İnovatif Kimya Dergisi Sayi 7

İNOVATİF Kimya Dergisi

YIL : 2 SAYI : 2

ŞUBAT 2014

KİMYASAL SİLAHLAR

İLAÇ SEKTÖRÜ VE KİMYA

İŞ DÜNYASINDA KADIN

GELECEĞİN MALZEMESİ

GÜNEŞ TERMAL ENERJİSİ

AKILLI POLİMERLER

AYIN RÖPORTAJI - CRODA

SMART-DRAW KULLANIMI VE

FİRMASI ÜLKE MÜDÜRÜ

YAPABİLECEKLERİMİZ

SORUMLUSU MİNE ENÜSTÜN İLE

KİMYA DÜNYASINDAN HABERLER

Sahibi : İnovatif Kimya Dergisi Kurucuları

Genel Yayın Yönetmeni : Yavuz Selim Kart Yayın Danışmanı : Sevgili İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları, Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi, bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır.

Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizin içeriğinde

Ayşe Emir Dergi Editörleri : Ayşe Emir Caner Kavraz Gültekin Özdemir Röportajı Yapan :

* Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler * Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler olacaktır.

İnovatif Kimya Dergisi

Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmayacağınızı ümit ediyoruz.

Dergi Tasarımı :

Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimizle...

Yavuz Selim Kart

İnovatif Kimya Dergisi

Facebook Yönetimi : Yavuz Selim Kart Ayşe Emir Hatile Moumintsa

Bize Ulaşın

Twitter Yönetimi :

facebook.com/InovatifKimyaDergisi

Yavuz Selim Kart Caner Kavraz

twitter.com/InovatifKimya inovatifkimyadergisi@gmail.com

Yazarlarımız

YAVUZ SELIM KART

VAHIT KENAR

HAKAN ÇELIK

GÖKHAN ISIK ISMAIL BAYRAKTAR

ELIF NIDA KILIÇ

İNOVATİF

Kimya Dergisi

İNOVATİF KURALLARI Kimya Dergisi

1. İnovatif Kimya Dergisi, yazılarını herhangi bir

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumundasınız. Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumundasınız.

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir sorun yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız.

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza gelebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu değildir.

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler kesinlikle kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet ederek resimlerini dökümanlarına eklemeleri. Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar sorumludur. Dergi sorumlu değildir.

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız var ise. Yazıları için AYŞE EMİR ile konuşmaları gerekmektedir. www.facebook.com/groups/147842018740235/ Grubu aracalığı ile ulaşabilirler.

Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yazmayı düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici sayfamızı takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında gerekli adresler mevcuttur.

6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya benim yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte belirtmiş olduğum isimlere sorabilirsiniz.

7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönderdiğiniz yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin.

Amaç daha güzel bir dergi çünkü.

8. Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz

yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal , Ünlü bir kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özellikle isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda yazı yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp gönderirseniz illaki yayınlanacaktır. Bir yazar arkadaşımızın olur ya işi olur yazamassa, o zaman o yazıyı sizin adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman kaybetmemiş olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur.

Ayrıca aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide olursa bu seferde dergi amacından sapmış olur.

9. Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz hakkı dergi yönetimine aittir.

10. Dergimize yapacağınız eleştirileri de arkadaşlarımıza saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi herkes gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmeyiniz.

11. Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular aşağıda listelenmiştir.

*Akademik Makaleler *Endüstriyel Yazılar *Üniversite Hayatında Kimya *İş Hayatında Kimya *Laboratuvar Üzerine *Kimya Güvenliği 12. Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız.

Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilirsiniz.Yazılarımız Kimya içeriği dışına çıkmamaya çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında da çalışmalar yapılacaktır.

13. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine sahiptir.

14. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş sayılırlar. İnovatif Kimya Dergisi

“EDİTÖRDEN”

Merhaba İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları Ülkemizde, Kimya ve kimya meslek gurupları yalnız kalmıştı. Türkiye; kimyayı tanımıyordu, bizlerde kimyayı ülkemize tanıtalım dedik ve ilk girişimimiz İnovatif Kimya Dergimiz oldu. Aslında kimyanın bu kadar yalnız kalması bu mesleği okuyanların ortak sorunuydu. Biz dergiyi çıkartalım dediğimizde, meslektaşlarımız bize güvendiler ve yanımızda oldular. Çünkü hepimiz bir şeyler yazmak, bildiklerimizi aktarmak, kimyayı ve duygularımızı anlatmak istiyorduk. Sizler yazılarınızla hala yanımızda olduğunuza göre, hala bizlere güveniyorsunuz. Bizler de ismimizi internet ortamında tanıtacağız dedik ve bunu başararak sizlerin güvenini sarsmamış olduk. Bir etkinliğe gittiğimizde, İnovatif Kimya Dergisi’nin biliyoruz dediklerinde, sizlerin güvenini boşa çıkarmadığımız için gururlanıyor ve mutlu oluyoruz.

Gelelim bu ay yayınladığımız yazılara; ‘’İş Dünyasında Kadın’’ bu yazıyı sadece bayanlar okumamalı, erkeklerde okumalı. Bu sorun sadece bayanların değil, hepimizin sorunudur. Kadın istihdamında 135 ülke arasında 120. olduğumuzu hepimiz, düşünmeliyiz. Elif Hanım’ın, yazılarını 3 aydır okuyorsunuz. Bir öğrenci olarak, yazılarında süreklilik sağladığından ve bu ay önemli bir konuda yazı yazdığından dolayı, kendisine teşekkür ediyoruz. ‘’Kimyasal Silahlar’’ kimyasal silahları bizlere tanıtmış, kimyasal silah olarak kullanılan maddelerin nerede, ne zaman ve nasıl ortaya çıktığından kısaca bahsedip; kimyasal silah olarak kullanılan maddelere maruz kaldığımızda alabileceğimiz önlemlerden bahsetmiş. Yaşamımızı ilgilendirdiğinden ve herhangi bir kimyasal silahla karşılaştığımızda savunma bilinci oluşturduğundan, her vatandaşın bilmesi ve okuması gereken bir yazıdır. Yazarımızın, dergimizde yazmış olduğu ikinci yazısıdır. Önemli bir konuda insanları bilinçlendirmeye çalıştığından Hakan Bey’e teşekkür ediyoruz. ‘’İlaç Sektörü’’ ilaç sektörünün ithalatının ihracatından neden fazla olduğunu sorgulamış ve ilaç sektöründe kariyer yapmak isteyenlerin izleyecekleri yollardan bahsedilmiş. Vahit Bey, ilk sayımızdan belli yanımızda olup, bir ay bile aksatmadan yazı gönderdiği için teşekkür ederiz. ‘’Güneş Termal Teknolojisi’’ yazıda, güneş ışıklarının yaydığı ısıyı kullanarak gece bile elektrik üretebilen bir sistem anlatılmış. Yazarımız bize Ocak ayında da yazı göndermişti. İki ay üst üste yazı gönderdiğinden dolayı Gökhan Bey’e teşekkür ederiz. ‘’Smart Draw Programı’’ derginin genel yayın yönetmeninin yazısıdır. Diğer aylar da olduğu gibi bu ayda bizlere, bilgisayar bilgi ve tecrübesinden bahsetti. Dergiye verdiği emeklerinden dolayı teşekkür ediyoruz. ‘’Geleceğin Malzemeleri Akıllı Polimerler’’ yazar üç boyutlu polimer olan hidrojellerden bahsetmiş.

Dergimize, yazı gönderen ve göndermek isteyen yazarlarımızdan bir şey rica etmek istiyorum. Yazılarınızı yazmadan önce, yazmak istediğiniz konuyu bizimle paylaşmanızı istiyoruz.

Ayşe EMİR Dergi Editörü

İçindekiler İnovatif Kimya Dergisi

10

“İlaç Sektörü ve Kimya”

“İş Dünyasında KADIN”

18

“Geleceğin Malzemesi Akıllı Polimerler”

“Ayın Röportajı-Croda Firması, Ülke Müdürü Sorumlusu Mine Enüstün ile”

26

23

“KİMYASAL SİLAHLAR”

“Güneş Termal Enerjisi”

38

13

“SmartDraw Kullanımı ve Yapabileceklerimiz”

32

44

“Kimya Sektöründen Haberler””

“Her ay sizlere faydalı olabilecek 3 web sitesi”

49

48

“Kimya Bulmacası”

“Kimya Bulmacası Çözümleri (Geçen Ay)”

50

Vahit KENAR

vahitkenar@gmail.com

KIMYAGER (MEZUN)

Sakarya Üniversitesi

“İLAÇ SEKTÖRÜ VE KİMYA”

Merhaba Arkadaşlar; Sektörleri tanımaya kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu haftaki konumuz ilaç sektörü. İlaç sektörü, hayatımızdaki en kritik sektörler arasındadır. İmalat sanayinde, kimya sektörünün kapsamında yer alan ilaç endüstirisinin varlığı, ülkemizde halkın sağlığının korunmasında ekonomik ve stratejik açıdan büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde yüksek üretim kapasitesi, güçlü alt yapısı ve nitelikli insan kaynakları ile dünyada hacim bakımından 16. sırada yer alan bir ilaç sektörümüz var. Ancak, potansiyeli olmasına rağmen ilaç sektörümüz henüz dünya ile rekabet edebilen bir konumda değil. Üretim yapan bir ilaç endüstrisine sahip olmamız; istihdamı, katma değeri, yatırımları ve ihracatı ile ekonomik açıdan; olası bir ambargo, harp, epidemik ve pandemik hastalıklar gibi olağan dışı durumlar karşısında ülkenin ilaç ihtiyacını karşılayacak yapıda olması

İNOVATİF Kimya Dergisi

nedeni ile de stratejik açıdan ülkemiz için bir kazançtır. [1]

Global ilaç sektörü, son yıllarda hızlı bir büyüme süreci içerisine girmiştir.

Büyümenin sebepleri arasında yaşlı nüfusun artması, patent sürelerinin uzaması, bireysel ilaçların gelişmesi, sosyal güvenlik müesseseleri kapsamının genişlemesi ve yaygınlaşması, biyolojik ve biyoteknoloji ürünlerinin artması ve yaygınlaşması gibi etkenler bulunmaktadır. [2] 1980-1990 arasında ilaç ihtiyacının %80’ini yerli üretim ile karşılayan Türkiye’nin, 2010 yılında ihtiyacının %60’ını ithalatla karşılar hale geleceği ile ilgili tahminler düşündürücüdür. 1980’li yıllarda İbrahim Ethem, Eczacıbaşı, Deva, Fako, İlsan-İltaş vb. gibi lider firmaların yabancı sermayeli firmalar haline dönüşmesi ve pozisyonlarını ithalatçı firmalara bırakması dikkatle izlenmesi ve değerlendirilmesi gereken bir durumdur. [3]

10

Yerli üretimin güçlü olduğu dönemlerde kişi başına düşen ilaç tüketiminin 35 ABD Doları’ndan (1998) 126 ABD Doları’na (2007) çıkması, ithalatı üretime tercih eden yanlış bir politikanın sonucudur. 2023 yılında dünyanın en büyük 10 uncu ilaç tüketim pazarı olacağı öngörülen Türkiye’de, kişi başına tüketimin astronomik boyuta çıkması, günümüzde ödeme sıkıntısı çeken Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sıkıntılı bir geleceğe sürüklendiğinin habercisidir. 2023 yılında DPT’nin öngördüğü tüketimimizin kişi başına 250 ABD Doları olacağı göz önüne alınırsa geleceğe dikkatli ve gerçekçi bir ilaç politikası ile yaklaşmamızın önemi yadsınamaz. [2]

Gelelim işin istihdam boyutuna.

Bu sektörde kariyer yapmak isteyen arkadaşlarımız neler yapmalılar?

Bu konuda Novartis Genel İK direktörü şöyle diyor; Öncelikle üniversite öğrencileri, hangi sektörde ve hangi pozisyonlarda çalışmak istediklerine öğrencilik yıllarında veya yaptıkları stajlarda karar vermeliler ki; sektör ve görev değiştirerek zaman ve motivasyon kaybı yaşamasınlar. Hangi sektörün kendilerine ve beklentilerine uygun olduğunu iyice analiz etmeliler. İlaç sektöründe kariyer hedefleyenlere, öğrencilik yıllarında yaptıkları stajlar, çalışmayı hedefledikleri sektör ve pozisyonlar ile ilgili yeterli bilgiyi sağlayacaktır. Böylece staj yaparken hangi alanda güçlü olduklarını ve geliştirmeleri gereken yönlerini görerek, iş hayatına avantajlı başlayabilirler.

11

İNOVATİF Kimya Dergisi

Hedefledikleri pozisyona yönelik ne tür bilgi, beceri ve yetkinlik gerekiyor bunları araştırmaları, sonrasında da ilaç sektöründe çalışmaları için güçlü yönlerinin olup olmadığını tartmaları gerekiyor. Özellikle ilaç sektöründe konusuna hakim, başarma azmi yüksek, entelektüel birikime sahip çalışanların istihdam edildiği düşünüldüğünde, kariyer yapmak isteyen adayların kişisel gelişimlerine önem vermeleri gerektiğini söyleyebilirim. İlaç sektörü, insan sağlığı alanında hizmet veren bir sektör olduğundan, çalışacak kişilerin bu anlamda motive olması ve bu önemli sorumluluğun bilincinde olması gerekiyor. Yani insan ve çözüm odaklı olmalılar.

[3 ]TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI, 2012-2016

Yukarıda Novartis-İnsan Kaynakları Direktörü Şenay Kızılkaya’nın da belirttiği gibi eğer bu sektörde kariyer yapmak isteyen arkadaşlarımız varsa, bu arkadaşlar kendilerini sürekli geliştirmeli ve yaratıcılık kabiliyetlerini artırmalılar. Son olarak bu sektörün çeşitli departmanlarında özellikle son yıllarda ağırlıklı olarak kimyager arkadaşlarımızın tercih edildiğini belirtmek ister, kariyer ve ideal yolunuzda sizlere başarılar dilerim. Görüşmek üzere sağlıcakla kalın.

Kaynaklar: [1] TÜRKİYE İLAÇ SANAYİ SEKTÖR RAPORU, TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ TÜRKİYE İLAÇ SANAYİ MECLİSİ, EKİM 2008 [2] İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu-PwC Türkiye

İNOVATİF Kimya Dergisi

12

Elif Nida KILIÇ

elifnidaklc@gmail.com

KIMYA MÜHENDISI (öGRENCI) Yıldız Teknik Üniversitesi

“İŞ DÜNYASINDA KADIN” Arkadaşlar Merhaba, Bu ay sizlerle iş dünyasında kadının yeri ve kadın iş istihdamı hakkında bilgiler paylaşmak istiyorum.

13

Her yıl sadece Mart ayının 8’inde konuşulan ve ardından unutulan kadınların, aslında hayatın her alanında büyük katkıları olduğunu bilmiyoruz veya çoğunlukla bunu göz ardı ediyoruz. Hizmet sektörü başta olmak üzere bugün aklımıza gelebilecek hemen her alanda kadınlar çalışıyor ve geleceğimizi şekillendirmeye devam ediyor. Ancak kadınların iş dünyasında yaşadığı birçok sorun var. Özellikle de Türkiye’de. Konuşulacak, tartışılacak çok şey var aslında. Ama öncelikle nasıl bir ülkede yaşadığımızı bilmemiz gerekli. Dikkatimi çeken çok önemli bir raporla başlamak istiyorum. Türkiye, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’na göre kadın - erkek eşitliği açısından 135 ülke arasından 2012 yılında 124’ncü, 2013 yılında 120’nci sırada seçildi.

İNOVATİF Kimya Dergisi

Araştırmada ekonomik katılım, eğitim, siyaset ve sağlık gibi pek çok kriter dikkate alınmış durumda. Ekonomi alanında kadın erkek eşitliği açısından 129’ncu, eğitimde 108’inci, siyasal güçlenmede 98’inci ve sağlıkta 62’nci sırada bulunan bir ülkede yaşıyoruz. [1] Türkiye, her 3 kadından birinin hayatında en az bir kere şiddet görmüş olduğu bir ülke. Ne yazık ki her gün onlarca kadın; şiddet, taciz ve tecavüze maruz kalıyor. Bunun yanında okumak ve iş hayatında yer almak isteyen azimli bir kadın kitlesi var. Peki Türkiye’de kadınların iş hayatına atılma oranı nedir?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), yaptığı çalışmalara göre Türkiye’de 15 yaşın üzerinde olan ve çalışmak için bir engeli bulunmayan 27,8 milyon kadının sadece 7,3 milyonu çalışıyor. 2012 yılında işgücüne katılım oranı kadınlarda %29,5 iken, erkeklerde %71’dir. İstihdam edilen kadın nüfus oranı %26,3, erkek nüfus oranı ise %65‘tir. Ücretli veya yevmiyeli olarak çalışan kadınların oranı %54,3 iken kendi hesabına çalışan kadınların oranı %10,8’dir. [3]

Yapılan çalışmalara göre kadınlar, erkek girişimcilerle karşılaştırıldığında, Türkiye’ de işgücüne katılma oranlarının kârdan çok sosyal itibara önem verson 20 yıldaki gelişimi incelendiğinde, mekte, risk almada erkek girişimcilere kadın işgücünün dünyanın genelinde oranla daha temkinli hareket etmekte sergilediği artış sürecinin ülkemiz için ve daha az özgüvenli bulunmaktadır. geçerli olmadığı görülmektedir. Ülkem- Bu bağlamda Türkiye’de işverenler içerizde kadınlar kentsel emek piyasalarına isinde kendi işini kuran ve girişimcilik çok cılız bir şekilde katılabilirlerken, faaliyetleri içerisinde olan kadınların katılımlarının daha yüksek olduğu kırsal oranı %13 olarak belirlenmiştir. [4] emek piyasalarında çalışanların %80’inden fazlası ücretsiz aile işçisi konumunGörüldüğü gibi Türkiye’de kadın çalışan, da bulunmaktadır.[2] istihdam ve girişimci oranı oldukça düşük. Bunun en büyük nedeni de ne yazık ki sosyal eşitsizlik ve ata-erkil toplum yapısı. Bırakın kız çocuğunu şehir dışına üniversite okumaya göndermeyen aileleri; halen ‘’Kız çocukları okumaz, kocası bakar’’ düşüncesiyle ilkokullardan, ortaöğretimlerden alınan kızlarımız var. Bunun yanında öğrenimini tamamlamış; ancak evlendikten sonra eş baskısı ile çalışma hayatından uzaklaşmak zorunda kalan kadınlarımız var.

İNOVATİF Kimya Dergisi

14

ÇOCUK DA YAPARIM,

KARİYER DE

Türkiye’de 0-5 yaş grubunda çocukların yaşadığı hanelerde, çocuk bakımını %89,6 oranında anneler üstlenirken, %1,5’ini babalar üstlenmektedir. Diğer taraftan, çocukların %4,8’inin bakımını babaanneler ve %3,5’inin bakımını ise anneanneler üstlenmektedir. [5] Bu oranlar, bizlere çalışan bir anne olmanın zorluğunu anlatan güzel bir gösterge. İş yaşamının yorgunluğunu atmak ve biraz olsun dinlenmek için evlerine gelen kadınlara en büyük destek eşleri tarafından verilmeli. Ancak maalesef pek böyle olmuyor. Kadınlar, hem çalışma hem ev düzenini sağlama hem de çocuklarına bakma görevini üstleniyor. Bu koşuşturma da zaman zaman kadınları tercih yapmak zorunda bırakıyor. Türk toplum aile yapısından kaynaklanan bu sorun değişmedikçe benzer zorluklar yaşanacak gibi.

Çocukken, ‘Büyüyünce ne olmak istersin?’ diye sorar teyzeler, amcalar.

Hepiniz karşılaşmışsınızdır bu soruyla. Kimimiz ‘Doktor olmak istiyorum.’ diye cevapladık bu soruyu, kimimiz ‘öğretmen’... Bazılarımız ise ‘Ben anne olmak istiyorum.’ dedi. Peki, hepsi bir arada mümkün olabilir mi? Hem çocuk, hem kariyer sahibi olabilir miyiz? Şahsi fikrimden önce gelin bir istatistiklere bakalım:

15

Bir diğer konu da iş yaşamındaki bazı kurallar ve yasalardır. Zaten pek çok sektörde işe alımlarda ikinci plana atılan kadın, bir de doğum yapmak istediğinde birçok zorlukla karşılaşıyor. Bu noktada bazı değişiklikler yapılıyor. Geçtiğimiz yıl düzenlenen ‘‘Türkiye İçin Nüfus ve Aile Politikaları Kapsamında Yapılan Mevzuat Çalışmaları” paketinde doğum yapan kadınlar için doğumdan önce 8 hafta olan izin süresinin toplamda 18 aya çıkarılması, ücretli izni biten kadınların ilk çocuk sonrası 6 aya kadar yarı zamanlı esnek çalışması gibi maddeler yer almış ve tartışmalara neden olmuştu.

İNOVATİF Kimya Dergisi

Bu maddelerin; kadın istihdamını artıracağını düşünen de var, düşüreceğini düşünen de.. İstanbul Ticaret Odası (ITO) Başkanı Erdal Bahçıvan, “Son dönemdeki düzenlemeler, kadınların lehine gibi görünüyor; ama bence yanlış bir etkisi olabilir. Genişletilen haklar, kadın istihdamını zorlaştıran adımlardır. Bence buna kadınlar karşı çıkmalı. Böyle giderse, işverenler işe eleman alırken ‘kadın mı erkek mi’ diye düşününce, erkekten yana bir ayrıma gelebilirler. Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı zaten düşük seviyelerde. Bizim, hem kadın çalışan sayımızı, hem kadın girişimci sayımızı artırmamız gerekiyor.” demişti. [6] Öte yandan kreş konusunda da bakanlıklar tarafından bazı çalışmalar yapılıyor. ‘’Devlet memurlarının 25 ile 66 ay arasındaki kreşe giden çocukları için kamu veya özel kreş ayrımı yapılmaksızın çocuk sayısına göre en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 50’sine (365 lira) kadar kreş parası yardımı yapılması’’ da gündemde olan bir başka konu. [ 6 ] Bunların dışında son 10-15 yıldır şirketlerin de geliştirmiş olduğu kadınerkek çalışan sayısını dengeleme politikaları mevcut. Bu politikaların temel amacı, eşit olanaklar yaratmak ve maksimum verim elde etmek. Çünkü kadının iş dünyasında aktif olması demek gelişmek ve kalkınmak demektir.

Türkiye Ekonomik Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEVAF), geçen yıl şubat ayında açıkladığı ‘Türkiye’yi Kadınlar Büyütebilir mi?’ araştırması da bunları kanıtlar nitelikte. Araştırmaya göre

İNOVATİF Kimya Dergisi

kadınların işgücüne katılımı %38’e yükseldiğinde, milli gelir 19 bin doları; yüzde %61’e yükselmesi durumunda ise 21 bin doları bulacak. Araştırmanın bir diğer ilginç bir tarafı da şu: Türkiye 2023 hedefine; ancak kadın istihdamının artması ile ulaşabilir, erkekler %100 istihdam edilse bile Türkiye’nin 2023 yılı hedefine ulaşması mümkün değil. [1] Sanayi devrimiyle başlayan ve günümüze kadar süren kadınların iş dünyasında yer edinme çabası, eminim ki gelecekte de devam edecek. Hem kariyer, hem çocuk sahibi birçok kadın var ve kadınlar, yeterli olanaklar verildiğinde hayatı şekillendirmekte büyük rol oynayacak. İyi bir yuva kurmanın ve çocuk sahibi olmanın çalışma hayatını engellemeyeceği güzel günler görmek dileğiyle...

Kaynaklar: [1] http://www.dunya.com/kadinlarcalismazsa-25-bin-dolar-zor-184163h. htm [2] Özer, Mustafa ve Biçerli, Kemal , ‘‘Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analiz ’’, Sosyal Bilimler Dergisi 20032004, s.2 [3] Türkiye İstatistik Kurumu, ‘‘İstatistiklerle Kadın 2012’’, Sayı 3904, s. 93-96 [4] Soysal, Abdullah, ‘‘Türkiye’de Kadın Girişimciler: Engeller Ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme’’, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 65-1, s.11-13

16

[5] Türkiye İstatistik Kurumu, (Nisan 2013) , ‘İstatistiklerle Çocuk 2012’, Sayı 13488, s.44 [6] http://www.hurriyet.com.tr/ ekonomi/24915527.asp Görsel Kaynaklar: [1] http://hakanozzer.blogspot. com/2011/11/reklamlar-neden-kadnlara-hitap-eder.html [2] http://www.yabantv.com/ haber/10369-en-fazla-kadin-istihdami-tarimda [3] http://www.ailehaber.com/calisma-hayatinda-kadinlar-8210h.htm

17

İNOVATİF Kimya Dergisi

İsmail BAYRAKTAR ismbyrktr@gmail.com

YÜKSEK KIMYAGER (MEZUN) Adnan Menderes Üniversitesi

GELECEĞİN MALZEMESİ

“AKILLI POLİMERLER”

Bütün temel disiplinler içinde en popüler araştırma ve geliştirmeye Nanoteknoloji alanı sahiptir. Bu araştırmalarda polimer bilimi ve teknolojisi büyük bir önem kazanmıştır.

Günümüzde kaynakları her geçen gün azalan doğal malzemelere alternatif olan polimerlerin varlığı, “makromolekül” tanımlaması ile ilk olarak 1920’li yıllarda Hermann Staudinger tarafından öne sürülmüştür. Polimerler; çevre teknolojileri, nanoparçacıklı ilaç salınım sistemleri, sensör ve biyosensörler, biyolojik laboratuar cihazları, yakıt hücresi polimer elektrotlar, kendinden düzenlenebilen polimer filmler, polimer karışımlar, ayırma ve saflaştırma teknolojileri, tıp, veterinerlik, ziraat gibi hayatımızın hemen her safhasında kullanım alanına sahiptir. Polimerlerin işlenme kolaylığına, mekanik davranışlara, esnek yapılara ve düşük yoğunluğa sahip olmaları, kullanım alanlarının giderek yaygınlaşmasını sağlayan avantajlardır[1,2,3].

“Hidrojel” olarak adlandırılan üç boyutlu polimerler, suyla etkileşime

İNOVATİF Kimya Dergisi

girdiklerinde çözünmezler; ancak çok miktarda suyu emerek yumuşak bir hal alırlar. Çok kısa sürelerde(yaklaşık 30 saniye) orijinal ağırlıklarının 10 katından 1000 katına kadar suyu emerek şişen “süpergözenekli hidrojeller”, özellikle yeni tür biyomedikal cihazların geliştirilmesi amacıyla araştırmacılar tarafından değerlendirilmekte ve diğer teknolojik uygulamalar açısından da büyük bir gelecek vaat etmektedirler. Aşağıda bir hidrojel örneğinin SEM(Taramalı Elektron Mikroskobu) görüntüsü, bize polimerin yüzeyi hakkında çarpıcı sonuçlar vermektedir. Bir süngeri anımsatan bu yapı; biyouyumlu olması sebebiyle, ilaç salınımı ve biyoteknoloji alanında sıkça kullanılmaktadır.

Şekil 1 : Hidrojel örneğinin gözenekli yapısı[4]

18

Yukarıda kısaca bahsetmeye çalıştığım, çevreden gelen en küçük fiziksel ve kimyasal uyarılara karşı büyük ve keskin değişimler gösteren hidrojellere, çevreye duyarlı hidrojeller, bir başka deyişle “Akıllı Hidrojeller” denir. Herhangi bir malzemenin akıllı olması, dış uyarıları algılayıp yarar sağlayacak şekilde tepki üretmesi demektir. Hidrojeller, farklı uyarılar karşısında(sıcaklık, pH, manyetik alan, elektriksel alan, ışık v.b) şişme davranışlarında, örgü yapılarında, geçirgenlik özelliklerinde veya mekanik mukavemetlerinde değişiklikler göstermektedir[5].

“Akıllı Hidrojeller”

caklık artışı ile büzüşmesidir. Bu polimer, sıcaklık belli bir değerin üstüne çıktığında faz ayrımı meydana gelerek büzülür. Bu sınır sıcaklık değerine, en düşük kritik çözelti sıcaklığı(lower critical solution temperature, LCTS) adı verilir. Bu sıcaklığın altında polimer zincirleri genleşerek polimer, suda çözünür. Belli bir sıcaklığın üstünde ise polimer çözünmez. Bu polimerin diğer bir önemli özelliği, ise sıcaklığa duyarlı olması yani sıcaklık değişimlerine karşı gösterdikleri şişme ve büzüşme tepkileri, geri dönüşlüdür.

Ne Kadar Akıllı?

Üzerinde en çok çalışılan polimer, kuşkusuz poli N-izopropilakrilamid, kısaca PNIPAM’dır. Bu polimerin en önemli özelliği, diğer materyallerin aksine sı-

T= 15 C

T= 20 C

T= 25 C

T= 30 C

Bu hızlı cevap, jellerin robotlar veya diğer mekanik aygıtlarda veya insan protezlerinde, kas olarak kullanılmasını sağlar. Hızla gelişen teknolojide, tıp alanındaki en önemli kullanım alanlarından biri de kontrollü ilaç salınımıdır. Burada önemli olan, ilaçların gerekli organlara istenilen dozlarda ve belli sürede verilmesidir.

Son yıllarda ilaçları sabit hızda salmak için polimerik, yapıları kullanıyorlar.

19

T= 35 C

T= 40 C

T= 45 C

Akıllı jeller, bu sistemlerin geliştirilmesinde önemli roller oynarlar. Jel, vücut içindeki şartlara duyarlı olduğundan, salım hızını değiştirerek kandaki ilaç seviyesini uygun düzeyde tutabilecektir.

Sıcaklığa duyarlı ya da diğer fiziksel koşullara duyarlı jellerin kullanımıyla ilaç molekülleri, jel örgüsünde hapsedilebilir ve sıcaklıktaki değişime uygun olarak ortama salınabilir.

İNOVATİF Kimya Dergisi

Örneğin; PNIPAM kullanıldığında, 25°C’de jel yapı içerisine dağılır. Bu ilaç yüklü jel, vücut sıcaklığında ilaçla birlikte su jelden ayrılır ve jel büzüşür.

Hidrofobik ilaçlarda ise tam tersi olarak LCTS’nin üzerinde jel, yapısına hapsedilir ve LCTS’nin altındaki sıcaklıklarda da dış ortama salınır[6,7].

Akıllı jellerin, diğer bir önemli grubunu da pH’a duyarlı jeller oluşturur. Bunlar, pH’a bağlı olarak şişme ya da büzülme davranışının gözlemlendiği iyonik ağ yapılardır. Uygun pH ve iyonik güce sahip sulu ortamda bu gruplar iyonlaşarak, jelde sabit bir elektriksel yük(negatif ya da pozitif ) oluştururlar ve bu elektrostatik kuvvetlerin birbirini itmesi sonucunda ağ yapıya çözücü(su) girişi artarak yapı şişer. İlaç salınımı ile ilgili bu konuda yapılan çalışmalardan biri de şudur. İlaçları, asidik haldeki mide ortamından korumak için akıllı jellerden yararlanılır.

Akıllı jeller, düşük pH’da büzüşmekte, yani mideden etkilenmeden geçerken, bağırsaklarda(pH > 7) şişerek geçirgen hale gelmektedir. Böylece, içerisindeki ilacın, uygun koşullarda salınımı sağlanmış olur. Diğer bir önemli uygulaması ise şeker hastalığının tedavisinde kullanılan insülin salınımıdır. Bunun için hazırlanan jel, insülin içeren bir rezervuar ve bunun etrafını çevreleyen poli(metakrilik asit–polietilen glikol) zardan oluşur. Bu kopolimer zarın içinde glukoz oksidaz enzimi hapsedilmiş durumdadır.

Zar, gözenekli bir yapıya sahiptir ve üzerinde açıklıklar(moleküler kapılar) mevcuttur. Yüksek pH değerlerinde(örneğin; normal vücut pH‘ı 7,4’te)

İNOVATİF Kimya Dergisi

jel genleşerek kapılar kapanır. Kandaki şeker(glukoz) seviyesi yükseldiğinde, zarda hapsedilmiş glukoz oksidaz enzimi, glukoz ile reaksiyona girerek pH’ın 4’e düşmesine neden olur. Bu düşük pH’da jel büzüşerek kapılar açılır ve insülin salınımı gerçekleşir[8,10].

Normal

İnsulin

glukoz pH 7.4

Gözenekli pH 4.0

materyal

Şekil 4 : Şeker hastalığı için geliştirilen bir polimer Akıllı polimerin özellikleri bu kadar mı?

Peki, kemoterapiye alternatif bir yöntem bulunabilir mi? Nanoteknoloji, bu alanda çalışmalar sürdürmekte ve en yakın yöntem yine polimerlerden…

Manyetik alana duyarlı hidrojeller, manyetik alan etkisiyle şişip büzüşebilen hidrojellerdir. Kolloidal haldeki manyetik parçacıkların çapraz bağlı NIPA ve PVA hidrojelerinin içine yerleştirilmesiyle oluşur. Hidrojel, manyetik alana girdiğinde ısınırken manyetik alan kaldırıldığında soğuyarak başlangıç haline gelmiştir.

20

Manyetik hidrojel

Şekil 5 : Manyetik hidrojel örneğinin mıknatısa cevabı[4] Yakın bir zamanda yapılan bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. Kanser hücreleri üzerine yapılan bir araştırmada, manyetik duyarlı hidrojeller uzaktan kontrol edilerek(bir mıknatıs yardımıyla) hasarlı hücreye taşındı ve uygulanan manyetik alan ile ısınmaya başlandı. Bu ısınma 40-45 oC aralığında yapıldı ve kanser hücresinde zamanla azalma gözlendi. Bu tedaviye “Hipertermia Tedavisi” denir. Yapılan deneyde, uygulanan manyetik alan ile jel ısınmış ve jelin üzerindeki bakteriler ısı etkisiyle ölmüş, diğer tarafta kalan hücreler ise yaşamaya devam etmiştir.

21

Şekil 6 : S.A. Meenach ve ark., 2010 yılında yaptığı bir çalışma [9]

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kaynaklar : 1. Paul, D. R., Robeson, L. M., 2008. Polymer nanotechnology: Nanocomposites.

Polymer 49 : 3187-3204.

2. Okay, O., 2010. Polimerlerik Malzemelerin Bugünü ve Yarını Konferans Notları.

3. Saçak, M., 2008. Polimer Kimyası 4. Bayraktar, İ., 2012. Manyetik Hidrojellerin Sentezi, Karakterizasyonu ve Soğurum Özelliklerinin İncelenmesi.

Yüsksek Lisans Tezi.

5. Gümüşderelioğlu, M., 2010. Yumuşak ve Akıllı Polimerler, Bilim ve Teknik Dergisi.

6. Zrinyl, M., 2000, Intelligent Polymer Gels controlled by magnetic fields, Colloid Polymer Science, 103 7. Mark E. Byrne, 2002, Molecular imprinting within hydrogels, Advanced Drug Delivery, 54 8. N. A.Peppas, 1987, Hydogels in Medicine and Pharmacy, CRC Pres, Boca.

9. Meenach, S. A., Hilt, J. Z., Anderson, K. W., 2010. Poly(ethylene glycol)-based magnetic hydrogel nanocomposites for hyperthermia cancer therapy. Acta Biomaterialia 6 : 1036-1046 10. Özcan, İ., Ö, Ö., 2011. Geleceğin Polimerleri: Çevresel Faktörlere Duyarlı Akıllı Polimerler. Türk Farmakoloji Derneği Klinik Farmakoloji Çalışma Grubu Bülteni.

İNOVATİF Kimya Dergisi

22

AYIN RÖPORTAJI

Öncelikle bize kendinizden söz eder misiniz (Mezun olduğunuz Üniversite ve Kaç yıldır bu sektörde çalıştığınız hakkında.)? İşinizden ve sorumluluk alanınızdan kısaca söz edebilir misiniz?

Boğaziçi Kimya Mühendisliği bölümünü bitirdikten sonra aynı üniversitede Polimer üzerine yüksek lisans yaptım. Aynı zamanda öğretim görevlisi olarak da çalıştım. Akabinde Procter & Gamble, Ciba ve BASF’de farklı görevlerde bulundum. Yaklaşık 20 yıldır FMCG ve hammadde sektöründe çalışıyorum. İki yıldır Croda Türkiye’nin ülke müdürlüğü görevini sürdürmekteyim.

Croda Kimya Tic. Ltd. Sti. Hakkında bilgi verebilir misiniz? Ürün portföyünüz nelerdir,firma porfilinizden söz edebilir misiniz?

Croda, 1925 yılında kurulmuş bir İngiliz firmasıdır. Hemen hemen her tür endüstriye tedarik edilen doğal bazlı özel kimyasallar üreten bir dünya lideridir.

Firmanın 34 farklı ülkede yaklaşık 3400 çalışanı bulunmaktadır. Croda’nın aktiviteleri genel olarak üç sektörle sınıflandırılabilir:

23

İNOVATİF Kimya Dergisi

Tüketici Ürünleri grubu (kişisel bakım, sağlık ve tarım ilaçları hammaddeleri) Yenilik ve sürdürülebilir malzemeler için artan ihtiyaç olan tüm pazarlar; Performans Teknolojileri grubu (ev bakım ürünleri, polimer katkıları, polimer ve boya, lubrikan katkıları ve bitkisel yağlar); Endüstriyel Kimyasallar (oleokimyasallar).

Ek olarak Croda, firmanın global yapısındaki yeni teknolojileri belirleyen ve entegre eden bir Teknoloji Yatırım Grubu’na sahiptir.

Türkiye pazarındaki yerinizi nasıl ifade edebilirsiniz? Açıklayabilir misiniz ?

Croda, Türkiye’de özellikle kozmetik ve ilaç hammaddeleri alanlarında bilinirliği yüksek bir firma. Aktif müşteri ziyaretlerimiz sonucunda diğer sektörlerde de varlığımızı göstermeyi ve bilinirliğimizi artırmayı hedefliyoruz.

Bu konuma gelmek için nasıl bir yol izlediniz?

Türkiye’deki geçmişimiz çok yeni olmasına rağmen global olarak kuvvetli bir firma olmamız, kaliteli ve ulaşılabilir ürün portföyümüz, ayrıca genç ve enerjik ekibimiz sayesinde oldukça önemli birçok firmanın tedarikçi listesine girmeyi başardık Zamanla hem teknik desteğimiz hem de servis kalitemizi daha da ileri götürerek Türkiye pazararında kalıcı bir başarıya ulaşmayı hedefliyoruz.

Geçen aylarda aldığınız ödülden söz edebilir misiniz?

Bu ödülün tam olarak anlamı ve kapasitesi açısından sizler açısından da önemi ve katkısı nedir?

Değişen dünya koşullarından ötürü Croda için sürdürülebilirlik oldukça önem kazanmıştır. Firmanın bu konuda farklı projeleri olmaktadır. İklim değişiklik politikası, sera gazı emisyonları, emisyon ve su kullanımını azaltma hedefleri bunlar arasında yer almaktadır.

Croda, sürdürülebilirlik konusuna önem vermektedir, bunun hem kendimiz hem de iş ortaklarımızın gelecek iş başarıları için öneminin farkındayız. Bu konuda saygın bir kuruluş olan CDP tarafından verilen bu ödül firmamız için bu nedenle çok değerlidir.

Bu ödülü almada etkin olan departmanlarınızdan ve nasıl bir çalışma yöntemi olduklarından kısaca söz edebilir misiniz?

Firma içinde özel bir Sürdürülebilir İş geliştirme bölümü olmakla birlikle her fonksiyon ve hatta her çalışanımızın da bu konuda eğitimli ve bilinçli olması da bu ödülü almamızda bir etken olmuştur.

İNOVATİF Kimya Dergisi

24

İngiltere’deki Financial Times and Stock Exchange (FTSE)’de yer alan 350 firmadan sadece 41 firmanın hak kazandığı bir pozisyona sahip oldunuz, bundan sonra firma olarak nasıl bir yol izlemeyi ve neler yapmayı düşünüyorsunuz.

Firma, zor şartlar altında kazanılan bu başarıların devamını getirmek üzere yukarıda belirtilen su, iklim değişikliği, sera gaz emisyonları gibi çevresel konularda kendini daha da geliştirmek için çalışmalara devam edecektir.

Bizlere söylemek istediğiniz eklemek istediğiniz başka bir şey var mı? İlginiz ve vaktiniz için teşekkür ederim Bu ay bu Röportaj için. Croda Ülke Müdürü Sorumlusu Mine Enüstün ’e teşekkür ediyoruz.

Firma Bilgisi : Croda, hemen hemen her tür endüstriye tedarik edilen doğal bazlı özel kimyasallar üreten bir dünya lideridir.

Firmanın 34 farklı ülkede yaklaşık 3400 çalışanı bulunmaktadır.

Croda’nın aktiviteleri genel olarak üç sektörle sınıflandırılabilir: Tüketici Ürünleri grubu (kişisel bakım, sağlık ve tarım ilaçları hammaddeleri) – yenilik ve sürdürülebilir malzemeler için artan ihtiyaç olan tüm pazarlar; Performans Teknolojileri grubu (ev bakım ürünleri, polimer katkıları, polimer ve boya, lubrikan katkıları ve bitkisel yağlar); Endüstriyel Kimyasallar (oleokimyasallar). Ek olarak Croda, firmanın global yapısındaki yeni teknolojileri belirleyen ve entegre eden bir Teknoloji Yatırım Grubu’na sahiptir.

25

İNOVATİF Kimya Dergisi

Hakan ÇELİK

hakancelik.ksk@hotmail.com

Ege Üniversitesi

“KİMYASAL SİLAHLAR”

Kimyasal silahlar, fizyolojik etkileri nedeniyle canlıları kitlesel olarak çok kısa sürede öldürme veya yaralama kapasitesine sahip toksisitesi, zehir etkisi yüksek, çevresel etkenlere dayanıklı, taşınması ve saklanması kolay kimyasal zehirlerdir. Hedef ülkede ve toplumda, asker ve sivilleri saf dışı bırakmak, hareket kabiliyetini azaltmak, bitkisel ve hayvansal besinleri zehirleyerek kullanılmaz hale getirmek amaçlarına yönelik kullanılmak üzere tehdit unsuru olarak bulundurulur. Esasında yapımı, saklanması ve kullanılması milletlerarası antlaşmalarla yasaklanmıştır. Normal şartlar altında katı, sıvı ve gaz halinde bulunurlar. Vücuda ağız burun, boğaz, göz, cilt, akciğerler ve sindirim sistemi yoluyla girerler. İklim koşullarına bağlı olarak kısa ve uzun süreli etki yapabilme özellikleri vardır.

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kimyasal Savaşların Tarihi Kimyasal savaş maddelerinin savaş alanında kullanımı, ilk defa I. Dünya Savaşı sırasındadır. Almanlar tarafından Klorin gazının bulunduğu bidonların kapaklarının açılması ve rüzgâra bırakılarak gazın dağılması yöntemi ile kimyasal savaş başlamıştır. Hemen arkasından Fransızlar 1915’te Fosgen gazını cephane içine koymuşlar ve bu şekilde Alman mevzilerine atmışlardır.

Bu olay kimyasal silahların kullanımına temel oluşturmuştur.

Haziran 1917’de ise yine bir ilk olarak Almanlar, kusturucu bir gaz olan Difenilkloroarsin (DA) maddesini Hardal gazı ile eş zamanlı olarak kullandı. Difenilkloroarsinin Hardal gazı ile birlikte kullanılmasının sebebi olarak; bu gazın, gaz maskesinin çıkarılmasına neden olması ve dolayısıyla Hardal gazının daha etkili olmasını sağlaması gösterilmektedir. I. Dünya Savaşı süresince bu gazlar, her iki tarafın da çok önemli kayıplar vermesine neden olmuştur.

26

1925 yılında imzalanan Cenevre Anlaşması ile kimyasal gazların savaş sırasında kullanılması yasaklandı. Bu anlaşmada, içinde ABD`nin de bulunduğu bazı ülkeler, kendisine karşı gaz kullanılması durumunda misilleme hakkını kullanmak üzere çekince koydular. Cenevre Anlaşması’ nı imzalamalarına rağmen, İtalya, Etiyopya`da ve Japonya, Mançurya ve Çin´de kimyasal savaş maddesi kullandı. II. Dünya Savaşı süresince her iki tarafın elinde büyük miktarda bulunmasına rağmen kimyasal silah kullanılmamıştır.

veren maddelerdir. CS maddesi ilk defa İngiltere tarafından üretilmiş ve kullanılmıştır. Aynı yıllarda öldürücü olmayan bir diğer madde olarak uyuşturucu maddeler ortaya çıktı. Bunların standart tipi BZ olarak tanımlanmıştır.

Yakın tarihte kimyasal silahların kullanımını, 1982-1987 yılları arasında İran-Irak Savaşı sırasında, Irak’ın güney bölgesinde İran kuvvetlerine karşı görülmüştür. Irak, ayrıca kimyasal silahlarını Halepçe’de sivil Kürt halkına karşı da kullanmıştır. Japonya’da Aum Shinrikyo adlı mezhebin Tokyo metroSinir gazları, Almanlar tarafından 1930 suna karşı giriştiği saldırı ise, kimyasal yılında bulunmuş ve II. Dünya Savaşı silahların terörist amaçla kullanımına esnasında geliştirilmiştir. 1936’da Alman yakın tarihimizden bir örnektir.

Kimyageri Gerhad Schrader, böcek ilacı üzerinde çalışırken Tabun (GA) gazını buldu. Gerhad Schrader, bir iki yıl sonra Kimyasal Silahların Biyolojik daha da zehirli olan Sarin (GB) gazını Etkilerine Göre Sınıflandırılması keşfetti. Almanların elinde çok büyük miktarda Tabun doldurulmuş cephane 1.Sinir sistemi zehirleri bulunmasına rağmen bunları kullanmak (Tabun,Sarin,Soman,Vx ) yolunu seçmemişlerdir.

2.Yakıcı kimyasallar (Mustard,Azotlu Mustard, Lewisit ) Galipler, II. Dünya Savaşı`nın ardından 3.Akciğer tahriş edici kimyasallar sinir gazları ile ilgilendiler. İngilizler (Fosgen,Difosgen,Klorpikrin ) özellikle bir miktar Sarin (GB) gazını ele 4.Sistemik zehirler geçirdi ve bunu inceleme olanağı buldu. ( Hidrojen Siyanür,Hidrojen Sülfür ) Sovyetler ise Almanların Sarin (GB) 5.Kapasite bozucu kimyasallar üretim fabrikalarından birini ülkelerine (BZ,LSD ) taşıdı. ABD, Sarin (GB)`nin parçacıklı 6.Kargaşa kontrol kimyasalları bomba ile kullanımını ve bunun cephan- ( Göz yaşartıcıları:CN,CS,CR, Kusturuceye uyarlanmasını tasarladı. Topçu ular : DM ) roketleri, mermiler ve püskürtme 7.Bitki öldürücü kimyasallar tankları üretildi. ( 2,4-D, 2,4,5-T, Kakodilik asit, Pikloram ) 1960’larda ise toplum hareketlerini önlemeye yönelik, ancak öldürücü olmayan gazların geliştirilmesine devam edildi.

CS ile tanımlanan göz yaşartıcı bu maddeler, mukozaya yüksek derecede zarar

27

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kimyasal savaş teknolojisi zaman çizelges Ajanlar

Yayılım

i

Korunma

Teşhis

Klorin 1900’ler

Chloropicrin Fosgen

Rüzgarla

Koku

Hardal gazı 1910’lar

Levzit

1920’ler

Kimyasal kaplı mer-

Gaz maskesi

miler Projectiles w/ central

Reçine kaplı giysiler

bursters

CC-2 clothing Blister agent dete-

1930’lar

G-serisi sinir

Uçaktan atılan bom-

ctors

ajanları

balar

Renk değiştiren kâğıt

Füze başlıkları

1940’lar

Spray tanks

Koruyucu kremler (hardal) Collective protection Gaz maskesi / Whetlerite

1950’ler 1960’lar

V-serisi sinir ajanları

Aerodinamik

Gas mask w/ water supply

Sinir gazı alarmı

1970’ler 1980’ler

1990’lar

İNOVATİF Kimya Dergisi

Binary munitions

Geliştirilmiş gaz maskeleri (korunma, uyum, konfor)

Lazerli algılama

Novichok nerve agents

28

Kimyasal Savaş Maddelerini Atma ve Yayma Vasıtaları

Kimyasal Saldırıdan Önce Yapılacak Hazırlıklar • Kimyasal saldırı hakkındaki gerekli bilgileri öğrenin, çevrenizdekilere öğretin.

• Ev ve işyerinizin iç kısımlarında, penceresi en az ve korumaya elverişli bir odasını sığınma yeri olarak hazırlayın.

a.Hayvanlarla, b.Top ve Obüslerle, c.Güdümlü füzelerle, d.Serbest Roketlerle, e.Uçaklarla, f.Çeşitli Bombalarla, g.Kara Mayınlarıyla

Kimyasal Savaş Maddelerini Yayma Metotları a.İnfilaklı tip mühimmat, b.Püskürtme cihazları, c.Termik tip mühimmat, d.Saçıcı cihazlar,

Kimyasal Savaş Maddelerinin İmha Şekilleri

• Hazırladığınız sığınma yerine dışarıdan içeriye gaz sızmasını önlemek için pencere kenarlarını ve kapı aralıklarını bant, yapışkan sünger ve macunu uygun ölçü ve miktarlarda hazırlayın ve olay sırasında kullanın.

• Kimyasal saldırı ektilerine karşı korunma sağlayan malzemeleri, temin etmeye çalışın.

• Besinlerinizi, gaz geçirmeyen cam ambalaj veya kutularda koruyun.

• İkaz ve alarm işaretlerini öğrenin

Saldırı Sırasındaki Önlemler

a.Denize akıtmak, b.Yakmak, c.Tahrip kalıpları ile infilak ettirmek, d.Tahliye, e.Kimyasal maddeler ile tesirsiz hale getirmek, f.Açık havada bırakmak, g.Gömmektir.

29

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kılavuzda olası bir saldırı sırasındaki önlemlere de ayrıntılı bir biçimde yer verildi. Bu önlemler kılavuzda şöyle yer aldı: - Evinizde veya işyerinizde iseniz; önceden hazırlamış olduğunuz sığınma odasına girin. Kapatılmış pencere ve kapı aralıklarını, ek önlem olarak sulandırılmış ve çamaşır suyuna batırılmış bez, battaniye veya battaniyeye benzer bir şey ile örtün. Tehlike geçinceye kadar bekleyin.

- Eğer gözlerinizde yanma varsa bu gaz sızıntısının belirtisidir. Gözlerinizi bol suyla yıkayın.

Yapılacak uyarılara göre hareket edin.

- Kişisel korunma için, varsa gaz maskesi takın. Sis ve duman içine girmeyin. Üzerinize gaz bulaşmışsa çıkartıp poşet içerisine koyun ve hemen temiz bir elbise giyin. Elbise dışında kalan çıplak deriye koruyucu merhem sürün ya da pudra dökün. Daha önce korumaya almadığınız yiyecekleri yemeyin. Açık su kaynaklarındaki suları içmeyin. Alkol ve sigara kullanmayın.

Kimyasalın Temizlenmesi Kılavuzda; saldırıya maruz kalanların, kimyasal unsurları nasıl temizleyeceği de şöyle yer aldı:

- Sızıntı olduğunu tahmin ettiğiniz bölgeyi, önce sulandırılmış çamaşır suyu - Kimyasal bir saldırıya maruz kalan bir ile daha sonra sabunlu su ile yıkayın. kişi ciddi yaralanmalardan hatta ölümden kaçınmak için mümkün olan süratle - Dışarıda iseniz, sığınma yerlerine vücudun açıktaki kısımlarını temizler. girmeden önce, üzerinize gaz bulaşmış Eğer temizlenme çabuk ve tam olarak olabilir. Derhal elbiselerinizi çıkartıp, yapılmamış ise ilk yardım tedbirleri bir poşet içine koyun. Cildinizi bol su lüzumludur. Vücudun temizlenmesi ile yıkayın. için uygun malzeme su, sabun veya koruyucu merhemdir - Taşıt araçlarında iseniz; pencere, ka- Kimyasal maddeler, vücudun deri lorifer ve havalandırma sistemlerini kesinlikle kapalı tutarak, en seri şekilde kısımlarına nazaran gözlerden daha çabuk emilirler. Zayiattan kaçınmak için sığınma yerine girin. gözlerin, yüzün ve maskenin temizlenSaldırıdan Korunma mesi lüzumludur. Temizlenmeye göz, yüz ve maskenin içerisinde bütün kimyKılavuzda kimyasal saldırıdan korunma asal maddelerin temizlendiğine emin ve ilk yardım başlığı ise, “toplu korunoluncaya kadar devam edilir. ma”, “kişisel korunma” ve “ilk yardım” - Ciltten kimyasal maddelerin temiolarak üç ayrı başlıkta incelendi. AFAD bu hususları ise şöyle sıraladı: zlenmesinde sürat lüzumludur. Eğer kimyasal madde cildin içine girerse, - Toplu korunma için tehlike anında temizlenme veya tesirsiz hale getirme yakınınızdaki güvenli, kapalı bir yere imkansız olabilir. girin. Paniğe ve heyecana kapılmayın.

İNOVATİF Kimya Dergisi

30

Kaynaklar: https://www.afad.gov.tr/TR/ HbIcerikListele.aspx?ID=296 http://tr.wikipedia.org/wiki/Kimyasal_savaş http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/ Ay2003/January03/kimyasalsilah.htm http://www.bsm.gov.tr/nbc/kimyasalsavas.asp Görsel Kaynaklar: http://i1.ytimg.com/vi/qJx0I8yO4XU/ hqdefault.jpg http://www.turkiyegazetesi.com.tr//Resources/2013/8/21/65496_kimyasal_1. jpg

31

İNOVATİF Kimya Dergisi

Gökhan IŞIK

gokhanisik90@gmail.com

KIMYA MÜHENDISI (MEZUN) Atatürk Üniversitesi

“GÜNEŞ TERMAL ENERJİSİ”

Günümüzde, şüphesiz ki enerji kaynağı olarak en çok petrol ürünlerini kullanıyoruz. Herkesin bildiği gibi kullandığımız bu petrollerin bir gün biteceği öngörülüyor ve alternatif enerji kaynakları için çalışmalar hızla devam ediyor.

Petrolün yerine ne kullanabiliriz diye şöyle bir çevremize baktığımızda güneşi görüp de akıllara onu kullanmamak gelmez herhâlde. Bilim insanlarının hesaplamalarına göre, güneş çok uzun bir süre daha (yaklaşık 5 milyar yıl) dünyamızı aydınlatacak ve en büyük enerji kaynağı olmaya devam edecek.

Günümüzde, çeşitli yollarla da biz bu devasa kaynaktan yararlanıyoruz; fakat henüz tamamıyla petrolün yerini alacak bir sistem geliştirilemedi.

Son yıllarda kullanılan bir güneş teknolojisinden sizlere bahsetmek istiyorum. Bu teknolojinin adı “Güneş Termal Enerjisi(solar thermal power)”.

Burada amaç, güneş ışığının yaydığı ısıyı kullanarak elektrik üretmektir. Öncelikle, güneş termal teknolojisinin

İNOVATİF Kimya Dergisi

güneş panelleri ile aynı şey olmadığını söylemeliyim. Güneş panelleri, güneş ışıklarını direk olarak elektrik enerjisine dönüştüren bir sistemdir. Güneş termal teknolojisinde güneş ışıklarının ısı enerjisinden yararlanılır.[8] Ayrıca güneş panelleri ile elektrik üretmek için direk olarak güneşe ihtiyaç vardır, yani gece olunca elektrik üretemezsiniz. Güneş termal teknolojisi ise gündüzleri güneşten aldığı ısı enerjisini depolayarak geceleri de elektrik üretilebiliyor.[8]

Çalışma Prensibi Güneş termal teknolojisi ile elektrik üretim sistemi nükleer ve kömür santralleri arasındaki tek fark ısı kaynağıdır. Güneş termal tesislerinde aynalar, güneşten gelen ışığı toplar. Konsantre hale getirerek kuleye yansıtır. Burada kullanılan akışkan, buhar haline getirilerek jeneratöre gönderilir. Jeneratör de buharın ısı enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür.

Güneş ışığını toplamak için kullanılan 3 ayna çeşidi var.

32

Parabolik Aynalar Parabolik aynalar, güneş ışığını konsantre bir şekilde aynanın odağından geçen borulara yansıtır. Bu boruların içinde ısı transfer akışkanı (sentetik termal yağ), sürekli dolaşım halindedir. Sentetik termal yağ, 400 C ‘ye ısıtılarak bir dizi ısı değiştiriciye kızgın buhar üretmek amacıyla gönderilir. Jeneratöre gelen buhar, burada elektrik enerjisine dönüştürülür.[3]

Amerika, 1981-84 seneleri arasında California’nın Mojave Çölü’nde 9 tane güneş termal sistemi inşa etti. 2008’deki verilere göre elektrik üretim kapasiteleri 14-80 MW arasında değişen bu tesisler, toplamda yaklaşık 354 MW enerji üretimi ile 500.000 California evinin enerji ihtiyacını sağlamaktadır.[6]

(Parabolik Aynalar İle Elektrik Üretim Proses Şeması)

33

İNOVATİF Kimya Dergisi

Heliostat Aynalar (Güneş Kuleleri) Güneş kulelerinde kullanılan aynalara, heliostat adı verilir. Heliostatlar güneşten gelen ışığı, içinde ısı transfer sıvısı bulunan kuleye gönderir. Tüm heliostatların odaklandığı bu kuledeki ısı transfer sıvısı, buharlaştırılarak sisteme gönderilir ve elektrik üretilir.[3] Heliostatların her biri, ayrı olarak güneşin yön değiştirmesi ile kendi açılarını ayarlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Böylece, güneş ışınlarını en verimli şekilde yansıtabiliyorlar.

Günümüzde üretilen heliostat çeşitlerinin fiyatları biraz pahalı(>$250/m^2). [2]

Tabi fiyatların bu yönde kalacağını düşünmüyorum. Üretilen her ürün de gelişen teknoloji ile beraber gelişmekte ve fiyatları bu gelişme doğrultusunda azalmaktadır. Heliostatların fiyatları da güneş enerjisi teknolojisi talebinin artması ile beraber yapılan çalışmalar doğrultusunda düşürülecektir. Böylece, ilk kurulum masraflarının azaltılması sağlanarak yavaş yavaş fosil kaynaklı sistemlerinin yerini alacağı düşünülmektedir.

Yeni yapılan güneş kulelerinde akışkan olarak erimiş tuz -molten salt- (%40 potasyum nitrat, %60 sodyum nitrat) kullanılmasına rağmen eski sistemde farklı çalışma akışkanları (su, yağ, hava, nitrojen, helyum, erimiş tuz) ve farklı makine tipleri (buhar makinası, gaz türbini, stirling motoru) kullanılabiliyor. Bu makineler, kullanılarak %30-40 arasında bir verimlilik elde etmek mümkün. Bu sistemle üretilen elektrik 100’lerce MW’a kadar varabiliyor.[8]

İNOVATİF Kimya Dergisi

34

Güneş Termal Tesisler Güç Çıkışı

Isı Transfer

Depolama

İşletilmeye

İspanya

(MWe) 0,5

Akışkanı Sıvı Sodyum

Başlangıç Tarihi 1981

EUROLIOS

İtalya

1

Buhar

Ortamı Sodyum Nitrat Tuzu/

SUNSHINE

Japonya

1

Buhar

Solar One CESA-1 MSEE/Cat B THEMIS SPP-5 TSA

Amerika İspanya Amerika Fransa Rusya İspanya

10 1 1 2,5 5 1

Solar Two

Amerika

10

Buhar Buhar Erimiş Nitrat Hi-Tec Tuzu Buhar Hava Erimiş Nitrat

Proje adı

Ülke

SSPS

Tuzu

1981

Su Nitrat Tuzu/

1981

Su Yağ/Kaya Nitrat Tuzu Nitrat Tuzu Hi-Tec Tuzu Su/Buhar Seramik

1982 1983 1984 1984 1986 1993

Nitrat Tuzu

1996

Güneş Termal Tesisler Tesis Adı PS10 Solar Power Tower

Kapasitesi (MW)

11

Yıllık Üretimi (GW) 24

Ülke

Geliştiricisi

İspanya

Abengoa

Tamamlanma Tarihi 2006

Jülich Solar Tower

1,5

Almanya

Sierra SunTower

5

Amerika

eSolar

2009

PS20 Solar Power

2008

20

44

İspanya

Abengoa

2009

Gemasolar

17

100

İspanya

Sener

2011

Mersin Solar Plant

5

Tower

Ivanpah Solar Power Facility

Türkiye

392

420

110

500

Crescent Dunes Solar Energy Project

35

Amerika

Amerika

2013 BrightSource Energy

2013

SolarReserve

2013

İNOVATİF Kimya Dergisi

Ivanpah Solar Power Facility, 2013 yılında tamamlanmış olup dünyanın en büyük güneş termal enerji tesisi olma özelliğine sahiptir. 392 MW enerji üreten bu tesis, 140.000 California evinin enerji ihtiyacını giderdiği gibi yıllık 400,000 ton CO_2’in atmosfere karışmasının önüne geçiyor. 3,500 dönümlük tesisi saran tam 300,000 heliostat var ve 3 tane 139,9 m’lik kuleye sahip bu tesis Google, NRG Energy, Bright Source Energy ve Bechtel gibi önemli şirketlerin desteğine sahiptir.[7]

Parabolik Çanak Aynalar Parabolik çanak şeklindeki aynalar, güneş ışığını aynaların odak noktasında duran alıcılara yansıtırlar. Diğer aynalarda olduğu gibi alıcılar, ısıyı toplayarak ısı transfer akışkanına iletir. Yaklaşık 750 C’ye kadar akışkan ısıtılır. Parabolik çanak aynalarda çanaktaki alıcı, aynı zamanda bir stirling motoru ya da mikro motor içerir.

Bu motor, ısı transfer akışkanı yardımıyla elektrik üretir. Parabolik çanak aynalar, diğer solar termal sistemlere göre nispeten daha küçüktür. [3]

Mersin Güneş Termal Kulesi Türkiye’nin ilk güneş termal kulesi Mersin Toroslar’da kuruldu(2013). Greenway tarafından 50 milyon dolarlık yatırımla kurulan tesis, 1,500 evin enerji ihtiyacını karşılayabilecek 5 MW’lık güce sahip. AR-GE çalışmalarına 2005 yılında başlanan, kurulumuna ise 2012 yılında başlanan tesis tamamen Türk mühendislerinden oluşan ekip tarafından tasarlandı.[4]

İNOVATİF Kimya Dergisi

36

Ülkemizde böyle bir tesisin kurulması, bizleri mutlu ediyor. Ülke olarak enerji ihtiyacımızın büyük bir kısmında (%74) dışa bağımlı olmamızın önüne bu tarz yatırımlarla geçilebileceğini düşünüyorum.[5]

Kaynaklar: http://www.dusunenadamlar.com/ gunes-termal-enerjisi-solar-thermal-power/

Güneş termal teknolojisi, büyük ölçekteki en etkili güneş teknolojidir. Sistemin ilk kurulumu, maliyet açısından diğer fosil yakıtlı sistemlere göre daha pahalıdır; fakat ileriki yıllarda bu maliyetlerin gelişen teknoloji ile beraber düşürülmesi planlanıyor. Ayrıca güneş termal tesisleri ile fosil kaynaklı (kömür, doğal gaz vb.) termal santrallerin çalışma prensipleri aynı olduğundan bu 2 sistemi birlikte kullanmak mümkündür.

Böylece güneşin olduğu zamanlarda güneş enerjisi, diğer zamanlarda da fosil kaynaklı yakıtlar kullanılarak elektrik üretilebilir, bu sayede de fosil kaynakların kullanımını azaltabiliriz.

Temiz Enerji Bu teknolojinin yararlarından biride elbette çevreye CO2 salınımı yapmıyor olması. Küresel ısınmanın mevcut ve muhtemel zararlarını dergimizin bir önceki sayısında Gökben KÖPRÜCÜ arkadaşımız yazısında anlatmıştı.

Greenpeace’in raporuna göre bu teknoloji ile 354 MW enerji elde ederek, 424.800 ton CO2 salınımı önlenmiş.

2020 yılında hedefin 21.540 MW enerji üreterek, 32.749.800 ton CO2 salınımını önlemek olduğu belirtiliyor. Böylece 2000 yılından 2020 yılına kadar bu teknoloji ile atmosfere 154.003.500 ton CO2 salınımı engellenmiş olacak.[3]

37

İNOVATİF Kimya Dergisi

Yavuz Selim KART

kim_muhselim@hotmail.com

BAYER ILAÇ ÜRETIM SORUMLUSU Cumhuriyet Üniversitesi

“SmartDraw Kullanımı”

Sizlere bu ay ki yazımda Smart Draw-2007 programını anlatacağım. Çok çeşitli özellikleri olan bu programı, Kimya Mühendisliğinde nasıl kullanabiliriz, birlikte inceleyelim.

Programın ismini duyanlar veya duymayanlar olabilir. Program içerik olarak, sadece mühendisliğe hitap etmemektedir. İçinde, birçok uygulama mevcuttur. Smart Draw, Office programları gibi açılır. Programı açtığınız da, aşağıdaki şekilde gördüğünüz gibi bir sayfa ile karşılaşacaksınız.

İNOVATİF Kimya Dergisi

38

Bu açılan sayfada, bazı seçenekler ve bu seçeneklerin içeriği bulunmaktadır. Bunu, aşağıdaki şekilde biraz daha ayrıntılı inceleyelim.

39

İNOVATİF Kimya Dergisi

Şekilde programımızın ne kadar kapsamlı olduğunu görmekteyiz. Burada bizim en çok kullanacaklarımız: 1-)Engineering 2-)Floor Plans 3-)Forms 4-) Flow Charts 5-) Science & Math Burada, bu beş seçenek içindekilerin hepsini kullanmıyoruz.(Kullanmak isteyenler istisna) Bu 5 seçeneğimizin, Kimya Mühendisliğinde nasıl kullanabildiğini inceleyeceğiz. İlk olarak birinci seçeneğimizi ele alalım.

1.Seçeneğimizde kullanabileceğimiz sadece Mechanical Diagrams ve Piping seçenekleridir.

Bu seçenekler yardımıyla proses akım şemamızdaki boru boyunun uzunluğunu, teorik olarak hesaplayabilir ve şemasını çıkartabiliriz. Şekillerimizi, detaylı şekilde çizmemiz mümkündür. Kullandığınız boruların içeriklerini, şema ile gösterebileceğiniz gibi bunların açıklamalarını yapabileceğiniz bir tabloda hazırlayabilirsiniz. Tüm iş sizin yaratıcılığınıza ve işi ne kadar profesyonel yaptığınıza bağlıdır.

Aşağıdaki resimde bunun bir örneğini görebilirsiniz.

İNOVATİF Kimya Dergisi

40

2. Seçeneğimizde kullanabileceğimiz sadece Workplace Layout ve Emergency Planning seçenekleridir.

Bu seçenekler yardımıyla kuşbakışı bir şema çizebilir ve bu şemaları kullanabiliriz. Kuşbakışı çizim, fabrika düzeninde neyin nerede olduğunu göstermede bize fikir verecek ve projemizin daha profesyonel görünmesini sağlayacaktır. Yine iş sizin yaratıcılığınıza kalmış. Kullanacağımız diğer plan, acil çıkış planı şemasıdır.

Bu şema ile de acil çıkış planları çizebiliriz. Bu şemanın da fabrika tasarımında kullanılması gerekir. Son sınıf tasarım öğrencileri, projelerini böylelikle daha ilgi çekici hale getirebilirler.

3.Seçeneğimizde kullanabileceğimiz sadece Acoounting & Finance and Maintenance seçenekleridir.

Bu seçenekler ile finans tabloları hazırlayabiliriz. Ayrıca fabrika tasarımında bu tabloları kullanarak daha güzel ve profesyonel projeler hazırlayabiliriz. Fabrikada bozulacak olan ekipmanlara karşı bir liste hazırlayarak bunun maliyetini veya amortisman süresini hesaplayabiliriz. Tablolarda yaptığımız işi daha düzenli ve daha prosfesyonel hale getirmiş oluruz. Aşağıdaki şekilde bunu görmekteyiz.

41

İNOVATİF Kimya Dergisi

4. Seçeneğimizde kullanabileceğimiz sadece Block Diagrams seçeneğidir.

Bu seçenek ile fabrikamızın akış şemasını kutucuklar halinde çizip ne, nereye, nasıl girmiş gösterebiliriz. Bu şekilde bir gösterim yapmak hem akılda daha kalıcı, hem projenin kabataslak bir şemasını bize göstermiş olur. Ayrıca projenin de temel halini bize göstermiş olur. Aşağıdaki şekilde bunun bir örneğini görebiliriz.

İNOVATİF Kimya Dergisi

42

5. Seçeneğimizde kullanabileceğimiz sadece Science Smart Templates seçeneğidir.

Bu seçenek ile Laboratuvar ekipmanları çizebilir ve bunları kullanabiliriz. Ayrıca çeşitli kimyasal formülleri yazacağımız bir bölüm içermektedir. Bu seçenekler ile işlerimiz büyük ölçüde kolaylaşacaktır. İçeriği biraz karıştırınca yazdıklarımı daha kolay anlayacaksınız. Şimdi bir şekil nasıl çizilir onu anlatayım. İlk önce, yukarıda anlatacaklarımdan birini seçip ya da kullanacağınız olan formatı seçip birkaç saniye bekliyoruz ve sayfa açılıyor. Sayfanın sol tarafında kullanacağımız nesneler ve ortada ise çizim yapacağımız alan bulunmaktadır. Yukarıda ise kopyala, yapıştır, kes, yeni dosya, yazdırma, kaydetme yeni dosya açma gibi simgeler bulunmaktadır. Ayrıca metin büyüklüğü ve yazı karakterini ayarlayabileceğiniz seçeneklerde bulunmaktadır. Şekli çizmek için sol tarafta, sütunda ki yerde eklemek istediğimiz nesneyi seçip, çizeceğimiz yere tıklıyoruz; seçmiş olduğumuz yerin üstüne gelip boyutlamalarını, rengini ve istediğimiz diğer özellikleri tekrar seçerek ayarlar kısımdan ayarlıyoruz. Bu şekilde istediğimiz şekilleri çizmemiz mümkün. İşlem bittiğinde, kaydetmek için Save butonuna tıklıyoruz, kaydedeceğimiz yeri seçip kaydet butonuna tıklayarak kaydetme işlemini tamamlamış oluyoruz. İstediğiz yere bu dökümanı export edebilir, yani çıkarabiliriz. Bunun içinde sol üstteki Pdf, Word, PowerPoint, Excel seçeneklerine tıklamamız gerekmektedir. İşlemin gerisini program kendi yapmaktadır.

Programda anlatacaklarım bu kadar. Program ücretli bir program olup, tek kişilik kullanım ücreti 99 dolardır. (Akademik versiyon ücreti bu şekildedir) Daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyip, programı merak edenler, programı incelemek isteyenler smart draw’ın kendi sitesinden inceleyebilirler, ya da Google yardımıyla araştırıp öğrenebilirler. Bir sonra ki anlatımda görüşmek üzere…

Kaynaklar: (Anlatım ve Görsel Kaynak Bana Ait)

43

İNOVATİF Kimya Dergisi

iNOVATiF KiMYA DERGiSiİ’NDEN

HABERLER

Asbest Yönetmeliği Tekrar Ertelendi

10. madde şu şekildedir:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan ‘’Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’’ 23 Ocak 2013 yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Yürürlüğün amacı, çalışanların asbest tozuna maruziyetinin önlenmesi ve asbest kullanımından doğan sağlık sorunlarından korunmadır.

Asbest yönetmeliğindeki, 9. Maddenin dördüncü fıkrası ve ‘’ölçüm’’ başlıklı 10. Madde, 25 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girecekti. Bakanlık bu iki maddenin yürürlüğe girmesini 1,5 yıl daha uzattı. Bu iki önemli madde, 20 Temmuz 2015 tarihinde yürürlüğe girecek.

‘’Ölçüm için kullanılan numune alma metodu, çalışanların asbest veya asbestli malzemeden kaynaklanan tozun kişisel maruziyetini gösterecek şekilde uygulanır ve numune alan kişinin korunması içinde gerekli önlemler alınır.’’

Asbest’i Tanıyalım: Asbestin, çok iyi bir yalıtım özelliği olması, ısıya ve sürtünmeye dayanıklı olması gibi özelliklerinden dolayı endüstride çok yaygın kullanım alanı bulur. 1930-1970 yılları arasında çok fazla üretilip kullanılmıştır.

Uluslar arası Kanser Araştırma Ajansı (IARC)’ın, kansorojen listesinde asbest ‘’kesin kansorojen tanımlaması’’ ile birinci gurupta sınıflandırılmıştır. Ajansın, asbesti kanserojen listesine aldığında, 1986 yılından itibaren gelişmiş ülkelerde asbest kullanımı yasaklanmış; gelişmekte olan ülkelerde hala yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ülkemizde 2010 yılında asbest kullanımı ve üretimi yasaklanmış; fakat hala asbestle temas etmekteyiz. Asbest, Anadolu da bilinçsiz ve yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Köylerde, evleri badana ve sıva amaçlı asbest kullanılmaktadır.

Köylerde, bebeklerde pudra amaçlı olarak da asbest kullanılmaktadır. Asbest, çevreye yayıldığından dolayı asbestle doğrudan ve dolaylı olarak temas etmeyenlerde asbesti akciğerlerine alabilmektedir.

Asbestin sebep olduğu hastalıklar: Akciğerde zar kalınlaşması, akciğer zarında çepeçevre kalınlaşması, akciğer zarları arasında iyi huylu su toplanması, akciğerlerde sertleşme ve bozulma, akciğer zarı kanseri ve akciğer kanseridir. Akciğerin yol açtığı hastalıkların maliyeti ise çok fazladır. Belki ticari olarak, daha ucuz olduğu için kullanıyoruz; ama bu maliyet bedelini hastane masraflarına ödemeyelim.

İNOVATİF Kimya Dergisi

44

Türkiyede ilk defa Organik Kozmetik Üreten Kadın Girişimci

KOSGEB tarafından desteklenen kadın girişimci Kudret Livaoğlu, Türkiye’de ilk defa riskli kimyasal ve alüminyum içermeyen makyaj malzemesi üretti. Organik deodorant, diş macunu, makyaj malzemesi, yüz el ve vucut kremi, şampuan, saç kremi, dudak nemlendirici, yağlanmalara karşı koruyan ruj, kil maskesi, peeling, cilt bakım yağı, bebekler için pişik kremi, sıvı el sabunu, toz bulaşık makinesi deterjanı, toz çamaşır makinesi deterjanı ve leke çıkarıcı üreten Livaoğlu bir yılda yılın KOBİ’si seçildi.

Livaoğlu, organik kozmetik ürünlerinin Türkiye’de pahalı olduğunu ve ithal edildiğini, bu alandaki eksikliği görerek, AR-GE çalışması yaptığını söyledi.

Livaoğlu, ilk olarak doğal deodorant stick ürettiklerini ve hızla 18 çeşit ürüne ulaştıklarını söyledi. Livaoğlu, taleplere göre ülkenin ilk ve tek doğal diş macununu yaptığını söyledi. Livaoğlu; ürünlerinde alüminyum, paraben, hayvansal yağ, petrokimyasal madde, sentetik boya ve alkol olmadığını söylüyor. Kadın girişimci, ihracata başlayarak Azerbeycan ve Kırgızıstan’a ürün satmış; Kuveyt, Sudan ve Dubai’yle ihracat görüşmeleri başlatmış.

45

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kocaeli’nin Kimya Sektörü İhracatı Arttı

Kocaeli, Aralık ayındaki ‘’Kimyevi Maddeler ve Mamulleri’’ ihracatını 2012 yılının aynı ayına göre % 7,6 artırdı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)’in araştırmalarına göre, ihracatta kimyevi maddeler ve mamulleri 1’inci, taşıt araçları ve yan sanayi 2’inci, elektrik sektörü 3’üncü oldu.

Aralık ayında, 492 milyon 611 bin dolar ihracat gerçekleştiren Kocaeli, Türkiye’nin 1 milyar 603 milyon 246 bin dolar ‘’kimyevi maddeler ve mamulleri’’ ihracatının %30,7’sini karşıladı.

İNOVATİF Kimya Dergisi

46

Yenilenebilir Enerjide Yeni Dönem Ucuz ve Güvenilir Piller

Harvard üniversitesi, bilim adamları ve mühendisleri, elektrik enerjinin bir şebekede depolanacağı pil tanıttılar. Pilde güneş ve rüzgâr enerjisinden daha fazla verim sağlanacak. OPEN 2012 programı altın da Harward ekibi, Amerikan Enerji Bakanlığı Programı/(ARPA-E) fonuyla yeni bir girid bataryası geliştirdi. Batarya bir iki yıl sonra piyasaya sürülecek. Pil, metal içermiyor ve pilde ucuz bir organik molekül olan ’’ kinon’’ molekülü kullanılıyor.

Güneş ve rüzgâr enerjisi iklime bağlı olduğundan, her yerde kullanılabilen enerji değiller. Bu enerjilerle sürekli ve kesintisiz elektrik üretimi yapılamıyordu. Batarya teknolojisi ile uygun maliyetli ve yüksek miktarda elektrik enerjisi depolanarak bu sorun çözülmüş olacak.

Akım pilleri, katı elektrot pillerinin aksine enerjiyi, harici tanklarda kimyasal sıvı şeklinde depoluyor. Akım pillerindeki, enerji miktarı tanklarda bulunan kimyasal sıvı miktarı ile doğru orantılıdır. Bu pillerin tercih edilmesinin bir sebebi de, depolanan enerjinin kullanılan sıvı miktarı ile ayarlanabilmesidir. Diğer pillerde kullanılan lityum ve vanadyum metalleri pahalı ve maliyeti artıyor. Kinon molekülü kullanılması hem maliyeti düşürüyor, hem de fazla miktarda enerji depolanmasını sağlıyor.

Proje ekibinin; hesaplamalarına göre, güneş ve rüzgâr enerjisinden daha fazla verim almak için bir veya iki günlük enerji depolayabilen bataryalar gerekiyor. Rüzgâr türbini için daha büyük depolama tankı gerekecek. Bu projede büyük tanklar yapılabildiği gibi küçük tanklarda yapılabilir. Küçük boyuttaki tanklar, binaların bodrumlarına yerleştirilerek, evlerde enerji olarak kullanılabilir.

Kaynaklar 1)www.medimagazin.com 2)www.haberler.com 3)www.kimyahaberleri.com 4)www.yazarkafe.hurriyet.com.tr 5)www.yirmidört.tr 6)www.enerjigazetesi.com 7)www.kanser.gov.tr

47

İNOVATİF Kimya Dergisi

İNOVATİF Kimya Dergisi

Yararlı Siteler Kimya ile ilgili müfredat hakkında bilgi arıyorsanız bu site size göre. Öğretmenler için hazırlanmış güzel bir site.

2013-2014 yılına ait kimya müfredatları bu site içinde mevcut. Ayrıca kimya formülleri diye bir bölümde sitenin içine yerleştirilmiş. Açık ve güzel bir şekilde site düzenlenmiş. Sitenin altında ise test soruları mevcut. Bu soruları da inceleyebilirsiniz. Kimya dersi videoları da izlemeniz için konulmuş. Kısaca güzel bir site özellikle öğretmen arkadaşların incelemesini öneriyorum.

http://www.kimyasitesi.com/ Kimya ile ilgili ders notları arıyorsanız bu site oldukça güzel. Sitede fizikokimya,organik kimya, enstrümental analiz, çevre kimyası, endüstriyel organik kimya, anorganik kimya hakkında notlar düzenli bir şekilde hazırlanmış. Blog olarak düşünülmüş bir sitede ilerleyen zamanlarda notlar eklenecek gibi görünüyor. Takip etmenizi öneriyorum.

http://www.kimyam.net/ Doç. Dr. Hüseyin ÇELIKKAN’ın sitesi. Sitede neler var. Site ders notları içeren güzel bir site. Hocamızın ders notları site içerisinde mevcut. Bu ders notlarını sıralayacak olursak.

Aletli analiz ve Analitik kimya ders notları site içerisine konulmuş. Ödev yaparken rapor hazırlarken ya da arşivinize katmak için ideal bir site. Siteyi inceleyip notları okuyup başarılı olmanız dileklerimizle.

http://websitem.gazi.edu.tr/site/celikkan/files

İNOVATİF Kimya Dergisi

48

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kimya Bulmacasi 1

2

3

4 5 6

7

8

9

Soldan Saga 1. Iki ya da daha fazla cins elementin belirli oranlarda birlesmesinden olusan saf madde.

2. Atomun merkezinde proton, nötron gibi benzer atom alti parçaciklar içeren, oldukça küçük ve yogun, pozitif (+) yüklü bölge 6. Kalsiyum borat minerali 7. Bir sivinin buhar basincinin, ortam basincina esit olmasi.

8. Kristal yapisinda belirli miktarlarda su molekülü içeren bilesiklerdir.

9. Nötron sayilari ayni proton sayilari farkli olan atomlar

49

Yukaridan Asagiya 1. Fenol “C6H5-OH” + formaldehit “CH2=O” in polimerizasyonundan olusan reçineler.

3. Bir ortamda enerji tasiyan egilim 4. Atomlarin bilesik olustururken elektron alarak ya da vererek en dis enerji seviyelerindeki toplam elektron sayisinin helyum gibi 2 olmasi hâlidir 5. Asetil salisilik asit

İNOVATİF Kimya Dergisi

Geçen Ayın Çözümü

İNOVATİF Kimya Dergisi

Kimya Bulmacasi 1

D 2

E R 3

D

I

A

L

i

I

Z

H

4

Z

S 6

H

L

I

D

R

M

A

R

A

D

U

B

L

E

T 5

O T

7

N

N 8

D

F

L

M Y

O

A

T

E

R M O

R

E

S

A

N

S

E K

T

I

F

L

i 9

O

F

I

K A

K

I

M Y

A

i

N S

C i Soldan Saga

Yukaridan Asagiya

3. Bir çözelti içerisindeki küçük iyon veya moleküllerin yari geçirgen bir zardan geçmesi ve büyük iyon veya moleküllerin geçmemesi islemi. [DIALIZ]

1. Bir maddenin belirli miktardaki bir çözücü veya bir çözeltinin içindeki göreceli miktari.

[DERISIM]

4. Atomlarin bilesik olustururken elektron alarak ya da vererek en dis enerji seviyelerindeki toplam elektron sayisinin helyum gibi 2 olmasi hâlidir. [DUBLET]

2. Elektron, proton ve alfa parçacigi gibi yüklü parçaciklara çok yüksek kinetik enerji kazandiran alet.

[HiZLANDiRiCi]

6. Kristal yapisinda belirli miktarlarda su molekülü içeren bilesiklerdir. [HIDRAT] 7. Bir maddenin kisa dalga boylu radyasyon ile uyarilmasi sonucu isik yaymasi uyarici ortamdan uzaklastirildiginda isik yayma islemi durur. [FLORESANS]

4. Sivi haldeki bir maddenin kati hale geçmesi. [DONMA] 5. Belirli bir noktada birim zamanda (saniyede) geçen dalga sayisidir. [FREKANS]

8. Çekirdegin kararsizligindan dolayi bir kendiliginden çesitli olarak isimalar yapmasi.

[RADYOAKTIFLIK] 9. Kimyasal reaksiyonlarda isi degisimini inceleyen kimya bilimi.

[TERMOKIMYA]

İNOVATİF Kimya Dergisi

50

İNOVATİF Kimya Dergisi

Bende Yazmak İstiyorum Dergide bende yazmak istiyorum benim de yazılarım olsun diyorsanız. ***Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz. ***Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli. ***Yazılar kesinlikle facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Çünkü bu oldukça işimizi zorlaştırıyor. Yazılar inovatifkimyadergisi@gmail.com adresine gönderilmeli. ***Dergi editörlerimiz olan Ayşe Emir, Caner Kavraz,Gültekin Özdemir arkadaşlarımıza ulaşması gerekmektedir. ***Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de mail ile bize göndermelisiniz. Yoksa yazınız yayınlanmayacaktır. ***Ad Soyad Ulaşılabilecek Mail Adresi(Hızlı ulaşılabilecek sık kullanılan bir mail olmalı) Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz Üniversite İsmi Çalışıyor iseniz çalıştığınız kurumdaki pozisyonunuz.

Dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz. ***Mart 2014 ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Şubat 2014 dür.

Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar Bir sonraki ay yayınlanacaktır. ***Ve son olarak kopyala-yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle yayınlanmaz. Bu şekilde yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor araştırılıyor. Bir şeylere emek verip orjinal şeyler çıkarırsanız rağbet görürsünüz. Lütfen bu konulara dikkat edelim. ***Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Resimleriniz varsa da konu içinde aralarda en az bir tane resim olsun. Fikir düşünce tarzı kimya sektöründe sorun yazıları çözüm yazılarında olmayabilir ama diğer konularda en az bir tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey katıyor. ***Şimdilik aklımıza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-çıkarmalar yaparız. ***İnovatif Kimya Dergisi gönderdiğiniz yazıların yayınlanıp yayınlanmaması hakkını elinde tutar.