis Chiles, George Kennedy, Domenick John, Tom Savini. Βασίστηκε στο διήγημα "The Raft".
89
Στίβεν Κινγκ • 1987 - A Return to Salem’s Lot, σε σκηνοθεσία Larry Cohen με τους Michael Moriarty, Ricky Addison Reed, Samuel Fuller • 1987 - The Running Man (Ο δρομέας), σε σκηνοθεσία Paul Michael Glaser με τους Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ, Richard Dawson, Maria Conchita Alonso • 1989 - Pet Semetary, σε σκηνοθεσία Mary Lambert με τους Dale Midkiff, Fred Gwyne • 1990 - Misery, σε σκηνοθεσία Ρομπ Ράινερ με τους James Caan, Kathy Bates. Βραβείο Όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου για την Kathy Bates. • 1990 - Graveyard Shift (Νυχτερινή βάρδια), σε σκηνοθεσία Ralf Singleton με τους David Andrews, Kelly Wolf, Steven Maht, Andrew Deevof • 1992 - Sleepwalkers (Οι νυχτοβάτες), σε σκηνοθεσία Mick Garris με τους Brian Krause, Madchen Amick • 1992 - The Lawnmower Man (Σύγκρουση σε άλλη διάσταση), σε σκηνοθεσία Brett Leonard με τους Pierce Brosnan, Jeff Fahey, Jenny Wright • 1993 - The Dark Half (Το σκοτεινό εγώ), σε σκηνοθεσία George Romero με τους Timothy Hutton, Michael Rooker, Amy Madigan • 1993 - Needful Things (Χρήσιμα αντικείμενα), σε σκηνοθεσία Fraser Clarke Heston με τους Μαξ φον Σίντοφ, Εντ Χάρις, Bonnie Bedelia, Amanda Plummer • 1993 - Children of the Corn II: The Final Sacrifice, σε σκηνοθεσία David Price με τους Terence Knox, Paul Scherrer, Ryan Bollman, Christie Clark • 1994 - Dolores Claiborne (Ολική έκλειψη), σε σκηνοθεσία Τέιλορ Χάκφορντ με τους Kathy Bates, Jennifer Jason Leigh, Christopher Plummer • 1994 - The Shawshank Redemption (Ρίτα Χέηγουρθ: Η τελευταία έξοδος), σε σκηνοθεσία Φρανκ Ντάραμποντ με τους Μόργκαν Φρίμαν, Τιμ Ρόμπινς. Υποψηφιότητες για 7 βραβεία Όσκαρ: για Καλύτερης ταινίας, Α' Ανδρικού ρόλου για τον Φρίμαν, καλύτερης φωτογραφίας, καλύτερου μοντάζ, καλύτερης μουσικής, καλύτερου σεναρίου, καλύτερο ήχο. • 1994 - Children of the Corn III, σε σκηνοθεσία James D.R. Hickox με τους Nicholas Brendon, Daniel Cerny, Jon Clair, Michael Ensign • 1995 - The Mangler, σε σκηνοθεσία Tobe Hooper με τους Robert Englund, Ted Levine, Daniel Matmor • 1996 - Sometimes They Come Back... Again, σε σκηνοθεσία Adam Grossman με τους Michael Gross, Alexis Arquette, Hilary Swank, Bojesse Christopher • 1996 - Thinner (Αδυναμία), σε σκηνοθεσία Tom Holland με τους Robert John Burke, Joe Mantegna, Lucinda Jenney • 1997 - Quicksilver Highway (Ιστορίες τρόμου), σε σκηνοθεσία Mick Garris με τους Christopher Lloyd, Matt Frewer, Raphael Sbarge. Το σενάριο γράφτηκε μαζί με τον Κλάιβ Μπάρκερ. • 1997 - The Night Flier, σε σκηνοθεσία Mark Pavia με τους Miguel Ferrer, Julie Entwisle, Dan Monahan, Michael H. Moss • 1998 - Apt Pupil (Μαθήματα φόβου), σε σκηνοθεσία Μπράιαν Σίνγκερ με τους Ίαν ΜακΚέλεν, Brad Renfro, David Schwimmer • 1999 - The Green Mile (Το πράσινο μίλι), σε σκηνοθεσία Φρανκ Ντάραμποντ με τους Τομ Χανκς, Michael Clark Duncan, David Morse, Bonnie Hunt, James Cromwell, Gary Sinise. Υποψήφια για τέσσερα βραβεία Όσκαρ, για καλύτερη ταινία, καλύτερο Β' ανδρικό ρόλο για τον Κλαρκ Ντάνκαν, καλύτερου σεναρίου και καλύτερου ήχου. • 1999 - The Rage: Carrie 2, σε σκηνοθεσία Katt Shea • 2001 - Strawberry Spring, • 2001 - Hearts In Atlantis (Καρδιές στην Ατλαντίδα), σε σκηνοθεσία Σκοτ Χικς με τους Άντονι Χόπκινς, David Morse, Hope Davis • 2003 - Dreamcatcher (Ονειροπαγίδα), σε σκηνοθεσία Λόρενς Κάσνταν με τους Μόργκαν Φρίμαν, Jason Lee, Tom Sizemore
90
Στίβεν Κινγκ • 2004 - Secret Window, σε σκηνοθεσία David Koepp με τους Τζόνι Ντεπ, John Turturro, Timothy Hutton • 2004 - Riding the Bullet (Προάγγελος θανάτου), σε σκηνοθεσία Mick Garris με τους Jonathan Jackson, David Arquette, Barbara Hershey • Creepshow III • 2007 - 1408, σε σκηνοθεσία Mikael Håfström με τους Τζον Κιούζακ, Σάμιουελ Τζάκσον
Τηλεταινίες και τηλεοπτικές μίνι-σειρές • ’Salem’s Lot, 1979 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Tobe Hooper, με τους David Soul, James Mason, Lance Kerwin • Creepshow, 1982 τηλεταινία σε σκηνοθεσία George Romero, με τους Hal Holbrook, Adrienne Barbeau. Βασισμένο στα διηγήματα "The Crate" και "Weeds". • It (Το αυτό), 1990 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Tommy Lee Wallace, με τους John Ritter, Harry Anderson, Jonathan Brandis, Tim Curry, Dennis Christopher, Richard Thomas, Annete O’Toole • Tales From The Darkside • The Word Processor of the Gods, 1984 επεισόδιο της γνωστής σειράς το οποίο βασίστηκε στην ομώνυμη ιστορία, σε σκηνοθεσία Michael Gornick • Sorry, Right Number, 1987 επεισόδιο της γνωστής σειράς το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο διήγημα, σε σκηνοθεσία John Harrison • Sometimes They Come Back, 1991 τηλεταινία σε σκηνοθεσία Tom McLoughlin • Golden Years, 1991 μίνι σειρά σε σκηνοθεσία Mick Garris, με τους Keith Szarabajka, Felicity Huffman, Ed Lauter • The Tommyknockers, 1993 τηλεταινία σε σκηνοθεσία John Power • The Stand (Το κοράκι), 1994 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Mick Garris με τους Gary Sinise, Molly Ringwald, Jamey Sheridan, Cori Nemec, Rob Lowe, Rudy Dee • The Langoliers, 1995 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Tom Holland με τους Patricia Wettig, Dean Stockwell, David Morse, Lindsay Chapman • Trucks, 1997 τηλεταινία σε σκηνοθεσία Chris Thompson • The Shining (Η λάμψη), 1997 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Mick Garris με τους Rebecca De Mornay, Steven Weber, Courtland Mead, Melvin Van Peebles • Sometimes They Come Back... For More, 1998 video κυκλοφορία σε σκηνοθεσία Daniel Zelik Berk • Storm of the Century (Η καταιγίδα του αιώνα), 1999 μίνι-σειρά σε σκηνοθεσία Craig R. Baxley με τους Timothy Daly, Debrah Farentino, Colm Feore, Casey Siemaszko • Children of the Corn 666: Isaac's Return, 1999 video κυκλοφορία • The Mangler 2, 2001 video κυκλοφορία • Children of the Corn: Revelation, 2001 video κυκλοφορία • Rose Red, 2002 μίνι-σειρά • Firestarter 2: Rekindled, 2002 τηλεταινία • Carrie, 2002 τηλεταινία • ’Salem's Lot, 2004 τηλεταινία • Kingdom Hospital, 2004 τηλεοπτική σειρά • Desperation, 2006 τηλεταινία σε σκηνοθεσία Mick Garris • Nightmares and Dreamscapes: from the Stories of Stephen King, 2006 μίνι-σειρά
91
Στίβεν Κινγκ
Ο ηθοποιός Στίβεν Κινγκ Όπως συνήθιζε ο Χίτσκοκ, έτσι και ο Στίβεν Κινγκ κάνει μικρά περάσματα από τις ταινίες που βασίζονται στο υλικό του. • Στην ταινία "Truck Driver" του 1982 είχε το ρόλο του Jordy Verdill. • Στην ταινία "Creepshow" του 1982 είχε το ρόλο ενός οδηγού νταλίκας. • Στο δικό του έργο, το "Maximum Overdrive", εμφανίστηκε ως ο τύπος που βρίζει πάνω από ένα αυτόματο μηχάνημα. • Έπαιξε πάλι τον οδηγό νταλίκας στη συνέχεια του "Creepshow". • Εμφανίστηκε ως παπάς στο "Pet Sematary". • Ως οδηγός λεωφορείου στο "Golden Years". • Ως καθαριστής νεκροταφείου στους "Νυχτοβάτες". • Ως συνοριοφύλακας στο "Κοράκι". • Στο "Langoliers" είχε το ρόλο του προέδρου Tom Holby. • Υποδύθηκε τον φαρμακοποιό στο "Αδυναμία" του 1996. • Υποδύθηκε τον οργανοπαίκτη στη μίνι-σειρά "Η Λάμψη" του 1997. • Στην "Καταιγίδα του Αιώνα" εμφανιζόταν στην τηλεόραση σε διαφημιστικό σποτ. • Υποδύθηκε τον τύπο που παραδίδει πίτσες στο "Rose Red". • Στην σειρά "Kingdom Hospital" είχε το ρόλο του Johnny B. Goode.
Εξωτερικές συνδέσεις • • • • • • •
Επίσημη ιστοσελίδα του Στίβεν Κινγκ [2] Stephen & Tabitha King Foundation [3] Εκδοτικός οίκος [4] Εκδοτικός οίκος των υπογεγραμμένων περιορισμένων εκδόσεων του Στίβεν Κινγκ [5] [6] Κριτικές, συνεντεύξεις, περιγραφές βιβλίων. Ο Στίβεν Κινγκ στο [[Internet Movie Database [7]]] Μερικά κείμενά του στα ελληνικά [8]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
http:/ / www. stephenking. com http:/ / www. stephenking. com/ http:/ / www. stkfoundation. org/ http:/ / www. simonsays. com/ http:/ / www. cemeterydance. com/ http:/ / horrorking. com/ http:/ / www. imdb. com/ name/ nm0000175/ http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=560
92
93
Στίβεν Πρέσσφιλντ Στίβεν Πρέσσφιλντ O Στίβεν Πρέσσφιλντ είναι Αμερικανός συγγραφέας , γράφει κυρίως ιστορικά έργα της κλασσικής εποχής Ο Πρέσσφιλντ έγραφε σενάρια για τον κινηματογράφο μέχρι να εκδόσει το πρώτο του βιβλίο. Τελικά μετά από αρκετά χρόνια κατάφερε να εκδόσει το The Legend of Bagger Vance, μυθιστόρημα που αφορά ενα αγώνα γκολφ που έγινε το 1931. Με αυτό το βιβλίο κατάφερε να γίνει γνωστός, ενώ το βιβλίο το 2000 εγινε ταινία με πρωταγωνιστή τον Γουίλ Σμιθ και τον Ματ Ντέημον. Τα μυθιστορήματά που έχει γράψει είναι: • • • •
Ο μύθος του Μπάγγερ Βάνς Οι αρετές του πολέμου (βιβλίο για τον Μέγα Αλέξανδρο) Οι πύλες της φωτιάς (βιβλίο για την μάχη στις Θερμοπύλες) Άνεμοι πολέμου (βιβλίο για τον Αλκιβιάδη)
• Οι τελευταίες Αμαζόνες • Η ματωμένη εκστρατεία (βιβλίο για τις μάχες του Μέγα Αλέξανδρου) • Σκοτώστε τον Ρόμελ Η πόλη της Σπάρτης τίμησε τον συγγραφέα Σ. Πρέσσφιλντ το 2003 ως επίσημο δημότη της πόλης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη σελίδα [1]
Παραπομπές [1] http:/ / www. stevenpressfield. com/
94
Σύλβια Πλαθ Σύλβια Πλαθ Η Σύλβια Πλαθ (Sylvia Plath) (27 Οκτωβρίου 1932 – 11 Φεβρουαρίου 1963) ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια, μυθιστοριογράφος, συγγραφέας μικρών ιστοριών και δοκιμιογράφος.
Ζωή Γεννημένη στο Τζαμάικα Πλέιν της Μασαχουσέτης (τμήμα της Βοστώνης), η Πλαθ έδειξε από νεαρή ηλικία την κλίση της, όταν εξέδωσε το πρώτο της ποίημα σε ηλικία 8 ετών. Ο πατέρας της, Όττο, καθηγητής κολεγίου και σημαίνουσα αυθεντία σε ό,τι αφορά τις μέλισσες, πέθανε περίπου την ίδια εποχή, στις 5 Οκτωβρίου 1940. Η Πλαθ συνέχισε την προσπάθεια έκδοσης ποιημάτων και σύντομων ιστοριών σε Αμερικανικά περιοδικά, και πέτυχε κάποια μικρή αναγνώριση. Υπέφερε από σοβαρή διπολική διαταραχή κατά τη διάρκεια της ενηλίκου ζωής της. Στο προτελευταίο έτος των σπουδών της στο Κολέγιο Σμιθ, η Πλαθ έκανε την πρώτη της απόπειρα αυτοκτονίας. Αργότερα απεικόνισε την κατάρρευσή της στο ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Ο Γυάλινος Κώδων (The Bell Jar). Κλείστηκε σε ένα ψυχικό ίδρυμα (Νοσοκομείο ΜακΛίν), και άρχισε να φαίνεται πως πέτυχε μια ευπρόσδεκτη ανάνηψη, αποφοιτώντας από το Σμιθ με διακρίσεις το 1955. Κέρδισε μια υποτροφία Φουλμπράιτ για το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου συνέχισε να γράφει ποίηση, περιστασιακά εκδίδοντας τη δουλειά της στην φοιτητική εφημερίδα Varsity. Στο Κέμπριτζ γνώρισε τον Άγγλο ποιητή Τεντ Χιούζ. Παντρεύτηκαν στις 16 Ιουνίου 1956. Η Πλαθ και ο Χιούζ πέρασαν την περίοδο από τον Ιούλιο του 1957 μέχρι τον Οκτώβριο του 1959 ζώντας και δουλεύοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Πλαθ δίδασκε στο Σμιθ. Έπειτα μετακόμισαν στη Βοστώνη, όπου η Πλαθ παρακολούθησε σεμινάρια με τον Ρόμπερτ Λόουελλ. Η σειρά αυτή σεμιναρίων επρόκειτο να έχει σημαντική επίδραση στην δουλειά της. Τα σεμινάρια παρακολουθούσε και η Ανν Σέξτον. Εκείνη την περίοδο επίσης οι Πλαθ και Χιούζ συνάντησαν για πρώτη φορά τον W. S. Merwin, ο οποίος θαύμασε τη δουλειά τους και παρέμεινε δια βίου φίλος. Όταν το ζευγάρι διαπίστωσε πως η Πλαθ ήταν έγκυος, μετακόμισαν πίσω στη Μεγάλη Βρετανία. Έζησαν για λίγο στο Λονδίνο και έπειτα εγκαταστάθηκαν στο North Tawton, μια μικρή πόλη στο Ντέβον. Εξέδωσε τη πρώτη ποιητική συλλογή της, Ο Κολοσσός (The Colossus), στην Αγγλία το 1960. Τον Φεβρουάριο του 1961 απέβαλε. Ένας αριθμός από ποιήματα αναφέρονται στο γεγονός αυτό. Ο γάμος της άρχισε να συναντά δυσκολίες και χώρισαν λιγότερο από δύο χρόνια μετά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού. Ο χωρισμός του οφειλόταν κυρίως στη σχέση που είχε ο Χιούζ με την ποιήτρια Άσια Γουέβιλλ.
Σύλβια Πλαθ
Η Πλαθ επέστρεψε στο Λονδίνο με τα παιδιά τους, την Φρίντα και τον Νίκολας (αυτοκτόνησε στις 16 Μαρτίου του 2009 καθώς έπασχε από κατάθλιψη). Νοίκιασε ένα διαμέρισμα στο σπίτι όπου κάποτε έμενε ο Γέιτς. Ήταν πολύ ευχαριστημένη γι’ αυτό και το θεώρησε καλό οιωνό καθώς ξεκίνησε τις διαδικασίες νόμιμου χωρισμού. Ο χειμώνας 1962/1963 ήταν πολύ σκληρός. Στις 11 Φεβρουαρίου 1963, άρρωστη και με λίγα λεφτά, η Πλαθ αυτοκτόνησε εισπνέοντας φυσικό αέριο από τον φούρνο. Προτού πεθάνει, η Πλαθ τοποθέτησε φαγητό και γάλα στα παιδιά της. Είναι θαμμένη στο νεκροταφείο στο Χεπτονστάλλ, στο Γουέστ Γιορκσάιρ.
Έργο Ως χήρος της, ο Χιούζ έγινε ο εκτελεστής της διαθήκης της και Ο τάφος της Σύλβια Πλαθ στο νεκροταφείο διαχειριστής της προσωπικής και λογοτεχνικής περιουσίας της Πλαθ. στο Χεπτονστάλ, στο Γουέστ Γιορκσάιρ Επόπτευσε και προετοίμασε την έκδοση των χειρογράφων της. Επίσης κατέστρεψε τον τελευταίο τόμο του ημερολογίου της Πλαθ, όπου εξιστορούσε με λεπτομέρειες τον καιρό που πέρασαν μαζί. Το 1982, η Πλαθ έγινε η πρώτη ποιήτρια που κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ μετά θάνατον. (Για Τα Συλλογικά Ποιήματα) Πολλοί κριτικοί, συχνά φεμινιστές, έχουν κατηγορήσει τον Χιούζ πως προσπάθησε να ελέγξει τις εκδόσεις για δικούς του σκοπούς. Ο Χιούζ, από τη μεριά του, αρνήθηκε έντονα τις κατηγορίες αυτές. Στην τελευταία συλλογή του, Γράμματα Γενεθλίων (Birthday Latters), ο Χιούζ έσπασε τη σιωπή του για την Πλαθ. Σ’ αυτή, δεν απολογείται για τη συμπεριφορά του, αλλά παρόλ' αυτά είναι εξαιρετικά ειλικρινής. Το καλλιτεχνικό έργο στο εξώφυλλο ήταν δημιουργία της Φρίντα. Αν και οι κριτικοί αντέδρασαν ευνοϊκά στο πρώτο βιβλίο της Πλαθ, τον Κολοσσό, έχει επίσης περιγραφεί ως συνηθισμένη και με έλλειψη δράματος στις μεταγενέστερες δουλειές της. Θέμα μεγάλης συζήτησης είναι και η έκταση της επιρροής του Χιούζ στο γράψιμό της. Είναι ξεκάθαρο, από τα ημερολόγια και τα γράμματά της, πως σεβόταν πολύ το ταλέντο του Χιούζ και μιλούσε με σεβασμό γι’ αυτό ακόμα και μετά το χωρισμό τους. Τα ποιήματα της Πλαθ, ωστόσο, είναι ξεκάθαρα γραμμένα στη δική της φωνή και οι ομοιότητες μεταξύ των έργων των δύο ποιητών είναι, στην επιφάνεια, ασήμαντες. Τα ποιήματά της στην Άριελ οροθετούν μια φυγή από την πρότερη δουλειά της σε μια πιο εξομολογητική περιοχή ποίησης. Είναι πιθανό οι διδασκαλίες του Λόουελλ, που έδιναν έμφαση στον εξομολογητικό και εμπιστευτικό χαρακτήρα, να διαδραμάτισαν μεγάλο ρόλο σ’ αυτή την αλλαγή. Ο αντίκτυπος της έκδοσης της Άριελ ήταν αρκετά δραματικός, με τις ειλικρινείς περιγραφές του μιας πτώσης προς την ψυχική ασθένεια και δριμεία αυτοβιογραφικά ποιήματα όπως το Daddy. Η ποίηση της Πλαθ έχει επίσης συνδεθεί με αυτή της Σέξτον. Και οι δύο έπασχαν από ψυχική ασθένεια και επίσης και οι δύο αυτοκτόνησαν, άρα οι συγκρίσεις είναι, ίσως, αναπόφευκτες. Παρά το τεράστιο ποσό κριτικών και βιογραφιών που εκδόθηκαν μετά το θάνατό της, η συζήτηση γύρω από το έργο της Πλαθ μοιάζει συχνά με πάλη μεταξύ των αναγνωστών που παίρνουν το μέρος της και αναγνωστών που παίρνουν το μέρος του Χιούζ. Μια ένδειξη του επιπέδου της πικρίας που κάποιοι είχαν για τον Χιούζ είναι το γεγονός πως πολλοί άνθρωποι κατά καιρούς σκάλιζαν για να σβήσουν το όνομα Hughes από την επιτύμβιά της στήλη.
95
Σύλβια Πλαθ
Εκδόσεις Ποίηση • • • • •
The Colossus (1960) Ariel (1965) Crossing the Water (1971) Winter Trees (1972) The Collected Poems (1981)
Πεζά • The Bell Jar (1963) με το ψευδώνυμο 'Victoria Lucas' • Letters Home (1975) προς και επιμελημένα από τη μητέρα της • Johnny Panic and the Bible of Dreams (1977) (η Βρετανική έκδοση περιέχει δύο ιστορίες που δεν περιέχονται στην Αμερικανική έκδοση) • The Journals of Sylvia Plath (1982) • The Magic Mirror (1989), Η διατριβή της τελειόφοιτης Πλαθ στο Κολέγιο Σμιθ • The Unabridged Journals of Sylvia Plath, επιμελημένα από την Karen V. Kukil (2000)
Παιδικά • • • •
The Red Book (1976) The It-Doesn't-Matter-Suit (1996) Collected Children's Stories (UK, 2001) Mrs. Cherry's Kitchen (2001)
Ελληνικές μεταφράσεις • • • • • • • •
Ποιήματα, εἰσαγωγή - μετάφραση Γιώργος Παναγιώτου, Ἀθήνα: Ὁμάδα Studio 1968. Ποιήματα, εἰσαγωγή καί μετάφραση Κλαίτης Σωτηριάδου, Θεσσαλονική: Διαγώνιος 1974. Ποιήματα, μετάφραση Πάνος Πανασσής, Θεσσαλονίκη: Πασχάλης, 1987. Το κοστούμι δε με μέλει, μετάφραση Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αθήνα: Πατάκης 1996. Ὁ γερο-πανικός καί ἡ βίβλος τῶν ὀνείρων, πρόλογος - ἀπόδοση Γιάννης Ζέρβας, Ἀθήνα: Ἄγρα 2002. Ποιήματα, μετάφραση Κατερίνα Ηλιοπούλου και Ελένη Ηλιοπούλου, Αθήνα: Κέδρος 2003. Η κουζίνα της κυρίας Τσέρι, απόδοση Γιώργος Φωτιάδης, Αθήνα : Μεταίχμιο 2003. Ο κυρ-Πανικός και η βίβλος των ονείρων και άλλες ιστορίες, μετάφραση Μυρσίνη Γκανά, Αθήνα: Μελάνι 2004. • Κρεβατοποιηματάκια μετάφραση Αργυρώ Πιπινή και Φοίβος Δουδώνης, Αθήνα : Μελάνι 2005. • Να πεθαίνεις είναι τέχνη: Ποιήματα, επιλογή και μετάφραση ποιημάτων, πρόλογος και σχόλια Κώστας Ιωάννου, Πόρτο Ράφτη : Κρωπία 2006. • Ο γυάλινος κώδων: Μυθιστόρημα, μετάφραση Ελένη Ηλιοπούλου, Αθήνα : Μελάνι 2007.
96
Σύλβια Πλαθ
Παραπομπές • Η ταινία Σύλβια του 2003 εξιστορεί την ταραγμένη σχέση του ποιητικού ζευγαριού. • Hayman, Ronald [1991] The Death and Life of Sylvia Plath London, Melbourne, Auckland Heinemann • Ariel's Gift: Ted Hughes, Sylvia Plath and the Story of Birthday Letters, της Erica Wagner.
Εξωτερικές συνδέσεις • Σύλβια Πλαθ Φόρουμ [1] • Sylvia Plath στο Neurotic Poets [2]
Παραπομπές [1] http:/ / www. sylviaplathforum. com [2] http:/ / www. neuroticpoets. com/ plath/
97
98
Τζακ Άμποττ Τζακ Άμποττ Τζακ Άμποττ
Γέννηση: 21 Ιανουαρίου 1944 Μίσιγκαν Θάνατος: 10 Φεβρουαρίου 2002 (58 ετών) Φυλακή Ουέντε, Μπάφφαλο, Νέα Υόρκη Είδος:
πεζογραφία
Εθνικότητα: Αμερικανός Λογοτεχνικό ρεύμα: δοκίμιο Κυριότερα έργα: Στην κοιλιά του κτήνους Επιδράσεις: Νόρμαν Μέιλερ
Ο Τζακ Άμποττ (Jack Henry Abbott, 21 Ιανουαρίου 1944 - 10 Φεβρουαρίου 2002) ήταν αμερικανός εγκληματίας και συγγραφέας. Βγήκε από τη φυλακή το 1981 με αναστολή, μετά από την κυκλοφορία του βιβλίου του Στην κοιλιά του κτήνους (In the Belly of the Beast), που γράφτηκε και εκδόθηκε με βοήθεια από τον Νόρμαν Μέιλερ. Το βιβλίο, που περιέγραφε τη ζωή στις αμερικάνικες φυλακές και τις συνθήκες που -σύμφωνα με τον ίδιο τον Άμποττ- τον οδήγησαν σ' αυτές, έγινε αρκετά γνωστό και κέρδισε την εκτίμηση των κριτικών. Όμως, λίγο καιρό μετά την απελευθέρωσή του ο Άμποττ διέπραξε άλλον ένα φόνο και φυλακίστηκε ξανά για την υπόλοιπη ζωή του.
Βιογραφία Ο Άμποττ γεννήθηκε σε μια βάση του Αμερικανικού Στρατού στο Μίσιγκαν, γιος ενός αμερικανού στρατιώτη και μιας Κινέζας πόρνης. Πιστεύεται ότι αυτό το οικογενειακό περιβάλλον συνετέλεσε στην προβληματική μετέπειτα ζωή του. Σύμφωνα με το βιβλίο του, φιλοξενούνταν σε ανάδοχες οικογένειες από τον καιρό που γεννήθηκε μέχρι την ηλικία των εννέα ετών, όταν άρχισε κατά καιρούς να συλλαμβάνεται. Σαν παιδί είχε προβλήματα με τους δασκάλους του και αργότερα με το νόμο, και στην ηλικία των δεκάξι κλείστηκε σε αναμορφωτήριο.
Τζακ Άμποττ
Φυλάκιση και αποφυλάκιση Το 1965 ο Άμποττ βρισκόταν σε φυλακή της Γιούτα εκτίοντας ποινή πέντε χρόνων για πλαστογραφία. Εκεί σκότωσε έναν συγκρατούμενο με μαχαίρι, επειδή κατά τον ίδιο προσπάθησε να τον βιάσει. Του επιβλήθηκε πρόσθετη φυλάκιση τριών έως είκοσι χρόνων για το φόνο, και το 1971 η ποινή του αυξήθηκε κατά δεκαεννιά επιπλέον χρόνια αφότου απέδρασε και λήστεψε μια τράπεζα στο Κολοράντο. Ήταν απείθαρχος στη φυλακή και συχνά δεν συμμορφωνόταν με τις εντολές των δεσμοφυλάκων. Πέρασε μεγάλο διάστημα στην απομόνωση. Το 1977 διάβασε ότι ο συγγραφέας Νόρμαν Μέιλερ ετοίμαζε το βιβλίο Το τραγούδι του εκτελεστή σχετικά με τον θανατοποινίτη Γκάρι Γκίλμορ. Ο Άμποττ, που κρατούνταν στις φυλακές της Γιούτα όπως και ο Γκίλμορ, έγραψε στον Μέιλερ και προσφέρθηκε να του παρέχει υλικό για τη ζωή στη φυλακή και τις συνθήκες που αντιμετώπιζε. Ο Μέιλερ συμφώνησε, ξεκίνησε μια αλληλογραφία τριών χρόνων με τον Άμποττ κι έτσι εκδόθηκε το βιβλίο Στην κοιλιά του κτήνους, που αποτελούνταν από τα γράμματα του Άμποττ προς τον Μέιλερ. Στο βιβλίο ο Άμποττ περιγράφει τη ζωή σε μια αμερικάνικη φυλακή, υποστηρίζει τη θεωρία ότι οι εγκληματίες γεννιούνται από την κοινωνία, και παρουσιάζει την εξέλιξη της ποινής του από μερικές εβδομάδες φυλάκισης για μικροκλοπές σε βαριές ποινές δεκαετιών για φόνους ως αποτέλεσμα του τρόπου λειτουργίας του αμερικάνικου κοινωνικού, δικαστικού και ποινικού συστήματος. Ο Μέιλερ υποστήριξε την αίτηση για αναστολή του Άμποττ, που αποφυλακίστηκε τον Ιούνιο του 1981. Πήγε στη Νέα Υόρκη και αποτέλεσε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος της ριζοσπαστικής λογοτεχνικής σκηνής για ένα μικρό διάστημα.
Φόνος και επιστροφή στη φυλακή Το πρωί της 18ης Ιουλίου του '81, μόλις έξι βδομάδες μετά την αποφυλάκισή του, ο Τζακ Άμποττ πήγε σε ένα μικρό καφέ στο Μανχάτταν. Εκεί τσακώθηκε με τον εικοσιδυάχρονο Ρίτσαρντ Άνταν, γιο του ιδιοκτήτη του μαγαζιού, επειδή ο Άνταν του είπε ότι οι τουαλέτες ήταν μόνο για το προσωπικό. Εκτός εαυτού, ο Άμποττ δολοφόνησε τον Άνταν, μαχαιρώνοντάς τον στο στήθος. Την επόμενη μέρα, μη γνωρίζοντας για το έγκλημα, οι New York Times δημοσίεψαν θετικές κριτικές για την Κοιλιά του κτήνους. Μετά από λίγο καιρό ο Άμποττ συνελήφθη στη Λουιζιάνα, όπου δούλευε σαν εργάτης πετρελαίου, και του ασκήθηκε δίωξη για το φόνο του Άνταν. Στη δίκη του, που έγινε το 1982, είχε την υποστήριξη διασημοτήτων όπως η Σούζαν Σάραντον, που αργότερα έδωσε το όνομα του Άμποττ στο γιο της, Τζακ Χένρι Ρόμπινς, και ο Γέρζι Κοζίνσκι. Ο Άμποττ καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία σε δεκαπέντε χρόνια έως ισόβια. Οι ένορκοι αλλά και ο δικαστής αναγνώρισαν το ελαφρυντικό της ψυχικής και συναισθηματικής βλάβης που είχε υποστεί λόγω της παραμονής του για το σύνολο σχεδόν της ενήλικης ζωής του σε φυλακές. Εκτός από μια προκαταβολή 12.500 δολλαρίων, ο Άμποττ ποτέ δεν εισέπραξε επιπλέον χρήματα από τις πωλήσεις του βιβλίου του, καθώς η χήρα του Άνταν τον μήνυσε για 7,5 εκατομμύρια δολλάρια. Έτσι έλαβε όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου. Η τραγική ειρωνία με το φόνο του Άνταν, που προκάλεσε επιπλέον εντύπωση στους λογοτεχνικούς κύκλους της Νέας Υόρκης, ήταν ότι πέρα από το γεγονός ότι ο Άμποττ ήταν ήδη γνωστός συγγραφέας, ο Άνταν ήταν κι αυτός θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός, και το ταλέντο του είχε μόλις αρχίσει να αναγνωρίζεται. Λίγο πριν τη δολοφονία του το πρώτο θεατρικό του έργο είχε εγκριθεί για παραγωγή. Ο Νόρμαν Μέιλερ δέχτηκε κριτική για το ρόλο που έπαιξε στην αποφυλάκιση του Άμποττ και κατηγορήθηκε ότι εντυπωσιάστηκε από το -όντως υπαρκτό- ταλέντο του Άμποττ σε βαθμό που δεν διέκρινε την προδιάθεσή του για βία. Το 1992, σε μια συνέντευξη στα Νέα του Μπάφφαλο, ο Μέιλερ δήλωσε ότι η σχέση του με τον Άμποττ ήταν ένα επεισόδιο στη ζωή του για το οποίο δεν ένιωθε περήφανος.
99
Τζακ Άμποττ
Τελευταία χρόνια Το 1987 ο Άμποττ κυκλοφόρησε ένα ακόμα βιβλίο με τίτλο Η επιστροφή μου (My Return), που δεν είχε επιτυχία. Ήταν γραμμένο σε πνεύμα αυτολύπησης, αλλά δεν δήλωνε μετάνοια για τα εγκλήματά του. Αντίθετα, ο Άμποττ κατηγορούσε για τις πράξεις του το σύστημα των φυλακών και την κυβέρνηση, και απαιτούσε συγνώμη από την κοινωνία για τα όσα πέρασε στη ζωή του. Έκανε άλλη μια αίτηση αποφυλάκισης το 2002, που απορρίφθηκε επειδή δεν δέχτηκε να δηλώσει μετάνοια, και λόγω των πολλών πειθαρχικών παραπτωμάτων του στη φυλακή. Στις 10 Φεβρουαρίου του 2002 ο Τζακ Άμποττ κρεμάστηκε μέσα στο κελί του, με θηλιά που έφτιαξε από τα σεντόνια και τα κορδόνια του. Άφησε ένα σημείωμα αυτοκτονίας, το περιεχόμενο του οποίου δεν έχει γίνει γνωστό.
Αναφορές Fuchs, Christian [1996] (2002), Bad Blood, Creation Books.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Άρθρο των New York Times από το 1981. [1] • Αναγγελία του θανάτου του από την Buffalo Report [2] • Ο Τζακ Άμποττ στην Crime Library [3]
Παραπομπές [1] http:/ / www. nytimes. com/ books/ 98/ 05/ 10/ specials/ mailer-abbot. html [2] http:/ / www. buffaloreport. com/ 020301abbott. html [3] http:/ / www. crimelibrary. com/ notorious_murders/ celebrity/ jack_abbott/ ?sect=20
100
101
Τζακ Κέρουακ Τζακ Κέρουακ O Τζακ Κέρουακ (Jean-Louis Lebris de Kerouac ή Jack Kerouac, όπως έγινε αργότερα γνωστός) (12 Μαρτίου 1922 - 21 Οκτωβρίου 1969) ήταν Αμερικανός λογοτέχνης, ένας από τους κύριους εκπροσώπους της Μπητ γενιάς (αγγλ. Beat Generation) και εισηγητής του ομώνυμου όρου. Σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας από τους μείζονες Αμερικανούς συγγραφείς, αν και κατά τη διάρκεια της ζωής του δεν έτυχε της ίδιας αναγνώρισης από τους κριτικούς. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του ανήκουν τα μυθιστορήματα Στο Δρόμο και Οι Αλήτες του Ντάρμα.
Βιογραφία Γεννήθηκε στο Λόουελλ της Μασσαχουσέττης στις 12 Μαρτίου Ο Τζακ Κέρουακ του 1922, γιος του Λεό Αλσίντ Κέρουακ ή Κερουάκ και της Γκαμπριέλ Ανιέ Λεβέσκ. Ο ίδιος ανέφερε ως καταγωγή της οικογένειάς του τη Βρετάνη της Γαλλίας. Ο παππούς του, Ζαν Μπατίστ, υπήρξε πιθανότατα ο πρώτος Κερουάκ που εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικότερα στο Νιου Χαμσάιρ, όπου εργάστηκε ως μαραγκός. Σύμφωνα με διηγήσεις του πατέρα του, η οικογένεια των Κερουάκ αποτελούνταν από αριστοκράτες απογόνους Κελτών που έφθασαν στην Κορνουάλη από την Ιρλανδία, για να μετεγκατασταθούν αργότερα στη Βρετάνη, όπου απέκτησαν ένα προγονικό οικόσημο που περιείχε το γνωμικό «Aimer, Travailler et Souffrir» («Να αγαπάς, να εργάζεσαι και να υποφέρεις»)[1] . Ο Τζακ Κέρουακ, μέχρι την ηλικία των έξι ετών, δεν μιλούσε καθόλου αγγλικά, καθώς οι γονείς του ήταν μιλούσαν μόνο την κεμπεκική διάλεκτο της Γαλλικής. Σε πολύ νεαρή ηλικία, βίωσε το θάνατο του αδελφού του Τζέραρντ, γεγονός που επηρέασε βαθιά τον Κέρουακ, αποτελώντας επιπλέον την αφορμή για την μετέπειτα έκδοση του μυθιστορήματος Visions of Gerard. Του άρεσε πάρα πολύ το διάβασμα κι από μικρή ηλικία έδειξε τάση προς την καλλιτεχνία, γράφοντας δικά του περιοδικά, τα οποία μάλιστα εικονογραφούσε μόνος του. Μεγαλώνοντας, εξελίχθηκε σε καλό αθλητή του μπέιζμπολ και κυρίως του αμερικανικού ποδοσφαίρου, τόσο ικανό ώστε με το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών να λάβει αθλητική υποτροφία για να σπουδάσει δωρεάν στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης ή στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Τελικά επέλεξε το Κολούμπια στο οποίο ξεκίνησε να φοιτά μετά από ένα χρόνο προπαρασκευαστικών σπουδών. Εκεί ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με αρκετά από τα μετέπειτα μέλη της λογοτεχνικής μπητ γενιάς, όπως τον Άλλεν Γκίνζμπεργκ και τον Ουίλιαμ Μπάροουζ. Η φοίτηση του διήρκησε περίπου ένα χρόνο, ενώ κατά το πρώτο εξάμηνο έσπασε το πόδι του στη διάρκεια ενός αγώνα αμερικανικού ποδοσφαίρου, γεγονός που σηματοδότησε μία κρίσιμη καμπή στη ζωή του καθώς του στέρησε τη δυνατότητα να ακολουθήσει σπουδαία σταδιοδρομία ως αθλητής. Κατά το δεύτερο έτος σπουδών του, εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο έχοντας αρχικά την πρόθεση να καταταγεί στο στρατό. Επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου τελικά ξεκίνησε να εργάζεται ως αθλητικός συντάκτης της εφημερίδας Λόουελ Σαν (Lowell Sun). Μετά από διάφορα επαγγέλματα που άσκησε στο Λόουελλ και στη Βοστόνη όπου έζησε για ένα μικρό χρονικό διάστημα, από την άνοιξη μέχρι τον Οκτώβριο του 1942 ταξίδεψε ως λαντζέρης με το πλοίο Ντόρτσεστερ, με
Τζακ Κέρουακ προορισμό τη Γροιλανδία. Μετά την επιστροφή του στη Βοστόνη, εγκαταστάθηκε εκ νέου στη Νέα Υόρκη παρακολουθώντας μαθήματα στο Κολούμπια, κατόπιν πρόσκλησης του προπονητή του να επιστρέψει στον ποδοσφαιρικό σύλλογο του πανεπιστημίου. Σύντομα εγκατέλειψε για δεύτερη φορά και οριστικά την ομάδα, έπειτα από έντονη διαφωνία με τον προπονητή του. Την ίδια περίπου περίοδο ξεκίνησε να γράφει το μυθιστόρημα Η θάλασσα είναι αδελφή μου, έργο που τελικά δεν ολοκληρώθηκε. Τον επόμενο χρόνο, κατατάχθηκε εθελοντικά στη σχολή αξιωματικών του Αμερικανικού Ναυτικού, από όπου απολύθηκε έξι μήνες αργότερα. Στη διάρκεια της παρουσίας του στη σχολή υπήρξε μάλλον απείθαρχος. Τέθηκε υπό ψυχιατρική παρακολούθηση και τελικά οι γιατροί κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ήταν ακατάλληλος για το ναυτικό, χαρακτηρίζοντας τον στη διάγνωση τους ως «αδιάφορη προσωπικότητα». Αργότερα, του επετράπη να ξαναεπιταχθεί στο Ναυτικό, και ταξίδεψε μεταξύ ΗΠΑ και Αγγλίας, υπηρετώντας ως απλός ναύτης στο πολεμικό πλοίο S.S. George Weens. Οταν επέστρεψε από την Αγγλία, ο Κέρουακ μαζί με την φίλη του Έντυ Πάρκερ (Edie Parker), συνδέθηκε στενά με τους Λουσιέν Κάρρ (Lucien Carr) και Άλεν Γκίνσμπεργκ (Allen Ginsberg), τότε φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, με τον συγγραφέα Γουίλιαμ Σ. Μπάροουζ (William S. Burroughs) καθώς και με τον Νιλ Κάσαντι (Neal Cassady). Εκείνη τήν εποχή, σε μια συζήτησή του με τον συγγραφέα Τζόν Κλέλλον Χόλμς (John Clellon Holmes), ο Κέρουακ περιέγραψε τους φίλους του και γενικά την γενιά του ως ψυχικά κουρασμένη με την ζωή και τον κόσμο, έχοντας ένα αίσθημα «ήττας» (beatness), εισάγοντας ουσιαστικά για πρώτη φορά τον όρο Beat Generation. Παντρεύτηκε την Έντυ Πάρκερ το 1944, λίγο μετά την φυλάκιση του Λουσιέν Κάρρ για ανθρωποκτονία, για την οποία μάλιστα ο Κέρουακ θεωρήθηκε συνένοχος. Ο γάμος του κράτησε μόλις μερικούς μήνες, χώρισε το 1945 και τον ίδιο χρόνο συνέπεσε ο θάνατος του πατέρα του. Λίγο μετά τον θάνατο του, ο Κέρουακ άρχισε τη συγγραφή του πρώτου μυθιστορήματός του, Η Κωμόπολη και η Πόλη (The Town and the City), το οποίο δημοσιεύτηκε το 1950. Το 1949 πραγματοποίησε το πρώτο του ταξίδι από τη Νέα Αγγλία στο Σαν Φρανσίσκο, μαζί με τον φίλο του Νηλ Κάσσαντυ και την πρώην σύζυγο τού Κάσσαντυ, Λουάν (Luanne). Την επόμενη δεκαετία, ο Κέρουακ ταξίδεψε σχεδόν σε όλη την Αμερική και το Μεξικό, άλλοτε οδηγώντας με συνεπιβάτη τον Κάσσαντυ, κι άλλοτε κάνοντας ότο-στόπ. Η περιπλάνησή θα αποτελούσε τη βάση του περίφημου μυθιστορήματός του Στο Δρόμο (On the Road). Το 1950 παντρεύτηκε τη δεύτερη συζυγό του, Τζόαν Χάβερτυ (Joan Haverty). Τα επόμενα χρόνια, αποτέλεσαν μία ιδιαίτερα δημιουργική και παραγωγική περίοδο για τον Κέρουακ. Άρχισε να γράφει με μανία, τα γνωστά του μυθιστορήματα Στο Δρόμο (On the Road) βασισμένο στα ταξίδια του, τα Οράματα του Κόντυ (Visions of Cody), το Ντόκτορ Σακς (Dr. Sax), το Μάγκι Κάσιντι (Maggie Cassidy), τους Υποχθόνιους (The Subterraneans) και άλλα έργα. Περίπου το 1955, άρχισε να μελετά το Βουδισμό, επηρεασμένος αρχικά από το έργο του Ντουάιτ Γκοντάρ (Dwight Goddard) A Buddhist Bible ενώ ασχολήθηκε έντονα με το διαλογισμό. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Μεξικό, ολοκλήρωσε την ποιητική του σειρά Μπλουζ του Μέχικο Σίτι (Mexico City Blues) καθώς και το μυθιστόρημα Τριστέσα (Tristessa) γραμμένο για μιά κοπέλα που γνώρισε εκεί. Το 1956 άρχισε να γράφει τα μυθιστορήματα Τα Οράματα του Ζεράρ (Visions of Gerard) γραμμένο για τον αδελφό του, Γραφές της αιωνιότητας (The Scripture of the Golden Eternity) καθώς και πολλά ποιήματα. Μετά τη δημοσίευση του βιβλίου του Στο Δρόμο το 1957, άρχισε να γράφει το μυθιστόρημα Οι Αλήτες του Ντάρμα (The Dharma Bums). Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, και ειδικότερα μετά τη δημοσίευση του On the Road, ο Κέρουακ απέκτησε μεγάλη φήμη, στα πλαίσια της οποίας πραγματοποίησε αρκετές δημόσιες απαγγελίες ποίησης ή πεζογραφίας, συχνά με συνοδεία μουσικής τζαζ, στη Νέα Υόρκη. Επίσης, αρθρογράφησε στα περιοδικά Playboy, Swank, Holiday, Escapade και Esquire.
102
Τζακ Κέρουακ
Το 1961 εγκαταστάθηκε στο Μπιγκ Σερ (Big Sur) της Καλιφόρνιας, όπου και έγραψε το τελευταίο του ημιαυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Μπιγκ Σερ (Big Sur). Το 1966, παντρεύτηκε την ελληνικής καταγωγής παιδική του φίλη, Στέλλα Σάμπας, από την γενέτειρά του, Λόουελ, κι εγκαταστάθηκε στο Σαίντ Πήτερσμπεργκ της Φλώριδας, μαζί με την μητέρα του. Πέθανε σε ηλικία 47 χρονών, στις 20 Οκτωβρίου 1969, από εσωτερική αιμοραγία, λόγω κίρρωσης τού ήπατος. Η σύζυγός του Στέλλα και η μητέρα του Γκαμπριέλ, τέλεσαν μια μικρή κηδεία στο Σαίντ Η οικία του Κέρουακ στη Φλώριδα, όπου έζησε τα τελευταία Πήτερσμπεργκ, καθώς και μία στό Λόουελλ, στην χρόνια της ζωής του. εκκλησία του St. Jean Baptiste, όπου παρακολουθούσε τη λειτουργία όταν ήταν μικρός. Η ταφή του έγινε στον οικογενειακό τάφο των Σάμπρα στο Λόουελ.
Εργογραφία • • • • • • • • • • • • • • • •
(1950) The Town and the City (1957) On the Road (Στο Δρόμο) (1958) The Dharma Bums (Οι Αλήτες του Ντάρμα) (1958) The Subterraneans (Οι υποχθόνιοι) (1959) Mexico City Blues (1959) Doctor Sax (1960) Tristessa (Τριστέσσα) (1960) Lonesome Traveller (Μοναχικός Ταξιδιώτης) (1960) Scripture of the Golden Eternity (Γραφές της Αιωνιότητας) (1961) Book of Dreams (Τα Όνειρά μου) (1961) Pull my Daisey (1962) Big Sur (Μπιγκ Σερ) (1963) Visions of Gerard (1965) Desolation Angels (1966) Satori in Paris (Σατόρι στο Παρίσι) (1968) Vanity of Duluoz (Η Ματαιοδοξία του Ντουλουόζ)
Εκδόσεις μετά θάνατον • • • • • • •
(1971) Scattered Poems (1971) Pic (Πικ) (1972) Visions of Cody (1973) Trip Trap (1977) Heaven and Other Poems (1992) Pomes All Sizes (1993) Good Blonde and Others
• (1995) Selected Letters Vol. 1 • (1995) Portable Jack Kerouac • (1997) Some of the Dharma
103
Τζακ Κέρουακ • • • • • • •
(1999) Selected Letters Vol. 2 (1999) Atop an Underwood (2000) Door Wide Open, Kerouac, Johnson Letters (2000) Orpheus Emerged (2003) Book of Haikus (2004) Wind Blown World (2004) Departed Angels - The Lost Paintings
Ελληνικές μεταφράσεις • • • • •
Μοναχικός ταξιδιώτης, μετάφραση Γιώργος Τασσόπουλος, Ἀθήνα: Πλέθρον 1984 Στο δρόμο, μετάφραση Δήμητρα Νικολοπούλου, Αθήνα: Πλέθρον 1984 Τριστέσσα, μετάφραση Γιάννης Τζώρτζης, Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος 1985 Σατόρι στο Παρίσι, μετάφραση Μαίρη Καραγιαννοπούλου, Αθήνα: Πλέθρον 1986 Kerouac - Ginsberg - Burroughs: Τρεις συνομιλίες, μετάφραση Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης, Κλεοπάτρα Λυμπέρη και Θάνος Σταθόπουλος, Αθήνα: Printa 2001 • Γραφές της αιωνιότητας, επιλογή κειμένων, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Αθήνα: Απόπειρα 2006 • Ποιήματα, εισαγωγή, επιλογή, και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Αθήνα: Ηριδανός 2007. • Ο γυρισμός του ταξιδευτή, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Αθήνα: Απόπειρα 2007
Παραπομπές [1] Charters, 15,16
Βιβλιογραφία • Maher Jr., Paul, Kerouac: The Definitive Biography, Lanham: Taylor Trade P, 2004 ISBN 0878333053 • Ann Charters (μφ. Γιάννης Λειβαδάς), Τζακ Κέρουακ, εκδ. Printa, 2002. • Matt Theado, Understanding Jack Kerouac, Columbia: University of South Carolina, 2000.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Η επίσημη ιστοσελίδα για τον συγγραφέα (http://www.jackkerouac.com/index.php) • Απαγγελίες του Κέρουακ (http://www-hsc.usc.edu/~gallaher/k_speaks/kerouacspeaks.html) • Μια σύντομη ομιλία (http://www.noblenet.org/ssc/archive/beatsite/ram_files/visions.ram) για τον Κέρουακ από τον καθηγητή Charles Jarvis. • ⇒ Jack Kerouac On the Road Map (http://ny-ca.net/home.aspx/)
104
105
Τζέφρι Ευγενίδης Τζέφρι Ευγενίδης Ο Τζέφρι Ευγενίδης (αγγλ. Jeffrey Kent Eugenides) είναι Αμερικανός συγγραφέας, ελληνικής καταγωγής. Γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου 1960 στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν. Οι γονείς του πατέρα του μετανάστευσαν στην Αμερική από τη Μικρά Ασία, ενώ η μητέρα του έχει Ιρλανδικές ρίζες. Αποφοίτησε με έπαινο από το Πανεπιστήμιο Μπράουν και απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Αγγλική Φιλολογία και Δημιουργική Γραφή από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, το 1986. Το πρώτο του μυθιστόρημα Αυτόχειρες παρθένοι (The Virgin Suicides), εκδόθηκε το 1993 και έγινε ταινία το 1999, υπό τη σκηνοθεσία της Σοφίας Κόπολα, με πρωταγωνιστές τους Κίρστεν Ντανστ, Τζος Χάρτνετ, Καθλίν Τέρνερ και Τζέημς Γουντς. Το βιβλίο αυτό έχει μεταφραστεί σε 15 γλώσσες. Το δεύτερο μυθιστόρημά του Middlesex, Ανάμεσα στα δύο φύλα (Middlesex), που εκδόθηκε το 2003, απέσπασε διθυραμβικές Τζέφρι Ευγενίδης κριτικές και βραβεύτηκε με το βραβείο Πούλιτζερ. Κάποια από τα έργα του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά όπως The New Yorker, The Paris Review, The Yale Review, Granta, Best American Short Stories. Εκτός απο το βραβείο Πούλιτζερ, έχει επίσης βραβευτεί με το Whiting Writer's Award, και με το Harold D. Vursell Award, από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων. Έζησε για λίγα χρόνια με την σύζυγό του Karen Yamauci και την κόρη τους στο Βερολίνο, ενώ τώρα κατοικεί και πάλι στο Σικάγο.
Μυθιστορήματα • (1993) The Virgin Suicides (Αυτόχειρες Παρθένοι) • (2003) Middlesex (Middlesex, Ανάμεσα στα δύο φύλα)
Διηγήματα • • • • • •
(1997) Air Mail (Best American Short Stories) (1997) The Speed of Sperm (Granta) (1999) Timeshare (The Pushcart Prize XXIII, Henderson ed., Pushcart) (2000) Baster (Wonderful Town, Remnick ed., Random House) (2001) Ancientt Myths (The Spatial Uncanny, James Casebere, Sean Kelly Gallery) (2005) Early Music (The New Yorker)
Τζέφρι Ευγενίδης
Ελληνικές μεταφράσεις • Αυτόχειρες παρθένοι, μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη, Αθήνα: Libro, 1994. • Middlesex : Ανάμεσα στα δύο φύλα, μετάφραση Άννα Παπασταύρου, Αθήνα: Libro, 2003
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • http://www.contemporarylit.about.com/cs/currentreviews/fr/middlesex.htm • http://www.powells.com/authors/eugenides.html • http://www.3ammagazine.com/litarchives/2003/sep/interview_jeffrey_eugenides.html
Πηγές • http://www.mostlyfiction.com/contemp/eugenides.htm
106
107
Τζιμ Μόρισον Τζιμ Μόρισον
Πραγματικό όνομα James "Jim" Douglas Morrison Γέννηση
8 Δεκεμβρίου 1943 στην Μελβούρνη της Φλόριντα
Θάνατος
3 Ιουλίου 1971 (27 ετών) στο Παρίσι
Εθνικότητα
Αμερικανική
Είδος Τέχνης
Τραγούδι
Ο Τζέημς «Τζιμ» Ντάγκλας Μόρισον (James "Jim" Douglas Morrison) (8 Δεκεμβρίου 1943 - 3 Ιουλίου 1971) ήταν ένας Αμερικανός τραγουδιστής, τραγουδοποιός, συγγραφέας και ποιητής. Γεννήθηκε στη Μελβούρνη της Φλόριντα και ήταν ο τραγουδιστής και στιχουργός του δημοφιλούς αμερικάνικου ροκ συγκροτήματος The Doors. Θεωρείται ένας από τους πιο χαρισματικούς ερμηνευτές στην ιστορία της ροκ μουσικής. Έγραψε επίσης αρκετά βιβλία ποίησης, ένα μικρό ντοκιμαντέρ και δύο βίντεο κλιπ ("The Unknown Soldier" και "People are Strange"). Ο θάνατός του σε ηλικία 27 ετών στο Παρίσι της Γαλλίας κατέπληξε τους θαυμαστές του. Οι περιστάσεις κάτω από τις οποίες πέθανε και ο μυστικός ενταφιασμός του έγιναν αφορμή για ατελείωτες φήμες και παίζουν σημαντικό ρόλο στο μυστήριο που εξακολουθεί να τον περιβάλλει.
Βιογραφία Πρώτα χρόνια Ο Τζιμ Μόρισον είχε σκωτσέζικη και ιρλανδική καταγωγή και ήταν γιος του ναυάρχου Τζωρτζ Στίβεν Μόρισον και της Κλάρα Κλαρκ Μόρισον, που γνωρίστηκαν το 1941 στη Χαβάη. Ο Τζιμ Μόρισον γεννήθηκε 11 μήνες μετά, στη Μελβούρνη της Φλόριντα. Έξι μήνες αργότερα, η Κλάρα Μόρισον μετακόμισε στο Κλιαργουότερ της Φλόριντα με το μικρό της γιο για να ζήσει με τα πεθερικά της (τους Πωλ και Καρολάιν Μόρισον), ενώ ο σύζυγός της επέστρεψε στο μέτωπο του Ειρηνικού για όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αργότερα, θα προαγόταν στον βαθμό του Ναυάρχου και θα διοικούσε τον τοπικό στόλο από την ναυαρχίδα του, USS Bon Homme Richard, κατά την διάρκεια του συμβάντος στον κόλπο Τόνκιν. Εκείνη έμεινε στην Φλόριντα με τον νέο γιο της: ο σύζυγός της δεν θα επέστρεφε για να δει την οικογένειά του μέχρι το καλοκαίρι του 1946. Οι Μόρισον έπειτα απέκτησαν μια κόρη, την Άνν Ρόμπιν (γεννήθηκε το 1947 στην Αλμπουκέρκη του Νέου Μεξικού) και έναν γιο, τον Άντριου
Τζιμ Μόρισον "Άντυ" Λι (γεννήθηκε το 1948 στο Λος Άλτος της Καλιφόρνια). Σύμφωνα με τον Μόρισον, ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ζωή του συνέβη το 1949 κατά την διάρκεια μιας οικογενειακής εκδρομής στο Νέο Μεξικό. Περιγράφει το γεγονός όπως ακολουθεί: Είναι η πρώτη φορά που ανακάλυψα τον θάνατο... εγώ, η μητέρα μου, ο πατέρας μου, ο παππούς μου και η γιαγιά μου διασχίζαμε την έρημο την αυγή. Ένα φορτηγό γεμάτο Ινδιάνους είχε μάλλον χτυπήσει ένα άλλο αυτοκίνητο ή κάτι τέτοιο, υπήρχαν Ινδιάνοι σκορπισμένοι παντού στην εθνική οδό, αιμορραγώντας μέχρι θανάτου. Ήμουν μικρός τότε, οπότε έπρεπε να μείνω στο αυτοκίνητο όσο ο πατέρας μου και ο παππούς μου βγήκαν να δουν τι γινόταν. Δεν μπορούσα να δω τίποτα. Το μόνο που είδα ήταν παράξενη κόκκινη μπογιά και ανθρώπους πεσμένους ολόγυρα, αλλά ήξερα πως κάτι συνέβαινε, γιατί μπορούσα να νιώσω τις δονήσεις των ανθρώπων γύρω μου, και έτσι ξαφνικά συνειδητοποίησα πως ούτε εκείνοι μπορούσαν να καταλάβουν τι συνέβαινε. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πραγματικό φόβο... και πιστεύω πως εκείνη τη στιγμή οι ψυχές εκείνων των νεκρών ινδιάνων — ίσως μια ή δυο απ αυτές — έτρεχαν έξαλλες εδώ και κει, και μπήκαν στην ψυχή μου, και εγώ ήμουν σαν σφουγγάρι, έτοιμος να κάτσω εκεί και να τις απορροφήσω. Ο Μόρισον αργότερα θα ξαναθυμόταν αυτό το γεγονός στο πέρασμα του τραγουδιού "Peace Frog": "Ινδιάνοι σκορπισμένοι στον αυτοκινητόδρομο της αυγής αιμορραγούν/Φαντάσματα βρίθουν το εύθραυστο σαν τσόφλι μυαλό του μικρού παιδιού." Βέβαια, και οι δύο γονείς του Μόρισον ισχυρίζονται πως το γεγονός αυτό ποτέ δεν συνέβη. Στα πολλά σχόλια του γι' αυτό το επεισόδιο, ο Μόρισον είπε πως είχε αναστατωθεί τόσο από αυτό το συμβάν, που οι γονείς του τελικά του είπαν ότι απλώς είχε δει έναν εφιάλτη, με σκοπό να τον ηρεμήσουν. Ασχέτως του αν το γεγονός ήταν αληθινό, το είχε φανταστεί ή σκαρφιστεί, ο Μόρισον έκανε επανειλημμένες αναφορές σε αυτό σε διανθίσματα των τραγουδιών του, σε ποιήματα και συνεντεύξεις του. Ο Μόρισον αποφοίτησε από το George Washington High School (τώρα George Washington Middle School) στην Aλεξάνδρεια, Βιρτζίνια τον Ιούνιο του 1961. Ο πατέρας του μετατέθηκε στην Νότια Καλιφόρνια τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Ο Μόρισον πήγε να ζήσει με τους γονείς του πατέρα του στο Κλιαργουότερ στη Φλόριντα, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο St. Petersburg Junior College. Μπήκε στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα (1962-1963), το οποίο διέθετε φθηνά δίδακτρα, αλλά πάλι δεν τον ικανοποίησε αρκετά. Έτσι, ο Μόρισον μετακόμισε κοντά στο κολέγιο FSU, όπου συγκατοίκησε με τον Τζορτζ Γκριρ και εμφανίστηκε σε ένα φιλμ για τη στρατολογία στο σχολείο[1] . Τον Ιανουάριο του 1964, χάρη στη συμβουλή ενός καθηγητή του FSU, ο Μόρισον μετακόμισε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια, όπου ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές του στο UCLA, με διάκριση στον κινηματογράφο. Ο Τζιμ γύρισε δύο ταινίες κατά τη φοίτησή του στο UCLA. Η πρώτη, ονόματι "First Love", κυκλοφόρησε για πρώτη φορά χωρίς περικοπές στο τέλος του ντοκιμαντέρ για την ταινία "Obscura".
Καλλιτεχνικές ρίζες Η οικογένεια του Μόρισον έπρεπε να μετακομίζει συχνά, λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του. Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση του Μόρισον διακοπτόταν όταν ήταν μικρός, καθώς συνεχώς άλλαζε σχολείο. Παρ' όλα αυτά, ήταν ένας ευφυής και ικανός μαθητής, με ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, την ποίηση, τη θεολογία, τη φιλοσοφία και την ψυχολογία, μεταξύ άλλων. Οι βιογράφοι του έχουν αναφερθεί επανειλημμένα σε κάποιους συγγραφείς και φιλοσόφους που επηρέασαν τον τρόπο σκέψης και ίσως και τη συμπεριφορά του Μόρισον. Στην εφηβεία του, ο Μόρισον ανακάλυψε τα γραπτά του Φρίντριχ Νίτσε. Μάλιστα, μετά το θάνατο του Μόρισον, ο Τζον Ντένσμορ υπέθεσε ότι ο νιχιλισμός του Νίτσε σκότωσε τον Τζιμ. Οι "σκοτεινοί" ποιητές του 18ου και του 19ου αιώνα του κίνησαν το ενδιαφέρον, και ιδιαίτερα ο Βρετανός ποιητής Γουίλιαμ Μπλέικ, καθώς και οι Γάλλοι ποιητές Κάρολος Μποντλέρ και Αρθούρος Ρεμπώ. Οι
108
Τζιμ Μόρισον
109
συγγραφείς της γενιάς Μπητ, όπως ο Τζακ Κέρουακ, επηρέασαν τόσο τις απόψεις και τον τρόπο έκφρασης του Μόρισον, που κατέληξε να θέλει να βιώσει όσα αναφέρονται στο βιβλίο του Κέρουακ On The Road. Ομοίως, βρήκε ενδιαφέροντα τα γραπτά του Γάλλου συγγραφέα Σελίν. Το βιβλίο του Voyage au Bout de la Nuit (Ταξίδι στο Τέλος της Νύχτας) και το βιβλίο του Μπλέικ Οι Μαντείες της Αθωότητας ήταν οι βασικές επιρροές για ένα από τα πρώτα τραγούδια του Μόρισον, "End of the Night." Τελικά, ο Μόρισον γνώρισε και έγινε φίλος με τον Michael McClure, έναν γνωστό ποιητή μπίτνικ. Ο McClure λάτρεψε τους στίχους του Μόρισον, αλλά τον εντυπωσίασαν περισσότερο τα ποιήματά του, και έτσι τον συμβούλεψε να συνεχίσει να εξασκεί το ταλέντο του.
Οι Ντορς Το 1965, μετά την αποφοίτησή του από τη σχολή κινηματογράφου στο UCLA, ο Μόρισον ζούσε μποέμικη ζωή στην κοντινή παραλία Βένις. Εξαιτίας μιας δίαιτας με λίγο φαγητό και πολύ LSD, το 1966 ο πρώην κοντόχοντρος Μόρρισον είχε γίνει ο σμιλευτός θεός του ροκ που απαθανάτισε σε μια περίφημη σειρά ασπρόμαυρων φωτογραφιών ο φωτογράφος Τζόελ Μπρόντσκυ.
Σόλο προσπάθειες: Ποίηση και ταινίες Ο Μόρισον άρχισε να γράφει στην εφηβεία του. Στο κολέγιο, άρχισε να ενδιαφέρεται πολύ για το θέατρο και την κινηματογραφία. Παρότι ο Μόρισον ήταν πολύ γνωστός τραγουδιστής και στιχουργός, συνάντησε δυσκολίες όταν έψαχνε εκδότη για την ποίησή του. Εξέδωσε μόνος του δυο λεπτούς τόμους το 1969, τους "Κυρίους" και "Τα νέα πλάσματα". Και τα δυο έργα ήταν αφιερωμένα στην Πάμελα Σούζαν (Κούρσον). Αυτά ήταν τα μόνα γραπτά του που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Προσωπική ζωή Η οικογένεια του Μόρισον Τα παιδικά χρόνια του Μόρισον ήταν γεμάτα μετακινήσεις, όπως συμβαίνει στις οικογένειες στρατιωτικών. [2] Ο Τζέρυ Χόπκινς αναφέρει ότι ο αδελφός του Μόρισον, Άντυ, διηγήθηκε ότι οι γονείς τους είχαν αποφασίσει να μην χρησιμοποιήσουν ποτέ σωματική βία στα παιδιά τους. Εφάρμοζαν ένα είδος στρατιωτικής πειθαρχίας και τιμωρίας, φωνάζοντας στα παιδιά και επιπλήττοντάς τα μέχρι να ξεσπάσουν σε κλάματα και να παραδεχτούν τα λάθη τους.
Ο τάφος του Τζιμ Μόρισον στο νεκροταφείο Père Lachaise.
Από τότε που ο Μόρισον αποφοίτησε από το UCLA, διέκοψε τις επαφές με την οικογένειά του. Όταν η μουσική του ανέβηκε στα τσαρτς το 1967, είχε πάνω από ένα χρόνο να επικοινωνήσει με την οικογένειά του, και είχε ισχυριστεί ψευδώς ότι οι γονείς και τ' αδέλφια του ήτα νεκροί. Ο πατέρας του Μόρισον έχει δηλώσει σε επιστολή με ημερομηνία 2 Οκτωβρίου 1970 ότι η διακοπή επικοινωνίας με την οικογένεια ήταν αποτέλεσμα διαφωνίας σχετικά με το μουσικό ταλέντο του γιου του. Είπε ότι δεν μπορούσε να κατηγορήσει το γιο του που δεν ήθελε να επικοινωνήσει μαζί τους και ότι σε κάθε
Τζιμ Μόρισον περίπτωση ήταν υπερήφανος γι' αυτόν. [3]
Οι γυναίκες στη ζωή του Ο Μόρισον συνάντησε τη σύντροφο της ζωής του,[4] Πάμελα Κούρσον, πολύ πριν κερδίσει δόξα και χρήματα,[5] κι εκείνη τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί περισσότερο με την ποίηση. Κατά καιρούς η Κούρσον χρησιμοποιούσε το επίθετο "Μόρισον" με τη φανερή συγκατάθεση του Τζιμ ή τουλάχιστον χωρίς εκείνος να νοιάζεται που το έκανε. Η σχέση του Μόρισον και της Κούρσον ήταν θυελλώδης, με συχνούς τσακωμούς και περιόδους χωρισμού. Ο βιογράφος Ντάνυ Σάγκερμαν έχει υποθέσει ότι μέρος των δυσκολιών που είχαν μπορεί να προερχόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στο γεγονός ότι ήθελαν μια ελεύθερη σχέση και τις συνέπειες που είχε η ζωή σε μια τέτοια σχέση. Το 1970, ο Μόρισον συμμετείχε σε μια κέλτικη νεοπαγανιστική τελετή αρραβώνα-γάμου (handfasting) με την συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας και κριτικό της ροκ Πατρίτσια Κένελυ, ενώπιον μαρτύρων. Ένας από τους μάρτυρες ήταν πρεσβυτεριανός πάστορας. [6] Το ζευγάρι υπέγραψε ένα έγγραφο όπου δήλωναν ότι ήταν παντρεμένοι[7] , όμως δεν έγινε κάποια από τις απαραίτητες δηλώσεις στην πολιτεία για να έχει ο γάμος νομική ισχύ. Η Κένελυ περιέγραψε τις εμπειρίες της με τον Μόρισον στην αυτοβιογραφία της "Παράξενες μέρες: Η ζωή μου με τον Τζιμ Μόρισον και χωρίς αυτόν", και σε μια συνέντευξη που περιέχεται στο περιοδικό "Ροκ σύζυγοι". Ο Μόρισον έκανε συχνά σεξ με θαυμάστριες και είχε πολλές σύντομες σχέσεις με διασημότητες, όπως τη Νίκο, τραγουδίστρια των Βέλβετ Αντεργκράουντ. Για μια νύχτα ήταν με την Γκρέις Σλικ των Τζέφερσον Έρπλειν, και από καιρό σε καιρό με την Γκλόρια Στέιβερς, αρχισυντάκτρια του περιοδικού 16. Επίσης είχε μια συνάντηση με την Τζάνις Τζόπλιν, ενώ ήταν κι οι δυο μεθυσμένοι. Η Τζούντυ Χάντλστον αναπολεί τη σχέση της με τον Μόρισον στο βιβλίο της "Ζώντας και πεθαίνοντας με τον Τζιμ Μόρισον". Τον καιρό του θανάτου του, εκκρεμούσαν 20 αγωγές πατρότητας εναντίον του, παρότι κανένας από τους ενάγοντες δεν διεκδίκησε μέρος της περιουσίας, και η μόνη περίπτωση όπου κάποιος δήλωσε δημόσια ότι ήταν παιδί του Μόρισον αποδείχτηκε απάτη.
Θάνατος Το 1971, ο Μόρισον μετακόμισε σε ένα διαμέρισμα στο Παρίσι μαζί με την Πάμελα Κούρσον. Του άρεσε η αρχιτεκτονική της πόλης και έκανε μεγάλους περιπάτους εκεί, όμως λέγεται ότι τον είχε πιάσει κατάθλιψη και ήθελε να επιστρέψει στην Αμερική. Στο Παρίσι έκανε και την τελευταία του ηχογράφηση σε στούντιο με δυο Αμερικανούς μουσικούς του δρόμου. Ο Μάνζαρεκ απέρριψε αυτή την ηχογράφηση ως "ασυναρτησίες μεθυσμένων". Ένα τραγούδι από αυτήν, το "Orange County Suite" ακούγεται στο bootleg "Lost Paris Tapes". Ο Μόρισον πέθανε στις 3 Ιουλίου του 1971 σε ηλικία 27 ετών. Η επίσημη εκδοχή είναι ότι η Κούρσον τον βρήκε νεκρό στη μπανιέρα. Δεν έγινε αυτοψία, γιατί ο γιατρός που τον εξέτασε είπε ότι δεν βρήκε στοιχεία εγκληματικής ενέργειας. Η απουσία αυτοψίας έδωσε λαβή για πολλές εικασίες σχετικά με την αιτία θανάτου. Ο Ντάνυ Σάγκερμαν διηγείται ότι όταν η Κούρσον επέστρεψε στις ΗΠΑ, του είπε ότι ο Μόρισον είχε πεθάνει από υπερβολική δόση ηρωίνης, την οποία είχε εισπνεύσει νομίζοντας πως είναι κοκαΐνη. Ο Σάγκερμαν σημειώνει ότι η Κούρσον έδινε διαφορετικές εκδοχές του θανάτου κατά καιρούς, τη μια λέγοντας ότι εκείνη τον είχε σκοτώσει και την άλλη ότι ο θάνατός του ήταν λάθος της. Η ιστορία με την αθέλητη λήψη ηρωίνης υποστηρίζεται από τη διήγηση του Αλέν Ρονέ, που έκανε παρέα με το ζευγάρι στο Παρίσι. Ο Ρονέ είχε γράψει ότι ο Μόρισον πέθανε από αιμορραγία αφού εισέπνευσε ηρωίνη της Κούρσον κι ότι εκείνη άθελά της αποκοιμήθηκε, αφήνοντάς τον να πεθάνει αντί να καλέσει για ιατρική βοήθεια.
110
Τζιμ Μόρισον
Σημειώσεις [1] Video 22 of 50: Florida State University: Toward a Greater University (http:/ / www. floridamemory. com/ PhotographicCollection/ VideoFilm2/ video. cfm?VID=22) [2] Jim Morrison Biography (http:/ / www. thebiographychannel. co. uk/ biography_story/ 1930:2450/ 1/ Jim_Morrison. htm), , ανακτήθηκε
την 2008-08-24 [3] Επιστολή του πατέρα του Τζιμ στο Τμήμα Αστυνομικής επιτήρησης 1970 (http:/ / www. idafan. com/ FloridaProbation-ParoleLetters. htm) [4] Hoover, Elizabeth, The Death of Jim Morrison (http:/ / www. americanheritage. com/ entertainment/ articles/ web/ 20060703-jim-morrison-doors-drugs-rock-n-roll-aldous-huxley-paris-heroin-pamela-courson. shtml), , ανακτήθηκε την 2008-08-24 [5] Jim Morrison Biography (http:/ / www. thebiographychannel. co. uk/ biography_story/ 1930:2450/ 4/ Jim_Morrison. htm), , ανακτήθηκε
την 2008-08-24 [6] Kennealy, Patricia (1992). Strange Days: My Life With And Without Jim Morrison. New York: Dutton/Penguin. σελ. p.63. ISBN
0-525-93419-7. [7] Kennealy (1992) plate 7, p.175
Αποφθέγματα • Φίλος είναι αυτός που σου παρέχει απόλυτη ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου. • Τα ναρκωτικά είναι ένα στοίχημα με το μυαλό σου. • Εξέθεσε τον εαυτό σου στο βαθύτερο φόβο σου. Μετά απ' αυτό, ο φόβος δεν έχει δύναμη, και ο φόβος της ελευθερίας συρρικνώνεται κι εξαφανίζεται. Είσαι ελεύθερος.
Βιβλία Η ποίηση του Μόρισον • • • •
The Lords and The New Creatures (1969). 1985 edition: ISBN 0-7119-0552-5. An American Prayer (1970), American Prayer in 1983, Zeppelin Publishing Company. ISBN 0-915628-46-5 Wilderness The Lost Writings Of Jim Morrison (1988). 1990 edition: ISBN 0-14-011910-8 The American Night: The Writings of Jim Morrison (1990). 1991 edition: ISBN 0-670-83772-5.
Σχετικά με τον Τζιμ Μόρισον • • • • • • • • • •
John Densmore, Riders On The Storm: My Life With Jim Morrison and the Doors ISBN 0-385-30447-1. Dave DiMartino, Moonlight Drive (1995) ISBN 1-886894-21-3 Wallace Fowlie, Rimbaud and Jim Morrison (1994) ISBN 0-8223-1442-8. Jerry Hopkins, The Lizard King: The Essential Jim Morrison (1995) ISBN 0-684-81866-3. Jerry Hopkins and Danny Sugerman, No One Here Gets Out Alive (1980) ISBN 0-85965-138-X Patricia Kennealy, Strange Days: My Life With And Without Jim Morrison (1992) ISBN 0-525-93419-7 Frank Lisciandro, Morrison -- A Feast Of Friends (1991) ISBN 0-446-39276-6 Frank Lisciandro, Jim Morrison -- An Hour For Magic (A Photojournal) ISBN 0-85965-246-7 Ray Manzarek, Light My Fire (1998) First by Jerry Hopkins and Danny Sugerman (1981). ISBN 0-446-60228-0L Mark Opsasnick, The Lizard King Was Here: The Life and Times of Jim Morrison in Alexandria, Virginia (2006) ISBN 1-4257-1330-0, Library of Congress Control Number: 2006903269. ( Interview with the author (http:// www.dc-rock-and-roll.org/lizardking.html)) • James Riordan & Jerry Prochnicky, Break On Through (1991) ISBN 0-688-11915-8.
111
Τζιμ Μόρισον
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • The Doors Official Webpage (http://www.thedoors.com/) • Earliest film of Jim Morrison (http://www.floridamemory.com/PhotographicCollection/VideoFilm2/video. cfm?VID=22) • Beat poet Michael McClure remembers his friend and fellow poet Jim Morrison (http://www.rockmine.music. co.uk/Doors/McClure.html) • Mary Werbelow talks about Morrison (http://www.sptimes.com/2005/09/25/Doors/ Mary_and_Jim_to_the_e.shtml) in lengthy September 25, 2005 interview in the St. Petersburg Times • Jim Morrison's Quiet Days In Paris (http://www.geocities.com/SunsetStrip/Palladium/1409/quietday.htm) • Jim Morrison's Grave in Paris (http://home.att.net/~chuckayoub/the_doors_sound_2.htm) • A Jim Morrison Tribute - Poetry (http://www.geocities.com/joopbersee/morrison1a.html) • Love Street Country Store (http://features.waiting-forthe-sun.net/Pages/summers_gone.html) • Investigative Findings on the Death of Jim Morrison (http://www.subcin.com/chaos.html) • Pamela Courson's Statement (http://www.rockmine.music.co.uk/Doors/Pamela.html)
112
113
Τζον Στάινμπεκ Τζον Στάινμπεκ Ο Τζον Έρνστ Στάινμπεκ (John Ernst Steinbeck: Σαλίνας Βάλεϋ, Καλιφόρνια, ΗΠΑ, 27 Φεβρουαρίου 1902 – Νέα Υόρκη, 20 Δεκεμβρίου 1968) ήταν αμερικανός συγγραφέας. Έγραψε το βραβευμένο με Βραβείο Πούλιτζερ μυθιστόρημα Τα Σταφύλια της Οργής (1939) και τη νουβέλα Άνθρωποι και Ποντίκια (1937). Συνέγραψε συνολικά είκοσι επτά βιβλία, τα οποία περιλαμβάνουν 16 μυθιστορήματα, έξι πραγματικές ιστορίες και πέντε συλλογές διηγημάτων. Το 1962 ο Στάινμπεκ τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Βιογραφία Ο Τζον Ερνστ Στάινμπεκ Ο Νεότερος γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1902 στην πόλη Σαλίνας στην Καλιφόρνια. Ήταν γερμανικής και ιρλανδικής καταγωγής. Ο Γιόχαν Άντολφ Γκροστάινμπεκ, ο προπάππος του Στάινμπεκ από την πλευρά του πατέρα του, είχε συντομεύσει το όνομα σε Στάινμπεκ όταν μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η οικογενειακή φάρμα στο Χάιλιχενχάους στη Γερμανία ονομάζεται μέχρι σήμερα Γκροστάινμπεκ.
Τζον Στάινμπεκ
Ο πατέρας του, Τζον Στάινμπεκ Ο Πρεσβύτερος, υπηρέτησε στην περιοχή του Μοντερέυ ως ταμίας. Η μητέρα του Τζον, Όλιβ Χάμιλτον, μια πρώην δασκάλα, μοιραζόταν με τον Τζον 1962 το πάθος για διάβασμα και γράψιμο. Ο Στάινμπεκ ζούσε σε μια μικρή αγροτική πόλη που ήταν ουσιαστικά ένας μεθοριακός οικισμός, ευρισκόμενος στη μέση μερικών από τις πιο εύφορες εκτάσεις γης του κόσμου. Περνούσε τα καλοκαίρια του δουλεύοντας σε κοντινά κτηνοτροφικά αγροκτήματα και μετά με μετανάστες εργάτες στο αγρόκτημα Spreckels. Γνώρισε τη σκληρότερη διάσταση της ζωής των μεταναστών και τη σκοτεινότερη πλευρά της ανθρώπινης φύσης, υλικό το οποίο εξέφρασε σε έργα όπως το Άνθρωποι και Ποντίκια. Εξερευνούσε επίσης το περιβάλλον του περπατώντας στα τοπικά δάση, αγρούς και φάρμες. Το 1919, ο Στάινμπεκ αποφοίτησε από το Λύκειο του Σαλίνας και παρακολουθούσε με διαλείμματα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ μέχρι το 1925, φεύγοντας τελικά από το πανεπιστήμιο χωρίς να πάρει πτυχίο. Ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη κι έκανε κάθε είδους παράδοξη δουλειά ενώ κυνηγούσε το όνειρό του να γίνει συγγραφέας. Όταν απέτυχε να δημοσιεύσει κάποιο έργο του επέστρεψε στην Καλιφόρνια όπου εργάστηκε για κάποιο διάστημα ως ξεναγός το 1928 και ως επιστάτης στο ιχθυοτροφείο του Ταχόε Σίτυ, όπου θα συναντούσε την τουρίστρια Κάρολ Χέννινγκ, τη μέλλουσα πρώτη του σύζυγο. Ο Στάινμπεκ και η Χέννινγκ παντρεύτηκαν τον Ιανουάριο του 1930. Ο Στάινμπεκ έζησε το μεγαλύτερο μέρος Μεγάλης Ύφεσης και του γάμου του με την Κάρολ σε ένα εξοχικό που ανήκε στον πατέρα του στην κωμόπολη Πασίφικ Γκρόουβ στην Καλιφόρνια στην Χερσόνησο του
Τζον Στάινμπεκ Μοντερέυ, λίγα τετράγωνα μακριά από την πόλη του Μοντερέυ. Ο πατέρας του Στάινμπεκ τού παρείχε στέγαση δωρεάν μαζί με χαρτί για τα χειρόγραφά του και πολύ σημαντικά δάνεια στα τέλη του 1928, τα οποία επέτρεψαν στον Στάινμπεκ να εγκαταλείψει μια πολύ κουραστική δουλειά σε μια αποθήκη εμπορευμάτων στο Σαν Φρανσίσκο και να επικεντρωθεί στην τέχνη του. Μετά την έκδοση του μυθιστορήματος Η Πεδιάδα της Τορτίλια (Tortilla Flat) το 1935, η οποία διαδραματίζεται στο Μοντερέυ, της πρώτης του εμπορικής επιτυχίας, οι Στάινμπεκ αναδύθηκαν από τη σχετική φτώχεια κι έχτισαν ένα καλοκαιρινό ράντσο-σπίτι στην κωμόπολη Λος Γκάτος. Το 1940 πήγε ένα ταξίδι γύρω από τον Κόλπο της Καλιφόρνια μαζί με τον στενό του φίλο, Εντ Ρίκετς, για να μαζέψουν βιολογικά δείγματα. Το έργο The Log from the Sea of Cortez περιγράφει την εμπειρία του. Αν και η Κάρολ συνόδευσε τον Στάινμπεκ στο ταξίδι, ο γάμος τους είχε αρχίσει να έχει προβλήματα μέχρι εκείνη την εποχή, και θα τελείωνε τελικά το 1941, τον καιρό που ο Στάινμπεκ δούλευε στο χειρόγραφο για το βιβλίο. Το 1943,ο Στάινμπεκ κατέθεσε αίτηση διαζυγίου κατά της Κάρολ και παντρεύτηκε την Γκουίντολιν "Γκουίν" Κόνγκερ, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά - τον συγγραφέα Τόμας "Τομ" Μάιλς Στάινμπεκ το 1944 και τον συγγραφέα και πολεμικό ανταποκριτή Τζον Στάινμπεκ IV (1946-1991). Ο Στάινμπεκ και η δεύτερη σύζυγός του χώρισαν το 1950. Το Δεκέμβριο του 1950, ο Στάινμπεκ παντρεύτηκε την προϊσταμένη σκηνής Ελέιν Σκοτ μέσα σε μια εβδομάδα από την οριστικοποίηση του διαζυγίου της από τον ηθοποιό Ζάκαρι Σκοτ. Αυτός ο γάμος διήρκεσε μέχρι το θάνατο του Στάινμπεκ το 1968. Το 1948 ο Στάινμπεκ περιηγήθηκε στη Σοβιετική Ένωση με τον φημισμένο φωτογράφο Ρόμπερτ Κάπα. Επισκέφτηκαν τη Μόσχα, το Κίεβο, την Τιφλίδα, το Μπατούμι και το Στάλινγκραντ. Το βιβλίο του για τις εμπειρίες τους Ρωσικό Ημερολόγιο, εικονογραφήθηκε με φωτογραφίες του Κάπα. Εκείνη τη χρονιά εκλέχτηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Το 1966, ο Στάινμπεκ ταξίδεψε στο Τελ Αβίβ για να επισκεφτεί το χώρο του Βουνού της Ελπίδας, μιας αγροτικής κοινότητας ιδρυμένης από τον παππού του στο Ισραήλ, του οποίου ο αδελφός, Φρίντιχ Γκροσστάινμπεκ, δολοφονήθηκε από Άραβες διαγουμιστές στις 11 Ιανουαρίου 1858. Ο Τζον Στάινμπεκ πέθανε στη Νέα Υόρκη στις 20 Δεκεμβρίου 1968 από καρδιακή ασθένεια και καρδιακή ανεπάρκεια. Ήταν 66 ετών και είχε υπάρξει σε όλη του τη ζωή καπνιστής. Η αυτοψία έδειξε σχεδόν πλήρη απόφραξη των κυρίων στεφανιαίων αρτηριών Σύμφωνα με τις επιθυμίες του, το σώμα του αποτεφρώθηκε και μία τεφροδόχος που περιείχε τις στάχτες του ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο στο Garden of Memories Memorial Park στην πόλη Σαλίνας. Οι στάχτες του τοποθετήθηκαν μαζί με εκείνες των Χάμιλτον (παππούδων του). Η τρίτη σύζυγός του Ελέιν, θάφτηκε μαζί του το 2004. Είχε γράψει νωρίτερα στο γιατρό του πως ένιωθε πολύ βαθιά "μέσα στη σάρκα του" και πως δε θα επιβίωνε το σωματικό θάνατο του και ότι το βιολογικό τέλος της ζωής του θα ήταν και το οριστικό.
Λογοτεχνική καριέρα Το πρώτο μυθιστόρημα του Στάινμπεκ Η Χρυσή Κούπα (Cup of Gold), που δημοσιεύτηκε το 1929, βασίζεται στη ζωή και το θάνατο του κουρσάρου Χένρι Μόργκαν. Επικεντρώνεται στην επίθεση και λεηλασία της πόλης του Παναμά από τον Μόργκαν, η οποία κάποιες φορές αναφέρεται ως "Χρυσή Κούπα", και σε μια γυναίκα πιο ξανθιά και από τον ήλιο, η οποία λέγεται πως βρισκόταν εκεί. Μετά τη Χρυσή Κουπά, ανάμεσα στο 1931 και στο 1933 ο Στάινμπεκ παρήγαγε τρία μικρότερα έργα. Οι Βοσκές του Ουρανού (The Pastures of Heaven), δημοσιευμένο το 1932, αποτελούνταν συνδεδεμένες μεταξύ τους ιστορίες για μια κοιλάδα κοντά στο Μοντερέυ, που ανακαλύφθηκε από έναν Ισπανό δεκανέα ενώ καταδίωκε δραπέτες γηγενείς Ινδιάνους σκλάβους. Το 1933 ο Στάινμπεκ δημοσίευσε Το Κόκκινο Πόνι (The Red Pony), μια 100σέλιδη ιστορία με τέσσερα κεφάλαια, μια συρραφή αναμνήσεων από την παιδική ηλικία του Στάινμπεκ. Το Σ' Έναν Άγνωστο Θεό (To A God Unknown) διηγείται τη ζωή κάποιου που ρυθμίζει νόμιμα με την κυβέρνηση την πρόθεση να αποκτήσει τον τίτλο του (homesteader) και της οικογένειάς του, απεικονίζοντας ένα
114
Τζον Στάινμπεκ χαρακτήρα με μία πρωτόγονη και παγανιστική λατρεία για τη γη στην οποία εργάζεται. Ο Στάινμπεκ κατάφερε την πρώτη του επιτυχία με το μυθιστόρημα Η Πεδιάδα της Τορτίλια (Tortillia Flat,1935), το οποίο κέρδισε το Χρυσό Μετάλλιο της Λέσχης της Κοινοπολιτείας της Καλιφόρνια. Το βιβλίο απεικονίζει τις περιπέτειες μιας ομάδας αταξικών και συνήθως άστεγων νεαρών αντρών στο Μοντερέυ μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, λίγο πριν την Ποταπαγόρευση. Οι χαρακτήρες, οι οποίοι παρουσιάζονται με μια ειρωνική σύγκριση με μυθικούς ιππότες σε μια αναζήτηση, απορρίπτουν όλα τα καθιερωμένα ήθη και έθιμα της αμερικανικής κοινωνίας για να απολαύσουν έναν έκλυτο βίο, επικεντρωμένο στο κρασί, τη λαγνεία, τη συντροφικότητα και τις μικροκλοπές. Το βιβλίο έγινε ταινία το 1942, με πρωταγωνιστές τους Σπένσερ Τρέισι, Χέντι Λαμάρ και Τζον Γκάρφιλντ, φίλο του Στάινμπεκ. Ο Στάινμπεκ ξεκίνησε να γράφει μια σειρά με "ιστορίες της Καλιφόρνια" και φανταστικές ιστορίες σχετικά με τις αμμοθύελλες που σάρωσαν τις πεδιαδες των ΗΠΑ και του Καναδα απο το 1930 έως το 1936 (Dust Bowl), προκαλώντας τεράστιες καταστροφές. Οι ιστορίες αυτές τοποθετούνταν ανάμεσα σε καθημερινούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Σε Αμφίβολη Μάχη (In Dubious Battle), Άνθρωποι και Ποντίκια (Of Mice and Men) και Τα Σταφύλια της Οργής (The Grapes of Wrath). Το Άνθρωποι και Ποντίκια, που ασχολείται με τα όνειρα δύο μεταναστών εργατών που δουλεύουν το χώμα της Καλιφόρνια, επευφημήθηκε ιδιαίτερα από τους κριτικούς. Η θεατρική μεταφορά του Άνθρωποι και Ποντίκια σημείωσε τεράστια επιτυχία, με πρωταγωνιστές τον Μπρόντερικ Κρόφορντ ως τον πνευματικά παιδαριώδη αλλά σωματικά δυνατό πλανόδιο εργάτη αγροκτημάτων, "Λένι" και τον Ουάλλας Φορντ ως το σύντροφό του, "Τζορτζ". Παρολ'αυτά, ο Στάινμπεκ αρνήθηκε να ταξιδέψει από το σπίτι του στην Καλιφόρνια για να παρακολουθήσει μια παράσταση του έργου όσο παιζόταν στη Νέα Υόρκη, λέγοντας στον Κάουφμαν ότι το έργο όπως υπήρχε στο δικό του μυαλό ήταν "τέλειο" και οτιδήποτε παρουσιαζόταν στη σκηνή θα ήταν απλώς μια απογοήτευση. Ο Στάινμπεκ θα έγραφε δύο ακόμα θεατρικά έργα (Το Φεγγάρι Χαμήλωσε και Burning Bright). Το Άνθρωποι και Ποντίκια μεταφέρθηκε το 1939 από το Χόλιγουντ στον κινηματογράφο, όπου έπαιζε ο Λον Τσάνι ο Νεότερος (ο οποίος είχε υποδυθεί αυτό το ρόλο και στην παραγωγή του έργου στο Λος Άντζελες) το Λένι και ο Μπέρτζες Μέρεντιθ τον Τζορτζ. Ο Στάινμπεκ ακολούθησε το κύμα της επιτυχίας με Τα Σταφύλια της Οργής (1939), βασισμένο σε άρθρα που είχε δημοσιεύσει σε εφημερίδα στο Σαν Φραντσίσκο. Το μυθιστόρημα θα θεωρούνταν από πολλούς το καλύτερο έργο του. Κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ το 1940, ενώ έγινε περίφημη ταινία σε σκηνοθεσία Τζον Φορντ, με πρωταγωνιστή τον Χένρι Φόντα ως Τομ Τζόουντ, ο οποίος προτάθηκε για όσκαρ για αυτή την ερμηνεία του. Η επιτυχία του Τα Σταφύλια της Οργής δεν στερήθηκε αμφισβητήσεων, καθώς οι φιλελεύθερες πολιτικές απόψεις του Στάινμπεκ, η απεικόνιση της αρνητικής πλευράς του καπιταλισμού και η μυθική επανερμηνεία των ιστορικών γεγονότων των μεταναστεύσεων εξαιτίας του Dust Bowl οδήγησαν σε αντιδράσεις εναντίον του συγγραφέα, ιδιαίτερα στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Πράγματι, υποστηρίζοντας ότι το βιβλίο ήταν και άσεμνο και παραπλανητικό σχετικά με τις συνθήκες στην επαρχία, το Συμβούλιο της επαρχίας Κερν απαγόρευσε το βιβλίο από τα δημόσια σχολεία και βιβλιοθήκες της επαρχίας τον Αύγουστο του 1939. Αυτή η απαγόρευση ίσχυε μέχρι τον Ιανουάριο του 1941. Σχετικά με αυτές τις αντιρρήσεις, ο Στάινμπεκ έγραψε, "Η δυσφήμισή μου εκεί έξω από τους μεγάλους γαιοκτήμονες και τραπεζίτες είναι αρκετά κακή. Το τελευταίο είναι μια φήμη από αυτούς ότι οι κάτοικοι της Οκλαχόμα με μισούν και έχουν απειλήσει να με σκοτώσουν επειδή λέω ψέματα γι' αυτούς. Είμαι τρομοκρατημένος με την αυξανόμενη οργή από αυτό το καταραμένο πράγμα. Έχει ξεφύγει εντελώς από τον έλεγχο, εννοώ ένα είδος υστερίας αναπτύσσεται για το βιβλίο και αυτό δεν είναι καθόλου υγιές." Οι κινηματογραφικές εκδοχές των Τα Σταφύλια της Οργής και Άνθρωποι και Ποντίκια (από δύο διαφορετικά κινηματογραφικά στούντιο) γυρίζονταν ταυτόχρονα, επιτρέποντας στον Στάινμπεκ να περνάει μια ολόκληρη μέρα στο πλατό του Τα Σταφύλια της Οργής και την επόμενη μέρα στο πλατό του Άνθρωποι και Ποντίκια.
115
Τζον Στάινμπεκ
Εντ Ρίκετς Κατά τη δεκαετία του '30 και του '40, ο βιολόγος και οικολόγος, Εντ Ρίκετς, ενέπνευσε έντονα το γράψιμο του Στάινμπεκ. Ο Στάινμπεκ πήγαινε με συχνά μικρές εκδρομές με τον Ρίκετς στις ακτές της Καλιφόρνια για να βρίσκει ο Στάινμπεκ χρόνο για ανάπαυση από το γράψιμό του και να συλλέγουν βιολογικά δείγματα, τα οποία ο Ρίκετς πουλούσε ως επάγγελμα. Το κοινό τους βιβλίο για μία αποστολή για να συλλέξουν δείγματα από τον Κόλπο της Καλιφόρνια το 1940, το οποίο ήταν εν μέρει βιβλίο ταξιδιωτικού περιεχομένου και εν μέρει ασχολούνταν με τη φυσική ιστορία, δημοσιευμένο μόλις οι ΗΠΑ εισήλθαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δε βρήκε κανένα κοινό και οι πωλήσεις δεν πήγαν καλά. Παρόλ' αυτά, το 1951, ο Στάινμπεκ επαναδημοσίευσε το αφηγηματικό μέρος του βιβλίου ως The Log from the Sea of Cortez, με το όνομά του μόνο (αν και ο Ρίκετς είχε γράψει λίγο από αυτό). Αυτό το βιβλίο κυκλοφορεί μέχρι σήμερα. Ο Ρίκετς υπήρξε το μοντέλο του Στάινμπεκ για το χαρακ΄τηρα του "Ντοκ" από το Ο Δρόμος με τις Φάμπρικες (Cannery Road, 1945) και Γλυικά Πέμπτη (Sweet Thursday, 1954), τον "Φίλο Εντ" στο Burning Bright και χαρακτήρες των Σε Αμφίβολη Μάχη (In Dubious Battle, 1936) και Τα Σταφύλια της Οργής (The Grapes of Wrath, 1939). Οικολογικά θέματα επαναλαμβάνονται συχνά σε μυθιστορήματα του Στάινμπεκ εκείνη την περίοδο. Οι στενές σχέσεις του Στάινμπεκ με το Ρίκετς τελείωασν το 1941 όταν ο Στάινμπεκ μετακόμισε από το Πασίφικ Γκρόουβ και χώρισε με τη γυναίκα του, Κάρολ. Ο βιογράφος του Ρίκετς, Έρικ Ένο Ταμ, σημειώνει ότι, εκτός από το Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden, 1952), το γράψιμο του Στάινμπεκ παρήκμασε βαθμιαία μετά τον πρόωρο θάνατο του Ρίκετς το 1948.
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Το μυθιστόρημά του Το Φεγγάρι Χαμήλωσε (1942) σχετικά με το πνεύμα αντίστασης, το οποίο έχει ως πηγή έμπνευσης το Σωκράτη, σε ένα κατειλημμένο από τους Ναζί χωριό στη Βόρεια Ευρώπη, έγινε σχεδόν αμέσως ταινία. Πολλοί υποθέτουν πως η ανώνυμη χώρα του μυθιστορήματος είναι η Νορβηγία και το 1945 ο Στάινμπεκ έλαβε το Μετάλλιο της Ελευθερίας από το Νορβηγό βασιλιά Χαακόν ΣΤ' για τη λογοτεχνική συνεισφορά του στο κίνημα της νορβηγικής αντίστασης. Το 1943, ο Στάινμπεκ υπηρέτησε ως πολεμικός ανταποκριτής στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για την εφημερίδα New York Herald Tribune και δούλεψε με το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (τον πρόγονο της CIA), Εκείνη την εποχή έγινε φίλος με τον Ουίλ Λανγκ Τζ. του περιοδικού Life. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Στάινμπεκ ακολούθησε τις αποστολές κομάντο του προγράμματος Beach Jumpers του Ντάγκλας Φέρμπανκς Τζ., οι οποίες εξαπέλυαν επιχειρήσεις αντιπερισπασμού με μικρές μονάδες εναντίον νησιών Μεσογείου που κρατούνταν από τους Γερμανούς. Κάποια από τα γραπτά του εκείνης της περιόδου ενσωματώθηκαν σε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο Ήταν Κάποτε ένας Πόλεμος (Once There Was A War,1958). Ο Στάινμπεκ επέστρεψε από τον πόλεμο με αρκετά τραύματα από οβίδες αλλά φέροντας και ψυχολογικά τραύματα. Θεράπευσε τον εαυτό του, όπως πάντα, γράφοντας. Έγραψε το Στον ίσκιο του θανάτου (Lifeboat, 1944) του Άλφρεντ Χίτσκοκ και την ταινία A Medal for Benny (1945) μαζί με τον σεναριογράφο Τζακ Ουάγκνερ σχετικά με φίλους (paisanos) από την Πεδιάδα της Τορτίλια που πηγαίνουν στον πόλεμο. Αργότερα ζήτησε να αφαιρεθεί το όνομα του από τους τίτλους του Στον ίσκιο του θανάτου διότι πίστευε πως η τελική μορφή της ταινίας περιείχε ρατσιστικά υπονοούμενα. Το 1944, υποφέρωντας από νοσταλγία για τη ζωή του στο Μοντερέυ και το Πασίφικ Γκρόουβ τη δεκαετία του '30, έγραψε και το Ο Δρόμος με τις Φάμπρικες (Cannery Row,1945), το οποίο έγινε τόσο διάσημο ώστε η Λεωφόρος Ocean View στο Μοντερέυ, όπου διαδραματίζεται το βιβλίο, μετονομάστηκε τελικά σε Cannery Row το 1958. Μετά το τέλος του πολέμου έγραψε Το Μαργαριτάρι (The Pearl, 1947) ξέροντας ήδη πως θα γυριστεί σε ταινία. Η ισ τορία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο τεύχος του Δεκεμβρίου του 1945 στο περιοδικό Woman's Home Companion ως Το Μαργαριτάρι του Κόσμου. Εικονογραφήθηκε από τον Τζον Άλαν Μάξγουελ. Το μυθιστόρημα είναι μια ευφάνταστη αφήγηση μιας ιστορίας που άκουσε ο Στάινμπεκ στη Λα Παζ το 1940, όπως αφηγείται στο The Log From the Sea of Cortez, την οποία περιέγραψε στο Κεφάλαιο 11 ως "τόσο σαν παραβολή που
116
Τζον Στάινμπεκ σχεδόν δεν μπορεί να είναι". Ο Στάινμπεκ ταξίδεψε στο Μεξικό για τα γυρίσματα με τον Ουάγκνερ, ο οποίος βοήθησε με το σενάριο. Στο ταξίδι θα εμπνεόταν από την ιστορία του Εμιλιάνο Ζαπάτα και κατόπιν έγραψε ένα κινηματογραφικό σενάριο (Viva Zapata!) σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν με πρωταγωνιστές τους Μάρλον Μπράντο και Άντονι Κουίν.
Νέα Υόρκη Μετά το διαζύγιο του από την Γκουέντολιν Κόνγκερ και το θάνατο του Εντ Ρίκετς (όταν το αυτοκίνητό του χτυπήθηκε από τρένο το 1948), ο Στάινμπεκ παντρεύτηκε για τελευταία φορά το 1950. Λίγο αργότερα άρχισε να δουλεύει πάνω στο Ανατολικά της Εδέμ (1952), το οποίο θεωρούσε το καλύτερο του έργο. Το 1952, ο Τζον Στάινμπεκ εμφανίστηκε ως αφηγητής στην ταινία της 20th Century Fox Το Τελευταίο Φύλλο (O. Henry's Full House). Αν και ο Στάινμπεκ αργότερα παραδέχτηκε ότι ένιωθε άβολα μπροστά στην κάμερα, παρείχε ενδιαφέρουσες εισαγωγές σε αρκετές κινηματογραφικές μεταφορές διηγημάτων του θρυλικού συγγραφέα Ο. Χένρι. Περίπου την ίδια εποχή, ο Στάινμπεκ ηχογράφησε αναγνώσεις αρκετών διηγημάτων του για την Columbia Records. Παρά την κάποια έλλειψη άνεσης από τον Στάινμπεκ, οι ηχογραφήσεις παρέχουν μια καταγραφή της βαθιάς, ηχηρής φωνής του. Μετά την επιτυχία του Viva Zapata!, ο Στάινμπεκ συνεργάστηκε με τον Καζάν στο Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden), το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Τζέημς Ντην.
Έργα • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Η Χρυσή Κούπα (Cup of Gold) (1929) Οι Βοσκές του Παραδείσου (The Pastures of Heaven) - συλλογή διηγημάτων (1932) Σ' Έναν Άγνωστο Θεό (To A God Unknown) (1933) Η Πεδιάδα της Τορτίγια (Tortilla Flat) (1935) Σε Αμφίβολη Μάχη (In Dubious Battle) (1936) Άνθρωποι Και Ποντίκια (Of Mice And Men) (1937) Η Μακριά Κοιλάδα (The Long Valley) - συλλογή διηγημάτων (1938) Τα Σταφύλια της Οργής (The Grapes of Wrath) (1939) Η Θάλασσα του Κορτέζ (Sea of Cortez) (1941) The Forgotten Village - σενάριο (1941) Το Φεγγάρι Έπεσε (The Moon is Down) (1942) Στον ίσκιο του θανάτου (Lifeboat) - σενάριο (1944) Ο Δρόμος με τις Φάμπρικες (Cannery Row) (1945) Οι Ταξιδιώτες (The Wayward Bus) (1947) Το Μαργαριτάρι (The Pearl) (1948) Ρωσικό Ημερολόγιο (A Russian Journal) (1948) Burning Bright - θεατρικό (1950) Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden) (1952) Βίβα Ζαπάτα! (Viva Zapata!) - σενάριο (1952) Γλυκιά Πέμπτη (Sweet Thursday) (1954) Η Σύντομη Βασιλεία του Πιπίνου (The Short Reign of Pippin IV) (1957) Ο Χειμώνας της Διχόνοιας (The Winter of Our Discontent) (1961) Ταξίδι με τον Τσάρλι: Αναζητώντας την Αμερική (Travels With Charley: In Search of America) (1962) Αμερική και Αμερικάνοι (America and Americans) - δοκίμιο (1966)
117
Τζον Στάινμπεκ
Βιβλιογραφία • The Norton Anthology of American Literature, fifth edition, volume 2, W.W. Norton & Company, Inc. ISBN 0-393-95872-8. • Outline of American Literature, United States information Agency (pbk.) • John Steinbeck, Writer: A Biography, Penguin (1990), ISBN: 014014417X
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •
http://www.steinbeck.org/ http://nobelprize.org/literature/laureates/1962/steinbeck-bio.html http://americanwriters.org/writers/steinbeck.asp http://brainyquote.com/quotes/authors/j/johnsteinbeck.html http://www.imdb.com/name/nm0825705/ http://library.stanford.edu.depts/hasrg/ablit/amerlit/steinbeck.html
118
119
Τζόναθαν Κάρολ Τζόναθαν Κάρολ Ο Τζόναθαν Σάμιουελ Κάρολ (γεννημένος στις 26 Ιανουαρίου, 1949) είναι ένας Αμερικανός συγγραφέας φαντασίας και τρόμου.
Ζωή και Έργο Ο Κάρολ γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη. Ο πατέρας του ήταν σεναριογράφος ταινιών και η μητέρα του ηθοποιός. Παρόλο που οι γονείς του ήταν Εβραίοι, ο Κάρολ μεγάλωσε σε Χριστιανικό περιβάλλον (Christian Science religion). Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του ως "προβληματικό νέο" (troubled teenager). Τελείωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του στο σχολείο Loomis του Κονέκτικατ και αποφοίτησε με άριστα από το Rutgers University το 1971, ενώ παντρεύτηκε την καλλιτέχνιδα Beverly Schreiner το ίδιο έτος. Λίγα χρόνια αργότερα μετακόμισε στην Βιέννη, όπου ξεκίνησε να διδάσκει στο Αμερικάνικο Διεθνές Σχολείο (American International School), κάνοντας την Αυστρία σπίτι του.
Ο Τζόναθαν Κάρολ
Το πρώτο του μυθιστόρημα, The Land of Laughs (1980), είναι ενδεικτικό του ύφους και της θεματολογίας του. Το διήγημα Friend's Best Man, κέρδισε το βραβείο World Fantasy. Το 1995, η συλλογή διηγημάτων The Panic Hand κέρδισε το βραβείο Bram Stoker ως καλύτερη συλλογή Φαντασίας. Τα μυθιστορήματα The Land of Laughs και From The Teeth of Angels κέρδισαν το Γαλλικό Prix Imaginaire. Τέλος, το Outside the Dog Museum κέρδισε το βραβείο British Fantasy ως καλύτερο μυθιστόρημα.
Βιβλιογραφία • The Land of Laughs (1980) • Voice of Our Shadow (1983), (Η Φωνή της Σκιάς μας) • The Answered Prayers' sextet
• • • • •
• Bones of the Moon (1987) • Sleeping in Flame (1988) • A Child Across the Sky (1989), (Ένα Παιδί στον Ουρανό) Black Cocktail (1990) Outside the Dog Museum (1991) After Silence (1992) From the Teeth of Angels (1993) The Panic Hand (1995)
• The Crane's View Trilogy • Kissing The Beehive (1997)
Τζόναθαν Κάρολ
• • • •
• The Marriage of Sticks (2000) • The Wooden Sea (2001) The Heidelberg Cylinder (1999-2000) White Apples (2002) Glass Soup (2005) Oko Dnia (Eye Of The Day, 2006)
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Η επίσημη ιστοσελίδα του Τζόναθαν Κάρολ [1] • Συνέντευξη του Κάρολ στην ιστοσελίδα wotmania.com [2] • Μια συζήτηση με τον Κάρολ σε ιστοσελίδα ΕΦ [3] [4] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Carroll άρθρο Jonathan Carroll της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [4] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Carroll ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] [2] [3] [4]
http:/ / www. jonathancarroll. com/ http:/ / www. wotmania. com/ fantasymessageboardshowmessage. asp?MessageID=121987 http:/ / www. sfsite. com/ 05a/ jc103. htm http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Jonathan
120
121
Τζορτζ Μόουζες Χόρτον Τζορτζ Μόουζες Χόρτον O Τζορτζ Μόουζες Χόρτον (George Moses Horton), 1797? – 1883?), ήταν αφρο-αμερικανός ποιητής. Εγραψε συναισθηματικά ερωτικά ποιήματα και διαμαρτυρίες ενάντια στη δουλεία. Υπήρξε ένας από τους πρώτους μαύρους επαγγελματίες συγγραφείς στην Αμερική. Το πρώτο του βιβλίο ποίησης είχε τίτλο Η ελπίδα της ελευθερίας (The Hope of Liberty, 1829).
122
Τομ Κλάνσυ Τομ Κλάνσυ Ο Τομ Κλάνσυ (1947- ) (Thomas Leo Clancy Jr. ή απλά Tom Clancy), είναι συγγραφέας ιδιαίτερα επιτυχημένων πολιτικών θρίλερ, ιδιαίτερα γνωστός για τα ψυχροπολεμικά σενάριά τους, γεμάτα με τεχνικές λεπτομέρειες κατασκοπείας και πολεμικής ιστορίας. Το όνομά του χρησιμοποιείται επίσης σαν εμπορικό σήμα (μάρκα) σε παρόμοια βιβλία γραμμένα από άλλους συγγραφείς. Αν και ορισμένοι κριτικοί θεωρούν τα κείμενα του Κλάνσυ απλά, γεγονός είναι ότι πολλά από τα βιβλία του είναι παγκόσμιες εκδοτικές επιτυχίες. Οπαδοί του Κλάνσυ θεωρούν πολύ καλά τα περίπλοκα σενάρια, την προσοχή στη λεπτομέρεια και την ακρίβεια σε τεχνικά σημεία και σε στρατιωτικά αλλά και σε θέματα κατασκοπείας.Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως στο βιβλίο του Executive Orders που εκδόθηκε το 1997 περιγράφει ένα αεροπλάνο να πέφτει στο Πεντάγωνο και σε ένα απο τα παιχνίδια Ghost Recon περιγράφεται μία μικρής κλίμακας σύγκρουση ανάμεσα στην Ρωσία και την Γεωργία το 2008 η οποία και συνέβη. Ο Κλάνσυ είναι ένας από τους δυο συγγραφείς που πούλησαν δυο εκατομμύρια αντίγραφα στην πρώτη τους έκδοση στη δεκατία του 1990. Το βιβλίο του Clear and Present Danger που εκδόθηκε το 1989 είχε 1.625.544 πωλήσεις σε σκληρό εξώφυλλο (hardcover), κάνοντάς το την πρώτη νουβέλα σε πωλήσεις στη δεκαετία του 1980. Ο Τομ Κλάνσυ γεννήθηκε στις 12 Απριλίου 1947, στην Κομητεία της Βαλτιμόρης (Baltimore County) της πολιτείας Μέριλαντ των ΗΠΑ. Σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία στο Loyola College της Βαλτιμόρης, από όπου αποφοίτησε το 1969. Ο ίδιος σχολίασε σε συνέντευξή του, ότι σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία γιατί "δεν ήμουν αρκετά έξυπνος για να σπουδάσω φυσική". Πριν αρχίσει τη λογοτεχνική του καριέρα, είχε μια ανεξάρτητη ασφαλιστική εταιρεία. Έχει κάνει δυο γάμους, το 1970 (χώρισε το 1998) και το 1999. Έχει τέσσερα παιδιά. Τέσσερα από τα βιβλία του έχουν γίνει επιτυχημένες ταινίες με ηθοποιούς όπως ο Άλεκ Μπάλντουιν, ο Χάρισον Φορντ και ο Μπεν Άφλεκ, στο ρόλο του κύριου χαρακτήρα των βιβλίων του Κλάνσυ, Τζακ Ράϊαν. Έχει γίνει γνωστό ότι ακόμη ένα βιβλίο του,το Rainbow Six θα γυριστεί σε ταινία.
Τα βιβλία του Τόμ Κλάνσυ Η χρονολογική σειρά με την οποία αναφέρονται τα βιβλία, αφορά το σενάριο. Η ημερομηνία έκδοσης του κάθε βιβλίου αναφέρεται σε παρένθεση. Βιβλία χωρίς τον Jack Ryan • Red Storm Rising (1986) Βιβλία με τον Jack Ryan • • • •
Without Remorse (1993) Patriot Games (1987) Red Rabbit (2002) The Hunt for Red October (1984)
• The Cardinal of the Kremlin (1988) • Clear and Present Danger (1989) • The Sum of All Fears (1991)
Τομ Κλάνσυ • • • • •
Debt of Honor (1994) Executive Orders (1996) Rainbow Six (1998) The Bear and the Dragon (2000) The Teeth of the Tiger (2003)
Τα βιβλία με το όνομα του Τομ Κλάνσυ Τα παρακάτω βιβλία έχουν γραφεί από συγγραφείς οι οποίοι είτε συνεργάστηκαν με τον Κλάνσυ, ή απλώς χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν την ίδια θεματολογία. Βιβλία OpCenter • • • • • •
Op-Center (1995) Mirror Image (1996) Games of State (1996) Acts of War (1997) Balance of Power (1998) State of Siege (1999)
• • • • • •
Divide and Conquer (2000) Line of Control (2001) Mission of Honor (2002) Sea of Fire (2003) Call to Treason (2004) War of Eagles (2005)
Βιβλία NetForce Για μεγάλους • • • • • • • • • •
Net Force (1998) Hidden Agendas (1999) Night Moves (1999) Breaking Point (1999) Point of Impact (2001) Cybernation (2001) State of War (2003) Changing of the Guard (2003) Springboard (2004) The Archimides Effect (2006)
Βιβλία NetForce Explorers • • • • • •
Virtual Vandals (1999) The Deadliest Game (1999) One Is the Loneliest Number (1999) The Ultimate Escape (1999) The Great Race (1999) End Game (1999)
• Cyberspy (1999) • Shadow of Honor (2000) • Private Lives (2000)
123
Τομ Κλάνσυ • • • • • • • • •
Safe House (2000) Gameprey (2000) Duel Identity (2000) Deathworld (2000) High Wire (2001) Cold Case (2001) Runaways (2001) Cloak and Dagger (2003) Death Match (2003)
Βιβλία Power Plays • • • • • •
Tom Clancy's Power Plays 01: Politika (1997) από τον Martin Harry Greenberg Tom Clancy's Power Plays 02: Ruthless.com (1998) από τον Martin Harry Greenberg Tom Clancy's Power Plays 03: Shadow Watch (1999) από τον Martin Harry Greenberg Tom Clancy's Power Plays 04: Bio-Strike (2000) από τον Jerome Preisler Tom Clancy's Power Plays 05: Cold War (2001) από τον Jerome Preisler Tom Clancy's Power Plays 06: Cutting Edge (2002) από τον Jerome Preisler
• Tom Clancy's Power Plays 07: Zero Hour (2003) από τον Jerome Preisler and Martin Harry Greenberg • Tom Clancy's Power Plays 08: Wild Card (2004) από τον Jerome Preisler
Non-fiction • • • • • • • • • • • •
Submarine (1993) Armored Cav (1994) Fighter Wing (1995) Marine (1996) Into the Storm (1997) Airborne (1997) Carrier (1999) Every Man a Tiger (1999) Special Forces (2001) Shadow Warriors (2002) Battle Ready (με τον Anthony Zinni, 2004, ISBN 0-399-15176-1) Purple Heart (2005)
Βιντεοπαιχνίδια Το 1996, ο Κλάνσυ δημιούργησε την εταιρεία παραγωγής βιντεοπαιχνιδιών Red Storm Entertainment η οποία έχει κυκλοφορήσει αρκετά παιχνίδια με το όνομά του. Η εταιρεία αργότερα εξαγοράστηκε από την Ubisoft Entertainment η οποία συνεχίζει να χρησιμοποιεί το όνομα του Κλάνσυ. Τα παιχνίδια περιλαμβάνουν τα: • • • • • •
Red Storm Rising The Hunt for Red October Rainbow Six Ghost Recon Splinter Cell Sum of All Fears
• SSN • H.A.W.X.
124
Τομ Κλάνσυ • End War και είναι βασισμένα στα ομώνυμα βιβλία του Κλάνσυ.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •
Απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για τον Τομ Κλάνσυ - Tom Clancy FAQ (Αγγλικά) [1] The Tom Clancy Forum [2] Internet Book Database of Fiction bibliography [3] Tom Clancy Plot Generator [4]
Δες επίσης • Τζον Λε Καρρέ • Ρόμπερτ Λούντλουμ [5] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Clancy άρθρο Tom Clancy της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται [2] [5] υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Clancy ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]
http:/ / www. clancyfaq. com/ http:/ / mhsathletics. com/ forum/ http:/ / www. ibdof. com/ IBDOF-author-booklist. php?author=205 http:/ / xoaonline. com/ tomclancy. html http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Tom
125
126
Τομ Ρόμπινς Τομ Ρόμπινς Ο Τόμας Γιουτζίν Ρόμπινς (Thomas Eugene Robbins) είναι Αμερικανός συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου του 1936 στο Μπλόουινγκ Ροκ (Blowing Rock) της Βόρειας Καρολίνα. Τα μυθιστορήματά του αποτελούνται από πολύπλοκες, συχνά φανταστικές, ιστορίες με σατιρικό υπόβαθρο και πολλές, παράξενες, και καλά τεκμηριωμένες λεπτομέρειες. Το βιβλίο του Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Γκας Βαν Σαντ το 1993, με πρωταγωνίστρια την Ούμα Θέρμαν.
Βιογραφικά στοιχεία Το 1954 ο Ρόμπινς γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Washington and Lee του Λέξινγκτον, στη Βιρτζίνια, αλλά το παράτησε λόγω πειθαρχικών προβλημάτων. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη με σκοπό να γίνει ποιητής, αλλά αργότερα, υπό την απειλή επιστράτευσης, γράφτηκε στην αεροπορία. Υπηρέτησε για τρία O Τομ Ρόμπινς χρόνια στην Κορέα. Εκεί διδάχτηκε μετεωρολογία και έκανε σε μεγάλη έκταση μαύρη αγορά με σαπούνια και οδοντόπαστες. Όπως έχει πει ο ίδιος, «βοήθησε τον Μάο να έχει την οδοντόπαστά του». Επέστρεψε ως πολίτης στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια το 1960. Εκεί εισήχθη στη σχολή Καλών Τεχνών του Richmond Professional Institute, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Virginia Commonwealth University. Εκεί διετέλεσε και αρχισυντάκτης της πανεπιστημιακής εφημερίδας και συντάκτης στην Richmond Times-Dispatch. Μετά την αποφοίτησή του, μετακόμισε στο Σιάτλ για μεταπτυχιακά στη σχολή Ανατολικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον. Εκείνη την εποχή εργάστηκε στις εφημερίδες The Seattle Times και Seattle Post-Intelligencer. Το 1970 μετακόμισε στο Λα Κόννερ της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου και ζει μέχρι σήμερα. Έχει κερδίσει το βραβείο Golden Umbrella στο Bumbershoot φεστιβάλ του Σιάτλ το 1997.
Βιβλιογραφία • • • • • •
Another Roadside Attraction (Αμάντα, το Κορίτσι της Γης) - 1970 Even Cowgirls Get the Blues (Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν) - 1976 Still Life with Woodpecker (Τρυποκάρυδος) - 1980 Jitterbug Perfume (Το Άρωμα του Ονείρου) - 1984 Skinny Legs and All (Ο Χορός των Εφτά Πέπλων) - 1990 Half Asleep in Frog Pajamas (Μισοκοιμισμένοι μες στις Βατραχοπιτζάμες μας) - 1994
Fierce Invalids Home from Hot Climates' (Αγριεμένοι Ανάπηροι Επιστρέφουν από Καυτά Κλίματα) - 2000 • Villa Incognito - 2003
Τομ Ρόμπινς • Wild Ducks Flying Backward (Αγριόπαπιες πετούν ανάστροφα) - 2005, συλλογή από άρθρα, κριτικές, ποιήματα κλπ. • B is for beer - 2009
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •
AFTRLife [1] fansite του Τομ Ρόμπινς Συνέντευξη του Ρόμπινς από το 1984 [2] Από το Blowing Rock στο Windy Cliff: ένα σκανδαλιστικό χρονολόγιο [3] Μίνι-βιογραφικό από το salon.com [4]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4]
http:/ / www. rain. org/ %7Eda5e/ tom_robbins. html http:/ / archivesofamericanart. si. edu/ oralhist/ robbin84. htm http:/ / www. rain. org/ %7Eda5e/ trbio. html http:/ / archive. salon. com/ people/ feature/ 2000/ 03/ 09/ robbins/ index. html
127
128
Τόμας Μπούλφιντς Τόμας Μπούλφιντς Ο Τόμας Μπούλφιντς, (Thomas Bulfinch) (15 Ιουλίου, 1796 - 27 Μαΐου, 1867), ήταν αμερικανός συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Νιούτον της Μασσαχουσέτης σε μορφωμένη αλλά όχι εύπορη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν ο Τσαρλς Μπούλφιντς ο αρχιτέκτων του πολιτειακού μεγάρου της Μασσαχουσέτης στη Βοστώνη και τμημάτων του Καπιτωλίου της μητροπολιτικής Ουάσινγκτον. Ο Τόμας Μπούφιντς έγινε ευρύτερα γνωστός για την αναδιοργάνωση των Ψαλμών, έτσι ώστε να αναδεικνύουν την εβραϊκή ιστορία. Παγκόσμια γνωστός έγινε ως συγγραφέας του έργου Η εποχή του μύθου, που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1855, και έμεινε γνωστό από τότε ως Μυθολογία του Μπούλφιντς. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη: • Η εποχή του μύθου ή Ιστορίες Θεών και Ηρώων. • Η εποχή της Ιπποσύνης, Θρύλοι του Βασιλιά Αρθούρου. • Θρύλοι του Καρλομάγνου, ή Μυθιστορία του Μεσαίωνα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •
Πλήρες κείμενο της Μυθολογίας του Μπούλφιντς, (αγγλ.) [1] Η εποχή της Ιπποσύνης, (αγγλ.) [2] Η Εποχή του Μύθου, (αγγλ.) [3] Θρύλοι του Καρλομάγνου, (αγγλ.) [4]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4]
http:/ / web. archive. org/ web/ 20060110040507/ etext. library. adelaide. edu. au/ b/ bulfinch/ thomas/ b93/ http:/ / www. abacci. com/ books/ book. asp?bookID=113 http:/ / www. abacci. com/ books/ book. asp?bookID=114 http:/ / www. abacci. com/ books/ book. asp?bookID=1117
Ο Τόμας Μπούλφιντς
129
Τόμας Πίντσον Τόμας Πίντσον O Τόμας Πίντσον (Thomas Ruggles Pynchon, γεν. 8 Μαΐου 1937) είναι Αμερικανός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος. Είναι περισσότερο γνωστός για τα έργα του V., Το Ουράνιο τόξο της Βαρύτητας και The Crying of Lot 49, καθώς επίσης και για την άκρως αινιγματική φυσιογνωμία του. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς λογοτέχνες της εποχής του.
Βιογραφία Ο Πίντσον γεννήθηκε στο Γκλεν Κόουβ, του Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης. Το 1953 αποφοίτησε από το γυμνάσιο Oyster Bay και στη συνέχεια γράφτηκε στο πανεπιστήμιο του Cornell και συγκεκριμένα στο τμήμα μηχανολογίας. Στο τέλος της δεύτερης πανεπιστημιακής χρονιάς κατατάχθηκε στο αμερικανικό ναυτικό και επέστρεψε στο Cornell το 1957 αλλάζοντας παράλληλα την κατεύθυνση των σπουδών του προς την φιλολογία. Τον Μάϊο του 1959 δημοσιεύεται στην πανεπιστημιακή έκδοση Cornell Writer το πρώτο διήγημά του, υπό τον τίτλο A Small Rain ενώ την ίδια χρονιά αποφοιτά από το πανεπιστήμιο. Θεωρείται πιθανό πως κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ο Πίντσον παρακολούθησε μαθήματα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ο οποίος εκείνη την εποχή δίδασκε στο Cornell. Μετά την αποφοίτησή του, ο Πίντσον ξεκινά να εργάζεται πάνω στο πρώτο του βιβλίο ενώ παράλληλα εργάζεται ως μηχανικός στην εταιρία Boeing. Το 1963 ολοκληρώνει το μυθιστόρημα V., το οποίο αποσπά το βραβείο του ιδρύματος William Faulkner, ως το καλύτερο μυθιστόρημα πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα. Το δέυτερο βιβλίο του, The Crying of Lot 49 δημοσιεύεται τρία χρόνια αργότερα και επίσης βραβεύεται, αυτή τη φορά από το ίδρυμα Richard and Hilda Rosenthal. Το γνωστότερο ίσως έργο του Πίντσον, Το Ουράνιο Τόξο της Βαρύτητας, δημοσιεύεται το 1973 και αποσπά πολύ θετικές κριτικές. Την ίδια περίοδο, παρά την ολοένα αυξανόμενη αποδοχή του έργου του, ο ίδιος ο Πίντσον διακρίνεται για την συστηματική και συνειδητή αποχή του από τη δημοσιότητα και τον τύπο. Το 1990 εκδίδεται το τέταρτο μυθιστόρημά του, Vineland ενώ το 1997 εκδίδει το Mason & Dixon. Στη δεκαετία του '90, περίοδο στην οποία εικάζεται πως έζησε για ένα διάστημα στο Μεξικό και την Καλιφόρνια, ο Πίντσον μετακομίζει στη Νέα Υόρκη και παντρεύεται την συνεργάτιδά του Melanie Jackson με την οποία αποκτά και ένα γιο. Για την προσωπική ζωή του συγγραφέα, ελάχιστα περαιτέρω στοιχεία είναι γνωστά.
Ανωνυμία και μύθος Η αποστροφή του Πίντσον απέναντι στον τύπο και τη δημοσιότητα αποτελεί τμήμα ενός ιδιότυπου μύθου που καλλιεργήθηκε γύρω από το όνομά του. Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν διαθέσιμες φωτογραφίες του, παρά μόνο ελάχιστες που χρονολογούνται στην περίοδο των φοιτητικών σπουδών του ή της θητείας του στο ναυτικό. Ο Πίντσον έχει επιμελώς φροντίσει να μην έρχεται σε επαφή με δημοσιογράφους ενώ μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του δόθηκε για το περιοδικό New York Magazine το 1996. Πριν τη δημοσίευση του τελευταίου του μυθιστορήματος, ο τηλεοπτικός σταθμός CNN εντόπισε και κινηματογράφησε τον Πίντσον στο Μανχάτταν, ωστόσο ο ίδιος απαίτησε να μην προβληθεί, αίτημα που έγινε δεκτό.
Τόμας Πίντσον
Εργογραφία • • • • • • • •
V. (1963, Ελ. Έκδ. 2007, Χατζηνικολή) Η συλλογή των 49 στο σφυρί (The Crying of Lot 49) (1966, Ελ. Έκδ. 1986, Ύψιλον) Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας (Gravity's Rainbow) (1973, Ελ. Έκδ. 2000, Χατζηνικολή) Βραδείας καύσεως (Slow Learner) (1984, Ελ. Έκδ. 2000, Χατζηνικολή), συλλογή διηγημάτων Vineland (1990, Ελ. Έκδ. 1997, Χατζηνικολή) Mason & Dixon (1997, Ελ. Έκδ. 2003, Χατζηνικολή) Ενάντια στη μέρα (Against the day) (2006, Ελ. Έκδ. 2009, Καστανιώτης) Inherent Vice (2009, Ελ. Έκδ. αναμένεται)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •
HyperArts - Pynchon [1] MacArthur Fellows: Complete List [2] Pynchon Index [3] Pynchon Notes [4] The Pynchon-L mailing list [5]
• Spermatikos Logos [6]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6]
http:/ / www. hyperarts. com/ pynchon/ http:/ / www. macfdn. org/ programs/ fel/ complete_list_3. htm http:/ / www. ottosell. de/ pynchon/ http:/ / www2. ham. muohio. edu/ ~krafftjm/ pynchon. html http:/ / waste. org/ pynchon-l http:/ / www. themodernword. com/ pynchon/ index. html
130
131
Τόμας Στερνς Έλιοτ Τόμας Στερνς Έλιοτ O Τόμας Στερνς Έλιοτ (Thomas Stearns Eliot, 26 Σεπτεμβρίου 1888 - 4 Ιανουαρίου 1965) ήταν Αμερικανός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα και ηγετική φυσιογνωμία του μοντερνιστικού κινήματος στην ποίηση. Το 1948 βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του ανήκουν το Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Προύφροκ (1910), η Έρημη Χώρα (1922), τα Τέσσερα κουαρτέτα (1943) καθώς και το θεατρικό έργο Φονικό στην Εκκλησιά (1935).
Βιογραφία Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση Ο Έλιοτ γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1888, στο Σαιντ Λιούις Τόμας Στερνς Έλιοτ του Μιζούρι. Ο παππούς του, Γουίλιαμ Γκρήνλιφ Έλιοτ (1811-1887), ήταν ουνιταριστής κληρικός, συνιδρυτής του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον του Μιζούρι και δεσπόζουσα φυσιογνωμία της οικογένειας του, αν και ο ίδιος ο Έλιοτ δεν τον γνώρισε καθώς είχε πεθάνει ένα χρόνο πριν τη γέννησή του. Ο πατέρας του, Χένρυ Γουερ Έλιοτ (1843-1919) ήταν επιτυχημένος 1948 επιχειρηματίας, πρόεδρος της κερδοφόρας εταιρείας Hydraulic-Press Brick Company, και φημιζόταν για την ικανότητά του σε οικονομικά ζητήματα. Η μητέρα του, Σαρλότ Σαμπ Στερνς (1843-1929), εργαζόταν ως δασκάλα και παράλληλα έγγραφε ποιήματα, τα οποία συνήθιζε να στέλνει σε φίλους ή να δημοσιεύει σε εφημερίδες. Σύμφωνα με τη μητέρα του, οι πρόγονοί τους ήταν Άγγλοι και Γάλλοι. O Έλιοτ ήταν το τελευταίο παιδί της οικογένειας και οι γονείς του τον απέκτησαν όταν είχαν ήδη ξεπεράσει την ηλικία των σαράντα ετών. Οι τέσσερις αδελφές του ήταν έντεκα έως δεκαεννέα χρόνια μεγαλύτερες από εκείνον, ενώ ο αδελφός του οκτώ χρόνια μεγαλύτερος. Υπήρξε ευπαθές παιδί και γεννήθηκε με συγγενή διπλή κήλη, γεγονός που τον ανάγκαζε να φοράει ειδικό επίδεσμο κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του. Σε ηλικία επτά ή οκτώ ετών, ο Έλιοτ άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα σε ένα τοπικό σχολείο και το 1898 ξεκίνησε να φοιτά στην «Ακαδημία Σμιθ» (Smith Academy) του Σαιντ Λιούις, που αποτελούσε προπαρασκευαστική σχολή για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον. Το πρόγραμμα των σπουδών του περιλάμβανε ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά, αρχαία ιστορία και αγγλική φιλολογία. Στην ακαδημία, ο Έλιοτ έδειξε δείγματα μελετηρού μαθητή με καλούς βαθμούς, ενώ παράλληλα εξέδιδε μόνος του ένα περιοδικό ποικίλης ύλης με τίτλο The Fireside, ερχόμενος από νωρίς σε επαφή με τη συγγραφή. Παρά τις καλές του επιδόσεις και ενώ είχε τη δυνατότητα να εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, οι γονείς του αποφάσισαν να φοιτήσει για ένα χρόνο στο προπαρασκευαστικό σχολείο της ιδιωτικής Ακαδημίας Μίλτον στη Βοστόνη. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που ο Έλιοτ εγκατέλειπε το προστατευτικό οικογενειακό του
Τόμας Στερνς Έλιοτ περιβάλλον. Τον Ιούνιο του 1906, πέρασε με επιτυχία τις εισαγωγικές εξετάσεις του Χάρβαρντ. Κατά το πρώτο έτος σπουδών, επέλεξε τα μαθήματα του συνταγματικού δικαίου, της ελληνικής και αγγλικής φιλολογίας, της μεσαιωνικής ιστορίας και της γερμανικής γραμματικής. Παράλληλα, έγινε γρήγορα μέλος σε όλους τους σημαντικούς πανεπιστημιακούς συλλόγους. Υπήρξε επίσης μέλος του συμβουλίου του λογοτεχνικού περιοδικού The Harvard Advocate, στο οποίο είχε δημοσιεύσει και ο ίδιος ορισμένα ποιήματά του. Τον Ιούνιο του 1909 πήρε το πτυχίο του και αποφάσισε να ακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές στην αγγλική φιλολογία. Την ίδια περίοδο, γνώρισε τον αμερικανό συγγραφέα Κόνραντ Άικεν, με τον οποίο διατήρησε μακροχρόνια φιλία. Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών του, ο Έλιοτ συνεργάστηκε με δύο διακεκριμένους καθηγητές, τον ποιητή και φιλόσοφο Τζωρτζ Σανταγιάνα και τον Ίρβινγκ Μπάμπιτ, ο οποίος άσκησε σημαντική επιρροή πάνω του. Τον Οκτώβριο του 1910 αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ευρώπη και επισκέφτηκε κυρίως το Παρίσι. Στη διάρκεια της παραμονής του μελετούσε παράλληλα γαλλική φιλολογία, κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα γαλλικών και παρακολούθησε παραδόσεις του φιλοσόφου Ανρί Μπερξόν. Την ίδια περίοδο ολοκλήρωσε τα δύο μεγάλα ποιήματα της νεότητάς του, The Love Song of J. Alfred Prufrock και Portrait of a Lady. Εκτός από το Παρίσι, ο Έλιοτ επισκέφτηκε επίσης το Μόναχο και πιθανότατα το Λονδίνο. Το 1911 επέστρεψε στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και εγγράφτηκε ως διδακτορικός φοιτητής στο τμήμα της φιλοσοφίας. Μελέτησε σανσκριτικά παρακολουθώντας το μάθημα της ινδικής φιλολογίας και αργότερα ινδική φιλοσοφία, ακολουθώντας τη διαδρομή άλλων Αμερικανών διανοουμένων, προς τη διερεύνηση της ανατολικής θρησκείας. Αργότερα, ο Έλιοτ εγκατέλειψε αυτή την πορεία και στράφηκε σε περισσότερο «συμβατικούς» τομείς της φιλοσοφίας και της συγκριτικής μεθοδολογίας, παρακολουθώντας διαλέξεις των Τσαρλς Λάνμαν, Τζοσάια Ρόυς και Μπέρτραντ Ράσελ. Στις αρχές του 1914, εκμεταλλευόμενος μία υποτροφία που του πρόσφερε το πανεπιστήμιο, επέστρεψε στην Ευρώπη με σκοπό να συνεχίσει τις σπουδές του στο Merton College της Οξφόρδης, όπου επρόκειτο να ολοκληρώσει τη διατριβή του για τον βρετανό φιλόσοφο Φ. Χ. Μράντλεϋ, υπό την εποπτεία του Χάρολντ Γιόακιμ.
Αγγλία Ο Έλιοτ έφθασε στο Λονδίνο τον Αύγουστο του 1914 και αφού νωρίτερα είχε φροντίσει να επισκεφτεί το Βέλγιο και την Ιταλία. Το πρώτο διάστημα της παραμονής του στην αγγλική πρωτεύουσα, συνδέθηκε με τον Έζρα Πάουντ, που ήδη ζούσε εκεί για περίπου πέντε χρόνια και είχε γνώση του λογοτεχνικού έργου του Έλιοτ από τον Κόνραντ Άικεν. Ο Πάουντ ήταν ενθουσιασμένος με τα ποιήματα του Έλιοτ και τον σύστησε σε άλλους Αμερικανούς συγγραφείς, προσφέροντας του την ευκαιρία να βρεθεί σε ένα γόνιμο καλλιτεχνικό περιβάλλον, αλλά και να γίνει ευρύτερα γνωστό το έργο του. Με την έναρξη του φθινοπωρινού τριμήνου, Ο Έλιοτ ξεκίνησε τα μαθήματα φιλοσοφίας, συνεχίζοντας να εργάζεται πάνω στη διδακτορική του διατριβή. Το 1915 ήταν το έτος που σημάδεψε την προσωπική του ζωή, καθώς γνώρισε την Βίβιεν Χέι-Γουντ (1888-1947), την οποία παντρεύτηκε στις 26 Ιουνίου του ίδιου έτους στο Ληξιαρχείο του Χάμστεντ, κρατώντας αρχικά κρυφό το γάμο από τους γονείς του. Λίγο αργότερα, ξεκίνησε να εργάζεται ως δάσκαλος στη μέση εκπαίδευση προκειμένου να συντηρούνται. Εκείνη την περίοδο, ο Μπέρτραντ Ράσελ είχε στενή σχέση με το ζεύγος, πατερναλιστική όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος, και για ένα διάστημα συγκατοικούσαν στο διαμέρισμα του. Χάρη σε μεσολάβηση του Ράσελ, ο Έλιοτ ανέλαβε να γράφει κριτικές αναλύσεις στο περιοδικό International Journal of Ethics ενώ ήρθε επίσης σε επαφή με το φιλολογικό περιοδικό New Statesman. Τον Απρίλιο του 1916 παρέδωσε στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ τη διατριβή του, με τίτλο Experience and the Objects of Knowledge in the Philosophy of F.H. Bradley, αποφασισμένος να μην συνεχίσει την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στη φιλοσοφία, σε αντίθεση με τις επιθυμίες των γονέων του, και να εγκατασταθεί μόνιμα στο Λονδίνο. Στα τέλη του έτους, παραιτήθηκε από το δημοτικό σχολείο και παρά την αρχική του πρόθεση να συντηρηθεί αποκλειστικά από τις κριτικές του, χρειάστηκε για οικονομικούς λόγους να δεχθεί μία θέση στην τράπεζα Lloyds, την οποία εξασφάλισε χάρη σε ενέργεια του γενικού διευθυντή της, που ήταν φίλος της
132
Τόμας Στερνς Έλιοτ οικογένειας των Χέι-Γουντ. Την ίδια περίπου περίοδο εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο του, χάρη στην μεσολάβηση του Πάουντ, και ο Έλιοτ προσελήφθη ως βοηθός εκδότη στο περιοδικό Egoist. Όταν το 1917 η Αμερική εισήλθε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν σε στρατεύσιμη ηλικία, ωστόσο εξαιτίας της κήλης του και ενός προβλήματος ταχυκαρδίας κρίθηκε ακατάλληλος για ενεργό υπηρεσία. Επιχείρησε να ενταχθεί στην Υπηρεσία ΠΛηροφοριών του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρίς επιτυχία, και αργότερα του προτάθηκε μία θέση στο Γραφείο Πληροφοριών του Στρατού, ωστόσο εξαιτίας καθυστερήσεων, ο Έλιοτ τελικά δεν υπηρέτησε, παρά τις προσπάθειες του. Το επόμενο διάστημα χαρακτηρίστηκε από βαρύ φόρτο εργασίας για τον Έλιοτ, αναγκασμένος να μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στην τράπεζα, τη βιβλιοκριτική ή τα δοκίμια του και τη συζυγική ζωή, συγχρόνως με οικονομικές δυσχέρειες αλλά και προβλήματα υγείας τόσο της συζύγου του όσο και δικά του, για τα οποία κατέφυγε κάποια στιγμή στη θεραπεία του ψυχαναλυτή δρ. Βιτόζ, στη Λωζάννη. Το 1922 εκδόθηκε το ποίημα Έρημη Χώρα, ένα από τα σπουδαιότερα έργα του και άρχισε να εκδίδει το περιοδικό Criterion (Κριτήριο) στο οποίο δημοσίευσε πολυάριθμες κριτικές και θεωρητικά κείμενα, συμβάλλοντας παράλληλα στη διάδοση των έργων άλλων Ευρωπαίων συγγραφέων. Μέσα στο πρώτο έτος κυκλοφορίας του, ο Έλιοτ συγκέντρωσε αρκετούς ικανούς συνεργάτες μεταξύ των οποίων ο Λουίτζι Πιραντέλο, η Βιρτζίνια Γουλφ και ο Πωλ Βαλερύ. Την περίοδο αυτή, η αυξανόμενη θρησκευτική του πίστη, τον έστρεψε προς την Αγγλικανική Εκκλησία και στις 29 Ιουνίου βαφτίστηκε με μεγάλη μυστικότητα και έγινε επίσημα δεκτός στους κόλπους της Εκκλησίας της Αγγλίας. Ο Έλιοτ διέκρινε στο αγγλοκαθολικό ρεύμα τη συνέχεια μία παράδοσης και ένα είδος επιστροφής του στη θρησκεία των άγγλων προγόνων του. Η θρησκευτική τάση του αποτυπώθηκε και στα κείμενα του στο Criterion, τα οποία δεν αφορούσαν τόσο λογοτεχνικά ζητήματα, όσο εξέφραζαν τις αναλύσεις του για δημόσια θέματα, τα οποία προσέγγιζε κατά ομολογία του ως «ηθικολόγος», παρά ως καλλιτέχνης. Η χριστιανική του μεταστροφή αντιμετωπίστηκε ως επί το πλείστον με καχυποψία από τους παλιούς του φίλους λογοτέχνες, όπως τον Πάουντ και τον Γουίνταμ Λιούις. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους έγινε Βρετανός πολίτης, σε μία περιόδο που σταδιακά αναγνωριζόταν ως εκπρόσωπος των αγγλικών γραμμάτων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο γάμος του με την Βίβιεν είχε αρχίσει να αντιμετωπίζει κρίση, η οποία οδήγησε τελικά στο χωρισμό τους, το 1933, γεγονός που αποτέλεσε το έναυσμα ενός νέου ξεκινήματος για τον Έλιοτ. Τα επόμενα δύο χρόνια ολοκλήρωσε τα πρώτα του θεατρικά έργα The Rock (1934) και To Φονικό στην Εκκλησιά (1935). Το τελευταίο είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό και ταυτόχρονα επαινέθηκε από τους κριτικούς. Η Βίβιεν Χέι-Γουντ πέθανε αργότερα σε μία ιδιωτική ψυχιατρική κλινική του βόρειου Λονδίνου, το 1947. Στις αρχές του 1938, εκδόθηκαν δύο συλλογές του έργου του, το Essays Ancient and Modern, με δοκίμια του, καθώς και η συλλογή Collected Poems 1909-1935 που περιλάμβανε την πρώτη δημοσίευση του ποιήματος Burnt Norton, και έλαβε ευμενείς κριτικές, ανάλογες του κύρους που είχε αποκτήσει πλέον ο Έλιοτ.
Τελευταία χρόνια Το Νοέμβριο του 1948 τού ανακοινώθηκε πως κέρδισε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας και μετέβη στη Στοκχόλμη για την απονομή του. Παρά την ικανοποίησή του, ο Έλιοτ ανησυχούσε για τα επακόλουθα της μεγάλης φήμης που αποκτούσε, συνδέοντας τον εαυτό του με άλλες περιπτώσεις συγγραφέων που μετά από ανάλογη βράβευση δεν δημιούργησαν ξανά κάποιο αξιόλογο έργο. Η ανασφάλεια του γύρω από το ποιητικό του έργο ή το κατά πόσο θα κατόρθωνε να ανταπεξέλθει σε αυτό, υπήρξε χαρακτηριστικό του γνώρισμα, από τα πρώτα βήματά του. Τη βράβευση του με το Νόμπελ, ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια πολυάριθμες απονομές τιμητικών τίτλων και απονομών. Στις 10 Ιανουαρίου του 1957, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, με την τριαντάχρονη Βάλερι Φλέτσερ, η οποία στο παρελθόν υπήρξε γραμματέας του. Ο δεύτερος γάμος του τελέστηκε, όπως και ο πρώτος, με μυστικότητα, και ήταν περισσότερο ευτυχισμένος, αν και συντομότερος σε διάρκεια. Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, αντιμετώπισε έντονα προβλήματα υγείας. Στα τέλη Νοεμβρίου του 1964 ταξίδεψε για τελευταία φορά στη γενέτειρά του και μετά την επιστροφή του στο Λονδίνο, τον Οκτώβριο του 1964, κατέρρευσε στο σπίτι του και
133
Τόμας Στερνς Έλιοτ μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε βαθύ κώμα και παράλυτος από την αριστερή πλευρά. Πέθανε τελικά στις 4 Ιανουαρίου 1965 από εμφύσημα. Είχε δώσει εντολή να αποτεφρωθεί η σορός του και τον Απρίλιο η τέφρα του μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στο Ιστ Κόκερ, χωριό από το οποίο κατάγονταν οι πρόγονοί του.
Έργο Ποίηση Η αρχή της σταδιοδρομίας του Έλιοτ ως ποιητή, χρονολογείται το 1915, χρονιά κατά την οποία δημοσιεύτηκε το ποίημα Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Προύφροκ (The Love Song of J. Alfred Prufrock), στο περιοδικό του Σικάγο Poetry και χάρη σε παρότρυνση του Έζρα Πάουντ προς τη Χάριετ Μονρόε, ιδρυτή του περιοδικού. Ο Έλιοτ είχε συνθέσει το ποίημα νωρίτερα, την περίοδο από το Φεβρουάριο του 1910 έως τον Ιούλιο του επόμενου έτους. Ο Έζρα Πάουντ είχε συμβολή και στην έκδοση του πρώτου βιβλίου του Έλιοτ, καθώς ήταν εκείνος που καταρχήν είχε την ιδέα αλλά και οργάνωσε το υλικό που περιείχε. Το Prufrock and Other Observations εκδόθηκε το 1917 και αντιμετωπίστηκε ως επί το πλείστον με σύντομες και αρνητικές κριτικές στον αγγλικό τύπο. Η κριτική του The Times Literary Supplement, σύμφωνα με την οποία «[...] τα ποιήματά του δύσκολα θα διαβαστούν από πολλούς με ευχαρίστηση»[1] , στο τεύχος της 21ης Ιουνίου του 1917, αποτυπώνει την γενικευμένη εντύπωση που προκάλεσε το έργο στους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Τον Οκτώβριο του 1922, ο Έλιοτ δημοσίευσε την Έρημη Χώρα στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Criterion. Η ακριβής περίοδος κατά την οποία γράφτηκε παραμένει άγνωστη, ωστόσο θεωρείται πιθανό πως σημαντικό μέρος του ποιήματος άρχισε να προετοιμάζεται το αργότερο στις αρχές του 1921. Οι πρώτες εκδοχές του ποιήματος διέφεραν σημαντικά από την τελική του μορφή και είχαν περίπου διπλάσια έκταση. Σημαντική συμβολή στον περιορισμό των αρχικών χειρογράφων του Έλιοτ είχε ο Έζρα Πάουντ, ο οποίος προέβη γενικά σε ριζοσπαστικές αλλαγές στο ποίημα, συμβάλλοντας καθοριστικά στη μορφή που τελικά δημοσιεύτηκε και αργότερα εκδόθηκε με συνοδευτικές σημειώσεις του Έλιοτ. Η Έρημη Χώρα δέχθηκε πολλαπλές ερμηνείες και χαρακτηρίστηκε ως περιγραφή μίας παρακμάζουσας κοινωνίας, αλληγορία ή αυτοβιογραφία. Ο Πάουντ χαρακτήρισε το έργο ως μία «δικαίωση του κινήματος του μοντέρνου πειράματος» ενώ ο Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμ το θεώρησε πλήγμα κατά της «νέας τέχνης» που ξεπρόβαλε στην Αμερική[2] . Οι υπερασπιστές του το ερμήνευσαν περισσότερο ως ένα είδος κοινωνικού σχολίου πάνω στην «παρακμή της εποχής» ενώ για τους αρνητές του υπήρξε απλά ένα λογοτεχνικό παιχνίδι ή ακατανόητο. O κριτικός και συγγραφέας Έντμουντ Γουίλσον θεωρούσε την Έρημη Χώρα «ό,τι καλύτερο παρουσιάστηκε»[3] . Στα σημαντικότερα έργα του Έλιοτ ανήκει και η συλλογή Τέσσερα Κουαρτέτα (Four Quartets) η οποία εκδόθηκε το 1943, αποτελούμενη από τα ποιήματα Burnt Norton (1935), East Coker (1940), The Dry Salvages (1941) και Little Gidding (1942), τα οποία είχαν παλαιότερα δημοσιευτεί ανεξάρτητα, λαμβάνοντας ευνοϊκες κριτικές στον αγγλικό τύπο. Υπήρξε το πρώτο ποιητικό έργο με το οποίο κατάφερε να απευθυνθεί σε ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό και μέσα από το οποίο κατάφερε να εκφράσει με τον πιο καθαρό τρόπο τις χριστιανικές του πεποιθήσεις[4] παρέχοντας συγχρόνως μία ολοκληρωμένη εικόνα της ευρωπαϊκής παράδοσης. Ο ίδιος ο Έλιοτ θεωρούσε τα Τέσσερα Κουαρτέτα ως το καλύτερο έργο του.
Θέατρο Στο χρονικό διάστημα μετά την Έρημη Χώρα, κατά το οποίο ο Έλιοτ δεν παρήγαγε κάτι ουσιαστικό, ξεκίνησε να επεξεργάζεται την ιδέα να προσανατολιστεί στο θέατρο. Επιθυμούσε τότε να απομακρυνθεί από την τεχνοτροπία της Έρημης Χώρας και κατά αναλογία με την επιτυχία της να δημιουργήσει μία νέα μορφή ποίησης, επιδίωκε να οικοδομήσει ένα νέο είδος θεατρικού έργου, πρόθεση που αποτυπώθηκε στο πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο Sweeney Agonistes, το οποίο έγραφε από το 1923 και εκδόθηκε το 1926. Το 1934 ολοκλήρωσε τη φαντασμαγορία The Rock που εντάσσεται στο είδος του ποιητικού δράματος της δεκαετίας του
134
Τόμας Στερνς Έλιοτ '30 και εξιστορεί την κατασκευή μίας εκκλησίας. Το έργο είχε απήχηση στο κοινό και στους κριτικούς. Ιδιαίτερη επιτυχία είχε επίσης στους εκκλησιαστικούς κύκλους, γεγονός που οδήγησε στην παραγγελία ενός θεατρικού έργου του Έλιοτ για το φεστιβάλ του Καντέρμπουρι που επρόκειτο να διεξαχθεί τον επόμενο χρόνο. Ο Έλιοτ ολοκλήρωσε για το σκοπό αυτό το Φονικό στην Εκκλησιά που παρουσιάστηκε στον καθεδρικό ναό του Καντέρμπουρι στις 19 Ιουνίου του 1935 και έλαβε επαινετικές κριτικές. Κεντρικό θέμα του έργου αποτελεί ο φόνος του μάρτυρα και αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρι Τόμας Μπέκετ. Ο Έλιοτ κλήθηκε να γράψει αργότερα και άλλα ιστορικά και θρησκευτικά έργα, ωστόσο ο ίδιος αρνήθηκε την επανάληψη, θεωρώντας πως ένα ποιητής οφείλει να αποστρέφεται τις δημιουργίες του παρελθόντος του. Μικρότερη επιτυχία και κριτική αποδοχή είχε το επόμενο θεατρικό έργο του Έλιοτ The Family Reunion, το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο Γουέστμινστερ στις 21 Μαρτίου του 1939. Σε αυτό, ο Έλιοτ επεδίωκε τη επανασύνδεση θρησκευτικού και κοσμικού δράματος ενώ κύρια πηγή έμπνευσής του υπήρξε η τραγωδία Ευμενίδες του Αισχύλου. Περίπου στις αρχές του 1948 καταπιάστηκε με τη συγγραφή του θεατρικού έργου The Cocktail Party, το οποίο παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου τον επόμενο χρόνο και έγινε δεκτό με ενθουσιασμό. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν τα θεατρικά έργα The Confidential Clerk (1953) και The Elder Statesman (1958).
Εργογραφία Ποίηση • • • • • • • • • • •
The Love Song of J. Alfred Prufrock and Other Observations (1917) Poems (1920) Whispers of Immortality (1920) The Waste Land (Έρημη Χώρα ή Η Ρημαγμένη Γη) (1922) The Hollow Men (Οι Κούφιοι Άνθρωποι) (1925) The Journey of the Magi (1927) Ash Wednesday (Τετάρτη των Τεφρών) (1930) Ariel Poems (Τα τραγούδια του Άριελ) (1930) Coriolan (1931) Old Possum's Book of Practical Cats (Το εγχειρίδιο πρακτικής γατικής του γερο-Πόσουμ) (1939) Four Quartets (Τα Τέσσερα Κουαρτέτα) (1945)
Θέατρο • • • • • • •
Sweeney Agonistes (έκδοση 1926, πρώτη παρουσίαση 1934) The Rock (1934) Murder in the Cathedral (Φονικό στην Εκκλησιά) (1935) The Family Reunion (Οικογενειακή Αντάμωση) (1939) The Cocktail Party (Κοκταίηλ Πάρτυ) (1949) The Confidential Clerk (1954) The Elder Statesman (πρώτη παρουσίαση 1958, έκδοση 1959)
135
Τόμας Στερνς Έλιοτ
Κριτικές μελέτες και δοκίμια • • • • • • • • • • • • • • • •
The Sacred Wood: Essays on Poetry and Criticism (1920) The Second-Order Mind (1920) Tradition and the individual talent (1920) Homage to John Dryden (1924) Shakespeare and the Stoicism of Seneca (1928) For Lancelot Andrewes (1928) Dante (1929) Selected Essays, 1917–1932 (1932) The Use of Poetry and the Use of Criticism (1933) After Strange Gods (1934) Elizabethan Essays (1934) Essays Ancient and Modern (1936) The Idea of a Christian Society (1940) Notes Towards the Definition of Culture (1948) Poetry and Drama (1951) The Three Voices of Poetry (1954)
• On Poetry and Poets (1957)
Ελληνικές μεταφράσεις • Οικογενειακή αντάμωση = Family reunion, μετάφραση Γιώργος Θ. Δραγώνας, Αθήνα: Εξάντας, 2001. • Τέσσερα κουαρτέτα: Ένα μήνυμα για το μέλλον της ανθρωπότητας, μετάφραση Έφη Αθανασίου, Αθήνα: Ίκαρος, 2002. • T. S. Eliot, μετάφραση Παυλίνα Παμπούδη, επιμέλεια σειράς Παυλίνα Παμπούδη, Αθήνα : Printa, 2002. • Δεν είναι η ποίηση που προέχει: Δοκίμια για την ποίηση και τους ποιητές, μετάφραση Στέφανος Μπεκατώρος, Αθήνα: Πατάκη, 2003. • Ποιήματα 1909-1962 = Collected poems 1909-1962, μετάφραση Αλκή Τσελέντη, Αθήνα: Δωδώνη, 2004 • Δέκα χορικά απ' το "Βράχο", μετάφραση Ε. Ν. Μόσχος. - 3η έκδ. - Αθήνα: Ίκαρος, 2005. • Δάντης: Θεία Kωμωδία και Νέα Zωή, μετάφραση Στέφανος Μπεκατώρος, Αθήνα: Πατάκη, 2005. • Το εγχειρίδιο πρακτικής γατικής του γερο-Πόσουμ, μετάφραση Παυλίνα Παμπούδη, Γιάννης Ζέρβας. - 2η έκδ. - Αθήνα: Άγρα, 2005. • Η ρημαγμένη γη = The waste land , μετάφραση Κλείτος Κύρου - 2η έκδ. - Αθήνα: Ύψιλον, 2006.
Σημειώσεις [1] Times Literary Supplement 21 Ιουνίου 1917, no. 805, 299 (http:/ / www. usask. ca/ english/ prufrock/ recept1. htm) Ανακτήθηκε
από www.usask.ca, 15 Αυγούστου 2006. [2] Πήτερ Άκροϊντ, T.S. Eliot: Ο άνθρωπος πίσω από τη μάσκα, εκδ. Νεφέλη 2002, σ.130 [3] ό.π., σ. 131 [4] The Four Quartets (http:/ / www. britannica. com/ nobel/ micro/ 733_43. html), Encyclopædia Britannica 1997
Βιβλιογραφία • Πήτερ Άκροϊντ, T.S. Eliot: Ο άνθρωπος πίσω από τη μάσκα, εκδ. Νεφέλη 2002, ISBN 960-211-630-7 • Kenneth Asher, T.S. Eliot and Ideology, Cambridge University Press 1998, ISBN 0-521-62760-5 • Ronald Bush, T. S. Eliot: The Modernist in History, Cambridge University Press 1991, ISBN 0-521-39074-5 • Valerie Eliot (εκδ.), The Letters of T.S. Eliot: 1898-1922, Harvest/HBJ Book, ISBN 0-15-650850-8 • Lyndall Gordon, T.S. Eliot: An Imperfect Life, W. W. Norton & Company 1998, ISBN 0-393-32093-6
136
Τόμας Στερνς Έλιοτ • James E. Miller Jr., T. S. Eliot. The Making of an American Poet, 1888-1922. The Pennsylvania State University Press 2005, ISBN 0-271-02681-2 • Joseph Chiari, T.S. Eliot: a memoir, Enitharmon Press 1982, ISBN 0-905289-33-1 • David A. Moody (εκδ.), The Cambridge Companion to T. S. Eliot, Cambridge University Press 1994, ISBN 0-521-42127-6
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Modern American Poetry (http://town.hall.org/Archives/radio/IMS/HarperAudio/011894_harp_ITH.html) Βιογραφικές πληροφορίες, κριτικές και βιβλιογραφία (Πανεπιστήμιο Illinois) • Eliot T.S, The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition (http://www.bartleby.com/65/el/Eliot-Th.html) • Nobelprize.org (http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1948/eliot-bio.html) - Από τον ιστότοπο των βραβείων Νόμπελ Λογοτεχνίας. Περιέχει σύντομη βιογραφία και την ομιλία του κατά την απονομή του βραβείου • Χρονολόγιο, πηγές και κείμενα (http://www.whatthethundersaid.org/index.cfm) • poets.org (http://www.poets.org/poet.php/prmPID/18) - Από τον ιστότοπο της Ακαδημίας Αμερικανών Ποιητών • Άρθρο στο περιοδικό Time (http://www.time.com/time/time100/artists/profile/eliot.html) - Αναφορά στον Έλιοτ μεταξύ των 100 σημαντικότερων καλλιτεχνών του 20ου αιώνα • Marianne Thormählen, University of Lund. "T. S. Eliot." The Literary Encyclopedia (http://www.litencyc.com/ php/speople.php?rec=true&UID=4861). 30 Mar. 2001. The Literary Dictionary Company. • Γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Έλιοτ (http://www.his.com/~feliot/) Κείμενα • Έργα του T. S. Eliot (http://www.gutenberg.org/author/T._S._Eliot) στο Project Gutenberg • Έργα του Τ.Σ. Έλιοτ (http://en.wikisource.org/wiki/Author:T._S._Eliot) - Από την αγγλική Βικιθήκη. • The Prufrock Papers (http://www.usask.ca/english/prufrock/) - Υπερκείμενο για το Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Προύφροκ με κριτικές του έργου. • T.S. Eliot Hypertext Project (http://members.chello.nl/~a.vanarum8/EliotProject/) - Περιέχει έργα του Έλιοτ σε μορφή υπερκειμένου με υποσημειώσεις, χρονολόγιο, βιβλιογραφία και άρθρα. • TSEBase (http://web.missouri.edu/~tselist/cgi/tsebase.cgi) - Ευρετήριο όρων βασισμένο στη συλλογή Collected Poems 1909-1962. • Συλλογή έργων του Τ. Σ. Έλιοτ (http://www.bartleby.com/people/Eliot-Th.html) - Από τον ιστότοπο Bartleby.com • Απαγγελία της Έρημης Χώρας από τον Τ. Σ. Έλιοτ (http://town.hall.org/Archives/radio/IMS/ HarperAudio/011894_harp_ITH.html)
137
138
Τόνι Μόρρισον Τόνι Μόρρισον Η Τόνι Μόρρισον είναι αμερικανίδα λογοτέχνιδα, τιμημένη με τα βραβεία Νόμπελ και Πούλιτζερ. Γεννήθηκε το 1931 στο Οχάιο και βαφτίστηκε Chloe Anthony Wofford. Ήταν το δεύτερο απο τα τέσσερα παιδια της οικογένειας της. Έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον απο νωρίς για την λογοτεχνία, και σπούδασε ανθρωπολογία στα πανεπιστήμια Howard και Cornell, τα οποία ακολούθησε μια ακαδημαική καριέρα στα Texas Southern University, Howard University, Yale, και απο το 1989 στο Princeton University.
Τόνι Μόρρισον
Έχει δουλέψει σαν κριτικός, έχει δώσει πολυάριθμες διαλέξεις με ειδικότητα στην Αφρο-αμερικάνικη κουλτούρα. Ξεκίνησε την καριέρα της ως συγγραφέας το 1970 όπου κέρδισε πολύ καλές κριτικές και την αγάπη του κοινού για την επική της δύναμη, τους διαλόγους και την ποιητική και εκφραστική της απεικόνιση της Μαύρης Αμερικής. Για πολλά χρόνια δούλεψε σαν στέλεχος του εκδοτικού οίκου Random House. Είναι μέλος απο το 1981 του American Academy of Arts and Letters, και έχει πάρει πολλές διακρίσεις μεταξύ των οποίων το βραβείο Πούλιτζερ το 1988 για το αριστούργημά της Η αγαπημένη (Beloved) και το Νόμπελ το 1993.
Έργα Μυθιστορήματα • • • • • • • •
Love (2003) Paradise (1999) Jazz (1992) Beloved (Αγαπημένη) (1987) Tar Baby (1981) Song of Solomon (1977) Sula (1973) The Bluest Eye (1970)
Τόνι Μόρρισον
Διηγήματα • Recitatif (1983)
Παιδική λογοτεχνία (μαζί με τον γιό της Slade Morrison) • • • • • •
Who's Got Game?: The Mirror or the Glass? (αναμένεται να κυκλογορήσει το 2007) Who's Got Game?: Poppy or the Snake?, (2004) Who's Got Game?: The Ant or the Grasshopper, (2003) Who's Got Game?: The Lion or the Mouse?, (2003) The Book of Mean People, (2002) The Big Box, (2002)
Θεατρικά • Dreaming Emmet (ανέβηκε το 1987)
Ελληνικές μεταφράσεις • Ἀγαπημένη, μετάφραση Ἔφη Καλλιφατίδη. Ἀθήνα : Νεφέλη 1989 • • • • •
Το τραγούδι του Σόλομον, μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου. Αθήνα : Οδυσσέας 1993 Τζαζ, μετάφραση Κατερίνα Σχινά. Αθήνα : Νεφέλη 1994 Γαλάζια μάτια, μετάφραση Κατερίνα Σχινά. Αθήνα : Νεφέλη 1995 Sula, μετάφραση Κατερίνα Σχινά. Αθήνα : Νεφέλη 1997 Παράδεισος, μετάφραση - σημειώσεις - επίμετρο Κατερίνα Σχινά. Αθήνα : Νεφέλη 1998
mrj:Моррисон, Тони
139
140
Τρούμαν Καπότε Τρούμαν Καπότε O Τρούμαν Καπότε (Truman Capote, 30 Σεπτεμβρίου 1924 - 25 Αυγούστου 1984) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, γνωστός κυρίως για τη νουβέλα Πρόγευμα στο Τίφφανυς (1958) και το μυθιστόρημα Εν Ψυχρώ (1966). Θεωρείται ένας από τους σημαντικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, ο οποίος απέκτησε μεγάλη φήμη στη διάρκεια της ζωής του, τόσο μέσα από το έργο του όσο και μέσα από την κοινωνική του ζωή.
Βιογραφία Ο Καπότε γεννήθηκε στη Νέα Ορλεάνη της Λουιζιάνα και το πραγματικό του όνομα ήταν Τρούμαν Στρέκφους Πέρσονς, γιος του πωλητή Άρκιουλους Πέρσονς και της Λίλι Μέι Φωκ. Τα παιδικά του χρόνια στιγματίστηκαν από μια ιδιαίτερα ταραγμένη οικογενειακή ζωή. Σε ηλικία τεσσάρων ετών και μετά από το διαζύγιο των γονέων του, η φροντίδα του ανατέθηκε στην οικογένεια της μητέρας του, στο Μόνρόεβιλ της Αλαμπάμα. Το 1933 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να ζήσει με τη μητέρα του και τον δεύτερο σύζυγό Τρούμαν Καπότε. Φωτογραφία του Carl Van Vechten (1948) της, τον Τζόζεφ Καπότε, Κουβανό επιχειρηματία, ο οποίος τον υϊοθέτησε και τότε μετονόμασε σε Τρούμαν Γκαρσία Καπότε. Πραγματοποίησε τις πρώτες του σπουδές στο Trinity School της Νέα Υόρκης ενώ αργότερα φοίτησε στο Dwight School και στο Greenwich High School του Κονέκτικατ, όπου δημοσίευσε κείμενά του στην σχολική εφημερίδα The Green Witch. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών, αμέσως μετά το πέρας των σπουδών του, προσελήφθη στο περιοδικό The New Yorker. Όπως έγραψε ο ίδιος αργότερα για το είδος της απασχόλησής του, επρόκειτο για μία μάλλον ασήμαντη εργασία, ωστόσο ο Καπότε ήταν αποφασισμένος να μην συνεχίσει τις σπουδές του σε κάποιο κολέγιο προκειμένου να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Το 1945, δημοσιεύτηκε το πρώτο του διήγημα με τίτλο Μύριαμ (Miriam), για το οποίο του απονεμήθηκε τον επόμενο χρόνο το βραβείο Ο. Henry Memorial Award. Η βράβευση αυτή, είχε ως αποτέλεσμα να ενδιαφερθεί για το έργο του ο εκδότης Μπένετ Σερφ, γεγονός που οδήγησε τελικά στην υπογραφή ενός συμβολαίου με τον εκδοτικό οίκο Random House, για την έκδοση ενός μυθιστορήματος. Το μυθιστόρημά του, Άλλες φωνές άλλοι τόποι (Other voices, other rooms) εκδόθηκε το 1948 και εδραίωσε την φήμη του, ενώ αποτέλεσε επίσης σημαντική εμπορική επιτυχία πωλώντας περισσότερα από 26.000 αντίτυπα. Ο Καπότε περιέγραψε το έργο του, ως μία προσπάθεια να εξορκίσει δαίμονες. Ακολούθησε μία συλλογή διηγημάτων A Tree of Night and Other Stories και η νουβέλα The grass harp (1951), μία φανταστική ιστορία
Τρούμαν Καπότε βασισμένη στην περίοδο της ζωής του στην Αλαμπάμα. Την δεκαετία του 1950 ασχολήθηκε ενεργά με το θέατρο, τη δημοσιογραφία, καθώς και με τον κινηματογράφο, ολοκληρώνοντας το σενάριο της ταινίας Συμβόλαιο με το Διάβολο (1953), του Τζον Χιούστον. To Νοέμβριο του 1959, η είδηση για τέσσερις ανεξήγητους φόνους των μελών μίας οικογένειας στο Κάνσας, προκάλεσε το ενδιαφέρον του Καπότε, ο οποίος ξεκίνησε μία παρατεταμένη έρευνα του γεγονότος, που θα του παρείχε τη βάση για το επόμενο μυθιστόρημά του, με τίτλο Εν ψυχρώ. Σημαντική βοήθεια κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της έρευνας, πρόσφερε η συγγραφέας και παιδική φίλη του, Χάρπερ Λι, η οποία ταξίδεψε μαζί του στον τόπο του εγκλήματος και καλλιέργησε σχέσεις με την τοπική κοινωνία προκειμένου να εκμαιεύσουν πληροφορίες, μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις. Το Εν Ψυχρώ ολοκληρώθησε το 1966 και αποτέλεσε κατά πολλούς το πλέον πετυχημένο έργο του, τόσο εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά. Ο ίδιος ο Καπότε, επιθυμούσε να δημιουργήσει ένα νέο είδος λογοτεχνίας, το οποίο θα συνδυάζει τις καθιερωμένες λογοτεχνικές μεθόδους με την δημοσιογραφικού τύπου εξιστόρηση ενός πραγματικού γεγονότος. Η έκδοση του Εν Ψυχρώ συνοδεύτηκε από ένα πολυδιαφημισμένο πάρτυ που διοργάνωσε ο Καπότε στις 28 Νοεμβρίου του 1966, το οποίο αναγνωρίζεται ως ένα ιδιαίτερο γεγονός της δεκαετίας του '60. Από την αρχή της σταδιοδρομίας του, ο Καπότε είχε καλλιεργήσει σχέσεις με άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες, προσωπικότητες της υψηλής κοινωνίας, αλλά και διεθνείς διασημότητες, προκαλώντας συχνά την προσοχή των μέσων ενημέρωσης για την ταραχώδη κοινωνική του ζωή, καθώς και την δηλωμένη ομοφυλοφιλία του. Επόμενο λογοτεχνικό έργο του Καπότε αποτέλεσε το - ημιτελές τελικά - μυθιστόρημα Όταν οι προσευχές εισακούονται (Answered Prayers), όπου επιχείρησε να περιγράψει την ζωή των πλούσιων και διάσημων φίλων του. Απόσπασμα του έργου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Esquire το 1975, προκαλώντας την αντίδραση αρκετών φίλων του Καπότε, γιατί αποκάλυπτε προσωπικά στοιχεία. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονώθηκε, πιθανά εξαιτίας της απόρριψης πολλών φίλων του και υιοθέτησε μία άκρως εκκεντρική συμπεριφορά στις δημόσιες εμφανίσεις του, ενδεχομένως απόρροια του αλκοολισμού και της κατάχρησης άλλων ναρκωτικών ουσιών. Το τελευταίο λογοτεχνικό έργο του, που δημοσιεύτηκε ενώ βρισκόταν στη ζωή, ήταν η συλλογή διηγημάτων Μουσική για Χαμαιλέοντες (Music for Chameleons), το 1980. Πέθανε στις 25 Αυγούστου 1984, ύστερα από υπερβολική δόση χαπιών, σε ηλικία 59 ετών. Ο θάνατός του συνέβη στην οικία της Τζοάν Κάρσον, πρώην συζύγου του Τζόνυ Κάρσον, στις τηλεοπτικές εκπομπές του οποίου ήταν συχνά καλεσμένος ο Καπότε.
Κινηματογράφος Έργα του Καπότε μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Αρχικά το μυθιστόρημα Πρόγευμα στο Τίφφανυς [1], το 1961, σε σκηνοθεσία του Μπλέηκ Έντουαρντς και με πρωταγωνίστρια την Όντρεϊ Χέπμπουρν. Θεωρείται πως ο Καπότε δεν ενέκρινε τις αλλαγές του σεναρίου της ταινίας σε σχέση με το βιβλίο. Το μυθιστόρημα Εν Ψυχρώ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1967, σε σκηνοθεσία του Ρίτσαρντ Μπρουκς [2], ενώ σκηνοθετήθηκε το 1996 και από τον Τζόναθαν Κάπλαν ως τηλεοπτική σειρά [3]. Το 2005 προβλήθηκε η βιογραφική ταινία Capote [4] σε σκηνοθεσία του Μπένετ Μίλερ, με θέμα την περίοδο έρευνας και συγγραφής για το Εν Ψυχρώ. Ο Καπότε συμμετείχε ακόμα στη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας Beat the Devil (1953) ενώ εμφανίστηκε ως ηθοποιός στις ταινίες Πρόσκληση Σε Γεύμα Από Έναν Υποψήφιο Δολοφόνο (1976), σε σκηνοθεσία του Ρόμπερτ Μουρ και σενάριο του Νηλ Σάιμον και Ο νευρικός εραστής (1977) του Γούντι Άλεν, όπου υποδύεται τον σωσία του εαυτού του, σε έναν μικρό ρόλο.
141
Τρούμαν Καπότε
Εργογραφία • • • • • • • • •
(1945) Miriam (Μύριαμ) - Διήγημα δημοσιευμένο στο περιοδικό Mademoiselle (1948) Other Voices, Other Rooms (Άλλες Φωνές Άλλοι Τόποι) (1949) A Tree of Night and Other Stories - Συλλογή διηγημάτων (1951) The Grass Harp - Μυθιστόρημα, διασκευασμένο και σε θεατρικό έργο (1952) (1958) Breakfast at Tiffany's (Πρόγευμα στο Τίφφανυς) - Νουβέλα (1966) In Cold Blood (Εν Ψυχρώ) - Μυθιστόρημα (1968) The Thanksgiving Visitor (Ο Καλεσμένος) - Νουβέλα (1980) Music for Chameleons - Συλλογή διηγημάτων (1986) Answered Prayers (Όταν οι προσευχές εισακούονται) - Ημιτελές μυθιστόρημα, δημοσιευμένο μετά θάνατον • (2005) Summer Crossing - Το χαμένο πρώτο μυθιστόρημα του Καπότε (δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The New Yorker στις 24-10-2005)
Βιβλιογραφία • Gerald Clarke, Capote: A Biography, New York: Ballantine, 1988.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία, εργογραφία και έργα για τον Καπότε [5] • Βιογραφία [6] • Truman Capote: A Black + White Tribute [7] Ο Καπότε σε ανάγνωση του Christmas Memory [8] (αρχείο ήχου)
Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=704234 http:/ / www. imdb. com/ title/ tt0061809/ http:/ / www. imdb. com/ title/ tt0116619/ http:/ / www. cine. gr/ film. asp?id=706596 http:/ / www. capotebio. com/ http:/ / www. kirjasto. sci. fi/ capote. htm http:/ / www. ansoniadesign. com/ capote/ http:/ / www. publicradio. org/ tools/ media/ player/ news/ features/ 2004/ 12/ 16_extra_capote
142
143
Τσακ Παλάνιουκ Τσακ Παλάνιουκ Ο Τσαρλς Μάικλ "Τσακ" Παλάνιουκ (Charles Michael "Chuck" Palahniuk) είναι Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, γεννημένος στην πόλη Πράσκο της Ουάσιγκτον στις 21 Φεβρουαρίου του 1962. Είναι περισσότερο γνωστός από το βραβευμένο μυθιστόρημα του Fight Club (1996), στο οποίο βασίστηκε και η ομώνυμη ταινία. H σωστή προφορά του επωνύμου του είναι Πόλανικ, όπως αναφέρεται και στο βιογραφικό σημείωμα της αμερικανικής έκδοσης του "Haunted".
Εργογραφία Λογοτεχνία • "Αϋπνία: Αν έμενες εδώ θα ήσουν ήδη σπίτι", (αγγλ. "Insomnia: If you lived here, you'de be home already"), ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, παραμένει ανέκδοτο. • "Fight Club" (1996) • "Ο επιζών", (αγγλ. "Survivor") (1999).
Ο Τσακ Πόλανικ
• "Αόρατα τέρατα", (αγγλ. "Invisible monsters"), (1999). • "Πνιγμός", (αγγλ. "Choke") (εκδ. ΟΞΥ, μτφρ. Νίνα Μπούρη) (2001). • • • • • • • •
"Νανούρισμα", (αγγλ. "Lullaby")(εκδ. ΟΞΥ, μτφρ. Βασίλης Μπαμπούρης) (2002). "Ημερολόγιο", (αγγλ. "Diary") (2003). "Eίμαστε όλοι στοιχειωμένοι", (αγγλ. "Haunted")(εκδ. ΟΞΥ, μτφρ. Βασίλης Μπαμπούρης) (2005). "Rant" (2007) "Snuff" (2008) "Tell-All" (2010) "Pigmy" (2010) "Damned" (2011)
Μη Λογοτεχνικά • "Fugitives and Refugees: A walk in Portland, Oregon", (2003). • "Stranger than fiction: True Stories", (2004).
144
Τσαρλς Μπουκόφσκι Τσαρλς Μπουκόφσκι Ο Χένρι Τσαρλς Μπουκόφσκι (Henry Charles Bukowski, 16 Αυγούστου 1920 — 9 Μαρτίου 1994) ήταν ένας Αμερικανός ποιητής και συγγραφέας, που έζησε κυρίως στο Λος Άντζελες της Αμερικής. Έγραψε πάνω από 50 βιβλία, καθώς και πολλά μικρότερα κομμάτια, και έχει αναγνωριστεί ως πολύ σημαντικός για το είδος του, ενώ συχνά αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς και ποιητές ως μεγάλη επιρροή.
Η Ζωή του
Ο Μπουκόφσκι στο σπίτι του στο Σαν Πέντρο το 1990, με τους συγγραφείς Mary Ann Swissler και Mat Gleason.
Τα παιδικά και τα σχολικά του χρόνια Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου του 1920, στη γερμανική πόλη Άντερναχ (Andernach). H μητέρα του ήταν Γερμανίδα και ο πατέρας του ένας Πολωνο-Αμερικάνος στρατιώτης, ο οποίος ήταν μέρος της στρατιωτικής δύναμης που είχε μείνει στη Γερμανία μετά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η οικογένεια μετανάστευσε στο Λος Άντζελες, όταν ο Τσαρλς ήταν μόλις δύο ετών, ένα μέρος που τον επηρέασε πάρα πολύ στα γραπτά του. το Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας
O πατέρας του Τσαρλς αναφέρεται συχνά κι από τον ίδιο ως αρκετά βίαιος και κλειστόμυαλος άνθρωπος. Προσπαθούσε να είναι απόλυτα νομοταγής, και άποπειράθηκε να εμφυτεύσει στον γιο του τα δικά του ιδανικά, ώστε εκείνος να γίνει ένα παραγωγικό και ωφέλιμο μέλος της κοινωνίας. Συχνά ήταν άνεργος και έβγαζε τον πόνο και την αγωνία του πάνω στον Τσαρλς, δέρνοντάς τον επανειλημμένα μέχρι τα δέκα του χρόνια. Το αποτέλεσμα ήταν ο Μπουκόφσκι να αρχίσει να νιώθει την εγκατάλειψη και την απομόνωση, και να μένει συνειδητά άπραγος με την έννοια της εναντίωσης, όχι μόνο απέναντι στον πατέρα του, αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία. Ο πατέρας του Τσαρλς τον επηρέασε πάρα πολύ στη ζωή του αλλά και στα γραπτά του. Είναι βασικός
Τσαρλς Μπουκόφσκι χαρακτήρας στη θεματολογία του, και γράφει γι' αυτόν ακόμα και στα τελευταία του ποιήματα στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου, λίγο πριν πεθάνει. Κατά τα σχολικά του χρόνια, ο Μπουκόφσκι διάβασε πολύ. Όταν αποφοίτησε, γράφτηκε στο κολέγιο του Λος Άντζελες για να σπουδάσει δημοσιογραφία και λογοτεχνία, ώστε να γίνει συγγραφέας. Ένα χρόνο μετά, η μητέρα του έγινε έξαλλη όταν ανακάλυψε κάποια κείμενά του, με τα οποία και τάισε τη μηχανή κουρέματος του γκαζόν. Ο Μπουκόφσκι έφυγε από το σπίτι του και έζησε σαν αλήτης ταξιδεύοντας προς την Ατλάντα. Εκεί έμεινε σε μια παράγκα όπου τρεφόταν καθημερινά με σοκολάτες. Αναγκάστηκε να γυρίσει, όμως, κάποια στιγμή σπίτι του, κάτι που θα έκανε συχνά τα επόμενα χρόνια όταν δε θα είχε πουθενά αλλού να πάει.
Μια περίοδος ασωτίας Όταν η Αμερική πήρε μέρος ενεργά στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι φίλοι του και κυρίως ο πατέρας του, τον πίεσαν να καταταγεί στο στρατό. Ο Μπουκόφσκι δεν ένιωθε πως ήθελε να πάει στον πόλεμο, κι έτσι ξεκίνησε μια ζωή περιφερόμενου άστεγου. Τον Αύγουστο του 1944 κρίθηκε ακατάλληλος για να εκτίσει τη στρατιωτική του θητεία[1] και αργότερα κατέληξε για λίγο καιρό στη Νέα Υόρκη, όπου την περίοδο του πολέμου και σε ηλικία 24 ετών, δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα "Aftermath of a Lengthy Rejection Slip" στο περιοδικό Story Magazine. Η Νέα Υόρκη δεν τον κέρδισε, όμως, και σύντομα έφυγε για πιο φιλόξενα μέρη. Δυο χρόνια αργότερα,άλλο ένα διήγημά του, το "20 Tanks From Kasseldown", θα δημοσιευθεί στο Portfolio IΙΙ. Ο Μπουκόφσκι απογοητεύτηκε από τη αργή διαδικασία εκδόσεων των έργων του, και σταμάτησε το γράψιμο για περίπου μία δεκαετία. Έζησε σε διάφορες πόλεις των Η.Π.Α, αλλά κυρίως στο Λος Άντζελες. Την περίοδο αυτή, έκανε μια σειρά από απίθανες και περίεργες δουλειές, ενώ κοιμόταν σε φτηνά, ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στις αρχές της δεκαετίας του '50, έπιασε προσωρινά δουλειά στο ταχυδρομείο ως ταχυδρόμος, αλλά την παράτησε μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια. Το 1955 μπήκε αιμορραγώντας εσπευσμένα στο νοσοκομείο απόρων, έχοντας "κερδίσει" ένα έλκος στομάχου, που παρά λίγο να τον σκοτώσει.
Ένας μεγάλος συγγραφέας γεννιέται Όταν βγήκε από το νοσοκομείο, ο Μπουκόφσκι ξεκίνησε να γράφει ποίηση. Αν και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο αυθεντικούς και με σημαντικότατη επιρροή μεταπολεμικούς ποιητές, ο Μπουκόφσκι δεν έτυχε αναγνώρισης στην Αμερική, ούτε σε μεγάλα περιοδικά, ούτε στην ακαδημία. To 1957 παντρεύτηκε την Μπάρμπαρα Φράι (Barbara Frye), η οποία εξέδιδε το ποιητικό περιοδικό Harlequin και άρχισε να δημοσιεύει δουλειές του Μπουκόφσκι. Ο γάμος τους κράτησε περίπου δύο χρόνια. Μετά το διαζύγιο, ο Μπουκόφσκι ξαναγύρισε στο πιοτό, στην ποίηση, αλλά και στο ταχυδρομείο ως ταμίας, μια θέση την οποία κράτησε για πάνω από δώδεκα χρόνια. Η πρώτη του ποιητική συλλογή "Flower, Fist and Bestial Wail" εκδόθηκε το 1959 σε ένα φυλλαδιάκι σε 200 αντίτυπα. Λίγο αργότερα, ο Jon Edgar Webb ο οποίος εξέδιδε το περιοδικό "The Outsider", εντυπωσιάστηκε από τα ποιήματα του Μπουκόφσκι και άρχισε να δημοσιεύει δουλειές του. Αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος στον Μπουκόφσκι με τίτλο "Outsider of the Year", και τελικά αποφάσισε να εκδόσει μια συλλογή της ποίησης του Μπουκόφσκι. Ο Μπουκόφσκι άρχισε να αποκτά φήμη σε underground περιοδικά και εφημερίδες, ενώ ξεκίνησε και μια στήλη στην εφημερίδα "Open City" του Λος Άντζελες, με το όνομα "Σημειώσεις ενός πορνόγερου" ("Notes of a Dirty Old Man"). Τα κείμενα της στήλης αυτής εκδόθηκαν αργότερα σε ξεχωριστό βιβλίο. Ο Μπουκόφσκι απέκτησε μεγάλη φήμη στο εξωτερικό, και κυρίως στη Γερμανία, όπου μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70, ήταν ο πιο πετυχημένος Αμερικανός συγγραφέας εκεί. Φήμη απέκτησε ακόμη στη Γαλλία, αλλά και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, όχι όμως και στις Η.Π.Α., όπου το κοινό δεν τον αποδέχθηκε, εκτός από ένα περιορισμένο αριθμό φανατικών οπαδών του. Ο ίδιος ο Μπουκόφσκι φερόταν προκλητικά, και βοήθησε να γίνει το όνομά του διαβόητο, προκαλώντας συνεχώς αρνητικές κριτικές εναντίον του.
145
Τσαρλς Μπουκόφσκι
100$ Για μια ζωή Το 1969, ο Τζον Μάρτιν (John Martin), εκδότης των Black Sparrow Press, δίνει 100$ το μήνα στον Μπουκόφσκι για το υπόλοιπο της ζωής του, ώστε να ασχοληθεί μόνο με τη συγγραφή. Ο Τσαρλς παραιτείται σε ηλικία 49 ετών από το ταχυδρομείο για να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Όπως εξήγησε κι ο ίδιος αργότερα σε ένα γράμμα: "Έχω μία από τις δύο επιλογές -- να παραμείνω στο ταχυδρομείο και να τρελαθώ... ή να μείνω εκεί έξω, να το παίξω συγγραφέας και να πεθάνω της πείνας. Αποφάσισα να πεθάνω της πείνας.". Σε λιγότερο από ένα μήνα, έγραψε το πρώτο του βιβλίο που ήταν το Ταχυδρομείο (Post Office), το οποίο εκδόθηκε το 1971. Το 1976 ο Μπουκόφσκι γνώρισε την Λίντα (Linda Lee Beighle), ιδιοκτήτρια ενός εστιατόριου. Δυο χρόνια αργότερα, το ζευγάρι μετακόμισε από την περιοχή του ανατολικού Χόλλυγουντ όπου ο Μπουκόφσκι είχε ζήσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, στην κοινότητα του San Pedro, τη νοτιότερη περιοχή του Λος Άντζελες. Παντρεύτηκαν το 1985. Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι, πέθανε από λευχαιμία στις 9 Μαρτίου 1994, στο San Pedro της California, στην ηλικία των 73 ετών, λίγο καιρό αφότου είχε τελειώσει το τελευταίο του βιβλίο "Αστυνομικό" (Pulp). Πάνω στον τάφο του είναι γραμμένες οι λέξεις "Μην Προσπαθείς" (Don't Try). Σύμφωνα με τη γυναίκα του, το νόημα των παραπάνω λέξεων έχει να κάνει με τις παρακάτω φράσεις: "Εάν σπαταλάς όλη σου την ώρα προσπαθώντας, τότε το μόνο που πράττεις είναι να προσπαθείς. Γι' αυτό μην προσπαθείς. Πράξε" ("If you spend all your time trying, then all you're doing is trying. So don't try. Just do").
Το Έργο του O Μπουκόφσκι έκανε τα πρώτα του βήματα μέσα από μικρά περιοδικά στα τέλη του '50, και συνέχισε κατ' αυτόν τον τρόπο μέχρι τις αρχές του '90. Τα ποιήματα και τα διηγήματά του εκδόδηκαν αργότερα από τις Black Sparrow Press, σαν συλλογικοί τόμοι της δουλειάς του. Ήταν πραγματικά ένας πολύ παραγωγικός συγγραφέας. Έγραψε χιλιάδες ποιήματα, εκατοντάδες διηγήματα και έξι μυθιστορήματα, με αποτέλεσμα να εκδοθούν πάνω από 50 βιβλία του. Ακόμα και τώρα, 10 χρόνια μετά το θάνατό του, συνεχίζουν και εκδίδονται βιβλία του με ανέκδοτο υλικό.
Επιρροές Σημαντική επιρροή στο έργο του άσκησαν οι Άντον Τσέχοφ (Anton Chekhov), Knut Hamsun, Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Ernest Hemingway), Τζον Φέιντ (John Fante), Λουί-Φερντινάντ Σελίν (Louis-Ferdinand Céline), Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky), D.H. Lawrence και άλλοι, στους οποίους και αναφερόταν συχνά. Πολύ μεγάλη επιροή είχε επίσης πάνω του και το Λος Άντζελες, και ήταν ένα από τα αγαπημένα του θέματα. Σε μια συνέντευξη που έδωσε το 1974, είχε πει χαρακτηριστικά: "Μένεις σε μια πόλη όλη σου τη ζωή, και καταλήγεις να ξέρεις κάθε δρόμο. Γνωρίζεις ολόκληρο το χωροταξικό σχέδιο της πόλης. Έχεις μια εικόνα του που βρίσκεσαι. ... Από τότε που μεγάλωσα στο Λ.Α., είχα πάντα τη γεωγραφική και πνευματική αίσθηση ότι ήμουν εδώ. Είχα αρκετό χρόνο να μάθω την πόλη. Δεν μπορώ να δω άλλο μέρος εκτός από το Λ.Α."
Θεματολογία Τα έργα του Τσαρλς Μπουκόφσκι είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία αυτοβιογραφικά, αν και ακόμη κι αυτά, περιέχουν αρκετά φανταστικά στοιχεία. Έχοντας ζήσει περίπου μια δεκαετία στο περιθώριο, μέσα από απορία, αλκοολισμό και συνεχείς καβγάδες, συνέλεξε ένα τεράστιο ποσό εμπειριών, τις οποίες και άρχισε να αποτυπώνει σιγά σιγά στα γραπτά του. Η φιγούρα του πατέρα του φαίνεται πως τον καταδιώκει συνεχώς, αποτυπώνοντας άλλοτε μίσος και αηδία προς το πρόσωπό του, κι άλλοτε μια ανθρώπινη κατανόηση, αναγνωρίζοντας τις συνθήκες που δημιούργησαν την προσωπικότητα του πατέρα του. Η εγκατάλειψη, ο πόνος, η φτώχεια, η απελπισία, εκφράζονται όλα μέσω των πρώιμων έργων του Μπουκόφσκι. Οι άνθρωποι που καταστράφηκαν επειδή δεν τους δόθηκε μια ευκαιρία, ή επειδή απλά δεν
146
Τσαρλς Μπουκόφσκι μπορούσαν να κάνουν κάτι καλύτερο στις ζωές τους. Αλκοολικοί, άστεγοι, πόρνες, άνθρωποι που ζουν την κάθε στιγμή, χωρίς να περιμένουν τίποτα από το αύριο. Ο Μπουκόφσκι κατάφερε να διεισδύσει στις ψυχές αυτών των ανθρώπων, και να παρουσιάσει τα ταλέντα τους, τις προσωπικότητές τους, την ανθρωπιά τους. Με τρόπο λυρικό και όχι επιθετικό, κατακρίνει τους πολιτικούς, τους στρατιωτικούς και τον πόλεμο, το αμερικάνικο όνειρο και ολόκληρη την κοινωνία. Μετά τη σχετική αναγνώρισή του και την εξέλιξη της κοινωνικής του κατάστασης, ο Μπουκόφσκι αλλάζει λίγο και τη θεματολογία του. Παύει να μιλά μόνο για ιστορίες χαμένων ανθρώπων. Συναναστρεφόμενος με διαφορετικούς ανθρώπους, διανθίζει τα έργα του με σαρκαστικά σχόλια για την καινούρια του ζωή, ωριμάζοντας και μαλακώνοντας λίγο το ύφος του.
Κριτική Από τη στιγμή του θανάτου του, ο Μπουκόφσκι έχει γίνει θέμα πάμπολλων άρθρων κριτικής απέναντι στη ζωή και το έργο του. Αν και αγαπήθηκε από πολλούς απλούς ανθρώπους και έγινε σύμβολο για ανθρώπους με ανικανότητες ή προβλήματα αλκοολισμού, οι ακαδημαϊκοί κριτικοί έχουν δώσει ελάχιστη σημασία στα γραπτά του. Θεωρείται όμως από πολλούς ως ένας πολύ σπουδαίος ποιητής, με μεγάλη επιρορή. Οι Ζαν Ζενέ (Jean Genet) και Ζαν-Πολ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) τον είχαν χαρακτηρίσει ως τoν "μεγαλύτερο ποιητή" της Άμερικής.
Βιβλιογραφία Σε παρένθεση και με έντονη γραφή εμφανίζεται ο ελληνικός τίτλος του έργου, εφ' όσον έχει εκδοθεί • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Flower, Fist and Bestial Wail (1960) Longshot Pomes for Broke Players (1962) Run with the Hunted (1962) It Catches My Heart in Its Hand (1963) Grip the walls (1964) Cold Dogs in the Courtyard (1965) Confessions of a Man Insane Enough to Live with Beasts (1965) Crucifix in a Deathhand (1965) All the Assholes in the World and Mine (1966) The Genius of the Crowd (1966) Night's work (1966) At Terror Street and Agony Way (1968) Poems Written Before Jumping out of an 8 Story Window (1968) A Bukowski Sampler (1969) Days Run Away Like Wild Horses Over the Hills (1969) If we take (1969) Notes of a Dirty Old Man (1969) --- (Σημειώσεις ενός Πορνόγερου Ι και ΙΙ) Another Academy (1970) Fire Station (1970) Post Office (1971) --- ( Το Ταχυδρομείο ) Erections, Ejaculations, Exhibitions and General Tales of Ordinary Madness (1972) --- (Ερωτικές Ιστορίες Καθημερινής Τρέλας) • Me and your sometimes love poems (1972) • Mockingbird, Wish Me Luck (1972) • South of No North (1973) --- (Ιστορίες μιας Θαμμένης Ζωής) • Burning in Water Drowning in Flame: Selected Poems 1955-1973 (1974) • 55 beds in the same direction (1974)
147
Τσαρλς Μπουκόφσκι • • • • • • • • • • • • • • • • •
Factotum (1975) --- (Άνθρωπος για Όλες τις Δουλειές) The Last Poem & Tough Company (1976) Scarlet (1976) Art (1977) Love is a Dog from Hell (1977) Legs, Hips and Behind (1978) Women (1978) --- (Γυναίκες) You Kissed Lilly (1978) A Love Poem (1979) Play the Piano Drunk Like a Percussion Instrument Until the Fingers Begin to Bleed a Bit (1979) Shakespeare Never Did This (1979) Dangling in the Tournefortia (1981) Ham on Rye (1982) --- (Τοστ Ζαμπόν) Horsemeat (1982) The Last Generation (1982) Bring Me Your Love (illustrated by Robert Crumb) (1983) The Bukowski/Purdy Letters (1983)
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Hot Water Music (1983) --- (Πόλη των Αγγέλων) και (Βρώμικος Κόσμος) Sparks (1983) Going Modern (1984) Horses Don't Bet on People and Neither Do I (1984) One For The Old Boy (1984) There's No Business (illustrated by Robert Crumb) (1984) War All the Time: Poems 1981-1984 (1984) Alone In A Time Of Armies (1985) The Day it Snowed in L.A. (1986) Gold In Your Eye (1986) Relentless As The Tarantula (1986) The Wedding (1986) You Get So Alone at Times It Just Makes Sense (1986) Luck (1987) The Movie "Barfly" (1987) Beauti-Ful (1988) The Movie Critics (1988) Roominghouse Madrigals: Early Selected Poems 1946-1966 (1988) Hollywood (1989) --- (Ηollywood) If You Let Them Kill You They Will (1989) Red (1989) We Ain't Got No Money Honey (1989) Darkness & Ice (1990) Not Quite Bernadette (1990) Septuagenarian Stew: Stories and Poems (1990) This (1990) In The Morning And At Night (1991) In The Shadow Of The Rose (1991)
• People Poems (1991) • Last Night of the Earth Poems (1992)
148
Τσαρλς Μπουκόφσκι • • • • • • • • • • • • • • • • •
Now (1992) Three Poems (1992) Between The Earthquake (1993) Run with the Hunted: A Charles Bukowski Reader (1993) Screams from the Balcony: Selected Letters 1960-1970 (1993) Those Marvelous Lunches (1993) Pulp (1994) --- (Αστυνομικό) Confession Of A Coward (1995) Heat Wave (1995) Living on Luck: Selected Letters 1960s-1970s, Volume 2 (1995) Shakespeare Never Did This (augmented edition) (1995) Betting on the Muse: Poems & Stories (1996) The Laughing Heart (1996) Bone Palace Ballet (1997) A New War (1997) The Captain Is Out to Lunch and the Sailors Have Taken Over the Ship (1998) To Lean Back Into It (1998)
• • • • • • • • • •
Reach for the Sun: Selected Letters 1978-1994, Volume 3 (1999) The Singer (1999) What Matters Most Is How Well You Walk Through the Fire (1999) Open All Night (2000) Popcorn In The Dark (2000) Beerspit Night and Cursing: The Correspondence of Charles Bukowski and Sheri Martinelli 1960-1967 (2001) The night torn mad with footsteps (2001) Pink Silks (2001) The Simple Truth (2002) Sifting Through The Madness for the Word, The Line, The Way: New Poems (2003) --- (Να Περιφέρεσαι στην Τρέλα) as Buddha smiles (2004) The Flash of Lightning Behind the Mountain: New Poems (2004) --- (Η Λάμψη της Αστραπής Πίσω από το Βουνό) Slouching Toward Nirvana (2005) Come On In!: New Poems (2006)
• • • •
Ελληνικές μεταφράσεις • • • • • • • •
Ποιήματα καί πεζά, μετάφραση Ἀλίκη Γιατράκου-Fossi, Αθήνα: Πρόσπερος, 1979. Ἄνθρωπος γιά ὄλες τίς δουλειές, Ἀθήνα: Ὀδυσσέας, 1981. Γυναίκες, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Αθήνα: Οδυσσέας, 1981. Ταχυδρομεῖο, μετάφραση Έφη Φρυδά, Ἀθήνα: Ὀδυσσέας, 1982. Ἱστορίες μιᾶς θαμμένης ζωῆς μετάφραση Έφη Φρυδά, Ἀθήνα: Ὀδυσσέας, 1982. Σημειώσεις ενός πορνόγερου μετάφραση Τέο Ρόμβος, Απόπειρα, 1984. Σημειώσεις ενός πορνόγερου, μετάφραση Ντίνα Σώτηρα, Απόπειρα, 1984. Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ' τήν κόλαση: Ποίηση 1960-1980, επιλογή - μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Απόπειρα, 1986.
• Υπεραστικό μεθύσι, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1987. • Υπεραστικό μεθύσι, επιλογή - μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Απόπειρα, 1987. • Βρώμικος κόσμος, μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη και Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1988.
149
Τσαρλς Μπουκόφσκι
Ταινίες • Μπουκόφσκι Bukowski (1973) - ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας μιας ώρας με παραγωγό τον Taylor Hackford για την εκπαιδευτική τηλεόραση KCET στο Λος Άντζελες (κέρδισε το Silver Reel Award στο San Francisco Film Festival). • Ιστορίες Καθημερινής Τρέλας (Tales of Ordinary Madness) (1981) - ο Ben Gazzara παίζει τον Charles Serking, ένα χαρακτήρα χαλαρά συνδεδεμένο με τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του Μπουκόφσκι, Χένρι Τσινάσκι (Henry Chinaski). Η αργή και δύσκαμπτη ταινία δεν είχε ποτέ απήχηση, και ο Μπουκόφσκι - αν και ήταν φίλος με τον Gazzara - κακολόγησε την ερμηνεία του ηθοποιού. • H ταινία Barfly (1987) με πρωταγωνιστή τον Μίκι Ρουρκ και γραμμένο από τον ίδιο τον Μπουκόφσκι, βασιζόταν στη ζωή του, με το βασικό χαρακτήρα να είναι το alter-ego του, Χένρι Τσινάσκι. Το μυθιστόρημα Hollywood βασίστηκε στις δοκιμασίες της κατασκευής της ταινίας. • Τον ίδιο χρόνο όπου το Barfly έκανε ντεμπούτο (1987), βγήκε και η βελγική ταινία "Τρελή Αγάπη" (Crazy Love), σκηνοθετημένη από τον Dominique Deruddere. Βασισμένη στο διήγημα του Μπουκόφσκι, The Copulating Mermaid of Venice, California, και σε κομάτια του "Τοστ Ζαμπόν" (Ham on Rye), η ταινία εξιστορεί τη ζωή ενός άντρα, προβάλλοντας τρεις διαφορετικές βραδιές διασκορπισμένες μέσα σε 20 χρόνια. Η Τρελή Αγάπη μνημονεύτηκε από τον Μπουκόφσκι ως η αγαπημένη του κινηματογραφική διασκευή δουλειάς του. • To 1988, ο Γάλλος σκηνοθέτης Patrick Bouchitey σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους Lune Froide (Ελληνικός τίτλος: Κρύο Φεγγάρι). Η ιστορία είναι μια ερμηνεία του διηγήματος The Copulating Mermaid of Venice, California. Προσαρμόστηκε έπειτα σε μια μεγαλύτερη έκδοση το 1991, με τον ίδιο τίτλο, αλλά και περιλαμβάνοντας αυτή τη φορά κομμάτια από το βιβλίο Ερωτικές Ιστορίες Καθημερινής Τρέλας. • Ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο Bukowski: Born Into This βγήκε στους αμερικανικούς κινηματογράφους στις 9 Ιουλίου, 2004, με γενικά καλές κριτικές. Ο ηθοποιός Σον Πεν όπως και οι μουσικοί Τομ Γουέιτς και Μπόνο, φίλοι και θαυμαστές του Μπουκόφσκι, εμφανίζονται στην ταινία. • Μια διασκευή του μυθιστορήματος, "Άνθρωπος για Όλες τις Δουλειές" Factotum, γυρίστηκε στη Μινεσότα το 2004. Σκηνοθετήθηκε από τον Bent Hamer, και ο Matt Dillon παίζει το ρόλο του Χένρι Τσινάσκι. • Μια διασκευή του διηγήματος του Μπουκόφσκι, Bring Me Your Love, γυρίστηκε στη Νέα Υόρκη το 2006. Σκηνοθετήθηκε από τον ανεξάρτητο φιλμοπαραγωγό Gui Teixeira.
Σημειώσεις [1] Έγγραφο του FBI (http:/ / bukowski. net/ fbi/ 112. php), ανακτήθηκε 20 Οκτωβρίου 2006 από http:/ / bukowski. net/
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι • Αναλυτική βάση δεδομένων του έργου του Μπουκόφσκι (http://bukowski.net/database/) • Μια εισαγωγή στον Τσαρλς Μπουκόφσκι (http://ourworld.compuserve.com/homepages/jayd/buktro.htm) • Η σελίδα των μπητ για τον Τσαρλς Μπουκόφσκι (http://www.rooknet.com/beatpage/writers/bukowski. html) • The Buk - Μια σύνοψη του Μπουκόφσκι (http://www.thebuk.com/) • Bukowski.org.ua - πρόζα και ποιήματα (http://www.bukowski.org.ua/)
150
151
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ O Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (Francis Scott Key Fitzgerald, 24 Σεπτεμβρίου 1896 – 21 Δεκεμβρίου 1940) ήταν Αμερικανός συγγραφέας. Αποτελεί έναν από τους κύριους εκπροσώπους της αποκαλούμενης Χαμένης Γενιάς των Αμερικανών λογοτεχνών και θεωρείται γενικότερα ένας από τους μείζονες συγγραφείς του 20ού αιώνα. Ολοκλήρωσε συνολικά τέσσερα μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων, ενώ το έργο του έχει μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες.
Βιογραφία Νεανικά χρόνια Ο Φιτζέραλντ γεννήθηκε στο Σαίν Πολ της Μινεσότα, γιος του Έντουαρντ Φιτζέραλντ και της Μαίρη Μακ Κουίλαν, ιρλανδικής καταγωγής και κόρης Ιρλανδού μετανάστη που απέκτησε σημαντική περιουσία ως παντοπώλης. Η οικογένειά του ανήκε στην μεσσαία τάξη και διατηρούσε Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, φωτογραφία του Κάρλ φαν Φέχτεν, 1937 δεσμούς με τον καθολικισμό, κυρίως λόγω της καταγωγής της μητέρας του. Ο εξάδελφός του, Φράνσις Σκοτ Κι (Francis Scott Key) υπήρξε ο δημιουργός του αμερικανικού εθνικού ύμνου. Τις περιόδους 1898 –1901 και 1903 – 1908, έζησε στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, όπου ο πατέρας του εργάστηκε ως πωλητής για την επιχείρηση Procter & Gamble. Μετά την απόλυσή του το 1908, η οικογένεια επέστρεψε στην Μινεσότα και ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ γράφτηκε στη σχολή Saint Paul Academy and Summit School όπου φοίτησε το διάστημα 1908 – 1911. Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στην προπαρασκευστική σχολή Newman School, στο Χάκενσακ (Hackensack) του Νιου Τζέρσεϊ, για την περίοδο 1911 – 1912. Το 1913 ξεκίνησε σπουδές στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ένα από τα κορυφαία ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Αμερικής. Εκεί γνώρισε τους συγγραφείς και κριτικούς Έντμουντ Γουίλσον και Τζον Πηλ Μπίσοπ, ενώ συμμετείχε στα περιοδικά Princeton Tiger και Nassau Literary Magazine. Είχε μέτριες ακαδημαϊκές επιδόσεις και σε συνδυασμό με την απόφασή του να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, εγκατέλειψε τις σπουδές του το 1917, χωρίς να εξασφαλίσει το πτυχίο του. Την ίδια χρονιά κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό, με συμμετοχή στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Αν και τελικά δεν ταξίδεψε ποτέ στην Ευρώπη, υπό τον φόβο του θανάτου και καθώς επιθυμούσε να αφήσει λογοτεχνική κληρονομιά, ο Φιτζέραλντ ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα The Romantic Egotist την περίοδο κατά την οποία εκπαιδευόταν ως αξιωματικός στα στρατόπεδα Zachary Taylor και Sheridan. Όταν κατέθεσε το έργο του στον εκδοτικό οίκο Charles Scribner's Sons, έλαβε ως απάντηση μία επιστολή, στην οποία αναγνωριζόταν η πρωτοτυπία του αλλά δεν γινόταν δεκτό προς δημοσίευση πριν να υποστεί αναθεωρήσεις. Αργότερα, κατέθεσε
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ για δεύτερη φορά το μυθιστόρημα, ωστόσο απορρίφθηκε εκ νέου.
Η γνωριμία με την Ζέλντα Την περίοδο εκπαίδευσής του στο Camp Sheridan, τον Ιούνιο του 1918, ο Φιτζέραλντ γνώρισε και ερωτεύτηκε την Ζέλντα Σάιρ (Zelda Sayre), που ήταν η νεότερη κόρη δικαστή. Τον επόμενο χρόνο και μετά τη λήξη του πολέμου, μετακόμισαν μαζί στην πόλη της Νέας Υόρκης με σκοπό να παντρευτούν. Ο Φιτζέρλαντ εργαζόταν για μία διαφημιστική εταιρεία και παράλληλα έγραφε διηγήματα, ωστόσο δεν έπεισε την Ζέλντα πως θα ήταν ικανός να συντηρήσει οικονομικά μία οικογένεια, με αποτέλεσμα να διαλυθεί ο αρραβώνας του. Ο Φιτζέραλντ επέστρεψε στους γονείς του, στο Σαίν Πωλ, προκειμένου να επεξεργαστεί και πάλι το πρώτο του μυθιστόρημα. Τελικά, υπό τον τίτλο This Side of Paradise, έγινε δεκτό προς δημοσίευση από τον Μάξουελ Πέρκινς, των εκδόσεων Charles Scribner's Sons, την Άνοιξη του 1919. Παράλληλα ξεκίνησε να γράφει μικρές ιστορίες για λογοτεχνικά περιοδικά και έντυπα μεγάλης κυκλοφορίας. Το μυθιστόρημα του, εκδόθηκε στις 26 Μαρτίου του 1920 και κατέστησε τον Φιτζέραλντ, έναν από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της εποχής του. Η επιτυχία του, είχε επίσης ως συνέπεια την επανασύνδεσή του με την Ζέλντα, την οποία παντρεύτηκε μία εβδομάδα μετά την έκδοση του This Side of Paradise. Μαζί απέκτησαν μία κόρη, την Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (Frances Scott "Scottie" Fitzgerald), γεννημένη στις 26 Οκτωβρίου του 1921.
"Η εποχή της Τζαζ" Η δεκαετία του 1920 υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του Φιτζέραλντ. Το δεύτερο μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε, με τίτλο The Beautiful and Damned (Όμορφοι και Καταραμένοι), δημοσιεύτηκε το 1922 ενώ το 1925 εκδόθηκε το κορυφαίο κατά πολλούς έργο του The Great Gatsby (Ο υπέροχος Γκάτσμπυ). Παράλληλα, ο Φιτζέραλντ πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη γαλλική Ριβιέρα και το Παρίσι, όπου γνωρίστηκε και συνδέθηκε με άλλους εξόριστους Αμερικανούς λογοτέχνες, όπως τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, τον οποίο ο Φιτζέραλντ θαύμαζε. Με τη σειρά του, ο Χέμινγουεϊ έγραψε για το ταλέντο του Φιτζέραλντ πως ήταν "τόσο φυσικό όσο το σχήμα που αφήνουν στη σκόνη τα φτερά μιας πεταλούδας". Στα τέλη της δεκαετίας του '20, ξεκίνησε να επεξεργάζεται το τέταρτο μυθιστόρημά του, ωστόσο αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει παράλληλα οικονομικές δυσχέρειες αλλά Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ (1937) και τη σχιζοφρένεια της συζύγου του που εκδηλώθηκε εκείνη την εποχή. Η ψυχική της υγεία παρέμεινε εύθραυστη μέχρι το τέλος της ζωής της. Μετά από νευρική κατάρευση, το 1930 εισήχθη σε κλινική της Ελβετίας μέχρι το Σεπτέμβριο του 1931 και στη συνέχεια επέστρεψαν μαζί στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου το 1932 εισήχθη εκ νέου σε νοσοκομείο της Βαλτιμόρης. Την ίδια περίοδο, ο Φιτζέραλντ ενοικίασε τo κτήμα "La Paix", στα προάστια του Towson, προκειμένου να αφιερωθεί στο νέο του μυθιστόρημα. Εκδόθηκε τελικά το 1934 με τον τίτλο Tender is the Night (Τρυφερή είναι η νύχτα) και αποτέλεσε εμπορική αποτυχία.
152
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ
Τα χρόνια στο Χόλιγουντ Το 1937, με πολλά οικονομικά προβλήματα να τον βαραίνουν, ο Φιτζέραλντ υπέγραψε συμβόλαιο με την Metro-Goldwyn-Mayer, εξάμηνης διάρκειας και με αμοιβή 1.000 δολάρια την εβδομάδα. Αργότερα ανανέωσε το συμβόλαιο του για έναν ακόμα χρόνο, γεγονός που του επέτρεψε να αντιμετωπίσει τις οικονομικές του δυσκολίες. Εργάστηκε ως σεναριογράφος χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Το 1939 ξεκίνησε επίσης το πέμπτο μυθιστόρημά του, The Love of the Last Tycoon, βασισμένο στη ζωή του στελέχους Έρβινγκ Τάλμπεργκ και μια προσπάθεια προσέγγισης του κόσμου του Χόλιγουντ. Το έργο αυτό έμεινε ημιτελές και εκδόθηκε τελικά, για πρώτη φορά, μετά το θάνατό του, έπειτα από σχετική επιμέλεια των σημειώσεων του Φιτζέραλντ από τον φίλο του, Έντμουντ Γουίλσον. Την ίδια περίοδο αποξενώθηκε από την Ζέλντα, η οποία συνέχισε να ζει σε ιδρύματα ενώ εκείνος συνδέθηκε με την δημοσιογράφο Σίλα Γκρέιαμ. Ο Φιτζέραλντ υπήρξε αλκοολικός ήδη από νεαρή ηλικία, ενώ κατά τη δεκαετία του '20, ο προσωπικός του μύθος ήταν συνδεδεμένος με την ιδιότητα αυτή. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας του, ειδικά κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Το 1940 υπέστη δύο καρδιακές προσβολές. Η τελευταία, στις 21 Δεκεμβρίου προκάλεσε και το θάνατό του σε ηλικία 44 ετών.
Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • •
(1920) This Side of Paradise (1922) The Beautiful and Damned (Όμορφοι και καταραμένοι) (1925) [1]The Great Gatsby (Ο υπέροχος Γκάτσμπυ ή Ο μεγάλος Γκάτσμπυ) (1934) Tender is the Night (Τρυφερή είναι η Νύχτα) (1940) The Love of the Last Tycoon (Ο Τελευταίος Μεγιστάνας)
Συλλογές διηγημάτων • • • • •
(1920) Flappers and Philosophers (1922) Tales of the Jazz Age (1926) All the Sad Young Men (1935) Taps at Reveille (1989) The Short Stories of F. Scott Fitzgerald"
Άλλα έργα • (1917) The Princeton Tiger • (1923) The Vegetable (θεατρικό) • (1945) The Crack-Up (δοκίμια και διηγήματα)
Βιβλιογραφία • Matthew J. Bruccoli, Scottie Fitzgerald Smith, Some Sort of Epic Grandeur: The Life of F. Scott Fitzgerald, University of South Carolina Press, (Rev ed. 2002). ISBN 1-57003-455-9. • Mathhew J. Bruccoli, Fitzgerald and Hemingway: A Dangerous Friendship, New York: Carroll & Graf, 1994. ISBN 0-89723-053-1.
153
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Έργα του F. Scott Fitzgerald [2] στο Project Gutenberg • The International F. Scott Fitzgerald Society [3] • University of South Carolina [4]
Παραπομπές [1] [2] [3] [4]
http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ The_Great_Gatsby http:/ / www. gutenberg. org/ author/ F. + Scott+ Fitzgerald http:/ / www. fitzgeraldsociety. org/ http:/ / www. sc. edu/ fitzgerald/
154
155
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ O Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ (Howard Phillips Lovecraft) (20 Αυγούστου 1890 – 15 Μαρτίου 1937) ήταν Αμερικανός συγγραφέας φανταστικής λογοτεχνίας τρόμου. Ήταν, ίσως, από τους πρώτους που έδωσαν στις ιστορίες τους έναν τόνο επιστημονικής φαντασίας. Τα έργα του δεν έτυχαν ευρείας αναγνώρισης κατά την διάρκεια της ζωής του, αλλά το έργο του αποδείχτηκε σημαντικό και είχε μεγάλη επιρροή μεταξύ άλλων συγγραφέων και φίλων της φανταστικής λογοτεχνίας τρόμου.
Βιογραφία
Ο Χάουαρντ Λάβκραφτ. Εδώ σε φωτογραφία με την σύζυγό του το 1924
Ο Λάβκραφτ γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου 1890 στο Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ. Ο πατέρας του, Ουίνφιλντ Σκοτ Λάβκραφτ, ήταν πλασιέ κοσμημάτων και πολύτιμων λίθων. Η μητέρα του ήταν η Σάρα Σούζαν Φίλιπς Λάβκραφτ, της οποίας οι πρόγονοι ήταν από τους πρώτους αποικιστές της Μασαχουσέτης στα 1630. Οι δυο τους παντρεύτηκαν στα 30 τους, κάτι πολύ ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή, ενώ ήταν ο πρώτος γάμος και για τους δύο. Ο Χάουαρντ ήταν μοναχοπαίδι. Όταν ήταν τριών ετών, ο πατέρας του υπέστη οξύ ψυχωτικό επεισόδιο κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Σικάγο. Ενώ επέστρεψε στο Πρόβιντενς, ποτέ δεν επέστρεψε στο σπίτι του: διαγνώστηκε ότι υπέφερε από παραλυτική παράνοια και παρέμεινε νοσηλευόμενος στο νοσοκομείο Μπάτλερ μέχρι το τέλος της ζωής του. Απο τότε και στο εξής ο Λάβκραφτ μεγάλωσε με την μητέρα του, τις δύο θείες του (Λίλιαν Ντελόρα Φίλιπς και Άνι Έμελιν Φίλιπς) και τον παππού του, Ουίπλ Βαν Μπέρεν Φίλιπς. Ο Λάβκραφτ ήταν παιδί θαύμα. Μπορούσε να απαγγέλλει ποίηση σε ηλικία δύο ετών, ενώ συνέθετε ολόκληρα ποιήματα στα έξι του. Ο παππούς του τον ενθάρρυνε να διαβάζει κλασσική λογοτεχνία, όπως το Χίλιες και μία νύχτες, την Θρυλική εποχή του Μπέλφιντς, καθώς και παιδικές εκδόσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Επίσης του διήγειρε το ενδιαφέρον για το παράξενο λέγοντάς του ιστορίες Γοτθικού τρόμου. Ο Λάβκραφτ ήταν φιλάσθενο παιδί και, σύμφωνα με έναν βιογράφο του, έπασχε από την σπάνια ασθένεια της ποικιλοθερμίας, σύμπτωμα της οποίας ήταν η χαμηλή θερμοκρασία του δέρματος. Έτσι, οι απόπειρές του να πάει στο σχολείο δεν ήταν πετυχημένες αν και έλαβε παιδεία κατ' οίκον. Το 1899 άρχισε να εκδίδει μόνος του διάφορα πολυγραφημένα έντυπα, με πρώτο το The Scientific Gazette. Ο Ουίπλ Βαν Μπέρεν Φίλιπς πέθανε το 1904, και η υπόλοιπη οικογένεια δεν άργησε να φτάσει στην εξαθλίωση λόγω κακής διαχείρισης των χρημάτων και των περιουσιακών του στοιχείων. Αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε ένα πολύ μικρότερο και λιγότερο άνετο σπίτι στην οδό Έιντζελ. Ο Λάβκραφτ κατεθλίβη τόσο από αυτό το συμβάν, που για ένα διάστημα είχε τάσεις αυτοκτονίας. Το 1908, υπέστη νευρικό κλονισμό, με αποτέλεσμα να μην κατορθώσει να πάρει το σχολικό απολυτήριο. Αυτή η αποτυχία του να ολοκληρώσει τις σπουδές του και να εισαχθεί στο Brown University τον στοίχειωσε για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Λάβκραφτ έγραφε φανταστική λογοτεχνία ως νεαρός, αλλά μετά την παραμέρισε για χάρη της ποίησης και τον δοκιμίων. Τελικά, επέστρεψε στην φανταστική λογοτεχνία το 1917 με πιο καλογραμμένα διηγήματα όπως Ο Τάφος και ο Δαγών. Το τελευταίο ήταν το πρώτο του έργο που δημοσιεύτηκε, όταν εμφανίστηκε στο Weird Tales το 1923. Οι μακροσκελείς και συχνές του επιστολές τον κατέστησαν έναν από τους μεγαλύτερους
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ επιστολογράφους του 20ου αιώνα. Μεταξύ των αλληλογράφων του ήταν και οι τότε νεαροί Φόρεστ Τζ. Άκερμαν, Ρόμπερτ Μπλακ (Ψυχώ) και Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ (Κόναν ο Βάρβαρος ). Η μητέρα του Λάβκραφτ εισήχθη και εκείνη στο νοσοκομείο Butler, όπου και πέθανε μετά από χειρουργικές επιπλοκές στις 21 Μαΐου 1921. Λίγο αργότερα έλαβε μέρος σε ένα συνέδριο ερασιτεχνών δημοσιογράφων όπου και γνώρισε την Σόνια Γκρην. Ήταν Ουκρανή-Εβραία, γεννημένη το 1883 και μεγαλύτερη του Λάβκραφτ κατά 7 χρόνια. Παντρεύτηκαν το 1924. Το ζευγάρι μετακόμισε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, έναν τόπο που ο Λάβκραφτ ποτέ δεν μπόρεσε να ανεχθεί. Τελικά χώρισαν κοινή συναινέσει και ο Λάβκραφτ επέστρεψε στο Πρόβιντενς, όπου και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του. Η περίοδος μετά την επιστροφή του στο Πρόβιντενς (που ήταν και η τελευταία δεκαετία της ζωής του) ήταν η πιο δημιουργική του περίοδος του Λάβκραφτ. Κατά αυτή την περίοδο έγραψε τα περισσότερα από τα πιο γνωστά του διηγήματα για τις δημοφιλέστερες εκδόσεις pulp εκείνης της εποχής, όπως επίσης και τα μυθιστορήματα Η Περίπτωση του Τσαρλς Ντέξτερ Ουόρντ και Στα Βουνά της Τρέλας. Συχνά εργαζόταν ως διορθωτής έργων άλλων συγγραφέων ενώ άλλοτε συνέγραφε για χάρη άλλων. Παρ' όλες όμως τις συγγραφικές του προσπάθειες, η οικονομική του κατάσταση χειροτέρεψε. Αναγκάστηκε να μετακομίσει μαζί με την θεία του σε ακόμα μικρότερο σπίτι. Η αυτοκτονία του Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ τον επηρέασε βαθιά. Το 1936 του διαγνώστηκε καρκίνος του εντέρου, ενώ διαπιστώθηκε ότι είχε πρόβλημα υποσιτισμού. Έζησε μέσα σε συνεχείς πόνους μέχρι τον θάνατό του τον επόμενο χρόνο 1937 στο Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ. Συχνά στον τάφο του Λάβκραφτ στο Νεκροταφείο Σουάν Πόιντ στο Πρόβιντενς θα βρει κανείς συνθήματα γκραφίτι με την γνωστότερη ρίμα από το διήγημά του Το κάλεσμα του Κθούλου (αρχικά από το Η Πόλη χωρίς Όνομα): "That is not dead which can eternal lie, And with strange aeons even death may die." "Δεν είναι νεκρό αυτό που αιώνια κείται," "Κι ίσως έρθουν παράξενες εποχές, όταν ακόμη και ο θάνατος θα πεθάνει" Η επιγραφή που διάλεξε ο Lovecraft για τον εαυτό του, παρόλ'αυτά, είναι: Howard Philips Lovecraft AUGUST 20, 1890, MARCH 15, 1937. "I AM PROVIDENCE"
Το πλαίσιο του έργου του Η έμπνευση του μεγαλύτερου μέρος του έργου του Λάβκραφτ προήλθε από τους εφιάλτες του. Ίσως αυτή η άμεση ενόραση στο υποσυνείδητό του και ο αντίστοιχος συμβολισμός είναι τα στοιχεία στα οποία το έργο του Λάβκραφτ οφείλει την συνεχιζόμενη απήχηση και επιτυχία του. Οι προσανατολισμοί του Λάβκραφτ τον οδήγησαν στο να αναπτύξει μεγάλη εκτίμηση για τα έργα του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, τα οποία επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τις πρώτες του ιστορίες με θέμα το μακάβριο, όσο και το συγγραφικό του ύφος. Όταν ο Λάβκραφτ ανακάλυψε τα διηγήματα του Λόρδου Ντάνσανι άρχισε να μετατοπίζει τις συγγραφές του προς νέες κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα μία σειρά παρόμοιων φαντασιακών ιστοριών που διαδραματίζονταν στις «Ονειροχώρες». Τελικά, η επιρροή Άρθουρ Μάχεν, του οποίου τα άριστα δομημένα διηγήματα σχετίζονταν με την επιβίωση του αρχέγονου Κακού, και του οποίου οι μυστικιστικές του αντιλήψεις περί μυστικών πίσω από την πραγματικότητα, τελικά άρχισαν να ωθούν τον Λάβκραφτ προς το να βρει την δική του έκφραση από τα
156
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ 1923 και μετά. Αυτή η έκφραση άρχισε να παίρνει μελανά χρώματα με την δημιουργία αυτού που τώρα ονομάζεται Μυθολογία Κθούλου. Ένα πάνθεον, δηλαδή, από εξωγήινες, εξωδιαστατικές θεότητες και φρικιαστικά όντα που αποζητούν να κάνουν την ανθρωπότητα θήραμά τους και η ύπαρξη των οποίων υπονοείτε σε πανάρχαιους μύθους και θρύλους. Τον όρο Μυθολογία Κθούλου τον επινόησε ο Ώγκαστ Ντέρλεθ μετά τον θάνατο του Λάβκραφτ. Ο Λάβκραφτ δημιούργησε μέσα από τα διηγήματά του τον πιο σημαίνοντα μηχανισμό πλοκής της λογοτεχνίας τρόμου: το Νεκρονομικόν, ένα μυστικό βιβλίο μαγείας που συνεγράφη από τον παράφρονα Άραβα Αμπντούλ Αλχαζρέντ. Η ισχύς και η απήχηση αυτής της ιδέας εντός της Μυθολογίας, οδήγησαν κάποιους στο συμπέρασμα ότι ο Λάβκραφτ την είχε αντλήσει από κάποιον υπαρκτό μύθο και διάφορα ψευδο-Νεκρονομικά έχουν εκδοθεί με την πάροδο των ετών. Το πεζό του ύφος είναι μάλλον απαρχαιωμένο. Προτιμούσε να χρησιμοποιεί βαρύγδουπα και δυσνόητα επίθετα όπως «eldritch» (αλλόκοτος), «rugose» (ρικνός), «squamous» (φολιδωτός} και «cyclopean» (κυκλώπειος). Οι απόπειρές του να μεταγραμματίσει τοπικές διαλέκτους σήμερα χαρακτηρίζονται ανακριβείς. Κατέγραψε τα έργα του σε αγγλικά Βρετανίας (παραδεχόταν ότι ήταν αγγλόφιλος) και κατά καιρούς προέβαινε σε ορθογραφικούς αναχρονισμούς, όπως «compleat/complete» και «lanthorn/lantern». Ο Λάβκραφτ ήταν φανατικός επιστολογράφος. Ορισμένες φορές επέγραφε στις επιστολές του ημερομηνίες προ 200 ετών, ώστε να χρονολογούνται πριν από την Αμερικανική Επανάσταση, η οποία ήταν αντίθετη στην αγγλοφιλία του. Έλεγε ότι ο 18ος και 20ός αιώνας ήταν οι καλύτεροι: ο 18ος ήταν μία περίοδος γεμάτη χάρη και ευγένεια, ενώ ο 20ός ήταν ο αιώνας της επιστήμης. Κατά την γνώμη του, ο 19ος αιώνας και πιο συγκεκριμένα η Βικτοριανή εποχή, ήταν ένα «λάθος».
Το έργο του Οι οριστικές εκδόσεις της μυθιστορηματικής πεζογραφίας του (δηλ. «Τα Βουνά της Τρέλας και άλλα μυθιστορήματα», «'Δαγών' και άλλες μακάβριες ιστορίες», «Ο τρόμος του Ντάνγουιτς και άλλα διηγήματα» και «ο Τρόμος στο Μουσείο και άλλες αναθεωρημένες ιστορίες») εκδίδονται από τον εκδοτικό οίκο Arkham House, ο οποίος αρχικά είχε ως σκοπό να επικεντρωθεί στην έκδοση των έργων του Λάβκραφτ, αλλά κατέληξε να εκδίδει και πολλά άλλα έργα φανταστικής λογοτεχνίας (στην Ελλάδα, μεταφράσεις των έργων του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κάκτος [Άπαντα σε 4 τόμους] και Αίολος).
Συγγραφικές περίοδοι Ο Λάβκραφτ συνέγραψε σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες μυθιστορήματος κατά την διάρκεια της ζωής του. Παρά το ότι διηγήματα που ανήκουν σε μία κατηγορία γράφτηκαν σε περιόδους που γράφτηκαν και διηγήματα άλλων κατηγοριών, υπάρχουν περίοδοι κατά την διάρκεια των οποίων όλες οι συγγραφές του Λάβκραφτ μπορούν να αποδοθούν σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες. Σημειωτέον ότι η διαφοροποίηση αυτή έχει γίνει από άλλους και όχι από τον ίδιο τον Λάβκραφτ. • Διηγήματα φρίκης (περ. 1905–1920) • Ονειροχώρες (περ. 1920–1927) • Διηγήματα Μυθολογίας Κθούλου (περ. 1925–1935)
157
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ
158
Εργογραφία Μια λίστα των έργων του Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ από το βιβλίο "An H.P. Lovecraft Encyclopedia" των S.T. Joshi και D. E. Schultz.
Μυθιστοριογραφία Ονομασία έργου
Έτος συγγραφείς
Νταγκόν
1917
Το μνήμα
1917
Πολάρις
1918
Το άσπρο καράβι
1919
Πέρα από το φράγμα του ύπνου
1919
Άρθουρ Τζέρμιν,(Ο άσπρος πίθηκος) 1920 Οι γατές του Ούλθαρ
1920
Από το υπερπέραν
1920
Ο ναός
1920
Το δέντρο
1920
Ο τρομερός γέρος
1920
Η φοτογραφία στο σπίτι
1920
Η ανώνυμη πόλη
1921
Η μουσική του Έριχ Ζαν
1921
Ο ξένος
1921
Η αναζήτηση του Ιρανόν
1921
Οι άλλοι θεοί
1921
Χέρμπερτ Γουέστ:Ο αναζωογονητής
1921-1922
Το κυνηγόσκυλο
1922
Ύπνος
1922
Ο φόβος που παραμονεύει
1922
Τα ποντίκια στους τοίχους
1923
Το ακατανόμαστο
1923
Αυτός
1925
Τρόμος στο κόκκινο αγκίστρι
1925
Το κάλεσμα του Κθούλχου
1926
Κρύος αέρας
1926
Το μοντέλο του Πίκμαν
1926
Το ασημένιο κλειδί
1926
Το παράξενο ψηλό σπίτι στην ομίχλη 1926 Το χρώμα από το Διάστημα
1927
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ
Επιστολές Παρά το ότι ο Λάβκραφτ είναι περισσότερο γνωστός για τα διηγήματα φαντασίας του, το μεγαλύτερο μέρος των συγγραφών του απαρτίζεται από μακροσκελείς επιστολές που αναφέρονται σε διάφορα ζητήματα - από την φανταστική λογοτεχνία μέχρι την πολιτική και την ιστορία. Ο S.T. Joshi εκτιμά ότι ο Λάβκραφτ συνέγραψε περίπου 87.500 επιστολές από το 1912 μέχρι τον θάνατό του το 1937. Μία φημισμένη επιστολή του στον Woodburn Harris με ημερομηνία 9 Νοεμβρίου έχει μέγεθος 70 σελίδων. Ο Λάβκραφτ δεν ήταν μανιώδης επιστολογράφος από νεαρή ηλικία. Το 1931 παραδέχθηκε: «Όταν ήμουν νέος δεν έγραφα σχεδόν καθόλου επιστολές. Ακόμη και το να γράψω μία ευχαριστήρια κάρτα για ένα δώρο που λάβαινα ήταν τόσο μεγάλο βάρος για εμένα που θα προτιμούσα να γράψω μία κατήχηση ή μία εικοσασέλιδη διατριβή για τους δακτύλιους του Κρόνου» (SL 3.369–70). Άρχισε να ενδιαφέρεται περισσότερο για την επιστολογραφία όταν ξεκίνησε αλληλογραφία με τον εξάδελφό του Phillips Gamwell, ενώ τελικά η ενασχόλησή του με το κίνημα ερασιτεχνικής δημοσιογραφία ήταν η αιτία για τις υπεράριθμες επιστολές του. Ο Λάβκραφτ δηλώνει ξεκάθαρα ότι η επαφή του με πολλά διαφορετικά άτομα μέσω της επιστολογραφίας ήταν το μέσο με το οποίο διεύρυνε την αντίληψή του για τον κόσμο: «Βρέθηκα εκτεθειμένος σε δεκάδες διαφορετικές απόψεις, τις οποίες υπό άλλες συνθήκες δεν υπήρχε περίπτωση να γνωρίσω. Τόσο η κατανόησή μου όσο και οι προτιμήσεις μου διευρύνθηκαν και πολλές από τις αντιλήψεις μου σε ζητήματα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα διαφοροποιήθηκαν επειδή αυξήθηκαν οι αντίστοιχες γνώσεις μου» (SL 4.389). Στην Ελλάδα έχουν εκδοθεί μεταφρασμένες επιλεγμένες επιστολές του Λάβκραφτ από τις εκδόσεις Αίολος.
Τάξη, Φύλο και Εθνικότητα Πολλοί σύγχρονοι αναγνώστες συγκλονίζονται από τις ρατσιστικές, ταξικές και σχετικές με την διαφορά των δύο φύλων αναφορές που απαντούν σε πολλά από τα συγγράμματα του Λάβκραφτ. Ο Λάβκραφτ ήταν φανατικός αγγλόφιλος και θεωρούσε την αγγλική κουλτούρα κολοφώνα του πολιτισμού, ενώ έβλεπε τους απογόνους των Άγγλων αποίκων στην Αμερική ως κατώτερης ποιότητας παρακλάδια· όλοι δεν οι υπόλοιποι ήταν κατώτεροι και από αυτούς (παράβαλε ο ποίημά του Ένας Αμερικανός προς την Μητέρα Αγγλία [1]). Τα συγγράμματα του Λάβκραφτ παρουσιάζουν ξεκάθαρα μία αρνητική στάση ως προς την επιμειξία των φυλών και των εθνικοτήτων, σεβασμό στον θεσμό της κληρονομικότητας της κοινωνικής θέσης, ενώ υποστηρίζουν τον περιορισμό των γυναικών στους παραδοσιακούς κοινωνικούς ρόλους τους. Στο έργο του Λάβκραφτ απαντούν συχνά, τόσο φυλετικά όσο και ρατσιστικά και ταξικά στερεότυπα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ονομασία μιας μαύρης γάτας ως «Nigger-man» (αράπης) στο διήγημά του «Ποντίκια μέσα στους Τοίχους». Ο αφηγητής αυτής της ιστορίας εκφράζει συναισθήματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν εχθρικά προς τους Εβραίους (αν και πολλοί από τους φίλους και αλληλογράφους του Λάβκραφτ ήταν Εβραίοι), τους Ιταλούς και τους Πολωνούς. Ρατσιστικές αναφορές βρίσκονται και στην ποίησή του, όπως στο ποίημα «Περί δημιουργίας των νέγρων» και «Έκπτωτη Νέα Αγγλία» που έγραψε το 1912. Κάποιοι σύγχρονοι κριτικοί έχουν επικρίνει την υποτιθέμενη αντίληψη του Λάβκραφτ περί «λευκής ανωτερότητας», ειδικότερα όσον αφορά τους μετανάστες και τους Αφροαμερικανούς. Ωστόσο, από αυτόν τον καταιγισμό αρνητικών φυλετικών στερεοτύπων, ο Λάβκραφτ δεν εξαιρεί ούτε και κάποιους βορειοευρωπαϊκούς λαούς. Σύνηθεις στόχοι είναι, επί παραδείγματι, οι εκφυλισμένοι απόγονοι των Ολλανδών αποίκων στα Όρη Κάτσκιλ, «που αντιστοιχούν τέλεια στο έκφυλο στοιχείο των 'λευκών σκουπιδιών' στις Νότιες Ηνωμένες Πολιτείες» («Πέρα από τα όρια του Ύπνου», 1919). Στο διήγημα Ο Ναός παρουσιάζεται η στερεότυπη εικόνα του ψυχρού δολοφόνου και αλαζόνα πρώσσου αριστοκράτη, ο οποίος είναι κυβερνήτης υποβρυχίου κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και ο οποίος συχνά αναφέρεται στην «ατσάλινη γερμανική θέληση», στην ύψιστη διαλεκτική πρωσσική διανόηση και στην ασημαντότητα της ανθρώπινης ζωής μπροστά
159
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ στην ανάγκη να δοξαστεί η πατρίδα. Το τυπικότερο παράδειγμα των απόψεων του Λάβκραφτ περί ταξικών διαφορών ίσως αποτελεί το διήγημα Ψυχρός Αέρας (1926), όπου ο (προφανώς Αγγλοσάξονας) αφηγητής κάνει υποτιμητικές αναφορές στους άπορους λατινοαμερικανούς της γειτονιάς του, ενώ σέβεται ευλαβικά τον πλούσιο Ισπανό αριστοκράτη, Δρα Muñoz, «άνθρωπο με καταγωγή, καλλιέργεια και διάκριση». Ο Λάβκραφτ βασίστηκε στην ιστορία της εθνικότητάς του για να χτίσει το περιβάλλον σε πολλά από τα έργα του και η αγάπη του για την αγγλοσαξονική ιστορία και κουλτούρα επαναλαμβάνεται συχνά μέσα σε αυτά (όπως με την νοσταλγία του Βασιλιά Κερέινς για την Αγγλία στην Ονειρική Αναζήτηση της Άγνωστης Καντάθ). Η γενικότερη άποψη για αυτό το μυθιστόρημα είναι μάλλον ειρωνική. Συχνότατο μοτίβο στον Λάβκραφτ είναι ο ήρωας που ανακαλύπτει ότι η οικογένεια του φέρει κάποια κατάρα ή ότι η καταγωγή του είναι μολυσμένη με μη ανθρώπινο αίμα. Παραδείγματα τέτοιων έργων αποτελούν τα Γεγονότα γύρω από τον εκλιπόντα Άρθουρ Τζέρμυν και την Οικογένειά του (1920), Ποντίκια μέσα στους Τοίχους (1923) και Η Σκιά πάνω από το Ίνσμουθ (1931). Το μοτίβο αυτό ίσως αποτελεί αντίκτυπο της ανησυχίας του Λάβκραφτ, σχετικά με το ιστορικό της ίδιας του της οικογένειας, ειδικότερα μετά τον θάνατο του πατέρα του από σύφιλη, όπως υποψιαζόταν ο Λάβκραφτ. Ο Λάβκραφτ εξέφρασε τις ρατσιστικές και εθνικοκεντρικές αντιλήψεις του στην αλληλογραφία που αντάλλασσε και μία λεπτομερής περίληψη των αντιλήψεών του μπορεί να βρεθεί στην επιστολή που έστειλε στον J. Vernon Shea, με ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου 1933. (Γράμμα υπ' αριθμόν 648, Επιλεγμένες επιστολές, Arkham House). Στο έργο του Λάβκραφτ εμφανίζονται ελάχιστες γυναίκες, ενώ όταν εμφανίζονται αποτελούν πράκτορες κάποιας μοχθηρής, εξωγήινης δύναμης. Όλως παραδόξως, ο Λάβκραφτ παντρεύτηκε μία Εβραία ουκρανικής καταγωγής, την Sonia Greene. Ο γάμος τους δεν κράτησε και κάποιοι σχολιαστές πιστεύουν ότι αιτία για τον χωρισμό ήταν η ντροπή που ένιωθε ο Λάβκραφτ γιατί η σύζυγός του ήταν ουσιαστικά αυτή που τους συντηρούσε. Παρά το ότι η τραχιά ευθύτητα με την οποία εκφράζεται ο Λάβκραφτ αναφορικά με ζητήματα ρατσιστικά, ταξικά και ισότητας των φύλων ίσως σοκάρει τους αναγνώστες του 21ου αιώνα, ο σύγχρονος αναγνώστης πρέπει να λαβαίνει υπόψη του ότι αυτές οι αντιλήψεις δεν ήταν διόλου ασυνήθιστες στις ημέρες του Λάβκραφτ. Για παράδειγμα, το κίνημα του ευγονισμού αποτελούσε καθολικό ρεύμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ώστε, μάλιστα, σε αρκετές πολιτείες, αυστηρές πολιτικές ευγονισμού είχαν ψηφιστεί ως νόμοι. Η φυλετική απομόνωση ήταν νομικά παγιωμένη στο μεγαλύτερο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών και πολλές σημαίνουσες και ισχυρές προσωπικότητες πρέσβευαν απόψεις παρόμοιες με αυτές του Λάβκραφτ ή και εντονότερες.
Τοποθεσίες στα έργα του Λάβκραφτ Ο Λάβκραφτ χρησιμοποίησε εκτενώς την γενέτειρά του, την νέα Αγγλία, στα έργα του. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται πολλές πραγματικές ιστορικές τοποθεσίες αλλά και αρκετές φανταστικές.
Ιστορικές τοποθεσίες • • • • •
Λόφος Copp, Βοστώνη, Μασσαχουσέτη Μπράτλμπορο, Βερμόντ Πάσκοαγ, Ρόουντ Άιλαντ Μπόλτον, Μασαχουσέτη Σάλεμ, Μασαχουσέτη
• Βοστώνη, Μασαχουσέτη • Ίπσουιτς, Μασαχουσέτη
160
Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ • • • • • • •
Ντάνεντιν, Νέα Ζηλανδία Πόλη της Νέας Υόρκης, Νέα Υόρκη Βουνά Κάτσκιλ, Νέα Υόρκη Κίλντερυ, Ιρλανδία Άλμπανι, Νέα Υόρκη Μπίνγκερ, Οκλαχόμα Γκέινσβιλ, Φλόριντα
Φανταστικές Τοποθεσίες • • • • • • • •
Πανεπιστήμιο του Μισκατόνικ στην φανταστική πόλη του Άρκαμ της Μασσαχουσέτης Η κωμόπολη του Ίνσμουθ Το χωριό του Ντάνγουιτς Τα θεόρατα Βουνά της Τρέλας στην Ανταρκτική. Ο ποταμός Μισκατόνικ Κίνγκσπορτ, Μασσαχουσέτη ΄Αιλσμπουρι, Μασσαχουσέτη Παραλία Μάρτιν
• Η φανταστική κεντρική πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη στο πραγματικό πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, Μπουένος Άιρες, Αργεντινή. Σύμφωνα με τον Λάβκραφτ υπάρχει ένα αντίγραφο του Νεκρονομικόν εδώ, αλλά το πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες δεν είχε ποτέ μια κεντρική βιβλιοθήκη.
Παραπομπές [1] http:/ / en. wikisource. org/ wiki/ An_American_to_Mother_England
161
162
Χένρι Τζέιμς Χένρι Τζέιμς Χένρι Τζέιμς
O συγγραφέας Χένρι Τζέιμς το 1890 Γέννηση: 15 Απριλίου 1843 Νέα Υόρκη Θάνατος: 28 Φεβρουαρίου 1916 (72 ετών) Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Είδος: Εθνικότητα:
Μυθιστόρημα ΗΠΑ
Κυριότερα έργα: Πλατεία Ουάσινγκτον, Το στρίψιμο της βίδας, Ο Αμερικάνος, Το πορτρέτο μιας κυρίας
Ο Χένρι Τζέιμς (Henry James, 15 Απριλίου 1843 - 28 Φεβρουαρίου 1915) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 19ού αιώνα και ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεαλισμού στη λογοτεχνία. Ο Χένρι πειραματίστηκε με το αφηγηματικό ύφος του μυθιστορήματος και διείσδυσε σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη συνείδηση και την αντίληψη του ατόμου. Οι χαρακτήρες των μυθιστορημάτων του εξωτερικεύονται και παραθέτουν τη δική τους εκδοχή για τη σειρά των πραγμάτων. Ήταν επίσης ένας από τους θεμελιωτές της κριτικής των λογοτεχνικών έργων και παρότρυνε τους υπόλοιπους συγγραφείς, να παρουσιάζουν την άποψή τους για τον κόσμο μέσα από τα έργα τους. Έζησε σαράντα χρόνια στην Αγγλία και τα μυθιστορήματά του αναφέρονται συχνά σε αμερικάνους και στις σχέσεις τους με την Ευρώπη και τους ευρωπαίους. Βιογράφοι και κριτικοί έχουν εντοπίσει ότι σημαντικές επιρροές για το έργο του αποτέλεσαν οι Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Ερρίκος Ίψεν, Ναθάνιελ Χόθορν και Ιβάν Τουργκένιεφ[1] .
Βιογραφία Ο Τζέιμς γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1843 και ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας διανοούμενων. Ο πατέρας του, ο Χένρι Τζέιμς ο πρεσβύτερος, θεολόγος και φιλόσοφος, ήταν ένας από τους σημαντικότερους λόγιους στην Αμερική του 19ου αιώνα. Τα αδέλφια του ήταν ο ψυχολόγος και φιλόσοφος Γουίλιαμ Τζέιμς και η συγγραφέας Άλις Τζέιμς. Ο Τζέιμς ταξίδεψε στην Ευρώπη σε πολύ μικρή ηλικία και μαθήτευσε πλάι σε φημισμένους εκπαιδευτικούς της εποχής. Στα 19 του γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, αλλά προτίμησε λογοτεχνία από το νόμο. Το 1964 δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα, A Tragedy of Error κι από τη
Χένρι Τζέιμς στιγμή εκείνη αφοσιώθηκε στη συγγραφή διηγημάτων. Στα χρόνια που ακολούθησαν συνεργάστηκε με τις εφημερίδες The Nation στο και Atlantic Monthly. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Κηδεμόνας και κηδεμονεύσει (Watch and Ward, 1871), γράφτηκε μεταξύ Βενετίας και το Παρισιού. Έζησε στο Παρίσι για κάποια περίοδο όπου εργάστηκε ως ανταποκριτής της New York Tribune και το 1876 μετακόμισε στην Αγγλία, όπου έζησε αρχικά στο Λονδίνο και έπειτα στο Λάμπ Χάουζ στο Ράι του Σάσεξ. Τα πρώτα χρόνια του στην Ευρώπη, ο Τζέιμς έγραψε νουβέλες με κεντρικούς χαρακτήρες Αμερικανούς που ζούσαν, όπως και εκείνος, στο εξωτερικό. Το 1905, εικοσιπέντε χρόνια μετά την αναχώρησή του ο Τζέιμς επέστρεψε στην Αμερική, όπου έγραψε το Jolly Corner. Από το 1905 μέχρι και το 1915, οι επισκέψεις του στην Αμερική έγιναν πιο συχνές, αλλά το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου τον ανάγκασε να διακόψει τα υπερατλαντικά του ταξίδια και να παραμείνει στην Αγγλία. Την ίδια χρονιά έλαβε την αγγλική υπηκοότητα για να τιμήσει τη χώρα που τον φιλοξενούσε και για να ασκήσει κριτική στην αμερικανική κυβέρνηση που δε θέλησε να λάβει μέρος στον πόλεμο.[2] Το Δεκέμβριο του 1915 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και πέθανε στο Λονδίνο τρεις μήνες αργότερα. Το σώμα του αποτεφρώθηκε στο κρεματόριο Golders Green και η τέφρα του μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ και τάφηκε στο οικογενειακό κοιμητήριο στο Κέμπριτζ.
Έργο Ο Τζέιμς αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μορφές της διατλαντικής λογοτεχνίας. Στα έργα του συχνά αντιπαραβάλει χαρακτήρες από τον παλαιό Κόσμο (Ευρώπη), που είναι γοητευτικός, αλλά και διεφθαρμένος και από τον Νέο Κόσμο (Ηνωμένες Πολιτείες) που είναι μεν πιο ανέμελος, αλλά συνάμα και πιο συντηρητικός. Με αυτόν τον τρόπο εξερευνά τη διαφορά ανάμεσα σε προσωπικότητες και πολιτισμούς. Ηρωίδες του ήταν συχνά νεαρές Αμερικανός γυναίκες που είχαν πέσει θύματα καταπίεσης ή κακοποίησης. Οι μελετητές χωρίζουν συχνά το έργο του σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος χαρακτηρίζεται ως τα χρόνια μαθητείας του, προς το τέλος των οποίων έγραψε το αριστουργηματικό Πορτρέτο μιας κυρίας. Το ύφος του είναι απλό και άμεσο καθώς πειραματίστηκε σε μεγάλο βαθμό με τις αφηγηματικές μεθόδους, εξιστορώντας τα γεγονότα με συμβατικό τρόπο. Οι υποθέσεις των έργων της πρώτης περιόδου αναφέρονται κυρίως σε ειδύλλια, με εξαίρεση τα τρία σημαντικότερα μυθιστορήματα, μέσω των οποίων ασκεί κοινωνική κριτική. Στη δεύτερη περίοδο, εγκατέλειψε το μυθιστόρημα και από το 1890 έως περίπου και το 1897, έγραψε διηγήματα και θεατρικά έργα. Τέλος, στην τρίτη και τελευταία του περίοδο, επέστρεψε στο μυθιστόρημα. Προς το τέλος της δεύτερης περιόδου, εγκατέλειψε τις άμεση εξιστόρηση των γεγονότων και άρχισε να περιγράφει με λεπτομερή τρόπο τον τόπο και το χώρο, δίνοντας έτσι στον αναγνώστη μια σειρά από εικόνες. Μεγάλες αλλαγές παρατηρούνται τόσο στη μορφή του κειμένου όσο και στη σύνταξη των προτάσεων. Εστιάζοντας με το έργο του, την προσοχή του αναγνώστη στην συνείδηση και τις σκέψεις των σημαντικότερών του χαρακτήρων, ο Τζέιμς προμηνύει την εξέλιξη της μυθοπλασίας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.[3] Βέβαια το ύφος των έργων του κατά την τρίτη περίοδο είναι δυσκολότερο σε σχέση με εκείνο των άλλων δυο. Αναφορά στα σημαντικότερα μυθιστορήματα του Τζέιμς, με βάση τη διαχρονικότητά τους και την υποδοχή τους από τους κριτικούς.[4] Το Ρόντερικ Χάτσον (Roderick Hudson, 1875), πραγματεύεται τη ζωή και την καλλιτεχνική εξέλιξη ενός γλύπτη, ενώ το μυθιστόρημα του 1977 Οι Αμερικάνοι (The Americans), εξιστορεί τις περιπέτειες ενός αμερικανού επιχειρηματία στο πρώτο του ταξίδι στην Ευρώπη. Στην Πλατεία Ουάσινγκτον του 1880, ο Χένρι περιγράφει τη σχέση μεταξύ μιας γλυκιάς, στοργικής αλλά χαζής κόρης με τον αυταρχικό της πατέρα, μια σχέση που πρόκειται να υποστεί μεγάλο πλήγμα, αφότου η κόρη πέσει στα δίχτυα ενός προικοθήρα. Αυτό το έργο του συγγραφέα παρομοιάστηκε με εκείνα της Τζέιν Όστεν, λόγω του τρόπου με τον οποίο περιέγραψε τις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Ο Τζέιμς δεν είχε καμιά συμπάθεια στο έργο της Όστεν και η σύγκριση τον εκνεύρισε. Το Πορτρέτο μιας κυρίας είναι το πιο δημοφιλές του μυθιστόρημα και το έγραψε στο τέλος της πρώτης του περιόδου. Μια αμερικανίδα που κληρονομεί μια τεράστια περιουσία ταξιδεύει στην
163
Χένρι Τζέιμς
164
Ευρώπη για να βρει την τύχη της, εκεί πέφτει στην παγίδα που της στήνουν δυο δολοπλόκοι αμερικάνοι. Το μυθιστόρημα Οι Βοστονέζοι του 1886, που αποτελεί το τελευταίο της πρώτης περιόδου, πραγματεύεται την ιστορία ενός συντηρητικού αμερικανού πολιτικού από το Μισσισιπή. Πρώτο μυθιστόρημα της δεύτερης περιόδου είναι το Πριγκίπισσα Καζαμάσιμα του 1886, όπου ένας φτωχός νέος γνωρίζει μια κακομαθημένη αριστοκράτισσα και την αφήνει να τον παρασύρει σ' έναν κόσμο χλιδής και ομορφιάς. Τα Φτερά της Περιστέρας του 1902 είναι το πρώτο μυθιστόρημα της τρίτης περιόδου κι εξιστορεί την επιρροή που έχει στη ζωή μιας πλούσιας αμερικανίδας κληρονόμου μια σοβαρή ασθένεια. Έπειτα έγραψε το μυθιστόρημα κωμικού ύφους Οι Πρεσβευτές, όπου ένας αμερικανός ταξιδεύει στην Ευρώπη για να συναντήσει το δύστροπο γιο της μνηστής του και στη συνέχεια έγραψε το πιο ώριμό του μυθιστόρημα Το Χρυσό Κύπελλο το οποίο αποτελεί μια πολύπλοκη και βαθιά μελέτη στο θέμα του γάμου και της απιστίας. Τα γνωστότερα διηγήματα του Χένρι Τζέιμς είναι η Ντέιζη Μίλερ του 1878 και Το στρίψιμο της βίδας του 1898. Το πρώτο αφηγείται την ιστορία μιας αμερικανίδας που απορρίπτει το φλερτ ενός πονηρού άνδρα και το δεύτερο είναι μια ιστορία φαντασμάτων με αμφιλεγόμενο χαρακτήρα και ιδιαίτερη δυναμικότητα στην αφήγηση, που έχει να κάνει με τη γκουβερνάντα δυο ανήλικων ορφανών που αρχίζει να έχει οράματα για τα οποία δεν είναι σίγουρο αν είναι αληθινά ή προϊόντα της φαντασίας της.
Βιβλιογραφία Μυθιστορήματα •
Κηδεμόνας και κηδεμονεύσει Watch and Ward (1871)
•
Πριγκίπισσα Καζαμάσιμα - The Princess Casamassima (1886)
•
Τα Φτερά της Περιστέρας - The Wings of the Dove (1902)
•
Ρόντερικ Χάτσον - Roderick Hudson (1875)
•
The Reverberator (1888)
•
Οι Πρεσβευτές - The Ambassadors (1903)
•
Ο Αμερικάνος - The American (1877)
•
Η Τραγική Μούσα - The Tragic Muse (1890)
•
Το Χρυσό Κύπελλο - The Golden Bowl (1904)
•
Οι Ευρωπαίοι - The Europeans (1878)
•
The Other House (1896)
•
Έμπνευση και δημιουργία - The Whole Family (συνεργασία με άλλους 11 συγγραφείς, 1908)
•
Confidence (1879)
•
Τα Λάφυρα του Πόιντον - The Spoils of Poynton (1897)
•
The Outcry (1911)
•
Πλατεία Ουάσινγκτον - Washington • Square (1880)
Το μυστικό της Μέιζι - What Maisie Knew (1897)
•
The Ivory Tower (ημιτελές, δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του το 1917)
•
Το πορτραίτο μιας κυρίας - The Portrait of a Lady (1881)
•
Η Άχαρη Ηλικία - The Awkward Age (1899)
•
The Sense of the Past (ημιτελές, δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του το 1917)
•
Οι Βοστονέζοι - The Bostonians (1886)
•
The Sacred Fount (1901)
Διηγήματα
Χένρι Τζέιμς
165
•
A Tragedy of Error (1864)
•
Eντυπώσεις ενός εξαδέλφου - Impressions of a Cousin
•
Ο βωμός των νεκρών - The Altar of the Dead (1895)
•
The Story of a Year (1865)
•
Lady Barbarina
•
Η εικόνα στο χαλί - The Figure in the Carpet (1896)
•
A Landscape Painter
•
Pandora
•
The Way It Came
•
A Day of Days
•
The Author of Beltraffio (1884)
•
Το στρίψιμο της βίδας - The Turn of the Screw (1898)
•
My Friend Bingham
•
Η γοητεία ορισμένων παλιών ρούχων - The Romance of Certain Old Clothes (1885)
•
Covering End
•
Poor Richard
•
Georgina's Reasons
•
In the Cage (1898)
•
Iστορία ενός αριστουργήματος - The Story of a Masterpiece
•
A New England Winter
•
John Delavoy
•
A Most Extraordinary Case
•
The Path of Duty
•
The Given Case
•
A Problem
•
Mrs. Temperly
•
Europe (1899)
•
De Grey: A Romance
•
Louisa Pallant
•
The Great Condition
•
Osborne's Revenge
•
Τα χαρτιά του Άσπερν - The Aspern Papers (1888)
•
The Real Right Thing
•
A Light Man
•
The Liar
•
Paste (1899)
•
Gabrielle de Bergerac
•
A Modern Warning
•
The Great Good Place (1900)
•
Travelling Companions
•
A London Life (1888)
•
Maud-Evelyn
•
A Passionate Pilgrim (1871)
•
Ο μαθητής - The Pupil (1891)
•
Miss Gunton of Poughkeepsie
•
At Isella
•
Brooksmith
•
The Tree of Knowledge
•
Master Eustace
•
The Marriages
•
The Abasement of the Northmores
•
Guest's Confession
•
The Chaperon
•
The Third Person
•
The Madonna of the Future
•
Sir Edmund Orme
•
Mια εξαιρετική περίπτωση - The Special Type
•
The Sweetheart of M. Briseux
•
The Patagonia
•
The Tone of Time
•
The Last of the Valerii
•
The Solution
•
Broken Wings
•
Madame de Mauves (1874)
•
Το μάθημα του δασκάλου - The Lesson of the Master (1892)
•
The Two Faces
•
Adina (story)|Adina
•
Nona Vincent
•
Mrs. Medwin (1900)
•
Professor Fargo
•
Το αυθεντικό - The Real Thing (1892)
•
The Beldonald Holbein
•
Eugene Pickering
•
The Private Life
•
The Story in It
•
Benvolio
•
Lord Beaupré
•
Flickerbridge
•
Η συνέπεια του Κρόφορντ - Crawford's Consistency
•
Οι επισκέπτες - The Visits
•
The Birthplace (1903)
•
The Ghostly Rental
•
Sir Dominick Ferrand
•
Το θηρίο στη ζούγκλα - The Beast in the Jungle (1903)
•
Rose-Agathe
•
Greville Fane
•
The Papers
•
Ντέιζι Μίλερ - Daisy Miller (1878)
•
Collaboration
•
Fordham Castle
•
Longstaff's Marriage
•
Owen Wingrave
•
Julia Bride
•
An International Episode
•
The Wheel of Time
•
The Jolly Corner (1908)
•
The Pension Beaurepas
•
The Middle Years (1893)
•
The Velvet Glove
•
A Diary of a Man of Fifty
•
The Death of the Lion (1894)
•
Mora Montravers
•
Τέσσερεις συναντήσεις - Four Meetings (1879)
•
The Coxon Fund (1894)
•
Kράπι Kορνήλια - Crapy Cornelia
•
A Bundle of Letters (1879)
•
The Next Time (1895)
•
The Bench of Desolation
•
The Point of View
•
Glasses by Henry James (1896)
•
Σειρά επισκέψεων - A Round of Visits
•
The Siege of London
Χένρι Τζέιμς
166
Άλλα •
French Poets and Novelists • (1878)
Theatricals: Second Series (1895)
•
Italian Hours (1909)
•
Hawthorne (1879)
•
Γκάι Ντόμβιλ - Guy Domville (1895)
•
Eνα μικρό αγόρι και άλλοι - A Small Boy and Others (1913)
•
A Little Tour in France (1884)
•
William Wetmore Story and His Friends (1903)
•
Notes on Novelists (1914)
•
Partial Portraits (1888)
•
English Hours (1905)
•
Notes of a Son and Brother (1914)
•
Essays in London and Elsewhere (1893)
•
Αμερικανική σκηνή - The American Scene (1907)
•
Notebooks of Henry James|Notebooks (ποικίλα, δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του)
•
Picture and Text (1893)
•
New York Edition (1907–1909), selected "definitive" edition of James's fiction
•
The Middle Years (unfinished, δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του το 1917)
•
Theatricals (1894)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •
Έργα του {{{name}}} [5] στο Project Gutenberg (plain text and HTML editions) Works by Henry James [6] at Internet Archive (scanned illustrated first editions etc..) The Henry James Scholar's Guide to Web Sites [7] The Ladder—a Henry James Web Site [8] Καθημερινή: Η Νέα Υόρκη του Χένρι Τζέιμς [9]
Παραπομπές [1] James acknowledged his debt to these writers. For instance, see the New York Edition preface to The Portrait of a Lady for a discussion of Turgenev's influence, and the Lesson of Balzac for the French novelist's. James wrote extensive critical essays on all four of these writers. Later critics such as Cornelia Sharp and Edward Wagenknecht have noted specific influences on James's works, such as Balzac's Eugénie Grandet on Washington Square, Hawthorne's The Marble Faun on Roderick Hudson, and Turgenev's Virgin Soil on The Princess Casamassima. Novick (2007) pointed out the influence of Ibsen on his fiction. [2] Project MUSE – The Henry James Review – The Art of Living Inward: Henry James on Rupert Brooke (http:/ / muse. jhu. edu/ journals/ henry_james_review/ v029/ 29. 2. hutchison. html). Muse.jhu.edu (ανακτήθηκε 2010-03-19 ) [3] See James's prefaces, Horne's study of his revisions for The New York Edition, Edward Wagenknecht's The Novels of Henry James (1983) among many discussions of the changes in James's narrative technique and style over the course of his career. [4] For extensive critical discussions of The American, The Portrait of a Lady, The Ambassadors and The Wings of the Dove, see the referenced editions of these novels. For discussion of all of James's novels from a variety of critical viewpoints, see the referenced books of criticism. [5] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Henry_James_(1843-1916) [6] http:/ / www. archive. org/ search. php?query=creator%3A%22James%2C%20Henry%22%20-contributor%3Agutenberg%20AND%20mediatype%3Atexts [7] http:/ / www. newpaltz. edu/ ~hathaway [8] http:/ / www. henryjames. org. uk/ [9] http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_1_20/ 01/ 2006_170668 Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το James άρθρο Henry James (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Henry) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( James ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Henry)).
167
Χένρυ Μίλλερ Χένρυ Μίλλερ Ο Χένρυ Μίλλερ (Henry Miller), (26 Δεκεμβρίου 1891 - 7 Ιουνίου 1980) ήταν Αμερικανός συγγραφέας του οποίου το έργο άσκησε σημαντική επιρροή στη λογοτεχνία την περίοδο του μεσοπολέμου, ενώ εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους συγγραφείς της γενιάς μπητ. Ως πεζογράφος διακρίνεται για το άμεσο, ελεύθερο και έντονα αυτοβιογραφικό ύφος του. Ανάμεσα στα κυριότερα έργα του συγκαταλέγονται ο Τροπικός του Καρκίνου, ο Τροπικός του Αιγόκερω και η τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση. Εκτός από τη συγγραφή, ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική.
Βιογραφία Ο Χένρυ Μίλλερ γεννήθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης και έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Μπρούκλιν. Το 1909 αποφοίτησε από το γυμνάσιο και συνέχισε να φοιτά στο κολέγιο City College της Χένρυ Μίλλερ. Φωτογραφία του Carl Van Vechten (1940) Νέα Υόρκης, όπου όμως παρέμεινε τελικά μόνο για δύο μήνες. Εγκαταλείποντας το κολέγιο, ο Μίλλερ εργάστηκε για ένα μεγάλο διάστημα σε πολλές διαφορετικές δουλειές. Το 1917 παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο Beatrice Sylvas Wickens, με την οποία απέκτησε και ένα παιδί. Το 1920 προσελήφθη ως διευθυντής απασχόλησης τηλεγραφικής εταιρείας ενώ την ίδια περίπου εποχή θεωρείται πως άρχισε να ασχολείται με την λογοτεχνία, γράφοντας τα πρώτα του βιβλία, τα οποία όμως δεν δημοσιεύτηκαν έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά το θάνατό του. Την περίοδο 1928-1929, έχοντας ήδη εγκαταλείψει την εργασία του από το 1924 και αφοσιωμένος στο λογοτεχνικό του έργο, έζησε για αρκετούς μήνες στην Ευρώπη μαζί με την δεύτερη σύζυγό του Τζουν Μάνσφιλντ, η οποία και τον συντηρούσε οικονομικά. Τον επόμενο χρόνο, εγκαταστάθηκε μόνος στο Παρίσι, όπου έζησε περίπου μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συντηρούμενος κυρίως χάρη στη συνδρομή φίλων του. Το φθινόπωρο του 1931, ο Μίλλερ προσελήφθη ως διορθωτής κειμένων στην εφημερίδα Chicago Tribune και ειδικότερα για την έκδοση που κυκλοφορούσε τότε στο Παρίσι. Για την πρόσληψή του σημαντικό ρόλο είχε ο στενός του φίλος Alfred Perlès, δημοσιογράφος της εφημερίδας. Ο ίδιος ο Μίλλερ, χρησιμοποίησε το όνομα του τελευταίου προκειμένου να δημοσιευτούν δικά του άρθρα, καθώς ως διορθωτής δεν είχε το δικαίωματα να δημοσιεύει προσωπικά κείμενα. Η είσοδος του Μίλλερ στους λογοτεχνικούς κύκλους σημειώθηκε με την δημοσίευση του μυθιστορήματος του Τροπικός του Καρκίνου, βιβλίο που δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1934 χρηματοδοτούμενο από την Αναΐς Νιν και που αποτυπώνει τα πρώτα χρόνια αυτοεξορίας του Μίλλερ στο Παρίσι. Το πρωτότυπο χειρόγραφο του Μίλλερ είχε ολοκληρωθεί στην πραγματικότητα δύο περίπου χρόνια νωρίτερα. Ο Τροπικός του Καρκίνου είχε
Χένρυ Μίλλερ σημαντική απήχηση, καταγράφοντας συγχρόνως περισσότερες από δύο εκατομμύρια πωλήσεις τα δύο πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του. Ο Μίλλερ εγκατέλειψε το Παρίσι το 1939, μετά τη δημοσίευση του Τροπικού του Αιγόκερω, ο οποίος μαζί με τον Τροπικό του Καρκίνου παρέμειναν απαγορευμένα και ανέκδοτα βιβλία στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το επόμενο διάστημα επισκέφτηκε την Ελλάδα όπου έζησε για περίπου έξι μήνες. Σε αυτή την περίοδο επισκέφτηκε την Αθήνα, την Πελοπόννησο αλλά και αρκετά από τα νησιά της Ελλάδας και γνωρίστηκε με τον Γιώργο Σεφέρη και τον Γιώργο Κατσίμπαλη, από τον οποίο είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος του βιβλίου του Κολοσσός του Μαρουσιού. Στο έργο αυτό, που δημοσιεύτηκε το 1941, ο Μίλλερ περιέγραψε το σύντομο διάστημα της παραμονής του στην Ελλάδα φροντίζοντας παράλληλα να προβάλλει τις σκέψεις του για την ευρύτερη σημασία της Ελλάδας. Επέστρεψε στην Αμερική το 1940 και για ένα διάστημα ταξίδεψε ανά την χώρα, γεγονός που οδήγησε και στην έκδοση του Κλιματισμένος εφιάλτης (Air-conditioned Nightmare), έργο ταξιδιωτικό αλλά και κριτικό απέναντι στα ήθη της αμερικανικής κοινωνίας. Το 1944 εγκαταστάθηκε στο Μπιγκ Σερ της Καλιφόρνιας, όπου έζησε μέχρι το 1963 και εξακολούθησε να γράφει. Σε αυτό το διάστημα ολοκλήρωσε και δημοσίευσε αρκετά έργα, μεταξύ των οποίων η αυτοβιογραφική τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση, αποτελούμενη από τα βιβλία Sexus (1949), Plexus (1953) και Nexus (1960) καθώς και το Ο καιρός των δολοφόνων (1956), που αποτυπώνει τη σχέση του Μίλλερ με το έργο του γάλλου ποιητή Ρεμπώ. Το 1961 εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αμερική o Τροπικός του Καρκίνου προκαλώντας δικαστικές διαμάχες περί λογοκρισίας του έργου που κατέληξαν οριστικά στην μη απαγόρευση του το 1964. Τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια της ζωής του έζησε στο Λος Άντζελες. Μετά το θάνατό του, το 1980, αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο Μπιγκ Σερ όπου έζησε και το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του.
Έργο Λογοτεχνία • • • • • • • • • • • • • • •
Τροπικός του Καρκίνου (1934) Μαύρη Άνοιξη (1936) Τροπικός του Αιγόκερω (1939) Ο κόσμος του σεξ (1940) Crazy Cock ή Το Τρελό Πουλί (1940) Ο Κολοσσός του Μαρουσιού (1941) Κλιματισμένος εφιάλτης (1945) Sexus (πρώτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1949) Plexus (δεύτερο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1953) Ήρεμες μέρες στο Κλισύ (1956) Ο Καιρός των Δολοφόνων (1956) Nexus (τρίτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1960) Μολόχ (ελλ. έκδοση 1996) Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα (ελλ. έκδοση 1985) Ένας Διάβολος στον Παράδεισο
168
Χένρυ Μίλλερ
Ζωγραφική Ο Χένρυ Μίλλερ εκτός από τη λογοτεχνία, ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική, πραγματοποιώντας και εκθέσεις έργων του, που αποτελούσαν κυρίως υδατογραφίες. Η πρώτη του ατομική έκθεση οργανώθηκε το 1927 ενώ ακολούθησαν και άλλες σε διάφορες χώρες. Εκτιμάται πως συνολικά ολοκλήρωσε περισσότερα από διακόσια έργα, μέρος των οποίων φιλοξενείται στα Μουσείο Τέχνης Χένρυ Μίλλερ στην πόλη Ναγκάνο της Ιαπωνίας και στο Μπιγκ Σερ.
Βιβλιογραφία • Φρεντερίκ Ζακ Ταμπλ, Henry Miller, Στον τροπικό του έρωτα και της αναρχίας, εκδ. Ηλέκτρα • Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Χένρυ Μίλλερ, Χρονικό Φιλίας, εκδ. Καστανιώτης. Αλληλογραφία του Χ. Μίλλερ με τον ζωγράφο Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ιστοσελίδα αφιερωμένη στο Χένρυ Μίλλερ [1] (Αγγλικά) • Henry Miller Memorial Library [2] (Αγγλικά) • Βιογραφία [3] (Αγγλικά) • Μουσείο Τέχνης Henry Miller [4] (Αγγλικά)
Παραπομπές [1] [2] [3] [4]
http:/ / www. henrymiller. info http:/ / www. henrymiller. org http:/ / www. levity. com/ corduroy/ millerh. htm http:/ / www. ablegroup. com/ henry/ henry1. html
169
170
Χέρμαν Μέλβιλ Χέρμαν Μέλβιλ Χέρμαν Μέλβιλ
Ο Χέρμαν Μέλβιλ το 1860 Γέννηση: 1 Αυγούστου 1819 Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη Θάνατος: 28 Σεπτεμβρίου 1891 (72 ετών) Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη Είδος: Ταξιδιωτική λογοτεχνία Εθνικότητα:
Αμερικανός
Λογοτεχνικό ρεύμα: Ρομαντισμός Κυριότερα έργα: Μόμπι Ντικ
Ο Χέρμαν Μέλβιλ (αγγλικά: Herman Melville, 1η Αυγούστου, 1819 – 28 Σεπτεμβρίου, 1891) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, περισσότερο γνωστός για το κλασσικό του έργο «Μόμπι Ντικ».
Βιογραφικά στοιχεία Ο Χέρμαν Μέλβιλ γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 1819 ως το τρίτο παιδί των Άλλαν και Μαρία Γκάνσφουρτ Μέλβιλ. Ήταν γόνος εύπορης οικογένειας από τη Βοστόνη. Σπούδασε στην Ακαδημία Όλμπανι. Εξαιτίας μιας οικονομικής κρίσης που μάστιζε την οικογένεια, ο Μέλβιλ δούλεψε ως καμαρότος ενός πλοίου μεταξύ Νέας Υόρκης και Λίβερπουλ. Το βιβλίο του «Redburn: His First Voyage» (1849) βασίστηκε πάνω στα ταξίδια του. Στις 4 Αυγούστου 1847, ο Μέλβιλ παντρεύτηκε την Ελίζαμπεθ Σω. Απέκτησαν μαζί 4 παιδιά: δύο αγόρια και δύο κορίτσια, ενώ αγόρασαν και ένα αγροτόσπιτο στο Πίτσφιλντ της Μασαχουσέτης. Το 1851, εκδίδεται το έργο που έμελλε να τον κάνει διάσημο, ο «Μόμπι Ντικ». Αργότερα, το 1878, εκδίδεται ένα ποίημά του με 16.000 στίχους σχετικά με την επίσκεψή του στους Αγίους Τόπους. Πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1891 στη Νέα Υόρκη από καρδιακή διαστολή.
Χέρμαν Μέλβιλ
Βιβλιογραφία • • • • • •
Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς Μόμπι Ντικ Μπενίτο Σερένο Περιπέτειες στην χώρα των κανιβάλων Η ιστορία του Τάουν Χο Μπίλι Μπαντ και άλλες ιστορίες [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Melville άρθρο Herman Melville της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [1] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Melville ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Herman
171
172
Εβραίοι λογοτέχνες
173
Άαρον Άπελφελντ Άαρον Άπελφελντ Ο Άαρον Άπελφελντ (γεν.1932) είναι ένας από σπουδαιότερους σύγχρονους Ισραηλινούς συγγραφείς.
τους
Βιογραφικό Γεννήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1932 στο χωριό Zhadova κοντά στο Τσέρνοβιτς, το οποίο ανήκε τότε στην αυστροουγγρική αυτοκρατορία ενώ σήμερα ανήκει στην Ουκρανία. Το 1940 οι Ναζί κατέλαβαν την περιοχή και εκτέλεσαν πολλούς Εβραίους κατοίκους,μεταξύ των οποίων και την μητέρα του. Στο αυτοβιογραφικό έργο του Ιστορία μιας ζωής ο Άπελφελντ αναφέρει ότι το τελευταίο πράγμα που θυμάται από τη μητέρα του ήταν την κραυγή της, τη στιγμή που την εκτελούσαν. Ο ίδιος και ο πατέρας του, στάλθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ουκρανία. Άαρον Άπελφελντ, 2007 Λίγους μήνες αργότερα ο Άπελφελντ κατάφερε να δραπετεύσει και αφού περιπλανήθηκε για τρια χρόνια στα δάση της Ουκρανίας, τρώγοντας ότι έβρισκε, κατέληξε μάγειρας στον Κόκκινο Στρατό. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, έζησε ένα διάστημα σε στρατόπεδο εκτοπισμένων στην Ιταλία και τελικά εγκαταστάθηκε στην Παλαιστίνη το 1946. Εκεί, στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα, βρήκε τον πατέρα του, για τον οποίο πίστευε ότι ήταν νεκρός, σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Be'er Tuvia. Η συνάντηση ήταν τόσο πολύ συναισθηματικά φορτισμένη, που ο Απελφελντ δεν τόλμησε ποτέ να αναφερθεί σε αυτή στο έργο του. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Εβραϊκό πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Ξεκίνησε να γράφει μικρές ιστορίες, σταδιακά όμως πέρασε στο μυθιστόρημα. Όλα τα έργα του είναι γραμμένα στα Εβραϊκά μολονότι όταν μετανάστευε στην Παλαιστίνη δε γνώριζε την εβραϊκή γλώσσα. Επειδή όμως δεν ήθελε να γράφει στα γερμανικά,που ήταν η γλώσσα των δολοφόνων της μητέρας του ούτε στα γίντις που θεωρούνταν υποτιμητικό τότε να τα μιλάει κάποιος, έμαθε τα Εβραϊκά. Εκτός από τα Εβραϊκά ο Άαρον Άπελφελντ μιλά Γίντις, Γερμανικά, Ουκρανικά, Ρωσικά, Αγγλικά και Ιταλικά. Σήμερα ζει σε ένα προάστιο της Ιερουσαλήμ και διδάσκει λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν του Νεγκέβ.
Άαρον Άπελφελντ
Το έργο του Σε αντίθεση με άλλους συγγραφείς που επέζησαν του Ολοκαυτώματος, ο Άπελφελντ στα έργα του δεν καταγράφει τις προσωπικές του εμπειρίες από το Ολοκαύτωμα αλλά αναφέρεται σε αυτό με ένα τρόπο έμμεσο. Μερικά από τα έργα του που έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά είναι: 1. 2. 3. 4.
Απρόσμενη αγάπη Ιστορία μιας ζωής Μπαντενχάιμ 1939 (France's Prix Médicis) Ξαφνικός έρωτας
Άλλα έργα του: The Immortal Bartfuss(Εθνικό βραβείο εβραϊκού βιβλίου-1989), The Age of Wonders, Tzili, To the Land of the Cattails, Katerina, Iron Tracks, The Conversion. Το 1979, έλαβε (μαζί με τον Avot Yeshurun) το βραβείο Bialik για τη λογοτεχνία και το 1983 του απονεμήθηκε το βραβείο Ισραήλ για την λογοτεχνία. Η πόλη του Ντόρτμουντ απένειμε στον Άπελφελντ το Nelly Sachs Prize το 2005.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_1_30/ 04/ 2009_312706 http:/ / iolcos. gr/ content/ view/ 81/ 44/lang,el/ http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=4&artId=255917&dt=30/04/2009 [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Appelfeld άρθρο Aaron Appelfeld της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [1] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Appelfeld ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Aaron
174
175
Άμος Οζ Άμος Οζ Ο Άμος Οζ, το αληθινό όνομα του οποίου είναι Άμος Κλάουσνερ, γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1939, στη συνοικία Κέρεμ Αβραάμ. Οι γονείς του, ο Άρια Κλάουσνερ και η Φάνια Μούσμαν, ήταν μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη. Όταν ο Άμος Οζ ήταν 12 χρονών, η μητέρα του αυτοκτόνησε και το γεγονός αυτό σημάδεψε τη ζωή του. Τρία χρόνια αργότερα έφυγε από το σπίτι του και πήγε να ζήσει στο Κιμπούτς Χούλντα. Τότε άλλαξε το επίθετό του σε Οζ, που στα εβραϊκά σημαίνει δύναμη. Στο Κιμπούτς Χούλντα έζησε μέχρι το 1986, οπότε μετακόμισε στην πόλη Αράντ, επειδή ο γιος του έπασχε από άσθμα. Πήρε μέρος στον Πόλεμο των έξι ημερών το 1967 και στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Σπούδασε φιλοσοφία και εβραϊκή λογοτεχνία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο.
Πολιτικές απόψεις Πολλοί συγγενείς του Άμος Οζ από την πλευρά του πατέρα του Ο συγγραφέας Άμος Οζ το 2005 ήταν δεξιοί, οπαδοί των Ρεβιζιονιστών Σιωνιστών. Ο θείος του πατέρα του, ο Γιόζεφ Κλάουσνερ, σημαντική μορφή των εβραϊκών γραμμάτων, ήταν υποψήφιος του κόμματος Χερούτ για την προεδρεία στο Ισραήλ ενάντια στον Χάιμ Βάιζμαν, που ήταν υποψήφιος με τους εργατικούς. Αντίθετα, ο Άμος Οζ ήταν για χρόνια υποστηρικτής του εργατικού κόμματος και στενός φίλος του Σιμόν Πέρες ενώ αργότερα, κατά τη δεκαετία του '90 στράφηκε στο αριστερό κόμμα Meretz. Στις εκλογές για την Κνεσσέτ το 2003, εμφανίστηκε στην τηλεόραση και κάλεσε τους ψηφοφόρους να στηρίξουν το κόμμα Meretz.
Παλαιστινιακό ζήτημα Ο Άμος Οζ ήταν ένας από τους πρώτους Ισραηλινούς που υποστήριξε ήδη μετά το τέλος του Πολέμου των έξι ημερών τη δημιουργία δύο κρατών στην Παλαιστίνη: ενός εβραϊκού και ενός παλαιστινιακού, ως την μόνη λύση για την ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη. Το 1978 συμμετέχει στην ίδρυση της οργάνωσης "Ειρήνη Τώρα". Σε αντίθεση όμως με άλλα μέλη του φιλειρηνικού κινήματος στο Ισραήλ, δεν ήταν αντίθετος με την κατασκευή του Τείχους στη Δυτική Όχθη, που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του '90, έχει όμως εκφράσει την αντίθεσή του στην πολιτική του εποικισμού της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας και ήταν από τους πρώτους που χαιρέτησαν τη συμφωνία του Όσλο και την έναρξη συνομιλιών με την PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης). Τον Ιούλιο του 2006, ο Άμος Οζ υποστήριξε την εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο για την αντιμετώπιση των μελών της Χεζμπολάχ. Σε συνέντευξή που έδωσε στην εφημερίδα Λος Άντζελες Τάιμς εκείνη την περίοδο δήλωσε μεταξύ άλλων: Πολλές φορές στο παρελθόν το Ισραηλινό φιλειρηνικό κίνημα έχει ασκήσει κριτική στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Όχι αυτή τη φορά. Αυτή τη φορά ο πόλεμος δεν αφορά την επέκταση του
Άμος Οζ
176 Ισραήλ. Δεν υπάρχουν εδαφικές διεκδικήσεις από καμία πλευρά. Το ισραηλινό φιλειρηνικό κίνημα οφείλει να στηρίξει την προσπάθεια της χώρας για αυτοάμυνα
. Αργότερα όμως, ο Άμος Οζ, όπως και οι συγγραφείς Νταβίντ Γκρόσμαν και Αβραάμ Γεόσουα, άλλαξε γνώμη και στάση απέναντι στον πόλεμο στο Λίβανο.
Το έργο του Η πρώτη του συλλογή από ιστορίες (Where the Jackals Howl) δημοσιεύτηκε το 1965, ενώ τον επόμενο χρόνο δημοσιεύτηκε το πρώτο του διήγημα (Elsewhere, Perhaps). Μέχρι σήμερα, ο Άμος Οζ έχει γράψει 18 βιβλία στα εβραϊκά και γύρω στα 450 άρθρα και δοκίμια. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον 30 γλώσσες. Το 1998, του απονεμήθηκε το βραβείο Ισραήλ για την λογοτεχνία, το 2005 το βραβείο Γκέτε, το οποίο στο παρελθόν έχει απονεμηθεί σε προσωπικότητες όπως ο Σίγκμουντ Φρόιντ και ο Τόμας Μαν, το 2007 το βραβείο Prince of Asturias Award of Letters και το 2008 το βραβείο Χάινριχ Χάινε. Επανειλημμένα ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στα περισσότερα από τα έργα του Άμος Οζ η πλοκή τοποθετείται στη γειτονιά οπού γεννήθηκε και μεγάλωσε ο συγγραφέας και οι ήρωες του παρουσιάζονται με μια ελαφρώς ειρωνική διάθεση. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα εξής βιβλία του: • • • • • •
Ιστορία αγάπης και σκότους Ο Μιχαέλ μου Νύχτα στο Τελ Κένταρ Η ίδια θάλασσα Η αρχή της ιστορίας Το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και η ειρήνη
Το 2009 ο Οζ ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του έτους. Αν και τον θεωρούσαν ως τον βασικό υποψήφιο για να το κατακτήσει, τελικά το βραβείο κέρδισε η Γερμανίδα συγγραφέας Χέρτα Μίλερ.[1]
Παραπομπές [1] Στη Γερμανίδα Χέρτα Μίλερ το Νόμπελ Λογοτεχνίας (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=1061659& lngDtrID=253)
177
Ίμρε Κέρτες Ίμρε Κέρτες Ο Ίμρε Κέρτες (γενν. 9 Νοεμβρίου 1929) είναι Ούγγρος συγγραφέας εβραϊκής καταγωγής, επιζών του Ολοκαυτώματος, που βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2002 καθώς με το έργο του «αναδεικνύει την εύθραυστη ατομική εμπειρία απέναντι στη βάρβαρη αυθαιρεσία τη ιστορίας». Γεννήθηκε το 1929 στη Βουδαπέστη. Το 1944, σε ηλικία 14 ετών, συνελήφθη και στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς και αργότερα στο Μπούχενβαλντ. Το έργο του «Το Ο Ίμρε Κέρτες Μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο» (1975), στο οποίο περιγράφεται η εμπειρία ενός δεκαπεντάχρονου παιδιού στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ορισμένοι υποστήριξαν ότι είναι αυτοβιογραφικό, ο ίδιος όμως το αρνήθηκε, αν και είναι εμπνευσμένο από τα προσωπικά του βιώματα. Το βιβλίο αυτό χαρακτηρίστηκε από Γερμανούς κριτικούς ως ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του αιώνα μας και έκανε γνωστό τον Κέρτες. Μετά την απελευθέρωση ο Κέρτες εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε μια εφημερίδα, αλλά απολύθηκε το 1951 μετά την επικράτηση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Έζησε πολλά χρόνια στη Γερμανία όπου εργάστηκε ως μεταφραστής (μετέφρασε στα ουγγρικά έργα των Φρόυντ, Νίτσε, Χόφμανσταλ, Σνίτσλερ, Βίντγκενσταϊν κ.ά.). Προς τα τέλη της δεκαετίας του '80 άρχισε να ξαναγράφει και να εκδίδει μυθιστορήματα. Σήμερα συνεχίζει να ζει στο Βερολίνο, γράφει όμως στα ουγγρικά και συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους της Ουγγαρίας. Άλλα έργα του,που μεταφράστηκαν και στα ελληνικά: «Το φιάσκο» (1988), «Η αγγλική σημαία» (1990), «Καντίς για ένα αγέννητο παιδί» (1990), «Ημερολόγιο της γαλέρας» (1992), «Εγώ, ένας άλλος» (1997), «Εκκαθάριση», «Φάκελος Κ». Εξέδωσε επίσης συλλογές δοκιμίων («Το Ολοκαύτωμα ως πολιτισμός» (1993) και «Η εξόριστη γλώσσα» (2001)) και έγραψε ένα μυθιστορηματικό ημερολόγιο σε δύο μέρη που καλύπτει τις περιόδους από το 1961 έως το 1991 και το από το 1991 μέχρι το 1995. Τον Οκτώβριο του 2002 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργο του. Σύμφωνα με την ακαδημία , ο Ίμρε Κέρτες «εξερευνά τις πιθανότητες του να συνεχίσει κανείς να ζει και να σκέφτεται ως άτομο σε μια εποχή που η υποταγή του ανθρώπου σε κοινωνικές δυνάμεις γίνεται ολοκληρωτική». Για τον Κέρτες το Άουσβιτς αποτελεί την απόλυτη αλήθεια σχετικά με την ανθρώπινη εξαθλίωση στην σύγχρονη εποχή.
Ίμρε Κέρτες
Πηγή • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, τόμος 28
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • "«Ο Ιμρε Κέρτες στην Αθήνα»" [1]. Εφημερίδα Η Καθημερινή. 12 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε την 14 Φεβρουαρίου 2010. • Πιμπλής, Μανώλης (12 Μαΐου 2007). "«Μου ήταν απαραίτητο το Άουσβιτς!»" [2]. Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ. Ανακτήθηκε την 14 Φεβρουαρίου 2010. [3] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Kertész άρθρο Imre Kertész της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται [2] [3] υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Kertész ιστορικό/συντάκτες ).
mrj:Кертес, Имре
Παραπομπές [1] http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_2_12/ 05/ 2007_226818 [2] http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=30& ct=19& enthDate=12052007 [3] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Imre
178
179
Κάρλος Φουέντες Κάρλος Φουέντες Ο Κάρλος Φουέντες Μασίας (Πόλη του Παναμά, 11 Νοεμβρίου 1928) είναι ένας από τους πιο γνωστούς μεξικανούς μυθιστοριογράφους και δοκιμιογράφους. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα: Αύρα, Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρουζ, Terra nostra. Του απονεμήθηκε το Βραβείο Θερβάντες το 1987.
Βιογραφία Ο Κάρλος Φουέντες γεννήθηκε στον Παναμά, όπου ο πατέρας του υπηρετούσε ως μέλος του μεξικανικού διπλωματικού σώματος. Στη δεκαετία του '30, ο πατέρας του διορίστηκε πρέσβης του Μεξικού στις Ηνωμένες Πολιτείες, με έδρα την Ουάσινγκτον. Στην Πόλη του Παναμά ο νεαρός Φουέντες σπούδασε ιστορία και γεωγραφία του Μεξικού. Θα περνούσαν αρκετά χρόνια για να γνωρίσει το Μεξικό από κοντά. Στο μεταξύ έζησε στο Σαντιάγκο τη Χιλής, το Μπουένος Άιρες, όπου δέχθηκε την επιρροή σημαντικών προσωπικοτήτων των λατινοαμερικάνικων γραμμάτων, όπως ο Πάμπλο Νερούδα και ο Νταβίδ Αλφάρο Σικέιρος.
Κάρλος Φουέντες
Στο Μεξικό, ο Φουέντες πήγε στα 16 του χρόνια και εισήχθη στην προπαρασκευαστική τάξη για το Κολλέγιο. Ξεκίνησε να εργάζεται ως συνεργαζόμενος δημοσιογράφος με το περιοδικό "Hoy" και κέρδισε την πρώτη θέση στο λογοτεχνικό διαγωνισμό του Κολλεγίου Φρανσές Μορέλος. Αργότερα πήρε τον πτυχίο της Νομικής από το Πανεπιστήμιο UNAM. Το 1950 ταξίδεψε στην Ευρώπη, όπου έκανε σπουδές Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Το 1954 δημοσίευσε τα πρώτα του διηγήματα με τίτλο Οι μασκαρεμένες μέρες. Μαζί με τον Εμανουέλ Καρμπάγιο διηύθυνε την "Revista Mexicana de Literatura" (Μεξικανική Επιθεώρηση Λογοτεχνίας), ενώ μαζί με τους Βίκτορ Γκονσάλες Ολέα και Ενρίκε Γκονσάλες Πεδρέρο διηύθυνε το περιοδικό "El Espectador" (Ο Θεατής). Ο Κάρλος Φουέντες περιέγραψε στο μυθιστόρημά του Η πιο διαυγής περιοχή το Μεξικό των δεκαετιών του '40 και του '50. Επέστρεψε στην περιγραφή του Μεξικού, αυτή τη φορά των δεκαετιών του '80 και του '90, στο μυθιστόρημα Κριστόμπαλ Νονάτο. Στη δεκαετία του '60, έζησε στο [Παρίσι], στη Βενετία, το Λονδίνο και στην Πόλη του Μεξικού. Το 2001, το μυθιστόρημά του Αύρα, το οποίο είχε γράψει το 1962, βρέθηκε στο επίκεντρο ενός σκανδάλου στην Πόλη του Μεξικού. Μία καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η Χεορχίνα Ράβαγο, απολύθηκε διότι πρότεινε την ανάγνωση του εν λόγω έργου στους μαθητές του Ινστιτούτου "Félix Félix de Jesús Rougier", όπου φοιτούσε και η κόρη του τότε Υπουργού Εργασίας, Κάρλος Αβασκάλ Καράνσα. Στη δεκαετία του '70, ο Φουέντες εργάστηκε στο Ινστιτούτο Γούντροου Ουΐλσον της Ουάσινγκτον. Ο Φουέντες υπήρξε πρέσβης του Μεξικού στη Γαλλία κατά την περίοδο 1972 - 1978, αλλά παραιτήθηκε όταν ο πρώην πρόεδρους του Μεξικού, Γουστάβο Ντίας Ορντάς, γνωστός ως ηθικός αυτουργός της σφαγής των φοιτητών έξω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968, διορίστηκε πρέσβης του Μεξικού στην Ισπανία.
Κάρλος Φουέντες Το 1979, ο Φουέντες έλαβε το Διεθνές Βραβεία Αλφόνσο Ρέγιες, το 1984 το Εθνικό Βραβείο Επιστημών και το 1987 το Βραβείο Θερβάντες. Το 1992 του απονεμήθηκε το ΣΤ' Βραβείο Ιβηροαμερικανικής Λογοτεχνίας. Το 1994 τιμήθηκε με το Βραβείο Πρίγκιπας των Αστούριας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Προσωπική σελίδα [1] [2] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Fuentes άρθρο Carlos Fuentes της Ισπανόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία [2] [2] διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Fuentes ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] http:/ / www. carlos-fuentes. net [2] http:/ / es. wikipedia. org/ wiki/ Carlos
180
181
Μαξ Μπροντ Μαξ Μπροντ Ο Μαξ Μπροντ (Max Brod, 27 Μαΐου 1884 - 20 Δεκεμβρίου 1968) ήταν εβραϊκής καταγωγής, γερμανόφωνος λογοτέχνης και κριτικός, γνωστός – πέρα από το συγγραφικό του έργο – για την στενή φιλία του με τον Φραντς Κάφκα και τη συνεισφορά του στις μεταθανάτιες εκδόσεις των μυθιστορημάτων του.
Βιογραφία Ο Μπροντ γεννήθηκε το 1884, στη σημερινή Τσεχία, που αποτελούσε την εποχή εκείνη μέρος της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Σπούδασε στο Γερμανικό Πανεπιστήμιο Φερνδινάνδος Κάρολος της Πράγας από όπου αποφοίτησε το 1907. Εκεί γνώρισε τον Φραντς Κάφκα, στις 23 Οκτωβρίου του 1902, με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, εργάστηκε για ένα διάστημα ως κυβερνητικός υπάλληλος και κριτικός. Υπήρξε επίσης ενεργός στο κίνημα του Σιωνισμού. Ο Μπροντ αναδείχθηκε σύντομα σε επιτυχημένο συγγραφέα και το πρώτο του μυθιστόρημα, Schloß Nornepygge, δημοσιευμένο το 1908, χαιρετίστηκε ως ένα εξαιρετικό δείγμα εξπρεσιονισμού, μεταξύ των λογοτεχνικών κύκλων του Βερολίνου. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του ανήκει το ιστορικό μυθιστόρημα Tycho Brahes Weg zu Gott (1916). Το 1921, ο Κάφκα παρέδωσε ένα σημείωμα στον Μπροντ, μέσα από το οποίο, του ζητούσε να αναλάβει την καταστροφή όλων των χειρογράφων του, αμέσως μετά το θάνατό του. Ο Μπροντ δεν ικανοποίησε το αίτημα του και ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκδόσει τα ημιτελή μυθιστορήματά του Κάφκα, Ο Πύργος, Η Δίκη και Αμερική. Φρόντισε επίσης για την έκδοση των ημερολογίων και της αλληλογραφίας του Κάφκα, ενώ το 1937, ολοκλήρωσε την πρώτη βιογραφία του, Franz Kafka, eine Biographie. To 1939, εγκαταστάθηκε στην Παλαιστίνη, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του, συνεχίζοντας να γράφει, κυρίως για το Θέατρο Χαμπίμα (μετέπειτα Εθνικό Θέατρο του Ισραήλ). Πέθανε στις 20 Δεκεμβρίου του 1968, στο Τελ Αβίβ.
Έργογραφία • • • • • • • • • • • •
Schloß Nornepygge (1908) Weiberwirtschaft (1913) Über die Schönheit häßlicher Bilder (1913) Die Höhe des Gefühls (1913) Anschauung und Begriff (1913) Tycho Brahes Weg zu Gott (1916) Heidentum, Christentum und Judentum (1922) Reubeni, Fürst der Juden (1925) Zauberreich der Liebe (1930) Biografie von Heinrich Heine (1934) Die Frau, die nicht enttäuscht (1934) Novellen aus Böhmen (1936)
• Rassentheorie und Judentum (1936) • Franz Kafka, eine Biographie (1937) • Franz Kafkas Glauben und Lehre (1948)
Μαξ Μπροντ • • • • • • •
Verzweiflung und Erlösung im Werke Franz Kafkas (1959) Beispiel einer Deutsch-Jüdischen Symbiose (1961) Beinahe ein Vorzugsschüler Die Frau, nach der man sich sehnt Annerl Rebellische Herzen Die verkaufte Braut
182
183
Μεξικανοί λογοτέχνες
184
Ναντίν Γκόρντιμερ Ναντίν Γκόρντιμερ H Nαντίν Γκόρντιμερ (Nadine Gordimer, γενν. 20 Νοεμβρίου 1923) είναι Νοτιοαφρικανή συγγραφέας, πολιτική ακτιβίστρια εναντίον του καθεστώτος του Άπαρτχαϊντ στη χώρα της, και μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου όταν το κόμμα ήταν απαγορευμένο. Βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1991.
Πολιτικός και λογοτεχνικός ακτιβισμός Η σύλληψη της καλύτερής της φίλης, Μπέττυ ντυ Τουά, το 1960 και η σφαγή του Σάρπβιλ την ώθησαν να ενταχθεί στο κίνημα κατά του Άπαρτχαϊντ.[1] Από τότε υπήρξε ενεργή στα πολιτικά πράγματα της Νότιας Αφρικής, και ήταν στενή φίλη των δικηγόρων του Νέλσον Μαντέλα, Μπραμ Φίσερ και Τζορτζ Μπίζος, στη δίκη του το 1962.[1] Όταν ο Μαντέλα βγήκε από τη φυλακή, ένα από τα πρώτα πρόσωπα που θέλησε να συναντήσει ήταν η Γκόρντιμερ.[1] Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και 1970 συνέχισε να ζει στο Γιοχάνεσμπουργκ, το οποίο άφηνε κατά διαστήματα προκειμένου να διδάξει σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Είχε αρχίσει να αποκτά διεθνή λογοτεχνική αναγνώριση, λαμβάνοντας το πρώτο μεγάλο βραβείο της, το W. H. Smith Commonwealth Literary Award, το 1961. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Γκόρντιμερ δεν έπαψε με το έργο και τον ακτιβισμό της να απαιτεί την κατάργηση της πολιτικής του Άπαρτχαϊντ στη χώρα της. Επίσης εκείνη την περίοδο η Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία πολλών από τα βιβλία της, δυο από τα οποία απαγορεύτηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρώτη εμπειρία της με τη λογοκρισία ήρθε το 1976, όταν η κυκλοφορία του βιβλίου The Late Bourgeois World απαγορεύτηκε για μια δεκαετία από την κυβέρνηση.[2] [3] Το βιβλίο A World of Strangers υπήρξε απαγορευμένο για δώδεκα χρόνια.[3] Άλλα έργα της λογοκρίθηκαν για μικρότερα διαστήματα. Το βιβλίο Burger's Daughter, που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1979, απαγορεύτηκε ένα μήνα αργότερα. Η απαγόρευση άρθηκε από το Συμβούλιο Εφέσεων της Επιτροπής Εκδόσεων, με το αιτιολογικό ότι το βιβλίο ήταν υπερβολικά μονόπλευρο για να αποτελέσει ανατρεπτικό κίνδυνο.[4] Η Γκόρντιμερ απάντησε σε αυτή την απόφαση στη συλλογή δοκιμίων Essential Gesture (1988), επισημαίνοντας ότι το καθεστώς απαγόρευσε δυο βιβλία έγχρωμων συγγραφέων την ίδια στιγμή που επέτρεπε την κυκλοφορία του δικού της. Το βιβλίο July's People απαγορεύτηκε επίσης τόσο από το καθεστώς του Άπαρτχαϊντ όσο και από αυτό που το διαδέχθηκε:[5] το 2001, το βιβλίο αφαιρέθηκε προσωρινά από τον κατάλογο σχολικών αναγνωσμάτων, μαζί με έργα άλλων συγγραφέων κατά του Άπαρτχαϊντ,[6] καθώς χαρακτηρίστηκε "βαθιά ρατσιστικό"[7] , χαρακτηρισμό που η ίδια θεώρησε μεγάλη προσβολή και στον οποίο αντέδρασαν πολλοί λογοτέχνες και πολιτικοί.[6] Έγινε μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) όταν ακόμα θεωρούνταν παράνομη οργάνωση από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής.[8] [1] Η Γκόρντιμερ θεώρησε το ANC σαν την μεγαλύτερη ελπίδα για ίση μεταχείρηση των μαύρων στη χώρα. Αντί για απλή κριτική στα λάθη της οργάνωσης, προέτρεψε στη συμμετοχή σε αυτή προκειμένου να διορθωθούν.[1] Έκρυψε στο σπίτι της ηγέτες του ANC προκειμένου να διαφύγουν τη σύλληψη, και έχει δηλώσει ότι η πιο περήφανη μέρα της ζωής της ήταν όταν το 1986 κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη 22 αντιρατσιστών ακτιβιστών.[8] [1] Όλα αυτά τα χρόνια έλαβε επίσης μέρος σε πολλές διαδηλώσεις κατά του Άπαρτχαϊντ, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να υποστηρίξει την κατάργηση της πολιτικής διακρίσεων και της πολιτικής καταπίεσης.[1] Τα έργα της άρχισαν να αναγνωρίζονται για τη λογοτεχνική τους αξία από νωρίς στην καριέρα της. Δέχτηκε το πρώτο της βραβείο το 1961, το οποίο ακολούθησαν πολλά ακόμα με κορυφαίο το Νόμπελ Λογοτεχνίας του
Ναντίν Γκόρντιμερ 1991, το οποίο της απονεμήθηκε με σκεπτικό πως "μέσα από την υπέροχη επική γραφή της έχει -με τα λόγια του Άλφρεντ Νόμπελ- ωφελήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανθρωπότητα".[9] Ο ακτιβισμός της Γκόρντιμερ δεν περιορίστηκε στην πάλη κατά του Άπαρτχαϊντ. Έχει αντιταχθεί στη λογοκρισία και τον έλεγχο του κράτους πάνω στην πληροφορία. Αρνήθηκε να επιτρέψει τη μετάδοση των έργων της από την τηλεόραση, καθώς αυτή ελεγχόταν από τη ρατσιστική κυβέρνηση.[10] Ήταν επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Νοτιοαφρικανικής Ομάδας Δράσης Ενάντια στη Λογοκρισία. Ιδρυτικό μέλος του Κογκρέσου Νοτιοαφρικανών Συγγραφέων, η Γκόρντιμερ έχει επίσης συμμετάσχει ενεργά στα λογοτεχνικά πράγματα της χώρας της καθώς και σε συναφείς διεθνείς οργανισμούς. Υπήρξε αντιπρόεδρος της διεθνούς ένωσης συγγραφέων International PEN. Μετά την κατάρρευση του Άπαρτχαϊντ η Γκόρντιμερ δραστηριοποιήθηκε στη μάχη κατά του HIV/AIDS, που αποτελεί μάστιγα στη Νότια Αφρική. Το 2000 με δικές της ενέργειες 20 γνωστοί συγγραφείς συνεισέφεραν διηγήματα στη συλλογή Telling Tales, τα έσοδα από το οποίο χρησιμοποιήθηκαν στην εκστρατεία Treatment Action Campaign.[11] Έχει ασκήσει κριτική στη στάση της κυβέρνησης σχετικά με την ασθένεια, δηλώνοντας το 2004 ότι "εγκρίνει" όλα όσα έχει κάνει ο Πρόεδρος Θάμπο Μπέκι εκτός από τη στάση του απέναντι στο AIDS.[11] [12] [13] Στις διαλέξεις της έχει αναφερθεί και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και διακρίσεων εκτός της Νότιας Αφρικής. Το 2005, όταν ασθένησε ο Φιντέλ Κάστρο, η Γκόρντιμερ και άλλοι έξι Νομπελίστες απεύθυναν μια ανοικτή επιστολή προς τις ΗΠΑ, προειδοποιώντας τες να μην προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν το καθεστώς της Κούβας. Το 2001 παρότρυνε τη φίλη της Σούζαν Σόνταγκ να μη δεχθεί ένα βραβείο από την ισραηλινή κυβέρνηση, λόγω της μεταχείρισης του κράτους του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους. Η αντίθεση της Γκόρντιμερ σε κάθε λογής διάκριση έφτασε στο σημείο της άρνησης αποδοχής της υποψηφιότητας για το βραβείο Orange Prize, καθώς αυτό απονέμεται μόνο σε γυναίκες συγγραφείς.
ΤΖΟΡΤΖ ΜΠΙΖΟΣhttp://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4594731 Ο Ελληνας που νίκησε το απαρτχάιντ Ο δικηγόρος του Μαντέλα διηγείται τη ζωή και τους αγώνες του στη Νότια Αφρική Της ΜΙΚΕΛΑΣ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010 Κορυφαίος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, αυτός ο 82χρονος Πελοποννήσιος µε τις ακλόνητες ηθικές αξίες του, την επινοητικότητα και τη µαχητικότητά του, υπήρξε ο αστέρας στις µεγαλύτερες πολιτικές δίκες κατά του καθεστώτος του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Την ερχόµενη Παρασκευή θα τιµηθεί από τον Δήµο Αθηναίων για την προσφορά του και θα παρουσιάσει την αυτοβιογραφία του «Οδύσσεια προς την ελευθερία» Οταν πρωτοσυναντήθηκαν µε τον Νέλσον Μαντέλα, το 1948 στο Πανεπιστήµιο Βιτς, δεν τους επιτρεπόταν να φάνε µαζί. Στον κατοπινό ηγέτη του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ΑΝC) και αργότερα νοµπελίστα Ειρήνης, δεν επιτρεπόταν καν να καθήσει στα παγκάκια του κήπου στο Γιοχάνεσµπουργκ Οµως ο Τζορτζ Μπίζος, σε αυτόν τον άνθρωπο αφοσιώθηκε. Από τις αρχές του 60 έγινε ο πιο πιστός δικηγόρος του ενάντια στο καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων, και µετά το 1994, ο πιο σοφός σύµβουλός του για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων στη Νότια Αφρική µια χώρα που την αγάπησε όσο τη γενέτειρά του, την Ελλάδα. Μαντέλα και Γκόρντιµερ. Στην περίφηµη δίκη της Ριβόνια τη «δίκη του αιώνα» που το 1964 έστειλε τον Μαντέλα για 27 χρόνια στη φυλακή µε την κατηγορία της ένοπλης δράσης και του σαµποτάζ, αυτός ο 35χρονος Ελληνας έπαιξε κεντρικό ρόλο στην πενταµελή υπερασπιστική οµάδα που τον γλίτωσε από την αγχόνη. Αυτόν κι άλλους δεκαέξι µαύρους αντιστασιακούς, οι οποίοι πάλευαν στην παρανοµία για µια Αφρική που να ανήκει σε όλους κι όχι µόνο στη λευκή µειονότητα. Ο Μπίζος ήταν που πήρε το κείµενο της απολογίας του και το παρέδωσε για «χτένισµα» στη συγγραφέα Ναντίν Γκόρντιµερ, η οποία του έδωσε λογοτεχνική πνοή. Ετσι, ο 46χρονος τότε
185
Ναντίν Γκόρντιμερ Μαντέλα αφύπνισε την υφήλιο και η θρυλική τετράωρη απολογία του έγινε η ιδεολογική βάση τού αγώνα κατά του απαρτχάιντ. Αυτόν τον αγώνα ο Τζορτζ Μπίζος τον αγκάλιασε και υπερασπίστηκε µε πάθος τα θύµατα του ρατσισµού και της κοινωνικής αποµόνωσης. Σήµερα εκείνες οι φυλακές - κολαστήρια στο οχυρό που δεσπόζει στο Γιοχάνεσµπουργκ είναι πλέον τόπος µνήµης και έδρα του Ανώτατου Συνταγµατικού Δικαστηρίου, όπου ο Μπίζος έχει το ελεύθερο. Διότι µετά την πτώση του καθεστώτος του απαρτχάιντ το 1993, πρωτοστάτησε ως µέλος της Νοµικής Επιτροπής του ΑΝC στη διαµόρφωση του νέου δηµοκρατικού Συντάγµατος, στη συγγραφή της Διακήρυξης των Δικαιωµάτων, στην κατάργηση της θανατικής ποινής, στη µεταρρύθµιση της Δικαιοσύνης. Από παιδί ο Μπίζος ήταν εξοικειωµένος µε το ρίσκο που συνεπάγεται η υπεράσπιση των κυνηγηµένων και των αδικηµένων. Γεννηµένος στο Βασιλίτσι κοντά στην Κορώνη, ήταν 13 ετών το 1941 όταν µπήκε µε τον πρώην κοινοτάρχη πατέρα του σε µια βάρκα για να σώσει από τους ναζί επτά Νεοζηλανδούς, µεταφέροντάς τους στην Κρήτη. Οµως η θαλασσοταραχή ήταν µεγάλη και έπειτα από τρεις ηµέρες τους περιµάζεψε ένα βρετανικό καταδροµικό που έπιασε στη Σητεία. Από εκεί πατέρας και γιος µεταφέρθηκαν στην Αλεξάνδρεια και κατέληξαν πρόσφυγες πολέµου στη Νοτιοαφρικανική Ενωση που τότε ανήκε ακόµα στη Βρετανική Κοινοπολιτεία. Ο πατέρας βρήκε δουλειά σε εργοστάσιο στην Πραιτώρια και ο γιος σε µαγαζί στο Γιοχάνεσµπουργκ. Καθώς όµως δεν µιλούσε ούτε αγγλικά ούτε αφρικάανς, για δυόµισι χρόνια δεν πήγε σχολείο, ώσπου η περίπτωσή του τράβηξε την προσοχή µιας εβραίας δασκάλας, η οποία άρχισε να του κάνει τζάµπα ιδιαίτερα µαθήµατα. Από εκεί και πέρα η πορεία του ήταν ανοδική και τον οδήγησε στο πανεπιστήµιο. Αλλά ο Τζορτζ δεν ξέχασε: συνέβαλε στην ίδρυση (το 1974) του ελληνικού σχολείου του Γιοχάνεσµπουργκ που ήταν ανοιχτό και στους µαύρους και σήµερα έχει περί τους 900 µαθητές. Το βλέµµα του Μπίζου είναι γλυκό και η συµπεριφορά του απλή. Κατόρθωσε να διατηρήσει τη γλύκα του παρ ότι χρειάστηκε να κοντραριστεί µε ένα από τα πιο σκληρά καθεστώτα του 20ού αιώνα, όµως δεν είναι αφελής ούτε ροµαντικός. Είδε τα φυλετικά προβλήµατα να γίνονται ταξικά, τη διαφθορά να νικάει τους ήρωες του αντιρατσιστικού αγώνα και ξέρει ότι ακόµα δεν υπάρχει Ταµείο ανεργίας για τους εργαζοµένους. Οπως είπε στα «ΝΕΑ» λίγες µέρες πριν από την άφιξή του στην Αθήνα, «ήµουν τυχερός που υπήρξα φίλος του Νέλσον Μαντέλα από το 1948. Ηταν έτοιµος να θυσιάσει την ελευθερία του ακόµα και τη ζωή του αν χρειαζόταν για την εδραίωση της δηµοκρατίας και της ισότητας, για όλους τους κατοίκους της Νότιας Αφρικής, µαύρους και λευκούς. Αυτό το πετύχαµε το 1994, όταν έγιναν οι πρώτες πολυφυλετικές δηµοκρατικές εκλογές. Από τότε κάναµε προόδους, όµως δεν εξαλείψαµε τις ανισότητες ή τη φτώχεια, δεν καλύψαµε τις άλλες βασικές ανάγκες της πλειονότητας των ανθρώπων σε τούτον τον τόπο. Το προσπαθούµε σκληρά, αλλά δεν είναι εύκολο µέσα σε µια δεκαπενταετία να ξεριζώσεις την κληρονοµιά σχεδόν τεσσάρων αιώνων αποικιοκρατίας και αδικίας». Η ίδια εντιµότητα στα λόγια διακρίνει και την πολιτεία του. Ο Μπίζος δεν έκανε ποτέ κοµµατική προπαγάνδα υπέρ του ΑΝC και έτσι δεν επέτρεψε στο ρατσιστικό καθεστώς να τον φιµώσει. Εδινε όµως διαλέξεις σε πανεπιστήµια όπου... τα έλεγε στην πεθερά για να τα ακούει η νύφη. Κι όταν πια έµπαινε στα δικαστήρια, γινόταν καταπέλτης. «Ποτέ δεν πρέπει να τα βάζεις µε Ελληνα» έλεγαν οι συνάδελφοί του. Φυσικά, όλα αυτά τον έκαναν ενοχλητικό και οι αρχές αρνούνταν να του δώσουν διαβατήριο και υπηκοότητα ώς το 1972, οπότε χάρη σε έναν γνωστό του δικαστή απέκτησε ένα laissez passer. Τότε, παρά τις ηθικές αναστολές του αφού σιχαινόταν τη χούντα, γύρισε έπειτα από 31 χρόνια στην Ελλάδα. «Οχι όµως ως τουρίστας, αλλά ως προσκυνητής» Η Ελλάδα που πληγώνει. Ο Τζορτζ Μπίζος λέει «εµείς» τόσο όταν µιλά για τους Ελληνες όσο και όταν µιλά για τους Νοτιοαφρικανούς. Αλλά στέκεται κριτικά απέναντι στους δύο όπως και απέναντι στην εύπορη ελληνική παροικία της Ν. Αφρικής. «Θύµωσα µε όσους από την ελληνική κοινότητα υποστήριζαν το καθεστώς του απαρτχάιντ και απολάµβαναν τα προνόµια της λευκής µειονότητας», τονίζει στα «ΝΕΑ». «Ιδιωτικά µού έλεγαν όπως και σε άλλους πως θεωρούσαν τους εαυτούς τους προσωρινούς κατοίκους της Ν. Αφρικής και πως δεν ήταν δουλειά τους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα.
186
Ναντίν Γκόρντιμερ Εγώ διαφωνούσα. Ορισµένοι εγκατέλειψαν τη χώρα µετά το 1994 ». Εκείνος παραµένει εκεί µε τη γυναίκα του Αρετή και τους τρεις γιους του - τον µηχανικό και τους γιατρούς υπηρετώντας το σύνθηµα του Μαντέλα: «Να συγχωρείς αλλά να µην ξεχνάς».
Εργογραφία στα ελληνικά • • • • • • • •
Λέγοντας ιστορίες, Καστανιώτης Ζώντας με την ελπίδα και την Ιστορία, Καστανιώτης Ένας τυχαίος εραστής, μυθιστόρημα, Καστανιώτης Το όπλο του σπιτιού, μυθιστόρημα, Καστανιώτης Η ιστορία του γιου μου, μυθιστόρημα, Καστανιώτης Μια ιδιοτροπία της φύσης, μυθιστόρημα, Καστανιώτης Η κόρη του Μπέρτζερ, μυθιστόρημα, Οδυσσέας Κανείς να μη με συνοδεύσει, μυθιστόρημα, Οδυσσέας
Παραπομπές [1] Per Wästberg, Nadine Gordimer and the South African Experience (http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ articles/ wastberg/ index. html), 26 Απριλίου 2001. (Άρθρο για τη βράβευσή της με το Νόμπελ.). [2] Gail Caldwell, " South African Writer Given Nobel (http:/ / www. boston. com/ globe/ search/ stories/ nobel/ 1991/ 1991m. html)", The
Boston Globe, 4 Οκτωβρίου 1991. [3] Jonathan Steele, " White Magic (http:/ / www. guardian. co. uk/ Archive/ Article/ 0,4273,4286023,00. html)", London Guardian, 27
Οκτωβρίου 1991. [4] " Radiation, Race, and Molly Bloom: Nadine Gordimer Talks with BookForum (http:/ / www. bookforum. net/ archive/ feb_06/ gordimer_interview. html)", συνέντευξη στο BookForum, Μάρτιος 2006. [5] BBC News, " South Africa reinstates authors (http:/ / news. bbc. co. uk/ 1/ hi/ entertainment/ arts/ 1291396. stm)", 22 Απριλίου, 2001. [6] " Gordimer detractors 'insulting', says Asmal (http:/ / www. news24. com/ News24/ South_Africa/ 0,9294,2-7_1013033,00. html)",
News24.com, 19 Απριλίου 2001. [7] Anuradha Kumar, " New Boundaries (http:/ / www. hindu. com/ lr/ 2004/ 08/ 01/ stories/ 2004080100320600. htm)", The Hindu, 2004
Aug. 1. [8] Donald Morrison, " Nadine Gordimer (http:/ / www. time. com/ time/ europe/ hero2006/ gordimer. html)", Time Magazine 60 Years of
Heroes (2006) [9] The Nobel Prize in Literature 1991 (http:/ / nobelprize. org/ nobel_prizes/ literature/ laureates/ 1991/ ), Ιστότοπος Βραβείων Νόμπελ. [10] Christopher S. Wren, " Former Censors Bow Coldly to Apartheid Chronicler (http:/ / query. nytimes. com/ gst/ fullpage. html?res=9E0CE7DE133EF935A35753C1A967958260)", New York Times, Oct. 6, 1991. [11] Agence France-Presse, Nobel laureates join battle against AIDS (http:/ / www. smh. com. au/ news/ Health/ Nobel-laureates-join-battle-against-AIDS/ 2004/ 11/ 30/ 1101577486999. html?from=storylhs), Dec. 1, 2004. [12] Η Γκόρντιμερ και άλλοι γίγαντες της λογοτεχνίας πολεμούν το AIDS (http:/ / entertainment. iafrica. com/ news/ 77835. htm),
iafrica.com, 29 Νοεμβρίου 2004. [13] Nadine Gordimer and Anthony Sampson, Επιστολή προς το The New Review of Books (http:/ / www. nybooks. com/ articles/ 13915),
Nov. 16, 2000. Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Nadine_Gordimer (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Nadine_Gordimer) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Nadine_Gordimer)).
187
188
Φραντς Κάφκα Φραντς Κάφκα O Φραντς Κάφκα (3 Ιουλίου 1883 - 3 Ιουνίου 1924) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα. Εβραϊκής καταγωγής, έζησε στην σημερινή Τσεχία και έγραψε όλα τα βιβλία του στη γερμανική γλώσσα. Τα χρόνια που ακολούθησαν το θάνατό του, εδραιώθηκε η θέση του στην παγκόσμια λογοτεχνία, έχοντας χαρακτηριστεί ως ο σπουδαιότερος μοντερνιστής γερμανόφωνος πεζογράφος[1] και το έργο του έχει αναλυθεί εκτενώς. Ανάμεσα στα δημοφιλέστερα έργα του, ανήκει η νουβέλα Η Μεταμόρφωση (1915) και τα μυθιστορήματα Η Δίκη (1925), Ο Πύργος (1926) και Αμερική (1927).
Βιογραφία Οικογένεια Ο Κάφκα γεννήθηκε το 1883 στην Πράγα, που τότε αποτελούσε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και πρωτεύουσα της Βοημίας. Οι πρόγονοί του, υπήρξαν Εβραίοι της υπαίθρου (Dorfjuden), από την αγροτική O Φραντς Κάφκα το 1906. ενδοχώρα της Βοημίας. Ο παππούς του, Γιάκομπ Κάφκα (1814-1889), ήταν κρεοπώλης και ο πατέρας του, Χέρμαν Κάφκα (1852-1931), τέταρτο παιδί του Γιάκομπ, εξελίχθηκε σε έναν αυτοδημιούργητο, εύπορο έμπορο υφασμάτων. Το οικογενειακό όνομα Κάφκα θα πρέπει να επιλέχθηκε από τους μακρινούς προγόνους τους, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν αναγκάστηκαν από τη νομοθεσία να εγκαταλείψουν τα εβραϊκά πατρώνυμά τους. Στα τσέχικα, το όνομα Κάφκα (kavka) σημαίνει την κάργια, που αποτέλεσε και το έμβλημα που χρησιμοποιούσε ο Χέρμαν Κάφκα στις επαγγελματικές του επιστολές. Ο ίδιος ο Φραντς Κάφκα, συνέταξε σε ηλικία τριάντα έξι ετών, μία επιστολή προς τον πατέρα του, όπου τον περιγράφει ως "ένα πραγματικό Κάφκα σε δυναμικότητα, υγεία, όρεξη, ένταση της φωνής, ομιλητικότητα, αυτοϊκανοποίηση, υπεροχή έναντι του κόσμου, επιμονή, ευστροφία, ανθρωπογνωσία, σε μια κάποια συγκεκριμένη γενναιοδωρία, με όλα επίσης φυσικά τα συνοδευτικά τούτων των προτερημάτων σφάλματα και αδυναμίες"[2] . Στην ίδια επιστολή, αναφέρεται επίσης στην αδιαφορία του πατέρα του και την ευθύνη του, πάνω στην εξέλιξη που είχε ο ίδιος μεγαλώνοντας.
Φραντς Κάφκα
189 Η μητέρα του, Γιούλιε Λαίβυ (Julie Löwy), προερχόταν από αστική οικογένεια, η οποία σύμφωνα με τον στενό φίλο και πρώτο βιογράφο του Κάφκα, Μαξ Μπροντ, χαρακτηριζόταν από "ονειροπόλους, ρέποντες στην εκκεντρικότητα"[3] , στοιχεία που έρχονταν σε αντίθεση με την τραχύτητα και την αυστηρότητα του πατέρα του. Είχε επίσης τρεις αδελφές, Γκαμπριέλε, Βαλερί και Όττλα, οι οποίες δολοφονήθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, καθώς και δύο νεότερους αδελφούς, Γκέοργκ και Χάινριχ, οι οποίοι όμως πέθαναν σε ηλικία δεκαπέντε και έξι μηνών αντίστοιχα. Οι σχέσεις του Κάφκα με το οικογενειακό του περιβάλλον δεν υπήρξαν απόλυτα αρμονικές, εν μέρει λόγω και της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας του ίδιου: "Εγώ δεν μπορώ να ζω με ανθρώπους. Μισώ απεριόριστα όλους τους συγγενείς μου, όχι επειδή είναι συγγενείς μου, [..] αλλά απλώς επειδή είναι οι άνθρωποι που ζουν πλάι μου".[4]
Ο Φραντς Κάφκα σε ηλικία περίπου πέντε ετών
Νεανικά χρόνια και σπουδές
Πρώτη γλώσσα του Κάφκα ήταν τα γερμανικά, επίσημη γλώσσα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, τα οποία μιλούσαν και οι δύο γονείς του. Διέθετε παράλληλα ευχέρεια στην τσεχική γλώσσα, επιδεικνύοντας ένα γενικότερο ενδιαφέρον για την τσεχική κουλτούρα. Από το 1889 έως το 1893, φοίτησε στο γερμανικό δημοτικό σχολείο αρρένων (Deutsche Knabenschule), όπου υπήρξε επιμελής και υποδειγματικός μαθητής. Αργότερα, συνέχισε τις γυμνασιακές του σπουδές, στο Γερμανικό Γυμνάσιο (Altstädter Deutsches Gymnasium), το οποίο είχε παράδοση στην εκπαίδευση μελλοντικών κρατικών λειτουργών ή δικηγόρων και όπου ο Κάφκα διακρίθηκε και πάλι για την επιμέλειά του, πραγματοποιώντας παράλληλα λιγοστές φιλίες, όπως με τον φιλόσοφο Ούγκο Μπέργκμαν και τον ιστορικό της τέχνης Όσκαρ Πόλλακ. Τα προσωπικά ενδιαφέροντά του, ήταν κυρίως λογοτεχνικά, ενώ αντιμετώπιζε σημαντικές δυσκολίες στα μαθηματικά. Μετά το τρίτο έτος του γυμνασίου, το πρόγραμμα σπουδών του, ήταν αφιερωμένο στα αρχαία ελληνικά και στα λατινικά, αλλά παράλληλα, ήρθε σε επαφή και με το έργο Γερμανών κλασικών της λογοτεχνίας, όπως του Γκαίτε. Το Νοέμβριο του 1901, ξεκίνησε τις σπουδές του στο γερμανικό Πανεπιστήμιο Φερδινάνδος Κάρολος της Πράγας, ένα από τα αρχαιότερα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Αρχικά παρακολούθησε τις διαλέξεις στο Ινστιτούτο Χημείας, μαζί με τον Ούγκο Μπέργκμαν, ωστόσο μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων, συνειδητοποίησε πως δεν είχε τις ικανότητες για να ακολουθήσει τον κλάδο της χημείας και μετεγγράφηκε στη Νομική. Παράλληλα, παρακολουθούσε τις παραδόσεις γερμανικής λογοτεχνίας ενώ προσχώρησε και στην Αίθουσα Αναγνώσεων και Ομιλιών Γερμανών Φοιτητών (Lese und Redehalle der Deutschen Studenten), μία λέσχη φοιτητών που διοργάνωνε λογοτεχνικές εκδηλώσεις, αναγνώσεις και άλλες δραστηριότητες. Στο τέλος του πρώτου έτους σπουδών του, γνώρισε τον Μαξ Μπροντ, φοιτητή στο πανεπιστήμιο, ο οποίος θα έμελλε να γίνει ένας από τους στενότερους φίλους του Κάφκα μέχρι το τέλος της ζωής του. Την ίδια περίπου περίοδο, άρχισε να καλλιεργεί την ιδέα να ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, εγκαταλείποντας την Πράγα, σκέψη που ωστόσο δεν υλοποίησε. Στο χρονικό διάστημα 1902-1904, τοποθετείται και το πρώτο πεζογράφημα του Κάφκα, το οποίο έχει διασωθεί, η Περιγραφή ενός Αγώνα. Τον Ιούλιο του 1904 επισκέφτηκε το σανατόριο που διηύθυνε ο Δρ. Σβάινμπουργκ, στην πόλη Τσουκμάντελ (Zuckmantel). Η υγεία του Κάφκα υπήρξε από τα παιδικά του χρόνια εύθραυστη και σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποιούσε κατά διαστήματα θεραπείες σε σανατόρια.
Φραντς Κάφκα Αμέσως μετά την επιστροφή του στην Πράγα, διαγωνίστηκε σε τρεις τελικές προφορικές εξετάσεις, στη Νομική, με αντικείμενα το αυστριακό αστικό και ποινικό δίκαιο, το συνταγματικό, το ρωμαϊκό, το γερμανικό, το κανονικό καθώς και το διεθνές Δίκαιο. Κατάφερε να επιτύχει στις εξετάσεις, με την επίδοσή του να κρίνεται επαρκής από τους τρεις εκ των πέντε εξεταστών του, γεγονός που του επέτρεψε να αναγορευτεί διδάκτωρ της Νομικής. Τον Αύγουστο του 1906, επισκέφτηκε για δεύτερη φορά το σανατόριο και στη συνέχεια εργάστηκε ως ασκούμενος δικηγόρος στην Πράγα, για ένα χρόνο.
Υπάλληλος Την 1η Οκτωβρίου του 1907, ο Κάφκα ξεκίνησε να εργάζεται στην ιταλική ασφαλιστική εταιρεία Assicurazioni Generali. Η αλληλογραφία του, την επoχή εκείνη, μαρτυρά πως δεν ήταν ικανοποιημένος από το εργασιακό του περιβάλλον, καθώς το ωράριό του - από τις 8 π.μ έως τις 6 μ.μ - έκανε δύσκολη την αφοσίωσή του στο συγγραφικό έργο, περιορίζοντας παράλληλα την προσωπική του ζωή. Σύντομα ξεκίνησε προσπάθειες εύρεσης άλλης εργασίας και στις 15 Ιουλίου του 1908 εγκατέλειψε την εταιρεία, ενώ δύο εβδομάδες αργότερα προσελήφθη στην ημικρατική ασφαλιστική Arbeiter Unfall Versicherungs Anstalt (Ασφαλιστική Εταιρεία Εργατικών Ατυχημάτων), όπου θα παρέμενε μέχρι το 1922. Η εργασία του αφορούσε την πρόληψη βιομηχανικών ατυχημάτων και μεταξύ άλλων συνέτασσε έγγραφα σχετικά με την πολιτική της εταιρείας ή τη δημόσια εκπροσώπησή της, επιθεωρούσε εργοστάσια και αντιπροσώπευε την εταιρεία σε δικαστήρια[5] . Αν και ο ίδιος ο Κάφκα ισχυριζόταν συχνά πως δεν ήταν καλός στη δουλειά του, οι αρκετές προαγωγές από τους εργοδότες του αποδεικνύουν πως υπήρξε μάλλον ευσυνείδητος και εργατικός υπάλληλος στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Οι λιγότερες ώρες εργασίας - από τις 8 π.μ έως τις 2 π.μ - του επέτρεπαν να ασχολείται περισσότερο με το λογοτεχνικό του έργο, ενώ στα τέλη του 1909 άρχισε να διατηρεί και προσωπικό ημερολόγιο, όπου κατέγραφε αποσπάσματα έργων του, αφορισμούς, σκέψεις του ή γεγονότα της ζωής του. Το 1911, ο γαμπρός του, Καρλ Χέρμαν, σύζυγος της αδελφής του Έλλι, πρότεινε στον Κάφκα να γίνει συνέταιρός του, στη λειτουργία ενός εργοστασίου αμιάντου, γνωστό με την επωνυμία Prager Asbestwerke Hermann & Co.. Ο Κάφκα έδειξε αρχικά θετική στάση, έχοντας πιθανά την επιθυμία να αποδείξει στον πατέρα του πως θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις ενός τόσο σημαντικού εγχειρήματος και αφιερώνοντας πολύτιμο χρόνο σε αυτό, παράλληλα με την εργασία του στην ασφαλιστική εταιρεία. Την περίοδο αυτή, σημαντική αναψυχή στη ζωή του υπήρξε η ενασχόλησή του με το θέατρο, παρακολουθώντας παραστάσεις ενός θιάσου από το Λέμπεργκ της Γαλικίας, στα Γίντις (Jargontheater). Οι παραστάσεις αυτές, στάθηκαν επίσης η αφορμή για την ευαισθητοποίηση του Κάφκα γύρω από την εβραϊκή του καταγωγή και τον ιουδαϊσμό.
190
Φραντς Κάφκα
Φελίτσε Μπάουερ Στις 14 Αυγούστου του 1912, καλεσμένος στο σπίτι του Μαξ Μπροντ, ο Κάφκα γνώρισε την Φελίτσε Μπάουερ (Felice Bauer), η οποία εκείνη την εποχή εργαζόταν ως ιδιωτική υπάλληλος στο Βερολίνο. Σύμφωνα με τον Μπροντ, η Μπάουερ αποτελούσε μία ιδανική μορφή[3] [Idealgestalt] για εκείνον, γεγονός που αναδεικνύεται και μέσα από την ογκώδη αλληλογραφία του μαζί της. Μετά από επτά μήνες επικοινωνίας μέσω επιστολών, ο Κάφκα συνάντησε για δεύτερη φορά την Μπάουερ στο Βερολίνο, ενώ στις 16 Ιουνίου του 1913, μέσα από ένα μακροσκελές γράμμα, της έκανε πρόταση γάμου, αν και η αλληλογραφία τους φανερώνει την μεγάλη διστακτικότητά του για ένα μελλοντικό γάμο. Ο Κάφκα ανακοίνωσε τον ανεπίσημο αραβώνα του με την Φελίτσε στη μητέρα του, στις 3 Ιουλίου, την ημέρα των τριακοστών γενεθλίων του. Το επόμενο διάστημα, η σχέση τους χαρακτηρίστηκε από διακυμάνσεις και αμοιβαία δυσπιστία απέναντι στο ενδεχόμενο του γάμου τους. Στις αρχές του 1914, η δυσπιστία αυτή υπήρξε εντονότερη από την πλευρά της Μπάουερ. Τελικά, τον Απρίλιο του 1914 έγινε η επίσημη αναγγελία των αρραβώνων τους, που ορίστηκαν για την 1η Ιουνίου, στο Βερολίνο. Νωρίτερα, ο Κάφκα Μνημείο για τον Κάφκα (Πράγα) είχε αρχίσει να αλληλογραφεί με την φίλη της Φελίτσε, Γκρέτε Μπλοκ, στην οποία εκμυστηρευόταν αρκετές από τις σκέψεις του γύρω από τη σχέση του με την Φελίτσε και τον επικείμενο γάμο. Η αλληλογραφία αυτή, αποτέλεσε λίγο αργότερα την αιτία μίας σύγκρουσής του με την Φελίτσε και της προσωρινής διάλυσης του αρραβώνα του. Η περίοδος που ακολούθησε, υπήρξε αρκετά παραγωγική για τον Κάφκα. Το καλοκαίρι του 1914, σημείωσε σημαντική πρόοδο στη συγγραφή της Δίκης ενώ μέσα στους επόμενους μήνες ολοκλήρωσε και τα διηγήματα Σωφρονιστική Αποικία (In der Strafkolonie) και Προ του Νόμου[6] (Vor dem Gesetz). Εκτιμάται πως οι τελευταίοι πέντε μήνες του έτους υπήρξαν η δεύτερη σημαντικότερη συγγραφική του περίοδος[4] . Ο επόμενος χρόνος και οι αρχές του 1916, συνοδεύτηκαν από αρκετά προβλήματα στην υγεία του, με ισχυρούς πονοκεφάλους και αυπνίες, που τον οδήγησαν και στην αίτηση παρατεταμένης άδειας από την ασφαλιστική εταιρεία για λόγους υγείας. Ειδικός νευρολόγος που επισκέφτηκε, του πρότεινε να ακολουθήσει ηλεκτροθεραπεία, έχοντας κάνει διάγνωση για καρδιακή νεύρωση. Ο ίδιος ο Κάφκα μάλλον αγνόησε την ιατρική γνωμάτευση, έχοντας μία γενική αποστροφή στη συμβατική ιατρική και προτίμηση σε ολιστικές θεραπείες. Περίπου από τις αρχές του 1916, η σχέση του με την Φελίτσε Μπάουερ είχε αρχίσει να αναθερμαίνεται, ενώ το χειμώνα ξεκίνησε να επεξεργάζεται μία σειρά από σημειωματάρια, τα οποία σήμερα είναι γνωστά ως Τα μπλε τετράδια. Μέρος των έργων που ολοκλήρωσε δημοσιεύτηκαν από τον Κουρτ Βολφ, ο οποίος εγκωμίασε το καινούριο λογοτεχνικό του έργο, στο σύνολό του. Τον Ιούλιο του 1917 επισημοποιήθηκε για δεύτερη φορά ο αρραβώνας του με την Φελίτσε, ωστόσο τη νύχτα της 9ης Αυγούστου, ο Κάφκα παρουσίασε νέες επιπλοκές στην υγεία του, που οδήγησαν τελικά στην οριστική διάλυση της σχέσης τους. Τόσο ο γιατρός Δρ. Μύλστάιν, όσο και ο καθηγητής του Λαρυγγολογικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου της Πράγας, Φρίντελ Πικ, διέγνωσαν καττάρους στις κορυφές των πνευμόνων του και συνέστησαν την παραμονή του στην εξοχή. Ο ίδιος ο Κάφκα ήταν – ορθώς – πεπεισμένος πως έπασχε από φυματίωση. Η απογοήτευση του Κάφκα για την κατάσταση της υγείας του – έκδηλη ήδη από τα νεανικά του χρόνια – αποτυπώνεται στα ημερολόγια του και την αλληλογραφία του με την Φελίτσε. Παρά τις προσπάθειές του να συνταξιοδοτηθεί πρόωρα, η ασφαλιστική εταιρεία δεν του το επέτρεψε.
191
Φραντς Κάφκα
Τελευταία χρόνια Την 1η Ιανουαρίου του 1920, ο Κάφκα προήχθη σε γραμματέα της ασφαλιστικής εταιρείας (επισήμως Anstaltsekretär), ωστόσο η κακή πορεία της υγείας του, τον οδήγησε στην απόφαση να πάρει μία αναρρωτική άδεια στα τέλη του επόμενου μήνα. Η άδειά του διήρκησε περίπου δύο μήνες, διάστημα κατά το οποίο επισκέφτηκε το Μεράνο της Ιταλίας, όπου γνώρισε την Μίλενα Γέσενκα[7] . Η αλληλογραφία του μαζί της, προσφέρεται για συγκρίσεις με εκείνη που είχε αναπτύξει με την Φελίτσε, αν και είναι σημαντικά συντομότερη. Το γεγονός πως η Μίλενα ήταν παντρεμένη και η διστακτικότητά της να εγκαταλείψει το σύζυγό της για ένα νέο γάμο με τον Κάφκα, συντέλεσαν στη διάλυση της σχέσης τους, η οποία συντηρείτο κυρίως μέσα από επιστολές. Το Δεκέμβριο του 1920, εξασφάλισε εκ νέου τρίμηνη άδεια για λόγους υγείας, την οποία αξιοποίησε επισκεπτόμενος ένα σανατόριο στη Σλοβακία. Εκεί γνωρίστηκε και με τον Γκούσταβ Γιάνους, γιο ενός συναδέλφου του στην ασφαλιστική εταιρεία, ο οποίος είχε ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία και κατέγραψε τις συζητήσεις του με τον Κάφκα, εκδίδοντας πολύ αργότερα ένα βιβλίο με αυτές τις σημειώσεις[8] . Κατόπιν παροτρύνσεων των γιατρών του, ο Κάφκα ζήτησε παράταση της άδειάς του, την οποία και εξασφάλισε παραμένοντας στο σανατόριο, συνολικά για οκτώ μήνες. Επέστρεψε στην Πράγα στα τέλη Αυγούστου του 1921, φιλοδοξώντας να συνεχίσει το συγγραφικό του έργο, το οποίο είχε εγκαταλείψει το προηγούμενο διάστημα. Τον Οκτώβριο, εγκρίθηκε μία νέα άδεια, τρίμηνης διάρκειας, ενώ την ίδια περίοδο είναι πιθανό πως ολοκλήρωσε το διήγημα Πρώτος πόνος, που θα δημοσιευόταν στην τελευταία του συλλογή Ένας καλλιτέχνης της Πείνας (Ein Hungerkünstler). Μέρος της άδειας του, το πέρασε στο Σπίντελμύλε, στις αρχές του 1922, διάστημα στο οποίο τοποθετείται χρονικά και η έναρξη της συγγραφής του τελευταίου μυθιστορήματός του Ο Πύργος, έργο που τελικά εγκατέλειψε στα τέλη Αυγούστου του ίδιου έτους. Ο Κάφκα παρέτεινε εκ νέου την άδεια του, ωστόσο εξαιτίας της σταθερά κακής κατάστασης της υγείας του, αποφάσισε να υποβάλει τελικά αίτηση συνταξιοδότησης και να εγκατασταθεί στο σπίτι της αδελφής του Όττλα, στο χωριό Πλανά, 11 χιλιόμετρα νότια της Πράγας. Εκεί, ολοκλήρωσε τους επόμενους τέσσερις μήνες, τα τελευταία κεφάλαια του Πύργου. Στο μεγαλύτερο διάστημα του χειμώνα του 1922 και μέχρι την Άνοιξη του επόμενου έτους, ήταν άρρωστος και κλινήρης, χωρίς να είναι σε θέση να γράψει. Το καλοκαίρι του 1923, επισκέφτηκε το παραθαλάσσιο θέρετρο της Βαλτικής, Μύριτς (Mϋritz), όπου καταγράφεται η γνωριμία του με την Ντόρα Ντιάμαντ, σύντροφός του μέχρι το τέλος της ζωής του. Από το φθινόπωρο του 1923, έζησαν μαζί στο Βερολίνο, περίοδο κατά την οποία ολοκλήρωσε το διήγημα Το Κτίσμα[9] .
192
Φραντς Κάφκα
Η χειροτέρευση της υγείας του, κατά την Άνοιξη του 1924, καθώς και οικονομικές δυσχέρειες, κατέστησαν αναγκαία την επιστροφή του στην Πράγα. Κατά την διάρκεια του Πάσχα, ολοκλήρωσε το διήγημα Ζοζεφίνα η τραγουδίστρια ή Ο λαός των ποντικιών, που δημοσιεύτηκε στην Prager Presse, εξασφαλίζοντας ένα χρηματικό ποσό για την νοσηλεία του σε σανατόριο. Στις 10 Απριλίου, μεταφέρθηκε στην Πανεπιστημιακή Κλινική της Βιέννης και μία εβδομάδα αργότερα, σε σανατόριο του Κήρλινγκ (πόλη κοντά στη Βιέννη), όπου πέθανε στις 3 Ιουνίου. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Πράγα, όπου ενταφιάστηκε στις 11 Ιουνίου, στο Νέο Εβραϊκό Νεκροταφείο, με παρουσία περίπου εκατό ατόμων.
Συγγραφικό έργο Το πρώτο πεζογράφημα του Κάφκα, το οποίο διασώζεται, είναι η Περιγραφή ενός αγώνα (Beschreibung eines Kampfes) Ο τάφος του Κάφκα στο Νέο Εβραϊκό Κοιμητήριο που ξεκίνησε να γράφει μετά το 1902 – και ίσως συνέχισε της Πράγας. μέχρι το 1904 – ένα πρώιμο έργο που δεν δημοσιεύτηκε όσο ζούσε[10] , διακρίνεται όμως για την ακρίβεια της γραφής του. Το καλοκαίρι του 1912, κατά τη διάρκεια διακοπών μαζί με τον Μαξ Μπροντ στη Γερμανία, ο Κάφκα ήρθε σε επαφή με τον εκδότη Καρλ Βολφ (Karl Wolff), o οποίος εκδήλωσε το ενδιαφέρον του να αναλάβει την έκδοση ενός βιβλίου του. Ο Βολφ υπήρξε εκείνος που τελικά εξέδωσε για πρώτη φορά, βιβλίο του Κάφκα, το 1913 και επρόκειτο για τη συλλογή Παρατήρηση (Betrachtung). Ακολούθησε η έκδοση του Θερμαστή (Der Heizer) σε μία σειρά νέων συγγραφέων με τον τίτλο Der jüngste Tag (Η Ημέρα της Κρίσεως), της Μεταμόρφωσης (1915), της Κρίσης (Das Urteil), της Σωφρονιστικής Αποικίας (1919) και τέλος της συλλογής Ένας αγροτικός γιατρός (1920). Η συλλογή διηγημάτων Ένας καλλιτέχνης της πείνας (Ein Hungerkünstler), είχε προετοιμαστεί από τον Κάφκα για δημοσίευση, αλλά τελικά εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του. Το φθινόπωρο του 1921, μετά την επιστροφή του στην Πράγα από το σανατόριο της Σλοβακίας, ο Κάφκα έγραψε την πρώτη του διαθήκη, ένα σημείωμα με αποδέκτη τον Μαξ Μπροντ, καταγράφοντας την επιθυμία του να καταστρέψει ό,τι υπήρχε "σε ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές άλλων και δικές μου, σχεδιάσματα και τα λοιπά, να καούν ανελλιπώς και χωρίς να διαβαστούν, καθώς επίσης και όλα όσα έχω γράψει ή σχεδιάσει [...] ". Ο Μπροντ αγνόησε το αίτημα του, χρησιμοποιώντας ως βασικό επιχείρημα, το γεγονός πως όταν ζητούσε κάτι τέτοιο, γνώριζε κατά βάθος ότι δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει μία τέτοια απαίτηση. Μετά το θάνατο του Κάφκα, ετοίμασε την έκδοση των μυθιστορημάτων Ο Πύργος (1925), Η Δίκη (1925) και Αμερική (1927), έργα που θεωρούνται ουσιαστικά ημιτελή. Ο Μπροντ προέβη σε ορισμένες τροποποιήσεις των χειρογράφων του Κάφκα (μεταφορά κεφαλαίων, προσθήκη σημείων στίξης κ.λπ.), χωρίς να λείψουν κριτικές με στόχο τις εκδοτικές του πρακτικές. Αν και ο Κάφκα έχαιρε κάποιας φήμης ως συγγραφέας στην εποχή του, θεωρείται πως οι πρώτες μετά θάνατον εκδόσεις των μυθιστορημάτων του, είχαν σημαντική[11] συνεισφορά στην εδραίωση της θέσης του στην παγκόσμια λογοτεχνία. Από το 1982, κυκλοφορούν επανεκδόσεις των έργων του Κάφκα, οι αποκαλούμενες και κριτικές εκδόσεις[12] , βασισμένες στα χειρόγραφα του, όπως αυτά συγκεντρώθηκαν από τον Malcolm Pasley και μεταφέρθηκαν στην Bodleian Library της Οξφόρδης. Ο Pasley, μαζί με μία ομάδα φιλολόγων, επανεξέτασαν τα χειρόγραφα, αναιρώντας την προγενέστερη επιμέλεια του Μαξ Μπροντ και δίνοντας έμφαση στην πρωτότυπη μορφή των κειμένων.
193
Φραντς Κάφκα
194
Τα έργα του Κάφκα αποτέλεσαν ένας είδος συμβόλου της αγωνίας του σύγχρονου ανθρώπου, μέσω της επαναλαμβανόμενης περιγραφής ενός ασφυκτικού, γραφειοκρατικού και συχνά παράλογου περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο δρουν οι ήρωες του. Ο όρος καφκικό, που έχει καθιερωθεί ως ορολογία, συμπυκνώνει την ατμόσφαιρα που αποπνέει το σύνολο του έργου του και χρησιμοποιείται σήμερα για τον χαρακτηρισμό κάθε έργου τέχνης που εμφανίζει κοινά χαρακτηριστικά. Τα χρόνια που ακολούθησαν το θάνατό του, αρκετοί διακεκριμένοι λογοτέχνες προέβαλαν θετικά το έργο του, μεταξύ αυτών ο Άλντους Χάξλευ[13] και ο Αλμπέρ Καμύ, ενώ ενδιαφέρον για τον Κάφκα έδειξαν και οι Γάλλοι υπαρξιστές. Μέχρι σήμερα το έργο του έχει γίνει αντικείμενο εκτενούς ανάλυσης και κριτικής.
Εργογραφία Συλλογές διηγημάτων • • • • • • •
Η Απόρριψη Το Σινικό Τείχος και άλλα διηγήματα Σωφρονιστική Αποικία και άλλα διηγήματα Ο Ξαφνικός Περίπατος Στο Υπερώο Πρώτος πόνος Οι γιοι - Περιλαμβάνει τα έργα Η κρίση, Ο θερμαστής και Η μεταμόρφωση
Νουβέλες • Η Μεταμόρφωση (Die Verwandlung - Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1915)
Μυθιστορήματα • Η Δίκη (Der Prozeß - 1925)
Έκδοση της Μεταμόρφωσης (1916). H πρώτη έκδοση του έργου κυκλοφόρησε το 1915.
• Ο Πύργος (Das Schloß - 1926) • Αμερική ή Ο αγνοούμενος (Amerika - 1927)
Ημερολόγια, επιστολές και άλλα έργα • • • • • • •
Γράμματα στη Μιλένα Γράμματα στην Ότλα Γράμμα στον Πατέρα (ή Επιστολή προς τον πατέρα) Τα Ημερολόγια Αφορισμοί Κομμάτια από τετράδια και σκόρπια φύλλα Τα Μπλε Τετράδια - περιλαμβάνει αφορισμούς του Κάφκα καθώς και σκέψεις, σημειώσεις, ημερολογιακές καταχωρήσεις και συλλογισμούς.
Φραντς Κάφκα
Σημειώσεις [1] Julian Preece (ed.), The Cambridge Companion to Kafka, Cambridge University Press, 2002 [2] Φραντς Κάφκα, Επιστολή προς τον πατέρα, εκδ. Ίνδικτος, 2003. ( απόσπασμα της επιστολής (http:/ / www. kafka. org/ index. php?id=215,304,0,0,1,0), από την ιστοσελίδα www.kafka.org (http:/ / www. kafka. org/ index. php?index)) [3] Max Brod, Franz Kafka: A Biography 1960 [4] Elias Canetti, Η άλλη δίκη. Τα γράμματα του Κάφκα στη Φελίτσε. [5] Τα υπηρεσιακά έγγραφα του Κάφκα έχουν συγκεντρωθεί σε ξεχωριστό τόμο (Franz Kafka. Amtliche Schriften. S. Fischer,
Frankfurt ISBN 3-10-038183-1) [6] Περιλαμβάνεται στη συλλογή Στο υπερώο και άλλα διηγήματα, εκδ. Νεφέλη (1987) και με τον τίτλο Μπροστά στο Νόμο στη
συλογή Η Σιωπή των Σειρήνων και άλλα διηγήματα, εκδ. Ζαχαρόπουλος (1989) [7] η οποία τον περιγράφει «...σαν γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους» [8] Γκούσταβ Γιάνους (μφ. Τούλα Τόλια), Κουβεντιάζοντας με τον Κάφκα, εκδ. Κέδρος (1978). Οι μελετητές του έργου του Κάφκα
αντιμετωπίζουν το έργο του Γιάνους με δυσπιστία και κατά κανόνα δεν χρησιμοποιείται ως βιογραφική πηγή. [9] O πρωτότυπος τίτλος Der Bau δόθηκε από τον Μαξ Μπροντ. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί επίσης ως Το Χτίσμα (Το Σινικό
τείχος και άλλα διηγήματα) ή Η Στοά (Στο Υπερώο και άλλα διηγήματα). [10] Μέρη του έργου, παραλλαγμένα, δημοσιεύτηκαν στο λογοτεχνικό περιοδικό Υπερίων. [11] Nicholas Murray, Κάφκα, εκδ. Ίνδικτος, σ. 496. Βλ. επίσης Mauro Nervi, Tha Kafka Project (http:/ / www. kafka. org/ index. php?works), ανακτήθηκε 24 Αυγούστου 2006 [12] Stepping into Kafka’s head, Jeremy Adler, Times Literary Supplement, 13 Οκτωβρίου 1995 (http:/ / www. textkritik. de/ rezensionen/ kafka/ einl_04. htm) [13] Ο Χάξλευ ήρθε σε επαφή με την πρώτη αγγλική μετάφραση του Πύργου, από τους Edward και Willa Muir. Σημειώνει πως ο
Κάφκα "κάνει τους άλλους Γερμανούς μυθιστοριογράφους να φαίνονται πολύ ισχνοί και ανούσιοι. Για μένα [Ο Πύργος] είναι ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της εποχής αυτής" (Letters of Aldous Huxley, ed. Grover Smith).
Βιβλιογραφία • Nicholas Murray (μφ. Ξενοφών Κομνηνός, Αλέξανδρος Κυπριώτης), Κάφκα, εκδ. Ίνδικτος, 2005 ISBN 960-518-226-2
• Elias Canetti (μφ. Αλέξανδρος Ίσαρης), Η άλλη δίκη. Τα γράμματα του Κάφκα στη Φελίτσε, εκδ. Scripta, 2002. • Φελίξ Γκουαταρί, Ζιλ Ντελέζ, Κάφκα. Για μια ελάσσονα λογοτεχνία, εκδ. Καστανιώτης, 1998. • Max Brod, Franz Kafka: A Biography, Da Capo Press, 1995. • Anthony Northey, Kafka's Relatives: Their Lives and His Writing, Yale University Press, 1991 ISBN 0-300-04585-9 • Κλάους Βάγκενμπαχ (μφ. Στέλλα Νικολούδη), Κάφκα, εκδ. Θεμέλιο, 1986. • Ronald Hayman, Kafka: A Biography, Oxford University Press, 1982. • Βάλτερ Μπένγιαμιν (μφ. Στέφανος Ροζάνης), Φραντς Κάφκα, εκδ. Έρασμος, 1980. • Γκούσταβ Γιάνους (μφ. Τούλα Τόλια), Κουβεντιάζοντας με τον Κάφκα, εκδ. Κέδρος, 1978.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • The Kafka Project (http://www.kafka.org/) - Τα έργα του Κάφκα στη γερμανική κριτική έκδοση των πρωτότυπων χειρογράφων, μεταφράσεις και άλλο υλικό. • Franz-Kafka-Website (http://www.geo.uni-bonn.de/members/pullmann/kafka/index.shtml) (γερμ.) Πληροφοριακό υλικό και έργα από τις εκδόσεις που επιμελήθηκε ο Μπροντ. • Das Schloss (http://www.themodernword.com/kafka/) - Ιστοσελίδα αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του Κάφκα. • Ημερολόγιο του Κάφκα (http://www.metameat.net/kafka/index.php?en) - μεταφορά των ημερολογίων του Κάφκα σε μορφή ιστολογίου. • Ταινίες βασισμένες στο έργο του Κάφκα (http://www.imdb.com/name/nm0434525/) - Από την βάση δεδομένων The Internet Movie Database (http://www.imdb.com/) • Διάλεξη του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ για την Μεταμόρφωση (http://victorian.fortunecity.com/vermeer/287/ nabokov_s_metamorphosis.htm) - Μέρος μιας σειράς διαλέξεων του Ναμπόκοφ, στο Πανεπιστήμιο Cornell.
195
Φραντς Κάφκα Κείμενα • Έργα του Franz Kafka (http://www.gutenberg.org/author/Franz+Kafka) στο Project Gutenberg • Έργα του Κάφκα στα γερμανικά (http://de.wikisource.org/wiki/Franz_Kafka) - Από την γερμανική Βικιθήκη. • The Kafka Project (http://www.kafka.org/) - Τα έργα του Κάφκα στη γερμανική κριτική έκδοση. • Franz Kafka (http://franz-kafka.redorb.co.uk/) • Βιογραφικό και μερικά έργα του στα Ελληνικά (http://www.peri-grafis.com/ergo.php?id=501) mrj:Кафка, Франц
196
197
Ρώσοι λογοτέχνες
198
Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν Ο Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν (Алекса́ндр Иса́евич Солжени́цын, 1918 - 2008) υπήρξε ρώσος λογοτέχνης. Είναι γνωστός κυρίως για τα ημιαυτοβιογραφικά μυθιστορήματα «Μια μέρα στη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς» και «Αρχιπέλαγος γκούλαγκ», όπου περιέγραφε τη ζωή στα σταλινικά ειδικά στρατόπεδα εργασίας. Τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1970.
Βιογραφία
Ο Σολζενίτσιν σε συνάντησή του με τον Πούτιν
Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1918 στην πόλη Κισλοβόντσκ της Σταυρούπολης και ανατράφηκε από τη μητέρα του Ταϊσίγια, κόρη ενός εύπορου κτηματία που έχασε την περιουσία του μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο πατέρας του Ισαάκ, πρώην αξιωματικός του αυτοκρατορικού στρατού, είχε σκοτωθεί σε κυνηγετικό ατύχημα λίγο μετά τη σύλληψή του.
Νεανικά χρόνια Ο Σολζενίτσιν σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Ροστόβ (Ντον), ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούσε μαθήματα δι' αλληλογραφίας του μοσχοβίτικου Ινστιτούτου Φιλοσοφίας, Λογοτεχνίας και Ιστορίας. Αυτή την περίοδο γνώρισε την πρώτη του σύζυγο Ναταλία Ρεσετόβσκαγια, φοιτήτρια χημείας, με την οποία παντρεύθηκε στις 7 Απριλίου 1940 (χώρισαν δώδεκα χρόνια αργότερα, αλλά ξαναπαντρεύθηκαν το '57 και ξαναχώρισαν το '72). Κατά το Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο υπηρέτησε ως αξιωματικός Πυροβολικού του Κόκκινου Στρατού και παρασημοφορήθηκε δύο φορές για τα κατορθώματα της μονάδας που διοικούσε. Κατά τα τέλη του πολέμου όμως συνελήφθη, διότι σε ένα γράμμα προς φίλο του αναφερόταν ειρωνικά για την προσωπικότητα και τις ικανότητες του Ιωσήφ Στάλιν. Συνεπεία τούτου κατηγορήθηκε για αντισοβιετική προπαγάνδα (το διαβόητο άρθρο 58 του σοβιετικού Ποινικού Κώδικα επί Στάλιν) και μεταφέρθηκε στη Μόσχα για ανάκριση. Στις 7 Ιουλίου 1945 καταδικάσθηκε με το άρθρο 58 σε ισόβια εκτόπιση και οκταετή καταναγκαστική εργασία από ένα έκτακτο δικαστήριο, στο οποίο δεν κλήθηκε καν να υπερασπισθεί τον εαυτό του.
Εξορία και αποκατάσταση Την πρώτη οκταετία της ποινής ο Σολζενίτσιν πέρασε από διάφορα στρατόπεδα εργασίας στο ασιατικό τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε σε «σαράσκα» (ερευνητικό κέντρο που απαρτιζόταν από καταδικασμένους) και προς το τέλος σε ειδικό στρατόπεδο για πολιτικούς κρατουμένους. Το 1953 έληξε η ποινή της καταναγκαστικής εργασίας, όμως λόγω της ισόβιας εκτόπισης δε διέθετε ελευθερία μετακίνησης. Ήδη έπασχε από καρκίνο, ο οποίος αντιμετωπίσθηκε την τελευταία στιγμή σε ένα νοσοκομείο της Τασκένδης (1954). Με την αποσταλινοποίηση μπόρεσε επιτέλους να επιστρέψει στα ευρωπαϊκά εδάφη της χώρας, όπου εργάσθηκε ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης. Παράλληλα επιδόθηκε στη συγγραφή, αλλά κρατούσε αυτή τη δραστηριότητα μυστική. Χρόνια αργότερα, όταν αποδεχόταν το βραβείο Νόμπελ, έγραψε για αυτήν την
Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν
199
περίοδο πως όχι μόνο ήταν πεπεισμένος ότι δε θα έβλεπε ούτε μια γραμμή από τα κείμενά του τυπωμένη, αλλά δεν άφηνε ούτε τους πιο κοντινούς του ανθρώπους να τα διαβάσουν υπό το φόβο ότι θα ξαναέμπλεκε. Τελικά το 1961 βρήκε το θάρρος να απευθυνθεί στον ποιητή Αλεξάντρ Τβαρντόβσκι, αρχισυντάκτη του περιοδικού Νόβι Μιρ (Νέος Κόσμος), δίνοντάς του το χειρόγραφο τού «Μια μέρα στη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς», όπου περιέγραφε μια μέρα από τη ζωή στο γκούλαγκ. Ο Τβαρντόφσκι το δημοσίευσε στο περιοδικό τον επόμενο χρόνο, με ειδική μάλιστα άδεια από το Νικίτα Χρουστσιόβ. Ακολούθως εκδόθηκε σε βιβλίο. Ο Ιβάν Ντενίσοβιτς προκάλεσε σοκ τόσο στη σοβιετική όσο και στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Δεν ήταν μόνο το ζήτημα της φρίκης των γκούλαγκ που πραγματευόταν, αλλά και το γεγονός ότι ένα βιβλίο με τέτοιο περιεχόμενο κυκλοφορούσε ελεύθερα και αλογόκριτα στη Σοβιετική Ένωση, δείχνοντας σε ποιο βαθμό είχε φθάσει η αποσταλινοποίηση. Σύντομα εκδόθηκε στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου - οι πρώτες εκδόσεις στα αγγλικά έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα με τη ρωσική έκδοση, το 1963.
Αυτοεξορία στη Δύση Το «διάλειμμα ελευθερίας» για το σοβιετικό πνευματικό κόσμο ήταν μικρό - το 1964 ο Χρουστσιόβ εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση και τις τύχες της ΕΣΣΔ ανέλαβε ο Λεανίντ Μπρέζνιεβ. Ο Σολζενίτσιν ξανάρχισε να έχει προβλήματα με τις αρχές. Το 1965 η μυστική αστυνομία κατέσχεσε κάποια χειρόγραφά του και γενικά σε κάθε ευκαιρία τού γινόταν σαφές ότι βρίσκεται σε δυσμένεια. Όταν το 1970 του απενεμήθη το Νόμπελ Λογοτεχνίας, δεν τόλμησε να πάει στη Στοκχόλμη για να το παραλάβει, φοβούμενος ότι θα του αρνούνταν την επανείσοδο στη χώρα. Το 1973 κυκλοφόρησε στη Δύση το σπουδαιότερο έργο του, το «Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ». Οι σοβιετικές αρχές εξοργίσθηκαν, αλλά λόγω της παγκόσμιας αναγνωρισιμότητάς του αδυνατούσαν να λάβουν ποινικά μέτρα εναντίον του. Τελικά το 1974 πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει τη χώρα, αποστερούμενος τη σοβιετική ιθαγένεια. Πέρασε για λίγο από τη Δυτική Γερμανία και την Ελβετία, ώσπου τελικά εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ - αρχικά στην Καλιφόρνια, μετά από πρόσκληση του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, και από το 1976 στο Βερμόντ. Μολονότι στις ΗΠΑ έχαιρε μεγάλων τιμών και απόλυτης ελευθερίας (για πρώτη φορά στη ζωή του), ουδέποτε ένιωσε άνετα. Γενικά αντιπαθούσε την κυρίαρχη κουλτούρα της τηλεόρασης, ενώ χαρακτηριστικά δεν κατάφερε ποτέ να μιλήσει καλά αγγλικά. Ασχολήθηκε κυρίως με τη συγγραφή ενός πολύτομου έργου για την ιστορία της μετάβασης από την τσαρική στην κομμουνιστική Ρωσία υπό τον τίτλο «Κόκκινος Τροχός» (Красное колесо, Red Wheel).
Επιστροφή στη Ρωσία
Ο Σολζενίτσιν κατά την επιστροφή του στη Ρωσία το 1994.
Το 1990 η κυβέρνηση Γκορμπατσιόβ τού επαναχορήγησε τη σοβιετική ιθαγένεια, αλλά ο Σολζενίτσιν επέστρεψε μόνο μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1994 μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του. Τα παιδιά τους προτίμησαν να παραμείνουν στις ΗΠΑ. Εγκαταστάθηκαν σε μία ντάτσα (εξοχική κατοικία) στη δυτική Μόσχα, όπου έζησε μέχρι το θάνατό του στις 3 Αυγούστου του 2008, σε ηλικία 89 ετών. Σε αυτά τα τελευταία χρόνια ο κλονισμός της υγείας του ήταν εμφανής. Ασχολήθηκε κυρίως με δύο έργα, το «Σιτάρι ανάμεσα στις μυλόπετρες» (μυθιστορηματική βιογραφία για τη ζωή του στην Αμερική) και το «Διακόσια χρόνια μαζί» (η ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στη Ρωσία), τα οποία κυκλοφόρησαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν
Έργο Πολιτικές - ιστορικές απόψεις [1] Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Solzhenitsyn άρθρο Aleksandr Solzhenitsyn της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η [2] [1] οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 . (Solzhenitsyn ιστορικό/συντάκτες ).
Παραπομπές [1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Aleksandr
200
201
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν Ο Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν (ρωσική γραφή: Александр Сергеевич Пушкин, προφορά στα ρωσικά: Αλιξάντρ Σιργκιέγιεβιτς Πούσκιν), (6 Iουνίου (26 Mαΐου γρηγοριανό ημερολόγιο) 1799 – 10 Φεβρουαρίου (29 Ιανουαρίου) 1837), ήταν μέγιστος Ρώσος ποιητής, συγγραφέας, γενάρχης της σύγχρονης ρωσικής λογοτεχνίας και γνωστός φιλέλληνας. Θεωρείται ο κορυφαίος Ρώσος ποιητής όλων των εποχών. Μορφή συγκλονιστική, με έργο πανανθρώπινο, γέννησε σε μια δύσκολη και αφιλόξενη γη αληθινά θαύματα. Με φωτεινό του φάρο την ασύγκριτη πένα του, το ποτάμι της ρωσικής λογοτεχνίας ξεχύθηκε σαν λάβα, εκφράζοντας την περίφημη ρωσική ψυχή και τοποθετώντας τη Ρωσία οριστικά και αμετάκλητα στις μεγάλες πνευματικές δυνάμεις. Ξεπροβόδισε τη ρωσική λογοτεχνία, με ανελέητη ειλικρίνεια και Πορτραίτο του Αλέξανδρου Πούσκιν από τον τόλμη, στα ερέβη του μεγάλου ερωτήματος: τον αέναο διάλογο Βασίλι Αντρέγιεβιτς Τροπίνιν ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Το θάνατο όχι μόνον-κι εδώ είναι το μεγαλείο του-στα επέκεινα της ύπαρξης, αλλά στις μορφές που λαμβάνει εντός της. Ο Νικολάι Γκόγκολ έγραψε για τον Πούσκιν : Ο Πούσκιν ήταν για όλους τους ποιητές σαν μια ποιητική φλόγα που έπεσε απ’ τα ουράνια και από την οποία σαν κεράκια άναψαν άλλοι αυτοφυείς ποιητές. Γύρω του διαμορφώθηκε ολόκληρος αστερισμός. O Μαξίμ Γκόρκι είπε για αυτόν: Για μας τους Ρώσους ο Πούσκιν είναι η αρχή κάθε αρχής.
Πρώτα χρόνια και εφηβεία Ο Πούσκιν γεννήθηκε στη Μόσχα, από γονείς ευγενείς, στα τέλη του 18ου αιώνα, την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής με τις καμπάνες της πόλης να χτυπούν πένθιμα. Οι γονείς του, o Σεργκέι Λβόβιτς Πούσκιν και η Ναντέζντα (Νάντια) Οσσίποβνα Χάννιμπαλ, μόλις είχαν εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα μετά την παραίτηση του πατέρα του από τον τσαρικό στρατό και τη γέννηση της αδελφής του Όλγας λίγο καιρό πρωτύτερα. Το 1805 γεννήθηκε και το τρίτο παιδί, ο Λεβ (Λέων). Οι γονείς τους τα παραμελούσαν με τον πατέρα να διαθέτει πολύ λίγο χρόνο γι' αυτά και τη μητέρα να είναι πολύ ιδιότροπη στην έκφραση της αγάπης της, γεγονός που περισσότερο βραχυκύκλωνε τον ψυχισμό τους παρά τα έκανε να νιώθουν στοργή. Ο Πούσκιν μικρός ήταν το ασχημόπαπο της οικογένειας, χοντρός και αδέξιος στις κινήσεις του και τα μελαχρινά, άξεστα χαρακτηριστικά του
O μικρός Πούσκιν
πρόδιναν το αβησσυνιακό αίμα του (βλ. Γενεαλογία του Πούσκιν). Η μητέρα του επινοούσε τιμωρίες για να του αποβάλει τις κακές συνήθειες και την αδεξιότητά του, στο τέλος όμως η υπομονή της εξαντλείτο με το
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν ανυπάκουο και σκυθρωπό παιδί της. Ξόδευε όλη την τρυφερότητά της στην Όλγα και ιδιαιτέρως στον μικρότερο αδελφό του ποιητή, τον Λεβ (Λιεφ στα ρωσικά), και ο Σάσα (χαϊδευτικό του ονόματος Αλέξανδρος στις σλαβικές γλώσσες) στερήθηκε τη μητρική στοργή και εγκαταλείφθηκε γρήγορα στον εαυτό του, κατάσταση που έμοιαζε να προτιμά και ο ίδιος με τον καιρό. Λιγάκι διάβασμα, μια στάλα σκέψη, το γράψιμο Πάνω απ’ όλα. Με λέπρα του μυαλού του γέμισε Την κόλλα. Μετά παίρνει τ’ αυτιά του κόσμου, και παρεξηγημένος Θίγεται. Μετά τυπώνει τα γραπτά του και στη Λήθη Πνίγεται. Mε τους γονείς του μιλούσε γαλλικά, συνήθεια των ευγενών του καιρού εκείνου. Τη ρωσική γλώσσα την έμαθε από τη γιαγιά του από την πλευρά της μητέρας του και τους δουλοπάροικους που υπηρετούσαν στο σπίτι του. Δύο δουλοπάροικοι άσκησαν μεγάλη επίδραση πάνω του. Ο Νικολάι Κοζλόφ που έμεινε κοντά του πιστός και όταν μεγάλωσε, και η Αρίνα Ροντιόνοβνα, η τροφός του, που του χάρισε τη μητρική αγάπη και τον έμπασε από τα μικράτα του στον κόσμο της λαϊκής ρωσικής ποίησης. Χάρις στις επιρροές της ταπεινής αυτής γυναίκας, ο Πούσκιν, παρά τη μονόπλευρα προσανατολισμένη μόρφωσή του (τη γαλλική μόρφωση, που τη χρωστούσε στους οικοδιδάσκαλους και στη βιβλιοθήκη του πατέρα του), άνοιξε την καρδιά του και τη ματιά του στη σλάβικη παράδοση και έγινε ο μέγιστος ποιητής του έθνους και ο ιδρυτής της μοντέρνας ρωσικής λογοτεχνικής γλώσσας. Ο θείος του, ποιητής Βασίλι Πούσκιν (αδελφός του πατέρα του), τον βοήθησε επίσης στην πρώιμη καλλιτεχνική του περπατησιά και αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τον μικρό Αλέξανδρο. Στην τροφό μου Συντρόφισσα, των μαύρων ημερών μου, καλή μου, ερειπωμένη μου γριούλα σ` ένα σπίτι χαμένο μες τα δάση από καιρό με περιμένεις μοναχούλα. Πικρή συλλογισμένη στη βεράντα κάθεσαι κει φρουρός άγρυπνος πάντα. Το έρημο προαύλιο κοιτάζεις το μακρυνό που σκοτεινιάζει δρόμο η έγνοια μου, η λαχτάρα σε βαραίνει κι ο νους σου φτερουγά στον ταχυδρόμο.
202
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
Το 1811, σε ηλικία 12 ετών φεύγει από τη Μόσχα για την Αγία Πετρούπολη (πρωτεύουσα τότε της Ρωσίας) και μπαίνει υπότροφος στο Λύκειο του Τσάρκογιε Σελό, που μόλις είχε εγκαινιάσει τη λειτουργία του, ιδρυθέν από τον Αλέξανδρο Α'. Το περίφημο αυτό Λύκειο αποτέλεσε λίκνο ελεύθερων πνευμάτων και επαναστατών, με πολλούς νέους, τέκνα ευγενών, να ενστερνίζονται φιλελεύθερες ιδέες. Η ποίηση αποτελούσε μάθημα με μεγάλη σπουδαιότητα, με τους μισούς μαθητές να γράφουν ποιήματα. Δύο εγκάρδιους φίλους έκανε ο Πούσκιν Η αυλή του Αυτοκρατορικού Λυκείου του Τσάρκογιε Σελό, τόπος που θυμόταν στο Λύκειο αυτό. Ο ένας ήταν ο Βίλχελμ με μεγάλη νοσταλγία ο ποιητής Κάρλοβιτς Κύχελμπέκερ (1797-1846), γερμανικής καταγωγής, ο οποίος διακρίθηκε μετέπειτα ως ποιητής και αφού εισήλθε στον κύκλο των Δεκεμβριστών, έλαβε μέρος στην εξέγερση του Δεκεμβρίου του 1825. Ο έτερος στενός φίλος του ήταν ο Αντόν Αντόνοβιτς Ντέλβιγκ (1798-1831), τέκνο ευγενών, βαλτικής καταγωγής, ο οποίος επίσης διακρίθηκε ως ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας. Στον εαυτό μου ανόρθωσα αχειροποίητο μνημείο, Εκεί δεν πρόκειται να δεις το μονοπάτι το λαϊκό χορταριασμένο. Με την κορφή του ανυπότακτη υψώθηκε πάνω απ’ τον Όλυμπο συννεφοσκεπασμένο. Όχι, ολότελα δε θα πεθάνω! Το πνεύμα μου ποιητικό Τη στάχτη μου θα επιζεί, τη σήψη θα διαφύγει, Και δοξασμένος θα ’μαι, ως που στη γη Έστω και ένας ποιητής θα ζει. Το 1815 ο Πούσκιν γράφει το ποίημα Ο ίσκιος του Φονβίζιν, όπου σατίριζε δριμύτατα τους αρχαΐζοντες (ομιλούντες την σλαβονική, τα αρχαία σλαβικά), παίρνοντας σαφή θέση στο γλωσσικό πρόβλημα που γνώριζε όξυνση τότε. Το 1817 γράφει την ωδή Η ελευθερία, όπου ενώνει τη φωνή του με τον Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Ραντίτσεφ και τον Βασίλι Βασίλιεβιτς Καπνίστ κατά του δεσποτισμού, όπου όμως αντίθετα από την επιθετικότητα του Ραντίτσεφ, απευθύνει έκκληση στους άρχοντες για εγκαθίδρυση της συνταγματικής μοναρχίας, επικαλούμενος το Φυσικό Δίκαιο της ελευθερίας. Η ωδή αυτή διαβάστηκε από πολλούς, θεωρήθηκε όμως αντικαθεστωτική και δεν τυπώθηκε παρά μόνο στο εξωτερικό πολλά χρόνια μετά το θάνατό του.
Από το Τσάρκογιε-Σελό στη Μολδαβία Οι νέοι που έβγαιναν από το Λύκειο του Τσάρκογιε-Σελό διορίζονταν-συνήθως σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους-είτε σε στρατιωτικά συντάγματα, είτε στις κεντρικές πολιτικές υπηρεσίες. Οι περισσότεροι στη συνέχεια παραμελούσαν τα καθήκοντά τους και χαίρονταν τη ζωή, ύστερα από χρόνια στα θρανία. Ο Πούσκιν, αποφοιτώντας και διοριζόμενος στο Υπουργείο των Εξωτερικών, παραδόθηκε στις χαρές της ζωής, αθώες και αμαρτωλές. Σύχναζε στα σαλόνια, στους πιο διαλεχτούς λογοτεχνικούς κύκλους, στα θέατρα, αλλά και σε λιγότερο φωτεινούς χώρους, σε μισόφωτα όπου η αισθησιακή ηδονή αποθέωνε τη ζωή. Παρέδωσε την άστατη
203
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν καρδιά του και το κορμί του στις χαρές της ζωής, το πνεύμα του όμως ωρίμασε με τρόπο δυσανάλογο προς την ηλικία του. Οι λέξεις ακολουθούσαν μαγεμένες τα καπρίτσια του, αποθεώνοντας το δημιουργικό του οίστρο. Ο πρίγκιπας Πιοτρ Αντρέγεβιτς Βιάζεμσκι έγραφε τότε στον θείο τού ποιητή, Βασίλι Πούσκιν: Πρέπει να τον κλείσουμε σε κανένα φρενοκομείο. Τι διαβόλους έχει μέσα του! Όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία μου δίνω, για να μπορώ να γράψω τέτοιους στίχους. Αυτό το λυσσασμένο ξεπεταρόνι θα μας καταφέρει όλους εμάς-εμάς και τους προγόνους μας. Πολλά ποιήματα που έγραψε ο Πούσκιν στα χρόνια 1817-1820, συντίθενται από παιχνιδιάρικους στίχους, εκφράζοντας, άλλα από αυτά ήρεμα αισθήματα και άλλα ισχυρά αισθησιακά πάθη, όπως το ποίημα Ο θρίαμβος του Βάκχου. Την ίδια περίοδο ο ποιητής γράφει το πρώτο μεγάλο ποιητικό του έργο, ένα κωμικοηρωικό έπος τριών χιλιάδων στίχων, το Ρουσλάν και Λιουντμίλλα, ένα μεγάλο παραμύθι με θρυλικές περιπέτειες του ήρωα, που αναζητά την αγαπημένη του κι αγωνίζεται να τη σώσει από τις εχθρικές μαγικές δυνάμεις. Παράλληλα όμως συνέχισε την καυστική μέσω των γραπτών του κριτική κατά της κοινωνικής κατάστασης στην τσαρική Ρωσία και της έντονης δεσποτικής φύσης της, προκαλώντας τελικά την οργή του τσάρου Αλέξανδρου Α', ο οποίος αποφασίζει να τον στείλει εξόριστο στη Σιβηρία ή στον ακόμα πιο παγωμένο Βορρά, σε ένα μοναστήρι σε ένα νησί της Λευκής Θάλασσας. Πίστεψε, φίλε: ο Αυγερινός προβάλλει Εγείρεται απ' τον ύπνο της η Ρωσία και πάνω στα ερείπια της τυραννίας θα γραφούν κάποτε τα ονόματά μας Για καλή τύχη του ποιητή, από πνευματική στοργή και συγκίνηση για το νέο ποιητικό άστρο που είχε ανατείλει, έσπευσαν να τον βοηθήσουν τρεις κορυφαίοι τότε εκπρόσωποι των ρωσικών γραμμάτων, ο λογοτέχνης και ιστορικός Νικολάι Μιχάιλοβιτς Καραμζίν, ο ποιητής Βασίλι Αντρέγεβιτς Ζουκόφσκι και ο Αλεξέι Νικολάγιεβιτς Ολένιν, πρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, άντρας με εξαιρετική ευρυμάθεια. Ενεργοποίησαν υψηλές γνωριμίες τους και με τη συνδρομή και της τσαρίνας κινητοποιήθηκαν για να τον σώσουν από την οργή του τσάρου. Την πλάστιγγα όμως οριστικά υπέρ του έκρινε ο Ιωάννης Καποδίστριας, άμεσος προϊστάμενος του Πούσκιν στο Υπουργείο Εξωτερικών, αφού πρώτα τού υποσχέθηκε ο Πούσκιν να μείνει μακριά από την πολιτική για ένα χρόνο. Μετά την υπόσχεση αυτή ο Καποδίστριας απέσπασε την έγκριση του τσάρου για μετάθεση του αντιδραστικού Πούσκιν στη Νότια Ρωσία. Νέφη τρέχουν, βουρλίζονται νέφη. Ένα φεγγάρι αόρατο στο χιόνι φεγγρίζει που πέφτει. Σκοτεινός ουρανός, νύχτα σκοτεινή. Σμάρια σμάρια τα δαιμόνια πάνε κι ανεβαίνουνε ψηλά, όσο νους δεν το μετρά. Και μουγκρίζουν και βογγάνε και μου σκίζουν την καρδιά....
204
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
205
Από τη Μολδαβία στον Δεκέμβρη του 1825
Πορτραίτο του ποιητή από τον Ορέστ Κιπρένσκι το 1827
Στο τότε ρωσικό Κισινιόφ, την πρωτεύουσα σήμερα της Μολδαβίας (Κισινάου στα ρουμανικά), στη Βεσσαραβία της νότιας Ρωσίας όπου μετατέθηκε, ο Πούσκιν τέθηκε υπό την επίβλεψη του στρατηγού Ιβάν Νίκιτιτς Ίνζοφ, ανθρώπου γενναίου και καλλιεργημένου, διακεκριμένο πολεμιστή των ναπολεόντειων πολέμων, έπειτα από επιθυμία του Καποδίστρια, ο οποίος με επιστολή του στον στρατηγό τού ζητάει να δείξει φροντίδα στον νεαρό ποιητή, συμπληρώνοντας: Δεν υπάρχει ακρότητα στην οποία να μην υπέπεσε ο ατυχής αυτός νέος, όπως δεν υπάρχει και τελειότητα που δεν θα μπορούσε να επιτύχει με την υψηλή ποιότητα των χαρισμάτων του.
Στο Κισινιόφ, το 1821, ο Πούσκιν ήρθε πιο κοντά στην υπόθεση της προσπάθειας των Ελλήνων για ανεξαρτησία, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα θριάμβευε και εκθειάζοντας την ανδρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο ενθουσιασμός του όμως δεν κράτησε πολύ. Απογοητεύτηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη αποδίδοντάς του ανικανότητα στον ηγετικό ρόλο που είχε αναλάβει. Η εκτίμηση αυτή του ποιητή βασίστηκε σε εσφαλμένες και ανεπαρκείς πληροφορίες. Θεωρούσε ακόμα γενναίο τον Υψηλάντη-ποιος μπορούσε να αρνηθεί τη γενναιότητα ενός ανδρός που πολέμησε στη μάχη της Δρέσδης στις 26-27 Αυγούστου 1813, μια μάχη φοβερή των ναπολεόντειων πολέμων, όπου ο νεαρός αξιωματικός του ρωσικού ιππικού Υψηλάντης, έχασε το ένα του χέρι-δυσφόρησε όμως που μετά την άτυχη μάχη στο Δραγατσάνι (7 Ιουνίου 1821), ο Υψηλάντης κατέφυγε στην Αυστρία, αφήνοντας στη θέση του τον ήρωα Γεωργάκη Ολύμπιο να τιναχθεί μαζί με τα πιστά παλικάρια του στον αέρα στη Μονή Σέκου της Μολδοβλαχίας, κυκλωμένος από τους Τούρκους. Η απογοήτευση του Πούσκιν από την αναβλητικότητα, τη διχόνοια και την αδιαφορία πολλών Ελλήνων για την εθνική υπόθεση, τον εξοργίζει και στηλιτεύει αγανακτισμένος τους Έλληνες ως έναν άθλιο λαό ληστάρχων και μπακάληδων, σπεύδοντας όμως μετανιωμένος και έχοντας πικράνει κάποιους φίλους του, να δηλώσει ότι η καρδιά του δεν θα μπορούσε να νιώσει εχθρότητα στις ευγενικές προσπάθειες ενός αναγεννώμενου λαού. Την ίδια εποχή, γράφει μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ (Ολέγκ-αρσενικό όνομα με ρίζες από το σκανδιναβικό Χέλγκε, σημαίνει άγιος, ιερός, ευλογημένος, θηλυκό Χέλγκα, στα ρώσικα θηλυκό Όλγκα-Όλγα), βασισμένο σε σκανδιναβικό και ρωσικό μύθο. Στη μπαλάντα αυτή στρέφει το μάτι του στους περασμένους καιρούς, τους καιρούς του Ολέγκ και του Ίγκορ (όνομα με ρίζες από το σουηδικό Ίνγκβαρ), πρώτων ηγεμόνων του Κιέβου (μετά το Νόβγκοροντ, δεύτερη πρωτεύουσα των Ρως-αρχαίων Ρώσων δηλαδή, μείξη γηγενών και Σκανδιναβών επιδρομέων). Ένας παγανιστής ιερέας-μάγος λέει στον Ολέγκ ότι θα φτάσει μέχρι τις πύλες της Κωνσταντινούπολης, θα βρει όμως το θάνατο από το γενναίο άτι του. Ο Ολέγκ σίγουρος για τις ικανότητές του, πνίγει το ατρόμητο στις μάχες άτι και πιστό του σύντροφο στα νερά μιας πηγής. Χρόνια αργότερα, κι αφού βρέθηκε μπροστά στις πύλες της Κωνσταντινούπολης το 911 με τους Ρως του ως πολιορκητής, επιθυμεί να ξαναβρεθεί κοντά στο άλογό του, έστω κοντά στα απομεινάρια του. Ακούγοντας
Ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας Αντόν Αντόνοβιτς Ντέλβιγκ, ο πιο στενός φίλος του ποιητή. Πέθανε μόλις 32 ετών από ασθένεια στους πνεύμονες
μια φωνή τα βρίσκει σε ένα λόφο. Δαγκωμένος όμως από ένα φίδι που βγήκε από το κρανίο του αλόγου και παρείσφρυσε στην τρύπια μπότα του, πεθαίνει μπροστά στα μάτια του διαδόχου του Ίγκορ. Η μπαλάντα
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν ακολουθούσε το καλλιτεχνικό ρεύμα του Ρομαντισμού και μιλούσε για την αξία της συντροφικότητας, τους φίλους που αφήσαμε πίσω, την αλαζονεία, την τιμή, τις αρχέγονες ιδέες της συλλογικότητας που προδώσαμε και τη νέμεση. Ποίημα σαφώς επηρεασμένο από την καλλιτεχνική σκιά που είχε απλώσει στην Ευρώπη ο κορυφαίος ρομαντικός ποιητής Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον (ο λόρδος Μπάιρον). Μην εκτιμάς του κόσμου την αγάπη, ποιητή! Εκστατικών εγκωμίων ο θόρυβος αμέσως θα περάσει. Θ’ ακούς την κρίση του ανόητου, το γέλασμα του πλήθους απαθές, Όμως εσύ να μείνεις ήρεμος, και ο Θεός θα σε φυλάξει. Να ζεις μοναχικός σαν βασιλιάς. Βάστα το δρόμο τον ελεύθερο, Εκεί που σε τραβά το δημιουργικό σου πνεύμα. Και τελειοποιώντας τους καρπούς των σκέψεων ενδόμυχων, Να μη ζητάς ανταμοιβή για το πολύτιμό σου έργο. Ως τα τέλη του 1822, γράφει τα ποιήματα Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου, Οι αδελφοί λήσταρχοι (δεν το ολοκλήρωσε), Η πηγή του Μπαχτσε-σαράι. Ήταν ακόμα τα χρόνια του Κισινιόφ, όπου ζώντας υπό την προστασία του στρατηγού Ίνζοφ, χαιρόταν τη ζωή. Είχε κάνει τότε και αρκετά ταξίδια, στο Κίεβο, στο Αικατερίνοσλαβ (σημερινό Ντνιπροπετρόφσκ στην ανατολική Ουκρανία) και ένα μεγάλο ταξίδι στον Καύκασο. Χαρακτηριστικό θέμα των ποιημάτων Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου και του πιο βαρυσήμαντου Η πηγή του Μπαχτσε-σαράι, είναι ο ανεκπλήρωτος, άφταστος, αδύνατος έρωτας. Από τα γράμματα του ποιητή διαφαίνεται πως το ποίημα Η πηγή του Μπαχτσε-σαράι είναι στενά δεμένο με ένα δυνατό προσωπικό αίσθημα, τον ένα από τους δύο πιο αγνούς έρωτες της ζωής του Πούσκιν, έρωτα που βροντοφωνάζει στη διαπασών στο ποίημα αυτό με το φλογισμένο στόμα του χάνου (ηγεμόνα στους ταταρικούς λαούς) Γιρέι. Οι μελετητές του δεν είναι σύμφωνοι ως προς το όνομα της κοπέλας που αγαπούσε. Πιο πιθανό είναι αυτή να ήταν η Σοφία Ποτόσκαγια, συνομήλική του, κόρη Πολωνορώσου στρατηγού και Ελληνίδας Κωνσταντινουπολίτισσας, την οποία αγαπούσε από μικρός, από τα χρόνια της Αγίας Πετρούπολης. Η Σοφία τού είχε διηγηθεί την περιπέτεια της γιαγιάς της, που ο χάνος (αρχηγός των Τατάρων) της Κριμαίας την είχε πάρει αιχμάλωτη στο Μπαχτσέ-σαράι (ή Μπαχτσισαράι-Παλάτι των Κήπων-πρωτεύουσα του Χανάτου της Κριμαίας). Μέσα στα βάσανα της άνελπης μελαγχολίας, Μέσα στη ματαιότητα της αγωνίας, Πολλές φορές ηχούσε η γλυκιά φωνή σου, Κι ονειρευόμουν την αγγελική μορφή σου. Περνούσαν χρόνια, και της ζωής η μπόρα Διασκόρπισε τα όνειρα τ’ απατηλά κι ελπιδοφόρα, Και ξέχασα και τη γλυκιά φωνή σου, Και την αγγελική μορφή σου.
206
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
Δεκέμβρης 1825 Τον τελευταίο μήνα του 1825 σημειώθηκε στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα εξέγερση κατά του τσάρου, εξέγερση με διαφορετικό αίτημα στις δυο πόλεις. Στη μεν Αγία Πετρούπολη το αίτημα ήταν η παροχή Συντάγματος, στη δε Μόσχα η εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας. Κοινό όμως αίτημα και των δυο κινημάτων στο Βορρά και το Νότο ήταν η απελευθέρωση των χωρικών από τη δουλοπαροικία και του λαού από το δεσποτισμό. Η εξέγερση απέτυχε υπό το βάρος των κανονιών και ακολούθησαν τα μαρτύρια των Δεκεμβριστών. Ξεκίνησαν ανακρίσεις με συμμετοχή και του ίδιου του αυτοκράτορα, Νικολάου Α', στην ανακριτική επιτροπή. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού οι θεωρούμενοι ως Ο Πάβελ Ιβάνοβιτς Πέστελ ως νεαρός πρωταίτιοι, οι Πιοτρ Γκριγκόρεβιτς Κακόφσκι, αξιωματικός, έργο της μητέρας του το 1813 Σεργκέι Ιβάνοβιτς Μουράβιοφ-Αποστόλ, Μιχαήλ Παύλοβιτς Μπεστούσεφ-Ριουμίν, ο έξοχος ποιητής Κοντράτι Φιοντόροβιτς Ρυλέγιεφ και ο γενναίος συνταγματάρχης και ιδεολογικό μυαλό του κινήματος Πάβελ Ιβάνοβιτς Πέστελ, βετεράνος των πολέμων '12-13. Όλοι τους, με εξαίρεση τον πρώτο, πολύ καλοί φίλοι του Πούσκιν. Πολλοί άλλοι εξορίστηκαν σε καταναγκαστικά έργα στα βάθη της Σιβηρίας και πέθαναν από τις κακουχίες ή επέστρεψαν στα σπίτια τους μετά από πολλά χρόνια. Πολλοί από τους Δεκεμβριστές που μαρτύρησαν στους τόπους εξορίας ήταν από το Λύκειο του Τσάρκογιε-Σελό, παλιοί συμμαθητές του ποιητή. H Εξέγερση του Δεκέμβρη, πίνακας του Βασίλι Φιοντόροβιτς Τιμμ Πολλοί από αυτούς που τούς ανέκριναν ήταν συμμαθητές τους από το ίδιο Λύκειο. Ο Δεκέμβρης του 1825 όχι μόνο δεν αποθάρρυνε αυτούς που επιθυμούσαν μια πιο δημοκρατική Ρωσία, αντιθέτως έβαλε τις βάσεις για την κοσμοϊστορική αλλαγή που συνέβη στη Ρωσία έναν αιώνα σχεδόν αργότερα, πυκνώνοντας τις γραμμές των ρεφορμιστών με πνεύματα φωτεινά και γενναία. Στων μεταλλείων της Σιβηρίας τα βάθη, Κρατάτε την αγέρωχη σιωπή σας, Ο ταπεινός σας μόχθος ποτέ δεν θα χαθεί, Ούτε και τα ψηλά πετάματα του νου σας Ο Πούσκιν έγινε κι αυτός στόχος των ανακριτικών Αρχών. Ο τσάρος όμως Νικόλαος Ά, σκέφθηκε ότι η σύλληψη του πιο φημισμένου ποιητή της Ρωσίας θα έβλαπτε το θρόνο του, ιδίως μάλιστα από τη στιγμή που δεν υπήρχαν στοιχεία ούτε καν ηθικής συνέργειάς του στο κίνημα των Δεκεμβριστών. Παράλληλα, ο καλός φίλος του Πούσκιν, Ζουκόφσκι, παρέδωσε επιστολή του ποιητή στον τσάρο στην οποία επικαλείται τη μεγαλοψυχία του αυτοκράτορα και υπόσχεται ότι δεν θα εκδηλώσει από εδώ και πέρα γνώμες αντίθετες προς την καθιερωμένη τάξη. Η κατηγορία ότι συμβιβάσθηκε με τον τσάρο πίκρανε τον ποιητή που γράφει
207
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν αλληγορικά στο ποίημά του Αρίων, ότι μέσα στο φοβερό στρόβιλο των κυμάτων καταποντίσθηκε όλο το πλήρωμα, εκτός από τον τραγουδιστή. Εκείνον τον πέταξε στα βράχια η θάλασσα όπου τους ίδιους τραγουδάω σκοπούς και τώρα/τη μουσκεμένη μου χλαμύδα απλώνοντας/στα βράχια να στεγνώσει. Στης Γεωργίας τα βουνά κείται η καταχνιά Μπροστά μου η Αράγκβη θορυβεί απεγνωσμένα, Είμαι περίλυπος με θλίψη ελαφριά, Η θλίψη μου ολόγιομη με σένα. Μελαγχολώ με λύπη γαληνή, Αυτό διόλου δε με βασανίζει, Και η καρδιά μου αγαπά, πονεί, Γιατί, χωρίς λαχτάρα, δεν μπορεί να ζει. Ο συμβιβασμός δεν τον απήλλαξε όμως αμέσως, ούτε και αργότερα, από δύσκολες ώρες. Ως τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1826 βρισκόταν υπό την επιτήρηση των τοπικών Αρχών, στο Μιχαηλόφσκογιε, παραθεριστικό μέρος της οικογένειάς του στην Περιφέρεια του Πσκοφ. Τη νύχτα της 3ης Σεπτέμβρη οδηγείται στη Μόσχα όπου στις 8 του μήνα, νύχτα παγερή, παρουσιάζεται ενώπιον του τσάρου στο Κρεμλίνο. Στη συνάντηση αυτή ο ποιητής, με βρώμικα πολυφορεμένα ρούχα, στεκόταν με την πλάτη στραμμένη προς τη θερμάστρα, ζεσταίνοντας τα πόδια του όσο μιλούσε με τον αυτοκράτορα, στάση που βάναυσα προσέβαλλε την εθιμοτυπία και έδειχνε να ενοχλεί τον Νικόλαο. Ο τσάρος τού είπε ότι παρόλο που γνωρίζει ότι τον μισεί επειδή τσάκισε τη μερίδα στην οποία ανήκε και εξόντωσε πολλούς φίλους του, τού επισήμανε ότι κι αυτός νοιάζεται για το ρωσικό λαό, τον εκτιμά και του ζήτησε να γίνει ο αυλικός του ποιητής, θέση πολύ τιμητική. Στη Ο Τσάρος Νικόλαος Α' συνέχεια τον ρώτησε τι θα έκανε αν τον Δεκέμβρη βρισκόταν στην Αγία Πετρούπολη, ερώτηση στην οποία ο Πούσκιν απάντησε λέγοντας Θα βρισκόμουν στις γραμμές των στασιαστών, απάντηση που κανένας εκ των δυο ανδρών δεν διέψευσε μεταγενέστερα. Ο τσάρος συνέχισε ρωτώντας τον αν θα μπορούσε να του δώσει την υπόσχεση ότι θα δρα στο μέλλον διαφορετικά. Ο Πούσκιν, ύστερα από μακρά σιωπή, τού έδωσε το χέρι, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα συμπεριφέρεται διαφορετικά. Λήγοντας η ακρόαση, ο τσάρος τον πληροφόρησε ότι είναι ελεύθερος, πως θα μπορεί να πηγαίνει όπου επιθυμεί, εκτός από την περιοχή της Αγίας Πετρούπολης, για την οποία θα χρειάζεται ειδική άδεια και τον οδήγησε σε μια αίθουσα γεμάτη αυλικούς όπου είπε Κύριοι, εδώ βρίσκεται για σας ο νέος Πούσκιν, ας ξεχάσουμε τον παλαιό Πούσκιν. Ο ποιητής εξήλθε του ανακτόρου με δάκρυα στα μάτια. Η καρδιά μου ονειρεύεται το μέλλον, η 'μέρα η σημερινή είναι βαρύθυμη και ανιαρή, ασύλληπτη και φευγαλέα η στιγμή… μόνο τα περασμένα προξενούν την ηδονή. Μες στο μυαλό στριφογυρίζει η σκέψη εκλεκτή Και στο χορό αυτό οι ρίμες συμμετέχουν.
208
Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
209
Το χέρι ψάχνει το στυλό, και το στυλό χαρτί. Λεπτά…και οι στίχοι αβίαστα τρέχουν.
Επιλεγμένα έργα • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Μύθοι - Πολτάβα Η κόρη του λοχαγού Η Ντάμα Πίκα Μότσαρτ και Σαλιέρι - Ο πέτρινος επισκέπτης Ο χάλκινος καβαλάρης Τσιγγάνοι Ευγένιος Ονέγκιν Διηγήματα της φωτιάς Ντουμπρόφσκι Άλλη, καλύτερη, ζητώ ελευθερία... Τα τρία παραμύθια Μικρές τραγωδίες Διηγήματα Μυστικό ημερολόγιο Ρωσικές ιστορίες μυστηρίου Μπορίς Γκοντουνόφ Δον Ζουάν Ταξίδι στο Ερζερούμ Η Πεντάμορφη και οι κύκνοι Η Χιονάτη και οι επτά ιππότες Ο Τσάρος Σαλτάν Τα διηγήματα της φωτιάς
Ο ποιητής από τον Πιοτρ Σοκόλοφ, το 1836, ένα χρόνο πριν τον τραγικό του θάνατο)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ινστιτούτο Πούσκιν Αθηνών - Η Ρωσική Γλώσσα στην Ελλάδα - Εξεταστικό Κέντρο Ρωσικών - Μαθήματα Ρωσικής [1] mrj:Пушкин, Александр Сергеевич
Παραπομπές [1] http:/ / www. pushkin. gr/
210
Αντόν Τσέχωφ Αντόν Τσέχωφ Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ (Ρωσικά: Анто́н Па́влович Че́хов) ήταν Ρώσος συγγραφέας πολλών διηγημάτων, θεατρικών έργων και μυθιστορημάτων.
Βιογραφία Γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1860 στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, στη νότια Ρωσία. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του (Αλέξανδρος, Νικόλαος, Ιβάν, Μαρία, Μιχαήλ) και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον. Ο παππούς του Τσέχωφ ήταν δουλοπάροικος, που εξαγόρασε τη ελευθερία του και ο πατέρας του (Πάβελ Εγκοροβιτς) δούλευε ως λογιστής και διατηρούσε τυροκομείο. Το ελάχιστο κέρδος του πατέρα ήταν αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης οικογένειας και Ο Αντόν Τσέχωφ ανάγκασε τον πατέρα του να δηλώσει πτώχευση. Έτσι τα δύο μεγαλύτερα παιδιά ο Αλέξανδρος και ο Νικόλαος, αντιδρώντας στον αυταρχισμό του πατέρα τους και στην καθημερινή τους μιζέρια έφυγαν απ' το σπίτι. Για να αποφύγει τη δικαστική δίωξη των δανειστών του ο πατέρας του έφυγε από το Ταγκαρόγκ, κρύφτηκε στη Μόσχα και έγινε αλκοολικός. Λίγο αργότερα έφυγε και η μητέρα του με τη Μαρία και τον Μιχαήλ. Ο Τσέχωφ από την 6η τάξη του γυμνασίου αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει το ψωμί του παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Πούλησε ότι είχε απομείνει από τα πράγματα του σπιτιού και έστειλε τα λεφτά στους γονείς του στην Μόσχα. Το 1879 ο Τσέχωφ μπαίνει στο ιατρικό τμήμα του πανεπιστημίου της Μόσχας, το οποίο τελείωσε το 1884. Από τον καιρό της σπουδής του στο γυμνάσιο, ο Τσέχωφ άρχισε να γράφει χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα. Από το 1880 τα έργα του αρχίζουν να δημοσιεύονται στα περιοδικά «Ξυπνητήρι», «Θεατής», «Μόσχα», «Φως και σκιά», «Θραύσματα» κ.ά. με το ψευδώνυμο Αντόσια Τσεχοντέ. Το 1884 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων «Τα παραμύθια της Μελπομένης». Το 1884-85 γράφει την ιατρική του διατριβή που δεν τελείωσε, εξαιτίας των ασχολιών του. Οι επισκέψεις του Τσέχωφ στους ασθενείς γίνονται δωρεάν. Κάνει ένα ταξίδι στη Σαχαλίνη για επιστημονικούς και φιλολογικούς σκοπούς. Ο Αντόν Τσέχωφ πέθανε το 1904.
Αντόν Τσέχωφ
211
Επιλογή έργων • • • • • • • • • • • •
Χαμαιλέοντας Μονομαχία Θάλαμος Νο 6 Τρία χρόνια Ο ανακριτής Αλογήσιο όνομα Αρραβωνιαστικιά Η νύστα Παροξυσμός Η Ψυχούλα Η Κυρία με το σκυλάκι Νύχτα Χριστουγέννων Πορτραίτο του Τσέχωφ του 1898
Η αγρυπνία
Μυθιστορήματα • Στέππα
Θεατρικά • • • • • • • • •
Ιβάνοφ Αρκούδα Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού Πλατόνωφ Πρόταση σε γάμο Γλάρος Θείος Βάνια Τρεις αδελφές Βυσσινόκηπος
LP
[1] Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό ). [2] Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 και την GFDL [3] .
Παραπομπές [1] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Τσέχωφ& action=history
212
Βίλχελμ Κύχελμπεκερ Βίλχελμ Κύχελμπεκερ O Βίλχελμ Κάρλοβιτς Κύχελμπέκερ (γερμανική γραφή: Wilhelm Küchelbecker, προφορά στα γερμανικά: Βίλχελμ Κύχελμπέκερ), (ρωσική γραφή: Вильгельм Карлович Кюхельбекер, προφορά στα ρωσικά: Βιλγκιέλμ Κάρλαβιτς Κιουχιλμπιέκιερ ), (21 (10) Ιουνίου 1797 – 23 (11) Αυγούστου 1846), ήταν Ρώσος ρομαντικός λογοτέχνης και μετείχε στην εξέγερση του Δεκέμβρη του 1825 κατά του τσάρου. Καταγόταν από γερμανική οικογένεια ευγενών της Βαλτικής. Πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην Εσθονία και αργότερα φοίτησε στο Λύκειο Τσάρκογιε Σελό της Αγίας Πετρούπολης όπου έγινε στενός φίλος με τον μεγάλο Ρώσο ποιητή Αλεξάντρ Πούσκιν. Το 1821 πήγε στο Παρίσι για να παραδώσει μαθήματα στη Ρωσική Λογοτεχνία, η δραστηριότητά του όμως κρίθηκε πολύ φιλελεύθερη από την τσαρική κυβέρνηση και αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Ρωσία. Πολέμησε στον Πόλεμο του Καυκάσου υπό τις διαταγές του χαρισματικού στρατηγού Αλεξέι Πετρόβιτς Γιερμόλοφ (με τον Ο Βίλχελμ Κύχελμπέκερ ανιψιό τού οποίου είχε μονομαχία για λόγους τιμής). Παρά την απώτερη γερμανική καταγωγή του, ο Κύχελμπέκερ ήταν ένας φλογερός ρώσος πατριώτης και παρόλο που ήταν στενά δεμένος με τους ρομαντιστές, επέμενε να αυτοχαρακτηρίζεται ως συντηρητικός και κλασικιστής λογοτέχνης. Ως ποιητής είχε μια πανθεϊστική θεώρηση του κόσμου, δεν κατάφερε όμως να της δώσει μια σαφή έκφραση. Η ποίησή του είναι ένας κόσμος ατελής που περιμένει κάποιον να τον δομήσει και οργανώσει. Το πιο γνωστό του ποίημα είναι η ιπποτική ελεγεία για το θάνατο του Πούσκιν, ποίημα με το οποίο κλείνει η Χρυσή Εποχή της ρωσικής ποίησης. Κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης του Δεκέμβρη του 1825, προέβη σε αποτυχημένη απόπειρα κατά της ζωής Σκηνή από τον Πόλεμο στον Καύκασο (1817-1864), έργο του Φραντς του πρίγκιπα Μιχαήλ Ρομανόφ, αδελφού Αλεξέγεβιτς Ρουμπό του τσάρου Νικολάου Α'. Συνελήφθη και καταδικάσθηκε σε σωματική τιμωρία η οποία μετατράπηκε σε φυλάκιση στο κάστρο του νησιού Σβίμποργκ και άλλα κάστρα για δέκα χρόνια. Μετά από αυτή την περίοδο εξορίστηκε στο Κουργκάν (πόλη, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφέρειας στη δυτική
Βίλχελμ Κύχελμπεκερ Σιβηρία). Απεβίωσε τυφλός στο Τομπόλσκ (ιστορική πρωτεύουσα της Σιβηρίας) έχοντας προσβληθεί από φυματίωση. Η πιο διάσημη βιογραφία του, γραμμένη από τον Γιούρι Νικολάγιεβιτς Τυνιάνοφ και εκδοθείσα το 1925, σηματοδότησε με την έκδοσή της την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη ζωή και το έργο του.
Πηγές • Αγγλική Βικιπαίδεια • Ρωσική Βικιπαίδεια • Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος του Παναγιώτη Κανελλόπουλου
213
214
Βλαδίμηρος Μονομάχος Βλαδίμηρος Μονομάχος Ο Βλαδίμηρος II Βσεβολοντοβίτς Μονομάχος (1053 – 1125) ήταν μέγας δούκας του Κιέβου από το 1113 εώς το 1125, κυβερνήτης, αρχηγός και συγγραφέας.
Αρχή της δράσης Ο Βλαδίμηρος ήταν γιος του δούκα Βσέβολοντ Γιαροσλάβοβιτς. Πήρε το όνομα Μονομάχος από την μητερα του, την κόρη του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωσταντίνου Θ' Μονομάχου. Ήταν ο δούκας της Ροστόφ (1066—1073) στα Ο Βλαδίμηρος ξεκουράζεται μετά από κυνήγι, πίνακας του Βίκτορ Βασνέτσοβ νιάτα του, διεύθυνε στην Σμολένσκ από το 1073 εώς το 1078. Το 1073 σύναψε ειρήνη με την Πολωνία. Το 1078 ο πατέρας του Βσέβολοντ έγινε μέγας δούκας του Κιέβου και έδωσε το Βλαδίμηρο τον Τσερνίγκοφ.
Οργανωτής της ενώσης της Ρωσίας Από το 1093 πολεμούσε με τους κουμάνους - γειτονικούς βαρβάρους λαούς και τον σύμμαχό τους δούκα Ολέγκ Σβιατοσλάβιτς. Το 1094 ήταν αναγκασμένος να επιστρέψει τον Τσερνίγκοφ τον Ολέγκ Σβιατοσλάβιτς και μεταφέρθηκε στην Περεγιαροσλάβ δουκεία, όπου εκτέθηκε με τις διαρκές επιθέσεις από τους κουμάνους. Αυτός είναι ο λόγος, γιατί ο Βλαδίμηρος Μονομάχος ήταν ενδιαφέρονταν περισσότερο απ΄όλους στον τερματισμό των δουκικών εμφυλείων πολέμων και την ένωση της Ρωσίας εναντίον των κουμάνων. Την σκέψη αυτή εξέφραζε επίμονα στα δουκικά συνέδρια (συνέδρια στην Λιούμπετς τα 1097, 1100, 1103). Μετά το συνέδριο στην Ντόλομπ (1103) ο Βλαδίμηρος ο Μονομάχος έγινε εμπνευστής και διοικητής των πολεμικών εκστρατειών ενάντια στους πόλοβτσι (1103, 1107, 1111). Αρχισε να χρησιμοποιεί την λαϊκή μιλίτσια στις καμπάνιες του. Οι πόλοβτσι νικήθηκαν μερικες φορές και άφησαν τα σύνορα της Ρωσίας για πολύ καιρό.
Μεγας δούκας Μετά το θάνατο (1113) του μέγας δούκας|μέγα δούκα του Κιέβου Σβιατοπόλκου Ισιασλάβοβιτσου ξέσπασε η λαϊκή επανάσταση τον Κίεβο. Οι ανώτεροι της κιεβικής κοινωνίας κάλεσαν το Βλαδίμηρο Μονομάχο να γίνει μέγας δούκας τους. Αυτός έπνιξε την εξέγερση, αλλά αναγκάστηκε να ελαφρώσει την καταστάση της πλέμπας νομοθετικά. Ετσί δημιούρήθηκε «Το Καταστατικό του Βλαδιμήρου Μονομάχου» ή «Το Καταστατικό για τα Ποσοστά», όποιο έγινε μέρος της επεκτεταμένης συνθέσης της «Ρωσικής Αλήθειας». Το καταστατικό κατοχύρωσε τους τόκους των δανειστών και καθόριζε τους όρους της σκλαβώσης. Δεν μεταβαλλωντας τα θεμέλια της φεουδαρχικής κοινωνίας αυτός προσπαθούσε να ελαφρώνει την κατάσταση των χρεωστών και ζακουπ εστώ και διακηρυκτικά. (ζάκουπ είναι ένας χωριάτης που δανείστηκε απο έναν φεουδάρχη και γίνηκε
Βλαδίμηρος Μονομάχος
215
μεσόσκλαβος του (στην Ρωσία IX-XIII).
Συγγραφέας Έχουμε τα σύγγραμματα του Βλαδίμηρου Μονομάχου στον μοναδικό αριθμό ως μέρος «του Λαβρέντιεβσκ χρονογραφήματος». Είναι το μεγάλο μνημείο της αρχαιορωσικής λογοτεχνίας γραμμένο με ταλέντο και λογοτεχνική λάμψη. Ο χρονικογράφος συνέδεσε τρία έργα του: «Η Διδαχή», που έχει το λεπτομερειακό διήγημα του Βλαδιμήρου Μονομάχου τα παιδιά του για την ζωή του, «Η επιστολή στον Ολέγκ Σβιατοσλάβιτς» (1093) και «Η Προσευχή». «Στην Διδαχή» διαβάζουμε για την ιδανική εικόνα ενός δούκα-χριστιανού, εργατικού, συμφιλιωτή και φιλανθρώπου. «Η Διδαχή» είναι το σύνθετο αριστούργημα, γραμμένο σε διαρκές διάστημα. Ο Βλαδίμηρος άρχιζε να το γράφει το 1101 στην ταξίδι του στo Ροστόφ μετά την ταραγμένη συνάντηση με τους πρέσβεις και το διαλογισμό για τη ζωή του και ολοκλήρωσε μετά το 1117. Οι λογοτεχνικές πηγές του έργου είναι τα βιβλικά και λειτουργικά κείμενα, τα απόκρυφα βιβλία και η άλλη βυζαντινή λογοτεχνία, που δεν ήταν μεταφρασμένη στα ρωσικά τότε.
Χαρακτηρισμός Ο χρόνος κατά τον οποίο είχε την εξουσία ο Βλαδίμηρος Μονομάχος ήταν η τελευταίος περίοδος ενίσχυσης της Κιεβικής Ρωσίας. Ο Βλαδίμηρος Μονομάχος και οι συγγενείς του διεύθυναν τα ¾ του εδάφους της Αρχαιορωσίας. Οι εμφύλιοι πόλεμοι στο δουκάτο τερματίστηκαν προσωρινά. Η σταθερότητα του κράτους στηριζόταν στην αυθεντία του Μονομάχου, την ύπαρξη του κοινού εχθρού (κουμάνοι) και την συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια του μέγα δούκα.
Πηγές Το παρόν άρθρο βασίστηκε στο αντίστοιχο της Ρωσικής Βικιπαίδειας[1] • Βλαδίμηρος Μονομάχος (στα ρωσικά) [2] • Βλαδίμηρος Μονομάχος – ο ποια μεγάλη πηγή της πληροφορίας (στα ρωσικά) [3]
Παραπομπές [1] http:/ / ru. wikipedia. org/ wiki/ %D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%85 [2] http:/ / www. monomah. vladimir. ru/ [3] http:/ / www. dre01. info/ monomah/
216
Γιεβγκένι Ζαμιάτιν Γιεβγκένι Ζαμιάτιν Ο Γιεβγκένι Ιβάνοβιτς Ζαμιάτιν[1] (ρωσική:Евге́ний Ива́нович Замя́тин),(1 Φεβρουαρίου, 1884 – 10 Μαρτίου, 1937) ήταν ένας ρώσος συγγραφέας, περισσότερο γνωστός για το μυθιστόρημά του 1921 Εμείς, μια ιστορία δυστοπίας του μέλλοντος που επηρέασε το 1984 του Τζορτζ Όργουελ , το Anthem της Ayn Rand, το The Dispossessed της Ursula Le Guin και, έμμεσα, τον Κουρτ Βόνεγκατ στο έργο του Ο πιανίστας. Ο Ζαμιάτιν γεννήθηκε στο Λεμπεντιάν, διακόσια μίλια νότια της Μόσχας. Ο πατέρας του ήταν ρώσος ορθόδοξος ιερέας και δάσκαλος, και η μητέρα του μουσικός. Μπορεί να είχε Συναισθησία καθώς απέδιδε ιδιότητες στα γράμματα και στους ήχους. Για τον Ζαμιάτιν το "L" ήταν χλωμό, ψυχρό και γαλάζιο.[2] Σπούδασε ναυπηγός μηχανικός στην Αγία Πετρούπολη από το 1902 μέχρι το 1908, περιόδο κατά την οποία προσχώρησε στους Μπολσεβίκους.Συνελήφθηκε στην Ο Γιεβγκένι Ζαμιάτιν από τον Boris Kustodiev (1923) διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης του 1905 και εξορίστηκε, αλλά επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη όπου έζησε παράνομα πρίν φύγει για την Φινλανδία το 1906 για να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Μετά την επιστροφή του στην Ρωσία άρχισε να γράφει λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας ως χόμπυ. Συνελήφθηκε και εξορίστηκε για δεύτερη φορά το 1911, αλλά αμνηστεύθηκε το 1913. Το έργο του Uyezdnoye (Μια επαρχιακή ιστορία) το 1913, που σατύριζε την ζωή σε μια μικρή ρωσική πόλη, του έδωσε μια μικρή φήμη. Το επόμενο χρόνο δικάστηκε για δυσφήμηση του στρατού στην ιστορία του Na Kuhlihchkakh. Συνέχισε να συνεισφέρει άρθρα σε διάφορες σοσιαλιστικές εφημερίδες. Μετά την αποφοίτησή του ως ναυπηγός μηχανικός, εργάστηκε στο αντικείμενό του τόσο στην χώρα του όσο και στο εξωτερικό. Το 1916 τον έστειλαν στην Αγγλία για να επιβλέψει την κατασκευή ενός παγοθραυστικού στο ναυπηγεία του Walker και Wallsend ενώ ζούσε στο Newcastle upon Tyne. Εκεί έγραψε το The Islanders, σατυρίζοντας την Αγγλική ζωή, και το παρακολούθημα του A Fisher of Men, που και τα δύο δημοσιεύτηκαν μετά την επιστροφή του στην Ρωσία στα τέλη του 1917. Μετά την ρωσική επανάσταση του 1917 ο Ζαμιάτιν εξέδωσε μερικά περιοδικά, έδωσε διαλέξεις για το γράψιμο, και δούλεψε σε ρωσικές μεταφράσεις των έργων του Τζακ Λόντον, του O. Henry, του Χ. Τζ. Γουέλς, και άλλων. Ο Ζαμιάτιν υποστήριξε την Οκτωβριανή Επανάσταση, αλλά αντιτάχθηκε στο σύστημα της λογοκρισίας που εφάρμοσαν οι Μπολσεβίκοι. Τα έργα του υπήρξαν ολόενα και περισσότερο κριτικά για το καθεστώς. Με γενναιότητα δήλωσε: "Η αληθινή λογοτεχνία μπορεί μόνο να υπάρχει όταν δημιουργείται, όχι από επιμελείς και αξιόπιστους αξιωματούχους, αλλά από τρελλούς, ερημίτες, αιρετικούς, ονειροπόλους, επαναστάτες και σκεπτικούς". Αυτή η στάση του δυσκόλεψε πολύ την θέση του. Τελικά τα έργα του απαγορεύτηκαν και δεν του επιτράπηκε να ξαναεκδώσει, ιδιαίτερα μετά την δημοσίευση του Εμείς σε ένα ρωσικό περιοδικό του εξωτερικού το 1927.
Γιεβγκένι Ζαμιάτιν Εκτός από το Εμείς, ο Ζαμιάτιν έγραψε επίσης μια σειρά από σύντομες ιστορίες, με την μορφή του παραμυθιού, που αποτελούσαν στην ουσία σατιρική κριτική του Κομμουνιστικού καθεστώτος στην Ρωσία, όπως η ιστορία για μια πόλη όπου ο δήμαρχός της αποφασίζει ότι για να κάνει όλους του πολίτες ευτυχισμένους θα πρέπει να τους κάνει όλους ίσους. Τους εξαναγκάζει όλους, του ευατού του συμπεριλαμβανομένου, να ζουν σε έναν μεγάλο στρατώνα, μετά να ξυρίζουν τα κεφάλια τους για να είναι ίσοι με τους φαλακρούς, και τέλος να γίνουν νοητικά καθυστερημένοι προκειμένου να εξισώσει την νοημοσύνη τους προς τα κάτω. Η πλοκή αυτή είναι πολύ όμοια με αυτήν του The New Utopia [3] από τον Jerome K. Jerome (1891) τα άπαντα του οποίου είχαν δημοσιευτεί τρείς φορές στην Ρωσία πριν το 1917. Στον Ζαμιάτιν δόθηκε τελικά η άδεια να εγκαταλείψει την Ρωσία από τον Ιωσήφ Στάλιν το 1931, μετά από μεσολάβηση του Μαξίμ Γκόρκι. Εγκαταστάθηκε, πάμφτωχος στο Παρίσι με την γυναίκα του, όπου πέθανε από έμφραγμα του μυοκαρδίου το 1937. Στην διάρκεια την παραμονής του στην Γαλλία, εργάστηκε κυρίως με τον Jean Renoir, γράφοντας από κοινού το σενάριου της ταινίας του τελευταίου Les Bas-fonds. Ετάφη στην Thiais της Γαλλίας, σε ένα κοιμητήριο στην οδό Στάλινγκραντ.
Υποσημειώσεις [1] Το επίθετό του συχνά μεταφέρθηκε στα αγγλικά ως Zamiatin ή Zamjatin. Το μικρό του όνομα μερικές φορές μεταφράζεται και ως Ευγένιος. [2] Εισαγωγή στην μετάφραση του Randall του Εμείς. [3] http:/ / www. libertarian. co. uk/ lapubs/ cultn/ cultn014. pdf
Παραπομπές • Fischer, Peter A. (Autumn 1971). "Review of The Life and Works of Evgenij Zamjatin by Alex M. Shane" (http:/ /links.jstor.org/sici?sici=0037-6752(197123)1:15:3<388:TLAWOE>2.0.CO;2-9). Slavic and East European Journal 15 (3): 388–390. • Myers, Alan (1993). "Zamiatin in Newcastle: The Green Wall and The Pink Ticket" (http://www.seaham.i12. com/myers/zamyatin.html). The Slavonic and East European review 71 (3): 417–427. • Shane, Alex M. (1968). The life and works of Evgenij Zamjatin. University of California Press. • Zamiatin, Evgenii Ivanovich (1988). Selections. sostaviteli T.V. Gromova, M.O. Chudakova, avtor stati M.O. Chudakova, kommentarii Evg. Barabanova. Moskva: Kniga. ISBN 5-212-00084-X. (bibrec) (http://orbis. uoregon.edu/record=b1791001) (bibrec) (http://www.nlr.ru/e-case/expand_bme.php?id=45668&cn=3) We was first published in the USSR in this collection of Zamyatin's works. • • • •
Zamyatin, Yevgeny (1994). A Soviet heretic : essays. Mirra Ginsburg (editor and translator). Quartet Books Ltd. Zamyatin, Yevgeny (2006). We. Natasha Randall (trans.). Modern Library. ISBN 0-8129-7462-X. Zamyatin, Yevgeny. We Zamyatin, Yevgeny. Άπαντα (http://az.lib.ru/z/zamjatin_e_i/) περιλαμβανόμενης της αυτοβιογραφίας του (1929) και ένα γράμμα προς τον Στάλιν (1931)
217
Γιεβγκένι Ζαμιάτιν
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφία (http://www.kirjasto.sci.fi/zamyatin.htm) του Γιεβγκένι Ζαμιάτιν • Βιογραφία (http://orwell.ru/people/zamyatin/zei_en) από ιστοσελίδα για τον Τζορτζ Όργουελ. • Εγκυκλοπαίδεια Σοβιετικών συγγραφέων (http://www.sovlit.com/bios/zamyatin.html) βιογραφία του Ζαμιάτιν • Το Λιοντάρι (http://www.sovlit.com/rasskazy/lion.html) πλήρες κείμενο από μια σύντομη ιστορία του Ζαμιάτιν. (1935) • Ο Ζαμιάτιν στο Νιουκάστλ (http://www.seaham.i12.com/myers/zamyatin.html) ενημερωμένα άρθρα από τον Alan Myers δημοσιευμένα στο Slavonic and East European Review. • Τα "σκαμπανευάσματα" στην ζωή του Ζαμιάτιν (http://www.taleon.ru/taleonclub_ru/ProjectImages/2187/ 32_42.pdf) σύντομη, εικονογραφημένη βιογραφία από την Tatyana Kukushkina • Γιεβγκένι Ζαμιάτιν (http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/RUSzamyatin.htm) Spartacus εκπαιδευτική ιστοσελίδα από τον John Simkin Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Zamyatin άρθρο Yevgeny Zamyatin (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Yevgeny) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Zamyatin ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Yevgeny)).
218
219
Ιβάν Τουργκένιεφ Ιβάν Τουργκένιεφ Ο Ιβάν Σεργκέγεβιτς Τουργκένιεφ (Иван Сергеевич Тургенев), Ρώσος μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου (νέο ημερολόγιο) του 1818 στο Οριόλ της Ρωσίας και πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου (νέο ημερολόγιο) του 1883 στο Μπουζιβάλ, κοντά στο Παρίσι. Ήταν γιος ενός αξιωματικού και μιας πλούσιας και δυναμικής γυναίκας, της οποίας η μορφή διαφαίνεται σε διάφορα έργα του. Μεγαλώνοντας ο ίδιος σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσαν οι ταξικές διακρίσεις και το χάσμα πλουσίων και φτωχών, φορτίστηκε με μεγάλη έμπνευση κατά της κοινωνικής αδικίας. Το 1833 άρχισε να σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το επόμενο έτος ήρθε σε επαφή με τον Ζουκόφσκι, τον Γκόγκολ και τον καθηγητή Πλέτνεφ, με τον τελευταίο να γίνεται οδηγός στα πρώτα λογοτεχνικά του βήματα. Το 1838 μετέβη στο Βερολίνο για να συνεχίσει τις σπουδές του, και εκεί ζυμώθηκε πολιτικά έχοντας στο πλευρό του σημαντικές Ο Ιβάν Τουργκένιεφ φυσιογνωμίες σαν τον Μπακούνιν, τον Στανκίεβιτς και τον Ανένκοφ. Ως αποτέλεσμα, έκανε μέλημά του να προωθήσει τον εξευρωπαϊσμό της Ρωσίας και να υποστηρίξει τις ιδέες του με τη λογοτεχνία, χωρίς όμως να επιτρέπει στην κοινωνική κριτική να υποβαθμίζει την τέχνη της γραφής του. Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία το 1841, εργάστηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών αλλά σύντομα σταμάτησε, και έτσι αφιερώθηκε περισσότερο στην πεζογραφία αλλά επεκτάθηκε ταυτόχρονα και στη δραματουργία. Η λογοκρισία, όμως, δεν επέτρεψε να ανεβούν όλα τα θεατρικά του έργα επί σκηνής, μερικά από τα οποία σήμερα θεωρούνται ορόσημα στην ιστορία του ρωσικού θεάτρου. Η γνωριμία του με την τραγουδίστρια της όπερας Παυλίνα Βιαρντό, η οποία ήταν και ο μεγάλος αλλά ανεκπλήρωτος έρωτας της ζωής του, τον υποκίνησε να κάνει συχνά και μεγάλα ταξίδια στην Ευρώπη για να βρίσκεται κοντά της. Δεδομένου του γενικού αρνητικού κλίματος στη Ρωσία για τις πολιτικο-κοινωνικές ιδέες του, η αρνητική κριτική στο μυθιστόρημά του Πατέρες και παιδιά (1863) στάθηκε αφορμή ο Τουργκένιεφ να φύγει οριστικά με πρώτο σταθμό του το Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας, ενώ σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο και, τελικά, το 1871 έγινε μόνιμος κάτοικος του Παρισιού λόγω του γαλλογερμανικού πολέμου. Εκεί είδε επιτέλους μεγάλη αναγνώριση, καθώς εξελέγη αντιπρόεδρος του Διεθνούς Λογοτεχνικού Συνεδρίου το 1878, ενώ το επόμενο
Ιβάν Τουργκένιεφ έτος τού απονεμήθηκε τιμητικός τίτλος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Εκείνα τα τελευταία του χρόνια ακόμη και η Ρωσία τού επεφύλασσε θερμές υποδοχές όποτε την επισκεπτόταν.
Εργογραφία Μυθιστορήματα • • • • • •
1857 - Рудин (Rudin) 1859 - Дворянское Гнездо (Dvoryanskoye Gnezdo ή Μια φωλιά ευγενών) 1860 - Накануне (Nakanune ή On the Eve) 1862 - Отцы и Дети (Ottsy i Deti ή Πατέρες και παιδιά) 1867 - Дым (Dym or Καπνός) 1877 - Новь (Virgin Soil)
Διηγήματα • • • •
1850 - Дневник Лишнего Человека (Dnevnik Lishnego Cheloveka or The Diary of a Superfluous Man) 1851 - Провинциалка (Provintsialka ή The Provincial Lady) 1852 - Записки Охотника (Zapiski Okhotnika or Ένας κυνηγός θυμάται) 1855 - Yakov Pasynkov
• • • • • • •
1856 - Faust: A Story in Nine Letters 1858 - Aся (Asya) 1860 - Первая Любовь (Pervaia Liubov ή Πρώτη αγάπη) 1870 - Stepnoy Korol' Lir (A Lear of the Steppes) 1872 - Вешние Воды (Veshnie Vody ή Ανοιξιάτικα νερά) 1881 - Песнь Торжествующей Любви (The Song of the Triumphant Love) 1882 - Klara Milich (Μια παράξενη ιστορία)
Θεατρικά έργα • • • • • • • •
1843 - Неосторожность (A Rash Thing to Do) 1847 - Где тонко, там и рвется 1849/1856 - Zavtrak u Predvoditelia 1850/1851 - Razgovor na Bol'shoi Doroge (A Conversation on the Highway) 1846/1852 - Bezdenezh'e (Fortune's Fool) 1857/1862 - Nakhlebnik (The Family Charge) 1855/1872 - Mesiats v Derevne (Ένας μήνας στην εξοχή) 1882 - Vecher V Sorrente (An Evening in Sorrento)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Ivan Turgenev Chronicle [1] by Erik Lindgren • Short biography [2] • Έργα του Ivan Turgenev [3] στο Project Gutenberg
Παραπομπές [1] http:/ / ivanturgenevchronicle. blogspot. com [2] http:/ / www. kirjasto. sci. fi/ turgenev. htm [3] http:/ / www. gutenberg. org/ author/ Ivan_Sergeevich_Turgenev
220
221
Κίρα Σίνου Κίρα Σίνου Η Κίρα Σίνου ήταν Ρωσο-Ελληνίδα λογοτέχνης, που υπηρέτησε το παιδικό βιβλίο. Γεννήθηκε στο Ροστόφ της Ρωσίας, στις 12 Μαρτίου 1923.[1] Σε ηλικία 9 ετών ήρθε στην Ελλάδα δίχως να γνωρίζει καλά ελληνικά. Σύντομα όμως άρχισε να γράφει κείμενα στα ελληνικά, τα οποία μάλιστα δημοσιεύτηκαν στη «Διάπλαση των Παίδων». Στη συνέχεια εργάστηκε στη ΔΕΗ και παράλληλα άρχισε να κάνει μεταφράσεις έργων, ιδίως Ρώσων συγγραφέων. Συνολικά έχει μεταφράσει περισσότερα από 100 έργα σε 4 γλώσσες, ενώ τα έργα της στα ελληνικά ξεπερνούν τα 30. Ασχολήθηκε επίσης με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, και επίσης συνεργάστηκε με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Προτάθηκε για διεθνή βραβεία στον τομέα του παιδικού διηγήματος. Ηταν μέλος διαφόρων φορέων γύρω από την παιδική λογοτεχνία (όπως Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, Εταιρεία Μεταφραστών και πολλά άλλα.). Πέθανε στις 27 Σεπτεμβρίου 2007 σε ηλικία 84 ετών, έπειτα από πνευμονικό οίδημα.
Υποσημειώσεις [1] (http:/ / www. patakis. gr/ document. php?category_id=67& document_id=228)
222
Λέων Τολστόι Λέων Τολστόι Ο Λέων Τολστόι (ρωσικά Лев Николаевич Толстой - Λεβ Νικολάιεβιτς Τολστόι) ήταν Ρώσος συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Γιάσναγια Πολιάνα το 1828 και από το 1844 ως το 1847 σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καζάν. Προσπάθησε να βρει το αληθινό νόημα του Χριστιανισμού, πιστεύοντας πως σκοπός της ζωής δεν είναι να εξυπηρετεί την κατώτερη ζωική φύση, αλλά τη φωτεινή δύναμη, που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να αναγνωρίζει το αγαθό. Εκτός όμως από αυτές τις αντιλήψεις, ο Τολστόι κατάφερε ν' απεικονίσει με απαράμιλλο τρόπο τη ρωσική κοινωνία της εποχής του και με την αναπαραστατική δύναμη της τέχνης του να δώσει εκπληκτικούς πίνακες από τη ζωή της τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα. Αν και καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αφοσιώθηκε με μεγάλη αγάπη στους μουζίκους, βοηθώντας τους και μελετώντας τη ζωή τους. Γεμάτος θρησκευτική έξαρση και δεμένος με τα προβλήματα της εποχής του, προσπάθησε να βρει γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι και προσπάθησε να απελευθερώσει τον άνθρωπο και να αποκαταστήσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ως καλλιτέχνης ο Τολστόι διακρίνεται για τη βαθιά γνώση των κρυφών πτυχών της ψυχής και την άμεση καθαρότητα του αισθήματος. Το έργο του είχε τεράστια σημασία και άσκησε γόνιμη επίδραση στη ρωσική και στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Λέων Τολστόι, 1887
Στον πόλεμο της Κριμαίας πήρε μέρος ως αξιωματικός του πυροβολικού και του απονεμήθηκαν πολλές ανώτερες διακρίσεις. Ο αποτροπιασμός για τις φρικαλεότητες του πολέμου αυτού καθρεφτίστηκε στα «Διηγήματα της Σεβαστούπολης». Στα διηγήματα αυτά ο Τολστόι δείχνει φανατικά την έχθρα του προς τον πόλεμο και παράλληλα εγκωμιάζει τον ηρωισμό των συμπατριωτών του στρατιωτών. Από το τέλος της δεκαετίας 1850-1860 ο Τολστόι εγκαταστάθηκε στη Γιάσναγια Πολιάνα, άνοιξε σχολείο για τα αγροτόπαιδα και ίδρυσε το περιοδικό «Γιάσναγια Πολιάνα». Προηγουμένως ταξίδεψε στη Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία και Γερμανία. Στα 1862 ο Τολστόι παντρεύτηκε τη Σοφία Αντρέγιεβνα Μπερς. Το 1863 τέλειωσε το διήγημά του «Οι Κοζάκοι», στο οποίο απεικόνισε τους ανθρώπους και τη φύση του Καυκάσου. Από το 1863 ως το 1869 ασχολήθηκε με τη συγγραφή του μυθιστορήματος «Πόλεμος και Ειρήνη». Το έργο αυτό αποτελεί έξοχη απεικόνιση της ζωής και των συνθηκών της Ρωσίας στην περίοδο των ναπολεόντειων πολέμων. Το βάθος της ψυχολογικής ανάλυσης, η αριστοτεχνική απεικόνιση ανθρώπινων μορφών και τοπίων και ο πλούτος της γλώσσας, κάνουν το «Πόλεμος και Ειρήνη» ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της ρεαλιστικής πεζογραφίας του 19ου αιώνα. Στο άλλο του μεγαλειώδες μυθιστόρημα, την «Άννα Καρένινα» (1873), αντικατοπτρίζεται ανάμεσα στα άλλα η τραγωδία μιας γυναίκας που έπεσε θύμα της ψεύτικης και απάνθρωπης ηθικής της κοινωνίας. Η δύναμη του κριτικού ρεαλισμού του Τολστόι εκδηλώθηκε στις σελίδες του μυθιστορήματός του «Ανάσταση» (1889). Ο Τολστόι έγραψε και θεατρικά έργα όπως «Το κράτος της ζόφου», «Το ζωντανό
Λέων Τολστόι πτώμα», «Οι καρποί της Παιδείας» (κωμωδία). Άλλα έργα του στα οποία εκφράζεται η ιδιότυπη θρησκευτικότητά του είναι «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» (1884), «Αφέντης και δούλος» (1895), «Τι πιστεύω», «Τι να κάνουμε λοιπόν» και η περίφημη πραγματεία του «Τι είναι τέχνη». Με τα θρησκευτικά κείμενά του ήρθε όμως σε αντιδικία με την εκκλησία της Ρωσίας, η οποία τον απέβαλε από τις τάξεις της το 1901.[1] Ο Λέων Τολστόι πέθανε το 1910 από πνευμονία στην περιοχή Αστάποβο σε ηλικία 82 ετών.[2]
Παραπομπές και σημειώσεις [1] Βιογραφία Λέων Τολστόι (1828 - 1910) (http:/ / sfrang. com/ selides/ mm1/ html/ Tolstoi. htm) [2] Σύντομη βιογραφία του Λέοντος Τολστόι (http:/ / www. greekbooks. gr/ web/ book/ cv. aspx?AuthorID=26978)
LP
Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. ( ιστορικό (http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Τολστόι_Λέων_Νικολάγιεβιτς& action=history)). Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ) και την GFDL (http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html).
223
224
Μαξίμ Γκόρκι Μαξίμ Γκόρκι Ο Μαξίμ Γκόρκι (Ρώσικα: Максим Горький, Maksim Gorky) ήταν Ρώσος συγγραφέας, ιδρυτής του σοσιαλιστικού λογοτεχνικού ρεαλισμού κι ενεργό πολιτικό στέλεχος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πέτσκοφ (Алексей Максимович Пешков) ενώ το Γκόρκι το επέλεξε ως ψευδώνυμο επειδή σημαίνει πικρός. Αντιτάχτηκε πολλάκις με το τσαρικό καθεστώς και πέρασε πολύ καιρό στις φυλακές ή στην εξορία. Γεννήθηκε από φτωχούς γονείς, στη πόλη Νίζνι-Νόβγκοροντ Nizhny Novgorod στις 16 Μάρτη 1868 και πέθανε στη Μόσχα στις 18 Ιουνίου 1936. Στα 1873 πεθαίνει ο πατέρας του. Η μητέρα του θα ξαναπαντρευτεί κι ο Μαξίμ Γκόρκι θα μείνει με τον παππού και τη γιαγιά του. Οι ιστορίες, τα παραμύθια κι η τρυφερή παρουσία της τελευταίας άσκησαν μεγάλη επίδραση πάνω του. Αναγκάζεται από τη φτώχεια να φύγει από το σπίτι σε ηλικία μόλις Αυτόγραφο πορτραίτο του Γκόρκυ 9 ετών και ν' αναζητήσει μόνος τη τύχη του. Δοκιμάζει διάφορα επαγγέλματα: βοηθός υποδηματοποιού, βοηθός αγιογράφου, λαντζέρης σε καράβι, αχθοφόρος στην Οδησσό, νυχτοφύλακας σε ψαράδικο, φούρναρης, καθαριστής καμινάδων, εργάτης στα χωράφια. Ρακένδυτος, πεζός και πεινασμένος γυρνά όλη τη Ρωσία, γνωρίζει τους ανθρώπους και τη δυστυχία τους για πάνω από 5 χρόνια, κάτι που ήτανε εξίσου καθοριστικό για τη μετέπειτα λογοτεχνική αλλά και τη πολιτική του πορεία. Το Δεκέμβρη του 1887 αυτοπυροβολείται μ' ένα παλιό πιστόλι στο στήθος. Η σφαίρα θα μείνει στα πνευμόνια του 40 ολόκληρα χρόνια. Η αιτία ήταν μάλλον ο θάνατος της γιαγιάς του. Παρά τις αντιξοότητες αυτές, από το 1892 κιόλας, αρχίζει να εκδηλώνεται η αγάπη του στη λογοτεχνία. Ξεκινά να γράφει πρώτα για βιοποριστικούς λόγους, επιφυλλίδες σ' επαρχιακές εφημερίδες. Τότε εργαζότανε στην εφημερίδα Tiflis του Καυκάσου κι ακόμα χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Jehudiel Khlamida, αλλ' από κείνη τη χρονιά και μετά επιλέγει το Γκόρκι. 3 χρόνια μετά, γνωρίζεται με το συγγραφέα Βλαντιμίρ Κορολένκο (Vladimir Korolenko) που του δημοσιεύει το διήγημα, «Τσελκάς» και γνωρίζει κάποιον ενδιαφέρον. Το 1899 οι τυπωμένες συλλογές των διηγημάτων του γνωρίζουν καταπληκτική επιτυχία. Γίνεται γνωστός σ' όλη την Ευρώπη. Το 1902 η Ακαδημία τον εκλέγει μέλος της. Λίγες μέρες μετά ο Τσάρος Νικόλαος ο Β' ακυρώνει την εκλογή του, επειδή τα βάζει με τη λογοκρισία του τύπου που εφαρμόζεται, μ' αποτέλεσμα οι Τσέχωφ και Κορολένκο να παραιτηθούν. Την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τον Λένιν και γίνονται φίλοι. 3 χρόνια μετά αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού Νέα Ζωή κι αγωνίζεται για την επανάσταση. Γράφεται στο κομμουνιστικό κόμμα. Συλλαμβάνεται και κλείνεται στο φρούριο Πετροπαβλόφσκ, κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης επανάστασης του 1905 κι εκεί μέσα γράφει ένα βιβλίο που φαινομενικά αναφέρεται στην επιδημία χολέρας του 1862, μα ουσιαστικά μιλά για το παρόν. Λογοτέχνες απ' όλο τον κόσμο κάνουν έκκληση για τη σωτηρία του. Την επόμενη χρονιά φεύγει στο Κάπρι μέχρι το 1913 κι όταν επιστρέφει συμμετέχει στα πολιτικά δρώμενα που συντελέσανε στο να ξεσπάσει η επανάσταση του 1917 και συμμετέχει ενεργά και σ' αυτήν. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου το δωμάτιό του στην Πετρούπολη είχε γίνει καταφύγιο μπολσεβίκων. Μέχρι να ξεσπάσει η επανάσταση, δε του επιτρεπόταν να εγκαταλείψει τη χώρα.
Μαξίμ Γκόρκι Δυο βδομάδες μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, τον Οκτώβρη του 1917, έρχεται σε σύγκρουση με τα ηγετικά στελέχη του κόμματος. Γράφει χαρακτηριστικά: ...Οι Λένιν και Tρότσκι δεν έχουν οιαδήποτε ιδέα για την ελευθερία ή τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλοτριώνονται ήδη από το βρωμερό δηλητήριο της εξουσίας. Αυτό είναι ορατό από την επαίσχυντη ασέβεια στην ελευθερία του λόγου αλλά κι όλων των άλλων αστικών ελευθεριών για τις οποίες η δημοκρατία πάλεψε... Ο Λένιν απαντά με απειλές, το 1919: ...Συμβουλή μου είναι ν' αλλάξετε τις απόψεις, τις ιδέες και γενικά τους τρόπους σας, διαφορετικά μπορεί να χάσετε τη ζωή σας. Τον Αύγουστο του 1921 συλλαμβάνονται οι φίλοι του λογοτέχνες, Νικολάι Γκουμίλιοφ (Nikolai Gumilyov) κι η σύζυγός του Άννα Αχμάτοβα (Anna Akhmatova), για φιλομοναρχικές τάσεις. Γυρίζει εσπευσμένα στη Μόσχα πετυχαίνοντας να τους λευτερώσει με προσωπική διαταγή του ίδιου του Λένιν, μα όταν σπεύδει να τους δει, διαπιστώνει πως ήδη έχουν πυροβολήσει θανάσιμα τον Νικολάι. Κοντά σ' αυτά έρχεται η επιδείνωση της υγείας του, μια παλιά φυματίωση από τον καιρό που γυρνούσε στους δρόμους, και τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς, μεταναστεύει ξανά στο Κάπρι για λόγους υγείας. Τούτη τη φορά θα μείνει μέχρι το 1929. Επιστρέφει στη Ρωσία κατά διαστήματα και δέχεται υποκριτικές τιμές από τον Στάλιν. Τ' όνομά του, χάρη προπαγάνδας του κόμματος, δίνεται σε κεντρική λεωφόρο και μετονομάζεται και η γενέτειρά του, επίσης ένα από τα μεγαλύτερα αεροπλάνα της εποχής στη Ρωσία, το Τουπόλεφ 20 ονομάζεται Γκόρκι, όπως κι ένα μεγάλο πάρκο μες στο κέντρο της Μόσχας. Είναι γεγονός πως το κόμμα εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τ' όνομά του για να προωθήσει την προπαγάνδα του στον έξω κόσμο. Το 1936 πεθαίνει ξαφνικά κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες, ενώ φήμες πως τονε δηλητηρίασε το καθεστώς Στάλιν, παραμένουν αναπόδεικτες. Πάντως οι Στάλιν και Μολότωφ, ήταν από κείνους που μεταφέρανε το φέρετρό του στη κηδεία. Αργότερα, το 1938, όταν εξετάστηκαν από τον Μπουχάριν κάποιες δαπάνες, ειπώθηκε πως τον σκοτώσανε πράκτορες του NKVD Yagoda. Η δε γενέτειρά του ξαναπήρε τη προηγούμενή της ονομασία (Νίζνι-Νόβγκοροντ) το 1990, μετά τη πτώση του κομμουνισμού. • Βιογραφικό κι ένα διήγημά του [1] mrj:Максим Горький
Παραπομπές [1] http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=778
225
226
Μπορίς Παστερνάκ Μπορίς Παστερνάκ Ο Μπορίς Λεονίντοβιτς Παστερνάκ (ρωσικά Борис Леонидович Пастернак, προφορά στα ρωσικά: Μπαρίς Λϊανίνταβιτς Παστιρνάκ, 1890 - 1960) ήταν Ρώσος συγγραφέας, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ξεκίνησε τη λογοτεχνική του παραγωγή ως φουτουριστής ποιητής. Έκανε αρκετές μεταφράσεις ξένων ποιητών και περισσότερο του Σαίξπηρ, που εκτιμούσε ιδιαίτερα. Παρόλο που στην Ρωσία ήταν διάσημος ως ποιητής κυρίως, το έργο που τον έκανε γνωστό παγκοσμίως ήταν το μυθιστόρημά του «Δόκτωρ Ζιβάγκο», που εκδόθηκε το 1957 στην Ιταλία. Για το έργο του αυτό βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1958, αλλά το αρνήθηκε για πολιτικούς λόγους.
Βιογραφία Ο Παστερνάκ είδε το πρώτο φως στις 29 Ιανουαρίου 1890 (με το Ο Μπορίς Παστερνάκ νέο ημερολόγιο) στη Μόσχα, γόνος πλούσιας ρωσο-εβραϊκής οικογένειας. Πατέρας του ήταν ο διάσημος καλλιτέχνης Λεονίντ Παστερνάκ, καθηγητής στη Σχολή Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας και μητέρα του η Ρόζα Κάουφμαν, γνωστή πιανίστα. Ο Παστερνάκ μεγάλωσε σε μια ιδιαιτέρως κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα ερχόμενος σε επαφή με μορφές της 1958 διανόησης του καιρού του. Ανάμεσα στους οικογενειακούς φίλους και γνωστούς που επισκέπτονταν το σπίτι του συγκαταλέγονταν ο πιανίστας και συνθέτης Σεργκέι Ραχμάνινοφ, ο επίσης μεγάλος συνθέτης Αλεξάντρ Σκριάμπιν, ο υπαρξιστής φιλόσοφος Λεφ Σεστόφ, ο ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε, ο συγγραφέας Λέων Τολστόι και άλλες κορυφαίες μορφές των γραμμάτων και τεχνών. Επηρεασμένος από τον φίλο και γείτονά του Αλεξάντρ Σκριάμπιν, αποφάσισε να γίνει συνθέτης και μπήκε στο Ωδείο της Μόσχας. Το 1910 εγκαταλείπει αιφνιδίως το Ωδείο για να σπουδάσει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μαρβούργου (Μάρμπουργκ) στην Έσση της Γερμανίας. Εκεί σπούδασε υπό τους σπουδαίους νεο-καντιανούς φιλόσοφους Χέρμαν Κοέν και Νικολάι Χάρτμαν. Παρόλο που με την ολοκλήρωση των σπουδών του τού προτάθηκε να γίνει ακαδημαϊκός, αποφάσισε να μην ακολουθήσει τη φιλοσοφία ως επάγγελμα και το 1914 επέστρεψε στη Μόσχα. Τον ίδιο χρόνο εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή, επηρεασμένος από τον μεγάλο ρώσο ποιητή Αλεξάντρ Μπλοκ και τους Ρώσους φουτουριστές. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου δίδαξε και εργάστηκε στο χημικό εργοστάσιο στο Βσεβολόντο-Βίλβε κοντά στη ρωσική πόλη Περμ στα Ουράλια Όρη, γεγονός που αναμφίβολα τον προμήθευσε με υλικό για το Δρ. Ζιβάγκο πολλά χρόνια αργότερα. Ο Παστερνάκ, αντίθετα προς τους συγγενείς και φίλους του, έμεινε στη Ρωσία μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, ενθουσιασμένος και ανυπόμονος για το χείμαρρο νέων ιδεών και δυνατοτήτων που έφερε μαζί της η κοσμοϊστορική αυτή αλλαγή.
Μπορίς Παστερνάκ
Αδελφή μου η ζωή, μια αδελφή επανάσταση Το καλοκαίρι του 1917 ο Παστερνάκ το πέρασε στην εξοχή της στέπας κοντά στην πόλη Σαράτοφ, όπου ερωτεύτηκε με πάθος, το οποίο αποτυπώνεται στην ποιητική συλλογή "Αδελφή μου η ζωή", ("Сестра моя — жизнь", σιστρά μαγιά — σζιζν') την οποία ολοκλήρωσε σε μόλις τρεις μήνες, καθυστέρησε όμως πλέον των τεσσάρων χρόνων να εκδώσει από φόβο και αμηχανία για το νεωτερικό στυλ της. Ο Μπορίς (αριστερά) με τον αδελφό του Τελικώς όταν εκδόθηκε το 1921, το βιβλίο έφερε επανάσταση στη ρωσική ποίηση. Ο Παστερνάκ αποτέλεσε πρότυπο για τους νεαρούς ποιητές και άλλαξε αποφασιστικά την ποίηση του Όσιπ Μάντελσταμ, της Μαρίνας Τσβετάγιεβα και άλλων. Μετά το "Αδελφή μου η ζωή", ο ποιητής παρήγαγε έργα ανυπέρβλητης ποιότητας, συμπεριλαμβανομένου του αριστουργήματός του, τη λυρική συλλογή "Ρήξη". Συγγραφείς διαφορετικών μεταξύ τους προσανατολισμών όπως ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, ο Αντρέι Μπέλυ, η Άννα Αχμάτοβα και ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ εκθείασαν τα ποιήματά του ως έργα αγνής, παρθένας, αχαλίνωτης έμπνευσης. Στα τέλη της δεκαετίας του '20, ο Παστερνάκ συναισθάνθηκε ότι το ποικίλο μοντερνιστικό στυλ του βρισκόταν σε ασυμφωνία με το δόγμα του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού που εισήγαγε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Επιχείρησε να καταστήσει την ποίησή του πιο κατανοητή από τις μάζες επεξεργαζόμενος εκ νέου παλιότερα έργα του και ξεκινώντας δύο μακροσκελή ποιήματα για την Επανάσταση.
Η Δεύτερη Γέννηση Το 1932, ο Παστερνάκ είχε μετασχηματίσει το στυλ του για να το κάνει αποδεκτό στο σοβιετικό κοινό και εξέδωσε την ποιητική συλλογή "Η Δεύτερη Γέννηση". Στη συνέχεια απλοποίησε περισσότερο το στυλ του και τη γλώσσα του στη νέα του συλλογή "Στα Πρωινά Τρένα". Κατά τη διάρκεια των μεγάλων διωγμών του σταλινικού καθεστώτος στα τέλη της δεκαετίας του '30 o ποιητής απογοητεύτηκε όταν διαπίστωσε τις αυταπάτες των κομμουνιστικών ιδανικών. Απρόθυμος να εκδόσει δική του ποίηση, άρχισε να μεταφράζει Σαίξπηρ (Άμλετ, Μάκβεθ, Βασιλιάς Ληρ), Γκαίτε (Φάουστ), Ρίλκε (Ρέκβιεμ για μια φίλη), τον σπουδαίο γάλλο ποιητή του Συμβολισμού Πωλ Βερλαίν και γεωργιανά ποιήματα.
Δόκτωρ Ζιβάγκο Μερικά χρόνια πριν την έναρξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ο Παστερνάκ εγκαταστάθηκε με τη γυναίκα του στο Περεντέλκινο, ένα χωριό ιδανικό για συγγραφείς μερικά χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Εκεί έγραψε το πασίγνωστο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα "Δόκτωρ Ζιβάγκο". Το βιβλίο απαγορεύτηκε από το σοβιετικό καθεστώς και έτσι μεταφέρθηκε λαθραία στο εξωτερικό και εκδόθηκε στα ιταλικά από τον ιταλικό εκδοτικό οίκο Φελτρινέλλι το 1957. Το βιβλίο προκάλεσε αμέσως αίσθηση και ακολούθησαν εκδόσεις του σε πολλές μη-κομμουνιστικές χώρες. Το 1958 και 1959, η αμερικάνικη έκδοσή του έμεινε για 26 εβδομάδες στην κορυφή της λίστας μπεστ-σέλερς των Τάιμς της Νέας Υόρκης. Παρά το γεγονός ότι κανένας Σοβιετικός κριτικός δεν είχε διαβάσει το βιβλίο, απαίτησαν την αποβολή του από την Ε.Σ.Σ.Δ. Τελικά, το 1988 το μυθιστόρημα εκδόθηκε και στη Σοβιετική Ένωση. Το βιβλίο μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τον Ομάρ Σαρίφ και την Τζούλι Κρίστι, σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Λην. Το έργο έγινε παγκόσμια επιτυχία, αν και επικεντρωμένο περισσότερο στην ρομαντική πλευρά του βιβλίου.
227
Μπορίς Παστερνάκ
228
Βραβείο Νόμπελ Το 1958 ο συγγραφέας κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ενώ αρχικά δήλωσε ενθουσιασμένος, στη συνέχεια αρνήθηκε να το παραλάβει ύστερα από αφόρητες πιέσεις του σοβιετικού καθεστώτος, το οποίο ακόμη και μετά την άρνηση παραλαβής του βραβείου, τον απειλούσε το λιγότερο με εξορία. Το 1989, το βραβείο δόθηκε στον υιό του Παστερνάκ, Γιεβγκένυ, σε τελετή στη Στοκχόλμη.
Το Τέλος Ο Παστερνάκ απεβίωσε από καρκίνο των πνευμόνων στα 70 του χρόνια, στις 30 Μαΐου 1960. Χιλιάδες άνθρωποι ταξίδεψαν από τη Μόσχα στο Περεντέλκινο για να παραστούν στην κηδεία του. Εθελοντές μετέφεραν το ανοιχτό φέρετρό του στον τόπο ταφής και όλοι οι παρόντες (συμπεριλαμβανομένου του σπουδαίου ρώσου ποιητή και θεωρούμενου ως "πνευματικού" του παιδιού Αντρέι Βοζνεσένσκι) απήγγειλαν το απαγορευμένο ποίημα "Άμλετ".
Κληρονομιά Ο Παστερνάκ πραγματεύτηκε στην ποίησή του την αγάπη, την αθανασία και τη συμφιλίωση με το Θεό. Θαυμάσια θα ήταν αν ήμουν ικανός έστω και με σημάδια του λάθους να έγραφα μόνο οχτώ σειρές για τις ιδιότητες του πάθους. Για τις παρανομίες , τις αμαρτίες, τις κούρσες , το κυνηγητό, για την απρέπεια στη βιασύνη και της πληγής το βογκητό. Ήχο θα έβαζα στους νόμους των παθών με τις χορδές των αισθημάτων, με την ελαφριά ανάσα των πελάγων και ποιημάτων Θα χάραζα τους στίχους σαν τον κήπο με τις σειρές από δέντρα οι φλαμουριές θ’ ανθούσαν στη σειρά εις φάλαγγα κατ’ άνδρα. Θα έφερνα στους στίχους την πνοή των λουλουδιών, τα χρώματα της χώρας, το θέρισμα του χόρτου , το σπαθόχορτο και το μπουμπουνητό της μπόρας. Άλλοτε έτσι ο Σοπέν έδωσε ζωντανά μάτια λιμνών, πάρκων και νεκροταφείων στα μουσικά κομμάτια. Πετυχημένου θριάμβου παιχνίδι, πόνος του κόσμου παρηγορητής γιατρός ο χρόνος. Απόσπασμα από το ποίημα του Μπορίς Παστερνάκ "Ως τον πυρήνα"
Μπορίς Παστερνάκ
229
Έργα (επιλογή) • • • • •
Δόκτωρ Ζιβάγκο Αδελφή μου η ζωή Στα πρωινά τρένα Θέματα και παραλλαγές Η δεύτερη γέννηση κ.ά.
Αναφορές • Όλγα Ιβίνσκαγια, Captive of Time; My Years with Pasternak (Αιχμάλωτη του Χρόνου, τα χρόνια μου με τον Παστερνάκ), εκδόσεις Doubleday, 1978. Μεταφρασμένο από τον Μαξ Χέιγουορντ.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •
1958 Nobel Prize in Literature [1] Andrey Kneller's translations of Pasternak's Poetry [2] Homegrown Doctor Zhivago to Debut on Russian Television [3] Pasternak's elegy to Tsvetaeva and short bio [4]
• PBS biography of Pasternak [5] • Read Pasternak's interview with The Paris Review [6] • A documentary of Pasternak's life is presently in production in Brisbane Australia and will be available in 2010 from BFTS & Dark Corp [7] • English translation of Pasternak's poem February [8] • Register of the Pasternak Family Papers at the Hoover Institution Archives [9] • Boris Pasternak Poem [10] • Pasternak: biography, photos, poems, prose, critical essays [11] • Boris Pasternak: poems, biography, photo [12] • English translations of 3 short poem, 1915-1918 [13] mrj:Пастернак, Борис Леонидович
Το σπίτι του συγγραφέα στο Περεντέλκινο, όπου άφησε την τελευταία του πνοή.
Μπορίς Παστερνάκ
Παραπομπές [1] http:/ / nobelprize. org/ literature/ laureates/ 1958/ index. html [2] http:/ / home. comcast. net/ ~kneller/ pasternak. html [3] http:/ / english. mn. ru/ english/ issue. php?2006-17-19 [4] http:/ / jhstotts. blogspot. com/ 2008/ 08/ elegiac-pasternak. html [5] http:/ / www. pbs. org/ wgbh/ masterpiece/ zhivago/ ei_pasternak. html [6] http:/ / www. theparisreview. org/ viewinterview. php/ prmMID/ 4679 [7] http:/ / pasternak. dark-corporation. com [8] http:/ / poemsintranslation. blogspot. com/ 2009/ 08/ boris-pasternak-february-from-russian. html [9] http:/ / www. oac. cdlib. org/ findaid/ ark:/ 13030/ tf70000535/ [10] http:/ / www. stihi-rus. ru/ 1/ Pasternak/ [11] http:/ / noblit. ru/ content/ category/ 4/ 76/ 33/ [12] http:/ / slova. org. ru/ pasternak/ index/ [13] http:/ / www. albany. edu/ offcourse/ issue41/ cigale_translations4. html#pasternak
230
231
Νικολάι Γκόγκολ Νικολάι Γκόγκολ Ο Νικολάι Γκόγκολ (ρωσ. Николай Васильевич Гоголь, 1809-1852) ήταν Ρώσος ποιητής, συγγραφέας και μυθιστοριογράφος. Έγραψε πολλά διηγήματα, όπως «Τάρας Μπούλμπα», «Το πορτρέτο» κ.ά. Μυθιστορήματα: «Νεκραί ψυχαί», «Το ημερολόγιον ενός τρελού» κ.ά. Ρώσος συγγραφέας, που έγραψε μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας στο 19ο αιώνα και θεωρείται εφάμιλλος γιγάντων όπως οι: Λέων Τολστόι (Leo Tolstoy), Ιβάν Τουργκένιεφ (Ivan Turgenev), Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky) κι ο ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν (Aleksandr Pushkin).
Βιογραφία Νικολάι Γκόγκολ
Ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (Nikolay Vasilyevich Gogol) γεννήθηκε στις 20 Μάρτη 1809, στο Sorochintsy, Mirgorod, επαρχία του Πολτάβα, από γονείς κοζάκους. Το 1828 πήγε στην Αγία Πετρούπολη, όπου εξασφάλισε απασχόληση στο δημόσιο κι έγινε γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους. Έλαβε έπαινο για τη πρώτη του συλλογή διηγημάτων, από την ουκρανική ζωή το 1831. Κατόπιν ακολούθησε άλλη συλλογή, "Mirgorod" (1835), περιέχοντας το κλασσικό "Τάρας Μπούλμπα" (Taras Bulba) που επεκτάθηκε το 1842 σ' ολόκληρο μυθιστόρημα. Αυτή η εργασία, που εξετάζει τη ζωή των κοζάκων του 16ου αιώνα, αποκάλυψε τη μεγάλη δυνατότητα του συγγραφέα για την ακριβή και συμπονετική απεικόνιση χαρακτήρων καθώς και το σπινθηροβόλο χιούμορ του. Το 1836, κάνει την εμφάνισή του "Ο Γενικός Επιθεωρητής", μια εύθυμη σάτιρα για τη φιλαργυρία και την ηλιθιότητα των γραφειοκρατών ανώτερων υπαλλήλων, μια φαρσοκωμωδία που θεωρείται από πολλούς κριτικούς ως έν από τα σημαντικότερα κείμενα στη ρωσική λογοτεχνία. Αφορά τους τοπικούς ανώτερους υπαλλήλους μιας μικρής πόλης που μπερδεύουν ένα νέο ταξιδιώτη μ' έναν αναμενόμενο κυβερνητικό επιθεωρητή και του προσφέρουν εξευμενιστικές δωροδοκίες για να τον πείσουν ν' αγνοήσει την αρχικά κακή μεταχείρισή του, απ' αυτούς. Μεταξύ 1826-48 έζησε κυρίως στη Ρώμη, κι εργάστηκε σ' ένα μυθιστόρημα που θεωρείται η μέγιστη δημιουργική προσπάθειά του κι ένα από τα λεπτότερα μυθιστορήματα στη παγκόσμια
Νικολάι Γκόγκολ
Νικολάι Γκόγκολ λογοτεχνία: "Οι Νεκρές Ψυχές" (1842). Έχει δημοσιευθεί επίσης στα αγγλικά. Στη δομή του συγγενεύει με τον "Δον Κιχώτη" του Θερβαντές (Miguel Cervades Saavedra). Το εξαιρετικό χιούμορ της ιστορίας προέρχεται από μοναδική και σαρδόνια σε σύλληψη ιδέα: Ένας φιλόδοξος, πονηρός κι αδίστακτος τυχοδιώκτης, πηγαίνει από μέρος σε μέρος, αγοράζοντας ή κλέβοντας από τους ιδιοκτήτες τους, τους τίτλους των... νεκρών δουλοπαροίκων. Με αυτήν την 'ιδιοκτησία' ως ασφάλεια, προγραμματίζει να πάρει δάνεια με τα οποία θ' αγοράσει ένα κτήμα με... ζωντανές ψυχές. Αυτό το μυθιστόρημα αντανακλά τη σχέση μεταξύ κολίγων κι αφεντάδων και φυσικά την ιδέα που 'χαν οι δεύτεροι για τους πρώτους, καθώς επίσης κι ένα μεγάλο αριθμό εξόχως απεικονισμένων ρωσικών επαρχιακών χαρακτήρων. Οι "Νεκρές Ψυχές" άσκησαν τεράστια επιρροή στις μετέπειτα γενιές των ρώσων συγγραφέων. Πολλά από τα πνευματώδη ρητά που γράφονται στις σελίδες του έχουν γίνει ρωσικά αποφθέγματα. Όμως αυτό το δημοσιευμένο κομμάτι ήταν το πρώτο μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης εργασίας που την άρχισε με συνέπεια, μα σε μια κρίση υποχονδριακής μελαγχολίας και κατάθλιψης, έκαψε το χειρόγραφο. Έτσι το έργο θεωρείται ημιτελές. Το 1842 δημοσίευσε μιαν άλλη διάσημη εργασία, "Το Παλτό," διήγημα για ένα καταπονημένο υπάλληλο που πέφτει θύμα της ρωσική κοινωνικής αδικίας. Το επόμενο έτος έκανε προσκύνημα στους 'Αγιους Τόπους και στην επιστροφή, ένας ιερέας τον έπεισε πως η καλλιτεχνική του εργασία ήταν αμαρτωλή. Τότε ο Gogol κατέστρεψε διάφορα αδημοσίευτα χειρόγραφά του. Πέθανε πρόωρα, στις 4 Μάρτη 1852, στη Μόσχα, σ' ηλικία μόλις 43 ετών.
Παντρολογήματα Το 1833 άρχισε να γράφει το έργο «Παντρολογήματα» (ή Ο γάμος ή Γαμπροπάζαρο), λίγο μετά τα «Βράδια στο χωριό». Ο Γκόγκολ το άφησε στη μέση γιατί αφοσιώθηκε σε μια καινούργια κωμωδία, τον «'Επιθεωρητή». Λίγο αργότερα, έδωσε την οριστική μορφή στα Παντρολογήματα στη Ρώμη για να τα ξαναστείλει στην Πετρούπολη, όπου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1842. Οι φίλοι του Γκόγκολ, ακόμη κι ο ίδιος, θεωρούσαν τα Παντρολογήματα και τους Παίχτες, απλές φάρσες. Μόνο ο κριτικός Μπιελίνσκι διέκρινε την «καλλιτεχνική και πιστή αναπαράσταση των ηθών της μέσης κοινωνίας της Πετρούπολης».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Βιογραφικό κι ένα διήγημά του [1] mrj:Гоголь, Николай Васильевич
Παραπομπές [1] http:/ / www. peri-grafis. com/ ergo. php?id=1139
232
233
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι Ο Φιόντορ Μιχάηλοβιτς Ντοστογιέφσκι (Fyodor Mikhailovich Dostoevsky, ρωσ. Фёдор Михайлович Достоевский) υπήρξε κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ρωσικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1821 στη Μόσχα. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Μηχανικών της Αγίας Πετρούπολης. Υπηρέτησε στο στρατό για ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη. Θέμα των έργων του, η ίδια η ζωή. Είδε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και η προσφορά του στην παγκόσμια λογοτεχνία Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Πορτραίτο από τον Βασίλι Περόφ, 1872 είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Θεωρείται ως ο μεγαλύτερος μυθιστοριογράφος όλων των εποχών και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α'. Αυτή του η στάση είχε αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε τετραετή φυλάκιση. Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Στα χρόνια της φυλάκισης και εξορίας του αντλούσε δύναμη από μια Καινή Διαθήκη που είχε μαζί του. Το 1859 επέστρεψε στην Πετρούπολη και εξέδωσε μαζί με τον αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία, όμως, δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος γιά να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχετικά άνετα. Σε αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα: Ο παίκτης, Οι αδερφοί Καραμαζώφ, Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι. Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού "Πολίτης" και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό, Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία. Πέθανε το 1881 στην Πετρούπολη σε ηλικία 60 ετών.
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Το σπίτι-μουσείο του Ντοστογιέφσκι Οικία - Μουσείο Ντοστογιέφσκι Στις αρχές Οκτώβρη του 1878, ο Ντοστογιέφσκι με την οικογένειά του μετακόμισε σ' ένα διαμέρισμα στην Οδό Κουζνέτσνυ αριθ. 5. Η απόφαση να πάει σ' ένα νέο σπίτι συνδέεται με τον τραγικό θάνατο του μικρότερου γιου του στις 16 Μαίου 1878 από επιληψία, αρρώστια που είχε κληρονομήσει από τον ίδιο τον πατέρα του. Το διαμέρισμα αυτό της Κουζνέτσνυ αριθ. 5, όπου ο Ντοστογιέφσκι έζησε για 2 1/2 χρόνια μέχρι το θάνατό του, ήταν στο δεύτερο όροφο με έξι δωμάτια και παράθυρα με θέα στην Εκκλησία του Αγίου Βλαντίμιρ, όπου ο Ντοστογιέφσκι εκκλησιαζόταν στα τελευταία χρόνια Το σπίτι που έζησε και πέθανε ο Ντοστογιέφσκι στην Αγία της ζωής του. Σ' αυτό το σπίτι με την ταπεινή Πετρούπολη, Οδός Κουζνέτσκυ αριθ. 5. επίπλωση, ο Ντοστογιέφσκι έγραψε το τελευταίο μυθιστόρημά του Οι αδελφοί Καραμαζώφ. Το Νοέμβριο του 1991, με τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη γέννηση του συγγραφέα, το Μουσείο Ντοστογιέφσκι της Αγίας Πετρούπολης άνοιξε στο κοινό τις πύλες του στο σπίτι αυτό. Ο Ντοστογιέφσκι, πέρα από επιληπτικός, υπέφερε σ' όλη του τη ζωή και από ασθένεια των πνευμόνων. Στις 26 Γενάρη του 1881, είχε μια σοβαρή πνευμονική αιμορραγία. Το βράδυ της ίδιας ημέρας κάλεσαν τον ιερέα της γειτονικής Εκκλησίας του Αγίου Βλαντίμιρ κι ο Ντοστογιέφσκι εξομολογήθηκε και δέχτηκε τη Θεία Κοινωνία. 'Οπως γράφει στο "Ημερολόγιό" της η 'Αννα Γρηγόριεβνα Ντοστογιέφσκι, όταν διαβεβαίωνε τον Ντοστογιέφσκι ότι θα ζούσε ακόμη για πολλά χρόνια, εκείνος της απάντησε: "'Οχι, το ξέρω, θα πεθάνω σήμερα! 'Αναψε μια λαμπάδα, 'Αννια, και δος μου το Ευαγγέλιο". Στις 28 Γενάρη του 1881, ώρα 8.36 το βράδυ, ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι πέθανε. Τα νέα για το θάνατο του Ντοστογιέφσκι τάραξαν αφάνταστα τους Ρώσους της Αγίας Πετρούπολης. Για δυο συνεχείς ημέρες, 29-30 του Γενάρη, το διαμέρισμα της Οδού Κουζνέτσνυ αριθ. 5 κατακλυζόταν από κόσμο, που συνέρρεε για το τελευταίο αντίο - μπροστά στο ξεσκέπαστο φέρετρο στη μέση του γραφείου του - στον πολυαγαπημένο του συγγραφέα. 'Ολα τα δωμάτια του σπιτιού ήταν κατάμεστα με κόσμο. Μεγάλες μορφές της ρωσικής λογοτεχνίας συνωστίζονταν γύρω από το φέρετρό του.
234
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
235
Το Σάββατο στις 31 Γενάρη, η σορός του Ντοστογιέφσκι μεταφέρθηκε από το σπίτι της Οδού Κουζνέτσνυ αριθ. 5. Όλη η Αγία Πετρούπολη, δίχως άλλο προηγούμενο, ακολούθησε τη νεκρική πομπή προς το Μοναστήρι του Αλεξάντερ Νιέφσκι, όπου θα γινόταν η ταφή. Πρωτομηνιά, Φλεβάρης του 1881, μετά την εξόδιο λειτουργία στην Εκκλησία του Αγίου Πνεύματος της Μονής και με την παρουσία τεράστιου πλήθους ανθρώπων, ο Ντοστογιέφσκι τάφηκε στο Κοιμητήριο Τίχβιν (Tikhvin) του Μοναστηριού Αλεξάντερ Νιέφσκι, δίπλα στον τάφο του Ρώσου ποιητή Βασίλι Ζουκόφσκι. Στα 1883, σε επιτάφια τελετή, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου και της προτομής του Ντοστογιέφσκι, έργο του γλύπτη Ν. Λαβρέτσκυ. Όχι μακρυά από τον τάφο του Ντοστογιέφσκι, βρίσκονται και οι τάφοι διάσημων συνθετών της Ρωσίας Τσαϊκόφσκι, Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, Μουσόργκσκι, Μποροντίν και Γκλίνκα.
Εργογραφία
Μυθιστορήματα • • • • • •
Ο φτωχόκοσμος (1846) Ο σωσίας (1846) Νιετόσκα Νιεζβάνοβα (1849) Το όνειρο του θείου μου (1859) Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του (1859) Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων (1860-1862)
• • • • • • • • •
Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι (1861) Σημειώσεις από το υπόγειο (1864) Ο παίκτης (1866) Έγκλημα και τιμωρία (1866) Ο ηλίθιος (1868) Ο αιώνιος σύζυγος (1870) Οι δαιμονισμένοι (1871-1872) Ο έφηβος (1875) Αδελφοί Καραμαζώφ (1879-1880)
Ο τάφος του Ντοστογιέφσκι στο Κοιμητήριο Τίχβιν της Μονής Αλεξάντερ Νιέφσκι στην Αγία Πετρούπολη
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Διηγήματα • • • • • • • • • • • • • • • •
Ο κύριος Προχάρτσιν (1846) Μυθιστόρημα σε εννέα γράμματα (1847) Η σπιτονοικοκυρά (1847) Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απ’το κρεβάτι (1848) Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος (1848) Λευκές νύχτες (1848) Πολζούνκωβ (1848) Μια αδύναμη καρδιά (1848) Ένας τίμιος κλέφτης (1848) Ο μικρός ήρωας (γραμμένο το 1849 και δημοσιευμένο το 1857) Μια αξιοθρήνητη ιστορία (1862) Ο κροκόδειλος (1865) Μπόμποκ* (1873) Μικρές εικόνες*(1873) Το παιδί στο δένδρο του Χριστού* (1876) Μια γλυκιά γυναίκα* (1876)
• Ο χωρικός Μάρεϊ* (1876) • Η αιωνόβια* (1876) • Το όνειρο ενός γελοίου* (1877) *Σημ. Δημοσιεύτηκαν μέσα από «Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα»
Δοκίμια • Χειμερινές σημειώσεις σε καλοκαιρινές εντυπώσεις (1863) • Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα (1873-1877) • Ο λόγος για τον Πούσκιν (1880)
Πηγές • Ν.Ashimbaeva - V. Biron: "The Dostoevsky Museum in Saint- Petersburg", Silver Age Publishers, Saint-Petersburg, 2006 (Σχετικά με το σπίτι- μουσείο του Ντοστογιέφσκι στην Αγία Πετρούπολη και τα γεγονότα του θανάτου του). • 'Αννα Γρηγόριεβνα Ντοστογιέβσκη: "Ο Ντοστογιέβσκη και γω", Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα, 2004. • Μήτσος Αλεξανδρόπουλος: "Ο Μεγάλος Αμαρτωλός", Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1999.
236
237
Φιοντόρ Τιούτσεφ Φιοντόρ Τιούτσεφ Τιούτσεφ, Φεντόρ Ιβάνοβιτς (5 Δεκεμβρίου 1803 - 27 Ιουλίου 1873). Διακεκριμένος Ρώσος ποιητής και διπλωμάτης. Έμεινε στο Μόναχο και στο Τουρίνο, όπου γνώρισε τον Friedrich Wilhelm Joseph Schelling και τον Χάινριχ Χάινε. Δεν συμμετείχε στην λογοτεχνική ζωή ούτε θεωρούσε τον εαυτό του λογοτέχνη. Έχουν διατηρηθεί 400 περίπου ποιήματά του αποσπάσματα των οποίων έγιναν δημοφιλή και πέρασαν στο στόμα του ρώσικου λαού ως παροιμίες. Τα πρώτα ποιήματά του βασίζονται στην ποιητική παράδοση του 18ου αιώνα. Από το 1830 τα έργα του υφίστανται την επίδραση του Ευρωπαϊκού (προπαντώς Γερμανικού) ρομαντισμού. Αποτελούν φιλοσοφικά, στοχαστικά ποιήματα με βασικά θέματα την Κτίση, την φύση, την ανθρώπινη μοίρα. Το 1840 δημοσιεύει μερικά Φεντόρ Τιούτσεφ πολιτικά άρθρα πάνω στο πρόβλημα της αλληλεπίδρασης της Ρωσίας με τον Δυτικό πολιτισμό. Τη δεκαετία του 1850 ο Τιούτσεφ δημιουργεί μίαν σειρά ερωτικών ποιημάτων γεμάτη διαπεραστικό αίσθημα αγάπης και καημού. Τα ποιήματα αυτά αργότερα ενώθηκαν στο λεγόμενο «Ντενίσιεφσκι» κύκλο, αφιερωμένο στην ερωμένη του ποιητή την Ε. Α. Ντενίσιεβα δηλαδή. Τις επόμενες δεκαετίες του 1860 και 1870 στα έργα του κυριαρχούν πολιτικά θέματα. Το πιο γνωστό ποίημα του Τιούτσεφ «Silentium!» [1] είναι πικρό προσκλητήριο στην σιωπή, παράπονο για την ακατανοησία των ανθρώπων. Συχνά παραθέτωνται οι παρακάτω αφορισμοί του ποιητή• «ο λόγος που το είπανε είναι ψέμα», «η Ρωσία δεν κατανοείται από νου» και «δεν μας βολεί να προβλέπουμε πως θ’αντηχούν τα λόγια μας».
Εξωτερικές συνδέσεις • Τιούτσεφιανα [2]
Παραπομπές [1] http:/ / ruthenia. ru/ tiutcheviana/ publications/ trans/ silentium. html#el [2] http:/ / ruthenia. ru/ tiutcheviana/ index. html
238
Χιλιανοί λογοτέχνες
239
Ιζαμπέλ Αλιέντε Ιζαμπέλ Αλιέντε Η Ιζαμπέλ Αλιέντε Λόνα (Ισπανικά: Isabel Allende Llona), γεννημένη στη Λίμα του Περού στις 2 Αυγούστου 1942, είναι μια Χιλιανή μυθιστοριογράφος. Η Αλιέντε αποτελεί μια από τις πρώτες λατινοαμερικανίδες συγγραφείς που γνώρισαν διεθνή επιτυχία. Είναι διάσημη για την προσφορά της στην λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία, τα μυθιστορήματα «Το Σπίτι των Πνευμάτων» (1982) και «Η Πόλη των Θηρίων» (2002). Τα μυθιστορήματά της συχνά περιέχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία, με έμφαση στη γυναικεία οπτική, αναμειγνύοντας μύθο και ρεαλισμό. Έργα της έχουν μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και έχουν πουλήσει περισσότερα από 51 εκατομμύρια αντίτυπα. Έχει κάνει πολλές διαλέξεις και μεγάλες περιοδείες προώθησης των βιβλίων της, ενώ έχει διδάξει σε δέκα κολλέγια των Η.Π.Α. Το Σεπτέμβριο του 2010 παρέλαβε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της χώρας της.[1] Έχοντας λάβει την αμερικανική υπηκοότητα το 2003, σήμερα διαμένει με το σύζυγό της στην Καλιφόρνια.
Μυθιστορήματα
Ιζαμπέλ Αλιέντε (Απρίλιος 2008)
Ιζαμπέλ Αλιέντε
240
Έτος
Τίτλος
1982 La casa de los espíritus
Ελληνικός Τίτλος Το σπίτι των πνευμάτων
1984 La gorda de porcelana 1985 De amor y de sombra
Του έρωτα και της σκιάς
1987 Eva Luna
Εύα Λούνα
1989 Cuentos de Eva Luna
Ιστορίες της Εύα Λούνα
1991 El plan infinito
Το επουράνιο σχέδιο
1995 Paula
Πάουλα
1998 Afrodita
Αφροδίτη
1999 Hija de la fortuna
Κόρη της μοίρας
2000 Retrato en sepia
Φωτογραφία σε σέπια
2002 La ciudad de las bestias
Η πόλη των θηρίων
2003 Mi país inventado
Η ονειρεμένη πατρίδα μου
2004 El reino del dragón del oro
Το βασίλειο του χρυσού δράκοντα
2005 El bosque de los pigmeos
Το δάσος των Πυγμαίων
El Zorro: Comienza la leyenda Ζορρό: Η αρχή του θρύλου 2006 Inés del Alma Mía
Ινές, ψυχή μου
2007 La suma de los dias
Όλες οι μέρες
Παραπομπές [1] Στην Ιζαμπέλ Αλιέντε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Χιλής (http:/ / news. in. gr/ culture/ article/ ?aid=1231057665). Ιστότοπος In.gr. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ/Γαλλικό (3 Σεπτεμβρίου 2010)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη ιστοσελίδα. (http://www.isabelallende.com/) • Τα έργα της συγγραφέως από τις εκδόσεις «Ωκεανίδα» στα ελληνικά. (http://www.oceanida.gr/demo/ index.php?op=modload&modname=Authors&authorid=5&language=) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Allende άρθρο Isabel Allende (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Isabel) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Allende ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Isabel)).
Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες
Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Άλις Γουόκερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2398196 Συνεισφέροντες: CubicStar, Dada, Fefeli, Geraki, Lord Makro, Tony Esopi, VJSC263IO, Δνόφος, Μυρμηγκάκι, Φωτεινή Γιαλού, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Αν Τάιλερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1902527 Συνεισφέροντες: Tony Esopi, Vasileios78, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Ανν Σέξτον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2432471 Συνεισφέροντες: Avacalop, Kostisl, Tony Esopi, VJSC263IO, Φωτεινή Γιαλού, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2375465 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Atlantia, Bibliographos, Christianna1219, Glavkos, KRBN, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Okle, Ttzavaras Γουίλιαμ Μπάροουζ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275695 Συνεισφέροντες: Atlantia, Ferengi, GeorgeKM, Glavkos, Ionutzmovie, Loveless, Mfish 8, Ttzavaras, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Γουίλιαμ Φώκνερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2251905 Συνεισφέροντες: Ttzavaras, Vanakaris, Μυρμηγκάκι, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Έζρα Πάουντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2372242 Συνεισφέροντες: Atlantia, CommonsDelinker, Dada, Dead3y3, Kostisl, Sshadow, Tony Esopi, Veron, Μυρμηγκάκι, Φωτεινή Γιαλού Έλεν Κέλερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2387039 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, FocalPoint, MARKELLOS, VJSC263IO, Veron Έμιλι Ντίκινσον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2428313 Συνεισφέροντες: A. B., Bibliographos, Dimitrissss, MARKELLOS, Spiros71, Veron Έντγκαρ Άλλαν Πόε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2354802 Συνεισφέροντες: ArielGlenn, Avacalop, Badseed, CommonsDelinker, Dada, Dai, Diderot, Ekton, Gaudio, Kostisl, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Mu8os, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Έντμουντ Κίλι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2275674 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Badseed, Bibliographos, Egmontaz, Kiatos, MARKELLOS, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Έρνεστ Χέμινγουεϊ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2399183 Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, Dada, Dai, Dimitrisss, Dimitrissss, Ekton, Heima, Imansola, Loveless, MARKELLOS, Oistros, Templar52, Tony Esopi, Αλκιβιάδης, Φωτεινή Γιαλού Ισαάκ Ασίμωφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2354538 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Ekton, Ferengi, FocalPoint, Kalogeropoulos, Loveless, MARKELLOS, Npm, Stelea150, Tony Esopi, Zisbartz, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Καρλ Σάντμπεργκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2392043 Συνεισφέροντες: Badseed, DIMSFIKAS, Dada, Kamafe, Kostisl, Tony Esopi, Ttzavaras, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Κίμων Φράιερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1340633 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Lemur12, Αχρήστης Κόνραντ Άικεν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2323888 Συνεισφέροντες: Dada, Juckelbert, Tony Esopi Λάνγκστον Χιουζ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2367648 Συνεισφέροντες: Atlantia, DIMSFIKAS, Egmontaz, Ferengi, Ttzavaras Λόιντ Ντάγκλας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1243907 Συνεισφέροντες: 8th Ohio Volunteers, Adawson13, AlbertSM, Auric, Badbilltucker, Bkado, Brendan Moody, Cburnett, Chris Roy, Collywolly, Cuppysfriend, D6, Everyking, Flockmeal, Jwillbur, Kalogeropoulos, Kevinalewis, MARKELLOS, Mike Dillon, Orbicle, ShelfSkewed, Slambo, SouledoutforHim, T@nn, Terryn3, Thirdship, Zoicon5, 24 ανώνυμες επεξεργασίες Μαρκ Τουαίην Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422761 Συνεισφέροντες: A. B., Bluevopa, Dada, FocalPoint, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Ναθάνιελ Χόθορν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2273890 Συνεισφέροντες: Atlantia, Kalogeropoulos, Lemur12, Niki81, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Νόρμαν Μέιλερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2369417 Συνεισφέροντες: Badseed, Ekton Νταν Μπράουν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2164026 Συνεισφέροντες: Ekton, Kostisl, Loveless, Syfra, Tony Esopi, Ttzavaras, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Ουώλτ Ουίτμαν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2389722 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Dada, Kostisl, Loveless, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Πίτερ Κόνστανταϊν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1471563 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Ferengi, Kiatos, Zlatomodry, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Πολ Όστερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2360266 Συνεισφέροντες: Atlantia, Bibliographos, Ionutzmovie, Nataly8, Tony Esopi, Zisbartz, 14 ανώνυμες επεξεργασίες Ρικ Ρίορνταν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2394773 Συνεισφέροντες: Atlantia, Egmontaz, K sal 15, MARKELLOS, Spiroskalafationes, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Ρόμπερτ Λόουελλ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2303104 Συνεισφέροντες: Hero abide, Kostisl, Murtasa, Stimetta, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ρόμπερτ Φροστ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2251267 Συνεισφέροντες: GilliamJF, Kostisl, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού Σίνκλερ Λιούις Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2059395 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Dada, Dai, Heima, Kostisl, Lemur12, Loveless, Tony Esopi, Willy on Wheels, Αχρήστης, Φωτεινή Γιαλού Στίβεν Κινγκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2412500 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Amalgam, Ann, Badseed, CeeKay, Dada, Dead3y3, Dr Moshe, Ekton, Ferengi, FocalPoint, GhostFace1234, Kalogeropoulos, Lord Makro, Loveless, Marinos el, Mu8os, Psycostas, Spirou, Tony Esopi, Trouble18, Ttzavaras, Veron, Zisbartz, Κωνσταντίνος Κότροφος, Φωτεινή Γιαλού, 164 ανώνυμες επεξεργασίες Στίβεν Πρέσσφιλντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1584222 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Dai, Noobas, Tony Esopi, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Σύλβια Πλαθ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2429869 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Atlantia, Avacalop, Bibliographos, Dada, Daydreamer, Heima, Hero abide, Kostisl, Lemur12, Loveless, Veron, Ιωάννα Μοάτσου Στρατηγοπούλου, Φωτεινή Γιαλού, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Τζακ Άμποττ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2354828 Συνεισφέροντες: Academic Challenger, AndonicO, Asarelah, Asbl, Atlantia, Badseed, Bobblewik, CALR, Charles Matthews, Daniel Case, Daviddbyrd.md, DesertEagle73, Dvyost, Egmontaz, Ekton, Fanra, Geoffr, JPX7, Jack 1994 flyer, Joseph A. Spadaro, KF, Leblancmh, MARKELLOS, PatGallacher, Robert Mercer, Ryleth777, Schmiteye, Suzanne mcdermott, Thf1977, Timeloss, Uucp, VJSC263IO, Wayward, Zzyzx11, Περίεργος, 44 ανώνυμες επεξεργασίες Τζακ Κέρουακ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2176549 Συνεισφέροντες: Badseed, Bibliographos, Dada, Flashdart2, Gemini1980, MARKELLOS, Planodios, Pvasiliadis, Tony Esopi, Δεξαμενιότης, Φωτεινή Γιαλού, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Τζέφρι Ευγενίδης Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2213723 Συνεισφέροντες: Bibliographos, Dai, Dimitrisss, Egmontaz, Ionutzmovie, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού Τζιμ Μόρισον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2426472 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Agapornis, CeeKay, Dada, Ferengi, Geraki, Kalogeropoulos, Loveless, MARKELLOS, Ponti, Sandy, Veron, Wiz, Μυρμηγκάκι, 12 ανώνυμες επεξεργασίες
241
Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Τζον Στάινμπεκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431820 Συνεισφέροντες: Avacalop, Badseed, CommonsDelinker, Dada, Eleni888, Heima, Ionutzmovie, Tony Esopi, Ttzavaras, Varlaam, Αλκιβιάδης, Βασίλης, Φωτεινή Γιαλού, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Τζόναθαν Κάρολ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2048276 Συνεισφέροντες: Amalgam, MARKELLOS, Tony Esopi Τζορτζ Μόουζες Χόρτον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2186023 Συνεισφέροντες: Dada, Kamafe, Tony Esopi, Veron, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι Τομ Κλάνσυ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2382102 Συνεισφέροντες: Dead3y3, FocalPoint, Geraki, Loveless, MARKELLOS, Tony Esopi, Ttzavaras, Φωτεινή Γιαλού, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Τομ Ρόμπινς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2049837 Συνεισφέροντες: Del, Juckelbert, MARKELLOS, Tony Esopi, Veron, Zisbartz, Βασίλης, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Τόμας Μπούλφιντς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2370044 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Bibliographos, Kalogeropoulos, MARKELLOS, Murtasa, Nakos2208, Tony Esopi Τόμας Πίντσον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2354524 Συνεισφέροντες: CommonsDelinker, CubicStar, Dada, Mik, Tony Esopi, Φωτεινή Γιαλού, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Τόμας Στερνς Έλιοτ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2321618 Συνεισφέροντες: Badseed, Bibliographos, CommonsDelinker, Dada, Heima, Ionutzmovie, Loveless, MARKELLOS, Tony Esopi, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Τόνι Μόρρισον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430951 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Bibliographos, Common Good, Heima, MARKELLOS, Mari, Tony Esopi, Αχρήστης, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Τρούμαν Καπότε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2417754 Συνεισφέροντες: Dada, Dai, GhostFace1234, Heima, Loveless, Tony Esopi, Αχρήστης, Φωτεινή Γιαλού Τσακ Παλάνιουκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2377988 Συνεισφέροντες: AlexSoultos, Amalgam, Dada, Diamond, Heima, Lola Voss, Loveless, MARKELLOS, Misrix gr, Nirvana, Tony Esopi, Ttzavaras Τσαρλς Μπουκόφσκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2272306 Συνεισφέροντες: Amalgam, Badseed, Bibliographos, Dada, Dead3y3, Ferengi, Funken, Gmage, Kalogeropoulos, Kostisl, MARKELLOS, Prajdzisvet, Prince Rupert, T.thanos, Μυρμηγκάκι, Μύθος, 8 ανώνυμες επεξεργασίες Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2430390 Συνεισφέροντες: Badseed, Dada, Loveless, Odd, The Phantom, Tony Esopi, Ttzavaras, Φωτεινή Γιαλού, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2418178 Συνεισφέροντες: Catlemur, Ekton, FocalPoint, Galania, Geraki, Grifos80, Hieronymus, Kalogeropoulos, Lord Makro, Loveless, Matia.gr, Patriot8790, Tony Esopi, Ttzavaras, Veron, Μυρμηγκάκι, Φωτεινή Γιαλού, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Χένρι Τζέιμς Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2350506 Συνεισφέροντες: Αλκιβιάδης Χένρυ Μίλλερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2288849 Συνεισφέροντες: Dada, Ggia, Npm, Tony Esopi, Βασίλης, Φωτεινή Γιαλού, 5 ανώνυμες επεξεργασίες Χέρμαν Μέλβιλ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2314533 Συνεισφέροντες: Atlantia, Patriot8790, Μυρμηγκάκι Άαρον Άπελφελντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2362705 Συνεισφέροντες: Glavkos, KRBN, Niki81, Sverigekillen, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Άμος Οζ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2141082 Συνεισφέροντες: Atlantia, Funken, KRBN, Niki81, VJSC263IO, Veron, 7 ανώνυμες επεξεργασίες Ίμρε Κέρτες Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2423076 Συνεισφέροντες: Atlantia, KRBN, MARKELLOS, Niki81, Ttzavaras Κάρλος Φουέντες Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2258010 Συνεισφέροντες: Badseed, Ionutzmovie, Kamafe, MARKELLOS, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Μαξ Μπροντ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2338462 Συνεισφέροντες: Badseed, Christos Vittoratos, CommonsDelinker, Dada, Dimitrissss, KRBN, Loveless, Tony Esopi, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Ναντίν Γκόρντιμερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2309091 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Badseed, Dead3y3, Juliajulia, KRBN, Templar52, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Φραντς Κάφκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2398673 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Christos Vittoratos, CommonsDelinker, Dada, Dimitrissss, KRBN, Kate Pearl, Lady 6thofAu, Loveless, Mu8os, Odd, The Phantom, Tony Esopi, Veron, Αναστάσιος, 12 ανώνυμες επεξεργασίες Αλεξάντρ Ισάγεβιτς Σολζενίτσιν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2373742 Συνεισφέροντες: *Αλέξανδρος, Atlantia, Ferengi, Ttzavaras, Vasilakism, Μυρμηγκάκι, Παναγιώτης Μπότσης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2431533 Συνεισφέροντες: Alexander Gerashchenko, Christianna1219, Christos Vittoratos, CommonsDelinker, Dada, Dead3y3, Kalogeropoulos, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Nataly8, Purbo T, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Μυρμηγκάκι, Παναγιώτης Μπότσης, Ωριγένης, 338 ανώνυμες επεξεργασίες Αντόν Τσέχωφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2435061 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, Dipa1965, Hypnotist, Kostisl, Loveless, Purbo T, Tony Esopi, Veron, Αχρήστης, Μυρμηγκάκι, 10 ανώνυμες επεξεργασίες Βίλχελμ Κύχελμπεκερ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2355478 Συνεισφέροντες: Atlantia, Patriot8790, 41 ανώνυμες επεξεργασίες Βλαδίμηρος Μονομάχος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2162117 Συνεισφέροντες: Badseed, FocalPoint, Glavkos, Loveless, Vladimiros, Μυρμηγκάκι, Παναγιώτης Μπότσης Γιεβγκένι Ζαμιάτιν Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2249177 Συνεισφέροντες: Atlantia, Glavkos, KRBN Ιβάν Τουργκένιεφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2385293 Συνεισφέροντες: Ewiki, Glavkos, Lemur12, Loveless, Vasileios78, Αχρήστης, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Κίρα Σίνου Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1541652 Συνεισφέροντες: Atlantia, Glavkos, Lemur12 Λέων Τολστόι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2420806 Συνεισφέροντες: Agapornis, Badseed, Dimitrisss, Egmontaz, GiaNt, Isa alcala, Ivanois, Kostisl, Loveless, Mercy, Nalba, Templar52, Tony Esopi, VJSC263IO, Wutsje, 6 ανώνυμες επεξεργασίες Μαξίμ Γκόρκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2359951 Συνεισφέροντες: Atlantia, Badseed, Geraki, Glavkos, KRBN, Loveless, Mu8os, Tony Esopi, V-astro, Παναγιώτης Μπότσης, 4 ανώνυμες επεξεργασίες Μπορίς Παστερνάκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2409647 Συνεισφέροντες: Alexander Gerashchenko, Christos Vittoratos, CubicStar, Glavkos, Heima, KRBN, Kostisl, MARKELLOS, S. Cruz, Templar52, Tony Esopi, Ttzavaras, Αλκιβιάδης, 204 ανώνυμες επεξεργασίες Νικολάι Γκόγκολ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2381085 Συνεισφέροντες: Christos Vittoratos, FocalPoint, Isa alcala, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Mu8os, S. Cruz, Tony Esopi, Wilson44691, Αχρήστης Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2422689 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Alexander Gerashchenko, Ank, Atlantia, DIMSFIKAS, Dada, Dentovrisko, Diderot, E2m, Egmontaz, EleftheriosKosmas, Flyax, Glavkos, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Mik, Murtasa, Nakos2208, Oistros, Tony Esopi, Vyruss, 22 ανώνυμες επεξεργασίες Φιοντόρ Τιούτσεφ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2423456 Συνεισφέροντες: FocalPoint, Glavkos, Kostisl, Loveless, Tony Esopi, 3 ανώνυμες επεξεργασίες
242
Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες Ιζαμπέλ Αλιέντε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2423479 Συνεισφέροντες: Atlantia, Ferengi
243
Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες
Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Εικόνα:Alice Walker.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Alice_Walker.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Virginia DeBolt Αρχείο:AnneSextonGrave.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:AnneSextonGrave.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:Midnightdreary Αρχείο:Monument Nabokov Montreux 23.12.2006.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monument_Nabokov_Montreux_23.12.2006.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: User:Ygrek Αρχείο:Burroughs1983 cropped.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Burroughs1983_cropped.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Chuck Patch Αρχείο:Wikipedia-logo.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89 Αρχείο:William_Faulkner_01_KMJ.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:William_Faulkner_01_KMJ.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Infrogmation, Mschlindwein, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Ezra Pound 1945 May 26 mug shot.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ezra_Pound_1945_May_26_mug_shot.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: U.S. armed forces Αρχείο:Helen Keller.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Helen_Keller.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Calliopejen1, CrazyLegsKC, Konstable, WernerPopken, ZooFari, 3 ανώνυμες επεξεργασίες Image:Black-white photograph of Emily Dickinson.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Black-white_photograph_of_Emily_Dickinson.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Classicfilms, Deadstar, Durova, Husky, Jacklee, Kilom691, Makemi, Pfctdayelise, Thuresson Εικόνα:Edgar Allan Poe 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Edgar_Allan_Poe_2.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Beao, Clevelander96, Deadstar, Emijrp, G.dallorto, Grillo, Hannah, Herbythyme, Howcheng, Infrogmation, Kanonkas, Llull, Lyzzy, Mentifisto, Midnightdreary, Romary, Scewing, Takabeg, 9 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Poe's grave Baltimore MD.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Poe's_grave_Baltimore_MD.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Original uploader was Eixo at en.wikipedia Αρχείο:Paul Gustave Dore Raven5.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Paul_Gustave_Dore_Raven5.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Kilom691, McLeod, Midnightdreary, Wikibob Εικόνα:ErnestHemingway.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:ErnestHemingway.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Lloyd Arnold Αρχείο:ErnestHemingwayBabyPicture.gif Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:ErnestHemingwayBabyPicture.gif Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Brian0918 at en.wikipedia Αρχείο:Hemingway's writing desk in Key West.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hemingway's_writing_desk_in_Key_West.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Averette, Infrogmation, Squirrelist, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Isaac_Asimov_on_Throne.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Isaac_Asimov_on_Throne.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Rowena Morrill File:Carl Sandburg NYWTS.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Carl_Sandburg_NYWTS.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Al Ravenna, World Telegram staff photographer Αρχείο:Langston Hughes 1936.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Langston_Hughes_1936.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Ary29, Dcoetzee, Patricia.fidi Αρχείο:MarkTwain.LOC.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:MarkTwain.LOC.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Grendelkhan, Infrogmation, Romary, Scewing, Semnoz, Shizhao, Tom, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Mark Twain young.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mark_Twain_young.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ash Crow, CodeMonk, Red devil 666, Scewing Αρχείο:Twain and rogers 1908.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Twain_and_rogers_1908.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Ash Crow, Emok, Scewing, Whooligan, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:SamuelC Grave.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:SamuelC_Grave.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Ash Crow, Whooligan Αρχείο:Nathaniel Hawthorne.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nathaniel_Hawthorne.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Daderot, EDUCA33E, Maksim, Scewing Αρχείο:Hawthorne (Salem Home).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hawthorne_(Salem_Home).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Aurevilly Εικόνα:Normanmailer.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Normanmailer.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: w:Carl Van VechtenCarl Van Vechten Εικόνα:Dan Brown bookjacket cropped.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dan_Brown_bookjacket_cropped.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Photographer Philip Scalia Αρχείο:Walt Whitman edit 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Walt_Whitman_edit_2.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: George C. Cox (1851–1902) UNIQ-ref-2-f4e907b009d3dd80-QINU Αρχείο:Peter Constantine 2008.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Peter_Constantine_2008.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Hattak (talk) Original uploader was Hattak at en.wikipedia Αρχείο:Paul Auster in New York City 2008.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Paul_Auster_in_New_York_City_2008.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: David Shankbone Αρχείο:Rick riordan 2007.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Rick_riordan_2007.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Photograph created by Larry D. Moore (Nv8200p on en.wikipedia) using a Kodak EasyShare P880 camera. Αρχείο:Jb_modern_frost_2_e.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jb_modern_frost_2_e.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Droll (usurped), JB Αρχείο:RobertFrost.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:RobertFrost.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: US Gov Image:Lewis-Sinclair-LOC.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Lewis-Sinclair-LOC.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Jengod, Martin H., Mutter Erde, Werckmeister, Алексей Скрипник, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Image:Nobel prize medal.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nobel_prize_medal.svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Gusme Εικόνα:Stephen King, Comicon.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Stephen_King,_Comicon.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: "Pinguino" Αρχείο:Stephenking house.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Stephenking_house.JPG Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Julia Ess Αρχείο:Plath grave.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Plath_grave.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Man vyi, Playtime, Verica Atrebatum, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Εικόνα:Abbottmug1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Abbottmug1.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Uncredited Αρχείο:Kerouac by Palumbo.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kerouac_by_Palumbo.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Tom Palumbo from New York, NY, USA Image:Jack Kerouac House - Winter Park Florida.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jack_Kerouac_House_-_Winter_Park_Florida.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Ebyabe, Infrogmation, Maksim, Man vyi, Urban Αρχείο:Jeffrey Eugenides.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jeffrey_Eugenides.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Alaniaris, FlickreviewR, Melancholyblues
244
Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Jim Morrison2.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jim_Morrison2.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Brandt Luke Zorn, Dread83, Pmathijssen, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Jim-Morrison Pere Lachaise 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jim-Morrison_Pere_Lachaise_2.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Fab1 Αρχείο:JohnSteinbeck crop.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:JohnSteinbeck_crop.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Homonihilis Αρχείο:Nobel prize medal.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nobel_prize_medal.svg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Gusme Αρχείο:Jonathan Carroll in SF.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Jonathan_Carroll_in_SF.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: 48states Αρχείο:Tom Robbins.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Tom_Robbins.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Aida, Tristan Bukowski, Ö Αρχείο:ThomasBulfinch.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:ThomasBulfinch.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Bulfinch Αρχείο:T S Eliot Simon Fieldhouse.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:T_S_Eliot_Simon_Fieldhouse.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Simon Fieldhouse Original uploader was Simonfieldhouse at en.wikipedia Αρχείο:Toni Morrison 2008.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Toni_Morrison_2008.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Angela Radulescu Αρχείο:Truman Capote 1924 1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Truman_Capote_1924_1.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Entheta, Floriang, G.dallorto, Homonihilis, Infrogmation, Wst, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Sound-icon.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sound-icon.svg Άδεια: GNU Lesser General Public License Συνεισφέροντες: Crystal SVG icon set Αρχείο:Chuck Palahniuk on tour.gif Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Chuck_Palahniuk_on_tour.gif Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Conscious, G.dallorto, Gabor, LGagnon, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:CharlesBukowski.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:CharlesBukowski.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5 Συνεισφέροντες: Artgal73 Αρχείο:LosAngeles06.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:LosAngeles06.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:Pintaric Αρχείο:Francis Scott Fitzgerald 1937 June 4 (1) (photo by Carl van Vechten).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Francis_Scott_Fitzgerald_1937_June_4_(1)_(photo_by_Carl_van_Vechten).jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: ALE!, Floriang, JayHenry, Schekinov Alexey Victorovich Αρχείο:Francis Scott Fitzgerald 1937 June 4 (2) (photo by Carl van Vechten).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Francis_Scott_Fitzgerald_1937_June_4_(2)_(photo_by_Carl_van_Vechten).jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Andreagrossmann, Dcoetzee, Floriang, Patricia.fidi Αρχείο:Lovecraft-1924.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Lovecraft-1924.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Hekerui, Jdelrio, Kilom691, Winterkind Εικόνα:HenryJamesPhotograph.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:HenryJamesPhotograph.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Photographer unknown. File:Flag of the United States (3-2 aspect ratio).svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_the_United_States_(3-2_aspect_ratio).svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:CMBJ, User:Dbenbenn, User:Indolences, User:Jacobolus, User:Technion, User:Zscout370 Αρχείο:Henry Miller 1940.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Henry_Miller_1940.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Bohème, Dread83, בלוד Εικόνα:Herman Melville 1860.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Herman_Melville_1860.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Howcheng, Infrogmation, Scewing Αρχείο:Flag of the United States.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_the_United_States.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Dbenbenn, User:Indolences, User:Jacobolus, User:Technion, User:Zscout370 Αρχείο:appelfeldprofile.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Appelfeldprofile.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.5 Συνεισφέροντες: Original uploader was Gilabrand at en.wikipedia File:Amos Oz by Kubik.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Amos_Oz_by_Kubik.JPG Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl Αρχείο:Imre Kertész (1929-) Hungarian writer II. by Csaba Segesvári.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Imre_Kertész_(1929-)_Hungarian_writer_II._by_Csaba_Segesvári.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Csaba Segesvári camera-man at Délmagyarország lapcom Kft. Αρχείο:Carlos Fuentes.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Carlos_Fuentes.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Balbo, CommonsDelinker, EOZyo, Magister Mathematicae, Ruiz, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Kafka1906.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kafka1906.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Badseed, LSDSL, Maartenvdbent, Man vyi, Opponent, Scewing Αρχείο:Kafka5jahre.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kafka5jahre.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Maartenvdbent, Opponent, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Kafka monument.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kafka_monument.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: User:Henryart Αρχείο:Grave of Kafka.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Grave_of_Kafka.JPG Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Daniel Baránek, Krokodyl, Maksim Αρχείο:FKV.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:FKV.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Enomil, Joolz, Sapperlot, Snek01, Stanmar, Winterkind, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Vladimir Putin with Aleksandr Solzhenitsyn-1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Vladimir_Putin_with_Aleksandr_Solzhenitsyn-1.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Presidential Press and Information Office Αρχείο:Evstafiev-solzhenitsyn.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Evstafiev-solzhenitsyn.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: User:Evstafiev Αρχείο:AleksandrPushkin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:AleksandrPushkin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex Bakharev, Bkmd, Butko, Henry Merrivale, Mariluna, Mikko Paananen, Phrood, Shakko, Алексей Скрипник, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Pushkin 04.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pushkin_04.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Xavier De Maistre Αρχείο:Tsarskoye liceum.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Tsarskoye_liceum.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Alex Bakharev Αρχείο:Kiprensky Pushkin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kiprensky_Pushkin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex Bakharev, AndreyA, Butko, Henry Merrivale, Mariluna, Mxn, Papa November Αρχείο:Delvig.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Delvig.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Lozman at ru.wikisource Αρχείο:Pawel Pestel.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pawel_Pestel.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Frank C. Müller, Maximaximax, Paulae Αρχείο:Timm decembrists.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Timm_decembrists.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: AndreyA, Geagea, Kaganer, Mathiasrex, Mutter Erde, Pil56 Αρχείο:Tsar Nicholas I -3.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Tsar_Nicholas_I_-3.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Aleksb1, Cladeal832, Diomede, Dmitry Rozhkov, Shakko, Yann Αρχείο:Pushkin Alexander by Sokolov P..jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pushkin_Alexander_by_Sokolov_P..jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Henry Merrivale, Kaganer, Mariluna Αρχείο:Anton Tschechow.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anton_Tschechow.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Gabor Αρχείο:Anton Pavlovič Čehov (Ант́о П́авлович Ч́ехов).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Anton_Pavlovič_Čehov_(Ант́о_П́авлович_Ч́ехов).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Osip Braz Died 1936 Αρχείο:Kuhelbekker.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kuhelbekker.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex Bakharev, Berillium Αρχείο:Caucwar.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Caucwar.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Original uploader was Ghirlandajo at en.wikipedia
245
Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες Αρχείο:Monomakh's hunting.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Monomakh's_hunting.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Butko, Gardomir, Geagea Αρχείο:Kustodiev Zamyatin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Kustodiev_Zamyatin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Jtir Αρχείο:Turgenev by Repin.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Turgenev_by_Repin.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Interpretix, J.M.Domingo, Shakko Αρχείο:Ilya Efimovich Repin (1844-1930) - Portrait of Leo Tolstoy (1887).jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Ilya_Efimovich_Repin_(1844-1930)_-_Portrait_of_Leo_Tolstoy_(1887).jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex Bakharev, Grenavitar, Henry Merrivale, J.M.Domingo, Olivier2, Semnoz, Shakko, Sparkit, Svencb, Thebrid Αρχείο:Maxim Gorky authographed portrait.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Maxim_Gorky_authographed_portrait.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: A.Savin, Badzil, FrancisTyers, Humus sapiens, Irpen, Lokal Profil, ГАИ Αρχείο:Boris Pasternak cropped.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Boris_Pasternak_cropped.jpg Άδεια: anonymous-EU Συνεισφέροντες: Joao Xavier, Mariluna, The Deceiver Αρχείο:Pasternak boris alex.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Pasternak_boris_alex.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Alex Bakharev, Augiasstallputzer, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Dommuzejpasternak.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dommuzejpasternak.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Boleslav1, Colchicum, EugeneZelenko, Ghirlandajo, Kaganer, Man vyi, Mariluna, NVO Αρχείο:Nikolai Gogol.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nikolai_Gogol.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Gabor Αρχείο:GogolBustStPetersburg.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:GogolBustStPetersburg.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Wilson44691 Αρχείο:Dostoevsky 1872.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dostoevsky_1872.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Butko, Dmitry Rozhkov, El Muñeco Shakes It Up, Baby, J.M.Domingo, Kjetil r, Kneiphof, LeonardoG, Man vyi, Roberta F., Shakko, Spiritia, Yann, 2 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Fyodor Dostoevsky house.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fyodor_Dostoevsky_house.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS Αρχείο:Fyodor Dostoevsky grave.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fyodor_Dostoevsky_grave.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: DIMSFIKAS Αρχείο:Tiutchev.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Tiutchev.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: 08-15, Butko, Nevmenandr, Spiritia, 1 ανώνυμες επεξεργασίες Αρχείο:Isabel Allende - 001.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Isabel_Allende_-_001.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Mutari
246
Άδεια
Άδεια Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/
247