Prawo o zgromadzeniach

Wojciech Kotowski

ยง USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r.

Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r., poz. 1485)

KOMENTARZ

Bielsko-Biaล a, 2015

Wojciech Kotowski

USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r.

Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r., poz. 1485) KOMENTARZ

Bielsko-Biała, 2015

Komentarz: Wojciech Kotowski Redakcja: Jerzy Skobelski

Wydanie I , październik 2015 r.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.

Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku magnetycznym lub innym, powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. © Wydawnictwo RONDO ul. Łukasińskiego 46, 43-300 Bielsko-Biała tel. 602 615 019 www.akademiajazdy.pl e-mail: biuro@akademiajazdy.pl ISBN 83-91-971-7-6-7

Spis treści Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r.

Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r., poz. 1485) Rozdział 1, Przepisy ogólne

Art. 1. [Zakres regulacji] Art. 2. [Niestosowanie ustawy] Art. 3. [Definicja zgromadzenia] Art. 4. [Ograniczenie uczestnictwa] Art. 5. [Uprawnienia Rady gminy] Art. 6. [Zadania Rady gminy]

5 5 14 15 16 17 18

Rozdział 2 Organizowanie, odbywanie i rozwiązywanie zgromadzeń

19

Art. 7. [Obowiązki organizatora zgromadzenia] Art. 8. [Powinności organu gminy] Art. 9. [Przepływ informacji] Art. 10. [Treść zawiadomienia] Art. 11. [Usunięcie braków formalnych] Art. 12. [Zmiana miejsca zgromadzenia] Art. 13. [Rozprawa administracyjna] Art. 14. [Decyzja o zakazie zgromadzenia] Art. 15. [Publikacja decyzji] Art. 16. [Procedura odwoławcza] Art. 17. [Przedstawiciel organu gminy] Art. 18. [Przewodniczący zgromadzenia] Art. 19. [Obowiązki organizatora i przewodniczącego zgromadzenia] Art. 20. [Rozwiązanie zgromadzenia]

19 21 24 27 30 31 32 35 36 37 40 41 42 45

Rozdział 3 Postępowanie uproszczone w sprawach zgromadzeń

49

Art. 21. [Zgoda na zgromadzenie] Art. 22. [Organizator zgromadzenia] Art. 23. [Tożsamość organizatora] Art. 24. [Umocowanie organizatora] Art. 25. [Umocowanie organu gminy] Art. 26. [Zastosowanie przepisów]

49 49 52 52 53 56

Rozdział 4 Zgromadzenia spontaniczne

57

Art. 27. [Obowiązki uczestników] Art. 28. [Zgromadzenie spontaniczne]

57 57

Rozdział 5 Zmiany w przepisach obowiązujących

60

Art. 29. [Kodeks wykroczeń] Art. 30. [Partie polityczne] Art. 31. [Obozy zagłady] Art. 32. [Referendum lokalne] Art. 33. [Zarządzanie kryzysowe]

60 67 69 75 75

Rozdział 6 Przepisy przejściowe i końcowe

79

Art. 34. [Postępowania niezakończone] Art. 35. [Utrata mocy ustawy] Art. 36. [Wejście w życie ustawy]

79 80 81

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. [Zakres regulacji] Ustawa reguluje zasady i tryb organizowania, odbywania oraz rozwiązywania zgromadzeń.

1. Głównym celem uchwalenia nowej ustawy – Prawo o zgromadzeniach była konieczność kompleksowego i spójnego uregulowania zasad i trybu organizowania oraz odbywania zgromadzeń, ze szczególnym uwzględnieniem standardów konstytucyjnych, a także międzynarodowych, w tym praw gwarantowanych przez Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284). Intencją ustawodawcy jest stworzenie takich warunków organizowania i odbywania zgromadzeń, które z jednej strony pozwolą na pełne i efektywne korzystanie przez obywateli oraz inne podmioty z konstytucyjnej wolności organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, z drugiej zaś zagwarantują zarówno uczestnikom zgromadzenia, jak i osobom postronnym bezpieczeństwo i ochronę zdrowia, a także zapewnią ochronę porządku publicznego oraz wolności i praw innych osób.

2. Komentowana ustawa jest wyrazem realizacji dyspozycji Trybunału Konstytucyjnego zawartej w wyroku z 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12 oraz wytycznych wskazanych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z dnia 3 maja 2007 r. w sprawie Bąc-

5

Art. 1. Zakres Regulacji

6

zkowski i inni przeciwko Polsce (skarga nr 1543/06). W przywołanej sprawie władze krajowe zakazały przeprowadzenia planowanego marszu oraz sześciu zgromadzeń stacjonarnych. Organy odwoławcze uchyliły decyzje wydane przez organy pierwszej instancji, które zostały skrytykowane za niewystarczające ich uzasadnienie oraz naruszenie obowiązującego prawa. Decyzje (organów drugiej instancji) zostały wydane po terminie, w jakim skarżący planowali przeprowadzenie demonstracji. Warto podkreślić, że zgromadzenia zostały ostatecznie przeprowadzone w planowanych datach. Skarżący jednakże podjęli ryzyko ich przeprowadzenia, zważywszy na obowiązujący w tym czasie urzędowy zakaz. Zgromadzenia zostały przeprowadzone bez domniemania ich legalności, które stanowi ważny aspekt skutecznego i niezakłóconego wykonywania wolności zgromadzania się oraz wolności wypowiedzi. Należy uznać, że odmowa zatwierdzenia zgromadzenia mogła wpływać zniechęcająco (ang. chilling effect) na skarżących oraz na innych uczestników zgromadzeń. Brak urzędowego zatwierdzenia zgromadzeń mógł także zniechęcać inne osoby do uczestnictwa w tychże zgromadzeniach, ponieważ władze tym samym nie zapewniały oficjalnej ochrony uczestników przed możliwymi wrogimi kontrdemonstracjami. Nie ulega wątpliwości, że w chwili, w której zgromadzenia były przeprowadzane, wobec braku wydania zgody na przeprowadzenie tych zgromadzeń, na skarżących wywierany był niejako negatywny wpływ. Dostępne skarżącym środki odwoławcze nie mogły zmienić ich sytuacji, jako że określone decyzje zostały wydane w postępowaniu odwoławczym po dacie, w której zgromadzenia miały zostać przeprowadzone. Tym samym miała miejsce ingerencja w prawa skarżących gwarantowane przez art. 11 Konwencji. Jednak to nie wszystko wszak należy odwołać się także do art. 13 Konwencji. Ingerencja będzie stanowić naruszenie art. 11 Konwencji, chyba że jest „określona ustawą”, realizuje jeden lub więcej uzasadnionych

Art. 1. Zakres Regulacji

prawnie celów z art. 11 ust. 2 oraz jest „konieczna w społeczeństwie demokratycznym” dla osiągnięcia tychże celów. W związku z tym należy wskazać, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało decyzję organu pierwszej instancji za sprzeczną z prawem. Podobnie Wojewoda Mazowiecki uchylił decyzję zakazującą przeprowadzenia zgromadzenia jako decyzję naruszającą wolność zgromadzania się skarżących. W istocie z tego wynika fakt, że ingerencja w poszanowanie prawa skarżących do pokojowego zgromadzania się nie była określona ustawą.

3. Debata demokratyczna ma taki charakter, że czas przeprowadzenia zgromadzenia publicznego w celu wyrażenia określonych opinii może mieć zasadnicze znaczenie dla politycznego i społecznego ciężaru takiego zgromadzenia. Władze krajowe mogą zatem, w pewnych okolicznościach, odmówić wydania zgody na przeprowadzenie demonstracji, jeżeli taka odmowa jest zgodna z wymogami art. 11 Konwencji, lecz nie mogą zmieniać daty, w której organizatorzy proponują jej przeprowadzenie. Jeżeli zgromadzenie publiczne zostaje zorganizowane po tym, gdy dana kwestia społeczna traci swą wagę i znaczenie w bieżącej debacie politycznej lub społecznej, wpływ takiego zgromadzenia może zostać poważnie zmniejszony. Wolność zgromadzania się – jeżeli nie może być wykonywana w sprzyjającym momencie – równie dobrze może zostać uznana za pozbawioną znaczenia. Należy zatem uznać, że dla skutecznego wykonywania wolności zgromadzania się ważnym zagadnieniem jest przewidywanie przez obowiązujące prawo rozsądnych terminów, w ramach których władze państwowe, wydając odpowiednie decyzje, powinny działać. Obowiązujące prawo przewidywało terminy dla skarżących na złożenie wniosku o wydanie zgody. Natomiast organy władzy krajowej nie były zobowiązane przez żaden prawnie wiążący termin do wydania swej decyzji przed planowaną datą demonstracji.

7

Art. 1. Zakres Regulacji

4. W realiach sprawy skarżącym odmówiono skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym w odniesieniu do ich zarzutu dotyczącego naruszenia wolności zgromadzania się. W konsekwencji Trybunał odrzucił zastrzeżenie wstępne zgłoszone przez rząd, dotyczące braku wyczerpania środków krajowych, oraz stwierdził, że miało miejsce naruszenie art. 13 w związku z art. 11 Konwencji.

5. Zważywszy na ważne miejsce, jakie wolność zgromadzania się i stowarzyszania zajmują w demokratycznym społeczeństwie, nawet pozory mogą mieć pewne znaczenie w postępowaniu administracyjnym, w którym organy wykonawcze realizują funkcje mające znaczenie dla wykonywania tychże wolności. Trybunał ma pełną świadomość różnic zachodzących między postępowaniem administracyjnym i sądowym. Prawdą jest, że jedynie w odniesieniu do postępowania sądowego Konwencja przewiduje, w art. 6, wymóg, by decyzja sądu w danej sprawie była bezstronna zarówno z subiektywnego, jak i z obiektywnego punktu widzenia.

8

6. W powołanej sprawie Trybunał uznał, że rozstrzygając w tejże sprawie nie może lekceważyć zdecydowanych, osobistych poglądów publicznie wyrażanych przez prezydenta miasta w kwestiach bezpośrednio związanych z decyzjami dotyczącymi wykonywania wolności zgromadzania się. Przedmiotowe decyzje zostały wydane przez władze miejskie działające w imieniu prezydenta miasta po tym, jak wyraził on publicznie swoją opinię dotyczącą wykonywania wolności zgromadzania się oraz „propagowania homoseksualizmu” (Gazeta Wyborcza nr 116 z 20 maja 2005 r., str. 2, wywiad z prezydentem miasta przeprowadzony przez Ewę Siedlecką). Ponadto prezydent miasta wyraził takie poglądy w chwili, gdy wniosek o wydanie zgody na przeprowadzenie zgromadzeń został już wniesiony do władz miejskich. Rodzi się uzasadniony wniosek, że owe poglądy mogły

Art. 1. Zakres Regulacji

wywrzeć wpływ na proces decyzyjny w niniejszej sprawie, a co za tym idzie podważyły prawo skarżących do wolności zgromadzania się w sposób dyskryminujący. Zważywszy na zaprezentowane okoliczności całej sprawy, należy podzielić stanowisko Trybunału uznające naruszenie art. 14 w związku z art. 11 Konwencji (LEX nr 288707).

7. Potrzeba skomponowania nowej regulacji jest konsekwencją zarówno analiz prowadzonych w łonie ustawodawcy, jak i sygnałów kierowanych ze strony organizacji społecznych oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Brak rozwiązań m.in. w zakresie odformalizowania sposobu składania zawiadomień o zamiarze odbycia niektórych zgromadzeń, dotyczących zgromadzeń odbywających się w wyniku nagłego zdarzenia, czy też gwarantujących drogę sądową rozpatrywania odwołań od decyzji w sprawie zakazu zgromadzeń, a także wadliwość już istniejących (definicji zgromadzenia, krzyżowania się zgromadzeń, nieskutecznej procedury odwoławczej), determinowało konieczność wprowadzenia nowej regulacji.

8. W supozycji ustawodawcy – co oczywiste i słuszne - osiągnięcie określonych wyżej zamierzeń nie było możliwe w drodze kolejnej nowelizacji, głównie z powodu dużej liczby zmian, jakie należało wprowadzić do obowiązującej dotychczas ustawy wskutek utraty mocy niektórych przepisów ustawy, będącej konsekwencją treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12. Z tego względu uchwalenie nowej ustawy było najsłuszniejszym rozwiązaniem.

9. Warte prezentacji są różnice między poprzednim, a obecnym stanem prawnym. Poprzednia już nieobowiązująca ustawa definiowała pojęcie „zgromadzenia” przez użycie kryterium liczebności,

9

Art. 1. Zakres Regulacji

wyłączając tym samym z zakresu zgromadzeń zgrupowania poniżej 15 osób. Trybunał Konstytucyjny słusznie uznał takie rozwiązanie za niezgodne z art. 57 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z uwagi na brak zagwarantowania dostatecznej ochrony takim zgrupowaniom ze strony organów władzy publicznej. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom w kontekście konstytucyjności ustawy wprowadzono rozwiązanie odnoszące się zarówno do zgromadzeń podlegających uprzedniej notyfikacji, jak i zwolnionych z obowiązku notyfikacji. Nowa ustawa definiuje zgromadzenie jako zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonej liczby osób w określonym miejscu, w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych. Definicja nie wyznacza liczby uczestników, a zatem może ich być mniej niż piętnaście osób.

10. Organizatorzy zgromadzenia obowiązani są je notyfikować w taki sposób, aby wiadomość o nim dotarła do organu gminy nie później niż na 6 dni i nie wcześniej niż na 30 dni przed planowaną datą zgromadzenia. Określenie minimalnego 6-dniowego terminu na zawiadomienie organu gminy jest optymalne, uwzględniwszy możliwość wystąpienia tzw. krzyżujących się zgromadzeń termin ten powinien pozwolić również na rozpatrzenie odwołania od decyzji o zakazie zgromadzenia przed planowaną datą zgromadzenia, jak również dać możliwość przeprowadzenia przez organ gminy – fakultatywnie – rozprawy administracyjnej.

10

11. W związku z wprowadzeniem przepisów dotyczących zgromadzeń spontanicznych będących reakcją na bieżące wydarzenia oraz przyznaniem gminom możliwości określania miejsc, w których odbycie zgromadzenia nie będzie wymagało notyfikacji żadnemu organowi, wydłużenie terminu na zgłoszenie zgromadzenia z 3 dni

Art. 1. Zakres Regulacji

roboczych na 6 dni należy uznać za konieczne, zwłaszcza ze względu na potrzebę uwzględnienia wytycznych Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 3 maja 2007 r. w prezentowanej już sprawie Bączkowski i inni przeciwko Polsce. W celu spełnienia wymogów prawa międzynarodowego zakładających, że dla efektywności korzystania z wolności zgromadzeń istotne jest sprawne funkcjonowanie prawa powszechnie obowiązującego, określającego terminy przy wydawaniu decyzji zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i przed sądem, w sposób umożliwiający sądowe rozstrzygnięcie odwołań przed planowanym dniem organizowanego zgromadzenia, Z tego względu ukształtowano odmienną od dotychczasowej procedurę odwoławczą od decyzji zakazującej przeprowadzenie zgromadzenia. Dla pełnej realizacji założonego przedsięwzięcia, wzorem modelu przyjętego w postępowaniu wyborczym, przyznano organizatorowi zgromadzenia prawo wniesienia odwołania od decyzji organu gminy o zakazie jego przeprowadzenia do sądu okręgowego, którego powinnością jest rozpoznanie sprawy w postępowaniu nieprocesowym niezwłocznie, nie później jednak niż w czasie 24 godzin od wniesienia odwołania. Od postanowienia sądu okręgowego przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego, z obowiązkiem jego rozpoznania również w ciągu 24 godzin. Postanowienie sądu apelacyjnego, kończące drogę sądową, podlega natychmiastowemu wykonaniu, a zatem wyklucza – co bez wątpienia jest słuszne - wniesienie skargi kasacyjnej.

12. Podmiotem odpowiedzialnym za pokojowy przebieg zgromadzenia jest jego organizator oraz przewodniczący. Ten ostatni jest nie tylko uprawniony, lecz obowiązany rozwiązać zgromadzenie wówczas, gdy jego uczestnicy nie podporządkują się poleceniom uprawnionego przewodniczącego. Powinno być obligatoryjnie rozwiązane, jeżeli jego przebieg narusza przepisy ustawy, w tym

11

Art. 1. Zakres Regulacji

przepisy karne. Wymóg rozwiązania zgromadzenia jest następstwem uprzedzenia przewodniczącego o takiej wszakże konieczności przez przedstawiciela organu gminy. Jeżeli przebieg zgromadzenia zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, a przewodniczący go nie rozwiązuje, wówczas decyzję o jego rozwiązaniu podejmuje przedstawiciel organu gminy.

13. Na plus należy zapisać wprowadzenie uproszczonej formy realizacji zgromadzenia, przez skrócenie do 2 dni terminu na dokonanie notyfikacji. Zgromadzenie może być zgłoszone w trybie uproszczonym pod warunkiem, że nie spowoduje utrudnienia dla ruchu drogowego.

Charakterystyczne jest, że tego rodzaju procedura z natury rzeczy nie przewiduje zakazu organizacji zgromadzeń, ponieważ wyznaczony termin uniemożliwia zastosowanie procedury odwoławczej, do której ma prawo każdy podmiot.

14. Zważywszy, że zadania w zakresie postępowania w sprawach dotyczących zgromadzeń należą do zadań zleconych gminy, a zatem zawiadomienia w trybie uproszczonym przyjmuje gminne (miejskie) centrum zarządzania kryzysowego, a w razie braku takowego – przez wojewódzkie centrum zarządzenia kryzysowego. Rozwiązanie takie należy uznać za właściwe, ponieważ owe centra na szczeblu wojewódzkim są obligatoryjne, a ponadto funkcjonują nieprzerwanie, a zatem bez przeszkód mogą w każdej chwili przyjąć i przekazać zgłoszenie zgromadzenia do wszystkich zainteresowanych służb państwowych.

12

15. Realizując postawienia zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12, wprowadzono do polskiego systemu prawnego definicję zgromadzenia spontanicznego. Jest nim „zgromadzenie, odbywające się w związku z na-

Art. 1. Zakres Regulacji

głym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego przeprowadzenie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia skuteczności debaty publicznej”. Zgromadzenia takie nie są objęte obowiązkiem uprzedniego złożenia zawiadomienia o zamiarze jego przeprowadzenia. Jednakże ustawodawca, kierując się niewątpliwie modelem racjonalnego podejmowania decyzji, to znaczy wdrożenia właściwego procesu, umożliwiającego rozpoznanie i wybór określonego kierunku działania prowadzącego wprost do rozwiązania konkretnego problemu, wprowadził rozsądne ograniczenia.

Chodzi mianowicie o istnienie w trakcie zgromadzenia przesłanek uzasadniających jego przerwanie. Ma to miejsce, jeżeli; 1) przebieg zgromadzenia zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach; 2) przebieg zgromadzenia powoduje poważne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego; 3) zgromadzenie powoduje istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub takie utrudnienia dla ruchu drogowego, które stanowią istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych; 4) zgromadzenie narusza przepisy ustawy lub przepisy karne; 5) zgromadzenie zakłóca przebieg innych zgromadzeń zgłaszanych w trybie zwykłym lub uproszczonym. Wskazany katalog przesłanek, których wystąpienie daje możliwość rozwiązania zgromadzenia spontanicznego, jest konieczny z uwagi na odformalizowany charakter takiego zgromadzenia.

16. W ramach uzupełnienia systemowych gwarancji wolności gromadzenia się wprowadzono rozwiązanie, w myśl którego § może wyznaczyć miejsca właściwe do przeprowadzenia zgromadzenia bez jakichkolwiek obowiązków informacyjnych i w każdym czasie. Uczestnicy takiego zgromadzenia muszą liczyć się z tym, że Policja nie

13

Art. 1. Zakres Regulacji

będzie czuwała nad niezakłóconym przebiegiem tego zgromadzenia od początku, lecz dopiero od momentu uzyskania zawiadomienia o zaistniałym w jego trakcie zagrożeniu.

17. Warto podkreślić, że dotychczasowa regulacja zgromadzeń krzyżujących się została uznana za niespełniającą kryterium precyzyjności oraz jasności regulacji prawnej, wywiedzionej z art. 2 Konstytucji RP. W nowych rozwiązaniach ustawy znalazł się zatem skuteczny mechanizm postępowania precyzyjnie określający zasady pierwszeństwa wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia oraz przewidziano możliwość przeprowadzenia rozprawy administracyjnej. Równocześnie wprowadzono nowe, niewystępujące wcześniej rozwiązanie w zakresie uproszczonego elektronicznego obiegu dokumentów w relacji obywatel – organ.

18. W art. 1 komentowanej ustawy określono jej zakres przedmiotowy.

Jednocześnie zrezygnowano z powielania treści art. 57 Konstytucji RP, jak to ma miejsce w art. 1 ust. 1 uchylonej ustawy.

Art. 2. [Niestosowanie ustawy] Przepisów ustawy nie stosuje się do zgromadzeń: 1) organizowanych przez organy władzy publicznej; 2) odbywanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych.

14

W art. 2 komentowanej ustawy, analogicznie jak w art. 4 uchylonej ustawy, wskazano, w odniesieniu do których zgromadzeń ustawa nie ma zastosowania. Dodatkowo ujednolicono brzmienie art. 2 pkt

Art. 1. Zakres Regulacji

2 ustawy z dyspozycją art. 25 ust. 1 Konstytucji RP, w którym twórca ustawy zasadniczej posłużył się określeniem „kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione”. Zamieniono także sformułowanie „organy państwa lub organy samorządu terytorialnego” na pojęcie „organy władzy publicznej” w celu ujednolicenia z terminologią, jaką posługuje się Konstytucja RP.

Art. 3. [Definicja zgromadzenia] 1. Zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.

2. Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.

1. W art. 3 ust. 1 komentowanej ustawy ujęto definicję zgromadzenia jako zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych, które jest jasne i jednoznaczne.

2. Ponadto w ust. 2 art. 3 ustawy wprowadzono pojęcie zgroma-

15

Art. 1. Zakres Regulacji

dzenia spontanicznego, którym jest zgromadzenie odbywające się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, której odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej. Przyjęte rozwiązanie wprowadziło możliwość organizacji pokojowych zgromadzeń odnoszących się do aktualnych wydarzeń i uczestnictwa w takich zgromadzeniach, co stanowi istotę wolności wyrażonej w dyspozycji art. 57 Konstytucji RP.

Art. 4. [Ograniczenie uczestnictwa] 1. Prawo organizowania zgromadzeń nie przysługuje osobom nieposiadającym pełnej zdolności do czynności prawnych.

2. W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub inne niebezpieczne materiały lub narzędzia.

16

1. W art. 4 ust. 1 omawianej ustawy określono niezbędne ograniczenia wolności zgromadzeń, zgodnie z dyspozycją art. 57 zdanie drugie Konstytucji RP, przez wskazanie podmiotów, którym nie przysługuje prawo organizowania zgromadzeń, zawartym w tym przepisie odesłaniem do Prawa o zgromadzeniach. Wprawdzie określony przepis wyklucza możliwość organizowania zgromadzeń przez wymienione podmioty, jednakże nie wyłącza możliwości uczestnictwa ich w zgromadzeniach. Wyłączenie możliwości organizowania zgro-

Art. 1. Zakres Regulacji

madzeń przez osoby nieposiadające pełnej zdolności do czynności prawnej uznał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12, Trybunał Konstytucyjny stwierdził zgodność art. 3 ust. 1 obowiązującej ustawy z art. 57 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, art. 29 lit. a Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.

(Dz. U. z 2012 r. poz. 1169) oraz art. 15 Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11).

2. W art. 4 ust. 2 obowiązującej ustawy podano otwarty katalog niebezpiecznych materiałów lub narzędzi, których posiadanie przy sobie każdorazowo wyklucza uczestniczenie w zgromadzeniu. Norma ta zapewnia realizację wyrażonej w Konstytucji RP wolności organizowania zgromadzeń o charakterze pokojowym.

Art. 5. [Uprawnienia Rady gminy] Rada gminy może określić miejsca, w których organizowanie zgromadzenia nie wymaga zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 22 ust. 1.

Do art. 5 komentowanej ustawy recypowano rozwiązanie zawarte w art. 6 ust. 3 uchylonej ustawy przez umożliwienie radom gmin określenia miejsc, w których organizowanie zgromadzeń nie wymaga zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 22 ust.

1 obowiązującej ustawy. W miejscach takich wolność zgromadzeń może być realizowana w sposób spontaniczny – w każdym czasie

17

Art. 1. Zakres Regulacji

i bez konieczności informowania organów państwa o planowanym zgromadzeniu.

Art. 6. [Zadania Rady gminy] Zadania w zakresie postępowania w sprawach dotyczących zgromadzeń należą do zadań zleconych gminy, na obszarze której jest organizowane zgromadzenie.

Zadania w zakresie postępowania w sprawach dotyczących zgromadzeń należą do zadań zleconych gminy, na obszarze której jest organizowane zgromadzenie. Z definicji i istoty zgromadzenia wynika, że istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia sytuacji, w której zgromadzenie będzie się odbywało na terenie więcej niż jednej gminy. Wówczas w każdej, objętej zgromadzeniem gminie prowadzone jest odrębne postępowanie administracyjne (art. 7 ust. 2), a ponadto zawiadomienia dotyczące każdego zgromadzenia są odrębnie rozpatrywane.

18

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 2

Organizowanie, odbywanie i rozwiązywanie zgromadzeń

Art. 7. [Obowiązki organizatora zgromadzenia] 1. Organizator zgromadzenia zawiadamia organ gminy o zamiarze zorganizowania zgromadzenia w taki sposób, aby wiadomość dotarła do organu nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na 6 dni przed planowaną datą zgromadzenia.

2. Jeżeli zgromadzenie jest organizowane na terenie więcej niż jednej gminy, w każdej z gmin prowadzi się odrębne postępowanie.

3. Organ gminy, po otrzymaniu zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia, udostępnia niezwłocznie na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informację o miejscu i terminie organizowanego zgromadzenia.

1. Słusznie wydłużono dotychczasowy minimalny termin na przekazanie organowi gminy zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia – z 3 dni roboczych do 6 dni (art. 7 ust. 1.

Określenie minimalnego 6-dniowego terminu na zawiadomienie

19

Art. 1. Zakres Regulacji

20

organu gminy jest optymalne, uwzględniwszy możliwość zaistnienia tzw. zgromadzeń krzyżujących się. Otóż, Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku w sprawie K 44/12 stwierdził, że okres notyfikacji sprowadzający się do 3 dni roboczych stanowi nadmierne ograniczenie wolności zgromadzeń, wszak wyłącza z zakresu regulacji ustawowej większą niż do tej pory grupę zgromadzeń, które są inicjowane w krótszym okresie, jako reakcja na bieżące wydarzenia w przestrzeni publicznej. W związku z wprowadzeniem postępowania uproszczonego – przewidującego zawiadomienie o zamiarze zorganizowania zgromadzenia nie później niż na 2 dni przed planowaną datą zgromadzenia oraz zgromadzeń spontanicznych, które nie wymagają uprzedniego zgłoszenia, wydłużenie terminu na wniesienie zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia z 3 dni roboczych do 6 dni należy uznać nie tylko za konstytucyjnie dopuszczalne, ale par excellence słuszne. Określenie minimalnego 6-dniowego terminu na zawiadomienie organu gminy jest optymalne przy uwzględnieniu możliwości wystąpienia tzw. krzyżujących się zgromadzeń. Termin ten pozwala bowiem na rozpatrzenie odwołania od decyzji organu pierwszej instancji o zakazie zgromadzenia, jak również daje możliwość przeprowadzenia przez organ gminy fakultatywnej rozprawy administracyjnej. Określone rozwiązanie stanowi wykonanie wytycznych Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 3 maja 2007 r. w sprawie Bączkowski i inni przeciwko Polsce. Skrócenie terminu 6-dniowego do np. 4 dni pozwoliłoby na rozpatrzenie przez sąd okręgowy odwołania od decyzji o zakazie zgromadzenia przed planowaną datą zgromadzenia, ale jedynie w sytuacji, w której nie miałyby miejsca krzyżujące się zgromadzenia i nie wystąpiłaby konieczność przeprowadzenia procedury, o której mowa w art. 12 i art. 13 komentowanej ustawy. Wolność gromadzenia łączy się ściśle z wolnością wyrażania poglądów, w tym także z reakcją na poglądy innych podmiotów wyrażane np. w odrębnym

Art. 1. Zakres Regulacji

zgromadzeniu. Dlatego też przyjęta w ustawie procedura zapewnia pełną realizację oczekiwań w zakresie wyrażania poglądów w ramach zgromadzeń. Efektywność procedury odwoławczej od decyzji o zakazie zgromadzenia polega na zagwarantowaniu skutecznego środka odwoławczego, a takim środkiem jest odwołanie do sądu okręgowego oraz uzyskanie rozstrzygnięcia również przez sąd apelacyjny przed planowaną datą zgromadzenia. Taką wszakże gwarancję daje wymieniony w przepisie 6-dniowy termin do wniesienia zawiadomienia przed planowanym zorganizowaniem zgromadzenia.

2. Słusznie też nałożono na organ gminy obowiązek niezwłocznego udostępnienia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej wiadomości o miejscu i terminie organizowanego zgromadzenia.

Art. 8. [Powinności organu gminy] 1. Organ gminy informuje niezwłocznie właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Policji, a na obszarze m.st. Warszawy - komendanta rejonowego Policji, o organizowanym zgromadzeniu, przekazując zawiadomienie o zamiarze zorganizowania zgromadzenia.

2. Jeżeli zgromadzenie ma zostać zorganizowane w pobliżu siedzib przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych i organizacji międzynarodowych korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych, organ gminy informuje niezwłocznie ministra właściwego do spraw zagranicznych o miejscu, terminie oraz

21

Art. 1. Zakres Regulacji

o przewidywanej liczbie uczestników zgromadzenia.

3. Jeżeli zgromadzenie ma zostać zorganizowane w pobliżu obiektów podlegających ochronie Biura Ochrony Rządu, organ gminy informuje niezwłocznie Szefa Biura Ochrony Rządu o miejscu, terminie oraz o przewidywanej liczbie uczestników zgromadzenia.

4. Jeżeli zgromadzenie ma zostać zorganizowane w pobliżu obiektów podlegających ochronie Straży Marszałkowskiej, organ gminy informuje niezwłocznie Komendanta Straży Marszałkowskiej o miejscu, terminie oraz o przewidywanej liczbie uczestników zgromadzenia.

5. Jeżeli zgromadzenie ma zostać zorganizowane w pobliżu jednostki wojskowej w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1414 i 1822, z późn. zm.), organ gminy informuje niezwłocznie właściwego komendanta terenowej jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej o miejscu, terminie oraz o przewidywanej liczbie uczestników zgromadzenia.

6. Organ gminy informuje niezwłocznie podmioty, o których mowa w ust. 1-5, o zmianie miejsca lub terminu organizowanego zgromadzenia albo o wydaniu decyzji o zakazie zgromadzenia.

22

Art. 1. Zakres Regulacji

1. Ustęp 1 art. 8 komentowanej ustawy nałożył na organ gminy obowiązek każdorazowego informowania właściwego komendanta powiatowego (miejskiego Policji), a na obszarze m.st. Warszawy – komendanta rejonowego Policji o organizowanym zgromadzeniu.

Jednocześnie w ust. 2 i 3 tego artykułu powielone zostały rozwiązania zaczerpnięte z art. 6 ust. 2-2a uchylonej ustawy, dotyczące organizowania zgromadzeń w pobliżu obiektów o określonym statusie eksterytorialności lub innym, wymagającym specjalnej ochrony. Normy te nie są skierowane do organizatora zgromadzenia, lecz nakładają obowiązki informacyjne na organy gmin, w warunkach umożliwiających służbom odpowiedzialnym za ochronę wymienionych obiektów odpowiednie ich zabezpieczenie i przygotowanie zgodnie między innymi z zasadami prawa międzynarodowego, w tym postanowieniami Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych oraz Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych.

2. W wypadku zaplanowania organizacji zgromadzenia w pobliżu jednostki wojskowej w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1414 i 1822), organ gminy informuje właściwego komendanta terenowej jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej o miejscu, terminie i przewidywanej liczbie uczestników zgromadzenia (ust. 4). Wprowadzenie tego obowiązku wiąże się ze szczególnym przeznaczeniem tych obiektów związanych z obronnością państwa.

W sytuacji zmiany miejsca lub terminu organizowanego zgromadzenia lub wydania decyzji o zakazie zgromadzenia, organ gminy ma obowiązek poinformowania podmiotów wskazanych w art. 8 ust. 1–4 komentowanej ustawy. Właściwy przepływ określonych informacji pozwoli zrealizować odpowiednią organizację służb wskazanych

23

Art. 1. Zakres Regulacji

w tym przepisie.

Art. 9. [Przepływ informacji] 1. Organizator zgromadzenia zawiadamia organ gminy o zamiarze zorganizowania zgromadzenia pisemnie, za pomocą faksu, ustnie do protokołu lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r. poz. 1422), zwanych dalej “środkami komunikacji elektronicznej”.

2. Rejestracja wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia następuje z uwzględnieniem daty, godziny oraz minuty wniesienia zawiadomienia, które decydują o kolejności wniesienia tego zawiadomienia.

3. W przypadku wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia ustnie do protokołu, o kolejności wniesienia tego zawiadomienia decydują data, godzina oraz minuta rozpoczęcia sporządzania protokołu, które zamieszcza się w protokole.

24

4. W przypadku wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o kolejności wniesienia tego zawiadomienia decydują data, godzina oraz minuta wprowadzenia zawiadomienia do

Art. 1. Zakres Regulacji

systemu teleinformatycznego gminy.

5. Organ gminy udostępnia na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o adresie poczty elektronicznej oraz numerze faksu, na które kieruje się zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia.

1. Zgodnie z dyspozycją art. 9 komentowanej ustawy przewidział możliwość składania zawiadomień o zamiarze zorganizowania zgromadzenia pisemnie, za pomocą faksu, ustnie do protokołu. Informacja może być przekazana za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r. poz. 1422), w myśl którego środkami komunikacji elektronicznej są „rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności poczta elektroniczna”. Odformalizowanie sposobu składania zawiadomień, przez dopuszczenie formy ustnej czy też drogi elektronicznej, jest słusznym zabiegiem ustawodawcy wszak przyczyni się niewątpliwie do przyspieszenia postępowania.

2. Zgodnie z treścią ust. 2 komentowanego przepisu rejestracji wniesionego zawiadomienia dokonuje osoba przyjmującą korespondencję kierowaną do organu gminy – z uwzględnieniem daty, godziny oraz minuty, a także kolejności wniesienia zawiadomienia.

O pierwszeństwie wyboru czasu lub miejsca zgromadzenia słusznie decyduje kolejność wniesienia zawiadomienia. W konsekwen-

25

Art. 1. Zakres Regulacji

cji wniesienia zawiadomienia za pomocą środków komunikacji elektronicznej decyduje chwila wprowadzenia zawiadomienia do systemu teleinformatycznego gminy. Równocześnie w wypadku wniesienia pisemnego zawiadomienia decyduje chwila doręczenia potwierdzona adnotacją pracownika organu gminy przyjmującego korespondencję. I jeszcze jedna forma została przez ustawodawcę przewidziana – która coraz bardziej będzie należała do rzadkości jako wypierana przez pocztę elektroniczną – a mianowicie zawiadomienie faksem, przy czym chwilą doręczenia jest moment transmisji danych wygenerowany na wydruku urządzenia modemowego.

W wypadku zawiadomienia złożonego ustnie do protokołu chwilą złożenia zawiadomienia jest data, godzina oraz minuta rozpoczęcia sporządzania protokołu, odnotowana w tym dokumencie. Nie ulega wątpliwości, że komentowany przepis służy obiektywnemu ustaleniu kolejności zgłaszanych zawiadomień, a to wszakże jest szczególnie istotne, w wypadku konieczności zastosowania procedury określonej w art. 12 i 13 komentowanej ustawy.

3. Organy gminy zostały zobowiązane do udostępniania na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji zawierającej adres poczty elektronicznej lub numer faksu, na które kieruje się zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia (ust. 5).

Rozwiązanie to zapobiegnie sytuacjom, w których zawiadomienia wpłyną do różnych komórek organizacyjnych gminy lub zostaną zgłoszone różnym pracownikom, którzy następnie przekazują je komórce właściwej, co niewątpliwie następuje w różnym czasie, wszak jest to uzależnione od stopnia sumienności pracownika, o to może uniemożliwi określenie faktycznego czasu (godziny i minuty) wpływu informacji do urzędu.

26

Art. 1. Zakres Regulacji

Art. 10. [Treść zawiadomienia] 1. W zawiadomieniu o zamiarze zorganizowania zgromadzenia organizator zgromadzenia podaje: 1) imię i nazwisko organizatora zgromadzenia, jego numer pesel albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości w przypadku osoby nieposiadającej numeru pesel, adres do korespondencji, adres poczty elektronicznej i numer telefonu umożliwiające kontakt z nim, a w przypadku gdy organizatorem zgromadzenia jest osoba prawna lub inna organizacja - jej nazwę i adres siedziby oraz imię i nazwisko osoby wnoszącej zawiadomienie w imieniu organizatora zgromadzenia, jej numer pesel albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości w przypadku osoby nieposiadającej numeru pesel, adres do korespondencji, adres poczty elektronicznej i numer telefonu umożliwiające kontakt z tą osobą; 2) imię i nazwisko przewodniczącego zgromadzenia, jego numer pesel albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości w przypadku osoby nieposiadającej numeru pesel, adres do korespondencji, adres poczty elektronicznej i numer telefonu umożliwiające kontakt z nim; 3) cel zgromadzenia, w tym wskazanie spraw publicznych, których ma dotyczyć zgromadzenie; 4) datę, godzinę i miejsce rozpoczęcia zgromadzenia,

27

Art. 1. Zakres Regulacji

przewidywany czas trwania, przewidywaną liczbę uczestników oraz ewentualną trasę przejścia ze wskazaniem miejsca zakończenia zgromadzenia; 5) informację o środkach służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia, o ile organizator zgromadzenia je zaplanował.

2. Do zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia dołącza się: 1) pisemną zgodę na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia w przypadku jego wyznaczenia; 2) zdjęcie organizatora zgromadzenia albo przewodniczącego zgromadzenia w przypadku jego wyznaczenia.

3. W przypadku wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej zamiast pisemnej zgody na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia można dołączyć elektroniczną kopię tego dokumentu.

28

1. Artykuł 10 ust. 1 komentowanej ustawy wskazał zakres obowiązków po stronie organizatora, wyznaczających kształt informacji zamieszczonych w zawiadomieniu organizatora zgromadzenia o zamiarze jego zorganizowania. W związku z odformalizowaniem sposobu

Art. 1. Zakres Regulacji

składania zawiadomień, katalog informacji, które powinno zawierać zawiadomienie, został poszerzony o obowiązek podania adresu poczty elektronicznej i numeru telefonu umożliwiających kontakt z organizatorem (przewodniczącym) zgromadzenia, a w wypadku gdy organizatorem jest osoba prawna lub inna organizacja – kontakt z osobą lub osobami wnoszącymi zawiadomienie w imieniu organizatora zgromadzenia. Obowiązek podania w zawiadomieniu adresu poczty elektronicznej i numeru telefonu nie jest równoznaczny z obowiązkiem posiadania przez organizatora (przewodniczącego) zgromadzenia telefonu czy też adresu poczty elektronicznej, chociaż byłoby dziwne, gdyby w dobie telefonii komórkowej i komputeryzacji z dostępem do internetu, niepodobna by organizator zgromadzenia i jego przewodniczący nie dysponowali tymi przedmiotami efektywnej komunikacji. Najistotniejsze jest to, aby od momentu złożenia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia do jego zakończenia za pomocą danych środków organ gminy miał kontakt z organizatorem (przewodniczącym).

2. Organizator zgromadzenia słusznie został również zobowiązany do wskazania w zawiadomieniu środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia, pod warunkiem, że zostały zaplanowane. Tego rodzaju informacja od organizatora jest niezwykle cenna dla organów władzy publicznej, wszak pozwoli na uniknięcie dublowania środków.

3. Obowiązek dołączenia pisemnej zgody na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia ma uniwersalny charakter. Z jednej strony zapobiega wyznaczeniu przez organizatorów do pełnienia funkcji przewodniczącego osób bez ich wiedzy czy wbrew ich woli.

Z drugiej natomiast upewni organ gminy w kwestii tożsamości osoby, która przewodniczy zgromadzeniu, a zatem w jego trakcie

29

Art. 1. Zakres Regulacji

jest umocowana do podejmowania określonych w ustawie czynności.

Umocowanie to ma również wymiar uniwersalny, wszak obejmuje zarówno uprawnienia, jak obowiązki, kształtując tym samym kompetentnego przewodniczącego. Nie może rodzić wątpliwości, że kompetentny przewodniczący zgromadzenia to nie ten, który jest uprawniony do podejmowania decyzji, ale przede wszystkim posiadający odpowiednią wiedzę i umiejętności organizatorskie, pozwalające na podejmowanie trafnych decyzji.

Art. 11. [Usunięcie braków formalnych] W przypadku wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia, które nie spełnia wymagań określonych w art. 10, organ gminy informuje niezwłocznie organizatora zgromadzenia o stwierdzonych brakach formalnych. Zawiadomienie spełniające wymagania określone w art. 10 wnosi się z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1.

Artykuł 11 komentowanej ustawy stanowi gwarantuje organizatorom zgromadzeń informację o uchybieniach formalnych wniesionego zawiadomienia, a tym samym pozwala możliwość ich wyeliminowanie w odpowiednim, pozwalającym w konsekwencji do planowanego zorganizowania zgromadzenia, pod warunkiem braku przeciwwskazań uzasadniających wydanie decyzji o zakazie zgromadzenia.

30

Art. 1. Zakres Regulacji

Art. 12. [Zmiana miejsca zgromadzenia] 1. Jeżeli wniesiono zawiadomienia o zamiarze zorganizowania dwóch lub większej liczby zgromadzeń, które mają zostać zorganizowane chociażby częściowo w tym samym miejscu i czasie, i nie jest możliwe ich odbycie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, o pierwszeństwie wyboru miejsca i czasu zgromadzenia decyduje kolejność wniesienia zawiadomień. W przypadku gdy wniesione zawiadomienie nie spełniało wymagań określonych w art. 10, o kolejności wniesienia tego zawiadomienia decydują data, godzina i minuta jego ponownego wniesienia, o ile tak wniesione zawiadomienie spełnia te wymagania.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, organ gminy niezwłocznie wzywa, telefonicznie i za pomocą środków komunikacji elektronicznej, do zmiany miejsca lub czasu zgromadzeń organizatorów zgromadzeń, którym nie przysługuje pierwszeństwo wyboru miejsca i czasu, o którym mowa w ust. 1.

1. Dyspozycją art. 12 komentowanej ustawy wprowadzono mechanizm postępowania w sprawach zgromadzeń, które mają zostać zorganizowane chociażby częściowo w tym samym miejscu i czasie, co w istocie uniemożliwia ich oddzielenie lub zorganizowanie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. W takiej sytuacji o pierwszeństwie

31

Art. 1. Zakres Regulacji

wyboru czasu i miejsca zgromadzenia zdecyduje kolejność wniesienia zawiadomień. Jednocześnie w wypadku pierwotnego wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia niespełniającego wymogów określonych w art. 10 ustawy, o kolejności wniesienia tego zawiadomienia decyduje ponowne – co oczywiste – charakteryzujące się kompletnością dokumentacji.

Art. 13. [Rozprawa administracyjna] 1. W przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1, organ gminy może przeprowadzić rozprawę administracyjną, jeżeli usprawni to uzgodnienie zmiany miejsca lub czasu zgromadzeń.

2. Organ gminy niezwłocznie, nie później jednak niż na 120 godzin przed planowaną datą zgromadzenia, wzywa, telefonicznie i za pomocą środków komunikacji elektronicznej, organizatorów zgromadzeń do uczestnictwa w rozprawie administracyjnej. Niestawienie się organizatora zgromadzenia na rozprawę nie wstrzymuje jej przebiegu.

3. Organizatorom zgromadzeń, którzy uczestniczą w rozprawie administracyjnej, organ gminy może przedstawić propozycję zmiany miejsca lub czasu zgromadzenia.

32

4. Jeżeli na rozprawie administracyjnej organizatorzy zgromadzeń nie uzgodnią miejsca lub czasu zgromadzeń w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał

Art. 1. Zakres Regulacji

życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, organizatorzy zgromadzeń dokonują wyboru miejsca lub czasu zgromadzeń zgodnie z kolejnością wniesienia zawiadomień o zamiarze zorganizowania zgromadzenia, spełniających wymagania określone w art. 10.

5. Do rozprawy administracyjnej, o której mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 91 § 2 i art.

92 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.).

1. Dyspozycją art. 13 komentowanej ustawy, podobnie do poprzedzającego art. 12, wprowadzono mechanizm postępowania w sprawach zgromadzeń, które mają zostać zorganizowane chociażby częściowo w tym samym miejscu i czasie, co w istocie uniemożliwia ich oddzielenie lub zorganizowanie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. W określonej sytuacji organ gminy niezwłocznie wzywa organizatorów zgromadzeń, którym nie przysługuje pierwszeństwo wyboru czasu lub miejsca, drogą telefoniczną i za pomocą środków komunikacji elektronicznej, do zmiany miejsca i czasu zgromadzeń, Organ gminy może przeprowadzić rozprawę administracyjną, pod warunkiem, że ów zamiar usprawni uzgodnienie zmiany miejsca lub czasu zgromadzeń, zapewniając w niej udział wszystkim organizatorom. Równocześnie w celu uniemożliwienia ewentualnego blokowania przeprowadzenia rozprawy przez organizatorów, wprowadzono wymóg, w myśl którego niestawienie się prawidłowo zawiadomionego organizatora zgromadzenia na rozprawę adminis- 33

Art. 1. Zakres Regulacji

tracyjną nie wstrzymuje jej przebiegu (art. 13 ust. 2).

2. W trakcie rozprawy administracyjnej powinnością uprawnionego organu jest w pierwszej kolejności dążenie do osiągnięcia konsensusu między organizatorami, przy czym ma możliwość, a co za tym idzie powinien złożyć konkretną propozycję zmiany miejsca lub czasu zgromadzenia (art. 13 ust. 3).

3. W sytuacji, gdy podczas rozprawy administracyjnej organizatorzy zgromadzeń nie uzgodnią miejsca lub czasu zgromadzeń w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, wyboru miejsca lub czasu zgromadzeń organizatorzy dokonują zgodnie z kolejnością wniesienia zawiadomień, spełniających ustawowe wymagania, o których mowa w art. 10 ustawy (art. 13 ust. 4).

4. W razie braku konsensusu w wyniku rozprawy administracyjnej, a zatem czas lub miejsce nie zostaną uzgodnione ze wszystkimi organizatorami w warunkach gwarantujących bezpieczeństwo zgromadzenia, organ gminy ma obowiązek wydać decyzję zakazującą organizacji zgromadzenia, mocą art. 14 pkt 2 komentowanej ustawy.

5. Należy podkreślić, że przepisy dotyczące zgromadzeń krzyżujących się nie mają zastosowania w odniesieniu do postępowania uproszczonego, zgromadzeń spontanicznych, a także zgromadzeń krzyżujących się zgłoszonych na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, jeżeli ich przebieg w istocie nie zagrozi życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach.

34

6. Fakultatywna rozprawa administracyjna powinna odbyć się nie później niż na 96 godzin przed planowaną datą zgromadzenia, co

Art. 1. Zakres Regulacji

z natury rzeczy wyłącza zastosowanie do niej przepisów art. 91 § 2 i art. 92 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.).

Art. 14. [Decyzja o zakazie zgromadzenia] Organ gminy wydaje decyzję o zakazie zgromadzenia nie później niż na 96 godzin przed planowaną datą zgromadzenia, jeżeli: 1) jego cel narusza wolność pokojowego zgromadzania się, jego odbycie narusza art. 4 lub zasady organizowania zgromadzeń albo cel zgromadzenia lub jego odbycie naruszają przepisy karne; 2) jego odbycie może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, w tym gdy zagrożenia tego nie udało się usunąć w przypadkach, o których mowa w art. 12 lub art. 13.

1. Przesłanki wydania decyzji o zakazie zgromadzenia zostały wymienione w art. 14 komentowanej ustawy. W myśl tej regulacji organ gminy wyda decyzję o zakazie zgromadzenia, jeżeli: 1) jego cel naruszy wolność pokojowego zgromadzania się, jego odbycie naruszy art. 4 lub zasady organizowania zgromadzenia albo cel zgromadzenia lub jego odbycie naruszą przepisy karne; 2) jego odbycie może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, w tym gdy zagrożenia tego nie udało się usunąć w wypadkach, o których mowa w art. 12 lub art. 13 obowiązującej 35

Art. 1. Zakres Regulacji

ustawy.

2. Organ gminy jest zobowiązany do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia najpóźniej w terminie 72 godzin przed planowaną datą zgromadzenia.

Art. 15. [Publikacja decyzji] 1. Organ gminy, po wydaniu decyzji o zakazie zgromadzenia, udostępnia niezwłocznie tę decyzję na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej i przekazuje ją organizatorowi zgromadzenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej wraz z informacją o jej udostępnieniu. Jednocześnie organ gminy przekazuje decyzję o zakazie zgromadzenia wraz z aktami sprawy właściwemu sądowi okręgowemu.

2. Decyzję o zakazie zgromadzenia uważa się za doręczoną z chwilą udostępnienia jej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej organu gminy.

3. Decyzję o zakazie zgromadzenia udostępnia się w Biuletynie Informacji Publicznej z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1182 i 1662 oraz z 2015 r. poz. 1309) przez 3 miesiące od dnia jej wydania.

36

Art. 1. Zakres Regulacji

1. W art. 15 ust. 1 i 2 komentowanej ustawy zastosowano nowy sposób doręczania organizatorom decyzji o zakazie zgromadzenia. Po wydaniu przedmiotowej decyzji organ gminy udostępni jej treść niezwłocznie na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej i przekaże ją organizatorowi zgromadzenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej wraz z informacją o jej udostępnieniu. Decyzję o zakazie zgromadzenia uważa się za doręczoną z chwilą udostępnienia jej w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na stronie podmiotowej organu gminy. Od tej daty biegnie termin na wniesienie od niej odwołania. Celem takiego rozwiązania jest przyspieszenie procedury odwoławczej, co jednocześnie zapobiega konieczności uregulowania w ustawie zbyt długiego minimalnego terminu na wniesienie zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia.

2. Celem wyeliminowania wątpliwości w odniesieniu do terminu udostępniania decyzji organu gminy, zobligowano organy administracji publicznej do udostępniania decyzji, o której mowa w art. 14 obowiązującej ustawy, w Biuletynie Informacji Publicznej z uwzględnieniem przepisów o ochronie danych osobowych przez 3 miesiące od dnia ich wydania.

Art. 16. [Procedura odwoławcza] 1. Odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia wnosi się bezpośrednio do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę organu gminy w terminie 24 godzin od jej udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji o zakazie zgromadzenia.

37

Art. 1. Zakres Regulacji

2. Sąd okręgowy zawiadamia niezwłocznie organ gminy o wniesieniu odwołania od decyzji o zakazie zgromadzenia przez udostępnienie informacji o wniesieniu odwołania na stronie podmiotowej sądu w Biuletynie Informacji Publicznej i informuje organizatora zgromadzenia i organ gminy o terminie rozprawy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

3. Sąd okręgowy rozpatruje odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia w postępowaniu nieprocesowym niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 24 godzin od wniesienia odwołania.

4. Uczestnikami postępowania są wnoszący odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia i organ gminy.

Niestawiennictwo uczestników nie tamuje rozpoznania sprawy.

5. Sąd okręgowy doręcza niezwłocznie postanowienie kończące postępowanie w sprawie wraz z uzasadnieniem uczestnikom postępowania.

6. Postanowienie uwzględniające odwołanie podlega natychmiastowemu wykonaniu.

38

7. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w terminie 24 godzin od jego wydania zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w terminie 24 godzin. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natych-

Art. 1. Zakres Regulacji

miastowemu wykonaniu.

1. Organem właściwym do rozpatrzenia odwołania od decyzji o zakazie zgromadzenia, jak również decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia jest właściwy sąd okręgowy. Ustalenie sądu okręgowego jako organu odwoławczego uzasadnione jest zdolnością organizacyjną sądu działającego w systemie 24-godzinnym, co potwierdza praktyka rozpatrywania przez ten sąd spraw w tzw. trybie wyborczym. Decyzję w sprawie zakazu zgromadzenia wraz z aktami sprawy organ gminy przekazuje jednocześnie sądowi okręgowemu (art. 15 ust. 1). Odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia będzie wnoszone bezpośrednio do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę organu gminy. Organizator ma 24 godziny od udostępnienia decyzji w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej organu gminy na wniesienie odwołania, zaś sąd okręgowy 24 godziny na rozpatrzenie od chwili jego wniesienia (art. 16 ust. 1 i 3).

2. Wskazane terminy należy uznać za wystarczające zarówno dla organizatora, jak i sądu okręgowego – odpowiednio na podjęcie decyzji w kwestii wniesienia odwołania oraz kontroli rozstrzygnięcia organu gminy. Sąd okręgowy niezwłocznie zawiadomi organ gminy przez udostępnienie informacji o wniesieniu odwołania na stronie podmiotowej sądu w Biuletynie Informacji Publicznej i zawiadomi organizatora zgromadzenia i organ gminy o terminie rozprawy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (art. 16 ust. 2).

3. Uczestnikami postępowania są wnoszący odwołanie i organ gminy, przy czym ich niestawiennictwo nie tamuje rozpoznania sprawy (art. 16 ust. 4).

39

Art. 1. Zakres Regulacji

4. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręczy wraz z uzasadnieniem uczestnikom postępowania (art. 16 ust. 5), przy czym postanowienie uwzględniające odwołanie podlega natychmiastowemu wykonaniu (art. 16 ust. 6).

5. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje zażalenie złożone w ciągu 24 godzin do sądu apelacyjnego, który rozpozna sprawę również w ciągu 24 godzin, przy czym od tego postanowienia nie będzie przysługuje skarga kasacyjna, a zatem jako prawomocne podlega natychmiastowemu wykonaniu (art. 16 ust. 7).

Art. 17. [Przedstawiciel organu gminy] 1. Organ gminy może wyznaczyć swojego przedstawiciela do udziału w zgromadzeniu. Wyznaczenie przedstawiciela jest obowiązkowe w przypadku, gdy istnieje niebezpieczeństwo naruszenia porządku publicznego w trakcie trwania zgromadzenia.

2. Organ gminy informuje organizatora zgromadzenia o wyznaczeniu swojego przedstawiciela do udziału w zgromadzeniu.

40

Organ gminy może, a więc fakultatywnie, wyznaczyć do udziału w zgromadzeniu swojego przedstawiciela, przy czym wyznaczenie jego jest obligatoryjne w dwóch wypadkach, a mianowicie; 1) przewidywana liczba uczestników jest większa od 500, 2) zachodzi niebezpieczeństwo naruszenia porządku publicznego w trakcie trwania zgromadzenia. O wyznaczeniu do udziału w zgromadzeniu

Art. 1. Zakres Regulacji

swojego przedstawiciela organ gminy informuje jego organizatora.

Obowiązek informowania organizatora zgromadzenia o wyznaczeniu przez gminę przedstawiciela wyklucza ewentualne wątpliwości organizatora co do tożsamości osoby, która posiada uprawnienie do rozwiązania zgromadzenia.

Art. 18. [Przewodniczący zgromadzenia] 1. Zgromadzeniem kieruje przewodniczący.

2. Przewodniczącym zgromadzenia jest: 1) organizator zgromadzenia będący osobą fizyczną, chyba że inna osoba fizyczna wyrazi pisemną zgodę na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia; 2) osoba działająca w imieniu organizatora zgromadzenia, która wyrazi pisemną zgodę na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia, w przypadku gdy organizatorem zgromadzenia jest osoba prawna lub inna organizacja.

Przyjęto jako zasadę, że zgromadzenie musi mieć przewodniczącego, którym jest organizator zgromadzenia będący osobą fizyczną, chyba że inna osoba fizyczna wyrazi pisemną zgodę na przyjęcie obowiązków przewodniczącego. Natomiast, gdy organizatorem jest osoba prawna lub inna organizacja, wówczas działającą w imieniu organizatora jest osoba, która wyrazi pisemną zgodę na przyjęcie

41

Art. 1. Zakres Regulacji

obowiązków przewodniczącego. Ex lege przewodniczącym zgromadzenia będzie jego organizator, chyba że inna osoba wyrazi zgodę, w formie pisemnej, na przyjęcie obowiązków przewodniczącego.

Zgoda musi być dołączona do zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia (art. 10 ust. 2 pkt 1).

Art. 19. [Obowiązki organizatora i przewodniczącego zgromadzenia] 1. Organizator zgromadzenia oraz przewodniczący zgromadzenia są obowiązani do zapewnienia przebiegu zgromadzenia zgodnie z przepisami prawa oraz do przeprowadzenia zgromadzenia w taki sposób, aby zapobiec powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia. W tym celu organizator zgromadzenia oraz przewodniczący zgromadzenia podejmują przewidziane w ustawie środki.

2. W trakcie trwania zgromadzenia jego przewodniczący jest obowiązany pozostawać w kontakcie z przedstawicielem organu gminy, o którym mowa w art.

17 ust. 1, lub funkcjonariuszami Policji w przypadku ich przybycia na miejsce zgromadzenia.

3. Organ gminy wyposaża przewodniczącego zgromadzenia w identyfikator, który zawiera: 1) określenie funkcji przewodniczącego zgromadzenia; 42

Art. 1. Zakres Regulacji

2) zdjęcie przewodniczącego zgromadzenia; 3) imię i nazwisko przewodniczącego zgromadzenia; 4) podpis właściwego przedstawiciela organu gminy; 5) pieczęć organu gminy.

4. Przewodniczący zgromadzenia w trakcie trwania zgromadzenia jest obowiązany do nieprzerwanego posiadania w widocznym miejscu elementów wyróżniających, w tym identyfikatora, o którym mowa w ust. 3.

5. Przewodniczący zgromadzenia żąda opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy albo uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie. W przypadku niepodporządkowania się żądaniu przewodniczący zgromadzenia zwraca się o pomoc do Policji lub straży gminnej (miejskiej).

6. Przewodniczący zgromadzenia rozwiązuje zgromadzenie, jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się jego poleceniom lub gdy przebieg zgromadzenia narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne.

7. Uczestnicy zgromadzenia z chwilą jego rozwiązania są obowiązani niezwłocznie opuścić miejsce, w którym odbywało się zgromadzenie.

43

Art. 1. Zakres Regulacji

1. W przyjętych rozwiązaniach organizator oraz przewodniczący zgromadzenia odpowiadają za zgodny z przepisami prawa przebieg zgromadzenia oraz są obowiązani do przeprowadzenia zgromadzenia w taki sposób, aby zapobiec powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia, a w trakcie trwania zgromadzenia przewodniczący jest obowiązany pozostawać w kontakcie z wyznaczonym na zgromadzenie przedstawicielem organu gminy lub przybyłymi na miejsce funkcjonariuszami Policji.

2. Przewodniczący, na którego zostały nałożone obowiązki i uprawnienia, musi w sposób widoczny wyróżniać się spośród zgromadzonych, tak aby zarówno przedstawiciel organów państwa, jak i uczestnicy zgromadzenia mieli pewność, że osoba, która wydaje polecenia, jest do tego uprawniona. W tym celu organ gminy wyposaża przewodniczącego zgromadzenia w identyfikator, który powinien być umieszczony w czasie trwania zgromadzenia nieprzerwanie i równocześnie w widocznym miejscu. Poza identyfikatorem przewodniczący powinien posiadać także w widocznym miejscu elementy go wyróżniające, o których wyborze sam zdecyduje w sposób swobodny.

44

3. Za pokojowy przebieg zgromadzenia odpowiada przede wszystkim przewodniczący. W razie zakłócenia przebiegu zgromadzenia przewodniczący żąda opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem naruszy przepisy ustawy albo uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie. W razie niepodporządkowania się żądaniu, przewodniczący zwróca się o pomoc do Policji lub straży gminnej. Dopiero w sytuacji, w której uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się poleceniom przewodniczącego lub gdy zgromadzenie naruszy przepisy ustawy albo przepisy karne, przewodniczący rozwiąże zgromadzenie. Z chwilą rozwiązania zgromadzenia

Art. 1. Zakres Regulacji

jego uczestnicy mają obowiązek niezwłocznego opuszczenia miejsca zgromadzenia i równocześnie w tym momencie przestają podlegać ochronie przewidzianej przepisami o zgromadzeniach, przy czym za ewentualne zakłócanie porządku odpowiedzą na zasadach ogólnych.

4. Odpowiedzialność kierującego zgromadzeniem przewodniczącego za brak podejmowania środków mających na celu przywrócenie prawidłowego przebiegu zgromadzenia, a także odpowiedzialność uczestników zgromadzenia za brak podporządkowania się poleceniom przewodniczącego, określono w art. 52 § 1 i 1a k.w.

5. Należy podkreślić, że przepis art. 19 ust. 1 komentowanej ustawy należy rozumieć jako „niestanowiący podstawy do odpowiedzialności majątkowej przewodniczącego zgromadzenia za szkody powstałe z winy uczestników zgromadzenia” (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12).

Art. 20. [Rozwiązanie zgromadzenia] 1. Zgromadzenie może być rozwiązane przez przedstawiciela organu gminy, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach lub narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne, a przewodniczący zgromadzenia, uprzedzony przez przedstawiciela organu gminy o konieczności rozwiązania zgromadzenia, nie rozwiązuje go.

2. Funkcjonariusz Policji może zwrócić się do przedstawiciela organu gminy o rozwiązanie zgromadzenia

45

Art. 1. Zakres Regulacji

w przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w ust. 1.

3. Rozwiązanie zgromadzenia na podstawie ust. 1 następuje przez wydanie decyzji ustnej podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, poprzedzonej dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszonej przewodniczącemu zgromadzenia lub ogłoszonej publicznie uczestnikom zgromadzenia w przypadku niemożności skontaktowania się z przewodniczącym zgromadzenia. Decyzję tę doręcza się organizatorowi zgromadzenia na piśmie w terminie 72 godzin od jej podjęcia.

4. Organizatorowi zgromadzenia przysługuje prawo wniesienia odwołania od decyzji o rozwiązaniu zgromadzenia do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę organu gminy w terminie 7 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia. Przepisy art. 16 ust.

2-5 stosuje się odpowiednio, z tym że sąd okręgowy rozpatruje odwołanie nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania odwołania.

5. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w terminie 5 dni od dnia doręczenia postanowienia zażalenie do sądu apelacyjnego. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna.

46

1. W razie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi albo mienia w znacz-

Art. 1. Zakres Regulacji

nych rozmiarach lub naruszenia przepisów ustawy albo przepisów karnych przedstawiciel organu gminy może rozwiązać zgromadzenie, wówczas jeżeli przewodniczący zgromadzenia, uprzedzony o konieczności jego rozwiązania, zaniecha tej czynności.

2. Zgodnie z art. 20 ust. 2 komentowanej ustawy funkcjonariusz Policji może w przypadku wystąpienia wymienionych okoliczności zwrócić się do przedstawiciela organu gminy o rozwiązanie zgromadzenia, które następuje w drodze ustnej decyzji, podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, przy czym powinna być ona poprzedzona dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania. Z kolei, powinna być ogłoszona przewodniczącemu lub publicznie uczestnikom zgromadzenia, ale jedynie w wypadku niemożności skontaktowania się z tym przewodniczącym.

3. Dwukrotne ostrzeżenie o możliwości rozwiązania zgromadzenia gwarantuje skuteczne przekazanie uczestnikom komunikatu, a jednocześnie pozwala na uniknięcie przedłużania sytuacji zagrożenia dóbr chronionych prawem. Decyzja o rozwiązaniu zgromadzenia zostaje doręczona organizatorowi na piśmie w terminie 72 godzin od jej podjęcia (art. 20 ust. 3).

4. Organizatorowi zgromadzenia przysługuje prawo odwołania do sądu okręgowego, właściwego ze względu na siedzibę organu gminy, wniesionego od decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia w terminie 7 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia (art. 20 ust. 4).

5. W porównaniu z poprzednim stanem prawnym nastąpiło wydłużenie terminu na wniesienie odwołania z 3 do 7 dni, co w konsekwencji pozwoli na przygotowanie bardziej przemyślanego środka 47

Art. 1. Zakres Regulacji

zaskarżenia wraz z jego uzasadnieniem, a ponadto ułatwi dochowanie terminu na jego wniesienie. Ponadto ułatwi decyzję w kwestii zasadności wniesienia zażalenia do sądu apelacyjnego, którego postanowienie kończy drogę odwoławczą.

48

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 3

Postępowanie uproszczone w sprawach zgromadzeń

Art. 21. [Zgoda na zgromadzenie] W przypadku gdy organizator zgromadzenia uzna, że planowane zgromadzenie nie będzie powodować utrudnień w ruchu drogowym, a w szczególności powodować zmiany w jego organizacji, do organizacji takiego zgromadzenia organizator może zastosować przepisy niniejszego rozdziału.

W celu przyspieszenia procedur i urzeczywistnienia w sposób najpełniejszy korzystania z wolności gromadzenia się, rozdział 3 określa postępowanie uproszczone m.in. w zakresie zawiadamiania o organizacji zgromadzenia. Ustawodawca słusznie przewidział możliwość wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia w postępowaniu uproszczonym, jeżeli jego organizator uzna, że planowane zgromadzenie nie spowoduje utrudnienia dla ruchu drogowego, a w szczególności nie spowoduje zmiany w jego organizacji.

Art. 22. [Organizator zgromadzenia] 1. Organizator zgromadzenia, o którym mowa w art.

49

Art. 1. Zakres Regulacji

21, zawiadamia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia właściwe gminne (miejskie) centrum zarządzania kryzysowego, a w przypadku gdy w danej gminie nie zostało ono utworzone - wojewódzkie centrum zarządzania kryzysowego, nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na 2 dni przed planowaną datą zgromadzenia, podając: 1) imię i nazwisko organizatora zgromadzenia, jego numer pesel albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości w przypadku osoby nieposiadającej numeru pesel, adres poczty elektronicznej i numer telefonu umożliwiające kontakt z nim; 2) datę, godzinę i miejsce rozpoczęcia zgromadzenia, przewidywany czas trwania, przewidywaną liczbę uczestników oraz ewentualną trasę przejścia ze wskazaniem miejsca zakończenia zgromadzenia; 3) ewentualne zagrożenia, które w jego ocenie mogą pojawić się w trakcie zgromadzenia.

2. Właściwe centrum zarządzania kryzysowego stosuje przepisy art. 8 odpowiednio.

3. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, przekazuje się telefonicznie lub na adres poczty elektronicznej.

50

4. Organ gminy udostępnia na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o numerze telefonu oraz adresie poczty elektronicznej,

Art. 1. Zakres Regulacji

na które kieruje się zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1. Wojewoda udostępnia na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o numerach telefonów oraz adresach poczty elektronicznej, na które kieruje się zawiadomienia, o których mowa w ust. 1, na obszarze województwa.

5. Organ gminy i wojewoda udostępniają niezwłocznie na stronach podmiotowych w Biuletynie Informacji Publicznej informację o miejscu i terminie zgromadzenia, którego dotyczy zawiadomienie i które ma zostać zorganizowane na terenie gminy.

1. Organizator zgromadzenia, o którym mowa w art. 21 komentowanej ustawy, zawiadamia właściwe gminne (miejskie) centrum zarządzania kryzysowego – jeżeli zostało utworzone – albo wojewódzkie centrum zarządzania kryzysowego o organizowanym zgromadzeniu, nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na 2 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia.

2. Notyfikacja zgromadzenia do odpowiedniego centrum zarządzania kryzysowego w postępowaniu uproszczonym umożliwia przekazanie informacji o zgromadzeniu do wszystkich zainteresowanych służb państwowych, przy czym art. 22 ust. 1 pkt 1-3 ustawy podał zakres informacji, do podania których organizator jest zobowiązany.

3. Procedurę przepływu informacji drogą telefoniczną i za pomocą poczty elektronicznej z obowiązkiem organu gminy i wojewody niezwłocznego udostępnienia wiadomości o terminie i miejscu zgromadzenia w Biuletynie Informacji Publicznej należy uznać za

51

Art. 1. Zakres Regulacji

nowoczesną w kontekście sprawności i efektywności.

Art. 23. [Tożsamość organizatora] Organizator zgromadzenia w trakcie trwania zgromadzenia jest obowiązany do nieprzerwanego posiadania w widocznym miejscu elementów wyróżniających, wskazujących na pełnienie przez niego funkcji organizatora zgromadzenia.

W sytuacji, w której uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się poleceniom organizatora lub gdy zgromadzenie naruszy przepisy ustawy albo przepisy karne, organizator podejmie decyzję o rozwiązaniu zgromadzenia, jednakże w celu pełnej identyfikacji i ważności umocowania prawnego jego tożsamość w czasie zgromadzenia nie może budzić wątpliwości.

Art. 24. [Umocowanie organizatora] Organizator zgromadzenia rozwiązuje zgromadzenie, o którym mowa w art. 21, jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się jego poleceniom lub gdy przebieg zgromadzenia narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne.

52

W wypadku zagrożenia życia lub zdrowia ludzi albo mienia w znacznych rozmiarach, spowodowania istotnego zagrożenia be-

Art. 1. Zakres Regulacji

zpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub takie utrudnienia dla ruchu drogowego, które stanowią istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych, lub naruszenia przepisów ustawy albo przepisów karnych zgromadzenie zostaje obligatoryjnie rozwiązane przez organizatora zgromadzenia.

Art. 25. [Umocowanie organu gminy] 1. Zgromadzenie, o którym mowa w art. 21, może być rozwiązane przez przedstawiciela organu gminy, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, powoduje istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne, a organizator zgromadzenia, uprzedzony przez przedstawiciela organu gminy o konieczności rozwiązania zgromadzenia, nie rozwiązuje go.

2. Funkcjonariusz Policji może zwrócić się do przedstawiciela organu gminy o rozwiązanie zgromadzenia w przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w ust. 1.

3. Rozwiązanie zgromadzenia na podstawie ust. 1 następuje przez wydanie decyzji ustnej podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, poprzedzonej dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłos-

53

Art. 1. Zakres Regulacji

zonej organizatorowi zgromadzenia lub ogłoszonej publicznie uczestnikom zgromadzenia w przypadku niemożności skontaktowania się z organizatorem zgromadzenia. Decyzję tę doręcza się organizatorowi zgromadzenia na piśmie w terminie 72 godzin od jej podjęcia.

4. Organizatorowi zgromadzenia przysługuje prawo wniesienia odwołania od decyzji o rozwiązaniu zgromadzenia do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę organu gminy w terminie 7 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia. Przepisy art. 16 ust.

2-5 stosuje się odpowiednio, z tym że sąd okręgowy rozpatruje odwołanie nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania odwołania.

5. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w terminie 5 dni od dnia doręczenia postanowienia zażalenie do sądu apelacyjnego. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna.

1. W razie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi albo mienia w znacznych rozmiarach, naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym rodzącym istotne zagrożenie, naruszenie przepisów ustawy albo przepisów karnych przedstawiciel organu gminy może rozwiązać zgromadzenie, ale wówczas jeżeli przewodniczący zgromadzenia, uprzedzony o konieczności jego rozwiązania, zaniecha tej czynności.

54

2. Zgodnie z art. 25 ust. 2 komentowanej ustawy funkcjonariusz Policji może w wypadku wystąpienia wymienionych okoliczności

Art. 1. Zakres Regulacji

zwrócić się do przedstawiciela organu gminy o rozwiązanie zgromadzenia, które następuje w drodze ustnej decyzji, podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, przy czym powinna być ona poprzedzona dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania. Z kolei, powinna być ogłoszona przewodniczącemu lub publicznie uczestnikom zgromadzenia, ale jedynie w wypadku niemożności skontaktowania się z tym przewodniczącym.

3. Dwukrotne ostrzeżenie o możliwości rozwiązania zgromadzenia gwarantuje skuteczne przekazanie uczestnikom komunikatu, a jednocześnie pozwala na uniknięcie przedłużania sytuacji zagrożenia dóbr chronionych prawem. Decyzja o rozwiązaniu zgromadzenia zostaje doręczona organizatorowi na piśmie w terminie 72 godzin od jej podjęcia (art. 25 ust. 3).

4. Organizatorowi zgromadzenia przysługuje prawo odwołania do sądu okręgowego, właściwego ze względu na siedzibę organu gminy, wniesionego od decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia w terminie 7 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia (art. 25 ust. 4).

5. W porównaniu z poprzednim stanem prawnym nastąpiło wydłużenie terminu na wniesienie odwołania z 3 do 7 dni, co w konsekwencji pozwoli na przygotowanie bardziej przemyślanego środka zaskarżenia wraz z jego uzasadnieniem, a ponadto ułatwi dochowanie terminu na jego wniesienie. Ponadto ułatwi decyzję w kwestii zasadności wniesienia zażalenia do sądu apelacyjnego, którego postanowienie kończy drogę odwoławczą. .

55

Art. 1. Zakres Regulacji

Art. 26. [Zastosowanie przepisów] Do zgromadzeń, o których mowa w art. 21, przepisy art. 17 i art. 19 ust. 1, 5 i 7 stosuje się odpowiednio.

Do zgromadzeń, o których mowa w art. 21 komentowanej ustawy mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 17 i art. 19 ust. 1, 5 i 7 obowiązującej ustawy, dotyczące uczestnictwa przedstawiciela organu gminy w zgromadzeniu, odpowiedzialności organizatora zgromadzenia za jego przebieg, jego uprawnienia do rozwiązania zgromadzenia oraz obowiązku uczestników do niezwłocznego opuszczenia zgromadzenia, które zostało rozwiązane.

56

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 4

Zgromadzenia spontaniczne

Art. 27. [Obowiązki uczestników] Uczestnicy zgromadzenia spontanicznego nie mogą zakłócać przebiegu zgromadzenia organizowanego w trybie przepisów rozdziału 2 lub 3.

Użyte w dyspozycji art. 27 komentowanej ustawy sformułowanie jest prima facie (na pierwszy rzut oka) truizmem. A contrario (przeciwnie) po głębszej analizie ma sens. Wynika to z określenia ignorantia iuris nocet (nieznajomość prawa szkodzi), które uzasadniło przypomnienie podstawowego obowiązku uczestników zgromadzenia spontanicznego zgodnie z zasadą verba wolant scripta manent (słowa ulatują, pismo pozostaje).

Art. 28. [Zgromadzenie spontaniczne] 1. Zgromadzenie spontaniczne może być rozwiązane przez funkcjonariusza kierującego działaniami Policji, jeżeli: 1) jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach; 57

Art. 1. Zakres Regulacji

2) jego przebieg powoduje poważne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego; 3) powoduje istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych; 4) jego przebieg narusza przepisy niniejszej ustawy albo przepisy karne; 5) zakłóca przebieg zgromadzenia organizowanego w trybie przepisów rozdziału 2 lub 3.

2. Rozwiązanie zgromadzenia spontanicznego na podstawie ust. 1 następuje przez wydanie decyzji ustnej podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, poprzedzonej dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia spontanicznego o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszonej publicznie uczestnikom tego zgromadzenia.

58

Komentowana ustawa precyzuje sytuacje, w których zgromadzenie spontaniczne może zostać rozwiązane przez funkcjonariusza kierującego działaniami Policji. Przesłankami uzasadniającymi przedmiotową decyzję są: 1) przebieg zgromadzenia zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach; 2) przebieg zgromadzenia powoduje poważne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego; 3) zgromadzenie powoduje istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub takie utrudnienia dla ruchu drogowego, które stanowią istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowe-

Art. 1. Zakres Regulacji

go na drogach publicznych; 4) zgromadzenie narusza przepisy ustawy lub przepisy karne; 5) uczestnicy tego zgromadzenia zakłócają przebieg innych zgromadzeń zgłaszanych w trybie zwykłym lub uproszczonym.

59

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 5

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 29. [Kodeks wykroczeń] W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 2015 r. poz. 482, z późn. zm 1094) art. 52 otrzymuje brzmienie: “Art. 52. § 1. Kto bierze udział w zgromadzeniu, posiadając przy sobie broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub inne niebezpieczne materiały lub narzędzia – podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolności albo karze grzywny. § 2. Kto: 1) przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu niezakazanego zgromadzenia, 2) organizuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia lub przewodniczy takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu, 3) przewodniczy zgromadzeniu po rozwiązaniu go, 60

Art. 1. Zakres Regulacji

4) bezprawnie zajmuje lub wzbrania się opuścić miejsce, którym inna osoba lub organizacja prawnie rozporządza jako organizator lub przewodniczący zgromadzenia – podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. § 3. Kto: 1) będąc przewodniczącym lub organizatorem zgromadzenia, umyślnie nie podejmuje środków niezbędnych dla zapewnienia zgodnego z przepisami prawa przebiegu zgromadzenia oraz zapobieżenia powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia, 2) nie podporządkowuje się żądaniom lub poleceniom przewodniczącego zgromadzenia lub jego organizatora, o których mowa w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. .. 1485), 3) wzbrania się opuścić miejsce zgromadzenia po jego rozwiązaniu – podlega karze grzywny. § 4. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.”.

1. Wykroczeniem z tego przepisu jest naruszenie zasad określonych w komentowanej ustawie, ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz.

412 ze zm.) oraz art. 52 k.w.. Ustawy te określają ogólne zasady organizowania zgromadzeń.

61

Art. 1. Zakres Regulacji

2. Wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w tych zgromadzeniach jest jednym z podstawowych praw jednostki zagwarantowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art.

57). Wolność zgromadzeń została zagwarantowana również w art.

11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz w art. 20 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. W polskiej doktrynie prawa konstytucyjnego pojęcie „zgromadzenie” nie zostało zdefiniowane w sposób w pełni jednoznaczny. W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę, że na pojęcie to składają się dwa zasadnicze elementy: zebranie co najmniej kilku osób w jednym miejscu oraz psychologiczny związek między zebranymi osobami. Dla definicji zgromadzenia istotne znaczenie ma fakt, że związek zachodzący między osobami biorącymi w nim udział wynika z chęci wymiany opinii lub poglądów (P. Czarny, B. Naleziński, Wolność zgromadzeń, Warszawa 1998, s. 14 i n.). Precyzyjne ustalenia zakresu analizowanego pojęcia na podstawie przedstawionych kryteriów może sprawiać trudności. Nie podlega jednak dyskusji, że termin „zgromadzenie”, użyty w art. 57 Konstytucji, obejmuje swoim zakresem zebrania mające na celu wspólne obrady lub wspólne wyrażenie stanowiska. Zgromadzenie jest najczęściej zebraniem zaplanowanym i zwołanym przez określone osoby. Termin „zgromadzenie” obejmuje zebrania, których celem są wspólne obrady lub wspólne wyrażanie stanowiska bez względu na to, czy ich uczestnicy wyrażają swoje poglądy za pomocą słowa, czy też w inny sposób. Sam fakt fizycznej obecności razem z innymi osobami w określonym miejscu może stanowić formę wyrażania przekonań jednostki. Wolność zgromadzeń należy do kategorii praw, których podmiotem jest każdy człowiek, ale które wykonywane są kolektywnie. Zgodnie z art. 57 Konstytucji wolność zgromadzeń obejmuje wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i wol62 ność uczestniczenia w nich. Wolność organizowania zgromadzeń

Art. 1. Zakres Regulacji

oznacza w szczególności swobodę wyboru czasu i miejsca zgromadzenia, formy wyrażania poglądów oraz swobodne ustalanie przebiegu zgromadzenia i prowadzenie obrad. Wolność uczestniczenia w zgromadzeniach oznacza także swobodę odmowy udziału w zgromadzeniu. Obowiązkiem władz publicznych jest nie tylko usunięcie przeszkód w zakresie korzystania z tak określonej sfery wolności i zaniechanie nieuzasadnionej ingerencji w tę sferę, ale również podjęcie pewnych kroków mających na celu urzeczywistnienie tego prawa. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka uczestnicy manifestacji powinni mieć możliwość udziału w niej bez obaw przed aktami przemocy ze strony swoich przeciwników. Z art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wynika dla państw nakaz podjęcia działań zapewniających pokojowy przebieg legalnych zgromadzeń (orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 czerwca 1988 r. w sprawie Plattform Ärzte für das Leben, Publications of the European Court of Human Rights. Series A: Judgements and Decisions, nr 139, § 32). Zamieszczenie art. 57 Konstytucji wśród wolności i praw politycznych wiąże się wprawdzie ze szczególnym znaczeniem tej wolności dla sfery życia politycznego, jednak nie upoważnia do wyciągnięcia wniosku, że konstytucyjne pojęcie zgromadzenia obejmuje wyłącznie zebrania o charakterze politycznym. Artykuł 57 Konstytucji gwarantuje wolność zgromadzeń politycznych, innych zgromadzeń publicznych, a także zgromadzeń prywatnych niezwiązanych ze sferą życia publicznego. Ochrona konstytucyjna rozciąga się zarówno na zgromadzenia w pomieszczeniach zamkniętych, jak i na zgromadzenia na otwartej przestrzeni, w tym m.in. na zgromadzenia na drogach publicznych. Konstytucja, podobnie jak Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zapewnia ochronę wyłącznie zgromadzeniom 63

Art. 1. Zakres Regulacji

64

pokojowym. Pojęcie „zgromadzenie pokojowe” należy odnieść do przebiegu zgromadzenia. Zgromadzenie pokojowe to zgromadzenie, które przebiega z poszanowaniem integralności fizycznej osób oraz mienia prywatnego i publicznego. Pojęcie „zgromadzenie pokojowe” wyklucza zatem stosowanie przemocy oraz przymusu przez uczestników zgromadzenia zarówno wobec innych jego uczestników, jak i wobec osób trzecich oraz funkcjonariuszy publicznych. Zgromadzenie stanowi szczególny sposób wyrażania poglądów, przekazywania informacji i oddziaływania na postawy innych osób. Jest niezwykle ważnym środkiem komunikacji międzyludzkiej – zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej – oraz formą uczestnictwa w debacie publicznej, a w konsekwencji również w sprawowaniu władzy w demokratycznym społeczeństwie. Celem wolności zgromadzeń jest nie tylko zapewnienie autonomii i samorealizacji jednostki, ale również ochrona procesów komunikacji społecznej niezbędnych do funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa. U jej podstaw znajduje się zatem nie tylko interes poszczególnych jednostek, ale także interes ogólnospołeczny. Wolność zgromadzeń stanowi konieczny element demokracji i warunkuje korzystanie z innych wolności i praw człowieka związanych ze sferą życia publicznego.

Z przedstawionych względów wolność zgromadzeń podlega szczególnie intensywnej ochronie konstytucyjnej. Organy władzy publicznej mają obowiązek poszanowania i zapewnienia tej wolności także wtedy, gdy jest ona wykorzystywana dla krytyki ich działalności. W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu ochrona konstytucyjna musi obejmować również zgromadzenia organizowane w celu wyrażania poglądów, które szokują, urażają lub wywołują niepokój. Wolność zgromadzeń nie jest jednak wolnością nieograniczoną. Artykuł 57 zd. 2 Konstytucji przewiduje możliwość jej ograniczenia w drodze ustawy. Z przepisu tego nie można jednak wyciągać wniosku, że ustawodawca

Art. 1. Zakres Regulacji

może w dowolny sposób decydować o treści i zakresie ograniczeń wolności zgromadzeń. Przepis ten nie wyłącza bowiem stosowania art. 31 ust. 3 Konstytucji. Określa on trzy warunki, od których spełnienia zależy dopuszczalność ograniczenia korzystania z konstytucyjnych wolności i praw. Ograniczenia te: po pierwsze - mogą być ustanowione tylko w ustawie, po drugie - mogą być ustanowione tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla ochrony wskazanych wartości, a mianowicie: bezpieczeństwa lub porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, wolności i praw innych osób, po trzecie - ograniczenia nie mogą naruszać istoty danej wolności lub prawa. Wymóg „konieczności w demokratycznym państwie” oznacza – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – nakaz zachowania zasady proporcjonalności. Nakazuje ona stosowanie środków umożliwiających skuteczną realizację zamierzonych celów, a równocześnie najmniej uciążliwych dla jednostki, z zachowaniem odpowiedniej proporcji między korzyścią, którą przynoszą zastosowane środki, a ciężarem nałożonym na jednostkę. Ograniczenia wolności zgromadzeń, ustanawiane na podstawie art. 57 zd. 2 Konstytucji, muszą spełniać wszystkie wymienione wymogi konstytucyjne zawarte w art. 31 ust. 3. Jedną z przesłanek ograniczenia wolności zgromadzeń jest ochrona wolności i praw innych osób.

Wolność zgromadzeń organizowanych na drogach publicznych może pozostawać w kolizji z wolnością poruszania się. Wolność ta jest jednym z podstawowych praw osobistych jednostki. Dla realizacji tej wolności niezbędne jest stworzenie i utrzymywanie w odpowiednim stanie systemu dróg publicznych, po których każdy może poruszać się w sposób wolny od utrudnień. Do obowiązków ustawodawcy należy stworzenie rozwiązań prawnych, które umożliwią urzeczywistnienie obu kolidujących ze sobą wolności w najszerszym możliwym zakresie. Fakt, że planowane zgromadzenie na 65

Art. 1. Zakres Regulacji

drodze publicznej powoduje utrudnienie w ruchu drogowym, nie może zostać uznany za wystarczającą przesłankę do wydania przez organy władzy publicznej decyzji uniemożliwiającej jego odbycie.

Właściwe organy władzy publicznej muszą starannie wyważyć wszystkie wartości leżące u podstaw kolidujących ze sobą praw, biorąc w szczególności pod uwagę znaczenie zgromadzeń jako formy udziału w debacie publicznej w demokratycznym społeczeństwie (W. Kotowski, Kodeks wykroczeń. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2009, s. 400 i n.).

66

3. Ustawodawca, wyznaczając granice praw wolnościowych, stoi przed koniecznością wyboru metody regulacji tych praw. Może on posłużyć się m.in. metodą regulacji polegającą na wyznaczeniu granic wolności oraz ustanowieniu sankcji karnych za przekroczenie tych granic. Przy przyjęciu takiego rozwiązania jednostka, podejmując określoną działalność, nie musi zawiadamiać organów administracji ani tym bardziej ubiegać się o ich zezwolenie, musi jednak liczyć się z tym, że w razie naruszenia prawa zostaną wobec niej zastosowane sankcje karne. Ustawodawca może nakazywać jednostce zawiadomienie organu administracji publicznej o podjęciu bądź zamiarze podjęcia określonej działalności, a jednocześnie przyznać temu organowi kompetencję do wydania zakazu tej działalności w ściśle określonych przypadkach. Ustawa może również uzależnić podjęcie określonej działalności od uzyskania zezwolenia organu administracji publicznej. Należy podkreślić, że ocena, które środki są odpowiednio skuteczne w realizacji określonych celów, należy przede wszystkim do ustawodawcy. Ustawodawca dysponuje swobodą przy wyborze systemu regulacji praw wolnościowych. Do Trybunału Konstytucyjnego należy kontrola, czy zastosowane środki nie naruszają wymagań konstytucyjnych, w tym zachowania zasady proporcjonalności (W. Kotowski, Kodeks, op.cit., s. 404).

Art. 1. Zakres Regulacji

4. Naruszenie zasad określonych w art. 52 k.w. stanowi wykroczenie umyślne, które może popełnić każdy uczestnik zgromadzenia (§ 1, § 2, § 3 pkt 2 i 3), a zatem jest to wykroczenie powszechne, natomiast wykroczenie z § 3 pkt 2 może być popełnione tylko przez organizatora lub przewodniczącego zgromadzenia (wykroczenie indywidualne).

5. Sprawca wykroczenia może ponieść karę w postaci aresztu od 5 do 14 dni, ograniczenia w wymiarze 1 miesiąca albo grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.

6. Karane jest również podżeganie i pomocnictwo.

Art. 30. [Partie polityczne] W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924 oraz z 2015 r. poz. 1064) w art. 11 ust. 4 otrzymuje brzmienie: “4. Do zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie, o których mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. .. 1485).”.

Przepis ten po nowelizacji brzmi: Art. 11. 1. Partię polityczną zgłasza się do ewidencji partii politycznych, zwanej dalej “ewidencją”, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie, zwany 67

Art. 1. Zakres Regulacji

dalej “Sądem”.

2. Zgłoszenie powinno zawierać nazwę, skrót nazwy i określenie adresu siedziby partii politycznej oraz imiona, nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. Do zgłoszenia można załączyć wzorzec symbolu graficznego partii politycznej.

3. Do zgłoszenia należy załączyć: 1) statut partii politycznej; 2) wykaz zawierający imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne pesel i własnoręczne podpisy popierających zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych; każda strona wykazu powinna być opatrzona adnotacją zawierającą nazwę partii politycznej zgłaszanej do ewidencji.

4. (1) Do zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie, o których mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. 1485).

68

5. Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny partii politycznej powinny odróżniać się wyraźnie od nazw, skrótów nazw i symboli graficznych partii już istniejących.

Art. 1. Zakres Regulacji

6. Zgłoszenia dokonują 3 osoby spośród osób, o których mowa w ust. 2, przyjmując odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu.

Art. 31. [Obozy zagłady] W ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412, z późn. zm.) w art. 7: 1) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu: “3a. Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, dołącza się pisemną zgodę podmiotu posiadającego tytuł prawny do nieruchomości znajdującej się na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej na odbycie zgromadzenia na tej nieruchomości.”; 2) w ust. 4: a) pkt 1 otrzymuje brzmienie: “1) cel lub odbycie zgromadzenia są niezgodne z przepisami niniejszej ustawy lub ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. .. 1485) albo naruszają przepisy ustaw karnych, “, b) w pkt 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje

69

Art. 1. Zakres Regulacji

się pkt 4 w brzmieniu: “4) podmiot posiadający tytuł prawny do nieruchomości znajdującej się na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej nie wyraził zgody na odbycie zgromadzenia na tej nieruchomości.”; 3) ust. 9 otrzymuje brzmienie: “9. Zgromadzenie może być rozwiązane przez przedstawiciela wojewody, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu znacznej wartości, narusza powagę lub charakter Pomnika Zagłady albo narusza przepisy niniejszej ustawy, przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach albo przepisy ustaw karnych, a przewodniczący, uprzedzony o konieczności rozwiązania zgromadzenia, wzbrania się to uczynić.”; 4) ust. 12 otrzymuje brzmienie: “12. W zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie do przeprowadzenia zgromadzenia na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach, z wyjątkiem art. 2, z tym, że na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej nie mogą być organizowane zgromadzenia zgłaszane w trybie art. 22 ust. 1 tej ustawy oraz odbywać się zgromadzenia spontaniczne.”.

70

Art. 1. Zakres Regulacji

Tekst po zmianach brzmi:

Art. 7. 1. Odbycie zgromadzenia na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej wymaga zgody wojewody, wydanej w drodze decyzji.

2. Wniosek o udzielenie zgody, o której mowa w ust.

1, składa się nie później niż na 30 dni przed datą zgromadzenia. Wniosek złożony po tym terminie pozostawia się bez rozpoznania. O pozostawieniu wniosku bez rozpoznania wojewoda orzeka w drodze decyzji.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać: 1) oznaczenie organizatora zgromadzenia oraz jego siedziby, 2) cel i program zgromadzenia oraz język, w jakim będą porozumiewać się jego uczestnicy, 3) miejsce, datę, godzinę rozpoczęcia, planowany czas trwania, przewidywaną liczbę uczestników zgromadzenia oraz projektowaną trasę przejścia, jeżeli przewiduje się zmianę miejsca w czasie trwania zgromadzenia, 4) określenie planowanych przez organizatora środków służących zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia oraz środków, o których dostarczenie

71

Art. 1. Zakres Regulacji

organizator zwraca się do wojewody.

3a. Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, dołącza się pisemną zgodę podmiotu posiadającego tytuł prawny do nieruchomości znajdującej się na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej na odbycie zgromadzenia na tej nieruchomości.

4. Wojewoda odmawia udzielenia zgody, o której mowa w ust. 1, jeżeli: 1) cel lub odbycie zgromadzenia są niezgodne z przepisami niniejszej ustawy lub ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. 1485) albo naruszają przepisy ustaw karnych, 2) odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu znacznej wartości, 3) cel lub odbycie zgromadzenia może naruszyć powagę lub charakter Pomnika Zagłady, 4) podmiot posiadający tytuł prawny do nieruchomości znajdującej się na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej nie wyraził zgody na odbycie zgromadzenia na tej nieruchomości.

72

5. Decyzja o odmowie udzielenia zgody na odbycie zgromadzenia powinna być doręczona organizatorowi w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia wniosku, o którym mowa w ust. 2.

Art. 1. Zakres Regulacji

6. Wojewoda może delegować na zgromadzenie swoich przedstawicieli.

7. Wojewoda, na wniosek organizatora, zapewnia, w miarę potrzeby, ochronę policyjną w trybie przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. Nr 30, poz. 179, z 1991 r. Nr 94, poz. 422 i Nr 107, poz.

461, z 1992 r. Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 53, poz. 214, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, Nr 34, poz. 163 i Nr 104, poz. 515, z 1996 r. Nr 59, poz. 269 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 80, poz. 499, Nr 88, poz. 554, Nr 106, poz. 680, Nr 123, poz. 779 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668), służącą stosownemu przebiegowi zgromadzenia.

8. Delegowany przedstawiciel wojewody, przybywając na zgromadzenie, jest obowiązany okazać swoje upoważnienie przewodniczącemu zgromadzenia.

9. Zgromadzenie może być rozwiązane przez przedstawiciela wojewody, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu znacznej wartości, narusza powagę lub charakter Pomnika Zagłady albo narusza przepisy niniejszej ustawy, przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach albo przepisy ustaw karnych, a przewodniczący, uprzedzony o konieczności rozwiązania zgromadzenia, wzbrania się to uczynić.

10. Rozwiązanie zgromadzenia na podstawie przepisu ust. 9 następuje przez wydanie decyzji ustnej, poprze-

73

Art. 1. Zakres Regulacji

dzonej trzykrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszonej przewodniczącemu w obecności zgromadzonych, której nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzję tę doręcza się organizatorowi na piśmie w terminie 24 godzin od jej podjęcia.

11. Organizatorowi oraz uczestnikowi zgromadzenia przysługuje prawo odwołania się od decyzji w sprawie rozwiązania zgromadzenia w terminie 3 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia.

12. W zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie do przeprowadzenia zgromadzenia na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach, z wyjątkiem art. 2, z tym, że na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej nie mogą być organizowane zgromadzenia zgłaszane w trybie art. 22 ust. 1 tej ustawy oraz odbywać się zgromadzenia spontaniczne.

13. Przepisów ust. 1-12 nie stosuje się do zgromadzeń odbywających się w ramach działalności kościołów oraz związków wyznaniowych w celu publicznego sprawowania kultu - organizowanych w kościołach, świątyniach, kaplicach, budynkach kościelnych i na gruntach kościelnych.

74

Art. 1. Zakres Regulacji

Art. 32. [Referendum lokalne] W ustawie z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 706 oraz, z 2014 r. poz.

1871 oraz z 2015 r. poz. 1045) uchyla się art. 30.

Tekst ten brzmiał:

Art. 30. Zgromadzenia mieszkańców organizowane w ramach kampanii referendalnej nie podlegają przepisom ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 397).

Art. 33. [Zarządzanie kryzysowe] W ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1166) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 16 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: “3. Wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego wykonują zadania określone w art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. .. 1485).”; 2) w art. 20 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

75

Art. 1. Zakres Regulacji

“2a. W przypadku utworzenia, gminne (miejskie) centrum zarządzania kryzysowego wykonuje zadania określone w art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach.”.

Przepisy art. 16 i 20 po nowelizacji brzmią: Art. 16. 1. Tworzy się wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego, których obsługę zapewniają komórki organizacyjne właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędach wojewódzkich.

2. Do zadań wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego należy: 1) pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego; 2) współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej; 3) nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności; 4) współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska; 76

5) współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje

Art. 1. Zakres Regulacji

ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne; 6) dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum; 7) realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa; 8) (uchylony).

3. Wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego wykonują zadania określone w art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. 1485).

Art. 20. 1. Wójt, burmistrz, prezydent miasta zapewnia na obszarze gminy (miasta) realizację następujących zadań: 1) całodobowe alarmowanie członków gminnego zespołu zarządzania kryzysowego, a w sytuacjach kryzysowych zapewnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji oraz dokumentowania prowadzonych czynności; 2) współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej; 3) nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności;

77

Art. 1. Zakres Regulacji

4) współpracę z podmiotami realizującymi monitoring środowiska; 5) współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne; 6) realizację zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.

2. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust.

1, wójt, burmistrz, prezydent miasta może tworzyć gminne (miejskie) centra zarządzania kryzysowego.

2a. W przypadku utworzenia, gminne (miejskie) centrum zarządzania kryzysowego wykonuje zadania określone w art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach.

3. Art. 18 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

78

Art. 1. Zakres Regulacji

Rozdział 6

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 34. [Postępowania niezakończone] 1. Do postępowań wszczętych na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 35, i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

2. Do postępowań wszczętych na podstawie art. 7 ustawy zmienianej w art. 31 i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Jest niemal oczywiste, że postępowania wszczęte na podstawie uchylonej ustawy i niezakończone do chwili wejścia w życie nowej ustawy rodzą konieczność stosowania dotychczasowych przepisów.

Chodzi mianowicie o dwojakiego rodzaju kwestie. Pierwszą stanowią postępowania decyzyjne w zakresie sposobu organizacji i przebiegu zgromadzeń, o których była mowa w art. 5-13 uchylonej ustawy (ust.

1 art. 34). Druga kwestia odnosi się do przepisów karnych, a zatem zastosowanie mają art. 13a-13c uchylonej ustawy. Chodzi o odpowiedzialność przewodniczącego zgromadzenia, który umyślnie nie podejmuje obligatoryjnych środków przewidzianych w art. 10 ust. 4 lub 5 uchylonej ustawy To znaczy po pierwsze, nie żąda opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza 79

Art. 1. Zakres Regulacji

przepisy ustawy albo uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie, oraz w wypadku skierowania do określonego uczestnika właściwego żądania, który nie podporządkowuje się jemu, a mimo to przewodniczący zaniecha obowiązkowi zwrócenia się o pomoc do Policji lub straży gminnej (miejskiej). Po drugie, nie rozwiązuje zgromadzenia, mimo że jego uczestnicy nie podporządkują się zarządzeniom przewodniczącego wydanym w warunkach pełnej realizacji jego obowiązków lub wówczas, kiedy przebieg zgromadzenia sprzeciwia się przepisom uchylonej ustawy albo narusza przepisy ustaw karnych. Mówiąc o ustawach karnych należy mieć na uwadze w szczególności art. 52 k.w., lecz w brzmieniu przed nowelizacją.

W myśl tego przepisu podmiot, który: 1) przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu niezakazanego zgromadzenia, 2) zwołuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia albo przewodniczy takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu, 3) przewodniczy zgromadzeniu po rozwiązaniu go przez przewodniczącego lub przedstawiciela organu gminy, 4) bezprawnie zajmuje lub wzbrania się opuścić miejsce, którym inna osoba lub organizacja prawnie rozporządza jako zwołujący lub przewodniczący zgromadzenia, 5) bierze udział w zgromadzeniu posiadając przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia, - podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolności albo karze grzywny. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.

Art. 35. [Utrata mocy ustawy] Traci moc ustawa z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2013 r. poz. 397 oraz z 2014 r. poz. 1327).

80

Art. 1. Zakres Regulacji

Ustawa utraciła moc 13 października 2015 r.

Art. 36. [Wejście w życie ustawy] Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Komentowana ustawa obowiązuje od 14 października 2015 r. Art. 36 przewidział 14-dniową vacatio legis. Proponowany termin wejścia w życie ustawy nie narusza zasad demokratycznego państwa prawnego. Był on uzasadniony koniecznością niezwłocznego uregulowania na nowo zagadnienia organizowania i odbywania zgromadzeń, a także ma związek z utratą z dniem 4 października 2015 r. w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt K 44/12, mocy obowiązującej niektórych z aktualnie funkcjonujących przepisów ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach.

81

82