İLAÇ NAKLİYATI Modern yaşamda ilaçlar günlük yaşantının büyük bir bölümünde aktif olarak rol almaktadır. Diyabet, tansiyon, mide ilaçları ve sayamadığımız binlerce ilaç hayatımıza bir şekilde girmektedir. Peki bu kullandığımız ilaçları vücudumuza aldığımızda neler olur? Bu ilaçlar vücutta nasıl taşınır? İlaçların vücutta taşınması 4 temel başlıkta açıklanabilir. Bunlar; emilim, dağıtım, metabolizma ve boşaltım olarak sınıflandırılırlar. Emilim ilacın
uygulandığı yerden kan dolaşımına katılması olarak açıklanmaktadır. Dağılım ilacın kandan hedef bölgeye iletilmesine denir. Dokulara ve hücre içine hareket eden ilaç hedef bölgedeki reseptöre bağlanır. Dağılım aşamasında hedef bölgeyi kaçıran ilaçlar vücutta yan etki oluşturmaktadır. İlaçlar merkezi sinir sistemine girmek için kan-beyin bariyeri olarak adlandırılan kılcal ağı geçmek zorundadır. Bu bariyer oldukça seçici bir yapıda olduğu için birçok ilaç bu bariyeri aşamamaktadır. Metabolizma aşaması ilaçların parçalanma aşamasıdır. Bu parçalanma işlemi vücutta karaciğer tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu aşamada protein yapıda olan enzimler ilaç moleküllerini parçalayarak metabolitleri oluşturur. Bu metabolitler genelde ilaç molekülüne oranla daha az aktif olurlar, tabi tam tersi bir durumda mümkün olabilir. Enzimlerle parçalanan ilaçlar vücuttan daha rahat bir şekilde atılmaktadır. Boşaltım aşaması ilaçların vücuttan atıldığı aşamadır. İdrar ve dışkı yoluyla gerçekleşebileceği gibi ter, tükürük, nefes veya anne sütüyle vücuttan uzaklaştırılabilir. İlaçlar farklı ilaç taşıyıcılarıyla vücut içerisinde dolaşmaktadır. Bu taşıyıcılar ilaçların hedeflerine seçici olarak ulaşmalarını sağlamaktadır. Bazı ilaçlar pH değişimine bağlı olarak bazıları ısı değişimine bağlı olarak salınmaktadırlar. Bazı ilaçlar yavaş yavaş vücuda salındığında etki gösterirler. İşte bu farklılıklar ilaç taşıyıcılarına bağlı olarak değişmektedir. Lipozomlar, polimerik miseller, mikroküreler, virozomlar, eritrositler ve proteinler ilaç taşıyıcıları olarak sayılabilir. İlaç taşıyıcılarının değişmesi bağlanma yöntemlerinde farklılığa sebep olmaktadır.
Lipozomlar en az bir lipit tabakaya sahip yapılardır. Bu yapılar hidrofobik yapılar hidrofobik/hidrofilik özelliğine bağlı olarak ilaç taşınmasında aktif olarak kullanılmaktadır.
22
