Ευρωπαϊκές Χώρες

Ευρωπαϊκές Χώρες

PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερες πληροφορίες. PDF generated at: Wed, 15 Dec 2010 10:48:55 UTC

Περιεχόμενα Άγιος Μαρίνος

1

Άγιος Μαρίνος

1

Αλβανία Αλβανία

Ανδόρα Ανδόρρα

Αυστρία Αυστρία

Βατικανό Βατικανό

Βέλγιο Βέλγιο

Βοσνία και Ερζεγοβίνη Βοσνία και Ερζεγοβίνη

Βουλγαρία Βουλγαρία

Γαλλία

8 8 21 21 32 32 44 44 52 52 64 64 74 74 81

Γαλλία

81

Γερμανία

95

Γερμανία

Γεωργία

95 104

Γεωργία

104

Γιβραλτάρ

111

Γιβραλτάρ

Γιουγκοσλαβία (έως το 1992) Γιουγκοσλαβία

111 114 114

Γκέρνσεϊ Γκέρνσεϊ

Δανία Δανία

Ελβετία Ελβετία

Ελλάδα Ελλάδα

Εσθονία Εσθονία

Ηνωμένο Βασίλειο Ηνωμένο Βασίλειο

Ιρλανδία Ιρλανδία

Ισλανδία Ισλανδία

Ισπανία Ισπανία

Ιταλία Ιταλία

119 119 121 121 129 129 137 137 148 148 153 153 161 161 162 162 174 174 184 184

Κοσσυφοπέδιο

190

Κοσσυφοπέδιο

190

Κροατία Κροατία

Κύπρος Κύπρος

Λεττονία

196 196 202 202 210

Λεττονία

Λευκορωσία Λευκορωσία

Λιθουανία

210 216 216 222

Λιθουανία

222

Λιχτενστάιν

229

Λιχτενστάιν

229

Λουξεμβούργο

235

Λουξεμβούργο

235

Μάλτα

242

Μάλτα

242

Μαυροβούνιο

253

Μαυροβούνιο

253

Μολδαβία Μολδαβία

Μονακό

262 262 269

Μονακό

269

Νορβηγία

274

Νορβηγία

274

Νήσοι Φερόες

283

Νήσοι Φερόες

283

Νήσος του Μαν

287

Νήσος του Μαν

287

Ολλανδία Ολλανδία

Ουγγαρία Ουγγαρία

291 291 304 304

Ουκρανία Ουκρανία

Πολωνία Πολωνία

Πορτογαλία Πορτογαλία

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Ρουμανία Ρουμανία

Ρωσία Ρωσία

Σερβία

312 312 321 321 329 329 335 335 346 346 360 360 365

Σερβία

365

Σλοβακία

369

Σλοβακία

Σλοβενία Σλοβενία

Σουηδία Σουηδία

Τζέρσει Τζέρσεϊ

Τσεχία Τσεχία

Φινλανδία Φινλανδία

Παραπομπές

369 375 375 380 380 387 387 391 391 401 401

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες

410

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες

413

Άδειες Άρθρου Άδεια

425

1

Άγιος Μαρίνος Άγιος Μαρίνος Συντεταγμένες: 43°56′06″N 12°26′56″E43.935, 12.4489 [1]

Σημαία του Αγίου Μαρίνου Εθνόσημο του Αγίου Μαρίνου Εθνικό σύνθημα: Libertas (ελευθερία) Εθνικός ύμνος: Inno Nazionale della Repubblica

Πρωτεύουσα • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Πόλη του Αγίου Μαρίνου 4.300 43°56′N 12°27′E43.933, 12.45 [2]

Μεγαλύτερη πόλη

Ντογκάνα

Επίσημες γλώσσες

Ιταλικά

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Κυβερνώντες Διοικητές Τζιοβάννι Φραντσέσκο Ουγκολίνι και Αντρέα Ζαφεράνι Ανεξαρτησία - Κηρύχθηκε - Ισχύον Σύνταγμα

3 Σεπτεμβρίου 301 8 Οκτωβρίου 1600

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

61,2 km2 (220η) αμελητέο 39 χμ.

Άγιος Μαρίνος

2

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

30.324[1] (209η) 28.561 495 κατ./km² (19η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

1,662 δις $[1] 41.900 $[1]

ΔΑΑ (2003)

Μη διαθέσιμα στοιχεία (Μη διαθέσιμα στοιχεία για τη χώρα, χωρίς κατάταξη) – υψηλή

Νόμισμα

Ευρώ (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.sm

Κωδικός κλήσης

+378

Η Γαληνότατη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου (στα ιταλικά Serenissima Repubblica di San Marino) είναι ένα από τα μικρότερα κράτη του κόσμου, με έκταση μόλις 61,2 km² και 30.324 κατοίκους (εκτίμηση 2009)[1] . Είναι μεσόγεια χώρα και βρίσκεται στην κεντρική ιταλική χερσόνησο. Το Σαν Μαρίνο συχνά αναφέρεται ως το παλιότερο δημοκρατικό κράτος στον κόσμο. Ιδρύθηκε από τον Μαρίνο της Ραμπ, ένα χριστιανό λιθοξόο το έτος 301, στις 3 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με την παράδοση, όταν, προσπαθώντας να ξεφύγει απ' το διωγμό του Διοκλητιανού, κατέφυγε στον τόπο που βρίσκεται σήμερα το κρατίδιο και έχτισε μια εκκλησία. Πολιούχος αγία της χώρας είναι η Αγία Αγκάθα.

Ιστορία Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μαρίνος έφυγε από το νησί της Αδριατικής, Ραμπ (ιταλ. Arbe), μαζί με τoν αδελφικό του φίλο Λέο και κατευθύνθηκε στην πόλη του Ρίμινι. Μετά το διωγμό λόγω των χριστιανικών του κηρυγμάτων, κατέφυγε στο κοντινό βουνό (Monte) Titano, όπου έχτισε μια μικρή εκκλησία και με αυτόν τον τρόπο ίδρυσε την πόλη και ό,τι σήμερα αποτελεί το κράτος του Αγίου Μαρίνου. Στα μέσα του 5ου αιώνα σχηματίστηκε μια κοινότητα· εξαιτίας της σχετικά απρόσιτης περιοχής και της ανέχειας, κατάφερε, με μερικές σύντομες "παρεμβολές", να διατηρήσει την αυτονομία της. Το 1631 η ανεξαρτησία της αναγνωρίστηκε και από τον πάπα. Κατά την πρώιμη φάση της διαδικασίας της ιταλικής ενοποίησης του 19ου αιώνα ο Άγιος Μαρίνος αποτέλεσε τόπο καταφυγίου για Το κάστρο του Αγίου Μαρίνου πολυάριθμους ανθρώπους οι οποίοι διώχθηκαν επειδή ήταν οπαδοί της Ιταλικής ενοποίησης. Εις ανάμνησιν αυτής της υποστήριξης, ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι αποδέχθηκε την επιθυμία του κράτους του Αγίου Μαρίνου να μη συμπεριληφθεί στο νέο ιταλικό κράτος. Ο Ναπολέων αρνήθηκε, μάλιστα, να καταλάβει τη χώρα. Ο ίδιος σχολίασε: "Μα γιατί, είναι μια πρότυπη Δημοκρατία!" Η κυβέρνηση του Αγίου Μαρίνου ονόμασε τον Αβραάμ Λίνκολν επίτιμο πολίτη της χώρας. Εκείνος απάντησε γραπτώς, λέγοντας ότι η Δημοκρατία αποδείκνυε πως "το κράτος το οποίο θεμελιώθηκε πάνω σε δημοκρατικές αρχές είναι σε θέση να διοικηθεί έτσι, ώστε να είναι ασφαλές και παντοτινό". Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Άγιος Μαρίνος ήταν σε θέση να παραμείνει και επίσημα ουδέτερος. Οι Δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν από τη χώρα και καταδιώχθηκαν από αμερικανικά και

Άγιος Μαρίνος

3

βρετανικά στρατεύματα. Οι στρατιωτικές δυνάμεις των Συμμάχων αποχώρησαν μερικές εβδομάδες αργότερα. Η χώρα κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κομμουνιστικής κυβέρνησης, η οποία διήρκεσε από το 1945 έως το 1957. Ο Άγιος Μαρίνος ήταν η μικρότερη δημοκρατική χώρα στον κόσμο από το 301 έως το 1968, όταν και η νήσος Ναουρού έγινε ανεξάρτητο κράτος. Έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 1998 και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1992. Δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (PDCS) έλαβε 21 από τις 60 έδρες στη Βουλή, που ονομάζεται Consiglio Grande e Generale (ελλ. "Μεγάλο και Γενικό Συμβούλιο") στις εκλογές της 4 Ιουνίου 2006, ενώ ο έτερος του συνασπισμού, το σοσιαλιστικό PSS τις 20, η Λαïκή Συμμαχία 7, η Ενωμένη Αριστερά 5 και το Νέο Σοσιαλιστικό Κόμμα τις 3 έδρες.

Δημογραφία Ο πληθυσμός της χώρας είναι 31.000 (206η στον κόσμο). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 1,148% (εκτίμηση 2009). Ο ρυθμός γεννήσεων είναι 9,74 γεννήσεις/1000 κατοίκους και θανάτων 8,37 θάνατοι/1000 κατοίκους (εκτίμηση 2008). Η γλώσσα που ομιλείται είναι τα Ιταλικά, με τη διάλεκτο Emiliano-Romagnolo, ενώ ο ρωμαιοκαθολικισμός είναι η κυρίαρχη θρησκεία. Πανοραμική άποψη του Αγίου Μαρίνου από το Μόντε Τιτάνο.

Ηλικιακή δομή 0-14 ετών: 16,8% (2.608 άρρενες θήλεις 2.430) 15-64 ετών: 66% (9.464 άρρενες θήλεις 10.304) 65 ετών και άνω: 17,2% (άρρενες 2.229 θήλεις 2.938) (2008 εκτ.) Καθαρή μετανάστευση ποσοστό: 10,44 διακινουμένων / 1000 πληθυσμού (2008 εκτ.)

Αναλογία φύλου Όρος Μόντε Τιτάνο.

κατά τη γέννηση: 1,09 άρρενα / γυναίκα

κάτω των 15 ετών: 1,07 15-64 ετών: 0,92 άρρενα / γυναίκα 65 ετών και άνω: 0,76 άρρενα / γυναίκα συνολικού πληθυσμού: 0,91 άρρενα / γυναίκα Ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας: 5,44 θάνατοι/1000 γεννήσεις ζώντων (2008 εκτ.)

Άγιος Μαρίνος

4

Προσδόκιμο ζωής Προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση: συνολικού πληθυσμού: 81,97 χρόνια άρρενες: 78,53 χρόνια θήλεις: 85,72 χρόνια (εκτίμηση 2009.) Συνολικό ποσοστό γονιμότητας: 1,36 παιδιά που γεννήθηκαν / γυναίκα (εκτίμηση, 2008.)

Διοικητική διαίρεση Δήμοι Ο Άγιος Μαρίνος υποδιαιρείται σε 9 δήμους, που λέγονται Castelli -φρούρια- (ενικός. castello, ο καθένας σε διαφορετικό λόφο, όπως ακριβώς απεικονίζεται στο εθνόσημο του Αγίου Μαρίνου), οι οποίες είναι επίσης πόλεις διεθνώς. • Άγιος Μαρίνος (Città di San Marino) είναι η πρωτεύουσα. Υπάρχουν επίσης οκτώ μικρότεροι Δήμοι: • • • • • • • •

Ακουαβίβα Μπόργκο Ματζιόρε Κιεζανουόβα Ντομανιάνο Φαετάνο Φιορεντίνο Μοντετζιαρντίνο Σεραβάλε

Η μεγαλύτερη πόλη είναι η Ντογκάνα, που ανήκει στο δήμο (Castello) του Σεραβάλε. Η έδρα του δήμου ονομάζεται capoluogo ενώ οι μικρότερες κοινότητες καλούνται frazioni.

Η διοικητική διαίρεση του Αγίου Μαρίνου.

Οικονομία Το ΑΕΠ της χώρας είναι $ 940.000.000 (194η στον κόσμο) εκτίμηση 2001. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι 7,50% (εκτ. 2001). Το κατα κεφαλήν ΑΕΠ είναι $34.600 (εκτ. 2001). Επίσημο νόμισμα είναι το ευρώ, ακόμα και αν η χώρα δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, έχει το δικαιώμα να χρησιμοποιεί τις δικές της εθνικές παραστάσεις στις δύο όψεις των ευρωνομισμάτων. Πριν το ευρώ νόμισμα του Αγίου Μαρίνου ήταν η Λίρα Αγίου Μαρίνου (Σαμμαρινέζικη Λίρα), η οποία ήταν συσχετιζόμενη και ανταλλάξιμη με την ιταλική λιρέτα. Ο μικρός αριθμός των νομισμάτων του ευρώ για τον Άγιο Μαρίνο, όπως και στην περίπτωση με τη λίρα παλαιότερα, ενδιαφέρουν κατα κύριο τους συλλέκτες νομισμάτων. Ο τουριστικός τομέας συνεισφέρει πάνω από 50% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, με πάνω από 3,3 εκ. τουρίστες να επισκέπτονται τη χώρα το 1997. Άλλες βιομηχανίες-"κλειδιά" είναι οι τράπεζες, η κεραμική και

Άγιος Μαρίνος

5

τα ηλεκτρικά είδη. Τα κύρια γεωργικά προϊόντα είναι το κρασί και το τυρί. Τα γραμματόσημα του Αγίου Μαρίνου, τα οποία είναι έγκυρα μόνο για επιστολές εσωτερικού, πωλούνται κυρίως σε φιλοτελιστές και αποτελούν πηγή εισοδήματος.

Μεταφορές Το πιο κοντινό στον Άγιο Μαρίνο αεροδρόμιο, που βρίσκεται στην Ιταλία, είναι το διεθνές αεροδρόμιο Φεντερίκο Φελίνι κοντά στην πόλη του Ρίμινι. H οδήγηση γίνεται στην δεξιά πλευρά του δρόμου. Το οδικό δίκτυο εκτεινόταν στα 292 χλμ. σύμφωνα με στοιχεία του 2006[1] .

Διακυβέρνηση Κυβερνώντες Διοικητές Η χώρα κυβερνάται από δύο Κυβερνώντες Διοικητές. Την 1η Οκτωβρίου του 2010 ανέλαβαν για έξι μήνες ο Τζιοβάννι Φραντσέσκο Ουγκολίνι από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα του Αγίου Μαρίνου και ο Αντρέα Ζαφεράνι από τον Λαϊκό Συνασπισμό. Αρχηγός Κυβέρνησης είναι ο Φιορέντσο Στόλφι , Υπουργός Εξωτερικών- ασκεί και μερικές από τις αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού- ο οποίος εξελέγη με πενταετή θητεία.

Εκλογές Το δικαίωμα ψήφου χορηγείται στην ηλικία των 18 ετών[1] .

Βουλευτικές εκλογές 2008

Η Βουλή του Αγίου Μαρίνου.

Οι πιο πρόσφατες εκλογές διεξήχθησαν στις 9 Νοεμβρίου του 2008. Νικητής αναδείχθηκε ο συνασπισμός Συμφωνία για τον Άγιο Μαρίνο, που εξασφάλισε 35 επί συνόλου 60 εδρών στο Μέγα και Γενικό Συμβούλιο.

Αποτελέσματα Κόμματα

Ψήφοι

%

Έδρες

Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα Αγίου Μαρίνου–Ευρωλαϊκοί για τον Άγιο Μαρίνο–Αρένγκο και Ελευθερία

6.693

31,90%

22

Λαϊκή Συμμαχία

2.417

11,52%

7

Λίστα Ελευθερία

1.317

6,28%

4

874

4,17%

2

73

0,35%

—

Συμφωνία για τον Άγιο Μαρίνο

11.373 54,22%

35

Κόμμα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών

6.703

18

Ένωση Μετριοπαθών του Αγίου Μαρίνου ψήφοι για το συνασπισμό

31,96%

Άγιος Μαρίνος

6

"Ενωμένη Αριστερά

1.797

8,57%

5

"Δημοκράτες του Κέντρου

1.037

4,94%

2

65

0,31%

—

9.602 45,78%

25

ψήφοι για το συνασπισμό Μεταρρυθμίσεις και Ελευθερία Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων (συμμετοχή: 68,48%)

20.975

Άκυρα/λευκά

831

Σύνολο ψήφων

21.806

Εγγεγραμμένοι

31.845

Πηγές: Elezioni Politiche 2008 - Repubblica di San Marino (Ιταλικά)

60

[4]

Άμυνα Το κρατίδιο έχει έναν από τους μικρότερους στρατούς στον κόσμο. Οι διαφορετικές πτέρυγές του έχουν επίσης διαφορετικές λειτουργίες, εκτελώντας εθιμοτυπικά καθήκοντα, περιφρουρώντας τα σύνορα, φρουρώντας κυβερνητικά κτήρια και βοηθώντας την αστυνομία σε ποινικές υποθέσεις. Λειτουργεί επίσης χωροφυλακή η οποία τεχνικά είναι μέρος του στρατού. Ολόκληρο το στρατιωτικό σώμα εξαρτάται από τη συνεργασία των ενόπλων δυνάμεων και των εθελοντών συντρόφων τους, οι οποίοι απαρτίζουν την Στρατιωτική Δύναμη Εθελοντών ( Corpi Militari Volontari). Η Ιταλία ευθύνεται για την άμυνα από την επιβουλή του στρατού μιας ξένης δύναμης.

Μέλη της Φρουράς των Βράχων, που εκτελεί εθιμοτυπικά καθήκοντα κατά την ανάληψη των καθηκόντων των συνηγεμόνων του 2003.

Μια από τις στρατιωτικές μονάδες που εκτελούν εθιμοτυπικά καθήκοντα είναι και η Φρουρά των Βράχων (Guardia di Rocca), της οποίας ο ρόλος επανακαθορίστηκε με νόμο το 1987. Η δύναμη αυτή μετέχει και είναι γνωστή στην τελετή της αλλαγής φρουράς. Ειδική μονάδα ευθύνεται για την περιφρούρηση του κοινοβουλίου.[2]

Εκπαίδευση Το 96% του συνολικού πληθυσμού είναι εγγράμματοι, εκ των οποίων το 95% είναι γυναίκες και το 97% άνδρες. Στο κρατίδιο λειτουργεί πανεπιστήμιο (Università degli Studi della Repubblica di San Marino)[3] το οποίο περιλαμβάνει σχολή Ιστορικών Σπουδών Scuola Superiore di Studi Storici in San Marino. Επίσης, άλλα σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι το Istituto Musicale Sammarinese (Μουσικό Ινστιτούτο του Αγίου Μαρίνου)[4] και η Accademia Internazionale delle Scienze San Marino (Διεθνής Ακαδημία Επιστημών του Αγίου Μαρίνου).[5] Η τελευταία είναι γνωστή γιατί υιοθέτησε την εσπεράντο ως γλώσσα για τα μαθήματα αλλά και για τις πανεπιστημιακές εκδόσεις.

Άγιος Μαρίνος

7

Πολιτισμός Οι Τρεις Πύργοι του Αγίου Μαρίνου είναι χτισμένοι πάνω στις τρεις κορυφές του Monte Titano στην πρωτεύουσα. Απεικονίζονται στη σημαία της χώρας, καθώς επίσης και στο εθνόσημο. Οι τρεις αυτοί πύργοι ονομάζονται: • Guaita - ο παλαιότερος εκ των τριών. Κατασκευάστηκε τον 11ο αιώνα. • Cesta - χτίστηκε το 13ο αιώνα. Βρίσκεται στην ψηλότερη κορυφή του Monte Titano. • Montale - χτίστηκε το 14ο αιώνα, στη χαμηλότερη κορυφή. Είναι ακόμη ιδιωτικός. Ακόμη, στο Σαν Μαρίνο παρασκευάζεται μία τούρτα, που είναι γνωστή με το όνομα La Torte Di Tre Monti ("Τούρτα των τριών Βουνών/Πύργων"). Είναι παρόμοια με μία τούρτα σαβαγιάρ με στρώσεις, επικαλυμμένη με σοκολάτα.

Διεθνείς σχέσεις Στον Άγιο Μαρίνο υπάρχουν 3 πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. • • •

Βατικανό Ιταλία Μάλτα

Πηγές • General information of San Marino: Politics, Institutions and very other [9]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5]

CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ sm. html) http:/ / www. guardiadelconsiglio. sm Guardia del Consiglio Grande e Generale Università degli Studi di San Marino (http:/ / www. unirsm. sm/ ) Istituto Musicale Sammarinese (http:/ / www. ims. sm/ ) Accademia Internazionale delle Scienze (http:/ / www. ais-sanmarino. org/ ) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Marino άρθρο San Marino (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ San) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( Marino ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ San)).

gag:San Marino koi:Сан Марино

8

Αλβανία Αλβανία Συντεταγμένες: 41°21′00″N 19°58′60″E41.35, 19.9833 [1]

Σημαία της Αλβανίας Εθνόσημο της Αλβανίας Εθνικό σύνθημα: Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin shqipëtar (Η Αλβανία μου δίνει τιμή, μου δίνει το όνομα) Εθνικός ύμνος: Hymni i Flamurit (Ύμνος στη Σημαία)

Η θέση της Αλβανίας στην Ευρώπη Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Τίρανα 616.396 [1] 41°20′N 19°49′E41.33, 19.82 [3]

Επίσημες γλώσσες

Αλβανικά

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος Μπαμίρ Τόπι Πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα Ανεξαρτησία - Κηρύχθηκε - Ισχύον Σύνταγμα

28 Νοεμβρίου 1912 28 Νοεμβρίου 1998

Αλβανία

9 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

28.748 km2 (143η) 4,7 717 χμ. 362 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή • Πυκνότητα

3.639.453[2] (134η) 3.170.048[3] 126,6 κατ./km² (85η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

22,361 δισ. $[4] (113η) 7.019 $[4] (95η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

11,726 δισ. $[4] (113η) 3.681 $[4] (99η)

ΔΑΑ (2007)

0,818 (70η) – υψηλός

Νόμισμα

Λεκ (ALL)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.al

Κωδικός κλήσης

+355

Η Δημοκρατία της Αλβανίας, (Αλβανικά: Republika e Shqipërisë, [ɾɛˈpubliˌka ɛ ˌʃcipəˈɾis]) είναι μια Βαλκανική χώρα της ΝΑ Ευρώπης. Συνορεύει με το Μαυροβούνιο Βορειοδυτικά, το Κοσσυφοπέδιο Βόρεια, την ΠΓΔΜ Ανατολικά και την Ελλάδα Νότια. Βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα Δυτικά, και το Ιόνιο πέλαγος Νοτιοδυτικά. Ιδρύθηκε μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, το 1913 και πρώτος κυβερνήτης της ήταν ο Ισμαήλ Κεμάλ (Ismail Qemali). Εθνικός ήρωας της Αλβανίας είναι ο Σκεντέρμπεης (Skendërbe) γνωστός και ως Γεώργιος Καστριώτης (Gjergj Kastrioti).

Ιστορία Τα αρχαιολογικά ευρήματα συγκεντρωμένα στις παράκτιες περιοχές δεν αποδίδουν έως τώρα σαφή εικόνα του πολιτισμού αυτών των ανθρώπων. Οι Αλβανοί είναι γλωσσικοί απόγονοι κάποιου αρχαίου λαού των Βαλκανίων (Ιλλυριών, Θρακών, Δακών κλπ). Αν και οι γλωσσολόγοι του 19ου αιώνα τούς συνέδεαν με τους αρχαίους Ιλλυριούς, η θεωρία αυτή δε θεωρείται πλέον βέβαιη. Ο ιλλυρικός υλικός πολιτισμός στην Αλβανία (όπως και στη Γιουγκοσλαβία) δεν διακόπηκε απολύτως, κατά την κάθοδο των Σλαβικών φυλών. Η παρουσία των Ιλλυριών ανιχνεύεται στο σχηματισμό πολιτικής δομής κατά τον 7ο και 6ο αιώνα ΠΚΕ. Οι Ιλλυριοί σχημάτισαν βασίλεια γύρω από πολέμαρχους που αντιμάχονταν μεταξύ τους στο μεγαλύτερο τμήμα της ιστορίας τους. Κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα στράφηκαν, με σημαντικές επιδρομές, κατά των Ελλήνων γειτόνων τους, του βασιλείου των Μολοσσών στην Ήπειρο και του Μακεδονικού βασιλείου. Οί Ιλλυρικές φυλές πρίν την Ρωμαϊκή κατάκτηση

Αλβανία Το όνομα Αλβανία (Αλβανών, Αλβανόπολις), φέρεται να υποδεικνύεται, για πρώτη φορά, από τον Πτολεμαίο τον Γεωγράφο (Γεωγραφικά, 3, 12, 20) και αφορά κάποια φυλή της περιοχής.[5] Παρόλα αυτά, οι πρώτες πηγές που αναφέρονται με βεβαιότητα στο συγκεκριμένο Βαλκανικό λαό βρίσκονται σε ανώνυμο Βουλγαρικό γραπτό του 11ου αιώνα[6] και στο έργο του Μιχαήλ Ατταλειάτη.[7]

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή κυριαρχία Κατακτημένη από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η Ιλλυρία οργανώθηκε ως ρωμαϊκή επαρχία με το όνομα Illyricum (Ιλλυρικόν), η οποία διαιρέθηκε αργότερα στις επαρχίες της Δαλματίας και της Παννονίας. Οι γαίες που συνιστούν τη σύγχρονη Αλβανία περιλαμβάνονταν στη Δαλματία. Αργότερα, στο Ιλλυρικόν θα περιληφθεί μεγάλο μέρος της βαλκανικής χερσονήσου, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας. Με την κατάρρευση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το 1204, η περιοχή διαδοχικά πέρασε στην κυριαρχία της Βουλγαρικής και της Σερβικής αυτοκρατορίας. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς ονομάζουν τη σημερινή χώρα Αλβανία και τους κατοίκους Αλβανούς και Αλβανίτες από τον 11ο αιώνα. Εκτός όμως της ονομασίας αυτής ιστορικά υπάρχουν κι άλλες: • Οι ίδιοι οι Αλβανοί ονομάζουν τους εαυτούς τους Σκιπτάρ και τη χώρα τους Σκιπερία. • Οι Τούρκοι τους ονομάζουν Αρναούτ. • Στη γκεγκική διάλεκτο, η χώρα λέγεται Άρμπεν και οι κάτοικοι Άρμπνουερ - Αρμπινέοι (πληθ.) και Αρμπαναίοι • Οι Έλληνες, εκ του προηγουμένου, Αρβανίτες. • Οι Σλάβοι, ομοίως με τους Έλληνες, Αρμπανάς και Αρμπανάδες.

Οθωμανική κυριαρχία Κατά τον μεσαίωνα, το όνομα Αλβανία άρχισε να χρησιμοποιείται για την περιοχή που περιλαμβάνει σήμερα το αλβανικό έθνος. Από το 1443 έως το 1468 ο Σκεντέρμπεης αντιστάθηκε με επιτυχία στις επιθέσεις των Οθωμανών. Μετά το θάνατό του, η αντίσταση στην οθωμανική κυριαρχία συνεχίστηκε έως το 1478, με μερική επιτυχία. Οι συμμαχίες που είχε δημιουργήσει διαλύθηκαν και εντέλει οι Οθωμανοί κατέκτησαν την επικράτεια της Αλβανίας μετά την πτώση του κάστρου της Κρούγιας (Kruje). Η Αλβανία έγινε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πολλοί Αλβανοί διέφυγαν στη γειτονική Ελλάδα όπως επίσης στην Ιταλία, κυρίως στην Καλαβρία και τη Σικελία. Η επικράτεια έμεινε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως το 1912.

Βαλκανικοί πόλεμοι Το 1913, σε μία διάσκεψη πρεσβευτών στο Λονδίνο, αποφασίστηκε ότι σύμφωνα με τον οθωμανικό κανόνα το αλβανικό έδαφος έπρεπε να διαιρεθεί μεταξύ της Σερβίας και της Ελλάδας. Δεν ήταν όλοι οι συμμετέχοντες υπέρ της συγκεκριμένης πρότασης και έτσι αναγνωρίστηκε η δημιουργία του αλβανικού κράτους, αλλά ένα τμήμα των εδαφών δόθηκε στη Σερβία και στην Ελλάδα. Μετά από το δεύτερο βαλκανικό πόλεμο, οι Οθωμανοί απομακρύθηκαν από την Αλβανία και υπήρξε πάλι η πιθανότητα απορρόφησης των εδαφών από τη Σερβία και την Ελλάδα. Τούτη η απόφαση εξόργισε τους Ιταλούς που δεν επιθυμούσαν να έχει η Σερβία εκτεταμένη ακτογραμμή, και εξόργισε επίσης τους Γερμανούς, που ήθελαν την ανάπτυξη ενός σιδηροδρόμου που θα οδηγούσε στην Ανατολή. Η Γερμανία οργάνωσε κατόπιν σειρά διαβουλεύσεων με τη Ρωσία και την Ελλάδα. Τελικά, αποφασίστηκε ότι η χώρα δεν έπρεπε να διαιρεθεί αλλά αντ' αυτού να παγιωθεί σε πριγκηπάτο της Αλβανίας υπό τον Γερμανό πρίγκηπα William Wied. Όταν ο Γερμανός πρίγκηπας εκδιώχθηκε μετά από 6 μήνες, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, και η Ιταλία, ως μέλη της Κοινωνίας των Εθνών, θέλησαν να διαιρέσουν οριστικά τη χώρα αλλά η επέμβαση των ΗΠΑ με τον πρόεδρο Woodrow Wilson (άσκησε βέτο στην ψηφοφορία) επέτρεψε στην Αλβανία να διατηρήσει την οντότητά της. .

10

Αλβανία

11

Β' Παγκόσμιος πόλεμος και Ενβέρ Χότζα Η Ιταλία εισέβαλε στην Αλβανία στις 7 Απριλίου 1939, συναντώντας μικρή αντίσταση, και ανέλαβε τον έλεγχο της χώρας. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, οι Αλβανοί κομμουνιστές και εθνικιστές διαμόρφωσαν μέτωπο αντίστασης εναντίον των ιταλικών και γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Μετά το τέλος του πολέμου, την εξουσία ανέλαβαν οι σοσιαλιστές. Τον Νοέμβριο του 1944, οι κομμουνιστές διεκδίκησαν την εξουσία, με τον αρχηγό της αντίστασης Ενβέρ Χότζα. . Η αλβανική σημαία επί κομμουνισμού

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν ο Εμβέρ Χότζα δημιούργησε, και αργότερα κατέλυσε, σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία τη Σοβιετική Ένωση, και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Η χώρα απομονώθηκε από τη Δύση (Δ. Ευρώπη, Βόρεια Αμερική και Αυστραλία) και αργότερα από την κομμουνιστική Ανατολή.

Η πτώση του Κομμουνισμού Το 1985 ο Χότζα πέθανε και ανέλαβε στη θέση του ο Ραμίζ Αλία. Αρχικά ο Αλία προσπάθησε να ακολουθήσει τα βήματα του Χότζα, αλλά οι πολιτικοκοινωνικές αλλαγές στην ανατολική Ευρώπη είχαν ήδη ξεκινήσει. Στη Σοβιετική Ένωση ανέλαβε ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, εφαρμόζοντας τις πολιτικές της γκλάσνοστ και της περεστρόικα. Το αλβανικό καθεστώς βρέθηκε υπό την πίεση των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της εσωτερικής εξέγερσης. Μετά την εκτέλεση του Νικολάε Τσαουσέσκου (του κομμουνιστή ηγέτη της Ρουμανίας) το 1989, ο Αλία υπέγραψε τη συμφωνία του Ελσίνκι για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επέτρεψε επίσης τον πλουραλισμό στην πολιτική έκφραση και, παρόλο που το κόμμα του κέρδισε τις εκλογές του 1991, έγινε φανερό ότι οι αλλαγές θα συνεχίζονταν. Το 1992 προκηρύχθηκαν και πάλι γενικές εκλογές τις οποίες κέρδισε το νέο Δημοκρατικό Κόμμα με ποσοστό 62%. Ο Αλία παραιτήθηκε και ο Σαλί Μπερίσα έγινε ο πρώτος πρόεδρος της μετακομμουνιστικής περιόδου. Στις εκλογές του Ιουνίου του 1996 το Δημοκρατικό Κόμμα προσπάθησε να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, νοθεύοντας τα αποτελέσματα σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αντιπάλων του, κατακτώντας το 85% των εδρών της Βουλής. Το 1997 το σκάνδαλο των πυραμίδων ταρακούνησε οικονομικά τη χώρα και οδήγησε σε κοινωνικές αναταραχές. Από αστυνομικούς σταθμούς και στρατιωτικές βάσεις εκλάπησαν Καλάσνικωφ και άλλα όπλα. Επικράτησε χάος και πολλές πόλεις ελέγχονταν από στρατιωτικά σώματα ή λιγότερο οργανωμένα σώματα ένοπλων πολιτών. Ακόμα και οι στρατιωτικοί σύμβουλοι των ΗΠΑ εγκατέλειψαν τη χώρα χάριν ασφαλείας. Η κυβέρνηση του Αλεξάντερ Μέξι (Aleksander Meksi) παραιτήθηκε και δημιουργήθηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές του 1997 και ο Μπερίσα παραιτήθηκε από πρόεδρος. Ωστόσο, η σταθερότητα δεν αποκαταστάθηκε εύκολα. Οι άνταγωνισμοί ανάμεσα στους διαφορετικούς πόλους εξουσίας στο Σοσιαλιστικό Κόμμα είχαν ως αποτέλεσμα μια σειρά βραχύβιων σοσιαλιστικών κυβερνήσεων. Η χώρα πλημμύρισε με πρόσφυγες από το γειτονικό Κόσοβο το 1998 και το 1999, κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τον Ιούνιο του 2002, εκλέχθηκε πρόεδρος ο Άλφρεντ Μοϊσιού (Alfred Moisiu), πρώην στρατηγός, στη θέση του Ρετζέπ Μεϊντάνι (Rexhep Meidani). Οι βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου του 2005 έφεραν πίσω στην εξουσία τον Σαλί Μπερίσα, αρχηγό του Δημοκρατικού Κόμματος, που φέρεται από ορισμένους αναλυτές ότι κέρδισε χάρη στις εσωτερικές συγκρούσεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος και μια σειρά σκανδάλων επί διακυβέρνησης Φατός Νάνο (Fatos Nano). Τον Ιούλιο του 2007 ο αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος, Μπαμίρ Τόπιυποστηριζόμενος και από έξι βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος- εξελέγη νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Από το 1990 η Αλβανία είναι προσανατολισμένη διπλωματικά προς τη Δύση. Στις 28 Απριλίου του 2009 υπέβαλλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ[8] . Έγινε δεκτή στο Συμβούλιο της Ευρώπης και το 2009 έγινε μέλος του

Αλβανία ΝΑΤΟ. Το εργατικό δυναμικό της χώρας συνέχισε να μεταναστεύει στην Ελλάδα, την Ιταλία,τη Γερμανία και άλλες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.

Αλβανικός εθνικισμός Αλβανική Αναγέννηση (Rilindja) Ο αλβανικός εθνικισμός (γνωστός και ως Αλβανισμός ή Παναλβανισμός) εμφανίστηκε μερικές δεκαετίες αργότερα από τον αντίστοιχο ελληνικό και σερβικό εθνικισμό. Αντίθετα από αυτούς, δεν έχει ως βασική αιτία εμφάνισής του τη διάθεση αποτίναξης της τουρκικής κυριαρχίας. Έχει σημείο εκκίνησης το φόβο διαμελισμού της Αλβανίας μεταξύ Σερβίας και Ελλάδας μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878, αποτέλεσμα του οποίου ήταν η σερβική ανεξαρτησία.[9] Στα επόμενα χρόνια, ως εκπρόσωπος του αλβανικού εθνικού ρομαντισμού ξεπρόβαλε το κίνημα της αλβανικής αναγέννησης (Rilindja). Οι μύθοι που δημιούργησε και διέδωσε αυτό το κίνημα συγκαταλέγονται στους τυπικούς μύθους του ευρωπαϊκού ρομαντισμού του 19ου αι. και ενέπνευσαν στους Αλβανούς αίσθημα υπερηφάνειας για τη μοναδικότητα του λαού τους. Οι κυριότεροι από τους μύθους αυτούς εξήραν την αρχαιότητα των Αλβανών και της γλώσσας τους, θεωρώντας μάλιστα πως η τελευταία ανήκει στις παλαιότερες γλώσσες του κόσμου. Επίσης, προκειμένου οι Αλβανοί να διαχωριστούν από τους Έλληνες και τους Σέρβους, ακόμη και να καταδειχτεί πως είναι παλαιότεροι από αυτούς, η Rilindja υποστήριξε την προέλευσή τους από τους Πελασγούς, οι οποίοι κατείχαν την Βαλκανική χερσόνησο, πριν αντικατασταθούν από τους Ιλλυριούς. Αυτές οι θέσεις οδήγησαν και στην κατασκευή Αλβανών ηρώων της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων ο Μέγας Αλέξανδρος και ο βασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου.[10] Ο κεντρικός όμως χαρακτήρας γύρω από τον οποίο πλέχτηκε η μυθολογία του αλβανικού εθνικού ρομαντισμού είναι ο Σκεντέρμπεης (Καστριώτης). Όμως, η διστακτικότητα των Αλβανών να αποφασίσουν ανάμεσα στο χριστιανικό και το τουρκικό όνομα του Καστριώτη είναι ενδεικτική. Η αντικειμενική δυσκολία των τριών δογμάτων στα οποία ήταν διαιρεμένοι οι Aλβανοί (καθολικισμός, ορθοδοξία, ισλαμισμός) ξεπεράστηκε με την αποσύνδεση της προσωπικότητας του Σκεντέρμπεη από το θρήσκευμά του. Πρωτεργάτης αυτής της προσπάθειας ήταν ο Βάσο Πασάς (Vaso Pascha), Οθωμανός αξιωματούχος αλβανικής καταγωγής ο οποίος, σε ένα από τα πιο φημισμένα ποιήματά του έγραψε πως «θρησκεία των Αλβανών είναι ο Αλβανισμός».[10] Αλλά κύριος συνεισφέρων στην ενσωμάτωση του Σκεντέρμπεη στον αλβανικό εθνικιστικό μύθο ήταν ο εθνικός ποιητής Naim Frashëri (1846-1900). Το επικό ποίημά του Η ιστορία του Σκεντέρμπεη (Historia e Skënderbeut''), όπου υμνείται η ομορφιά της χώρας και της γλώσσας της, αποστηθίστηκε από κάθε Αλβανό που ολοκλήρωσε τη βασική εκπαίδευση, μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1912. Για να συμπληρωθεί όμως ο εθνικός μύθος, χρειαζόταν και η άλλη όψη του νομίσματος, οι δυνάμεις του κακού, τις οποίες εκπροσωπούσαν οι 4 αιώνες οθωμανικής κατοχής. Αυτοί οι αιώνες θεωρήθηκαν περίοδος πλήρους σκότους από το οποίο η Αλβανία αναδύθηκε με τη βοήθεια των ηρώων της Rilindja οι οποίοι, εμπνευσμένοι από τον Καστριώτη, πολέμησαν «με το τουφέκι και την πένα».[11] Η κυριαρχία του ρομαντικού αλβανικού εθνικισμού της στην εκπαίδευση της μεσοπολεμικής Αλβανίας συνέβαλε σημαντικά στον εθνικό απελευθερωτικό χαρακτήρα τον οποίο πήρε ο αγώνας των κατοίκων της χώρας, υπό την ηγεσία των κομμουνιστών, εναντίον των κατακτητών Ιταλών και Γερμανών.[12] Κομμουνιστική περίοδος Μετά τον πόλεμο, το καθεστώς του Εμβέρ Χότζα βρέθηκε μπροστά στο παράδοξο της ανάγκης να συμβιβάσει την παραδοσιακή εθνικιστική ιδεολογία της rilindja με τους νέους κομμουνιστικούς μύθους. Έτσι, το παρελθόν της Αλβανίας, κατ' αναλογία της θέσης της Παλαιάς Διαθήκης στο Χριστιανισμό, παρουσιάστηκε ως μια περίοδος ηρωικών αγώνων του αλβανικού λαού, οι οποίοι όμως δεν είχαν επιτυχή κατάληξη καθώς έλειπε ο πραγματικός ηγέτης.[13] Ως ορόσημα της προ-κομμουνιστικής εθνικής ιστορίας θεωρήθηκαν ο Σκεντέρμπεης, η Αλβανική Αναγέννηση και ο ανταρτοπόλεμος εναντίων των δυνάμεων του Άξονα, με αντιήρωες τους

12

Αλβανία Τούρκους, τους Έλληνες, τους Σέρβους, τους φασίστες-ναζί και τους Αλβανούς συνεργάτες τους, ενώ αρνητικό ρόλο παίζουν επίσης η θρησκεία και οι κληρικοί, ιδιαίτερα οι καθολικοί.[14] Ενώ στην καθημερινή ζωή έγινε συστηματική προσπάθεια να εισαχθούν εκσυγχρονιστικές κομμουνιστικές ιδέες, ο καθορισμός της αλβανικής εθνικής ταυτότητας (ψυχής) συνέχισε, μόνο θεωρητικά, να βασίζεται στις παραδοσιακές αξίες της τιμής (ndera), της ανδρείας (burrnija) και της μπέσας (besa, δηλ. του λόγου της τιμής)[15] , αξιών που αποτελούν και τη βάση των περισσότερων διηγημάτων του υποψήφιου για βραβείο Νόμπελ Αλβανού συγγραφέα Ισμαήλ Κανταρέ. Όσο για τις προσπάθειες, στη δεκαετία του '50, να συζητηθεί ανοιχτά μεταξύ των επιστημόνων της χώρας η ιστορική διαδικασία εθνογένεσης των Αλβανών, αυτές σταμάτησαν όταν ο Εμβέρ Χότζα δήλωσε ότι η προέλευση του αλβανικού έθνους είναι ιλλυρική.[14] Μετά τον κομμουνισμό Με την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έχουν υποστηριχθεί διάφορες θεωρίες από τοπικούς ιστορικούς ερευνητές που αναλύουν το αρχαίο παρελθόν της χώρας. Οι θεωρίες αυτές πεποιθήσεις, ιδιαίτερα, η υποστηριζόμενη σύνδεση με τους Πελασγούς και η προέλευση των Ευρωπσαίων από τους τελευταίους, αποσκοπούν στην ανύψωση του εθνικού φρονήματος και λειτουργούν ως απάντηση, στο φαντασιακό επίπεδο, στις δυσκολίες διάσχισης των συνόρων και την οικονομική και πολιτιστική διείδυση της Ελλάδας. Αποτελούν παράδοξο στον τομέα της ανθρωπολογίας της παγκοσμιοποίησης: η σύγχρονη κοινωνία αντιμετωπίζοντας τις δυσχέρειες του εκμοντερνισμού, βρίσκει συμβολισμούς και έννοιες μέσα από ένα ιδεώδες και ένδοξο αρχαίο παρελθόν.[16]

Γεωγραφία Τα εδάφη της Αλβανίας είναι κυρίως ορεινά. Το ψηλότερο όρος είναι το Κοράμπ στην περιοχή της Ντίμπρα (2.753 μ). Το κλίμα της χώρας είναι κυρίως ηπειρωτικό, με κρύους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Εκτός της πρωτεύουσας Τίρανα, με 1.000.000 κατοίκους, άλλες μεγάλες πόλεις είναι το Δυρράχιο (Durrës), το Ελμπασάν (Elbasan), η Σκόδρα (Shkodër), το Αργυρόκαστρο (Gjirokastër), η Αυλώνα (Vlorë), η Κορυτσά (Korçë), το Κουκές (Kukës), το Φιερι (Fier).

Δημογραφία Κάπως ασυνήθιστο ανάμεσα στα βαλκανικά έθνη είναι το γεγονός ότι η Αλβανία είναι σχετικά ομοιογενής. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι η Αλβανική κυβέρνηση έχει να Χάρτης της Αλβανίας πραγματοποιήσει απογραφή για την εθνολογική ανάλυση του πληθυσμού από το 1989, παρόλο που αποτελεί υπόσχεσή της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού είναι αλβανικής εθνικότητας (95% σύμφωνα με το CIA World Factbook, 2008). Υπάρχει επίσης ελληνική μειονότητα στο νότιο τμήμα της χώρας (3% του πληθυσμού) που ποικίλλει ανάλογα με διαφορετικές πηγές, (το 1989, οι εκτιμήσεις για τον ελληνικό πληθυσμό ποίκιλαν από 1% (επίσημα στατιστικά κομμουνιστικού καθεστώτος) έως 12% (από ελληνική οργάνωση). Πληθυσμοί αλβανικής εθνικότητας ζουν επίσης στις γειτονικές χώρες: Σερβία (περ. 100.000) Κόσοβο (περ. 2.000.000), Μαυροβούνιο περίπου 50.000) και στην ΠΓΔΜ (περ. 500,000)[17] . Από το 1991, μεγάλος αριθμός Αλβανών, που αντιστοιχεί συνολικά στο 1/5 του συνολικού πληθυσμού,[18] μετανάστευσε στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά στην Ελλάδα υπάρχουν

13

Αλβανία σήμερα περί τους 442.000[19] Αλβανούς μετανάστες, από τους οποιούς οι 189.000 είναι μέλη της ελληνικής μειονότητας.[20] Η κυρίαρχη γλώσσα είναι η Αλβανική, αν και η Ελληνική ομιλείται επίσης από την ελληνική μειονότητα στις νότιες περιοχές της χώρας και από Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα. Οι Αλβανοί είναι στην πλειονότητά τους Μουσουλμάνοι (45%), αλλά κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής η θρησκεία είχε απαγορευτεί (ακόμη και σήμερα οι πολλοί αλβανοί δεν μπορούν να θεωηθούν ως "ενεργοί πιστοί", δηλαδή δεν προσεύχονται, πάνε σε εκκλησία ή τζαμί κ.λπ.). Πάντως οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι της χώρας αποτελούν το 40% του συνολικού πληθυσμού, ενώ οι καθολικοί το 15%. Παρ'όλο τον μουσουλμανικό πληθυσμό της, η Αλβανία δεν μπορεί να θεωρηθεί αυθεντική μουσουλμανική χώρα, καθώς η διαφορά του μουσουλμανικού με τον ορθόδοξο πληθυσμό είναι σχετικά μικρά. Η αλβανική κυβέρνηση ανακήρυξε την Αλβανία ως τη μόνη επίσημα αθεϊστική χώρα στον κόσμο. Έτσι, έγινε γνωστό ότι το 60-65% του πληθυσμού είχαν δηλώσει άθεοι. Μετά την Ετ'χεμ Μπέη Τζαμί στα Τίρανα πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην περίοδο 1989–1990, οι θρησκείες αποκαταστάθηκαν επίσημα. Ο θρησκευτικός φανατισμός φαίνεται πως δεν έχει θέση στην αλβανική κοινωνία, καθώς άνθρωποι διαφορετικών θρησκευτκών πεποιθήσεων ζουν αρμονικά μεταξύ τους. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 77,96 χρόνια (75,28 χρόνια οι άνδρες και 80,89 οι γυναίκες).

Θρησκεία Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία αναφορικά με το θρήσκευμα των κατοίκων της Αλβανίας, ενώ οι εκτιμήσεις ποικίλουν, καθώς ορισμένες πηγές αναφέρουν ακόμα και την πλειοψηφία του πληθυσμού να μην ανήκει ή να ακολουθεί κάποιο δόγμα.[21] Σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο Pew το ποσοστό των μουσουλμάνων ανέρχεται σχεδόν στο 80% και των χριστιανών στο υπόλοιπο 20%,[22] ενώ η έκδοση World Factbook της CIA αναφέρει τους μουσουλμάνους στο 70%, τους χριστιανούς ορθόδοξους στο 20% και τους ρωμαιοκαθολικούς στο 10%.[23] Σύμφωνα με την Παγκόσμια Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, το 40% των Αλβανών είναι μουσουλμάνοι και το 35% χριστιανοί.[24] Οι Αλβανοί εμφανίστηκαν αρχικά, στις βυζαντινές πηγές στα τέλη του 11ου αιώνα, ως πλήρως εκχριστιανισμένος λαός. Τη θέση του χριστιανισμού κατέλαβε το Ισλάμ, ως κύρια θρησκεία κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας από τον 15ο αιώνα, ως και το 1912. Μετά την ανεξαρτησία (1912) από την Οθωμανική αυτοκρατορία, το αλβανικό καθεστώς, δημοκρατικό, μοναρχικό και αργότερα κουμμουνιστικό, ακολούθησε συστηματική πολιτική διαχωρισμού της θρησκείας από τις επίσημες κρατικές λειτουργίες και τον πολιτισμό. Έτσι, και υπό το δημοκρατικό και υπό το μοναρχικό καθεστώς, η Αλβανία δεν είχε ποτέ επίσημη θρησκεία. Με το μοναρχικό καθεστώς, η θέση του κλήρου όλων των δογμάτων εξασθένησε, ενώ αυτός εξαφανίστηκε στις δεκαετίες του 1940 και 1950, με την κρατική πολιτική απαγόρευσης κάθε θρησκευτικής εκδήλωσης στην επικράτεια της χώρας. Το κουμμουνιστικό καθεστώς που έλεγχε την Αλβανία μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο απαγόρευσε πλήρως τη θρησκεία και κατήργησε κάθε μορφή λατρείας και εκκλησίας, ώστε η χώρα αποτέλεσε στην ουσία το πρώτο

14

Αλβανία αθεϊστικό κράτος σε όλο τον κόσμο. Η ελευθερία της θρησκείας επανήλθε με την αλλαγή του καθεστώτος το 1992. Αλβανικοί μουσουλμανικοί πληθυσμοί, κυρίως πιστοί στο σουνιτικό δόγμα, υπάρχουν σε όλη τη χώρα, ενώ χριστιανοί ορθόδοξοι καταγράφονται στο νότιο τμήμα, και ρωμαιοκαθολικοί στο βορρά της χώρας. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για τη συμμετοχή των πιστών στις επίσημες λατρευτικές λειτουργίες κάθε δόγματος, οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 25% έως 40%.[21] Άλλα δόγματα με παρουσία στην Αλβανία είναι οι μάρτυρες του Ιεχωβά (4.000),[25] καθώς και οι μορμόνοι.

Εκπαίδευση Η εκπαίδευση στην Αλβανία είναι δημόσια αλλά από το 2002 επετράπη η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τα κύρια ανώτατα κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι το Πανεπιστήμιο Τιράνων με όλες τις σχολές του, και τα Πανεπιστήμια Σκόδρων, Δυρραχίου, Αυλώνας, Κορυτσάς, Αργυροκάστρου και Ελμπασάν. Ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Τιράνων, το Πανεπιστήμιο Kristal, το Πανεπιστήμιο Marin Barleti, το Πανεπιστήμιο Zonja e Keshillit te Mire, το Πανεπιστήμιο UFO και η Νομική Σχολή Luarasi.

Οικονομία Παρά τα πολλά συνταγματικά και νομοθετικά προβλήματα η κυβέρνηση των Τιράνων προσπαθεί να μπει σε τροχιά ένωσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Ιούνιο του 2006, η χώρα υπέγραψε Συμφωνία Σταθεροποίησης και Ένωσης ως πρώτο βήμα για την ένωση. Οι υπουργοί της ΕΕ ζήτησαν από την Αλβανία να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που επικεντρώνονται στην ελευθερία του Τύπου, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τον σεβασμό των εθνικών μειονοτήτων και την επίτευξη διεθνών προδιαγραφών στις δημοτικές εκλογές. Η Αλβανία είναι ένα από τα φτωχότερα κράτη της Ευρώπης με κατά κεφαλήν εισόδημα μικρότερο (μισό) από εκείνο της Βουλγαρίας και σχεδόν 1/10 από εκείνο του Ηνωμένου Βασιλείου. Το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι φτωχό σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Το μισό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού απασχολείται με στην γεωργία και το 1/5 εργάζεται στο εξωτερικό. Η ακτογραμμή της Αλβανίας στο Ιόνιο Πέλαγος, ιδιαίτερα κοντά στην Κέρκυρα είναι αξιοποιήσιμη τουριστικά εξαιτίας του σχετικά αδιατάρακτου φυσικού περιβάλλοντος και των παραλιών της. Η τουριστική βιομηχανία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αλλά παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Εξαγωγές: 708 εκατ. f.o.b. (2005 εκτ.) Εισαγωγές: 2.473 δις f.o.b. (2005 εκτ.) Εξωτερικό χρέος: 1.41 δις (2003 εκτ.) Εξοπλιστικές δαπάνες: (n/a) Παιδιά ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού: 1% των παιδιών ηλικίας 10–14 ετών. H Παγκόσμια Τράπεζα χορήγησε στην Αλβανία κεφάλαιο εγγύησης ύψους 60 εκ. ευρώ, προς την εταιρία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της βαλκανικής χώρας, OSSH[26] .

Διακυβέρνηση Η χώρα είναι κοινοβουλευτική λαοκρατική δημοκρατία , με βάση την οποία αρχηγός της κυβέρνησης είναι ο Πρωθυπουργός, στα πλαίσια ενός πολυκομματικού συστήματος. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση, ενώ η νομοθετική ασκείται από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο. Από το 1991, οπότε εισήχθη ο πολυκομματισμός, η εξουσία μονοπωλείται από δύο πολιτικά κόμματα, το Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας και το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας (σοσιαλιστικό, μετακομμουνιστικό).

15

Αλβανία

Εκτελεστική εξουσία Αρχηγός κράτους είναι ο Πρόεδρος της Αλβανικής Δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται από τη συνέλευση για πενταετή θητεία με μυστική ψηφοφορία. Για την εκλογή του προέδρου απαιτούνται τα δύο τρίτα των ψήφων όλων των βουλευτών. Οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν το 2012. Σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο Μπαμίρ Τόπι.

Νομοθετική εξουσία Η Βουλή (Συνέλευση ή Kuvendi i Republikës së Shqipërisë) αποτελείται από 140 μέλη, τα οποία εκλέγονται για τετραετή θητεία. 100 εξ αυτών εκλέγονται απευθείας σε μονοεδρικές περιφέρειες με κατά προσέγγιση ανάλογο αριθμό ψηφοφόρων. Οι 40 εκλέγονται από λίστες πολιτικών κομμάτων με πολλά ονόματα ή συνασπισμούς κομμάτων με βάση την κατάταξή τους. Ο συνολικός αριθμός των βουλευτών ενός κόμματος ή κομματικού συνασπισμού θα πρέπει να προσεγγίζει όσο γίνεται περισσότερο την αναλογία σε έγκυρες ψήφους που κέρδισαν τα κόμματα αυτά στον πρώτο γύρο των εκλογών. Κόμματα που λαμβάνουν ποσοστό λιγότερο από το 4 % των έγκυρων ψηφοδελτίων σε εθνικό επίπεδο στον πρώτο γύρο των εκλογών δεν απολαμβάνουν οφέλη από την αντίστοιχη λίστα με τα πολλά ονόματα. Ο πρόεδρος εκλέγεται από τη Βουλή. Πρόεδρος της Βουλής από τις 3 Σεπτεμβρίου του 2005 είναι η Τζοζεφίνα Τοπάλι, η οποία επανεξελέγη το Σεπτέμβριο του 2009.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Βουλευτικές εκλογές 2009 Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 28 Ιουνίου του 2009. Πριν τη διεξαγωγή των εκλογών, ο εκλογικός νόμος άλλαξε και το εκλογικό σύστημα έγινε με περιφερειακή αναλογική εκπροσώπηση.[27] Οι δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2009 προέβλεπαν νίκη με οριακή διαφορά (γύρω στο 37% το ποσοστό) ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα, το Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα, με τα μικρότερα κόμματα να σημειώνουν χαμηλά και μονοψήφια ποσοστά.[28] Οι εκλογές θεωρήθηκαν από την ΕΕ ως "τεστ" για την μελλοντική ένταξη ή μη της Αλβανίας στην ΕΕ.[29] Με καταμετρημένα τα δύο τρίτα των ψήφων από τις βουλευτικές εκλογές, ο δεξιός συνασπισμός του πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα προηγείται σε αριθμό εδρών (με πέντε περισσότερες έδρες από την αντιπολίτευση), αλλά συγκεντρώνει ελαφρώς μικρότερο ποσοστό από το συνασπισμό των Σοσιαλιστών υπό τον Έντι Ράμα (40,90% έναντι 39,97%).[30] Το Σεπτέμβριο του 2009 το Δημοκρατικό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Ενσωμάτωση συμφώνησαν σε σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, με τον Μπερίσα να παραμένει πρωθυπουργός και τον Ιλίρ Μέτα να γίνεται υπουργός εξωτερικών. Ο Μπερίσα έλαβε εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης στις 9 Σεπτεμβρίου.

Αποτελέσματα Οι διεθνείς παρατηρητές έκριναν ότι οι εκλογές ήταν ελεύθερες και δίκαιες και ότι δεν σημειώθηκαν σημαντικές παρατυπίες, για πρώτη φορά στην αλβανική ιστορία[31] . Η προσέλευση στις κάλπες ήταν μικρότερη συγκριτικά με τις εκλογές του 2005, στο 52%[32] . Με καταμετρημένο περίπου το ένα πέμπτο των ψήφων, ελαφρύ προβάδισμα παρουσίασε το Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας του Σαλί Μπερίσα, έναντι του Σοσιαλιστικού Κόμματος του δημάρχου των Τιράνων, Έντι Ράμα[33] . Ήταν οι πρώτες εκλογές από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται ο πολυκομματισμός το 1991 που ένα κυβερνών κόμμα εξαναγκάστηκε να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού εξαιτίας της ανεπάρκειας εδρών από το ίδιο.[34]

16

Αλβανία

17

Κόμματα και συνασπισμοί

Ψήφοι

Ποσοστό

Σύνολο εδρών

Δημοκρατικό Κόμμα (Partia Demokratike e Shqipërisë)

PD

610.463

40,18

68

Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (Partia Republikane e Shqipërisë)

PR

31.990

2,11

1

PDI

14.477

0,95

1

Κόμμα για τη Δικαιοσύνη και την Ενσωμάτωση (Partia për Drejtësi dhe Integrim) Λοιπά

0

Σύνολο "Η Συμμαχία της Αλλαγής" (Aleanca ε Ndryshimit)

712.745

46,92

70

PS

620.586

40,85

65

PSD

26.700

1,76

0

PBDNJ

18.078

1,19

1

G99(Grupim 99)

G99

12.989

0,86

0

Δημοκρατοσοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας (Partia DemokraciaSociale e Shqipërisë)

PDS

10.365

0,68

0

688.748

45,34

66

73.478

4,85

4

Σοσιαλιστικό Κόμμα (Partia Socialiste e Shqipërisë) Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (Partia Socialdemokrate e Shqipërisë) Κόμμα Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Partia Bashkimi për të Drejtat e Njeriut)

Σύνολο "Ένωση για Αλλαγή" (Bashkimi për Ndryshim) Σοσιαλιστικό Κίνημα για Ενσωμάτωση (Lëvizja Socialiste për Integrim)

LSI

Λοιπά

0

Σύνολο "Σοσιαλιστική Συμμαχία" (Aleanca Socialiste për Integrim) Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (Partia Demokristiane e Shqipërisë)

PDK

84.407

5,56

4

13.308

0,88

0

Λοιπά

0

Σύνολο Πόλος της Ελευθερίας" (Poli i Lirisë) Σύνολο

27.655

1,82

0

1.519.176

100

140

Συμμετοχή: 50,77% Πηγή: http://www.eca.al/ Όνομα συνασπισμού

Ποσοστό ψήφων στις περιφέρειες (συνολικό)

Έδρες (σύνολο)

Συμμαχία για Αλλαγές (Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας)

46,92%

70

Ένωση για Αλλαγές (Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας)

45,34

66

Σοσιαλιστικός Συνασπισμός για Ένταξη (Σοσιαλιστικό Κίνημα για Ένταξη)

5,56

4

Πόλος της Ελευθερίας (Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας)

1,82

0

Σύνολο

100%

140

Αλβανία

18

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Διεθνείς σχέσεις Στην Αλβανία υπάρχουν 30 πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. •

Παλαιστίνη

•

Αυστρία

•

Βουλγαρία •

Πολωνία

•

Κίνα

•

Ρουμανία

•

Κροατία

•

Ρωσία

•

Τσεχία

•

Σαουδική Αραβία

•

Δανία

•

Σερβία

•

Αίγυπτος

•

Ισπανία

•

Γαλλία

•

Σουδάν

•

Γερμανία

•

Σουηδία

•

Ελλάδα

•

Τουρκία

• •

Βατικανό Ουγγαρία

•

Ηνωμένο Βασίλειο

•

ΗΠΑ

•

Ιράν

•

Ιταλία

•

Λιβύη

•

ΠΓΔΜ

•

Μάλτα

•

Ολλανδία

Σημειώσεις και παραπομπές [1] http:/ / www. tirana. gov. al/ common/ images/ Statistika_9_mujori_08. pdf [2] Albanien - Bevölkerungsdaten (http:/ / www. lexas. net/ Laender/ europa/ albanien/ bevoelkerung. asp) [3] Αλβανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής, 2008 (http:/ / www. instat. gov. al/ ) [4] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=914& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [5] Vasiliev (1952), History of the Byzantine Empire, 324-1453 (http:/ / books. google. com/ books?id=2X8LtjDLNl8C& lpg=PA613& dq=ptolemy albania& as_brr=3& hl=el& pg=PA613#v=onepage& q=& f=false), The University of Wisconsin Press, 1958, σ. 613.

Αντίθετα, ο Στράβωνας περιγράφει ένα άλλο βασίλειο με αυτό το όνομα, στην περιοχή του σημερινού Νταγκεστάν στον Καύκασο. [6] Extract from: Radoslav Grujic: Legenda iz vremena Cara Samuila o poreklu naroda. in: Glasnik skopskog naucnog drustva, Skopje, 13 (1934), p. 198 200. Translated from the Old Church Slavonic by Robert Elsie. First published in R. Elsie: Early Albania, a Reader of Historical Texts, 11th - 17th Centuries, Wiesbaden 2003, σ. 3 (http://www.albanianhistory.net/texts15/AH1000.html) [7] Extracts from: Michaelis Attaliotae: Historia, Bonn 1853, p. 8, 18, 297. Translated by Robert Elsie. First published in R. Elsie: Early Albania, a Reader of Historical Texts, 11th - 17th Centuries, Wiesbaden 2003, p. 4-5. (http://www.albanianhistory.net/texts15/ AH1038. html) [8] Xinhua (http:/ / news. xinhuanet. com/ english/ 2009-04/ 28/ content_11276091. htm), European Commission welcomes Albania's

application for EU membership , 28 Απριλίου 2009. [9] Lubonja (2002), σ. 91. [10] Lubonja (2002), σ. 92. [11] Lubonja (2002), σ. 93. [12] Lubonja (2002), σ. 93-94. [13] Βλ. ποίημα του Ισμαήλ Κανταρέ, Τι σκέφτονται αυτά τα βουνά (Përse mendohen këta male). [14] Lubonja (2002), σ. 94 κ.ε. [15] Schwandner-Sievers (2004), σ. 117.

Αλβανία [16] Gilles de Rapper. Pelasgic encounter in the Greek-Albanian Borderland (http:/ / halshs. archives-ouvertes. fr/ docs/ 00/ 40/ 03/ 27/ PDF/ de_Rapper_2009_Pelasgic_Encounters. pdf). Anthropological Journal of European Cultures, 2009, σελ. 11-13. [17] 2002 census results in English and Macedonian (PDF) (http:/ / www. stat. gov. mk/ pdf/ kniga_13. pdf) [18] Πρόγραμμα Γειτνίασης Ελλάδα-Αλβανία. Μελέτη Αποτύπωσης Αναπτυξιακής Φυσιογνωμίας στο Πλαίσια του Έργου: «Δημιουργία Δικτύων Ενίσχυσης ΜΜΕ» (http://www.corfu-albania.com/web/guest/library/surveys?p_p_id=bs_documents& p_p_action=1& p_p_state=exclusive& p_p_mode=view& p_p_col_id=column-2& p_p_col_pos=0& p_p_col_count=1& _bs_documents_struts_action=/ ext/ documents/ get_file& _bs_documents_mainid=118& _bs_documents_loadaction=view), σελ. 56 [19] Απογραφή 2001. [20] Migration and Migration Policy in Greece. (http:/ / www. eliamep. gr/ en/ wp-content/ uploads/ 2009/ 02/ migration-and-migration-policy-in-greece-critical-review-and-policy-recommendations. pdf) Critical Review and Policy

Recommendations. Anna Triandafyllidou. Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), σελ. 5 "the total number of Albanian citizens residing in Greece, including 185,000 co-ethnics holding special identity cards" [21] Freedom of Religion 2007 (http:/ / www. state. gov/ g/ drl/ rls/ irf/ 2007/ 90160. htm), Υπουργείο Eξωτερικών ΗΠΑ.(Αγγλικά) [22] Miller, Tracy, επιμ. (10 2009) (PDF). Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population (http://pewforum.org/newassets/images/reports/Muslimpopulation/Muslimpopulation.pdf). Pew Research Center. .

Ανακτήθηκε την 8 October 2009. [23] 2009 CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ al. html) [24] World Christian Encyclopedia. Oxford University Press. 2001. σελ. σ. 51. ISBN 0195079639. [25] 2008 Jehovah's Witnesses Worldwide Status Report (http:/ / www. watchtower. org/ e/ statistics/ worldwide_report_statistics. htm).

Watch Tower (ανακτήθηκε 27-09-2009 ) [26] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. oikonomia& id=42042), Ενίσχυση της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Αλβανία, 7

Μαΐου 2009. [27] Albania Sets June 28 Election Date, Looks To EU (http:/ / www. javno. com/ en/ world/ clanak. php?id=224229). Javno. 14

Ιανουαρίου 2009 [28] Albanian Democrats, Socialists in Close Battle (http:/ / www. angus-reid. com/ polls/ view/ 33443/ albanian_democrats_socialists_in_close_battle). Angus Reid Global Monitor. 15 Μαΐου 2009 [29] Albania Election “A Test for EU Bid” (http:/ / www. albanianeconomy. com/ news/ 2009/ 01/ 24/ albania-election-a-test-for-eu-bidâ / ).

AlbanianEconomy.com. 22 Ιανουαρίου 2009 [30] Reuters (http:/ / uk. reuters. com/ article/ idUKTRE55T22N20090630), Early vote count gives Albania's ruling party lead, 30 Ιουνίου

2009. [31] Euronews (http:/ / www. euronews. net/ 2009/ 06/ 28/ count-begins-in-key-albanian-election/ ), 28 Ιουνίου 2009. [32] Έθνος (http:/ / www. ethnos. gr/ article. asp?catid=11381& subid=2& tag=9283& pubid=4332807), Αλβανία: Στο 52% η συμμετοχή, 29

Ιουνίου 2009. [33] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=58727), Ελαφρύ προβάδισμα Μπερίσα στην Αλβανία, 29 Ιουνίου

2009. [34] BBC News - Albania PM re-election confirmed (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ 8171633. stm)

Βιβλιογραφία • Lubonja, Fatos (2002). "Between the Glory of a Virtual World and the Misery of a Real World" (http://books. google.com/books?id=oRASDq3rc-YC&lpg=PA60&dq=albanianism&hl=el&pg=PA91#v=onepage&q=& f=false). Stephanie Schwandner-Sievers,Bernd Jürgen Fischer. Albanian Identities: Myth and History. Indiana University Press. ISBN 0253341892. • Schwandner-Sievers, Stephanie (2004). "Albanians, Albanianism and the Strategic Subversion of Stereotypes" (http://books.google.com/books?id=l8JFi7Wh8gwC&lpg=PA110&dq=albanianism&hl=el& pg=PA110#v=onepage&q=&f=false). Andrew Hammond. The Balkans and the West: constructing the European other, 1945-2003. Ashgate Publishing. ISBN 0754632342. • Vickers, Miranda (2001). The Albanians : A Modern History. I.B.Tauris. ISBN 1-86064-541-0. • Wilkes, John (1995). The Illyrians (Peoples of Europe). Cambridge, MA: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-19807-5.

19

Αλβανία

Επίσημοι δικτυακοί τόποι • National Tourism Organization (http://www.albaniantourism.com/) Albania's official website for travel & tourism information. • Albanian Canadian League Information Service — ACLIS (http://www.albca.com/aclis) (Αλβανικά και Αγγλικά) • Department of Information (http://web.archive.org/web/20070125113145/http://www.km.gov.al/english/ default.asp) (Αλβανικά και Αγγλικά) • The Albanian Parliament (http://www.parlament.al) (Αλβανικά, Αγγλικά και Γαλλικά) • Προεδρία της Αλβανίας (http://www.president.al) Αλβανικά και Αγγλικά) • Αλβανικό Ινστιτούτο Στατιστικής (http://www.instat.gov.al) Αλβανικά και Αγγλικά) gag:Albaniya koi:Штиприя mrj:Албани

20

21

Ανδόρα Ανδόρρα Συντεταγμένες: 42°33′30″N 1°33′19″E42.5583, 1.5553 [1]

Σημαία της Ανδόρρας Εθνόσημο της Ανδόρρας Εθνικό σύνθημα: Virtus Unita Fortior (λατινικά) Η ισχύς ενωμένη είναι ισχυρότερη Εθνικός ύμνος: El Gran Carlemany Ο Μέγας Καρλομάγνος

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Ανδόρρα λα Βέγια 20.430[1] 42°30′00″N 1°31′00″E42.5, 1.516667 [3]

Επίσημες γλώσσες

Καταλανικά

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και Συγκυριαρχούμενο Πριγκιπάτο

Πρωθυπουργός Τζάουμε Μπαρτουμέου Συνηγεμόνες Ζουάν Ενρίκ Βίβες Σισίλια και Νικολά Σαρκοζί Ανεξαρτησία Ίδρυση Ισχύον Σύνταγμα

1278 28 Απριλίου 1993

Ανδόρρα

22 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

468 km2 (193η) αμελητέο 120,3 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2006 • Πυκνότητα

83.888[2] (195η) 69.150 179 κατ./km² (66η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

3,66 δισ. $ [2] 42.500 $[2]

ΔΑΑ (2007)

0,934 (28η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ 1 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.ad 2

Κωδικός κλήσης

+376

1 Πριν 2

το 1999: Γαλλικό Φράγκο και Ισπανική Πεσέτα Χρησιμοποιείται και το .cat από κοινού με τις περιοχές της Καταλωνίας

Το Πριγκηπάτο της Ανδόρρας (καταλανικά: Principat d'Andorra, γαλλικά: Principauté d'Andorre, ισπανικά: Principado de Andorra) είναι ένα πολύ μικρό κράτος, αποκλεισμένο από τη θάλασσα. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική Ευρώπη, στα ανατολικά Πυρηναία, μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Έχει έκταση 468 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 83.888 (Ιούλιος 2009)[2] . Το συνολικό μήκος της χώρας είναι 40 χλμ. Εκτός της Πρωτεύουσας περιλαμβάνει 7 χωριά. Πρωτεύουσα είναι η Ανδόρρα λα Βέγια (στα καταλανικά, λα Βιέχα στα ισπανικά). Το κράτος ονομάζεται και Πριγκιπάτο των Κοιλάδων της Ανδόρρας.[3]

Γεωγραφία και κλίμα Εξαιτίας της θέσης της, στα ανατολικά Πυρηναία, η Ανδόρρα αποτελείται κυρίως από όρη με μέσο υψόμετρο 1.996 μ. Το μεγαλύτερο σε ύψος βουνό είναι το Κόμα Πεδρόσα (Coma Pedrosa) στα 2.946 μ. Το χαμηλότερο σημείο είναι 870 μ. στο σημείο που ενώνονται τρεις στενές κοιλάδες σε σχήμα Υ, στον ποταμό Βαλίρα.

Χάρτης της Ανδόρρας.

Ανδόρρα

23

Όρη της Ανδόρρας.

Κλίμα Το εύκρατο κλίμα του κρατιδίου είναι παρόμοιο με εκείνο των όμορων χωρών της. Έτσι, εξαιτίας του μεγάλου υψομέτρου οι χειμώνες χαρακτηρίζονται από συχνές χιονοπτώσεις κατά μέσο όρο και παρατηρείται σχετική δροσιά το καλοκαίρι.Οι βροχοπτώσεις κατά μέσο όρο είναι της τάξης των 808 mm και η μέση θερμοκρασία κυμαίνεται από -1 ως 6 βαθμούς Κελσίου τον Ιανουάριο σε 12 με 26 βαθμούς Κελσίου τον Ιούλιο[4] .

Δορυφορική φωτογραφία της Ανδόρρας.

Χλωρίδα Φυτογεωγραφικά η χώρα ανήκει στην ευρωπαϊκή ατλαντική περιοχή του Circumboreal. Σύμφωνα με το WWF, το έδαφος της Ανδόρρας ανήκει στην οικολογική ζώνη των κωνοφόρων και των μικτών δασών των Πυρηναίων. Τα δάση της αποτελούνται από πεύκα, ελάτη, βελανιδιές και άλλα δέντρα. [4]

Λουλούδια της Ανδόρρας.

Ανδόρρα

Ιστορία Η Πολιτεία της Ανδόρρας δημιουργήθηκε το 1278 όταν η περιοχή περιήλθε στον Κόμη ντε Φουά (Comte de Foix) και στον επίσκοπο του Urgel. Τα δικαιώματα όμως της Κομητείας αυτής πέρασαν μετά από γάμο του Ερρίκου του Δ' στο Γαλλικό Στέμμα. Έτσι συνέχισε να βρίσκεται αυτοτελές μεν αλλά υπό την προστασία του εκάστοτε Βασιλέως, και σήμερα (κατά κληρονομικό δικαίωμα) Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η χώρα παραλείφθηκε από την συνθήκη του 1919, με αποτέλεσμα να παραμείνει σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ο θυρεός της Ανδόρας στην έδρα του Γερμανία ως το 1958[5] . Το 1982 ανέλαβε πρώτος πρωθυπουργός ο επισκόπου της Ουρχέλ. Όσκαρ Ρίμπας Ρέιγκ και στις 14 Μαρτίου[6] του 1993 εγκρίθηκε Σύνταγμα[7] με δημοψήφισμα. Σύμφωνα με το ίδιο το Σύνταγμα, τέθηκε σε ισχύ την ημέρα που δημοσιεύτηκε στην Butlletí Oficial del Principat d'Andorra, στις 28 Απριλίου του 1993. Μερικούς μήνες αργότερα, στις 28 Ιουλίου του 1993, η Ανδόρρα έγινε μέλος του ΟΗΕ.

Δημογραφία Ο πληθυσμός της χώρας είναι 83.888 (195η στον κόσμο). Στο κρατίδιο ζουν Ισπανοί, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Βρετανοί και Ιταλοί, σε ποσοστό 67,7%. Οι Ανδορρανοί αποτελούν μειονότητα στην ίδια τους τη χώρα, με 33% του συνολικού πληθυσμού. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 1,135% (εκτίμηση 2009) με τον ρυθμό γεννήσεων να είναι 10,59 γεννήσεις/1000 κατοίκους και θανάτων 5,59 θάνατοι/1000 κατοίκους πληθυσμού (εκτίμηση 2008)[2] .

24

Ανδόρρα

25

Γλώσσες Η καταλανική γλώσσα είναι η εθνική γλώσσα της χώρας. Οι περισσότεροι κάτοικοι της χώρας μιλούν ισπανικά, γαλλικά ή και τις δύο γλώσσες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κρατίδιο είναι το μοναδικό μαζί με άλλα τρία (Γαλλία, Μονακό και Τουρκία) στην Ευρώπη που δεν έχει υπογράψει την Θεμελιώδη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Μειονοτήτων.[8]

Θρησκεία Ο πληθυσμός πρεσβεύει κυρίως το Ρωμαιοκαθολικό δόγμα. Η προστάτιδά τους Αγία είναι η Κυρία του Μέρτιτξελ (Our Lady of Meritxell). Στις 8 Σεπτεμβρίου είναι εθνική εορτή, καθώς τιμάται η μνήμη της αγίας αυτής[2] .

Ναός στην Ανδόρρα.

Μακροζωία Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα του 2007, η Ανδόρα κατέχει το ρεκόρ μακροζωίας διεθνώς. [9] .[10] Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, το μέσο προσδόκιμο ζωής στη χώρα είναι 82,51 χρόνια (στους άνδρες 80,33 και στις γυναίκες 84,84)[2] .

Πάρκο στο κρατίδιο.

Ανδόρρα

26

Διοικητική διαίρεση Το κρατίδιο διαιρείται σε 7 ενορίες. Αυτές είναι: • Ανδόρρα Λα Βέγια • Κανίγιο (Canillo) • Ενκάμπ (Encamp) • Εσκάλδες-Ενχορδανί (Escaldes-Engordany) • Λα Μασσάνα (La Massana) • Ορδίνο (Ordino) • Σαντ Χούλια ντε Λόρια (Sant Julià de Lòria) Χάρτης με την διοικητική διαίρεση της Ανδόρρας.

Οικονομία

Το Μουσείο Καπνού στην Σαν Χουλιά ντε Λορία.

Η οικονομία της βασίζεται κυρίως στον τουρισμό και αποτελεί οικονομικό κέντρο χάρη στις φορολογικές απαλλαγές. Το 1982 το Πριγκιπάτο επισκέφθηκαν, διερχόμενοι, περισσότεροι από 6 εκατομ. τουρίστες, αριθμός που ανέρχεται σε περισσότερο από 11,5 εκατομμύρια[2] (εκτ. 2009). Επίσης οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια πατάτας και καπνού. Καλλιεργούνται ακόμα κριθάρι και σίκαλη. Παράγεται επίσης ξυλεία και μόλυβδος. Οι εξαγωγές περιλαμβάνουν τσιγάρα, πούρα, έπιπλα, μεταλλικό νερό και γραμματόσημα[4] . Η παραγωγή ηλεκτρισμού το 1984 ήταν 140 εκατομμύρια kwh και εισήγαγε ακόμη 200 εκατομμύρια kwh. Νόμισμα της χώρας είναι το ευρώ.

Διακυβέρνηση Αρχηγός Κράτους είναι από κοινού, ο εκάστοτε Πρόεδρος της Γαλλίας και ο επίσκοπος του Ουρχέλ. Έτσι, Αρχηγοί Κράτους (συνηγεμόνες) είναι σήμερα ο Νικολά Σαρκοζί (από το Μάιο του 2007) και ο επίσκοπος του Ουρχέλ, Ζουάν Ενρίκ Βίβες Σισίλια. Ο Πρόεδρος της Γαλλίας εκπροσωπείται διά του προσωπικού του αντιπροσώπου στη συνηγεμονία. Στο αξίωμα αυτό υπηρετεί από τις 24 Σεπτεμβρίου του 2008 ο Κριστιάν Φρεμόν (γενν. το 1942). Αντιπρόσωπος του επισκόπου είναι ο Νεμέσι Μαρκές ι Όστε, από το 1993. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο αρχηγός της κυβέρνησης, To παλαιό Κοινοβούλιο της Ανδόρρας. Πρωθυπουργός Αλμπέρτ Πιντάτ (από το 2005). Το τελευταίο Σύνταγμα της χώρας εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα, το 1993. Το Κοινοβούλιο (Γενικό Συμβούλιο) αποτελείται από 28 μέλη, των οποίων η θητεία διαρκεί 4 έτη και ο Πρόεδρός του (σήμερα ο Χοάν Γκαμπριέλ Εστάνι, γενν. το 1963, ανέλαβε καθήκοντα στις 17 Μαΐου του 2005) καλείται syndic. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Ανδόρρα

27

Εκλογές Βουλευτικές εκλογές 2009 Οι τελευταίες εκλογές διεξήχθησαν στις 26 Απριλίου του 2009 με τον απερχόμενο πρωθυπουργό Πιντάτ να μην είναι ξανά υποψήφιος.[11] . Το εκλογικό σώμα περιορίστηκε σε 22.000 ψηφοφόρους και τις 28 έδρες του Κοινοβουλίου διεκδίκησαν 114 υποψήφιοι. [11] Με βάση τον εκλογικό νόμο εξελέγησαν 28 "γενικοί σύμβουλοι"[12] : • δύο γενικοί σύμβουλοι προερχόμενοι από καθεμιά εκ των ενοριών της Ανδόρας, οι οποίοι εκλέγονται μέσω λίστας με τις περισσότερες ψήφους σε κάθε ενορία[13] , • δεκατέσσερεις γενικοί σύμβουλοι από εθνικές λίστες με τη χρήση της αναλογικής εκπροσώπησης[14] . Οι λίστες των ενοριών και η εθνική λίστα είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους: αυτό σημαίνει ότι τα ίδια πρόσωπα δεν μπορούν να βρίσκονται και στις δύο λίστες και οι ψηφοφόροι ψηφίζουν σε δύο διαφορετικές ψηφοφορίες (δεν είναι απαραίτητο να ψηφίσει κανείς το ίδιο κόμμα και για τις δύο λίστες).[15] Η σοσιαλιστική αντιπολίτευση κέρδισε τις εκλογές. [16] Οι εκλογές μονοπωλήθηκαν από συζητήσεις για την κυβερνητική απόφαση να υποκύψει σε πιέσεις και να άρει τους κανονισμούς περί του τραπεζικού απορρήτου, που ευθύνονται για το χαρακτηρισμό της χώρας ως "μη συνεργάσιμου φορολογικού παραδείσου"[17] . Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν η χαμηλότερη από το 1993. Οι Σοσιαλδημοκράτες του Τζάουμε Μπαρτουμέου κέρδισαν συνολικά 14 έδρες στο 28μελές Γενικό Συμβούλιο έναντι 11 για το συνασπισμό του απερχόμενου πρωθυπουργού, Αλμπέρτ Πιντάτ. Ο Μπαρτουμέου δήλωσε στις 27 Απριλίου ότι θα επιδιώξει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού από κοινού με το Ανδορρανό Κόμμα για την Αλλαγή (ApC), το οποίο κατέλαβε 3 έδρες[18] .Ο Μπαρτουμέου εξελέγη πρωθυπουργός τον Ιούνιο του 2009 και ανέλαβε καθήκοντα στις 5 Ιουνίου του ιδίου έτους.

Αποτελέσματα Κόμματα και συνασπισμοί Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (Partit Socialdemòcrata) •

Ψήφοι

%

Έδρες

6.610

45,03

14

4.747

32,34

11

2.768

18,86

3

466

3,17

88

0,60

με την Ένωση Παροτσιάλ της Ομάδας Ανεξάρτητων (Grup d'Unió Parroquial Independents) και άλλους ανεξάρτητους σε μερικές ενορίες

Συνασπισμός Μεταρρυθμιστών (Coalició Reformista) Φιλελεύθερο Κόμμα της Ανδόρρας (Partit Liberal Andorrà) Λαυρεντιανή Ένωση (Unió Laurediana) Νέο Κέντρο (Nou Centre), διάδοχος του Ανδορρανού Δημοκρατικού Κέντρου– 21ος Αιώνας (Centre Demòcrata Andorrà–Segle 21) • Ανεξάρτητοι του Όρδινο (Independents d'Ordino) • • •

Ανδόρρα για την Αλλαγή (Andorra pel Canvi) •

υποστηριζόμενο από την Δημοκρατική Ανανέωση (Renovació Democràtica)

Πράσινοι της Ανδόρρας (Els Verds d'Andorra) Εθνική Ένωση της Προόδου (Unió Nacional de Progrés) Σύνολο (συμμετοχή 75,3 %) Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων

28 14.679

Άκυρα ψηφοδέλτια

136

Λευκά

478

Εγγεγραμμένοι

20.298

Ανδόρρα

28

Οι αριθμοί των ψήφων και των ποσοστών για τις αντίστοιχες εθνικές λίστες. Ο αριθμός των εδρών συμπεριλαμβάνει και έδρες που κερδήθηκαν από λίστες στις ενορίες. [21] Πηγή: Κυβέρνηση της Ανδόρρας.

Άμυνα Η Ισπανία και η Γαλλία έχουν την ευθύνη για την άμυνα της Ανδόρρας. Σήμερα έχει πολύ μικρή στρατιωτική δύναμη, η οποία χρησιμοποιείται μόνο για εθιμοτυπικούς λόγους.

Επικοινωνίες και μεταφορές Οι αναλογικές τηλεοπτικές μεταδόσεις σταμάτησαν στις 25 Σεπτεμβρίου του 2007 και έκτοτε όλες οι τηλεοπτικές υπηρεσίες παρέχονται από την Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση (Televisió Digital Terrestre ή TDT),η οποία μεταδίδει εκτός από τον μοναδικό τηλεοπτικό σταθμό της Ανδόρας και ισπανικά και γαλλικά κανάλια.[19] Η κρατική ραδιοφωνία (Radio Nacional d’Andorra) ευθύνεται για τη λειτουργία του Radio Andorra και του μουσικού σταθμού Andorra Música.

Συγκοινωνία

Δρόμος στα σύνορα της χώρας με την Γαλλία.

Πινακίδα οχήματος στην Ανδόρρα.

Λογότυπο της εθνικής ραδιοφωνίας της Ανδόρρας.

Ανδόρρα

29 Η Ανδόρρα συνδέεται με τις εθνικές οδούς Ισπανίας και Γαλλίας. Στερείται σιδηροδρομικού δικτύου και αεροδρομίου, με πλησιέστερους αερολιμένες αυτούς του Σέο ντε Ουρχέλ (Seo de Urgel), της Βαρκελώνης και του Περπινιάν. Καθώς αποτελεί περίκλειστη χώρα, η Ανδόρα στερείται και λιμανιών. Η οδήγηση γίνεται στην δεξιά πλευρά του δρόμου. Για τις μεταφορές του κοινού γίνονται τακτικά δρομολόγια λεωφορείων.[20]

Εκπαίδευση Τοπογραφικός χάρτης της Ανδόρρας.

Ο αλφαβητισμός είναι της τάξης του 100%. Το 1986 στα σχολεία του κράτους φοιτούσαν 3.490 μαθητές και μαθήτριες πρωτοβάθμιας, 3.113 δευτεροβάθμιας, 170 τεχνολογίας και 46 ειδικών σχολών. Η χώρα διαθέτει δημόσιο πανεπιστήμιο (Universitat d'Andorra) από το 1997. Αποτελείται από νοσηλευτική σχολή, μία σχολή επιστημών πληροφορικής και ένα κέντρο για σπουδές εξ αποστάσεως. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων.[21]

Πολιτισμός Μουσική Στη χώρα διοργανώνονται μουσικά φεστιβάλ και παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί, όπως οι κοντραπάς (contrapàs) και μαράτσα (marratxa). Σημαντικός χορός, ο οποίος παρουσιάζει διαφορές από τους ισπανικούς και τους γαλλικούς χορούς είναι και ο σαρδάνα (sardana). Επίσης, στο Εσκαλδές-Ενχορδανί (Escaldes-Engordany χορεύεται και ο "χορός της Αγίας Άννας".[22] Στην Κάμπρα ντε Ανδόρα δραστηριοποιείται και Ορχήστρα Νέων. Από το 2004 η χώρα μετέχει στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision.

Η Ανδόρα στο διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον, το 2007, με το συγκρότημα Anonymous.

Αθλητισμός Η Ανδόρρα είναι δημοφιλής τόπος για χειμερινά αθλήματα, εξαιτίας των ορέων της. Ωστόσο, το ποδόσφαιρο είναι επίσης σημαντικό άθλημα για το μικρό κράτος. Η εθνική της ποδοσφαιρική ομοσπονδία (Federació Andorrana de Fútbol)[23] ιδρύθηκε το 1994. Είναι μέλος της ΦΙΦΑ από το 1996. Έχει επίσης εθνική ομάδα ανδρών (εθνικά χρώματα είναι το κόκκινο, το μπλε και το κίτρινο), η οποία τον Απρίλιο του 2009 ήταν 195η στην παγκόσμια κατάταξη.

Ανδόρρα

30

Διεθνείς σχέσεις Στην Ανδόρρα υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. •

Αργεντινή

•

Βέλγιο

•

Κολομβία

•

Κόστα Ρίκα

•

Γερμανία

•

Ουγγαρία

•

Ιρλανδία

•

Ιταλία

•

Λουξεμβούργο

•

Πορτογαλία

•

Ισπανία

•

Σουηδία

•

Ηνωμένο Βασίλειο

•

ΗΠΑ

•

Γαλλία

Αναφορές • Brutails La Coutume d'Andorre Paris 1904. • Corts Peyret J. Geografia Historia d'Andorra Barcelona, 1945. • Statesman's Year Book by John Paxton.

Παραπομπές [1] [2] [3] [4] [5] [6]

Πληθυσμός της Ανδόρας Λα Βέγια (http://population.mongabay.com/population/andorra/3041563/andorra-la-vella) CIA World Fact Book (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/an.html) Funk and Wagnalls Encyclopedia, 1991 Atlapedia (http://www.atlapedia.com/online/countries/andorra.htm), Ανδόρρα. The Guardian (http://www.guardian.co.uk/country-profile/andorra), Προφίλ της χώρας, πρώτη δημοσίευση 18 Απριλίου 2009. Coming of age in Andorra. (referendum on a constitution) - The Economist (US) | Encyclopedia.com (http://www.encyclopedia.com/

doc/ 1G1-13569573. html) [7] Σύνταγμα της Ανδόρρας (http:/ / www. andorramania. com/ constit_gb. htm) [8] conventions.coe.int (http:/ / conventions. coe. int/ Treaty/ Commun/ ChercheSig. asp?NT=157& CM=& DF=& CL=ENG) [9] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ online/ online_text/ c=111,dt=13. 08. 2007,id=82592248) [10] CNN (http:/ / www. cnn. com/ 2009/ HEALTH/ 04/ 23/ andorra. life. expectancy/ index. html) [11] Martínez, Montse (25 Απριλίου 2009), "Andorra va a las urnas preocupada por el fin del secreto bancario" (http:/ / www. elperiodico. com/ default. asp?idpublicacio_PK=46& idioma=CAS& idnoticia_PK=606782& idseccio_PK=1007), El Periódico de Catalunya, ,

ανακτήθηκε την 26 Απριλίου 2009. (Ισπανικά) [12] Άρθρο 42.2, Νόμος 28/2007. [13] Άρθρο 57, Νόμος 28/2007. [14] Άρθρο 58, Νόμος 28/2007. [15] Άρθρα 19, 51 & 52, Νόμος 28/2007. [16] Earth Times (http:/ / www. earthtimes. org/ articles/ show/ 265999,socialist-opposition-on-track-to-win-election-in-tax-haven-andorra. html), Socialist opposition on track to win election in tax haven Andorra, 26 Απριλίου 2009. [17] Nasdaq (http:/ / www. nasdaq. com/ aspx/ stock-market-news-story. aspx?storyid=200904262028dowjonesdjonline000256& title=andorra-swings-left-in-elections), Andorra Swings Left In Elections , με πληροφορίες από AFP, 27 Απριλίου 2009. [18] Earth Times (http:/ / www. earthtimes. org/ articles/ show/ 266128,socialist-opposition-wins-election-in-tax-haven-andorra. html), Socialist

opposition wins election in tax haven Andorra, 27 Απριλίου 2009. [19] !- Tdt -! (http:/ / www. tdt. ad/ ) [20] Δημόσια συγκοινωνία στην Ανδόρα (σε διάφορες γλώσσες) (http:/ / www. transportpublic. ad/ ) [21] Πανεπιστήμιο της Ανδόρας (http:/ / www. uda. ad/ )

Ανδόρρα [22] For Culture Lovers (http:/ / web. archive. org/ web/ 20070929133813/ http:/ / www. feva. ad/ Andorra/ Angles/ Andorra03_culture. htm).

FEVA (ανακτήθηκε 6 Σεπτεμβρίου 2009) [23] FIFA (http:/ / www. fifa. com/ associations/ association=and/ index. html#WR_ma_gender=m)- σελίδα της Ανδόρρας.

gag:Andorra koi:Андорра mrj:Андорра

31

32

Αυστρία Αυστρία Συντεταγμένες: 47°36′00″N 13°46′60″E47.6, 13.7833 [1]

Σημαία της Αυστρίας Εθνόσημο της Αυστρίας Εθνικός ύμνος: Land der Berge, Land am Strome Χώρα των βουνών, χώρα στον ποταμό

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Βιέννη 48°12′30″N 16°22′23″E48.2083, 16.3731 [2]

Επίσημες γλώσσες

Γερμανική

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Χάιντς Φίσερ Καγκελάριος Βέρνερ Φάιμαν

Ίδρυση • 1η Δημοκρατία • 2η Δημοκρατία • Συνθήκη Αυστριακού Κράτους • Ισχύον Σύνταγμα

12 Νοεμβρίου 1918 27 Απριλίου 1945 27 Ιουλίου 1955 1920[1]

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

83.871 km2 (114η) 1,3% 2.562 χμ.

Αυστρία

33 Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

8.355.260[2] (93η) 8.032.926[3] 100 κατ./km² (100η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

322,983 δισ. $[4] (36η) 38.896 $[4] (11η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

374,417 δισ. $[4] (24η) 45.090 $[4] (11η)

ΔΑΑ (2007)

0,955 (14η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ 1 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.at και .eu ως μέλος της ΕΕ.

Κωδικός κλήσης

+43

1

Πριν από το 1999: Αυστριακό Σελίνι

Η Δημοκρατία της Αυστρίας είναι μεσόγειο κράτος της Κεντρικής Ευρώπης και αποτελεί ομοσπονδία 9 κρατιδίων. Η Αυστρία συνορεύει με το Λιχτενστάιν και την Ελβετία δυτικά, την Ιταλία και τη Σλοβενία νότια, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία ανατολικά, τη Γερμανία και την Τσεχία βόρεια. Είναι μια χώρα με πλούσια ιστορία και πολιτισμό.

Ονομασία Στα γερμανικά Österreich σημαίνει «ανατολικό βασίλειο». Η λέξη πρωτοεμφανίζεται σε κείμενο του 996 μ.Χ. ως ostarrichi στην παλαιά άνω γερμανική διάλεκτο. Στη συνέχεια το όνομα μεταφέρθηκε στα λατινικά ως Austria. Η σημερινή ονομασία προήλθε μετά την πτώση της Αυστροουγγαρίας το 1918.

Ιστορία Κατοικημένη από τους αρχαίους χρόνους, η περιοχή της σημερινής Αυστρίας είχε καταληφθεί την προ-Ρωμαϊκή εποχή από φυλές Κελτών. Το κέλτικο βασίλειο του Νόρικουμ κατακτήθηκε από την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και έγινε επαρχία του Ρωμαϊκού κράτους. Μετά την πτώση της Ρώμης, η περιοχή κατακτήθηκε από Βαβαρούς, Σλάβους και Αβάρους. Η σλαβική φυλή των Καραντάν μετοίκησε στις Άλπεις και ίδρυσε την Καραντανία, η οποία εκτείνοταν στο μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής ανατολικής και κεντρικής Αυστρίας. Ο Καρλομάγνος επεκτάθηκε στην περιοχή το 788 μ.Χ. και προώθησε τον εποικισμό παράλληλα με τον προσυλητισμό στο O θυρεός του αυτοκρατορικού οίκου των Χριστιανισμό. Ως τμήμα της ανατολικής Φρανκονίας, οι Αψβούργων το 1605. βασικές περιοχές της Αυστρίας ήταν υποτελείς στον όικο της Βαδηβέργης. Η περιοχή γνωστή ως Μαρκία Οριεντάλις δόθηκε στην κυριότητα του Λεοπόλδου της Βαδηβέργης το 976.

Αυστρία

34

Η μάχη της Βιέννης το 1683 αναχαίτησε την προέλαση των Οθωμανών στην Ευρώπη.

Το Κονγκρέσο της Βιέννης του Ζαν Μπατίστ Ισαμπέ, 1819.

Η πρώτη καταγραφή που αναφέρει την ονομασία της Αυστρίας είναι από το 996 και γραμμένη ως "Ostarrîchi", αναφερόμενη στην επικράτεια της Βαδηβέργης. Το 1156 η Αυστρία αναβαθμίστηκε σε δουκάτο, ενώ το 1192 επίσης το δουκάτο της Στυρίας ενσωματώθηκε στη Βαδηβέργη. Με το θάνατο του Φρεδερείκου του Β' το 1246, ο οίκος της Βαδηβέργης δεν είχε απογόνους, με συνέπεια την αυθαίρετη απόκτηση της κυριότητας των δουκάτων της Αυστρίας, της Στυρίας και της Καρινθίας από τον Οτακάρ τον Β' της Βοημίας. Η εξουσία του τελείωσε το 1278 με την ήττα του στο Ντρούκρουτ από τον Ροδόλφο τον Α' της Γερμανίας. Από τότε και μέχρι και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Αυστρία κυριάρχησαν οι βασικοί ιστορικοί της ηγεμόνες, η δυναστεία των Αψβούργων. Το 14ο και 15ο αιώνα, οι Αψβούργοι σταδιακά ένταξαν διάφορες περιοχές στην κυριότητα του δουκάτου της Αυστρίας. Το 1438, ο δούκας Αλβέρτος ο Ε' της Αυστρίας επηλέχθηκε ως διάδοχος του πεθερού του αυτοκράτορα Σιγιμούνδου. Αν και ο Αλβέρτος κυβέρνησε μόνο για έναν χρόνο, από τότε και στη συνέχεια, κάθε αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας άνηκε στον οίκο των Αψβούργων με μία μόνο εξαίρεση. Οι Αψβούργοι επεκτάθηκαν και σε περιοχές που απείχαν αρκετά από τις κληρονομικές τους επαρχίες. Το 1477, ο αρχιδούκας Μαξιμιλιανός, μοναχογιός του αυτοκράτορα Φρεδερείκου του Γ', παντρεύτηκε τη Μαρία της Βουργουνδίας και έτσι απέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα των Κάτω Χωρών. Ο γιος του, Φίλιππος ο Δίκαιος, παντρεύτηκε την πριγκήπισσα της Καστίλλης και Αραγονίας, προσθέτοντας έτσι την Ισπανία και τις κτήσεις της στην Ιταλία, την Αφρική και την Αμερική στον οίκο των Αψβούργων. Το 1526, μετά τη μάχη του Μοάκς, η Βοημία και το ελεύθερο από τους Οθωμανούς τμήμα της Ουγγαρίας περιήλθε κάτω από τον έλεγχο της Αυστρίας. Η επέκταση των Οθωμανών στην Ουγγαρία οδήγησε σε συχνές διαμάχες και προστριβές ανάμεσα στις δύο αυτοκρατορίες, ειδικότερα στον επονομαζόμενο Μακρύ Πόλεμο μεταξύ του 1593 και 1606.

Κατά τη μακρά βασιλεία του Λεοπόλδου του Α' (1657-1705) και μετά την επιτυχημένη άμυνα της Βιέννης το 1683 (κάτω Ο αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος (αριστερά) από τις διαταγές του βασιλιά της Πολωνίας Ιωάννη Σομπίσκι με την οικογένειά του. του Γ'), μία σειρά από εκστρατείες έφερε όλη την Ουγγαρία κάτω από την κυριότητα της Αυστρίας με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1699. Ο αυτοκράτορας Κάρολος ο ΣΤ' επεδίωξε την ισχυροποίηση των κτήσεων και της αυτοκρατορίας του, ενώ προετοίμασε το έδαφος για τη διαδοχή του από την κόρη

Αυστρία

35 του Μαρία Θηρεσία. Παράλληλα με την άνοδο της Πρωσίας, ο δυισμός Αυστρίας και Πρωσίας βρήκε γόνιμο έδαφος στις περιοχές της Γερμανίας. Η Αυστρία συμμετείχε, μαζί με την Πρωσία και τη Ρωσία, στην πρώτη και την τρίτη από τις τρεις διασπάσεις της Πολωνίας, το 1772 και το 1795.

Εθνογλωσσικός χάρτης της Αυστροουγγαρίας το 1910.

Χάρτης της Αυστροουγγαρίας.

Η Αυστρία αργότερα μπήκε σε πόλεμο με την επαναστατική Γαλλία, αρχικά με πολλές αποτυχίες, ενώ οι διαδοχικές ήττες απέναντι στο Ναπολέοντα σηματοδότησαν και το τέλος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 1806. Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1804, ιδρύθηκε η Αυτοκρατορία της Αυστρίας. Το 1814, η Αυστρία ήταν μέρος της συμμαχίας που κατέλαβε τη Γαλλία και έδωσε τέλος στους Ναπολεόντιους πολέμους. Έτσι, καθιερώθηκε με το Κονγκρέσο της Βιέννης το 1815 ως μία από τις τέσσερις κυρίαρχες δυνάμεις στην Ευρώπη. Τον ίδιο χρόνο, η Γερμανική Συνομοσπονδία ιδρύθηκε με την προεδρία της Αυστρίας, ενώ μέχρι το 1848 οι γερμανικές περιοχές διαταρράσονταν συνεχώς από κοινωνικές, πολιτικές και εθνικιστικές διαμάχες για τη δημιουργία μίας ενωμένης Γερμανίας. Αυτή η ιδέα θα ήταν δυνατή είτε ως μία Μεγάλη Γερμανία είτε ως μία Μεγάλη Αυστρία, αλλά και ως μία Γερμανική Συνομοσπονδία χωρίς τη συμμετοχή της Αυστρίας. Καθώς η Αυστρία δεν ήταν διατεθειμένη να παραχωρήσει τις γερμανόφωνες κτήσεις της σε ένα καθεστώς της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, το στέμμα της τελευταίας δόθηκε στο βασιλιά της Πρωσίας Φρεδερείκο Γουιλιέλμο τον Δ'. Το 1864, η Πρωσία και η Αυστρία πολέμησαν μαζί ενάντια στη Δανία και απελευθέρωσαν τα ανεξάρτητα δουκάτα του Σλέσβιχ και του Χόλσταϊν. Καθώς όμως δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μία λύση για τη διοίκηση των δουκάτων, πολέμησαν μεταξύ τους στον Αυστροπρωσικό πόλεμο του 1866. Μετά τη νίκη της Πρωσίας στη μάχη του Κόνιγκσγκράτς, η Αυστρία αποχώρησε από τη Γερμανική Συνομοσπονδία και δεν συμμετείχε πλέον στην πολιτική εξέλιξη της Γερμανίας.

Η συμφωνία εξίσωσης μεταξύ Αυστρίας και Ουγγαρίας το 1867, γνωστή και ως Αουγκλάιχ, καθιέρωσε τη διττή κυριαρχία Ορθόδοξοι εβραίοι στη Λεοπόλντστατ. Περίπου το της Αυστριακής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της 10% του πληθυσμού της Βιέννης ήταν εβραίοι. Ουγγαρίας, κάτω από την ηγεμονία του Φραγκίσκου Ιωσήφ του Α'. Η Αυστροουγγαρία κυβερνούσε έτσι τόσο τους κύριους λαούς της, αλλά και διάφορες σλαβόφωνες περιοχές και πληθυσμούς, όπως Κροάτες, Τσέχους, Πολωνούς, Ρώσους, Σέρβους, Σλοβάκους, Σλοβένους και Ουκρανούς, καθώς και μεγάλες κοινότητες Ιταλών και Ρουμάνων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η διακυβέρνηση της Αυστροουγγαρίας να γίνει ιδιαίτερα δύσκολη σε μία εποχή

Αυστρία

36 ενισχυμένων εθνικιστικών τάσεων. Η Αυστρία προσπάθησε να προσαρμόσει κατά τον καλύτερο τρόπο την εξουσία της, με την κυβερνητική εφημερίδα των νόμων και κανονισμών να κυκλοφορεί σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες, την καθιέρωση εκπαίδευσης για όλες τις εθνικές και γλωσσικές ομάδες της αυτοκρατορίας, αλλά και τη χρήση των διαφόρων γλωσσών στις τοπικές αρχές. Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας, αντίθετα, προσπάθησε να προωθήσει τον ουγγρικό πολιτισμό στις άλλες εθνότητες.

Η δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδεινάνδου στο Σαράγεβο το 1914 από το μέλος της σερβικής εθνικιστικής οργάνωσης, Γκαβρίλο Πρινσίπ, χρησιμοποιήθηκε από τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες της Αυστρίας και της Ουγγαρίας ως πίεση στον αυτοκράτορα για να κηρύξει πόλεμο στη Σερβία, προκαλώντας έτσι το ξεκίνημα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος οδήγησε στον τελικό διαμελισμό της Αυστροουγγαρίας. Κατά τον πόλεμο αυτό σκοτώθηκαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο στρατιώτες από την αυτοκρατορία. Το Ίνσμπρουκ φιλοξένησε του χειμερινούς Ολυμπιακούς αγώνες το 1964 και το 1976.

Στις 21 Οκτωβρίου του 1918, τα εκλεγμένα γερμανόφωνα μέλη της βουλής της αυτοκρατορικής Αυστρίας, Ράιχρατ, συναντήθηκαν στη Βιέννη ως εθνική συνέλευση για τη Γερμανική Αυστρία, και στις 30 του ίδιου μήνα ίδρυσαν το κράτος της Γερμανικής Αυστρίας με το διορισμό της κυβέρνησης, γνωστής ως Στάατσρατ. Η νέα αυτή κυβέρνηση κάλεσε τον αυτοκράτορα να συμμετέχει στη συμφωνία ανακωχής με την Ιταλία, αν και παραχώρησε τελικά την ευθύνη για το τέλος του πολέμου στον αυτοκράτορα και τη δικιά του κυβέρνηση. Στις 11 Νοεμβρίου, ο αυτοκράτορας, με τη συμβουλή υπουργών της νέας και της παλιάς κυβέρνησης, δήλωσε την παραίτησή του από τις κρατικές υποθέσεις και στις 12 Νοεμβρίου, η Γερμανική Αυστρία ανακηρύχθηκε με νόμο ως δημοκρατικό κράτος και μέλος της νέας Γερμανικής Δημοκρατίας. Το σύνταγμα, που μετονόμαζε την κυβέρνηση σε Μπουντεσρεγκίρουνγκ (ομοσπονδιακή κυβέρνηση) και το κοινοβούλιο σε Νατσιονάλρατ (εθνική συνέλευση), ψηφίστηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1920. Με τη Συνθήκη του Αγίου Γερμανού το 1919, και για την Ουγγαρία με τη Συνθήκη του Τριανόν το 1920, επιβεβαιώθηκε και καθιερώθηκε η νέα τάξη στην κεντρική Ευρώπη, με τη δημιουργία νέων κρατών και τις αλλαγές συνόρων. Παρολαυτά, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια γερμανόφωνοι Αυστριακοί βρέθηκαν εκτός των συνόρων της νέας Αυστρίας, στα νεοσύστατα επίσης κράτη της Τσεχοσλοβακίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ουγγαρίας και της Ιταλίας. Μεταξύ του 1918 και του 1919, η Αυστρία ήταν επίσημα γνωστή ως το Κράτος της Γερμανικής Αυστρίας. Οι δυνάμεις της Αντάντ δεν επέτρεψαν την ένωσή της με τη Γερμανία, αλλά αγνόησαν πλήρως και το όνομα Γερμανική Αυστρία στις συνθήκες ειρήνης που υπογράφησαν. Συνεπώς, στα τέλη του 1918, το όνομα άλλαξε σε Κράτος της Αυστρίας. Μετά τον πόλεμο ο πληθωρισμός συνέβαλε στην υποτίμηση της κορώνας, που ήταν ακόμα το νόμισμα της Αυστρίας. Το φθινόπωρο του 1922, η Αυστρία έλαβε ένα διεθνές δάνειο υπό την εποπτεία της Κοινωνίας των Εθνών, με στόχο να αποφύγει τη χρεωκοπία και να σταθεροποιήσει το νόμισμά της βελτιώνοντας την οικονομία της. Με τη σύναψη του δανείου όμως, το κράτος έχασε μέρος της ανεξάρτησίας του στα οικονομικά θέματα, και το 1925 το νόμισμα αντικαταστάθηκε από το σελίνι, το οποίο αργότερα αναφερόταν και ως δολάριο των Άλπεων λόγω της σταθερότητάς του. Από το 1925 ως το 1929 η οικονομία απόλαυσε μία άνοδο μέχρι το παγκόσμιο κραχ. Η πρώτη Αυστριακή δημοκρατία διήρκησε μέχρι το 1933, όταν ο καγκελάριος Ένγκελμπερτ Ντόλφους, καθιέρωσε ένα αυταρχικό καθεστώς που προσομοίαζε τον ιταλικό φασισμό. Τα δύο μεγάλα κόμματα της περιόδου, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Συντηρητικοί, είχαν παραστρατιωτικές οργανώσεις, και ξέσπασε ένας εμφύλιος πόλεμος. Το Φεβρουάριο του 1934, εκτελέστηκαν πολλά μέλη του στρατού των σοσιαλδημοκρατών, ενώ αρκετοί ανακηρύχτηκαν παράνομοι και φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Το Μάιο του ίδιου έτους, οι

Αυστρία φασίστες καθιέρωσαν ένα νέο σύνταγμα, το οποίο ενίσχυε τη δύναμη του Ντόλφους, ο οποίος όμως δολοφονήθηκε τον Ιούλιο σε μία απόπειρα πραξικοπήματος από τους Ναζί. Ο διάδοχός του, Κουρτ Σούσινγκ, προσπάθησε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της χώρας, ως ένα "καλύτερο γερμανικό κράτος", αλλά στις 12 Μαρτίου του 1938, η Αυστρία καταλήφθηκε από γερμανικά στρατεύματα, ενώ Αυστριακοί Ναζί κατέλαβαν την εξουσία. Στις 13 Μαρτίου ανακηρύχθηκε επίσημα η Άνσλους, η Ένωση, δηλαδή, της Αυστρίας με τη Γερμανία, και δύο μέρες μετά ο Χίτλερ, Αυστριακός στην καταγωγή, ανακοίνωσε την επανένωση των δύο κρατών στη Βιέννη. Με ένα οργανωμένο δημοψήφισμα η ένωση επικυρώθηκε τον Απρίλιο του 1938. Η Αυστρία ενσωματώθηκε στο Τρίτο Ράιχ και δεν ήταν πλέον ανεξάρτητη. Η ονομασία της από τους Ναζί ήταν Όστμαρκ, μέχρι το 1942, όταν ονομάστηκε Άλπεν-Ντόναου-Ραϊχσγκάουε. Η Βιέννη καταλήφθηκε στις 13 Απριλίου του 1945 από τους Σοβιετικούς, λίγο πριν την κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ. Μία προσωρινή κυβέρνηση με την έγκριση των Σοβιετικών, ανακοίνωσε την απόσχιση από το Ράιχ και την ανεξαρτησία της Αυστρίας στις 27 Απριλίου του 1945. Ο συνολικός αριθμός των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο ανερχόταν στις 260.000, ενώ τα θύματα του ολοκαυτώματος στην Αυστρία στις 65.000. Όπως και η Γερμανία, η Αυστρία διαχωρίστηκε σε τέσσερις τομείς με βρετανική, γαλλική, ρωσική και αμερικανική διοίκηση, ενώ συνολικά διοικούταν από τη Συμμαχική Επιτροπή για την Αυστρία. Όπως προβλεπόταν στη Συνθήκη της Μόσχας το 1943, η αντιμετώπιση της Αυστρίας ήταν διαφορετική από τους Συμμάχους. Η Αυστριακή κυβέρνηση, αποτελούμενη από σοσιαλδημοκράτες, συντηριτικούς και κουμμουνιστές, και με έδρα τη Βιέννη στο Σοβιετικό τομέα, αναγνωρίστηκε από τους δυτικούς Συμμάχους τον Οκτώβριο του 1945, αποφεύγοντας έτσι τη δημιουργία μίας δυτικής Αυστρίας. Γενικά, η χώρα αντιμετωπίστηκε ως ένα κράτος που είχε καταληφθεί από τη Γερμανία και απελευθερώθηκε από τους Συμμάχους. Μετά από μακροχρόνιες συνομιλίες και τον Ψυχρό πόλεμο, η Αυστρία ανέκτησε την πλήρη ανεξαρτησία της στις 15 Μαίου του 1955 με τη Συνθήκη του Αυστριακού Κράτους που υπέγραψαν και οι τέσσερις συμμαχικές δυνάμεις. Στις 26 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, η χώρα ανακήρυξε τη μόνιμη ουδετερότητά της, η οποία ισχύει ως και σήμερα, αν και με μικρές τροποποιήσεις για την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πολιτικό σύστημα της δεύτερης δημοκρατίας βασίζεται στα συντάγματα του 1920 και 1925, όπως επαναδιατυπώθηκαν το 1945. Από το 1945 μονοκομματκή κυβέρνηση υπήρχε μόνο το διάστημα 1966-70 και το 1970-83, ενώ όλες τις άλλες περιόδους η χώρα κυβερνιόταν από συνασπισμούς κομμάτων. Η Αυστρία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1995, ενώ από το 2008, ως μέλος της Συνθήκης Σένγκεν, η Αυστρία ελέγχει μόνο τις συνοριακές διελεύσεις με το Λιχτενστάιν.

Γεωγραφία Η Αυστρία είναι πολύ ορεινή χώρα. Περίπου το 60% της συνολικής της έκτασης καλύπτεται από τις Άλπεις και άλλα μικρότερα βουνά. Ομαλότερο είναι το ανάγλυφο στα ανατολικά - βορειοανατολικά της χώρας όπου εκτείνεται η πεδιάδα του Δούναβη. Στο κέντρο εκτείνεται η οροσειρά του Ψηλού Τάουερν, με την ψηλότερη κορυφή της χώρας, το Γκροσγκλόκνερ με ύψος 3.800 μέτρων, οι Άλπεις Έτσταλερ με μεγαλύτερη κορυφή την Βιλντσπίτζε (3.770 μέτρα), οι Άλπεις Στουμπάιερ και οι Νορικές Άλπεις. Στον νότο εκτείνονται οι Καρνικές Άλπεις και οι Άλπεις Καραβάνκεν με κορυφές άνω τον 3.000 μέτρων. Τα περισσότερα ποτάμια της Αυστρίας πηγάζουν από τις Άλπεις και κατεβαίνουν από πλαγιές ορμητικές. Η λεκάνη του Δούναβη είναι η πιο εύφορη αυστριακή πεδιάδα. Ο Δούναβης έχει στην Αυστρία μήκος 350 χιλιομέτρων και είναι πλωτός. Παραπόταμοί του είναι ο Ινν, ο Ενς και ο Τράουν. Η Αυστρία δεν έχει μεγάλες λίμνες. Η μεγαλύτερη βρίσκεται στο νότο της χώρας. Η λίμνη Νόιζοντλερ έχει έκταση 350 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ η λίμνη Κωνσταντία, στα σύνορα με την Ελβετία και την Γερμανία, ανήκει στην Αυστρία μόνο κατά το 15%. Η μεγαλύτερη πόλη είναι η Βιέννη με 1.800.000 κατοίκους περίπου, ενώ ακολουθεί το Γκρατς με 250.000, το Λιντς με 188.000 και το Σάλτσμπουργκ με 145.000.

37

Αυστρία

38

Κλίμα Το κλίμα της Αυστρίας είναι γενικά ηπειρωτικό με συχνές βροχοπτώσεις, ειδικά στις Άλπεις, όπου τα ύψη βροχής και χιονιού είναι πολύ μεγάλα. Στα ανατολικά το κλίμα είναι πιο κρύο, με παγωμένους χειμώνες, ενώ στα δυτικά είναι πιο ήπιο με δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Σε υψόμετρα πάνω από 3.000 μέτρα τα χιόνια δεν λιώνουν και σχηματίζονται παγετώνες και συμβαίνει να χιονίζει ακόμη και το καλοκαίρι.

Πολιτικά Προεδρικές εκλογές 2010 Στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Απριλίου 2010 Πρόεδρος επανεξελέγη για μία νέα εξαετή θητεία ο Χάιντς Φίσερ με 79,3% των ψήφων.[5] Η αντίπαλός του, Μπάρμπαρα Ρόζενκραντς από εθνικιστικό και ακροδεξιό κόμμα, έλαβε ποσοστό 15,2% και ο Ρούντολφ Γκέρινγκ από το Χριστιανικό Κόμμα της Αυστρίας ήρθε τρίτος με 5,4%.[5] Υποψήφιοι (κόμματα στα οποία πρόσκεινται)

Ψήφοι

%

Χάιντς Φίσερ Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Αυστρίας – κατ' όνομα ανεξάρτητος 2.508.373

79,33

Μπάρμπαρα Ρόζενκραντς (Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας)

481.923

15,24

Ρούντολφ Γκέρινγκ (Χριστιανικό Κόμμα της Αυστρίας)

171.668

5,43

Έγκυρα ψηφοδέλτια (συμμετοχή 53,57%)

3.161.964 100,00

Άκυρα

242.682 7,13%

Σύνολο

3.404.646

Εγγεγραμμένοι

6.355.800

Πηγή: Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών

[8]

Βουλευτικές εκλογές 2008 Στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 28 Σεπτεμβρίου του 2008 συμμετείχαν για πρώτη φορά ψηφοφόροι ηλικίας 16 ετών. Έτσι, η Αυστρία έγινε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που καθιέρωσε το δικαίωμα ψήφου στα 16. Καινοτομίες στις εκλογές αυτές αποτέλεσαν επίσης η επέκταση της κοινοβουλευτικής θητείας από τα τέσσερα στα πέντε χρόνια και η εφαρμογή της επιστολικής ψήφου[6] . Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, οι Σοσιαλδημοκράτες αναδείχθηκαν πρώτο κόμμα, ωστόσο τόσο αυτοί όσο και το Λαϊκό Κόμμα είδαν τα χειρότερα ποσοστά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντίθετα, τα δύο ακροδεξιά κόμματα είχαν τα καλύτερα ποσοστά στην ιστορία τους.[7] Ο καγκελάριος Γκουζενμπάουερ υπέβαλε και τυπικά την παραίτηση της κυβέρνησής του, στις 30 Σεπτεμβρίου του 2008.[8] Άρχισαν οι ζυμώσεις για σχηματισμό νέας κυβέρνησης, υπό τον ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών Βέρνερ Φάιμαν, ο οποίος έλαβε τη σχετική εντολή από τον πρόεδρο στις 8 Οκτωβρίου του 2008 και ορκίστηκε επικεφαλής του μεγάλου συνασπισμού μεταξύ του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος στις 2 Δεκεμβρίου του 2008. Αποτελέσματα

Αυστρία

39

Κόμματα

Ψήφοι

+/−

%

+/−

Έδρες

+/−

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Αυστρίας (Sozialdemokratische Partei Österreichs)

1.430.206

−233.780

29,26

−6,08

57

−11

Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (Österreichische Volkspartei)

1.269.656

−346.837

25,98

−8,35

51

−15

Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας (Freiheitliche Partei Österreichs)

857.029

+337.431

17,54

+6,50

34

+13

Συνασπισμός για το Μέλλον της Αυστρίας (BZÖ) – Λίστα Γεργκ Χάιντερ (BZÖ – Liste Jörg Haider)

522.933

+329.394

10,70

+6,59

21

+14

Πράσινοι– Αλτερνατίβα Πρασίνων (Die Grünen – Die Grüne Alternative)

509.936

−10.194

10,43

−0,62

20

−1

Φόρουμ Φιλελευθέρων (Liberales Forum)

102.249

*

2,09

*

—

¶

Φόρουμ των Πολιτών, Λίστα Φριτς Ντινκχάουζερ (Bürgerforum Österreich Liste Fritz Dinkhauser)

86.194

*

1,76

*

—

*

Κομμουνιστικό Κόμμα της Αυστρίας (Kommunistische Partei Österreichs)

37.362

−10.216

0,76

−0,25

—

—

Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Πολιτών: Σώστε την Αυστρία (Unabhängige Bürgerinitiative Rettet Österreich)

35.718

*

0,73

*

—

*

Οι Χριστιανοί (Die Christen)

31.080

*

0,64

*

—

*

Κόμμα για τα Δικαιώματα των Ζώων γη–άνθρωποι–ζώα–φύση (Tierrechtspartei earth–human–animals–nature) [2]

2.224

*

0,05

*

—

*

Αριστερά (Linke) [1]

2.138

† –119

0,04

† ±0.00

—

†

Dipl.-Ing. Καρλχάιντς Κλέμεντ(Dipl.-Ing. Karlheinz Klement) [3]

347

*

0,01

*

—

*

Λίστα Δυνατοί (Liste Stark) [3]

237

−75

0,00

±0,00

—

—

4.887.309

—

100.0

—

183

—

Σύνολο (συμμετοχή 78,82% +0,34%) Σημειώσεις: * Δεν συμμετείχε στις εκλογές του 2006.

¶ Δεν συμμετείχε μόνο του στις εκλογές του 2006, όμως κέρδισε μία έδρα με τη λίστα του SPÖ. [1]

Έλαβε μέρος στις εκλογές μόνο στα κρατίδια Μπούργκενλαντ, Σάλτσμπουργκ, Τιρόλο, Άνω Αυστρία και Βιέννη. † Συγκριτικά με το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αριστεράς, που έλαβε μέρος στις εκλογές του 2006 και αποτέλεσε μέρος της Αριστεράς στις εκλογές του 2008. [2]

Έλαβε μέρος στις εκλογές μόνο στη Βιέννη.

[3]

μόνο στο κρατίδιο της Καρινθίας έλαβε μέρος στις εκλογές.

Πηγή: Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών

[12]

Αυστρία

40

Διοικητική διαίρεση Η Αυστρία αποτελείται από 9 ομόσπονδα κρατίδια. Το ένα από αυτά είναι η πρωτεύουσα Βιέννη. Τα υπόλοιπα χωρίζονται σε 84 περιφέρειες (που χωρίζονται επιπλέον σε κοινότητες) και 15 δήμους. Το κάθε κρατίδιο έχει δικό του νομοθετικό σώμα και κυβέρνηση. Κρατίδιο 1

Μπούργκενλαντ (Burgenland)

2

Καρινθία (Kärnten)

Πληθυσμός 280.257

Πρωτεύουσα Άιζενσταντ

560.407 Κλάγκενφουρτ

3 Κάτω Αυστρία (Niederösterreich)

1.589.580 Σανκτ Πέλτεν

4

Άνω Αυστρία (Oberösterreich)

1.405.674

5

Σάλτσμπουργκ (Salzburg)

6

Στυρία (Steiermark)

7

Τυρόλο (Tirol)

700.427

Ίνσμπρουκ

8

Φόραρλμπεργκ (Vorarlberg)

364.940

Μπρέγκεντζ

9

Βιέννη (Wien)

Λιντς

529.574 Σάλτσμπουργκ 1.203.918

1.664.146

Γκραζ

Βιέννη

Οικονομία Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις αποτελούν μόνο ένα μικρό τμήμα της χώρας και έτσι η γεωργία απασχολεί ένα πολύ μικρό μέρος του πληθυσμού. Τα κυριότερα γεωργικά προϊόντα είναι τα ζαχαρότευτλα, καλαμπόκι, σιτάρι και κριθάρι. Όσον αφορά την κτηνοτροφία εκτρέφονται αγελάδες, χοίροι, πουλερικά και πρόβατα. Η μισή έκταση της χώρας καλύπτεται από δάση και η υλοτομία είναι ανεπτυγμένη όπως και η παραγωγή χαρτιού. Η Αυστρία διαθέτει σημαντικό υδροηλεκτρικό δυναμικό χάρη στους ορμητικούς ποταμούς που κατεβαίνουν από τις Άλπεις. Η βαριά βιομηχανία είναι, επίσης, ανεπτυγμένη. Τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα βρίσκονται γύρω από τη Βιέννη και το Γκρατς. Ο τουρισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία. Εκατομμύρια τουρίστες προσελκύει η πρωτεύουσα Βιέννη και το Ίνσμπρουκ, όπως και το Σάλτσμπουργκ, γενέτειρα πόλη του Μότσαρτ. Τον Ιανουάριο του 2006 υπήρχαν στην Αυστρία 326.000 άνεργοι, ποσοστό 7,7% του ενεργού πληθυσμού. Οι περισσότεροι άνεργοι είναι άνδρες (135.000) και ακολουθούν οι γυναίκες (120.000). Οι νέοι άνεργοι κάτω των 25 ετών είναι περίπου 50.000, σύμφωνα με έρευνα που έγινε τον Ιανουάριο του 2006.

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, η χώρα έχει συνολικά 8.210.281 κατοίκους[9] . Το 90% του πληθυσμού είναι Αυστριακοί γερμανικής καταγωγής. Υπάρχουν επίσης αρκετοί Σλοβένοι, Τσέχοι και Μαγυάροι. Η πλειοψηφία του αυστριακού πληθυσμού είναι Ρωμαιοκαθολικοί (75%), ενώ υπάρχουν αρκετοί Διαμαρτυρόμενοι (5%). Περίπου 180.000 Αυστριακοί ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία ενώ 340.000 είναι ο συνολικός αριθμός των μουσουλμάνων. Επίσημη γλώσσα είναι τα Γερμανικά, ενώ μιλούνται τα Σλοβενικά και τα Ουγγρικά. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 79,5 χρόνια (76,6 χρόνια για τους άνδρες και 82,56 χρόνια για τις γυναίκες).[9]

Αυστρία

41

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός Η πλούσια πολιτιστική παράδοση της Αυστρίας ήταν ως το πρώτο μισό του 16ου αιώνα αναπόσπαστα δεμένη με την πολιτιστική παράδοση της Γερμανίας, στα πλαίσια της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Από τα μέσα του 16ου αιώνα, το κίνημα της Αντιμεταρρύθμισης, με το οποίο η ρωμαιοκαθολική Αυστρία διαχωρίστηκε από την προτεσταντική Γερμανία, και η πολιτική των Αψβούργων, που ανέπτυξαν ιδιαίτερες σχέσεις με την Ισπανία και την Ιταλία, δημιούργησαν τον αυστριακό πολιτισμό με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Το ανάκτορο Σένμπρουν (Schönbrunn) στη Βιέννη

Τον 18ο και τον 19ο αιώνα η Βιέννη γίνεται παγκόσμιο πολιτιστικό κέντρο, με έμφαση ιδιαίτερα στους τομείς της μουσικής και της λογοτεχνίας, ενώ ήδη από τον 17ο και τον 18ο αιώνα αναπτύσσεται η αρχιτεκτονική και η ζωγραφική, με ιδιαίτερη έμφαση στο μπαρόκ. Σημαντική υπήρξε και η άνθιση της μουσικής στην Αυστρία. Το 1756 γεννήθηκε εδώ ο διάσημος συνθέτης Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο οποίος έγραψε πολλά έργα που θαυμάζονται ακόμα και σήμερα. Η Βιέννη υπήρξε πρωτεύουσα των βαλς, με κύριο εκφραστή τον Γιόχαν Στράους.

Λογοτεχνία Από τους σημαντικότερους Αυστριακούς λογοτέχνες του τέλους του 18ου αιώνα και των αρχών του 19ου είναι ο Εμμάνουελ Σικανέντερ με το έργο του «Ο Μαγικός Αυλός» (1791), που μελοποιήθηκε από τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Από τα τέλη του 19ου αιώνα αρχίζει η μεγάλη άνθιση της αυστριακής λογοτεχνίας. Σημαντικότεροι εκπρόσωποι είναι ο Άρθουρ Σνίτσλερ, που ήταν επηρεασμένος από τον ιμπρεσιονισμό, και ο Ούγκο φον Χόφμανσταλ από τον ρομαντισμό. Ο Στέφαν Τσβάιχ έγραψε μία σειρά από βιογραφίες στις οποίες εστιάζει το ενδιαφέρον του στην ψυχογραφική ανάλυση των βιογραφούμενων προσώπων, όπως στα έργα του «Μαρία Αντουανέτα», «Μαρία Στούαρτ» κ.ά. Η πιο δημοφιλής συγγραφέας στη Γερμανική γλώσσα είναι η αυστριακή Ελφρίντε Γέλινεκ. Το 2004 της απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Φρόυντ, που έθεσε τις βάσεις της ψυχανάλυσης, είναι ο πιο γνωστός αυστριακός επιστήμονας.

Αυστρία

42

Αρχιτεκτονική Η χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της χώρας είναι η Μπαρόκ, με εκκλησίες και ανάκτορα. Κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα, στην Βιέννη κατασκευάστηκε η νεοκλασική κυκλική λεωφόρος Ρίνγκστρασσε. Μια πρωτοπορία της χώρας ήταν η αρχιτεκτονική Αρ Νουβό (Σετσεσιονισμός).

Διεθνείς σχέσεις Στην Αυστρία υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. •

Αφγανιστάν

•

Ισημερινός

•

Λεττονία

•

Άγιος Μαρίνος

•

Αλβανία

•

Αίγυπτος

•

Λίβανος

•

Σαουδική Αραβία

•

Αλγερία

•

Ελ Σαλβαδόρ

•

Λιβύη

•

Σερβία

•

Ανδόρρα

•

Εσθονία

•

Λιχτενστάιν

•

Σλοβακία

•

Αγκόλα

•

Αιθιοπία

•

Λιθουανία

•

Σλοβενία

•

Αργεντινή

•

Φινλανδία

•

Λουξεμβούργο •

Νότια Αφρική

•

Αρμενία

•

Γαλλία

•

Μαλαισία

•

Ισπανία

•

Αυστραλία

•

Γεωργία

•

Μάλτα

•

Σρι Λάνκα

•

Αζερμπαϊτζάν

•

Γερμανία

•

ΠΓΔΜ

•

Σουδάν

•

Λευκορωσία

•

Ελλάδα

•

Μεξικό

•

Σουηδία

•

Βέλγιο

•

Γουατεμάλα

•

Μολδαβία

•

Ελβετία

•

Μπελίζε

•

Μογγολία

•

Συρία

• •

Βολιβία

• •

Βατικανό Ουγγαρία

•

Μαυροβούνιο

•

Τατζικιστάν

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

•

Ινδία

•

Μαρόκο

•

Ταϊλάνδη

•

Βραζιλία

•

Ινδονησία

•

Ναμίμπια

•

Τυνησία

•

Βουλγαρία

•

Ιράν

•

Ολλανδία

•

Τουρκία

•

Μπουρκίνα Φάσο

•

Ιράκ

•

Νικαράγουα

•

Τουρκμενιστάν

•

Καναδάς

•

Ιρλανδία

•

Νιγηρία

•

Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα

•

Πράσινο Ακρωτήριο

•

Ισλανδία

•

Νορβηγία

•

Ουκρανία

•

Χιλή

•

Ισραήλ

•

Ομάν

•

Ηνωμένο Βασίλειο

•

Κίνα

•

Ιταλία

•

Πακιστάν

•

ΗΠΑ

•

Κολομβία

•

Ιαπωνία

•

Παναμάς

•

Ουρουγουάη

•

Κόστα Ρίκα

•

Ιορδανία

•

Παραγουάη

•

Ουζμπεκιστάν

•

Ακτή Ελεφαντοστού

•

Καζακστάν

•

Περού

•

Βενεζουέλα

•

Κροατία

•

Κένυα

•

Φιλιππίνες

•

Βιετνάμ

•

Κούβα

•

Βόρεια Κορέα •

Πολωνία

•

Υεμένη

•

Κύπρος

•

Νότια Κορέα

•

Πορτογαλία

•

Ζιμπάμπουε

•

Τσεχία

•

Κουβέιτ

•

Ρουμανία

•

Δανία

•

Κιργιζία

•

Ρωσία

•

Δομινικανή Δημοκρατία

Αυστρία

Παραπομπές [1] Αναθεωρήθηκε το 1929 και επαναφέρθηκε την 1η Μαΐου του 1945. Στην περίοδο 1934-1945 στη θέση του ήταν σε ισχύ ένα φασιστικό Σύνταγμα. [2] Total population At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& init=1& language=en& pcode=tps00001& plugin=1). Eurostat (ανακτήθηκε 21-08-2009 ) [3] Στατιστική Υπηρεσία Αυστρίας (http:/ / www. statistik. at/ web_en/ statistics/ population/ population_censuses/ population_at_census_day/ index. html) [4] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=122& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [5] Bundespräsidentenwahl 2010 (http:/ / www. bmi. gv. at/ cms/ BMI_wahlen/ bundespraes/ bpw_2010/ Ergebnis. aspx) (German). Υπουργείο Εσωτερικών της Αυστρίας (ανακτήθηκε 30-04-2010 ) [6] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=942100), Στις κάλπες προσέρχονται οι Αυστριακοί με αποδυναμωμένα τα μεγάλα κόμματα, 28 Σεπτεμβρίου 2008. [7] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=942496& lngDtrID=245), Ιστορικό «υψηλό» για την Ακροδεξιά στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της Αυστρίας, 28 Σεπτεμβρίου 2008. [8] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=943324& lngDtrID=245), Διεργασίες για τη νέα κυβέρνηση άρχισαν στην Αυστρία, 30 Σεπτεμβρίου 2008. [9] Αυστρία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ au. html) CIA World Factbook

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Αυστριακός Οργανισμός Τουρισμού (http://www.austria.info/) (Αγγλικά) • Σύντομη παρουσίαση στην ιστοσελίδα της ΕΕ (http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/ austria/index_el.htm) gag:Avstriya koi:Австрия mrj:Австри pfl:Eestraisch

43

44

Βατικανό Βατικανό Συντεταγμένες: 41°54′09″N 12°27′06″E41.9025, 12.4517 [1]

Σημαία του Βατικανού Εθνόσημο του Βατικανού Εθνικός ύμνος: Inno e Marcia Pontificale

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Πόλη του Βατικανού1 921 41°54′09″N 12°27′06″E41.9025, 12.4517 [1]

Επίσημες γλώσσες

Λατινικά2

Πολίτευμα

Παποκαισαρισμός

Πάπας Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ Αρχηγός Καρδινάλιος Ταρσίζιο Μπερτόνε κυβερνήσεως Ανεξαρτησία -Συνθήκη Ισχύον Σύνταγμα

11 Φεβρουαρίου 1929 Θεμελιώδης Νόμος, 22 Φεβρουαρίου 2001 (αντικατέστησε τον πρώτο Θεμελιώδη Νόμο του 1929)

Έκταση • Σύνολο • % Νερό

0,44 km2 (193η) Αμελητέο

Βατικανό

45

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

826 (226η) 921 2,093 κατ./km² (3η)

Νόμισμα

Ευρώ ((€ ΕUR))

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.va

Κωδικός κλήσης

+379

1 Το 2

Βατικανό αποτελεί ανεξάρτητο κρατίδιο. Χρησιμοποιείται για επίσημους σκοπούς. Τα ιταλικά είναι η κύρια γλώσσα που χρησιμοποιείται.

Το Βατικανό είναι ανεξάρτητο κρατίδιο, δυτικά της Ρώμης στην Ιταλία και αποτελεί συνέχεια του εκκλησιαστικού (ή και παπικού) κράτους του Μεσαίωνα. Ιδρύθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 1929 με τη συνθήκη του Λατερανού. Χαρακτηρίζεται ως το μικρότερο ανεξάρτητο κρατίδιο, ως προς την έκταση του (0,44 τετρ. χλμ.) και τον πληθυσμό του (σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009[1] αριθμεί 826 ανθρώπους. Στο Βατικανό εδρεύει η Αγία Έδρα που αποτελεί το πνευματικό και διοικητικό κέντρο της Καθολικής Εκκλησίας. Η εκλογή του Πάπα γίνεται από κονκλάβιο καρδιναλίων, οι οποίοι είναι ηλικίας κάτω των 80 ετών.

Ιστορικό Α' Περίοδος: μέχρι το 590 Το Παπικό ή Ποντιφικό κράτος (Ιταλ. Stato Pontificio) υπήρξε κράτος της κεντρικής Ιταλίας υφιστάμενο από του Η΄ μέχρι του ΙΘ΄ αιώνα, ιδρυθέν ως "κοσμική" κυριαρχία των Πάπων, με κέντρο και πρωτεύουσα την Ρώμη. Κατείχε μεγάλες εκτάσεις κατά διάφορες εποχές με τόση συχνή μεταβολή που ιστορικά δεν έχει συμβεί σε κανένα άλλο κράτος, οφειλόμενο κυρίως στην έλλειψη επαρκών υπερασπιστών. Δεν έχει ακόμη ιστορικά εξακριβωθεί η απαρχή της κοσμικής αυτής εξουσίας. Υποστηρίχθηκε ότι ο Αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος ήταν εκείνος που πρώτος παραχώρησε την "κοσμική" αυτή εξουσία με εδαφική δωρεά. Τούτο απεδείχθη εφεύρημα όμως του Ισπανού ιερέα Ισίδωρου Μερκάτορ, το οποίο όμως από του ΙΒ΄ αι. αμφισβήτησαν οι Βενεδικτίνοι και περί τα μέσα του ΙΕ΄ αι. απέδειξε ως μέγα ψεύδος ο Λαυρέντιος Βάλλα. Ακόμα δε και οι εδαφικές δωρεές που φέρονται ότι έκαναν προς τον Πάπα ο Πιπίνος ο Βραχύς και ο Κάρολος ο Μέγας, χωρίς αυθεντικό σχετικό έγγραφο να πιστοποιούνται, φαίνεται να ήταν προφορικές παραχωρήσεις πιθανώς για βραχύ χρονικό διάστημα. Εκείνο όμως που ιστορικά είναι εξακριβωμένο είναι ότι οι Φράγκοι Βασιλείς πράγματι παραχώρησαν κάποιες κοσμικές εξουσίες στους Πάπες, όχι όμως και την απόλυτη κυριαρχία και ανεξαρτησία των υπ΄αυτών εδαφών των. Η κοσμική εξουσία των Παπών οφείλεται κυρίως στην πρωτεύουσα θέση που κατέλαβαν με τον καιρό στη Δυτική Εκκλησία. Στην αρχή ο τίτλος του Πάπα δεν παρείχε κανένα πρωτείο. Ένεκα όμως του ότι η Ρώμη ήταν πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας, ο εδρεύων εις αυτήν επίσκοπος προσλάμβανε αυτοδίκαια πρωτεύουσα θέση μεταξύ των άλλων επισκόπων. Το πρωτείο αυτό ενισχυόταν και εκ της αμφίβολης παράδοσης ότι οι Πάπες ήταν διάδοχοι του Αποστόλου Πέτρου που ήθελε ο θρύλος να έχει μεταβεί στη Ρώμη και να έχει μαρτυρήσει εκεί. Το 381 ο Αυτοκράτορας Γρατιανός παραχώρησε στον Πάπα της Ρώμης το δικαίωμα να δικάζει τις μεταξύ των επισκόπων διαφορές. Το 452 ο Πάπας Λέων Α΄ σταλείς από τον Αυτοκράτορα Βαλεντιανό Γ΄ προς τον Αττίλα κατάφερε με την ηθική πειθώ του να αποτρέψει επίθεση του Αττίλα του Ούνου εναντίων της Ρώμης! Μετά την παύση των Αυτοκρατόρων της Δύσεως οι Πάπες ανέλαβαν ως μεσάζοντες μεταξύ λαού και βαρβάρων βασιλέων.

Βατικανό Όταν ο Ιουστινιανός προσάρτησε εκ νέου την Ιταλία στην αυτοκρατορία του το 554 οι Πάπες ευρέθηκαν να έχουν μεγάλες εδαφικές εκτάσεις και πλούτη, που προήρχοντο από δωρεές πιστών, είχαν συγκεντρώσει δύναμη πολύ μεγαλύτερη των Βυζαντινών Εξάρχων. Μετά την Λομβαρδική κατάκτηση (568) η έδρα της Βυζ. Εξαρχίας μεταφέρθηκε από την Ρώμη στη Ραβέννα ο Πάπας απομείνας στη Ρώμη επεβλήθη στην συνείδηση των Ιταλών ως κύριος της Ρώμης επισκιάζοντας και αυτήν την εξουσία του Δούκα που κυβερνούσε εν ονόματι της Αυτοκρατορίας στην Ρώμη και την γύρω περιοχή που αργότερα επονομάστηκε «κληρονομία ή κλήρος του Αγ. Πέτρου» (Patrimomium Sancti Petri).

Β' Περίοδος: 590-860 Ο Πάπας Γρηγόριος Α΄ επιλεγόμενος Μέγας (590 – 604) υπήρξε ο κύριος διοργανωτής της ρωμαϊκής εκκλησίας και διαπραγματευόταν με τους Λομβαρδούς ως απόλυτος κύριος. Αργότερα το εναντίον των εικόνων "έδικτον2 του Αυτοκρ. Λέοντος του Ισαύρου (726) έφερε ως αφορμή τον Πάπα Γρηγόριο Β΄ να επαναστατεί και να αποσπά τις τελευταίες Βυζ. Κτήσεις, ιταλικές επαρχίες, μεταξύ των οποίων και την Ρώμη, λαμβάνοντας τον τίτλο του πατρός της ρωμαϊκής δημοκρατίας! Εκλεγόμενος απ΄ευθείας υπό του κλήρου και των πολιτών. Βρίσκοντας την ευκαιρία οι Λομβαρδοί αρχίζουν συνεχείς επιδρομές. Έτσι οι Πάπες ζητούν την βοήθεια των Φράγκων. Ο Πιπίνος ο Βραχύς, στεφθείς Βασιλεύς των Φράγκων υπό του Πάπα Στεφάνου Β΄ και ονομασθείς παρ΄αυτού «πατρίκιος της Ρώμης» διελθών δις τις Άλπεις 754 κ΄756 κατέπνιξε τις απόπειρες των Λομβαρδών κατακτήσας το εξαρχάτο της Ραβέννης παραχώρησε εις τον Πάπα κάποιες πόλεις επί των οποίων όμως διατήρησε την πολιτική Ηγεμονία (756). Αργότερα σε νέα απόπειρα των Λομβαρδών ο Πάπας Ανδριανός ο Α΄ αναγκάσθηκε να επικαλεσθεί τον Κάρολον τον Μέγα όστις και κατέλυσε το κράτος των Λομβαρδών, ένωσε εις τον τίτλο του Βασιλέως των Φράγκων και τον του Βασιλέως των Λομβαρδών και ανανέωσε την από του πατρός του γενομένη προς τον Πάπα εδαφική δωρεά (774). Το 781 ο Κάρολος ο Μέγας αφού κατέκτησε την κεντρ. Ιταλία μέχρι τον ποταμό Γκαριλιάνο ίδρυσε το Βασίλειο της Ιταλίας συμπεριλαμβάνοντας την Ρώμη μετά των παπικών κτήσεων, παραχωρήσας αυτό στον υιό του, Πιπίνο. Τότε ο Πάπας Λέων ο Γ΄ σε ένδειξη υποταγής, απέστειλε στον Κάρολο «τας κλείδας του τάφου του Αποστόλου Πέτρου» (795). Αργότερα σε στάση εναντίον του ο Πάπας Λέων Γ΄ ξανακαλεί τον Κάρολο , ο οποίος και τον αποκατέστησε στην έδρα του. Ο Πάπας Λέων ευγνωμονών στις 25 Δεκεμβρίου 800 έχρισε τον Κάρολο τον Μέγα, Αυτοκράτορα του Ρωμαϊκού κράτους και ο οποίος στη συνέχεια αύξησε κατά πολύ την εξουσία του Πάπα όχι όμως και την διακυβέρνηση των υπό τον Πάπα χωρών. Αυτή η "κοσμική" εξουσία του Πάπα, μη σαφώς καθορισθείσα – επί τούτου για να αυξάνεται – δεν διατηρήθηκε στην επακολουθείσα αναρχία εκ της διάλυσης της καρολιγγείου αυτοκρατορίας.

46

Βατικανό

Γ' Περίοδος: 860-1254 Από της εποχής του Πάπα Αδριανού Β΄ (867) η εκλογή των Παπών εγένετο υπό μόνου του κλήρου, περιοριζόμενος ο λαός μόνο στη επικύρωση. Ο Αρχιεπίσκοπος του Μιλάνου, αντίπαλος του ποντίφικος της Ρώμης, διεκδικούσε υπέρ αυτού το δικαίωμα της στέψης των Βασιλέων. Ο Αρχιεπίσκοπος της Ραβέννας διετείνετο ότι και αυτός είχε τα αυτά δικαιώματα επί της Ρωμανίας με εκείνα του Πάπα επί της Ρώμης και της περιοχής. Έτσι οι διάφοροι Ιταλοί Ηγεμόνες αλλά και φεουδάρχες στις μεταξύ τους έριδες και πολέμους αύξαναν διαρκώς τις κτήσεις τους εις βάρος του Ποντιφικού κράτους με αποτέλεσμα η «Αγία Έδρα» να αποβαίνει συνεχώς λεία των τότε φατριών. Ο Πάπας Στέφανος Στ΄, που έφθασε στο σημείο να ξεθάψει τον Πάπα Φορμόζη για να τον δικάσει(!), εφονεύθει στραγγαλιστείς μέσα στη φυλακή που είχε εγκλεισθεί από τους αντιπάλους του. Ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας Το 962 με την ανασύσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπό του Όθωνος του Μεγάλου Βασιλέως της Γερμανίας, τον οποίο είχε καλέσει ο Πάπας Ιωάννης ΙΒ΄ κατά του Βερεγγαρίου Β΄ Βασιλέως της Ιταλίας, κατέστησε την Αγία Έδρα και σχεδόν ολόκληρη την Ιταλία γερμανική κτήση. Το 1059 ο Πάπας Νικόλαος Β΄ απεφάσισε η εκλογή των Παπών εις το εξής να γίνεται υπό μόνο των Καρδιναλίων, ο δε Πάπας Γρηγόριος Ζ΄ (1073) καθόρισε στο μέλλον η εκλογή των Παπών να μην επικυρώνεται από τον Αυτοκράτορα. Η απόφαση αυτή δημιούργησε σειρά αγώνων μεταξύ Αυτοκρατόρων και Παπών δημιουργώντας το περίφημο ζήτημα της «αμοιβαίας επικύρωσης» της εκλογής. Δηλ. ενώ οι Αυτοκράτο- ρες ζητούσαν το δικαίωμα να επικυρώνουν την εκλογή των Παπών, οι Πάπες διεκδικούσαν το δικαίωμα να επικυρώνουν και αυτοί, δια της υπ΄αυτών στέψης, την εκλογή των Αυτοκρατόρων. Κατά τους αγώνες αυτούς οι Πάπες απέκτησαν μεγάλη "κοσμική" εξουσία που έφθασε στο σημείο της ταπεινώσεως του Αυτοκράτορα Ερρίκου Δ΄ στη Κανόσσα το 1077.

Δ' Περίοδος: 1254-1789 Μετά την κατάλυση της Γερμανικής κυριαρχίας στην Ιταλία (1254) οι Πάπες προσέγγισαν τους Φράγκους Βασιλείς της Γαλλίας. Με την επερχόμενο σχίσμα της Δύσης και της εγκατάστασης των Παπών στην Αβινιόν της Γαλλίας το Ποντιφικό κράτος είχε εξαφανισθεί. Μετά την άρση του σχίσματος (1417), και την ένωση των Παπών επί Πάπα Νικολάου Ε΄ το Ποντιφικό κράτος αναστήθει ως ένα των πολλών κρατιδίων της κατετμημένης Ιταλίας. Από αυτής της περιόδου το Ποντιφικό κράτος απώλεσε τον γενικότερο πρότερο χαρακτήρα του παραμένον ως απλούν κοσμικό κράτος. Αποτελείτο δε από του «κλήρου του Αγ. Πέτρου», τμήματος του Δουκάτου του Σπαλέτο, των Μαρινών, της Ρομανίας και των κτήσεων του Μπενεβέντο και της Αβινιόν. Επί Πάπα Ιουλίου Β΄ προσαρτήθηκε η Περουγία και η Βολωνία. Επί Πάπα Λέοντος Γ΄ το Ποντιφικό κράτος κατέλαβε το Δουκάτο του Ουρμπίνο, το Πέζαρο και την Σινιγκάλια. Με την πώληση όμως των περίφημων «συχωροχαρτιών» ξέσπασε το κίνημα των «μεταρρυθμίσεων» το οποίο και κατέληξε στην απόσπαση μεγάλου μέρους της Ευρώπης από την Καθολική Εκκλησία και την επιρροή του Πάπα. Τότε το Ποντιφικό κράτος αρχίζει σφοδρούς αγώνες κατά των διαμαρτυρομένων κρατών. Με την εκραγείσα Γαλλική Επανάσταση 1789 που ακολούθησε κατάσχεση των εκκλησιαστικών κτημάτων, κατάργηση των προνομίων του κλήρου και κατάληψη παπικών εδαφών (Αβινιόν και Βεβεσόν) ο Πάπας υποχρεώθηκε να στραφεί υπέρ των εχθρών της Επανάστασης.

47

Βατικανό

Ε' Περίοδος: 1789-1849 Με την προέλαση όμως των γαλλικών στρατευμάτων στην Ιταλία τα διάφορα τμήματα του Ποντιφικού κράτους επαναστάτησαν και απέβησαν γαλλικές επαρχίες, η δε Ρώμη ανακηρύχθηκε Δημοκρατία (1798). Ο Πάπας Πίος Ζ΄ που είχε συνάψει κονκορδάτο με τον Ναπολέοντα (1801) και τον είχε στέψει και Αυτοκράτορα (1804) δεν άργησε να έλθει σε ρήξη με αυτόν με αποτέλεσμα την απώλεια του Μπενεβέντο και του Πόντε Κόρβο (1806), τις επαρχίες των Μαρινών και το υπόλοιπο των εδαφών του Ποντιφικού κράτους (1808) τα οποία έγιναν γαλ. νομοί. Ο δε Πάπας Πίος Ζ΄ εξορίστηκε στη Σαβόνα όπου μετά την πτώση του Ναπολέοντα (1814) επανήλθε στη Ρώμη και το Συνέδριο της Βιέννης απέδωσε πάντα τα εδάφη που αποτελούσαν το πριν της Γαλλικής Επανάστασης Ποντιφικό κράτος εκτός της Φεράρας (αριστ. του ποτ. Πάδου) που περιήλθε στην Αυστρία. Η κοσμική όμως εξουσία των Παπών που ακολούθησε υπήρξε αντιδραστικότατη, οι κατασχέσεις, φυλακίσεις, εξορίες, φόνοι και παντός είδους καταπιέσεις προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις, συνωμοσίες ακόμη και απόπειρες επαναστάσεων. Ένεκα αυτών οι Πάπες στηρίζονταν στις αυστριακές λόγχες. Κατά την εκλογή του Πάπα Γρηγορίου ΙΣΤ΄ εξερράγησαν επαναστάσεις στη Βολονία, Ρομανία, Μαρίνες και Ουμβρία οι οποίες και καταπνίγηκαν υπό των αυστριακών στο αίμα Μετά την επανάσταση του 1848 και την πτώση της Ρωμαϊκής δημοκρατίας (1849) η κατάσταση παρέμενε ίδια.

Στ' Περίοδος: 1849-1870 Μετά την γαλλο-σαρδηνική συμμαχία και την ήττα της Αυστρίας στη Μελέντα που γενικεύθηκε η κίνηση των διαφόρων περιοχών της Ιταλίας για ένωσή τους με τον Οίκο της Σαβοΐας, επαναστάτησαν εκ νέου η Βολονία (Μπολόνια, η Ρομανία, οι Μαρίνες και η Ουμβρία που και πάλι πνίγηκαν στο αίμα από τους Ελβετούς μισθοφόρους με φοβερές σφαγές 20 Ιουνίου και 21 Ιουνίου 1857 στην Περουγία (Περούτζια) . Στις 22 Μαρτίου 1860 η Βολονία και η Ρομανία με δημοψήφισμα κηρύχθηκαν υπέρ της ένωσής των με το υπό τον Βασιλέα Βίκτωρα Εμμανουήλ Ιταλικό Βασίλειο. Το ίδιο έτος 4 Νοεμβρίου 1860 οι Μαρίνες και η Ουμβρία τις μιμήθηκαν. Η Ρώμη εκκενώθηκε από τα γαλλικά στρατεύματα το (1864), αν και αυτά ανακλήθηκαν για την προστασία των Παπών (1867) και αποχώρησαν τελικά το 1870 (λόγω της έναρξης του γαλλογερμανικού πολέμου). Τότε τα Ιταλικά στρατεύματα με συμμετοχή των Γαριβαλδινών εισήλθαν στη Ρώμη "που είναι το βατικό??????" και μετά μακρύ κανονιοβολισμό στις 20 Σεπτεμβρίου 1870 κατέλυσαν το Ποντιφικό κράτος.

Ζ' Περίοδος: 1870-1929 Στις 2 Οκτωβρίου 1870 οι κάτοικοι ψήφισαν την ένωση με το Ιταλικό Βασίλειο και στις αρχές του 1871 πρωτεύουσα ορίσθηκε η Ρώμη. Έτσι έληξε η "κοσμική" εξουσία των Παπών εναντίον των οποίων από του 896 μέχρι του 1859 έγιναν 171 επαναστάσεις από τις οποίες οι 80 εντός της Ρώμης. Ο τότε Πάπας Πίος Θ΄ διαμαρτυρόμενος για την κατάλυση αυτή και αρνούμενος να τεθεί υπό την προστασία των αξιωματικών του Βασιλείου, ενώ εξερχόταν από το Βατικανό, εγκλείστηκε αφ΄ εαυτού εκεί, όπου και απεβίωσε (1878). Την ίδια πολιτική ακολούθησαν και οι επόμενοι Πάπες.

Η' Περίοδος: 1929-Σήμερα Επί Πάπα όμως Πίου ΙΑ' και της ιταλικής κυβερνήσεως του Μουσολίνι συνήφθη στο Λατερανό στις 11 Φεβρουαρίου 1929 συνθήκη με την οποία ιδρύθηκε νέο μικροσκοπικό ανεξάρτητο κράτος με το όνομα «Κράτος της πόλεως του Βατικανού» (Stato della Città del Vaticano) και κατέβαλε 750.000.000 ιταλ. λίρες σε μετρητά και ένα δις. Ιταλ. λίρες σε δάνειο ως αποζημίωση για την κατάληψη των εδαφών του Ποντιφικού κράτους (ποσό λιγότερο από αυτό που ανάθεσε για τον Πάπα ο ιταλικός νόμος του έτους 1871, αλλά που δεν τον δέχτηκε εκείνος). Παράλληλα ο Πάπας ανεγνώρισε το Βασίλειο της Ιταλίας, με την Ρώμη πρωτεύουσα αυτού, παραιτούμενος του λοιπού επί παντός δικαιώματος και διεκδίκησης των άλλοτε ποντιφικών εδαφών. Το ανασυσταθέν αυτό νέο κράτος της πόλης του Βατικανού έκτασης 0,44 τ.χλμ. είχε 512 κατ. (1929 έτος ίδρυσης) εξ ων 389 Ιταλοί και 113 Ελβετοί.

48

Βατικανό

49

Το Βατικανό σήμερα Η επίσημη αναγνώριση Οι Πάπες στον κοσμικό ρόλο τους κυβέρνησαν ένα μέρος της ιταλικής χερσονήσου για περισσότερο από χίλια έτη μέχρι και το μέσο του 19ου αιώνα, όταν προσαρτήθηκαν πολλά από τα παπικά κράτη στο νέο ηνωμένο Βασίλειο της Ιταλίας. Το 1870, τα εδάφη του Πάπα μειώθηκαν περαιτέρω όταν προσαρτήθηκε η Ρώμη. Ακολούθησε "Νόμος των Εγγυήσεων", τον Μάιο του 1871, των ενοποιηθέντων κρατών της ιταλικής χερσονήσου που αναγνώριζε την κυριότητα της Καθολικής Εκκλησίας στην εδαφική περιοχή του Βατικανού . Ο νόμος όμως αυτός δεν ικανοποίησε την Εκκλησία και ο Πάπας έθεσε τον εαυτό του υπό διωγμό. Οι διαφωνίες μεταξύ μιας σειράς Παπών και της Η σημαία του κράτους Ιταλικής κυβέρνησης επιλύθηκαν το 1929 με τις τρεις Λατερανές Συνθήκες, οι οποίες καθιέρωσαν την ανεξαρτησία της πόλης του Βατικανού και χορήγησαν στο ρωμαιοκαθολικισμό ειδική θέση στην Ιταλία(11 Φεβρουαρίου 1929). Το 1984, ένα κονκορδάτο μεταξύ της Αγιας Έδρας και της Ιταλίας τροποποίησε κάποιες από τις προηγούμενες διατάξεις των Συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοκαθεδρίας του ρωμαιοκαθολικισμού ως ιταλικής κρατικής θρησκείας.

Πολιτειακή Αρχή Πόλη Βατικανού - επίσημα αναφερόμενη ως κράτος της πόλης του Βατικανού - (Λατινικά: Status Civitatis Vaticanæ) είναι στη σύγχρονη εποχή η έδρα των Παπών. Αποτελεί το μικρότερο ανεξάρτητο κράτος στον κόσμο από άποψη εδάφους και πληθυσμού. Τα σύνορά του είναι συμπεριεκτικά με την Αγια Έδρα, την εκκλησιαστική αρχή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Αρχηγός του κράτους είναι ο Πάπας και επικεφαλής της κυβέρνησης ο Γραμματέας του κράτους, υπάρχει επίσης και ο Κυβερνήτης της πόλης του Βατικανού. Η διακυβέρνηση της Αγίας Έδρας είναι διαφορετική, αποτελούμενη από τη Ρωμαϊκή κουρία και από τα μέλη του Κολλεγίου των καρδιναλίων. Οι επικεφαλής της κυβέρνησης είναι ταυτόχρονα μέλη της ρωμαϊκής κουρίας. Η πόλη πήρε το όνομά της από τον Mons Vaticanus, γνωστό επίσης ως Λόφο του Βατικανού. Η τελευταία εκλογή Πάπα έλαβε χώρα στις 19 Απριλίου του 2005.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Άποψη της πόλης του Βατικανού στα 1593 από χάρτη του Antonio Tempesta

Βατικανό

50

Γεωγραφία Η πόλη του Βατικανού, ένα από τα ευρωπαϊκά κρατίδια, είναι τοποθετημένη στο Λόφο του Βατικανού στο βορειοδυτικό μέρος της Ρώμης, δυτικά του ποταμού Τίβερη. Τα σύνορά της (3.2χλμ. συνολικά, όλα με την Ιταλία) ακολουθούν περιμετρικά τα τείχη της πόλης, κατασκευασμένα για να προστατεύουν τον παπά από εξωτερική επίθεση. Η κατάσταση είναι πιό σύνθετη στη διάσημη πλατεία του Αγίου Πέτρου μπροστά από την ομώνυμη Βασιλική, όπου το ακριβές σύνορο είναι η μέση της στρογγυλής περιοχής που περιβάλλεται από τις στήλες του Μπερνίνι. Είναι το μικρότερο κυρίαρχο κράτος στον κόσμο με επιφάνεια 0,44 τ.χλμ. (108,7 στρέμματα). Το κλίμα του είναι φυσικά το ίδιο με της Ρώμης' εύκρατο, μεσογειακό κλίμα με τους ήπιους, βροχερούς χειμώνες από το Σεπτέμβριο μέχρι τα μέσα Μαΐου και τα καυτά, ξηρά καλοκαίρια από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο.

Οικονομία

Νόμισμα ευρώ του Βατικανού

Η μοναδική, μη εμπορική οικονομία της Πόλης του Βατικανού υποστηρίζεται από τις συνεισφορές των ρωμαιοκαθολικών όλης της υφηλίου (γνωστές ως "Οβολός του Πέτρου"), την πώληση γραμματοσήμων και αναμνηστικών, τα αντίτιμα εισόδων στα μουσεία και την πώληση εκκλησιαστικών δημοσιεύμάτων. Το Βατικανό έχει ανεξάρτητο οικονομικό σύστημα και τις τράπεζές του. Τα εισοδήματα των εργαζομένων είναι αρκετά καλύτερα από τα αντίστοιχα αυτών που εργάζονται στην πόλη της Ρώμης. Το βιοτικό επίπεδο είναι διαφορετικό, τουλάχιστον στα δημόσια στοιχεία του, λόγω του ιδιαίτερα συγκρατημένου τρόπου ζωής που απαιτείται.

• Προϋπολογισμός: • Εισοδήματα (2003): 252 εκατομμύρια δολάρια • Δαπάνες (2003): 264 εκατομμύρια δολάρια. • Βιομηχανίες: εκτύπωση και παραγωγή μωσαϊκών και στολών προσωπικού, παγκόσμιες τραπεζικές εργασίες και οικονομικές επενδύσεις.

Η Πόλη - Αξιοθέατα Η Πόλη - Χώρα μπορεί να φαίνεται μικρότερη και από το Μονακό, την Ανδόρρα και το Λιχτενστάιν αλλά στη πραγματικότητα ως «Αγία Έδρα» της Καθολικής εκκλησίας ασκεί σήμερα μεγαλύτερη επιρροή ακόμη και από ολόκληρη την Ιταλία. Χωροταξική διάταξη: Κτισμένη επί της δυτικής όχθης του Τίβερη ποταμού μέσα στη καρδιά της Ρώμης.Σχήματος μάλλον τριγωνικού με τη πρό του Αγίου Πέτρου πλατεία (Πιάτσα Σαν Πιέτρο)να κατέχει τη μία νοτιοανατολική γωνία της πόλης-κράτους. Τα μεσαιωνικά και αναγεννησιακά τείχη που τη περιβάλουν προσδιορίζουν και τα σύνορα αυτής που είναι δυνατόν να περπατήσει κανείς γύρω γύρω σε μία ώρα! Έκτός από τη "Πίατσα Σαν Πιέτρο" που αποτελεί και είσοδο στη πόλη, από τις υπόλοιπες πέντε πύλες των τειχών μόνο δύο είναι ανοικτές στο κοινό η Arco delle Campane (=Αψίδα των Καμπάνων) στη πρόσοψη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και η είσοδος των βορείων τειχών προς τα μουσεία του Βατικανού. Το επιβλητικότερο κτίσμα είναι η Βασιλική του Αγίου Πέτρου που κτίστηκε το 4ο αι. και ανοικοδομήθηκε το 16ο αι. Αριστερά της Βασιλικής και εκτός των τειχών βρίσκεται το τευτονικό νεκροταφείο, ενώ εντός των τειχών είναι το ιερό σκευοφυλάκιο και το ανάκτορο της Αγίας Μάρθας. Πίσω από αυτά τα κτίσματα βρίσκονται αντίστοιχα το Δικαστικό μέγαρο και το ανάκτορο του Αγ. Καρόλου και πίσω ακριβώς αυτών το Εργαστήριο ψηφιδωτών και ο σιδηροδρομικός σταθμός πίσω δε αυτών ο ραδιοφωνικός σταθμός του Βατικανού όπου και καταλήγουν τα νότια τείχη.

Βατικανό Πίσω ακριβώς από την Βασιλική του Αγ. Πέτρου και βόρεια των παραπάνω κτισμάτων βρίσκεται ο ναός του Αγ. Στεφάνου (των Αβησσυνών) και πίσω του το Κυβερνητικό Μέγαρο, όπισθεν του οποίου βρίσκεται το Αιθιοπικό Κολέγιο, καταλήγοντας στο δυτικό "τείχος του Λέοντος Δ'" και το ελικοδρόμιο. Βόρεια των δύο προηγουμένων κτισμάτων ο μεγάλος τριγωνικός κήπος του Βατικανού (έκτασης 1/6 της χώρας) καταλήγοντας στα βόρεια τείχη. Δεξιά και σε κάθετη διάταξη προς τον άξονα της πλατείας και της Βασιλικής του Αγ. Πέτρου δεσπόζει το πελώριο Ανάκτορο του Βατικανού που το βόρειο άκρο του καταλήγει στην Έπαυλη Μπελβεντέρε(=ωραία θέα, πανόραμα) και στην είσοδο των βορείων τειχών. Προ του ανακτόρου αυτού και πάντα εντός των τειχών βρίσκονται διάφορα κτίσματα, τα οποία στεγάζουν τις υπηρεσίες της χώρας όπως το ταχυδρομείο, το τηλεφωνείο, το τυπογραφείο, το φαρμακείο. Υπάρχει, επίσης, ο ναός της Αγ. Άννας των Ιπποκόμων (επειδή εκεί εκτός τειχών στάβλιζαν τα άλογα των ευγενών επισκεπτών). Πίσω ακριβώς αυτού του ανακτόρου και από νότια προς βόρεια είναι η πλατεία Nομισματοκοπείου η Ακαδημία Επιστημών η Έπαυλη του Πίου Δ' και η Πινακοθήκη του Πίου ΙΑ'. Πίσω δε όλων αυτών ο κήπος του Βατικανού. Τέλος μεταξύ του πελώριου ανακτόρου και της Βασιλικής του Αγ. Πέτρου είναι το παρεκκλήσι της Καπέλα Σιξτίνα.

Παραπομπές [1] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ vt. html)

Διαδικτυακοί τόποι • http://www.vatican.va • http://www.radiovaticana.org • http://www.clerus.org/ gag:Vatikan koi:Ватикан

51

52

Βέλγιο Βέλγιο Συντεταγμένες: 50°31′60″N 4°46′00″E50.5333, 4.7667 [1]

Σημαία του Βελγίου Εθνόσημο του Βελγίου Εθνικό σύνθημα: Ολλανδικά: Eendracht maakt macht. Γαλλικά: L'union fait la force. Γερμανικά: Einigkeit macht stark Εθνικός ύμνος: Brabançonne

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Βρυξέλλες 1.048.491[1] 50°50′45″N 4°21′07″E50.8458, 4.3519 [3]

Επίσημες γλώσσες

Ολλανδικά (54%) Γαλλικά (45%) Γερμανικά (0.60%)

Πολίτευμα

Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Βασιλιάς Αλβέρτος Β΄ Πρωθυπουργός Υβ Λετέρμ

Βέλγιο

53 Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίστηκε •Ισχύον Σύνταγμα

4 Οκτωβρίου 1830 19 Απριλίου 1839 7 Φεβρουαρίου 1831 (αναθεωρήθηκε στις 14 Ιουλίου 1993)

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

30.528 km2 (139η) 6,4 1.385 χμ. 66,5 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2008 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

10.666.866[1] (76η) 10.296.350 352 κατ./km² (30η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

383,273 δισ. $[2] (29η) 35.683 $[2] (19η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

461,489 δισ. $[2] (20η) 42.965 $[2] (13η)

ΔΑΑ (2007)

0,953 (17η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ1 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.be και .eu ως μέλος της ΕΕ.

Κωδικός κλήσης

+32

1

Πριν από το 1999: Βελγικό Φράγκο

Το Βασίλειο του Βελγίου (Ολλανδικά: Koninkrijk België, Γαλλικά: Royaume de Belgique, Γερμανικά: Königreich Belgien) είναι χώρα στην βορειοδυτική Ευρώπη και συνορεύει με την Ολλανδία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο και τη Γαλλία. Έχει πληθυσμό πάνω από δέκα εκατομμύρια κατοίκους σε μια έκταση 30.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Βρίσκεται στα πολιτιστικά σύνορα μεταξύ της γερμανικής και της ρωμανικής Ευρώπης και είναι γλωσσικά και πολιτιστικά διαιρεμένο. Δύο είναι οι βασικές γλώσσες που ομιλούνται στο Βέλγιο: η Ολλανδική - που αποκαλείται μερικές φορές ανεπισήμως Φλαμανδική και ομιλείται στη Φλάνδρα στα βόρεια, και η Γαλλική που ομιλείται στη Βαλλωνική Περιοχή στα νότια. Η πρωτεύουσά του, οι Βρυξέλλες, είναι επισήμως δίγλωσση, ενώ η πλειονότητα των κατοίκων της μιλά Γαλλικά. Στα ανατολικά βρίσκεται μια επισήμως αναγνωρισμένη μειονότητα Γερμανόφωνων. Η γλωσσική αυτή ποικιλία οδηγεί συχνά σε πολιτικές διαμάχες, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στο πολυσύνθετο σύστημα διακυβέρνησης και στην πολιτική ιστορία του Βελγίου. Το Βέλγιο πήρε το όνομά του από τους πρώτους κατοίκους του, τους Βέλγους (Belgae), μια ομάδα κυρίως Κελτικών φυλών, που έδωσαν το όνομά τους και στην ρωμαϊκή επαρχία Gallia Belgica (Βελγική Γαλατία). Ιστορικά, το Βέλγιο είναι μέρος των λεγόμενων "Κάτω Χωρών", στις οποίες περιλαμβάνονται επίσης η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Από το τέλος του Μεσαίωνα μέχρι τον δέκατο έβδομο αιώνα ήταν ακμάζον κέντρο εμπορίου και πολιτισμού. Από τον δέκατο έκτο αιώνα μέχρι την ανεξαρτησία του το 1830, το Βέλγιο, αποκαλούμενο την εποχή εκείνη Νότιες Κάτω Χώρες, υπήρξε το πεδίο πολλών μαχών μεταξύ ευρωπαϊκών δυνάμεων. Τα πρόσφατα χρόνια, το Βέλγιο υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φιλοξενώντας τα αρχηγεία της, καθώς και τα αρχηγεία άλλων μεγάλων διεθνών οργανισμών, όπως του ΝΑΤΟ. Η χώρα έχει την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το β' εξάμηνο του 2010.

Βέλγιο

Ιστορία Κατά τις τελευταίες δύο χιλιετίες, η περιοχή που είναι σήμερα γνωστή ως Βέλγιο έχει καταστεί θεατής σημαντικών δημογραφικών, πολιτικών και πολιτιστικών αναταραχών. Η πρώτη καλά τεκμηριωμένη πληθυσμιακή κίνηση ήταν η κατάκτηση της περιοχής από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία τον 1ο αιώνα π.Χ., ακολουθούμενη τον 5ο αιώνα από το γερμανικό φύλο των Φράγκων. Οι Φράγκοι εγκατέστησαν το Μεροβίγγειο βασίλειο, από το οποίο προήλθε η Καρολίγγειος Αυτοκρατορία τον 8ο αιώνα. Κατά το Μεσαίωνα, οι Κάτω Χώρες χωρίστηκαν σε πολλά μικρά φεουδαρχικά κράτη. Τα περισσότερα από αυτά ενώθηκαν κατά τον 14ο και 15ο αιώνα υπό τον οίκο της Βουργουνδίας ως οι Βουργούνδιες Κάτω Χώρες. Τα κράτη αυτά κέρδισαν έναν βαθμό αυτονομίας τον 15ο αιώνα και έκτοτε ονομάστηκαν Δεκαεπτά Επαρχίες. Η ιστορία του Βελγίου διακρίνεται από την ιστορία των Κάτω Χωρών από τον 16ο αιώνα. Ένας εμφύλιος πόλεμος, ο Ογδοηκονταετής Πόλεμος (1568-1648), χώρισε τις Δεκαεπτά Επαρχίες στις Ενωμένες Επαρχίες στον βορρά και τις Νότιες Κάτω Χώρες στον νότο. Οι νότιες επαρχίες κυβερνήθηκαν διαδοχικά από τους ισπανούς και τους αυστριακούς Αψβούργους. Μέχρι την ανεξαρτησία, οι Νότιες Κάτω Χώρες μπήκαν πολλές φορές στο στόχαστρο της Γαλλίας και ήταν το πεδίο των περισσότερων γαλλοϊσπανικών και γαλλοαυστριακών πολέμων κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Με τις εκστρατείες του 1794 στους πολέμους μετά τη Γαλλική Επανάσταση, οι Κάτω Χώρες - συμπεριλαμβανομένων και περιοχών που δεν βρέθηκαν ποτέ υπό την εξουσία των Αψβούργων, όπως η Επισκοπή της Λιέγης - κατακτήθηκαν από τη Γαλλία η οποία τερμάτισε την ισπανοαυστριακή εξουσία στην περιοχή. Η επανένωση των Κάτω Χωρών ως το Ηνωμένο Βασίλειο των Κάτω Χωρών επήλθε με το τέλος της Γαλλικής Αυτοκρατορίας το 1815. Η Βελγική Επανάσταση του 1830 οδήγησε στην εγκαθίδρυση ενός ανεξάρτητου, καθολικού και ουδέτερου Βελγίου υπό προσωρινή κυβέρνηση. Από την ενθρόνιση του Λεοπόλδου Α' ως βασιλιά το 1831, το Βέλγιο είναι συνταγματική μοναρχία και κοινοβουλευτική δημοκρατία. Μεταξύ της ανεξαρτησίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το δημοκρατικό σύστημα εξελίχθηκε από ολιγαρχία με την κυριαρχία δύο μεγάλων κομμάτων, τους Καθολικούς και τους Φιλελεύθερους, σε σύστημα καθολικής ψηφοφορίας που συμπεριέλαβε ένα τρίτο κόμμα, το Βελγικό Εργατικό Κόμμα, και Επεισόδιο της Βέλγικης Επανάστασης του 1830, Egide Charles ισχυρό ρόλο για τα εργατικά σωματεία. Αρχικά, τα Gustave Wappers (1834), στο Musée d'Art Ancien, Βρυξέλλες γαλλικά, που ήταν η γλώσσα την οποία είχε υιοθετήσει η αριστοκρατία και η αστική τάξη, ήταν η επίσημη γλώσσα. Εν συνεχεία, η χώρα ανέπτυξε ένα κυρίως δίγλωσσο ολλανδογαλλικό σύστημα. Στη Διάσκεψη του Βερολίνου του 1885 αποφασίστηκε να παραδοθεί το Κογκό στον Βασιλιά Λεοπόλδο Β' ως ιδιωτική κτήση του, αποκαλούμενο Ελεύθερο Κράτος του Κογκό. Το 1908, εκχωρήθηκε στο Βέλγιο ως αποικία, και από τότε αποκλήθηκε Βελγικό Κογκό. Η ουδετερότητα του Βελγίου παραβιάστηκε το 1914, όταν η Γερμανία εισέβαλε στο Βέλγιο ως μέρος του Σχεδίου Σλίφφεν. Οι πρώην γερμανικές αποικίες Ρουάντα-Ουρούντι - σήμερα αποκαλούμενες Ρουάντα και Μπουρούντι - κατελήφθησαν από το Βελγικό Κογκό το 1916 και παραχωρήθηκαν στο Βέλγιο το 1924 από την Κοινωνία των Εθνών. Η Γερμανία εισέβαλε ξανά στο Βέλγιο και το κατέλαβε το Μάιο του 1940. Απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις το 1944. Το Βελγικό Κογκό κέρδισε την ανεξαρτησία του στις 30 Ιουλίου 1960 κατά τη διάρκεια της Κρίσης του Κογκό, και η Ρουάντα-Ουρούντι έγινε ανεξάρτητη το 1962. Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Βέλγιο προσχώρησε στο ΝΑΤΟ και, μαζί με την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο, σχημάτισαν την ομάδα Μπενελούξ. Το Βέλγιο ήταν επίσης ένα από τα ιδρυτικά μέλη της

54

Βέλγιο Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Το Βέλγιο φιλοξενεί τα αρχηγεία του ΝΑΤΟ και μεγάλο μέρος των θεσμικών και διοικητικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβανομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πλειοψηφίας των συνόδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κατά τον 20ο αιώνα, και ιδιαίτερα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ιστορία του Βελγίου κυριαρχείται όλο και περισσότερο από την αυξανόμενη αυτονομία των δύο βασικών του γλωσσικών κοινοτήτων. Κατά την περίοδο αυτή σημειώθηκε αύξηση των διακοινοτικών εντάσεων, και διακυβεύτηκε η ενότητα του βελγικού κράτους. Μέσω συνταγματικών μεταρρυθμίσεων κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980, η περιφερειοποίηση του ενιαίου κράτους οδήγησε στην εγκαθίδρυση ενός τριμερούς ομοσπονδιακού συστήματος, γλωσσικών κοινοτήτων και τοπικών κυβερνήσεων, συμβιβασμός που σχεδιάστηκε με σκοπό να ελαχιστοποιήσει τις εντάσεις με αφορμή το γλωσσικό ζήτημα. Σήμερα, οι ομόσπονδες αυτές οντότητες διαθέτουν μεγαλύτερη νομοθετική δύναμη από ό,τι τα δύο νομοθετικά σώματα του εθνικού κοινοβουλίου.

Διακυβέρνηση Το Βέλγιο είναι βασιλευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία που εξελίχτηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από συγκεντρωτικό κράτος σε ομοσπονδία. Το κοινοβούλιο με τα δύο νομοθετικά σώματα αποτελείται από μια Γερουσία και μια Βουλή Αντιπροσώπων. Η Γερουσία είναι μια μείξη από άμεσα εκλεγμένους μεγάλους σε ηλικία πολιτικούς και εκπροσώπους των κοινοτήτων και των περιοχών. Ενώ η Βουλή των Αντιπροσώπων εκπροσωπεί όλους τους Βέλγους άνω των δεκαοκτώ ετών μέσω ενός αναλογικού εκλογικού συστήματος. Το Βέλγιο είναι μία από τις λίγες χώρες που έχει υποχρεωτική συμμετοχή στην Εικόνα του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες ψηφοφορία, και έτσι διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς εκλογικής συμμετοχής στον κόσμο. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[3] . Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, επισήμως διορισμένη από τον βασιλιά, πρέπει να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής των Αντιπροσώπων. Επικεφαλής της είναι ο Πρωθυπουργός. Ο αριθμός των Φλαμανδόφωνων και Γαλλόφωνων υπουργών είναι ίσος, όπως ορίζεται από το Σύνταγμα. Αρχηγός του κράτους είναι ο Βασιλιάς ή η Βασίλισσα, αν και έχει περιορισμένα προνόμια. Η πραγματική εξουσία βρίσκεται στον Πρωθυπουργό και τις διάφορες κυβερνήσεις που κυβερνούν τη χώρα. Το δικαστικό σύστημα βασίζεται στο αστικό δίκαιο και κατάγεται από τον Ναπολεόντειο κώδικα. Το Εφετείο βρίσκεται ένα επίπεδο κάτω από το Ακυρωτικό Δικαστήριο, θεσμός που βασίζεται στο Γαλλικό Ακυρωτικό Δικαστήριο. Οι πολιτικοί θεσμοί του Βελγίου είναι σύνθετοι. Η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη οργανώνεται γύρω από την ανάγκη εκπροσώπησης των βασικών γλωσσικών κοινοτήτων. Περίπου από το 1970, τα σημαντικά εθνικά Βελγικά πολιτικά κόμματα έχουν χωριστεί σε διακριτές συνιστώσες που βασικά εκπροσωπούν τα συμφέροντα των κοινοτήτων αυτών. Τα μεγάλα κόμματα σε κάθε μία κοινότητα ανήκουν σε τρεις βασικές πολιτικές οικογένειες: τους δεξιούς Φιλελεύθερους, τους κεντρώους Χριστιανοδημοκράτες, και τους αριστερούς Σοσιαλδημοκράτες. Άλλα σημαντικά νεότερα κόμματα είναι τα Πράσινα Κόμματα και, ιδιαίτερα στη Φλάνδρα, τα εθνικιστικά και ακροδεξιά κόμματα. Η πολιτική επηρεάζεται από ομάδες πίεσης, όπως τα εργατικά σωματεία και από τα επιχειρηματικά συμφέροντα με τη μορφή της Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων στο Βέλγιο.

55

Βέλγιο Ο σημερινός βασιλιάς, ο Αλβέρτος Β', διαδέχτηκε τον Μποντουέν Α΄ του Βελγίου το 1993. Το 1999, ο Πρωθυπουργός Γκι Φερχόφσταντ από το VLD ηγήθηκε ενός συνασπισμού έξι κομμάτων Φιλελευθέρων-Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων, συχνά αποκαλούμενη ως "η κυβέρνηση του ουράνιου τόξου". Αυτή ήταν η πρώτη κυβέρνηση χωρίς τους Χριστιανοδημοκράτες από το 1958. Στις εκλογές του 2003, ο Φερχόφσταντ κέρδισε μια δεύτερη θητεία και ηγήθηκε ενός Φιλελεύθερου-Σοσιαλδημοκρατικού συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων. Προσφάτως όμως, η σταθερή άνοδος του Φλαμανδικού ακροδεξιού εθνικιστικού χωριστικού κόμματος Φλάαμς Μπελάνχ, έχει εκτοπίσει το Φλάαμς Μπλοκ εν μέσω ανησυχιών για ρατσισμό που προωθείται από το κόμμα. Ένα σημαντικό επίτευγμα των δύο διαδοχικών κυβερνήσεων του Φερχόφσταντ ήταν η επίτευξη ισορροπημένου προϋπολογισμού. Το Βέλγιο είναι ένα από τα λίγα κράτη στην ΕΕ που το έχουν καταφέρει. Η πολιτική αυτή εφαρμόστηκε από τις διαδοχικές κυβερνήσεις κατά τη δεκαετία του 1990 κάτω από τη πίεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η πτώση της προηγούμενης κυβέρνησης οφειλόταν κυρίως στην κρίση με τις διοξίνες, μεγάλο σκάνδαλο δηλητηρίασης της τροφής το 1999 που οδήγησε στην εγκαθίδρυση της Βελγικής Αντιπροσωπείας Τροφής. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε μια ασυνήθιστα μεγάλη εκπροσώπηση των Πρασίνων στο Κοινοβούλιο, και σε μεγαλύτερη έμφαση σε περιβαλλοντικές πολιτικές κατά την πρώτη κυβέρνηση του Φερχόφσταντ. Μια Πράσινη πολιτική, για παράδειγμα, ήταν η νομοθεσία για σταδιακή απόσυρση των πυρηνικών, που έχει τροποποιηθεί από την σημερινή κυβέρνηση. Η απουσία των Χριστιανοδημοκρατών από τις κυβερνητικές θέσεις έχει δώσει τη δυνατότητα στον Φερχόφσταντ να καταπιαστεί με κοινωνικά θέματα από μια πιο φιλελεύθερη σκοπιά και να αναπτύξει νέα νομοθεσία για τη χρήση μαλακών ναρκωτικών, για τους γάμους ομοφυλοφίλων και για την ευθανασία. Κατά τη διάρκεια των δύο πιο πρόσφατων κοινοβουλίων, η κυβέρνηση έχει προωθήσει δραστήρια διπλωματία στην Αφρική, αντιτέθηκε στη στρατιωτική μεσολάβηση κατά την κρίση του αφοπλισμού του Ιράκ, και έχει περάσει νομοθεσία που αφορά τα εγκλήματα πολέμου. Και οι δύο θητείες του Φερχόφσταντ έχουν σημαδευτεί από φιλονικίες ανάμεσα στις Βελγικές κοινότητες. Τα μεγάλα σημεία τριβής αφορούν στις διαδρομές της νυχτερινής εναέριας κίνησης στο Αεροδρόμιο των Βρυξελλών και το στάτους της εκλογικής περιφέρειας των Βρυξελλών-Χάλλε-Φιλφόορντε. Το Βέλγιο είναι συνταγματική μοναρχία, με Αρχηγό Κράτους το Βασιλιά (από το 1993 Βασιλιάς είναι ο Αλβέρτος Β΄ του Βελγίου. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το Κοινοβούλιο. Το Κοινοβούλιο του Βελγίου αποτελείται από τη Γερουσία (ολλανδ. : Senaat, γαλλ. Sénat) και τη Βουλή των Αντιπροσώπων (ολλανδ: Kamer van Volksvertegenwoordigers, γαλλ.: Chambre des Représentants). Η Βουλή έχει 150 μέλη τα οποία εκλέγονται άμεσα. Βουλευτικές εκλογές γίνονται κάθε τετραετία. Στις 10 Ιουνίου του 2007 ο κυβερνών συνασπισμός του Γκι Φερχόφστατ έχασε τις εκλογές και μία ημέρα μετά ο τελευταίος υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησής του.Έπειτα από την κατάρρευση των συνομιλιών για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Υβ Λετέρμ, ο τελευταίος κατέθεσε την εντολή. Στις 3 Δεκεμβρίου του 2007 ο Βασιλιάς Αλβέρτος έδωσε στο Φερχόφστατ νέα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης (προσωρινή) με σκοπό να τερματιστεί το πολιτικό αδιέξοδο.[4] . Η εντολή του ανατέθηκε επίσημα στις 10 Δεκεμβρίου και ο ίδιος την έκανε αποδεκτή[5] στις 17 Δεκεμβρίου 2007. Η θητεία της νέας κυβέρνησης έληξε το Μάρτιο του 2008[6] . Εν τέλει, τα πέντε μεγαλύτερα κόμματα συμφώνησαν, έπειτα από διαβουλεύσεις σχεδόν μιας ημέρας, να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού[7] με επικεφαλής τον Υβ Λετέρμ. Στην κυβέρνηση μετέχουν Φλαμανδοί Χριστιανοδημοκράτες, γαλλόφωνοι Χριστιανοδημοκράτες, Φλαμανδοί Φιλελεύθεροι, γαλλόφωνοι Φιλελεύθεροι και γαλλόφωνοι Σοσιαλιστές. Το Δεκέμβριο του 2008 η κυβέρνηση του Λετέρμ παραιτήθηκε, καθώς κατηγορήθηκε για παρέμβαση στη Δικαιοσύνη, αναφορικά με την πώληση της "προβληματικής" τράπεζας Fortis στην Paribas.[8] Στις 22 Δεκεμβρίου ο βασιλιάς έκανε αποδεκτή την παραίτηση του Λετέρμ και την επόμενη ημέρα ανέθεσε διερευνητική αποστολή για σχηματισμό κυβέρνησης στον πρώην πρωθυπουργό, Βίλφριντ Μαρτένς. [9] Στις 28 Δεκεμβρίου ο Χέρμαν βαν Ρομπουί έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και ανέλαβε καθήκοντα στις 30 Δεκεμβρίου του 2008.[10] . Μετά το διορισμό του τελευταίου στο αξίωμα του προέδρου της ΕΕ, πρωθυπουργός ανέλαβε ξανά ο Υβ Λετέρμ, το Νοέμβριο του

56

Βέλγιο

57

2009. Λίγους μήνες αργότερα, στις 22 Απριλίου 2010, το φλαμανδικό κόμμα Ανοικτό VLD αποχώρησε από την κυβέρνηση συνασπισμού, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση του Υβ Λετέρμ να παραιτηθεί και να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές στις 13 Ιουνίου 2010.[11] Στις 9 Ιουλίου έλαβε εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Έλιο Ντι Ρούπο. [12]

Βουλευτικές εκλογές Στις τελευταίες (πρόωρες) βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν στις 13 Ιουνίου 2010, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κέρδισε το αυτονομιστικό φλαμανδικό κόμμα.[13] Το Ν-VA, το οποίο τάσσεται υπέρ της διαίρεσης της χώρας, προηγήθηκε με ποσοστό 29% στη Φλάνδρα. Οι Χριστιανοδημοκράτες (CD&V) του πρωθυπουργού Υβ Λετέρμ απέσπασαν το 17,5% των ψήφων. Στην τρίτη θέση ήρθε το φλαμανδικό κόμμα Open VLD με 14,5% ενώ το ακροδεξιό Vlaams Belang κέρδισε 12,5%[14] . Την ίδια ημέρα διεξήχθησαν και εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Γερουσίας. Κόμματα

Αίθουσα των Αντιπροσώπων Ψήφοι

+/−

%

+/−

Έδρες

+/−

1.135.617

*

17,40%

*

27

*

Κόμμα Σοσιαλιστών (Parti Socialiste)

894.543

+169.756

13,70%

+2,85%

26

+6

Χριστιανοδημοκρατικοί και Φλαμανδοί (Christen-Democratisch en Vlaams)

707.986

*

10,85%

*

17

*

Κίνημα Μεταρρυθμιστών (Mouvement Réformateur)

605.617

−229.456

9,28%

−3,23%

18

−5

Κόμμα Σοσιαλιστών – Διαφορετικά (Socialistische Partij – Anders)

602.867

−81.523

9,24%

−1,02%

13

−1

Ανοικτοί Φλαμανδοί, Φιλελεύθεροι και Δημοκράτες (Vlaamse Liberalen en Democraten)

563.873

−225.572

8,64%

−3,19%

13

−5

Ενδιαφέρον για τους Φλαμανδούς (Vlaams Belang)

506.697

−293.147

7,76%

−4,23%

12

−5

Ανθρωπιστικό Δημοκρατικό Κέντρο (Centre Démocrate Humaniste)

360.441

−43.636

5,52%

−0,53%

9

−1

Ecolo

313.047

−27.331

4,80%

−0,30%

8

±0

Πράσινοι!(Groen!)

285.989

+20.161

4,38%

+0,40%

5

+1

Λίστα Ντέντεκερ (Lijst Dedecker)

150.577

−118.071

2,31%

−1,72%

1

−4

84.005

—

1,29%

+1,29%

1

+1

316.108

—

4,84%

—

—

—

Νεοφλαμανδική Συμμαχία (Nieuw-Vlaamse Alliantie)

Λαϊκό Κόμμα (Parti Populaire) Λοιπά Σύνολο

6.527.367 [17]

100%

150

Πηγή: Πύλη Ομοσπονδίας − Βουλευτικές εκλογές 2010 . Σημείωση: * Οι Χριστιανοδημοκράτες με τους Φλαμανδούς και τη Νέα Φλαμανδική Συμμαχία συμμετείχαν στις εκλογές του 2007 από κοινού, λαμβάνοντας 18,51% των ψήφων και 30 έδρες.

Κόμματα Ψήφοι Σύνολο (συμμετοχή 89.2%) Πηγή: Πύλη Ομοσπονδίας - Εκλογές για Γερουσία 2010 [18].

Βέλγιο

58

Γεωγραφία Το Βέλγιο, με έκταση 30.528 χλμ², έχει τρεις βασικές γεωγραφικές περιοχές: την παράκτια πεδιάδα στα βορειοδυτικά, το κεντρικό οροπέδιο, και τις Αρδέννες στα ορεινά στα νοτιοανατολικά. Η παράκτια πεδιάδα αποτελείται κυρίως από σωρούς άμμου και εκχερσωμένα τμήματα γης. Τα τμήματα αυτά (γνωστά ως πόλντερ) είναι περιοχές γης, κοντά ή κάτω από το επίπεδο της θάλασσας που έχουν εκχερσωθεί, και προστατεύονται από τη θάλασσα από προχώματα ή, πιο εσωτερικά, από πεδία που έχουν αποξηρανθεί με κανάλια. Η δεύτερη γεωγραφική περιοχή, το κεντρικό οροπέδιο, βρίσκεται Τοπίο στο Hautes Fagnes, στις Αρδέννες πιο μέσα στην ενδοχώρα. Πρόκειται για μια επίπεδη, ελαφρά ανυψωμένη περιοχή που έχει πολλές γόνιμες κοιλάδες και αρδεύεται από πολλά κανάλια. Εδώ μπορεί να βρει κανείς επίσης και πιο εκτραχυμένη γη, όπως σπηλιές. Η τρίτη γεωγραφική περιοχή, αποκαλούμενη Αρντέν, είναι περισσότερο τραχεία από τις δύο προηγούμενες. Είναι ένα πυκνά δασωμένο οροπέδιο, πολύ βραχώδες και όχι πολύ καλό για αγροτική εκμετάλλευση, το οποίο εκτείνεται στην βόρεια Γαλλία. Εδώ μπορεί να βρεθεί μεγάλο μέρος της άγριας ζωής του Βελγίου. Το υψηλότερο σημείο του Βελγίου, το Σινιάλ ντε Μποτράνζ βρίσκεται στην περιοχή αυτή και είναι μόλις 694 μέτρα. Το κλίμα είναι θαλάσσιο ήπιο. Η μέση θερμοκρασία κατά τον Ιανουάριο είναι 3 °C και τον Ιούλιο 18 °C. Η χώρα βρέχεται από τη Βόρεια Θάλασσα. Πρωτεύουσα του Βελγίου είναι οι Βρυξέλλες, μία από τις δύο έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έδρα της Ευρωπαϊκής Επιστροπής. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η Γάνδη, η Λιέγη, η Μπριζ, το Ναμύρ και η Αμβέρσα.

Κοινότητες και περιοχές Το σύνταγμα της χώρας αναθεωρήθηκε στις 14 Ιουλίου του 1993, με σκοπό την δημιουργία ενός ομόσπονδου κράτους, το οποίο βασίζεται σε τρία επίπεδα: 1. Την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, με βάση τις Βρυξέλλες. 2. Τις τρεις κοινότητες, ανάλογα με την γλώσσα που ομιλείται σε αυτές: • τη Φλαμανδική κοινότητα, όπου ομιλείται η φλαμανδική γλώσσα; • τη Γαλλική κοινότητα, όπου ομιλείται η γαλλική γλώσσα; και • τη Γερμανόφωνη κοινότητα του Βελγίου. 3. Τις τρεις ομόσπονδες περιοχές: • τη Φλαμανδική Περιοχή; • τη Βαλλωνική Περιοχή; και • την Περιοχή της Πρωτεύουσας Βρυξελλών.

Βέλγιο

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, η χώρα έχει πληθυσμό 10.414.336 κατοίκους[3] . Η πληθυσμιακή πυκνότητα (342 ανα χλμ²) είναι μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, μετά την Ολλανδία και μερικές μικρότερες χώρες όπως το Μονακό. Από το 2005, η Φλαμανδική Περιοχή έχει πληθυσμό περί τα 6.043.161, η Βαλλωνία 3.395.942 και οι Βρυξέλλες 1.006.749. Σχεδόν όλος ο πληθυσμός είναι αστικός (97,3% το 1999). Οι βασικές πόλεις και οι πληθυσμοί τους είναι οι Βρυξέλλες (1.006.749), η Αμβέρσα (457.749), η Γάνδη (230.951), το Σαρλρουά (201.373), η Λιέγη (185.574), και η Μπριζ (117.351). Περίπου το 60% της χώρας είναι φλαμανδόφωνη, 40% Γαλλόφωνη και 1% Γερμανόφωνη. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί πρέπει να ερμηνευθούν προσεκτικά, γιατί η πιο πρόσφατη γλωσσολογική απογραφή έλαβε χώρα πριν από το 1960, και η μητρική γλώσσα δεν είναι πάντα η ίδια με την γλώσσα που χρησιμοποιείται στην δημόσια ή επίσημη ζωή. Οι Βρυξέλλες είναι επίσημα δίγλωσση Ολλανδο-Γαλλόφωνη, αλλά κυρίως ομιλούνται τα Γαλλικά. Εξελίχτηκε από Ολλανδόφωνη περιοχή στον σημερινό κυριαρχούμενο από Γαλλικά χαρακτήρα της όταν το Βελγικό κράτος έγινε ανεξάρτητο το 1830. Και τα Ολλανδικά που μιλούνται στο Βέλγιο και τα Βέλγικα Γαλλικά έχουν μικρές διαφορές λεξιλογικών και σημασιολογικών αποχρώσεων από τις ποικιλίες που ομιλούνται στη Γαλλία και την Ολλανδία. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να μιλήσουν ακόμη διαλέκτους Φλαμανδικών και Βαλλωνικών. Οι διάλεκτοι αυτές, μαζί με κάποιες άλλες όπως οι Πικάρντ και η Λιμβουργιανή γλώσσα, δεν χρησιμοποιούνται στη δημόσια ζωή. Το κοσμικό σύνταγμα παρέχει ελευθερία στις θρησκείες, και η κυβέρνηση γενικά σέβεται το δικαίωμα αυτό στην πράξη. Σύμφωνα με την Έρευνα και Μελέτη της Θρησκείας του 2001, περίπου 47% του πληθυσμού αυτοχαρακτηρίζονται ως ανήκοντες στην Καθολική Εκκλησία. Σύμφωνα με τα νούμερα αυτά, ο Μουσουλμανικός πληθυσμός είναι η δεύτερη μεγαλύτερη θρησκευτική κοινότητα, με 3,5%. Η μεγάλη πλειονότητα των Βέλγων είναι Φλαμανδοί και Βαλλώνοι. Μαζί αποτελούν λίγο παραπάνω από το 85%. Υπάρχουν πολλοί άλλοι Ευρωπαϊκοί πληθυσμοί που αποτελούν μια μεγάλη και αυξανόμενη κοινότητα όπως Ιταλοί, Γάλλοι και Γερμανοί που αριθμούν 11,1%. Άραβες μετανάστες, κυρίως από το Μαρόκο και την Αλγερία, και Τούρκοι μετανάστες αριθμούν πάνω από 3% του συνολικού πληθυσμού. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 79,22 χρόνια (76,06 χρόνια οι άνδρες και 82,53 οι γυναίκες).[3]

Οικονομία Η οικονομία της χώρας βασίζεται στον τριτογενή παραγωγικό τομέα (υπηρεσίες). Σύμφωνα με στοιχεία του 2007, 2% του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στην γεωργία, 25% στην βιομηχανία και 73% στον τομέα των υπηρεσιών. Η ανεργία βρίσκεται στο επίπεδο του 7%, ενώ το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας φθάνει το 15,2%. Ετήσιο μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 35.000 $ ΗΠΑ. Οι βιομηχανίες της χώρας συγκεντρώνονται κυρίως στην Φλαμανδική της περιοχή (Βόρεια), η οποία είναι και πλέον πυκνοκατοικημένη. Λόγω της έλλειψης εγχώριων πρώτων υλών η χώρα είναι υποχρεωμένη να τις εισάγει. Οι βιομηχανικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν εργοστάσια συναρμολόγησης οχημάτων, μεταλλουργικά εργοστάσια, μονάδες παραγωγής ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και επιστημονικών οργάνων, εργοστάσια μεταποίησης τροφίμων και ποτών καθώς και μονάδες παραγωγής χημικών προϊόντων. Το 70% των εμπορικών συναλλαγών της χώρας γίνεται μεταξύ των υπόλοιπων χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λόγω της ανάγκης εισαγωγής πρώτων υλών, η οικονομία της χώρας είναι τρωτή στις αγοραστικές τάσεις και διακυμάνσεις, γι' αυτό και ο ρυθμός ανάπτυξης έπεσε κατά πολύ κατά την περίοδο 2001-2003 με τάσεις ανάκαμψης στη συνέχεια.

59

Βέλγιο

60

Συγκοινωνίες, επικοινωνίες Με συνολικό μήκος γραμμών 3536 χιλιομέτρων, από τα οποία 2950 χλμ διατίθενται για ηλεκτροκίνηση, ενώ όλα είναι του διεθνούς εύρους 1,435 μέτρων, το Βέλγιο διαθέτει πυκνό σιδηροδρομικό δίκτυο. Σύμφωνα με στοιχεία του 2004, οι Βελγικοί Εθνικοί Σιδηρόδρομοι(NMBS/SNCB) μετέφεραν 178,4 εκατ. επιβάτες. Από τις Βρυξέλλες διέρχεται και ο ταχύτερος σιδηρόδρομος της Ευρώπης, ο TGV. Το οδικό δίκτυο του Βελγίου είναι επίσης υψηλής ποιότητος, πυκνό και με καλό οδόστρωμα, αν και υστερεί ελαφρά των γειτονικών του (στα οποία καταλήγει με ομαλό τρόπο) σε οδική σήμανση. Το συνολικό μήκος των Εθνικών οδών (χαρακτηρίζονται με το γράμμα Α) είναι 1.729 χλμ. (Α1-Α5, Α10, Α13, Α14, Α17, Α18). Οι δευτερεύοντες εθνικοί δρόμοι (χαρακτηρίζονται με το γράμμα Ν) καλύπτουν 12.610 χλμ. και το υπόλοιπο οδικό δίκτυο 134.679 χλμ. H οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Σημαντικές είναι, επίσης, και οι ποτάμιες μεταφορές με συνολικό μήκος περίπου 1.500 χλμ. Μεγάλοι λιμένες είναι αυτοί της Αμβέρσας (Antwerp), της Μπριζ (Brugges), της Γάνδης (Gent) και της Οστάνδης (Ostend). Το μεγαλύτερο διεθνές αεροδρόμιο της χώρας είναι το Zaventem στις Βρυξέλλες.

Εκπαίδευση Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική στο Βέλγιο για τις ηλικίες από 7 έως 18 ετών. Το ποσοστό των νέων που συνεχίζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι υψηλό, ανερχόμενο περίπου στο 42% (στοιχεία του 2002).[15] Η Ευρωπαϊκή ένωση κατατάσσει την εκπαίδευση του Βελγίου στη 19η θέση παγκοσμίως, θέση σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Tο ποσοστό αναλφαβητισμού στη χώρα είναι ιδιαίτερα χαμηλό, ανερχόμενο μόνο στο 1% του συνολικού πληθυσμού. Λόγω θρησκευτικών διαφορών που ανέκυψαν κατά τη δεκαετία του '60 η εκπαίδευση είναι χωρισμένη σε δύο κλάδους: Ορισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα ελέγχονται από την καθολική εκκλησία (αν και ο απώτερος έλεγχος παραμένει στην Πολιτεία) και άλλα υπάγονται στον άμεσο έλεγχο είτε της τοπικής αυτοδιοίκησης είτε της αντίστοιχης Περιφέρειας.

Πολιτισμός Η Βελγική πολιτιστική ζωή έχει την τάση να συγκεντρώνεται εντός της κάθε κοινότητας. Το κοινό στοιχείο είναι λιγότερο σημαντικό, καθώς δεν υπάρχουν δίγλωσσα πανεπιστήμια, εκτός από την βασιλική στρατιωτική ακαδημία, κανένα κοινό μέσο ενημέρωσης και καμία κοινή, μεγάλη πολιτιστική ή επιστημονική οργάνωση όπου να εκπροσωπούνται και οι δύο βασικές κοινότητες. Πέρα από τις διαφορές αυτές το Βέλγιο είναι γνωστό για τις καλές τέχνες και την αρχιτεκτονική του.

Διάσημοι Βέλγοι • • • • •

Γεράρδος Μερκάτωρ (Gerardus Mercator), χαρτογράφος Έρνεστ Σολβέι (Ernest Solvay), χημικός Ερζέ (Hergé), δημιουργός του κόμικ "Τεντέν" Ζορζ Σιμενόν (Georges Simenon), συγγραφέας Ζακ Ρογκ (Jacques Rogg), Πρόεδρος Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής

Βέλγιο

61

Καλλιτέχνες (Αναφέρονται μόνον οι περισσότερο γνωστοί) • • • • •

Πέτερ Μπρίγκελ (Pieter Bruegel) Ζωγράφος Ρενέ Μαγκρίτ (René Magritte) Ζωγράφος Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς (Pieter Paul Rubens) Ζωγράφος Φερνάν Φερχέγκεν (Fernand Verhaegen) Ζωγράφος Κονσταντέν Μενιέ (Constantin Meunier), Ζωγράφος και γλύπτης

Διεθνείς σχέσεις Στο Βέλγιο υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. •

Αφγανιστάν

•

Δομινικανή Δημοκρατία

•

Λεσότο

•

Σαμόα

•

Αλβανία

•

Ισημερινός

•

Λιβερία

•

Άγιος Μαρίνος

•

Αλγερία

•

Αίγυπτος

•

Λιβύη

•

Σάο Τομέ και Πρίνσιπε

•

Ανδόρρα

•

Ελ Σαλβαδόρ

•

Λιχτενστάιν

•

Σαουδική Αραβία

•

Αγκόλα

•

Ισημερινή Γουινέα

•

Λιθουανία

•

Σενεγάλη

•

Αργεντινή

•

Ερυθραία

•

Λουξεμβούργο

•

Σερβία

•

Αρμενία

•

Εσθονία

•

ΠΓΔΜ

•

Σεϋχέλλες

•

Αυστραλία

•

Αιθιοπία

•

Μαδαγασκάρη

•

Σιέρα Λεόνε

•

Αυστρία

•

Φίτζι

•

Μαλάουι

•

Σιγκαπούρη

•

Αζερμπαϊτζάν

•

Φινλανδία

•

Μαλαισία

•

Σλοβακία

•

Μπαχρέιν

•

Γαλλία

•

Μάλι

•

Σλοβενία

•

Μπανγκλαντές

•

Γκαμπόν

•

Μάλτα

•

Νήσοι Σολομώντα

•

Μπαρμπάντος

•

Γκάμπια

•

Μαυριτανία

•

Νότια Αφρική

•

Λευκορωσία

•

Γεωργία

•

Μαυρίκιος

•

Ισπανία

•

Μπελίζε

•

Γερμανία

•

Μεξικό

•

Σρι Λάνκα

•

Μπενίν

•

Γκάνα

•

Μολδαβία

•

Σουδάν

•

Μπουτάν

•

Ελλάδα

•

Μονακό

•

Σουρινάμ

•

Βολιβία

•

Γρενάδα

•

Μογγολία

•

Σουαζιλάνδη

•

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

•

Γουατεμάλα

•

Μαυροβούνιο

•

Σουηδία

•

Μποτσουάνα

•

Γουινέα

•

Μαρόκο

•

Ελβετία

•

Βραζιλία

•

Γουινέα-Μπισσάου

•

Μοζαμβίκη

•

Συρία

•

Μπρουνέι

•

Γουιάνα

•

Μιανμάρ

•

Τατζικιστάν

•

Βουλγαρία

•

Αϊτή

•

Ναμίμπια

•

Τανζανία

•

Μπουρκίνα Φάσο

•

Ταϊλάνδη

•

•

Ανατολικό Τιμόρ Τόγκο

•

Βατικανό

Μπουρούντι

•

•

Καμπότζη

•

•

Καμερούν

• • •

Ονδούρα

• •

Νεπάλ Ολλανδία

Ουγγαρία

•

Νέα Ζηλανδία

•

•

Ισλανδία

•

Νικαράγουα

•

Τρινιδάδ και Τομπάγκο

Καναδάς

•

Ινδία Ινδονησία

Νίγηρας Νιγηρία

Τυνησία

•

• •

•

Πράσινο Ακρωτήριο

•

Τουρκία

•

Ιράν

•

Νορβηγία

•

Τουρκμενιστάν

Κεντροαφρικανική Δημοκρατία

•

Τσαντ

•

Ιράκ

•

Ομάν

•

Τουβαλού

•

Χιλή

•

Ιρλανδία

•

Πακιστάν

•

Ουγκάντα

•

Κίνα

•

Ισραήλ

•

Παναμάς

•

Ουκρανία

•

Κολομβία

•

Ιταλία

•

Παπούα Νέα Γουινέα

•

Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα

•

Κομόρες

•

Τζαμάικα

•

Παραγουάη

•

Ηνωμένο Βασίλειο

Βέλγιο

•

62 Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

•

Ιαπωνία

•

Περού

•

ΗΠΑ

•

Δημοκρατία του Κονγκό

•

Ιορδανία

•

Φιλιππίνες

•

Ουρουγουάη

•

Κόστα Ρίκα

•

Καζακστάν

•

Πολωνία

•

Ουζμπεκιστάν

•

Ακτή Ελεφαντοστού

•

Κένυα

•

Πορτογαλία

•

Βανουάτου

•

Κροατία

•

Νότια Κορέα

•

Κατάρ

•

Βενεζουέλα

•

Κούβα

•

Κουβέιτ

•

Ρουμανία

•

Βιετνάμ

•

Κύπρος

•

Κιργιζία

•

Ρωσία

•

Υεμένη

•

Τσεχία

•

Λάος

•

Ρουάντα

•

Ζάμπια

•

Δανία

•

Λεττονία

•

•

Ζιμπάμπουε

•

Τζιμπουτί

•

Λίβανος

•

•

Ντομίνικα

•

Άγιος Χριστόφορος και Νέβις Αγία Λουκία Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες

Πηγές • Παγκόσμια ιστορία στο KLMA [20] • L'aménagement linguistique dans le monde [21] στα Γαλλικά από τον Jacques Leclerc, Πανεπιστήμιο του Λαβάλ, Καναδάς • Portal of the INS to statistical publications about Belgium [22] • Σύνταγμα του Βελγίου [23]

Παραπομπές [1] Στατιστική Υπηρεσία Βελγίου (http:/ / statbel. fgov. be/ figures/ d21_fr. asp) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=124& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ be. html) [4] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=854766& lngDtrID=245) [5] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=858028& lngDtrID=245) [6] Καθημερινή (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_world_1_19/ 12/ 2007_253009), 19 Δεκεμβρίου 2007 [7] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=883430& lngDtrID=245), Επιτέλους κυβέρνηση συνασπισμού στο Βέλγιο υπό τον Υβ Λετέρμ, 18/03/2008 [8] Τα Νέα (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=41& nid=969469), Υπό παραίτηση τελεί η κυβέρνηση του Βελγίου, 19 Δεκεμβρίου 2008. [9] Flash.gr (http:/ / world. flash. gr/ cosmosl/ 2008/ 12/ 23/ 40827id/ ), Πολιτική κρίση στο Βέλγιο, 23 Δεκεμβρίου 2008. [10] Belgian king asks Van Rompuy to form government (http:/ / www. reuters. com/ article/ rbssFinancialServicesAndRealEstateNews/ idUSLS35202520081228) Reuters, 28 Δεκεμβρίου 2008. [11] Belgian coalition government crumbles as PM resigns (http:/ / www. english. rfi. fr/ europe/ 20100422-belgian-coalition-government-crumbles-pm-resigns). www.english.rfi.fr (ανακτήθηκε 27-4-2010 ) [12] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_09/ 07/ 2010_345978), Βέλγιο: Εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ντι Ρούπο, 9-7-2010. [13] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=172538), Νίκη του φλαμανδικού αυτονομιστικού κόμματος στο Βέλγιο, 13-6-2010. [14] Τα Νέα (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artId=4579409), Εκλογές «σταθμός» για το Βέλγιο, 13-6-2010. [15] National Center of Education Statistics (ΗΠΑ) (http:/ / nces. ed. gov/ programs/ digest/ d05/ tables/ dt05_388. asp)

Βέλγιο

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •

Επίσημος διαδικτυακός τόπος της ομόσπονδης κυβέρνησης του Βελγίου (http://www.Belgium.be/) Επίσημος διαδικτυακός τόπος του τουριστικού γραφείου του Βελγίου (http://www.belgiumtheplaceto.be/) Διαδικτυακός τηλεφωνικός κατάλογος (http://www.goldenpages.be/) Βελγικές εφημερίδες (http://www.mediatico.com/en/newspapers/europe/belgium) Ταξιδιωτικός οδηγός στο Βέλγιο από το Wikitravel (http://wikitravel.org/en/Belgium) Το Βέλγιο εορτάζει την 175η επέτειο της ανεξαρτησίας του και την 25η επέτειο του ομόσπονδου κράτους (http://www.175-25.be/) • bruessel-gui.de - Εικόνες: Βρυξέλλες & Βέλγιο (http://www.bruessel-gui.de/bruessel/bildergalerien.html) gag:Belgiya koi:Белгия Γερουσία +/- Χριστιανοδημοκρατικοί και Φλαμανδοί – Νεοφλαμανδική Συμμαχία (Christen-Democratisch & Vlaams - Nieuw-Vlaamse Alliantie)Κόμμα Σοσιαλιστών (Parti Socialiste)Χριστιανοδημοκρατικοί και Φλαμανδοί (Christen-Democratisch en Vlaams)Κόμμα Σοσιαλιστών – Διαφορετικά (Socialistische Partij – Anders)Μεταρρυθμιστικό Κίνημα (Mouvement Réformateur)Ανοικτοί Φλαμανδοί, Φιλελεύθεροι και Δημοκράτες (Vlaamse Liberalen en Democraten)Ενδιαφέρον για τους Φλαμανδούς (Vlaams Belang)Ecolo Ανθρωπιστικό Δημοκρατικό Κέντρο (Centre Démocrate Humaniste)Πράσινοι! (Groen!)Λίστα Ντέντεκερ (Lijst Dedecker)Λαϊκό Κόμμα (Parti Populaire)Λοιπά 6.469.304 % 1.268.894 880.828 646.371 613.091 599.618 533.171 491.519 353.111 331.870 251.605 130.777 98.858 264.591 +/- * +202.016 * −52.251 -216.137 −288.809 -296.263 -32.355 -58.982 +10.454 -93.215 — — 100,00% Έδρες 19,61% 13,62% 9,99% 9,48% 9,27% 8,24% 7,60% 5,46% 5,13% 3,89% 2,02% 1,53% 4,09% +/- * +3,37% * −0,54% +3,04% −4,16% -4,29% -0,36% -0,77% +0,25% -1,36% — — 409 7 4 4 4 4 3 2 2 1 0 0 — * +3 * ±0 -2 -1 -2 ±0 ±0 ±0 -1 — —

63

64

Βοσνία και Ερζεγοβίνη Βοσνία και Ερζεγοβίνη Συντεταγμένες: 44°06′00″N 17°58′00″E44.1, 17.9667 [1]

Σημαία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Εθνόσημο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Εθνικός ύμνος: "Državna himna Bosne i Hercegovine"

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Σαράγεβο 43°52′N 18°25′E43.867, 18.417 [2]

Επίσημες γλώσσες

Βοσνιακή, Σερβική, Κροατική

Πολίτευμα

Δημοκρατία Ύπατος Αρμοστής Μέλη της προεδρίας - Μουσουλμάνος - Σέρβος - Κροάτης Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου

Ανεξαρτησία από τη Γιουγκοσλαβία Ισχύον Σύνταγμα (συνθήκη Ντέιτον)

Βαλεντίν Ίντσκο Χάρις Σιλάιτζιτςα Ζέλικο Κόμσιτς Νέμποϊσα Ραντμάνοβιτς Νίκολα Σπίριτς

6 Απριλίου 1992 14 Δεκεμβρίου 1995β

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

65

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

51.197 km2 (127η) ασήμαντη 1.538 χμ. 20 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 1991 • Πυκνότητα

4.613.614[1] (125η) 4.377.053 90 κατ./km² (108η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

29,992 δισ. $[2] (102η) 7.490 $[2] (93η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

16,961 δισ. $[2] (101η) 4.236 $[2] (90η)

ΔΑΑ (2007)

0,812 (76η) – υψηλός

Νόμισμα

Μετατρέψιμο Μάρκο (ΒΑΜ)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

[Ώρα Κεντρικής Ευρώπης (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.ba

Κωδικός κλήσης

+387

α Σημερινός β

προεδρεύων της τριμελούς κυλιόμενης προεδρίας. Κάθε οντότητα έχει επίσης το δικό της σύνταγμα.

H Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι χώρα της Βαλκανικής χερσονήσου, πρώην ομόσπονδη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Έχει έκταση 51.197km² και πληθυσμό 4.613.614, με βάση εκτιμήσεις του 2009[1] . Συνήθως αναφέρεται συντομευμένα ως Βοσνία. Η χώρα είναι η πατρίδα τριών συστατικών εθνοτήτων: των Βοσνίων Μουσουλμάνων, των Σέρβων και των Κροατών.

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

66

Γεωγραφία Θέση - Σύνορα Η χώρα βρίσκεται στα δυτικά Βαλκάνια και συνορεύει βόρεια, δυτικά και νότια με την Κροατία, ενώ ανατολικά και νοτιοανατολικά με τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.

Μορφολογία Τη χώρα διασχίζει η προέκταση των Διναρικών Άλπεων, με ψηλότερο βουνό το όρος Μάγκλιτς (2.330 μ.). Η Βοσνία, στο βόρειο τμήμα, είναι δασώδης με κλίμα ηπειρωτικό, ενώ η Ερζεγοβίνη, στο νότιο τμήμα, έχει πιο επίπεδα μέρη γόνιμου εδάφους, αραιότερη βλάστηση και ηπιότερο κλίμα. Η περιοχή έχει και 25 χλμ. ακτή στην Αδριατική. Τα κυριότερα ποτάμια της Βοσνίας ανήκουν στη λεκάνη του Σάβου. Ο ποταμός αυτός ορίζει και τα βόρεια σύνορα Χάρτης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης της χώρας με την Κροατία. Άλλα μεγάλα ποτάμια της Βοσνίας, όλα παραπόταμοι του Σάβου, είναι ο Δρίνος (που ρέει σε μεγάλο μέρος κατά μήκος των συνόρων με τη Σερβία), ο Μπόσνα, και ο Ούνα). Αντίθετα τα ποτάμια της Ερζεγοβίνης, με μεγαλύτερο το Νέρετβα, εκβάλλουν στην Αδριατική. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας χαρακτηρίζεται από ζεστά καλοκαίρια και κρύους χειμώνες, αν και σύντομα, ενώ δροσερά καλοκαίρια και δριμείς χειμώνες είναι συνηθέστερα στις ψηλότερες περιοχές. Ένα μεγάλο τμήμα του εδάφους της χώρας, κυρίως στις κεντρικές και βόρειες περιοχές, καλύπτεται από δάση πυκνά με πλατύφυλλα φυλλοβόλα, βελονοειδή και κωνοφόρα δέντρα, ενώ τα κυριότερα ζώα που συναντώνται είναι λαγοί, λύγκες, νυφίτσες, ελάφια, αλεπούδες, αγριόγατοι, λύκοι, ενυδρίδες, μουφλόν (άγριο πρόβατο) κ.ά.

Ιστορία Η περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης γύρω στο 1000 π.Χ. αποτελούσε μέρος της Ιλλυρίας, η οποία έγινε ρωμαϊκή επαρχία τον 1ο αιώνα π.Χ. Μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, κατέκτησαν την περιοχή οι Γότθοι και στη συνέχεια οι Σλάβοι (7ος αι.). Το 12ο αιώνα η περιοχή ενσωματώθηκε στην επικράτεια της Ουγγαρίας. Το 1483 η Οθωμανική αυτοκρατορία κυρίευσε τα περισσότερα εδάφη της περιοχής και την κράτησε κάτω από την κυριαρχία της για τετρακόσια περίπου χρόνια, αν και σημειώθηκαν στο διάστημα αυτό πολλές εξεγέρσεις. Στη Συνδιάσκεψη του Βερολίνου το 1878 η δυαδική μοναρχία των Αψβούργων της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας διαπραγματεύθηκε με τους Ευρωπαίους κυβερνήτες για τα διοικητικά δικαιώματα στην περιοχή και μέχρι το 1908 προσάρτησε τις δύο επαρχίες. Προκλήθηκαν εθνικιστικές εντάσεις και οι ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να συμμετέχουν στις διαμάχες· η Αυστροουγγαρία και η Γερμανία ήταν αντίθετες προς τον αυξανόμενο σερβικό εθνικισμό, ενώ η Ρωσία και η Αγγλία τον υποστήριζαν. Τον Ιούνιο του 1914 δολοφονήθηκαν στο Σαράγεβο ο διάδοχος της Αυστροουγγαρίας αρχιδούκας Φραγκίσκος-Φερδινάνδος και η γυναίκα του, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για τον α’ παγκόσμιο πόλεμο. Σε αυτόν πολέμησαν ενωμένοι Κροάτες και Σέρβοι, ελπίζοντας να δημιουργήσουν ένα βασίλειο που θα ένωνε όλους τους Νοτιοσλάβους. Το Δεκέμβριο του 1918 η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτέλεσε τμήμα του ανεξάρτητου βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων κάτω από τη σερβική μοναρχία του βασιλιά Αλέξανδρου Α΄ από το 1921 ως το 1934, ενώ το 1929 αυτό μετονομάστηκε σε βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.

Βοσνία και Ερζεγοβίνη Κατά τη διάρκεια του β’ παγκόσμιου πολέμου οι δυνάμεις του Άξονα διαμέλισαν τη Γιουγκοσλαβία. Στο τέλος του πολέμου ο στρατάρχης Τίτο συνένωσε τα διάφορα μέρη της Γιουγκοσλαβίας και δημιούργησε μια γιουγκοσλαβική ομοσπονδία, και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έγινε μία από τις δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας (1946). Οι εθνικιστικές εντάσεις συνεχίστηκαν και χειροτέρεψαν μετά το θάνατο του Τίτο το 1980. Το 1991 οι εντάσεις αυτές οδήγησαν στην αποδυνάμωση της Βοσνιακής προεδρίας και η Σλοβενία καθώς και η Κροατία διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους· πολλοί Σέρβοι από την άλλη διαδήλωσαν την αφοσίωσή τους στη σερβοελεγχόμενη Γιουγκοσλαβία. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν σε συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων και μη Σέρβων, οι οποίες κλιμακώθηκαν μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της ΠΓΔΜ, το Σεπτέμβριο του 1991. Το Μάρτιο του 1992 το ίδιο έκαναν η Βοσνία και η Ερζεγοβίνη. Μετά από λίγο ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Σέρβων, Κροατών και Βοσνίων, που έμεινε γνωστός ως Πόλεμος της Βοσνίας. Αν και η ανεξαρτησία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αναγνωρίστηκε διεθνώς, οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν. Τον Ιούνιο του 1993 το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών προώθησε τη λύση δημιουργίας έξι «ασφαλών περιοχών» για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και 25.000 στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών διατάχτηκαν να υπερασπιστούν τις περιοχές αυτές χρησιμοποιώντας ακόμη και βία. Το Μάρτιο του 1994 τερματίστηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των Κροατών και των Βόσνιων Μουσουλμάνων, όταν συμφωνήθηκε να δημιουργήσουν μια κοινή ομοσπονδία και να συνδέσουν τη νέα ομοσπονδία με την Κροατία. Από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο του 1995 διακηρύχθηκε η ανακωχή ανάμεσα στους Σέρβους της Βοσνίας απ' τη μια και τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και Κροάτες απ' την άλλη, αλλά οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν και οι προσπάθειες ανανέωσης της συμφωνίας δεν ήταν επιτυχείς. Τον Αύγουστο οι νέες επιθέσεις των Σέρβων προκάλεσαν τις αεροπορικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ εναντίον σερβικών στόχων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η διορία για ειρήνη μέχρι το Φεβρουάριο του 1996 λειτούργησε και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου η ΒοσνίαΕρζεγοβίνη εδραίωσε επίσημες σχέσεις με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Το 2000 ο διοικητής των συνασπισμένων μουσουλμανικών και κροατικών δυνάμεων Τίχομιρ Μπλάσκιτς καταδικάστηκε από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σε 45 χρόνια φυλάκιση (η μεγαλύτερη ποινή που έχει επιβληθεί από αυτό το δικαστήριο) για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ενώ το 2001 ο διοικητής των δυνάμεων των Σέρβων της Βοσνίας Ράντισλαβ Κράστιτς καταδικάστηκε σε 46 χρόνια φυλάκιση από το δικαστήριο του ΟΗΕ για εγκλήματα πολέμου. Την ίδια χρονιά ο Βόισλαβ Κοστούνιτσα, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, υπέγραψε σύμφωνο φιλίας με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στις εκλογές του 2002 πρωθυπουργός εκλέχτηκε ο Αντνάν Τέρζιτς και αυτόν διαδέχθηκε ο Νίκολα Σπίριτς. Ο Σπίριτς παραιτήθηκε την πρώτη ημέρα του Νοεμβρίου του 2007 πυροδοτώντας μία από τις χειρότερες πολιτικές κρίσεις στη χώρα. Στις 4 Δεκεμβρίου του 2007 η χώρα υπέγραψε συμφωνία για σύνδεση με την ΕΕ. Τα τρία μεγαλύτερα κόμματα στη χώρα συμφώνησαν στις 23 Δεκεμβρίου του 2008 να προωθήσουν πρωτοβουλία για την υιοθέτηση των απαιτούμενων συνταγματικών αλλαγών, προκειμένου να αλλάξει η διοικητική δομή της χώρας και να βρεθεί αυτή πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.[3]

67

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

68

Οικονομία Σημαντικό ρόλο στην οικονομία της χώρας κατέχει η γεωργία. Στις κοιλάδες παράγονται σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, λινάρι, καπνός, τεύτλα και φρούτα, ενώ στις ορεινές περιοχές υπάρχουν πολλοί βοσκότοποι όπου εκτρέφονται βοοειδή, άλογα και πρόβατα. Τα πολλά δάση δίνουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας. Η περιοχή έχει πολλά ορυκτά, σιδηρομεταλλεύματα, γαιάνθρακες, αλάτι, μαγγάνιο, ασήμι, μόλυβδο, χαλκό, χρώμιο κ.ά. Στη χώρα υπάρχουν βιομηχανίες σιδηροβιομηχανίας, τροφίμων, καπνού και ειδών βυρσοδεψίας.

Νομίσματα μετατρέψιμων μάρκων

Διακυβέρνηση Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι κράτος αποτελούμενο από δύο οντότητες, την Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και τη Σερβική Δημοκρατία. Από το 1998 υπάρχει και η περιοχή του Μπρτσκό που δεν ανήκει σε καμία οντότητα, αλλά υπάγεται απευθείας στην κεντρική κυβέρνηση. Η Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης διαιρείται περαιτέρω σε 10 καντόνια, ενώ η Σερβική Δημοκρατία είναι ενιαία στη δομή της. Η τοπική αυτοδιοίκηση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι οργανωμένη σε δήμους. Κάθε δήμος περιέχει πολλούς οικισμούς μέσα στα όριά του και υποδιαιρείται σε τοπικές κοινότητες.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Επίσης, οι 16χρονοι και 17χρονοι που εργάζονται έχουν κατ' εξαίρεση δικαίωμα ψήφου.[1]

Εθνογραφικός χάρτης βασισμένος σε προσεγγιστικές εκτιμήσεις για τους δήμους της Βοσνίας. Τα χρώματα δείχνουν τη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα σε κάθε δήμο: ██ Κροάτες ██ Σέρβοι ██ Βόσνιοι Μουσουλμάνοι

Γενικές εκλογές 2010 Οι πιο πρόσφατες γενικές εκλογές διεξήχθησαν στις 3 Οκτωβρίου 2010. Στις εκλογές αυτές οι Βόσνιοι πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν για 4 εκλογικές αναμετρήσεις: • για την κρατική τριμελή Προεδρία • για την κάτω βουλή του κρατικού κοινοβουλίου (Βουλή των Αντιπροσώπων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Βοσνίας-Ερζεγοβίνης) • για τις κάτω βουλές των κοινοβουλίων των οντοτήτων (Βουλή των Αντιπροσώπων του Κοινοβουλίου της Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και Εθνική Συνέλευση Σερβικής Δημοκρατίας) • για τις Συνελεύσεις των καντονιών (στην Ομοσπονδία) και για τον Πρόεδρο και τους Αντιπροέδρους της Δημοκρατίας (στη Σερβική Δημοκρατία)

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

69

Προεδρικές εκλογές 2010 Ο Κροάτης Ζέλικο Κόμσιτς, ο Βόσνιος Μουσουλμάνος Μπάκιρ Ιζετμπέγκοβιτς και ο Σέρβος Νέμποϊσα Ραντμάνοβιτς εξελέγησαν στην τριμελή εναλλασσόμενη προεδρεία της κεντρικής κυβέρνησης. Επίσης, ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Σερβικής Δημοκρατίας, Μίλοραντ Ντόντικ, εξελέγη Πρόεδρος της ίδιας οντότητας με ποσοστό 53,3%.[4] Υποψήφιοι

Κόμματα στα οποία πρόσκεινται

Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Ψήφοι

Σερβική Δημοκρατία

Βόσνιοι Κροάτες Ψήφοι Μουσουλμάνοι % %

Ζέλικο Κόμσιτς (Κροάτης)

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (SDP BiH)

336.961

60,6%

Μποριάνα Κρίστο (Κροάτισσα)

Κροατική Δημοκρατική Ένωση Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HDZ BiH)

109.714

19,7%

Μάρτιν Ραγκούζ (Κροάτης)

Κροατική Συμμαχία: Κροατική Δημοκρατική Ένωση 1990 (HDZ 1990) & Κροατικό Κόμμα Δικαιωμάτων Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HSP BiH)

60.234

10,8%

Γιέρκο Ιβάνκοβιτς-Λιγιάνοβιτς (Κροάτης)

Λαϊκό Κόμμα "Δουλεύοντας για Βελτίωση" (NS RzB)

45.382

8,2%

Πέρο Γκάλιτς (Κροάτης)

[ανεξάρτητος]

1.579

0,3%

Μίλε Κούτλε (Κροάτης)

[ανεξάρτητος]

1.069

0,2%

Φέρντο Γκάλιτς (Κροάτης)

[ανεξάρτητος]

972

0,2%

Μπάκιρ Ιζετμπέγκοβιτς Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης (Βόσνιος (SDA) Μουσουλμάνος)

162.797

34,9%

Φαχρούντιν Ράντοντσιτς Ένωση για Καλύτερο Μέλλον (Βόσνιος Μουσουλμάνος) (SBB)

142.359

30,5%

Χάρις Σιλάιτζιτς Κόμμα για τη (Βόσνιος Μουσουλμάνος) Βοσνία-Ερζεγοβίνη (SBiH)

117.168

25,1%

13.366

2,9%

Μούγιο Ντεμίροβιτς Βοσνιο-ερζεγοβινιακό (Βόσνιος Μουσουλμάνος) Πατριωτικό Κόμμα (BPS)

8.946

1,9%

Τζέμαλ Λάτιτς (Βόσνιος Μουσουλμάνος)

8.738

1,9%

Ιμπράχιμ Σπάχιτς Δημοκρατικό Κόμμα Πολιτών (Βόσνιος Μουσουλμάνος) (GDS)

6.947

1,5%

Ιζούντιν Κεσέτοβιτς Βοσνιακό Κόμμα (BOSS) (Βόσνιος Μουσουλμάνος)

4.227

0,9%

Άιντα Γιούσιτς (Βόσνια Μουσουλμάνα)

2.347

0,5%

Ιμπράχιμ Τζέντοβιτς Δημοκρατική Εθνική Κοινότητα (Βόσνιος Μουσουλμάνος) (DNZ)

Κόμμα Δημοκρατικής Δραστηριότητας (A-sda)

[ανεξάρτητη]

:

Σέρβοι %

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

70

Νέμποϊσα Ραντμάνοβιτς Ένωση Ανεξάρτητων (Σέρβος) Σοσιαλδημοκρατών (SNSD)

295.624

48,9%

Μλάντεν Ιβάνιτς (Σέρβος) Συμμαχία Μαζί για την Σερβική Δημοκρατία (Zajedno za Srpsku)

285.927

47,3%

Ράικο Πάποβιτς (Σέρβος) Ένωση για μια Δημοκρατική Σερβική Δημοκρατία

22.778

3,8%

Σύνολο

1.022.806

604.329

Πηγή: Adam Carr's Election Archive

[7]

, Izbori.ba

[8]

Βουλευτικές εκλογές 2010 Επίσης, εξελέγησαν οι 42 βουλευτές της κρατικής Βουλής των Αντιπροσώπων. Στην Ομοσπονδία εξελέγησαν τα 98 μέλη της Βουλή των Αντιπροσώπων της οντότητας και οι σύμβουλοι στις συνελεύσεις των 10 καντονιών, ενώ στη Σερβική Δημοκρατία εξελέγησαν τα 83 μέλη της Εθνικής Συνέλευσης. Στις εκλογές έλαβαν μέρος 39 πολιτικά κόμματα, 11 συνασπισμοί και 13 ανεξάρτητοι υποψήφιοι.[5] Κόμματα

Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Ψήφοι

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (SDP BiH)

Σερβική Δημοκρατία

% Έδρες Ψήφοι

265.952

26,07

8.810

0,86

197.890

19,40

Σερβικό Δημοκρατικό Κόμμα (SDS)

—

—

Ένωση για Καλύτερο Μέλλον (SBB)

124.076

12,16

4

6.329

Κροατική Δημοκρατική Ένωση Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HDZ BiH)

112.067

10,99

3

Κόμμα για την Βοσνία-Ερζεγοβίνη (SBiH)

73.946

7,25

Κροατική συμμαχία: Κροατική Δημοκρατική Ένωση 1990 (HDZ 1990) & Κροατικό Κόμμα Δικαιωμάτων Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HSP BiH)

49.524

Λαϊκό Κόμμα "Δουλεύοντας για Βελτίωση" (NS RzB)

Ένωση Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών (SNSD) Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης (SDA)

Κόμμα Δημοκρατικής Προόδου (PDP) Δημοκρατική Εθνική Ένωση (DNS) Δημοκρατική Εθνική Κοινότητα (DNZ) Σύνολο

18.406

Σύνολο +/-

% Έδρες 2,96

0

284.358

8

+3

0 269.007 43,30

8

277.817

8

+1

7

2,64

0

214.261

7

–2

— 137.843 22,19

4

137.843

4

+1

2,03

0

130.405

4

+4

2.361

0,38

0

114.428

3

0

2

12.640

2,03

0

86.586

2

–6

4,86

2

522

0,08

0

50.046

2

0

49.039

4,81

1

—

—

—

43.039

1

0

—

—

—

40.070

6,45

1

40.070

1

0

1.147

0,11

0

28.511

4,59

1

29.658

1

0

14.839

1,45

1

—

—

—

14.839

1

0

28 621.227 100,00

14

1.641.200

42

1.019.973 100,00

8

Σύνολο ψήφων

16.371

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

71

Συνελεύσεις Καντονιών Στις 3 Οκτωβρίου 2010 έγιναν εκλογές για τις 289 έδρες των συνελεύσεων στα 10 καντόνια της Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (στα βοσνιακά: skupština kantona, κροατικά: sabor županije, σερβικά: скупштина кантона). Κόμμα

%

% ŽP

USK

%

TK

%

%

BPK

ZDK

% HNK

SBK

21.104 23,38

Δημοκρατικής

% ZHŽ

%

%

Σύνολο

K10

KS

ŽHN

ŽSB Κόμμα

%

9.927 1.602 10,29 45.058 24,68 35.144 25,00 2.509 22,90 16.285 17,33

0

0

14,85

4,72 31.459 17,82 1.130

164.218

213

0,89 64.091

990

4,13

Δράσης (SDA) Κόμμα για τη

7.280

8,07

452

2,92

Βοσνία-Ερζεγοβίνη

8,21 14.995

8,57 12.055

6.621

7,05

2.634

3,94

0

0

1628 14,86

18.213 10,32

(SBiH) Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP)

816

Κόμμα Δημοκρατικών

5,24 56.188 30,77 35.724 25,41 2.682 24,48

20.902 23,16

9.005 16.764 17,84

0

0

512

3,29

4.303

2,36

1.822

1,30

201

1,83

555

0,59

252

0,74 42.692 24,19

13,47

186.015

60

0,09

0

0

4.953

7,41

0

0

1.726

0,98

0

0

19.686

11.019 12,21

Δραστηριοτήτων (A-sda) Ένωση για

6.438

7,13

Καλύτερο Μέλλον

19.088 10,45 18.110 12,88 1.383 12,62 12.207 12,99

304

1,27 93.614

30.619 17,35

(SBB) Κροατική

591

0.65 6.413 41,19

5.627

3,08

7.330

5,21

0

0

0

369

0,26

33

0,30

157

0,17

63

303

0,17

2.181

1,55

0

0

6.633

7,06

8.324

0 20.417 21,73 22.623 33,83 17.526 51,65

1.846

1,05 6.247 26,09 88.620

1.536

0,87

578

0,33

Δημοκρατική Ένωση Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HDZ BiH) Φιλελεύθερο

0

0

527

0,58

0

0

0,09

0

0

0

0

2.518

Δημοκρατικό Κόμμα (LDS) Κροατική Δημοκρατική

3.425 22,00

5.211 12,45

15,36

30.262 3.080 12,86

Ένωση 1990 (HDZ 1990) Κροατικό Κόμμα

7

0,01

454

2,92

*

*

*

*

0

0

*

*

3.235

4,84

4.358

Δικαιωμάτων

*

*

12,84

9,54 2.284

10.338*

Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (HSP BiH) Κροατικό Αγροτικό

0

0

606

3,89

135

0,07

503

0,36

0

0

2.914

3,10

0

0

0

0

243

0,14

Κόμμα – Νέα

5,08

5.618

1.217

Κροατική Πρωτοβουλία (HSS NHI) Λαϊκό Κόμμα "Δουλεύοντας για Βελτίωση" (NS RzB)

4.837

5,36

336

2,16

8.980

4,92

9.059

6,44

9,90 1.085

5.710

6,08

2.262

3,38

3.883

5.549 11,44

3,14

9,46 43.965 2.264

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

Δημοκρατική

90

72 0,10

0

0

0

0

0

0

0

0

65

0,07

0

0

0

0

0

0

Εθνική Ένωση

5,03

1.360

0

24.316

1.205

(DNS) Βοσνιο-ερζεγοβινιακό

857

0,95

0

0

6.764

3,70

4.825

3,43

705

6,44

1.508

1,60

1.148

1,72

0

0

8.509

4,82

0

0

0

0

0

250

0,18

0

0

0

0

5

0,01

7

0,02

196

0,11

32

Πατριωτικό Κόμμα (BPS) Δημοκρατική Εθνική Κοινότητα

0,13 12.334

11.844 13,12

(DNZ) Κόμμα

655

0,73

60

0,39

1.674

0,92

2.912

2,07

145

1,32

924

0,98

524

0,78

458

1,35

3.095

1,75

0

980

1,09

35

0,22

2.500

1,37

1.493

1,06

69

0,63

788

0,84

179

0,27

0

0

8.385

4,75

74

314

0,35

46

0,30

4.429

2,43

1.968

1,40

255

2,33

1.199

1,28

200

0,30

0

0

6.247

3,54

0

889

0,98

0

0

4.501

2,47

164

0,12

0

0

362

0,39

0

0

0

0

6.019

3,41

89

1.012

1,12

0

0

450

0,25

310

0,22

130

1,19

166

0,18

794

1,19

0

0

1.641

0,93

0

10.447

Συνταξιούχων Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (SP/U) Το Δικό μας Κόμμα

0,31 14.503

(NS) Βοσνιακό Κόμμα

0

14.658

(BOSS) Σοσιαλδημοκρατική

0,37 12.024

Ένωση (SDU) Ένωση Ανεξάρτητων

7.592 3.089 12,90

Σοσιαλδημοκρατών (SNSD) Λοιπά

914

1,01

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Πηγή - Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης [8]

Δημογραφία Οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι είναι η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα (45%), ενώ ακολουθούν οι Σέρβοι (35%) και οι Κροάτες (15%). Το στοιχείο διαφοροποίησης των εθνοτικών ομάδων είναι η θρησκεία, καθώς δεν υπάρχουν άλλες διαφορές (γλωσσικές, φυλετικές). Οι σε αντίστοιχη σειρά θρησκείες είναι το ισλάμ, η ορθοδοξία και ο ρωμαιοκαθολικισμός. Η γλώσσα ενώ προπολεμικά ήταν μία επίσημη (Σερβοκροατική γλώσσα), σήμερα επισήμως υπάρχουν 3 γλώσσες, καθώς οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι ονομάζουν τη γλώσσα τους βοσνιακά, οι Σέρβοι, σερβικά και οι Κροάτες κροατικά. Αν και οι τρεις αυτές κωδικοποιημένες εθνικές γλώσσες διαφέρουν σε κάποια σημεία μεταξύ τους, εντούτοις υπάρχει συντριπτικά μεγάλο ποσοστό επικάλυψης μεταξύ των τριών γλωσσών και 100% κατανόηση της μίας από τους ομιλητές της άλλης. Εκτός από την πρωτεύουσα Σαράγεβο, άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας είναι η Μπάνια Λούκα, η Τούζλα, η Ζένιτσα, το Μόσταρ, το Μπίχατς, η Μπιέλινα, το Πριέντορ και το Μπρτσκό. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 78,5 χρόνια (74,92 χρόνια οι άνδρες και 82,34 οι γυναίκες).[1]

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός Γεωγραφικά και ιστορικά η χώρα βρισκόταν σε επαφή με το μεσογειακό, βυζαντινό, οθωμανικό και δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό και δέχτηκε τις επιδράσεις τους. Αργότερα, όταν η χώρα αποτελούσε δημοκρατία της Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας η πολιτιστική παραγωγή της εντασσόταν στα πλαίσια του ευρύτερου γιουγκοσλαβικού πολιτισμού. Το 1992 με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η χώρα ανακήρυξε την αυτονομία της, και η πολιτιστική παραγωγή άρχισε σταδιακά να αναζητά και να βρίσκει την ιδιαίτερη ταυτότητά της. Ο γνωστότερος λογοτέχνης της χώρας είναι ο Ίβο Άντριτς, ο οποίος το 1961 κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Άλλοι γνωστοί Βόσνιοι λογοτέχνες του 20ού αι. είναι ο Μέσα Σελίμοβιτς, ο ποιητής Αμπντουλάχ Σιντράν, ο Μακ Ντίζνταρ κ.ά. Ο Αντεμίρ Κένοβιτς και ο Εμίρ Κουστουρίτσα είναι οι γνωστότεροι κινηματογραφιστές που γεννημένοι στη Βοσνία κατάφεραν να γίνουν παγκοσμίως γνωστοί με τα έργα τους και να κερδίσουν πολλές διακρίσεις σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ (Φεστιβάλ Βενετίας, Φεστιβάλ Κανών). Ο Ντάνις Τάνοβιτς με την ταινία του «No man’s Land» κέρδισε το 2001 το Όσκαρ Ξενόγλωσσης ταινίας.

Παραπομπές [1] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ bk. html) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=963& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Flash.gr (http:/ / world. flash. gr/ cosmosl/ 2008/ 12/ 23/ 40835id/ ), Συμφωνία των τριών μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων για συνταγματικές αλλαγές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 23 Δεκεμβρίου 2008. [4] Έθνος (http:/ / www. ethnos. gr/ article. asp?catid=11381& subid=2& pubid=34920948), Οι κάλπες έδειξαν την... εύθραυστη Βοσνία-Ερζεγοβίνη , 5-10-2010. [5] ΟΑΣΕ (http:/ / www. osce. org/ documents/ odihr/ 2010/ 08/ 46173_en. pdf), 21-9-2010.

gag:Bosniya hem Herțegovina koi:Босна-Герцеговина

73

74

Βουλγαρία Βουλγαρία Συντεταγμένες: 42°41′N 23°19′E42.683, 23.317 [1]

Σημαία της Βουλγαρίας Εθνόσημο της Βουλγαρίας Εθνικό σύνθημα: Съединението прави силата Η ενότητα κάνει δύναμη Εθνικός ύμνος: Mila Rodino Αγαπημένη πατρίδα

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Σόφια 1.395.568 42°42′00″N 23°19′00″E42.7, 23.333333 [2]

Επίσημες γλώσσες

Βουλγάρικα

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος Γκεόργκι Παρβάνοφ Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ Ανεξάρτητο κράτος • Ίδρυση • Κατάλυση • Αυτονομία • Ανεξαρτησία •Ισχύον Σύνταγμα

681 1422 3 Μαρτίου 1878 22 Σεπτεμβρίου 1908 12 Ιουλίου 1991

Βουλγαρία

75 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

110.910 km2 (102η) 0,3 1.808 χμ. 354 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 1998 • Πυκνότητα

7.602.116[1] (95η) 7.932.984 69,3 κατ./km² (100η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

89,002 δισ. $[2] (70η) 12.760 $[2] (47η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

64,777 δισ. $[2] (73η) 10.916 $[2] (49η)

ΔΑΑ (2007)

0,840 (61η) – υψηλός

Νόμισμα

Λεβ (BGN)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.bg

Κωδικός κλήσης

+359

Η Δημοκρατία της Βουλγαρίας (Βουλγάρικα: Република България [Ρεπούμπλικα Μπουλγκάριγια]) είναι μια χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης με έκταση 110.910 τετραγωνικά χλμ. και πληθυσμό 7.602.116, με βάση εκτιμήσεις του 2009.[1] Βρέχεται στα ανατολικά από τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ συνορεύει με την Ελλάδα στα νότια, την Τουρκία στα ανατολικά, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας στα δυτικά, τη Σερβία και τη Ρουμανία στα βόρεια. Φυσικό σύνορο μεταξύ της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας αποτελεί ο ποταμός Δούναβης.

Ιστορία Η σημερινή Βουλγαρία, στα εδάφη της οποίας εκτεινόταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ονομαζόταν από τους Έλληνες Μοισία, φαίνεται ότι ήταν κατοικημένη από την παλαιολιθική εποχή, ενώ είναι βεβαιωμένη η ύπαρξη ανθρώπων από τη νεολιθική εποχή. Στην εποχή του Χαλκού, φυλές προερχόμενες από το βορρά αναμείχθηκαν με τους εγχώριους πληθυσμούς και φαίνεται ότι από την ανάμειξη αυτή προήλθαν οι Θράκες και οι Ιλλυριοί. Κατά την εποχή του Ορείχαλκου, στη Βουλγαρία κατοικούσαν οι Μοισοί, ενώ προς το Δούναβη κατοικούσαν Γέτες και βορειότερα Δάκες. Στην αρχή της εποχής του σιδήρου πραγματοποιήθηκε η κάθοδος των Δωριέων και τον 8ο αιώνα π.Χ. εισέβαλαν από το βορρά οι Κιμμέριοι. Από τον 3ο αι.μ.Χ. ήταν αδιάκοπη η κίνηση λαών στη Βουλγαρία: Γαλάτες, Βησιγότθοι, Αλβανοί, Άβαροι περνούσαν αδιάκοπα από τη χώρα. Μαζί με αυτούς διείσδυσαν και οι Σλάβοι. Στους Σλάβους αυτούς ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Τιβέριος Β' παραχώρησε εδάφη στα νότια του Δούναβη. Η πρώτη επιδρομή των ανατολικών Ούννων και των Βουλγάρων κατά του βυζαντινού κράτους έγινε το 493, όταν αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο Αναστάσιος Α'. Ιδρυτής του Βουλγαρικού κράτους ήταν ο Ασπαρούχ. Οι Βούλγαροι υποδουλώθηκαν στους Τούρκους το 1396. Η Βουλγαρία απέκτησε επίσημα την ανεξαρτησία της στις 5 Οκτωβρίου 1908. Την 1η Ιανουαρίου του 2007 η Βουλγαρία έγινε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βουλγαρία

76 Τον Ιανουάριο του 2009 στη Σόφια έγιναν οι χειρότερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις από το 1997, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, της φτώχειας και της διαφθοράς στη χώρα.[3] Στη διαδήλωση της 14ης Ιανουαρίου έγιναν τουλάχιστον 150 συλλήψεις και σημειώθηκαν τραυματισμοί στις συμπλοκές ανάμεσα σε διαδηλωτές και στην αστυνομία. Στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Ιούλιο του 2009 η κεντροδεξιά αντιπολίτευση κατήγαγε σημαντική νίκη.

Βουλγαρία 1915

Γεωγραφία Στα νότια της χώρας βρίσκεται η οροσειρά της Ροδόπης, η οποία την χωρίζει από την Ελλάδα. Βορειότερα βρίσκεται η πεδιάδα που σχηματίζει ο ποταμός Έβρος (βουλγ. Μαρίτσα). Δυτικότερα είναι η κοιλάδα του ποταμού Στρυμώνα (βουλγ. Στρούμα) κοντά στην οποία βρίσκεται και το όρος Ρίλα με τη ψηλότερη κορυφή στα Βαλκάνια, που ονομάζεται Μουσαλά (2.925 μέτρα). Το βόρειο τμήμα της Βουλγαρίας αποτελεί μέρος της μεγάλης πεδιάδας που σχηματίζει ο Δούναβης, νότιο όριο της οποίας δημιουργεί η οροσειρά του Αίμου (βουλγ. Στάρα Πλανινά). Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας είναι η Σόφια με περίπου 1.100.000 κατ. Άλλες μεγάλες πόλεις είναι η Φιλιππούπολη (βουλγ. Πλόβντιφ), η Βάρνα (θερινή πρωτεύουσα - όπως αποκαλείται από τους Βούλγαρους) και ο Πύργος (βουλγ. Μπουργκάς) στη Μαύρη Θάλασσα, η Στάρα Ζαγόρα, το Πλέβεν, το Λόβετς, το Σούμεν, το Ρούσε (στις όχθες του Δούναβη) και το Βελίκο Τάρνοβο (η πρώτη πρωτεύουσα της Βουλγαρίας).

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, η βαλκανική χώρα έχει πληθυσμό 7.204.687 κατοίκους.[4] Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 73,09 χρόνια (69,48 χρόνια οι άνδρες και 76,91 οι γυναίκες).[4]

Διακυβέρνηση Πρόεδρος είναι ο Γκιόργκι Παρβάνοφ και εκλεγμένος πρωθυπουργός ο Μπόικο Μπορίσοφ.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[4] . Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 5 Ιουλίου του 2009. Στις εκλογές αυτές, η Κεντροδεξιά κατήγαγε σημαντική νίκη επί του κυβερνώντος κόμματος. Το κόμμα GERB του δημάρχου της Σόφιας Μπόικο Μπορίσοφ εξασφάλισε ποσοστό 40,75% των ψήφων με βάση τα επίσημα αποτελέσματα μετά την καταμέτρηση του 76,67% των ψήφων. Το κυβερνών κόμμα του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Σεργκέι Στάνισεφ κέρδισε το 17,96% των ψήφων και ο φιλελεύθερος εταίρος του στην κυβέρνηση MDL (τουρκική μειονότητα) το 13,31%[5] . Τρεις άλλοι σχηματισμοί εισήλθαν στο Κοινοβούλιο, μεταξύ των οποίων οι εθνικιστές του Άτακα με 9,33%, η Γαλάζια Συμμαχία, εταίρος του GERB, με 6,73%, και το λαϊκό κόμμα Τάξη, Νομιμότητα, Δικαιοσύνη (RZS) με 4,16%. Αντίθετα, δεν εξασφάλισε το απαιτούμενο όριο του 4% για να εισέλθει στη Βουλή το κόμμα του πρώην βασιλιά Συμεών Β΄[6] . Ο νικητής των εκλογών και δήμαρχος της Σόφιας, Μπορίσοφ, δήλωσε ότι θα σχηματίσει

Βουλγαρία

77

κυβέρνηση σύντομα, καθώς ο συνασπισμός του εξασφάλισε στη βουλή 116 έδρες έναντι 40 έδρες για τους σοσιαλιστές.[7]

Αποτελέσματα Εκλογές με απλή αναλογική

Κατανομή ψήφων ανά εκλογική περιφέρεια

Κόμμα Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας

Ψήφοι 1.678.641

%

+/–

Έδρες

+/–

39,72

νέο

116 νέο

Συνασπισμός για τη Βουλγαρία

748.147

17,70 −14,0

40 −42

Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες

610.521

14,45

+1,7

38

+4

Επίθεση για την Εθνική Ένωση

395.733

9,36

+1,2

21

±0

Γαλάζιος Συνασπισμός

285.662

6,76

−7,3

15 −22

Τάξη, Νομιμότητα, Δικαιοσύνη

174.582

4,13

νέο

10 νέο

Λίντερ

137.795

3,26

νέο

—

—

Εθνικό Κίνημα για Σταθερότητα και Πρόοδο

127.470

3,02 −16,9

—

−53

Οι Πράσινοι

21.841

0,52

νέο

—

—

Για την Πατρίδα

11.524

0,27

—

—

—

Βουλγαρικός Αριστερός Συνασπισμός

8.762

0,21

—

—

—

Ένωση των Πατριωτικών Δυνάμεων "Άμυνα"

6.426

0,15

—

—

—

Σοσιαλδημοκράτες

5.004

0,12

—

—

—

Βουλγαρική Εθνική Ένωση – Νέα Δημοκρατία

3,813

0,09

—

—

—

Η Άλλη Βουλγαρία

3.455

0,08

—

—

—

Κόμμα των Φιλελεύθερων Εναλλακτικών για την Ειρήνη

2.828

0,07

—

—

—

Ένωση των Βουλγάρων Πατριωτών

2.175

0,05

—

—

—

Εθνικό Κίνημα για τη Σωτηρία της Πατρίδας

1.874

0,04

—

—

—

4.226.194

97,75

—

240

97.387

2,25

—

—

Έγκυρα ψηφοδέλτια Άκυρα

—

Βουλγαρία

78 Σύνολο (συμμετοχή: 60,20%) Πηγή: CIK

4.323.581 100,00

—

—

—

[10]

Πλειοψηφική ψήφος Υπάρχουν 31 εκλογικές περιφέρειες που αντιστοιχούν στις 28 επαρχίες της Βουλγαρίας με επιπλέον 3 που προορίζονται για τις πολυπληθείς πόλεις Σόφια και Πλόβντιβ. Κόμμα

Έδρες

Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας

26

Συνασπισμός για τη Βουλγαρία

0

Κίνημα για Δικαιώματα και Ελευθερίες

5

Επίθεση για την Εθνική Ένωση

0

Εθνικό Κίνημα για Σταθερότητα και Πρόοδο

0

Γαλάζιος Συνασπισμός

0

Λίντερ

0

Τάξη, Νομιμότητα, Δικαιοσύνη

0

Λοιπά

0

Σύνολο

Μεταβολή

31

—

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Διεθνείς σχέσεις Στη Βουλγαρία υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. Στην Σόφια υπάρχουν 68 πρεσβείες.

Διπλωματικές αποστολές στην Βουλγαρία

Βουλγαρία

79

•

Αφγανιστάν

•

Ελλάδα

•

Μαρόκο

•

Αλβανία

•

Αλγερία

• •

Αγία Έδρα Ουγγαρία

•

Ολλανδία

•

Νορβηγία

•

Αργεντινή

•

•

Αρμενία

•

Ινδία

•

Παλαιστίνη

Ινδονησία

•

Πολωνία

•

Αυστρία

•

Αζερμπαϊτζάν

•

Ιράν

•

Πορτογαλία

•

Ιράκ

•

Ρουμανία

• •

Λευκορωσία

•

Ιρλανδία

•

Ρωσία

Βέλγιο

•

Ισραήλ

•

Σερβία

•

Βοσνία και Ερζεγοβίνη •

•

Βραζιλία

•

Ιταλία

•

Σλοβακία

Ιαπωνία

•

Νότια Αφρική

•

Κίνα

•

Κροατία

•

Καζακστάν

•

Ισπανία

•

Κουβέιτ

•

Σουηδία

• •

Κούβα

•

Λιθουανία

•

Σουδάν

Κύπρος

•

Βόρεια Κορέα

•

Ελβετία

•

Τσεχία

•

Νότια Κορέα

•

Συρία

•

Δανία

•

Κόσοβο

•

Τουρκία

•

Αίγυπτος

•

Λίβανος

•

Ουκρανία

•

Εσθονία

•

Λιβύη

•

Ηνωμένο Βασίλειο

•

Φινλανδία

•

ΠΓΔΜ

•

ΗΠΑ

•

Γαλλία

•

Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας •

•

Γεωργία

•

Μολδαβία

•

Βιετνάμ

•

Γερμανία

•

Μογγολία

•

Υεμένη

Βενεζουέλα

Παραπομπές [1] Total population At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ portal/ page?_pageid=1996,39140985& _dad=portal& _schema=PORTAL& screen=detailref& language=en& product=REF_TB_population& root=REF_TB_population/ t_popula/ t_pop/ t_demo_gen/ tps00001). Eurostat (ανακτήθηκε 14-04-2009 ) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=918& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Ημερησία (http:/ / www. imerisia. gr/ article. asp?catid=12337& subid=2& tag=9464& pubid=4835139), Βουλγαρία: Το αέριο ξεχείλισε την οργή, 14 Ιανουαρίου 2009. [4] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ bu. html) [5] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_06/ 07/ 2009_287390),Βουλγαρία: Συντριπτική νίκη της κεντροδεξιάς, 6 Ιουλίου 2009. [6] UPI (http:/ / www. upi. com/ Top_News/ 2009/ 07/ 06/ Opposition-right-party-wins-Bulgaria-polls/ UPI-57211246887533/ ), Opposition right party wins Bulgaria polls, 6 Ιουλίου 2009. [7] Βουλγαρία: Θρίαμβος του... «Μπάτμαν» στις εκλογές (http:/ / www. imerisia. gr/ article. asp?catid=12337& subid=2& tag=9464& pubid=12147143), Ημερησία, 6 Ιουλίου 2009.

Βουλγαρία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •

History, art and music in Bulgaria (http://www.kirildouhalov.net) Physical Map of Bulgaria (http://www.freeworldmaps.net/europe/bulgaria/map.html) Επίσημη κυβερνητική ιστοσελίδα (http://www.government.bg/fce/index.shtml?s=001&p=0023) Επίσημη ιστοσελίδα του κοινοβούλιου (http://www.parliament.bg/?lng=en) Φωτογραφίες της Βουλγαρίας (http://www.pbase.com/ngruev/bulgaria/) Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία (BNR) (http://www.bnr.bg/RadioBulgaria/Emission_Greek/) - ειδήσεις και πληροφορίες για τη Βουλγαρία και τον κόσμο σε 10 γλώσσες.

• • • •

Φωτογραφίες της Βουλγαρία (http://foto.vacacionesbulgaria.com/index.php?lang=greek) Bulgarian Photo Album (http://www.bgimages.org/) Ουσιαστική ιστορία της Βουλγαρίας σε επτά σελίδες Πληροφορίες χώρας (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html) World Factbook • Σύντομη παρουσίαση στην ιστοσελίδα της ΕΕ (http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/ bulgaria/index_el.htm) • Όμορφες φωτογραφίες από τη Βουλγαρία (http://www.picturesfrombulgaria.com) gag:Bulgariya koi:Бӧлгария

80

81

Γαλλία Γαλλία Συντεταγμένες: 46°19′00″N 2°31′60″E46.3167, 2.5333 [1]

Σημαία της Γαλλίας Εθνόσημο της Γαλλίας Εθνικό σύνθημα: Liberté, Égalité, Fraternité Ελευθερία, Ισότητα, Αδερφοσύνη Εθνικός ύμνος: La Marseillaise (Η Μασσαλιώτιδα)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Παρίσι 48°52′00″N 2°19′59″E48.8667, 2.3331 [2]

Επίσημες γλώσσες

Γαλλικά

Πολίτευμα

Ημιπροεδρικό σύστημα Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί Πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν

Ανεξαρτησία • Από την Ρώμη • Από τους Φράγκους • Ισχύον Σύνταγμα

486 843 4 Οκτωβρίου 1958 (αναθεωρ. πολλές φορές)

Γαλλία

82 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

674.843 1 km2 (47η) 0,26 2.889 χμ. 4.668 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2010 • Πυκνότητα

65.447.374 [1] 2 (19η) 62.793.432 114 κατ./km² (89η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

2.112,323 δισ. $[2] (8η) 33.744 $[2] (24η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

2.634,817 δισ. $[2] (5η) 42.091 $[2] (14η)

ΔΑΑ (2007)

0,961 (8η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ 3 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET 4 (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.fr και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+33

1 - Μητροπολιτική: 551.695 km² 2 - Μητροπολιτική: 62.793.432[5] 3 - Σε όλη την επικράτεια εκτός από τις υπερπόντιες κτήσεις του Ειρηνικού όπου ισχύει το Φράγκο CFP. 4 - Στη Μητροπολιτική Γαλλία. Η Γαλλία (γαλλ. France, πλήρες όνομα République Française) είναι χώρα της Δυτικής Ευρώπης αλλά περιλαμβάνει και εδάφη που βρίσκονται σε άλλες ηπείρους. Συνορεύει βόρεια με το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, Βορειοανατολικά με τη Γερμανία, ανατολικά με την Ελβετία και την Ιταλία, Νότια με την Ισπανία και με την Ανδόρρα. Βορειοδυτικά βρέχεται από τη Βόρεια θάλασσα, δυτικά από τη Μάγχη και τον Ατλαντικό και Νότια από τη Μεσόγειο θάλασσα. Έχει έκταση 547.026 τετρ. χιλιόμετρα και πληθυσμό 65.447.374 κατοίκων, εκ των οποίων οι 62.793.432 βρίσκονταν στη μητροπολιτική Γαλλία (εκτιμήσεις για το 2010)[3] . Πρωτεύουσα είναι το Παρίσι ενώ οι μεγαλύτερες πόλεις της είναι η Μασσαλία, η Λυών, η Τουλούζ, η Νίκαια, το Μπορντό, το Στρασβούργο, η Λιλ, η Ναντ και η Ρουέν. Επίσημη ονομασία της χώρας είναι Γαλλική Δημοκρατία. Επίσημη γλώσσα είναι τα Γαλλικά και η θρησκεία που επικρατεί είναι το Χριστιανικό ρωμαιοκαθολικό δόγμα, ανεπίσημα όμως, διότι στη Γαλλία δεν υπάρχει επίσημη θρησκεία. Άλλες θρησκείες που εκπροσωπούνται είναι η προτεσταντική, η ιουδαϊκή και η μουσουλμανική. Νομισματική μονάδα είναι το Ευρώ.

Γαλλία

Γεωγραφία Τα σπουδαιότερα βουνά είναι οι Γαλλικές Άλπεις που βρίσκονται στη Νοτιοανατολική περιοχή της χώρας, με ψηλότερη κορυφή το «Λευκό Όρος» (4 810μ.) ακολουθούν τα Πυρηναία, τα Ιούρα και τα Βόσγια. Οι κυριότερες πεδινές περιοχές της Γαλλίας είναι: το πράσινο λεκανοπέδιο, οι πεδινές εκτάσεις της Καμπανίας, της Πικαρδίας, της Νορμανδίας, του Λίγηρα, της Κεντρικής Γαλλίας, το λεκανοπέδιο του Ροδανού και η πεδιάδα της Αλσατίας. Χαρακτηριστικό των ποταμών είναι ότι αυτοί που ρέουν προς τα Βόρεια έχουν συνήθως ήρεμη ροή, ενώ όσοι ρέουν προς τα Νότια είναι ορμητικοί και πολλές φορές χειμαρρώδεις. Σπουδαιότεροι ποταμοί είναι οι εξής: ο Σηκουάνας (Seine), που χαρακτηρίζεται σαν «υδάτινη λεωφόρος». Αποτελεί τον επιμηκέστερο πλωτό ποταμό της χώρας, ξεκινά από το Ανατολικό τμήμα της και ρέει προς τα Βορειοδυτικά. Περνά από το Παρίσι και χύνεται στη θάλασσα της Μάγχης, στη Χάβρη. Ο Λίγηρας (Loire), ο μακρύτερος ποταμός της Γαλλίας, ξεκινά από Νοτιότερα και η Δορυφορική εικόνα της ηπειρωτικής Γαλλίας. αρχική του ροή έχει κατεύθυνση προς τα Βορειοδυτικά μέχρι την Ορλεάνη. Από εκεί και πέρα στρέφεται προς τα Δυτικά και χύνεται στον Ατλαντικό, στο Σαιν Ναζαίρ. Ο Γαρούνας (Garonne) είναι ορμητικότερος από τους προηγούμενους, πηγάζει από τα Πυρηναία και χύνεται στον Ατλαντικό. Ο Ροδανός (Rhône) είναι δυσκολότερα πλωτός από τους προηγούμενους και οι εκβολές του σχηματίζουν μεγάλο Δέλτα. Ο Ρήνος (Rhin) αρδεύει 180 περίπου χιλιόμετρα της Ανατολικής παραμεθόριας περιοχής. Οι μεγαλύτεροι ποταμοί της Γαλλίας συνδέονται μεταξύ τους, καθώς και με τους μεγάλους ποταμούς της Ευρώπης με διώρυγες συνολικού μήκους 4.800 χιλιομέτρων. Ποικίλη μορφολογία παρουσιάζουν οι ακτές και οι παραλίες της χώρας. Αυτές που βρίσκονται στη Βόρεια θάλασσα είναι χαμηλές, πεδινές και αμμώδεις, ενώ οι ακτές της Μάγχης είναι βραχώδεις. Όσες βρίσκονται στη Μεσόγειο είναι χαμηλές και πλαισιωμένες με λίμνες, ενώ οι ακτές της Προβηγκίας είναι ψηλότερες και έχουν πολλές κολπώσεις. Ειδικά οι ακτές της Νορμανδίας παρουσιάζουν την ιδιομορφία της εναλλαγής αμμωδών επίπεδων παραλιών με απότομες βραχώδεις ακτές με κλίση σχεδόν κάθετη (ακτές Νορμανδικού τύπου). Το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού ζει στις αστικές περιοχές. Εκτός από το Παρίσι οι μεγαλύτερες πόλεις της Γαλλίας είναι η Λυών (Lyon) (445.400 κατ.), η Μασσαλία (Marseilles) (798.300 κατ.), η Τουλούζη (Toulouse) (390.000 κατ.), το Μπορντό (Bordeaux) (215.363 κατ.), η Νάντη (Nantes) (270.000 κατ.) και το Στρασβούργο (Strasbourg) (264.115).

Κλίμα Η Γαλλία έχει ποικιλία κλιμάτων, εξαιτίας της μεγάλης της επαφής με τις θάλασσες που την περιβρέχουν και τις πλαισιώσεις της από ηπειρωτικές περιοχές. Η χώρα βρίσκεται σε ίση περίπου απόσταση από το Βόρειο πόλο και τον Ισημερινό, για αυτό δεν γνωρίζει ούτε τα μεγάλα ψύχη της Βόρειας ή Ανατολικής Ευρώπης, ούτε τους μεγάλους καύσωνες των μεσογειακών χερσονήσων. Στις ακτές της Μεσογείου, π.χ., καθώς και στο μεγαλύτερο τμήμα της Νότιας Γαλλίας, τα καλοκαίρια είναι ζεστά και ξηρά. Στα Νότια οι χειμώνες είναι εξαιρετικά ήπιοι, ωστόσο μερικές φορές φυσούν από τα Πυρηναία και τις Άλπεις ψυχροί άνεμοι. Ένας τέτοιος άνεμος είναι και ο μαΐστρος από το Δέλτα του Ροδανού που φυσά 3-4 μέρες συνέχεια και με μεγάλη ορμή. Η πτώση των βροχών είναι σχεδόν παντού καλά κατανεμημένη. Οι άφθονες βροχές κάνουν το έδαφος ευφορότατο.

83

Γαλλία

84

Δημογραφία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 80,98 χρόνια (77,79 χρόνια οι άνδρες και 84,33 οι γυναίκες).[3] Ο πληθυσμός της χώρας είναι 65.447.374[5] (20η στον κόσμο). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,549% (εκτίμηση 2009). 830.900 γεννήσεις το 2006, ευρωπαϊκό ρεκόρ γεννητικότητας με 2,07 παιδιά ανά οικογένεια. Ρυθμός γεννήσεων 12,57 γεννήσεις/1000 πληθυσμού (εκτιμ. 2009) και θανάτου 8,48 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2008).

Οικονομία

Η ανάπτυξη του πληθυσμού (1961-2003) από στοιχεία του FAOSTAT (πληθυσμός σε χιλιάδες).

Γεωργία Η γαλλική γεωργία βασίστηκε αρχικά στην καλλιέργεια ειδών διατροφής. Πολύ γρήγορα, τα κρασιά της, τα οπωρικά και οι βιομηχανικές της καλλιέργειες απέκτησαν μεγάλη φήμη. Το σιτάρι καλλιεργείται κυρίως στο Βόρειο και Βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και αποτελεί ένα από τα πιο βασικά γεωργικά προϊόντα της Γαλλίας. Μεγάλες ποσότητές του εξάγονται στο εξωτερικό. Παράγει επίσης, βρώμη, σίκαλη, κριθάρι, ζαχαρότευτλα, ρύζι, καλαμπόκι, πατάτες και όλα τα είδη των λαχανικών. Στους γαλλικούς οπωρώνες παράγονται άφθονα και ποικίλα φρούτα, όπως αχλάδια, μήλα, πορτοκάλια, κεράσια, δαμάσκηνα, βερίκοκα κτλ. Τα αμπελοειδή αποτελούν μια από τις χαρακτηριστικές καλλιέργειες της μεσημβρινής Γαλλίας. Παράλληλα με την παραγωγή κοινών κρασιών, στην Γαλλία παράγεται η πλουσιότερη και περισσότερο φημισμένη ποικιλία κρασιών υψηλής ποιότητας. Το κρασί αποτελεί το γνωστότερο προϊόν της Γαλλίας και εξάγεται σε μεγάλες ποσότητες. Αμπελώνες υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις γαλλικές περιοχές. Τα γαλλικά κρασιά θεωρούνται από τα καλύτερα όλου του κόσμου. Υπάρχει μεγάλος αριθμός ποικιλιών, γεύσεων και αποχρώσεων, όπως τα ροζέ της Προβηγκίας, τα ερυθρά του Ροδανού, τα λευκά του Λίγηρα και της Αλσατίας, τα αφρώδη της Καμπανίας (σαμπάνιες), το πιο φημισμένο κρασί είναι το Μπορντό. Ο κτηνοτροφικός πλούτος της χώρας αυξάνει σταθερά. Στον τομέα της κτηνοτροφίας αφθονούν τα ζώα για την παραγωγή κρέατος και γάλακτος. Τα βοοειδή αντιπροσωπεύουν το μισό περίπου των εκτρεφομένων ζώων. Τα προβατοειδή εκτρέφονται άλλα για το κρέας τους και άλλα για το γάλα τους. Ένα μεγάλο μέρος από την παραγωγή γάλακτος χρησιμοποιείται για την παρασκευή των πολυάριθμων ποικιλιών των (επίσης διάσημων) γαλλικών τυριών. Στην δεκαετία του 60 εφαρμοστηκαν σχέδια αναδασμου (δηλ.ένωση των μικρών αγροτεμαχιών και αναδιανομή στους κατόχους τους. Έτσι αυξηθηκε σημαντικά το μέγεθος τους. Κρασί Όπου και να πάτε στη Γαλλία θα ακούσετε μία ιστορία για το κρασί. Από το Βορρά μέχρι το Μεσογειακό Νότο και από τα ορεινά ανατολικά σύνορα μέχρι τις παραλίες του Ατλαντικού, είναι αδύνατον να μην συναντήσετε έναν αμπελώνα. Οι απόγονοι των Γαλατών είναι που ανήγαγαν τη παραγωγή κρασιού σε επιστήμη. Αυτοί που έμαθαν στον υπόλοιπο κόσμο, ότι το κρασί δεν είναι απλά ένα ακόμα φυτικό προϊόν αλλά είναι ένας ζωντανός οργανισμός που απαιτεί την αμέριστη προσοχή του παραγωγού, από την αρχή που θα φυτευτεί το σταφύλι μέχρι να βγει το πώμα της φιάλης στο τραπέζι του καταναλωτή.

Γαλλία Η παραγωγή του κρασιού είναι τέχνη. Η προώθησή του απαιτεί φαντασία. Και η κατανάλωσή του, σύμφωνα με τους Γάλλους, είναι ένας συνδυασμός των δύο. Γι’ αυτό και σήμερα τα κρασιά τους κρατούν επάξια την πρώτη θέση στο μυαλό των απανταχού "σομελιέ". Όχι πως και άλλες χώρες δεν έχουν αξιόλογες ποικιλίες σταφυλιών και ωραία κρασιά, το εναντίον. Απλά οι Γάλλοι παραγωγοί θεωρούν την κάθε φιάλη παιδί τους και την προσέχουν αναλόγως. Στη Γαλλία υπάρχουν 13 οινοποιητικές περιοχές. Περισσότερο ή λιγότερο γνωστές όλες έχουν να επιδείξουν ξεχωριστά κρασιά τόσο στη γεύση όσο και στα αρώματα. Οι κυριότερες από αυτές είναι: • Η πιο γνωστή ποικιλία κρασιού ή καλύτερα οινοποιητική περιοχή είναι η Καμπανία που παράγει τη γνωστή μας σαμπάνια. Η περιοχή αυτή βρίσκετε βορειοανατολικά του Παρισιού και κρατάει τα σκήπτρα της οινοποιίας χάρη στη τυχαία ανακάλυψη του μοναχού Ντομ Περινιόν (Dom Pérignon). Ο μοναχός αυτός κατάλαβε ότι το διοξείδιο του άνθρακα παίζει σημαντικό ρόλο στη παραγωγή του κρασιούκαι ότι εμφιαλώνοντας το κρασί πριν την ολοκλήρωση της ζύμωσης τοαποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό. Το πόσο δίκιο είχε, το ξέρουμε πλέον όλοι. Οι πιο γνωστές ετικέτες από αυτή την περιοχή είναι η DomPérignon, η Moët et Chandon, η Ruinart, η Krug, η Pommery, η VeuveClicquot και η Mumm μεταξύ άλλων. • Μία άλλη περιοχή που χρόνια διεκδικεί τα πρωτεία από τη Καμπανία είναι η περιοχή του Μπορντό. Βρίσκετε νοτιοανατολικά του Παρισιού και περηφανεύεται (όχιαδίκως) για τα κρασιά της. Εδώ συναντούμε ίσως τα πιο ποιοτικά και ακριβά κρασιά της Γαλλίας. Υπάρχουν πάνω από εφτά χιλιάδες σατό (chateaux) (που κυριολεκτικά σημαίνει πύργος) και καλλιεργούνται περίπου εκατόν είκοσι χιλιάδες αμπελώνων. Η ποικιλία αυτή είναι η αγαπημένη των Ευρωπαίων αφού το 67% των εξαγωγών καταναλώνετε εκτός Γαλλίας. Οι κυριότερεςποικιλίες που καλλιεργούνται είναι η Merlot, η Cabernet-Sauvignon, ηCabernet-Franc,η Sémillon, και η Sauvignon που μας δίνουν τις γνωστές ετικέτες του Château Margaux, Pétrus, Château Penin κ.α. • Τα κρασιά της Βουργουνδίας είναι και αυτά από τα πιο φημισμένα κρασιά στον κόσμο. Το 1415 με το βασιλικό διάταγμα τα κρασιά που επιτρεπόταν να ονομάζονται κρασιά Βουργουνδίας καθοριζόταν να είναι τα κρασιά που θα παράγονταν πάνω από τη γέφυρα της πόλης Sens. Για πάνω από 1.500 χρόνια οι μοναχοί σε αυτή περιοχή καλλιεργούν τη γη της και μας έχουν προσφέρει από τα καλύτερα κρασιά που έχουμε δοκιμάσει. Τα κρασιά της περιοχής αυτής είναι αυστηρώς ελεγχόμενα και χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, α) τα Premier Cru με 600 αμπελώνες να συγκαταλέγονται στους κατάλληλους για αυτά τα κρασιά και β) τα Grand Cru που θεωρούνται τα καλύτερα των καλύτερων. Μόνο 33 αμπελώνες έχουν το προνόμιο να συγκαταλέγονται στους αμπελώνες που μπορούν να προσφέρουν τα σταφύλια τους για τη παραγωγή αυτών των κρασιών. Η περιοχή αυτή μας έχει προσφέρει μερικά από τα καλύτερα κρασιά, όπως Chambertin, Clos Vougeot, Corton, Corton-Charlemagne,Montrachet, Musigny, La Tache. Γενικά, στη περιοχή της Βουργουνδίας, οι εκτάσεις των αμπελώνων είναι χωρισμένες σε μικρότερες και υπάρχουν πάνω από 3.500 καλλιεργητές που έχουν τα 2/3 των 24.000 εκταρίων αμπελώνων που καλλιεργούνται σε αυτή την περιοχή.

85

Γαλλία

Βιομηχανία Η γαλλική βιομηχανία, με τη σημερινή της μορφή, αποτελεί πρόσφατο σχετικά δημιούργημα. Στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης δεν υπήρχαν στη Γαλλία επαρκείς ποσότητες άνθρακα και σιδήρου, τα οποία αποτελούν δύο βασικά προϊόντα για την εδραίωση της βιομηχανίας. Οι βιομηχανικές της ανάγκες δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν από τα σκόρπια αποθέματα άνθρακα. Στην Αλσατία-Λωραίνη και κοντά στο Σάαρ υπήρχαν μεγάλα αποθέματα σιδήρου, που περιείχαν μεγάλες ποσότητες φωσφόρου, για αυτό θεωρούνταν, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ως μη εκμεταλλεύσιμα. Την εποχή Το τραίνο γαλλικής κατασκευής TGV που οι Άγγλοι ανακάλυψαν μια μέθοδο για την αξιοποίηση των σιδηρομεταλλευμάτων αυτής της κατηγορίας, η Γαλλία αναγκάστηκε να εκχωρήσει τις περιοχές αυτές στη Γερμανία. Η Αλσατία-Λωραίνη επιστράφηκε στη Γαλλία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Σήμερα παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη η χαλυβουργική βιομηχανία της Γαλλίας. Ο χάλυβας χρησιμοποιείται για τη κατασκευή γεωργικών μηχανών, τροχαίου υλικού, αεροπλάνων και μηχανών αεροπλάνων, σιδηροδρομικών μηχανών και πλοίων. Επίσης χρησιμοποιείται πολύ στη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία, τα προϊόντα της οποίας έχουν μεγάλη απήχηση στη διεθνή αγορά, ενώ ένα μεγάλο μέρος του χάλυβα εξάγεται στο εξωτερικό. Κατά την περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η Γαλλία κατέβαλε επίμονες και συντονισμένες προσπάθειες, με σκοπό να εκσυγχρονίσει τη μεταλλευτική βιομηχανία της Λωραίνης. Σήμερα κατέχει την πρώτη θέση στον κόσμο σε παραγωγή σιδηρομεταλλεύματος. Άφθονη είναι και η υδροηλεκτρική ενέργεια της Γαλλίας, που προέρχεται από τους πολυάριθμους ποταμούς της. Αξιόλογη ήταν και η συμβολή των γαλλικών ποταμών στην ανάπτυξη της υφαντουργίας. Σε ολόκληρη τη κοιλάδα του Ροδανού, καθώς και στη Ρουέν, επί του Σηκουάνα, υπάρχουν εργοστάσια, στα οποία κατασκευάζονται συνθετικά υφάσματα. Τα Βόρεια και τα Βορειοανατολικά τμήματα της Γαλλίας αποτελούν σπουδαία κέντρα βιομηχανίας βαμβακερών και μάλλινων υφασμάτων. Κοιτάσματα πετρελαίου έχουν βρεθεί στην περιοχή Παρεντίς, κοντά στο Μπορντό, καθώς και στο λεκανοπέδιο του Παρισιού. Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Αλγερίας έγιναν ειδικές συμβάσεις, με τις οποίες η Γαλλία εξασφάλισε τα δύο τρίτα περίπου από τα πετρέλαια της πρώην αποικίας της. Στα Πυρηναία και κοντά στην πόλη Λακ βρέθηκαν, το 1951, τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου. Η περιοχή της Λακ αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα βιομηχανίας χημικών και πλαστικών προϊόντων. Ένα άλλο επίτευγμα της Γαλλίας είναι ότι κατόρθωσε να τιθασεύσει και την ενέργεια των παλιρροιών και να κατασκευάσει τον πρώτο παλιρροϊκό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στον ποταμό Ρανς, κοντά στη Ντινάν της Βρετάνης. Στο Οντελλό των Πυρηναίων έχει εγκατασταθεί ένας μεγάλος πειραματικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας. Σημαντική είναι, επίσης, στην ενεργειακή παραγωγή της χώρας και η ύπαρξη πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αξιόλογη είναι και η υφαντουργική βιομηχανία που κατατάσσεται ανάμεσα στις πρώτες του κόσμου, καθώς και η χημική βιομηχανία, βιομηχανίες κεραμικής, χαρτιού και ελαστικού, οι γεωργικές βιομηχανίες.

86

Γαλλία

87

Συγκοινωνίες

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Παρισιού Σαρλ ντε Γκωλ

Η Γαλλία κατατάσσεται ανάμεσα στις χώρες που διαθέτουν τα καλύτερα οργανωμένα συγκοινωνιακά δίκτυα του κόσμου. Το οδικό δίκτυο της Γαλλίας κατασκευάστηκε κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και τελειοποιήθηκε από τα τέλη του Μεσαίωνα. Οι οδικές συγκοινωνίες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των διάφορων εμπορευμάτων ενώ για τις μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιούνται σιδηροδρομικές συγκοινωνίες. Η Γαλλία διαθέτει τους ταχύτερους συρμούς στην Ευρώπη (TGV / Train à Grande Vitesse, δηλαδή "Τραίνο Υψηλών Ταχυτήτων" στα Γαλλικά) με

ταχύτητες έως και 320χλμ/ώρα. Λιγότερο σημαντικές είναι οι μεταφορές που διεξάγονται με ποταμόπλοια στο εσωτερικό της χώρας. Σπουδαιότερες είναι οι πλωτές λεωφόροι του Βορρά, του Πα-ντε-Καλαί και του Σομ. Για τις θαλάσσιες μεταφορές υπάρχουν πολλά επιβατικά και πετρελαιοφόρα σκάφη, που συνιστούν έναν από τους ωραιότερους στόλους του κόσμου. Τα σπουδαιότερα γαλλικά λιμάνια είναι η Μασσαλία, το Σαιν Μαλό, το Καλαί, το Χερβούργο και η Χάβρη. Η Γαλλία συνδέεται θαλάσσια με όλες τις χώρες του κόσμου. Το γαλλικό συγκοινωνιακό δίκτυο συμπληρώνεται με τις αεροπορικές συγκοινωνίες, με τις οποίες μεταφέρονται εμπορεύματα, επιβάτες και το ταχυδρομείο. Σχεδόν όλες οι μεγάλες γαλλικές πόλεις διαθέτουν αεροδρόμιο. H οδήγηση γίνεται στα δεξιά και η σήμανση είναι από τις αρτιότερες της Ευρώπης.

Ιστορία Το μεγαλύτερο μέρος της Γαλατίας, που περιλάμβανε ολόκληρη τη σημερινή Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία, είχε καταληφθεί το 51 π.Χ. από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος με τη νίκη του αυτή εξασφάλισε τον έλεγχο της χώρας από τους Ρωμαίους. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας ιδρύθηκαν διάφορες πόλεις και κατασκευάστηκαν δρόμοι, γέφυρες και υδραγωγεία. Σήμερα χρησιμοποιούνται ακόμη ορισμένες ρωμαϊκές γέφυρες, ενώ πολλοί σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι έχουν κατασκευαστεί πάνω σε παλαιούς ρωμαϊκούς. Μετά την κατάκτηση διαδόθηκε στη Γαλατία ο ρωμαϊκός πολιτισμός και, με το πέρασμα του χρόνου, μεταβλήθηκε σε λατινική χώρα από πολιτιστική και γλωσσική άποψη. Τον 3ο αιώνα μ.Χ. η Γαλατία δέχτηκε, για πρώτη φορά, τις εισβολές διάφορων γερμανικών φυλών, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν κατά τους δυο επόμενους αιώνες. Οι εισβολείς ήταν κυρίως Φράγκοι, Βουργουνδοί και Βησιγότθοι και πέτυχαν, πολλές φορές, να επιβάλουν την κυριαρχία τους σε ορισμένες περιοχές της Γαλατίας εξαιτίας της εξασθενημένης αντίστασης των Ρωμαίων. Έτσι, κατά τα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ., οι Φράγκοι έθεσαν κάτω από τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος της Γαλατίας, ενώ το 500 εκχριστιανίστηκε ένα φραγκικό βασίλειο με επικεφαλής τον Κλοβί. Οι διάδοχοι του Κλοβί δέχθηκαν επιθέσεις από νέους εισβολείς και για να τους αντιμετωπίσουν έκαναν πολλές πολεμικές επιχειρήσεις. Το 732 μουσουλμανικός στρατός ξεκίνησε από την Ισπανία και διαμέσου των Πυρηναίων άρχισε να προσβάλει τη Γαλατία, χωρίς όμως επιτυχία, γιατί καταδιώχθηκε από τους Φράγκους. Το 800 τα σύνορα της χώρας είχαν επεκταθεί πολύ και περιλάμβαναν τμήματα από την σημερινή Αυστρία, την Γερμανία, την Ιταλία και την Γιουγκοσλαβία. Τότε

Γαλλία στέφθηκε αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο Καρλομάγνος, που πέτυχε να επεκτείνει τη χώρα ακόμα περισσότερο. Με τον θάνατο του Καρλομάγνου επήλθε εξασθένηση της κεντρικής εξουσίας, ενώ το βασίλειο διαμοιράστηκε ανάμεσα στους απογόνους του. Το δυτικό της τμήμα της χώρας αποτέλεσε τη Φραγκία, η οποία υπήρξε ο πυρήνας της σημερινής Γαλλίας. Κατά τα τέλη του 9ου αιώνα μ.Χ. εκλέχτηκε βασιλιάς της Φραγκίας ο Ούγο Καπέτο, που ίδρυσε τη δυναστεία των Καπετιδών. Η δυναστεία αυτή υποστηρίχθηκε από την εμπορική και την αστική τάξη των πόλεων, με αποτέλεσμα την ισχυροποίηση της μοναρχίας. Από το 13ο αιώνα μ.Χ. ο βασιλιάς της Γαλλίας εξελίχθηκε στον ισχυρότερο μονάρχη της Ευρώπης. Η γεωργία της χώρας σημείωσε μεγάλη ανάπτυξη, άκμασε το εξωτερικό εμπόριο και στις συντεχνίες των πόλεων, παράγονταν εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα. Μεγάλη άνθιση παρουσίασαν τα γαλλικά πανεπιστήμια, που αποτέλεσαν τα σπουδαιότερα πνευματικά κέντρα της Ευρώπης. Κατά τα τέλη των μεσαιωνικών χρόνων άρχισε μία σοβαρή φιλονικία ανάμεσα στο βασιλιά της Γαλλίας Δ΄ και την Εκκλησία. Όταν, το 1305, εκλέχτηκε πάπας ο (Γάλλος) Κλήμης Ε΄, μεταφέρθηκε η έδρα της παπικής Εκκλησίας στην πόλη Αβινιόν της Νότιας Γαλλίας. Κατά τα 70 επόμενα χρόνια οι πάπες αποτέλεσαν τυφλά όργανα των Γάλλων βασιλέων. Η έδρα της παπικής Εκκλησίας μεταφέρθηκε και πάλι στην Ρώμη το 1378. Από το 1066, οπότε εκλέχτηκε βασιλιάς της Αγγλίας ο δούκας της Νορμανδίας Γουλιέλμος, ένα μεγάλο μέρος της Γαλλίας άρχισε να κυριαρχείται και να ελέγχεται από Άγγλους βασιλείς. Η Νορμανδία αποτελούσε ένα μεγάλο Δουκάτο της Βόρειας Γαλλίας. Μετά την πάροδο 300 περίπου χρόνων από την κατάληψη του αγγλικού θρόνου από τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή, ο βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ΄ πρόβαλε απαιτήσεις πάνω στον γαλλικό θρόνο. Το 1337 έκανε εισβολή στη Γαλλία και άρχισαν εχθροπραξίες που κράτησαν περισσότερο από ένα αιώνα. Ο πόλεμος αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως «Εκατονταετής πόλεμος» και κατά τη διάρκεια του οι Άγγλοι κέρδισαν πολλές μάχες. Δεν πέτυχαν, όμως, τον αντικειμενικό τους σκοπό, την κατάληψη του Γαλλικού θρόνου. Κατά την περίοδο 1420-30 μία νεαρή χωριατοπούλα, η Ζαν ντ' Αρκ, εμφανίστηκε στη γαλλική αυλή, λέγοντας πως πήρε από το Θεό τη διαταγή να μπει επικεφαλής του γαλλικού στρατού και να στεφτεί ο Κάρολος, ο νόμιμος κληρονόμος του θρόνου, Βασιλέας της Γαλλίας στη Ρεμς. Η Ζαν ντ’ Αρκ ανέλαβε πράγματι την ηγεσία του στρατού, με αποτέλεσμα να εμψυχωθούν οι Γάλλοι και να εκδιώξουν τους Άγγλους εισβολείς. Η ίδια, όμως, προδόθηκε και βρήκε τραγικό θάνατο. Ο Κάρολος στέφθηκε βασιλέας ως Κάρολος Ζ΄. Οι Γάλλοι ως το 1450 πέτυχαν την ανακατάληψη του μεγαλύτερους μέρους της χώρας και το τέλος του πολέμου βρήκε ισχυροποιημένο τον γαλλικό θρόνο και την χώρα ενωμένη. Τον 16ο αιώνα διαδόθηκε πολύ στη Γαλλία η θρησκευτική μεταρρύθμιση και έγιναν οπαδοί της πολλοί ευγενείς και μέλη της βασιλικής οικογένειας. Εναντίον των Ουγενότων (Γάλλων διαμαρτυρομένων) στράφηκε ο βασιλέας και η Εκκλησία και ακολούθησαν πολλές αιματηρές συμπλοκές. Ολόκληρη η χώρα χωρίστηκε σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος συντάραξε τη Γαλλία. Το 1572 δόθηκε βασιλική διαταγή, σύμφωνα με την οποία θανατώθηκαν χιλιάδες Ουγενότοι στο Παρίσι και σε διάφορες άλλες γαλλικές πόλεις (νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου). Το 1598 εκδόθηκε από τον βασιλέα Ερρίκο Δ΄ το Έδικτο της Νάντης, σύμφωνα με το οποίο οι Ουγενότοι απέκτησαν κάποιες ελευθερίες και έτσι αποκαταστάθηκε η ειρήνη και η τάξη. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ερρίκου η Γαλλία γνώρισε σημαντική ανάπτυξη και ευημερία. Η γεωργία σημείωσε σπουδαία εξέλιξη, ζωηρή κίνηση άρχισε να παρατηρείται στο εμπόριο και γενικότερα η οικονομία βελτιωνόταν ολοένα και περισσότερο. Τα γαλλικά πλοία αναζήτησαν νέες πηγές πλούτου στα πέρατα του κόσμου και η Γαλλία άρχισε να αποκτά αποικίες στο Νέο Κόσμο. Δώδεκα χρόνια μετά από την έκδοση του Εδίκτου της Νάντης δολοφονήθηκε ο Ερρίκος Δ' και τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του, Λουδοβίκος ΙΓ', τον οποίο επιτρόπευε η μητέρα του Μαρία των Μεδίκων. Κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας της εξασθένησε η βασιλική εξουσία, εξαιτίας της νέας διαμάχης, που ξέσπασε ανάμεσα στους Ουγενότους και τους Καθολικούς. Το 1614 και ενώ είχε την αντιβασιλεία η Μαρία των Μεδίκων, ανέβηκε στην εξουσία ο καρδινάλιος Ρισελιέ. Στη συνέχεια έγινε πρωθυπουργός του Λουδοβίκου ΙΓ΄ και πήρε στα χέρια του τον απόλυτο έλεγχο της

88

Γαλλία κρατικής μηχανής. Κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες για 20 ολόκληρα χρόνια, με σκοπό την αποκατάσταση της εξασθενημένης βασιλικής εξουσίας. Μια άλλη επιδίωξη του ήταν να μεταβάλει τη Γαλλία στο ισχυρότερο ευρωπαϊκό κράτος. Ο Ρισελιέ εξουδετέρωσε όλες τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και εκμηδένισε κυρίως την αντίδραση των ευγενών και των Ουγενότων. Επέβαλε βαριά φορολογία στους αγρότες και στους έμπορους των πόλεων, έδωσε νέα ώθηση στο εξωτερικό εμπόριο και συντέλεσε στην επέκταση των ορίων της Γαλλικής Αυτοκρατορίας στη Βόρεια Αμερική, την Καραϊβική, καθώς και σε άλλα μέρη του κόσμου. Επιτυχίες σημείωσε και στην εξωτερική πολιτική. Έτσι αντιτάχτηκε με επιτυχία στις πανίσχυρες αψβουργικές μοναρχίες της Αυστρίας και της Ισπανίας και γενικότερα προετοίμασε με το έργο του το δρόμο της απόλυτης μοναρχίας του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Το 1643 ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, σε πολύ νεαρή ηλικία. Κατά τα πρώτα 18 χρόνια της βασιλείας του είχε πρωθυπουργό τον καρδινάλιο Μαζαρέν (Μαζαρίνο), ο οποίος ακολούθησε την πολιτική του Ρισελιέ. Κατά την περίοδο που ο βασιλιάς ήταν ανήλικος ξέσπασε μια έντονη εσωτερική αντίδραση, η οποία όμως εκμηδενίστηκε και έτσι αποκαταστάθηκε το διεθνές γόητρο της Γαλλίας. Ο Λουδοβίκος, μετά την ενηλικίωσή του, άρχισε να κυβερνά μόνος του και εξελίχτηκε στον ισχυρότερο μονάρχη της Ευρώπης. Ανακάλεσε το Έδικτο της Νάντης και άρχισε άγριος διωγμός των Ουγενότων. Πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα και όσοι αρνούνταν να προσχωρήσουν στον Καθολικισμό θανατώνονταν. Πολέμησε εναντίον της Ισπανίας, της Ολλανδίας και της Αγγλίας, χωρίς να πετύχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Διακρινόταν για τις απολυταρχικές του αντιλήψεις και πίστευε ότι ήταν αντιπρόσωπος του Θεού στη γη. Κατά συνέπεια δεν ήταν υποχρεωμένος να λογοδοτήσει σε κανένα. Δική του ήταν η περίφημη φράση: «Το κράτος είμαι εγώ» (L' Etat c' est moi). Συγκέντρωσε στα χέρια του ολόκληρη την εξουσία, διακρίθηκε για την ισχύ και την μεγαλοπρέπεια του, για αυτό τον αποκάλεσαν «Βασιλιά Ήλιο». Με τις αρχές του 18oυ αιώνα συμπίπτει και η άνοδος στο θρόνο του Λουδοβίκο ΙΕ΄, δισέγγονου του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Φαινομενικά, η βασιλική εξουσία ήταν ισχυρή και ακμαία, αλλά κάτω από τη ψεύτικη αυτή εικόνα κρύβονταν και ενεργούσαν καταλυτικές δυνάμεις. Αποτέλεσμα του Επταετούς πολέμου ήταν να νικηθεί η Γαλλία από την Αγγλία και να χάσει τα περισσότερα από τα εδάφη της στη Βόρεια Αμερική. Το 1774 ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, ο οποίος βρήκε το λαό δυσαρεστημένο εξαιτίας των δυσμενών κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την εμφάνιση μιας μαζικής και μορφωμένης αστικής τάξης, προκάλεσε διάφορες διαμαρτυρίες, και εξεγέρσεις που κατέληξαν σε επανάσταση (1789). Η οικονομία της Γαλλίας είχε εξασθενίσει σημαντικά, εξαιτίας της βοήθειας που πρόσφερε στις επαναστατημένες αμερικανικές αποικίες εναντίον της Αγγλίας. Ο βασιλιάς βρέθηκε σε πολύ άσχημη θέση και για να εξοικονομήσει χρήματα, συγκάλεσε τους αντιπρόσωπους των τριών τάξεων, δηλ. των κληρικών, των ευγενών και των αστών. Έγινε μια απαγορευμένη συγκέντρωση στην αίθουσα του σφαιριστηρίου, κατά την οποία ορισμένοι αντιπρόσωποι της αστικής τάξης αυτοαναγορεύτηκαν σε Εθνοσυνέλευση και αποφάσισαν να καταρτίσουν το Σύνταγμα της χώρας. Στις 14 Ιουλίου 1789 Η Κατάληψη της Βαστίλης καταλήφθηκε από το λαό του Παρισιού η Βαστίλη, μια παλιά φυλακή, που συμβόλιζε τις καταπιέσεις του παλιού καθεστώτος. Τον Αύγουστο εκδόθηκε από την εθνοσυνέλευση η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με τα γεγονότα αυτά άρχισε επανάσταση, η οποία έπαιρνε όλο και σφοδρότερη μορφή. Το Σεπτέμβριο του 1792 Η Γαλλία ανακηρύχτηκε δημοκρατία, ενώ λίγους μήνες μετά αποκεφαλίστηκε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η γυναίκα του Μαρία Αντουανέτα. Την εξουσία πήραν στα χέρια τους ριζοσπάστες ηγέτες, όπως ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος, οι οποίοι άρχισαν να εξοντώνουν όλους τους πολέμιους της επανάστασης.

89

Γαλλία Στο μεταξύ η Γαλλία άρχισε εξωτερικούς πολέμους με πέντε δυνάμεις, ανάμεσα στις οποίες και η Αγγλία. Το καθεστώς της τρομοκρατίας έπαυσε το 1795 και κατά την επόμενη τετραετία η Γαλλία διακυβερνήθηκε από το Διευθυντήριο. Το 1799 ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Γαλλίας ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης, ο οποίος σχημάτισε την Υπατεία. Ήταν τριμελής επιτροπή, στην οποία πρώτος υπατός ήταν ο ίδιος και επομένως σ’ αυτόν άνηκε η πρωτοβουλία όλων των αποφάσεων. Ύστερα από διαταγή του συντάχτηκε ο γνωστός Ναπολεόντειος Κώδικας, που αποτελεί, ακόμα και σήμερα, το θεμέλιο του γαλλικού αστικού δικαίου. Οι σχέσεις της Γαλλίας με τον πάπα αποκαταστάθηκαν με την υπογραφή του Κονκορδάτου του 1801. Το 1804 ο Ναπολέοντας αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, νίκησε τους περισσότερους εχθρούς της χώρας του και κατόρθωσε να επεκτείνει το βασίλειο του. Το 1812, επικεφαλής της Μεγάλης Στρατιάς, μπήκε στη Ρωσία και κατέλαβε τη Μόσχα. Οι Ρώσοι υποχωρούσαν συνέχεια καταστρέφοντας καθετί που μπορούσε να εξυπηρετήσει τον εισβολέα. Ο Ναπολέοντας αναγκάστηκε να διατάξει την υποχώρηση προς τη Γαλλία, αλλά ο γαλλικός στρατός καταστράφηκε από τα χιόνια, το δυνατό κρύο και τις συνεχείς επιθέσεις των Ρώσων. Οι εχθροί του Ναπολέοντα, παίρνοντας θάρρος από την ήττα του στη Ρωσία, συνασπίστηκαν εναντίον του. Το 1814 παραιτήθηκε και εξορίστηκε στο νησί Έλβα της Μεσογείου. Στο μεταξύ, αυτοκράτορας της Γαλλίας έγινε ο Λουδοβίκος ΙΗ΄ και χώρα αποτέλεσε συνταγματική μοναρχία. Το Μάρτη του 1815 όμως ο Ναπολέοντας ξαναγύρισε στη Γαλλία και διακυβέρνησε τη χώρα μόνο για ένα διάστημα 100 ημερών. Ο Ναπολέοντας νικήθηκε οριστικά τον Ιούνιο του 1815 στο Βατερλό του Βελγίου από ένα πολυεθνικό στρατό, με επικεφαλής τον Άγγλο δούκα του Ουέλλινγκτον και τον Πρώσο στρατηγό φον Μπλύχερ. Λίγο αργότερα εξορίστηκε στο νησάκι του Νότιου Ατλαντικού, Αγία Ελένη, όπου και πέθανε, το 1821, από καρκίνο. Η περίοδος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΗ΄ και του Κάρολου Ι΄ σφραγίστηκε από το μεγαλύτερο περιορισμό των φιλελεύθερων δημοκρατικών θεσμών, που επέβαλε η γαλλική επανάσταση. Η αυξημένη δυσαρέσκεια των λαϊκών μαζών των πόλεων, όπου ήταν συγκεντρωμένη η μεταλλευτική και η υφαντουργική βιομηχανία, οδήγησε στο ξέσπασμα δύο διαδοχικών επαναστάσεων του 1830 και 1848. Πρόεδρος της Δεύτερης Δημοκρατίας εκλέχτηκε ο Λουδοβίκος Ναπολέοντας, που διέλυσε την εθνοσυνέλευση και στέφθηκε αυτοκράτορας το 1852. Τα επεκτατικά του σχέδια τόσο στο στρατιωτικό τομέα όσο και στο διπλωματικό επίπεδο έφεραν τη Γαλλία μπροστά σε νέα οικονομική αδυναμία. Τη στιγμή αυτή διάλεξε το ισχυρό πρωσικό βασίλειο υπό την ηγεσία του Βίσμαρκ για να κηρύξει τον πόλεμο τον Ιούλιο του 1870. Οι ειρηνευτικοί όροι υπήρξαν βαρύτατοι για την Γαλλία, της οποίας ο στρατός κατατροπώθηκε σε τρεις μήνες. Η δεύτερη αυτοκρατορία καταλύθηκε με το τέλος του γερμανογαλλικού πολέμου και με την προσάρτηση του μεγαλύτερου τμήματος της Αλσατίας και της Λωραίνης στο πρωσικό βασίλειο. Μετά τη συνθήκη του 1871, οι Γάλλοι επαναστάτησαν και ανακήρυξαν ξανά τη Γαλλία δημοκρατία. Οι εργάτες και φιλελεύθεροι του Παρισιού,εγκαθίδρυσαν δική τους εξουσία, τη γνωστή Παρισινή Κομμούνα. Ο στρατός των Βερσαλλιών κατέλυσε την Κομμούνα και με την Τρίτη Δημοκρατία η Γαλλία μπήκε σε νέα περίοδο ανάπτυξης. Η Γαλλία πήρε μέρος (ιδρυτικό μέλος) στην Αντάντ και πολέμησε στο πλευρό των Άγγλων κατά της Αυστροουγγαρίας. (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος). Με την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο και με τη βοήθεια των Άγγλων και των Αμερικανών κατόρθωσαν να απωθήσουν τους Γερμανούς από το γαλλικό έδαφος. Το 1919, με την Συνθήκη των Βερσαλλιών, η Γαλλία ανέκτησε την Αλσατία και τη Λωραίνη, ενώ η Γερμανία υποχρεώθηκε να καταβάλει πολεμική αποζημίωση τεράστιου ύψους. Στη δεκαετία 1930-40 η γαλλική οικονομία, ξαναβρήκε το ρυθμό της. Το Σεπτέμβριο του 1939, όταν οι στρατιές του Χίτλερ εισέβαλαν στην Πολωνία, η Γαλλία και η Αγγλία έσπευσαν σε βοήθεια, η οποία, όμως, περιορίσθηκε σε φραστικές επιθέσεις. Όμως, η Γερμανία εισέβαλε στη Γαλλία από τα σύνορα του Βελγίου, αχρηστεύοντας τη μεγάλη αμυντική γραμμή Μαζινό. Τον Ιούνιο του 1940 ο Στρατάρχης Φιλίπ Πεταίν υπέγραψε ανακωχή με τους Γερμανούς, με αποτέλεσμα την κατοχή ενός μεγάλου τμήματος της χώρας. Η μεγάλη μάζα πήρε ενεργά μέρος στο αντιστασιακό μέτωπο, οργανώνοντας από απεργίες μέχρι σαμποτάζ και ανταρτοπόλεμο. Ο στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ μπήκε επικεφαλής του κινήματος

90

Γαλλία των «Ελεύθερων Γάλλων» και έστειλε μήνυμα στο γαλλικό λαό. Μετά την απελευθέρωση έγινε προσωρινός πρωθυπουργός και πρόεδρος της Τέταρτης Δημοκρατίας. Εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας ο ρυθμός της ανασυγκρότησης της Γαλλίας από τον πόλεμο ήταν βραδύς. Από το 1949 και μετά, το σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής έφτασε στα προπολεμικά επίπεδα. Το ίδιο έγινε και με τη γεωργική παραγωγή και το εμπόριο. Πήρε ενεργό μέρος στην Ένωση της Ευρώπης για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συμμετείχε στο ΝΑΤΟ. Τα γεγονότα της Αλγερίας το 1958, διαδέχτηκε η Πέμπτη Δημοκρατία του Σαρλ Ντε Γκωλ. Ψηφίστηκε νέο σύνταγμα. Ο Ντε Γκωλ παρέμεινε πρόεδρος για 11 χρόνια, με το όνειρο να μετατρέψει τη Γαλλία σε μια «ηγετική δύναμη» στην Ευρώπη. Απέσυρε τη χώρα από το ΝΑΤΟ και αρνήθηκε επίμονα την είσοδο της Αγγλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε ΕΟΚ). Το 1969 απορρίφθηκε η πρόταση του για νέες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και μετά από αυτό παραιτήθηκε. Οι Γάλλοι εξέλεξαν δεύτερο πρόεδρο της Πέμπτης Δημοκρατίας τον γκωλικό Ζορζ Πομπιντού.

Τέχνες Αν και τα πρώτα δείγματα της τέχνης στην Γαλλία ξεκινούν την εποχή του Καρλομάγνου, μόνο από τον 10ο αιώνα και ύστερα αναπτύσσεται η καλλιτεχνική δραστηριότητα για να φτάσει σε μεγάλη ανάπτυξη τον επόμενο αιώνα. Στην Βουργουνδία και στην Προβηγκία ανευρίσκονται μοναστηριακά κτίσματα της ρομανικής αρχιτεκτονικής. Στο τέλος του Μεσαίωνα εξελίσσεται ο γοτθικός ρυθμός με τα λεπτά αρχιτεκτονικά μέλη και τους λεπτόμορφους σχηματισμούς. Αυτή η τάση διατηρείται ακόμη και μετά τα μέσα του 16ου αιώνα. Την επίδραση της Αναγέννησης την δέχτηκε η Γαλλία προς τα τέλη του 15ου αιώνα, κάτω από την λάμψη της Φλωρεντίας και την επίδραση των ιταλικών καλλιτεχνικών κέντρων της περιόδου. Οι Βερσαλλίες, το πιο πολυτελές ανάκτορο στην Ευρώπη, φανερώνουν την τάση για μεγάλα και πολυτελή αρχιτεκτονικά κτίσματα τον 17ο αιώνα. Ως αντίδραση στον κλασσικισμό έρχεται ο 18ος αιώνας, ο οποίος, όπως και στην λογοτεχνία, είναι διαποτισμένος από τα νέα κοινωνικά ρεύματα. Η σχέση καλλιτέχνη και κοινού γίνεται αμεσότερη. Η προσωπογραφία είναι κύριο γνώρισμα αυτής της εποχής. Αναφαίνεται, όμως, πάλι και νέο κύμα κλασικισμού, το οποίο διαφαίνεται στο Πάνθεον του Παρισιού. Ο 19ος αιώνας βλέπει το ξαναγύρισμα σε παλαιότερες μορφές, ενώ ταυτόχρονα ο νατουραλισμός και ο λογοτεχνικός ρομαντισμός επηρεάζουν τις τάσεις στις τέχνες. Στις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα επιβλήθηκε ο ιμπρεσιονισμός, ο οποίος διατηρήθηκε και στις αρχές του επόμενου. Μερικοί από τους εκπρόσωπους του ήταν οι Κλωντ Μονέ, Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ, Πωλ Γκωγκέν και Πωλ Σεζάν. Ο 20ος αιώνας έχει ανάμεικτες επιδράσεις και κατευθύνσεις. Ο κυβισμός, ο σουρεαλισμός, η αφηρημένη τέχνη, που αποτελούν το κοινό γνώρισμα της διεθνούς καλλιτεχνικής πορείας, σημαδεύουν και την αρχιτεκτονική και την γλυπτική.

Γράμματα Μεγάλη είναι η ανάπτυξη του γαλλικού πολιτισμού σε όλους τους τομείς καθώς και η επίδραση του σε όλο τον δυτικό πολιτισμό. Η ανάπτυξη του γαλλικού πολιτισμού ξεκίνησε τον Μεσαίωνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η βαθμιαία αλλοίωση της λατινικής γλώσσας στην Γαλατία κατέληξε στον σχηματισμό μιας νέας γλώσσας, της γαλλικής. Παραδοσιακά θεωρείται ότι οι "Όρκοι του Στρασβούργου" (842) είναι το πρώτο κείμενο που γράφτηκε στην γαλλική γλώσσα. Γενικά όμως θεωρείται ότι η γαλλική γλώσσα άρχισε να χρησιμοποιείται στα γραπτά κείμενα μετά τον 12ο αιώνα, όταν άρχισαν να παρουσιάζουν και έναν πραγματικά λογοτεχνικό χαρακτήρα.

91

Γαλλία

12ος και 13ος αιώνας Τα επικά ποιήματα υμνούν, εξαίρουν το πατριωτικό και θρησκευτικό ιδεώδες στην εποχή των σταυροφοριών. Το "Τραγούδι του Ρολάνδου" (12ος αιώνας) είναι το ωραιότερο από αυτά. Ακολουθούν τα ιπποτικά μυθιστορήματα με θέματα από πολεμικές και ερωτικές περιπέτειες. Φανερώνουν μια κοινωνία που εμπνέεται από το ιπποτικό πνεύμα, όπως τα έργα "Τριστάνος και Ιζόλδη", οι "Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης" κ.α. Τότε δημιουργείται και η λυρική ποίηση, καθώς και το ξεκίνημα μιας αστικής λογοτεχνίας με σατιρικές και ηθικολογικές διαθέσεις. Παράλληλα εμφανίζεται το θεατρικό είδος.

14ος και 15ος αιώνας Αν και σε αυτήν την περίοδο καλλιεργήθηκαν τα είδη λόγου που άνθισαν στους προηγούμενους αιώνες, χαρακτηριστικό της είναι η ανάπτυξη της δραματικής τέχνης.Το θέατρο εμπνέεται πάντα από θέματα θρησκευτικά, δημιουργεί όμως διάφορα μυστήρια με θέματα παρμένα από την Αγία Γραφή.Η κωμωδία επηρεάζεται από την Ιταλία.

16ος αιώνας Το έργο του Ραμπελέ εκφράζει τον ουμανισμό της αναγέννησης που ζητά να βρει στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ένα νέο ιδεώδες.Έπειτα από το 1550 και η λυρική ποίηση ξαναγεννιέται, χάρη στο Ροντάρ και την κίνηση της Πλειάδας, ομάδας λογοτεχνών με στόχο την δημιουργία γαλλικής λογοτεχνίας που μπορεί να συναγωνιστεί την ιταλική. Ο Μοντέν αναζητώντας νέους δρόμους θα επηρεάσει σοβαρά τον επόμενο αιώνα με τα δοκίμιά του.

17ος αιώνας Στο πρώτο μισό του αιώνα οι συγγραφείς προσπάθησαν να βάλουν σε τάξη τα λογοτεχνικά είδη και τις διάφορες μορφές της σκέψης. Ο Καρτέσιος (René Descartes) καθιερώνει μία παγκόσμια μέθοδο κριτικής. Ο Κορνέιγ (Corneille) χαρίζει στην τραγωδία την κανονική της δομή. Ο Πασκάλ (Pascal) εκφράζεται σε μια φωτεινή πρόζα που επηρεάζει όλη τη ηθική του αιώνα. Όλοι αυτοί οι συγγραφείς προετοιμάζουν τον δρόμο στους λογοτέχνες που έπειτα από το 1660 θα ενσαρκώσουν το κλασσικό ιδεώδες. Τα έργα τους τείνουν προς την τελειότητα, χάρη στην κοινωνικότητα της μορφής, την αρμονία της σύνθεσης και την ακρίβεια της έκφρασης. Τα μεγάλα κλασσικά έργα είναι:οι μύθοι του Λα Φοντέν (La Fontaine), οι κωμωδίες του Μολιέρου (Molière), οι τραγωδίες του Ρακίνα (Racin), η ποίηση του Μπουαλό. Στην περίοδο από το 1680 ως την Γαλλική Επανάσταση αναπτύχθηκε το κίνημα του Διαφωτισμού, που στηρίχθηκε στον ορθολογισμό και ευνόησε την ανάπτυξη της φιλοσοφίας και των φυσικών επιστημών. Οι ριζοσπαστικές ιδέες του γαλλικού διαφωτισμού διαδόθηκαν στην προεπαναστατική Ελλάδα, όπου βρήκαν ένθερμους υποστηρικτές.

18ος αιώνας Το κριτικό πνεύμα που γεννήθηκε από τον καρτεσιανό ορθολογισμό αναπτύσσεται.έτσι κυριαρχούν τα έργα σε πεζό λόγο, που αποσκοπούν στο να πείθουν με την ανάλυση και την συζήτηση σχετικά με θέματα που αναφέρονται στην φυσική, την κοινωνία και την πολιτική.Οι μεγάλοι φιλόσοφοι αυτού του αιώνα είναι ο Βολταίρος, που το γόητρο του καλύπτει όλους τους άλλους, ο Μοντεσκιέ, ο Ντιντερό και ο Ρουσώ.

19ος αιώνας Ο ερχομός του ρομαντισμού προαναγγέλλεται με τα έργα του μεγάλου φιλέλληνα Σατομπριάν και της κυρίας Ντε Σαέλ. Ο ρομαντισμός αυτός αποτελεί μία αντίδραση στην κλασική τάξη, γιατί θέλει να αφήσει κάθε ελευθερία στον συγγραφέα. Η καθαυτή ρομαντική επανάσταση ξέσπασε πρώτα στο θέατρο και στο μυθιστόρημα και αργότερα στην ποίηση. Η κριτική εκπροσωπείται από τον Σεν Μπεβ, η ιστορία από τους Τιερί και Μισελιέ, η φιλοσοφία από τον εκλεκτισμό του Βικτόρ Κουζέν και τον θετικισμό του Ογκίστ Κοντ.

92

Γαλλία Από το 1850 αναφαίνονται νέες τάσεις, που, αν και εξωτερικά είναι αντίθετες στον ρομαντισμό, πηγάζουν συχνά από το ρεύμα του. Στην ποίηση διακρίνονται οι παρνασσικοί Θεόφιλος Γκοτιέ και Λεκόντ ντε Λιλ. Οι Σαρλ Μπωντλέρ, Αρθούρος Ρεμπώ και Πολ Βερλέν δημιουργούν την κίνηση του Συμβολισμού. Στο μυθιστόρημα κυριαρχεί ο ρεαλισμός, με τα έργα του Γκυστάβ Φλομπέρ και την νατουραλιστική σχολή του Εμίλ Ζολά. Στο θέατρο θριαμβεύουν τα δράματα του Αλέξανδρου Δουμά.

20ός αιώνας Η γαλλική λογοτεχνία του 20ού αιώνα δέχεται βαθιά επίδραση από τις πολιτικές, ηθικές, καλλιτεχνικές και ιστορικές κρίσεις. Το λογοτεχνικό κίνημα που κυριαρχεί στη Γαλλία του 20ού αιώνα είναι ο υπερρεαλισμός (surrealisme) με εκπροσώπους όπως οι Αντρέ Μπρετόν (André Breton), θεμελιωτή του κινήματος, και Ρομπέρ Ντενό (Robert Desnos), ενώ στην φιλοσοφία αναδεικνύεται ο υπαρξισμός, με θεμελιωτές τον Ζαν Πολ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) και τον Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus). Το νέο μυθιστόρημα (Nouveau Roman), θεωρητικοποιημένο από τον Αλαίν Ρομπ - Γκριγιέ (Alain Robbe-Grillet) αρχικά περιλαμβάνει λίγους λογοτέχνες, οι οποίοι, όμως, εμπνέουν με την σειρά τους άλλους σημαντικούς συγγραφείς, όπως οι Ζαν Φιλίπ Τουσαίν (Jean-Philippe Toussaint), Κριστιάν Οστέρ (Christian Oster) κ. ά. Σημαντικές λογοτεχνικές μορφές του αιώνα υπήρξαν, επίσης, η Μαργκερίτ Ντυράς (Marguerite Duras), Μαργκερίτ Γιουρσενάρ (Marguerite Yοurcenar) - αν και Βελγικής καταγωγής η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στην Γαλλική Ακαδημία, Μπορίς Βιάν, Μαρσέλ Προυστ (Marcel Proust), Ρεϊμόν Κενό (Raymond Queneau), Αντρέ Μαλρώ (André Malraux), Ανρί Τρουαγιά (Henri Troyat), Σιμόν ντε Μποβουάρ (Simone de Beauvoir) και ο Ζορζ Σιμενόν (Georges Simenon), συγγραφέας "ρομάν νουάρ".

Διακυβέρνηση Στις 21 Ιουλίου του 2008[4] το Κοινοβούλιο ενέκρινε οριακά, με 539 ψήφους υπέρ έναντι 537 κατά, την τροποποίηση του Συντάγματος. Στις 24 Μαρτίου του 2009 η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα καταβάλει αποζημιώσεις σε πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό όπως επίσης και σε κατοίκους που παρουσίασαν προβλήματα υγείας συνεπεία των πυρηνικών δοκιμών της χώρας, αρχικά στην Αλγερία και στη συνέχεια στη Γαλλική Πολυνησία εντός 30 ετών.[5] Η κυβέρνηση Σαρκοζί ψήφισε ένα νέο συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο, που πυροδότησε αντιδράσεις σε όλη την Γαλλία. Με βάση αυτό, το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση αυξήθηκε από τα 60 στα 62 χρόνια.[6]

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[3] .

Εκλογές για Γερουσία, 2008 Οι έμμεσες εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Γερουσίας από εκλογικό σώμα (για 114 επί συνόλου 343 εδρών) διεξήχθησαν στις 21 Σεπτεμβρίου του 2008.[7] Μετά τη διεξαγωγή των εκλογών, ο αριθμός των γερουσιαστών αυξήθηκε από 331 σε 343. Για πρώτη φορά στον Άγιο Βαρθολομαίο και στον Άγιο Μαρτίνο εξελέγησαν από δύο γερουσιαστές. Στη Γαλλική Πολυνησία επίσης εξελέγησαν για πρώτη φορά δύο γερουσιαστές.[8] Επίσης, οι εκλογές αυτές ήταν οι τελευταίες με το παλαιό σύστημα, δηλαδή εκλογή των γερουσιαστών για θητεία 9 ετών σε τρεις φάσεις. Από το 2011 και έπειτα, η θητεία των γερουσιαστών θα είναι έξι χρόνια και θα γίνονται εκλογές σε δύο φάσεις.[9]

93

Γαλλία

94

Αποτελέσματα Κόμματα και συνασπισμοί

Βραχυγρ. 2004 a

2008

±

Ένωση για ένα Λαϊκό Κίνημα (Union pour un mouvement populaire)

UMP

159

56

149

–10

Ένωση για τη Γαλλική Δημοκρατία-Κεντρώα Ένωση-UDF]] (Union centriste–Union pour la démocratie française)

UC-UDF

30

4

29

–1

189

60

178 –11

PS

95

29

117

+22

CRC

23

3

23

±0

118

32

140 +22

RDSE

17

8

15

–2

NI

6

1

6

±0

331 114

339

+8

Σύνολο "Προεδρική Πλειοψηφία" (Δεξιά) Σοσιαλιστικό Κόμμα (Parti socialiste) Κομμουνιστικό, Ρεπουμπλικανικό και Κόμμα για τον Πολίτη (Communiste, républicain, et citoyen) Σύνολο για την Αριστερά Ευρωπαϊκός Δημοκρατικός και Σοσιαλιστικός Συναγερμός (Rassemblement démocratique et social européen) Non-Inscrits Σύνολο a - Έδρες για εκλογή (Σειρά A) Πηγή: La Chaîne parlementaire

Στρατός Στις 11 Μαρτίου του 2009 ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ανακοίνωσε επίσημα την επιστροφή - έπειτα από 43 χρόνια -της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. [10] Εξαιτίας της απόφασης αυτής, η κυβέρνηση του Σαρκοζύ ήρθε αντιμέτωπη με πρόταση μομφής. Με 329 ψήφους κατά της πρότασης μομφής έναντι 238 υπέρ η κυβέρνηση έλαβε την ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο στις 17 Μαρτίου του 2009[11] . Η Γαλλία διατηρεί στρατιωτικές βάσεις σε άλλες χώρες. Στις 26 Μαΐου του 2009 ο πρόεδρος Σαρκοζί εγκαινίασε στρατιωτική βάση στο Αμπού Ντάμπι (στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).[12]

Πηγές [1] Insee (http:/ / www. insee. fr/ fr/ themes/ document. asp?ref_id=ip1276#inter1) [2] Εκτίμηση Οκτωβρίου 2009 (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2006& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=132& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=36& pr. y=0) ΔΝΤ [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ fr. html) [4] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=921295& lngDtrID=245) Οριακά εγκρίθηκε η συνταγματική αναθεώρηση του Σαρκοζί, 21-7-2008. [5] Το Βήμα (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=41& nid=998361), 24-3-2009. [6] BBC (http:/ / www. bbc. co. uk/ news/ world-europe-11610601), 22-10-2010. [7] Γαλλικές εκλογές Γερουσίας 2008 (http:/ / www. senat. fr/ senateurs/ elections/ 2008/ ) [8] Tong Sang To Contest French Senate Elections, Pacific Magazine, 25 Αυγούστου 2008. [9] Le Figaro (http:/ / www. lefigaro. fr/ politique/ 2008/ 09/ 20/ 01002-20080920ARTFIG00199-senat-la-droite-devrait-contenir-la-poussee-de-la-gauche-. php) [10] Το Βήμα (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artId=258883), 12 Μαρτίου 2009. [11] BBC News (http:/ / news. bbc. co. uk/ 1/ hi/ world/ europe/ 7948133. stm), Sarkozy survives vote over Nato, 17 Μαρτίου 2009. [12] Times (http:/ / www. timesonline. co. uk/ tol/ news/ world/ europe/ article6367036. ece), France sends signal to Iran with opening of Abu Dhabi airbase, 26 Μαΐου 2009.

bjn:Parancis gag:Franțiya koi:Франс pfl:Frongraisch

95

Γερμανία Γερμανία Συντεταγμένες: 51°09′54″N 10°27′19″E51.165, 10.4553 [1]

Σημαία της Γερμανίας Εθνόσημο της Γερμανίας Εθνικός ύμνος: Το τραγούδι των Γερμανών (Ενότητα, δικαιοσύνη και ελευθερία - "Einigkeit und Recht und Freiheit")

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Βερολίνο 52°31′N 13°24′E52.517, 13.4 [2]

Επίσημες γλώσσες

Γερμανική

Πολίτευμα

Ομοσπονδιακή Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Κρίστιαν Βουλφ Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ

Ίδρυση • Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία • Γερμανική Αυτοκρατορία • Ομοσπονδιακή Δημοκρατία • Επανένωση • Ισχύον Σύνταγμα

962 18 Ιανουαρίου 1871 23 Μαΐου 1949 3 Οκτωβρίου 1990 23 Μαΐου 1949, καθιερ. στην ενωμένη Γερμανία το 1990.

Γερμανία

96

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

357.021 km2 (62η) 2,416 3.621 χμ. 2.389 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

82.062.249[1] (14η) 82.515.988 229 κατ./km² (55η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

2.859,776 δισ. $[2] 34.905 $[2]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

3.332,803 δισ. $[2] 40.678 $[2]

ΔΑΑ (2010)

0,885 (10η) – πολύ υψηλή

Νόμισμα

Ευρώ1 (€) (EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.de και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+49

1

Πριν από το 1999: Γερμανικό Μάρκο

Η Γερμανία, επίσημα Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (γερμ. Bundesrepublik Deutschland) είναι μία από τις μεγαλύτερες σε πληθυσμό χώρες της Ευρώπης, η πολυπληθέστερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κινητήρια δύναμή της, και μία από τις σημαντικότερες βιομηχανικές και ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Συνορεύει προς τα βόρεια με τη Δανία, στα ανατολικά με την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, στα νότια με την Αυστρία και την Ελβετία και στα δυτικά με τη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Στα βόρεια βρέχεται από τη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική. Η Γερμανία (η τότε Δυτική Γερμανία) είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορία Πριν από περίπου 5.000 χρόνια εμφανίζονται οι πρώτοι οικισμοί στον χώρο της σημερινής Γερμανίας. Από το 58 π.Χ. και μετά, τα νερά του Ρήνου αποτελούν το φυσικό σύνορο μεταξύ της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και των γερμανικών φύλων. Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. οι Ρωμαίοι δοκιμάζουν να επεκταθούν ανατολικά του ποταμού (Μεγάλη Γερμανία), αλλά η προσπάθεια αποτυγχάνει. Μεταξύ του 1ου και του 6ου αιώνα τα γερμανικά φύλα εξαπλώνονται στην Ευρώπη και αναμιγνύονται με τους Κέλτες. Μεγάλες εκτάσεις των σημερινών ανατολικών κρατιδίων της Γερμανίας παραμένουν μέχρι τα τέλη του μεσαίωνα πολιτιστικά στον σλαβικό χώρο. Υπό της ηγεσίας του Καρλομάγνου, το Βασίλειο των Φράγκων αγωνίζεται από το 800 και μετά να γίνει πρώτη ευρωπαϊκή δύναμη. Η αυτοκρατορία του όμως δεν θα διαρκέσει για πολύ: κατά τη Συνθήκη του Βερντέν, που υπογράφεται στην ομώνυμη πόλη το 843 οι τρεις εγγονοί του Καρλομάγνου διαιρούν το τεράστιο αυτοκρατορικό κράτος του στο γαλλόφωνο Δυτικό Βασίλειο των Φράγκων και το γερμανόφωνο Ανατολικό Βασίλειο των Φράγκων. Στις 2 Φεβρουαρίου του 962 ο Όθων Α' στέφεται στη Ρώμη πρώτος αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους, η οποία όμως με την πάροδο των αιώνων διαιρείται σε πολυάριθμα

Γερμανία ανεξάρτητα βασίλεια και ελεύθερες πόλεις (Freie Reichsstadt). Τέλος, μετά τον Τριακονταετή πόλεμο (1618-1648) ο οποίος χωρίζει τη δυτική Ευρώπη σε καθολικούς και προτεστάντες, o αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας χάνει την δύναμή του και ντε φάκτο παραμένει συμβολική μορφή. Το 1806 ο Ναπολέων Βοναπάρτης αναγκάζει τον τότε ο αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Φραγκίσκο Β', να παραιτηθεί. Κατόπιν ενώνει πολλά από τα γερμανικά βασίλεια, στα οποία ενσωματώνει και πολλές ανεξάρτητες (άλλωτε περισσότερες από 80). Το Κογκρέσο της Βιέννης συνεχίζει την πολιτική της ένωσης με τελικό αποτέλεσμα την ίδρυση της Γερμανικής Ομοσπονδίας, η οποία αποτελείται από 38 γερμανικά κράτη. Η ισχυρότερη δύναμη εντός της χαλαρής αυτής ομοσπονδίας είναι η Αυστρία. Οι συνεχείς συγκρούσεις μεταξύ της Αυστρίας και της νέας γερμανικής δύναμης Πρωσίας οδηγούν στον Γερμανο-αυστριακό πόλεμο του 1866. Αφού η Πρωσία νικά την Αυστρία, η Γερμανική Ομοσπονδία διαλύεται. Μετά το Γάλλο-Πρωσικό πόλεμο του 1871/72 ιδρύεται η Γερμανική Ομοσπονδία του Βορρά με πρώτη δύναμη την Πρωσία και δίχως την Αυστρία. Το ίδιο έτος οι Γερμανοί ηγεμόνες ανακηρύττουν στα ανάκτορα των Βερσαλλιών την Γερμανική Ομοσπονδιακή Αυτοκρατορία (το Ράιχ) και προσφέρουν το στέμμα στον Γουλιέλμο Α' της Πρωσίας. O Ότο φον Βίσμαρκ ονομάζεται καγκελάριος της αυτοκρατορίας. Στα τέλη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και η γερμανική μοναρχία βρίσκει το τέλος της. Ο Γουλιέλμος Β' παραιτείται και το Ράιχ μετατρέπεται σε κοινοβουλευτική δημοκρατία. Με την συνθήκη των Βερσαλλιών οι Γερμανοί χάνουν μεγάλες Ανακήρυξη του Γερμανικού Ράιχ στο παλάτι των κατειλημμένων Βερσαλλιών στο Παρίσι, 1871. Ο Μπίσμαρκ φοράει τα άσπρα. εκτάσεις (στο σύνολο περίπου 11%) του κράτους τους στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Τσεχοσλοβακία, τη Δανία, τη Λιθουανία και τη Πολωνία. Επίσης χάνουν όλες τις αποικίες τους και υποχρεώνονται να πληρώνουν αρκετά μεγάλο ετήσιο ποσό επανορθώσεων στις νικητήριες δυνάμεις για περίπου 80 χρόνια. Μετά την πτώση της Γερμανικής Δημοκρατίας η Γερμανία της μορφής του Τρίτου Ράιχ ακολουθεί από το 1933 αυστηρή επεκτατική πολιτική: To 1938 o ηγέτης της Γερμανίας, Αδόλφος Χίτλερ, ενσωματώνει την πατρίδα του Αυστρία και εξασφαλίζει με την συμφωνία του Μονάχου την προσάρτηση της Σουδητίας (περιοχή Γερμανόφωνων της Τσεχοσλοβακίας). Με την γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας στις 1 Σεπτεμβρίου 1939 αρχίζει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο οποίος για την Γερμανία λήγει στις 8 Μαΐου 1945 με συνθηκολόγηση άνευ όρων. Πριν, στις 30 Απριλίου, ο Χίτλερ αυτοκτονεί ενώ το 1946 οι επιζώντες πολιτικά και στρατιωτικά κυρίως υπεύθυνοι καταδικάζονται στην Δίκη της Νυρεμβέργης. Οι νικητήριες δυνάμεις ΗΠΑ, ΕΣΣΔ και Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και η κατοπινή κατοχική δύναμη Γαλλία ιδρύουν στις κατεχόμενες ζώνες τους νέο δημοκρατικό κράτος ενώ η σταλινική Σοβιετική Ένωση ιδρύει σοσιαλιστικό κράτος. H Γερμανία χάνει μεγάλα τμήματα της ανατολικής επικράτειάς της, τα οποία αποδίδονται κυρίως στην Πολωνία, ενώ το βόρειο τμήμα της ανατολικής Πρωσίας ενσωματώνεται στην ΕΣΣΔ. Στις 23 Μαΐου 1949 ψηφίζεται το σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, η οποία ιδρύεται στις τρεις ζώνες κατοχής των δυτικών δυνάμεων. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ιδρύεται στις 7 Οκτωβρίου 1949 στην σοβιετική ζώνη. Μεγάλες εκτάσεις (της ανατολής) του πρώην Γερμανικού Ράιχ

97

Γερμανία παραχωρούνται στις γειτονικές χώρες. Ο κατοπινός ψυχρός πόλεμος μεταξύ ανατολής και δύσεως χωρίζει την κεντρική Ευρώπη, συμπεριλαμβάνοντας τα δύο γερμανικά κράτη με το λεγόμενο "σιδηρούν παραπέτασμα" (βλ. Τείχος του Βερολίνου). Στα τέλη της δεκαετίας του '80 η αλλαγή της ηγεσίας της Σοβιετικής Ενώσεως οδηγεί σε πολιτική σύγκλισης, σε (ειρηνικές) επαναστάσεις και τελικά στην πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας και των άλλων χωρών μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Με την πτώση του σιδηρούν παραπετάσματος στην κεντρική Ευρώπη ανοίγουν και τα σύνορα μεταξύ δυτικής και ανατολικής Γερμανίας. Στις 3 Οκτωβρίου 1990 πραγματοποιείται η προσχώρηση της Ανατολικής Γερμανίας στο δυτικό κράτος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Οι δυνάμεις κατοχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταλείπουν την χώρα, γεγονός που για την Γερμανία σημαίνει την επαναφορά της ανεξαρτησίας της.

Γεωγραφία Ξεκινώντας από τον βορρά και προχωρώντας προς το νότο διακρίνονται τέσσερις φυσικές περιοχές που διαφέρουν μεταξύ τους: το Γερμανικό Βαθύπεδο (Norddeutsche Tiefebene), τα Μεσαία Όρη (Mittelgebirge), το Σουηβοβαυαρικό Υψίπεδο (Nördliches Alpenvorland) και οι Γερμανικές Άλπεις (Ostalpen). Το Γερμανικό Βαθύπεδο κλείνεται στα νότια από τους ορεινούς όγκους της κεντρικής Ευρώπης ενώ στα βόρεια κατεβαίνει προς τις πεδινές λεκάνες που βρέχονται από τη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική Θάλασσα και γενικώς έχει όψη μάλλον ομοιόμορφη. Τα Μεσαία Όρη δεν έχουν πραγματική μορφολογική ενότητα. Το ίδιο το βόρειο όριο με το βαθύπεδο είναι συχνά ασαφές και μερικές φορές πολύ έντονο με μεγάλες προεξοχές. Στα νότια, στην περιοχή του άνω Δούναβη περίπου, τα Μεσαία Όρη αποτελούν προϊόν πολύπλοκων ορογενετικών και ηπειρογενετικών φαινομένων που ανάγονται στην πρωτογενή εποχή. Ερκύνιες ορογενετικές κινήσεις παραμόρφωσαν έντονα την περιοχή ώστε να καταλήξει σε σειρά πολλών λόφων που σκεπάστηκε πολλές φορές από τα νερά της θάλασσας. Έπειτα από την αλπική ορογένεση, η περιοχή καλύφτηκε από ακανόνιστες οροσειρές που προκάλεσαν τεκτονικές μετατοπίσεις. Νότια του Δούναβη υψώνεται βαθμιαία το Σουηβοβαυαρικό Υψίπεδο, το οποίο αποτελεί κεντρικό τμήμα της εκτεταμένης περιοχής των υποαλπικών υψωμάτων, που απλώνονται στους πρόποδες των εξωτερικών πλαγιών των Άλπεων, ανάμεσα στη Σαβοΐα και στη λεκάνη της Βιέννης, πλούσια σε βοσκότοπους και δάση κωνοφόρων. Το γερμανικό τμήμα των Άλπεων αποτελεί στενή λωρίδα μονάχα που αντιστοιχεί στο Βαυαρικό οροπέδιο και τις Βαυαρικές Προάλπεις. Ψηλότερη κορυφή των Γερμανικών Άλπεων και συγχρόνως ολόκληρης της Γερμανίας είναι η Τσούγκσπιτσε στη Βαυαρία, που φτάνει τα 2.962 μ.

Κλίμα Το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας έχει ένα εύκρατο κλίμα με εποχικές διακυμάνσεις, ενώ γενικά επικρατούν υγροί δυτικοί άνεμοι. Το κλίμα επηρρεάζεται από το βόρειο Ατλαντικό ρεύμα, ως βόρεια προέκταση του Ρεύματος του Κόλπου. Αυτά τα θερμά νερά επηρρεάζουν τις βόρειες παράκτιες στη Βόρεια Θάλασσα περιοχές, συμπεριλαμβάνοντας τη χερσόνησο της Γιουτλάνδης και τις περιοχές κατά μήκος του Ρήνου, ο οποίος εκβάλλει στη Βόρεια Θάλασσα. Αυτό έχει ως συνέπεια την παρουσία ωκεάνιου κλίματος στις βορειοδυτικές και βόρειες περιοχές, με μέγιστη βροχόπτωση το καλοκαίρι και παρουσία υετού όλο το χρόνο. Οι χειμώνες είναι ήπιοι και τα καλοκαίρια δροσερά, αν και σε ορισμένες περιοχές οι θερμοκρασίες υπερβαίνουν και τους 30 °C για παρατεταμένες περιόδους. Στα ανατολικά της χώρας το κλίμα είναι περισσότερο ηπειρωτικό, με ψυχρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια, αλλά και με παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας. Η κεντρική και νότια Γερμανία αποτελούν κλιματικά μεταβατικές περιοχές από μέσο ωκεάνιο κλίμα σε ηπειρωτικό ή ορεινό, ιδιαίτερα προς την περιοχή των Άλπεων. Ακόμα και εδώ όμως, οι καλοκαιρινές

98

Γερμανία θερμοκρασίες είναι πιθανό να υπερβούν και τους 30 °C την καλοκαιρινή περίοδο.

Πολίτευμα Το πολίτευμα της Γερμανίας είναι Ομοσπονδιακή Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αρχηγός κράτους είναι ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος, ο οποίος είναι ο εγγυητής του πολιτεύματος και εκπροσωπεί το γερμανικό κράτος διεθνώς.[3] Η θητεία του διαρκεί πέντε χρόνια. Αρχηγός της κυβέρνησης είναι ο Καγκελάριος, ο οποίος ασκεί εκτελεστική εξουσία. Σήμερα Πρόεδρος είναι ο Κρίστιαν Βουλφ και Καγκελάριος η Άνγκελα Μέρκελ. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο υπάρχουν δύο νομοθετικά σώματα: η Ομοσπονδιακή Βουλή (Bundestag) και το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο (Bundesrat). Τα μέλη της Ομοσπονδιακής Βουλής εκλέγονται απ' ευθείας από το λαό σε εθνικό επίπεδο κάθε τέσσερα χρόνια. Αρμοδιότητα της Ομοσπονδιακής Βουλής είναι και η εκλογή του Καγκελάριου.[4] Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο αντιπροσωπεύει τα ομόσπονδα κρατίδια και τα μέλη του ορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατιδίων.[5]

Κόμματα Στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας κυριαρχούν δύο κόμματα: το Χριστιανοδημοκρατικό (CDU) και το Σοσιαλδημοκρατικό (SPD). Καθώς το εκλογικό σύστημα ευνοεί τη δημιουργία συνασπισμών, άλλα μικρότερα κόμματα έχουν κατά καιρούς συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Σήμερα εκτός των CDU/CSU και SPD στην Ομοσπονδιακή Βουλή μετέχουν το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FPD), Η Αριστερά (Die Linke) και η Συμμαχία '90/Οι Πράσινοι (Bündnis 90/Die Grünen).[6] Στις εκλογές του 2005 το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν περίπου ισόπαλο για τα δύο μεγάλα κόμματα, με βραχεία κεφαλή του CDU. Έτσι σχηματίστηκε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού με Καγκελάριο την αρχηγό των χριστιανοδημοκρατών Άνγκελα Μέρκελ. Στις εκλογές του 2009 πρώτα κόμμα αναδείχτηκαν και πάλι οι χριστιανοδημοκράτες. Η Άνγκελα Μέρκελ αναμένεται να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τους ελεύθερους δημοκράτες που ενίσχυσαν σημαντικά τα ποσοστά τους.[7]

Διοικητική διαίρεση Η Γερμανία διαιρείται σε δεκαέξι ομόσπονδα κρατίδια, τα λεγόμενα Bundesländer (στον ενικό Bundesland). Το κάθε ομόσπονδο κρατίδιο έχει τη δική του κυβέρνηση και το δικό του κοινοβούλιο καθώς και τα δικά του σύμβολα (σημαία, εθνόσημο). Ορισμένα μάλιστα έχουν το δικό τους εθνικό ύμνο, όπως π.χ. η Βαυαρία. Ο αρχηγός του κάθε κράτους κατέχει τον τίτλο του πρωθυπουργού (γερμαν. Ministerpräsident). Από τα δεκαέξι κρατίδια, τα τρία αποτελούν κρατίδια-πόλεις. Αυτά είναι: η πρωτεύουσα Βερολίνο, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και κύριο λιμάνι της χώρας το Αμβούργο καθώς και η Βρέμη. Οι δύο τελευταίες πόλεις έχουν μακρά παράδοση αυτονομίας που χρονολογείται από τα ύστερα μεσαιωνικά έτη, όταν αμφότερες αποτελούσαν μέλη της Χανσεατικής Ένωσης. Τα υπόλοιπα δεκατρία κρατίδια αποτελούν είτε την ιστορική συνέχεια Κρατίδια της Γερμανίας ανεξαρτήτων γερμανικών κρατών πριν από την ένωση του 1871 (όπως π.χ. η Βαυαρία, η Έσση), άλλα δημιουργήθηκαν μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (όπως η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, η Κάτω Σαξωνία). Μετά την επανένωση του 1990 δημιουργήθηκαν πέντε νέα κρατίδια

99

Γερμανία

100

από τα εδάφη της Ανατολικής Γερμανίας, των οποίων οι ονομασίες αντιστοιχούν είτε σε ιστορικά κράτη προ του 1871 (π.χ. η Σαξωνία) είτε σε ιστορικές περιοχές (π.χ. το Βρανδεμβούργο). Τα μεγάλα σε πληθυσμό ομόσπονδα κρατίδια υποδιαιρούνται σε μικρότερες διοικητικές ενότητες, αντιστοίχων των ελληνικών νομών. Στα ελληνικά Ομόσπονδο κρατίδιο

Στα γερμανικά Πρωτεύουσα

Bundesland

Hauptstadt

1

Βάδη-Βυρτεμβέργη

Στουτγκάρδη

Baden-Württemberg

Stuttgart

2

Βαυαρία

Μόναχο

(Freistaat) Bayern

München

3

Βερολίνο

Βερολίνο

Berlin

Berlin

4

Βρανδεμβούργο

Πότσνταμ

Brandenburg

Potsdam

5

Βρέμη

Βρέμη

(Freie Hansestadt) Bremen

Bremen

6

Αμβούργο

Αμβούργο

(Freie und Hansestadt) Hamburg Hamburg

7

Έσση

Βισμπάντεν

Hessen

Wiesbaden

8

Μεκλεμβούργο-Προπομερανία Σβερίν

Mecklenburg-Vorpommern

Schwerin

9

Κάτω Σαξωνία

Ανόβερο

Niedersachsen

Hannover

10 Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία

Ντίσελντορφ

Nordrhein-Westfalen

Düsseldorf

11 Ρηνανία-Παλατινάτο

Μάιντς

Rheinland-Pfalz

Mainz

12 Σάαρλαντ

Σααρμπρίκεν

Saarland

Saarbrücken

13 Σαξωνία

Δρέσδη

(Freistaat) Sachsen

Dresden

14 Σαξωνία-Άνχαλτ

Μαγδεβούργο

Sachsen-Anhalt

Magdeburg

15 Σλέσβιχ-Χολστάιν

Κίελο

Schleswig-Holstein

Kiel

16 Θουριγγία

Έρφουρτ

(Freistaat) Thüringen

Erfurt

Πόλεις Οι πέντε μεγαλύτερες πόλεις της Γερμανίας ( 31 Μαρτίου 2005): 1. 2. 3. 4. 5.

Βερολίνο με 3.391.407 κάτοικους Αμβούργο με 1.736.752 κάτοικους Μόναχο με 1.397.537 κάτοικους Κολωνία με 975.907 κάτοικους Φρανκφούρτη με 657.126 κάτοικους

Οικονομία Η οικονομία της Γερμανίας βασίζεται κυρίως στον βιομηχανικό στον τομέα παροχής υπηρεσιών. Ενώ μεγάλες εκτάσεις της χώρας καταλαμβάνονται από αγροτικές καλλιέργειες, μόνο το 2-3% του πληθυσμού ασχολείται με τον τομέα αυτό, λόγω της μηχανοποίησης των καλλιεργειών. Με ΑΕΠ 2.714.418 εκατομμυρίων δολαρίων (2005), η Γερμανία αποτελεί την μεγαλύτερη εθνική οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την τρίτη μεγαλύτερη παγκοσμίως. Εκτός αυτού, είναι η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα του κόσμου. Όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο, η Γερμανία είναι, βάσει Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Index), 19η στον κόσμο, ενώ η World Bank Group εκτιμά την ευημερία ανά κάτοικο ως την 5η μεγαλύτερη στον κόσμο, μετά από Ελβετία, Δανία, Σουηδία και ΗΠΑ.

Γερμανία

Δημογραφία Πληθυσμός και στατιστικά στοιχεία Με 82.282.988 κατοίκους[8] , η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη πληθυσμιακά χώρα της Ευρώπης. Ο ρυθμός γεννήσεων είναι όμως ένας από τους χαμηλότερους στην ήπειρο, ενώ στατιστικά αντιστοιχούν 1,41 παιδιά ανά γυναίκα. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι αρνητικός, με τελευταία εκτίμηση -0,05% σε ετήσια βάση, και διατηρείται σε αυτό το επίπεδο αποκλειστικά από το μεταναστευτικό ρεύμα και τους μετανάστες που ζουν εκεί. Σε άλλη περίπτωση, ο πληθυσμός της χώρας θα μειωνόταν με ρυθμός 0,9% το χρόνο. Η πλειονότητα των κατοίκων, περίπου 68 εκατομμύρια (82%), είναι Γερμανικής καταγωγής, ενώ συνολικά περίπου 75 εκατομμύρια έχουν την γερμανική υπηκοότητα. Περίπου 15 εκατομμύρια κάτοικοι είναι ξένης καταγωγής, ενώ 8 εκατομμύρια έχουν ξένες υπηκοότητες. Οι μεγαλύτερες ομάδες μεταναστών προέρχονται κυρίως από χώρες της ανατολικής Ευρώπης, έχοντας γερμανική καταγωγή, όπως Ρώσοι και Πολωνοί. Επίσης, μεγάλο τμήμα προέρχεται από χώρες της Ασίας, όπως Τούρκοι, Κούρδοι, Ιρανοί και Άραβες. Το υπόλοιπο ποσοστό των μεταναστών προέρχεται από χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως την Ιταλία, τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, τη Σλοβενία, τη Σερβία, την Αλβανία και την Ελλάδα. Τέλος, μικρό ποσοστό προέρχεται από χώρες της Αφρικής. Σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες με πλήρη ή μερική γερμανική καταγωγή, καταγράφονται στις ΗΠΑ (περίπου 50 εκατ.), στη Βραζιλία (περίπου 5 εκατ.), και στον Καναδά (περίπου 3 εκατ.). Το προσδόκιμο ζωής (2010), στο σύνολο του πληθυσμού είναι 79,41 έτη, 76,41 χρόνια για τους άνδρες και 82,57 για τις γυναίκες. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού συγκεντρώνεται σε μεγάλα αστικά συγκροτήματα, όπως το Βερολίνο, το Αμβούργο, το Μόναχο, η Κολονία, η Φρανκφούρτη και η Στουτγκάρδη. Παράλληλα, η επαρχία της χώρας είναι αρκετά πυκνοκατοικημένη, με μικρές πόλεις, κωμοπόλεις, αλλά και μεγάλα χωριά, σε όλη την έκτασή της. Πρέπει να σημειωθεί ότι μεγάλη αστική συγχώνευση καταγράφεται στην περιοχή του Ρήνου στο Ρουρ, στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρεια Ρηνανίας-Βεστφαλίας, όπου περίπου 12 εκατ. κατοικούν στις γειτονικές πόλεις του Ντίσελντορφ, της Κολονίας, του Έσσεν, του Ντόρτμουντ, του Ντούισμπουργκ και του Μπόχουμ.

Θρησκεία Ο χριστιανισμός είναι η επικρατέστερη θρησκεία στη Γερμανία, με περίπου 53 εκατομμύρια πιστούς, σχεδόν το 64% του συνολικού πληθυσμού. Συγκεκριμένα, το 32,3% (περίπου 27 εκατ.) είναι προτεστάντες, κυρίως ευαγγελιστές, και το υπόλοιπο 31% (περίπου 26 εκατ.) καθολικοί. Επίσης, υπάρχουν μειονότητες ορθοδόξων, κοπτών και άλλων χριστιανικών δογμάτων. Οι ορθόδοξοι κυρίως προέρχονται από τη Σερβία και την Ελλάδα. Οι προτεστάντες καταγράφονται στη βόρεια και την ανατολική Γερμανία, ενώ οι καθολικοί κυριαρχούν στο νότο και τα δυτικά της χώρας. Σημειώνεται ότι ο σημερινός προκαθήμενος της Καθολικής Εκκλησίας Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' έχει γεννηθεί στη Βαβαρία. Το Ισλάμ και ο μωαμεθανισμός αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη θρησκευτική κοινότητα της χώρας, με σχεδόν 4,5 εκατ. πιστούς, που αναλογούν περίπου στο 5% του συνολικού πληθυσμού. Οι περισσότεροι προέρχονται από μεταναστευτικά ρεύματα, ενώ κυριαρχούν οι Σουνίτες και οι Αλεβίτες, προερχόμενοι από την Τουρκία. Επίσης, καταγράφεται μικρός αριθμός Σιιτών. Ο Βουδισμός και οι Εβραίοι έχουν περίπου 200.000 πιστούς (0.25%), ενώ ο Ινδουισμός και οι Σιχ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά. Σχεδόν το 50% των βουδιστών στη Γερμανία είναι μετανάστες από χώρες της Ασίας. Επίσης, η Γερμανία έχει τον τρίτο μεγαλύτερο πληθυσμό Εβραίων στην Ευρώπη, μετά τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ πόλεις με σημαντική εβραϊκή παρουσία είναι το Βερολίνο, η Φρανκφούρτη και το Μόναχο.

101

Γερμανία Το ποσοστό του μη θρησκευόμενου πληθυσμού, που περιλαμβάνει άθεους και αγνωστιστές, ανέρχεται περίπου στο 30% του συνολικού πληθυσμού, ενώ γεωγραφικά καταγράφεται ιδιαίτερα στα πρώην κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας, καθώς και σε μεγάλες αστικές περιοχές. Σύμφωνα με έρευνα του 2005 για το Ευρωβαρόμετρο, το 47% των πολιτών της Γερμανίας συμφωνούν με τη φράση "Πιστεύω ότι υπάρχει Θεός", ενώ το 25% συμφωνεί με τη φράση "Πιστεύω ότι υπάρχει ένα είδος πνευματικής δύναμης", και άλλο ένα 25% αναφέρει ότι "Δεν πιστεύων ότι υπάρχει κάποιο είδος πνευματικής δύναμης ή Θεού".

Γλώσσα Τα Γερμανικά αποτελούν την επίσημη και κυρίαρχη γλώσσα στη Γερμανία. Είναι μία από τις 23 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μία από τις τρεις γλώσσες εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μαζί με τα Γαλλικά και τα Αγγλικά. Αναγνωρισμένες γλωσσικές μειονότητες στη Γερμανία απότελούν τα Δανικά, τα Σορβικά, τα Ρωμανικά και τα Φριζικά, ενώ η πιο διαδεδομένες γλώσσες ανάμεσα στους μετανάστες είναι τα Τουρκικά, τα Πολωνικά, τα Ρώσικα, και διάφορες Βαλκανικές γλώσσες. Η επίσημη Γερμανική γλώσσα ανήκει στην οικογένεια των δυτικών γερμανικών γλωσσών, ενώ κατατάσσεται και συγγενεύει με τα Αγγλικά, τα Ολανδικά, αλλά και τις Φριζικές γλώσσες. Σε μικρότερο βαθμό συνδέεται επίσης με την οικογένεια των ανατολικών και βόρειων (σήμερα εκλειπτόντων) γερμανικών γλωσσών. Το μεγαλύτερο μέρος του λεξιλογίου της προέρχεται από τον γερμανικό κλάδο των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, ενώ μικρά τμήματά του κατάγονται από τα Λατινικά και τα Ελληνικά, καθώς και τα Γαλλικά και τα σύγχρονα Αγγλικά. Η γραφή γίνεται με τη χρήση του Λατινικού αλφαβήτου, το οποίο έχει 26 χαρακτήρες, με την προσθήκη τριών φωνηέντων με διπλή άνω στίξη, γνωστή ως Ούμλαουντ (Umlaut), των ä, ö, και ü, και του χαρακτήρα Εστσέτ (Eszett), ß, με συριστική προφορά του σίγμα. Διάφορες διάλεκτοι της γλώσσας καταγράφονται ως ποικιλίες, με κύριο άξονα παραδοσιακά τοπικές ιδιαιτερότητες στο λόγο, προερχόμενες από ιστορικά διαφορετικά γερμανικά φύλα. Ορισμένες από αυτές είναι δυσνόητες για όσους γνωρίζουν μόνο τα επίσημα Γερμανικά, καθώς διαφέρουν στο λεξιλόγιο, την προφορά, αλλά και τη σύνταξη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Γερμανική γλώσσα ομιλείται από περίπου 100 εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά σχεδόν 80 εκατομμύρια μη Γερμανόφωνους. Αποτελεί την κύρια γλώσσα για περίπου 90 εκατομμύρια κατοίκων (18%) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, τα Γερμανικά αποτελού επίσημη γλώσσα στην Αυστρία, την Ελβετία, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο, ενώ γερμανόφωνοι κάτοικοι υπάρχουν στην Ολλανδία, στην Δανία, στην Τσεχία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Λιθουανία.

Μεταφορές Η χώρα καλύπτεται από πυκνό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων (Autobahn) υψηλής ποιότητας και με άψογη σήμανση. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι από τα πυκνότερα της Ευρώπης, ενώ οι περισσότεροι ποταμοί της είναι πλωτοί και σημαντικό τμήμα των μεταφορών εμπορευμάτων γίνεται μέσω αυτών. Διαθέτει, επίσης, μεγάλους λιμένες, όπως το Κίελο και η Βρέμη και σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις διαθέτουν διεθνείς αερολιμένες. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

102

Γερμανία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

deutschland.de, Πολύγλωσση πύλη πληροφοριών [11] Γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα [12] Γερμανικές παροιμίες στα Βικιφθέγματα [13] Εκλογικό σύστημα [14]

Παραπομπές [1] Total population At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ portal/ page?_pageid=1996,39140985& _dad=portal& _schema=PORTAL& screen=detailref& language=en& product=REF_TB_population& root=REF_TB_population/ t_popula/ t_pop/ t_demo_gen/ tps00001). Eurostat (ανακτήθηκε 06-04-2009 ) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2010/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2010& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=134& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2010) (ανακτήθηκε 18-11-2010 ) [3] Der Bundespräsident / Constitutional Basis (http:/ / www. bundespraesident. de/ en/ The-role-of-the-Federal-Presid/ -,11172/ Constitutional-Basis. htm) www.bundespraesident.de [4] German Bundestag > Function and role (http:/ / www. bundestag. de/ htdocs_e/ bundestag/ function/ index. html) www.bundestag.de [5] Bundesrat members (http:/ / www. bundesrat. de/ cln_099/ nn_11006/ EN/ organisation-en/ mitglieder-en/ mitglieder-en-node. html?__nnn=true) www.bundesrat.de [6] Members of the German Bundestag by parliamentary group (http:/ / www. bundestag. de/ htdocs_e/ bundestag/ members/ bygroup. html) www.bundestag.de [7] "Αποχή και Φιλελεύθεροι, οι μεγάλοι νικητές" (http:/ / www. enet. gr/ ?i=issue. el. home& date=28/ 09/ 2009& id=86562). Ελευθεροτυπία. 28 Σεπτεμβρίου 2009. . Ανακτήθηκε την 30-09-2009. [8] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ gm. html)

gag:Germaniya koi:Немечму pfl:Daitschlond

103

104

Γεωργία Γεωργία Συντεταγμένες: 42°01′00″N 43°43′60″E42.0167, 43.7333 [1]

Σημαία της Γεωργίας Εθνόσημο της Γεωργίας Εθνικό σύνθημα: ძალა ერთობაშია Δύναμη είναι η Ενότητα Εθνικός ύμνος: თავისუფლება • Ταβισουπλέμπα (Ελευθερία)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Τιφλίδα 1.480.000 41°43′N 44°47′E41.717, 44.783 [2]

Επίσημες γλώσσες

Γεωργιανά

Πολίτευμα

Προεδρική Δημοκρατία Πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι Πρωθυπουργός Νικόλοζ Γκιλάουρι

Γεωργία

105 Ενοποίηση • Βασίλειο της Γεωργίας • Λαϊκή Δημοκρατία • Μέλος της ΕΣΣΔ • Ανεξαρτησία από την ΕΣΣΔ Κηρύχθηκε Αναγνωρίσθηκε •Ισχύον Σύνταγμα

1008 26 Μαΐου 1918 25 Φεβρουαρίου 1921 9 Απριλίου 1991 25 Δεκεμβρίου 1991 17 Οκτωβρίου 1995

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

69.700 km2 (120η) Αμελητέο 1.461 χμ. 310 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Πυκνότητα

4.615.807[1] . (119η) 66 κατ./km² (135η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

20,887 δισ. $[2] (117η) 4.747 $[2] (114η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

10,981 δισ. $[2] (116η) 2.496 $[2] (112η)

ΔΑΑ (2007)

0,778 (89η) – μεσαίος

Νόμισμα

Λάρι Γεωργίας (GEL)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +4) (UTC +4)

Internet TLD

.ge

Κωδικός κλήσης

+995

Η Γεωργία είναι ανεξάρτητο κράτος που βρίσκεται στον Καύκασο και βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα. Γεωγραφικά το μεγαλύτερος μέρος της ανήκει στην Ευρώπη (Βόρεια του Καυκάσου) και ένα μικρότερο μέρος στην Ασία (νότια του Καυκάσου) , αλλά συχνά για πολιτισμικούς λόγους εντάσσεται στην Ευρώπη. Συνορεύει με τη Ρωσία και με τη Τουρκία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Πρωτεύουσα της Γεωργίας είναι η Τιφλίδα, η οποία στα γεωργιανά λέγεται Τμπιλίσι (Tbilisi), που σημαίνει "ζεστή πηγή". Αυτή την ονομασία την έδωσε ο βασιλιάς Βαχτάνγκ Γκοργκασάλι. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Σουχούμι, το Μπατούμι το Κουταΐσι και το Γκόρι. Ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 5.476.000 κατοίκους. Στο παρελθόν η χώρα αποτελούσε μία από τις δημοκρατίες που συναπάρτιζαν τη Σοβιετική Ένωση. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι Γεωργιανοί (σήμερα 82%) είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453 μ.Χ. απομόνωσε τη Γεωργία από τον χριστιανικό κόσμο. Το 1510 μ.Χ. οι Τούρκοι εισέβαλαν στη χώρα και λεηλάτησαν την τότε πρωτεύουσα Κουταΐσι. Η βιομηχανία της Γεωργίας είναι ανεπτυγμένη. Υπάρχουν κοιτάσματα άνθρακα, πετρελαίου, μαγγανίου και μη μεταλλικών ορυκτών. Το εκπαιδευτικό επίπεδο του λαού είναι ιδιαίτερα υψηλό. Το πανεπιστήμιο της Τιφλίδας έχει 16.500 σπουδαστές. Χαρακτηριστικό είναι ότι στους 1.000 εργαζόμενους, οι 711 έχουν φοιτήσει σε δευτεροβάθμια σχολεία ή σε ανώτερα ιδρύματα.

Γεωργία

Ιστορία Τα βασίλεια της Κολχίδας και της Ιβηρίας Η περιοχή της σύγχρονης Γεωργίας κατοικείται συνεχώς από τη λίθινη εποχή. Κατά την κλασσική περίοδο άκμασαν τα πρώτα τοπικά βασίλεια της Κολχίδας και της Ιβηρίας. Οι πρωτο-γεωργιανές φυλές εμφανίστηκαν αρχικά στη γραπτή ιστορία κατά τον 12ο αιώνα π.Χ., ενώ αρχαιολογικά ευρήματα και αναφορές αποκαλύπτουν στοιχεία πρώιμων πολιτειακών σχημάτων με ανεπτυγμένη μεταλλουργία και τεχνικές χρυσοχοίας που χρονολογούνται τον 7ο αιώνα π.Χ. αλλά και νωρίτερα. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. καταγράφεται ένα ενωμένο βασίλειο της Γεωργίας, πρώτο δείγμα ανεπτυγμένων διοικητικών δομών με βασιλεία και αριστοκρατική ιεραρχία. Τα δύο πρώτα βασίλεια στην περιοχή κατά την ύστερη αρχαϊκή περίοδο ήταν γνωστά στους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους ως Ιβηρία στην ανατολική σημερινή Γεωργία, και Κολχίδα στα δυτικά. Και τα δύο ήταν από τα πρώτα κράτη στον ευρύτερο Καύκασο που υιοθέτησαν τον χριστιανισμό (το 337 ή το 319 μ.Χ.). Κατά την ελληνική μυθολογία στην Κολχίδα βρισκόταν το χρυσόμαλλο δέρας που αναζήτησε ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες. Το δέρας πιθανά να αναφέρεται στην τοπική τεχνική χρήσης δερμάτων για τη συλλογή χρυσού από τα ποτάμια. Τους τελευταίους αιώνες της προχριστιανικής περιόδου, η περιοχή, ως βασίλειο της Ιβηρίας, επηρρεάστηκε τόσο από τους Έλληνες από τη δύση όσο και από την Περσία από την ανατολή. Μετά την ολοκλήρωση της κατάκτησης του Καυκάσου από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία το 66 π.Χ., το βασίλειο αποτέλεσε ένα υποτελές στη Ρώμη κράτος και σύμμαχό της για σχεδόν 400 χρόνια. Ο χριστιανισμός καθιερώθηκε ως επίσημη θρησκεία από τον βασιλιά Μίριαν τον Γ', προάγωντας την άνθηση της λογοτεχνίας, των τεχνών και της ενοποίησης της χώρας. Η Γεωργία, ως σταυροδρόμι ανάμεσα στον χριστιανισμό και το Ισλάμ, αποτέλεσε ένα δυναμικό χώρο ανταλλαγής πολιτισμών που οδήγησε σε μία πολιτιστική αναγέννηση μεταξύ του 11ου και του 13ου αιώνα μ.Χ. Το 330 μ.Χ. η αποδοχή του χριστιανισμού από το επίσημο κράτος οδήγησε σε ισχυρούς δεσμούς με τη γειτονική Βυζαντινή αυτοκρατορία, η οποία επίσης επηρρέασε την πολιτιστική εξέλιξη της χώρας για περισσότερα από 700 χρόνια. Η Κολχίδα, γνωστή τοπικά ως Εργίστη ή Λάζικα, συχνά ήταν πεδίο μαχών ή ουδέτερη ζώνη μεταξύ των ανταγωνιστών Βυζαντινών και Περσών, με εναλλαγή του ελέγχου της εξουσίας αρκετές φορές. Τα πρώτα βασίλεια σταδιακά παρήκμασαν σε ένα σύνολο φεουδαρχικών μονάδων στις αρχές του Μεσαίωνα, γεγονός που διευκόλυνε τους Άραβες στην κατάκτηση της Γεωργίας τον 7ο αιώνα. Στις αρχές του 11ου αιώνα οι επαναστατημένες περιοχές ενώθηκαν σε ένα ενιαίο βασίλειο, ενώ τον επόμενο αιώνα η Γεωργία εκτεινόταν σε ένα σημαντικό τμήμα του νοτίου Καυκάσου, περιλαμβάνοντας τις βορειοανατολικές περιοχές και τις βόρειες ακτές της σημερινής Τουρκίας. Αν και οι Άραβες κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Τιφλίδας το 645, το βασίλειο της Ιβηρίας απέκτησε σημαντική αυτονομία από τους τοπικούς Άραβες ηγεμόνες. Το 813, ο πρίγκηπας Άσοτ ο Α', επίσης γνωστός ως Άσοτ Κουραπαλάτ, ήταν ο πρώτος του οίκου Μπαγκρατιόνι που ανέβηκε στην εξουσία, εδραιώνοντας μία δυναστεία περίπου 1000 χρόνων που εξουσίαζε τμήμα της σημερινής χώρας. Η δυτική και η ανατολική Γεωργία ενώθηκαν από τον Μπαγκράτ τον Ε' (1027-1072), ενώ τον επόμενο αιώνα ο Δαβίδ ο Δ' "ο χτίστης" (1089-1125) σηματοδότησε την Γεωργιανή χρυσή εποχή αποθώντας τους Σελτζούκους Τούρκους από τη χώρα και επεκτείνοντας την πολιτιστική επιρροή της χώρας νότια στην Αρμενία και ανατολικά προς την Κασπία θάλασσα.

106

Γεωργία

Μεσαίωνας Το βασίλειο της Γεωργίας έφτασε την ακμή του τον 12ο και 13ο αιώνα, περίοδος γνωστή ως χρυσή εποχή ή αναγέννηση της Γεωργίας, κατά τη βασιλεία του Δαβίδ του Χτίστη και της βασίλισσας Ταμάρα. Η πρώιμη αυτή αναγέννηση, που προηγήθηκε της Ευρωπαϊκής, χαρακτηρίστηκε από την άνθηση ρομαντικών και ιπποτικών παραδόσεων, φιλοσοφικές αναζητήσεις, και μία σειρά πολιτικών καινοτομιών στην κοινωνία και την οργάνωση του κράτους, όπως η θρησκευτική και εθνική ανοχή. Κληρονομιά της εποχής αυτής είναι σημαντικοί ναοί, ρομαντική ποίηση και λογοτενχία, ενώ ο βασιλιάς Δαβίδ θεωρείται ο πιο δημοφιλής και επιτυχημένος Γεωργιανός ηγέτης στην ιστορία. Η εγγονή του Δαβίδ, Ταμάρα, πέτυχε να εξουδετερώσει κάθε αντίσταση και να εφαρμόσει μία ενεργητική εξωτερική πολιτική, η οποία επίσης οφελήθηκε από την εξασθένηση του Βυζαντίου και των Σελτζούκων. Με την υποστήριξη μίας ισχυρής στρατιωτικής ελίτ, η Ταμάρα κατάφερε να συνεχίσει τις επιτυχίες των προκατόχων της και να εδραιώσει μία αυτοκρατορία που κυριάρχησε στον Καύκασο μέχρι την κατάρρευσή της από τις επιθέσεις των Μογγολικών φυλών, δύο δεκαετίες μετά το θάνατό της.

Σύγχρονη ιστορία Κατά την Μογγολική εισβολή, δέχθηκε κύματα από πρόσφυγες από τη γειτονική Σαρματία. Όμως, το κράτος παρέμεινε ανεξάρτητο μέχρι τον 16ο αιώνα, οπότε και κατακλύστηκε από τους Οθωμανούς. Κατελήφθη από τους Ρώσους κατά τον 17ο αιώνα, στην εισβολή του Καυκάσου. To 1918, κατά τη Ρωσική επανάσταση, απέκτησε ξανά την ανεξαρτησία της, αλλά αποδυναμώθηκε μετά από ένα πόλεμο με τους Αρμένιους, κάτι που οδήγησε σε εμπλοκή της Αγγλίας. Το 1921 κατελήφθη απο τους Ρώσους ξανά, οι οποίοι, αφού απέσπασαν την Αζαρία απο τους Οθωμανούς, ενέταξαν τη χώρα στην Υπερκαυκασία, μαζί με τις όμορες χώρες της Αρμενίας και του Αζερμαπαϊτζάν. Στο Γκόρι της Γεωργίας γεννήθηκε το 1878 ο μετέπειτα ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν. Το 1991 η Γεωργία αποσχίσθηκε από την ΕΣΣΔ. Αμέσως ενεπλάκη σε πολέμους με τις περιοχές της Νότιας Οσετίας, της Αμπχαζίας και της Αζαρίας οι οποίες, αν και διοικητικά εντός τους Γεωργιανού Κράτους, δεν επιθυμούσαν να παραμείνουν εντός αυτού. Οι πόλεμοι αυτοί πάγωσαν, με τις τρεις περιοχές να ανακηρύσσονται αυτόνομες. Από τις περιοχές αυτές έφυγαν χιλιάδες πρόσφυγες. Το 2003 η χώρα μπαίνει σε φιλοδυτική τροχιά, με την εκλογή του Προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι. Η Μόσχα όμως, αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών. Ακολουθεί περίοδος οικονομικής άνθησης. Το επόμενο έτος, με πραξικόπημα οργανωμένο από τον Γεωργιανό Πρόεδρο, η Αζαρία γυρνά στην Γεωργία με τη μορφή αυτόνομης περιοχής. Το 2007 ξεσπά κρίση στη Νότια Οσετία, η οποία οδηγεί στην επανάκτηση από τους Γεωργιανούς αρκετών Οσετικών Χωριών. Το 2008 στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι οι Γεωργιανοί ζητούν ένταξη στον οργανισμό μαζί με την Ουκρανία, κάτι που απορρίπτεται από τα Κράτη της Παλαιάς Ευρώπης. Τη 8η Αυγούστου του 2008 γεωργιανά στρατεύματα εισέβαλαν στη Νότια Οσετία, με σκοπό την ανατροπή της de facto κυβέρνησης και επανένταξη της περιοχής στην Γεωργία. Με πρόφαση την δολοφονία στρατιωτών της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης που σταθμεύει στην περιοχή, η Μόσχα κατηγόρησε τη Γεωργία για γενοκτονία και στη συνέχεια εισέβαλε στη Νότια Οσετία και κατόπιν και σε τμήμα των εδαφών της υπόλοιπης Γεωργίας. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν, και οι βομβαρδισμοί από πλευράς Ρώσων, οδήγησε στην καταστροφή του γεωργιανού στρατού και τον εξαναγκασμό της Κυβέρνησης σε παράδοση. Ακολούθησε ανασύνταξη των Ρώσων στις θέσεις που κατείχαν πριν το 1999. Η επέμβαση στη Γεωργία έγινε αφορμή για κλιμάκωση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ και διχασμό στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Η Γεωργία έχει ενισχυμένη γεωπολιτική θέση, λόγω της διέλευσης από το έδαφος της σημαντικών αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, με μεγαλύτερο τον αγωγό "Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν", τον δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος παγκοσμίως.

107

Γεωργία

108

Απόπειρα πραξικοπήματος 2009 Στις 5 Μαΐου του 2009 η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αποτροπή σχεδίου στρατιωτικού πραξικοπήματος, το οποίο αποκαλύφθηκε όταν ξέσπασε στάση στη στρατιωτική βάση Μουχροβάνι.[3] .Ο πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι ανακοίνωσε ότι η κατάσταση ετέθη υπό έλεγχο.[4] Είναι άγνωστο ακόμα πόσοι στρατιώτες και αξιωματικοί έλαβαν μέρος στην ανταρσία.[5] Αργότερα την ίδια ημέρα, το Υπουργείο Εσωτερικών της Γεωργίας ανακοίνωσε ότι οι στασιαστές είχαν παραδοθεί. Μερικοί από τους πρωταίτιους της ανταρσίας συνελήφθησαν ενώ άλλοι κατάφεραν να διαφύγουν.[6] Η Γεωργία έστειλε τανκς στην εν λόγω βάση και αρχικά κατηγόρησε τη Μόσχα ότι υποκινεί τη στάση, την παραμονή της διεξαγωγής των στρατιωτικών ασκήσεων της Γεωργίας με το ΝΑΤΟ.[4] .Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε δική της ανάμιξη στο πραξικόπημα[7] . Αργότερα, η Γεωργία απέσυρε τους ισχυρισμούς της περί εμπλοκής της Μόσχας σε απόπειρα ανατροπής του προέδρου.[8]

Διεθνείς σχέσεις Τον Ιούλιο του 2010 άρχισαν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Γεωργία για τη σύναψη μίας συμφωνίας σύνδεσης. [9]

Πολιτικά Το πολίτευμα της χώρας είναι Προεδρική Δημοκρατία. Πρόεδρος της χώρας είναι ο Μιχαήλ Σαακασβίλι. Ο πρωθυπουργός έχει μικρές αρμοδιότητες και εξουσίες και διορίζεται από τον πρόεδρο. Από το 2008 πρωθυπουργός είναι ο Νικολόζ Γκιλαούρι. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Το ισχύον Σύνταγμα εγκρίθηκε στις 24 Αυγούστου του 1995 και τέθηκε σε ισχύ στις 17 Οκτωβρίου του ιδίου έτους[10] .

Προεδρικές εκλογές Στις προεδρικές εκλογές στις 5 Ιανουαρίου του 2008 επανεξελέγη με 53,47% ο Μιχαήλ Σαακασβίλι έναντι 25,69% για τον κύριο αντίπαλο, Λέβαν Γκατσετσιλάντζε. Η Αντιπολίτευση αμφισβήτησε το αποτέλεσμα και έκανε λόγο για νοθεία.

Προεδρικές εκλογές 2008 Υποψήφιοι και κόμματα στα οποία πρόσκεινται Μιχαήλ Σαακασβίλι

Ψήφοι

%

1.060.042 53,47

Λεβάν Γκατσετσιλάτζε

509.234 25,69

Μπαντρί Παταρκατσισβίλι

140.826

7,11

Σάλβα Νατελασβίλι

128.589

6,49

Νταβίτ Γκαμκρελίτζε

79.747

4,02

Γκία Μαϊσασβίλι

15.249

0,77

3.242

0,16

Ιρίνα Σαρισβίλι-Τσαντουρία Σύνολο 56,17% συμμετοχή

1.982.318 100,0

Γεωργία

109

Δημοψηφίσματα 2008 Στο μη δεσμευτικό δημοψήφισμα, που διενεργήθηκε κι αυτό στις 5 Ιανουαρίου του 2008, οι Γεωργιανοί ψήφισαν υπέρ της ένταξης της χώρας τους στο ΝΑΤΟ σε ποσοστό 72,5%. Το δεύτερο δημοψήφισμα της ίδιας ημέρας αφορούσε την επίσπευση των βουλευτικών εκλογών στην άνοιξη του 2008, αντί του τέλους του έτους όπως ορίζονταν. Οι Γεωργιανοί υποστήριξαν την πρόταση με ποσοστό [11] 69,9%.

Βουλευτικές εκλογές 2008 Στις 22 Μαΐου του 2008 ο Σαακασβίλι ανακοίνωσε τη νίκη του κόμματός του στις βουλευτικές εκλογές που είχαν διεξαχθεί την προηγούμενη ημέρα. Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα έδειξαν ότι το Ενωμένο Εθνικό Κίνημα εξασφάλισε 63% των ψήφων έναντι 13% για την Αντιπολίτευση.[12]

Αποτελέσματα Κόμματα και συνασπισμοί

Ψήφοι

%

Έδρες

1.054.394

59,22

120

Εκλογικό Μπλοκ Ενωμένη Αντιπολίτευση (Εθνικό συμβούλιο, Νέα δικαιώματα)

315.412

17,71

16

Γκιόργκι Ταργκαμάτζε – Χριστιανοδημοκρατικό Κίνημα

153.708

8,63

0

Σάλβα Νατενασβίλι –Εργατικό Κόμμα

132.331

7,43

0

Κόμμα των Ρεπουμπλικανών

67.263

3,78

0

Εκλογικό Μποκ Δεξιά Συμμαχία, Τοπάντζε-Βιομήχανοι (MGS, Ενότητα, EDP)

16.460

0,92

0

Πολιτική Ένωση Χριστιανοδημοκρατική Συμμαχία (QDA)

15.827

0,89

0

Πολιτική Ένωση των Πολιτών Γεωργιανή Πολιτική

8.265

0,46

0

Εκλογικό Μπλοκ - Ένωση Γεωργιανών προσκείμενων στην Παράδοση– Η Γεωργία μας και Κόμμα Γυναικών

8.033

0,45

0

Πολιτική Ένωση Γεωργιανών Αθλητών

3.382

0,19

0

Εθνικό Κόμμα των Ριζοσπαστών-Δημοκρατών ολόκληρης της Γεωργίας\

3.185

0,18

0

Πολιτικό κόμμα "Η χώρα μας"

2.222

0,12

0

1.780.482 100,00

150

Ενωμένο Εθνικό Κίνημα –για τη νικήτρια Γεωργία

Σύνολο (συμμετοχή 55%)

Πηγή: cec.gov.ge

[15]

Δημογραφία Οι κάτοικοι είναι Γεωργιανοί σε ποσοστό σχεδόν 84% και οι υπόλοιποι είναι κυρίως Αζέροι (6,5%), Αρμένιοι (5,7%) και Ρώσοι (1,5%) , σύμφωνα με απογραφή του 2002. Το 84% είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ενώ γύρω στο 10% ασπάζονται το Ισλάμ , 4% είναι Αρμένιοι-Γρηγοριανοί και 0,8% Ρωμαιοκαθολικοί. Το 71% ομιλεί την επίσημη γλώσσα, η οποία είναι η γεωργιανή. Ομιλώνται επίσης αρμενικά, αζερικά και ρωσικά. Η Αμπχαζία έχει για επίσημη γλώσσα την αμπχαζιανή γλώσσα. Το 53% του συνολικού πληθυσμού ζει στα αστικά κέντρα, με βάση στοιχεία του 2008.Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 76,72 χρόνια (73,41 χρόνια οι άνδρες και 80,45 οι γυναίκες).[1]

Γεωργία

Μεταφορές Το έτος 2008 λειτουργούσαν στη χώρα συνολικά 23 αεροδρόμια και 3 ελικοδρόμια. Μεγάλο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου είναι σε πρωτόγονη κατάσταση, εξαιτίας της ελλιπούς συντήρησης. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Το 2008 ο εμπορικός στόλος της Γεωργίας περιελάμβανε 191 πλοία. Κυριότερα λιμάνια είναι το Μπατούμι και το Πότι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γραφείο Προέδρου [16] • Κυβέρνηση της Γεωργίας [17] • Υπουργείο Τουρισμού [18]

Παραπομπές [1] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ gg. html) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=915& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Τα Νέα (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artId=4515203), Απετράπη στρατιωτικό πραξικόπημα στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009. [4] Flash.gr (http:/ / www. flash. gr/ page. ashx?pid=9& aid=296985& cid=8), "Υπό έλεγχον η κατάσταση", μετά από στάση σε στρατιωτική βάση στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009. [5] MoD Says Military Unit Mutinies (http:/ / civil. ge/ eng/ article. php?id=20848), civil.ge, 05-05-2009, , ανακτήθηκε την 05-05-2009 [6] Georgian troop rebellion 'over' (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ europe/ 8033366. stm). BBC News. 5 Μαΐου 2009 [7] Σκάι (http:/ / www. skai. gr/ articles/ news/ world/ Î Ï Î±Î¾Î¹ÎºÏ Ï Î·Î¼Î±Ï Ï Î·Î ÎµÏ Ï Î³Î¯Î±/ ), Πραξικόπημα στη Γεωργία, 5 Μαΐου 2009. [8] Georgia puts down mutiny attempt at miltary base (http:/ / www. japantoday. com/ category/ world/ view/ georgia-puts-down-mutiny-attempt-at-miltary-base), Japan Today (Japan), 06-05-2009, , ανακτήθηκε την 06-05-2009 [9] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_15/ 07/ 2010_346950), Διαπραγματεύσεις Ε.Ε - Γεωργίας για συμφωνία σύνδεσης, 15-7-2010. [10] World Statesmen.org (http:/ / www. worldstatesmen. org/ Georgia. html) [11] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=863281& lngDtrID=245) [12] news.bbc.co.uk, Georgian leader set for poll win (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ europe/ 7413482. stm)

gag:Gruziya

110

111

Γιβραλτάρ Γιβραλτάρ Συντεταγμένες: 36°08′18″N 5°21′12″W36.1383, -5.3533 [1]

Σημαία του Γιβραλτάρ Εθνόσημο του Γιβραλτάρ Εθνικός ύμνος: Gibraltar Anthem Βασιλικός ύμνος: God Save the Queen

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη)

Γιβραλτάρ

Επίσημες γλώσσες

Αγγλικά

Πολίτευμα

Βρετανικό υπερπόντιο έδαφος Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ Κυβερνήτης Ρόμπερτ Φούλτον Πρωθυπουργός Πίτερ Καρουάνα

Έκταση • Σύνολο

6,5 km2 (248η)

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Πυκνότητα

28.034[1] (210η) 4.312 κατ./km² (3η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2005) • Κατά κεφαλή

1,066 δισ. $[1] 38.200$[1]

Γιβραλτάρ

112 Νόμισμα

Λίρα Γιβραλτάρ (GIP)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.gi

Κωδικός κλήσης

+350

Το Γιβραλτάρ (Αγγλικά: Gibraltar, στα Ισπανικά προφέρεται Χιμπραλτάρ) είναι μια μικρή βραχώδης χερσόνησος έκτασης περίπου 6,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο νότιο μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου και συγκεκριμένα της Ανδαλουσίας, 14 ναυτικά μίλια βορειοανατολικά της άκρας Ταρίφης (νότια εσχατιά της Ευρώπης), που αποτελεί όμως υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο σημείο εκείνο, γνωστό και ως στενό του Γιβραλτάρ, ενώνονται η Μεσόγειος Θάλασσα με τον Ατλαντικό Ωκεανό, αποτελώντας έτσι τη δυτική κλείδα - στόμιο της λεκάνης της Μεσογείου. Το Γιβραλτάρ εκτείνεται σε μήκος 2,5 μιλίων από Βορρά προς Νότο και πλάτους 3/4 του μιλίου, είναι δε η Τζιμπιλτέρα ή Τζιμπεράλτα στη κοινή γλώσσα των Ελλήνων ναυτικών. Έχει πληθυσμό 28.034 κατοίκους (κατατάσσεται 210ο στον κόσμο) με βάση εκτιμήσεις για τον Ιούλιο του 2009.[1] Λόγω της προνομιακής του γεωγραφικής θέσης και της στρατηγικής του σημασίας για τον έλεγχο της ναυσιπλοΐας, το Γιβραλτάρ αποτέλεσε επί πολλούς αιώνες σημείο έντονων αντιπαραθέσεων. Το αρχικό όνομα ήταν «βράχος του Ταρίκ» (Gibr al-Ţāriq), ή «όρος του Ταρίκ» (Αραβικά: ‫قراط لبج‬, Jabal Ţāriq) από τον Jebel Tarik που το κατέλαβε το 711. Αργότερα κατελήφθη από τους Ισπανούς της Γρανάδας το 1462 και τελικά κατελήφθη από τον Βρετανό ναύαρχο Sir George Rooke στις 24 Ιουλίου 1704 και που τελικά προσαρτήθηκε στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του Πολέμου για την Ισπανική Διαδοχή. Η βρετανική κυριαρχία αναγνωρίσθηκε από την Συνθήκη της Ουτρέχτης το 1713 την οποία και ακολούθησαν οι Συνθήκες των Παρισίων 1763 και των Βερσαλιών 1783. Σήμερα είναι ένα από τα τελευταία απομεινάρια της αλυσίδας των βρετανικών κτήσεων που διασφάλιζαν τη θαλάσσια πρόσβαση προς τις Ινδίες. Το 1969 η Ισπανία έκλεισε τα σύνορα με το Γιβραλτάρ ζητώντας την επιστροφή του από το Ηνωμένο Βασίλειο μετά από δημοψήφισμα που ζήτησε ο ΟΗΕ για την ανεξαρτησία ή υπαγωγή του στην Ισπανία. Σύμφωνα με το αποτέλεσμα εκείνου του δημοψηφίσματος (10 Σεπτεμβρίου 1967), από τους 12.762 που ψήφισαν, οι 12.138 τάχθηκαν υπέρ της συνέχισης της σύνδεσης με τη Βρετανία, ενώ μόλις 44 υπέρ της υπαγωγής του Γιβραλτάρ στην Ισπανία. Ωστόσο, στις 15 Δεκεμβρίου 1982 με απόφαση του Βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος τα σύνορα ξανάνοιξαν μετά από 13 χρόνια. Με νεότερη ακόμη συμφωνία, η οποία υπογράφτηκε τον Νοέμβριο του 1984 στις Βρυξέλλες, τα σύνορα από τις 5 Φεβρουαρίου 1985 παραμένουν συνέχεια ανοικτά (fully opened). Όμως το αίτημα της Ισπανίας δεν έχει αποσυρθεί.

Πολιτικά Το Γιβραλτάρ είναι υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου. Αρχηγός Κράτους είναι η Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία εκπροσωπείται από τον Κυβερνήτη (ο Σερ Ρόμπερτ Φούλτον στο αξίωμα από τις 27 Οκτωβρίου του 2006). Αρχηγός της κυβέρνησης είναι ο Πίτερ Καρουάνα, από τις 17 Μαΐου του 1996. Το υπουργικό

Ο βράχος του Γιβραλτάρ, δυτική πλευρά, 2006.

Γιβραλτάρ

113

συμβούλιο διορίζεται από τα 17 εκλεγμένα μέλη του Κοινοβουλίου, με πρόταση του πρωθυπουργού. Ο Κυβερνήτης διορίζεται από το Μονάρχη. Το Κοινοβούλιο απαρτίζεται από 18 έδρες. 17 από τα μέλη του εκλέγονται από το λαό και 1 μέλος διορίζεται από το Κοινοβούλιο (ο πρόεδρός του). Τα μέλη της Βουλής υπηρετούν θητεία τετραετή. Δικαίωμα ψήφου έχουν μόνο οι Βρετανοί πολίτες που είναι κάτοικοι του Γιβραλτάρ τουλάχιστον για 6 μήνες και το όριο ηλικίας για χορήγηση ψήφου είναι τα 18 έτη.

Βουλευτικές εκλογές, 2007 Στις τελευταίες εκλογές, στις 11 Οκτωβρίου 2007, το κυβερνών κόμμα Σοσιαλδημοκράτες του Γιβραλτάρ του Πίτερ Καρουάνα κέρδισε νίκη με οριακή πλειοψηφία, εξασφαλίζοντας 10 επί συνόλου 17 εδρών στο Κοινοβούλιο.

Αποτελέσματα Κόμματα

Ψήφοι1

%

Έδρες

Σοσιαλδημοκράτες του Γιβραλτάρ

76.334

49,33

10

Συνασπισμός

Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα του Γιβραλτάρ

49.277

31,84

4

Φιλελεύθερο Κόμμα του Γιβραλτάρ

21.120

13,65

3

Προοδευτικό Δημοκρατικό Κόμμα

5.799

3,75

—

Τσαρλς Γκόμες (ανεξάρτητος)

1.210

0,78

—

Ρίτσαρντ Μαρτίνες (ανεξάρτητος)

1.003

0,65

—

154.743

100,00

17

Σύνολο (συμμετοχή 81,4%) Πηγή: Gibfocus

[3]

1

Βάσει του εκλογικού συστήματος του Γιβραλτάρ, κάθε ψηφοφόρος έχει μέχρι 10 ψηφοδέλτια. Ουσιαστικά, μόνο 16.004 άνθρωποι ψήφισαν στην πραγματικότητα.

Εξωτερικές συνδέσεις • Διαδραστικός χάρτης του Γιβραλτάρ [4]

Παραπομπές [1] Γιβραλτάρ (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ gi. html) CIA World Factbook

Δείτε επίσης • Φορολογικός παράδεισος

114

Γιουγκοσλαβία (έως το 1992) Γιουγκοσλαβία Γιουγκοσλαβία (Jugoslavija) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τρεις διαφορετικές πολιτικές οντότητες που υπήρξαν τον 20ο αιώνα στα Βαλκάνια. Σε μετάφραση σημαίνει Χώρα των Νότιων Σλάβων (jug στο Jugoslavija σημαίνει νότος). • Η πρώτη ήταν το βασίλειο που σχηματίστηκε το 1918 ως Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, που μετονομάστηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας το 1929 και έμεινε με αυτό το όνομα μέχρι την εισβολή της Γερμανίας στην χώρα το 1941. • Η δεύτερη ήταν το σοσιαλιστικό κράτος που δημιουργήθηκε στην θέση του παλιού βασιλείου, αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945 ως Δημοκρατική Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία, που το 1946 έγινε Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας και στις 7 Απριλίου 1963 Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Παρέμεινε έτσι μέχρι το 1992, οπότε οι τέσσερις από τις έξι συνιστώσες δημοκρατίες - Σλοβενία, Κροατία, Π.Γ.Δ.Μ. και Βοσνία-Ερζεγοβίνη - αποσχίστηκαν. • Η τρίτη ήταν η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας που σχηματίστηκε το 1992 στην περιοχή των εναπομεινασών δημοκρατιών της Σερβίας (με τις αυτόνομες επαρχίες της Βοϊβοντίνας του Κόσοβο) και του Μαυροβουνίου. Το 2003, το όνομα Γιουγκοσλαβία εγκαταλείφθηκε επίσημα όταν το κράτος μετασχηματίστηκε σε μια χαλαρή κοινοπολιτεία που ονομάστηκε Σερβία και Μαυροβούνιο. Η Βουλή του Μαυροβουνίου το 2006 αποφάσισε την απόσχιση του από την κοινοπολιτεία. Με αυτήν ολοκληρώθηκε η διάλυση της παλαιάς Γιουγκοσλαβίας.

Εισαγωγή

Η θέση της Γιουγκοσλαβίας (1918-1992).

Σημαία του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας

Σημαία της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας

Σημαία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας

Η ιδέα για τη δημιουργία ενός κράτους για τους σλαβόφωνους της νότιας περιοχής της βαλκανικής αναπτύχθηκε το 17 αιώνα και βρήκε πρόσφορο έδαφος μόλις τον 19 αιώνα με το «Κίνημα των Ιλλυρίων» και η αρχική ιδέα για τη δημιουργία κρατικής οντότητας άρχισε να γίνεται πραγματικότητα.

Γεωγραφία Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας συνόρευε βόρεια με την Ιταλία και την Αυστρία, βορειοανατολικά με την Ουγγαρία, ανατολικά με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, νότια με την Ελλάδα, νοτιοδυτικά με την Αλβανία και βρεχόταν από την Αδριατική θάλασσα στα δυτικά. Η πιο σημαντική

Γιουγκοσλαβία αλλαγή στα σύνορα της ΣΟΔΓ ήταν η προσάρτηση της ελεύθερης περιοχής του Τριέστε το 1954. Το 1991-1992 το έδαφος της Γιουγκοσλαβίας χωρίστηκε στις, Σλοβενία, Κροατία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Μόνο οι δημοκρατίες της Σερβίας και του Μαυροβουνίου παρέμειναν στην συνομοσπονδία και αποτέλεσαν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας.

Επίσημες Ονομασίες Η χώρα είχε αρκετές επίσημες ονομασίες: • Λαϊκή Ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας (Demokrativna Federativna Jugoslavija), από το όνομα της κυβέρνησης αντίστασης που δημιουργήθηκε το 1943 όταν ακόμη η χώρα ήταν υπό την κατοχή του Άξονα. Το μέτωπο υπό την ηγεσία των κομμουνιστών θα ελέγξει ολόκληρο το έδαφος της Γιουγκοσλαβίας το Μάιο του 1945. • Στις 27 Νοεμβρίου 1945, Δημοκρατία της Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας (Federativna Narodna Republika Jugoslavija). • Στις 7 Απριλίου 1963 η χώρα θα λάβει το όνομα, Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (Socijalistička Federativne Republika Jugoslavija), θα διατηρηθεί έως και τις 15 Ιανουαρίου 1992 όπου θα εγκαταλειφθεί οποιαδήποτε αναφορά στη λέξη σοσιαλιστική οπου και θα ονομαστει Ομοσπονδιακη Δημοκρατια της Γιουγκοσλαβιας (SRJ-Savezna Republika Jugoslavija).

Ιστορία 1918-1940 Η Γιουγκοσλαβία δημιουργήθηκε ως κράτος με την συνθήκη των Βερσαλλιών το 1918. Μετά την ήττα των δυνάμεων του άξονα και την κατάρρευση της Αυστροουγγαρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Γιουγκοσλαβία ενσωμάτωσε την γεωγραφική περιοχή της Σλοβενίας και της Κροατίας που μέχρι τότε άνηκαν στην Αυστροουγγαρία και τις γεωγραφικές περιοχές της βόρειας Μακεδονίας και του Κοσόβου που είχε αποσπάσει η Σερβία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τους Βαλκανικούς πολέμους. Η Γιουγκοσλαβία έγινε βασίλειο και πρώτος βασιλιάς της ήταν ο Αλέξανδρος ο πρώτος.

115

Γιουγκοσλαβία

1940-1992 Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας και διαμέλισαν το έδαφός της.Η Κροατία, Σερβία και Μαυροβούνιο κήρυξαν την ανεξαρτησία τους, ενώ η υπόλοιπη χώρα διαιρέθηκε σε προτεκτοράτα. Ένας σκληρός πόλεμος της αντίστασης οδήγησε σύντομα τους Παρτιζάνους με επικεφαλής τον κομμουνιστή ηγέτη Τίτο, στο να αποτελέσουν το πιο σημαντικό κίνημα της αντίστασης. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας, που ιδρύθηκε μαζί με άλλα πολιτικά κόμματα, το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Jedinstveni narodnooslobodilačk), αναπτύσσει το Νοέμβριο του 1942, ένα αντιπροσωπευτικο πολιτικο οργάνο, το αντιφασιστικό Συμβουλίο Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας (Antifašističko V(ij)eće Narodnog Oslobođenja Jugoslavije). Από τις 21 έως 29 Νοεμβρίου 1943, το Συμβουλίο Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας στη δεύτερη συνεδρίασή του στη Jajce θεσπίζει ένα πολιτικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ομοσπονδιακού γιουγκοσλαβικού κράτους, τη Δημοκρατική Ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας, και επίσης τη διεξαγωγή μετά τον πόλεμο δημοψηφίσματος με το ερώτημα εάν θα πρέπει να διατηρηθεί η μοναρχία. Δημιουργείται μια προσωρινή κυβέρνηση, η Εθνική Επιτροπή για την Απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας (Nacionalni Komitet Oslobođenja Jugoslavije). Ο Τίτο, ανακηρύσσεται σε στρατάρχη της Γιουγκοσλαβίας και είναι ο πρωθυπουργός της χώρας. Η διάσκεψη της Τεχεράνης, η οποία πραγματοποιήθηκε την ίδια στιγμή, παρέχει ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα στους Παρτιζάνους, οι οποίοι αναγνωρίζονται από τους Συμμάχους ως το νόμιμο κίνημα αντίστασης, σε βάρος των Τσέτνικ. Τον Ιούνιο του 1944, ο βασιλιάς Πέτρος Β' αναγνωρίζει με τη σειρά του τον Τίτο ως νόμιμο ηγέτη των Γιουγκοσλαβικών ενόπλων δυνάμεων. Με μια συμφωνία που επετεύχθη με τον Ivan Subasic, πρωθυπουργό της εξόριστης μοναρχικής κυβέρνησης σχηματίζεται μια μεταπολεμική κυβέρνηση συνασπισμού, με τον Subasic να είναι Υπουργός Εξωτερικών. Οι αντάρτες κερδίζουν σταθερά έδαφος και το φθινόπωρο του 1944, συνεπικουρούμενοι από τον Κόκκινο Στρατό ελευθερώνουν το Βελιγράδι. Την άνοιξη του 1945, οι δυνάμεις του Άξονα και οι συνεργάτες τους έχουν ηττηθεί. Ο Τίτο σχηματίζει επίσημα την κυβέρνησή του στις 8 Μαρτίου. Οι τελευταίες συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα το Μάιο του 1945 όταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος φτάνει στο τέλος του και επίσημα στην Ευρώπη. Τα στρατεύματα του Τίτο διαπράτουν εκκαθαρίσεις. Τις επόμενες εβδομάδες με την εισβολή των Παρτιζάνων στη Σλοβενία, ο Τίτο ισχυρίζεται ότι απελευθερώνονται οι γιουγκοσλάβοι πρόσφυγες από την αυστριακή Καρινθία. Περίπου 12.000 με 15.000 Σλοβένους (συμπεριλαμβανομένων των μελών της Εθνικής Φρουράς της Σλοβενίας), περίπου 7.000 Σέρβοι και οι 150.000 με 200.000 Κροάτες (περίπου 40.000 Ουστάσι) αναγκάζονται από τους Βρετανούς για να διασχίζουν τα σύνορα. Από τις 12 έως 16 Μαΐου 1945, περίπου 120.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν από τους κομμουνιστές. Το πρώτο έτος της κυριαρχιας του Τίτο, μετά από μια περίοδο πολέμου ιδιαίτερα βίαιη, είχε ως αποτέλεσμα την εκκαθάριση 775.000 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων 260.000 ταχέων εκτελέσεων.

116

Γιουγκοσλαβία

117

Δημογραφία Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας αναγνώριζε τις έννοιες "έθνη" (narodi) και "εθνικότητες" (narodnosti) ως διαφορετικές. Στο πρώτο περιελαμβάνοντο οι σλαβικές εθνότητες που αποτελούσαν την ΣΟΔΓ ενώ στο δεύτερο άλλες σλαβικές ή μη ομάδες όπως Ούγγροι και Αλβανοί. Οι βασικές εθνότητες ήταν οι εξής: • • • •

Σλοβενία (Σλοβένοι) Κροατία (Κροάτες, Σέρβοι) Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Βόσνιοι, Σέρβοι, Κροάτες) Σερβία (Σέρβοι, Αλβανοί, Ούγγροι, Βόσνιοι, Μαυροβούνιοι)

• Κεντρική Σερβία (Σέρβοι, Βόσνιοι) • Κόσοβο (Αλβανοί, Σέρβοι, Τούρκοι, Βόσνιοι, Μαυροβούνιοι) • Βοϊβοντίνα (Σέρβοι, Ούγγροι, Σλοβάκοι, Ρουμάνοι, Ρούθοι, Κροάτες) • Μαυροβούνιο (Μαυροβούνιοι, Βόσνιοι, Σέρβοι, Κροάτες) • Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σλαβομακεδόνες, Αλβανοί, Τούρκοι, Ρομά, Σέρβοι, Βόσνιοι, Βλάχοι, Έλληνες) Ο όρος Γιουγκοσλάβος, προσδιόριζε όλους τους κατοίκους της χώρας αλλά και άτομα που είχαν γεννηθεί από μεικτούς γάμους.

Πολιτική Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες Η γιουγκοσλαβική ομοσπονδία αποτελείτο από τις έξι σοσιαλιστικές δημοκρατίες που δημιουργήθηκαν το 1944 καθώς και από δύο αυτόνομες περιοχές, το Κόσοβο και τη Βοϊβοντίνα, επιμέρους επαρχίες της Σερβίας. Ομοσπονδιακή πρωτεύουσα ήταν το Βελιγράδι. Όνομα

Πρωτεύουσα

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης

Σεράγεβο

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κροατίας

Ζάγκρεμπ

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Σκόπια

Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Μαυροβουνίου

Τίτογκραντ

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σερβίας

Βελιγράδι

*Αυτόνομη Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Κοσόβου

Πρίστινα

*Αυτόνομη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Βοϊβοντίνα

Νόβι Σαντ

Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σλοβενίας

Λιουμπλιάνα

Σημαία

Εθνόσημο

Περιοχή

Γιουγκοσλαβία

Εξωτερική Πολιτική Υπό τον Τίτο, η Γιουγκοσλαβία υιοθέτησε μια πολιτική ουδετερότητας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου. Ανέπτυξε στενές σχέσεις με τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου (Ομάδα Αδέσμευτων Χωρών), ενώ παράλληλα βελτίωσε τις σχέσεις με τις Ηνωνένες Πολιτείες και τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Ο Στάλιν θεωρούσε τον Τίτο προδότη και γι'αυτό το λόγο είχε καταδικαστεί απ'το Κρεμλίνο. Το 1968, μετά τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, προστέθηκε επιπλέον αμυντική γραμμή στα σύνορα με τις χώρες του Συμφώνου Βαρσοβίας. Την 1η Ιανουαρίου 1967, η Γιουγκοσλαβία ήταν η πρώτη κομμουνιστική χώρα που άνοιξε τα σύνορά της για όλους τους ξένους επισκέπτες και μάλιστα χωρίς απαίτηση βίζας. Την ίδια χρονιά ο Τίτο προωθούσε μια ειρηνική επίλυση των Αραβο-ισραηλινών διαφορών. Πρότεινε στις αραβικές χώρες να αναγνωρίσουν το Ισραήλ με αντάλλαγμα να δοθούν πίσω τα εδάφη που είχε κατακτήσει. Οι αραβικές χώρες απέρριψαν την πρόταση ειρήνης. Οι σχέσεις της Γιουγκοσλαβίας με την Αλβανία του Εμβέρ Χότζα ήταν αρκετά καλές. Οι δυο χώρες είχαν εμπορικές σχέσεις, με την Γιουγκοσλαβία να απαιτεί τη διδασκαλία των σερβοκροατικών στα σχολεία. Εκείνη την περίοδο ήταν στα σκαριά η δημιουργία μιας βαλκανικής ομοσπονδίας μεταξύ Γιουγκοσλαβίας, Αλβανίας και Βουλγαρίας. Η Αλβανία ήταν σε πλήρη οικονομική εξάρτηση από την Γιουγκοσλαβία, για τη χρηματοδότηση δημιουργίας υποδομών στη χώρα. Οι σχέσεις κλονίστηκαν όταν οι Αλβανοί διαμαρτηρήθηκαν θεωρώντας ότι οι Γιουγκοσλάβοι πλήρωναν πολύ φθηνά τους αλβανικούς φυσικούς πόρους. Από το 1948 και έπειτα, η Σοβιετική Ένωση ήταν στο "πλευρό" της Αλβανίας με σκοπό να βρίσκεται απέναντι από τη "αποσχιθείσα" Γιουγκοσλαβία. Σχετικά με το αλβανόφωνο Κόσοβο, οι δύο χώρες προσπαθούσαν να αμβλύνουν τις διαφορές τους με σκοπό να μειώσουν τον εθνικισμό που αναπτυσσόταν. Ο Χότζα αν και ήταν αντίθετος με την καλλιέργεια εθνικισμού στην Αλβανία μιας και ήταν πιστός στα κομμουνιστικά ιδεώδη της αδελφότητας των λαών, τη δεκαετία του 1980 με μερικές εμπρηστικές ομιλίες για του αλβανόφωνους του Κοσόβου και εναντίον της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης, προκάλεσε τα αντίθετα αποτελέσματα. Το 1992, τα Ηνωμένα Έθνη, επέβαλλαν κυρώσεις στη Γιουγκοσλαβία λόγω των πολεμικών συγκρούσεων. Οι κυρώσεις περιελάμβαναν, από εμπορικό εμπάργκο έως και αποκλεισμό ποδοσφαιρικών ομάδων από διεθνείς διοργανώσεις.

118

119

Γκέρνσεϊ Γκέρνσεϊ Συντεταγμένες: 49°27′21″N 2°34′39″W49.4558, -2.5775 [1]

Σημαία του Γκέρνσεϊ Εθνόσημο του Γκέρνσεϊ

Πρωτεύουσα

Λιμένας Αγίου Πέτρου

Επίσημες γλώσσες Αγγλικά, Γαλλικά Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, Συνταγματική Μοναρχία

Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ Αντικυβερνήτης Φάμπιαν Μάλμοντ Επιστάτης Τζέφρι Ρόουλαντ Έκταση • Σύνολο • % Νερό

78 km2 0

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Πυκνότητα

65.870[1] (191η) 844 κατ./km² (10η)

Νόμισμα

Λίρα Στερλίνα (GBP)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

GMT (UTC +0) (UTC +1)

Γκέρνσεϊ

120 Internet TLD

.gg

Κωδικός κλήσης

+44-1481

Το Γκέρνσεϊ είναι ένα σύμπλεγμα μικρών νησιών που είναι αυτοδιοικούμενα και ανήκουν στην Βρετανική Κοινοπολιτεία. Τα νησιά κυβερνώνται από μικρά τοπικά συμβούλια στο κάθε νησί. Το σύμπλεγμα βρίσκεται στην θάλασσα της Μάγχης κοντά στις ακτές της Νορμανδίας. Πρωτεύουσα θεωρείται ο Λιμένας του Αγίου Πέτρου. Ο πληθυσμός του νησιού (κατατάσσεται 200ό στον κόσμο) είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις για τον Ιούλιο του 2009 65.870 κάτοικοι[1] .

Πολιτικά Από τις 28 Οκτωβρίου του 2005 Αντικυβερνήτης και αντιπρόσωπος της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄είναι ο Υποναύαρχος Σερ Φάμπιαν Μάλμοντ. Ο Τζέφρι Ρόουλαντ είναι επιστάτης (Bailiff) επίσης από το 2005[2] . Έπειτα από τη διεξαγωγή των εκλογών του 2008, ο Λίντον Τροτ εξελέγη ανώτερος υπουργός (αρχηγός Κυβέρνησης) στις 1 Μαΐου του 2008.

Εκλογές 2008 Το Κοινοβούλιο αποτελείται από ένα σώμα (States of Deliberation, με 45 συνολικά μέλη) και τα μέλη του εκλέγονται κάθε 4 χρόνια από το λαό. Σημειώνεται ότι το Άλντερνεϊ και το Σαρκ έχουν Κοινοβούλια. Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 23 Απριλίου του 2008 και εξελέγησαν μόνο ανεξάρτητοι.[3] 18.576 ψηφοφόροι ή το 40,58% του εγγεγραμμένου πληθυσμού προσήλθαν στις κάλπες και συνολικά καταμετρήθηκαν 89.239 ψηφοδέλτια, εκ των οποίων 10 λευκά και 35 άκυρα. Επί συνόλου 28 υποψηφίων, οι 26 επανεξελέγησαν στη Βουλή. Οι 19 από τους εκλεγμένους βουλευτές εισήλθαν για πρώτη φορά στη Βουλή. Οι πέντε εκ των 12 υποψηφίων που είχαν κατέλθει ανεπιτυχώς στις εκλογές του 2004 κατάφεραν να εκλεγούν το 2008. Τις περισσότερες ψήφους έλαβε ο υποψήφιος που κατήλθε για πρώτη φορά, Ματ Φαλάιζε στην περιφέρεια the Vale, ο οποίος συγκέντρωσε 2.322 ψήφους και σε ηλικία 26 ετών έγινε το νεότερο σε ηλικία μέλος της Βουλής.[4]

Παραπομπές [1] [2] [3] [4]

CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ gk. html) http:/ / www. thisisguernsey. com/ code/ showarchive. pl?ArticleID=013081& category=news& year=2005 Electoral Calendar- world elections,US elections,presidential election,world parties (http:/ / www. mherrera. org/ elections. htm) BBC - Guernsey - States of Guernsey (http:/ / www. bbc. co. uk/ guernsey/ content/ articles/ 2008/ 04/ 24/ election_2008_report_feature. shtml)

121

Δανία Δανία Συντεταγμένες: 55°46′60″N 9°46′60″E55.7833, 9.7833 [1]

Σημαία της Δανίας Εθνόσημο της Δανίας Εθνικό σύνθημα: Κανένα, Βασιλικό σύνθημα είναι το Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke (Η βοήθεια του Θεού, η αγάπη του λαού, η δύναμη της Δανίας) (Αναφέρεται στη Βασίλισσα)) Εθνικός ύμνος: Der er et Yndigt Land (Υπάρχει μία όμορφη χώρα)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Κοπεγχάγη 55°40′33″N 12°34′43″E55.6757, 12.5787 [2]

Επίσημες γλώσσες

Δανική (επίσης:Γροιλανδική στη Γροιλανδία, Γερμανική σε τμήμα της νότιας Δανίας, Φεροϊκή γλώσσα στους Νησιά Φερόες)

Πολίτευμα

Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Βασίλισσα Μαργαρίτα Β' Πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν Ανεξαρτησία Ισχύον Σύνταγμα

πριν τον 8ο αιώνα 5 Ιουνίου 1953

Δανία

122

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

43.094[1] km2 (133η) 1,6 68 χμ. 7.314 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

5.519.259[2] (108η) 5.411.405[3] 128 κατ./km² (83η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

202,407 δισ. $[4] (51η) 36.725 $[4] (17η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

308,323 δισ. $[4] (30η) 55.942 $[4] (5η)

ΔΑΑ (2007)

0,955 (16η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Δανική κορόνα (DKK)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.dk και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+45

Το Βασίλειο της Δανίας ή Δανιμαρκία ή απλά Δανία (Δανικά: Danmark)[5] είναι μια χώρα που βρίσκεται στη Σκανδιναβία, στη βόρεια Ευρώπη. Συνορεύει από ξηρά μόνο με τη Γερμανία, ενώ από θάλασσα γειτνιάζει με τη Σουηδία, τη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική. Απλώνεται πάνω στη χερσόνησο της Γιουτλάνδης και πάνω σε εκατοντάδες νησιά, άλλα μεγάλα όπως το Σχέλαν (7.000 km²) και άλλα μικρά και ακατοίκητα. Η συνολική ακτογραμμή είναι αρκετά μεγάλη και φτάνει τα 7.314 km. Η Δανία είναι μία τελείως επίπεδη χώρα, καθώς το υψηλότερο σημείο της μόλις που ξεπερνάει τα 150 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στη Δανία ανήκουν τα αυτόνομα νησιά Φερόες καθώς και η τεράστια Γροιλανδία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο δείκτη ειρήνης για το 2008, η Δανία ήταν η δεύτερη πιο ειρηνική χώρα στον κόσμο, μετά την Ισλανδία.[6] Η χώρα επίσης κατατάσσεται ως αυτή με τη λιγότερη διαφθορά το 2008 στον Δείκτη Διαφθοράς,[7] καθώς μοιράζεται την πρώτη θέση στον σχετικό κατάλογο με τη Σουηδία και με τη Νέα Ζηλανδία. Το 2008 η Κοπεγχάγη, πρωτεύουσα του κράτους, κατατάχθηκε ως η πιο κατάλληλη πόλη για να ζήσει κάποιος διεθνώς, από το περιοδικό Monocle.[8] Ο πληθυσμός της χώρας εκτιμάται για το 2009 σε 5.519.259 κατοίκους.[2]

Γεωγραφία Η χερσόνησος της Γιουτλάνδης σχηματίζει την ενδοχώρα της Δανίας με μήκος περίπου 300 χιλιομέτρων. Οι δυτικές ακτές της ηπειρωτικής Δανίας είναι χαμηλές, χωρίς λιμάνια και καλύπτονται από αμμόλοφους, συχνά με ύψος πάνω από 30 μέτρα. Βρίσκονται εκτεθειμένες στις χειμερινές καταιγίδες και σε πολύ ισχυρούς ανέμους. Αντίθετα, οι ανατολικές ακτές που βρέχονται από τη Βαλτική παρουσιάζουν πολλές κολπώσεις. Συνολικά η Δανία έχει 405 νησιά, από τα οποία τα 75 είναι ακατοίκητα. Ποτάμια υπάρχουν πολλά, αλλά σχεδόν όλα είναι πολύ μικρά. Λίμνες υπάρχουν αρκετές σε ολόκληρη τη Δανία, αλλά είναι όλες τους μικρές. Το δανέζικο ανάγλυφο διαμορφώθηκε κατά την εποχή των παγετώνων, και αυτός είναι ο λόγος που η χώρα είναι τελείως επίπεδη. Το μεγαλύτερο ύψωμα βρίσκεται στα κεντρικά της χώρας με ύψος 170 μέτρων. Το κλίμα είναι ήπιο λόγω της επίδρασης του Ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού. Καθ' όλη τη διάρκεια του έτους ο άνεμος είναι δυνατός, και ειδικά τον χειμώνα[9] και για το λόγο αυτό η Δανία είναι από τις πρώτες

Δανία

123

χώρες στον κόσμο στη χρήση της αιολικής ενέργειας. Υετός πέφτει όλο τον χρόνο και ίσα κατανεμημένος. Κατά μέσο όρο οι βροχοπτώσεις διαρκούν 121 ημέρες το χρόνο.[9] , Η μεγαλύτερη πόλη της Δανίας είναι η πρωτεύουσα Κοπεγχάγη με 1.100.000 κατοίκους, ακολουθεί το Ώρχους με 285.000 κατοίκους και μετά το Οντένσε με 145.000.

Ιστορία Τα αρχαιότερα ευρήματα στη χώρα ανάγονται στο 130.000 –110.000 π. Χ.[10] Η ανθρώπινη παρουσία χρονολογείται από το 12.500 π.Χ. και υπάρχουν μαρτυρίες για γεωργική δραστηριότητα από το 3.900 π.Χ.[11] Οι κάτοικοι της Δανίας ανήκαν στην ίδια εθνότητα με τους Βίκινγκς της Σκανδιναβίας. Η Δανία ως αυτοτελές έθνος εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 8ο αιώνα μ.Χ. Οι Δανοί θαλασσοπόροι έκαναν επιδρομές μαζί με τους Βίκινγκς της Σκανδιναβίας στη Βόρεια Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Αγγλία. Τον 10ο αιώνα ο βασιλιάς της Δανίας Χάραλντ ο Κυανόδους ασπάστηκε τη χριστιανική θρησκεία και ολόκληρο το δανικό έθνος εκχριστιανίστηκε. Το 1013, ο βασιλιάς Σβέιν, γιος του Χάραλντ, κατέκτησε την Αγγλία. Ο γιος του Σβέιν, Κανούτος ο Μέγας, ένωσε όλη την Αγγλία, τη Δανία και τη Σκανδιναβία και σχημάτισε ένα μεγάλο κράτος στην Βόρεια Ευρώπη. Το 1282 οι ευγενείς επέβαλαν στον βασιλιά της Δανίας την Μεγάλη Χάρτα, με την οποία αναγνωρίζονταν τα δικαιώματα τους και την υποχρέωση να μοιραστεί την εξουσία με ένα κοινοβούλιο και ένα συμβούλιο ευγενών. Το 1380 κάτω από την εξουσία του Όλαφ Β', η Δανία ενώθηκε με την Νορβηγία, στα εδάφη της οποίας συμπεριλαμβανόταν και η Ισλανδία με τα νησιά Φερόες. Το 1389, η βασίλισσα Μαργαρίτα Α', μητέρα του Όλαφ Β', κατέκτησε και τη Σουηδία. Τότε άρχισαν οι προσπάθειες ένωσης των τριών βασιλείων (Δανίας, Νορβηγίας, Σουηδίας) που επιτεύχθηκε τελικά με την Ένωση του Κάλμαρ το 1397. Την μεγαλύτερη δύναμη μέσα στην Ένωση τη διατήρησε η Δανία. Τον 18ο αιώνα η Δανία άρχισε τον αποικισμό της Γροιλανδίας, την οποία είχε ήδη κατακτήσει από το 1380. Στις αρχές του 16ου αιώνα η Σουηδία απέκτησε την αυτονομία της, και το 1523 την ανεξαρτησία της με πρώτο βασιλιά, τον Γουσταύο Α'. Στους ναπολεόντειους πολέμους, η Δανία υπήρξε σύμμαχος του Μεγάλου Ναπολέοντα με αποτέλεσμα κατά την ειρήνη του Κίελου (1813) να χάσει τη Νορβηγία, που παραχωρήθηκε στην Σουηδία. Το 1864 ο Γερμανός Βίσμαρκ, συμμαχώντας με τους Αυστριακούς και τους Πρώσους, κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Δανίας για να προωθήσει τα σχέδια του για την ενοποίηση της Γερμανίας. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1919), η Δανία παρέμεινε ουδέτερη. Το 1939 υπέγραψε δεκαετές σύμφωνο με τον Χίτλερ, χωρίς όμως να αποφύγει τελικά την γερμανική εισβολή που έγινε μερικούς μήνες αργότερα. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής ανεξαρτητοποιήθηκε η Ισλανδία, που ήταν δανική κτήση από το 1380. Το 1945 η Δανία απελευθερώθηκε από τα βρετανικά στρατεύματα. Τον ίδιο χρόνο έγινε μέλος του ΟΗΕ και το 1949 μέλος του ΝΑΤΟ. Το 1953 το σύνταγμα αναθεωρήθηκε και οι 2 βουλές έγιναν μία με 179 έδρες, ενώ δόθηκε στις γυναίκες το δικαίωμα συμμετοχής στην κυβέρνηση. Το 1972 έγινε δεκτή η αίτηση της Δανίας στην τότε ΕΟΚ, μαζί με την Ιρλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία, και το 1973 έγινε πλήρες και ισότιμο μέλος. Η Γροιλανδία απέκτησε την αυτονομία της από την Δανία το

Χάρτης της Δανίας

Δανία 1979. Το 1992 απορρίφθηκε από τους Δανούς η συνθήκη του Μάαστριχτ, τον επόμενο χρόνο όμως επικυρώθηκε με μικρές αλλαγές. Στις 28 Σεπτεμβρίου του 2000 σε δημοψήφισμα[12] ο λαός δε δέχτηκε (με 53% κατά της πρότασης) να μπει η Δανία στην ζώνη του ευρώ, και έτσι νόμισμά της είναι μέχρι σήμερα η δανική κορώνα. Στις 19 Μαρτίου του 2009, το κοινοβούλιο επέτρεψε την υιοθεσία παιδιών από τη Δανία και το εξωτερικό από ζευγάρια ομοφυλοφίλων, με 62 ψήφους υπέρ έναντι 53 κατά. [13]

Οικονομία Η Δανία είναι αγροτική χώρα λόγω της μορφολογίας του εδάφους της που ευνοεί τις καλλιέργειες. Το βιοτικό επίπεδο των Δανών είναι αρκετά υψηλό. Το πεδινό έδαφος της χώρας, η αγροτική παράδοση, συνδυασμένη με την δύναμη του συνεταιρισμού και ο σύγχρονος εκμηχανισμός της καλλιέργειας είναι οι βασικοί παράγοντες της μεγάλης ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Καλλιεργούνται κυρίως δημητριακά (κριθάρι, βρώμη, σιτάρι) και εκτρέφονται χοίροι, αιγοπρόβατα και άλογα. Η γεωργική απόδοση είναι η μεγαλύτερη της Ευρώπης ενώ και η γεωργική εκπαίδευση είναι πολύ υψηλή. Σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία παίζει και η αλιεία. Η Δανία βρίσκεται στην κορυφή των τεχνολογικά ανεπτυγμένων χωρών για όγδοη συνεχόμενη χρονιά μαζί με τη Σουηδία σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Τεχνολογιών Πληροφορικής για το 2008 2009, που εξέδωσε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.[14] Αποτελεί μια καπιταλιστική οικονομία της ελεύθερης αγοράς και ένα μεγάλο κράτος πρόνοιας.[15]

Βιομηχανία-Εμπόριο Ταυτόχρονα με τη γεωργία και την κτηνοτροφία άρχισε να αναπτύσσεται με συστηματικό τρόπο και η βιομηχανία τροφίμων, η χημική βιομηχανία, η υφαντουργία, η βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, η μεταλλουργία και η ναυπηγική. Κυριότερα προϊόντα είναι επίσης η μπίρα, το χαρτί και προϊόντα από ξύλο[16] . Ο ορυκτός πλούτος δεν είναι σημαντικός. Πετρέλαιο εξορύσσεται σε μικρές ποσότητες στη Βόρεια Θάλασσα, ωστόσο δεν είναι αρκετό για να καλύπτει τις ανάγκες της χώρας. Το εμπορικό ισοζύγιο είναι συνήθως παθητικό και αντισταθμίζεται με το ναυτιλιακό συνάλλαγμα. Εξάγονται γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, μηχανήματα και είδη ναυπηγικής και τεχνολογία αιολικών συστημάτων. Η Δανία, στη στρατηγική θέση που βρίσκεται, αποτελεί το σημείο συνάντησης των συγκοινωνιών Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι εμπορικές συναλλαγές πραγματοποιούνται κυρίως με τη Σουηδία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ανεργία είναι αρκετά χαμηλή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη (4,8%).

Τουρισμός Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός έχει αρχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Δανίας. Το 1999 επισκέφτηκαν τη Δανία 3 εκατομμύρια τουρίστες, από τους οποίους ένα εκατομμύριο Γερμανοί. Έτσι τα έσοδα από τον τουρισμό φτάνουν ως και τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Δημογραφία O πληθυσμός, σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009 είναι 5.500.510 κάτοικοι.[17] Οι κάτοικοι της Δανίας ανήκουν φυλετικά στη γερμανική ομοεθνία. Μόνο το 4 % του πληθυσμού είναι μετανάστες. Ως προς τη θρησκεία,το 98% είναι προτεστάντες ενώ η Καθολική Εκκλησία μετράει μόνο 1% καθολικούς Δανούς. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού είναι 78,3 χρόνια (75,96 για τους άνδρες και 80,78 για τις γυναίκες), με βάση εκτιμήσεις του 2009.[17]

124

Δανία

125

Γλώσσα Η δανέζικη γλώσσα ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών και στις γερμανικές γλώσσες. Έτσι μοιάζει πολύ με τη σουηδική, τη γερμανική, τη νορβηγική και την ισλανδική.

Πολιτισμός Λογοτεχνία Η λογοτεχνική παραγωγή στην Δανία ξεκινάει κατά τον Μεσαίωνα και είναι επηρεασμένη από τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα αγγλικά γράμματα. Το σημαντικότερο σύγγραμμα της δανικής μεσαιωνικής λογοτεχνίας είναι το Gesta Danorum στις αρχές του 13ου αιώνα.

Διοικητική Διαίρεση Η χώρα διαιρείται σε πέντε περιοχές. Οι περιοχές αυτές ιδρύθηκαν την 1η Ιανουαρίου του 2007 και αντικατέστησαν τις πρώην 13 κομητείες, δύο δήμους και ένα περιφερειακό δήμο. Η τελευταία διοικητική διαίρεση ίσχυσε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2006. Κάθε περιοχή κυβερνάται από τον Πρόεδρο (Regionsformand). Οι 5 περιοχές είναι: • • • • •

Hovedstaden (Περιοχή Δανικής Πρωτευούσης) Midtjylland (Κεντρική Γιουτλάνδη) Nordjylland (Βόρεια Γιουτλάνδη) Sjælland (Ζεελάνδη) Syddanmark (Νότια Δανία)

Διακυβέρνηση Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1953, το πολίτευμα της Δανίας είναι βασιλευομένη κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αρχηγός του κράτους είναι βασιλιάς ή βασίλισσα. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση ενώ την νομοθετική η Βουλή με 179 μέλη. Η τωρινή βασίλισσα είναι η Μαργαρίτα Β΄. Στις 4 Απριλίου του 2009 στη διάρκεια της συνόδου κορυφής του NATO στο Στρασβούργο ο πρωθυπουργός Άντερς Φογκ Ράσμουσεν ορίστηκε γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας[18] . Έτσι, νέος πρωθυπουργός ανέλαβε στις 5 Απριλίου ο έως τότε υπουργός Οικονομικών, Λαρς Λόκε Ράσμουσεν.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Εκλογές 2007 Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν πρόωρα στις 13 Νοεμβρίου του 2007, κέρδισε τρίτη συνεχόμενη θητεία ο κυβερνών συνασπισμός του Πρωθυπουργού Ένερς Φο Ράσμουσεν.

Αποτελέσματα

Δανία

126

Κόμματα

Ηγέτες

Ψήφοι

%

Έδρες

+/–

Δανία Venstre (Φιλελεύθεροι) (Venstre) (V)

Ένερς Φο Ράσμουσεν

908.472

26,2%

46

–6

Σοσιαλδημοκράτες (Socialdemokraterne) (A)

Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ

881.037

25,5%

45

–2

Δανικό Κόμμα του Λαού (Dansk Folkeparti) (O)

Πία Κιάρσγκο

479.532

13,9%

25

+1

Σοσιαλιστικό Κόμμα του Λαού (Socialistisk Folkeparti) Βίλι Σέουνταλ (F)

450.975

13,0%

23

+12

Συντηρητικό Κόμμα του Λαού (Det Konservative Folkeparti) (C)

Μπεντ Μπέντσεν

359.404

10,4%

18

±0

Σοσιαλιστικό Φιλελεύθερο Κόμμα (Det Radikale Venstre) (B)

Μαργκρέτε Βέσταουερ

177.161

5,1%

9

–8

Νέα Συμμαχία (Ny Alliance) (Y)

Νάζερ Κάντερ

97.295

2,8%

5

+5

Συνασπισμός Κόκκινων-Πρασίνων (Enhedslisten) (Ø)

συλλογική ηγεσία

74.982

2,2%

4

–2

Χριστιανοδημοκράτες (Kristendemokraterne) (K)

Μπόντιλ Κόρνμπεκ

30.013

0,9%

0

±0

543

0,0%

0

±0

3.458.847 100,0%

175

—

Υποψήφιοι χωρίς κόμματα Υποσύνολο Νησιά Φερόε Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (Tjóðveldi) (E)

Høgni Hoydal

5.949

25,4

1

±0,0 %

Κόμμα της Ένωσης (Sambandsflokkurin) (B)

Κάι Λέο Γιόχανσεν

5.413

23,5

1

+2,1 %

Κόμμα του Λαού (Fólkaflokkurin) (A)

Άνφιν Κάλσμπεργκ

4.726

20,5

0

-3,6 %

Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα (Javnaðarflokkurin) (C)

Γιόανες Έιντεσγκαρντ

4.702

20,4

0

-1,8 %

Κόμμα του Κέντρου (Miðflokkurin) (H)

Álvur Kirke

1.577

6,8

0

+3,5 %

Κόμμα για την Αυτοκυβέρνηση (Sjálvstýrisflokkurin) (D)

Kári P. Højgaard

797

3,5

0

+1,1 %

Υποσύνολο

2 Γροιλανδία

Κοινότητα των Ίνουιτ (Inuit Ataqatigiit)

Γιόζεφ Μότσφελτ

7.107

1

Εμπρός (Siumut)

Χανς Ενόκσεν

6.658

1

Αίσθηση Κοινότητας (Atassut)

Φιν Κάρλσεν

4.004

0

Δημοκράτες (Demokraatit)

Περ Μπέρτελσεν

3.436

0

Υποσύνολο Σύνολο (συμμετοχή: 86,6 %)

2 179

Δανία

127

Δημοψήφισμα για την Πράξη Διαδοχής 2009 Σε δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 7 Ιουνίου του 2009 οι Δανοί ψηφοφόροι τάχθηκαν υπέρ της αλλαγής στον τρόπο διαδοχής του Μονάρχη ώστε να συμπεριλαμβάνει και θηλυκά τέκνα, εκτός από αρσενικά. H αλλαγή του νόμου, εγκρίθηκε με 85,35% υπέρ,[19] 14,65% κατά και συμμετοχή 59,37%.[20] Σε ψήφους, οι θετικές ήταν 1.858.180 και οι αρνητικές 318.929. Μετρήθηκαν 2.177.109 (90,72%) έγκυρα ψηφοδέλτια και 222.804(9,28% του συνόλου) άκυρα. Συνολικά καταμετρήθηκαν 2.399.913 ψηφοδέλτια.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Σημειώσεις και παραπομπές [1] Περιλαμβάνεται το νησί Μπόρνχολμ στη Βαλτική θάλασσα. Εξαιρείται η Γροιλανδία και τα Νησιά Φερόε. Με τη Γροιλανδία η

έκταση της Δανίας είναι 2.220.093 τετρ. χλμ. και κατατάσσεται 13η. [2] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [3] Statistikbanken (http:/ / www. statistikbanken. dk/ statbank5a/ default. asp?w=1152) [4] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=128& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [5] Μια αρχαΐζουσα λέξη για απόδοση της Δανίας είναι «Δανιμαρκία» και χρησιμοποιούνταν από λόγιους κατά τον 19ο αιώνα. [6] Global Peace Index Rankings 2008 (http:/ / www. visionofhumanity. org/ gpi/ results/ rankings/ 2008/ ). Vision of Humanity. [7] Διεθνής Διαφάνεια, 2008 Corruption Perceptions Index (http:/ / www. transparency. org/ news_room/ in_focus/ 2008/ cpi2008) [8] Financial Times | A league table of liveable cities (http:/ / www. ft. com/ cms/ s/ 0/ d387abb6-38da-11dd-8aed-0000779fd2ac. html) [9] Climate Normals for Denmark (http:/ / www. dmi. dk/ dmi/ index/ danmark/ oversigter/ klimanormaler. htm). Μετεωρολογικό Ινστιτούτο

της Δανίας (ανακτήθηκε 28-10-2008 ) Figures, labeled in Danish: First plot is the whole country; Nedbør=Precipitation, Nedbørdage=Precipitation days (>1 mm), (Dag/Middel/Nat)temp.=(Daytime/Average/Nighttime) temperature, Solskinstimer=Hours of sunshine. [10] Michaelsen (2002), p. 19. [11] About Denmark, Prehistory (http:/ / www. denmark. dk/ en/ menu/ About-Denmark/ History/ History-An-Overview/ Prehistory). Knud J.V. Jespersen, Gyldendal Leksikon. www.denmark.dk (ανακτήθηκε 25-08-2009 ) [12] Ελευθεροτυπία (http:/ / archive. enet. gr/ 2000/ 09/ 29/ on-line/ keimena/ world/ world6. htm), Κορώνα στο κεφάλι τους, 29 Σεπτεμβρίου 2000. [13] Η Σημερινή (http:/ / www. sigmalive. com/ simerini/ world/ epikairotita/ 134958), Οι γκέι θα υιοθετούν παιδιά στη Δανία, 19 Μαρτίου 2009. [14] Καθημερινή (http:/ / portal. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathbreak_1_27/ 03/ 2009_272940), Δανία και Σουηδία στην τεχνολογική πρωτοπορία, 27 Μαρτίου 2009. [15] Esping-Andersen, G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Princeton, NJ: Princeton University Press. [16] Πληροφορίες για τη Δανία (http:/ / europa. eu/ abc/ european_countries/ eu_members/ denmark/ index_el. htm) από τον ιστότοπο της ΕΕ. [17] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ da. html) [18] "Fogh bliver ny Nato-chef" (http:/ / politiken. dk/ politik/ article684422. ece) (στα Δανικά). Politiken. 04-04-2009. . Ανακτήθηκε την 04-04-2009. [19] Denmark votes to change royal succession rules (http:/ / www. dw-world. de/ dw/ article/ 0,,4310654,00. html). Deutsche Welle (09-06-2009) (ανακτήθηκε 09-06-2009 ) [20] Folkeafstemning søndag den 7. juni 2009 (http:/ / www. dst. dk/ valg/ Valg1191213/ valgopg/ valgopg. htm) (Δανικά). Statistics Denmark (10-06-2009)

Δανία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Πύλη για τη χώρα (http://www.denmark.dk/en) (Αγγλικά) • Δανικός Οργανισμός Τουρισμού (http://www.visitdenmark.com/siteforside.htm) • Στατιστική Υπηρεσία Δανίας (http://www.danmarksstatistik.dk/HomeUK.aspx) (Αγγλικά) gag:Daniya koi:Данмарк

128

129

Ελβετία Ελβετία Συντεταγμένες: 46°48′00″N 8°13′60″E46.8, 8.2333 [1]

Σημαία της Ελβετίας Εθνόσημο της Ελβετίας Εθνικό σύνθημα: Unus pro omnibus, omnes pro uno (Ένας για όλους, όλοι για έναν) Εθνικός ύμνος: Schweizerpsalm (Ελβετικός ψαλμός)

Πρωτεύουσα • Συντεταγμένες

Βέρνη 46°57′09″N 7°26′23″E46.9524, 7.4396 [2]

Μεγαλύτερη πόλη

Ζυρίχη

Επίσημες γλώσσες

Γερμανικά Γαλλικά Ιταλικά Ραιτορομανικά

Πολίτευμα

Άμεση δημοκρατία, Ομοσπονδιακή κοινοβουλευτική δημοκρατία

Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ντόρις Λόιτχαρτ (πρόεδρος)

Ελβετία

130 Ανεξαρτησία • Ίδρυση • Αναγνωρίστηκε • Ομοσπονδία • Ισχύον Σύνταγμα

1η Αυγούστου 1291 24 Οκτωβρίου 1648 12 Σεπτεμβρίου 1848 1η Ιανουαρίου 2000 (αναθεώρηση του Συντ. του 1874)

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

41.284 km2 (135η) 4,2 1.852 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2008 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

7.700.200[1] (94η) 7.255.600[1] 186 κατ./km² (64η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

314,437 δισ. $[2] (37η) 42.948 $[2] (7η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

484,132 δισ. $[2] (19η) 66.127 $[2] (4η)

ΔΑΑ (2007)

0,960 (9η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ελβετικό Φράγκο (CHF)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.ch

Κωδικός κλήσης

+41

Η Ελβετία, με επίσημο όνομα Ελβετική Συνομοσπονδία (Schweizerische Eidgenossenschaft, Confédération suisse, Confederazione Svizzera, Confederaziun svizra, Confoederatio Helvetica) είναι μια χώρα της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει δυτικά με τη Γαλλία, νότια και νοτιοανατολικά με την Ιταλία, βόρεια και βορειοανατολικά με τη Γερμανία και ανατολικά με την Αυστρία και το Λιχτενστάιν. Είναι μία μικρή χώρα, με έκταση 41.285 τ.χλμ. και πληθυσμό 7.780.200 (εκτίμηση Δεκέμβριος 2008)[1] . Πρωτεύουσα της Ελβετίας είναι η Βέρνη (128.041 κάτοικοι το 2007) ενώ μεγαλύτερη πόλη η Ζυρίχη. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η Βασιλεία, η Γενεύη και η Λωζάνη. Νόμισμα έχει το ελβετικό Φράγκο. Είναι χώρα με υψηλό βιοτικό επίπεδο και ανεπτυγμένο τουρισμό.

Φυσική γεωγραφία Στις 19 Αυγούστου του 2009 εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο η επέκταση των συνόρων της Ελβετίας έως και 150 μέτρα μέσα στο έδαφος της Ιταλίας, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υποχωρήσει σημαντικά οι παγετώνες που οριοθετούν τη χώρα ψηλά στις Άλπεις[3] .

Μορφολογία Χωρίζεται μορφολογικά σε δυο ζώνες. Η πρώτη είναι η αλπική ζώνη που κυριαρχείται, όπως λέει και τ' όνομά της, από το συγκρότημα των Άλπεων και τις διακλαδώσεις του και καταλαμβάνει τα 3/5 της χώρας. Αυτή η ορεινή περιοχή έχει σχήμα πετάλου και περικλείνει μέσα της τη ζώνη του οροπεδίου. Η αλπική περιοχή σχηματίζεται από 3 διακλαδώσεις των Κεντρικών Άλπεων κι απ' την οροσειρά του Ιούρα, που βρίσκεται στα δυτικά και κατά μήκος των συνόρων με τη Γαλλία. Οι τρεις αυτές διακλαδώσεις των Άλπεων είναι: οι Πεννικές Άλπεις, οι Βερνικές Άλπεις και οι Ραιτικές Άλπεις.

Ελβετία Στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, σαν συνέχεια του Λευκού όρους, είναι οι Πεννικές Άλπεις (ή Βαλαίσιες Άλπεις) με ψηλότερη κορυφή την Μόντε Ρόζα (4.638 μ.). Στο ανατολικό άκρο τους βρίσκεται η σήραγγα του Σεμπλόν, ιδιαίτερα σημαντική για το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο, και στα Δ. η σήραγγα του Αγίου Βερνάρδου. Άλλες υψηλές κορυφές των Πεννικών Άλπεων είναι το Μάτερχορν (4.505 μ.), η Βάισχορν (4.512 μ.) και η Νομ (4.500 μ.). Από το Ν.Δ. τμήμα της χώρας ξεκινούν και οι Βερνικές Άλπεις, που προχωρούν όμως προς τα βόρεια, καταλαμβάνοντας, με τον όγκο τους, το κέντρο της χώρας. Έχουν σαν υψηλότερη κορυφή το Φινστεράαχορν με ύψος 4.275 μ. Στο ανατολικό τμήμα προβάλλει ο όγκος των Ραιτικών Άλπεων, που σχηματίζουν προς τα Ν.Α. δυο άλλες διακλαδώσεις: τις Άλπεις του Γκριζόν και τις Άλπεις Αμπούλα. Στην περιοχή αυτή υπάρχει το περίφημο τουριστικό κέντρο Σαιντ Μόριτς, το αναπαυτήριο του Νταβός και τα χιονοδρομικά κέντρα της Κουρ και της Αρόζα. Το μέσο ύψος της αλπικής ζώνης ξεπερνά τα 2.100 μ, ενώ το μέσο ύψος της περιοχής του οροπεδίου βρίσκεται γύρω στα 900 μ. Για το λόγο αυτό ολόκληρη σχεδόν η οικονομική ζωή της χώρας συγκεντρώνεται στη ζώνη του οροπεδίου. Εκεί βρίσκονται οι κυριότερες πόλεις κι εκεί παράγεται το 85% των βιομηχανικών και το 75% των αγροτικών προϊόντων. Οι ορεινοί αυτοί όγκοι, που καταλαμβάνουν τα 3/5 της χώρας, είναι σκεπασμένοι όλο το χρόνο με χιόνι. Από εδώ ξεκινούν τα μεγάλα ποτάμια της Ευρώπης, ο Ρήνος κι ο Δούναβης, κι εδώ έχει τις πηγές του ο Ροδανός. Τα ποτάμια αυτά, καθώς και οι μεγάλες λίμνες της Ελβετίας, τροφοδοτούνται με τα νερά από το λιώσιμο του χιονιού και των παγετώνων, καθώς κι από τα νερά των βροχών που είναι συχνές και δυνατές σ' ένα τέτοιο υψόμετρο. Το όρος Άγιος Γοτθάρδος, στις Κεντρικές Άλπεις, είναι η κυριότερη πηγή τροφοδοσίας των ποταμών της Ευρώπης.

Κυριότερα ποτάμια • Ο Ρήνος, που τη διαρρέει σε μήκος 375 χλμ. Πηγάζει απ' τους παγετώνες στο καντόνι του Γκράου Μπίντεν και, κατά την πορεία του, ενισχύεται με τα νερά των μικρών ποταμών Τουρ, Τες και Βιρ, καθώς και του Άαρ που εκβάλουν σ' αυτόν. Ο Άαρ είναι ο πιο σημαντικός ελβετικός ποταμός, αφού ολόκληρη η πορεία του γίνεται μέσα στο έδαφος της Ελβετίας. • Ο Ροδανός, που τη διαρρέει σε μήκος 252 χιλ. Πηγάζει απ' την Β.Α. άκρη των Πεννικών Άλπεων, κυλάει προς τα Ν.Δ., μετά στρέφεται Β.Δ., σχηματίζει τη λίμνη της Γενεύης και συνεχίζει την πορεία του στο γαλλικό έδαφος. Σ' αυτόν χύνονται και οι μικροί ποταμοί Βιέζ και Ντρανς. Οι ποταμοί της Ελβετίας, επειδή πηγάζουν από παγετώνες, είναι χειμαρρώδεις και γι' αυτό το λόγο δεν είναι πλωτοί. Μόνες εξαιρέσεις είναι ο Ρήνος, που για ένα μικρό διάστημα είναι πλωτός, καθώς κι ο Άαρ σ' ένα σημείο που μια διώρυγα τον συνδέει με τη λίμνη Βιέν. Αυτή η διώρυγα είναι πλωτή και χρησιμεύει στο διακανονισμό των νερών του Άαρ, όταν αυτός κινδυνεύει να ξεχειλίσει.

Κυριότερες λίμνες • Μποντενζέε (Bodensee)ή Λίμνη Κοστάντς(lac de Constance)στα γαλλικά: βορειοανατολικό όριο της χώρας,στα σύνορα με την Γερμανία • Λίμνη Λεμάν (ή λίμνη Γενεύης) (Lac Leman): Στη βόρεια όχθη βρίσκεται η Λωζάνη (Lausanne) και στη νοτιοδυτικό άκρο της η Γενεύη. • Λίμνη Νεσατέλ (Lac de Neuchatel) από την πόλη Νεσατέλ που είναι κτισμένη στην βόρεια όχθη της. • Λίμνη Λουγκάνο (Lugano) στα σύνορα με την Ιταλία με την ομώνυμη πόλη κτισμένη στις όχθες της. • Λίμνη της Ζυρίχης Υπάρχει, επίσης, πληθώρα μικρότερων λιμνών. Οι λίμνες της Ελβετίας καταλαμβάνουν συνολικά έκταση 1.520 τετρ. χιλιομέτρων[4] . Οι περισσότερες απ' τις λίμνες αυτές είναι και φημισμένα τουριστικά κέντρα, γιατί παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας της φυσικής τους καλλονής.

131

Ελβετία

Έδαφος Το έδαφος της Ελβετίας είναι ορεινό, καθώς καλύπτεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την οροσειρά των Άλπεων και την οροσειρά του Ιούρα στα βορειοδυτικά. Χαμηλότερό του σημείο (υψόμ. 195 μ.) είναι στη λίμνη Ματζιόρε (Lago Maggiore) στα ιταλοελβετικά σύνορα. Υψηλότερη κορυφή η Ντυφουρσπίτσε (Dufourspitze), ύψους 4.634 μ. Η οροσειρά των Άλπεων στην περιοχή της Ελβετίας σχηματίζει ένα μεγάλο οροπέδιο περίπου στο κέντρο της χώρας.

Κλίμα Το κλίμα της Ελβετίας είναι ψυχρό και, κατά βάση ξηρό, αν και σε ορισμένες περιοχές βρέχει 160 με 180 μέρες το χρόνο. Το κλίμα παρουσιάζει μεγάλες ανομοιομορφίες από περιοχή σε περιοχή, αλλά είναι γενικά υγιεινό. Την ιδιότητα αυτή, του κλίματος της χώρας τους, εκμεταλλεύτηκαν οι Ελβετοί με τον καλύτερο τρόπο. Ίδρυσαν πολλά σανατόρια, αναπαυτήρια, ψυχιατρικές κλινικές και έτσι παλαιότερα η Ελβετία αποτέλεσε θεραπευτικό κέντρο για τις παθήσεις των πνευμόνων (όπως η φυματίωση) και των νεύρων.

Οικονομία Η οικονομία της χώρας αναπτύσσεται γύρω από τρεις πόλους: τη βιομηχανία, τον τουρισμό και το εμπόριο. Λόγω του εδάφους και του κλίματος, η Ελβετία δεν μπόρεσε ν' αναπτύξει σε ικανοποιητικό βαθμό τη γεωργία της. Τα κυριότερα γεωργικά της προϊόντα είναι το σιτάρι, το κριθάρι, η βρώμη, οι πατάτες, τα ζαχαρότευτλα και λίγα φρούτα και λαχανικά. Αντίθετα η κτηνοτροφία της, ευνοημένη από το κλίμα αλλά και τη συστηματική και επιστημονική προσπάθεια των Ελβετών, είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη.

Βιομηχανία Η βιομηχανία είναι πολύ περισσότερο αναπτυγμένη και είναι ο κυριότερος εξαγωγικός τομέας της οικονομίας της. Έχει αναπτύξει τόσο τη βαριά βιομηχανία (μεταλλουργία, κατασκευή μηχανών), όσο και την ελαφριά βιομηχανία, όπως η βιομηχανία χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων, ρολογιών, υφαντουργία, σοκολάτας και η βιομηχανία επεξεργασίας γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Επίσης, ιδιαίτερα αναπτύχθηκε, κατά τα τελευταία χρόνια, η βιομηχανία των ηλεκτρονικών συσκευών, που βασίζεται στην υψηλή τεχνολογία και στη συστηματική επιστημονική έρευνα. Η Ελβετία είναι γενικά μια χώρα με υψηλό βιοτικό αλλά και πνευματικό επίπεδο, και η οικονομική της ανάπτυξη στηρίζεται, κατά ένα μεγάλο μέρος, στο υψηλό πνευματικό και επιστημονικό επίπεδο της χώρας. Στα Γαλλοελβετικά σύνορα και κοντά στην Γενεύη εδρεύει το CERN, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Έρευνας.

Εμπόριο Το εμπόριό της είναι επίσης πολύ αναπτυγμένο. Εξάγει χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα, μηχανές, ηλεκτρικές συσκευές, ρολόγια κ.ά. βιομηχανικά προϊόντα και εισάγει κυρίως τρόφιμα, καύσιμα και πρώτες ύλες. Επίσης, εξάγει γαλακτοκομικά και σοκολάτα. Ο τρίτος και ο πιο σημαντικός πόλος από ορισμένη άποψη της οικονομίας της είναι ο τουρισμός. Η φυσική ομορφιά, το υγιεινό της κλίμα, ή ήσυχη ζωή της Ελβετίας προσελκύουν κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες στα διάφορα τουριστικά θέρετρα που είτε βρίσκονται στις πλαγιές των Άλπεων, όπως το Σαιντ - Μόριτς, η Κουρ, η Αρόζα, το Νταβός είτε στις όχθες των γραφικών της λιμνών.

132

Ελβετία

133

Φορολογία Η χώρα μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν φορολογικός παράδεισος. Στις 25 Σεπτεμβρίου 2009 αφαιρέθηκε από τον κατάλογο του ΟΟΣΑ (γκρι κατάλογος).

Διοικητικές υποδιαιρέσεις Η χώρα υποδιαιρείται διοικητικά σε 26 καντόνια και ημικαντόνια. Η ύπαρξη των ημικαντονιών έχει ιστορικούς λόγους. Τρία από τα 23 καντόνια αποτελούνται από δύο ημικαντόνια. Τα καντόνια είναι τα εξής:

Χάρτης της Ελβετίας. Αναγράφονται τα καντόνια, οι κυριότεροι ποταμοί και οι λίμνες.

Καντόνια της Ελβετικής Ομοσπονδίας σε επίσημη σειρά Σήμα

Καντόνι

Έτος ένταξης Πρωτεύουσα στην ομοσπονδία

Έκταση χμ2 Πληθυσμός

Κοινότητες

ZH

Ζυρίχη

1351

Ζυρίχη

1728,8

1.242.488

171

BE

Βέρνη

1353

Βέρνη

5958,9

950.209

398

LU

Λουκέρνη

1332

Λουκέρνη

1493,5

352.311

103

UR

Ούρι

1291

Άλτντορφ

1076,6

35.246

20

SZ

Σβύτς

1291

Σβύτς

908,3

133.358

30

OW

Όμπβαλντεν

1291

Ζάρνεν

490,5

32.999

7

NW

Νίντβαλντεν

1291

Στανς

276,1

38.897

11

GL

Γκλάρους

1352

Γκλάρους

685,2

38.380

27

ZG

Τσούγκ

1352

Τσούγκ

238,8

102.247

11

FR

Φράιμπουργκ

1481

Φράιμπουργκ

1670,8

242.679

182

SO

Σόλοτουρν

1481

Σόλοτουρν

790,7

246.504

126

BS

Μπάζελ-Στάτ

1501

Βασιλεία

037,1

186.871

3

BL

Μπάζελ-Λάντ

1501

Λίζταλ

517,5

263.194

86

SH

Σαφχάουζεν

1501

Σαφχάουζεν

298,5

73.916

33

AR

Άπεντσελ Άουσερχοντεν 1513

Χέρισαου

243,0

53.189

20

AI

Άπεντσελ Ίνερχοντεν

1513

Άπεντσελ

172,5

14.995

6

SG

Σανκτ Γκάλλεν

1803

Σανκτ Γκάλλεν

2025,6

455.193

89

Ελβετία

134 GR

Γκραουμπύντεν

1803

Χουρ

7105,2

186.105

208

AG

Άργκαου

1803

Άραου

1403,7

556.229

231

TG

Τούργκαου

1803

Φραουενφέλντ

990,9

229.882

80

TI

Τιτσίνο

1803

Μπελιντζόνα

2812,5

314.563

201

VD

Βω

1803

Λωζάνη

3212,1

631.999

382

VS

Βαλαί

1815

Σιόν

5224,5

281.020

158

NE

Νέσατελ

1815

Νέσατελ

803,1

166.949

62

GE

Γενεύη

1815

Γενεύη

282,2

419.254

45

JU

Γιούρα

1979

Ντελεμόντ

838,6

69.196

83

Το καθένα από αυτά έχει δική του κυβέρνηση και, κατά κάποιο τρόπο, αποτελεί ξεχωριστό κράτος. Αλλά οι αντιπρόσωποι των καντονίων σχηματίζουν το κεντρικό ομοσπονδιακό συμβούλιο, που ο πρόεδρός του είναι και πρόεδρος της ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Όλοι σχεδόν οι κάτοικοι είναι Ελβετοί και οι πιο πολλοί μιλούν γερμανικά, αν και σ' ορισμένες περιοχές, στα νότια και στα νοτιοανατολικά, μιλάνε ιταλικά και γαλλικά. Η πλειοψηφία είναι χριστιανοί, κυρίως Προτεστάντες και Καθολικοί. Το 1815 το Συνέδριο της Βιέννης αναγνώρισε την ανεξαρτησία, αλλά και την ουδετερότητα της Ελβετίας. Από τότε και μέχρι σήμερα η Ελβετία κατόρθωσε να διατηρήσει την ουδετερότητά της, παρά το γεγονός ότι πολλές φορές βρέθηκε στο μέσο μιας ευρωπαϊκής ή παγκόσμιας σύρραξης. Η ουδετερότητα είχε εκτός των άλλων θετικές συνέπειες και στην οικονομία της χώρας. Η Ελβετία έγινε χώρα όπου διοχετεύονται καταθέσεις και κεφάλαια από χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομική ή πολιτική αστάθεια. Σ' αυτό βοήθησε και το Ελβετικό τραπεζικό σύστημα που εξασφαλίζει την απόλυτη μυστικότητα για τις καταθέσεις, αλλά και γιατί επιτρέπει την ελεύθερη μετατρεψιμότητα των νομισμάτων. Τα καντόνια υλοποιούν επίσης ιδιαίτερα ευνοϊκό φορολογικό σύστημα για τους ξένους που μεταναστεύουν σε αυτά, με αποτέλεσμα η Ελβετία να χαρακτηρίζεται ως φορολογικός παράδεισος, σύμφωνα με τα κριτήρια του ΟΟΣΑ.[5] Για τους ιδιώτες πιο ευνοϊκή μεταχείριση επιφυλάσσει το καντόνι Βο[6] , ενώ για εταιρείες το καντόνι Τσουγκ.[7]

Εκπαιδευτικό σύστημα Η κατώτερη εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και δίνεται δωρεάν σ' όλα τα καντόνια. Το επόμενο στάδιο, της μέσης, χωρίζεται στην επαγγελματική (τεχνικές σχολές) και στην ακαδημαϊκή (Λύκεια) που οδηγεί στα πανεπιστήμια και στα πολυτεχνεία. Σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης η Ελβετία έχει τα περισσότερα πανεπιστήμια και πολυτεχνεία, ανάλογα φυσικά με το μικρό πληθυσμό της χώρας. Περίφημο είναι το πολυτεχνείο της Ζυρίχης, καθώς και η Οικονομική Σχολή της Λωζάνης. Στα Ελβετικά πανεπιστήμια φοιτούν και χιλιάδες ξένοι σπουδαστές που πηγαίνουν κυρίως για μεταπτυχιακές σπουδές, λόγω του υψηλού επιστημονικού επιπέδου που παρέχουν αυτά τα πανεπιστήμια.

Πολιτισμός Επίσης πολύ αναπτυγμένα είναι τα γράμματα και οι τέχνες. Από το 17ο αιώνα η Ελβετία ήταν σπουδαίο πνευματικό κέντρο, αν και η έλλειψη εθνικής γλώσσας ταύτισε ιστορικά την ελβετική φιλολογία και σκέψη με τη γερμανική και τη γαλλική. Η Ελβετία είναι η πατρίδα του φιλόσοφου και κοινωνιολόγου Ζαν Ζακ Ρουσσώ, του οικονομολόγου και κοινωνιολόγου Παρέτο, του ποιητή Βριντέλ. Από τους νεότερους ξεχωρίζουν οι γνωστοί θεατρικοί συγγραφείς Μ. Φρις και Φρίντριχ Ντύρρενματ που γράφουν γερμανικά και το γαλλόφωνο πεζογράφο Κ. Ραμύζ. O Έρμαν Έσσε και ο Καρλ Σπίττελερ τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας,

Ελβετία

135

ενώ Γιόχαν Χάινριχ Πεσταλότσι έθεσε την παιδαγωγική σε νέες βάσεις. Στο χώρο των εικαστικών τεχνών μπορούμε ν' αναφέρουμε τ' όνομα του Λε Κορμπυζιέ, που υπήρξε ο μεγαλύτερος ίσως αρχιτέκτονας του 20ου αιώνα και τα ονόματα του Πάουλ Κλέε, διάσημου ζωγράφου και του γλύπτη Αλμπέρτο Τζιακομμέτι. Η Ελβετία ήταν η χώρα η οποία φιλοξένησε τον 1ο κατά χρονολογική σειρά διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, το 1956 στο Λουγκάνο, ενώ το 1989 διεξήχθη ο 34ος διαγωνισμός στη Λωζάνη.

Δημογραφία O πληθυσμός της χώρας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 είναι 7.604.467 κάτοικοι. [4] . Όπως καταδεικνύεται από την γλωσσική ποικιλία της χώρας, οι κάτοικοι είναι κυρίως γερμανικής, γαλλικής και ιταλικής καταγωγής. Γύρω στο 7% του πληθυσμού είναι Σερβοκροάτες, Τούρκοι, Αλβανοί, Ισπανοί και άλλες εθνότητες. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 80,85 χρόνια (78,03 χρόνια οι άνδρες και 83,83 οι γυναίκες).[4]

Θρησκεία Το 42% του πληθυσμού ασπάζονται το ρωμαιοκαθολικισμό και το 35% είναι Προτεστάντες. Με την εισροή μεταναστών στη χώρα ζουν και περί το 4% Μουσουλμάνοι, ενώ υπάρχουν και άλλα χριστιανικά δόγματα και μειονότητα Εβραίων. Το 11% ήταν άθεοι το 2000.[8]

Γλώσσες Επίσημες γλώσσες είναι η γερμανική (ομιλούμενη από το 63% του πληθυσμού, σύμφωνα με έρευνα του 2000), η γαλλική (20,4%), η ιταλική(6,5%) και η ρετορομανική (< 0.5%), γλώσσα που μιλούν οι κάτοικοι του νοτιοανατολικού καντονιού Γκράουμπιντεν (γερμ. Graubünden).

Χάρτης των θρησκευτικών δογμάτων στην Ελβετία το 2008 (με πράσινο: Προτεστάντες, με ερυθρό: Ρωμαιοκαθολικοί)

Διακυβέρνηση Η χώρα διοικείται με ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας εκλέγεται κάθε χρόνο (το Δεκέμβριο) για θητεία ενός έτους. Στις βουλευτικές εκλογές του 2007 κέρδισε νίκη το Λαϊκό Κόμμα.Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[4] .

Μεταφορές

Ελβετία

136

Οι συγκοινωνίες είναι από τις πιο ανεπτυγμένες στον κόσμο, εξαιτίας της ευνοϊκής γεωγραφικής θέσης στη χώρα. Οι Ρωμαίοι είχαν προβεί στη διάνοιξη οδών στο Σπλίγκεν και στον Μεγάλο Άγιο Βερνάρδο, για να διευκολύνουν την κίνηση των λεγεώνων τους[9] . H οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Η επικοινωνία με την ανοικτή θάλασσα γίνεται μέσω Βασιλείας. Τα κυριότερα αεροδρόμια είναι της Ζυρίχης, της Βασιλείας, της Γενεύης και της Βέρνης. Σήμερα λειτουργούν περισσότερα από 40 αεροδρόμια. Εσωτερικό του αεροδρομίου της Ζυρίχης.

Παραπομπές [1] Στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας (http:/ / www. bfs. admin. ch/ bfs/ portal/ de/ index/ themen/ 01/ 02/ blank/ key/ bevoelkerungsstand. html) [2] Εκτίμηση Οκτωβρίου 2009 (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2006& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=146& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=40& pr. y=5) ΔΝΤ [3] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=1043830& lngDtrID=245), Οι παγετώνες λιώνουν, η Ελβετία μεγαλώνει σε βάρος της Ιταλίας, 19 Αυγούστου 2009. [4] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ sz. html) [5] Στους «μη συνεργάσιμους» φορολογικούς παραδείσους κατατάσσει ο ΟΟΣΑ την Ελβετία (http:/ / www. in. gr/ NEWS/ article. asp?lngEntityID=994771). in.gr (12/03/09) (ανακτήθηκε 10/07/2009 ) [6] Expert says Vaud tax relief leaves canton uncompetitive (http:/ / www. swisster. ch/ en/ . dyncontent/ 2/ pdf. php/ 1089002. pdf) (Αγγλικά) [7] Jorn Madslien (25/10/2004). Zug: from bull market to cash cow (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ business/ 3653076. stm). Business. BBC News (ανακτήθηκε 10/07/2009 ) (Αγγλικά) [8] Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία (http:/ / www. bfs. admin. ch/ bfs/ portal/ de/ index/ themen/ 01/ 05/ blank/ key/ religionen. html), στοιχεία για το 2000. [9] Συλλογικό έργο, Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, τ. 2, σελ. 84, εκδ. ΔΟΜΗ 2007.

Εξωτερικές Συνδέσεις • Πύλη "Ηλεκτρονικής Κυβέρνησης" από την Καγκελαρία (http://www.ch.ch) • Κυβέρνηση της Ελβετίας (http://www.admin.ch) • Ελβετικό Κοινοβούλιο (http://www.parlament.ch)

LP

Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. ( ιστορικό (http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=Ελβετία& action=history)). Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ) και την GFDL (http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html).

gag:Şveyțariya koi:Швейцарму pfl:Schwaiz

137

Ελλάδα Ελλάδα

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Το άρθρο δεν μπόρεσε να μορφοποιηθεί - εξάγεται απλό κείμενο. Πιθανές αιτίες του προβλήματος είναι: (α) σφάλμα στο λογισμικό εγγραφής pdf (β) προβληματικός κώδικας wiki (γ) πίνακας πολύ ευρύς Γεωγραφικές συντεταγμένεςΣυντεταγμένες: 38°18′04″N 23°44′28″E38.3011, 23.7411ΣημαίαΕθνόσημοΣημαία της ΕλλάδαςΕθνόσημο της ΕλλάδαςΕθνικό σύνθημα: Ελευθερία ή ΘάνατοςΚατάλογος εθνικών ύμνωνΕθνικός ύμνος: Ύμνος εις την ΕλευθερίανὝμνος εἰς τὴν ἘλευθερίανΤοποθεσία της χώρας στον κόσμοΠρωτεύουσα(και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Γεωγραφικές συντεταγμένεςΣυντεταγμένεςΑθήνα3.361.806 37°59′2″N 23°43′41″E37.98389, 23.72806Επίσημη γλώσσαΕπίσημες γλώσσεςΕλληνική γλώσσαΕλληνικάΠολίτευμαΠροεδρευόμενη Κοινοβουλευτική ΔημοκρατίαΚατάλογος Προέδρων της Ελληνικής ΔημοκρατίαςΠρόεδροςΚατάλογος Πρωθυπουργών της ΕλλάδαςΠρωθυπουργόςΚάρολος ΠαπούλιαςΓεώργιος Παπανδρέου (νεότερος)Γεώργιος ΠαπανδρέουΑνεξαρτησίααπό Οθωμανική Αυτοκρατορία • Ελληνική Επανάσταση του 1821Κηρύχθηκε• ΑναγνωρίστηκεΙσχύον Σύνταγμα25 Μαρτίου 1821182811 Ιουνίου 1975Έκταση • Σύνολο • % Νερό • ΣύνοραΑκτήΑκτογραμμή131.957 Τετραγωνικό χιλιόμετροkm2 Κατάλογος χωρών ανά έκταση(96η)0,86%1.228 χμ.13.676 χμ. Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα πληθυσμούΠυκνότητα11.295.000 (Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό74η)10.964.020 ΕΣΥΕ - Πρόσφατα Στατιστικά Στοιχεία85 κατ./Τετραγωνικό χιλιόμετροkm² (Κατάλογος χωρών κατά πυκνότητα πληθυσμού111η)Ακαθάριστο Εγχώριο ΠροϊόνΑ.Ε.Π. (Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμηςPPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή344,404 δισ. $ World Economic Outlook Database. Διεθνές Νομισματικό ΤαμείοΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) (Κατάλογος χωρών κατά ΑΕΠ (PPP)32η) 30.856 $ (Κατάλογος χωρών κατά κεφαλή ΑΕΠ (PPP)26η)Ακαθάριστο Εγχώριο ΠροϊόνΑ.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή338,250 δισ. $ (Κατάλογος χωρών κατά ΑΕΠ28η) 30.305 $ (Κατάλογος χωρών κατά κεφαλή ΑΕΠ26η)Δείκτης Ανθρώπινης ΑνάπτυξηςΔΑΑ (2008) 0,855 (Κατάλογος χωρών κατά Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης22η) – πολύ υψηλόςΝόμισμα (Νομισματική μονάδα)ΝόμισμαΕυρώ1 (ISO 4217€ EUR) Ζώνη ώρας • Θερινή ώραΏρα Ανατολικής ΕυρώπηςEET (UTC +2) (UTC +3) Top-level domainInternet TLD.gr και .eu ως μέλος της Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕΕΚατάλογος κωδικών κλήσεων χωρώνΚωδικός κλήσης +30 1 Πριν το 2001 η δραχμή. Η Ελλάδα (παλαιότερα: Ελλάς, επίσημα: Ελληνική Δημοκρατία) είναι χώρα που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, στο νοτιότερο άκρο της ΒαλκάνιαΒαλκανικής χερσονήσου, στην Ανατολική Μεσόγειος ΘάλασσαΜεσόγειο. Συνορεύει στα βόρεια με τη Βουλγαρία και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Π.Γ.Δ.Μ.), στα βορειοδυτικά με την Αλβανία και στα βορειοανατολικά με την Τουρκία. Βρέχεται ανατολικά από το Αιγαίο Πέλαγος, στα δυτικά από το Ιόνιο ΠέλαγοςΙόνιο και νότια από τη Μεσόγειο θάλασσα. Έχει μακρά και πλούσια ιστορία κατά την οποία άσκησε μεγάλη πολιτισμική επίδραση σε τρεις ηπείρους. Η Ελλάδα είναι μια ανεπτυγμένη χώρα με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξηςδείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. H Ελλάδα κατέχει την 22η καλύτερη ποιότητα ζωής στον κόσμο. "The Economist Intelligence Unit's quality-of-life index (2005)" (PDF). The Economist (www.economist.com). . Ανακτήθηκε την 2007-04-08.Ιστορία O Παρθενώνας στην Αθήνα.Ο Περικλής (495-429 π.Χ.) ήταν Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας και στρατηγός του

Ελλάδα 5ου αιώνα π.Χ. Η δύναμη,η δόξα και η φήμη την οποία χάρισε στην αρχαία Αθήνα, δικαιώνουν απόλυτα το χαρακτηρισμό του Χρυσού Αιώνα.Η επέκταση του ελληνικού κράτους από 1832 έως το 1947, που παρουσιάζει εδάφη που απονέμονται στην Ελλάδα από τη Συνθήκη των Σεβρών αλλά που χάνονται το 1923 στο πλαίσιο της Συνθήκη της ΛωζάνηςΣυνθήκης της Λωζάνης.Στην περιοχή του Αιγαίο ΠέλαγοςΑιγαίου Πελάγους εμφανίστηκαν οι πρώτοι πολιτισμοί της Ευρώπης, ο Κυκλαδικός πολιτισμόςΚυκλαδικός και ο Μινωικός πολιτισμόςΜινωικός, ενώ αργότερα εμφανίστηκε ο Μυκηναϊκός πολιτισμόςΜυκηναϊκός, ο οποίος αναγνωρίσθηκε ως ο πρώτος ελληνικός πολιτισμός. Την εποχή των πολιτισμών αυτών ακολούθησε μία σκοτεινή περίοδος που διήρκησε περίπου μέχρι το 8ος αιώνας π.Χ.800 π.Χ., όπου και δημιουργήθηκε ένας νέος ελληνικός πολιτισμός βασισμένος στο μοντέλο της Πόλη-κράτοςπόλης-κράτους. Είναι ο πολιτισμός που θα διαδοθεί με τον αποικισμό των ακτών της Μεσόγειος ΘάλασσαΜεσογείου, θα αντισταθεί στην ΠέρσεςΠερσική εισβολή με τους δύο επιφανέστερους εκπροσώπους του, την κοσμοπολίτικη και δημοκρατική Αθήνα και την μιλιταριστική και ολιγαρχική Αρχαία ΣπάρτηΣπάρτη, θα αποτελέσει τη βάση του Ελληνιστική περίοδοςΕλληνιστικού πολιτισμού που δημιούργησαν οι κατακτήσεις του Αλέξανδρος ο ΜέγαςΜεγάλου Αλεξάνδρου, θα επηρεάσει την πολιτισμική φυσιογνωμία της Βυζαντινή αυτοκρατορίαΒυζαντινής Αυτοκρατορίας και αργότερα θα πυροδοτήσει την Αναγέννηση στην Ευρώπη. Κατακτήθηκε από τους Ρωμαϊκή ΑυτοκρατορίαΡωμαίους το 146 π.Χ.. Οι Ρωμαίοι κατακτητές αναγνώρισαν και θαύμασαν τον πλούτο του ελληνικού πολιτισμού, τον οποίο μελέτησαν σε έκταση και έγιναν συνειδητά συνεχιστές του. Επίσης, διέσωσαν ένα μεγάλο μέρος της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Σύμφωνα με τον ΟράτιοςΟράτιο, ο ελληνικός πολιτισμός κατέκτησε τον Ρωμαϊκό τρόπο ζωής."Graecia capta, ferum victorem cepit", Οράτιος, Epistulae, II 1, 156 Αν και ήταν μόνο ένα μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο ελληνικός πολιτισμός θα συνέχιζε να δεσπόζει στην Ανατολική Μεσόγειο, και όταν τελικά η Αυτοκρατορία χωρίστηκε στα δύο, η ανατολική ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, θα είχε κυρίως λόγω γλώσσας έντονο τον ελληνικό χαρακτήρα. Από τον 4ο μέχρι τον 15ο αιώνα, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επέζησε επιθέσεις έντεκα αιώνων από δυτικά και ανατολικά, μέχρι που η Κωνσταντινούπολη έπεσε στις 29 Μαΐου του 1453 στα χέρια της Οθωμανική αυτοκρατορίαΟθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σταδιακά το Βυζάντιο κατακτήθηκε ολόκληρο μέσα στον 15ο αιώνα. Η Οθωμανική κυριαρχία συνεχίστηκε μέχρι το 1821 που οι Έλληνες κήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 έληξε το 1828. Το 1830 αναγνωρίζεται η ανεξαρτησία του νέου ελληνικού κράτους. Εγκαθιδρύθηκε μοναρχία το 1833. Μέσα στον 19ο και τον πρώιμο 20ό αιώνα, η Ελλάδα προσπάθησε να προσαρτήσει στα εδάφη της όλες τις περιοχές που ακόμη ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και είχαν ελληνόφωνο πληθυσμό, πράγμα που κατάφερε εν μέρει, συμμετέχοντας στους Βαλκανικοί ΠόλεμοιΒαλκανικούς Πολέμους και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τη λήξη του Α'ΠΠ, η εμμονή στον αλυτρωτισμό, τα ελληνικά στρατηγικά σφάλματα, η μεταβολή των συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο και η άνοδος του τουρικού εθνικισμού οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή και την έλευση 1.000.000 προσφύγων στην Ελλάδα. Το διάστημα αυτό (1914-1923) το ελληνικό στοιχείο της Μ.Ασίας και της Ανατολικής Θράκης Γενοκτονία των Ελλήνωνυπήρξε θύμα σφαγών και διώξεων. Η Ελλάδα εισήλθε στον Β΄ Παγκόσμιος ΠόλεμοςΔεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1940, ύστερα από Ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940επίθεση της Ιταλίας, η οποία αντιμετωπίστηκε επιτυχώς. Ωστόσο, με την Γερμανική εισβολή στην Ελλάδαεπέμβαση της Γερμανίας η χώρα ηττήθηκε και ακολούθησε περίοδος Κατοχή της Ελλάδας (1941-1944)κατοχής από τις δυνάμεις του Άξονας Βερολίνου - ΡώμηςΆξονα (1941-1944). Αμέσως μετά το πέρας του πολέμου ξέσπασε ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949εμφύλιος πόλεμος που κράτησε μέχρι το 1949. Το 1952, η Ελλάδα έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Στις 21 Απριλίου του 1967 ο στρατός, υποβοηθούμενος από την κυβέρνηση των Ηνωμένες Πολιτείες της ΑμερικήςΗΠΑ, πήρε την εξουσία με πραξικόπημα. Οι δικτάτορες στη συνέχεια διαχωρίστηκαν και από τον Κατάλογος Βασιλέων της ΕλλάδαςΒασιλιά, τον εξεδίωξαν από την χώρα και κατήργησαν τη μοναρχία. Η στρατιωτική Χούντα υπήρξε η αιτία δημιουργίας, μετά από λανθασμένους χειρισμούς που εκμεταλλεύτηκε η ΤουρκίαΤουρκική πλευρά, του Κυπριακό πρόβλημαΚυπριακού ζητήματος, το οποίο οδήγησε στην κατάρρευσή της το 1974. Έπειτα από το Δημοψήφισμα του 1974δημοψήφισμα στις 8 Δεκεμβρίου 1974, το πολίτευμα της Ελλάδας μετατράπηκε ξανά

138

Ελλάδα σε αβασίλευτη Δημοκρατία και συντάχθηκε νέο σύνταγμα από την Ε' Αναθεωρητική Βουλή που τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιουνίου 1975, το οποίο ισχύει μέχρι σήμερα, αναθεωρημένο το 1986 και το 2001. Η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕυρωπαϊκής Ένωσης το 1981 και μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) το 2001. Διακυβέρνηση Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864–1936), πουυπήρξε πρωθυπουργός της Ελλάδας σε διάφορα διαστήματα την περίοδο 1909-1932.Το Σύνταγμα του 1975 περιέχει εκτενείς εγγυήσεις των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του πολίτη, ελευθερίες και δικαιώματα που ενισχύθηκαν περαιτέρω με την αναθεώρηση του 2001. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την αναθεώρηση αυτή κατοχυρώθηκαν, για πρώτη φορά συνταγματικά, πέντε ανεξάρτητες αρχές, οι τρεις εκ των οποίων (Συνήγορος του Πολίτη, Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού ΧαρακτήραΑρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων) είναι ταγμένες στην προστασία και διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων. Η Ελλάδα είναι επίσης μέλος της Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του ΑνθρώπουΕυρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Στις 27 Μαΐου του 2008 η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε την αναθεώρηση του ΣύνταγμαΣυντάγματος, που οδήγησε στην υιοθέτηση τριών προτάσεων αλλαγών εκ μέρους της μεγάλης πλειοψηφίας των βουλευτών της Νέα ΔημοκρατίαΝέας Δημοκρατίας, του Συνασπισμός Ριζοσπαστικής ΑριστεράςΣΥΡΙΖΑ και του Λαϊκός Ορθόδοξος ΣυναγερμόςΛΑΟΣ. Από την ψηφοφορία απόν ήταν το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό ΚίνημαΠΑΣΟΚ. Οι προτάσεις αυτές είναι η κατάργηση του απόλυτου επαγγελματικού ασυμβιβάστου των βουλευτών, η απολαβή εκ μέρους της Βουλής, του δικαιώματος να τροποποιεί επιμέρους κονδύλια του τακτικού Προϋπολογισμού και να παρακολουθεί την εκτέλεσή του και η επιφόρτιση του νομοθέτη, να μεριμνά ειδικά για τις νησιωτικές και ορεινές περιοχές σε κάθε νόμο που συντάσσει Καθημερινή. Σε πολιτειακό και οργανωτικό επίπεδο, το Σύνταγμα διακρίνει τρεις εξουσίες: τη νομοθετική, την Εκτελεστική εξουσίαεκτελεστική και την δικαστική. Στη νομοθετική μετέχουν ο Πρόεδρος της Ελληνικής ΔημοκρατίαςΠρόεδρος της Δημοκρατίας και η Βουλή των ΕλλήνωνΒουλή· στην εκτελεστική ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση της ΕλλάδαςΚυβέρνηση, ενώ η δικαστική εξουσία ασκείται από τα δικαστήρια στο όνομα του ελληνικού λαού. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ιεραρχικά, βρίσκεται στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, μετέχει στη νομοθετική με τη δημοσίευση των νόμων και τη δυνατότητα αναπομπής ψηφισμένου νομοσχεδίου, ενώ ορίζεται από το Σύνταγμα ως ρυθμιστής του πολιτεύματος Σύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 30. Εκλέγεται, έμμεσα, από την Βουλή με διαδοχικές ψηφοφορίες των μελών της, στις οποίες επιδιώκεται η εξασφάλιση πλειοψηφίας 2/3, σε πρώτη φάση, και 3/5, σε δεύτερη, του συνόλου των μελών της. Σε περίπτωση αποτυχίας συγκέντρωσης των ανωτέρω πλειοψηφιών, διαλύεται η Βουλή, προκηρύσσονται εκλογές και η νέα Βουλή εκλέγει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της, ή και με σχετική αν δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία. Οι εξουσίες του Προέδρου είναι περιορισμένες καθώς ασκεί, κυρίως, τελετουργικά καθήκοντα. Όλες, σχεδόν, οι πράξεις του, χρήζουν προσυπογραφής από τον ΠρωθυπουργόςΠρωθυπουργό ή άλλο μέλος της Κυβέρνησης (ΥπουργόςΥπουργό), όπως για παράδειγμα τα προεδρικά διατάγματα. Από την υποχρέωση προσυπογραφής εξαιρούνται ρητά ελάχιστες πράξεις του Προέδρου που προβλέπονται από το Σύνταγμα, όπως ο διορισμός των υπαλλήλων της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Η θητεία του είναι πενταετής με δικαίωμα επανεκλογής για μία ακόμη φορά. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από την Βουλή των Ελλήνων, τα μέλη της οποίας εκλέγονται με καθολική μυστική ψηφοφορία για τετραετή θητεία. Εκλογές μπορεί να κηρυχθούν νωρίτερα για έκτακτους λόγους, όπως αυτοί ορίζονται στο Σύνταγμα. Μετά, πάντως, το 1975 η προκήρυξη πρόωρων εκλογών αποτελεί τον κανόνα, με την επίκληση, συνήθως, από τις απερχόμενες κυβερνήσεις ιδιαζούσης σημασίας εθνικού θέματος. Η Ελληνική Δημοκρατία χρησιμοποιεί για την ανάδειξη των βουλευτών ένα σύνθετο ενδυναμωμένο εκλογικό σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης (Εκλογικό σύστημα#Ενισχυμένη αναλογικήενισχυμένη αναλογική), που αποθαρρύνει τη δημιουργία πολυκομματικών κυβερνήσεων συνεργασίας και επιτρέπει ισχυρή κυβέρνηση πλειοψηφίας, ακόμα και αν το πρώτο κόμμα υστερεί της πλειοψηφίας των ψήφων. Για να μπορεί να καταλάβει μία από τις 300 βουλευτικές έδρες ένα κόμμα, πρέπει να έχει λάβει τουλάχιστον το 3% του συνόλου των ψήφων, ενώ με τον Ελληνικό εκλογικό σύστημαεκλογικό νόμο, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 2007Βουλευτικές εκλογές του 2007, το πρώτο κόμμα είναι δυνατό να

139

Ελλάδα εξασφαλίζει απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή με ποσοστό περίπου 42%. Μέχρι το 1877 η νόμιμη ηλικία ψήφου ήταν τα 25 χρόνια. Στη συνέχεια μειώθηκε στα 21 χρόνια και από το 1981 είναι τα 18 χρόνιαDavid Close, Ελλάδα 1945-2004, εκδ. Θύραθεν, σελ. 43.. Η Βουλή των Ελλήνων στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα.Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την Κυβέρνηση, κεφαλή της οποίας είναι ο Πρωθυπουργός, το ισχυρότερο πρόσωπο του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της ΧώραςΣύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 82 , εφαρμόζει την πολιτική που εγκρίνει μέσω των νομοθετικών πράξεων η Βουλή, αλλά ταυτόχρονα μετέχει στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία, μέσω της σύνταξης και της προώθησης προς ψήφιση των νομοσχεδίων. Η Κυβέρνηση με βάση την αρχή της δεδηλωμένης οφείλει να απολαύει της εμπιστοσύνης της Βουλής, να έχει λάβει δηλαδή ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία των Βουλευτών. Στα πλαίσια δε της σύγχρονης κομματικής δημοκρατίας, η Κυβέρνηση κυριαρχεί και στη νομοθετική λειτουργία, καθώς προέρχεται από το Κόμμα που ελέγχει την πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, καθιστώντας, έτσι, την ψήφιση των νόμων μια τυπική, κατά κανόνα, διαδικασία. Λόγω δε της συχνής έως καταχρηστικής επίκλησης της κομματικής πειθαρχίας, η δυνατότητα διαφωνίας κυβερνητικού βουλευτή με την Κυβέρνηση που στηρίζει θεωρείται σπάνιο φαινόμενο. Σε έκτακτες περιπτώσεις μπορεί η Κυβέρνηση να εκδίδει Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, οι οποίες έχουν ισχύ νόμου και οφείλουν να εγκριθούν εντός 40 ημερών από τη Βουλή. Ο Πρωθυπουργός αποτελεί την κεφαλή της κυβέρνησης και, με βάση το Σύνταγμα, είναι, συνήθως (αν και όχι απαραίτητα), ο αρχηγός του έχοντος την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή κυβερνώντος κόμματος. Βάσει του άρθρου 82 του Συντάγματος, "ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημοσίων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων" . Οι βασικότερες εξουσίες του είναι οι εξής: Προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου, στο οποίο μετέχει μαζί με τους Υπουργούς. Με δέσμια πρότασή του, διορίζονται και παύονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας οι Υπουργοί και οι Υφυπουργοί της Κυβέρνησης. Καθορίζει με τον οικείο Υπουργό τις αρμοδιότητες των Υφυπουργών. Προΐσταται τεσσάρων αυτοτελών υπηρεσιών και γραμματειών: του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, της Γραμματείας της Κυβερνήσεως, της Κεντρικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής και της Γενικής Γραμματείας Τύπου. Αδειοδοτεί προς δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οποιοδήποτε κείμενο πρέπει, σύμφωνα με το νόμο, να καταχωρηθεί σε αυτήν. Κόμματα Περισσότερα: Κατάλογος ελληνικών πολιτικών κομμάτων Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 (μεταπολίτευση) το πολιτικό σύστημα κυριαρχείται από το Φιλελευθερισμόςφιλελεύθερο και συντηρητικό κόμμα της Νέα ΔημοκρατίαΝέας Δημοκρατίας (ΝΔ) και το Σοσιαλισμόςσοσιαλιστικό Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ). Άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα είναι ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ), το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ), και ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ). Κυβέρνηση Περισσότερα: Κυβέρνηση της Ελλάδας Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι ο Αρχηγός του Κράτους. Από το 2005 Πρόεδρος είναι ο Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος επανεξελέγη από τη Βουλή στις 3 Φεβρουαρίου 2010. Στις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 2004Βουλευτικές εκλογές του 2004, που διεξήχθησαν στις 7 Μαρτίου του 2004, πρωθυπουργός εκλέχθηκε ο Κωνσταντίνος Α. Καραμανλής, πρόεδρος της Νέα ΔημοκρατίαΝέας Δημοκρατίας. Ήταν η πρώτη εκλογική νίκη του κόμματος μετά από 11 χρόνια. Ο Καραμανλής αντικατέστησε τον Κωνσταντίνος ΣημίτηςΚωνσταντίνο Σημίτη και σχημάτισε δική του κυβέρνηση. Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές προβλέπονταν από το Σύνταγμα για το 2008, όμως διεξήχθησαν πρόωρα στις 16 Σεπτεμβρίου του 2007. Τις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 2007Βουλευτικές εκλογές του 2007, κέρδισε ξανά η Νέα Δημοκρατία. Η νέα βουλή είναι η πρώτη πεντακομματική Βουλή τα τελευταία χρόνια και σε αυτή συμμετέχουν η ΝΔ, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό ΚίνημαΠΑΣΟΚ, το Κομμουνιστικό Κόμμα ΕλλάδαςΚΚΕ, ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής ΑριστεράςΣΥΡΙΖΑ και ο Λαϊκός Ορθόδοξος ΣυναγερμόςΛΑΟΣ. Εξωκοινοβουλετικά κόμματα είναι οι Οικολόγοι Πράσινοι, η Χρυσή Αυγή κ.α. Τις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 2009πρόωρες εκλογές του 2009 κέρδισε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό ΚίνημαΠΑΣΟΚ που αναλαμβάνει την διακυβέρνηση της χώρας με πρωθυπουργό τον Γεώργιος Παπανδρέου (νεότερος)Γιώργο Παπανδρέου. Μετά την απόσπαση από τον ΣΥΡΙΖΑ στο κοινοβούλιο βρίσκεται και η Δημοκρατική Αριστερά. Διεθνείς Σχέσεις Η Ελλάδα είναι μέλος σε αρκετά μεγάλα διεθνή σώματα,

140

Ελλάδα

141

εξαιτίας της σημαντικής γεωγραφικής της θέσης της δίνει το πλεονέκτημα ώστε να αποτελεί πολιτικό, διπλωματικό αλλά και εμπορικό σταυροδρόμι. Τράπεζα Διεθνών ΔιακανονισμώνBIS, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας Μαύρης ΘάλασσαςBSEC, Συμβούλιο Τελωνειακής ΣυνεργασίαςCCC, Συμβούλιο της ΕυρώπηςCE, Συμβούλιο Ευρωατλαντικής ΣυνεργασίαςEAPC, EBRD, ECA (συνέταιρος), ECE, ECLAC, Ευρωπαϊκή Τράπεζα ΕπενδύσεωνEIB, EMU, Ευρωπαϊκός Οργανισμός ΔιαστήματοςΕSA, Ευρωπαϊκή ΈνωσηEU, Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και ΓεωργίαςFAO, IAEA, IBRD, ICAO, Διεθνής Οργανισμός ΑνάπτυξηςIDA, Διεθνής Υπηρεσία ΕνέργειαςIEA, IFAD, IFC, Διεθνής Οργανισμός ΕργασίαςILO, IMF, Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας, Interpol, IOC, Διεθνής Οργανισμός ΜετανάστευσηςIOM, Διεθνής Οργανισμός ΤυποποίησηςISO, NATO, OECD, Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην ΕυρώπηOSCE, Οργανισμός Ηνωμένων ΕθνώνUN, Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, WEU, Παγκόσμια Οργάνωση ΥγείαςWHO, WIPO, WMO. Περιφέρειες Κύριο άρθρο: Περιφέρειες της ΕλλάδαςΑλβανίαΑλβανίαΠρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΠ.Γ.Δ.ΜΒουλγαρίαΒουλγαρίαΤουρκίαΤουρκίαΕλλάδαΕλλάδαΑθήναΘεσσαλονίκηΚαβάλαΘάσοςΑλεξανδρούπολ ΛακωνίαςΑρεόποληΕλευσίναΛαύριοΗράκλειο ΚρήτηςΗράκλειοΜακεδονία (διαμέρισμα)ΜακεδονίαΘράκηΉπειροςΘεσσαλίαΕύβοιαΣτερεά ΕλλάδαΚεντρική ΕλλάδαΠελοπόννησοςΌλυμποςΛευκάδαΚεφαλονιάΖάκυνθοςΛήμνοςΛέσβοςΧίοςΣάμοςΆνδροςΤήνοςΜύκονοςΙκαρίαΠάτμοςΝ ΠέλαγοςΑιγαιοΚυκλάδεςΚυκλαδεςΔωδεκάνησαΔωδεκανησαιόνιο ΠέλαγοςΙόνιο Η Ελλάδα χωρίζεται σε 13 διοικητικές περιοχές γνωστές σαν Περιφέρειες της ΕλλάδαςΠεριφέρειες, που διαχωρίζονται περαιτέρω σε 54 Νομοί της ΕλλάδαςΝομούςΕπίσημα Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και Νομαρχιακά Διαμερίσματα.: ΑττικήΝομαρχία ΑθηνώνΑθηνώνΝομαρχία ΠειραιώςΠειραιώςΝομαρχία Ανατολικής ΑττικήςΑνατολική ΑττικήΝομαρχία Δυτικής ΑττικήςΔυτική ΑττικήΠεριφέρεια Στερεάς ΕλλάδαςΣτερεά ΕλλάδαΝομός ΕυβοίαςΕύβοιαΝομός ΕυρυτανίαςΕυρυτανίαΝομός ΦωκίδαςΦωκίδαΝομός ΦθιώτιδαςΦθιώτιδαΝομός ΒοιωτίαςΒοιωτίαΚεντρική ΜακεδονίαΝομός ΧαλκιδικήςΧαλκιδικήΝομός ΗμαθίαςΗμαθίαΝομός ΚιλκίςΚιλκίςΝομός ΠέλλαςΠέλλαΝομός ΠιερίαςΠιερίαΝομός ΣερρώνΣέρρεςΝομός ΘεσσαλονίκηςΘεσσαλονίκηΚρήτηΝομός ΧανίωνΧανιάΝομός ΗρακλείουΗράκλειοΝομός ΛασιθίουΛασίθιΝομός ΡεθύμνηςΡέθυμνοΠεριφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και ΘράκηςΑνατολική Μακεδονία και ΘράκηΝομός ΚαβάλαςΚαβάλαΝομός ΔράμαςΔράμαΝομός ΞάνθηςΞάνθηΝομός ΡοδόπηςΡοδόπηΝομός ΈβρουΈβροςΉπειροςΝομός ΆρταςΆρταΝομός ΙωαννίνωνΙωάννιναΝομός ΠρέβεζαςΠρέβεζαΝομός ΘεσπρωτίαςΘεσπρωτίαΠεριφέρεια Ιόνιων νησιώνΙόνια νησιάΝομός ΚέρκυραςΚέρκυραΝομός ΚεφαλληνίαςΚεφαλονιάΝομός ΛευκάδαςΛευκάδαΝομός ΖακύνθουΖάκυνθοςΠεριφέρεια Βορείου ΑιγαίουΒόρειο ΑιγαίοΝομός ΧίουΧίοςΝομός ΛέσβουΛέσβοςΝομός ΣάμουΣάμοςΠεριφέρεια ΠελοποννήσουΠελοπόννησοςΝομός ΑρκαδίαςΑρκαδίαΝομός ΑργολίδαςΑργολίδαΝομός ΚορινθίαςΚορινθίαΝομός ΛακωνίαςΛακωνίαΝομός ΜεσσηνίαςΜεσσηνίαΠεριφέρεια Νοτίου ΑιγαίουΝότιο ΑιγαίοΝομός ΚυκλάδωνΚυκλάδεςΝομός ΔωδεκανήσουΔωδεκάνησαΘεσσαλίαΝομός ΚαρδίτσαςΚαρδίτσαΝομός ΛάρισαςΛάρισαΝομός ΜαγνησίαςΜαγνησίαΝομός ΤρικάλωνΤρίκαλαΠεριφέρεια Δυτικής ΕλλάδαςΔυτική ΕλλάδαΝομός ΑχαΐαςΑχαΐαΝομός ΑιτωλοακαρνανίαςΑιτωλοακαρνανίαΝομός ΗλείαςΗλείαΔυτική ΜακεδονίαΝομός ΦλώριναςΦλώριναΝομός ΓρεβενώνΓρεβενάΝομός ΚαστοριάςΚαστοριάΝομός ΚοζάνηςΚοζάνηΣτην περιφέρεια Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονίας βρίσκεται το Άγιο Όρος, το οποίο είναι μία αυτόνομη, μοναστική πολιτεία υπό Ελληνική κυριαρχία. Οι 54 Ελληνικοί Νομοί της Ελλάδαςνομοί διαιρούνται σε 900 Δήμοςδήμους και 133 Κοινότητα#Η ελληνική κοινότητακοινότητες. Πριν το 1999 και την εφαρμογή του Νόμος 2539/1997Σχεδίου Καποδίστριας υπήρχαν 361 δήμοι και 5.560 κοινότητες, υποδιαιρούμενες σε 12.817 οικισμούς, ενώ υπήρχαν επίσης οι επαρχίες στις οποίες διαιρούνταν οι νομοί και ανέρχονταν σε 147. Γεωγραφία Γεωγραφικός χάρτης της ΕλλάδοςΗ Ελλάδα αποτελείται από ένα μεγάλο ηπειρωτικό τμήμα, το νότιο άκρο των ΒαλκάνιαΒαλκανίων, το οποίο ενώνεται με την πρώην ηπειρωτική Περιφέρεια ΠελοποννήσουΠελοπόννησο, από τον Ισθμός της ΚορίνθουΙσθμό της Κορίνθου, αφού η Πελοπόννησος μετά την κατασκευή της Διώρυγα της Κορίνθουδιώρυγας της Κορίνθου είναι στην πραγματικότητα νησί. Η χώρα

Ελλάδα περικλείεται από το Ιόνιο ΠέλαγοςΙόνιο, το Αιγαίο ΠέλαγοςΑιγαίο και το Λιβυκό Πέλαγος. Το Αιγαίο περιέχει πολυάριθμα νησιά, ανάμεσά τους την Εύβοια, τη ΛέσβοςΛέσβο, τη ΡόδοςΡόδο και τα νησιωτικά συμπλέγματα των ΚυκλάδεςΚυκλάδων και των ΔωδεκάνησαΔωδεκανήσων, ενώ νότια βρίσκεται η Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το πέμπτο μεγαλύτερο της Μεσόγειος ΘάλασσαΜεσογείου. Νότια της Κρήτης είναι η Γαύδος, το νοτιότερο νησί της Ελλάδας και συνάμα της Ευρώπης. Τα κυριότερα νησιά του Ιονίου είναι η Κέρκυρα, η Κεφαλονιά, η Λευκάδα και η Ζάκυνθος. Η Ελλάδα έχει ακτογραμμήμήκος ακτών 13.676 χιλιόμετρα Greece CIA World Factbook, που θεωρείται εξαιρετικά μεγάλο, και οφείλεται στον πλούσιο οριζόντιο εδαφικό διαμελισμό και το έντονο ανάγλυφο της περιοχής, καθώς και στο πλήθος των αναρίθμητων νησιών, τα οποία είναι πάνω από 1500, και είναι κυρίως αποτέλεσμα της σύγκρουσης της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας με την Ευρωπαϊκή. Έχει μήκος συνόρων που πλησιάζει τα 1.228 χιλιόμετρα.Βουνά της Ελλάδας Το έδαφος της Ελλάδας είναι κατά κύριο λόγο ορεινό ή λοφώδες. Μεγάλο μέρος του είναι ξηρό και βραχώδες, ενώ μόνο το 20,45% του εδάφους είναι καλλιεργήσιμο. Τα υψηλότερα βουνά είναι: Βουνό Υψόμετρο Τοποθεσία Όλυμπος2917(Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΠιερίαςΠιερία) Σμόλικας2637Ήπειρος (Νομός ΙωαννίνωνΙωάννινα) Βόρας (Καϊμάκ Τσαλάν)2524Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΠέλλαςΠέλλα, Νομός ΦλώριναςΦλώρινα), Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΠΓΔΜΓράμμος2520Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΚαστοριάςΚαστοριά), Ήπειρος (Νομός ΙωαννίνωνΙωάννινα), ΑλβανίαΓκιώνα2510Στερεά Ελλάδα (Νομός ΦωκίδαςΦωκίδα) Τύμφη (Γκαμήλα)2497Ήπειρος (Νομός ΙωαννίνωνΙωάννινα) Βαρδούσια2495Στερεά Ελλάδα (Νομός ΦωκίδαςΦωκίδα, Νομός ΑιτωλοακαρνανίαςΑιτωλοακαρνανία, Νομός ΕυρυτανίαςΕυρυτανία) Αθαμανικά ΌρηΑθαμανικά όρη2469Ήπειρος (Νομός ΙωαννίνωνΙωάννινα), Θεσσαλία (Νομός ΤρικάλωνΤρίκαλα) Παρνασσός2457Στερεά Ελλάδα (Νομός ΦωκίδαςΦωκίδα, Νομός ΒοιωτίαςΒοιωτία, Νομός ΦθιώτιδαςΦθιώτιδα) Ψηλορείτης (Ίδη)2456Κρήτη (Νομός ΡεθύμνηςΡέθυμνο Νομός ΗρακλείουΗράκλειο) Λίμνες της Ελλάδας Η Ελλάδα έχει αρκετές Λίμνηλίμνες, οι περισσότερες των οποίων βρίσκονται στο ηπειρωτικό της τμήμα. Οι μεγαλύτερες λίμνες στην ελληνική επικράτεια είναι: Λίμνη Έκταση (τ.χλμ.) Τοποθεσία Τριχωνίδα96.513Στερεά Ελλάδα (Νομός ΑιτωλοακαρνανίαςΑιτωλοακαρνανία) Λίμνη ΒόλβηΒόλβη75.600Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΘεσσαλονίκηςΘεσσαλονίκη) Λίμνη ΒεγορίτιδαΒεγορίτιδα72.488Μακεδονία (διαμέρισμα)ΜακεδονίαΒιστονίδα45.625Θράκη (Ξάνθη) Λίμνη ΚορώνειαΚορώνεια42.823Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΘεσσαλονίκηςΘεσσαλονίκη) Λίμνες ΠρέσπεςΜικρή Πρέσπα43.122 *Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΦλώριναςΦλώρινα), ΑλβανίαΛίμνες ΠρέσπεςΜεγάλη Πρέσπα38.325 *Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΦλώριναςΦλώρινα), Αλβανία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΠΓΔΜΛίμνη ΚερκίνηΚερκίνη37.688Μακεδονία (διαμέρισμα)Μακεδονία (Νομός ΣερρώνΣέρρες) *ελληνικό τμήμαΥπάρχουν επίσης και αρκετές Τεχνητή λίμνητεχνητές λίμνες κυρίως για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, όπως η Λίμνη Κρεμαστών (68.531 τ.χλμ) και η Λίμνη Πολυφύτου (56.793 τ.χλμ), ενώ οι λίμνες του ΜόρνοςΜόρνου, του Μαραθώνα και η λίμνη Υλίκη υδροδοτούν την Αθήνα. Ποτάμια της Ελλάδας Αρκετά ποτάμια διαρρέουν την Ελλάδα, από τα οποία κανένα δεν είναι πλεύσιμο. Μερικά από τα μεγαλύτερα, τα Δέλτα που σχηματίζουν στην εκροή τους προς την θάλασσα αποτελούν σημαντικούς υγροβιότοποςυγροβιότοπους, όπως αυτοί του ΑλιάκμοναςΑλιάκμονα και του Έβρος (Θράκη)Έβρου. Ποταμοί όπως ο Πηνειός (θεσσαλικός)Πηνειός στην Θεσσαλία, υδροδοτούν μεγάλες γεωργικές εκτάσεις με την βοήθεια καναλιών, ενώ σε άλλα έχουν δημιουργηθεί τεχνητή λίμνητεχνητές λίμνες για την λειτουργία υδροηλεκτρικό εργοστάσιουδροηλεκτρικών εργοστασίων. Ένα αμφιλεγόμενο για οικολογικούς λόγους σχέδιο των τελευταίων δεκαετιών, είναι η εκτροπή του ΑχελώοςΑχελώου από τη νότια ΠίνδοςΠίνδο για την αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος της ΘεσσαλίαΘεσσαλίας. Ακολουθεί πίνακας των μεγαλύτερων σε μήκος ποταμών της Ελλάδας. Το μήκος που αναγράφεται είναι αυτό που διατρέχει την ελληνική επικράτεια. Όνομα Ποταμού Μήκος (χλμ.) Αλιάκμονας297 Αχελώος220 Πηνειός (θεσσαλικός)Πηνειός (Θεσσαλίας)205 Έβρος (Θράκη)Έβρος Πηγάζει στη Βουλγαρία204 Νέστος 130 Στρυμόνας 118 Θύαμις (Καλαμάς)115 Αλφειός110 Άραχθος110 Νησιά της Ελλάδας Η Ελλάδα έχει πάνω από 2.500 νησιά, από τα οποία περίπου τα 165

142

Ελλάδα κατοικούνται. Οι ευρωπαϊκές χώρες - Ελλάδα. EUROPA - O επίσημος δικτυακός τόπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ανακτήθηκε 16-4-2010 ) Τα μεγαλύτερα και πολυπληθέστερα απ' αυτά είναι: Νησί Έκταση (Km2) Πληθυσμός Κρήτη8.336601.131 Εύβοια3.655198.130 Λέσβος1.63090.634 Ρόδος1.398117.007 Χίος84251.936 Κεφαλλονιά78136.404 Κέρκυρα592107.879 Σάμος47633.814 Λήμνος47618.104 Νάξος42818.188 Κλίμα Θέα του ΌλυμποςΟλύμπου απ'το Λιτόχωρο.Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από τον μεσογειακό τύπο του Εύκρατο κλίμαεύκρατου κλίματος και έχει ήπιους υγρούς χειμώνες και ζεστά ξηρά καλοκαίρια. Το κλίμα της χώρας μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: - υγρό μεσογειακό (δυτική Ελλάδα, δυτική Πελοπόννησος, πεδινά και ημιορεινά της Ηπείρου) - ξηρό μεσογειακό (Κυκλάδες, παραλιακή Κρήτη, Δωδεκάνησα, ανατολική Πελοπόννησος, Αττική, πεδινές περιοχές Ανατολικής Στερεάς) - ηπειρωτικό (δυτική Μακεδονία, εσωτερικά υψίπεδα ηπειρωτικής Ελλάδας, βόρειος Έβρος) - ορεινό (ορεινές περιοχές με υψόμετρο περίπου >1500μ στη βόρεια Ελλάδα, >1800μ στην κεντρική Ελλάδα και >2000μ στην Κρήτη). Οι θερμοκρασίες είναι σπάνια υπερβολικές στις παραθαλάσσιες περιοχές. Στις κλειστές εσωτερικές πεδιάδες και στα υψίπεδα της χώρας παρατηρούνται τα μεγαλύτερα θερμοκρασιακά εύρη -τόσο ετήσια όσο και ημερήσια. Οι χιονοπτώσεις είναι κοινές στα ορεινά από τα τέλη Σεπτεμβρίου (στη βόρεια Ελλάδα, τέλη Οκτωβρίου κατά μέσο όρο στην υπόλοιπη χώρα), ενώ στις πεδινές περιοχές χιονίζει κυρίως από τον Δεκέμβριο μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Έχει χιονίσει, πάντως, ακόμα και κατά μήνα Μάιο στη Φλώρινα. Στις παραθαλάσσιες περιοχές των νησιωτικών περιοχών, οι χιονοπτώσεις συμβαίνουν σπανιότερα και δεν αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του κλίματος. Οι καύσωνες επηρεάζουν κυρίως τις πεδινές περιοχές και είναι κοινότεροι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Σπάνια, πάντως, διαρκούν περισσότερες από 3 μέρες. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των παραλλήλων 34ου και 42oυ του βορείου ημισφαιρίου και έχει μεγάλη ηλιοφάνεια όλο σχεδόν το χρόνο. Λεπτομερέστερα στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας παρουσιάζεται μια μεγάλη ποικιλία κλιματικών τύπων, πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια του μεσογειακού κλίματος. Αυτό οφείλεται στην τοπογραφική διαμόρφωση της χώρας που έχει μεγάλες διαφορές υψομέτρου (υπάρχουν μεγάλες οροσειρές κατά μήκος της κεντρικής χώρας και άλλοι ορεινοί όγκοι) και εναλλαγή ξηράς και θάλασσας. Έτσι από το ξηρό κλίμα της Αττικής και γενικά της ανατολικής Ελλάδας μεταπίπτουμε στο υγρό της βόρειας και δυτικής Ελλάδας. Τέτοιες κλιματικές διαφορές συναντώνται ακόμη και σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, πράγμα που παρουσιάζεται σε λίγες μόνο χώρες σε όλο τον κόσμο. Από κλιματολογικής πλευράς το έτος μπορεί να χωριστεί κυρίως σε δύο εποχές: Την ψυχρή και βροχερή χειμερινή περίοδο που διαρκεί από τα μέσα του Οκτωβρίου και μέχρι το τέλος Μαρτίου και τη θερμή και άνομβρη εποχή που διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Κατά την πρώτη περίοδο οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, όπου κατά μέσον όρο η μέση ελάχιστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 5-10 °C στις παραθαλάσσιες περιοχές, από 0-5 °C στις ηπειρωτικές περιοχές και σε χαμηλότερες τιμές κάτω από το μηδέν στις βόρειες περιοχές. Οι βροχές ακόμη και τη χειμερινή περίοδο δεν διαρκούν για πολλές ημέρες και ο ουρανός της Ελλάδας δεν μένει συννεφιασμένος για αρκετές συνεχόμενες ημέρες, όπως συμβαίνει σε άλλες περιοχές της γης. Οι χειμερινές κακοκαιρίες διακόπτονται συχνά κατά τον Ιανουάριο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου από ηλιόλουστες ημέρες, τις γνωστές από την αρχαιότητα Αλκυονίδες ημέρες. Κατά αυτήν την περίοδο, λοιπόν, στα νησιά, κυρίως στο νότιο μέρος της χώρας, όπως για παράδειγμα στην Κρήτη, η θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει τους 18-20 βαθμούς κελσίου, στην Αττική τους 10-11 βαθμούς και στη Θεσσαλονίκη ο υδράργυρος μπορεί να ξεπεράσει τους 6 και πολλές φορές ακόμα και τους 7 βαθμούς κελσίου. Σε άλλες πόλεις, όπως ας πούμε στην Αλεξανδρούπολη κατά τις Αλκυονίδες μέρες, η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 4-5 βαθμούς κελσίου, με αποτέλεσμα οι συνεχόμενες χιονοπτώσεις του χειμώνα να λιώνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η χειμερινή εποχή είναι γλυκύτερη στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου από ό,τι στη Βόρεια και Ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα. Κατά τη θερμή και άνομβρη εποχή ο καιρός είναι σταθερός, ο ουρανός σχεδόν αίθριος, ο ήλιος λαμπερός και δεν βρέχει εκτός από σπάνια διαστήματα με ραγδαίες βροχές ή καταιγίδες μικρής γενικά διάρκειας. Η θερμότερη περίοδος είναι το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου και το πρώτο του Αυγούστου οπότε η μέση μεγίστη θερμοκρασία κυμαίνεται από 29 °C μέχρι 35 °C . Κατά τη θερμή εποχή οι υψηλές θερμοκρασίες μετριάζονται από τη δροσερή θαλάσσια αύρα στις παράκτιες περιοχές της χώρας και από τους

143

Ελλάδα βόρειους ανέμους (ετησίες) που φυσούν κυρίως στο Αιγαίο.Η άνοιξη έχει μικρή διάρκεια, διότι ο μεν χειμώνας είναι όψιμος, το δε καλοκαίρι αρχίζει πρώιμα. Το φθινόπωρο είναι μακρύ και θερμό και πολλές φορές παρατείνεται στη νότια Ελλάδα μέχρι τα μισά του Δεκεμβρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα κατέχει το ρεκόρ υψηλότερης καταγεγραμμένης θερμοκρασίας στην Ευρώπη με 48.0 βαθμούς κελσίου στην Αθήνα ( Ελευσίνα και Τατοϊ)στις 10 Ιουλίου 1977. Οικονομία Η οικονομική ανάπτυξη (GDP) της Ελλάδας σε σύγκριση με την Ευρωζώνη μεταξύ 1996 - 2006.Κύριο άρθρο: Οικονομία της ΕλλάδαςΗ Ελλάδα έχει μικτή καπιταλιστική οικονομία, με τον δημόσιο τομέα να συνεισφέρει περίπου στο μισό του Ακαθάριστο Εγχώριο ΠροϊόνΑ.Ε.Π.. Ο Τουρισμός αποτελεί μία πολύ σημαντική βιομηχανία, που συνεισφέρει κι αυτή σε μεγάλο ποσοστό του Α.Ε.Π., και επίσης αποτελεί πηγή συναλλάγματος. Το 2004 η μεγαλύτερη βιομηχανία στην Ελλάδα με έσοδα γύρω στα 12 δισ. ευρώ ήταν η συνήθως σχετικά αφανής ναυτιλία. Η οικονομία βελτιώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, καθώς η κυβέρνηση εφάρμοσε αποτελεσματική οικονομική πολιτική, στην προσπάθεια της ένταξης της Ελλάδας στην ζώνη του ευρώ, την 1 Ιανουαρίου 2001. Παράγοντας που σίγουρα βοήθησε σε αυτήν την πορεία είναι ότι η Ελλάδα είναι αποδέκτης οικονομικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ίσης περίπου με το 3,3% του Α.Ε.Π . Η συνέχιση τόσο γενναιόδωρων ενισχύσεων από την Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕ.Ε. όμως είναι υπό αμφισβήτηση. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την είσοδο χωρών πολύ φτωχότερων από την Ελλάδα σε συνδυασμό με την ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας θα βγάλει πιθανότατα πολλές περιοχές από τον λεγόμενο Στόχο 1 του Κοινοτικό Πλαίσιο ΣτήριξηςΚοινοτικού Πλαισίου Στήριξης στον οποίο κατευθύνονται και οι περισσότερες επιδοτήσεις και στον οποίο ανήκουν περιοχές με Α.Ε.Π. κατά κεφαλήν μικρότερο του 75% του ευρωπαϊκού μέσου όρου . Με τα στοιχεία του 2003 από τον Στόχο 1 έχουν βγει οι εξής περιοχές: Αττική, Νότιο Αιγαίο, Στερεά Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Βόρειο Αιγαίο και οριακά η Πελοπόννησος.Μεγάλες προκλήσεις παραμένουν, η μείωση της ανεργίας και η περαιτέρω ανοικοδόμηση της οικονομίας μέσω και της ιδιωτικοποίησης διαφόρων μεγάλων κρατικών εταιρειών, η αναμόρφωση της κοινωνικής ασφάλισης, διόρθωση του φορολογικού συστήματος, και η ελαχιστοποίηση των γραφειοκρατικών αδυναμιών. Το 2008 σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ η αύξηση του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 2,9% Στο 2,9% αυξήθηκε το ΑΕΠ το 2008, Εξπρές, 11 Μαρτίου 2009.. Η εθνική κεντρική τράπεζα του κράτους της Ελλάδας είναι η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), η οποία όμως έχει παραχωρήσει τις περισσότερες αρμοδιότητές της στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.), μετά την είσοδό της στην ζώνη του ευρώ το 2001. Πληθωρισμός Τον Ιανουάριο του 2009 ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 1,8% έναντι 2% το Δεκέμβριο του 2008 Εξπρές, Στο 1,8% μειώθηκε ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο του 2009, 9 Φεβρουαρίου 2009.. Ο μέσος πληθωρισμός του 2008 έκλεισε τελικά στο 4,2%. Σκάι, στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, 12 Ιανουαρίου 2009. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat , ο πληθωρισμός στην Ελλάδα μειώθηκε τον Μάρτιο σε 1,5% από το 1,8% που ήταν τον Φεβρουάριο Καθημερινή, Μειώθηκε στο 1,5% ο πληθωρισμός στην Ελλάδα-Στο 0,6% στην Ευρωζώνη, 16 Απριλίου 2009. . Τον Απρίλιο του 2009 ο πληθωρισμός συρρικνώθηκε στο 1%. Ελευθεροτυπία, Συρρίκνωση στο 1% του πληθωρισμού τον Απρίλιο, 7 Μαΐου 2009.Επιστήμη και Τεχνολογία Το κέντρο επιστημών και μουσείο τεχνολογίας στη Θεσσαλονίκη.Η διαθεσιμότητα του ευρυζωνικού ίντερνετ στην Ελλάδα είναι διαδεδομένη, καθώς το 2010 υπήρχαν συνολικά 2.105.076 ευρυζωνικές συνδέσεις. Αυτός ο αριθμός μεταφράζεται σε 18,6% ευρυζωνική διείσδυση. http://www.adslgr.com/forum/showthread.php?t=431545. κυρίως μέσω ADSLADSL2. Τα Internet καφέ τα οποία προσφέρουν σύνδεση στο internet, προγράμματα γραφείου και διαδικτυακά παιχνίδια είναι επίσης ένα κοινό θέαμα στην χώρα, ενώ το ίντερνετ κινητής τηλεφωνίας σε WiMAX#3G και 4G Τεχνολογίες Κινητής Τηλεφωνίας3G δίκτυα και σε δημόσια wi-fi είναι υπαρκτό, αλλά όχι τόσο εκτεταμένο. Εξαιτίας της στρατηγικής τοποθεσίας, εξειδικευμένου προσωπικού καθώς και της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, αρκετές πολυεθνικές εταιρίες όπως η Ericsson, Siemens, SAP, Motorola και Coca-Cola έχουν τοπικά κέντρα έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα. Ο γενικός γραμματέας τεχνολογίας και ανάπτυξης του Ελληνικού υπουργείου ανάπτυξης είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό,την εφαρμογή και επιτήρηση της Εθνικής έρευνας και της τεχνολογικής πολιτικής. Σύμφωνα με το Research DC, βασισμένο στο ΟΟΣΑOECD και στα δεδομένα της Eurostat, μεταξύ 1990 και 1998 η συνολική δαπάνη τεχνολογίας και ανάπτυξης στην

144

Ελλάδα Ελλάδα ανέβηκε στην τρίτη υψηλότερη θέση της Ευρώπης, μετά την Φινλανδία και την Ιρλανδία. Ελληνικά τεχνολογικά πάρκα με εκκολαπτικές εγκαταστάσεις είναι το πάρκο τεχνολογίας και επιστήμης της Κρήτης (στο Ηράκλειο), το τεχνολογικό πάρκο της Θεσσαλονίκης καθώς και τα τεχνολογικά πάρκα στο Λαύριο και στην Πάτρα. Η Ελλάδα είναι μέλος του European Space AgencyΕυρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (ESA) από το 2005. Η Συνεργασία μεταξύ της ΕSA και της ελληνικής διαστημικής άρχισε στις αρχές του 1990. Το 1994 η Ελλάδα και ESA υπόγραψαν το πρώτο συμφωνητικό συνεργασίας. Το 2003 αφού έκανε δήλωση για να γίνει πλήρες μέλος, η Ελλάδα έγινε το 16ο μέλος της ESA στις 16 Μαρτίου 2005. Σαν μέλος της ESA η Ελλάδα συμμετέχει σε δραστηριότητες στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και της τεχνολογίας καθώς και στην πρωτοβουλία παγκόσμιας παρακολούθησης για το περιβάλλον και την ασφάλεια. Ναυτική βιομηχανία Θεσσαλονίκη, σημαντικό οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο της Bορείου Ελλάδος.Η ναυτική βιομηχανία αποτέλεσε ένα σημαντικό στοιχείο της Ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας από τα αρχαία χρόνια.Polemis, Spyros M.. (Στα Αγγλικά) Η Ιστορία του Ελληνικού ναυτικού. www.greece.org (ανακτήθηκε 2007-04-09 ) Σήμερα το ναυτικό αποτελεί μία από τις σημαντικότερες βιομηχανίες της χώρας. Κατά το 1960, το μέγεθος του ελληνικού ναυτικού στόλου σχεδόν διπλασιάστηκε, κυρίως από τις επενδύσεις που έγιναν από τους επιχειρηματίες μεγιστάνες Αριστοτέλης ΩνάσηςΑριστοτέλη Ωνάση και Σταύρος ΝιάρχοςΣταύρο Νίαρχο.Engber, Daniel (2005-08-17). "(Στα Αγγλικά)So Many Greek Shipping Magnates...". Slate (Washington Post/slate.msn.com). . Ανακτήθηκε την 2007-04-09. Η βάση της μοντέρνας Ελληνικής ναυτικής βιομηχανίας δημιουργήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιος ΠόλεμοςΔεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο όπου αρκετοί Έλληνες επιχειρηματίες μπόρεσαν να συσσωρεύσουν περίσσευμα πλοίων που πουλήθηκαν σε αυτούς από την κυβέρνηση των Ηνωμένες Πολιτείες της ΑμερικήςΗνωμένων Πολιτειών μέσω της πράξης πώλησης πλοίων του εποχής του 1940. Σύμφωνα με το Υπηρεσία στατιστικών μεταφοράςBTS ο ελληνικός στόλος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος στον κόσμο, με 3.079 πλοία να υπολογίζεται για το 18% της ικανότητας του παγκόσμιου στόλου με σύνολο dead weight tonnagedwt από 141,931 χιλιάδες (142 εκατομμύρια dwt). (Στα Αγγλικά) Top 20 Ranking of World Merchant Fleet by Country of Owner as of 1 January 2001a. Bureau of Transportation Statistics. www.bts.gov (ανακτήθηκε 2007-04-08 ) Στις κατηγορίες πλοίων σύμφωνα με τα στατιστικά του 2001, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στα τάνκερ και στα μεταφορικά πλοία φορτίου (bulk carriers), τέταρτη στους αριθμούς Κοντέινερ (πλοίο)κοντέινερ, και επίσης τέταρτη στα υπόλοιπα είδη πλοίων.Τουρισμός Ένας σημαντικός παράγοντας της Ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός. Το 2004 η Ελλάδα καλωσόρισε 16,4 εκατομμύρια τουρίστες. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που έγινε στην Κίνα το 2005 η Ελλάδα ψηφίστηκε ως ο πρώτος καλύτερος τουριστικός προορισμός, ενώ 6.088.287 τουρίστες επισκέφτηκαν μόνο την Αθήνα. Το Νοέμβρη του 2006 η Αυστρία ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα ήταν ο αγαπημένος προορισμός. Το 2007, η Ελλάδα καλωσόρισε περισσότερους από 19 εκατομμύρια τουρίστες και ανέβηκε στους δέκα πρώτους καλύτερους τουριστικούς προορισμούς. Διάσημες τουριστικές περιοχές της Ελλάδας είναι τα Ιόνια νησιά όπως η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος καθώς και η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Πάρος και η Κρήτη. Αμυντικές δαπάνες Η Ελλάδα δαπανά για τις αμυντικές της δαπάνες το 3,98% του ΑΕΠ της - ποσοστό που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο «Αργυρό μετάλλιο» η Ελλάδα, με 3,98% του ΑΕΠ!, Ελευθεροτυπία, 18/10/10. Δημογραφία Κύριο άρθρο: Δημογραφία της ΕλλάδαςH Ερμούπολη ,πρωτεύουσα της ΣύροςΣύρου και των ΚυκλάδεςΚυκλάδων. Άρθρο βασικών αποτελεσμάτων απογραφής: Ελληνική απογραφή 2001Απογραφή 2001Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001) ο πληθυσμόςμόνιμος πληθυσμός της χώρας είναι 10.934.097 κ. Την ημέρα της απογραφής, στη χώρα βρέθηκαν και απογράφηκαν (πληθυσμόςπραγματικός πληθυσμός) 10.164.020 κ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, η χώρα αριθμεί 11.262.500 κατοίκους. Η Έκθεση για τις Διεθνείς Θρησκευτικές Ελευθερίες που συντάσσει κάθε έτος το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, αναφέρει για την Ελλάδα (2007): «Η κυβέρνηση δεν τηρεί στατιστικά στοιχεία για τις θρησκευτικές ομάδες. Περίπου 97% των πολιτών αυτοπροσδιορίζονται ως Εκκλησία της ΕλλάδοςΕλληνορθόδοξοι. Το υπόλοιπο 3% του πληθυσμού αποτελείται από Ορθόδοξοι ΠαλαιοημερολογίτεςΟρθόδοξους Παλαιοημερολογίτες, ΙσλάμΜουσουλμάνους, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Καθολική ΕκκλησίαΡωμαιοκαθολικούς, ΠροτεσταντισμόςΠροτεστάντες, οπαδούς της ΜορμόνοιΕκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (Μορμόνοι), Εκκλησία της

145

Ελλάδα ΣαηεντολογίαςΣαϊεντολόγους, ΕβραίοιΕβραίους, Μπαχάι ΠίστηΜπαχάι, μέλη του Χάρε Κρίσνα, και οπαδούς Αρχαία ελληνική θρησκείααρχαίων ελληνικών πολυθεϊστικών θρησκειών. Δεν υπάρχει επίσημη ή ανεπίσημη εκτίμηση ως προς τον αριθμό των Αθεϊσμόςάθεων. Η πλειονότητα των κατοίκων μη ελληνικής υπηκοότητας και των μεταναστών δεν είναι Ορθόδοξοι. Οι μεγαλύτερες ομάδες περιλαμβάνουν μη θρησκευόμενους, μουσουλμάνους και ρωμαιοκαθολικούς, και διαμένουν κυρίως στην Αθήνα. Στη χώρα δραστηριοποιούνται ξένες ιεραποστολικές ομάδες».Έκθεση για τις Διεθνείς Θρησκευτικές Ελευθερίες 2007 στην ελληνική και στην αγγλική, Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένες Πολιτείες της ΑμερικήςΗ.Π.Α. Τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα έχει δεχτεί ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσημετανάστευσης. Ο συνολικός αριθμός των μεταναστών υπολογίζεται περίπου στο 10% του συνολικού πληθυσμού ή στις 1.200.000 ανθρώπους. Νόμιμοι κάτοικοι της χώρας είναι περίπου οι μισοί αν και οι αριθμοί έχουν μεγάλη διακύμανση λόγω της έλλειψης επίσημης μεταναστευτικής πολιτικής και της αστάθειας στις γειτονικές χώρες πηγές μεταναστών. Οι μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες σύμφωνα με την απογραφή του 2001 φαίνεται να είναι οι προερχόμενοι από Αλβανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Πακιστάν, Ουκρανία, Πολωνία, ΑίγυπτοςΑίγυπτο. Πέρα από τους αλλοδαπούς μετανάστες έχουν έρθει μετά την πτώση του Τείχους και αρκετοί ομογενείς από περιοχές της πρώην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών ΔημοκρατιώνΕ.Σ.Σ.Δ. και από τα Βαλκάνια. Οι μεγαλύτερες ομάδες παλιννοστούντων είναι από την Ρωσία και την Γεωργία. Επικοινωνίες και μεταφορές Το οδικό δίκτυο καλύπτει περισσότερα από 117.000 χιλιόμετρα το 2009. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Ο εμπορικός στόλος περιελάμβανε 2086 πλοία το Φεβρουάριο του 2009. ΕΣΥΕ: Στα 2.086 πλοία ο ελληνικός εμπορικός στόλος το Φεβρουάριο, capital.grΈνοπλες δυνάμεις και Σώματα ασφαλείας Φρεγάτα Ψαρά V (Φρεγάτα)Ψαρά V, τύπου MEKOMEKO-200 HN του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού.Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις: Ελληνικός Στρατός ΞηράςΕλληνικός ΣτρατόςΕλληνικό Πολεμικό ΝαυτικόΕλληνική Πολεμική Αεροπορία Σώματα ασφαλείας: Ελληνική ΑστυνομίαΠυροσβεστικό ΣώμαΛιμενικό ΣώμαΑγροφυλακήΥποχρεωτική στράτευση Τα γεγονότα που περιγράφει αυτό το τμήμα έχουν μεταβληθεί και χρειάζονται ενημέρωση με πιο πρόσφατες πληροφορίες. Παρακαλούμε ενημερώστε το τμήμα με τις τελευταίες πληροφορίες, παραθέτοντας πηγές. Κύριο άρθρο: Στρατιωτική θητεία στην ΕλλάδαΗ θητεία στην ΕλλάδαΜέχρι το 2004, η Ελλάδα είχε νομοθετήσει υποχρεωτική θητεία 12 μηνών, για όλους τους άνδρες άνω των 18 ετών. Ωστόσο, κινείται προς την ανάπτυξη ενός πλήρως επαγγελματικού στρατού, με στόχο την πλήρη κατάργηση της θητείας. Παρότι γίνονται δεκτές αιτήσεις γυναικών που θέλουν να υπηρετήσουν, δεν είναι υποχρεωτικό. Η κίνηση αυτή δημιουργεί αντιρρήσεις από τους κύκλους που αντιτίθενται στην υποχρεωτική στράτευση, γιατί ενώ το Άρθρο 4 του ΣύνταγμαΕλληνικού Συντάγματος θέτει υπόχρεους όλους τους Έλληνες πολίτες να υπερασπιστούν την Ελλάδα, ο φόρτος έγκειται ολοκληρωτικά στον ανδρικό πληθυσμό. Τον Φεβρουάριο του 2009 ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε ότι, από το 2010, οι υπόχρεοι στράτευσης θα κατατάσσονται μόνο στο Ελληνικός Στρατός ΞηράςΣτρατό Ξηράς και για θητεία 9 μηνών, που σημαίνει ότι το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία θα επανδρώνονται αποκλειστικά από επαγγελματίες οπλίτες. Όλοι στρατό ξηράς από το 2010. Απογευματινή (15/2/2009) Τελικά από τις 14 Αυγούστου 2009 η θητεία έγινε 9μηνη ενώ έγιναν ανάλογες μειώσεις στον χρόνο στράτευσης αυτών που εκτελούν μειωμένη θητεία.Επίσης, υπάρχει σχέδιο πλήρους επάνδρωσης του Ναυτικού και της Αεροπορίας από επαγγελματίες ως το 2012. Τέλος η εναλλακτική θητεία έγινε 18μηνη. Πολιτισμός Ελληνική μυθολογίαΑρχαία ελληνική λογοτεχνίαΕλληνική ΑρχιτεκτονικήΕλληνική κουζίναΕλληνική γλώσσαΕλληνική ΓλώσσαΕλληνική μουσικήΕλληνική ΜουσικήΚατάλογος μουσείων της ΕλλάδαςΜέσα ενημέρωσηςΜέσα ΕνημέρωσηςΑθλητισμόςΑργίες Ημερομηνία Ονομασία Σχόλια 1 ΙανουαρίουΠρωτοχρονιά6 ΙανουαρίουΘεοφάνιακινητήΚαθαρά ΔευτέραΈναρξη της Μεγάλη ΤεσσαρακοστήΤεσσαρακοστής25 Μαρτίου25η ΜαρτίουΕυαγγελισμός της Θεοτόκου και Εθνική Εορτή Εθνική Εορτή για την Ελληνική Επανάσταση του 1821Επανάσταση του 1821κινητήΜεγάλη Παρασκευή Ημιαργία κινητήΠάσχαΑνάσταση του Ιησούς ΧριστόςΧριστούκινητή Δευτέρα ΔιακαινήσιμοςΔιακαινησίμου (Δευτέρα του Πάσχα) Δευτέρα μετά την Ανάσταση1 ΜαΐουΠρωτομαγιάκινητήΆγιο ΠνεύμαΑγίου Πνεύματος15 ΑυγούστουΚοίμηση της Θεοτόκου28 Οκτωβρίου28η ΟκτωβρίουΕπέτειος του ΌχιΕθνική Εορτή (1940)25 ΔεκεμβρίουΧριστούγεννα26 ΔεκεμβρίουΣύναξις ΘεοτόκουΔείτε επίσης Σημαία της ΕλλάδαςΚατάλογος

146

Ελλάδα γλωσσών της ΕλλάδαςΤράπεζα της ΕλλάδοςΟνομασίες της Ελλάδας σε διάφορες γλώσσεςΆτλας της Ελλάδας: συλλογή διαφόρων χαρτών της Ελλάδας στα Κοινά (Commons). Κατάλογος ελληνικών νοσοκομείωνΚατάλογος νοσοκομείων της ΕλλάδαςΚατάλογος Πρωθυπουργών της ΕλλάδαςΠηγές Η Ελλάδα με αριθμούς (Ενημερωτικό φυλλάδιο της Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της ΕλλάδοςΕΣΥΕ με δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά στατιστικά στοιχεία.) Περιφερειακή Διοίκηση - Αυτοδιοίκηση (Πληροφορίες για τη διοικητική διαίρεση και την αυτοδιοίκηση από το Υπουργείο Εσωτερικών.) Πληροφορίες χώρας από το CIA World Factbook (Αγγλικά)Εξωτερικοί σύνδεσμοι Πρωθυπουργός της Ελλάδας Βουλή των Ελλήνων Παράθυρο στην Ελλάδα (Υπουργείο Εξωτερικών (Ελλάδα)Υπουργείο Εξωτερικών) Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού Ταξιδιωτικός οδηγός από το Wikitravel (Αγγλικά) Προφίλ της χώρας από το BBC (Αγγλικά)Παραπομπές gag:Grețiya koi:Эллада

147

148

Εσθονία Εσθονία Συντεταγμένες: 58°42′00″N 25°31′00″E58.7, 25.5167 [1]

Σημαία της Εσθονίας Εθνόσημο της Εσθονίας Εθνικός ύμνος: Mu isamaa, mu õnn ja rõõm) ("Πατρίδα μου, Ευτυχία και Χαρά")

Πρωτεύουσα Ταλίν (και μεγαλύτερη πόλη) 401.821 • Πληθυσμός 59°26′N 24°43′E59.433, 24.717 [2] • Συντεταγμένες Επίσημες γλώσσες

Εσθονικά

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος Τόμας Χέντρικ Ίλβες Πρωθυπουργός Άντρους Άνσιπ Ανεξαρτησία • Από Ρωσία, Γερμανία • Από ΕΣΣΔ • Ισχύον Σύνταγμα

24 Φεβρουαρίου 1918 20 Αυγούστου 1991 28 Ιουνίου 1992

Εσθονία

149 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

45.226 km2 (132η) 4,45 633 χμ. 3.794 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα

1.340.341[1] (148η) 1.370.052[2] 29,8 κατ./km² (174η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

24,112 δισ. $[3] (109η) 18.051 $[3] (47η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

18,045 δισ. $[3] (99η) 13.509 $[3] (45η)

ΔΑΑ (2007)

0,883 (40η) – υψηλός

Νόμισμα

Εσθονική κορόνα (EEK)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.ee και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+372

Η Δημοκρατία της Εσθονίας (εσθ. Eesti Vabariik) είναι μια χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης και μία από τις 3 βαλτικές χώρες. Συνορεύει με τη Λετονία και τη Ρωσία. Είναι μία μικρή χώρα, με έκταση 45.226 τ.χλμ. και πληθυσμό 1.340.341, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009[1] (1.370.052 στην απογραφή 2000[2] ). Πρωτεύουσα της Eσθονίας είναι το Τάλλιν ή Ταλίν (401.821 κάτοικοι). Η Εσθονία διαθέτει περισσότερες από 1400 λίμνες (οι περισσότερες πολύ μικρές). Περίπου το 70% του πληθυσμού είναι Εσθονοί, ενώ υπάρχει σημαντική ρωσική μειονότητα. Επίσημη γλώσσα είναι η εσθονική, η οποία είναι συγγενής με τη φινλανδική. Επίσημο νόμισμα είναι η εσθονική κορώνα. Η Εσθονία απέκτησε την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του 1991 και την 1η Μαΐου 2004 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορία Ο λαός της Εσθονίας είναι φινικής καταγωγής και αναφέρεται για πρώτη φορά σε κείμενα του Ρωμαίου ιστορικού Τάκιτου. Το 1219 οι βόρειες περιοχές της χώρας κατακτήθηκαν από τους Δανούς. Έπειτα από πολλές εξεγέρσεις των κατοίκων της πουλήθηκε το 1345 στους Γερμανούς Τεύτονες ιππότες, οι οποίοι κυριάρχησαν στη χώρα μέχρι το 1561. Στη συνέχεια η περιοχή κατακτήθηκε από τους Πολωνούς και τους Σουηδούς μέχρι το 1721 που παραχωρήθηκε στους Ρώσους. Το 1918, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Λένιν παραχώρησε την Εσθονία στους Γερμανούς, όμως μετά την κατάρρευση της Γερμανίας η Εσθονία αυτοανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία (1921). Τον Ιούνιο του 1940 η ακόμη τότε σύμμαχος της Ναζιστικής Γερμανίας Σοβιετική Ένωση παραβιάζοντας την από το 1938 Διακήρυξη περί Εσθονικής Ουδετερότητας και το δεκαετές, από το 1939, Σύμφωνο Μη Επιθέσεως των στην Εσθονία σταθμευμένων σοβιετικών στρατευμάτων προέβη στην ένοπλη κατοχή της χώρας. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους η Εσθονία προσαρτήθηκε τυπικά ως Εσθονική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Κατά την μετέπειτα Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα του γερμανικού στρατού ενάντια στη Σοβιετική Ένωση υποχρεώθηκαν να στρατολογηθούν, ως σοβιετικοί, περίπου 35.000 Εσθονοί. Αυτό οδήγησε σε γερμανική επίθεση κατά της Εσθονίας και κατάληψη της από τον Ιούλιο του 1941 ως τμήματος της Γερμανικής Διοίκησης της Οστλάνδης (Östland). Ο ερυθρός

Εσθονία

150

στρατός ανακατέλαβε τη χώρα το φθινόπωρο του 1944 ωθώντας πάνω από 120.000 Εσθονούς να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές του εστίες ως πρόσφυγες κυρίως προς την Σουηδία, την Φινλανδία και τη Γερμανία. Με την λήξη του Πολέμου το 1945 η Εσθονία προσαρτήθηκε και πάλι ως σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία ενώ το ανατολικό της τμήμα μεταφέρθηκε στην επικυριαρχία της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας και εξακολουθεί να αποτελεί μέχρι και σήμερα (2007) μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το 1991, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Εσθονία ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία. Το 1992 έγιναν οι πρώτες κοινοβουλευτικές εκλογές και το ίδιο έτος άλλαξε το νόμισμα της Εσθονίας από ρούβλι σε Κορόνα Εσθονίας. Το 1995 υποβλήθηκε αίτηση για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Απρίλιο του 2003 υπογράφηκε στην Αθήνα η συμφωνία ένταξής της. Από τον Μάιο του 2004 η Εσθονία είναι επίσημα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φυσική Εξέταση

Χάρτης της Εσθονίας

Η Εσθονία βρίσκεται στη βορειοανατολική Ευρώπη. Βρέχεται δυτικά από τον κόλπο της Ρίγας, βορειοδυτικά από τη Βαλτική θάλασσα και βόρεια από τον κόλπο της Φινλανδίας και συνορεύει νότια με τη Λετονία και ανατολικά με τη Ρωσία. Το έδαφός της είναι πεδινό, κυρίως λόγω της διάβρωσης των παγετώνων του Τεταρτογενούς. Το μεγαλύτερο υψόμετρο φτάνει μόλις τα 318 μ. Στην Εσθονία ανήκουν περίπου 1.500 νησιά που βρίσκονται στη Βαλτική θάλασσα, μεταξύ των οποίων το Σάαρεμαα και το Χιίουμαα που είναι και τα μεγαλύτερα και βρίσκονται στο άνοιγμα του κόλπου της Ρίγας. Οι ποταμοί της είναι σχετικά μικροί. Ο μεγαλύτερος είναι ο Νάρβα στα σύνορα με τη Ρωσία που πηγάζει από τη λίμνη Πέιπους και χύνεται στον κόλπο της Φινλανδίας. Η λίμνη Πέιπους (3.520 τ. χλμ.) βρίσκεται και αυτή στα σύνορα με τη Ρωσία. Είναι πλωτή, εκτός από τους χειμερινούς μήνες, οπότε παγώνει. Μέσω ενός καναλιού ενώνεται νότια με τη λίμνη Πσκοβ. Άλλη

μεγάλη λίμνη είναι η Βίρτσγιαρφ. Το ένα τέταρτο του εδάφους της καλύπτεται από δάση, κυρίως κωνοφόρων, στα οποία ζουν ελάφια, αγριόχοιροι, κάστορες κ.ά. ζώα. Το κλίμα είναι ηπειρωτικό με ήπια χαρακτηριστικά, λόγω της επίδρασης ρευμάτων της Βαλτικής.

Οικονομία Στον αγροτικό τομέα είναι αναπτυγμένη η μηχανική καλλιέργεια. Σημαντική είναι η παραγωγή δημητριακών και πατάτας. Η κτηνοτροφία είναι επίσης σημαντική πλουτοπαραγωγική πηγή της χώρας με εντατική εκμετάλλευση και παραγωγή κρέατος, γάλακτος κ.ά. προϊόντων. Ο κυριότερος πλούτος του υπεδάφους είναι οι βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι και οι φωσφορίτες, που βρίσκονται στο ΒΑ τμήμα της χώρας. Τα δάση της χώρας προσφέρουν ξυλεία, κυρίως για την κατασκευή χαρτιού και επίπλων. Η εκτεταμένη παράκτια περιοχή παρέχει ικανούς αλιευτικούς πόρους, που τροφοδοτούν μια καλά οργανωμένη σχετική βιομηχανία. Η βιομηχανία άρχισε να αναπτύσσεται από τη σταλινική περίοδο και πλέον αποτελεί τη σημαντικότερη οικονομική πηγή της χώρας. Οι κυριότεροι κλάδοι της οικονομίας της χώρας είναι ο ενεργειακός, οι τηλεπικοινωνίες, οι κλωστοϋφαντουργίες, τα χημικά προϊόντα, οι τράπεζες και τα τρόφιμα, ενώ ο τουρισμός

Εσθονία

151

και το διαμετακομιστικό εμπόριο συνεισφέρουν επίσης σημαντικά. Οι εξαγωγές γίνονται κυρίως με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της ΕΕ.

Πολιτική Εξέταση

Το κοινοβούλιο της Εσθονίας στο Ταλίν

Άποψη του Ταλίν

Οι Εσθονοί ανήκουν στη Φινοουγγρική ομοεθνία. Η μετανάστευση μεγάλου αριθμού Ρώσων εργατών (από τη σταλινική περίοδο και μετά) στην Εσθονία αλλοίωσε την εθνική σύσταση του πληθυσμού της, περιορίζοντας το ποσοστό των Εσθονών από 95% (1940) στο 65%. Είναι μια αραιοκατοικημένη χώρα με 35 κατοίκους ανά τ. χλμ. Το ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού της είναι συγκεντρωμένο στην πόλη Ταλίν (399.850 κάτ.), πρωτεύουσα της χώρας και μεγαλύτερο λιμάνι. Άλλες μεγάλες πόλεις είναι η Τάρτου (101.744 κάτ.) και η Νάρβα (73.300 κάτ.), όπου ζουν αποκλειστικά Ρώσοι. Η Εσθονία είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ο πρωθυπουργός ορίζεται από τον πρόεδρο και το κοινοβούλιο καλείται να εγκρίνει ή όχι το διορισμό του. Ο πρόεδρος έχει πενταετή θητεία και περιορισμένες αρμοδιότητες (επικεφαλής του κράτους και των ενόπλων δυνάμεων). Το νέο σύνταγμα της χώρας ψηφίστηκε το 1992. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι

είναι Εσθονοί υπήκοοι και ηλικίας 18 ετών και άνω. Η Εσθονία διαιρείται σε 15 επαρχίες και 6 αστικές περιοχές.

Εθνικός ύμνος Η μελωδία του εθνικού ύμνου της Εσθονίας, Mu isamaa, mu õnn ja rõõm, που είναι η ίδια με του εθνικού ύμνου της Φινλανδίας, γράφτηκε από το Γερμανό Φρίντριχ Πάσιους το 1848, όταν μελοποίησε ένα σουηδικό ποίημα, γραμμένο από τον Γιόχαν Λούντβιχ Ρούνεμπεργκ.

Δημογραφία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 72,82 χρόνια (67,45 χρόνια οι άνδρες και 78,53 οι γυναίκες).[4]

Εσθονία

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • EstNet.info [7] - Πληροφορίες γύρω από τον τουρισμό στην Εσθονία (αγγλ.) • Εσθονία, η Τίγρης της Βαλτικής [8] - Άρθρο για την οικονομική ανάπτυξη της Εσθονίας

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] Στατιστική Υπηρεσία Εσθονίας (http:/ / pub. stat. ee/ px-web. 2001/ I_Databas/ Population_Census/ Population_Census. asp) [3] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=939& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [4] Εσθονία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ en. html) CIA World Factbook

gag:Estoniya koi:Эстму mrj:Эстони

152

153

Ηνωμένο Βασίλειο Ηνωμένο Βασίλειο Συντεταγμένες: 53°33′00″N 2°25′60″W53.55, -2.4333 [1]

Σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου Εθνόσημο του Ηνωμένου Βασιλείου Εθνικό σύνθημα: Dieu et mon droit (Ο Θεός και το δικαίωμά μου) Εθνικός ύμνος: God Save the Queen (Ο Θεός σώζοι τη Βασίλισσα)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Λονδίνο 51°30′N 0°7′W51.5, -0.117 [2]

Επίσημες γλώσσες

Αγγλικά (de facto)

Πολίτευμα

Βασιλευομένη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον

Σχηματισμός • Ένωση του 1707 • Ένωση του 1800 • Αγγλο-Ιρλανδική Συνθήκη • Ισχύον Σύνταγμα

1η Μαΐου 1707 1η Ιανουαρίου 1801 12 Απριλίου 1922 άγραφο, μερικώς από διατάγματα και μερικώς από το κοινό δίκαιο και την πρακτική

Ηνωμένο Βασίλειο

154

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

244.820 km2 (78η) 1,34 360 χμ. 12.429 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

61.113.205[1] (22η) 58.789.194 243 κατ./km² (48η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

2.163,525 δισ. $[2] (6η) 35.165 $[2] (21η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

2.198,163 δισ. $[2] (6η) 35.728 $[2] (21η)

ΔΑΑ (2007)

0,947 (21η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Λίρα Στερλίνα (£) (GBP)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

GMT (UTC +0) (UTC +1)

Internet TLD

.uk και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+44

Με την επίσημη ονομασία Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας εννοείται κράτος της βορειοδυτικής Ευρώπης, με έκταση 244.820 τ. χλμ. Βορειοανατολικά συνορεύει με την Ιρλανδία και βρέχεται σε όλη την περίμετρο από τη Βόρεια Θάλασσα. Πρόκειται για νησιωτική χώρα με μοναδικά χερσαία σύνορα 360 χλμ. περίπου με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας στη νήσο Ιρλανδία.[1] Το συνολικό έδαφος της χώρας διαμοιράζεται ανάμεσα στις Βρετανικές Νήσους -τα δύο μεγάλα νησιά του Bρετανικού Aρχιπελάγους- και τα πολυάριθμα μικρά νησιά που βρίσκονται κοντά στις βρετανικές ακτές, όπως οι Ορκάδες, οι νήσοι Σέτλαντ και οι Εβρίδες, το Άνγκλσεϊ και το νησί Mαν στην Iρλανδική Θάλασσα. Τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί επίσης η νήσος Γουίτ και οι νήσοι της Mάγχης. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ως κρατική οντότητα είναι συχνά γνωστό με το αποδεκτό όνομα Μεγάλη Βρετανία και το μη αποδεκτό από τους Σκώτους και τους Ουαλούς, Αγγλία. Οι εθνότητες που περιλαμβάνει καθορίζονται από τέσσερις περιοχές: την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία (Όλστερ).

Ιστορία Η ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας αρχίζει απ' την 1η χιλιετία π.Χ. Την εποχή αυτή κατοικήθηκε απ' τους Βρετανούς, που ανήκαν στις κελτικές φυλές. Η αρχαιότερη αναφορά σχετικά με την περιοχή, προέρχεται από το λεγόμενο «Μασσαλιώτικο Περίπλου», που πιστεύεται πως γράφηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., και μερικά αποσπάσματά του διασώθηκαν στο μεταγενέστερο έργο του Αβιήνου Ora Maritima.[3] Εκεί η περιοχή αναφέρεται με τον όρο «Albionum» (Αλβιόνα), ενώ γίνεται αναφορά και για το γένος των «Hiernorum» (Ιερνών), πρόγονους των Ιρλανδών.[4] Πριν από την εμφάνιση του Ora Maritima πάντως υπάρχουν αναφορές για τα νησιά Αλβίων και Ιέρνη από τον 4ο αιώνα π.Χ.[5] (ο όρος «Αλβιόνα», μαζί με τον χαρακτηρισμό «Γηραιά», χρησιμοποιήται κάποιες φορές ως εναλλακτικό όνομα για τη Μεγάλη Βρετανία). Στο ταξίδι του Πυθέα, στο «Περί Ωκεανού», τα νησιά αναφέρονται με τον όρο «Πρεττανικές Νήσοι», από το όνομα μίας ομάδας Γαλατών, των Pritani (Πρεττανοί), με τους οποίους ο Πυθέας θεωρεί πως έχουν συγγενικές σχέσεις οι κάτοικοι του νησιού.[6]

Ηνωμένο Βασίλειο

155

Αργότερα, τον 1ο π.Χ. αιώνα, κατακτήθηκε απ' τους Ρωμαίους, έγινε ρωμαϊκή επαρχία, αλλά παρά τις προσπάθειές τους, δεν μπόρεσαν να εκρωμαΐσουν τον πληθυσμό της. Αλλαξαν ελαφρά το όνομα με το οποίο περιγράφει τα νησιά ο Πυθέας σε Britannia και ονόμασαν τους κατοίκους Britons.[7] Απ' το 150-650 μ.Χ. αρχίζει η κατάκτηση του νησιού (εκτός απ' την περιοχή της Σκωτίας) από τους Άγγλους, τους Σάξονες τους Ιούτους, που ήταν γερμανικές φυλές. Οι Κέλτες τελικά, είτε έγιναν δούλοι των γερμανικών φυλών είτε μετανάστευσαν στα βόρεια του νησιού. Οι νέοι άποικοι, οι Αγγλοσάξωνες, εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν διάφορα βασίλεια, κι άρχισε η συστηματική διαδικασία του εκφεουδαρχισμού της χώρας. Αργότερα, τον 9ο αιώνα μ.Χ. όλα τα αγγλοσαξωνικά βασίλεια ενώθηκαν κι αποτέλεσαν ένα, με το όνομα Αγγλία. Στο διάστημα αυτό άρχισαν τις επιδρομές στο νησί και οι Βίκινγκ, κυρίως της Δανίας και της Νορβηγίας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο μέρος να το καταλάβουν οι Βίκινγκ και να το κρατήσουν μέχρι τα μέσα του 10ου αιώνα. Οι βασιλιάδες της Αγγλίας, αφού στηρίχτηκαν στους διάφορους ιππότες, αύξησαν την επιρροή τους και κατάφεραν να ενισχύσουν την εξουσία τους απέναντι στους φεουδάρχες. Στο διάστημα αυτό η Αγγλία κατέλαβε ένα μέρος απ' τη Γαλλία. Τελικά, την εποχή του Ιωάννη του Ακτήμονα ξεσηκώθηκαν, οι βαρώνοι με αποτέλεσμα ο βασιλιάς να υποχωρήσει και να τους παραχωρήσει σημαντικά προνόμια, τη λεγόμενη Μάγκνα Κάρτα (καταστατικός χάρτης δικαιωμάτων). Στα 1265 δημιουργήθηκε η πρώτη βουλή. Στα επόμενα χρόνια (1337-1453) άρχισε ο λεγόμενος εκατονταετής πόλεμος, με αποτέλεσμα να χάσει η Αγγλία τις κτήσεις της στην Ευρώπη, εκτός απ' το Καλαί. Στη συνέχεια περνά από διάφορες φάσεις μέχρι το 1640, οπότε άρχισε η αστική επανάσταση που έληξε το 1660. Στα 1649, τα βασιλικά στρατεύματα νικήθηκαν, ο βασιλιάς Κάρολος ο Α' θανατώθηκε κι η χώρα απέκτησε δημοκρατικό πολίτευμα. Αργότερα, το 1653 εγκαθιδρύθηκε το προτεκτοράτο του Κρόμβελ και το 1660 έγινε η παλινόρθωση της δυναστείας των Στιούαρτ. Στο διάστημα από 1660 μέχρι 1688-89, σχηματίστηκαν τα κόμματα των Τόρρυς και των Ουίγκ, που εναλλάσσονταν στην εξουσία. Βρετανικό Κοινοβούλιο

Η χώρα ονομάστηκε Μεγάλη Βρετανία κατά τον 17ο αιώνα, όταν οι βασιλείς της Σκωτίας έγιναν και

Βασιλείς της Αγγλίας. Στη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα, η Αγγλία αποκτά τεράστια εδάφη στις Ινδίες και την Αμερική, αφού σύντριψε το γαλλικό στόλο και εξασφάλισε την κυριαρχία των θαλασσών. Στο διάστημα από τα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου πρωτοστατεί στη δημιουργία αντιγαλλικού συνασπισμού, που τελικά οδήγησε στη συντριβή του Ναπολέοντα κι έτσι βγαίνει κερδισμένη, αφού αποκτά και τις γαλλικές αποικίες στην Αφρική και την Ασία. Η βιομηχανική επανάσταση έδωσε διέξοδο στις εσωτερικές αντιθέσεις της. Το 1830 αποκτούν πολιτικές ελευθερίες οι καθολικοί και οι εβραίοι. Όλο αυτό το διάστημα μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, επεκτείνει τις κτήσεις της. Μετά από αυτόν όμως, η άλλοτε κραταιά Μεγάλη Βρετανία άρχισε να κλονίζεται ανεπανόρθωτα. Το 1922 παραχωρεί την ανεξαρτησία στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας και το 1932 παραχωρεί ανεξαρτησία στο Ιράκ. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε μέρος απ' την αρχή και σήκωσε ένα αρκετά μεγάλο βάρος. Το τέλος του πολέμου σημαίνει και το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

Ηνωμένο Βασίλειο

156

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το κοινοβούλιο, που αποτελείται από δύο σώματα, τη Βουλή των Λόρδων και τη Βουλή των Κοινοτήτων. Τα μικρότερα Έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου, η Βόρεια Ιρλανδία, Η Ουαλία και η Σκωτία διαθέτουν από το 1998 τοπικά αιρετά νομοθετικά σώματα και κυβερνήσεις. Η κεντρική κυβέρνηση έχει παραχωρήσει στα σώματα αυτά αρμοδιότητες σε ζητήματα όπως η Δημαρχείο του Leeds εκπαίδευση οι μεταφορές και το περιβάλλον. Ωστόσο έχει διατηρήσει το δικαίωμα να παύει ή να αναστέλλει τη λειτουργία τους σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης ή όποτε κρίνει απαραίτητο. Λόγω της έκρυθμης κατάστασης στη Βόρεια Ιρλανδία η λειτουργία της Συνέλευσης της Βορείου Ιρλανδίας έχει ανασταλεί τέσσερις φορές έως σήμερα, με μακροβιότερη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2002 έως το Μάιο του 2007. Στο διάστημα αυτό τις αρμοδιότητές της ασκούσε η κεντρική κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Βόρειας Ιρλανδίας. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[1] Στη διοίκηση της χώρας εναλλάσσονται οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί, με τρίτο κόμμα τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Γεωγραφία

Χάρτης του Ηνωμένου Βασιλείου Πληθυσμός

Υψόμετρο

πάνω από 5.000.000

πάνω από 500 μ.

πάνω από 500.000

έως 500 μ.

πάνω από 100.000

έως 200 μ.

πάνω από 50.000 πάνω από 10.000 κάτω από 10.000

Το μήκος των ακτών της χώρας φτάνει τα 12.429 χιλιόμετρα, ενώ υψηλότερη κορυφή είναι το όρος Μπεν Νέβις με ύψος 1.343 μέτρα. Η συνολική έκταση στην οποία περιλαμβάνονται οι νήσοι Σέτλαντ και Ρόκαλ είναι

Ηνωμένο Βασίλειο 244.820 τ χλμ, από τα οποία 241.590 τ χλμ καλύπτουν χερσαία έκταση και τα 3.230 υδάτινη.[1]

Σημαντικές πόλεις Αγγλία • • • • • • • • • • •

Λονδίνο (Πρωτεύουσα) Μπέρμιγχαμ Μάντσεστερ Λίβερπουλ Νιούκασλ Μπράιτον Κόβεντρι Πλύμουθ Πόρτσμουθ Λέστερ Νότιγχαμ

Ουαλία • Κάρντιφ • Σουόνσι • Τσέστερ Σκωτία • • • •

Αμπερντήν Εδιμβούργο Γλασκώβη Λόκερμπυ

Βόρεια Ιρλανδία • Μπέλφαστ • Λόντοντέρι

Δημογραφία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 79,01 χρόνια (76,52 χρόνια οι άνδρες και 81,63 οι γυναίκες).[1]

Γλώσσες Δεν υπάρχει επίσημη γλώσσα αλλά κυριαρχεί η αγγλική με 95%. Υπάρχουν ακόμη ομάδες που μιλούν κέλτικες γλώσσες: Ουαλική (25% του πληθυσμού στην Ουαλία, περίπου 610.000 ομιλητές), Σκωτική Γαελική γλώσσα (60.000 ομιλητές). Επίσης μιλιέται η Σκωτική γλώσσα (Σκωτς) (1.500.000 ομιλητές στην Σκωτία και 30.000 στην Βόρειο Ιρλανδία).

Θρησκεία Οι Βρετανοί είναι στην πλειοψηφία τους προτεστάντες. Ο αγγλικανισμός εγκαθιδρύθηκε στην Αγγλία το 1534, όταν διεκόπηκαν οι σχέσεις με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και οργανώθηκε η Εκκλησία της Αγγλίας ως επίσημη θρησκεία. Μαζί με την Εκκλησία της Σκωτίας λειτουργούν ως επίσημη θρησκεία αλλά και οι περισσότερες θρησκείες του κόσμου έχουν παρουσία. Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τα πιο πρόσφατα στοιχεία απογραφής.[8]

157

Ηνωμένο Βασίλειο

158

Θρησκεία Χριστιανοί Μουσουλμάνοι

Πληθυσμός

%

42.079.000 71,6 1.591.000 2,7

Ινδουιστές

559.000 1,0

Σιχ

336.000 0,6

Ιουδαίοι

267.000 0,5

Βουδιστές

152.000 0,3

Άλλες θρησκείες

179.000 0,3

Δεν δήλωσαν

4.289.000 7,3

Χωρίς θρησκεία

9.104.000 15,5

Σύνολα θρησκειών

45.163.000 76,8

Μετανάστες Κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, η Αγγλία αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντικούς προορισμούς των μεταναστών που εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονταν από τις πρώην αγγλικές αποικίες. Οι κυριότερες χώρες προέλευσης των μεταναστών ήταν χώρες της Καραϊβικής, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Σρι Λάνκα και η Ινδία.[9] Ο πληθυσμός της Αγγλίας ανέρχεται σε 47.026.500 κατοίκους και οι μη λευκές μειονότητες αποτελούν το 6,3%, δηλ. περίπου 2.906.500 κάτοικοι.[10] Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας είναι και ήταν πολιτισμικό, πολυεθνικό και πολυγλωσσικό στη σύνθεση του πληθυσμού του, ακόμα και πριν την άφιξη των μεγάλων μεταναστευτικών ρευμάτων στη δεκαετία του 1950. Το 1993 από τα τρία εκατομμύρια περίπου των μη Ευρωπαίων κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου οι 840.000 ήταν Ινδοί, 447.000 Πακιστανοί, 163.000 από το Μπαγκλαντές, 157.000 Κινέζοι και περίπου 891.000 ανήκαν στην μαύρη φυλή. Η πλειοψηφία όλων αυτών έχει γεννηθεί στη Βρετανία, ενώ αρκετοί δεν μιλούν καθόλου τη μητρική τους γλώσσα και η πολιτισμική τους ταυτότητα έχει πλέον διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.[11]

Οικονομία Μια από τις αιτίες που οδήγησαν σε μια χωρίς προηγούμενο ανάπτυξη της Βρετανίας ήταν οι αποικίες και η βιομηχανική επανάσταση, που επήλθε σαν αποτέλεσμα. Αρχικά, η βιομηχανία της βασίστηκε στην ύπαρξη των πλούσιων κοιτασμάτων γαιάνθρακα και της εξασφάλιζε την απαραίτητη ενέργεια και στα πλούσια κοιτάσματα σιδηρομεταλλευμάτων. Τα δύο αυτά, σε συνδυασμό με την εφεύρεση και την αξιοποίηση της ατμομηχανής, καθώς και η αφθονία των πρώτων υλών, που έρχονταν από τις αποικίες, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και των άλλων βιομηχανικών κλάδων. Απέκτησε μια χωρίς προηγούμενο δύναμη, πολιτική και οικονομική. Έγινε το κέντρο του διεθνούς εμπορίου, ενώ η λίρα ήταν το επίσημο νόμισμα των εμπορικών ανταλλαγών σε όλο τον κόσμο. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να διαφαίνεται στον ορίζοντα ένας από τους πιο μεγάλους οικονομικούς και πολιτικούς αντιπάλους, η Αμερική. Στο διάστημα του μεσοπολέμου η Μεγάλη Βρετανία άρχισε να αντιμετωπίζει τα διάφορα απελευθερωτικά κινήματα στις αποικίες της. Την "χαριστική βολή" την δέχθηκε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι αποικίες της άρχισαν να αποκτούν την ανεξαρτησία τους.

Ηνωμένο Βασίλειο Σημαντικότεροι βιομηχανικοί τομείς της χώρας είναι: η χαλυβουργία, η μηχανουργία, η υφαντουργία και η χημική βιομηχανία. Τα μηχανήματα της αγγλικής βιομηχανίας εξακολουθούν να είναι απ' τα καλύτερα στον κόσμο. Η υφαντουργία έχει παράδοση από την εποχή του Μεσαίωνα και κυρίως στον τομέα των μάλλινων υφασμάτων. Και σήμερα ακόμη, τα αγγλικά κασμίρια είναι απ' τα καλύτερα στον κόσμο. Σημαντική ακόμη είναι και η βιομηχανία τροφίμων, η ζυθοποιία, η ποτοποιία κ.ά. Η μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη οδήγησε στην δημιουργία πυκνού δικτύου συγκοινωνιών και μεταφορών όλων των ειδών. Παρόλη την ανάπτυξη όμως, το εσωτερικό οδικό δίκτυο θεωρείται ξεπερασμένο και σήμερα εκσυγχρονίζεται με ταχείς ρυθμούς. Τα λιμάνια είναι από τα πιο σύγχρονα στον κόσμο, ενώ ο εμπορικός της στόλος κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, όπως και οι αεροπορικές της συγκοινωνίες. Σε όγκο διεθνών συναλλαγών έρχεται στην τρίτη θέση ανάμεσα στις χώρες του δυτικού κόσμου. Παράλληλα με τη βιομηχανία σημαντικά αναπτυγμένη είναι και η γεωργία και, κυρίως, η κτηνοτροφία. Από την γεωργική παραγωγή θα πρέπει να αναφερθούν το στάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι, η βρώμη και τα ζαχαρότευτλα. Η Μεγάλη Βρετανία θεωρείται η χώρα όπου βελτιώθηκαν οι σημαντικότερες φυλές των ζώων που σήμερα εκτρέφονται σ' όλον τον κόσμο και σήμερα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη εξαγωγή βελτιωμένων φυλών ζώων. Δυστυχώς και πάνω σε τέτοιες προσπάθειες συνέβη και η εμφάνιση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας (νόσος των "τρελών αγελάδων"). Σημαντική επίσης είναι κι η αλιεία ρέγγας, μπακαλιάρου κλπ. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχουν δημιουργηθεί μεγάλες προστριβές μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Ισλανδίας, ο λεγόμενος πόλεμος του μπακαλιάρου, που μάλιστα στη δεκαετία του 1970 οδήγησε στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών.

Συγκοινωνίες Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Πολιτισμός Παράλληλα με την οικονομική και πολιτική ανάπτυξη, αναπτύσσονται στη χώρα το γράμματα και οι τέχνες. Τα πρώτα καλλιτεχνικά λείψανα είναι τα μεγαλιθικά ιερά του Έιβμπερι, που χρονολογούνται μεταξύ του 1900-1600 π.Χ. Στη συνέχεια, μετά την κατάκτηση της απ' τους Ρωμαίους, οι τελευταίοι δίδαξαν το δικό τους πολιτισμό στους ντόπιους. Με τη διάδοση του χριστιανισμού στα νησιά, αρχίζει μια καινούρια εποχή για την τέχνη. Αρχίζουν να κατασκευάζονται διάφοροι ναοί, μερικοί απ' τους οποίους καταστράφηκαν απ' την εισβολή και την κυριαρχία των Ούννων, ενώ μερικοί απ' αυτούς εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να υπάρχουν. Η νορμανδική κατάκτηση των βρετανικών νησιών έπαιξε αποφασιστική σημασία στην όλη καλλιτεχνική εξέλιξη, που εξακολουθεί να εκφράζεται με τη μορφή διάφορων αρχιτεκτονικών κτισμάτων και με τη ζωγραφική. Οι νέες αντιλήψεις για την τέχνη, που αναπτύχθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά την Αναγέννηση, άρχισαν να φτάνουν στη Βρετανία την εποχή του Ερρίκου του Η', που κάλεσε στην αυλή του διάφορους Ευρωπαίους καλλιτέχνες. Αργότερα, το 1768, ο Γεώργιος ο Γ', δημιούργησε τη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, ενώ η ζωγραφική και η γλυπτική γνωρίζει μια κάποια ανάπτυξη, χωρίς να δημιουργεί και τη δικιά της σχολή, όπως έγινε μ' άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η λογοτεχνία στη Βρετανία αρχίζει να γνωρίζει ανάπτυξη και να βρίσκει το χαρακτήρα της μετά την εισβολή των Νορμανδών, στα 1066. Οι Νορμανδοί επέβαλλαν στους Άγγλους τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους. Απ' την εποχή αυτή υπάρχουν μερικές ιστορίες με ιππότες και διάφοροι θρύλοι, όπως οι Αρθούριοι, που αρχικά γράφτηκαν στα λατινικά, αργότερα μεταφράστηκαν στα φραγκονορμανδικά και τέλος στα αγγλικά. Κατά την Αναγέννηση, η λογοτεχνία έχει να επιδείξει μερικούς δυναμικούς εκπροσώπους, που ανάμεσά τους

159

Ηνωμένο Βασίλειο ξεχωρίζει ο Τόμας Μουρ. Πριν απ' την επικράτηση των πουριτανών, το 1642, θα πρέπει ν' αναφερθεί κι ο κορυφαίος ποιητής της Αγγλίας, ο Σαίξπηρ. Μετά την επανάσταση του 1688, κάνει την εμφάνισή του το ρεαλιστικό μυθιστόρημα, που έχει ως θέμα του την καθημερινή ζωή. Κυριότεροι εκπρόσωποι της περιόδου αυτής είναι ο Ντάνιελ Νταφόε, ο Τόμπιας Σμόλλετ και άλλοι. Απ' τους ρομαντικούς πρέπει ν' αναφερθούν ο Τζον Κητς, η Μαίρη Σέλλεϋ και ο Λορντ Μπάιρον. Τα μετέπειτα χρόνια και μέχρι τα σημερινά υπάρχει πληθώρα λογοτεχνών, αλλά και πληθώρα τάσεων και αναζητήσεων. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ονόματα θα πρέπει να αναφερθούν οι Τζόζεφ Κόνραντ, Τόμας Χάρντυ, Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Όσκαρ Ουάιλντ, Τ.Σ. Έλιοτ, Γκράχαμ Γκρην, Λώρενς Ντάρελ και άλλοι.

Σημειώσεις [1] United Kingdom (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ uk. html) CIA World Factbook [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=112& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Donnchadh Ó Corráin. Chapter 1 Prehistoric and Early Christian Ireland . The Oxford Illustrated History of Ireland Oxford University Press, 2000 (Editor Foster RL) ISBN 0-19-289323-8 [4] Ora Maritima (http:/ / www. thelatinlibrary. com/ avienus. ora. html)110-111 [5] Massey, Gerald A Book of the Beginnings, Vol.1. Cosimo. ISBN 1-60206-829-1. s.440 [6] Berry Gunliffe, The Ancient Celts κεφ. 8ο [7] Επίσης, ο Διόδωρος Σικελιώτης την ονομάζει «Πρεττανία», ενώ ο Στράβων (1.4.2) «Βρεττανία» και ο Στέφανος ο Βυζάντιος αναφέρει στα Εθνικά (69.16) τη νήσος «Πρεττανική» και τους κατοίκους της «Αλβιανούς» [8] Στην απογραφή του 2001, 390.000 άτομα δήλωσαν «Ιππότες Τζεντάι» αλλά δεν τους απονέμεται επίσημη αναγνώριση. (http:/ / www. statistics. gov. uk/ CCI/ nugget. asp?ID=297& Pos=& ColRank=2& Rank=1000) (http:/ / www. statistics. gov. uk/ census2001/ profiles/ rank/ jedi. asp) [9] Figueroa, 1995:778 [10] Figueroa, 1998: 125-128 στους Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003:153 [11] Grant, 1997: 178, 184 στους Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003: 153-154

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Wikitravel: Ηνωμένο Βασίλειο (ταξιδιωτικός οδηγός) Εφημερίδες και τίτλοι εφημερίδων από το Ηνωμένο Βασίλειο (http:/ / www. newspaperindex. com/ el/ ÎµÏ Î·Î¼ÎµÏ Î¯Î´Î±/Î Î½Ï Î¼Î­Î½Î¿+Î Î±Ï Î¯Î»ÎµÎ¹Î¿) • • •

(Αγγλικά) Official website of the British Monarchy (http://www.royal.gov.uk/) (Αγγλικά) Official website of the United Kingdom Government (http://www.direct.gov.uk/) (Αγγλικά) visitBritain (http://www.visitbritain.com/) (Official tourist guide to Britain) - οδηγός στα ελληνικά

(http://www.visitbritain.com/VB3-el-GR/index.aspx) • (Αγγλικά) Official Yearbook of the United Kingdom (http://www.statistics.gov.uk/StatBase/Product. asp?vlnk=5703) bjn:Britania Raya koi:Ыджыт Бритму mrj:Кого Британи

160

161

Ιρλανδία Ιρλανδία Συντεταγμένες: 53°27′44″N 7°45′45″W53.4622, -7.7625 [1] Η Ιρλανδία (Ιρλανδικά: Éire, Αγγλικά: Ireland) είναι ένα μεγάλο νησί της βορειοδυτικής Ευρώπης, δυτικά από τη Μεγάλη Βρετανία. Έχει έκταση 84.421 τ.χλμ. Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους είναι πεδινό ή λοφώδες. Υπάρχουν μόνο χαμηλά βουνά, κυρίως στην περιφέρεια του νησιού. Στα νοτιοδυτικά το Καράουντουχιλ (1.041 μ.), στα νοτιοανατολικά η οροσειρά Κουρουκουτσιουκ (926 μ.) κ.ά. Οι ακτές παρουσιάζουν μικρή κατάτμηση στα ανατολικά, μέτρια στα νότια και μεγάλη στα δυτικά και στα βόρεια. Το κλίμα είναι υγρό ωκεάνιο, με συχνές βροχοπτώσεις, που διατηρούν τα εκτεταμένα λιβάδια πράσινα σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Η θέση της Ιρλανδίας στην Ευρώπη.

Υπάρχουν πολλοί ποταμοί, μικρού όμως μήκους: Σάνον (364 χλμ.), Μπλακγουότερ (167 χλμ.), Σουίρ (184 χλμ.), Σλάνεϊ (117 χλμ.) κ.ά. Στο βορειοκεντρικό ιδίως τμήμα του νησιού σχηματίζονται πολλές λίμνες. Μεταξύ της Ιρλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας βρίσκεται η Ιρλανδική θάλασσα, της οποίας διέξοδοι στον Ατλαντικό είναι ο Βόρειος πορθμός και ο πορθμός του Αγίου Γεωργίου. Το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού ανήκει στην Ιρλανδική Δημοκρατία. Το βορειοανατολικό μέρος του, που ονομάζεται Βόρεια Ιρλανδία, ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι αρζεμπαϊζαν παρακαλειτε ο κατοχος του KVS458 να το μετακινιση γιατι υπαρχουν προσφορες στα yang mt2

Πολιτικός χάρτης της Ιρλανδίας.

162

Ισλανδία Ισλανδία Συντεταγμένες: 64°49′50″N 17°59′12″W64.8306, -17.9867 [1]

Σημαία της Ισλανδίας Εθνόσημο της Ισλανδίας Εθνικός ύμνος: Lofsöngur

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Ρέυκιαβικ 64°08′N 21°56′W64.133, -21.933 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ισλανδικά

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Όλαφουρ Γκρίμσον Πρωθυπουργός Γιόχανα Σιγκουρδαντότιρ

Ανεξαρτησία • Αυτονομία • Κυριαρχία • Δημοκρατία και ισχύον Σύνταγμα

από τη Δανία 1η Φεβρουαρίου 1904 1η Δεκεμβρίου 1918 17 Ιουνίου 1944

Έκταση • Σύνολο • % Νερό Ακτογραμμή

103.000 km2 (107η) 2,7 4.970 χμ.

Ισλανδία

163 Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 1980 • Πυκνότητα

319.3261 (172η) 229.187 3,1 κατ./km² (228η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

11,899 δισ. $[1] (138η) 37.243 $[1] (16η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

11,781 δισ. $[1] (112η) 36.873 $[1] (19η)

ΔΑΑ (2007)

0,969 (3η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ισλανδική Κορόνα (ISK)

Ζώνη ώρας

GMT (UTC +0)

Internet TLD

.is

Κωδικός κλήσης

+354

1

Στατιστική υπηρεσία Ισλανδίας [4]

Η Ισλανδία (Ισλανδικά: Ísland) είναι νησιωτική χώρα της Βόρειας Ευρώπης στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Βρίσκεται ανάμεσα στη Γροιλανδία, τη Σκωτία και τη Νορβηγία. Ο πληθυσμός της είναι 320.543 κάτοικοι[2] , με βάση εκτιμήσεις του 2009, και πρωτεύουσά της το Ρέυκιαβικ. Κατά μια ερμηνεία, είναι η χώρα Θούλη που επισκέφτηκε ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης στο θρυλικό του ταξίδι τον 4ο αιώνα π.Χ., περί τα 332-310 π.Χ. Εθνική εορτή στη χώρα είναι η 17η Ιουνίου.

Γεωγραφία Η Ισλανδία βρίσκεται στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, λίγο νοτιότερα από τον Αρκτικό κύκλο. Ο Αρκτικός κύκλος διέρχεται από το νησί Γκρίμσεϊ βόρεια των ακτών της Ισλανδίας, αλλά όχι από την ίδια την ηπειρωτική χώρα. Σε αντίθεση με τη γειτονική Γροιλανδία, η Ισλανδία θεωρείται ότι ανήκει στην Ευρώπη και όχι τη Βόρειο Αμερική, αν και γεωλογικά το νησί δεν ανήκει σε καμία από τις δύο αυτές ηπειρωτικές πλάκες. Επίσης, λόγω πολιτιστικών, οικονομικών και γλωσσικών ομοιοτήτων, η Ισλανδία ομαδοποιείται με τις Σκανδιναβικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Η πιο κοντινή γη είναι η Γροιλανδία που απέχει 287 χλμ Δορυφορική φωτογραφία της Ισλανδίας το 2004, NASA. και τα νησιά Φερόε (420 χλμ.). Η κοντινότερη απόσταση από την ηπειρωτική Ευρώπη είναι 970 χλμ. από τη Νορβηγία. Η Ισλανδία είναι το 18ο νησί σε έκταση στον κόσμο, και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη μετά τη Μεγάλη Βρετανία. Το κύριο νησί της Ισλανδίας καταλαμβάνει έκταση 101.826 τετρ. χλμ., ενώ η συνολική έκταση του Ισλανδικού κράτους είναι 103.000 τετρ. χλμ.. Από τη συνολική έκταση το 62,7% καταλαμβάνει η τούνδρα, το 14,3% αποτελείται από παγετώνες και λίμνες, ενώ μόνο το 23% έχει βλάστηση[3] . Οι μεγαλύτερες λίμνες είναι η Θόρισβάτν (Þórisvatn) με έκταση 83 ως 88 τετρ. χλμ. και η Θινγκβαλαβάτν (Þingvallavatn) με 82 τετρ. χλμ., ενώ επίσης μεγάλες είναι η Μυβάτν (Mývatn) και η Λογκουρίν (Lögurinn). Η λίμνη Οσκιουβάτν (Öskjuvatn) είναι η βαθύτερη της Ισλανδίας με βάθος 220 μ.

Ισλανδία

164

Η ακτογραμμή της Ισλανδίας με συνολικό μήκος 4.970 χλμ. έχει έντονο διαμελισμό με πάρα πολλά φιόρδ. Στις ακτές βρίσκονται και οι περισσότεροι οικισμοί, καθώς τα υψίπεδα του εσωτερικού της χώρας είναι ψυχρά, ορεινά και ακατοίκητα. Οι κύριες πόλεις είναι η πρωτεύουσα Ρέυκιαβικ, το Κοπαβογκούρ (Kópavogur), το Χαφναρφγιόρντουρ (Hafnarfjörður), το Κεφλαβίκ και το Ακουρεΰρι[4] .

Γεωλογική δραστηριότητα Η Ισλανδία είναι μία νεαρή γεωλογικά περιοχή, η οποία βρίσκεται πάνω στη μεσοωκεάνεια ράχη του Ατλαντικού. Η θέση αυτή σημαίνει έντονη γεωλογική δραστηριότητα και μεγάλο αριθμό ηφαιστείων, όπως τα Χέκλα (Hekla), Ελντγκιάου (Eldgjá), Χερδουμπρέιδ (Herðubreið) και Έλντφετλ (Eldfell). Το νησί είναι ένα από τα δύο μέση παγκόσμια, στα οποία η μεσοωκεάνια ράχη ανέρχεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, παρέχοντας τη δυνατότητα άμεσης έρευνας των σχηματισμών της.

Ο καταρράκτης Ντέτιφος, με την πιο δυνατή ροή στην Ευρώπη, βρίσκεται στη βορειοανατολική Ισλανδία.

Το μεγάλο γκέιζερ της κοιλάδας Χαουκανταλούρ, το οποίο είναι και το παλαιότερο γνωστό στον κόσμο.

Στην Ισλανδία υπάρχει επίσης πληθώρα από γκέιζερ (θερμοπίδακες, ισλ. Γκεϊσίρ, Geysir), με πιο γνωστά το Γκέιζερ (από το οποίο προέρχεται η διεθνής ονομασία του θερμοπίδακα) και το Στρόκουρ (Strokkur). Μετά από μία περίοδο αδράνειας, το Γκέιζερ επανήλθε ενεργά μετά από τους σεισμούς του 2000. Με το δυναμικό της γεωθερμίας να υφίσταται έντονη εκμετάλλευση, αλλά και επειδή πολλοί ποταμοί και καταρράκτες είναι κατάλληλοι για υδροηλεκτρικά έργα, οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν πρόσβαση σε θερμό νερό και θέρμανση από φυσικές πηγές. Όπως είναι φυσικό, το κλίμα είναι ψυχρό και το 10% της έκτασης του νησιού είναι καλυμμένο από παγετώνες. Παρόλα αυτά, το Ρεύμα του Κόλπου περνάει από τις ακτές τις χώρας και κάνει το κλίμα κάπως πιο ήπιο. Τα καλοκαίρια είναι ξηρά και δροσερά, ενώ οι χειμώνες σχετικά ήπιοι, για το γεωγραφικό πλάτος της χώρας, και με αρκετά ισχυρούς ανέμους. Η μέση θερμοκρασία στην πρωτεύουσα Ρέυκιαβικ είναι 11˚C τον Ιούλιο και -1 °C το Φεβρουάριο.

Στατιστικά στοιχεία • Έκταση: 103.000 τετρ. χλμ. (Ξηρά: 100.250 τετρ. χλμ., Ύδατα: 2.750 τετρ. χλμ.) • Μήκος ακτογραμμής: 4.970 χλμ. • Μέγιστο υψόμετρο: Όρος Χβαννανταλσνγιούκουρ: 2.110 μ. • Ελάχιστο υψόμετρο: Ατλαντικός ωκεανός: 0 μ. Πηγή: CIA World Factbook [8]

Ισλανδία

165

Δορυφορική εικόνα της Ισλανδίας:9 Σεπτεμβρίου 2002

Δορυφορική εικόνα της Ισλανδίας:28 Ιανουαρίου 2004

Ιστορία Πρώιμη περίοδος (μέχρι το 930 μ.Χ.) Η Ισλανδία αποτέλεσε το τελευταίο μεγάλο νησί του κόσμου που κατοικήθηκε. Οι πρώτοι έποικοι ήταν Σκανδιναβοί, κυρίως Νορβηγοί Βίκινγκ και οι Κέλτες δούλοι τους από την Ιρλανδία και τη Σκοτία. Μετανάστευσαν στο νησί στα τέλη του 9ου και τον 10ο αιώνα. Η περίοδος 874 - 930 θεωρείται η φάση του αρχικού εποικισμού της χώρας. Υπάρχει η άποψη ότι Ιρλανδοί μοναχοί επισκέφτηκαν το νησί περίπου τριάντα χρόνια πριν τους Βίκινγκ, αλλά αποχώρησαν πριν αυτοί κατοικήσουν το νησί. Ο πρώτος Σκανδιναβός που ανακάλυψε το νησί ήταν ο Βίκινγκ Naddoddr, καθώς κατευθυνόμενος προς τις Νήσους Φερόες έχασε την πορεία του. Έμεινε εκεί ένα διάστημα και ονόμασε την περιοχή Snæland (Χώρα του χιονιού). Στη συνέχεια, και επίσης κατά λάθος, ο Σουηδός Βίκινγκ Γκάρνταρ Σβάβαρσον (Garðarr Svavarsson) βρέθηκε στην Ισλανδία. Ανακάλυψε ότι πρόκειται για νησί, και την ονόμασε Garðarshólmi. Ο πρώτος Σκανδιναβός που έπλευσε σκόπιμα προς την Ισλανδία ήταν ο Φλόκι Βίλκγερνταρσον (Flóki Vilgerðarson), ο οποίος έδωσε στη χώρα και το σημερινό της όνομα: Ísland (Ισλανδία). Πρώτος μόνιμος έποικος θεωρείται ο Νορβηγός φύλαρχος Ινγκόλφ Άρναρσον (Ingólfur Arnarson).[5] Εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην νοτιοδυτική Ισλανδία σε μία περιοχή που ο ίδιος ονόμασε Ρέυκιαβικ (Reykjavík), που σημαίνει Όρμος του καπνού. Ο τόπος αυτός έμελλε να γίνει στο μέλλον πρωτεύουσα της χώρας. Υπάρχει ακόμα η άποψη ότι πρώτος μόνιμος κάτοικος της Ισλανδίας πρέπει να θεωρείται ο Náttfari, σκλάβος του Γκάρνταρ Σβάβαρσον, που παρέμεινε στο νησί όταν ο κύριός του επέστρεψε στη Σκανδιναβία.

Ισλανδία

166

Χάρτης της Ισλανδίας Πληθυσμός πάνω από 100.000

Υψόμετρο πάνω από 1.000 μ.

πάνω από 10.000

έως 2.000 μ.

πάνω από 10.000

έως 1.000 μ.

πάνω από 1.000

έως 500 μ.

κάτω από 1.000

έως 200 μ. μόνιμο παγοκάλυμμα

Εποχή των Βίκινγκ Οι Ισλανδοί είναι περήφανοι για αυτό που ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αποτελεί «το αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου», το Αλθίνγκι (Alþingi). Ιδρύθηκε το 930 και ήταν μία σύναξη των αρχηγών των διάφορων περιοχών της χώρας, που συγκαλούνταν κάθε καλοκαίρι, και όπου συζητούνταν διάφορα νομοθετικά ζητήματα. Το Αλθίνγκι είχε μόνο νομοθετική και δικαστική εξουσία, χωρίς να διαθέτει άμεσα εκτελεστικά όργανα των αποφάσεών του. Η περίοδος της Ισλανδικής κοινοπολιτείας, όπως ονομάζεται η περίοδος αυτή, υπήρξε εποχή ανάπτυξης για το νησί. Το διάστημα αυτό Ισλανδοί δημιούργησαν οικισμούς στις γειτονικές περιοχές της νοτιοδυτικής Γροιλανδίας και έφτασαν ως τα ανατολικά του Καναδά, χωρίς όμως να μπορέσουν να εγκατασταθούν μόνιμα. Οι κάτοικοι της Ισλανδίας αυτή την περίοδο ήταν παγανιστές και λάτρευαν θεούς όπως ο Οντίν, ο Θωρ και ο Λόκι. Σταδιακά όμως, χωρίς να λείπουν και οι αντεγκλήσεις, ο Χριστιανισμός κέρδισε έδαφος, κυρίως κατά τις αρχές του 11ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια του 11ου και του 12ου αιώνα που ακολούθησαν, η ευρεία ελευθερία και αυτονομία που απολάμβαναν οι τοπικές κοινότητες έδωσε τη θέση της στη συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια ορισμένων οικογενειών, γεγονός που έβλαψε ανεπανόρθωτα την Ισλανδική Κοινοπολιτεία.

Ισλανδία

167

Περίοδος της κυριαρχίας Νορβηγίας και Δανίας Η Ισλανδική Κοινοπολιτεία παρέμεινε ανεξάρτητη μέχρι το 1262, οπότε με συνθήκη προσχώρησε στον έλεγχο της Νορβηγικής μοναρχίας. Η συνθήκη αυτή έβαλε τέρμα στη βιαιότερη περίοδο της Ισλανδικής ιστορίας, που ξεκίνησε το 1220 και χαρακτηριζόταν από αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ φατριών του νησιού. Η κτήση της Ισλανδίας βρέθηκε στον έλεγχο της Δανίας-Νορβηγίας στα τέλη του 14ου αιώνα όταν η Δανία και η Νορβηγία αποτέλεσαν ένα κράτος με την Ένωση του Κάλμαρ (1397-1520). Όταν τα δύο βασίλεια χωρίστηκαν με τη Συνθήκη του Κιέλου το 1814, η Ισλανδία έμεινε στη δικαιοδοσία της Δανίας.

19ος και αρχές 20ού αιώνα Στις αρχές του 19ου αιώνα άρχισε να δημιουργείται η εθνική συνείδηση των Ισλανδών. Το Αλθίνγκι, που ήταν ενεργό την προηγούμενη περίοδο αποκλειστικά σαν δικαστικός οργανισμός, καταργήθηκε το 1800. Ένας νέος οργανισμός με το ίδιο όνομα ιδρύθηκε το 1843 σαν συμβουλευτικό σώμα. Το 1874, η Δανία αναγνώρισε στην Ισλανδία αυτονομία, η οποία επεκτάθηκε περαιτέρω το 1904. Η Πράξη της ένωσης της 1ης Δεκεμβρίου του 1918 αναγνώρισε στην Ισλανδία ανεξαρτησία, με κοινό βασιλιά με τη Δανία, ενώ η Δανία ορίστηκε αρμόδια για την άμυνα της Ισλανδίας και για την αντιπροσώπευσή της στις εξωτερικές της σχέσεις.

Παλιός (1888) χάρτης της Ισλανδίας

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η κατοχή της Δανίας από τη Γερμανία δημιούργησε προβλήματα στην Ισλανδία. Το κοινοβούλιο της χώρας αποφάσισε η χώρα να παραμείνει ουδέτερη. Στις 10 Μαΐου του 1940 το Ηνωμένο Βασίλειο εισέβαλε και κατέλαβε τη χώρα, χωρίς να αντιμετωπίσει αντίσταση, ενώ τον Ιούλιο του 1941 η κυριαρχία της Βρετανίας μεταβιβάστηκε στις Η.Π.Α.. Στις 17 Ιουνίου του 1944, μετά από δημοψήφισμα, η Ισλανδία απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Δανία και υιοθέτησε το δημοκρατικό πολίτευμα. Η Δανία αναγνώρισε την ανεξαρτησία.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις, το 1949 η Ισλανδία έγινε μέλος του NATO, προσχώρηση στην οποία αντιτάσσονταν πολλοί Ισλανδοί, όπως φάνηκε στα επισόδεια του 1949 στο Ρέυκιαβικ. Μετά από τη σύντομη αποχώρηση το 1946, οι Η.Π.Α. εγκαταστάθηκαν και πάλι στο αεροδρόμιο του Κέφλαβικ, το 1951, όπου και παρέμειναν ως την αποχώρησή τους το Σεπτέμβριο του 2006. Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου η θέση της Ισλανδίας στα σημεία εξόδου του των σοβιετικών υποβρυχίων στον Ατλαντικό είχε στρατηγική σημασία για τις Η.Π.Α.

Ισλανδία

168

Πολιτικά Το Ισλανδικό κοινοβούλιο (Αλθίνγκι) έχει 63 μέλη και ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα σαν συμβουλευτικό σώμα υπό τον Δανό βασιλιά. Θεωρείται δε επανίδρυση της ομώνυμης σύναξης που είχε ιδρυθεί το 930 και έπαψε τις λειτουργίες της το 1799. Αρχηγός της χώρας θεωρείται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος έχει περισσότερο εθιμοτυπικό ρόλο, όπως και στην Ελλάδα. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό της χώρας. Η κυβέρνηση διορίζεται από Το κτίριο του Αλθίνγκι, Ρέυκιαβικ τον πρόεδρο της δημοκρατίας και έχει σύνθεση που καθορίζεται από το κόμμα που κατέχει την πλειοψηφία των βουλευτών ή, σε περίπτωση που δεν υπάρχει απόλυτη πλειοψηφία, από συνασπισμό κομμάτων. Στην πράξη, σχεδόν πάντα οι κυβερνήσεις της Ισλανδίας ήταν κυβερνήσεις συνασπισμού. Το κοινοβούλιο, ο πρόεδρος, η κυβέρνηση, καθώς και τα δημοτικά συμβούλια, εκλέγονται κάθε 4 χρόνια. Η σημερινή κυβέρνηση ανέλαβε τα καθήκοντά της στις 25 Μαΐου του 2007. Είναι κυβέρνηση συνεργασίας ανάμεσα στο δεξιό Κόμμα Ανεξαρτησίας και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Συμμαχία υπό την πρωθυπουργία του Γκέιρ Χάαρντε του Κόμματος Ανεξαρτησίας.[6] Το Κόμμα Ανεξαρτησίας κυβερνούσε συνεχώς την Ισλανδία από το 1991 ως το 2007 σε συμμαχία με το Προοδευτικό Κόμμα. Ο Χάαρντε ήταν επίσης ο πρωθυπουργός της τελευταίας συμμαχικής κυβέρνησης με το Προοδευτικό Κόμμα που κράτησε από τον Ιούνιο του 2006 ως το Μάιο του 2007. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι και όσες στη χώρα είναι ηλικίας άνω των 18 ετών.

Ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Στις 16 Ιουλίου 2009 η Ισλανδική βουλή αποφάσισε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη ζώνη του ευρώ. Το ενδιαφέρον για την ένταξη παρακινήθηκε κυρίως από την άσχημη οικονομική κατάσταση στην οποία περιήλθε η χώρα μετά την τελευταία οικονομική κρίση.Ωστόσο αυτή η απόφαση της βουλής θα πρέπει πρώτα να επικυρωθεί από δημοψήφισμα[7] .

Εκλογές Προεδρικές εκλογές Υποψήφιοι

Ψήφοι

%

Όλαφουρ Γκρίμσον

90.662

85,6

Baldur Ágústsson

13.250

12,3

Ástþór Magnússon

2.001

1,9

105.913

100,0

Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων (συμμετοχή 63,0%) Λευκά

27.627

Άκυρα

834

Πηγή: Ruv.is. Και οι τρεις υποψήφιοι κατήλθαν στις εκλογές ως ανεξάρτητοι

Ισλανδία

169

Βουλευτικές εκλογές 2009 Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 25 Απριλίου του 2009. Οι εκλογές έγιναν πρόωρα μετά την παραίτηση της κυβέρνησης λόγω της οικονομικής κρίσης. Αποτελέσματα Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο είναι υπέρ της ένταξης στην ΕΕ κέρδισε 31,9% των ψήφων και ο εταίρος του στον συνασπισμό, Κίνημα Αριστερών Πρασίνων έλαβε 23,3%.[8] Είναι η πρώτη φορά που τα κεντροαριστερά κόμματα πέτυχαν τόσο μεγάλη εκλογική νίκη. Κόμματα

Αρχηγός

Ψήφοι

%

+/–% Έδρες +/–

Συμμαχία Σοσιαλδημοκρατών (Samfylkingin)

Γιόχαννα Σιγκουρδαντόττιρ

55.758

29,8

+3,0

20

+2

Κόμμα Ανεξαρτησίας (Sjálfstæðisflokkurinn)

Μπγιάρνι Μπενέντικτσον, ο νεότερος (Bjarni Benediktsson)

44.369

23,7

-12,9

16

–9

Κίνημα Αριστερών Πρασίνων (Vinstrihreyfingin – grænt framboð)

Στάινγκριμουρ Γ. Σιγφούσον (Steingrímur J. Sigfússon)

40.580

21,7

+7,4

14

+5

Προοδευτικό Κόμμα (Framsóknarflokkurinn)

Σιγμούντουρ Δαβίδ Γκουνλάουγκσον (Sigmundur Davíð Gunnlaugsson)

27.699

14,8

+3,1

9

+2

Κίνημα των Πολιτών (Borgarahreyfingin)

Χέρμπερτ Σβάινμπγιορνσον (Herbert Sveinbjörnsson)

13.519

7,2

+7,2

4

+4

Φιλελεύθερο Κόμμα (Frjálslyndi flokkurinn)

Γκουδγιόν Αρνάρ Κριστγιάνσον (Guðjón Arnar Kristjánsson)

4.148

2,2

-5,1

0

–4

Κίνημα Δημοκρατίας (Lýðræðishreyfingin)

Άστμπορ Μάγνουσον (Ástþór Magnússon)

1.107

0,6

+0,6

0

–

63

—

Σύνολα

187.180 100,0 [9]

Λευκά: 6.226 (3,2%), Άκυρα: 528 (0,3%), Συμμετοχή: 85,1%. Πηγή: Morgunblaðið

Βουλευτικές εκλογές 2007 Κόμματα

Ψήφοι

% +/–% Έδρες +/–

Κόμμα Ανεξαρτησίας (Sjálfstæðisflokkurinn)

66.749 36,6

+2,9

25

+3

Σοσιαλδημοκρατικός Συνασπισμός (Samfylkingin)

48.742 26,8

–2,4

18

–2

Αριστερό-Πράσινο Κίνημα (Vinstrihreyfingin - grænt framboð)

26.136 14,3

+5,5

9

+4

Προοδευτικό Κόμμα (Framsóknarflokkurinn)

21.349 11,7

–6,0

7

–5

Φιλελεύθερο Κόμμα (Frjálslyndi flokkurinn)

13.233

7,3

–0,1

4

±0

5.953

3,3

+3,3

—

—

185.,071

100

63

Ισλανδικό Κίνημα– Ζωντανή Χώρα (Íslandshreyfingin - lifandi land) Σύνολο (συμμετοχή 83,6%) Πηγή: [14]

Ισλανδία

Δημοψήφισμα Μαρτίου 2010 Σε δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 6 Μαρτίου 2010, οι πολίτες καταψήφισαν με 93,2% έναντι 1,8% "ναι" την πρόταση για την πληρωμή από το Ρέικιαβικ 3,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία καταβλήθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία για αποζημιώσεις πολιτών τους που ζημιώθηκαν από την πτώχευση της διαδικτυακής ισλανδικής τράπεζας Icesave τον Οκτώβριο του 2008.[10] Η συμμετοχή ήταν 62,7%.

Στρατός Η Ισλανδία δεν διαθέτει τακτικό στρατό. Ως το 2006 έδρευε στο Κεφλαβίκ, επανδρωμένη από τις Η.Π.Α., στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ. Η Ισλανδία διαθέτει σώμα ακτοφυλακής (Landhelgisgæslan) και ομάδα ειδικών αποστολών (Sérsveitin).

Οικονομία Με βάση τους οικονομικούς δείκτες η Ισλανδία είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Το ακαθάριστο κατά κεφαλή εισόδημα το 2007 ήταν $63.830 (4η χώρα στον κόσμο, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Η οικονομία της χώρας βασίζεται στην αλιεία, που αποφέρει το 60% των εσόδων από εξαγωγές και απασχολεί το 8% του εργατικού δυναμικού. Η Ισλανδία δεν έχει κάποιο άλλο φυσικό πόρο πέρα από ψάρια και άφθονη υδροηλεκτρική και γεωθερμική ενέργεια. Για αυτόν τον λόγο η οικονομία της είναι ευάλωτη στις μεταβολές των διεθνών τιμών των ψαριών και των προϊόντων επεξεργασίας τους. Η μόνη επεξεργασία πρώτων υλών που γίνεται στη χώρα είναι αυτή του τσιμέντου. Τα περισσότερα κτήρια είναι από αυτό το υλικό και το (ακριβό) ξύλο χρησιμοποιείται σπάνια. Η εξάρτηση της οικονομίας από την αλιεία είναι ο βασικός λόγος αποθάρρυνσης των Ισλανδών από το ενδεχόμενο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει ανησυχία ότι με τις ρυθμίσεις που θα επιβληθούν από την Ε.Ε. η χώρα θα χάσει τον έλεγχο στη διαχείριση των αλιευτικών πρώτων υλών της.[11] Αν και η Ισλανδική οικονομία βασίζεται στην αλιεία, ο κλάδος αυτός γίνεται λιγότερο σημαντικός καθώς αναπτύσσονται ο τουρισμός (κυρίως η οικοτουριστική προσέγγισή του), οι βιομηχανίες σύγχρονης τεχνολογίας (κυρίως παραγωγή λογισμικού και Βιοτεχνολογία). Η ανάπτυξη της χώρας ήταν 4,3% το 2003 και 5,2% το 2004. Η ανεργία το 4ο τρίμηνο του 2004 (2,5%) ήταν η 2η χαμηλότερη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη μετά από αυτή του Λιχτενστάιν. Τον Οκτώβριο του 2006, η Ισλανδία ξανάρχισε, πρώτη φορά τα τελευταία 20 χρόνια, τη φαλαινοθηρία για εμπορικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων απειλούμενων ειδών φάλαινας, αψηφώντας το διεθνές μορατόριουμ στο εμπόριο φαλαινών.[12] [13]

Οικονομική κρίση 2008-2009 Το φθινόπωρο του 2008 η χώρα συμπαρασύρθηκε στη δίνη της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η κυβέρνηση εισήγαγε επείγουσα νομοθεσία και της δόθηκαν ενισχυμένες εξουσίες επί του τραπεζικού τομέα, ενώ κλειδώθηκε προσωρινά και η ισοτιμία της κορόνας έναντι του ευρώ (131 κορόνες προς 1 ευρώ). Νωρίτερα, το εθνικό νόμισμα είχε δεχτεί ισχυρή επίθεση από κερδοσκόπους. Η Ρωσία φερόταν έτοιμη να παράσχει δάνειο ύψους 4 δισ. ευρώ.[14] To Νοέμβριο εγκρίθηκε η χορήγηση δανείου από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και από σκανδιναβικά κράτη προς τη χώρα. Οι διαμαρτυρίες ενάντια στην οικονομική κρίση συνεχίστηκαν και κορυφώθηκαν τον Ιανουάριο του 2009, όταν για πρώτη φορά από το 1949 (οπότε είχαν εκδηλωθεί διαδηλώσεις εναντίον του ΝΑΤΟ), η αστυνομία αναγκάστηκε να κάνει χρήση δακρυγόνων.[15] Υπό το βάρος της κατάρρευσης της εθνικής οικονομίας, ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε (επικαλούμενος όμως λόγους υγείας) και προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 9 Μαΐου.[16] Η νέα πρωθυπουργός, Γιόχανα Σιγκουρδαντότιρ προκήρυξε γενικές εκλογές για τις 25 Απριλίου.[17]

170

Ισλανδία

171

Δημογραφία Σύμφωνα με την εκτίμηση του 2008 η Ισλανδία έχει 319.355 κατοίκους. Η πυκνότητα του πληθυσμού είναι 3.1 κατ./χλμ². Η απομονωμένη θέση της Ισλανδίας είχε σαν αποτέλεσμα περιορισμένη μετανάστευση προς τη χώρα για αιώνες. Η γενετική ομοιομορφία του πληθυσμού αξιοποιείται σήμερα από τους επιστήμονες για τη διεξαγωγή μελετών Γενετικής. Η γλώσσα της χώρας είναι η Ισλανδική και η κυριότερη θρησκεία ο Λουθηρανισμός.

Η εξέλιξη του πληθυσμού της Ισλανδίας. Στον άξονα ψ φαίνεται ο πληθυσμός σε χιλιάδες.

Στατιστικά στοιχεία • • • • •

Πληθυσμός: 306.694 κατ. (2009) Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: 0,783% (2008) Βρεφική θνησιμότητα: 0.325% (2008) Προσδόκιμο ζωής: 80,67 χρόνια (Άντρες: 78,53 χρ., Γυναίκες: 82,9 χρ.) (2009) Θρησκείες: Λουθηριανισμός: 82,1%, Καθολικισμός: 2,4%, Ελεύθερη Εκκλησία Ρέυκιαβικ: 2,3% Ελεύθερη Εκκλησία Hafnarfjorour: 1,6%, άλλα χριστιανικά: 2,8%, λοιπά θρησκεύματα/άθεοι: 9% (2006) • Αναλφαβητισμός: 1% (2003) Πηγή: CIA World Factbook [8]

Πολιτισμός Κάποιοι σύγχρονοι διάσημοι Ισλανδοί είναι η τραγουδίστρια Μπγιόρκ (Björk), το ροκ συγκρότημα Σίγκουρ Ρος (Sigur Rós) και ο συγγραφέας Χάλντορ Λάξνες (Halldór Laxness), που βραβεύτηκε με το Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1955. Η Ισλανδική κοινωνία είναι πολύ «φιλική προς τις γυναίκες», αφού είναι αρκετά συνηθισμένο να βρίσκονται γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στη διοίκηση και σε επιχειρήσεις.

Αθλητισμός Τα δύο πιο δημοφηλή αθλήματα στην Ισλανδία είναι το ποδόσφαιρο και το χάντμπολ και ακολουθούν το μπάσκετ,το γκολφ,ο στίβος κλπ.Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της χώρας προέρχονται από το χαντμπολ. Συγκεκριμένα η εθνική Ισλανδίας ήρθε δεύτερη στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2008 και τέταρτη το 1992.Ενώ το 2010 ήρθε τρίτη στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και το 2002 τέταρτη ,επίσης το 1997 ήταν πέμπτη στο παγκόσμιο πρωτάθλημα.Αρκετοί Ισλανδοί χαντμπολίστες αγωνίζονται σε κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης. Το ποδόσφαιρο δεν έχει σημειώσει κάποια ιδιαίτερη επιτυχία,ωστόσο διαθέτει κάποιους γνωστούς παίκτες όπως Εϊντουρ Γκούντγιονσεν,Χέρμαν Χρεϊνταρσον,Γκρέταρ Στεϊνσον κλπ. Επίσης η χώρα έχει κατακτήσει συνολικά 4 Ολυμπιακά μετάλλια στην ιστορία της.

Ισλανδία

Διάφορα στοιχεία • Η Ισλανδία έχει 600 πηγές θερμού ύδατος. • Στην Ισλανδία είναι υποχρεωτικό τα φώτα των κινούμενων οχημάτων να είναι αναμμένα ακόμα και τη μέρα. • Η Ισλανδία είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απέκτησε γυναίκα πρόεδρο, την Βιγκντίς Φιννμπογκαντόττιρ (Vigdís Finnbogadóttir) το 1980. • Η Ισλανδία αξιολογήθηκε το 2004 από τους Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα στην πρώτη θέση ανάμεσα σε 167 χώρες όσων αφορά την ελευθερία του τύπου (μαζί με άλλες 7 χώρες). Ακόμα βρίσκεται στην 1η θέση του Δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε. ανάμεσα σε 177 χώρες.[18]

Συγκοινωνίες Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Δείτε επίσης • Πυθέας ο Μασσαλιώτης

Αναφορές [1] Ισλανδία (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2006& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=176& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=53& pr. y=10). Διεθνές

Νομισματικό Ταμείο (ανακτήθηκε 01-10-2009 ) [2] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [3] National Land Survey of Iceland (http:/ / www. lmi. is/ landsurvey. nsf/ pages/ index. html/ ). www.statice.is (unknown) (ανακτήθηκε 6

August 2006 ) [4] CIA - The World Factbook -- Iceland (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ ic. html#Geo). Geography.

United States Government (20 July 2006) (ανακτήθηκε 6 August 2006 ) [5] History of Medieval Greenland (http:/ / www. personal. utulsa. edu/ ~Marc-Carlson/ history/ grontime. html) [6] "Κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού" (http:/ / www. skai. gr/ master_story. php?id=48985). skai.gr. 23 Μαΐου 2007. . Ανακτήθηκε την

31/08/2009. [7] "Iceland moves towards joining EU" (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ europe/ 8153139. stm). BBC. 16 Ιουλίου 2009. . Ανακτήθηκε την

31/08/2009. [8] "Leftists take early lead in Iceland" (http:/ / english. aljazeera. net/ news/ europe/ 2009/ 04/ 200942522631653849. html). Al-Jazeera. 26

Απριλίου 2009. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [9] Kosningar 2009 (http:/ / mbl. is/ mm/ frettir/ kosningar/ ). mbl.is (ανακτήθηκε 26/04/2009 ) [10] "Iceland rejects plan to repay Icesave debts" (http:/ / www. icenews. is/ index. php/ 2010/ 03/ 07/ official-confirmation-of-huge-iceland-no-vote-in-icesave-referendum/ ). IceNews. 7 Μαρτίου 2010. . Ανακτήθηκε την 7 Μαρτίου 2010. [11] "Iceland's bank shares suspended" (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ business/ 7654257. stm). BBC. 6 Οκτωβρίου 2008. . Ανακτήθηκε

την 31/08/2009. [12] "Η Ισλανδία δεύτερη χώρα που αψηφά το μορατόριουμ φαλαινοθηρίας" (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=747181). in.gr. 17 Οκτωβρίου 2006. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [13] Η Ισλανδία ξεκινά πάλι τη φαλαινοθηρία (http:/ / el. shvoong. com/ humanities/ 419496-η-Î¹Ï Î»Î±Î½Î´Î¯Î±-ξεκινά-Ï Î¬Î»Î¹-Ï Î·) [14] "Οικονομικό SOS εκπέμπει η Ισλανδία, ελπίζει σε ρωσική βοήθεια 4 δισ. ευρώ" (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=945153& lngDtrID=245). in.gr. 7 Οκτωβρίου 2008. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [15] "Iceland's Government Topples Amid Financial Mess" (http:/ / abcnews. go. com/ International/ wireStory?id=6732567). Associated

Press μέσω abcnews. 26 Ιανουαρίου 2009. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [16] "Πρόωρες στην Ισλανδία" (http:/ / archive. enet. gr/ online/ online_text/ c=111,dt=24. 01. 2009,id=77771852). Ελευθεροτυπία. 24

Ιανουαρίου 2009. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [17] "Ισλανδία. Προκηρύχτηκαν γενικές εκλογές για τις 25 Απριλίου" (http:/ / www. express. gr/ news/ world/ 136533oz_20090224136533. php3). express.gr. 24 Φεβρουαρίου 2009. . Ανακτήθηκε την 31/08/2009. [18] UNDP - HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2007/2008 (http:/ / hdr. undp. org/ en/ media/ hdr_20072008_en_indicator_tables. pdf)

172

Ισλανδία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • • • • • •

Wikitravel: Ισλανδία (ταξιδιωτικός οδηγός) Επίσημη «είσοδος» στην Ισλανδία (http://iceland.is/) Κυβερνητική ιστοσελίδα (http://www.government.is) Εμπορικό Επιμελητήριο της Ισλανδίας (http://www.icetrade.is/english/default.htm) Íslenska, Γερμανικό περιοδικό για την Ισλανδία (http://www.islenska.de) Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας: Δωρεάν on-line μαθήματα Ισλανδικής γλώσσας και πολιτισμού (http://www. icelandic.hi.is/coursetest.php) Στοιχεία για τη γεωγραφία της Ισλανδίας (http://web.archive.org/web/20080201055758/http://www. union.edu/PUBLIC/GEODEPT/COURSES/petrology/labs/iceland/iceland.htm) Στοιχεία για την ιστορία της Ισλανδίας (http://www.state.gov/www/background_notes/iceland_9910_bgn. html) Διάφορα στατιστικά και άλλα στοιχεία για την Ισλανδία (http://web.archive.org/web/20051129025406/ http://www.iceland.or.jp/Files/iceland/his.htm) Στοιχεία από το BBC (http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/1025227.stm)

Σελίδες στα ελληνικά • Σχέσεις Ελλάδας-Ισλανδίας (http://www.ypex.gov.gr/www.mfa.gr/el-GR/Policy/Geographic+Regions/ Europe/Relationships+with+other+countries/Î Ï Î»Î±Î½Î´Î¯Î±/) από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών • Σπουδές στην Ισλανδία (http://europa.eu/youth/studying/index_is_el.html), ένα σάιτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. • Αφιέρωμα της Οικολογικής Επιθεώρησης (http://www.oikologos.gr/News2005/0223.html) • Aφιέρωμα του περιοδικού Focus (http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=720) • Παγκόσμια και Ελληνική Γεωγραφία > Ισλανδία (http://www.geocities.com/world_greek_geografia/ Europe/Islandia/islandia.htm#à à à à à à à à à ) • Nordic Experts > Ισλανδία (http://www.nordic-experts.gr/country.php?ID=7) gag:İslandiya koi:Исланд

173

174

Ισπανία Ισπανία Συντεταγμένες: 39°55′36″N 1°48′06″W39.9267, -1.8017 [1]

Σημαία της Ισπανίας Εθνόσημο της Ισπανίας Εθνικό σύνθημα: Plus Ultra Ακόμα πιο πέρα Εθνικός ύμνος: Marcha Real Βασιλικό Εμβατήριο

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Μαδρίτη 40°26′N 3°42′W40.433, -3.7 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ισπανικά1

Πολίτευμα

Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία Βασιλιάς Χουάν Κάρλος Α' Πρωθυπουργός Χοσέ Θαπατέρο

Ίδρυση • Ένωση • Ένωση δυναστειών Ντε φάκτο Ντε γιούρε Ισχύον Σύνταγμα

1469 1516 1716 1812 29 Δεκεμβρίου 1978

Ισπανία

175

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

504.782 km2 (51η) 1,04 1.917,8 χμ. 4.964 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

46.853.045[1] (28η) 40.847.371 90,84 κατ./km² (105η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

1.363,793 δισ. $[2] (12η) 29.527 $[2] (29η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

1.438,356 δισ. $[2] (9η) 31.142 $[2] (25η)

ΔΑΑ (2007)

0,955 (15η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ2 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET3 (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.es και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+34

1

Σε ορισμένες αυτόνομες κοινότητες, η Καταλανική, Βασκική και η Γαλικιανή είναι επίσης επίσημες γλώσσες. Στο Βαλ ντ' Αράν, η Αρανική διάλεκτος της Οξιτανικής είναι επίσημη 2 Πριν το 1999: Ισπανική πεσέτα 3 Εκτός από τα Κανάρια Νησιά που ανήκουν στην ώρα ζώνης GMT. Το Βασίλειο της Ισπανίας (Ισπανικά: Reino de España) ή Εσπερία (Hesperia) των αρχαίων Ελλήνων, ή Hispania και Spania των Ρωμαίων, είναι ένα κράτος της νοτιοδυτικής Ευρώπης, που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής χερσονήσου. Προς Βορρά ορίζεται από τον Βισκαϊκό κόλπο και με τη Γαλλία από την οποία την χωρίζει η μεγάλη οροσειρά των Πυρηναίων. Επίσης επί των Πυρηναίων και Βορειοανατολικά συνορεύει με την Ανδόρρα. Ανατολικά και νότια βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα και νοτιοδυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Τέλος Δυτικά συνορεύει με την Πορτογαλία.

Γεωγραφία Θέση Η Ισπανία εκτείνεται μεταξύ του βορείου γεωγραφικού πλάτους 35 έως 43 μοιρών και 47 πρώτων και γεωγραφικού μήκους 9 μοιρών και 12 πρώτων δυτικού μέχρι 3 μοιρών και 19 πρώτων ανατολικού.

Έκταση Η συνολική έκταση της Ισπανίας υπολογίζεται σε 505.150 τ.χλμ. Εξ αυτών τα 492.592 ανήκουν στην ηπειρωτική χώρα ενώ 4.994 στις προς Α. Βαλεαρίδες νήσους και 7.624 στις Καναρίους νήσους. Το μεγαλύτερο μήκος αυτής από Α. προς Δ. είναι 1020 χλμ. ενώ το μέγιστο πλάτος από Β. προς Ν. είναι 856 χλμ.

Ισπανία

Φυσική γεωγραφία Μορφολογία ξηράς Η Ισπανία γενικά αποτελεί ένα τεράστιο σε έκταση οροπέδιο που διαμοιράζεται από αλλεπάλληλες οροσειρές σε επιμέρους μικρότερα οροπέδια. Το μέσο ύψος του εδάφους της υπερβαίνει τα 500 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Το μεγαλύτερο αυτής οροπέδιο καταλαμβάνει το κέντρο της Χώρας που πλαισιώνεται προς Β. από τα Πυρηναία όρη και τα Κανταβρικά όρη, προς Α. από την πεδιάδα του Έβρου, του Γουανταλαβιάρ και του Χούκαρ, προς Ν. από την Βαϊτική οροσειρά και την πεδιάδα της Ανδαλουσίας και πρός Δ. από ελαφριά κλίση του εδάφους που υφίστανται τα χαμηλότερα λεκανοπέδια του ποταμού Ντούρο, Τάγου και Γκουαντιάνα. Συνεπώς από ορογραφική άποψη η Ισπανία διακρίνεται σε πέντε γεωφυσικές περιοχές των Πυρηναίων και Κανταβρικών, το κεντρικό οροπέδιο, τα Ιβηρικά όρη, τις κοιλάδες του Έβρου και των άλλων ποταμών και τέλος την πεδιάδα της Ανδαλουσίας με τα χαμηλότερα δυτικά οροπέδια. Κεντρικό οροπέδιο Το κεντρικό ισπανικό οροπέδιο έχει έκταση 235.000 τ.χλμ. Το μέσο υψόμετρο είναι 650 μ., του δε Β. τμήματος 700 μ. και του Ν. 600 μ. Το ύψος του οροπεδίου ελαττώνεται από Α. προς Δ. με συνέπεια οι μεγάλοι ποταμοί Ντούρο, Τάγος και Γκουαντιάνα να ρέουν προς τη διεύθυνση αυτή. Οι κοιλάδες των ποταμών αυτών χωρίζονται από απότομες χιονοσκεπείς οροσειρές που υψώνονται στο μέσον του οροπεδίου και που αρχίζουν από τα Ιβηρικά όρη με ίδια κατεύθυνση των ποταμών. Οι οροσειρές αυτές είναι: • Μεταξύ των ποταμών Ντούρο και Τάγου: ή "Γκουανταράμα", η "Σιέρα ντε Γρέδος", και η "Σιέρα ντε Γάτα" κοντά στα Πορτογαλικά σύνορα. • Μεταξύ των ποταμών Τάγου και Γκουαντιάνα: η "οροσειρά Τολέντο", και η "Σιέρα Γουαδαλούπε". Από τις κεντρικές αυτές οροσειρές το κεντρικό οροπέδιο χωρίζεται σε τρία επιμέρους οροπέδια, της "Παλαιάς Καστίλλης" προς ΒΔ. μέσου υψομέτρου 850 μ., της "Νέας Καστίλλης" προς το κέντρο και Ανατολικά μέσου υψομέτρου 600 μ. και το οροπέδιο της "Εστρεμαδούρας" προς ΝΔ. μέσου υψομέτρου 500μ. Ποταμοί Οι περισσότεροι και σημαντικότεροι ποταμοί της Ισπανίας πηγάζουν από το κεντρικό οροπέδιο στο οποίο και κυριαρχούν τα Ιβηρικά όρη και αυτοί είναι: • Ο ποταμός Τάγος που εκχύνεται στον Ατλαντικό ωκεανό στο κόλπο Ντούρο ή Ντουέρο της Λισσαβόνας. • Ο ποταμός Γκουαντιάνα που εκχύνεται και αυτός στον Ατλαντικό ωκεανό στα Ισπανοπορτογαλικά σύνορα. • Ο ποταμός Γκουαδαλκιβίρ που εκχύνεται στο κόλπο του Κάδιθ (τα αρχαία Γάδειρα) προερχόμενος από την οροσειρά Σιέρρα Μορένα. Από τους ποταμούς που εκβάλλουν στη Μεσόγειο σημαντικότερος είναι ο ποταμός Έμπρο (ή Εύρος κατά τους αρχαίους Έλληνες) που είναι και ο μεγαλύτερος της Ισπανίας. Πηγάζει από τα Κανταβρικά όρη και εκχύνεται σε ευρύτατο δέλτα βόρεια του Κόλπου της Βαλένθιας. Εκτός όμως αυτού στον ίδιο Κόλπο εκβάλει ο επίσης σημαντικός ποταμός Γκουαδαλαβίρ. Εκτός των παραπάνω υφίστανται και πολλοί άλλοι μικρότεροι ή παραπόταμοι των προηγουμένων που διασχίζουν τη χώρα σχεδόν προς όλες τις κατευθύνσεις. Στην Ισπανία υπάρχουν ελάχιστες λίμνες χωρίς ιδιαίτερη σημασία.

176

Ισπανία Ακτογραφία Οι ακτές της Ισπανίας είναι λίαν εκτεταμένες προς Β. ΒΔ. και ΝΔ προς τον Ατλαντικό Ωκεανό και ΝΑ., Α. και ΒΑ. προς την Μεσόγειο. Οι Β. και ΒΔ. ακτές από τις εκβολές του ποταμού Μπιντασσόα παρά τα Ισπανογαλλικά σύνορα μέχρι τις εκβολές του ποταμού Μίνιο παρά τα Ισπανοπορτογαλικά σύνορα έχουν μήκος 1301 χλμ. Οι δε προς ΝΔ. από τις εκβολές του ποταμού Γκουαντιάνα, στα Ισπανοπορτογαλλικά σύνορα, μέχρι του Ακρωτηρίου των Σταυρών (Cap de Creus) στα Ισπανογαλλικά σύνορα, έχουν μήκος 2708 χλμ. Έτσι η συνολική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών ισπανικών ακτών είναι περίπου 4000 χλμ. Γενικά οι ακτές της Ισπανίας δεν παρουσιάζουν μεγάλη κατάτμηση, προσφέρουν όμως πολλούς ασφαλείς φυσικούς λιμένες. Στη Μεσόγειο σχηματίζουν δύο μεγάλους Κόλπους, της Βαλένθιας και της Μάλαγας. Προς δε τον Ατλαντικό εις μεν το νότιο τμήμα είναι ο Κόλπος του Κάδιθ, εις δε το βόρειο τμήμα είναι ο μέγας Βισκαϊκός κόλπος ή και "Γασκωνικός" καλούμενος. Ιδιαίτερο πάντως χαρακτηριστικό της ισπανικής ακτογραφίας απότελεί το Στενό του Γιβραλτάρ που χωρίζει την ευρωπαϊκή ήπειρο από την αφρικανική. Επί των ισπανικών ακτών βρίσκονται πολλές σημαντικές πόλεις τόσο για την ιστορία τους όσο και για την οικονομική τους ανάπτυξη. Χλωρίδα Η χλωρίδα της Ισπανίας λόγω της ποικιλίας της μορφολογίας του εδάφους αλλά και του κλίματος είναι ποικίλη και διαφέρει όχι μόνο κατά το ύψος αλλά και κατά περιοχές. Η έλλειψη άφθονου ύδατος στις ορεινές περιοχές καθιστά εκεί την χλωρίδα όχι τόσο πλούσια όσο άλλων Χωρών με ίδιο υψομετρικό και ορεινή έκταση. Έτσι η χλωρίδα της Ισπανίας στα βόρεια διαμερίσματα και ιδίως στα Πυρηναία και στη Καταλωνία είναι όμοια με της κεντρικής Ευρώπης, ενώ των ανατολικών παραλίων περιλαμβάνεται στης Μεσογείου, των δε βορείων ακτών προς τον Ατλαντικό όμοια με της βορείου Ευρώπης. Η δε χλωρίδα του κεντρικού οροπεδίου μοιάζει πάρα πολύ, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, με τις ρωσικές στέπες! Τέλος το νότιο τμήμα της Ισπανίας περιλαμβάνεται στη χλωρίδα της βορείου Αφρικής όπου και απαντώνται φοίνικες, ζαχαροκάλαμα και πλείστα εσπεριδοειδή. Τα δάση της Ισπανίας δυστυχώς σήμερα σπανίζουν. Εκτός των μεγάλων καταστροφών που υπέστησαν στο διάβα της ιστορίας από τις διάφορες στρατιές, που διέσχισαν την Χώρα, ειδικά τον ΙΘ΄ αιώνα, η υλοτομία για τις διάφορες ανάγκες του πληθυσμού ήταν ανεξέλεγκτη, μέχρι αναρχίας. Αν συνυπολογισθούν και οι τεράστιες πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια η εικόνα των ισπανικών δασών φαίνεται αποκαρδιωτική. Τα κυριότερα είδη δένδρων των δασών της Ισπανίας είναι το πεύκο και η δρυς. Αντίθετα πλουσιότατη φαίνεται η Χώρα σε βοσκοτόπια που αφθονούν πράγματι, κυρίως, στο κεντρικό οροπέδιο, και στους πρόποδες των Πυρηναίων και Κανταβρικών ορέων. Πανίδα Η πανίδα της Ισπανίας είναι ένα μείγμα μεσογειακής και βορειαφρικανικής πανίδας με παρουσία ειδών που δεν απαντώνται ή σπανίζουν σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες, όπως για παράδειγμα είναι το είδος του λαγού, ο ερπυστής, ή η μυγαλή των Πυρηναίων, ο πίθηκος ο άκερκος, κ.ά. Υπάρχουν επίσης ιδιαίτερα είδη ερπετών, οστράκων, ιχθύων και μεγάλη ποικιλία πεταλούδων (όπως παρατηρείται και στην νήσο Ρόδο, στην Ελλάδα). Επίσης από τα μεγάλα ζώα που υπάρχουν ξεχωρίζει το μακρύμαλλο είδος των προβάτων με το όνομα «μερινό» καθώς και οι εκλεκτές ποικιλίες αλόγων, βουβαλιών αλλά και σκύλων με το όνομα «σπανιέλ».

177

Ισπανία

Κλίμα Το κλίμα της Ισπανίας ποικίλει ανάλογα των περιοχών και του ύψους του εδάφους, παρουσιάζοντας έτσι μεγάλες διαφορές μεταξύ των περιφερειακών διαμερισμάτων. Γενικά είναι εύκρατο με πολλές ομοιότητες εκείνων της Ιταλίας και της Ελλάδος με λιγότερες όμως βροχοπτώσεις αυτών των Χωρών. Η δε ξηρότητα που παρατηρείται σε διάφορες περιοχές είναι τόσο μεγάλη ώστε να χαρακτηρίζει ένα μεγάλο τμήμα των εδαφών της να μοιάζει με την περιοχή του αφρικάνικού άτλαντος (όρους). Έτσι ενώ στη Μαδρίτη η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι +14 °C , η Σεβίλλη παρουσιάζει +20 °C και ενώ στις παρυφές των Κανταβρικών ορέων και Πυρηναίων η βροχή φθάνει τα 1-2 εκατοστά εντούτοις στο κεντρικό οροπέδιο κυμαίνεται μόλις στα 0,25-0,27 εκ.

Δημογραφία O συνολικός πληθυσμός του κράτους είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, 40.525.002 κάτοικοι[3] . Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 80,05 χρόνια (76,74 χρόνια οι άνδρες και 83,57 οι γυναίκες).[3]

Γλώσσες • Ισπανική γλώσσα (castellano= καστιλιάνικα ή καστιλιανή). Επίσημη γλώσσα σε όλη την Ισπανία όπως και σε όλη σχεδόν την Λατινική και Κεντρική Αμερική. Όλες οι άλλες ομιλούμενες γλώσσες παραμένουν επίσημες στην αυτόνομη περιοχή που ομιλούνται. • Καταλανική γλώσσα: (català) Ομιλούνται στην Καταλωνία, στην περιοχή της Βαλένθιας, στις Βαλεαρίδες νήσους και σε μέρος της Νότιας Γαλλίας (Περπινιάν) • Βασκική γλώσσα: (euskara) Στη Χώρα των Βάσκων και στην Ναβάρρα. • Γαλικιανή γλώσσα (gallego): Στη Γαλικία. Μοιάζει πολύ με την πορτογαλική.

Θρησκεία Οι Ισπανοί είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους χριστιανοί Ρωμαιοκαθολικοί, αν και η δύναμη της Εκκλησίας έχει μειωθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Η Εκκλησία της Ισπανίας περιλαμβάνει 11 Ιερές Μητροπόλεις και 52 Επισκοπικές θέσεις μετά βοηθών Επισκόπων που ιστορικά υπάγονται στην Αρχιεπισκοπή του Τολέδου, με 20.000 περίπου ιερείς σε ισάριθμους Ναούς εκ των οποίων 66 είναι Καθεδρικοί, 17.200 παρεκκλήσια, 970 περίπου μοναστήρια ανδρών με 17.000 μοναχούς και 3730 γυναικεία μοναστήρια με 50.000 περίπου μοναχές*. Οι δε Αρχιερείς της Μαδρίτης Αλκαλά και της Βαρκελώνης υπάγονται (εξαρτώνται) απ΄ ευθείας από το Βατικανό. Σήμερα το Ισπανικό Σύνταγμα (άρθρο 16) παρέχει και προστατεύει πλήρως την ανεξιθρησκεία, που είχε ξεκινήσει από το 1868. Έτσι από τις 29 Δεκεμβρίου 1978 δεν υφίσταται ο όρος «επίσημη θρησκεία» στην Ισπανία. Από ένα «ρεπόρτο» (αναφορά) της Επισκοπικής Συνόδου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας του 1982 αναφέρεται ότι το 82,76% των παιδιών που γεννήθηκαν το 1981 στην Ισπανία βαπτίσθηκαν κατά το αυτό δόγμα. Στην έρευνα εκείνη διαφάνηκε επίσης ότι υφίστανται 250.000 άλλοι Χριστιανοί, μεταξύ των οποίων Προτεστάντες, Μάρτυρες του Ιεχωβά, (περίπου 60.000) καθώς και πολλοί Μορμόνοι. Η πρώτη Συναγωγή από της έξωσης των Ιουδαίων το 1492 άνοιξε στη Μαδρίτη στις 2 Οκτωβρίου 1959. Ο αριθμός των Ιουδαίων της Ισπανίας υπολογίζεται στις 13.000. (*) Οι αριθμοί ιερέων, μοναστηριών και μοναχών ανάγονται κατά το 1955. • Δείτε σχετικά Εκκλησία της Ισπανίας

178

Ισπανία

179

Διοικητική διαίρεση Αυτόνομες Κοινότητες Δείτε το κυρίως άρθρο Αυτόνομες Κοινότητες Ισπανίας • • • • • •

Ανδαλουσία Αραγωνία Αστούριας Βαλεαρίδες Νήσοι Βαλένθια Γαλικία (ή Γαλίθια στα ισπανικά)

• Εξτρεμαδούρα (συχνά προφέρεται και Εστρεμαδούρα) • Θεούτα • Κανάριες Νήσοι • Κανταβρία (Καντάμπρια) • • • •

Καστίλλη και Λεόν Καστίλλη-Λα Μάντσα Καταλωνία Μαδρίτη

• • • • •

Μελίγια Μούρθια Ναβάρρα Λα Ριόχα Χώρα των Βάσκων

Χάρτης των αυτόνομων περιοχών της Ισπανίας.

Μεγαλύτερες αστικές περιοχές 1. Μαδρίτη 5.263.000 2. Βαρκελώνη 4.251.000 3. Βαλένθια 1.499.000 4. Σεβίλλη 1.262.000 5. Μπιλμπάο 947.000 6. Μάλαγα 844.000 7. Οβιέδο-Χιχόν 844.000 8. Αλικάντε-Έλτσε 793.000

Άμυνα Μαδρίτη

Ισπανία

Πολεμικό Ναυτικό Το 1987 το Ισπανικό Βασιλικό Ναυτικό αριθμούσε σύνολο στρατιωτικού προσωπικού 64.700 εκ των οποίων 5.200 αξιωματικοί, 37.000 ναύτες και 9.400 πολίτες εργαζόμενοι, 700 ναυτικοί αξιωματικοί και 11.500 ναυτικοί άλλων ειδικοτήτων. Ο Ισπανικός στόλος (στοιχεία 1987) απαρτίζεται από 2 Αεροπλανοφόρα, 8 Υποβρύχια, 10 Αντιτορπιλικά, 12 Φρεγάτες, 4 Κορβέτες, 12 Πυραυλακάτους, 10 Περιπολικά πλοία, 4 Ωκεάνια Ναρκαλιευτικά, 8 μεσαία Ναρκαλιευτικά, 38 ακταιωρούς, 33 περιπολικά, 1 Δεξαμενόπλοιο, 6 Βοηθητικά, 3 μεγάλα 2 μεσαία και 140 μικρά Αποβατικά, 1 Ανεφοδιασμού, 2 Εκπαιδευτικά, 1 πόντισης Φραγμάτων, 30 Ρυμουλκά, 12 Πετρελαιοφόρα, 10 Υδροφόρες, 40 άλλα βοηθητικά, 36 μικρά βοηθητικά και μια βασιλική θαλαμηγό. Οι αεροναυτικές δραστηριότητες εξυπηρετούνται* με 16 αεροσκάφη και 44 ελικόπτερα "παντός καιρού" της Αεροπορίας Ναυτικού.

Οικονομία Γεωργία Η Ισπανία θεωρείται από τις περισσότερο γεωργικές χώρες της Ευρώπης. Το έδαφός της είναι πολύ γόνιμο αλλά μέχρι το 1960 ήταν ατελώς καλλιεργούμενο. Στους παλαιότερους χρόνους οι Ρωμαίοι θεωρούσαν την Ισπανία ως σιτοβολώνα της αυτοκρατορίας τους. Οι δε Άραβες κατάφεραν ένα πολύ μεγάλο μέρος του αγόνου εδάφους να το καταστήσουν γόνιμο. Παρά ταύτα σήμερα ακόμη περισσότερο από το 1/3 του συνολικού καλλιεργήσιμου εδάφους παραμένει ακαλλιέργητο. Η απουσία της εντατικής καλλιέργειας οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εργατικών χεριών και επαρκούς ύδατος. Όμως στα τελευταία χρόνια έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες προς αύξησή της. Τα κυριότερα προϊόντα της Ισπανίας είναι ο σίτος, το λάδι (πρώτη σε παραγωγή στην Ευρώπη), το κρασί, οι ελιές, το κριθάρι, οι πατάτες, φρούτα και εσπεριδοειδή. Από άποψης παραγωγής οίνου στην Ευρώπη έρχεται δεύτερη μετά την Γαλλία. Η ποιότητα των ισπανικών κρασιών θεωρείται καλή, με μικρότερη φήμη όμως από τα γαλλικά κρασιά. Ονομαστά κρασιά με ονομασία προελεύσεως είναι από την περιοχή της Ριόχα (Rioja), Πενεδές (Penedes), Ριμπέρα ντελ Ντουέρο (Ribera del Duero) όπως και τα Κρασιά της Μάλαγας όπως το Μοσκατέλ (παρόμοιο με το ελληνικό μοσχάτο). Η Ισπανία παράγει επίσης άφθονα οινοπνευματώδη ποτά πολλά εκ των οποίων είναι ονομαστά και εκτός της χώρας ιδίως εκείνα των περιοχών της Ταρραγώνας, της Βαρκελώνης και της Ανδαλουσίας (σέρυ ή χερέθ).

Κτηνοτροφία Η κτηνοτροφία στην Ισπανία θεωρείται αρκετά προοδευμένη ειδικά μετά την ένωση όλων των Ισπανών κτηνοτρόφων σε Συνομοσπονδία, η οποία και πέτυχε την εισαγωγή των καλύτερων ειδών για τα εδάφη της χώρας που παρέχουν άφθονους βοσκοτόπους. Κατά τις στατιστικές του 1960 η Ισπανία διέθετε 20.100.000 πρόβατα, 5.800.000 χοίρους, 4.800.000 κατσίκες, 3.800.000 αγελάδες, 1.300.000 ημιόνους, 1.100.000 όνους, 700.000 ίππους και στις Καναρίους νήσους 4.300 καμήλες. Τα κτηνοτροφικά προϊόντα της Ισπανίας ως εκ τούτου είναι άφθονα, υπερκαλύπτουν την εσωτερική αγορά και μεγάλες ποσότητες διατηρημένων κρεάτων (όπως το γνωστό χαμόν), μαλλιά, δέρματα, τυροκομικά, συσκευασμένα γαλακτοκομικά εξάγονται στο εξωτερικό. Τέτοια προϊόντα μπορούν να βρεθού συχνά και στην Ελλάδα από την ισπανική αλυσίδα σουπερμάρκετ DIA ή σε αλυσίδες ανώτερης στάθμης όπως ο Βασιλόπουλος.

180

Ισπανία

Αλιεία Η Ισπανία με τα υφιστάμενα εκτεταμένα παράλια τόσο προς τον Ατλαντικό όσο και προς τη Μεσόγειο παρουσιάζει επίσης ανεπτυγμένη αλιεία μ΄ ένα μεγάλο αλιευτικό στόλο σκαφών ανοικτής, μέσης και παράλιας αλιείας. Σημαντικά κέντρα αλιευτικής δραστηριότητας είναι οι λιμένες Α Κορούνια, Φερρόλ, Πάλος και Κάδιθ προς τον Ατλαντικό, οι Σανταντέρ, Χιχόν και Μπιλμπάο στο Βισκαϊκό και οι Μάλαγα, Αλμερία, Καρθαγένη και περισσότερο όλων Βαρκελώνη στη Μεσόγειο. Μεγάλο μέρος των ισπανικών αλιευμάτων εξάγονται στο εξωτερικό. Κυριότερα είδη των ισπανικών αλιευμάτων είναι από την Μεσόγειο λαυράκια, σκουμπριά, συναγρίδες, γλώσσες και διάφορα μαλάκια και όστρακα, από δε τον Ατλαντικό βακαλάος, σαρδέλες και τόννοι. Επίσης και από τους ισπανικούς ποταμούς, σολωμοί.

Βιομηχανία Η ισπανική βιομηχανία έχει γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη μετά την είσοδο στην ΕΕ το 1986. Ξεκίνησε από προϊόντα εντάσεως εργασίας αλλά σήμερα εξελίσσεται όλο και περισσότερα στην δημιουργία προϊόντων υψηλής αναγνωσιμότητας βασισμένα στο σύγχρονο βιομηχανικό σχέδιο, όπως τα προϊόντα της Inditex (ιδιοκτήτρια των αλυσίδων Ζάρα, Μάσιμο Ντούτι, Pull and Bear, Bershka κ.α.), τα αυτοκίνητα της Σέατ (Seat, ανήκει στην VW), τα είδη υγιεινής Ρόκα (Roca). Λόγω της αύξησης των μισθών όλο και πιο συχνά η παραγωγή μεταφέρεται στο εξωτερικό (Αν. Ευρώπη, Κίνα) και στην Ισπανία μένει η διοίκηση και ο σχεδιασμός προϊόντων.

Τουρισμός Η Ισπανία είναι μια έντονα τουριστική χώρα, κυρίως στα παράλια της Μεσογείου και στις Κανάριες και Βαλεαρίδες νήσους. Η χώρα είναι δεύτερη στον κόσμο σε αφίξεις (μετά την Γαλλία) και σε εισόδημα (μετά τις ΗΠΑ) και ο τουρισμός προσφέρει περίπου 12% του ισπανικού ΑΕΠ. Κυριότερες χώρες αφίξεων είναι η Γαλλία, η Γερμάνια, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία. Οι τουρίστες έρχονται με αεροπλάνα, αλλά και οδικώς ή με το τρένο.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Ναυτιλία Ο εμπορικός στόλος της Ισπανίας το 1928 αριθμούσε 1711 πλοία (άνω των 50 τόνων) συνολικού εκτοπίσματος 1.200.000 τόνων. Η ναυτική κίνηση των λιμένων της Ισπανίας (1928) παρουσίαζε 18.820 κατάπλους πλοίων συνολικού εκτοπίσματος 24 εκατομμυρίων τόνων, εκ των οποίων τα 9.079 ήταν υπό ισπανική σημαία. Το 1974 ό εμπορικός στόλος της Ισπανίας αριθμούσε 704 πλοία, άνω των 100 τόνων), συνολικής χωρητικότητας 4.519.966 κ.ο.χ. κατέχοντας την 14η θέση παγκοσμίως. Κυριότεροι λιμένες της Ισπανίας είναι στον μεν Ατλαντικό: το Μπιλμπάο, το Σανταντέρ, το Χιχόν, η Φερρόλ και η Κορούνια, ενώ στη Μεσόγειο: η Βαρκελώνη, η Καρθαγένη, το Αλχεθίρας (κοντά στο Γιβραλτάρ) και η Βαλένθια.

181

Ισπανία

Ισπανικός Πολιτισμός Φιλολογία Το κλασσικότερο έργο της ισπανικής λογοτεχνίας είναι ο Δον Κιχώτης του Μιγκέλ Θερβάντες. Η ισπανική λογοτεχνία έχει πλούσια παράδοση και δυνατή αλληλεπίδραση με τη Λατινική Αμερική. Από τους σύγχρονους συγγραφείς σημαντικοί θεωρούνται οι Χουάν Ραμόν Χιμένεθ (Νόμπελ λογοτεχνίας 1956), Καμίλο Χοσέ Θέλα (Νόμπελ λογοτεχνίας 1989), Πίο Μπαρόχα κ.α.

Ζωγραφική Η Ισπανία έχει πολύ μακριά παράδοση στην ζωγραφική. Από τους Βελάσκεθ, Ελ Γκρέκο δια μέσου του πρωτοποριακού Γκόγια για να φτάσουμε στον 20ο αιώνα και τους Πικάσσο, Μιρό και Νταλί.

Μουσική Η ισπανική μουσική έχει μεγάλη ποικιλία κατά περιοχές, που σχετίζεται βεβαία με τις διαφορές επιρροές από Βορρά και Νότο. Η παραδοσιακή μουσική της Ισπανίας στηρίζεται στην καθολική εκκλησιαστική παράδοση που είναι κοινή σε όλη την δυτική Ευρώπη, με πολυφωνικές χορωδίες, ευρεία χρήση του εκκλησιαστικού οργάνου και κλασικούς θρησκευτικούς ψαλμούς (Περγκολέζι, Μπαχ κ.α.). Μέσα από αυτό όμως έχει βγει μια ιδιαίτερη ισπανική παράδοση, με το γνωστό πάσο ντόμπλε (διπλό βήμα) και τις ραντσέρας. Στην Νότια Ισπανία και ειδικά την Ανδαλουσία υπάρχει η πολύ δυνατή παράδοση του φλαμένκο, μιας έντονης μουσικής με σαφείς τσιγγάνικες και βορειοαφρικάνικες επιρροές. Η ισπανική μουσική έχει επηρεάσει αποφασιστικά και ολόκληρη την λατινική Αμερική η οποία με την σειρά της σήμερα επηρεάζει σημαντικά την ισπανική μουσική, από τις αμπανέρας (habaneras) της Καταλονίας στις αρχές του αιώνα, μέχρι την κατοπινή ρούμπα και το σημερινό ρεγκετόν. Γνωστοί Ισπανοί καλλιτέχνες είναι ο Μαδριλένος τενόρος Πλάθιντο Ντομίνγκο, ο Καταλανός τενόρος Χοσέ Καρρέρας, ο κιθαρίστας Πάκο ντε Λουθία αλλά και οι πιο μοντέρνοι Χοσέ Παδίγια και Μανού Τσάο.

Πολιτικά Το πολίτευμα της Ισπανίας είναι βασιλευομένη δημοκρατία, Αρχηγός Κράτους είναι ο εκάστοτε Ισπανός Μονάρχης και αρχηγός Κυβερνήσεως ο Πρωθυπουργός. Το σύστημα είναι πολυκομματικό, με την κυβέρνηση να ασκεί εκτελεστική εξουσία και τα δύο σώματα του Κοινοβουλίου να ασκούν την κεντρική νομοθετική εξουσία. Η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη. Η χώρα έχει Σύνταγμα που τέθηκε σε ισχύ στις 29 Δεκεμβρίου του 1978. Αρχηγός Κράτους είναι ο Βασιλιάς Χουάν Κάρλος Α΄, από τις 22 Νοεμβρίου του 1975. Πρωθυπουργός είναι ο Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο, που εξελέγη στις 14 Μαρτίου του 2004. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[3] . Στις 9 Μαρτίου του 2008 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές.[4] Στις εκλογές αυτές εξελέγησαν 350 βουλευτές στο Κογκρέσο και οι 208 άμεσα εκλεγμένοι στην Άνω Βουλή, την ισπανική δηλαδή Γερουσία. Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας (PSOE) με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο ανακηρύχθηκε νικητής των εκλογών, ενώ το Λαϊκό Κόμμα της Αντιπολίτευσης παραδέχθηκε την ήττα του.[5]

182

Ισπανία

Διεθνείς σχέσεις Μετά το θάνατο του Στρατηγού Φράνκο και την επιστροφή στη δημοκρατία το 1975, η πρώτη προτεραιότητα στην εξωτερική πολιτική της Ισπανίας ήταν να βγει από την απομόνωση που βρισκόταν τόσα χρόνια και να διευρύνει τις διπλωματικές σχέσεις της, να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και να καταστήσει τις σχέσεις της με την Δύση ασφαλείς. Σαν μέλος του NATO από το 1982, η Ισπανία έχει αναδειχθεί ένα σημαντικό μέλος των διεθνών δραστηριοτήτων ασφαλείας. Η είσοδός της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό κομμάτι της εξωτερικής της πολιτικής και σήμερα η Ισπανία έχει άριστες σχέσεις με όλα τα ευρωπαϊκά κράτη με στενή συνεργασία σε τομείς αστυνόμευσης, μετανάστευσης, αγροτικής πολιτικής και βέβαια νομισματικής πολιτικής (ιδρυτικό μέλος της ευρωζώνης). Ακόμη και σε πολλά διεθνή ζητήματα πέραν της Δυτικής Ευρώπης, η Ισπανία προτιμά να συντονίζει τις προσπάθειές της μαζί με αυτές των υπόλοιπων μελών της ΕΕ μέσα από τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό πολιτικής συνεργασίας. Το 1986, μόλις κατέστησαν ομαλές οι διπλωματικές σχέσεις της με το Ισραήλ και την Αλβανία, η Ισπανία ουσιαστικά ολοκλήρωσε τη διαδικασία της διεύρυνσης των διπλωματικών της σχέσεων. Η μοναδική χώρα με την οποία δεν έχει σήμερα διπλωματικές σχέσεις είναι η Βόρεια Κορέα. Η Ισπανία επίσης συνεχίζει να εστιάζει την προσοχή της στη Βόρεια Αφρική και συγκεκριμένα στο Μαρόκο κι αυτό λόγω της γεωγραφικής τους γειτνίασης και της πολύχρονης ιστορικής επαφής τους, καθώς επίσης και εξαιτίας των δυο Ισπανικών πόλεων, της Θέουτα και της Μελίγια, που βρίσκονται στα βόρεια παράλια της Αφρικής. Πρόσφατα αποφεύχθηκε σύγκρουση για την βραχονησίδα Περεχίλ (μαϊντανός) της Ισπανίας δίπλα στην Θέουτα. Υπάρχει επίσης και μια μακροχρόνια διαμάχη με το Ηνωμένο Βασίλειο για το Γιβραλτάρ.

Εξωτερικές συνδέσεις • Spain [8]: The Economist • Spain [9]: US Library of Congress Country Studies • Πύλη της Ισπανίας στην Ελλάδα [10]

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=184& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ sp. html) [4] Ανακοίνωση της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών (http:/ / www. elpais. com/ articulo/ espana/ elecciones/ seran/ marzo/ elpepuesp/ 20071101elpepinac_20/ Tes) [5] Spain's Zapatero Reelected, Gains Seats in Parliament (Update4) - Bloomberg.com (http:/ / www. bloomberg. com/ apps/ news?pid=20601087& sid=auyGkHS8xtUA& refer=home)

gag:İspaniya koi:Эспання

183

184

Ιταλία Ιταλία Συντεταγμένες: 43°00′N 12°00′E43.00, 12.00 [1]

Σημαία της Ιταλίας Εθνόσημο της Ιταλίας Εθνικός ύμνος: Il Canto degli Italiani (Το τραγούδι των Ιταλών)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Ρώμη 41°54′N 12°30′E41.9, 12.5 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ιταλικά1

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Τζόρτζιο Ναπολιτάνο Πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι

Ανεξαρτησία - Ένωση - Δημοκρατία - Ισχύον Σύνταγμα

17 Μαρτίου 1861 2 Ιουνίου 1946 1η Ιανουαρίου 1948

Ιταλία

185

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

301.318 km2 (71η) 2,4 1.899,2 χμ. 7.600 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

60.090.430[1] (23η) 57.110.144 199 κατ./km² (56η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

1.750,903 δισ. $[2] (10η) 29.290 $[2] (30η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

2.089,555 δισ. $[2] (7η) 34.955 $[2] (22η)

ΔΑΑ (2007)

0,951 (18η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ2 (EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.it και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+39

1 Τα Γαλλικά είναι δεύτερη επίσημη γλώσσα στην Κοιλάδα της Αόστα και τα Γερμανικά είναι δεύτερη επίσημη στο Νότιο Τυρόλο. 2 Πριν από το ευρώ η Ιταλική λιρέτα. Η Ιταλική Δημοκρατία ή Ιταλία (Στα Ιταλικά: Repubblica Italiana ή Italia) είναι χώρα της νότιας Ευρώπης, αποτελούμενη από μία χερσόνησο σε σχήμα μπότας και δύο μεγάλα νησιά στη Μεσόγειο θάλασσα: τη Σικελία και τη Σαρδηνία. Βόρεια συνορεύει με την Ελβετία και την Αυστρία, δυτικά με τη Γαλλία και ανατολικά με τη Σλοβενία, ενώ ανήκει στην Ιταλία και η πόλη Καμπιόνε ντ'Ιτάλια, που βρίσκεται στο έδαφος της Ελβετίας. Οι ανεξάρτητες χώρες του Σαν Μαρίνο και του Βατικανού βρίσκονται εξ ολοκλήρου μέσα σε ιταλικό έδαφος.

Ιστορία Η ιστορία της Ιταλίας είναι στενά συνδεδεμένη με τον πολιτισμό όλης της περιοχής της Μεσογείου αλλά και της Ευρώπης γενικότερα. Η χερσόνησος της Ιταλίας κατοικείται ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Η Μεγάλη Ελλάδα, ο Ετρουσκικός πολιτισμός, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άφησαν πίσω τους κατάλοιπα του πολιτισμού τους σε αυτή την περιοχή. Η σύγχρονη Ιταλία διαμορφώθηκε το 1861, όταν ενώθηκαν πολλά από τα κρατίδια της χερσονήσου οπότε και ιδρύθηκε το Βασίλειο της Ιταλίας. Το σημερινό πολίτευμά της είναι η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, μετά από δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 2 Ιουνίου 1946, μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1948. Η Ιταλία σήμερα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, του ΝΑΤΟ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΗΕ (για τη διετία 2007-2008 συμμετέχει ως μη-μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού) και της ομάδας G8 των οκτώ πλουσιοτέρων χωρών.

Ιταλία

186

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα της Ιταλίας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όλοι οι Ιταλοί πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.[3] . Ωστόσο, στις εκλογές για την ανάδειξη των Γερουσιαστών το όριο είναι τα 25 έτη. Στις 22 Ιουλίου του 2008 με 171 ψήφους υπέρ, 128 κατά και έξι αποχές, η Ιταλική Γερουσία ενέκρινε το νόμο ο οποίος προστατεύει τους τέσσερις ανώτατους αξιωματούχους του κράτους από ποινικές διώξεις, περιλαμβανομένου και του πρωθυπουργού[4] . Το 2008 παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι και νικητής των εκλογών του Απριλίου, αναδείχθηκε ξανά ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Στις 3 Ιουλίου του 2009 επικυρώθηκε από τη Γερουσία ο αμφιλεγόμενος και αυστηρότατος νόμος για τη μετανάστευση, που πυροδότησε τις επικρίσεις της Αντιπολίτευσης.

Δημοψηφίσματα 2009 Στις 21-22 Ιουνίου του 2009 διεξήχθησαν τρία δημοψηφίσματα για αλλαγή του εκλογικού νόμου. Εξαιτίας χαμηλής συμμετοχής, η οποία ήταν της τάξης του 23,31% 22,31% και 23,84%, τα δημοψηφίσματα δεν επικυρώθηκαν, καθώς δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό προσέλευσης (50%).[5] Τα τρία ερωτήματα αφορούσαν το να δοθεί η πλειοψηφία στον κατάλογο με τις περισσότερες ψήφους στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στη Γερουσία και σε αντίθεση με τον συνασπισμό με τις περισσότερες ψήφους (σημερινός εκλογικός νόμος), όπως επίσης και για την αποτροπή των πολιτικών να κατέρχονται ως υποψήφιοι σε πολλές εκλογικές περιφέρειες την ίδια στιγμή.[6] Για το πρώτο ερώτημα, το 77,64% τάχθηκε υπέρ και το 22,36% κατά[7] . Στο δεύτερο ερώτημα το 77,69% ψήφισαν υπέρ έναντι 22,31% κατά[8] και το τρίτο ερώτημα υπερψηφίστηκε από το 87% των ψηφισάντων, έναντι 13%, οι οποίοι ψήφισαν κατά.[9]

Διοικητικές περιφέρειες Δείτε επίσης: Περιφέρειες της Ιταλίας, Επαρχίες της Ιταλίας Η Ιταλία διαιρείται σε 20 περιφέρειες (regioni, ενικός regione). Σε πέντε απ' αυτές (σημειώνονται με *) ισχύει ένα ειδικό καθεστώς αυτονομίας που τους επιτρέπει να νομοθετούν αυτόνομα για κάποια τοπικά θέματα. Περιφέρεια

Πρωτεύουσα

Έκταση

Πληθυσμός

Αμπρούτσο (Abruzzo)

Λ'Ακουίλα

10.794 km²

1.305.000

Απουλία (Puglia)

Μπάρι

19.362 km²

4.071.000

Βένετο (Veneto)

Βενετία

18.391 km²

4.738.000

Εμιλία-Ρομάνια (Emilia Romagna)

Μπολόνια

22.124 km²

4.187.000

Καλαβρία (Calabria)

Καταντζάρο

15.080 km²

2.004.000

Καμπανία (Campania)

Νάπολη

13.595 km²

5.790.000

Κοιλάδα της Αόστα (Valle d'Aosta)*

Αόστα

3.263 km²

123.000

Λάτιο (Lazio)

Ρώμη

17.207 km²

5.304.000

Λιγουρία (Liguria)

Γένοβα

5.421 km²

1.610.000

Λομβαρδία (Lombardia)

Μιλάνο

23.861 km²

9.375.000

Μάρκε (Marche)

Ανκόνα

9.694 km²

1.528.000

Μολίζε (Molise)

Καμπομπάσσο

4.438 km²

320.000

Μπαζιλικάτα (Basilicata)

Ποτέντσα

9.992 km²

594.000

Ιταλία

187 Ούμπρια (Umbria)

Περούτζια

8.456 km²

867.000

Πεδεμόντιο (Piemonte)

Τορίνο

25.399 km²

4.341.000

Σαρδηνία (Sardegna)*

Κάλιαρι

24.090 km²

1.655.000

Σικελία (Sicilia)*

Παλέρμο

25.708 km²

5.017.000

Τοσκάνη (Toscana)

Φλωρεντία

22.997 km²

3.619.000

13.607 km²

985.000

7.855 km²

1.208.000

Τρεντίνο-Άνω Αδίγης ή Νότιο Τυρόλο (Trentino-Alto Adige)* Τρέντο Φρίουλι-Βενετία Τζιούλια (Friuli Venezia Giulia)*

Τεργέστη

Όλες οι περιοχές εκτός από την Κοιλάδα της Αόστα διαιρούνται παραπέρα σε δύο ή περισσότερες επαρχίες (province). Συνολικά υπάρχουν 109 επαρχίες και 8.101 δήμοι (comuni).

Επαρχίες με πληθυσμό άνω των 800.000 κατοίκων •

Επαρχία της Ρώμης - 4.044.995

•

Επαρχία του Σαλέρνο - 1.101.597

•

Επαρχία της Καζέρτας - 895.751

•

Επαρχία του Μιλάνου - 3.898.517

•

Επαρχία της Κατάνης - 1.081.183

•

Επαρχία της Γένοβας - 884.632

•

Επαρχία της Νάπολης - 3.084.609

•

Επαρχία του Μπέργκαμο - 1.053.694

•

Επαρχία του Τρεβίζο - 865.194

•

Επαρχία του Τορίνο - 2.269.979

•

Επαρχία της Φλωρεντίας - 974.218

•

Επαρχία του Βαρέζε - 860.080

•

Επαρχία του Μπάρι - 1.598.557

•

Επαρχία της Μπολόνιας - 960.486

•

Επαρχία της Βιτσέντσα - 848.642

•

Επαρχία του Παλέρμο - 1.242.407

•

Επαρχία της Πάδοβας - 905.112

•

Επαρχία της Βενετίας - 841.609

•

Επαρχία της Μπρέσια - 1.205.495

•

Επαρχία της Βερόνας - 889.862

•

Επαρχία του Λέτσε - 810.522

Γεωγραφία Η Ιταλία αποτελείται κυρίως από μία μεγάλη χερσόνησο σε σχήμα μπότας, που εισχωρεί στην Μεσόγειο, ανάμεσα στην Αδριατική θάλασσα, το Ιόνιο πέλαγος και το Τυρρηνικό πέλαγος. Τα Απέννινα όρη διαμορφώνουν τη ραχοκοκαλιά της χερσονήσου, και φτάνουν ως τα βόρεια όπου ενώνονται με τις Άλπεις. Εκεί βρίσκεται και η μεγάλη πεδιάδα του ποταμού Πάδου. Έχει επίσης 2 μεγάλα νησιά, τη Σικελία και τη Σαρδηνία. Το ψηλότερο σημείο είναι το Λευκό Όρος με υψόμετρο 4.810 μέτρα, αλλά για την Ιταλία κυρίως γνωστά είναι τα ηφαίστεια του Βεζούβιου κοντά στη Νάπολη και της Αίτνας στη Σικελία.

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, ο πληθυσμός είναι 58.126.212 κάτοικοι[3] . Η Ιταλία είναι σε μεγάλο βαθμό ομοιογενής γλωσσικά και θρησκευτικά, ενώ παρουσιάζει σημαντικές πολιτιστικές, οικονομικές και πολιτικές ανομοιομορφίες. Είναι η χώρα με τη 5η μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού στην Ευρώπη με 196 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Υπάρχουν μικρές ομάδες αυτογενών μειονοτήτων. Ο Καθολικισμός είναι η θρησκεία της πλειοψηφίας των κατοίκων (85% των κατοίκων αυτοπροσδιορίζονται ως καθολικοί). Ωστόσο υπάρχουν κοινότητες Προτεσταντών και Εβραίων ενώ υπάρχει και αυξανόμενος αριθμός μεταναστών Μουσουλμάνων.

Ιταλία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 80,2 χρόνια (77,26 χρόνια οι άνδρες και 83,33 οι γυναίκες).[3]

Πολιτισμός Η Ιταλία είναι γνωστή για τις τέχνες, τον πολιτισμό, και πολλά μνημεία της, όπως ο Πύργος της Πίζα και το Ρωμαϊκό Κολοσσαίο, όπως και για την κουζίνα της (πίτσα, μακαρονάδες, κλπ.), κρασί, τρόπος ζωής, μόδα, ντιζάιν, κινηματογράφος, θέατρο, λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικές τέχνες, μουσική (κυρίως όπερα), διακοπές, και γενικότερα, για το γούστο της. Η Αναγεννησιακή περίοδος της Ευρώπης ξεκίνησε στην Ιταλία το 14ο και 15ο αιώνα. Λογοτεχνικά αριστουργήματα, όπως η ποίηση του Δάντη, Πετράρχη, Tορκουάτο Τάσσο και Λουδοβίκου Αριόστο και η πεζογραφία του Βοκάκκιου. Η μουσική επιρροή των Ιταλών συνθετών Παλεστρίνα, Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Αρκάντζελο Κορέλλι και Αντόνιο Βιβάλντι αποδείχτηκε τεράστια. Τον 19ο αιώνα, η ιταλική ρομαντική όπερα άνθισε με συνθέτες, όπως οι Τζοακίνο Ροσίνι, Τζουζέπε Βέρντι και Τζάκομο Πουτσίνι. Οι σύγχρονοι Ιταλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς, σκηνοθέτες, αρχιτέκτονες, συνθέτες και σχεδιαστές συνεχίζουν να συνεισφέρουν σημαντικά στο δυτικό πολιτισμό. Το Ποδόσφαιρο είναι το εθνικό άθλημα των Ιταλών και το πάθος τους για το άθλημα αυτό είναι φανερό. Η Ιταλία έχει κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου τέσσερις φορές : το 1934, 1938, 1982 και 2006. • Ο αστεροειδής 477 Ιταλία (477 Italia), που ανακαλύφθηκε το 1901, πήρε το όνομά του από την Ιταλία.

Γλώσσες Στην Ιταλία ομιλώνται πολλές διάλεκτοι των Ιταλικών. Μερικοί εκτιμούν πως πολλές από αυτές αποτελούν ξεχωριστές γλώσσες. Υπάρχουν περίπου 33 διάλεκτοι, εκ των οποίων σημαντικότερες, ως προς τον αριθμό των ομιλούντων είναι η διάλεκτος της Λομβαρδίας και της Λιγουρίας, τα Ναπολετάνικα, τα Σικελιάνικα, η διάλεκτος της Σαρδηνίας και της Μπολόνια. [12].

Οικονομία Αρκετές Ιταλικές επιχειρήσεις είναι γνωστές παγκοσμίως, όπως η παρασκευάστρια ζυμαρικών Barilla Group.

Ναυτιλία Κυριότεροι λιμένες της Ιταλίας είναι: η Γένοβα, η Τεργέστη, η Ανκόνα, το Μπρίντεζι ή Βρινδήσιο, η Οτράντο, ο Τάρας (Taranto) και η Νάπολη ή Νεάπολη . Το 1974 ό εμπορικός στόλος της Ιταλίας αριθμούσε 1050 πλοία συνολικής χωρητικότητας 8.877.825 κ.ο.χ. κατέχοντας την 9η θέση παγκόσμια.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Wikitravel: Ιταλία (ταξιδιωτικός οδηγός) • Presidenza della Repubblica [13] - Επίσημο site του Ιταλού Προέδρου (στα Ιταλικά) • Parlamento [14] - Επίσημο site του Ιταλικού Κοινοβουλίου (της Γερουσίας στα Ιταλικά μόνο) • Ministero degli Affari Esteri, Υπουργείο εξωτερικών [15] • Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών [16]

188

Ιταλία

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=136& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Ιταλία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ it. html) CIA World Factbook [4] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_23/ 07/ 2008_241716), Εγκρίθηκε νέος νόμος ασυλίας στην Ιταλία, 23 Ιουλίου 2008 [5] Ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών (http:/ / referendum. interno. it/ ) [6] Cosa prevedono i 3 quesiti referendari (http:/ / www. ilsole24ore. com/ art/ SoleOnLine4/ dossier/ Italia/ 2009/ referendum/ quesiti/ quesiti-referendari. shtml?uuid=c66f21aa-4916-11de-9bd9-067a52d48bf5& DocRulesView=Libero) (Ιταλικά). Il Sole 24 Ore (11-04-2009) (ανακτήθηκε 23-06-2009 ) [7] Referendum del 21–22 giugno 2009 — Quesito 1 (http:/ / referendum2009. interno. it/ referendum/ refe090621/ RFT0001. htm) (Ιταλικά). Ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών (22-06-2009) (ανακτήθηκε 24-06-2009 ) [8] Referendum del 21–22 giugno 2009 — Quesito 2 (http:/ / referendum2009. interno. it/ referendum/ refe090621/ RFT0002. htm) (Ιταλικά). Ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών (22-06-2009) (ανακτήθηκε 24-06-2009 ) [9] Referendum del 21–22 giugno 2009 — Quesito 3 (http:/ / referendum2009. interno. it/ referendum/ refe090621/ RFT0003. htm) (Ιταλικά). Υπουργείο Εσωτερικών της Ιταλίας (22-06-2009) (ανακτήθηκε 24-06-2009 )

gag:İtaliya koi:Италья

189

190

Κοσσυφοπέδιο Κοσσυφοπέδιο

Σημαία του Κοσσυφοπεδίου Εθνόσημο του Κοσσυφοπεδίου Εθνικό σύνθημα: κανένα Εθνικός ύμνος: Ευρώπη

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη)

Πρίστινα

Επίσημες γλώσσες

Αλβανικά, Σερβικά

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Γιακούπ Κράσνικι Πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι

Ανεξαρτησία από τη Σερβία Διεθνής αναγνώριση

17 Φεβρουαρίου 2008 περιορισμένη

Έκταση • Σύνολο

10,908 km2

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2007 • Απογραφή 1991 • Πυκνότητα

2.100.000 1.956.196 220 κατ./km²

Κοσσυφοπέδιο

191 Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

$5 δισ. $2.300

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

€3,804 δισ. €1,759

Νόμισμα

Ευρώ (EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

δεν έχει

Κωδικός κλήσης

+381

Το Κοσσυφοπέδιο ή Κόσοβο (Kosovo, σερβικά: Косово и Метохија, λατινικά Kosovo i Metohija και Kosmet, αλβανικά Kosova ή Kosovë) είναι μια περιοχή των Βαλκανίων (πρώην επαρχία της Σερβίας), η οποία από το 1999 βρίσκεται υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και την στρατιωτική προστασία του ΝΑΤΟ. Την 17η Φεβρουαρίου 2008, η Βουλή του Κοσσυφοπεδίου ανακοίνωσε, μονομερώς, την ανεξαρτησία του από τη Σερβία[1] , η οποία όμως δεν αποδέχθηκε την απόσχισή του και προσέφυγε στον ΟΗΕ. Το Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίσθηκε άμεσα από κάποιες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και των τεσσάρων μεγάλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γερμανία) μεταξύ άλλων, ενώ κάποιες άλλες όπως η Ρωσία και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θεωρούν την απόσχισή του παράνομη. Σήμερα (2010) 72 χώρεςμέλη του ΟΗΕ αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, και επίσης η Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν). Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε στις 8 Οκτωβρίου του 2008 το αίτημα της Σερβίας να παραπέμψει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το ζήτημα της μονομερούς απόφασης του Κοσσυφοπεδίου να κηρύξει την ανεξαρτησία του[2] . Το Κοσσυφοπέδιο έχει έκταση 10.887 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύει με το Μαυροβούνιο, με την Αλβανία, τη Σερβία και με την ΠΓΔΜ. Ο πληθυσμός του μόλις ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια των οποίων το 92% αποτελούν Αλβανόφωνοι, ενώ το υπόλοιπο 8% αποτελούν Σέρβοι, Τούρκοι, σλαβόφωνοι μουσουλμάνοι, Ρομά, και άλλοι. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη στο Κοσσυφοπέδιο είναι η Πρίστινα. Στις 8 Μαΐου του 2009 έγινε δεκτό το αίτημα του Κοσόβου να γίνει μέλος του ΔΝΤ[3] . Από τις 29 Ιουνίου του 2009 είναι μέλος της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Πολιτικά Κυβέρνηση Τη διοίκηση ασκεί η Προσωρινή Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στο Κόσοβο (UNMIK) με τη βοήθεια της προσωρινής Τοπικής Αυτοδιοίκησης (PISG), ενώ για την ασφάλεια είναι αρμόδια η υπό τη διοίκηση του NATO Δύναμη του Κοσόβου (KFOR). Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αναλάβει την συνέχιση του έργου και τη σταδιακή αντικατάσταση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ καθώς και τη συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας μέσω αποστολής 2000 διοικητικού, στρατιωτικού και δικαστικού προσωπικού.

Κοσσυφοπέδιο

192

Μείζον - πιθανώς διεθνούς σημασίας ζήτημα αποτελεί το πολιτικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου, καθώς σοβεί η διαμάχη (πολιτική και εδαφική) ανάμεσα στην σερβική (πρώην γιουγκοσλαβική) κυβέρνηση και στους αλβανοφώνους του Κοσόβου. Οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για την επίλυση της κρίσης ξεκίνησαν το 2006 με στόχο να δώσουν τέλος στο θέμα του προσωρινού καθεστώτος για το Κοσσυφοπέδιο. Στις 28 Νοεμβρίου του 2007 η διεθνής τρόικα ανακοίνωσε την αποτυχία των συνομιλιών στο Μπάντεν της Αυστρίας [4]. Στις 10 Δεκεμβρίου 2007 τερματίστηκε η εντολή του ΟΗΕ.

Βουλευτικές εκλογές 2007 Η Βουλή του Κοσσυφοπεδίου έχει 120 βουλευτές, οι οποίοι εκλέγονται από το λαό.

Γεωγραφία του Κοσσυφοπεδίου

Στις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν στις 17 Νοεμβρίου του 2007 αναδείχθηκε νικητής ο Χασίμ Θάτσι, ο οποίος είναι υπέρ της ανεξαρτησίας της επαρχίας από τη Σερβία. Οι περισσότεροι Σέρβοι αρνήθηκαν να ψηφίσουν στις εκλογές αυτές, οι οποίες συνέπεσαν με τις δημοτικές.

Προεδρικές εκλογές 2008 Στις 9 Ιανουαρίου του 2008 ο Φατμίρ Σεϊντίου επανεξελέγη Πρόεδρος στο Κοσσυφοπέδιο στην τέταρτη ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο, με 63 ψήφους υπέρ (εκ των 120 συνολικά βουλευτών)[4] για άλλη μια πενταετή θητεία. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 2010 παραιτήθηκε από την προεδρία της χώρας ύστερα από απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία δεν μπορούσε να είναι και αρχηγός κόμματος και πρόεδρος της χώρας.[5] Την επόμενη ημέρα ανέλαβε υπηρεσιακός πρόεδρος ο Γιακούπ Κράσνικι.[6] Τον επόμενο μήνα προκηρύχθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 13 Φεβρουαρίου 2011. Μία ημέρα μετά, αποχώρησε από τον κυβερνώντα συνασπισμό η Δημοκρατική Ένωση του Κοσόβου.[7] Το Κοινοβούλιο ενέρινε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης στις 2 Νοεμβρίου 2010, με αποτέλεσμα να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές για τις 12 Δεκεμβρίου 2010[8] .

Σύνταγμα Στις 9 Απριλίου του 2008 υιοθετήθηκε το πρώτο Σύνταγμα, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 15 Ιουνίου του ιδίου έτους, χωρίς όμως να το αναγνωρίσει η Σερβία. Στις 28 Ιουνίου του 2008 οι Σέρβοι του βόρειου Κοσσυφοπεδίου προχώρησαν στη σύσταση εθνοσυνέλευσης, ανήμερα της επετείου της μάχης του Κοσσυφοπεδίου, ιστορικής επετείου που εορτάζεται από όλους τους Σέρβους[9] . Η εθνοσυνέλευση θα συσταθεί στα βόρεια της πόλης Μιτρόβιτσα, όπου κατοικούν οι Σέρβοι και θα αποτελείται από εκπροσώπους του σερβικού πληθυσμού από ολόκληρο το Κόσοβο. Το όργανο δεν θα έχει νομοθετικές και εκτελεστικές εξουσίες αλλά σκοπός του είναι ο συντονισμός του αγώνα για την διατήρηση του Κοσόβου στην επικράτεια της Σερβίας. Η εθνοσυνέλευση απαρτίζεται από 45 αντιπροσώπους που εξελέγησαν στις τοπικές εκλογές του Μαΐου.

Κοσσυφοπέδιο

193

Διεθνής αναγνώριση

Χάρτης των χωρών που αναγνωρίζουν το Κόσοβο.

Στις 15 Ιανουαρίου 2008 το Κουβέιτ έγινε η πρώτη αραβική χώρα που διά του ηγέτη της (του εμίρη) δήλωσε έτοιμη να αναγνωρίσει[10] ένα ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο. Τον ίδιο μήνα η ηγεσία των αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου δήλωσαν πως θα προχωρήσουν σε μονομερή δήλωση ανεξαρτησίας, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου του 2008, μετά εντόνων αντιδράσεων τόσο από τη Σερβία όσο και από τη Ρωσία. Ένα σημαντικό μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είχαν εκ των προτέρων δηλώσει τη πρόθεσή τους να αναγνωρίσουν το νέο κράτος. Στις 18 Φεβρουαρίου 2008 η Ρωσία καταδίκασε την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου, ονομάζοντάς το 'ψευδοκράτος'. Η σερβική κυβέρνηση, παρ' ότι απέκλεισε τη χρήση βίας δήλωσε πως θα εμποδίσει την ένταξη του αυτοαποκαλούμενου κράτους του Κοσσυφοπεδίου στους μεγάλους διεθνείς οργανισμούς και δήλωσε τη μη αναγνώριση του. Παράλληλα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία εξέφρασαν την ανησυχία τους σχετικά με τη σημασία που η παράτυπη αποδοχή της μονομερούς απόσχισης από μέρος της διεθνούς κοινότητας ενδέχεται να έχει για άλλα κινήματα που προσδοκούν στην μονομερή ανεξαρτητοποίηση περιοχών ανά τον κόσμο και δήλωσαν πως δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν το νέο κράτος. Η Γαλλία επανέλαβε τη πρόθεσή της να αναγνωρίσει άμεσα το νέο κράτος, ενώ το ίδιο έπραξαν το Αφγανιστάν, η Αυστραλία, η Αλβανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ. Η Γερμανία, εν διαμέσου του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, δήλωσε επίσης πως θα αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο στο προσεχές μέλλον. Τέλος η Κίνα, η Ινδονησία και η Σρι Λάνκα εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στη περιοχή[11] Τα νησιά Μάρσαλ αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου στις 17 Απριλίου του 2008[12] και η Λιθουανία στις 6 Μαΐου του 2008[13] . Τον Οκτώβριο του 2008, η Πορτογαλία , το Μαυροβούνιο , η ΠΓΔΜ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Μαλαισία αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.Στις αρχές του Δεκέμβρη το ίδιο έκανε και η Μικρονησία και ακολούθησαν άλλες χώρες, με πιο πρόσφατη το Τουβαλού στις 18 Νοεμβρίου του 2010[14] .

Κοσσυφοπέδιο

194

Αναγνώριση Το Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται σήμερα από 73 χώρες. Οι χώρες αυτές είναι μέλη του ΟΗΕ με εξαίρεση τη Δημοκρατία της Κίνας και με χρονολογική σειρά αναγνώρισης ως κάτωθι είναι: •

Αφγανιστάν

•

Βέλγιο

•

Λιχτενστάιν

•

Μαυροβούνιο

•

Μαυριτανία

•

Κόστα Ρίκα

•

Πολωνία

•

Νότια Κορέα

•

ΠΓΔΜ

•

Σουαζιλάνδη

•

Αλβανία

•

Ελβετία

•

Νορβηγία

•

Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα •

Βανουάτου

•

Γαλλία

•

Αυστρία

•

Νησιά Μάρσαλ

•

Μαλαισία

•

Τζιμπουτί

•

Τουρκία

•

Ιρλανδία

•

Ναουρού

•

Μικρονησία

•

Σομαλία

•

ΗΠΑ

•

Σουηδία

•

Μπουρκίνα Φάσο •

Παναμάς

•

Ονδούρα

•

Ηνωμένο Βασίλειο •

Ολλανδία

•

Λιθουανία

•

Μαλδίβες

•

Κιριμπάτι

•

Αυστραλία

•

Ισλανδία

•

Άγιος Μαρίνος

•

Παλάου

•

Τουβαλού

•

Σενεγάλη

•

Σλοβενία

•

Τσεχία

•

Γκάμπια

•

Λεττονία

•

Φινλανδία •

Λιβερία

•

Σαουδική Αραβία

•

Γερμανία

•

Ιαπωνία

•

Σιέρα Λεόνε

•

Κομόρες

•

Εσθονία

•

Καναδάς

•

Κολομβία

•

Μπαχρέιν

•

Ιταλία

•

Μονακό

•

Μπελίζε

•

Ιορδανία

•

Δανία

•

Ουγγαρία

•

Μάλτα

•

Δομινικανή Δημοκρατία

•

Λουξεμβούργο

•

Κροατία

•

Σαμόα

•

Νέα Ζηλανδία

•

Περού

•

Βουλγαρία •

Πορτογαλία

•

Μαλάουι

Οικονομία Νόμισμα στο Κοσσυφοπέδιο είναι, de facto, το ευρώ.[15] Στα μέρη που κατοικούνται από Σέρβους χρησιμοποιείται για τις συναλλαγές το Δηνάριο της Σερβίας.

Άμυνα Στις 21 Ιανουαρίου του 2009 το Κοσσυφοπέδιο απέκτησε δικό του στρατό, με την ονομασία Δύναμη Ασφαλείας του Κοσόβου (FSK) . Ο στρατός απαρτίζεται κυρίως από πρώην μέλη του αντάρτικου στρατού UCK.[16]

Διοικητική διαίρεση Η επαρχία διαιρείται σε 7 περιφέρειες: • • • • • • •

Τζακόβιτσα (Đakovica/ Gjakovë) Γκνίλανε (Gnjilane/ Gjilan) Μιτρόβιτσα του Κοσσυφοπεδίου (Kosovska Mitrovica/ Mitrovicë) Πετς (Peć/ Pejë) Πρίστινα (Priština/ Prishtinë) Πρίζρεν (Prizren) Ουρόσεβατς/ Φεριζάι (Uroševac/ Ferizaj)

Κοσσυφοπέδιο

Σημειώσεις και παραπομπές [1] ΕΡΤ, Το Κόσοβο γιορτάζει για την ανεξαρτησία του, 17 Φεβρουαρίου 2008] [2] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=945637& lngDtrID=245), Υπέρ της παραπομπής του θέματος του Κοσόβου στη Χάγη ψήφισε ο ΟΗΕ, 8 Οκτωβρίου 2008. [3] Press Release: IMF Offers Membership to Republic of Kosovo (http:/ / www. imf. org/ external/ np/ sec/ pr/ 2009/ pr09158. htm) [4] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_09/ 01/ 2008_217802), 9 Ιανουαρίου 2008. [5] Πρόωρες εκλογές στο Κόσοβο, αν δεν υπάρξει συμφωνία για το διάδοχο του Φ. Σεϊντίου - δημοσίευμα (http:/ / web. ana-mpa. gr/ balkans/ article. php?doc_id=607636), Δελτίο ειδήσεων Ν.Α. Ευρώπης, 29-9-2010. [6] http:/ / www. setimes. com/ cocoon/ setimes/ xhtml/ el/ features/ setimes/ features/ 2010/ 09/ 28/ feature-02 [7] Καθημερινή (http:/ / portal. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathbreak_1_16/ 10/ 2010_360044), Αποχωρεί η Δημοκρατική Ένωση του Κοσόβου από την κυβέρνηση συνασπισμού, 16-10-2010. [8] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=219629), Στις 12 Δεκεμβρίου οι πρόωρες εκλογές στο Κόσοβο, 2-11-2010. [9] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=914840& lngDtrID=245), Εθνοσυνέλευση συνέστησαν οι Σέρβοι στο Κόσοβο αψηφώντας Πρίστινα και ΟΗΕ, 28 Ιουνίου 2008 [10] Ελευθεροτυπία, 16 Ιανουαρίου 2008 (http:/ / www. enet. gr/ online/ online_text/ c=111,id=64429648) [11] ΕΡΤ, Αντιδράσεις και ανησυχία για το Κόσοβο, [[18 Φεβρουαρίου (http:/ / news. ert. gr/ c/ 2/ 375637. asp)], 2008] [12] Islands-has-recognized-Kosovo.html New Kosova Report (http:/ / www. newkosovareport. com/ 20080417889/ Politics/ Republic-of-the-Marshall-), 17/04/2008 [13] Baltic Times (http:/ / www. baltictimes. com/ news/ articles/ 20395/ ) [14] Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (http:/ / www. mfa-ks. net/ ?page=2,4,607),Tuvalu recognises Republic of Kosovo, 18-11-2010. [15] http:/ / www. euinkosovo. org/ uk/ invest/ invest. php [16] Καθημερινή (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_world_2_22/ 01/ 2009_300289), Το Κόσοβο απέκτησε δικό του στρατό, 22 Ιανουαρίου 2009.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •

New Kosova Report - Πύλη για το Κόσοβο (http://www.newkosovareport.com) UNHCR - Βαλκάνια: Κόσοβο (http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/balkans-country?country=kosovo) Η αποστολή του ΟΑΣΕ στο Κοσσυφοπέδιο (http://www.osce.org/kosovo/) Ιερά Μητρόπολις Ράς και Πρίζρεν, Κόσοβο και Μετόχια (http://www.kosovo.gr) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Συνέντευξη του Pieter Feith, ειδικού εκπροσώπου της ΕΕ στο Κοσσυφοπέδιο (http://www.europarl.europa.eu/news/public/story_page/ 030-49482-047-02-08-903-20090213STO49395-2009-16-02-2009/default_el.htm) Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Kosovo (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Kosovo) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Kosovo)).

gag:Kosovo

195

196

Κροατία Κροατία Συντεταγμένες: 45°15′00″N 15°28′00″E45.25, 15.4667 [1]

Σημαία της Κροατίας Εθνόσημο της Κροατίας Εθνικός ύμνος: Ljepa naša Domovino

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Ζάγκρεμπ 45°48′00″N 15°58′00″E45.8, 15.9667 [2]

Επίσημες γλώσσες

Κροατικά

Πολίτευμα

Δημοκρατία

Πρόεδρος Ίβο Γιοσίποβιτς Πρωθυπουργός Γιαντράνκα Κοσόρ Ανεξαρτησία • Από την Γιουγκοσλαβία Ισχύον Σύνταγμα

1991 22 Δεκεμβρίου 1990 (αναθεωρήθηκε το 2000 και το 2001)

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

56.542 km2 (126η) 0,2 1.982 χμ. 5.835 χμ.

Κροατία

197 Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

4.489.409[1] (117η) 4.437.460 78 κατ./km² (119η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

79,306 δισ. $[2] (73η) 17.876 $[2] (49η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

61,724 δισ. $[2] (64η) 13.913 $[2] (43η)

ΔΑΑ (2007)

0,871 (45η) – υψηλός

Νόμισμα

Κούνα (kn) (HRK)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.hr

Κωδικός κλήσης

+385

Η Κροατία (Κροατικά: Hrvatska, διαβάζεται χρ-βάτσ-κα), της οποίας η επίσημη ονομασία είναι Κροατική Δημοκρατία (Republika Hrvatska), είναι μία δημοκρατική χώρα στην νότιο-ανατολική Ευρώπη, και συνορεύει στα βόρεια με την Ουγγαρία και την Σλοβενία, στα ανατολικά με την Σερβία και την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ενώ στην νότια άκρη της με το Μαυροβούνιο. Στο δυτικό της τμήμα βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα η οποία αποτελεί έτσι τα φυσικά της σύνορα. Η πρωτεύουσά της και έδρα της κυβερνήσεως είναι με ένα περίπου εκατομμύριο κατοίκους το Ζάγκρεμπ, το οποίο είναι σημαντικός συγκοινωνιακός κόμβος και το οικονομικό όπως και το ακαδημαϊκό κέντρο της. Άλλες σημαντικές πόλεις της Κροατίας είναι η Ριέκα, η Πούλα, το Σπλιτ και το Ντούμπροβνικ. Η Κροατία είναι μεταξύ άλλων μέλος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στην Συνθήκη Ελεύθερου Εμπορίου της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Το κράτος στοχεύει στην ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από το 2004 είναι επίσημα υποψήφια χώρα προς ένταξη. Τον Απρίλιο του 2009 έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Η Κροατία ως το τέλος του 2009 κατέχει το αξίωμα της μη μόνιμης χώρας-μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στη χώρα, θεμελιώθηκε το Μάιο του 2009 η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής βιοαερίου στην Ευρώπη[3] .

Κροατία

198

Φυσική γεωγραφία Θέση Η Κροατία βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Αδριατικής θάλασσας. Στην έκταση της στεριάς της ανήκουν ένα τμήμα των Διναριδών και ένα τμήμα της Πανονίας. Η χώρα βρίσκεται στον συνοριακό χώρο ανάμεσα στην Κεντρική και τη Νότια Ευρώπη. Από πολιτισμική άποψη η Κροατία βρισκόταν πάντοτε στη συνοριακή γραμμή μεταξύ δυτικοευρωπαϊκών και ανατολίτικων επιρροών.

Σύνορα Η κρατική έκταση της Κροατίας περιλαμβάνει περίπου 87.700 Χάρτης της Κροατίας τ.χλμ, από τα οποία τα 56.592 τ.χλμ βρίσκονται στη στεριά και τα 31.067 τ.χλμ στη θάλασσα. Λόγω τις εδαφικής θέσεως της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης περιορίζεται η κρατική έκταση της Κροατίας σ' ένα βόρειο τμήμα στεριάς και μιας μακριάς παραλιακής λωρίδας, τα οποία ενώνονται μονάχα στα βορειοδυτικά μεταξύ τους. Το νοτιότερο τμήμα της παραλιακής περιοχής (ο τόπος γύρω από το Ντούμπροβνικ ως τα σύνορα για το Μαυροβούνιο) χωρίζεται από την υπόλοιπη Κροατία σ' ένα πλάτος των τριών περίπου χιλιομέτρων από την κοινότητα Νέουμ. Το συνολικό μήκος των ηπειρωτικών συνόρων της Κροατίας ανέρχεται στα 2.197 χλμ, από τα οποία πέφτουν 670 χλμ στα σύνορα με την Σλοβενία, 329 χλμ στα σύνορα με την Ουγγαρία, 932 χλμ στα σύνορα με την Βοσνία και Ερζεγοβίνη, 241 χλμ στα σύνορα με την Σερβία και 25 χλμ σ' αυτά με το Μαυροβούνιο. Στην βόρεια Αδριατική θάλασσα τέμνονται τα κροατικά με τα ιταλικά χωρικά ύδατα με αποτέλεσμα η Σλοβενία να μην έχει πρόσβαση σε διεθνή ύδατα. Το μήκος της κροατικής παραλιακής γραμμής στην Αδριατική θάλασσα ανέρχεται στα 1.778 χλμ, με τις παραλιακές γραμμές των νησιών 6.176 χλμ.

Ζώνες τοπίων Ανάλογα με τα σχήματα των γεωλογικών αναγλύφων και τις κλιματικές ζώνες μπορεί η Κροατία να χωριστεί σε τρείς ζώνες τοπίων. Αυτός ο χωρισμός αντικατοπτρίζεται μερικώς στον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, που ζούνε σ' αυτές.

Δημογραφία Πληθυσμός Ο πληθυσμός της Κροατίας εκτιμάται για το 2009 σε 4.489.409 κατοίκους[1] . Έχει σταθεροποιηθεί την τελευταία δεκαετία. Οι κάτοικοι της χώρας είναι κατά πλειοψηφία Κροάτες και υπάρχουν και μειονότητες Σέρβων, Βόσνιων Μουσουλμάνων, Ούγγρων και Ιταλών. Η επικρατούσα θρησκεία είναι η Ρωμαιοκαθολική.

Κροατία

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 75,35 χρόνια (71,72 χρόνια οι άνδρες και 79,18 οι γυναίκες).[1]

Κροατία

199

Πόλεις και κωμοπόλεις

Ανάπτυξη πληθυσμού στην Κροατία (1992-2003)

• • • • •

• • • • • • •

Βρμπόβσκο Ζάγκρεμπ Ζαντάρ Μίλνα Ντούμπροβνικ Ούντμπινα Πούλα

Πρελόγκ Ριέκα Σπλιτ Τρόγκιρ Χβαρ

Γλώσσα Η επίσημη γλώσσα της Κροατίας είναι η Κροατική, η οποία είναι μία σλαβική γλώσσα βασιζόμενη στη Στοκαβιανή διάλεκτο. Γράφεται με το λατινικό αλφάβητο. Σε κάποια τμήματα της Ιστρίας και των Δαλματικών ακτών χρησιμοποιούνται και τα Ιταλικά.

Διακυβέρνηση Πρόεδρος της χώρας είναι από τις 18 Φεβρουαρίου 2010 ο Ίβο Γιοσίποβιτς. Το 2008, ο πρωθυπουργός Ίβο Σάναντερ απέλυσε τους υπουργούς Εσωτερικών και Δικαιοσύνης αλλά και τον αρχηγό της Αστυνομίας, έπειτα από τη δολοφονία από τη μαφία της 26χρονης Ιβάνα Χοντάκ, κόρης ενός επιφανούς δικηγόρου. [4] Ο Σάναντερ παραιτήθηκε το 2009 και τον διαδέχθηκε η Γιαντράνκα Κοσόρ, της οποίας ο διορισμός εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο στις 6 Ιουλίου.

Ιστορία Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2009 η χώρα συμφώνησε με τη Σλοβενία να αρθούν τα εμπόδια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις του Ζάγκρεμπ και οι δύο χώρες θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις για την επίλυση των συνοριακών διαφορών με βάση πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. [5]

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[1]

Προεδρικές εκλογές 2009-10 Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο οποίος διεξήχθη στις 27 Δεκεμβρίου 2009, προηγήθηκε με ποσοστό 32,4% ο σοσιαλδημοκράτης Ίβο Γιοσίποβιτς, υποψήφιος της αντιπολίτευσης έναντι 14,8% για τον Μίλαν Μπάντιτς, δήμαρχο του Ζάγκρεμπ.[6] Ο δεύτερος γύρος διεξήχθη στις 10 Ιανουαρίου 2010. Νικητής αναδείχθηκε ο Γιοσίποβιτς με ποσοστό 60,26% έναντι 39,74% για τον Μπάντιτς.[7]

Κροατία

200

Αποτελέσματα Υποψήφιοι Υποψήφιος

Κόμμα στο οποίο πρόσκειται

Πρώτος γύρος

Δεύτερο γύρος

Ψήφοι

Ψήφοι

%

%

Ίβο Γιοσίποβιτς

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Κροατίας (Socijaldemokratska partija Hrvatske)

640.594

32,42 1.339.385 60,26

Μίλαν Μπάντιτς

ανεξάρτητος

293.068

14,83

Αντρίγια Χέμπρανγκ (Andrija Hebrang)

Κροατική Δημοκρατική Ένωση (Hrvatska demokratska zajednica)

237.998

12,04

Νάνταν Βιντόσεβιτς

ανεξάρτητος

223.892

11,33

Βέσνα Πούσιτς

Κροατικό Λαϊκό Κόμμα – Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (Hrvatska narodna stranka - liberalni demokrati)

143.190

7,25

Ντράγκαν Πρίμορατς

ανεξάρτητος

117.154

5,93

Μίροσλαβ Τούντμαν

ανεξάρτητος

80.784

4,09

Νταμίρ Καγίν

Δημοκρατική Συνέλευση Ίστριας (Istarski demokratski sabor)

76.411

3,87

Γιόζιπ Γιούρτσεβιτς

ανεξάρτητος

54.177

2,74

Μπόρις Μίκσιτς

ανεξάρτητος

41.491

2,1

Βέσνα Σκάρε-Όσμπολτ (Vesna Škare-Ožbolt)

ανεξάρτητος

37.373

1,89

Σλάβκο Βούκσιτς

ανεξάρτητος

8.309

0,42

883.222

39,74

Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων

1.954.441 98,94 2.222.607 98,64

Συμμετοχή

1.975.909 43,96 2.253.570 50,13

Πηγή: Αποτελέσματα πρώτου γύρου

[10]

Αποτελέσματα δευτέρου γύρου

[11]

Νομοθεσία Η χώρα απαγόρευσε , με νόμο που ψήφισε το κοινοβούλιο, το κάπνισμα στους κλειστούς δημόσιους χώρους της, τον Οκτώβριο του 2008.[8]

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές [1] Κροατία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ hr. html)CIA World Factbook [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=960& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. episthmh-texnologia& id=44164), Στην Κροατία η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής βιοαερίου στην Ευρώπη, 14 Μαΐου 2009.

Κροατία [4] in. gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=945219& lngDtrID=245) Παρακράτος στην Κροατία εντόπισε ο πρωθυπουργός «ξηλώνοντας» δύο υπουργούς, 7 Οκτωβρίου 2008. [5] AΠE-MΠE (http:/ / web. ana-mpa. gr/ balkans/ article. php?doc_id=599615) Η Σλοβενία θα άρει τα εμπόδια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Κροατίας με την Ε.Ε. μετά από συμφωνία των πρωθυπουργών των δύο χωρών, 11 Σεπτεμβρίου 2009. [6] VOA News (http:/ / www. voanews. com/ greek/ 2009-12-28-voa5. cfm), Ο πρώτος γύρος σε σοσιαλδημοκράτη στην Κροατία, 28 Δεκεμβρίου 2009. [7] Ημερησία (http:/ / www. imerisia. gr/ article. asp?catid=12337& subid=2& pubid=23793258), Ο Γιοσίποβιτς νέος πρόεδρος της Κροατίας, 12 Ιανουαρίου 2010. [8] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_17/ 10/ 2008_252709), Απαγόρευση καπνίσματος στους δημόσιους χώρους της Κροατίας, 17 Οκτωβρίου 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Επίσημη ιστοσελίδα/πύλη για την Κροατία (http://www.hr/english) (Αγγλικά) • Κροατικός Οργανισμός Τουρισμού (http://www.croatia.hr/English/Home/Naslovna.aspx) (Αγγλικά) gag:Horvatiya koi:Хӧрватска

201

202

Κύπρος Κύπρος Συντεταγμένες: 35°07′00″N 33°24′00″E35.1167, 33.4 [1]

Σημαία της Κύπρου Εθνόσημο της Κύπρου Εθνικό σύνθημα: Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι Εθνικός ύμνος: Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν

Επίσημες γλώσσες

Ελληνικά, Τουρκικά

Πολίτευμα

Προεδρική Δημοκρατία Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας

Ανεξαρτησία 16 Αυγούστου 1960 από Ηνωμένο Βασίλειο Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

9.251 km2 (167η) Αμελητέο 150,4 χμ. 648 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

801.622[1] (157η) 800.000 86,6 κατ./km² (110η)

Κύπρος

203 Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

22,960 δισ. $[2] (111η) 29.898 $[2] (27η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

23,221 δισ. $[2] (91η) 30.239 $[2] (27η)

ΔΑΑ (2007)

0,914 (32η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ1 (€)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.cy και .eu (ως χώρα μέλος της ΕΕ)

Κωδικός κλήσης

+357

1

Πριν το ευρώ η λίρα Κύπρου.

Η Κύπρος είναι νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βρίσκεται 270 χιλιόμετρα ανατολικά της Ελλάδας (Καστελόριζο), 70 περίπου χιλιόμετρα νότια της Τουρκίας και 120 χιλιόμετρα δυτικά της Συρίας. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Μεσογείου. Γεωγραφικά η Κύπρος μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στην Νοτιοανατολική Ευρώπη ή στην Νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, επειδή ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς με την Ευρώπη και ιδιαίτερα με την Ελλάδα, θεωρείται μέρος μόνο της Δύσης και της Ευρώπης. Είναι σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης ολόκληρης. Η Κύπρος κατοικείται από Ελληνοκύπριους στην πλειοψηφία, από Τουρκοκύπριους και από ορισμένες μικρές μειονότητες (Αρμένιοι,Λατίνοι,Μαρωνίτες). Μετά το 1974 που έγινε η Τουρκική εισβολή και μια βίαιη κατάληψη του βόρειου τμήματος του νησιού, 200.000 Ελληνοκύπριοι αναγκάστηκαν να μεταφερθούν στις ελεύθερες περιοχές στα νότια του νησιού, ενώ οι Τουρκοκύπριοι μεταφέρθηκαν στο βορρά και δημιούργησαν μετά από 9 χρόνια δικό τους κράτος που δεν αναγνωρίστηκε από καμία χώρα και οργανισμό εκτός από την Τουρκία με την ονομασία Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου. O συνολικός πληθυσμός της ελεύθερης Κύπρου είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, 796.740 κάτοικοι[3] .

Ετυμολογία Ονόματος Η ετυμολογία του ονόματος Κύπρος δεν είναι σίγουρη. Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Μία άποψη έιναι ότι η καταγωγή του ονόματος προέρχεται από την Ελληνική λέξη για το Μεσογειακό κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens, κυπάρισσος) ή ακόμα και από το Ελληνικό όνομα για του φυτού χέννα (Lawsonia alba), κύπρος. Μία άλλη άποψη είναι ότι η ρίζα του ονόματος είναι από την Ετεοκυπριακή και τη λέξη για το χαλκό. Ο Georges Dossin, για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των Σουμερίων για το χαλκό (zubar) ή του μπρούντζου (kubar), από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί. Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από τη Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση aes Cyprium, "μέταλλο της Κύπρου", που αργότερα συντομεύτηκε στο Cuprum.[4] Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το Νησί της Αφροδίτης[5] αφού κατά την Ελληνική Μυθολογία η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της Πάφου. Πουθενά στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει αναφορά για γέννηση της Ιστάρ-Αστάρτης των Φοινίκων στην Κύπρο αντίθετα με την Αφροδίτη των Ελλήνων που μάλιστα φέρει και το προσωνύμιο "Κύπρις" Ο κάτοικος της Κύπρου αναφέρεται συνήθως ως Κύπριος. Σπανίως αναφέρεται και σαν Κυπριώτης ή και Κυπραίος.

Κύπρος

Προϊστορία Η προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στο νησί κατά τη 10η χιλιετία π.Χ.,s σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, και τελειώνει με το πέρασμα από τη 2η στην 1η χιλιετία π.Χ. και τις απαρχές των κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που θα καταλήξουν στην ίδρυση των κυπριακών βασιλείων της ιστορικής περιόδου. Η Προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την Νεολιθική εποχή σε αντίθεση με τον Ελλαδικό χώρο όπου ανακαλύφθηκαν κατάλοιπα ανθρώπινης παρουσίας ήδη από την Παλαιολιθική εποχή. Ο Ελληνισμός στην Κύπρο ήλθε αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο, με τους Αχαιούς να καταφθάνουν στο νησί. Τότε οι ιθαγενείς του νησιού ονομαζόμενοι Ετεοκύπριοι εξελληνίστηκαν και από τότε το νησί κατοικείται από Έλληνες (Αχαιούς).

Ιστορία Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960, στη βάση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου που προέβλεπαν την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου από τη Βρετανία, αποικία της οποίας αποτελούσε πριν. Το 1963 με αφορμή τις προτάσεις για τροποποιήσεις του Συντάγματος των συμφωνιών Ζυρίχης οι Τουρκοκύπριοι αυτοαπομονώθηκαν σε κλειστούς εδαφικούς θύλακες[3] . Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο (αφορμή της οποίας απετέλεσε το φασιστικό πραξικόπημα της ελλαδικής Χούντας και της κυπριακής Ε.Ο.Κ.Α. Β’[6] ) και την κατοχή του 1974, η Κυπριακή Δημοκρατία πρακτικά ελέγχει μόνο τα δύο τρίτα του νησιού, ενώ το βόρειο τρίτο κατέχεται παράνομα από την Τουρκία. Το 1983 η Τουρκία παρανόμως ανακήρυξε τα κατεχόμενα εδάφη σε κράτος, ονομάζοντάς το «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου». Η ενέργεια αυτή καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Το κράτος αναγνωρίζεται σήμερα μόνο από την Τουρκία. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εισβολή οι εναπομείναντες εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν και 120.000 έποικοι από την Τουρκία μεταφέρθηκαν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Επίσης αμέσως μετά την εισβολή οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μετακινήθηκαν στο κατεχόμενο μέρος. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το κατεχόμενο μέρος να κατοικείται κυρίως από Τούρκους (τους εναπομείναντες Τουρκοκύπριους και δεκάδες χιλιάδες εποίκους). Το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα τμήμα του εδάφους να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή. Αυτό σημαίνει ότι το κοινοτικό κεκτημένο εφαρμόζεται μόνο στο ελεύθερο μέρος της Κύπρου. Δηλαδή, η συμφωνία ένταξης καλύπτει την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου, αλλά υπάρχει πρόνοια ώστε το κοινοτικό κεκτημένο να εφαρμόζεται μόνο στις ελεύθερες περιοχές, διότι αυτές είναι που ελέγχει η κυπριακή κυβέρνηση. Η μη εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τρίτο του νησιού έχει γεωγραφική ισχύ και όχι κοινωνική, και η Τουρκική μειονότητα της Κύπρου απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα της ένταξης.

Πολιτικά Το πολίτευμα της Κύπρου είναι Προεδρική Δημοκρατία. Αρχηγός κράτους και κυβέρνησης είναι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από το 2008 στο αξίωμα αυτό είναι ο Δημήτρης Χριστόφιας τέως γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ. Κοινοβουλευτικό σώμα είναι η Βουλή των Αντιπροσώπων με 56 έδρες με κύριες δυνάμεις τα κόμματα Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού (18 έδρες), Δημοκρατικός Συναγερμός (18 έδρες), Δημοκρατικό Κόμμα (11 έδρες), Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ (5 έδρες), Ευρωπαϊκό Κόμμα (3 έδρες) και το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών (1 έδρα).

204

Κύπρος

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[3] . Διεξάγονται ξεχωριστές βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, και από το 2004 διεξάγονται και εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η λεγόμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου Στο κατεχόμενο από την Τουρκία βόρειο μέρος της Κύπρου, ντε φάκτο δεν ασκείται πολιτικός έλεγχος από την νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και έχει ανακηρυχθεί ένα ανεξάρτητο "κράτος" το 1983. Το "κράτος" που αυτοαποκαλείται Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα στον κόσμο πλην της Τουρκίας. Το πολίτευμα του είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με λεγόμενο Πρόεδρο τον Ντερβίς Έρογλου.

Δημογραφία Πριν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 ο πληθυσμός της Κύπρου είχε ως εξής: 82% Ελληνοκύπριοι και 18% Τουρκοκύπριοι. Λόγω αυτής της συνοίκησης των δύο βασικών κοινοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας ο όρος "εθνικότητα" αναφέρεται στην Ελληνική ή Τουρκική, ενώ σε ό,τι αφορά την ιδιότητα του πολίτη της Δημοκρατίας χρησιμοποιείται ο όρος "Ιθαγένεια" ή "Υπηκοότητα". Κατά το σύνταγμα της Κύπρου στην Ελληνική κοινότητα Κύπρου Κατανομή πληθυσμού της Κύπρου το 1960 συμπεριλαμβάνονται εκτός από την Ελληνική πλειοψηφία και οι θρησκευτικές ομάδες των Μαρωνιτών των Λατίνων και των Αρμενίων. Στην Τουρκική μειονότητα Κύπρου συμπεριλαμβάνονται εκτός των Τούρκων και όλοι οι μουσουλμάνοι, λινοπάμπακοι και οι Ρομά . Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 78,33 χρόνια (75,91 χρόνια οι άνδρες και 80,86 οι γυναίκες).[3]

Θρησκεία Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων είναι ορθόδοξοι χριστιανοί, ενώ οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μουσουλμάνοι. Εκτός από αυτά τα δυο θρησκεύματα, υπάρχουν επίσης κάποιες άλλες μικρές κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική αποστολή στην Κύπρο.

Εκπαίδευση Η Κύπρος έχει ένα πολύ καλό σύστημα εκπαίδευσης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Όσον αφορά τη δημόσια εκπαίδευση, η στοιχειώδης εκπαίδευση αποπερατώνεται κυρίως στο Δημοτικό Σχολείο, η μέση στο Γυμνάσιο και Λύκειο, ενώ υπάρχουν και σχολές που ανήκουν στην ανώτερη (όπως το ΑΤΙ, το ΑΞΙΚ, το Δασικό Κολέγιο κ.λπ.) και ανώτατη εκπαίδευση (όπως το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου). Υπάρχει επίσης και μια πληθώρα ιδιωτικών σχολών που καλύπτουν όλο το φάσμα της εκπαίδευσης, ενώ λειτουργούν και αναγνωρισμένα ιδιωτικά

205

Κύπρος

206

πανεπιστήμια. Ένας μεγάλος αριθμός Κυπρίων φοιτητών πάει στο εξωτερικό για σπουδές, λόγω κυρίως του μικρού αριθμού θέσεων, των περιορισμένων επιλογών και σε μερικές περιπτώσεις για σκοπούς καλύτερης ποιότητας εκπαίδευσης. Οι δημοφιλέστεροι προορισμοί είναι η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, και διάφορες άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία. Το ακαδημαϊκό επίπεδο των Κυπρίων μαθητών έχει ενισχυθεί σε διάφορους τομείς λόγω κυρίως της δράσης διαφόρων επιστημόνων. Η κυριότερη δραστηριότητα είναι οι Μαθηματικοί Διαγωνισμοί που διοργανώνονται από την Κυπριακή Μαθηματική Εταιρεία. Αυτοί έχουν συντείνει στο να καλυτερεύσει το επίπεδο των Κυπρίων μαθητών στα Μαθηματικά.

Γεωγραφία Η Κύπρος είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου. Βρίσκεται Ανατολικά των ακτών της Κρήτης και της Ρόδου, Δυτικά των Συριακών ακτών, Νότια των ακτών της Τουρκίας και Βόρεια των ακτών της Αιγύπτου. Στα νοτιοδυτικά του νησιού δεσπόζει η οροσειρά Τρόοδος, ενώ στα βόρεια η οροσειρά του Πενταδάκτυλου ενώ ανάμεσά τους εκτίνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας την οποία διασχίζουν δυο ποταμοί ο Πεδιαίος κι ο Γιαλιάς. Χάρτης της Κύπρου.

Οικονομία Το κατά κεφαλήν εισόδημά της Κύπρου είναι 28.381 $. Υιοθέτησε ως νόμισμά της το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2008. Στη Κύπρο υπάρχουν περίπου 250 λατομεία από τα οποία εξορύσσεται γύψος, φαιόχωμα, αμμοχάλικο, χαβάρα, άργιλος, ασβεστολιθικά πετρώματα, χαλκοπυρίτης, σιδηροπυρίτης, χρωμίτης, αμίαντος, μπεντονίτης και χαλκός. Στη γεωργία η Μεσαορία παράγει σιτηρά, η Κυθρέα ελιές, η Μόρφου εσπεριδοειδή, η Καρπασία καπνό, τα Κοκκινοχώρια πατάτες, εσπεριδοειδή και λαχανικά. Τα Κοκκινοχώρια πήραν το όνομα τους από το έδαφος τους, που είναι κόκκινο. Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά. Το οδικό δίκτυο είναι αρκετά πυκνό και υπάρχουν, σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις, αεροδρόμια. Yπολογίζεται ότι η Κύπρος προσελκύει πάνω από 2,4 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.

Άμυνα Τον Δεκέμβριο του 2008 ανακοινώθηκε μείωση κατά ένα μήνα της θητείας των οπλιτών της Εθνικής Φρουράς.[7] Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέχει εδάφη στην Κύπρο υπό μορφή στρατιωτικών βάσεων. Με την συμφωνία εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, το Ηνωμένο Βασίλειο κατέχει στην Κύπρο τις ακόλουθες κυρίαρχες στρατιωτικές βάσεις: (1) τη βάση Δεκέλειας, (2) τη βάση Επισκοπής (ονομάζεται και βάση Ακρωτηρίου)και (γ) τη βάση Άγιος Νικόλαος Αμμοχώστου. Έχει επίσης διευκολύνσεις στο Τρόοδος (ραντάρ), στο αεροδρόμιο Λάρνακας και στον Ακάμα. Στις κυρίαρχες βρετανικές βάσεις ισχύουν οι νόμοι της Μεγάλης Βρετανίας και όχι οι νόμοι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για παράδειγμα, αν ένας διαπράξει ληστεία ή άλλο ποινικό αδίκημα σε κυρίαρχη βρετανική βάση, θα δικαστεί από βρετανικό δικαστήριο των βάσεων και όχι από δικαστήριο της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, η Μ. Βρετανία θα καταβάλλει

Κύπρος

207

ετήσιο ενοίκιο για τις βάσεις, αλλά από την τούρκικη εισβολή και μέχρι σήμερα ουδένα ενοίκιο έχει καταβάλει χρωστώντας έτσι εκατομμύρια Ευρώ στη Δημοκρατία της Κύπρου. Οι βάσεις χρησιμοποιούνται για τη Βρετανική στρατιωτική παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για κατασκοπευτικούς σκοπούς, ως τμήμα του παγκόσμιου συστήματος παρακολούθησης Echelon. [8]

Πολιτισμός Η Κύπρος έχει αναδείξει σπουδαίους καλλιτέχνες και συγγραφείς στην ιστορία της όπως ο Κώστας Μόντης, η Άννα Βίσση, ο Δημήτρης Θ. Γκότσης κι ο Μάριος Τόκας πολλοι εκ των οποίων έχουν κάνει καριέρα και στην Ελλάδα. Εκτός αυτού η αρχιτεκτονική των σπιτιών σε διάφορες πόλεις και χωριά είναι μοναδική. Τέλος στον αθλητισμό το πιο δημοφιλές άθλημα είναι το ποδόσφαιρο στο οποίο υπάρχουν κάποιες ιστορικές ομάδες όπως η ΑΕΛ, η Ανόρθωσις Αμμοχώστου , η Ομόνοια Λευκωσίας, ο ΑΠΟΕΛ, ο Απόλλων, ο Ολυμπιακός Λευκωσίας, η Νέα Σαλαμίνα, ο Εθνικός Αχνάς, η Δόξα, η Πάφος κ.α.

Διοικητική Διαίρεση Η Κύπρος διαιρείται σε έξι επαρχίες: • • • • • •

Λευκωσίας Αμμοχώστου Πάφου Λεμεσού Λάρνακας Κερύνειας

Πανεπιστήμια • Πανεπιστήμιο Κύπρου [10] • • • • • •

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου [11] Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου [12] Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου [13] Πανεπιστήμιο Λευκωσίας [14] Πανεπιστήμιο Frederick [15] Neapolis University Paphos [16]

Δείτε επίσης • • • • • •

Κυπριακό πρόβλημα Ένωσις Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ' Κατάλογος πόλεων της Κύπρου Κατάλογος επαρχιών της Κύπρου Σημαία ευκαιρίας

Οι επαρχίες της Κύπρου

Κύπρος

208

Διεθνείς σχέσεις Συμμετοχή σε Διεθνείς Οργανισμούς Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος των: Australia Group,CN, CE, CFSP, EBRD, EIB, ΕΕ, FAO, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICCt, ITUC, IDA, IFAD, IFC, IHO,ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ITU, MIGA, Κίνημα Αδεσμεύτων, NSG, OPCW, OSCE, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTO.[9] [10]

Διπλωματικές σχέσεις Στην Κύπρο υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. •

Αυστραλία •

Ελλάδα

•

Κατάρ

•

Αυστρία

•

Ουγγαρία

•

Ρουμανία

•

Βέλγιο

•

Ινδία

•

Ρωσία

•

Βουλγαρία •

Ιράν

•

Σερβία

•

Κίνα

Ιρλανδία

•

Σλοβακία

•

Κούβα

•

Ισραήλ

•

Ισπανία

•

Τσεχία

•

Ιταλία

•

Σουηδία

•

Ελβετία

•

•

Δανία

•

Αίγυπτος

•

Συρία

•

Φινλανδία •

Λιβύη

•

Ουκρανία

•

Γαλλία

•

Ολλανδία

•

Ηνωμένο Βασίλειο

•

Γεωργία

•

Πολωνία

•

ΗΠΑ

•

Γερμανία

•

Πορτογαλία •

• •

Βατικανό Λίβανος

Βενεζουέλα

Εξωτερικές Συνδέσεις Κυπριακή Κυβέρνηση [19] - Επίσημη ιστοσελίδα της Κυπριακής κυβέρνησης. Βουλή των Αντιπροσώπων [20] - Επίσημη ιστοσελίδα της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών [21] Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου [22] Παρουσίαση για την Κύπρο [23] - Επίσημη παρουσίαση με πολυμέσα για την Κύπρο που καλύπτει μεγάλο φάσμα θεμάτων. Η παρουσίαση και το συναφές υλικό μπορούν επίσης να αναρτηθούν και να χρησιμοποιηθούν ανεξάρτητα από τον ιστοχώρο. • Μουσεία στην Κύπρο [24] • Κυπριακό Εμπορικό Κέντρο Ύπατης Αρμοστείας Λονδίνου [25] • Βουλευτικές Εκλογές 2006 [26] • • • • •

Κύπρος

Παραπομπές [1] Total population - At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1). Eurostat (ανακτήθηκε 06-04-2009 ) [2] Έκθεση Οκτωβρίου 2009 [[ΔΝΤ (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2004& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=423& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=58& pr. y=8)]], [3] [4] [5] [6]

ανακτήθηκε 18-10-2009. CIA World Factbook (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cy.html) Fisher, Fred H. Cyprus: Our New Colony And What We Know About It. London: George Routledge and Sons 1878, pp. 13-14. Les îles des Princes, banlieue maritime d'Istanboul: guide touristique - Page 136 by Ernest Mamboury Κύπρος: Αποκαλύψεις για το ρόλο της ΕΟΚΑ Β’ στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου (http://www.greeknewsonline.

com/ modules. php?name=News& file=article& sid=8953) [7] εφημερίδα Καθημερινή (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_politics_100005_18/ 12/ 2008_296485), 18 Δεκεμβρίου 2008. [8] Σαββίδη Αντρέα, "Γενικές Γνώσεις", Τόμος 1, Κεφ. 23, σελ. 21 [9] CIA - The World Factbook - Cyprus (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ cy. html). Cia.gov

(2008-12-18) (ανακτήθηκε 2009-01-06 ) [10] European Commission - Enlargement: Archives Country Profiles (http:/ / ec. europa. eu/ enlargement/ archives/ enlargement_process/ past_enlargements/ eu10/ cyprus_en. htm). Ec.europa.eu (ανακτήθηκε 2009-01-06 )

Πηγές • Ένα αρκετά μεγάλο μέρος των παραπάνω πληροφοριών έχει μεταφραστεί από το World Factbook της CIA του 2000 και 2003 • Σαββίδη Αντρέα, "Γενικές Γνώσεις", Τόμος ΙΙ, Κεφ. 3, "Γεωγραφία της Κύπρου", Αναθεωρημένη Έκδοση 12.12.2008

209

210

Λεττονία Λεττονία Συντεταγμένες: 56°52′08″N 24°50′28″E56.8689, 24.8411 [1]

Σημαία της Λεττονίας Εθνόσημο της Λεττονίας Εθνικό σύνθημα: Tēvzemei un Brīvībai Εθνικός ύμνος: Dievs, svētī Latviju!

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Ρίγα 727.578 56°58′00″N 24°07′60″E56.9667, 24.1333 [2]

Επίσημες γλώσσες

Λεττονικά

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος Βάλντις Ζάτλερς Πρωθυπουργός Βάλντις Ντομπρόβσκις Ανεξαρτησία Κηρύχθηκε Αναγνωρίσθηκε Ανεστάλη Ανακηρύχθηκε Ολοκληρώθηκε Ισχύον Σύνταγμα

Από Γερμανία, Ρωσία 18 Νοεμβρίου 1918 26 Ιανουαρίου 1921 5 Αυγούστου 1940 4 Μαΐου 1990 6 Σεπτεμβρίου 1991 15 Φεβρουαρίου 1922, αποκαταστάθηκε στις 21 Αυγούστου 1991[1]

Λεττονία

211 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

64.589 km2 (123η) 1,5 1.382 χμ. 498 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα

2.231.503 (140η) 2.375.000 35 κατ./km² (170η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

32,346 δισ. $[2] (100η) 14.304 $[2] (55η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

24,198 δισ. $[2] (90η) 10.701 $[2] (51η)

ΔΑΑ (2007)

0,866 (48η) – υψηλός

Νόμισμα

Λατς (LVL)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.lv και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+371

Η Δημοκρατία της Λεττονίας, ή Λετονίας (Latvijas Republika), είναι μια χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης και μία από τις 3 βαλτικές χώρες που μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο προσαρτήθηκε στη τότε ΕΣΣΔ με την ονομασία Λεττονία. Συνορεύει με τη Λιθουανία, την Εσθονία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία. Είναι μία μικρή χώρα, με έκταση 64.589 τ.χλμ. και πληθυσμό 2.231.503 κατοίκους[3] με βάση εκτιμήσεις του 2009. Πρωτεύουσα της Λεττονίας είναι η Ρίγα (826.500 κάτοικοι). Μόλις το 60% του πληθυσμού είναι Λεττονοί, ενώ σχεδόν το 30% είναι Ρώσοι. Επίσημη γλώσσα είναι η λεττονική, η οποία ανήκει στην ομάδα βαλτικών γλωσσών. Επίσημο νόμισμα είναι το Λατς. Η Λεττονία απέκτησε την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του 1991. Την 1η Μαΐου 2004 η χώρα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόεδρος της χώρας είναι ο Βάλντις Ζάτλερς. Ο στρατός της χώρας, από την 1η Ιανουαρίου 2007, είναι πλήρως επαγγελματικός. Οι τελευταίοι μη-επαγγελματίες στρατιώτες απολύθηκαν στις 23 Νοεμβρίου 2006.

Λεττονία

212

Διοικητική διαίρεση Η Λεττονία διαιρείται σε 26 νομούς (apriņķis, πληθυντικός- apriņķi) (πιο συχνά - rajons (rajoni)) και 7 πόλεις (lielpilsētas; ενικός - lielpilsēta), οι οποίες φαίνονται με αστερίσκο: 1

Aizkraukle

12

Jelgava*

23

Rēzekne

2

Alūksne

13

Jūrmala*

24

Rēzekne*

3

Balvi

14

Krāslava

25

Rīga

4

Bauska

15

Kuldīga

26

Rīga*

5

Cēsis

16

Liepāja

27

Saldus

6

Daugavpils

17

Liepāja*

28

Talsi

7

Daugavpils*

18

Limbaži

29

Tukums

8

Dobele

19

Ludza

30

Valka

9

Gulbene

20

Madona

31

Valmiera

10

Jēkabpils

21

Ogre

32

Ventspils

11

Jelgava

22

Preiļi

33

Ventspils*

Πολιτικά Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Προεδρικές εκλογές 2007 Πρόεδρος, 31 Μαΐου 2007 Ο Βάλντις Ζάτλερς εξελέγη Πρόεδρος, από το Κοινοβούλιο. Υποψήφιος

Υπέρ

Κατά

Βάλντις Ζάτλερς 58

40

Άιβαρς Έντζινς

59

39

Βουλευτικές εκλογές 2010 Ο κεντροδεξιός συνασπισμός του Βάλντις Ντομπρόβσκις κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές που διενεργήθηκαν στις 2 Οκτωβρίου 2010, εξασφαλίζοντας το 57% των ψήφων και τις 63 επί συνόλου 100 εδρών στο Κοινοβούλιο, παρά την πολιτική λιτότητας[4] . Η συμμετοχή ήταν σε ποσοστό 62%.[5]

Λεττονία

Κόμματα και συνασπισμοί

213

Ψήφοι

Ενότητα (Vienotība)

%

Έδρες Μεταβολή

31,22%

33

+15

26,04%

29

+12

19,68%

22

+4

74.028

7,67%

8

±0

73.877

7,65%

8

–25

13.845

1,43%

0

–6

Made in Latvia (Ražots Latvijā)

9.381

0,97%

0

±0

Τελευταίο Κόμμα (Pēdējā partija)

8.458

0,88%

0

±0

Για μια Προεδρική Δημοκρατία (Par prezidentālu republiku)

7.101

0,74%

0

±0

Υπευθυνότητα = Σοσιαλδημοκρατικός Συνασπισμός Πολιτικών Κομμάτων (ATBILDĪBA – sociāldemokrātiska politisko partiju apvienība)

6.139

0,64%

0

±0

Έλεγχος του Λαού (Tautas kontrole)

4.002

0,41%

0

±0

Ένωση Χριστιανοδημοκρατών (Kristīgi demokrātiskā savienība)

3.487

0,36%

0

±0

Daugava – Για την Λετονία (Daugava – Latvijai)

1.661

0,17%

0

±0

944.825 97,86%

100

—

• • •

Κόμμα Νέα Εποχή Ένωση Πολιτών Κοινωνία για Άλλες Πολιτικές.

301.424

Κέντρο Αρμονίας (Saskaņas centrs) •

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα "Αρμονία"

251.397

Σοσιαλιστικό Κόμμα της Λετονίας •

Κόμμα Πόλης Νταουγκαβπίλς

Ένωση Πρασίνων και Αγροτών (Zaļo un Zemnieku savienība) • •

Λετονική Αγροτική Ένωση (Latvijas Zemnieku savienība) Κόμμα Πρασίνων της Λετονίας (Latvijas Zaļā partija)

Εθνική Συμμαχία • •

Για την Πατρίδα και την Ελευθερία/LNNK (Tēvzemei un Brīvībai/LNNK) Όλα για την Λετονία! (Visu Latvijai!)

Για μια Καλή Λετονία (Par Labu Latviju!) • •

190.025

Λαϊκό Κόμμα Κόμμα Πρώτα η Λετονία/Λετονικός Δρόμος

Για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Ενωτική Λετονία (Par cilvēka tiesībām vienotā Latvijā)

Σύνολο

Βουλευτικές εκλογές 2006 Στις βουλευτικές εκλογές του 2006 πήραν μέρος 19 πολιτικά κόμματα. Κέρδισε ο κυβερνών συνασπισμός του Πρωθυπουργού Άιγκαρς Καλβίτις. Βουλή (Saeima), 7 Οκτωβρίου 2006

Λεττονία

Κόμματα και συνασπισμοί

214

Ψήφοι

%

Έδρες Μεταβολή

Κόμμα του Λαού (Tautas partija)

177, 19.56 481

23

+3

Ένωση των Πρασίνων και των Αγροτών (Zaļo un Zemnieku savienība)

151, 16.71 595

18

+6

Νέα Εποχή (Jaunais Laiks)

148, 16.38 602

18

-8

Αρμονία του Κέντρου (Saskaņas centrs)

130, 14.42 887

17

+17

• •

• •

Λετονική Ένωση Αγροτών (Latvijas Zemnieku savienība) Κόμμα των Οικολόγων της Λετονίας (Latvijas Zaļā partija)

Εθνικό Κόμμα Αρμονίας (Tautas saskaņas partija) Λετονικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (Latvijas Sociālistiskā partija)

Συνασπισμός του Κόμματος "Πρώτα η Λετονία" (Latvijas Pirmā partija) και Λετονικός Δρόμος (Latvijas Ceļš)

77, 869

8.58

10

+/-0

Για την Πατρίδα και την Ελευθερία (Tēvzemei un Brīvībai/LNNK)

62, 989

6.94

8

+1

Για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ενωμένη Λετονία (Par cilvēka tiesībām vienotā Latvijā)

54, 684

6.03

6

-19

Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα Λετονίας (Latvijas Sociāldemokrātiskā strādnieku partija)

31, 728

3.5

0

Μητέρα Γη (Dzimtene)

18, 860

2.08

0

Όλοι για τη Λετονία! (Visu Latvijai!)

13, 469

1.48

0

Νέοι Δημοκράτες (Jaunie Demokrāti)

11, 505

1.27

0

Σύνολο

901,173 100.0

100

Δημοψηφίσματα 2008 Συνταγματικό δημοψήφισμα, Αύγουστος 2008 Στις 2 Αυγούστου του 2008 διεξήχθη δημοψήφισμα για την τροποποίηση του Συντάγματος, ώστε το Κοινοβούλιο να μπορεί να διαλυθεί και με την ψήφο του λαού[6] . Το 96% των ψηφισάντων ενέκριναν την πρόταση έναντι 3,5% που την καταψήφισαν, ωστόσο το δημοψήφισμα ακυρώθηκε εξαιτίας της πολύ χαμηλής (κάτω από 50%) συμμετοχής.

Δημοψήφισμα για αύξηση συντάξεων, Αύγουστος 2008 Στις 23 Αυγούστου του 2008 διεξήχθη δημοψήφισμα για την αύξηση των συντάξεων.[7] Αυτό ακυρώθηκε, εξαιτίας χαμηλής προσέλευσης, καθώς δε συμπληρώθηκε ο απαιτούμενος αριθμός των 453.730 ψηφοδελτίων.[8] Εάν το δημοψήφισμα ήταν υπέρ της πρότασης, η κυβέρνηση θα αύξανε τις συντάξεις από 50 Λάτι σε τουλάχιστον 135 λάτι. Το δημοψήφισμα είχε την υποστήριξη της οργάνωσης Κοινωνία για Διαφορετική Πολιτική, η οποία φιλοδοξεί να γίνει πολιτικό κόμμα.

Λεττονία

215

Δημογραφία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού είναι, με βάση εκτιμήσεις του 2009, τα 72,15 χρόνια. Οι γυναίκες ζουν 77,59 χρόνια και οι άνδρες ζουν 66,98 χρόνια[3] .

Οικονομία Τον Ιανουάριο του 2009 στη Ρίγα πραγματοποιήθηκαν ταραχές αναφορικά με την οικονομική κρίση και τη λήψη μέτρων λιτότητας από την κυβέρνηση. Οι διαδηλωτές ζήτησαν τη διάλυση του Κοινοβουλίου, ενώ ο πρόεδρος Βάλντις Ζάτλερς προειδοποίησε για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, αν αποτύχει η Βουλή να ικανοποιήσει τα αιτήματα των πολιτών. [9] H κυβέρνηση μεταξύ άλλων προέβη σε περικοπές μισθών, με σκοπό να λάβει χρηματοδότηση ύψους 7,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την ΕΕ. Για τον ίδιο λόγο προχώρησε στην απόσυρση των λιγοστών στρατιωτών της (17) από το Κοσσυφοπέδιο, τον Αύγουστο του 2009.[10]

Μεταφορές Λειτουργεί σιδηροδρομικό δίκτυο, με ένα μικρό μέρος των αμαξοστοιχιών να είναι ηλεκτροκίνητες. Οι αεροπορικές συγκοινωνίες εξυπηρετούνται από δύο μεγάλα διεθνή αεροδρόμια, ένα στη Ρίγα και ένα στη Γιέλγκοβα, καθώς επίσης και από μία ιδιωτική εταιρεία. Σήμερα λειτουργούν συνολικά γύρω στα 50 αεροδρόμια. Τρία μεγάλα λιμάνια αποτελούν χώρο εξαγωγής για το ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο διοχετεύεται εκεί με αγωγούς[11] . Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Το Διεθνές αεροδρόμιο στη Ρίγα.

Παραπομπές [1] Έχει αναθεωρηθεί πολλές φορές. [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=941& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ lg. html) [4] Καθημερινή (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_world_1_05/ 10/ 2010_417494), Επανεκλογή Ντομπρόβσκις στη

Λεττονία με συνταγή ΔΝΤ, 5-10-2010. [5] http:/ / latvianhistory. wordpress. com/ 2010/ 10/ 03/ election-turnout-2010/ [6] Λετονία: Άκυρο το δημοψήφισμα για αλλαγή του συντάγματος, Ναυτεμπορική, 3 Αυγούστου 2008 [7] Business finance news - currency market news - online UK currency markets - financial news - Interactive Investor (http:/ / www. iii. co. uk/ news/ ?type=afxnews& articleid=6817152& subject=general& action=article) [8] Latvian populist referendum on pensions fails to gain quorum : Europe World (http:/ / www. earthtimes. org/ articles/ show/ 227677,latvian-populist-referendum-on-pensions-fails-to-gain-quorum. html) [9] Έθνος (http:/ / www. ethnos. gr/ article. asp?catid=11381& subid=2& tag=8400& pubid=2202783), Έκρηξη οργής για την κρίση, 15

Ιανουαρίου 2009. [10] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_18/ 08/ 2009_292886), Αποχώρηση των Λετονών

στρατιωτών από το Κόσοβο, 18 Αυγούστου 2009. [11] Συλλογικό έργο, Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, εκδ, ΔΟΜΗ, 2007, τ. 2, σελ. 506.

gag:Latviya koi:Латвия mrj:Латвия

216

Λευκορωσία Λευκορωσία Συντεταγμένες: 53°31′00″N 28°46′00″E53.5167, 28.7667 [1]

Σημαία της Λευκορωσίας Εθνόσημο της Λευκορωσίας Εθνικός ύμνος: Мы, беларусы Εμείς, οι Λευκορώσοι

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Μινσκ 53°54′N 27°33′E53.9, 27.55 [2]

Επίσημες γλώσσες

Λευκορωσικά, Ρωσικά

Πολίτευμα

Προεδρική δημοκρατία Πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο Πρωθυπουργός Σεργκέι Σιντόρσκι

Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίσθηκε Ισχύον Σύνταγμα

από την ΕΣΣΔ 27 Ιουλίου 1990 25 Δεκεμβρίου 1991 15 Μαρτίου 1994α

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

207.600 km2 (85η) Αμελητέο 3.306 χμ.

Λευκορωσία

217

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 1999 • Πυκνότητα

9.648.533[1] (84η) 10.045.200 46,48 κατ./km² (157η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

119,554 δισ. $[2] (59η) 12.486 $[2] (65η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

49,043 δισ. $[2] (71η) 5.122 $[2] (80η)

ΔΑΑ (2007)

0,826 (68η) – υψηλός

Νόμισμα

Λευκορωσικό ρούβλι (BYR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.by

Κωδικός κλήσης

+375

α

Αναθεωρήθηκε με εθνικό δημοψήφισμα στις 24 Νοεμβρίου 1996 και τέθηκε σε ισχύ στις 27 Νοεμβρίου 1996. Αναθεωρήθηκε ξανά στις 17 Οκτωβρίου 2004 καταργώντας τα όρια για την προεδρική θητεία. Η Λευκορωσία (Λευκορωσικά: Белару́сь, Ρωσικά: Белару́сь, πρώην Белору́ссия) είναι χώρα της Ανατολικής Ευρώπης με πρωτεύουσα το Μινσκ. Συνορεύει με τη Πολωνία στα δυτικά, τη Λιθουανία στα βορειοδυτικά, τη Λετονία στο βορρά, τη Ρωσία στα ανατολικά και την Ουκρανία στα νότια. Επίσημα ονομάζεται Δημοκρατία της Λευκορωσίας (Рэспу́бліка Белару́сь, Ρεσπούμπλικα Μπιελαρούς).

Ιστορία Οι Σλαβικοί πληθυσμοί της Λευκορωσίας εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ανάμεσα στον 6ο και τον 8ο αιώνα μ.Χ.. Οι πρώτοι αυτοί πληθυσμοί ήρθαν σε επαφή με τους Βαράγγους και οργανώθηκαν από τους Ρως στο πριγκιπάτο του Πόλατσκ. Τον 13ο αιώνα το κράτος των Ρως δέχτηκε εισβολή των Μογγόλων. Τα εδάφη της σημερινής Λευκορωσίας αποτέλεσαν τον πυρήνα του νεοϊδρυθέντος Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Η πόλη Ναβάχραντακ, στη δυτική Λευκορωσία, ήταν η πρωτεύουσα αυτού του κράτους. Η επικράτεια του Μεγάλου Δουκάτου επεκτάθηκε μέχρι το 15ο αιώνα σε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης, από τη Βαλτική στη Μαύρη Θάλασσα. Το 1569 το κράτος αυτό ενώθηκε με την Πολωνία και αποτέλεσαν μαζί την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, μέχρι το 1791 που καταργήθηκαν οι διοικητικές υποδιαιρέσεις και η ένωση ονομάστηκε πλέον Βασίλειο της Πολωνίας. Ωστόσο, το βασίλειο της Πολωνίας δεν κράτησε πολύ, αφού το 1795 τα εδάφη του μοιράστηκαν ανάμεσα στην Ρωσία, την Αυστρουγγαρία και την Πρωσία. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση το 1917 και το τέλος της Γερμανικής κατοχής κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Λευκορωσία κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 25 Μαρτίου του 1918. Η Εθνική Δημοκρατία της Λευκορωσίας που ιδρύθηκε είχε μικρή διάρκεια. Η ημερομηνία αυτή δεν θεωρείται σήμερα η επίσημη ημερομηνία ανεξαρτησίας της χώρας αν και από πολλούς γιορτάζεται ως τέτοια. Το 1919 ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα Λευκορωσίας, παράλληλα με την ίδρυση της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, που το 1922 αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η χώρα βρέθηκε υπό Γερμανική κατοχή το διάστημα 1941 – 1944. Το 1986 συνέβη στη γειτονική Ουκρανία το Ατύχημα του Τσερνομπίλ, οι οικολογικές συνέπειες του οποίου ακόμα βασανίζουν τη Λευκορωσία, καθώς το ένα πέμπτο της έκτασής της δέχτηκε ραδιενεργά κατάλοιπα από την έκρηξη στο Τσερνομπίλ.

Λευκορωσία Η Λευκορωσία κήρυξε ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση στις 3 Ιουλίου του 1990. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1991 οι ηγέτες της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας συναντήθηκαν στη Λευκορωσία και υπέγραψαν επίσημη δήλωση με την οποία η ΕΣΣΔ διαλύθηκε και αντικαταστάθηκε από την Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών.

Γεωγραφία Η Λευκορωσία είναι σχετικά επίπεδη χώρα, χωρίς μεγάλα βουνά. Το ψηλότερο σημείο της είναι ο λόφος Τζιαρζίνσκαγια με υψόμετρο 345 μέτρα και το χαμηλότερο βρίσκεται στον ποταμό Νεμάν με 90 μέτρα. Η χώρα διασχίζεται από τρία σημαντικά ποτάμια: το Νεμάν, το Πριπιάτ και το Δνείπερο.Ακόμα η Λευκορωσία έχει 11.000 λίμνες. Οι φυσικοί πόροι της είναι τα δάση της, μικρές ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου, γρανίτης, πηλός, κιμωλία κ.ά.

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα της Λευκορωσίας είναι Προεδρική δημοκρατία. Η εξουσία ασκείται από τον πρόεδρο της χώρας και από το κοινοβούλιο. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1994, που τροποποιήθηκε το 1996, η νομοθετική εξουσία της Λευκορωσίας αποτελείται από δύο σώματα. Τη Βουλή των Αντιπροσώπων (110 μέλη) και το Συμβούλιο της Δημοκρατίας (64 έδρες). Μετά την ανεξαρτησία της το 1991, η Λευκορωσία αγωνίζεται να ανακαλύψει την ταυτότητά της. Το πρώτο Σύνταγμα μετά την διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. υιοθετήθηκε τον Μάρτιο του 1994 με δημοψήφισμα. Στα μέσα τού '94 ο Αλεξάντρ Λουκασένκο (ο οποίος ηγείτο της κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της διαφθοράς) εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Λευκορωσίας. Από τις πρώτες μέρες της εκλογής του, ο Λουκασένκο κατέστησε σαφή τη δέσμευσή του για πολιτική και οικονομική προσέγγιση με τη Ρωσία. Το 1996, έγιναν αποδεκτές με δημοψήφισμα οι προτεινόμενες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις από τον Λουκασένκο, για ενίσχυση των εξουσιών του, ως αντιστάθμισμα στη βαλλόμενη από τη δύση (Ε.Ε., Η.Π.Α.) πολιτική του. Οι βουλευτές που τον στήριξαν ψήφισαν την αντικατάσταση του Ανωτάτου Συμβουλίου με νέα Βουλή Αντιπροσώπων, η οποία δεν έχει αναγνωρισθεί από διεθνείς οργανισμούς όπως ο OSCE. Τον Σεπτέμβριο του 2001, ο Λουκασένκο επανεξελέγη πρόεδρος με 75,6%.[3]

Βουλευτικές εκλογές 2008 Οι βουλευτικές εκλογές στη χώρα διεξήχθησαν στις 28 Σεπτεμβρίου του 2008 για την πλήρωση 110 εδρών στην Κάτω Βουλή. Οι εκλογές αυτές θεωρήθηκαν από αναλυτές ως δοκιμασία της πολιτικής βούλησης του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο να επιχειρήσει νέα προσέγγιση με τις χώρες της Δύσης[4] . Έλαβαν μέρος 263 υποψήφιοι, μεταξύ των οποίων και 70 από το συνασπισμό της αντιπολίτευσης.Στις εκλογές δεν εξελέγη κανείς υποψήφιος από την Αντιπολίτευση, όπως προέκυψε από την καταμέτρηση των 99 από τις 110 εκλογικές περιφέρειες[5] . Η συμμετοχή ήταν της τάξης του 75,3%.

218

Λευκορωσία

Οικονομία Στατιστικά στοιχεία • • • • • • •

Α.Ε.Π.: 49,72 δις δολάρια (70η στον κόσμο) (εκτ. 2009) Ρυθμός αύξησης Α.Ε.Π.: -4,327% (εκτ. 2009) Κατά κεφαλή Α.Ε.Π.: 5.193 δολάρια (εκτ. 2009) Συνεισφορά στο Α.Ε.Π.: γεωργία: 11.1%, βιομηχανία: 36.4% , υπηρεσίες: 52.5% Πληθωρισμός: 12,639% (εκτ. 2009) Εργατική δύναμη: 4.800.000 Ανεργία: επίσημη τιμή: 2,1% (υπάρχει ακόμα μεγάλος αριθμός υποαπασχολούμενων)

Βιομηχανία Η Λευκορωσία είναι μια πολύ αναπτυγμένη βιομηχανικά χώρα, ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Σήμερα είναι ακόμη παραγωγική και αξιόπιστη, αν και τεχνολογικά παρωχημένη. Η πιο γνωστή είναι η βιομηχανία οχημάτων και βαρέων μηχανημάτων Belarus (γνωστά τα ομώνυμα τρακτέρ). Ακόμα και σήμερα, πολλά εξαρτήματα της αεροπορίας και της διαστημικής υπηρεσίας της Ρωσίας εξακολουθούν και κατασκευάζονται εδώ. Σημειωτέο είναι επίσης ότι και το σημερινό πολιτικό καθεστώς δίνει αρκετό βάρος στην τεχνική μόρφωση, έτσι ώστε όλοι σχεδόν οι Λευκορώσοι εργαζόμενοι να έχουν πτυχία σε κάποιο τεχνικό τομέα. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η βιομηχανία πρωτογενούς παραγωγής γουναρικών, με αξιοσημείωτες εξαγωγές σε Ελλάδα και Ιταλία.

Δημογραφία Στατιστικά στοιχεία • • • • •

Πληθυσμός: 9.648.533 (2009) Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: -0,378% (εκτ. 2009) Βρεφική θνησιμότητα: 0,643% Προσδόκιμο ζωής: 70,63 (Άντρες: 64,95, Γυναίκες: 76,67) (εκτ. 2009) Θρησκείες: Ορθόδοξοι: 65-70%, Καθολικοί: 15%, άλλο: 20% (εκτ. 2003). Οι εκτιμήσεις αυτές ίσως είναι παραπλανητικές, αφού σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι αβάφτιστοι, σαν συνέπεια της σοβιετικής περιόδου, και παρόλα αυτά αυτοτοποθετούνται σε κάποιο δόγμα με κριτήρια πολιτιστικά και ιστορικά. Ιστορικά, οι Λευκορώσοι έχουν ασπαστεί διάφορες θρησκείες. Για παράδειγμα στα τέλη του 18ου αιώνα το 70% ήταν Ουνίτες, το 15% Καθολικοί, το 7% Εβραίοι και το 6% Ορθόδοξοι. • Αναλφαβητισμός: 0.4%

219

Λευκορωσία

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός Η Λευκορωσία έχει αξιόλογη λαϊκή μουσική παράδοση. Ο γνωστότερος ίσως Λευκορώσος καλλιτέχνης είναι ο ζωγράφος Μαρκ Σαγκάλ.

Διοικητική διαίρεση Η Λευκορωσία διαιρείται σε 6 Βόμπλαστς (вобласць), λέξη που μεταφράζεται σε "περιφέρεια". Η διαίρεση αυτή χρονολογείται ήδη από την Σοβιετική περίοδο. Η πρωτεύουσα και οι 6 περιφέρειες της Λευκορωσίας: 1. Μινσκ (Мінск) 2. Περιφέρεια του Μπρεστ (Брэсцкая вобласць) 3. Περιφέρεια του Γόμελ (Гомельская вобласць) 4. Περιφέρεια του Γρόδνα (Гродненская вобласць) 5. Περιφέρεια του Μαγιλιόβ (Магілёўская вобласць) 6. Περιφέρεια του Μινσκ (Мінская вобласць) 7. Περιφέρεια του Βιτσέμπσκ (Віцебская вобласць)

Σχετικά θέματα • Μπελάβια (Белавиа) - Λευκορωσικές αερογραμμές

Εξωτερικές συνδέσεις • • • • • • •

Επίσημη ιστοσελίδα του προέδρου [8] Κυβέρνηση της χώρας [9] (στα Ρώσικα) http://www.belarus-misc.org/ http://www.belarusguide.com/ http://www.belarusinside.org/ http://www.about-belarus.info/ http://www.hbo.com/docs/programs/chernobylheart/

220

Λευκορωσία

Παραπομπές [1] Λευκορωσία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ bo. html) CIA World Factbook [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=913& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] "Πλανήτης Γη" 2000 Dorlinng Kindersley Limited, London, 2001 Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ISBN:960-8162-20-3. [4] ΕΡΤ, Κάλπες στη Λευκορωσία, 28 Σεπτεμβρίου 2008. [5] Ναυτεμπορική, Λευκορωσία: Κανένας υποψήφιος της αντιπολίτευσης δεν εξελέγη στην Κάτω Βουλή της Λευκορωσίας κατά τις χθεσινές βουλευτικές εκλογές, 29 Σεπτεμβρίου 2008.

gag:Biyaz Rusiya koi:Беларусь

221

222

Λιθουανία Λιθουανία Συντεταγμένες: 55°34′60″N 24°07′00″E55.5833, 24.1167 [1]

Σημαία της Λιθουανίας Εθνόσημο της Λιθουανίας Εθνικό σύνθημα: Vienybė težydi Ας ανθίσει η ενότητα Εθνικός ύμνος: Tautiška giesmė

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Βίλνιους 542.809 54°41′N 25°19′E54.683, 25.317 [2]

Επίσημες γλώσσες

Λιθουανική

Πολίτευμα

Ημιπροεδρική Δημοκρατία

Πρόεδρος Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε Πρωθυπουργός Άντριους Κουμπίλιους Ανεξαρτησία από την Σοβιετική Ένωση Ισχύον Σύνταγμα

11 Μαρτίου 1990 25 Οκτωβρίου 1992 (αναθεωρήθηκε τελευταία φορά στις 13 Ιουλίου 2004)

Λιθουανία

223

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

65.200 km2 (122η) 1,35% 1.574 χμ. 90 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009[1] • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

3.350.385 (130η) 3.555.179[2] 51,3 κατ./km² (151η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

52,749 δισ. $[3] (86η) 15.803 $[3] (51η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

35,964 δισ. $[3] (80η) 10.775 $[3] (50η)

ΔΑΑ (2007)

0,870 (46η) – υψηλός

Νόμισμα

Λίτας (LT)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.lt και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+370

Η Δημοκρατία της Λιθουανίας (Lietuvos Respublika - Lietuva) είναι μια χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης και μία από τις 3 Βαλτικές Δημοκρατίες. Συνορεύει με την Πολωνία, τη Λευκορωσία, τη Λετονία και τη Ρωσία (συγκεκριμένα με την περιοχή Καλίνινγκραντ, η οποία ανήκει στη Ρωσία). Είναι μία μικρή χώρα, με έκταση 65.200 τ.χλμ. και πληθυσμό 3.555.179 κατοίκους[2] . Πρωτεύουσα της Λιθουανίας είναι το Βίλνιους (574.000 κάτοικοι), ενώ άλλες μεγάλες πόλεις είναι το Κάουνας και η Κλαϊπέντα, η οποία είναι και σημαντικό λιμάνι. Περισσότερο απο 80% του πληθυσμού είναι Λιθουανοί και επίσημη γλώσσα είναι η λιθουανική, η οποία ανήκει στην ομάδα βαλτικών γλωσσών. Η Λιθουανία υπήρξε η πρώτη Σοβιετική Δημοκρατία που διακήρυξε την ανεξαρτησία της, το Μάρτιο του 1990. Το λίτας αντικατέστησε το ρούβλι ως επίσημο νόμισμα το Μάρτιο του 1993 και την 1η Μαΐου 2004 η Λιθουανία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορία Τον 14ο αιώνα η Λιθουανία ήταν η μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη. Παράλληλα οι Λιθουανοί ήταν ειδωλολάτρες και εκχριστιανίστηκαν μόλις το 1386. Το 1410, στην Μάχη του Γκρούνβαλντ, οι Λιθουανοί μαζί με τους Πολωνούς συνέτριψαν τους Τεύτονες Ιππότες. Ενωμένες πλέον, η Λιθουανία και Πολωνία, αποτελούσαν το ισχυρότερο κράτος στην Ευρώπη. Το 1569 ιδρύθηκε η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, γνωστή και ως Rzeczpospolita. To 1795 όμως η Λιθουανία βρέθηκε υπό ρωσική κυριαρχία. Το 1905 οι Λιθουανοί απέκτησαν το δικαίωμα να διδάσκεται η γλώσσα τους. Το 1915 οι Γερμανοί κατέκτησαν τη χώρα, αλλά 3 χρόνια αργότερα απελευθερώθηκε και ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία. Στις 9 Οκτωβρίου 1920 οι Πολωνοί κατέκτησαν το Βίλνιους. Πρωτεύουσα τότε έγινε η Κάουνας. Στις 17 Δεκεμβρίου 1926 επιβλήθηκε αυταρχικό καθεστώς μετά το πραξικόπημα του Αουγκουστίνας Βολντεμάρας. Όμως το 1929 ανατράπηκε από τον Αντάνας Σμετόνας. Στις 23 Αυγούστου 1939 δέν συμπεριελήφθηκε στο Σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ. Καταλήφθηκε από τους Σοβιετικούς τον Ιούνιο 1940 και ενσωματώθηκε στην Σοβιετική Ένωση δύο μήνες αργότερα. Οι Γερμανοί την κατείχαν από το 1941 και για 3 χρόνια, οπότε ξανακαταλήφθηκε από την Σοβιετική Ένωση και έγινε ξανά σοσιαλιστική δημοκρατία. Η Λιθουανία ήταν σοβιετική δημοκρατία από το

Λιθουανία

224

1944 έως την ανεξαρτησία της στις 11 Μαρτίου 1990. Στις 4 Φεβρουαρίου 1991 η Ισλανδία ήταν η πρώτη χώρα η οποία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Λιθουανίας. Η Λιθουανία έγινε μέλος του Ο.Η.Ε. στις 17 Σεπτεμβρίου 1991. Το λίτας αντικατέστησε το ρούβλι ως επίσημο νόμισμα το 1993. Έγινε μέλος του NATO στις 29 Μαρτίου 2004 και την 1η Μαΐου 2004 εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις 16 Ιανουαρίου του 2009 έγιναν έντονες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη Βίλνιους, σε διαμαρτυρία για την οικονομική κρίση, Οι διαδηλωτές επεχείρησαν να καταλάβουν το Κοινοβούλιο.[4] .

Οικονομία Η οικονομία της χώρας βασίζεται κυρίως στη γεωργία. Επίσης αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Υπάρχουν μεταλλοτεχνίες και ελαφρές βιομηχανικές μονάδες. Το νόμισμα της χώρας από το 1993 είναι το λίτας.

Διακυβέρνηση Πρόεδρος της χώρας είναι η Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε και πρωθυπουργός ο Άντριους Κουμπίλιους.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[2] .

Προεδρικές εκλογές 2009 Οι τελευταίες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 17 Μαΐου του 2009. Η Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, ανεξάρτητη υποψήφια και επίτροπος της ΕΕ, αναδείχθηκε νικήτρια από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις έξω από τα εκλογικά τμήματα, με ποσοστό 68,18%[5] έναντι 8% για τον σοσιαλδημοκράτη Άλγκιρντας Μπουτκεβίσιους και 5% για την Καζιμίρα Προυνσκιένε, πρώην πρωθυπουργό.[6] H Γκριμπαουσκάιτε έγινε η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα-πρόεδρος της χώρας, καθώς με καταμετρημένο το 75% των ψήφων, εξασφάλισε τα δύο τρίτα των ψήφων, με συμμετοχή 51%, αρκετή για την αποφυγή της διεξαγωγής δευτέρου γύρου.

Αποτελέσματα Υποψήφιοι - Κόμματα

Ψήφοι

%

Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε – Ανεξάρτητη

949.357 69,08%

Άλγκιρντας Μπουτκεβίτσιους – Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Λιθουανίας

162.549 11,83%

Βαλεντίνας Μαζουρόνις – Τάξη και Δικαιοσύνη

84.629

6,16%

Βάλντεμαρ Τομασέφσκι – Εκλογική Δράση των Πόλων στη Λιθουανία

65.161

4,74%

Καζιμίρα Προυνσκιένε – Αγροτική Λαΐκή Ένωση της Λιθουανίας

53.686

3,91%

Λορέτα Γκραουζινιένε – Εργατικό Κόμμα

49.667

3,61%

9.176

0,6/%

Τσέσλοβας Γιεζέρσκας – Ανεξάρτητος Έγκυρα ψηφοδέλτια Άκυρα Σύνολο ψήφων (συμμετοχή 51,71%) Πηγή: VRK

[9]

1.374.216 98,73% 17.634

1,27%

1.391.850

—

Λιθουανία

225

Βουλευτικές εκλογές 2008 Οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 12 Οκτωβρίου του 2008. Εξελέγησαν συνολικά 70 βουλευτές από λίστα κομμάτων με το αναλογικό σύστημα και 71 σε μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες (με απλή πλειοψηφία). Σε αυτές διεξήχθη και δεύτερος γύρος στις 26 Οκτωβρίου του 2008. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εξόδου κανένα κόμμα δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, ενώ νικητές είναι οι Συντηρητικοί (Ένωση της Πατρίδας), που έλαβαν ποσοστό 21% έναντι 14% του κόμματος Τάξης και Δικαιοσύνης του πρώην προέδρου της χώρας, Ρολάντας Πάκσας.Την ίδια ημέρα διεξήχθη δημοψήφισμα για το θέμα να παραταθεί ή όχι η λειτουργία του πυρηνικού σταθμού της Ιγκανλίνα, που κατασκευάστηκε τον καιρό που η Λιθουανία ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Η ΕΕ ζητά το οριστικό κλείσιμο του σταθμού μέχρι το τέλος του 2009 και περιλήφθηκε σε σχετική συνθήκη ένταξης της χώρας στην Ένωση. Εξαιτίας χαμηλής συμμετοχής, το εν λόγω δημοψήφισμα κηρύχθηκε άκυρο[7] Η Κεντροδεξιά αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών έπειτα από τη διεξαγωγή και του δεύτερου γύρου. Ο Άντριους Κουμπίλιους έγινε ο κύριος υποψήφιος για να διαδεχθεί τον έως τότε πρωθυπουργό, Γκεντίμινας Κιρκίλας. Στις 27 Νοεμβρίου του 2008 διορίστηκε πρωθυπουργός από το Κοινοβούλιο (Seimas). Έλαβε 89 ψήφους υπέρ, 27 κατά και υπήρχαν 16 αποχές.[8]

Αποτελέσματα Κόμμα

Ψήφοι (αναλογικά)

%

έδρες αναλογικά

εκλογική σύνολο περιφέρεια

Ένωση της Πατρίδας - Λιθουανοί Χριστιανοδημοκράτες (Tėvynės sąjunga - Lietuvos krikscionys demokratai)

242.939

19,69

18

26

44

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Λιθουανίας (Lietuvos socialdemokratų partija)

144.675

11,73

10

16

26

Εθνικό Κόμμα Αναγέννησης (Tautos prisikėlimo partija)

186.150

15,09

13

3

16

Τάξη και Δίκαιο (Tvarka ir teisingumas)

156.559

12,69

11

4

15

70.549

5,72

5

6

11

Συνασπισμός Εργατικό Κόμμα + Νιάτα (Koalicija Darbo partija + jaunimas)

111.017

9,00

8

2

10

Ένωση Φιλελευθέρων και του Κέντρου (Liberalų ir centro sąjunga)

65.869

5,34

5

3

8

Εκλογική Δράση των Πόλων της Λιθουανίας (Lietuvos lenkų rinkimų akcija)

59.222

4,80

—

3

3

Λιθουανική Αγροτική Λαϊκή Ένωση (Lietuvos valstiečių liaudininkų sąjunga)

46.109

3,74

—

3

3

Νέα Ένωση (Σοσιαλφιλελεύθεροι) (Naujoji sąjunga (socialliberalai))

44.935

3,64

—

1

1

Fronto

39.966

3,24

—

-

-

Νεαρή Λιθουανία (Jaunoji Lietuva)

21.545

1,75

—

-

-

Δημοκρατικό Κόμμα Πολιτών (Pilietinės demokratijos partija)

13.758

1,12

—

-

-

Ένωση των Ρώσων της Λιθουανίας (Lietuvos rusų sąjunga)

11.323

0,92

—

-

-

Κίνημα των Φιλελευθέρων της Λιθουανικής Δημοκρατίας (Lietuvos Respublikos liberalų sąjūdis)

Λιθουανία

226

Λιθουανική Σοσιαλδημοκρατική Ένωση (Lietuvos socialdemokratų sąjunga) Λιθουανικό Κόμμα Κεντρώων (Lietuvos centro partija) Ανεξάρτητοι σύνολο (ποσοστό συμμετοχής 48,54%)

10.614

0,86

—

-

-

8.645

0,70

—

-

-

—

—

—

4

4

1.233.875 100.00

70

71

141

Πηγή: Εκλογική Επιτροπή της Λιθουανίας

[12]

( πρώτος γύρος

[12]

, δεύτερος γύρος

[13]

)

Διοικητική διαίρεση Η χώρα διαιρείται σε 10 επαρχίες (ενικός: apskritis, πληθυντικός: apskritys), τις παρακάτω: • • • • • • • • • •

Αλύτους Βίλνιους Κάουνας Κλαϊπέντα Μαριγιάμπολε Ούτενα Παναβεζύς Σιαουλιάι Ταουραγκέ Τελσιάι Οι επαρχίες της Λιθουανίας

Δημογραφία Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 74,9 χρόνια (69,98 χρόνια οι άνδρες και 80,1 οι γυναίκες).[2]

Πόλεις Η Λιθουανία έχει 103 πόλεις (miestai). Κυριότερες πόλεις είναι η Βίλνιους (πρωτεύουσα), η Κάουνας, η Κλαϊπέντα, η Σιαουλιάι και η Πανεβεζύς. Oι 10 μεγαλύτερες πόλεις της Λιθουανίας σε πληθυσμό (2005) 1. Βίλνιους (πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη) 540.318 2. Κάουνας

361.274

3. Κλαϊπέντα

187.442

4. Σιαουλιάι

129.075

5. Πανεβεζύς

115.604

6. Αλύτους

69.481

7. Μαριγιάμπολε

48.675

8. Μαζεϊκιάι

41.389

9. Γιόναβα

34.782

Λιθουανία

227 10. Ούτενα

33.086

Για κατάλογο με τις πόλεις της χώρας, δείτε: Κατάλογος πόλεων της Λιθουανίας.

Γεωγραφία Η Λιθουανία βρίσκεται στη βόρεια Ευρώπη και είναι η μεγαλύτερη σε έκταση από τις βαλτικές χώρες. Έχει 99 χιλιόμετρα αμμώδη ακτογραμμή από τα οποία τα 38 βρίσκονται στη Βαλτική Θάλασσα. Η χώρα έχει πολυάριθμες λίμνες. Ο κύριος ποταμός της χώρας είναι ο Νέμουνας Νέμαν 475 km, που στο Κάουνας ενώνεται με τον Νέρις και με το όνομα Νέμουνας χύνονται στη Βαλτική. Είναι - όπως και όλες οι χώρες της περιοχής μιά χώρα όπου δεν υπάρχουν βουνά. Το μεγαλύτερο υψόμετρο είναι 294 μ. στη θέση Juozapines kalnas.

Πανίδα Στην άγρια πανίδα της Λιθουανίας υπάρχουν αρκετά ζώα, πτηνά και ερπετά όπως : ελάφια, μινκ, κάστορες, ασβοί και αλεπούδες, λαγοί, αγριόπαπιες, φίδια κλπ. Γενικά είναι μια πλούσια σε πανίδα χώρα, και αυτό οφείλεται περισσότερο στην περιορισμένη δράση των κυνηγητικών σπορ και στην πλούσια χλωρίδα και υδροβιότοπους. Στην ήμερη πανίδα και οικονομία, η κτηνοτροφία είναι αρκετά αναπτυγμένη με πρώτα τα βοοειδή και την χοιροτροφία. Σπάνια είναι κτηνοτροφία εριοειδών (αρνιά, κατσίκια)

Juozapines kalnas

Χλωρίδα Η χλωρίδα της χώρας περιλαμβάνει όμορφα δάση - τα οποία ομολογουμένως - σέβονται οι κάτοικοι και οι αρχές, καθαρές λίμνες και ποτάμια. Γενικά είναι μια χώρα πνιγμένη στα δάση με κύριο δέντρο το πεύκο και την λεύκα. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις δεν είναι πολλές - με κυριότερη παραγωγή τεύτλα, πατάτες, μήλα, καλαμπόκι, και διάφορα οπωροκηπευτικά που προορίζονται περισσότερο για την εσωτερική αγορά.

Juozapines

Κλίμα Το κλίμα της χώρας είναι ηπειρωτικό με υγρούς χειμώνες και υγρά καλοκαίρια.

Μεταφορές Το 2008 στη χώρα υπήρχαν συνολικά 87 αεροδρόμια. Το σιδηροδρομικό δίκτυο καλύπτει συνολικά 1.771 χλμ. (το 2006) και το οδικό δίκτυο 80.715 χλμ. H οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Κυριότερο λιμάνι είναι η Κλαϊπέντα.

Δικτυακοί τόποι • Λιθουανικοί κεντρικοί διακομιστές διαδικτύου [14]

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ lh. html)

Λιθουανία [3] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=946& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [4] International Herald Tribune (http:/ / www. iht. com/ articles/ ap/ 2009/ 01/ 16/ europe/ EU-Lithuania-Protests. php), 16 Ιανουαρίου 2009. [5] Balsavimo rezultatai (http:/ / www. vrk. lt/ 2009_prezidento_rinkimai/ output_lt/ rezultatai_vienmand_apygardose/ rezultatai_vienmand_apygardose1turas. html) [6] H Σημερινή (http:/ / www. sigmalive. com/ news/ international/ 153834), 17 Μαΐου 2009. [7] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=946986& lngDtrID=245),Νίκη των Συντηρητικών χωρίς αυτοδυναμία

δείχνουν τα exit poll στη Λιθουανία, 12 Οκτωβρίου 2008. [8] L.rytas A.Kubilius į premjerus - užtikrinta persvara (http:/ / www. lrytas. lt/ -12277782251226792187-p1-lietuvos-diena-a-kubilius-į-premjerus-užtikrinta-persvara-atnaujinta. htm) Retrieved στις 27-11-2008

gag:Litvaniya koi:Летува mrj:Литва

228

229

Λιχτενστάιν Λιχτενστάιν Συντεταγμένες: 47°08′42″N 9°33′14″E47.145, 9.5539 [1]

Σημαία του Λιχτενστάιν Εθνόσημο του Λιχτενστάιν Εθνικό σύνθημα: Für Gott, Fürst und Vaterland Για το Θεό, για τον Πρίγκιπα και για την Πατρίδα Εθνικός ύμνος: Oben am jungen Rhein «Πάνω στον νέο Ρήνο»

Θέση του Λίχτενσταϊν στην Ευρώπη Πρωτεύουσα • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Βαντούζ 5.000 47°07′60″N 9°31′00″E47.1333, 9.5167 [2]

Μεγαλύτερη πόλη

Σάαν (Schaan)

Επίσημες γλώσσες

Γερμανική

Πολίτευμα

Συνταγματική Μοναρχία Πρίγκιπας Χανς Άνταμ Β΄ Αντιβασιλέας Αλόις Πρωθυπουργός Κλάους Τσίτσερ

Λιχτενστάιν

230 Ανεξαρτησία Ίδρυση Από Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Από Γερμανική Ομοσπονδία Ισχύον Σύνταγμα

23 Ιανουαρίου 1719 12 Ιουλίου 1806 1866 5 Οκτωβρίου 1921, αναθεωρήθηκε 15 Σεπτεμβρίου 2003

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

160,4 km2 (210η) αμελητέο 76 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα

35.789[1] 33.307 223 κατ./km²

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

4,16 δισ. $[2] 122.100 $[2]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

4,929 δισ.[3] [2] 139.068$[3] [4]

ΔΑΑ (2010)

0,891 (6η) – πολύ υψηλή

Νόμισμα

Φράγκο Λιχτενστάιν, Ελβετικό φράγκο (CHF)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.li

Κωδικός κλήσης

+423

Το Πριγκηπάτο του Λιχτενστάιν (Στη Γερμανική γλώσσα: Fürstentum Liechtenstein) είναι ένα μικρό ορεινό κράτος ανάμεσα στην Ελβετία και την Αυστρία. Η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 160 τετρ. χλμ. και ο πληθυσμός του τις 35.000 κατοίκους. Η πρωτεύουσα ονομάζεται Βαντούζ, ενώ μεγαλύτερη πόλη είναι το Σάαν. Είναι γνωστό ως θέρετρο χειμερινού αθλητισμού και σαν φορολογικός παράδεισος. Το Λιχτενστάιν είναι η μικρότερη γερμανόφωνη χώρα στον κόσμο και το μόνο κράτος που εκτείνεται αποκλειστικά μέσα στις Άλπεις. Επίσης, είναι η μόνη γερμανόφωνη χώρα που δεν συνορεύει με τη Γερμανία. Το πριγκηπάτο είναι συνταγματική μοναρχία και διαιρείται διοικητικά σε 11 δήμους. Το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής του είναι ορεινό, ενώ αρκετές καλλιεργήσιμες εκτάσεις εκτείνονται παράλληλα με τα δυτικά σύνορά του. Το Λιχτενστάιν είναι μέλος της EFTA, αλλά όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορία Η απομονωμένη θέση του Πριγκηπάτου του Λιχτενστάιν στα υψίπεδα των Άλπεων, καθώς και η μικρή του έκταση ανάμεσα στις μεγαλύτερες Αυστρία και Ελβετία, είχε ως συνέπεια την έλλειψη ιδιαίτερου ενδιαφέροντος σε γεωπολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο από τις στρατηγικά μεγάλες δυνάμεις κάθε εποχής. Έτσι, η ιστορία του πριγκηπάτου είναι σχετικά σταθερή διαχρονικά, ενώ συνδέεται με τις ευρύτερες εξελίξεις των γειτονικών του χωρών. Η περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται το Λιχτενστάιν αποτέλεσε ιστορικά τμήμα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ραϊτίας, ενώ στη συνέχεια μέρος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πριν από τη σημερινή ηγεμονία του πριγκηπάτου, οι εκτάσεις του άνηκαν στην κυριότητα του οίκου των Χόχενεμς. Η δυναστεία των Λιχτενστάιν, από την οποία προέρχεται και η σημερινή ονομασία του πριγκηπάτου, κατάγεται από το ομώνυμο κάστρο στην περιοχή της Κάτω Αυστρίας. Η οικογένεια κατείχε το κάστρο και τη

Λιχτενστάιν γύρω περιοχή από τουλάχιστον το 1140 μέχρι και τον 13ο αιώνα, καθώς και από το 1807 και μετέπειτα. Ο οίκος των Λιχτενστάιν στην πορεία των αιώνων απέκτησε την κυριότητα μεγάλων εκτάσεων γης και περιοχών, κύρια στη Μοραβία, την Κάτω Αυστρία, τη Σιλεσία και τη Στυρία, αν και η πλήρης κυριότητα ή επικαρπία αυτών των περιοχών άνηκε σε ευγενείς μεγαλύτερης τάξης, και συγκεκριμένα στο ευρύτερο οικογενειακό δέντρο των Αψβούργων. Οι πρίγκηπες των Λιχτενστάιν διατηρούσαν όλο αυτό το διάστημα στενούς δεσμούς με τους Αψβούργους ως σύμβουλοί τους. Η πραγματική κατοχή εκτάσεων γης, στο πλαίσιο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν προϋπόθεση για την απόκτηση μίας έδρας στην αυτοκρατορική δίαιτα, ή αντίστοιχη βουλή, κάτι που ο οίκος των Λιχτενστάιν δεν κατάφερε παρά πολύ αργότερα. Η οικογένεια μετά από αιώνες προσπαθειών αγόρασε τα πλήρη δικαιώματα κυριότητας της περιοχής Σέλενμπεργκ και της κομητείας Βαντούζ, το 1699 και το 1712 αντίστοιχα, από τον οίκο των Χόχενεμς. Και οι δύο αυτές περιοχές είχαν ακριβώς την προϋπόθεση για την απόκτηση μίας έδρας στην αυτοκρατορική δίαιτα: δεν είχαν άλλη φεουδαρχική εξουσία από τον κόμη και τον ιδιοκτήτη των εκτάσεων. Το 1719, μετά την αγορά των εκτάσεων από τον οίκο των Λιχτενστάιν, ο Κάρολος ο ΣΤ', αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εξέδωσε διάταγμα ένωσης του Σέλενμπεργκ και της κομητείας Βαντούζ, αναβαθμίζοντας τη νέα περιοχή στο καθεστώς του πριγκηπάτου με το όνομα Λιχτενστάιν, για να τιμήσει τον πιστό οίκο. Τότε μόνο το πριγκηπάτο έγινε μέλος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ στην πραγματικότητα οι πρίγκηπες του οίκου δεν βρέθηκαν στο νέο τους κράτος παρά μόνο μετά από 120 χρόνια. Το 1806, η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία παραχωρήθηκε στην εξουσία του αυτοκράτορα της Γαλλίας, Ναπολέοντα του Α', μετά τους Ναπολεόντιους πολέμους. Ο νέος αυτοκράτορας διέλυσε το παλαιό καθεστώς και όλοι οι μηχανισμοί διοίκησης κατέρρευσαν. Τα νέα κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση δεν είχαν υποχρεώσεις πέρα από τα σύνορά τους και αυτό είχε ως συνέπεια η επικράτεια του Λιχτενστάιν να γίνει πλήρως αυτόνομη και ανεξάρτητη, με κυρίαρχη εξουσία τον ομώνυμο οίκο. Αν και το Λιχτενστάιν αποτέλεσε μέλος της Συνομοσπονδίας του Ρήνου, με κύριο προστάτη τον ίδιο τον Ναπολέοντα τον Α', η ζωή του σχήματος αυτού ήταν μικρή, μέχρι το 1813. Στη συνέχεια, το πριγκηπάτο συμμετείχε στην Γερμανική Συνομοσπονδία από το 1815 μέχρι το 1866, κάτω από την εποπτεία του αυτοκράτορα της Αυστρίας. Το 1818, ο Γιόχαν ο Α', πρίγκηπας του Λιχτενστάιν, παραχώρησε στην περιοχή ένα περιορισμένο καθεστώς πλήρους ανεξαρτησίας. Τότε η περιοχή δέχθηκε και την πρώτη φυσική επίσκεψη ενός μέλους του οίκου, του πρίγκηπα Αλουά, αν και η πρώτη επίσκεψη ενός πρίγκηπα με πλήρη εξουσία δεν έγινε παρά μόνο μέχρι το 1842. Μέχρι το τέλος του Α' Παγκοσμίου πολέμου το πριγκηπάτο παρέμεινε στενά συνδεδεμένο με την Αυστριακή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια με την Αυστροουγγαρία. Οι κυβερνώντες πρίγκηπες συνέχισαν να κατέχουν εκτάσεις στις περιοχές του οίκου των Αψβούργων, από όπου είχαν και τα εισοδήματά τους, περνώντας τον περισσότερο χρόνο τους στα δύο παλάτια τους στη Βιέννη. Η οικονομική κρίση που ακολούθησε τον πόλεμο, ανάγκασε το πριγκηπάτο να προβεί σε τελωνειακή και νομισματική ένωση με την άλλη γείτονα χώρα, την Ελβετία. Ο στρατός του Λιχτενστάιν είχε διαλυθεί από το 1868 για οικονομικούς λόγους. Έτσι, μετά τη διάλυση της Αυστροουγγαρίας, συμφωνήθηκε ότι το πριγκηπάτο, ως παλαιά κτήση της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δεν δεσμευόταν με το νέο ανεξάρτητο κράτος της Αυστρίας, αφού αυτό δεν αυτοπροσδιοριζόταν ως διάδοχο σχήμα της αυτοκρατορίας. Την άνοιξη του 1938, ακριβώς μετά την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία, ο 84-χρονος πρίγκηπας Φραντς ο Α' του Λιχτενστάιν παραιτήθηκε από τα δικαιώματά του υπέρ του 31-χρονου τρίτου βαθμού ανιψιού του, πρίγκηπα Φραντς Γιόζεφ, ως διαδόχου του. Αν και ως επίσημος λόγος παραίτησης αναφέρθηκε η μεγάλη ηλικία του πρίγκηπα, εικάζεται ότι ο Φραντς ο Α' δεν επιθυμούσε να είναι στο θρόνο αν η Γερμανία εισέβαλε στο πριγκηπάτο. Η από το 1929 σύζυγός του ήταν Εβραία βιεννέζικης καταγωγής, και θεωρούταν ήδη από τους Ναζί ως στόχος. Αν και στο Λιχτενστάιν δεν υπήρχε επίσημα κάποιο ναζιστικό κίνημα, στο κόμμα Εθνικής Ενότητας υπήρχε ένα ισχυρό ρεύμα με συμπάθεια στους Ναζί. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, το Λιχτενστάιν παρέμεινε επίσημα ουδέτερο, αναζητώντας υποστήριξη και βοήθεια από τη γειτονική Ελβετία. Παράλληλα, η οικογενειακή περιουσία και θησαυροί του οίκου των

231

Λιχτενστάιν

232

Λιχτενστάιν σε εμπόλεμες ζώνες της ηπειρωτικής Ευρώπης, μεταφέρθηκαν στο πριγκηπάτο και στο Λονδίνο, για την ασφάλειά τους. Με το τέλος του πολέμου, η Τσεχοσλοβακία και η Πολωνία, στη διαδικασία ανάκτησης των γερμανικών κτήσεων, κατέσχεσαν όλες τις κληρονομικές εκτάσεις και περιουσίες του οίκου των Λιχτενστάιν στη Βοημία, τη Μοραβία και τη Σιλεσία, καθώς οι πρίγκηπες του Λιχτενστάιν διέμεναν μέχρι την προσάρτηση της Αυστρίας το 1938 στη Βιέννη. Οι κατασχέσεις αυτές, για τις οποίες διεξάγεται σήμερα δικαστική διαμάχη στο διεθνές δικαστήριο, περιλάμβαναν περισσότερα από 1.600 τετρ. χλμ. αγροτικών και δασικών εκτάσεων, καθώς και πολλά οικογενειακά κάστρα και παλάτια. Στους πολίτες του Λιχτενστάιν απαγορεύτηκε επίσης η είσοδος στην Τσεχοσλοβακία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Πρόσφατη απόρροια αυτής της διαμάχης είναι η απουσία διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του πριγκηπάτου και της Τσεχίας και της Σλοβακίας, οι οποίες αποκαταστάθηκαν το 2009.

Γεωγραφία Το Λιχτενστάιν βρίσκεται στην κοιλάδα του Άνω Ρήνου στις Άλπεις και συνορεύει ανατολικά με την Αυστρία και δυτικά με την Ελβετία. Τα δυτικά σύνορα του πριγκηπάτου ορίζονται από τον ποταμό Ρήνο. Ανατολικά, η επικράτεια ακολουθεί την ορογραφία και τα υψόμετρα είναι μεγαλύτερα, με ψηλότερο σημείο την κορυφή Γκράουσπιτς στα 2.599 μέτρα. Αν και λόγω της θέσης και του υψομέτρου, το αναμενόμενο κλίμα θα ήταν αλπικό, οι επικρατούντες νότιοι άνεμοι χαρακτηρίζουν το κλίμα του πριγκηπάτου σχετικά ήπιο. Το κλίμα χαρακτηρίζεται ηπειρωτικό, με ψυχρούς νεφοσκεπείς χειμώνες με συχνή χιονόπτωση ή βροχή. Τα καλοκαίρια είναι σχετικά θερμά, με νεφώσεις και υγρά. Χάρτης του Λιχτενστάιν.

Η έκταση του Λιχτενστάιν είναι 160 τετρ. χλμ. με συνολικό μήκος συνόρων 77,9 χλμ., από τα οποία τα 36 χλμ. είναι με την Αυστρία και τα υπόλοιπα 41,9 χλμ. με την Ελβετία. Η χώρα είναι η έκτη μικρότερη στον κόσμο ως προς την έκτασή της. Διοικητικά, το πριγκηπάτο διαιρείται σε 11 κοινότητες, γνωστές με την ονομασία Γκεμάιντε, οι οποίες κατά βάση αποτελούνται από ένα χωριό ή έναν οικισμό. Δύο περιφέρειες, άτυπες διοικητικά, ορίζονται γεωγραφικά ως η κάτω και η άνω περιφέρεια, με τις ονομασίες Ούντερλαντ και Όμπερλαντ. Στην Ούντερλαντ περιλαμβάνονται πέντε κοινότητες, οι Έσεν, Γκάμπριν, Μάουρεν, Ρούγκελ και Σέλενμπεργκ, ενώ στην Όμπερλαντ ανήκουν οι υπόλοιπες έξι, δηλαδή οι Μπάλτσερς, Πλάνκεν, Σάαν, Τρίσεν και η πρωτεύουσα Βαντούζ.

Διακυβέρνηση Το Λιχτενστάιν υιοθέτησε το σύγχρονο σύνταγμά του το 2003, αντικαθιστώντας το πρότερο σύνταγμα του 1921. Σύμφωνα με εκείνο, το πριγκηπάτο ήταν συνταγματική μοναρχία με πρίγκηπα κυβερνήτη από τον πριγκηπικό οίκο των Λιχτενστάιν. Σήμερα, ισχύει ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, ενώ ο πρίγκηπας έχει σημαντικό πολιτικό ρόλο. Ο κυβερνών πρίγκηπας είναι ο αρχηγός του κράτους και αντιπροσωπεύει τη χώρα στις διεθνείς σχέσεις της, αν και οι περισσότερες διπλωματικές αποστολές αντιπροσωπεύονται από την Ελβετία. Ο πρίγκηπας έχει δικαίωμα αρνησικυρίας σε νόμους που υιοθετεί η βουλή, ενώ μπορεί να διακηρύξει δημοψηφίσματα, να καθιερώσει νομολογία, και να διαλύσεις τη βουλή μετά από δημοψήφισμα. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση που αποτελείται από τον αρχηγό της κυβέρνησης (πρωθυπουργός) και τέσσερις κυβερνητικούς συμβούλους (υπουργοί). Η κυβέρνηση διορίζεται από τον

Λιχτενστάιν

233

πρίγκηπα μετά από πρόταση και συμφωνία της βουλής, συνεπώς αντιστοιχεί στην ισχυρότερη παράταξη της βουλής. Το σύνταγμα καθορίζει ότι τουλάχιστον δύο μέλη της κυβέρνησης πρέπει να προέρχονται από τις δύο περιφέρειες. Η κυβέρνηση είναι υπόλογη τόσο στην βουλή όσο και στον πρίγκηπα. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη βουλή, γνωστή ως Λάνταγκ, η οποία αποτελείται από 25 μέλη που εκλέγονται για τετραετή θητεία σύμφωνα με μία αναλογική αντιπροσώπευση. 15 μέλη εκλέγονται από την περιφέρεια Όμπερλαντ και δέκα από την Ούντερλαντ. Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να έχουν ποσοστό πάνω από 8% της εθνικής ψήφου για να έχουν έδρες στη βουλή. Η δικαστική εξουσία ασκείται από το Περιφερειακό Δικαστήριο της Βαντούζ, το Πριγκηπικό Ανώτατο Εφετείο της Βαντούζ, το Πριγκηπικό Ανώτατο Δικαστήριο, το Διοικητικό Δικαστήριο, και το Συμβούλιο του Κράτους. Το τελευταίο είναι και το συνταγματικό δικαστήριο του πριγκηπάτου.

Εκλογές 2009 Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 7-8 Φεβρουαρίου του 2009.[5] Το κεντροδεξιό Προοδευτικό Κόμμα των Πολιτών του πρωθυπουργού Χάσλερ (FBP) ηττήθηκε στις εκλογές από τον εταίρο του στον κυβερνητικό συνασπισμό, την Πατριωτική Ένωση. Η τελευταία κέρδισε 13 έδρες στο 25μελές Κοινοβούλιο.[6] . Ως αποτέλεσμα, ο πρωθυπουργός Ότμαρ Χάσλερ παραιτήθηκε την ημέρα των εκλογών. Νέος αρχηγός κυβερνήσεως ανέλαβε ο Κλάους Τσίτσερ στις 25 Μαρτίου του 2009.

Αποτελέσματα Κόμμα

Ψήφοι

%

95.188

47,61%

13

+3

Προοδευτικό Κόμμα των Πολιτών (Fortschrittliche Bürgerpartei) 86.922

43,48%

10

–1

8,92%

1

–2

Σύνολα 199.935 100,00%

25

—

Πατριωτική Ένωση (Vaterländische Union)

Ελεύθερη Λίστα (Freie Liste)

17.825

Συμμετοχή Πηγή: landtagswahlen.li

Έδρες +/–

84,63%

[9]

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Οικονομία Παρ' όλη τη μικρή του έκταση και τους λιγοστούς φυσικούς πόρους του, το Λιχτενστάιν έχει μία ευημερούσα οικονομία, και το επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων είναι αντίστοιχο με αυτό στις μεγάλες γειτονικές χώρες. Το Λιχτενστάιν βρίσκεται σε τελωνειακή ένωση με την Ελβετία και χρησιμοποιεί το ελβετικό Φράγκο ως νόμισμά του, ενώ, όπως και η Ελβετία, δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, χρησιμοποιείται ως νόμισμα και το φράγκο του Λιχτενστάιν. Η φορολογία των επιχειρήσεων στη χώρα είναι σχετικά μικρή, γεγονός που έχει προσελκύσει αρκετές επιχειρήσεις στο να τη δηλώσουν σαν έδρα τους. Το εισόδημα από τη φορολογία των επιχειρήσεων αυτών αποφέρει το 30% του συνολικού εισοδήματος του Λιχτενστάιν.

Λιχτενστάιν

Δημογραφία Το Λιχτενστάιν είναι η τέταρτη μικρότερη σε πληθυσμό χώρα της Ευρώπης, μετά το Βατικανό, το Μονακό και τον Άγιο Μαρίνο. Ο πληθυσμός αποτελείται κατά βάση από γερμανόφωνους, αν και οι κάτοικοι της χώρας έχουν κατά το ένα τρίτο γεννηθεί αλλού. Οι χώρες προέλευσης είναι στην πλειοψηφία τους γερμανόφωνες, δηλαδή η Γερμανία, η Αυστρία και η Ελβετία, ενώ υπάρχουν επίσης κάτοικοι προερχόμενοι από τη γαλλόφωνη ή ιταλόφωνη Ελβετία, την Ιταλία και την Τουρκία. Οι γεννημένοι στο εξωτερικό κάτοικοι αποτελούν σχεδόν τα δύο τρίτα του ενεργού πληθυσμού του πριγκηπάτου. Επίσημη γλώσσα του Λιχτενστάιν είναι τα Γερμανικά, αν και οι περισσότεροι κάτοικοι μιλούν την αλεμανική διάλεκτο της γερμανικής γλώσσας. Τα Αλεμανικά διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από τα επίσημα Γερμανικά, αλλά είναι συγγενή με τις διαλέκτους γειτονικών περιοχών, όπως του Φόραλμπεργκ της Αυστρίας. Στην περιοχή του Τρίστενμπεργκ ομιλείται μία τοπική διάλεκτος που προωθείται και από τις τοπικές δημοτικές αρχές. Σύμφωνα με στοιχεία του 2000, σχεδόν το 88% του πληθυσμού ασπάζεται τον Χριστιανισμό, από τους οποίους το 76% ανήκουν στο ρωμαιοκαθολικό δόγμα, το υπόλοιπο 7% είναι προτεστάντες. Καταγράφονται επίσης μωαμεθανοί (4,8%), και άθεοι (4,1%), καθώς και μία ολιγάριθμοι κοινότητα Εβραίων. Ο πληθυσμός του πριγκηπάτου ανέρχεται σε 35.002 κατοίκους, με βάση στοιχεία του 2010, ενώ τα στατιστικά στοιχεία του πληθυσμού έχουν ως εξής: • • • •

Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: 0,683% (εκτίμηση 2010) Βρεφική θνησιμότητα: 4,2 θάνατοι ανά 1000 γεννήσεις (2009) Προσδόκιμο ζωής: 80,19 χρόνια (Άντρες: 76,73 χρ., Γυναίκες: 83,66 χρ.) (εκτίμηση 2010) Αναλφαβητισμός: 0%

Παραπομπές [1] Bevölkerungsstatistik 30. Juni 2009 (http:/ / www. llv. li/ amtsstellen/ llv-as-bevoelkerung/ llv-as-bevoelkerung-bevoelkerungsstatistik_per_30_juni. htm), Landesverwaltung Liechtenstein. [2] Liechtenstein (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ ls. html) CIA World Factbook [3] Key Figures for Liechtenstein (http:/ / www. llv. li/ amtsstellen/ llv-as-wichtige_zahlen_engl. htm), Landesverwaltung Liechtenstein. [4] Στατιστικά πληθυσμού (http:/ / www. llv. li/ pdf-llv-avw-statistik-bevoelkerungsstatistik_30. 06. 08), Landesverwaltung Liechtenstein. [5] Landtagswahlen 2009 (http:/ / www. landtagswahlen. li/ ?tid=home) (στα γερμανικά) (08-02-2009) (ανακτήθηκε 08-02-2009 ) [6] Liechtenstein PM Forced Out In General Election - EasyBourse actualité (http:/ / www. easybourse. com/ bourse-actualite/ marches/ liechtenstein-pm-forced-out-in-general-election-612253)

Εξωτερικές συνδέσεις • Πριγκηπάτο του Λιχτενστάιν (http://www.liechtenstein.li/en/eliechtenstein_main_sites/ portal_fuerstentum_liechtenstein/home.htm) - Επίσημη ιστοσελίδα της χώρας • Fuerstenhaus.Li (http://web.archive.org/web/20070813230156/http://www.fuerstenhaus.li/fhl/en/ fuerstenhaus/) - Ιστοσελίδα με πληροφορίες για τη βασιλική οικογένεια του Λιχτενστάιν. gag:Lihtenşteyn koi:Лихтенштайн

234

235

Λουξεμβούργο Λουξεμβούργο

Σημαία του Λουξεμβούργου Εθνόσημο του Λουξεμβούργου Εθνικό σύνθημα: Mir wëlle bleiwe wat mir sinn Ευχόμαστε να παραμείνουμε αυτό που είμαστε Εθνικός ύμνος: Ons Hémécht Η Πατρίδα Μας

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Λουξεμβούργο 49°36′42″N 6°07′48″E49.611667, 6.13 [1]

Επίσημες γλώσσες

Λουξεμβουργιανά, Γαλλικά, Γερμανικά

Πολίτευμα

Συνταγματικό Δουκάτο

Μέγας Δούκας Μέγας Δούκας Ερρίκος Πρωθυπουργός Ζαν Κλοντ Γιούνκερ Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίστηκε: 1η Συνθήκη του Λονδίνου 2η Συνθήκη του Λονδίνου Iσχύον Σύνταγμα

9 Ιουνίου 1815 11 Απριλίου 1839 11 Μαΐου 1867 23 Νοεμβρίου 1890 17 Οκτωβρίου 1868 (περιστασιακές αναθεωρήσεις)

Λουξεμβούργο

236 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

2.586 km2 (175η) Αμελητέο 359 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

491.702[1] (166η) 439.539 190 κατ./km² (61η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

38,781 δισ. $[2] (94η) 78.723 $[2] (2η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

46,513 δισ. $[2] (72η) 94.418 $[2] (1η)

ΔΑΑ (2007)

0,960 (11η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ 1 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.lu και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+352

1

Πριν το 2001: Φράγκο Λουξεμβούργου

Το Λουξεμβούργο είναι κράτος της δυτικής Ευρώπης που βρίσκεται ανάμεσα στο Βέλγιο, στη Γερμανία και στη Γαλλία.

Ιστορία Η περιοχή του Λουξεμβούργου κατακτήθηκε αρχικά από τους Ρωμαίους. Στη θέση της σημερινής πρωτεύουσας οι Ρωμαίοι είχαν χτίσει το φρούριο Luciliburgum, από το όνομα του οποίου προέρχεται και η ονομασία του σημερινού κράτους. Εντούτοις, οι ίδιοι οι κάτοικοι του Λουξεμβούργου το ονομάζουν στην τοπική τους γλώσσα Lëtzebuerg και δέχονται ότι το όνομα προέρχεται από τις φραγκικές λέξεις Lätzte-bourg, δηλαδή το τελευταίο κάστρο της περιοχής των Αρδεννών, που ήταν η επικράτεια του πρώτου μονάρχη που αναγνωρίζει η χώρα, του Ζίγκφριντ (963 μΧ). Οι ρωμαϊκές καταβολές παραμένουν ωστόσο ακόμα και σήμερα εμφανείς από τα λίγα μεν αλλά εξαιρετικά καλοδιατηρημένα μνημεία στην χώρα. Οι Ρωμαίοι είχαν διατηρήσει την περιοχή γύρω απ τον ποταμό Μοζέλα, στο μέσον μεταξύ Λουξεμβούργου και Τριέρης (η πλησιέστερη Γερμανική πόλη), ως ενιαία διοικητική πρωτεύουσα των βορείων επαρχιών της αυτοκρατορίας τους επί Τραϊανού. Σε εκείνη την περιοχή έζησε και κυβέρνησε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Τον 9ο αι. προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Λοθαριγγίας (Λορένης) και το 963 έγινε κομητεία. Το 1354 έγινε δουκάτο. Υπαγόταν κατά διαστήματα στους Βουργουνδούς, τους Γάλλους, τους Ισπανούς και τελικά στους Ολλανδούς. Ύστερα από τη βελγική Επανάσταση του 1830 το Λουξεμβούργο τέθηκε υπό τον έλεγχο των επαναστατών. Σύμφωνα με τη συνθήκη του 1831 ένα τμήμα της χώρας περιήλθε στη βελγική επικράτεια, ενώ το υπόλοιπο τμήμα, που συνιστά έκτοτε την επικράτεια του δουκάτου, αποδόθηκε στο ολλανδικό στέμμα με το δικαίωμα συμμετοχής στη γερμανική ομοσπονδία. Το 1867 ανακηρύχτηκε ουδέτερο κράτος παραμένοντας υπό ολλανδική επικυριαρχία έως το 1890, οπότε έγινε ανεξάρτητο κράτος με ηγεμόνα τον Αδόλφο του Νασάου. Το 1912 υπήρξε τροποποίηση του πολιτεύματος, ώστε η μοναρχία να μπορεί να εκπροσωπείται και από γυναίκες, προκειμένου να επιτραπεί η διαδοχή στη Μαρία Αδελαΐδα, τη μόνη απόγονο του οίκου των Νασάου.

Λουξεμβούργο Κατά τους δύο παγκόσμιους πολέμους η χώρα καταλήφθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα. Κατά τον 1ο ΠΠ πολλοί κάτοικοι που διέφυγαν πολέμησαν στον τακτικό Γαλλικό στρατό. Κατά τον 2ο ΠΠ η χώρα προσαρτήθηκε επίσημα στο Γ' Ράιχ και μέρος του πληθυσμού υποχρεώθηκε να στρατευθεί στην Βέρμαχτ. Εντούτοις, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν ισχυρή αντίσταση από το εργατικό δυναμικό της χώρας, που αρνήθηκε, με απεργίες και σαμποτάζ, να ενταχθεί στην ευρύτερη βιομηχανική δύναμη του Ράϊχ. Αρκετοί από αυτούς που στρατεύθηκαν στη Βέρμαχτ αυτομόλησαν στον εχθρό, ιδιαίτερα στο Ρωσικό μέτωπο, και άλλοι εντάχθηκαν στην αντίσταση των Βέλγων και Γάλλων μακί. Οι αυτομολήσαντες προς τους Ρώσους κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο του Ταμπόρ και χρειάστηκε καιρός μετά την απελευθέρωσή τους για να γυρίσουν, πεζοί οι περισσότεροι, στην πατρίδα τους. Το 1944 η χώρα έγινε επίσης γνωστή από τη Μάχη των Αρδεννών της οποίας το νοτιότερο άκρο με τον μεγαλύτερο βαθμό εισχώρησης των Γερμανικών δυνάμεων σε βάρος των Συμμάχων έγινε στο Λουξεμβούργο, στον άξονα Έττελμπρυκ - Βίλτζ - Μπαστόν, που σταμάτησε μόλις λίγα χιλιόμετρα πριν τον αντικειμενικό στόχο, τον ποταμό Μεύση (Meuse) στο μέσον του Βελγίου. Στη συνέχεια ο στρατηγός Πάττον στήριξε την αμερικανική αντεπίθεση στον άξονα Λουξεμβούργο - Τρίερ και σχεδόν κάθε μικρό χωριό της χώρας έγινε και ένα μικρό θέατρο μάχης με πολλές καταστροφές. Είναι πάρα πολλά τα μνημεία που υπάρχουν σήμερα σε αυτά τα χωριά όπου κυματίζουν η Λουξεμβουργική και Αμερικανική σημαία δίπλα - δίπλα, καθώς και δύο σημαντικά μουσεία είναι αφιερωμένα αποκλειστικά στην μάχη των Αρδεννών (στις πόλεις Ντίκιρς και Κλερβό). Ο Αμερικανός Στρατηγός Τζόρτζ Πάττον είναι ενταφιασμένος, από το 1945, στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Σάντβάϊλερ που δημιουργήθηκε για να στεγάσει αρχικά μερικούς απ τους νεκρούς της μάχης των Αρδεννών (7 χλμ ανατολικά απ το κέντρο της πρωτεύουσας). Επίσης ένας μεγάλος ανδριάντας του είναι στημένος στην πόλη του Έττελμπρυκ (30 χλμ βόρεια απ το κέντρο της πρωτεύουσας) που επιβλέπει τους λόφους μέσα από τους οποίους εμφανίστηκε η γερμανική επίθεση. Το Λουξεμβούργο υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ευρωπαϊκής Ένωσης) και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο πολιτικός Ρομπέρ Σουμάν, ένας από τους πατέρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, γεννήθηκε στο Λουξεμβούργο και το πατρικό του σπίτι διατηρείται ακόμα στον λόφο που βρίσκεται κοντά στο οροπέδιο του Κίρχμπεργκ (Kirchberg), που στεγάζει τα κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επιβλέπει την κοιλάδα του Κλάουζεν (Clausen), την παλιά πόλη του Λουξεμβούργου. Το 1949 έγινε μέλος του ΝΑΤΟ αίροντας την παραδοσιακή ουδετερότητά του. Σήμερα στο Λουξεμβούργο εδρεύει μονάδα εφοδιασμού του ΝΑΤΟ, η ΝΑΜΣΑ (ΝAΤΟ Maintenance And Supply Unit), ενώ η χώρα έχει επιλεγεί ως το μέλος του ΝΑΤΟ στο οποίο είναι καταγραμμένα όλα τα αεροσκάφη AWACS της συμμαχίας, τα οποία στο ουράιο πτερύγιό τους τους φέρουν τον θυρεό του Λουξεμβούργου και ο αριθμός νηολογίου τους αρχίζει με τα γράμματα LX-, όπως και των υπόλοιπων αεροσκαφών που υπάγονται στο νηολόγιο αυτής της χώρας. Το 1964 παραιτήθηκε η μεγάλη δούκισσα Καρλόττα και μέγας δούκας της χώρας ορίστηκε ο πρίγκιπας Ιωάννης. Στις εκλογές του 1974 το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα έχασε την εξουσία, για πρώτη φορά μετά το 1919, και ανέλαβε ο συνασπισμός Δημοκρατικού και Σοσιαλιστικού Εργατικού κόμματος, με τον Γκαστόν Θορν στη θέση του πρωθυπουργού. Στις εκλογές του 1979 το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα επανήλθε στην εξουσία με αρχηγό τον Βέρνερ, σχηματίζοντας κυβέρνηση συνασπισμού με το Δημοκρατικό κόμμα. Το 1984 ο Βέρνερ παραιτήθηκε και τον διαδέχτηκε ο Ζακ Σαντέρ ως ηγέτης του Χριστιανικού Σοσιαλιστικού κόμματος. Το 1992 η βουλή της χώρας επικύρωσε τη συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία επετεύχθη υπό τη λουξεμβουργιανή προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 1995 ο Σαντέρ παραιτήθηκε για να αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αντικαταστάθηκε στην ηγεσία του κόμματος από το Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Το 2000 ο μέγας δούκας Ιωάννης παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο γιος του, πρίγκιπας Ερρίκος. Με την αντίθεση του Λουξεμβούργου στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 επιβεβαιώθηκε και ισχυροποιήθηκε η αφοσίωση της χώρας στην προοπτική του ομοσπονδιακού μετασχηματισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

237

Λουξεμβούργο

238

Φυσική Εξέταση

Χάρτης του Λουξεμβούργου.

Συνορεύει ανατολικά με τη Γερμανία, νότια με τη Γαλλία, δυτικά και βόρεια με το Βέλγιο. Το έδαφος του δουκάτου διαιρείται σε δύο περιοχές: στο βόρειο τομέα (Έσλιγκ), που διασχίζεται από ένα τμήμα της οροσειράς των Αρδενών και χαρακτηρίζεται από βαθιές κοιλάδες και οροπέδια, και το νότιο (Γκούτλαντ), όπου βρίσκονται μεγάλες και γόνιμες εκτάσεις και κατοικεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Το 55% του Λουξεμβούργου είναι καλλιεργήσιμη γη και το 25% καλύπτεται από δασικές εκτάσεις. Μεγαλύτερος ποταμός είναι ο Μοζέλα, ο οποίος βρίσκεται στα ΝΑ σύνορα του Λουξεμβούργου με τη Γερμανία. Αξίζουν να αναφερθούν και ο ποταμός Σάουερ (Σιρ) με τους παραποτάμους του Αλζέτ και Ουρ. Στις όχθες του Αλζέτ είναι χτισμένη και η πρωτεύουσα του δουκάτου. Το κλίμα της χώρας είναι καθαρά ηπειρωτικό με πλούσιες βροχοπτώσεις.

Οικονομία Η χώρα έχει το προνόμιο να διατηρεί το υψηλότερο στον κόσμο κατά κεφαλήν εισόδημα, ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως συστήματα στοιχειώδους και επαγγελματικής εκπαίδευσης, παράλληλα με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό ανεργίας. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι το Λουξεμβούργο αποτέλεσε την πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκπλήρωσε τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της στη Νομισματική και Οικονομική Ένωση και την εισαγωγή του ευρώ. Η οικονομία του Λουξεμβούργου βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες, ενώ επιπλέον ένα μεγάλο ποσοστό της οικονομικής δραστηριότητας αφορά στον τραπεζικό τομέα, έναν από τους ισχυρούς πυλώνες στήριξης της ευημερίας του δουκάτου. Άλλη σημαντική οικονομική πρόσοδος προέρχεται από τα πλούσια σιδηρομεταλλεύματα που υπάρχουν στο υπέδαφός του. Τα κοιτάσματα αυτά τροφοδοτούν τις αναπτυγμένες βιομηχανίες, οι περισσότερες των οποίων βρίσκονται στην πρωτεύουσα της χώρας, το Λουξεμβούργο. Υπάρχουν βιομηχανίες μεταλλομηχανουργίας, τροφίμων, χημικών προϊόντων, καπνών κ.ά. Νόμισμα του ενός ευρώ από το Στη βιομηχανική περιοχή Ες σιρ Αλζέτ λειτουργούν πολλά εργοστάσια Λουξεμβούργο χαλυβουργίας. Σημαντικά εισοδήματα αποφέρει και η εκμετάλλευση των δασών. Από τα γεωργικά προϊόντα σπουδαιότερα είναι τα δημητριακά, οι πατάτες, τα οπωρολαχανικά και τα εξαιρετικής ποιότητας κρασιά, όμως η συμμετοχή της γεωργίας στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν μειώνεται διαρκώς. Μια άλλη βασική πηγή εισοδήματος είναι και ο τουρισμός. Η πρωτεύουσα του Λουξεμβούργου αποτελεί την έδρα πολλών διεθνών οικονομικών και πολιτικών οργανισμών, καθώς και μέρους των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, Eurocontrol).

Λουξεμβούργο

Δημογραφία Το Λουξεμβούργο είναι συνταγματικό Μεγάλο Δουκάτο με κληρονομική διαδοχή του στέμματος από τον οίκο του Νασάου. Η βουλή ασκεί τη νομοθετική εξουσία και τα μέλη της εκλέγονται για πέντε χρόνια με καθολική και άμεση ψηφοφορία. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση, η οποία είναι υπεύθυνη απέναντι στη βουλή. Οι κάτοικοι του δουκάτου στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι ρωμαιοκαθολικοί. Επίσημη διοικητική γλώσσα του κράτους ήταν η γαλλική, αλλά από το 1984 υιοθετήθηκε η άλλοτε τοπική διάλεκτος, η Λουξεμβουργιανή γλώσσα, ένα μίγμα Λουξεμβούργο.Άποψη του παλιού τμήματος της Γερμανικών και Φλαμανδικών, διανθισμένο με παραλλαγές πόλης από τα Γαλλικά, που έχει τις ρίζες του στην εποχή του Καρλομάγνου και ομιλούνταν κατά τον Μεσαίωνα στην περιοχή του Μοζέλα. Ορθογραφικά πολλές λέξεις, αν και με φανερή προέλευση από άλλες γλώσσες, αναγράφονται όπως ακούγονται και όχι όπως γράφονται, η δε προφορά δείχνει μια μετάβαση από τα γερμανικά στα φλαμανδικά και κατόπιν στα πρωτογενή αγγλικά. Περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων είναι σε μεγάλο ποσοστό ιταλικής και πορτογαλικής καταγωγής που σε δεύτερη γενεά απέκτησαν την Λουξεμβουργική υπηκοότητα. Ζούν στην χώρα κάτοικοι 45 διαφορετικών εθνικοτήτων (το 15-20 % των μονίμων κατοίκων) που εξακολουθούν να διατηρούν την αρχική τους υπηκοότητα αλλά ζουν και εργάζονται στην χώρα αυτή. Οι κάτοικοι του Λουξεμβούργου ξεκινούν στο σχολείο μαθαίνοντας την Λουξεμβουργική και Γερμανική γλώσσα και στην ηλικία του Γυμνασίου διδάσκονται και τα Γαλλικά. Σαν γλώσσα, ωστόσο, των καθημερινών συναλλαγών ακόμα και όλων των διοικητικών πράξεων συνηθίζονται κυρίως τα Γαλλικά, σαν μια περισσότερο κοινή γλώσσα των κατοίκων διαφορετικής προέλευσης, των οποίων όμως η μεγαλύτερη μάζα προέρχεται από την Νότια 'λατινόγλωσση' Ευρώπη. Σε αυτό επηρεάζει και το γεγονός ότι καθημερινά κάπου 150.000 εργαζόμενοι εισρέουν από τις γειτονικές χώρες ( Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία) στο Λουξεμβούργο, το οποίο έχουν ως τόπο μόνιμης εργασίας και καλύπτουν όλο το φάσμα των υπηρεσιών κάθε οικονομικού επιπέδου - από απλοί σερβιτόροι, υπάλληλοι τραπεζών, χρηματιστές έως και καθηγητές ιατρικής. Τα περισσότερα κρατικά έντυπα για το κοινό διανέμονται ταυτόχρονα στα Γερμανικά και τα Γαλλικά, ενώ στα έγγραφα της τοπικής αυτοδιοίκησης απαντώνται κατά περιοχές και άλλες πρόσθετες γλώσσες που απηχούν τον εντόπιο πληθυσμό (πχ Πορτογαλικά). Στις τοπικές διοικήσεις εκλέγουν και εκλέγονται μόνιμοι κάτοικοι, ανεξαρτήτως εθνικότητος, εφόσον έχουν επί τουλάχιστον 5ετία επίσημη μόνιμη κατοικία την χώρα αυτή. Υπάρχουν τοπικές εφημερίδες που εκδίδονται με άρθρα στην Γερμανική και Γαλλική ανάμεικτα και άλλες σε μόνο μια από τις δύο γλώσσες. Η τοπική τηλεόραση εκπέμπει κυρίως στα Λουξεμβουργικά και ορισμένες φορές στα Γαλλικά σπανιότερα δε στα Γερμανικά, αλλά τα περισσότερα κανάλια που βρίσκονται στην διάθεση του καθημερινού κοινού ( κάπου 40 τον αριθμό) αναμεταδίδουν όλα τα κυριότερα αντίστοιχα της Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου, Πορτογαλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, ορισμένα Ολλανδικά και τα Αγγλόφωνα που ασχολούνται με τις ειδήσεις. Οι νεότεροι, ειδικά, κάτοικοι μαθαίνουν από μικρή ηλικία κάπου πέντε γλώσσες Λουξεμβουργικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Αγγλικά και την γλώσσα προέλευσης της οικογενείας τους (πχ Ιταλικά, Πορτογαλικά) και, λόγω της ποικιλίας εθνοτήτων, ειδικά τα νεαρά παιδιά, συνήθως γνωρίζουν και ακόμη μία, εκείνη των φίλων από διαφορετική εθνική προέλευση, με τα οποία συναναστρέφονται. Ο πολυγλωττισμός και η πολυεθνική ατμόσφαιρα είναι ένα μόνιμο χαρακτηριστικό της χώρας αυτής, ενώ οι καθημερινές εμπορικές δοσοληψίες και με τα γειτονικά κράτη είναι κοινός τόπος. Το σύνολο του πληθυσμού έχει προσδόκιμο ζωής τα 79,33 χρόνια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009. Οι άνδρες ζουν 76,07 χρόνια και οι γυναίκες 82,81 χρόνια.

239

Λουξεμβούργο

240

Διοικητική διαίρεση Το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου διαιρείται σε 12 καντόνια. Πρωτεύουσα είναι το Λουξεμβούργο, στο οποίο σώζονται ένας καθεδρικός ναός του 17ου αι., τα δουκικά ανάκτορα (16ος και 17ος αι.) και οι οχυρώσεις της πόλης. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η Ες Σιρ Αλζέτ (25.200 κάτ.), η Ντιφερντάνζ/Ντίφερντάγκε (17.300 κάτ.), η Ντιντελάνζ/Ντίντελάγκε (17.100 κάτ.) και η Ζάνεμ (περ. 13.000 κάτ.). Κοιτίδα των κατοίκων του Λουξεμβούργου θεωρείται η πόλη στο κέντρο του κράτους που διασχίζει ο ποταμός Σάουερ και φέρει το όνομα Εττελμπρυκ (7478 κατ.).

Διακυβέρνηση Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. H ψηφοφορία είναι υποχρεωτική.

Εκλογές 2009 Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 7 Ιουνίου του 2009, ταυτόχρονα με τις Ευρωεκλογές. Το κυβερνών Χριστιανοσοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού Ζαν Κλοντ Γιούνκερ κέρδισε άλλη μια νίκη,με 26 επί συνόλου 60 εδρών στη Βουλή.

Αποτελέσματα Κόμμα

% Μεταβολή Έδρες Μεταβολή

Χριστιανοσοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα (CSV)

38,0

+1,9

26

+2

Σοσιαλιστικό Κόμμα των Εργατών του Λουξεμβούργου (LSAP)

21,6

-1,8

13

-1

Δημοκρατικό Κόμμα (DP)

15,0

–1,1

9

–1

Οι Πράσινοι

11,7

+0,1

7

—

Εναλλακτικό Δημοκρατικό Κόμμα Ανανέωσης (ADR)

8,1

–1,8

4

–1

Η Αριστερά

3,3

+1,4

1

+1

Κομμουνιστικό Κόμμα του Λουξεμβούργου (KPL)

1,5

+0,6

0

—

Λίστα Πολιτών

0,8

Σύνολο Πηγή: Centre Informatique de l'État

0 60

[4]

—

Λουξεμβούργο

Νομοθεσία Στις 17 Μαρτίου του 2009 νομιμοποιήθηκε η ευθανασία και το κρατίδιο έγινε το τρίτο μέλος της ΕΕ που κατέστησε νόμιμη την πρακτική αυτή[3] [4] .

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

Επίσημη Ιστοσελίδα του Κράτους [7] Στοιχεία για τη χώρα [8] από το CIA World Factbook. Επίσημη Ιστοσελίδα της Κυβέρνησης [9] Εθνικό Γραφείο Τουρισμού του Λουξεμβούργου [10]

Παραπομπές [1] Total population - At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1). Eurostat (ανακτήθηκε 26-05-2009 ) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=137& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Luxembourg legalises euthanasia (http:/ / www. nvve. nl/ nvve-english/ pagina. asp?pagkey=104389& metkey=449) [4] Luxembourg becomes third EU country to legalise euthanasia (http:/ / www. france24. com/ en/ 20090317-luxembourg-becomes-third-eu-country-legalise-euthanasia-belgium-netherlands)

gag:Lüksemburg koi:Лецебург

241

242

Μάλτα Μάλτα Συντεταγμένες: 35°54′N 14°24′E35.9, 14.4 [1]

Σημαία της Μάλτας Εθνόσημο της Μάλτας Εθνικός ύμνος: L-Innu Malti (Ύμνος της Μάλτας)

Πρωτεύουσα • Συντεταγμένες

Βαλέτα (ντε φάκτο) 35°53′59″N 14°30′53″E35.8997, 14.5147 [2]

Μεγαλύτερη πόλη

Μπιρκιρκάρα

Επίσημες γλώσσες

Μαλτέζικα, Αγγλικά

Πολίτευμα

Δημοκρατία

Πρόεδρος Τζορτζ Αμπέλα Πρωθυπουργός Λόρενς Γκόνζι Ανεξαρτησία 21 Σεπτεμβρίου 1964 Από το Ην. Βασίλειο 1964 (αναθεωρήθηκε πολλές φορές) Ισχύον Σύνταγμα Έκταση • Σύνολο • % Νερό Ακτογραμμή

316 km2 (200η) ασήμαντο 196,8 χμ.

Μάλτα

243 Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2005 • Πυκνότητα

412.614[1] (169η) 404.039 1.306 κατ./km² (6η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

9,833 δισ. $[2] (143η) 23.622 $[2] (38η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

7,714 δισ. $[2] (130η) 18.531 $[2] (36η)

ΔΑΑ (2007)

0,902 (38η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ (EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.mt και .eu ως κράτος μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+356

Η Μάλτα, επίσημα η Δημοκρατία της Μάλτας, είναι ένα μικρό και πυκνοκατοικημένο νησιωτικό κράτος που αποτελείται από ένα αρχιπέλαγος εφτά νησιών στο μέσο της Μεσογείου. Η Μάλτα βρίσκεται ακριβώς νότια της Σικελίας, ανατολικά της Τυνησίας και βόρεια της Λιβύης. Η επίσημη γλώσσα της χώρας είναι τα μαλτέζικα και τα αγγλικά. Ο ρωμαιοκαθολικισμός είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία. Τα νησιά που αποτελούν τη Μάλτα είχαν διάφορους κατακτητές στο πέρασμα των αιώνων. Η Μάλτα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2004 και είναι η μικρότερη χώρα της Ένωσης τόσο σε πληθυσμό (412.614 κάτοικοι σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009[1] ) όσο και σε έκταση (316 τετρ. χλμ.).

Ιστορία Η Μάλτα κατοικείται από το 5200 π.Χ. περίπου. Ένας σημαντικός προϊστορικός νεολιθικός πολιτισμός, χαρακτηριζόμενος από μεγαλιθικά, κτίσματα υπήρξε στα νησιά. Τα πρώτα κτίσματα χρονολογούνται από το 3500 π.Χ. και προηγούνται των πυραμίδων της Γκίζα κατά χίλια χρόνια. Ο ναός του Άγκαρ Κιμ, ο οποίος χρονολογείται μεταξύ 3500 και 2500 π.Χ., βρίσκεται σε ένα λόφο στο νότιο άκρο του νησιού της Μάλτας. Κοντά στο Άγκαρ Κιμ βρίσκεται ακόμη ένας σημαντικός ναός, το Μνάιντρα. Ο λαός ή κοινότητα που έκτισε αυτά τα οικοδομήματα εξαφανίστηκε. Οι Φοίνικες αποίκισαν τα νησιά γύρω στο 1000 π.Χ. και τα χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο από το οποίο έκαναν εξερευνήσεις στη θάλασσα και διεξήγαγαν εμπόριο στη Μεσόγειο.

Μάλτα

244 Τα νησιά αργότερα κατακτήθηκαν από την Καρχηδόνα (400 π.Χ.) κι έπειτα από τους ρωμαίους (218 π.Χ.). Τα νησιά ευημέρησαν υπό τη ρωμαϊκή κυριαρχία, κατά τη διάρκεια της οποίας θεωρούνταν Municipium και Foederata Civitas. Πολλές ρωμαϊκές αρχαιότητες εξακολουθούν να υπάρχουν, δείχνοντας τους στενούς δεσμούς που είχαν οι κάτοικοι της Μάλτας με τη Ρώμη. Το 60 μ.Χ. επισκέφθηκε τα νησιά ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος λέγεται ότι ναυάγησε στις ακτές του Κόλπου του Αποστόλου Παύλου. Μελέτες των ρευμάτων και των ανέμων που επικρατούν, όμως, δείχνουν είναι πιο πιθανό το ναυάγιο να έγινε κοντά στον Κόλπο του Αγίου Θωμά στη Μαρσασκάλα.

Μετά από μια περίοδο βυζαντινής κυριαρχίας (4ος-9ος αιώνας) και πιθανή λεηλασία από του Βανδάλους, τα νησιά κατακτήθηκαν από τους Άραβες το 870 μ.Χ. Οι Άραβες, που σε γενικές γραμμές ανέχονταν τους χριστιανούς, εισήγαγαν την καλλιέργεια εσπεριδοειδών και βαμβακιού, καθώς και συστήματα άρδευσης. Η αραβική επίδραση είναι Ο ναός Mnajdra πιο εμφανής στα σύγχρονα μαλτέζικα, τα οποία έχουν επίσης πολλές επιδράσεις από τις ρομανικές γλώσσες και γράφονται σε μια διασκευή του λατινικού αλφαβήτου. Η αραβική κυριαρχία κράτησε μέχρι το 1091, όταν τα νησιά τα κατέλαβαν οι Νορμανδοί της Σικελίας. Έπειτα η Μάλτα κατακτήθηκε από το Ανζού (Γαλλία), το Χοχενστάουφεν (Γερμανία) και το Βασίλειο της Αραγονίας (1283). Αυτή την περίοδο καθιερώθηκαν και οι Μαλτέζοι ευγενείς, με κάποιους να χρονολογούνται από το 1400. Περίπου 32 τίτλοι ευγένειας χρησιμοποιούνται και σήμερα. Το 1530 ο Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας Κάρολος Ε' της Ισπανίας έδωσε τα νησιά στο Τάγμα των Η Πολιορκία της Μάλτας Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. (Το Βασίλειο της Αραγονίας κατείχε τα νησιά ως μέρος της Μεσογειακής του αυτοκρατορίας για κάποιο διάστημα.) Αυτοί οι ιππότες, ένα στρατιωτικό θρησκευτικό τάγμα που είναι σήμερα γνωστό ως οι "Ιππότες της Μάλτας", διώχθηκαν από τη Ρόδο από τους Οθωμανούς το 1552. Άντεξαν μεγάλη πολιορκία από τους Οθωμανούς το 1565, οι οποίοι την εποχή εκείνη είχαν πολύ μεγάλη δύναμη. Μετά από αυτό αποφάσισαν να ενισχύσουν τις οχυρώσεις τους, ιδιαίτερα στην περιοχή του εσωτερικού λιμανιού όπου κτίστηκε η νέα πόλη Βαλέτα. Η κυριαρχία των Ιπποτών τέλειωσε όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης κατέλαβε τη Μάλτα καθ' οδόν για την Αίγυπτο το 1798. Ξεγελώντας τους, ο Ναπολέων ζήτησε από τους Ιππότες να αράξει στο λιμάνι για προμήθειες και μετά, αφού μπήκε μέσα στη Βαλέτα, έστρεψε τα όπλα του εναντίον των οικοδεσποτών του. Ο διοικητής των Ιπποτών συνθηκολόγησε και ο Ναπολέων έμεινε στη Μάλτα για λίγες μέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων

Μάλτα ρήμαξε συστηματικά την κινητή περιουσία του Τάγματος, και εγκαθίδρυσε δική του διοίκηση. Έπειτα έφυγε για την Αίγυπτο, αφήνοντας στη Μάλτα σημαντική στρατιωτική δύναμη. Οι Γάλλοι κατακτητές δεν ήταν καθόλου δημοφιλείς, κυρίως λόγω της αρνητικής τους στάσης έναντι στη θρησκεία. Οι οικονομικές και θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις δεν άρεσαν στους πολίτες, οι οποίοι εξεγέρθηκαν με αποτέλεσμα οι Γάλλοι να περιοριστούν στις οχυρώσεις. Η Μεγάλη Βρετανία, μαζί με το Βασίλειο των Δύο Σικελιών, έστειλε πολεμοφόδια και βοήθεια στους εξεγερθέντες. Η Βρετανία έστειλε επίσης ναυτικό για να αποκλείσει τα νησιά. Οι απομονωμένες γαλλικές δυνάμεις παραδόθηκαν το 1800 και το νησί έγινε βρετανικό προτεκτοράτο. Το 1814, βάσει της Συνθήκη των Παρισίων, η Μάλτα έγινε επίσημα μέρος της Βρετανικής αυτοκρατορίας και χρησιμοποιήθηκε ως διαμετακομιστικός σταθμός και αρχηγείο του στόλου. Η θέση της Μάλτας, στα μέσα μεταξύ του Γιβραλτάρ και της Διώρυγας του Σουέζ, αποδείχτηκε στρατηγικής σημασίας και θεωρείτο σημαντικός σταθμός προς την Ινδία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο βρετανικός στόλος στη Μεσόγειο, ο οποίος την εποχή εκείνη συνεισέφερε στο εμπόριο του νησιού όσο κανείς άλλος παράγοντας, μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια για οικονομικούς λόγους. Η Μάλτα έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της γειτνίασής της με τις ναυτιλιακές γραμμές των Δυνάμεων του Άξονα. Η γενναιότητα των Μαλτέζων στον μακρύ αγώνα κατά των εχθρικών επιθέσεων ώθησε τον βασιλιά Γεώργιο Στ' να απονείμει στις 15 Απριλίου 1942 τον Σταυρό του Γεώργιου συλλογικά στη Μάλτα, ως "μαρτυρία για τον ηρωισμό και την αφοσίωση που θα μείνει στην ιστορία". Το έμβλημα του Σταυρού του Γεώργιου εμφανίζεται στη σημαία της Μάλτας, με κόκκινο περίγραμμα. Μετά τον πόλεμο και μια σύντομη περίοδο πολιτικής αστάθειας λόγω των ανεπιτυχών προσπαθειών του Εργατικού Κόμματος της Μάλτας για ενσωμάτωση με το Ηνωμένο Βασίλειο, δόθηκε στη Μάλτα στις 21 Σεπτεμβρίου 1964 ανεξαρτησία. Βάσει του συντάγματος του 1964, η Ελισάβετ Β' ήταν αρχικά και Βασίλισσα της Μάλτας, ενώ η εκτελεστική εξουσία ασκείτο από έναν κυβερνήτη ο οποίος την εκπροσωπούσε. Στις 13 Δεκεμβρίου 1974, όμως, η Μάλτα έγινε δημοκρατία εντός της Κοινοπολιτείας, με τον πρόεδρο ηγέτη της χώρας. Συμφωνία άμυνας η οποία υπογράφηκε αμέσως μετά την ανεξαρτησία (και έτυχε επαναδιαπραγμάτευσης το 1972) έληξε στις 31 Μαρτίου 1979, όταν αποσύρθηκαν οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η Μάλτα υιοθέτησε επίσημα πολιτική ουδετερότητας το 1980 και για σύντομο χρονικό διάστημα διατέλεσε μέλος του Κινήματος των Αδεσμεύτων. Στη Μάλτα έγινε το 1989 η ιδιαίτερης σημασίας συνάντηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους (πατέρα) και του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η οποία ήταν η πρώτη τους κατ' ιδίαν συνάντηση και σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Μάλτα προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1 Μαΐου 2004 και εντάχθηκε στην Ευρωζώνη το 2008.

Διακυβέρνηση Η Μάλτα είναι μια δημοκρατία, της οποίας το κοινοβουλευτικό σύστημα και η δημόσια διοίκηση βασίζονται στο σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου. Η βουλή των αντιπροσώπων (στα μαλτέζικα Il-Kamra tar-Rappreżentanti) εκλέγεται απευθείας από τον λαό κάθε πέντε χρόνια, εκτός κι αν η βουλή διαλυθεί νωρίτερα από τον πρόεδρο της χώρας κατόπιν συμβουλής από τον πρωθυπουργό. Στη βουλή των αντιπροσώπων υπάρχουν 65 έδρες. Αν όμως κάποιο κόμμα κερδίσει σε βουλευτικές εκλογές απόλυτη πλειοψηφία, αλλά δεν κερδίσει πλειοψηφία στις έδρες, τότε δίδονται στο κόμμα αυτό πρόσθετες έδρες για να διασφαλιστεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το σύνταγμα της Μάλτας προνοεί ότι ο πρόεδρος διορίζει ως πρωθυπουργό το μέλος της βουλής εκείνο που είναι στην καταλληλότερη θέση να διοικήσει την πλειοψηφία της βουλής. Ο πρόεδρος της δημοκρατίας εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια από το κοινοβούλιο. Ο ρόλος του ως αρχηγός κράτους είναι μάλλον τελετουργικός. Σημερινός πρόεδρος είναι ο Τζορτζ Αμπέλα.

245

Μάλτα

246

Τα κύρια πολιτικά κόμματα είναι το Εθνικιστικό Κόμμα, το οποίο είναι χριστιανοδημοκρατικό, και το Εργατικό Κόμμα, το οποίο είναι σοσιαλδημοκρατικό. Το Εθνικιστικό Κόμμα είναι σήμερα κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Λόρενς Γκόνζι. Το Εργατικό Κόμμα, υπό την ηγεσία του Άλφρεντ Σαντ, βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Υπάρχουν άλλα τρία κόμματα χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση: • Το Alternattiva Demokratika, το οποίο είναι πράσινο κόμμα. • To Imperium Europa (Αυτοκρατορία της Ευρώπης), το οποίο είναι εθνικιστικό σε φυλετική βάση και δίνει έμφαση στις ατομικές ελευθερίες και την ατομική ιδιοκτησία. • Το Άλφα Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο είναι φιλελεύθερο και μεταρρυθμιστικό. Το σύστημα ψηφοφορίας που υπάρχει από το 1964 έχει οδηγήσει στον δικομματισμό και συχνά κόμματα τα οποία λαμβάνουν σχετικά σημαντικό ποσοστό των ψήφων καταλήγουν να μην εκπροσωπούνται στη βουλή. Αυτό αφήνει μια σημαντική μειονότητα ψηφοφόρων χωρίς δυνατή φωνή στην πολιτική σκηνή. Η εκλογική μεταρρύθμιση είναι φλέγον θέμα συζήτησης στη Μάλτα. Το 2006, έπειτα από μυστικές διαπραγματεύσεις, το Εθνικιστικό και το Εργατικό Κόμμα κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος η οποία ικανοποιούσε τα αιτήματα των δύο κομμάτων, αλλά διατηρούσε τον δικομματικό ολοκληρωτισμό. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις προκάλεσαν περί τα τέλη του 2006 συζήτηση στα ανεξάρτητα τοπικά μέσα ενημέρωσης αναφορικά με τη διάβρωση της πραγματικής δημοκρατίας. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Γεωγραφία Η Μάλτα είναι ένα αρχιπέλαγος στην κεντρική Μεσόγειο, 93 χλμ νότια της Σικελίας. Μόνο τα τρία μεγαλύτερα νησιά Μάλτα, Γκόζο και Κομίνο κατοικούνται. Τα μικρότερα νησιά, όπως η Φίλφλα, το Κομινότο και τα Νησιά του Αγίου Παύλου δεν κατοικούνται. Διάφοροι κόλποι κατά μήκος της ακτογραμμής αποτελούν καλά σημεία για λιμάνια. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από χαμηλούς λόφους με σκαλωτά χωράφια. Το ψηλότερο σημείο είναι στο Τα' Ντμέιρεκ στο νησί της Μάλτας στα 253 μέτρα, κοντά στην πόλη Ντίνγκλι. Παρόλο που υπάρχουν κάποια μικρά ποταμάκια κατά τις περιόδους ψηλών βροχοπτώσεων, δεν υπάρχουν μόνιμα ποτάμια ή λίμνες στη Μάλτα. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν κάποια σκόρπια ρυάκια που έχουν φρέσκο νερό ολόχρονα. Τρεχούμενο νερό στο Γκόζο υπάρχει στην κοιλάδα Λουνιάτα.

Χάρτης της Μάλτας

Το Κανάλι της Μάλτας στα βόρεια χωρίζει τη Μάλτα από το νησί της Σικελίας, το μεγαλύτερο ιταλικό και μεσογειακό νησί. Αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης δεν βρίσκεται στη Μάλτα, αλλά στο ελληνικό νησί της Γαύδου

Μάλτα

247

Κλίμα Το τοπικό κλίμα είναι μεσογειακό εύκρατο κλίμα, με ήπιους, βροχερούς χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια. Δεν υπάρχει πραγματική περίοδος νάρκης για τα φυτά, παρόλο που η ανάπτυξή τους μπορεί να διακοπεί για λίγο από απότομο κρύο (κομμάτια πάγου στο έδαφος παρατηρούνται καμιά φορά στην ενδοχώρα), και η καλοκαιρινή ζέστη και ξηρασία μπορεί να προξενήσει μαρασμό στη βλάστηση. Ουσιαστικά υπάρχουν μόνο δύο εποχές, κάτι που καθιστά το νησί ελκυστικό σε τουρίστες, ιδίως κατά τους ξηρούς μήνες. Η προμήθεια νερού είναι πρόβλημα για τη Μάλτα, καθώς το καλοκαίρι είναι χωρίς βροχή και με ψηλή χρήση νερού, ενώ τον χειμώνα πέφτει βαριά βροχή, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας καταλήγει στη θάλασσα και δεν απορροφάται από το έδαφος. Μήνας

Έτος

Ιαν

Φεβ

Μαρ

Απρ

Μαϊ

Ιουν

Ιουλ

Αυγ

Σεπ

Οκτ

Νοε

Δεκ

Μέση ψηλή θερμ. °C (°F)

21 (71)

15 (59)

15 (59)

16 (61)

18 (65)

22 (72)

27 (80)

30 (86)

30 (86)

28 (82)

24 (75)

19 (67)

16 (61)

Μέση χαμηλή θερμ. °C (°F)

15 (60)

9 (49)

9 (49)

10 (51)

12 (54)

15 (59)

19 (66)

22 (71)

22 (72)

20 (69)

18 (64)

14 (57)

11 (52)

Πηγή: Weatherbase

[5]

Τοπικά συμβούλια Από το 1993 η Μάλτα είναι (διοικητικά) διαιρεμένη σε 68 τοπικά συμβούλια ή επαρχίες. Αυτά αποτελούν τη βασικότερη μορφή τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς άλλο ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ της τοπικής και εθνικής κυβέρνησης.

Οικονομία Μέχρι το 1800 η Μάλτα είχε λίγες βιομηχανίες εκτός από το βαμβάκι, τον καπνό και τη ναυπηγική. Το ναυπηγείο χρησιμοποιήθηκε αργότερα από τους Βρετανούς για στρατιωτικούς σκοπούς. Σε καιρό πολέμου η οικονομία της Μάλτας ευημερούσε λόγω της στρατηγικής της θέσης. Αυτό φάνηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κριμαίας, το 1854, και επηρέαζε όχι μόνο όσους είχαν κάποιο στρατιωτικό ρόλο, αλλά και τους τεχνίτες. Το 1869 το άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ ωφέλησε πολύ τη μαλτέζικη οικονομία, καθώς αυξήθηκαν κατά πολύ τα πλοία που χρησιμοποιούσαν το λιμάνι. Η χρήση του λιμανιού της Μάλτας ως διακομιστικού σταθμού για ανεφοδιασμό απέφερε πολλά οφέλη στον πληθυσμό του νησιού. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα η οικονομία άρχισε να χειροτερεύει και μέχρι τη δεκαετία του 1940 έφτασε σε κρίσιμο σημείο. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στην δυνατότητα των εμπορικών πλοίων να κάνουν μεγαλύτερα ταξίδια χωρίς να χρειάζονται πολλούς σταθμούς για ανεφοδιασμό. Σήμερα, οι κύριες πηγές της οικονομίας της Μάλτας είναι ο ασβεστόλιθος, η καλή γεωγραφική της θέση και το παραγωγικό ανθρώπινό της δυναμικό. Η Μάλτα παράγει μόνο το 20% των αναγκών της για τρόφιμα, έχει λιγοστές προμήθειες πόσιμου νερού και δεν έχει δικές της πηγές ενέργειας. Η οικονομία εξαρτάται από το διεθνές εμπόριο (ως σταθμός πλοίων), την βιομηχανία (ιδίως ηλεκτρονικών και υφασμάτων) και τον τουρισμό. Η τουριστική υποδομή βελτιώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν πολλά καλά ξενοδοχεία στο νησί. Η Μάλτα πρόσφατα ιδιωτικοποίησε κάποιες εταιρείες που ελέγχονταν από το κράτος και ελευθεροποίησε την αγορά, μέσα στα πλαίσια της προετοιμασίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έγινε την 1 Μαΐου 2004. Η Μάλτα και η Τυνησία συζητούν σήμερα την εμπορική εκμετάλλευση του θαλάσσιου υπεδάφους που βρίσκεται μεταξύ των δύο χωρών, κυρίως σε αναζήτηση πετρελαίου.

Μάλτα Η κυβέρνηση της Μάλτας μπήκε στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών τον Μάιο του 2005 και υιοθέτησε ως νόμισμά της την 1 Ιανουαρίου 2008 το ευρώ, το οποίο αντικατέστησε τη μέχρι τότε ισχύουσα Λίρα Μάλτας. Παρόλο που η Μάλτα είναι σήμερα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντούτοις δεν είναι ακόμη μέλος της Συνθήκης του Σένγκεν. Υιοθετεί κανόνες του Σένγκεν με στόχο να εναρμονιστεί μέχρι το 2007.

Δημογραφικά στοιχεία Πληθυσμός Απογραφή πληθυσμού και νοικοκυριών γίνεται κάθε δέκα χρόνια. Η τελευταία απογραφή έγινε τον Νοέμβριο του 2005 και κάλυψε περίπου το 95% του πληθυσμού. Εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2006 προκαταρκτική έκθεση και τα αποτελέσματα σταθμίστηκαν για να καλύψουν, βάσει υπολογισμών, το 100% του πληθυσμού. Σύμφωνα με την Eurostat, ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ήταν την 1η Ιανουαρίου του 2009, 412.600 κάτοικοι[1] , ενώ σύμφωνα με το CIA World Factbook, η χώρα το 2009 αριθμούσε 405.165 κατοίκους.[3] .To προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, τα 79,44 χρόνια (77,21 χρόνια για τους άνδρες και 81,8 για τις γυναίκες)[3] . Οι κάτοικοι της Μάλτας, περιλαμβανομένων των ξένων υπηκόων που διαμένουν για τουλάχιστον ένα έτος, υπολογίστηκε ότι στις 27 Νοεμβρίου 2005 ήταν 404.039, από τους οποίους 200.715 (49,7%) ήταν άντρες και 203.324 (50,3%) γυναίκες. Από αυτούς, 17,1% είχαν ηλικία κάτω των 14, 68,2% ήταν 15-64 ετών, ενώ το υπόλοιπο 13,7% ήταν 65 ετών και άνω. Η πυκνότητα του πληθυσμού είναι 1.282 κάτοικοι / τετρ. χλμ. και είναι η ψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μια από τις ψηλότερες στον κόσμο. Το μόνο έτος κατά το οποίο παρατηρήθηκε μείωση του πληθυσμού ήταν το 1967 (συνολική μείωση 1,7%), η οποία οφειλόταν στη μετανάστευση πολλών Μαλτέζων.[4] Το 2004 οι κάτοικοι της χώρας που ήταν μαλτέζικης εθνικότητας υπολογίστηκε ότι αποτελούσαν το 97.0% του συνολικού πληθυσμού.[5] Σε όλες τις απογραφές που έγιναν από το 1842 ο γυναικείος πληθυσμός ήταν πάντοτε ελαφρώς μεγαλύτερος από τον ανδρικό. Στο πιο χαμηλό σημείο ο δείκτης της αναλογίας έφτασε το 1901 και το 1911 (1008:1000 και 1003:1000 αντίστοιχα). Το πιο ψηλό σημείο που έφτασε ο δείκτης ήταν το 1957 (1088:1000) και έκτοτε κατεβαίνει συνεχώς. Το 2005 ήταν 1013:1000. Η αύξηση του πληθυσμού επιβραδύνεται, από +9,5% μεταξύ των απογραφών του 1985 και του 1995 σε +6,9% μεταξύ των απογραφών του 1995 και του 2005, με ετήσιο μέσο όρο +0,7%. Η κατανομή του πληθυσμού με βάση την ηλικία είναι παρόμοια με εκείνη που παρουσιάζεται και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1967 παρατηρείται μια τάση γήρανσης του πληθυσμού, η οποία αναμένεται να συνεχίσει και στο προβλεπτό μέλλον. Η νομοθεσία της Μάλτας αναγνωρίζει τόσο τον πολιτικό όσο και τον θρησκευτικό γάμο. Η ακύρωση γάμου από τα θρησκευτικά και τα πολιτικά δικαστήρια δεν σχετίζονται και τη μία ακύρωση δεν εξυπακούεται ότι θα ακολουθήσει και η άλλη. Δεν υπάρχει νομοθεσία για το διαζύγιο και η άμβλωση εντός της επικράτειας της Μάλτας είναι παράνομη. Ο γάμος επιτρέπεται σε άτομα που έχουν κλείσει τα 16 τους χρόνια.

Γλώσσες Η εθνική γλώσσα της Μάλτας είναι τα μαλτέζικα. Το μαλτέζικο αλφάβητο βασίζεται στο λατινικό, αλλά χρησιμοποιεί διακριτικά σε κάποια γράμματα: το ż (το οποίο υπάρχει και στο πολωνικό αλφάβητο) και τα ċ, ġ, għ, ħ και ie, τα οποία υπάρχουν μόνο στα μαλτέζικα. Επίσημες γλώσσες είναι τα μαλτέζικα και τα αγγλικά. Τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά είναι επίσης διαδεδομένα και διδάσκονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (κυρίως τα ιταλικά).

248

Μάλτα

Θρησκεία Το σύνταγμα της Μάλτας προνοεί για θρησκευτική ελευθερία, αλλά καθιερώνει τον ρωμαιοκαθολικισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους. Ο οργανισμός Freedom House και το World Factbook της CIA αναφέρουν ότι το 98% του πληθυσμού είναι καθολικοί, κάτι που καθιστά τη Μάλτα μια από τις πλέον καθολικές χώρες στον κόσμο. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με σχετική έρευνα που διεξήχθηκε εκ μέρους της Εκκλησίας της Μάλτας [9], μόνο το 52,6% του πληθυσμού πηγαίνει τακτικά εκκλησία.

Μετανάστευση Οι νόμοι της Μάλτας για τη μετανάστευση κατά κανόνα ακολουθούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Έτσι, οι πολίτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν χρειάζονται ούτε βίζα ούτε διαβατήριο για να εισέλθουν στη χώρα (μια ταυτότητα ή ένα ληγμένο διαβατήριο αρκεί). Οι πολίτες πολλών άλλων χωρών επίσης δεν χρειάζονται βίζα και ένα ισχύον διαβατήριο αρκεί για να μείνουν στη χώρα μέχρι τρεις μήνες. Για τις υπόλοιπες υπηκοότητες, η βίζα ισχύει για ένα μήνα. Οι μετανάστες οφείλουν να κάνουν αίτηση για άδεια εργασίας. Αυτή η παρέκκλιση από την κοινοτική νομοθεσία έγινε πριν από την ένταξη της Μάλτας στην ΕΕ για να προστατέψει τη μαλτέζικη αγορά εργασίας, η οποία έχει αρχίσει να φτάνει σε κορεσμό. Στην πράξη, σε όλους τους υπηκόους των χωρών της ΕΕ δίδεται άδεια εργασίας και αυτή η πρόνοια υπάρχει περισσότερο για παρακολούθηση της αγοράς εργασίας, σε περίπτωση που χρειαστεί κάποια επέμβαση. Η εισροή μεταναστών στη Μάλτα, βάσει στοιχείων του 2002 και του 2004, ήταν 1.913 άτομα τον χρόνο. Τα τελευταία δέκα χρόνια στη Μάλτα επέστρεψαν κάθε χρόνο 425 δικοί της μετανάστες.[6] Κατά το 2005 μπήκαν στη Μάλτα παράνομα συνολικά 1.800 μετανάστες.[7] Δεδομένου του πόσο πυκνοκατοικημένη είναι η Μάλτα, ο αντίκτυπος αυτού του αριθμού αντιστοιχεί με το να μπουν στη Γερμανία ή κάποια άλλη μεγάλη χώρα της ΕΕ 370.000 παράνομοι μετανάστες. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2006 έφτασαν στη Μάλτα 967 παράνομοι μετανάστες, σχεδόν διπλάσιοι των 473 που είχαν φτάσει την αντίστοιχη περίοδο του 2005.[8] Ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στο φαινόμενο αυτό είναι η τεράστια θαλάσσια έκταση που περιβάλλει τη Μάλτα, η οποία είναι πολύ δύσκολο να επιτηρηθεί. Πρόσφατα το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης αυξήθηκε, με αντίκτυπο στη λειτουργία των υπηρεσιών υγείας, εργασίας, κοινωνικών υπηρεσιών, της εσωτερικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης, και της αγοράς εργασίας. Οι δαπάνες για την κράτηση όσων εισέρχονται στη χώρα παράνομα ήταν, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2006, 320.423 Μαλτέζικες Λίρες (€746,385).[9] Το 2005 η Μάλτα ζήτησε βοήθεια από την ΕΕ σχετικά με την αποδοχή παράνομων μεταναστών, τον επαναπατρισμό όσων δεν πήραν άσυλο, τη μετεγκατάσταση προσφύγων σε άλλες χώρες της ΕΕ, και την ασφάλεια των ακτών.[10] Τον Δεκέμβριο του 2005 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τη Συνολική προσέγγιση στο θέμα της μετανάστευσης: μέτρα προτεραιότητας, με έμφαση την Αφρική και τη Μεσόγειο, όμως τα μέτρα λήφθηκαν μόνο στη δυτική Μεσόγειο, πράγμα που κατέστησε την κεντρική Μεσόγειο πιο σημαντική δίοδο έλευσης παράνομων μεταναστών. Πολιτική ένταση προκλήθηκε από την αδράνεια της ΕΕ να ανταποκριθεί στο πρόβλημα της Μάλτας: κράτη-μέλη που είχαν υπογράψει τη Συμφωνία του Κοτονού συνέχισαν να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους και χώρες της ανατολικής Αφρικής, από όπου προέρχεται η περισσότερη παράνομη μετανάστευση προς την κεντρική Μεσόγειο, αποκλείστηκαν από το Ευρω-Αφρικανικό Συνέδριο για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη που έγινε στην Τρίπολη στις 10-11 Ιουλίου 2006.[8]

249

Μάλτα

Εκπαίδευση Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική για τις ηλικίες από 5 μέχρι 16. Παρόλο που το κράτος παρέχει δωρεάν εκπαίδευση, υπάρχουν διάφορα σχολεία στη Μάλτα και το Γκόζο που ανήκουν είτε στην εκκλησία είτε στον ιδιωτικό τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των μισθών των δασκάλων στα σχολεία που ανήκουν στην εκκλησία πληρώνεται από το κράτος. Η εκπαίδευση στη Μάλτα βασίζεται στο βρετανικό μοντέλο. Η εκπαίδευση μέχρι την ηλικία των 5 (νηπιαγωγείο) δεν είναι υποχρεωτική. Η υποχρεωτική εκπαίδευση ξεκινά στην ηλικία των 6 με την κατώτερη εκπαίδευση, η οποία διαρκεί 6 χρόνια. Μετά από εξετάσεις, οι μαθητές ξεκινούν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία είναι υποχρεωτική για τις πέντε πρώτες τάξεις. Αφού ολοκληρώσουν τον υποχρεωτικό κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές μπορούν είτε να εισαχθούν σε κάποιο κολέγιο επαγγελματικής κατάρτισης είτε να κάνουν τις προαιρετικές 6η και 7η τάξη, οι οποίες τους προετοιμάζουν για τις εξετάσεις εισαγωγής σε πανεπιστήμιο. Οι μαθητές μπορούν επίσης να επιλέξουν να παρακολουθήσουν ιδιωτικά ινστιτούτα που οδηγούν στην απόκτηση διπλώματος ή πτυχίου από οργανισμό στο εξωτερικό. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση σε επίπεδο διπλώματος, πτυχίου και μεταπτυχιακού παρέχεται ως επί το πλείστον από το Πανεπιστήμιο της Μάλτας, το οποίο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο. Αναγνωρίζονται επίσης μερικά ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η πλήρης φοίτηση (full-time) για τους υπηκόους της Μάλτας είναι δωρεάν, ενώ η μερική φοίτηση (part-time) δεν είναι. Το ποσοστό αλφαβητισμού είναι 92.8%.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Κουλτούρα Κουζίνα Η μαλτέζικη κουζίνα είναι προϊόν μια μακράς σχέσης που είχαν οι ντόπιοι με τους πολλούς ξένους που πέρασαν από το νησί με το πέρασμα των αιώνων, η οποία έχει δώσει στη Μάλτα ένα ενδιαφέρον μίγμα μεσογειακής κουζίνας. Πολλά φαγητά του νησιού έχουν προέλευση ιταλική/σικελική ή μαυριτανική. Σήμερα η μαλτέζικη κουζίνα εξακολουθεί να είναι δημοφιλής σε σπίτια και εστιατόρια της Μάλτας, αλλά σίγουρα όχι και η πλέον διαδεδομένη. Είναι περισσότερο μια παραδοσιακή κουζίνα που έχει γίνει μέρος των ευρύτερων γαστρονομικών συνηθειών των Μαλτέζων, οι οποίοι έχουν μεσογειακή κουζίνα με έντονες ιταλικές επιδράσεις.

Η μουσική της Μάλτας Παρόλο που η σημερινή μουσική της Μάλτας είναι κυρίως δυτική, η παραδοσιακή μαλτέζικη μουσική περιλαμβάνει το "għana" (προφ. άανα). Στο άανα δύο ή τρία άτομα, υπό τον ήχο μιας κιθάρας, αυτοσχεδιάζουν στίχους τραγουδιστά και έρχονται σε κάποιου είδους συζήτηση-αντιπαράθεση. Αυτό έχει ως στόχο να δημιουργήσει μια φιλική και αστεία ατμόσφαιρα, και παίρνει χρόνια μέχρι να μάθει κάποιος καλά την τέχνη αυτού του αυτοσχεδιασμού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η μελωδία του αυτοσχεδιασμού τραγουδιέται σε αραβική κλίμακα, ενώ το όργανο παίζει σε κλίμακα ευρωπαϊκής μουσικής. Η παραδοσιακή μαλτέζικη μουσική χρησιμοποιεί πολύ την κιθάρα και το ντέφι. Η οργανική μουσική λέγεται ντακάκα. Οι ορχήστρες πνευστών, με έντονες ισπανικές και ιταλικές επιδράσεις, είναι επίσης δημοφιλείς στα ετήσια πανηγύρια που γίνονται σε πόλεις και χωριά.

250

Μάλτα

251

Βλέπε επίσης • Σημαία της Μάλτας • Η Μεγάλη Πολιορκία της Μάλτας • Πολιορκία της Μάλτας (1940)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • •

Gov.mt [15] – Επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης της Μάλτας. Νόμοι της Μάλτας [16] Περίληψη βασικών νόμων και γλωσσάριο. (στα αγγλικά) Φωτογραφίες του Γκόζο, του δεύτερου μεγαλύτερου νησιού στη Μάλτα [17] (στα αγγλικά) Μάλτα - Γκόζο [18] Επίσημα ταξιδιωτικά φυλλάδια. (στα αγγλικά) GuidetoMalta.net [19]

Αναφορές • Photos of Gozo sister island of Malta [20]. Photos of Gozo (ανακτήθηκε 17 Νοεμβρίου 2006) • Malta [21]. CIA World Factbook (ανακτήθηκε 9 Σεπτεμβρίου 2009) • Gov.mt [15]. Κυβέρνηση της Μάλτας (ανακτήθηκε 1 Νοεμβρίου 2005) • • • • •

Malta [22]. MSN Encarta (ανακτήθηκε 1 Νοεμβρίου 2005) 1942: Malta gets George Cross for bravery [23]. BBC "On this day" (ανακτήθηκε 22 Ιουνίου 2006) Jones, H. Bowen; et al (1962). Malta Background for Development. Dhurham College. ASIN B0006C34U0. Carolyn Bain (2004). Malta. Lonely Planet Publication. ISBN 1-74059-178-X. Για το τμήμα Μετανάστευση : http://www.alternattiva.org.mt/filebank/documents/ Fiona%20TEXEIRE-%20At%20the%20Gate%20of%20Fortress%20Europe.pdf

Παραπομπές [1] Total population - At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1). Eurostat (ανακτήθηκε 26-05-2009 ) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=181& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ mt. html) [4] National Statistics Office (2005). Census of Population and Housing 2005: Preliminary Report (http:/ / www. nso. gov. mt/ statdoc/ document_file. aspx?id=1653). Valletta: National Statistics Office. ISBN-13 978-99909-73-38-9. . [5] National Statistics Office (2005). Demographic Review 2004 (http:/ / www. nso. gov. mt/ statdoc/ document_file. aspx?id=1542). Valletta: National Statistics Office. ISBN 99909-73-32-6. . [6] [ |National Statistics Office (http:/ / www. nso. gov. mt)] (2005). Demographic Review 2004 (http:/ / www. nso. gov. mt/ statdoc/ document_file. aspx?id=1542). Valletta: National Statistics Office. σελ. 59. ISBN 99909-73-32-6. . [7] Ministry of Foreign Affairs (30 Ιανουαρίου 2006). Frendo holds talks with three European Union Commission Members (http:/ / www. foreign. gov. mt/ showdoc. aspx?id=210& filesource=4& file=Press release EU Commissioners 300106. pdf). Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου. [8] Ministry of Foreign Affairs (3 Ιουλίου 2006). Statement by the Minister of Foreign Affairs Dr. Michael Frendo to resident EU Ambassadors on illegal immigration in Malta (http:/ / www. foreign. gov. mt/ showdoc. aspx?id=210& filesource=4& file=Illegal Immigration - Statement for EU Ambassadors 030706. pdf). Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου. [9] "Immigrants refused entry into Malta" (http:/ / www. timesofmalta. com/ core/ article. php?id=230879). The Sunday Times. 16 Ιουλίου 2006. . Ανακτήθηκε την 17 Ιουλίου. [10] Frendo, Michael (5 Ιουλίου 2005). Illegal Immigration in Malta (http:/ / www. foreign. gov. mt/ showdoc. aspx?id=96& filesource=4& file=ILLEGal Immigrants. pdf). Ministry of Foreign Affairs. . Ανακτήθηκε την 6 Ιουλίου. Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Malta (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Malta) της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/ ). ( ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Malta)).

Μάλτα gag:Malta koi:Мальта

252

253

Μαυροβούνιο Μαυροβούνιο Συντεταγμένες: 42°46′00″N 19°13′00″E42.7667, 19.2167 [1]

Σημαία του Μαυροβουνίου Εθνόσημο του Μαυροβουνίου Εθνικός ύμνος: Oj svijetla majska zoro

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Ποντγκορίτσα 42°47′N 19°28′E42.783, 19.467 [2]

Επίσημες γλώσσες

Μαυροβουνιακά,διαλεκτος της Σερβικης[1]

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Φίλιπ Βουγιάνοβιτς Πρωθυπουργός Μίλο Τζουκάνοβιτς

Ανεξαρτησία από Σερβία και Μαυροβούνιο Ισχύον Σύνταγμα

3 Ιουνίου 2006 19 Οκτωβρίου 2007

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

13.812 km2 (160η) 1,5 625 χμ. 293,5 χμ.

Μαυροβούνιο

254

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2003 • Πυκνότητα

672.180[2] (162η) 620.145 48 κατ./km² (155η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

6,781 δισ. $[3] (146η) 10.833 $[3] (74η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

4,444 δισ. $[3] (143η) 0 $[3] (182η)

ΔΑΑ (2007)

0,834 (65η) – υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ1 (EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.me

Κωδικός κλήσης

+382

1

Το Μαυροβούνιο δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης και χρησιμοποιεί το ευρώ χωρίς ειδική συμφωνία.

Το Μαυροβούνιο (Σερβικά/μαυροβουνιακά: Црна Гора) είναι ανεξάρτητο κράτος από το 2006, με πληθυσμό 672.180 (σύμφωνα με εκτίμηση του 2009)[2] . Στο βορρά συνορεύει με την Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ανατολικά με τη Σερβία, νότια με την Αλβανία και δυτικά βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα. Ήταν η δεύτερη και μικρότερη συνιστώσα της Ομοσπονδίας Σερβίας-Μαυροβουνίου, διαδόχου κράτους της Γιουγκοσλαβίας. Δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 21 Μαΐου 2006 είχε σαν αποτέλεσμα (με 55,4% των ψήφων) την ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβούνιου από την ομοσπονδία με τη Σερβία, κάτι που αποδέχθηκε και η ίδια. Η χώρα έγινε ανεξάρτητη στις 3 Ιουνίου 2006 και το 192ο μέλος του ΟΗΕ στις 28 Ιουνίου 2006[4] . Στις 11 Μαΐου του 2007 έγινε επίσης το 47ο μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης.[5] Πρωτεύουσα είναι η Ποντγκόριτσα. Το 80% περίπου του πληθυσμού αυτοπροσδιορίζεται ως Μαυροβούνιοι και Σέρβοι, το 5% Αλβανοί ενώ το υπόλοιπο 15% είναι Σλάβοι μουσουλμάνοι που κατοικούν στην περιοχή Σαντζάκ, η οποία βρίσκεται μισή στο Μαυροβούνιο και μισή στη Σερβία.

Ιστορία Επισκόπηση Το Μαυροβούνιο ήταν μέχρι το 1910 ανεξάρτητο πριγκηπάτο. Στην περίοδο 1910 - 1918 μετετράπη σε βασίλειο ώσπου ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Στην Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας 1945 - 1992 το Μαυροβούνιο υπήρξε ως σοσιαλιστική συνιστώσα. Μετά τις ανεξαρτοποιήσεις των υπόλοιπων σοσιαλιστικών δημοκρατιών ( Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη και ΠΓΔΜ ) αποτέλεσε μέλος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας με τη Σερβία. Στις 4 Φεβρουαρίου του 2003 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, έπειτα από μία συμφωνία, μετασχηματίστηκε στην ομοσπονδία Σερβίας και Μαυροβουνίου. Η ομοσπονδία αυτή, διαλύθηκε τον Ιούνιο του 2006 με την ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβούνιου ύστερα από δημοψήφισμα. Νομικά διάδοχο κράτος της Ένωσης Σερβίας και Μαυροβούνιου είναι η Σερβία. Μακροπρόθεσμα σκοπεύεται η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Μαυροβούνιο

Αρχαία ιστορία Τα πρώτα ευρήματα που πιστοποιούν την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή. Ειδικότερα, έχουν ανακαλυφθεί οικισμοί εκείνης της περιόδου σε μέρη όπως το Φαράγγι του Μόρατσα και σε σπηλιές του όρους Μαλίσινα. Στις ακτές της Αδριατικής αναπτύχθηκαν κέντρα των αρχαίων Ιλλυριών, τα οποία αργότερα υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους. Στην περιοχή της κωμόπολης Κότορ (ιταλικά: Κάταρο) , στον ομώνυμο κόλπο εγκαταστάθηκαν τον 3ο αιώνα π.Χ. Έλληνες. Τον 7ο αιώνα οι Βυζαντινοί οικοδόμησαν την παλαιά πόλη του Κότορ.

Νεότερη και σύγχρονη ιστορία Αρχικά η χώρα υπαγόταν στη Ζέτα (σερβική δικαιοδοσία) και στα τέλη του 15ου αιώνα υποτάχθηκε στους Οθωμανούς. Το 18ο αιώνα υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία και στα χρόνια του ηγεμόνα Νικολάου Α΄ (18601918) επαναστάτησε και διεκδίκησε την ανεξαρτησία του. Το τελευταίο επιτεύχθηκε το 1878, όταν επικυρώθηκε από το Συνέδριο του Βερολίνου. Από το 1918 και μετά, οπότε ενώθηκε με τη Γιουγκοσλαβία, ακολούθησε την ιστορική τύχη της Γιουγκοσλαβίας. Στις 4 Φεβρουαρίου του 2003 αποτέλεσε τμήμα ενός Ομοσπονδιακού Κράτους, με την ονομασία Σερβία και Μαυροβούνιο. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξελέγη ο Φίλιπ Βουγιάνοβιτς και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Μίλο Τζουκάνοβιτς. Δόθηκε η δυνατότητα στους κατοίκους του να διεκδικήσουν με δημοψήφισμα την ανεξαρτησία τους. Το δημοψήφισμα αυτό διεξήχθη στις 21 Μαΐου του 2006 και ήταν θετικό (55,4% υπέρ) για ανεξαρτησία από την Ομοσπονδία. Συνεπεία του δημοψηφίσματος, το Μαυροβούνιο έγινε ανεξάρτητο κράτος στις 3 Ιουνίου του 2006. Το Σεπτέμβριο του ιδίου χρόνου, ο κεντροαριστερός συνασπισμός του Τζουκάνοβιτς αναδείχθηκε νικητής των βουλευτικών εκλογών.

Ονομασία Το όνομα Crna Gora αναφέρεται για πρώτη φορά το 1296 από το Βασιλιά Στέφανο Ούρος Α΄ στα διατάγματά του για τη σερβική Ορθόδοξη Επισκοπή της Ζέτα, στο νησί Vranjina της λίμνης Σκούταρι.[6] Ο όρος ανάγεται στην αναφορά στα σλαβικά για τις πολύ ορεινές περιοχές του τόπου. Το 13ο και το 14ο αιώνα ο όρος συναντάται σε ενετικές πηγές. Η ίδια η περιοχή είναι γνωστή ως παλαιό Μαυροβούνιο (Стара Црна Гора / Stara Crna Gora) ήδη πριν από το 19ο αιώνα και έπειτα. Στη συνέχεια προστέθηκαν στο κράτος τα Υψίπεδα (Brda) και ως τον 20ό αιώνα η έκταση του Μαυροβουνίου αυξήθηκε. Στη διάρκεια των πολέμων με τους Οθωμανούς, το Μαυροβούνιο επαύξησε το όνομά του και προσήρτησε την Παλαιά Ερζεγοβίνη και τμήματα της Παλαιάς Σερβίας (κυρίως τα Μετόχια του δυτικού Κοσσυφοπεδίου και το νότιο Σαντζάκ (Rashka). Οι μεταβολές που έγιναν στο κράτος μέχρι τις μέρες μας ήταν μικρές, καθώς έχασε τα Μετόχια (δυτικό Κόσοβο) και κέρδισε τον Όρμο του Κοτόρ. Ο ίδιος όρος έδωσε το όνομά του στο λαό, τους Μαυροβούνιους (Црногорци / Crnogorci). Στη σύγχρονη αγγλική γλώσσα επικράτησε από τα ενετικά το monte negro, που σημαίνει "μαύρο βουνό", που πιθανότατα ανάγει στην ηγεμονία των Βενετών κατά το Μεσαίωνα στην περιοχή. Σε άλλες χώρες, ιδίως σε αυτές που γειτνιάζουν με το Μαυροβούνιο, χρησιμοποιούνται άλλα ονόματα, όπως στην αλβανική: Mali i Zi, στη βουλγαρική: Черна гора, Cherna gora, στην τσεχική: Černá Hora, στην ελληνική Μαυροβούνιο, στην πολωνική Czarnogóra, στη ρουμανική Muntenegru, στη σλοβακική Čierna hora, στην τουρκική Karadağ και ούτω καθεξής. Ο κωδικός ISO Alpha-2 για το Μαυροβούνιο είναι ME και ο κωδικός Alpha-3 είναι MNE.[7]

255

Μαυροβούνιο

256

Γεωγραφία Σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, το Μαυροβούνιο είναι μία αραιοκατοικημένη χώρα στις νοτιοανατολικές Διναρίδες. Μοιράζεται σύνορα με την Κροατία, τη Σερβία , τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και την Αλβανία. Η θέση του είναι στις νότιες απολήξεις των Δειναρικών Άλπεων. Συνεπεία αυτού, το κλίμα στη χώρα είναι ορεινό, όπως και το έδαφος. Κύριοι ποταμοί είναι ο Μόρατσα και ο παραπόταμός του, Ζέτα, ο Πίβα, ο Ρίβα, ο Τάρα, ο Λιμ και ο Τσεοτίνα, όπως επίσης και ο Βογιάνας. Μέσω του Δρίνου και άλλων παραποτάμων, τα νερά του Μαυροβουνίου εκβάλλουν στο Δούναβη. Στα νότια και στα κεντρικά του Μαυροβουνίου βρίσκεται η χαμηλή κοιλάδα του Μόρατσα, που αποτελεί πηγή τροφοδοσίας και για τη λίμνη Σκόδρα (Σκούταρι). Η εν λόγω λίμνη αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες λίμνες των Βαλκανίων, με έκταση 370 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Χάρτης του Μαυροβουνίου.

Ιστορικά, το έδαφός του απαρτιζόταν από το Παλαιό Μαυροβούνιο, τα Υψίπεδα, την Παλαιά Ερζεγοβίνη , το Μαυροβουνιακό Littoral ή ειδικότερα τον Όρμο του Κοτόρ και ως κάποια έκταση την Παλαιά Σερβία. Οι ψηλότερες κορυφές βρίσκονται στο Ντούρμιτορ και η κορυφή του όρους Λόβτσεν (1.749 μέτρα) ονομάζεται από τους ντόπιους Μαύρο Βουνό, εξαιτίας των πετρωμάτων του από βασάλτη, από όπου έλαβε το όνομά της και ολόκληρη η χώρα.

Ο όρμος του Κότορ.

Πόλεις Από τις μεγαλύτερες πόλεις στη χώρα είναι: • Ποντγκόριτσα (Podgorica) (πρωτεύουσα, με 136.473 κατοίκους). Αποτελεί έδρα Πανεπιστημίου και το διοικητικό, εμπορικό και οικονομικό κέντρο της χώρας. • Νίκσιτς (58.212), στη θέση όπου βρισκόταν στρατόπεδο Το Φαράγγι στον Ποταμό Μόρατσα. (Anagastum) κατά τα ρωμαϊκά χρόνια. Πρόκειται για σημαντικό βιομηχανικό κέντρο με υδροηλεκτρικό σταθμό. Εκεί βρίσκεται και το παλαιό κοιμητήριο στο ναό του Αγίου Πέτρου, όπου θάβονταν οι οπαδοί της αίρεσης των Βογομίλων. • Πλιέβλια (Pljevlja) (21.377) • Μπιέλο Πόλιε (15.883) • Σέτινιε (Cetinje) (πρώην έδρα του Βασιλείου, 15.137). Η απόστασή της από την Ποντγκόριτσα είναι περίπου 30 χιλιόμετρα. Εκεί βρίσκονται η Μονή της Θεοτόκου (15ος αιώνα) και το βασιλικό ανάκτορο (σήμερα μουσείο) του Νιέγκος Μπιλγιάρντα. • Μπαρ (13.719) • Χέρτσεγκ Νόβι (12.739) • Μπεράνε (11.776)

Μαυροβούνιο

Αξιοσημείωτα σημεία • • • • • •

Μεγαλύτερη σε μήκος παραλία: Βέλικα Πλάζα (Velika Plaža), στο Ούλτσιν (Ulcinj)— 13.000 μ. (8 μίλια) Υψηλότερη κορυφή: Ζλα Κόλατα (Zla Kolata), Προκλέτιγιε (Prokletije) στα 2.534 m Μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη: Λίμνη Σκαντάρ — 391 τετραγωνικά χλμ. (151 τετραγωνικά μίλια). Μεγαλύτερο σε βάθος φαράγγι: Φαράγγι του Ποταμού Τάρα-1.300 m (4.265 πόδια) Μεγαλύτερο Όρμος: Όρμος του Κότορ Εθνικά πάρκα: Ντουρμιτόρ (Durmitor) — 390 km² (150 sq mi), Λοβτσέν (Lovćen) — 64 km² (25 sq mi), Μπιόγκραντσκα Γκόρα (Biogradska Gora) — 54 km² (21 sq mi), Λίμνη Σκούταρι — 400 km² (154 sq mi) • Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO: Ντούρμιτορ και Φαράγγι του Ποταμού Τάρα, Παλαιά Πόλη του Κότορ. Ειδικότερα, στο εθνικό πάρκο του Ντούρμιτορ (έκταση περίπου 39.000 εκτάρια) στο ομώνυμο υψίπεδο βρίσκεται και το Φαράγγι του Τάρα, όπως επίσης και 18 λίμνες παγετωνικής προέλευσης, όλες σε υψόμετρο από 1.500 μέτρα και πάνω. Η γνωστότερη από αυτές είναι η λεγόμενη Μαύρη Λίμνη (Τσρνο Γιέζερο), που αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Η περιοχή αποτελεί μνημείο της ΟΥΝΕΣΚΟ από το 1980.

Κλίμα Το Μαυροβούνιο έχει κλίμα γενικά ορεινό. Στα ψηλά ανάγλυφα μπορεί να χαρακτηριστεί ηπειρωτικό ή και αλπικό. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται από -1,4 βαθμούς Κελσίου τον Ιανουάριο ως 27 βαθμούς Κελσίου τον Ιούλιο, στα νοτιοδυτικά της χώρας. Στα ορεινά είναι άφθονες οι βροχές αλλά τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει ξηρασία, εξαιτίας της διηθητικότητας των καρστικών εδαφών. Οι βροχοπτώσεις στην περιφέρεια των στομίων του Κότορ φθάνουν και τα 2.400 χιλιοστά ετησίως με μέγιστο τα 4.600 χιλιοστά. Στις παραθαλάσσιες περιοχές οι βροχές είναι περισσότερες το φθινόπωρο και το χειμώνα.

Πληθυσμός Το 43% των κατοίκων είναι Μαυροβούνιοι και το 32% Σέρβοι. Επίσης, υπάρχουν Βόσνιοι (8%), Αλβανοί (5%), Ρομ, Κροάτες και άλλες μικρότερες εθνολογικές ομάδες. Ομιλούν τη σερβοκροατική γλώσσα, η οποία είναι επίσημη. Λίγοι μιλούν και την αλβανική γλώσσα, σε ποσοστό 5%, η οποία είναι κατοχυρωμένη συνταγματικά. Χρησιμοποιείται το κυριλλικό αλλά και το λατινικό αλφάβητο. Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και οι υπόλοιποι ανήκουν στο Ρωμαιοκαθολικό δόγμα και επίσης άλλοι είναι πιστοί στο Ισλάμ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι κάτοικοι του Μαυροβουνίου συνιστούν σλαβική ομάδα στα Βαλκάνια, που διατήρησε τα εθνικά της χαρακτηριστικά, λόγω της εγκατάστασής της ανάμεσα στα τραχιά όρη, τα οποία ήταν απομονωμένα από τη γύρω περιοχή. Το ζήτημα αν οι Μαυροβούνιοι είναι σερβικός λαός ή αν αποτελούν ξεχωριστό σλαβικό λαό, είναι αμφιλεγόμενο. Γεγονός όμως είναι ότι οι κάτοικοι του Μαυροβουνίου έχουν συγγένεια με τους Σέρβους ως λαοί. Το CIA World Factbook δεν δημοσιεύει στοιχεία για το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού και κατά φύλο.

257

Μαυροβούνιο

Οικονομία Γενικά, η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, καθώς με την ανεξαρτησία της σήμανε και ο τερματισμός του ελέγχου από την ομοσπονδία. Παλιά η κύρια ασχολία ήταν η κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα) και η γεωργία (κριθάρι, καπνός, σίκαλη). Τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύχθηκε και η βιομηχανία.

Νομισματική πολιτική Νόμισμα του κράτους είναι το Ευρώ από το 2000. Νωρίτερα, χρησιμοποιούσε το Δηνάριο Γιουγκοσλαβίας. Έχει επίσης Κεντρική Τράπεζα, η οποία είναι αρμόδια για τα νομισματικά θέματα. Το 2004 ο πληθωρισμός ήταν της τάξης του 3,4% και η ανεργία το 2005 ήταν πάνω από 27%. Το 2005 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 3.800 δολάρια ΗΠΑ το χρόνο. Περισσότερο από το 12% (με βάση στοιχεία του 2003) ζει υπό το όριο της φτώχειας.

Θρησκεία Η Ορθόδοξη Εκκλησία του Μαυροβουνίου (στα σερβικά): Црногорска православна црква, ЦПЦ / Crnogorska pravoslavna crkva, CPC) είναι μία Εκκλησία που δεν υπάγεται σε Εκκλησιαστικό Κανόνα και δρα στο Μαυροβούνιο και στους μαυροβουνιακούς μεταναστευτικούς κύκλους, κυρίως στη βόρεια σερβική επαρχία της Βοϊβοντίνα. Θεωρεί ότι είναι η μόνη νόμιμη Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία στο Μαυροβούνιο και ισχυρίζεται ότι όλη η Ορθόδοξη χριστιανική περιουσία του Μαυροβουνίου, η οποία ανήκει στη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, ανήκει σε αυτήν. Ωστόσο, δεν είναι αναγνωρισμένη διεθνώς από τους ορθοδόξους θεολογικούς κύκλους. Στο ίδιο το Μαυροβούνιο επικρατεί η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο ηγέτης της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Μαυροβουνίου είναι αφορισμένος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Επικεφαλής της Εκκλησίας από το 1997 είναι ο Μητροπολίτης Τσέτινιε και Μαυροβουνίου, Μιχαήλο. Ξεκίνησε το 2000 ως μη κυβερνητική οργάνωση και το 2001 εγγράφηκε ως θρησκευτικός θεσμός, με βάση τη νομοθεσία της χώρας.[8] . Η Σερβία αρνήθηκε να αναγνωρίσει την Εκκλησία, όπως και όλες οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ένα μικρό πολιτικό κόμμα (κροατικό) στο Μαυροβούνιο αναγνωρίζει μόνο την εν λόγω Εκκλησία.

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και Αρχηγός του Κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο εκλέγεται άμεσα από το λαό και απαρτίζεται από 77 μέλη. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Διεθνείς οργανισμοί Στις 15 Απριλίου του 2008 η χώρα υπέγραψε συμφωνία με τον ΠΟΕ για ένταξη στο διεθνή αυτό οργανισμό[9] . Την ίδια χρονιά, στις 15 Δεκεμβρίου, κατέθεσε στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επίσημα αίτηση για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ευελπιστώντας να καταστεί υποψήφιο μέλος το 2009. [10]

258

Μαυροβούνιο

259

Διοικητική διαίρεση Η χώρα υποδιαιρείται σε 21 διοικητικές περιφέρειες (opština) και 2 αστικούς δήμους, υποδιαιρέσεις του δήμου της Ποντγκόριτσα. Πρωτεύουσες των διοικητικών περιφερειών είναι οι ομώνυμες πόλεις. Οι δήμοι αυτοί είναι: • • • • • • • • • • • •

Αντριέβιτσα Ζάμπλιακ Κολάσιν Κότορ Μόικοβατς Μπαρ Μπεράνε Μπιέλο Πόλιε Μπούντβα Νίκσιτς Ντανίλοβγκραντ Ούλτσιν

• • • •

Πλαβ Πλιέβλια Πλούζινε Ποντγκόριτσα

• • • • •

• Γκολούμποβτσι • Τούζι Ρόζαγιε Σάβνικ Σέτινιε Τιβάτ Χέρτσεγκ Νόβι

Δήμοι του Μαυροβουνίου

Εκπαίδευση Η εκπαίδευση στο Μαυροβούνιο ρυθμίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών της εκάστοτε Κυβέρνησης του Μαυροβουνίου. Η εκπαίδευση ξεκινά στα ιδρύματα προσχολικής ηλικίας ή στα σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης. Τα παιδιά εγγράφονται στα σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης (στα σερβικά: Osnovna škola) στην ηλικία των 6/7 ετών και η φοίτησή τους διαρκεί για οκτώ χρόνια (9 χρόνια σε πειραματικό πρόγραμμα).

Μαυροβούνιο

Επικοινωνίες και Μεταφορές Συγκοινωνίες Το δίκτυο σιδηροδρόμων καλύπτει 250 χλμ. με βάση στοιχεία του 2005 και το οδικό δίκτυο εκτείνεται σε 7.353 χλμ. Στο Μαυροβούνιο λειτουργούν 2 διεθνή αεροδρόμια, αυτά της Ποντγκόριτσα και του Τιβάτ. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Τηλεπικοινωνιακό δίκτυο Το 2005 υπήρχαν 177.663 τηλεφωνικές συνδέσεις σε λειτουργία. Κύριες εταιρείες που παρέχουν τηλεφωνική σύνδεση είναι οι T-Com Montenegro, που αποτελεί ιδιοκτησία της Crnogorski Telekom και η MTEL, ιδιοκτησία της Telekom Srbija και της Ogalar B.V. Το Φεβρουάριο του 2008 υπήρχαν 1.089.140 κινητά τηλέφωνα[11] . Στη βαλκανική χώρα μάλιστα βρίσκονται τα περισσότερα τηλέφωνα με δίκτυο GSM στην Ευρώπη, σε ποσοστό 175,63%. Πάροχοι υπηρεσιών είναι οι ProMonte (ιδιοκτησία της Telenor), T-Mobile Montenegro, ιδιοκτησία της Crnogorski Telekom και MTEL (ιδιοκτησία της Telekom Srbija και της Ogalar). . Το καλοκαίρι του 2007 ξεκίνησε και η εφαρμογή τηλεφωνικών υπηρεσιών τεχνολογίας 3G. Αναφορικά με το Διαδίκτυο, το 2004 οι χρήστες του Ίντερνετ ήταν 50.000. Κύριος πάροχος είναι η T-Com Montenegro. Εκτός από σύνδεση dial-up, το 2005 ξεκίνησε και η παροχή υπηρεσιών ADSL, με κύριο πάροχο την Crnogorski Telekom. Στο Μαυροβούνιο υπήρχαν το 2004 συνολικά 31 ραδιοφωνικοί σταθμοί και 13 τηλεοπτικά κανάλια. Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας ονομάζεται RTCG και έχει πανεθνική εμβέλεια. Λειτουργούν επίσης και άλλοι, ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί.

Πολιτισμός και αξιοθέατα Ο πολιτισμός του Μαυροβουνίου αποτελεί κράμα που προήλθε από την επίδραση ποικίλων πολιτισμών, τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση. Στα αξιοθέατα στη χώρα συμπεριλαμβάνονται πολλά μοναστήρια που χρονολογούνται κυρίως από την εποχή του Μεσαίωνα, χριστιανικοί ναοί και παλαιές πόλεις.

Μονές Από αρχιτεκτονική άποψη σημαντικά είναι τα μοναστήρια που χρονολογούνται από την πρωτοχριστιανική εποχή και βρίσκονται σε μέρη κοντά στη λίμνη Σκόδρα. Η Μονή του Μόρατσα έχει τοιχογραφίες, όπως αυτές που αναφέρονται στο βίο του Προφήτη Ηλία. Η μονή αυτή, όπως και η Μονή της Αγίας Τριάδας στην Πλιέβλια, η Μονή του Όστρογκ και άλλες, χρονολογούνται από το 13ο αιώνα .

Ναοί Στο Κότορ βρίσκεται ο καθεδρικός Ναός του Αγίου Τρύφωνα, του 12ου αιώνα, ο Πύργος του Ρολογιού (από το 17ο αιώνα), ο Ναός του Αγίου Λουκά (τέλη 12ου αιώνα), καθώς επίσης και διάφορα μέγαρα του 16ου και 17ου αιώνα. Το 1979 το Κότορ ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Στον κόλπο του βρίσκεται και η εκκλησία Κυρία των Βράχων, σε ρυθμό μπαρόκ. Ο αρχικός ναός οικοδομήθηκε το 1452, ενώ αυτός που κατασκευάστηκε σήμερα στην ίδια θέση χρονολογείται από το 1632 και επεκτάθηκε το 18ο αιώνα. Η νησίδα σύμφωνα με το θρύλο, που δικαιολογεί και την ονομασία της εκκλησίας, δημιουργήθηκε από τους ντόπιους ναυτικούς, που έριχναν και έναν βράχο στην είσοδο του Κόλπου του Κότορ.

260

Μαυροβούνιο

Παραπομπές [1] Η μαυροβουνιακή θεωρείται γενικά παρακλάδι της σερβικής γλώσσας. Ωστόσο, αναγνωρίζεται ως επίσημη γλώσσα στο

Σύνταγμα του Μαυροβουνίου του 2007. [2] CIA World Fact Βook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ mj. html) [3] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=943& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [4] Κατάλογος κρατών-μελών του ΟΗΕ κατά ημερομηνία ένταξης (http:/ / www. un. org/ Overview/ growth. htm) [5] Directorate of Communication - The Republic of Montenegro becomes 47th Council of Europe member state (https:/ / wcd. coe. int/ ViewDoc. jsp?id=1130883& BackColorInternet=F5CA75& BackColorIntranet=F5CA75& BackColorLogged=A9BACE) [6] Γεωγραφία (http:/ / www. montenegro. yu/ english/ podaci/ geography. htm) [7] ISO 3166-1 Newsletter No. V-12, Date: 26-09-2006 (http:/ / www. iso. org/ iso/ en/ prods-services/ iso3166ma/ 03updates-on-iso-3166/ nlv12-div. html) [8] Επίσημος ιστότοπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Μαυροβουνίου (http:/ / www. moc-cpc. org/ saopstenja/ registracija_l. htm) [9] Ελεύθερος Τύπος (http:/ / www. e-tipos. com/ newsitem?id=32827), ΟΚ από Ε.Ε για την ένταξη του Μαυροβουνίου στον ΠΟΕ,

16/04/2008 [10] (EU Observer) (http:/ / euobserver. com/ 9/ 27301) [11] Στοιχεία για τα κινητά τηλέφωνα (http:/ / www. agentel. cg. yu/ izvjestaji/ 2008/ februar_2008. pdf), Φεβρουάριος 2008

Βιβλιογραφία • Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, τόμος 3, εκδ. ΔΟΜΗ, 2006. gag:Çernogoriya koi:Цӧрнагора

261

262

Μολδαβία Μολδαβία Συντεταγμένες: 47°15′00″N 28°31′00″E47.25, 28.5167 [1]

Σημαία της Μολδαβίας Εθνόσημο της Μολδαβίας Εθνικό σύνθημα: Κανένα Εθνικός ύμνος: Limba noastră Η γλώσσα μας

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Κισινάου 47°01′50″N 28°51′00″E47.03056, 28.85 [2]

Επίσημες γλώσσες

Μολδαβικά (+ Ρωσικά στην Υπερδνειστερία και Γκαγκαουζία, Ουκρανικά στην Υπερδνειστερία, Γκαγκάουζ στην Γκαγκαουζία )

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Υπηρεσιακός Πρόεδρος Μιχάι Γκίμπου Πρωθυπουργός Βλαντ Φιλάτ Ανεξαρτησία 27 Αυγούστου 1991 • Από τη Σοβιετική Ένωση 27 Αυγούστου 1994 Ισχύον Σύνταγμα

Μολδαβία

263

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

33.843 km2 (138η) 1,4% 1.390 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2004 • Πυκνότητα

4.320.748 [1] (126η) 3.383.332 122 κατ./km² (84η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

9,852 δισ. $[2] (142η) 2.766 $[2] (132η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

5,328 δισ. $[2] (137η) 1.496 $[2] (126η)

ΔΑΑ (2007)

0,720 (117η) – μεσαίος

Νόμισμα

Λέου (MDL)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.md

Κωδικός κλήσης

+373

Η Δημοκρατία του Μόλδοβα ή Μολδαβία, όπως είναι επίσης γνωστή, είναι μια χώρα που βρίσκεται ανάμεσα στη Ρουμανία από τα δυτικά και την Ουκρανία από τα ανατολικά. Τα σύνορά της με τη Ρουμανία οριοθετούνται από το ρου των ποταμών Προυτ και κάτω Δούναβη. Υπήρξε μέλος της Σοβιετικής Ένωσης από το 1945 ως το 1991 ως Μολδαβική Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία. Κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 27 Αυγούστου του 1991 Η συνολική της έκταση είναι 33.843 τετρ. χλμ. και ο πληθυσμός της, με βάση εκτιμήσεις του 2009, είναι 4.320.748 κάτοικοι[1] .

Ιστορία Στην αρχαιότητα η περιοχή της Μολδαβίας κατοικείται από την φυλή των Δάκων. Εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης ως σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, η Μολδαβία γνώρισε πολλούς εισβολείς, μεταξύ των οποίων τους Ρως του Κιέβου και τους Μογγόλους. Οι επιδρομές από Τατάρους συνεχίστηκαν και μετά την ίδρυση του πριγκηπάτου. Στον Μεσαίωνα το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Δημοκρατίας της Μολδαβίας αποτελούσε το πριγκηπάτο της Μολδαβίας, που ιδρύθηκε το 1359[3] . Το πριγκηπάτο έγινε υποτελές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 16ο αιώνα. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, το 1812, προσαρτήθηκε στη Ρωσία ως Βεσσαραβία. Το δυτικό μέρος της Μολδαβίας παρέμεινε αυτόνομο πριγκηπάτο και ενώθηκε με τη Βαλλαχία για να δημιουργήσει το 1859 το Βασίλειο της Ρουμανίας. Οι τρεις Ηγεμονίες Τρανσυλβανίας, Μολδαβίας και Βλαχίας περί το 1600

Στα τέλη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Βεσσαραβία κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1918 και ενώθηκε την ίδια χρονιά με το Βασίλειο της Ρουμανίας.[4]

Μολδαβία [5] [6] [7] [8]

Με τη συμφωνία Μολότοφ-Ρίμπεντροπ μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας, οι Ρώσοι κατέλαβαν τη Βεσσαραβία τον Ιούνιο του 1940, διώχτηκαν ξανά το 1941 μέχρι τον Αύγουστο του 1944 οπότε η περιοχή ανακαταλήφθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα. Η χώρα μετονομάστηκε σε Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Την περίοδο του Στάλιν αρκετοί Ρώσοι μεταφέρθηκαν στη χώρα κυρίως σε αστικές περιοχές, ενώ πολλοί Ρουμάνοι εξορίστηκαν στη Σιβηρία και το Καζακστάν. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης τον Αύγουστο του 1991, η Μολδαβία κήρυξε την ανεξαρτησία της και έγινε μέρος της μετα-Σοβιετικής Κοινοπολιτείας των Ανεξάρτητων Χωρών. Το πρώτο διάστημα της ανεξαρτησίας αναπτύχθηκε κινητικότητα για την επανένωση με τη Ρουμανία, αλλά το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε τον Μάρτιο του 1994 έδειξε πως η συντριπτική πλειονότητα των ψηφοφόρων επιθυμούσαν τη συνέχιση της ανεξαρτησίας. Στις εκλογές του 2001 το Κομμουνιστικό κόμμα κέρδισε την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και διόρισε τον Κομμουνιστή πρόεδρο Βλαντιμίρ Βορόνιν. Στις εκλογές του 2005 ο Βορόνιν ανανέωσε τη θητεία του μετά τη δεύτερη νίκη του κόμματός του. Κατά τη διάρκεια των εκλογών αυτών η Ρωσία διεκδίκησε την παρουσία Ρώσων που θα επέβλεπαν τη διενέργεια των εκλογών αλλά η είσοδός τους στη χώρα δεν επετράπη. Στην πραγματικότητα οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν κατά πολύ εξασθενήσει και το έθνος της Μολδαβίας χωρίζεται ανάμεσα σε όσους θέλουν μεγαλύτερους δεσμούς με τη Ρουμανία και αυτούς που επιθυμούν σύσφιγξη σχέσεων με τη Ρωσία.

Διακυβέρνηση Το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Μολδαβίας αποτελεί 101 έδρες και τα μέλη του εκλέγονται από τον λαό κάθε 4 χρόνια. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο οποίος είναι και ο Αρχηγός του Κράτους, εκλέγεται κάθε φορά μετά την πραγματοποίηση των βουλευτικών εκλογών από τις πολιτικές δυνάμεις του καινούριου Κοινοβουλίου. Ο Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο οποίος σχηματίζει την Κυβέρνηση του, διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το πολυπληθέστερο κόμμα του Κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Μολδαβίας είναι σήμερα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Εκλογές Προεδρικές εκλογές 2009 Ο Πρόεδρος εκλέγεται από το Κοινοβούλιο. Στον πρώτο γύρο της εκλογής προέδρου, στις 20 Μαΐου του 2009, η αντιπολίτευση επιτυχώς δε συμμετείχε στην εκλογική διαδικασία. Έτσι, ένας επαναληπτικός γύρος ορίστηκε για τις 28 Μαΐου, όμως την ημέρα εκείνη αναβλήθηκε, με το αιτιολογικό ότι δεν θα έπρεπε να γίνει αυτό κατά τον εορτασμό της Ανάληψης του Χριστού στο ορθόδοξο εορτολόγιο του κράτους [9] . Στις 2 Ιουνίου του 2009 ο πρώην πρόεδρος της βουλής, Μαριάν Λούπου, που αναμενόταν να γίνει πρωθυπουργός, αυτομόλησε στην αντιπολίτευση, δηλώνοντας ότι είχε καταλάβει ότι το κόμμα PCRM ήταν αντιδημοκρατικό και δεν μπορούσε να αναμορφωθεί εκ των έσω.[10] Όπως αναμενόταν, απέτυχε η ψηφοφορία για εκλογή προέδρου και στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Καθώς και εκείνος ο γύρος για εκλογή προέδρου δεν τελεσφόρησε, με την υποψήφια Ζινάιντα Γκρετσεάνιι να λαμβάνει ξανά 60 ψήφους, ενώ απαιτούνταν τουλάχιστον 61, η χώρα οδηγήθηκε σε νέες βουλευτικές εκλογές μέσα στο 2009.[11] Στις 10 Νοεμβρίου 2009 το κοινοβούλιο απέτυχε να εκλέξει νέο πρόεδρο. Ο Μαριάν Λούπου, ο οποίος ήταν και ο μοναδικός υποψήφιος, από το Δημοκρατικό Κόμμα, έλαβε 53 ψήφους. Για να εκλεγεί πρόεδρος απαιτούνται 61 ψήφοι. Κατά συνέπεια, νέα εκλογή προέδρου ορίστηκε σε διάστημα εντός 30 ημερών.[12] Η δεύτερη απόπειρα για εκλογή προέδρου απέτυχε ξανά στις 7 Δεκεμβρίου, με το ίδιο αποτέλεσμα. [13]

264

Μολδαβία

265

Βουλευτικές εκλογές 2009 Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 5 Απριλίου του 2009. Η ΕΕ κάλεσε τη χώρα να αλλάξει τον εκλογικό της νόμο, με βάση τον οποίο απαιτείται το εκλογικό όριο του 6% για την είσοδο ενός πολιτικού κόμματος στο Κοινοβούλιο. Ωστόσο, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Βορόνιν απέρριψε τις προτάσεις.[14] Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές[15] Το Κομμουνιστικό Κόμμα προηγείται με ποσοστό 46% ενώ οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, έχουν ποσοστό 14%[16] . Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης ανακοίνωσαν ότι θα ψήφιζαν όλα εναντίον του υποψηφίου που θα διόριζε το Κομμουνιστικό Κόμμα PCRM για το αξίωμα του προέδρου, με 61 ψήφους έναντι 101 απαιτούνταν. Αν το PCRM κέρδιζε ξανά μόνο 60 έδρες και αν το Κοινοβούλιο τρεις φορές αποτύγχανε να εκλέξει έναν υποψήφιο, αυτό σήμαινε ότι θα διεξάγονταν ξανά εκλογές.[17] [18] Ο πρόεδρος Βορόνιν αποχωρεί βάσει του Συντάγματος, καθώς έχει ήδη υπηρετήσει δύο θητείες στο ύπατο αξίωμα.[19] Δύο ημέρες μετά τη διεξαγωγή των εκλογών, μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στο Κισινάου κατά τη διάρκεια επεισοδίων σε αντικυβερνητική διαδήλωση. Οι διαδηλωτές αμφισβήτησαν την εκλογική νίκη των κομμουνιστών στις εκλογές και κατέλαβαν το προεδρικό γραφείο[20] . Στα βίαια επεισόδια περισσότεροι από 100 άνθρωποι τραυματίστηκαν και έγιναν 193 συλλήψεις.[21] . Οι διαδηλωτές εισέβαλαν στις 7 Απριλίου στο κτήριο του Κοινοβουλίου[22] και προέβησαν σε βανδαλισμούς και καταστροφές. Ο Βορόνιν κατηγόρησε τη Ρουμανία για τα επεισόδια και αποφάσισε στις 8 Απριλίου την απέλαση τού Ρουμάνου πρεσβευτή και την ανάκληση της Μολδαβής πρέσβειρας από το Βουκουρέστι. Παράλληλα αποφάσισε το κλείσιμο των συνόρων με τη Ρουμανία.[23] . Η Ρουμανία αρνήθηκε τις κατηγορίες. Στις 10 Απριλίου ο πρόεδρος Βορόνιν υποκύπτοντας σε πιέσεις από την αντιπολίτευση ζήτησε κι εκείνος από το Συνταγματικό Δικαστήριο να αποφασίσει υπέρ της ανακαταμέτρησης των ψήφων[24] . Από αυτήν ήταν απόντα τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν μεταβλήθηκε κατά τη διάρκεια της επαναληπτικής καταμέτρησης, καθώς κρίθηκε ότι δεν είχαν γίνει σοβαρά λάθη.[25] Η επίσημη ανακήρυξη του Κομμουνιστικού Κόμματος ως νικητή των εκλογών έγινε στις 21 Απριλίου.[26]

Εκλογές Ιουλίου 2009 Οι νέες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 29 Ιουλίου του 2009 με τη συμμετοχή 8 κομμάτων. Στις εκλογές εκείνες ηττήθηκαν οι Κομμουνιστές. Το Συνταγματικό Δικαστήριο επικύρωσε τα αποτελέσματα των εκλογών στις 14 Αυγούστου[27] . Κόμματα και συνασπισμοί PCRM (Κομμουνιστικό Κόμμα)

Ψήφοι

% +/− Έδρες

706.732

44,69

−4,79 48

Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Μόλδοβα 262.028

16,57

+4,14

17

Φιλελεύθερο Κόμμα

232.108

14,68

+1,55

15

Δημοκρατικό Κόμμα του Μόλδοβα

198.268

12,54

+9,57

13

Κομματική συμμαχία: Ο Μόλδοβάς μας

116.194

7,35

−2,42

8

Χριστιανοδημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα

30.236

1,91

−1,79 —

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα

29.434

1,86

−1,18 —

6.517

0,41

+0,41

—

1.581.517 100,00

—

Κόμμα Οικολόγων "Πράσινη Συμμαχία" Σύνολο (συμμετοχή 58,8%)' Πηγή: alegeri.md

[30]

101

Μολδαβία

Δημοψήφισμα Σεπτεμβρίου 2010 Το δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 5 Σεπτεμβρίου 2010 με αντικείμενο την αλλαγή στην εκλογή προέδρου (να γίνεται από το λαό και όχι από το κοινοβούλιο) απέτυχε λόγω χαμηλής προσέλευσης (η συμμετοχή ήταν μόλις 30,29%). Το Κομμουνιστικό Κόμμα είχε καλέσει τους πολίτες να μην συμμετάσχουν στην ψηφοφορία. [28] To 97,99% ψήφισαν υπέρ της πρότασης, έναντι 12,17% που την απέρριψαν.[29]

Γεωγραφία Στα δυτικά τα σύνορα της Μολδαβίας οριοθετούνται από τον ποταμό Προυτ που ενώνεται με τον Δούναβη προτού χυθεί στη Μαύρη Θάλασσα. Στα βορειοανατολικά, ο Δνείστερος είναι ο βασικός ποταμός διασχίζοντας τη χώρα από βορρά προς νότο. Η χώρα δεν βρέχεται από θάλασσα παρόλο που τα νότια σύνορά της φτάνουν πολύ κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Το βόρειο μέρος της χώρας κυριαρχείται από λόφους που δεν ξεπερνούν όμως τα 430 μέτρα σε ύψος. Το υψηλότερο σημείο της χώρας βρίσκεται στο Ντεαλούλ Μπαλανεστί (Dealul Bălăneşti). Η Μολδαβία έχει ήπιο ηπειρωτικό κλίμα, με θερμά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Οι κύριες πόλεις της χώρας είναι οι: • Κισινάου(Chişinău),στο κέντρο της χώρας • Τιράσπολη(Tiraspol), στην Υπερδνειστερία • Μπάλτσι(Bălţi) • Μπέντερ(Bender)

Οικονομία Παρόλο το ευνοϊκό της κλίμα και την καλή αγροτική γη που διαθέτει, η Μολδαβία δεν έχει υδάτινα αποθέματα. Ως αποτέλεσμα, εξαρτάται οικονομικά κυρίως από την γεωργία, με την παραγωγή φρούτων, λαχανικών, κρασιού και καπνού. Η Μολδαβία πρέπει να εισάγει όλες τις προμήθειές της σε πετρέλαιο, κάρβουνο και φυσικό αέριο, κυρίως από τη Ρωσία. Περικοπές στις ενεργειακές προμήθειες οδήγησαν σε παραγωγική παρακμή μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Τα τελευταία χρόνια, μετά από συμφωνία με την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), η Μολδαβία προχώρησε σε φιλελεύθερη οικονομική πολιτική, που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, απελευθέρωση των τιμών και πολλές ιδιωτικοποιήσεις. Τελευταία γίνεται προσπάθεια από τη Μολδαβική κυβέρνηση για τον περιορισμό των ιδιωτικών επιχειρήσεων και την κολλεκτιβοποίηση της γης. Η Μολδαβία παραμένει η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης.

Δημογραφία Εθνική σύνθεση (με βάση την απογραφή του 2004) • • • • • •

Μολδαβοί: 78,2% Ουκρανοί: 8,4% Ρώσοι: 5,8% Γκαγκαούζ/Γκαγκαούζoι (τουρκόφωνoι Έλληνες): 4,4% Βούλγαροι: 1,9% Άλλοι: 1,3%

Θρησκείες (2000): • Ανατολικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί : 98% • Εβραίοι: 1,5%

266

Μολδαβία • Βαπτιστές και άλλοι: 0,5% Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από 600.000 Μολδαβοί είναι αυτή τη στιγμή εκτός της χώρας, προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό [30] , ενώ το ένα τρίτο εκ των εντός της χώρας δηλώνουν πως θα έφευγαν, αν είχαν την ευκαιρία. Συνήθως εκτελούν χειρωνακτικές εργασίες σε Ρουμανικές φάρμες ή σε Ρωσικές οικοδομές. Ένα σημαντικό πρόβλημα αποτελεί το δουλεμπόριο χιλιάδων γυναικών. Υπολογίζεται πως περισσότερες από 10.000 Μολδαβές γυναίκες είναι θύματα αυτού του απάνθρωπου σύγχρονου δουλεμπορίου. [31] Το 2009 σύμφωνα με εκτιμήσεις το προσδόκιμο ζωής του συνολικού πληθυσμού ήταν τα 70,8 χρόνια (67,1 χρόνια για τους άνδρες και 74,71 χρόνια για τις γυναίκες)[1] .

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές [1] Μολδαβία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ md. html#People) CIA World Factbook [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=921& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] Soldier Khan (http:/ / www. avalanchepress. com/ Soldier_Khan. php), Mike Bennighof, Ph.D.

(Ρουμανικά) prm.md: (http://www.prm.md/search.php?id=2332&lang=rom)"Sfatul Tarii ... proclaimed the Moldavian Democratic Republic" [5] Charles Upson Clark (1927). "24:The Decay of Russian Setiment" (http:/ / depts. washington. edu/ cartah/ text_archive/ clark/ bc_17. shtml#bc_17). Bessarabia: Russia and Romania on the Black Sea - View Across Dniester From Hotin Castle. New York: Dodd, Mead & Company. . [6] Pelivan (Chronology) [7] Cazacu (Moldova, pp. 240-245). [8] Cristina Petrescu, "Contrasting/Conflicting Identities:Bessarabians, Romanians, Moldovans" in Nation-Building and Contested Identities, Polirom, 2001, pg. 156 [9] Deutsche Welle (http:/ / www. dw-world. de/ dw/ article/ 0,,4287477,00. html), Moldova election postponed until next month, 28 Μαΐου 2009. [10] B92 - News - World - Defection throws Moldova political scene into turmoil (http:/ / www. b92. net/ eng/ news/ world-article. [4]

php?yyyy=2009& mm=06& dd=02& nav_id=59561) [11] The Associated Press: New elections set for deadlocked Moldova (http:/ / abcnews. go. com/ International/ wireStory?id=7742674),

abcnews.com, 3 Ιουνίου 2009 [12] Rulers.org (http:/ / www. rulers. org/ 2009-11. html), Νοέμβριος 2009. [13] Moldova faces new early elections - South Eastern Europe - The Sofia Echo (http:/ / www. sofiaecho. com/ 2009/ 12/ 07/ 827038_moldova-faces-new-early-elections) [14] "Moldova Rejects EU Proposal To Change Election Law" (http:/ / www. rferl. org/ content/ Moldova_Rejects_EU_Suggestion_To_Change_Election_Law/ 1355899. html), Radio Free Europe/Radio Liberty, 3 Δεκεμβρίου 2008. [15] Πρώτα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών του 2009. (http:/ / www. alegeri. md/ en/ ) [16] Εξπρές (http:/ / www. express. gr/ news/ world/ 152834oz_20090405152834. php3), Μόλδοβας: Το Κομμουνιστικό Κόμμα

προηγείται, με διαφορά, στις βουλευτικές εκλογές, 5 Απριλίου 2009. [17] (video) PL, PLDM şi AMN: Alegerile au fost trucate. Suntem gata pentru alegeri repetate! | UNIMEDIA - portalul de ştiri nr. 1 din Moldova (http://unimedia.md/?mod=news&id=10231) [18] Moldova Communists win parliamentary election | International | Reuters (http:/ / www. reuters. com/ article/ worldNews/ idUSTRE5351FP20090406) [19] BBC NEWS | Europe | Communists win Moldovan election (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ europe/ 7984582. stm) [20] Μία νεκρή στις διαδηλώσεις στον Μόλδοβα (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_07/ 04/ 2009_274331),

Καθημερινή, 7 Απριλίου 2009. [21] Στα «μαχαίρια» Μολδαβία - Ρουμανία (http:/ / www. politis-news. com/ cgibin/ hweb?-A=864907& -V=archive), Πολίτης ON LINE,

9 Απριλίου 2009. [22] Alpha TV (http:/ / www. alphatv. gr/ index. asp?a_id=92& news_id=35956) Μολδαβία: Εισβολή διαδηλωτών στο κοινοβούλιο, 8

Απριλίου 2009. [23] Ελεύθερος Τύπος (http:/ / www. e-tipos. com/ newsitem?id=84258), Διπλωματικός «πόλεμος» Μολδαβίας - Ρουμανίας, 8 Απριλίου

2009.

267

Μολδαβία [24] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=34246), Μολδαβία: Ναι στην ανακαταμέτρηση των ψήφων, 10

Απριλίου 2009. [25] BBC NEWS | Europe | Moldova recount 'confirms result' (http:/ / news. bbc. co. uk/ 2/ hi/ europe/ 8004603. stm) [26] Εξπρές (http:/ / www. express. gr/ news/ world/ 158514oz_20090421158514. php3), Μόλδοβας-Επιβεβαιώθηκε η νίκη των

Κομμουνιστών στις βουλευτικές εκλογές,της 5-ης Απριλίου., 21 Απριλίου 2009. [27] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=73380), Μολδαβία: Επικυρώθηκε το αποτέλεσμα των

βουλευτικών εκλογών, 14 Αυγούστου 2009. [28] Αυγή (http:/ / www. avgi. gr/ ArticleActionshow. action?articleID=565013), Μολδαβία: Η χαμηλή συμμετοχή ακυρώνει το

δημοψήφισμα, 7-9-2010. [29] http:/ / www. e-democracy. md/ en/ elections/ referendum/ 2010/ [30] (migratie.md) (http:/ / www. migratie. md/ interview/ 762/ ) [31] (state.gov) (http:/ / www. state. gov/ g/ drl/ rls/ hrrpt/ 2002/ 18381. htm)

gag:Moldova Respublikası koi:Молдова

268

269

Μονακό Μονακό Συντεταγμένες: 43°43′60″N 7°25′00″E43.7333, 7.4167 [1]

Σημαία του Μονακό Εθνόσημο του Μονακό Εθνικό σύνθημα: Deo Juvante (Λατινικά: Θεού βοηθούντος) Εθνικός ύμνος: Hymne Monégasque (Ύμνος των Μονεγάσκων)

Πρωτεύουσα

Μονακό (πολυπληθέστερο μέρος το Μοντεκάρλο)

Επίσημες γλώσσες

Γαλλικά

Πολίτευμα

Συνταγματική Μοναρχία Πρίγκιπας Αλβέρτος Β΄ του Μονακό Υπουργός του Κράτους Μισέλ Ροζέ

Ανεξαρτησία • αρχίζοντας από τον Οίκο των Γκριμάλντι Σύνταγμα

1297 17 Δεκεμβρίου 1962 (τροποποιήθηκε στις 2 Απριλίου 2002)

Έκταση • Σύνολο • Σύνορα Ακτογραμμή

1,95 km2 (233η) 4,4 χμ. 4,1 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα

32.965[1] (208η) 32.020 16.905 κατ./km² (1η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2007) • Κατά κεφαλή

976 εκατ. $ [2] (179η) 70.670 $ (50.000 €,υπολογ. Σεπτ. 2007) (2/3η)

Μονακό

270 ΔΑΑ (2003)

0.946 (16η) – υψηλή

Νόμισμα

Ευρώ (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.mc

Κωδικός κλήσης

+377

Το Μονακό είναι μικρό πριγκιπάτο της Κυανής Ακτής. Περιβάλλεται στις τρεις πλευρές του από τη Γαλλία και στην τέταρτη από τη Μεσόγειο. Αποτελεί το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος στον κόσμο.[1]

Ιστορία Το πριγκιπάτο τέθηκε από το 1297 υπό την προστασία της γενουατικής οικογένειας των Γκριμάλντι. Το 16ο αιώνα αναγκάστηκε να δεχτεί την προστασία της Ισπανίας και από το 1641 τέθηκε υπό γαλλική προστασία. Το 1793 προσαρτήθηκε στην Γαλλία. Το 1814, με τη Συνθήκη του Παρισιού, ο Οίκος των Γκριμάλντι επανήλθε στην εξουσία. Από το 1861 άρχισε να σταθεροποιείται η εξάρτηση από τη Γαλλία. Πρίγκιπας του Μονακό το 1949 έγινε ο Ρενιέ Γ'. Το 1956 νυμφεύθηκε την Αμερικανίδα ηθοποιό Γκρέις Κέλι, η οποία σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1982. Το Μονακό εντάχθηκε στα Ηνωμένα Έθνη μόλις το 1993. Το 2002 το γαλλικό φράγκο, νόμισμα του Μονακό, αντικαταστάθηκε από το ευρώ. Τον Απρίλιο του 2005, ύστερα από το θάνατο του Ρενιέ, την ηγεσία του πριγκιπάτου ανέλαβε ο γιος του Αλβέρτος. Στις βουλευτικές εκλογές στις 9 Φεβρουαρίου του 2003 ο κυβερνών συνασπισμός "Ένωση για το Μονακό" κέρδισε τις 21 επί συνόλου 24 εδρών. Ο κυβερνών συνασπισμός επανεξελέγη και το 2008. Ο βράχος του Μονακό ήταν ένα καταφύγιο για τους πρωτόγονους πληθυσμούς. Τα ίχνη τους ανακαλύφθηκαν σε μια σπηλιά στους κήπους του Άγιου Μαρτίνου. Οι πρώτοι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής, οι Λιγούριοι (Ligures), περιγράφονται ως άνθρωποι των βουνών, εξοικειωμένοι με την σκληρή εργασία αλλά και με υποδειγματική οικονομία. Η ακτή και ο λιμένας του Μονακό ήταν πιθανώς η θαλάσσια πρόσβαση για τον εσωτερικό πληθυσμό της Λιγουρίας, το Oratelli Peille. Η προέλευση του ονόματος «Μονακό» υπόκειται σε διάφορες υποθέσεις. Για μερικούς, το όνομα προέρχεται από την από τη Λιγούρια φυλή, το Monoïkos, το οποίο κατοίκησε στο βράχο στο 6ο αιώνα Π.Χ. Για άλλους, η προέλευση προέρχεται από τα ελληνικά. Στην αρχαιότητα, ο λιμένας του Μονακό συνδέθηκε με τη λατρεία του ήρωα Ηρακλή, και το όνομά του συνδέθηκε συχνά με την έκφραση «Ηρακλής Μονόϊκος» που σημαίνει ο Ηρακλής μόνος. Αυτή την έκδοση φαίνεται να επιβεβαιώνεται, δεδομένου ότι το σύγχρονο όνομα για τον κύριο λιμένα του Μονακό είναι ο λιμένας του Ηρακλή. Στο τέλος του 12ου αιώνα Π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την περιοχή. Το Μονακό είναι μέρος της επαρχίας των θαλάσσιων Άλπεων. Κατά τη διάρκεια της κατοχής τους, οι Ρωμαίοι δημιούργησαν στο La Turbie, το τρόπαιο Augustus, το οποίο γιορτάζει το θρίαμβο των στρατιωτικών εκστρατειών τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της ίδιας περιόδου, οι Φοίνικες και οι Καρχηδόνιοι ναυτικοί έφεραν την ευημερία στην περιοχή. Μετά από την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (5ος αιώνας Μ.Χ.), η περιοχή κατακτήθηκε από διάφορους βάρβαρους πληθυσμούς. Ήταν μόνο στο τέλος του 10ου αιώνα, μετά από την κυριαρχία των Σαρακηνών από την Προβηγκία που η περιοχή αποικήθηκε ξανά.

Μονακό

271

Πολιτικά Το πολίτευμά του είναι Συνταγματική Μοναρχία. Τη νομοθετική εξουσία ασκούν ο πρίγκιπας και το εθνικό συμβούλιο, τα 18 μέλη του οποίου εκλέγονται για πέντε χρόνια με καθολική ψηφοφορία, ενώ την εκτελεστική ασκεί ο πρωθυπουργός και το υπουργικό συμβούλιο. To δικαίωμα ψήφου αποκτάται στην ηλικία των 18 ετών. Το Σύνταγμα του 1962 τροποποιήθηκε το 2002.

Εκλογές

Διοικητική διαίρεση του Μονακό.

Εκλογές 2003 Κόμματα

Ψήφοι

Ένωση για το Μονακό(Union pour Monaco): • • •

% Έδρες

60.339 58,5

21

42.892 41,5

3

Ένωση για το Πριγκιπάτο (Union pour la Principauté) Εθνική Ένωση για το Μέλλον του Μονακό (Union nationale pour l'Avenir de Monaco) Προώθηση της Οικογένειας των Μονεγάσκων (Promotion de la famille monégasque )

Εθνική και Δημοκρατική Ένωση (Union nationale et démocratique) Σύνολο

103.231

Πηγή: elections.monaco.net

24

[4]

Εκλογές 2008 Στις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2008, ο κυβερνών συνασπισμός επανεξελέγη στην εξουσία με μικρή διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Κόμματα Ένωση για το Μονακό (Union pour Monaco): • • •

Ψήφοι

%

Έδρες

53.523

52,20

21

41.512

40,49

3

7.491

7,31

—

Ένωση για το Πριγκιπάτο (Union pour la Principauté) Εθνική Ένωση για το Μέλλον του Μονακό (Union nationale pour l'Avenir de Monaco) Προώθηση της Οικογένειας των Μονεγάσκων (Promotion de la famille monégasque )

Συναγερμός για το Μονακό- Εθνική και Δημοκρατική Ένωση (Union nationale et démocratique) Μαζί για το Μονακό (Monaco Ensemble) Σύνολο (συμμετοχή 76,9%)

Πηγές: Monaco Mairie

[5]

Elections Monaco

102.526 [6]

24

Μονακό

272

Γεωγραφία Το Μονακό βρίσκεται στα νότια της Γαλλίας, ανάμεσα στη Νίκαια και τα σύνορα της Ιταλίας, και αποτελεί θύλακο μέσα στο γαλλικό έδαφος. Περιβάλλεται Α, Δ και Β από το γαλλικό νομό Αλπ-Μαριτίμ και Ν. βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Το κλίμα του είναι μεσογειακό. Το Μονακό αποτελείται από τέσσερις περιοχές: την πόλη του Μονακό (30.000 κάτ.), που είναι έδρα της κυβέρνησης και του ηγεμόνα και είναι χτισμένη σε βραχώδες ακρωτήριο στο νότιο τμήμα της περιοχής, τη Λα Κονταμίν, όπου βρίσκεται το λιμάνι, το Μόντε Κάρλο με το περίφημο καζίνο, που είναι χτισμένο πάνω σε λόφους με θαυμάσια πανοραμική θέα, και τη Φοντβιέγ, μία ζώνη ελαφράς βιομηχανίας. Κυριότερα αξιοθέατα του Μονακό είναι το πριγκιπικό παλάτι, που χτίστηκε το 16ο αι. και έχει μεσαιωνικούς πύργους, ο καθεδρικός ναός του 19ου αι. και το παγκόσμια γνωστό Ωκεανογραφικό μουσείο. Χάρτης του Μονακό

Οικονομία Η οικονομία του πριγκιπάτου βασίζεται κυρίως στον τουρισμό. Το λιμάνι έχει αποκλειστικά τουριστικό προορισμό και φιλοξενεί όλο σχεδόν το χρόνο μεγάλο αριθμό θαλαμηγών. Ιδιαίτερη ανάπτυξη έχει και η βιομηχανία χημικών προϊόντων, μηχανουργίας, υφαντουργίας και ειδών διατροφής. Επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο προτιμούν τις τράπεζες του Μονακό, που τις ευνοεί η νομοθεσία του πριγκιπάτου για το τραπεζικό απόρρητο και τη χαμηλή φορολογία.

Δημογραφία Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Γάλλοι (το Μονακό είναι η μικρότερη χώρα στον κόσμο όπου ομιλείται η γαλλική γλώσσα). Οι υπόλοιποι είναι Ιταλοί, Αμερικανοί κ.ά., ενώ το 20% είναι Μονεγάσκοι. Επίσημη γλώσσα είναι τα γαλλικά, αλλά πολύ διαδεδομένη είναι και η ιταλική, καθώς και η μονεγασκική. Το προσδόκιμο ζωής του συνολικού πληθυσμού υπολογίστηκε το 2009 στα 80,09 χρόνια (76,3 για τους άνδρες και 84,09 για τις γυναίκες).

Συγκοινωνίες Η χώρα εξυπηρετείται από σιδηροδρομικό δίκτυο. Οι αεροπορικές συγκοινωνίες εξυπηρετούνται από ένα ελικοδρόμιο. Το πλησιέστερο αεροδρόμιο είναι το Αεροδρόμιο Κοτ ντ' Αζύρ, στη Νίκαια της Γαλλίας.[3] H οδήγηση γίνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου.

Δείτε επίσης • Φορολογικός παράδεισος

Η πόλη του Μονακό.

Μονακό

Εξωτερικές Συνδέσεις • Επίσημη ιστοσελίδα [8] • Ταξιδιωτικός οδηγός [9] από το Wikitravel.

Παραπομπές [1] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ mn. html) [2] CIA World Factbook [3] " Route Map (http:/ / www. airchive. com/ Timetables and Maps/ TWA Compressed/ TWmap9308. jpg)" in 1993, Trans World Airlines

gag:Monako koi:Монако

273

274

Νορβηγία Νορβηγία Συντεταγμένες: 62°46′00″N 9°27′00″E62.7667, 9.45 [1]

Σημαία της Νορβηγίας Εθνόσημο της Νορβηγίας Εθνικό σύνθημα: Alt for Norge Όλα για τη Νορβηγία Εθνικός ύμνος: Για, βι ελσκέρ ντέτε λάντετ "Ναι αγαπάμε αυτή τη χώρα"

Πρωτεύουσα Όσλο (και μεγαλύτερη πόλη) 59°55′N 10°45′E59.91, 10.75 [2] • Συντεταγμένες Επίσημες γλώσσες

Νορβηγική (διάλεκτοι Bokmål και Nynorsk), η Λαπωνική σε 6 δήμους), η Φινλανδική σε 1 δήμο

Πολίτευμα

Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Βασιλιάς Χάραλντ Ε' Πρωθυπουργός Γενς Στόλτενμπεργκ Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίσθηκε Ισχύον Σύνταγμα

Από τη Σουηδία 7 Ιουνίου 1905 26 Οκτωβρίου 1905 17 Μαΐου 1914 (αναθεωρήθηκε πολλές φορές)

Νορβηγία

275

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

323.802[1] km2 (67η) 6 2.542 χμ. 25.148 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα

4.676.305[2] 4.478.495 12,5 κατ./km²

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

413,511 δισ. $[3] 84.543 $[3]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

255,505 δισ. $[3] 52.239 $[3]

ΔΑΑ (2010)

0,938 (1η) – πολύ υψηλή

Νόμισμα

Νορβηγική Κορόνα (NOK)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.no

Κωδικός κλήσης

+47

Το Βασίλειο της Νορβηγίας είναι χώρα της Ευρώπης στο δυτικό μέρος της Σκανδιναβίας. Συνορεύει με την Σουηδία, την Φινλανδία και την Ρωσία στην ξηρά, ενώ τα θαλάσσια σύνορά της είναι με την Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα έχει επίμηκες σχήμα και η εκτεταμένη ακτογραμμή της εκτείνεται κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού, όπου βρίσκονται και τα περίφημα Φιορδ. Διατηρεί τρεις υπερπόντιες κτήσεις, το μικρό νησί Γιαν Μάγεν και το νησιωτικό σύμπλεγμα Σβάλμπαρντ (συμπεριλαμβανομένης της νήσου Μπγιορνόγιας) στον Αρκτικό Ωκεανό και το ακατοίκητο ηφαιστειογενές νησί Μπουβέ[4] στον νότιο Ατλαντικό. Έχει επίσης εδαφικές διεκδικήσεις στην Ανταρκτική, το Νησί του Πέτρου Α' και την Γη της Βασίλισσας Μάουντ.

Ιστορία Προϊστορία Η περιοχή της Νορβηγίας κατοικήθηκε από το τέλος της τελευταίας Εποχής των παγετώνων και υπάρχουν ευρήματα από τις εποχές του λίθου και του χαλκού, ενώ από τον καιρό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η περιοχή βρισκόταν στην Εποχή του σιδήρου. Από την περίοδο αυτή έχουν βρεθεί επιγραφές σε πέτρα στη Ρουνική γραφή.

Εποχή των Βίκινγκ Την εποχή που εμφανίστηκαν τα πρώτα ιστορικά αρχεία της Σκανδιναβίας, τον 8ος αιώνα, υπήρχαν στη Νορβηγία 29 μικρά βασίλεια. Ένας αριθμός κοινοτήτων ενώθηκαν σε μεγαλύτερους σχηματισμούς και το 872 ο Βίκιγκ Βασιλιάς Χάραλντ Χαρφάγκρε (Χάραλντ ο Ξανθός) έγινε ο πρώτος μονάρχης με εκτεταμένη εξουσία. Οι διάδοχοί του βασίλεψαν στην περιοχή μέχρι το 1319. Την περίοδο αυτή οι κάτοικοι ασπάστηκαν το Χριστιανισμό, ενώ το 1262 η εξουσία των βασιλέων της Νορβηγίας επεκτάθηκε στην Ισλανδία και την Γροιλανδία.

Νορβηγία

Ένωση του Κάλμαρ-Ένωση με τη Δανία Ο Βασιλέας Χαάκον Ε' πέθανε χωρίς άρρενες διαδόχους το 1319. Η κόρη του παντρεύτηκε έναν Σουηδό πρίγκιπα και ο γιος τους Μάγκνους Έρικσον κληρονόμησε και τα δύο βασίλεια. Το 1397 οι ενωμένες πλέον χώρες ενώθηκαν με τη Δανία στην Ένωση του Κάλμαρ, που διατηρήθηκε μέχρι το 1523, οπότε αποχώρησε από την ένωση η Σουηδία. Η Νορβηγία παρέμεινε ενωμένη με τη Δανία μέχρι το 1814.

Ένωση με τη Σουηδία Το 1814 η Ένωση Δανίας-Νορβηγίας ηττήθηκε στους Ναπολεόντιους Πολέμους και ο βασιλιάς της Ένωσης υποχρεώθηκε να αποδώσει την Νορβηγία στην Σουηδία με τη Συνθήκη του Κιέλου. Η Γροιλανδία, η Ισλανδία και οι Νήσοι Φερόες, που προηγουμένως ανήκαν στη Νορβηγία, κρατήθηκαν από τη Δανία. Στις 17 Μαΐου του 1814 οι εκπρόσωποι διάφορων πολιτικών και κοινωνικών ομάδων της Νορβηγίας συγκεντρώθηκαν και κήρυξαν ανεξαρτησία από την Σουηδία, η οποία αντέδρασε κηρύσσοντας πόλεμο. Μετά από διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε η Νορβηγία να παραμείνει σε χαλαρή μορφή ομοσπονδίας με τη Σουηδία. Η ομοσπονδία αυτή διαλύθηκε ειρηνικά το 1905. Στις 18 Νοεμβρίου της ίδια χρονιάς ανέβηκε στο θρόνο ο πρίγκηπας Κάρολος της Δανίας, αλλάζοντας το όνομά του σε Χαάκον Ζ'

Α' Παγκόσμιος Πόλεμος Η Νορβηγία παρέμεινε ουδέτερη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο κάτω από την πίεση της Μεγάλης Βρετανίας και του αντι-γερμανικού αισθήματος των Νορβηγών, η χώρα βοήθησε πλαγίως την Βρετανία, μεταφέροντάς της σημαντικές ποσότητες προμηθειών στη χώρα αυτή, ανταλλάσσοντάς τες με κάρβουνο.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Νορβηγία παρέμεινε ουδέτερη, παρά τις απόψεις ορισμένων πολιτικών κομμάτων της χώρας ότι η στρατηγική σημασία της χώρας, στα ανατολικά της Βρετανίας και με ακτές στον Ατλαντικό, ήταν πολύ μεγάλη για να αφήσει ασυγκίνητη την Γερμανία. Πράγματι, στις 9 Απριλίου του 1940 η Γερμανία επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο Όσλο και σε άλλες Νορβηγικές πόλεις. Ο Νορβηγικός στρατός, με τη βοήθεια Βρετανικών, Γαλλικών και Πολωνικών στρατευμάτων, αντιστάθηκε στην εισβολή για δύο περίπου μήνες, οπότε αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει στις 7 Ιουνίου. Η κυβέρνηση και ο βασιλέας της χώρας διέφυγαν καταφεύγοντας στο Λονδίνο. Το 1942 οι δυνάμεις κατοχής εγκατέστησαν στη χώρα φιλοναζιστική κυβέρνηση, με ηγέτη τον Βίντκουν Κουίσλιγκ, η οποία βρήκε κάποια υποστήριξη από τη πλευρά των Νορβηγών. (Ο όρος Κουίσλινγκ χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για προδότες που κυβερνούν την χώρα τους σαν μαριονέτες ξένων δυνάμεων). Γενικότερα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, υπήρξε διχασμός στη χώρα, καθώς αντιστασιακά κινήματα συνυπήρξαν με ένα ρεύμα υποστήριξης προς τη Γερμανία. Η κατοχή της χώρας έληξε το 1945 με την παράδοση των Γερμανικών στρατευμάτων στις 8 Μαΐου.

Μεταπολεμική ιστορία Σαν συνέπεια της αποτυχίας της να παραμείνει ουδέτερη στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Νορβηγία εγκατέλειψε την αρχή της ουδετερότητας και προσχώρησε στο ΝΑΤΟ το 1949. Την περίοδο αυτή υπήρξε τεράστια οικονομική ανάπτυξη, κυρίως χάρη στην ανακάλυψη πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε ένα εκτεταμένο κράτος κοινωνικής πρόνοιας. Η χώρα μέχρι και σήμερα παραμένει έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως αποφασίστηκε με δημοψηφίσματα το 1972 και το 1994.

276

Νορβηγία

277

Γεωγραφία

Χάρτης της Νορβηγίας

Δορυφορική εικόνα (2/2003)

Το νορβηγικό τοπίο είναι σε γενικές γραμμές έντονο και αρκετά ορεινό. Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή του όρους Γκαλντεπίγκεν, με υψόμετρο 2.469 μέτρα. Στις κορυφές των βουνών υπάρχουν μόνιμοι παγετώνες ενώ το βασικό χαρακτηριστικό της εκτεταμένης ακτογραμμής (με μήκος 21.925 χιλιόμετρα) είναι τα φιορντ και τα πολλά μικρά ή μεγαλύτερα νησιά. Τα φιορντ είναι κόλποι με απότομες ακτές, που εισέρχονται στη στεριά σε βάθος, συνήθως, μερικών δεκάδων χιλιομέτρων. Οι διαμορφώσεις αυτές είναι προϊόν της διάβρωσης του εδάφους από τους παγετώνες προηγούμενων Γεωλογικών περιόδων. Τα φιορντ είναι διεθνώς από τα πιο αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά της χώρας και θεωρούνται από πολλούς σήμα κατατεθέν της Νορβηγίας, αν και βρίσκονται και άλλες περιοχές του βορρά (π.χ. Σκοτία, Ισλανδία, Καναδάς). Το κλίμα της Νορβηγίας είναι σχετικά ήπιο στις ακτές, αναλογικά με τη γεωγραφική θέση της χώρας βέβαια, εξαιτίας του θερμού Ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού, που φθάνει στις ακτές της χώρας στα δυτικά. Ωστόσο, στην ηπειρωτική χώρα και, κυρίως στο βορρά, οι καιρικές συνθήκες μπορεί να είναι αρκετά έντονες, με δριμύ ψύχος και δυνατούς ανέμους.Το καλοκαίρι, είναι δροσερό κατά τη διάρκεια της ημέρας και μπορεί μερικές φορές η θερμοκρασία στο Όσλο να ξεπεράσει τους 20 βαθμούς κελσίου. Τις βραδινές και πρωινές ώρες, κάνει συνήθως ψύχρα και η θερμοκρασία βρίσκεται γύρω στους 10 βαθμούς κελσίου. Το βόρειο μέρος της χώρας είναι γνωστό και σαν Γη του Ήλιου του μεσονυκτίου. Οι περιοχές αυτές έχουν αρκετά μεγάλο Γεωγραφικό πλάτος και βρίσκονται εντός του Αρκτικού κύκλου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Καλοκαίρι ο Ήλιος να μη δύει ποτέ, ενώ το Χειμώνα η περιοχή να παραμένει στο σκοτάδι σχεδόν όλη τη διάρκεια της ημέρας. Στο βορειότερο κομμάτι της χώρας βρίσκεται ένα μικρό νησί με το όνομα Μαγκερόγια, το οποίο συνδέεται υποθαλάσσια με το υπόλοιπο τμήμα της χώρας. Εκεί βρίσκεται το Βόρειο Ακρωτήριο, το βορειότερο χερσαίο άκρο της Ευρώπης.

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα της χώρας είναι Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ο βασιλικός οίκος είναι παρακλάδι του οίκου των Γλύξμπουργκ (Gluecksburg), με καταγωγή από την Γερμανία. Ο Φιορντ στη Νορβηγία ρόλος των βασιλέων στη πολιτική είναι περιορισμένος και έχει να κάνει περισσότερο με το εθιμοτυπικό, ενώ ο βασιλέας λειτουργεί κυρίως ως εθνικό σύμβολο.

Νορβηγία

278

Η κυβέρνηση της χώρας έχει επικεφαλής τον πρωθυπουργό. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση επισήμως διορίζονται από τον βασιλέα. Ουσιαστικά όμως ο βασιλέας διορίζει στις παραπάνω θέσεις αυτούς που έχουν την υποστήριξη του κοινοβουλίου. Το κοινοβούλιο (Στόρτινγκ) έχει 165 μέλη που εκλέγονται κάθε 4 χρόνια από 19 εκλογικές περιφέρειες (οι 19 νομοί της χώρας) με απλή αναλογική. Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου παρέχεται στα άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω.

Βουλευτικές εκλογές 2009 Οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 14 Σεπτεμβρίου του 2009 και σε εκείνες κέρδισε νίκη ο κυβερνών κεντροαριστερός συνασπισμός (Εργατικό Κόμμα, Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα και Κεντρώο Κόμμα), εξασφαλίζοντας 86 έδρες στο κοινοβούλιο [5] επί συνόλου 169 εδρών, με την αντιπολίτευση (κεντρώοι και συντηρητικοί) να καταλαμβάνουν 83 έδρες. Με καταμετρημένο το 99,9% των ψήφων[6] το Νορβηγικό Εργατικό Κόμμα εξασφαλίζει ποσοστό 35,4% και 64 από τις 169 έδρες, το Κόμμα της Προόδου 22,9 και 41 έδρες, το Συντηρητικό Κόμμα 17,2% και 30 έδρες, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αριστεράς 6,2% και 11 έδρες, το Κόμμα του Κέντρου 6,2 και 11 έδρες, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα 5,5 και 10 έδρες και 3,9% το Φιλελεύθερο Κόμμα,με 2 έδρες.

Αποτελέσματα Κόμματα

Ψήφοι #

Εργατικό Κόμμα της Νορβηγίας (Det norske Arbeiderparti)

%

Έδρες

±%

#

+2,7

64

949.282 35,4

Κόμμα Προόδου (Fremskrittspartiet)

+3 +0,9

41

614.530 22,9 Συντηρητικό Κόμμα (Høyre)

Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα (Sosialistisk Venstreparti)

±

+3 +3,1

30

462.390 17,2

+7

6,2

−2,6 11 −4

6,2

−0,3 11

5,5

−1,2 10 −1

166.302

Κόμμα του Κέντρου (Senterpartiet)

0

165.007 Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (Kristelig Folkeparti)

148.758

Νορβηγία

279

Φιλελεύθερο Κόμμα (Venstre)

3,9

−2,0

2

−8

104.142 Κόκκινο (Rødt)

36.210

1,3

+0,1 (ονομαζόταν στις εκλογές του 2005 Κόκκινος Εκλογικός Συνασπισμός)

0

0

Κόμμα Συνταξιούχων (Pensjonistpartiet)

11.897

0,4

0,0

0

0

Περιβαλλοντολογικό Κόμμα Οι Πράσινοι (Miljøpartiet De Grønne)

9.287

0,3

+0,2

0

0

Κόμμα της Ακτής (Kystpartiet)

5.343

0,2

−0,6

0

0

Κόμμα Χριστιανική Ενότητα (Kristent Samlingsparti)

4.908

0,2

0,0

0

0

Οι Δημοκράτες (Demokratene)

2.290

0,1

0,0

0

0

Κομμουνιστικό Κόμμα της Νορβηγίας (Norges Kommunistiske Parti)

697

0,0

0,0

0

0

Φιλελεύθερο Λαϊκό Κόμμα (Det Liberale Folkeparti)

350

0,0

0,0

0

0

Σύγχρονο Κόμμα(Samtidspartiet)

264

0,0

—

0

—

Συνασπισμός Κέντρου (Sentrumsalliansen)

240

0,0

—

0

—

Νορβηγοί Πατριώτες (NorgesPatriotene)

184

0,0

—

0

—

Λίστα Αντίθετων στις Αμβλώσεις (Abortmotstandernes Liste)

177

0,0

0,0

0

0

Vigrid

174

0,0

—

0

—

Κόμμα της Κοινωνίας (Samfunnspartiet)

139

0,0

0,0

0

0

Μία (γραπτή) γλώσσα (Ett (skrift)språk)

107

0,0

—

0

—

Ανεξάρτητοι βουλευτές (Tverrpolitisk folkevalgte)

64

0,0

—

0

—

Νορβηγικός Ρεπουμπλικανικός Συνασπισμός (Norsk Republikansk Allianse)

54

0,0

0,0

0

0

169

Διοικητική διαίρεση Η Νορβηγία διαιρείται σε 19 περιοχές που ονομάζονται fylker (ενικός fylke) και 433 kommuner (ενικός kommune). Τα Fylke και kommune μεταφράζονται σαν Νομός (ή Κομητεία) και Δήμος.

Οικονομία Η Νορβηγική οικονομία είναι μία ιδιαίτερα επιτυχημένη μορφή μεικτής οικονομίας με το κράτος να ελέγχει κάποιους ζωτικούς τομείς. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας κορυφώθηκε το 2000 με ποσοστό ανάπτυξης 2.7%, σε σχέση με το 0.8% του 1999 και το 1.3% του 2001. Τη χρονιά εκείνη (2000) η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε σε ιδιωτικοποίηση αρχικά του 33% και αργότερα του 100% της κρατικής εταιρίας πετρελαίου (Στατόιλ).

Νορβηγία

Ο τομέας του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι ο σημαντικότερος της νορβηγικής οικονομίας, αφού το 1999 απέφερε το 35% των εξαγωγών. Τη χρονιά εκείνη, μάλιστα, μόνο η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία εξήγαγαν περισσότερο πετρέλαιο. Η χώρα διαθέτει άφθονους και άλλους φυσικούς πόρους όπως δάση και ορυκτά. Σημαντικό τμήμα του πληθυσμού ασχολείται και με την αλιεία, π.χ. του βακαλάου. Οι Νορβηγοί αποφάσισαν να μείνουν έξω από την Εξέδρα άντλησης πετρελαίου Ε.Ο.Κ. και έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση με δημοψηφίσματα το 1972 και το 1994 αντίστοιχα. Πάντως η Νορβηγία, όπως και η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, συμμετέχει στην κοινή αγορά μέσω της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης. Οι κάτοικοι της χώρας έχουν, κατά πολλούς, το υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης σε όλο τον κόσμο, σε μεγάλο βαθμό χάρη στο πετρέλαιο. Ωστόσο, ο φυσικός αυτός πόρος πρόκειται να εξαντληθεί σε μερικές δεκαετίες. Προκειμένου να αμβλυνθούν οι συνέπειες του γεγονότος αυτού στο μέλλον, μεγάλα ποσά από τα κέρδη από το πετρέλαιο επενδύονται από κρατικούς φορείς στο εξωτερικό.

Δημογραφία Πληθυσμός Ο πληθυσμός της Νορβηγίας είναι περίπου 4,67 εκατομμύρια και αυξάνεται 0,33% το χρόνο (εκτ. Ιούλιος 2010). Η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Νορβηγικής καταγωγής, ενώ στο βόρειο μέρος της χώρας υπάρχει και πληθυσμός Λαπώνων. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε έντονη μετανάστευση προς τη χώρα, κυρίως Σουηδών, Δανών, Βιετναμέζων και Πακιστανών. Έτσι, το ποσοστό των μεταναστών στη χώρα φθάνει το 7.3% (2003).

Θρησκεία και Γλώσσα Η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων είναι Χριστιανοί και ανήκουν στο Λουθηρανικό δόγμα. Η Νορβηγική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα της χώρας, με δύο μορφές: Τις διαλέκτους Bokmål και Nynorsk, οι οποίες δεν διαφέρουν σημαντικά. Υπάρχει, ακόμα, η ανεπίσημη διάλεκτος Riksmål, που είναι επίσης παρόμοια, και είναι μία γλώσσα ενδιάμεση της διαλέκτου Bokmål και της Δανέζικης γλώσσας. Η τελευταία αυτή διάλεκτος και η Bokmål είναι η γραπτή γλώσσα από περίπου το 90% του πληθυσμού. Ακόμα οι Λάπωνες στο βορρά μιλούν την εντελώς διαφορετική Λαπωνική γλώσσα, που είναι αναγνωρισμένη ως επίσημη γλώσσα σε ορισμένες περιοχές.

Στατιστικά στοιχεία • • • • •

Πληθυσμός: 4.676.305 κατ. (2010) Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: 0,334% (εκτίμηση 2010) Βρεφική θνησιμότητα: 0,358% (2010) Προσδόκιμο ζωής: 80,08 χρόνια (Άντρες: 77,42 χρ., Γυναίκες: 82,89 χρ.) (εκτίμηση 2010) Θρησκείες: Λουθηρανισμός: 85,7%, Πεντηκοστιανισμός: 1%, Καθολικισμός: 1%, άλλα χριστιανικά δόγματα: 2,4%, Μουσουλμανισμός: 1,8%, λοιπά: 8,1% • Αναλφαβητισμός: 0% (1997) Πηγή: CIA World Factbook[2]

280

Νορβηγία

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός Μερικοί διάσημοι Νορβηγοί είναι ο θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ίψεν, ο εξπρεσιονιστής ζωγράφος Έντβαρτ Μουνκ, ο ρομαντικός συνθέτης Έντβαρτ Γκριγκ και οι συγγραφείς Μπιέρνστιερνε Μπιέρνσον, Κνουτ Χάμσουν και Σίγκριντ Ούντσετ, που βραβεύτηκαν και Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1903, το 1920 και το 1928 αντίστοιχα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • • • •

Wikitravel: Νορβηγία (ταξιδιωτικός οδηγός) Επίσημη ιστοσελίδα της Νορβηγίας στην Ελλάδα [9] Επίσημη ιστοσελίδα [10] Επίσημη ιστοσελίδα για τον νορβηγικό δημόσιο τομέα [11] Διάφορα στοιχεία [12] Στατιστικά για τη Νορβηγία [13]

• Χάρτης της Νορβηγίας- Δυνατότητα πολύ λεπτομερούς αναζήτησης [14]

Κυβέρνηση • Επίσημη ιστοσελίδα του Νορβηγικού κοινοβουλίου [15] • Επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης και των υπουργείων [16] • Επίσημη ιστοσελίδα του Νορβηγικού Βασιλικού Οίκου [17]

Οικονομία • Νορβηγικά χαρτονομίσματα και κέρματα [18] • Κεντρική τράπεζα της Νορβηγίας [19]

Ειδήσεις • Νέα της Νορβηγίας στα Αγγλικά [20]

Ιστορία • Νορβηγία [21] - Άρθρο του 1907 από την Καθολική Εγκυκλοπαίδεια. • Σύντομη ιστορία της Νορβηγίας [22] • Sognefjord : fotos, webcam & info [23]

Πολιτισμός • Νορβηγικός κινηματογράφος [24]

281

Νορβηγία

Παραπομπές [1] Δε συμπεριλαμβάνει τα υπερπόντια νησιά Γιαν Μάγεν, Μπγιορνόγια και Σφάλμπαρντ (62.422 τετρ. χλμ.) , το νησί Μπουβέ (49 τετρ. χλμ.) και τις διεκδικούμενες κτήσεις στην Ανταρκτική, που είναι η Γη της Βασίλισσας Μάουντ (2.500.000 τετρ. χλμ.) και το Νησί του Πέτρου Α' (243 τετρ. χλμ.) Αν συμπεριληφθούν και τα νησιά αυτά, η συνολική έκταση είναι 385.252 τετρ. χλμ. και κατατάσσεται στην 61η θέση. [2] Νορβηγία (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ no. html) CIA World Factbook [3] Report for Selected Countries and Subjects (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2010/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2010& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=142& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr. x=49& pr. y=2). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2010) (ανακτήθηκε 8-11-2010 ) [4] Μπουβέ (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ bv. html) CIA World Factbook [5] Eξπρές (http:/ / www. express. gr/ news/ world/ 211076oz_20090914211076. php3), Κόσμος-Νίκη της κεντροαριστεράς στη Νορβηγία 14 Σεπτεμβρίου 2009. [6] Valg 2009 Landsoversikt - Stortingsvalget (http:/ / www. regjeringen. no/ krd/ html/ valg2009/ bs5. html) (νορβηγικά). regjeringen.no Νορβηγικό Υπουργείο Τοπικών Κυβερνήσεων και Αγροτικής Ανάπτυξης) (ανακτήθηκε 15 Σεπτεμβρίου 2009 )

gag:Norvegiya koi:Норвег

282

283

Νήσοι Φερόες Νήσοι Φερόες Συντεταγμένες: 61°57′15″N 6°51′25″W61.9542, -6.8569 [1]

Σημαία των Φερόες Εθνόσημο των Φερόες Εθνικός ύμνος: Tú alfagra land mítt "Εσύ η ομορφότερη χώρα μου"

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη)

Τόρσχαβν (Tórshavn)

Επίσημες γλώσσες

Δανικά Φεροϊκή

Πολίτευμα

Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Βασίλισσα Μαργαρίτα Β' Πρωθυπουργός Κάι Λέο Γιοχάνεσεν

Αυτονομία Αυτόνομη επαρχεία της Δανίας από το 1948. Έκταση • Σύνολο • % Νερό

1.399 km² km2 0,5%

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2007 • Πυκνότητα

48.856 (204η) 48.500 34 κατ./km²

Νόμισμα

Δανική κορόνα (DKK)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

GMT (UTC +1)

Internet TLD

.fo

Νήσοι Φερόες

284 Κωδικός κλήσης

+298

Τα Νησιά Φερόες ή Φαιρόες (Faroe islands ή Færøerne ή Føroyar),που σημαίνει Νησιά των Προβάτων, είναι ένα σύμπλεγμα 18 νησιών, (17 κατοικήσιμα), που αποτελούν ομώνυμο αρχιπέλαγος στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό ανάμεσα στην Σκωτία, την Νορβηγία και την Ισλανδία με συνολική έκταση 1.399 τ.χλμ. και πληθυσμό 48.856 κατοίκους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009.[1] Η εθνική εορτή εορτάζεται στις 29 Ιουλίου.

Ιστορία Πρώιμη προ-νορβηγική περίοδος Η πρώιμη ιστορία των νησιών είναι μάλλον άγνωστη. Εικάζεται ότι τον 6ο αιώνα ένας ιρλανδός μοναχός παρέπλευσε κάποια νησιά στο βόρειο Ατλαντικό, τα οποία χαρακτήρισε ως παράδεισο των πουλιών και των προβάτων. Ίσως, με βάση τα σημερινά χαρακτηριστικά τους, τα νησιά αυτά να ταυτίζονται με τα Φερόε. Στα τέλη του 7ου αιώνα, τα νησιά δέχθηκαν την επίσκεψη μοναχών από την Ιρλανδία σε αναζήτηση ερημητηρίων για μοναχισμό. Το παλαιότερο γνωστό γραπτό κείμενο, στο οποίο μάλλον γίνεται αναφορά στα νησιά, ανήκει στον Ντικουίλ, έναν Ιρλανδό μοναχό, ο οποίος στο βιβλίο του Μενσούρα Όρμπις Τέρα (Περιγραφή της γήινης σφαίρας) το 825 μ.Χ. περιγράφει τις χώρες βόρεια της Αγγλίας. Στο κείμενο περιγράφονται μεταξύ άλλων νησιά που ταιριάζουν με τη φυσική περιγραφή των Φερόε.

Μέχρι τον 14ο αιώνα Η ιστορία των νησιών παραμένει σχετικά θολή μέχρι τον 14ο αιώνα. Η κύρια ιστορική πηγή αφορά το έργο Φερόινγκα Σάγκα, με σκανδιναβικούς μύθους των νησιών, του 13ου αιώνα, αν και υπάρχει έντονη διαφωνία ως προς τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται σε αυτό. Οι νησιωτικοί μύθοι δεν υπάρχουν αυτόνομοι, αλλά περιλαμβάνονται σε τρεις άλλες σκανδιναβικές μυθικές ιστορίες, γνωστές με τα ονόματα Όλαφς Σάγκα Τριγκβασόναρ, Φλατεγιαρμπόκ και μία ακόμα που αναφέρεται ως ΑΜ 62 Φολ. Σύμφωνα με αυτούς τους μύθους, ένας άποικος με το όνομα Γκριμ Καμπάν εγκαταστάθηκε στα νησιά Φερόε κάποια στιγμή πριν το διάστημα της βασιλείας του Χάραλντ Χορφράγκε στη Νορβηγία (872-930). Το όνομα του Γκριμ Καμπάν έχει τόσο νορβηγικές όσο και γαλατικές ρίζες, με συνέπεια το πρόσωπο αυτό να θεωρείται απόγονος τόσο Σκανδιναβών όσο και κατοίκων των βρετανικών νησιών, κάτι που σήμερα είναι χαρακτηριστικό στους κατοίκους των Φερόε. Κατά τη βασιλεία του Χορφράγκε, αναφέρεται ότι τα νησιά δέχθηκαν πολλούς Νορβηγούς εποίκους, που εγκατέλειψαν τη χώρα τους. Το γεγονός αυτό υποστηρίζεται και από ρουνικές επιγραφές της περιόδου που έχουν βρεθεί στα νησιά, στις οποίες αναφέρεται η εγκατάσταση ανθρώπων με καταγωγή από περιοχές της Νορβηγίας.

Νήσοι Φερόες

285

Γεωγραφία Το νησιωτικό συγκρότημα των Φερόε αποτελείται από συνολικά δεκαοκτώ νησιά μεταξύ της Νορβηγικής θάλασσας και του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού, σχεδόν στη μέση της απόστασης μεταξύ της Νορβηγίας και της Ισλανδίας. Η συνολική τους έκταση ανέρχεται σε 1399 τετρ. χλμ., με μήκος ακτογραμμής 1117 χλμ.

Δορυφορική εικόνα των νησιών Φερόε.

Το κλίμα των νησιών χαρακτηρίζεται από δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες, συνήθως με νεφοσκεπή ουρανό και συχνές ομίχλες και ισχυρούς ανέμους. Αν και το σύμπλεγμα βρίσκεται σε μεγάλο γεωγραφικό πλάτος, ο κλιματικός χαρακτήρας είναι πιο ήπιος από τον αναμενόμενο λόγω του Ρεύματος του Κόλπου. Τα νησιά είναι γενικά βραχώδη με χαμηλές κορυφές, ενώ οι ακτές είναι γενικά απόκρημνες. Τα νησιά έχουν τις ψηλότερες βραχώδεις ακτές σε όλη την Ευρώπη, και ορισμένες από τις ψηλότερες παγκόσμια. Το χαμηλότερο υψόμετρο είναι στο επίπεδο της θάλασσας, ενώ η ψηλότερη κορυψή είναι η Σλαταρτίντουρ με ύψος 882 μέτρα. Οι φυσικοί πόροι του νησιωτικού συμπλέγματος περιλαμβάνουν την αλιεία, τη φαλαινοθηρία, αλλά και το υδροδυναμικό.

Δημογραφία Ο πληθυσμός των νησιών ανέρχεται στους 48.856 (απογρ. 2009) κατοίκους, από τους οποίους το 91,7% έχουν γεννηθεί στα νησιά, ενώ την δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα αποτελούν οι Δανοί με 5,8%. Τέλος υπάρχουν μικρές μειονότητες κατοίκων με καταγωγή από την Γροιλανδία, την Ισλανδία και την Νορβηγία. Τα νησιά αποτελούν αυτόνομη επαρχία του βασιλείου της Δανίας από το 1948. Όλα τα ζητήματα ρυθμίζονται εσωτερικά από το κρατίδιο εκτός αυτών της άμυνας και των εξωτερικών υποθέσεων (δεν υπάρχει οργανωμένος τοπικός στρατός), καθώς η άμυνα παραμένει στην υπευθυνότητα του Βασιλείου της Δανίας. Τα μοναδικά σώματα ασφαλείας στο νησί είναι η μικρή τοπική αστυνομική δύναμη και η ακτοφυλακή. Πρωτεύουσα είναι το Τόρσχαβν, με 19.000 κατοίκους το οποίο βρίσκεται το νησί Στρέυμοϋ. Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη είναι το Κλάκσβικ,με 5.000 κατοίκους, στο νησί Μπορντόϊ. Οι κάτοικοι μιλούν την τοπική διάλεκτο,αλλά μιλιούνται και τα Δανέζικα και, λιγότερο, τα Ισλανδικά. Στο θρήσκευμα είναι προτεστάντες.

Πολιτικά Τα νησιά Φερόες είναι εξαρτώμενο έδαφος με κοινοβουλευτική δημοκρατία. Από την πρώτη Απριλίου του 1948 απολαμβάνουν καθεστώς αυτοδιοίκησης, που τους παραχωρήθηκε από τη Δανία. Αρχηγός Κράτους είναι η Βασίλισσα Μαργαρίτα Β΄. Εκπρόσωπος της Βασίλισσας είναι ο αρμοστής (από την πρώτη Ιανουαρίου του 2008 στο αξίωμα είναι ο Νταν Μ. Κνούτσεν). H εκτελεστική εξουσία σε τοπικά ζητήματα ασκείται από την κυβέρνηση των Φερόες. Αρχηγός της Κυβέρνησης είναι ο Πρωθυπουργός, στα πλαίσια ενός πολυκομματικού συστήματος. Δικαίωμα ψήφου παρέχεται στην ηλικία των 18 ετών. Πρωθυπουργός των Φερόες είναι ο Κάι Λέο Γιοχάνεσεν από το Σεπτέμβριο του 2008. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση και τη Βουλή, που ονομάζεται Løgting , απαρτιζόμενη από 33 μέλη. Η δικαστική εξουσία είναι ανύπαρκτη. Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 19 Ιανουαρίου του 2008. Στις 13 Νοεμβρίου του 2007 διεξήχθησαν εκλογές για δύο έδρες στο Κοινοβούλιο της Δανίας. Από μία έδρα πήραν το Κόμμα της Ένωσης και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Νήσοι Φερόες

286

Εκλογές 2008 Στις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν[2] στις 19 Ιανουαρίου του 2008, σημειώθηκαν τα εξής αποτελέσματα: Κόμματα

Ψήφοι

% Έδρες

Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (Tjfl, Tjóðveldisflokkurin)

7.242

23,3

8

Κόμμα Ένωσης (Sbfl, Sambandsflokkurin)

6.515

21,0

7

Κόμμα του Λαού (Flfl, Fólkaflokkurin)

6.236

20,1

7

Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα (Jvfl, Javnaðarflokkurin)

6.022

19,4

6

Κόμμα Κέντρου (Mfl, Miðflokkurin)

2.605

8,4

3

Κόμμα Αυτοκυβέρνησης (Sjfl, Sjálvstýrisflokkurin)

2.241

7,2

2

220

0,7

—

- 100,0

33

Miðnámsflokkurin Σύνολο (συμμετοχή 89,2%) Πηγή: uf.fo

Παραπομπές [1] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ fo. html) [2] Βουλευτικές εκλογές 2008 (http:/ / electionresources. org/ dk/ fo/ logting. php?election=2008)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γραφείο Πρωθυπουργού (http://www.tinganes.fo/Default.asp?I=1) - επίσημη σελίδα • ταξιδιωτικό portal (http://www.visit-faroeislands.com/Επίσημο)

287

Νήσος του Μαν Νήσος του Μαν Συντεταγμένες: 54°14′14″N 4°31′23″W54.2372, -4.5231 [1]

Σημαία της Νήσου του Μαν Εθνόσημο της Νήσου του Μαν

Πρωτεύουσα

Ντάγκλας

Επίσημες γλώσσες

Αγγλικά, Μανξ

Πολίτευμα

Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, Συνταγματική Μοναρχία

Λαίδη Ελισάβετ Β΄ Αντικυβερνήτης Πολ Χάντακς Ανώτερος Υπουργός Τόνι Μπράουν Έκταση • Σύνολο • % Νερό

572 km2 0

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Πυκνότητα

76.512[1] (196η) 134 κατ./km² (79η)

Νόμισμα

Λίρα Στερλίνα (GBP)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

GMT (UTC +0) (UTC +1)

Internet TLD

.im

Κωδικός κλήσης

+44

Νήσος του Μαν Το νησί του Μαν (Isle of Man) είναι ένα νησί στην Ιρλανδική Θάλασσα. Έχει έκταση 572 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό (εκτίμηση 2009) 76.512 κατοίκους[1] (κατατάσσεται στην 196η θέση). Πήρε το όνομά του από την κελτική φυλή των Μανξ, οι απόγονοι των οποίων κατοικούν εκεί έως σήμερα. Οι Άγγλοι κατέλαβαν το νησί τον 14ο αιώνα, ενώ αποτελεί Κτήση του Βρετανικού Στέμματος από το 1765. Το Κοινοβούλιο των Μανξ ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα και έχει αυτονομία από το Ηνωμένο Βασίλειο σε πολλά ζητήματα, όπως της φορολογίας. Το γεγονός αυτό έχει προσελκύσει πολλές επιχειρήσεις και τράπεζες να μεταφέρουν την έδρα τους στο νησί Μαν. Η τοπική γλώσσα είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα και κινδύνευε να εξαφανιστεί έως το 1993, οπότε και άρχισε να διδάσκεται ξανά στα σχολεία. Πρωτεύουσά του είναι το Ντάγκλας.

Ιστορία Προϊστορικοί χρόνοι Η νήσος του Μαν σχηματίστηκε ως νησί πριν από περίπου 85.000 χρόνια, όταν η ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας λόγω της τήξης των παγετώνων απέκοψε οριστικά τη Βρετανία από την ηπειρωτική Ευρώπη, κατά τη Μεσολιθική περίοδο. Πριν από αυτή την εποχή, υπήρχε μία στέρεα πρόσβαση μεταξύ του νησιού και της Κάμπρια, αν και η θεωρία αυτή δεν έχει γίνει πλήρως αποδεκτή. Τα πιο πρώιμα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στη νήσο χρονολογούνται από τη Μεσολιθική εποχή. Οι πρώτοι κάτοικοι ζούσαν σε μικρά φυσικά καταφύγια, ενώ ήταν τροφοσυλλέκτες, κυνηγοί ή ψαράδες. Χρησιμοποιούσαν μικρά εργαλεία από κόκκαλα ή πυρόλιθο, όπως μαρτυρούν παράκτια ευρήματα σήμερα. Η Νεολιθική Περίοδος σηματοδότησε την εισαγωγή της γεωργίας, την κατασκευή καλύτερων εργαλείων και της κεραμικής. Αυτή την εποχή ξεκίνησε και η κατασκευή μεγαλιθικών μνημείων σε όλο το νησί. Μαρτυρίες αυτής της περιόδου βρίσκονται στις περιοχές Μόγκολντ, Λάξεϊ, Κρέγκνες και στο Σεντ Τζονς. Κατά την Εποχή του Χαλκού, τα μεγαλιθικά μνημεία αντικαστάθηκαν σταδιακά με μικρότερους ταφικούς τύμβους, ενώ τα σώματα των νεκρών τοποθετούνταν σε πέτρινους τάφους με ταφικά κοσμήματα. Η περίοδος αυτή έχει και τα περισσότερα ευρήματα σήμερα στο νησί.

Κελτική και Βρετανική κυριαρχία Η Εποχή του Σιδήρου σηματοδότησε την αρχή της επίδρασης της Κέλτικης κουλτούρας στο νησί του Μαν. Μεγάλα φρούρια εμφανίζονται αυτή την περίοδο στις κορυφές των λόφων, ενώ μικρότερα φυλάκια κατασκευάζονται κατά μήκος των ακτών. Παράλληλα, χτίζονται σπίτια με ξύλινο σκελετό. Είναι πιθανό οι πρώτοι Κέλτες που εγκαταστάθηκαν στο νησί να προέρχονταν από Βρετονικές φυλές από την ηπειρωτική Βρετανία. Η ιστορία του νησιού αυτή την περίοδο παραμένει ένα μυστήριο.

Σκανδιναβική κυριαρχία Η περίοδος της κυριαρχίας των Σκανδιναβών ακολούθησε σε δύο εποχές με ορόσημο την κατάκτηση του νήσου του Μαν από τον Γκόντρεντ Κρόβαν το 1079. Η πρώτη εποχή χαρακτηρίζεται από πολεμικές διαμάχες και ταραχές, ενώ η δεύτερη διακρίνεται από συγκριτικά ειρηνικές περιόδους. Ανάμεσα στο 800 και 815 μ.Χ. το νησί δέχθηκε την επέλαση των Βίγκινγκς με επιδρομές και λεηλασίες. Μεταξύ του 850 και 990 εγκαταστάθηκαν στο νησί, το οποίο βρέθηκε κάτω από την εξουσία των Σκανδιναβών βασιλιάδων του Δουβλίνου, ενώ στη συνέχεια και μέχρι το 1079 κυριάρχησαν οι κόμητες των Ορκάδων νήσων.

288

Νήσος του Μαν

289

Γεωγραφία Το νησί του Μαν περιστοιχίζεται από μικρότερα γειτονικά νησιά, όπως το νησί Κάλφ οφ Μαν με εποχιακό πληθυσμό, το Τσίκεν Ροκ, όπου βρίσκεται ένας αυτόματος μη επανδρωμένος φάρος, και οι νησίδες Σεντ Πάτρικς και Σεντ Μάικλς, οι οποίες συνδέονται με το κύριο νησί οδικά. Το νησί του Μαν βρίσκεται στο κέντρο της βόρειας Ιρλανδικής Θάλασσας, κοντά στο γεωγραφικό κέντρο των Βρετανικών νησιών. Το νησί είναι κοντύτερα στη Σκοτία, και μετά στην Αγγλία, την Ιρλανδία και την Ουαλία. Οι διαστάσεις της νήσου είναι περίπου 52 χλμ. σε μήκος και 22 χλμ. σε πλάτος στο ευρύτερο σημείο της, με συνολική έκταση περίπου 572 τετρ. χλμ. Στο βόρειο και νότιο τμήμα του νησιού υπάρχουν λόφοι, ενώ ανάμεσά τους απλώνεται μία κεντρική κοιλάδα. Το βόρειο άκρο είναι ιδιαίτερα επίπεδο, ενώ αποτελείται κύρια από αποθέσεις παγετωνικών κινήσεων από τη δυτική Σκοτία κατά την εποχή των παγετώνων. Πρόσφατες αποθέσεις έχουν σχηματίσει τις παραλίες στην τοποθεσία Πόιντ οφ Άιρ. Μόνο μία κορυφή έχει υψόμετρο μεγαλύτερο από 600 μ., με ύψος 621 μ. και γνωστή με το όνομα Σνάφελ. Σύμφωνα με τον μύθο, από την κορυφή μπορεί κανείς να δει έξι βασίλεια: του Μαν, τη Σκοτία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, την Ουαλία και το ουράνιο βασίλειο. Ορισμένες εκδοχές συμπληρώνουν και ως έβδομο βασίλειο τη βόρεια Ιρλανδία ή το θαλάσσιο βασίλειο του Ποσειδώνα.

Χάρτης της νήσου του Μαν.

Άποψη του βόρειου τμήματος του νησιού από τον αέρα.

Σύμφωνα με την πρόσφατη απογραφή του 2006, το νησί του Μαν φιλοξενεί περίπου 80.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 26.218 διαμένουν στην πρωτεύουσα Ντάγκλας. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι γηγενής ή κατάγεται από τα Βρετανικά νησιά, με το 48% να έχει γεννηθεί στο νησί του Μαν, το 37% στην Αγγλία, το 3% στη Σκοτία, το 2% στη Βόρεια Ιρλανδία, το 2% στην Ιρλανδία, το 1% στην Ουαλία, και ορισμένοι στα νησιά της Μάγχης. Η νησίδα Καλφ οφ Μαν όπως φαίνεται από το Κρέγκνεας.

Πολιτικά

Νήσος του Μαν Είναι κτήση του Βρετανικού Στέμματος, αλλά έχει αυτονομία από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ηλικία χορήγησης δικαιώματος ψήφου είναι τα 16 χρόνια. Αρχηγός Κράτους είναι ο Λόρδος του Μαν. Στο αξίωμα αυτό είναι ο εκάστοτε Βρετανός Μονάρχης (η Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου από τις 6 Φεβρουαρίου του 1952). Η Βασίλισσα εκπροσωπείται από τον Αντικυβερνήτη (ο Σερ Πολ Χάντακς από τις 17 Οκτωβρίου του 2005). Αρχηγός κυβέρνησης είναι ο ανώτερος υπουργός (Chief Minister) Τόνι Μπράουν, από τις 14 Δεκεμβρίου του 2006. Ο Αντικυβερνήτης διορίζεται από το Μονάρχη και η θητεία του διαρκεί πέντε χρόνια. Ο ανώτερος υπουργός εκλέγεται από το Κοινοβούλιο, το οποίο ονομάζεται Tynwald. Η τελευταία εκλογή ανώτερου υπουργού έγινε στις 14 Δεκεμβρίου του 2006. Το Tynwald, που ιδρύθηκε ονομαστικά το 979, είναι αμφισβητήσιμα το παλαιότερο συνεχές Κοινοβούλιο στον κόσμο.

Κοινοβούλιο Το Κοινοβούλιο έχει δύο σώματα: τη Βουλή των Κλειδιών (House of Keys), με 24 έδρες (τα μέλη της εκλέγονται από το λαό για πενταετή θητεία) και επίσης το Νομοθετικό Συμβούλιο (Legislative Council), με 11 μέλη. Η σύνθεση του Νομοθετικού Συμβουλίου είναι: ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου (Tynwald), ο Λόρδος Επίσκοπος του Σόντορ και Μαν (Lord Bishop of Sodor and Man), ένας δικηγόρος και 8 ακόμα που διορίζονται από τη Βουλή των Κλειδιών.

Εκλογές Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διενεργήθηκαν στις 23 Νοεμβρίου του 2006. Εξελέγησαν 21 ανεξάρτητοι, 2 βουλευτές από το Φιλελεύθερο Κόμμα Βάνιν (Liberal Vannin Party) και ένας από το Εργατικό Κόμμα του Μαν (Man Labor Party).

Παραπομπές [1] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ im. html)

Δείτε επίσης • Φορολογικός παράδεισος

290

291

Ολλανδία Ολλανδία Συντεταγμένες: 51°55′00″N 5°34′00″E51.9167, 5.5667 [1]

Σημαία της Ολλανδίας Εθνόσημο της Ολλανδίας Εθνικό σύνθημα: "Je maintiendrai" (Γαλλικά) "Ik zal handhaven" (Ολλανδικά) (Θα μείνω ανυποχώρητος) Εθνικός ύμνος: Het Wilhelmus (Γουλιέλμος του Νασάου)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Άμστερνταμ1 52°21′N 04°52′E52.35, 4.867 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ολλανδικά

Πολίτευμα

Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Βασίλισσα Βεατρίκη Πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίστηκε Ισχύον Σύνταγμα

Ογδοηκονταετής Πόλεμος (από την Ισπανία) 26 Ιουλίου 1581 30 Ιανουαρίου 1648 1815 (αναθεωρήθηκε πολλές φορές, με τελευταία το 2002)

Ολλανδία

292 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

41.543 km2 (134η) 18,41 1.027 χμ. 451 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2010 • Απογραφή 2003 • Πυκνότητα

16.481.139[1] 16.357.992[2] 397 κατ./km²

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

676,700 δισ. $[3] 40.777 $[3]

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2010) • Κατά κεφαλή

770,312 δισ. $[3] 46.418 $[3]

ΔΑΑ (2010)

0,890 (7η) – πολύ υψηλή

Νόμισμα

Ευρώ 2 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.nl και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+31

1 Έδρα 2

της κυβέρνησης η Χάγη. Πριν το 2001: Φιορίνι ή Γκίλντερ (Guilder).

Οι Κάτω Χώρες (Ολλανδικά: Nederland) ή Ολλανδία είναι το ευρωπαϊκό μέρος του Βασιλείου των Κάτω Χωρών (Ολλανδικά: Koninkrijk der Nederlanden), και είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με συνταγματικό μονάρχη. Στο βασίλειο ανήκουν και η Αρούμπα, το Κουρασάο και ο Άγιος Μαρτίνος (πρώην μέρη των Ολλανδικών Αντίλλων). Λέγεται συχνότερα Ολλανδία, αν και αυτό το όνομα αναφέρεται συγκεκριμένα σε δύο μόνο από τις δώδεκα επαρχίες της, τη Βόρεια Ολλανδία (Ολλανδικά: Noord Holland) και τη Νότια Ολλανδία (Ολλανδικά: Zuid Holland). Η χώρα βρίσκεται στην βορειοδυτική Ευρώπη και περιβάλλεται από τη Βόρεια Θάλασσα, το Βέλγιο και την Γερμανία. Περίπου το 1/4 της χώρας βρίσκεται κάτω από την στάθμη της θάλασσας. Έτσι, 3.000 χιλιόμετρα φραγμάτων προστατεύουν τη χώρα.

Ολλανδία

Ιστορία Αψβουργικές Κάτω Χώρες (1519 - 1581) Η ευρύτερη περιοχή της σημερινής Ολλανδίας, μαζί με το σημερινό Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και όμορα εδάφη, αναφέρεται ως μέρος των Δεκαεπτά Επαρχιών των Κάτω Χωρών, κατά τη βασιλεία του Καρόλου του Ε΄, Άγιου Ρωμαίου Αυτοκράτορα και βασιλιά της Ισπανίας κατά τον 16ο αιώνα. Το 1568 είναι η αρχή του ογδονταετούς πολέμου μεταξύ των επαρχιών αυτών και της Ισπανίας για τα κυριαρχικά δικαιώματα σε αυτές. Το 1579, το βόρειο τμήμα των δεκαεπτά επαρχιών σχημάτισε την Ένωση της Ουτρέχτης, η οποία ουσιαστικά αποτέλεσε μία συμφωνία αλληλοϋποστήριξης μεταξύ τους στην άμυνα απέναντι στον ισπανικό στρατό. Η Ένωση της Ουτρέχτης αναφέρεται και ως το πρώτο ιστορικό σημείο εμφάνισης των Κάτω Χωρών ως ξεχωριστή θεσμική οντότητα. Το 1581 οι βόρειες επαρχίες υιοθέτησαν τη Δήλωση της Άρνησης, με την οποία διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους Η καθημερινή ζωή κατά τη "χρυσή εποχή" της και αποκήρυξαν τον Φίλιππο τον Β΄ της Ισπανίας. Ο αγώνας Ολλανδίας. των Ολλανδών ενάντια στους Ισπανούς επηρέασε τη βασίλισσα Ελισάβετ η Α΄ της Αγγλίας, η οποία το 1585 υπέγραψε συνθήκη μαζί τους με την υπόσχεση αποστολής στρατού για την υποστήριξή τους στον πόλεμο για την ανεξαρτησία τους. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, σχεδόν 7.500 στρατιώτες έφτασαν στην Ολλανδία από την Αγγλία κάτω από τις διαταγές του Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, πρώτου κόμη του Λάιτσεστερ. Ο αγγλικός στρατός όμως αναλώθηκε σε ανώφελες εκστρατείες στην ευρύτερη περιοχή, χωρίς να έχει κάποιο ουσιαστικό αντίκτυπο στην ολλανδική εξέγερση. Ο Ντάντλεϊ επέστρεψε το 1586 στην Ολλανδία με στρατό, αλλά ούτε και τότε συνεισέφερε σε κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα. Ο Φίλιππος ο Β΄ της Ισπανίας, γιος του Καρόλου του Ε΄, δεν ήταν διατεθειμένος να παραδώσει τις Κάτω Χώρες και ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι και το 1648, όταν ο βασιλιάς Φίλιππος ο Δ΄ τελικά αναγνώρισε την ανεξαρτησία των επτά βορειοδυτικών επαρχιών της περιοχής με τη συνθήκη ειρήνης του Μίνστερ. Τμήματα των νότιων επαρχιών παρέμειναν στην κατοχή των Ολλανδών και έτσι αποτέλεσαν και αυτά μέρος του νέου ανεξάρτητου κράτους.

Η Ολλανδική Δημοκρατία (1581–1795) Μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας τους οι επαρχίες Ολλανδία, Ζηλανδία, Χρόνινγκεν, Φρίσλαντ, Ουτρέχτη, Οβεράισελ και Χέλρε σχημάτισαν μία συνομοσπονδία γνωστή ως η Δημοκρατία των Επτά Ενωμένων Κάτω Χωρών. Όλες οι επαρχίες παρέμειναν αυτόνομες και είχαν τη δική τους κυβέρνηση, την πολιτεία της επαρχίας, όπως έμεινε γνωστή. Η κυβέρνηση της συνομοσπονδίας και οι ύπατοι κυβερνήτες των επαρχιών είχαν έδρα τη Χάγη, ενώ αποτελούνταν από αντιπροσώπους των μελών της συνομοσπονδίας. Η αραιοκατοικημένη περιοχή Ντρέντε ήταν μέρος της δημοκρατίας, αν και δεν θεωρούταν επαρχία. Η Ντρέντε είχε τους δικούς τους αξιωματούχους, αλλά ο κυβερνήτης της διορίζονταν από τους ύπατους κυβερνήτες. Παράλληλα, η δημοκρατία κατείχε και ορισμένες περιοχές εκτός των παραδοσιακών συνόρων των επαρχιών, γνωστές ως Γενικές Εκτάσεις, οι οποίες διοικούταν απευθείας από τους ύπατους κυβερνήτες, χωρίς δικούς τους αντιπροσώπους ή εξουσία. Η πλειοψηφία των περιοχών αυτών είχε καταληφθεί από τους Ολλανδούς κατά τη διάρκεια του ογδονταετούς πολέμου και κατοικούνταν κυρίως από καθολικούς. Οι περιοχές αυτές αποτελούσαν μια ουδέτερη ζώνη ανάμεσα στη δημοκρατία και τις νότιες Κάτω Χώρες.

293

Ολλανδία Η ολλανδική αυτοκρατορία αναπτύχθηκε και σταδιακά εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές και οικονομικές δυνάμεις του 17ου αιώνα. Στην ονομαζόμενη ολλανδική Χρυσή Εποχή ιδρύθηκαν αποικίες και εμπορικοί σταθμοί σε όλο τον κόσμο. Η εγκατάσταση των Ολλανδών στη βόρεια Αμερική ξεκίνησε με την ίδρυση του οικισμού Νέο Άμστερνταμ στο νότιο άκρο του Μανχάταν το 1614. Οι Ολλανδοί ίδρυσαν την Αποικία του Ακρωτηρίου στη Νότια Αφρική το 1652. Μέχρι το 1650 ο ολλανδικός στόλος αριθμούσε 16.000 εμπορικά πλοία[4] , ενώ παράλληλα ο πληθυσμός αυξήθηκε σε περίπου 2 εκατομμύρια από 1.5 μέσα στον 17ο αιώνα. Πολλοί ιστορικοί και οικονομολόγοι θεωρούν την Ολλανδία ως την πρώτη καπιταλιστική χώρα στην παγκόσμια ιστορία. Στην πρώιμη σύγχρονη Ευρώπη, η Ολλανδία είχε την πιο πλούσια εμπορική πόλη, το Άμστερνταμ, και το πρώτο πλήρως λειτουργικό χρηματιστήριο. Η εφευρετικότητα των εμπόρων οδήγησε στη θεσμοθέτηση κεφαλαίου ασφάλισης και σύνταξης, καθώς και σε λιγότερο ευχάριστα φαινόμενα, όπως στο φαύλο οικονομικό κύκλο, την πρώτη παγκόσμια πληθωριστική φούσκα, τη μανία της τουλίπας μεταξύ 1636 και 1637, και στον πρώτο παγκόσμιο τυχοδιώκτη του χρηματιστηρίου, ο Χάρτης των επτά Ηνωμένων Επαρχιών. οποίος κατέβαζε τις τιμές των μετοχών πουλώντας για να τις αγοράσει ξανά με χαμηλότερη τιμή. Η δημοκρατία κατέπεσε σε γενική παρακμή στα τέλη του 18ου αιώνα με τον έντονο οικονομικό ανταγωνισμό από την Αγγλία και συνεχείς εσωτερικές προστριβές ανάμεσα στις δύο κύριες πολιτικές ομάδες της χώρας, τους ρεπουμπλικάνους και τους βασιλικούς. Τον 17ο αιώνα συνεχίστηκαν οι διαμάχες με την Αγγλία για ανταγωνιστικές αποικίες και εμπορικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Οι Ολλανδοί είχαν ιδρύσει αποικίες φυτειών κατά μήκος των ακτών και των ποταμών της Γουιάνας στη νότια Αμερική, παράλληλα με τους Άγγλους. Μετά από συνεχόμενες διαμάχες, οι δύο χώρες κατέληξαν σε συμφωνία αποχώρησης των Άγγλων και παραχώρησης των εκτάσεών τους στους Ολλανδούς, με τη συνθήκη της Μπρέντα. Η συμφωνία προέβλεπε την ανταλλαγή των εκτάσεων με την αποικία των Ολλανδών στη βόρεια Αμερική, το Νέο Άμστερνταμ, έναν μικρό εμπορικό σταθμό, ο οποίος μετέπειτα εξελίχθηκε στη σημερινή Νέα Υόρκη.

Η Γαλλική κυριαρχία: 1795–1815 Στις 19 Ιανουαρίου του 1795, μία ημέρα μετά τη διαφυγή του κυβερνήτη Γουιλιέλμου του Ε' του Οράνιε στην Αγγλία, ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία της Μπατάβια με στόχο την ένωση των Κάτω Χωρών σε ένα ενιαίο κράτος. Από το 1795 ως και το 1806 με το καθεστώς αυτό η Ολλανδία απέκτησε μία κρατική δομή παρόμοια με αυτή της τότε νεοσύστατης Γαλλικής Δημοκρατίας. Με την άνοδο του Ναπολέοντα στην εξουσία της Γαλλίας, στις Κάτω Χώρες καθιερώθηκε το Βασίλειο της Ολλανδίας από το 1806 μέχρι το 1810, υποτελές στη Γαλλία με βασιλιά τον αδελφό του Ναπολέοντα, Λουδοβίκο Βοναπάρτη, με πλήρες έλεγχο των εξουσιών από τους Γάλλους. Για την ονομασία του βασιλείου αυτού χρησιμοποιήθηκε το όνομα της κύριας επαρχίας, της Ολλανδίας, το οποίο και καθιερώθηκε από τότε και στο εξής ως ταυτόσημο των Κάτω Χωρών. Το Βασίλειο της Ολλανδίας κάλυπτε την έκταση της σημερινής χώρας εκτός από την επαρχία του Λίμπουρχ και τμήματα της επαρχίας Ζέελαντ, τα οποία άνηκαν στη Γαλλία. Το 1807 προστέθηκαν στο βασίλειο η ανατολική Φριζία, πρότερη κτήση της Πρωσίας, και η περιοχή του Γιέβερ. Το 1809 όμως, μετά από μία αποτυχημένη Βρετανική εισβολή, η Ολλανδία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει όλα τα εδάφη της νότια του Ρήνου στη Γαλλία.

294

Ολλανδία Ο βασιλιάς Λουδοβίκος δεν ικανοποίησε τις προσδοκίες του Ναπολέοντα, καθώς υποστήριζε τα τοπικά συμφέροντα περισσότερο από τα γαλλικά, και υποχρεώθηκε σε παραίτηση το 1810. Τον διαδέχθηκε ο πεντάχρονος γιος του, Ναπολέοντας Λουδοβίκος Βοναπάρτης, ο οποίος βασίλεψε ως Λουδοβίκος ο Β΄ για δέκα μόλις ημέρες, αφού ο Ναπολέοντας δεν αναγνώρισε την εξουσία του στο θρόνο και κατέλαβε άμεσα την Ολλανδία, καταλύοντας το βασίλειο. Έτσι, οι Κάτω Χώρες έγιναν τμήμα της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, στην οποία και παρέμειναν ως και το 1813, όταν, μετά την ήττα του στη μάχη της Λειψίας, ο Ναπολέοντας υποχρεώθηκε να αποσύρει τα στρατεύματά του από τη χώρα.

Το Βασίλειο των Κάτω Χωρών Ο Γουιλιέλμος ο Α΄ των Κάτω Χωρών, γιος του τελευταίου κυβερνήτη Γουιλιέλμου του Ε΄ των Οράνιε, επέστρεψε στην Ολλανδία το 1813 και ανακηρύχθηκε ισόβιος πρίγκιπας των Κάτω Χωρών, ενώ το 1815 ο τίτλος του εξελίχθηκε σε Βασιλιάς των Κάτω Χωρών. Το Συνέδριο της Βιέννης το 1815 εγκαθίδρυσε το Ενωμένο Βασίλειο των Κάτω Χωρών με την επέκταση της επικράτειάς του στο Βέλγιο, ώστε να Αναχρονιστικός χάρτης της ολλανδικής Αυτοκρατορίας. δημιουργήσει μία ισχυρή κρατική οντότητα στα βόρεια σύνορα της Γαλλίας. Παράλληλα, ο Γουιλιέλμος έγινε κληρονόμος του τίτλου του Μεγάλου Δούκα του Λουξεμβούργου. Έτσι, το Λουξεμβούργο παραχωρήθηκε στον Γουιλιέλμο ως προσωπική ιδιοκτησία σε ανταλλαγή με τις κτήσεις του στη Γερμανία, δηλαδή στο Νασάου-Ντίλενμπουργκ, το Ζίγκεν, το Χανταμάρ και το Ντιζ. Το 1830 το Βέλγιο επαναστάτησε και τελικά κέρδισε την ανεξαρτησία του, ενώ η προσωπική ένωση μεταξύ του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών καταλύθηκε το 1890, όταν ο βασιλιάς Γουιλιέλμος ο Γ΄ των Κάτω Χωρών πέθανε χωρίς να αφήσει πίσω του αρσενικούς κληρονόμους. Οι νόμοι της διαδοχής απαγόρευαν στην κόρη του Βασίλισσα Βιλελμίνα να πάρει τον τίτλο της Μεγάλης Δούκισσας, με συνέπεια ο θρόνος του Λουξεμβούργου να μεταφερθεί από τον οίκο Οράνιε-Νασάου στον οίκο Νασάου-Βάιλμπουργκ, θυγατρικό του οίκου του Νασάου. Η μεγαλύτερη ολλανδική αποικία εκείνη την περίοδο στο εξωτερικό ήταν η Αποικία του Ακρωτηρίου, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Γιαν βαν Ρίμπεκ για λογαριασμό της Ολλανδικής Εταιρίας των Ανατολικών Ινδιών το 1652 στην Πόλη του Ακρωτηρίου. Ο Πρίγκηπας του Οράνιε συναίνεσε στην κατάληψη και έλεγχο της αποικίας από τους Βρετανούς το 1788. Η Ολλανδία είχε και άλλες αποικίες, αλλά το Ακρωτήριο ήταν η πολυπληθέστερη, με τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες (σημερινή Ινδονησία) και το Σουρινάμ να ακολουθούν. Αυτές οι αποικίες αρχικά διοικούνταν από την Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών και αντίστοιχα την Ολλανδική Εταιρία των Δυτικών Ινδιών, οι οποίες ήταν συλλογικές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Τρεις αιώνες αργότερα οι εταιρίες αυτές είχαν οικονομικά προβλήματα και οι περιοχές που διοικούσαν πέρασαν στον έλεγχο της Ολλανδικής κυβέρνησης το 1815 και το 1791 αντίστοιχα. Τότε μόνο έγιναν και τυπικά επίσημα αποικίες. Κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας, η Ολλανδία εμπλεκόταν ιδιαίτερα στο εμπόριο σκλάβων. Οι ολλανδοί άποικοι και ιδιοκτήτες φυτειών βασίζονταν στους αφρικανούς σκλάβους για τις καλλιέργειες καφέ, κακάο, ζαχαροκάλαμου και βαμβακιού κατά μήκος των διαφόρων ποταμών. Η μεταχείριση των σκλάβων ήταν ιδιαίτερα άσχημη και αρκετοί δραπέτευαν. Η δουλεία καταργήθηκε από την Ολλανδία στο Σουρινάμ το 1863, αλλά το σύνολο των σκλάβων δεν απελευθερώθηκε παρά μόνο μέχρι το 1873 μετά από μία υποχρεωτική δεκαετή περίοδο μετάβασης, κατά την οποία δούλευαν στις φυτείες για τον ελάχιστο μισθό και χωρίς βασανιστήρια. Με την επίσημη απελευθέρωση οι περισσότεροι έφυγαν από τις φυτείες και προτίμησαν να

295

Ολλανδία

296

εγκατασταθούν στην κύρια πόλη του Σουρινάμ, το Παραμαρίμπο. Κατά το 19ο αιώνα η Ολλανδία εκβιομηχανίστηκε σχετικά αργά σε σύγκριση με τις γειτονικές της χώρες, κυρίως λόγω της μεγάλης πολυπλοκότητας του εκσυγχρονισμού των υποδομών της, οι οποίες κύρια αποτελούνται από υδάτινες οδούς, αλλά και λόγω του σημαντικού ρόλου της αιολικής ενέργειας στη βιομηχανία της χώρας. Αν και η Ολλανδία παρέμεινε ουδέτερη κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναμείχθηκε ιδιαίτερα σε αυτόν. Ο κόμης Σλίφεν αρχικά είχε σχεδιάσει να καταλάβει την Ολλανδία κατά την προέλασή του στη Γαλλία. Το σχέδιο αυτό άλλαξε από τον Χέλμουτ φον Μόλτκε τον νεότερο, ώστε να διατηρηθεί η ολλανδική ουδετερότητα. Αργότερα, αυτή η ουδετερότητα αποδείχθηκε κρίσιμη για την επιβίωση της Γερμανίας μέχρι το εμπάργκο που ολοκληρώθηκε με την εισδοχή των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας το 1916, και την αδυναμία εισαγωγών από την Ολλανδία στα γερμανικά εδάφη. Παρόλ' αυτά, οι Ολλανδοί παρέμειναν ουδέτεροι χρησιμοποιώντας τη διπλωματία τους και την ικανότητά τους στο εμπόριο.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Η Ολλανδία επιθυμούσε να παραμείνει ουδέτερη κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως και στο παρελθόν, αλλά τα σχέδια των στρατών του Βελγίου, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας ήταν διαφορετικά. Χωρίς ενδοιασμούς, η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Ολλανδία λόγω της στρατηγικής της θέσης στις 10 Μαΐου του 1940, ως μέρος της εκστρατείας κατά των Συμμάχων. Η επίπεδη διαμόρφωση του εδάφους της χώρας διευκόλυνε την ανάπτυξη των γερμανικών στρατευμάτων και ο ολλανδικός στρατός υπέκυψε σε 4 μέρες, παρά την επίμονη αρχική αντίστασή του. Η κυβέρνηση της χώρας και η βασίλισσα εξορίστηκαν στο Λονδίνο.

Το Ρότερνταμ μετά τις αεροπορικές επιδρομές της Λούφτβαφε το 1940.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και υπό τη διοίκηση του στυγνού Άρτουρ Ζάις-Ίνκβαρτ 100.000 Ολλανδοί Εβραίοι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αρκετοί ήταν επίσης οι Ολλανδοί - περίπου 50.000, που κατετάγησαν εθελοντικά στην Ες Ες[5] . Παρά το κόστος της κατοχής σε ζωές και χρήμα, η Ολλανδία είχε πολύ καλύτερη μεταχείρηση από το ναζιστικό καθεστώς σε σχέση με χώρες της Ανατολής, καθώς οι Ολλανδοί θεωρούνταν από τους Γερμανούς "τευτονικός" λαός. Επιπλέον μιας και η Γερμανία δεν είχε αρκετά ισχυρό στόλο για να "σιγουρέψει" τις ολλανδικές αποικίες, όφειλε να φερθεί ήπια ώστε να πείσει τους Ολλανδούς να συνεργαστούν[6] . Έτσι καθ'όλη τη διάρκεια της κατοχής ο προπολεμικός κρατικός μηχανισμός παρέμεινε άθικτος και οι Ολλανδοί ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι διεκπεραίωναν το πραγματικό κομμάτι της διοίκησης, με σχετικά μικρό αριθμό Γερμανών να επιβλέπει τη χώρα[7] . Η χώρα απελευθερώθηκε στις 5 Μαΐου 1945 με την παράδοση των τελευταίων γερμανικών στρατευμάτων στους Συμμάχους. Την ίδια περίοδο στην Ινδονησία, η οποία είχε τελέσει υπό ιαπωνική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β' ΠΠ, ξεκινούσε ο αγώνας για την αποτίναξη του ολλανδικού αποικιοκρατικού ζυγού.

1945 - σήμερα Τις επόμενες δεκαετίες η Ολλανδία παράλληλα με την ανάπτυξη της οικονομίας της προώθησε τη σύσφιξη των σχέσεών της με τις γειτονικές χώρες. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ένωσης Benelux, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα που μετεξελίχθηκε στη σημερινή ΕΕ. Το 1975 απέκτησε την ανεξαρτησία του από την Ολλανδία και το Σουρινάμ. Στις 10 Οκτωβρίου 2010 οι Ολλανδικές Αντίλλες εντάχθηκαν στην ολλανδική επικράτεια[8] .

Ολλανδία

297

Γεωγραφία και κλίμα Η Ολλανδία έχει έκταση 33.491 τετ. χλμ ξηράς και, αν ληφθεί υπ' όψιν και το 20% της θαλάσσιας έκτασης συνολική επιφάνεια: 41.526.χ.λ.μ Η μισή χώρα βρίσκεται λιγότερο από ένα μέτρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ το 1/4 κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι το Φάαλσερμπερχ (Vaalserberg) στα νότια της χώρας, στα σύνορα με το Βέλγιο και τη Γερμανία και έχει υψόμετρο μόλις 321 μέτρα. Το χαμηλότερο σημείο της χώρας βρίσκεται στο δήμο Νίουερκερκ αν ντεν Άισελ (Ολλανδικά: Nieuwerkerk aan den IJssel) και βρίσκεται 6,76 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, αποτελώντας έτσι το χαμηλότερο σημείο της Ευρώπης. Το τοπίο είναι γενικά πιο λοφώδες στα ανατολικά και νότια της χώρας. Οι περιοχές της Ολλανδίας που είναι πάνω από το

Πολλά τμήματα της Ολλανδίας, όπως ολόκληρη η επαρχία επίπεδο της θάλασσας. Φλέβολαντ (Ολλανδικά: Flevoland) δεν ήταν πάντα στεριά αλλά θάλασσα που οι Ολλανδοί διεκδίκησαν. Τα μέρη που διεκδικήθηκαν από τη θάλασσα ονομάζονται Πόλντερ. Το 18,4% της συνολικής έκτασης της Ολλανδίας είναι υδάτινες επιφάνειες. Η λίμνη Άισελμεερ (IJsselmeer) χωρίζεται από την θάλασσα με ένα μεγάλο φράγμα μήκους 29 χιλιομέτρων, το οποίο χτίστηκε το 1932. Οι σημαντικότεροι ποταμοί της χώρας είναι ο Ρήνος, ο Μάας και ο Σχέλντε. Η Ολλανδία είναι, επί της ουσίας, το δέλτα που δημιουργούν αυτά τα τρία ευρωπαϊκά ποτάμια. Εκτός από τη γεωγραφική τους σημασία, αυτά τα ποτάμια χωρίζουν τη χώρα -σε γενικές γραμμές- πολιτιστικά και θρησκευτικά σε βόρεια και νότια. Το κλίμα είναι ωκεάνιο με δυτικούς ανέμους ως επί το πλείστον. Οι βροχές είναι άφθονες όλο τον χρόνο(εκτός του χειμώνα), ενώ οι θερμοκρασίες είναι σχετικά ήπιες το χειμώνα και δροσερές το καλοκαίρι. Χιονοπτώσεις συμβαίνουν κυρίως από τις αρχές Δεκεμβρίου έως και τα τέλη Φεβρουαρίου. Βροχές έχει όλον τον υπόλοιπο χρόνο και κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Η θερμοκρασίες κυμαίνονται από -1,-2 έως 4-5 βαθμούς το χειμώνα και από 11-12 έως 20-22 βαθμούς το καλοκαίρι. Παρατηρούμε πως η διαφορά καλοκαίρι και χειμώνα είναι σχετικά μικρή, και αυτό συμβαίνει διότι το χειμώνα, ένα ζεστό ρεύμα, το οποίο έρχεται κάθε χρόνο από τον κόλπο του Μεξικού επηρεάζει τη θερμοκρασία της θάλασσας, με αποτέλεσμα να μην παγώνει σχεδόν ποτέ. Εάν δεν συνέβαινε αυτό, υπολογίζεται πως το Άμστερνταμ το χειμώνα θα είχε μέση θερμοκρασία γύρω στους -10 βαθμούς κελσίου.

Δημογραφία Η Ολλανδία με συνολικό πληθυσμό, σύμφωνα με το CIA World Factbook, 16.783.092 κατοίκους (εκτ. 2010), κατατάσσεται στην 23η θέση των χωρών ανά πυκνότητα πληθυσμού, με 395 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο (ή 482/km2 αν δεν ληφθεί υπ' όψιν το 20% της θαλάσσιας έκτασης). Αποτελεί την πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της χώρας, οι εθνικότητες των κατοίκων ποικίλλουν: το 80,8% Δημογραφικά στοιχεία της Ολλανδίας (FAOSTAT του πληθυσμού είναι Ολλανδοί, το 5,6% Ευρωπαίοι (με 2,4% 2005). Γερμανούς), το 2,4% Ινδονήσιοι, το 2,2% Τούρκοι, το 2,0% από το Σουρινάμ, το 1,9% Μαροκινοί, το 0,8% από τις πάλαι ποτέ Ολλανδικές Αντίλλες και την Αρούμπα, ενώ το 4,2% είναι άλλης εθνικότητας.

Ολλανδία Η χώρα δεν διαθέτει καμία πόλη με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου, ωστόσο οι τέσσερις μεγαλύτερες πόλεις (Άμστερνταμ, Ρότερνταμ, Χάγη και Ουτρέχτη) καθώς και άλλες περιοχές των περιχώρων, θεωρούνται συχνά ως ένα ενιαίο πολεοδομικό σύμπλεγμα, το οποίο ονομάζεται Ράντσταντ (Randstad) και περιλαμβάνει περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους. Οι Ολλανδοί έχουν προσδόκιμο ζωής, με βάση εκτιμήσεις το 2010, τα 76,94 χρόνια οι άνδρες και τα 82,3 οι γυναίκες, με το σύνολο του πληθυσμού να ζει 79,55 χρόνια.

Γλώσσες Η επίσημη και πλειοψηφική γλώσσα με 16 εκατομμύρια ομιλητές είναι τα Ολλανδικά, που είναι γερμανική γλώσσα της Δύσης από την ομάδα των κάτω Γερμανικών. Επίσημα αναγνωρισμένες τοπικοί διάλεκτοι είναι τα Λιμβουρχιανά, τα Κάτω-σαξονικά και τα Φριζικά, που ομιλούνται στην επαρχία Φρίσλαντ, και συνδέονται έντονα με τα Ολλανδικά αλλά και τα Αγγλικά. Από τις 10 Οκτωβρίου 2010 επίσημη γλώσσα αποτελούν και τα Παπιαμέντο. Στην Ολλανδία ομιλούνται επίσης κυρίως από μετανάστες τα τουρκικά και τα αραβικά από περίπου 192.000 και 100.000 κατοίκους αντίστοιχα, ακολουθούμενα από άλλες γλώσσες.

Θρησκείες Η Ολλανδία, από παλιά χριστιανική χώρα, είναι σήμερα μία από τις πλέον αγνωστικιστικές χώρες. Περίπου το 40% των κατοίκων της δεν αυτοπροσδιορίζεται ως ακόλουθος καμίας θρησκείας. Υπάρχουν έτσι πολλοί άθεοι. Το υπόλοιπο 60% του πληθυσμού χωρίζεται περίπου ως εξής: • • • • • • •

στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (5 εκατομμύρια μέλη, 31%) στην Προτεσταντική Εκκλησία της Ολλανδίας (2,5 εκατομμύρια μέλη, 21%) στις διάφορες μικρές Αναμορφωμένες εκκλησίες (συνολικά περίπου 700.000 μέλη) στο Ισλάμ (εκτιμ. 900.000 μέλη, 6,1%) στον Ινδουισμό (εκτιμ. 100.000 μέλη, 1,5%) στο Βουδισμό (εκτιμ. 80.000 μέλη) στον Ιουδαϊσμό (εκτιμ. 40.000 μέλη).

Οι καθολικοί βρίσκονται κυρίως στο νότιο τμήμα της χώρας, ενώ οι προτεστάντες στο βόρειο.

Διακυβέρνηση Από το τέλος της Γαλλικής Κατοχής το 1815, η Ολλανδία αποτελεί Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με τον βασιλικό οίκο Οράγγης-Νάσσαου στην εξουσία.

Αρχηγός κράτους Αρχηγός κράτους από το 1980 είναι η βασίλισσα Βεατρίκη. Ο γιος της Γουλιέλμος-Αλέξανδρος είναι ο διάδοχος του θρόνου. Μαζί με την γυναίκα του Μαξίμα έχουν 3 κόρες. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η Βεατρίκη είναι μέλος της Κυβέρνησης.

Κοινοβούλιο Το Ολλανδικό Κοινοβούλιο αποτελείται από 2 σώματα. Η εκλογή των 150 μελών του δεύτερου σώματος γίνεται κάθε 4 χρόνια. Αυτό το σώμα είναι ουσιαστικά το Κοινοβούλιο, η εκπροσώπηση του λαού στην κυβέρνηση. Το πρώτο σώμα, που ονομάζεται γερουσία, αποτελείται από 75 αντιπροσώπους όλων των κοινοβουλίων των επαρχιών, οι οποίοι εκλέγονται επίσης κάθε 4 χρόνια. Η δουλειά του πρώτου σώματος είναι να παρακολουθεί και να αξιολογεί τους νόμους τους οποίους έχει επεξεργαστεί το δεύτερο σώμα. Εκλογές για το δεύτερο σώμα (Tweedekamer) έγιναν στις 9 Ιουνίου 2010.

298

Ολλανδία

299

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου έχουν οι πολίτες που είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Βουλευτικές εκλογές 2010 Στις τελευταίες εκλογές, που διεξήχθησαν στις 9 Ιουνίου 2010, έλαβαν μέρος συνολικά 18 κόμματα και στους εκλογικούς καταλόγους ήταν εγγεγραμμένοι 12 εκατομμύρια ψηφοφόροι.[9] To κυβερνών Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα του Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε υπέστη δεινή ήττα, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί ο τελευταίος από την πρωθυπουργία αλλά και από την ηγεσία του κόμματος. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων αναδείχθηκε τελικά πρώτο κόμμα και ο ηγέτης του, Μαρκ Ρούτε, σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με τους δεύτερους Σοσιαλδημοκράτες του Γιομπ Κόεν. Το Ακροδεξιό Κόμμα του Γκερτ Βίλντερς αναδείχθηκε 3η πολιτική δύναμη στο κοινοβούλιο, με 24 έδρες.[10]

Λίστα VVD

Κόμμα

Πολιτική ιδεολογία

Γράφημα με τα αποτελέσματα των εκλογών του 2010.

Lijsttrekker

Κόμμα του Λαού για συντηρητικό Μαρκ Ρούτε Λίστα την Ελευθερία και τη φιλελεύθερο/φιλελεύθερο Δημοκρατία (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, VVD)

Ψήφοι

Έδρες +/- Ψήφοι Έδρες % %

1.926.551

31

+9

20,5

20,7

Γιομπ Κοέν

1.846.776

30

-3

19,6

20,0

PVV Λίστα Κόμμα για την συντηρητικό Ελευθερία φιλελεύθερο/εθνικό (Partij voor de Vrijheid, συντηρητικό PVV)

Γκερτ Βίλντερς

1.453.944

24 +15

15,5

16,0

CDA Λίστα Χριστιανοδημοκρατικός χριστιανοδημοκρατικό Συναγερμός (Christen-Democratisch Appèl, CDA)

Γιαν Πέτερ 1.281.137 Μπαλκενέντε

21

-20

13,6

14,0

PVDA Λίστα Εργατικό Κόμμα (Partij van de Arbeid, PvdA)

σοσιαλδημοκρατικό

SP Λίστα Σοσιαλιστικό Κόμμα (Socialistische Partij, SP)

σοσιαλιστικό

Εμίλ Ρούμερ

924.977

15

-10

9,8

10,0

D66 Λίστα Δημοκράτες 66]] (Democraten 66, D66)

σοσιαλιστικό φιλελεύθερο, ριζοσπαστικό, προοδευτικό

Αλεξάντερ Πέκτολτ

653.265

10

+7

6,9

6,7

GL Λίστα Πράσινοι Αριστεροί (GroenLinks, GL)

οικολογικό, προοδευτικό Φέμκε Χάλσεμα

627.912

10

+3

6,7

6,7

CU Λίστα Χριστιανένωση (ChristenUnie, CU)

σοσιαλιστικό-χριστιανικό Άντρε /ορθόδοξο Ρούβουτ προτεσταντικό

305.628

5

-1

3,3

3,3

Ολλανδία

300

SGP Λίστα Πολιτικό Κόμμα Μεταρρύθμισης (Staatkundig Gereformeerde Partij, SGP)

συντηρητικό, μεταρρυθμιστικό χριστιανικό

Κέες βαν ντερ Στάι

163.512

2

+0

1,7

1,3

Δικαιώματα ζώων/προστασία ζώων

Μαριάνε Τίεμε

122.257

2

+0

1,3

1,3

συντηρητικό φιλελεύθερο

Ρίτα Φερντόνκ

52.735

0

+0

0,6

0,0

Λίστα Κόμμα για τον Άνθρωπο και το Πνεύμα (Part.v. Mens en Spirit, MenS)

Πνευματική πολιτική

Λέα Μάντερς

26.224

0

+0

0,3

0,0

Λίστα Κόμμα Πειρατών (Piratenpartij)

Πολιτικά δικαιώματα/διαφάνεια

Σαμίρ Αλιουί

10.570

0

+0

0,1

0,0

Λίστα Λίστα Φέιγεν (Lijst Feijen)

Δικαιώματα των νέων

Λοτ Φέιγεν

7.440

0

+0

0,1

0,0

Λίστα Νέα Ολλανδία (Nieuw Nederland)

Γιαν-Φρανκ Κόερς

2.136

0

+0

0,0

0,0

Λίστα Partij een

Γιεσίμ Καντάν

2.087

0

+0

0,0

0,0

Λίστα HeelNL

Ντάισα ντε Γουάις (Daisha de Wijs)

1.343

0

+0

0,0

0,0

Λίστα Κενή λίστα (Ολλανδικό ευαγγελικό Κόμμα Ευαγγελικών) (Lijst Laclé) (το κόμμα αυτό δεν εγγράφηκε στους εκλογικούς καταλόγους πριν την προθεσμία και για το λόγο αυτό έλαβε μέρος στις εκλογές ως κενή [11] λίστα.

Υβέτ Λακλέ

949

0

+0

0,0

0,0

9.409.443

150

0

100,0

100,0

26.224

–

–

0,3

–

9.435.667

–

–

75,3

–

PVDD Λίστα Κόμμα για τα Ζώα (Partij voor de Dieren, PvdD) ToN Λίστα Περηφάνια της Ολλανδίας (Trots op Nederland, ToN)

Σύνολο Άκυρα / Λευκά Συμμετοχή Πηγή: Tweede Kamer Verkiezingen 2010

[14]

. Telegraaf Πηγή: Tweede Kamerverkiezingen 2010

[15]

. NOS

Ολλανδία

301

Κοινωνική πολιτική Η Ολλανδία φημίζεται για την πολύ ελεύθερη κοινωνική πολιτική που διατηρεί. Υπάρχει πολύ χαλαρή νομική ρύθμιση για τα ναρκωτικά, την πορνεία (οι ιερόδουλες είναι ασφαλισμένες κοινωνικά) και τον γάμο ομοφυλοφίλων, όπου η Ολλανδία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο όπου έγινε νόμιμος ο γάμος ομοφυλοφίλων, την 1η Απριλίου του 2001. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν ανακύψει ορισμένα προβλήματα στη συμβίωση των μουσουλμάνων με τον υπόλοιπο ολλανδικό πληθυσμό και σημειώθηκαν περιστατικά όπως η δολοφονία, το 2004, του σκηνοθέτη Τέο Βαν Γκογκ, που ασκούσε κριτική στο Ισλάμ, από έναν νεαρό Μουσουλμάνο[12] . Παγκοσμίως διάσημος για την ισχυρή πολεμική του ενάντια στο Ισλάμ έχει γίνει ο Ολλανδός πολιτικός Γκερτ Βίλντερς[13] .

Επαρχίες Η Ολλανδία είναι ένα ενιαίο κράτος με 12 επαρχίες. Σε όλη την ιστορία της χώρας υπήρχαν διοικητικές διαιρέσεις, ως επαρχίες, με τις παλαιότερες να υπάρχουν από το 1579, ενώ η νεότερη είναι το Φλέβολαντ που αναγνωρίστηκε το 1986 ως επαρχία, η οποία δημιουργήθηκε με επέκταση στη θάλασσα (IJsselmeer) κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Οι επαρχίες της Ολλανδίας

Ολλανδία

302

Σημαία Επαρχία

Έκταση (τετρ.χλμ.) Πληθυσμός[14] Πυκνότητα (ανά τετρ.χλμ.)

Πρωτεύουσα

Μεγαλύτερη πόλη

Ντρέντε

Άσεν

Άσεν

2,641

486,197

184

Φλέβολαντ

Λέλιστατ

Άλμερε

1,417

374,424

264

Φρίσλαντ

Λιούβαρτεν

Λιούβαρτεν

3,341

642,209

192

Χέλντερλαντ

Άρνεμ

Ναϊμέχεν

4,971

1,979,059

398

Χρόνινχεν

Χρόνινχεν

Χρόνινχεν

2,333

573,614

246

Λίμπουρχ

Μάαστριχτ

Μάαστριχτ

2,150

1,127,805

525

Βόρεια Βραβάντη Ντεν Μπος

Αϊντχόφεν

4,916

2,419,042

492

Βόρεια Ολλανδία Χάαρλεμ

Άμστερνταμ

2,671

2,613,070

978

Οβεράισελ

Τβόλε

Ένσχεντε

3,325

1,116,374

336

Ουτρέχτη

Ουτρέχτη

Ουτρέχτη

1,385

1,190,604

860

Ζηλανδία

Μίντελμπουρχ Μίντελμπουρχ

1,787

380,497

213

Νότια Ολλανδία

Χάγη

2,814

3,455,097

1228

Ρότερνταμ

Οικονομία Η Ολλανδία διαθέτει ένα καλά οργανωμένο οικονομικό σύστημα. Κυρίαρχη είναι η βιομηχανία τροφίμων, η χημική βιομηχανία και η κατασκευή ηλεκτρικών ειδών. Η σύγχρονη γεωργία είναι επίσης πολύ παραγωγική. Εκτός από δημητριακά, λαχανικά και φρούτα, η ανθοκομία παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομία. Ιδιαίτερα η καλλιέργεια τουλιπών είναι ευρέως διαδεδομένη. Η κτηνοτροφία και κυρίως η γαλακτοκομία χαρίζουν στη χώρα το καλό όνομα για τα περίφημα ολλανδικά τυριά και κασέρια. Παρόλο που η ολλανδική γεωργία απασχολεί μόνο το 4% του συνολικού πληθυσμού, παίζει μεγάλο ρόλο στις εξαγωγές. Η Ολλανδία είναι μετά τις ΗΠΑ και τη Γαλλία ο τρίτος μεγαλύτερος παγκοσμίως εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων.

Φυσικές πηγές Η Ολλανδία διαθέτει πηγές με φυσικό αέριο, ιδιαίτερα στην Βόρεια Θάλασσα, οι οποίες επαρκούν για να καλύψουν ένα μέρος από τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Στην παγκόσμια κλίμακα, η Ολλανδία βρίσκεται 5η στην παραγωγή φυσικού αερίου. Επιπλέον, στα σύνορα με την Γερμανία βρίσκονται μικρές πετρελαιοπηγές. Εκτός από την κοπριά, η Ολλανδία δεν διαθέτει άλλες φυσικές πηγές ή ορυκτά.

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Ολλανδία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Wikitravel: Ολλανδία (ταξιδιωτικός οδηγός) • • • • • •

Overheid.nl [19], επίσημος κόμβος της ολλανδικής κυβέρνησης Government.nl [20], επίσημο site της ολλανδικής κυβέρνησης Πληροφορίες για τη διοικητική διαίρεση της χώρας [21] Γενικές πληροφορίες από την ιστοσελίδα της ΕΕ [22] Πληροφορίες χώρας [23] (World Factbook) CBS [24] - Στοιχεία της ολλανδικής διεύθυνσης στατιστικών

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] Στατιστικά στοιχεία του ΟΗΕ (http:/ / unstats. un. org/ UNSD/ Demographic/ products/ vitstats/ serATab2. pdf) (αρχείο σε μορφή .pdf) [3] Έκθεση Οκτωβρίου 2010 [[ΔΝΤ (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2010/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2004& ey=2010& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=. & br=1& c=138& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=& pr1. x=37& pr1. y=19)]] [4] " The Middle Colonies: New York (http:/ / www. digitalhistory. uh. edu/ database/ article_display_printable. cfm?HHID=682)". Digital History. [5] Georg Tessin, Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht und Waffen SS 1939-1945, Biblio Verlag, vol. 2 for Nederland, vol. 14 for Landstorm Nederland [6] Mark Mazower, Η Αυτοκρατορία του Χίτλερ: Ναζιστική Εξουσία στην Κατοχική Ευρώπη, εκδόσεις Αλεξάνδρια, ISBN 978-960-221-466-4, σελ.105 [7] W. Warmbrunn, The Dutch under German occupation, 1940-1945 (Στάνφορντ, 1963), 27-8 [8] Antillen opgeheven op 10-10-2010 (http:/ / nos. nl/ artikel/ 95861-antillen-opgeheven-op-10102010. html) ΝΟS news [9] Καθημερινή (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_world_1_10/ 06/ 2010_403944), Οι Φιλελεύθεροι «βλέπουν» άνοδο στην Ολλανδία, 10-6-2010. [10] Deutsche Welle (http:/ / www. dw-world. de/ dw/ article/ 0,,5669534,00. html), Μετεκλογικός ρυθμιστής η ακροδεξιά στην Ολλανδία, 10-6-2010. [11] Evangelische Partij Nederland (http:/ / www. parlement. com/ 9353000/ 1f/ j9vvhy5i95k8zxl/ vif4cnng0pzp). parlement.com (ανακτήθηκε 11-6-2010 ) [12] The Murder of Theo Van Gogh. Mohammed Bouyeri sentenced (http:/ / www. trutv. com/ library/ crime/ notorious_murders/ famous/ theo_van_gogh/ 13. html), TRUtv Crime Library [13] Dutch Politician Plans on Global Spread of Anti-Islam Party (http:/ / www. pattayadailynews. com/ en/ 2010/ 07/ 17/ dutch-politician-plans-on-global-spread-of-anti-islam-party/ ) [14] Bevolking per regio naar leeftijd, geslacht en burgerlijke staat (http:/ / statline. cbs. nl/ StatWeb/ publication/ ?VW=T& DM=SLNL& PA=03759ned& D1=0& D2=802-813& D3=0& D4=l& HD=081103-1603) (Dutch). Statistics Netherlands (2007) (ανακτήθηκε 2007-10-13 )

gag:Niderland koi:Недерланд

303

304

Ουγγαρία Ουγγαρία

Σημαία της Ουγγαρίας Εθνόσημο της Ουγγαρίας Εθνικό σύνθημα: Κανένα Ιστορικά: Cum Deo pro Patria et Libertate (Με την βοήθεια του Θεού για την πατρίδα και την ελευρία ή Regnum Mariae [1] Patronae Hungariae (Βασίλειο της Μαρίας Προστάτιδος της Ουγγαρίας) Εθνικός ύμνος: Isten, áldd meg a magyart, Θεέ, ευλόγησε το Ουγγαρικό έθνος

Θέση της Ουγγαρίας στην Ευρώπη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Βουδαπέστη 1.702.297 47°28′19″N 19°03′01″E47.471944, 19.050278 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ουγγρική

Πολίτευμα Πρόεδρος Λάσλο Σόλιομ Πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν

Ουγγαρία

305

Ίδρυση της Ουγγαρίας Τρίτη Δημοκρατία Ισχύον Σύνταγμα

896 23 Οκτωβρίου 1989 18 Αυγούστου 1949[2]

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

93.028 km2 (109η) 0,74% 2.185 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

10.029.873[3] (80η) 10.198.315 108 κατ./km² (94η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

186,054 δισ. $[4] (53η) 18.548 $[4] (45η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

124,241 δισ. $[4] (52η) 12.386 $[4] (47η)

ΔΑΑ (2007)

0,879 (43η) – υψηλός

Νόμισμα

Φιορίνι (HUF)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.hu1

Κωδικός κλήσης

+36

1 Επίσης το .eu ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Ουγγαρία (επίσημα Δημοκρατία της Ουγγαρίας, Ουγγρικά: Magyar Köztársaság) είναι χώρα της κεντρικής Ευρώπης με πληθυσμό 10.029.873 κατοίκους με βάση τις εκτιμήσεις του 2009.[3] Πρωτεύουσα είναι η Βουδαπέστη που βρίσκεται στις δυο όχθες του Δούναβη. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Ντέμπρετσεν, το Σέγκεντ, το Πετς και το Μίσκολτς. • Ο αστεροειδής 434 Ουγγαρία (434 Hungaria), που ανακαλύφθηκε το 1898, πήρε το όνομά του από τη χώρα αυτή.

Γεωγραφία Η Ουγγαρία καταλαμβάνει έκταση 93.032 τ.χλμ. Τα 2/3 της χώρας αποτελούνται από εύφορες πεδιάδες, ενώ η χώρα περιβάλλεται από τις Άλπεις, τα Καρπάθια και τις Διναρικές Άλπεις. Συνορεύει με την Αυστρία, τη Σλοβακία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, την Κροατία και τη Σερβία. Μεγαλύτεροι ποταμοί που διασχίζουν τη χώρα είναι ο Τίζα (579 χλμ) και ο Δούναβης (417 χλμ), που διασχίζει και τη Βουδαπέστη, ενώ χρησιμοποιείται και από τη ναυσιπλοΐα. Μεγαλύτερη λίμνη είναι η λίμνη Μπάλατον στα δυτικά της χώρας (592 τ.χλμ.)

Ουγγαρία

306

Ιστορία Κατοικημένη από Ιλλυριούς και στη συνέχεια από Κέλτες, η σημερινή Ουγγαρία περιήλθε υπό την εξουσία της Ρώμης ως επαρχία της Πανονίας. Με την πτώση της Αυτοκρατορίας στην περιοχή εισέβαλλαν Γότθοι, Ούννοι, Λογγοβάρδοι και τέλος οι Άβαροι, των οποίων η κυριαρχία διήρκησε μέχρι την εποχή του Καρλομάγνου. Η χώρα πρωτοεμφανίζεται στην ιστορία ως ανεξάρτητο Βασίλειο το 1001. Η καταγωγή των Ούγγρων (Μαγυάρων) είναι κάτι που προκαλεί διαφωνίες και συζητήσεις μεταξύ ιστορικών και ανθρωπολόγων. Κατά γενική ομολογία όμως οι επτά φυλές των Μαγυάρων ήρθαν στη κεντρική Ευρώπη από τα Ουράλια και ενώθηκαν υπό τον Άρπαντ γύρω στο 895. Οι νομάδες Μαγυάροι έκαναν επιδρομές που έφτασαν έως και την Ιβηρική χερσόνησο, μέχρι που ο βασιλιάς Στέφανος (997-1038) επέβαλε το Χριστιανισμό και καθιέρωσε τη μόνιμη εγκατάσταση τους στις σημερινές περίπου περιοχές που κατοικούν. Το βασίλειο των Μαγυάρων, αν και δέχτηκε αρκετές εισβολές, με σημαντικότερη αυτή των Τατάρων στις αρχές του 13ου αιώνα, κατάφερε να αναδειχτεί σε σημαντική ευρωπαϊκή δύναμη. Έφθασε στο σημείο να κατέχει μεγάλα τμήματα των γειτόνων του, όπως την Κροατία και μέρος της νότιας Ιταλίας, ενώ είχε άλλοτε ανταγωνιστικές και άλλοτε συμμαχικές σχέσεις με όλα τα ισχυρά βασίλεια της Ευρώπης, όπως η Βυζαντινή αυτοκρατορία. Όλα αυτά, όμως, έφθασαν στο τέλος τους το 1526 με τη μάχη του Μόχατς. Οι Ούγγροι ηττήθηκαν από τους Οθωμανούς, ο βασιλιάς Λουδοβίκος Β΄ και το μεγαλύτερο μέρος της αριστοκρατίας σκοτώθηκε στη μάχη αυτή και η πρωτεύουσα Βούδα καταλήφθηκε. Η χώρα τότε διαιρέθηκε σε τρία κομμάτια. Το δυτικό τμήμα κατέλαβαν οι Αυστριακοί, το κεντρικό τμήμα με τη Βουδαπέστη οι Οθωμανοί και το υπόλοιπο αποτέλεσε ένα φόρου υποτελές στην Οθωμανική αυτοκρατορία Ουγγρικό βασίλειο. Περίπου 160 χρόνια αργότερα, οι Ούγγροι έδιωξαν του Οθωμανούς με τη βοήθεια των Αυστριακών, που όμως προσάρτησαν την περιοχή στην χώρα τους, σχηματίζοντας την αυστροουγγρική αυτοκρατορία. Ακολούθησαν αρκετές εξεγέρσεις των Ούγγρων εναντίον των Αυστριακών. Σημαντικότερες είναι οι επαναστάσεις του 1703-1711 υπό τον Φέρεντς Ρακότσι και του 1848-1849 υπό τον Λάιος Κόσουθ, που ηττήθηκε μόνο μετά τη συνδρομή των Ρώσων στους Αυστριακούς. Το 1867 η δυναστεία των Αψβούργων ήρθε σε συμφωνία με τους ανυπότακτους Ούγγρους, καθιερώνωντας την Αυστρουγγρική αυτοκρατορία, μια διπλή μοναρχία με θεωρητικά ίσα δικαιώματα μεταξύ Ούγγρων και Αυστριακών. Η αυτοκρατορία όμως είχε υπό τονέλεγχό της και άλλες περιοχές που κατοικούνταν από άλλες σημαντικές εθνότητες Με τη δολοφονία του διαδόχου του αυτοκρατορικού θρόνου στο Σαράγεβο από Σέρβους εθνικιστές, δόθηκε η αφορμή για το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το τέλος του πολέμου η ηττημένη αυτοκρατορία διασπάστηκε στα κράτη - έθνη από τα οποία αποτελείτο, την Αυστρία, τη Γιουγκοσλαβία, την Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία. Με την συνθήκη του Τριανόν (1920) η Ουγγαρία έχασε ένα σημαντικό τμήμα των εδαφών που θεωρούσε ιστορικά δικά της. Σε κάποια από αυτά τα εδάφη, όπως στη Ρουμανία, διέμενε και ένας σημαντικός πληθυσμός Ούγγρων.

Ουγγαρία, 1867-1920

Αμέσως μετά τη συνθηκολόγηση η Ουγγαρία δέχθηκε την εισβολή των Ρουμάνων, που κατέλαβαν μέχρι και τη Βουδαπέστη. Το 1919 οι κομμουνιστές εξεγέρθηκαν και εγκαθίδρυσαν την Ουγγρική Δημοκρατία των Σοβιέτ.

Ουγγαρία

307

Υπό την ηγεσία του ναυάρχου Μίκλος Χόρτυ, που για ένα διάστημα μετέφερε τη πρωτεύουσα στο Σέγκεντ, οι εισβολείς αποκρούστηκαν, και το κράτος των Σοβιέτ διαλύθηκε. Ακολούθησε ένα κύμα «λευκού τρόμου», και η εγκαθίδρυση ενός ιδιότυπου καθεστώτος: η Ουγγαρία παρέμενε μοναρχία, αλλά χωρίς βασιλιά, με το Χόρτυ, το «ναύαρχο χωρίς στόλο», να ασκεί τις εξουσίες του αντιβασιλέα. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Ουγγαρία σημείωσε σημαντική οικονομική πρόοδο. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ουγγαρία βρέθηκε στο πλευρό της Γερμανίας. Καταλήφθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα το 1945 και με τη βοήθειά τους εγκαθιδρύθηκε κομμουνιστικό καθεστώς το 1948. Στις 23 Οκτωβρίου 1956 η αντισταλινική λαϊκή εξέγερση με ηγέτη τον Ίμρε Νάγκυ πνίγηκε στο αίμα με την επέμβαση των σοβιετικών στρατευμάτων. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1967 η Σοβιετο-Ουγγαρική συμμαχία ανανεώθηκε για 20 χρόνια. To 1978 Το «Στέμμα του Αγίου Στεφάνου» (εθνικό σύμβολο της χώρας και του λαού), που βρίσκονταν σε αμερικανικά χέρια από το 1945 επέστρεψε στην Ουγγαρία. Σταδιακά άρχισαν να υλοποιούνται οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, ενώ το 1990 διεξήχθησαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές. Η χώρα έγινε δεκτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Η Αντιπολίτευση αναδείχθηκε νικήτρια δημοψηφίσματος στις 9 Μαρτίου του 2008 για τους τομείς της υγείας και της παιδείας, καθώς με περίπου 83% καταψηφίστηκαν οι προτεινόμενες από την κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις. Το Δεκέμβριο του 2008 δικαστήριο διέταξε τη διάλυση της ακροδεξιάς οργάνωσης Ουγγρική Φρουρά, που ιδρύθηκε το 2007 και κατηγορήθηκε για επιθέσεις με στόχο τους τσιγγάνους Ρομά.[5] .

Δημογραφία Η χώρα αριθμεί, με βάση εκτιμήσεις του 2009, 9.905.596 κατοίκους[6] . To προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι, με βάση εκτιμήσεις του 2009, τα 69,27 χρόνια και στις γυναίκες τα 77,87 χρόνια (73,44 στο σύνολο του πληθυσμού).[6]

Διακυβέρνηση Αρχηγός κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Πρόεδρος εκλέγεται από το κοινοβούλιο. Σημερινός πρόεδρος, από τις 5 Αυγούστου 2005 είναι ο Λάζλο Σόλιομ. Νέος πρόεδρος εξελέγη για να τον διαδεχθεί το 2010 ο Παλ Σμιτ. Πρωθυπουργός από τις 29 Μαΐου του 2010 είναι ο Βίκτορ Ορμπάν.

Εκλογή προέδρου 2010 Το Κοινοβούλιο εξέλεξε νέο πρόεδρο τον Ολυμπιονίκη και πρόεδρο του κοινοβουλίου Παλ Σμιτ, ο οποίος είχε προταθεί για το αξίωμα του προέδρου από τον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν στις 23 Ιουνίου 2010[7] .

Ουγγρικές προεδρικές εκλογές, 2010[8] Υποψήφιος

Κόμμα στο οποίο πρόσκειται

Ψήφοι

%

Παλ Σμιτ

Fidesz

263

68,1

59

15,3

20

5,2

44

11,4

Αντράς Μπάλογκ (András Balogh) Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα [9]

Δεν ψήφισαν Άκυρα

[10] Σύνολο ψήφων

366

94,8

Σύνολο εδρών

386

100,00

Ουγγαρία

308

[1] European State Mottos (http:/ / esuna. co. uk/ ~hagfish/ blog/ index. php?/ archives/ post-90. html) [2] Τέθηκε σε ισχύ στις 20 Αυγούστου 1949, αναθεωρήθηκε στις 19 Απριλίου 1972, 18 Οκτωβρίου 1989 και το 1997. [3] Total population - At 1 January (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1). Eurostat (ανακτήθηκε 2009-05-26 ) [4] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=944& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [5] Ναυτεμπορική, Ουγγαρία: Απόφαση για διάλυση της ακροδεξιάς Ουγγρικής Φρουράς, 17 Δεκεμβρίου 2008. [6] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ hu. html) [7] Capital.gr (http:/ / www. capital. gr/ News. asp?id=996932), Ουγγαρία: Πρόταση πρωθυπουργού για νέο πρόεδρο, 23-6-2010. [8] http:/ / www. politics. hu/ 20100630/ pal-schmitt-elected-new-president-of-hungary [9] 20 βουλευτές προτίμησαν να μην εγγραφούν στον κατάλογο και να μην ψηφίσουν. [10] 44 ψηφοδέλτια χωρίς σταυρό.

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Βουλευτικές εκλογές 2010 Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν σε δύο γύρους, στις 11 Απριλίου και στις 25 Απριλίου 2010. Στον πρώτο γύρο των εκλογών η δεξιά αντιπολίτευση του κόμματος Ένωση Νεαρών Δημοκρατών (Fidesz) του Βίκτορ Ορμπάν πλειοψήφησε με ποσοστό 52,77% των ψήφων και 206 έδρες σε σύνολο 386 του εθνικού κοινοβουλίου. Οι σοσιαλιστές καταποντίστηκαν με 19% των ψήφων, ενώ για πρώτη φορά εισήλθε στο κοινοβούλιο το ακροδεξιό κόμμα Jobbik (16,71% των ψήφων)[1] . Έπειτα και από τη διεξαγωγή του β΄ γύρου, στις 25 Απριλίου, η αντιπολίτευση συνταγματική πλειοψηφία δύο τρίτων. Ο Ορμπάν ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 29 Μαΐου[2] .

Αποτελέσματα Πρώτος γύρος, Εθνοσυνέλευση, 11 Απριλίου 2010 Η συμμετοχή στον πρώτο γύρο έφθασε το 64,36%.[3] Κόμματα

Ψήφοι (Λίστες)

Λίστα %

Έδρες περιφέρειας

Έδρες σε επίπεδο επαρχίας

Ποσοστό % σε επίπεδο επαρχίας

Σύνολο εδρών

Σύνολο εδρών %

Κόμμα

Αριθμός λιστών σε επίπεδο επαρχίας

Fidesz – Ουγγρική Ένωση Πολιτών [4] (FIDESZ)

20

2.706.292

52,73

119

87

59,59

206

53,37

Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (MSZP)

20

990.428

19,30

—

28

19,18

28

7,25

Κίνημα για μια Καλύτερη Ουγγαρία (JOBBIK)

20

855.436

16,67

—

26

17,81

26

6.74

Η Πολιτική Μπορεί να είναι Διαφορετική (LMP)

20

383.876

7,48

—

5

3,42

5

1,3

Ουγγαρία

309

Ουγγρικό Δημοκρατικό Φόρουμ (MDF)

17

136.895

2,66

—

—

—

—

—

Κίνημα Πολιτών (CM)

9

45.863

0,89

—

—

—

—

—

Ουγγρικό Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών (Munkáspárt)

4

5.606

0,11

—

—

—

—

—

Ουγγρικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (MSZDP)

4

4.117

0,08

—

—

—

—

—

Összefogás Párt (ÖP)

1

2.732

0,05

—

—

—

—

—

Ουγγρικό Κόμμα για τη Δικαιοσύνη και τη Ζωή (MIÉP)

2

1.286

0,03

—

—

—

—

—

Σύνολο (συμμετοχή [5] 64,37%)

20 max

5.169.836

100

146

100

Πηγή:

[8] [9]

[6]

119

265 68,65[7]

Ουγγαρία

310

Δεύτερος γύρος, Εθνοσυνέλευση, 25 Απριλίου 2010 Κόμματα

Ατομικές Περιφερειακές ψήφοι ψήφοι

Σύνολο ψήφων

%

Fidesz – Ουγγρική Ένωση Πολιτών (Fidesz – Magyar Polgári Szövetség)

620.232

2.706.292

Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (Magyar Szocialista Párt, MSZP)

326.361

990.428

Κίνημα για μια Καλύτερη Ουγγαρία (Jobbik Magyarországért Mozgalom)

141.415

855.436

996.851 16,67

Η Πολιτική Μπορεί να Είναι Διαφορετική (Lehet Más a Politika)

43.437

383.876

427.313

1.152.693

5.132.531

Σύνολο

3.326.524 52,73

Έδρες Έδρες Σύνολο στις (εθνική εδρών επαρχίες λίστα)

135.592

172

87

3

262

1.316.789 19,30 1.221.523

2

28

29

59

925.252

0

26

21

47

471.305

0

5

11

16

176

146

64

386

7,48

96,18 6.285.224

Πηγή:

Μερικοί Έδρες στις ψήφοι περιφέρειες

2.753.672

[10] [11]

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Ουγγαρία (http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/hungary/index_el.htm) Παρουσίαση στην ιστοσελίδα της ΕΕ Τουρισμός στην Ουγγαρία (http://www.hungary.com/)] (Αγγλικά) gag:Vengriya koi:Мадьярму mrj:Венгри • •

Ουγγαρία

311

312

Ουκρανία Ουκρανία Συντεταγμένες: 49°48′00″N 30°49′60″E49.8, 30.8333 [1]

Σημαία της Ουκρανίας Εθνόσημο της Ουκρανίας Εθνικό σύνθημα: Воля, Злагода, Добро Ελευθερία, Ομόνοια, Καλοσύνη Εθνικός ύμνος: Ще не вмерла України Δεν πέθανε ακόμη η Ουκρανία

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Κίεβο 50°27′N 30°30′E50.45, 30.5 [2]

Επίσημες γλώσσες

Ουκρανικά

Πολίτευμα

Ημιπροεδρικό σύστημα Πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς Πρωθυπουργός Μίκολα Αζάροβ

Ανεξαρτησία • Κηρύχθηκε • Αναγνωρίσθηκε Ισχύον Σύνταγμα

Από την ΕΣΣΔ 24 Αυγούστου 1991 25 Δεκεμβρίου 1991 28 Ιουνίου 1996

Ουκρανία

313 Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

603.550 km2 (45η) 7 4.566 χμ. 2.782 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2001 • Πυκνότητα

46.143.700[1] (27η) 48.457.000[2] 75,7 κατ./km² (121η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

294,564 δισ. $[3] (39η) 6.461 $[3] (99η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

115,706 δισ. $[3] (53η) 2.538 $[3] (110η)

ΔΑΑ (2007)

0,796 (85η) – μεσαίος

Νόμισμα

Γρίβνα (UAH)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

EET (UTC +2) (UTC +3)

Internet TLD

.ua

Κωδικός κλήσης

+380

Η Ουκρανία (ουκρανικά: Україна) είναι χώρα στην ανατολική Ευρώπη. Συνορεύει με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία. Η έκταση της χώρας είναι 603.628 km². Πρωτεύουσα της Ουκρανίας είναι το Κίεβο. Η επίσημη γλώσσα είναι τα Ουκρανικά και το νόμισμα της χώρας είναι η γρίβνα.

Εθνικά Σύμβολα της Ουκρανίας Τα εθνικά σύμβολα της Ουκρανίας είναι η σημαία, το εθνόσημο και ο εθνικός ύμνος.

Το Εθνόσημο Η Κίτρινη Τρίαινα (ουκρ.: тризуб) σε γαλάζιο φόντο μέσα σε εραλδική ασπίδα αποτελεί το εθνόσημο της Ουκρανίας. Υπάρχουν πολλές απόψεις αναφορικά με την σημασία του συμβόλου. Η επικρατέστερη πάντως είναι ότι το μονόγραμμα αυτό δημιουργεί την λέξη «ВОЛЯ – Βόλια» που στα Ουκρανικά σημαίνει «ελευθερία». Όπως και η σημαία έτσι και το παρόν εθνόσημο ήταν το επίσημο σύμβολο της χώρας την εποχή της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας.

Ο Εθνικός Ύμνος Ο εθνικός ύμνος της Ουκρανίας είναι το τραγούδι «Δε πέθανε ακόμη της Ουκρανίας η δόξα και η λευτεριά» (στα ουκρανικά: Ще не вмерла України ні слава, ні воля). Οι στίχοι γράφτηκαν από τον ποιητή Παυλό Βερμπίνσκι (1815-1870) το 1863. Πρώτη φορά εκδόθηκαν από το περιοδικό Μέτα (Ο Στόχος) του Λβιβ/Λβοφ που τότε ήταν υπό την κατοχή της Αυστροουγγαρίας. Ένα χρόνο αργότερα, το 1864, ο συνθέτης Μιχάιλο Τσουμπίνσκι 1839-1884 έγραψε τους στίχους για το ποίημα του Βερμπίνσκι. Η πρώτη εκτέλεση του μουσικού αυτό κομματιού έγινε στο Ουκρανικό Θέατρο του Λβιβ/Λβοφ. Η σημαία και το εθνόσημο χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας αλλά η ιστορία τους αρχίζει στον 10 αιώνα μ.Χ.

Ουκρανία

314

Στις μέρες της ΕΣΣΔ στην Ουκρανία ήταν απαγορευμένη η χρήση των παραπάνω εθνικών συμβολών. Η Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία στα πλαίσια της ΕΣΣΔ είχε τα δικά της σύμβολα με χαρακτηριστικά το σφυροδρέπανο και το αστέρι, ενώ ο ύμνος ( «Ο Ύμνος της Ουκρανικής ΣΣΔ», μουσική: Αντόν Λεμπιντίνετς, στίχοι: Παύλο Σιτσίνα, 1949) είχε πολλές αναφορές στο ΚΚΣΕ, στον Λένιν, στο σοσιαλισμό και την φιλία του ουκρανικού λαού με τον ρωσικό. Το Ανώτατο Συμβούλιο (Ανώτατη Ράντα) της Ουκρανίας τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 1992, αμέσως μετά την ανεξαρτησία της χώρας θεσμοθέτησε με συνταγματικό νόμο τα εθνικά σύμβολα της χώρας όπως υφίστανται σήμερα.

Ιστορία Ανθρώπινη δραστηριότητα στην Ουκρανία καταγράφεται εδώ και πάνω από 3000 χρόνια. Στη Περιφέρεια της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας οι αρχαίοι Έλληνες ίδρυσαν μια πλειάδα αποικιών. Από τον 9ο αιώνα μ.Χ. στην επικράτεια της Ουκρανίας εμφανίζεται το Κράτος των Ρως με πρωτεύουσα το Κίεβο, το οποίο δεσπόζει στην Εμπορική Οδό Βαράγγων - Ελλήνων. Ο εκχριστιανισμός των πληθυσμών της περιοχής επήλθε το 988 όταν ο πρίγκιπας Βλαδίμηρος βαπτίστηκε στα νερά του Δνείπερου από ιερείς που έφτασαν από το Βυζάντιο, με το οποίο είχε στενές εμπορικές σχέσεις. Ο Βλαδίμηρος έλαβε το Χριστιανικό όνομα «Βασίλειος» προς τιμήν του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασιλείου Β'. Συμβολικά μάλιστα γκρέμισε το άγαλμα του ειδωλολατρικού θεού Περούν που δέσποζε σε λόφο πάνω από το Κίεβο. Το Κράτος των Ρως βρίσκονταν πάνω στην εμπορική οδό που ονομάζεται από τους Βαγιάρους στους Έλληνες. Από το 1325 μέχρι και 1648 η Ουκρανία βρίσκεται υπό την κυριαρχία της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Το 1648 μετά την κατάργηση των προνομίων των Κοζάκων ξέσπασε εξέγερση με επικεφαλής τον ηγέτη - Αταμάνο των Κοζάκων Μπογδάν Χμελνίτσκι. Ο Χμελνίτσκι ζήτησε βοήθεια αρχικά από τους Τατάρους της Κριμαίας και ακολούθως από τους Ρώσους. Ο Τσάρος της Ρωσίας Αλεξέι Φιοντόροβιτς Ρομάνοβ, συμφώνησε να βοηθήσει τους Κοζάκους υπό τον όρο ότι μετά την επικράτηση του επί των Πολωνών ο Χμελνίτσκι και οι εξεγερθέντες Κοζάκοι θα ενώνονταν με την Ρωσία, όπως και έγινε με την Συμφωνία του Περεγιεσλάβ το 1656. Η κυριαρχία της Ρωσίας στην περιοχή εδραιώθηκε μετά τη νίκη των Ρώσων επί των Σουηδών στη Πολτάβα το 1709 (οι τελευταίοι μετά την αποδυνάμωση των Πολωνών κατέλαβαν την Κοινοπολιτεία και επιτέθηκαν εναντίων της Ρωσίας), και κυρίως μετά τις Διαιρέσεις της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας το 1795. Ο Βλαδίμηρος συζητά με φιλόσοφους από το Βυζάντιο για το Χριστιανισμό, εικονογράφηση του Ρατσιβίλ

Ουκρανία

315

Το 1917 μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων στην Ρωσία και την κατάληψη της ουκρανικής επικράτειας από τις Κεντρικές Δυνάμεις οι αυτονομιστικές τάσεις της ουκρανικής κοινωνίας συσπειρώθηκαν γύρω από το Ουκρανικό Κεντρικό Συμβούλιο, ανακηρύσσοντας την ίδρυση της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας. Μετά την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη ενδυνάμωση των μπολσεβίκικων ιδεών στην Ουκρανία, τον Μάρτιο του 1918 εγκαθιδρύεται η Σοβιετική Εξουσία. Η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας, με πρωτεύουσα αρχικά το Χάρκοβο και αργότερα το Κίεβο, συνυπέγραψε το Ενωσιακό Σύμφωνο του 1922 και έγινε ιδρυτικό μέλος της Ε.Σ.Σ.Δ.. Στο διάστημα 1921-1923 πέθαναν από την πείνα περίπου 5 εκατομμύρια Ουκρανοί, λόγω των επιτάξεων που ελάμβαναν χώρα την περίοδο εκείνη. Το ίδιο επαναλήφθηκε 10 χρόνια μετά, το 1932-1933, όταν 6 εκατομμύρια Ουκρανοί λιμοκτόνησαν ως αποτέλεσμα μιας εσκεμμένης κρατικής πολιτικής.

Μπογδάν Χμελνίτσκι

Τον Αύγουστο του 1939 στα πλαίσια του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μόλοτοβ τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν την ανατολική πολωνική επαρχία της Γαλικίας προσαρτώντας την στην Ουκρανική ΣΣΔ. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής 1941-1944 υπήρχε το σχέδιο δημιουργίας ενός κρατικού μορφώματος - μαριονέτα παρόμοιου με την Κροατία του Πάβελιτς. Η γερμανική ηγεσία μετά την κατάληψη της χώρας εγκατέλειψε το παραπάνω σχέδιο και έθεσε την Ουκρανία απευθείας υπό γερμανική διοίκηση (Τομέας Ανατολή). Στη επικράτεια της κατεχόμενης Ουκρανίας οργανώθηκαν τόσο αντάρτικα σώματα πιστά στη Μόσχα όσο και εθνικιστικά. Η κυριότερη ομάδα εθνικιστών Ουκρανών ήταν ο Ουκρανικός Επαναστατικός Στρατός (Українська Повстанська Армія) του Στέπαν Μπαντέρα που έδρασε κυρίως στην δυτική Ουκρανία και είχε στόχο όχι μόνο τους Γερμανούς αλλά και τους Σοβιετικούς και Πολωνούς. Πολλές φορές τους τελευταίους τους πολέμησε με ιδιαίτερο ζήλο, τόσο ώστε να υπάρχουν αναφορές ακόμη και συνεργασίας με τους κατακτητές για την επίτευξη του στόχου αυτού. Το 1944 η Ουκρανία απελευθερώθηκε από τις σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις. Μεταπολεμικά η Ουκρανική ΣΣΔ επικύρωσε την προσάρτηση των δυτικών επαρχιών που είχαν καταληφθεί με το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μόλοτοβ το 1939 έχοντας τη σύμφωνη πλέον γνώμη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης την Πολωνίας. Το 1956 στα πλαίσια των εορτασμών για τα 300 χρόνια από την Ένωση της Ρωσίας και της Ουκρανίας το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ μεταβίβασε την Κριμαία από Ρωσική διοίκηση σε Ουκρανική. Στις 26 Απριλίου του 1986 στον Πυρηνικό Αντιδραστήρα Νο.4 στο Πυρηνικό Η σημαία της Ουκρανικής Σταθμό Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ, κοντά στο Κίεβο, έλαβε ΣΣΔ του 1956 χώρα μια δοκιμή του αντιδραστήρα που είχε ως τραγική συνέπεια έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο. Ένα μεγάλο ποσοστό της ουκρανικής επικράτειας μολύνθηκε με ραδιενέργεια. Το 1990 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην Ουκρανία ενώ ένα χρόνο αργότερα, στις 24 Αυγούστου, το Ανώτατο Σοβιέτ της Ουκρανικής ΣΣΔ έλαβε την απόφαση για την πλήρη ανεξαρτησία της χωράς, απόφαση που επικύρωσε ο ουκρανικός λαός σε δημοψήφισμα το Δεκέμβριο του ιδίου έτους. Τα πρώτα χρονιά της ανεξαρτησίας βρήκαν τη Ουκρανία σε τραγική οικονομική κατάσταση, με κρίση εθνικής ταυτότητας, και πολιτική αστάθεια. Το 1994 ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα.

Ουκρανία Τον Νοέμβριο του 2004 στην Ουκρανία έγιναν προεδρικές εκλογές τις οποίες στον δεύερο γύρο κέρδισε ο εκλεκτός του τότε προέδρου Λεονίτ Κούτσμα Βίκτορ Γιανουκόβιτς, εκπρόσωπος του φιλορωσικού Κόμματος των Περιφερειών. Η αντιπολίτευση δεν συμφώνησε με τα αποτελέσματα των εκλογών, θεωρώντας ότι πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη νοθεία κυρίως στην ανατολική Ουκρανία. Επιστρατεύοντας τους οπαδούς του, ο αρχηγός της ενωμένης στο κόμμα «Η Ουκρανία μας» αντιπολίτευσης Βίκτορ Γιούστσενκο, ζήτησε την εκ νέου την πραγματοποίηση του δεύτερου γύρου των εκλογών. Οι διαδηλωτές, οι οποίοι έφεραν πορτοκαλί διακριτικά (μπλούζες, κασκόλ, σημαίες) κατέκλυσαν την Πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο με σύνθημα «Ράζομ Νας Μπαχάτο – Νας Νι Ποντολάτι» (разом нас богато нас ни подолати) δηλαδή «Μαζί Είμαστε Πολλοί – Δε Θα Μας διασπάσετε». Το ανώτατο Δικαστήριο της χωράς και κατόπιν συνεννοήσεως με το Πρόεδρο Κούτσμα αποφάσισαν την επανάληψη του δεύτερου γύρου στην οποία κέρδισε ο Γιούστσενκο και οι συνεργάτες του όπως η Γιούλια Τιμοσένκο. Τα γεγονότα αυτά ονομάστηκαν Πορτοκαλί Επανάσταση.

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, ο πληθυσμός της χώρας είναι 45.700.395 κάτοικοι.[4] Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού είναι 68,25 χρόνια (62,37 χρόνια οι άνδρες και 74,5 οι γυναίκες).[4]

Παραδόσεις, ήθη και Έθιμα Οι Ουκρανοί στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι Ορθόδοξοι. Η Ορθοδοξία είναι ο βασικός πυλώνας για τη λαϊκή παράδοση των Ουκρανών. Όλες οι γιορτές είναι συνδεδεμένες με αυτήν. Παράλληλα όμως οι Ουκρανοί διατηρούν πολλές γιορτές που έχουν τις ρίζες στο ειδωλολατρικό τους παρελθόν (το κοινό ανατολικό - σλαβικό) που όμως έχουνε ενταχθεί και εναρμονιστεί πλήρως με τις επιταγές της χριστιανικής πίστης. Τα Χριστούγεννα και το Πάσχα είναι από τις βασικότερες οικογενειακές γιορτές των Ουκρανών. Αν και το κράτος θεωρείται κοσμικό και υπάρχει σαφής διαχωρισμός του από την Εκκλησία, οι παραπάνω μέρες είναι αργίες ενώ η Ουκρανική Τηλεόραση αναμεταδίδει τη Θεία Λειτουργία. Η πρωτοχρονιά θεωρείται επίσημη αργία και έχει κρατικό χαρακτήρα, κληροδότημα από την σοβιετική περίοδο. Στις 23:45 της παραμονής όλοι οι πολίτες ακούν το Διάγγελμα του Προέδρου με μια μικρή αναφορά στα γεγονότα του έτους που φεύγει και ευχές για το έτος που έρχεται. Στις 00:00 ακριβώς γίνεται η ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου της Ουκρανίας και όλοι γύρω από γιορτινό τραπέζι ανοίγουν σαμπάνιες. Τα Χριστούγεννα στην Ουκρανία γιορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο. Την παραμονή η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι και, λίγο πριν την έναρξη της λειτουργίας των Χριστουγέννων, πραγματοποιείται το τελευταίο νηστίσιμο γεύμα, που περιλαμβάνει 12 νηστίσιμα πιάτα (που συμβολίζουν τους 12 Αποστόλους). Ψάρια, χαβιάρι και τα παραδοσιακά Κουτιά, γκαλουπτσοί (λαχανοντολμάδες), Βαρένικοι και πολλά άλλα είναι πάνω στο γιορτινό τραπέζι. Το Πάσχα για τους Ουκρανούς είναι ιδιαιτέρα πνευματική γιορτή. Το πνεύμα που επικρατεί στις εκκλησίες είναι βαθιά κατανυκτικό. Όλοι φορούν τα καλύτερα ρούχα. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο ο κόσμος να φοράει όλο και πιο πολύ τις παραδοσιακές Βυσεβάνκι (Вышеванка - παραδοσιακές μπλούζες με κεντήματα). Η ησυχία και η προσήλωση στο κείμενο είναι χαρακτηριστική. Η στιγμή της Ανάστασης, που στα Ουκρανικά ονομάζεται Βέλικντεν (Великдень) δηλαδή Μεγάλη Μέρα, δίνει το σήμα για το τέλος της Μεγάλης Νηστείας. Μετά την επιστροφή στο σπίτι τσουγκρίζουν αυγά, κόβουν το παραδοσιακό Κουλίτς και τραγουδούν πασχαλινά τραγούδια. Εκτός από τις θρησκευτικές εορτές στην Ουκρανία συναντώνται και εορτές που είναι υπολείμματα της ειδωλολατρίας. Οι κυριότερες από αυτές είναι η Γιορτή του Πράσινου και η Γιορτή Κουπάλα. Η Γιορτή του Πρασίνου δε είναι τίποτα άλλο από τη γιορτή της Άνοιξης, που έχει ενταχθεί στην γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η Γιορτή του Κουπάλα είναι η γιορτή του νερού και της φωτιάς. Σήμερα είναι συνδεδεμένη με την ημέρα γέννησης του Ιωάννη του Βαπτιστή. Νέοι και νέες κολυμπούν στα νερά των ποταμών και των

316

Ουκρανία

317

λιμνών και πηδούν πάνω από φωτιές. Οι κοπέλες φορούν στεφάνια από αρωματικά βότανα και λουλούδια. Η Ουκρανία είναι χώρα με μωσαϊκό εθνών και εθνοτήτων, που η κάθε μία από αυτές διατηρούν της παραδόσεις τους και τα ήθη τους. Γνωστοί για τις παραδόσεις τους είναι οι Τατάροι της Κριμαίας και οι Έλληνες.

Πολιτικό σύστημα Η Ουκρανία είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, αλλά με αυξημένες αρμοδιότητες για τον Πρόεδρο. Την Εκτελεστική εξουσία ασκεί το Υπουργικό Συμβούλιο. Τη Νομοθετική Εξουσία ασκεί η Ανώτατη Ράντα ή Συμβούλιο, που αποτελείται από 450 βουλευτές. Τη παρούσα περίοδο στην Ουκρανία γίνονται μια σειρά από μεταρρυθμίσεις με στόχο την μεταφορά των προεδρικών αρμοδιοτήτων στο Πρωθυπουργό. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα τις Ανώτατης Ράντας μετά τις εκλογές του 2006 είναι: • Κόμμα των Περιφερειών. Πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς

Το κτήριο της Ανώτατης Ράντας ή Ανώτατου Συμβουλίου

• Μπλοκ της Γιούλια Τιμοσένκο: Πρόεδρος Γιούλια Τιμοσένκο • Εθνική Ένωση «Η Ουκρανία μας». Πρόεδρος: Ρομάν Μπεσμέρτνι. De facto είναι το κόμμα του Πρόεδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιουστσένκο. • Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας. Πρόεδρος Ολεξάντερ Μορόζ • Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας. Πρόεδρος της Κ.Ε. Πετρ Σιμονένκο Το Κόμμα των Περιφερειών, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας μετά από παρατεταμένες διαπραγματεύσεις δημιούργησαν πολιτικό συνασπισμό και σχημάτισαν κυβέρνηση με επικεφαλής τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς ενώ τα καθήκοντα του πρόεδρου της βουλής ανέλαβε ο Ολεξάντερ Μορόζ. Το φθινόπωρο του 2010 το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας ενίσχυσε τις εξουσίες του Γιανούκοβιτς, ανατρέποντας μεταρρύθμιση που είχε θεσπιστεί κατά της διάρκεια της «Πορτοκαλί Επανάστασης». Νόμος του 2004, βάσει του οποίου πολλές εξουσίες του προέδρου είχαν εκχωρηθεί στο Κοινοβούλιο, κρίθηκε αντισυνταγματικός και η Ουκρανία έγινε ξανά προεδρική δημοκρατία.[5]

Πολιτική διαίρεση Η Ουκρανία διαιρείται σε 24 Όμπλαστ (Область) δηλαδή περιφέρειες και μια Αυτόνομη Δημοκρατία: • Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας. Η Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας αν και διατηρεί το καθεστώς της αυτόνομης δημοκρατίας στα πλαίσια της Ουκρανίας, αυτό δε επηρεάζει το καθεστώς του ενιαίου κράτους (unitary state) της Ουκρανίας. • Οι 25 περιφέρειες της Ουκρανίας • Περιφέρεια της Βίνιτσα (Вінницька область) • Περιφέρεια του Βολύν (Волинська область) • Περιφέρεια του Ντνιπροπετρόφσκ (Дніпропетровська область) • Περιφέρεια του Ντονέτσκ (Донецька область) • Περιφέρεια του Ζιτόμιρ (Житомирська область)

Ουκρανία • • • • • • • • • • • • • • • • •

318 Περιφέρεια της Υπερκαρπαθίας (Закарпатська область) Περιφέρεια του Ζαπορόζετς (Запорізька область) Περιφέρεια του Ιβανο Φρανκοφσκ (Івано-Франківська область) Περιφέρεια του Κιέβου (Київська область) Περιφέρεια του Κιρόβγκραντ (Кіровоградська область) Περιφέρεια του Λουγκανσκ (Луганська область) Περιφέρεια του Λβοφ (Львівська область) Περιφέρεια του Μικολάιβ (Миколаївська область) Περιφέρεια της Οδησσού (Одеська область) Περιφέρεια της Πολτάβας (Полтавська область) Περιφέρεια της Ρίβνας (Рівненська область) Περιφέρεια της Σούμα (Сумська область) Περιφέρεια του Τσερκές (Черкаська область) Περιφέρεια του Τσερνίβτσιβ (Чернівецька область) Περιφέρεια του Τσερνιγιβ (Чернігівська область) Περιφέρεια του Τερνόπιλ (Тернопільська область) Περιφέρεια του Χάρκιβ (Харківська область)

• Περιφέρεια της Χερσονήσου (Херсонська область) • Περιφέρεια του Χμελνιτσκ (Хмельницька область)

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Προεδρικές εκλογές 2010 Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο οποίος διεξήχθη στις 17 Ιανουαρίου 2010, προηγήθηκε με 35,32% των ψήφων ο Βίκτορ Γιανούκοβιτς έναντι 25,05% για την πρωθυπουργό Γιούλια Τιμοσένκο.[6] Την πέμπτη θέση κατέλαβε ο απερχόμενος πρόεδρος, Βίκτορ Γιουστσένκο, με 5,45% των ψήφων. Ο δεύτερος γύρος, στις 7 Φεβρουαρίου, ανέδειξε νικητή το Γιανουκόβιτς με 48,95%, έναντι 45,47% που απέσπασε η αντίπαλός του, Γιούλια Τιμοσένκο[7] . Η Τιμοσένκο αρνήθηκε να δεχθεί το αποτέλεσμα και υποσχέθηκε να το προσβάλει διά της δικαστικής οδού. Υποψήφιοι — κόμματα στα οποία πρόσκεινται

Ψήφοι πρώτου γύρου 17 Ιαν 10

%

Ψήφοι δεύτερου γύρου 7 Φεβ 10 (100%)

%

Βίκτορ Γιανουκόβιτς — Κόμμα των Περιοχών

8.686.642

35,32

12.481.268

48,95

Γιούλια Τιμοσένκο — Πανουκρανική Ένωση "Πατρίδα"

6.159.810

25,05

11.593.340

45,47

Ουκρανία

319

Σέρχι Τιχίπκο — ανεξάρτητος

3.211.198

13,05

Αρσένι Γιατσενιούκ — ανεξάρτητος

1.711.737

6,96

Βίκτορ Γιούστσενκο — ανεξάρτητος

1.341.534

5,45

Πέτρο Σιμονένκο — Κομμουνιστικό Κόμμα της Ουκρανίας

872.877

3,54

Βολοντίμιρ Λίτβιν — Λαϊκό Κόμμα

578.883

2,35

Ολέχ Τιανιμπόκ — Πανουκρανική Ένωση "Ελευθερία"

352.282

1,43

Ανατόλι Χριτσένκο — ανεξάρτητος

296.412

1,20

Ίνα Μποχοσλόβσκα — ανεξάρτητη

102.435

0,41

Ολεξάντρ Μορόζ — Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας

95.169

0,38

Γιούρι Κοστένκο — Ουκρανικό Λαϊκό Κόμμα

54.376

0,22

Λιουντμίλα Σούπρουν — Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα

47.349

0,19

Βασίλι Προτίβσιχ — ανεξάρτητος

40.352

0,16

Ολεξάντρ Πάμπατ — ανεξάρτητος

35.474

0,14

Σέρχι Ρατουσνιάκ — ανεξάρτητος

29.795

0,12

Μιχαήλο Μπρόντσκι — ανεξάρτητος

14.991

0,06

8.334

0,03

Εναντίον όλων

542.819

2,20

1.113.051

4,36

Ανεπίσημοι

405.789

1,65

305.844

1,19

24.588.268

100

25.493.503

100

3.419

-

0

-

Όλεχ Ριαμποκόν — ανεξάρτητος

Σύνολο Δεν βρέθηκαν Πηγή: Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Ουκρανίας.

Διεθνείς σχέσεις Η χώρα έγινε επίσημα μέλος του ΠΟΕ στις 16 Μαΐου του 2008.

Οικονομία Το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας (περίπου 54%) είναι πεδινό και καλλιεργήσιμο. Όρη υπάρχουν μόνο στην περιοχή των συνόρων με την Ρουμανία (Καρπάθια Όρη) και στην χερσόνησο της Κριμαίας. Καλλιεργούνται δημητριακά, ζαχαρότευτλα, ηλίανθοι (απ' όπου παράγεται ηλιέλαιο) ενώ ανεπτυγμένη είναι επίσης η εκτροφή βοοειδών και η παραγωγή γάλακτος. Από πλευράς ορυκτού πλούτου η χώρα διαθέτει σιδηρομετάλλευμα, άνθρακες, μαγγάνιο, φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ορυκτό άλας, θείο, γραφίτη, τιτάνιο, νικέλιο, υδράργυρο και μαγνήσιο. Οι ουκρανικές βιομηχανίες ήταν από τις πλέον αναπτυγμένες στην πρώην Σοβιετική Ένωση και παράγουν (και σήμερα) μηχανήματα και προϊόντα σιδήρου, μέταλλα, εξοπλισμό μεταφορικών μέσων, χημικά προϊόντα ενώ δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι βιομηχανίες μεταποίησης τροφίμων (και ιδιαίτερα παραγωγής ζάχαρης).

Ουκρανία

Επικοινωνίες και μεταφορές Τον Απρίλιο του 2009 η ΕΕ απαγόρευσε τις πτήσεις προς τις 27 χώρες της από 4 αεροπορικές εταιρείες της Ουκρανίας, για λόγους ασφαλείας[8] . Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές [1] Στατιστική Υπηρεσία της Ουκρανίας (http:/ / www. ukrcensus. gov. ua/ eng/ news/ article;891/ ) [2] Στατιστική Υπηρεσία της Ουκρανίας - Απογραφή 2001 (http:/ / www. ukrcensus. gov. ua/ eng/ results/ general/ estimate/ ) [3] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=926& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [4] CIA World Factbook (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ up. html) [5] «Συνταγματικό Δικαστήριο Ουκρανίας: Ενίσχυσε τις εξουσίες του προέδρου σε βάρος της Βουλής» (http:/ / www. tovima. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artid=357890& dt=01/ 10/ 2010). Ιστότοπος εφημερίδας «Το Βήμα». Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη (1 Οκτωβρίου 2010) [6] Καθημερινή (http:/ / www. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_kathremote_1_19/ 01/ 2010_319217), Νίκη Γιανούκοβιτς στον πρώτο γύρο των εκλογών στην Ουκρανία, 19 Ιανουαρίου 2010. [7] Ελευθεροτυπία (http:/ / www. enet. gr/ ?i=news. el. kosmos& id=130716), Ουκρανία: Επίσημα νικητής ο Βίκτωρ Γιανουκόβιτς, 10 Φεβρουαρίου 2010. [8] BBC News (http:/ / news. bbc. co. uk/ 1/ hi/ world/ europe/ 7990561. stm), Benin joins EU aviation blacklist , 8 Απριλίου 2009.

Πηγές • О.Д. Бойко, Історія України, Aкадемивидав, Київ 2004р. • М.С Грушевский, История Украинского Народа, Монолит Москва 2002г. • Adam Dzlewski, Ukraina, Pascal, Warszawa 2005 gag:Ukrayna koi:Украина

320

321

Πολωνία Πολωνία Συντεταγμένες: 52°08′49″N 19°22′41″E52.1469, 19.3781 [1]

Σημαία της Πολωνίας Εθνόσημο της Πολωνίας Εθνικός ύμνος: Mazurek Dąbrowskiego

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Βαρσοβία 52°13′48″N 21°00′39″E52.23, 21.0108 [2]

Επίσημες γλώσσες

Πολωνικά

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Υπηρεσιακός Πρόεδρος Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ Κυριαρχία Ενοποίηση Ανάκτηση ανεξαρτησίας Ισχύον Σύνταγμα

960 11 Νοεμβρίου 1918 17 Οκτωβρίου 1997[1]

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

312.685 km2 (69η) 3,07 3.047 χμ. 440 χμ.

Πολωνία

322 Πληθυσμός • Εκτίμηση 1η Ιανουαρίου 2009 • Απογραφή 2007 • Πυκνότητα

38.130.300[2] (33η) 38.116.000 122 κατ./km² (83η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

685,594 δισ. $[3] (20η) 17.989 $[3] (48η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

422,965 δισ. $[3] (21η) 11.098 $[3] (49η)

ΔΑΑ (2007)

0,880 (41η) – υψηλός

Νόμισμα

Ζλότι (PLN)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

(UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.pl και .eu ως χώρα της ΕΕ.

Κωδικός κλήσης

+48

Η Δημοκρατία της Πολωνίας (Πολωνικά: Rzeczpospolita Polska) είναι χώρα της κεντρικής Ευρώπης που συνορεύει με τη Γερμανία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Λιθουανία και τη Ρωσία (συγκεκριμένα με την περιοχή Καλίνινγκραντ, η οποία ανήκει στη Ρωσία). Έχει έκταση 312.679 τ.χλμ. και πληθυσμό 38.482.919 κατοίκους, με βάση στοιχεία για τον Ιούλιο του 2009.38.482.919[4] Πρωτεύουσα της Πολωνίας είναι η Βαρσοβία, ενώ άλλες μεγάλες πόλεις είναι η Κρακοβία, το Βρότσλαβ, το Πόζναν, το Γκντανσκ και το Λοτζ. Επίσημη γλώσσα είναι η πολωνική και νόμισμα το ζλότι (σημαίνει χρυσό). Η Πολωνία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Μαΐου 2004 ενώ επιπλέον, είναι μέλος του NATO (1999), του ΟΗΕ, του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) (1996) και του ΔΟΕ (Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου) (1995). Στις 10 Απριλίου 2010 ο πρόεδρος Λεχ Κατσίνσκι σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα.

Γεωγραφία Μορφολογία

Πολωνία

323 Η Πολωνία είναι πεδινή χώρα, αυτό εξάλλου σημαίνει και το όνομά της στα σλάβικα. Το πολωνικό ανάγλυφο παρουσιάζει τρεις μορφές: Τη μεγάλη Πολωνική πεδιάδα που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, τα κυματοειδή υψίπεδα στο βόρειο τμήμα, της Πομερανίας στα δυτικά και της Μαζουρίας στα ανατολικά, και τη λοφώδη περιοχή, που βρίσκεται νότια της πεδιάδας και ανυψώνεται προς τη ζώνη στα νότια σύνορα της Πολωνίας με την Τσεχία και τη Σλοβακία. Στην τελευταία αυτή περιοχή υψώνονται οι κορυφές των Δυτικών Καρπαθίων στα ΝΑ (όρη Τάτρα, υψ. 2.655 μ. και Μπεσκίντε, υψ. 1.725 μ.) και των Σουδητικών ορέων (υψ. 1.602 μ.) στα ΝΔ. Πολωνία

Κλίμα Το κλίμα είναι ήπιο ηπειρωτικό εξαιτίας των δυτικών ωκεάνιων ανέμων που επικρατούν. Προς Α γίνεται περισσότερο ηπειρωτικό. Επικρατούν δυτικά ρεύματα υγρού και θερμού αέρα. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 8° C, ενώ οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις σημειώνονται το καλοκαίρι.

Ιστορία Στο χώρο, περίπου, της σημερινής Πολωνίας σημειώνονταν από τα πρώτα μεταχριστιανικά χρόνια εισβολές διάφορων λαών. Από τα τέλη του 5ου αι. και τις αρχές του 6ου σλαβικά κυρίως φύλα εγκαταστάθηκαν στα βαθύπεδα του Βιστούλα και του Όντερ και δημιούργησαν τις πρώτες οργανωμένες κοινωνίες. Από τον 9ο αι. σχηματίστηκε μια μορφή κράτους, που οριστικοποιήθηκε όμως μόνο στις τελευταίες δεκαετίες του 10ου αι., υπό την ηγεμονία του Μιέσκο Α’, που έγινε ιδρυτής της δυναστείας των Πιάστ. Στα χρόνια της βασιλείας του Μιέσκο (960-992) το πολωνικό κράτος επεκτάθηκε στη Σιλεσία και στην Πομερανία και οι κάτοικοι εκχριστιανίστηκαν (Βάπτισμα της Πολωνίας). Ο γιος και διάδοχός του Βολέσλαος Α’ ο Ανδρείος (992-1025) κατάφερε να του αναγνωριστεί ο τίτλος του βασιλιά από τον αυτοκράτορα της Γερμανικής Αυτοκρατορίας και επέκτεινε την κυριαρχία του. Με τους συνεχείς πολέμους όμως και κυρίως τις καταπιεστικές επιδρομές των Τευτόνων Ιπποτών, το κράτος εξασθένησε και βαθμιαία χωρίστηκε σε μικρά δουκάτα. Το 1333 ο Καζιμίρ Γ’ ο Μέγας (1333-1370), από τη δυναστεία των Πιάστ, κατάφερε να ενώσει και πάλι το κράτος, να το επεκτείνει και να δημιουργήσει στους Πολωνούς το αίσθημα της εθνικής συνείδησης. Σε αυτόν οφείλεται και η ίδρυση του πανεπιστημίου της Κρακοβίας (1364). Τον Καζιμίρ διαδέχτηκε στον θρόνο ο Λουδοβίκος Α΄ ο Μέγας και αυτόν η κόρη του Εδβίγη, η οποία, μετά τον γάμο της με τον ηγεμόνα των Λιθουανών Λαδίσλαο Γιγκέλο, πέτυχε την ένωση του πολωνικού με το λιθουανικό βασίλειο. Ο Λαδίσλαος Β', όπως ονομάστηκε ως βασιλιάς της Πολωνίας, κατατρόπωσε το 1410 τους Τεύτονες Ιππότες και επέκτεινε το κράτος του προς τα ανατολικά. Μετά το θάνατο του Λαδίσλαου ακολούθησαν δύο σχεδόν αιώνες στους οποίους οι Πολωνοί αντιμετώπισαν συνεχείς πιέσεις από μέρους των Τούρκων, των Πρώσων και των Ρώσων και το κράτος τους συρρικνώθηκε κατά πολύ. Στο τέλος του 17ου αι. ο Ιωάννης Σομπιέσκι κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες προκειμένου να σώσει την Πολωνία από την οριστική καταστροφή. Με τη νίκη του κατά των Τούρκων στη Βιέννη (δεύτερη πολιορκία Βιέννης, 1683) και την εκδίωξή τους από την Ουγγαρία και το πολωνικό έδαφος, έφερε μία ευεργετική αναλαμπή στην ιστορική πορεία του κράτους. Όμως, ενώ τα άλλα κράτη της Ευρώπης είχαν δημιουργήσει ισχυρές κεντρικές εξουσίες και είχαν προχωρήσει σε νέες, εξελιγμένες μορφές κοινωνικής οργάνωσης και τεχνολογίας, η Πολωνία είχε παραμείνει ένα μεσαιωνικό, ουσιαστικά, κράτος με φεουδαρχική

Πολωνία κοινωνική δομή, από όπου έλειπε η δημιουργική αστική τάξη. Έτσι, μετά το θάνατο του Σομπιέσκι (1696) τρομερή αναρχία, που προκλήθηκε κυρίως από τις αυθαιρεσίες των ευγενών, οδήγησε το κράτος στο χάος. Συνεχείς επεμβάσεις από μέρους των Μεγάλων Δυνάμεων επιτάχυναν τη διάλυση της χώρας, τα εδάφη της οποίας αποτέλεσαν το αντικείμενο των κατακτητικών διαθέσεων της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Πρωσίας. Στα τέλη του 18ου αι. άρχισε ο διαμελισμός της Πολωνίας, που βρισκόταν κάτω από ρωσική επιρροή. Το 1772, με τη συνθήκη της Πετρούπολης, μεγάλα τμήματά της διαμοιράστηκαν μεταξύ της Αυστρίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας. Η απόφαση προκάλεσε την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Πολωνών και την ψήφιση δημοκρατικού συντάγματος. Το κίνημα όμως είχε άδοξο τέλος. Η ρωσική επέμβαση με τα όπλα οδήγησε στο δεύτερο διαμελισμό του πολωνικού εδάφους (1793). Οι εξεγέρσεις των Πολωνών πατριωτών, με επικεφαλής τον Τ. Κοστσιούσκο, δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Δύο χρόνια αργότερα (1795) η Πολωνία διαμελίστηκε για τρίτη φορά και έπαψε να υπάρχει ως κράτος. Το 1807 ο Ναπολέοντας ανεξαρτητοποίησε ένα τμήμα της Πολωνίας δημιουργώντας το Μεγάλο Δουκάτο της Βαρσοβίας, από έδαφος που ανήκε στην Πρωσία. Με την πτώση του Ναπολέοντα και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) ο οριστικός διαμελισμός της Πολωνίας κατακυρώθηκε. Το μεγαλύτερο τμήμα της δόθηκε στη Ρωσία και αποτέλεσε το «Βασίλειο της Πολωνίας», με μια στοιχειώδη αυτονομία, αλλά βρισκόταν υπό την κυριαρχία του τσάρου, ο οποίος είχε και τον τίτλο του βασιλιά της Πολωνίας. Αλλά και αυτή η αυτονομία καταργήθηκε μετά την αποτυχία της εξέγερσης των Πολωνών το 1830. Από τότε επιχειρήθηκε συστηματικός εκρωσισμός και η χώρα έπεσε σε παρακμή. Με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) τα πολωνικά σύνορα αποκαταστάθηκαν σε εκείνα του διαμελισμού του 1772 και η Πολωνία έγινε πάλι ανεξάρτητο κράτος. Αλλά οι κομματικές διενέξεις στο εσωτερικό, η δικτατορική διακυβέρνηση και οι συνεχείς απειλές από το εξωτερικό, και ιδιαίτερα από την Xιτλερική Γερμανία και την Σοβιετική Ένωση, δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη του νέου κράτους, που έγινε εύκολη λεία στην ταυτόχρονη σχεδόν επίθεση Γερμανών και Σοβιετικών το 1939. Ύστερα από σκληρή γερμανική Πολωνία, 1938-1939 κατοχή, στη διάρκεια της οποίας σημειώθηκε η εξέγερση της Βαρσοβίας (1944), που καταπνίγηκε στο αίμα, καθώς και η ίδρυση και λειτουργία Στρατοπέδων εξόντωσης, στα οποία βρήκαν το θάνατο εκατομμύρια Εβραίων, Πολωνών και Ρώσων, η Πολωνία βγήκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με μειωμένο το έδαφός της από τα ανατολικά (παραχώρησε τμήμα της στη Ρωσία) και αυξημένο από τα δυτικά, με τα εδάφη που της παραχωρήθηκαν από τη Γερμανία. Για δύο χρόνια η Πολωνία κυβερνήθηκε από την Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης και στη συνέχεια από κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Με τις εκλογές του 1947 ανέβηκε στην εξουσία το Ενωμένο Εργατικό Κόμμα. Η Πολωνία από τότε άρχισε να αποτελεί μέρος του ανατολικού κομμουνιστικού συνασπισμού. Από τα μέσα του 1979 εκδηλώθηκε γενική αναταραχή στη χώρα, στην οποία πρωτοστατούσαν οι εργάτες του συνδικάτου «Αλληλεγγύη» με επικεφαλής τον Λεχ Βαλέσα. Το 1981, με επέμβαση της τότε Σοβιετικής Ένωσης, απομακρύνθηκε από την ηγεσία του κομουνιστικού κόμματος ο μετριοπαθής Στ. Κάνια και τη θέση του κατέλαβε ο στρατηγός και πρωθυπουργός Βόιτσεκ Γιαρουζέλσκι, ο οποίος έθεσε εκτός νόμου την «Αλληλεγγύη» και επέβαλε στρατιωτικό νόμο, προσπαθώντας να επαναφέρει τη χώρα στην ομαλότητα. Το

324

Πολωνία 1989 η κυριαρχούμενη από τους κομουνιστές κυβέρνηση της Πολωνίας ήρθε σε συμφωνία με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, γεγονός που έγινε αιτία να επέλθουν μεγάλες αλλαγές στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα της χώρας, ενώ σε σύντομο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν ελεύθερες εκλογές. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, τον Ιούνιο του ίδιου έτους, οι υποστηριζόμενοι από την «Αλληλεγγύη» υποψήφιοι εκλέχτηκαν πανηγυρικά στις περισσότερες επαρχίες. Τον Αύγουστο του 1989 ο Ταντέους Μαζοβιέτσκι έγινε ο πρώτος μη κομουνιστής πρωθυπουργός της Πολωνίας μετά το 1950 και ο πρώτος στην Ανατολική Ευρώπη. Το 1990 άρχισε να εφαρμόζεται πρόγραμμα αποκρατικοποίησης, ο στρατηγός Γιαρουζέλσκι παραιτήθηκε και πρόεδρος της Πολωνίας εκλέχτηκε ο ηγέτης της «Αλληλεγγύης» Λεχ Βαλέσα. Στις προεδρικές εκλογές του 1995 ο Βαλέσα ηττήθηκε και νικητής αναδείχτηκε ο Α. Κβασνιέβσκι, ο οποίος επανεκλέχτηκε και το 2000. Τον Απρίλιο του 1994 η χώρα υπέβαλε αίτηση για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εγκρίθηκε και, δέκα χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2003, υπογράφηκε η συμφωνία ένταξης. Το 2004 πραγματοποιήθηκε και η επίσημη ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι 71,65 χρόνια, στις γυναίκες 79,85 χρόνια και στο σύνολο του πληθυσμού τα 75,63 χρόνια[4] .

Οικονομία Πρωτογενής παραγωγή Σημαντικό παράγοντα για την οικονομία της χώρας αποτελούν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Το μισό, περίπου, από το πολωνικό έδαφος είναι καλλιεργήσιμο, με κυριότερα προϊόντα τα δημητριακά, τις πατάτες, τα ζαχαρότευτλα, το λινάρι, το λυκίσκο, τον καπνό κ.ά. Η κτηνοτροφία περιλαμβάνει την εκτροφή προβάτων, χοίρων, βοοειδών, αλόγων κτλ. Αρκετά αναπτυγμένη είναι, επίσης, η αλιεία στα παράλια της Βαλτικής. Σημαντικό οικονομικό παράγοντα αποτελεί και η εκμετάλλευση του δασικού πλούτου της χώρας.

Βιομηχανία - Εμπόριο Η Πολωνία είναι κατά κύριο λόγο χώρα βιομηχανική, γεγονός που οφείλεται κυρίως στις τεράστιες ποσότητες γαιανθράκων που περιέχει η περιοχή της Σιλεσίας στο νότιο τμήμα, και που χρησιμοποιούνται ως κύρια πηγή ενέργειας. Εκτός από τους γαιάνθρακες, το υπέδαφος της Πολωνίας προσφέρει σίδηρο, χαλκό, μόλυβδο, ψευδάργυρο, λιγνίτη, θείο, φυσικά αέρια, πετρέλαιο και ορυκτό αλάτι. Οι σημαντικότεροι κλάδοι της πολωνικής βιομηχανίας είναι η μεταλλουργία, η χαλυβουργία, η μηχανουργία, η υφαντουργία και ακολουθούν οι βιομηχανίες χημικών προϊόντων, ειδών διατροφής, χαρτοποιίας, ηλεκτρικών ειδών, επεξεργασίας ελαστικού και τσιμέντου. Η Πολωνία εξάγει κυρίως γαιάνθρακες, μηχανήματα, υφάσματα και γεωργικά προϊόντα.

Διακυβέρνηση Το πολίτευμα της Πολωνίας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αρχηγός του κράτους είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση και τη νομοθετική η Δίαιτα, που αποτελείται από 460 μέλη, και η Γερουσία με 100 μέλη, τα οποία εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για τέσσερα χρόνια. Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η πολωνική και επικρατέστερη θρησκεία ο ρωμαιοκαθολικισμός. Νομισματική μονάδα είναι το ζλότι. Εκτός από την πρωτεύουσα Βαρσοβία, οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας είναι οι Κρακοβία (738.150 κάτ.), Λοτζ (800.110 κάτ.), Βρότσλαβ (636.785 κάτ.), Ποζνάν (576.899 κάτ.), Γκντανσκ (461.300 κάτ.), Στσετσίν (419.000 κάτ.), Μπιντγκός (363.468 κάτ.), Κατοβίτσε (363.000 κάτ.) κ.ά.

325

Πολωνία

326

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 21 Οκτωβρίου του 2007. Στις εκλογές αυτές η κεντροδεξιά Αντιπολίτευση κατήγαγε νίκη. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρα το 2010, μετά τον αδόκητο θάνατο σε αεροπορικό δυστύχημα του προέδρου Λεχ Κατσίνσκι.

Προεδρικές εκλογές 2010 Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο οποίος διενεργήθηκε στις 20 Ιουνίου 2010, έλαβαν μέρος συνολικά 10 υποψήφιοι. Προηγήθηκε ο Μπρόνισλαβ Κομορόβσκι της Πλατφόρμας του Πολίτη, με 41,5% , με τον αντίπαλό του, Γιάροσλαβ Καζίνσκι από το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, να έρχεται δεύτερος με ποσοστό 36.5%. Στον δεύτερο γύρο στις 4 Ιουλίου επικράτησε ο ο Κομορόφσκι -σύμμαχος του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ- με ποσοστό 53,01% έναντι 46,99% του Καζίνσκι. [5] Candidates – Parties

First round Votes

Second round %

Votes

%

Μπρόνισλαβ Κομορόβσκι – Πλατφόρμα του Πολίτη (Platforma Obywatelska)

6.981.319

41,54

8.933.887

53,01

Γιάροσλαβ Καζίνσκι – Νόμος και Δικαιοσύνη (Prawo i Sprawiedliwość)

6.128.255

36,46

7.919.134

46,99

Γκρεγκόρζ Ναπιεράλσκι - Συνασπισμός Δημοκρατικής Αριστεράς (Sojusz Lewicy Demokratycznej)

2.299.870

13,68

Γιανούς Κορβίν-Μίκε – Ελευθερία και Κυριαρχία του Νόμου (Wolność i Praworządność)

416.898

2,48

Βάλντεμαρ Πάβλακ – Πολωνικό Λαϊκό Κόμμα (Polskie Stronnictwo Ludowe)

294.273

1,75

Αντρζέι Ολεχόβσκι – ανεξάρτητος

242.439

1,44

Αντρζέι Λέπερ – Αυτοάμυνα της Πολωνικής Δημοκρατίας (Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej)

214.657

1,28

Μαρέκ Γιούρεκ – Δίκαιο της Δημοκρατίας (Prawica Rzeczypospolitej)

177.315

1,06

Μπόγκουσλαβ Ζίτεκ – Ελεύθερο Συνδικάτο "Αύγουστος 80" (Wolny Związek Zawodowy "Sierpień 80")

29.548

0,18

Κορνέλ Μοραβιέτσκι – εκ μέρους της Μαχόμενης Αλληλεγγύης (Solidarność Walcząca)

21.596

0,13

Σύνολο ψήφων για τους υποψηφίους

16.806.170 100,00 16.853.021 100,00

Έγκυρα σύνολο

16.806.170

99,30

16.853.021

98,84

117.662

0,70

197.396

1,16

Άκυρα σύνολο Σύνολο ψηφοδελτίων

16.923.832 100,00 17.050.417 100,00

Συμμετοχή Πηγές: Εκλογική Επιτροπή

54,94% [8]

, Εθνική Εκλογική Επιτροπή

[9]

55,31%

Πολωνία

327

Βουλευτικές εκλογές 2007 Κόμματα

Δίαιτα (Sejm) Ψήφοι

Γερουσία

%

Έδρες

Πλατφόρμα των Πολιτών (Platforma Obywatelska, PO)

6.701.010 41,51

209

+76

60 +26

Νόμος και Δικαιοσύνη (Prawo i Sprawiedliwość, PiS)

5.183.477 32,11

166

+11

39 –10

Αριστεροί και Δημοκράτες (Lewica i Demokraci, LiD)

2.122.981 13,15

53 –2[10]

—

—

Πολωνικό Κόμμα του Λαού (Polskie Stronnictwo Ludowe, PSL)

1.437.638

8,91

31

+6

—

–2

Αυτοάμυνα της Πολωνικής Δημοκρατίας (Samoobrona RP, SRP)

247.335

1,53

—

–56

—

–3

Σύνδεσμος για το Δίκαιο της Δημοκρατίας (Liga Prawicy Rzeczypospolitej, LPR)

209.171

1,30

—

–34

—

–7

Εργατικό Κόμμα της Πολωνίας (Polska Partia Pracy, PPP)

160.476

0,99

—

—

—

—

Κόμμα των Γυναικών (Partia Kobiet, PK)[11]

45.121

0,28

—

—

—

—

Γερμανική Μειονότητα (Mniejszość Niemiecka, MN)[12]

32.462

0,20

1

–1

—

—

Πατριωτική Αυτοάμυνα (Samoobrona Patriotyczna)[13]

2.531

0,02

—

—

—

—

1

–4

Ανεξάρτητοι (Niezależni) Σύνολο • • • •

Εγγεγραμμένοι: 30.615.471 Ψηφίσαντες: 16.477.734 (53,88 %) Άκυρα/ λευκά: 335.532 Έγκυρα ψηφοδέλτια: 16.142.202

1. 2. 3. 4.

^ Συγκρινόμενο με τα αποτελέσματα του SLD το 2005. ^ Κατήλθε σε 7 εκλογικές περιφέρειες. ^ Κατήλθε σε 1 μόνο εκλογική περιφέρεια ^ Κατήλθε σε 1 μόνο εκλογική περιφέρεια.

Μη διαθέσιμο 16.142.202

460

+/– Έδρες +/–

100

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός Η Πολωνία συνέβαλε αποφασιστικά στην παγκόσμια κουλτούρα με πολλούς επιστήμονες και συγγραφείς. Τα χρονικά του 10ου αι., καθώς και η θρησκευτική φιλολογία, αποτελούν τα αρχαιότερα στοιχεία στον τομέα αυτό. Η Ακαδημία της Κρακοβίας ανέδειξε έξοχους θεολόγους, μαθηματικούς και αστρονόμους, όπως ο Κοπέρνικος. Όλοι οι συγγραφείς του 15ου αι. έγραψαν στη λατινική. Ο 16ος αι. ωστόσο θεωρείται ο χρυσός αιώνας της πολωνικής φιλολογίας. Συγκεκριμένα μεταξύ 1511 και 1514 εκδόθηκε στην Πολωνία το πρώτο έντυπο βιβλίο και από τους σημαντικότερους συγγραφείς της εποχής εκείνης, διακρίνουμε τον μεγάλο ποιητή Γιαν Κοχανόφσκι και τους φιλόσοφους Αντζεϊ Φριτς Μοντρζέφσκι και Βαβρζύνιετς Γκοσλίτσκι. Ο 17ος αι., και ιδιαίτερα το δεύτερο μισό αυτού, ήταν περίοδος πολέμων με καταστρεπτικά αποτελέσματα, καθώς διακόπηκε κάθε επαφή με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Ωστόσο εκείνη την περίοδο, σπουδαίο πολιτιστικό έργο άφησαν πίσω τους ο ποιητής Μάτσιεϊ Καζίμιερς Σαρμπιέφσκι και ο αστρονόμος Εβέλιος. Τον 18ο αι. ο Πολωνικός Διαφωτισμός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις τότε εξελίξεις. Το 1773 ιδρύθηκε το

Πολωνία πρώτο "Υπουργείο Παιδείας" στην ιστορία, ενώ το 1791, εμφανίστηκε το Πολωνικό Σύνταγμα, το πρώτο στην Ευρώπη και δεύτερο στον Κόσμο. Ο Χούγκο Κοουντάϊ, ήταν από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκου Διαφωτισμού. Μετά τη διάλυση του πολωνικού κράτους δεν έσβησε το δημιουργικό πνεύμα, αλλά είχε αντίθετα τρεις ανθηρές περιόδους, με το ρομαντισμό κατά το πρώτο μισό του 19ου αι., το ρεαλισμό κατά το δεύτερο μισό του και την περίοδο της «Νέας Πολωνίας». Ξεχώρισαν λογοτέχνες παγκόσμιας εμβέλειας όπως ο Χένρικ Σιενκιέβιτς, γνωστός από τα έργα του "Κβό Βάντις" και "Οι Τεύτονες Ιππότες", ο Βλαντύσλαβ Ρέυμοντ, ο Τζόζεφ Κόνραντ και ο εθνικός ποιητής της Πολωνίας, Ανταμ Μιτσκίεβιτς. Στον τομέα των φυσικών επιστημών μία από τις σημαντικές μορφές ήταν η Πολωνέζα Μαρία Κιουρί. Σημαντική υπήρξε η συμβολή της Πολωνίας στον τομέα της κλασικής μουσικής. Ο Φρεντερίκ Σοπέν αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα παραδείγματα. Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισε στην Πολωνία το θέατρο αλλά και η τέχνη του κινηματογράφου, με σημαντικότερους εκπροσώπους τους παγκοσμίως γνωστούς σκηνοθέτες Ρόμαν Πολάνσκι, Κριστόφ Κισλόφσκι, Αντρέι Βάιντα, Γιέρζυ Χόφμανν, Γιέρζυ Σκολιμόφσκι, Αγκνιέσκα Χόλαντ κ.ά.

Παραπομπές [1] Υιοθετήθηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 2 Απριλίου του 1997, εγκρίθηκε με δημοψήφισμα στις 25 Μαΐου του 1997. [2] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ pls/ portal/ docs/ PAGE/ PGP_PRD_CAT_PREREL/ PGE_CAT_PREREL_YEAR_2008/ PGE_CAT_PREREL_YEAR_2008_MONTH_12/ 3-15122008-EN-AP. PDF), αρχείο σε μορφή .pdf. [3] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=964& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [4] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ pl. html) [5] "Ο φιλελεύθερος Μπρόνισλαβ Κομορόβσκι νέος πρόεδρος της Πολωνίας" (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artid=4583017). Τα Νέα (ΔΟΛ). 5-7-2010. . Ανακτήθηκε την 5-7-2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • Γενικές πληροφορίες από την ιστοσελίδα της ΕΕ (http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/ poland/index_el.htm) • Portal για την Πολωνία (http://www.poland.gov.pl/) (Αγγλικά) • Πολωνικός Οργανισμός Τουρισμού (http://www.poland.travel/en/pot_front_page) (Αγγλικά) • Προφίλ της χώρας από το BBC (http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/1054681.stm)

(Αγγλικά) gag:Polşa koi:Польска mrj:Польша

328

329

Πορτογαλία Πορτογαλία Συντεταγμένες: 39°22′60″N 8°11′00″W39.3833, -8.2 [1]

Σημαία της Πορτογαλίας Εθνόσημο της Πορτογαλίας Εθνικός ύμνος: A Portuguesa

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Συντεταγμένες

Λισαβόνα 38°46′N 9°11′W38.767, -9.183 [2]

Επίσημες γλώσσες

Πορτογαλικά

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία

Πρόεδρος Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα Πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες Ανεξαρτησία - Κηρύχθηκε - Αναγνωρίστηκε Ισχύον Σύνταγμα

1128 και 1139 1143 από τον βασιλιά της Λεόν 1179 από τον Πάπα 2 Απριλίου 1976 (αναθεωρήθηκε στη συνέχεια)

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή

92.090 km2 (110η) 0,5 1.214 χμ. 1.793 χμ.

Πορτογαλία

330 Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2004 • Πυκνότητα

10.627.250[1] (77η) 10.524.145 115 κατ./km² (90η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

232,538 δισ. $[2] (49η) 21.848 $[2] (40η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

219,844 δισ. $[2] (38η) 20.655 $[2] (34 HDI_έτος = 2007η)

ΔΑΑ

0,909 (34η) – πολύ υψηλός

Νόμισμα

Ευρώ 1 (€ EUR)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

WET (UTC 0) (UTC +1)

Internet TLD

.pt και .eu ως μέλος της ΕΕ

Κωδικός κλήσης

+351

1

Πριν το ευρώ το πορτογαλικό εσκούδο.

Η Πορτογαλική Δημοκρατία (Πορτογαλικά: República Portuguesa) βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου στην νοτιοδυτική Ευρώπη. Βόρεια και ανατολικά συνορεύει με την Ισπανία ενώ νότια και δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό. Η χώρα περιλαμβάνει και δύο αρχιπελάγη στον Ατλαντικό, τις Αζόρες και την Μαδέρα. Έχει έκταση 92.090 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 10.707.924 κατοίκους, με βάση τις εκτιμήσεις του 2009. [3]

Ονομασία Πήρε αυτή την ονομάσια κατά τον 11ο αιώνα μ.Χ. από την παλιότερη ονομασία της πόλης Πόρτο που ήταν Portus Cale ή Portucale ή Portucalia[4]

Ιστορία Η χώρα στην αρχαιότητα αναφερόταν ως Λουζιτανία και οι ελληνικές πηγές ανέφεραν τους κατοίκους ως Βακκαιούς, Καλλαικούς[5] , Ουετονούς και Καρπετανούς. Επίσης οι κάτοικοι αναφέρονταν και ως Λουσιτανοί. Οταν επικράτησαν οι Καλλαικοί, η χώρα ονομάστηκε Καλλαικία -είναι η σημερινή Γαλικία, στο βορά, που ανήκει τώρα στην Ισπανία. Τα παράλια της χώρας είχαν αποικισθεί από τους Φοίνικες και τους Καρχηδόνιους. Η χώρα κατακτήθηκε ύστερα από σκληρή αντίσταση, από τους Ρωμαίους, που την κράτησαν στην κατοχή τους περίπου 500 χρόνια. Οι Ρωμαίοι την ονόμασαν "επαρχία Λουσιτανίας". Το 409 μ.Χ. η χώρα κατακτήθηκε από βόρειους λαούς, τους Αλανούς, τους Σουηβούς και τελικά τους Βησιγότθους. Τον 8ο αιώνα μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Σαρακηνούς και αποτέλεσε χαλιφάτο. Το 953 μ.Χ. οι ηγεμόνες της Αστουρίας έδιωξαν τους κατακτητές και απευλευθέρωσαν την Λισαβώνα. Ο Φερδινάνδος της Καστίλης κατάκτησε όλη τη χώρα και της έδωσε το όνομα "Πορτογαλία" Γύρω στο 1110 ο Αλφόνοσος ο ΣΤ βασιλιάς της Καστίλλης παραχώρησε την Πορτογαλία ως κομιτεία στον γαμπρό του, δηλαδή το σύζυγο της κόρης του, Ερρίκο της Βουργουνδίας. Ο Ερρίκος σταδιακά ανεξαρτοποιήθηκε πλήρως και ο διάδοχός του, δηλαδή ο γιος του Αλφόνσος, όταν νίκησε τους Άραβες το 1136 ανακηρύχθηκε από το στράτευμα βασιλιάς. Από τότε ξεκινά η ανεξάρτητη ιστορία της Πορτογαλίας, που γρήγορα εξελιχθηκε σε μεγάλη ναυτική και αποκιοκρατική δύναμη Ανακάλυψαν το νησί Μαδέρας στις Καναρίους Νήσους, το Πράσινο Ακρωτήριο στην

Πορτογαλία Αφρική και το 1480 το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Στη συνέχεια οι Πορτογάλοι ανέπτυξαν αποικιακό κράτος στην Αφρική, την Ινδία και τη Νότιο Αμερική, ενώ θαλασσοπόροι της χώρας έφτασαν μέχρι την Ιαπωνία και την Κίνα. Το 1526 εδραιώθηκε στην Πορτογαλία η "Ιερά Εξέταση" και αυτό ανέστειλε την πολιτισμική άνθιση της χώρας, αλλά προκάλεσε και κοινωνικά προβλήματα, που σε συνδυασμό με την παραμέληση της γεωργίας και την άνοδο των ισπανικών δυνάμεων, οδήγησε στην κατάληψη της χώρας από τον Ισπανό βασιλιά Φίλιππο Β΄ και μέχρι το 1640 η Πορτογαλία κυβερνιόταν από αντιβασιλέα, εκπρόσωπο του βασιλιά της Καστίλης. Οι πίεση των ισπανικών συμφερόντων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του ολλανδικού κράτους στη θάλασσα και στο εμπόριο, έφερε το μαρασμό στην οικονομία της Πορτογαλίας. Οι Ολλανδοί κατέκτησαν τότε τις περισσότερες αποικίες των Πορτογάλων. Το 1640, με την ευκαιρία της επανάστασης της Καταλωνίας, επαναστάτησαν εναντίον των Ισπανών και οι Πορτογάλοι. Ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους, αλλά ακολούθησε 25ετής πόλεμος με την Ισπανία. Ανέκτησε τη Βραζιλία και τις αφρικανικές της αποικίες, αλλά αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη Βομβάη των Ινδιών στη Βρετανία και τη Θέουτα, στα βόρεια παράλια του Μαρόκου, στην Ισπανία. Το 1775 η Πορτογαλία ταύτισε την εξωτερική της πολιτικής με της Αγγλίας και συμμετείχε σε όλους τους πολέμους εναντιον της Γαλλίας με αποτέλεσμα το 1807 να κατακτηθεί από τα νικηφόρα τότε γαλλοϊσπανικά στρατεύματα. Οταν αποχώρησαν τα γαλλοϊσπανικά στρατεύματα στην Πορτογαλία άρχισε μια μακρά περίοδος κοινωνικών και δυναστικών ταραχών, με βασικότερο αίτιο του τριγμού της οικονομίας την ανεξαρτησία της Βραζιλίας το 1822. Η χώρα ταλανίστηκε επί σχεδόν ένα αιώνα.

20ός αιώνας Το 1908 ο βασιλιάς της Πορτογαλίας ανέθεσε έκτακτες εξουσίες στον Φράνκο, γεγονός που προκάλεσε επαναστατικά κινήματα και οδήγησε στη δολοφονία του βασιλιά και του διαδόχου του. Το 1910 η βασιλεία ανατράπηκε και ανακηρύχθηκε πρώτος πρόεδρος της χώρας ο Εμανουέλ ντε Αριάγκα. Όμως αυτό δεν έδωσε τέλος στις εξεγέρσεις και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στην χώρα εδραιώθηκε το 1926 η δικτατορία του Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σλαζάρ. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα αρνήθηκε για πρώτη φορά να ταυτιστεί με την εξωτερική πολιτική της Βρετανίας και έμεινε ουδέτερη. Από το 1961 έως το 1974 η Πορτογαλία προσπάθησε να διατηρήσει με πολέμους τις αποικίες που της είχαν απομείνει αντιμετωπίζοντας παράλληλα και οξύτατα εσωτερικά προβλήματα Τον Απρίλιο του 1974 έγινε η "Επανάσταση των Γαρυφάλλων" όπως ονομάστηκε το αναίμακτο πραξικόπημα από αριστερούς στρατιωτικούς, οι οποίοι και οδήγησαν τη χώρα στη δημοκρατία. Παράλληλα η χώρα απέδωσε την ανεξαρτησία στις αποικίες της και επέστρεψαν στην Πορτογαλία πάνω από ένα εκατομμύριο Πορτογάλοι μετανάστες -κυρίως από την Αγκόλα και τη Μοζαμβίκη. Η τελευταία αποικία που παρέδωσαν ήταν το Μακάου, που αποδόθηκε στην Κίνα το 1999. Το 2002 οι Πορτογάλοι αναγνώρισαν και επίσημα την ανεξαρτησία του ανατολικού Τιμόρ. Το 1986 η Πορτογαλία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τότε Ε.Ο.Κ.) και το 1999 μπήκε στη ζώνη του ευρώ.

331

Πορτογαλία

Εκλογές Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Εκλογές 1995 Οι σοσιαλιστές του Αντόνιο Γκουτιέρεζ κέρδισαν τις εκλογές την 1η Οκτωβρίου του 1995 τερματίζοντας τη δεκαετή κυριαρχία των κεντροδεξιών σοσιαλδημοκρατών, μετά την αποχώρηση του Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα.[6]

Εκλογές 1999 Στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1999 το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Αντόνιο Γκουτιέρες κέρδισε την πλειοψηφία με 44% αλλά εξέλεξε 115 έδρες από 230 χάνοντας για μία μόνο έδρα την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Αναλυτικά τα αποτελέσματα : 1. Σοσιαλιστικό Κόμμα(PS),(Antonio Guterres) 44% και 115 έδρες. 2. Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα(PSD) (|Jose Manuel Durao Barroso) 32,3% και 81 έδρες. 3. Δημοκρατικός Συνασπισμός (CDU),(Carlos Carvalhas) 9% και 17 έδρες. 4. Λαϊκό Κόμμα (CDS/PP),(Paulo Portas) 8,3% και 15 έδρες. 5. Συνασπισμός της Αριστεράς (BE),(Francisco Louka) 2,4% και 2 έδρες.

Εκλογές 2005 Στις 20 Φεβρουαρίου του 2005 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές. Οι σοσιαλιστές με επικεφαλής τον Ζοζέ Σόκρατες εξασφάλισαν την απόλυτη πλειοψηφία (120 από τις 230 έδρες). Αναλυτικά τα αποτελέσματα : 1. Σοσιαλιστικό Κόμμα (κεντροαριστερό) 45,1% και 120 έδρες 2. Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα(κεντροδεξιό) 28,7% και 72 έδρες 3. Ενωτικός Δημοκρατικός Συνασπισμός αποτελούμενος από από το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας και τους Πράσινους) 7,6% και 14 έδρες. 4. Λαϊκό Κόμμα(δεξιό) 7,3% και 12 έδρες 5. Μπλοκ της Αριστεράς 6,4% και 8 έδρες.

Εκλογές 2009 Το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα του πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες κέρδισε τις εκλογές του 2009 με 36,5% των ψήφων και 96 επί συνόλου 230 εδρών, χωρίς όμως να εξασφαλίσει αυτοδυναμία.[7] [8] Η συμμετοχή ήταν μόλις 60%, το μικρότερο ποσοστό στην πολιτική ιστορία. Αποφασίστηκαν οι 226 έδρες (οι 4 έδρες αντιπροσωπεύουν τους Πορτογάλους της Διασποράς), τα αποτελέσματα είναι:[9] • • • • •

Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS): 96 Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD): 78 Δημοκρατικό και Κοινωνικό Κέντρο - Λαϊκό Κόμμα (CDS-PP): 21 Αριστερό Μπλοκ (BE): 16 Συνασπισμός Δημοκρατική Ενότητα (PCP-PEV): 15

332

Πορτογαλία

Διεθνείς σχέσεις Η κυβέρνηση της ιβηρικής χώρας αναγνώρισε επισήμως την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου στις 7 Οκτωβρίου του 2008. [10]

Περιφέρειες Διοικητικά η Πορτογαλία χωρίζεται σε πέντε περιφέρειες: • • • • •

Αλεντέχιο Αλγκάρβε Κέντρο Λισαβώνα και Κοιλάδα του Τάγου Βορράς

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι 74,95 χρόνια, στις γυναίκες 81,69 χρόνια και στο σύνολο του πληθυσμού τα 78,21 χρόνια[3] .

Πόλεις Οι μεγαλύτερες πόλεις με τον πληθυσμό τους είναι: • • • • • •

Λισαβώνα - 2.547.665 Πόρτο - 1.509.958 Μπράγκα - 754.830 Αβέιρο - 460.157 Κόιμπρα - 430.845 Φάρο - 391.819

Δείτε: Κατάλογος πόλεων της Πορτογαλίας (αλφαβητικά)

Μεταφορές Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι • • • •

Κυβέρνηση της Πορτογαλίας [13] (Αγγλικά) Κοινοβούλιο της Πορτογαλίας [14] (Αγγλικά) Πορτογαλικός Οργανισμός Τουρισμού [15] (Αγγλικά) Οδηγός της Πορτογαλίας από το Wikitravel [16] (Αγγλικά)

333

Πορτογαλία

Παραπομπές [1] Eurostat (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ tgm/ table. do?tab=table& language=en& pcode=tps00001& tableSelection=1& footnotes=yes& labeling=labels& plugin=1) [2] World Economic Outlook Database (http:/ / www. imf. org/ external/ pubs/ ft/ weo/ 2009/ 02/ weodata/ weorept. aspx?sy=2009& ey=2009& scsm=1& ssd=1& sort=country& ds=,& br=1& pr1. x=35& pr1. y=10& c=182& s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP& grp=0& a=). ΔΝΤ (Οκτώβριος 2009) (ανακτήθηκε 18-10-2009 ) [3] CIA World Fact Book (https:/ / www. cia. gov/ library/ publications/ the-world-factbook/ geos/ po. html) [4] Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Παύλου Δρανδάκη [5] Ετσι τους αναφέρει ο Ηρόδοτος [6] Ελευθεροτυπία (http:/ / archive. enet. gr/ 1995/ 10/ 02/ on-line/ keimena/ world/ world2. htm), Νίκησαν οι σοσιαλιστές στην Πορτογαλία , 2 Οκτωβρίου 1995. [7] Trend News Agency (http:/ / en. trend. az/ regions/ world/ europe/ 1548038. html), Portugal's socialist party wins parliamentary elections , 28 Σεπτεμβρίου 2009. [8] Resultados das Eleições Legislativas 2009 (http:/ / tv1. rtp. pt/ noticias/ eleicoes/ legislativas2009/ index. php), Rádio e Televisão de Portugal, , ανακτήθηκε την 27-09-2009. [9] Socialists keep power in Portugal but less popular (http:/ / www. huffingtonpost. com/ huff-wires/ 20090927/ eu-portugal-elections/ ) [10] in.gr (http:/ / www. in. gr/ news/ article. asp?lngEntityID=945447& lngDtrID=245), Την ανεξαρτησία του Κοσόβου αναγνώρισε η Πορτογαλία, 7 Οκτωβρίου 2008.

gag:Portugaliya koi:Португал

334

335

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Συντεταγμένες: 41°39′00″N 21°43′00″E41.65, 21.7167 [1]

Σημαία της Π.Γ.Δ.Μ. Εθνόσημο της Π.Γ.Δ.Μ. Εθνικός ύμνος: Denes Nad Makedonija (Денес Над Македонија: Σήμερα πάνω απ' τη Μακεδονία)

Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) • Πληθυσμός • Συντεταγμένες

Σκόπια 506.926 42°00′00″N 21°25′60″E42, 21.4333 [2]

Επίσημες γλώσσες

Σλαβομακεδονικά1

Πολίτευμα

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πρόεδρος Γκιόργκε Ίβανοφ Πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεβσκι

Ανεξαρτησία Ισχύον Σύνταγμα

8 Σεπτεμβρίου 1991 17 Νοεμβρίου 1991, σε ισχύ στις 20 Νοεμβρίου 1991 (αναθεωρήθηκε το Νοέμβριο του 2001 και το 2005)

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

336

Έκταση • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα

25.713 km2 (148η) 1,9 766 χμ.

Πληθυσμός • Εκτίμηση 2009 • Απογραφή 2002 • Πυκνότητα

2.066.718[1] (142η) 2.022.547 81 κατ./km² (114η)

Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

18,646 δισ. $[2] (122η) 9.047 $[2] (83η)

Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή

8,825 δισ. $[2] (124η) 4.281 $[2] (88η)

ΔΑΑ (2007)

0,817 (72η) – υψηλός

Νόμισμα

Δηνάριο ΠΓΔΜ (MKD)

Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα

CET (UTC +1) (UTC +2)

Internet TLD

.mk

Κωδικός κλήσης

+389

1

Σύμφωνα με το σύνταγμα, οι επίσημες γλώσσες του κράτους είναι η Σλαβομακεδονική, και όποιες άλλες γλώσσες ομιλούνται από πάνω από 20% του συνολικού πληθυσμού (μέχρι στιγμής, μόνο η Αλβανική γλώσσα, που μιλιέται από 25,17% του πληθυσμού, πληρεί αυτό το κριτήριο). Σε δήμους που πάνω από 20% του πληθυσμού μιλούν κάποια άλλη γλώσσα, αυτή η γλώσσα γίνεται μια επιπλέον επίσημη γλώσσα αυτού του δήμου. Τέτοιες γλώσσες είναι η Τουρκική, η Σερβική, η Βλαχική, η Αθιγγανική κ.λπ. Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (π.Γ.Δ.Μ.), (συνταγματικό όνομα: Република Македонија, λατ. Republika Makedonija, ελλ. Ρεπούμπλικα Μακεντόνιγια, Δημοκρατία της Μακεδονίας) έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1991 κατόπιν του διαμελισμού της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Είναι ηπειρωτική χώρα των κεντρικών Βαλκανίων και βρίσκεται στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Ευρισκόμενη μεταξύ Σερβίας, Αλβανίας, Ελλάδας και Βουλγαρίας, καταλαμβάνει συνολική έκταση 25.333 τετραγωνικών χιλιομέτρων (ξηρά: 24.856 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ύδατα: 477 τετραγωνικά χιλιόμετρα), έχει συνολικό πληθυσμό 2.066.718 κατοίκους[1] και το γνωστότερο τουριστικό αξιοθέατο της χώρας είναι η Λίμνη Οχρίδα στα δυτικά σύνορα με την Αλβανία. Η χώρα αναφέρεται συχνά ως «Μακεδονία» εκτός Ελλάδος, πράγμα που προκαλεί σύγχυση με το ελληνικό γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας ή την ευρύτερη περιοχή της λεγόμενης γεωγραφικής Μακεδονίας. Στην Ελλάδα αναφέρεται ανεπισήμως από συγκεκριμένους κύκλους ενίοτε ως Δημοκρατία των Σκοπίων, Σκόπια, κράτος των Σκοπίων, πΓΔΜ ή με την αγγλική συντομογραφία FYROM, η οποία χρησιμοποιείται και από πολλά κράτη και όλους τους διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.[3] Ωστόσο πολλά κράτη την έχουν αναγνωρίσει και με το αμφισβητούμενο συνταγματικό της όνομα, όσον αφορά στις διμερείς τους σχέσεις επικοινωνίας, ενώ σε διεθνές επίπεδο συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη διεθνή ονομασία FYROM. Η ΠΓΔΜ είναι από τον Δεκέμβριο του 2005, η χώρα που της δόθηκε πιο πρόσφατα επίσημη υποψηφιότητα προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση του ονόματος Μακεδονία και οι ψυχρές σχέσεις με τη Βουλγαρία. Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι στις 2 Απριλίου του 2008, η ΠΓΔΜ δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την ένταξή της στη συμμαχία λόγω της διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το όνομα.[4]

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Ιστορία Μεσαίωνας Η Γιουγκοσλαβική Στρατιωτική Εγκυκλοπαίδεια κατατάσσει τους προγόνους της πλειονότητάς των σημερινών κατοίκων της πΓΔΜ ως Σλάβους, ανθρώπους των πρώτων Σλαβικών φυλών: Βερεζίτες, Δραγουβίτεςι, Σμόλιανοι, Ρίνχινοι, Βελεγιζίτες και άλλοι, οι οποίοι κατέφτασαν στην περιοχή τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Τον ένατο αιώνα η περιοχή κατακτήθηκε από τους Βούλγαρους. Από τότε και έπειτα πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, Σέρβων και πάλι των Βουλγάρων ως που κατακτήθηκε οριστικά το 1389 από τους Οθωμανούς Τούρκους. Επί Βυζαντίου καλείτο Μοναστήρι.

Οθωμανική περίοδος Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν στο Μιλλιέτ του Μοναστίρ. Το 1893, Βούλγαρoι ιδρύουν την τότε БМОРК ("Български Македоно-Одрински революционни комитети – "Βουλγάρικη Επαναστατική `Eνωση Μακεδονίας-´Aδριανούπολης"), το μετέπειτα ΒΜΡΟ (Вътрешна македонска революционна организация / Vatreshna Makedonska Revolyutsionna Organizatsiya - "Εσωτερική ( Βουλγάρικη) Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση") και ξεκινάει έτσι ο αγώνας για την εθνική ανεξαρτησία. Μολονότι ο εθνικιστής ηγέτης Γκότσε Ντέλτσσεφ (Goce Delčev) από το Κιλκίς πέθανε πριν την εξέγερση του Ίλιντεν (προφήτη Ηλία) στο Κρούσεβο (Kruševo) το 1903, έγινε σύμβολο του Βουλγαρικού εθνικισμού στην ευρύτερη περιοχή της ιστορικής Μακεδονίας και το ΒΜΡΟ συνέχισε τον αγώνα κατά της φιλοβασιλικής Σερβίας, η οποία πήρε τον έλεγχο της γεωγραφικής περιοχής της Βόρειας Μακεδονίας (ή Μακεδονίας του Βαρδάρη, -αναφέρεται αποκλειστικά- από τους μη Έλληνες), το 1913.

Η Εθνική Αφύπνιση Η Οθωμανική διακυβέρνηση στην περιοχή θεωρήθηκε σκληρή. Με την έναρξη της Βουλγαρικής Εθνικής Αναβίωσης τον 18ο αιώνα πολλοί από τους μεταρρυθμιστές ήταν από αυτή την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Αδελφών Μιλαντίνοβ[5] Ράικο Ζίνζιφοβ, Γιοακίμ Καρτσόβσκι, [6] Κίριλ Πεϊτσίνοβιτς [7] και άλλοι. Οι επισκοπές των Σκοπίων, Ντεμπάρ, Μπίτολα, Οχρίδα, Βέλες και Στρούμιτσα ψήφισαν να γίνουν μέλοι του Βουλγαρικού Εξαρχάτου μετά από την θέσπισή του το 1870.[8] Αρκετές κινήσεις στόχος των οποίων ήταν η δημιουργία της αυτόνομης Μακεδονίας, η οποία θα περιλάμβανε ολόκληρη την περιοχή της Μακεδονίας, άρχισαν να ανέρχονται στα τέλη του 19ου αιώνα· οι πρώτες από αυτές ήταν οι Βουλγαρικές Μακεδονικές-Αδριανουπολίτικες Επαναστατικές Επιτροπές, Map of the Bulgarian Exarchate (1870-1913). αργότερα μετατρεπόμενες σε SMORO. Το 1905 μετονομάστηκαν σε Εσωτερική Μακεδονική-Αδριανουπολίτικη Επαναστατική Οργάνωση (IMARO) και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ο οργανισμός χωρίστηκε στην Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (IMRO) και στην Εσωτερική Θρακική Επαναστατική Οργάνωση (ITRO). Η πρώιμη οργάνωση δεν διακήρυττε καμία εθνική ταυτότητα· ήταν επίσημα ανοικτή στο να «ενώνει όλα τα απογοητευμένα στοιχεία στις περιοχές της Μακεδονίας και της Αδριανούπολης, ανεξαρτήτως εθνικότητας» [9] Η πλειοψηφία των μελών του ωστόσο ήταν Μακεδόνες Βούλγαροι[10] Το 1903, το IMRO οργάνωσε την Εξέγερση του Ίλιντεν-Πρεομπράζχενι κατά των Οθωμανών, η οποία μετά τις αρχικές επιτυχίες,

337

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας συμπεριλαμβανομένου του σχηματισμό της «Δημοκρατίας του Κρούσεβο», συντρίφθηκε με πολλές ανθρώπινες απώλειες. Η εξέγερση και η διαμόρφωση της Δημοκρατίας του Κρούσεβο θεωρούνται ο ακρογωνιαίος λίθος και πρόδρομες της τελικής καθιέρωσης του Μακεδονικού κράτους.

Γιουγκοσλαβία Τα εδάφη της πΓΔΜ ήταν παλιότερα το νοτιότερο τμήμα της Γιουγκοσλαβίας. Ως το 1929 είχαν την ονομασία «Νότιος Σερβία» ("Јужна Србија" / "Južna Srbija"), ενώ την περίοδο 1929 - 1941 χαρακτηρίζονταν ως «Βαρντάρσκα Μπανόβινα» (Вардарска бановина / "Vardarska banovina"). Στους Σέρβους, η περιοχή είναι γνωστή ως Παλαιά Σερβία. Τα σύνορά της ορίστηκαν λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο· η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία του Tίτο δημιούργησε την Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αυτό έγινε δυνατό με τη συναίνεση του Στάλιν και την αναγνώριση των Σλαβομακεδόνων ως ξεχωριστό συστατικό έθνος εντός της Γιουγκοσλαβίας. Το νεοσύστατο κράτος έγινε έτσι μία από τις έξι ισότιμες ομόσπονδες δημοκρατίες.

Ανεξαρτησία Τον Ιανουάριο του 1991 ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας Κίρο Γκλιγκόροφ (Kiro Gligorov) κηρύσσει την πλήρη ανεξαρτησία της χώρας, μετά από τα συντριπτικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και τη μετονομασία της με το αμφισβητούμενο συνταγματικό όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το Βελιγράδι συνεργάστηκε και απέσυρε όλες τις ομοσπονδιακές Γιουγκοσλαβικές δυνάμεις από την χώρα και η απόσχιση ήταν ειρηνική και αναίμακτη.

Ονομασία Για πρώτη φορά ονομάστηκε Μακεδονία από τον Στρατάρχη Τίτο το 1948, όπου και εμφανίστηκε για πρώτη φορά και οργανωμένη Σλαβομακεδονική συνείδηση. Πριν από αυτό η 'Μακεδονική ιδεολογία' ήταν περιορισμένη σε κάποιους κύκλους διανοητών. Η διαμόρφωση ξεχωριστής εθνικής συνείδησης του Σλαβογενούς ή Σλαβόφωνου πληθυσμού της περιοχής, άρχισε κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, όταν άρχισαν να νιώθουν αποστασιοποιημένοι από τα σχέδια των Βουλγάρων, των Σέρβων και των Ελλήνων. Η αίσθηση αυτή (της ξεχωριστής ταυτότητας) ενισχύθηκε κατά τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ουσιαστικά, όσοι δεν είχαν ισχυρή Βουλγαρική, Ελληνική ή Σερβική συνείδηση (που ήταν και η πλειοψηφία) διαφοροποιήθηκαν και συσχετίστηκαν, με κοινά χαρακτηριστικά τη γλώσσα και τον τόπο. Έτσι όταν ο Τίτο συνέλαβε την ιδέα να δημιουργήσει ένα νέο έθνος και να το Το συμφωνητικό της 12ης Ιουλίου 1943, μεταξύ ΚΚΕ και ΚΚΒ, για την δημιουργία μιας ενιαίας βαπτίσει "Μακεδονικό", είχαν προηγηθεί ζυμώσεις τεσσάρων Μακεδονίας δεκαετιών που προετοίμασαν τους πληθυσμούς, ώστε να αποδεχτούν την εθνογένεση. Η διαδικασία αυτή, (της εθνογένεσης) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα και συνεχίζεται στις μέρες μας. Αποτέλεσμα αυτού, είναι οι ακραίες εθνικιστικές θέσεις και η αίσθηση εξωτερικής απειλής που χαρακτηρίζει σήμερα την κοινωνία της χώρας. Πριν από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, το θέμα της ονομασίας ήταν περιορισμένα γνωστό στον ελληνικό χώρο. Χαρακτηριστικό των πνευμάτων της εποχής (πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) είναι ότι ο πεζογράφος Στρατής Μυριβήλης γράφει το 1924 στο βιβλίο του "Η Ζωή εν Τάφω" για του κατοίκους της Σλαβικής Μακεδονίας κατά τη διάρκεια του Α' Π.Π :

338

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ... τη γλώσσα τους την καταλαβαίνουν περίφημα και οι Βούργαροι κι οι Σέρβοι, αντιπαθούν τους πρώτους γιατί τους πήρανε τα παιδιά τους στο στρατό. Μισούν τούς δεύτερους που τους κακομεταχειρίζονται για Βουργάρους. Και κοιτάνε με αρκετά συμπαθητική περιέργεια εμάς τους περαστικούς ρωμιούς επειδή είμαστε οι γνήσιοι πνευματικοί υπήκοοι τού Πατρίκ, δηλαδή του "Ορθόδοξου Πατριάρχη της Πόλης" ......."Ωστόσο δεν θέλουν να είναι μήτε "Μπουλγκάρ" (Βούλγαροι) μήτε "Σρρπ" μήτε "Γκρρρτς" (Έλληνες). Μοναχά "Μακεντόν ορτοντόξ". Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου εγέρθηκε θέμα "συνένωσης" των δύο Μακεδονιών, της Σλαβικής και της Ελληνικής: Στο συμφωνητικό που υπέγραψαν στο Πετρίτσι στις 12 Ιουλίου 1943, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας δήλωσαν ότι προτίθενται να εργασθούν από κοινού για ..."την εγκαθίδρυση της Βαλκανικής Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών που θα περιλαμβάνει την Ελλάδα, την Μακεδονία και την Σερβία" και περιγράφει (στην έκτη παράγραφο) την Μακεδονία σαν χώρα "ελληνική, σερβική και βουλγαρική". Η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το εφαλτήριο για το φορτισμένο -πλέον- πολιτικά κλίμα που επακολούθησε και που οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα. Από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του, το κράτος βρίσκεται σε πολιτική και διπλωματική διαμάχη με την Ελλάδα, με επίκεντρο το συνταγματικό του όνομα, Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η Ελλάδα προέταξε ως επιχειρήματα την ελληνική προέλευση του όρου και τον ήδη υπάρχοντα χαρακτηρισμό της βόρειας περιοχής της Ελλάδας ως Μακεδονία.[11] Μέρος της διαμάχης αποτέλεσε και η τεράστια κινητοποίηση του ελληνισμού σε όλο τον κόσμο. Κορυφαία στιγμή αυτής ήταν το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης στις 14 Φεβρουαρίου 1992, με ένα εκατομμύριο διαδηλωτές και σύνθημα «η Μακεδονία είναι Ελληνική». Η Ελλάδα καθυστέρησε τη διπλωματική αναγνώριση της χώρας επικαλούμενη ότι ο όρος «Μακεδονία» είναι ελληνικός και συνεπάγεται σε εδαφικές διεκδικήσεις της πΓΔΜ στη βόρεια Ελλάδα. Για τον λόγο αυτό η χώρα χρησιμοποίησε την ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας», προκειμένου να εισέλθει στον ΟΗΕ το 1993. Όταν οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την χώρα ως FYROM το 1994 η Ελλάδα αντέδρασε κηρύττοντας οικονομικό εμπάργκο και κλείνοντας το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Η άρση του εμπάργκο ήρθε περίπου ενάμισι χρόνο αργότερα τον Νοέμβριο του 1995, με την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, αφότου η πΓΔΜ άλλαξε την σημαία της, τα νέα χαρτονομίσματα, τα επίμαχα άρθρα (περί μεταβολής συνόρων και εδαφικών διεκδικήσεων και περί προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες) στο Σύνταγμά της και οι δύο χώρες συμφώνησαν να διαπραγματευτούν για την επίτευξη μιας κοινής αποδεκτής λύσης στο θέμα της τελικής ονομασίας. [12] Παρά το ότι δεν έχει υπάρξει επίτευξη συμφωνίας μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση της πΓΔΜ διακηρύσσει ότι περισσότερες από 100 χώρες έχουν αναγνωρίσει την χώρα με το συνταγματικό της όνομα, ανάμεσα τους η Βουλγαρία,η Τουρκία, η Ρωσία, η Κίνα, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, που θα χρησιμοποιεί τη συνταγματική της ονομασία μόνο στις διμερείς τους σχέσεις[13] .

Η κρίση του 2001 Τον Αύγουστο του 2001 ξέσπασε κρίση στη χώρα με συμπλοκές Αλβανών αυτονομιστών και του κρατικού στρατού στα δυτικά της πΓΔΜ όπου διαμένουν κυρίως Αλβανοί και μουσουλμάνοι (το αλβανικό στοιχείο είναι συγκεντρωμένο κυρίως στη δυτική πΓΔΜ, ιδιαίτερα στις πόλεις Τέτοβο (60 %), Γκόστιβαρ (55%), Κίτσεβο (27 %) , Στρούγκα (36%) και Κουμάνοβο (24%), καθώς και στην πρωτεύουσα Σκόπια). Οι εχθροπραξίες έλαβαν τέλος με την συμφωνία της Αχρίδας στις 13 Αυγούστου, η οποία προβλέπει σειρά μέτρων συνδιαλλαγής, αυτοδιοίκηση και αποκέντρωση, καθεστώς επίσημης γλώσσης του κράτους τα αλβανικά, ίση αντιπροσώπευση των Αλβανών στην δημόσια διοίκηση, και αφοπλισμό των αντιμαχομένων πλευρών. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές τον Οκτωβρίου του 2002 φέρουν στην εξουσία το Σοσιαλδημοκρατικό Συνασπισμό "μαζί για την αλλαγή στη χώρα" , στον οποίο ηγείτο το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, το οποίο αναλαμβάνει την υποχρέωση να σεβασθεί την διαδικασία εφαρμογής της Συμφωνίας της Αχρίδoς, με

339

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

340

ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς και την εξυγίανση της οικονομίας. Δείτε επίσης: Μακεδονικό πρόβλημα

Γεωγραφία Η πΓΔΜ έχει ορεινό έδαφος, με λεκανοπέδια και βαθιές κοιλάδες και αποτελεί ένα μέρος της λεγόμενης γεωγραφικής περιοχής της βόρειας Μακεδονίας. Τα σύνορά της έχουν συνολικό μήκος 748 χιλιομέτρων, τα οποία κατανέμεται ως εξής ως προς τις γειτονικές χώρες: • • • •

221 χλμ. στα βόρεια με την Σερβία, 148 χλμ. στα δυτικά με την Αλβανία , 151 χλμ. στα ανατολικά με την Βουλγαρία, 228 χλμ. στα νότια με την Ελλάδα.

Πόλεις της πΓΔΜ Οι δέκα μεγαλύτερες πληθυσμιακά πόλεις της ΠΓΔΜ Α/Α

Πόλη

Πληθυσμός

1

Σκόπια (πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη) 467.257

2

Koυμάνoβo

103.205

3

Μοναστήρι (Μπίτολα)

86.408

4

Πρίλαπος

73.351

5

Τέτοβο

70.841

6

Βελεσά (Bέλες)

57.602

7

Οχρίδα

56.520

8

Γκόστιβαρ

49.545

9

Στίπες

49.371

10

Στρώμνιτσα

48.065

Δημογραφία Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2009, το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες είναι 72,18 χρόνια, στις γυναίκες 77,38 χρόνια και στο σύνολο του πληθυσμού τα 74,68 χρόνια[1] .

Εθνικότητες και πληθυσμός Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή (2002)[14] , ο συνολικός πληθυσμός της πΓΔΜ ήταν 2.022.547 άτομα των οποίων η εθνικότητα κατανέμεται ως εξής: • • • •

Σλαβομακεδόνες - 1.298.971. Αλβανοί - 509.083. Τούρκοι - 77.959. Ρομά - 53.879. Σύμφωνα με το Κέντρο Αθιγγανικών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο René Descartes, η κοινότητα των Ρομά ανέρχεται σε 220.000 - 260.000 άτoμα[15] . • Σέρβοι - 35.939. • Βόσνιοι - 17.018

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

341

• Βλάχοι- 9.695[16] • Έλληνες - Δεν αναφέρονται στην επίσημη στατιστική. Κατά άλλη πηγή, ανέρχονται σε 600[17] . • Λοιποί - 20.993

Θρησκείες Σύμφωνα με απογραφή του 2002, το 64,7% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί ορθόδοξοι και το 33,3% Μουσουλμάνοι. Το 0,3% ανήκει σε άλλες χριστιανικές ομολογίες, ενώ το 1,63% τοποθετείται σε άλλα δόγματα[18] .

Πολιτισμός Εθνική κουζίνα Η εθνική κουζίνα της ΠΓΔΜ έχει δεχτεί πολλές ελληνικές και τουρκικές επιρροές. Υπάρχουν διαφορετικές ποικιλίες κεμπάπ, καθώς επίσης και πιάτα όπως ο μουσακάς (μελιτζάνες, πατάτες και κιμάς σε στρώσεις). Οι εθνικές σπεσιαλιτέ είναι η πέστροφα Οχρίδας και τα τηγανητά φασόλια (ή "gravce na tavce") .

Πολιτική

Τηγανητά φασόλια Tavče Gravče.

Σύνταγμα και οργάνωση της πΓΔΜ To Σύνταγμα του 1991 θεσπίζει ως πολίτευμα της ΠΓΔΜ την Προεδρική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ο Πρόεδρος εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία για μία περίοδο πέντε ετών και δυνατότητα επανεκλογής για μία άλλη φορά. Διορίζει τον Πρωθυπουργό, ο οποίος έχει με την σειρά του την ευθύνη για τον σχηματισμό της κυβέρνησης. Ο ίδιος διορίζει επίσης τους Πρέσβεις στο εξωτερικό και τους δύο δικαστικούς που εδρεύουν στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο. Το Σύνταγμα της χώρας θεσπίζει την διάκριση των εξουσιών σε νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική και είναι ο ύψιστος νόμος της χώρας. Το Κοινοβούλιο αποτελείται από 120 έδρες. Η διοικητική οργάνωση και αυτοδιοίκηση της πΓΔΜ διαθέτει μόνο ένα βαθμό αποκέντρωσης, αυτή της κοινότητας. H χώρα διαθέτει 123 κοινότητες, οι οποίες αύξησαν την εξουσία τους τελευταία με την θέσπιση του νόμου περί τοπικής αυτοδιαχείρισης, που θεσπίσθηκε το 2002.

Εξωτερικές σχέσεις Σχέσεις με την Ελλάδα Από το 1991, έτoς ανεξαρτησίας της ΠΓΔΜ, μέχρι και σήμερα συνεχίζεται η πολιτική και διπλωματική διαμάχη για τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» στο συνταγματικό όνομα της γείτονος. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η ονομασία Μακεδονία είναι αναμφίβολα ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της. Η ιστορία της Μακεδονίας και ειδικά η ονομασία της δεν είναι διαπραγματεύσιμη και ως πατρική ταυτότητα και κληρονομιά δεν δύναται να παραχωρηθεί σε τρίτους. Tov Απρίλιο του 1991 εκλέγεται η πρώτη μετακομμουνιστική πολυκομματική βουλή και ψηφίζεται το νέο Σύνταγμά της νέας αυτής Δημοκρατίας, με την ψήφιση τροπολογιών ισχυουσών Συνταγματικών Διατάξεων, προς τη μετάβαση από καθεστώς σοσιαλιστικής δημοκρατίας, σε καθεστώς δυτικού τύπου δημοκρατίας, χωρίς η μετάβαση αυτή να στερείται διαφόρων ιδιαιτεροτήτων, όπως είναι οι διατάξεις περί μεταβολής συνόρων, οι

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας οποίες βρίσκονται στο προοίμιο των άρθρων 3, 68 και 74, αλλά και περί προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες άρθρο 49 παρ. 1 στο οποίο αναφέρεται: «Η Δημοκρατία, μεριμνά για την κατάσταση και τα δικαιώματα του "σλαβομακεδονικού" λαού στις γειτονικές χώρες». Εδώ αναφέρεται καθαρά σε πολίτες της Αλβανίας, της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Σερβίας, τους οποίους τα Σκόπια θεωρούν αποτελούν «σλαβομακεδονική μειονότητα». Επίσης, σχεδίασαν μια νέα σημαία με τον Ήλιο της Βεργίνας στο μέσον και τύπωσαν νέα χαρτονομίσματα με τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, σύμβολα δανεισμένα από την βόρεια επαρχία της Ελλάδος. Η Ελλάδα πιέζει μέσω της τότε ΕΟΚ τη νέα αυτή Δημοκρατία να συμμορφωθεί. Στις 13 Απριλίου 1992 η Ελλάδα λαμβάνει θέση για το θέμα της ονομασίας του κράτους της γείτονος με την απόφαση του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή , όταν το πρόβλημα του ονόματος πήρε την πλήρη σαφή και ουσιαστική μορφή του και αποφασίστηκε να μην γίνει αποδεκτό κανένα όνομα που θα αναφέρεται στον όρο «Μακεδονία» ή παράγωγά του. Στις 27 Ιουνίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής της Λισσαβόνας έχουμε την υποστήριξη της Ευρώπης στις Ελληνικές θέσεις. Η αναγνώριση της νέας αυτής Δημοκρατίας από την Ελλάδα και την τότε ΕΟΚ συνδέεται με τις εξής προϋποθέσεις: • Αλλαγή της αμφισβητούμενης Συνταγματικής της ονομασίας "Δημοκρατία της Μακεδονίας" , ενώ το όνομα της γείτονος δεν θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία» ή παράγωγά του . • Παύση της αλυτρωτικής και εχθρικής της προπαγάνδας και επίσης προσφορά συνταγματικών και πολιτικών εγγυήσεων σχετικά με τις δήθεν εδαφικές διεκδικήσεις της Νέας αυτής Δημοκρατίας από τις γειτονικές της χώρες και για τροποποιήσεις των επίμαχων άρθρων του Συντάγματος της στις διατάξεις περί μεταβολής συνόρων και περί δήθεν προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες και την άμεση αλλαγή του συμβόλου που υπάρχει στη σημαία της και του νέου χαρτονομίσματος. Την 8 Απριλίου 1993 [21] , αναγνωρίστηκε στα Ηνωμένη Έθνη (με την Απόφαση 817/1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας (του ΟΗΕ) [22]) με την προσωρινή ονομασία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας , χωρίς το δικαίωμα ανάρτησης σημαίας. H πΓΔΜ έχει επισήμως αποδεχθεί ότι το όνομα του κράτους αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων. Οι δύο χώρες (πΓΔΜ και Ελλάδα) ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την τελική ονομασία του κρατιδίου. Την 16 Φεβρουαρίου 1994 η Ελλάδα αποφάσισε τον οικονομικό αποκλεισμό (εμπάργκο) της πΓΔΜ και τη διακοπή λειτουργίας του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στα Σκόπια , ως μέσο πίεσης για την αποδοχή των ελληνικών όρων. Αρχίζουν οι πιέσεις από τους μεσολαβητές για άρση του εμπάργκο. Η Ελλάδα παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο όμως δεν κάνει δεκτό το αίτημα για λήψη ασφαλιστικών μέτρων κατά της Ελλάδας. Ενδιάμεση Συμφωνία H Αμερική εντείνει τις πιέσεις της για άρση του ελληνικού εμπάργκο και στις 4 Σεπτεμβρίου 1995 από τα Σκόπια ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ , από την Αθήνα ο τότε πρέσβης Τόμας Μίλερ και από την Ουάσινγκτον ο τότε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νίκολας Μπέρνς, ανακοινώνουν ταυτόχρονα την επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας – ΠΓΔΜ για απευθείας διάλογο υπό την αιγίδα του Σάιρους Βάνς , με σκοπό την υπογραφή μιας «ενδιάμεσης» συμφωνίας. Στις 13 Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. , υπογράφεται η Ενδιάμεση Συμφωνία από τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Παπούλια και τον τότε υπουργό Εξωτερικών της πΓΔΜ κ. Τσερβενκόφσκι και προβλέπει:

342

πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας • Τον σεβασμό των υπαρχόντων συνόρων. • Την υποχρέωση από την Ελλάδα να αναγνωρίσει τα Σκόπια με την προσωρινή ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ)». • Η πΓΔΜ θα πρέπει να προχωρήσει σε άμεση αλλαγή του συμβόλου (με τον Ήλιο της Βεργίνας) που υπάρχει στη σημαία της και να σχεδιάσει μια νέα σημαία. • Η πΓΔΜ θα πρέπει να σταματήσει την έκδοση και να διακηρύξει τηv άμεση αλλαγή του νέου χαρτονομίσματος με την απεικόνιση του Λευκού Πύργου της Θεσσαλονίκης. • Η πΓΔΜ θα πρέπει να διακηρύξει ότι η ερμηνεία των επίμαχων άρθρων στο Σύνταγμά της δεν ερμηνεύονται ως διεκδίκηση ελληνικού εδάφους αλλά ούτε και ως ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας. • H Ελλάδα έχει τη δυνατότητα βάση του άρθρου 11, να αντιταχθεί στην ένταξη της γείτονος χώρας σε διεθνείς οργανισμούς με ονομασία διαφορετική από της πΓΔΜ (FYROM). • Άρση του ελληνικού εμπάργκο. (Το ελληνικό εμπάργκο επέφερε ζημιά 1,5 δις. δολαρίων στην οικονομία της πΓΔΜ . Τα διυλιστήρια και τα χαλυβουργεία διέκοψαν τη λειτουργία τους, επειδή δεν μπορούσαν να ανεφοδιαστούν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης . Από τότε μέχρι σήμερα όλοι, ακόμη και οι ίδιοι οι σλάβοι κάτοικοι της πΓΔΜ-(σλαβομακεδόνες) , συμφωνούν ότι η πΓΔΜ δεν μπορεί να αναπνεύσει οικονομικά χωρίς την Ελλάδα). Evώ μέχρι να βρεθεί μόνιμη και τελική λύση συμφωνήθηκε να χρησιμοποιείται ως προσωρινό όνομα το «πΓΔΜ» (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), με το οποίο έγινε δεκτή και στον ΟΗΕ (στις 8/4/1993 με την Απόφαση 817/1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας). Στις 12 Οκτωβρίου, το Μόνιμο Συμβούλιο του Ο.Α.Σ.E. αποφασίζει, με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας, την ένταξη των Σκοπίων με την αγγλική ονομασία Former Yugoslav Republic of Macedonia ή με τη συντομογραφία FYROM . Οι δύο χώρες (πΓΔΜ και Ελλάδα) άρχισαν ξανά διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την τελική ονομασία του κρατιδίου. Τον Απρίλιο του 2008 η Ελλάδα άσκησε βέτο στην ένταξη της όμορης χώρας στο ΝΑΤΟ, κατά τη σύνοδο κορυφής στο Βουκουρέστι. Σχέσεις με την Βουλγαρία Η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της ΠΓΔΜ, αλλά όχι και την ύπαρξη ξεχωριστού έθνους Μακεδόνων και ξεχωριστής μακεδονικής γλώσσας αφού θεωρεί τους πολίτες της ΠΓΔΜ ως ομόεθνους και ομόγλωσσούς της. Στο πλαίσιο αυτό η Βουλγαρία χορηγεί βουλγαρικό διαβατήριο σε όποιον πολίτη της ΠΓΔΜ το αιτηθεί αποδεικνύοντας εθνική Βουλγαρική καταγωγή, ενώ ανάμεσα στους κατόχους βουλγαρικού διαβατηρίου είναι και ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας κ. Λιούμπκο Γκεοργκέφσκι [19] [20] [21] . Πρόσφατα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η βουλγαρική υποστήριξη για την προσχώρηση της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπό όρους και θα εξαρτηθεί από την πραγματική δυνατότητά της να εφαρμόσει τις πολιτικές ενός καλού γείτονα.[22] Η Βουλγαρία έχει προτείνει να υπογράψει μία συνθήκη (με βάση την Κοινή δήλωση του 1999[23] ) για τη διασφάλιση της καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η βουλγαρική υποστήριξη για την προσχώρηση της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.[24] [25]